[{"df": "1", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Efter syndafloden delade Noaks tre söner, Sem, Cham Japhet, jorden … Men i Japhets del bo Ruser, Tschuder och alla(handa andra) folk: Merier, Muromer, Vepser, Mordviner, Savolokska (=bakom Volok boende) Tschuder, Permier, Petschorer, Jämer, Ugrer, Litaver, Semgaler, Kurer, Lätgaler, Liver; men Liacher och Preussare (och) Tschuder bo vid Varjagska hafvet; vid detta haf bo (äfven) Varjager hit åt öster till Sems gränser; vid samma haf bo de åt väster till Anglernas och Volochernas land. Ty af Japhets stam äro jämväl Varjager, Svear, Norrmän, [Goter], Ruser, Angler, Galicier, Volocher, Romare, Tyskar, Korljager, Venetier, Franker och andra; de bo äfven från väster åt söder och gränsa samman med Chams släkt. – – – – – – – – – – – – –  Medan Poljanerna lefde särskildt för sig på dessa strandhöjder, fanns en väg från Varjagerna till Grekerna, och från Grekerna uppför Dnjepr, och ofvan Dnjepr ett släpställe till Lovot; på Lovot kommer man till den stora sjön Ilmen; från denna sjö utflyter Volchov och rinner in i den stora sjön Neva, [och] denna sjös mynning har sitt aflopp i Varjagska hafvet, och på detta haf färdas man till Rom, men från Rom kommer man på samma haf till Konstantinopel, och från Konstantinopel kommer man till Svarta hafvet, och in i detta flyter floden Dnjepr. Dnjepr kommer nämligen från den Okovska skogen och flyter mot söder, och Dvina kommer från samma skog, men flyter mot nord och faller ut i Varjagska hafvet; från samma skog flyter Volga, mot öster, och har sitt utlopp genom sjuttio mynningar uti Chvalisiska hafvet. Därför kan man från Ryssland färdas [på Volga] till Bolgarerna och till Chvaliserna [och] komma mot ost till Sems andel, men på Dvina till Varjagerna, från Varjagerna till Rom, från Rom till Chams ätt.  – – – – – – – – – – – – – Men dessa äro andra folkslag, hvilka betala skatt åt Ruserna: Tschuder, Merier, Vepser, Muromer, Tscheremiser, Mordviner, Permier, Petscherer, Jämer, Litver, Semgaler, Kurer, Neromer, Liver; dessa äro sådana, som hafva eget språk, af Japhets ätt, (och) hvilka lefva i de nordliga trakterna."}, {"df": "2", "dating_start_year": "859", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 859. Togo Varjagerna från andra sidan hafvet skatt af Tschuder och Sloväner, af Merier och af alla [och af] Krivitscher."}, {"df": "3", "dating_start_year": "862", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "[År 862.] Man fördref Varjagerna öfver hafvet och gaf dem ingen skatt, och man begynte regera sig själf; och det fanns ibland dem (Slaverna) ingen rättvisa, och släkt reste sig mot släkt, [och] det var tvedräkt ibland dem, och de begynte kriga inbördes. [Och] de sade till hvarann: 'låtom oss söka åt oss en furste, som skulle regera öfver oss och döma efter hvad rätt är'. [Och] de gingo öfver hafvet till Varjagerna, till Ruserne; ty så kallade sig Varjagerna Ruser, likasom andra kalla sig Svear, andra åter Norrmän, Angler, andra Goter; så ock dessa. Ruser, Tschuder [och] Sloväner och Krivitscher och alla sade: 'vårt land är stort och fruktbart, men ordning däri finnes ej; så kommen då att regera och härska öfver oss'. Och det utvaldes 3 bröder med deras släkt, [och] de togo alla Ruser med sig och kommo. Den äldste, Rurik, [nedsatte sig i Novgorod], men den andra, Sineus, vid Bjelo-osero, och den tredje, Truvor, i Isborsk. [Och] efter dessa [Varjager] uppkallades Novgorodernas land det ryska (?) Dessa äro Novgoroder af Varjagisk härkomst; förut voro de Sloväner. Efter två år dogo Sineus och hans broder Truvor, och Rurik öfvertog väldet; och han utdelade städer åt sina män, åt en Polotsk, åt en Rostov, åt en annan Bjelo-osero. Och i dessa städer äro Varjagerna invandrare; men första beboarene i Novgorod voro Slovänerna, [i] Polotsk Krivitscherna, i Rostov Merierna, i Bjelo-osero Vepserna, i Murom Muromerna; och öfver alla dessa gjorde Rurik sig till härskare. Och voro hos honom 2 män, icke hans släktingar, men bojarer; och de bådo om lof (att gå) med sitt följe till Konstantinopel. Och de drogo utför Dnjepr och sågo i förbifarten på en höjd en stad och frågade sig före, sägande: 'hvems är denna stad?' De (folket på platsen) åter svarade: 'Det har varit 3 bröder, Kij, Schtschek, Choriv, som hafva byggt denna stad, och de hafva dött, och vi sitta och betala skatt åt deras släkt Kasarerna'. Men Askold och Dir stannade i denna stad, och många Varjager samlades (till dem), och de begynte härska öfver det Polska landet. Rurik åter regerade i Novgorod."}, {"df": "4", "dating_start_year": "882", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "[År 882.] Drog Oleg medtagande mykket krigsfolk, Varjager, Tschuder, Sloväner, Merier, Vepser, Krivitscher, och kom till Smolensk med Krivitscherna och intog staden och satte (öfver den) sin (befallnings)man. Därifrån drog han nedåt … [Och] Oleg nedsatte sig som furste i Kiev … [Och] voro hos honom Varjager och Sloväner, och öfriga kallades Ruser. Och nu begynte Oleg anlägga städer och förordnade om skatter åt Slovänerna, Krivitscherna och Merierna och [bestämde] att åt Varjagerna skulle gifvas en skatt af Novgorod för fredens skull, 300 grivner om året; ännu intill Jaroslavs död gafs (denna skatt) åt Varjagerna."}, {"df": "5", "dating_start_year": "907", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 907. Gick Oleg mot Grekerna sedan han lämnat Igor i Kiev; [och] han tog en mängd Varjager och Sloväner och Tschuder och Krivitscher och Merier och Drevljaner och Radimitscher och Poljaner och Säverer och Vjatitscher och Chorvater och Duläber och Tivertser, hvilka äro Tolkoviner; dessa alla kallades af Grekerna Stor-Skythien."}, {"df": "6", "dating_start_year": "941", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 941 … Men då Igor var kommen (hem från ett olyckligt härnadståg mot Grekerna), begynte han samla mycket krigsfolk och skickade bud öfver hafvet efter en mängd Varjager, lockade dem emot Grekerna, viljande ånyo gå mot dem. År 944. Men Igor hade samlat mycket krigsfolk, Varjager, Ruser och Poljaner, Sloväner och Krivitscher och Tivärtser och Petschenäger, och mottagit gisslan af dem; han gick emot Grekerna med skepp och till häst, viljande hämna sig."}, {"df": "7", "dating_start_year": "977", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 977 … Men då Volodimer i Novgorod hörde att Jaropolk hade dräpt Oleg, flyktade han, betagen af fruktan, öfver hafvet; men Jaropolk insatte sina ståthållare i Novgorod och vardt ensam härskande i Ryssland. År 980. Kom Volodimer med Varjager till Novgorod … Och Volodimer samlade mycket krigsfolk, Varjager och Sloväner, Tschuder och Krivitscher, och gick emot Rogvolod (furste i Polotsk). … och dräpte Rogvolod … och gick emot Jaropolk. Och Volodimer kom till Kiev med mycket krigsfolk, och Jaropolk kunde icke stå honom emot … [och] flydde för honom och inneslöt sig i staden Rodnja vid mynningen af floden [Ros], men Volodimer drog in i Kiev och belägrade Jaropolk i Rodnja. … Och Jaropolk kom till Volodimer; och då han kom i dörren, stötte honom två Varjager med svärden i bröstet … Därefter sade Varjagerna åt Volodimer: 'denna stad är vår; vi hafva intagit den, och vi vilja hafva lösepenningar för dem (invånarene), 2 grivner för person'. Och Volodimer sade åt dem: 'vänten! om en månad uppkräfver man åt eder mårdskinn'. De väntade en månad, och han gaf dem intet, och Varjagerna sade: 'du har bedragit oss, men visa oss väg till Grekland'; men han sade dem: 'gån!' Och han utvalde bland dem goda, förståndiga och tappra män och utdelade åt dem städer; de öfriga drogo till Konstantinopel till Grekerna. Och han sände före dem bud, som talade sålunda till kejsaren: 'Se, Varjager komma till dig, håll dem icke i staden, annars göra de dig ondt, såsom ock här, men sänd dem åtskils och släpp icke en enda hit'."}, {"df": "8", "dating_start_year": "1015", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1015. Då Volodimer ville gå mot Jaroslav, sände Jaroslav bud öfver hafvet och hämtade Varjager, enär han fruktade sin fader … Men medan Jaroslav icke kände sin faders död, voro många Varjager hos Jaroslav, och de gjorde våld på Novgoroderna och deras hustrur. Novgoroderna reste sig och dödade Varjagerna å Poromons gård; och Jaroslav vredgades och drog till Rokom, tog säte på gården, sände bud på Novgoroderna och sade: 'dem kan jag dock icke återuppväcka'. Och han kallade till sig ansedda män, hvilka hade huggit Varjagerna i stycken, [och] öfvande svek nedgjorde han dem … Och Jaroslav samlade tusen Varjager, men 40,000 andra krigare, och gick emot Svjatopolk."}, {"df": "9", "dating_start_year": "1018", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1018. Kom Boleslaus tillika med Svjatopolk mot Jaroslav med Liacherna. Men Jaroslav samlade Ruserna och Varjagerna och Slovänerna och drog emot Boleslav och Svjatopolk … Men då Jaroslav (besegrad) var kommen till Novgorod, ville han flykta öfver hafvet, men stadshöfvidsmannen Kosnjatin, Dobrynjas son, högg tillika med Novgoroderna sönder Jaroslavs fartyg, sägande: 'vi vilja ännu slåss med Boleslav och med Svjatopolk'. De begynte att indrifva krigsskatt … och de hämtade Varjager [och] gåfvo dem skatt, och Jaroslav samlade mycket krigsfolk … Men Svjatopolk begynte att regera i Kiev, och Jaroslav drog emot Svjatopolk, och Svjatopolk flydde till Petschenägerna. År 1024 … Och Jaroslav kom, återvändande (från Susdal) till Novgorod och sände bud öfver hafvet efter Varjager; och Jakun kom med Varjager, och denne Jakun var blind, [och] hans kåpa var guldstickad. Och han kom till Jaroslav; [och] Jaroslav gick med Jakun emot Mstislav. Men då Mstislav hörde detta, drog han emot dem till Listven. Och Mstislav fylkade om aftonen sitt följe och ställde Sävererna i fronten emot Varjagerna, men själf ställde han sig med sitt följe på flyglarna. Och då det blef natt, vardt det mörker, ljungeld och åska och regn. [Och] Mstislav sade till sitt följe: 'låt oss gå löst på dem!' Och Mstislav gick fram, och Jaroslav emot honom, och i fronten stötte Sävererna och Varjagerna tillsamman, [och Varjagerna utmattade sig, nedhuggande Sävererna, och därefter trängde Mstislav med sitt följe uppå och begynte hugga ned Varjagerna], och det vardt en väldig kamp; och när ljungelden lyste, blänkte vapnen, och det var stark åska och en hård och fruktansvärd kamp. Men då Jaroslav såg att han skulle förlora slaget, flydde han med Varjager-fursten Jakun, och Jakun förlorade där sin gyllene kåpa. Och Jaroslav kom till Novgorod, men Jakun drog öfver hafvet."}, {"df": "10", "dating_start_year": "1030", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Riimukivet", "transcript": "Å en sten vid Hämlinge by nära Gefle: brusi lit rita st[ain Þino a]btir ihil brur sin in han varÞ tauÞr i tafstalonti × hon fur mir fraukiri kuÞ hialbi hons [s]elu [uk] kuÞs muÞir . svain uk osmunrt Þau markaÞu × Þo [b]rusi fur Þil anklans ibtir brur sin. Å en sten i Uppland, å Söderby sockens kyrkogård: biarn . auk . ikulfriÞ : raistu . stain : aftr : utrik : sun : sain : han : var . tribin : o finlont. Å en grafsten i koret af Rute kyrka på Gotland: sihtris : arwar : litu : giera : stain : üfir : auÞwele : broÞur : sin : a : finlandi : do : aglta ee : waÞs … kni …. isi ..: sini oi. …"}, {"df": "11", "dating_start_year": "1036", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1036 … Medan Jaroslav var i Novgorod, kom till honom bud att Petschenägerna belägrade Kiev. Jaroslav samlade mycket krigsfolk, Varjager och Sloväner, kom till Kiev och drog in i sin stad. Och Petschenägerna syntes vara utan till. Jaroslav gick ut ur staden, fylkade sitt följe [och] ställde Varjagerna i midten, men på högra sidan Kievborna och på den vänstra flygeln Novgoroderna, och tog plats framför staden. Petschenägerna begynte rycka fram, och de stötte samman på det ställe, hvar nu den heliga Sofia(s kyrka) står … Och det blef en hård kamp, och mot aftonen segrade Jaroslav med möda."}, {"df": "12", "dating_start_year": "1042", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1042. Volodimer, Jaroslavs son, drog emot Jämerna och besegrade dem; och hästarne dogo för Volodimers här, och medan hästarne ännu andades, flådde man huden från dem; så häftig var pesten på hästarne."}, {"df": "13", "dating_start_year": "1123", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1123 … Om hösten, emot stora fastan, drog Vsevolod med Novgoroderna emot Jämerna och besegrade dem; men gruflig var färden, emedan brödet köptes för en nogat."}, {"df": "14", "dating_start_year": "1130", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1130 … Kommande från andra sidan hafvet, från Gotland, gingo 7 lodjor i kvaf, och de själfva drunknade jämte varorna; men andra bergade sig ehuru nakna; men de från Danmark kommo friska (hem)."}, {"df": "15", "dating_start_year": "1142", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1142 … Kommo Jämerna och bekrigade Novgorodska området; Ladogaboarne ihjälslogo 400 och bortsläppte ej en enda man. Samma år anlände svenska fursten med biskopen på 60 snäckor emot (Novgorodska) handlande, hvilka kommo från andra sidan hafvet på 3 lodjor; och de slogos men vunno ingen framgång; och 3 lodjor blefvo dem afhända, och halftannat hundrade af dem blefvo nedhuggna."}, {"df": "16", "dating_start_year": "1143", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1143 … Tågade Karelarne mot Jämerna, men flydde, slagna på 2 lojvor."}, {"df": "17", "dating_start_year": "1149", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1149 … Under denna vinter kommo Jämerna emot Voterna med en här af omkring tusen man (?); och sedan Novgoroderna fått höra därom, gingo de, kanske 500 (till antalet), med Voterna emot dem och släppte icke en enda man undan."}, {"df": "18", "dating_start_year": "1150", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "19", "dating_start_year": "1151", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Henricus anglicus anno Domini millesimo centesimo quadragesimo octauo Vpsalie quartus episcopus prefficitur. Anno MCL:o cum sancto Erico Finlandiam venit in estate et statim yeme sequente Kiwlo martirizatur miraculis coruscando, Nowsis sepelitur, ad Abo transfertur. b) 1154. Sanctus Ericus rex Svecie et sanctus Henricus archiepiscopus Upsaliensis converterunt Finlandiam ad Christum. c) 1151. Beatus Henricus episcopus Finlandie passus est."}, {"df": "20", "dating_start_year": "1154", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "21", "dating_start_year": "1154", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "22", "dating_start_year": "1156", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1156 … Anlade köpmän från andra sidan hafvet den heliga Fredags kyrka på torget."}, {"df": "23", "dating_start_year": "1164", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1164. Kommo Svearne under Ladoga, och Lädogaboarne uppbrände sina hus, men instängde sig själfva i staden med posadniken Neschata och skickade efter fursten och Novgoroderna. Men de (Svearne) framryckte mot staden om lördagen och uträttade intet emot staden, utan ledo stor förlust och drogo sig undan till staden Voronaj (nu Voronovka). På femte dagen [därefter] hann furst Svjatoslav med Novgoroderna och posadniken Zacharias fram och vände sig emot dem den 28 maj, på den helige Elladij dag, om en torsdag, på dagens 5:te timme, och besegrade dem med Guds bistånd, nedhögg några och gjorde andra till fångar; ty de hade kommit med 55 snäckor, och de (Novgoroderna) borttogo 43 snäckor; och få af dem (Svearne) undkommo och dessa sårade."}, {"df": "24", "dating_start_year": "1171", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tusculum", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Alexander papa III Vpsalensi archiepiscopo et suffraganeis eius et Guthermo duci. Grauis admodum et difficilis est ad apostolicam sedem querela perlata, quod Phinni semper, imminente sibi exercitu inimicorum, fidem seruare christianam promittunt et prædicatores et eruditores christianæ legis desideranter requirunt, et recedente exersitu fidem abnegant, praedicatores contemnunt et grauiter persequuntur. Ynde quoniam in hoc Deo illudere et christianam religionem deridere videntur, et illis se duplo filios gehennæ constituentibus salus et vita eorum tota in terrenis, neglectis cœlestibus, conspicitur consistere, nec est dignum, vt eis aduersitate christianum nomen defensionem conferat, quod in prosperitate despicere et horrere probantur; vniuersitatem vestram monemus atque mandamus, quatimus a fallacijs et fraudibus eorum ita prudenter et discrete de cætero caueatis, quod, si ingruerit necessitas, ad auxilium et defensionem vestram non possint recurrere, nisi munitiones, si quas habent, vobis tenendas assignent aut alias adeo sufficientem cautionem exhibeant et securitatem, quod a modo nullatenus pedes retrahere aut vestram prudentiam valeant circumuenire, sed christianæ fidei documenta cogantur tenere firmiter et seruare; ne amplius de eorum numero videantur, de quibus dictum est: Confitebitur tibi, cum benefeceris ei. Datum Tuscul. V. idus septembris."}, {"df": "25", "dating_start_year": "1171", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tusculum", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "26", "dating_start_year": "1171", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tusculum", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "27", "dating_start_year": "1171", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tusculum", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "28", "dating_start_year": "1172", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tusculum", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "29", "dating_start_year": "1180", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Rodulff uestgotus a Curonibus captivatur et ibi ab eisdem occiditur anno Domini"}, {"df": "30", "dating_start_year": "1181", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1181, den 3 juli, om dagens 10:de timme, vardt Varjagiska kyrkan på torget antänd af åskan."}, {"df": "31", "dating_start_year": "1181", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "32", "dating_start_year": "1186", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1186 … Men då gingo mot Jämerna raska karlar med Vyschata Vasiljevitsch, och kommo friska åter, sedan de tagit fångar."}, {"df": "33", "dating_start_year": "1187", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCLXXXVII Occisus est Johannes archiepiscopus Vpsalensis apud Almarnum a paganis pridie idus augusti et sepultus Vpsalie. Tvnc eciam incensa est Sichtononia (!) a paganis eisdem. b) MCLXXXVII Combusta est ciuitas Sigtoniensis a paganis et Johannes secundus archiepiscopus Vpsalensis in Almærnstech ab eisdem occisus est. c) MCLXXXVII Occisus est Johannes archiepiscopus Upsalensis apud Almarum pridie idus augusti, Sictuna combusta. d) MCLXXXVII. Johannes archiepiscopus Upsalensis interfectus est apud Almarnstæck a paganis et sepultus Upsaliæ, & Sichtuna robusta (= combusta) est a paganis. e) MCLXXXVII Occisus est Johannes archiepiscopus apud Almarnum a paganis pridie idus augusti. Et civitas Sigtoniensis combusta fuit ab eisdem."}, {"df": "34", "dating_start_year": "1187", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Swerige haffde mykin vadha aff Karelom ok mykin onadha. The foro aff haffuit oc vp i Mäle bade i lugne ok swa i äle, alt hemelika jnnan Swia skär ok optast ä met stylda här. En tyma fiöl them en then luna at the brände wp Sightuna, ok brändo thet swa alt i röther, at then stadhin fik ey än böther. Jon erchebiscop wart ther slägen, tess war mangin hedin fäghen, at them crisno gick swa illa i hand, thet gledde Karela ok Rytza land."}, {"df": "35", "dating_start_year": "1188", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1188 … Slogo Varjagerna, Tyskar från Gotland, Novgoroderna i Choruschka och i Novotorschek; men på våren släppte de (Novgoroderna) icke en enda man af de sina från Novgorod öfver hafvet och gåfvo icke gesandt åt Varjagerna, utan bortsläppte dem utan fred."}, {"df": "36", "dating_start_year": "1190", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Folquinus svecus; huius acta nulla reperiuntur propter primam depellaciam (= depopulationem) per Ruthenos stictam (= factam); obiit anno Domini"}, {"df": "37", "dating_start_year": "1191", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1191. Foro Novgoroderna med Karelarne [på lojvor] emot Jämerna och bekrigade deras land och härjade det med eld och nedhöggo boskapen."}, {"df": "38", "dating_start_year": "1192", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Suechia. In archiepiscopatu Vbsalensi In episcopatu Arosiensi Episcopus ipse ij marcas singulis annis n episcopatu Sraganiensi. Stranquinensi (!) In episcopatu Lincopensi Episcopus ipse xj marchas et dimidium singulis annis ad pondus Coloniense In episcopatu Scarensi In episcopatu Vexionensi In episcopatu Aboensi Notandum autem quod singule domus Suetie singulos dant denarios monete ipsius terre. Uti en 'Codex fratris Nicolai, cardinalis de Aragonia' i Vatikanska arkivet, sign. 177, är, enl. Munchs uppgift, antecknat å fol. 58 följande: De censu regni Suecie soluendo ecclesie Romane. Omnes et singule domus tocius regni Suecie soluere debent pro censu ecclesie Romane singulos denarios monete curribiles in illo regno."}, {"df": "39", "dating_start_year": "1196", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "MCXCVI. Colo episcopus Lincopensis et dux Finlandiæ obiit."}, {"df": "40", "dating_start_year": "1197", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "41", "dating_start_year": "1200", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "42", "dating_start_year": "1201", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1201 … Man lät Varjagerna fara utan fred öfver hafvet … Men på hösten kommo Varjagerna landvägen bedjande om fred, och man gaf dem fred alldeles efter sin egen vilja."}, {"df": "43", "dating_start_year": "1206", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "44", "dating_start_year": "1206", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Lundensi archiepiscopo salutem, etc. Cum de christiani nominis injuria vindicata juste ac pie cogitans ex religioso mentis proposito contra paganos decreveris proficisci, auctoritate tibi presentium indulgemus, ut in civitate, quam paganorum eliminata spurcitia Christo juvante poteris ad cultum fidei christiane redigere, catholicum valeas episcopum ordinare. Nulli ergo etc. Datum idib. januarij [pontif. nostri anno octauo]."}, {"df": "45", "dating_start_year": "1206", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "46", "dating_start_year": "1206", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "47", "dating_start_year": "1207", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1207 … Den 30 augusti fullbordade [köp]män från andra sidan hafvet den heliga Fredags kyrka."}, {"df": "48", "dating_start_year": "1209", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Ex tuarum perpendimus serie litterarum, quod cum quædam terra, quæ Fialanda dicitur, operante patre luminum, a quo omne datum optimum et omne donum perfectum descendit, nuper quorundam nobilium mediante sollicitudine ad fidem conversa sit christianam, in qua modo puer Jesus proficit sapientia et ætate, episcopo ejusdem terræ, postquam in propagatione catholicæ fidei cursum suum ibidem legitime consummavit, ad cœlestis remunerationis bravium evocato, nullus est ei hactenus substitutus. Nam cum propter novellam plantationem et ejusdem regionis hominum pertinaciam ac loci etiam intemperiem electus ibidem non ad honorem assumptus sed expositus martyrio reputetur, nullus fere ad illius regimen sedis aspirat, nisi qui divini verbi zelo succensus pati exoptat pro Christi nomine cruciatus. Verum cum vir quidam moribus, ut asseris, et ætate maturus et scientia et virtutibus redimitus, qui propter verbum Dei, quod populo illi aliquandiu prædicavit, ab eis plura jam sustinuit piacula passionum, ad illius ecclesiæ regimen sit vocatus, ut sic præsit aspirans ad illud quod magis consequatur martyrium quam honorem, ipsi, ex eo quod non est de legitimo matrimonio natus, sine licentia nostra munus consecrationis impendere noluisti. Cum igitur urgens exposcat necessitas et evidens utilitas id requirat, nobis humiliter supplicasti, ut cum eo disdispensare misericorditer dignaremur. Nos igitur tuis postulationibus inclinati, per apostolica scripta mandamus, quatenus, si est ita, cum eo vice nostra dispenses, injungens eidem ut, sicut incepit, eandem novellam plantationem informet verbo pariter et exemplo et insistere studeat diligenter ad extirpandum paganitatis errorem et terminos christianæ fidei dilatandos; quia licet omnes virtutes ad bravium, sola tamen perseverantia coronatur. Datum Laterani III kal. novemb. pontificatus nostri anno duodecimo."}, {"df": "49", "dating_start_year": "1212", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius etc. venerabili fratri … Lundensi archiepiscopo, apostolice sedis legato, salutem etc. Illam de probitate et honestate tua fiduciam obtinemus, ut tibi vices nostras secure in arduis negotiis committamus, sperantes, quod ad divini nominis gloriam et apostolice sedis honorem ea satages promovere. Cum igitur christiane fidei zelo succensus ad convertendum circumstantes paganos ab errore ad veritatem non modicum laboraveris et adhuc laborare disponas, ut hoc plenius et efficacius exequaris, nos tibi vices nostras duximus committendas. Venerabilibus fratribus nostris … Vbsalensi archiepiscopo et suffraganeis eius et episcopis ac aliarum aliis ecclesiarum prelatis per Daciam et Suethiam constitutis per scripta nostra mandantes, ut tibi ad hoc opus fideliter laboranti tanquam legato apostolice sedis intendant, ut erorum adiutus auxilio talentum tibi commissum cum multiplici nobis lucro resignes, cum te a predicationis officio Deo duce contigerit remeare. Nos enim liberam tibi concedimus potestatem, ut iuxta verbum propheticum evellas et destruas et edifices et plantes prout utrumque secundum Deum videris faciendum. Datum Laterani 2:do non. aprilis pontificatus nostri anno quinto decimo."}, {"df": "50", "dating_start_year": "1213", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "51", "dating_start_year": "1215", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "1215 … Et missi sunt sacerdotes Petrus Kakuwalde de Vinlandia et Otto fratrum milicie sacerdos, et perrexerunt in Saccale et consummaverunt baptismum usque ad Palam, et in Ugaunia usque ad Matrem aquarum. Quo facto reversi sunt in Lyvoniam, nondum valentes cohabitare cum eis propter aliorum Estonum ferocitatem."}, {"df": "52", "dating_start_year": "1216", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius episcopus, seruus seruorum Dei, carissimo in Christo filio Erico, illustri regi Suetie, salutem et apostolicam benedictionem. Cum regalis sublimitas, auctoritatem apostolice sedis, que disponente Domino cunctorum fidelium mater est et magistra, prouide recognoscens, ipsius gratie fauorem reuerenter expostulat et ad supplicandum illi humiliter se inclinat, dignum est ut quod rationabiliter petitur liberaliter concedatur. Hinc est, quod cum venerabilis frater noster Vpsallensis archiepiscopus, astantibus sibi omnibus suffraganeis suis, ac optimatibus regni Suetie presentibus et annuentibus, uncxerit te in regem, sicut eius et aliorum quamplurium littere nobis exhibite declararunt, nos, deuotionis regie precibus benignius exauditis, quod circa te per eundem archiepiscopum rite ac prouide factum est, gratum habentes et ratum, personam tuam et regnum sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, ipsumque regnum ac terram, quam clare memorie predecessores tui a paganorum manibus extorserunt quamque tu ab eisdem diuino fauente auxilio poteris obtinere, auctoritate tibi apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus; nichilominus auctoritate presentium concedentes, ut in eadem terra unus aut duo episcopi, prout ad diuini nominis cultum et animarum salutem uidebitur expedire, creentur, qui Vpsallensi ecclesie iure metropolitico sint subiecti. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostri protectionis, confirmationis et concessionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Laterani ij nonas aprilis, pontificatus nostri anno nono decimo."}, {"df": "53", "dating_start_year": "1216", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "54", "dating_start_year": "1216", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "55", "dating_start_year": "1216", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "56", "dating_start_year": "1217", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "57", "dating_start_year": "1217", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "58", "dating_start_year": "1217", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1217 … Men denna vår, den 31 maj, … uppbrunno i Varjagiska kyrkan Varjagernas alla varor, i oberäknelig mängd."}, {"df": "59", "dating_start_year": "1218", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "60", "dating_start_year": "1219", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "61", "dating_start_year": "1219", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "62", "dating_start_year": "1220", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": ""}, {"df": "63", "dating_start_year": "1221", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "64", "dating_start_year": "1221", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Cum, sicut ex litteris venerabilis fratris nostri … Vpsalensis archiepiscopi nostro est apostolatui reseratum, ecclesia tibi commissa de nouo ad agnitionem venerit veritatis et a circumadiacentibus barbaris nationibus, quæ plantationem nouellam eradicare nituntur, tribulationes multas sustineat et pressuras, ac earum sæuitia ex subtractione mercimonij possit non modicum cohiberi, auctoritate tibi præsentium indulgemus, vt christianos circummanentes, ne ad eos nauigent et victualia seu alia necessaria deferant, monitione præmissa per censuram ecclesiasticam appellatione remota compescas. Nulli ergo etc. nostræ concessionis infringere. Si quis autem etc. Datum Laterani idibus ianuarij anno quinto."}, {"df": "65", "dating_start_year": "1224", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "66", "dating_start_year": "1225", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rieti", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "67", "dating_start_year": "1226", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": ""}, {"df": "68", "dating_start_year": "1227", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": ""}, {"df": "69", "dating_start_year": "1227", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1227. Tågade furst Jaroslav med Novgoroderna emot Jämerna och bekrigade hela landet och förde med sig otaliga fångar."}, {"df": "70", "dating_start_year": "1228", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1228. … Kommo Jämerna i båtar till Ladoga sjö att föra krig, och underrättelse härom kom till Novgorod på Kristi förklaringsdag (6 augusti). Och Novgoroderna satte sig i pråmar (och) rodde till Ladoga med furst Jaroslav. Posadniken i Ladoga Volodislav med Ladogaboerna inväntade icke Novgoroderna, utan jagade i båtar efter dem, där de krigade, påträffade dessa och stridda med dem; och det vardt natt, och de (Ladogaboarne) drogo sig undan till en ö, men Jämerna voro på stranden med fångar; ty de hade fört krig i näheten af sjön, vid landstigningsställena, och i Olonets. Samma natt begärde de fred, men posadniken med Ladogaboarne gaf dem icke; och de nedhöggo alla fångar, men själfva sprungo de till skogs, sedan de öfvergifvit båtarna. Många af dem stupade där, men deras båtar uppbrändes. Och Novgoroderna, som stått vid Neva några dagar, höllo råd och ville döda Sudimir, och fursten gömde honom i pråmen hos sig. Därifrån återvände de till Novgorod utan att vänta på Ladogaboarne; men de efterblifna mötte Ingrerna på flykten, och där nedhöggo de många af dem, men de öfriga af dem lupo åt olika håll, där enhvar såg (sin räddning); och dem Karelarne någonstädes kringrände, vare sig i skogen [eller på fältet eller i lägerställning], drogo de ut och nedhöggo. Och de, som hade kommit, utgjorde 2000 eller mer, Gud vet; [men få flydde till sitt land], annars dödades alla."}, {"df": "71", "dating_start_year": "1228", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "72", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri episcopo Lincopensi et dilectis filiis abbatj de Gutlandia, Cisterciensis ordinis, et preposito de Visby, Lincopensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Venerabilis frater noster Finlandensis episcopus nobis exposuit, quod in primitiua christianitatis plantacione in partibus illis cathedralis ecclesia sua fuit in loco minus ydoneo constituta; vnde petebat, vt [cum] nunc plura loca, crescente in eisdem partibus per Dei graciam fide katholica, magis ad hoc commoda esse noscantur, transferri episcopalem sedem ad locum competenciorem in sua dyocesi mandaremus. Quocirca discrecionj vestre per apostolica scripta² mandamus, quatenus, inquisita super hoc diligencius veritate, si rem inueneritis ita esse, cum consilio eiusdem episcopi et clericorum suorum transferatis³ auctoritate nostra sedem eandem ad locum in eadem diocesi magis aptum. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, tu, frater episcope, cum eorum altero ea nichilominus exequaris. Datum Perusij⁴ x kalendas Februarij pontificatus nostri anno secundo⁵ *."}, {"df": "73", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, venerabili fratri episcopo Lincopensi et dilectis filiis abbati de Guthlandia¹, Cisterciensis ordinis, et preposito de Visby, Lincopensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Cum venerabilem fratrem nostrum episcopum, clerum et populum Finlandensem sub proteccione receperimus apostolice sedis et nostra, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus non permittatis eos contra proteccionis nostre tenorem temere molestari, molestatores eorum indebitos, monicione premissa, per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita,² compescendo. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, tu, frater episcope, cum eorum altero ea nichilominus exequaris. Datum Perusij³ x kalendas Februarij pontificatus nostri anno secundo⁴."}, {"df": "74", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabili fratri episcopo et dilectis filiis preposito Rigensi et abbatj de Dunemunde, Cisterciensis ordinis, Rigensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Attendens ille ewangelicus paterfamilias, quod messis est multa, operarij autem pauci, adhuc quasi vndecima hora vinee sue nouos deputat uinitores. Jnter quos venerabilis frater noster Finlandensis episcopus in Finlandia et terris vicinis magnum populum, ydolatrie cultuj seruientem, ewangelicando nomen Domini nostri Ihesu Christi de nouo, vt dicitur, acquisiuit eidem. Denique rutheni, qui propinqui sunt eis, nimium abhorrentes ipsos pro eo quod fidem katholicam susceperunt, multipliciter deseuiunt in eosdem, modis quibus possunt ad eorum interitum et dispendium intendendo. Cum vero vniuersi fideles reputare debeant, in se ipsos fieri quod in eundem acquisicionis populum committitur a predictis, qui Dei sunt et fidej katholice inimicj, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus mercatores de partibus vestris, ne mercimonia cum illis exerceant, donec desinant persequi de nouo conuersos ad fidem in terris eisdem, monicione premissa, per censuram ecclesiasticam, appellacione remota, cogatis. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, tu, frater episcope, cum eorum altero ea nichilominus exequaris. Datum Perusij x kalendas Februarij pontificatus nostri anno 2:o."}, {"df": "75", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri episcopo Lincopensi et dilectis filiis abbatj de Gutlandia², Cisterciensis ordinis, et preposito de Vysbi³, Lincopensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Attendens ewangelicus ille paterfamilias [etc. som föregående bref, n:o 3] --- Cum vero vniuersi fideles reputare debeant in seipsis fieri⁴ ----- qui Dei sunt et fidej katholice fidej⁵ inimici ---- donec desinant⁶ de nouo ----- si non omnes hiis exequendis⁷ potueritis interesse --- Datum Parusii vj kalendas⁸ Februarij pontificatus nostri anno 2:o."}, {"df": "76", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri episcopo et dilectis filiis abbatj sancti Johannis¹ et decano maioris² ecclesie Lybicensis, salutem et apostolicam benediccionem. Attendens ille ewangelicus paterfamilias [etc. som i nästföregående, n:o 3] --- Cum vero vniuersi fideles reputare debeant seipsos fieri ----- de nouo conuersos ad fidem ecclesiasticam, appellacione remota, cogatis. Quod si non omnes hiis exsequendis potueritis interesse³, tu, frater, cum eorum altero⁴ nichilominus exequaris. Datum Perusij vj kalendas⁵ Februarij pontificatus nostri anno secundo."}, {"df": "77", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri¹ episcopo Finlandensi, salutem et apostolicam benediccionem. Annuere consueuit sedes apostolica piis votis et honestis petencium precibus fauorem beniuolum impertiri. Eapropter, venerabilis in Christo frater, tuis iustis precibus inclinatj lucos et delubra, deputata olim ritibus paganorum, que de nouo per te conuersi ad fidem ecclesie tue² voluntate spontanea contulerunt, ipsi ecclesie auctoritate apostolica confirmamus et presentis scriptj patrocinio communimus. Nullj ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere uel ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare³ presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Parusij⁴ ij⁵ kalendas Februarij pontificatus nostri anno secundo.⁵"}, {"df": "78", "dating_start_year": "1229", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri episcopo Lincopensi et dilectis filiis abbatj de Gutlandia¹, Cisterciensis ordinis, et preposito de Vysby², Lincopensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Ex parte venerabilis fratris nostri Finlandensis episcopi fuit propositum coram nobis, quod cum in dyocesi sua sit nouella Christi plantacio, sic animos quorundam de Gudlandie³ partibus ceca cupiditas occupauit, vt qui gloriantur in⁴ nomine christiano, paganis intendentibus ad exterminium plantacionis eiusdem, in armis, equis, nauigiis, victualibus et aliis mercimoniis subuenire presumunt; jn quo pares aut eciam superiores⁵ in malicia fiunt illis, dum⁶ eis ad impugnandos christianos necessaria subministrant. Cum autem fideles deceat vniuersos, non ad inpedimentum, sed augmentum religionis intendere christiane, discrecioni vestre monemus et hortamur⁷ in Domino per apostolica scripta mandantes, quatenus pro diuina reuerencia mercatoribus de Gutlandia⁸ interdicatis et inhibeatis expresse, ne paganis predictis in premissis uel⁹ aliis audeant subuenire. Alioquin eos, qui contrauenire presumpserint¹⁰, per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita, compescatis, Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, tu, frater episcope, cum eorum altero ea nichilominus exequaris. Datum Parusij¹¹ xiiij kalendas Marci pontificatus nostri anno secundo¹²."}, {"df": "79", "dating_start_year": "1232", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio W[ilhelmo]¹ presbitero, rectori ecclesie sancte Marie de Nousia, finnensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Cum a nobis petitur quod iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam ordo exigit racionis, vt id per sollicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effectum. Eapropter, dilecte in Domino fili, tuis iustis postulacionibus grato concurrentes assensu, terram de Maska que dicitur Lunda, quam venerabilis frater noster N.², episcopus finnensis, capituli sui accedente consensu, ecclesie tue pia et prouida liberalitate concessit, prout in litteris exinde confectis dicitur plenius contineri, sicut eam iuste possides et quiete, tibi et per te ipsi ecclesie auctoritate apostolica confirmauimus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Anagnie xiij kalendas Nouembris pontificatus nostri anno sexto."}, {"df": "80", "dating_start_year": "1232", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, dilectis filiis militibus Christi in Liuonia, salutem et apostolicam benediccionem, Cum proni sint hominis sensus ad malum, sicut ex sensualitate caro vergit in culpam, jta vigore spiritus, procedente ac subsequente¹ diuina gracia, quilibet niti debet ad veniam et remedia semper inquirere, quibus salutem valeat promererj. Cum igitur ex defensione fidelium contra paganos peccatorum remedium fideles quilibet consequentur, vniuersitatem vestram rogamus, monemus attencius et hortamur, in remissiones peccaminum iniungentes, quatenus ad prouinciam Finlandie, pro defendenda nouella plantacione ad Christi fidem in ea nouiter conuersorum contra infideles ruthenos, personaliter accedentes, cum consilio venerabilis fratris nostri Finlandensis episcopi, qui assumpsit in premissis partibus negocium fidej ex animo prosequendum, defensioni eorum insistatis viriliter et potentes², jta quod in illis partibus augeatur numero et merito populus christianus, et vobis apud Deum accrescat cumulus meritorum, qui multo maiora retribuit fideliter seruientibus quam speretur; prouide attendentes, quam salubre sit homini pro illo animam suam ponere, qui pro se positam in vitam custodit eternam. Datum Anagnie octauo kalendas Decembris pontificatus nostri anno sexto."}, {"df": "81", "dating_start_year": "1234", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nousis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Thomas, Dej gracia finnorum episcopus, vniuersis¹ tam clericis quam laycis, presentibus et futuris, salutem² presentem pariter et eternam. Vniuersitati vestre notum facimus, nos quandam terram in parrochia de Maska, cultibus ydolatrie olim deditam, et medietatem cuiusdam insule que Taypale dicitur,³ capellano nostro Wilhelmo jure perpetuo contulisse possidendam. Nos autem hanc donacionem, ratam volentes in posterum obseruari, presenti scripto et sigillo nostro apposito confirmamus,⁴ sub excommunicacionis sentencia inhibentes, ne quis omnino tam commendabile factum infringere presumat aut attemptat.⁵ Si qua vero ecclesiastica seu secularis persona hanc donacionem presumpserit infirmare, ipsum extunc⁶ excommunicatum denunciamus⁷. Datum apud Nosis⁸ anno⁹ Dominj mºccºxxxiiij."}, {"df": "82", "dating_start_year": "1237", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus Vpsalensi archiepiscopo et suffraganeis eius salutem et apostolicam benedictionem. Plantauit vineam dextera Domini eamque sanguine filii sui voluit irrigari, vt ex fluente de Christi latere riuulo fecundata vinum produceret, cuius refectus dulcedine plantator altissimus exultaret. Sed, prodolor, ecce ab apro de silua exterminium patitur, ecce singularis ferus eandem suis pastibus demolitur. Nam, sicut transmisse ad nos vestre littere continebant, illorum qui Tauesti dicuntur nacio, que olim multo labore ac studio uestro et predecessorum uestrorum ad fidem catholicam conuersa extitit, nunc procurantibus inimicis crucis prope positis ad antiqui erroris reuersa perfidiam cum quibusdam barbaris nouellam ecclesie Dej plantacionem de Tauestia funditus dyabolo coadiuuante subuertunt, paruulos, quibus in baptismo Christi lumen illuxit, violenter de hac luce subtractos interimunt, quosdam adultos, subtractis ab eis primo visceribus, demonibus immolant, et alios vsque ad amissionem spiritus arbores circuire compellunt, sacerdotes vero quosdam exoculant et, quibusdam eorum manibus et ceteris membris crudeliter mutilatis, reliquos in combustionem et cibum ignis paleis inuolutos exponunt, sicque ipsorum paganorum seuiciis regnum Sweorum opprimitur, quod de facili extremam fidej desolacionem incurret, nisi sibi Dej et apostolice sedis auxilio succurratur. Verum cum tanto libencius contra huiusmodi apostatas et barbaros inpugnandos sit a viris Deum timentibus assurgendum, quanto maioribus ecclesiam Dej dampnis affligere cupiunt, qui fidem catholicam tam detestabilj crudelitate confundunt, fraternitati uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus viros catholicos in regno predicto et vicinis insulis positos, vt contra eosdem apostatas et barbaros crucis signaculum assumentes ipsis (!) viriliter et potenter expugnent, preceptis salutaribus inducatis. Nos enim attendentes, quod Deo tanto gracior est defensio fidej, quanto ceteris virtutibus anime fides debet preciosior reputari, de omnipotentis Dej misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi, illam ob id assumentibus signum crucis concedimus veniam peccatorum et ipsos ea volumus immunitate gaudere, quam habituri essent, si in terram sanctam personaliter se transferrent. Datum Laterani quinto idus decembris pontificatus nostri anno vndecimo."}, {"df": "83", "dating_start_year": "1240", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) År 1240. Kommo Svearne med stor krigsstyrka och Norrmän och Sumer och Jämer på skepp i en mycket stor mängd, Svearne med sin furste och sina biskopar, och stannade i Nevan, vid Isheras mynning, viljande intaga Ladoga, i korthet sagdt, Novgorod och hela Novgorodska området. Men ännu bevarade den gode, nåderike, människoälskande Guden oss och skyddade för främmande folkslag, emedan de utan Guds tillstädjelse arbetade i fåvitsko; ty det kom underrättelse till Novgorod att Svearne tågade till Ladoga; men furst Alexander dröjde icke det minsta, gick med Novgoroder och Ladogabor emot dem och besegrade dem med bistånd af den heliga Sofia och genom vår herskarinnas, Guds moders och jungfru Marias, förböner, den 15 juli, till åminnelse af den hel. Kirik och Ulita, på söndagen, då de heliga fäderna 630 höllo möte i Chalcedon; och där var en stor slaktning med Svearne; och deras höfding vid namn Spiridon blef där dödad; men andra förmäla att äfven biskopen blef ihjälslagen; och en stor mängd af dem stupade; och sedan de lastat två fartyg med de förnämsta männen(s lik), läto de dem gå före sig åt hafvet; men de öfriga, som voro utan tal, kastades i en grop, som de gräft, och många andra blefvo sårade; och under samma natt drogo de sig, utan att afbida måndagens ljus, med skam tillbaka. Af Novgoroderna stupade där: Konstantin Lugotinitsch, Gjurjata Pineschtschinitsch, Namäst, Drotschilo Nesdylov, garfvareson, men alla med Ladogaboerna 20 man eller mindre, Gud vet. Men furst Alexander kom med Novgoroderna och Ladogaboerna, alla friska, till hemorten, skyddade af Gud och den heliga Sofia samt alla heliga mäns böner. b) År 1240. … Fördenskull (kom) en viss från västerländska trakterna, hvilken kallade sig Guds tjänare, viljande se hans (Alexanders) underbara gestalt. Och liksom fordom en söderländsk drottning kom till Salomo, viljande höra hans visdom, så ock denne vid namn Andreas, hvilken såg furst Alexander och återvände till de sina och sade: 'Jag har genomvandrat länder och folkslag, men icke sett en sådan, vare sig kejsare bland kejsare eller furste bland furstar'. Och konungen i den romerska delen af de nordliga trakterna fick höra om en sådan manlighet hos furst Alexander och tänkte för sig själf: 'Jag går – sade han – och intager Alexanders land'. Och han samlade en myckenhet krigare, en ytterst stor styrka, Svear med furste och sina biskopar, och Murmaner och Sumer och Jämer, och fyllde sålunda ganska många fartyg med sina trupper och satte sig i rörelse med stor styrka, förhäfvande sig i krigisk stämning, och kom till floden Neva och stannade vid Isheras mynning, (och) svängande sig i sin förrykthet ville han intaga Ladoga och likaså Novgorod och hela Novgorodska området. Och emellertid skickade han med stor stolthet sändebud till fursten Alexander Jaroslavitsch uti stora Novgorod och talade sålunda: 'Om I kunnen emotstå mig, konung, är jag redan här och intager ditt land'. Men då fursten Alexander hörde deras ord, upptändes han i hjärtat och gick in i den heliga Sofias kyrka och föll på knä framför altaret (och) började under tårar bedja. Och han slutade bönen och uppstod bugande sig för ärkebiskopen; och biskopen Spiridon välsignade honom och lät honom gå. När han kom ur kyrkan, borttorkade han tårarna och begynnte intala sina krigare mod och sade: 'Gud är icke för styrkan utan för sanningen … .' Och han gick emot dem med en ringa krigarskara och inväntade ej sin stora krigshär, utan förtröstade på den heliga Treenigheten. Det var sorgligt att höra, äfven synnerligen värdt att se huru hans fader, den ärofulle och store Jaroslav, icke var vid denna tid underkunnig om denna resning mot sin son, den i Gud uppfostrade, gudfruktige och af Gud styrkte, såsom varande förkämpe för den rättrogna kristna tron, den dyra Alexander; han hade ej tid att skicka underrättelse till fadren, sedan krigsskarorne redan närmat sig hvarann; och därför hunno icke många Novgoroder förena sig, emedan fursten skyndade att tåga fram; och han kom emot dem (Svearne) på söndagen för de heliga fädernas församling 630, hvilken (hölls) i Chalcedon till åminnelse af heliga martyrerna Kirik och Ulita och den helige furst Vladimir, som kristnade ryska landet, och han egde sålunda en stark tro och förtröstan på de heliga martyrerna Boris och Gläb. Och emellertid fanns en man vid namn Pelguj, som var ålderman för Isherska landet, och honom var bevakningen af hafskusten anförtrodd; och han antog det heliga dopet och lefde bland sin släkt, som var hednisk, och i det heliga dopet blef honom tillagdt namnet Filip; och han lefde gudfruktigt och fastade om onsdagen och fredagen, därför bevärdigade Gud honom med en förfärlig syn. Vi skola i korthet förtälja: Sedan han sett krigshärarnas styrka, begaf han sig emot furst Alexander för att underrätta honom om ställningarna: han hade fått reda på dem. … Och därifrån bemödade han (Alexander) sig att draga emot dem kl. 6 om morgonen; och det blef en stor slaktning bland Romarena, och en otalig mängd af dem blef nedhuggen, och på konungen själf lade han med sitt skarpa svärd ett märke i anletet. Och här i Alexanders krigshär visade sig ännu härtill sex tappre män; de hade en hård kamp med fursten. Den första hette Gabriel Alexitsch, hvilken anföll en snäcka, och han såg att prinsen leddes under armarne, och han begaf sig, på ett bräde, till själfva skeppen och beträdde dem (skeppen); och de skyndade före honom till ett skepp och vände om och vräkte honom med hästen från plankan i sjön; men genom Guds beskydd slapp han oskadd därifrån; och sedermera anföll han åter och slogs kraftigt med själfva vojevoden midt i deras krigshär; och där blef deras vojevod Spiridon dödad, och deras biskop blef jämväl dödad. Den andra Novgorodern hette Sbyslav Jakunovitsch: denne anföll flere resor och slog endast med en bila, utan någon räddhåga i hjärtat, och några stupade för hans hand, och man förvånades öfver hans styrka och tapperhet. Den tredje var Jakob från Polotsk, han var jägmästare hos fursten: han for fram med ett svärd mot en trupp och visade mycket mannamod, och fursten berömde honom. Den fjärde Novgorodern bar namnet Mischa: denne störtade med en trupp fram till fots och förstörde 3 Romerska skepp. Den femte var någon af hans (furstens) unga följeslagare vid namn Sava; denne anföll ett stort, upptill förgylldt tält, högg stolpen undan, så att tältet ramlade. Och Alexanders trupper sågo tältets fall och gladde sig. Den sjette var en af hans tjänare vid namn Ratmir: denne slogs till fots, och många omringade honom, och han stupade af många sår och slutade sålunda sitt lif. Allt detta har jag hört af min herre Alexander och af andra, hvilka vid den tiden befunno sig i den drabbningen. Och på samma tid var ett märkvärdigt under: … på samma sätt var det vid Alexanders seger, då han öfvervann fartygen på andra sidan om Ishera, dit Alexanders krigshär icke ens kunde slippa fram, och där fann man en stor myckenhet, som blifvit nedgjord af Guds änglar; och många lik af sålunda dödade funnos liggande. Och återstoden af dem (Svearne) tog till flykten, men liken af sina många döda män kastade de i 3 skepp; och de drunknade i hafvet, och åt de öfriga gräfdes gropar, i hvilka de vräktes i oräknelig mängd; och många andra blefvo sårade."}, {"df": "84", "dating_start_year": "1241", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "85", "dating_start_year": "1241", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1241 … Tågade furst Alexander med Novgoroder, Ladogabor, Karelare och Ingrer emot Tyskarne till staden Koporie och intog staden, och Tyskarne förde de till Novgorod, men läto de öfriga gå hvart de ville; men Voshanska och Tschudiska förrädare hängde han."}, {"df": "86", "dating_start_year": "1244", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "87", "dating_start_year": "1244", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "88", "dating_start_year": "1245", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri …. archiepiscopo Vpsalensi et dilecto filio …. priori provinciali ordinis fratrum predicatorum in Dacia salutem etc. Thomas, episcopus Fillandie, nobis humiliter supplicavit, ut cum idem quendam fecerit mutilari, qui hujusmodi occasione mortem incurrit, ac quasdam litteras apostolicas presumpserit diabolico instinctu falsare, propter quod non potest licite pastorale officium exercere, cessionem ejusdem recipere curaremus. Nos igitur ipsius saluti providere volentes mandamus, quatenus cessionem eandem vice nostra recipere procuretis. Datum Lugduni VIIII kalendas martii anno secundo."}, {"df": "89", "dating_start_year": "1245", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "[Innocentius episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensi et dilecto filio priori prouinciali ordinis fratrum in Dacia salutem etc.].* Ex parte dilecti filii fratris Thome episcopi Finlandie nobis extitit intimatum, quod cum olim de mandato eiusdem receperitis cessionem, quia in litteris nostris uobis super hoc transmissis nulla de ipsius prouisione mentio habeatur, uos eius cessione recepta nullam prouisionem assignastis eidem, quare nobis humiliter supplicauit, ut prouidere sibi super hoc, ne mendicare cogatur, de benignitate sedis apostolice curaremus; mandamus quatenus, si est ita, dicto episcopo de bonis espiscopalibus ecclesie Finlandie prouisionem, ex qua possit congrue sustentari, auctoritate nostra assignare curetis, contra etc."}, {"df": "90", "dating_start_year": "1246", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "91", "dating_start_year": "1246", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "92", "dating_start_year": "1248", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skänninge", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Willelmus, miseratione divina Sabinensis episcopus, apostolicæ sedis legatus, viris religiosis fratribus domus de Sictunia ordinis prædicatorum Upsalensis diœcesis salutem in nomine Jesu Christi. Cum a nobis petitur quod justum est, tam vigor æquitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effectum. Cum igitur, sicut ex parte vestra propositum extitit coram nobis, venerabilis frater T., quondam Finlandensis episcopus, quosdam libros, pertinentes ad se, domui vestræ pro suorum remedio contulerit peccatorum, nos quod ab eo provide factum est in hac parte ratum habentes, illud auctoritate qua fungimur apostolica confirmamus et præsentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo etc. nostræ confirmationis etc. Datum Scheningiæ XII kal. martii, pontificatus domini Innocentii papæ IV anno quinto.*"}, {"df": "93", "dating_start_year": "1248", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skänninge", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "94", "dating_start_year": "1248", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Villelmus miseracione diuina salutem jn nomine Ihesu Christi. Licet superfluum videatur precibus postularj quod conceditur a iure communi, quia tamen plus timerj solet quod specialiter conceditur, quam quod edicto concluditur generalj, vt de bonis vestris, que vobis in hereditate uel artificio seu eciam doctrina, ex concessione alicuius consanguinej uel amici vestri, habentis tantum ad vos et non ad ecclesias vestras respectum, proueniunt, libere vestrum quilibet testari possitis, auctoritate vobis qua fungimur apostolica concedimus facultatem; nichilominus sub anathematis vinculo prohibentes, ne episcopus, qui pro tempore fuerit in ecclesia Finlandensi, vos vel vestrum aliquem super rebus, quas vestro uel ecclesiarum vestrarum nomine possidetis, vllo vmquam tempore indebite audeat molestare. Datum Visby nonis Junij pontificatus domini Innocencij pape iiij anno quinto."}, {"df": "95", "dating_start_year": "1248", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCXLVIII Obiit dominus Thomas episcopus Finlandensis. b) Thomas Anglicus, de ordine fratrum predicatorum, Visby resedit; tum propter Anglicos illuc se transtulit tum Meonum (= Curonum) et Ruthenorum furorem; ibi obiit anno Domini MCCXLVIII:o et in summo choro aput eosdem sepelitur."}, {"df": "96", "dating_start_year": "1249", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocencius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri episcopo et dilectis filiis clero et populo Finlandie, salutem et apostolicam benediccionem. Sacrosancta Romana ecclesia deuotos et humiles filios ex assuete¹ pietatis officio propensius diligere consueuit et, ne prauorum hominum molestiis agitentur, eos tanquam pia mater sue proteccionis munimine confouere. Eapropter, dilectj filij, vestris iustis postulacionibus grato concurrentes assensu, adinstar felicis recordacionis G[regorii] pape, predecessoris nostri, vestras² et diocesin Finlandie sub beatj Petri et nostra proteccione suscjpimus et presentis scriptj patrocinio communimus. Nullj ergo omnino hominum liceat honeste proteccionis paginam infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Lugdunj vj³ kalendas Septembris pontificatus nostri anno septimo."}, {"df": "97", "dating_start_year": "1250", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Tha bödh konung Erik ouer alt sith rike, bade riddare ok riddare like, swa ok bönder oc tiänistomen, swa som herra plägha oc än at sighia synom mannom til, taghar han eth örlogh driwa wil; swa bödh han them til hedith land ok satte thet sinom maghe i hand, at han skulle wara thera forman, for thy at han trodde bezst a han. Hans magher took ther gerna widher; han ville ok gerna vitha hans heder, ok redde sik tha wapn ok tyghe, raska, häladha ok oblyghe, hielma, plator ok panzere wordo tha gäwe ok giordos flere. Huar redde sik tha i sin stadh ok giordo gerna huat konungen badh, ok skuto wt snekkior ok löpande skutör; marger stor peninga knwter ward tha löster ok giffuen them, ther tha skuldo skilias vid thera heem ok wisto ey nar the komo ather; vridne hender ok starker grater vard tha aff mange frwo sedher. Tho gladdos the, at Gudz hedher skulle meras aff then färdh. Mangt eth gamalt fädernis swerd wart tha nidher aff naglom kränkt, som ther haffde manga dagha hengt. Them wart tha venlika fölgt til strand, helsados wel ok tokos i hand; marghin röder mwn ward tha kust, som aldrig kystes sydhan aff hiertans lust, ty at the saghos summi aldrig meer; aff tholkom skylnad tolkit skeer. Them bleste bör, the segldo thädhan; the hedno reddo sik ok, mädhan the wisto wel at the skullo koma a thera skadha ok engen froma. The crisno lagdo ther til hampna, marge otalike gylte stampna matto hedne men ther see, ther mera matto sörgia än lee. The toko thera baner oc gingo a land; them crisno gik ther wäl j hand. Thera skiölla loto the ther skina ouer alt thet land ok hielma sina. The willo thera swerd gerna fresta vpa the hedna Taffwesta, som iak wenter at the giordo, gul ok sölff ok starke hiorde. The Taffwesta tha vndan runno; the hedno tappado, the crisne wuno. Hwa them wille til handen gaa ok cristin warda ok doop wntfa, honom lotho the gotz ok liiff ok friid at liffua alt vtan kiiff. Huilkin hedin ey ville swa, honom lotho the dödin ouergaa. The crisne bygdo ther eth feste ok satto ther i vine ok neste. Thet hws heyter Taffwesta borg; the hedno haffua ther än fore sorg. The satto thet land met crisna men, som iak väntar at thet star oc än. Thet sama land thet vart alt cristith; jag tror at rytza konungen mistit. b) Rex Ericus, pace sibi concessa et regni dominio inconcusso, ad convertendas gentes incredulas regno suo vicinas et nocivas animum dedit. Erant autem Tavestes increduli et christiani nominis persecutores sævissimi. Ad hos domandos et debellandos aut, quod potius eligendum erat, ad Christum convertendos, rex Ericus expeditionem dirigit universi roboris regni sui. Huic autem exercitui multitudinis immensæ generum suum Birgerum de Bielbo ductorem præfecit et curam commisit totius negotii excercitus dirigendi. Parantur igitur extemplo naves et expensæ et armorum nimius apparatus, et quos tetigit ordo navigandi, accincti ad prælium naves intrant. Nec partem latebat adversam, quod adversus eam tot arma sumerentur, unde et sibi necessaria providet munimenta. Afflante igitur vento prospero brevi temporis spatio mari transito Sueorum navalis exercitus portui applicuit Tauestorum. Jam autem, quid acturi essent, dudum deliberato, relictis navibus, vexillis erectis, omnis multitudo armata terras ingreditur, ferocibus animis hostium castra irrumpens, fugitque pavore deterrita hostium turma, sequitur a tergo victrix Sueorum audacia et opulentam prædam fugientium apprehendit. Datur nihilominus optio fugientibus, ut qui vellent fierent christiani, vita et bonis salvis sibi remanentibus; alioquin tam vita quam bonis exciderent. Multis igitur christianis effectis, validissimis muris fortalitium exstruitur et Tavestaborgh appellatur et munitione necessaria roboratur, custodibus deputatis. Quibus gestis, et terra Tavestiæ christianitati asscripta, moritur rex Ericus anno Domini MCCL ipso die purificationis … Percepta in Tavestia morte regis Erici, cum iam omnia essent ad laudem Dei et Sueorum voluntatem feliciter expedita, dux Birgerus et universus cxcercitus sibi commissus in patriam cum gloriosa victoria remearunt."}, {"df": "98", "dating_start_year": "1249", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "MCCXLIX venit conuentus Finlandiam."}, {"df": "99", "dating_start_year": "1250", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "100", "dating_start_year": "1250", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "De litlæ Swethiuthæ usque Wiræsund I [ukæsio]; inde usque Malægstagh I; inde usque Krampe sund III; inde usque Wedde sund I; inde usque Arnholm II. Atque notandum est, quod processus de Utlengi uersus Arnholm magis habeat se ad aquilonem quam ad orientem. E Arnholm trans mare Aland usque Linæbötæ VI; inde usque Thiyckækarl VIII. Notandum est, quod inter Thiyckækarl ad Linæbötæ multe iacent insule Fyghelde nomine. Inde usque Aspæsund VI, et ibi sunt tres insule, quarum una est Aspö, secunda Refholm, III:a Malmö, et Iurima jacet ultima ab eis uersus australem plagam et proxima mari. De Aspö usque Örsund VI; inde usque Hangethe III. Et notandum est, quod de Arnholm usque Lynæbetæ itur medio inter orientem et aquilonem, et si prosper est uentus ab occidente, potest uelificari directa linea de Arnholm usque Hangethe; et de Hangethe, que finnice dicitur Cuminpe, usque Lowicsund II; inde usque Karienkaskæ I; inde usque Juxaræ II; inde Horinsaræ, quod Danice dicitur Hestö, II; inde usque Purkal III. Et ad hanc insulam de Hangethe itur uersus orientem et aliquantulum tamen uersus aquilonem. Item de Purkal usque Narigeth ultra mare Estonum VI; inde usque Karlsö I et dimidia; inde usque Ræuelburgh dimidia. Et notandum, quod de Purkalæ usque Ræuelburgh uelificandum est inter australem plagam et orientalem. Preterea notandum est quod, si placet, potest uelificari de Hangethe usque Hothensholm cum uento aquilonis uersus australem plagam et orientalem. Atque ibi habet mare VIII vkæsio."}, {"df": "101", "dating_start_year": "1250", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "102", "dating_start_year": "1252", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "103", "dating_start_year": "1253", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "104", "dating_start_year": "1254", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Acta capituli prouincialis Lundis celebrati anno Domini m°cc°l iii[i] – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ad domum Wisbyensem [assignamus] fratrem Suenungum de domo [...? Ske]ningensi, fratrum Arnulphum, fratrem Petrum de Finlandia. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ad domum Finlandensem [assignamus] fratrem Laurencium de domo Visbuenci & fratrem Thomam cantorem de Skeningia. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Priorem [Finlan]densem (? ) absolumus & sit de conuentu Visbuensi, suppriorem insulensem absolumus et presit domuii Finlandie usque dum habuerint presentem priorem uel litteras receperint. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Domos Visbucensem, Reualensem, Finlandensem uisitet frater Thomas Uisbucensis. (Härefter uppräknas diverse personer, för hvilka flere eller färre messor böra hållas.)"}, {"df": "105", "dating_start_year": "1254", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Napoli", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "106", "dating_start_year": "1254", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "MCCLIIII .. natus est Benedictus IIdus episcopus Lyncopensis et dux Fynlandensis."}, {"df": "107", "dating_start_year": "1255", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Napoli", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "108", "dating_start_year": "1255", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Alexander etc. archiepiscopo Rigensi etc. Ex parte tua fuit nobis humiliter supplicatum, ut, cum pagani Wathlandiæ, Ingriæ et Careliæ tuæ provinciæ, inspirante illo, qui omnem hominem in hunc mundum illuminat venientem, apertis intelligentiæ oculis, idolorum cultu relicto, baptismi velint suscipere sacramentum, præficiendi eis, postquam baptizati fuerint, aliquem virum, ad hoc idoneum, in episcopum et pastorem, qui eos verbis et exemplis salutaribus instruens, animas lucrifaciat eorundem, maxime cum iidem pagani id a te, sicut asseris, instanter exposcant, licentiam tibi concedere curaremus. De tua igitur circumspectione plenam in Domino fiduciam obtinentes, licentiam tibi auctoritate præsentium postulatam concedimus, sine iuris præiudicio alieni. Datum Anagniæ III non. augusti anno I."}, {"df": "109", "dating_start_year": "1255", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "110", "dating_start_year": "1256", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "111", "dating_start_year": "1256", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "112", "dating_start_year": "1256", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1256. Kommo Svear och Jämer och Sumer och Didman med (invånarne från) sitt landskap och en myckenhet [krigare] och började anlägga en stad vid Narova. Då var fursten icke i Novgorod, och Novgoroderna skickade till Nis till fursten efter trupper, men själfva sände de omkring i sitt distrikt [och hopade sålunda trupper]. Och då de fördömda fingo höra detta, flyktade de öfver hafvet. Samma år, mot vintern, anlände furst Alexander och med honom metropoliten, och fursten begaf sig åstad och metropoliten med honom; och Novgoroderna veta icke hvart fursten begifver sig; några påstå att han tågar emot Tschuderna. Och han gick till Koporie; och Alexander tågade emot Jämerna, men metropoliten begaf sig till Novgorod, och många andra Novgoroder återvände från Koporie. Och fursten tågade med sina trupper och Novgoroder. Och det var en besvärlig färd, emedan man ej såg vare sig om dagen eller natten; och många färdande funno sin undergång, men Gud bevarade Novgoroderna. Och de kommo till Jämernas land, nedhöggo några och uppfångade andra; och Novgoroderna kommo med furst Alexander alla friska (hem)."}, {"df": "113", "dating_start_year": "1256", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "G* .. electo Vpersalensi (= Vpsalensi). Mentem sine intermissione sollicitam super hijs pie gerimus, per que salutem fidelium ad Dei gloriam procuremus, illorum repressa tirampnide, qui spreta catholice fidei puritate ydolorum cultura execrabili sunt dampnabiliter occupati, suos affectus prouidos et peruersos ad hec assidue dirigentes, ut regis eterni familiam in-finitimis eorum partibus constitutam delere valeant vel continuis molestiis turbare et gauissimis (= gra–) afficere nocimentis. Sane litterarum carissimi in Christo filii nostri Valdemaris, Suecie regis illustris, tenor amarissimus auditum nostrum turbauit et animus (= animum) de grauissimis et diris insultibus, quod (= quos) eiusdem regni fideles ab inimicis Christi, qui Cariali wlgariter appellantur, et a paganis alijs circumiacentium partium sepe sepius patiuntur. Verum inter alia diuersa discrimina, que predicto regno intulit huiusmodi generatio perfida et credulis (= crudelis) hoc anno precipue, quasdam partes ipsius regni furiose ingrediens, multos de fidelibus ipsis interfecit inmaniter, plurium effudit sanguinem, multasque uillas et terras consumpsit incendio, prophanauit quoque sanctuaria et diuersa loca diuino cultui deputata, multis paruulis sacro fonte renatis secum adductis miserabiliter, quos, prochdolor, ritibus prophanis instructos sue seruituti grauissime dampnabiliter applicauit ponendo, sicut dicitur in furore sui animi et uehementia cordis ad ulteriora seu grauiora progredi, nisi generationis eiusdem stupendo (= –a) seuitia per instantiam uirtutis obiecte corruat et per consequens sub conditoris omnium mirifica potentia contremiscat. Quare predictus rex per speciales suos nuntios et litteras instanter postulari fecit a nobis, ut super hiis prouidere de oportuno consilio et festino subsidio curaremus. Cum itaque apostolici sollicitudo deposcat officij super tanta diuersitate discriminum promptum ac salubre remedium adhiberi, nos, regis eiusdem precibus pio concurrentes affectu, discretioni tue per apostolica scripta districte precipiendo mandamus, quatenus per te ac alios religiosos et seculares, in quorum labiis diuini eloquii gratia sit diffusa, contra predictam generationem perfidam in regno ipso predices verbum crucis eamque uolentibus illam assumere cum debita reuerentia largiaris, concessa illis (?) de regno ipso, qui in personis propriis et expensis ac eis, qui in propriis personis sed in alienis expensis contra paganos proficiscentur eosdem, illis quoque, qui in expensis propriis illuc mittent ydoneos bellatores, nec non eis, qui ad hoc de bonis suis aliqua la[r]gientur, iuxta quantitatem subsidii et deuotionis affectum illa suorum uenia peccatorum, que transeuntibus et subuenientibus in terre sancte subsidium a sede apostolica est in generali consilio concessa."}, {"df": "114", "dating_start_year": "1258", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "115", "dating_start_year": "1258", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "116", "dating_start_year": "1258", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Bero Vestgotus est; alienauit tributum Finonum ad manus regis, cuius erat consanguineus et cancellarius; obiit anno Domini et in Ränthämäky sepelitur."}, {"df": "117", "dating_start_year": "1259", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "118", "dating_start_year": "1259", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Alexander episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri episcopo et dilectis filiis capitulo Aboensi, salutem et apostolicam benediccionem. Gloriosus Deus in sanctis suis, in ipsorum glorificacione congaudens, in veneracione beate Marie, semper virginis, eo jocundius delectatur, quo ipsa, vtpute mater eius effecta, meruit alcius sanctis ceteris in celestibus collocari. Cupientes igitur vt ecclesia vestra, que in honore ipsius virginis, sicut asseritis, est constructa, congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui dictam ecclesiam in festiuitatibus eiusdem virginis annuatim venerabiliter visitauerint, de omnipotentis Dej misericordia et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, auctoritate confisi quadraginta dies de iniunctis sibi penitenciis misericorditer relaxamus. Datum Anagnie vj kalendas Marcij pontificatus nostre anno quinto."}, {"df": "119", "dating_start_year": "1259", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "120", "dating_start_year": "1259", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "121", "dating_start_year": "1259", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "122", "dating_start_year": "1260", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "123", "dating_start_year": "1261", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tärnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "124", "dating_start_year": "1262", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "125", "dating_start_year": "1263", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Orvieto", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "126", "dating_start_year": "1263", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Orvieto", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "127", "dating_start_year": "1265", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "128", "dating_start_year": "1265", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "129", "dating_start_year": "1265", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "130", "dating_start_year": "1265", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "131", "dating_start_year": "1266", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "132", "dating_start_year": "1266", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "133", "dating_start_year": "1266", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "134", "dating_start_year": "1266", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "135", "dating_start_year": "1266", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Raguald, Ostgotus; hic primo maskot instituit; obiit anno Domini MCCLXVI:o et in Ränthämäki sepelitur."}, {"df": "136", "dating_start_year": "1267", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visingsö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "137", "dating_start_year": "1268", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Muut", "transcript": ""}, {"df": "138", "dating_start_year": "1269", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "139", "dating_start_year": "1269", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1269. Och fursten ville tåga till Karelen, och Novgoroderna bådo honom att icke tåga till Karelen; och fursten sände trupperna tillbaka."}, {"df": "140", "dating_start_year": "1270", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "141", "dating_start_year": "1270", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Husby Trögd", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "142", "dating_start_year": "1270", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1270. … Förenade sig i Novgorod hela Novgorodska området, Pleskover, Ladogabor, Karelare, Isherer, Voshaner, och tågade till Golino, både små och stora, och stodo en vecka vid ett vadställe, men (den från Novgorod fördrifne) Jaroslavs trupper [stodo] på andra sidan. Och metropoliten sände ett bref till Novgorod (med uppmaning att återtaga Jaroslav, hvilket ock skedde)."}, {"df": "143", "dating_start_year": "1271", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "144", "dating_start_year": "1271", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "145", "dating_start_year": "1271", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "146", "dating_start_year": "1271", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "islanti", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(1271) #33á gor#3v Kereliar ok Kvénir mikit hervirki á Hálogalanndi."}, {"df": "147", "dating_start_year": "1274", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "148", "dating_start_year": "1274", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "149", "dating_start_year": "1274", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "150", "dating_start_year": "1274", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "151", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus … archiepiscopo Vpsalensi et … episcopo Lincopensi salutem et apostolicam benedictionem. Ad audienciam nostram peruenit, quod seuicia paganorum Karelie, Ingrie, Lippie, Watlandie contra christicolas regni Swecie sic inualuisse dinoscitur, quod nisi eorum immanitatibus ab orthodoxe fidei cultoribus viriliter obsistatur, de subuersione ipsius fidei in circumadiacentibus terris dicti regni potest merito formidari. Nos igitur prouidere uolentes, ne dictis paganis per detestandam temeritatem cuiuslibet christianorum aliquod subsidium fidelium illarum parcium valeat prouenire, fraternitati uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus omnibus christianis parcium earundem ex parte nostra per uos uel alios sub pena excommunicacionis districte inhibere curetis, ne prefatis paganis in hujusmodj persequucione christianorum ipsorum persistentibus arma, ferrum, lignamina seu alias res, cum quibus christianos impugnant, que Sarracenis exhiberi a christianis jn generali concilio prohibetur, deferre presumant. Dat. Lugduni V idus januarii pontif. nostri anno tertio."}, {"df": "152", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bärmö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "153", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "154", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "155", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ad domum Skarensem assignamus fratrem Thordonem de Aosia et fratrem Johannem Karelum. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ad domum Aosiensem assignamus fratrem Johannem Kroc Sleswicensem, vt legat logicalia, cui studentes deputamus fratres Johannem Iustine, Iacobum Boson, Olauum Pinguem de Nestweth [et] Petrum Dacum de Finlandia – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ad domum Finlandensem assignamus fratrem Laurencium Wæstgotum, fratrem Johannem Cristine et fratrem Arnfastum, fratrem Michaelem de Finlandia. Ad domum Kalmarnensem assignamus fratrem N[icolaum?] Finlandendensem, qui fratrem Petrum Dacum usque in Kalmarniam secum ducat. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Domos maritimas* visitet frater Thorstanus Kalmarnensis."}, {"df": "156", "dating_start_year": "1276", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "157", "dating_start_year": "1276", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "158", "dating_start_year": "1276", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "159", "dating_start_year": "1276", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "160", "dating_start_year": "1276", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "161", "dating_start_year": "1276", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Katillus Vestgotus; hic primo instituit collegium canonicorum in Ränthämäki anno Domini MCCLX[X]VI; in Ränthemäki sepelitur; ibi plerique episcopi sunt sepulti."}, {"df": "162", "dating_start_year": "1277", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sundby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "163", "dating_start_year": "1277", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "164", "dating_start_year": "1278", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno MCCLXXVIII. (De upproriske Folkungarne inbjudas af konung Magnus till Gälakvist.) Quos venientes fecit continuo comprehendi et ad Stokholm perduci, ubi duo ex eis, scilicet Johan Philipson et Johan Karlson, capite sunt truncati. Philippus vero de Rumby omnibus suis hæreditariis bonis vitam cum difficultate redemit. Decollatus est etiam Birgerus, frater Johannis Philippi; Karolus [Gostavi] præfectus est Finlandiæ, et ita omnis hæc discordia est sedata."}, {"df": "165", "dating_start_year": "1278", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1278. Straffade furst Dmitri med Novgoroderna och hela Nisovska landet Karelarne och intog deras land till skydd (för vidare anfall)."}, {"df": "166", "dating_start_year": "1278", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "167", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Alsnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "168", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Alsnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "169", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "170", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "171", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "172", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "islanti", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(1279.) Kareliar tókv #26orbiorn skéni, sýslvmann Magnv́s konvngs, ok drápv á fialli firir honom xxxv menn."}, {"df": "173", "dating_start_year": "1279", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Venerabili in Christo patri ac domino K., Dei gratia Abonensi episcopo, decanus totumque capitulum Revaliensis ecclesie salutem et quidquid poterint seruicii et honoris. Quum in domo leprosorum Reualie infirmi quam plurimi, diuersorum dolorum generibus afflicti. communioni hominum nequaquam ratione infectionis possint interesse, quia una ovis morbida totum gregem inficit et corrumpit, cum etiam tales, defectum victualium patientes, sine largicione bonorum hominum non ualeant sustentari, paternitati vestre pro ipsis suplicamus, quatinus latori presentium, fratri predicte domus, in elemosinarum peticione, ob reuerentiam diuine retribucionis ac nostre peticionis intuitu, misericorditer faueatis, exortantes secerdotes vestre dyocesis in remissionem peccaminum, vt dictum nuncium aput parochianos suos velint promouere"}, {"df": "174", "dating_start_year": "1280", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Odense", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "175", "dating_start_year": "1281", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus et singulis presentes litteras inspecturis Magnus, Dei gracia Sueorum Gotorumque rex, salutem in Domino sempiternam. Deo a[u]ctore terreni regni fastigium, quod nobis a celesti maiestate traditum esse recognoscimus, sic gubernare intendimus, sic animos nostros ad Dei omnipotentis adiutorium erigere, vt neque armis, neque militibus nostris, neque bellorum ducibus aut nostro ingenio confidamus, sed omnem spem nostram ad solam principaliter referamus summe prouidenciam trinitatis, cui non in fortitudine equi voluntas, nec in tibiis virj beneplacitum est. Sperantibus in misericordia eius sue virtutis magnitudine[m] donare et consum[m]are potest res penitus desperatas; quas siquidem laudes aut gracias sibi exhibere debeamus, nec mens nostra potest concipere, nec lingua referre. Cum a potentibus inimicis et variis insidiis ipsius sola gracia sumus actenus sepius liberati, et omnem solicitudinem nostram in ipsum proiicientes firmam spem fiduciamque gerimus, nos ad hec (ͻ: adhuc) suo auxilio posse pacem subditis nostris voluntariis Iaboribus, quos assummimus (ͻ: -sumpsimus), preparare, eapropter dignum ducimus [ipsum in omnibus], precipue tamen tam in rebus quam personis ecclesiasticis, venerari suo obsequio peculialiter (ͻ: -liariter) deputatis, quos fidei domesticos ac operis sui et ouilis vicarios preesse voluit et pastores. Sane cum, sicut digne, a memoria non excidit (memoria), prius in nostra coronacione omnes possessiones ecclesiasticas in regno nostro a causis omnibus et iuribus regalibus reddidimus liberas; jta tamen quod bona, que deuoluerentur ad ecclesiam post prouinciale concilium, cui Thelgis personaliter cum uenerabilibus patribus, domino archiepiscopo Vpsalensi et suis suffraganeis, interfuimus, cum suis oneribus transferentur. Dignum arbitrati sumus in festo coronacionis predilecte coniugis nostre circa predicta dona nostra beneficia cumulare; que enim differencia inducitur quare honoris [pre]rogatiuas a Deo sibi collatas, quam nobis iungunt lex, thorus et affectus maritalis, nostras non debeamus in omnibus et per omnia reputare. Indulsimus itaque tunc temporis indulgencia in posterum valitura, ut omnes ecclesie et ecclesiastice persone in regno nostro constitute sub nostra proteccione maneant, plena securitate gaudentes, acerbissima contra transgressores nostra vindicta procedente. Concedimus eciam eisdem omnia bona sua mobilia et immobilia, que ecclesiarum nomine possidentur, siue fuerint ecclesiarum cathedralium siue inferiorum ecclesiarum, cum famulis in eisdem commorantibus, siue per villicos regantur, siue per colonos, siue per inquilinos, siue eciam per noualium excultores, ab omni iure regio et causis regalibus, solucionibus quoque wlgariter dictis skiphwister, spannemaale, ettergiæld, ledunxlame ac talliis, muneribus, exaccionibus seu quibuscunque tributis, rebus uel personis impositis uel imponendis, quibuscunque nominibus censeantur acsi nominatim et specialiter essent expressa, libera penitus et exempta; quod generaliter accipi et intelligi volumus eciam de illis, que ecclesiis post dictum consilium accesserunt iuris communis obseruando tramite et depostmodum acquirendis. Quascunque igitur causas pecuniarias in dictis bonis emergentes ab episcopis et eorum officialibus exigi volumus et recipi, voce cuiuslibet alterius preterclusa. Eciam si transgressores apparuerint aliqui regii iuramenti, huiusmodi tamen [persone] paci vel communioni nullatenus restituantur, nisi hii, contra quos deliquerant, intercesserint pro eisdem. Si vero contingat, aliquos inhabitare bona ecclesiastica in parte, et in parte bona propria aut alterius alicuius priuate, pro rata bonorum, que tenent ab ecclesia, teneantur personis ecclesiasticis respondere de iuribus et causis omnibus et in reliquis regi, qui pro tempore fuerit, se in omnibus recognoscant et intelligant debitores. Datum Sudhercopie anno Domini 1271 (ͻ: 1281) die coronacionis predicte coniugis nostre, videlicet in die beati Olaui regis et martiris.]"}, {"df": "176", "dating_start_year": "1281", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sigtuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "177", "dating_start_year": "1281", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCCLXXXI … fugit dominus Karolus Gostavi in Ruziam."}, {"df": "178", "dating_start_year": "1282", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lagmansryd", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "179", "dating_start_year": "1283", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Orvieto", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Martinus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus Scarensi et Strengiarensi(!) episcopis salutem et apostolicam benediccionem. Ad audienciam nostram peruenit, quod tam venerabilis frater noster, episcopus Aboensis, quam predecessores sui, episcopi Aboenses, qui fuerunt pro tempore, decimas, terras, domos, vineas, prata, pascua, nemora, molendina, iura, iurisdicciones et quedam alia bona, ad mensam suam episcopalem spectancia, datis super hoc litteris, factis renunciacionibus, iuramentis interpositis et penis adiectis, in grauem eiusdem mense lesionem nonnullis clericis et laycis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus, et aliis perpetuo ad firmam [possessionem] uel sub censu annuo concesserunt, quorum aliqui super hiis litteras confirmacionis in forma communi dicuntur a sede apostolica impetrasse. Quia vero nostra interest super hoc de optimo remedio prouidere, fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus ea, que de bonis ad mensam predictam spectantibus per concessionis (ͻ: -nes) hujus[modi]¹ alienata illicite uel distracta, non obstantibus litteris, iuramentis, renunciacionibus, penis et confirmacionibus supradictis, ad vos et proprietatem eiusdem mense legittime reuocetis, contradictores per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita, compescendo. Testes autem, qui fuerint nominatj, si se gracia uel odio uel timore subtraxherint, censura similj, appellacione cessante, compellatis veritati testimonium perhibere. Datum apud Vrben (!) ueterem ij² kalendas Decembris pontificatus nostri anno tercio.³"}, {"df": "180", "dating_start_year": "1283", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1283. … Tågade Tyskarne med en krigshär längsmed Neva till sjön Ladoga, nedhöggo Novgoroder, Obonegska köpmän, och Ladogaboarne tågade till Neva och slogos med dem. År 1284. … Begaf sig tyska höfdingen Trunda med Tyskarne på skepp och snäckor längsmed Neva till Ladoga sjö, med en krigshär, viljande af Karelarne taga skatt; men Novgoroderne med posadniken Semen och Ladogaboar gingo och ställde sig vid Nevas mynning, och sedan de inväntat dem, nedhöggo de dem, men de öfriga flydde undan, den 9 september, den helige (och) rättfärdiga Joakims och Annas åminnelsedag."}, {"df": "181", "dating_start_year": "1284", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skänninge", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "182", "dating_start_year": "1284", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCCLXXXIIII electus est in regem Swecie Sceningie Byrgerus, filius regis Magni, et Ericus, frater eius, factus est dux, licet ambo paruuli essent. Dominus autem Benedictus, frater regis, factus est dux Fynlandensis."}, {"df": "183", "dating_start_year": "1285", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skara", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "… Jtem ecclesie Vpsalensi iiii:or marchas puri, de quibus fiat vel procuretur supra maius altare ymago virginis gloriose. Jtem ecclesie Skarensi iiii:or marchas puri pro pixide ad deferendum corpus dominicum pro infirmis. Jtem ecclesie Lincopensi iiii:or marchas puri pro calice, cum quo semper super maius altare celebrentur misse de mortuis, quocienscunque eas ibi contigerit celebrari. Jtem ecclesie Strengenensi iiii:or marchas puri pro thuribulo procurando. Jtem ecelesie Arosiensi ornatum altaris. Jtem ecclesie Finlandie iiii:or marchas puri pro calice ad maius altare et pixide pro sacra eucharista conseruanda. Jtem ecclesie Wexionensi capellam nostram cotidianam, ornatum scilicet altaris, indumenta rubea et tres cappas, quarum vna viridis et due rubei sunt coloris. Jtem singulis claustris, tam ffratrum minorum quam ffratrum predicatorum quam etiam griseorum necnon et monialium, in regno nostro tres marchas puri. Jtem singulis hospitalibus duas marchas argenti, ad ordinacionem dyocesani episcopi, pro vestibus infirmorum. Jtem singulis ecclesiis, in quarum parrochijs sunt bona nostra, siue patrimonialia siue corone, iii marchas argenti, quarum medietas cedat ecclesie pro luminaribus et medietas sacerdoti. Pro istorum omnium solutione in Westgocia, tam ecclesie kathedrali quam alijs locis, assignamus monetam Skarensem, in Østgocia monetam Suthercopie, Skiæningie et Junæcopie, in dyocesi Strengenensi monetam Nycopie et Øræbro, jn Swecia vero et Finlandia monetam in Vpsalia et Arosia deputamus, sub hac forma scilicet, quod quilibet episcopus in sua dyocesi, cancellarius noster atque dapifer cum monetario super collatis et expensis erogatis et erogandis computacionem teneant, quousque in solidum fuerit expeditum et pro nostra ordinacione singulis plenarie persolutum. … presentem seriem sigillo nostro, dilecte uxoris nostre, dilectique ffratris nostri domini B[enedicti], ducis Finlandie, necnon et venerabilium patrum domini archiepiscopi Vpsalensis ac ceterorum suffraganeorum regni nostri communire decreuimus. …. Hujus autem testamenti nostri, ordinacionis et vltime voluntatis exsecutores constituimus dilectam consortem nostram, dilectum ffratrem nostrum dominum B[enedictum], ducem Finlandie, venerabiles patres dominum archiepiscopum Vpsalensem et omnes suffraganeos, dominum cancellarium, dominum dapiferum omnesque consiliarios nostros. … Dat. in kathedra beati Petri."}, {"df": "184", "dating_start_year": "1285", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "… Concedimus etiam eis, vt singulis annis gratia mercationis exercendæ libere possint velificare ad Karelos, ita tamen quod merces a iure prohibitas secum nullatenus deferre præsumant. … Dat. nonis octobris."}, {"df": "185", "dating_start_year": "1286", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lagunzberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "186", "dating_start_year": "1286", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sigtuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "187", "dating_start_year": "1286", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCLXXXVI. Electus in episcopum Aboensem frater Johannes, prior Sikthonensis. b) Joha[nnes], prior Sicktunensis, ad Abo postulatur, postea in archiepiscopum Wpsalensem subleuatur. c) 1286. Capitulum fuit Syctuniæ et frater Johannes, tunc prior domus illius, factus est episcopus Findlandensis ibidem, presente domino rege Magno, et prior Roskildensis frater Olaus factus est prior provincialis ibidem. d) Anno Domini MCCLXXXVI. .. Hoc tempore Sigtunæ in Sveonia concilium a clericis celebratur. Johannes sodalis prior collegii Sigtunensis creatur episcopus Findlandiæ, præsente rege Magno Ladalaas, et prior Roeschildensis Olaus fit prior provincialis ejusdem loci."}, {"df": "188", "dating_start_year": "1286", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Spånga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "189", "dating_start_year": "1287", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skällvik", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen.. Anno eiusdem M°CC°LXXXVII, pridie jdus julij, nos Benedictus, Dei gracia episcopus Lincopensis, dux Finlandie, mente et corpore sani et incolumes ad iter versus Guthlandyam preparati actu Skyældowich existentes testamentum nostrum condimus in hunc modum: In primis ecclesie Lincopensi, que nos a puerilibus enutrierat annis, legamus curiam nostram Lenæ, in dyocesi Scarensi sitam, … hoc tamen adiuncto, quod episcopus Lincopensis, qui pro tempore fuerit, racione dicte curie, presentibus eiusdem ecclesie, qui commode uocari poterunt, canonicis ac vicariis eorundem, anniuersarium nostrum celebrare teneatur annis singulis in ecclesia memorata. … Jtem ecclesie Vpsalensi curiam nostram Staf in Færingyæ ø. … in recompensacionem curie dicte Ræfstad, quam in testamento nostro priori eidem contulimus ad fundacionem vnius canonie in eadem ecclesia; assignamus jnsuper vnum baldichinum. Ecclesie Scarensi xx marchas den. cum curia Sigarstad in Wermalandya, quam ei in priori legauimus testamento ad vnius fundacionem canonie; jnsuper vnum baldechinum. Jtem ecclesie Strengenensi xx marchas den. cum vno baldachino pro altari ad canoniam, quam ibidem fundauimus faciendo. Ecclesie Arosiensi xx marchas argenti cum vno baldichino ad fundandam ibidem canoniam. Ecclesie Aboensi xl:a marchas arg. cum vno baldichino ad vnius ibidem canonie fundacionem. Ecclesie Wexyonensi xl:a marchas den. et vnum baldechinum …. Jtem cuilibet claustro* et hospitali in regno Swecie duas marcas argenti … Preterea debita nostra cetera plenarie persolui uolumus de ducatu, presertim cum veraciter recognoscamus nos racione memorati ducatus eadem contraxisse, super quo dominum regem, fratrem nostrum predilectum, intime rogamus, quod de redditibus memorati ducatus cum aduocatis eiusdem, dilegenti computacione habita, integraliter nomine nostro persolui faciat debita supradicta, vt cum Maria possit dicere: Si dileximus viuentum et mortuum diligamus. Datum et actum loco et tempore supradictis …."}, {"df": "190", "dating_start_year": "1287", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "191", "dating_start_year": "1288", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Färingsö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "192", "dating_start_year": "1288", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Färingsö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "193", "dating_start_year": "1288", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rieti", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "194", "dating_start_year": "1288", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "195", "dating_start_year": "1288", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "196", "dating_start_year": "1288", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sigtuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "197", "dating_start_year": "1289", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skällvik", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "198", "dating_start_year": "1290", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Orvieto", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Nicolaus episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis – – – abbati monasterij de Saba cisterciensis, priori predicatorum de Sictunia Vpsalensis et Strengenensis dioecesis ac – – – guardiano minorum Vpsalensium fratrum ordinum salutem etc. Militanti ecclesie dispensante Domino licet immeriti presidentes, circa curam omnium ecclesiarum sollertia reddimur indefessa solliciti, ut juxta pastoralis officii debitum crediti nobis Dominici gregis custodiam utiliter gerere divina cooperante clementia studeamus. Et licet ecclesiarum omnium sollicitudo nobis immineat generalis, circa illas tamen tenemur attentius per debite provisionis ministerium providere, que deplorare viduitatis incomoda dinoscuntur. Dudum siquidem Vpsalen. ecclesie (= –sia) per obitum bone memorie Magni Vpsalensis electi confirmati et etiam consecrati vacante, dilecti filii capitulum ipsius ecclesie, vocatis omnibus qui voluerunt, debuerunt et potuerunt comode interesse, die ad eligendum prefixa, ut moris est convenientes in unum pro futuri substitutione pastoris et deliberantes per viam procedere compromissi, in dilectum filium Johannem archidiaconum, Andream prepositum et Olavum canonicum ejusdem Vpsalensis ecclesie compromittere curaverunt, promittentes quod illum in suum ac ipsius ecclesie Vpsalensis archiepiscopum reciperent et haberent, quem ipsi de se vel aliis in archiepiscopum ejusdem ecclesie concorditer eligendum ducerent vel etiam postulandum. Dicti vero compromissarii, hujusmodi compromissa (= –so) recepto, recedentes in partem et demum inter se diligenti deliberatione prehabita, venerabilem fratrem nostrum Johannem, episcopum Aboensem, in Vpsalensem archiepiscopum unanimiter et concorditer postularunt, at idem episcopus postulationi hujusmodi de se facte sibique per specialem ejusdem capituli nuntium infra tempus legitimum presentate nec consensit nec dissensit, sed super hoc dispositioni sedis apostolice se commisit, ac postmodum prefati capitulum per dilectos filios Oarum et Ervastum ecclesie Vpsalensis predicte canonicos, ad nos propter hoc specialiter destinatos, decretum postulationis hujusmodi presentarunt humiliter supplicantes, ut postulationem eandem benigne admittere dignaremur. Nos autem decreto ipso recepto examinationem decreti et processus postulationis ejusdem venerabili fratri nostro episcopo Tusculanensi et dilectis filiis nostris Petro tituli S. Marci presbitero ac Petro S. Eustachii diacono cardinalibus duximus committendam, quibus decretum et processum postulationis ejusdem examinantibus diligenter, nobisque ac fratribus nostris super hiis fideliter veritate relata processus hujusmodi, super eadem postulatione habitus canonicus est repertus. Nos igitur, cupientes predicte Vpsalensi ecclesie, que prudentis gubernationis regimine indiget, de persona ydonea salubriter provideri, quia nobis de ydoneitate persone postulati predicti ad plenum non constat, laudabilem morem Romane ecclesie observare volentes, vobis examinationem persone ipsius postulati duximus committendam. Quocirca discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus habentes pre oculis solum Deum, si eundem episcopum diligenti examinatione per vos facta de ipso, vita, moribus, honestate, scientia et aliis virtutum meritis inveneritis esse ydoneum atque dignum ad supportationem archiepiscopalis oneris et honoris, auctoritate apostolica postulationem admittentes eandem ipsumque a vinculo, quo Aboensi tenetur ecclesie, absolventes sibi transeundi ad predictam Vpsalensem ecclesiam licentiam tribuatis, faciendo ei a suis subditis obedientiam et reverentiam debitam exhiberi. Alioquin postulatione predicta non admissa faciatis eidem Vpsalensi ecclesie de persona idonea per electionem seu postulationem canonicam per capitulum ipsius ecclesie provideri. Contradictores etc. non obstantibus indulgentiis, per quas vobis seu ordinibus vestris ab eadem sede dicitur esse concessum, quod non teneamini vos intromittere etc. usque mentis habeatur. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, duo vestrum ea nicholominus exequantur. Datum apud Urbem veterem VIII idus julij pontif. nostri anno tertio."}, {"df": "199", "dating_start_year": "1290", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sigtuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "200", "dating_start_year": "1289", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Post huius (Magni Bosson, archiepiscopi Upsalensis) mortem* postulatus fuit in archiepiscopum frater Johannes, Dei gracia episcopus Aboensis, cuius postulacio per dominum Nicolaum papam IIII admissa fuit, qui postmodum pro inpetrando sibi palio versus curiam iter arripiens apud Prouinum in Francia obiit … anno Domini MCCXC primo, in natiuitate** beate virginis; cuius corpus relatum est Siktoniam et apud fratres ibidem sepultum b) Anno Domini MCCLXXXIX … dominus Magnus archiepiscopus Upsalensis defunctus est, et electus sive postulatus est frater Johannes de ordine prædicatorum, episcopus Aboensis. c) MCCLXXXX … translatus est dominus Johannes Aboensis Upsaliam."}, {"df": "201", "dating_start_year": "1291", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus præsentes literas inspecturis capitulum Aboensis ecclesiæ salutem in Domino sempiternam. Notum facimus universis, quod reverendo domino Johanne, olim episcopo nostro, ad sedem Upsalensem translato, qui translatus fuit anno Domini mcc nonagesimo, secundo nonas novembris, ex causa prædicta nostra vacante ecclesia Aboensi, nos capitulum Aboense, in unum convenientes, diem conversionis sancti Pauli præfiximus ad electionem futuri pontificis celebrandam, facientes ad terminum huiusmodi omnes, qui electioni faciendæ interesse debuerunt et potuerunt, evocari. Convenientibus igitur omnibus, qui voluerunt, debuerunt et potuerunt commode interesse, in termino supradicto, cantata missa sancti spiritus et proposito verbo Dei, in sacristia ecclesiæ nostræ Aboensis nos recepimus, ut ecclesiæ nostræ Aboensi viduatæ provideremus de prælato et pastore, et habita deliberatione diligenti, per quam formam nobis in electionis negotio esset procedendum, placuit nobis omnibus ac singulis, a domino Laurentio canonico ecclesiæ nostræ super hoc specialiter requisitis, per formam compromissi nostræ ecclesiæ Aboensi providere. Unde unanimiter, nullo penitus discordante, eligendi potestatem contulimus in reverendum virum dominum Laurentium, canonicum ecclesiæ nostræ Aboensis, usque ad primam pulsationem vesperarum duraturam, ut ipse de capitulo ecclesiæ nostræ vel aliunde, sicut sibi videbitur expedire, nobis et ecclesiæ nostræ Aboensi provideret de pastore, ita tamen quod, postquam ipse de persona eligenda ordinaverit, ipse vice sua et totius capituli personam illam eligat in communi et provideat de eadem, promitentes universi et singuli quod ipsum recipiemus in nostrum et ecclesiæ nostræ prælatum et pastorem, quem ipse, ut præmittitur, duxerit eligendum. In cuius facti nostri evidentiam sigillum capituli nostri præsentibus est appensum. Actum Abo anno Domini mcc nonagesimo primo, octava kalendas februarii."}, {"df": "202", "dating_start_year": "1291", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ista sunt suffragia pro viuis: Pro domino rege Swecie, domina regina, matre sua et aliis liberis eius et bono statu regni Swecorum quilibet sacerdos ij missas; pro domino rege Dacie, domina regina, matre eius et bono statu regni sui quilibet sacerdos ij missas; pro domino rege Noruegie et bono statu regni sui ij missas; pro dominis ducibus Dacie, Swecie et Noruegie j missam; pro domino Waldemaro et vxore sua nec non et pro filio eius, domicello Erico, ij missas; pro dominis archiepiscopis Lundensi, Nythrosiensi quilibet sacerdos j missam; pro domino electo Vpsalensi, fratre nostro, et pro bono statu sue ecclesie quilibet sacerdos j missam, de Spiritu sancto et quilibet conuentus ij missas, vnam de beata virgine et aliam de bono Dominico, et in quolibet conuentu regni Suecie dicatur pro eo post nonam in choro Salve regina cum collecta Concede nos et ecclesie tue usque ad reditum suum; pro domino episcopo Arusiensi, qui capitulum sua presencia honorauit et per triduum sollempniter procurauit, ac pro bono statu sue ecclesie quilibet sacerdos ij missas et quilibet conuentus ij missas; pro dominis episcopis Skarensi, Wocsonensi, Arusiensi, Ripensi, Sleswicensi, Burglanensi fratre nostro, Wibergensi, Roskildensi, Bergensi fratre nostro, Asloensi, Hamarensi et dominis electis Lincopensi, Aboensi quilibet sacerdos j missam et quilibet conuentus j de bono Dominico; pro dominis Benedicto legifero, comite Henrico, Swantæpolc, Magno Joonson, Thrugillo marskalco, Karolo Gøtstafson (samt 15 andra stormän) ac aliis nobilibus trium regnorum, uxoribus et liberis eorum j missam et quilibet conuentus j de beata virgine; pro dominabus Vlfwildi, Margareta Gøstafsdoter, Ingyburgh Ulfsdotær (samt 4 andra fruar) quilibet sacerdos j missam; pro dominis canonicis Arusiensis ecclesie Vpsalensis nec non et aliis canonicis ac capitulis trium regnorum (samt för åtskilliga abbedissor och priorissor äfvensom deras kloster) j missam et quilibet conuentus j de Spiritu sancto; pro familiaribus et benefactoribus et recommendatis in capitulo habentibus litteras de beneficiis ordinis et recipientibus fratres euntes ad capitulum (?), hiis, qui recipient (?) redeuntes, nec non pro eis, qui capitulo benefecerunt, iij missas. Summa xx misse. Ista sunt suffragia pro defunctis: Pro anima inclite recordacionis domini Magni, quondam regis Swecie illustrissimi, iiij:or missas et quilibet conuentus iiij:or, et volumus quod a anniuersarium suum hoc anno ante natale, scilicet XV:mo kalendarum januarii (= 18 december) in omnibus conuentibus provincie cum missis et vigiliis sollempniter celebretur et quod quilibet conuentus regni Swecie j missam qualibet septimana pro anima sua infra anuum presentem dicere coneatur et nomen suum cum predicto die sui obitus in singulis conuentibus in nostris calendariis apponatur. Pro anima domini Lincopensis quilibet sacerdos j missam, pro anima domini Strænginensis j missam, pro animabus dominorum Kanuti legiferi et fratris sui domini Amundi Karlson (äfvensom några andlige och fruar) et aliorum benefactorum in capitulo recommendatis et hiis, qui habuerunt litteras de beneficiis ordinis, iij missas. Summa ix misse. Pro pualibet missa superius pre[scripta] quilibet clericus vij:tem psalteria cum letania, con[uentusque?] c Pater noster cum totidem Ave Maria dica[nt]."}, {"df": "203", "dating_start_year": "1291", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Orvieto", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "204", "dating_start_year": "1291", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "MCCXCI. Obiit frater Iohannes, electus Vpsalensis, et Benedictus Lyncopensis frater domini Magni regis."}, {"df": "205", "dating_start_year": "1291", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hautakivet", "transcript": "ANNO DOMINI ⋮ MILLESIMO ⋮ DVCENTESIMO ⋮ XC OBIIT INGIGERDIS ⋮ VXOR ⋮ QVONDAM ⋮ PET ⋮ REQVIESCAT IN PACE."}, {"df": "206", "dating_start_year": "1292", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Nicolaus episcopus, seruus seruorum Dej, vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benediccionem. Vite perhennis gloria, qua mira benignitas conditoris omnium beatam coronat aciem ciuium supernorum, a redemptis, precio sanguinis fusi de precioso corpore redemptoris, meritorum debet acquiri virtute; inter que illud esse pregrande dinoscitur, quod vbique, sed precipue in sanctorum ecclesiis, maiestas altissimi collaudetur. Cupiens igitur, vt katedralis ecclesia beate Marie Aboensis congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam ipsam in natiuitatis, purificacionis, annunciacionis et assumpcionis beate Marie virginis festiuitatibus et per octo dies festiuitates ipsas immediate sequentes, necnon et in anniuersario die dedicacionis eiusdem ecclesie deuote visitauerint annuatim, de omnipotentis Dej misericordia et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, auctoritate confisi, vnum annum et quadraginta dies de iniunctis eis penitenciis misericorditer relaxamus. Datum Rome apud sanctam Mariam maiorem nonis Februarii pontificatus nostri anno quarto."}, {"df": "207", "dating_start_year": "1292", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "208", "dating_start_year": "1292", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Frödavi", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "209", "dating_start_year": "1292", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1292. … Gingo raska karlar från Novgorod med vojevoden och furstarne att bekriga Jämska landet; och sedan de krigat, kommo de friska (tillbaka). Samma år kommo Svearne med 800 man att föra krig; 400 tågade till Karelen, men 400 till Ishera; och Ingrerna nedhöggo dem, men Karelarne slogo sina (fiender) och grepo andra med händerna."}, {"df": "210", "dating_start_year": "1292", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item fratribus in Abo ix marcas denariorum pro anima mea et famulorum meorum, jtem priorj Habraham timbriam pellium variorum. … Jtem cuilibet ecclesie cathedrali decem marchas denariorum, Elauo de Resum x marcas denariorum. … Jtem cuilibet ecclesie, vbi curias habeo patrimoniales et matrimoniales, i marcam denariorum et marcam sacerdoti."}, {"df": "211", "dating_start_year": "1292", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "212", "dating_start_year": "1293", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "213", "dating_start_year": "1293", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "214", "dating_start_year": "1293", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCXCIII. Edificatum est castrum Viborgh, et Sweui vicerunt Kareliam. b) MCCXCIII. Exercitus magnus iniit in Kareliam, et constructum est castrum Wiburgense. c) Anno Domini MCCXCIII expedicio Byrgeri regis Swecie facta est in Kareliam, et Kareli fidem susceperunt et facti sunt tributarii domino regi Swecie, et edificatum est castrum Wiborch in Karelya. d) MCCXCIII subiugati sunt Kareli Sweuis, et edificatum est castrum Wiborgense. e) MCCXCVII (!). Ivit exercitus Swecie ad Karelos, et constitutum est castrum Wiborgh, et Kareli fidem sumpserunt. f) Anno Domini MCCXCIII, tha wune swænske mæn Karelen g) 1293. Svevi vicerunt Kareliam. h) 1294. Robusti Suevi occubuerunt in Karelia."}, {"df": "215", "dating_start_year": "1293", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Sidhan stod Swerighe swa wäl, thet skal seent bäther staa. Sidhan foro the til hedna landa ok lösto skadha ok mykin wanda. The hedne men gingo them alt affnär; thet war thera mesta ärende ther. Ok bygdo eth hwss a then ända, ther cristin land ather wända ok hedhin land taka widher; ther er nw swa goder frider, mere liise ok mere roo ok flere the ther a Gudh troo. Thet hws heter Wiborgh ok ligger öster; thädhan warder mangen fange löster. Thet hws er hedna manna atherhald, swa at the haffua ther nw mynne wald, Rytza, än the haffdo föör, vtan fynna skadha för sin dör. The lotho thet hws alt mwra aff steen, ok sidhan foro herrane ather heem ok satto ther en foghota, then ther wel thorde sea vredha men ok wid hedningia war ey alt oblyger. Han twingade Karela swa vm side ok alt thet ther vnder laa met fiorton gislaslagh, stora oc sma; Kekes holm, han war tha wunen met crisna men ok stodh obrunnen. Ther wart mangen hedhin slagen ok skutne i häll then samma daghin. The ther fangne wordo aff them, them fördo the til Viborgh met sik hem. The crisno willo tha qwarre wara some ok some heem fara ok föra them kost ather i geen, tha ward thera forman alt offseen. Ok Rytzane reddo sik mädhan til som then sin skada hempna wil. Oc them wart mädhan koster faat, ok Rytzane komo tha affbraat ok stormado bade nat ok dagh, thet haffdo the crisne wel haft fordrag. Sex dagha liffdo the vtan maat, thet er wnder at nokor man thet gaat, sidhan gingo the wt at stridha, ther war ä tess wär at the lenger bidha; thy at de haffdo afflitla makt ok annat thet the waro ner döde aff smakt. Rytza fingo ther storan skadha, swa som the fanga ok alla stadha huar Vplenzske koma saman ok the, then tha er Rytzsker, honom er we. The crisno wordo ther alle slägne j häl, thäs waro the Ryza fägne, at the crisno skulle swa mykin skade skee; ther komo ey vndun vtan twe. Sigge Loke* bleff ther dödh, Gud giffue hans siel hymmerikis ööd ok huar then cristin man ther doo fore Gudz skuld ok then helghe troo. Sidhan haffua Rytza holmen hafft ok bygt han fast met mykin krafft ok säth ther a wisa men ok froma, at the crisna skulo them ey nermer koma. b) Anno Domini MCCXCIII, cum adhuc regnum Sueciæ gubernaretur per dominum Tyrgillum Kanuti marscalcum, sub rege Birgero juvene, regno intrinsecus peroptime ordinato, quia adhuc gens Kareliæ infidelitatis tenebris excæcata, nedum Finnonibus et Tavestibus juxta positis, sed et Suecis aliisque fidelibus gravissima damna ac molestias inferebant, similiter et Rutheni, marscalcus regni Tyrgillus suo et omnium nobilium regni consilio expeditionem dirigit in Kareliam. Cujus terræ populo subacto per gladium, erexerunt in finibus illis, qui Sueorum exercitui præsidebant, fortalitium invictissimæ firmitatis, Viborg vocatum, ad tenendum Karelos sub Sueorum dominio et ad cohibendum Ruthenos, ne fines suos egredi libere permittantur. In quo opere præcipui erant auctores dominus Tyrgillus marscalcus prædictus et Petrus episcopus Arosiensis. Tunc prædicata fide et cruciata Kareli fidem catholicam susceperunt. …. Castro igitur Viborg habitabili facto et, quantum requirebat prima necessitas, consummato, instituto ibidem præfecto validissimo et expertissimo, cum familia necessaria, in terra et loco tam periculoso et insultuoso, major pars exercitus cum principibus et nobilibus in Sueciam remeavit, victo etiam castro Ruthenorum Kækisholm dicto et Suecis viris validis occupato, sed minus quam expediens erat in victualibus et pugnatorum atque custodum numero præservato. Præfectus enim castri illius cum his, qui fidem præstiterant loci servandi, partem familiarium pugnatorum suorum direxerat in patriam pro victualibus afferendis, quibus moram facientibus et nimis in via aut patria tardantibus, occurrerunt Rutheni in multitudine magna collecti et, castrum Kækisholm obsidione cingentes, continue die noctuque bellantes adversus existentes in castro, fame maceratos et siti importabilibus insultibus fatigarunt. Sueci autem existentes in castro, licet paucissimi, se et castrum viriliter defenderunt quamdiu victualia habuerunt; sed et postquam omnia consumpta fuissent, sex diebus continue bellantes et in defensione castri sibi crediti laborantes nihil gustantes, cum nihil haberent, egressi de castro et impetum facientes in hostes, magnam ex eis stragem fecerunt. Sed multitudine nimia circumclusi, vitam finiverunt temporalem crudeliter trucidati. Sicque Rutheni recuperato castro suo Kækisholm, firmissimo munimine roborantes, hactenus tenuerunt. c) År 1293. Kommo Svearne och anlade en stad i Karelska landet. … Under samma fastetid skickade storfursten Andrej furst Roman Glebovitsch, Jurij Mischinitsch och tusenmannahöfdingen Andrej med en liten skara Novgoroder till svenska staden. De anföllo den kraftigt om tisdagen i femte veckan uti fastan (= 10 mars), och en duktig karl, Ivan Klekatschevitsch, blef dödad med ett skott från staden, och många blefvo sårade. Samma natt blef det för våra synders skull töväder, vattnet flödade under staden och hästarne hade ej något foder; och de tågade bort och kommo alla friska tillbaka, men sårade; och Ivan Klekatschevitsch, som blef hemförd, dog af samma sår."}, {"df": "216", "dating_start_year": "1294", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis frater Abraham, ordinis predicatorum de conuentu Finlandensi, salutem in omnium saluatore. Notum facio per presentes, quod ex parte honorabilium virorum magistri Andree, prepositi Vpsalensis, domini Johannis Elefson, dominj Byrgeri Pætærson et fratris Israelis, lectoris Sictuniensis, exequtorum testamentj felicis recordacionis domine Cristine, vxoris domini Byrgeri predicti, recepi pro conuentu Finlandensi integre tres marchas den. bone et legalis vsualis monete in testamento predicte domine legatas, promittens me ex parte conuentus exequtores predicti testamentj et heredes predicte defuncte pro recepcione tantj a quorumcumque inpeticione facere et reddere quitatos et liberos in futurum. In cuius rej testimonium siggillum prioris Wisbyensis fratris Laurencii et siggillum nostrum presentibus sunt appensa. Datum Stochulmis anno Domini M°CC° nonagesimo quarto, jn die ascensionis Domini."}, {"df": "217", "dating_start_year": "1295", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Birgerus, Dei gracia Sweorum Ghotorumque rex, discretis viris aduocatis et consulibus ciuitatis Lybicensis maritimarumque ciuitatum mare orientale frequentancium sincere dilectionis affectum cum salute. Prudenter precidenda sunt mala, ut salubriter bona succedant; offendiculo quoque subblato de medio, leuis occurret et facilior aditus ad optata. Hinc est, quod quandoque paganos, dictos Karelos, qui multis retroactis temporibus latrocinia, spolia et infinita enormia, nulli parcentes sexui, statui uel etati, utpote viuos excoriando, captiuos plurimos euiscerando, diuersorum tormentorum genera nostris non tantum, sed et plerisque mare orientale visitantibus inferebant, ob vnitatem fidei catholice dilatandam, miserorum miseriis condolentes, diuina clemencia conuictos ad fidem conuertimus christianam et cum ingenti exercitu ac sumptibus laboriosis castrum Wiborg ereximus ad honorem Dei uirginisque gloriose, ad regni nostri tuicionem necnon ad securitatem mare transeuncium et pacem; quos quidem Karelos in suis peruersitatibus et nimia perfidia Ruteni lucris tantum temporalibus et depredacionibus inhiantes inhumaniter, diuino timore postposito, confouerunt. Postmodum re uera gloriosi principis domini magnifici regis Romanorum literas nos noueritis recepisse, petitorie continentes, quod de ciuitatibus uestris ad Nogardiam nauigantes in mercemoniis uel personis de castrensibus nostris Wiborg existentibus nullatenus molestentur. Nos igitur ob tanti principis reuerenciam ac uestre probate deuocionis constanciam laudabiliumque efficaciam meritorum, ipsius voluntatis beneplacitum ad presens duximus admittendum, quamuis hoc nobis dampnosum nouerimus et ex hoc hostes nostri contra nos roborentur ex aduerso. Nichilominus predictis ciuitatibus a quarto nonas marcij usque ad festum beati Johannis babtiste proximum et deinceps per annum integrum subsequentem ex parte nostra et omnium, qui mandatis nostris volunt et tenentur obedire, largam licenciam conferimus ad Nogardiam nauigandi, hac condicione adjecta, quod nullus de memoratis ciuitatibus ad Rutenos nauigans arma, ferrum, calibem uel expensas quascunque nisi pro vsibus persone proprie secum ferre presumat, nullus eciam de predictis facto uel consilio, per se uel per alios, occulte uel manifeste attemptet procurare, quod in nostrum uel regni nostri cedere possit preiudicium uel grauamen. Rytenis vero deducentibus expensas mercatorum de koggonibus ipsorum ad Nogardiam, tribus ad maius in qualibet naui, dicta lodhia, securitatem conferimus, ita tamen, quod cum illis tribus Rytenis ex vestris saltem sit vnus. Eisdem vero tribus Rytenis securitatem nullam conferimus, si exercitum nostrum euocari contigerit generalem; mercatores vero supradictarum ciuitatum, si super premissis suas patentes literas ante festum beati Johannis proximo futurum nobis transmiserint, prout inter nos et ipsorum sollempnes nuncios, Johannem scilicet de Doaco ciuem Lybicensem et Mathiam Puka Wysbycensem exstat placitatum, siue exercitum nostrum generalem euocari contigerit, siue non, omnimoda libertate gauderi uolumus et securitate graciosa. Vt autem premissa robur firmitatis obtineant et inuiolabiliter obseruentur, sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Ørabro anno Domini M°CC° nonagesimo quinto, IIII nonas marcii."}, {"df": "218", "dating_start_year": "1295", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Anagni", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "219", "dating_start_year": "1295", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras visuris vel audituris Magnus, Dej gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Noueritis nos litteras felicis recordacionis Thome, quondam Aboensis episcopi, vidisse sub hac forma: Thomas Dej gracia finnorum episcopus (etc. Se n. 10.) Et quia heres predicti cappellani super confirmacione donacionis predicte nobis institit, rogans, quatenus nos eandem donacionem dignaremur confirmare, nos, inspecta donacione prefata predecessorum nostrorum necnon confirmacione eorundem, ipsam cum racione confirmacionis (et) sepedicte cum eciam propter meritum Vilhelmi heredis cappellani supradicti, cum ipse temporibus dominj Iohannis, bone memorie, predecessoris nostri, quandam mansionem, que Saris vocatur, ecclesie nostre Aboensi contulerit, sepedictam donacionem predecessoris nostri auctoritate qua fungimur confirmamus. Datum jn Custu anno Dominj mºccºxcv, die lune proxima ante festum sancti Martini. In horum euidenciam ampliorem sigillum nostrum cum sigillo capituli nostri presentibus litteris est appensum."}, {"df": "220", "dating_start_year": "1295", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCXCV. Siggo Loba et socii sui occisi sunt in Kækisholm. b) Anno Domini MCCXCVI (!) tha wore mange swænske mæn slagne i Karelin. c) Anno Domini MCCXCV occisus est a Ruthenis Siggo Laba, præfectus castri Kækisholm, cum sociis suis egressis a castro, defectu victualium, sed cum grandi hostium strage et ruina. d) År 1295. Anlade Svearne med sin höfding Sigge en stad i Karelen; men Novgoroderna kommo och förstörde staden och dödade Sigge samt bortsläppte ej en enda man."}, {"df": "221", "dating_start_year": "1296", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bonifacius episcopus, seruus seruorum Dej, vniuersis christifidelibus presentes litteras jnspecturis salutem et apostolicam benediccionem. Dum precelsa meritorum insignia, quibus regina celorum virgo, Dej genitrix gloriosa, sedibus prelata sidereis quasi stella matutina prerutilat, deuote consideracionis indagine perscrutamur, dum eciam infra pectorum archana reuoluimus, quod ipsa, vtpote mater misericordie et gracie, pietatis amica ac humani generis consolatrix, pro salute fidelium, qui delictorum onere pregrauantur, sedula oratrix et peruigil ad regem, quem genuit, intercedit, dignum, quin pocius debitum arbitramur, vt ecclesias in sui nominis honorem dedicatas, graciosis remissionum jnpendiis et indulgenciarum muneribus decoremus. Cupientes igitur, vt ecclesia Aboensis, in honorem beate Marie virginis et sancti Henrici episcopi et martiris fundata [et] honorifice constructa, congruis honoribus frequentetur, et vt christifideles eo libencius causa deuocionis confluant ad eandem, quo ex hoc ibidem vberius dono celestis gracie conspexerint se refectos, de omnipotentis Dej misericordia et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, circumcisionis, epiphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis Domini nostri Ihesu Christi pentecostes et natiuitatis et assumpcionis beate Marie virginis predicte ac natiuitatis beatj Johannis baptiste et beatorum Petri et Paulj, apostolorum predictorum, sanctorumque Henrici predicti et Olaui regis et martiris ac dedicacionis ipsius ecclesie festiuitatibus et celebritate omnium sanctorum necnon predictarum natiuitatis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis Domini ac natiuitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie, natiuitatis beati Johannis baptiste, apostolorum Petri et Paulj et Henrici et Olaui predictorum festiuitatum octauas et per sex dies predictam festiuitatem pentecostes jnmediate sequentes, eandem ecclesiam deuote visitauerint annuatim, singulis videlicet festiuitatum celebritatis et dedicacionis 3:s annos et totidem quadragenas, octauarum vero et sex dierum predictorum diebus, quibus ecclesiam ipsam annuatim visitauerint, vt prefertur, c dies de iniunctis eis penitenciis misericorditer relaxamus. Volumus autem, quod, si alias visitantibus dictam ecclesiam uel ad eius fabricam manus porrigentibus adiutrices sev alias aliqua alia indulgencia, in perpetuum uel ad certum tempus nondum elapsum duratura, per nos concessa fuerit, huiusmodi presentes littere nullius existant roboris uel momentj. Datum Rome apud sanctum Petrum pontificatus nostri anno secundo."}, {"df": "222", "dating_start_year": "1296", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "223", "dating_start_year": "1296", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "224", "dating_start_year": "1300", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "225", "dating_start_year": "1297", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "226", "dating_start_year": "1297", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Idö", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "227", "dating_start_year": "1297", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Säckestad", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "228", "dating_start_year": "1298", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "229", "dating_start_year": "1299", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "230", "dating_start_year": "1299", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "231", "dating_start_year": "1300", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nürnberg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "232", "dating_start_year": "1300", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "233", "dating_start_year": "1299", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi, venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCXCIX. Multi nobiles et alii interfecti sunt in Landzkrono de regno Swecie MCCC. Corona terrarum edificata est in Rucia. b) MCCC. Edificatum est castrum in Ruscia Landzkrona. c) Anno Domini MCCC. Tunc ædificatum est in malo signo castrum Landzkrona. Anno Domini MCCCI. Tunc destructum est castrum Lanzkrona a Ruthenis. d) MCCCI. Landzkrona destructa cum omnibus suis. e) MCCCI. Destructum est castrum Landzcrona a Rutenis. f) Om pingisdagha ther epter wara tha wille marskalk Törgils fara, aff konungsins vegna hafde han räth then vänaste skiphär man hauer seet, ok ville the hedno ey lenger skona; foro tha ok bygdo Landzkrona met xi hundradha föra men, thet forma wel konungen aff Swerige än. Jag tro wäl at man aldregh saa flere godh skip i Nyo än tha; ther er ok een swa ädela hampn, at bord vid bord ok stampn vid stampn lagdo the ther bryggio läghe medhan, swa at engen storm dreff them thädhan. Mällom Nyo ok Swärta aa ther villo the at husit skulle staa; vpa et näss the möttos badha, thet wart them allom tha til radha, swa at Nya hon raan sunnan wider ok Swärto aa ran nordan husit nider. Tagher the Rytza thetta spordo, ena starka reyso the tha giordo bade a skip ok swa med hesta ok vänto at the skullo göra thera bezsta. Tha willo the crisno ena reso fara ok villo the hedno ey lenger spara, gawo wt ena reso mathelika stoor, the wp i Hwita träskit (= Ladoga) foor, atta hundrad folk oc ekke meer, thera forman heet Haralder, ekke haffdo the ther mere makt. Aff en holm tha war them sakt, wäl twsanda hedninga lagho ther aa, tith haffdo the huxat ok vildo them sla. Hwita träsk er som eth haaff, swa som bokin sigher här aff. Rytzland ligger östan sunnan til ok Karela nordhan, swa at sion them skiil. Tha the komo swa lankt fra thera här som xxx viko sio lankt är, tha waro the ey halwäghis kompne tiith; wäderith bleste ok sion gik hwit. Tha kom en storm ok bleste swa, at the matto näpplika landit faa. Karela land the tha sokt ok komo til land om ena otto vider eth torp widher ena aa, swa som man först til daghin saa. Haffdo the sin skip ey a landit dragit, tha haffde them sion all sunder slagit. Ther war mangen man water ok trötter, ther lagho the tha fääm netter, drapo ther folk ok brendo thera by ok manga vsko, gambla ok ny. The huggo sunder thera hapa ok brendo, tha fingo the lugn ok ater wändo; thy at the hado vpätith thera maat, swa at han wanz tha ey lenger aat. Tha the komo ather til Pekkinsäär, tha laa thera eghin forvardh thär. Summi lagdo sik tha ther widher ok summi foro til adelhärin nider. ok the wt med landit sagho, tha sagho the ther koma farande meer än twsende lädior, alla warande. Ther dugde ey tha bidha lenger, man weet gerna sith synasta, tha som tränger; ok lotho tha flyta for strömen nidh. The Rytza giordo aff thörran widh flota högre än nokor hwss ok satto i eld, swa at han bran liwss, ok loto swa nid för strömen ränna ok hugdo ther met thera skip at brenna. Flotane staddos fleste vp aa een stoor fora jnnan älfwenne laa; hon war ther fäst for then saka, at flotane skullo ey a skipin vraka. Then tiid Rytzane komo tiith, man saa ther marga brynio hwit; thera hielma glimado ok thera swärd, jag tro the foro ena Rytza färd. The haffdo trätigho twsend folk ok eth twsend, swa sagde thero tolk. The Vplendzsko waro mykit färre, ok Rytzane waro mykit flere oc wärre. The lupo til storms til en graff, ther drogho ä twe then tridie aff. Vpa then graff ther stod en gardh ok atta bardfriid med wiikskard; then graff gik mellom tweggia aa, ther jnnan wiid all härin laa. Helsinga lagho alle jnnan en hoop widh sudre ändan at then groop. Ok Rytzane lupo rät fastlika till, rät som the willo sighia: jak will ther ower vtan hwars manz taak, huat Helsingen sköt, hiogh eller staak. Tha vildo Rytzane ä halla sith krii, tha skipto hoffmennene sik ther j. Matias Ketilmundason met sin rota tha kom, en vnger, starker helade froom, Henrik van Kyrna ok Jwan, the slogo tha Rytzane ther bort fran, Peder vnge Porsse ok the flere, swa at thera rote ward tha mere, ok gingo til thera ower the graff. En lithin stund för än the wisto aff, tha war Rytzanne kompani mellom thera ok grawena wel slikt tii som tesse Vplenzske waro. Än wardho the sik tho at hwaro ok huggo sik gönom thet hedna vthet, swa at marger Rytz fik rödhan swet, ok komo alle thädhan vtan skadha, alle hem til thera mäio stadha. Väl tio tusend Rytze jnnan en rota hiollo vnder en skogh vider en brota; som en sool swa glimadho the, swa waro thera wakn wäna a at see, ok hiollo ok sagho husit vp a, en cristin sagde: jak wil besta en aff them bezsta aff allom them, ella han före mik fangen met sik hem; swa frampt at marskin mik thet lowär, tha vil iak väkkian, vm han sower. Ok ward tha rasklika til redha ok loot sith örss vt för sik ledha, loot thet fortekkia, sik husin skoo ok stappade maklika ower en broo. Taghar han kom vtan then renneboom, tha vände then stolte hälade sik om ok badh sina sälla heela liffua: vil Gud oss ewintyr giffua, j skulin mik här ather see ok en annen met mik, thet ma väl ske; skal thet ok ganga ower mik, thet stande til Gud j hymmerrik. Drotzet Matius var tha swen; han war then, som stappade en vid en, wiiste fram en tolk hans erende bar ok hörde thera Rytza antswar. Han sagde her haller en ädela man, en aff wara bezsta tha er han; han haller her all redho oc bidher ok vil bestanda en then bezsta aff ider om liiff, gotz ok fengilse han haller her när, thet maghen i see; stinger nokor aff jder honom nidher, han giffuer sik fangin ok fölger ider, faller ok nokor aff jder, om thet skeer, göre honom thet sama, han bedis ey meer. Wy seem wel han haller här ok hauer oss stappat yffrid när. Ok rykto tha saman ok talados widher, konungin sagde: er nokor aff ider honom wil besta, tha huxe sik om, wi seem thet er en hälade from. Jak weet thet wel, thet er ther met änt, the haffua oss ey then versta sänt; jak tenker ey annat hwo honom bestaar, wy faam the tidhande honom misgaar. The Rytza swarado: wy takum ther ey til; her er engen honom bestanda wil. Han hiolt ther ä til nattin kom, sidhan wände then ädla man sik om ok reedh ather heem til sin här; han wart wel vntfangen, tha han kom ther. Jak loffuar then häladh for sin könheet, litit lowar iak the snödo hedna vthet. The Rytza toghot tha jnnan en dagh, ella haffde ther warit eth manzslagh. The Vplenzsko willo tha hawa striit, swa frampt vm Rytzane haffdo biit. The rymdo tha bort vm ena nat ok sagdo at the haffdo tith komit alt affbrat. Tha husit war bygt ok wäl hannat ok wel spisat ok wel bemannat, tha wille adhilhärin heem, en godhan forman satto the them, en godhan riddare heet her Sten; ther med wändo herrane ather i gen, try hundrad folk lotho the ther aa bade thet störe ok swa thet sma, tw hundradha men wel föra ok hundradha ther arbeide skullo göra, the mälta skullo, bryggia ok baka ok the om nattena skullo waka. Tha sägilde thera hoffwod här vtan amynnit ok lagdis ther, lagho ther ok biddo böör swa som mangin man än gör. Then tiid böör matte ey koma, tha fortröt thet the hälada soma. Matius Ketilmundason ok hans kompani, vnge, raske hälada frii, the villo ä nokot haffua til handa ok loto thera örss föra til landa ok ridho tha met här ok brand gönom Inger ok Watland ok brendo ok hioggo alt nider, ther sik villo ther säthia wider; ridho swa til skips ok sigildo til landa, the hedno satho ather oc rördo i branda. The komo hem om sancti Mikels tiidh, konungen vntfik them wäl oc war all bliid. Drotning Märita tha i kyrkio giik epter sith första barn hon tha fiik. Han heet jonker Magnus; han war födder a Stokholms hws. The ather a Landzkrono waro villo mangt hawa thet the vmbaro. Somarin haffde thera kost rööt, ok thera miöl laa saman stööt; hwsin waro ny ok miölet war heet ok vrnade sköt, thet war them leet, ok maltid laa mykit saman oc bran, ther aff fordarffwadis marger man. The fingo tha ena kranka soot; skörbiwgh gör engom manne goot. Swa som the owir bordith satho ok syntos helbrygda, drukko ok atho, tha fioldo thera tänder a bordith nider; huat menniskio matte hallas ther vider! The bliwo ther aff mange dödhe, at husit laa maxan ödhe. Tha gingo the saman ok kerdo sin wanda: viliom wy ey senda bud til landa ok kunnogha marskenom wara wedagha, jak weet han wil thet ey fordragha, at första skipin magha gaa, han lather her ferskan kost vpa, liffuande nöt, swin ok faar ok sender hiit helbrigda folk til war ok föra thet siwka hädan ok heem. Tha swarade en riddare aff them: wy viliom ey marskins hierta gröta, Gud ma tho wel war kumber böta. Rytzane sampnado sik tha aff ny ok Karela ok hedne men, for thy at thet husit war them swa lakt, at then landen haffdo enga andra makt, än the skullo sik ther vnder giffua älla ok fly, vm the willo liffua. Tha sampnado the en wäldoghan här ok met en litin rota komo först thär ok villo amynnet ather pala, thet war huseno swa nala, twa milo wegh eller twa wiko sio huat man skulle heller ridha eller roo. Tha the aff husit sagho them rida, tha wille tesse ey lenger bidha, vtan drogho thera tygh vpa, ey tiwgho saman, swa waro the faa, ok ridho ok villo vnderstanda huat rytzane willo hawa til handa. The wisto aff enga andra lagho vtan them, som the ridha sagho. Tha the komo til thet amynne, tha sagho the engen man thet synne, vtan tymber huggit ok til dragith, ok pala the skullo hawa niderslagith. Tha the sagho enkte til them, tha vändo the om ok villo ater heem. Tha haffdo the thera laghor lagt tessa lund, tha stodh thera akt, at the skullo ey husit ather faa, ok skullo them fanga eller slaa. The hiollo j skoghin ekke fierre, hundrada Rytza waro j hware. The crisno lotho til thera staa ok hioggo sik genstan gönom twa. J tridio haldit wart han saar, herra Sten, thera forman waar; tha komo the gönom them alla tree, marghom Rytze giordo the wee. The Rytza fölgdo them alt med, thera hielma klingado som thet stedh, ther man pleghar aa at smidha; the haffdo ofäfle wider at strida! ä huilkin rote til thera foor, war han litin eller stoor, the satto them ä fra sadlana swa, at the matto wel taka til foot at gaa; the fölgdo them heem alt til then port, sidhan vändo om Rytzane ok ridho ater bort. Ther epter tha ward husit belagt med Rytzane ok met thera makt. Tha Rytzane komo, än waro the tha sextan före men ther aa. Rytzane stormado nat ok dagh; ther gaffs wt margt eth anxlikt slagh. The crisno waro faa ok husit war wiit, the hedno skipto opta ok tiit. En rote gik til ok annar fra, swa loto the dagh ok nat at gaa. The crisno wordo tha swa trötte, j maghin mäl prowa huat thet sätte hwa som ärffwoder dagh ok nätter, thet är ey wnder at han warder trötter, ok hauer enkte tholl eller bidh, han tholl ther ekke lenge widh. Tha kom eld i husit ok bran, ok Rytzane gingo jn man wid man. Tha rymdo the crisno aff then wära, ok jnnan en kellare ok wardho sik thäre. Sommi bliwo ok a wernen dödhe ok wordo tha skilde aat ok ströde. Huar bleff döder i synne vra marger wart ther dräpin, som siwker laa. Herra Sten talade til Rytzana swa: Pläghin i ey godha men at faa? Lagdo fra sik sin wapn ok villo sik giffua, thy at hwaryom war kärt at liffua. Wy kunnom wel träla i wara dagha, ärffwoda bära, lypta ok draga. Torkil Andersson swarade tha: Gröt ey marskins hierta swa. En Rytz sköt han med eth spiwt aat brystet in ok at ryggen wth, swa at han styrte nider i stadh. Sidhan finge the i källaren waro eth badh. En from hälade heet Karl Haak, hans eghin sälle han i häll staak; han haffde Rytza kleder vpa ok ville jn i kellaren gaa. Han wart thy dräpin, at han honom ey kende, Gud laste then högha skada ther hende; Gud önke then jammerlika nödh, swa marger helade ther bleff dödh. Tha waardo the sik i kellarenom swa, at Rytzane kunno them ey faa för än the sworo them edha ok badho sik giffua ok loffuado them tro at the skullo liwa ok the skullo them fanga oc met sik föra ok engin skadha thera liffue göra. Tha gingo the wt ok gawo sik, Gud giffue thera själl hymmerik! Ther tholde dödh vpa then wal ok onke there. jammerlika misfall, at them skulle swa jlla til handa ga, at hedne skuldo wald ower them faa. Tha fangane waro skipte ok thet war änt, ok haffwona bytto ok husit bränt, tha foro Rytzane alle heem, ok fangana fördo the bort met thöm; thet war litith ther bleff obrwnnit, tessa leedh waar husit wnnit. g) Peractis … quæ ad solennitatem pertinebat regalium nuptiarum, marscalcus Tyrgillus regio nomine navalem paravit exercitum, in multa abundantia victualium et armorum militarium apparatu. Assumptis igitur militum et militarium satellitum mcc armatis, classe nobilissime expedita, festinant ad partes Kareliæ Ruthenorumque confinia, aptissimoque ibidem loco reperto pro fortalitio erigendo inter duos fluvios, qui sunt Nyen et Svartaa, castrum munitissimum fabricarunt, quod Landzkrona vocaverunt. Quod postquam ad Ruthenorum pervenit auditum, egressi sunt quasi vir unus, habentes in suo exercitu xxxi millia pugnatorum, juxta relationem interpretum, et eorum, qui viderunt, verisimilem conjecturam. Constituerunt autem de gente sua duos exercitus, unum equestrem et alterum navigio expeditum. Est enim mare medium dividens Kareliam et Russiam, quod vocatur Hwitaträsk (= Ladoga). Tunc marscalcus, qui Sueorum exercitui præsidebat, audito, quod in insula quadam maris ejusdem pausaret pars aliqua Ruthenorum, octingentos viros navigio expedivit, quendam Haraldum eis præficiens principem et rectorem, mandans, ut ad præfatam insulam applicantes in hostilem exercitum insultum facerent et pro obtinenda victoria laborarent. Cumque jam aliquantulum processissent et prosperis ventorum afflatibus lento remige ducerentur, subito cujusdam rabies tempestatis aërem obduxit caligine tenebrosa, et contrariis ventis irruentibus, funduntur imbres et grandines, et cum tonitruorum rugitu fulgura inardescunt. Tempestuosi igitur maris flucti bus concitatis, naves ventorum rapiuntur impulsu, et factæ retrogradæ, vix tandem cum extrema difficultate ad aridam pervenerunt; et nisi fuissent in terram subductæ, omnes fuissent sævitia ventorum et tempestate confractæ. Cumque brevi tempore in loco præfato miles lassatus quietis caussa pausasset, apparuerunt non longe abinde mille naviculæ Ruthenorum, quas lydjor (= lodjor) vocant, continuo passu magis ac magis appropinquantes. Visa ergo multitudine tanta adventantium bellatorum, Sueci, qui hactenus contra procellosi maris laboraverunt tempestatem, fugæ præsidio se dederunt, ut parti sui exercitus reliquæ sociati, sibi forent auxilio et coæqualibus armis confligerent contra hostes. Igitur Rutheni hos continuo insequentes et loco stationis, quo navium glomerata congeries quasi in portu tranquillissimo quiescebat, cominus accedentes, subtili quodam ingenio strues lignorum altissimas super fundamenta trabium componentes, incensas et vehementer ardentes, torrentis impetu raptas ad naves Sueorum dirigi disponebant. Sed palis quibusdam in meatu defixis, quantum temporis permisit angustia, aliisque exceptæ obstaculis, et donec consumptæ perirent, retardatæ ac retentæ, fine frustrabantur intento. Egressi proinde Rutheni de navibus, ferocibus animis prosiliunt in terras, armis induti micantibus, et novorum loca hospitum aggrediuntur. Sed provisi Vplandenses de præsidiis opportunis, sic eos excipiunt ad pugnandum, ut majorem partem exercitus Ruthenorum prostraverint, reliquis aut captivis ductis aut fugatis. Exercitus autem eorum equester, in quo erant x millia pugnatorum, propterea destitit a congressu. Nam unus Sueorum, Matthias Kætilmundson, accepta licentia a marscalco, accessit eorum exercitum in nemore quodam pausantem, provocans eorum quempiam ad singulare certamen, quemqunque dare vellent, et usque ad noctis tenebras expectans ac exprobrans sic eos perterruit, ut nocte sequente furtive fugientes minime comparerent. Jam enim Sueci se disposuerant, ut in eos impetum facerent, si mansissent. Castro igitur Landzkrona firmiter ædificato et victualibus abundantissimis atque munimentis necessariis roborato, præficitur eidem capitaneus miles nobilis, strenuus et robustus, dominus Steno vocatus, ccc sibi sociis et famulis deputatis, reliqua vero exercitus multitudo ad redeundum in patriam se disponit. Navibus ergo suis ad amnis extrema deductis et in maris aggressu dispositis, ventum sibi congruum exspectabant. Sed exspectatione longa attædiati, equis eductis e navibus, terras inimicorum invadunt, igne et ferro cuncta vastantes, præsertim Ingriam et Vatlandiam spoliantes, duce et principe Matthia Kætilmundson. Quibus perpetratis reversi ad naves, prospero navigio in patriam redierunt eo tempore, quo regina post partum, purificationis gratia templum ingressa, primogeniti sui Magni puererio est dotata, festo videlicet Michaëlis, toti patriæ gaudio duplicato: tum quia natus esset regi primogenitus, futurus, ut sperabatur, regni gubernator, hæres et rector, tum quia optata et desiderata nova de adventu pugnantium et incolumitate remanentium sunt audita. Sed extrema gaudii luctus subsequens occupavit. Victualia enim eorum castro novo Landzkrona in multa abundantia comportata, cum murus adhuc novus esset et humidus, supervenientis æstatis ardore omnia in putredinem sunt conversa, ut homines inde gustantes morbos diversos incurrerent, ita ut cum in mensa sederent, dentes eorum a faucibus laberentur, morbo specialiter illo, qui hyposarcha dicitur, vulgariter autem skörbiugh, tota pæne multitudine laborante, ut multis excedentibus a vita, multis etiam de loco fugientibus, castrum relinqueretur quasi absque habitatore. Et cum quendam ex eis mittendum in patriam pro novis et recentibus victualibus decrevissent, miles quidam restitit dicens, non debere inquietari cor marscalci, quia potens esset Deus eis modo alio subvenire. Medio tempore Rutheni considerantes, quale præjudicium eis incumberet ex hujusmodi fortalitio sic erecto, collegerunt exercitum multitudinis admirandæ, partem tamen aliquam præmittentes, tales insidias prætendentem. Mittuntur enim aliqui, sed pauci, ad ostia amnis, ubi in mare labitur, quasi meatum sive transitum præclusuri, reliquis procul stantibus et eventum rei exspectantibus. Et cum egressi fuissent ex castro, intercepti ab eis morti traduntur, aut captivi ducuntur. Visis igitur his, qui ad extrema amnis tendebant, hi qui remanebant in castro, cum vix essent xx, sumptis armis festinabant post eos, ut scirent, quid operis essent aggressuri, et venietes ad ripam, ubi fluvius præceps ruit in mare, neminem reperierunt, nisi ligna duntaxat et palos præacutos, quos vel disposuerunt ad claudendum meatum amnis fundo infigere, vel se simularent id facturos. Inde ergo reversi et ad castrum denuo regressuri, in latentes insidias inciderunt. Triplici enim statione disposuerunt turmas suas, sed omnes has in multo hostium cruore, nec absque gravi sua læsione transeuntes, salvi pervenerunt ad castrum. Tunc repente grandis supervenit exercitus, et stricta obsidione circumcinxit inclusos. Nec erant in castro nisi xiii viri, qui possent arma movere, aliis jam præmortuis, vel languentibus, vel egressis. Hostes ergo præ foribus existentes, die noctuque diros facientes insultus ac crebra vicissitudine alternantes, infatigabiliter pugnaverunt. Viri autem xiii pugnantes de castro, nullum habuerunt penitus sublevamentum. Igne igitur injecto cum cuncta ædificia jam arderent, quidam in locis suis telis aut incendio perierunt, et qui decumbebant ægroti, gladio necabantur aut igne; qui vero fugere potuerunt, in quodam cellario diutissime se defenderunt. Capitaneus autem dominus Steno loquutus est pro omnibus, ut eos vivos et captivos acciperent et perpetuæ adscriberent servituti, et in hac verba armis projectis, ultro se hostibus tradiderunt. Dixit autem unus, cui nomen Tyrgillus Anderson: ne inquietetis marscalum. At illi nulla ad hæc responsa reddentes, gladiis eos et hastis crudelissime perforabant. Qui vero se in cellario incluserant, tamdiu pugnando viriliter restiterunt, donec præstitis juramentis de vitæ securitate et membrorum sospitate, exirent ad hostes, qui et captivi cum spoliis sunt abducti. Sic terminata est lætitia de triumpho jactato. Hunc timeat casum, qui se non tempore munit. h) År 1300 … Kommo Svearne från andra sidan hafvet med stor krigsmakt till Neva och hämtade med sig från sitt land mästare från det stora Rom; från påfven hämtade de en utmärkt mästare, anlade en stad ofvan Neva, vid floden Ohtas mynning, och befäste den med outsäglig styrka, uppställde i den kastmaskiner, och förhäfvande sig kallade de fördömda staden Landskrona; ty med dem var konungens ställföreträdare vid namn Maskalka; och de insatte i den utmärkte män med höfdingen Sten och vandrade bort. Storfursten var då för tiden icke i Novgorod. År 1301 Kom storfursten Andrej med Nisovska trupper och tågade med Novgoroder till denna stad, och de ryckte an mot staden den 18 maj, S:t Patriks åminnelsedag, om fredagen före den heliga andes nedstigande, och slogos hårdt. Med kraft af den heliga Sofia och de heliga Boris' och Gljebs bistånd hade denna fästning ingen betydelse för deras högmods skull, hvarföre deras möda var fåfäng utan Guds tillstädjelse. Staden blef intagen, några blefvo slagna och nedhuggna, men andra bundna och bortsläpade från staden, men staden blef uppbränd och förstörd. Och förläne Herren i sitt rike frid åt deras själar, hvilka vid denna stad tillsatt lifvet för den heliga Sofias skull."}, {"df": "234", "dating_start_year": "1300", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "235", "dating_start_year": "1301", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "236", "dating_start_year": "1301", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "237", "dating_start_year": "1302", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "MCCCII. Rex Birgerus coronatus est Sudhercopie prima dominica aduentus (= 2 december), et dominus Waldemarus, frater suus iunior, miles et dux Finlandie factus est."}, {"df": "238", "dating_start_year": "1302", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "islanti", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "1302. Hernaðr Karela norðan a Noreg, oc herra Hakon konungr sendi imoti ðeim Augmund unga Danz með miklu liði."}, {"df": "239", "dating_start_year": "1303", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "240", "dating_start_year": "1303", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Magnus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Quoniam propter labilem hominum memoriam ea, que diu excogitata et acta sunt, faciliter traduntur obliuionj, nisi litterarum testimonio fuerint confirmata, jdcirco notum facimus vniuersis, quatenus nos ex consensu capituli nostri cum Olauo, presencium exhibitore, quandam commutacionem terre feceramus sub hac condicione, quod dedimus sibi medietatem agrorum nostrorum cultorum jn Rænthæmækj, medietate illorum cum omnibus aliis wlgariter dictis lindhum ad vsum nostrum et ecclesie retenta et reseruata; de eodem vero Olauo omnes agros suos cultos in Kurusum cum ceteris aliis minus curatis et cum quodam alio spacio terre, wlgariter dicto løt,¹ ad perpetuam ecclesie nostre possessionem recipientes. Jn cuius facti testimonium firmius et perpetuam ratificacionem sigillum nostrum vna cum sigillo capituli nostri presentibus est appensum. Datum anno Domini mºcccºiijº, in vigilia pasce."}, {"df": "241", "dating_start_year": "1303", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "242", "dating_start_year": "1303", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Birgerus, Dei gracia Svecorum Gothorumque rex, discreto viro domino Nicolao Andersson, præfecto Finlandiæ, salutem in Domino sempiternam. Accedentes ad nos præsentium exhibitores, Michael de Lappafärd, Andar de Sastamall et Tobbe de Tinka (= Tiuka), nobis sua proposicione de silvis in Tavastia querulosa monstrarunt, quod super quorundam prædiorum cultura, de quibus silvis in Tavastia, quæ ex speciali requisicione et licentia domini Haraldi, quondam ibidem advocati nostri, hactenus excoluerunt, nunc, ut asserunt, molestantur et inpetuntur nimis injuste. Quare cum fratri carissimo duci Waldemaro magis proficuum esse dinoscitur, quod terra sua per homines discretos ydoneos excolatur et inhabitetur, quam deserta relinquatur, volumus et mandamus, quatenus super præmissis homines prædictos a modo nullatenus molestare velitis, sed pocius ipsos terram per eos cultam pacifice et quiete de cætero sicut hactenus habere permittatis, dummodo non obstiterit aliud, quam adhuc intelligere potuimus de prædiis supradictis. Datum anno Domini MCCCIII. kal. junii."}, {"df": "243", "dating_start_year": "1303", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": ""}, {"df": "244", "dating_start_year": "1303", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "245", "dating_start_year": "1304", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "246", "dating_start_year": "1305", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Birgerus, Dej¹ [gracia] Sweorum Gotorumque rex, omnibus presentes litteras inspecturis in Domino graciam, dileccionem et salutem. Quamuis creatura non habeat quod pro meritis respondeat creatori, sollicite tamen precauendum est, ne filios hominum ingratitudo reos constituat, quos suis graciis preuenire et prosequi nunquam cessat. Sane immensa diuine largitatis beneficia erga nos! Licet inmeritos felicium semper² augmento successuum cumulari, sollicita meditacione contemplantes, quamquam laudes condignas sibi rependere [non] possumus,³ vt nos ad seruicia sua, in quibus valemus, promptos efficiat, suppliciter exoramus. Hinc est, quod progenitorum nostrorum, qui ecclesiarum et ecclesiasticarum personarum speciales successiuis temporibus fuerant defensores, et specialiter patris nostri karissimi, domini Magni, felicis recordacionis, quondam regis Suecie, qui eas amplius ceteris magnis ditauit⁴ donacionibus [et] muniuit⁵ priuilegiis, libenter vestigiis inherentes, vt, dum eorum acta magnifica grata obseruacione prosequimur, efficiamur vtcunque in ipsorum liberalitatibus liberales et, quibus effectu⁶ (ͻ: affectu) communicamus [in] donis,⁷ effectu participemus in premiis, de omnipotentis Dej benignitate profusa retribucionis sperantes meritum, qui filios suos in peculio credito sibi efficit donatores, de suo in suis faciens meritum quod coronat; indulgemus jtaque indulgencia inposterum valitura, vt omnes ecclesie et ecclesiastice persone in regno nostro constitute, sub nostra proteccione maneant, plena securitate gaudentes, vt eo deuocius quo quiecius pacis ‡¹ auctori famulentur, acerbissima contra eorum molestatores nostra vindicta procedente. Concedimus eciam⁸ eiusdem (ͻ: eisdem) omnia bona sua mobilia et immobilia, que ad eas sunt cum suis oneribus deuoluta et ecclesiarum nomine possidentur, saluis antiquis possessionibus tam inferiorum quam cathedralium ecclesiarum, cum familiis in eisdem possessionibus commorantibus, seu per villicos regantur, siue per colonos, siue per inquilinos, seu eciam per⁹ noualium excultores, ab omni iure regio et causis regalibus solucionibus quoque, wlgariter dictis leghogslama,¹⁰ exaccionibus seu quibuscunque tributis, rebus vel personis impositis uel imponendis, quibuscunque nominibus censeantur ac si specialiter nominatim expressa essent, libera penitus et exemta. Quascunque eciam causas pecuniarias in dictis bonis emergentes ab episcopis et ‡² eorum officialibus exigi volumus et recipi, voce cuiuslibet alterius preterclusa. Eciam si qui apparuerint iuramenti regii transsgressores, huiusmodi tamen persone paci et communionj hominum regnj nullatenus restituantur, nisi hii, contra quos deliquerant, intercesserint pro eisdem. Si vero contingat, aliquos ‡³ inhabitare predia ecclesiastica in parte, et in parte propria vel alterius priuate persone, jta videlicet, quod huiusmodi bonorum partes sint equales, pro rata bonorum, que tenent ab ecclesia, teneant[ur]¹¹ personis ecclesiasticis respondere de juribus et causis omnibus supradictis, pro rata vero predictorum¹² propriorum vel alterius priuate persone respondeant regi; quod si vltra medietatem in prediis ab ecclesia tenuerint, personis ecclesiasticis exhibiciones omnes de prediis omnibus, que inhabitant, integraliter, vt dictum est, soluant; si autem minus de prediis ecclesiasticis et plus de propriis aut priuatis tenuerint, tunc regi, qui tunc pro tempore fuerit, se in omnibus recognoscant et intelligant debitores. Jn cuius nostre confessionis¹³ euidencia[m] sigillum nostrum maius presentibus est appensum. Datum et actum apud Strengiarias¹⁴ (ͻ: -gianæs) anno Domini mcccv, dominica Letare Jerusalem."}, {"df": "247", "dating_start_year": "1306", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCCCVI fuit hyems maxima, ita quod mare inter Ölandiam et Gutlandiam et Estoniam extitit congelatum."}, {"df": "248", "dating_start_year": "1306", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "249", "dating_start_year": "1306", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Haraldus Torstenson, Finlandie prefectus, in Domino salutem sempiternam. Cum ea, que aguntur in tempore, ne simul labantur in tempore viuacij, sole[n]t litterarum testimonio suffulciri, tenore presencium constare volumus vniuersis, nos pratum, quod de Nicolao in sakøri acquisiuimus, exhibitori presentis, Villoni in Masko, et heredibus eius perpetuo contulisse possidendum. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum in Reisum anno Dominj mºcccº sexto, proximo sabbato post festum beati Olaui regis et martiris."}, {"df": "250", "dating_start_year": "1307", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "251", "dating_start_year": "1307", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "Men Novgorod underhöll Boris Konstantinovitsch med Karelen, och han förtryckte hela Karelen och tvang (folket) att fly till Tyskarne (= Svenskarne)."}, {"df": "252", "dating_start_year": "1308", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Sub eodem nostro sacramento resignamus ex nunc castra omnia Finlandiæ et partium orientalium, videlicet Aaboo et Tauestahus et Wiborgh cum terris adiacentibus eisdem; et quam cito transitus patuerit ad Finlandiam et partes illas orientales, mandabimus præfectis nostris ibidem, quod castra prædicta et terras cum pertinentiis suis eisdem fratribus nostris dominis ducibus tradant et committant pleno iure. Quod si castrum Wiborg tradere sibi non poterimus ista vice, per idem promittimus sacramentum, ut quocunque modo poterimus, procurare debemus, ut ad manus eorundem fratrum nostrorum sicut alia castra valeat devenire; et si per nos dictum castrum nullo modo possit optineri, astare debemus dictis fratribus nostris consilio et auxilio, cum omni potentia nostra, ut in ipsorum perveniat potestatem. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ut autem prædicta omnia et eorum quodlibet per nos et nostros firmiter et inviolabiliter observentur, repromiserunt una nobiscum domini episcopi, episcopus Scarensis et alii nobiles et magnates regni infra scripti, videlicet Swantapolk, Henricus borgravius, Carolus Thidhiske, Benedictus Booson, Ragnwaldus Puke, Henricus Glysingh, Gudserkus Boosson, Johannes Huwd, milites, nec non et domicellus Ærnist, Sigmundus Kialdorsson, Anundus Liquidsson, Thoko Boosson, Stephanus Röreksson, Christiarnus, quondam advocatus, et Christiarnus filius suus. In cuius rei testimonium una cum sigillo nostro sigilla supradictorum nobilium præsentibus sunt appensa. Actum et datum Oerabro anno Domini M°CCC°VIII°, in crastino annunciationis beatæ virginis."}, {"df": "253", "dating_start_year": "1308", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poitiers", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "254", "dating_start_year": "1308", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poitiers", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "255", "dating_start_year": "1308", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poitiers", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "256", "dating_start_year": "1308", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poitiers", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "257", "dating_start_year": "1308", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Magnus, primus finno ex Mertiala in Rusko natus; hic ecclesiam cathedralem de Ränthemäki ad Abo transtulit anno MCCC:o et ibi primum sepelitur, qui obiit anno …. b) Anno Domini MCCCVIII … mortuus est dominus Magnus episcopus Aboensis."}, {"df": "258", "dating_start_year": "1309", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nicholaus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, dilectis in Christo filiis clero ac populo ciuitatis acque dyocesis Aboensis salutem in Domino. Presentato nobis dudum per discretum virum dominum Laurencium ac procuratorem ecclesie Aboensis decreto eleccionis facte de reuerendo viro domino Rangualdo, canonico Aboensi, in pastorem ac episcopum matris vestre ecclesie Aboensis, nos officij nostri debitum exequentes, dirigimus ad vos discretum virum dominum Gunnonem, nostre dyocesis presbiterum, illis quorum interest secundum formam iuris denunciantes, vt si quisquam in predicti personam electi seu formam de ipso facte eleccionis aliquid racionabile obicere voluerit, peremptorie presentibus euocatus infra festum beati Laurencij proximo venturum Vpsalie compareat coram nobis. Alioquin elapso termino memorato, omnis obieccionis vocem sibi nouerit preterclusam. Hec autem denunciacio puplice fiat in ecclesia cathedrali prefata aliquo die festiuo aut alias populo ciuitatis ad hoc specialiter congregato. Super qua denunciacione, modo qui premittitur puplicata, vt nobis de ea fides fiat, confici volumus instrumentum puplicum siue litteram autenticam fide dignorum sigillis ac eorum subscripcionibus roboratam. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Vpsalie anno Domini M°C°C°C° nono, quinto kalend. junii."}, {"df": "259", "dating_start_year": "1309", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirkolliset, yleiset, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Thorirus de Nosis, canonicus ecclesie Aboensis cathedralis, Gunno de Virmu, ejusdem ecclesie cathedralis officialis, supprior et conuentus Aboensis ordinis predicatorum, Jacobus, curatus ecclesie sancte Katerine in Nummis, et vniuersitas ciuitatis Aboensis salutem in Domino. Tenore presencium constare volumus vniuersis, nos super eleccione reuerendi viri domini Rangualdi, in ecclesia nostra cathedrali Aboensi dudum facta, litteram denunciacionis in die Botulphi abbatis vidisse et lectam audiuisse in ecclesia cathedrali memorata et in ecclesia fratrum predicatorum in Abo coram clero et populo in hec verba: Nicholaus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis (etc. Se n:o 258). Nos igitur Thorirus de Nosis, canonicus Aboensis ecclesie cathedralis, Gunno de Virmu, ejusdem ecclesie cathedralis officialis, supprior et conuentus Aboensis ordinis predicatorum, Jacobus, curatus ecclesie sancte Katerine in Nummis, et vniuersitas ciuitatis Aboensis in testimonium et euidens documentum dicte denunciacionis, facte in Abo in die Botulfi abbatis in presencia nostra et plurimorum tam laicorum quam clericorum fidedignorum, sigilla nostra presentibus sunt appensa (= fecimus appendi). Datum Abo anno Domini M° trecentisimo nono, duodecimo kalend. julij."}, {"df": "260", "dating_start_year": "1309", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Groseau", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "261", "dating_start_year": "1310", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "262", "dating_start_year": "1310", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) 1310. Facta est concordia inter reges Swetiæ et Datiæ et dominum regem et fratres suos, et regnum Swetiæ diuisum est inter eos, ita quod dominus rex recepit partem et partem domini duces. Dominus Ericus Wesgotiam, Daal, Wærmlandiam, Hallandiam, Kalmarniam et Smalandiam, dominus autem Waldemarus Stocholm et partem Swetiæ cum Finlandia et Ölandia ad partem suum obtinuit, reliqua vero Birgero in sortem cecidit pars Swetiæ. b) Circa festum S. Michaëlis (= omkring 29 september) anni illius [MCCCX] reversus est rex Birgerus, contentus de tertia parte regni et aliis, quæ in tractatu contenta sunt. Dux autem Ericus accepit in partem suam Vestgothiam, Daal, Vermelandiam, Hallandiam, Calmarniam et Smalandiam. Dominus vero Valdemarus Stokholm et partem Uplandiæ, Finlandiam et Ölandiam etc."}, {"df": "263", "dating_start_year": "1310", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1310. Gingo Novgoroderne med lodjor och lojvor till sjön och kommo till ån Uusjärvi och uppförde en ny stad vid forsen och nedrefvo den gamla."}, {"df": "264", "dating_start_year": "1311", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Littera indulgentialis Ragvaldi episcopi Aboensis anno 1311 [data] de fundatione templi in Lijkis seu Ulfsby."}, {"df": "265", "dating_start_year": "1311", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1311. Tågade Novgoroderna med örlog till tyska landet bakom hafvet, emot Jämerna, med furst Dmitri Romanovitsch; och sedan de farit öfver hafvet, intogo de först Köpmansälfven, uppbrände byarna och grepo höfdingarn, men boskapen nedhöggo de. Och där blef Konstantin, Ilin Stanimirovitsch' son, (stadd) på efterspaningar, dödad. Sedan intogo de hela Svartälfven och kommo så långsmed Svartälfven till staden Vanaj och intogo staden och uppbrände (den); men Tyskarne flyktade till borgen; den var ett mycket starkt befäst ställe på en hög klippa, som ej hade tillträde från något håll; och de skickade hälsningar och bådo om fred, men Novgoroderna gåfvo ej fred, utan stodo 3 dagar och 3 nätter, härjade distriktet, uppbrände stora byar, förstörde all rikedom och kvarlämnade af boskapen ej ett enda horn. Och då de sedermera tågade (tillbaka), intogo de Kauhala älf och Perno å och begåfvo sig ut på hafvet och kommo alla hälbrägda till Novgorod."}, {"df": "266", "dating_start_year": "1312", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Varnhem", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "267", "dating_start_year": "1313", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "268", "dating_start_year": "1313", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Aspösund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "269", "dating_start_year": "1313", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1313. Drog posadniken i Ladoga med Ladogaboarne i härnad, och för våra synders skull vandrade Tyskarne (= Svenskarne) genom Ladoga och uppbrände (staden)."}, {"df": "270", "dating_start_year": "1314", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1314. Nedhöggo Karelarne de stadsbor, som voro Ryssar i Karelska staden, och insläppte till sig Tyskarne (= Svenskarne). Men Novgoroderna gingo med sin ståthållare Feodor löst på dem, och Karelarne gingo öfver, och Novgoroderna nedhöggo Tyskarne och Karelska förrädarne."}, {"df": "271", "dating_start_year": "1315", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "272", "dating_start_year": "1315", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "273", "dating_start_year": "1315", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "MCCCXIIII[I]. Pars regni, que ducum erat, diuisa est inter eos, Erico optinente Wesgociam, Dal, Wærmelandiam, Hallandiam, Kalmarniam cum Smalandia; Waldemaro Stockholm cum parte superiore Swecie, Finlandiam et Ölandiam optinente."}, {"df": "274", "dating_start_year": "1316", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Lyderus de Kyren, prefectus Finlandensis, salutem jn Domino sempiternam. Tenore presencium constare volumus vniuersis, nos predia dicta Biurstekt, Kalenningiatekt, Swenstekt et Brytiatekt, jn Nybygd sita, cum omnibus eorundem attinenciis, agris, pratis, piscariis s[c]ilicet et siluis, presencium exhibitori, Hartmanno, ciuj Aboensi, suisque veris heredibus pro pleno precio pacifice possidenda vendidisse; dantes eidem suisque predictis heredibus plenariam potestatem supradicta predia vendendi, commutandi, alienandi pro vsibus suis et qualiter volueri[n]t ordinandi. Prohibemus igitur districte, ne quis ipsum Hartmannum seu ipsius sepedictos heredes jn predictis prediis colendis ac possidendis presumat jnquietate jmpetere seu quomodolibet molestare. Jn cuius testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno Domini mcccºxvj, jn vigilia sancti Johannis baptiste."}, {"df": "275", "dating_start_year": "1316", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Yninge", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras jnspecturis Birgerus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, salutem jn Domino sempiternam. Tenore presencium notum esse volumus, tam posteris quam modernis, nos de consilio et consensu nobilium virorum dominorum Kanuti Jonson legiferi Ostgotorum, Thoriri Kætilson et Johannis Brunkow, dapiferi nostri, necnon et aliorum consiliariorum nostrorum dilectorum firmiter statuisse quasi pro lege seruandum, quod mulieres omnes seu femine nostre dicioni subiecte, iuxta castrum nostrum Wyborgh vel in terra Karelie habitantes, sint coniugate, vidue, continentes aut virgines, plena debent pace et securitate gaudere, sicut in ipso regno nostro Swecie, in rebus pariter et personis, acerbissima contra transgressores nostra vindicta regia procedente. Quare omnibus et singulis firmiter prohibemus, ne quis mulieres seu feminas supra dictas iniurijs aliquibus grauare uel molestare presumat aut ipsis inferre violenciam aliquam corporalem, sicut regiam nostram evitare voluerit vlcionem, eam videlicet, que in regno nostro Swecie predicto pro lege seruatur. Datum Yninge anno Domini MºCCCº sextodecimo, prima die octobris."}, {"df": "276", "dating_start_year": "1316", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "277", "dating_start_year": "1316", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "278", "dating_start_year": "1316", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1316. … Tågade furst Michael med hela Nisovska landet till Novgorod; men Novgoroderna inrättade en hägnad omkring staden på hvardera sidan, och hela Novgorodska landskapet sammankom: Pleskover, Ladogabor, Rusas inbyggare, Karelare, Ingrer, Voshaner. Och furst Michael kom ej ända till staden, utan stannade i Ustiani; och sålunda ingick han ej fred, utan vandrade bort, sedan han ej haft ringaste framgång, utan lidit stor förlust."}, {"df": "279", "dating_start_year": "1317", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Johannes episcopus, seruus seruorum Dej, dilectis filiis electo et capitulo Vpsalensi et aliis ecclesiasticis personis per regnum Suecie constitutis salutem et apostolicam benediccionem. Vota vestra fauore beniuolo prosequentes, infrascripta priuilegia, vobis et ecclesiis vestris per karissimum in Christo filium nostrum Birgerum, Suecie regem illustrem, super nonnullis viribus (ͻ: iuribus) et libertatibus ac immunitatibus concessis (ͻ: -cessa), per dilectum filium nostrum Gaucelinum etc., sanctorum Marcellinj et Petri presbiterum, cardinalem sancte Romane ecclesie [et] vicecancellarium, jnspici fecimus diligenter. Et quia idem cardinalis jnuenit ea omnj vicio et suspicione carere, prout ipse nobis retulit oraculo viue vocis, eius relacioni in hac parte fidem plenariam adhibemus. Nos priuilegia supradicta et continencia in eis rata et grata habentes, ea auctoritate apostolica ex certa sciencia confirmauimus² et presentis scripti patrocinio communimus. Tenores vero priuilegiorum predictorum, vt de ipsis inposterum certitudo plenior habeatur, de verbo ad verbum presentibus inseri fecimus, qui tales sunt: Birgerus, Dej [gracia] Sweorum Gotorumque rex, omnibus presentes litteras inspecturis (etc. Se n. 21).* Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem³ hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Auenione iii nonas Februarii pontificatus nostri anno primo.⁴"}, {"df": "280", "dating_start_year": "1317", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Johannes episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus vniuersis suffraganeis ecclesie Vpsalensis ac dilecto filio clero (ͻ: electo) Vpsalensi salutem et apostolicam benediccionem. Deuocionis vestre precibus benignum inpercientes assensum, ea vobis libenter graciose concedimus, que vestre quietis commoda respicere dinoscuntur. Cum itaque, sicut ex parte vestra fuit propositum coram nobis, ecclesias et cimiteria vestrarum ciuitatum et dyocesium sepe contingat effusione sanguinis ac seminis violari, propter quod frequenter scandala in populo generantur, vosque, propter diffusionem terrarum ac deserta, siluas et aquarum impedimenta dyocesium predictarum, nequeatis sine laboribus maximis et expensis officium reconciliacionis huiusmodi exercere, nos vestris suplicacionibus inclinatj, presencium vobis auctoritate concedimus, vt ecclesias et cimiteria supradicta per aliquos presbiteros ydoneos, canonicos maiorum ecclesiarum vestrarum, reconciliari facere valeatis, quociens ipsa taliter contingeret violari, aqua per singulos vestrum in singulis suis ciuitatibus et dyocesibus, prout moris est, primitus benedicta, quacunque constitucione contraria non obstante. Per hoc constitucionj, que precipit jd¹ per episcopos tantum fieri, nullum volumus preiudicium in posterum generari. Nulli ergo omnino hominum² liceat hanc paginam nostre concessionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Auinioni iij nonarum³ Februarij pontificatus nostri anno primo."}, {"df": "281", "dating_start_year": "1317", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Johannes episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus archiepiscopo Lundensi et Lincopensi ac Aboensi episcopis salutem et apostolicam benediccionem. Militanti ecclesie disponente Domino presidentes circa statum ecclesiarum omnium solercia reddimur indefessa solliciti, vt omni materia sublata grauaminis statu gaudeant pacifico et tranquillo. Significarunt siquidem nobis dilecti filij electus et capitulum Vpsalense, quod nonnulli nobiles et domini temporales infra regnum Suecie constituti, cum in cathedralibus et alijs ecclesijs dicti regni vacantibus elecciones imminent faciende, illas per impressionis audaciam et secularis potestatis abusum procurant indebite fieri contra canonicas sancciones; quod si forte hij, ad quos elecciones pertinent, in ecclesijs supradictis eis acquiescere in hac parte recusant, eos bonis omnibus, tam ecclesiasticis quam mundanis, per se et alios spoliant violenter, multiplicibus afficiunt molestijs, iniurijs et pressuris, eorum subditis (= –tos) ne terras ipsorum excolere uel eis aliqua presumant exhibere seruicia aut aliquas deferre litteras, districcius inhibendo; et si forte huiusmodi inhibicioni non pareant, eos capiunt, ligant, trahunt et immaniter contumelijs affligere, in diuine maiestatis offensam et graue dispendium libertatis ecclesiastice, non formidant. Et licet molestatores et iniuriatores predicti sint excommunicacionis sentencia ipso facto ligati, tamen fratres ordinis minorum, eciam si huiusmodi notorij sint excessus, eis indifferenter communicant et eos, satisfaccione per molestatores seu iniuriatores ipsos aliqua non impensa, a dictis excommunicacionum sentencijs absoluunt, in ipsarum ecclesiarum et personarum ecclesiasticarum manifestum dispendium et iacturam. Nos igitur contra molestatores et iniuriatores eosdem de oportuno volentes remedio prouidere, fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vos uel duo aut vnus vestrum, per vos uel per alium seu alios, personis ecclesiasticis et subditis antedictis oportune defensionis presidio assistentes, non permittatis personas ipsas in dictis eleccionibus, cum imminent faciende, aut eos ac subditos memoratos eleccionum ipsarum pretextu a quibusuis personis, cuiuscunque condicionis uel status existant, indebite molestari, molestatores et iniuriatores huiusmodi necnon et fratres predictos, quod a participacione et absolucione molestatorum seu iniuriatorum predictorum prorsus abstineant, per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo, non obstantibus de duabus dietis edita in concilio generali, et felicis recordacionis Bonifacij pape VIII, predecessoris nostri, per quas tam judices quam conseruatores, a sede deputati predicta, extra ciuitates et dioceses, in quibus deputati fuerint, et alibi quam in ciuitatibus et locis insignibus procedere uel vices suas committere aut aliquos vltra vnam dietam a fine sue diocesis trahere prohibentur, dummodo aliquis ultra terciam uel quartam extra suam diocesim, si infra eas insignis locus existat, alioquin ultra propinquiorem insignem locum auctoritate presencium non trahatur, et alijs contrarijs constitucionibus quibuscunque, seu si dicto ordini, quo[a]d fratres ipsius, aut eisdem fratribus vel quibuscunque alijs communiter vel diuisim a sede apostolica sit indultum, quod interdici, suspendi uel excommunicari aut ultra uel extra certa loca trahi uel ad iudicium euocari non possint per litteras apostolicas, non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi et eorum personis et locis, nominibus proprijs, uel ordinis mencionem, seu quibuslibet priuilegijs, indulgencijs et litteris apostolicis, generalibus uel specialibus, ordini uel fratribus predictis aut quibusuis alijs sub quacunque verborum forma concessis, per que vestre jurisdiccionis explicacio valeat in hac parte quomodolibet impediri, et de quibus quorumque totis tenoribus de uerbo ad uerbum habenda sit in nostris litteris mencio specialis. Ceterum volumus et apostolica auctoritate decernimus, quod, non obstantibus predicta eiusdem predecessoris, in qua eciam dicitur, quod officium quorumcunque conseruatorum ipso iure, quo non ad cepta negocia, per obitum concedentis expiret, et alia, qua cauetur quod, vno conseruatorum uel judicum negocium inchoante commissum, college ipsius nequeant se, nisi in certis casibus ibi expressis, ulterius intromittere de eodem, et quibuslibet alijs constitucionibus contrarijs, quilibet vestrum prosequi valeat articulum eciam per alium inchoatum, quamuis idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico impeditus, quodque a data presencium sit vobis et vnicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis plena et perpetuata potestas et iurisdiccio attributa, vt in eo vigore illaque firmitate possitis auctoritate nostra in predictis omnibus et pro predictis procedere, ac si vestra iurisdiccio in predictis omnibus et singulis per citacionem uel alium perpetuata modum legitimum extitisset. Datum Auinione III nonas februarij pontificatus nostri anno primo."}, {"df": "282", "dating_start_year": "1317", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Raguald Alandensis; hic Kwsto erigi fecit anno MCCC[X]VII; huius tempore Birgerus rex tres (= duos) fratres suos duces interemit. Ecclesia Aboensis a Ruthenis spoliatur feria 2:a pentecostes (= 23 maj) anno …"}, {"df": "283", "dating_start_year": "1317", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1317. … Kommo Tyskarne (= Svenskarne) till Ladoga sjö och slogo många Obonegiska köpmän."}, {"df": "284", "dating_start_year": "1318", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "285", "dating_start_year": "1318", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hautakivet", "transcript": "Anno Domini MCCCXVIII V feria ante pentecosten (= 8 juni) obiit Tidemanus de Cume, cuius anima viuat in [eternum?] amen."}, {"df": "286", "dating_start_year": "1318", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1318. Drogo Novgoroderna med härnad öfver hafvet till Aura å och stridde mycket och intogo Sumska furstens stad Lyderev och biskopssätet och återkommo alla friska till Novgorod."}, {"df": "287", "dating_start_year": "1318", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presens scriptum cernentibus Olauus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, salutem jn Domino sempiternam. Noueritis, nos habere litteras sanctissimi patris, dominj Johannis pape xxij, jn ecclesia nostra cathedralj, sub vera bulla plumbea, non rasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte viciatas [vidisse], tenoris et continencie infrascripte: Johannes episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus, vniuersis suffraganeis ecclesie Vpsalensis (etc. Se n. 24). Jn cuius euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum."}, {"df": "288", "dating_start_year": "1319", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "289", "dating_start_year": "1319", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "290", "dating_start_year": "1319", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "291", "dating_start_year": "1319", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus christifidelibus presens scriptum visuris¹ vel audituris Paulus de Vesunda² et Melutha, vxor eius, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi per quo³ (ͻ: hoc) scriptum, me vna cum vxore mea presencium portitori, Gunnaro, et suis heredibus curiam nostram in Vesundia⁴ sitam, cum omnibus bonis eidem⁵ pertinentibus, mobilibus et immobilibus, contulisse ad perpetue possessionis possidendam⁶ sub racione seu condicione tali, quod idem Gunnarus aut eius heres post ipsius obitum mihi pariter et vxori mee temporibus vite nostre in victu et vestitu necnon et sustentacione corporis nostri prouidere debeat, absque negacione vel infestacione qualicumque. Hec enim donacio jure et legittime secundum leges terre data fuit. Jn cuius rei confirmacionem et ad euidenciam firmiorem sigillum terre Tauastie presentibus est appensum. Datum et actum in castro⁷ Tauastie anno Dominj mcccxix,⁸ octaua die ante festum beati⁹ Martini episcopi et confessoris."}, {"df": "292", "dating_start_year": "1320", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras visuris uel audituris consules Vysbicenses vtriusque lingue salutem jn Domino sempiternam. Noueritis, quod in presencia nostra constitutus vir discretus, Johannes de Kalmarna, ciuis Reualiensis, bona iure matrimonij siue dotis jn dyocesi Aboensi constituta, tam mobilia quam immobilia, ad ipsum per mortem vxoris sue Margarete, Gotzscalci filie, decedentis deuoluta, ad fabricam ecclesie sancte Marie et beatj Henrici jn Abo, siue sint in agris siue pratis, fundis uel debitis quibuscunque, titulo donacionis, presentibus propinquis dicte Margarete beniuole consencientibus, ob remissionem ipsius Margarete peccaminum assignauit perpetue possidenda, renuncians omni iuri sibi et suis heredibus in dictis bonis competenti, ne donacionem huiusmodi ab inposteris suis contingat quomodolibet impediri, dominis Johanne et Elauo, canonicis ecclesie Aboensis, super hoc exsecutoribus deputatis. Jn cuius donacionis euidenciam sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Vysbi anno Dominj mcccxx, jn vigilia assumpcionis beate Marie."}, {"df": "293", "dating_start_year": "1320", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie et Norwegie, discreto viro Efflero, prefecto castri Wiborgh, salutem in Domino. Mittimus ad te nobiles viros, fideles nostros, dominum Lydarum de Kyren, aduocatum nostrum Finllandie, Petrum Jonsson et Ernelium Ketilbernason, presencium exhibitores, uolentes ut hijs, que tibi ex parte nostra retulerint, fidem adhibeas creditiuam, sciturus quod quidquid ipsi nostro nomine ista vice tecum placitauerint ac terminauerint perpetuis temporibus ratum habere volumus atque gratum. Jn cuius rei, et[c]. Datum in crastino beati Bartholomei."}, {"df": "294", "dating_start_year": "1320", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Magnus, Dei gracia rex Swecie et Norwegie, salutem in Domino sempiternam. Noueritis quod nos viros discretos, fideles nostros, Petrum Johansson et Ernelium Ketilbiornason, exhibitores presencium, versus partes orientales dirigimus ad perferendum et exponendum discreto viro Efflero, prefecto castri Wiborgh, nostre beneplacita voluntatis, committentes eisdem tenore presencium potestatem plenariam ad placitandum cum ipso super reductione castri prefati ad obedienciam nostram et vnionem regni nostri, ratum et gratum perpetuo habituri quicquid per ipsos in hac parte cum ipso placitatum fuerit ac eciam terminatum, re quacumque promissa vel data; reuocantes eciam in irritum litteras, si quas super hoc negocio antea fecimus emanare. Jn cuius testimonium ut supra. Datum anno Domini quo supra, feria III:a post Bartholomei."}, {"df": "295", "dating_start_year": "1320", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie et Norwegie, nobili viro domino Lydero, aduocato suo Fillandie, in Domino dileccionem et salutem. Mittimus ad vos discretos viros, nobis dilectos, Petrum Jonsson et Ernelium Ketilbiornason, prout nuperrime in Wardhbergh a consiliarijs nostris personaliter petebatis, volentes ut vos vna cum ipsis efficaciter intromittatis ad placitandum cum discreto viro Efflero, prefecto castri Wiborgh, super reductione ipsius castri ad obedienciam nostram et vnionem regni nostri, prout de vobis confidenciam gerimus et ipsi regno nostro videritis expedire. Et si forte negocijs nostris alijs impediti fueritis, quo minus ad dictum castrum personaliter accedere valeatis, saltem Petrus et Ernelius prefati illuc vadant, quibus de naui expensis et alijs necessarijs in eundo et redeundo prouidere curetis. Ceterum quia Stokholmis per hyemem instantem moram facere proponimus et redditus de siligine modicos habemus, ut scitis, rogamus ut de siligine tributaria, dicta wlgariter rughskat, quantum plus dimittere potestis, nobis destinare velitis. Cetera autem latorpresencium P[etrus], cuius verbis credatis ad presens. Jn Christo valetis."}, {"df": "296", "dating_start_year": "1320", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "297", "dating_start_year": "1321", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Alvastra", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "298", "dating_start_year": "1321", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Suno Ionsson et Petrus, dictus Haak, frater suus, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium vniuersis constare volumus euidenter, nos a patre reuerendo domino Karolo, Dei gracia episcopo Lincopensi, quingentas marchas denariorum vsualis monete recepisse mutuo et illas pro redempcione castri Wiborgh, in faucibus paganorum situati, totaliter expendisse. Promittimus igitur fide media, quod dictum castrum ad voluntatem suam et suorum, quociens et quandocumque memoratus pater uel sui quicumque eius nomine ingredi et ibidem morari uel iterum egredi voluerint seu eciam nobiscum illud regere et tenere decreuerint, apertum tenebimus, nec alicui sine dicti patris uel sui successoris, si ei antea, quod Deus auertat, aliquid humanitus contigerit, expressa requisicione et assensu habito vllo vmquam tempore committemus, donec sibi et ecclesie sue Lincopensi pro dicte pecunie summa ac aliis eciam impensis, quas occasione sepedicti castri expensurus fuerit, per dominum nostrum carissimum dominum Magnum, Erici ducis felicis memorie filium, regem Norwegie et Swecie illustrem, seu per regnum swechianum integraliter et plenarie fuerit satisfactum; renunciantes in hoc facto firmiter et expresse sub donacione fidei nostre antedicte excepcionibus doli mali, fraudis, lesionis, decepcionis dicte pecunie non numerate, non habite, non recepte reique sic non geste et omnibus aliis et singulis excepcionibus, per quas posset contra presens instrumentum per nos uel per alium venire in futurum aliquo ingenio cauillacione uel cautela iurique dicenti generalem renunciacionem non valere. Jn cuius rei testimonium sigilla nostra hiis presentibus duximus apponenda. Datum in villa Ørabro anno Domini MCCC°XX° primo, sabbato proximo ante dominicam palmarum."}, {"df": "299", "dating_start_year": "1321", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Petrus Ioonsson, dictus Hak, salutem in Domino sempiternam. Noueritis me fide media promisisse, quod si castrum Viborgh, Deo auspice, ad manus meas deuenire contigerit, ipsum magnifici principis, domini mei karissimi, domini Magni, Dei gracia Swecie et Norwegie regis illustris, ac tocius ipsius regni Swechie nomine acceptare, tenere et fideliter custodire debebo, ipsumque castrum Wiborgh eidem domino regi seu consiliariis regni Swecie, quando pecunia, pro qua ipsum redemero, mihi soluta fuerit, absque difficultate qualibet assignabo. Jn cuius rei testimonium sigillum meum vnacum sigillo fratris mei domini Sunonis presentibus est appensum. Datum anno Domini M°CCC° vicesimo primo, die Mercurij infra octauas ascensionis Domini."}, {"df": "300", "dating_start_year": "1321", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "301", "dating_start_year": "1321", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "302", "dating_start_year": "1321", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Jacobus Andrissæsson(!), frater dominj Styghulfi in Kumu, salutem in Domino sempiternam. Per presentes nouerint vniuersi, me permutacionem quandam prediorum cum venerabili patre, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, fecisse in hunc modum, videlicet quod idem venerabilis pater memoratus michi meisque heredibus bona sua et ecclesie sue Aboensis in Sunanes et Thorbiornænes, cum domibus, agris, pratis, siluis, piscariis necnon et adiacenciis aliis quibuscunque, exceptis siluis quibusdam venatoriis, dictis Ykornæskoga, in Thorbiornænes, cum pleno proprietatis iure possidendi seu qualitercunque mikki(!) vel heredibus meis inposterum pro vsu placuerit ordinandi, dimiserat. Ego vero eidem patri venerabili memorato et ecclesie sue Aboensi bona mea in Alandia, villa dicta Getu, parrochia Finnastrøm, videlicet vnum bool, similiter cum domibus, agris, pratis, siluis, piscariis, pascuis et aliis quibuscunque adiacenciis, prefato iure perpetuo dimiseram possidenda. Jn cuius rei testimonium sigillum terre Alendensis(!) necnon et sigilla virorum discretorum Nicholao (ͻ: -i) Magnusson et Siguardi, fratrum domini Steghulfi, fratris mei, et meum presentibus duxi apponenda."}, {"df": "303", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Andreas, nomine vxoris sue Sighløghn,¹ Sibbi, Johannes et Martinus, heredes quondam Ingiualdi, salutem in Domino sempiternam. Ne veritas sub silencij medio detegatur, aut rei legittimo (ͻ: -me) gesto (ͻ: -te) series obfuscatus (ͻ: -scetur), nouo (ͻ: neue) fiant lapsu temporis dubia, que sunt presentibus luce clarius manifesta, jdcirco, nos recognoscentes contra Deum et sanctam matrem ecclesiam quam plurimum temerio² (ͻ: -re) deliquisse et³ precipue bona quedam, ecclesie et episcopo Aboensi iuste et legittime acquisita, consciencias nostras in hoc non⁴ modicum ledentes, quandocunque violenter intrasse ac, iusticie tramite non obseruata, indebite occupasse, per presentes notum facimus vniuersis, quod nos supradicti Andreas, Sibbi, Johannes et Martinus, heredes quondam dicti Ingiualdi, predicta bona, dicta Thiudhanæs⁵, ecclesie et episcopo supradictis, quorum de iure esse debent, sine omni condicione et excepcione penitus libere dimittimus in perpetuum possidenda, omnj iuri hereditario, quod nobis in eisdem bonis posset competere seu quocunque tytulo ius aliquod in bonis dictis Thyudhanæs⁶ nobis possemus vendicare, renunciantes⁷ publice et expresse. Et ne ista nostra renunciacio seu ordinacio processu temporis in dubium posset reuocari, ipsam in communi placito octo firmariis, dictis fastum,⁸ subscriptis, videlicet Thorberno de Gardhø⁹, Ernuasto in¹⁰ Ragnarsby, Gregorio in Tranuvik, Øndono Martinj, Clemente in Godhaby, Hamundo¹¹ ibidem, husbond in Strømj¹² et Thorkillo Gullapetæson¹³ cum Jacobo, tunc exactore in Alandia, forskiælaman, secundum consuetudinem et leges terre per scotacionem fecimus confirmari. Jn horum igitur omnium euidenciam firmiorem presentes litteras¹⁴ sigillo terre nostre Alandie vna cum sigillis dominorum Ragualdi, prepositi nostri, et Sigbernj de Saltviik¹⁵ et Iacobi supradicti fecimus roborari. Datum Saltwik anno Dominj mºccc xxij, die lune post dominicam Oculi proxima."}, {"df": "304", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "305", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Neghennor", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Reuerendo in Christo patri et domino, domino B[enedicto], episcopo Aboensi, domino nostro sincero. Sinceram in omnibus complacendi voluntatem, reuerende pater, domine, fautor et amice precipue! Quia venerabilis pater, dominus abbas de Padis, nobis vtique in Christo dilectus, eandem vestram reuerendam paternitatem de consensu suorum fratrum deliberauerat humiliter et deuocius visitare, propter causas vt plenius viue vocis oraculo reserabit, petimus igitur obnixius, vt dictum venerabilem patrem cum eius causa velitis habere graciose recommendatum, prout possibilitas admittat, eidem auxiliis et conciliis vestris graciosis operose assistendo; vnde vtique immarcessibilem (ͻ: -cesci-) gloriam a mellifluo omnium largitore v[estra] p[aternitas] recipiat viceuersa, quam Dominus Deus conseruet sanum et incolumem feliciter et longeue. Scriptum in curia nostra Neghennor anno etc. xxijº, feria 2:a post trinitatem, nostro sub secreto. Henricus Dei gracia episcopus Reualiensis."}, {"df": "306", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "307", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis capitulum ecclesie Aboensis salutem jn Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos vidisse litteras patris, domini Villelmj, Dej gracia Sabi[n]ensis episcopi, apostolice sedis legati, non rasas, non abolitas, non cancellatas, nec in aliqua parte sui viciatas, sigillo eius saluo appenso, tenoris et continencie infrascripte: Villelmus miseracione diuina salutem jn nomine Ihesu Christi (etc. Se n. 11.) Scriptum Abo sub sigillo nostro anno Dominj millesimo cccxxij, iiijº ydus Septembris."}, {"df": "308", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Lyderus de Kyrn et omnes Finlandiam jnhabitantes salutem jn Domino sempiternam. Rerum series magis dinoscitur et probatur cum eadem¹ fidedignorum acsercionibus² (ͻ: asser-) et bonorum litteris roboratur; quare tenore presencium protestamur, nos audiuisse jn communi terre nostre placito et pretorio, quod Marquardus Flegh predia jn Holchis et prope Holchis sita,³ prout postulat ordo legis, omni contradiccione uel questione alicuius heredis uel propinqui postposita, emit et plenarie vltimum denarium prout⁴ primum sine aliqua diminucione persoluit et venditoribus omnimode satisfecit. Jn cuius empcionis euidenciam sigillum dominj Lyderi et terre nostre presentibus est appensum. Scriptum anno Domini mºcccoxxiiº, die sanctorum jnnocencium.⁵"}, {"df": "309", "dating_start_year": "1323", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "310", "dating_start_year": "1323", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Venerabili in Christo patri ac domino domino Olauo, diuina prouidencia archiepiscopo Vpsalensi, Benedictus, Dei gracia episcopus Aboensis, cum debita reuerencia salutem in Domino sempiternam. Cum ex iure teneamur vos atque sedem vestram Vpsalensem per nos vel alium ad hoc specialiter nostro nomine deputatum cum omni humilitate et reuerencia annis singulis visitare, latorem presencium dominum Gerardum de Husabytrøgdh, vestre dyocesis clericum, pro instanti procuratorem nostrum, vt vos atque sedem vestram predictam nomine nostro visitet per presentes mittimus et ad hoc specialiter deputamus; jn cuius euidenciam, quia sigillum pontificale nondum habuimus, sigillum nostrum personale, quo hactenus vsi sumus et adhuc vtimur, presentibus est appensum. Datum Kustw anno Domini millesimo CCC°XX tercio, jn crastino beati Olaui regis et martyris."}, {"df": "311", "dating_start_year": "1323", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris uel audituris Marquardus Flegh¹ salutem jn Domino sempiternam. Noueritis, me venerabili jn Christo patri, domino Benedicto, Dej gracia episcopo Aboensi, predia mea, Wemæ² dicta, cum omnibus attinenciis prope et remote, legaliter empta, possessa pacifice et quiete, legaliter vendidisse, approprians sibi eadem bona pro omnibus jmpeditoribus³ per presentes. Jn cuius euidenciam sigillum ciuitatis Aboensis vna cum sigillo meo presentibus est appensum. Datum Abo anno Dominj mºcccºxxºiij,⁴ jn die ad vinculam sancti Petri."}, {"df": "312", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCCXXII. Georgius, magnipotens rex Ruthenorum, primo obsedit castrum Wiburgense cum potestata magna in die Clare virginis (= 12 augusti). Eodem anno predictus Georgius commisit bellum cum castrensibus Wiburgensibus, et ipse cum multitudine nimia confusus recessit ipso die Gorgonii martiris (= 9 september). b) 1322 belägrade storförsten i Ryssland Nyborg (= Viborg) med en väldig magt på S:t Klaras dag, men hans folk blef der slaget, så att han måste vika tillbaka igen. c) År 1322. Kom furst Jurij till Novgorod, kallad af Novgoroderna, och befallde att förfärdiga kastmaskiner. Då kommo ock Tyskarne (= Svenskarne) med en krigshär till Karelska staden, men de intogo den icke. Samma år tågade storfursten Jurij med Novgoroderna till Viborg, den Tyska staden, och angrep den med 6 kastmaskiner, ty den var stark; och många tyskar i staden blefvo slagna, men somliga blefvo hängda och andra bortförda till (landet) Nis; och sedan de stått en månad, anföllo de den, men intogo den icke; och för våra synders skull stupade där åtskilliga dugliga män."}, {"df": "313", "dating_start_year": "1323", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, venaja", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Ego rex magnus Jwrghe cum borgræwio Alfarmio, cum duce Abraham, cum tota communitate Nogardie, ego terminaueram cum fratre meo rege Swechie, Magno Erici filio. Et venerunt de Swechie rege nuncii Ericus Ture son, Hemmingus Ødgislason, Petrus Joanson et sacerdos Wæmundus. Ibi fuerunt de mercatoribus de Gothlandia Ludouicus effodra (= et Fodra). Nos reformaueramus perpetuam pacem et osculati sumus crucem. Dedit rex magnus Jwrge cum omnibus de Nogardia pro amicicia tria gislalagh: Sawolax, Jæskis et Ægrepæ, Carelsk gislalagh. Diuisiones et et mete, terre (= dicte) landemærke: de mari in ampnem Seestær, [de Sestær] in mosan et in medio mosa est mons, deinde in ampnem Zay, de Zay in Solsten, de Solsten in Rodhahæl, de Rodæhal in Lambotræske, de Lambo træske in mosan Pæki, de mosan Pæki in Kangasjærffui, de Kangasjærffui in Pwronarffui, de Pwronarffui in Arcthojarffui, de Arcthojærffui in Torsajærffui, de Torsajærffui in Sarkelaxi, de Særkilaxi in Samusalom, de Samusala in Sithi, deinde in Carelakoski, deinde in Kolumakoski, deinde in Pathajoki, deinde in Helsingh haff. Nostra gislalagh de Nogardia aqua et terra [et] piscariis habent Yliuesi dimidium in omnibus istis, Cochankallio dimidium, Watikiffui dimidium, Somauæsi dimidium. Yxepæ dimidium, in Kehoheua (?) sextam partem de castoribus, in Kunustaniemi sextam partem de castoribus; infra limites dictas landhemerken spectant ista ad Nogardiam. Mercatores debent transire sine impedimento de tota Almania, Lubech, Gotlandia et Suechie terra per Nyo versus Nogardiam tam in terra quam in aqua. Sweui et castrenses de Viborgh non debent impedire mercatores; ita nostri mercatores debe(a)nt habere tutam viam, durante ista pace; nec debent aliqua castra edificari in Carelia neque per nos neque per vos. Obligati ad debita, fideiussores, serui, malefactores, fugientes ad nos uel ad vos, reddendi sunt de iure. Terram uel aquam non debent Sueui emere de Carelis Nogardie, neque castrenses in Viborgh. Si autem illi de Narffua erga magnum regem et illos de Nogardia se non emendauerint, Sueui non debent eos iuuare. Et si aliqua delicta fiunt in ista pace per nos uel per vos, propter hoc reformacioni pacis non debet esse in aliquo derogatum; et super delinquentes correpcio fieri debet; vbi quis deliquit, ibi emendare tenetur de iure Dei. Omnes de Nogardia habeant pacem et omnia castra eorum et omnes terre eorum, similiter et tota terra Swechie. Magnus rex Nogardie receperat pacem et omnes de Nogardia cum rege Swechie et toto regno Swechie et Viborgh sexta feria proxima ante assumpcionem beate Virginis. Qui autem osculum crucis violauerit, Deus et beata virgo Maria super eum vindicabunt. L. S. L. S. Jach mykle konungher Jurgher, med borgegreffuenom Alforneo, med hertugh Abraham och med allom almogenom aff Nouogorde haffuer ændat med mynom broder Suerigis konung, Magnuse Ericxson, och komo til wor Suerigis sendhebud herra Eric Turisson, herra Heminger Øgiszleson, Peter Jønsson, herra Wædmunder prestir; ther wore och køpmen aff Gutlande, Loduich och Fødru. Wij tokom æwerdeligan fredh och kystom kors. Mykle konungen Jurge med allom them aff Nogardhe gaff till winschap try giszla lagh Sauolax, Jæskis, Æg[r]epæ, Karelsk gitzla lagh. Landmerke æru: aff haffuino i aane Sestyr, aff Sestir i mosan, och myt i mosan ær itt bærg, tædan i aone Zay, aff Zaj i Sollsthen,* aff Sollsten i Rødha hell, aff Rødha hall i Lamb träsk, af Lamboträsk i mosan Pecce, aff mosanom Pecce i Kangasjærffui, aff Kangasjærffui i Porwjærffui, aff Porwjærffui i Aythajærffue, aff Aytajærffue i Torsajærffui, aff Torsajærff[u]i i Særkilax, aff Särk[i]lax i Samusælæ, aff Samusælæ i Sithi, tædhan i Kærelekuski, sedhan i Kolomakuski, sedan i Pætejoki, tædhan oc nor i haffuit. Wor gitzla lag aff Nogorde med watn oc fiske haffue Yleuesi halfft, Kokinkallio halfft, Watekiffui halfft, Somewesi halfft, Yxepæ halfft, Vrpelax halfft, i Kedhewe siætte lothen aff biuremen, i Kunustayna siætte lothen aff biuremen. Innan landmerki høra tessom (= tesse) till Noogordh. Køpmen skulu fara vthen hinder aff Tydzland, Lybech, Gutland oc Suerige om Nyo till Nogardh, szo a landhe som a watne. Suerikis men och borgare a Wyburgh skule ey hindra køpmen, och allehanda folk, som fridlige fara aff Rydzeland till Suerikis ælle aff Suerike till Rydzeland, skal haffua fullan segherlech stondande tessom fredh. Engo huss skule byggias i Kareleno oc (= ey) aff idher, ey aff oos. Gældskylluge, men som borgat haffua, trällara, illgerningismen, flyande till woor eller idher, skule met rät ótherfoos. Land eller vatn skulu ey Suerigis men køpa off (= aff) them Carelom, som Nogorde tillhøre, egh oc borgare i Wyburg. Ær thet oc szo, ath the aff Narffue ey bæthre sigh widh mykle konungen och them i Nogard, thogh skulu Suerigis men them ey hielpa. Ær thet och szo, at noger bruth warda i tæssom fridh aff idhor ælle aff ws, ther firi skall thenne fridh, som takin ær, i engo brythas, och ywer them som brytha skall næpst øffuergonga. Huar stad nogher bryter, skall han bæthre med Gudz räth. Alla aff Nogard haffua fridh och all there hws och all there land, samaledh szo och all Suerikis land. Mykle konungen aff Nogard haffuer takit fridh oc alle aff Nogard med Suerikis konunge oc alle Suerike och Wyburgh fredaghen næste for worefrudag förre. Egh skall mykle konungen aff Rydzeland ælle Nogarde nogot kennes widh konungxens land aff Suerige; egh skall oc konungen aff Suerige nogot kennes wid konungxens land aff Rydzelande ælle Nogarde. A thenne fridh ær beggie wegne korskyst; hwo hanum bryther, alzmechtug Gudh och jumffrw Maria iuir han[um] hæmpnas."}, {"df": "314", "dating_start_year": "1323", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1323. Tågade Novgoroderna med furst Jurij och anlade en stad vid Nevas mynning, på holmen Orechov. Och dit kommo stora sändebud från svenska konungen [och] slöto med fursten och Novgoroderna evig fred på gamla villkor."}, {"df": "315", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vånå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis¹ presentes litteras visuris uel audituris Benedictus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod cum procuracionis nostre officium in Hattalum egimus, nos audiuisse et veraciter intellexisse, quod Paulus de Vesundhe,² bonis suis mobilibus et immobilibus legaliter in communi placito omnibus cognatis suis et propinquis iure hereditario eum succedere continentibus resignatis et exhibitis³ et minime per eosdem receptis, dicta bona, eisdem heredibus omnibus consencientibus et ammonentibus,⁴ discreti viri Gunnonis in Kumu⁵, pressencium exhibitoris, suorumque sororum heredum perpetue et large possessionj proprie et libere voluntatis industria duxit penitus assignandi⁶ (ͻ:-da), danda, vendenda, commutanda seu quocun[que]modo⁷ pro libito sue voluntatis ordinanda, tali condicione, quod Gunno eidem Paulo diebus suis victum et vestitum necessaria ministrare teneatur. Jn cuius testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum.⁸ Datum in curia nostra Wanø⁹ anno Dominj mcccxxiiij, die beate Pris[ce virginis*].¹⁰"}, {"df": "316", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis omnes et singuli Tauastiam jnhabitantes salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod constitutus in presencia nostra Paulus de Vesunde¹ exhibuit et resignauit omnia bona sua, mobilia et immobilia, legaliter in communi placito suis omnibus veris heredibus et propinquis, tali condicione, quod quicumque eorum ea sibi assume[re]nt,² ipsi diebus suis victum et vestitum³ ministrare tene[ren]tur,⁴ sed eisdem heredibus recepcionem eiusdem Pauli negantibus, discreto viro Gunnoni in Kumu⁵ et suis aliis heredibus dicta bona sub prefata condicione, consencientibus omnibus et singulis eius heredibus, assignauit et contulit proprie et libere voluntatis industria in perpetuum possidenda, danda, vendenda, commutanda seu qu[o]cunquemodo pro libito sue voluntatis ordinanda. Jn cuius⁶ euidenciam sigillum terre nostre⁷ presentibus est appensum. Datum anno Dominj mcccxxiiij⁸, die beate Prisce virginis."}, {"df": "317", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis, ad quos presentes littere peruenerint, Algotus Jonson salutem jn Domino sempiternam. Quia proconsules et consules ciuitatis Aboensis ausu temerario a libra equitatis et racionis tramite delirantes, reuerendis viris, dominis fratribus predicatoribus, clericis, laicis, pupillis, orphanis et viduis possessiones, quas ab antiquis temporibus iure paterno sev conacionis (ͻ: donacionis) uel empcionis tytulo legittime possiderent, violenter vsurpare et indebite subtrahere minime formidabant, nos autem ipsorum proconsulum et consulum in communi placido (ͻ: -to) terre et predicte ciuitatis consistorio processum huiuscemodi temerarium jnuenientes et iniquum, plusque misericordiam quam iuris rigorem in hac parte sollicite amplectantes, ob ipsorum proconsulum et consulum propriam precum instanciam et beneplacitum multorumque discretorum interposicionem, a prenominatis proconsulibus et consulibus centum markas Sweue monete cum multiplici graciarum accione leuauimus [et] supradictis dominis clericis ac laycis possessiones suas omnes et singulas, quas primitus habuerant, more solito reedificando (ͻ: -das) et in posterum ab ipsis et suis heredibus possidendas adiudicauimus pleno iure, cum diuinum et humanum sit iudicium vnicuique quod suum est refundere, nec aliena appetere, concupiscere uel habere sine causa. Jn cuius rei euidenciam firmiorem sigillum nostrum vna cum sigillo ciuitatis memorate presenti sedule duximus apponendum. Datum Abo anno Dominj mcccxxiiij, quinto kalendas Aprilis."}, {"df": "318", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svanvik", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "319", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Algotus Ioanson, aduocatus Finlandensis, Elaus de Resa, canonicus Aboensis, Bero legifer, et Ragualdus Joansson salutem in omnium saluatore. Notum facimus vniuersis, quod coram reuerendo viro, domino Mathia, capitaneo terre Finlandensis, existentibus in iudicio rusticis de Skeggeby ex vna parte, et Nicolaus (ͻ: -lao), dictus (ͻ: -to) Hærthoga, ac Petro Mæcona ex altera, perpendit ipsos confines habitaciones habere in villis, quas singuli singulariter possident, eciam pretextu terminorum seu limitum inter eos controuersiam agitari eo, quod predicti rustici de Skeggeby astruebant, eosdem Petrum et Nicolaum antiquos fines et limites egressos partemque prediorum suorum a multis retroactis temporibus vsurpasse, sentencia domini Haralda (ͻ: -di) quondam prefecti Finlandensis, pro ipsis de Skeggebj contra eosdem Petrum et Nicolaum lata, non obstante, quam ipse dominus Mathias vna nobiscum ac multis aliis discretis viris legittimam (ͻ: -me) inscriptis (ͻ: -tam) publice conspexit. Licet autem certam domini Haraldi sentenciam sequi, jmmo ...* confirmare teneretur a iure, cum accio semel extincta amplius reuiuiscere non debet, ex superabundanti tamen gracia, propter diuersos iudiciorum processus, quos suspicabatur minus legittime olim esse factos, duas nempdas ex parte parcium (?)* fines, terminos et limites fecit per omnia perlustrari, que quidem nempde, tactis sacrosanctis ewangeliis, penitus iurauerunt, expeditos Petrum et Nicolaum limites, fines et terminos antiquos, veros et legittimos ipsorum de Skeggæby egressos, jndebite perstetisse. Quare ipse dictus dominus Mathias, volens hiis finem litibus imponere ne immortales existant, memoratis rusticis de Skeggebj possessiones predictorum limitum et terminorum, sic temere per prefatos Petrum Mechora (!) et Nicolaum Hærtoka detentas et inique occupatas, per diffinitiuam sentenciam restituit pleno iure; super inquietacione rusticorum de Skeggeby eisdem Petro ett Nicolao et eorum successoribus perpetuum silencium tenore presencium inprimens et inponens. Terminos insuper, limites et fines veteres dictarum villarum a Kyruesneme ad monticulum versus borealem partem prope fundum habitacionis antique iuxta litus maris ipsius Nicholai Hærtogha pronunciauit et declarauit esse finaliter situatos. Jn cuius protestacionis euidenciam firmiorem sigilla nostra presentibus sunt appensa. Scriptum ab eo (ͻ: Aboe) anno Dominj mºcccºxxiiijº, feria quinta post decollacionem beati Johannis baptiste; de suprascriptis nempdis viris infrascriptis Asmundo Roc, Laurencio Rath, Heguido fabro, Kanuto Swenone de Lemolax, Olauo, fratre ipsius, et Johanne Sylkestung ...* Berone, Petro, Michaele, Jacobo de Borgh, Asund et Copa de Balco, multisque aliis viris ydoneis et testibus ad predicta presentibus et ad hoc inde cum placito conuocatis etc."}, {"df": "320", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Petrus Jonsson, aduocatus Wiborgensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod pax stabilis et firma inter regnum nostrum Swecie et dominum Georgium, regem Nogardie, communitatemque ibidem est posita perpetuo duratura, in qua pace est obligatum et apta concordia placitatum, quod communes mercatores de Lybik, de Visby, et vndecunque fuerint, per flumen Ny cum suis mercibus et bonis debent transire, venire Nogardiam et redire tam per terram quam per aquam, absque omni inpedimento, cum facultate et tranquillitate libera et secura. Idcirco volo, vt dicti mercatores huiusmodi passagium siue transitum in Nogardiam pro libito sue voluntatis excercentes veniendo, morando vel redeundo tam in aquis quam in terris, tam in rebus quam personis pro me et omnibus meis sub castro Wiborgensi constitutis et astrictis meis obedire mandatis et aliis omnibus causa mei facere vel dimittere volentibus liberi semper permaneant et securi. In cuius rei euidenciam firmiorum sigillum meum presentibus est appensum. Scriptum Stokholmis anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo quarto, feria tertia ante diem beati Luce ewangeliste."}, {"df": "321", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "322", "dating_start_year": "1324", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini 1324. … Civitas habet de bonis Karelorum 11 mar. den. cum 2 oris."}, {"df": "323", "dating_start_year": "1325", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Mathias Kiætilmundzson, capitaneus Finlandensis, salutem in [omn]ium saluatore. Noueritis, cum in castro Thauastie in conuersione beati Pauli eramus, ftos vidisse, audiuisse et veraciter intellexisse¹ de litteris testimonialibus domini et venerabilis patris, domini Benedicti, Dei gracia episcopi Aboensis, necnon de litteris omnium incolarum in Thawastia, quod Paulus de Vesunde et exhibuit et resignauit omnia loca (ͻ: bona) sua, mobilia et immobilia, legaliter in diuini² (ͻ: communi) placito suis omnibus heredibus et propinquis tali condicione, quod quicunque eorum ea sibi assumeret, ipsi diebus suis victum et vestitum ministrare teneretur; sed eisdem heredibus receptorem (ͻ: -cepcionem) eiusdem Pauli negantibus, discreto viro Gunnonj in Kumu et suis veris heredibus data (ͻ: dicta) bona sub prefata condicione, consencientibus omnibus et singulis eius heredibus, assignauit et contulit proprie et libere voluntatis industria in perpetuum possidenda, danda, vendenda, commutanda seu quocunque modo pro libito sue voluntatis ordinanda. Jn rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum in castro Thawastie anno Dominj mcccxxv, die conuercionis beati Pauli."}, {"df": "324", "dating_start_year": "1325", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presens scriptum cernentibus Nicholaus Hwitæ, in Kymittæ commorans, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium omnibus innotescat, quod karissimo fratri meo, domino Henrico, curato et sacriste ecclesie Aboensis, iuxta ritum consessum (ͻ: consensum) et beneplacitum heredum meorum, bona sua mobilia et immobilia, ex hereditate sev quocunque modo per industriam suam sibi succedencia, libere ordinandi, commutandi, vendendi, in vltimisque vite sue de eisdem pro sue voluntatis libito testandi plenariam confero libertatem, ratum et gratum finaliter habiturus quicquid per ipsum dominum Henricum factum fuerit in premissis. Et ne per me seu quo[s]cunque heredes meos huiuscemodi ordinacio molestari, prepediri seu retractari valeat in posterum, presentem cedulam sigillis virorum discretorum, videlicet fratrum predicatorum conuentus Finlandensis, domini Elaui de Reso, canonicus (ͻ: -ci) Aboensis, Konradi, dilecti generi mei, Henrici de Lybik et Gerardi Watherhonæ, cum sigillum personale non habui, jn testimonium duxi euidens muniendam. Scriptum et actum anno Domini mºcccºxxº quinto, tercio idus Aprilis, jn ciuitate Aboensi."}, {"df": "325", "dating_start_year": "1325", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Benedictus, permissione diuina episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, me fecisse quandam permutacionem bonorum ex consensv capituli nostri cum Haquino fabro et eius vxore. Apropriauit siquidem predictus Haquinus nobis et ecclesie nostre cathedrali curiam suam in Salw cum omnibus attinenciis immobilibus, scilicet agris, pratis, siluis, piscariis, propinquis et remotis, jure perpetuo possidendam uel alias pro nostre libito voluntatis ordinandam, et nos sibi et heredibus suis versauice curiam, quam habuimus in Penarum, cum attinenciis premissis apropriamus possidendam. Aream tamen quandam, dictam løth, quam fossato circummuniri uel circumfodi fecimus, a dicta permutacione duximus eximendam. Jn cuius permutacionis euidenciam sigillum nostrum vna cum sigillo capituli nostri presentibus est appensum. Datum Kwsto anno Domini mºcccºxxv, jn crastino sancti Johannis ante portam latinam."}, {"df": "326", "dating_start_year": "1325", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus viris aduocatis et consulibus Ræwalie Kanutus Jonsson, illustris regis Swecie et Norwegie dapifer, quicquid beneplaciti, reuerencie poterit et honoris perpetua cum salute. Scripsistis mihi super quibusdam articulis et causis, qui vestris conciuibus per dominum Mathiam, capitaneum Finlandie, inuertuntur, et precipue de morte duorum hominum, quorum vnus judicatus est ad mortem coram iudicio Ræwalie et alter coram capitaneo domini regis Dacie, necnon de homicidis, qui vna cum occiso ad iudicium Ræwalie sunt adducti et secundum iusticiam ciuitatis iudicati; addentes quod, si aliquis diues aut pauper aliquem ciuium Ræwaliensium inpetere vellet, secundum omnem iusticiam eisdem satisfacere vellent effectiue. Et propter hoc rogastis, quod dominum Mathiam predictum monicionibus et instructionibus meis vellem inducere, vt dictam ciuitatem in pace et tranquillitate faciat permanere; quod libenti animo faciam. Noueritis igitur, me scripsisse eidem domino M., quod dicta negocia stare faciat in suspenso, donec mihi et aliis regni consiliariis super hoc colloqutus fuerit viua voce, et de istis meram intelligere possim veritatem, volens tunc pro pace et amicicia zelare et partem istam efficaciter inducere, quod vnus alterius inter vos et nos, sicut ab antiquo fuerat, voluntarius sit promotor. Et si quis in aliquo deliquerat (= –querit), poterit hoc secundum bonorum arbitrium emendare. In Christo vale[a]tis. Scriptum die beati Andree."}, {"df": "327", "dating_start_year": "1325", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras jnspecturis Johannes, dictus Litin, et vxor eius, Elena, salutem jn Domino sempiternam. Per presentes notum facimus vniuersi (ͻ: -sis), nos venerabili patri, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, medietatem bonorum nostrorum in Løkanæs, jn agris, pratis, siluis, piscariis et aliis quibuscunque attinenciis, pro xx et vna marcis denariorum sweuorum, quas racione veri et puri mutuj ab eodem domino B[enedicto] recepimus, legaliter jnpignerasse jnfra festum sancti Martinj jam proximo futurum ad vltimum redimendam. Alioquin extunc predictorum bonorum proprietatem et dominium jn sepedictum dominum Benedictum, episcopum Aboensem, et eius ecclesiam transferimus per presentes. Jn cuius rei testimonium sigilla discretorum virorum dominj Nicolai de Kimitthum, Nicholai Finland et Gregorii Haquonson presentibus petimus assignari. Datum Kwstu anno Dominj mºcccºxxvº, feria quinta ante natiuitatem Dominj."}, {"df": "328", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "– – – Jn primis confero – – – ecclesie Aboensi c marchas denar. et vnam tabulam magnam, – – – domino Aboensi c marchas denariorum, predicatoribus in Abo c marchas denariorum cum vna lesta siliginis, – – – jtem cuilibet ecclesie in Swecia, in qua bona habeo, vnam vaccam et sacerdoti vnam vaccam, – – – Johanni Muntæ curiam Kyætærasund, c marchas denar., vnum frustum panni genst. et viii timbrias variorum, Jngoni Dyacn xl marchas denar., Magno Enkiæ curiam Sæwisalu, c marchas denar., Birgero de Skurtuby terram, quam possedit in Vlghum, Karolo Haraldsson coloniam in Øneem, – – – Ragnuasto Korwamulæ xx marchas denar., Stenberno Skytta xl marchas denar., Andree Korwamulæ xx marchas denar., jtem dominis Elauo canonico xx marchas, in quibus mihi obligatus erat, – – – Petro de Ekro x timbrias, – – – jtem cuilibet cappelano meo, videlicet dominis Menikino, Petro Thorstani, Petro Alandensi, Thidemanno et Petro Olaui, vnum integrum par vestimentorum cum furatura variorum et xx marchas denar., domino Henzso, sacriste Aboensi, ii marchas denar., cuilibet chorali ibidem i marcham, pauperibus scolaribus ibidem iii marchas, Margarete Joonsdotter curiam Luntum, – – – jtem Jon Litin et filio suo bona mea in Pemerum et l marchas denar., Kysile curiam Skawastadhe, Laurencio Kulstub omnia bona sua libera, excepta curia Luntu, Wernero Langæ omnia bona sua libera, Benedicto de Halqu et vxori sue omnia bona libera – – – Henzikino falkiner v oras terre in Lundenum, bona Magni Boddæ in Kumu veris heredibus; – – – Jtem do omnes officiales meos, tam Finlandie quam Swecie, quittos ab omni computacione. – – – Jnsuper pro solucione marce nuper Skaris imposita domino meo regi cc marchas puri per Karolum Neskunungsson de promptuario meo mitto, ipsos rusticos de Finlandia dans totaliter excusatos. Exequtores: domini Haquinus Lemæ et Magnus Niclisson, armigeri Eringislo et Karolus Neskonungsynir et Gregorius Magnusson."}, {"df": "329", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus viris et discretis proconsulibus et consulibus necnon singulis ciuibus Riwaliam inhabitantibus Karolus Næskunungson, illustris regis Svecie consiliarius, quidquid amicicie cum salute. Vestre communitati significo per presentes, quod venerabiles regni Svecie consiliarii, videlicet dominus archiepiscopus Vpsalensis, dominus Kanutus Joonson, Svecie dapifer, necnon totum ipsius domini regis Svecie consilium me tempore nunc nuper preterito emiserunt negocium infrascriptum procurando, videlicet si propter ipsorum instancias cause, que inter nobilem dominum, dominum Mathiam Kyætilmundæson, Finlandie capitaneum, ex vna parte et vos ex parte altera vertuntur, bonum finem et concordie treugas adhipiscere possent, et hoc cum in ieiunio nuperrime preterito ipse dominus Kanutus Joonson dapifer, in presencia domini regis Dacie constitutus, ab ipso rege supplicabatur instanciis plurimis, ut vna cum predicto tocius regni Svecie consilio domino Mathie Kyætilmundæson, cui dampnum intulistis, instaret pro predictarum discordiarum pace et concordiis placitandis. Ego siquidem predictum negocium procurando, ad ipsum dominum Mathiam non ante ipsius famulorum discessum proueniens, veni nimis tarde; nichilominus tamen ipse dominus Mathias, tantis et tantorum precibus ammonitus et rogatus, pacis et federis terminum primo ad instans festum sancti Martini vobiscum habere desiderat, vt in tali termino meliorem concordie pactum, vt spero et scio, si culpabiles inueniemini, potestis impetrare; scientes quod, si infra predictum terminum Finlandiam vos venire contigerit, pro omnibus amore ipsius domini et mei facere vel omittere volentibus securi veniatis. Si vero tali mea placitacione contentos vos non redditis, duos vel tres ex vestris ciuibus ad ipsum dominum Mathiam securos duco meis apertis litteris veniendo, placitando, abeundo et firmiorem protestacionem predicti termini ab ipso domino Mathia acceptando, scientes, quod in ipso termino duo vel tres ex vestris Sveciam venientes, mediante domini regis Svecie consilio, bonum finem predictarum discordiarum placitabunt, ex vtroque latere dampnum ponderantes et dampni recuperacionem coequantes. Val[ea]tis in Christo, michi cicius vestra responsa et si talis mea placitacio vobis placuerit rescribentes. Scriptum Aboo in octaua ascensionis Domini."}, {"df": "330", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Omnibus Christi fidelibus presentes litteras visuris vel audituris Karolus Neskunngsson, advocatus Finlandensis, ceterique terrarum omnium aduocacie Finlandensis inhabitantes in Domino salutem sempiternam. Et vt firma pax et vera concordia inter honorabiles viros proconsules et consules totamque communitatem civitatis Rewalensis ex parte vna, me, fautores et familiares meos, terras Finlandie, Alandie, Nylandie, Thawistie ceterasque alias terras advocacie Aboensis subiacentes et earum habitatores ex parte altera, perpetuis temporibus et inviolabiliter observetur, promittimus eisdem civitatensibus Rewaliensibus protestando, quod omnes cause et dissensiones, tam majores quam minores, inter strenuum militem dominum Mathiam Kiætilmundzson, condam terrarum Finlandie capitaneum bone memorie, fautores, familiares et subditos suos et honorabiles viros civitatenses predictos, qualitercunque subhorte, debent ex parte mea meorumque et omnium inhabitancium terras advocacie Finlandie penitus esse remisse et sedate, nec ullo unquam tempore per quemque ex parte mea vel terrarum antedictarum inhabitancium ad animum revocando, et specialiter super condempnacione et morte virorum infrascriptorum, videlicet Riisinbergh, Wiibloch, Augustini et Ludovici, qui in civitate Rewaliensi pro excessibus suis satis notoriis, vt verius concepimus, morte …. erant condempnati. Itaque inhabitatores civitatis predicte, ad quemcunque portum terrarum advocacie predicte seu ad portus alios cum eorum navibus et bonis applicuerint, securum habeant accessum manendi, recedendi, vsus et mercimonia eorum excercendi, prout eis visum fuerit expedire, et nequaquam ex parte nostra seu quorumlibet nostrorum impediri, dummodo in preiudicium nostrum vel terrarum prescriptarum inhabitancium, quocunque colore quisito, nichil nociui presumpserint vel gravamen, superaddito quod omnes cujuscunque conditionis, tam amici quam inimici, in confinio portus, portu Revaliensi et redha juxta portum predictum pre nobis, nostris et omnibus quidquam amore nostri facere vel omittere volentibus sospita debeant gaudere libertate. Item si aliqui de nostris pro eorum excessibus Rewalie vel …. te pecuniarum vel bonorum abjudicacione crucientur, prout postulat forma legis civitatis memorate, [et] forte diceretur per aliquorum peruersorum invenciones subdolas, eos fuisse punitos sine causa, hoc defendi potest iuramento advocati Revalie et vnius consulis tantum, legaliter fuisse iudicatum, nulla tamen pacis predicte tranquillitate in hac parte violata. Insuper si nostri seu terrarum antedictarum inhabitatores contra premissa vel aliquod premissorum venerint, quod absit, a tuicione nostra, castrorum et terrarum prescriptarum se eliminantes [= –natos] et profugos senciant eo ipso, nichilominus iuribus, legibus, consuetudinibus et statutis nostris et terrarum nostrarum Finlandie in hiis omnibus obseruatis et integraliter obseruandis. Datum et actum Aboo anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo sexto, in octava festi corporis Christi. In cujus rei magis evidens testimonium et robur perpetuum ego Karolus Neskunngsson presentes litteras sigillo meo vna cum sigillis dilecti fratris mei Eringislonis Neskunngsson, terrarum Finlandie, Nylandie, Thawistie et Alandie feci communiri."}, {"df": "331", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Karulus Neskyngenson, aduocatus Fillandie, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus presentibus publice protestando, quod cum honorabilibus viris consulibus, vniuersitate et ciuitate Reualiensibus firmam pacem et treugas ex parte vna et nos, nostros amicos, familiares et fautores, ceterosque advocacie Fillandensis inhabitatores, videlicet Fillandie, Allandie, Nylandie, Tauestie et aliarum terrarum aduocacie predicte, ex parte altera, a festo beati Johannis baptiste nunc instantis ad biennium completum fecimus, a dato presencium fide media firmiter obseruandas, ita quod ciues Reualienses quicumque cum eorum bonis et nauibus ad portus terrarum predictarum ac alios portus quoscumque pre nobis et nostris liberum habeant accessum et securum, superaddito quod omnes in portu Reualie et in reyda iuxta portum existentes a nobis vel nostris nequaquam molestentur, dummodo in nostrum vel nostrorum aliqua facere non presumpserint preiudicium vel grauamen. Datum et actum Aboo anno Domini millesimo ccc° vicesimo sexto, sabbato proximo post octauas festi corporis Christi. In cuius rei testimonium vna cum sigillo nostro sigilla strenui militis domini Frederici Fatescilt (?) et Ingonis Dyækn, legiferi Nylandie, presentibus sunt appensa."}, {"df": "332", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Petrus Joansson, aduocatus Wiborgensis, salutem in Domino sempiternam. Per presentes notum facio vniuersis, quod dissensiones omnes et discordie, que hucusque inter discretos viros consules et ciues omnes Reualienses ex vna parte fuerant et me et castrenses Viborgenses ex altera, totaliter et amicabiliter sunt sedate. Idcirco fide media promitto per presentes, quod ego et castrenses mei predicti omnes et singulos ciues Reualienses, vbicumque locorum fuerint seu venerint, tanquam veros amicos nostros promouebimus et amicabiliter promouere et honorare volumus in omnibus et singulis licitis et honestis; et hoc idem ego Petrus promitto ex parte omnium facere et omittere volencium causa mei et castrensium predictorum. In cuius rei euidenciam sigillum venerabilis patris ac domini, domini Benedicti, Dei gracia episcopi Aboensis, qui eciam huic composicioni nostre personaliter interfuit, vna cum sigillo meo presentibus peto assignari. Datum Viborgis anno Domini M°CCC°XXVI, feria quinta post octauam apostolorum Petri et Pauli proxima."}, {"df": "333", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "334", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Johannes episcopus, seruus seruorum Dei, dilectis filijs Johanni de Serone, priori conuentus fratrum ordinis predicatorum de Figiaco Caturcensis, et Bernardo de Ortolis, rectori ecclesie de Noualibus Electensis diocesium, apostolice sedis nuncijs, salutem et apostolicam benedictionem. De uestre circumspectionis industria plenam in Domino fiduciam obtinentes petendi, colligendi, exigendi et recipiendi pecuniam decime sexennalis, olim imposite per felicis recordationis Clementem papam V, predecessorem nostrum, in consilio Viennensi pro subsidio terre sancte et alias contra rebelles et inimicos catholice fidei conuertendam, a prelatis et capitulis ecclesiarum cathedralium Norweye, Swecie ac Gocie regnorum, necnon et ab ipsis ac quibusuis alijs personis ecclesiasticis residua dicte decime, si qua restarent ibidem forsitan colligenda, per alias nostras certi tenoris litteras uobis et uestrum cuilibet insolidum concessimus facultatem. Sane dudum ex insinuatione carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Norweye illustris, non absque magna mentis compassione percepimus, quod infideles pagani, Carelli uidelicet et Rutheni, regnis suis Norweye, Suecie ac Gocie propinqui, adeo regna ipsa, presertim Norweye predictum sibi uicinius, et degentes christicolas in eodem per rapinas, incendia, strages uarias, captiones, incarcerationes, depopulationes et tam locorum sacrorum quam aliorum dirutiones et alios incursus hostiles multiplices hactenus, maxime post clare memorie Hayquini regis Norwege, aui sui, obitum, crudeliter et immaniter afflixerunt et molestare continuis uexationibus non desistunt; quod ijdem christicole, sic ex premissis afflicti multipliciter et consumpti, adversus hostium crucis predictorum seuiciam et superbiam seuientem stare non poterunt diutius, nisi oportunis subsidijs fulciantur; quodque regis eiusdem ad hoc necnon et infideles eosdem ad diuini nominis laudem et gloriam ac fidei exaltationem catholice liberationemque Christiani populi, impugnandos non sufficiunt, ut habet prefati regis petitionis series, nobis per dilectos filios nobiles viros Bertrandum de Sueiolis et Raymundum de Lemena, nuncios et ambaxiatores suos exhibite, facultates. Nos autem eisdem regi et suis subditis christicolis super oppressionibus, calamitatibus et miserijs hujusmodi paterno compatientes affectu, eisque uolentes de illo, quod commode presentialiter possumus, subsidio prouidere, discretioni uestre per apostolica scripta committimus et mandamus, quatinus, si de predictis necessitatibus nobis ignotis merito uobis, dum in illis partibus fueritis, constiterit euidenter, prefato regi medietatem(1) pecunie dicte decime sexennalis, collecte in eisdem regnis ac etiam colligende, in subsidium et necessitates predicta[s], secundum ordinationem uenerabilis fratris nostri archiepiscopi Nidrosiensis et duorum ex suis suffraganeis, per eundem archiepiscopum et uos super hoc assumendis, quorum oneramus in hac parte conscientias dispensandi, nostro nomine concedatis et etiam assignetis, inde confici facientes duo consimilia publica instrumenta, quorum altero penes eundem archiepiscopum remanente, reliqum ad nostram cameram transmittatis uel etiam deferatis. Residuam uero medietatem pecunie dicte decime, quam(2) pro subsidio terre sancte predicte et alias contra rebelles et inimicos fidei orthodoxe in alijs partibus, prout nobis et apostolice sedi expedire uidebitur, dispensandam expressius retinemus, ad eandem cameram mittere seu deferre, sicut melius et securius poteritis, studeatis. Si uero prefatus rex uel eius gentes aut subditi uobis super huiusmodi medietate(3) prefate decime, per nos vt premittitur retenta,(4) prestarent impedimentum seu obstaculum interponerent quoquomodo, quod absit, quo minus pecuniam dicte medietatis(5) de dictis regnis extrahere libere ac ad prefatam cameram deferre uel mittere integraliter ualeatis, nos quamcunque concessionem, donationem et assignationem, quam de medietate alia(6) pecunie dicte decime regi fecissetis predicto, ex nunc prout ex tunc uolumus et decernimus esse nullas, dictumque regem ad restitutionem illius, quod inde recepisset, teneri et remanere nobis et prefate Romane ecclesie obligatum. Datum Auinione idus augusti pontificatus nostri anno X°. I den andra redaktionen: 1) terciam partem 2) Residuas uero duas partes pecunie predicte decime quas 3) huiusmodi duabus partibus 4) retentis 5) pecuniam duarum partium predictarum 6) quam de dicta tercia parte"}, {"df": "335", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "336", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "337", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "338", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "339", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "340", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "341", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "342", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "343", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "344", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Petrvs Ioansson, aduocatus Wiborgensis, salutem jn Domino sempiternam. Tenore presencium omnibus innotesco, me ex parte domini mei, domini Magnj, Dei gracia Suecie Norvegieque regis, discreto viro Flörekino eiusque heredibus omnem superficiem terre in Layarawtha, inhabitacionis mansioni condignam, infra Næystænkaiwæ et Watukiuj contulisse vna cum duabus insulis, dictis Sanianssæraæ, perpetuo possidendis, et intulisse sibi suisque heredibus plenum proprietatis ius ac possessionis dominium dicta bona siue predia inferendi, vendendi, commutandi, quocunque modo pro vsibus disponendi. Jn cuius testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Scriptum ab Viborgh anno Dominj mcccxxvjº, feria quinta ante [diem] Luce ewangeliste.]"}, {"df": "345", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finsta", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "346", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Viris honorabilibus et honestis proconsulibus et consulibus omnibus civitatis Revaliensis Laurentius, curatus ecclesie Kariis, et Lindwidus, exactor domini Aboensis super Nyland, in Domino salutem et dileccionem. Ex relatu Laurencii Skyoldæræ, latoris presencium, benevolenciam vestram iusticie et equitatis solito more viam ponderatem intelligentes, in casibus nimis lacrimabilibus de personis nostris videlicet et bonis, apud littus vestrum nuper amissis, regraciamur vobis pro posse et rogamus, quatinus sicut incepistis in negocio, quod superius tactum est, de rebus et bonis post viros nostros defunctos inventis possessoribus debitis reordinandis, humaniter prosequi velitis ex nunc apud prefectum castri, quem novimus eadem bona ad se collegisse, scituri, quod pro vobis quecunque possumus facere volumus et ad bonum vestrum et commodum augmentandum ubique laborare. Insuper pateat omnibus, quod latorem presencium Laurencium Skyoldæræ una cum Kyætillo, cum litteris aliis premisso, constituimus ad ista cum adiutorio vestro procuranda, secundum continenciam, quas Kyætillus habet, litterarum; ratum et gratum, quidquid per ipsos vel quemlibet ipsorum factum est vel fuerit, habituri in premissis. In Christo valete. Scriptum anno Domini mcccxxvj ix cal. novembris."}, {"df": "347", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "348", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "349", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "350", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vos reuerendos viros et honestos, consules ciuitatis Lybycensis, Karolus Næskonunxson, terrarum Finlandie capitaneus, quidquid honoris poterit, cum salute perhenni. Quia in litteris vestris nuper intellexi uos asserentes, quod quidam homines de terris et finibus, quorum prouisionem et ordinacionem habeo, quasdam naues et bona plurimorum mercatorum in aquis prope Rewaliam rapuerunt, significo uobis, nullas de dominio, cuius prouisionem gero, uestris uel aliis quibuscunque per rapinam iniuriam aliquam intulisse, nec aliquis uobis uel uestris me uolente uel me sciente amodo dampna inferat, prout in me est ullo modo. Jn Christo valete, pro vero scientes, me commodis uestris intendere et honori, quod michi meisque per uos spero fieri econuerso. Scriptum Lyncopie, quinta feria proxima ante beati Andree apostoli."}, {"df": "351", "dating_start_year": "1327", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "352", "dating_start_year": "1327", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Andreas, frater Symonis, dicti Flaxøghæ, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium constare volo euidenter, me viro discreto, domino Henrico, curato in Borga, tam ex parte fratris mej Karoli, quam ex parte mej, predia nostra jn Stensbølæ pro pleno precio vendidisse et idem precium ab eodem Henrico totaliter subleuasse, cum omnibus suis pertinenciis et adiacensiis quibuscunque, presentibus viris fidedignis, domino Karolo Neskonungzson, capitaneo Finlandensi, Karolo Harokson, Petro Postoll, aduocato Tauastie, Gerardo, aduocato Nylandie, Biorno legifero, Henrico Winan, Johanne Galnæ ceterisque aliis quam pluribus fidedignis; quorum sigillo (ͻ: -lis) presentem peto litteram roborari, quia sigillum personale non vllum habeo. Datum et actum anno Domini mcccxx septimo, jn dominica Letare."}, {"df": "353", "dating_start_year": "1327", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Näsby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "354", "dating_start_year": "1327", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Magnus, Dei gracia rex Suecie et Norwegie, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos venerabilem in Christo patrem, dominum Benedictum, episcopum Aboensem, et ecclesiam suam ibidem in nostre proteccionis munimen et tutelam recipimus specialem, volentes ipsos eisdem gaudere iuribus et libertatibus omnibus, quas constat predecessores suos ab antiquis temporibus habuisse; prohibentes sub obtentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis cuiuscunque condicionis uel status eosdem dominum episcopum et ecclesiam suam contra consuetas eorum libertates aliqualiter offendere audeat uel presumat, sicut grauem nostram vitare voluerit vlcionem. Datum Sudercopie anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo, jn vigilia beatj Laurencii."}, {"df": "355", "dating_start_year": "1327", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Petrus Joonsson, aduocatus Wiborgensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi me a discretis viris consulibus et ciuibus Reualiensibus ducentas marcas argenti puri ponderis Gotensis, in quibus mihi tenebantur, sustulisse pariter et leuasse, de quibus mihi in Reualia viginti sex marcas argenti puri et in Wisby centum et septuaginta quatuor marcas puri dicti argenti honeste et integraliter persoluerunt pro mee beneplacito voluntatis, ita videlicet, quod super hiis dictis ciuibus Reualiensibus regracior in hiis scriptis. In cuius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum Wijsby anno Domini m°ccc°xx septimo, in festo assumpcionis beate virginis Marie."}, {"df": "356", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Johannes episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio nobili viro Erragislo Neskunungsson, Magni regis Norweye et Swecie illustris marescalco, salutem etc. Cum de tue nobilitatis pru[dencia fiduciam] gerimus, que (= quod) erga Deum et [ecclesiam], matrem tuam, clara deuotione [studiisque?] hiis, que nobis et ipsi ecclesie gratio[sa] …. esse cognoueris, promptis affectibus [benedic]tionis et gracie filius te impenda[s, delictos] filios Johannem de Serone, prior[em ordi]nis fratrum predicatorum de Figiaco, et B[ernardum] de Ortolis, rectorem ecclesie de Noualibus, [Catur]censis et Electensis diocesium, apostolice sedis nunc[ios] ad eas partes pro certis nostris et ecclesie memorate negocijs dudum destinantes et uestre excellencie fiducialiter commendantes, nobilitatem tuam attencius deprecam[ur] eisdem nuncijs et eorum cuilibet, si [opus esset,] predictis assistere auxilijs, consiliis et [fauoribus] oportunis, quod diuinam ac nostram …. dis graciam inde ualeas uberius promereri. Datum Auinione idus februarii pontificatus nostri anno xij:mo."}, {"df": "357", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Hec sunt recepte facte in ciuitate et diocesi Aboensibus regni Swecie. Anno Domini millesimo ccc°xxviij° et prima die mensis maij frater Goskalcus, lector fratrum predicatorum Fillandie, recepit de decima episcopatus Aboensis, ex commissione sibi per nos fratrem Johannem de Serone et B. de Ortolis facta, que quidem decima de sex annis assendit v(c)xvj marcas parue monete, decimam vnius annj, videlicet lxxxvj marcas parue monete Swecie. Residuum vero dicte decime, videlicet decimam quinque annorum, dixit dictus frater fuisse sublatum et diraubatum per infideles, qui dictam decimam de v annis, in ecclesia Aboensi collectam, de ecclesia predicta rapuerunt, prout dixit sibi factam fuisse plenam fidem. Dictas vero lxxxvj marcas parue monete dixit dictus frater Goskalcus se recepisse a conseruatoribus dicte decime, presente domino Benedicto, episcopo Aboensi, in xvij marchis argentj ad pondus de Stocolmis, computata qualibet marca de xvij marchis predictis pro v marchis et xij denarijs Sweuis et vna marca argentj pro v marchis computatis. Item dixit se recepisse de fructibus beneficiorum ad triennium reseruatorum vacancium in dicto episcopatu xx marchas parue monete, quam summam dixit se recepisse in iiij marchis argenti ad dictum pondus. Item de subsidio oblato domino pape per clerum dicti episcopatus dixit se recepisse c marchas parue monete. Episcopus nichil dedit, excusans pre paupertate. De denario sancti Petrj nichil colligitur in dicto episcopatu. Summa pagine xxi marche argentj ad pondus de Stocolmis c marche parue monete Swecie. De quibus dictus frater Goskalcus computauit cum dominis camerario et thesaurario, quare hic non continentur assignationes nec expense per ipsum facte."}, {"df": "358", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Benedictus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos ecclesie nostre Aboensi pro debitis, in quibus sibi tenebamur et tenemur, curiam nostram jn Makastadhum,² quam de Markwardo Flegh pro propria pecunia emimus, pro vsibus suis per presentes assignamus perpetuo possidendam; addentes eidem ecclesie nostre decimas nostras jn parrochia Sastamalum pro consummacione et releuamine edificii sui, quousque pro debitis nostris satisfactum fuerit competenter. Jn cuius rej testimonium³ sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno Dominj mºcccºxxºviiiº, jn crastino Barnabe apostolj."}, {"df": "359", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Oslo", "issuingplacecountry": "Norja", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "360", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Nos Kanutus Joansson, illustris regis Swecie ac Norwegie dapifer, tenore presencium ad publicam deducimus nocionem, quod anno Domini mccc vicesimo octauo, die lune ante natiuitatem beate Marie virginis proxima, in perlamanto Telgis habito, inter Helsingos ex parte vna et Bircharlaboa ex parte altera, in presencia nostra taliter extitit placitatum, videlicet quod extrema pars Helsingie versus aquilonem, que ad amnem dictum Wlv et stagnum Wlvthræsk vsque protenditur, inhabitari et vtique coli debeat absque impedicione et inquietacione cuiusquam, secundum tenorem litterarum domini nostri regis, super hoc antea collatarum, quas semper in suo vigore conuenit inuiolabiliter obseruari, et quibus per presentem placitacionem in nullo penitus derogetur. Ab hiis tamen, qui per officialem domini nostri regis in Helsingia constitutum illic ad habitandum loca susceperint, siue Birkala fuerint siue alii quicunque, tributum, antequam dominus noster predictus legitime annos etatis attigerit, nemo leuare debebit; qui eciam officialis inter illos, qui illic ceperint habitare, de negociis emergentibus jurisdictionem habebit et justicie faciet complementum. Jtem extitit placitatum, quod homines siluestres et vagos, vulgariter dictos Lappa, in suis venacionibus nullus debeat impedire, nec eciam prefatos Birkarlaboa, ad eosdem Lappa accedentes, apud ipsos commorantes vel ab eis cum suis rebus denuo reuertentes, articulo isto sicut et primo vsque ad prefati domini nostri regis annos legitimos tantummodo perdurante. Jn cuius placitacionis testimonium presentes litteras nostri sigilli munimine duximus roborandas. Datum anno, die et loco supradictis."}, {"df": "361", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Wismar", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "362", "dating_start_year": "1328", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Nicolaus Magnusson, aduocatus Alandie,² salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, me ecclesie beate virginis in Abo necnon venerabili in Christo patri, domino Benedicto, Dei gracia eiusdem ecclesie episcopo, et successoribus suis vnum dimidium bool in Sibboby¹ cum omnibus suis attinenciis, mobilibus et immobilibus, presentibus firmariis, wlgariter dictis fasta, infra scriptis: primo scilicet domino Sigurdo, canonicus (ͻ: -co) Aboensis (ͻ: -si),³ Jacob Kalen, Sigurdo Magnusson, Hemingo Herelson, Petro Olpaarwi,⁴ Katillo in Goto,⁵ Gummene Booskaap,⁶ Harerka⁷ et Swenone Skwkh, dicto forskialamannj, necnon aliis fidedignis, secundum leges terre scotasse et assignasse perpetuo possidendum; obligans me fide media honorem, causas et negocia quecunque ipsius ecclesie ac prelati eiusdem, qui pronunc est et in futurum erit, in omnibus licitis et honestis iuxta possibilitatem virium et facultatum mearum velle diligere, dirigere et promouere. Jn cuius euidenciam vna cum sigillo meo sigillum terre Alandie et sigilla dominorum canonicorum Aboensium, Olauj de Nosis⁸ et Sigurdi de Finnastrøm, tunc presencium, presentibus sunt appensa. Datum anno Dominj mcccxxviij, die Mathei apostoli et ewangeliste."}, {"df": "363", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno a natiuitate Domini mccc°xxix, die xx mensis Januarij, frater Goscalkus, lector conuentus predicatorum Fillandie prouincie Vpsalensis de regno Suecie, de pecunia per ipsum fratrem ex comissione sibi facta per religiosum virum fratrem Johannem de Serone, priorem Figiaci ordinis predicti, et dominum Bernardum de Ortolis, rectorem ecclesie de Noualibus Electensis diocesis, apostolice sedis nuncios recepta tam de decimis sexennalibus, quam fructibus ad triennium reseruatis ibi in principio creationis domini nostri, quam subsidio oblato per clerum domino nostro prefato in ciuitate et diocesi Aboensi assignauit camere – – xix marchas iiii vncias et i quartum vncie argenti in massis ad pondus Auinionense. Quod argentum dixit ponderare ad pondus de Astocolmis (!) diocesis Vpsalensis xxi marchas."}, {"df": "364", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vniuersis etc. Ga[sbertus, permissione diuina Arelatensis archiepiscopus, domini pape camerarius] etc., quod religiosus vir frater Goscalkus, lector conuentus fratrum predicatorum Filandie prouincie Vpsalensis in regno Suecie, de peccunia per ipsum fratrem recepta in ciuitate et diocesi Alboensi (!) de dicto regno Suecie tam de decimis sexennalibus et fructibus beneficiorum ecclesiasticorum vacantium, per dominum nostrum summum pontificem in sue creationis primordio ad triennium reseruatis, quam subsidio peccuniari, per clerum dictarum ciuitatis et diocesis prefato domino nostro pape oblato pro expugnatione hereticorum et rebellium sancte Romane ecclesie partium Lumbardie, vigore commissionis eidem fratri Goscalko facte per religiosum virum fratrem Johannem de Serone, dicti ordinis priorem conuentus Figiaci eiusdem ordinis Caturcensis diocesis, ac dominum Ber[n]ardum de Ortolis, rectorem ecclesie de Noualibus Electensis diocesis, sedis apostolice nuncios olim ad partes regnorum Norweye et Suecie destinatos, xix marchas iiii:or vncias et vnum quartum vncie argenti in massis ad pondus Auinionense, quod argentum dixit ponderare ad pondus de Astocholmis (!) diocesis Vbsalensis xxi marcas, camere domini nostri pape die date presentium assignauit. De quibus xix marchis iiii:or vncijs et vno quarto vncie argenti, ad dictum pondus Auinionense in massis, ut premittitur, assignatis, dictos fratrem Goscalkum et nuncios apostolicos absoluimus memorate camere nomine tenore presentium et quitamus. Has sibi litteras etc. Datum Auinione die xx mensis Januarij anno Domini m°ccc°xxix,° indictione et pontificatu quibus supra (= ind. xii pontificatus etc. anno xiiii°)."}, {"df": "365", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "366", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "367", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vånå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris vel audituris¹ Benedictus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Per presentes nouerint vniuersi, nos permutacionem quandam prediorum cum Nicolao Hennikson² fecisse in hunc modum, videlicet quod nos sibi suisque heredibus 4:tam partem curie nostre in Wanø, in agris, pratis,³ siluis, piscariis necnon et aliis quibuscunque adiacenciis infra limites dicte curie contentis, assignamus perpetuo possidendam. Jdem vero Nicolaus ecclesie nostre Aboensi et nobis bona sua in Hænnikaby, in agris, pratis, siluis, piscariis necnon et aliis quibuscunque adiacenciis infra limites dicte curie contentis, assignat similiter perpetuo possidenda. Testes huius facti seu permutacionis sunt hii, qui⁴ seq[u]untur; primo apud ecclesiam Paruasa; forskælaman: Iohannes Krokar; firmarij, dicti fasta, ex parte nostra: Thorderus Krokar⁵, Laurencius Raadh⁶, Erlender⁷ in Pitu, Bothe in Silax; item ex parte Nicolay: Karulus in Kurulax, Ødwester in Byrkya, Ødmun⁸ faber, Johannes Helsinggar.⁹ Jtem apud ecclesiam Waanø; forskyælaman: dominus Vestellus¹⁰; firmarii ibidem, ex parte nostra: Anundus Skynnarapoyka, Iohannes Lassesson, Nichi in Kanggæntaka,¹¹ Nicolaus ibidem, Jngo faber ibidem, Nicholaus Dyægen de Mæskyalum; jtem ex parte Nicolai: Stephanus Lassesson, Ante Spirwar, Mathias de Oyas,¹² Laurencius Kosky¹³ ibidem, Coupi¹⁴ de Mæskyalum, Michael de Bryggyælum.¹⁵ Jn cuius euidenciam firmiorem sigillum nostrum presentibus duximus apponendum, assignantes eidem Nicholao domos nostras (domine)¹⁶ in curia nostra Waanø existentes omnes et singulas pro domibus suis in Hænnikaby infra curiam et extra existentibus, que sibi tunc temporis attinebant. Actum et datum in Wanø anno Dominj¹⁷ mcccxxix, feria tercia proxima ante festum pentecostes."}, {"df": "368", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vånå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris vel audituris Nicolaus Hænikuson⁴ salutem in Domino sempiternam. Per presentes nouerint vniuersi, me permutacionem quandam prediorum cum reuerendo patre, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, fecisse in hunc modum, videlicet prout bona mea omnia in Hænikuby⁵ sita, in agris, pratis, siluis, piscariis necnon et aliis quibuscunque adiacenciis infra limites dictorum bonorum contentis, ecclesie Aboensi et sibi assigno perpetuo possidenda. Jdem vero pater reuerendus michi meisque heredibus quartam partem curie Waanø,⁶ ex parte ecclesie Aboensis memorate et sua, in agris, pratis, siluis, piscariis necnon et aliis quibuscunque adiacenciis infra limites dicte curie contentis, assignat perpetuo possidenda. Testes huius permutacionis sunt qui sequuntur; primo apud ecclesiam Partasæ (ͻ: -gasæ);⁷ forskælaman: Johannes Krokær; firmarij, dicti⁸ fastæ, ex parte ecclesie et episcopi: Thorderus Krokær, Lauri Raadh,⁹ Erlandus [in] Pitu,¹⁰ Bothi in Lilax;¹¹ jtem ex parte mea: Karulus in Kurulax, Ødwasthus in [Bir]kyæ,¹² Ødhin¹³ faber, Johannes Helsinge. Jtem¹⁴ apud ecclesiam Waanø;⁶ forskælaman: [d]ominus Westellus;¹⁵ firmarij ibidem ex parte ecclesie et episcopi: Anundus Skinnæræ poyka, Iohannes Lassesson, Nikki in Kanggæntaka,¹⁶ Nicolaus ibidem, Jngo faber ibidem, Nicolaus Diægn¹⁷ de Mæskyælum;¹⁸ jtem ex parte mea: Stephanus¹⁹ Lassesson, Anti Spirwær,²⁰ Mathias de Oyas,²¹ Lauri Kulki²² ibidem, Coupi de Mæskialum,²³ Michael de Bryggiælum.²⁴ Jn cuius euidenciam firmiorem sigilla dominorum Martinj, curati de Hawu,²⁵ Johannis, curati de Waanø,²⁶ Thidemannj de Haaelum²⁷ et Vinandi de Thenalum, quia proprium sigillum non habuj, presentibus peto assignari. Jnsuper committo domos meas omnes et singulas in Hænikuby,²⁸ que michi infra et extra curiam attinent pro domibus singulis in curia predicta Waanø²⁶ pronunc situatis. Actum et datum in²⁹ Waanø²⁶ anno Dominj mcccxxix, feria 3:a proxima ante pentecosten.³⁰"}, {"df": "369", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris uel audituris Olle Före, Haquinus de Sekkiæsalu, Agmundus Casse de Karlsö jn parrochia Kimittu, salutem jn Domino sempiternam. Tenore presencium constare volumus vniuersis, quod nos ex consensu libero et voluntate nostra heredumque nostrorum, ob salutem animarum nostrarum parentumque nostrorum, conferimus ecclesie beate Marie et sancti Henrici jn Abo pro fabrica montem cementi, dictum wlgariter Krakanes, in eadem parrochia situatum, cum siluis ceterisque adiacenciis positis infra subscriptos terminos, dictos wlgariter raa et røør, videlicet mare, deinde montem vnum, deinde alium montem, deinde lapidem magnum, signatum paruis lapidibus superpositis, deinde tercium montem iterum iuxta mare, perpetuis temporibus ab eadem ecclesia libere possidendum; renunciantes omni iuri ceterisque viis et impeticionibus, quibus posset huic ordinacioni et collacioni nostre preiudicium aliquod jn posterum generari. Jn cuius collacionis euidenciam, quia sigilla propria nostra non habemus, sigilla subscriptorum jn hac ordinacione nostra presencium, videlicet reuerendi patris, domini Benedicti, episcopi Aboensis, dominorum Hemmingi, canonici ibidem, Winaldi de Tenalum, Olaui de Kariis, Olaui de Wskialum et conuentus Aboensis, presentibus apponj postulamus. Datum et actum anno Dominj mºcccº vicesimo nono, feria 2ᵃ pentecostes."}, {"df": "370", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "371", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie et Noruegie, dilectis sibi in Christo omnibus Careliam inhabitantibus in Domino dileccionem, graciam et salutem. Cum nos creaturarum omnium creatorem, regem et dominum dominancium, ipsum Deum nostrum recognoscimus omnium bonorum donatorem, sibique omnj deuocionis affectu in omnibus recognoscimus merito obligatos,¹ et maxime in decimis, quas sibi in signum vniuersalis dominij² reseruauit, fideliter exhibendis, et quod de nobis exprimimus, quantum in nobis esse poterit, a subditis nostris volumus humiliter obseruari; jdcirco per presentes sub obtentu gracie nostre firmiter et districte precipiendo mandamus, quatenus, cum vos Deus ad sinum³ gracie sue et ad fidem vocare dignatus est orthodoxam, decimas de omnibus, sicut et alii christiane fidei cultores, ecclesiis, episcopo et curatis pro salute animarum vestrarum integraliter et annuatim cum omni fidelitate exhibere studeatis secundum discrecionem et prouisionem episcopi vestri et vt iure fuerit ordinandas [ͻ: -naturus]. Si vero conuencionem⁴ aliam loco decimarum cum dicto episcopo vestro, ecclesiis et curatis vos inire contingat, ipsam vsque ad annos nostros discrecionis⁵ stare volumus inconcussam, et deinceps, considerata non solum vtilitate ecclesie Aboensis, verum eciam episcopj ibidem, qui pro tempore fuerit, necnon et vestra, vobiscum, sicut Deo placuerit, de modo ordinabitur decimandj. Datum Stocholm anno Dominj mccc vicesimo nono,⁶ jn vigilia beatj Bartholomej apostolj."}, {"df": "372", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, dilectis sibi in Christo omnibus Tauastiam inhabitantibus jn Domino dileccionem, graciam² et salutem. Quia supra quarta pelle, de qua inter venerabilem patrem, dominum Benedictum, episcopum Aboensem, ex vna parte, et vos ex alia, iam diu litigatum fuerat, nec tamen nobis adhuc ad plenum liquere potuit, vtrum eidem domino Aboensi necne legaliter debeatur, volumus et firmiter³ precipiendo mandamus, quatenus eandem quartam pellem in manu sequestra sub custodia vnius ex parte eiusdem dominj episcopi Aboensis et alterius ex parte vestra, ad hoc specialiter deputatorum, reponi faciatis, saluo iure partis vtriusque, donec venerabilis pater, dominus Olauus, archiepiscopus Vpsalensis, assumptis secum aliquibus et aliis⁴ iurisperitis, auditis hinc inde probacionibus, aliquid sentencialiter diffiniuerit via iuris. Volumus eciam et mandamus, vt vos parrochianj in parrochia Haffu 3:s pelles, quas antea domino Aboensi exhibere consueuistis et jam contumaciter, vt nobis refertur, per duos annos resideratis cum eisdem, sine reclamacione qualibet predicto domino episcopo uel suo certo mandato assignetis. Quo facto credimus, ymo certi sumus, quod interdictum in vos latum relaxetur. Quarta vero pellis, de qua adhuc questio mouetur, ponatur in manu sequestra cum condicionibus, vt superius est expressum. Datum Stokholmis anno Dominj mccc vicesimo nono⁵, jn vigilia beatj Bartolomej apostoli."}, {"df": "373", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, dilectis sibi in Christo omnibus parrochiam Sauilax⁴ inhabitantibus jn Domino dileccionem, graciam et salutem.⁵ Mandamus vobis firmiter et districte, quatenus eundem modum decimandi seu tributandi, quem vicini vestri Tauastiam inhabitantes obseruant, in decimis vestris exhibendis vos humiliter et cum omni obediencia obseruetis, non solum a nobis propter hoc grates habentes, verum eciam ab eo⁶ mercedem recipientes, qui omnium bonorum est largissimus retributor.⁷ Datum Stokholmis⁸ anno Dominj mcccxx nono,⁹ jn vigilia beatj Bartolomej apostoli.¹⁰"}, {"df": "374", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, dilectis jn Christo omnibus Salw et Kym in Østernorlandia habitantibus jn Domino dileccionem, graciam et salutem. Quoniam nos creatorem omnium creaturarum et dominum dominancium, ipsum Deum nostrum, recognoscimus omnium bonorum datorem (etc. som föreg. n. 50) exhibere studeatis secundum discrecionem et prouisionem episcopi vestri et vt iure fuerit ordinaturus. Datum S[t]ocholm anno Dominj mcccxxix, jn vigilia beati Bartholomei apostoli."}, {"df": "375", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "376", "dating_start_year": "1329", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Notandum quod ego Bertoldus Hamer emi redditus unius mrc. arg. Rig. in den., medietatem in festo pasche persolvendam et aliam medietatem in festo Michaelis michi et meis heredibus pro 9 mc. dicti argenti de Johanne de Nylande, filio dicti Snipel, in hereditatem ejusdem Johannis, sitam apud sanctum Olavum, que quondam Johanni Coch pertinebat, et in hereditatem, quam ipse inhabitat, quos vero redditus reemere potest pro dicta pecunia quandocunque sibi videbitur expedire; et si dictis redditibus in aliquid defecitur, de hoc ipse me indempnem obprovabit."}, {"df": "377", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Nicolaus Hennikasson salutem in Domino sempiternam. Per presentes recognosco me leuasse et habuisse pro tercia parte prediorum meorum in Hænnikasund² et Fagrakulle a venerabili patre, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, omnia et singula michi promissa per eundam(!), prout in conuencione nostra prius exstitit ordinatum; similiter eciam in domibus quibuscunque³ michi satisfecerat, vt contentor. In pecoribus vero quibuscunque in curia Wanø⁴ existentibus medietas est domini supradicti et medietas est mea. Sic⁵ eciam erit in processu temporis de omnibus prouenientibus ex eisdem. Si eciam me de pecoribus aliquis⁶ (ͻ: -quid) pro victu meo commactare⁷ contingat, tantum de viuis pecoribus domino meo assignabo. Et quia sigillum proprium non habeo, sigilla discretorum dominorum⁸ Erwasti de Kyrkioslæth⁹ et Iohannes (ͻ: -nis) de Wano¹⁰ necnon et Gregorii Haqunsson¹¹ peto presentibus apponi. Datum anno Domini mcccxxx, in die beati Benedicti."}, {"df": "378", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras jnspecturis nos Petrus et Brinildis, consortes, legittimj jnhabitatores Biornascogh, que est sita iuxta Læmu jn parrochia Berna, salutem jn Domino sempiternam. Cum nos, vt ceteri alii christiani, eterne beatitudinis graciam prestolantes in die judicii ante tribunal Dej et saluatoris nostri Ihesu stabimus, prout in hac vita meremur indubitanter recepturi, jdcirco nos sani mente et incolumes corpore, ne intestati preueniamur die et hora mortis, testamentum nostrum condimus, statuimus et ordinamus in modum qui sequitur irreuocabiliter duraturum, videlicet quod nos predicti Petrus et Brinildis, cum heredes liberos a nobis procreatos non habemus nec speramus habituros, ecclesiam sancte Marie et beati Henrici jn Abo jn omnibus bonis nostris mobilibus et immobilibus, vbicunque post mortem nostram inuenta fuerint uel poterint jnueniri, heredem statuimus et legittimum per presentes ordinamus successorem, aput quam nostram eciam eligimus sepulturam, ab hac die predictorum nostrorum bonorum dominium in ipsam ecclesiam et episcopum, vnum post alium dicte ecclesie presidentem, presencium robore transferentes, adeo quod nos supradicti Petrus et Brinildis bona predicta jmmobilia vendendi et commutandi seu quocunque alio modo alienandi potestatem seu facultatem habere nullatenus velimus, sed ex nunc ecclesie, episcopo et successoribus suis libera dimittimus iure perpetuo possidenda. Huius facti testes sunt dominj Olauus, Ragwaldus et Hemingus, canonici, necnon et domini Menekinus, curatus in Berna, et Jacobus jn Halku, Torgillus Spinki, Nicolaus Pætherson, Olauus, Nicolaus, Magnus et Symon de Ylyskølum et Olaus jn Borgaby. Jn huius autem rei euidenciam firmiorem cum sigillo venerabilis patris, domini Benedicti, Dej gracia episcopi Aboensis, capituli et ciuitatis ibidem vna cum sigillo meo proprio presentes litteras feci roborari. Datum anno Dominj millesimo trecentesimo trecesimo, dominica Quasi modo genitj."}, {"df": "379", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Benedictus, Dej gracia episcopus Aboensis, necnon et capitulum ibidem salutem jn Domino sempiternam. Quia discretus vir Petrus et vxor sua, Brinildis, jn villa Biørnaskogh, sita juxta Læmu jn parrochia Bernom, salutis sue memores et vite eterne beatitudinis, quam affectant, sani mente et jncolumes corpore testamentum suum irreuocabiliter condunt, ordinant et disponunt jn hunc modum, videlicet quod ipsi Petrus et Brinildis, cum heredes liberos ab eis procreatos non habeant, nec se sperant habituros, ecclesiam sancte Marie et beati Henrici jn Abo jn omnibus bonis suis mobilibus et immobilibus, vbicunque post mortem suam jnuenta fuerint uel poterint inueniri, heredem statuunt et per presentes legittimum ordinant successorem, aput quam et suam eligunt sepulturam; vnde nos Benedictus Dej gracia et capitulum vt supra taliter cum eisdem Petro et Brinilde (ͻ: -i) ordinamus et statuimus per presentes, vt idem Petrus et Brinildis omnino libere ad dies suos in eisdem bonis sine omnibus exhibicionibus remaneant, nisi vt vnum talentum liuonicum butiri tantummodo racione recognicionis dominij ecclesie Aboensi annuatim persoluant. Jtem cum eisdem ordinamus, vt, si ipsos uel alterum eorum, defuncto reliquo, ad inopiam tantam vergere contingat, vt victu vel vestibus se juuare non possunt (ͻ: -sint), tunc ecclesia et episcopus, qui tunc fuerit, ipsis seu alteri ipsorum de necessariis vsque ad mortem eorum prouidere teneantur. Nec antedicti Petrus et Brinildis bona predicta vendendi, commutandj seu quocunque alio modo alienandj potestatem seu facultatem habere debeant, sed ecclesie, nobis et successoribus nostris in perpetuum libera permanebunt. Huius facti testes sunt hii dominj: Olauus, Ragwaldus et Hemmingus, canonici, necnon et dominj Menekinus, curatus in Birnum, et Jacobus jn Halku, Torkillus Spinki, Nicolaus Pedherson, Olauus, Nicolaus, Magnus et Symon de Ylyskølum et Olaus jn Borgaby. Jn huius autem rei euidenciam firmiorem vna cum sigillo nostro et capituli nostri virorumque discretorum, dominj Menekinj de Bernum et Torgilli jbidem sigillis presentes litteras fecimus roborari. Datum anno Dominj mcccºtrecesimo, dominica Quasi modi (ͻ: -do) genitj."}, {"df": "380", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Karolus Haralson salutem in Domino sempiternam. Per presentes recognosco me a venerabili patre, domino Benedicto, Dej gracia episcopo Aboensi, quadraginta quinque¹ marchas denariorum monete nunc currentis racione prediorum in Makastadum, que idem dominus a discreto viro Marquardo, dicto Flegh, optinuit, ex parte sua integraliter subleuasse. Jn cuius rej testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum anno Dominj millesimo trecentesimo trecesimo², jn vigilia beatorum apostolorum Petri et Pauli."}, {"df": "381", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Önningby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Margareta in Dalaka[r]laby¹, relicta quondam Magni, dicti Byeskalle,² necnon et filii suj Nicolaus et Siwrdus³ salutem in Domino sempiternam. Per presentes recognoscimus euidenter, nos venerabili patri ac domino, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, bona nostra in Øninggeby, videlicet vnum bool et vnum attungxbool⁴ cum omnibus edificiis domorum in eisdem bonis existentibus, necnon pratis, agris, piscariis, ceterisque aliis eisdem bonis attinenciis,⁵ in presencia nobilis dominj, dominj Karoli Neskonungson, tunc aduocati illustris et magnifici principis, dominj Magni, Dei gracia regis Swecie et Noruegie, super Finlandiam et Alandiam, in generali placito, tunc temporis in Øningiawiik habito, pleno jure dimisisse⁶ et assignasse sibi et ecclesie Aboensi pro mensa episcopi suisque successoribus perpetuo possidenda⁷; promittentes fide media necnon et omnes et singuli propinquj et cognati nostri, quotocunque gradu consanguinitatis nobis coniuncti, ne quis in posterum predicta bona impetendo dictum dominum⁸ ac venerabilem patrem, dominum Benedictum, episcopum Aboensem vt supra, vexare seu molestare quomodocunque vel qualitercunque audeat vel presumat de premissis. Jn cuius nostri facti euidenciam predicta bona in supradicto placito scotauimus cum firmariis, dictis fastum, quj sequitur (ͻ: sequuntur); primo ex parte sepedicti venerabilis patris, domini Benedicti: Olauus⁹ Finneson, Nicolaus Gutason,¹⁰ Vichinus¹¹ et Petrus Ollparuason¹²; ex parte vero nostra: Ketillus¹³ Stryk,¹⁴ Pale¹⁵ Røricus et Helco¹⁶ Baste¹⁷ cum Johanne Stryk,¹⁸ qui huius scotatoris¹⁹ (ͻ: -cionis) extitit proloqutor, in wlgari forskeleman²⁰ nuncupatus. Et quia sepe²¹ contingit a[t]testaciones²² testium eciam in negociis rite factis vacillare, cum²³ propter obitum decedencium, tum²⁴ eciam propter odia vel fauores seu qualescunque alias temporum varietates, presentes litteras sigillis supradicti domini Karoli, terre Alandie et nostris²⁵ fecimus roborari. Datum in supradicto placito generali anno Dominj mcccxxx,²⁶ proxima secunda²⁷ feria ante festum beati Jacobi apostoli."}, {"df": "382", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Margareta in Dalakarlaby, relicta quondam Magni, dicti Byskalle, necnon et filii sui Nicolaus et Siwardus salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus euidenter per presentes, nos venerabili patri ac domino, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, bona nostra, videlicet vnum attungxbool in Sybbaby, cum omnibus edificiis domorum in eisdem bonis existentibus, cum agris, pratis, siluis, piscariis, ceterisque aliis dictis bonis adiacenciis, pro sexaginta marcis denariorum sweuice monete dimisisse et per presentes assignasse sibi suisque heredibus iure perpetuo possidenda, ablata nobis nostrisque heredibus seu cognatis uel consanguineis, quotocunque gradu consanguinitatis nobis coniunctis, omni facultate iuris cuiuscunque predicta bona inpetendi, arestandi seu reuocandi a prefato venerabili patre, domino Benedicto, episcopo Aboensi, vel ipsius heredibus, seu eciam eosdem quomodocunque vel qualitercunque molestandi. Jn cuius facti nostri euidenciam predicta bona scotauimus cum firmariis, dictis fastum, quj sequntur; primo ex parte sepedicti venerabilis patris, dominj Benedicti: Olauus Finneson, Nicolaus Gutason, Vichinggus et Petrus Ollaparuason; ex parte vero nostra: Katillus Stryk, Palne, Røricus et Helgo Baste cum Johanne Stryk, quj huius scotatoris (ͻ: -cionis) exstitit proloqutor, in wlgari forskiælaman nuncupatus. Et quia sepe contingit attestaciones testium eciam in negociis rite factis vacillare, cum propter obitum decedencium, tum eciam propter odia uel fauores seu qualescunque alias temporum varietates, presentes litteras sigillis terre Alandie, dominj Siwardi, canonici Aboensis, consobrinj nostri et nostris petimus roborari. Datum anno Dominj mcccxxx, die beati Olaui regis et martiris."}, {"df": "383", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Olauus, Dei permissione archiepiscopus Vpsalensis, salutem jn Domino sempiternam. Notum facimus vniuersis, nos litteras magnifici principis, dominj Magni, Dej gracia regis Suecie et Noruegie, [veras et saluas vidisse et diligenter inspexisse, in hec verba: Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie]* dilectis sibi in Christo omnibus Careliam inhabitantibus (etc. Se n. 50). Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, dilectis sibi in Christo omnibus Tauastiam inhabitantibus (etc. Se n. 51). Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie dilectis sibi in Christo omnibus parrochiam Sauilax inhabitantibus (etc. Se n. 52). Jn quarum litterarum perlectarum euidenciam firmiorem sigillum nostrum presentibus duximus apponendum. Scriptum Stokholmis¹ anno Dominj mccc tricesimo, xii kalendas Septembris.²"}, {"df": "384", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes [litteras] inspecturis proconsules et consules ciuitatis Aboensis salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes, nos vidisse litteras Margarethe in Dalaka[r]laby, relicte quondam Magni, dicti Byaskalla, necnon et filiorum suorum Nicolay et Sigurdi, non abolitas neque in aliqua sui parte viciatas, de verbo ad verbum in hunc modum: Omnibus presentes litteras inspecturis Margareta (etc. Se n. 58). Jn cuius rei euidenciam sigillum nostre ciuitatis Aboensis presentibus est appensa (ͻ: -sum). Datum Abo anno eodem, in festo natiuitatis beate Marie virginis."}, {"df": "385", "dating_start_year": "1330", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Karolus Haralzson, aduocatus Finlandie, salutem jn Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod recognosco me a venerabili patre ac domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, c markas denariorum sweuicanas (ͻ: -cane) monete integraliter leuasse die sibi statuto racione bonorum in Øningiæby in Alandia, quas Nicolaus Magnusson die beati Martini michi soluere tenebatur; pro quibus quidem c marcas (ͻ: -cis) denariorum ipsum dominum episcopum et Nicolaum Magnusson predictum quittos dimitto ac penitus excusatos per presentes. Jn cuius rei testimonium sigillum meum vna cum sigillo Mathey Skelya, ciuis Aboensis, presentibus est appensum. Datum anno Dominj mcccxxx, die beate Lucie virginis."}, {"df": "386", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Clawus¹ Bendictson j[n] Nærpis salutem in Domino sempiternam. Per presentes recognosco me venerabili patri ac domino, domino² B[enedicto], Dei gracia episcopo Aboensi, in octoginta marcis sweuice monete pro excessibus aliquibus teneri obligatum; pro qua pecunia bona mea in Finnaby inpignero sub ea que sequitur condicione, videlicet quod si medietas pecunie eiusdem jn festo sancti Johannis baptiste jam proximo persoluta non fuerit, bonorum predictorum medietas domino episcopo extunc in meram et liberam cedat possessionem, hoc notato, quod memorata bonorum medietas a personis discretis taxari debet et pro equo precio estimari, vt secundum hanc taxacionem, computato primo debito, videlicet³ xl marcis, de residuo valoris superexcrescentis mihi satisfiat. Jnsuper de residua dimidietate bonorum sepedictorum, si residuum debiti, videlicet restantes⁴ xl marce⁵, in alio festo sancti Johannis baptiste a festo predicto proximo postfuturo solutum non fuerit, statutum est fieri omnimode sub condicione superius edita et formata. Jn istorum igitur euidenciam firmiorem, quia sigillum proprium non habeo, sigillum terre Sathagundhie, Karoli Haraldson, aduocati Aboensis, et Jacobi Andrisæson presentibus appendi peto et apponi.⁶ Scriptum Kumu⁷ anno Dominj mºcccºxxxiº, feria quarta infra octauas epiphanie."}, {"df": "387", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Eskillus, curatus jn Hattalum, salutem jn Domino sempiternam. Recognosco fide media per presentes, me litteras magnifici principis, dominj Valdemari, bone memorie, quondam ducis Suecie, vidisse et legisse, jn quibus idem princeps magnificus omnibus et singulis tauastis sub optentu gracie sue districte precipiendo mandauit, vt quartam pellem, quam venerabilis pater, dominus Magnus, quondam episcopus Finlandensis, eisdem tauastis ex gracia pro tempore relaxauit, domino Ragualdo, successori eiusdem dicti episcopi, domini Magni, restituere et exhibere deberent, nunquam vlterius litigaturi de eadem; quam quidem litteram Ragualdus Joansson, tunc tributarius dicti dominj Ragualdi episcopi, de Suecia reportauit, et statim eodem anno in curia episcopi Kustu² cum omnibus priuilegiis et clenodiis quam plurimis ecclesie Aboensis episcopi dicta littera a rutenis est combusta. Jn cuius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum anno Dominj mcccxxx primo,¹ jn die beatj Henrici (ͻ: Erici) regis et martiris."}, {"df": "388", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1331. Kommo sändebud från Volhynska landet till Stor-Novgorod under passionsveckan och kallade Vasilij att invigas till ärkebiskop. Samma år [den 24 dagen] i juni månad, på Johannes döparens dag, reste Vasilij till Volhynska landet för att invigas till ärkebiskop, och med honom (följde) bojarerne Kosma Tverdislavs son, Ofromej Eustafiev, son till tusenmannahöfdingen. Och de reste till Litthaven, och furst Gedimin lät under fredstid gripa dem; och i sådant trångmål gåfvo de ett sanningens löfte åt hans son Narimont på Novgorods bistäder Ladoga, köpingen Orechov, Karelska landet och hälften af Koporie till att blifva hans arfvegods för honom och hans barn."}, {"df": "389", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Ragualdus Johanson, tunc temporis tributarius dominj Ragualdi, bone memorie, diuina gracia episcopi Aboensis, in Tauastia, salutem jn Domino sempiternam. Recognosco fide media per presentes. me litteras, quas dominus Valdemarus, felicis memorie, quondam dux Suecie, venerabilj patri, domino Ragualdo, Dei gracia episcopo Aboensi, quondam super quarta pelle contulit, de Suecia ad tauastos veraciter reportasse, jn quibus idem dominus¹ Valdemarus omnibus ipsis² tauastis sub optentu gracie sue districte demandauit, vt illam quartam pellem, de qua diu fuerat litigatum, ipsi domino episcopo omnino redderent et plenarie exhiberent, ipsamque perpetuo adiudicauit sibi solui, prout graciam dicti dominj ducis habere vellent inoffensam. Has igitur litteras dominus Eskillus in Hattalum³, me presente, coram supradictis tauastis in Tauastia legit et earum⁴ sentenciam totaliter explanauit, que postea a rutenis in curia episcopi Kustu⁵ fuerunt combuste vna cum aliis rebus, videlicet clenodiis et priuilegiis ecclesie Aboensis. Jn cuius recognicionis euidenciam et certitudinem pleniorem⁶ presentes litteras sigilli mei munimine sigillaui. Datum anno Dominj mcccxxxj⁷, dominica proxima ante Margarete⁸."}, {"df": "390", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "391", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia Suecie et Noruegie¹ gotorumque rex, vniuersis aduocacionem Viburgensem² inhabitantibus dileccionem, graciam et salutem. Cum nostra interest, vt adeo subditorum nostrorum commodis intendamus temporalibus. vt eorum, que ad salutem spectant animarum, nullatenus obliuisci debeamus, jdcirco in presencia nostra pluriumque consiliariorum nostrorum conuencionem inter venerabilem patrem dominum Benedictum, Dei gracia episcopum Aboensem, et vos, quam racione decimarum episcopalium annuatim exhibere debeatis, presente Petro Joansson³, aduocato nostro, fieri fecimus in hunc modum, videlicet quod de quolibet fumo in iure⁴ Karelico duas bonas pelles siue palke, jn iure vero Helsingonico babitantes vnam marcam butiri de quolibet capite virilis uel muliebris sexus, septimum etatis sue annum complentem⁵ (ͻ: -te) singulis annis teneanimi exhibere; quam quidem conuencionem ab hinc vsque ad decem⁶ annos immutabiliter volumus obseruarj⁷. Quare per presentes vobis omnibus et singulis sub optentu gracie nostre precipimus et mandamus, quatenus dictam conuencionem adeo beniuole et deuote⁸ statim, visis presentibus, inchoantes annis singulis requisiti⁹ exhibere studeatis, vt a Deo eterna premia consequi mereaminj et nostram diligere volueritis graciam inoffensam. Mandamus eciam firmiter et districte, quod quicunque ibidem nostro nomine aduocatus¹⁰ siue viceaduocatus pro tempore fuerit, predictam conuencionem cum omni diligencia, vt supra dictum est, procuret integraliter et ordinet exhiberj. Jn cuius conuencionis facte euidenciam presentes litteras secreto nostro fecimus roborari. Datum Væstrearoos¹¹, anno Dominj m ccc tricesimo primo¹², die exaltacionis sancte crucis."}, {"df": "392", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Djupvik", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemingus Gregersson, Eskillus Eskilli et Gertrud(is) Ioansdotter salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos venerabili patri domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, assensum et consensum nostrum omnimodum contulisse super bonis suis patrimonialibus necnon et matrimonialibus jn Ledhwnge, eadem pro libitu suo vendendi, commutandi seu quocunque modo sibi placuerit ordinandi, firmum et ratum statuentes et habere volentes, quod nec aliquis nostrum nec heredum nostrorum in posterum, qualitercunque idem dominus reuerendus de predictis bonis ordinauerit, eadem impediat, impetat vel perturbat (ͻ: -bet). Jn cuius rei testimonium sigilla nostra, videlicet Hemingi et Eskilli vna cum sigillo Iohannis Langæmax, pro filia sua Gertrude, presentibus sunt appensa. Actum in Diupuuich anno Dominj mºcccºxxxº primo, circa [diem] sancti Mathei apostoli et ewangeliste etc."}, {"df": "393", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirkolliset, yleiset, Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Cum plerisque jn dyocesi Aboensi constitutis satis constat, quod iam ad longum tempus, videlicet ad viginti quatuor annos vel circa, litigatum fuerat super quarta pelle jnter venerabiles patres, dominos videlicet Magnum et Ragualdum, Dei gracia pro tempore episcopos ecclesie Aboensis, bone memorie, Benedictumque, equidem² (ͻ: eadem) gracia nunc eidem ecclesie episcopum presidentem, ex vna parte et tawastos ex altera, dicentes quandoque se dictam quartam pellem nunquam exhibuisse, quandoque autem asserentes dictam pellem per dominum Magnum prefatum, bone memorie, sibi fuisse totaliter relaxatam, supradictus vero venerabilis pater dominus Benedictus, sicut et predecessores sui episcopi antedicti suis temporibus petiuerunt, jta et nunc iste petit, sepe dictam quartam pellem sibi reddj uel decimas de omnibus per tauastos prenominatos exhiberj, tauastis autem dicentibus ad neutrum istorum se teneri; vnde pro veritate dicenda et testimonio ferendo veritatj nos subscriptj, super hoc specialiter requisiti, bona fide et salua consciencia testimonium perhibemus in hunc modum, videlicet quod dicta ecclesia Aboensis et eidem ecclesie presidentes episcopi, qui pro tempore fuerunt, in quieta et pacifica possessione et recepcione supradicte³ quarte pellis a tempore, cuius in contrarium non extat memoria, fuerunt inconcussi, quousque venerabilis et memoratus pater, dominus Magnus episcopus, ob deuastacionem et combustionem terre Tauastie a ruthenis factam eandem pellem ad tempus ex gracia relaxauit, quo quidem tempore elapso, dictam pellem sibi reddi peciit, sed minime profecit; quod nos subscripti vt supra sigillis nostris presentibus litteris appositis testificando protestamur. Scriptum anno Dominj mccctricesimo primo⁴. Ego Olauus, canonicus prenominate ecclesie Aboensis, Johannes Laurencij, prior conuentus ordinis predicatorum ibidem, frater Johannis (ͻ: -es) Allonis eiusdem conuentus, jtem dominj Eskillus, curatus ecclesie Hatalum⁵, et Martinus, curatus in Haw, jtem Trugillus(!) Spinke, Siwichinus de Lundis, Ragualdus Joansson, jtem Petrvs sacerdos, curatus ecclesie de⁶ Lund."}, {"df": "394", "dating_start_year": "1331", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Notandum Johannes, filius Snipel, vendidit Arnoldo Colnere redditus ½ marc. arg. de heredi[ta]te sua pro 5 marc. arg. cum consensu uxoris sue, quos uero redditus reemere potest quandocunque sibi placuerit pro predicta pecunie quantitate. Item constituit medietatem dicte hereditatis uxoris sue possidendam, presentibus Th. de Unna, Johanne Paldever et Arnoldo Colnere, consulibus."}, {"df": "395", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "396", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Katerina Villadotor salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, tam posteri quam presentes, me viris discretis Ragnwaldo Jonsson et Nicholao Adamsson omne patrimonium meum in partibus terre Sudhinsalo, in parochia Masko situatum, cum ceteris attinenciis, infra sepes et extra, in pratis, siluis, paschuis et piscariis ceterisque aliis ad predictum patrimonium deputatis, pro veris excessibus filii mei dilecti, Villæ nomine, racione emende, cum omni legum appropriacione veraciter tradidisse, sibi et heredibus suis absque impedicione mea et heredum meorum quorumcunque in perpetuum possidendum. Nam predicti Rangwaldus et Nicholaus centum marchas denariorum pro ipso filio meo et suis delictis expenderunt. Ne autem aliquibus hoc pactum reuocandi vel cassandi in posterum detur occasio, viri discreti ad prefati patrimonii skøtningamen, scilicet Johannes Villæson, Thordo de Kalandia, Ericus de Vkkilom et Andreas de Masko ex parte eiusdem Katerine, nec non et Thorirus Jonsson, aduocatus castri Aboensis, Bero, legifer Finlandensis, Henricus Gruba et Olauus Ingeualsson de Swecia ex parte sepedictorum Rangwaldi et Nicholai sunt legaliter ordinati. Quia sigillo proprio non vtor, sigillum ciuitatis Aboensis vna cum sigillis virorum discretorum Johannis fratris mei dilecti, Thoriri Jonsson, Beronis legiferi, Thordonis de Kalandia et Erici de Vkkilom, prius scriptorum, jnstanter petii qoapponi. Scriptum Aboo anno Domini m°ccc°xxx° secundo, jn die purificacionis beate Marie virginis gloriose."}, {"df": "397", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Levojärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Johannes Galna et Melewaldus salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos audiuisse testimonium virorum discretorum, videlicet inhabitancium Lewaiærwj necnon et villulas ibidem adiacentes, numero xxx et vltra, super causis que versantur inter dominum Henricum, curatum in Kechala, et Ericum in Kulla, protestancium et dicencium in hunc modum, videlicet quod idem Ericus, veniens versus Kekala et Leuaiærui, vocauit et notabiliter citauit eundem dominum Henricum ad Borga pro iuramento suo et suorum iuratorum audiendo super causis memoratis; quo quidem domino Henrico veniente ad locum memoratum Borgo die et hora presignata, supradictus Ericus, iuramentum suum supplere non sufiiciens, amicorum instanciis suisque sibi rogauit ipsum iuramentum indulgeri, quod (ͻ: quare?) presentes pagine non annuunt, sed omnino abnegant, ipsum postulacionis seriem habuisse. Jn cuius testimonium sigilla nostra duximus presentibus apponenda. Scriptum Leuaiærui anno Dominj mcccxxxij, jpso die Iuliane virginis."}, {"df": "398", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Benedictus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos viro discreto, exhibitori presencium, Petro dicto Gaas, octo vlnis minus quam dimidiam villam dictam Hænikuby, ad partem ville aquilonarem, sibi suisque heredibus possidendam perpetue dimisisse, jnsuper et dimidietatem de tota villa Quinælogh dicta, eciam ad partem ville aquilonarem, cum omnibus adiacenciis suis, excepto dumtaxat Ekynes, quod ecclesie remanebit integrum atque saluum; tali tamen prehabita racione, quod idem Petrus eadem bona in Quinæløgh irreuocabiliter possideat, donec sibi tantum de prediis alibi ad taxacionem bonorum et discretorum pro libitu suo poterimus ordinare. Si vero in posterum predicta bona ab eodem Petro inpetita uel racionabiliter reuocata fuerint, quantumcunque de ipsis amiserit, tantum de bonis recipiat, que nobis in Swecia dereliquit. Bona vero supradicta sibi dimisimus pro bonis subscriptis, que jn Swecia ab ipso habuimus in parochia Videlsthunum, primo in villis dictis Byristum et Heklingy, omnia que ibi possedit, necnon et vnam oram terre in Sarunghe, tali villa, que quidem bona idem Petrus nobis et nostris heredibus perpetuo dimiserat possidenda. Jn cuius rei testimonium siggillum nostrum necnon et siggillum capituli nostri Aboensis presentibus sunt appensa. Datum anno Domini m°cce°xxx secundo, die sancto pasche."}, {"df": "399", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Bero, legifer parcium orientalium Finlandie, salutem in Domino sempiternam. Notum facio vniuersis per presentes, quod predia in Stensbøle in parrochia Borga, super quibus inter discretos viros, videlicet dominum Henricum, curatum ecclesie Kakelem, ex vna parte, et Ericum de Kulla ex parte altera, litigium versabatur, dicto domino Henrico secundum leges terre et testimonia virorum discretorum, videlicet venerabilis patris domini Benedicti, Dei gracia Aboensis episcopi, Laurencii, aduocati Thawastie, Melewaldi ibidem et Iohannis Galna, pluriumque ibidem fidedignorum testimonium super hoc per instrvmenta publica prohibencium (ͻ: per-), recognosco me adiudicasse jure perpetuo possidenda eo, quod iuramentum super dictis bonis prestitum dictus Ericus debito loco et termino legittime non supplebat. Jn cuius adiudicacionis facte euidenciam firmiorem sigillum meum presentibus litteris est appensum. Actum et datum anno Dominj mcccxxxij, dominica trinitatis."}, {"df": "400", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item [anno Domini m°ccc°xxxij,° die iij:a decembris,] misi vnum nuncium ad ecclesiam Aboensem in insula Finlandie et dedi sibi pro laboribus, expensis et pro naulo – iiij marc. den. sueuorum et tenui ipsum in expensis ante et post per mensem et amplius. Item dedi vni cursori domini Karoli Nesconingsson militis, domini terre seu regentis terram Finlandie, cui commisi alium processum, timens ne alius nuncius propter hyemem illuc venire non posset, dedi dicto cursori – j marc. den. sueuorum. Item [anno Domini m°ccc°xxxiij,°] die xv aprilis, misi iterum nuncium ad dominum episcopum Aboensem, cui dedi pro maris transitu et pro expensis – iij marc. den. sueuorum."}, {"df": "401", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis ffrater Petrus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos litteram bullatam sanctissimj in Christo patris, felicis recordacionis, domini Johannis pape xxij, non ratam, non abolitam, nec in aliqua sui parte viciatam vidimus, legimus et diligenter perspeximus, cuius tenor sequitur in hec verba: Johannes episcopus, seruus seruorum Dei, dilectis filiis electo et capitulo Vpsalensi (etc. Se n. 23)."}, {"df": "402", "dating_start_year": "1332", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Litteræ Benedicti episcopi anno 1332 [datæ] de templo lapideo in Lijkis exstruendo."}, {"df": "403", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "404", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Johannes, curatus jn Vanø, Sueno et Benedictus, fratres sui, salutem in Domino sempiternam. Per presentes nouerint vniuersi, nos venerabilj patri, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, vnum fyærdingxbol et vnum atansbol terre in villa, dicta Jumalaby, in Alandia pro quarta pelle tributj episcopalis de Tauastia, que per officiales domini Karulj² de ecclesia Haw³ sublata fuit, inpignerasse, tali tamen prehabita racione, quod si predicta pellis aut eiusdem valoris sufficiens in predictam ecclesiam Haw infra festum sancti⁴ Martini futurum proximum restituta non fuerit, memorata terra, in quantum se pro octoginta marchis denariorum extendit, eidem patri venerabilj memorato et ecclesie remanebit perpetuo possidenda. Jn cuius⁵ rei testimonium, quia sigilla propria non habuimus, sigilla virorum discretorum Hermanni Hundæbæth⁶ (ͻ: -bæch) et Nicolaj Fi[n]llandh⁷, ciuium Aboensium, presentibus duximus apponenda. Actum Kustu anno Dominj mcccxxxº tercio⁸, jn dominica passionis."}, {"df": "405", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Item anno quo supra (m°ccc°xxxiij), die xxiij mensis maij, recepi a domino episcopo Aboensi per manus domini Elaui Gregorij, canonici Aboensis, pro oblato subsidio per ipsum dominum episcopum Aboensem – xxij sol. gross. Turonensium."}, {"df": "406", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item anno quo supra (m°ccc°xxxiij°), die xxiij maij. Recepi a domino Elauo, canonico Aboensi, nomine domini episcopi Aboensis de fructibus beneficiorum vacancium in ciuitate et diocesi Aboensibus per biennium – xiij sol. cum iiij den. gross. Turonensium computato pro xv marcis den. sueuorum. Item anno quo supra [m°ccc°xxxiij°], die xxiij mensis maij. Recepi a domino episcopo Aboensi per manus domini Elaui Gregorij, canonici Aboensis, pro oblato subsidio per ipsum dominum episcopum Aboensem – xxij sol. gross. Turonensium."}, {"df": "407", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini m°ccc°xxxiij,° die ij mensis Junij. Recepi a domino Petro, episcopo Scarensi, per manus domini Karoli, camerarij sui, de legatis factis in subsidium terre sancte tam per ipsum quam per alias diuersas personas, quas nominare noluit – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item iiij:or timbrias de pellibus varijs de Finlandia, valoris – viij sol. gross. Item vnam timbriam pellium martalinarum valoris – v sol. gross. Turonensium.*"}, {"df": "408", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "409", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hattula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Karolus Næskonunxson, miles, salutem in omnium saluatore. Tenore presencium protestor euidenter, me reuerendo viro domino Hinzoni, rectori ecclesie Kyckalum, bona dicta Steensbøle cum quibuscunque eorum adiacenciis in possessionem perpetuam secundum auctenticum legum tenorem legaliter adiudicasse; vnde sigillum meum presentibus est appensum. Scriptum Hattalum anno Dominj mcccxxxiij, 5:ta feria proxima ante festum beati Dionisii et sociorum eius."}, {"df": "410", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Detta år [1333] lade Gud Litthaviske fursten Narimont, i dopet kallad Gleb, son till Litthaviske storfursten Gedimin, på hjärtat (att han borde kristnas; Narimont) skickade till Novgorod och yttrade sin önskan att knäböja för heliga Sofia; och Novgoroderna sände Gregor och Alexander efter honom och bjödo honom till sig; och han kom till Novgorod, viljande knäböja, i oktober månad; och Novgoroderna mottogo honom med heder och kyste korset för hela Novgorod, alla för en; och man gaf honom Ladoga och Orechov och Karela och Karelska landet och hälften af Koporie till arfgods för honom och hans barn."}, {"df": "411", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item anno Domini m°ccc°xxxiiij, die xviij:va aprilis. Recepi a domino episcopo Aboensi et capitulo ecclesie Aboensis per manus prioris et conuentus fratrum predicatorum Lybicensium racione restantis decime sexannalis insolute de ciuitate et diocesi Aboensibus – xiij libr. gross. Turon."}, {"df": "412", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Venerabili in Christo patri ac domino, domino Petro, miseracione diuina archiepiscopo Vpsalensi, Benedictus, eadem gracia episcopus Aboensis, debite subiectionis reuerenciam cum salute perpetua et presenti. Quia vocati per litteras reuerende paternitatis vestre ad concilium in persona propria legittimis inpedimentis prepediti venire non potuimus vllo modo, que quidem inpedimenta in littera nostra inclusa, quam vobis misimus, aliqualiter continentur, rogamus reuerendam paternitatem vestram per presentes, quatinus nos per dilectos filios nostros latorespresencium dominos, videlicet Sighuardum, ecclesie nostre canonicum, ac Johannem, cappellanum nostrum, a concilio supradicto habere dignemini excusatos, quos quidem dominos Siguardum et Johannem in omnibus agendis et ordinandis per vos ac reuerendos confratres nostros in sepedicto concilio nostros necnon et capituli nostri veros et legittimos procuratores constituimus ista vice. Scriptum Kwstu anno Domini m°ccc°xxx° quarto, die beati Georgii martiris."}, {"df": "413", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dej gracia rex Suecie, Noruegie et Skanie, omnibus Finlandiam, Nylandiam, Alandiam, Tauastiam et Satagundiam inhabitantibus jn Domino dileccionem, graciam et salutem. Super variis, que vos in paupertate redegerant, grauaminibus merito miseracione motj, ex specialj vobis gracia indulgemus, quod de iugis boum, dictis vobiscum krokæ, que quisquam vestrum vltra ea, que nunc habe(n)t, jndustria sua, domino largiente, superlucrari poteri(n)t, per quatuor annos continuo obsequentes nullas penitus soluciones iurj nostro debitas exhibebit. Quia insuper nonnullas siluas penes vos incendio esse destructas jamque, licet ad inhabitandum aptas, omnino desertas jacere didicimus, jdeo huiusmodi terre spacia, dummodo ea legittimi excolere noluerint uel nequierint possessores, aliis quibuscunque eadem ad excolendum assumendum (ͻ: -mere) oneraque iuri nostro ex eis debita portare volentibus dimittimus et exponimus per presentes, ita tamen quod dilectus nobis Æringislo Anderson uel substituti eius per eos, qui partem uel partes dictorum spaciorum occupare voluerint, super hoc requirantur, suamque ex parte nostra exhibeant licenciam specialem. Qua quidem preuia quidquid vnusquisque de premissis excolendum et inhabitandum optinuerit, hoc sibi suisque heredibus perpetuo cedat iure. Preterea volumus et auctoritate presencium ordinamus, vt bona, que tributorum et exhibicionum ad nos spectancium grauaminibus subjacentes bonorum suorum libertate congaudentibus ex nunc jn posterum vendiderint, omnibus nichilominus pristinis exhibicionum oneribus subjaceant in futurum. Datum Stokholmis anno Dominj mcccxxx quarto, sexta feria proxima ante Philippi et Jacobj apostolorum."}, {"df": "414", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "415", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens² [scriptum] cernentibus Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, et Benedictus, eadem gracia episcopus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Nouerint vniuersi tam posteri quam moderni, quod nos in sedacionem controuersie inter dominos curatos ecclesiarum terre Tauastie³ ex vna parte, et rusticos ibidem ex altera, diutissime non sine grauissimis animarum periculis ventilate, inter ipsos in presencia nobilium virorum dominorum Gregorii Magnusson, dapiferi, Kanuti Folkeson et Karolj Neskunusgusson(!)⁴, militum, et Petri Joansson⁵, armigeri, composicionem et pactum fecimus et stabilimus infrascriptum, videlicet quod singulis curatorum per parrochianos suos de quolibet aratro due carpe ordej planate, wlgariter dicte strucne carpe⁶, jtem racione apparatus vna planata carpa auene et nichil amplius nomine apparatus⁷, jtem tantum feni de tribus aratris, quantum de vno aratro ad castrum dari et deferri solet⁸. Omnia vero alia iuri⁹ sacerdotalj debita, quomodolibet nominata, secundum antiquitus inductam consuetudinem annuatim exequi amodo in perpetuum tenebuntur. Cui pacto et statuto nostro quicumque, siue clericus in¹⁰ premissa expetendo, siue laycus in eadem erogando, contraire presumpserit¹¹, ipsum pena amissionis xl¹² marcarum statuimus puniendum, quarum quidem dimidietatem episcopalj iurj et vsui decreuimus applicandum. Jn cuius euidenciam sigilla nostra et sigilla supra nominatorum nobilium presentibus est¹³ (ͻ: sunt) appensa. Datum anno mccctrecesimo quarto¹⁴, dominica proxima post Egidii abbatis."}, {"df": "416", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "417", "dating_start_year": "1334", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Benedictus, Dej gracia episcopus Aboensis, totumque capitulum ibidem omnibus presens scriptum cernentibus jn Domino salutem sempiternam. Noueritis, nos vidisse et diligenter perspexisse litteras illustris principis domini Magni, Dej gracia regis Swecie, Norwegie et Skanie, non abolitas nec in vlla sui parte viciatas, quarum tenor erat talis: Magnus, Dej gracia rex Suecie (etc. Se n. 74). Jn cuius recognicionis testimonium sigillum nostrum vna cum sigillo capitulj presentibus sunt appensa."}, {"df": "418", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Ascerus, curatus in Saw, salutem jn Domino sempiternam. Olim rex gloriosus et eximius profetarum, Dauid, cepit religiosa cogitacione moueri, jndignum estimans, vt nullam adhuc Dominus Sabaot domum haberet in terris, ipse vero domum inhabitaret regie dignitatis. A simili videtur indecens et incongruum nimis esse, quod, ecclesiis ruralibus per dyocesim Finlandensem competenter exstructis et decenter ornatis, ecclesia Aboensis, aliarum mater eiusdem dyocesis ecclesiarum et domina, deserta quasi appareat oculis intuencium et plurimum ruinosa. Jdcirco hiis ego Ascerus motus racionabilibus inductiuis, volens nimirum anime mee de domo non manufacta in celis salubriter prouidere, sanus mente et corpore confero, ex consiliovenerabilis patris, domini mej Benedicti, episcopi Aboensis, et capituli sui, omnia bona mea, jntuitu persone seu eciam ecclesie acquisita, Corpalum jn parrochia Saw sita, cum omnibus pertinenciis jntegraliter absque omni penitus excepcione ad fabricam euisdem ecclesie Aboensis, donec fuerit consummata, deinceps vero pro vino ad sacrificium altaris eiusdem ecclesie uel cera emendis, prout magis videbitur exponenda, prouiso, quod vna marca denariorum sweue monete de pensione eorundem bonorum deputetur pro anniuersario meo, annis singulis celebrando die semper, quo synodus terminatur, hoc est iiijº ydus Septembris. Nos (ͻ: Ne) igitur vlla vnquam hominum obliuio, negligencium jncuria seu malicia peruersorum valeat hanc meam ordinacionem jn posterum jnfringere seu eciam aliqualiter immutare, peto, presentem litteram sigillis prefati venerabilis patris, domini mej Benedicti, episcopi Aboensis, et sui capituli roborari. Actum et datum anno Domini mºcccºxxxvº, jn festo sancti Henrici episcopi et martiris."}, {"df": "419", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "420", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Æringislo Andrisson, aduocatus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod super controuersia, que versabiliter (ͻ: versabatur?) inter dominum Henricum, curatum in Haw, ex vna parte, et vnum rusticum in parrochia Borga, Ericum nomine, ex altera, super dimidietate prediorum in Steensbøle, diligenti inquisicione et examine comperi, eadem predia predicto domino Henrico vero jure et integro successisse et predictum rusticum contra ipsum illegaliter contendisse. Vnde, quia nobilis miles, dominus Karolus, antecessor meus, huius negocij veritatem discernens et intelligens, eidem domino Henrico memorata predia adiudicauerat, ipsius iudicium per presentes stabilio et confirmo, mandans firmiter et districte, quatenus ne quis vlterius sepedictum dominum Henricum seu heredes suos in hac parte super predictis bonis inpetere vel molestare presumat, prout vlcionj regali noluerit subiacere. Datum anno Dominj mºcccºxxx quinto, dominica septuagesime."}, {"df": "421", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "422", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum visuris et audituris Tyddi Kiæpunj² salutem in Domino sempiternam. Notum sit omnibus, quod ego propter bona et predia in villa Stensbøle, in parrochia Borgha sita, que a venerabilj patre, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, tytulo permutacionis iam recepi, bona mea in Rimitto, iuri tamen finnonico subiecta, cum suis aduentibus agris, pratis, pascuis, siluis, aquis et scopulis, eidem domino episcopo in presencia capituli Aboensis et ciuitatis ibidem trado et assigno eodem permutacionis tytulo et causa in perpetuum possidenda. Hac legittima scotacione secundum morem terre plenum dominium et proprietatem predictorum bonorum in eundem dominum episcopum transfero pleno iure. Jn cuius mutacionis, assignacionis³, tradicionis et translacionis euidenciam sigilla capituli Aboensis et ciuitatis jbidem presentibus apponenda postulaui. Actum anno Dominj mºcccºxxxº quinto, jn profesto apostolorum Philippi et Jacobj."}, {"df": "423", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sagersta", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "424", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Cum anno eiusdem mcccxxx quinto¹, in profesto beatj Olaui regis et martiris, coram nobis, fratre Petro, Dei gracia archiepiscopo Vpsalensi, in partibus orientalibus nostre prouincie, videlicet in dyocesi Aboensi, visitacionis officium agentibus, inter venerabilem fratrem nostrum, dominum Benedictum, Dej gracia episcopum ibidem, ex vna parte, et inhabitatores terre Tauastie² ex altera, super quadam parte decime episcopalis sue³, que vocatur quarta pellis, varia questio verteretur⁴, nos, super hoc veritatem diligencius inquirentes, jnuenimus tam⁵ per testimoniales quorundam discretorum litteras quam per confirmaciones eorundem et alia viua testimonia, quas et que idem dominus episcopus pro sua parte fundanda produxit, sicut alias et sepius coram venerabili patre, domino Olauo, felicis memorie, olim archiepiscopo Vpsalensi, predecessore nostro, produxerat, predecessores suos ita eandem quartam pellem sicut alias tres optinuisse diucius pro iure debito et leuasse, licet vnus ipsorum bone memorie, dominus Magnus⁶, olim⁷ episcopus ibidem, predicta terra⁸ Tauastie per ruthenos crudeliter deuastata, incolis eiusdem pia compassione misertus, eos a predicte pellis exhibicione, de specialj gracia saluoque iure istius et aliorum successorum suorum, ad tempus supportandos⁹ dicitur habuisse, quam graciam tanquam pro iure¹⁰ seruare postea¹¹ voluerunt. Jdcirco, Dei nomine jnuocato peritorumque communicato consilio, prefato domino episcopo suisque successoribus sepedictam quartam pellem adiudicandam fore perpetuo auctoritate metropolitana censuimus in hiis scriptis; omnibus et singulis predictam terram inhabitantibus firmiter jniungentes, quatenus sibi uel suo certo mandato tam de ista pelle quam de decimis suis, quas diuino et humano iure ac eciam longeua terre consuetudine leuare tenetur, cum integritate debita annis satisfacere singulis non omittant. Datum anno die et loco supradicto."}, {"df": "425", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis ffrater Petrus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, salutem jn Domino sempiternam. Noueritis, nos litteras magnifici principis, domini Magni, Dei gracia Swecie et Noruegie regis illustris², sub jpsius vero et saluo sigillo vidisse et diligenter inspexisse tenorem, qui sequitur, de verbo ad verbum continentes: Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, dilectis sibi in Christo omnibus parrochiam Sauilax inhabitantibus (etc. Se n. 52). Jn huius autem visionis seu inspeccionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno Domini mcccxxx quinto,³ feria 2:a proxima ante diem beatj Laurencii martiris."}, {"df": "426", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis ffrater Petrus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, salutem jn Domino sempiternam. Per presentes notum facimus tam posteris quam modernis, quod anno Dominj mºcccxxx quinto, dyocesim Aboensem nostre Vpsalensis prouincie metropolitana auctoritate visitantes ac jn terra Alandie dicte Aboensis dyocesis circa festum beatj Laurencij gracia visitacionis huiusmodj constitutj, venerabilem fratrem nostrum, dominum Benedictum, Dei gracia episcopum Aboensem, ex communi tam clericorum quam laycorum terre Alandie prefate consensu et concordi beneplacito auctoritate ordinaria jnuenimus statuisse, quod pars decime de foca, que pro vsu fabrice ecclesiarum parrochialium supradicte terre antea consueuerat exhiberj, ad mensas presbiterorum parrochialium ecclesiarum earundem, in immensi grauaminis intuitu, quod racione hospitalitatis sustinere noscuntur, de cetero cedere et pertinere perpetuo debeat in futurum. Nos igitur statutum huiusmodi, sicut racionabiliter factum est, approbantes, ipsum ad predictorum tam dominj episcopi, fratris nostri, quam clericorum et laicorum preces et instancias metropolitana auctoritate duximus confirmandum; mandantes tenore presencium auctoritate qua supra, idem statutum ab omnibus et singulis antedicte terre Alandie jncolis ex nunc perpetuo jnuiolabiliter obseruarj. Jn cuius nostre confirmacionis testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno et tempore supradictis."}, {"df": "427", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skänninge", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "428", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekänner iag Sigfred Bertilsson för alle the gode män, som thetta mitt öpne bref se eller läse, att anno Domini 1335 war iag i Nedre Sattegunde att uppwisa theris ägaskillnom, och wori thesom råå a skilldom fundin, som nembdis, först: Karhiawaha, Pällimatkanoija, Kafhijomäki, Sohojåensos, Erimeisränko, Källarnomin, Päxenpätäjä, Kulta, Kipperkallin, Lähilächte, Sohostensilta, Liustensari, Pappin Sohon Kullast, then wire ware Nomenåijenniska, Sohon Karfsten ojan sos; tho wari ock thesse gode män med mig, som ähr först: Hendrich Johansson Såuda, Bertil Nielsson Sorkis och Johan Matsson Pålssa. Här på badom wij den gode man her Andrei Edwardsson trygad sitt sigill här nedanföre på åhr, som föreskrifwet är."}, {"df": "429", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item Henricus de Abo et suus socius, qui ipsum volnerauit et quem ipse volneravit, pro excessu adhuc satisfacere teneantur."}, {"df": "430", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod nos Benedictus, diuina miseracione episcopus Aboensis, litteras habemus venerabilis patris, dominj fratris Petri, eadem gracia archiepiscopi Vpsalensis, [vidisse] in hunc modum: Jn nomine Dominj amen. Cum anno eiusdem (etc. Se n. 80). Jn cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum."}, {"df": "431", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Hennikinus Øsara [et] Cristina, Øsors maritus (ͻ: -ta), salutem in omnium saluatore. Tenore presencium declaramus vniuersis protestantes, nos possessionem prediorum nostorum in insula nostra, dicta Lunta, prout iure hereditario possedimus, dilecto nobis domino Henrico, curato in Tenalum, iuxta consensum et beneplacitum omnium heredum nostrorum vendidisse pro sue voluntatis libito co[m]mutandam ac sine contradiccione qualibet ordinandam. Vt autem huiuscemodi vendicio seu apropriacio in posterum firmior solidiorque perseueret, ne per nos seu per quoscunque heredes nostros impediri seu retractari valeat, presentem cedulam sigillis domini Laurencij Conradi pictoris, Iohannis Ionisson, Thetmari et Conradi Paris vna cum sigillo proprio duximus roborandam. Scriptum Abo anno Dominj mcccºxxxvjº, fferia quinta ante dominicam Oculj."}, {"df": "432", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Benedictus, Dej gracia episcopus Aboensis, dilectis in Christo filiis omnibus Alandiam inhabitantibus jn Domino dileccionem et salutem. Quamuis laycis, quantumcunque deuotjs, disponendi de rebus ecclesie nulla sit attributa facultas, quos obsequendi manet necessitas, non auctoritas inperandi, nos tamen magis diligimus, subditos nostros jnduci ad faciendum, quod iustum est, mansuetudine quam rigore. Hinc est, quod ad instanciam domini nostri archiepiscopi, ex consensu nichilominus et beniuolencia plurium de vobis tunc presencium et eciam meliorum, clericis curatis in Alandia totam integram decimam de foca absque diuisione qualibet nos adiudicasse recognoscimus per presentes. Volumus igitur et districte precipiendo mandamus, quatenus singuli vestrum curato in sua parrochia integram decimam de foca, vt premittitur, exhibere studeatis, prout censuram ecclesiasticam volueritis euitare. Datum anno Dominj mcccxxxvj, tercio nonas Marcij, nostro sub sigillo."}, {"df": "433", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "434", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Jacobus Korlafas salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium notum facio vniuersis, me viro discreto Gerardo Pariis, ciui Aboensi, curiam meam in Hirwisalo sitam, cum omnibus suis adiacenciis infra sepes et extra, videlicet agris, pratis, siluis, pascuis, piscarijs et aliis quibuscunque in humido et sicco sibi attinentibus, pro centum viginti marchis denariorum sweue monete sub vero et legali vendicionis titulo, cum requisicione dilecte consortis mee, Gertrudis, et beniuolencia ac aliorum amicorum suorum et propinquorum, plenarie dimisisse dicto Gerardo ac heredibus suis, absque impeticione mea vltra (ͻ: vel) meorum heredum quorumcunque, in perpetuum possidendam. Jn cuius rei euidenciam firmiorem sigilla venerabilis patris, domini Benedicti, Aboensis episcopi, ac aliorum nobilium, videlicet Eringislonis Andreasson, aduocati Finlandensis, prioris conuentus fratrum predicatorum jn Abo, Cristiærni Skerebek et ciuitatis Aboensis supradicte vna cum sigillo proprio jnstanter peto presentibus coapponi. Scriptum Abo anno Dominj mº cccº tricesimo sexto¹, secunda feria pasche. Testes autem huius facti, dicti fastæ, sunt isti, videlicet Nicolaus Hokonson², Conradus pictor, Thetmarus sutor et Nicles Hwite, ex parte mea; ex parte vero Gerardi: Mathias Skæliæ, Falco, Thetmarus Lydelsket et Henikinus Lydelsket³; forskælaman autem Kysill."}, {"df": "435", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Jacobus¹ Sorlofan²(!) salutem jn Domino sempiternam. Tenore presencium recognosco me a viro discreto Gerardo Pariis³ omne precium mihi promissum, videlicet centum viginti⁴ marchas sweuorum denariorum, pro bonis meis⁵ predialibus jn Hirwesalo sitis, sibi per me venditum (ͻ: -tis), integraliter subleuasse, quare ipsum Gerardum heredesque suos quoscunque super secundaria requisicione dictorum denariorum, per me jam integraliter leuatorum, liberos per presentes facio et quittatos. Jn cuius recognicionis testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Scriptum Abo anno Dominj mcccxxxº sexto⁶, fferia secunda⁷ pasche."}, {"df": "436", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "437", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "438", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Ffrater Petrus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, discretis viris vniuersis laicis terram Alandie inhabitantibus jn Domino dileccionem et salutem. Quia anno preterito, cum apud vos vjsitacionis officium ageremus, per nos et venerabilem fratrem nostrum, dominum Aboensem episcopum, tota decima de foca absque diuisione qualibet presbiteris curatis terre vestre de plurium et pociorum vestrorum consensu et beniuolencia fuerit adiudicata, vobis sane consulimus et salubriter vos monemus, quatenus ne quis vestrum hoc iudicium infringere presumat uel ei ausu temerario contraire, sed pocius integram ipsam decimam, presbiteris curatis vestris racionabiliter ymmo necessario propter plures causas assignatam, studeat fideliter exsoluere, vt tenetur mercedem a summo iudice recepturus. Datum anno Dominj mcccxxx sexto, jn profesto beati Barnabe apostoli, nostro sub secreto."}, {"df": "439", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "440", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Peter Ionesson, miles et advocatus Wyborgensis, salutem in Domino sempiternam. Cum qua[n]dam litteram, per reverendos et discretos viros consules civitatis Revaliensis confectam, super testimonio bonorum Henrici de Like et aliorum concivium civitatis eiusdem mihi directam, in ignem proiecerim et totaliter destruxerim, tenore presentum recognosco, quod vigor et virtus supradicte littere per me iam destructe debea[n]t non inmerito penitus aboleri. Ut autem pro calumnia malignantium nichil de contentis in destructa littera malitiose resurgat, et mentio, quam omnino reputo detestabilem, nulla fiat in posterum, presentem paginam meo sigillo duxi in premissorum testimonium muniendam. Datum Stocholmi anno Domini mcccxxxvi, die Iacobi apostoli."}, {"df": "441", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus uiris et discretis magistris consulum Reualie ceterisque ibidem Petrus Jonson, Viborgensis prefectus, in Domino sinceram dilect[i]onem et salutem. Veniens ad me nuncius vir et conciuis Rigbodæ vnam literam ex parte vestra a me, que uos tangit, deligenter inquisiuit, quam cum diligencia inter res magnas quesiui, illam inuenire non potui. Cum in Sueciam rediero, uolo illam querere et diligenter inuestigare inter res magnas et vobis libenter restituere, si illam inuenio. Paratus ero pro uobis, que uobis grata nouero, in quibus a uobis requeror. Datum Wiborgh anno Domini m°ccc°xxxvi, in die inuencionis beati Stephani."}, {"df": "442", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "443", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vårfruberga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vniuersis presencia uisuris uel audituris Peter Jonesson, miles et aduocatus Wiiborgensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi me honestis viris conciuibus Reualiensibus liberam autoritatem ac bonam licenciam mercandi in tribus ciuitatibus absque vllo inpedimento dedisse, videlicet in Wiiborch, in Weckelax et in Wiirlax, et ipsos ibidem vna cum meis subditis in omni honore ac reuerencia promouentes. Datum in claustro Vrowenberch anno Domini m°ccc°xxxvj,° sequente die Michaelis."}, {"df": "444", "dating_start_year": "1336", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "445", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Æringislo Andreas[son], prefectus terre Finlandensis, in Domino salutem sempiternam. Nouerint vniuersi tam posteri quam presentes, quod discreto viro domino Olauo (ͻ: Elauo), canonico ecclesie Aboensis, do et assigno a[u]ctoritate domini mej regis, qua fungor, siluam quandam de nouo occupandam et colendam, infra limites parochis (ͻ: -ie) Rusku sitham, Sexu nominatam, subiciensque eam iuri sweuico quoad exhibiciones exhibendas sicut alias siluas de nouo occupatas, quam quidem siluam per Haquinum Ripsa et alios sex discretos j[n] quatuor limites limitari feci et disiungi, sub tributo quatuor marcarum butiri cum aliis iure omnibus procumbentibus et (ͻ: ex) more annuatim persoluendo. Jnfimo te sicut et alios occupatores siluarum de nouo, infra hinc et quatuor annos inclusiue, a tributo et omni solucione extraordinaria habere uolo supportatum. Jn cuius donacionis, assignacionis et limitacionis euidenciam sigillum meum presentibus est appensum. Datum Abo anno Domini mcccºxxxºvijº, jn die Marie Magdalene."}, {"df": "446", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Gregorius Magnusson, illustris regis Suecie dapifer, omnibus et singulis parrochiam Sauilax³ inhabitantibus jn Domino dileccionem et salutem. Noueritis, nos predicti dominj nostri regis, veras et saluas et cum minori ipsius sigillo pendentj signatas, vidisse litteras in hec verba: Magnus, Dei gracia rex Suecie et Noruegie, dilectis sibi in Christo omnibus parrochiam Sauilax⁴ inhabitantibus (etc. Se n. 52). Volumus igitur et vobis firmiter precipiendo mandamus, quatenus predicto domino Aboensi episcopo decimas et tributa sibi per vos debita iuxta formam et modum supradicti mandatj dominj nostri regis expedite et sine contradiccione qualibet exsoluere et exhibere nullatenus omittatis, prout graciam predicti dominj nostri regis et nostram diligitis et fauorem. Datum jn castro Aboensi anno Dominj m ccc xxx septimo⁵, feria tercia proxima post festum exaltacionis sancte crucis."}, {"df": "447", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "448", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ego Laurencius Pætærsson, aduocatus Aboensis, diligenti inquisicione et examine factis super controuersia, que vertitur inter dominum Henricum, nunc curatum in Saw, et Ericum [in] Kulla super quibusdam bonis in villa dicta Steensbøle, veraciter comperi, eadem bona predicto Henrico, primo per legiferum ac deinde per alios, quorum interfuerat de talibus iudicare, vt patet in bonis (ͻ: litteris) eorundem, quas diligenter vidi et inspexi, vero jure et integro fuisse adiudicata. Jdcirco mando eidem Erico firmiter ex parte domini regis per presentes, quatenus statim, visis presentibus et auditis, se de predictis bonis celeriter et sine omni impedimento remoueat, committens et assignans eadem bona predicto domino Henrico vel suo vero mandato. Alioquin, si adhuc eadem bona a se [non?] abiecerit, prout legum postulauerit [ordo?], grauius punietur. Scriptum anno Dominj mºcccºxxxvijº, die sancti Andree."}, {"df": "449", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1337. … Under denna vinter insmuglade Karelarne Tyskar (= Svenskar) och slogo Ryssarne, (nämligen) många Novgoroder och utländske handlanden i Ladoga och kristna, som bodde i Karelen; men själfva flydde de till Tyska köpingen (= Viborg), och därefter nedhöggo de många kristna från den Tyska köpingen."}, {"df": "450", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno MCCCXXXVII. Item Hinricus Abo promisit pro concivio ad Martini persolvendo xij oras, pro quibus posuit 1 ollam."}, {"df": "451", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Benedictus, Dej gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos omnia bona nostra, mobilia et immobilia, absque omni excepcione, in villa dicta Mudhusum, parrochia Pargasum sita, per nos personaliter acquisita, soluimus fabrice ecclesie nostre Aboensis pro septuaginta marchis denariorum sweuorum, in quibus racione mutui eidem fabrice tenebamur obligati, pronunciantes nos et successores nostros necnon et heredes nostros ac quoscunque alios, per quos predicta possent jmpeti seu eciam impediri, nullum ius penitus nunc habere vel in posterum habituros jn sepedictis bonis perpetuo memorate fabrice deputatis. Jn cuius solucionis, pronunciacionis, deputacionis euidenciam sigillum nostrum et sigillum capituli nostri presentibus sunt appensa. Datum et actum anno Dominj mºcccº trecesimo octauo, jn profesto apostolorum Philippi et Jacobi."}, {"df": "452", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi presentem paginam inspecturj, me, Fulconem, dictum Skelga¹, venerabili patri, domino Aboensi, quoddam pratum duodecim² plaustrorum, juxta curiam meam situm, pro vna timbria cum dimidia bonarum pellium, dictarum bogaskin, in pignus³ tali exposuisse racione, quod si sepedictum pratum infra festum sancti Michaelis iam proximum per me redemptum [non] fuerit et pelles solute, tunc, computato primo pellium precio, pro cuiuslibet plaustri prato dimidiam marcham denariorum jdem dominus Aboensis mihi dabit et pratum sepetactum sibi suisque successoribus cedat perpetuo possidendum. Jn cuius rei euidenciam maiorem sigillum meum vna cum sigillis discretorum virorum, dominj Menichini de Hattilum⁴ ac Hermanni Hundebæch⁵ presentibus sunt appensa. Scriptum Korosum anno Dominj mºcccºxxxviiiº, jn festo apostolorum Philippi et Jacobi."}, {"df": "453", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Gerardus Paris, ciuis Aboensis, et vxor sua¹, Mecchildis, salutem jn Domino sempiternam. Tenore presencium notum facimus vniuersis, nos venerabili jn Christo patri, domino Benedicto, Dei gracia episcopo Aboensi, curiam nostram in Hyrwisalo² sitam, cum omnibus suis adiacenciis infra sepes et extra, videlicet agris, pratis, siluis, pascuis, piscariis et aliis quibuscunque in humido et sicco sibi attinentibus, pro centum quadraginta³ marchis denariorum sweue monete sub vero et legali vendicionis titulo cum requisicione et beniuolencia propinquorum nostrorum⁴ legaliter et plenarie dimisisse totamque pecuniam, pro predicta curia nobis debitam et promissam, ab eodem venerabili domino integraliter subleuasse. Jn cuius vendicionis testimonium et subleuacionis recognicionem testes, dicti ffastæ, ex vtraque parte nominati, fuerunt hic subscripti; primo videlicet tunc(?)* proconsules Aboenses⁵, Nicolaus Finlandh et Hermannus Clouæri⁶, Friusten** vice aduocatus castri Aboensis, Hermannus Hundebech, Hennichinus Lyndensketh⁷, Conradus pictor, Thorstanus Frukirenmæs, Gerardus Sniællæ***, Nicolaus Estlandh⁸ et alii quam plures consules et ciues ciuitatis eiusdem. Et quamuis tam discretorum testimonia in isto vel maiori negocio (vel⁹) sufficerent, ad cautelam tamen maiorem et perpetui roboris firmitatem sigillum ciuitatis Aboensis ac terre Finlandie necnon et testium inscriptorum¹⁰ petimus presentibus assignari. Datum Abo anno Dominj mcccºxxxviij, jn die sancti Iohannis ante portam latinam."}, {"df": "454", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "455", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Benedictus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium pateat vniuersis, quod litteras infra scriptas, quas habet, vt credimus, Eskillus Eskilli, nepos noster, reuocamus, cassamus et penitus irritamus, primo videlicet quam habet super Øningiaby, aliam quam habet super bonis dictis Hekklinge, quia constat euidenter, quod eidem Eskillo deputaueramus bona equiualencia pro predictis; jtem terciam litteram obligatoriam, quam habet super quinquaginta marcis, vt credimus, Et causa reuocacionis istius tercie littere satis patet et probabitur, si sit opus. Jn cuius reuocacionis, cassacionis et irritacionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Kuusto anno Dominj mcccºxxxviijº, feria 6:ta proxima ante Symonis et Jude."}, {"df": "456", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis, Benedictus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Graciam meretur amittere, qui ingratus extiterit gracie sibi facte. Hinc tenore presencium pateat vniuersis, quatenus heredes quicunque gaudeant libere donacionibus omnibus eis per nos factis, tali condicione videlicet, si promiserint, ordinacionem per nos factam super bonis omnibus ad nos pertinentibus in Øningiaby integraliter stare inconcussam. Alioquin reuocamus donacionem de predictis bonis quondam per nos factam. Jn cuius reuocacionis euidenciam sigillum nostrum et sigillum capituli nostri presentibus [sunt] appensa. Actum [anno] Dominj mcccxxxviij, feria sexta ante Symonis et Jude."}, {"df": "457", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Venerabili in Christo patri ac domino suo, reuerendo f[r]atri Petro, miseracione diuina archiepiscopo Vpsalensi, capitulum ecclesie Aboensis, tocius deuocionis famulatum, cum omni reuerencia et honore. Quam sit ecclesiis ipsarum dispendiosa vacacio quamque periculosa esse soleat animabus, non solum iura testantur, verum eciam magistra rerum experiencia lucide manifestat. Sane vacante ecclesia nostra Aboensi per mortem reuerendi patris nostri domini B[enedicti], Dei gracia bone memorie quondam episcopi nostri, sub anno Domini m°ccc°xxxviij°, nono kalendas decembris (= nouembris), et ipsius corpore cum reuerencia ecclesiastice tradito sepulture, fuit ab omnibus nobis dominica infra octauam Martini dies concorditer assignatus cum continuacione dierum sequencium ad electionem futuri pontificis celebrandam. Vocatis interim canonicis absentibus et conuenientibus die supradicto ad capitulum Aboense canonicis vniuersis, hortabamur, ut in electione facienda quilibet haberet Deum pro oculis et vtilitatem ecclesie preferret suis propriis comodis et priuatis. Hiis itaque peractis nulloque alio tractatu interueniente, vno de nobis sic dicente: Jn nomine sancte trinitatis ego eligo dominum Hemminggum in episcopum et pastorem ecclesie Aboensis, statim subito et repente surreximus omnes et vnanimiter in dictum dominum Hemminggum consensimus et in continenti eum vna voce et vno spiritu elegimus in nostrum et ecclesie Aboensis episcopum et pastorem, virum utique prouidum, litterarum sciencia, uita et moribus merito commendandum; ad cautelam tamen vnus nostrum vice sua et omnium de capitulo eum elegit sollempniter in hunc modum: Ad honorem Dei omnipotentis, beate Marie semper virginis tociusque curie celestis ego Elauus, canonicus Aboensis, uice mea et omnium de capitulo dominum Hemminggum, concanonicum meum, eligo in nostrum et ecclesie Aboensis episcopum et pastorem, jpsumque sic electum cantando 'Te deum laudamus' ad altare maius perduximus, jpsoque intronizato, ut moris est, electionem sic sollempniter factam publicauimus in communi. Sanctitati igitur vestre humiliter duximus supplicandum, quatinus supradictam electionem, sic canonice celebratam, dignemini confirmare. Vt autem nos electionem nostram taliter celebrasse noscatis, hoc nostre electionis decretum sanctitati vestre sigillo capituli et sigillis nostris priuatis mittimus roboratum. Actum Abo in ecclesia cathedrali ut supra, in octaua sancti Martini."}, {"df": "458", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia, Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Benedictus swecus, ordinarium predicatorem (= predicatorum) instituit. Huic ortus sancte Birgitte nocte natiuitatis sue reuelatur. Obiit anno MCCCXLVIII:o (= MCCCXXXVIII); in summo choro ad latus beati Hemingi sepelitur. b) Item (anno 1380, die mensis 31 januarii) dixit idem testis (= Petrus Olaui, prior de Alvastra), quod audiuit a domino Hemmingo, episcopo Aboensi, qui dixit se audiuisse a reuerendo et deuoto viro domino Benedicto, antecessori suo, quod adueniente tempore, quo puella Brigida esset nata, idem tunc sacerdos nomine Benedictus, qui tunc erat parochianus seu parochialis clericus* vicinus illius ecclesie, ubi domina Brigida nata fuit, qui dominus Benedictus postea fuit episcopus Aboensis, vite approbate et etatis prouecte, vigilando in oracione vidit nocte quandam nubem lucidam, et in nube sedentem virginem, habentem librum in manu sua, cui sacerdoti ammiranti eadem virgo dixit: nata est, inquit, Birgero quedam filia, cuius vox ammirabilis audietur per mundum."}, {"df": "459", "dating_start_year": "1338", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1338. … Denna vår tågade Novgoroderna med posadniken Feodor till Neva, och medan de stodo under Orechov, hade de beskickningar med Tyska (= Svenska) vojevoden Sten; men det vardt ingen fred, utan Novgoroderna återvände till Novgorod. Tyskarne förde mycket krig med Karelarne i Onegatrakten; sedermera uppbrände de jämväl Ladogas förstad, dit de framryckt, men intogo ej staden. Därefter tågade raska Novgorodsbor med vojevoderna och bekrigade Tyska (= Svenska) Gorodetska Karelen och ödelade mycket deras land och uppbrände egendomen och nedhöggo boskapen; och de återvände alla friska med fångar. Samma år kommo Tyskarne från köpingen att bekriga Toldoga, och därifrån tågade de till Vodska landet, men intogo ingenting, ty de hade aktat sig. Och Koporierne uttågade med Feodor Vasiljevitsch och slogo dem; och där blef Michail Koporianin, en duglig karl, dödad och hästen under Feodor sårad utan att han själf tog någon skada: de hade nämligen uttågat med ett ringa antal. Men furst Narimont var i Litthaven; och de skickade många bud efter honom, och han kom icke, och han lät till och med föra sin son, vid namn Alexander, ut från Orechov och kvarlämnade endast sin ståthållare. … Samma vinter skickades af vojevoden Patrik från Tyska köpingen Viborg sändebud till Novgorod angående fred, sägande 'Svenska fursten ger icke ut det att något fredsbrott med Novgorod inträffat, men att vojevoden Sten åstadkommit det efter eget hufvud'. Och Novgoroderna skickade Kusma Tverdislavitsch och Alexander Borisovitsch såsom sändebud, och dessa medförde fred, afslutad efter det fredsfördrag, som blifvit ingånget med storfursten Jurij vid Neva. Men angående Kobylitska Karelen skulle beskickning afgå till den Svenska fursten."}, {"df": "460", "dating_start_year": "1339", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Steno Thurszon, aduocatus Wyborgensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestans publice recognosco, me iusto ex debito obligatum teneri prudentibus viris ac discretis dominis consulibus ciuitatis Reualiensis vniuersis in sedecim marcis argenti et octo øras, quas pro vna lasta carnium ad vsus meos exposuerunt, in proxima dominica carnispriuii sine aliquo impedimento finaliter persoluendas. In cuius protestacionis et recognicionis testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum anno Domini mcccxxx nono, in die Georgii martyris gloriosi."}, {"df": "461", "dating_start_year": "1339", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Elauus, canonicus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium recognosco, me viro discreto domino Laurencio, canonico Vpsalensi, et sue ecclesie Valentunum in viginti quatuor marchis denariorum Sweue monete nunc currentis vel ipsarum valore, ante festum sancti Johannis baptiste proximo venturum vtique persoluendis, fore veraciter obligatum. Jn cuius euidenciam sigillum meum presentibus est appensum. Scriptum anno Domini m°ccc°xxx° nono, in aduincula sancti Petri."}, {"df": "462", "dating_start_year": "1339", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "463", "dating_start_year": "1339", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1339. … Detta år affärdade Novgoroderna Kusma Tverdislavitsch och Alexander Borisovitsch jämte följeslagare, och från ärkebiskopen dess systerson Matvei, öfver hafvet såsom sändebud till Svenska fursten; och de foro till honom i Murmanska landet (= Norge), till staden Lüdovl (sannolikt Lödöse) och afslutade fred enligt gamla bref; men angående Karelarne sade de sålunda: 'om våra rymma till eder, huggen dem eller hängen dem; eller om edra komma till oss, göra vi på samma sätt med dem, på det de icke må lisma emellan oss. Men dessa utleverera vi icke; de äro kristnade till vår tro, och dessutom äro icke många af dem kvar; annars hafva alla genom Guds vrede dött'."}, {"df": "464", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod ego Iohannes in Steensbole recognosco me leuasse a venerabili jn Christo patri (ͻ: -tre), domino Hemingo, permissione diuina episcopo Aboensi, illas xl marcas denariorum, jn quibus predecessor suus, dominus B[enedictus], bone memorie, condam episcopus Aboensis, patri meo tenebatur obligatus, pro quibus eundem dominum meum H[emmingum], tam ex parte mea, quam fratris mei, liberum reddo et quitatum. Preterea recognosco me debere sibi dare quolibet anno xx marcas denariorum sweuorum nunc currencium vel earum valorem jn pecoribus et bytyro seu aliud (ͻ: aliis) rebus, prout solent recipere mercatores, de exaccione jn parrochia Borga et capellis sibi annexis,* ac eciam [sigilla] virorum, dominorum Henrici de Borga, Ærnwasti jn Kirkislæt, Nicolai Vellus et Pauli de Tenala, quia proprium sigillum non habeo, presentibus sunt appensa Datum jn Kirkislæt anno Dominj mºcccºxlº, feria 2:da post dominicam Reminiscere."}, {"df": "465", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "466", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Benedictus episcopus, seruus seruorum Dej, dilectis filiis preposito, decano et archidiacono ecclesie V[p]salensis¹ salutem et apostolicam benediccionem. Querelam dilecti filij Henrici Hartmannj, rectoris ecclesie de Saxamækj², Aboensis dyocesis, accepimus continentem, quod licet priori generalj et fratribus ordinis predicatorum per apostolice sedis priuilegium indultum fore dicatur, vt possint habere altare portatile, super quo in locis et villis quibuslibet, sine preiudicio tamen parrochialium ecclesiarum, missam et alia diuina officia celebrare valeant, tamen prior et fratres domus dictis³ (ͻ: -ti) ordinis prope ciuitatem Aboensem, pretextu indultj huiusmodi, in parrochia dicte ecclesie Saxamæke⁴ super altare portatilj missam et alia diuina officia celebrare et ad missam et diuina huiusmodj parrochianos dicte ecclesie conuocare et oblaciones recipere ac in vsus suos conuertere propria temeritate presumunt, in eorundem rectoris⁵ et ecclesie preiudicium et grauamen. Cum autem dictus rector, sicut⁶ asserit, dictorum prioris et fratrvm dicte domus potenciam merito perhorrescens, eos infra ciuitatem seu dyocesim Aboensem nequeat⁷ conuenire secure, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus, vocatis qui fuerint euocandj et auditis hincinde propositis, quod iustum fuerit, appellacione remota, decernatis, facientes, quod decreueritis, per censuram ecclesiasticam firmiter obseruarj. Testes autem, qui fuerint nominatj, si se gracia, odio uel timore subtraxerint, censura similj, appellacione cessante, cogatis veritati testimonium perhibere, non obstante, si eidem ordinj a sede apostolica sit indultum, quod persone eiusdem ordinis ad iudicium aut suspendj uel excommvnicari sev ipsi uel dictj ordinis loca interdici non possint, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem et qualibet alia dicte sedis indulgencia generalj uel specialj, cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam uel totaliter non insertam nostre iurisdiccionis explicacio in hac parte valeat quomodolibet impediri, que quoad hoc ipsis volumus aliquatenus suffragari. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis⁸ interesse, duo vestrum nichilominus exequantur. Datum Auinione v⁹ kalendas Junii pontificatus nostri anno sexto."}, {"df": "467", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Benedictus episcopus, seruus seruorum Dej, dilecto filio decano ecclesie Vpsalensis salutem et apostolicam benediccionem. Sua nobis dilectus filius Henricus Hartmanj, rector parrochialis ecclesie de Sexamæki, Aboensis dyocesis, peticione monstrauit, quod de antiqua et approbata et hactenus pacifice obseruata consuetudine in ciuitate et dyocesi ac prouincia Vpsalensi, de qua quidem prouincia ciuitas et dyocesis Aboensis fore noscuntur, exstitit, quod rectores parrochialium ecclesiarum ciuitatis et dyocesis ac prouincie predictarum parrochianos, ecclesiarum suarum decimas sibi et predictis ecclesiis debitas non soluentes, monere possunt, vt decimas ipsas a se debitas rectoribus persoluant eisdem; et, si iidem parrochiani per eosdem rectores canonice moniti, vt decimas persoluant, easdem prefatas decimas non persoluerint infra competentem terminum ad hoc prefixum, eisdem prefati rectores parrochianis ipsis possunt ingressum ecclesie interdicere et deinde, eorum contumacia excrescente, eos a suscepcione sacramentorum ecclesiasticorum suspendere; et, si iidem parrochiani sic interdicti et suspensi huiusmodi interdicti et suspensionis sentencias per 3:s septimanas tolerarint, pro singulis predictis septimanis, quibus sentencias tolerarint easdem, 3:s marcas monete (monete) in illis vsualis eisdem rectoribus nomine pene soluere tenentur, quarum quidem marcarum 3:a predictis rectoribus et alia 3:a fabrice ecclesiarum earundem ac reliqua tercia partes locorum ordinariis applicantur; et hec omnia in eisdem ciuitate et dyocesi ac prouincia Vpsalensi fuerunt publice obseruata a tempore, cuius contrarij memoria non existit, et quod, cum Mathias de Rapalum, Cuningas de Rapalum, Ollj Neuari* de Rapalum, Lazo de Vendentaka, Menracas de Vende[n]taka, Pauo de Vendentaka, Olli de Salu, Olla Dysa de Voypala, Nykki Vargh de Voypala, Callas de Voypala, Meilanpeti de Voypala, Anundi de Voypala, Marci de Voypala, Handupoter** de Hiccala, Memo de Ryduala, Somalayni de Riduala, Henric de Hactissanpoyca, Azico de Hactissænpoyca, Juddi de Hactissænpoyca, Melico de Iudicala, Meluncta de Cartala, Melita de Hyrfala, Ye de Oncala, Satato de Laynamæsse*** et Somalayna de Harala, laici prefata (ͻ: -te) Aboensis dyocesis prouincie supradicte, parrochiani eiusdem ecclesie de Sæxmæky, decimas de prouentibus quarundam terrarum et possessionum et aliorum bonorum, que infra limites parrochie eiusdem ecclesie de Sæxamæki optinebant, eidem ecclesie debitas prefato Henrico rectori soluere non curarent, predictus Henricus rector eosdem canonice monuit, vt infra certum terminum peremptorium competentem decimas de predictis, a se predicte ecclesie de Sæxmæki debitas, eidem rectori soluere procurarent; et quia predicti parrochiani huiusmodi decimas eidem rectorj infra dictum terminum et post soluere contumaciter non curarunt, nullam causam racionabilem proponentes quare ad hoc minime tenerentur, prefatus rector eisdem parrochianis ingressum ecclesie interdixit et tandem, eorum contumacia excrescente, a sacramentorum ecclesiasticorum suscepcione suspendit eosdem; quas quidem interdicti et suspensionis sentencias prefati parrochiani per tres septima[na]s et amplius sustinuisse noscuntur penam incurrendo predictam; et subsequenter, dum venerabilis frater noster Petrus, archiepiscopus Vpsalensis, dyocesim Aboensem iure metropolitico visitaret, Thomas Johannis, canonicus Vpsalensis, auctoritate a predicto archiepiscopo sibi in districtu terre Tawastie Aboensis [dyocesis] in hac parte commissa, ad instanciam dicti rectoris prefatis parrochianis ad suam presenciam euocatis, prout id eidem archiepiscopo ad suam prouinciam visitando de simili consuetudine competit, quia sibi de premissis in iudicio legitime constitit, exigente iusticia pronunciauit et declarauit, eosdem parrochianos per eundem rectorem occasione premissa rite interdictos et suspensos fuisse, eosque predictas interdicti et suspensionis sentencias per 3:s septimanas et amplius pertinaciter tolerasse et propter hoc in penam trium marcarum monete predicte pro sigillis (ͻ: singulis) septimanis predictis incidisse, ipsosque parrochianos ad soluendum eidem rectori 3:s marcas predictas sibi pro 3:a et fabrice predicte sue ecclesie pro alia tercia necnon loci ordinario pro alia tercia partibus condempnauit; quare predictus rector nobis humiliter supplicauit, vt huiusmodi processum dictj Thome apostolico faceremus munimine roborari. Quocirca discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatenus processum ipsum dicti Thome, sicut est iustus, facias per censuram ecclesiasticam, appellacione remota, firmiter obseruari. Datum Auinione xvj kalendas Julij pontificatus nostri anno sexto."}, {"df": "468", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Benedictus episcopus, seruus seruorum Dej, dilecto filio decano ecclesie Vpsalensis salutem et apostolicam benediccionem. Sua nobis dilectus filius Henricus Har[t]manni, rector parrochialis ecclesie de Saxamæki, peticione monstrauit, quod nonnulli parrochiani ipsius ecclesie Aboensis dyocesis de prouentibus terrarum, vinearum, ortorum, molendinorum, pratorum, possessionum ac aliorum bonorum, que infra limites parrochie ipsius ecclesie obtinent, decimas eidem ecclesie debitas predicto rectori soluere indebite contradicunt, quandam prauam consuetudinem, que corrvptela dicenda est pocius, pretendentes, videlicet quod de talibus nullj adhuc decimas persoluerunt. Cum igitur tanto grauiora sint crimina, quanto infelicem animam detinent diucius alligatam, ac in signum vniuersalis dominij quasi quodam tytulo specialj dominus decimas reseruarit, discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatenus, si est ita, prefatos parrochianos, vt, consuetudine huiusmodi non obstante, decimas de predictis prefate ecclesie debitas eidem rectorj persoluant integre, vt tenentur monicione premissa, per censuram ecclesiasticam, appellacione remota, preuia racione compellas. Testes autem, qui fuerint nominatj, si se gracia uel odio uel timore subtraxerint, censura similj, appellacione cessante, compellas veritati testimonium perhibere. Datum Auinione xvj kalendas Julij pontificatus nostrj anno sexto."}, {"df": "469", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Hemingus, Dei gracia episcopus Aboensis, honorabili viro ac dilecto in Christo filio, domino Elauuo, canonico ibidem, sinceram in Domino dileccionem cum salute. Mandata celestia efficacius gerimus si nostra cum fratribus onera participamur. Proinde [cum?], diuina disposicione ad curam pastoralis officij ecclesie Aboensis vocati, re(p)perimus numerum canonicorum per predecessores nostros, prout possibile fuerat, competenter instaura(n)tum, nos, volentes diuini nominis cultum ampliare, preposituram vnam, consenciente, ymmo instante, venerabili capitulo nostro, de nouo creauimus in ecclesia nostra Aboensi memorata, tum propter ipsius ecclesie honorem ampliandum, tum propter ecclesiastica ministeria disponenda, tum propter curas et sollicitudines nostras et successorum nostrorum, qui pro tempore fuerint, ut premittitur, releuandas. Prepositus namque, maxime vbi archidiaconus non est, auris episcopi est et esse debet, ut cuncta ad episcopum referat nec contra eius decretum aliquid ordinare presumat, sed eius iussionibus studeat in omnibus obedire. Nos igitur de vestra persona, quam veneranda canicies, sollers prudencia et labores quam plurimj, pro ecclesia sepius consumpti, non mediocriter commendant, noticiam plenam habentes, et laudabilem memoriam pro tempore nostro, postquam ad Finlandiam venimus, memoriter retinentes, vobis prefatam preposituram conferimus per presentes, dantes et assignantes vobis curam et amministracionem in spiritualibus et temporalibus in nomine sancte trinitatis et indiuidue vnitatis. Et quia prebenda, quam sicut canonicus habuistis, non sufficit ad collate vobis predicte dignitatis onera supportanda, prebendam illam et prebendam Nowsiensem, nunc vacantem, insimul vniendo colligacione perpetua combinamus, quam sic vnitam vobis et vestris successoribus deputamus, annectentes eidem ecclesias curatas Resa, Santamala et Lundis cum cappellis earundem, in quibus posuimus perpetuos vicarios, qui curam exercent animarum congruamque percipiant porcionem, prout in eorum litteris patentibus clarius continetur, ceteris omnibus obuencionibus, quocunque nomine censeantur, vobis et vestris successoribus cedentibus jure perpetuo duraturis. Jn cuius ordinacionis et collacionis euidenciam sigillum nostrum et sigillum capituli nostri presentibus sunt appensa. Actum et datum Abo anno mcccxlº, dominica proxima ante natiuitatem beate et gloriose virginis Marie."}, {"df": "470", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Norwegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium constare volumus euidenter, nos dilecto et fidelj nostro Danieli Niclisson castra nostra Aboo, Tawistahuus et Wiborgh cum terris, prouinciis ac omnibus aliis suis pertinenciis tenenda et regenda nostro nomine per quatuor annos continuos, a festo beati Martinj proximo computandos, commisisse tali condicione, quod tributum nostrum de Finlandia et Alandia, in pellibus variis, prompta pecunia, bytiro et pecoribus ac carpo regio proueniens, nobis integraliter transmittere debeat annuatim; residuum vero in aliis juribus et causis nostris jbidem emergentibus proueniens annis singulis pro dictorum castrorum edificiis ac suis et castrensium jnibi expensis et sumptibus absque alicujus computi reddicione debeat retinere. In cujus rej testimonium sigillum nostrum et sigillum consortis nostre karissime Blanche presentibus sunt appensa. Datum Stokholmis anno Domini millesimo ccc°xl:mo, die natiuitatis beate Marie virginis."}, {"df": "471", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Hemingus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod in presencia nostra et capituli nostri propter hoc constitutus honorabilis vir, dominus Elauus, prepositus Aboensis, bona sua propria Sexu nominata, infra limites cappelle Ruskæ sita, de nouo ex siluis culta per eum et ex donacione regis ad eum deuoluta, de sua mera liberalitate in suorum remissionem peccatorum contulit fabrice ecclesie kathedralis in Abo iure perpetuo possidenda, cum omni iuris integritate, claris et legalibus limitibus limitata; prouise (ͻ: -so), quod vna marcha denariorum vsualium de censu exinde annuatim diriuando distribuatur singulis annis clericis de choro omnibus, qui intererint vigiliis et misse anniuersarij sui, quod post mortem suam instituit et postulauit fieri singulis annis certa die. Exinde siquidem domino Elauo nobis exstitit supplicatum, quatenus decimas dictorum noualium eidem fabrice donare dignaremur, maxime cum eidem cappello (ͻ: -le) Rusko ex alienacione tantillarum decimarum, cum consensu, ymo instancia pocius defensor[um] ecclesie facta, nullum vel modicum preiudicium generetur. Nos igitur profectum ecclesie nostre kathedralis in hoc casu cum dicto domino Elauo pie complectentes amoris affectu, suis iustis precibus excitati omnes tantum decimas prediales annuatim prouenientes de noualibus antefatis ipsi fabrice kathedralis ecclesie, vt predicitur, Aboensi propter notam eius indigenciam donari curamus perpetuo possidendas, dictam suam donacionem et ordinacionem in premissis et quolibet premissorum perpetuo tempore volentes obseruari ac super ordinacionibus huiusmodi yconomj, qui pro tempore fuerit, conscienciam onerantes. Jn quorum omnium euidenciam sigillum nostrum cum sigillo capituli nostri presentibus sunt appensa. Actum et datum anno Dominj mºcccºxlº, jn festo natiuitatis beate et gloriose virginis Marie."}, {"df": "472", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus viris et discretis magistro consulum ceterisque consulibus ciuitatis Rewaliensis Ernwastus, curatus in Kirkiuslayth, ac omnes et singuli parochiani ibidem salutem et ad eorum queuis beneplacita ubique beniuolos et paratos. Nouerit vestra discrecio, nos recepisse litteras vestras, in quibus nos honeste monuistis, quod si Johanni Clippiatori, concivi vestro, in aliquo obligaremur, sibi satisfaceremus; sin autem, hoc ipsum uobis intimaremus. Nos vero ad vestras respondemus litteras et protestamur, quod eidem Johanni in nullo penitus obligamur, sed ipse temere et absque nostro scitu unam ymaginem beati Olaui in ecclesia nostra collocauit et in suo recessu eandem repetebat, quam sibi tutores ecclesie negabant et adhunc negant, quousque ecclesie satisfecerit de vna marca denariorum Swecie monete, in qua sibi veraciter obligatur. Ceterum significamus, quod idem Johannes non solum nos verbis contumeliosis dehonestat, verum eciam homines nostros cum bonis eorum, ad vos velifacancium, temere detinet et arestat, cum tamen coram Deo de ipsa ymagine cum eo nunquam convenimus, nec intendimus conuenire; vnde rogamus, quod ipsum ab huiusmodi temeritate compescatis, et, soluta pecunia, in qua ecclesie tenetur, ymaginem suam libere transferat, vbicunque sue placuerit voluntati. In cuius protestacionis euidenciam sigillis discretorum virorum, videlicet Johannis, prefecti castri Aboensis, Beronis, legiferi terre nostre, ac Ragnwaldi, aduocati Nylandie, presens scriptum duximus sigillandum."}, {"df": "473", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Publicanda Upsalie in stacionibus: De pace veniencium et redeuncium. De laboricio in diebus festiuis. De predicacione crucis ad Carelos. De puplice penitentibus. De publicacione miraculorum beati Erici. Fiat recommendacio pro domino papa. Statu et omni gradu ecclesie o. s. v."}, {"df": "474", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "475", "dating_start_year": "1342", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Hemingus, permissione diuina episcopus Aboensis, reuerendo virojn Christo, dilecto domino Sygurdo, canonico Aboensi, dileccionem jn Domino et salutem. Jntelleximus, quod quidam layci, presertim in Alandia, decimas ecclesiis et clericis suis peruersis machinacionibus subtrahere moliuntur. Quidam enim ex eis quasdam porciones decimarum suis nauibus et gubernatoribus earundem, quidam retibus aliquas eciam porciones decimarum de foca statuunt primitus deputandas, et cetera, demum¹ de residuo inpendendam decimam asseuerant. Cum igitur laycis nulla sit de spiritualibus concedendi uel disponendi facultas, et Deus sibi decimas in signum vniuersalis dominij reddi precepit, nosque pati non possumus nec volumus, vt ecclesiarum et clericorum iura presumpcione² qualibet minua[n]tur, mandamus vobis, quatenus omnes et singulos in Alandia, qui racione personarum aut eciam prediorum uel aquarum decimas exhibere tenentur, ad eas cum integritate reddendas ante omnem aliam solucionem sev deputacionem per censuram ecclesiasticam auctoritate nostra specialiter in hac parte vobis commissa compellatis, prouiso, quod illos, qui jam temeritate propria decimas focarum suis constitucionibus, ymo pocius defatuacionibus³, presumpserant retinere, suis eciam retibus uel nauibus deputando, si moniti legittime reddere se graciose recusarint, excommvnicatos esse volumus ipso facto, quos nominatim denunciare publice non tardetis ab omnibus euitandos, postquam legittime, vt premittitur, monitj reddere se graciose noluerint et satisfacere competenter. Jn cuius commissionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno Domini mºccc quadragesimo secundo⁴, die corporis Christi."}, {"df": "476", "dating_start_year": "1342", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "477", "dating_start_year": "1342", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Clemens etc. Uniuersis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc. Ecclesiarum fabricis manum porrigere adiutricem pium apud Deum et meritorium reputantes, frequenter Christi fideles ad impendendum ipsis ecclesiis huius auxilium nostris inuitamus litteris et hortamur; et ut ad id eo forcius animentur, quo magis ex hoc animarum commodum se sperauerint adipisci, nonnunquam pro hiis temporalibus suffragiis spiritualia eis munera, videlicet remissiones et indulgentias, elargimur. Cum itaque, sicut venerabilis frater noster Hemmingus, episcopus Oboensis (!), nobis significare curauit, fabrica ecclesie Aboensis fidelium suffragio indigere noscatur, vniuersitatem vestram rogamus et hortamur in Domino, remissionem uobis peccaminum iniungentes, quatenus, attendentes prouide quod inter holocausta uirtutum illud Deo acceptabile redditur, quod de pinguedine caritatis offertur de bonis, uobis a Deo collatis, eidem fabrice pias elemosinas et grata caritatis subsidia erogetis, ut per subuentionem uestram huiusmodi eadem fabrica iugiter prosperetur. Nos enim de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confici, omnibus uere penitentibus et confessis, qui eidem fabrice manus porrexerint adiutrices, vnum annum et quadraginta dies de iniunctis eis penitenciis misericorditer relaxamus, presentibus post decennium minime valituris; quas mitti per questuarios districtius inhibemus, eas, si secus actum fuerit, carere uiribus decernentes. Datum Auinione viij kalendas decembris nostri anno primo."}, {"df": "478", "dating_start_year": "1342", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Uniuersis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc:a Licet is, de cuius munere venit, ut sibi a suis fidelibus digne ac laudabiliter seruiatur, de habundancia pietatis sue, que merita supplicum excedit et uota, bene seruientibus multo maiora retribuat quam ualeant promereri, desiderantes tamen reddere Domino populum acceptabilem bonorum operum sectatorem, fideles Christi ad complacendum ei quasi quibusdam allectiuis muneribus, indulgencijs uidelicet et remissionibus, inuitamus, ut exinde reddantur diuine gracie apciores. Cupientes igitur ut ecclesia Aboensis, ad quam, sicut accepimus, deuocionis causa confluit multitudo fidelium, congruis honoribus frequentetur et quod ipsi fideles ad eam eo libencius confluant, quo magis ibidem dono gracie salutaris conspexerint se refectos, omnibus uere penitentibus et confessis, qui ecclesiam ipsam in natiuitatis, cene, parasceue, pasche Domini ac pentecostes, quatuor principalibus beate Marie virginis, domine nostre, beati Michaelis archangeli, beati Johannis baptiste, sanctorum jnnocencium ac beati Henrici episcopi et martiris, omnium apostolorum et omnium sanctorum festiuitatibus necnon qualibet die infra octo dies easdem festiuitates inmediate sequentes deuote uisitauerint annuatim, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi, vnum annum et vnam quadragenam de iniunctis eis penitencijs singulis uidelicet festiuitatum ipsarum et alijs predictis diebus, quibus ecclesiam ipsam uisitauerint, ut prefertur, misericorditer relaxamus, presentibus post decennium minime ualituris. Datum Auinione viij kalendas decembris anno primo."}, {"df": "479", "dating_start_year": "1343", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris vel audituris Dan Niclisson, parcium orientalium prefectus, Johannes Gøtæson, aduocatus castri Wiborgh, Johannes Bændiczson, Hartekinus, Nicholaus Magnusson, Marquardus Fleegh, Nicholaus Guttæson salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium notum facimus vniuersis, quod nos ex parte domini nostri, jllustris principis domini Magni, regis Swecie, Norwegie et Skanie, et omnium regna sua eadem inhabitancium necnon et omnium amore sui facere uel omittere quicquam volencium et suorum cum honorabilibus viris consiliariis incliti principis domini Waldemari, regis Dacie, militibus et militaribus ac vniuersis suis hominibus in Estonia cum ciuitate Reualiensi et omnibus eam inhabitantibus ac aliis quibuscumque terram dicti domini regis Dacie in Estonia inhabitantibus, cuiuscumque condicionis aut status existant, treugas firme pacis et plene securitatis, tam in mari quam in terra, recepimus et fecimus ab hac die vsque ad proximam dominicam medie xl:me, per nos et singulos premissos sub fide nostra, super hoc prestita, inuiolabiliter conseruandas,* dolo et fraude quibuslibet procul motis; jta videlicet quod infra hinc et proximum festum sancti Martini predicti consiliarii domini regis Dacie in Estonia nuncios ad prefatum dominum nostrum regem Swecie destinare debeant, plenam potestatem ex parte tocius terre domini regis Dacie in Estonia habentes tractandi, causas terminandi aliaque singula faciendi et dimittendi. Ego vero Dan Niclisson prenotatus interim vel in persona propria vel per certum et ydoneum nuncium dominum meum, dominum regem Swecie, visitabo, notificaturus sibi de treugis memoratis; quas si ratas habere noluerit, extunc dictis consiliariis regis Dacie in Estonia, ciuitati Reualiensi et terre ad mensem integrum, antequam eis per aliquod regnorum dicti domini mei regis dampna vel violencia aliquatenus inferantur, hoc intimare debeo cum fide mea et compromiss(i)ariorum meorum predictorum. Jn quorum omnium testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum et actum Reualie anno Domini m°ccc°xl° tercio, vigilia ascensionis Domini."}, {"df": "480", "dating_start_year": "1343", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, von Gades gnadenn konigk des rykes Schwedenn vnd Norwegen vnnd des landes Slauen (= tho Schonen), allen den dussenn jegenwertigenn breff werden ansehenn vnnd lesenn jn dem Hernn ewige salicheyt. Merket an alle, dat wy im jar des Hernn dusent dreyhundert vnnd dreyvndeveertich, des frydags negest vor der borth der hilligenn junckfrowen Marien, mit den edlen mennernn Johann von Wydenn, Hynrick Loden vnnd Hynrick Lykes, wapendreger, vnnd Wennemer, rather tho Reuell, von wegenn aller vnnd jtzliker, de in Estlandt wonen, welcker landt thobehorth dem grothenn furstenn vnnd hernn Woldemar, konigh von Schwedenn (= Dennemark), vnsem allerleuestenn blothgewanthenn, ok der jennen, welck in der stadt Reuell wonen, als warhafftigenn vnd volmechtigen bodenn tho vns gesandt, hebben versönett vnnd vordregen in der wyse, de hir nha volgett: als thom erstenn, dat alle twist vnd thwidracht, zanck vnd vindtschop thuschenn vns vnd vnsern ryke von Sweden, vnse volck vnd alle vnse gonners, ridders vnnd gudemans, thwschen der stadt vnnd jnwoner des gemeltenn landes, allen vnnd itzlichenn vnnd ere gonners, gestillett vnnd neddergelecht vnnd gennzlickenn tho vergetunge gebracht, vnnd nummer vordann tho der gedechtnisse schollenn beropenn werdenn, eyn fast vnnd ware fride hebbenn ordinirt vnnd festigklichenn befestigett tho ewigenn tydenn tho duren; vtherhaluen dat de rechtenn, gesett vnnd fryheydenn vnsers slotes Wyburch in eren volle macht, als von olders gewonliken gewesenn is, fast schollen bliuen. Wen ouer ethliche [erer] edder ethlike von vnsen luden wedder de eyndracht desses fredes wedder de lude des gemeltenn Estlandes ethliche ouerdadt vnnd ouertretinge dede, welck Goth affkere, sodane ouertretinge schollenn dorch vns nha recht vnnd gesettenn manck den edlenn vnsers rykes gentzlich binnen eyn maenth des von der tydt, als sie vns vornunfftlichenn vnnd genochsam vorklaret vnnd tho kennen gegeuen, gedempett vnnd gentzlikenn neddergelecht werden; wan auer ethliche von den ludenn von Estlandt wedder vnse luede in ethlikenn dingenn ouertredenn, datsulue schall geliker wyse binnen eyn maenth von der tydt an dat den rechternn vnnd den bestenn dar ist tho kennen gegeuen, nha gesette vnnd recht manck den edlen in den lande gencklick (= gentzlick) geendigett werdenn vnd gestellett. Wen susz anders geschege, so werdenn wy doen vmb irlange vnsers rechten, dat vns aller nuttest dunkett. Vnder vnsem segell datum etc."}, {"df": "481", "dating_start_year": "1343", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "482", "dating_start_year": "1343", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Varberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Monastiset, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "483", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod nos Nicolaus, Vellus dictus, presbiter Aboensis dyocesis, Haquinus Ripsa, Jacobus Ripsa necnon et Gunno, Kumo inhabitans, venerabili in Christo domino Hemingo, diuina permissione episcopo Aboensi, in lxxx marcis denariorum nunc currentis monete recognoscimus teneri et esse veraciter obligatos, committentes obcionem (ͻ: opcio-) domino nostro episcopo predicto*, bona mea patrimonialia Kuffris, in parochia Masko sita, seu bona acquisita per me Nicolaum in Effraboaminne cum suis pertinenciis, uel eciam predictas lxxx marcas, quod istorum magis voluerit acceptare. Datum sub sigillis nostris anno Domini mcccxliiij, feria 6:ta post dominicam carnispriuij]."}, {"df": "484", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, permissione diuina episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestamur, quod dilecta nobis in Christo mater nostra, Katerina, bone memorie, legauit pro anima sua in extremis quinque oras terre cum domibus et ceteris pertinenciis in villa, que dicitur Aghursta, parrrochie Jumakyl situatas, fabrice ecclesie Vpsalensis, ex consensu nostro et Hemmingi Olafsson sororisque sue Elene, magis propinquorum necnon et Johannis Pætærsson, generi nostri, mariti Elene memorate. In cuius legacionis et consensus euidenciam firmiorem sigillum nostrum vna cum sigillis predictorum virorum presentibus sunt appensa (!). Datum et actum apud curiam nostram Kustu anno Domini m°ccc°xl° quarto, in profesto beati Marci evangeliste."}, {"df": "485", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pargas", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Wynandus, curatus ecclesie Kymitto, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod bona mea in Trvlzhuwt, parrochia Thenalum, cum omnibus adiacenciis dimitto et assigno ecclesie Aboensi per presentes perpetuo possidenda. Jn cuius rei euidenciam sigillum venerandj viri dominj Elawj, prepositj Aboensis, vna cum sigillo meo presentibus est appensum. Datum et actum in Pargasa, anno Dominj mºcccºxl quarto, die inuencionis sancte crvcis."}, {"df": "486", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Varberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "487", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Jachobus Magnusson (= Andersson) legifer in Finlandia, salutem in Domino. Tenore presencium tam futuris quam modernis clam (!) protestor, Nicholaum Ingiualzsson anno incarnacionis Domini m°ccc°xliiij°, dominica trinitatis, in presencia et auditu quam multorum fidedignorum Vlpsby existencium, omnia et singula bona sua mobilia et inmobilia cum omnibus et singulis ipsorum adiacenciis, in villa Espelundum sita, cum duobus proloqutoribus et octo fastonibus Bothuido Ragualzsson ipsiusque veris heredibus absque qualibet reclamacione iure perpetuo irreuocabiliter possidenda, rite et legaliter appropriando, integraliter resignasse. Scripta anno et die supra dicto sub sigillo meo in huius rei euidenciam et cautelam firmiorem."}, {"df": "488", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Laholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniversis litteras presentes inspecturis Magnus, Dei gracia rex Swechie, Norwegie et Scanie, jn Domino salutem sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos anno Domini millesimo ccc°xl quarto, jn die assumpcionis beate Marie virginis, constituti Lagaholmis, venerabili jn Christo patri domino Hemmingo, Dei gracia archiepiscopo Vpsalensi, necnon nobilibus viris dominis consiliariis nostris predilectis, scilicet dominis Nicholao Abiornason, Gisloni Elinæson, Laurencio Vlfson et Karolo Neskonungson, militibus, plenam et integram conferimus facultatem ex parte nostra placitandi, componendi, diffiniendi et quomodolibet sonæ faciendi cum honorabilibus viris dominis de Estonia, articulosque singulos et causas jnter nos ex parte vna et ipsos parte ex altera pendentes debito fine terminandi, ratum et gratum habituri, quicquid per eosdem milites nostros supradictos vel aliquem eorum, si simul omnes illi placitacioni interesse non poterint, factum, tractatum fuerit siue diffinitum. In cuius recognicionem sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Laghaholmis anno Domini m°ccc°xl quarto, jn assumpcione beate virginis Marie."}, {"df": "489", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Trelleborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "490", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "491", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "492", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Svechie, Scanie et Norwegie, omnibus et singulis dyoceses Vpsalensem et Arosiensem inhabitantibus in Domino dilectionem, graciam et salutem. Quia consideratis regnorum nostrorum tam Svechie et Scanie quam Norwegie profectibus salutaribus, ad quorum vtilitates sedulo reuoluendas de jure propensius obligamur, pensatis eciam periculis et dispendiis pregrandibus, que graui concussionis pondere luctuosa hactenus cumulauerant nostrorum incommoda subditorum, sano ducti consilio huiusmodi periculis, viis et modis accommodis, prout nobis Deus inspirauerit, cautius duximus obuiandum, quomodo subditi nostri sub pacis et tranquillitatis presidio, gracia et securitate in se juribus, legibus, libertatibus et consuetudinibus approbatis letius et uberius conquiescere possint et foueri sollicite procurantes. Verum quia Domino fauente versus regnum nostrum Norwegie, pro ipsius reformacione et incolarum consolacione, intendimus nos transferre, regimini et ordinacioni regni nostri Svechie et terre Scanie, consiliariorum nostrorum quesito consilio, vt tempore absencie nostre irrefragabili stabilitate solidentur, in modum qui subsequitur prouidimus, inuocato pacis et stabilitatis auctore, sine quo nullum rite fundatur exordium; jn primis statuentes, ordinantes et prefigentes vobis venerabilem patrem dominum Hemmingum, diuina miseracione archiepiscopum Vpsalensem, dominum Nicolaum Abyornæsson, dominum Jsraelem Birgersson, legiferum Vplandiarum, et Johannem Cristinæsson, officialem nostrum generalem, consiliarios nostros dilectos, plenam eisdem auctoritate nostra regia committentes facultatem omnis (= omnes) et singulos articulos et causas medio tempore absencie nostre penes vos hinc inde emergentes et ad jurisdictionem nostram spectantes, diligenter examinandi, fideliter tractandi et fine debito secundum leges et jura patrie ac statuta nostra sentencialiter terminandi. Ceterum officiali nostro generali nobis dilecto Johanni Cristinæsson predicto plenam committimus facultatem, omnis (= omnes) causas, per homines nostros de Gottlandia et Østerlandia sibi propositas corrigendas, corrigere et penitus terminare, cum tribus deputatis proximis in quolibet legiferatu, vbicunque ipsum Johannem contigerit inueniri, nisi forsitan casus adeo difficiles et intricati interim emerserint, quod per ipsos non poterint sufficienter terminari. Tunc enim super huiusmodi casibus terminandis omnis (= omnes) consiliarios nostros Swecie decreuimus consulendos. Quodque per ipsos consiliarios nostros pro hac parte diffinitum, actum et gestum fuerit, ac si per nos ipsos factum esset, inuiolabiliter volumus obseruari. Si vero guerrarum disturbia, quod Deus auertat, ab exteris principibus regna et dominia nostra hostiliter impugnantibus euenire contingat, propter quas expedicionem generalem de toto regno nostro necesse fuerit euocari, extunc tam milites, militares et alios armigeros quam ciuitatenses et rurales in dyocesibus supradictis ad obtemperandum et satisfaciendum predictorum nostrorum deputatorum et officialis generalis nostri mandatis et edictis pro regni nostri defensione, firmiter volumus obligari; presertim (= preterea) si aliquem aduocatorum nostrorum penes vos infra reditum nostrum decedere contingat ab hac luce, alium loco sui, qui ipsis conueniencior et apcior videatur, per eosdem deputatos et officialem nostrum generalem volumus ordinari. Eciam si aduocatum nostrum Østerlandie decedere contingat, alium loco sui per predictos deputatos, officialem nostrum generalem et alios consiliarios nostros Owanskogh existentes duximus statuendum, ratum et gratum habituri quidquid per eosdem quatuor actum, gestum et diffinitum fuerit in premissis. Vnde vobis omnibus et singulis, militibus, militaribus, armigeris aliis, ciuitatensibus et rusticis sub obtentu gracie nostre firmiter precipiendo mandamus, eciam ipsis dominis archiepicopo, militibus nostris supradictis et Johanni Cristinæsson, officiali nostro, vt premittitur, generali, obedienciam condignam et promptitudinem ad premissorum omnium effectum et prosecucionem, ac si nobis in propria persona, irrecusabiliter curetis exhibere, prout indignacionem nostram et grauem vlcionis nostre rigorem volueritis euitare. Datum et actum Vpsalie in presencia nostra anno Domini millesimo ccc° quadragesimo quarto, die beati Nicolai confessoris."}, {"df": "493", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Henricus Iohannis fabri, Aboensis dyocesis presbiter, jn Domino salutem sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, quod intendens anime iure (ͻ: mee) feliciter preuidere necnon et ob meorum parentum salutare remedium possessionem prediorum meorum in insulis (ͻ: -la), dicta Luntha, Vesikoski videlicet, in agris, pratis, siluis, pascuis et piscarijs, mihi iure hereditario proriaque industria succedentibus, fabrice ecclesie Aboensis approprio, confero et assigno post vite mee terminum iure perpetuo integraliter possidendam, tali condicione prehabita, et (ͻ: vt) proujsio ac ordinacio predictorum bonorum omnium quam diu vixero sine contradiccione qualibet cum annuali vsufructus percepcione mihi cedant. Vt autem huiuscemodi appropriacio jn posterum firmior, solidior inuiolabiliter obseruetur, nec a quoquam retractari seu prepediri aut molestari valeat, presentem cedulam sigilli ciuitatis Aboensis necnon et sigilli mei proprij munimine duxi publice roborandam. Actum et scriptum Abo anno Dominj mºcccºxlº quarto, jn vigilia beati Thome apostoli. Jn huius rei euidenciam firmiorem*"}, {"df": "494", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Nos Bero, legifer Nylandie¹, et Linwidus, habitans in parrochia Tenale², omnibus notum facimus, quod cum apud habitatores terre Nylandie³ et rusticos insularum Finlandie, iuri Helsingonico subiectos, diuersa erat consuetudo in exhibendo mathskot⁴, cum in quibusdam parrochiis xiij marce⁵ butiri, in quibusdam xij vel xj, quibusdam vero nouem⁶ marche butiri pro mathskot⁴ soluebantur, de quo magnum jurgium et scandalum inter sacerdotes⁷, curatos et rusticos extitit generatum, venerabilis in Christo pater, dominus Ragualdus, Dei gracia olim episcopus Aboensis, vniformitatem diligens in hac parte pro scandalo huiusmodi delendo et iurgio sopiendo, ex communi parcium consensu statuit et ordinauit x marcas butiri pro matskut⁴ a singulis rusticis terre Nylandie⁸ et insularum predictarum annuatim perpetuo⁹ exibendum¹⁰ (ͻ: -das). Et nos cum multis aliis de terra Nylandie missis¹¹ presentes fuimus quando dicta ordinacio fuit facta. Jn cujus rei euidenciam sigilla nostra presentibus sunt appensa. Scriptum Tenalie anno Dominj mcccxl quinto¹², dominica Reminiscere."}, {"df": "495", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Aspenäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "496", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Mathias, dictus Skælgi, ciuis Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, me venerabili in Christo patri, domino Hemmingo, diuina miseracione episcopo Aboensi, predia mea sedecim² talentorum in agris, pratum³ vero decem⁴ plaustratorum jn villa, que dicitur Keris, prius tamen exhibita propinquioribus heredibus, secundum leges terre vendidisse et a me meisque heredibus omne jus eadem bona repetendi totaliter abdicasse, tali condicione prehabita, vt, si quid jn predictis agris uel prato defecerit, per me supplebitur; si quid vero ad me pertinens vltra sedecim talentorum agros inuentum fuerit jbidem, cedet totaliter eidem domino Aboensi, qui mihi dabit pro omnibus illis prediis superius memoratis ducentas marchas sweuorum denariorum vsualium vel valorem, prouiso, quod si quid defecerit jn prediis et prato premissis, defalcabitur equiualens de precio consequenter, seu alibi in pratis et prediis per me supplebitur, vt est dictum ad arbitrium discretorum. Jn testimonium igitur premissorum sigillum ciuitatis Aboensis vna [cum] sigillo⁵ meo presentibus est appensum. Data fuit hec littera anno Dominj mºcccºxlº quinto, feria sexta proxima post [festum] Ambrosii⁶. Vendicio vero facta anno proximo precedenti, die beati Petri martiris."}, {"df": "497", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Notum sit omnibus, [quod] ego Paulus Svnonis, presbiter dyocesis Aboensis, ad honorem et laudem nominis Dej et remissionem peccatorum do et assigno coloniam meam in Svthenwaynio, parrochia Wæmu, cum omnibus suis adiacencijs, agris, pratis, siluis, pascuis et piscarijs necnon pecudes et pecora, cum vtensilibus aliis quibuscunque, que colonus ibidem pro suis vsibus et cultura nomine meo vsque ad hec tempora habuerat, fabrice ecclesie cathedralis jn Abo in perpetuum possidenda et alias pro voluntate episcopi et capituli permutanda et secundum eorum voluntatem ordinanda; ac plenum ius, dominium et proprietatem dicte colonie legittima scotacione secundum leges patrie ad ecclesiam memoratam transfero in hiis scriptis. Jn cuius rei euidenciam sigillum reuerendi viri Elawj, prepositi Aboensis, vna cum sigillo meo presentibus est appensum. Datum Abo anno Dominj mº[ccc]xlº quinto, die beati Petri martiris."}, {"df": "498", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "499", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "500", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "501", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hautakivet", "transcript": "ANNO DOMINI MCCCXLV FERIA V ANTE BART[OLOMEI OBIIT] D. ARNOLDVS STOLTEFOT."}, {"df": "502", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wy Magnus, met Gudz nad Swergis oc Norgis konung, oc Heming, met sama nad biscop i Abo, helsom ider oss ælskeliga kirkiepresta oc menige almoga, som byggen och boen j Karelen, kærliga met Gud och wora nade. Epter ty at alzwaldoger Gud aff sina milleliga forsyyn haffuer kallad ider til sina helga tro, tha æren j werdskylloge oc plictoge hanum sadana tienst, gønst och wørdning, som alla andra gode cristna mænniskior: fförst at stadeliga standa j the helga tro, som j anamat haffuen, oc ther epter widerkænnes alzmektogan Gud i all ting och besynnerliga i ider tyonde gærdh, til huilka j werdskyldoge æren baade epter Gudz strænga budh, badhe i gambla och nye testament, sa oc epter the helge kirkie bescreffne ræt och mene Sweriges gambla lagh och goda sidhwænia; huilka for:da tyonde gærdh Gud sik sielffuom besynnerliga tilskikkat oc tilegnat haffuer, till eet almænz herredøømps teekn, at han ær en almenningh herre och konung offuer allom tingom. Oc haffuum wy nu begrvnnat oc betractat, at j ey wel kunnen, fore margahanda merkeliga forfall oc saka, vtgøra sadana tyonde som ider bør; thy haffuum wy lagt ider tyonde gærd vpa en motteliga stadga oc sæmia, allaledis som hær epter fölger: fförst, huar bogaman gørj sinom kirkieherre j karp sæædh oc fore sen brødwakka j tridiung rog, vij marker fisk eller j tridiung sædh, eet huit skin eller ij tridiunga sæædh oc j mark smør eller ɉ tridiung; jtem aff huarie røøk, som kallas sudzsi, j tridiung sæædh fore offer; huar gerningxman, som ingte saar, gøre presten om pascha ij tridiunge, om han ensamber ær; æra the tu saman, gøre tha karp fullan; huar hwsman eller bysætisman, then hwss leegt haffuer oc ingte saar, gore presten som andra leghodrengia, thet ære ij tridiunge, oc aff leghoquinna j tridiung. Jtem fore liikstool ij karpa sædh, ffore brvdhawigningh j karp sæædh; ffore inledning epter barn j gangskin. Oc wiliom wy at huar bogaman gøri kirkione j bugaskin eller en tridiung sææd, oc biscopenom ij huithskin aff huario røøk. Thenne forscreffna stadgan oc sæmian wiliom wy, at j obrvthelige halden, oc forbywdom for:de kirkieprestom hær vtøffuer nogot til økia, oc almogan hær vtaff nogot minzska, widh theris xl mark, xx til cronone fatabur, oc xx til biscopens boord vtgiffuande. Kan thet oc sa skee, at biscopen j Abo met sins capitulj raad oc samtykke tekkis at omskipta thenne sæmian oc stadgan i rætte tyondegærd, ta skal thet oss, fornempde Magnus, ingte aamote wara. Till mere wisso latom wy hengia wor secreta nedan fore thetta breff, som scriffuit ær i Stocholm aarum epter Herrens byrd mcccxxx[x?]v, pa warfrva dag natiuitatis."}, {"df": "503", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vy Magnus, met Gudz nadh Swerigis och Norgis konung, ok Hemming, met sama nadh biscop j Abo, helsom jder ælskelige kirkiopreste och mene almoghen, som byggen ok boen i Salu¹ och Kim, Aboes biscopsdome², kerliga met Gudh ok ware nadh. Epter thy at altzualdoger Gudh aff syne millelige forsyyn haffuer kallat ider til syne helge troo, som j anamadh haffuen, ok ther epter viderkennyns altzmektogan Gudh i all tingh och besynnerlige i ider tyonde gærd, til huilke j werdskylloge æren bode epter thet gambla och thet nye testamentith, swa³ och epter the helge kirkie bescreffne ræth och menege Suerigis gambla lagh ok godh sidwænie, huilke for:de tyonde gærdh Gudh sik sielffuom besynnerlige tilskyckat och tillægnat haffuer⁴ til eeth almenneligit herredomps tekn, at han ær een almennelighen herre oc konungh⁵ offuer allom tinghom; ok haffuom nw begrunnat oc betracthat, at i saadana sæmio ok tionde gærd wtgøra skulin alleledis som her epter scriffuat staar. Fförst, at epter thy at i kunyn ingelund saadana prestebol gora, som war Swerigis lagh jnnehalder, besynnerlige i aaker, tha skulin j aarlige for idart prestebol, som met ider alment kallas maanpoli, wtgøra tw huith skin, huar bolfast bonde, eller oc eeth pund torre geddor oc eeth goth lass høø eller thess werdh, som thet kan geldha om quindelmesso tiidh. Fför matskot, eeth halfft pund smør gøri huar bonde eller och fæm bogeskin, ok aff huarie koo gøri ena march smør eller thess verdh. Item huar bogeman gøre tw bogeskin synom kirkioherre. Item huar mænniskio gøri retthe tyondh aff ykorna, fugla och alle handa⁶ skogxdiwr, ok samalund aff alle handa fiska, siæl, korn oc sædes tyendhe; togh the som longth fran kirkione byggie,⁷ at the giffua for theris smafiske tiendhe fire bogeskin⁸. Jtem bør kirkeherren haffua eeth bøøste⁹ aff huariom biorne oc boge aff huariom ælge¹⁰ ok reen, ok huar tiendhe reenkalf gøres¹¹ till tyende, eller¹² ok een ortog for huariom reenkalffue. Jtem huar legedreng giffui preste om paske tree bogeskin eller een øre; aff huarie legequinne tw bogeskin eller two ortoghe. Bysæthis eller husfolk, som giffthe ære, giffue preste¹³ om pasche fyre bogeskin eller eeth pund torre geddor. Jtem giffui bonde for brudhvigningh sex bogaskin eller two øre; ffor inledningh epter barns børd tree bogaskin eller en øre. Jtem for liikstaal epter hustru eller bonde, som bolfasthe¹⁴ ærw ok samalunde for them til arffs ære kompne, skal presten haffua ena koo eller hennes werd. Aff the barn, som til lagha aar ære kompne, skal presten haffua for liikstaal een halff mark; aff¹⁵ the barn, som eig¹⁶ ære kompne til lagha aar, skal han haffua tree bogeskin eller een øre¹⁷. Aff then fatige, som eig haffua epter sik offuer tye øris werdh skal presten altz incthe fanga; togh skal han gøri them saadana redhe oc tienist som androm i soknen. Jtem skal kirkien haffua hælffthen af skin tyondhen met presten. Jtem clokkaren bør haffua tree bogaskin aff huariom bondhe. Thenne forscreffne stadgha, sæmio ok tyonde gærd viliom wi at i obrotlige haldhen, ok forbiwdom fordom kirkie prestom her vtaffuer nokat tiløkiæ, ok almoghen her vtaff noghot mintzska, vidh theris xl mark, xx til kronone fatabur ok xx til biscopsbord vtgiffuendhe. Til mere wisso ok vitnisbørd lathum wi hengiæ war secreta nidhan for thetta breff, som screffuit ær j Stokholm aarum epter Herrans byrd mcccxxx[x?]v, pa warffrva dagh natiuitatis."}, {"df": "504", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Aspenäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "505", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "506", "dating_start_year": "1345", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Considerauimus, quod cultus diuinus et honor ecclesie Aboensis fuerit non modicum diminutus ex eo, quod episcopi Aboenses, qui pro tempore fuerant, ad ecclesiam accesserant nimis raro, quia prope ecclesiam, vbi diuerterent ad morandum, non erat eis locus; vnde nos ad supplendum hunc defectum villam, dictam Keris, acquisiuimus, partim pecunia, partim permutacione colonie, que erat fabrice ecclesie cathedralis, Makastada dicte, pro co[m]modo et requiecione nostra nostrorumque successorum. Ne igitur ecclesia per alienacionem colonie memorate suis redditibus defraudetur, bona Lewelax dicta, jn parrochia Pemæren, cum omnibus adiacenciis, optenta pro patrimonio nostro titulo permutacionis de Pawals bothum, parrochie Bælingh, dimittimus eidem ecclesie loco colonie sepedicte, quam alienauimus vt superius est expressum."}, {"df": "507", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Akersborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "508", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis Hemmingus, permissione diuina episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestamur, quod ex consensv capituli nostri coloniam in aquilonari parte ville Patasum, parrochia Saw sitam, ipsi ecclesie Saw contulimus et deputauimus perpetuo possidendam tali condicione, quod federa pacis, inita inter Olla Niclisson suosque consanguineos, generos et heredes quoscunque natos et eciam nascituros, ex vna parte, et Olawm Ingimarsson ex altera, jnuiolabiliter perpetuo perseuerent super homicidio patris et fratris predicti, condam jn curia Hartichini perpetrato; super qua pace et concordia, vt predicitur, duratura litteram suam patentem dabunt, ante omnia sigillis suis propriis, qui ea habuerint, et aliis auctenticis sigillatam. Si vero, quod non credimus, predicta bona sibi retinere seu litteram denegare uel pacis federa violare predicte, quantum in eis est, presumpserint postquam de hoc constiterit euidenter, colonia predicta cedit Olauo Ingimarsson, quamdiu voluerit esse seruitor episcopi Aboensis; alioquin redeat ad mensam episcopalem prout fuerat ab antiquo. Jn cuius consideracionis, collacionis et deputacionis euidenciam sigillum nostrum vna cum sigillo capituli Aboensis presentibus sunt appensa. Acta fuit hec concordia et colonia predicta scotata jn Abo anno Dominj mcccºxlº quinto, jn crastino sancti Henrici, presentibus nobili viro Dan Niclisson, capitaneo Finlandensi, et aliis quam pluribus fidedignis. Sed littera presens data anno proximo subsequente, dominica Quasi modo geniti."}, {"df": "509", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "I nafn Faþurs, Sons oc þes Hælghæ Ande wi Magnus konunger oc Blanz drøtnyng met Guþz naþom Swerikis, Norikes oc Scane, witande at æncti ær wyssari æn døþrin oc æncti owissæri æn døzens tymi, thænkyænde oc at þen, som mykit hawer aaf Guþi oc hans helghu naþom hær i wærældinne, ær mykit oc harþlicæ plictugher Guþi aff þy til heþers oc þyænist at varæ. #5y huxum vi a oc gyørum Guþi oc hans signaþu moþer Marie til heþers, warræ bæggyæ syælum til helsu oc varræ syndæ afløsn, helbrugþu til hugh oc licama, Guþgawe at swa vare til syælinnæ, wart bæggiæ testament af þy goþze, Guþ hawer oss owærþughum hær i iorþrike iwi andræ mæn af synum naþom laant oc giwit. Først skypum wi oc sætyom til løsn varræ gyældæ …. Siþan giwum vi til kirkiunnæ bygnyng i Vpsalum hundraþa mark suenscæ penningæ, til þen altaræn, þer ær bygder for vars faþers oc faþerbroþers syælæ, et par altara clæþæ, oc et par messu clæþæ prestenom met enum kalc af twa mark sylfs forgyltæn; jtem til Lyncopungs kirkiu bygningh hundraþa mark swænscæ pænningæ, til þen altaren, þer ær bygder for þerræ syælæ, swa mykit sum før ær sakt; item til Scara kirkiu bygning hundraþa marker penningæ, til þen alþaren þer ær oc bygder for þerræ syælæ, swa mykit sum før ær sact; til Strængenæs kirkiu fæmtighi mark pænninga; til Væstræ Aros samuleeþ; til Abo kirkiu bygning hundraþa mark pænningæ; til Vexsyo samuleeþ; siþan allom gramunkaklostrum i Swerike oc i Gotlande hundraþa mark pænningæ til jæmsciptes …. jtem prædicæræbrøþrum i Siktunum þrætyghi mark pænningæ; siþæn hwariu andru clostre af þem lifnaþenum i Swerike tyu mark; jtem barføttubrøþrum i Stocholme fæmtighi mark penningæ; siþan hwariu andru clostre aff þem sama lifnaþe i Swerike tyu mark pænningæ*; jtem hwariu hælghæ andzhuse i Swerike tyu marker; jtem hwariom spitalæ i Swerike samuleþ; …. jtem hwarri kyrkiu þer wi hawum goþz i i Swerike, baþe i køpstaþum oc swa vtan, þer wi hawum jus patronatus til, þre mark, twa prestenom oc clokkaranum enæ half mark pænningæ; jtem hwarri kirkiu ælleghis, þer wi hawum goþz oc egh ius patronatus til, twa mark, oc enæ prestenom; …. jtem hawum vi giwit fatøghum mannom at skiptæ mællom owan scogh oc i Finlande tu hundraþa mark pænninga, j Lynnkøpungs biscopsdøme oc Vexsyo samuleþ, j Scara biscopsdøme hundraþa mark; …. Framleþis til fulkomilse alla fornæfndæ støkke þa sætium wi all var jngiæld i Finlande, skatten, reþupennynge, rughkarpen, falcælæghit oc al annur jngæld, ængom vndantaknom, hvilicæ handæ þe æru, til at gyældæ met vart bæggiæ testamentum, som nu scriwat ær, oc swa til þes vm Guþ skiuter oss nokat i hugh framleþis meer wiliæ gyoræ, þo þessu oskaddu, forbyuþande harþlicæ vndi Guþz ban, varræ fru oc aldræ hælghæ mannæ varom æruingiom, æftekomandom oc hwariom androm manni, hwariæ handa skipilse han hæltz se, þessæ vara skipan æller pant at hindræ, qwæliæ æller til nokra handa skuld at giældæ med utsætiæ før æn var testament æru gulden vppa þen ytarstæ pænningh. Byudum vi oc varom foghata med þessu varu brewe, Dani Niclesson, som nu ær, oc allum þem efter han kunno koma, at han æller þe efte varn døþ ængum manni i værældinni swari æller ræt gyori af þessom varom jngieldum vtan varom exequtoribus, som hær næfnæs æller þem, som þe byuþa af þerræ væghnæ. Kan oc swa tyma at Dan Niclesson falder fra æller vil egh þem giora swa ræt som nu ær sakt, þet vi ey troum, þa skulu vare exequtores med þy varra, som æfte lywer, hawa fult vald vspurþum allom androm mannom at þen tiltaka oc þer i sætyæ, som þøm gyør swa ræt som nu ær sakt, til þet ær løst a ytærstæ pænningh. Siþæn var testament æru gulden som nu ær sact, þa wilyom vi at þe samu jngiæld alsaman aff Fynlande skulu liggiæ oc vara til løsn varræ gyældæ med androm varom jngieldom owan scagha, som førræ sighs, oc sætyum þøm i hænder varom executoribus oc ængom androm at gyældæ war giæld med þøm vndi swa skiæl oc fororþ som øwærst sighs i breweno Executores varræ bæggiæ, oc þess varra, som før dør, vælyom vi heþirlicæ herræ ærchibiscopen af Vpsalum, biscopa af Lynnkøpunge oc Scarum, herræ Nicles Abyornæson, Gøzstaff Tunæson, Magnus Niclesson riddæræ, Joan Cristinæson swen, med þy varra, som æfte lywer …. Nu til staþfestilse þessæ testamentz sætyum vi varræ bæggiæ jnsighle for þættæ breff met varra raþgiwaræ jnsighlum, som hær skulu næfnæs. Frammarmeer vi Hemminger, met Gudz naþ ærchibiscoper i Vpsalum, Pætær i Lynkøpungi, Siggi i Scarum oc Thomas i Vexsyo, met samu naþ kyrknæ byscopæ, Nicles Abyornæson, Gøzstawer Tunæson, Knuter Folcæson, Karl Neskonungsson, Gisli Ælinuson, Vlfwr Abyornæson, Karl Tukæson, Anundur Sturæ, Lawrenz Karlsson, Kætil Glysingh, Israel Byrgersson oc Magnus Niclesson, riddæræ, Joan Cristinæson oc Dan Niclesson, suenæ, vars herræ konungsens fornæfnz raþgiware i Swerike, bindom oss alla saman oc hwarn varra særdelis, swa mykit som hwaryom varra ær loflict af synu embete, oc luwum staþlicæ met þessu brewe for oss oc alla andra þem, som for vara skul lata aller gyoræ viliæ, at halda, styrkyæ oc gøma, vskad at fulkoma al førnæfnd støkke oc hwart þerra, særdelis i sinne makt þet frammarstæ wi formaghum …. som giort, scriwat oc giwit var i Løþesom æfter vars Herræ byrþ þusanda arum þryhundraþa arum fyrityghi oc syæx arum a sanctorum Philippi et Jacobi apostlæ dagh."}, {"df": "510", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Anty et Nicke de Borgha salutem in Domino sempiternam. Noueritis nos manu coadunata fidetenus promisisse honorabili viro domino Johanni Albo, aduocato ciuitatis Reualiensis, ad manus honorabilium virorum dominorum consulum ciuitatis eiusdem pro vj marcis denariorum jnfra hinc et instans beati Michahelis (!) festum finaliter persoluendis. Jn cuius rei testimonium sigillum Hinrici, dicti Tetteke, de Borgha presentibus est appensum. Datum Reualie anno Domini m°ccc°xl° sexto, feria sexta ante quartam dominicam post festum pasche."}, {"df": "511", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Laurencius, frater domini Ernwasti, bone memorie, condam curati in Kirkeslet, Vichingus ac Olauus, generi eiusdem, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes, quod post mortem domini Ernwasti predieti, qui ab intestato discessit, de ordinacione bonorum suorum mobilium et immobilium quorumcunque, intuitu ecclesie acquisitorum, facta per venerabilem patrem et dominum, dominum Hemmingum, miseracione diuina episcopum Aboensem, et capitulum ibidem, reddimus totaliter nos contentos, videlicet quod curia dicta Øfræby et, si qua sunt, alia cum omnibus eorundem pertinenciis cedant fabrice ecclesie Aboensis etc.; de singulis aliis eadem ordinacione contentis renunciantes omnibus cauillacionibus seu viis juris, siquas haberemus conswetudinis siue facti amplius exigendj seu dictam ordinacionem qualitercunque jmpetendi aut sibi in aliquo derogandj. Jn cuius recognicionis euidenciam sigilla nostra vna cum sigillis discretorum virorum Hærmannj Hundabæk, Mathie Skælgæ, Nicolaj Erland et Detmari Lydinskeyde, ciuium Aboensium, presentibus sunt appensa. Actum et datum Abo anno Dominj mºcccºxl sexto, secunda die pentecostes."}, {"df": "512", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Nicholaus Ripsa², curatus in Pemera, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium recognosco me bona mea in Æfræbomynne³ situata, intuitu partim persone, partim ecclesie acquisita, mobilia et immobilia, cum pertinenciis vniuersis soluisse et skotasse venerabilj in Christo patri ac domino meo, domino Hemingo, diuina miseracione episcopo⁴ Aboensi, perpetuo possidenda, et postmodum cum eodem permutacionem fecisse in hunc modum, videlicet quod ipse michi predicta bona integraliter reddidit⁵ et skotauit perpetuo per me possidenda [et meos heredes. Ego vero sibi bona mea mobilia et immobilia, Kuffris dicta, cum pertinenciis vniuersis tradidi et scotaui perpetuo possidenda*]⁶. Testes autem huius skotacionis, dicti fasta, sunt hij; videlicet ex parte mea: Herm.annus Rothernundh,⁷ Wddo, Johannes in Læpistadhum,⁸ Paulus ibidem,⁹ Johannes Bukker,¹⁰ Olaus de Tursonpera,¹¹ Olaus in Waltalum,¹² Ollj Pursi,¹³ Haquinus Ripsa,¹⁴ Benedictus Galne et Ragualder.¹⁵ Ex parte vero episcopi super bonis prædictis in Æfrabomynne¹⁶ hii sunt testes, dicti fastar: dominus Iohannes, curatus in Masku,¹⁷ Hinrichinus¹⁸ ibidem, officialis Danielis, Petrvs Riicher,¹⁹ Guduastus,²⁰ Anti aff Sukkis, Ragualdus aff Haganum,²¹ Andris Villmen,²² Laurencius²³ af Nousis, Ragualder aff Tammisari,²⁴ Paual af Kangas, Anti ibidem, Jngi Lemponen²⁵ et Thorchillus Ionisson,²⁶ Jn cuius rei testimonium sigilla venerabilis in Christo²⁷ patris, dominj Hemingi, diuina miseracione episcopi Aboensis, predicti dominj Johannis, curati in Masku, Hinrichini²⁸ ibidem, dominj Benedicti, curati in Væsilax,²⁹ Nicholai Finland vna cum meo³⁰ proprio presentibus sunt appensa. Datum anno Dominj mºcccºxlº sexto³¹, jn crastino sancti Iohannis baptiste, quando et skotacio bonorum predictorum in Æfrabomynne³² facta³³ fuit; skotacio vero bonorum in Koworiss³⁴ anno Dominj mºcccºxlº quinto,³⁵ tercia³⁶ die penthecostes, apud ecclesiam Wirmo."}, {"df": "513", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Benificam¹ diuine largitatis graciam, qua nos Deus, licet procdulor(!) minus dignos, ad regie dignitatis honorem et fastigium sublimauit, recognoscentes semper circa [nos] misericorditer exhibitam, vt tenemur ea, que ad sui sancti numinis² cultum et domus sue decorem, merito extollendum, a suis pie fidelibus ordinantur et fiunt, grato et leto semper mentis affectu amplectimur, regiisque³ fauoribus prosequimur et fouemus. Jgitur tenore presencium constare volumus vniuersis, tam presentibus quam futuris, quod nos bona, dicta Keris, jn parrochia Nummis, dyocesis Aboensis, per venerabilem patrem, dominum Hemmingum, diuina miseracione episcopum jbidem, juste et legaliter acquisita et ad vsus honoremque ecclesie sue Aboensis predicte pia consideracione collata, cum eorum bonorum adiacenciis vniuersis, nullis penitus exceptis, quocunque nomine censeantur, familiisque et personis jn eisdem bonis commorantibus, sub nostram proteccionem recipimus in tutele graciam⁴ (graciam) specialem; dantes, concedentes et tenore presencium declarantes bona predicta cum familiis et personis jn eisdem exsistentibus ab omnibus exhibicionibus, jmposicionibus⁵ et aliis solucionibus quibuscunque, ordinariis aut extraordinariis, juri nostro regio debitis, eciam si generale subsidium de toto regno requiri aut expedicionem nostram generaliter euocari contingat, libera penitus et exempta, quam excepcionem et libertatem in [e]terno semper vigore et robore perseuerare⁶ volumus et durare⁷; prohibentes sub optentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis, cuiuscunque condicionis, status aut eminencie exsistat, bona antedicta seu personas uel familias jn eisdem exsistentes coutra hanc nostre libertatis graciam jmpedire uel impetere quomodolibet audeat uel presumat, prout Dei omnipotentis jndignacionem et grauem vlcionis nostre rigorem voluerit euitare. Datum Stocholmis⁸, sub sigillo nostro, anno Dominj mºcccºxl sexto, crastino beate Marie Magdalene, jn presencia nostra."}, {"df": "514", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "515", "dating_start_year": "1346", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "ANNO . DOMINI . M°CCC°XL°VI° . HVNC . CALICEM . FECIT FIERI LAVRENCIUS . ARNBERNI . CANONICVS . ABOENSIS . ECCLESIE . SVE . SALTWIK ."}, {"df": "516", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicant sanctitati vestre humiles vestri filij, tam pauperes presbiteri quam clerici infrascripti de remotissimis partibus mundi, scilicet de regno Swecie, nulla beneficia ecclesiastica assecuti, quatenus eis specialem graciam facientes de aliquibus beneficijs ecclesiasticis, cum cura uel sine cura vacantibus uel vacaturis, eisdem dignemini misericorditer prouidere cum acceptatione, reseruatione, inhibitione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus alijs non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus vt in forma. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item supplicat e. s. v. Johannes Henekini, presbiter Strenginensis diocesis, [quatenus sibi specialem graciam facientes de aliquo beneficio ecclesiastico, cum cura uel sine cura spectante] ad collationem, [prouisionem seu quamuis aliam dispositionem] episcopi Aboensis, [si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi vacat ad presens uel quam primum vacauerit, eidem de benignitate sedis apostolice dignemini miserabiliter prouidere cum acceptatione, inhibitione, reseruacione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus deputatis vt in forma].* – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat pro omnibus decem vsque etc:a. R. Et quod transeant sine alia lectione. – Fiat R. Datum Auinione iiij idus februarii anno quinto."}, {"df": "517", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Cum protestacio ex certis et racionabilibus causis interiecta tueri solet protestantem et conseruat ius eidem, jdcirco nos Laurencius de Valendatwnum, Vpsalensis, Tyrgillus de Hwsawist, Lyncopensis, Petrvs de Flodhom,² Strengenensis, Laurencius Bobierg,³ Arosiensis, et Væmundus,⁴ Vexionensis et Lyncopensis, ecclesiarum canonicj, coram vobis nobilibus viris, domino Vlphone Abiørnasson,⁵ milite et legifero in Thyheradh, Algoto Bendiksson,⁶ Vesgocie, et Torgero, Vermelandie legiferis, ad corrigendum, reformandum et ad vnam concordanciam et conuenienciam leges singulorum legiferatuum regni Suecie redigendum per magnificum principem, dominum Magnum, Suecie, Noruegie et Scanie regem nostrum. Ørabro destinatis,⁷ sub anno Dominj millesimo trecentesimo quadragesimo septimo,⁸ octauo die mensis Marcii, hoc est feria 5:a⁹ ante dominicam Letare proxima, in curia predictj dominj nostri regis Ørabro personaliter, principaliter [constituti], omnes et singuli et quibus¹⁰ (ͻ: quilibet) nostrum in solidum dicimus et protestamur et, quantum in nobis est, expresse contradicimus in hiis scriptis, sicut eciam vicesima prima die mensis Februarii anno et loco supradictis in vestra presencia contradiximus et protestati fuimus viua voce, quod¹¹ [propter] vestram correccionem, addicionem, diminucionem seu quamcunque¹² aliam in legum vestrarum concordanciam ordinacionem iuri canonico nostro scripto, statutis nostris synodalibus et prouincialibus, necnon priuilegiis papalibus, regalibus¹³ aut aliis quibuscunque, ad tuiciones et libertates clero et ecclesiis regni Suecie concessis et¹⁴ indultis, ac consuetudinibus antiquis, in fauorem ecclesie introductis et hactenus legaliter et canonice obseruatis, in nullo tacite uel expresse possit aut debeat derogari, sed difficultates et dubia in dictarum legum vestrarum tractatu emergencia, quorum declaracio excedit vires nostras, prelatorum nostrorum dominorum episcoporum iudicio et examine (ͻ: -ni) sine addicione uel diminucione quacunque reseruauimus (ͻ: -uamus). Acta fuit et perlecta hec protestacio in presencia nobilium et aliorum quam plurium discretorum ad presentis negocii expedicionem destinatorum, prout superius est expressum, anno, die et loco supradictis. Jn huius ergo nostre protestacionis euidenciam firmiorem sigilla discretorum virorum dominorum Haquini de Glanshamar, Petri [de Askir]* et Iohannis de Kiill, scolastici de Ørabro, presentibus sunt appensa."}, {"df": "518", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Jachobus Andrisson, legifer parcium orientalium iuris finnonici, in Domino salutem. Tenore presencium euidenter rocognosco, me secundum legum nostrarum statum verum proloqutorem, dictum forskiælaman, super bonis seu prediis, que Nicholaus Ingeualdzson, a se suisque heredibus alienans, tradidit et assignauit jure perpetuo possidenda jn generali placito, habito in curia conuiuii sancte Gertrudis [in] Vlfsby, presentibus parochianis, curato et ciuitatensibus ibidem, manifeste permansisse prout in littera priori super bonis prescriptis testes skotacionis, dicti fastæ, conscripti habentur nominatim, vbi et ego presencialiter pro vno vidhærwaroman conscriptus sum et non pro proloqutore veraciter, vt deceret, scriptum. Jn huius recognicionis euidens testimonium meo sub sigillo. Anno Domini m°ccc°xl septimo, dominica Letare."}, {"df": "519", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Significant sanctitati vestre pauperes presbiteri et clerici de regno Swecie, nulla beneficia ecclesiastica assecuti, suas innumeras et infinitas miserias, paupertates, pericula et defectus, quorum omnium in veniendo Auinionem tam corpore quam rerum possessione teste veritate et experientia participes fieri dinoscuntur. Quare humiliter supplicant sanctitati vestre lacrimosis vocibus et precibus deuotis, quatinus dignetur sanctitas vestra ipsorum statui tam flebili et omni solatio destituto per solitum benignitatis affectum ob reuerentiam passionis crucifixi misericorditer compati et gratiam sanctissime sedis apostolice impertiri. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem supplicat Petrus Geruati, clericus Strengenensis diocesis, [quatinus sibi specialem gratiam facientes de aliquo beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura, spectante] ad collationem, [prouisionem seu quamuis aliam dispositionem] episcopi Aboensis, [si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi vacat ad presens vel quam primum vacauerit, eidem de benignitate sedis apostolice dignemini misericorditer prouidere cum acceptione, inhibitione, reseruatione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus] cum clausulis [oportunis et executione deputatis vt in forma]. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat pro istis decem in forma. R – Et quod transeat sine alia lectione. – Fiat. R. – Datum Auinione iiij nonas aprilis anno quinto."}, {"df": "520", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Petro Geruati, clerico Strengensi, salutem etc:a. Vite ac morum honestas et alia tue merita probitatis, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi premissorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, beneficium ecclesiasticum cum cura uel sine cura, cuius fructus, redditus et prouentus, si cum cura, vigintiquinque, si uero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum taxationem decime ualorem annuum non excedant, spectans ad collationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri … episcopi Aboensis, si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi uacat ad presens uel cum uacauerit, quod tu per te uel procuratorem tuum, ad hoc legitime constitutum, infra unius mensis spatium, postquam tibi uel eidem procuratori vacatio illius innotuerit, duxeris acceptandum, conferendum tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentijs suis donationi apostolice reseruamus, [districtius inhibentes dicto episcopo ne de huiusmodi beneficio interim et ante acceptationem eandem, nisi postquam ei constiterit, quod tu vel procurator predictus illud nolueritis acceptare, disponere quoquomodo presumat, ac decernentes ex nunc irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari, non obstantibus, si aliqui super provisione sibi facienda de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales vel generales apostolice sedis vel legatorum eius litteras impetraverint, etiam si per eas ad inhibitionem, reservationem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus preterquam auctoritate nostra huiusmodi beneficia expectantibus te in assecutione dicti beneficii volumus anteferri sed nullum per hoc eis quoad assecutionem aliorum beneficiorum preiudicium generari, aut si eidem episcopo vel quibusvis aliis communiter uel divisim a dicta sede indultum existat quod ad receptionem vel provisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint quodqve de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collationem, provisionem seu quamvis aliam dispositionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali vel speciali, cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectus huiusmodi nostre gratie impediri valeat quomodolibet vel differi et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis. Nulli ergo etc. nostre reservationis, inhibitionis, costitutionis et voluntatis infringere etc.]. …. Datum Auinione iiij nonas aprilis anno quinto. In eodem modo: Venerabili fratri archiepiscopo Rigensi et dilectis filiis … preposito ac Thydemanno, dicto Pampa, canonico ecclesie Aboensis, …. Datum ut supra."}, {"df": "521", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "522", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkesund", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, met Gudz nadh konunger Swerigis, Norigis och Skone, kwnnoghom allom mannom, som thetta breff see eller høre ath aret epter Gudz byrdh mcccxlvij°, annan daghen epter assumpcionis Marie, haffde skærie karla aff Wiborghs vældj warit fore oss och tedde oss sin vonda och tunga fore oss och vorom gothom mannom, som tho næste os wore, som the om longan thymæ tolt hadhe, och bodo oss ødmiwkliga at wi skuldom them nokon lysæ gøre fore wore siæl sculdh. Tho lyddom wy thera bøn och voghom thera tunge i mellan oss och wore mannom och vnthom them thenne lysæ, som i tesse breffue ær vtscriffuat; fførst vnnom wj them Karelomen, som boo vestan Korsnæs, at the skulu eth pund smør gøra aff hwario tækth fore thera arliga erffwode, och skule ey bode skyldoghe wara smøret gøræ och erffwodet, vtan thet kunde swa wara fore enkanneliga falle sculdh, at wj them tilsagdom serdelis met wore breffue. Jtem giffuom wj them Karelom aff Wiborgs welde ewinnelikæ vm førslur, som the haffua her tiil giort til Vielanda. Jtem staddom wi om thet nøthet, som the, som boo i Viborgx soken, sculu giffua fore thera ærffuidz løsn, ath thet scal wara xij øris nøth och ey bætre. Llather ey fougthen sig nøya ath nøthet, læggen fram xij øre och ware sydhan bøndrøna sak løsæ fore hvart nøth. Jtem vnnom wi them nadheligæ om thet punda smøret, som the æghæ gøra aff jordhen, at tho ffadher oc modher dødh ærw, arffwet comber i och barnen skilias aath, at thet geldet scal mynskas at tritiungenom i hwario punde. Jtem vnnom wi them, ath the moghe aff Nylenninghiom oc androm mannom køpa och framdelis inbyrdis i mellan sik sælia och bytha alla ætande warur och thet godz, som ther nødtorfftelika vidhertorffua til thera biscapelse; klædhe eller andre godz sculu the j worom køpstadhom køpe och sælie. Jtem vnnom wi them, at the mogho fore thera torfft sculdh hæsta aff landenæ føra, och ey ingre hæst en viij wintra gamblan och ey bætre en iiij marker peninga. Fforbiwdhom wi hwariom manne them at hyndra a mothe thessom worom nodhom, som wi haffwm nw met them giort, swa framt at han wil wore nadhe och hyllest elska. Thetta breffue war giort viij daghen epter sancti Laurencii vidh Kyrkioswndh, vnder wore incigle."}, {"df": "523", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkesund", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod constitutis in presencia nostra presencium exhibitoribus colonis nostris in et apud Hælghuaa et grauiter conquerentibus coram nobis, quod vltra ius consuetum diuersis grauaminibus in vecturis et aliis fuerant pregrauati, pia compassione inducti misericorditer duximus indulgendum, quod de omnibus vecturis et vectigalibus faciendis sint amodo liberi penitus et exempti, nisi sicud ex antiquo iure, temporibus videlicet domini Haraldi Aelgh militis, bone memorie, facere consueuerunt, nisi eciam per mandatum nostrum personale aut litteras nostras seu per eum, qui aduocatus generalis nostro nomine fuerit, ipsos specialiter duximus requirendos, nec ad labores et operas ad vsus curie nostre Hælghuaa predicte impendendas quomodolibet tenebuntur, nisi sicud consueuerunt ex antiquo. Ymmo cum ad curiam et quociens ex debito laborabunt, ex ipsius curie prouisore, quamdiu laborauerint, recipiunt (!) alimenta. Jnsuper si predia nostra, in quibus resident, per eorum sollicitudinem contigerit dilatari, eciam nostri redditus debebunt similiter augmentari, vnde per graciam nostram districcius prohibemus, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium seu quiuis alter, cuiuscunque condicionis aut status existat, predictos colonos nostros aut eorum aliquem contra hanc graciam nostram eis indultam in perpetuum quomodolibet audeat impedire, prout indignacionem nostram et regiam vitare voluerit vlcionem. Datum apud Kirkiusund anno Domini mcccxl septimo, feria tercia infra octauas assumpcionis beate virginis."}, {"df": "524", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie ac Scanie, omnibus et singulis dyocesim Aboensem inhabitantibus graciam jn Domino et salutem. Quia ex quadam inducta consuetudine jnoleuerat, quod decime frugales¹ longe post annone vestre expaleacionem curatis ecclesiarum vestrarum annis aprilis² (ͻ: singulis?) exhibentur, in cuiusmodi³ decimacione, quam omnino suspectam reputamus, non modica fraus committitur non solum in cleri preiudicium, verum eciam in animarum vestrarum obprobrium sempiternum, volumus et vobis sub obtentu gracie nostre⁴ firmiter precipiendo mandamus, quatenus decimas vestras frugales predictas⁵ clero debitas de agro, sicut Deus vobis plus vel minus dederit, sine omni diminucione atque fraude prompte, expedite et irrecusabiliter exsoluatis, nullatenus omissurj. Datum jn castro nostro Abo⁶ anno Dominj mcccxl septimo,⁷ die beatj Egidij abbatis."}, {"df": "525", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus et singulis dyocesim Aboensem inhabitantibus salutem et graciam. Noueritis, quod nos, ad venerabilis in Christo patris, nobis dilectj Dominj Hemmingi, miseracione diuina episcopi Aboensis, instancias fauorabiliter inclinati, irreuocabiliter duximus admittendum, quod quociens idem dominus episcopus Hemmingus, qui nunc est, et is, qui pro tempore fuerit, in officio procuracionis penes vos transiuerit, cum sagenis vestris trahendis, sicut hactenus, de vestri (ͻ: vestra) beniuolencia feceratis, jta sibi amodo ex mandato nostro voluntarie et efficaciter seruiatis, nullatenus omissurj. Datum jn castro nostro Abo anno Dominj mcccxl septimo,¹ die beatj Egidii abbatis."}, {"df": "526", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Magnus, met Gudhz nampn (ͻ: nadh) konunger Swerikis, Norigis ok Skano,² konungh (ͻ: kunnogt) gyorum allum mannum,³ ath j Abo hws æpthe wars Herre⁴ byrdh mcccxlº septimo⁵ areno, a sancti Egidij abbatis⁶ dagh, biorne⁷ (ͻ: kærde) biscop Hænninger⁸ (ͻ: Hemminger), war andeliken fadher, fore oos, ath eth fiskeri, som heethe Kumoboo aa,⁹ matte ey byggias¹⁰ lagliga aff rætthum æghandum. Tha¹¹ domdum¹² wi ath hwar ma byggia i aanne¹³ som [hwar] ægher¹⁴ j landheno, tha¹⁵ (ͻ: togh) swa, aath biscopen¹⁶ (ͻ:skipledin) ey trængis¹⁷ ok fisken ey hindris,¹⁸ æpter enne¹⁹ nempd,²⁰ sum allum æghændomen a[th]nøgher.²¹ Ok the nempd skal skudha²² hwru breedh²³ almenne ledhenn²⁴ skal wara, swa ath [hon] enghen²⁵ manne hindhre. Scriffuit j dagh ok stadh som forra ær²⁶ sakth."}, {"df": "527", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dej gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem jn Domino sempiternam. Constare volumus omnibus¹⁰ euidenter, quod nos¹¹ ecclesiam Aboensem cum omnibus bonis suis infrascriptis, que sunt Leuelax¹² in parrochia Pemarum,¹³ Korpæla¹⁴ cum coloniis¹⁵ sibi adiacentibus Yfræby,¹⁶ Muthusa, Sudhe[n]vayuio,⁴ Yrias, Sywenpæra,⁵ Læmu,⁶ vnam koloniam in Kisku¹⁷ et aliam coloniam in Saw,⁸ quem (ͻ: quam) Jacobus Dyækj¹⁸ ipsi ecclesie rite donauit, sub nostram pacem et proteccionem suscipimus specialem, dimittentes sibi bona premissa vna cum familiis in eisdem residentibus ab omnibus exhibicionibus, imposicionibus ac aliis solucionum grauaminibus quibuscunque, consuetis et non consuetis, nobis et iuri nostro regio debitis, nullis penitus exceptis, quibuscunque nominibus censeanciorum (ͻ: censeantur), eciam si subsidium de toto regno requiri contingat, libera pariter et exempta; vnde per graciam nostram districte prohibemus, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium sev quiuis alter, cuiuscunque condicionis, status aut eminencie existat,¹⁹ eandem ecclesiam in bonis suis premissis aut eorum aliqui (ͻ: -quo) siue eciam aliquem de sua familia contra hanc nostram graciam sibi indultam presumat quomodolibet impediri (ͻ: -re), prout indignacionem nostram et regiam vlcionem duxerit euitandam. Datum jn castro nostro Abo, dominica proxima post Egidij.²⁰"}, {"df": "528", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie. Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos villanis Vlsby tenore presencium licenciam concedimus specialem cum mercimoniis et bonis suis venalibus ad villam Kwma jn ipsa octaua epiphanie Domini veniendi ibique standi singulis annis vsque ad festum pasce ad negociaciones quascunque cum quibuscunque personis ita, quod nobis in tributis nostris non preiudicent, licite exercendi (ͻ: -das). Vnde per graciam nostram districtius prohibemus, ne quis aduocatorum nostrorum seu eorum officialium vel qujuis alter, cuiuscunque condicionis aut status existat, predictos villanos de Vlsby aut eorum aliquem contra tenorem presencium presumat quomodolibet impedire, prout graciam nostram diligere voluerit inoffensam. Datum in castro Abo anno Dominj 134 septimo, fferia 2:a proxima ante diem natiuitatis beate Marie virginis.]"}, {"df": "529", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Quia ad vitandum periculum animarum inter clerum et commvnitatem dyocesis Aboensis duximus statuendum, quod decime frugales de agris sine fraude amodo¹ perpetuis temporibus exsoluantur, volumus et perpetuo precipimus obseruari, quod, si forsan clericus aliquis parrochianum suum aliquem de iniusta decimacione suspectum habuerit et ipsum requisiuit de iusta decimacione, tunc taliter incausatus duos testes secum debet producere et iurare, quod testes, presencialiter tunc producti, presentes fuerunt et viderunt, quod recte et legittime decimauit. Alioquin suum nichil reputabimus iuramentum. Datum jn castro nostro Abo² anno Dominj mcccxl septimo,³ feria tercia ante⁴ natiuitatem beate virginis."}, {"df": "530", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras visuris vel audituris proconsules et omnes consules ciuitatis Aboensis salutem in Domino sempiternam. Noueritis, nos vidisse litteras magnifici principis et dominj, dominj Magni, Dei gracia regis Swecie, Norwegie et Scanie, sub sigillo ad causas non abolitas nec in aliqua parte sui viciatas, de verbo ad verbum in hunc modum: Wy Magnus met Gudz nadh (etc. Se n. 120). Jn cuius rei testimonium sigillum nostre ciuitatis Aboensis predicte presentibus est appensum. Scriptum anno eiusdem mcccxl septimo, in profesto natiuitatis beate virginis gloriose.]"}, {"df": "531", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "532", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre deuotus et humilis vester Thidemannus Wlfhardi, canonicus Aboensis, ambaxator illustris principis domini regis Norwegie et Swecie, quatenus sibi plenam remissionem omnium peccatorum suorum semel in mortis articulo a pena pariter et a culpa concede[re] dignemini de gratia speciali vt in forma. – Fiat. R. Item supplicat idem Thidemannus, quatenus sibi in personam dilecti fratris sui Wilikini Wlfhardi, rectoris parrochialis ecclesie de Karis Aboensis diocesis, specialem gratiam facientes de canonicatu ecclesie Darbatensis cum plenitudine juris canonicj dicto Wilikino dignemini prouidere, prebendam uero ac dignitatem, personatum uel officium, cum cura vel sine cura, si que, si qui vel si qua in dicta ecclesia Darbatensi vacant (!) ad presens vel cum simul aut successiue ibidem vacauerint (!), conferendum dicto Wilikino donationi apostolice reseruatis cum acceptacione, inhibicione, decreto et clausula anteferri, non obstante quod dictam ecclesiam de Karis noscitur obtinere, cum omnibus alijs non obstantibus et clausulis oportunis ac executoribus. – Fiat. R. Item supplicat idem Tidemannus, quatenus sibi in personam dilecti sui Dionisij Anquille, clerici licenciati in artibus bacallarii in legibus Morinensis diocesis, specialem [gratiam] facientes de canonicatu ecclesie sancti Petri Toralcensis Tornacensis diocesis ….. dicto Dionisio dignemini prouidere …. Fiat. R. Item supplicat idem Tidemannus, quatenus sibi in personam dilecti familiaris et seruitoris Henrici, dicti Nauegheer, clerici Tornacensis diocesis, specialem graciam facientes de aliquo officio matricularum seu custodie sine cura, spectante communiter vel diuisim ad collationem, presentationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem abbatum et conuentuum sancti Petri et sancti Bauonis Gandensis monasteriorum, ordinis sancti Benedicti dicte diocesis … dicto Henrico dignemini prouidere …. Fiat. R. Et quod transeant sine alia lectione …. Fiat. R. Datum Auinione VI idus septembris anno sexto."}, {"df": "533", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Thidemanno Wlfhardi, canonico Aboensi, salutem etc:a. Prouenit ex tue deuotionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam reuereris, ut petitiones tuas, illas presertim, que anime tue salutem respiciunt, ad exauditionis gratiam admittamus. Hinc est quod nos tuis supplicationibus inclinati, ut confessor tuus, quem duxeris eligendum, omnium peccatorum tuorum, de quibus corde contritus et ore confessus fueris, semel tantum in mortis articulo plenam remissionem tibi in sinceritate fidei, unitate sancte Romane ecclesie ac obedientia et deuotione nostra uel successorum nostrorum Romanorum pontificum canonice intrantium persistenti auctoritate apostolica concedere valeat, deuotioni tue tenore presentium indulgemus, sic tamen quod idem confessor de hijs, de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam tibi per te, si supervixeris, vel per heredes tuos, si tunc forte trancieris, faciendam iniungat, quam tu vel illi facere teneamini, ut prefertur. Et ne, quod absit, propter huiusmodi gratiam reddaris procliuior ad illicita imposterum committenda, volumus quod si ex confidentia remissionis huiusmodi aliqua forte committeres, quoad illa predicta remissio tibi nullatenus suffragetur. Nulli ergo etc:a nostre concessionis et uoluntatis infringere etc:a. Datum Auinione vj idus septembris anno sexto."}, {"df": "534", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vårdö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie ac Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem jn Domino sempiternam. Noueritis, quod nos venerabili in Christo pratri, domino Hemingo, miseracione diuina episcopo Aboensi nobis dilecto, solucionem butiri, dictam førmark, quam jn Nylandia et aliis locis sue dyocesis hactenus habuerat, ab omnibus exnunc, [a] quibus ante, solui¹ omnino volumus et mandamus. Datum apud Alandiam, jn insula dicta Wærdhø, anno Dominj mcccxlvjj,² feria 2:a infra octauas natiuitatis beate virginis."}, {"df": "535", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre deuotus et humilis Elauus, prepositus ecclesie Aboensis, quatinus sibi plenam remissionem omnium peccatorum suorum a pena pariter et a culpa semel in mortis articulo concedere dignemini de gracia speciali ut in forma. – Fiat. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Et quod transeat sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione iiij° jdus septembris anno sexto."}, {"df": "536", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "537", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre deuotus et humilis uester Tidemannus Wlfhardi, canonicus Aboensis, illustrissimi principis domini regis Swecie et Norwegie ambaxiator, quatenus omnibus vere penitentibus et confessis, qui sermonibus suis interfuerint, aliqualem indulgenciam pro qualibet vice, prout vestre placuerit sanctitati, concedere dignemini ut in forma. – Fiat de quadraginta diebus. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Et quod transeant sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione xviij kalendas octobris anno sexto."}, {"df": "538", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them² thetta breff høræ eller³ see sændher Biørn⁴ Lagman æwerdelika helso met warom Herre. Thet see allom witherlegit om j strøm i Kunnoboo(!) oc (ͻ: aa), som⁵ heter Lanmas (!),⁶ mik haffua dømpt at byggia⁷ epter konunkx dome och xij⁸ synemanne witner,⁹ swo at inghum skipleedh fortagis¹¹ vp eller nidher ath fara, bodhe tær och anderstaadh, ther biscopsins landh ligger, frælsth¹¹ watnit mith i oena¹² at byggia,¹³ som førre¹⁴ war sakt; nærwarende bodhe ærlegwm klærikom och leykmannom, swa at inghum dirffuis til nokre forfiske gøra met¹⁵ kolkwm, næthiom eller nothom jnnan j¹⁶ aaminne eller vthan,¹⁷ wthan swa som laagh sægia. Thetta breff war scriffuat i Abo epter wars Herræ byrdh m¹⁸ arum ccc¹⁹ arum xl²⁰ arum ok siwendhe²¹ areno,²² om sancti Kalixti daagh vnder mit incigle."}, {"df": "539", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Gøbolinus Lon, ciuis Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, me bona mea Jænissare wlgariter nuncupata, intuitu persone acquisita, cum agris, pratis, pascuis, piscariis et aliis pertinenciis quibuscunque, tam nouiter per me emptis, quam per antiquos possessores acquisitis, prout sepes breuis in valle, dicta Hals, inter duas aquas se extendit, vendidisse venerabili in Christo patri domino Hemingo, diuina miseracione episcopo Aboensi, pro centum quadraginta¹ marchis sweue monete nunc currentis, per me integraliter iam leuatis, et skotasse sibi suisque successoribus perpetuo possidenda aut alias ordinanda pro suo libitu (ͻ: -to) voluntatis, sub testibus infrascriptis, dictis fasta, videlicet Claus (ͻ:-uo) Erland, Conrado Pictore, Laurencio Visthica, Thorstano Knap, Claus (ͻ: -uo) Beltaræ, Waltero, Andrea Kræmæræ,² Hennichino Lydhenskedhe et forskælaman me Gøbolino supradicto. Jn cuius vendicionis, skotacionis, solucionis et perpetue alienacionis euidenciam sigillum ciuitatis Aboensis et meum presentibus sunt appensa. Datum anno Domini mºcccºxlº septimo,³ fferia 4:a⁴ proxima post Katerene(!).Allom them, som thetta breff seandis wardha, helssar jagh Gebolinus Lon, borghare i Abo, i Herranom euinnerliga. Thet skal allom vetherligit vara, ath iach haffuer solth vördighom fadher j Christo, her Heming, med Gudz miskund biscop i Abo, mitt iorda godz, som mich sielff tilhörde, benempd Jenisari, med åkrar, engiar, mulebethe fijskerii oc alla handa andra tillagwr, som iach bodhe nyliga köpt haffwer, oc iemwäll aff forene haffdh oc aldher ther til förwerffuat är, sosom then rågårdhen vtj dalen, benempndh Hals, emellan tw waten sig wth strecker, för cxl march swensk, som är nw gengsth myntt, huilkit iach tilfyllist haffwer vpburit oc annamat. Oc therfore tilegnar iach honom oc hans epterkommandom ewerdelige eghande eller annarlundha skickande epter theres vilies behagh vnder epter:ne (scriffne) vithne, som kallas the fasta, thet är Claes Ärlandson, Kort Molare, Lars Vistika, Torsten Knap, Claes Beltare, Valter, Anders Krämare, Henichinus Lydenskäde oc förskälaman, sammpt med mich, fornempnde Gebolino. Til huilkin sälnings, skötnings oc euerdelige tilegnilses visse oc vithnes börd är Abo stadz incigle med mitt egit hengt för thetta breff. Datum anno Domini 1347, feria 4 proxima post Chaterine.]"}, {"df": "540", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, met Gudz nådom konunger Swerigis, Norigis och Schott (= Schones), kungørom allom mannom att wij denne breffuisarom, som boo i Öffwerby, han heeter nu Sottungzby, Heldersby, heeter nu Öster Sundom, Gudzstens by i Wester Sundom och allom Haukosma Sundona, all thera gambla inbunden watn, som her Peder Jönson, her Markus (= Mathias) Kettelmunson och andre wåre fougta i Österlandom haffwa them met wårom doom tildömt, och sochne männer aff Hattalom, thet Hwsoom och Öster Sundom är, hafwa för them hindrat orätteliga, dömom till them och thera arffwom till ewärdelig ägor, wiliande att hwar, som them i them samma watnom oftare hindrar eller qwäll[ier], haffwa förbrutit xl mark til wåre eenn sak. Schriffwit i Borgo, året effter Gudz bördh 1347, odensdagen näst före sancti Thome dagh, vnder wåre dom jndzigle, närwarande biscop H[emming] aff Abo och Göticko Skytte, wårom fougta i Österlandom."}, {"df": "541", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Littera Hemmingi episcopi Aboensis anno 1347 [data] de coemiterii in Ulfsby consecratione."}, {"df": "542", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Magnus, met Gudhz nadhom konunger Swerikis, Norigis ok Skane,² byudhum³ ider allom, [som] byggia⁴ ok boo j Kumo sokn, vndi⁵ xl mark⁶ ath i atherbyrggen thet⁷ laxavirke⁸ j Lammas, som j olaglikæ haffuen vpbrythet fyri⁹ biskop Heminghe aff Abo, jnnan midsomars dagh, som forsth komber. Lathen thet ængeledis ok bothen xl mark til triskiptis fyri vældhet. Scriffuath j Kumo¹⁰ areth æpte Gudz byrdh mcccxlviij,¹¹ die beate Scolastice virginis,¹² vndi¹³ varo dom incigle, næ[r]uarande Geriko Skyttæ,¹⁴ fogdhe j Østherlandom."}, {"df": "543", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, mät Gudz natom konger Swerikis, Norikis oc Scane, allom täm tättä breff horä eller seä quäliom (= hälsom) met Gute. För tän skuld at ware byämän i Vlsby haffwa sik kijärt at somlike män, som a landeno boär, huilke som bystene (?) wartä i tere stat, fara wäldelikä bort aff statenom, them ängen rät giörande; för ty bijutam vi varom foghatom oc länsmannom i Satagunnom hartelikä vnder varä rät at te, swa optä som te til warthe sagthe af tem sama warom byamannom, at te tom rät giöra äfte ty som laghen til sighiä, oc late tät ingelätis, swa framt wm te wiliä egh warä wrete oc ohyllest faa. Scriwat i Kumo aret äfte Gudz byrt mcccxl octauo a sancte Scolastice dagh vndi varo dom insigle, neruarande biscop H[emming] af Abo ok Geriko Skyckä (= Skyttä), varom foghata i Osterlandom."}, {"df": "544", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, med Gudz nådom konung Sverigis, Norgis och Schonis, konungen (= konnugom) allom mannom at vij thenna brefv[is]arom allom, som boo i Nerpis sochn, Mustasaari sochn och Pedersöre sochn, gifvom och unnom af våra särdeles nåd, at the måga låfliga, utan hvar mans genmäle och hindran, sällia och kiöpa hvar androm sin emellan alla ätande vahror, såsom råg, smör och annor slijkt, som the skola till sina kost hafva; förbiudandes hårdeligen uti vår namn, at ingen dierfves them eller någon there qvällia eller hindra i them samma styckom på thenna vårom vägna; och thenna brefvet så främia, om han vill varda nådder och hel:n (?) miste och våra hårda konungahämd få. Skrifvit i Kumå åhret efter Gudz börd mcccxl octavo, odensdagen näst före sancti Sigfridi dag, under våra dom insigle, närvarande hederlikan fader Hemming af Åbo och Gerecho Skytte, vårom fougte i Österlanden."}, {"df": "545", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, met Gudz nadhom konungh Swærikis, Norgis oc Scane, konungorom (allom mannom) allom thom, som bo nordhan Kumobaa i swenske rætten, alle thera gambla inbundhna wathen oc ströma, som the aff alder haffua hafft, dømon (!) til æuerdelica ægo hwariom i watneno thær effter som han æger i landeno. Oc wiliom wi at en syyn scal ther vpa koma aff thom mannom, som ængte ære ægande i watneno, oc hwlkin watn som tiil almenniget scal liggia; oc æpter thy som then synen witnar, thet wari fast oc staducht. Thy forbiudom vi hartelika vndj wara uoldh at ingen dyrffues optare sik a matte wara dom sætia, saa framth at han wil ey bøtha xl marc til wara ensak. Scriffuat i Kumo anno Dominj mcccºxlº octauo, odhensdagen neest firj sancti Sigfridi dagen, vndi war dom incigle; nærwarandes hederligom fader biscop Hemming aff Abo oc Gerico Skytta, warom fogeta aff Østerlandom.]"}, {"df": "546", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skara", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gratia rex Swetiæ, Noruegiæ et Scaniæ, omnibus præsens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis quod nos dilectum nobis Andream Munch, præsentis exhibitorem, cum omnibus bonis suis mobilibus et inmobilibus familiisque et personis commorantibus in eisdem, sub nostram pacem et protectionem suscipimus specialiter defendendum, renunciantes eundem ab omnibus impositionibus, exhibitionibus ac aliis solutionum generibus quibuscunque nobis et iuri nostro regio debetur, quibuscunque nominibus censeantur, liberum pariter et exemptum; vnde per gratiam nostram disponentes, prohibemus ne quis aduocatorum nostrorum eorundemque officialium seu quouis alter, cuiuscunque conditionis aut status existat, prædictum Andream in bonis præmissis contra tenorem presentis præsumat quolibet impedire, prout indignationem nostram et regiam vitare voluerit vltionem. Datum Scara anno Domini mcccxlviij, in profesto annunciationis beatæ virginis. Uti nämnda kopiebok ingår ock en med samma handstil inskrifven, så lydande svensk öfversättning: Moghus (!), medh Gudz nåde Sweriges, Norges och Schone konungh. Allom them, som thette närwarande breeff seeandes warde, ewigh helsse j Herranom. Göre wetterligit att wij haffwe thenne breeffwijsere oss elskeligh Anders Munch medh alle hans ägor, rörlige och orörlige, sampt hans hwssfolck och tieniste personer och andre, som vppå hans godz tillholle, taghit och annamedh vnder wår fridh och beskydningh och synnelige förswarelsse, och seije honom alldeles frij iffrå alle vppålagor, gemenige vthgiffter och andre vthgärder, hwilke som helst han oss och wår kongl:e rättighet plichtigh är, ehwadh nampn the helst nempnes medh. Hwarföre wij, vdaff gunst och nåde bestellendes, förbiude att ingen vtaff wår ståthollere och theres befalningzmän eller och nogon annen, vdi hwadh ståndh och kall the helst äre, för:de Anders till förb:te ägor emooth thette breeffz innehold fördrister att nogorlunda hindre eller qwälie, så frampt the wele vnwijke wår ogunst och kongl:e hempd. Giffuit j Schare ååren effter Gudz byrdh 1348, dagen näst effter (= före) wårfrudagen i faston."}, {"df": "547", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gränna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "548", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dej gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos ecclesiam Aboensem cum omnibus bonis suis infrascriptis, que sunt Leuelax¹² in parrochia Pemarum,¹³ Corpala cum omnibus colonis sibi adiacentibus, Øfraby,¹⁴ Mutusa, Sudhenwaino,¹⁵ Yrias, Jærwenpera,¹⁶ Trulzhuuut¹⁷ **; jtem in Karelia Kusæs,¹⁸ Laiaranta,¹⁹ Saustala²⁰ in parrochia Ægrapæ,²¹ Lemu,²² vnam coloniam in Kisku²³ et vnam coloniam in Sawy²⁴ (ͻ: Sawu), quam Jacobus Diægn²⁵ ipsi ecclesie rite²⁶ donauit, sub nostram pacem et proteccionem suscipimus²⁷ specialem; dimittentes sibi bona sua premissa²⁸ vna²⁹ cum famulis in eisdem residentibus ab omnibus imposicionibus, exhibicionibus et aliis solucionum grauaminibus quibuscunque, consuetis et non consuetis, nobis et iurj nostro regio debitis, nulljs penitus exceptis,³⁰ quibuscunque nominibus censeantur, eciam si generale subsidium de toto regno requiri contingat, libera pariter et exempta. Vnde per graciam nostram districcius inhibemus, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium seu quiuis alter, cuiuscunque condicionis, status aut eminencie existat, eandem ecclesiam in bonis suis premissis aut de ipsius familia aliquem contra hanc nostram graciam sibi indultam presumat³¹ quomodolibet impedire, prout indignacionem nostram et regiam vitare voluerit³² vlcionem. Datum (Abo)*** jn curia nostra Orabro³³ anno Dominj millesimo ccc xl octauo,³⁴ fferia sexta³⁵ proxima ante festum apostolorum Philippj et Jacobj."}, {"df": "549", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Supplicat sanctitati vestre humilis et deuotus vester orator Ingo Helmundi, presbiter Lincopensis diocesis, quatenus sibi specialem graciam facientes [de aliquo beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura, spectante] ad collacionem, [presentacionem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem] episcopi Aboensis, [si quod vacat ad presens uel quamprimum vacauerit in ciuitate uel diyocesi Aboensi, eidem de benignitate sedis apostolice dignemini misericorditer prouidere cum acceptatione, inhibitione, reseruatione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus deputatis ut in forma]. – Fiat etc. R. Et quod transeat sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione iiij kal. jun. [pontificatus nostri] anno septimo."}, {"df": "550", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Ingoni Holmundi (!), presbytero Lincopensis dyocesis, salutem etc. Vite ac morum honestas et alia tue probitatis ac virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt ut ad personam tuam apostolice provisionis dexteram extendamus. Volentes itaque tibi, nullum, ut asseris, ecclesiasticum beneficium assecuto, premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura, cuius fructus, redditus et proventus, si cum cura, xxv, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum taxationem decime valorem annuum non excedant, ad venerabilis fratris nostri episcopi Aboensis collationem, provisionem seu qvamvis aliam dispositionem pertinens, si quod vacat ad presens (etc. Se påfvebrefvet af 2 april 1347). Dat. Avinione vj kal. julii anno septimo."}, {"df": "551", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item supplicat sanctitati vestre Bero Olaui, subdiaconus Vpsalensis dyocesis, quatenus sibi consimilem gratiam facientes ad collationem etc. episcopi Aboensis etc. [… cuius ecclesie fructus, redditus et prouentus annui quinquaginta florenorum aureorum … annuatim non excedunt …] ut supra (enl. vanliga formuläret). – Fiat etc. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione XV kal. augusti anno septimo."}, {"df": "552", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi, saksa, venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Sancta Birgitta lyffde än tha. Met henne leth Gudh honom första hurw han skulle sigh regera. Han aktadet togh ey thes mera; han ville ena resa till Rytzalandh fara. Jomfru Maria loth honom aathvara ath, vilden lydha henne radhe, hon ville göman fra alla onadhe, och kalladhe honom sin nya son. Ther gaff han ganska lythit om. Hon sade, ville han till Rythza draga, vtlenska skullen ey met sigh haffua, vtan trösta aa Gudh ok syna men; hon ville vel förvara them ok hans här aa alla sydha, ther före torfften jnte quidha; hon ville sanka hans owener saman j sendher ok skippa them j hans hendher; nar han them finge, skullen them förwara ok Gudz fiendä ey ath spara; hon loffuade honom meer ath thet sinne ath han skulde then helga graff winne, om han giorde som hon badhe. Oo, thet han ey lydde slika modher radhe! Ther giordhe then yslingh twarth aa moth alth thet jomfru Maria honom sighia loth. Han sampnade sik een här stark, bade aff Tyska ok Danmark, hertogen aff Holsten ok slyka flere, thy varth hans angisth testa mere, Thet gik som jomfru Maria honom sagde, tha ha jn j Rytzalandh lagde. Han van alth, thet fore gik, ok syna owener alla j hender fik. Tha radde the Suenska sa met them fara, ath the moth crisnom ey mera vara; the Tydzska radde ath latha them lyffua, sylff ok gull the os nogh giffua. Jomfru Maria radh konungen försmadde ok giorde som tke Tyska radde. The Rydza loffuade honom silff ok gull ok suoro honom vara hull ok crisna tro tagha sik ppa ok fly ath alth landet skulde göra saa. Han loth them raka skegh ok döpa ok frya sidhan fara ok köpa, men Rytza skulle fara ok venda thera landh alth till crisna ok konungens hand. Tha förterde konungen sin spisningh mesta, ok tymen förgik them alle besta, som han skulle sik haffua brukath ok syna owener vnder dukath. Tha Rytza komma j thera behaldh, sankade the sa storan saaldh aff Rytza, Lättoga ok Tartar ok bestallade konungen, ther han var, ok lotho honom se j allo thy ath skeggen vare vext ather aa ny. Haden rakath hoffuden fra thera hals, tha hade the ey giorth tolkit fals. Han groff sik vth aff Lowka minne, äller hade the fangat honom ther jnne, thy han lydde ey jomfru Maria rade, ther för fik han ey hennes nadhe. Vtlenninga twingade honom margfall fför han fik betaladh thera saall. Han sette them mangh landh j panth ok twngade almogen sa för santh, ath tolga skatta aldre offuer them gik, vtlenske men alth thet solleth fik. b) År 1348. Magnus, svenska konungen, sände till Novgoroderna(1) och sade: 'Skicken edra filosofer till en sammankomst, och jag skall skicka mina filosofer, för att samtala om trosläran; de skola meddela hvilkenderas troslära är bättre: och om eder tro befinnes vara bättre, då går jag öfver till eder tro; om åter vår tro är bättre, öfvergån I till min tro, och vi skola alla vara för en man; eller om I icke ingån i enighet, vill jag tåga emot eder med hela min styrka'. Men sedan ärkebiskopen Vasilij och posadniken Feodor Danilovitsch och tusenmannahöfdingen Avram och alla Novgoroder öfverlagt, svarade de Magnus: 'Om du vill lära känna hvems troslära är bättre, antingen vår eller eder, sänd till Tsargrad (= Konstantinopel) till patriarken, emedan vi af Grekerna antagit den rättrogna trosläran; men med dig tvista vi icke om tron; och skulle någon oförrätt uppstå emellan oss, så sända vi beträffande detta till dig till en sammankomst'. Och Novgoroderna affärdade till Magnus tusenmannahöfdingen Avram, Kusma Tverdislavitsch och andra bojarer. Och Avram kom med andra af de sina till Orechovets och ville begifva sig till Magnus, men Magnus var då på Björkö med hela sin styrka. Orechoverna bådo ödmjukt Avram att han ej skulle gå från dem ur staden; och Kusma Tverdislavitsch med de andra begaf sig till Magnus. Och Magnus svarade åt Kusma: 'Ingen oförrätt finnes mellan oss och eder'; [men han sade dem sålunda:] 'Gån öfver till min tro; men om I icke gån, tågar jag emot eder med hela min krigsstyrka'; och han lät Kusma med de öfriga draga åstad. Och då de kommo till Orechov, inneslöto sig alla i staden, men Magnus närmade sig till staden med krigshären, med hela sin styrka; och Ingrerna började han döpa till sin tro, och de, som icke läto döpa sig, på dem lössläppte han sin krigshär.(2) Och då Novgoroderna hörde att konungen låtit sin krigshär gå löst på Ingrerna, sände de emot dem Ontsifor Lukinitsch, Jakob Chotov, Michael Fefilatov med en liten trupp. Genom den heliga Gudsmoders förböner och med den heliga Sofias bistånd samt de heliga martyrerna Boris' och Gljebs hjälp understödde Gud Ontsifor: 500 tyskar blefvo slagna, och andra grepos lefvande, och förrädarena straffades; och alla kommo helbrägda till Novgorod, utom att tre Novgoroder blefvo dödade.(3) Och posadniken Feodor Danilovitsch och storfurstens ståthållare och alla Novgoroder och Pleskover i mindre tal(4) och Novotorscheksbor och hela Novgorodska landskapet tågade till Ladoga, men till furst Semeon Ivanovitsch skickade de sändebud sägande: 'Kom, furste, till oss för att försvara ditt fädernearf; svenska konungen tågar emot oss tvärtemot korskyssningen'. Och storfursten Semeon svarade Novgoroderna: 'Jag kommer gärna till eder'. Men sedan fursten dröjt länge, begaf han sig till Novgorod, vandrade från Torschek till Sitn samt återvände tillbaka till Moskva; men till Novgorod sände han sin bror Ivan. Och furst Ivan anlände till Novgorod, men tågade icke till Novgoroderna i Ladoga. Vid denna tid intog konung Magnus Orechov på Kristi förklarings dag (= 6 augusti); och han tog Avram och Kusma och 8 andra bojarer till sig, men alla öfriga släppte han från staden, och själf vandrade han bort från staden, lämnande i Orechov en krigshär(5). Och då furst Ivan fick höra att Orechov var intaget af Tyskarne, begaf han sig från Novgorod tillbaka utan att mottaga ärkebiskopens välsignelse och Novgorodernas vördnadsbetygelse. Och Novgoroderna drogo från Ladoga och stannade vid Orechov.(6) – – – – – – – – – – – – – Samma höst stodo Novgoroderna under Orechov, under Marie himmelsfärds fasta (= 15 augusti), och de stodo ända till stora fastan, och de närmade sig staden med vältror(7) om måndagen i den rena veckan (= 7 mars). Genom Guds nåd och den heliga Sofias bemedling samt den heliga herskarinnan vår Gudsmoders förböner äfvensom med kraften af det vördnadsvärda korset, hvarpå vi förtrösta, samt med de heliga martyrerna Boris' och Glebs bistånd blef staden intagen om tisdagen, på åminnelsedagen af den heliga och dyra Johannes döparens hufvuds upptäckande (24 februari). Men Tyskarne blefvo nedhuggna och andra grepos lefvande; och Novgoroderna insatte sina bröder Jakob Chotov och Alexander Borisovitsch i Orechov(8). Varianter i andra krönikor: (1) 3:dje Novgorodska och Sofia krönikorna: År 1347 … till Novgorod, till Novgorodska ärkebiskopen Vasilij och till alla Novgoroder sina sändebud [munkar] … Nikonska krönikan: År 1347. Svenska konungen Magnus skickade sina sändebud, munkar och präster, till Stora Novgorod … Susdalska krönikan: År 1347 … sände … sina munkar … 3:dje Novgorodska krönikan: … släppte han lös, och på Voternas land … Antsifor … och med dem 4 strateger (!) (2) Sofia krönikan: … men på dem släppte han lös sin krigshär och på Voterna. Novgoroderna åter erforo detta och sände emot honom till Voternas land Ontsifor … och med dem fyra hundra krigare … Susdalska krönikan: … och Novgoroderna sände till Voternas land 400 krigsmän med Antsifor Lukinevitsch, hvilka tågade emot Tyskarne och slogos med dem på [fältet] Schabtschin … (3) 3:dje Novgorodska krönikan samt Annalerna från åren 1206–1534 (VENÄJÄÄ ) tillägga här: Och detta slag stod på fältet Schabtsche. (4) Pskovska krönikan: År 1348, 24 juni, begåfvo sig Pskoverna till staden Orechov att hjälpa Novgoroderna, under posadniken Ilij, emot konungen. (5) 3:dje Novgorodska och Sofia krönikorna (jfr. Susdalska och Nikonska): Och konung Magnus intog staden Orechov på Kristi förklarings dag med list, sedan han afslutat lösen för intagningen. Avram [med de öfriga] tog han [till gisslan] och med dem 11 dugliga karlar och förde dem med sig öfver hafvet, men ståthållaren Narimont och alla borgare släppte han ur staden; och i staden lämnade han sin krigsstyrka. (6) 3:dje Novgorodska och Sofia krönikorna tillägga, under Gudsmoders fasta. (7) Se Peder Månssons Stridskonst, sid. 76, i Sv. Fornskr. Sällsk. saml. (8) Nikonska krönikan förmäler sålunda under året 1348: Novgorodska posadniken Feodor Danilovitsch och furst Semen Ivanovitsch' ståthållare äfvensom alla Novgoroder och Pskover och hela Novgorodska landet förenade sig och tågade till staden Orechov och ihjälslogo några Tyskar framför staden och dödade deras anförare Ljudka (= Lydik?). Och Novgoroderna uppmanade att stå länge framför staden. Men Pskoverne ville icke stå länge. Och Novgoroderna talade till dem: … Men Pskoverna gingo inom en half dag ifrån dem, stötande i trumpeter och slående på trummor och blåsande på pipor och i skalmejor. Då Tyskarne sågo detta, begynte de skratta. Men Novgoroderna blefvo rasande och samlade hela Novgorodska landet och många, som kommo till reserv, och de befästade sig och lofvade stå länge framför staden. Och Tyskarne i staden begynte slappas, ty de hade icke något förråd af bröd, och det uppstod hos dem ett stort lidande. Men Novgoroderna antände staden med vältror, och sålunda blefvo Tyskarne [inne]brända, och de öfriga blefvo ihjälslagna; några, som blefvo vid lif, fördes till Moskva, till storfursten Semen Ivanovitsch. Och Novgoroderna stodo under staden så länge den brann, från Herrens dag (= söndag) till rappellen. Karamzin anför att i några annaler (t. ex. venäjää n:o 349) berättas att i Orechovets då funnits 800 man samt att vid belägringen ej stupat mer än 9 Novgoroder; vidare att Novgoroderna från Orechovets afsändt 1000 man till Karelen, hvilka, sedan de slagit Svenskarne vid Kexholm, dödat en fientlig vojevod, Ludka. Att märka är, att 1:sta Novgorodska krönikan anför händelserna under året 1348, medan däremot 3:dje Novgorodska, Susdalska och Sofia krönikorna äfvensom Annalerna 1206–1534 hänföra dem till året 1347. Nikonska krönikan förlägger dem delvis under hvartdera året. c) Concepto vero [Magni regis] proposito adeundi Russiam, factæ sunt beatæ Birgittæ revelationes a Christo, gloriosa Dei genitrice, beatissima virgine Maria, mediante svadenteque quod in exercitu suo [rex] non assumeret homines extraneæ nationis, sed quod poneret spem suam in Dominum Deum et contentus esset assumere homines regni sui, qui videlicet vel amore patriæ suæ certarent pro pace et quiete ab hostibus, vel obediendi necessitate, non cupiditate spoliandi, transirent ad hostes. Sed et quædam aliæ revelationes factæ sunt de statu regni et exhortatione hujus regis, quæ omnia ille parvi pendens duxit pro nihilo, non solum non sequens divina consilia, sed in contrarium dirigens actus suos. Collegit enim exercitum, præter suos Suecos, de Dacis et Alemannis, cum quo vadens in Russiam, primo quidem impetu victor sibi videbatur effectus, accepto castro Ruthenorum Pekensare, et parte terræ Ruthenorum subjugata, deceptus consilio Danorum et Alemannorum, quos in suo ducebat exercitu, plus perdidit quam accepit. Homines enim de Russia dolosi et mendaces, attento quod rex ille cum his, quos aliunde vocaverat, (qui) totam suam intentionem principaliter fundaverant in lucro et pecunia et acquirendis divitiis, cum essent in arcto positi, nec aliud restaret, quam regem omne suum intentum obtinere, promiserunt aurum et argentum se daturos, quantum illi volebant præfigere aut etiam nominare, sed et subjectionem omnimodam et perpetuam servitutem et quidquid humanis dici posset verbis, quod regem posset ad misericordiam provocare. Sed qui credit misero, creditur esse miser. Credidit ille et homines dignos morte libertati dimisit, aurumque infinitum nimis et plus quam voluit, accepturus, securus et gaudens cum suis prædictis consiliariis exspectavit. At Rutheni in hæc verba dimissi, consilii sui non segnes exsecutores, collegerunt exercitum de Tartaris et Lithuanis et de omni angulo Ruthenorum veneruntque velocius quam sperabatur, non aurum et argentum, sed ferrum et lapides cæteraque letifera allaturi, regemque cum omni exercitu suo undique circumdantes, obsidione infrangibili obsederunt. Tandem cum extrema difficultate et gravissimo labore suorum Suecorum, quos despexerat, effosso meatu cujusdam fluminis, eorum obsidionem egressus evasit. Tunc Rutheni castrum suum Pekensare ab hominibus regis occupatum agressi, et recuperantes, Suecos ibi repertos morte crudelissima trucidarunt. Sicque verificata est revelatio a virgine gloriosissima nunciata 'Inimici hujus regis in manu ejus dati, quibus quia pepercit, audito consilio exterorum, facti sunt ei in diabolum magnum'. Sicque ille, perditis fidelissimis militibus suis, factis tam inæstimabilibus expensis, tantis damnis acceptis, in multa obligatione, ratione stipendii solvendi, relictus, ad Sueciam cum tali quali victoria remeavit. d) (1348.) Magnus kongr hafdi uti leidangr ok bioz til Ruciam. Var #3at fyrir ij sakir at hann uilldi aftr uinna unndir Suiariki #3ann storan stad, er unndan hafdi gengid; ok medr #3ui at Noregs menn uilldu eigi sækia med hernati i annars kongs riki, leitadi kongrinn fulltings herra pafans ok het at kristna follk i Rucia, ef hann feingi styrk till. Geck #3at maal sua til med fulltingi hins heilaga Olafs kongs, at kongr Ruza tok trv ok mickid landz folk. e) Anno Domini MCCCXL[VIII] tha waan Swerikis konung, konung Magens, Pekkensara slott med flera land oc slott i Rydzslelandh. f) MCCCXLVIII. Magnus rex Swecie vicit castrum Pekkinsara g) 1348. Magnus, rex Svecie, vicit castellum Pekkensara h) MCCCXLVIII. Magnus, Sveciæ, Norwegiæ et Scaniæ rex, intravit Rusciam cum copioso exercitu, expugnans castrum Pikelsart (!), rediit cum victoria. i) Nota quod circa annum Domini MCCCXL rex Magnus Swecie cum magno exercitu Rusciam intrauit et castrum Rutenorum, quod Pekensare dicitur, cepit et partem terre sibi subiugauit. Ruteni vero anno sequenti castrum predictum obsederunt, et qui in eo erant a Rutenis trucidati sunt. Tunc enim sancta Birgitta Sweciam reliquit et ad Romam iuit. k)… In demesulven iare [MCCCXLVIII] na pinxsten toch koning Magnus van Sweden mit groteme volke uppe de Rucen unde stalde vor en hus, dat Pekesar hetet unde in dudeschen Noteborch; vor dat hus quam he bi sunte Johannis daghe baptisten, unde wan dat hus binnen ses weken. Do toch de koning van Sweden weder to lande unde let dat hus wol spisen unde let wol verhundert man uppe deme hus. In deme iare Cristi MCCCXLIX, do toghen de Rutzen weder vor dat hus Pekesar unde wunnen dat hus deme koninghe weder ave umme vastelavende uten (= 24 februari), unde sloghen wat se luden vunden up deme hus, unde venghen des koninghes man en del, der was aver nicht vele."}, {"df": "553", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "554", "dating_start_year": "1348", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "555", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "556", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "(183) Rotuli vniuersitatis Parisiensis. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Supplicant sanctitati vestre deuoti et humiles filii vestri omnes et singuli magistri nacionis Anglicane, quatenus eisdem et cuilibet eorum modis quibus petunt dignemini misericorditer prouidere, prout in eorum singularibus peticionibus infrascriptis continetur, cum clausula acceptacionis, reseruacionis, inhibicionis et decreto anteferri et aliis clausulis et non obstantibus oportunis deputatis executoribus, vt in forma, cum specialibus infrascriptis. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Isti sunt quasi modicum habentes juxta statum eorum. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Magistro Conrardo Conrardi (!), presbytero dyocesis Aboensis, de canonicatu Lincopensi cum plenitudine juris canonici, cum omnibus juribus et pertinenciis vniuersis, non obstante, quod canonicatum et prebendam in ecclesia Aboensi, cui cura imminet animarum, noscitur obtinere, et omnibus aliis non obstantibus etc. – (Resolution:) Concessum, quod habeat canonicatum sub expectatione prebende in dicta ecclesia Lincopensi. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Magistro Vlphoni Gislonis, presbytero Vpsalensis dyocesis, de canonicatu sub expectatione prebende primo vacature in ecclesia Aboensi dignemini prouidere, non obstante ecclesia curata Hokhobde, quam in dyocesi Vpsalensi noscitur obtinere. (Resolution:) Concessum, vt petit, de canonicatu sub expectatione prebende in ecclesia Vpsalensi. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione XI kal. junii anno octauo."}, {"df": "557", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item supplicat eidem sanctitati vestre humilis vester filius Gotscalcus Symonis, clericus Lincopensis diocesis, quatenus sibi consimilem gratiam facientes [de beneficio ecclesiastico cum cura vel sine cura, spectante] ad collacionem, [prouisionem, presentacionem seu quamvis aliam disposicionem] episcopi Aboensis, [si quod in ciuitate vel diocesi Aboensi vacat ad presens vel cum vacauerit, eidem de benignitate apostolica dignemini misericorditer prouidere cum acceptacione, inhibicione, reseruacione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis, executoribus deputatis ut in forma]. … – Fiat etc. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione X cal. jun. anno octauo."}, {"df": "558", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "559", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "H[emmingus], diuina miseracione episcopus Aboensis, discretis et dilectis in Christo vniuersis et singulis, clero et populo, Nylandiam inhabitantibus in iure Helsingonico jn Domino dileccionem et salutem. Relatum est nobis per homines fidedignos, quod olim orta contencione inter clericos et laycos super mathskuth, quod in rebus diuersis exhibebatur, videlicet in pane, carnibus, siccis piscibus et butiro, — nam habentibus aliquid istorum alia defecerunt, et inde vexacionem non modicam per suspensionis et interdictj et excommvnicacionis sentenciam pertulerunt — diffinitum erat per espiscopum, qui tunc erat, ex communi consensu cleri et populi, x marchas butirj [loco] predictarum rerum diversarum fore annuatim a quolibet rustico exhibendas. Cum igitur similis controuersia, prohdolor, nunc suborta consimilj remedio dinoscitur indigere, decreuimus, illas x marchas butiri nunc, sicut prius, loco mathskuth fore sine contradiccione qualibet exhibendas, non obstante, quod dominus noster rex, per maliuolos pacis emulos informatus, se verbaliter de isto negocio aliquantulam intromisit, non sentenciando, cum hoc non potuit eo, quod laycis, quamuis religiosis, disponendi de rebus ecclesie nulla attributa sit potestas, quos obsequendi astringit necessitas, non auctoritas inperandi; neque dominus noster archiepiscopus in presenti negocio aliquid immutauit, ad quem super talibus pertinet immutacio facienda, nisi prescripcio legittima clericos defensaret; a qua defensione consulimus et percipimus (ͻ: precip-) eos nunquam recedere, si velint penam debitam dilapidatoribus et jus ecclesiasticum negligentibus euitare. Idcirco de omnibus et singulis iam restantibus nunc et deinceps in futurum vos clerici predictum maskwt in butiro exigatis, contumaces per censuram ecclesiasticam compellendo, et vos layci hoc deuote et fideliter exhibere curetis, non curantes consilia maliuolorum, vobis pocius vexaciones atque dampna quam vtilitates et profectus [contractura?]. Jn Christo valete. Datum et diffinitum, ymo pocius reformatum anno Dominj mcccxlix, in octaua apostolorum Petri et Paulj, nostro sub secreto."}, {"df": "560", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre humilis creatura vestra frater Johannes (= Hemmingus), diuina ac sedis apostolice gracia episcopus Abiensis (!), quatenus sibi in persona dilecti famili (!) sui Elaui Petri, clerici Lincopensis diocesis, specialem graciam facientes eidem de beneficio ecclesiastico cum cura vel sine cura, spectante ad collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem episcopi Strenginensis, si quod in ciuitate vel diocesi Strenginensi vacat ad presens vel quam primum vacauerit, eidem de benignitate apostolica dignemini misericorditer prouidere cum acceptatione, inhibitione, reseruatione, decreto et clausula anteferri et cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus ut in forma. – Fiat etc. R. Item supplicat sanctitati vestre idem episcopus, quatenus sibi consimilem gratiam facientes in persona dilecti sui Stephani Jacobi, presbyteri Lincopensis diocesis, ad collationem, presentationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem episcopi Lincopensis etc. ut supra. – Fiat etc. R. Et quod transeat sina alia lectione. – Fiat. R. Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis IX kal. octobris anno octauo."}, {"df": "561", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "562", "dating_start_year": "1349", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": "a) (Christus säger:) Regi præcipio, ut ad inimicos quantotius poterit se transferat, quod si magnum reputat esse, quod facit pro me, majora ego feci pro eo, quia vitæ meæ non peperci pro eo. … Episcopo Aboensi præcipio, ut negotium ad summum pontificem transferat, cui præcipio nihil diminuere, sed permitto addere, quæ ad honorem meum sunt et ad salutem animarum. b) Maria dixit sanctæ Birgittæ: … Sed dic sibi (= magister Petrus, Birgittas biktfader), quod ostendat ea (= gudstjänstordningen för Vadstena kloster) dilecto amico vero episcopo Hemmingo, quod ipse, si velit, potest addere vel planare. c) Dominus Hemmingus Aboensis episcopus, cum legacione diuina fungeretur in Francia et Anglia et videret reges minus beniuolos ad recipiendum verba Dei, scilicet reuelaciones illas tangentes reges et guerram regnorum Francie et Anglie, que reuelaciones continentur in quarto libro celestium releuacionum quasi in fine capituli: turbatus in corde etc.; cui obdormienti domina Brigida apparuit et dixit: cur turbaris? redibis ad tuam patriam prospere et facies fructum animarum, set scito, quod nondum finietur plaga eorum ad quos missus es, quia indurata sunt corda eorum contra Deum et tribulabuntur adhuc, donec humilientur."}, {"df": "563", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Quia jn iure cautum est, quod ille solus recognoscendus est filius, quem nupcie demonstrant, et in statutis Sabinensibus prohibetur sub pena excommunicacionis late vniuersis et singulis sacerdotibus filios proprios secum tenere uel eos recognoscere esse suos, precipimus in virtute sancte obediencie vniuersis et singulis sacerdotibus dyocesis Aboensis, quatenus statim, visis presentibus et perlectis, filios suos et filias a familiaritate sua et cotidiana conuersacione procul abiciant, eciam extra parrochias, ne occasionem habeant cum eis iterum conuersandj. Qui vero scienter contrarium facere presumpserint, sint excommvnicati; similiter filij et filie cum eisdem. Possunt tamen ex permissione tales filij uel filie habitare intra parrochiam in bonis propriis personaliter adquisitis uel hereditariis, non tamen in bonis intuitu ecclesie acquisitis, quia illa bona omnia et singula ad dominium ecclesie reuocamus, quia sunt patrimonium crvcifixi, prohibentes, ne quocunque alienacionis tytulo alienentur sev eciam quomodolibet distrahantur, sed tantum vsufructu concesso, quamdiu vixerint, acquisitoribus eorundem, post mortem plene et integre ecclesie reseruentur. Qui vero contrarium attemptauerint, ab officio et beneficio tam diu suspensi maneant ipso facto, quousque, restitucione in integrvm facta, relaxacionem¹ interdicti et nouam institucionem beneficij consequi mereantur. Actum et datum per nos Hemmingum, Dei gracia episcopum Aboensem, anno Dominj m ccc quinquagesimo,² sexta feria pasce, nostro sub sigillo."}, {"df": "564", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersi nouerint, quod ego Antu i[n] Rogø feci* quandam permutacionem cum venerabilj patre domino H[emingo], miseracione diuina episcopo Aboensi, et successoribus suis in hunc modum, videlicet quod eidem domino Aboensi dimisi omnia bona mea in insula dicta Rogøø, cum agris, pratis, piscariis, siluis, insulis adiacentibus, domibus et aliis pertinenciis quibuscunque, exceptis tantummodo quibusdam paludibus, dictis miskger.** Idem vero dominus dimisit michi et hereditibus(!) meis bona sua in parrocliia Wemo, dicta Hadrus, cum agris, pratis, siluis, piscaribus(!), dominibus(!) et aliis pertinenciis quibuscunque in perpetuum, vt premittitur, possidenda. Testes vero huius permutacionis, dicti faste, ex parte domini Aboensis sunt Johannes in Wkkialum, Rawasdus ibidem, Johannes Helsinger et Symon Hoquonson: ex parte mea sunt hij: Jacobus in Wukælum, Sueno in Kwppasiærue, Laurencius in Bolstad et Torstanus Koldamenon vna cum prolocutore Nicolao in Kummikællæ, forskiæleyman wlgariter nuncupato. Actum et datum anno Dominj mcccl, dominica post pasce* qua cantatur Misericordia Domini, sub sigillo(!) domini Nicolai, curati in Wemo, domini Birgeri in Towesalw, Nicolai Kumakallia et Benedicti Finske.]"}, {"df": "565", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ne pro defectu clericorum Deus honore debito privetur et ecclesie Aboensis diocesis congruis seruitiis defraudentur, nos Hemingus, Dei gracia episcopus Aboensis, et capitulum ibidem statuimus ut nullus clericorum diocesis nostre jnde recedat animo constituendi in alia diocesi domicilium absque licencia et litteris episcopi et capituli speciali petitis et optentis. Qui vero contrarium presumpserit attemptare, sit ipso facto priuatus ab officio et beneficio, si quid habet, et inhabilis ad quecunque beneficia ecclesiastica consequenda et nichilominus periurus veniendo contra juramentum per eum prestitum, quando suscepit sacrum sacerdotii gradum. Acta sunt Abo anno Domini mcccl:mo, xiiij kal. maij, nostris sub sigillis."}, {"df": "566", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Gerhardus Scytte, capitaneus Finlandie, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestans publice recognosco me honorabilibus viris dominis consulibus Reualiensibus firmiter promisisse, quod omnes et singuli eorum conciues Reualienses cum omnibus suis bonis, videlicet pannis, sale, vino, annona, hummulo, cera et opere ac aliis rebus et bonis quibuscumque secure et libere vbique terrarum et locorum, eciam aquarum, stare et esse debeant et valeant pre (!) illustri principe domino meo, domino Magno, rege Swecie, omnibusque hominibus et subditis suis, dummodo versus Nogardiam non declinauerint ciues Reualienses supradicti. Preterea si inculparet prescriptos ciues Reualienses aliquis pro eo quod in Nogardia fuissent et ibidem mercimonia exercissent et abhinc bona Rutenica perduxissent, pro hiis omnibus suis juramentis se possunt excusare. In cuius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum Reualie anno Domini m°ccc° quinquagesimo, feria secunda proxima post octauas sanctissimi corporis Christi."}, {"df": "567", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Consules ciuitatis Reualie dilectis eorum conciuibus sinceram in Domino caritatem. Notum vobis facimus littera in presenti, quod Gerhardus Scytte illustris principis domini regis Swecie atque terrarum Aboensium et Finlandie capitaneus, presente domino commendatore nostro coram nobis firmiter promisit, quod omnes et singuli nostri conciues cum omnibus suis bonis et rebus quibuscunque secure et libere ad nostrum portum venire ac ab inde recedere debeant et valeant, Domino conseruante. Littera lecta aliis nostris conciuibus tam presentibus quam futuris omnibus ipsam reseruetur (= reservetis?). In Christo valete. Scriptum nostro sub secreto."}, {"df": "568", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Littera Hemmingi episcopi Aboensis anno 1350 [data, ut] quisquis ecclesiam Ulfzby deuote visitauerit, 40 dierum indulgentias consequetur."}, {"df": "569", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre humilis et deuotus orator vester frater Sigfrigdus (!) Lincopensis, penitenciarius Dacie, quatenus sibi in personam dilecti familiaris sui humilis filii vestri Ingeldi Johannis, clerici Vpsalensis diocesis, scolaris Parisius et jure canonico, nullum adhuc beneficium ecclesiasticum assecuti, specialem gratiam facientes de canonicatu et prebenda cum cura annexa vel sine in ecclesia Aboensi, vacantibus per obitum domini Thidemanni in Roma hoc anno jubileo, tempore peregrinationis generalis, cum plenitudine juris canonici ac omnibus juribus et pertinenciis suis eidem Ingeldo de clemencia apostolica dignemini misericorditer prouidere cum acceptacione, inhibicione, decreto et clausulis anteferri et cum omnibus non obstantibus et clausulis oportunis ac executoribus deputatis, vt in forma. – Fiat R. Dat. Auinione non aug. anno nono."}, {"df": "570", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "571", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, vniuersis presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Constare volumus euidenter, quod nos fideli nostro Gerardo Skøttu, aduocato nostro Aboensi, presencium exhibitori, et ejus heredibus bona nostra personalia et aduenticia, videlicet curiam nostram in Rimo, Aboensis dyocesis, cum omnibus et singulis dicte curie adiacenciis, colonis, agris, pratis, pascuis, siluis, piscariis, humidis et siccis, conjunctis et diuersis, longe vel prope positis, quomodocunque nominatis, pro mille marcis denariorum Sueuorum, in quibus nos ex iusto debito ipsi Gerardo obligati veraciter tenebamur, dimittimus per presentes jure perpetuo possidendam; transferentes in ipsum Gerardum et eius veros heredes plenam proprietatem et merum dominium dicta bona regendi, possidendi, tenendi, locandi, arrendandi, vendendi ac, quomodoqunque voluerint, libere ordinandi, heredum vel successorum nostrorum seu cuiusuis alterius impeticione de cetero non obstante. Datum Reualie anno Domini m°ccc°l, dominica secunda aduentus eiusdem, sub sigillo nostro."}, {"df": "572", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Roluerus, curatus ecclesie Kyrkyoslet, Gerardus Smale, Nicolaus Promus totaque parrochia ecclesie eiusdem salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium publice protestamur matronam discretam Ingeborgem, vxorem ligittimam latoris presencium Røryci, parochiani nostri dilecti, sororem fore Margarete, vxoris Nicolai fusoris, ciuis Reualiensis, secundum leges terre nostre et juris canonici sanctiones. Igitur omnes et singulos petimus huius negocii judices et specialiter prouidos dominos, dominos aduocatum et proconsules Reualienses, quatinus dicto Røryco in suo negotio, videlicet bona mobilia et immobilia prenominati fusoris felicis memorie nomine hereditario exigenti, justiciam ciuitatisque vestre nobilia jura amore Dei nostrarumque precium humili interuentu juste fieri faciatis. Scriptum in Kyrkyosleth anno Domini m°ccc° quinquagesimo, die Innocencium, sub sigillis nostris, scilicet Rolueri, Gerardi Nicolaique antedictorum."}, {"df": "573", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "islanti", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) (1351, = 1350). Magnus kongr for i Ruzaland ok stridde vidr Ruza ok vann stora borg af #3eim. Fylgdu honum herra Biarni ok margir adrir mickils hattar menn. b) (1351, = 1350). Magnus kongr for i Ruzaland ok striddi vid Ruzsa ok hafdi ætlat at leida #3a til almenniligrar truar. Gaatu Noregsmenn vnnit nockurar borgir enn ecki vanz at meira. Herra Biarni var #3ar med konginum."}, {"df": "574", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) MCCCL. Generalis mortalitas totam Vplandiam deuastauit, ita quod sexta pars hominum vix remansit, que quidem mortalitas annis precedentibus et succedentibus totum mundum circumivit. b) Anno Domini MCCCL fuit maxima pestilencia per totum mundum sicut unquam fuit ante annis LXXX. c) MCCCL. Gravis quædam pestis ac mors subitanea tam in hominibus quam in pecoribus grassabatur. d) MCCCL. Fuit magna pestilencia super totum mundum."}, {"df": "575", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vos nobiles viros dominos aduocatum et consules ciuitatis Reualie saluto ego Rangwaldus Gislæson, aduocatus per Nylandiam, sinceris affectibus in Domino Ihesu Christo. Significans vobis, quod Hincichinus, dictus Duthræstat*, michi xij oris denariorum veraciter obligatus tenebatur, qui quidem Hincichinus a Nylandia recessit, me irrequisito et pecunia predicta non soluta, et huius pecunie causa vnam ancoram eidem Hincichino attinentem detinui et occupaui eamque in custodiam vnius viri constitui diligenter obseruandam nec alicui assignandam priusquam mihi pecunia predicta esset persoluta. Post hec autem idem Hincichinus ancoram antedictam, pleno jure pro memorata pecunia detentam, latori presencium Johanni illegaliter vendidit, inpigneracionem ab ipso Johanne accipiens minus juste pro ancora prius dicta. Quare vos instanter rogo, vt prenominato latori presencium Johanni justiciam in premissis a sepedicto Hincichino mee peticionis intuitu disponere dignemini et velitis, prout vestris fieri volueritis vice versa, quia pretactus Johannes nichil habet facere cum ancora prenotata. In Christo viuite et valete. Scriptum Kirkiuslææt die beati Olawi regis et martiris."}, {"df": "576", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vos nobiles viros et honestos .. proconsules ceterosque ciuitatenses Reualie ego totus vester Gerichinus Skyttæ saluto sinceriter in Domino Jhesu Christo, quam intime rogans, vt nauem, quam Krwse habet, que ad dominum meum regem spectat, quousque de naui premissa aliud in mandato ceperitis, amore Domini eiusdem jure ciuili occupetis .. ipsum dictam nauem alienare siue in illa velificare nullatenus permittentes, rudentibus ceterisque eiusdem nauis attinenciis diligenter reseruatis. In Christo semper valete. Scriptum Aboo sub sigillo. In vigilia Mathei apostoli."}, {"df": "577", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Viris honorabilibus et famosis, amicis suis, dominis proconsulibus et consulibus Reualiensibus Gerhardus Schutte, aduocatus [in] Abo, sinceram in Domino dilectionem et salutem. Grata vestre karitatis beneficia, michi efficaciter per vos exhibita, racionabiliter me invitant ad vestra beneplacita prosequenda, ad que cum graciarum actione et prompta beniuolencia me semper habebitis pro posse meo penitus efficacem. Insuper pro exhibitore presencium, famulo domini mei regis, Olauo Herma[n]ssone vestram amicitiam instanter deprecor et requiro, quatinus eidem amore juris et mee peticionis super extorquenda et habenda pecunia sua de Jusse, filio Laurencii Wisthws de Abo, vobiscum existente, videlicet xviij marcis denariorum Swecie monete, in quibus sibi juste obligatur, vt racione edocere poterit, justiciam condignam et sufficientem fieri faciatis. In quo predicto domino regi et michi exhibebitis valde gratum erga vos et vestros in tanto et maiori pio fauore promerendum. Scriptum Abo tercia feria post omnium sanctorum."}, {"df": "578", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sapientibus viris ac discretis burgensibus et consulibus Reualiensibus Sigismundus Petersson, prefectus Viburgensis, salutem et quidquid eis poterit reuerencie et honoris. Vestre discrecioni instanter supplicans, quatinus mihi de conciui vestro Brendechino, dicto Bode, iusticiam pro x marcis arg. Rigens., in quibus mihi idem pro quadam fideiussione tenetur veraciter obligatus, in festo sancti Iacobi iam preterito omni dubio procul, ut littere sue patentes testantur, persoluendis, mee humillime peticionis intuitu dignemini restantare (? = prestare), quia in tanta pecunia discreto viro Conrado de Reen obligatus teneor et eodem tam (? = eam) argento, in quo mihi Brant[echinus] tenetur prefatus, persoluere cupiebam, sed confidem (?) ipsum Brendechinum me mendacem fecisse inhoneste. Noueritis tamen, me Conrado satisfacturum utique, rogans, ut mihi de dicto Brendechino satisfaccionem fieri faciatis, quod vobiscum utique promereri cupio, requisitus in voluntatem vestram. Super hoc rescribentes in Christo viuite et valete."}, {"df": "579", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Alle aff Finlande, vtan Abo byamæn, aff Nylande, Rodhenum, Helsingalande eller Gæstrikalande skulu hwarghen sin marknadh medh skipum at driffwa vtan i Stocholme, widher boot XL marka konungenum ok stadhenum enskylt."}, {"df": "580", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "581", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tartu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "582", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis Thomas, miseracione diuina episcopus Vexionensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, nos anno Dominj mºcccº quinquagesimo primo, die beati Vincencij martiris, aput ecclesiam Nummis, Aboensis dyocesis, quasdam litteras vidisse, quarum tenores de verbo ad verbum plenius hic habentur: Thomas Dei gracia (etc. Se n. 10). Omnibus presens scriptum cernentibus Haraldus Torstenson (etc. Se n. 21). In cuius testimonium secretum nostrum presentibus est appensum. Datum anno, die et loco predictis."}, {"df": "583", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Thomas, miseracione diuina episcopus Vexionensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos litteram felicis recordacionis domini Gregorii pape IX¹, necnon quandam literam bone memorie domini Magni, condam episcopi Aboensis,² vidisse non³ rasas, non abolitas, non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas, tenores, qui sequuntur,⁴ de verbo ad verbum continentes⁵: Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio W (etc. Se n. 8). Vniuersis presentes litteras visuris vel audituris Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, (etc. Se n. 17). Jn cuius visionis testimonium secretum⁶ nostrvm presentibus duximus apponendum. Scriptum apud ecclesiam Nummiss, Aboensis dyocesis, anno Dominj mºcccºlj,⁷ jn crastino sancti Vincencij martiris."}, {"df": "584", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam.¹ [Noueritis], quod nos omnia bona jn Keris, juxta Abo sita, per nos partim acquisita empcione, partim pro nostro patrimonio, contuleramus mense episopali perpetuo possidenda; bona vero Kowris wlgariter nuncupata deputamus perpetuo fabrice ecclesie Aboensis, tali tamen condicione, quod successores nostri et capitulum permittant, Petrvm Nichilson et heredes suos bona quedam, Øwraby dicta, jn parrochia Kirkioslæth,² que sibi contuleramus, perpetuis temporibus possidere et de ipsis ordinare pro sue libito voluntatis. Jn quorum collacionis, deputacionis, possessionis et ordinacionis euidenciam sigillum nostrum et sigillum capituli Aboensis presentibus sunt appensa. Actum et datum apud ecclesiam Nummis anno Dominj millesimo trecentesimo quinquagesimo primo³, jn crastino Vincencii martiris."}, {"df": "585", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis Winandus, canonicus Aboensis, salutem jn Domino Jhesu Christo. Notum facio per presentes, quod bona mea jn Brvsaby, jntuitu ecclesie acquisita, parrochia Kimitto, videlicet quartam vnius baal, vlna et duabus terciis vnius vlne minus, cum singulis adiacen[c]iis ecclesie cathedrali jn Abo et offero et lego in meorum redempcionem peccatorum, ita tamen, quod ad dies meos mee ordinacionj subiaceant, quamdiu sex talenta liuonica butyri inde annuatim exhibuero eidem ecclesie cathedrali. Jn cuius legacionis testimonium sigilla venerabilis patris domini Hemmingi, diuina miseracione episcopi Aboensis, dominj Petri canonici, dominj Petri Johannis de Sastamala, Mathie Koog, legiferi Nylandie, et Olauj Jngimarsson vna cum proprio presentibus sunt appensa. Scriptum et actum in Kimitthu anno Dominj mºcccl primo, feria sexta proxima post purificacionem beate Marie virginis gloriose."}, {"df": "586", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "587", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, uenerabilibus fratribus vniuersis archiepiscopis et episcopis ac dilectis filijs electis, abbatis, prioribus, prepositis, decanis, archidiaconis, archipresbiteris et alijs ecclesiarum prelatis et rectoribus, capitulis quoque, collegijs et conuentibus Cisterciensis, Cluniacensis, Premonstratensis, Grandimontensis, Cartusiensis, sanctorum Benedicti et Augustini et aliorum ordinum ceterisque personis ecclesiasticis, secularibus et regularibus, exemptis et non exemptis, per Swecie et Norwegie regna et alia dominia carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie jllustris, constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Attendentes innumera grandia et onerosa negocia, que mundi cursus undique quasi aluearibus decursibus in Romanam diriuat ecclesiam et quod hoc presertim tempore multa onera confluentia et imminentes sibi necessitates exposcunt, ut eadem ecclesia circa plurima et diuersa pie matris sedulitatem exhibeat et officium urgentis prouisionis impendat, ad que leuius supportanda expedit subiectas ecclesias in auxilium matris exuberare suffragia et in supportationem imminentium onerum fatigari, disponebamus pro predictis necessitatibus et oneribus leuius perferendis decimam omnium reddituum et prouentuum ecclesiasticorum in Swecie et Norwegie regnis et partibus illis consistentium imponere per certi temporis spatium in releuationem onerum huiusmodi exigendam; verum quia, sicut postmodum pro parte carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie jllustris, per certos ipsius nuncios propositum extitit coram nobis, quedam gentes, que Kareli et Jngri nuncupantur, regnis predictis vicini, immo ex vna parte contigui, cognito suo infidelitatis errore, eodem rege, quem pro suscipienda fide christiana in eorum auxilium specialiter inuocarunt, ipsos ab insultibus et oppressionibus, quibus Rutheni, catholice fidei inimici, eos frequentius affligebant, manu ualida protegente, eam fidem susceperant et baptismum, ijdem Rutheni ad hoc ad eorum exterminium aspirantes et post eiusdem regis ab inde recessum ex inopinato in eos et terram eorum ac aliorum christianorum partium earundem ferali im[m]anitate grassentes (= –santes), alios eorum gladijs, alios suspensos ad arbores, alios canum morsibus expositos et alios incredibilibus tormentorum generibus occiderunt, reliquos Karolos (= Karelos) et Jngros superstites in crudelem et horrendam seruitutem reddactos ad pristinam erroris sui cecitatem reddire prodholor compellentes, ac propter nimiam mortalitatis pestem, que in dictis regnis [et] dominijs in partibus illis hijs temporibus superuenit, adeo sunt hominibus destituta, quod idem rex ad propulsandam eorundem inimicorum molimina non sufficit per se ipsum, pro parte ipsius regis fuit nobis humiliter supplicatum, ut sibi de aliquali decimarum subsidio prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur, cupientes [ut] tam ecclesie quam regis predictorum necessitatibus huiusmodi aliqualiter consulatur, deliberatione cum fratribus nostris super hijs habita diligenti, decimas omnium reddituum et prouentuum ecclesiasticorum in Swecie et Norwegie regnis et dominijs predictis consistentium per quadriennium, a festo purificationis beate Marie uirginis proximo futuro in antea computandum, a vobis omnibus archiepiscopis et episcopis ac prelatis et alijs personis ecclesiasticis quibuscumque secularibus et regularibus, exemptis et non exemptis, regnorum et dominiorum predictorum, cuiuscumque sint dignitatis, condicionis aut status uel ordinis, quibus et eorum alicui, quo ad hoc nulla priuilegia uel indulgentias uolumus suffragari, preterquam a venerabilibus fratribus nostris sancte Romane ecclesie cardinalibus monasteria jndotata, dignitates, personatus et officia canonicatus et prebendas et ecclesias aut alia quecumque, qualiacumque et quotcumque beneficia ecclesiastica cum cura uel sine cura in regnis et dominijs supradictis obtinentibus vel obtenturis imposterum, qui in apostolice solicitudinis partem assumpti nobiscum emergentium undique negociorum vniuersalis ecclesie nostris humeris incumbentia onera sorciuntur, quique profundi et perutilis assiduitate consilij uigilantes assidue pro rebus publicis et priuatis statui salutique fidelium student sedulitate continua prouidere, nec non a dilectis filijs … magistro et fratribus hospitalis sancti Johannis Jerosolimitani, qui contra hostes fidei christiane exponunt iugiter se et sua, quosque propter hoc a prestatione huiusmodi decime exemptos esse uolumus et immunes, exigendam iuxta modum, morem et consuetudinem in exactione huiusmodi hactenus obseruatos, de dictorum fratrum consilio auctoritate apostolica tenore presentium imponimus; volentes et etiam ordinantes, quod dicta decima inter nos pro nostris et eiusdem ecclesie regemque predictum pro suis releuandis necessitatibus annis singulis dicti quadriennij equaliter, sicut inferius exprimitur, diuidatur, quodque huiusmodi decima per venerabiles fratres nostros Lincopensem et Wexionensem episcopos et dilectum filium abbatem monasterij Howthe Osloensis diocesis, quibus collectionem huiusmodi decime per alias nostras literas prouidimus committendam, seu per subcollectores super hijs deputandos a Lincopensi et Wexionensi episcopis et abbate predictis clericos dumtaxat in duobus terminis singulis annis eiusdem quadriennij uidelicet pro medietate huiusmodi decime cuiuslibet anni in apostolorum Philippi et Jacobi et pro altera medietate in beati Martini confessoris extunc proximo sequenti festiuitatibus, quas uobis omnibus et singulis ad predictam soluendam decimam presentium tenore prefigimus et etiam assignamus, colligatur et etiam exigatur, et per Lincopensem et Wexionensem episcopos et abbatem de Howthe supradictos de ipsorum redditibus et prouentibus iuxta morem obseruatum hactenus persoluatur. Et cum in singulis eisdem terminis decima ipsa collecta fuerit et per Lincopensem et Wexionensem episcopos et abbatem de Howthe predictos de ipsorum redditibus, ut premittitur, [persoluta, medietatem ipsius decime pro nobis et eadem ecclesia in nostrorum et ipsius releuationem onerum] conuertendam illi uel illis, quem uel quos ad eam recipiendam a Lincopensi et Wexionensi episcopis et abbate predictis deputabimus, et medietas altera prefato regi uel de ipsius certo mandato, sublato quolibet difficultatis obstaculo, [assignetur]. Nos uero omnes et singulos cuiuscumque preeminentie, dignitatis aut status existant, qui aliquid de pecunia dicte decime aliter receperint, excommunicationis sententiam incurrere uolumus ipso facto. Quocirca vniuersitatem uestram monemus, rogamus et hortamur in Domino, uobisque nichilominus per apostolica scripta mandamus, quatenus tam ecclesie memorate quam regis prefati necessitates huiusmodi deuota consideratione pensantes ac eisdem ecclesie atque regi pio super hoc compatientes affectu, prefatam decimam de uestris redditibus et prouentibus supradictis in eisdem duobus terminis per singulos annos eiusdem quadriennij, prout superius est expressum, sine difficultate qualibet pro nostra et apostolice sedis reuerentia persoluatis. Datum [Auinione] ij idus martij pontificatus nostri anno nono."}, {"df": "588", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus … archiepiscopo Nidrosiensi eiusque suffraganeis salutem et apostolicam benedictionem. Svmmus ille celestis agricola sua dextera vineam plantauit electam eamque unigeniti filij sui sanguine uoluit irrigari, ut ex fluente de Christi latere riuulo fecundata vinum produceret, cuius dulcedine ipse plantator altissimus exultaret; sed ecce prochdolor ab apro de silua exterminium in certis christianorum partibus patitur et singularis ferus eam suis pastibus demolitur. Nam sicut carissimus in Christo filius noster Magnus, Swetie et Norwegie rex jllustris, per suos speciales nuntios et literas intimauit, quedam gentes, que Kareli et Ingri nuncupantur, regnis suis uicinj, immo ex vna parte contiguj, recognito sue infidelitatis errore, dicto rege, quem pro suscipienda fide christiana in eorum auxilium specialiter inuocarunt, ipsos ab insultibus et oppressionibus, quibus Ruthenj, catholice fidei inimicj, eos frequentius affligebant, manu ualida protegente, eandem fidem susceperant et baptismum, ijdem Ruthenj ex hoc ad eorum exterminium aspirantes et post eiusdem regis abinde recessum ex inopinato in eos ac alios christianos partium earundem pro dicte nouelle plantacionis defencione de ipsius regis mandato inibi consistentes crudeliter seuientes, alios eorum gladijs, alios suspensos ad arbores, alios uero canum morsibus laceratos et alios eorum incredibilibus tormentorum generibus occiderunt et reliquos Karelos et Ingros superstites in crudelem et horrendam seruitutem redactos redire ad erroris suj cecitatem pristinam compulerunt; idemque rex propter nimiam mortalitatis pestem, que in illis partibus hiis temporibus superuenit, adeo est hominibus destitutus, quod ad propulsandum eorundem inimicorum molimina non sufficit per se ipsum; cum igitur contra huiusmodi fidei inimicos tanto efficacius sit a viris Deum timentibus insurgendum quanto maioribus ecclesiam Dei dampnis affligere cupiunt, quj fidem eandem confundere tam detestabili crudelitate nituntur, nos ipsius regis suplicationibus inclinati fraternitati uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus viros catholicos in regnis predictis et uicinis jnsulis positos, ut, contra eosdem infideles crucis signaculum assumentes, ipsos uiriliter et potenter expugnent, exortacionibus salutaribus inducatis. Nos enim, attendentes quod de tanto gratior est defentio fidei quanto ceteris uirtutibus anime fides debet pretiosior reputarj, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi illam ob id assumentibus signum crucis concedimus ueniam peccatorum et ipsos ea uolumus immunitate gaudere, quam habituri essent, si in terre sancte subsidium personaliter se transferrent. Datum Auinione ij jdus martij pontificatus nostri anno nono. [In eundem modum] venerab. fratr. … archiepiscopo Vpsalensi eiusque suffraganeis. Datum [ut supra]. [In eundem modum] venerab. fratr. … archiepiscopo Lundensi eiusque suffraganeis. Datum [ut supra]."}, {"df": "589", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, dilectis filijs … magistro generali et fratribus domus beate Marie Teutonicorum Jerosolimitane salutem et apostolicam benedictionem. Ad opera pietatis, per que diuini nominis amor acquiritur et salutis commoda prouidentur, eo uos libentius inuitamus, quo illa tenemini ex uoto vestre religionis feruentius exercere. Cum igitur, [sicut] ex veridica relatione percepimus, quorundam feritas, qui Ruteni uulgariter nuncupantur, aduersus gentes illarum partium, Karelos et Ingros uulgariter nuncupatos, pro eo quod sue infidelitatis errore cognito ad fidem catholicam nouiter sunt conuersi, ad eorum exterminium immaniter persequatur, eos ad pristine sue cecitatis errorem reddire multipliciter compellentes, vniuersitatem uestram rogamus, monemus et hortamur attente, uobis in remissionem peccaminum iniungentes, quatinus, cum ex defensione fidelium peccatorum ueniam fideles quilibet consequantur, aliquos ex vestris numero et strenuitate potentes ad dictorum Karelorum et Ingrorum partes in eorum defensionis auxilium, cum super hoc pro parte carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie illustris, qui in premissis partibus negocium huiusmodi feruenter assumpsit ex animo consequendum, requisiti fueritis, transmittatis, ita quod uestro interueniente suffragio in illis partibus augeatur numero et merito populus christianus, uobisque apud Deum accrescat cumulus meritorum, qui multa maiora retribuit fideliter seruientibus, quam speretur. Datum Auinione ij idus marcij pontificatus nostri anno nono."}, {"df": "590", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus … Osiliensi et … Tarbatensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Rigensis salutem et apostolicam benedictionem. Nuper ex parte carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie illustris, fuit propositum coram nobis, quod cum quedam gentes, que Kareli et Ingri nuncupantur, regno Swecie uicini, immo ex una parte contigui, cognito sue infidelitatis errore, eodem rege, quem pro suscipienda fide christiana in eorum auxilium specialiter inuocarunt, ipsos ab insultibus et oppressionibus, quibus Rutheni, eiusdem fidei inimici, eos frequentius affligebant, manu ualida protegente, eandem fidem susceperint et baptismum, ijdem Rutheni ex hoc, ad eorum exterminium aspirantes ac post eiusdem regis ab inde recessum inopinate in eos et eorum ac aliorum christianorum partium earundem terram ferali immanitate grassantes, alios eorum gladijs, alios suspensos ad arbores, alios canum morsibus laceratos et alios incredibilibus tormentorum generibus occiderunt, reliquos Karelos et Jngros superstites in crudelem seruitutem redactos ad pristinam erroris sui cecitatem reddire prochdolor compellentes ac nonnulli dictarum partium, qui christiano nomine gloriantur, ceca cupiditate seducti eisdem inimicis crucis intendentibus ad totalem exterminium eorundem in armis, equis, nauigijs, uictualibus et alijs mercimonijs subuenire presumunt, in quo pares aut superiores in malicia fiunt illis, dum eis ad impugnandum christianos necessaria subministrant. Cum autem fideles deceat uniuersos non ad impedimentum, sed ad augmentum religionis intendere christiane, discretionem uestram rogamus et hortamur in Domino, per apostolica uobis scripta mandantes, quatinus uos uel duo aut unus uestrum per uos uel alium seu alios pro diuina reuerentia mercatoribus partium earundem interdicatis et inhibeatis expresse, ne dictis Ruthenis in premissis uel alias audeant subuenire. Alioquin illos, qui contrauenire presumpserint per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compellatis. Datum Auinione ij idus martij pontificatus nostri anno ix."}, {"df": "591", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "[Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio] Johanni Petri canonico Strengniensi salutem etc. Honestas morum et vite aliaque tue merita probitatis, super quibus apud nos fidedignorum testimonio commendaris, exposcunt vt tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Strengniensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo eciam prouidemus. Prebendam vero, si qua in eadem ecclesia vacat ad presens vel cum vacauerit, quam tu per te vel procuratorem tuum, ad hoc legitime constitutum, infra vnius mensis spatium, postquam tibi vel procuratori vacacio illa innotuerit, duxeris acceptandam, conferendum (= –am) tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus …. non obstantibus …. quod in ecclesia Arosiensi canonicatum et prebendam et parrochialem ecclesiam de Tenella Aboensis diocesis, quorum fructus, redditus et prouentus ad summam annuam trium florenorum auri secundum decimam, vt asseritur, sint taxati, nosceris obtinere …. Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis XV kal. aprilis anno nono. Jn eodem modo venerabilibus fratribus Carpentoracensi et Arosiensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Scarensis salutem etc. …. Datum ut supra."}, {"df": "592", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "[Clemens episcopus, seruus seruorum Dei,] venerabili fratri Emingo episcopo Aboensi salutem etc:a. Prouenit [ex tue deuocionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam reuereris, ut peticiones tuas, illas presertim, que anime tue salutem respiciunt, ad exaudicionis graciam admittamus. Hinc est, quod nos tuis supplicacionibus inclinati, ut confessor tuus, quem duxeris eligendum, omnium peccatorum tuorum, de quibus corde contritus et ore confessus fueris, semel tantum in mortis articulo plenam remissionem tibi in sinceritate fidei, unitate sancte Romane ecclesie ac obediencia et deuocione nostra uel successorum nostrorum Romanorum pontificum canonice intrancium persistenti auctoritate apostolica concedere ualeat, deuocioni tue tenore presencium indulgemus, sic tamen quod idem confessor de hiis, quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam tibi per te, si superuixeris, uel per heredes tuos, si tunc forte transieris, faciendam iniungat, quam tu uel illi facere teneamini, ut prefertur. Et ne, quod absit, propter huiusmodi graciam reddaris procliuior ad illicita imposterum committenda, volumus quod, si ex confidencia remissionis huiusmodi aliqua forte committeris, quoad illa predicta remissio tibi nullatenus suffragetur. Nulli ergo etc:a nostre concessionis et voluntatis infringere etc:a.] Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis XV kalendas aprilis anno nono."}, {"df": "593", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jönköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "594", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1350 (= 1351). Tågade Novgoroderna med Boris' son, ståthållaren, med tusenmannahöfdingen Ivan Feodorovitsch, vojevoderna Michail Danilovitsch, Jurij Ivanovitsch, Jakob Chotov att bekriga tyska området;(1) och de kommo till staden Viborg om måndagen den 21 mars och uppbrände hela förstaden. På andra dagen gingo Tyskarne ur staden, och Novgoroderna öfverföllo dem, och Tyskarne flyktade in i staden, och blefvo här några Tyskar dödade; och trakten omkring staden bekrigades och brändes, och en myckenhet Tyskar, både hustrur och barn, nedhöggos, men andra grepos lefvande; och alla kommo helbrägda till Novgorod. Samma år tågade Novgoroderna till Jurjev (= Dorpat), och Tyskarne (= Novgoroderne) utvexlade de två Svenskar, som de tillfångatagit i Orechov, mot Avram(2) och Kusma och Alexander och Andrej och mot deras lifdrabanter, som voro på andra sidan om hafvet hos svenska konungen Magnus; och alla kommo genom Guds nåd, det vördade korsets kraft, hvarpå de förtröstade, helbrägda till Novgorod; och de anlände den 9 juni, på den heliga martyren Alexanders dag. Varianter i andra krönikor. (1) 4:de Novgorodska krönikan: Tågade Novgoroderna till Viborg Nikonska krönikan: År 1351 … tågade Novgoroderna till strid emot Tyskarne och återvände med många fångar till de sina. (2) 4:de Novgorodska krönikan: Samma år begåfvo sig Novgorodska sändebud till Jurjev (= Dorpat) och afslöto fred med Tyskarne samt utbytte hos svenska konungen Avram … på andra sidan hafvet hos Orechovska Tyskarne. Sofia krönikan:… och Tyskarne (= Novgoroderne) utbytte Svenskarne, som de tillfångatagit i Orechov, mot sina Novgorodska bojarer, mot Avram … Nikonska krönikan: Samma år (1351) gingo Novgorodska sändebud till den Tyska staden Jurjev och afslöto fred med Tyskarne och utbytte hos svenska konungen mot Orechovska Tyskar tusenmannahöfdingen Avram och Kusma Tverdislavitsch och öfriga sina vänner, som förts öfver hafvet af svenska konungen Magnus … Samma år begynte höras om en pest på människorna."}, {"df": "595", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes literas inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes nos anno Domini m°ccc° quinquagesimo primo, die beati Gregorij pape, recepisse literam patentem per venerandum in Christo patrem dominum nostrum Hemmingum, archiepiscopum Vpsalensem, nobis missam, jn qua continebatur transcriptum seu transumptum literarum papalium, in quibus imponebatur clericis solucio decime biennalis. In cuius recognicionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Scriptum anno vt supra, feria quarta proxima ante annunciacionem beate Marie virginis."}, {"df": "596", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hapsal", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Norwegie et Scanie, omnibus presentes litteras cernentibus jn Domino salutem sempiternam. Quoniam ea, que in tempore geruntur, a memoria posterorum sepius labi ac adnullari videntur, nisi litteris et probamentis euidentibus confirmentur, et nisi (ͻ: id) nostra in presenti deposcit intencio, per quod Deo et matri sue sancte honor et maior reuerencia, in salutem et remedium animarum nostre, dilecte consortis nostre Blance, progenitorum nostrorum bone memorie ac liberorum nostrorum carissimorum, impendi valeat et augeri, hinc est, quod, consideratis honorabilis patris, amici nostri dilecti, dominj Nicolaj, abbatis in Pades, ac conuentus suj fidelibus seruiciis nobis et et omnibus nostris multociens exhibitis et impensis, ac exigentibus¹ eorundem abbatis et conuentus deuocionis affectu, quo nos et regnum nostrum prosequuntur, fauoribus beniuolis et paratis, nos predicto domino abbati et eius in dicto² monasterio Pades successoribus merum ius patronatus, quod nobis ad eccleciam Borga, Aboensis dyocesis, ab antiquo compecierat, modo simili, quo nos idem ius inpresens habueramus, damus et concedimus per presentes, transferentes in ipsos per nos et successores nostros plenam auctoritatem ad eandem ecclesiam confratres suos [uel?] personas ydoneas, cum et quociens opus fuerit, saluo semper iure dyocesanj ibidem, presentandi, instituendi ac de prefata ecclesia, sicut iuris fuerit, faciendi. Jn cuius euidenciam firmiorem secretum nostrum, sigillo nostro non presente, presentibus est appensum. Datum Hapesalis anno Dominj millesimo cccljº,³ sabbato ante dominicam passionis."}, {"df": "597", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "598", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, salutem in Domino sempiternam. Cupientes vt religiosi viri abbas et fratres monasterij Pades,¹ Reualiensis dyocesis, eo liberius et deuocius Deo deseruiant,² quo competencius eis fuerit³ de vite necessariis prouisum, jus patronatus et omne aliud,⁴ quod nobis et corone regnj⁵ Swecie jn ecclesia Borgha⁶ et duabus capellis eidem annexis, Aboensis dyocesis, et ad eam quouis modo competit et compecierat, dicto monasterio Pades⁷ ac⁸ abbati et fratribus, qui nunc sunt⁹ ibidem¹⁰ uel pro tempore fuerint, donamus, dimittimus et in perpetuum assignamus, volentes quod idem abbas et conuentus ecclesiam ipsam¹¹ cum capellis exnunc pro suis vtilitatibus, prout melius voluerint et de iure potuerint, regant, ordinent¹² et disponent (ͻ:-nant). Jn cuius donacionis euidenciam sigillum nostrum vna cum sigillis¹³ venerabilis in Christo patris dominj¹⁴ Hemmingi, Dei gracia Aboensis episcopi, et capituli sui presentibus sunt appensa¹⁵. Datum in sacristia ecclesie Aboensis anno Dominj mcccºl primo,¹⁶ die Veneris ante festum beati Erici.¹⁷"}, {"df": "599", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, dilectis sibi omnibus parrochiam¹ Borgha, cum duabus capellis sibi annexis, inhabitantibus dileccionem in Domino, graciam² et salutem. Cum vos (ͻ: nos) ius patronatus et aliud³ quoduis nobis in dicta ecclesia Borgha et⁴ capellis sibi annexis competens⁵ religiosis viris abbati et conuentuj ac monasterio in Pades,⁶ Reualiensis dyocesis, donauerimus ac in perpetuum dimiserimus, prout in aliis nostris⁷ litteris super hoc⁸ confectis plenius continetur,⁹ vobis et vestrum cuilibet precipimus per presentes, quatenus ipsis super eisdem¹⁰ iuribus curetis humiliter parere et efficaciter respondere, prouiso quod idem abbas et fratres vos ad noua et maiora onera non astringant, quam aliis curatis vestris*¹¹ hactenus facere consweuistis. Datum in sacristia ecclesie Aboensis anno¹² mcccl primo,¹³ die Veneris ante festum beati Erici regis et martiris."}, {"df": "600", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus in Domino salutem sempiternam. Noueritis, quod nos exhibitores presencium, Sighualdum in Henelax, Benedictum in Greetarwaby, Ærlendum in Suarta et Henricum in Poyo, cum bonis suis ab omnibus et singulis exhibicionibus, solucionibus et quarumcunque inposicionum grauaminibus, consuetis et inconsuetis, nobis aut iuri* nostro regio debitos (ͻ: -is), damus et concedimus liberos pariter et exemptos, volentes et declarantes ipsos cum bonis suis predictis omni eo priuilegio et iure gaudere, quo ceteri alij ecclesie Aboensis homines et bona fruj liberius consueuerint. Prohibemus igitur sub obtentu gracie nostre firmiter et discrete, ne quis, cuiuscunque condicionis aut status existat, dictos homines ecclesie siue bona eorum contra hanc nostram graciam eis indultam presumat quomodolibet impetere uel grauare, prout graciam nostram predictam dilexerint inoffensam. Datum sub sigillo nostro in castro nostro Aboensi anno Dominj mºcccº quinquagesimo primo, sabbato proximo ante Erici regis et martiris."}, {"df": "601", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Schanie, vniuersis presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Quoniam reuerendj et religiosi viri dominj et fratres, Nicolaus, abbas in Pades¹, ordinis Cisterciensis, dyocesis Reualiensis, et correligiosi suj ibidem nobis et nostris obsequia et familiaritates magnas impenderant, jdeo intuituj (ͻ: -tu) Dej et suorum meritorum ac ob remedium animarum nostre², dilecte consortis nostre Blance,³ progenitorum nostrorum bone memorie ac liberorum nostrorum carissimorum, pro eorum sustentacione piscaturam salmonum⁴ in Heelsingaa⁵, Aboensis dyocesis, cum omnj iure nostro regio, inferius et superius, quo nos dictam piscariam⁶ possedimus, regendam et tenendam, ex liberalitate regia duximus perpetuis temporibus possidendam⁷; prohibentes sub obtentu gracie firmiter et districte, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium seu quisquam alius, cuiuscunque condicionis ac⁸ status existat, predictum dominum abbatem aut eius monachos seu eorum mandatarium in dicta piscaria contra hanc nostram paginam presumat impetere uel⁹ turbare,¹⁰ prout indignacionem nostram¹¹ et regiam vitare voluerit vlcionem. Jn cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum jn castro nostro Aboensi anno Dominj mccclº[j]º,¹² dominica ante festum beati Erici regis et martiris."}, {"df": "602", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, in Domino salutem sempiternam. Cum nos religiosis viris domino Nicolao abbati² et domuj³ monasterii in Pades⁴ ac successoribus suis ius patronatus in ecclesia Borgha et capellis sibi annexis, Aboensis dyocesis, ad nos de iure et de⁵ antiqua consuetudine pertinens, cum consensv venerabilis patris et domini, dominj Hemmingi, diuina miseracione episcopi Aboensis, necnon et capituli ibidem, omnj iure ad ipsas⁶ ab antiquo spectante⁷ dimiserimus in perpetuum, prout in litteris nostris super hoc alias confectis clarius continetur, jpsos fratres religiosos ampliori gracia prosequi volumus per⁸ hunc modum, ita scilicet quod ipsis piscarias⁹ ad fundum presbiteralem ibidem pertinentes damus et concedimus perpetuo possidendas. Jn cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum in castro¹⁰ Aboensi anno Dominj mcccl primo,¹¹ dominica¹² ante festum beati¹³ Erici regis et martiris, nostro sub sigillo.¹⁴"}, {"df": "603", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, vniuersis² presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Quamuis curia Saltwiik in Alandia sita olim ad coronam regnj Suecie pertinebat, tamen, quia mensa episcopalis Aboensis jn eius continua possessione diu fuerat, credentes eam hanc possessionem non sine³ causa racionabili(a) habuisse, confirmanus eam sibi auctoritate regia perpetuis temporibus iure proprietario possidendam. Et vt validior sit hec nostra confirmacio, deputamus corone regni Suecie, loco Saltwiik¹, curiam nostram Gregorisby, pro quodam homicidio iuri regio acquisitam, ne corona propter premissam confirmacionem defectum aliquem paciatur. Nulli⁴ ergo hominum, cuiuscunque eminencie fuerit siue status, liceat hanc nostre confirmacionis et deputacionis ordinacionem vllo vnquam tempore infringere seu ej ausu temerario contraire, prout indignacionem Dei omnipotentis et regiam vitare voluerit vlcionem. Datum Stokholmis sub sigillo nostro anno Dominj mccclj, quarta⁵ die pentecostes."}, {"df": "604", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Anno natiuitate eiusdem millesimo trecentesimo quinquagesimo primo, vndecima die mensis iulij, indictione quarta, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Clementis, digna Dei prouidencia pape VI:ti, anno decimo. Nouerint vniuersi et singuli, quod in mei notarij publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constituti reuerendus in Christo pater dominus Petrus, Dei gracia Lundensis archiepiscopus Swecieque primas, ac venerabilis et discretus vir dominus Johannes Guilaberti, decanus Tarbatensis et canonicus Virdunensis, in regnis Dacie, Swecie ac Noruegie ac in Lundensi, Vpsalensi et Nidrosiensi ciuitatibus, diocesibus et prouincijs apostolice sedis nuncius et collector omnium et singularum quantitatum pecuniarum, bonorum, iurium et rerum quarumlibet aliarum ad Romanam ecclesiam siue cameram apostolicam ex quacunque causa pertinencium auctoritate eiusdem sedis apostolice specialiter deputatus, jdem dominus nuncius exhibuit et ostendit dicto domino archiepiscopo quoddam instrumentum publicum, pluribus et diuersis sigillis in fine eiusdem instrumenti pendentibus sigillatum manuque et signo Joari Nicolai clerici Lincopensis diocesis, publici auctoritate apostolica notarij, scriptum et signatum ac receptum infra claustrum fratrum Minorum Junacopie diocesis Lincopensis et in camera, in qua serenissima principissa domina Blancha, vxor illustrissimi principis domini Magni, Dei gracia regis Swecie, Noruegie et Scanie tunc temporis morabatur, ipsa domina regina vna cum reuerendo in Christo patre domino Petro, Dei gracia Linocopensi episcopo, ac pluribus aliis consiliariis et nobilibus dicti regni Swecie in dicto instrumento nominatis, tunc ibidem presentibus et consilium facientibus, quod quidem instrumentum incipit in secunda linea prouidencia, et finit in eadem Swe, et in penultima linea, que est ante subscriptionem incipit Genuito (= Geniuto), et finit in eadem rogatis, et dictus dominus archiepiscopus Swecieque primas, recepto ad manus suas dicto instrumento ac distincte de principio usque ad finem personaliter lecto, visisque conuencionibus, promissionibus, obligacionibus, renunciacionibus ac certis pactis et diuersis condicionibus in eodem instrumento contentis et expressis inter ipsos dominam reginam, dominum Lincopensem episcopum et alios consiliarios tunc ibi, ut premittitur, assistentes ex una parte, et dictum dominum nuncium ex altera parte in predicto consilio habitis et conuentis super quantitatibus pecuniarum in dictis regnis existentibus et ad Romanam ecclesiam pertinentibus, per eundem dominum nuncium nomine dicte Romane ecclesie ad vsum et necessitatem dictorum regnorum sub predictis pactis et conuencionibus in dicto instrumento expressatis, concessis et assignatis, certificatusque idem dominus archiepiscopus ac deliberatus plenissime super hijs et alijs omnibus et singulis in eodem instrumento declaratis et contentis, ac pretendens et considerans necessitates et pericula probabilia dicti regni in ipso instrumento inserta, que eciam ipse et ecclesia sua Lundensis et bona sua ecclesiastica et mundana faciliter possent incurrere, et quod per contractum huiusmodi factum de dictis pecunijs, ut prefertur, quod in prefato instrumento seriosius explicatur, posset sicut verisimiliter videbatur in premissis de saniori consilio et tuto auxilio prouidere (= –videri), ratificauit, approbauit, emologauit omnia et singula acta, gesta et promissa ac quocunque modo ordinata in premissis et circa premissa per dictos dominam reginam, dominum Lincopensem episcopum ac alios presentes in ipso instrumento nominatos et pro illis se et ecclesiam suam Lundensem predictam heredesque et successores suos quoslibet vna cum bonis suis omnibus ecclesiasticis et mundanis, presentibus et futuris, insolidum obligauit, ac in omnibus et per omnia teneri voluit, fecit et consentijt simili modo et forma, quo dicti domina regina [et] dominus Lincopensis episcopus vna cum alijs consiliarijs in dicto consilio assistentibus et in prefato instrumento nominatis promiserant, dixerant et se obligauerant pro premissis et quolibet premissorum, renunciantes propterea specialiter et expresse omnj auxilio iuris canonici et ciuilis ac priuilegio cuiuscunque legis et consuetudinibus uel statuti vna cum omnibus et singulis renunciacionibus in prefato instrumento expressatis et contentis ac quibuscunque alijs, per que contra premissa et alia in dicto instrumento contenta seu aliqua eorundem venire vel iuuari quocunque modo posset aut in aliquo se tueri, acto tamen et specialiter et expresse inter dictos dominos archiepiscopum et nuncium supradictos, quod propter presentem obligacionem siue ratificacionem nulla nouacio alterius principalis obligacionis inducatur, seu in aliquo eidem derogetur, ymmo illa per istam pocius roboretur, et ita omnia et singula tenere, seruare et nunquam in aliquo contrafacere uel uenire per se heredesque et successores suos quoscunque sua bona fide promisit. Jn quorum omnium euidenciam et certitudinem pleniorem dictus dominus archiepiscopus sigillum suum auctenticum in prefato instrumento fecit apponi inpendenti, prout per dictos dominam reginam, dominum Lincopensem episcopum et alios consiliarios predictos promissum et conuentum extiterat in instrumento sepedicto. Acta fuerunt hec Kalmarne Lincopensis diocesis infra claustrum fratrum predicatorum anno die, mense, jndictione et pontificatu predictis, presentibus reuerendo in Christo patre domino Thoma, Dei gracia Vexionensi episcopo, ac venerabilibus et discretis viris dominis Nicolao Thurisson, domini regis Swecie dapifero, ac domino Thuchone Thuronis, cancellario domini Lundensis archiepiscopi predicti Swecieque primatis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et me Liquido Katilberni, clerico Lincopensis diocesis, publico auctoritate apostolica notario, qui premissis ratificacioni, emologacioni, obligacioni et sigilli predicti apposicioni ac omnibus alijs et singulis, dum sic, ut premittitur, agerentur, interfui, presens instrumentum in nota recepi et in hanc publicam formam redegi, ac manu propria scripsi signoque meo consueto signaui, requisitus per dictum dominum nuncium specialiter et rogatus. Item simile instrumentum de verbo ad verbum, mutatis datis et nominibus, per dominum Hemingum, archiepiscopum Vpsalensem. Item simile eciam per dominum Siggonem, episcopum Scarensem. Item simile per dominum Sigmundum, episcopum Strenginnensem. Item simile eciam per dominum Egislum, episcopum Arosiensem. Item simile per dominum Hemingum, episcopum Aboensem. Item simile per dominum Thomam, episcopum Wexionensem."}, {"df": "605", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jomala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis omnes et singuli Alandiam inhabitantes salutem in Domino sempiternam. Noueritis, nos vidisse et diligenter perlectas audiuisse litteras magnifici principis et domini nostri Magni, Dei gracia illustrissimi regis Swecie, Noruegie et Scanie, non rasas nec in aliqua sui parte viciatas, vero sigillo suo maiori sigillatas, quarum tenor de verbo ad verbum dinoscitur esse talis: Magnus, Dei gracia rex Swecie (etc. Se n. 144). In quarum inspeccionis euidenciam sigillum communitatis nostre vna cum sigillis priuatis mei Nicolai Magnusson et mei Sigurdi Magnusson presentibus est appensum. Datum apud ecclesiam Jumala anno Dominj mcccli, die beatorum martirum Iohannis et Pauli."}, {"df": "606", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "607", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s[anctitati] v[estre] deuotus orator vester Johannes Rotheri (= Rotkeri), rector ecclesie Hattala Aboensis diocesis, quatenus sibi specialem graciam facientes de canonicatu et prebenda Aboensis ecclesie et de parrochiali ecclesia Wirmo eiusdem diocesis, vacantibus per mortem Thidemanni Vlfardi, qui Rome in anno jubileo decessit, dignemini misericorditer prouidere, non obstantibus quod s. v. de eisdem canonicatu et prebenda Jngeldo Johannis prouidit, qui eos ante acceptationom deseruit religionis habitum assumendo, et quod idem Johannes dictam ecclesiam Hattala noscitur obtinere, quam paratus est dimittere, dummodo pacificam possessionem dicte ecclesie Wirmo fuerit assecutus, et cum alijs non obstantibus et clausulis oportunis ac executoribus ut in forma. – Fiat. R. Item supplicat e[i]dem] s[anctitati] v[estre] Stigandus Stephani, presbiter Lincopensis diocesis, quatenus sibi consimilem graciam facientes de canonicatu et prebenda ecclesie Osloensis, vacantibus per mortem Arneri Aslaci, canonici eiusdem ecclesie, qui apud s. v. sedem decessit, dignemini prouidere cum acceptatione etc:a ut supra. – Fiat. R. Item supplicat e[idem] s[anctitati] v[estre] Olauus Laurentij, presbiter Aboensis diocesis, quatenus sibi consimilem graciam facientes de parrochiali ecclesia Veselax eiusdem diocesis, vacante per mortem Benedicti Thome, ultimi rectoris eiusdem, qui apud eandem sedem decessit, dignemini prouidere cum acceptatione etc:a ut supra. – Fiat. R. Item supplicat e[idem] s[anctitati] v[estre] Conradus Ingolphi, clericus Lincopensis diocesis, quatenus sibi consimilem gratiam facientes de parrochiali ecclesia Finnastrom Aboensis diocesis, vacante per mortem Hermanni Hartleui, ultimj rectoris eiusdem, qui Rome in anno jubileo decessit, dignemini prouidere cum acceptatione ut supra, non obstante quod minor sit annis videlicet xxij annorum. – Fiat et dispensamus. R. Et quod transeant sine alia lectione. – Fiat. R. Datum Auinione iiij idus julij anno decimo."}, {"df": "608", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høra æller see helsar jak Æringisl Thuræson æwerdhelica met Gudh. Kunnughar jak allom mannom, at jak haffuer giffuit ware fru eeth godz j Lundhen sokn j Lithioke liggiande, met sææd ok boskap, som thet staar, engho wndhantagno, minnæ siæl til lisa ok minna hustrv, swa met skæl, at biscopen ok herra Hinza the skulu ther fore radha, at thet maatthe thit giffuas, som the wisthæ adh Gudh haffde mæsthæ hedher aff. Jn cuius rej testimonium et euidenciam firmiorem sigillum meum presentibus duxi apponendum. Scriptum Wiborgh anno Domini mºcccºlº primo, crastino post diem beati Jacobi apostoli."}, {"df": "609", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia Suecie, Noruegie et Scanie rex, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, quod, licet nos bona omnia, olim¹ tributaria et nunc per homines bona sua libera tenentes a rusticis conquisita, diligenter conscribi et frvctus eorum omnium et singulorum per nostras certi tenoris litteras poni mandauerimus in sequestro, quoniam ex hoc tributa notabiliter minuuntur et alias² iurj plurimum derogatur, nolentes tamen quod sequestracio, si diu forte duraret, nimium fiat aliquibus onerosa, reuerendo ac dilecto³ nobis in Christo patri domino Hemmingo, diuina prouidencia episcopo Aboensi, ac nobilibus et discretis⁴ viris, domino Gregorio Styrbernj,⁵ consiliario nostro, et Nicholao Ericson, prefecto Aboensi, de quorum industria ac discrecione plenam in Domino fiduciam obtinemus, omnimodam⁶ tenore presencium vice nostra tribuimus facultatem, personis, quas ad supportandum seruicium, pro bonorum suorum libertate debitum et consuetum, reppererint ydoneos moribus et eciam facultate, vsum omnium predictorum bonorum suorum et fructuum ex eis proueniencium exnunc libere permittendj et sequestrum, quoad ea (ͻ: id) per nos factum, sicut premittitur, suspendendj, donec circa id aliter duxerimus prouidendum. Reliquis vero, qui hactenus in hiis offenderant, ad⁷ dictorum dominorum episcopi et Gregorii ac Nicholai Ericson prefecti deuotam supplicacionem de speciali gracia indulgentes, volumus et mandamus, quod ipsi tributa nostra deinceps persoluant et alia onera sicut ceteri tollerent et supportent,⁸ cum iniquum sit, quod nec cum militaribus seruiant⁹ et laborent, nec cum rusticis subditi sint tributis. Et si omnes tres¹⁰ premissis faciendis interesse non poterint, duo ex ipsis omnia et singula iam premissa nihilominus exequantur. Datum Ludosie sub sigillo nostro, anno Domini mcccl primo,¹¹ decima¹² die mensis Octobris."}, {"df": "610", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia Suecie, Noruegie et Scanie rex, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, quod, licet nos bona omnia, olim tributaria³ et nunc per homines bona sua libera tenentes a rusticis conquisita, diligenter conscribi et fructus eorum omnium et singulorum per nostras certi tenoris litteras poni mandauerimus in sequestro, nostre cum intencionis nec exstitit nec existit, quod conscripcio et arestacio predicte ad bona, que sunt ad ecclesias deuoluta, quomodolibet se extendant, sed ea omnia in eo statu manere graciose volumus, in quo sunt et fuerant, donec specialiter et expresse aliter de ipsis mandauerimus et duxerimus ordinandum. Datum Ludosie sub sigillo nostro, anno Dominj millesimo cccl primo,⁴ die decima⁵ mensis Octobris."}, {"df": "611", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris Magnus, Dej gracia Swecie, Norwegie et Scanie rex, salutem in Domino sempiternam. Cum bona quelibet, pro delictorum emendis per delinquentes quoslibet fisco nostro regio legittime persoluta, redimi redempcione, wlgariter dicta byrdabudh, fisco nolente, nequaquam valeant vel consueuerint per¹ delinquencium heredes seu alios quoslibet successores, jsque, qui in ius alterius succedit, eodem² cum ipso iure seu priuilegio vti debeat et gaudere, tenore presencium decreuimus et eciam declarauimus, predia seu bona, per Holmgerum Lagman ecclesie Aboensi ex nostra donacione pro suis delictis grauibus exsoluta, nequaquam per quemuis suum heredem vel successorem posse pecunia vel aliis rebus redimj, nisi quatenus ex ipsius ecclesie et prelatorum suorum beneplacito processerit et consensu. Datum Ludosie, sub sigillo nostro, anno Dominj mºcccºl primo, decima die mensis Octobris."}, {"df": "612", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "613", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Ne post dies nostros ecclesia jn Halko et fundus presbiteralis ibidem super jnsula Præstøø fraudem aliquam paciantur, nos cum predictis ecclesia et fundo permutacionem fecimus jn hunc modum, videlicet quod fundus jpse reciperet a nobis pratum Kænikylæ et cum hoc de pratis Hedherby, vt in vniuerso essent prata quinquaginta plaustratorum, perpetuo possidenda; ecclesia vero vnum missale, precii centum marcarum; nos vero et successores nostri reciperemus predictam jnsulam Præsto perpetuo possidendam. Vt igitur predicta permutacio jnconcussa et stabilis perseueret, presentes litteras super jlla¹ confectas sigillo nostro et sigillo capituli Aboensis vna cum sigillis discreti viri dominj Remboldi, rectoris jbidem, Olaui de Yleskiælum² et Olaui de Borgaby fecimus communiri. Actum et datum apud ecclesiam Halko anno Domini mºcccº quinquagesimo secundo,³ jn crastino purificacionis beate Marie virginis gloriose, presentibus et consencientibus nobis et predictis domino Remboldo, Olauo de Yliskiælum,⁴ Olauo de Borgaby et aliis quam plurimis melioribus tocius parrochie supradicte. Hiis omnibus ita factis, vt premissum est, fasta fuerunt jnfrascripti; ex parte nostra: Petrus de Borgaby, Laurencius jbidem, Joan Yuæ, Paulus de⁵ Kenekalum, Mathias de Kinnæmplæs⁶ Olauus de Holmis; ex parte vero parrochie: Jacobus Grænsson, Yrwa de Karwalum, Joan de Vønøtalum, Olauus faber, Petrus de Aminne, Olauus Papoy, Olauo de Yliskiælun,⁷ forskiælaman exsistente. Scotatores vero fuerunt octo⁸ de predictis."}, {"df": "614", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ne pro defectu clericorum Deus honore debito et ecclesie¹ dyocesis Aboensis congrvis seruiciis defraudentur, nos Hemingus, Dej gracia episcopus Aboensis, et capitulum ibidim statuimus, vt nullus clericorum dyocesis Aboensis inde recedat, animo constituendj in alia dyocesi domicilium, absque licencia et litteris episcopi et capitulj petitis et optentis. Qui vero contrarium sumpserit² attemptare, sit ipso facto priuatus officio et beneficio, si quod habet, et inhabilis ad quecunque ecclesiastica beneficia consequenda, et nichilominus periurus temere veniendo contra iuramentum prestitum, quando suscepit sacerdocij sacrum gradum. Actum Abo anno Dominj millesimo ccc quinquagesimo 2:o,³ quarto decimo kalendas Maij, nostris sub sigillis."}, {"df": "615", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "616", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. devotus filius noster Magnus, Suessie et Noruegie rex … Item supplicat, quatenus episcopo Aboensi faciendi auctoritate vestra in Tarbatensi quatuor et in Osiliensi ecclesijs alias quatuor personas de regnis predictis, per ipsum regem nominandas, recipi in canonicos et in fratres cum reservatione, acceptatione et decreto ad prebendas maiores, si vacant uel cum vacauerint, cum omnibus non obstantibus et clausulis oportunis et maxime de ascensione graduum per optionem, dignemini concedere facultatem. – Fiat de octo in octo ecclesijs. R.* – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item quatenus Laurencio Arnbernj de canonicatu et prebenda ecclesie Strenginensis vacantibus uel vacaturis, spectantibus ad collationem seu quamuis aliam dispositionem episcopi et capituli Strenginensium communiter uel diuisim, non obstante quod canonicatum et prebendam ecclesie Aboensis et parrochiam ecclesiam Sunde Aboensis diocesis noscitur obtinere, cum aliis non obstantibus. – Fiat etc. R. Item quatenus Gerardo Hundebech, scolari Parisiensi, de canonicatu et prebenda ecclesie Aboensis vacantibus uel vacaturis, spectantibus ad collationem, prouisionem seu quamuis aliam dispositionem … episcopi et capituli Aboensis communiter uel diuisim, cum acceptatione, roseruatione, decreto et cum omnibus non obstantibus et clausulis oportunis. – Fiat. R. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Auinione xvj kal. augusti anno vndecimo."}, {"df": "617", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Gerardo Hundebech, canonico Aboensi, salutem etc. Honestas morum et uite aliaque tuorum dono uirtutum, super quibus apud nos fidedignorum commendaris testimonio, promerentur ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi, ut asseritur, Parisius scolari, premissorum meritorum tuorum intuitu necnon consideratione carissimi in Christo filij nostri Magni, Suecie et Norwegie regis illustris, pro te nobis super hoc humiliter supplicantis, graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Alboensis (!) cum plenitudine juris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prnuidemus, prebendam vero ad collacionem, prouisionem seu quamuis aliam disposicionem venerabilis fratris nostri .. episcopi et dilectorum filiorum capituli Alboensis (!) communiter uel diuisim pertinentem, si qua in dicta ecclesia uacat ad presens uel cum uacauerit …. conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus juribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus …. Datum Auinione xvj kal. augusti anno undecimo. In eodem modo episcopo Carpentoracensi et dilectis filijs .. abbati monasterij Falkenaa Tarbatensis diocesis et .. preposito ecclesie Vpsalensis salutem etc. …. Datum ut supra."}, {"df": "618", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Laurencio Arnberni, canonico Strenginensi, salutem etc:a. Probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedignorum commendaris testimonio, promerentur ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu necnon consideratione carissimi in Christo filij nostri Magni, Suecie et Norwegie regis illustris, pro te nobis super hoc humiliter supplicantis, graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Stringenensis (!) cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prouidemus. Prebendam uero ad collationem, prouisionem seu quamuis aliam disposicionem venerabilis fratris nostri .. episcopi et dilectorum filiorum capituli Strenginensis communiter uel diuisim pertinentem, si qua in dicta ecclesia uacat ad presens uel cum uacauerit, …. conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus juribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus …. non obstantibus …. quod in ecclesia Aboensi canonicatum et prebendam ac parrochialem ecclesiam Sundere (!) Aboensis diocesis nosceris obtinere. …. Datum Auinione xvj kal. augusti anno vndecimo. In eodem modo venerabili fratri episcopo Carpentoracensi et dilectis filijs .. preposito Arosiensis ac .. archidiacono Vpsalensis ecclesiarum salutem etc:a …. Datum ut supra."}, {"df": "619", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras visuris Magnus, Dei gracia Suecie, Noruegie et Scanie rex, salutem in Domino sempiternam. Vt inter nos et successores nostros ex vna parte ac venerabilem in Christo patrem, dominum episcopum Aboensem, qui pro tempore fuerit, super iure patronatus, nobis in beneficiis Aboensis dyocesis competente, omnis dissensionis materia in perpetuum sit sublata, nos et coronam regni Suecie in infrascriptis beneficiis illius dyocesis ius patronatus habere totum et non in pluribus declaramus, videlicet jn canonicata¹ (ͻ:-tu) cum prebenda de Wirmo, ecclesiis Finnastrom,² Kumo, Vlsby, Vane,³ Borgha cum capellis Sibbaa⁴ et Pernaa,⁵ Bernaa,⁶ Karis, Ægrapæ⁷ et Wiborg. Reliqua vero beneficia, quociens vacabunt, absque quauis nostra, successorum uel officialium nostrorum impeticione uel molestia libere conferat cui voluerit episcopus Aboensis. Datum Stokholmis, sub sigillo nostro, anno Dominj millesimo trecentesimo quinquagesimo 2:o,⁸ jn crastino beatj Mathej apostolj et ewangeliste."}, {"df": "620", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Laurencio Arnberni, canonico Arosiensi, salutem etc:a. Vite ac morum honestas et alia tue probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno comendaris testimonio, nos inducunt ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Arosiensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prouidemus. Prebendam uero, si qua in dicta ecclesia uacat ad presens uel cum uacauerit …. conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentijs suis donacioni apostolice reseruamus …. non obstantibus …. quod in Aboensi cum prebenda et in Strenginensi ecclesiis sub expectatione prebende canonicatus ac parrochialem ecclesiam Bunde (= Sunde) Aboensis diocesis nosceris obtinere …. Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis iij kalendas octobris anno vndecimo. In e. m. venerabilibus fratribus .. Osloensi et .. Aboensi episcopis ac dilecto filio .. preposito ecclesie Scarensis salutem etc:a .. Datum ut supra."}, {"df": "621", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Johanni Rotkerj, canonico Lincopensi, salutem etc. Laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno comendaris testimonio, nos inducunt ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum [meritorum tuorum] intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Lincopensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prouidemus. Prebendam uero, si qua in dicta ecclesia uacat ad presens uel cum uacauerit, …. conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus …. non obstantibus …. quod parrochialem ecclesiam in Hattalum, Aboensis diocesis, et in Aboensi cum prebenda ac in Hamarensi ecclesijs sub expectacione prebende canonicatus nosceris obtinere …. Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis iij kal. octobris anno vndecimo. In eodem modo: Venerabilibus fratribus .. Carpentoracensi et .. Osloensi ac .. Aboensi episcopis salutem etc. …. Datum ut supra."}, {"df": "622", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom wara kunnokth, at jak Mathius² Kogger, vndilaghman j Østherlandum, fan enæ seeth³ wara giordha mellan biscop Hemmingx j Abo oc bondanna, som boa owan Halis fors⁴ j sancta Katerinæ sokn ok Lwnsens, om en quærna dam ther sama stadz, ath han skal wara open three wikur om waarenæ, thaa fisken gaar wpp ok swa længæ om høsthen, taa wathnedh ær mykith ok fisken gaar wpp, ok thes mellan skal han stængias met eno stenborthe, som ther ær alt nw redo fore giorth. Thesse sæth dømær jak stadugha met bondanna jaorde, ok thy adh hon ær met skælum giordh, vndhæ xl marker hwar som hona bræsther. Actum et datum anno Dominj mºcccº quinquagesimo secundo,⁵ die beati Luce ewangeliste, jn placito parrochiali apud parochiam Nummis, sub sigillo meo vna cum sigillo discretj viri Esberni, viceprefecti castelli Aboensis, tunc presentis."}, {"df": "623", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Gerardo Hundebeke, canonico Osiliensi, salutem etc:a. Vite ac morum honestas et alia merita probitatis, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Osiliensis, in qua maiores, medie et minores prebende existunt, cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prouidemus. Prebendam uero, etiam si vna de dictis maioribus existat, si qua in dicta ecclesia uacat ad presens uel cum uacauerit, quam tu per te uel procuratorem tuum, ad hoc legitime constitutum, infra vnius mensis spacium, postquam tibi uel eidem procuratori uacacio illius innotuerit, duxeris acceptandam, conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus .. non obstantibus .. quod in ecclesia Aboensi canonicatum sub expectatione prebende nosceris obtinere. Nulli .. Datum Auinionie viiij kal. nouembris anno vndecimo. In eodem modo venerabilibus fratribus .. Osloensi et .. Aboensi episcopis ac dilecto filio abbati monasterij in Pades Reualiensis diocesis salutem etc. .. Datum ut supra."}, {"df": "624", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Anno etc. Domini MCCCLII Hemingius, Dei gracia episcopus Aboensis, apud predictam ecclesiam nostram publicare fecimus in synodo nostra subscripta statuta, quorum primus articulus est, quod mandamus quod quilibet sacerdos, indutus vestibus sacris, excepta casula, in diebus dominicis in pulpitario legens sal et aquam benedicat; secundus, quod sacramenta ecclesie cum omni reverencia et attentione observentur in ecclesiis et administrentur, videlicet eucharistia, oleum et crisma, proviso quod eedem hostie consecrate non reserventur in pixide ultra quindena, sed veteribus consumtis nove insuper consecrentur; tertius, quod in ecclesiis testitudinatis pannus unus seu vestis inter altare et testudinem superius extendatur propter immunditias removendas; quartus, quod sacerdotes de vino et oblatis cauti sint, ut illa munda habeant et incorrupta; similiter palle, coporalia et alia indumenta altaris et ecclesie munda et nitida conserventur; quintus, de confessoribus sacerdotum certis habendis, non absque licentia sui prelati; sextus, quod nullus sacerdos alterius parochianum confessare presumat vel sacramenta ei administrare sine licentia proprii sacerdotis; septimus, quod questionarii et bidellii non admittantur ad petendas eleemosynas in ecclesiis et parochiis absque licentia (= litteris?) prelati patentibus; octavus, quod quilibet sacerdos parochialis habeat predia, libros, indumenta et ornamenta ecclesie diligenter conscripta, et scripturam ipsam cum inventario committat prelato; nonus, quod nullus fundum ecclesie, habitacionem vel predia de loco ad locum transferat nec commutet sine licentia speciali sui prelati; quicunque autem bona ecclesiastica superflue erogauerit et propter hoc fundum ecclesie reddiderit desolatum, tanquam dilapidator bonorum ecclesie puniatur; decimus, quod super observationem jejuniorum declaratio tempore facta [talis sit:] si festum aliquod vigiliam habens jejunabilem die lune evenerit, sabbato precedenti jejunium illud [observetur]; ad vigilias in pane et aqua jejunandas sine piscibus illi solum ex precepto ecclesie astringantur, qui fuerint in anno xxiii etatis sue; undecimus, quod in festis patrie minoribus, licet in necessitatibus in vere et tempore collectionis fructuum terre, petita et obtenta licentia a suo presbytero, absque pena pecuniaria seminare et fructus colligere et hujus consimiles labores exercere [possunt], exceptis dominicis et festis majoribus, ita tamen, quod extra illa tempora et nisi in casibus premissis hujus licentia ad alios quoscunque labores nullatenus extendatur; et qui in premissis licentiam petere contempserint, delinquentes puniantur in pena pecuniaria secundum leges patrie et consuetudinem approbatam. Festa ab hoc laborerio excepta sunt hæc: omnes dies dominici, exaltacio et inventio sancte crucis, omnia festa beate virginis, Laurentii et Henrici, Erici et Olai, Michaelis et festa apostolorum; duodecimus, quod in altaribus non consecratis habeatur lapis, per ipsum [prelatum?] confectus (= consecratus?), tante latitudinis, ut hostie in die pasce consecrande cum calice possint in eo convenienter contineri; decimus tertius, quod libros vel ornamenta ecclesie vel altaris nullus amat (= emat) sine speciali licentia prelati; decimus quartus, quod nullus presbyterorum parochianum suum presumat a sacramentis suspendere sine mandato sui prelati, nec etiam ab ecclesia eliminare, nec tempore pascali in peccatis notoriis […?] secundum ecclesie consuetudinem approbatam; decimus quintus, qui fundum ecclesie desolatum reliquerit et sic recedere intenderit, etiam si licentiam habuerit, donec ecclesiam reddiderit indemnem, ab officio suspendatur; si vero de fuga suspicio fuerit, vel res suas arrestatas dolo subtrahere conatus fuerit, res ipsas amittat et secundum arbitrium judicis puniatur, nec unquam officio suo restituatur priusquam ecclesie damnificate fuerit satisfactum; decimus sextus, quando in ecclesia Aboensi die cene crisma conficitur, quilibet sacerdos curatus ipsum in ecclesia sua habeat infra quindenarium a die pasce, et viciniores habeant ipsum quam cito possunt; decimus septimus, ut litere sacerdotibus super mandato prelati directe citius et expeditius transeant secundum ordinem de presbytero ad presbyterum; decimus octavus, ut pensiones prediorum ecclesiasticorum, scilicet tuigift et afrad, æqualiter dividantur inter ecclesiam et sacerdotem; decimus nonus, presbyteri ad exequias defunctorum vocati pro missis dicendis, tam in officio quam in sepultura defuncti albis seu suppelliciis sint induti; idem in catechizatione infantum volumus observari; vicesimus, cuilibet sacerdos parochialis singulis annis cathedraticum ferat ad synodum illi, cui prelatus mandaverit comittendum; quicunque vero cujuscunque statuti seu articuli jam predicti transgressor fuerit, pena trium marcharum puniatur; item declaratum fuit, quod pro sepultura pauperum mortuorum pecuniam nullus petat seu exigat nec officio completo sepulture; parvuli vero, ut moris est, et pauperes, sine difficultate sepulture tradantur; item nullus pro benedictione nubentium pecuniam petat et exigat, seu etiam pro introductione antequam officio completo; transgressor horum pena trium marcarum puniatur; quicunque vero, timore Dei postposito, que sua sunt querens, non que Jesu Christi, malitiose seu paupertatis causa retinenter (= renitentes?) [cogit] tradere sibi equum, infirmum seu mortuum [ut] proprio equo non visitaverit, pena trium marcarum puniatur; pena consimili puniatur in jure Sveuico constitutus, qui equum malitiose negaverit in hisce negotiis sacerdoti. Item mandamus et ordinamus, quod singuli presbyteri nostre diocesis ita tempestive veniant ad synodum, quod modis omnibus intersint misse, que in incoatione synodi de sancto spiritu dici solet solenniter. In territoriis seu provinciis diffusis et a loco synodi nimis remotis, presbyteros, unum in qualibet provincia seu territorio, et alicubi, si necesse fuerit, duos remanere volumus ad ministerium sacerdotale populis, prout necessitas exegerit, persolvendum. Quilibet etiam sacerdos ad synodum proficiscens coram parochianis suis [edicat?], ad quem in provincia remanentem confugere debeant in casibus, qui contingere possint. Item famulis episcoporum transeuntibus seu etiam aliis quibuscunque personis, nisi ipsos hospitalitatis causa colligere voluerint et intuitu caritatis, illis necessaria vendant etc. ut prius in statutis Sabinensis et provincialibus. Vale."}, {"df": "625", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "626", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "a) År 1352. Novgoroderna, bojarer och menige man, anhöllo hos ärkebiskopen i Novgorod Vasili att han skulle resa och grundlägga torn i Orechov. Och han reste, grundlade tornen och återvände till Novgorod. b) År 1352. Med ärkebiskopens i Stor-Novgorod och Pskov Vasili välsignelse anlade Novgoroderna af sten staden Oreschek vid Neva flodens mynning."}, {"df": "627", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1352. Var en synnerligen stark pest i Pleskov. … Samma år var en stark pest i Novgorod, påkommande oss enligt Guds människokärlek och hans rättvisa dom. En svår och oväntad dödlighet, börjande från Vårfrudag (15 augusti), kom på menniskorna [och räckte] till påskdagen. Då dog en otalig mängd godt folk. Kännetecknet på denna död var följande: människan upphostar blod, och detta varar under tre dagar tills hon dör. Och icke blott i Novgorod var en sådan död, ty den, tror jag, öfvergick hela jordens människor. Och den, som Gud befallde, dog; men den han bevarade, den tillrättavisade han med aga, på det att vi måtte lefva återstående dagarna i Gudi rent och syndfritt."}, {"df": "628", "dating_start_year": "1352", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "629", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allum þem mannum þettæ breef höræ ok seghiæ sendyr Bendict Aghæson ok Ælisif hans hwsfru ewerþelikæ heelso met warum Herra. #5et skal allum mannum witirlikit wæræ, swa þem eftir komæ swa sum þem sum nu æru, at wi hawm sköt ok vplatit eftir landæ laghum met twem widþeruæru mannum, een a waræ veghnæ, sum heteer Olle Kopenin, ok annær a foghotæns veghnæ, een sum heter Hincicæ af Masku, metþer tolf fastum, þrim sum iak, Bendicter, nempde, sum ær Thorkil Jonson af Sarelum, Bendicter Galne ok Ingiualler af Masku, af Ælisiue veghnæ, sum hon sialf nempde, fyrst Eriker af Kuritulum, Pauel Humarnin, Herman Dank, af foghotens veghnæ Andres Thorþæson, Anbiörn af Saw, Nicles Danskæ, Ingæ af Remælum, Rangual Gislæson, Ingiualler aff Saw, alt vart gooz j Helghaa, sum wi hertil raþit ok haft hawum, met aker, engh, scoogh ok fiskiuatn, næar by ok fiærre, enggu vnden taknu, rörelict ok orörelict; afhendum wi os ok varum arwm ok vndyr konungin ok hans arwæ for waar ful ok openbarlik brut, först at iag took af fyrum bondum allen þerræ mat, sum skiftes skulle vitþer Narwen eftyr mins herræ konunxsins buþi þem mannum ok almoghæ, sum til hans komo ok lenxt hafþe hanum fulght; annet þet mik Magnus Iacobsson skul gaf, at iak vp hafþe borit af þrim bondom suikkilikæ hans faþurs saköre, sum eigh hallen war, een mark for domæræns dom ok þre for hans egheen dom, ffor hulkit mik var dömt for hwarn mannen, sum för saght ær, een þrætylten eed at gangæ, ok iak engin þeræ fylt gat; for þen skul dömde laghmannin af mik fyrthigin marker for hwarn eþen til þræskiptis, maalseghiendænum fyritighi marker ok konungginum atatighi marker ok þre marker biscupinum for een lagh, sum iak vrætlikæ gangit hafþe af þem ok goþe tolf men a þingge vgillæþu; þridiæ, þet at þa biscupin, herræ Gregorius, ok Nicles Ericson rættæræ þing hiollo, þa dömdis af mik fyritighi marker for at opit konunxsins dombreef eigh hallet war. Siþen fore mang raan ok dombrut baþe a domæræ veghnæ ok laghmanz, sum iagh eigh hallet hafþe, dömdis af mik tiughu marker til konunxsins deel kom. Til vitnisbyrdh minnæ sialfs vidþergangu ok festilse þessæ breefs beþes iak ærlik staz insigle af Abo ok heþyrlix herræ prouast Hinzæ af Abo met adræ ærlikæ mannæ, sum ær herræ Birghe af Töuösalu, Bendicz Galnæ, Andres Thorþæsons, Hincicæ Masku, for skul at wi sialf engin insighle hafþum. #5etta breef var giuit j stadþinum j Abo a opinbaru lanz þingj arit eftir Guz byrdh þusins arum þry hundræt arum femtighi arum a pridiæ arum, annen daghin efte sancta Hendricx dagh."}, {"df": "630", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) MCCCLIII. Dominus Magnus rex creavit in ducem Findlandiæ et Hallandiæ dominum Benedictum Algothi circa festum purificationis beatæ virginis (= omkr. 2 februari). b) MCCCLIII. Dominus Benedictus Algoti creatus est dux Finlandie et Hallandie per dominum Magnum regem Swecie. c) Anno Christi M.CCC.LIII. Magnus rex Sveciæ creavit in ducem Finlandiæ et Hallandiæ Benedictum Algothi. d) 1356 … Magnus rex Sveciæ exaltavit quendam Benedictum et fecit eum ducem, addiditque dominio suo terras et insulas multas."}, {"df": "631", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre deuotus filius vester Magnus, Suecie ac Norwegie et Scanie rex, quatinus predicationem crucis, eidem per dominum Clementem, predecessorem vestrum, contra Ruthenos concessam, juxta formam Francorum regi etc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem quatinus Laurencius Armbernj de canonicatu et prebenda ecclesie Arosiensis vacantibus vel vacaturis, spectantibus ad collationem seu quamuis aliam dispositionem episcopi et capituli ecclesie Arosiensis, communiter vel diuisim, non obstante quod canonicatum et prebendam ecclesie Aboensis et parrochialem ecclesiam Sunde Aboensis diocesis noscitur obtinere et cum aliis non obstantibus vt in forma. – Fiat. G. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum apud Villamnouam Auinionensem kal. julij anno primo."}, {"df": "632", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili fratri .. archiepiscopo Vpsalensi salutem etc. Dignum arbitramur et congruum, ut illis se reddat sedes apostolica graciosam, quibus ad id propria uirtutum merita laudabiliter suffragantur. Nos volentes itaque dilectum filium Laurencium Arnbernj, canonicum Aboensem, de probitatis et uirtutum meritis apud nos fidedigno testimonio commendatum, horum intuitu necnon conside racione carissimi in Christo filij nostrj Magni, Suecie et Norwegie regis illustris, pro ipso Laurencio nobis in hac parte humiliter supplicantis fauoribus prosequi graciosis, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus, si post diligentem examinacionem prefatum Laurencium ydoneum ad hec esse reppereris, super quo tuam conscienciam oneramus, ei de canonicatu ecclesie Arosiensis cum plenitudine iuris canonici auctoritate nostra prouidere procures. … Prebendam uero ad collacionem uel prouisionem seu quamuis aliam disposicionem venerabilis fratris nostri .. episcopi et dilectorum filiorum capituli Arosiensis communiter uel diuisim pertinentem nulli alij de jure debitam, si qua in dicta Arosiensi ecclesia uacat ad presens uel cum uacauerit, quam ipse Laurencius per se uel procuratorem suum, ad hec legitime constitutum, infra vnius mensis spacium, postquam sibi uel eidem procuratori de ipsius prebende vacacione constiterit, duxerit acceptandam, conferendam eidem Laurencio cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni tue auctoritate predicta reserues … non obstantibus … quod ipse Laurencius canonicatum et prebendam in ecclesia Aboensi cum cura et parrochialem ecclesiam Sunde, Aboensis diocesis, noscitur obtinere … Datum apud Villam nouam Auinionensis diocesis kal. julij anno primo."}, {"df": "633", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Laurencio Arnberni; prouidetur de canonicatu et prebenda in ecclesia Arosiensi [intuitu Magni regis], non obstante …. quod canonicatum et prebendam in ecclesia Aboensi noscitur obtinere et parochiam ecclesie Sunde Aboensis diocesis. – Executor archiepiscopus Upsalensis. – Dat. apud Villamnouam Auinionensis dyocesis kal. julii anno I."}, {"df": "634", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Sigurdus Monsson, aduocatus Alandie, salutem in Domino sempiternam. Omnes et singulos scire volo per presentes, quod ex consensv coniugis mee dilecte et omnium heredum meorum aliorum dilecto filio meo Magno, presentis exhibitori, vnum fiærdunx bool terre in villa Biorneby, parrochia Sunda in Alandia sita, cum omnibus suis pertinenciis, agris, pratis, pascuis, siluis, piscarijs et exitibus aliis quibuscunque, nullis exceptis, contuleram et confero sibi suisque veris heredibus iuretenus assignandum perpetue possidendo (ͻ: -dum), conferens in ipsum dominium et liberam facultatem predicta bona tanquam verum patrimonium regendo (ͻ:-di), disponendo (ͻ:-di) et irreuocabiliter habendi, siue quomodocunque sibi placuerit secundum vsus sui exigenciam commutare (ͻ:-tandi). Jn huius cautelam et mayorem euidenciam sigilla nobilium virorum, s[cilicet] Nicolai Monsson, fratris mej, Magni Jacobsson, Olaui Asmundi cum meo proprio presentibus sunt appensa. Scriptum Stocholmis anno Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo 3:o, fferia quinta proxima ante Michaelis archangeli etc:a."}, {"df": "635", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Jnnocencius episcopus, seruus seruorum Dej, vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benediccionem. Splendor paterne glorie, qui sua mundum illuminat ineffabilj claritate, pia vota fidelium, de clementissima ipsius maiestate sperancium, tunc precipue digno fauore prosequitur, cum deuota ipsorum humilitas sanctorum meritis et precibus adiuuatur. Cupientes igitur, vt ecclesia Aboensis congrvis honoribus frequentetur et vt christifideles eo libencius causa deuocionis confluant ad eandem, quo vberius dono celestis gracie conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, epyphanie, cene, resurreccionis et ascensionis Dominj, pentecostes ac in quatuor principalibus beate Marie virginis, natiuitatis beatj Johannis baptiste, sancti Henrici martiris, cuius ipsa est ecclesia vocabulo insignita, festiuitate ac celebritate omnium sanctorum et anniuersariis dedicacionis eiusdem ecclesie prefatam ecclesiam deuote visitauerint annuatim, vnum annum et quadraginta dies de iniunctis eis penitenciis, singulis videlicet festiuitatum celebritatis et dedicacionis ipsarum diebus, quibus ecclesiam ipsam visitauerint, vt prefertur, misericorditer relaxamus. Datum Auinione iij yduum Nouembris, pontificatus nostri anno primo."}, {"df": "636", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre deuota creatura vestra Hennynghus(!), episcopus Aboensis, quatenus, cum ecclesia sua, in vicinis paganorum situata, per Ruthenos perfidos combusta sit funditus et destructa ac priuilegijs et indulgentijs papalibus spoliata, eidem ecclesie in festiuitatibus, videlicet natalis Dominj, epyphanie, cene Domini, pasche, ascensionis, penthecostes, et in omnibus festiuitatibus beate Marie uirginis, omnium sanctorum, sancti Hendrici patronj, dedicationis et singulis anniuersarijs eiusdem ecclesie, natiuitatis Johannis baptiste, ac pro fabrica dicte sue ecclesie reparanda manum porrigentibus adiutricem duorum annorum jndulgentias concedere digneminj perpetuo duraturas cum clausulis necessarijs et consuetis. – Fiat de vno anno et xl diebus pro visitantibus etc. et pro fabrica ad decen[n]ium de duobus annis et duabus quadragenis. G. Jtem supplicat sanctitati vestre quatenus, cum pro fabrica dicte sue ecclesie Aboensis propter exiqujtatem reddituum eiusdem tercia pars decimarum ecclesiarum parrochialium, ciuitatis et diocesis Aboensis percipi consueuerit in huiusmodi defectuum supplementum, quod eadem decima (!) pars decimarum etiam auctoritate apostolica percipi valeat et haberi ad fabricam prelibatam sibi digneminj graciosius indulgere uel consuetudinem prefatam ex cuncta scientia confirmare cum clausulis oportunis. – Fiat ad x annos, si de illorum, ad quos decime pertinent, processit voluntate. G. Item supplicat sanctitati vestre, quatenus Rothkero, nato Hermannj Clouare, ciuis Aboensis, scolari Parisiensi, qui pro eo, quod dictus Hermanus, eius pater, condam in quodam insultu contra episcopum Aboensem, in quo quidam capellanus commensalis eiusdem, absque tamen membri mutilatione et sine alio excessu difficili uel enormj, fuerit vulneratus, auxilium prebuit et consensum, a jure se timet prohibitum a receptione sacrorum ordinum et ecclesiastici beneficij assecutione, quod premissis non obstantibus ad omnes sacros ordines promoueri et beneficium ecclesiasticum, etiam si curam habeat animarum ac canonicatus et prebenda exista[n]t in dicta ecclesia Aboensi, valeat obtinere de gracia speciali digneminj misericorditer dispensare, qualibet constitutione Romanorum pontificum in contrarium edita non obstante, cum clausulis oportunis. – Absoluatur per episcopum iuxta formam ecclesie auctoritate nostra. G. Jtem supplicat eidem vestre sanctitati quatenus dilecto suo familiarj Thiderico, dicto Friso, clerico Tarbatensis diocesis, de canonicatu ecclesie Tarbatensis, in qua minores, medie et maiores prebende existunt, digneminj prouidere; prebendam vero, etiam vnam de dictis maioribus, si inibi vacant ad presens vel quam primum simul aut successiue vacauerint, quasque seu quos duxerit acceptandos, conferendo sibi donacionis apostolice reseruationem, non obstantibus quibuscunque statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie cum omnibus aliis non obstantibus et clausulis oportunis ac executione. – Fiat. G. Et quod transeant sine alia lectione. – Fiat. G. Datum Auinione iij jdus nouembris anno primo."}, {"df": "637", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc. Ecclesiarum fabricis manum porrigere adjutricem pium apud Deum et meritorium reputantes frequenter Christi fideles ad impendendum ecclesiis ipsis auxilium nostris litteris exhortamur; et ut ad id eo fortuis animentur, quo magis ex hoc animarum commodum se speraverint adipisci, nonnunquam pro hiis temporalibus suffragiis spiritualia eis munera, videlicet remissiones et indulgentias, elargimur. Cum itaque, sicut venerabilis frater noster Heninghus (!), episcopus Aboensis, nuper nobis intimare curavit, ecclesia Aboensis, que in vicinio Ruthenorum paganorum situata fore dinoscitur, per ipsos Ruthenos perfidos sit combusta funditus et destructa ac apostolicis privilegiis et indulgentiis spoliata, ad cujus re[e]dificationem, cum proprie facultates non suppetant, fidelium elemosine sunt plurimum oportune, universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente vobis in remissionem peccaminum injungentes, quatinus de bonis, vobis a Deo collatis, ad ipsius ecclesie reedificationem pias elemosinas et grata caritatis subsidia erogetis, ut per subventionem vestram hujusmodi dicta ecclesia reedificari valeat et etiam reparari, vosque per hec et alia bona, que Domino inspirante feceritis, ad eterne beatitudinis possitis gaudia pervenire. Nos enim de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum ejus, auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui manus ad hoc porrexerint adjutrices, duos annos et duas quadragenas de injunctis eis penitentiis misericorditer relaxamus, presentibus post decennium minime valituris, quas mitti per questuarios districtius inhibemus eas, si secus actum fuerit carere viribus decernentes. Dat. Avinione iij idus novembris anno primo."}, {"df": "638", "dating_start_year": "1353", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis vel audituris Laurencius Magnusson miles salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi per presentes me discreto viro Nicolao Bowitson octoginta quinque marchas denariorum sueuorum pro prediis suis in villa Kattothorp et Jærpsø, parochia Kirkioslæt sita, dyocesis Aboensis, tenerj et esse veraciter obligatum, pro quibus ipsi Nicolao predia mea, videlicet vnam marcham terre cum dimidia ore in villa Humblastum et vnam oram terre in villa Valby, parochia Løøt prouincie Trøgh dyocesis Vpsalensis, racione inpigneracionis committo et assigno, renuncians omni iurj ac dominio possessionis prediorum predictorum vlterius habendis, donec pecunia prescripta dicto Nicolao uel suis veris heredibus per me uel heredes meos integraliter fuerit persoluta. Fructus annuales ex inde prouenientes in sortem principalem minime debeant computarj. In cuius rei euidenciam firmiorem sigilla discretorum virorum Beronis Niclisson et Iohannis Olafson vna cum meo proprio presentibus sunt appensa. Datum Stokholmis anno Domini m°ccc°liij."}, {"df": "639", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "640", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini m ccc l iiii, ipso die sancti Georgii martiris, obiit honorabilis vir Fredericus Frese, cuius anima requiescat in pace."}, {"df": "641", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos exhibitori presencium dilecto nobis Hennichino, dicto Stykke, bona nostra in Helghaa, que Benedictus Aghason et consors sua Ælisif possiderant, quemadmodum juxta tenorem litterarum presentibus affixarum ad nos deuoluta esse noscuntur, conferimus, tradimus et donamus omni jure, tam proprietatis quam possessionis, tenenda, possidenda et pro suis vsibus, prout sibi videbitur, gubernanda. In cujus donacionis testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Stocholm anno Domini m ccc l quarto, crastino beati Marci evangeliste."}, {"df": "642", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia Suecie, Noruegie et Scanie rex, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos bona infrascripta, per venerabilem patrem dominum Hemingum, episcopum Aboensem, empcionis titulo acquisita, videlicet vnam marcham terre in Mæthelby, parrochie Solne, Vpsalensis diocesis, cum omnibus eorundem pertinenciis necnon familiis in ipsis bonis commorantibus, sub nostram pacem et proteccionem suscipimus specialem, dantes et declarantes bona predicta ac familias ab omnibus censibus, tributis ceterisque solucionibus et seruiciis ad ius nostrum regium spectantibus, ordinariis et extra ordinariis, talliis videlicet et imposicionibus, eciam si generale subsidium de toto regno requiri contingat, ex speciali gracia libera perpetuo pariter et exempta, jta videlicet, quod ipsis bonis plura bona tributaria adici non debeant emenda et sub libertatem deinceps conquirenda. Sj vero corone iuramentum, iudicium nostrum infringi, seu in occultis homicidiis, mordh dictis, vel furtis quempiam de predictis familiis euinci contingat, ista sibi nullatenus libera reddimus, sed coercionj nostre expresse et specialiter volumus reseruari; prohibentes firmiter et discrete sub obtentu gracie nostre, ne quis prefectorum nostrorum vel officialium seu quiuis alius, cuiuscunque status existat, memoratum dominum episcopum aut successores suos jn bonis vel familiis antedictis contra hanc libertatis graciam presumat aliqualiter molestare. Jn cuius testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum Stokholmis anno Dominj mcccliiij, feria 3:a infra octauas ascensionis eiusdem."}, {"df": "643", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, Dei gracia Suecie, [Noruegie] et Scanie rex, per presentes constare volumus vniuersis, quod nos venerabili in Christo patri, domino Hemingo, Dei prouidencia episcopo Aboensi, qui nunc est vel qui pro tempore fuerit, vnam marcam terre in Medelby, parrochia Solnø, Vpsalensis dyocesis, cum domibus, agris, pratis, pascuis, siluis, nemoribus, piscariis, molendinis et molendinorum locis, ag[ris]* jam seminatis et aliis quibuscunque eorundem bonorum pertinentiis, infra sepes et extra, [quocunque]* nomine censeantur, ad ipsum dominum Aboensem per discretos viros Hincechinum Vipperførdh, Andream Jonisson et Petrvm Vestman empcionis et vendicionis titulo, videlicet pro quadringentis quinquaginta march[is] denariorum antique monete sueuice deuolutam secundum leges patrie, presentibus firmariis, dictis fæstæ, videlicet Jacobo in Ledernom, Nicolao in Stiklinge, Johanne de Kiæwinge, Anundo ibidem, Ingeualdo de Næsby, Nicolao de Næsby, Ingemaro ibidem, Rangnero de Eneby, Holmuasto ibidem, Nicolao Karlsson ibidem, Petro de Eeldo, Ronuasto de Awæ, Laurencio de Thygbile et Andrea ibidem ac testibus, dictis vitherwarumen, Vlphone, Jacobus (ᴐ: -bo) et Erico de Ekeby, adiudicamus sentencialiter per presentes; dictos Hincechinum, Andream et Petrvm, ex quo sicut sufficienter probatum extitit coram nobis, non per dominum Aboensem, sed per ipsos steterit, quod dictam pecuniam, que Stokholmis numerata et parata vltra quindenam ante solucionis terminum habebatur, dissimulando quodammodo recipere noluerint, ad leuandum et percipiendum predictas quadringentas quinquaginta marchas denariorum antique monethe tenore presentis astringentes, si æqua alia vel meliora legum patrie decreta per eorundem venditorum choeredes, dictos byrdhamæn, imposterum non obsterint siue facta. Actum et datum Stokholmis, in presencia nostra anno Dominj mcccliiij, fferia 4:ta infra octauas ascensionis eiusdem, sub sigillo nostro ad causas."}, {"df": "644", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "645", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "646", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bälinge", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate eiusdem m°ccc°l quarto, jndiccione vij:a, die quarta mensis decembris pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj nostri, dominj Jnnocencij, digna Dei prouidencia pape vj, anno secundo. Nouerint vniuersi et singuli quod in mei notarij publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constitutus venerabilis et circumspectus vir dominus Johannes Guilaberti, decanus ecclesie Tarbatensis, jn regnis Dacie, Suecie et Norwegie apostolice sedis nuncius et collector omnium et singularum quantitatum pecuniarum, bonorum, jurium et rerum quarumlibet aliarum ad Romanam ecclesiam siue cameram apostolicam ex quacunque causa pertinencium auctoritate eiusdem sedis apostolice specialiter deputatus, confessus fuit et in veritate recognouit se habuisse et realiter numerando recepisse a reuerendo in Christo patre domino Hemingo, Dei gracia episcopo, et eius capitulo Aboensi in antiqujs pecunijs seu monetis Sueuicanis ante festum cathedre sancti Petri proxime preteritum per dictum regnum Suecie vsualiter currentibus ac penes eosdem tunc temporis existentibus nomine Romane ecclesie seu camere apostolice predictarum congregatis et collectis, ducentas viginti duas marchas, quas asseruerunt se leuasse et collegisse in ciuitate et diocesi Aboensibus racione decime biennalis olim imposite per felicis recordacionis dominum Clementem papam vj in subsidium contra Thurcos, jtem centum vndecimum marchas eiusdem antique pecunie, quas asseruerunt se leuasse et collegisse racione decime quadriennalis, olim imposite per eundem dominum Clementem papam vj pro dicte camere apostolice ac magnifico principi domino Magno, Dei gracia dictorum regnorum Suecie et Noruegie regi illustri oneribus incumbentibus commodius supportandis ac pro parte solummodo predictam cameram apostolicam in quatuor primis terminis de eadem decima preteritis contingentes, pro quibus quidem omnibus et singulis pecuniarum summis, sic vt premittitur designatis, leuatis et receptis, jdem dominus nuncius et collector prefatos dominos episcopum et capitulum ac totum clerum dictarum ciuitatis et diocesis Aboensium collectoresque omnium pecuniarum premissarum ac heredes et successores suos quoscunque et omnes alios, quorum interest uel interesse potest seu poterit quomodolibet in futurum, quittauit, liberauit nomine Romane ecclesie siue camere apostolice predictarum penitus et absoluit. De quibus omnibus et singulis supradictus dominus nuncius peciit sibi fieri duo uel plura, quotquot necessaria fuerit, consimilia et tenoris eiusdem publica instrumenta per me notarium publicum infrascriptum. Et ad maiorem roboris firmitatem premissorum omnium obtinendam sepefatus dominus nuncius sigillum suj officij, quo ad presens vtitur, huic instrumento publico iussit apponi inpendenti, cum aliud sigillum, quo alias vti in similibus consueuerat, in maiori casu fortuito se asseruit amisisse. Acta fuerunt hec Bælinge Vpsalensis diocesis, videlicet in curia vicarij ecclesie Bælingh, anno, die, mensi, indicione et pontificatu predictis, presentibus venerabilibus et discretis dominis Birgero Gregorij, Benedicto Johannis et magistro Vlphone, Strengenensis et Vpsalensis ecclesiarum canonicis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et me Nicholao Laurencij, clerico Lincopensis diocesis, publico auctoritate apostolica notario, qui premissis tradicioni, assignacioni, liberacioni et sigilli predicti appocicioni ac omnibus aliis et singulis dum sic, vt premittitur, agerentur, vna cum prenominatis testibus interfui eaque omnia et singula in notam recepi et in hanc publicam formam redegi, manuque propria scripsi et signo meo consueto signaui, requisitus ut premittitur et rogatus."}, {"df": "647", "dating_start_year": "1354", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod nos Hemingus, miseracione diuina episcopus Aboensis, donauimus ecclesie Aboensi jnfrascriptos libros circa annum Domini millesimum trecentesimum quinquagesimum quartum, videlicet postillas Lire super totum vetus testamentum, in quatuor voluminibus, et per totum nouum testamentum, in duobus voluminibus, et vnum volumen morale super vtrumque testamentum; jtem libros iuris canonici, videlicet decretum, decretales, sextum et Clementinas cum glosis ordinariis; jtem archydiaconum et Johannem Andree super sextum; jtem katholicon cum rosario et quandam summam magnam, que vocatur ascensio; jtem textum sentenciarum cum duobus scriptis super illas, videlicet vno Hanibaldi de ordine predicatorum et postea cardinalis super totas sentencias, et alio satis diffuso super quartum tantum; jtem moralia Gregorii super Job, in duobus voluminibus; jtem, in vno volumine, quatuor libros Damasceni Ysidorum de summo bono, Jeronimum super Marcum, vndecim libros Anselmi, pastoralem Gregorii et Ambrosium de officiis; jtem, in vno volumine, librum de consideracione Bernardi et epistolas suas diuersas cum omelia sua super missas; jtem librum de proprietatibus rerum; jtem racionale diuinorum officiorum; jtem sermones Jacobi de Lausanno; jtem Holkot super librum sapiencie; jtem Jnnocencium super decretales; jtem summam Gamfridi cum cauillacionibus magistri Johannis de Deo et summa super officio aduocacionis in foro ecclesiastico et summa Egidij cum notabilibus decretalium et textu Clementinarum sine glosa, in vno volumine; jtem antiquum psalterium cum glosa ordinaria; jtem bibliam; jtem librvm de diuinis officiis; jtem formularum de diuersis formis litterarum et processuum; jtem summa decani Vpsalensis; jtem summam distinccionum fratris Nicolaj de Gorham de ordine fratrvm predicatorum; jtem manipulum florum. In cujus donacionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno vt supra."}, {"df": "648", "dating_start_year": "1355", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Andreas, dictus Vari,¹* ciuis jn Hulsby,² dyocesis Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Recognosco per presentes, me reuerendo in Christo patri et domino, domino Hemingo, Dei gracia episcopo Aboensi, ac eius successoribus bona mea jn Forsby jn parrochie (ͻ: -a) Kumu,³ fundum videlicet⁴ infra villam, cum agris, pratis ac aliis quibuscunque, prope vel remote positis, que quidam dictus Bowe alias in eadem villa possiderat (ͻ: possederat), rithe et legittime dimis(s)isse et ad manus assignasse iure perpetuo possidenda, transferens in eundem dominum episcopum et eius successores plenum proprietatis, iuris et possessionis dominium, dicta bona quomodolibet ad placitum libere ordinanda, ablata mihi et heredibus meis omni facultate antedicta bona inposterum impetendj. Jn quorum euidenciam sigilla discretorum virorum dominj Hermani, curati jn Vlsby, Henrici Paskadagh et Arnichinj Øskæræ⁵ vna cum proprio presentibus sunt appensa. Datum Vlsby anno Dominj mcccl quinto,⁶ crastino Mathie apostoli."}, {"df": "649", "dating_start_year": "1355", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Cum secundum apostolum omnes quidem homines corporaliter resurgere habent de factis racionem propriis ineuitabiliter reddituri atque secundum meritorum exigenciam remuneracionis stipendia eternaliter adepturi, ob hoc ego Henricus presbiter, antiquus scolasticus Aboensis, de bonis michi a Deo temporaliter concessis per modum qui subsequitur meum condo testamentum. Jn primis lego, in honorem sancti Andree apostoli, altari beati Gregorij **, ante cuius gradus meam eligo sepulturam, bona mea immobilia cum curia jn Luntha situata ac inuentario tali modo confecto, videlicet vj vaccis mulgentibus, duobus bobus domitis in vectigali, vj capris antiquis et totidem ouibus ceterisque vtensilibus curie eiusdem; jnsuper curiam meam in Abo cum suo inuentario, videlicet j majore culcedra, duobus nouis lintheaminibus, j lodice, j tapeto, duobus puluenaribus et j cussino, dicto ørnegat, j mensali, j manitergio, j lauatorio, j pelui, ij caldariis, iij ollis, j craticula, j frixorio, j securi, j vacua lagena ceruisie, duabus dimidiis lagenis, ij amforis stan[n]eis, ij amforis ligneis cum ij doliis et j caldaria de tintinabulo, j mola cum pistrinis instrvmentis; jusuper altari predicto, vt premittitur, imaginem sancti Andree apostoli de triginta marcis, j capellam integram, j breuiarium, emptum pro xiiij marcis, j missale. Jtem prebendatus sepedicti altaris j missam de sancto Andrea et aliam pro fidelibus defunctis qualibet ebdomeda (ͻ: ebdomade) sine diminucione qualibet in vestimento (?)*** sacerdocij plene (ͻ: -no?) dicat, nullatenus omissurus; jtem cuilibet chorali in exequiis funeris mei presencialiter existenti ij (h)oras. Jtem conuentui fratrum predicatorum in Abo iij marchas; jtem domino Magno Alendensi (!) sermones super ewangelia et epistolas per totum annum; jtem fratri Johanni Gladda j calicem viaticum cum lapide altaris consecrato; jtem hospitali j psalterium commune sanctorum et j legendarium cum historiis ab aduentu Dominj vsque ad iiij diem penthecostes; jtem Johanni, dicto Brodherson, vnum librum legis Sudhermannice; jtem colono meo Nicolao j togam duplicatam cum capucio. Jnsuper nouerint vniuersi, quod dilecta soror mea Cristina michi omnimodam prediorum patrimonialium suorum porcionem hereditariam in Linite (ͻ: Luntha) iure perpetuo possidendam et penitus ordinandam resignauit. De me e conuerso curiam meam in Abo, propriis meis sumptibus constrvctam, in qua nunc Elena Bacarris residet, et fundum, quem Thomas Pernuus **** pronunc habet, resumpsit. Ceterum Conrado, dicto Paris, genero ipsius, racione dotalicij cum filia sua Katerina, pro sepedictis prediis jn Luntha xxxv marchas solui, presentibus viris discretis, vt satis constat. Jtem si soror mea hec, que dicta sunt, obseruare quomodo distulerit, michi omnia restituat supradicta cum laboribus et expensis in curia mea memorata Luntha in strvctura domorum inibi tunc consumptis. Ceterem (ͻ: -rum) nouerint vniuersi, quod tempore, quo discretus vir Hennichinus Øslare dilectam sororem meam Cristinam prescriptam in matrimonialem copulam duxit, lx marchas, agrvm Pahimenth, in ornatu vestium, in dotalicio et expensis sibi dedi. Jtem declaro, quod percepcione v marcharum de Luntha deriuandarum et residencia in curia in Abo, quamdiu vixero, personaliter vti volo, cum eciam approbatum in sacris canonibus euidenter inuenitur, quod testamentum tantum morte confirmatur et post mortem immobile perseuerat. Acta et scripta sunt hec anno Dominj mºcccºlº quinto, jn octaua apostolorum Petri et Paulj, sub sigillis reuerendi dominj, dominj Henrici, prepositi Aboensis, Dethmari Lydhinsket, Conradi pictoris meo proprioque sigillo jn huius rei euidenciam firmiorem. Jtem seniori conuiuij beati Nicolai j mensale pro tabulo suo, quod Conradus pictor exhibebit. Jtem filio eiusdem Conradi v libros decretales cum apparatu et omnibus libris veteris artis cum suis scriptis et glosis."}, {"df": "650", "dating_start_year": "1355", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra ok se sænder Jngeualdher, Husaby, Ærnæuj ok Vidbohærdh soknamanna siælaryktare, ok Pæder Tydhemansson, choralis j Vpsala kirkio, helso met warum Herra. For then skuldh ath war sytzlinge Anders Jonsson saldhe hedherlikom herra met Gudhj alzwaldugan herra Heminghe, med Gudz nadh biscop j Abo kirkio, jordh j Mædlaby widher Stokholm, j Solne sokn, huilken war byrdhær vthan wara withu ok spordagh ok vthan vpbudh a trim thingom, som lanzlagh til siægia, kallas looth han os til sin then sami forsagde herra biscop Heminger a sancta Laurencii dagh j Vpsalum, ok wildhe thet haffwa aff os met bøøn, ad wi skuldom waru goduilia til thet kop giffua, ath thet kop motte fast ok stadukth a wara vegna wara, swa ath wi thet hindradhum huarte met tilbudh a tingom eller ok nokrom thom sakom,¹ som mooth ware thy² samu kope; hwlike boon³ jak sætte ok jakalladhum ok stadhfestum met thenno breffue, swa ath ængen aff os ællæs⁴ aff wara⁵ wegna haffwi thæs waldh⁶ thetta sama godz framledh[is] hindra eller quælia. Ath thet ær fastare ok vissare, tha sathum⁷ wi war⁸ incigle for thetta breff. Datum anno mccclº quinto,⁹ die beatorum Ypoliti et sociorum eius martirum¹⁰."}, {"df": "651", "dating_start_year": "1355", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff hora eller see sænder Biorn aff Hwlfsunde helso met varum Herra. For then skuldh ath min syslinge Andris Jonsson salde hederlikom herra met Gudj alzwaldughan, herre Heminge, met Gudz nadh biscope j Abo kirkio, jordh j Mædhelby vidher Stokholm, j Solne sokn, hwilkin myn byrdh ær, vthan mina vithu ok spordagh ok vthan vpbudh a trim¹ tingom, som lanzlagh til sigia, kalla² looth han mik til syn then samj forsagde herre biscop Heminger a hatunde dagh æpter vara frw dagh j Stokholme ok wildhe thet haffwa aff mik met bøøn, ath iak skulde min godhuilia til thet køp giffua, ath thet kop matte fast ok stadukth a mina wegna wara, swa ath jak thet hindrade huarte met tilbudh a tingom eller ok nokrom thøm³ sakum, som mooth w[are]* thy⁴ samu kope, hwlcks⁵ bøøn jak sætte ok ja⁶ kalladhe ok stadhfeste met thenno breffue, swa ath ey iak ok ingen aff mina vegna haffui thæs waldh thetta sama godz framledhis hindra eller quælia. Ath thet ær fastare ok vissare tha sætter jak mit incigle for thetta breff, anno Dominj m ccclº quinto,⁷ jn octaua assumpcionis beate virginis⁸."}, {"df": "652", "dating_start_year": "1355", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "653", "dating_start_year": "1355", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "654", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "655", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "656", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Nobili ac honeste domine, domine strenui militis domini Stenonis Thursson, pie memorie, relicte, consules ciuitatis Reualie cum omnimoda reuerencia sinceram in Domino caritatem. Honestati vestre scire damus per presentes, quod dominus Steno Thursson, vester maritus antedictus, nobis iusto ex debito tenetur veraciter obligatus in sedecim marcis argenti et octo oris, super quibus suam habemus patentem litteram, de verbo ad verbum tenorem, qui sequitur, continentem: Omnibus presens scriptum cernentibus Steno Thurszon (etc., se n:o 460). Hinc est, quod exhibitori presencium Nicolao de Arosia, nostro concivi, plenam contulimus potestatem prescriptam pecuniam exigendi et leuandi nostrorum nomine faciendi etiam et dimittendi cum eadem tamquam si presentes essemus propriis in personis, rogantes vestram instanter honestatem, quatenus supradictam pecuniam antedicto Nicolao de Arosia nostrorum nomine fauorabiliter persoluere non negetis, ad nos firmum habentes respectum, quod pro omnibus sibi in hac parte assignatis et presentatis nulla ulterior monitio consequetur, quod etiam erga vos et vestros in simili vel maiori promereri cupimus requisiti. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno Domini m ccc l sexto, feria quarta in festo pasche."}, {"df": "657", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Stigando Stephani, rectori parrochialis ecclesie Jwmala Aboensis diocesis, salutem etc. Probitatis et uirtutum merita, quibus personam tuam fidedignorum testimonio iuuari percipimus, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Cum itaque hodie dilecto filio Johanni Wilikini, preposito ecclesie Strenginensis, de prepositura ipsius ecclesie tunc uacante per nostras certi tenoris litteras duxerimus prouidendum, volentes inter cetera, quod quamprimum idem Johannes uigore earundem litterarum dicte prepositure foret possessionem pacifice assecutus, canonicatum et prebendam, quos in dicta ecclesia tunc temporis obtinebat, prout adhuc obtinet, dimittere teneretur, prout in eisdem litteris plenius continetur, et propterea dicti canonicatus et prebenda uacare sperentur in breui, nos uolentes tibi, pro quo eciam venerabilis frater noster Thirgillus, episcopus Strenginensis, asserens te dilectum suum, nobis super hoc humiliter supplicauit, premissorum intuitu graciam facere specialem, dictos canonicatum et prebendam, cum eos …. uacare contigerit, conferendos tibi cum plenitudine juris canonici ac omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus, …. non obstantibus …. quod parrochialem ecclesiam Jwmala Aboensis diocesis, cuius redditus et prouentus quadraginta florenorum auri ualorem annuum, ut asseritur, non excedunt, nosceris obtinere …. Datum apud Villam nouam Auinionensis [diocesis] xvij kalendas augusti anno quarto. In eodem modo dilectis filijs .. preposito Arusiensis et Halquino de Walentunum Vpsalensis ac Lamberto de Ludgudhawi Lincopensis canonicis ecclesiarum …. Datum ut supra."}, {"df": "658", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Innocentius episcopus, seruus seruorum Dei. Ad futuram rei memoriam tenorem quarundam litterarum felicis recordacionis Clementis pape vj, predecessoris nostri, in regestro ipsius predecessoris repertum, de regestro ipso de uerbo ad uerbum trans[s]cribi et ad carissimi in Christo filij nostri Magni, regis Swecie jllustris, supplicacionis instanciam, asserentis dictas litteras casualiter fore destructas, presentibus annotari fecimus, qui talis est: Clemens episcopus, seruus seruorum Dei, venerabilibus fratribus Osiliensi et Tarbatensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Rigensis salutem (etc., se n:o 590). Ceterum, ut earundem litterarum tenor sic insertus omnimodam rei seu facti certitudinem faciat, apostolica auctoritate decernimus, ut illud idem robur, eamque vim, eundemque vigorem dictus tenor per omnia habeat, que haberent originales littere supradicte, et eadem prorsus eidem tenori fides adhibeatur quandocunque et ubicunque siue in iudicio uel alibi, ubi fuerit exhibitus uel ostensus, et eidem stetur firmiter in omnibus sicut eisdem originalibus litteris staretur, si forent exhibite uel ostense. Nulli ergo etc. nostre constitucionis infringere etc. Dat. apud Villam nouam Auinionensis diocesis xiiij kal. augusti pontificatus nostri anno quarto."}, {"df": "659", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod nos Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, constituimus reuerendos viros dominum Henricum, prepositum Aboensem, Mathiam Kogh, legiferum, et Johannem Pædherson, prefectum nostrum in Kwsto, nostros legittimos procuratores ju solidum, ad faciendum nostro nomine quandam permutacionem bonorum Holmgeri Lagman jn Kurusum et bonorum ecclesie cathedralis in Kerkis perpetuo duraturam, ratum et gratum habituri quicquid per eos factum fuerit in premissis. Datum sub sigillo nostro, anno Domini mcccºlvj, jn profesto sancti Petri ad vincula."}, {"df": "660", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Varberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "661", "dating_start_year": "1356", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "662", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis¹ Gunno, dictus Sadhlamestare, et vxor eius Cecilia salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos, heredes proximos² non habentes, sani mente et corpore, licet senio pergrauati, diem mortis ineuitabilem ignorantes, eam tamen operibus misericordie animabus nostris salubribus preuenire cupientes, bona nostra in villa Wæsundæ, parrochia Hattula situata, personaliter acquisita, cum omnibus eorundem bonorum adiacenciis, mobilibus et immobilibus, prope vel remote positis, agris, pratis, piscariis, molendinis, molendinorum locis, siluis, pascuis ac prediis, cultis et incultis, ecclesie Aboensi, ad honorem beate et gloriose virginis Marie³ ac beati Henrici, conferimus perpetuo possidenda, reseruato michi et vxori mee vsufructo predictorum ad dies nostros, relinquentes ordinacione (ͻ: -ni) venerabilium et discretorum virorum dominorum Hemingi, Dei gracia episcopi, et capituli Aboensis, de missis quot et quibus perpetuo colebrandis pro animabus nostris et pro anima Pauli⁴, bone memorie, olim predictorum bonorum possessoris, a quo per conuencionem, dictam syttningh,⁵ bona conquisiuimus supradicta. In cuius collacionis et ordinacionis euidencia[m] sigilla honorabilium et discretorum⁶ virorum, dominorum⁷ Johannis de Hattala, canonici Aboensis, Henrici, curati in Kumo,⁸ communitatis terre Tawastie, Haquini Ripsa et Jacobj Ripsa,⁹ vna cum meo proprio, peto ego Gunno presentibus coapponi¹⁰. Actum et datum apud ecclesiam Kumo anno Dominj m ccclviiº, die beati Georgii martiris."}, {"df": "663", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jönköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Preterea [nos Magnus] promittimus et ad hoc nos firmiter obligamus bona fide, quod dominum Benedictum seu fratrem suum dominum Canutum, dictos Algotzøner, vel dominum Abernum Monamusson (= Onampsson?) ac alios quoscunque dicto domino Benedicto adherentes seu adherere volentes, in castris, terris, municionibus nostris nunquam colligemus seu tenebimus aut quoquam in loco in regnis Suecie vel Norvegie seu in Scania vel Hallandiis scienter colligi aut teneri quomodolibet patiemur, nec eum seu suorum quempiam iuuabimus seu fouebimus per nos seu nostros seu queuis subsidia impendemus eisdem auxilio, consilio vel fauore, volentes et expresse consencientes. – – – – – – – – – – – – – – – – – Ceterum, matura deliberacione prehabita et nostrorum consiliariorum pleno consilio perusi, nostro primogenito Erico dimisimus et presentibus dimittimus terras videlicet Scaniam, tum insulam Huædhen, Blecongiam, Lyste(e)r, Sundrahalland, Ostragotland, prefecturam Kalmarnensem, Verendiam, Niudhungen, prefecturam Junacopensem, insulam Visingxø et generaliter totam Smalandiam, excepta Finnedia, et omnes terras Osterlandiarum, videlicet totam diocesin Aboensem, cum omnibus ipsarum castris, municionibus, pertinenciis ac vniuersis et singulis terminorum distinctionibus, prout iacent et fuerant ab antiquo, eciam cum omnibus vtilitatibus, fructibus, emolumentis et iuribus vniuersis libere possidendas, regendas et tenendas. Reseruamus vero nobis terras infrascriptas videlicet Stockholm cum suis attinenciis, videlicet totam superiorem Sueciam, Owanskogh dictam, Gestrikiam, Hellsingiam, Gothlandiam, Olandiam, Vestgociam, Dahl, Vermelandiam, Norrahallandiam cum Finnedia, cum omnibus municionibus, pertinenciis et castris ac vniuersis et singulis terminorum distinctionibus, prout iacent et fuerant ab antiquo, eciam cum omnibus vtilitatibus, fructibus, emolumentis et iuribus vniuersis libere possidendas, regendas et tenendas. …. Item ordinauimus et diffiniuimus, statuimus et censuimus nos Albertus dux et Adolphus comes predicti, quod …. Item omnes et singuli incole terrarum Osterlandiarum in Stockholmis forum suum visitent et ibidem mercimonia sua exerceant iuxta consuetudinem hactenus obseruatam. …. Dat. [die beati Vitalis martyris]."}, {"df": "664", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus prepositus et capitulum ecclesie Aboensis salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, nos habere litteras magnifici principis domini Magni, Dei gracia condam regis Swecie, jn ecclesia nostra Aboensi reseruatas sub hac forma: Omnibus presentes litteras visuris Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 149). Scriptum Abo anno Dominj mºcccºlviiº, die corone Dominj, capituli nostri sub sigillo."}, {"df": "665", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras¹ inspecturis Ericus, Dei gracia Sweuorum Gothorumque rex ac dominus terre Scanie, salutem in Domino sempiternam. Cum illustrissimus princeps dominus Magnus, Dei gracia Swecie et Noruegie rex, pater noster karissimus,² reuerendum virum dominum Nicolaum Riisbiit,³ abbatem, clericum nostrum dilectum, ceterosque correligiosos monasterij de Pades,⁴ dyocesis Reualiensis, ob ipsorum deuocionem ac digna merita generosis fuerat fauoribus prosequtus, nos eciam vestigiis ipsius inherere cupientes, cum summa sit racio que pro religione facit, omne jus nobis competens et quod predecessoribus nostris ab antiquo compecierat, ex quasi iure patronatus, in ecclesia Borgha ac eciam capellis sibi annexis, auctoritate et consensu reuerendi patris dominj Hemmingj, Dei gracia episcopi Aboensis, ad hoc accidentibus (ͻ: acce-), monasterio predicto de Pades dimittimus ac in perpetuam possessionem presentibus⁵ assignamus, jta quod de ecclesia predicta secundum voluntatis sue libitum futuris temporibus libere valeant ordinare, dum tamen ecclesia predicta et capelle suis debitis officiis non fraudentur. Datum jn castro Viborgh anno Dominj mccclvii,⁶ vigilia assumpcionis beate virginis, sub secreto nostro."}, {"df": "666", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erich, met Gudz nadhe Swerigis och Skone konung, kennomps met tesse nærwarende breffue oss met vare rodgiffware radhe haffua stadfæst alle the nodher, som konung Magnus, wor käre ffader, giffuit hauer met syne breffue, ther thette breffuet ær j saat, och vnnom them alle the articulos epter thy som the ther inscreffne ærw, oc forbiwdhom worom fougthom och vnderfougthom nokon man hijndre i moth the articulos, som i breffuet forskriffne ære, swa framt om the flye wilie wore konungxlige hæmpdh. Datum in castro nostro Viborgensi annno Domini m ccc lvii, die assumpcionis beate virginis, sub secreto nostro."}, {"df": "667", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Ericus, Dei gratia Sueorum Gothorumque rex ac dominus terre Scanie, salutem in Domino sempiternam. Noueritis nos exhibitorem presentis Andream Munch cum omnibus bonis suis, mobilibus et immobilibus, familiisque et personis in eisdem bonis commorantibus, sub nostra pace et protectione suscepisse specialiter defendendum; mandantes aduocato nostro in Tauestahws, qui nunc est vel qui pro tempore futurus sit, dilecto (= dicto) Andree, vestes [et] premia, videlicet decem marcas denariorum, ac alia castrensia dari consueta annis singulis ad dies suos solui ac integraliter assignari. Datum in Ingåå anno Domini mccclvij, die beati Augustini, sub secreto nostro. I samma kopiebok ingår ock en med samma handstil inskrifven så lydande svensk öfversättning: Allom them, som thette närwarande breeff seeandes warde, Erich, medh Gudz nåde Swerigis och Götis konungh och een herre öffuer Skonelandh, ewigh helsningh j Herranom. Göre witterligit thet wij thenne breeffwijsere Anders Munck medh alle syne ägor, rörliga och orörliga, och hans godz och hwssfolck, som på samme godz wistandes eller boandes äre, vnder wår fridh och beskyddningh och synnerliga förswar tagit haffua; befalandes wår befalningzman på wårt slåt Tawisthws, then nw är eller then, som met tijden ware kan, förnempda Anders kläde och lön, nemplig tijo marck, giffua och andre slåtzens rättigheeter hwart åår bettala och till fyllest giffua. Giffuet j Ingå anno Domini 1357, på s. Augustini dagh, vnder wårt secret."}, {"df": "668", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos venerabili in Christo patri domino Hemingo, miseracione diuina episcopo Aboensi, cuius vtilitates et commoda prosequj volumus fauoribus graciosis, graciose duximus concedendum, quod piscaturam suam in Abborafors amodo libere habeat sine solucione cuiuslibet quarti¹ piscis, quem actenus sicut alij consueuerat erogare; prohibentes firmiter et discrete, ne quis aduocatorum nostrorum, eorundem officialium, seu quiuis alius, cuiuscunque condicionis aut status existat, predictum dominum Aboensem, H[emmingum], contra tenorem presentis presuma[t] quomodolibet impedire, prout graciam nostram diligere voluerit et fauorem. Datum jn castro nostro Aboensi anno Dominj mºccclvijº, feria tercia ante natiuitatem beate virginis²."}, {"df": "669", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Nos Ericus, Dej gracia Sweuorum Gotorumque rex ac dominus terre Scanie, per presentes publice protestamur, nos litteras patris carissimj, quarum tenor in litteris, quibus hee nostre littere inserte sunt, continetur, quo¹ ad omnia et singula eorum puncta approbasse ac tenore presencium confirmasse, volentes ea perpetuis temporibus in sua consistere firmitate, ac prohibentes sub optentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis, cuiuscunque condicionis aut status exsistat, contra tenorem presencium attemptare quidquam audeat vel presumat. Datum jn castro nostro Aboensi anno Dominj mºcccºlvijº,² jn profesto natiuitatis beate virginis, sub secreto nostro. Omnibus presens scriptum cernentibus prepositus et capitulum ecclesie Aboensis (etc. Se n. 165)."}, {"df": "670", "dating_start_year": "1357", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "671", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "672", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "673", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "674", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erich met Gudz nådhe, Swea, Gothanes och Skanes konungher, hellsom allom them thetta bref shee eller höra kärliga met wårom Herre. Wij kunnugt görom för allom wtt (= met) thessa närwarandes brefwe, Sighordt Magneson och Nillz Mangnesonn, bådhe bröder, thett wij tage them met allo sino retteligo tilllagdo godsse vnder wår wärn och frelsse, förbiudandes allom, hwo thett hällst tillhöra, om mottståndha thessom förnemdhe brefwom elles brefägarom, swo frampt som thee willija fly wåra näpst oeh ohyllester. Datum anno Domini m:ccc:l:viii, in profesto corporis Christi, sub nostra (= –stro) [sigillo]."}, {"df": "675", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the, som thetta breff seandes warda, wij Erich, medh Gudz nåde Swerigis och Göthis konung och Skånes herre, ewerdeliga helso i Gudi. Medh thetta närwarandes breff oppenbarliga wi betygom och tilståndom oss alla the priuilegier, nåder och frijheter igenom wåra förfädrom och serdeless igenom ehrfuldhe och edele furste wårom käre fadher och herre, Måns, medh Gudz nåde Swerigis, Norigis och Skånis konung, som allom inboandes i Norrebotn i Lapmarcken, till Swerigis rijkis och christna troes föröckning vnthe och giffne ähre, haffue medh wårt rijckzens rådz råådh stadfestadt och samptycktt, welandes them bliffuandes i sina stadfestning till ewig tidh, förkunnandes the frijheter, på thet the sine gamble endar, som kallas råmercker, skole thess fruchtsammeligare och frijare niutta och brucka, icke och welandes af (= at) någon i för:de friheter stadelige (= skadelig) wara eller i någrahanda motto förtörna, till thess wij wåra breff, om wij några sådana på för:de frijheter androm vndt haffuom, granneliga beskått och seht haffuom; och huilke Birckerlar, som öckna skogar i för:de endar efther sina tarffue och nytto sökia wele, thett wij them ingalunda nekom, förbjudandes thy allom och huar och en, i huadh stå[n]dt eller wilkor the ähre, att the icke dierffuas her emott thenne framsätning något att fresta eller öffuerdådeligen företaga, såsom the warda wåra nådh elskandes oförtörnatt och försett haffua wåra wrede undfly. Giffuit i Stocholm anno Domini tusende trijhundrade [femtio och åtta], dagen näst efther sancti Dominici dagh, vnder wårtt secrett."}, {"df": "676", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Ericus, Dei gracia Sueuorum Gotorumque rex ac dominus Scanie, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, vos² (ͻ: nos) ad instanciam reuerendj in Christo patris domini Hemmingi, diuina miseracione episcopi Aboensis, officiales et bonorum ipsius prouisores, qui nunc sunt aut quos in futurum duxerit eligendos, ab omnibus expedicionibus et euocacionibus, generalibus et particularibus, cum et quociens eas (ͻ: eos) euocare contingat, quamdiu in officio predicto fideliter steterint, liberos et exemptos dimisisse; prohibentes omnibus aduocatis nostris, eorundem officialibus ac aliis quibuscunque. cuiuscunque condicionis aut status fuerint, ne quis supradictos officiales ac prouisores, contra hanc graciam nostram supradicto domino episcopo factam, quomodolibet impedire audeat uel presumat, prout subdignacionem³ nostram duxerit euitandam. Pro hoc autem, quod ad mandatum dilectj nobis dominj Nicolai Thuresson, prefectj nostri Osterlandiarum,⁴ ad expedicionem nunc nuperrime indictam non venerunt, ipsos ad instanciam dominj episcopi supradicti habere volumus excusatos, nolentes ipsos ob hoc a quoquam quouis modo incausarj. Datum Stocholmis anno Dominj millesimo trecentesimo quinquagesimo octauo, feria quarta proxima post exaltacionem sancte crvcis, sub secreto nostro."}, {"df": "677", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate eiusdem millesimo trecentesimo quinquagesimo octauo, jndiccione vndecima, die (lakun) mensis septembris, pontificatus sanctissimj in Christo patris et dominj nostri dominj Jnnocencij, diuina prouidencia pape sexti, anno sexto. Nouerint vniuersi et singuli, quod in mei notarii publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constitutus venerabilis et circumspectus vir dominus Johannes Guilaberti, decanus ecclesie Tarbatensis, in regnis Dacie, Suecie et Noruegie apostolice sedis nuncius et collector omnium et singularum quantitatum pecuniarum, bonorum, jurium et rerum quarumlibet aliarum ad Romanam ecclesiam siue cameram apostolicam ex quacunque causa pertinencium auctoritate eiusdem sedis apostolice specialiter deputatus, confessus fuit et in veritate recognouit se habuisse ac realiter nomine dicte camere apostolice recepisse a venerabili viro domino Johanne Rotkeri, canonico ecclesie Aboensis, per manus discreti viri Ewrardi Hundebek, mercatoris Stokholmensis dyocesis Vpsalensis, triginta marchas vsualis monete Sueuice, et hoc pro fructibus, redditibus et proventibus primi annj dicte prebende sue Aboensis ad ipsam cameram apostolicam pertinentibus racione collacionis eiusdem prebende per dictam sedem apostolicam sibi facte, videlicet cum vacauit per obituum Tidemannj Wlfrandi, qui eandem prebendam olim, dum viueret, obtinebat, pro quibus quidem triginta marchis predictis, in quibus eadem prebenda in decime solucione singulis annis est taxata, prefatus dominus nuncius eundem dominum Johannem Rotkeri ac heredes et successores suos quoscunque necnon omnes alios, quorum interest et interesse potest seu poterit quomodolibet in futurum, quittauit, liberauit nomine predicte camere apostolice penitus et absoluit. Et ad maiorem roboris firmitatem premissorum omnium obtinendam sepefatus dominus nuncius sigillum sui officij presenti instrumento fecit apponj in pendentj. De premissis vero omnibus et singulis prefatus dominus nuncius pro se et dicto domino Johanne Rotkerj peciit fieri duo vel plura, tot quot necessaria fuerint et habere voluerint, consimilia et eiusdem tenoris publica jnstrumenta per me notarium publicum infrascriptum. Acta fuerunt hec infra castrum regium ville predicte Stokholmensis anno, die, mense, jndiccione et pontificatu superius expressatis, presentibus viris dominis Birgero, preposito Vpsalensi, et Hartleuo Hartleuj, curato in Ostrahaninge ecclesiarum dyocesis Strengensis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et me Nicolao Petri, clerico diocesis Roskildensis, publico auctoritate apostolica notario, qui premissis confessionj, recognicionj, et liberacionj ac omnibus alijs et singulis, dum sic, ut premittitur, agerentur, vna cum prenominatis testibus presens fui, eaque omnia et singula in nota recepi et in hanc publicam formam redegi ac manu propria scripsi et signo meo solito signauj, requisitus, ut premittitur, et rogatus."}, {"df": "678", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate (etc. såsom i n:o 677) … recognouit se habuisse ac realiter nomine dicte camere apostolice recepisse a discreto viro domino Olauo Laurencij, curato ecclesie Vesilax diocesis Aboensis, per manus discreti viri Ewrardi Hundebek, mercatoris Stokholmensis dyocesis Vpsalensis, viginti marchas vsualis monete Sueuice, et hoc pro fructibus, redditibus et prouentibus primi anni predicte sue ecclesie Vesilax ad ipsam cameram apostolicam pertinentem racione prouisionis eiusdem ecclesie per dictam sedem apostolicam sibi facte, videlicet cum vacauit per obitum Benedicti Thome, qui eandem ecclesiam olim, dum viueret, obtinebat, pro quibus quidem viginti marchis predictis, in quibus eadem ecclesia in decime solucione singulis annis est taxata prefatus dominus nuncius eundem dominum Olaum Laurencij (etc.) … De premissis vero omnibus et singulis prefatus dominus nuncius pro se et domino Olauo Laurencij peciit (etc.) … presentibus reuerendo in Christo patre domino Thome, Dei gracia episcopo Wexionensi ac venerabilibus viris dominis Birgero (etc.) …"}, {"df": "679", "dating_start_year": "1359", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "680", "dating_start_year": "1359", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thetta breff hore eller see sender jac Mickil Losasmeder, borgare aff Stokholme, helsæ met warom Herre, kwngørendes thet, at jak seelt hauer ærlighom manne herre Hans Westfaal, canicke j Abo, en gordh j Finlande in Ræntamækj sokn,* met tillaghur alla, swa som aker oc æng, skogha, hiordmark oc fiskivatn, aff myns sons wægna, som ær rætter ærwinge epter Larens Vskynin, som war borgare j Abo, ffore fulla peninga, met goda manna nærwara oc vithnum borgare j Abo, Ebeerth ok vnge Wrowin; huilkit godz ok gord jak honom epter landz laghum met xij boolfasta manna vithnum oc trættonde foreskæleman redeliga och lagliga skøt hauer, som ær Larens aff Karialum, Henric aff Halis, Jacob aff Patthalum, Olaus aff Virmusmæke, Olaff aff Wayuas, Joan aff Hamaris, Henric aff Poktalum, Olaff och Joan aff sama by, Nicki aff Patis, Joan aff Ræntamæke, Ericus aff Ragnastaby oc Thyngeuaster aff Kurusum. Fframdelis hauer jach loffuat them forre sagdom herre, her Hannusse, skadaløsan aff allom ærwinghom, om nogre the hittis, som thetta arff wilia klanda, som jac hauer honum soolt. Scriptum Abo anno Domini mccclix, die apostolorum Petri et Paulj."}, {"df": "681", "dating_start_year": "1359", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Birgerus, curatus altaris beate virginis in Abo prouisorque scolarium ibidem, salutem in eo, qui est omnium salus vera. Tenore presencium omnibus elucescat, me, per Dej graciam mente et corpore incolumem, bona mea patrimonialia in villa dicta Skuru, parrochie Poya, jn Nylandia sita, videlicet quintam partem eiusdem ville et modico plus pro salute anime mee parentumque meorum, ecclesie catedrali Aboensi, sicut in predicta parrochia jn die assumpcionis beate virginis Marie personaliter coram omnibus protunc inibi existentibus publicauj, cum singulis suis adiacenciis michi attinentibus veraciter condonasse, tali condicione prehabita, vt predicta bona eidem ville adiaceant et due marche denariorum Sweue monete ex ipsis annuatim erogentur, quarum vna ecclesie catedrali prescripte et altera clericis in choro meum anniuersarium obitus diem annue tenentibus condonetur, et tunc eodem die quilibet clericorum sacerdos pro me meisque vnam missam dicere teneatur. Si autem predictorum bonorum inhabitatores tantum pro eisdem exponere uoluerint, extunc capitulum ecclesie sepedicte aliis eadem bona, quibus eis placuerit, locent et ordinent prout velint, suo censu annuo pretaxato; tamen, quamdiu vixero, fructum bonorum percipiam eorundem. Jn cuius donacionis et legacionis testimonium sigilla capituli prefati necnon ciuitatis prenominate vna cum meo proprio anno Dominj mºcccºlixº, jn natiuitate eiusdem gloriose virginis presentibus sunt affixa."}, {"df": "682", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre humilis et deuota factura uestra Haluardus, episcopus Oslensis de regno Noruegie, quatinus … Jtem quatinus sibi in personam dilecti sui Stigandi presbiteri, canonici Strenginensis, specialem graciam facientes de archipresbiteratu ecclesie Oslensis vacante in curia per munus consecracionis impensum eidem Haluardo, ad dictam ecclesiam Oslensem promoto, eidem Stigando dignemini misericorditer prouidere, non obstante quod canonicatum et prebendam ecclesie Strenginensis ac parochialem ecclesiam in Jwinala (= Jwmala) Aboensis diocesis noscitur obtinere, quam ecclesiam paratus est dimittere, cum presens gracia suum sortita fuerit effectum, et cum alijs non obstantibus et clausulis oportunis et executoribus. – Fiat, et ipse episcopus ordinet de ecclesia, cum vacabit. G. Datum Auinione iiij nonas januarij pontif. nostri anno octauo."}, {"df": "683", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "684", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Petrus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, dilectis filiis omnibus et singulis Tauastie et Satagundie prouinciarum inhabitatoribus² paternam in Domino dileccionem et salutem. Dudum Stokholmie in presencia nostra proponebatur ex parte rectorum ecclesiarum vestrarum, quod vos contra vos³ (ͻ: vestras) pacciones, conuenciones et amicabiles quasdam composiciones, sub specie locacionis decimarum ecclesiasticarum, proueniencium ex frugibus et fructibus prediorum vestrorum, ecclesiis ipsis et personis ecclesiasticis debitarum, initas et a tanto tempore, cuius contrarij memoria non existit, jnuiolabiliter obseruatas, ex propria temeritatis audacia prorumpentes secundum ea, que coram nobis proponebantur, nec ad decimas ipsas cum integritate debita soluendas, nec eciam ad conuenciones predictas hactenus⁴ per antecessores vestros et vos in consuetudinem racionabilem, que optima legum interpres est, deductas, firmas et ratas habendas monicione caritatiua induci potestis, sed erectis ceruicibus in pastores animarum vestrarum, scilicet rectores predictos, contumeliis et terroribus ipsos afficitis, dampna pro decimis et verbera pro verbis monicionis et sollicitudinis paterne, quibus circa hos afficiuntur, vos ipsis comminando jactatis et proponitis tumultuosis clamoribus illaturos. Nos igitur aduerten[te]s, tam ex diuinis eloquiis, quam a sanctorum patrvm decretis et statutis, necnon canonicis sanccionibus, vnumquemque laycum christiane religionis professorem ad decimas omnium frugum et fructuum predialium ac eorum, que celo, terra marive pro vsibus humanis ex industria capiuntur humana, soluendas astringi, vobis in virtute sancte obediencie firmiter precipiendo mandamus, quatenus iuxta conuenciones predictas eisdem ecclesiarum vestrarum rectoribus de pensionibus sev tributis, sub specie conduccionis decimarum predictarum per vos debitis et hactenus⁴ sine rebellione quacunque solutis, cum reuerencia satisfacere, vel, si ab ipsis conuencionibus predictis resiliendum esse duxeritis, decimas ipsas cum integritate debita persoluere et eisdem rectoribus vestris, cum per eos legitime requisiti fueritis, assignare curatis (ͻ: curetis), ne si prefatis mandatis et monicionibus nostris rebelles extiteritis,⁵ contra vos tamquam domino Deo vestro decimas et primicias subtrahentes, necnon fidei katholice et ecclesie sancte contemptores, per excommvnicacionis et interdictj sentencias procedere compellamur. Per presentes vero reuerendo fratri nostro domino Hemingo, Dei gracia episcopo Aboensi, quoad jurisdiccionem suam preiudicium aliquod nequaquam volumus generarj, quin et ipse vos ad conuenciones prefatas seruandas uel ad decimas ipsas, si necessitas exigerit, soluendas iuris remediis compellere poterit et artare. Datum apud manerium nostrum Tuna anno Dominj mccclx,⁶ crastino beatj Johannis apostoli et ewangeliste ante portam latinam, sub nostro secreto."}, {"df": "685", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius episcopus, seruus seruorum Dei, venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensi salutem et apostolicam benedictionem. Rationi conuenit et saluti, ut ea, que persoluenda spontanee sunt promissa, in statutis terminis a soluere conuenientibus exigantur. Cum itaque carissimus in Christo filius noster Magnus, Suetie et Norwegie rex illustris, suis pridem compulsus necessitatibus et suorum, non modicam pecunie quantitatem, ad cameram apostolicam pertinentem, a dilecto filio Johanne G[u]ilaberti, decano Tarbatensi, apostolice sedis nuncio, quam quidem summam de prouentibus et iuribus ad eandem cameram pertinentibus secum in illis partibus conseruabat, dicatur diutius recepisse, tuque frater huiusmodi pecuniam spontanee sepefate camere soluere promisisti, quod facere recusasti et adhuc, ut fertur, etiam soluere pretermittis, licet super hijs sufficienter ex parte nuncij memorati fueris requisitus, prout in documentis inde perceptis dicitur plenius continerj; cum itaque mole guerrarum partium Lombardie pressi illis et peramplioribus peccunijs, quod nolenter referimus, noscamur nimium indigere, fraternitatem tuam rogamus et hortamur attente, quatinus sic efficaces per te et tuos penes regem predictum et suos, de quibus uideris expedire, uelis et cupias efficaces interponere partes tuas, quod huiusmodi summe pecuniarum a culmine regio, ut receperit, ualeant rehaberj, alias menti habens, quod a te, qui causam huiusmodi propriam perfecisti, residuum memorate pecunie persoluendum absque offentione iuris cuiuslibet et morositate quacunque, prout fieri conuenit, viriliter exigetur. Dat. apud Villam nouam Auinionensis diocesis XV kal. junij anno octauo. [Jn eodem modo] venerabili fratri episcopo Aboensi. [Jtem in eodem modo] ven. frat. episcopo Lincopensi. [Jtem in eodem modo] ven. frat. episcopo Strenginensi. [Jtem in eodem modo] ven. frat. episcopo Scarensi. [Jtem in eodem modo] ven. frat. episcopo Arosiensi. [Jtem in eodem modo] ven. frat. episcopo Wexionensi. [In eodem modo] dilectis filijs pro carissimo in Christo filio nostro Mangno, regi Suetie et Noruegie illustri, cautoribus seu fideiussoribus* [Jn eodem modo mutatis mutandis] carissime in Christo filie Blanche, Suetie et Norweie regine jllustri."}, {"df": "686", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villeneuve-lès-Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Rotulus collectoris regnorum Suecie et Norwegie et Dacie de beneficijs vacantibus in partibus illis jure deuoluto. Sanctissime pater, cum infrascripta beneficia in partibus vacauerint a tanto tempore, quod iuxta Lateranensis consilij statuta ipsorum collacio ad sedem apostolicam fuit et est deuoluta, et alias vacent ad presens, dignemini ea personis infrascriptis conferre, que ipsa, ne per laycales manus ipsorum redditus usurpentur, conseruare et etiam collectorj regni Suecie ipsorum aliqui assisterunt (!) et assistere per se et suos possunt fructuose. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem cum Stygandus Stephanj a vestra sanctitate sibi archipresbiteratum ecclesie Osloensis obtinuerat prouiderj, obtinens parrochialem ecclesiam Juinella (= Jumala) Aboensis diocesis, quam ecclesiam se etiam obtulit dimissurum, cum pacificam possessionem dicti archipresbiteratus vigore dicte gracie fuerit assecutus, dignemini Johanni Rudolphi de eadem ecclesia parrochiali, cum eam per pacificam possessionem dicti archipresbiteratus vacare contigerit, prouidere, non obstante quod idem Johannes capellaniam vnam in ecclesia santi Nicolay in Stocholm Vpsalensis diocesis obtineat*. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat de omnibus suprascriptis non cancellatis, nisi alterj fuerit jus quesitum. G. – Et quod transeat sine alia leccione. – Fiat. G. Et cum aliqui predictorum in negocijs camere apostolice sint absentes et aliqui in remotis existant, dignemini committere, ut examen absencium in partibus committatur. – Fiat. G. Datum apud Villamnouam Auinionensis diocesis XV kal. julij pontificatus nostri anno octauo."}, {"df": "687", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1360. … Denna höst uppbrann Karelska staden utan orsak (= oförmodadt), och stor skada anställdes å egendom (?) och boskap; och stadsborna behöllo endast lifvet. Den våren, i stora fastan, visade sig liksom ett eldrödt sken, uppstigande från öster öfver himmelen."}, {"df": "688", "dating_start_year": "1360", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "MCCCLX. Interfectus fuit dux Hallandiæ Benedictus in Ryghnæholm a Suevis."}, {"df": "689", "dating_start_year": "1361", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konungsnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, Dei gracia rex Swecie, Nowegie et Scanie, notum facimus vniuersis, quod nos villanis de Vlfsby licenciam ex speciali nostra gracia concedimus per presentes, quod negociaciones seu rerum venalium contractus in victualibus in Norrabutn, absque impeticione quorumcunque, libere valeant exercere, ita tamen, quod nobis super nostro tributo de ipsis prejudicium nullum fiat; prohibentes sub obtentu gracie nostre, ne quis prefectorum nostrorum seu quiuis alter, cujuscunque condicionis aut status, eosdem villanos in exercendo negociaciones hujusmodi audeat quomodolibet impedire, prout indignacionem nostram duxerit euitandam. Datum Konunxnæs anno Domini m°ccc lx primo, in octaua corporis Christi."}, {"df": "690", "dating_start_year": "1361", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) Eodem quoque tempore (högsommaren 1361, då konung Valdemar härjade på Gotland) jubente rege captus est episcopus Aboensis, qui quanti zeli fuit ad regem quanteque deuocionis et austeritatis erga Deum et se ipsum probant et testantur opera sua laudabilia, que fecit in vita sua; ab ipsius itaque episcopi captiuitate rex nondum est mundatus. b) Circa idem tempus (se ofvan) captivatus est eo (= Magno rege) jubente episcopus Aboensis, vir sanctus et innocens et eidem regi fidelissimus, a qua culpa et excommunicatione contracta nunquam exstitit absolutus."}, {"df": "691", "dating_start_year": "1361", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Greifswald", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "692", "dating_start_year": "1361", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Haquon aff Suerike, met Gudz nadh konunger i Norighe, sender allom them som biggia ok boa j Abo biscopsdøme, klerkom oc lækmannon(!) helso met Gudi. Thet haffuer varit viterligaa crisna manna sidher j allom godom gerningom synom oc j nød synum a Gud kalla met fullo hierta oc tro til thes at godæ gerningæ mage fulkompnas, oc trang oc vanda maghen vændæs, tha han b[l]ithkader varder met ödmywkt oc gudlika okallan oc helga manna bøn. Nw ær, som allom kunnogt ær, [at] riket star i storum vanda oc nød syn, i thy at harda plagur æru rikenu ifruir(!) gangin, swa som ær broddoder eller swerdh eller oaren, oc en stander forhanden ørlogh oc s[t]rider, vtan Gud varder blikdkader met ødmywkt oc gudelica okallan oc helga manna bøn fore aldra wora synder oc bruta skuldh. Thy haffuum vi taladh met biscopen ok rikens radh j Vpsalum oc ifuir ena met them vardhet oc nogra bætring oc ødmywkth, som Gudhi varæ gøranda til blikdkan oc hans helga moder jonfrv Marie til heder, ther til oc karlikar maghe ater koma ok okas j mannom, Gudz vredha mage leggias oc rikenu sith røktas, ødmywkt vexa oc rætuisa yknas, gothar gambla sithvenior vptakas oc saninde følgias i ordhom oc gerningom, swa som ær en almenniliken tiænist til vare fru closterstadh oc bigningh i Vastenum i Østergøtlanda, som ther til var huxat, lagu oc giffuit aff vorom kære fader met rikesens radh twa suenskæ pening hwart aar aff thy minte nu gaar aff hwariæ menniskio vm alt riket, aff thy folke som ær i rættu hyonalagi, mannom oc quinnom, swa ridderskapi som bondom, sidhen aff allom klerkom ok aff allom them jungfrudom oc enkio liffuerne haffua vilia til dødra daga, swa j køpstadhum som a landa; hwilken tiænisth oc penninga saman skulu takas aff hwario kirkie j hwariom iulom, met troskap prestins oc endz godz manz i hwarie sokn, oc sydas (ͻ: -den) føras in i hwario domkirkio epter hwars biscops budhi i hwario biscopsdømæ oc therra lagmanna som som(!) ther j boa. Oc skal thetta jngen mænniskio lata, som syna helso witæ vil eller rikesins torff oc wart bwdh vil standa, aff thy folke som forre wart næmpt, allægx andra bætringh almogan gøra skal j Gudz heder, vmbyuder oc kunnoger hwar biscop i syno biscopsdøme met sinom breffuom, hwilka vy radhom hwariom mannom gerna at holda. Datum Vpsalie anno Domini mccclx primo, die concepcionis beate virginis Marie."}, {"df": "693", "dating_start_year": "1361", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Hemingus, diuina permissione episcopus Aboensis, dilectis jn Christo vniuersis clero et populo Nylandie commorantibus dileccionem jn Domino et salutem. Quoniam, vt intelleximus, aliquj vestrum contra sentenciam et statutum venerabilis patris dominj Ragualdi, felicis memorie, quondam episcopi Aboensis, decem² markas butiri pro maskut³ renuunt⁴ exhibere, quidam eciam vestrum in exegrandis (ͻ: exigen-) mortuariis pro mortuis tam minoribus quam senioribus nimis parrochianos suos grauant, nos, volentes iuxta officii nostri debitum occasionem⁵ dissensionum et grauaminum amputare, pacis vero et amicicie inter vos fomenta nutrire, predictam dominj Ragualdi,⁶ predecessoris nostri, sentenciam ac statutum jnnouamus ac eciam confirmamus, precipientes in virtute sancte obediencie, quatenus in singulis⁷ [parrochiis singuli] decem² markas butiri pro maskwt,⁸ quinque vero oras dena-riorum sweorum monete nunc currentis pro mortuariis adultorum, duas vero oras pro xij annorum vsque ad xv annos completos,⁹ vnam vero oram pro septennibus, pro infantibus vero loqui scientibus duos solidos, pro minoribus vero quot pro libito volueritis, nisi sint hereditatem plenariam assecuti, in quo casu sicut adulti mortuaria plena dabunt; pro benediccionibus vero et introduccionibus nubencium 4:or solidos, pro introduccionibus¹⁰ post partum vnam¹¹ oram; et in vtroque casu candelas vestras proprias eis debebitis assignare, et¹² exhibere curetis, prout censuram ecclesiasticam volueritis euitare; et vos sacerdotes, sub sentencia nil amplius exigatis. Jn cuius confirmacionis et declaracionis euidenciam etc:a."}, {"df": "694", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vos omnes et singulos in Christo dilectos Nylandie commorantes salutamus jn eodem Domino Jesv Christo. Et quia post informacionem vobis per nos factam acquieuistis sanis nostris consiliis, ymo verius preceptis Dei, dicentis in ewangelio: reddite que sunt regis regi et que sunt Dej Deo, justum est, vt hec premissa et promissa efficaciter impleantur. Volumus igitur et mandamus, quatenus mathskuth decem marcarum butirj, vel earum valor, vna cum aliis minutis obuencionibus restantibus exhibeatur sacerdotibus infra festum sancti Henrici proxime nunc futurum. Decime vero tam ecclesie quam sacerdotales infra festum purificacionis nunc proximum integraliter deferantur ad ecclesiam sub clauibus tutorum et presbiterj reponende; alioquin contumaces singulj erunt rej in tribus marcis et exclusi ab ecclesie liminibus, donec fecerint quod tenentur. Quicunque vero temerarie presumpserit auctoritate propria suas decimas vsurpare sibi titulo empcionis uel quouis alio modo, ad ecclesias non delatas et repositas, vt est dictum, tanquam raptor vtique puniendus et exclusus ab ecclesie liminibus, donec satisfaccione premissa fecerit quod tenetur. Dominus vero Johannes de Tenalia, canonicus Arosiensis (ͻ: Aboensis), assumpto secum domino Remboldo de Karis, habeat prouisionem hoc anno medietatis decimarum sancto Henrico debitarum et satisfaciat fabrice ecclesie Aboensis. Jn Christo valete. Scriptum Borghaa anno Dominj mccclx secundo, sabbato infra octauas epyphanie, nostro sub secreto."}, {"df": "695", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Haquon, met Gudz naadh konunger Suerikis ok Norgis, kennomps met tesso breffue, at vi met radhe, samtykke oc goduilia wars aldra kæriste faders konung Magnusa ok rikesins raadh j Swerike, som j Vpsalum nær oss vare tha vi til konung velias skuldum, thoghen vi herræ Niclis Tureson, som lagman j Osterlandh ær, j thet kor oc wal, som lagmen j Swerige aff alder hafft hawa, swa som tessæ, lagmannen aff Vplandh, aff Sydermannalande, Ostergotlande, Triihæredh (!), Vestergøtlandh, Nærike oc aff Vestmanna landh, at the skulu konung velia ok til rike døma, serdeles forthy aff allom biscopdomom i Swerike agha tolff men met therra lagmanne til Mora stens ath koma ok ther konung at vælia vpa aldz almogens vegna. Oc nu medhan Østerlandh thet ær eth biscops døme oc eth lagmanz døme, och vare forældre haffua thet a j troskap oc j kierlek funnet, tha ær thet vel møgeliket, at the i then heder och kerlek aff alder bliffue, som annor biscops dome oc lagmanz døme æra j Swerike; swa at hwario sinne konunger vælias skal, tha skal lagmannen koma met klerkome och tolff mannon (!) aff almoghanom oc konung døma aff aldz almogens vegna j Østerlandh. Kan thet oc varda, at thet ær æntinge vm vintretiidh eller veder tedh fortaker, ok lagman met klerkom oc almogha ey thymeliga til thet konungawal komet gyta, tha Gudh vil thet annan tiidh tima skal, tha skal thet konungavalit ey hindras for the dwaluna skuldh, vtan lagman gøre thet then tiidh han førsth til konungs komber, som han skulde haffua giorth vm han i rettom thyma komit haffde. Til vitne oc æuerdeliken stadfestilse tesse breff ok gyærningh sætyom vi wart incigle met wars aldre kæriste faders, konung Magnusa, incigle for thetta breff oc met hederlikæ herra oc andelica fædra incigle, ærkibiscop Pæders aff Vpsalum, biscop Niclisæ aff Lincopunge, biscop Niclesa aff Scarom, biscops Tirgilsæ aff Strengnesi, biscops Magnusæ af Vesterars, biscops Hemings aff Abo oc biscops Thomas aff Vexio, oc met andra flera aff vara radhe, som tha nær oss vara, som ære: herre Eringilse (!) Jæris, herra Niclis Thureson, herra Benedicts Philippusson, herra Karl Wlffson aff Tofftom, herra Gotzstaff Arffuidson, herra Magnus Gislason ok herra Narwa Jngeualdzson riddare, Arwidh Gotzstaffson, Bo Jonsson oc Finuit Finuidhson swena incigle. Actum et datum Vpsalen anno Dominj millesimo trecentesimo sexagesimo secundo, die beatj Sigfridj."}, {"df": "696", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Judde Michael, Olauus Hinze et Johannes in Villaby, salutem in Domino sempiternam. Quia reuerendus in Christo pater, dominus Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, predia in villa Leyko sita, que ad eundem reuerendum in Christo patrem pertinere dinoscuntur, sicut clare patuit per duodecim¹ veridicos homines hoc idem per sua iuramenta asserentes, in placito generali nobis et nostris heredibus tradidit et assignauit perpetuo possidenda, promittimus sub fide et honore nostris, quod de cetero eundem reuerendum in Christo patrem seu colones (ͻ: -nos) suos quoscunque in curia sua Kumo prope Forsby, seu inter eandem curiam ex vna parte et inter ramerky, dictum Lymj,² parte ex altera habitantes, nunquam molestabimus, nec intendimus amodo³ de prediis, pratis, agris, siluis, inter ambos terminos, dictos ramerky, inclusis, amplius quidquam loquj,⁴ sed tota dissensio, inter eundem reuerendum in Christo patrem ex vna parte et nos ex parte⁵ altera de eisdem prediis habita et facta, sic deposita et sapita (ͻ: sop-), quod si aliquis nostrum vel heredum nostrorum infregerit sev irritum fecerit eidem domino per nos promissum, tunc gracia nobis concessa per eundem reuerendum in Christo patrem de predictis⁶ prediis Leyko sit reuocata et irrita. Ipso facto volumus eciam quod omnes silue superiores indifferenter eidem et nobis sint communes pro pascuis, carpentis scindendis et aliis vtilitatibus pro visibus⁷ (ͻ: vsibus) colonorum dicti dominj episcopi sev eius successorum. Jn quorum testimonium sigilla nobilium virorum Erici Karlssons, Jon⁸ Andrisson et Jacobi Korka, legiferi, vna cum sigillo communitatis Satagundie ad supplicacionem nostram presentibus sunt appensa. Datum Kumo anno Dominj mccclxii,⁹ dominica quinquagesima."}, {"df": "697", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Nicolaus Thuresson, miles, dapifer regis Swecie, in Domino salutem. Ex quo magnifici principes et dominj mei karissimi, dominj¹ Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie ac² Scanie, et³ primogenitus suus Ericus,⁴ eadem gracia condam rex⁵ Sweuorum et dominus terre Scanie, abbati et conuentuj monasterij Pades, ordinis Cisterciensis, quandam piscaturam salmonum in Borgha contulerant perpetuis temporibus possidendam et pro suis vsibus libere ordinandam, eisdem totum ius, quod michi in eadem competerit, dimitto, affirmans firmiter per presentes, quod huiusmodi piscaturam pro ipsis nullo vnquam tempore de cetero impetere debeam uel quomodolibet impedire. Scriptum, sub sigillo meo, anno Dominj mºcccºlxºijº,⁶ feria 2:a proxima ante ascensionem Dominj."}, {"df": "698", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Nicolaus Thursson miles salutem in Domino sempiternam. Tenore precencium nouerint vniuersi, me bona mea dicta Kokeyerwæ in Karelia, parochia Æghrapæ, cum omnibus et singulis eorum limitibus et pertinenciis, prout magnificus princeps dominus Magnus, Swecie rex, ea olim de Lydero Swynakulæ empcionis titulo acquisiuit et subsequenter discreto viro Hænichino Vædusæ legittime contulit et donauit, per me postmodum ab eodem Hænichino eciam empcionis titulo legittime conquisita, ecclesie Vexionensi pro mensa episcopali cum omni tam proprietatis iure quam possessionis legittime et ex certa sciencia contulisse, ea tam adhibita condicione, quod si quandoque in partibus Karelie, videlicet prefectura Viburgensi, erigi contigerit ecclesiam cathedralem, extunc ad episcopum illius loci et suam mensam prefata bona Kokeyerwe cum omnibus et singulis suis pertinenciis perpetuo deuoluantur, sic tamen, quod episcopus illius ecclesie Vexionensis episcopo, qui pro tempore fuerit, in quatuor tymbriis variorum pellium annis singulis teneatur, donec ipse uel ego eidem Vexionensi episcopo et suo mense alibi in redditibus et valore quatuor tymbriarum pellium prouiderit annuatim. Datum Kalmarnie anno Domini millesimo ccc°lx secundo, jn die beati Johannis baptiste. Jn cuius donacionis robur et euidenciam firmiorem sigillum meum presentibus est appensum."}, {"df": "699", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Suno Haquonsson,¹ aduocatus Wiborgensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium coram omnibus nunc protestor, quod dominus Nicolaus Thuresson precepit clerico suo, quod scriberet in littera sua, cuj mea littera nunc affixa est, piscaturam salmonum in Heelsingha,² vbi scripsit Borgha,³ quod ipsam conuentuj monasterij Pades omnino dimisit ex quo magnifici principes, dominus Magnus, Dei gracia rex Swecie, Norwegie et Scanie, ac primogenitus suus Ericus, eadem gracia condam rex Sweuorum et dominus terre Scanie, predicto monasterio contulerunt perpetuis temporibus possidendam. Scriptum anno Domini mccclxijº, vj⁴ feria proxima post exaltacionem sancte crvcis⁵."}, {"df": "700", "dating_start_year": "1362", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "701", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vad", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia rex Suecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus salutem in Domino sempiternam. Nouerint, quod nos nobilem virum nobis dilectum Thorchillum Eringislason ab omnibus et singulis nostro nomine a prima die, qua ordinacionem prouisionis castri nostri Aboensis sibi commisimus, vsque nunc erogatis et perceptis seu qualitercunque per ipsum administratis plenum computum et sufficiens raciocinium reddidisse, jta quod de ipsis merito reddimus nos contentos; quapropter ipsum et heredes suos ab omni vlteriori computo nobis heredibus et successoribus nostris seu cuiuis alteri inposterum faciendo liberos virtute presentis dimittimus atque quitos. Datum aput ecclesiam Wadh anno Domini m°ccc lx tercio, sabbato proximo ante dominicam medie xl:me."}, {"df": "702", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Hemmingus, miseracione diuina episcopus ecclesie Aboensis, vniuersis et singulis presens scriptum cernentibus et ad quos peruenerit, salutem in Domino et infrascripte rei geste agnoscere ueritatem. Dudum magnifico principi domino Magno regi necnon magnifice principisse Blance, regine regni Suecie, quondam Johannes Guillaberti, tunc in ipso regno apostolice sedis nuncius, certas pecunias ad cameram apostolicam spectantes et ipsius camere nomine mutuo tradiderat, pro quibus soluendis in certo termino tunc expresso nos cum quibusdam alijs prelatis necnon nobilibus et militaribus ipsius regni efficaciter obligauimus, submittentes nos auditoris dicte sedis camere cohercionj, si in solucione huiusmodi in prefato termino deficeremus, juxta instrumentorum publicorum et litterarum nostris sigillis sigillatarum et super hoc confectorum (!) tenores. Verum cum propter inopiam nostram, ecclesie nostre et tocius regni predicti perturbacionem in dicto termino huiusmodi pecuniam totalem soluere minime poteramus, nec adhuc soluere possimus, dictis inopia et perturbacione obstantibus, partem dicti debiti, prout inter dictos dominos regem, reginam, prelatos, personas et militares fuerat ad partem conuentum et ordinatum, et inter alia pro nunc venerabili viro domino Birgero Gregorij, preposito ecclesie Vpsalensis, habenti ad hoc plenum mandatum recipiendi et quitandi nos a venerabili viro domino Henrico Biscop, preposito ecclesie Bremensis, domini nostri pape capellano et nuncio pro huiusmodi debitis exigendis ad partes istas per dictam sedem destinato, nonaginta marchas puri argenti Coloniensis ponderis et valoris nomine eiusdem camere persoluimus, obtinentes ab eodem domino Birgero preposito restantis debiti solucionis faciende usque ad vnum annum a tempore date precencium continue numerandum prorogacionem. Nosque, volentes dicte camere de dictis debitis integraliter, prout ad nos spectat, vigore dictorum instrumentorum et litterarum respondere, in hijs scriptis eidem domino Birgero preposito necnon Rodghero, notario publico infrascripto, tamquam publice et autentice persone stipulantibus nomine, camere antedicte et personis ipsius camere promittimus et efficaciter nos obligamus, quod infra vnius anni spacium a tempore date presencium continue numerandum totale restans debitum cum dampnis et expensis, prout ad nos spectat, iuxta dictorum instrumentorum et litterarum tenores dicte camere aut dicto domino Henrico Biscop preposito ipsius nomine aut alteri super hoc habenti mandatum recipiendi in locis et in argento sub pondere et periculo in priori obligacione expressis persoluemus, recipientes voluntarie excommunicacionis sentenciam in nos per dictum dominum Birgerum prepositum in casu, quo in huiusmodi solucione in prefato termino deficeremus, auctoritate apostolica latam; et nichilominus cohercioni dicte camere auditoris nos submittimus et sub ea, sub qua in dictis litteris et instrumentis submisimus, esse, nec a priori obligacione, exepcionum et priuilegiorum renunciacionibus ac omnibus et singulis in ipsa obligacione seu litteris et instrumentis super hoc confectis contentis quantum ad dictum restans debitum per premissa aut quacunque alia contraria precedentium recedere volumus, ymmo ipsam in omnibus suis capitulis et clausulis manere volumus efficacem et eciam innouamus quo ad restans debitum antedictum jn procuratores nostros ad recognoscendum huiusmodi debitum et alia faciendum coram dicto domino auditore, que in dictis litteris et instrumentis continentur, constituentes et innouantes quos in ipsis litteris constituimus, nec eos reuocare sed in plena priori potestate volumus permanere; et nichilominus a dicti domini Henrici cohercione, iuxta traditam sibi a sede apostolica potestatem, nolumus, prout nec possumus, recedere per premissa, sed in omnibus suis mandatis quo ad premissa volumus obedire. Que omnia et singula premissa per dictum Rodgherum notarium infracriptum in formam publicam redigi mandauimus et sigilli nostri appensione in vberiorem noticiam fecimus communiri. Acta sunt hec in armario ecclesie Aboensis, de anno nativitatis Domini m°ccc°lxiij, jndiccione prima, mensis maij die decima tercia, hora sexta vel quasi, pontificatus sanctissimj in Christo patris ac dominj nostri dominj Vrbanj, diuina prouidencia pape quinti, anno primo, presentibus venerabilibus et discretis viris dominis Henrico Hardmannj preposito, Johanne de Wema, Willekino in Nummis et Johanne de Sundis, canonicis dicte ecclesie Aboensis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Rodgherus Biscop, clericus Osnaburgensis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia premissis solucioni, restantis debiti soluendi prorogacionj, stipulacionj, promissionj, obligacionj, excommunicacionis sentencie illate voluntarie recepcioni, camere apostolice et auditoris eius submissionj, prioris obligacionis quantum ad restans debitum innouacioni ac procuratoris constitucioni et innovacioni necnon omnibus aliis et singulis supradictis vnacum prenotatis testibus presens interfui, eaque sic fieri vidi et audiui atque hanc diccionem contentis inter vndecimam et decimam lineas extra directam lineam scriptam ab infra sursum numerando non vicio sed errore contigisse, in presenti mea subscripcione approbaui et in hanc publicam formam redegi, quod signo meo solito et consueto signaui, rogatus specialiter a dicto domino episcopo et requisitus in testimonium premissorum."}, {"df": "703", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Narwe Ingiualsson, riddare, fogete ij Finlande, kænnes met thesso opno breffue oc gør jac thet allom mannom witerlikt, badhe thøm nw lifua oc thøm som æpther koma, at iak hafuer lateth domkirkionne ij Abo for siw lesther rogh, som jac henne giæld skillogher war, oc læsthen tha galt fæmpthan marker peninga, alt thet godz iac aatthe ij Borgaa sokn ij Nietho, oc alt thet godz iak fiik aff Olaff Thædekomagh, oc swa alt thet godz jac aatthe ij Perno sokn, thet hafuer iak henne lathet oc wnth tiil æwerdeliga ægho. Affhændher iak mik oc minom arwingiom thøm godzen oc ægnar the foresagdo kirkio, met allom tillaghom, skoghom, watnom, ængiom, akrom, nær æller fiærre, ængom wndantaghnom ther thøm tilligger æller hafuer tilligath. Ok hwat godzen bætræ æru æn roghen, thet ware sancto Henrico til hedher giort ok giffuet oc minne siæl til nadha ok afløsn mina synda; hwat thet hældher ær ij rørelikom stykkiom æller orørelikom, tha ware the sama kirkia æwerdelik æghande at thøm samu gozøm oqualdom for mik æller nokrom minom ærwingiom æller æptherkomandom. Ath thet swa myklo wissare ok fastare se ok til withnisbyrdh, tha hængher jak mith jncigle fore thetta breff, ok met mik Pædher Fløriczson, Vilckin Domare, Vlphard aff Kwsto, Hannus Kølnare, Gøzøka Pren ok Hannus Kamen, borgamestare ij Abo, thera jncigle fore sætia. Scriptum jn castro Aboensi anno Dominj mccclx tercio, dominica trinitatis."}, {"df": "704", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "705", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ego Nicolaus Thureson miles tenore presencium publice recognosco me dilecto familiari meo Haquino Thyrnersson in vno caballo de sexaginta marcis denariorum sueuorum noue vsualis monete nunc currentis teneri et esse veraciter obligatum sibi infra dimidium annum a die, qua primo in Sueciam redierit, per me vel meos heredes vtique condonando. Datum Viborgis anno Domini m°ccc°lx tercio, die beati Olaui regis, sub sigillo meo."}, {"df": "706", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicant sanctitati vestre deuoti filij vestri Magnus et Haquinus, Suecie et Norwegie reges, quatinus ipsis in personas infrascriptas clericorum et capellanorum suarum (!) magis sibi specialium et dilectorum seruitorum specialem graciam facientes, primo videlicet Nicolao Eskilli, clerico Lundensis diocesis, … dignemini providere – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem Sigfrido Sanderi, presbitero Vpsalensis diocesis, de canonicatu, sub expectatione prebende ecclesie Aboensis, vacante ad presens vel primum uacaturo dignemini prouidere, non obstantibus consuetudinibus et statutis eiusdem ecclesie, si que sint, quibus cauetur quod nullus etc., et non obstante quod idem Sigfridus vnum hospitale in diocesi Lincopensi noscitur obtinere, et non obstante defectu natalium, quem patitur de presbitero genitus, et soluta, cum quo fuit alias per sedem apostolicam dispensatum, dignemini misericorditer dispensare cum omnibus alijs non obstantibus [et] ut supra in forma dimittere hospitale. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat pro omnibus et singulis non cancellatis, salutationibus additis. B. – Sine alia lectione cum commissione examinis ad partes pro clericis absentibus propter locorum distancias. Fiat. B. Datum Auinione octauo idus augusti p. n. anno primo."}, {"df": "707", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla men thetta breff høre eller see helsar jach Jønis Vskininsson æuerdeliga met worom Herre. Kennis jak met thetta opet breff mik haffua giort eth skipte met enom hederligom manne, herre Hannilse Vestfaalsson, kanicke j Abo, ærligom manna nærwarande, tolff fasta oc two forskælemen, swa met skæl, at jak hauer hemolt en gordh honum, huilkin ligger j Ræntamækj i Woreffrv soken, met sædh och fææ ok alt thet ther vndi ligger, jnnan gorde ok vtan; och jak hauer fongit en gordh aff honom j Kærsemækj met sædh och alt ther vndi ligger, swa met skæl, at jach æller myna ærwinghia haffui thes jnga makt thetta skipte otherdriffua. Tesse ærw fortala men ffore thetta skipthe: Jowan aff Paijmalum, Michel Halkoladynin aff Kærsemæki; och thenne ærw fasta: Peter aff Anynghos, Olaff aff Waijuas, Thomas aff Waijuas, Anti aff Visteris, Nicles aff Kærsemækj, Niclis aff Patis, Jowan aff Wirmosmækj, Jop aff Hamarw, Henric aff Toktala, Joan aff Kaijriala. Jn cuius cambij euidenciam firmiorem sigilla honorabilium tunc temporis presencium, videlicet venerabilis patris Dei gracia episcopi Aboensis, jnclitj viri domini Naruonis, militis, domini Henrici, prepositi Aboensis, domini Villikinj, canonici Aboensis, vna cum meo presentibus sunt appensa. Datum Abo anno Domini mccclxiij, die decollacionis Johannis baptiste etc:a."}, {"df": "708", "dating_start_year": "1363", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ego Nicolaus Thursson, miles, presentibus recognosco et cupio manifestum, quandocunque magnifici principes et domini Albertus et Albertus, eius filius, duces Magnopolenses, Deo dante primo ad statum desideratum in regno Swecie perueniunt, michi omnes et singulas litteras et priuilegia, que et quas de dominis Magno et Haquino, pronunc Swecie regibus, super castro Wyborch et aliis meis pignoribus racionabiliter me habere docuero, confirmabunt, ut merito in suo pleno vigore inviolabiliter possum contentari, et michi super omnibus et singulis dampnis, sumptibus, debitis et oneribus, que michi occasione officii nunc assumpti incurrere contigerit, indempnem ipsorum literis et priuilegiis prouidebunt, secundum quod racionabile fuerit; extunc Volradus Lutzowe, Boo Jonsson ac Hermannus Storm, famuli, qui michi ac meo nomine Johanni Lutzowen militi omnia et singula predicta pro eisdem dominis Alberto et Alberto promiserunt firmiter obseruare, quiti et liberi permanebunt et litera, nobis per ipsos tradita et sigillata, debet in omnibus et singulis suis articulis esse cassata. In cuius rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum. Datum Kalmarie anno Domini m°ccc° sexagesimo tercio, crastino natiuitatis Marie."}, {"df": "709", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Jacobo Johannis, clerico Aboensis diocesis, salutem etc:a. Vite ac morum honestas et alia tue merita probitatis, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu necnon consideracione carissimi in Christo filij nostri Woldemari, Danorum et Sclauorum regis illustris, pro te, dilecto seruitore suo, nobis super hoc humiliter supplicantis, graciam facere specialem, beneficium ecclesiasticum cum cura uel sine cura, cuius fructus, redditus et prouentus, si cum cura vigintiquinque, si vero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum taxationem decime valorem annuum [non] excedant, ad venerabilis fratris nostri … episcopi et dilectorum filiorum capituli Aboensis collacionem, prouisionem seu quamuis aliam disposicionem pertinens communiter uel diuisim, si quod in ciuitate uel diocesi Aboensi uacat ad presens uel cum uacauerit, quod tu per te uel procuratorem tuum ad hoc legitime constitutum infra vnius mensis spacium, postquam tibi uel eidem procuratori vacatio illius innotuerit, duxeris acceptandum, conferendum tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus … Datum Auinione viij idus martij anno secundo. In eodem modo dilectis filijs … preposito Vpsalensis et decano Sancti Agricoli Auinionensis ac archidiacono eiusdem Vpsalensis ecclesiarum salutem etc. Vite ac morum etc. usque specialis. Quocirca mandamus, quatenus vos uel duo aut unus vestrum per vos uel alium seu alios huiusmodi beneficium per nos, ut premittitur, reseruatum, si tempore reseruacionis huiusmodi vacabat uel extunc vacauit aut cum illud uacare contigerit, prefato Jacobo post acceptacionem eandem cum omnibus iuribus et pertinenciis suis auctoritate nostra conferre et assignare curetis, inducentes eum uel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem beneficii ac iurium et pertinenciarum predictorum et defendentes inductum sibique facientes de ipsius beneficii fructibus, redditibus, prouentibus, iuribus et obuencionibus vniuersis integre responderi, non obstantibus omnibus supradictis seu si eisdem episcopo et capitulo uel quibusuis aliis communiter uel diuisim a dicta sit sede indultum, quod interdici suspendi uel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, contradictores auctoritate nostra etc. … Datum ut supra."}, {"df": "710", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Rotolus familiarium regis Dacie Supplicat s. v. Woldemarus, Danorum, Sclauorumque rex, quatenus sibi in personas dilectorum familiarium clericorum, militum et seruitorum suorum inferius supplicancium gratias facere ipsasque exaudire dignemini, prout petunt. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem Jacobo Johannis, pauperi scolari Aboensis diocesis, de beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura vacante uel vacaturo, spectante communiter uel diuisim ad collationem episcopi et capituli Aboensis, si quod in ciuitate uel diocesi vacat ad presens uel cum vacauerit, eidem dignemini prouidere cum clausulis oportunis. – Fiat. B. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem si aliqui sint concurrentes, ut cum posteriori data secundum ordinem valeant expediri concedere dignemini. – Fiat. B. – Examen ad partes pro absentibus propter pericula viarum fiat de illis, qui non sunt presentes in curia. B. Sine alia lectione fiat. B. – Datum Auinione septimo jdus martij anno secundo."}, {"df": "711", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Brygge", "issuingplacecountry": "Belgia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "712", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Nobili ac preclaro militi domino Narwoni Jngeualdzson, capitaneo Finlandensi, proconsules et consules Reualienses salutem et veram dileccionem et amiciciam cum obsequii integritate. Vestram honestatem reuerendam scire volumus per presentes, nos vestram litteram, per vos nobis directam, condigne recepisse saneque intellexisse, tenore cuius nobis, quod dominum Nicolaum Thurson in aliquo confortare aut fauorem nostrum adhibere non deberemus, supplicastis, presertim scientes, nos cum jllustribus principibus ac nobilibus dominis domino Magno, Swecie et Norwegie rege seniore, necnon domino Haquino, earundem regionum rege juniori, et vobis eorumque omnibus familiaribus et vestris nil alias scire seu noscere quam sinceram et firmam amiciciam et karitatem. Et nobilibus principibus ac dominis predictis et vobis graciarum referimus acciones infinitas, et eorum familiarium quemlibet et vestrorum in omnibus, quibus poterimus, pro nostro posse fouere cupimus et promouere. Sic modo equali de domino Nicolao Thurson nil alias nisi veram scimus amiciciam et karitatem. [Si vero ad nostram pro suis negociis peragendis venerit ciuitatem, sibi aut nulli probo viro honeste non poterimus denegare, sed ipsum dominum Nicolaum aut suos in nullis contra narratos principes confortare, promouere aut fauorem nostrum exhibere non intendimus nec volumus, velud nos rogastis. Valeatis], et conseruet vos Deus sanum et incolumem per tempora longiora. Scripta Reualie, nostro sub secreto. Nedanför är i kanten tillagdt: Eciam liberam habemus ciuitatem, quod quilibet pro suis negocijs emendi et vendendi venire poterit et recedere, quod nemini [nos deceat abrenunciare honeste] poterimus denegare."}, {"df": "713", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, vniuersis et singulis villicis et colonis bona nostra Helgha inhabitantibus¹ jn Domino graciam et salutem. Conquestus est coram nobis venerabilis in Christo pater dominus Hæmingus, Dei prouidencia² episcopus Aboensis, quod quamuis per diocesin Aboensem collectoribus decimarum a decimas ipsas soluentibus³ expense necessarie communiter exhiberi⁴ consueuerint ab antiquo,⁵ vos tamen eisdem collectoribus expensas huiusmodi, sicut alij vestri vicinj, prestare contumaciter recusatis. Cum igitur turpis sit pars, que suo non conuenit vniuerso, nec expediat cuiuis⁶ in decimarum defraudacione diuinam quomodolibet offendere magestatem, vobis et vestrum cuilibet firmiter et sub obtentu gracie nostre precipimus per presentes, quatenus collectoribus antedictis hoc anno, cum decimas ipsas in agris non solueritis, expensas hujusmodi exhibere, sicut ceteri vestri vicini, sine contradiccione qualibet studeatis. Annis vero futuris in perpetuum opcionem volumus vos habere, decimas quaslibet in agris de segetibus vestris integris et saluis, absque defraudacione et diminucione quibuslibet persoluendi, sine aliquo onere expensarum vel eciam cum expensarum necessariarum prestacione in vestris domibus decimandi, prout in Aboensi dyocesi communiter obseruatur. Alioquin sentencias quas prefatus reuenredus pater dominus Hemingus, Aboensis episcopus, vel successores suj rite tulerint in rebelles, ratas habebimus et faciemus inuiolabiliter obseruari. Datum, sub secreto, apud castrum Aboense anno Domini mccclx quarto,⁷ sabbato proximo post Michaelis."}, {"df": "714", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) Domino Alberto circa obsidionem castri Aboensis diutius cum Suecis, qui eum collegerant (= eligerant), occupato, ubi occisus est, nec scitur a quo, dominus Nicolaus Stureson (!), dapifer regni. b) Anno sequenti [MCCCLXIV] Sweci castrum Aboense obsederunt et tandem optinuerunt, ubi dapifer regni Svecie dominus Nicholaus Sturesson (!) a castrensibus occulte occisus est."}, {"df": "715", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis, ad quos presentes littere peruenerint, Albertus, Dei gracia Sueorum Gothorumque rex, salutem in eo, qui est omnium vera salus. Cupientes honorem et gloriam sancte matris nostre, Aboensis cathedralis ecclesie, quam, exemplo illius Iherusalem que sursum est, liberam esse decet, vt ministri ipsius tanquam filii liberi sibi liberius deseruiant, condignis fauoribus ampliare, omnia et singula bona, per ipsam seu prelatos ipsius suo nomine post coronacionem illustrissimi principis dominj Birgeri, Sueorum Gothorumque regi[s] felicis memorie, acquisita ac ad dictam Aboensem ecclesiam iusto titulo deuoluta, vniuersis et singulis libertatibus et priuilegiis, personalibus et realibus, quocunque censeantur nomine, perpetuo gaudere volumus, quibus cetera bona prefate eccle-sie et aliarum ecclesiarum regni nostri Swecie ante coronacionem predictj dominj Birgeri regis, a quibus[cunque] predecessoribus nostris et ab ipso in eadem coronacione sua indultis, fruj seu vti consueuerant ab antiquo. Vnde omnia et singula bona sepedicte cathedralis ecclesie Aboensis vna cum famulis et personis in eisdem¹ commorantibus, sub nostram pacem et proteccionem suscipimus specialem; sub obtentu gracie nostre firmiter inhibentes, ne quis prefectorum nostrorum, eorum officialium seu quiuis alius, cuiuscunque condicionis aut status existat, memoratam ecclesiam seu eius yconomum, qui nunc est uel pro tempore fuerit, in bonis aut famulis predictis contra hanc nostram graciam audeat² quomodolibet molestare. Si quis autem contrarium attemptare presumpserit, indignacionem Dei et vindictam nostram regiam merito poterit formjdare. Datum aput castrum Aboense anno Dominj millesimo ccclx quarto,³ die beate Lucie virginis, sub secreto nostro presentibus apposito impendentj."}, {"df": "716", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sweorum Gotorumque rex, vniuersis presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod nos ad instancias venerabilis in Christo patris dominj Hemmingi, miseracione diuina episcopi Aboensis, quatuor homines piscatores et vnum fabrum, quos idem dominus episcopus aut officialis suus duxerit eligendos, ipsi domino episcopo Aboensi et successoribus suis quibuscunque ab omnibus annuis redditibus, solucionibus et omnibus vniuersis ad nos et ius vestrum (ͻ: nostrum) regium¹ spectantibus perpetuo dimittimus liberos penitus et exemptos; prohibentes aduocatis nostris et eorum officialibus quibuscunque sub obtentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis eorum predictum dominum Aboensem aut successores suos contra hanc nostram dimissionem seu in aliis iuribus suis quibuscunque presumat quomodolibet impedire, prout indignacionem nostram duxerit euitandam, sed volumus, vt jpsius dominj episcopi causarum justis modis in omnibus quibus poterint sint amicales promotores. Datum aput² castrum Aboense anno Dominj millesimo ccclx quarto,³ die beate Lucie virginis et martiris, sub secreto nostro presentibus apposito inpendentj."}, {"df": "717", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Albertus, Dej gracia Sueorum Gotorumque rex, vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis salutem in omnium saluatore. Noueritis, quod nos venerabili in Christo patri ac domino, domino Hemmingo, diuina prouidencia episcopo Aboensi, graciose concedimus ac auctoritate regia specialiter indulgemus, quod idem dominus episcopus¹ de quadraginta² armigeris seu(i) seruitoribus suis, Østerlandias inhabitantibus, omnes et singulas emendas pecuniarias pro quibuscunque delictis, super quibus prenominata³ (ͻ: -ti) seruitores sev armigeri conuicti fuerint, circa tamen racionem iuramenti nostri regii, dicti edzøre,⁴ ad ius nostrum regium quomodolibet pertinentes, libere recipere valeat et leuare. Vnde sub obtentu [gracie] nostre⁵ firmiter inhibemus, ne quis prefectorum nostrorum aut eorum officialium seu quiuis alius, cuiuscunque condicionis aut status existat, memoratum dominum episcopum aut alium suo nomine audeat contra hanc nostram graciam quomodolibet perturbare. Datum aput⁶ castrum Aboense anno Dominj millesimo ccclx quarto,⁷ die beate Lucie virginis, sub secreto nostro presentibus apposito impendenti."}, {"df": "718", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Albertus, Dei gracia Sueorum Gothorumque rex, salutem jn eo, qui est omnium vera salus. Coram nobis venerabilis jn Christo² pater et dominus, dominus Hemingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, grauiter est conquestus, quod quamuis a multis retroactis temporibus tributum ipsius episcopi Aboensis,³ sibi racione decimarum in certis terrjtoriis, prouinciis et parrochiis dicte dyocesis in pellibus variis deputatum, per ipsum aut suos certos nuncios, ad hoc specialiter deputatos, simul et sub eodem contextu cum tributo regio sine diminucione qualibet receptum fuerat et collectum, quidam tamen aduocati Østerlandenses⁴ sev eorum officiales, ecclesie et episcopo predictis infesti, quantum in eis est nituntur impedire, ne simul cum tributis regalibus, sed post, tributa episcopalia colligantur, in non modicum prefatorum dominj episcopi et ecclesie preiudicium et grauamen. Cupientes igitur equalitatis et iusticie fieri zelatores, tenore presencium perpetuo statuimus ac ex consensu consiliariorum nostrorum⁵ nunc presencium constituimus et ordinamus, vt omnia et singula tributa, sepedicto domino episcopo⁶ et successoribus suis quibuscunque per totam dyocesin Aboensem in pellibus darj consueta, simul cum tributo regio et equaliter, vbi equalia fuerint⁷ tributa ecclesie et corone, fauorabiliter colligantur ac ab ipsis decimantibus sine reclamacione et rebellione quibuscunque⁸ exsoluantur; vniuersis et singulis aduocatis nostris sub optentu gracie nostre, ceterisque sub pena xl⁹ marcarum,¹⁰ districcius inhibentes, ne prefatum dominum episcopum aut successores suos vel eorundem officiales in colleccionibus sev solucionibus tributorum huiusmodi contra has nostras constituciones, ordinaciones et¹¹ graciam audeant quomodolibet impedire. Datum apud castrvm Aboense anno Dominj mccclxquarto,¹² die beate Lucie virginis et martiris, sub secreto nostro apposito impendentj."}, {"df": "719", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, in Domino salutem sempiternam. Tenore presencium omnibus pateat euidenter, quod nos ex consilio et consensu consiliariorum nostrorum nunc presencium, medietate cuiusdam jnsule dicte Semingasala, jn prefectura Viborgensi site, que nondum per quemquam inhabitata fuerat, sed inculta permanserat, vsque modo bone memorie domino Nicolaco (!) Thuresson per nos dimissa et donata ac ad nos et coronam per eiusdem domini Nicolai obitum, qui sine liberis ac aliis heredibus de uentre suo progenitis decessit, de iure et antiqua regni conswetudine deuoluta, venerabili in Christo patri domino Thome, Dei gracia episcopo Vexionensi, et sue Vexionensi ecclesie pro mensa sua episcopali de libertate regia dimittimus et donamus perpetuo possidenda, transferentes in eosdem episcopum et ecclesiam plenum dominium et possessionis jure medietatem jnsule predicte, ac damus eidem domino episcopo et successoribus suis [li]beram* ac omnimodam potestatem, dictam medietatem jnsule prefate jnhabitandi per se uel per alium, exnunc [l]ocandi, vendendi, commutandi ac alias pro sue voluntatis libito disponendi, jta tamen, quod si quanquam jn partibus Karelie ecclesiam erigi contigerit cathedralem, extunc ad illam ecclesiam et eius episcopum ac eorum mensam eiusdem medietatis jnsule prefate proprietas et possessio plenissime et omnimode deuoluatur. Si vero residuam medietatem insule supradicte, Bene-dicti (ͻ: -to) Thureson per nos donatam, ad nos et coronam futuris temporibus jn toto uel per (ͻ: pro) parte redire uel deuoluj contigerit quouismodo, tunc et illa medietas et quelibet eius pars ad nos et coronam rediens sit eciam ex presente nostra deuocione eorundem episcopi et ecclesie Vexionensis sub modis et condicionibus antedictis; liceatque tenore presencium eidem episcopo et successoribus suis medietatis huiusmodj seu partis (se) cuiuslibet ad nos modo premisso redeuntis possessionem apprehendere pacificam, contradiccione cuiuslibet non obstante. Jn cuius nostre deuocionis eudenciam secretum nostrum presentibus est appensum. Datum apud castrum Aboense anno Dominj mccclxiiij, in crastino beate Lucie virginis."}, {"df": "720", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1364. I Karelska staden (Kexholm) fulländade posadniken Jakob ett torn af sten."}, {"df": "721", "dating_start_year": "1364", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Cum reuerencia et honore, humili salutacione prehabita. Noscat vestra paternitas, nos litteram vestram, nobis debita misericordia(s) Dominj presentatam, sanius percepisse, in qua nos vltra quam decet et decuit hucvsque de ecclesia Borgha necnon capellis ibidem nobis donatis sustulisse demandastis, cum tamen paternitati vestre non lateat, quod a capellano predicte ecclesie et capellis prefecto l marce Swecie annuatim nobis perpetue deberent procurari, ex quibus tamen, Deo teste et propria consciencia, xxx marcas Swecie tantum sustulimus vsque in hunc diem. Ceterum litteram (nobis) super beneficio eodem nobis collato non fore auctenticam et invalidam, ex aliorum forsitan relatu affirmastis, de quo plene mirari non sufficimus, cum profecto prefati priuilegij littera sigillo dominj regis Swecie necnon vestri sigillo et tocius capituli fuerit et veraciter sit munita. Quare paternitati vestre humiliter supplicamus, quatenus, propter ordinis reuerenciam et propriam vestram honestatem, beneficium, nobis in honorem Dej necnon genitricis eius Marie ad subleuamen nostre paupertatis et indigencie collatum, non aligenetis (ͻ: aliene-), sed tanquam religiosis vestris filiis promocionem vestram nobis fideliter impendatis, cum nimirum dissonum racionj reputaretur, si tam famosorum dominorum sigillata priuilegia, voluntarie et deuote super munere elemosinario donata ao dotata, tam subito, ymo leuiter, cassarent[ur]. Jnsuper, vestre laudande reuerencie, supplicamus deuocius et attente, quatenus pretactum vicarium seu capellanum, quem de sepedicta ecclesia, prout percepimus, amouistis, ad gradum seu ad curam prefate nostre ecclesie digneminj modo debito clementer reuocare, ne tam generosi dominj, vtpote regis Swecie, et tote corone memoria, honorifice circa religiosos in publicum wlgata, deficiat et penitus decrescat. Valete in domino Jhesu Christo. Super hoc nobis responsum petimus quantocius reformari. Hec (ͻ: humilis)** frater Nicolaus, abbas in Padis."}, {"df": "722", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque¹ [rex], prouidis viris domino Jacobo, curato ecclesie Yskyalom,² et Mathie in Borgaby graciam in Domino et salutem. Coram nobis venerabilis in Christo pater ac dominus, dominus Hemingus, Dei gracia episcopus Aboensis, grauiter est conquestus, quod quamuis colonis nostris in Helga per nostras patentes litteras firmiter dedimus in mandatis, vt ex quo anno jam proxima³ (ͻ:-me) preterito decimas in agris exstantes ipsi domino episcopo non soluerunt, collectoribus huiusmodi decimarum expensas, ab antiquo pro dyocesi Aboensi dari consuetas, dare et facere teneantur, dicti tamen colonj, obstinati in malicia, dictas expensas exsoluere⁴ sev tribuere renuunt et contempnunt, jn omnipotentis Dei et nostre maiestatis regie ac ipsius dicti episcopi non modicum preiudicium et despectum. Vt igitur pena suos teneat auctores et crescente contumacia pena forcioris jnualescat, vos, dominum Jacobum attente requirimus et rogamus, tibique Mathie sub obtentu gracie nostre discrete⁵ precipimus ac mandamus, quatenus litteram nostram huic nostre littere infixam coram prenominatis colonis, in placito commvni vel alias secundum leges patrie receptis ac vocatis ad hoc fide dignis testibus, faciatis nostro nomine publicari, monentes eosdem et auctoritate nostra in hac parte eis discrecius⁶ iniungentes, vt antedictas expensas iuxta aliarum litterarum nostrarum tenorem, ad mandatum et requisicionem memorati dominj episcopi aut alterius suo nomine, infra octo dies a publicacione presentis jmmediate subsequentes, sub pena quadraginta⁷ markarum eorum cuilibet infligenda ac fisco nostro regio applicandarum, soluant et exhibeant cum effectu. Si vero infra proximum terminum mandatis nostris contempserint seu renuerint obedire, extunc ipsos et eorum quemlibet coram fide dignis testibus citare curetis, vt certis die et loco, quos eisdem duxeritis prefigendos, personaliter compareant coram nobis aggrauaciones grauiores prioribus audituri. Facta autem exequcione huius nostri mandati, nos de omnibus et singulis premissis per corporales presencias aut vestras litteras reddite cerciores. Datum apud castrum Aboense anno Dominj mccclx quinto,⁸ feria 4:ta proxima posth octauas epiphanie eiusdem, sub secreto nostro presentibus apposito inpendenti."}, {"df": "723", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, vniuersis et singulis colonis nostris in Helgha salutem et mandatis nostris firmiter obedire. Miramur non modicum, cur expensas, quas collectoribus decimarum venerabilis in Christo patris dominj Hemingi, Dei gracia episcopi Aboensis, ex eo quod decimas de anno proximo (ͻ: -me) preterito non soluistis, per vos et vestrum quemlibet in nostris patentibus litteris dari et solui mandamus, in omnipotentis Dei, maiestatis nostre regie ac ipsius dominj episcopi preiudicium et et(!) contemptum, dare et soluere minime curauistis. Verum quia interest nostra² de opportuno remedio prouidere, vt mandata nostra seu littere nostre a nostris³ subditis minime contempnantur, sed pocius affectum debitum sorciantur, jdcirco, indurate malicie vestre contumacia exigente, vobis et vestrum cuilibet sub obtentu gracie nostre necnon sub pena xl⁴ markarum cuiuslibet vestrum, fisco nostro regio irremissibiliter applicandarum, nisi mandatis nostris parueritis cum effectu, discrete precipimus et mandamus, quatenus antedictas expensas ad requisicionem prefati dominj episcopi aut alterius suo nomine infra octo dierum spacium a notificacione presentis⁵ inmediate subsequencium juxta tenorem et formam littere nostre, cui presens nostra littera est inserta, absque reclamacione quolibet (ͻ: quali-) soluere et facte (ͻ: facere) studeatis. Alioquin contra vos et vestrum quemlibet taliter procedemus, quod ceteris litterarum nostrarum contemptoribus cedet merito in exemplum. Datum apud⁶ castrum Aboense anno domini mccclxv,⁷ feria 4:ta proxima post octauas epiphanie eiusdem, sub secreto nostro apposito presentibus impendenti."}, {"df": "724", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod nos Albertus, Dei gracia Sueorum Gotorumque rex, litteram carissimi in Christo awunculi nostri, domini Magni, Dei gracia Suecie et Noruegie regis,¹ cui hec presens nostra littera est infixa, ratificamus ac auctoritate regia confirmamus, ratum et gratum habiturj quidquid in dicta littera continetur. Datum aput castrum Aboense anno Domini 136 quinto, fferia 6:a proxima post festum beate Agate virginis, secreto nostro presentibus apposito impendenti]."}, {"df": "725", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Universis et singulis præsentes literas inspecturis Albertus, Dei gratia Sveorum Gothorumque rex, in Domino salutem sempiternam. Noueritis, quod nos ex speciali gratia villanis nostris in Ulfzby tenore præsentium damus et concedimus facultatem, ut negociationes, mercaturas seu rerum venalium contractus in Norrabutn libere valeant exercere, donec per nos et consiliarios regni nostri aliter super hoc fuerit ordinatum, dum tam tributis et aliis juribus nostris regiis per dictos villanos aut alios ipsorum nomine in hujusmodi negociationibus, mercaturis seu contractibus gravamen vel præjudicium [n]ullum fiat. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo ccclx quinto, feria sexta proxima post festum beatæ Agathæ virginis, sub secreto nostro præsentibus apposito inpendenti."}, {"df": "726", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gratia Sveorum Gothorumque rex, dilectis sibi in Domino universis et singulis, tam præsentibus quam futuris, villam Vlfsby inhabitantibus pacem, gratiam et salutem. Universitatem vestram una cum omnibus et singulis bonis vestris mobilibus et immobilibus sub nostram pacem et protectionem suscipimus specialem, dantes et concedentes vobis ex consilio et consensu consiliariorum nostrorum tenore præsentium liberam facultatem ut juri (= –re) civili, dicto Bijarkö lagh, seu libro legum per carissimum in Christo avunculum nostrum dominum Magnum, Dei gratia Sveciæ et Norvegiæ rege, pro utilitate civitatum et villarum forensium in regno nostro Sveciæ nuper edito, de cetero in villa vestra cum omnibus et singulis articulis et clausulis in dicto libro contentis, qvibus civitates et ville prædicte uberius perfruuntur, vti libere valeatis. Vnde omnibus advocatis nostris superioribus et inferioribus, eorum officialibus ac aliis quibuscunque, cujuscunque conditionis aut status existant, sub obtentu gratie nostre districtius inhibemus, ne vos vel vestrum aliqvem in personis, bonis aut juribus seu legibus præmissis contra hanc nostram gratiam audeant impedire aut quomodolibet indebite molestare. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo ccclx qvinto, feria sexta proxima post festum beatæ Agathæ virginis, sub secreto nostro præsentibus opposito inpendenti."}, {"df": "727", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wi Albrikt, meth Gudz nadh Swea ok Göta konunger, sändom allom warom elskelikom vnderdanom i Vlfsby ok Norrabutnenom friid ok nadh meth helso. Före thy at thet är kärt före oss at somblike aff them Karelom, som när idher boo, haffua nylika sighilt meth sinom köpenskap yttermeer än the haffua aff alder warit wani, swa som til Reffla och ander stadha, ok somlike aff idher hafwen thera ledhsagara wärith ok them andraledis fordhat, waro rike i Swerike till storan wadha och idher siä[l]ffuom till storan scadha, tha förbiudhom wi allom them sama Kareloman hardelika vnder liiff ok godz, at the hädhanfraan, hwärghen sighlen eller faren fraan Norrostrandenne länger än the äru förra wani sighla eller fara aff alder. Ok förbiudom hwariom idhrom vnder liiff ok godz at them föra, folghia eller nokraledhis hiälp eller fordhon giöra, lonlika eller openbarlika ther til at the moghen lenger sighla eller fara, än som förra är sakt. Biudom ok wi allom warom foghatom ok embijdzmannom i Satagundom, att alla them hindra ok öwer alla them rätta, epter ty som för är sakt i tesso waro brefue, som dyrfuas göra moot gamblom rikesens räth ok sidhwäniom a moth waro budhi. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo ccclx quinto, feria sexta proxima post festum beate Agathe virginis et martyris, sub secreto nostro presentibus apposito inpendenti."}, {"df": "728", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quod nos Albertus, Dei gratia Sweorum Gothorumque rex, litteram carissimi in Christo awunculi nostri domini Magni, Dei gratia Swetie et Noruegie regis, cui hec presens nostra littera est infixa, ratificamus ac auctoritate regia confirmamus, ratum et gratum perpetuo habituri quidquid in dicta littera continetur. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo ccclx quinto, feria sexta post festum beate Agate virginis, sub secreto nostro presentibus apposito inpendenti."}, {"df": "729", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Suno Haquonsson, prefectus Wiborgensis, et Sigridis Bendiktzdotter salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium omnibus pateat euidenter, quod nos partem medietatis cuiusdam jnsule dicte Semingasala jn prefectura Viborgensi site, nos ex donacione magnifici principis dominj Alberti, Dei gracia Sweorum Gothorumque regis jllustrissimj [contingentem], wenerabili in Christo patri domino Thome, Dei gracia episcopo Vexionensi, et ecclesie sue Vexionensi predicte pro mensa sua episcopali donamus et dimittimus perpetuo possidendam, jta tamen, quod si quanquam jn partibus Karelie contigerit ecclesiam cathedralem [erigi], extunc ad illam ecclesiam et suum episcopum et eorum mensam huiusmodi partis jnsule supradicte tam possensio (!) quam dominium plenissime deuoluatur. Liceat igitur eidem domino Thome et suis successoribus, ut premittitur, extunc eandem partem jnsule Semingasala per se uel alium jnhabitare et excolere et locare, vendere ac alias pro sue voluntatis arbitrio commutare, prout sibi et ecclesie viderint expedire. Datum apud castrum Aboense anno Domini m[ccclx] * quinto, jn crastino beati Mathie apostoli, sub meo sigillo."}, {"df": "730", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Noverint universi quod nos Albertus, Dei gratia Sveorum Gothorumque rex, litteram illustris regis domini Birgeri felicis memorie, cui presens nostra littera est infixa, per omnia pacifficamus ac autoritate regia perpetuo confirmamus, unde per gratiam nostram districtius inhibemus, ne quis prefectorum nostrorum aut eorum officialium seu quivis alius, cuiuscunque conditionis aut status existat, dictas domini Birgeri literas et nostram confirmatoriam audeat infringere vel eis quolibet contraire. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo trigentesimo (!) sexagesimo quinto, die cinerum, sub secreto nostro presentibus apposito inpendenti."}, {"df": "731", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Steno Benctsson, miles, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium cunctis pateat euidenter, quod ego, de consensu et consilio dilecti generi mei, Sunonis Haquonson, meo nomine ac dilectorum fratrum et sororum meorum, quorum legittimus tutor existo, partem dimidietatis cuiusdam jnsule dicte Semingasala, jn prefectura Viborgensi site, nos ex dotacione magnifici principis, domini Alberti, Dei gracia Sweorum Gothorumque regis illustrissimi, contingentem, wenerabili in Christo patri, domino Thure (ͻ: Thome), Dei gracia episcopo Vexionensi, et ecclesie sue Vexionensi pro mensa ipsius episcopali dono et dimitto perpetuo possidendam, jta tamen, quod si quanquam jn partibus Karelie contigerit erigi ecclesiam cathedralem, extunc ad ipsam ecclesiam et episcopum et suorum mensam huiusmodi partes (ͻ: -tis) insule predicte tam possessio quam dominium plenissime deuoluatur. Lliceat ergo eidem domino Thome episcopo et suis successoribus, sicut premittitur, extunc eandem partem jnsule Semingasala per se uel alium libere jnhabitare et excolere, locare, vendere ac alias pro sue voluntatis arbitrio commutare, prout sibi et ecclesie sue viderint expedire, non obstantibus quibusdam litteris nobis a prefato domino nostro rege super medietate dicte jnsule concessis quomodolibet et donatis. Datum apud castrum Aboense anno Dominj mccclxvº, sabbato proximo post festum sancti Mathie apostoli, sub sigillo meo jn testimonium premissorum."}, {"df": "732", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Strenuo et jnsigni militi domino Narwoni Jngeualdzson, capitaneo Finlandensi. Tocius sinceritatis verique fauoris jn Domino salute preintellecta. Vestre honestati preclare significamus per presentes, quod jn nostra constitutus presencia Hinricus Wise, noster conciuis, nobis reuelando declarauit, quod fratri suo Brandano Wisen xlv tymber lasten ducenda et in alia bona commutanda pro sendeve teutonice presentauerat committendo, que quidem xlv tymber jn cuprum et ferrum, wlgariter osemund dictum, Brandanus Wise predictus suus frater, velud antedicto Hinrico, prout dicit, existit patefactum, commutauit. Quapropter vestram beneuolenciam et amiciciam confidenter deprecamur, quatinus nostri perpetui seruicii jntuitu qualia bona ipse Brandanus, in quibus predicta xlv tymber commutauit, antedicti Hinrici nomine vobis indicauerit seu denunciauerit, versus Reualiam nobis transmittere velitis et securare, vt predicta bona, que sub vestra habetis potestate arestata et occupata, velud percepimus, sepedicto Hinrico Wisen econtra efficiantur seu poterint reordinari. Et quicquid ipse Brandanus predicto Himrico (!) pro antedictis xlv tymber lasten pertinere suo juramento velit probare et verificare, hoc ipse Hinricus coram nobis suo juramento velit reseruare. Et vestram nobilitatem, velud vobis confidimus, in premissis sollicitetis adhibendo, quod erga vos in omnibus quibus poterimus desideramus promereri. Valete jn filio virginis gloriose. Scriptum feria quarta jn passione Domini nostro sub secreto. Consules Reualienses."}, {"df": "733", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Sinceri seruicii et amicicie jn Domino salutacione precognita. Vestre nobilitati preclare significamus per presentes, quod duo de nostris conciuibus, videlicet Hermannus van der Høue, nostri consulatus socius, necnon Johannes Witte, jn nostra constituti presencia nobis reuelando intimarunt, quod autumpno proxime preterito jn opido Stocholmis xiij vasa ferri, wlgariter osemund dicti, habuerunt, que quidem xiij vasa jn naui, in qua Brandanus Wise fuerat, quam sub vestra velud percepimus habetis potestate, debebant versus Reualiam transportari. Quare vestram instanter deprecamur amiciciam, quatinus quicquid de premissis, [que] iuxta vos habueritis, signo predicti Hermanni van der Høue, quod litteris suis vobis declaret, existit signatum, Gozwino Preen nomine ipsorum reordinetis presentando, vt ipse Gozwinus versus Reualiam premissa valeat ipsis destinare; nam nondum veraciter ipsis existit patefactum, vtrum predicta xiij vasa ferri, osemund dicti, in eadem naui ex toto fuerunt, aut non. Et quicquid cum signo nuncupati Hermanni signatum inueneritis, ad ipsos spectare seu pertinere coram nobis juramentis suis verificando probauerunt. Et si preces nostras admiseritis in premissis, erga vos et vestros jn casu simili uel maiori cupimus promereri."}, {"df": "734", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Nos Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex. Amicabili salutacione in Domino premissa. Litteram vestram domino Narwoni, emulo nostro, missam hac di… jn qua, vt nobis potuit apparere, eundem dominum Narwonem rogastis, vt cuidam consulatus … Hermanno de Houe duodecim vasa ferri, que in naui Brandani Wiise recipi feceratis, cura … cum effectu. Vnde, quia dicta littera post recessum Alberti Hundabeken a nobis, qui tamen ad recipiendum huiusmodi ferri de domino Narwone per dictum Hermannum de Houe constitutus fuerat procurator, nostro conspectui fuerat presentata, sicut in dicta littera plenius continetur, non sufficimus admirari cur per alium presentata nobis fuerat, quam per Albertum supra dictum. Ymo plus miramur, cur stantibus inimiciciis inter nos et dominum Narwonem predictum, nobisque castrum Aboense adhuc obsidentibus sepedictam litteram nobis inconsultis et nostra non requisita licencia mittere voluistis. Quare non miremini, si prefatam litteram penes nos retinebimus, donec de ipsius emissione poterimus seriosius informari. Jn Domino valeatis. Scriptum apud castrum Aboense predictum feria secunda proxima post festum beati Marchi (!) ewangeliste, nostro sub secreto."}, {"df": "735", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kjulo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Allom them, som thetta breff see, hellssom wij Hemming, med Gudz nåde biskop i Åboo, ewinnerligen med Gudj. Giörom witterligt att wij hafwa vndht och effterlåtit thenne breefwisare Bengdt Gudvastason en wår gårdedel liggiandis nordan näst wår gårdh Cumo, hwilcken förscriffne gårddehl af bemälte Bengdt dehls ånyo uptagie[n] är, dehls här effter åth än widare uptagas och brukas skall medh sine retta marckeskiähl och skillnader, som är ofwan från bemälte gårdh neder till Kirwisoya bäck; och skall han derföre gifwa oss åhrligen 4 [lispund] smör sidst widh sanct Bartholamei tijdh och honom försee medh byggning och annan dagzwercke som andre wåra torpare i Cumo plägar wara wahn at giöra. Daterat af wår gard Tiuhla och med wårt signete bekrefftat a:o 1365, den 8:de dagen efter Christi himmelsfärdh."}, {"df": "736", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi presentes et futuri, ad quos presentes littere peruenerint, quod nos Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, quasdam scotacionem et resignacionem, per Benedictum Aghason et consortem suam Elisiffwe super omnibus et singulis bonis ipsorum in Helghaa, pro quibusdam delictis ipsius Benedicti Aghason contra coronam regni nostre Swecie et alios quondam commissis Nicolao Eriksson, protunc Österlandiarum advocato, nomine et ex parte domini regis Magni, prout in litteris ipsorum Benedicti et Elisiffwe, quibus hee nostre littere sunt inserte, plenius continetur, realiter factas, ac donacionem et tradicionem per dictum dominum regem Magnum, juxta ipsius domini Magni litteras, quibus hee nostre littere sunt infixe, Henichino Stykke fauorabiliter indultas, nec non empcionem et vendicionem inter dictum Henichinum Stykke et Hartichinum Flegh rite et racionabiliter contractas, juxta sententiam domini Benedicti Philippusson militis, justiciarii nostri, nostro nomine super premissis latam, ratificamus ac auctoritate regia confirmamus, prohibentes sub obtentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis, cuiuscunque condicionis, dignitatis aut status existat, prefatum Hartichinum Flegh aut ipsius heredes super bonis predictis contra hanc nostram confirmacionem, super premissis seu aliquo premissorum ratificatam, presumat quomodolibet impetere vel turbare, prout vindictam nostram regiam duxerit euitandam. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo ccclx quinto, in vigilia natiuitatis beati Johannis baptiste, nostro sub secreto."}, {"df": "737", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "738", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentas (!) litteras inspecturis Albertus, Dei gracia Sueorum Gothorumque rex, in Domino salutem sempiternam. Noueritis, quod nos litteram* awunculi nostri, regis Magni, quantum ad omnes suos articulos in eodem contentos, cui hec littera nostra est inserata, ratificamus ac auctoritate regia confirmamus perpetuis temporibus duraturam, prohibentes sub obtentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis prefectorum nostrorum, eorundem officialium seu quiuis alter, cuiuscunque condicionis, dignitatis aut status existat, (quatenus) dictam domini Magni regis litterani contra has nostras ratificacionem et confirmacionem audeat quomodolibet impugnare vel ei ausu temerario aliqualiter contraire, prout vindictam nostram regiam duxerit euitandam. Datum apud castrum Aboense anno Dominj 136quinto, die natiuitatis beati Johannis baptiste, sub secreto nostro presentibus apposito impendentj.]"}, {"df": "739", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "740", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sueorum Gothorumque rex ac dominus terre Scanie, fauorabili salutacione jn Domino premissa. Dileccionibus vestris summe regraciamur pro eo, quod vos in hiis, que nos et coronam regni nostri tangunt, exhibueratis et exhibetis sollicitos et fideles, rogantes instanter ad hoc, tam inceptis terminis quam aliis, vbi necesse fuerit, cum consilio Ernasti fideliter continvare velitis in futurum. Cetervm ex quo ad nostram nouiter deuenerat noticiam, quod rustici in prefectura Viborgensi et Nylandensi iura nostra regularia et seruicia pro castro Viborgensi debita soluere et exhibere differant, a dileccionibus vestris affectamus, quatenus circa hoc efficaciter laborare velitis, vt, postpositis dissensionibus, contumaciis et erroribus vniuersis, nobis et corone ammodo sicut hactenus in faciendis et exhibendis huiusmodj iuribus nostris et corone reddant se obedien[te]s, beniuolos et paratos. Preterea scire vos volumus, quod mittimus vobis litteram confirmacionis super placitacionibus et treugis, per vos cum terris, prouinciis et parrochiis de Finlandia nostro nomine initis et conceptis, instantissime petentes, vt super omnibus nostris et regni commodis et negociis vos sollicitos reddentes, ea, que in illis partibus erga commvnitatem et alias occurrunt, nobis continue rescribatis. Valetis in altissimo per tempora longiora. Scriptum Stokholmiæ, feria 2:a proxima post Egidii abbatis, sub secreto nostro."}, {"df": "741", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Toto igitur septennio, quo rex Magnus tenebatur in vinculis, rex Albertus obsedit castra, quæ ad manus regis Magni a suis fidelibus tenebantur. Rex vero Haquinus, dans operam liberandi patrem a vinculis, assumpto auxilio de Norvegia, …. manu valida Sveciam ingressus …. et specialiter Vestgothiam et Ostgothiam continuis incursibus infestabat tantumque tandem potentiæ congesserat, ut Stokholmense oppidum obsideret. Cui etiam dicunt in auxilium supervenisse dominum Hemmingum, episcopum Aboensem, virum devotissimum, ob fidelitatem, quam regi Magno etiam in captivitate servabat, licet ejus mandato fuerat aliquando captivatus."}, {"df": "742", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom mannom, som thetta breff høræ eller see, helsar Erik Karlsson, riddere, och Suno Hokensson ewerdelege met helsæ Jhesu Christi. Thet wari allom mannom vitherlegit, at wi haffwom giffuidh vndher enæ prebendæ i sancte Henrikx kirkiæ j Abo eth gotz, som hether Loppælæ, meth allom tillaghum, som the gotz til høræ, iblandh anner the gotz som wii haffwm ther til giffuith. Ffor then skuldh biwdhæ wii allom them, som byggyæ och boo j them fornempdom Loppælom, ath the hedherlikom manne, Herræ Esbiornæ Pædhersson, redho gørin aff allæ the thet skullæ kan, met allæ lydnæ oc tianisth, swa som the eghan rettam egandha ok husbondhæ at gøræ ok ængom androm. Jn cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Scriptum anno Dominj mºcccºlx quinto."}, {"df": "743", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Sincere subiectionis debiteque seruitutis salute preintellecta. Vestre dominacioni insigni Hermannum de Lippia, nostri consulatus socium, presencium exhibitorem, transmittimus, cui in omnibus et singulis, que vobis nomine nostro insinuando retulerit, velut si personaliter una vobiscum loqueremur, fidem adhibeatis creditiuam. Presertim vos scire cupimus, quod dominus commendator Revaliensis nobiscum tractabat, ad nos respectum habendo, quod bona ciuium Tarbatensium iuxta nos existencia occuparemus arrestando; cui diximus, quod hoc maxime contra nostram iurisdictionem cum mercatore foret. Quapropter dominus noster commendator predictus retulit, quod hoc apud vos negotiando expediremus, ex quo nuntium nostrum vobis legare nos oporteret. Quare vestram nobilitatem precibus inclinatis instanter deprecando aggredimur, quatenus sana vestra deliberacione et consilio habitis nos pauperes homines cum tali arrestacione, velut prefertur, non perturbetis aggrauando. Nam hoc multum contra nostrum ius cum communi mercatore existeret, quia una cum ciuitatibus istius territorii seu patrie sumus constricti, de singulis, communem mercatorem tangentibus, insimul permanendo; si vero cum ciuibus Tarbatensibus aliquid habueritis expediendo aut super ipsos causando, extunc in tantum de bonis eorum in vestris districtibus undique habere valeatis. Unde nostram necessitatem clementer inspecturi, nos cum premissis non perturbando, quum cum mercatore communi in una hansa existimus conclusi, et in Flandria nec non Nougardia, quocunque nos aut nostri peruenerint, hoc maxime a mercatoribus nobis imputaretur ac obliquo inuerteretur."}, {"df": "744", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Vinaldus jn Kimitto, canonicus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod secundum formam michi traditam in literis dominj mej anno Dominj mccclxvº circa carnispriuium absolui colonos in Helgaa ab excommvnicacione, qua ligabantur de decimis faciendis, jta quod ipsi promiserunt se stare mandatis ecclesie et ad obedienciam omnimodam se humiliter facturos. Eciam iuramentum fecerunt, quod non infringerent de cetero quidquid episcopus vel ecclesia illis preciperet faciendum. Quia igitur intellexeram, eos contraire promissis suis et iuramentis prestitis, michi non in modicum preiudicium et sibimetipsis forte in dampnum, hortor, consulo et rogo, quatenus a proposito iniquitatis resileant et ad veritatem celeriter redeant, ita quod ipsi valeant graciam ab episcopo optinere, et alii plures cum ipsis non implicentur sentencias et grauamina incurrendo. Datum, sub sigillo meo, apud ecclesiam Halko anno Dominj mccclx sexto, die annunciacionis beate virginis."}, {"df": "745", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Ego Torstanus, curatus ecclesie Wiborgensis, licet corpore debilis, tamen mente sanus, de rebus mihi a Deo concessis testamentum meum di[s]pono jn hunc modum: først gifuer jac domkirkionne j Abo hundrade marker peninga j gooze met swa skælum, at wilia mina arwa thet løsa ather jnnan eeth aar, tha [ware] thet godzet thera; wilia they ey løsa thet, tha skal domkirkionne wirdhas swa mykit godz aff thy godze, Gudh hafuer mik wnth, som ligger j Berna sokn, som hwndrade marcher maa gelda, oc thet swa behalda, ther til at hundrade marker peninga æra domkirkionne betalade och wtgifne. Jtem clostreno j Abo fæmtigi mark peninga oc j godze oc met samu skælum som førre ær sakt. Jtem Berna kirkio siæx marc peninga, kirkioherranum ena mark peninga, Warafru kirkio ena mark, kirkioherranum ena mark, sancta Katerina kirkio ena mark, kirkioherranum ena, Lundha kirkio ena mark, kirkioherranum ena mark peninga, Pøtha kirkio tua * mark, kirkioherranum ena halff mark peninga, scolanum j Abo ena mark peninga oc j twnno øøl, oc fatiko folke hundrade alna waldmal, ena twnno øøl oc swa mykit kost ther til bør. Thetta for:da gifuer jac j godze oc met samu forordhom oc skælum som før ær sakt. Framlethis tha bidher jac om hedherlikin man Suna Haquonson, at han wæl gøre for Gudz skuld oc som mith hwpp ær til hans (ͻ: hanum) oc jac honom tro[r] ythermera ther om æn nakrum andrum, at han mik føræ til clostret j Abo aff Wiborgh oc mik ther læta byga, oc ther til at han mik føre oc lætha bygaa medh, tha sæther jak then for:da Suna Haquonson eeth godz til pant, som hether Ilmaswaha j Berna sokn, met allo thy ther til liggher och tilhører, fore l marker peninga, met swa skælum, wilia mina arwa thet for:da godzet aather løsa jnnen eeth aar, tha wari thera; wilia the ey, æller løsa the thet ey, som sakt ær, tha skal thet for:da godzet hafua oc tilhøra then for:da Suna Haquonson oc hans arwm til æwerdelica ægo. Jtem gifuer jac ena silffskaal til eet kors, oc bidher jac om Suna Haquonson thet sama korsit læta gøra oc thet sama korsit læta bæra fore mino like kringom domkirkione oc offras vara fru j domkirkionne til loff oc hedher oc minæ saliga siæl [til] lysa oc nadha, ok bidher jac een om meer thennæ for:da Suna Haquonson, at han wari myn wtriktare til thetta testamentit, oc sæther jac honom j hand oc gifuer honom fulla makt til at fulkompna hwario æpter thy j thesso testamenth ær scrifuat, oc gøra hærom som han vil wita mina saloga siæl wara biwaradæ. Oc forbiudher jac aa Gudz wegna ok bidher alla mina ærwingia ok fore mina saloga siæl nyth oc torftelikhetz skuld, at j engte rørin æller widher kænnins for æn mith thestamenth ær wtgifuit oc fulkompnad, æpther thy jak hafuer j hand sath them optanæmpda Suna Haquonson. Oc til witnisbyrd oc mera wisso oc stagudhare (!), ta bedis jak, met mino engno jncigle, hedherlikins mans jncigle, Suna Haquonsons ok a[n]dhra godha manna jncigle, som ær Moltu Pæthers, Ydxæpæ oc herra Botwidz, at fore sæthia thetta breff. Datum Wiborgis anno Dominj mºcccºlx sexto, die ascensionis Dominj."}, {"df": "746", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jac Arwedh Gødstafson, lagman j Østherlandom, kænnes mik haffua tildømpt hærre Rotchere thet godz, swa som ligger mellan Halkiokiui oc Korwensu, bade akir, ængh oc skogh, swa som herræ Niclis aff Wemo, Gud hans siæl haffui, køpte aff Jønisa fadher j Hetamekj, oc then sama herra Niclis thet haffde okluttræt oc oklandræt træthigi aar, swa som tolff mæn thet witnade oc sworo a tingeno fore mik, oc wt tre markir aff thøm forn:de Jønsæ j Hetamækj fore agangana oc aather aarswexten, thær han aff førde, jnnan thre wiku æpter thet han breffuet hørt hauer, widher sina siæx marker fore min doom. Datum jn Wirmo anno Dominj mºcccºlxvjº, crastino beati Laurencjj martiris, meo sub sigillo."}, {"df": "747", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Aruidh Gøstaffson, lagman j Østerlandom, kennis mik haffwa fasta och stadughe dømpth the raar, swasom Hidinkanta (?), Kukonharia, Aytoymæienpæ, Kwiwakangahannenæ, æffther ty ther xij mæn the sama raa ther uidher sworo och andre xij, swasom thet ranzaka skuldo, thet sama witnade och sworo; ok thæsso brefforare Niels aff Leyniala och Martin aff Leyniala oppa kærde til Ollæ, bonde af Wæmas, som offuer the raa orætteligit gangith haffde, och aff then samma Ollæ alla arswæxterna, ther han oræthelige hindrath och opburit haffuer fore them, forsagde Nielsæ och Marten, och aa nio markir fore agangen om thry aar wthgiffua innan thre wikur epther thet han breffuith hørth haffwer, widher syna sex markir fore myn dom. Datum jn Hwittis anno Dominj millesimo trecentesimo sexagesimo sexto, dominica proxima ante festum beati Michaelis archangeli, meo sub sigillo torsotenus (!) applicato."}, {"df": "748", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sörby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "749", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Hemingh, Swecus diocesis Wpsalensis et de parochia Bälingh, diuinitus eligitur, in Stocholm consecratur, preposituram Abo fundauit, scrinum sancti Henrici procurauit, reuelaciones sancte Birgitte ad papam detulit et coram eo sermonem fecit pro laude eius, cui familiarissimus fuit; obiit anno MCCCLXVII (= MCCCLXVI), in summo choro sepilitur."}, {"df": "750", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Urbanus etc. dilecto filio Heinrico, electo Aboensi, salutem etc. Apostolice solicitudinis studium circa diuersa, que agenda nostris incumbunt humeris, est illud potissimum, ut circa ecclesiarum statum et illarum maxime, que pastorum suorum sunt regimine destitute, sic solicita diligentia intendamus, quod ecclesie ipse nostre operationis studio, fauoris auxilio suffragante, preseruentur a noxijs, ut prosperitatis uotiue successibus gratulentur. Nuper siquidem bone memorie Henningo (!), episcopo Aboensi, regimini Aboensis ecclesie presidente nos cupientes eidem ecclesie, cum vacaret, per apostolice sedis prouidentiam ydoneam presidere personam, prouisionem eiusdem ecclesie Aboensis dispositioni et ordinacioni nostre ea vice duximus specialiter reseruandam, decernendo extunc irritum et inane, si secus super hijs per quoscunque quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari. Postmodum uero, dicta ecclesia per obitum eiusdem Henningi (!) episcopi, qui extra Romam curiam diem clausit extremum, pastoris solatio destituta, dilecti filij capitulum ipsius ecclesie, reseruacionis et decreti huius forsan ignari, te prepositum dicte ecclesie in sacerdotio constitutum in episcopum Aboensem licet de facto concorditer elegerunt, tuque reseruacionis et decreti predictorum similiter inscius eleccioni huius de te facte, illius tibi presentato decreto, consensisti eciam de facto et demum, reseruacione et decreto predictis ad tuam deductis noticiam, huius eleccionis negocium proponj fecisti in consistorio coram nobis. Nos igitur eleccionem attemptatam et alia inde secuta, prout erant, irrita et inania reputantes et ad prouisionem ipsius ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos hac uice se intromittere potuit neque potest, reseruacione et decreto obsistentibus supradictis, ne dicta ecclesia longe vacacionis exponeretur incommodis, paternis et solicitis studijs intendentes, post deliberacionem, quam de preficiendo eidem ecclesie personam utilem et eciam fructuosam, que sciret, vellet et posset eam preseruare a noxijs et aduersis ac in suis manutenere iuribus et eciam adaugere, cum fratribus nostris habuimus diligentem, demum ad te, litterarum scientia preditum, vite ac moris honestate decorum, in spiritualibus prouidum et in temporalibus circumspectum ac alijs virtutum meritis, prout ex fidedignorum assertione percepimus multipliciter, insignitum, direximus oculos nostre mentis, quibus omnibus ac eciam dictorum capituli concordi te eligencium voluntate debita meditacione pensatis, de persona tua eidem ecclesie Aboensi de dictorum fratrum consilio auctoritate apostolica prouidemus teque illi preficimus in episcopum et pastorem, curam et administracionem ipsius tibi in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo, jn illo, qui dat gracias et largitur premia, confidentes, quod ipsa ecclesia sub tuo felici regimine, gracia tibi assistente diuina, prospere dirigetur et salubria suscipiet incrementa. Jugum igitur Dominj, tuis impositum humeris, suscipiens reuerenter et suauj eius oneri humiliter colla submittens, sic eiusdem ecclesie solicitam curam geras gregem dominicum in illa tibi commissum doctrina verbi et operis informando, quod eadem ecclesia Aboensis gubernatori circumspecto et fructuoso administratori gaudeat se commissam ac bone fame tue odor ex laudabilibus tuis actibus latius diffundatur, tuque preter eterne retribucionis premium nostre beniuolencie graciam vberius consequi merearis. Datum Auinione iij nonas octobris pontificatus nostri anno quarto. In eodem modo dilectis filijs capitulo ecclesie Aboensis salutem etc. dilectis filijs clero ciuitatis et diocesis Aboensis s. etc. dilectis filijs populo ciuitatis et diocesis Aboensis s. etc. dilectis filijs vniuersis vasallis ecclesie Aboensis s. etc. mut. mutandis. D. u. s. In eodem modo venerabili fratri archiepiscopi Vpsalensi s. etc. Ad cumulum tue cedit salutis etc. D. u. s. In eodem modo carissimo in Christo filio Alberto, rege Suecie jllustri, salutem etc. Gratie diuine premium et preconium humane laudis etc. … actio graciarum. D. u. s."}, {"df": "751", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s[anctitati] v[estre] deuota creatura vestra Henricus, electus Aboensis, quatenus sibi specialem graciam facientes in persona dilecti sui Johannis Petri canonici, prebendati ecclesie Aboensis, preposituram eiusdem ecclesie, que dignitas est, cuius fructus, redditus et prouentus decem marcharum argenti non excedunt, cum per munus consecracionis impendende eidem Henrico electo uel alio quouis modo vacantem, eciam apud sedem apostolicam conferendam, dicto Johanni dignemini reseruare, non obstante quod canonicatum et prebendam in ecclesia Arosiensi obtinet, quorum fructus decem florenos non excedunt., ac parrochialem ecclesiam de Tenela Aboensis diocesis, quam paratus est dimittere, postquam etc:a, et cum alijs non obstantibus et clausulis oportunis. – Fiat. B. Sine alia lectione. – Fiat. B. Datum Auinione pridie nonas octobris anno quarto."}, {"df": "752", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Johanni Petri, canonico Aboensi, salutem etc:a. Laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Cum itaque prepositura ecclesie Aboensis, quam dilectus filius Henricus, electus Aboensis, tempore promocionis per nos facte de ipso ad Aboensem ecclesiam tunc vacantem obtinebat, prout adhuc obtinet, per huiusmodi promocionem et munus consecracionis suscipiendum ab eo in proximo vacare speretur, nos volentes tibi, pro quo eciam idem electus asserens te dilectum suum nobis super hoc humiliter supplicauit, premissorum intuitu graciam facere specialem teque in eadem ecclesia amplius honorare, preposituram predictam, que dignitas existit, cuiusque fructus, redditus et prouentus decem marcharum argenti valorem annuum, ut asseritur, non excedunt, cum illam premisso uel alio quouis modo, eciam si apud sedem apostolicam, preterquam per ipsius electi obitum vacare contigerit, conferendam tibi cum omnibus juribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus, districcius inhibentes … episcopo, qui est pro tempore, et dilectis filiis capitulo Aboensi ac illi uel illis, ad quem uel ad quos dicte prepositure collacio, prouisio, presentacio seu queuis alia disposicio pertinet communiter uel diuisim, ne de dicta prepositura contra reseruacionem nostram huiusmodi disponere quoquomodo presumant, ac decernentes extunc irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contigerit attemptari, non obstantibus quibuscunque statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie contrariis juramento, confirmatione apostolica uel quacunque firmitate alia roboratis, aut si aliqui super prouisionibus sibi faciendis de dignitatibus, personatibus uel officiis in ipsa ecclesia speciales uel de beneficiis ecclesiasticis in illis partibus generales apostolice sedis uel legatorum ejus litteras impetrarint, eciam si per eas ad inhibicionem, reseruacionem et decretum uel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus in assecucione dicte prepositure te volumus anteferri, sed nullum per hoc eis quoad assecucionem dignitatum, personatuum, officiorum aut beneficiorum aliorum preiudicium generari, seu si eisdem episcopo et capitulo uel quibusuis aliis communiter uel diuisim a dicta sit sede indultum, quod ad recepcionem uel prouisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint, quodque de dignitatibus, personatibus uel officiis ipsius ecclesie aut aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collacionem, prouisionem seu quamuis aliam disposicionem coniunctim uel separatim spactantibus nulli valeat prouideri per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem et qualibet alia dicte sedis indulgencia generali uel speciali, cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam uel totaliter non insertam effectus huiusmodi gracie impediri valeat quomodolibet uel differi et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis; aut si presens non fueris ad prestandum de obseruandis statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie ratione dicte prepositure solitum juramentum, dummodo in absencia tua per procuratorem ydoneum et, cum ad ecclesiam ipsam accesseris, corporaliter illud prestes, seu quod in Arosiensi, quorum fructus decem florenorum auri valorem annum, ut asseritur, non excedunt, et in dicta Aboensi ecclecijs canonicatus et prebendas ac parrochialem ecclesiam de Tenala Aboensis diocesis nosceris obtinere. Volumus autem quod, quamprimum vigore presencium dicte prepositure fueris possessionem pacificam assecutus, prefatam parrochialem ecclesiam, quam extunc vacare decernimus, omnino dimittere tenearis. Nulli ergo etc:a, nostre reseruacionis, inhibicionis, constitucionis et voluntatis infringere etc:a. Datum Auinione ij nonas octobris anno quarto. In eodem modo venerabili fratri .. episcopo Osiliensis et dilectis filijs .. preposito Vpsalensis ac Echardo de Dorse canonico Maguntinensis ecclesiarum … Datum ut supra.*"}, {"df": "753", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri Henrico episcopo et dilectis filiis, capitulo Aboensi, salutem et apostolicam benediccionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam ordo exigit racionis, vt id per sollicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effectum.¹ Eapropter, frater episcope et dilectj in Christo filij, capitulum Aboense, vestris iustis supplicacionibus grato concurrentes assensu, personas et ecclesiam vestras cum omnibus bonis, que in presenciarum racionabiliter possidetis et in futurum iustis modis prestante Domino poteritis adipisci, sub beatj Petri et nostra proteccione suscipimus²; specialiter autem decimas, prata, pascua, nemora, possessiones et alia bona vestra, sicut ea omnia iuste et pacifice possidetis, uobis et per vos ecclesie vestre auctoritate apostolica confirmamus et presentis scriptj patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre proteccionis et confirmacionis infrigere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Auinioni xj kalendas Nouembris, pontificatus nostri anno quarto.³"}, {"df": "754", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabili fratri Henrico, episcopo Aboensi, salutem et apostolicam benediccionem. Personam tuam tuis exigentibus meritis paterna beniuolencia prosequentes, illam tibi graciam libenter impendimus, per quam te possis aliis reddere graciosum ac beneficiis ecclesiaticis vtiliter prouidere. Cum itaque, sicut accepimus, in tuis ciuitate et dyocesi Aboensi nonnulla beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura vacent ad presens, quorum aliqua sunt disposicioni sedis apostolice reseruata, alia vero tanto tempore vacauerunt, quod eorum collacio secundum Lateranensis statuta concilij ad eandem sedem deuoluta existunt (ͻ:-tit), pro quibus impetrandis clericj illarum parcium, que, vt asseritur, per octoginta¹ dietas distant a ciuitate Auinionensi, vbi nunc cum Romana curia residemus,² propter distanciam huiusmodi et discrimina viarum et tenuitatem frvctuum beneficiorum ipsorum ad curiam ipsam accedere non curant, nos volentas (ͻ: -tes) eandem personam tuam honorare, et per honorem tibi exhibitum aliis et beneficiis huiusmodi prouideri, tuis in hac parte supplicacionibus inclinatj, fraternitati tue [conferimus facultatem] conferendi hac vice auctoritate nostra dicta beneficia, dummodo cuiuslibet eorum frvctus, redditus et prouentus septem marcharum argenti, secundum commvnem estimacionem, valorem animum (ͻ:minimum?) non excedant, singula videlicet eorum, cum omnibus juribus et pertinenciis suis, singulis personis ydoneis, quas ad hoc duxeris eligendas; et eis de illis eciam prouidendj; ac inducendi per te uel alium sev alios personas easdem uel procuratores suos earum nomine in corporalem possessionem beneficiorum et iurium et pertinenciarum predictorum; ac defendendi inductas, amotis quibuslibet illicitis detentoribus ab eisdem; ac faciendj personas easdem uel earum procuratores pro eis in ecclesiis, in quibus forsan beneficia ipsa consistunt, ad illa[s] vt est moris adiunctj (ͻ: -ta),³ eisque de dictorum beneficiorum frvctibus, redditibus, prouentibus, iuribus et obuencionibus vniuersis integre responderi (ͻ: -e), contradictores auctoritate nostra, appellacione postposita, compescendo, non obstantibus quibuscunque statutis et consuetudinibus ecclesiarum, in quibus huiusmodi beneficia forsan fuerint, contrariis, iuramento, confirmacione apostolica uel quacumque firmitate alia roboratis, aut si aliqui super prouisionibus sibi faciendis de huiusmodi uel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales uel generales dicte sedis uel legatorum eius litteras impetrarint, eciam si per eas ad inhibicionem, reseruacionem et decretum uel alios (ͻ: alias) quomodolibet sit processum; quibus omnibus dictas personas in assequcione beneficiorum huiusmodi volumus anteferri, sed nullum per hoc eis quoad assecucionem aliorum beneficiorum preiudicium generari. Aut si successoribus tuis episcopis Aboensibus ac dilectis filiis, capitulis earundem ecclesiarum, uel quibusuis aliis, communiter uel diuisim, a dicta sede indultum⁴ existat, quod ad recepcionem uel prouisionem alicuius minime teneantur et ad id compellj aut quod interdici, suspendi uel excommvnicari non possint, quodque de huiusmodi uel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collacionem, prouisionem, presentacionem sev quamuis aliam disposicionem, coniunctim uel separatim spectantibus, nullj valeat prouideri⁵ per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto⁶ huiusmodi mencionem, et qualibet alia dicte sedis indulgencia generalj uel specialj, cuiuscunque tenoris existat, per quam, presentibus non expressam uel totaliter non insertam, effectus earum impediri valeat quomodolibet uel differri, et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mencio specialis. Aut si dicte persone presentes non fuerint ad protestandum de obseruan-dis statutis et consuetudinibus earundem ecclesiarum,⁷ in quibus beneficia huiusmodi forsan fuerint solita iuramenta, dummodo in absencia sua per procuratores eorum et, cum ad ecclesias ipsas accesserint, corporaliter illa prestent, plenam et liberam concedimus auctoritate apostolica tenore presencium facultatem. Ac insuper irritum decernimus et inane, si secus super hiis a quoquam, quauis auctoritate, scienter uel ignoranter contigerit in posterum attemptarj. Datum Auinione xj kalendas Nouembris, pontificatus nostri anno quarto⁸."}, {"df": "755", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Uniuersis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc:a. Splendor paterne glorie, qui sua mundum illuminat ineffabili claritate, pia uota fidelium de clementissima ipsius maiestate sperancium tunc precipue benigno fauore prosequitur, cum deuota ipsorum humilitas sanctorum precibus et meritis adiuuatur. Cupientes igitur ut ecclesia Aboensis congruis honoribus frequentetur et ut Christi fideles eo libencius causa deuocionis confluant ad eandem, quo ibidem uberius dono celestis gracie conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostololorum eius auctoritate confisi omnibus uere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, annunciacionis, epiphanie, resurectionis, ascensionis, corporis Domini nostri Jesu Christi, penthecostes necnon natiuitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie uirginis, natiuitatis beati Johannis baptiste, dictorum apostolorum Petri et Pauli ac dedicacionis ipsius ecclesie festiuitatibus ac omnium sanctorum celebritate et per ipsarum natiuitatis, epiphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis Domini nostri ac natiuitatis et assumpcionis beate Marie necnon beati Johannis et apostolorum predictorum festiuitatum octauas et per sex dies dictam festiuitatem penthecostes immediate sequentes prefatam ecclesiam deuote uisitauerint annuatim, singulis uidelicet festiuitatum ac celebritatis vnum annum et quadraginta dies, octauarum uero ipsarum et sex dierum predictorum diebus, quibus ecclesiam ipsam uisitauerint, ut prefertur, centum dies de iniunctis eis penitencijs misericorditer relaxamus, presentibus post decennium minime ualituris. Datum Auinione XI kalendas nouembris anno quarto."}, {"df": "756", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili fratri Henrico, episcopo Aboensi, salutem etc. Ne contractum memoria deperiret, inuentum est tabellionatus officium, quo contractus legitimi ad cautelam presentium et memoriam futurorum manu publica notarentur; vnde interdum sedes apostolica predictum officium personis, que ad id reperiuntur ydonee, concedere consueuit, ut illud prudenter et fideliter ubilibet exequantur (!) et ad eas, cum necesse fuerit, in id, que ad officium ipsum pertinent, fiducialiter recurratur. Hinc est quod nos tuis supplicationibus inclinati fraternitati tue, de qua fiduciam gerimus in Domino specialem, concedendi auctoritate apostolica dictum officium dilecto filio Olauo Magni, clerico tue Aboensis diocesis, si ipsum ad illud post diligentem examinacionem ydoneum esse repereris, iuramento prius ab eo per te iuxta formam presentibus annotatam recepto, plenam et liberam concedimus tenore presentium facultatem. Forma autem iuramenti predicti, quod idem clericus prestabit, talis est: Ego Olauus Magni, clericus non coniugatus nec in sacris ordinibus constitutus Aboensis diocesis, ab hac hora [inantea fidelis ero beato Petro sancteque Romane ecclesie et domino meo pape Urbano V eiusque successoribus canonice intrantibus. Non ero in consilio facto vel consensu, quod vitam perdant aut membrum vel capiantur mala capcione. Consilium, quod per se vel per nuncium suum seu litteras michi credituri sunt, signo verbo vel nutu me sciente ad eorum dampnum nulli pandam. Si dampnum ipsorum tractari scivero pro posse meo impediam, ne fiat. Quod si per me non potero, per nuncium aut per litteras eis significare curabo vel illi, per quem cicius ad eorum notitiam deducatur. Papatum Romanum et regalia santi Petri, que habet ubique, adiutor eis ero ad retinendum et defendendum contra omnes homines. Tabellionatus officium fideliter exercebo. Contractus, in quibus exigitur consensus parcium, fideliter faciam nil addendo vel minuendo sine voluntate parcium, quod substanciam contractus immutet. Si vero in conficiendo aliquod instrumentum unius solius partis sit requirenda voluntas, hoc ipsum faciam, ut scilicet nil addam vel minuam, quod immutet substanciam facti contra voluntatem ipsius. Instrumentum non conficiam de aliquo contractu, in quo sciam intervenire vel intercedere vim vel fraudem. Contractus in prothocollum redigam et postquam in prothocollum redegero, maliciose non differam contra voluntatem illorum vel illius, quorum est contractus, super eo conficere publicum instrumentum; salvo meo iusto et consueto salario. Sic me Deus adiuvet et hec sancta Dei evangelia.] Datum Auinione XI kal. nouembris anno quarto."}, {"df": "757", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili fratri episcopo Aboensi salutem etc. Prouenit (etc. Se n:o 534). Datum Auinione XI kal. nouembris pontif. nostri anno quarto."}, {"df": "758", "dating_start_year": "1366", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1366. Item electus Aboensis [iz gheledet] per octo dies post festum [penthecostes]. – Nicolaus de Nylandia [is gheledet]."}, {"df": "759", "dating_start_year": "1367", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konungsnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "760", "dating_start_year": "1367", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konungsnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "761", "dating_start_year": "1367", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örehamn", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, honorabilibus viris Tyderico Wereggis, Nicolao Kætilson et Ernesto de Dotzom in Domino dileccionem et fauorem. Conquesti sunt coram nobis, in presencia dominj patris nostri carissimj et consiliariorum nostrorum, presencium exhibitores, nuncij ex parte tocius commvnitatis in Satagundia ad nos missi, quod fortalicium seu castrum infra ipsorum terminos instauratis (ͻ: -tum) ipsis dampnum non modicum generat et grauamen, propter quod, vt asserunt, ipsius terre Satagundie inhabitatores non valent onera iuri nostro regio debita vlterius more solito ferre seu supportare, nisi ad hoc remedium adhibeatis maturius opportunum. Vnde vos et vestrum quemlibet seriose et affectanter requirimus et rogamus, quatenus huiusmodi fortalicium de loco, in quo nunc instauratum est, quantocius remouentes et funditus annulantes ipsum alibi in bonis nostris regalibus seu corone, vbi discrecionibus vestris magis vtilius visum fuerit, jta quod reipublice non inferat molestias, preiudicia seu dampna, de nouo restauretis; jn quo fortalicio seu castro octo armigeros uel citra pro ipsius et terre defencione sustentare nostro nomine poteritis et tenore. Datis apud portum Vøra, anno Dominj mccclxvii, feria secunda proxima post festum beatorum septem fratrum, sub secreto nostro."}, {"df": "762", "dating_start_year": "1367", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bastö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jønis Kalenske kænnis thet met thæsso opno breffue, ath iak haffuer pantsat mynom kære syslinge Finuidhe Kætilson ena halffua øø, som heter Kyttamma, swa ath ther skal wara enkte affnaam vm, hwatzke j husum aller j jordh, for ix pund rogh eller xv mark peninga, som jak honum rætthelika skyldoger ær, swa met forordhum, ath iak skal haffwa ather løsth the sama jordh jnnan annan sancta Martins dagh, ællas ok skal hon wara forpantha; ok skal han giffua mik v mark peninga til. Thetta war giorth met viij fastum, som ær Magnus Skrædhare, Johannes Sigwrdason, Thore Garper, Banne aff Wargætto; aff Finudh wegna: Torkil Niclisson, Niclis Guttason, Algulther(!) Sluker, Ola Holmstensson; nyænde forskiælaman, Bero Gregorisson. Datum in curia Helgonis de Bastø, bone memorie, anno Dominj mccclxvii, die sancti Francissi(!) confessoris, sub sigillis virorum discretorum dominj Thome, curati in Fynnastrøm, Torkilli Niclisson, Niclis Gutasson, proprio non presente."}, {"df": "763", "dating_start_year": "1367", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Urbanus episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio Johannj electo Aboensi salutem etc. Romani pontificis, quem pastor ille celestis et episcopus animarum potestatis sibi plenitudine tradita ecclesiis pretulit, vniuersis plena vigilijs solicitudo requirit, ut ipse circa cuiuslibet ecclesie statum sic vigilanter excogitet sicque prospiciat diligenter, ut per eius prouidenciam circumspectam ecclesiis singulis pastor accedat ydoneus et rector prouidus deputetur, per quem ecclesie ipse superni fauoris auxilio suffragante votiue prosperitatis successibus gratulentur. Dudum siquidem bone memorie Henrico episcopo Aboensi regimini Aboensis ecclesie presidente nos cupientes eidem ecclesie, cum eam vacare contingeret, per apostolice sedis prouidenciam vtilem et ydoneam preesse personam, prouisionem ipsius ecclesie disposicioni et ordinacioni nostre ea vice duximus specialiter reseruandam, decernentes extunc irritum et inane, si secus super hiis per quoscunque quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari. Postmodum uero dicta ecclesia per eiusdem Henrici obitum, qui in partibus illis diem clausit extremum, pastoris solacio destituta, dilecti filij capitulum ipsius ecclesie, reseruacionem et decretum predicta forsitan ignorantes, te canonicum ipsius ecclesie in presbiteratus ordine constitutum per viam compromissi in Aboensem episcopum concorditer elegerunt licet de facto tuque reseruacionis et decreti predictorum similiter inscius eleccioni huiusmodi tuum prestitisti consensum ecciam de facto. Tandem reseruacione et decreto ad tuam deductis noticiam huiusmodi eleccionis negocium proponi fecisti in consistorio coram nobis. Nos igitur eleccionem eandem et omnia inde secuta utpote post et contra reseruacionem et decretum predicta, ut premittitur, attemptata irrita, prout erant, et inania reputantes et ad prouisionem eiusdem ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos hac vice se intromittere potuit neque potest, reseruacione et decreto obsistentibus supradictis, ne ecclesia ipsa longe vacacionis subiaceret incommodis, paternis et solicitis studijs intendentes, post deliberacionem, quam de preficiendo eidem ecclesie personam vtilem et eciam fructuosam habuimus cum fratribus nostris diligentem, demum ad te, litterarum scientia preditum, vite ac moris honestate decorum, in spiritualibus prouidum et in temporalibus circumspectum alijsque multiplicium virtutum meritjs, prout ex fidedignorum accepimus testimonio, insignitum, direximus oculos nostre mentis, quibus omnibus debita meditacione pensatis, de persona tua prefate ecclesie Aboensi de dictorum fratrum consilio auctoritate apostolica prouidemus teque illi preficimus in episcopum et pastorem, curam et administracionem ipsius ecclesie tibi in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo, firma spe fiduciaque conceptis, quod dirigente Domino actus tuos prefata ecclesia per tue industrie et circumspeccionis fructuosum studium regetur vtiliter et prospere dirigetur, grataque suscipiet in eisdem spiritualibus et temporalibus incrementa. Quocirca discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, impositum tibi onus a Domino deuote suscipiens, curam et administracionem predictas sic exercere studeas solicite, fideliter et prudenter, quod ipsa ecclesia gubernatorj prouido et fructuoso administratorj gaudeat se commissam tuque preter eterne retribucionis premium nostram et dicte sedis graciam et benediccionem exinde vberius consequi merearis. Datum Rome apud sanctum Petrum vj idus nouembris pontificatus nostri anno sexto. In eodem modo: Dilectis filiis capitulo ecclesie Aboensis salutem etc. Romani pontificis etc. usque incrementa. Quocirca discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus eundem electum tamquam patrem et pastorem animarum vestrarum grato admittentes honore ac exhibentes sibi obedienciam et reverenciam debitam et deuotam ejus salubria monita et mandata suscipiatis humiliter et efficaciter adimplere curetis. Alioquin sentenciam siue penam, quam idem electus rite tulerit in rebelles, ratam habebimus et faciemus auctore Domino usque ad satisfaccionem condignam inuiolabiliter obseruari. Datum ut supra. In eodem modo: Dilectis filiis clero ciuitatis et diocesis Aboensis salutem etc. Romani pontificis etc. usque incrementa. Quocirca discrecioni vestre per apostolica scripta (etc. som närmast föregående). In eodem modo: Dilectis filiis … populo ciuitatis et diocesis Aboensis salutem etc. Romani pontificis etc. usque incrementa. Quocirca vniuersitatem vestram rogamus et hortamur attente, per apostolica vobis scripta mandantes, quatenus eundem electum tanquam patrem et pastorem animarum vestrarum deuote suscipientes et debita honorificencia presequentes ipsius salubribus monitis et mandatis humiliter intendatis, ita quod ipse in vobis deuocionis filios et vos in eo per consequens patrem inuenisse beniuolum gaudeatis. Datum ut supra. In eodem modo: Venerabili fratri … archiepiscopo Vpsalensi salutem etc. Ad cumulum tue cedit salutis et fame, si personas ecclesiasticas presertim pontificali dignitate preditas diuine propiciacionis intuitu oportuni presidii et fauoris gracia prosequaris. Dudum siquidem etc. usque incrementa. Cum igitur idem electus in commissa sibi predicte ecclesie Aboensis cura facilius proficere valeat, [si] tuus fauor ei fore noscatur plurimum oportunus, fraternitatem tuam rogamus et hortamur attente, per apostolica tibi sripta mandantes, quatenus predictos electum et commissam sibi ecclesiam suffraganeam tuam habens pro nostra et dicte sedis reuerencia propensius commendatos in ampliandis et conseruandis iuribus suis sic eos tui fauoris presidio prosequaris, quod ipse electus tuo fultus auxilio in commisso sibi ecclesie prefate regimine se possit utilius exercere tuque diuinam misericordiam valeas exinde uberius promereri. Datum ut supra. In eodem modo: Carissimo in Christo filio … Alberto, regi Suessie (!) jllustrj salutem etc. Diuine retribucionis premium et preconium humane laudis acquiritur, si per seculares principes personis ecclesiasticis et hijs precipue, que sunt dignitatis titulo insignite, condignus honor impenditur et fauor necessarius exhibetur. Dudum siquidem etc. usque incrementa. Cum igitur sit virtutum opus Dei ministros benigno fauore prosequi ac eos verbis et operibus pro regis eternj gloria venerarj, serenitatem tuam rogamus et hortamur attente, quatenus eundem electum et prefatam ecclesiam Aboensem, sue cure commissam, habens pro nostra et apostolice sedis reuerencia propensius commendatos, ipsos benigno fauoris auxilio prosequi studeas, ita quod idem electus tue celsitudinis fultus presidio in commissa sibi cura pastoralis officij possit Deo propicio prosperarj ac tibi exinde a Deo perennis vite premium et a nobis condigna proueniat accio graciarum. Datum ut supra."}, {"df": "764", "dating_start_year": "1367", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Amicabili et sincera salutacione in Domino premissa. Vobis honorabilibus viris omnibus et singulis Nylandiam inhabitantibus significamus per presentes, Hinricum Papen, ciuem nostrum, presencium ostensorem, in nostra presencia nobis declarasse qualiter in autumpno proxime preterito bona sua in terra vestra socijs suis aliquibus commissa dimisit, et modo nouiter sibi est declaratum, prout asserit, quod eadem bona per aliquos viros terram vestram inhabitantes alienata sunt atque sibi violenter ablata; quare amiciciam vestram et honestatem presentibus deprecamur instanter, quatenus nostre peticionis intuitu eosdem, qui de antedictis bonis se intromiserunt, taliter habere velitis et informare, vt antedicta bona exhibitori presencium, ciui nostro predicto, restituere curent atque reddere expedite; nam multum miramur, quod ipsi de bonis talibus, nostro ciui attinentibus, se intermiserunt, exquo vna vobiscum hactenus in bona amicicia et sincero fauore fuimus et, velud speramus, ad huc in presenti vobiscum sumus, pro quo vobis non sufficimus plene regraciare, quia nos vestros homines, quandocunque ad nos venerint, promouerimus et sic vobis et vestris, cum ad nostram ciuitatem venire contigerint, amicabiles et fauorabiles esse velimus, pocius quam ipsis bona sua iniuste auferre volentes. Jn hijs premissis vos taliter exhibeatis sicuti in simili aut maiori per nos fieri volueritis viceuersa. Vale in Christo nobisque tamquam vestris amicis iugiter precepturi. Scriptum ipso die beati Johannis apostoli et ewangeliste ante portam Latinam, nostro sub secreto. Consules Reualienses dirigunt."}, {"df": "765", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno 1368, feria secunda ante festum pentecostes] resignaverunt coram nobis (= consulibus Revaliæ) dominus Hinricus Kruel et dominus Johannes Dunevar et dominus Hinricus Wulf, provisores puerorum domini Renekini Kruel, aream eorum, sita juxta ecclesiam sancti Ollai, Eleyro de Abo."}, {"df": "766", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Steno Benedicti, miles, et Suno Haconsson, aduocatus Wiburgensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos dominum Esbernum Petri, latorem presencium, ad prebendam in ecclesia cathedrali in Abo partim in [ef]ficaciam et per amplius infectuendam, pro anima dominj Nicolay Thwresson, militis bone memorie, tamquam in ipsam ius patronatus habentes, omnia et singula eidem prebende attinencia pro vsibus suis libere regnaturum tenore presencium presentamus. Jdcirco dominum episcopum Aboensem totumque capitulum ibidem instancius deprecamur, quatenus predictum dominum Esbernum, amore Dei preciumque nostrarum intuitu, fauorabiliter et honorifice colligant, humaniter pertractantes. Jn cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Scriptum in Abo anno Dominj mºcccºlxviii, in vigilia beati Johannis baptiste."}, {"df": "767", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åkarp", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Albertus, Dei gracia Svecorum Gotorumque rex ac dominus terre Scanie, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium constare volumus vniuersis, quod nos reuerendum patrem dominum Conradum, episcopum Oziliensem, ecclesiam suam, canonicos et vasallos ac ceteros sibi subiectos in nostram regiam proteccionem recipimus per presentes, a quibuscunque iniuriis et molestiis specialiter defendendos, iniungentes seriose sub obtentu gracie nostre omnibus et singulis capitaneis, aduocatis ac prefectis regni nostri seu erorum loca tenentibus, presertim in Abo et Wiborg capitaneis, ne in castris, suburbiis aut aliis locis regni nostri aliquos emulos seu profugos eiusdem domini episcopi aut suorum aut de ipsis conquerentes, cuiuscunque eciam condicionis extiterint, contra eundem dominum episcopum uel suos foueant uel defendant, publice uel occulte, directe uel indirecte, sed eos absque omni dolo et fraude de regno nostro remoueant et expellant cum effectu. Et hoc idem dictus dominus episcopus certius profugos et emulos regni nostri ad suam diocesim fugientes, facere tenebitur uiceuersa. Volumus eciam, ut homines ipsius domini episcopi Oziliensis, ad quecunque loca regni nostri preuenerint, ibi poterunt emere et uendere mercaturas, equis duntaxat exceptis, et eas adducere et deducere libere et quiete sicut homines regni nostri, prout antiquitus est consuetum absque impedimento aliquali nostrorum aduocatorum prefatorum. In quorum euidenciam secretum nostrum presentibus duximus apponendum. Datum in castris nostris apud ecclesiam Aggatorp in Scania anno Domini millesimo trecentesimo sexagesimo octauo, penultima die mensis Julii."}, {"df": "768", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "769", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kjulo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Johannes, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes nos exhibitori presencium Benedicto Guduastason de prediis nostris ad aquilonarem partem curie nostre in Kumo viciniorem coloniam, per predictum Benedictum de noualibus partim jam excultam et imposterum per amplius excolendam, suis certis limitibus distinctam, videlicet a superiori parte limites curie supradicte, ab inferiori vero riuulum quendam dictum Kiruisoya, ad dies nostras, nisi aliquid tale enuenerit, propter quod merito debeat se moueri, taliter dimisisse, quod exnunc singulis annis in festo sancti Bartholomei ad vltimum quatuor talenta butiri nobis exsoluere ac ad requisicionem prouisoris curie nostre Kiula, qui nunc est uel pro tempore fuerit, laboricia et obsequia debita, prout alii coloni nostri in Kumo facere consueuerunt, exhibere teneatur. Datum sub sigillo nostro apud manerium nostrum Kiula anno Domini m°ccc°lx° octauo, jn crastino apostolorum Simonis et Jude."}, {"df": "770", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Petrus Aruasal et frater eius salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium recognoscimus, nos discretis viris Johanni Kiætilson et fratri eius Finuidho quandam insulam dimidiam, dictam Kyttamma, quam pater eorum nobis pro patre nostro, bone memorie, emendauit, pro xx marcis denariorum vendidisse et appropriasse, cum octo firmariis, dictis fastum, videlicet ex parte mea: domino Thoma, curato in Finnastrøm, Luca Jacobison, Nicolao Hamundason et Haraldho; ex parte eorum: Magno Helgasson, Nicolao Skrædare, Petro Olafson et Olauo Vlponis Arna(?),** proloqutore Gudhleuo Haltuatason. Jn cuius recognicionis euidenciam sigilla discretorum virorum dominj Thome, curati jn Finnastrøm, et Torkilli Helgasson petimus coapponj, quia sigilla propria non habuimus. Scriptum apud ecclesiam Finnastrøm anno Dominj mccclxviii, die omnium sanctorum."}, {"df": "771", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi per presentes, quod ego Johannes Westphal,¹* canonicus et yconomus ecclesie Aboensis, dederam et assignaueram quedam bona per me acquisita, parrochie Renthæmækj juxta Pathes² aa in tribus locis sita, cum omnibus earum attinencijs, cuidam matrone, Elene nomine, racione sui longi et fidelis seruicii michi impensi et imposterum impendendi, jta tamen, quod bona predicta post obitum ipsius ecclesie kathedrali iure cedant perpetuo possidenda. Jn cuius rei testimonium sigillum meum vna cum sigillis dominorum Dethmari, fratris mei,³ concanonici, et Rotcheri⁴ sacerdotis presentibus sunt appensa. Datum anno Dominj mccclxviij, die beati Martini episcopj et confessoris."}, {"df": "772", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "773", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Henricus, cardinalis Aboensis, redeundo de Rhomana curia moritur, in summo choro ad sinistrum latus iuxta sanctum Hemingum sepelitur anno m ccc lxviii:o."}, {"df": "774", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "775", "dating_start_year": "1369", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Albertus, Dei gracia Sueorum Gotorumque rex ac dominus terre Scanie, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium protestamur, quod nos ad instanciam venerabilis in Christo patris dominj Johannis, Dei gracia episcopi Aboensis, ex consilio et consensu consiliariorum nostrorum, omnes et singulas libertates, gracias et priuilegia, per nos uel progenitores nostros episcopo Aboensi et ecclesie sue super bonis et familiaribus suis seu officialibus jn rure constitutis alias indultas uel concessas seu indulta uel concessa, quoad omnes et singulos eorum articulos ratificamus ac eciam tenore presencium confirmamus, volentes predictos episcopum et ecclesiam eisdem libere perfrui et gaudere. Prohibemus jgitur omnibus aduocatis nostris¹ et officialibus ac aliis quibuscunque, ne quis predictos episcopum et eccleciam contra hanc nostram confirmacionem et graciam quomodolibet impediat uel molestat,² prout indignacionem nostram regiam duxerit euitandam. Datum Stocholmis anno Dominj mccc sexagesimo nono,³ quarta die Junij, nostro sub secreto."}, {"df": "776", "dating_start_year": "1369", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Arwider Gödzstafson, lagman i Österlandom, kennes mik hafua tildömpt hederlikom manne Wlpharde Tidemanzson wt aff Sona Haquonssons ærwingiom the attætigi marker swenskæ pæningæ, ther han gaff Sona Haquonsson fore eet godz ii Rösunde, hwilcket godz Iönisse Panzaræ war epter landzlagum ater tildömpt, thy at thet godzet hafde Sone honom orætlikæ aftaket swasom thet scal finnæs i mino vpno dombrewe, som then förnempde Iöniss Panzære aff mik hafuer. Thæssæ forsagdæ attætigi marker sculu Sona ærwingiæ wtgifua innæn thre wiku epter thet the brewet hört hafua, wider theræ sex marker fore min dom. Datum in Jngaa anno Domini millesimo ccc°lxix°, sabato proximo post septem fratrum, meo sub sigillo in maiorem euidenciam premissorum."}, {"df": "777", "dating_start_year": "1369", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "778", "dating_start_year": "1369", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Birgerus, diuina permissione³ archiepiscopus Vpsalensis, salutem jn Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod agentibus nobis officium visitacionis anno ab jncarnacione Dominj mccclx nono⁴ apud ecclesiam Aboensem, inter alia iura, statuta et consuetudines ipsius patrie⁵ jnuenimus et veraciter didiscimus vnam consuetudinem inter clerum et populum a tanto tempore concorditer⁶ obseruatam, quod ipsius memoria in contrarium non existat,⁷ videlicet quod collectoribus decimarum predialium, tam a parte⁸ episcopi quam ecclesie et sacerdotis, tempore colleccionis ipsarum decimarum expense necessarie⁹ cum pabulo quinque¹⁰ equorum consueuerunt a dantibus decimas ministrarj, jta quod tot parrochiani ministrarent¹¹ ipsis collectoribus expensas vnius¹² prandij, pro quot ipsi collectores sufficiunt¹³ a mane vsque ad prandium decimas mensurare, et statim prandio facto jnde recedentes apud alios decimas colligerent et eciam mensurarent, qui ipsis de cena jn expensis et pabulo necessariis prouiderent. Volentes igitur per nostras litteras huiusmodi consuetudinem tamquam racionabilem confirmare, vt¹⁴ omnis dissencionis materia in posterum excludatur, volumus et mandamus tam clericis quam laycis firmiter et districte, quatenus huiusmodi consuetudinem racionabilem et prescriptam [et] a¹⁵ nobis approbatam inuiolabiliter studeant de cetero obseruare, ac alia pacta sev conuenciones inter ipsos clericos et laycos huc vsque seruatas,¹⁶ scilicet loco oblacionum et mathbyrdh vnam karpam siliginis cumulatam in iure finnonico et decem marcas butiri in iure sueuico, ac quiktyondh sev alias decimas piscium, animalium, pellium, lini, canapis ac aliorum quorumcunque, necnon introducciones nubencium et post partum, et funeralia consueta, soluant fideliter et deuote; ac eciam ipsi clericj huiusmodi consuetis conuencionibus sint contenti, ne, si¹⁷ altera pars vel vtraque in contrarium venerit, diuinam super se¹⁸ senciat vlcionem cum pena condigna, eidem¹⁹ tanquam transgressori huiusmodi consuetudinis seu statuti per nos approbatj merito infligenda. Jn quorum euidenciam firmiorem sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum anno et loco supradictis, octauo die mensis Octobris.Vniuersis presentes litteras inspecturis Birgerus, diuina permissione archiepiscopus Vpsalensis, salutem jn Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod agentibus nobis officium vicitacionis anno ab incarnacione Domini¹ mccclx nono² apud ecclesiam Aboensem, inter alia iura, statuta et consuetudines ipsius patrie inuenimus et veraciter didiscimus³ vnam consuetudinem inter clerum et populum a tanto tempore concorditer obseruatam, quod ipsius memoria in contrarium non existit, videlicet quod collectoribus decimarum predialium, tam ex parte episcopi quam ecclesie et sacerdotis, tempore colleccionis ipsarum decimarum expense necessarie cum pabulo quinque equorum consueuerunt a dantibus decimas ministrari, ita quod tot parrochiani ministrant ipsis⁴ collectoribus expensas vnius prandij, pro quot ipsi collectores sufficiunt a mane vsque ad prandium decimas mensurare, et statim prandio facto inde recedentes apud alios decimas colligant et mensurent, qui ipsis de cena jn expensis necessariis prouidebunt. Cetervm loco oblacionum et mathbyrdh conuencionem inter ipsos clericos et laycos hucusque seruatam, s[c]ilicet vnam karp siliginis cumulatam. ac alia[s]⁵ decimas piscium, animalium, pellium, lini, canapis, humulj ac aliorum quorumcunque persoluant fideliter et deuote; volentes et mandantes⁶ firmiter et districte tam clericis quam laicis dyocesis Aboensis, quatenus consuetudines predictas, a nobis tamquam racionabiles et prescriptas approbatas, de cetero jnuiolabiliter obseruent ex parte vtriusque, ne, si altera uel vtraque pars in contrarium venerit, diuinam super se senciant⁷ vlcionem cum pena condigna, eidem tamquam transgressori huiusmodi consuetudinis sev statutj per nos approbatj merita (ͻ: -to) infligenda. Jn quorum euidenciam firmiorem sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum anno et loco supradictis, viij die mensis Octobris."}, {"df": "779", "dating_start_year": "1369", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei gracia episcopus Aboensis, omnibus et singulis Satagundiam inhabitantibus salutem in Domino sempiternam. Cum venerabilis in Christo pater dominus Birgerus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, visitacionis officium perageret apud ecclesiam Aboensem, quidam de commvnitate proposuerunt, quod ipsa commvnitas grauata esset in expensis decimarum collectoribus faciendis, vnde, ne aliqua dissensionis materia de talibus expensis et aliis obuencionibus in posterum faciendis de cetero oriretur, predictus venerabilis pater in placito generali duxit sic per suas patentes litteras faciendum: Vniuersis presentes litteras inspecturis Birgerus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, salutem (etc. Se n. 208). Quare volumus et mandamus vobis auctoritate ordinaria districcius jniungentes, quatenus huiusmodi consuetudines et statuta, ab antiquo et nunc per venerabilem in Christo patrem ac dominum, dominum Birgerum predictum, archiepiscopum Vpsalensem, approbatas et approbata, obseruare velitis illesas et illesa, si censuram ecclesiasticam volueritis euitare, per nos vobis auctoritate ordinaria infligendam vna cum penis, quas idem dominus Birgerus, Dei gracia archiepiscopus Vpsalensis, non seruantibus approbacionem consuetudinis predicte per ipsum merito duxit imponendas. Actum et datum die beati Clementis, nostro sub secreto, anno Dominj millesimo trecentesimo sexagesimo nono."}, {"df": "780", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Äyräpää", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Henricus Winandi, canonicus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod ego villam quandam dictam Tawestarma,³ parrochia Kymitto,⁴ coloniam vnam jn villa Wadhlema, prope litus⁵ et jn parrochia Virilax⁶ sitam, ac [bona?] Eskilli⁷ Liungasson, parrochia Pargasa sita, per me de⁸ bonis a Deo michi concessis per jndustriam propriam uel de patrimonio crvcifixi seu alias qualitercunque per⁹ me seu per honorabilem virum dominum Vinandum, fratrem meum, canonicum Aboensem, acquisita, libere et sponte confero et assigno ecclesie Aboensi perpetuis temporibus possidenda, transferens omne ius, dominium et proprietatem, per litteras, jnstrvmenta, scotaciones seu aliter qualitercunque in me pertinencia, jn ipsam ecclesiam Aboensem, omni juri, dominio et proprietati jn ipsis bonis renuncians ac alias donaciones et ordinaciones de ipsis bonis prius factas, tanquam minus licitas, denuncio fore jrritas, jnutiles et inanes; dans venerabili jn Christo patri ac domino meo, reuerendo domino Johanni, Dej¹⁰ [gracia] episcopo Aboensi, qui nunc est, et eius successoribus ac capitulo Aboensi auctoritatem plenariam predicta predia vendendj, permutandj, alienandj seu aliter de predictis prediis disponendj pro ipsius uel ipsorum libito voluntatis. Jn quorum euidenciam firmiorem sigilla venerabilis patris dominj Johannis, Dei gracia episcopi supradicti, et capituli Aboensis, dominorum Johannis prepositi, Petri et Johannis, concanonicorum meorum, jn quorum presencia hec acta sunt, me ipsa (ͻ: -so) jnstanter et humiliter postulante, vna cum sigillo meo presentibus sunt appensa. Actum et datum apud ecclesiam Ægræpæ anno Dominj mºcccºlxxº, feria secunda¹¹ proxima post festum purificacionis beate Marie virginis gloriose."}, {"df": "781", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Albertus, Dei gracia (etc. Se n. 186). Cum igitur predecessores nostri tali priuilegio a tanto tempore vsi sunt, quod eius memoria in contrarium non existit, nichilominus quidam, voluntatem propriam pro lege habentes, tali priuilegio in derogacionem regie maiestatis illudentes ipsum acceptare renuunt et contempnunt, Deum eciam et ecclesiam contempnentes, jdcirco nos Johannes, Dei gracia episcopus Aboensis, statuimus et ordinamus, predictum priuilegium per parrochianos in Sauilax,² sicut per Tauastos et Satagundos de cetero, obseruandum, adicientes,³ quatenus, si infra quindenam a colleccione tributj regii computandam nobis non satisfecerint de tributo nostro, reos⁴ esse decernimus in tribus marcis,⁵ nullatenus admittendos ad sacre eucharistie sacramentum,⁶ donec tam de tributo quam de emenda pro sua contumacia satisfecerint, vt tenentur. Actum et datum Viborg anno Dominj mccclxx,⁷ die beate Scolastice virginis. Jn quorum euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum."}, {"df": "782", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Genua", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratrj episcopo et dilectis filiis capitulo Aboensi salutem et apostolicam benediccionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est¹ et honestum, tam vigor equitatis quam eciam ordo exigit racionis, vt id per sollicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effectum. Eapropter, venerabilis frater et dilecti in Domino filij, capitulum, vestris iustis postulacionibus grato concurrentes assensu, omnes immunitates et libertates a predecessoribus nostris, Romanis pontificibus, siue per priuilegia aut alias indulgencias vobis et ecclesie vestre Aboensi indultus (ͻ:-tas), necnon omnes libertates et exempciones secularium exaccionum a regibus, principibus uel a christifidelibus racionabiliter vobis² et ecclesie vestre predicte concessas, sicut eas iuste et pacifice obtinetis, vobis et per vos eidem ecclesie vestre auctoritate predicta confirmamus et presentj[s] scripti patrocinio communimus. Nullj ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej [et beatorum] Petrj et Paulj, apostolorum ejus, se nouerit incursurum. Datum Janue vij³ ydus Marcij, pontificatus nostri anno octauo."}, {"df": "783", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "784", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Constantis amicitie et vere dileccionis salutacione preconcepta. An den erbaren hern und eddelen ridder hern Erenghysel. Juwer acbarcheit begere wi to wetende, dat unse here, de mester van Liflande, mit sinen gebedigern und de here, de bisschop van Darbte, mit sinen riddern und knechten, und de gemeinen stede hir binnen landes weren to dage mit den Russen to dem Nyenhus in der weke na Reminiscere, dorch genut willen des gemeinen kopmannes, und boden sik dar to aller reidlicheit und rechticheit, und boden vollenkomeliken gelik vor ungelik to donde, wor men dat irkennen konde, und eischeden der gelik wedder van den Russen gelik vor ungelik. Und hir ane so ne wolde en ere overmut ninerhande rechticheit noch redelicheit steden to donde, und scheden af mit eime unbekantliken ende, unde des so worden de vorbenom. landeschen to rade mit den steden binnen landes, dor genut willen des gemeinen kopmannes, dat se verboden hebben Russenland to sökende, und nicht mit en to kopslagende und ninerleie handelinge mit en to hebbende, noch an dem groten, noch an dem kleinen; und in de Nu nicht to segelende, bi live und bi gude. Und dat is ok geschreven an de overseschen stede. Behalwer her van juwen deneren und den juwen en segge wi nicht. Weret dat se mit en kopslageden, so bidde wi juwer acbarheit denestliken, dat gi juwe denere und de juwe dar ane berichten, dat se alsodane gut nicht to unswart ne senden, wante wor dat kumt, dar is it vorvaren gut und verwracht. Ok so is hir imme lande alrede dar over gerichtet in lif und in gut. Valete in Christo. Scripta sabbato ante dominicam cantate."}, {"df": "785", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Hennikinus Nærffwe, ciuis Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod ego et Lucia, vxor mea, curiam in qua nunc sedimus, sitam circa ecclesiam kathedralem, videlicet ad australem partem ecclesie, cum fundo dicto kaalgordh, in honorem Dei et salutem animarum nostrarum damus altari beate Katherine in ecclesia Aboensi, tali condicione, quod temporibus vite nostre cedat possessioni, et post mortem nostram cedat altari supradicto. Prebendatus vero ibidem nos, sicut ceteros qui eidem altari elemosinas dederunt, in oracionibus suis habeat commendatos. J[n] huius testimonium sigillum meum vna cum sigillo discreti viri Finke, cuius consensv hec acta sunt, presentibus est appensum. Scriptum Abo anno etc:a mcccºlxx, fferia sexta post octauam ascensionis."}, {"df": "786", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vniuersis proconsulibus, consulibus ceterisque conciuibus Rewaliensibus Steno Bændictsson, miles ac capetaneus Wiborgensis, Steffanus Vlfson et Haraldus Kasi, armigeri, salutem in omnium saluatore. Vobis ac vniuersis, ad quos presens pagina preuenerit, pateat euidenter, quod quidam Haquinus Gerekosson, de quo fiduciam magnam ac amiciciam habuimus, sicud nobis et specialiter mihi Stenoni, provt in litteris suis euidenter patet, amicabiliter scripserat, castrum Wiborghense cum pessima tradicione habuit familiaresque meos ibidem existentes enormiter captiuauit; ceterum nobis relatum est, quod dictus Haquinus Gerekosson dicit se in vera as[s]ecuracione fuisse captiuatum, quod si dicit, mentitur sicut nequam, quia jnducias tales jnter nos habuimus, quod statim post lecturam litterarum nostrarum antedicte inducie ex vtraque parte resolute fierent atque cassate, quoque probabiliter per viros fidedignos; et si contra dixit vel negauit, mentitur vt puplicus (!) proditor atque nequam, nec cuiquam bono homini potest responderi nec aliquo modo coequari. Scriptum Wiborgh feria quinta pentecosten, sub sigillis nostris tergotenus jnpositis."}, {"df": "787", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "788", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Johannes, suecus, Parisius diu rexit*; sepulchrum sancti Henrici Nousis decorauit; obiit anno Domini mccclxx:o; ad dexteram sancti Hemingi sepelitur."}, {"df": "789", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tarquinia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Urbanus episcopus, seruus seruorum Dei, dilecto filio Johannj, electo Aboensi, salutem etc. Romani pontificis, quem pastor ille celestis et episcopus animarum (etc., se n:o 763). Dudum siquidem bone memorie Johanne episcopo Aboensi …. Postmodum vero dicta ecclesia per eiusdem Johannis obitum, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, …. reseruacionis et decreti predictorum forsan ignari, te prepositum dicte ecclesie in sacerdocio constitutum in Aboensem episcopum concorditer elegerunt licet de facto tuque reseruacionis et decreti huius similiter inscius eleccioni huiusmodi illius tibi presentato decreto consensisti eciam de facto. Et demum reseruacione et decreto predictis ad tuam …. Nos igitur eleccionem predictam utpote post et contra reseruacionem et decretum predictum, ut premittitur, attemptatam et quecunque inde secuta irrita, prout erant, et inania reputantes et ad prouisionem ipsius ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos hac vice se intromittere potuit neque potest, reseruacione et decreto obsistentibus supradictis, ne longe vacacionis exponeretur incommodis paternis et solicitis studijs intendentes post deliberacionem, quam de preficiendo eidem ecclesie personam vtilem et eciam fructuosam habuimus cum fratribus nostris diligenter demum ad te litterarum sciencia, vite ac morum honestate, spiritualium prouidencia, temporalium circumspeccione et aliis multiplicium virtutum meritis apud nos fidedignorum testimonio multipliciter commendatum direximus oculos nostre mentis, quibus omnibus ac concordi dictorum capituli voluntate debita meditacione pensatis …. tuque proinde eterne retribucionis premium ac nostram et dicte sedis benediccionem et graciam vberius consequi merearis. Datum Corneti Tuscanensis diocesis ij kal. septembris pontificatus nostri anno octauo. In eodem modo dilectis filiis capitulo ecclesie Aboensis clero ciuitatis et diocesis Aboensis populo ciuitatis et diocesis Aboensis salutem etc.(mutat. mutandis.) Datum ut supra*. In eodem modo venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensi salutem etc. … Ad cumulum tue cedit etc. … vberius promererj. Datum ut supra."}, {"df": "790", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri Johanni episcopo Aboensi, salutem et apostolicam benediccionem. Sincere deuocionis affectus, quem ad nos et Romanam geris eccleciam, non indigne meretur, et (ͻ:vt) peticionibus tuis, illis presertim, quas ex deuocionis feruore prodire conspicimus, quantum cum Deo¹ possumus fauorabiliter annuamus. Hinc est, quod nos tuis deuotis supplicacionibus inclinatj, vt liceat tibj habere altare portatile cum debita reuerencia et honore, super quo in locis ad hoc congrventibus et honestis possis celebrare aut per proprium aut alium sacerdotem ydoneum missam et alia diuina officia, sine iuris alieni preiudicio, jn tua presencia facere celebrarj, fraternitati tue tenore presencium indulgemus. Nullj ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere² uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, jndignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Auinione(nsj) xvij³ kalendas Nouembris, pontificatus nostri anno octauo."}, {"df": "791", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri Johanni, episcopo Aboensi, salutem et apostolicam benediccionem. Sincere deuocionis affectus, quem ad nos et Romanam geris eccleciam, promeretur, vt votis tuis fauorabiliter¹ annuamus, illis presertim, per que, sicut pie decideras, diuinis officiis intentus existas et spiritualis salutis tibj proueniat incrementum. Hinc est, quod nos tuis deuotis precibus inclinatj, vt missam antequam illucescat dies, circa tamen diurnam lucem, cum qualitas negociorum pro tempore ingrvencium id exegerit, liceat tibi celebrare, aut per proprium aut alium sacerdotem ydoneum facere celebrari, jta quod id nec tibj nec sacerdotj taliter celebrantj ad culpam valeat imputarj, fraternitatj tue auctoritate presencium de specialj gracia indulgemus, prouiso quod parce huiusmodi concessione vtaris, quia cum in altaris officio ymmoletur Dominus noster, Dei filius, Ihesus Christus, qui candor est lucis eterne congrvit hoc non in noctis fieri tenebris, sed in luce. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, jndignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Auinione(nsi) xvij kalendas Nouembris, pontificatus nostri anno octauo."}, {"df": "792", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili fratri Johanni, episcopo Aboensi, salutem etc. Deuocionis tue sinceritas promeretur ut votis tuis, in hijs presertim, que ad tue salutem anime cedere valeant, quantum cum Deo possumus fauorabiliter annuamus. Tuis itaque supplicationibus inclinatj auctoritate tibi presencium indulgemus, ut, si forsan ad loca ecclesiastico interdicto supposita te contigerit declinare, liceat tibi in illis, clausis ianuis, excommunicatis et interdictis exclusis, non pulsatis campanis et summissa voce eciam, in familiarum tuorum domesticorum presencia missam et alia diuina officia celebrare ac in tua et eorundem familiarium presencia per proprium uel alium sacerdotem ydoneum facere celebrari, dummodo tu uel illi causam non dederitis interdicto nec id tibi uel illis contigerit specialiter interdici. Nulli ergo etc. nostre concessionis infrigere etc. Datum Auinione xvij kal. nouembris anno octauo."}, {"df": "793", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "794", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Schwerin", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "795", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "796", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ernesto de Dotzem, advocato Aboensi. Obsequiosa et amicabili salutacione in Domino. Vestra noverit honestas per presentes, nos vestras litteras nuperrime nobis missas reverenter recepisse atque intellexisse satis clare. Unde vobis presentibus reseramus, nondum aliquas litteras a civitatibus Theutonie nos recepisse, qualiter ipsi mandatum hoc tenent, quod nulli mercatores cum mercibus versus Nue seu Wyborch cum Ruthenis mercaturi debeant velificare; et utrum ipsi de Stokholmis aliquam prohibicionem servant aut non, nobis veraciter nichil constat. Sed dominus noster magister Lyvoniensis cum suis preceptoribus et dominus episcopus Tharbatensis prohibuerunt ut nulli mercatores ad portum Nue et Wyborch cum mercibus, quibus Rutheni possent confortari, de isto territorio velificare non debeant cum Ruthenis mercaturi, attamen omnes mercatores versus Abo, Stokholmas, Sweciam et Nylandiam cum suis bonis libere velificare poterint de nostro portu ad usum terrarum antedictarum. Preterea rogamus vos amicabiliter, quatenus, si aliqua nova frivola vobis manifestentur, nobis in contrarium existencia, in illis pro nobis velitis respondere, sicuti velletis, ut nomine vestro facere deberemus. Conservet vos Deus etc."}, {"df": "797", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Nos frater Wynricus, ordinis beate Marie magister generalis, maturo consilio consensuque nostrorum conpreceptorum prehabitis in vendicionis vel obligacionis quarumdam terrarum contractibus, scilicet Wiburg, Alant et Wilant (= Nulant?) cum universis et singulis suis pertinenciis, per serenissimum principem et dominum dominum Albertum, regem Swecie [et] Gotlandie ducem[que] Magnopolensem, et una nobiscum iniendis, honorabiles viros fratres nostros Siffridum Walpod, commendatorem de Danczeke, et Hinricum etc., nostros et ordinis nostri legittimos procuratores, negociorum gestores et nunccios speciales constituimus et ordinamus, eis plenam dantes auctoritatem in eisdem emendi vel obligacionem suscipiendi, loco termino prefato domino regi summam pecunie tradendi, recipiendi promissiones, convenciones, obligaciones, fideiussiones et quascunque stipulaciones, pacta, instrumenta publica et alias litteras, quascunque et quecunque alia similia condictaverint (= contractaverint), que ad ipsos contractus fuerint oportuna, etiam si mandatum exigerent speciale, et ad suscipiendum corporalem possessionem et tenutam terrarum premissarum (= predictarum) cum omnibus aliis debitis in talibus et cunswetis, promittentes ratum et firmum habere quidquid per eos in premissis nostro et ordinis nostri nomine actum fuerit tanquam constituti essemus ibidem propria in persona. In cuius rei tesimonium sigillum presentibus est appensum. Datum Margenburgi anno Domini etc."}, {"df": "798", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Amicabili et sincera in Domino salutacione premissa. Nobilitati vestre atque honestati presentibus significamus, nos percepisse, quod Andreas sartor, noster concivis, apud vos Wyborch occupatus sit et detentus. Quapropter deprecamus (!) vos per presentes, quatenus eidem Andree in suis justis et racionabilibus causis amiciciam vestram et promocionem velitis inpartiri. Si vero idem Andreas contra vos excessum commisit aliquem, ut extunc ipsi in antedicto excessu amicabiliter et graciose facere velitis, petimus per presentes. Conservet vos Deus omnipotens. Scriptum feria tercia post diem conversionis beati Pauli, nostro sub secreto."}, {"df": "799", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Vinando Vinandi, preposito ecclesie Aboensis, magistro in artibus salutem etc. Litterarum scientia, vite ac morum honestas aliaque probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno comendaris testimonio, nos inducunt ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Dudum siquidem felicis recordacionis Vrbanus pape V, predecessor noster, omnes dignitates, personatus et officia ceteraque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura, tunc apud sedem apostolicam vacancia et inantea vacatura, collacioni et disposicioni sue reseruauit ac decreuit extunc irritum et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari; ac deinde prepositura ecclesie Aboensis, quam venerabilis frater noster Johannes, episcopus Aboensis, tempore promocionis per dictum predecessorem facte de eo ad ecclesiam eandem tunc vacantem obtinebat, per huiusmodi promocionem et munus consecracionis de mandato eiusdem predecessoris apud sedem eandem, ipso predecessore viuente, impensum eidem apud sedem ipsam vacante et subsequenter, dicto predecessore, per eum de dicta prepositura non disposito, sicut Domino placuit, de hac luce subtracto, nos diuina fauente clementia ad apicem summj apostolatus assumpti, cum a nonnullis reuocaretur in dubium, an post dicti predecessoris obitum aliquis preter Romanum pontificem de dignitatibus, personatibus et officiis et alijs beneficijs eccleciasticis, per dictum predecessorem disposicioni sue reseruatis et tempore obitus ipsius predecessoris vacantibus, disponere potuisset siue posset, ad huiusmodi tollendum dubium per nostras [litteras] declarauimus huiusmodi dignitates, personatus et officia ecclesiastica, que sic reseruata tempore obitus dicti predecessoris vacabant, ut prefertur, remansisse et remanere per huiusmodi reseruacionem et decretum affecta nullumque de illis preter Romanum pontificem ea vice potuisse uel posse disponere quoquo modo, ac decreuimus irritum et inane quicquid in contrarium a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter attemptatum forsan erat tunc uel contingeret imposterum attemptarj. Attendentes igitur, quod nullus preter Romanum pontificem de dicta prepositura, que adhuc, ut prefertur, vacat, hac vice disponere potuit neque potest, reseruacione, declaracione et decreto obsistentibus supradictis, ac volentes tibj nullum, ut asseritur, beneficium ecclesiasticum obtinentj, pro quo eciam dictus episcopus asserens, te fore dilectum nepotem suum, nobis humiliter supplicauit premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, preposituram predictam, eciam si dignitas existat et curam habeat animarum, cuius fructus redditus et prouentus octuaginta florenorum auri secundum communem extimacionem valorem annuum, ut asseritur, non excedunt, sic vacantem cum omnibus iuribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illa eciam prouidemus … Datum Auinione xvj kalendas marcij anno primo. In eodem modo: Venerabilibus fratribus .. Osiliensi et .. Reualiensi episcopis ac dilecto filio .. decano ecclesie Sancti Agricolj Auinionensis salutem etc. … Datum ut supra."}, {"df": "800", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "801", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, carissimo in Christo filio regi Suecie illustri salutem etc. Cum dudum felicis recordacionis Vrbanus papa, predecessor noster, de persona venerabilis fratris nostri Johannis, episcopi Aboensis, ecclesie Aboensi tunc pastore carenti de fratrum suorum, de quorum numero tunc eramus, consilio duxerat auctoritate apostolica prouidendum preficiendo eum eidem ecclesie in episcopum et pastorem, nos ipsum Johannem episcopum suis exigentibus multiplicium virtutum meritis paterna beniuolencia prosequentes ac cupientes, quod dicta ecclesia Aboensis sub ipsius Johannis episcopi regimine in spiritualibus et temporalibus felicia suscipiet incrementa, serenitatem tuam rogamus et hortamur attente, quatenus eundem episcopum et dictam Aboensem ecclesiam, sue cure commissam, habens pro diuina et apostolice sedis ac nostra reuerencia propensius commendatos, sic ipsos tui benigni fauoris auxilio persequaris, quod idem Johannes episcopus, tuo fultus auxilio, in ipsius ecclesie regimine valeat Deo propicio prosperarj, tuque proinde felicitatis eterne premia consequaris ac nos ecclesia celsitudinem regiam condignis possumus in Domino laudabilibus merito commendare. Datum Auinione kal. aprilis potificatus nostri anno primo."}, {"df": "802", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili (1) fratri Henrico episcopo Sleswicensi, apostolice sedis nuntio, salutem etc. Dudum felicis recordacionis Vrbanus papa V, predecessor noster, ex certis causis rationabilibus ante obitum bone memorie Johannis episcopi Aboensis omnia bona mobilia ac debita et credita ipsius episcopi, quecunque, quotcunque et qualiacunque forent, cum moderatione infrascripta ordinationi et dispositioni sue duxit specialiter reseruanda ac decreuit extunc irritum et inane, si secus super hijs per quoscunque quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari. Cum autem postmodum dictus episcopus, eodem predecessore adhuc in humanis agente, viam fuerit vniuerse carnis ingressus, discretioni tue per apostolica scripta committimus et mandamus, quatenus per te uel alium seu alios omnia huiusmodi bona mobilia et(2) credita ac(3) debita prefati episcopi, quecunque, quotcunque et qualiacunque fuerint et in quibuscunque rebus consistant ac per quascunque detineantur seu debeantur personas, de et super quibus, si necesse fuerit, summarie, simpliciter et de plano ac sine strepitu et figura iudicij te informes, auctoritate nostra et apostolice camere nomine petere, exigere ac recipere cum integritate illaque fideliter conseruare et, quamprimum commode poteris, ad cameram nostram mittere non postponas, contradictores quoslibet et rebelles, cuiuscunque ordinis, status, gradus aut conditionis uel preeminencie fuerint, eciam si pontificali uel alia qualibet ecclesiastica uel mundana prefulgeant dignitate, quandocunque et quotienscunque expedierit, auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam et penas alias, de quibus tibi secundum eorum rebellionem uidebitur, appellatione postposita compescendo, jnuocato ad hoc, si opus fuerit auxilio brachij secularis, non obstantibus felicis recordationis Bonifacij pape VIII, predecessoris nostri, qua cauetur ut nullis nisi dignitate preditis aut(4) personatum obtinentibus seu(5) ecclesiarum cathedralium canonicis cause auctoritate litterarum apostolice sedis committantur et(6) ne quis extra suam ciuitatem et diocesim nisi in certis exceptis casibus et in illis vltra vnam dietam a fine sue diocesis ad iudicium euocetur seu ne iudices a sede apostolica deputati extra ciuitatem et diocesim, in quibus deputati fuerint, contra quoscunque procedere siue alij uel alijs vices suas committere aut aliquos vltra vnam dietam a fine diocesium eorundem trahere presumant et de duabus dietis in concilio generali, quam alijs constitucionibus apostolicis contrarijs quibuscunque, seu si aliquibus communiter uel diuisim a prefata sede indultum existat, quod interdici, suspendi uel excummunicari aut extra vel vltra certa loca ad iudicium euocari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi et earum personis et locis, ordinibus et nominibus proprijs mentionem. Nos enim quitandi, liberandi et absoluendi plene et libere per te uel alium seu alios omnes et singulos, a quibus bona credita et debita huiusmodi receperis, de hijs dumtaxat, que recipere te continget, tibi(7) plenam concedimus tenore presencium facultatem. Volumus autem et tibi in virtute sancte obedientie districte precipiendo mandamus, quatenus de omnibus et singulis bonis, creditis et debitis huiusmodi, per instrumentum seu instrumenta publica, etiam tuo sigillo sigillata, cameram predictam certificare procures. Tenor(8) autem dicte moderationis est: Voluit siquidem dictus predecessor et nos eciam volumus et mandamus, quod de huiusmodi bonis creditis et debitis debita ipsius episcopi pro eius necessitatibus et(9) sue Aboensis ecclesie contracta ac expense decentes et honeste funeris et emende, si alicui debeantur, et(9) pro renumeratione illorum, qui eidem episcopo viuenti seruierunt, iuxta seruicij meritum, necnon libri, res et bona, que dictus episcopus ex patrimonio uel personalibus laboribus et industria seu alias quam ex sua Aboensi ecclesia uel ex bonis ecclesiasticis acquisiuit, dum ageret in humanis, si tamen habeat heredes legitimos, per te legitime deducantur, quodque reseruacio huiusmodi ad libros, calices, cruces, uestimenta et alia ornamenta pontificalia aut iocalia ecclesiastica eidem ecclesie, antequam dictus episcopus eius preesset regimini aut per ipsum, dum viueret et preesset eidem, deputata nullatenus extendatur. Sic igitur mandatum nostrum huiusmodi exequaris, quod neque de negligencia neque de exactione indebita ualeas reprehendi. Datum Auinione nonis maij anno primo (10). Afvikelser i brefvet hänförande sig till biskop Hemmings kvarlåtenskap: 1) Gregorius etc:a Venerabili: 2) ac 3) et 4) seu 5) aut 6) ac de vna et de duabus dietis ac alijs constitutionibus apostolicis contrarijs quibuscunque eciam si de illis et totis earum tenoribus esset presentibus specialis mencio facienda seu si aliquibus communiter uel diuisim a sede apostolica sit indultum, quod interdici, suspendi uel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi mentionem. Nos enim quitandi … 7) plenam tibi 8) I marginalen är antecknadt: 'Moderacio domini Gregorij pape XI.' 9) ac 10) pontificatus nostri anno primo."}, {"df": "803", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thätta bref höra eller sea sendom wi Albrict, med Gudz nath Sweya oc Göta konunger oc Skanis landzherra, helso med Gudhi. Fore thän skuldh at sumi the män, som wi hafwum waar oc rikisins land oc huus antwardat, hafua med hardom gierningom, thet är wär, badhe klärka, riddara, swena, köpstadzmän oc bönder, oc widher nampn, allan rikesins allmogha oss owyljoghan giort, swa wijt som rikt är, thwaru a moot warom wiljä, än tho at wi höght missthänckte ärwm at tholikin ufogh skulu wara gjordh med waro withskap oc budhi, som thogh hwarte är, thet weet Gudh, än tho at wi ärwm i thy skyldughe at wi hafuum ey swa strenglika rätt ijfui them, som brutit hafua, som oss tilburdhe äpter therra manna kiärum, som fore oss kiärt hafua. Oc fore then sculd hauer en stor mistronadher warit mellom war oc rikesins godhra manna oc gazska almoghans i rikeno, oss oc rikeno til storan skadha oc fordärfwe, hwilkin skadha oc fordärfwe, wi med Gudz nathum oc rikesins godhra manna radhe forwända, rätta oc bätra wiljom med kärleek, troskap, nadhum oc med mildlek oc med allom them godhum sakum, som enom godhum oc rättom herra göra bör sins rikes älskelikum inboandes mannom, hwilke the hältz äru, lekmän älla lärde, oc latom wt af allo waro hjärta allan owilja oc misthanka, hwilkom lundom thet hälzt til komit är mellom alla Swerikis manna oc war, swa som thet aldregh timpt ware, oc thet aldregh til minnis dragha med nakra handha swik älla skadha. Oc ther til at alt jäf oc alder räddugha aflägges oc wte lykkes, som är älla warit hafwer mellom rikesins manna oc waar, tha forlatom wi oss oc läggiom wi oss med ganzske tro til rikesins radh med hwsom oc landom, som wi nu inne hafwum oc swa med them, som wi af warom kiära herra oc fadrom aterlösum älla androm lundom bekräckta kunnom, först nu Stockholms hwss oc Abohws oc Axawald i Wästergötland med thom landum oc landzskapum, som the hwss inneliggia. Item wisum wi Bo Jonsson oc rikesins radh med Wiborgh, Tawestahwss oc Borgholmahwss med then landom, som thön i liggia. Framledis lofuum wi them at antwardha all the hwss i Bleking, i Skane, i Hallandom oc i Sweriki, hwar the hälzt liggia, ther wi bekräckta kunnom, rikesins rade oc ganzsko rikeno til ennä forworing oc oss med them oc rikenu til bestandilse oc warom barnom oc arfuum, oc the oss ater besörghin oc wara hwssfru oc war barn oc arwa swa som thöm bör oc wi til them trom. Mäth thessum radhgifuarom menom wi wärdugha fädher herra Byrgher, ärkebiscop i Upsalum, oc alla andra siex lydbijskopa i Swerike oc hedherlike herra oc män herra Eringisl järlen, herra Karl af Thöfftom, herra Bendicter Philippusson, herra Erik Kiätilsson, herra Bendicter Niclisson, herra Jönis Hiärma (= Hiärne), herra Amund Jonsson, herra Erik Karlsson, riddara, Bo Jonsson, Finwid Finwidzson, Ulf Jonsson oc Lafwrendz Byornsson, swenä; hwilkom fornempdom radhgifwarom oc thera winom wi thessa forwaring görum til therra oc ganska rikesins tröst oc oss oc warom arfwum til bestandilse. Kunno nakre af thessum fornempdom rikesins radhgifwarom fran falla, tha skulu the ther äpter lifwa fulla makt hafwa andra swa manga rikesins infödda män i therra stadh taka oc wart radh swäria lata oc i samu maght som förra är sacht med them blifwa. Oc oppa the fornempdo hwss skulu the rikes radh foghata, inlänzka män, sättia med waro radhe som oss ok them synis nytsama wara. Item wm folck ok wm kost ok wm all annor thing, som oss oc rikeno makt a ligger, lofuum wi widher sannynd ok godha tro med godhum wilja oc rätte foract at halda skulä äpter fornempnda rikesins radz radhe, oc ther aldregh af ganga hwarahanda ärandom thet hälzt ära, som ther til äru fallen, at rikis radh med wita skal. Lofuum oc framledis widh wara sannind oc godha tro at the inrikis infödde män, hwilke the hälzt äru, thär fornempnda rikesins radh til thenna husanna sättia til foghata oc til ämbitzmän, them skulum wi med rättom troskap oc kierlek oc utan alt arght i allom therra rät styrkia oc hwarghin med wtlänzkom älla inlänzkom i nakre mato hindra, qwälja älla skadha. Item the, som godz hafwa i rikeno i Swerike oc besitne ära i Norighe älla i Danmarck, skulu therra godz nywta mädhan the oss oc rikeno i Swerike plightogha thiäniste göra wtan the ware älla rikesins fianda warda swa frampt än ware Swerikis män nyuta then sama rättin i Norighe oc Danmarck. Datum in claustro fratrum minorum Stockholm anno Domini m°ccc°lxx primo, in vigilia b:ti Laurentii archidiaconi et martyris, sub secreto nostro."}, {"df": "804", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Albertus, Dei gracia Sweorum Gotorumque rex ac dominus terre Scanie, reuerendo in Christo patri ac domino Johanni, episcopo Aboensi nobis dilecto, salutem in Domino et fauorem. Quamuis illustris princeps ac dominus rex Magnus, antecessor noster et auunculus karissimus, ecclesiam parrochialem in¹ Borgha, vestre dyocesis, religiosis viris domino abbati ac conuentuj in Pades canonice regendam ex gracia speciali pie concessit, nos vero, in remedium anime nostre et pure propter Deum, huiusmodi graciam, ad ampliandum diuinum cultum ita racionabiliter factam, ad tempus vite nostre confirmamus in hiis scriptis, paternitatem vestram instancius deprecantes, quatenus eidem abbati et conuentuj de prefata ecclecia munus collacionis dignetur impendere ve[l]² mittere in corporalem possessionem eosdem, cum gracia ipsos³ in hac parte nichil intendimus variare. Valeat vestra paternitas diu sana. Datum Sthocholmis anno Dominj mccclxxjº, in festo⁴ sancti Laurencij martiris, nostro sub sigillo presentibus apposito impendenti."}, {"df": "805", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Albertus, Dei gracia Sweuorum Gothorumque rex ac dominus terre Schanie, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quamuis illustris pirnceps ac dominus rex Magnus, antecessor noster et auunculus karissimus,¹ piscaturam dictam² Helsingha, in Nylandia sitam, religiosis viris domino abbati et conuentui Pades ex gracia speciali pie concessit, nos vero, in remedium anime nostre et pure propter Deum, huiusmodi³ piscaturam et graciam, ad ampliandum diuinum cultum ita racionabiliter factam, ad tempus vite nostre confirmamus in hiis scriptis, mandantes insuper sub obtentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis prefectorum nostrorum, officialium eorundem seu quiuis⁴ alter, cuiuscunque condicionis aut status existat, viros prenominatos seu eorundem seruitores in huiusmodi piscatura contra hanc nostram graciam aliqualiter impediat uel offendat, prout indignacionem nostram regiam duxerit euitandam. Jn euidens testimonium⁵ omnium premissorum sigillum nostrum presentibus duximus appendendum. Datum anno Dominj mccclxxj,⁶ in festo beati Laurencij martiris."}, {"df": "806", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bjärnå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Johannes, miseracione diuina episcopus Aboensis, salutem et veritati testimonium perhibere. Per presente[s] publice protestamur, nos olim, cum adhuc in gradu canonicatus essemus constituti, interfuisse, vidisse et audisse, quod et quando circumspecti viri, dominus Ericus Karlsson videlicet et Suno Haquonsson, veri et legittimi exsecutores testamenti domini Nicolai Thwrsson militis, presentabant dominum Esbernum Petri coram venerabili in Christo patre, domino Hæmingo, predecessore nostro, ad altare sancti Sigfridi necnon ad omnia bona et predia ipsi altari deputata et donata, predium Loppala videlicet in Bærnæ, Anungis circa Abo et quedam bona in Reeswm dicta Aru, ad quorum domini Erici militis et Sunonis presentacionem predictus reuerendus in Christo pater, dominus Hæmingus, ad hac (ͻ: hoc) rogatus specialiter, supradicto domino Esberno, sic rite et legittime presentato, idem altare sancti Sigfridi in ecclesia Aboensi cum bonis supradictis canonice conferebat; quam quidem collacionem, sic rite et canonice factam, auctoritate ordinaria per presentes approbamus. Datum apud ecclesiam Bærnæ anno Dominj mºcccºlxx primo, ipso die beati Thomæ apostoli, sub sigillo nostro presentibus impendenti."}, {"df": "807", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "808", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Rudhgero Olrici [de] Essendia, canonico Aboensi, salutem etc:a. Laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedignorum commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Dudum siquidem felicis recordacionis Vrbanus papa quintus, predecessor noster, omnes canonicatus et prebendas ceteraque beneficia ecclesiastica quorumcunque curialium, qui, cum Romana curia per dictum predecessorem de loco ad locum transferretur, dum curiam sequerentur eandem, vel in loco, unde recederet ipsa curia, remanerent infirmi quosque in dicto loco uel alio, quantumcunque locus ipse ab ipsa curia esset remotus, rebus eximi contingeret ab humanis, per obitum huiusmodi imposterum uacantia collationi et dispositioni sue reseruauit, decernens extunc irritum et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari, et deinde canonicatu et prebenda ecclesie Aboensis, quos quondam Olauus Jacobi, canonicus ipsius ecclesie, dum viueret, obtinebat, per ipsius Olaui obitum, qui curialis existens et curiam ipsam, dum de Vrbe ad Viterbium per dictum predecessorem transferretur, sequens in loco de Corneto Tuscanensis diocesis, dicto predecessore uiuente, diem clausit extremum, uacantibus, dictoque predecessore, per eum de dictis canonicatu et prebenda non disposito, prout Domino placuit, sublato de medio, nos diuina fauente clementia ad apicem summi apostolatus assumpti, cum a nonnullis reuocaretur in dubium, an post dicti predecessoris obitum aliquis preter Romanum pontificem de canonicatibus et prebendis ac alijs beneficijs ecclesiasticis per dictum predecessorem dispositioni sue reseruatis, que tempore sui obitus uacabant disponere potuisset siue posset, ad huiusmodi tollendum dubium per nostras litteras declarauimus huiusmodi canonicatus et prebendas ac beneficia, que sic reseruata tempore obitus dicti predecessoris uacabant, ut prefertur, remansisse ac remanere per huiusmodi dicti predecessoris reseruationem et decretum affecta nullumque de illis preter Romanum pontificem potuisse uel posse disponere quoquomodo, ac decreuimus irritum et inane quicquid in contrarium a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter attemptatum forsan erit tunc uel contingeret imposterum attemptari. Cum itaque dicti canonicatus et prebenda ad huc, ut prefertur, uacare noscantur, nullusque preter Romanum pontificem (ac) de eis disponere potuerit neque possit, reseruatione, declaratione et decreto obsistentibus supradictis, nos, uolentes tibi premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, canonicatum et prebendam predictos sic vacantes cum plenitudine iuris canonici ac omnibus juribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illis eciam prouidemus … non obstantibus … , quod canonicatum et prebendam ac scolastriam Osiliensis, cuius quidem scolatrie (!) fructus redditus et prouentus quatuor marcharum argenti ualorem annum (!), ut asseris, non excedunt, obtines et quod tibi alias de canonicatu cum reseruatione prebende Tarbatensis ecclesiarum inibi uacantis uel uacature per nostras litteras duximus prouidendum. Volumus autem quod quamprimum uigore presentium canonicatus et prebende ecclesie Aboensis predictorum possessionem fueris pacificam assecutus, prefate littere per quas tibi de canonicatu cum reseruatione prebende prouidimus, ut prefertur, et processus habiti per easdem et quecunque inde secuta sint cassa et irrita et nullius roboris uel momenti … Datum Auinione XV kalendas februarij anno secundo. In eodem modo: Venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi et episcopo Reualiensi ac dilecto filio decano ecclesie sancti Agricoli Auinionensis … Datum ut supra."}, {"df": "809", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis ac singulis, quorum jnterest seu jnteresse contigerit presens scriptum, nos Boecius Ionsson dapifer, officialis generalis illustris dominj regis ac regni Suecie, necnon Ernestus de Dotzen famulus, aduocatus castri Aboensis, salutem jn Domino perhennalem. Constare volumus vobis omnibus presentibus et futuris, quod nos ambo discretis viris hiis tot et quibus, quos huc domini proconsules consulesque Reualie versus Abo vel alibi hic in Osterlandiam transmiserint gracia colloquendi et placitandi nobiscum, plenam securitatem et firmum conductum per presentes dederamus ac damus veniendi libere ad nos, standi, morandi, placitandi et libere a nobis ad propria recedendi pro nobis ac nostris et pro omnibus aliis quemcunque agere vel dimittere causa nostri volentibus in premissis, fraude et dolo postpositis vniuersis. Jn cujus nostre assecuracionis et conductus testimonium siggilla nostra presentibus duximus ac facimus apponenda. Scriptum ac datum super castro Aboensi sub anno Domini m°ccc°lxxij°, feria quarta proxima ante dominicam, in qua cantatur officium Letare."}, {"df": "810", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Johannes miseracione diuina episcopus Aboensis salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes nos ex consensu et beneplacito capituli nostri exhibitori presencium Benedicto Guduastason et suis heredibus de prediis nostris ad aquilonarem partem curie nostre in Kumo viciniorem coloniam per predictum Benedictum de noualibus partim iam excultam et in posterum per amplius excolendam suis certis limitibus distinctam, videlicet a superiori parte limites supradicte curie excludentes quartam partem indaginis, wlgariter dicte lunder, ab inferiori vero medium cuiusdam riuuli dicti Kiruisoya, perpetuis temporibus, nisi aliquid tale euenerit, propter quod merito debeat aut debeant remoueri, taliter dimisisse, videlicet quod idem Benedictus aut sui heredes singulis annis in festo sancti Bartholomei ad vltimum quatuor talenta butiri nobis exsoluere ac ad requisicionem prouisoris curie nostre Kyula, qui pronunc est vel pro tempore fuerit, laboricia et obsequia debita, prout alii coloni nostri in Kumo facere consweuerunt, teneatur et teneantur exhibere. Datum apud ecclesiam Kumo in die beatorum Tiburcij et Valeriani anno Domini millesimo ccc°lxx secundo, sub sigillo nostro vna cum sigillo capituli presentibus inpendenti."}, {"df": "811", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Kiætil Olafson, vndilagman Aruidh Gostafsons j Finlande, kænnis mik haffua tildompth thenna brefforare, Finwidhe Kætilson, halff Kyttamma øø, ther (ͻ: then) Ionis aff Aruesala orættelika honum aff took, som han met skalom fangit haffde, ok ather alla arswextena, som han misth haffuer, ok vth xl mark til triskiptis aff them for:da Jonisse for wældith; forbiudher iak for:da Jonisse ok hwariom a[n]dhrom thet godz epther mer hindra ællæ quælia, wid sina lx mark for myn dom. Scriptum Abo anno Dominj mccclxxij, jn presencia nobilis viri Boecij Joansson, sabbato proximo post translacionem sancti Henrici, meo sub sigillo dorso infixo."}, {"df": "812", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Thome Nicolai, rectori parrochiali ecclesie de Finnastorem (= –ström) Aboensis diocesis salutem etc:a. Laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Nuper siquidem dilecto filio Nicolao, nato quondam Johannis Niclissan (!) de Swerzthorp, canonico Lincopensi, de canonicatu et prebenda ecclesie Lincopensis tunc certo modo vacantibus per nostras litteras duximus prouidendum. Cum itaque propterea, quam primum idem Nicolaus dictos canonicatum et prebendam fuerit pacifice assecutus, alij canonicatus et prebenda ipsius ecclesie, quos idem Nicolaus tunc temporis obtinebat, prout adhuc obtinet, vacare sperentur, nos volentes tibi in presbiteratus ordine constitutus, qui, ut asseritur, in jure canonico scolaris existis, premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem dictos alios canonicatum et prebendam, quorum fructus, redditus et prouentus viginti quatuor florenorum auri secundum communem extimationem valorem annuum, ut asseritur, non excedunt, cum illos premisso vel alias quouismodo preterquam per ipsius Nicolai obitum vacare contigerit, conferendos tibi cum plenitudine iuris canonici ac omnibus iuribus et pertinencijs suis donationi apostolice reseruamus … non obstantibus … quod parrochialem ecclesiam de Finnastorem (!) Aboensis diocesis, cuius fructus, redditus et prouentus decem octo florenorum auri secundum communem extimacionem valorem annuum, ut asseris, non excedunt, nosceris obtinere … Datum Auinione V nonas julij anno secundo. In eodem modo venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensis et dilectis filijs .. preposito Arosiensis ac decano .. sancti Agricoli Auinionensis ecclesiarum … Datum ut supra."}, {"df": "813", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "814", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Tocius complacencie amica et sincera salutacione precurrente. Nouerit vestra dilectio, quod Boecius Jonssøne, capitaneus de Osterlande, nobis quandam asscripsit litteram, inter alia clausulam istam continentem: Gy schollen weten, dat vnse denere ok vnsen rechten serøuer anspreken to Dantzik vnde brochten ene mit rechte in de hechte. Vnde de wile se toghen na breuen vnde na bewisinghe, de se dar vp hadden, de wile nemen se børghen vor den serøuer; vnde do vnse denere wedder quemen mit der bewisinghe, do hadden se ene vns alrede van der hand ghebrocht ane rede vnde ane recht. Dar en kan vns ok nen lyk vmme schen. Dar vmme latet ju dit ok witlik wesen vnde warnet juwe borghere dar vore, dat se sik mit den van Dantzik nicht beweren. Beworen sy sik mit en vnde schude en schade dar af, dat schude sunder vnsen willen, wante wi anders nicht mit ju weten dan al ghud. God si ewichliken mit ju. Hec ille. Vnde, dilecti amici, si prudencie vestre videatur expedire hoc, quod dicto Boecio facere tenemini, eidem, si et in quantum ita sit, facere curetis ad euitandum incommoda et invtiles vexaciones. Conseruet vos omnipotens feliciter et longeue. Datum jn vigilia sancti Andree apostoli, nostro sub secreto. Consules ciuitatis Lubicensis."}, {"df": "815", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Johannes, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem jn Domino sempiternam. Notum facimus per presentes, quod nos sub anno Dominj mccclxxiij, circa festum purificacionis Marie, prouinciam Nylandie in visitacionis officio transeuntes, intelleximus magnam fore difformitatem in diuersis parrochiis super et pro maskwt, minoribus decimis ac aliis exhibicionibus ecclesiasticis exhibendis, que in diuersis parrochiis terre Nylandensis inequaliter et difformiter hactenus suluebantur, vnde non modicus error, clamor et contencio inter clerum et populum terre Nylandensis in graue animarum periculum foueban[tur]. Nos igitur, vt tenemur, huiusmodi clamoribus, contencionibus et erroribus viam percludere (ͻ: preclu-) cupientes, conuocatis ad Kariis clero et populo Nylandensi ad persenciam nostram necnon nobilis viri Hennichinj Dume, protunc (ͻ: -nunc) aduocati castri Viborgensis, ex commvni vtrarumque partium consensu voluntario statuimus ac ordinacione in perpetuum valitura declaramus, quod maskuth secundum litteras predecessorum nostrorum super hoc confectas, quarum tenores sunt subscripti,* in debitis et conswetis terminis sub pena trium marcharum integraliter exsoluatur; cum pauperibus vero, qui tali modo soluere maskuth suum non sufficiunt, ad iudicium bonorum virorum curatus graciose agat, prout eorum insufficiencia requirit et paupertas. Mayores decime exhibeantur sicut prius est seruatum; minores vero decime, quocunque nomine censeantur, nullis penitus exclusis, prout eciam in littera venerabilis patris et dominj, dominj Birgeri, archiepiscopi Vpsalensis, lucidius exprimitur, deuote et integraliter exsoluantur Preterea diffinitum fuit, quod de sagenis singulis caudam, dictam kalff, habentibus detur curato vna pars, dicta maskuth, cum pisce qui capitur meliore. De aliis vero piscibus, quocunque modo Deo largiente capiuntur, et foca decime soluantur integrales; et similiter de esperiolis, auibus, aliisque bestiis siluestribus quibuscunque. Jtem concordatum et statutum fuit, quod viri, dicti malamæn, habentes proprias domos et suppellectilia, dicta boskap, modicum tamen uel nihil seminantes, beniuole soluant loco maskwt v solidos sweuos curato, ecclesie j solidum et tantum campanario. Alii vero malamæn non habentes domos proprias, sed cum aliis habitantes, soluant curato vnam oram sweuam, ecclesie iiij:or denarios sweuos et tantum campanario. Mercenarius soluat curato vnum solidum sweuum; mercenaria quoque soluat sex denarios. Jtem husquinna soluat curato vnum solidum et ij denarios campanario. Omnes et singule alie obuenciones deuote et integraliter exhibeantur, prout clare docent tenores infrascripti,* quorum quidem originalia in ecclesia cathedrali sub saluis sigillis reposita conseruantur. Jn quarum ordinacionum et diffinicionum maiorem euidenciam sigillum nostrum vna cum sigillis circumspectorum virorum, videlicet Hennichini Dvme predicti, Nicholai Pedersson, Simonis Jonsson, prout exactoris regii in Nylandia, Andree Swensson, cum sigillo terre Nylandensis est appensum. Datum et actum apud ecclesiam Kariis eodem anno, xvij die mensis Februarii, apposito tamen sigillo terre quarta die post datam apud ecclesiam Tenalie in commvni placito."}, {"df": "816", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Dethmarus, curatus in Berna, et Iacobus Diækn salutem in Domino sempiternam. Per presentes notum facimus, quod honorabilis vir dominus Vinichinus, bone memorie, condam canonicus Aboensis, adhuc in humanis constitutus dedit et ad ratihabicionem fratris suj, domini Henricj, eciam eiusdem ecclesie Aboensis condam canonicj, titulo vere donacionis assignauit ecclesie Aboensi predicte jnfrascripta bona cum omnibus adiacenciis, nullis exclusis, videlicet bona dicta Trvlzhuwt, sita in parrochia Thenala, necnon bona dicta Brvsaby et Myøsunda in parrochia Kymitto, perpetuis temporibus possidenda, transferens plenum ius possessorum ac proprietatis dominium, quod idem dominus Vinichinus ratihabicionem fratris sui predictj in dictis bonis dinoscebatur habere, in prefatam ecclesiam Aboensem. Nos igitur de salute animarum nostrarum pie eciam cogitantes predictas donacionem et ratihabicionem, sic rite factas, per presentes innouamus ac eciam confirmamus, talj tamen condicione, quod ego Detmarus predictus vtar predictis bonis ad vitam meam sub annuo censu exhibendo ecclesie Aboensi. Verum post dies meos de prefatis bonis, sicut sibi placet, disponet ecclesia kathedralis; eciam si que per industriam meam in augmentum predictis bonis adiecta fuerint, omnia talia volo vt ad ecclesiam memoratam diuoluantur. Jn quorum omnium euidenciam sigillum meum vna cum sigillo ciuitatis Aboensis ad peticionem predictj Iacobj, proprium sigillum non habentis, presentibus est appensum. Datum et actum anno Dominj 1343º* (ͻ: 1383?), xxi die mensis Febrvarij."}, {"df": "817", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom mannom thetta breff høræ eller see sendher Lafrindz Ylteanen¹ aff Thøuesalwm ødmyukalika helso met warom herræ. Jach kenness thet met thenna vpnæ breffwe mik skælikom manne, Lafrindze Westfall,² byamanne j Abo, alt thet godzet j Hirwisalo, som jach fik med skypte aff Andrise Mukonen, swasom en rættan fiærdungh aff hans godze ther sama stadz, met aker och engh, skoghom, fiskewatnom ok allom tillaghom, næær by och fiærre, ænghom vndhan taknom, met tolff afasthom, s[wasom] Andris Mukonen, Olaf Staffanson af Heynis, Lafrindz Widikobj,³ Olaf Niclesson af Silelom, Gudwaster aff Peymarum,⁴ Lafridz⁵ borgamestare, Tidheca⁶ gulsmed, Harteka Flees (ͻ: Fleeg), Hinza Knapper, Azwr Niclisson Iakober Kusto, Hindza aff Halztelax ok, xiij:us, Iakober Korke,⁷ forskælamæn, swa som lanzlag tilseghiæ, fore fult wærdh, huilket wærdh mik wæl aathnøghe, sanelika och wissalika salt haffua thom samw fornempde Lafrinze Vestfaal och hans arfwm till æwinnelikæ ægho, mik eller mynom arffwom aldre optare hær epther nokon tilgang haffwa till thet fornempde godz. Till vithnisbyrdh ok thetta køøp see stadhugare och wissare, tha bedhes jak godha och skælika mannæ jncigle, Hartika Flegh, Lafrinzæ borghamestare, Kætils Olafson ok Andris Garpp, met stadzens jncigle j Abo hær fore henghiæ, metan iak egh⁸ sielffuer jncigle haffuer. Datum et actum loco vt supra anno Dominj millesimo cccºlxxº tercio,⁹ feria secunda jnfra octauas corporis Christi."}, {"df": "818", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "819", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis Johannes, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Quia honorabilis vir dominus Detmarus, canonicus noster Aboensis, nobis multociens se paratum exhibuit ad faciendum compotum de et super rebus singulis, nullis penitus exceptis, quas pretextu yconomie ecclesie nostre habuit inter manus, nos probitatem suam attendentes et consciencie sanitatem, de quibus indubitanter confidimus, predictum dominum Detmarum ab aliqua computacione in posterum facienda ex hiis duobus annis iam proxime preteritis ex parte predicte* yconomie cum consensu capituli nostri per presentes absoluimus et habere volumus omnimode supportatum; jndulgentes ei nichilominus, vt curia Thakalax, parrochia Wemo, vtatur diebus suis ad fabricam pertinente(m), prouiso vt bona sua in Nuyala, per industriam suam sine intuitu ecclesie acquisita, cedant post eius mortem ecclesie kathedrali. Jn quorum concessionis sev absolucionis eudenciam sigillum nostrum et capituli presentibus sunt appensa. Datum Abo et actum in capitulo nostro anno Dominj mºcccºlxxº tercio, jn profesto natiuitatis beate virginis."}, {"df": "820", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis seu audituris ego Benedictus Galne et Olauus Benedictusson salutem in Domino sempiternam. Quia labilis est humana memoria, fide(m) dignorum testimoniorum (ͻ:-niis) litterarum series solet lucide roborari. Recognoscimus per presentes litteras, nos viro discreto Olauo Jønisson predium quoddam dictum Kwmirona, situm in Pøharantha parrochie Wirmo, [cum] agris, pratis, siluis, piscariis et omnibus sibi attinenciis, cum prato in Rithia, jnffra sepes et extra sepes, sibi et suis heredibus pro centum marcis, jta quod j lestum siliginis pro quindecim marcis sit soluendum, racionabiliter vendidisse jure perpetuo sine contradiccione qualibet penitus possidendum, presentibus viris fidedignis, videlicet vjj skøtningamen: primo Larens de Tarwas, Henric de Lankis, Paual de Halso, Tocche de Rawkas, Andris de Sakos, Olauus de Wlu, Steffan de Kominworj, Haquon Røffware, Ylempæ de Methos, Eric de Raymalum, Yhandes de Pøhæranta, Andris de Wlu, Jnge de Ormitto, Peder Wellinger. Et [ne] hujusmodi vendicio quoquo modo presente sedula impediri (ͻ:-diatur), sigilla discretorum virorum, scilicet Jønis Andrisson, Joniss Hintzikasson et Benedicti Galne, presentibus duximus apponenda. Scriptum iuxta ecclesiam Virmo anno Dominj mccclxxiijº etc:a."}, {"df": "821", "dating_start_year": "1373", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1373. Item Bo Jonssone iz gheledet self l. (= 50:de?) bit to paschen … (det följande otydligt, men synes angå hans tjänare). – Ernst van Dotzen iz gheledet mit zinen denneren bitt to paschen …"}, {"df": "822", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Obsequiosa in Domino salute premissa. Witin thæt, kære herre ærkebiskop Birgher, at jak hafuer talat ok sport biskopin af Finlande, klærka ok lekmæn med honum vm the twa kirkier ther j talin vppa, huilka alle mæn sighia at ærkebiskop Hæmminger ok biskop Hæmming af Abo the haftho sik sua forlikat vm them j thera lifdagha met storom skælom, at the skulde ligia vnder Abo biskops døme; ther later ok thænne biskopin idher wmbidhia at j ænkte thet fore honum quælin ælla hindrin, som hans forfædher fore honum radhit hafua; oc sænder jak idher ena vtscript af landamæromen j hwat mato the wurdho tha stadhgath som mik ær bewist. Jtem kan jak ængom lundom formogha at koma til idher noor jnnan Butnin som j mik scriffuin, thy at jak nw genast far til Viborgh a mote rytzomen at dæghthinga met them, som j wæl wittin at fridh wtgar nw vm pingitzdagha mællom rikit jnnan Swerike ok them.* Jtem thakkar jak idher kærlika fore thet kornit j mik wntin, ok wil jak thet met idher gerna forskulda j allo godho; jtem vm falka, som j mik til screfwin, sua wet thet Gudh jak aldrigh fik falk ælla foghl. Sua kom jak til Østerlanda; the ther falla, them taker Ærinst alla saman j syno føghati. Gerna wil jak min budh wte hafua vm jak kan nokra falka faa, at jak matte thøm idher skipa. Hwat jak forma at gøra, ther idher lyoft ær, wil jak ængom lundom lata. Jtem nær mit budh Jngimar Diekn til idher komber, tha biræter han idher nokot thet hemelikt ær a mina wæghna. Gudh wari met idher ewinnelika. Scriptum Abo feria tercia dierum rogacionis. Per vestrum Bo Jonson, amicum pro toto posse. Limites inter archiepiscopatum Vpsalensem et episcopatum Aboensem in Norrabotn: Kakama attinet terre Hælsingie et Lem (= Kem?) attinet episcopatui Aboensi, et subsequenter Yioki, Vlaioki, Sikaioki et Pataioki, isti limites seruati fuerant a centum annis et vltra iuxta assercionem seniorum habitancium in Norrabotn, Vlfsby, Kumo et Birkala, quod suis juramentis probare sunt parati. Thætta berette mik biskopin, klærkane met honum ok godhe gamble lekmæn, som met hofthe warit, tha thæsse sæmpyan giordhis."}, {"df": "823", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tövsala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla men thettæ breff höræ ellæ se helsar jak, Margit, ok Disæ min söster æværdelicca met Gudi. Thet se allom mannom viterlict thesso breve nærvarande at jak, Margit, ok min söster hafvm skipt met skælicom manne Andersse Garp vart godz, som vi ii Viaraby attom, ther vi epter vara moder ærfdhom met jaa ok samthickio Andersse ok Olave, vare fadherbröder, sva ok adra flera skyldasta manna, fore halfdelin aff thy goze, som han fik aff Bendicte Galnæ ii Lemposaby, met allom tillagom, engo vndanthacnom, ther thöm sama gozom aff alder hawer tillhört a bada sydor, nær ok fiærin, innan gardz ok vtan. Ok fore thy afhender jak, Margit, ok min söster thet goz ii Viaraby os ok varom arvom ok tilvendom thet Andersse förscrefna ok hans arvom til æværdelicæ ægo met atta fastom ok niundæ forskælamanne, sva som æro: Thomas Anderssæsson, Pæter Ararikkosson, Olaver Jaopson ii Lövpö, Laur. Martensson, Olaver ii Varpesalö, Jönis Antasson, Laur. Bastamalasson ok Pæter Bærtason; forskælaman, Gudmar Gudmarsson. Scriptum Tövesalo anno Domini m°ccc°lxx° quarto, die apostolorum Petri et Pauli. Till vitnisbördh biddiom vi goda men om thera insiglen, herra Nicles ii Tövesalo ok Bendict Galnæ, ok the æro her fore saat."}, {"df": "824", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eknön", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "825", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis omnes et singulj terram Satagundie inhabitantes salutem in Domino. Noueritis, quod nos anno Dominj mccclxx quarto,¹ xvj² die mensis Julij, apud ecclesiam Kumo in publice placito congregatj, requisiti fuimus per reuerendum in Christo patrem, dominum Johannem, diuina miseracione episcopum Aboensem, super capellis Kem et Joki, videlicet an dicte capelle infra limites archiepiscopatus Vpsalensis uel pocius infra limites Aboensis dyocesis in Norrabothn³ sese contingentes site existerent⁴ et fundate. Nos vero huiusmodi inquisicioni iuxta consciencias nostras satisfacere cupientes, ostendimus, sicut et iuramentis nostris probare volumus requisiti, quod dicte capelle Kem et Joky cum villis et annexis infra limites certos Aboensis dyocesis sunt constructe et tanto tempore subiecte erant regimini ecclesie Aboensis, quod de contrario hominum memoria non existit, sic quod ipsa ecclesia Aboensis in prefatis capellis libera et pacifica possessione fungebatur vsque modo. De et super quibus omnibus premissis non solum nos per experienciam, verum eciam per legittima patrum nostrorum documenta recepimus plenam fidem. Datum sub sigillo commvnitatis nostre supradicte, anno, die et loco suprascriptis, presentibus clericis et laycis fidedignis.⁵"}, {"df": "826", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis tota commvnitas terre Satagundie salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod nos anno Domini mccclxx quarto,¹ xvj die mensis Julij, apud ecclesiam Kumo generaliter congregati et ibidem per venerabilem patrem in Christo, dominum Johannem, diuina miseracione episcopum Aboensem, requisiti super limitibus inter archiepiscopatum Vpsalensem et episcopatum Aboensem in Norrabuthn² ab antiquo seruatis et in futurum obseruandis, notum fecimus et probare volumus iuramentis nostris, cum et quociens requisiti super hoc fuerimus, quod limites in Norrabotn² in modum qui sequitur sunt seruati, videlicet quod Kakama attinet archiepiscopatui Vpsalensi, et Kem³ attinet episcopatui Aboensi et subsequenter Yioki, Vlajoki, Sikajoki et Patsjoki; et predicti limites inter archiepiscopatum Vpsalensem predictum et episcopatum Aboensem tanto tempore vsque in hunc diem sunt seruati, quod de contrario hominum memoria non existit, prout non solum habemus per experienciam, vervm eciam de hiis fidem recepimus per legittima parentum nostrorum documenta. Jn quorum omnium euidenciam sigillum commvnitatis nostre presentibus est appensum. Datum et actum die, anno et loco supradictis, presentibus clericis et laicis fidedignis."}, {"df": "827", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Nos Johannes, miseracione diuina episcopus Aboensis, et capitulum ibidem notum facimus omnibus et singulis quorum interest seu interesse poterit in futurum, quod propter homi[ci]dium quoddam per Iohannem Kølnæræ, ciuem Aboensem, jn Iohannem, cognominatum quondam Lodewikskumpan, suadente dyabolo perpetratum inimicicie capitales inter consanguineos ipsius Iohannis occisi et dictum Iohannem Kelnæræ multis temporibus perdurabant, que tandem, intercedentibus bonis hominibus pacis vnitatem zelantibus, summo medi[a]tore cooperante sopite fuerant jn hunc modum, quod predictus Johannes Kelneræ vnum altare cum singulis ornamentis sibi debitis constitueret in ecclesia cathedrali, in quo due misse jn honorem Dei et animarum defunctorum salutem* singulis celebrarentur ebdomadis perpetuo duratura (ͻ: -re), quod sponte subiens, quamuis sibi satis onerosum, duas col[o]nias, quarum vna sita est prope castrvm Aboense, dicta Ascasæ, et altera** in Lundis, obtulit ipsi altari in perpetuum subiciendas, vt ex fructibus jnde prouenientibus possent petita superius omnia consummari. Sed quia consanquineis antedictis Iohannis antedicti defuncti videbatur hoc posse futuris temporibus euacuari propter pericula casualia, ecclesia cathedralis ipsas colonias acceptauit tali condicione, vt yconomus eiusdem ecclesie, qui pronunc est aut pro tempore fuerit, ipsum altare cum suis ornamentis fundat et construat, et sic deinceps sacerdoti missas in ipso celebranti et curam ipsius gerenti, sicut expressum est supra, x mark aut iɉ marcas puri [argenti?] annuatim exponat, et cum hoc qualibet die, qua sepedictus Iohannes defu[n]ctus de medio sublatus fuit, scilicet in profesto purificacionis beate virginis Marie, ɉ mark exsoluat, pro missis in commemoracione ipsius distribuendam*** curato altaris beate virginis gloriose. Datum Abo anno Dominj mccclxxiiij, die beati Olauj martiris, nostris sub sigillis et ciuitatis Aboensis."}, {"df": "828", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, diuina miseracione episcopus Aboensis, reuerendis viris dominis preposito ceterisque ecclesiarum curatis per Norrabuthn constitutis sinceram in Domino caritatem et mandatis nostris salubribus salubriter obedire. Quia quidem dominus Andreas Dacus, clericus nostre Aboensis dyocesis, in via honestatis et prvdencie non recte progrediens, sed cum inpiis in circuitu ambulans ad mala conuertit pedes suos, qui inicio sapiencie timore Dej postposito, nostram presenciam tamquam filius perdicionis minime reuerens, dampnande fornicacionis crimen commisit, in quo quidem crimine detestabilj solus cum sola eo tempore, quo coniuges Deum timentes a licitis eciam contactibus abstinere solent, a nostris familiaribus est repertus, nec ipse penitencia ductus ad petendam veniam animum non conuertit, ymo, more Cayn, facta sua dissimulans et tanquam stultus spernens disciplinam patris sui, ad remota fugam dedit, sed nec istis idem dominus Andreas contentus maliciis, ymo peccata peccatis accumulans et in profundum malorum descendens, se de kapellis Kem et Joky, nostre iurisdiccioni subiectis, absque nostro mandato temere intromisit petendo [et] sacrilege spoliando ea, que nobis et curato in Pedersøræ ibidem debentur annis singulis loco decimarum, nos contra tam nepharium inobediencie filium, sacrilegum, fornicatorem notorium, sueque salutis immemorem, ecclesiastice vlcionis gladium volentes acuere, ne delicta sua aliis occasionem delinquendi prebeant impunita, predictum dominum Andream Dacum, canonica monicione premissa, si in termino sibi per priores litteras nostras assignato non comparuerit, excommvnicacionis sentencia innodamus; jn hiis scriptis precipientes districte vobis et vestrum cuilibet, quatenus predictum dominum Andream, quem coram nobis citari fecimus, singulis diebus dominicis et festiuis in ecclesiis vestris, cum et quociens populus ad diuina conuenerit, postquam vobis de ipsius contumacia per litteras dominj curatj in Patærsøra expresse constiterit, excommvnicatum publice nuncietis, donec ipse dominus Andreas, errores suos cum debita satisfaccione humiliter recognoscens, ab hac nostra sentencia absolucionis beneficium meruerit optinere. Datum apud ecclesiam nostram Aboensem anno Dominj mccclxx quarto, fferia 2:a post Olauj, nostro sub sigillo."}, {"df": "829", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis proconsules et consules Aboensis salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, quod constitutus in presencia nostra Johannes Karlenskæ fatebatur expresse, se pro certa sua culpa et delicto promisisse, alias loco emende, ducentas marchas sweuicas nobili viro Ernesto de Dotzen, pronunc terre Finlandie capitaneo, quas quidem ducentas marcas pro dicto Johanne, intuitu cuiusdam permutacionis secum facte, soluit et integraliter exposuit ecclesia Aboensis. Recognouit eciam coram nobis idem Johannes, se resignasse ante quinque annos et ad manus prefati Ernesti assignasse pro prioribus delictis quedam prata dicta Dyrffuenes, parrochie Wemo, cum omni jure, quod sibi Johannj in prefatis pratis competebat, perpetuis temporibus possidenda absque reclamacione qualicunque. Jn quorum euidenciam predictus Johannes vna cum filio suo Johanne presentes litteras sigillo ciuitatis nostre Aboensis instanter petunt communiri. Datum Abo anno Dominj mºcccºlxxº quarto, ipso die beati Bernardi abbatis."}, {"df": "830", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Pædher Raghvalsson, domare jnnan Tavistelande, kennis areno æpter vars Herræ byrdh tusanda arum, tryhundradha(1) arum, siwthighi arum oc fyrom arum, oppa förstæ odhons daghin æpter warfrw dagh, som fore Michels messo komber, mik hafua dömpt af Boo Jonssons veghnæ met mins herræ konunx domp gilla oc stadhugha thenna raamerke, som liggia mellan Kaytalaby oc Kutalakaske(2) by, som ær Heytænoya, Kurkiioby, Pyrkenola, Hawkiæykio(3), Wastamæki, Sureso, Moramæky(4), oc alt thet innan thöm ligger, thet till aker oc ængh nytto ær, vndantakin then iikorna(5) skogh, som vppe stod, som ohoggin var, æpter ty som thesse tholff synæmæn, som ther wppa waro nempde, vitnadho oc fulkompnadho thöm gilla met thera sornum(6) edhe, som ær Andres Kraba(7), Olle af Monicalum, Laure af Turinge(8), Heyken(9) af Rastilum, Olle af Æykælum, Bente af Meskælum, Niclis(10) af Hætilum, Monne af Henos, Pawal Olkonen, Jon(11) Cupiasson, Niclis Monnasson(12), Lauris(13) Hellasson; oc fortæn skyldh at Kaytalabone gingo ofuer the fornempda ramerke jn wppa Kutala(14) boanna eghit oc hæfniædho(15) met ræto vælde thet, som thöm war gifuit till rætæ kununx tæktæ gerdh(16) oc thera forældræ hafdho hona fore thöm hæfniæt(17) oc farit; ty dömpte jak wt fyritighi marker wtaf hvariom thera, som i thöm fornempdom bynom biggiæ, æpter thy som thesse siex oc træthighi fore mik witnadho met thera sornum edhe vppa setto thinge jnnan Lampis, som ær Joan Monnasson, Lauris af Monicalum, Nikke oc Caupi ther sama stad, Jon af Pawk(18), Jon Husse(19), Olle ther samma stadh, Laure Kana Pawalsson, Marte Hatunen, Symon af Kurckiiærfue, Michel(20) oc Symon Bryti ther sama stad, Magnus af Paciancallio(21), Niclis(22) oc Laure ther sama stad, Andres af Tiranolum Melinaltu(23) oc Jon ther sama stad, Jon af Nipalum, Paval, Olle, Michel(24) oc Laure ther sama stad, Matte Cvstisson(25) Naske, Laure af Hawhialum, Matte Magnus[son](26), Magnus Thorkilsson, Laure Anundhsson(27), Michel oc Jon ther sama stad, Jon af Ewos, Pædher ther sama stad, Niclis af Sankolum(28), Olle af Porkolum, Michel oc Tawtoy(29) ther sama stad, Henrik af Turinge, Laure af Chodialum(30), Peti af Syrghentaka(31), Pawoy ther sama stad, Caupe Hænikaynen(32), Olle Alpisson. Item kennis jak mik dömpt vt af hwariom thera fyrithigi mark fore thet at the hioldo enghte af kununx domp, thesse vndan takne, som ær Anders Eskilsson, Jon Ingewaldsson, som domin hioldo; oc forbiwdher iak hwariom widhr sins fyri thighi mark, til kununx eensak, at optaren thöm hindra ællæ quæliæ vm the opta nempdæ jordhena oc ængh. Til hwilkis things mere witnisbyrdh hafuer iak mit insighle henght fore thetta breff. I den andra afskriften: (1) tolvhundradha (!) (2) Katalakåske (3) Heyenænoja, Kurkiioky, Pyrkenoja, Haukiæykiæ (4) Meramæky (5) uskorna (!) (6) svornom (7) Kraka (8) Turingh (9) Heiki (10) Miko (11) Jan (12) Nikke Monasson (13) Laure (14) Katala (15) hæfwiædhe (16) ræktæ gordh (!) (17) hæfwiæt (18) Palko (19) Hasse (20) Matte (21) Pattancalljo (22) Miko (23) Wanolum Melmalta (24) Miko (25) Tostesson (26) Matte Magnusson (27) Amundsson (28) Miko af Sarckolum (29) Tuomoij (30) Hodjalum (31) Syrgijentaka (32) Hæinisaijnen"}, {"df": "831", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ego Ernestus de Dotzen, quondam capitaneus Finlandensis, tenore presencium protestor, me in fauorem libertatis ecclesie et ad honorem beati Henrici predia dicta Arffuesala, necnon ad instancias reuerendi dominj Detmari, canonici Aboensis, predia dicta Nuyala, parrochia Vemo sita, toto tempore quo prefui regimini castri et terre Finlandensis, ab omnibus exhibicionibus et (et) imposicionibus regiis quitta* et libera dimisisse. Datum Abo anno Dominj mcccºlxxº quarto, ipso die beati Kalixti pape, sub sigillo meo impendenti in premissorum euidenciam firmiorem."}, {"df": "832", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tövsala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla men thetta breff se ellæ höra helssom vi, Marten Erixson ok Pavall min broder, æverdelica met Gudi. Thet se allom mannom viterlicit thesso breve nærvarande, at iak Marten ok Pavall hafom latit skælicom manne Andersse Garpp vaart goz ii Viaraby(1) med allom tillagom, nær ok fiærin, jnan gardz ok vtan, engo vndan thacno, ther thy sama goze aff alder haver tillhört, for sexthigi marker penningæ, hwilico som vit kyænnoms hava fulleleca opburit; ok fore thy affhendom vit os thet goz fornempdæ ok varom arvom ok tilvendom thet thöm förnemdæ Anders ok hans arvom til æverdelica ægho met atto fastom ok niondæ forskæla manne, som æro: Bendicter ii Vægas, Atte ii Raimæ, Pavall Kööne(2), Olaver Sole(3), Gudmar Gudmarson, Magnus Martensson, Magnus Jhanenesson, Pavall Niclesson, ok forskælaman Ötin domare. Ther til vitnisbördh bidom vit goda men herra Niclis ii Tövesalo ok Melevaltæ ii Særkelax om thera jnsiglen, ok the æro hær föresat. Scriptum Tövesalo anno Domini m°ccc°lxx° quarto, dominica proxima ante Theodorum martirem. I Tilas' afskrift: (1) Vialaby (2) Köine (3) Söle"}, {"df": "833", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "834", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Anno a natiuitate eiusdem millesimo trecentesimo lxx quarto,¹ jndiccione duodecima,² pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini Gregorij digna Dei prouidencia pape xi anno quarto. Nouerint vniuersi, presentes pariter et futuri, hoc presens publicum instrvmentum lecturi sev audituri, quod venerabili in Christo patre et domino, domino Birgero, Dei gracia archiepiscopo Vpsalensi, constituto prima mensis Augusti in parrochia ecclesie Lulaa in Norrabutn³ apud opidum quoddam vocatum Pirte sue dyocesis Vpsalensis, in presencia mej notarii et testimoniorum subscriptorum personaliter existentes ibidem viri discreti Olaus, dictus Quedinger, et Antorus, parrochiani capelle Pyto eiusdem dyocesis et contracte, prestito⁴ eorum iuramento ad sancta Dei ewangelia de veritate dicenda in quantum scirent de et super limitibus, qui olim Vpsalensis et Aboensis dyocesis fines concernunt, deposuerunt singillatim⁵ istomodo: deposuit jtaque primum idem Olaus, interrogatus per me notarium, quod limites antiqui inter dictas dyoceses sunt et fuerant⁶ ab antiquo in quadam modica insula, situata circa finem et in medio uel quasi cuiusdam fluminis dicti wlgariter Vla, vbi dicti limites per quendam magnum aceruum per cumulum lapidum sunt distincti, et quod de premissis omnibus et singulis apud omnes Helsingos et Norrabotn⁷ inhabitantes est et ab antiquo fuerat vox et fama. Antorus quoque predictus, dicte capelle Pyto parrochianus et tutor, iuratus et interrogatus vt predicitur super eodem, deposuit et dixit se non vidisse limites predictos, sed ab antiquioribus audiuisse omnia et singula sicut superior testis deposuit in premissis. Actum anno, die et loco, jndiccione⁸ et pontificatu quibus supra, presentibus honorabilibus viris, dominis Torstano de Nætra⁹ et Johanne de Skellepte, ecclesiarum rectoribus, testibus ad premissa vocatis pariter et rogatis. Jtem anno, jndiccione, pontificatu premissis, vicesima prima¹⁰ die mensis Augusti in fundo presbiteralj dicte ecclesie Lulaa, in presencia mei notarii supradicti, presentibus eciam honorabili domino Andrea, preposito in Jæmptia et aliis fidedignis, constitutus quidam Sigurdus de Glappastadom¹¹ iuratus et interrogatus dixit de limitibus supradictis, quod dominus Nicolaus Æbiornæson,¹² miles, et Johannes Kroker,¹³ legifer, ak(!) dominus Torstanus Storbiornason¹⁴ renouarunt prefatos limites, vocatos raamerke,¹⁵ qui inter Helsingenses et Finlandenses in quadam insula sita in Vlaa appositi dinoscuntur. Confessus tamen fuit se hoc habere ex informacione relatuum filij sui, dicti Hersa, qui in comitiua fuit¹⁶ cum supradicto domino Torstano illac super huiusmodi negocio transeunte. Post hoc anno quo supra, jndiccione xiij, prima die mensis Octobris, in portu quodam dicto Hernøsundh, parrochie Hernø in Angermannia, jn presencia mej supradicti notarii ac testium qui sequuntur constitutus Nicolaus Pederson de Vtnæs, parrochianus in Styrænæs, iuratus et interrogatus asseruit se presentem fuisse et vidisse limites, dictos raamærk,¹⁷ in Wlaa,¹⁸ quando renouati fuerunt per dominum Torstanum Storbyornæson, tunc aduocatum Helsingie; dixitque se personaliter audiuisse, quod ffelicis recordacionis dominus Hemingus, olim episcopus Aboensis, confessus fuit et veraciter recognouit coram venerabili patre domino Hemingo, Dei gracia quondam Vpsalensi archiepiscopo bone memorie, omnia quecunque de¹⁹ suo officio aliquando exercuera(n)t et impenderat in Norrabuthn,²⁰ siue confirmando, siue cimiteria benedicendo, se fecisse in seruicium Vpsalensis ecclesie et ipsius dominj archiepiscopi releuamen; dixitque verba ista sensualiter scripta esse et contineri in libro legum terre Helsingonie: Swa æra Helsinga raa, som byrias²¹ i Vla træske ok ledher epter isina fempten vikna langan. Actum anno, die [et] loco predictas (ͻ:-tis), presentibus nobili viro Finwido Findwisson,²² viris discretis, dominis Torstano de Nætra²³ ac Johanne de Nordungaradh, ecclesiarum curatis, ad premissa testibus vocatis pariter et rogatis. Preterea sub anno quo supra, jndiccione et pontificatu inmediate premissis, xvij die mensis Octobris, hora prima uel quasi, jn mei notarii supradicti ac testium subscriptorum presencia apud portum dictum Swartasundh, parrochie Norrala et prepositure Baldanæs, constitutus personaliter Joan Langh, vir discretus, parrochianus dicte ecclesie Norrala, iuratus et per me interrogatus super limitibus supradictis confessus fuit, primo, quod gubernator extitit nauicule domini Hemingi archiepiscopi predicti, quando versus Torna in Norrabotn²⁴ se transuexit; 2:o dixit, quod idem dominus Hemingus archiepiscopus et dominus Hemingus episcopus Aboensis conuenerant in portu quodam dicto Kompanasundh, situato inter ecclesias Lulaa et Torna, in quadam quinta feria, tractatum super huiusmodi limitibus habituri; 3:o dixit se audiuisse, dictum dominum Hemingum episcopum Aboensem manifeste fateri coram eo domino archiepiscopo, se confirmasse et cimiterium²⁵ in Tørna benedixisse nomine et ex parte dominj archiepiscopi et ipsius Vpsalensis ecclesie et non suo nomine (nomine) vel eciam²⁶ ecclesie Aboensis, super quo litteras suas patentes domino archiepiscopo tunc concessit prefatus episcopus Aboensis; quarto dixit, quod idem dominus Hemingus archiepiscopus²⁷ pro tunc baptizauit in Tornæ²⁸ circa viginti personas, tam de lapponibus, quam eciam de carelis habitantibus in Vlaa, Kim et Sim,²⁹ in quodam magno dolio infra capellam ipsam Torni ad hoc specialiter apportato, populo foris stante; dixit quinto, quod dominus Torstanus Storbiornason, tunc aduocatus Helsingie, sequtus fuit protunc eundem dominum archiepiscopum, et quod ipse cum aliis de Helsingia transiuit versus³⁰ pro terminis et limitibus ibidem prius positis jnnouandis, qui postmodum in Torna ad eundem dominum archiepiscopum est reuersus; sexto quoque dixit, limites sev terminos inter ipsas Vpsalensem et Aboensem dyoceses in Vlaa constitutos esse sicut apud incolas in Helsingia generaliter extat publica vox³¹ et fama. Acta fuerunt hæc, prout narratur superius, presentibus honorabilibus viris dominis Mathia, preposito in Baaldanæs, et Mathia in Norralom, ecclesiarum rectoribus, ac Thoma de Vexio, layco, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.³² Et ego Olaus Nicolaj, presbiter et curatus ecclesie Tillinge, dyocesis Vpsalensis in regno Suecie, et publicus auctoritate apostolica notarius, premissis iuramentj recepcioni, deposicionibus, interrogacionibus, cofirmacionibus ac dictis dictorum deponencium necnon omnibus aliis et singulis, dum sic fiebant, vna cum testibus supradictis presens interfui et de predictis notam recepi, quam in hanc formam publicam redegi et scribi feci per manum Andree Beronis, me impedito, signoque meo consueto signaui et me subscripsi, per venerabilem jn Christo patrem, dominum Birgerum, diuina miseracione archiepiscopum supradictum, specialiter requisitus et rogatus in fidem et testimonium premissorum."}, {"df": "835", "dating_start_year": "1374", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "836", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Allom mannom thetta breff see eller høra, helsom vy borgmestara oc radzmæn j Abo æwerdelika met warom herre. Ffore then skuld at millan hederlika herra ærchebiscopenom aff Vpsalon(!) oc biscopenom j Abo ær komen en osæmia vm tw kapellæ, Kem oc Joki, hwilko biscops døme the skulu heldre¹ tilhøra, oc nu medhan oss ær athsporth hwadh vi ther aff vithum, thy viliom vy ey thet løna, som oss ær ther vm kunnoct. Ffore hwanskuld kænnomps vy met vare øpne breffue, at the for:de kapellæ Kem oc Joki haffua vnder Abo domkirkie aff alder lighad, swa at engen finz then met oss som annat minnis, oc thetta troom vy santh at vara, for thy at vi haffwm aldrigh annat sporth. Scriptum Abo anno Dominj mccclxx quinto,² xi³ die May, sub sigillo ciuitatis nostre jn testimonium premissorum."}, {"df": "837", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "838", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "839", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see helsar jach Benkt Galnæ helsæ met warom Herræ. Kennis jach met tesse breffue, thet jach haffuer latit mith godz j Nidræ, som liggher widh Methos j Wirmo sokn, met allom tiillaghum bade nær ok fiærre, enkte vndan taghno, skipt fran mik ok mynom arffuom, skogh (ͻ: skøth) och skiælæt enom beskedeligom manne, Olaff Jønisson, honom ok hans ærffuingiom tiil æwerdeliga ægho, om hans godz j Pøharantha, som kallas Kumirona, j sama sokn o[k] cl mark pæninga, huilke peninga jak kennis haffua wpburit aff thenne for:de Olaff Jønisson. Huilkit skipt ok køp war enth for beskedelighen man Andris domare, xij scøthningamen nærwarande, som ære Olaff j Mækis, Laurens Bayari, Johan j Waldas, Toccho j Raukas, Henric jbidem, Olaff Engesson j Orhynnytto, Niclis Liwskalle, Olaff Antikasson, Niclis j Karlis, Poual j Tammisto, Larens j Mustala, Swen j Kallis. Jn cuius empcionis et cambij testimonium sigillum meum affigo, et peto sigilla discretorum virorum, videlicet Finkonis, domini Andree Andrisson et Andree domare, in euidenciam firmiorem. Scriptum Wirmaa anno Domini mccclxxvº, die apostolorum Petri et Paulj."}, {"df": "840", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "841", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Albrict, met Gudz nadh Swea oc Göta konunger, görum thet allom mannom witerlikt oc kännomps oppinbarlika innan thesso waro opno brefwe, at wi met samthykkio oc radhe wars kärra herra oc fadhurs, herra Albrictz, met the samu nadh hertugh i Mäkilborgh oc grewe i Zwerin, af warom sunnerleka kerlek hedherlekom herrom oc warom andelikom fadhrom, först ärkebiscopenom oc allum androm biscopum i rikeno i Swerike oc allom klärkdomenom, thöm som sit godz hawa frälzt, af alder hafft met rät, ther näst allom riddarom oc swenom til foren hawum giwit oc unt thera bref oc privilegia, friheet oc frelse, swa fullelika widher at bliwa oc nyuta skolande här äpter thenne dagh, som the oc thera foräldra fore thöm nutit hawa. For then sculd forbiudom wi allom warom oc wars fornempda herra oc fadhurs ämbitzmannom oc foghatom, som nw ära äller framledhis wardha kunno, oc allom androm mannom hardeleka widh wara hyllest oc nadhe, at the thera fornempda biscopa, klerka äller frälsismanna landbo älla nokra thera wnderdana mote thera privilegia oc frijheet, som wi thöm unt oc giwit hawom, äpter thy som här forskrifwat star, ängaledhis hindrä älla qwäli ällis i nokra handa matto onyt giri, swa frampt at the wilin älska wara nadhe oc fly wara konungxleka hämpd oc wredhe. Til stadhfestilse oc mere wisso lätin wi wart insigle hängia fore thetta bref oc bidhiom war for:da fadher oc herra met oss sit insigle for thetta samma bref koma lata til mere witnissbyrdh. Datum Stockholm anno Domini MCCCLXX quinto, ipso die septem fratrum."}, {"df": "842", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1375. Bo Jonesson cum suis cotidianis sacellitibus [iz gheledet] usque ad festum pascae."}, {"df": "843", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Dominus Olauus, curatus parrochialis ecclesie Cuma Aboensis diocesis, ex aduerso infortunio excecatus est per tres annos, qui vouit se pro recuperando visu et veneracione vere* famule Dei domine Brigide ter monasterium suum peregre visere et illico clarum visum recipiens in die aduincula sancti Petri perfecit humiliter primum votum. Testis est venerabilis in Christo pater et dominus dominus Johannes, episcopus Aboensis, qui istud miraculum coram clericis suis in synodo publicauit, et reuerendi domini videlicet dominus Ditmalus et dominus Jacobus, ibidem canonici, cum multis alijs."}, {"df": "844", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Cristina, vxor Michaelis de opido Lappabi parrochie Patarshade (= Petersöre) Aboensis diocesis, in vltimis ad illam plagam christianorum finibus, corrosiones viscerum acerrimas perpessa est per tres annos, ita quod frequenter cadens in terram eodem momento putabat se morituram. Hec diuersis sanctis pro alleniacione doloris sui votum faciens et nichil proficiens, tandem reuerendam dominam nostram B[rigidam] jnuocabat, vouens se quolibet anno semel visere locum Wastena, si suis meritis sanaretur; que post paucos dies pleno percepto remedio infra octauam apostolorum Petri et Pauli ad nos veniens rem ita gestam cum graciarum accionibus enarrabat. Hanc sequebatur maritus suus et alter, Siluester nomine, de predicto opido, hec cum ea constanter testificantes, qui Siluester confitebatur se fuisse cecum per tres annos et famule Dei eciam voto facto peregrinacionis illuminatum, quod secum constanter testificabantur Michael predictus et vxor sua, Cristina predicta."}, {"df": "845", "dating_start_year": "1375", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Helena septem annorum, filia Laurencij Torisson de opido Karlaby parrochie Petaris heredh (= Petersöre) Aboensis diocesis, feria secunda post festum Erici intrauit heremum densissimam sui patris opido circumiacentem, in quo sine cibo huc illucque discurrens per decem dies errabat cum ferocissimis bestijs, videlicet vrsis, lupis diuersique generis serpentibus et huiusmodi permaxime multitudinis inhabitantibus ibidem, conuersando et noctibus accubando, quam pater cum multa vicinorum turba requirens diu et minime jnueniens desijt tandem, casso labore atque superuacuo fatigatus. Post hec transactis aliquibus diebus fecit votum peregrinacionis pro filia predicta, si eam viuam inuenire posset. Et sequenti die, que erat feria quarta sequentis ebdomade, puella ipsa jnuenit jumentum in heremo discurrens separatim a grege et hoc sequens decima die ab hac, qua recessit, reuersa est in domum patris sui. Quesitaque quomodo tam diu sine cibo viuere potuit, respondit se hijs diebus, antequam appropinquaret opido, esuriem non sensisse. O reuerenda domina, uerum periclitancium refugium, iam in veritate comperi quod insunt tibi vera misericordie viscera, quia te presciens jnuocandam, eciam priusquam jnuocareris, teneram puellam, ne deuoraretur a bestijs aut a fame deficeret, defendisti! Hic homo cum filia et multa vicinorum turba xvij kl. augusti Wastenam veniens ista nobis confessus est cum vere fidei juramento, quod testificabantur vicinj sui, videlicet Bero Slukir de opido Lamershamby, Summepate de opido Asumundaby, Weroleon de opido Lappalax eiusdem diocesis atque parrochie."}, {"df": "846", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Masku", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras jnspecturis Johannes Kalenskæ¹ jn Domino salutem. Vestre notum facio vniuersitati, quod alias Ernesto de Dotzen capitaneo Finlandensi existente permutaui cum ecclesia Aboensi, non coactus, sed sponte et libera voluntate, partem meam de insula Aruesalo pro predijs dictis Kurittula et ducentis marchis sweue numerate pecunie et quinquaginta marchis communium valorum, de qua quidem pecunia ipso² (ͻ: -si) Ernesto partem solui pro quadam emenda michi per ipsum iniuncta, residuam vsibus meis reseruans; et skotatis secundum leges patrie vtrisque prediis, litteram meam super huiusmodi contractu sigillis, proprio scilicet necnon aliorum discretorum per me ad hoc rogatorum, munitam dedi ipsi ecclesie Aboensi in plenariam³ ratificacionem prediorum⁴. Sed quia talis contractus propter priora mea demerita, quibus dominum meum regem Swecie eciam vsque ad priuacionem vite et bonorum offenderam, nullam poterat habere firmitatem, ego volens ecclesiam predictam⁵ seruare pro posse meo indempnem, scoto et restituo ipsi ecclesie Aboensi prefata bona jn Kurittula, renuncians omnj iuri, quod michi et heredibus meis per huiusmodi contractum acquisitum fuerat in eisdem. Jn huius rei testimonium sigillum meum⁶ presentibus est appensum. Datum et actum apud ecclesiam Masko anno Dominj mºcccºlxx sexto, dominica quadragesime, qua cantatur Reminiscere⁷. Viri scotatos (ͻ:-tantes?) predia jn Kurittola sunt: Hinze de Caris, Michael de Kurittola, Namia de Pennis, Mixitær de Hunikala, Laurencius Bonde, Johan Immola, Olaus Kaurinkøla, Andris Kalaleyna, Olaus de Kynismekj, Niclis de Sinisala, Laurens Haralta et Johan ibidem, cum proloqutore Andrea domare."}, {"df": "847", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "848", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsar jac Henrik aff Magnustektom awerdelica met Gudj. Skall thet viterligit wara allom, bade them nw ære ok them epter ooss koma skula, thet jak haffuer giort køp ok skipte meth hederlikom manne och beskedelicom Peder Alenninghe, byamanne j Stokholm, j swa motto, ath jak honum vnth ok giffuit haffuer en tolftinx marcha skat ok tre marcha skat jnnan Wartiasara j Vemo sokn, met hws ok jordh, ængh ok skogh ok met øyom, som ær Hiællø, Werkaholm ok Langhstiærto, met allom tiillaghom, engo vndhan taghno ty ther tiil hører, honum ok hans arfftagom tiil æwerdelica ægo, frælslika, vtan qwaall for mik ok minom arfftaghom; ffor huilkit then sama Peder mik vissat ok giffuit hauer x marcha skat j Fastolsby ok iiij marcha skat jnnan Halwardhaby, met allom tiillaghom, ok twa dela aff Hampnøø, jngo vndan taghno ther tiil hører, som førre ær sakt. Tiil thesse mera stadfestilse bidher jach hederlika manna Lambrikx Wæsfalz ok Hannus Minthere, borghmestare j Stokholm, jncigle for thetta breff, medhan jak ey siælffuer jncigle haffuer. Scriptum Stokholm anno Dominj mºccclxxº sexto, die beati Botolffj, jn testimonium premissorum."}, {"df": "849", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wi Albrict, mædh Gudz nadh Sweya oc Gøta konger, sændom allom waarom oc rikesins ælskelikom oc tronom æmbetzmannom, foghatom oc vnderfoghatom, syslomannom oc lænsmannom, swa wiit som riket ær, j hwars lænom ælla pantom the hælst kunno wara, nadh oc helso mædh Gudh. For then skuld at wi mædher samthykt oc radhe warre oc rikesens ælskelika oc trona radhgifuara, badhe biscopa, riddara oc swena, hafwm warom kærom oc tronom mannom herra Karle Ulphsson af Thøptom, lagmanne i Vplandom, herra Bendicte Philippusson, herra Birghere Ulphson oc herra Arwidhe Gødzstafsson, riddarom, oc Boo Jonsson, warom oc rikesins drotzsta, met waarom opnom brefuum ganzka oc fulla magt gifuit at ænda oc stædhia met samthykt til æwærdheliken stadhga mædher wærdhelikom oc hedherlikom fædhrom herra Birghere, mædh Gudz nadh ærkebiscope i Vpsalum, herra Niclise, met samu nadh biscope j Lynkøpinge, herra Mattese, met the sama nadh biscope i Wæstra Arose, oc brodher Henrike Gødechini, som walder ær til biscop j Wæxio, a kirkiona oc klærkdomsens wæghna wm all kirkionna frælse oc priuilegia oc vm alla the twædrægt oc iæfwgha, som mællan kirkionna oc klærkdomen a ena sidhona ok oss oc kronona a adhra sidhona til thænna dagh warit hafua, swa at the forscripne fyre biscopa oc fyre leekmæn, warre oc rikesins radhgifuara, skulu a en næmpdan oc wissan stadh oc dagh til saman koma oc thænna forsagdho ærinde til ænda dragha mædher warom insiglom oc brefwm til æwerdhelikt aminnelse at stadhga oc fulkompna, thy wiliom wi at jnnan thenna tyman oc dagh som för ær sagt skal kirkian oc klærkdomen kring vm alt waart rike widher all siin priuilegia oc frælse at blifwa som the til thænna dagh bliuit hafua. Oc forbyudhom thæt hardhlika wiidher warra konugxlika hæmpd oc wrede at ængen waar foghate, æmbetzman, sysloman ælla lænsman ælla nokor annar, hwa han hælzt wara kan ælla hwem han hælzt tilhøre, them fornempdo kirkiona ælla klærkdomen, therra hion ælla landboa a siin frælse ælla priuilegia innan thænna forscrifna tyma oc dagh antyggia hindre ælla qwæli ælla nokor kirkionna hion fonge ælla beskatte for thet at the hafwa therra eghna jordh før æn thæsse fyre fornempde warre oc rikesens radhgifuara hafua stadgat oc ændat hwat the skulu ther af skatta ælla ey, swo frampt han will ælska warra hyllest oc nadh oc fly warra kongxlika hempd oc wredhe oc the plikt ther widher bør. In cuius rei euidenciam sigillum nostrum presentibus et appensum. Datum Stocholm anno Domini m ccc lxx sexto, feria quarta quatuor temporum post exaltacionem s:te crucis."}, {"df": "850", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "851", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle men thetta breff høra eller see helsar jach Olaff aff Aasgardhom æwerdelica met Ihesu Christo. Skall thet allom viterligit wara, swa them som koma skula, som them nw æra, mik haffua wnth hederlighom ok beskedeligom manne Peder Aleninghe, byamanne ok radhmanne j Stokholm, mith godz j Alande, som ær fira marcha skat j Radhgersbøle ok twa marcha skat jnnan Swærtinxmarum, met enne øø ther heter Husøø, met allom tiillaghum, som ær hws, aker, ængh, skogh ok fiskiæwatn, jnnan gaardha ok vtan, engho vndan taghno, thy ther lagligha tiilhører, honum ok hans arfftaghom, fore mik ok minom arfftaghom, vthan swik ok alla argha liist, frælzlika tiill æwerdelica ægho; ffor huilkit godz then for:de Peder Alenninghe mik qwittan ok skulløsan giort haffuer aff ærlikom manne Boo Jønisson, drotzete j Swerighe, fore alla the sak ok skull jak laglika wnnin tiill war, som ar biltoghamaall, roff ok hwat sak then samj Boo mik j the sama stundene mik tiilrekna kunde, swa thet jak ey ytermera fore the saka jak j them thima giort haffde skulle qwælias, skullas eller hindradher warda, æpter thy som hederlighe ok beskedelighe men, som war Jngemunder Jønisson, foghdhe j Aland, Jngeualder Diwærgher, vnderlamman ther sama stadz, Koordh Wælloghe, byaman ok radhman j Stokholm, ok Andris Garp, Boo Jønissons foghadhe j Werpsta, mellan then fornæ Peder ok mik om thet sama godz liikt ok warth tykthe wara. Tiil thesse mens vithne och stadfestilse henger jak mith jncigle met thesse beskedelicæ for:næ manna jncigle for thetta breff. Scriptum anno Domini mcccºlxxxº sexto, die sacti Michaelis archangeli, etc."}, {"df": "852", "dating_start_year": "1376", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Grönskog", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "853", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangaris", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt se allom mannom kunnugt at jak Rowalde bonde, boande ij Hadvalæ by ij Pykæ sokn, hawer vnt oc oplatit skyælikom manne Kyætille Olafson, vnderlaghmanne ij Finland, enæ sex las eng, som kallas Kokkaris, ij Nemis ij the samu sokn for sex marker swænskæ penniggæ, hwilckæ sex marker jak kyænnis myk hava redelikæ opburit, swa at myk wæll a nöggiar. For then skuld affhender jak, Rowalde, the sex las eng myk, mynom frændom oc arfvm oc tillvender jak honæ Kyætille oc hans arfvm till æværdelike ægho met xij fastom oc enom forskælæmanne, som ær Olaffwer ij Arialum, Peter Hvtane, Michel Hartekalastæ, Matte Linumpæ, Niclis Odhotene, Olafver ij Salvialum, Ihalempar ij Viidekolæ, Anders ij Videkolæ, Laurens ij Salviolæ, Peter ij Arialum, Mathias Yltis, Mathias Jnggemarson oc Holmuider domare, som fore skilde. Thættæ var sköt, fastat oc giort areno epter Gudz börd m°ccc°lxx°vij, a thisdagin ij adhre viku fasto, ij the förnempdæ Pykæ sokn ij Kangaris by, tha Jæppe Dyækn, foghote ij Abo, a Bo Joanssons væghnær hiolt rættare thing mædher thöm aff the förscrefne sokn. Nu mæn jak ey syælfver jnsigle haver, tha bedis jak hederlikæ mannæ jnsiglen Jæppæ Dyækns oc Jönissæ Hinssekæsons til vitnisbörd oc mere visso met domarins insigle for thættæ breff. Scriptum anno, die et loco suprascriptis."}, {"df": "854", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecto filio Vinando Vinandi, preposito ecclesie Aboensis, magistro in artibus, salutem etc. Litterarum scientia, uite ac morum honestas aliaque probitatis et virtutum merita, quibus personam tuam fidedignorum testimonio iuuari percepimus, nos inducunt, ut te fauore apostolico prosequamur. Nuper siquidem tibi de prepositura ecclesie Aboensis, tunc certo modo uacante, per nostras litteras graciose duximus prouidendum, prout in eisdem litteris plenius continetur. Cum autem, sicut exhibita nobis postmodum pro parte tua peticio continebat, prepositura ipsa dignitas maior post episcopalem in ecclesia predicta existat, de qua in predictis litteris nulla mencio facta fuit, et propterea dubites, ne littere predicte ualeant surrepticie reputari teque posse super dicta prepositura imposterum molestari, nos volentes te, pro quo venerabilis frater noster Johannes, episcopus Aboensis, asserens te dilectum suum fore, nobis super hoc humiliter supplicauit, premissorum intuitu fauore prosequi gracie pocioris ipsius episcopi ac tuis in hac parte supplicationibus inclinati uolumus et apostolica tibi auctoritate concedimus, quod littere nostre predicte et processus habiti per easdem et quecunque inde secuta perinde a data presencium ualeant et plenam obtineant roboris firmitatem ac si in eisdem litteris, quod prepositura ipsa maior dignitas post episcopalem in eadem ecclesia existeret, plena specialis et expressa mencio facta foret. Nulli ergo etc. nostre uoluntatis et concessionis infringere etc. Datum Rome apud sanctum Petrum V kalendas aprilis anno septimo."}, {"df": "855", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc:a. Licet is, de cuius munere venit, ut sibi a suis fidelibus digne et laudabiliter seruiatur, de abundancia pietatis sue, que merita supplicum excedit et uota, bene seruientibus ei multo maiora retribuat quam ualeant promererj, nichilominus tamen desiderantes populum domino reddere acceptabilem et bonorum operum sectatorem fideles ipsos ad complacendum ei quasi quibusdam allectiuis muneribus, indulgencijs uidelicet et remissionibus, inuitamus, ut exinde reddantur diuine gracie aptiores. Cupientes igitur ut ecclesia Aboensis, que in honorem et sub uocabulo beati Henrici martiris constructa et fundata existit, congruis honoribus frequentetur et ut christifideles eo libencius causa deuocionis confluant ad eandem et ad ipsius ecclesie fabricam manus porrigant adiutrices, quo ibidem ex hoc uberius dono celestis gracie conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, circumcisionis, epiphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis Domini nostri Jesu Christi, penthecostes necnon natiuitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie virginis ac natiuitatis beati Johannis baptiste, dictorum apostolorum ac beati Henrici ac in dedicacione (= –is) ipsius festiuitatibus ac in celebritate omnium sanctorum et per octauas ipsarum natiuitatis, epiphanie, resurrectionis, ascensionis, coporis Domini necnon natiuitatis et assumptionis beate Marie ac natiuitatis beati Johannis baptiste et apostolorum predictorum festiuitatum et per sex dies dictam festiuitatem penthecostes immediate sequentes ecclesiam ipsam deuote uisitauerint annuatim et ad eius fabricam manus porrexerint adiutrices singulis uidelicet festiuitatum et celebritatis vnum annum et quadraginta dies ac octavarum ipsarum et predictorum sex dierum diebus, quibus ecclesiam ipsam uisitauerint et manus adiutrices porrexerint ut prefertur, quinquaginta dies de iniunctis eis penitentijs misericorditer relaxamus, presentibus post viginti annos minime valituris. Volumus autem, quod si alias uisitantibus ecclesiam predictam seu ad fabricam ipsius manus porrigentibus adiutrices aut alias inibi pias elemosinas erogantibus aliqua indulgentia imperpetuum uel ad tempus certum nondum elapsam duratura auctoritate apostolica fuerit concessa, huiusmodi presentes littere nullius existant roboris uel momentj. Datum Rome apud sanctum Petrum V kal. aprilis anno septimo."}, {"df": "856", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "857", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "858", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus Strenginensi et Reualiensi episcopis ac dilecto filio abbatj monasterij in Padhes, Reualiensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Militantj ecclesie, licet immeriti, disponente Domino presidentes, circa curam ecclesiarum et monasteriorum omnium solercia reddimur indefessa soliciti, vt iuxta debitum pastoralis officij eorum occurramus dispendiis, et profectibus, diuina cooperante clemencia, salubriter intendamus. Sane dilectorum filiorum prepositi et capituli ecclesie Aboensis conquestione percepimus, quod nonnullj archiepiscopi, episcopi, aliique ecclesiarum prelatj et clerici ac ecclesiastice persone, tam religiose quam seculares, necnon duces, marchiones, comites, barones, nobiles, milites et laici, communia ciuitatum, vniuersitates opidorum, castrorum, terrarum, villarum et aliorum locorum, et alie singulares persone ciuitatum et dyocesium et aliarum parcium diuersarum, occuparunt et occupari fecerunt castra, villas et alia loca, terras, domos, possessiones, iura et iurisdicciones, necnon frvctus, redditus et prouentus eiusdem ecclesie, et nonnulla alia bona, mobilia et immobilia, spiritualia et temporalia, ad prepositum et capitulum predictos spectancia, et ea detinent indebite occupata, seu [e]a detinentibus prestant auxilium,¹ consilium uel fauorem; nonnullj eciam ciuitatum ac diocesium et parcium predictarum, qui nomen Dominj in vacuum recipere non formident, eisdem preposito et capitulo super predictis castris, villis et locis aliis, terris, domibus, possessionibus, iuribus et iurisdiccionibus, frvctibus, censibus, redditibus et prouentibus eorundem et quibuscunque aliis bonis, mobilibus et immobilibus, spiritualibus et temporalibus, et aliis rebus ad eosdem prepositum et capitulum spectantibus, multiplices² molestias ac iniurias inferunt et jacturas; quare dicti prepositus et capitulum nobis humiliter supplicarunt, vt, cum eisdem valde reddatur difficile pro singulis querelis ad apostolicam sedem habere recursum, prouidere ipsis super hoc paterna diligencia curaremus. Nos igitur aduersus occupatores, detentores, presumptores, molestatores et iniuriatores huiusmodi illo volentes eisdem preposito et capitulo remedio subuenire, per quod ipsorum compescatur temeritas ac aliis aditus committendj similia precludatur, discrecionj vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos duo aut vnus vestrvm, per vos uel alium sev alios, eciam si sint extra loca in quibus deputati estis conseruatores et iudices, prefatis preposito et capitulo efficac(ion)is defensionis presidio assistentes non permittatis, eosdem super hiis et quibuslibet aliis bonis et iuribus ad eosdem prepositum et capitulum spectantibus ab eisdem uel quibusuis aliis indebite molestarj, uel eis grauamina sev dampna uel iniurias irrogari, facturj dictis preposito et capitulo, cum ab eis uel procuratoribus suis uel eorum aliquo fueritis requisiti, de predictis et aliis personis quibuslibet, super restitucione huiusmodi castrorum, villarum, terrarum et aliorum locorum, iurium et iurisdiccionum ac bonorum mobilium et immobilium, reddituum et prouentuum et aliorum quorumcunque bonorum, necnon de quibuslibet molestiis, iniuriis atque dampnis, presentibus et futuris, in illis videlicet, que iudicialem requirunt indaginem, summarie et de plano, sine strepitu et figura iudicij, jn aliis vero prout qualitas exigerit, iusticie complementum, occupatores sev detentores, molestatores sev presumptores et iniuriatores huiusmodi, necnon contradictores quoslibet et rebelles, cuiuscunque dignitatis, status, gradus, ordinis uel condicionis extiterint, quandocunque et quocienscunque expedierit, auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita, compescendo, jnuocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachij secularis, non obstantibus tam felicis recordacionis Bonifacij pape viij, predecessoris nostri, in quibus cauetur, ne aliquis extra suam ciuitatem et dyocesim, nisi in certis exceptis casibus, et in illis vltra vnam dietam a fine sue dyocesis, ad iudicium euocetur, seu non iudices et conseruatores, a sede deputati predicta, extra ciuitatem et dyocesin, in quibus deputati fuerint, contra quoscunque procedere, siue alii uel aliis vices suas committere, vel aliquos³ vltra vnam dietam a fine dyocesis eorundem trahere presumant, dummodo vltra duas dietas aliquis auctoritate presencium non trahatur, seu quod de aliis quam de manifestis iniuriis et violenciis et aliis, que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos, si secus egerint, et in id procurantes adiectis, conseruatores se nullatenus intromittant, quam aliis quibuscunque constitucionibus a predecessoribus nostris Romanis pontificibus tam de iudicibus delegatis et conseruatoribus, quam personis vltra certum numerum ad iudicium non vocandis, aut aliis editis, que nostre possent in hac parte iurisdiccioni aut potestatj eiusque libero exercicio quomodolibet obuiare, seu si aliquibus communiter uel diuisim a prefata sit sede indultum, quod excommvnicari, suspendi uel interdici, sev extra uel vltra certa loca ad iudicium euocari non possint, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi et eorum personis, locis, ordinibus et nominibus propriis mencionem, et qualibet alia dicte sedis indulgencia generalj uel specialj, cuiuscunque tenoris existat, per quam, presentibus non expressam uel totaliter non insertam, nostre iurisdiccionis explicacio in hac parte valeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto⁴ tenore de verbo ad verbum habenda sit in nostris litteris mencio specialis. Ceterum volumus et apostolica auctoritate decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum eciam per alium inchoatum, quamuis idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico prepeditus,⁵ quodque a dato presencium sit vobis et vnicuique vestrum in premissis omnibus [et eorum singulis, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, perpetuata potestas et iurisdiccio attributa, vt eo vigore, eaque firmitate possitis in premissis omnibus et singulis,]* ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, ac pro predictis procedere, ac si predicta omnia et singula coram vobis cepta fuissent, et iurisdiccio nostra et cuiuslibet nostrum in predictis omnibus et singulis per citacionem uel modum alium perpetuata legitimum extitisset, constitucione predicta super conseruatoribus et alia qualibet in contrarium edita non obstante, presentibus post decennium minime valituris. Datum Rome apud sanctum Petrum v kalendas Aprilis, pontificatus nostri anno septimo."}, {"df": "859", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus Strenginensi et Reualiensi episcopis ac abbati monasterij in Padhos (!), Reualiensis dyocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Ad hoc nos Deus pretulit in familiam domus sue, vt opportuna singulis prouisionis auxilio fidelis seruitutis iniuncte pro tempore dispensantes, eorum presertim necessitatibus intendamus, occurramus dispendiis, ipsosque ab oppressionibus releuemus, qui assumpti in partem sollicitudinis pocioris sunt dignitatis titulo insignitj. Sane venerabilis fratris nostri episcopi Aboensis conquestione percepimus, quod nonnullj archiepiscopi, episcopi aliique ecclesiarum prelatj et clerici ac ecclesiastice persone, tam religiose quam seculares, necnon duces, marchiones, comites, barones, milites, nobiles et laici, communia ciuitatum, vniuersitat[e]s opidorum, castrorum, terrarum, villarum et aliorum locorum et alie singulares persone ciuitatum et dyocesium et aliarum parcium diuersarum occuparunt et occupari fecerunt castra, villas et alia loca, terras, domos, possessiones, iura et iurisdicciones, necnon fructus, census, redditus et prouentus, et nonnulla alia bona, mobilia et immobilia, spiritualia et temporalia, ad dictum episcopum et mensam suam episcopalem spectancia, et ea detinent indebite occupata sev ea detinentibus prestant auxilium, consilium et fauorem; nonnullj eciam ciuitatum ac dyocesium ac parcium predictarum, qui nomen Dominj in vacuum recipere non formidant, eidem episcopo super predictis castris, villis et locis aliis, terris, domibus, possessionibus, iuribus et iurisdiccionibus, fructibus, censibus,¹ redditibus et prouentibus eorundem et quibuscunque aliis bonis, mobilibus et immobilibus, spiritualibus et temporalibus, ad eosdem episcopum et mensam spectantibus, multiplices molestias ac iniurias inferunt et jacturas; quare dictus episcopus nobis humiliter supplicauit, vt, cum eidem valde reddatur difficile pro singulis querelis ad apostolicam sedem habere recursum, prouidere ipsi super hoc paterna diligencia curaremus. Nos igitur aduersus occupatores, detentores, presumptores, molestatores et iniuriatores huiusmodi illo volentes eidem episcopo remedio subuenire, per quod ipsorum compescatur temeritas et aliis aditus committendi similia percludatur, discrecionj vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos uel duo aut vnus vestrum, per vos uel alium sev alios, eciam si sint extra loca in quibus deputati estis conseruatores et iudices, prefato episcopo efficacis defensionis presidio assistentes non permittatis, eundem super hiis et quibuslibet aliis bonis et iuribus ad eundem episcopum spectantibus ab eisdem vel² quibusuis aliis indebite molestari, uel ej grauamina sev dampna uel iniurias irrogari, facturi dicto episcopo, cum ab eo uel procuratoribus suis uel eorum aliquo fueritis requisiti, de predictis et aliis personis quibuslibet, super restitucione huiusmodi castrorum, villarum, terrarum et aliorum locorum, iurium³ et iurisdiccionum et bonorum, mobilium et immobilium, reddituum quoque et prouentuum et aliorum quorumcunque bonorum, necnon de quibuslibet molestiis, iniuriis atque dampnis, presentibus et futuris, in illis videlicet, que iudicialem requirunt indaginem, summarie et de plano et sine strepitu et figura iudicij, in aliis vero prout qualitas eorum exigerit, iusticie complementum, occupatores sev detentores, molestatores sev presumptores et iniuriatores huiusmodi, necnon contradictores quoslibet et rebelles, cuiuscunque dignitatis, status, gradus, ordinis uel condicionis extiterint, quandocumque et quocienscumque expedierit, auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita, compescendo, jnuocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis, non obstantibus tam felicis recordacionis Bonifacij pape viij, predecessoris nostri, in quibus cauetur, ne quis extra suam ciuitatem et dyocesim, nisi in certis exceptis casibus, et in illis vltra vnam dietam a fine sue dyocesis, ad iudicium euocetur, seu ne iudices et conseruatores a sede deputatj predicta extra ciuitatem et dyocesim, jn quibus deputati fuerint, contra quoscumque procedere, siue alii seu⁴ aliis vices suas committere, aut aliquos vltra vnam dietam a fine dyocesis eorumdem trahere presumant, dummodo vltra duas dietas aliquis auctoritate presencium non trahatur, seu quod de aliis quam de manifestis iniuriis et violenciis et aliis, que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos, si secus egerint et in id⁵ procurantes adiectis, conseruatores se nullatenus intromittant, quam aliis quibuscunque constitucionibus a predecessoribus nostris Romanis pontificibus tam de iudicibus delegatis et conseruatoribus, quam personis vltra certum numervm ad iudicium non vocandis, aut aliis editis, que nostre possent in hac parte iurisdiccionj aut potestatj eiusdemque libero exercicio quomodolibet obuiare, seu si aliquibus commvniter uel diuisim a prefata sit sede indultum, quod excommvnicari, suspendj uel interdici, sev extra uel vltra certa loca ad iudicium euocari non possint, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo⁶ ad verbum de indulto huiusmodi et eorum personis et locis ordinibus et nominibus propriis mencionem, et qualibet alia dicte sedis indulgencia generalj uel specialj, cuiuscunque tenoris existat, per quam, presentibus non expressam uel totaliter non insertam, nostre iurisdiccionis explicacio in hac parte valeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto tenore de verbo ad verbum habenda sit in nostris litteris mencio specialis. Cetervm volumus et apostolica auctoritate decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum eciam per alium inchoatum, quamuis idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico prepeditus, quodque a dato presencium sit vobis et vnicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, perpetuata potestas et iurisdiccio attributa, vt eo vigore eaque firmitate possitis in premissis omnibus et singulis, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, et pro predictis procedere, ac si predicta omnia et singula coram uobis cepta fuissent, et iurisdiccio nostra⁷ et cuiuslibet nostrum⁸ in predictis omnibus et singulis per citacionem uel modum alium perpetuata legitimum exstitisset, costitucione predicta super conseruatoribus et alia qualibet in contrarium edita non obstante, presentibus post decem annos minime valituris. Datum Rome, apud sanctum Petrvm, v⁹ kalendas Aprilis, pontificatus nostri anno septimo.¹⁰"}, {"df": "860", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dei, venerabili fratri Johanni, episcopo Aboensi, salutem etc. Sincere deuocionis affectus, quem ad nos et Romanam geris ecclesiam, promeretur, ut tibi in hijs, que ad tue commoditatis augmentum cedere valeant, fauorabiliter annuamus. Cum itaque, sicut exhibita nobis pro parte tua peticio continebat, ciuitas Aboensis a ciuitate Vpsalense, eius metropolitica, per quatuor dietas nauigando, eciam cum vento prospero, tam per mare quam per aquas alias distare noscatur, tuque, qui es etatis septuaginta annorum vel circiter, multum debilis corpore existas sitque tibi propterea ualde difficile per tot aquarum spacia nauigare, nos, tuis supplicacionibus inclinatj, fraternitati tue, ut ad concilium prouinciale, cum super hoc ab archiepiscopo Vpsalense, qui est et pro tempore fuerit, mandatum receperis accedere personaliter, minime tenearis, neque ad id nunciis ualeas coartari, dummodo in huiusmodi concilio per procuratorem ydoneum compareas, tenore precentium de speciali gracia indulgemus, processus et sentencias quoscunque, quos contra huiusmodi concessionis nostre tenore contra te fieri aut promulgari contigerit, irritos decernentes. Nulli ergo etc. nostre concessionis et constitucionis infringere etc. Datum Rome apud sanctum Petrum vij jdus aprilis pontificatus nostri anno septimo."}, {"df": "861", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilj fratri Johanni, episcopo Aboensi, salutem et apostolicam benediccionem. Cum a nobis [petitur] quod¹ iustum est et honestum, tam vigor equitatis quam ordo exigit racionis, vt id per sollicitudinem officij nostri ad debitum perducatur effectum. Eapropter, venerabilis frater, tuis iustis postulacionibus grato concurrentes assensu, omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus, siue per priuilegia siue alias jndulgencias, tibi et mense tue episcopalj Aboensi concessas, necnon libertates et exempciones secularium exaccionum a regibus et principibus et aliis christifidelibus racionabiliter tibj et mense predicte indultas, sicut eos juste et pacifice optines, tibi et per te eidem mense auctoritate apostolica confirmamus et presentis scriptj patrocinio communimus. Nullj ergo omnino hominum lice[a]t hanc paginam nostre confirmacionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dej et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, se nouerit incursurum. Datum Rome, apud sanctum Petrum, vj² ydus Aprilis, pontificatus nostri anno septimo."}, {"df": "862", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "863", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "864", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Enköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis, ad quos presentes litere pervenerint, Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, salutem et infrascripte rei geste agnoscere veritatem. Vniuersitati vestre tenore presencium notificamus, quod constitutis nobis apud oppidum Enecopense dyocesis Vpsalensis sub anno Domini millesimo ccc septuagesimo septimo, decima septima die mensis Junii, videlicet ipso die Botolphi abbatis, venerabilis in Christo pater dominus Birgerus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, nobis in presencia nobilium virorum consiliariorum nostrorum, scilicet dominorum Karoli Wlphsons de Thoptom, Uplandiarum legiferi, Stenonis Stenssons, militum, ac Laurentii Biornssons, Finwidi Finwidzsons, Herberti Konunxmarck nec non Rolweri de Dollen, advocati castri Orabroensis, armigerorum, quandam literam sub et cum integro ac vero sigillo pendenti, nobilis et strenui militis bone memorie domini Kanuti Joanssons, illustris principis domini Magni avunculi nostri, quondam Swecie et Norwegie regis, olim dapiferi, datam et sigillatam, non rasam, non abolitam, non cancellatam, nec in aliqua sui parte viciatam, sed tam in litera quam sigillo omni prorsus suspicione carentem, pro defensione et probacione juris ipsius Vpsalensis ecclesie presentauit, cuius quidem litere tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis: Nos Kanutus Joansson (etc. Se n:o 360). Dicta autem litera coram nobis et prefatis nostris consiliariis per cancellarium nostrum lecta ac in materna lingua clare exposita prefatus dominus archiepiscopus suo et ecclesie sue nomine nobis cum instancia supplicauit ac autoritatem nostram regiam in juris subsidium requisiuit, ut nos literam predictam seu articulos in ea contentos, ipsi domino archiepiscopo et sue ecclesie necessarios, videlicet super limitibus Helsingie, qui se ad ampnem Vlo et stagnum Vlotresk extendunt ac longissimis temporibus fuerant obseruati, auctoritate regia confirmare ac sibi suisque successoribus super premissis perhibere veritatis testimonium dignaremur. Nos igitur ipsius domini archiepiscopi precibus inclinati ac suis justis peticionibus annunere volentes considerantesque quod dicti limites in litera predicta contenti rite et racionabiliter per prefatum dominum Kanutum dapiferum ceterosque protunc regni Sweciæ consiliarios distincti fuerunt ac tandem per memoratum dominum Magnum regem, avunculum nostrum, confirmati nec non prescripcione longi temporis approbati, sepedictos limites Helsingie in prefatis ampne Vlo et stagno Vlothresk ab antiquo fuisse et adhuc esse debere, per has nostras literas declaramus ac antedictam literam domini Kanuti prescripti, quoad illum articulum super limitibus Helsingie in Vloa et Vlothräsk ratam et gratam habemus, innouamus ac ex consilio mero et unanimi consensu nec non beneplacito nostrorum prescriptorum consiliariorum auctoritate nostra regia confirmamus. Merito namque nostra facimus, quibus auctoritatem nostram regiam impertimur. Decernimus igitur cassum, irritum et inane, si quid per quascunque personas seculares contra has nostras declaracionem et confirmacionem fuerit quomodolibet attemptatum. Omnibusque et singulis subditis nostris Norrabutn in Helsingia infra sepedictos limites, scilicet Vloa et Vlothresk, inhabitantibus firmiter precipimus et mandamus, quatenus prefato domino archiepiscopo Vpsalensi et suis successoribus et nulli alii prelato, de omnibus et singulis juribus spiritualibus et spiritualibus annexis, per vos et vestrum quemlibet dari consuetis, vel ejusdem domini archiepiscopi et suorum successorum officialibus curetis cum omni promptitudine respondere, eisdem in omnibus premissis reverenciam et obedienciam omnimodam exhibentes. Datum sub secreto nostro, quo pro sigillo uti consueuimus, anno, die et loco predictis, in majorem euidenciam premissorum."}, {"df": "865", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the men thetta breff høra eller see helsar jach Anders Fregersson* awerdeliga met Gudj. Skall thet viterligit wara, swa well them som koma skula, som them nw æra, thet jach met fulborgh (ͻ: -bordh) ok godhom wilia mynne hustrv, Margaretha Helgodotter, haffuer giort skipte met hederlighom manne Peder Alenninghe, radmanne j Stokholm, j swa motto, thet jach vnth ok giffuit xviij marcha skat j Alandhe j Thiwdhø, met alla thera tillaghom, som ær ængh, skogh, fiskiewatn, jnnan gaardh ok vtan, engo vndhan taghno thy ther tiil hører, ffore en gaardh liggiande j Sudermalm; huilka xviij marcha skat jac mik och mynom arffuom affeghnar them for:de Peder Alenninghe och hans arffuom tiil æwerdelica egho. Tiil thessa breff mere visso och stadhfestilse henger jach mith jncigle for thetta breff. Scriptum anno Dominj mºcccºlxxº septimo, sabbato proximo post Mathej apostoli et ewangeliste."}, {"df": "866", "dating_start_year": "1377", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1377. Tågade ungt folk från Novgorod till den nya tyska köpingen vid floden Ovla; och de stodo flere dagar framför staden, och de intogo hela förstaden och härjade hela området och hämtade många fångar till Novgorod; men själfva kommo de alla, Vasilij Borisovitsch, Maksim Onaninits jämte vojevoden Ivan Feodorovitsch, helbrägda till Novgorod."}, {"df": "867", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Enköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "868", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pikis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom viterlikit at jak Nikles tymberman ok Ælin, min husfru, hafvm pantsat skiælicom manne Kyætille Olafson, vnderlaghmanne ij Finlande, thry stykke eng ij Nemis ij Kokkaris ij Pykiæ sokn for fæm marker svænska peningghæ, nærvarande thessom godhom mannom: Sunno Hidenaltæ, Marten Kydronpoyke, Pæter Teyto, Jaoper Copason, Marten Enkkiæ, Pæter Akos, mæder Jönisse Hinssekæson, som tha konungx dom hafde, Eriker Porampoyke, Jaoper Skælghe ok Holmvidher domare, som sin jnsigle hava henght for thettæ breff. Scriptum anno Domini m°ccc°lxx°viii°, jn parochia Pykiæ, die b:te Agate virginis."}, {"df": "869", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom witerlikt oc kunnokt at jac Andris Lang, fordom byggiande j Tyioki, kennis øpenbarlika medh tesso mino opno brefue, swa fore thøm æpter kunno koma som fore thøm nw ærw, at jac hafuer saalt oc vplatidh hedherlikom fadher oc herræ Hannusse, medh Gudhz nadh biscope j Abo, allan min ægholut oc alt mit godz, som jac aatte j Tyioki, baadhe hws, jordh, aker, ængh, skogha, fiskewatn, qwernæ, qwernæstadha, torp oc torpastadha, jnnan gardz oc vtan, j wato oc j torro, nær by oc fiærrin, engom tillaghum vndhantaknom, fore siæxtighi mark pæninger oc siæx mark æpter swensko tali oc ey finzko; jnnan hwilkom pæninger han giordhe mic løsan wid Iæppæ Diækn, foghotha j Abo, vm femptighi mark pæninger a Bo Jonssons weghna, swa at jac wart thes sama Jæppæ lædhugher oc løøs vm then sakøre oc vm brut, ther jac medh honom ændat hafde oc wtfæst, ther jac rætlika medh laghum til wunin war. The siæxtan mark pæninger sidhan aterwaro, thøm bar jac wp æpter minom fullom wilia at mic wæl neghdhe; oc alt annat, ther then fornempde biscop Hannus mic lofuade, thet hawer jac alt fangit, swa at jac later han baadhe qwittan oc sakløsan vm al stykke, som thenna godhz kunno røræ framledhis wara mellan. For than skuld afhændher jac mic oc minom arfuom thettha for:dæ godz oc alla thes tillaghur oc tileghnar thet thøm for:da biscop Hannuse til æwerdelikan ægho medh tolf fastom oc enom forskiælamanne, som tha vppa thingeno waro nærstaddhe jnnan Kimitto oc vppa thesso skøtningh hiøldo, forst Swen af Trottaby, Jacop Kaiwo, Tord j Pætersaa, Pæter Brwn, Biorn af Lamala, Wille Karlsson, Jønis j Smidzbøle, Owde Kalle, Kætil j Wiik, Niclis Niclis[son] Brwn, Jacop af Tyioki oc Jønis Berghunde oc Michiæl Rasi, domarin, som forskiælu man war aat tesso gotze, til hwilks brefs stadfestilse oc witnisbørdh bidher jac godha mæn at sætia siin incigle fore thetthæ bref, mædhan jac ey siælfuer jncigle hauer, swasom ær Katil (!) laghman, Åke Sæk, Niclis af Borghaby, Michiel Rasi, domarin, oc gildhes jncigle af Kimitto. Datum anno Domini m ccc lxx octauo, feria quarta post festum beati Johannis ante portam latinam."}, {"df": "870", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus et discretis viris dominis proconsulibus ciuitatis Lubicensis, amicis nostris dilectis, consulenses (!) ciuitatis Aboensis obsequiosam in singulis complacencijs voluntatem. Domini et amici karissimi. Discreciones vestras presentibus cupimus non latere, quod constituti coram nobis dilectus noster conciuis Nicolaus Zoltzak et Jacobus, filius Godscalci, cuius mater nominabatur Lucia, nobis significauerunt, dominam Walburgim, olim Hinrici Dapper relictam, ipsorum materteram et Lucie prescripte sororem, in ciuitate vestra diem suum clausisse extremum et nonnulla bona atque domum ibidem reliquisse, ad eosdem Nicolaum et Jacobum tamquam proximiores heredes ex vero et legitimo thoro eiusdem domine Walburgis difuncte deuoluta. Vnde cum ijdem Nicolaus et Jacobus sint proximiores heredes et nullus alius eque propinquus ad omnia et singula bona per mortem dicte domine Walburgis derelicta, prout testimonio fidedignorum virorum Thome Piluin, Olaui Prunselnik, Stephani Bruwer et Hinrici Kran, conciuium nostrorum, id mediis suis corporalibus iuramentis confirmancium didicimus euidenter, et quamadmodum nobis ex certa sciencia eciam constat manifeste, de quo presentibus plenum et sufficiens testimonium prohibemus; verum quia predicti Nicolaus Zoltzak et Jacobus, filius Godscalci, huiusmodi bonorum extorsioni et prosecucioni iuris sui personaliter nequeant interesse meliori modo, jure, causa et forma, quibus potuerunt, fecerunt, constituerunt, ordinauerunt in suum verum legitimum et plenipotentem procuratorem, actorem, factorem et nuncium specialem discretum virum Thidekinum Goltsmyt, conciuem nostrum presentem, dantes et concedentes eidem plenam et liberam potestatem et mandatum speciale ad petendum, emonendum, exigendum, extorquendum, recipiendum, subleuandum et adipiscendum eorum nomine predictam domum et alia bona sua supradicta et ad faciendum dictam domum sibi Thidekino aut alij aut alijs, cui vel quibus voluerit seu vendiderit vel resignauerit, asscribi et de libro ciuitatis vestre cancellari et generaliter omnia alia et singula faciendum et dimittendum, que verus procurator facere potest et debet et que ipsimet facere possent, si personaliter presentes essent, gratum et ratum habituri quidquid per dictum ipsorum procuratorem firmum vel obmissum fuerit in premissis; honorificencijs vestris studiosis precibus supplicantes, quatenus amore Dei et iusticie preciumque nostrarum intuitu dictum procuratorem in huiusmodi bonis extorquendis et adipiscendis quam poteritis mediante iusticia adiutum et promotum habeatis, quod grata vicissitudine cupimus promereri, securum atque firmum ad nos respectum habentes, quod vos vel alias quoscunque huiusmodi bona hereditaria a se dicto procuratori presentantes a dictis Nicolao et Jacobo vel quibuscumque alijs, nulla actio, monicio vel impeticio subsequi debeat infuturum quouismodo, recepta per nos obinde sufficientes fideiussoria caucione a conciuibus nostris infrascriptis, scilicet Hinsekino Lemegow, Hinsekino Knop et Johanne Lokenes. Datum Abo anno Domini m°ccc°lxxviij°, jn die natiuitatis sancti Johannis baptiste, nostro sub sigillo presentibus in testimonium premissorum tergotenus affixo."}, {"df": "871", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høre eller see helsar jach Michil smedher,¹ borghare jnnan Abo, æuerdeliga met Gud. Kennis jac openbarliga met tesso myno opne breffue mik haffua skipt eth godz, s[w]a som ær en halffuer kroker, lighiande j Pysw² j sancta Katherine soken, met beskeligom manne Meniko Skytthe, huilkit godz jak affsæger fron mik och mynom ærwingom oc skøther jac vnder³ Meniko oc hans arffwom⁴ tiil æuerdeligha ægho, met aker och eng, vatn, skoghom oc met allom androm tillaghom, nær och fiærre, ffor eth godz j Pargasa soken som kallas Litzlagord.⁵ Och kan her noghon epter talan a koma, ther skal jac oc mynne ærwinge tilswara, oc ey Menika eller hans ærwinge.⁶ Thetta for:de godz hauer jac skøth lagliga Menicka Skytte,⁷ oc fastat met skæligom mannom, swa som ær Mattis⁸ aff Woywala, Philippus aff Koskelta, Peder⁹ aff Kawskala, Botolphus aff Kwrala, Johan aff Rawatala,¹⁰ Johannes aff Kwrala,¹¹ Laurens aff Padasakunta, Olaff aff Rætiælæ, Symon aff Haricco¹² (ͻ:-ritto), Laurens aff Vitama, Johannes aff Kærkis¹³ oc Peder aff Kærkis.¹⁴ Tiil mere vitnilse tesse skiptis stadughbliffuilse tho bedhis jach tessa goda och beskedeligha manna incigle, som ær myn mogher Hinza¹⁵ Pæranpoyka, borgare j Abo, Hinsa Knap, radman j Abo, och Kønicka¹⁶ aff Virmo, rodman¹⁷ j Abo, medhan jach ey sielff jncigle haffuer¹⁸. Scriptum Abo anno Dominj mccclxx octauo, dominica infra octauas apostolorum Petri et Pauli."}, {"df": "872", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "ANNO · DOMINI · M · CCC · LXXVIII · FERIA · V · POST · FESTUM B[ARTOLO]MEI · OBIIT · DOMINUS …."}, {"df": "873", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "874", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi eiusque suffraganeis salutem et apostolicam benediccionem. Nuper cum vinea Dominj Sabbaoth, sancta videlicet Romana ecclesia, ventrem suum doleret et amaricatis vlceribus grauia emittere suspiria cogeretur ex eo, quia filios vterj suj, quos enutriuerat et de infimis erigens ad culmina dignitatum extulerat, videlicet iniquitatis et perdicionis alumpnos, Robertum, olim basilice Duodecim apostolorum, wlgariter dictum Gebennensem, Johannem, olim tituli sanctj Marcellj, wlgariter dictum Ambianensem, Geraldum, olim tituli sancti Clementis, wlgariter dictum maioris monasterij, presbiteros, et Petrvm, olim sancti Eustachii, dyaconum, cardinales, conspiciebat matris vbera spernere et a rectitudinis tramite deuiare et non solum leges et monita materna despicere, sed eorum matris vtervm, quantum in eis erat, viperinis conatibus laniare, et quia ipsi, inconsutilem Dominj tunicam scindere satagentes, scandalorum et scismatum seminaria preparabant et fame sue prodigi et honoris proprij persequtores effectj non tantum seipsos nexibus peccatorum inuoluere, sed in reprobum sensum dati alios secum ad precipicium trahere conabantur, nos, qui diuina disponente clemencia predicte vinee sollicitudinem et curam gerebamus, prout gerimus, aduersus huiusmodi pretergradientes veritatis et recte fidej semitam et preuaricacionem addentes, vt eandem vineam demolirj valere[nt], jn virtute Altissimi de fratrum nostrorum consilio decernimus exurgendum et contra ipsos [et] nonnullos alios eis adherentes ac fauentes, inferius nominatos, per infrascriptum modum mediante iusticia duximus procedendum: siquidem si predicti nequam, nescientes in semitis iusticie dirigere gressus suos et timorem Dej pro oculis non habentes, contra nos conspiraciones, colligaciones et machinaciones diuersas facere et in ecclesia Dej scisma et diuisionem ponere ac ciuitatem nostram Anagniam et castrvm sanctj Angelj de vrbe et nonnulla alia castra, terras et loca, nobis et dicte ecclesie subiecta, occupare et occuparj facere seu illa occupantibus auxilium, consilium et fauorem prebere presumpsissent ac presumerent et insuper, vt dictam ciuitatem et alias terras prouincie nostre Campanie facilius occupare et occupata detinere ac alios ad consenciendum eorum iniquis voluntatibus et operibus violenter attrahere possent, magnam multitudinem gencium armigerarum, que britones et vastones nuncupantur, ad dictas ciuitatem uel prouinciam venire fecissent, et exinde quam plurima homicidia, sacrilegia, rapine, depopulaciones et alia mala ac dampna et scelera fuissent secuta, nos, qui salutem zelabamur illorum, sperantes ipsos ad cor reuersuros et viam iusticie repecituros (ͻ:-titur-), eos per venerabilem fratrem Petrvm, episcopum Portuensem, et dilectos filios nostros [Simonem],** tituli sanctorum Johannis et Paulj, presbiterum, et Jacobum, sancti Jeorgij ad Velum aureum, dyaconum, cardinales, pluries et per diuersos alios probos prelatos et alios magne auctoritatis viros ac eciam per litteras nostras iteratis vicibus, et (ͻ: ut) ad viam veritatis et iusticie redire et ab huiusmodi erroribus resipiscere vellent, duximus exhortandos ac eciam requirendos. Sed prefati nequam virj, in sua pertinacia et superbia obstinatj, post moniciones et exhortaciones huiusmodi contra nos, antea in vrbe per ipsos aut alios, ad quos spectabat, in papam electos ac debitis ac consuetis sollemnibus obseruatis inthronizatos et publice coronatos, quos tamquam papam et summum pontificem in missarum sollempniis et consistoriis publicis et priuatis consulendo et ordinando de statu Romane ecclesie et reipublice per plures menses tractauerant, recipiendo a nobis ecclesiastica sacra ac dignitates et beneficia ecclesiastica pro se et aliis a nobis impetrando, diuersos libellos diffamatorios fecerunt et ad diuersos prelatos et mundj principes transmiserunt, per quos asserebant, nos non verum papam fore, ac multa alia mala de nobis dicere presumpserunt et tandem, in profundum descenden[te]s malorum et cupientes sancte matris ecclesie scindere vnitatem, jn ciuitate Fundanensi cum quibusdam aliis, quos cum eorum machinacionibus et dyabolicis suggestionibus ad eorum impium propositum attraxerant, congregati in domo iniquitatis filij Honorari (ͻ:-ti) Gaycanj, olim comitis Fundorum, cum ipsius Honoratj auxilio et fauore prefatum Robertum temere eligendo antipapam fecerunt ipsumque ausu sacrilego papam nominare presumebant et presumunt, jpseque Robertus se papam nominare ausu temerario non pauescebat nec pauescit. Preterea cum eciam iniquitatis alumpnus Petrus, olim archiepiscopus Arelatensis et camerarius noster, dudum dyabolico spiritu instigatus, de vrbe predicta, vbi nobiscum erat, absque licencia nostra quasi furtiue recessit et de camera nostra quamplurima jocalia et alias res et bona magni valoris et preciosa ad nos et Romanam ecclesiam pertinencia secum apportasset et, ad dictam ciuitatem Anagnensem se conferens, cum prefatis sceleratis viris Roberto, Johanne, Geraldo et Petro, olim cardinalibus, diuersas colligaciones et conspiraciones contra nos ordinare ac facere et ad conducendas dictas gentes armigeras ad dictam ciuitatem Anagnensem consilium, auxilium et fauorem prebere, et tam ipse quam perdicionis filius Jacobus, olim patriarcha Constantinopolitanus, Nicolaus, olim archiepiscopus Cusentinensis, Petrus, olim Vrbenetanus, Guillermus, olim Vrbinas, Petrus, olim Montisflasconensis, Johannes, olim Gebennensis, et Franciscus, olim Caiacensis, episcopi, et Bertrandus Raffini, olim clericus camere apostolice, et Masellus Casillj, olim rector ecclesie sancte Marie pedis gripte prope Neapolim, ac eciam iniquitatis filij Honoratus Gaycanj, olim comes Fundorum, Antonius, olim comes Casertanensis, Franciscus de Vico, olim prefectus vrbis, Johannes de Malestred, Nicolaus Spinellus de Inuenacio, Animal dictus de Neapolj, Siluester Bunde, Bernardus de Lasala, Petrus de Lasaga, olim milites, et Guilhonetus de Lasala, domicellus, in reprobum sensum datj, prefato Roberto antipape adherere ac fauere et eorum linguis transeuntibus super terram os in celum ponere presumentes, non fuerint veriti nec vererentur publice asserere, per alias asserj et predicari facere, nos non esse papam et Romanum pontificem, et eorum falsis et confictis mendaciis quamplura enormia mala de nobis dicere et se ab vnitate Romane ecclesie separare et scisma ac diuisionem, quantum in eis erat, in Dei ecclesia ponere, ac Franciscus de Vico ciuitatem nostram Viterbiensem, et Iohannes de Malestred, Siluester, Bernardus, Petrus de Lasaga et Guilhonetus predicti, cum nonnullis eorum complicibus, dictam ciuitatem Anagnensem ac eciam nonnullas alias terras nostras et Romane ecclesie occupare, et tam ipsi quam eciam alij superius nominatj nonnullas alias terras nostras et dicte ecclesie occupantibus et inuadentibus auxilium, consilium et fauorem prebere presumpsissent et presumerent, crimen heresis, scismatis, lese maiestatis et apostasie dampnabiliter incurrendo, et huiusmodi excessus et scelera tunc essent, prout sunt, adeo notoria, quod nulla poterant, prout nec possunt, tergiuersacione celari, quod nos absque alia informacione iuste potuissemus animaduertere in eos sceleratos viros, nos tamen, ad cautelam et maiorem certitudinem premissorum, dilecto filio Johanni, tituli sancte Sabine, et bone memorie Guillermo, tituli sancti Eusebij, presbiteris cardinalibus dudum ac successiue, commisimus, vt se de predictis informarent et, que per informacionem huiusmodi reperirent, nobis referre curarent, et tandem, huiusmodi informacione per eos recepta, cum ipsi nobis in consistorio retulissent, se reperisse premissa omnia et singula fuisse et esse notoria, nos, nequeuntes absque graui offensa Christi et remorsu consciencie tot et tantos excessus et scelera amplius tolerare, aduersus prefatos sceleratos viros in virtute Altissimi de dictorum fratrvm consilio, vt premittitur, duximus exurgendum et contra ipsos super premissis procedendum ac, eis ad hoc legittime citatis et aliis debitis iuris sollempnibus obseruatis, per nostram diffinitiuam sentenciam decreuimus et declarauimus prefatos Robertum, Johannem, Geraldum et Petrvm, cardinales, necnon Jacobum, olim patriarcham, Petrvm Arelatensem, Nicolaum, olim Cusontinensem, archiepiscopos, Petrvm, olim Vrbenetanum, Guilelmum, olim Vrbinacensem, Petrum, olim Montisflasconensem, Johannem, olim Gebennensem, et Franciscum, olim Caiaciensem, episcopos, ac Bertrandum et Masellum necnon Honoratum et Antonium, olim comites, Franciscum de Vico, olim prefectum, Johannem de Malestred, Nicolaum Spinellum, Siluestrvm, Bernardum, Petrvm de Lasaga et Guilhonetum fuisse et esse scismaticos et apostotas (!) et contra nos conspiratores et blasfemos et tamquam hereticos puniendos et reos criminis lese maiestatis, ipsosque propter premissa fore excommvnicatos et anathematizatos, ac eos excommvnica[ui]mus et anathematizauimus, ac ipsos incidisse in penas et sentencias, tam a iure quam ab homine in talia perpetrantes inflictas et promulgatas, ac eciam in penas et sentencias contentas in processibus felicis recordacionis Johannis xxij et Clementis vj, Romanorum pontificum, predecessorum nostrorum, contra occupatores, jnuasores et turbatores terrarum Romane ecclesie factis; et eciam declarauimus dictos Robertum, Johannem, Geraldum et Petrum olim cardinales fuisse et esse depositos, et ipsos deponimus a cardinalatibus dicte Romane ecclesie et ab omni cardinalatus commodo et honore, ipsosque omnibus honoribus, dignitatibus, prelaturis, personatibus et officiis ac beneficiis ecclesiasticis quibuscunque fuisse et esse priuatos et fore ad illa inhabiles, et inhabilitauimus eciam ad habenda, ac eciam declarauimus predictos olim patriarcham, archiepiscopos et episcopos fore depositos et eciam deponimus ab omnibus dignitatibus, eciam pontificalibus, et tam ipsos quam Bertrandum et Masellum prefatos ab omnibus officiis et beneficiis ecclesiasticis et prelaturis quibuslibet, necnon predictos Honoratum et Antonium, olim comites, Franciscum de Vico, Johannem de Malestret, Nicolaum Spinellum, Siluestrvm, Bernardum, Petrvm de Lasaga et Guilhonetum a quibuscunque dignitatibus et honoribus ac gradu milicie et cingulo militarj priuatos et depositos fuisse et esse, ipsosque priuauimus et deposuimus, ac eciam declarauimus tam predictorum olim cardinalium quam eciam aliorum omnium proxime nominatorum ac dampnatorum bona mobilia et immobilia ac iura et iurisdicciones fuisse et esse confiscata, et confiscauimus, et personas eorum detestabiles et infames fuisse et esse exponendos (ͻ: -das), et exposuimus a christifidelibus capiendas, vt sic capte, si absque eorum fuga et euasionis periculo fieri posset, nobis indilate transmitterentur, alioquin in artis carceribus detrvderentur et sub fida custodia detinerentur, donec aliud super hoc mandaremus decernentes; preterea receptatores, defensores et fautores eorum excommunicacionis sentencia jnnodauimus, absolucione ipsorum preterquam in mortis articulo Romano pontifici reseruata. Et insuper decreuimus, quod quicunque aliquem predictorum scienter presumerent ecclesiastice tradere sepulture, excommvnicacionis sentencie subjacerent, a qua absolui non possent, nisi propriis prius manibus extumularent et procul eicerent ab ecclesiastica sepultura corpora eorundem; et subsequenter districcius inhibuimus omnibus et singulis christifidelibus utriusque sexus, cuiuscunque status, gradus, ordinis, condicionis, dignitatis et preeminencie existant, eciam si regia, reginalj, jmperialj uel pontificalj sev quauis alia dignitate fulgerent, eciam si essent sancte Romane ecclesie cardinales, ne in ciuitatibus, castris, terris, villis uel locis suis aliquem predictorum dampnatorum scienter recipere sev ipsis ad alia aditum prebere uel ad illa, in quibus predicti dampnati uel aliquis eorum habitarent uel moram traherent, blada, vinum, carnes, pannos et ligna, victualia, pecunias, merces, res uel quecunque bona alia ad eorum vsum vtilia portare, mittere uel deferre sev portari aut mittj uel deferri facere presumerent; nec per alios predicti Robertus, Johannes, Geraldus et Petrvs et alii dampnatj, superius nominatj, caperentur, detinerentur et ad nos transmitterentur, quinymo omnibus christifidelibus districte precipimus, quod ipsi et eorum quilibet prestarent eis, qui eosdem capere sev captos detinere et ad nos transmittere vellent, opportunum consilium, auxilium et fauorem. Qui vero premissa uel aliquid premissorum facerent, sev qui prefatum Robertum, qui se Clementem papam nominat, scienter papam nominarent, tenerent, crederent sev predicarent, si persone singulares, excommvnicacionis, si vero communitas sev uniuersitas forent, interdicti sentencias incurrerent, corpora et ciuitates ac terre ipsorum aliorum carerent commercio ciuitatum, terrarum atque locorum, ac ciuitates ipse pontificalj dignitate se noscerent fore priuandos (ͻ: -das). Et volumus, quod ab huiusmodi excommvnicacionis sentencia nullus ab alio, quam a Romano pontifice preterquam in mortis articulo possit absoluj; nec interdictum huiusmodi per alium quam per eundem Romanum pontificem relaxari valeret. Omnes insuper, qui a prefato Roberto tamquam a Romano pontifice quascumque gracias, indulgencias, donaciones, priuilegia, dispensaciones sev prelaturas, dignitates, personatus sev quauis alia beneficia uel officia ecclesiastica uel mundana per se uel per interpositam personam peterent sev eciam proprio motu oblata dona sev concessa acceptarent sev reciperent, decreuimus fore inhabiles, et eos inhabilitauimus ad premissa et alia queuis bona ecclesiastica obtinenda, et priuauimus jam obtentis; et nichilominus si persona foret singularis, excommvnicacionis, si vero commvnitas uel queuis vniuersitas, interdicti incurrerent sentencias ipso facto, a qua quidem excommvnicacionis sentencia aliquis absoluj [non posset, et si aliquo]*** juramento, obligacione, promissione, summissione uel pacto quacunque firmitate vallato antea fuissent astricta, alias eciam penas eisdem dampnatis infliximus, penis aliis a iure eis inflictis in suo robore duraturis. Volumus insuper, quod omnes ac singuli christifideles, qui crvcis assumpto karactere ad prefatorum scismaticorum et dampnatorum exterminium se accingerent et eos pro posse sequerentur, illa gauderent indulgencia illoque priuilegio essent munitj, que accedentibus in terre sancte subsidium conceduntur, prout in diuersis notsris inde confectis litteris plenius continetur. Volentes igitur quod premissa ad commvnem noticiam omnium christifidelium deducantur, ffraternitati vestre per apostolica scripta districte precipiendo mandamus, quatenus quilibet vestrum, [ad] quos presentes littere uel earum transsumptum tuo, frater episcope, sigillatum sigillo peruenerint, sub pena excommvnicacionis, quam quilibet vestrum, in (ͻ: qui) mandato nostro huiusmodi non paruerint, cum effectu incurrere volumus ipso facto, in ecclesiis vestris, verbo Dei primitus per vos uel alios ad hoc ydoneos coram populo sollenniter ac publice proposito, saltem semel ac eciam per religiosos predicatorum minorum heremitarum sancti Augustini et sancte Marie de monte Carmelo, quos quidem religiosos, si monicionibus nostris et mandatis in hac parte non paruerint, excommvnicacionis sentenciam incurrere volumus ipso facto, in vestris kathedralibus et ipsorum religiosorum ecclesiis et locis aliis, de quibus vobis videbitur, dum missarum celebrabuntur sollempnia uel alias cum ibidem mayor populi aderit multitudo, ac eciam in vestris et dictorum religiosorum predicacionibus publicis singulis diebus dominicis omnia et singula supradicta publicetis et exponatis sev publicari et exponi alta voce et int(t)elligibiliter in wlgari faciatis, ac presencium litterarum copias portis vestrarvm dictarum kathedralium et dictorum religiosorum eeclesiarum publice faciatis affigi, con[tra]dictores per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita, compescendo, non obstantibus quibuscunque exempcionibus et aliis priuilegiis eisdem ordinibus eorumque personis et locis, uel quibusuis aliis ab apostolica sede concessis, sev si prefatis religiosis uel quibusuis aliis commvniter uel diuisim a prefata sede indultum existit, quod interdici, suspendj uel excommvnicari non possint, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi eorumque ordinibus, locis et nominibus propriis mencionem. Vervm quia presentes littere nequirent forsan propter viarum discrimina vel alias vestrum singulis commode presentari, volumus quod per te, frater archiepiscope, vobis, suffraganeis et aliis prelatis ciuitatis et dyocesis Vpsalensis, et per vos, suffraganeos, vestris subditis dictarum litterarum transsumptum, manv publica confectum et illius ex vobis, qui huiusmodi transsumptum transmittat, sigillo sigillatum, transmittatur, cui adhiberi volumus velud originalibus plenam fidem. Datum Rome, apud sanctam Mariam in Transtyberim, viij ydus Nouembris, pontificatus nostri anno primo."}, {"df": "875", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Albricht, met Gudz nadh Sweia oc Göta konunger, helsom alla thöm thetta bref höra älla see kärleka med Gudh. Görom wi witerliket allom mannom oc kännomps opinbarlika med thesso waro närwarande opno brefwe, at fore then stora kärleck, godhwilja oc hielp rikesins män i Swerike oss göra oc giort hawa, i thy att the oss til konung waldo ower riket i Swerike oc oss ther til hulpit hawa, tha hafuom wi thöm lowat oc lofwom thöm ater til nadh oc kärlek, at the skulu frelseleka nyuta allan gamblan rikesins rät frälse oc the sidhwänjo, som af alder hawer warit oc thera foräldra hawa hafft oc nwtit i allom thöm stykkiom oc artiklom, som thera foräldra oc the thöm bäzt oc frälsast hafwa nwtit. Framledhis lofvum wi kirkiom oc klostrom, riddarom oc swenom oc allom thöm, som sit godz met thienist frelsa, at wi äpter thenna dagh thera hionom aldrigh sculom aseende wara wm nokra hielp, thienist älla arwodhe, swa som en gamal rikes rät hawer warit, hwarte met sidh älla bön, oc aldrigh nokon tungha til thöm läggia. Oc ware thet swa, at nokar war foghate älla ämbitzman älla nokar annar, hwa han helzt ware, til dyrfdhes thöm älla thera hion här nokot amote hindra älla i nokrom stykkiom ower rät thwnga, tha lofwum wi thöm, at tha thet fore oss komber at wi wiljom thom han til rätta sätia äpter landzlaghom. Oc lofwum wi kirkiom oc klostrom, riddarom oc swenom oc allom rikesins mannom, som frälst thiena, at wi aldre optaren sculum them aseende wara, antiggia med bön, skat älla thwnga wm nokra tholika hielp älla andre större älla minne, som the oss wm met kärlek oc ey met nokrom rät älla sidhwänjo gifua. Framledhis ware thet swa, at nokre rikisins infödde män, the som nw ey i riket ära, the som sitt godz med engom sunderlekom brutom förbrutit hawa, wildo in i riket koma oppa en beskedhin tima, äpter ty wi ower eno wordhom met waro rikes radhe oc oss the thienist gören, som thöm tilbör, tha lofwum wi at wi wiljom thöm thera godz igen gifwa oc thet unna, hwar thet helzt är, oc ther widher latha. Alla thessa forscripna articulos oc hwarn thera särdelis wm sik lofwum wi, for:de konung Albrict, kirkiom, klostrom, riddarom oc swenom oc allom rikesins mannom i Swerike oc thera äpterkommandom fasta, stadhuga oc obrutlika at halda widher ware tro oc sannind. Oc til thes mero wisso oc rikesins större bewarelse, tha hafwom wi bidhit war kära herra, war fadher hertogh Albrict af Mäkilborgh, oc wara kära brodher, hertogh Henrik oc hertogh Magnus, met oss thetta lofwa oc thera insigle met waro lata koma fore thette bref. Datum Arosiæ anno Domini M CCC LXX octavo, dominica proxima post festum beati Martini episcopi."}, {"df": "876", "dating_start_year": "1378", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vrbanus episcopus, seruus seruorum Dej, venerabilibus fratribus Linkopensi et Strengenensi episcopis salutem et apostolicam benediccionem. Apostolice sedis benignitas circumspecta, cunctorum christifidelium quieti prospicere cupiens, eos, cum sibi facultas suppetit, protegit et tuetur; et dum per se non potest, alias (ͻ: alios) fideles ad hoc indulgenciis et remissionibus libenter inuitat. Sane nuper ad nostrum non sine mentis turbacione peruenit auditum, quod regnum Swecie a ruthenis infidelibus et [s]cismaticis, eidem vicinis, sepius impugnat[ur], et christianorum sanguis ibidem effunditur, ac in opprobrium catholice fidej per ipsos ruthenos cedes, rapine et incendia ecclesiarum, matronarum stupra et deflorationes virginum perpetrantur, propter quod, cum homines christianj jpsius regni, qui numero infidelibus sunt pauciores, nequeant eis resistere, nobis supplicatum fuit, vt eisdem dignaremur de op[p]ortuno subuencionis auxilio prouidere. Nos igitur de hiis dolentes ob (ͻ: ab) intimis ac cupientes, vt dictis infidelibus non solum resistatur, sed jpsi nichilominus impugnantur (ͻ: -nentur), vniuersis christifidelibus dictos ruthenos, ipsum regnum Swecie inuadentes, persequi precipimus [et] hortamur. Et vt fideles jpsi eo prompciores reddantur, quo maius premium exinde se sperauerint adipisci, ffraternitati vestre, de qua in hiis et aliis plenam in Domino fiduciam gerimus, a fidelibus eisdem pugnantibus, vicibus et mora pugne siue bellj secundum nostrum arbitrium declarandis, et aliis vtriusque sexus, qui per se pugnare noluerint seu non poterint et ad stipendia pugnancium contribuerint, diuitibus qui xx, et mediocriter diuitibus qui x, pauperibus vero qui v florenos auri vel plus secundum exigenciam facultatum soluerint, recipiendi et colligendi huiusmodi pecunias et ad stipendia pugnancium conuertendi, et concedendi vt confessor, quem cuilibet (ͻ: qui-) eorundem fidelium duxerit eligendum, omnium peccatorum suorum, de quibus corde contriti et ore confessi fuerint, semel tantum in mortis articulo, plenam remissionem ipsius, (et) sinceritate fidej, vnitate sancte Romane ecclesie ac obediencia et deuocione nostra vel successorum nostrorum, pontificum Romanorum, canonice intrancium, persistentibus, auctoritate apostolica concedere valeat, sic tamen, quod idem confessor de hiis, de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam ipsis per eos, si peruixerint, et per heredes eorum vel alios, si tunc forte transierint, faciendam iniungat, quam ipsi vel illi teneantur facere, vt prefertur, damus tenore presencium facultatem; et ne, quod absit, idem vel huiusmodi stipendiorum contribucionem erogantes propter huiusmodi graciam reddantur procliuiores ad illicita imposterum committenda, volumus quod, si ipsi ex confidencia remissionis huiusmodi alia forte committerent, quoad illa predicta remissio eis nullatenus suffragetur. Et insuper volumus, vt queljbet persona, que infra v florenos manus ad dictam subuencionem porrexerint adiutrices, vel pro pugnantibus et bono statu fidelium et ecclesie vniuersalis orauerint, iuxta quantitatem elemosine et pietatis affectum particeps fiet indulgencie memorate, presentibus post quinquennium, a die [quo] presentes littere solenniter in regno publicate fuerint computandum, minime valituris. Datum Rome, apud sanctam Mariam in Transtiberim, ydibus Decembris, pontificatus nostri anno primo."}, {"df": "877", "dating_start_year": "1379", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Åke Sack, dommare i Kimmetoo kyrkiolaagh, gör dett kunnogt allom mannom, att ä midfasta sunnodagh, tå iagh hulth sochnatingh vid kirkiobyn i Kimmetoo, åhrena effter Guds byrdh m ccc lxx nono, dominica Letare, thå stodo ther för alle tingz lagino Agda aff Tiycke, Gudhorm aff Tiycke och Keetil Magnuson, hvilken (!) som böscho (= lystho?) och kunogadha att the hadhe solt och uplåtid Martinus Habramsson allan thera ägha lutt i Finna engh vidh Tiyocke i thessom lundom, att Agda togh för sin luutt halffemcte mark pheninga, Gudhormb eelffvo öhre och Ketel Magnuson tolff öre; och tesse samma peningar kendis töhn (!) redeligha alle hafua fhångott och upburitt, så att thön lätho sigh nöija; och ther nhemdes thön sköttninga mhan uphå alle sidhor, och jagh föreskijlde effter allan thera bööhn och serdeles hvars thera luth och hvars thera kööp om sigh, medh tessom tolf fastom: Anders Säck, Fredrich, Ketelbiörn i Kerrom, Jöns Burre, Thore Tiyoke, Ketelnasch (?) Gölpå, Sigurd Whenapha, Birger i Kolamesanääs (!), Torre Phetersåå, Biörn Frosse, Nils Bruun, Erich [i] Phåwaldzböle. Datum anno, die et loco supradictis, sub meo sigillo."}, {"df": "878", "dating_start_year": "1379", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Birgerus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, venerabilj in Christo fratri nostro, domino Johanni, eadem miseracione episcopo Aboensi, salutem jn Domino et mandatis nostris, ymo vero apostolicis, firmiter obedire. Litteram sanctissimi in Christo patris et domini nostri, dominj Vrbanj, digna Dej prouidencia pape sextj, sub vera bulla plumbea et filo canapis more Romane curie bullatam, presentatam nobis per venerabilem fratrem nostrum, dominum Hareleuum (ͻ: Hartl-), diuina miseracione episcopum Arosiensem, tercia die mensis Nouembris in manerio nostro Arnø, cum ea qua decuit reuerencia nos noueritis recepisse, de verbo ad verbum tenorem qui sequitur continentem: Vrbanus episcopus, seraus seruorum Dej, venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi eiusque suffraganeis (etc. Se n. 240). Nos igitur, volentes mandatum apostolicum secundum traditam nobis formam execucioni debite demandare, vestre fraternitatj presens transsumptum, nostro autentico sigillo munitum, dirigimus vosque requirimus et monemus ac vobis in virtute sancte obediencie et sub penis in originali contentis auctoritate ordinaria, ymo verius apostolica, nobis in hac parte facta, districte precipiendo mandamus, quatenus huiusmodi mandatum apostolicum iuxta formam in ipso originali contentam exequaminj cum effectu, nil de contingentibus omissuri. Datum apud manerium nostrum Arnø anno Dominj mºcccºlxxº nono, jn crastino beatj Martini episcopi."}, {"df": "879", "dating_start_year": "1379", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis Johannes, miseracione diuina episcopus Aboensis, et capitulum eiusdem Aboensis ecclesie salutem in Domino. Vniuersitati vestre presencium tenore notum facimus, quod Martinus Martini de Taymos et vxor eius Margareta, filia Ykalempa Kyrpoleyna, in presencia nostri constituti, curiam quandam dictam Taymos, cum omnibus iuribus et pertinenciis, accessibus, regressibus et vsibus eiusdem, et omnia alia bona sua, tam mobilia quam immobilia, ad honorem Dei et beate Marie matris eius et sancti Henrici, propria et spontanea ac bona sua voluntate inter viuos dederunt, transtulerunt et irreuocabiliter concesserunt mense prepositi Aboensis, transferentes in honorabilem virum Vinandum, prepositum Aboensem, et successores ipsius ius dominij, actionem et proprietatem, quecunque competencia et que competere poterant jn curia, iuribus et pertinenciis, accessibus, regressibus et vsibus ac bonis memoratis, a se et suis heredibus illa penitus abdicantes et excludentes, ita quod deinceps dictus Vinandus, prepositus Aboensis, et successores ipsius possent de eis tamquam de aliis bonis prepositure Aboensis libere disponere et efficaciter ordinare; tali tamen conuencione, ut prepositus Aboensis, quicunque pro tempore esset, ipsi Martino et vxori eius Margarethe supradictis quamdiu viverent victum et amictum et omnia eis necessaria sufficienter et beniuole in ciuitate Aboensi ministraret et ibidem in curia prepositi stupam quandam et hospicium pro commodo et vsu eorum singulari ipsis specialiter ordinaret. Hanc donacionem, translacionem, concessionem et cetera superius expressa dictus Vinandus, prepositus Aboensis, cum beniuolo et omnimodo suo atque nostro vnanimi consensv, nomine sui et successorum suorum et prepositure Aboensis acceptauit et se suosque successores, nomine prepositure eiusdem, ad dictum Martinum et vxorem eius, quamdiu viuerent, in omnibus suis necessariis et indigenciis, prout superius est expressum, sustentandos, cum nostro eciam omnimodo et vnanimi consensv, firmitate debita obligauit et astrinxit. Nos eciam Johannes, episcopus antedictus, dictam donacionem, translacionem et concessionem per Martinum et eius vxorem, et acceptacionem, obligacionem et astriccionem per Vinandum sepedictos factas, auctoritate ordinaria, de vnanimi tocius capitulj nostri consensu, confirmamus et perpetua stabiliuimus firmitate. Acta fuerunt hec in ciuitate Aboensi anno Dominj mcccºlxxixº, nona die mensis Decembris. Jn quorum euidenciam sigillum nostrum et prepositi necnon capituli supradictorum presentibus sunt appensa. (Härefter är anmärkt:) Nota, quod quidam Olauus Sowore vendidit quondam Martino de Thaymo ɉ locum in vno piscario, quod dicitur Taymo. Jtem quidam Olauus Mustiaynen, cuius filius Olauus in Lonto gener est (eiusdem), et Olauus Linaharia vendidit eidem Martino pro vno boue albo et ij:bus ouibus vnum integrum locum in eodem piscario, dictum mærdhrærwm."}, {"df": "880", "dating_start_year": "1379", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "881", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "882", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "883", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Paltvuori", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thæt se allom mannom witerlikt, at jak Jönis Hindzicosson, konungx domp hafuandis a Bo Jonssons wæghene, oc jak Kætil Elafson, vndilaghman j Finlande, tha Jæppe Dyækn, foghote j Abo, hwlt ræfstæ thing met Theuesala snækkiolagh jnnan Paltauore areno æpter Gudz byrdh m ccc lxxx vppa sancti Sighfridz dagh, rørendhis eet maal mellan Andris Garp oc Thomas aff Wialom vm eet jordhakøøp, ther Andris Garp aff Thomase køøpt hafdhe j Wialaby, liggiændis fore cxx marker, hwilkin Thomas aff Wialom saghde at han honum enghte sit godz i Wialom salt hafdhe ællæ nokra pæninga vpburit, oc Andris saghdhe at han thet met ræt køp aff honum fangit hafdhe oc sik vnder siin kopwitne loot, som ær Gudhmar domare, Jönis Hadres, Jönis Gislason, Magnus Teronen, Raghualder aff Warisala, Ante aff Rahima, hwilke vm thet jordhakop fore ræfstenne oc alle thinglaghino withnadho, sagdho oc sworo, at thæn fornempde Thomas loot vp met ræto køøp Andrise for næmpde alt thet sama sit godz j Wialom met allom tillaghum, engom vndanskyldom, met sinom godhuilia fore cxx:tj [mark] oc Andris aff thøm pæningom wtgifuit hafdhe epter Thomasa heto oc budhi lviij mark forst Ærneste van Dotzen xx mark, biscop Hannuse xx mark oc honum Thomase siælfum xviij mark. Thættæ mal randzsakadho thæsse tolff, som tha j nempdenne sato, som ær Biorn Niclisson, Olaff Balk, Jönis Mariaiærue, Karl Alhontaka, Olaff Waltamainen, Jönis Rodzlax, Dan Renækæltæ, Michel Killanen, Swen Wariadz, Olaff Warpasala, Olaff Asarne, Magnus Øuidzsson, wtlete oc randzsakadho at the fornempde köpwitnen alt ræt oc sant vm thet mal witnat oc sworit hafdho; thy dömpdom wi the lxij mark, som ater stodho, Thomase til wt aff Andris Garp æpter thera siæx manna mæti, som wit köpit waro, jnnan siæx wikur widh hans xl mark fore konunx domp oc siæx mark fore laghmanz domp. Til witnisbyrdh hafuum wi war jncighle hængt fore thættæ wart breff."}, {"df": "884", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the mæn thætta breff see ælla høra helsar jak Bo Jonsson, drotzte j Swerike, ewærdhelika mædh warom Herra. Gør jak allom mannom witerlikt oc kænnis opinbarlika mædh thæsso mino nærwaranda opno brefwe, swa fore æptirkomandom som them nw æra, at jak mædh wiliæ oc godha forakt hafwer gifwit klostreno j Watzstenom j Gudz hedher oc wara frw, fore mina oc mina forældra siæl oc thera, som jag ægher got fore gøra, mit godz Kymmenæ jnnan Pyttis sokn j Østirlandom, badhe thet jag fik aff minom herra konungenom oc swa aff iærlenom oc swa alt thet annat jak ther til køpt oc fangit hafwir, mædh laxafiskeno oc allom androm tillaghom, engom vndan taknom, hwat nampne thet hælzt næmpnis, antiggie j wato ælla thorro, nær ælla fiærren. Thy affhænder jak mik thet oc minom arfwm oc tileyner thet sama godz klostreno til ewerdhelike ægho; oc scal hwarce jak ælla mina arfwa æpter thænna dagh nakra tiltalan hafwa til thet forscripna godzit ælla thet nakra ledhis fore klostreno hindra. Til hwilkins breffs oc gift større bewaring ær mit incighle hær fore hænght, oc bidher jak ærlika mæn, swasom ær herra Karl Vlfson aff Thøptom oc herre Bendict Philippusson, riddara, thera jncighle til witnisbyrd hær fore sætia. Datum apud ecclesiam Aby anno Domini m ccc lxxx, dominca Oculj."}, {"df": "885", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Ketil Olaffson, vndilagman j Finland aa Boo Jønssons wegna, kennis at aareno epter Gudz byrdh mccclxxx om woreffrv dagh anunciacionis, aa snæckielagx tingeno j Santamalum j Nwmmisby, som Jeppe Diekn, ffogte vpe Abo, ther hoolt, woro the men och folk, som her epter næmpnas, aa tingeno oc lotho wp met ffastom och skøtningamannom, thenne godz, som hær wp næmpnes, andelikom ffader her Hannusse, aff Gudz nadhum biscope j Abo, oc hans arffuom, met rette køpe fore fult wærdh och fulle peninga, som thetta folk kendis haffua fult oc wist [vpburit], swa at the lotho sig wel nøghia; fförst Peter Wila oc Jnge Kæchreis lotho honom wp trighia lassa æng j Lempois by fore xx øre peninga; Martin Lempois loth honom wp nyo lass ængh j Lempois by fore vj marc peninga och eth pund rogh finst; jtem Jøns, Poual och Elin, all thry aff Lempois, lotho honom wp j Lempois by en halffuan kroch, swa som trighia pundaland finst j huario gærdone, och ther met otto lass eng, fore en læst rogh och iiij marc peninga; jtem Thore oc Jnge, bode brøder, lotho honom wp j Lempois by halfft annad punde land j huario gerdone oc xx lass eengh, ffore xv marc peninga; jtem Adheliza, Anna Hønalempa dotther, Niclis Thenholasta, Margit Hønalempa dotther oc Jwan Jopsson, henne bonde, tessa alla lotho wp honom j Lempoys by oc j Runoys by jnnan Virmo soken alt j eno køpe alla thera æghidela j boda byana, swa som en helan kroch j akronom oc xv lass æng j bodhom byomen, fore liiij marc peninga. Tesse for:de bode men oc quinnor affhænde sigh och synom arffuom all then for:de godz oc tillaghor j Lempois by oc Runois by, och tilagnar them for:de biscop Hannusse och hans arffuom, bode hws, jord, aker oc eeng, skogh, j woto och torre, enga vndan taghno, hoske nær eller fiærre; ath huilka køp jach war foreskælæman, oc serdelis ooth huario moleno vm sik, oc samalund tessa tolff som fasta waro, som ær Jønis Hinriksson, Jøns Andrisson, Torkil Byting, Olaff Askonen, Olaff Kallenpoyka, Olaff Toyalen, Larens Haraldzson, Heycke Symonsson, Mattj Jærasta, Thomas muremestare, Peder Ykalempasson oc Andris Kaisialasta. Scriptum anno, die et loco ut supra, meo sub sigillo, etc:a."}, {"df": "886", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Ketil Olaffsson, vndilagman j Østerlandom aa Boo Jønssons wegna, kennis at vpa sokne tingeno i Santamalum innan Nwmmisby, arum epter Gudz byrdh mccclxxx aa woreffrv dag anunciacionis, loto tessa men oc folk, [som] her epter næmpnas, wp thera godz oc æghor innan Ingoisby j Santamalum oc Lemmo soken, met fastum oc landzlaghum, oc serdelis huart thera widh sigh fore tolkit werd her epter følger, thet the kendes fulleliga vpburit haffua, oc the loto sig wel nøghia; fførst Peder oc Morten aff Wilos mogha loto wp andelikom ffader biscope Hannusse j Abo en halffwan kroch jordh j Jngosby oc alt thet them halffua krokanom tilhører bode j aker oc eengh, fore xvj alna kwmist klæde oc xl marc peninga; jtem Jøns Gunnarsson oc Hakon, hans broder, jnnan Gunnarsby loto honom wp ɉ krok jord j Jngois by, bode j aker och ængh, for xvi alna kwmist klæde oc xl marc peninga. Tesse for:de alle men affhende sigh och synom arffuom alla tessa thera jordh j Jngos by oc tilegnade hona for:de biscop Hannusse och hans arffuom til æuerdelige ægho met allom tillaghum, jnnan gordz och vtan, engho vndan taghno, met tesso toff ffastom, som ær Jønis Hincekasson, Jønis Andersson, Torkil Byting, Olaff Askonen, Olaff Kellenpoyka, Olaff Toyalen, Larens Haralzsson, Heycke Symonsson, Mattj Jærasta, Thomas muremestare, Peder Ykalempasson oc Andris Kaysialasta; och jach war foreskælaman aa tesso køpe. Datum anno, die [et] loco ut supra, meo sub sigillo jn testimonium premissorum."}, {"df": "887", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Kætil Olaffson, vndilaghman¹ j Finlandhe a Baa² Jønisson veghna, kænnis ath vpa sokna tingheno j Santamalwm j Mummyssby³ (ͻ: Nummis-), ther Jæppe Diækn, faghate j Abo, hiolt met them j⁴ Santamalom, Masko ok Nowsis,⁵ arene epter Gudz byrdh mccclxxx,⁶ om varffrv dagh anunciacionis, lato thesse men vp thera godhz met fastom ok skøtningamannom, som the attho j Wastalaby j Lemmo sokn, andhelikom fadher ok herre, herræ Hennusse (!),⁷ met Gudz nadhum biscope j Abo, swa som ær Peder aff Orilotho, Hønakempe (ͻ: -lempe?) Sighias,⁸ Thore Konasson, Jnghe Konasson ok Haquon Awos, huilken Haquon sin luth solde ok borth skøtthe aff Karls och Pawals barna veghna, som ærv twæggia⁹ brødher barn, ther han maalsman ath waar. Aldra thessa for:de manna æghodeell skøtthe the¹⁰ for fyra pundha landh j hwario gaardhe¹¹ ok tiwghu lass ængh. Ffore thessa thera æghor ok godz j Wastalom kendis the haffua vpburit och forefanghit fæmtighi mark pæningha ok sæxtigj mark j werdhørom, som the[m] loffuat war; ok hær met lotho the sik wæl ath nøghia, ok affhendha sik thetta godz och thera arffuom, ok tiilleghnadhe thet biscopenom och hans arffuom, met allom tillaghum j aker ok ængh, skogom,¹² fiskiæwatnom, j watho ok torro, tiill æwerdelika ægho, ene herbærgie vndhan taghno, engo andro. Aath thesso køpe war jach forskæleman ok the tolff fastha: Jønis Hincikosson, Jønis Andrissson, Torkill Bithning, Olaff Askanen, Olaff Kallenpoyka,¹³ Olaff Toyalen, Larens Haralzson, Helghe¹⁴ Symonsson, Mathe Jærastha, Thomas muremesthare, Peder Ikalempæson¹⁵ ok Andris Kayalastha.¹⁶ Scriptum anno et¹⁷ die et loco supradictis, sub meo sigillo.¹⁸"}, {"df": "888", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Kætiil Olaffson, vndilaghman j Finlande a Boo Jønissons veghna, kænnis at vpaa sokna tingheno jnnan Santamalom j Nummysby, ther Jæppe Diækn, foghate j Abo, hult a Boo Jønissons veghna areno epter Gudz byrd mccclxxx, a wara ffrv dagh anunciacionis, skøtthe Jøniss Gunnarsson aff Ankonen vndhi andelikin fadher ok herre, her Hannus, met Gudz nadhum biscop j Abo, ok hans arffua, vndhan sik ok sinom arffuom, halfft annat pundhaland jordh j Ankala by j badhum gaardhenom j Santhamala ok Lemmo sokn, fore tio mark pæninga, ther han kendis vpburit haffua æpther sinom wilia. Jach forskylde, och thessæ waaro fasta: Jønis Hincikosson, Joniss Andrisson, Torkil Bithningh, Olaff Askonen, Olaff Kallenpoyka, Olaff Toyalen, Larens Haraldzson, Heykke Symonson, Mattis Jærastha, Thomas muremestare, Peder Jkalempasson ok Andris Kaysalastha. Scriptum anno, die et loco vt supra, sub meo sigillo."}, {"df": "889", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "890", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hadvala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Holmwidher domare kennis oc gör thet witerlikt at areno æpter Gudz byrd m ccc lxxx, thisdaghin næst fore midhsomar dagh, a sokna thingeno j Pike sokn, som Jeppe Dyekn, foghate i Abo, hiolt widh Hadhwalanæs, loto Jacoper Lafrensson oc Magnus Lafrensson, badhe bröther, vpp Kætille laghmanne tolff lassa engh vppa Nemis fore fæmptan mark penninga, som the kændes hafua wæl fangit oc vppburit, at the leto sik wæl nöghia. Aat thesso köpe war jak forskælaman oc thesse tolff waro fasta: Andres Widukala, Mathias Yltos, Jon Fynker, Olaf Jacobsson, Niclis Kangares, Suen Kangares, Niclis Hartika, Mathias Linnopæ, Jacoper Linnopæ, Peter Kotalom, Staffan Eyrala oc Ante Antamalasta. Datum anno, die et loco supradictis, sub meo sigillo vna cum sigillo Jeppa Dyækn in testimonium præmissorum."}, {"df": "891", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Salutacione etc. An den ersamen heren her Erengisel Nickelson. Juwer ersamheit geve wi to kennende, dat vor uns is gewesen eine openbare klage, de ludende was, wo dat Hinse Brnnswick und sine volgere anevang hadde gedaen, also dat he in unses stades marke und egendome want genomen hadde und wech gevuret. Worumme dat wi ju denestliken bidden, dat gi dar vorsichtich ane sin, dat den genen dat want wedder werde, den de anevang gedaen is; und bewiset ju hir ane als wi ju to beloven. Valete. Scriptum sabbato ante festum nativitatis b. virginis."}, {"df": "892", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "893", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "894", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Näsboholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Votiva in Dei filio salutacione premissa. Sincere et singulari dileccioni vestre notifico, me intellexisse litteras vestras in effectu continentes, qualiter familiaris meus, dictus Brunswik, civibus et hospitibus vestris in recepcione quarumdam peciarum panni, ad ipsos pertinencium, dampna quedam intulerat, quod michi, teste Domino, penitus incognitum fuerat usque modo. Unde, quia postulastis, quod prefatis civibus et hospitibus vestris pecias antedictas restitui procurarem, idcirco voluntati et beneplacito singulari amicicie vestre semper volens satisfacere iuxta vires, per litteras meas iam mandaveram domino Eringisloni Niclisson, militi, in Wiborgh et aliis officialibus meis, quod ipsi intuitu vestre dileccionis restitui faciant omnia illa, que de predictis peciis ad cives et hospites vestros noverint pertinere. Verum si ego aut fautores mei dampna aliqua civitati Tarbatensi fecissemus seu adhuc faceremus, non esset mirandum neque inde dolerem, ymo nec deberet displicere vobis aut aliis amicis et fauctoribus meis, habentibus saltem noticiam iniuriarum et pomparum, quas in me et meos Tarbatenses exercuerant et exercent, si ipsis per me aut per meos familiares aut fauctores iniuriarum et pomparum hujusmodi fieret recompensa. Intendo nichilominus, quando per vos aut nuncios nostros convenerimus discrecioni et sinceritati vestre, civibus et hospitibus vestris ac aliis, quorum iusticiam de iure defendere tenemini, in premissis et aliis maioribus negociis racionabiliter complacere, sicuti michi, meis et aliis, pro quibus de iure placitare debeo, per vos et vestros fieri desidero vice versa. Altissimus in sua gracia vos et statum vestrum semper manuteneat et conservet. Necesse est, ut illi, quibus vultis quod pannum restituatur, de vestris litteras vestras habeant ad dominum Eringislonem Niclisson, militem, et cum iuramento probant, ne pannum, quod rehabere requirunt, meis attinet inimicis. Scriptum in curia mea Nesboholm die beati Luce ewangeliste, sub sigillo meo. Vester specialis Bo Ionsson, dapifer regni Swecie."}, {"df": "895", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "ANNO DOMINI M CCC LXXX [FERIA .. PO]ST OCTAVAM BEATI MYCHAELIS OBIIT ANNA …. OR[ATE PRO E]A."}, {"df": "896", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "897", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla mæn, som thætta breff see ællæ høra, helsom wi Iønis Jacobsson aff Pargasom, Jønis Pæterson aff Saw, kirkioprester, Jæppe Dyekn, Jønis Hindzicoson, Kætil laghman, Jønis Hasauarp oc Olaff Matisson æwerdhelika met Gudhi. Epter thet at en osæmiæ oc skilnather war vpstandin mellan skælikæ mæn Karl Philpusson oc Eric Puranpoyka vm thet godz, Eric hafdhe kööpt oc skipt innan Warisalabij, oc vm the byghning, han ther byghd hafde i Karls frawaru, ther Karl før æn Erik jord inne atte oc ok (!) til (?) fare thænkt hafdhe, thæss wordho the ower eno vppa badha sidhar met sampthyktom godhuilia theræ, gofuo the fra sik ok i wald, Erik aa sina wæghna oss Jønis Jacobsson, Jønis Pætersson oc Olaff Matisson, oc Karl a sina wæghna Jønis Hindzicoson, Kætil laghman oc Jønis Hasauarp, oc mic Jæppæ Dyekn keesto the, badhe Karl oc Eric oc alle the andre siæx, til en mædhlara oc en owerman thæssom lundom, at wi alle sculdom thera bæggiæs osæmio til en gandzkan winscap dragha vm alt thet thøm i mellom hær till hafuer farit vm thettæ sama godz, sua at thet scal blifua fast oc stadhught mællan thøm oc thera arfua, huat wi ther vm gørom vppa badha sidher. Forthænsculd hafuom wi prøfuat oc epter waro bætztæ samwiti funnit bæggia therræ fall oc synedis særdelis æpter bæggiæs therra wilkor, forordh oc widhergango hafum wi thet sua skipat oc laght therræ mellan til en gandzkan ænde, at Eriker scal rymæ Karle oc honum hemula oc vplata oc hans arfuom badan sik oc sinom arfuom j thøm fornempdæ Warissalaby i Pemara sokn vii pundalandh aker jordh finzk i huario gærdheno oc l lass æng, som han ther fangit hafuer, badhe met køp oc skipte oc alla the bygning, han ther byght hafuer, suasom ther nw findz met sædhenne; ther til alla tillaghor ther tilhøre, suasom scogha, fiskewatn, querna oc querna stadha, thorp oc thorpastadha oc feegang, badhe jnnan gardz oc vtan alla handa tillaghur, engom vndantaknom, sua at thættæ godz oc bygning scal Karle opit oc frælst standa honum in at fara nw vm fastegang, som komber, at yterstæ vm askoodhensdagh, at senasta som komber, vtan alle mote sæghn. Ther fore scal Karl Philippusson ællæ hans arfua thæssom fornempda Erike allæ hans arfum gifua oc redhelika betala nw vm pascha, som komber, c mark swænska pæninger, oc warafrudagh assumpcionis andra c mark suenska pæninga, oc vm sancti Martins dag, som komber, lxxx mark suenska pæninga. Thæssæ thre pæninga summor sculu giældæs oc betalas i redhom pæningom oc j køpmanna wara oc wærdherom, som hær æpter nempnæs, suasom the tha vppa huariom timanom gialda oc ganga manna mellom i landeno, oc en godher man ma thøm androm fult met gøræ a mote redhom pæningom, thæt ær klædhe, oskurit, helom stykkiom oc halfuom, salt, jærn, rugher, korn, smør, hudher oc graskin; oc hær met scal thet wara en gandzsker winskaper oc sæmiæ obrutlika at haldas a badha sidhur. Til thæss witnisbyrdh hafuom wi war jncighle hængt fore thættæ breff. Oc jac Eriker fornempde kænnis openbarlika widher alla thæssæ dakthingan, som thættæ breff wtuisar, at thet ær miin fulbordh oc godher wilia oc lofaar jac særdelis widher mina rætæ sanind oc godha tro all thennæ wilkor oc dæghthingan fasta oc stadugha halda i allom sinom articulis vtan alt arght. Oc til fulla wisso oc stadhfæstilse sæter jac mit jncighle fore thættæ breff. Scriptum et datum Pemarum anno Domini mccclxxxi, feria secunda proxima ante festum beati Sighfridj episcopi et confessoris."}, {"df": "898", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "899", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hamnskär", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom mannom witerlikt wara at iac Bo Jonsson, drotze i Swerike, kennis openbarlika mæth thæsso mino opno brefue at iac hafuer vnt oc gifuit thessom brefföraren, minom ælschelikom sven, Finka alt thet gothz han her til antiggia köpt ælla met ræt fangit haffuer af skatgildoghe iordh, hwar thet hælzt ligger i Abo biskopsdöme, af allom arlikom scatwm, alæghnom oc markagieldom oc af allom thunga lidhugt, löst oc frelst, swa at han scal minom herra konungenom oc crononne oc mic a mins herra weghna ther aff thiænist göra. Thy forbiudher iac allom minom fogatom oc æmbuthzmannom, hwa the hælzt nw æra ælla wardha konno, hardhlika vither lythno then for:da Finka vm the iordh, han her til vndan scat mæth laghom fangit hafuer, nakraledis hindra ælla qwælia, swa frampt han vil thet göra, som mic lyopht ær, oc sik vtan sculd vita. Datum Hampnesker anno Domini mccclxxx primo, in octavis corporis Christi, nostro sub sigillo presentibus inpendenti."}, {"df": "900", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see varj thet witerligit ok kunnoth giort, ath tha wj Ingemund Jonisson, foghadhe j Aland, och Olaff Diækn, laghman ther sama stadz a Boo Joanssons veghna, haffdom tingh wid Sundho kirkio, giordis ther eth skipte millan ærlighen man Peder Alenninghe, radhman j Stokholm, och Margretæ Helga dotter, swa ath hon met godh wilia sinom ok sins brodhers Torkils vpleet ok skøthe epter landz laghum ffor:de Peder adhirthon march skat jordh liggiande j Tiudhø j Finnestrøms sokn, met allom tiillaghum, skogh, fiskiewatn, fiærre eller nær, jnnan gaardha eller vthan, hwadh thet helzt wara kan, engo vndhan [taghno], ty ther tiil hører, fore en gaardh liggiande j Sundhermalm oc pæninghum som bodhum aathnøghde. Ok hær tiill mere withne waro tesse beskedelighe men faste ther tiill, som ær Peder j Biørnabøle, Torkill Helghosson, Styrbiørn Gislosson, Rawaldher Bannason, Eric Marcusson, Larens Pedersson j Getho, Jæppe Pedersson, Olaff Haquonsson, Holgher Ribber, Bondhe Langhe, Niclis Amundason, Haquon Wakunaat. Och vpa thet thetta skipte thes stadugher och fasther mellan them ok thera arffua oqwalt och ohindrath vthan alt arghet bliffua maagh, stadhfestom vj thetta breff met waarom jnciglom. Scriptum anno Domini mºccclxxx primo, die beatorum Johannis et Paulj martirum, in testimonium premissorum."}, {"df": "901", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sagu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta breff høra æller see kænnis jac Kætil, vnderlagman j Østherlandom, ludliga met mino opno breffue, at Elin Kudusa ænkia kændis fore mik ij nærwaru goda manna, som ær Hartika Flegh, Magnus j Pastalapæ, Mattis Wiliare oc manga andra goda manna, at hoon haffde salt allan sin ægaluth j Strandaby, bode j akir oc ængh ok j allom androm tillagom, som thy godze tilhøørde, hedherlikom manne hærre Jønse Pætherson fore l march swenska peninga. Kændis hon oc fore mik ok fore ooss allom, at hon haffde wpburith xx march aff sama peningana summo. Thil swa myklo mera widherkænnilsa oc wisso hænger jac mit jncigle fore thetta breff Scriptum Saw anno Domini mºcccºlxxx primo, jn crastino die natiuitatis beate Marie virginis gloriose."}, {"df": "902", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "903", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "904", "dating_start_year": "1381", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "905", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff see, høra heller læsse helsom wy Nicles, bonde y Suderbyrkioby, och myn hustrv Torlaff ewerdeliga medt Gudh ock kungiørum medt våro nerwarande ypno breffue att haffua giffuit ock vnth sancti Larens kyrke y Lohia vnder presteboledth itt böle, ther ingen annan ägande är vtan vij bådhen, till ewerdeliga ägo, for våra fatiga siäla ock for våra foreldra, sså medt skiäll, att vij skula holdas y bönohaldh y Lohia kirkie ewerdeliga. Ock thetta ligger innan effther:na råår: första ende rån byrias vidh aspen när Myrebäck, såa rårett tädan till Hana stenen; jtem från Hana stenen rårett till bäcken, som liggher emellan Maxioki ock thet böledh epther midle råån, som ligger vidh vägin, som till kyrke ligger från bölidh; ock nordan till skill oss bäcken från nor byggiom. Thetta haffwom vij giorth Gwdi ock sancte Larens till ewerdeliga ägo, vndan oss ock vårom arffwum. Ock på thet ath thenna gåffua bliffuer stadugh haffwm vij skött ock stadugatt påå sokna stempno y danne manne närwarw: Iönis Diegn, Kiätil lagman, her Pedher, prouaster y Lohio, her Vilken, kirkeherre y Karis, Jöns Pedherson, Iåp Michelson, Hwne Håkonson, Olaff Iåpson, Håkon Olaffson, Heming Mattisson, Benne Michelson ock Alffwer Tordson. Till mera forskiäll ock stadfestilsse bedoms vij nådiges fadhers her biskop Hannus ock ärligha manna Hannus Diegns ock Kiätil lagmans insigle hengias vnder thetta breff. Datum et actum anno Domini m ccc° tresesimo (= octogesimo?) secundo, circa prefatam ecclesiam Lohio, ipso die conuersionis beati Pauli apostoli."}, {"df": "906", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räpälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witerlikt se thæt allom mannom at jac Jönis Hindzicoson, konungx domp hafuande a Bo Jonssons wæghnæ, oc jac Kætil Olafsson, vndilaghman i Finlande, tha skælikin man Jæppe Dyekn, foghote j Abo, hiolt rætæræ thing med thöm af Pemarum j Rapala by areno æpter Gudz byrdh m ccc lxxxii, næstæ fredaghin æpter kyndel messo dagh, dömpdom wi thessom brefförarom Karl Philpusson honom hans fiskewatn frii oc frelss at nyttiæ oc engom androm aa mote hans wilia sua wiit hans eghor, landwasse oc inwadhi til rækker fore Warisalaby; oc forbiudhom nokrom manne widh xlvi marker at hindra ællæ quæliæ fore honum the fornempda hans fiskewtn, fore hans æghom liggiæ fore konungx domp oc laghmanz. Til witnisbyrdh hængiom wi war incighle fore thættæ breff. Datum anno, die et loco vt supra."}, {"df": "907", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Tönius Hindersson, konnungz doom haffuande åå Boo Jönssons wegnar, och Oluff Pedersson, wnderlagman j Nyland, kennoms och hafuom fasta och stadugt dömpt dee bolstaden, som desse 12 män efftersworo, som är förstt Jacob j Hindhåår, Lasse Oluffsson, Hindrich Andersson, Oluff Nacke, Oluff j Saffuijerffuj, Nils j Saxseby, Nils Huittee, Anders Kijuilintu, Nils j Gamblegård, Madz Bondas bel[t]are, som gillade emillan Karsby och Månby, som är först ände råån j Sijuenåija och tädan råårett till middie råån, som är Heinsohals, och sedan till annan ände roån, som heeter Jonabergh, med så förskällom, att thee skole aff them förbenemde byiom fijkia och faara deeras fijskewatn dee hafua j Walckijerffui, som dee aff ålder haffua haft, och ingen hindre för androm öfuer de förbe:de råarna, wthan the aff Karssbyien skola hafua the ängiar frijtt, som heeter Walchjerffwij eng och ickett (!) annatt, efter ty som dee tolff, som j nempden såto, ransakade, wittnede och effterswore, att dee hafua fångitt the ängiar för thera fältt. Thesse äre dee tolff: Tönius Esbiörnsson, Wedicka Hindrich, Bothe Gamble, Nils Jåra Labbason, Tönius Badebooch, Måns j Sildwijk, Tönius j Swartbech, Grels j Haijckå. Förbiudom wij dem aff Karsby och Mondby, att ingen hindra för androm nogott aff ty, som nu är sagdtt, wid sina 46 [mark] till konungens egen saak och lagmans. Scriptum Borgo anno Domini m ccc lxxx secundo, fer[i]a quinta proxima post dominica Lætare, nostro sub sigillo."}, {"df": "908", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "909", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla thøm thetta breff høra eller sea helsar jak Kønna, Gøbla ænkia æuerdelika met Gudhi. Ok kiænnis iak met mino vpno brewe mik hawa wnth ok latith met wilia ok samthykkio minna frenda ok wina, herra Jønissæ Pætersson ij Saw met rættho køpe alth mith godz, som iak atthe ij Germundaby ij Tenala sokn fore nyothigi mark pæningga met akrum, ænghiom, skoghom, fiskewathnom, qwærnom ok quernastandom jnnan gaardz ok vtan, fiærre ok neer, ængho vndan thakno, som thy samo godze hawir aff alder tilhøørth. Affhender iak mik thet sama godz ok minom arwom epter all landz lagh ok rææth ok tilwender thenna fornempdæ herra Jønisse ok hans arwom til ewerdelika ægho. Til swa myklo mera wisso ok widerkennilse ok thesso køpe til æuerdelikæ stadhfestilse, tha bidher iak hederlikæ ok ærlika borghamestara och raathmen ij Abo fore Gudz sculd, at the hængia thera stadz incigle fore thetta breff met mins sons incigle Gøbla Gøblasons, mædhan iak siælf enkthe hawir. Scriptum Abo anno Domini millesimo trecentesimo octogesimo secundo, dominica Quasimodogeniti."}, {"df": "910", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm thetta breff høra eller sea kiænnes iak Gøbla Gøblason ludlika met mino vpno breue mik haua vppurith aff herra Jønisse Pætersson, kiärkioherra ij Saw, nyotyghi markar pæningga fore thet godz miin modher ok jak honom salde ij Germundaby, fore hwlka pæningga jak later han lydughan ok løsan ok hans ærwingia fore mik ok minom ærwingiom ok kænnes iak mik hawa fult wppurith aff hanom epter minom wilia. Jn cuius recogniscionis testimonium sigillum meum duxi affigendum. Datum Abo anno Domini millesimo trecentesimo octogesimo secundo."}, {"df": "911", "dating_start_year": "1382", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "912", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "913", "dating_start_year": "1383", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom mannom viterlikt vara, thettæ breff se ellar høræ, at a areno epter Gudz børdh m°ccc°lxxx°iij° kyærdhe Jaoper Kurke till Nicles aff Memala oc hans granna thet the hafdho ganggit ower the bolstadhz rana, som liggia mellan Memala oc Næmispæ, ther xij men hafdhe før giort oc gildat j hans fadhers lifsans dagha, Gud hans syæll hawi, hvilcka xij men mestadelin dødhe varo. Thre men, som aff thøm lifdhe, vare met landz synnine a thøm raonan, som the hafdho syælfve nempt, oc vtlettis a førsto landzthingge epter the thet ransakat oc synt hafdho; the xij fulkenndho oc the ra før varo giorter oc met edh gildadhe, som ær første ændæ rain, ther heter Vighexennoste, svaa raræt w (= wt aff) hanom oc ij Køikælenlædhe, annar enda rain, oc enggha adhra. Thesse æra the tolff hær nempnas: Pente Meskiælæstæ, Olle Æykælestæ, Laurens Kodialasta, Læmæte Kyalasta, Pænte Ryttenin, Laurens aff Hidis, Pæter thersamastadh, Joan Tvkka, Kaupe aff Piltalum, Kaupe aff Meskiælum, Joan Rastelum oc Olle Kappo. Epter thera vitnom oc edhe, som the skulu sværiæ, tha edhzsørt vardher epter pasche, nu først kumber, tha stadhfester jak Olafwer Pæterszon, vndherlaghman j Tauistalanda hederlikx manz Bo Joanssons væghna, oc Clafvs, domare ther sama stadh, the fornempda ra, swa at hvar frælst hafvi thet, han jnnan annars ra met rææt fangit hafver. Forbiudher jak Olafver Niclese af Memalum oc hans kompanum oc hvariom adhrom the ra optermer hindra, vid sina sex march, oc jak Clafus vidher iij march for min dom. Scrifvit epter Gudz børdh, som før ær sakt, vid Tauastahus crastino sancti Pauli."}, {"df": "914", "dating_start_year": "1383", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Jnfra lustrvm jmmaculata jntegrabitur, et supernorum instrumentorum conuiccio monstraliter * operabitur, et post saluatoris sanguinem oriens consecratus per christicolas recuperabitur marcialj manu, et vltramarino transitu Petri nauicula in altum eleuabitur, Maccometj perfidia conculcabitur, nouum regale dyadema, multiformiter facibus circumductum, in sede firmabitur et ductu maritimo sanctuarium Christi complectetur, rabies Ytalica sedabitur, regalj potencia gubernabitur**, sedes Petri, fascialibus mundialibus deputata, diuinalj spiritu(s) illustrata, in fide patrum sanctificabitur, latrancium morsus expiabitur; cardinum fastus nunc paupertate restringitur, sed ambicionis et mundialis tractus ossibus fomes inpressus non tollitur; prelatorum congeries in puteum ydropicorum immergitur et potu jnebriata nullatenus saciatur, sed maioris sitis ardore concutitur; supernalis medici prouidencia aridatur asc[e]lites yposarca; tirannides (ͻ: -is) cacecia medullitus eleuabitur; podogra, ciraca (ͻ: podagra, chiragra), artetica paralisis expiabitur. Pater beatissime, vicem Dei geren(ti)s in terrestribus, sit pre oculis diuinalis cultus, fuga mundialis ambitus; carneis appetitibus non confundatur supercelestis spiritus, non concupiscibilis appetitus surgat ad terrena, sed heroyce eleuatus ad diuinalia non irascibili concuciatur vindicta, sed illustretur misericordia; non austeritas cum populis, sed lenitiuo medicamine sit sanctitas vestra placabilis; non affectus vos terrestris attrahat originis, sed contemplacio boni publici et culminis diuinalis; non declinet consciencie rectitudo timore venenosi scismatis, [sed] purgetur sedes rabie symoniace prauitatis; non sacra pagina ad theologiam deducatur theatrilem propter iniuriam bellatorum confusionem, cum bullis migrantur sophiste et dyale[c]tici, vere diuinalis sapiencie totaliter ignarj, bullis venalibus ad thronum magisterij eleuantur, post principibus et tirannis famulantur, religionum conuentibus tyrannice dominantur, eorum promocionibus ecclesie destrvuntur. Sacra pagina hodie terminis dyalecticis, juuenilibus sophismatibus cum arrogancia promulgatur. Vera sapiencia, bibliotece testibus et sanctorum patrum tractatibus solidata, vt plurimum ignoratur, et bullatorum ydeotarum ad magisterium numerus effrenatus eleuatur, ecclesia Dej confunditur et sacra pagina vituperatur. Aprilj futuro regni dubito quid fiat; Marcio futuro Mars Arietem ingreditur, signum regni verendum est quid fiat ibj. Aprilis jungetur Joui in Tauro bor[eali], Cane ter ascendet Leo, signum vrbis leonizabis, (? -tantis?); Maio sequenti Saturnus jungetur Martj, ascendet Capra bor[ealis] Cane ter. Anno lxxxiiij Februario luna eclipsabitur, sic Augusto, sic et sol(is) Augusto, et parum post Saturnus jungetur Joui, horrenda piacula tunc nobis demonstrat: Domino prouidente sanctuarium Dei purificabitur, rugiens leo placabitur, serpens humanabitur, oriens saluabitur, virgo adulterata, sponsa integra reconciliabitur matre vnica, dominica recuperabitur, lex veniens conculcabitur, mercurialis eleuabitur, tyran[n]ides humiliabitur, Symon freneticus sanabitur, cardo fa(u)st[u]osus Siluestri tytulis pocietur, nauicula piscatoris portu quieta pocietur, rete primum suscitabitur, 2:m detrudabitur (!), clauis diuisa et fustis conscisa vnica reparabitur, Ytalus conquassatus regalj dyademate instaurabitur, Jupiter filium, quem genuit et dyademate decorauit, in altum eleuabit et in sanctuarium Dej declinabit. Asina loquta est fantastice ad sanctitatem vestram. Johannes de Lignano composuit mccclxxxiii, de mense Januarij."}, {"df": "915", "dating_start_year": "1383", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsar jach Magnus Niclisson æwerdelica met Gudj. Skall thet allom viterligit wara, bade them som nw æra ok them epter oss koma skula, thet jach haffuer giort køp och skipt met beskedelighom ok hederlikom manne Pædher Alenninge, radmanne j Stokholme, j swa mottho, thet jak honum vnth haffuer iɉ marcha skat jnnan Warthiasara j Vemo sokn, met allom tillagum, som ær hws ok jordh, ængh ok skogh, och met trem oyom som ær Hiællø, Werkiæholm ok Langhstiærto, met allom tillagum engho vndhan taghno thy ther tiill hører, swa som mith retthe fadernæ waar, thet haffuer jak vplatit thenne for:de Peder ok hans arfftaghom tiill æwerdelica ægho, frælsliko, vtan qwaall fore mik ok mynom arfftaghom. Tiill thes mere stadfestilse ok vithnisbyrdh, medhan jak ey siælffuer jncigle agher, tha haffuer jach bidit twa ærligha men, som ær Wilkin Stænkill ok Lambrecth Wæstfaall, borghmestare j Stokholm, at the haffua sin incigle for thetta breffuidh henkt. Datum et Scriptum Stokholmis anno Dominj mº trecentesimo lxxxº tercio, jn crastina die beati Johannis baptiste etc."}, {"df": "916", "dating_start_year": "1383", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the som thetta breff høra eller see, helsom vi Sigridh Bendixdotter oc Jowan Gierikxson awerdelika met Gudhi. Ffor than skuldh ærliken man Sunj Hakonsson, Gud hans siel haffui, gaff til Abo domkirkio, fore sina siæl, sinne hustrv ok barna, j sino liuandis liffwe ijᶜ marker peninga, hundratha marker peninga for thera legherstadh oc hundratha (ok c) marker til siela rykth før thera siæl, som goras skal j them korenom, ther han ok hans son nw innan liggia, for hwilka cc marker peninga wi gaffwm domkirkione eth godz som heter Bøle j Borga sokn, annan vægin aana, wither Borga liggiandhe, halff domkirkione ok halff klærekenom, som siælrykthena skal vppehaldha j them sama korenom. Ffore then skuldh affhendom wi os oc warom arwm thet sama godz met allom thes tillagom j watto ok thorro, nær by ok ferre, engo vnda thakno, ok tilwendom thet domkirkione j Abo ok them sama klærikenom til ewerdhelika ægo. Ok bidhiom wi laghmannin innan Østerlandom eller(s) then som hans doom haffwer, thæth han faste domkirkione thæth sama godz epthe landz lagum a wara wegna. Til thes større withne ok mere wi[t]sordh tha hengiom wi warth insigle fore thetta breff. Scriptum Watzstenom anno Dominj mºcccºlxxxºiijº, jpso die inuencionis beati Steffani prothomartiris."}, {"df": "917", "dating_start_year": "1383", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Henrico, dicto Biscop,] facto episcopo Slesuicensi, optinuit eam (= canoniam Tyerp) dominus Henricus Karoli de dyocesi Aboensi, quo facto archiepiscopo Vpsalensi, impetrauit eam dictus dominus archiepiscopus pro nepote suo magistro Henrico Andree."}, {"df": "918", "dating_start_year": "1383", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1383 … Under denna höst … anlände till Novgorod furst Patrik Narimontovitsch, och Novgoroderna togo emot honom och gåfvo honom till underhåll städerna Orechov, Karelska staden och hälften af staden Koporie samt byn Luga (invid Jama?).*"}, {"df": "919", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mäskälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Viterlikit se thet allom thesse brefve nærvarandæ at jak Olafver Pæterson, vnderlaghman ij Tauistaland a hederlix manz Bo Joanssons væghnæ, oc Clafus, domare ther sama stadh, kyænnomps met thesso nærvarande opno brefve hafva fast oc stadvght dømpt thet xij men hafva gildat oc giort mellan Clafus aff Saloxa oc Melitw aff Kurkeyærfve om theræ bolstadha skæll, swa at een aa, som Perinkæjoche heter, skal thøm atskyliæ, thet engin a annars ganghe ofver the aa vtan loff eller legho. Thesse æra the xij her epter nempnas: først Olle Katalakaske, Joan Poikemessæ, Nicles Thorvngis, Johannes Jcalosta, Joan ibidem, Nicles Karialasta, Olle Ækalasta, Eric Kodianlasta, Henric ibidem, Joan Kialasta, Clæmeter Kialasta oc Marten Kialasta. Oc vitnadho thesse fornempdo xij, epter thy adhre xij men hafdho før ransakat oc synt thet sin Olaff Videkasson, Gud hans syææl hafvi, hafdhe aff kunungxins vægnæ giwit oc vnt thøm aff Saloxe the thækt, ther the a byggiæ; oc Olafver lot met xij mannom omganga huru viit the skuldo fara oc fykiæ, hvilckit Melitw for thøm orætlikkæ hindradhe met en oræta vældhe. Thy dømom vj han til at ater gifva thera arsvexter, the mist hafue, oc han saker til xl march til træskiptis for vældit jnnan thre vikur vt at gifva, epter thet han brefvit hørt hafver, met sæmio eller sornom edh, vidh sinæ sex mark for laghmanssins dom oc [iij] march for domarins dom. Scriptum Meskælæ anno Dominj m°ccc°lxxx°iiij°, proxima iiij:a feria ante purificacionis beate Marie virginis, nostro sub sigillo dorso jnfixo."}, {"df": "920", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom weterlikt oc kunnokt at jac Bo Jonsson, drozste j Swerike, kænnis openbarlika met thesso mino nærwarenda opno brefue at arom æpter Gudz byrdh m ccc lxxx oc a fiærdho are, tisdaghin næst æpter midhfasto søndagh, jnnan Nycopunger, owerlaghdhe alle vpbyrdh oc wtgift, afreknadhom oc af slaghnom allom then rekinscap, som hetherlikom manne Pæthare Alenninga, rathmanne j Stocholm, oc mic mællom skeett hafuer til thænna dagh j leelo ælla storo, ængo vndan takno; blifuer jac honom skyldogher fiortanhundratha marker oc ena mark oc fæmpntan pænninga thet mynt, som nw gar j rikeno j Swerike, huilka pænninga summo jac honom wist hafuer oc j thetta sin wiser met thesso brefue vp at bæra aff thy markagieldeno, som almoghin j Alande nw vtgøra sculo, suasom ær tolf øra af huariom manne. Oc mædh thesso ærom wy at skilde wm allan thæn rekinscap, som os hafuer j mællom farit til thænna dagh, oc dødher jac oc maghtløs gør met thesso brefue all the breff, som jac før gifuit hafuer them for:da Pæthare vppa huat rekinscap the hælzt ludha. Datum anno die et loco quibus supra, meo sub sigillo presentibus apposito jn pendentj."}, {"df": "922", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them, som thetta breeff höra eller see, helser iag Boo Jonsson, dråtz innom Sweriges [rike], ewärdeliga med Gudi. Förthenskuld att jag hafwer tänckt med Gudz hielp för rijkzens gangn och ärande fölgia minom kära herra och högbornom första, konung Albrecht, till fiende land, och dödzens tijma är allom mannom owiss, dy skifftar jag heel och hällbregda med berådde modhe mijn ährande och tingh såsom här effter föllgia: Och först sätter och skifftar mijna excecutoribus och mijn yttersta willjas fullföllgiare werduga herra och fader her Nils, med Gudz nåde biskop i Lindkiöping, och herr Thord, med samme nådh biskop i Strängnääs, och wälborne männ her Larss Vlfsson, her Börgie Vlfsson, herr Erich Kiättilsson, herr Steen Bengdtsson, herr Eringissle Nilsson, riddare, Vlff Jonsson, Steen Boosson, herr Carl Magnusson, swenne, … Och antwardar jagh och gansklika uplåter effter mijn dödh ifrån mig och minom arfwom för:te excecutoribus alla mijna panta, som är Nykiöpingz huus, Stockholms huus, Calmars huuss, Åbo huus, Wijborgz huus, Rassbårgz huus, Taffwasta huus och Crysseborgh, Öresteen, Oppensteen och Forssholm, med allom thessa huus, samma landom, fögderij, stadhi och Vbsala ödhe, innehafwa å mijne wägna, så at the skulle giöra lydno, troskap och räkenskap, och allting giöra och hålla effter thera budhi, rådhe och willja såsom the mig nu plichtige äre at giöra eller något sin bäst och troligast giordt hafwa; och gifwer jag them förbe:tom minom excecutoribus fulla macht att styra och rådha alle the förbenämbde panta, sehn jag affgår, lijkwist som jag them nu styre och råde, så at the måtte mijna fougdta och ämbetzmän, som the förbenämbde mijna panta nu innehafwa, aff them pantom, huusom, landom, fougderij och embeta frijlika och wällelijka uthan anseende effter bruth thera affsättia och andre i theras stad tillsättia effter ty som Gudh gifwer them rådhe och tyckes rådelijka och gagnelijka wara; och går jag ganskzlijka med allom kiärleek och trooskap till förbenämbde mijna excecutoribus och thera ehrligheet och trooskap med allom pantom mijnom, som för är sagdt, med så willkorum, att the skolon aff them förbenämbda panta och thera egendoom alle mijne skull, som jag är ikommen på rijkzens wägnar, betala såsom the willja både sijna siällar och mijna bewara och för Gudz domb bekände wara. Och will jag att the the föreskriffne huus, land och panta alldrig ifrån sig eller sijna wärjo antwarda för än mijn skuld är ganskzlijk betalt, uthan allena them wachta och bewara låta … Frambledes, medan jag hawer mijna arfwelige godz fångit med mijn stoora örfnade omtanka, tå uplåter jag förbenämbde mijnom excecutoribus all mijn arflige godz (i Sverige) … så the skullen them styra och rådha och i handom hafwa, sällgia, giälda och gifwa effter thy Gudh them till råda gifwer och aff them alla mijna egna skuldh betala. Först är the biskopenom och doomkyrckione i Vbsala tolffhundrade swenska marck, biskopenom och doomkyrckione i Lindkiöping sexhundrade löduga marck, biskopenom och doomkyrckione i Strengnääs femhundrade löduga mark, biskopenom och doomkyrckione i Wästeråhs femhundrade svänska mark, biskopenom och doomkyrckione i Abo sexhundrade marck, hwilcka penninga summor jag kiennis mig redheliga hafwa upburit aff them fordom biskopar och doomkyrckiom till hussona och landona åtherlössen. … Och skiffter jag mehra testament i thesse måtto, som här effter fölger: Item gifwer jag hwarjom clöster, både frw clöstren och muncka clöstren, hwarjom hospitalia och hwariom helgons huus både i Swerige, Österlandom och Göthalandom hundrade march swänska peningar; och therföre skall hwarjo clöster låta mig säija tree mässor och så många vigilis tree åhr omkring i hwar wekun. … Item sancte Sigfridh Sweno (= altareno) i Aboo, som giordes effter mijn frände herr Nils Thuresson, gifwer jag mitt godz i Finland, som heeter Cazsakyro (= Tafstakyro?), med the quarn, som ther till hörer och allom androm tillagom, ingom undantagnom. … Item gifwer jag mijne excecutoribus till skiptis och till kiärlijka åminnelse all mijn horn och mijna flaskor och mijne tynstander, som jag hafwer i Åbo och i Nykiöping, tå så, at the betänckia minom kärlijka hustro med någon then ther aff, effter ty them sielfwom synes. … Om all mijn wände bewijssning och stadfästelsse läther jag mitt jnsegle witterligen här före hängia. Och till wittnesbörd bedher jag hederlijka och wälborna manna jnsegle, som alle thesse förbenämbde skiptom närstadde wåro, såsom äre mijne modherebroder her Boo Bodhsson, riddare, her Hemming Lauritzon, past. af Wärmeland, Peter Thomasson och Harald Bagge. Skrifwit och uthgifwit an. effter Gudz bördh M CCC LXXX IIII, näst hugnedagen effter påskedagen, wedher Wadtsteena clöster."}, {"df": "923", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor¹ allom them thetta breff [høra] eller² see kænnomps wy Jønis aff Rusko ok Ragualdher aff Rusko ludlika met ware breffue, ath wy met la (ͻ: ia) ok wilia wara frændha haffwm vnth ok vplatidh wærdoghan fadher biscopp Hannose³ j Abo ok hans capitulo alt thet godz, som wy ærffdom æpther warom systherson Eskil j Heynis, hulkit godhz ther liggher j sama by, och er en atherthacande deel aff alle the godze han atte j them for:de by, j rætto køpe epther landz laghum fore xxx mark pæningha, hulka⁴ pæningha wj kænnomps fullelika haffwa vpburidh epther warom wilia. For then skuld affhendom wj oss ok warom arffwm thet sama godz ok tilvendhom thenna for:da hedherlika herræ ok hans capitulo ok thera epterkomandom til æwerdeliko ægho met allom tillaghom, som thy godze haffuer ath (ͻ: aff) aldher tilhørth, ængho vndhan takno,⁵ hwar thet helst ligger. Til swa myklo mero wisso ok vithnisbyrdh bedhoms wj hedherlika manna jncigle, Titikas⁶ gulsmidh ok Hinza Knaps, met warom ægnom, fore thetta breff. Scriptum Abo⁷ anno Dominj mcccº octogesimo quinto⁸ (ͻ: quarto?),* die barnabe apostoli."}, {"df": "924", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the män thetta breff höra älla see helsar iak Pether Ålenninger, byman j Stokholme, äwärdelika medh Gudi. Skall thet allom witterligit wara att iak kännes medh thesso mino närwarandhe opno breffwe mik hafua opburit aff beskedelikom manne Vlffardhe, byman j Åboo, hundradhe mark ock tiugu mark ock åtta mark peninga ok fäm öra, hwilka peninga han mik beredde aff hederligz manss wägna Wlff Jonsson, för huilka peninga iak ok mina arffwa the förenämdha Vlff och Wlfardhe ok thera arffwa qvitta och lössa låther för alla äpther maninga. In cuius rei testimonium et evidentiam clariorem sigillum meum præsentibus tergotenus est appensum. Datum Stocholmiæ anno Domini m ccc lxxx quarto, feria sexta proxima post sancti Francisci."}, {"df": "925", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "926", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Johannes Vestfal Aboensis prebendam sancte Katherine fundauit. Huius tempore Raseborgh per Boo Joansson construitur. Eius tempore sancta Birgitta obiit anno m ccc lxxxii[i]. Hic obiit in Nytykarthono anno Domini m ccc lxxxiiii et in choro sancte Katherine sepelitur.*"}, {"df": "927", "dating_start_year": "1384", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1384. Borgarena från Orechov och Karelska staden kommo till Novgorod med klagomål mot furst Patrik. Och furst Patrik mutade Slavno (en stadsdel) och åstadkom ett upplopp i Novgorod, och Slavljanerna bistodo fursten; och man höll en folkförsamling på Jaroslavs gård och en annan församling vid den heliga Sofia, hvardera i vapen såsom till strid; och de förstörde stora bron, men Gud och den heliga Sofia bevarade dem från inbördes krig; och man fråntog fursten de där städerna och gaf åt honom Rusa och Ladoga. Samma år anlade Novgoroderna ett stenfäste på hållstället vid Luga."}, {"df": "928", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras seu presens publicum jnstrumentum [inspecturis] Johannes, tituli sancte Sabine, Adam, tituli sancte Cecilie, Lodouicus, tituli sancte (ͻ: -ti) Marcj, Bartholomeus, tituli sancte (ͻ: -ti) Laurencij in Damas(c)o, et Marinus, tituli sancte Potenciane, presbi teri, ac Gentilis, sancti Adrianj dyaconus, dudum per sanctissimum jn Christo patrem et dominum nostrum, dominum Vrbanum, diuina prouidencia papam sextum, post casum antiquorum cardinalium assumptj in sancte Romane ecclesie cardinales, si sic dici debemus, cum culpa nostra et peccatis exigentibus reddimus nos indignos salutem in Domino et presentibus fidem indubiam adhibere. Pium et meritorium ac debitum et necessarium arbitramur ad detegendum machinate et detestande conspiracionis commentum perhibere testimonium veritatj; nam propalata veritas eos, quibus antea nota fuerat, in ea veritate roborat(ur) et confirmat(ur) et illam ignorantibus patef[a]c[i]t, dubitantes sev dubitare laborantes liberat ab errore, jmprobos autem et veritatem opprimere satagentes annichilat et confundit; et tanto magis bonum ex patefacta veritate procedit, quanto in ipsa veritate apprehenduntur res maiores. Cum itaque nuper de instantis mensis Januarij primo trina vice successiue diuersis successiuis diebus coram reuerendo patre domino Angelo, episcopo Florentino, et venerabilj viro domino Basilio, priore hospitalis sancti Johannis Jherosolomitanj Lumbardie, et nonnullis personis autenticis et testibus infrascriptis, et deinde coram prefato domino nostro et reuerendissimis patribus, sancte Romane ecclesie cardinalibus, sibi as[s]istentibus, et omnibus supradictis et aliis quampluribus honestis personis, et demum xviij die dicti mensis coram eodem domino nostro, in publico, generalj et sollempni consistorio in publico palacio apostolico pro tribunali personaliter sedente, et coram ipsis dominis cardinalibus, dicto domino nostro in consistorio assistentibus more solito, et prelatorum ac magnatorum et diuersarum aliarum personarum multitudine copiosa, sponte et libere de nostra sciencia, omni metu et coaccione cessantibus, palam et publice cum magna cordis contricione prout genvflexionibus et lacrimis, suspiriis et aliis signis ostendimus facti et rei geste veritatem, confessi fuimus, quod nos olim peruersis et falsidicis suggestionibus filiorum perdicionis [in] dyocesi antichristi, scismatici et heretici Bartholomej de Manzauachis, olim tituli Marcellj Pretensi, cardinalis wlgariter Reatinj, et sceleratj apostate Petri Tartari, olim abbatis montis Cassinensis, quod nullius dyocesis existit ordinis sancti Benedictj, inducti presencialiter et seducti, facta insimul horri[bi]lj et detestanda et ab omnibus inaudita conspiracione, tractauimus et deliberauimus cum prefatis Reatino et Petro ac domino Carulo de Duracio, olim rege, et domina Margareta de Duracio, olim regina Sicilie, eius consorte, necnon consiliariis eorum, videlicet Nicolao de Vrsinis, olim comite Volano, et Caruluzo de Monte alto, olim regni Cecilie magistro iusticiario, aliisque ipsorum consiliariis et nonnullis aliis, quos breuitatis causa subtrahimus, quampluribus nunciis, litteris ad huiusmodi perficiendam conspiracionem interpositis preter et contra veritatem, assumpsis (ͻ: -tis) nobis ac conuocatis et assistentibus gentibus armorum dictorum dominorum Carolj et Margarete, op[p]ortunitate captata, in ecclesia sancti Francisci, domu(s) fratrvm minorum ciuitatis Lucerie propriorum, insimul conuenire, et certis dominis sancte Romane ecclesie cardinalibus, qui in Romana curia tunc essent, ad nos uel voluntariis uel inuitis, cum fauore dictarum gencium accersire debebamus; tuncque nobis inibj stantibus et de facto pro tribunali sedentibus prefatus Reatinus, et quidem formula delatoris, superuenire et coram nobis et aliis dominis cardinalibus dictis, sic stantibus et sedentibus, nonnullos calumpniosos, fraudulentos, confictos articulos et super articulos huiusmodi pro numero cardinalium certos fictos ejsdem singulis libellis (ͻ: -los) arduos ex[h]ibendos, ipsi domino nostro sanctissimo, vtique vero katholico et christianissimo summo pontifici, crimen heretice prauitatis, cum, iuxta consilium predicti Reatinj, crimen aliud summo pontifici impingi et de alio crimine condempnari non posset, inponentes, exhibere; et illi ex prefatis aliis cardinalibus, qui huiusmodi articulos sev libellos tunc recipere recusarent, crimen heresis et hereticis fautoris, capi et incarcerari debebant, et tunc huiusmodi exhibitis litteris et arti[cu]lis* nos potuissemus; alioquin dictus dominus Karulus et gentes sue personam dictj dominj nostri capere et detinere debebant; licet nullam super hoc potestatem habere possemus, de facto, cum de iure fieri [non posset?], ipsum dominum nostrum de heresi condempnare et a papatu deponere ac incarcerare et turpiter mori facere debebamus. Et interim, donec ista penderent, prefatum collegium cardinalium, si hoc casu cardinales dici deberent, res Romane ecclesie administrare debebant, ipsi (ͻ: ipso) vero domino nostro vita functo nouum papam intrudere, si tum eo modo papa dici posset, qui, vt putamus, propter fauorem dicti dominj Karolj, fuisset aut prefatus Reatinus aut ego Loduuicus, qui supra, aut alius a nobis; et hec omnia ad hunc finem excogitata fiebant et cedebant, vt ipse dominus noster diffamaretur, et tollaretur (ͻ: -eretur) ab eo fides et deuocio papalis; quam, false, calumpniose et temere os in celum ponentes, lingu[i]s nostris et aliorum maliuolorum transeuntes super terram, lacerare et lacerari facientes conuiciis, in diuine maiestatis offensam, ipsius dominj nostri iniuriam, sedis apostolice contemptum et scandalum regum et principum et innumerabilium populorum, non sumus actenus vivi et vt ipse dominus Karolus, qui multa detestanda et horribilia contra dominum nostrum, contra debitum fidelitatis homagium, per eum prestitum iuramentum veniendo (ͻ: vendendo?) faceretet, [cum?] eum persequebatur odio capitalj, haberet hujusmodi colorem, talia, prout conspirata fuerunt, perpetrandi. Et nouus intrusus sev intrudendus quasi pontifex, si pontifex dici posset, nouam dicto domino Karolo sub nouis condicionibus concessionem faceret de regno Sicilie et terra citra Farum. Et quia huiusmodi articulj falsissimi, mendosi, cauil[l]osi, fraudulenti et contra omnem veritatem conficti sunt et carent omni prorsus veritatis fundamento, et nos in hac parte erramus vehementissime et hunc nostrum errorem cum vera cordis contricione [confitemur] ac Dei ac ipsius Dominj nostri pietate speramus, quod malleat (!) nos habere correctos quam criminosos et de huiusmodi criminibus emendatos, nec nostris diebus apostolicum principem illj, aut fidej puritate, aut deuocionis feruore, aut morum honestate, aut equitate iusticie, aut rectitudine zelj, aut litterarum pericie (ͻ: -cia), aut rerum agendarum experiencia, aut constancia firmiori, aut prouida circumspeccione, preferenda (ͻ: -dum) recognouimus, petita ab ipso domino nostro venia, quam de innata ipsius et sedis apostolice dignitate speramus, vniuersitati vestre et omnibus et singulis regibus et principibus christianis premissa, ne vos aut eos lateat, presencium litterarum sev presentis instrvmenti publici tenore insinuamus, intimamus et notificamus, ad vestram et cuiuslibet vestram (ͻ: -um) noticiam deducimus, per presentes expresse asserentes et protestantes, quod, si vestre serenitatj premissis aduersa sev diuersa uel ad deliberandum huiusmodi nostre assercionis veritatem per quosuis quomodolibet suggerentis (ͻ: -tur), carent omni penitus veritate. In cuius rei testimonium presentes litteras sev presens publicum instrvmentum per notarium publicum redintegrari [et] rescribj rogauimus et mandamus; ad maiorem rei certitudinem et roboris firmitatem sigilli mei Johannis, olim cardinalis predicti, quo nos alii vtimur, in hac parte ad nostrum rogatum presencium appensi, [quia] ad presens caremus sigillis, duximus appensione munirj. Et ego prefatus Johannes, olim tituli sancte Sabine, presbiter cardinalis, vt premittitur, predicta omnia et singula fateor vera esse, prout superius scripta sunt, et manv propria subscripsi et magno sigillo cardinalatus, quo vtebar, apponi sev appendi feci in testimonium premissorum. Et ego prefatus Adam etc:a; et quia ad presens sigillum meum cardinalatus, quo vtebar, non habeo, sigillum prefati reuerendi patris domini Johannis, circa (ͻ: tituli) sancte Sabine, presbiteri, vt premittitur, cardinalis, apponi sev appendi feci in testimonium premissorum etc:a."}, {"df": "929", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet vari allom manom viterilikit ok kwnokth at then thiit jak Vlff Joanson, kwnwnx doom hawande j Ffinlande, Satagundom, Tawestalande ok j Nyland, ræpstæting hoolt j Tawestalande vidh hwsit a ærlix ok velbwrins manz vegnar Bo Joansons, drozet j Sweriki, j ærlix manz nærwarw Magnus Kase arom æpter Gudz byrdh m°ccc°l°xxxv, xix dag jwla, kom for mik thætæ lagmanz doom breff, som mit breff ær vidher fæst ok Niclis aff Memala haffdhe thær amoot vedhiat vndi then, som kwnwnx doom haffdhe. Tha lægdhe jak thet till the xij men j nempdenæ sato, ok the xij vitnadhe ok sworo at the xij syn men j thet brewet skriffnæ sta, thær mit breff ær vidher sæt, haffdhe rætlika vitnadh, synt ok sworit thær æpter. Tha stadfester jak then domin a kwnwxins vegnæ ok drotzet Bo Joanson, ok førbywdher jak nokon man hindra thet æryndit vidh hans xl march till kwnwnx ensak. Tesse sato j nempden: Olaff aff Merwes, Jwnis aff Sodhiala, Jwnis aff Hollom, Olaff Rochoylasta, Benct Twrcahawolta, Pedher Hartalamez, Pedher aff Bærkælum, Anundher aff Hødhes, Jwnis Benctson, Benct Lolaiasta, Niclis Lolaiasta. Till mere visso henger jak mit incigle fore thætæ, som giort var dagh ok stad som førræ ær sacth."}, {"df": "930", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Reuerendissime pater. Rem atrocem ipsoque relatu horrendam hiis diebus incidisse, cum ingenti doloris et cordis anxietate p[aternitati] v[estre] cogimur presentibus intimare. Pridie quidem die mercurij xi Januarij proxime elapsi Vrbano papa sexto in castro Nucerij, prout nostis, quod sibi eciam dono concessimus, residente, ac reuerendissimis patribus, dominis sancte Romane ecclesie cardinalibus, tunc ibidem commorantibus, ad secretum consistorium in arce dicti castri more solito congregatis, dictus dominus Vrbanus, concitatus spiritu maligno, non vt pius pater et pastor bonus, sed tanquam leo rugiens, nonnulla penitus falsa et omni veritate carencia maliciose infra pectoris archana confingens, claudi iussit januas dicte arcis reuerendissimosque patres, dominos Johannem Corsiensem, Adam de Anglia, Lodouicum Veneciarum, Bartholomeum Januensem, Marinum Tarentinum et Gentilem de Sangro, sancte Romane [ecclesie] cardinales, viros quidem Deo et mundo amabiles ac omnium eis obiectorum criminum jnnocentes, per ministros scelerum, satellites Franscissi(!), nepotis sui, alias principes (ͻ: -pis), numerari et per ipsum Franciscum, qui vere princeps et caput est malorum omnium modernorum, absque omni reuerencia capi iussit eosque ad carceres duci fecit et compedibus alligari et, vt ita loquar, ad saccomannum per satardos et malendrinos domos et bona ipsorum omnium illico poni fecit ac familiam capi, et nunc (ͻ: inter) alios reuerendum patrem dominum Clementem, episcopum Aquilanensem, virum etatis mature et egregium decretorum doctorem, contra quos odio et raucore conceptis et ex eo, quod dicti pontificis prauis voluntatibus hactenus et nunc prvdencia resistebant, false et calumpniose obiiciens, quod, facta coniuracione clandestina, conspirauerant ipsosque Vrbanum et Franciscum gentibus Villanucij tradere proditorie statuissent, et alia quamplura ficta et falsa, que quanta veritate nitantur, hic scribere longum esset, et propterea illi videnda remittimus, cui aliqua secreta nequeunt oc[c]ultarj. Cumque conaretur eos confiterj facere conspiracionem predictam, prefatum dominum episcopum Aquilanum, quasi huiusmodi criminate coniuracionis conscium, asserebat in eculio, existenti in cacumine dicte arcis, spoliatum, sola sibi camisia derelicta, ad terrorem dictorum captiuorum cardinalium, velut latronem insignem, fecit acriter tormentari, qui, grauiter conquassatus in eculio supradicto, prefate false conspiracionis nichil penitus fuit confessus. Vnde prefatus pontifex, Deo abhominabilis atque mundo cupiens verificare suum propositum inpium, vt se iustum in populo et bene fecisse monstraret, cardinales prædictos iussit et fecit in solis camisiis spoliari ac torqueri atrociter in eculio memorato et, quod inhumanius est, adhuc fortiter ueronizans(?),*** cum non vincere sed vinci se viderit, ad alia tormenta conuertit et jn ora et in nares ipsorum acetum et calcem in magna copia fudi fecit et a dictis sat(t)ellitibus, ymo verius carnificibus, pertractare inhumaniter corpora delicata, necnon in eorum vnguibus stipites fecit infigi ac timpora (ͻ: temp-) fune premi et cetera eos quasi cottidie fecit affligi. Heu, facimus in publicum ac **** horrenda piacula et miseros vlulatus dictorum dominorum habitos in tortura. Quis vn(c)quam meminit in cronicis uel alibj [talia] perlegisse. Non Pharao primus, nonque secundus, nec eciam Nero talia aut similia conspicitur per(l)egisse. Quin, proh(t) dolor, etsi omnium innoxios sciat, tamen, vt audiuimus, eos inhumaniter et iniuste statuit degradari ac eciam vt reos dictorum criminum tradere prefati Francisci (!) curie seculari; ex quibus dispersa est Romana curia. Et ex cardinalibus restantibus aufugit dominus Nucerino (?)***, et si possent aufugerunt alij, qui sunt ibi, prout vniuersi curiales et tota Romana curia fugerunt eundem pontificem et, dictum castrvm Nucerij relinquentes, ad ciuitatem nostram Neapolitanam, in qua nunc resident, personaliter accesserunt, nobisque tunc absentibus et in Apulia moram trahentibus consorti nostre, regine, tunc vices nostras gerentj, vt dignaretur in predictis remedium adhibere in ecclesia Dei, que est quasi destrvcta per istum seuum pontificem [et] tendat (ͻ: -dit) in exterminium sempiternum, jnstantissime supplicauerunt. Qua de causa fuimus et nos consimiliter, tam per dictam nostram consortem quam per curiales predictos et nonnullos alios christifideles, per tot frequentes nuncios et litteras excitatj et requisiti in remedium predictorum, quod, omissis omnibus, hac de causa reuersi fuimus Neapolim de Apulia supradicta. Cumque itaque sancte matris ecclesie sumus filius et alumpnus, pro cuius ydemptitate et gubernacione salubri volumus, vt tenemur, merito laborare, non possumus, sicuti nec debemus, nephanda facta pontificis memoratj conniuentibus oculis pertransire. Et quum notum est, quod Petri nauicula, ex dicti seui pontificis malis operibus et doctrina quasi submersa, nescit ad iter redire suum, maris procellis et fluctibus agitata, quid ergo retribuimus pro merito redemptori? Quid carius, quidque benignius, quam eius credere fidem et operibus eam defendere, ne perdatur? Igitur, cum dictus malus pastor Dei ecclesiam male regat, qui et quasi conatus fuit huius ecclesie scindere vnitatem vniuersumque orbem posuit in errorem et, quod peius est, nescit, ymo eciam nequit a suis male proposito et operibus resipisci, propterea ad reparacionem dicte sancte matris ecclesie et fidei orthodoxe intendere pro viribus cupientes p[aternitatem] v[estram] in virtute Altissimi requirimus et rogamus attente, quatenus, cum sitis vna de (c)alumpnis ecclesie, vt premittitur, fluctuantis, [que,] pro ipsius reparacione nisi occurramus, tendit totaliter in profundum, velitis et placeat cum aliis dominis cardinalibus, quibus similes littere diriguntur, ac episcopis et prelatis, vt conueniant ad predicta jn dicta nostra ciuitate Neapolitana, quam cicius fieri potest, personaliter vos conferre facturi, consulturi illa, per que fides Christi releuetur et ita non pereat in errore. Et si, quod absit, p[aternitas] v[estra] celeriter ad istud venire cessaret, quod tamen non credimus nullo modo, tenore presencium protestamur, quod Altissimum grauiter offenditis, et nos cum aliis venientibus ad dictam reparacionem procedemus, pro[ut] melius conspicere potuerimus sanccius et salubrius fore et gratum Altissimo et populo christianorum."}, {"df": "931", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "932", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm thetta breff høra ællær see hælsom wi Katerina arwa aff Moysis kærlica met Gudi oc kænnomps wi met thesso nærwarande waro øpno breffue os haffua saalt oc laglica wplatit met godom wilia ok biradhnom [modhe] fornempde Katerina gaard j Moysis j Pemare sokn waarom ælskelicom oc nærskyldom frænda Laurens Dyækn, j hwlkom gaarde han oc hans brodher ware met os luthægande oc arff tagande æpter fornempde Katerina aa thera modhers wegna, oc wplitom honum alla lwth och dela, hwar æpter thy som han ær æghende oc arfftagande æpter Katerina, som [ær] først Biorn Magnusson aff Moysis, three stænger j hwariom tegom wm allan akar, for hwlkit jac togh hws oc jord aff Ræpælom oc ther til beskelica peninga, oc Jacob Orbosson, thwa stænger oc halff anner alin j hwariom tegenom, oc Fwska Pennj dotter, ena stangh j hwariom tegenom, hwlkit wi honum saalt haffuum met hws oc jord, engh och akar oc scogh oc fiske watnom, torpp oc torppa stadwm, kær oc musa, met allom thom tillagom, som ther til liggia æller ther til aff aldher ligat haffuer, baadhe j wato oc thorro, engho wndhan tagno, oc giffuum honum makt oc wald, bade fore os oc waarom arwm, thet bodæ styræ oc radæ, skipta oc byta oc alla ledhes æpter sin vilia skipa, ohindrat ok oquald; hwlkit wi scøtom oc fast farom j dagh wnder Larens oc hans arwm til æwirdilikin æghe, oc wndan os oc waarom arwm, met tolff hederlikom oc beskelicom mannom oc trættande forskæla man, som ær Erik Puraia ok først skøtninghman Azwr Niclisson, Boo Skytta, Olaff Niclisson, Pæder Graskin aff Ræpælom, Mathis aff Ræpælom, Henric aff Lowis, Magnus Pæderson aff Ræpælom, Clemet aff Suppa, Pæder Raguastson aff Marianwori, Niclis Kawoysispoyca, Thomas aff Kotkoya oc Pæder Martinsson aff Oynala; oc kænnomps wi os fullælica oc redhelica hawa wpburit æpter warom egnom wilia the peninga wi aff honum bedhomps oc læthwm han løsan ok quittan for oos oc waarom arwom. Thil mera wissa oc witnesbyrd bedomps wi ærlica manna jncigle fore thetta breff, som ær Azwr Niclissons oc Erik Puraia[s]. Actum et scriptum anno Dominj mccclxxxºv, dominica Quasi modo geniti, apud cimiterium ecclesie Pemarum, jn presencia tocius parrochie."}, {"df": "933", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren. An mine sunderlikes leven vrunde borgermesters und rat to Revel, de do ich, Magnus van Alen, vruntliken groten. Item hebbe ich juwen bref wol vornomen, also umme Albracht Mester, de en is hir nicht gekommen noch to disser tit. Item weret, dat he her queme in dit gebeide, ich wolde mich dar also ane bewisen also ich gerne van ju neme, und wolden ju schicken tor hant, ist dat ich en war vresche. Item also umme dat Russche was, dat Clawes Grote dar op het gesat, alse ich ju er hebbe gescreven, dat loveden se mi altomale half dat wörde berget; wart wörde berget, des schal ju Hannes Smale wol berichten, wente he der degedinges man ein was. God si mit ju, und gebeidet over mi also to juwen steden vrunde, wat ich schal und mach umme juwen willen. Gescreuen to Wiborch, under minem ingesegel, in des hilgen cruses dage na paschen. H. Magnus van Alen, voget to Wyborch."}, {"df": "934", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the mæn thetta breff see alle høræ helsom wy Hanness¹ Frwnnesson, domprouast, ok ganska capitulum j Abo æwerdelika met Gudhi. Kænnomps wy vppenbarlika met thesso wore breffwe fore² thom efther koma som fore thom nw æræ, ath wy met fulbordh och samtykkio, radhe och ganska ia och godhwilia (till giffwom)³ aldra wara hawm salt och vplatidh hedherlikom manne herre Jønissæ Pedhersson j Saw, cannikke j Abo, domkirkionne godz j Abo, som kallas Heynis, j Rymitthyla⁴ sokn, huilkit godz Heyniss wærdogher fadher biscopp Hannus, Gudh hans siell haffuj, och wj met honom finghom ok wnnom met ræthæ køpe aff Eskils æruinghiom j Heynis, swa som Ragualdh Biornsson aff Rusko och hans brodher Jønis Biornsson ok aff Olaffwe Thoyanen j Lemmo ok Jacobe Jønisson,⁵ fore othothyghy⁶ mark ok hundradhe⁷ swenska pæningha, thet mynth som nw gaar; och till thessæ pæningha bethalningh saldom wj domkirkionne godz Kappella j Saw sokn fore hundradhe marker, met byscopp Hannasa radhe och fulbordh och aldra⁸ wara. Nw then thyma Gudh kalladhe then fornæmpde byscopp Hannussa aff thennæ wærldh, trængde oss aa kyrkionne wægnæ⁹ thetta sama godz Heyniss sælia och till rædha pæningæ at vendo, warom electo, mæstare Byorne, till thærningh ok forhedhelse (ͻ: fordelse)*¹⁰ till pauans gaardh; ok kænnomps ok oss¹¹ haffua opburidh fullelika æpther warom wilia aff thenne fornempde herræ Jønisse j Saw attha[ti]ghi¹² mark ok hundradhe¹³ swenska pæninghæ a kyrkionne vægnæ j Abo, till thes sama mæsthers Byorns, wars electi, thærningh. Fore then skuldh aff hendom wy kyrkionna j Abo biscopenom ok capitulo, ok thera ok warom æpther komandhom ok ærffuingiom thet fornempda godz Heynis met allom synom tillaghom och tillvendhom thet godz then for:de her Jønisse i Saw ok hans æruinghiom till æwerdeligho ægho, met allom thom tillaghom, som domkirkien nøtthe¹⁴ ok hæfdadhe¹⁵ till thet sama godz Heynis, badhe nær by ok fiærre, j watho ok j thorro, hwar thes godz tillagor hælst til liggia, a landhe eller vathne, engho vndhan takno. Till fullo wisso ok vidherkænnilsse wara brefs hafwm wj wars capitulj incigle her fore henkt. Datum Abo anno Dominj mºcccºlxxxº quinto,¹⁶ dominica trinitatis."}, {"df": "935", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm thetta breff høre eller see kænno[m]pns wy Hannus Frwnnisson, prowaster j Abo, ok capitulum ther sama stadh ludlika met waro øpno breffwe, at wy met samtykkio och enom wilia hawm wnt ok wplatit j rætto køpe thenne brefførare, herræ Jonissæ i Saw,¹ canukker² j Abo, alt thet godz ther wy køpthom a kyrkionne wegnæ j Abo aff Olaffwe Thoyanen j Læmmo ok Jacope Son[a]son,³ Rauald j Rusko och aff Jønisse, hans brodher, hulkit godz som ther ligger j Ræmittelæ sokn j Henisseby,⁴ for attatighi⁵ marker och hundradhæ j swa mynthe som nw gaar ; hwilkit godz wy oss nw affhendhom och warom epte komandhom met allom ræth och landzlaghom och tillwendhom thenne for:de breffører och hans arffwom met allom tillaghom, som thy godze tillhørdhe tha wi thet finghom, aker och ængh och fiskewatnom, quernom och quernastadhom, j watho ok thorro, fiærre by och nær, engho⁶ vndhan takno ther wy finghom met thy godze. Kænnompns ok wj the for:de pæninghæ summo aff⁷ honom fullelyka epther warom wiliæ haffwa vpburidh i swa mynthe som nw gaar. Till swa myclo mero wisso ok widherkænnilse thæ (!) henghom wj warth jncigle for thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj mccclxxxº quinto, fferia 4:a proxima ante festum Johannis baptiste."}, {"df": "936", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Pateat vniuersis quorum interest seu interesse poterit, quod ego Finko recognosco per presens scriptum me a viro circumspecto Olauo Jwanson, latorepresencium, centum cum decem marcis in prompta pecunia ex parte Benedicti Galne competenter reportasse, pro qua pecunia, ex parte Benedicti prius nominati, illum siue latorem presencium superius dictum liberum reddo et solutum. Jn cuius testimonium sigillum meum duco apponendum (duco). Scriptum in Wirmo anno Domini mccclxxxvº, die commemoracionis sancti Pauli apostoli."}, {"df": "937", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "938", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the mæn the² breff høra eller see, helsar iach Jønis Pedherson, kyrkiopresth j Saw, kanekker j Abo, æuerdelika met Gudhi. Gør iach allom mannom witherligit ok kænniss vppenbarligha met thesso myno breffue, swa fore thom som æpther koma, som thom som nw æræ, ath iak haffuer salth ok vplathith met kærlech [och] godhum viliæ hedherlikom manne Ieppe Diekn alt myth godz j Heyniss j Rymittheræ³ sokn, ther (ͻ: thet) iach køpthe aff domkirkionne j Abo ok aff capitulo, ther (ͻ: thet) domkyrkion ok capitulum fingho ok affladho vndher domkirkiona aff Æskils Staffanssons æruinghiom j Heynis met rætto køpe ok fore fulth wærdh, aff huilkom fornempde Jeppa iak haffuer wpburidh hundradhe⁴ mark pæninghiæ ok otthatighi⁵ marker swenska pæningha i redhom pæninghom, swa at mik inthe brysther. Oc lather mik wæll nøghiæ ok kænniss iak fult wærdh fangith och godha bytthalningh fore thet sama myth godz j Heyniss. Fore then skuldh aff hendher iak mik ok mynom arffwom thet for:de godz⁶ j Heynis ok alla thes tillagher, ok tilegnar ok til vendher⁷ jak them for:da Jeppa ok hans arffwom til æwerdelika ægho, met allom thom tillaghom ther till thet godzet liggher swa som domkirkion thet atthe, ok iak sidhan æpther hona, swa som met hwsom, aker, engh, skoghom, fyskewathnom, thorpom ok thorpastadhum, øyom, holmom, met quærnom, qwærnastadhum, jnnan gordh ok vthan, [j] vatho ok thorro, engho⁸ vndantakno. Kundhe swa wara, som Gudh forbyudhe, at thetta godz j Heynis eller nokoth aff thess tillaghum wardhe hyndradh eller aff ginge them for:de Jeppa æller hans arffwm, (thet)tha till biudher iak mik ok myna arffwa, at wy vyliom ok skulum for:da Jeppa alla (ͻ: ælla) hans arffwm thet sama godzet Heyniss eller swa møgeth ther aff hindras kan eller for honom aff ganga, vpfylla och homwlt halda ok frælst honom gøræ ok hans arffwm alla⁹ sina redho pæningho ather giffua, hundradher marker ok ottatighie,¹⁰ jnnan siæx vikur ther æpther, vthan alla nesægn¹¹. Till thess mero visso sæther iak myt jncigle fore thetta breff, swasom Lafrens Gunnarsson, Iusse Pedhersson, myn brodher, ok myn maagh Mattis Ingemarsson. Datum anno Dominj mccclxx[x]* quinto, die natiuitatis beate Marie virginis."}, {"df": "939", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alløm thøm thetta breff høra aller see kænnes jac Jønis Pedersson, kirkioprester j Saw ok canocher j Abo, ludlika met thenno mino øpno breffue mik haffwa solt hederlikom manne, thennæ brefførere, Hinzika Knap, byamane j Abo, halfft thet godzet, siæx alna minne, swa som ligger widh brona j Pikæ sokn som kallades foordom Harakala, hwilkit godz jak fik aff Mathis Ingemarson j retha skipto, thetta for:de gudz (!) ok alt thet ther til ligger ok aff aldher til liggat haffuer sidan jak thet figh, engho vndhan [takno] ææ hwar thet helst liggher, for huilkit godz jak kænnes mik haffwa wpburit firatigi¹ lybiskæ gyldene ok fæmp² mark swenska pæninga. For then sama skuldh affhendher jak mik thet sama gods ok minom arwom ok tilwendher thenna for:de Hinzika ok hans arwom til æwerdelika ægo. Til swa myklo mera wisso ok withnesbørdh bedes jak hederlika manna inciglæ for thetta breff, herra Jønis³ af Pargasa, kanocks j Abo, ok Mathis Ingemarsons, met mino engno jncigle. Scriptum Abo anno Domini mºcccºlxxxº quinto,⁴ jn die sancti Mathej apostoli et ewangeliste."}, {"df": "940", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Genua", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Urbanus episcopus, seruus seruorum Dei, venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensi salutem et apostolicam benediccionem. Ad cumulum tue cedit salutis et fame, si personas ecclesiasticas, presertim pontificali dignitate preditas, diuine propiciacionis intuitu oportuni presidij et fauoris gracia prosequaris. Dudum siquidem bone memorie Johanne, episcopo Aboensi, regimini Aboensis ecclesie presidente nos cupientes eidem ecclesie, cum eam uacare contingeret, per apostolice sedis prouidenciam utilem et ydoneam presidere personam, prouisionem ipsius ecclesie ordinacioni et disposicioni nostre duximus ea uice specialiter reseruandam, decernentes extunc irritum et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari. Postmodum uero prefata ecclesia per ipsius Johannis episcopi obitum, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, pastoris solacio destituta, dilecti filij .. prepositus et capitulum dicte ecclesie, reseruacionis et decreti predictorum forsan ignari, dilectum filium Beronem electum Aboensem, tunc canonicum eiusdem ecclesie in sacerdocio constitutum, in eorum et dicte Aboensis ecclesie episcopum concorditer elegerunt licet de facto, ipseque, reseruacionis et decreti predictorum similiter inscius, eleccioni huiusmodi, illius sibi presentato decreto, eciam de facto consensit et demum, reseruacione et decreto predictis ad ipsius Boronis (!) electi deductis noticiam, huiusmodi negocium proponi fecit in consistorio coram nobis. Nos igitur huiusmodi eleccionem et quecunque inde secuta, utpote post et contra reseruacionem et decretum predicta de facto, ut premittitur, attemptata, reputantes, prout erant, irrita et inania et ad prouisionem ipsius ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos ea uice se intromittere potuerat neque poterat, reseruacione et decreto obsistentibus supradictis, ne ecclesia ipsa longe uacacionis exponeretur incommodis, paternis et solicitis studijs intendentes, post deliberacionem, quam super hijs cum fratribus nostris habuimus, diligentem demum ad dictum Beronem, cui de litterarum sciencia, uite mundicia, honestate morum, spiritualium prouidencia et temporalium circumspeccione alijsque uirtutum meritis apud nos fidedigna testimonia perhibentur, direximus oculos nostre mentis, quibus omnibus necnon dictorum .. prepositi et capituli, prefatum Beronem eligencium, concordi uoluntate attenta meditacione pensatis, de persona ipsius Beroni[s], nobis et eisdem fratribus ob dictorum suorum exigenciam meritorum accepta eidem Aboensi ecclesie de dictorum fratrum consilio auctoritate apostolica prouidimus ipsumque illi prefecimus in episcopum et pastorem curam et administracionem ipsius Aboensis ecclesie eidem Beroni in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo, jn illo, qui dat gracias et largitur premia, confidentes quod eadem Aboensis ecclesia per ipsius Beroni[s] industriam et prouidenciam circumspectam sub ipsius Beroni[s] electi felici regimine, dextera Domini sibi asistente propicia, salubriter et prospere dirigetur grata[que] in eisdem spiritualibus et temporalibus suscipiet incrementa. Cum igitur, ut idem electus in commissa sibi predicte ecclesie cura facilius proficere ualeat, tuus fauor ei fore noscatur plurimum oportunus, fraternitatem tuam rogamus et hortamur attente per apostolica tibi scripta mandantes, quatenus eundem electum et ecclesiam sibi commissam suffraganeam tuam habeas pro nostra et apostolice sedis reuerencia propensius commendatos in ampliandis et conseruandis iuribus ipsius ecclesie [et] sic eum tui fauoris presidio prosequaris, quod ipse electus tuo fultus auxilio se possit in eiusdem ecclesie regimine utilius exercere, tuque diuinam misericordiam et nostram ac dicte sedis beniuolenciam exinde uberius ualeas promereri. Datum Janue viij idus nouembris pontificatus nostri anno octauo. Armandus."}, {"df": "941", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Bero Balk, Sema (= Vema) ortus, m ccc lxx[x]v:to Rome consecratur, archidiaconatum instituit. Huius tempore missa auroræ per reginam Margaretam cum parochia Pijke fundatur. Sub pulpito in summo choro sepelitur."}, {"df": "942", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren. An de bederven lude borgermesters und rat to Revel, de do ich, Magnus van Alen, vruntliken groten. Item danke ich ju vor alle woldat, de gi mi deden, do ich was to Revel. Item schole gi weten dat Bent Baghe und An …., des kuniges bunder, quemen to mi und klageden, dat se weren unmaten övel handelt sunder ere schult; se wörden s .. hen und er bart ut getogen, und worden bi dem barde let of de strate und worden set in de hechte. Dit klagede se unmaten sere und beden mi dat ich et scholde scriven to des rikes rade und to Boo Jonson und to mime heren her Karl. Nu en wil ich nicht so scriven, er ich wet wes ju hir ane witlich si; dat crivet mi to. God si mit ju, und gebeidet to mi alse to juweme steden vrunde. Gescreven to Wiborch, under minen ingesegel. H. Magnus van Alen, voget to Wiborch."}, {"df": "943", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "944", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm, som thetta breff see ællir höra, kungörom wi Laurens Gunnarsson oc Andris Garp oc vitnom met tesso waro nærwarande opno breffue, ath Jnge aff Helsingaby hawer vplathit oc vnth met godhom vilia oc beradhno modhe synom magh Olaff Pawalsson aff Lemmo halffdelin aff allo thy han atte y Helsinxby, badhe fasth goz oc lösth, fore the peninga ther then sami Olaffwer hawer betalat oc wtlaght a hans væghna y hans ful bruth. Thy hawer forsaghde Jnge aff Helsinxby sköt oc fastat then sama sin halffdeel, som han atte y Helsinxby, vndir Olaff oc hans ærffwa thil æwerdelika ægho met allom til laghom, akrom, ængiom, scoghom, fægangom, fiskewatnom, nærby oc fiærran, allo til skildo, engo franskildo, som thy gozeno hawer aff alder til hörth. Tesse tolff waro ther fasta thil aat tesse köpe oc samsæth: Ragwaldir Pyhlos, Labbe Luncius, Ante Gunnarsson, Niclis Putala, Biörn Ladhingo, Bæncht Lang aff Parantala, Olaff Caupason, Olaff Laukapelto, Ante Pyhlos, Jönis Ukkila, Magnus Koystis oc Magnus Aghinen; forskælaman at thesse skötnyng war Gunnar aff Læmpos. Til vitnisbördh sæthiom wi war jncighle fore thetta breff, mædhan fornempde Jnge os ther ythirligha vmbadh. Datum Vemo anno Domini m ccc lxxx sexto, feria sexta ante dominicam Letare."}, {"df": "945", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "946", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Askeby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "947", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Torneå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "948", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ider höghbornan herra oc första, herra Albrict, mædh Gudz nadh Sweya oc Göta konung, warn kæra herra, helsom wi alle idhre fatighe vnderdana oc almoghe, frælzsis mæn, bönder, brytia oc landboa, som byggia oc boa i Finlande, suasom j Norfinnom oc Sudherfinnom oc i thera skæriom oc i Nybighd, mædh warom werdskyldoghe, vnderdanoghe thienist. For than sculd at wi hafuom alle mædh samptykto radhe oc aldra wara godhuilia oc fulbordh bidhit hederlikan man Jeppa Dyekn at han sik wil vnderwinna wara waar laghman, huilkin som wet oc kan landzsins fal oc sidhwænior oc wet bæzt warn thunga oc fatighdom bætre æn nokar vtlensker man, antiggia af Suerike ælla androm landom, hafuom wi them for:da Jeppa gifuit ok vnt warn godhuilia oc wara röst til thetta fornempda laghmans döme, ok hafuom han ther til særdelis vmbidhit ok tilwalt; for thæn sculd bidhiom wi ider, kæra herra, thienstlika mædh ganzske ödhmyukt, at I them fornempda Jeppa idhan godhuilia oc kærleek oc fulbordh gifuen af idhre konungxlike nadh til thetta fornempda lagmansdöme for landzsins liisa oc bestand sculd oc engom androm; oc ma thet ællighis wara mædh idhre nadh, tha sighiom wi aldre ja til nokon annan. Thy, kære herra, gören warn wilia oc skodhen wart bestand i thessom ærendom, thy at oss ær engin bætre rætter ælla fallen æn han. Gudh wari mædh ider ewerdelika. Scrifuat vnder wart landz incighle oc vnder waar incighle af frælzsis manna veghna, suasom Harteka Flegh, Jönis Andresson, Olaf Tauest, Jönis Hinzekason oc Arwidh Rawaldzson. Anno Domini m ccc lxxx sexto, die decollacionis Johannis baptiste."}, {"df": "949", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "950", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsar jach Peder Aleninghe, byaman och radman j Stokholme, met myna elskeligha hustrv, Cristin Pedersdotther, æwinneligha met Gudj. Thet skall allom viterligit wara, swo wel them som æpter kunna komma, som them hær nw ærv, ath wj haffwm giffuit ok wnth met godhum wilia och berodhne modhe domkirkionne j Abo tiill ena æwerdeligha egho, j Gudz heder ok æro och wara frv ok sancte Ericx ok warom siælom ok waara foreldra tiill hughnad och naadha, alt thet godz wj haffuom j Aland ok j finskæriom, swa som hær epter lyuslika næmpnæs, som ær først j Alandh j Sundha sokn j enom by, som kallas Hultom, thær æghom wj vtj siæx stengher jordh oc twa alna; j hwario stangh æru siæx alna. Jtem j the sama sokn ena øø som heter Langø, thær æghom wj twa delin vtj. Jtem j finskæriom j Thøuesala sokn eghom wj en by, som heter Gwnnarsby, ther gaff jach fæmtighj marcher fore, ok ther tiil ena ængh, som heter Marasby ængh, som jach [gaff] x marcher fore. Jtem j Wæma sokn ena øø som hether Warthesara, thær æghom wj twa dela wtj; oc æghom wj særdeles eth næs(t), thet hether Diærffuanes, ther gaff jach hundrade marcher redha peningha fore; och eghom wj eth torp(t), som liggher ther twars wth offuer sundhet, som renthar arlika aars xij øre pæningha. Thet ær alt saman warth wnneth afflingha godz, huilkit wj giffvom badhe met godhom wjlia for:de domkirkio j Abo tiill ena euerdelica prebendha, j Gudz heder ok æro ok wara ffrv ok sancte Ericx, warom siælom ok wara forældra tiill hughnat ok nadhe, som førre ær sakt, met allom tiillaghom, j wato eller torro, jnnan gaardh och vtan, j skogh ok ængn, nær by ok fiær, met allo thy ther lagligha tiil høra kan och maa, jnghum vndhan takno, tiill awerdelica ægho. Kunne wj aff gangha, tha giffuom wj thes makt ok kesom ther tiill formyndhare, som ær hederlighen herre ok fader, biscop Biørn aff Finlandhe, ok capitulum thær sama stadz, at the thet for:de godzet ok for:de prebendena swa styra ok for see, som han oc thet capitulum wiill thes for Gudj warre behkende ok wara siell ganglikit waara; wtan ææ mædhan wj liffuom alle, eth wart epter annath, tha wjliom wj thy siælff styra och radha, epter thy før ær sakt. Tiill the mera wisso ok vithnisbyrdh ath alla thenne for:de articuli obrotlika, stadogh ok fasth bliffua, tha haffuom wj bidhit hederlikom man, som ær herre Jønis aff Pargasom ok herre Jønis aff Sawo, ath the hawa meth warom jnsiglom syna jncigle hengiæ forre thetta breff. Actum et datum Stolholm (!) anno Domini m trecentesimo octogesimo sexto, jn die beati Micaelis archangeli, etc."}, {"df": "951", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Idher høgburnan herra oc førsta herra Albrict, mædh Gudz nadh Sweya oc Gøta konung, helsom wi Byorn, af sama nadh biscoper, oc capitulum i Abo mædh ware kærlikæ tiænist oc mædh allo thy godho wi formaghom. Fore thæn sculdh at almoghin aff Österlandom meenlika, badhe frælzsis mæn oc bönder, sændo til oss ena nempd, badhe saman frelzsis mæn oc bönder, aff landz thingeno oc loto oss forscriua at the hafdho widhertalaz oc saman warit for æn wi hem komom oc taladho vm en godhan forstandnan man, ther landene ware rætter til laghman. Nw thæssen sama næmpd, som landit aff thingeno i Abo til oss sænde, saghde alle mædh enne röst, at the hafdhen bidhit Jæppa Dyækn oc waro honum thæs aseande mædh fulbordh oc sampthykto radhe aldra thera, at han wilde landzsins laghman wara, oc badho oss innerlika, at wi wildom thøm fornæmpda Jæppa warn godh wilia oc fulbordh ther til gifua mædh thöm, oc saghde oss thæssen sama næmpd, badhe frelzsis mæn oc bönder, a thera sannind, at the engin man nyttaren ælla ganglikaren wisten landeno i thessom ærendom, hwilkin bæst weet landzsins sidhwænio oc thera maght oc hwad thöm nyttast oc iæmpnast koma ma; oc sighia the wisselika, at thöm ware engin annar man bætre rætter til thætta æmbite oc mena ey ia sighia wilia til nokom annan man, vm thæt wara ma mædh idhre nadh oc godhwilia. Thætta ærende woghom wi mællan oss badhe mædh klerkom oc lækmannom oc hafuom ranzsakat oc thænkt landzsins bæsta oc bestand, thyke oss allom thæn fornæmpda Jæppa nyttastan oc bæst falnan wara til laghman oc thy æmbiteno hær i landeno forestanda; thy bidhiom wi idher, kæræ herra, mædh ware kærlike thiænist at i for landzsins thiænist sculdh oc kærlek vnne thöm sama Jæppa idhan godhwilia oc nadh til thætta laghmans döme fore landzsins bestand oc gagn sculdh, som oss höghelika hopas til idher, at i gerna wilin göra, swasom i oss oc saght hafuen fore wara ödhmyuka bön oc kærlika thiænist sculdh. Gudh wari mædh idher ewerdelika. Scriptum Abo anno Domini m ccc lxxx sexto in crastino beati Dionisii sociorumque eius, nostris sub sigillis."}, {"df": "952", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "953", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "954", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1386. Uppbrann staden Orechov."}, {"df": "955", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "956", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "957", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kuorsalö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høra ællæ se hilsom wi Karl Vlffson, Knut Karlson af Thyftom, riddara, effuerdelica met varom Herra. Gørom wi thet allom kunnogt at ffor stadhsins i Wyborgh kofringh, bestandilse och bætringh skul hafuom wi vnt och gifuit almoghanom ther sama stadz til thera ffægangh the ængena vidhir husit ligger, som the husins ladhan wpa staar; thy at wi hafuom thet vel forstandit af godhom mannom at the sama ængin ffør vndir stadhin laagh och var taghin vndir husit. Nu medhan almoghin økadhir ær och hafua til th[eris] fæ alzængin fægangh (hafua) och kunno sich ængaledhis ællæghis bergha, thy hafuom wi thøm … [til] godho vent at then almoghin ma ther thess sækir[lig]are byggia och boa. In cujus rei euidenciam firmiorem sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Korusala anno Domini m ccc lxxxvii, feria sexta post festum beati Johannis ante portam latinam."}, {"df": "958", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "959", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsar jach Andris Garper kerligha met warom Herra. Thet skall allom viterligit wara, swa well them som æpter koma, som them nw ærv, at jach kennis met tesso myno nærwarandhe vpno breffue, at jak haffuer saalt hederlikom manne Peder Alenni[n]ghe, radhman j Stokholme, eth godz som ligger j Vemo sokn j Wartiasara, som kallas Diærffuæness, ffor huilkit godz han mik gaff hundradhe marcher redhæ peninga j godæ mynthe, swa som en march lødoch galt vj marcher. Ffor thy tha vndhan eghnar jak thet for:de godzet mik ok minom epter komom, ok tiil eghnar jak thessom for:de Peder Alenninghe ok hans æpter komom eller arffuom tiill æwerdelica ægho, met fiskiewatnom ok skoghum, met allom them tiillagom, som thy for:de godze Diæruænesse laglika kunno tiill høra j wato ok j torro, engho vndan taghno. Tiil thesse mere visso ok vitnisbyrd ath alla thenne for:de articuli stadogh, fast ok sandh arw ok bliffua, tha hauer jak mith jncigle hænght for thetta breff. Actum et datum Stokholm anno Dominj mccclxxxº septimo, jn vigilia Eskillj."}, {"df": "960", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Steno Stensson, miles, salutem in Domino sempiternam. Nouerint vniuersi, tam posteri quam presentes, me bona mea patrimonialia in Munkkænes sita in Karelia, parrochia Werelax, cum omnibus et singulis eorundem bonorum adiacenciis, videlicet domibus, agris, pratis, siluis, piscariis, molendinis vel molendinarum locis, infra sepes et extra, in siccis et humidis, nullis penitus exceptis, ad altare sancti Sigfridi in ecclesia Aboensi, pro anima patris mei, dominj Stenonis Thwrsson, bone memorie, veraciter contulisse, alienando michi et heredibus meis et appropriando eidem altari et vicario pronunc ibidem manenti vel ei, qui pro ipso in ea(n)dem prebenda fuerit, in perpetuum possidenda. Jnsuper ego, idem Steno miles, do et concedo predicto vicario et successoribus suis plenam auctoritatem bona predicta vicinius altari prescripto, cum consensv et consilio dominj episcopi eiusdem ecclesie Aboensis et capituli suj, ad commodum eiusdem vicarii et successorum suorum racionabiliter permutandi. Jn cuius rei testimonium sigilla nobilium virorum, dominorum Benedicti Philippusson et Stenonis Benedicti, militum, vna cum proprio peto presentibus apponenda. Scriptum Thelghis anno Dominj mºcccºlxxx septimo, 3:a feria infra octauas corporis Christi."}, {"df": "961", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Albrict, mædh Gudz nadh Sweya oc Gøta konunger, hertughe i Mækelborgh, greue i Zwerin, ower Stargardh oc Rozstok herra, görum thæt allom mannom witerliket oc kunnogt, som thetta breff höra ælla sea, at æpter thet at wi hafuum talat til skællikan man Jæppa Abrahamsson, thænna brefwisara, at han ægher oc skal oss til sta vm Abo hws oc thet han handa mællen hafuer a Bo Jonssons weghna i Österlandom, mædhan ærliken quinna hustrw Greta Dwme, som thæss fornempda Bo Jonssons hustru war, hafuer oss walt oc t[agi]t til sin formyndara oc sinna barna, oc vppa andra sidhona ærlike mæn, the sik næmpna Bo Jonssons testamentarios, sighia sik hafua bewisning oc breff aff Bo Jonssone til thæn sama Jeppa vm Abo hws, at han skal oc ægher them ti[l sta] oc ængom androm; for thy ær thæn fornæmpde Jæppe thæss til radha wordhen æpter warom wilia oc fulbordh mædh them sama testamentarijs mædh thera wilia oc fulbordh, the mædh honum oc han mædh them, at the skulu therra bewisning innan thætta oc sancti Michaelis dagh lata fore koma fore Jæppa, oc tha Jeppe therra breff oc bewisning set oc hört hafuer, hwat hælder honum thykker hona skællika ælla oskællika wara, tha will thæn sami Jeppe Diekn blifua widher ræt fore rikesins radhgifuarom oc rikesins mannom, them, som thætta ærandet ængte vppa ganger, them, som oss oc testamentariis oc Jeppa a nögher oc vmsæmber a allo sidhor, swa at hwat the sighia honum fore en ræt, hwem han skal til standa vm Abo hws a Bo Jonssons hustrw oc barna wæghna, ther the æru a forwaradh vm thæt huset oc Jeppe til sinna æro, ther will han oc skal widher blifua vtan alt argt. Oc för æn thæn rætten ær sagdher mællan oss oc testamentarios, skal han ængom tilstanda vm Abo hws vtan Bo Jonssons hustrw, hustrw Greto Dwma, oc Bo Jonssons barnom; hwilken warra, wi ælla testamentarii, thæn rætten winder, honum will oc skal Jeppe til sta oc sik til hans halda a Bo Jonssons hustrv oc barna wæghna mædh Abo hws, landom oc föghatiom oc allo thy han handa mællen [haffuer] a Bo Jonssons wæghna. Framledhes kan thet swa wara, at testamentarii thæn fornæmpda Jeppa mædh ængom ræt ælla skællike bewisning til sik winna, tha skulu the breff oc forwaring, som wi Jeppa gifuit hafuum oc han oss, sina fulla magt hafua a badha sidhor; oc förr skulu the alzænga magt hafua. Kan thæt oc swa wara, at testamentarii winna Jæppa til sik mædh ræt ælla skællike bewisning, æpter thy som før ær sagt, tha skulu all breff oc forwaring, som wi Jeppa gifuit hafuum och hans (!) oss vppa Abo hws, dødh wara oc alzænga magt hafua. Item skulum wi oc testamentarii skipa Jæppa et opet breff aff them, som thæn rætten sighia mællen oss oc testamentarios oc Jeppa, vnder therra incigle swa ludhande, at the kænnas honum hafua sagt fore en ræt til hwem han skal sik halda mædh Abo hws ælla hwem han skal tilsta vm Abo hws a Bo Jonssons hustrw oc barna wæghna, swa at han si bewaradher til sinna æro oc Bo Jonssons arfua til huset oc landen, han inne hafuer. Oc wardher oss thæn rætten aff wunnen, tha wiliom wi oc skulum wart incigle koma lata fore thæt brefuit mædh, til hwilkens breff witnesbyrdh oc stadhfæstilse hafuum wi wart incigle hær fore hængdt fore thætta breff, som gifuit ær oc skrifuit j Stocholme arom æpter Gudz byrdh m ccc lxxx septimo, fredaghin næst fore midzsomars dagh."}, {"df": "962", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Albrict, mædh Gudz nadh Swea oc Göta konunger, hertughe j Mækilborgh, grewe i Zwerin, ofuer Stargardh ok Rozstok herra, görom thæt allom mannom witerlikt ok kunnoght, swa them æpter kunno koma som thæm nw æru, at æpter thæt ærliken ok wælboren qwinna husfrv Greta Dwma, som fordhom atte warn ælskelika drozsta Bo Jonsson, Gudh hans siæll hafwi, hafuir æpter sinna wina oc frænda radhe oss til sin oc sina barna formyndara oc beskermara walt ok takit, tha kænnomps wi mædh thæsso waro nerwarande opno brefue at wi aff the fornempde husfrv Greto weghna oc henna barna som thera rætter formyndare oc aff wara eghna veghna hafwom een ænda gangit mædh skællikom manne Jeppa Dyekn, som Abo hws oc thæs föghati inne hafdhe a Bo Jonssons veghna ok æn vppa troskap inne hafuer, i swa matto, som hær æpter fölgher; först at thæn fornempde Jæppe Dyekn skal Abo hws behalda oc jnne hafua mædh allom them föghatiom oc landom, som Bo hafde honum ther tilwiist, swasom ær alt Abo föghati, Satagunna oc Borgha föghati mædh allom ærlikom ingiældom, alæghnom oc sakörom ok allom konungelikom ræt, engo vndantakno, aff hwilkom ingiældom han scal först betala oc afflæggia alla the sculd, han jnnan komen ær aff Bo Jonssons veghna æpter hans budhi, swasom æru atta tusande marker penningæ oc thiughu tusanda marker swenska penningæ, æpter thy han oss bewiist hafuer, swa at oss nöghiær, aff huilkom ingiældom han scal oc huset j Abo ok folk til husens bewaring vppehalda, æpter thy han skællika widherthorff; löper ther ok nokat ofuer, thæt ægher oc scal Jæppe husfrv Greto ok Boos barnom til gaghna wænda som han bæzt kan, ok thæs wiliom wi a henna ok Boos barna veghna honum fullelika tro vtan allan rækenscap, swa at hwatzske han ælla hans arfwa ælla æmbitzmæn skulu pliktoghe wara oss ælla them ælla thera arfwom nokan rækenskap göra aff thy ofuir lopeno, hwatzske aff vpbyrdh ælla wtgifft. Ok vnnom wi oc gifwom them fornempda Jeppa oc alla hans vmbudzmæn oc swena ledhugha oc qwitta for all the brwt, kæromal oc sculd, vppa han ælla thæm komo kunno for thæt hær til warit hafuer j Österlandom, ok gifwom honum ok thæm allan warn ræt, som oss aff them brwtom oc kæromalom tilfalla kan, ganzlika friian, tho swa, at hon oc the skulu sik vm all kæromaal mædh malsæghiandanom forlika. Item ware thæt swa, at wi Jeppa j nokra skuld satten, ælla han ælla hans æmbitzmæn, wini ok thienæra skadha token, ælla j feygdh komen fore thæt, at han hafwer sik til oss sat mædh Abo hws aff husfru Greto veghna ok Bo Jonssons barna veghna, ælla huilkom lundom han ælla the skadha token ælla j feygdh komen fore thætta æmbitet, tha wiliom wi oc sculom thæn fornempda Jeppa ok hans æmbitzmæn, wini ok thienæra aff the feygdh friia oc aff thæm skadha taka, som han möghelika kan bewiisa, för æn wii han fra Abo hws skiliom; ok wiliom wi aff thæm landom, som wi Jeppa tilwiist hafwom mædh Abo hws, ænghte minzska ælla bort læna ok ængin ræt ofuirgifua, som honum rætlika tilfalder i hans föghatiom, vtan wi görom thæt mædh hans radh ok wilia. Item vnnom wi them fornæmpda Jeppa at byggia barfridh ælla fæste vm nakre höfwitzmæn j Österlandom ælla almoghe wilia honum nokat aff threngia aff thæm landom honum wiist æru til Abo hws; item vnnom wi at Jæppe ma bedhas ok vpbæra hwart aar ena hielp at enast aff thæm landom oc stadhom han jnne hafuir, swasom aff hwariom rök en span malt, en span rugh, en span hafra, eet höns, eet las hö, eet las widh ok ena halff mark penningæ, ok aff hwariom thiughu rökiom eet nöt, tw faar, eet pund smör oc tw pund flæsk; aff stadhenom j Abo fyra hundradha marker penningæ, aff Vlfsby fyrætighi marker oc aff Borgha thretighi marker. Item vnnom wi honum, at han ma alla handa ætande waro til husens behoff j Abo wt föra aff Swerike vtan alt forbudh. Item lofwom wi widh sannind ok godha tro vtan alt arght at wi thæn fornæmpda Jeppa aldre wiliom ælla skulom affsætia ælla widh Abo hws skilia för æn Bo Jonssons barn til moghanda alder koma ælla för æn wi han skadhalösan giort hafwom aff Bo Jonssons skuld, som tha obetaladh aterstander, vm the barnen för aff ganga, æn hon gantzlika betaladh ær. Framledhis jak Margareta Dwme, fordhom Bo Jonssons husfrv, a mina ok minna barna veghna, ok wi Henika Duma, Claws Dwma, Volradh Dwma ok Berthold Dwme, fornempde husfrv Greto brödher, kænnomps oppinbarlika, at thæssin deghtingan ok forwaring giordh ok begripen ær mædh waro wit oc wilia oc fulbordh, oc lofwom hona j allom sinom articulis fasta oc ferdugha halda, æpter thy waar hulle herra konung Albrict hona begripet hafuir, vtan alt arght. Oc til stadhfestilse oc höghre bewaring hengiom wi witerlika mædh godhwilia waar incighle fore thetta breff, ok bedhomps wi ærlicx mans herra Henricx van Brandis riddara incighle til witnisbyrdh fore thetta breff mædh warom incighlom. Datum Stocholm anno Domini m ccc lxxx septimo, in vigilia beati Johannis baptiste, sub sigillo nostro presentibus apposito impendenti in euidenciam premissorum."}, {"df": "963", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Albrict, mædhir Gudhz nadh Sweia oc Göta konungir, hertughe i Mækelborgh, greue i Swerin, ouer Stargard oc Rozstok herra, görom allom mannom vitærlikt oc konnught oc kænnomps oppinbarlica mædhir thesso samo brefue at wi hafuom skælikan man thænne brefförara Jæppa Diækn, foghata i Abo, oc hans arfua latit ganzklica lösa, lidhuga oc quitta oc hans foghata oc æmbezmen, som han a sina væghna haft hauer, ælla Bo Jonsson til hans viist hauer, oc thera arfua, them han tilstaar mædhir mun ælla mædhir sino breue, fore allan thæn rækenskap, som han plichtoghar var at göra Bo Jonssoni badhe af vpbyrdh oc wtgift, hwat thæt hælst ær i litlo ælla storo, som han oc hans foghata oc æmbezmen handa mellom haft hafua a land ælla i stædhom ælla hwar han ælla the thæt hælzt vpburit ælla wtgifuit hafua i Österlandom ælla annars stadhz, inlændis ælla wtlændis, æpter Boos budhi oc til hans gaghna oc til husins vppehælde i Abo fra them första dagh Bo honum Abo antwardhadhe ok til thænna dagh, swa at hwazske wi ælla wara arfua ælla husfrw Greta ælla henna arfua ælla Boos barn ælla thera ærvingia ælla nakar annar skulo nakra makt hafua then fornæmpda Jæppa Diækn ællis hans arfua ælla hans foghata ællis æmbezmen ælla thera ærvingia nakit sin hindra ælla quælia fore thenna fornæmpda rækenskap, huilkom lundom hælzt ælla af hwem ælla hwar han oc hans æmbezmen hafua the samo vpbyrdh oc wtgift vpburit ælla wtgifuit oc handlat innan thenna daghen at han först Abo oc Boos æmbete sik vndirwan oc til thænna stund; ther fore ær han oc hans arfua oc hans foghata oc æmbezmæn oc thera arfua quitte, lidhughe oc løse, som før ær sakt, aldre nakan mere rekenskap gøra skulande hwazke os ælla husfru Greto ælla Boos barnom oc engom androm, allom Jæppa quitto, brefuom oc forwaring oforsumadhom, ther han før af Bo Jonsson hafuer, huilken han skal nyuta oc ohindradhir oc oqualdir behalda vtan alt arght, i sinne fulle mact bliua scolande. Ok jac Margareta Dwme, fordhom Bo Jonssons husfru, kænnis innan thesso samo brefue at æpter thy min nadhughe herra, for:de konung Albrict, min oc minna barna rættir formyndare ær, thyt jac æpter minna vina oc frænda radhe hauer han ther til valt oc takit, tha ær thæt mædhir minom godhuilia oc fulbordh, at han fornæmpda Jæppa Diækn quittan oc lidhughan latit hauer for allom them fornæmpda rekenskap, oc fulbordhar jac oc stadfestir mædhir mino ja oc godhom vilia alt thæt min herra konung Albrict honum a mina oc minna barna væghna oc wara arfua swasom var rættir formyndare sakt oc vnt hauer oc før scrifuat standir vidh godha tro oc sannynd, vtan alt arght. Ok wi Clawus Dwme, Henike Dwme, Volrad Dwme oc Bertold Dwme, fornempdo husfru Greto brödhir, kænnomps oppinbarlica al the forskriuen ærende skeed oc timpd vara, oc fulbordhom them al saman mædhir ja ok godhom vilia, mædhir for:de warre systor, vtan alla æpter talan framledhis oc vtan alt arght. Ok til thes mere visso oc høgre bewaring tha hafuom vi al syzken hwart wara sit inzighle mædhir godhom vilia oc beradhno modhe oc væl forthænkt hængdt for thætta bref mædhir vars nadhugha herra konung Albrictz jncighle. Datum Stocholm anno Domini m ccc lxxx septimo, in vigilia sancti Johannis baptiste, nostro sub secreto presentibus appenso in euidenciam premissorum."}, {"df": "964", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "965", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "966", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "967", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "[M CCC LXXXVII.] Item in die s. Lodhovici regis (= 25 augusti) intraverunt religionem Vazsten. due sorores (= kloster-systrar) videlicet d:na Katerina Væmunzdotter et Margareta de Finlandia …."}, {"df": "968", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Anno, indictione, pontificatu, loco et coram presentibus quibus supra (= natiuitatis Domini nostri Jhesu Christi millesimo tricentesimo octuagesimo septimo, indictione decima, pontificatus sanctissimi in Christo patris domini nostri domini Vrbani, diuina prouidentia pape sexti, anno decimo), die uero sabbati sextadecima mensis nouembris [jn Perusio, ubi prefatus dominus noster cum sua Romana curia nunc feliciter residet de presenti apud maiorem ecclesiam Perusinam,] fuit presentatum in thesauraria apostolice camere coram prefato reuerendissimo cardinali camerario (= reuerendissimo in Christo patre et domino, domino Marino, miseracione diuina sancte Marie noue dyacono cardinali, domini pape camerario) presentibus dominis supradictis (= reuerendis in Christo patribus dominis Jacobo archiepiscopo Januensi, Augustino episcopo Perusino, domini nostri pape thesaurario, venerabilibus viris dominis Mauro Saluatore de Achille camere et Leone Brance collegij clericis) quoddam instrumentum, sigillatum duobus sigillis et scriptum de anno presenti die decima mensis Julij in sacristia sancti Jacobi in Noramalm suburbij Stokholmensis Vpsalensis dyocesis manu He[n]rici Vryghe (?), clerici Vpsalensis dyocesis, continentis (= –tinens) qualiter ecclesia Aboensis reperitur per fidedignos testes ualoris annui, non deductis honoribus neque expensis, sex centum uiginti florenorum de camera, et ex hoc taxatur ad terciam partem, que est ducentos florenos de camera; et ob hec reuerendus pater dominus Bero, episcopus Aboensis, per dominum Johannem Aboensem canonicum, procuratorem suum ad hoc legitime constitutum, promisit camere et collegio pro suo communi seruitio ducentos florenos auri de camera et quinque seruitia consueta. Soluendo totum in festo natiuitatis Domini nostri Jhesu Christi proxime futuro, alioquin etc:a jurauit etc:a. (I marginalen:) XV cardinales."}, {"df": "969", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "970", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle metn, the nu æræ ogh the som eftæ kommæ, skal thet witlicht wæræ at wi Byrie Vlfson, Steen Benditson, Erndgisel Nicleson, Vlf Jonson, Steen Stensson, Steen Boson, Thuræ Benditson ogh Arwith Benditson, riddere, Knut Boson, cantor i Linkøping, ogh Karl Magn[u]sson, Thord Bondæ ogh Gregorius Benditson, swenæ, kietnæs thet meth thettæ wort obnæ bref, at wi hafuæ etn gantze endæ ganget pa allæs woræ wegnæ, pa alles woræ wenær, frændær ogh hiælpæræs weg[n]æ ogh pa menæ righæns mætnæ wegnæ i Swerrige ogh the for woer skyld giøre ogh lathæ wilæ ogh pa righæns wegnæ i Swerrighe, meth hethærleghæ ogh werthegæ fruwæ, fruwæ Margretæ, Norighæs ogh Swerrighæs drotning ogh ræet erving ogh førstitnæ righæns i Danmark, i so dane mathæ, som hær eftær fylghær: at wi allæ fornefndæ ogh woræ wenær, ællæ woræ frændær ogh allæ woræ hielpæræ ogh menæ righæns mætn i Swerrighæ ogh the for wor skyld giøræ ogh lathæ wilæ ogh righet i Swerrighæ oss tel lathet hafuæ ogh tel sæt meth al troescap, kiærlegheeth ogh thiænæstæ ogh hiælp tel thetn fornefndæ woer kiæræ fruwæ, drotning Margrete, at wi skulæ hennæ woer fruwæ, drotning Margrete fornefnd for woer allæs ogh righæns i Swerrighæ futlmechtich fruwæ ogh ræet husbundæ holdæ ogh hafuæ i allæ mathæ, som tro dondemetn bør theræ husbundæ ogh theræ rætæ herscap at giøræ ogh os aldræ fra hennæ deythinghæ lathæ, ogh ey daghæ ogh ey frethæ ogh ey sonæ at taghæ meth kong Albricht ogh ey meth nocghræ hans hjælpæræ ogh ey meth nocghræ andræ the fiændæ, som hun ogh wi tel sammæn kutnæ fangæ, vthæn meth hennæs, drotning Margretes, raeth ogh williæ. Ogh skal thetn fornefnd woer kiæræ fruwæ, drotning Margrete, al tiith i allæ stykkæ lighæs ogh ræets mechtich weræ yfuer os allæ fornefndæ ogh yfuær allæ woræ wenæ ogh yfuær woræ frændær ogh yfuær allæ woræ hiælpæræ ogh yfuær allæ the for woer skyld giøræ ogh lathæ wilæ, ogh yfuær menæ righæns i Swerrighæ, ogh skulæ wi fornefndæ ridderæ ogh swenæ thetn fornefndæ woer kiæræ fruwæ, drotning Margrete, antwurthæ ogh vp lathæ thæssæ hws ogh fæstæ ogh landæ, som hær eftær næfnæs, meth al thetn ræet, thær Bo Jonson hafthæ, ogh wi, hans testamentarii, tel the hws, fæstær ogh landæ ogh panthæ hafthæ ogh hafuæ, som ær thet fæstæ Aabohws meth thæs føgheti tel liggælsæ, Tavistehws meth thæs føgheti tel liggælsæ, Raseborgh meth Nilandæ ogh thæs føgheti tel liggelsæ, Castelleholms hws i Alandæ meth Alandæ ogh thæs føcheti tel liggelsæ, Krytzeborgh meth thæs føcheti tel liggælsæ, som Philippus Karlson innæhauær, ogh alt Helsingeland, halfuæ Koberbierghenæ ogh halfuæ Dalænæ meth jernbierghenæ, som thær innæ liggæ ogh Østergylland meth kiøpstæthenæ, i allæ mathæ som Bo Jonson thet hafthæ ogh thet hans pant war. Ogh skulæ wi allæ fornefndæ woer kiæræ fruwæ, drotning Margrete fornefnd, allæ thessæ fornefndæ hws ogh fæster ogh landæ ogh pantæ frii ogh vbewornæ antwurthæ, æ naer Guth wil, at hun woer fruwæ, drotning Margrete fornefnd, in tel Swerrighæ kommær, ogh hun woer fruwæ, drotning Margrete fornefnd, the fornefndæ hws, fæster ogh landæ ogh pantæ kræfuær ogh hafuæ wil. Item wi fornefndæ allæ lathæ woer fornefndæ fruwæ, drotning Margrete, al thetn rætecheet, som Bo Jonsson ogh wi hans testementarii hafthæ ogh hafuæ tel Ringstatheholm ogh tel Stægheholm ogh Rombleburgh meth theræs allæ føcheti tel liggelsæ. Item wi allæ fornefndæ hafuæ vp lat ogh lathæ ogh nu vp woer fornefnde kiæræ fruwæ, drotning Margrete, al thetn rætecheet, ther Bo Jonson ogh wi, hans testementarii, tel Øresteen ogh tel Obensteen ogh tel Forsholm ogh alles theræ føcheti hafthæ ogh hafuæ. Item wi allæ fornefndæ ogh woræ allæ wenær ogh frendær ogh allæ woræ hielperæ ogh menæ righæns metn i Swerrighæ wilæ ogh skulæ wor kiæræ fornefnde fruwæ, drotning Margrete, thær tel behielpeleghæ weræ meth al macht ogh hennæ thæs futlmechtich giøræ at fangæ allæ hws, fæstær ogh landæ, hwar the hæltst i righet i Swerrighæ æræ æller fitnæs, ther konglighæ kronæn i Swerrighæ tel hører æller tel hørth hafuæ, ogh yfuer gantze righet i Swerrighæ. Ogh wi, Bo Jonsons testementarii, skulæ Nykøping ogh Wiburgh meth theræ føcheti ogh Westmannaland, halfuæ Dalæ, halft koberbierghet ogh halft jærnbierghet, som i Dalen liggæ, i alla mathæ so af woer fruwæ, drotning Margrete fornefnd, tel pant hafuæ, som hennes bref thær om ludær. Ogh the fornefndæ fæstær ogh hws, Nykøpingh ogh Wiburgh, skulæ wæræ wor fruwe, drotning Margretes fornefnds, ogh hennæs hielperæs obnæ slot ogh hws tel al henne nøeth. Ogh skulæ wi allæ fornefndæ behielpeleghæ weræ meth woer fornefnd fruwæ, drotning Margrete, at the i Danmark ogh i Norighæ bo, the theræ goets mest ogh vmboret hafuæ, thet i Swerrighæ liggær, at the skulæ thet frileghæ i geen fangæ. Item wi allæ fornefndæ ogh gantze righet i Swerrighæ wilæ ogh skulæ thetn fornefndæ fruwæ, drotning Margrete, woer futlmechtighe fruwæ ogh ræet husbundæ hafuæ ogh beholdæ yfuær oss ogh yfuær righet i Swerrighæ, i nøeth ogh løst, æ mæthæn hun lifuær ogh thet meth williæ ey sielf yfuær gifuær. Item hwem wor fornefndæ fruwæ, drotning Margrete, wil ogh rather, at wi fornefndæ ogh righet i Swerrighæ skulæ tel kong ogh herræ taghæ, hafuæ ogh beholdæ entich i hennes lifuæ æller eftær hennes døeth, thetn sammæ skulæ wi allæ fornefndæ ogh righeth i Swerrighæ tel woræ allæs ogh righæns i Swerrighæ kong ogh ræet herræ taghæ, hafuæ ogh behaldæ meth fornefnde wor fruwe, drotning Margretes, raeth ogh williæ. Alle thessæ foræscrefnæ stykkæ ogh artikelæ loue wi fornefndæ, Byrie Vlfson, Steen Benditson, Erndgisel Nielson, Vlf Jonson, Steen Stenson, Steen Boson, Thuræ Benditson ogh Arwith Benditson, ridderæ, Knuth Boson, cantor i Linkøping, prest, ogh Karl Magn[u]son, Thord Bondæ ogh Gregorius Benditson, swene, allæ meth een sammeld hand weth woræ gothæ tro pa alles woræ wegnæ, pa alle woræ wener, frendær ogh alle woræ hielperæs wegnæ ogh pa alles theræs wegnæ, the for woer skyld giøræ ogh lathæ wilæ, ogh pa righens wegnæ i Swerrighæ stætheghæ ogh fastæ at holdæ vthæn hielperæthæ ogh vthæn arght. Ogh thet allæ stykkæ skulæ futlkommæs, giøræs ogh haldes i alle mathæ som hær screfuet staer foræ i thettæ bref, tha hafuæ wi woræ inseilæ meth with ogh goeth williæ for thettæ nærwærendæs bref hengæ latet, hwilket giørth ogh screuet ær fran Guts føthelsæ aar thusendæ aar thryhunderthæ aar firæsinnæ tiuwæ aar pa thet atendæ aar, pa palme søndagh."}, {"df": "971", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bohus", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Margareta, met Gwdh Suerikis och Norigis drotningh och rættæ ærffwinge oc frostinna(!) rikesins i Danmark, kænnomps thet met tesso wore nærwarande opne breffue, at æpther thet at herra Byrgher Vlffson, herra Sten Bentzson, herra Æringisl Nielsson, herra Vlff Ionsson, herra Sten Stenson, herre Sten Booson, herre Twre Bentzson [ok herra Arwid Bentzson], riddara, oc herra Knwt Booson, Joan i Lyncopungh, Karl Magnusson, Tordh Bonde oc Gregerss Bentzson, [suena,] sik til wore tienest satth haffwa, och the oss i alla matto saa anama[t] oc wnfangit haffwa for thera oc rikenss i Suerige mæktoga frwga och rætth hwsbonda, som thera opit breff, ther (ͻ: thet) the oss giffwit haffwa, ther pa lydher, tha wiliom wi thesse for:da [ok] rikesens radh j Suerige, æ haa (ͻ: hwa) the helst æra, kiorkior, klosther, riddare och suena, presther ok klæriker, bøndher och køpmæn, fatige och rike, the som widder wara tiænest bliffwa och oss thet halda, thet tessæ for:de sue[n]ske maæn oss aa thera wegna och aa rikins wegna i Swerike bebræffwat haffwa, thøm wiliom wi stædia, wnna och latha allom (ͻ: allan) them (ͻ: then) ræt, frihet och priuilegia, ther konunga thøm oc thera forældrom friast wnth och giort haffua for æn konung Albrikt jn til Swerike(s) kom. Fframdelis æpter thet at tesse for:de och rikesins mæn i Swærike oss bebreffwat haffua, thet wi al tiid i allom stykkiom offwer thøm och øffwer thera winer och hielpare och offwer danszka (ͻ: ganska) rikesens mæn i Swærikæ(s mæn i Swærike) likes och rættes mæktug wara sculom, aæ hwa (thom) them ther offwer trænger eller argar, som ær konung Albrikt æller hans hiælpare ælla them the och wi til fianda til saman kwnnom faa, ther wiliom wi them met gode tro behelpelig wara wtan arkt met alle makth och met Gudhz hiælp aldhre fran tesse for:de hielp ath skilias for æn the och wi pa thetta ørlogh en ænda haffwom æpther bæggias wara radhe. Jtem om hws, fæste och om landh, the tessæ(n) for:de och riksins mæn i Swærikæ oss fa, anthwarda ath (ͻ: och) skipa, ellæ wi kunnom faa met thera hielp och ware [epther] thenne dagin i Swærike och hwar i woro i Swærike [ellæ] i rikesins radh Swærike wara skal, thet wiliom wi gerna epther thy swa halde, swa som swænskæ lag bokin wtuisar. Jtem at æpther thet thesse for:de sue[n]skæ och rikesins mæn i Swærike och (ͻ: oss) sakt och bebreffwat haffwa, at the oss behielpeliga ware wilde och oss mæktuga gøra offwer al hws, fæste och landh offwer Swerike, the konungxlike krona i Swærike til høre ælla til horth haffwa, tha wnnom wi och lathom Boo Jonssons testamentariis, som æra biscop Niclis aff Lyncopingh, biscop Tordh i [S]trængnæss, herra Karl Vlffson aff Thoptom, herra Eric Kætilson, herra Birger Vlffson, herre Sten Bentzson, herre Æringisl Niclison, herra Vlff Ionsson och herra Sten Booson, riddara, oc Karl Magnusson, swen, thetta pant, Nycopung (oc Wiborg) met thet foghetii for:de oc Wesmannalandh met them køpstadhum ther i liggia, ha[l]ffua Dala, ha[l]fft Koperberg oc ha[l]ft Iærnbergit, som i Dalum liggia, oc Wiborgh met thettas foghetii. Oc alla the pæninga, ther thøm stodh the andra fæstin, landh oc læn fore, som Boo Ionsson pantto woro nokor stadh, ther the oss bebreffwat haffwa oc antwardat, for the pæninga summa skulo for:da fæste Nycopung [ok Wiborg] met the fornempda føghetij thøm til panth standa, oc møleghet breff paa the forwarningh pa tesse for:da pantta Nycopungh oc Wibor[g] och the for:da lææn, thøm breff wiliom wi thøm gerna giffwa, togh saa, at the for:de testamentarij tessin for:de fæstin Nycopung och Wiborgh [och the for:da føghetij och lææn til pant hafwa af oss, och the for:da fæste Nycopungh och Wiborgh] sculw wara war och wore hiælpare open fæste oc slot til alla wore nødh, och for:de Boo Ionssons testamentarii oc riddara och swena och rikesins mæn i Swærike oss offwer [them och] alla annor fæste, slot och land ower Swerike mæktuga gøra, swa som sakt ær. Jtem at æpter thet at wi haffwom daktinggat met swenskom mannom, swa ath wore mæn, tiænare och hielpare skwlw thera gotz oc ærffwe igeen haffwa i Swerikæ, tha wnnom wi allom riksins mannom i Swerike, the wider wara tiænist bliffwa, thera gotz igen i Danmarch oc i Norige. Jtem at huilke aff thøm, the met konung Albrikt nw æra oc rikesins mæn i Swerike, the til ware tiænist kompne æra oc koma och bliffua, thøm wnnom wi thera gotz oc pantta, swasom æra herade oc sokna, ther the serdelis til pant haffwa, tho ekke nogor slot æller nogors slotz føgotii flere til pant at behalde, wtan Nycopung oc Wiborg och thera for:de føgetij och lææn til pant at behalde i swadana matto, som her for scriffwat stoor. Jtem nor Gwd wil at wi intil Swerike komon(!) oc tesse for:de alle oc rikesins mæn i Swærikæ, the oss haldit oc giort haffwa, swa som the oss bebræffwat haffwa, tha wiliom wi thom i Swærike alt thet igæn gøra oc halda, som oss aa rættz wegna bør thøm at gøra, swa som swenska lagbokin wtuisar, vtan thet konung Albrikt oc hans fader thøm bebreffwat haffwa, ther wiliom wi thøm inkte wm pliktuga wara mer æn Nycopung oc Wiborg oc the for:de føghetii, ther wiliom wi thom gerna swadana breff vp giffwa, ther the æra wel i forwarade vpp tessin tu fæstin Nycoping och Viborg och the for:de føghetij, at the for:de tw fæstin [och the for:de føghetij] thera pant bliffwa aff oss i swadana matto swom her for scriffuit star. Jtem nar Gwdh wil, at alle stykke ærw fwlkompnat oc ændat, the pa bada sydor æra bebreffwat, tha wnnom wi at Swerikis landamære bliffwa swa swom the aaff alder warit haffwa. Alla tessio for:da oc scriffwa (ͻ: -na) stykkio oc articulos loffwom wi drøkning(!) Margareta for:da wider goda tro stadwkt oc fasta [halda] wtan arkt: oc tiil tess høgra forwarningh tessa for:de stykkio hengiom wi wort incigel fore thetta breff, thet giffwit och scriffwit ær anno æpter Gwdz byrd 138 octauo, dominica palmarum.]"}, {"df": "972", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "973", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "974", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "975", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "976", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the mæn thætta breff høra ælla see helsa iak Eringisl Sonason ierl æwerdhelika met warom Herra. Gør allom mannom witerlikit oc vppenbart met thæsso mino ypno brewe, swa fore æptekomandom som them ther nw ærw, at iak war aatspordher af ærleke oc wælborne jomfrw syster Jngegerdhe, abbatissonne i Watzstenum, ok ærlikom manne herra Magnuse Pætharsson, confessore ther samastadz, vm thet gozet Kymmena j Pyttis sokn j Østerlandom, vm thæt war mik rættelika vppa komet æller vm æn jak fik ther folt fore af Bo Joanson. Til thæt førsta swaradhe iak them, thæt jak wiste fore Gudhi sant wara, at thæt gozet war mik rættelika vppaa komit, swa at ther matte ey wara jnnan nokot jæff æller twækan j nokra maato. Til thæt annat sagdhe iak them swa, at æn tho at iak fik ther fore myndra æn thæt war wært ok mik lowat war, som iak maa bewisa hwar iak skal, kan thet tho swa wara at klostrit i Watzstenom maa godzet behalda, æpte thy som iak wæl weet at Boo thæt rættelika giwit hawir fore sina siæl; tha seer jak thæt gærna ok gifwer iak i Guz hedher ok waræ frw wp allan thæn ræt, jak til gozet hafdhe, j swa maato, at clostrit moghe thæt nyuta ok til æwærdhelika ægho hawa. Timar annat, tha wil iak hwarghen forsymadhan hawa thæn ræt iak ther til hawer. Datum Watzstenom anno Domini m ccc lxxx viij°, in die sancti Michaelis archangeli, sub sigillo meo inpendenti."}, {"df": "977", "dating_start_year": "1388", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Witlick si allen den ghenen, de dessen bref seen edder horen lesen, dat wi borghermestere unde radmanne to Abo bekennen unde betughen openbare in dessem breve, dat Karl Magnussen, voghet up Abohus van Jeppe Deken weghene, vruntliken unde mit ghuden willen heft weddergheven unde utgheantwordet dat ghut, dat Dyderick Marschalk, de voghet to Kasteholme in Alande van Jeppen Deken vorscreven was, bekummert unde hindert hadde vor viende ghut, dat ichteswelken borgheren to Ghotlande tohorde, des Dyderick do nicht en wiste. Dat sulve ghut, wat des was, is zodder gheantwordet unsen borgheren als Volquin Zwarten, Henneken Kyzebard, Thideman Lymborghe unde Peter Bluwel unverderft unde ungheschadet, na dat der bederver lude van Ghotlande breve inneholden, de se an unsen hovetman zanden, umme eres ghudes willen, unde zodder an unse borghere sanden, de se mit eren breven mundich und mechtich makeden, van erer weghene to donde unde to latende. Hirumme bidde wi alle ghude lude, dat se Dyderick Marschalke umme des ghudes willen nicht en hinderen, wente dat to ghuder scheringe wedder komen iis. To ener beteren betuchnisse desser zake, so is unses stades ingheseghel to rugge up dessen [bref] ghedrucket, de gheven iis to Abo, na Ghodes bord xiij(c) jar in dem lxxxviij jare, des vridages na aller Ghodes hilgen daghe."}, {"df": "978", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tartu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "979", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "980", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Bero, diuina prouidencia episcopus Aboensis, dilecto filio domino Nicolao Hinzichinj, ecclesiarum Rusko et Reso vicario perpetuo, paternam in Domino caritatem. Ex quo dominus Johannes, prepositus ecclesie nostre Aboensis, de officio suo vario ecclesiastico labore occupatus, ecclesiis suis Rusko et Reso predictis, corpori prebende sue annexis, in requisitis officiis non poterit commode intendere, nos de tua ydoneitate confidentes, quod suis ecclesiis in parrochiis predictis velut jn vil[l]a(?) valeas prostibiliter * (ͻ: prestab-?) preesse et prodesse, tibi curam et amministracionem, tam in spiritualibus quam temporalibus, predictarum ecclesiarum per presentes committimus, sub eodem mandantes parrochianis ibidem, ut tibi tamquam animarum suarum curato de singulis iuribus parrochialibus fideliter respondeant et nulli alteri quouis modo, attamen vna curia sua propria, videlicet Vpplinga, ab omni onere exempta, et in parrochia Rusko omnium seminum decimis et in parrochia Reso in iure finnonico dimidietate decimarum in seminibus et dimidietate matskoth domino preposito racione annualis pensionis reseruatis, prout inter ipsum et te (ͻ: tuam) caritatem nobis dilectum capitulum nostrum fideliter diffiniuit. Datum Abo crastino translacionis beati Henrici anno 1389, nostro sub sigillo."}, {"df": "981", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Malmö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "982", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wy Henrik, met Gudz nadhom ærkebiskoper i Vpsalom, Niclis, meth samo nadh i Lyncöpunge, Thordh i Strænginæs, Bænc i Wæstraaross oc Byorn i Abo, meth samo Gudz nadh biskopa, oc wy Eringisl Sonasson, jærl, Erik Kætilson, marskalk, Karl Vlfson, Birgher Vlfson, Boo Boson, Sten Bæindzson, Eringisl Niclisson, Staffan Vlfson, Vlff Jonson, Sten Bosson, Anund Jonson, Sten Stenson och Thure Beindzson, riddara oc rikesins radhgifuara oc mæn i Swerike, helsom jdher klærka oc lekmæn, riddara oc swena oc frælsismæn, alla skattabönder oc frælsis hyon, hwem the hælzst tilhöra innan Vpsala biskopsdöme, kærlika meth warom Herra. Idher ær wæl weterlikit the storo nadh, tröst oc hiælp, ther höghborin förstinna, war kæra frw drotning Margareta, Swerikis oc Norikis drotning oc Danmarkx ræter arfuinge oc höfthinge, hafuer widher thetta rikit giort oc bewist i thænno storo dröfuilse oc nödh oc thetta stora örlögh oc ofrijdh i thetta rikit warit hafuer, ther meth Gudz oc hænna nadh oc hiælp oss hopas, at een godhan oc raskan ænda taka skal. Fore thænna forscripna tröst, hiælp oc nadher oc fore annat otallikit goot wy aff hænne funnit hafuom oc æn hopoms at finna, tha hafuom wy meth samthykt oc godhom wilia hænne ena hiælp gifuit ofuer alt rikit, badhe ofuer biskopa, klærka, kirkio oc kloster, riddara oc swena, landbo oc wardhnadha, swa ok ofuer alla rikesins skatta bönder i hwat biskopsdöme ælla laghsaghw the byggiande æra, at hwar man vm sik, bonde oc landbo, hwem han hælzst tilhöre, skal hænne ena mark swenska pænninga gifua oc vtgöra innan thetta oc fastogang nw næst komande i redhom pænningom, hwitan swenskan pæning fore ena örtugh, hwitan thyiskan pænning fore siæx pæninga swenska, oc gotniskan pænning fore fem swenska pænninga, ælla oc i thæssom köpmanna warom, sua som ær smör, koper, jærn, graskin, siællhudher oc bokskin, i thæssom wærdhörom oc ængom androm oc i thæsse mato, skipund smör fore siæx mark, skippund copar fore atertan mark, fat jærn fore three mark, tymber graskin æpter thy foghatene taka them i skattin, siæl hudher oc bokskin oc æpter thy foghatane taka thet i skattin. Fore thæn skuld bithiom wy jdher, radhom höghlika oc wiliom thæt ændelika, swa mykit war maght tilsigher oc budh, aff jdher hafua, at j the hiælpena meth godhom wilia oc fulkomplike lythno at senasto innan thæn forsaghdha tyman gifuin oc wtgörin vtan alla nesæghn ælla fortogh epter thy hænna breff til ludha oc the godho mæn jdher tilsighia, ther hon meth sinom brefuom ther til sat hafuer ælla sættia kan, oc thænkin a hænna stora kærlik oc hiælp, thær ma oc skal meth Gudz oc hænna nadhom frijdher ofuer rikit komma oc huar man widher ræt nadh oc landzlagh widher sit eghit lifua oc boo. Gudh ware medh jdher. Datum Sudhercopie anno Domini m ccc lxxx nono, dominica proxima ante festum beatorum Symonis et Jude apostolorum, sub sigillis nostris presentibus appensis."}, {"df": "983", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wi Niclis, met Gutz nathæ byscop i Linkøpinge, Thorth, met then samæ nathæ biscop i Strengenæs, Erik Kætilsson, Karl Wlfsson, Byrghe Wlfsson, Sten Bendictsson, Æringisl Niclisson, Wlf Jonsson ok Sten Bosson, ridæræ, helsom etharlegan man, war gothe vin Magnus Kase ewærthelegæ met Guth. Thet ær ithar vel viderlict, at rigesens rath ok meen i Swerighe, ok vither nafn Bo Jonssons exsequtores, Guth hans siæl haue, æræ swa ower ennigæ worthne ok hauæ so lauat ok daghthingat met war frw, drotning Margretæ, Swerighes ok Norighes drotning ok ræt arwingæ ok førstinnæ righens i Danmark, at all righesins slot i Swerighe, hwar the helst æræ, skulæ henne ællar them hwn thet i hand sætter ok tel tror, genast a stathenum vpanworthæs, nar hwn them kræwer ællar then hwn thet i hand sætter ok tel tror, vndantagenn at enoghestæ Nykøpinge, ok Wiborgh, som the breff ok daghthingan tel lwder, thær a giuen æræ. Ffor then skwld bøthio wi ethar ok wiliom thet vinlegæ aff ethar hauæ, æfter thy at i oos rætelegæ plekthog æren, at i thet hwset i Tauistaland met thes foghoti, genast brewenæ hørtho ok forstandno, erligom meen Thorth Bonde ok Jacob Abramsson a forskrefno wor frw drotning veghnæ ok tel hennæ hand vdan alle nesegn ok töfring anwortan. Nar i thet giort hauen ok the thet frilegæ i sino verio hauæ, tha æren i ok skwlen varæ lethoge ok løøs ok omanathe aff allæ the lauan oc brewom, thær i forskrefno Bo Jonssons arwingæ ok exsequtoribus pliktoghe ællæ skyldoghe varen a thes forsaghtho Tawistæ hws vegnæ ællæ thes føghoti. Tel thesse brefs mere visso ok stath festelse ladum wi war insigle fare hengæ. Datum Swthercopie anno Domini m°ccc°lxxx° nono, in vigilia apostolorum Symonis et Jude."}, {"df": "984", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wi Niclis, met Gutz nath byscoper i Lijnköpinge, Thorth, met samæ nath byscoper i Strengenæs, Erik Kætilsson, Karl Wlfsson, Birger Wlfsson, Sten Bendictsson, Æringisl Niclisson, Wlf Jonsson ok Sten Bosson, ridaræ, helsom ethar allæ, som byggæ ok boo i Tauistaland, ewerthelica met Guth. Wi görom ethar thet viderlikt, at wi, ærlege manz Bo Jonssons exsequtores, hawum høghborne ok mektoghe førstinnæ ware frw drotning Margretæ, Swerighes ok Norighes drotning ok arwinge ok førstinnæ righens i Danmark, vp andworthat ok vpladet huset i Tauistæ lande met allo the føghoti ther vnder ligger ok allum them ræt ok teltalan, ther wi aff forskrefne Bo Jonssons ok hans barnæ vegnæ tel thesse dagh haft hawum. For then skwld bøthiom wi ethar ok rathom met allæ thy buth ok makt, som wi ther til hauum, at i the forskrefno wor frw drotningen ællær huem hwn thet forsagthæ hws ok lææn a sinæ vegnæ befalar ok i hand sætter, æfter then dagh i thættæ breff hort ok seet hawin lythoghe ok høroghe varin om allan then ræt ok thiænistæ, thær i verthskyldogh ærin, ok göre henne ok engom androm. Vari Guth met ethar. Scriptum Swthercopie anno Domini m°ccc°lxxx nono, in vigilia apostolorum Simonis et Jude, nostris sub sigillis."}, {"df": "985", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wi Henrik, met Gutz nathæ arkebyscop i Opsalæ, Niclis i Lynkøpinge, Thorth i Strengenæs, Bænc i Vesteraars, Biorn i Aboo ok Henning aff Vexsiø, met then samæ nathæ biscopæ, kungörom thættæ hær, at wi thesse breff hauæ seet ok hørt met the gothæ menz, som i thesse breff æfter skrewet staar, vissæ oc helæ ok hengænde insiglæ, ey skrabathæ ok ey lastathæ i nogor thærræ deeld, fra orth ok tel orth so ludande som hær æfter skrewet staar: Wi Niclis, met Gutz nathæ byscop i Lynkøpinge, Thorth (etc.; se n:o 983). Thætta er thet andræ breff: Wi Niclis, met Gutz nath byscoper i Lijnköpinge, Thorth (etc.; se n:o 984). Datum anno Domini m°ccc°lxxx nono, die apostolorum Simonis et Jude, nostris sub sigillis."}, {"df": "986", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saaris", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Teth see³ allom mannom vitherlikith,⁴ ath iak Magnus Kazi,⁵ fogothe j Tawaste[landh], kennis mik met thesso mino opno breffue⁶ (mik) haffwa wnth ok giffwit Candall[a]⁷ gooz for hederlix manz siæl, Boo Joansson, wider⁷ sancte Henric kirkio j Abo, ok swa met skelom: ær thet swa ath ærwingiæna vilia thet forda gooz ather løsa aff domkirkione for c mark swenska peninga, tha skal thom thet staa j vidherbydhi,⁹ tha domkirkion haffuer the forda c mark, som forre sakth ær. Fframledis¹⁰ affhænder jak, Magnus Kazi,¹¹ thet forda goozeth vndan Boo Joanssons arffwm, Gud hans siæl haffwi, ok vnder sancte Henrix kirkio j Abo, som forre sakth ær, met aker ok ængh, skoogh ok fægangh ok fiskewatn ok vthan ok innan, met allom til lagom, som thy gooz til hørir ther thet ligger. Framledis¹⁰ ær vndan skilth thera jkornaskoga¹² ok thera fiskewatn, som ligger noor j bothnen, ok swa the lappa som wndher then gardhen¹³ warit haffuer. Til thæss mero visso tha haffuer jak, Magnus Kazi,⁵ skooth thet forda goodz vndher domkirkion j Abo a satto¹⁴ tinghe j Saris met enom forskelomanne, som ær Claus Diægn,¹⁵ domare j Thawaste landhe, ok met xij fastom, som hær epter¹⁶ næmpnas, som ær først Laurens aff Thartila,¹⁷ Andris ther sama statz, Nicles j Sillanthaka, Thiidheman aff Kalalax, Andris aff Kyas, Mikkel aff Saris, Olli Kennoynen, Heyki aff Lauchiala, Jwnne aff Vrdhiala,¹⁸ Paual aff Wooltis, Heyki aff Kylmakoski ok Heyki aff Konholtha.¹⁹ Til thæss mera visso ok witnisbyrdh tha hænger iak, Magnus Kazi,⁵ mitth incigle for thetta breff met Claus Diægns²⁰ incigle, domare ther sama statz. Scriptum Saris anno Dominj mºcccºxcº,²¹ in vigili[a] epiphanie Domini."}, {"df": "987", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Johanni de Dulmen, canonico Aboensi, decretorum doctori, capellano nostro, salutem etc:a. Grata tue deuocionis obsequia, que nobis et apostolice sedi hactenus impendisti et adhuc solicitis impendere studijs non desistis, necnon litterarum sciencia, uite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, quibus personam tuam fidedignorum testimonijs iuuari percepimus, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Dudum siquidem tibi felicis recordacionis Vrbanus papa VI, predecessor noster, de canonicatu et prebenda ecclesie Monasteriensis, tunc uacantibus et antea disposicioni apostolice reseruatis, auctoritate apostolica per quasdam [litteras] prouidit et voluit inter cetera, quod, quamprimum eorundem canonicatus et prebende possessionem fores pacificam assecutus, canonicatum et prebendam ecclesie Aboensis, quos tunc temporis obtinebas et quos dictus predecessor extunc uacare decreuit, omnino dimittere tenereris; et postea idem predecessor de dictis canonicatu et prebenda [ecclesie] Aboensis, cum illos ut prefertur uel alias quouis modo preterquam per tui obitum uacare contingeret, dilecto filio magistro Johannj Namslaw, canonico Wratislauiensi, scriptori nostro, per alias [litteras] et successiue de canonicatu et prebenda Wratislauiensis, qui eciam tunc certo modo uacare sperabantur, graciose prouideri mandauit et uoluit, quod idem Johannes Namslaw canonicatum et prebendam Aboensis ecclesiarum predictos, de quibus tunc ex eo uacantibus, quod tu dictorum canonicatus et prebende ecclesie Monasteriensis dictarum litterarum uigore, per quas dictus predecessor tibi de illis prouidit, ut prefertur, possessionem fueras pacifice assecutus, dicto Johanni Namslaw prouisum fuerat, tamen ipsorum possessione per eum non habita, quousque dictus predecessor tunc uacare decreuit, omnino dimittere teneretur, prout in ipsis litteris plenius continetur. Cum autem secundum premissa dicti canonicatus et prebenda ecclesie Aboensis, de quibus idem predecessor, dum ad huc ageret in humanis, alias non disposuit, adhuc uacauerint et uacent ad presens, nullusque de illis preter Romanum pontificem hac uice disponere potuerit siue possit pro eo, quod idem predecessor diu ante ultimam uacacionem huiusmodi eorum canonicatus et prebende ecclesie Aboensis omnes canonicatus et prebendas ceteraque beneficia ecclesiastica, que illa obtinentes tempore gratiarum per ipsum predecessorem de et super alijs canonicatibus et prebendis seu beneficijs ecclesiasticis factarum et inantea faciendarum eisdem obtinerent et extunc se dimissuros offerent, seu alias dictus predecessor obtinentes huiusmodi illa dimittere uellet uel eciam beneficia ipsa extunc uacare decerneret, per oblacionem seu uoluntatem et decretum ac disposicionem huiusmodi imposterum uacatura collationi et disposicioni sue reseruans decreuit extunc irritum et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari. Nos, qui postea diuina fauente clemencia ad apicem summi apostolatus assumpti, cum a nonnullis reuocaretur in dubium, an post dicti predecessoris obitum aliquis preter Romanum pontificem de canonicatibus et prebendis aut alijs beneficijs ecclesiasticis per ipsum predecessorem disposicioni sue reseruatis et obitus eius tempore uacantibus disponere potuisset siue posset, ad huiusmodi ambiguitatis tollendum dubium per nostras litteras declarauimus canonicatus et prebendas et alia beneficia supradicta, que tempore obitus predecessoris eiusdem sic reseruata uacabant, remansisse et remanere per huiusmodi reseruacionem et decretum affecta nullumque preter Romanum pontificem de illis ea uice potuisse uel posse disponere quoquo modo, ac decreuimus irritum et inane quidquid in contrarium a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter attemptatum forsan erat tunc uel imposterum contingeret attemptari; ac uolentes tibi, qui eciam causarum palacij apostolici auditor et, ut asseris, in artibus magister existit (= –tis), premissorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum et prebendam ecclesie Aboensis predictos, quorum necnon dicte Monasteriensis ac Osiliensis et Caminensis atque Lubicensis canonicatuum et prebendarum et prepositure Colbergensis ecclesiarum et eciam capelle sancti Johannis extra muros Colbergenses, quos obtines, et parrochialis ecclesie in Kymuttum Caminensis et Aboensis diocesium, de qua quidem parrochiali ecclesia tunc uacante et antea disposicioni apostolice reseruata per alias nostras litteras hodie tibi graciose duximus prouidendum, fructus, redditus et prouentus centum marcharum argenti puri secundum communem extimacionem ualorem annuum, ut asseris, non excedunt, … cum plenitudine juris canonici ac omnibus iuribus et pertinencijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illis eciam prouidemus, … non obstantibus … , quod super prepositura monasterij in Coslin Cisterciensis ordinis dicte Caminensis diocesis per clericos seculares solita gubernari in dicto palatio te asseris litigare. Volumus autem, quod quamprimum siue presentium canonicatus et prebende ecclesie Aboensis siue predictarum, per quas tibi de ipsa parrochiali ecclesia prouidimus, ut prefertur, litterarum uigore parrochialis ecclesie huiusmodi possessionem fueris pacificam assecutus, preposituram monasterij predictam, si illam interim euincas, quam extunc uacare decernimus, omnino, prout ad id te sponte obtulisti, dimittere, alioquin omni iuri tibi in ea seu ad eam quomodolibet competenti cedere tenearis … Datum Rome apud sanctum Petrum kalendis marcij anno primo. Simili modo: Venerabili fratri .. episcopo Tudensi et dilectis filijs archidiacono Andenne in ecclesia Leodiensi ac officiali Aboensi salutem etc:a … Datum ut supra. N. xv. xvii. de Benevento."}, {"df": "988", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tövsala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm, som thetta breff höræ eller see, helsar jak Olaff Matisson j Thöuesala sokn, byggiande j Ström, kerlika met Gudhi. Kennes jac thet met thesso mino nærwarande öpno breffue ath beskedhelikin man Kortham af Helsingeby, ther nw dödher ær, Gudh hans siæl hafui, köpthe een fiærdhungh aff Kettauaniemi, liggiænde sunan til then winther wæghin, som liggir mellan Kallu oc Kettauaniemi, for vij mark deninger aff minne swæræ Katerina Gudmars dotther aff Kutkuma, huilken for:d fiærdhungh aff Kettauaniemi war minne hustrv rætte fædherne, oc aff huilkom for:dom vij mark deninger stod j geen obetalad v mark deninger. Fframdelis kom Benkth Krok oc kendis widh the sama fiærdhungh aff Kettauaniemi oc the sama v mark deninger, huilka fornempda v mark deninger tha kennes jac mik fullelika hafua wpburit oc anamadh mic til handa, swa at iac hanom takkar aff minne hustrv wegna, Katerina, aff for:do beskedheliko manne Benkth Krok j godho redho epter bæggis wara godho atnoghio. Thy affhendher iac mic met minom arfuom oc minne hustrv oc henne arfuom oc hemolt gör beskedhelikom man Benkth Krok oc hans arfuom oc hans hustrv oc henne arfuom til æwerdheliko egho. Oc ware det swa, som Gudh forbiudhe, ath nokot eller alth aff ginge aff beskedhelikom man for:dom Benkth Krok, tha wilkorar iac mic oc til bindher met minom arfuom oc minne hustrv oc henne arfuom ath widher læggiæ for:de beskedheliko manne Benkth Krok eller hans arfuom, hans hustrv eller henne arfuom swa godh engh j geen widh mina godha tro oc sannindh wthan alth argh eller töffringh. Thesse tolff ware fasthe, som er Laurens Niclisson aff Wdrona, Pedher j Weghas, Niclis Wananpoyka aff Kaustia, Johan Swensson aff Hyllois, Magnus Mesainen, Pedher j Hyllois, Martin Pimiæpaiusta, Niclis ther sama stadz, Josse Skyttæ j Sannais, Sigge i Kyrw, Niclis Hynölæstæ oc Matis Koffuoynen. Thil thæs breffs mere wisso oc höghre forwaringh tha bidhir iac hedherlikan man Swni Sunason, hærædzhöfdhinge, at han henghi sith incigle for thetta breff til witnisbyrd. Scrifuit j Thöuesala arom æpter Gudz byrd tusand [tryhundrat] oc niotighi aar, fyrsta sunnodagh epter paska dagh."}, {"df": "989", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "990", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "991", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaunissaare", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate¹ Ei[u]sdem mºcccºxcº,² jndiccione xiij, xxix³ die mensis Julij, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj nostri, dominj Bonifacij, diuina prouidencia pape ix,⁴ anno primo, hora 3:arum uel quasi, jn capella curie Caunissar, loci habitacionis episcopi Reualiensis, coram reuerendo patre et domino, domino Iohanne, [episcopo] Reualiensi,⁵ et Henrico Langhen,⁶ decano eiusdem ecclesie, constitutus in mej notarij publicj et testium infrascriptorum presencia religiosus vir, fratres (ͻ: -ter) Iohannes, prior monasterij in Pades, Cisterciensis ordinis, Reualiensis dyocesis, nomine dicti monasterij sui et conuentus quandam litteram patentem, sanam et integram nec in aliqua suj parte suspectam, sed omni prorsus vicio et suspicione carentem, tribus⁷ sigillis, in filis sericis rubei blancique coloris impendentibus, sigillatam, in medium produxit eamque transsumj et publicari et in publicam formam redegi (ͻ: -igi) ipsorumque reuerendi patris et dominj, dominj⁸ Iohannis episcopi, ac Henrici decanj sigillorum munimine roborari humiliter supplicauit; vnde prefatj reuerendus pater ac decanus, huiusmodi peticionibus tanquam [iustis] et racionabilibus fauorabiliter annuentes,⁹ memoratam litteram, de manibus jam dicti prioris reuerenter recepta[m], eaque primitus visa et inspecta ac diligenter perlecta atque mature recensita, michi notario publico infrascripto transsumendam, publicandam¹⁰ et in publicam formam redigendam¹¹ tradiderunt et assignauerunt, mandantesque nichilominus et volentes atque tenore presencium decernentes, vt huiusmodi transsumpto (ͻ: tum) deinceps in omnibus et per omnia, tam in iudicio quam extra et vbique locorum, vbi ipsum [pro]duci, ostendi aut legi contigerit, firmiter stetur, et ej plena fides adhibeatur, sicuti littere originali memorate; quibus omnibus et singulis idem reuerendus pater et decanus predicti auctoritatem suam interposuerunt pariter et decretum,¹² volentes eciam atque mandantes, presens transsumptum, ad maiorem rej geste certitudinem atque noticiam pleniorem, suis sigillis sigillari.¹³ Primum sigillum de prefatis erat rotundum et de alba cera. Ex vna eius parte ymago quasi regis, in solio maiestatis¹⁴ residentis; in dextera manv pomum et in sinistra sceptrvm et circa sceptrvm quasi in eadem altitudine a latere clipeum¹⁵ habebat, in quo quasi forma leonis continebatur; in circumferencia vero hee littere: Sigillum Magni Dei gracia sweuorum gothorum et Noruegie regis. Ex alia vero parte eiusdem sigillj clipeus, in cuius medio forma leonis apparebat; in circumferencia post crvcem hee littere: Clipeus¹⁶ Magni Dei gracia sweuorum gothorumque regis illustrissimj. Secundum sigillum erat oblongum et ex vna parte de alba cera et ex alia de viridi, jn cuius medio ymago quasi episcopi infulatj, manum dexteram erectam quasi ad benedicendum et in sinistra manv baculum pastoralem habentis, apparebat, et in circumferencia hee littere: Scz¹⁷ (ͻ: sigillum) Hemmingi Dei gracia episcopi Aboensis. 3:m sigillum eciam erat rotundum, de alba cera ex vna parte et ex alia parte¹⁸ de rubea, jn cuius medio infra cymborium¹⁹ quasi ymago beate virginis in solio sedentis, puerum in gremio continentis, iuxta quam ymaginem ex opposito ymago episcopi infulatj in genibus sedentis et baculum pastoralem complosis manibus tenentis, et infra illas ymagines alie sex ymagines quasi hominum et complosis manibus in genibus sedentes apparebant,²⁰ et in circumferencia hee littere: Sigillum capitulj ecclesie Aboensis; cuius vero tenor sequitur in hec verba: Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 139). Qua littera sic, vt premittitur, presentata et recepta, et auctoritate et decreto interpositis, predictus dominus prior requisiuit me notarium publicum infrascriptum, vt super premissis omnibus et singulis conficerem vnum uel plura instrvmentum uel instrvmenta. Acta sunt hec anno, jndiccione, die, mense, hora, loco, pontificatu quibus supra, presentibus discretis ac honestis viris, domino Nicolao Stekeborgh,²² perpetuo vicario in ecclesia Reualiensi, Nicolao Ellener,²³ Reualiensi, Nicolao Straseborgh, Camynensi,²⁴ et Olao Zegghestake,²⁵ Aboensis dyocesis laycis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Nicolaus Platonis, clericus²⁶ Othoniensis dyocesis, publicus imperiali²⁷ auctoritate notarius, huiusmodi littere exhibicioni, peticioni et recepcioni necnon auctoritatis et decretj reuerendj patris et dominj, dominj Iohannis, episcopi Reualiensis, ac decanj prescriptorum²⁸ interpo[si]cioni omnibusque aliis et singulis prescriptis vna cum prenominatis testibus presens interfuj, eaque de mandato dictorum reuerendj patris, dominj Johannis episcopi, et decanj et ad requisicionem religiosi viri, dominj prioris de Pades predicti, fideliter conscripsi, nichil addens uel minuens, quod sensum mutet²⁹ vel intentum variet³⁰ quoquomodo, et, facta diligentj auscultacione originalis et³¹ transsumpti, ea per omnia concordare inuenj; jdeo presens publicum instrvmentum exinde confecj,³² quod signo et nomine meis solitis et conswetis vna cum appensis sigillorum prefatorum reuerendj patris dominj Johannis episcopi et decanj signauj in testimonium omnium premissorum rogatus et requisitus.³³"}, {"df": "992", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaunissaare", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Anno natiuitatis Eiusdem mºcccºxcº, jndiccione xiij, xxix die mensis Julij, pontificatus sanctissimj in Christo patris et dominj nostri, dominj Bonifacij, diuina prouidencia pape ix,¹ anno primo, hora terciarum² uel quasi, jn capella curie Caunissar,³ loci habitacionis episcopi⁴ Reualiensis, coram reuerendo patre et domino, domino Johanne, episcopo Reualiensi, et Henrico Langhen,⁵ decano ecclesie eiusdem, constitutus in mej notarij publici et testium infrascriptorum presencia religiosus vir, frater Johannes, prior monasterij in Pades, Cisterciensis ordinis, Reualiensis dyocesis, dicti monasterij suj et conuentus nomine quandam litteram patentem, sanam et integram nec in aliqua suj parte suspectam, sed omni prorsus vicio et suspicione carentem, vno sigillo in pergamenj pressula inpendenti sigillatam, in medium produxit eamque transsumj et publicari et in publicam forman redigi jpsorumque reuerendi patris et dominj, dominj Johannis episcopi, ac Henrici decanj predictorum sigillorum munimine roborari humiliter supplicauit; vnde prefati reuerendus pater ac decanus, huiusmodi peticionibus tanquam iustis et racionabilibus fauorabiliter annuent[es], memoratam litteram, de manibus iam dicti prioris reuerenter recepta[m], eaque primitus visa et inspecta ac diligenter perlecta atque mature recensita, michi notario publico infrascripto transsumendam, publicandam et in publicam formam redigendam tradiderunt et assignauerunt, mandantesque nichilominus et volentes atque tenore precensium decernentes, vt huiusmodi transsumpto (ͻ: -tum) deinceps in omnibus et per omnia, tam in iudicio quam extra et vbique locorum, vbi ipsum produci, ostendi aut legi conti(n)gerit, firmiter stetur,⁶ et ei plena fides adhibeatur, sicud littere originali memorat[e];⁷ quibus omnibus et singulis idem reuerendus pater et decanus predicti auctoritatem suam interposuerunt pariter et decretum, volentes eciam⁸ atque mandantes⁹ presens transsumptum, ad maiorem rej geste certitudinem atque noticiam pleniorem, suis sigillis sigillari,¹⁰ quod (!)¹¹ erat rotundum et de alba cera. Ex vna eius parte ymago quasi regis, in solio maiestatis residentis; jn dextera manv pomum et in sinistra sceptrvm et circa sceptrvm quasi in eadem altitudine a latere clypeum habebat paruum, in quo quasi forma leonis continebatur; jn circumferencia vero hee littere: Sigillum Magni Dei gracia sweuorum gothorum et Noruegie regis. Ex alia vero parte eiusdem sigillj clipeus, in cuius medio forma leonis apparebat; jn circumferencia post crvcem hee littere: Clipeus¹² Magni (regis) Dei gracia sweuorum gothorumque regis illustris. Cuius vero tenor sequitur in hec verba: Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 143). Qua littera sic, vt premittitur, presentata et recepta, et auctoritate et decreto interpositis, predictus dominus prior requisiuit me notarium publicum infrascriptum, vt super premissis omnibus et singulis conficerem vnum vel plura instrvmentum uel instrvmenta. Acta sunt hec anno, indiccione, die, mense, hora, loco et pontificatu quibus supra, presentibus discretis ac honestis viris, domino Nicolao Steckeborgh,¹³ perpetuo vicario in ecclesia Reualiensi, Nicolao Ellener,¹⁴ Reualiensi, Nicolao Traseborgh, Camynensi, ac Olao Zegghestake, Aboensis dyocesis laycis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Nicolaus Platonis, clericus Othoniensis dyocesis, publicus imperialj auctoritate notarius, huiusmodi littere exhibicioni, peticioni et recepcioni necnon auctoritatis et decreti reuerendi¹⁵ patris et¹⁶ dominj, dominj Johannis, episcopi Reualiensis, ac decanj prescriptorum interposicioni¹⁷ omnibusque aliis et singulis prescriptis vna cum prenominatis testibus presens interfuj, eaque de mandato dictorum reuerendi patris, dominj Johannis episcopi, ac decanj et ad requisicionem religiosi viri, dominj prioris de Pades predicti, fideliter conscripti (ͻ: -si), nichil addens uel minuens, quod sensum mutet¹⁸ uel intentum variet quoquomodo,¹⁹ et, facta diligentj auscultacione originalis et transsumpti, ea per omnia concordare inuenj; jdeo presens publicum instrumentum exinde confecj, quod signo et nomine meis solitis et conswetis vna cum appensis sigillorum prefatorum reuerendi patris domini Johannis episcopi et decanj signauj, in testimonium omnium premissorum rogatus et requisitus."}, {"df": "993", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "994", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tennilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom viterlikith at iak Clawus Dyækn, domare j Tauestalande, kænnis mik mædh thæsso mino nærvarande ypno breffue at hafua till dömpt Olaff Joanson een trydhiungh aff thet gozith, som Laurens Razvia atthe, ther Olaff Ioanson fik aff honom fore sina fulla pæningha, vt aff Pauual Helsene, som han haffde rænt aff thöm for:de Olafwe j margh aar, och alla aar vaxtenæ, met sæmio ella mæt sornom edh och xl marker fore ranith till træskiptis æpter thy som thesse tolff vitnadho och sooro fore mik a sattho thinghe j Tenilla, som ær Anicha Korppekæla, Olaff ibidem, Laurens Kerkela, Matte Satthela, Andris ibidem Olaff Thywkala, Niclis ibidem, Laurens Poruolasta, Andris Voysiasta, Olaff Chotaiochi, Caupe Poruolasta och Olle Sattela, och forbyuder iak nokrom manne thet for:da goz optar meer hindra ella quælia vidh sina thre marker for min dom. Scriptum Tenilla anno Domini m ccc xc, sexta feria post Kalixti pape, meo sub sigillo."}, {"df": "995", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Thessa æra luth ægendhe j Lecthis werkom: først prestin ij merdha rwm j nidhre werkom, jtem Vplinge iij mierdha rwm, jtem Jonis Ingonen ij mierdha rwm, jttem Mættølæ ij merdha rwm, jtem Hinza j mierdha rwm, jtem Kummala j rwm, jtem Danske oc Motonen j rwm; jtem j øffra werkom, først Hinza vij miærdha rwm; aff the sama vij miærdha rwm tha wan prowasten aff honom iɉ rwm och Olaff Sylto ij rwm; jtem haffuer Jons Ingonen iij miærdha rwm, Danske oc Motonen iij rwm. Pro preposito in superiori piscatura tria loco (ͻ: -ca), in inferiori iɉ loca. Nota ista retulit mihi Andris de Vplinge, quondam colonus ibidem et hoc tempore domini Johannis, prepositi Aboensis. Vplinga haffde aff alder ij nidhra werkomen ij Lectis bekke iij miærdhre rwm. Aff thom ena mierdhranom tok Peder Motoynen ij Kuldys attonda fisken, aff thøm andra merdhranom tok Mettele niondhe fisken; tridhiæ miærdhan haffde Vplinge altiid frian. Jtem prouast Hannos køpte aff Jacob Penna ij Kertoyla iɉ merdhra rwm j øffra werkom; jtem aff Enard j Waynisari køpte prouast Hannis j mierdha rwm; jtem aff Olaff Lwsu eller Sataielka aff Karuiti køpte prouast Hannis ij mierdha rwm; jtem al the mierdhra rwm som prouast Hannis køpte, the liggia j øffra werkomen. Jtem Hinza erwingie aff Manitula skulu giffua aff ij mierdhrom ij øffra werkomen til Vplinge fierdhe fisken aff hauriom (ͻ: huariom) thera. Ex parte Vplinge in inferiori piscatura iij loca, in (in)superiori piscatura v̸ loca et quartus piscis ex duobus locis ab heredibus Hinzikini."}, {"df": "996", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sastamala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "997", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "998", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio preposito ecclesie Aboensis salutem etc:a. Dignum arbitramur etc:a. Dudum siquidem omnes parrochiales ecclesias ceteraque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura quorumcunque per assecucionem pacificam dignitatum, personatuum uel officiorum aut beneficiorum aliorum ecclesiasticorum quorumlibet per nos seu auctoritate litterarum nostrarum tunc collatorum et inantea conferendorum eisdem tunc uacancia et inantea uacatura collacioni et disposicioni nostre reseruantes decreuimus extunc irritum et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari. Postmodum uero dilecto filio magistro Johanni de Dulmen, scolastico ecclesie Lubicensis, capellano nostro, de scolastria dicte ecclesie tunc certo modo uacante et antea disposicioni apostolice reseruata per nostras litteras duximus prouidendum, uolentes inter cetera, quod idem Johannes, quam primum dictarum litterarum uigore possessionem ipsius scolastrie foret pacifice assecutus, parrochialem ecclesiam in Kimittum Aboensis diocesis, quam tunc temporis obtinebat et quam extunc uacare decreuimus, omnino dimittere teneretur, prout in eisdem litteris plenius continetur. Cum itaque postmodum prefata parrochialis ecclesia ex eo uacauerit et uacet ad precens, quod prefatus Johannes, qui eciam causarum apostolici palacij auditor est, dictam scolastriam uigore dictarum litterarum extitit pacifice assecutus, nullusque preter nos hac uice de dicta parrochiali ecclesia disponere potuerit neque possit, reseruacione et decreto obsistentibus supradictis, nos volentes dilectum filium Laurencium Hommelkorn, presbiterum dicte diocesis, apud nos de uite ac morum honestate alijsque probitatis et uirtutum meritis multipliciter commendatum, horum intuitu fauore prosequi gracioso, discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatenus, si per diligentem examinacionem dictum Laurencium bene legere, bene construere et bene cantare ac congrue loqui latinis uerbis et alias ydoneum ad obtinendum dictam parrochialem ecclesiam esse reppereris, uel eciam si idem laurencius non bene cantaret, dummodo in tuis manibus iuret ad sancta Dei euangelia, quod infra annum a tempore examinacionis huiusmodi computandum bene cantare addiscat, super quibus tuam conscienciam oneramus, prefatam parrochialem ecclesiam, cuius fructus, redditus et prouentus viginti marcharum argenti puri secundum communem extimacionem valorem annuum, ut ipse Laurencius asserit, non excedunt, sic vacantem cum omnibus iuribus et pertinencijs suis eidem Laurencio auctoritate nostra conferre et assignare procures, inducens per te uel alium seu alios eundem Laurencium uel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem parrochialis ecclesie iuriumque et pertinenciarum predictorum et defendens inductum, amoto exinde quolibet detentore, ac faciens sibi de huiusmodi parrochialis ecclesie fructibus, redditibus, prouentibus, iuribus et obuencionibus vniuersis integre responderi … Datum Rome apud sanctum Petrum decimo kalendas maij anno secundo. N. xxij de Benevento."}, {"df": "999", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bonifacius etc:a. Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc:a. Dum precelsa meritorum insignia etc:a. Cupientes igitur ut ecclesia Aboensis, in honorem beate Marie uirginis et sancti Henrici episcopi et martiris fundata et honorifice constructa, congruis honoribus frequentetur et ut christifideles etc:a, qui in natiuitatis, circumcisionis, epyphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis Domini nostri Jhesu Christi, penthecostes et nativitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie virginis predicte ac natiuitatis beati Johannis babtiste et beatorum Petri et Pauli apostolorum predictorum sanctorumque Henrici predicti et Olaui regis et martiris et dedicacionis ipsius ecclesie festiuitatibus et celebritate omnium sanctorum necnon predictorum natiuitatis, epyphanie, resurreccionis ascensionis et corporis Domini ac natiuitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie, natiuitatis beati Johannis baptiste, apostolorum Petri et Pauli et Henrici ac Olaui predictorum festiuitatum octauas et per sex dies predictam festiuitatem penthecostes immediate sequentes eandem ecclesiam deuote uisitauerint annuatim, singulis uidelicet festiuitum, celebritatis et dedicacionis tres annos et totidem quadragenas, octauarum uero et sex dierum predictorum diebus, quibus ecclesiam ipsam annuatim uisitauerint, ut prefertur, centum dies de iniunctis eis penitencijs misericorditer relaxamus. Volumus autem etc:a. Datum Rome apud Sanctum Petrum decimo kalendas maij anno secundo. Jacobus. xx. de Teramo."}, {"df": "1000", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1001", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Andree Mathie, clerico Aboensis diocesis, salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi, qui, ut asseritur, bacallarius in artibus existit (= –stis), premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Aboensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo eciam prouidemus, prebandam vero ipsius ecclesie ad collacionem, prouisionem, presentacionem seu quamuis aliam disposicionem venerabilis fratris nostri episcopi Aboensis pertinentem, eciam si parrochialis ecclesia fuerit, que loco prebende consueuerit canonicis dumtaxat eiusdem ecclesie assignari, si qua uacat ad presens uel cum uacauerit, … conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus … Datum Rome apud Sanctum Petrum secundo idus octobris anno secundo. Simili modo: Venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi et Tudensi ac Strengenensi episcopis salutem etc. … Datum ut supra. Jacobus xi de Teramo."}, {"df": "1002", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Henrico Wrede, canonico Vpsalensi, salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi, qui, ut asseris, bacallarius in artibus existis, premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Vpsalensis, in qua maiores et minores prebende fore noscuntur, cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo eciam prouidemus ac vnam de huiusmodi maioribus prebendis … conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus … non obstantibus … quod ecclesiam parrochialem in Berne Aboensis diocesis nosceris obtinere. … Datum Rome apud Sanctum Petrum quarto kalendas januarij anno tercio. Simili modo: Venerabili fratri episcopo Tudensi et dilectis filijs preposito ac archidiacono ecclesie Aboensis salutem etc:a … Datum ut supra. N. xii [xiiii] de Benevento."}, {"df": "1003", "dating_start_year": "1391", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "ANNO DOMINI M CCC XCI."}, {"df": "1004", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1005", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilectis filijs priori prouinciali et fratribus prouincie Dacie ordinis fratrum predicatorum secundum morem dicti ordinis salutem etc:a. Sacre uestre religionis, sub qua deuotum et sedulum exhibetis Domino familiatum, promeretur honestas, ut uotis uestris, in hijs presertim, que diuini cultus et uestri ordinis augmenta respiciunt, quantum cum Deo possumus fauorabiliter annuamus. Sane peticio pro parte carissime in Christo filie nostre Margarete, Dacie et Norwigie regine illustris, nobis nuper exhibita continebat, quod in diocesi Aboensi regni Swecie est quoddam sollenne castrum, Wiborch nuncupatum, cum terra seu opido circa ipsum castrum, que quidem terra, castrum seu opidum [ac] christifideles in eis degentes propter uicinitatem Ruthenorum et aliarum infidelium nationum ipsorum Ruthenorum et infidelium incursibus sepius molestantur, et propterea eadem regina uehementer affectat, quod in dicta diocesi prope Wiborch seu in terra uel opido predictis aliquis locus fratrum uestri ordinis pro consolacione et animarum salute dictorum fidelium ac diuini cultus augmento ad honorem et sub uocabulo beate Marie uirginis et omnium angelorum fundetur et eciam construatur; quare pro parte dicte regine fuit nobis humiliter supplicatum, ut uobis recipiendi ac fundandi et construendi inibi locum huiusmodi, si uobis et dicto ordini legitime acquiratur, cum ecclesia seu oratorio, cimiterio, campanili, campana, ortalicijs, domibus alijsque necessarijs officinis licenciam concedere de benignitate apostolica dignaremur. Nos itaque, qui huiusmodi cultus et religionis augmenta feruenter appetimus, huiusmodi supplicacionibus inclinati uobis recipiendi, fundandi et construendi locum ipsum in loco tamen ad hoc congruo et honesto pro usu et habitacione predictis, felicis recordacionis Bonifacij pape VIII, predecessoris nostri, qua inhibetur, ne fratres ordinum mendicantium in aliqua ciuitate, castro uel villa locum ad habitandum recipere de nouo presumant absque apostolice sedis licencia speciali faciente plenam et expressam de inhibitione huiusmodi mencionem et quibuscunque alijs constitucionibus contrarijs nequaquam obstantibus, iure tamen parrochialis ecclesie in omnibus semper saluo auctoritate apostolica tenore presencium licenciam elargimur; vobis nicholominus concedentes, quod fratres vestri ordinis in ipso loco, postquam fundatus et constructus exstiterit, pro tempore moraturi gaudeant omnibus priuilegijs, indulgencijs, exempcionibus, libertatibus et gracijs, quibus alij fratres dicti ordinis ex concessione apostolica gaudent et eciam potiuntur. Nulli ergo etc:a nostre concessionis et uoluntatis infringere etc:a. Si quis autem etc:a. Datum Rome apud Sanctum Petrum septimo kalendas marcij anno tercio. N. xl de Beneuento."}, {"df": "1006", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høræ ællir sea, swa wæl fore them, som nw til æra, som før them epter koma kunno, kænomps wi Swen Øyiarsson, Litle Biorn, Sigbiorn Pylko ok Thomas j Tuluxum, bønder j Thenala sokn, met thæsso opno brefue oss haffua hørt biskedhelix manz wilia, ordh ok sæmio, Iacobs Dyækns, Gudh hans siææll haffwi, oc Cristina Magnusadotter, hans hwsfru, tha the badhin waro heell oc wæl til ræka, j swa mato at fornempde Iacob gaff ok vnte sinne kyæræ hwsfrw een gardh, som hetir Genarfuaby j sama sokn, ok vnte hon, for:da Cristin, ok gaf sinom kyæra manne, forscrifna Iacoppe, thet sama gotz j sama matto, at huilkyt thera som lenger lifdhe skulle thetta godz behalla oc ægha met allom til laghum swa som han ware, tha antiggia thera aff fiolle, huilkyt godz æller oc huilken gardh forscrifne Iacob oc Cristina køpt haffua ok fanget met rættom affll oc beggias thera ærfuodhe. Til thæss mera wisso ok stadhfæstilse bidhiom wj hedherlika manna incighle at hiængia fore thetta breff swasom herra Olafs Kanunx j Jnghaa oc waars proast, herra Mathiasa wars kirkioherra ok Niclis Skiælgha, mæn wi ey siælue incigle haffwm. Scrifuadh j Thenala areth æpter Gudz byrdh m ccc°xc°ij, tridhia sunno daghin æpter pascha, som kallas Jubilate."}, {"df": "1007", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor iuw, erbaren, bescheydenen heren borghermeystern vnde ratmannen der stat Lubeke, vnzen guden vrunden, witlik zy iuwer werdicheyt dat wy in der warheyt wol vornomen hebben dat Gherke Thoyte, de ichteswanne vnze medebørgher was to Abo, jn iuwer stat Lubeke ghestoruen is, Got zii em ghenedich; welk vorbenomed Gherke Toyte eyne bedderue, echte husurowe to Abo naghelaten heft vnde ok echte, rechte kyndere. De zeluen kyndere vnde de vrunde, de dar to horen, hebben vor vns ere moder, Druden, dusse ieghenwordighen breyfwyzerschen, mechtich vnde mundich ghemaket in to vordernde vnde op to borende vnde ut to gheuende, eft darienighe schulde weren, eres rechten vader erue, dat to Lubeke naghebleuen is, efte war ed ghebleuen is, zo is ze es eyne rechte manerynne vnde dar by to doende vnde to latende vullen mechtich, wente nu dit vorbenomede naghelatene gut in des vorbenomeden mannes Gerke Toyten testamente dren bedderuen luden beuolen is to vorwarende, wente an de to kvmst dusser ieghenwordighen vrowen Druden, alze Czerges van Rode, Hannus Rauen vnde Bernd Ozenbrugge, de dit gut vorstan. Warumme wy bidden vruntliken vnde begheren an iuwer erbarecheyt dat gy dusser ieghenwerdighen vrowen Druden, vnzer medeborgerschen, mit iuwer guden ghonst vnde mit iuwen wyzen rade behulpen vnde vorderlik zyn, dat er dat gut werde, dar ze godes recht to heft; dat wille wy mit gantzen vlyte gherne teghen iuw vordeynen. Ok zo zully des gantze to vorzicht to vns hebben, dat gy van des gudes weghene efte van der vrunde weghene to ewyghen tiden nyne maninghe hebben zulken. To eyner vullenkomenen bekantnisse vnde zekerheyt zo hebbe wy vnzer stades inghezegel to rugge op dussen breyf ghedruckit, de to Abo geschreuen is nach der bort Godes m ccc° vnde in dem xcij:en iare, Processi et Martiniani. By vns borghermeystern vnde ratmannen to Abo."}, {"df": "1008", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witerlikit, swa thöm som æpterkomande æra swasom thöm nw æra nærwarande, at jak Olaff Jngason j Rösundom kennes met thesso mino nærwarande opno brefue mik hafua sköt, skælat ok fast gjort thet jorthaköp Gesta Cristin, min syslinga, fore threm arom met skælikom manne Niclise Jngason giort hafthe, swa at förnempde Niclis Jngason skal hafua allan henna ægholot j Sandanes, liggiande j Karisa sokn, swa som ær ij skatmarc enom fierthung minna fore xxx marc penninga, æpter thy gamalt ok fornt tall warit hafwer, ok ena koo, hwilka penninga hon kændes fore mik ok flerom synom winum fullelika hafua vpburit bæthe æpter Niclisa wilia ok sinom, tha hon mik ther vmbadh at jak thet förnempda gothz aa henna weghna vnder förnempda Niclis fasta skulde j nærwaru gotha manna, som ær Hannus skrædare, Pæther remaslaghare ok flera gotha manna. Æpter thy tha sköter jak ok fastar thet vndir Niclis ok hans arfua vndan Cristine oc henna arfwm met xij mannom, som ær Jon nempdaman, Andris Göter, Elewer Öthstenson, Olaff Sigwithson, Laurens j Horsabek, Andris Billaarfue, Clæmetter a Kylom, Jon Ragnoson, Aun j Furaby, Jon a Brethaslæt, Laurens Stætia ok Halden j Horsabek, ok lathom förnempda Niclis ok hans arfua fore os ok warom arfwm quittan, læthughan ok allalethis lösan wm the fornempdo penninga. Til witerlse ok mere visso, nw mæn jak ey jncighle hafwer, tha bethis jak skælikx manz incighle Röthkers Jngasons, vnderlaghmanz j Nylande, ok thet ær hær fore hænght til witnisbyrth. Scriptum Kariis anno Domini m°ccc°xc secundo, feria tercia proxima ante natiuitatem beate Marie virginis."}, {"df": "1009", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis sancte matris ecclesie filiis, ad quos presentes littere seu presens transsumptum peruenerit, Johannes, Dei et apostolice sedis gracia¹ episcopus Reualiensis, eiusque capitulum salutem in Eo, qui est omnium vera salus. Noueritis, quod constitutus presencialiter coram nobis ac capitulo nostro ac notariis et testibus infrascriptis venerandus et² religiosus vir, dominus Iohannes, abbas in Padis, Cisterciensis ordinis nostre³ Reualiensis dyocesis, dicti monasterij suj et conuentus nomine quasdam patentes litteras siue tria prmilegia regia eis concessa, quarum tenores inferius secundum [ordinem] de⁴ verbo ad verbum describuntur,⁵ sanas et integras⁶ nec in aliqua suj parte suspectas, sed omni prorsus vicio et⁷ suspicione carentes, in manibus suis tenens in medium produxit, exhibuit et ostendit, easque idem dominus abbas, cum propter pericula maris et viarum discrimina extra suum monasterium mittere⁸ ad faciendam fidem hesitantibus de eisdem alicubi non⁹ audebat, transsumj, publicari et in publicam formam redigi, nostri ac capituli nostri sigillorum munimine roborari humiliter supplicauit. Nos igitur huiusmodi peticionibus tanquam iustis ac racionabilibus fauorabiliter annuentes, memoratas litteras de manibus iam dicti dominj abbatis ad nos recipimus¹⁰ (ͻ: recep-) et per honorabilem virum dominum Henricum Langhe, decanum predicte nostre¹¹ ecclesie, coram nobis et predicto capitulo nostro¹² de verbo ad verbum recitari et perlegi mandaiumus et fecimus, eisque primitus per nos visis, inspectis et diligenter examinatis ac mature recensitis, deliberacione preuia notariis publicis infrascriptis transsumendas, publicandas et in publicam formam redigendas et auscultandas tradidimus et assignauimus, quarum litterarum prima tribus¹³ sigillis, videlicet dominorum regis infrascripti necnon episcopi¹⁴ et capituli ecclesie¹⁵ Aboensis, sigillata erat, sigillo regis, cum¹⁶ cordula de serico triplicis¹⁷ coloris, videlicet¹⁸ rubei, blancj et nigri, de cera alba magno et rotundo appendente, jn quo quidem sigillo desculpta erat cum cymboriis¹⁹ pulchris, vt apparuit, ab anteriori eius parte ymago regis²⁰ in solio maiestatis residentis, in dextra manv pomum et²¹ supra pomum crvcem tenentis; et in sinistra manv sceptrvm et circa sceptrvm quasi in eadem altitudine a latere clipeum habebat paruum, in quo quasi forma leonis tribus barris distincti desculpta era(n)t,²² cuius sigilli littere circumferenciales ducte erant in hunc modum: Sigillum Magni Dei gracia sweuorum gothorum et Norwegie regis. A posteriori vero parte a tergo eiusdem sigilli desculptus erat clipeus, in cuius medio forma leonis, vt premittitur, apparebat cum litteris circumferencialibus ductis post crvcem in hunc modum: Clipeus Magni Dei²³ gracia sweuorum gothorumque regis illustris. Secundum vero sigillum, videlicet episcopi¹⁴ predicti, cum cordula de serico duplicis coloris, rubei et nigri, predicto priuilegio oblongum appendebat, a parte anteriori de cera viridi et a tergo de cera alba, in quo sculpta erat ymago episcopi infulati, vestiti pontificalibus, baculum pastoralem in manv tenentis, cuius littere circumferenciales tales erant: Sigillum Hemmingi Dei gracia episcopi Aboensis. 3:m vero sigillum, rotundum, capituli Aboensis ecclesie, in cordula de serico dupplicis coloris, videlicet rubej et nigri, de cera duplici, a tergo alba et ab anteriori parte rubea, ipsj priuilegio appendebat, jn cuius sigilli²⁴ medio sculpta²⁵ erat ymago gloriose virginis Marie cum²⁶ cymborio in solio sedentis, puerum in gremio tenentis, coram qua ymagine ymago episcopi infulati, vestiti pontificalibus, baculum²⁷ pastoralem in manv tenentis et genua flectentis,²⁸ sub quarum ymaginum pedibus sex ymagines quasi canonicorum desculpte erant; cuius sigilli²⁹ littere circumferenciales tales erant: Sigillum capituli ecclesie Aboensis. Alie vero due littere siue priuilegia eodem sigillo prefati illustris principis solum in pressulis pergamenis,³⁰ sicud superius descriptum est, munite erant. Tenores vero litterarum siue priuilegiorum,³¹ de quibus supra fit mencio, de verbo ad verbum sequitur et sunt tales; et primo (tenor) littere³² illustris principis dominj Magni regis, vt predicitur, tribus sigillis sigillate supra descriptis, tenor talis est: Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 139). Alterius vero littere eiusdem illustris principis dominj Magni³³ regis, vnico sigillo sigillate superius iam descripto, tenor sequitur in hec verba: Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 143). 3:e³⁴ vero littere eiusdem illustris principis dominj regis, vnico sigillo sigillate superius descripto, tenor sequitur in hec verba: Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, dilectis sibi (etc. Se n. 140). Et quia nos Iohannes, episcopus prefatus, vna cum capitulo nostro post huiusmodi transsumpcionem prefatarum litterarum diligentemque auscultacionem, examinacionem³⁵ [et] collacionem³⁶ earundem presens transsumptum cum ipsis litteris originalibus de verbo ad verbum concordare per omnia inuenimus, nichilque quod³⁷ mutare posset sentenciam aut variare intentum, jdeoque presenti transsumpto auctoritatem nostram ordinariam interponimus pariter et decretum, volentes nichilominus et tenore presencium decernentes, vt huiusmodi transsumpto (ͻ: -tum) deinceps in omnibus et per omnia vbique locorum in iudicio et extra, vbi ipsum produci, ostendi aut legi contigerit, firmiter stetur, et ei plena fides adhibeatur, sicut litteris originalibus memoratis.³⁸ Jn quorum omnium fidem et testimonium premissorum presens transsumptum, excerptum et extractum³⁹ ex tribus originalibus litteris illustris principis domini regis,⁴⁰ vt premittitur, ad maiorem rej geste certitudinem atque noticiam pleniorem per notarios infrascriptos subscribi et publicari mandauimus nostrique et capituli nostri sigillorum fecimus appencione muniri. Datum et actum Reualie, in ecclesia nostra⁴¹ Reualiensi, sub anno a natiuitate Dominj mcccxcijº,⁴² jndiccione xv,⁴³ die xxj⁴⁴ mensis Septembris, hora sexta⁴⁵ uel quasi, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj nostri, dominj Bonifacij, diuina prouidencia pape nonj, anno iijº,⁴⁶ presentibus honorabilibus et discretis viris, dominis Tiderico Sozenere, Gosswino Pallas et Nicolao Stekkeborch,⁴⁷ perpetuis vicariis predicte ecclesie⁴⁸ nostre Reualiensis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis⁴⁹. [Et ego] Tidhericus⁵⁰ Voghet,⁵¹ clericus Hauelbergensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, suprascriptarum⁵² litterarum produccioni, exhibicioni, peticioni,⁵³ recepcioni et leccioni ac omnibus et singulis aliis, dum sic coram reuerendo in Christo patre, domino Iohanne, episcopo suprascripto⁵⁴ et per eum fierent et agerentur, vna cum venerabilibus viris dominis Henrico decano et capitulo ac Ludero, notario publico infrascripto, et testibus suprascriptis⁵⁵ presens interfuj eaque sic fieri vidi et audiuj; et quia presens transsumptum in omnibus et per omnia cum transsumptis litteris originalibus fideliter auscultatum concordare inuenj, de mandato predicti dominj⁵⁶ episcopi et ad requisicionem eiusdem, me aliis negociis occupato, per alium fidelem conscribi feci ac me subscripsi et⁵⁷ signum meum solitum et conswetum apposuj, rogatus et requisitus in testimonium omnium premissorum. Et ego Luderus Henrici de Grambo,⁵⁸ clericus Caminensis⁵⁹ dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia supradictarum litterarum produccioni, exhibicioni, peticioni, recepcioni et leccioni ac omnibus et singulis aliis, dum sic coram reuerendo in Christo patre, domino Iohanne, episcopo suprascripto, fierent et per eum agerentur, vna cum venerabilibus viris et dominis Henrico decano et capitulo ac Tidherico, notario publico, et testibus suprascriptis presens interfuj, eaque sic fieri vidj et audiuj, et quia presens transsumptum in omnibus et per omnia cum litteris originalibus fideliter auscultatum concordare inuenj, de mandato dictj dominj episcopi hic me subscripsi signumque meum solitum et conswetum apposuj, rogatus et acquisitus⁶⁰ in testimonium premissorum.⁶¹"}, {"df": "1010", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Säkylä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Hintza Andersson, domore (!) j Sathagunnom, gør ther allom mannom kunnogt, ath tha jak sokna tingh [hiolt] j Sakilæ by met Sækilæ sokn, Kiulæ ok Ylælæ areno epter Gudz byrd mcccxc secundo, a sancti Micaelis dagh, tha stodo thær fore allo tinglageno Henric Pinne, Hinza Haquonsson och Jønis Wskinen, aa Mattis Laysassons wegna, huilka som lysto ok kunnogade, ath the haffua saalt ok wplatit erlighom manne Martine Abramsson allan thera æghalut j Polwmeniis (!) j Ylælæ sokn, nær by ok fiærre, j woto ok j torro, j alla handha, engho wndhan tagno, som the for:de gotzeno aff alder tiilligat haffuer, tessom lundom, at Henric Pinne togh for synne ægaluth xx marc pæningha, Hintza Haquonsson xxiij mark peningha, ok Jønis Vskinnen a Mathies wegna x marc pæningha; ok thesse sama pæningha kennis the retthalica alla haffua wpburit, swa ath them wel atnøgdæ, ok the(r) nempdo skøtninghæ men pa allo sidhor, ok jak forskyldo særdelis hwars thera luth ok hwars thera køp om sik met xij fastom, swa som ær Peder Sækylæ, Vskinen*, Matte**, Olaff Hiulo, Larens Kiulæ, Larens Kariæ, Heyke Wellesson, Jonis smidher, Andris Olafson, Henric Kankanpa ok Niliss Amundzson. Datum anno, die et loco supradictis, sub meo sigillo, etc:a."}, {"df": "1011", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "M CCC XCII. Multitudo piratarum repleuit mare tam orientale quam occidentale ita quod post nulla mercimonia potuerit ad istas partes Swecie afferri."}, {"df": "1012", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1392 … kommo tyska röfvare från hafvet till Neva, intogo byarne på älfvens båda sidor, 5 verst till staden Oreschek; och furst Semeon med borgarena upphann dem, nedhögg några och dref de andra åtskils och förde fångarne till Novgorod."}, {"df": "1013", "dating_start_year": "1393", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räntämäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scall allom mannom vitherlikit wara, swa eptherkomandom, som nw lifwandom, at iach Lafrindz Tauest¹ kænness vppenbara met thesso myno vpno breffue mik haffua salt met myns sons Bertilz² samtikkio ok godwilia ærlikom manne her Jonesse Anunzson, kanunke j Abo, halft Moykosa godz j Hyrwesalo, met allom tillaghum, aker och ængh, skog, hiordhgang ok fiskewatnom, engo wndhantakno, och en siætta deell j Wictelax,³ epther thy som alle the som [aff] alder⁴ haffwa bykt j Hyrwesalo skulu witha, fore fæmtighia mark pæningha. For thy skother iac ok hemullar thet sama godz vndher thænne fornempde herr Iøniss ok hanss arwa met ællewo fastom ok tolfta⁵ forskælamanne till æwerdeliko ægho, ok affhendher iak thet mik ok mynom arffwom, bornom ok obornom, swa at enghen war eller ok nokor annar, hwa thet helstz kan wara, skal haffwa makt atala, hyndra eller quæliæ thet sama godz for honom ællar hans arffwm vppa nokra handa matto. Skøtningha mæn til thenna hemuldh ok køpp ærw thesse: Olaffwer Vmoynen j Wayuasby, Pedher jbidem, Nicholaus ibidem, Michael ibidem, Micael Villaynen, Mychael de Kærsamæki, Mychael Kathualum,⁶ Jngeld de Hyrwesalo, Michael Jonisson de Paymalum, Henricus ibidem, Laurens ibidem oc Michael Laffrindzson ibidem, fforskælaman⁷. Jn cuius rei euidenciam firmiorem sigillum meum presentibus est appensum. Datum anno Dominj mºcccº nonogesimo tercio,⁸ apud ecclesiam beate virginis jn Rænthamæki, jn profesto beati Sigfridi confessoris."}, {"df": "1014", "dating_start_year": "1393", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räntämäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom mannom vitherlikit wara, swa eptherkomandhom, som nw liffwandwm, at iak Lafrinzs Tauest² kænnes vppenbara met thæsso myno vpno³ breffue mik haffua salt met myns sons Bærtoldz samtykkio ok godhwilia domkyrkionne ij Abo mith godz j Siwalax⁴ a Hyrwesalo met allom tillaghom aker och ængh, skoogh ok hyordhgangh och fiskewathnom, engo vndhantakno, nær eller fyærræ, som the godzeno tillhører, fore fæmtighi⁵ mark pæningha ok een vxa⁶. Fore thy skøther iak thet sama godzeth vndher the fornempde domkyrkio met ællewo⁷ fastom ok tolfta forskælamanne, till æwerdeliko ægho, och affhendher thet mik och mynom arffwom, føddom ok oføddom, swa at inghen wara eller nokor annar, hwa thet helst kan wara, scal haffwa makt atala, hyndra eller quæliæ thet sama godz for the fornempde domkyrkio eller henna formyndare vppa noghra handa mattho. Skøtningha mæn [till] thesse henuldh (!) ærw thenne: Olaffuer Vmoynen j Wayuasbj⁸ Pedher ibidem, Niclis ibidem, Mykyæl ibidem, Mikyæll Villaynen,⁹ Mikkiæll aff Kærsamæki, Mykiæll aff Karthrialum,¹⁰ Jngælder aff Hyrwesalo, Mikyæll Jonisson aff Paymalum, Henric ibidem, Laurens ibidem ok Mikyæll Laffrindzson jbidem, fforskalaman. Jn cuius rei euidenciam firmiorem sigillum meum presentibus est appensum. Datum et actum apud ecclesiam beate virginis jn Rænthemæki anno Dominj mºcccº nonogesimo tercio,¹¹ jn profesto beati Sigfridi confessoris."}, {"df": "1015", "dating_start_year": "1393", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1016", "dating_start_year": "1393", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1017", "dating_start_year": "1393", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla them thetta breff høra ælla see helsar iac, Iønis Haldensson kærlica met warom Herra. Thet scal allom witerlikt wara at jac kænnis vppenbarlica for allom mannom met thæsso mino nærwarande opno brefue at alt thet wara mællom hafuer warit mællan ærlican man minom hosbonda, thæssom breffwisara Philpuse Karlsson, oc mic, thet ær alt saman quit, swat han ægher mic eghnte oc jac ægher honum enghte [tiltala], som jac thet oc wælbeuisa kan met hans quitta breffwe, som han mic gifuit hafuer. Oc hwar han hafuer mic vtsat fore pæninga, ther hafuer han mic aff taghit, oc hwat han hafuer mic skyldogher warit, thet hafuer han mic betalat æpter minom wilia oc hafuer lønt mina thiænist som en dondeman, swat jac thakkar honum alla mina dagha. Thy later jac for:da Philpus Karlsson quittan, lidhughan oc løsan oc hans arfua fore mic oc mina arfua vm alla æpter manig fore alt thet wara mællom hafuer warit til thenna daghen. Til thæss mera wisso henger jac mit incighle fore thetta breff. Scriptum Korsholm anno Domini millesimo ccc xciij°, sabbato quatuor temporum ante diem beati Michaelis archangeli."}, {"df": "1018", "dating_start_year": "1393", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1019", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla them thetta breff høra ælla se helsar iac Jønis Pæthersson æuerdelika met varom Herra. Thet skal allom viterlicht vara met thesso nerwarande mino æpno brefue at jac vplatit hafuer oc sælt skælikom manne Kort Bitzer oc hans husfrw, husfrw Cristine, oc thera ærfuingiom thil æuærdeliko ægho twa skat mark jord, ligiande ii Genaraby jnnan Thenala sokn ii Nylande, huilkit mit fædherne vt ij skipt var, fore fyra marc oc sextighi suenska betala skolande nw om sancti Johannis dagh, nw nest komber, mic eller minom ærfuingiom han eller hans ærfuingia innan redho pæninger, oskorno clædhe eller smør, ii engom androm værdørom, wtan mic sieluom vel lyster, aff huelke pæninge summo jac kennis mic vpburit hafua sextan mark pæninger; thy affhender jac mic thet gozet før scripna twa skat marker oc minom ærfuingiom oc thil egnar förnempda Kort och hans husfrw oc thera ærfuingiom; thij bidher jac hæretz höfdingian jnnan förscripna oc nempda sokn Tenala förscripna Kort oc hans husfrw fasta vpa fa oc then køp fulfølghia met landzlaghom aff mina vegna som lagh sighia, mædhan iac ey sieluer nær stadder ær. Thil vitnisbyrd oc stadfestilsse bedhis jac erlicx herra herra Karls Wlfsons aff Thyptom, riddare oc laghman ofuer Vpland, jncigle fore thetta breff met mina egno. Scriptum et actum Viborgis anno Domini m°ccc° nonogesimo quarto, jpso die sabato sexagesime."}, {"df": "1020", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno 94, feria sexta prima in quadragesima (= 6 mars)] Ghutwester faber resignavit hereditatem suam, juxta cimiterium beati Olavi [in Reval] sitam, Magno van Borgha hereditarie possidendo tali libertate, qua Ghutwester dictam domum hactenus possedit. Et Magnus van Borgha debet redditus conscriptos in libro pergameneo super eandem domum annuatim exponere."}, {"df": "1021", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1022", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom vitherligit thetta bref höra ällir se at iach Jönis Pädhersson kännis met thesso mino opno brefue mik haffue salt beskedelikom manne Kort Bitzter thwa skattmarcher jord, liggiande ij Gennarffwaby i Tenala sokn, fore fyra marcker oc siextighi swenska päninga, hwilcko päninga summo kännis iak mik haffwa opbyrith aff fornempda Kort ij godho beredningh æpther thy mic wäl athnöger; oc bindher iach mik ok mina arffwa thil honum the jordena fridha fore allom thöm, ther kwnno oppa tala. Oc kan thet swa wara at honum the forscripna jord kan nograledis fraganga, tha bindher iak mik ok mina arwa ther till honom [oc] hans arffwum the fornämpdha päningha ijgen giffua oc honom hans scadha oprätha, som han thär i taker. Thil thess mere wisso hengher iak mith incigle fore thetta breeff, oc bidher iak ärlikan man Finwidh Ragwalsson sith incighle här fore hängia thil vitnissbyrdh. Scriptum Viborgh anno Domini m°ccc°xc° quarto, die beatorum martirum Nerei et Achilli."}, {"df": "1023", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Wi borgermestere und radmanne der stad tu Revele doen witlik und openbare allen guden luden, de dessen jegenwordigen bref seen, horen ofte lesen, dat wi mit guder vorsichticheit umme bede willen unses holden heren, des mestirs tu Liflande, hebben gegunt dem ersamen manne Jacob Abrahamsson, unsem leven vrende, de erve und den garden buten der stad, de he van Wilhelm van Wesenberge gekoft hevet, und ok de wurde und den garden binnen der stad, de he van hern Gerde van der Beke und van Johan Lysten gekoft hevet, vri em tu brukende sunder alle borgerrecht dar van tu doende tu sinem levene. Weret ok vortmer dat sine rechten erven, na afscheiden sines lives, nen borgerrecht doen en wolden alse andere borgere, so sal de rad des mechtich wesen dat se de erve und de garden und de wurde vorbeschr. mogen tu sik losen und nemen vor ccc mark Rig. und seventich mark Rig., alse he se erstes kopes gekoft hevet, sunder jemandes ansprake, und dit vorbeschr. gelt mach Jacob Abrahamsson vorben. bescheden, keren und geven bi sime levende, wor und weme dat he wil, na siner behegelicheit, sunder ansprake. Tu ener merer betuchnisse und witlicheit desser vorbeschr. dinge so hebbe wi unses stades ingesegel an dessen jegenwordigen bref gehangen, de gegeven und geschreven is tu Revele na der bort unses Heren Christi dusent drehundert in dem vere und negentigisten jare, uppe des hilgen apostoli dach sente Jacobs des groteren."}, {"df": "1024", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle gude lude, de desen bref seen, horen ofte lesen, do ick Jacob Abrahamson lefliken gruten mit ewigen heile tu Gode. Ick bekenne und betuge openbare in desser jegenwordigen schrift, dat de erliken lude, de borgermestere und de rad tu Revele, umme bede willen mines heren, des mesters tu Liflande, mi gegunt hebben erve to kopende, de Wilhelm van Wesenberge tu gehoret hadden, mit enem garden buten der stad, und dar tu twe wurde, de ene van her Gerde van der Beke, und de andere van Hannes Lysten, desse vorbeschr. erve, garden und wurde mi vri tu brukende und tu besittende sunder borger recht tu mime levende. Vortmer bin ick eens geworden mit dem rade tu Revele, dar min here, de huskumthur van Revele, her Hermen van Altena, an und over is gewesen, ofte mine rechten erven, na afscheiden mines levendes nen borgerrecht wolden don alse andere borgere, do sal de rad de mechtich wesen, dat se de erve und de garden und de wurde vorbeschr. mogen tu sick losen und nemen vor drehundert mark Rig. und seventich mark Rig., alse ick se erstes kopes gekoft hebbe, sunder jemandes ansprake, und alle beteringe und buwinge und anlegginge desser erve und garden vorbeschr. dem rade nicht tu rekende, men vri dem rade vor de vorbeschr. summe geldes, alse vor drehundert mark Rig. und seventich mark Rig., tu blivende; und dit vorbeschr. gelt mach ick, Jacob Abrahamsson vorben., bescheden, keren und geven bi mime levende wor und weme dat ick wil, na miner behegelicheit, sunder ansprake. Ock en schal ick noch mine erven de erve und de garden anders nicht buwen, wenne alse den borgern bewonlick is tu buwende tu Revele. Ock so en schal ick noch mine erven de erve und de wurde und de garden vorbeschr. nemende vergeven, noch verkopen, noch versetten, dat en weren inwonliken borgeren binnen der stad Revele. Tu ener merer betuchnisse desser vorbeschr. dinge warhaftich tu blivende so hebbe ick Jacob Abrahamson min ingesegel vor mi und vor mine erven und min here, de huskumptur van Revele, her Hermen van Altena, umme miner bede willen, sin ingesegel an dessen bref gehangen, de gegeven und geschreven is tu Revele na der bort unses heren Christi int jar dusent dre hundert in dem vere und negentigesten jare, uppe des hilgen apostoli dach s. Jacobs des groten."}, {"df": "1025", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1026", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thæt se allom mannom witerliket, swa thøm som æpterkomande æra swasom thøm nw æra, at then thidh jak Niclis Jngason, domare j westra Nyland, thing hiolt met almoghanom aff Tenala soken aareno æpter Gudz byrdh m°c°c°c°xc° quinto, othinsdaghin fore palmsynnodagh, kom til min (!) vppa thinget Kort Bitzer ok fik mik ther et breff, wel bewarat, met script ok helom jncighlom, swa luthande som hær genast æpter scrifuit staar: Alla the thetta bref høra ælla see helsar jak Jønis Pæthærson æwerthelika met warom herra (etc. Se brefvet af 21 febr. 1394*). Tha thetta brefuit læsit war fore almoghanom, tha badh Kort thet jak Niclis skulde honom thet gotzet skøta æpter thy brefuit lude. Tha skøtte jak Niclis the twa forscrifna skatmarc jordh j Genarfuaby vnder Kort Bitzer ok hans husfrw ok thera ærwingia vndan Jønis Pætherson ok hans ærwingiom met allom thøm tillaghum, som thy gothzeno aff alder tilhørt hafwer, met tolff fastom, swasom ære først Laurens Øyarson, Claws Dyækn, Sigwithar, Skerlaker, Gerika, Swen Øyarson, Thomas Sundhson, Laurens Slatare, Pether Ribber, Asmunder j Sippobøle, Jønis domare ok Jønis Lang. Til thes mere wisso ok stadfestilse at thetta war swa laghlika a thinge giort, tha seter jak Niclis, som swa skilde, mit jncigle fore thetta breff til witnisbyrdh. Actum et scriptum anno die et loco prenotato."}, {"df": "1027", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1028", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, tam posterj quam presentes, me Hincekynum Knap, ciuem Aboensem, bona mea in parrochia Thøuesalum, villa Kæthersalme sita, cum omnibus eorundem bonorum attinenciis, altarj beate Katherine apud ecclesiam cathedralem, ob anime mee et meorum salubre remedium, jure perpetuo possidenda contilisse (ͻ: -tulisse), alienando michi et meis heredibus ac in prefatum altare transferendo jus et dominium omnimodum, quod in dictis bonis hactenus censeor habuisse; et hoc tenore presentium publice profiteor et protestor. Jn cuius rej euidenciam ampliorem sigillum meum presentibus est appensum. Datum Abo anno Domini mcccºxcº quinto, fferia quinta ante Georgj, presentibus viris fidedignis, Hennekyno videlicet Kokanes et Petro de Bergh, proconsulibus, testibus ad hoc specialiter requisitis."}, {"df": "1029", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Didric Wichnn habet litteram respectus versus Abow super bona Johannis filij suj. Bernd Ebding fideiussit. Actum xcv, dominica post corporis (= 13 juni)."}, {"df": "1030", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lindholmen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1031", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "1445", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grote unde wes ik gudes vormach umme juwer erborcheyt willen to donde nu unde to allen tiiden. So scholle gy weten, erborn heren borgermesters unde rat, dat ik juwen breyff wol vornomen hebbe, den gy my screven, alzo umme de partygge, de den schaden gedan hebben in juweme sunde. Dat scholle gy weten, leven nabers und vrunde, dat my dat let is van alle myme herten. Ok schreve gy my, quemen se an desse syde, dat ik se toven solde. Dar wil ik by don, alzo ik wolde, dat gy by den unsen don solde, efte uns de schade gheschein were. Anders nycht, dan ghebedet over my alzo over juwen leven naber unde vrunt. Got sy myt juu to langen saligen tyden. Ghescreven des vrydages na des hylgen lichnammes dage, op Raseborch. Waste, husvoget op Raseborch."}, {"df": "1032", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "1395", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vrentliken grot thovoren mit leve unde gunst unde wes ik vormagh tho juwer behegheleschyt unvordroten. Leven erbaren vrunde, borghermester unde rat tho Revel. Wethet, dat ik juwen vruntliken breff wol vernomen hebbe, den gy my zenden. Des wethet, dat ik was utghevaren myt mynen vrunden, wente de vyande leghen unde schinneden unde roveden, dat ik gherne ghekeret hadde, dat God wol weed. Des quam ik, dar ik de vyende vant, unde ik leghede tho myt mynen volke; do leden ze it tho der zee wart an, dat wy nicht by ze komen konden; des drenghede wy en een bot af, dar weren achte kumpans uppe, dede lichte ju den schaden hebben ghedaen. Des wethet juwe erbaricheyt dat ik ze bewaret hebbe, unde ze zegghen ze sin mit vruntschop unde myt like van hir ghescheden. Das wethe juwe agbarheyt dat ik ju degher bidde, dat gy hir enen man schicken, dem ze wat ghenomen hebben, so wil ik over ze alzo richten, alze ik gy wolde, dat gy don scholden, oft it my zo leghe. Blivet ghesunt tho ewigher tid unde ghebedet tho my alze to juwem steden vrunde. Scriptum feria sexta ante festum sancti spiritus, meo sub siggillo. Thordo Bonda."}, {"df": "1033", "dating_start_year": "1389", "dating_end_year": "1395", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tho voren vnde wes ik vormach to donde dor iuwen [willen]. Besunderghen vrunde. Witlik si iuwer erbaricheyt, dat hir to my weren koplude in dem herueste, de my zegheden, dat ze tho Reuel en dels borgher weren, en dels dar pleghen to kopslaghende. Do ik dat horde, dat ze van Reuel weren, do dede ik en dat beste, dat ik vor mochte; vnde ze voren wedder to schepe, dat my Got so helpe, dat ik anders nicht en wiste, ze weren eren wech ghevaren. Dar na bynnen achte daghen edder neghenen, do quam my en bot, dat dar en schip leghe in den scheren. Des zende ik mine vrunt vt, dat ze zeen scholden wat lude it weren, wente ik nicht en wiste, oft it vrunt edder vyande weren. Des quemen myne vrunt tho dem schepe des nachtes vnde steghen in dat schip, er ze des en war worden. Do mine vrunt de lude zeghen, de to my hadden ghewezen, vnde wisten dat it koplude van Reuel weren, do schededen ze mit vruntschop wedder van en vnde leten ze varen eren wech. Hirvmme zo wethe iuwe erbaricheit, dat mi is tho wetende worden, dat ze my bezecht hebben, alzo dat ik ze ghehindert hebbe, dat Got wol wet des nicht en is, [w]aente ik node koplude hinderen wolde, de van Reuel, van Danske edder van anders wor weren, dede rechtverdich weren. Hir vmme bidde ik iu dor iuwer erbaren vruntschop willen, dat gy den schipheren berichten, dat he mi nicht bezegghe; dat is myn bede; wente Smithuzen was hir, zedder dat ik wol wiste, dem ik dar vmme wol mochte to sproken hebben, des ik do wol maght hadde, men ik let dat dor iuwer vruntschop willen, wente dat Got wol wet. Konde ik wat don, dat iu leff were, dat ik dat gherne dede. Hir bewiset iu ane alze ik iuwer erbarcheyt to beloue. Bliuet ghesunt vnde bedet to my wes ik vor mach. Gheschreuen in pinxte auende, meo sub sigillo. Thordo Bonda."}, {"df": "1034", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "1395", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot to voren und wes ik vormach to juwer leve in Gode vorgeschreven. Weten schal juwe erbarcheit, dat ik juwen vruntliken bref wol vornomen hebbe, den gi mi nu lesten senden, dat gi mi untschuldiget hebben, als gi beste konden vor der unrechten ticht, de mi und den minen to unrechte wart getegen vor juweme rade, dat ju Got vor gelde und ik ju deenstliken dar umme danke, und wil dat gerne mit ju vordenen, wor ik mach. Item also umme den artikel, den gi mi schreven und beden, dat ik ju mit alsodane luden, dar also dane clage over ginge, mer unbelastet lete, wente dat nicht to doende en stunde dat gi sodane lude velige mochten in sodaner clage. Dat schal God weten und alle bederve lude, dat se mi de ticht und clage to unrechte over seggen und den minen, wente dat God wol weet, dat ik nu seerover en wart und mi dar nu leve to droch, und hedde dat lever helpen keren, wor ik mit miner armode mochte, went in desser tiid, dat ik wol bewisen mach, wor ik schal. Item so wetet, dat de minen de schepe in nenerleie wiis hebben angelecht und nenerleie wise vorsaet, men in viende wise, na ers sulves seggende, dat se segeden, dar were gud van dem Holme inne und se van Gotlande weren. Dat hebbet mi mine vrunt in den hilgen sworen, de genen, de dar mede weren, den wol to lovende steit, und wilt dar to don alt, dat bedderven luden to bort. Hir umme oft desser edder ander lude wolden mi edder minen vrunden sulke edder ander schult to leggen to unrechte, so begere ik gerne van ju to wetende, oft ik edder de minen mogen dar vorleidet und velich wesen in juwer stad und in juwer hege, alse wi weten (wente?) hir to wesen hebben, dat ju God vorgelde und ik node wolde anders vordenen. Hir umme bidde ik ju deenstliken umme een vruntlik antwort mit den ersten. Scriptum feria secunda ante festum beati Iohannis baptiste, meo sub sigillo. Thordo Bonda."}, {"df": "1035", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntschap unde leve unde wes wy ghudes vormoghen. Leven heren und sunderlik ghude vrunde. Wetet, als um den breff, den gy uns senden, dat gy schaden ghenomen hadden, dat uns let is, unde gy uns screven, dat wy se togheren scholden, ofte wy se war vornemen. Willick dat wy gherne ghedan wolden hebben unde noch gherne don willen, war wy dat enden kunnen. In desen scheren vorneme wy er nicht oppe dusse tiid, mit in den Swedeschen scheren dar untmotten se unser borgher en unde quam van dem Holme unde wolde to Abo unde nemen eme sine vitallie, unde de hupe hadden 2 kopschepe, de se ghenomen hadden; war se sint ghebleven sint des unde wete wy nicht. Darmede siit Gode bevolen. Ghescreven to Abo under unsem ingheseghel. Borghermestere unde ratmans der stat Abo."}, {"df": "1036", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot thovoren ghescrevenen, wes ich godes formach. Witlic do ich juwer erborenheit, dat ich juwen brief wol vornomen hebbe, als umme de ij scepe, de daer ghenomen sint myt Nogordeschen gode unde juwe borgar unde koplude daerop ghevangen sint. Item als umme de ghene, de daer scolden hofetlude fore sin, dat wet Got, dat dat is my unwitlic, wo et daerumme si, unde is my leit. Wo ich dat andars keren kunde unde is dat sake, dat ich eder enych, de daer don unde laten willen umme mynen wille, konen se oferkomen unde bekrachten, ich wel daerbi doen, dat ghi my danken scolen, unde als ich van juwe erbarichheit hebben wolde, oft dat also myt my belegen were tegen ju. Blifet gesunt myt Gode unde ghebidet to my als to juwen vrunt. Ghescrefen to Abo, under myn inghesegele. Nys Ericson, foget op Abo."}, {"df": "1037", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wytlick sy allen den genen, de dessen bref seen, horen edder lesen, dat ik Knut Boessön, ryttere, bekenne vnde betughe openbare in desseme ieghenwerdygen openen breue, dat my Jacob Abrahamessön heft gheantwordet van alle Boo Jonessones erfnamen weghene dat hus tho Abow mit siner voghedye, Castelholm tho Alande mit syner voghedye, Warcholm*, dat nye slot yn Nylande lycht, mit syner voghedye, Aborch, dat yn Sachagunne (!) lycht myt syner voghedye, vnde dat slot Vreghdenborch. Desse vorbenumede slote vnde lande heft my Jacob Abrahamessön antwordet myt aller tho behoringhe alze hy dat van myneme vader Bo Jonessön an namede, deme God genedich sy, vnde heft dar by gedan, dat ik vnde myne rechte erfnamen eme gutliken vnde vruntliken danken vnde allen den synen vnde schelde ene vry, qwyt, leddich vnde lös alle rechte rechten anspracken edder anvechtinghe desser vor benomeden slote vnde landen vnde alle rekenscop vnde allet, dat he vnde synen rechten erfnamen vnde syne ammetlude vnde ere rechten erfnamen ghedan vnde gelaten hebben van der tyt, dat he de slote van myneme vader an namede, wente an dessen dach, dat ik desse forbenomeden slote vnde lande van eme wedder annamede, alzo bescheyden, dat ik edder mynes vader Boe Yonessöns rechten erfnamen noch numment van vnser wegene Jacob vorbenomet adder syne rechten erfnamen vorder nerghen vmme schuldighen wyllen, noch en schullen vnde en van allerleye anspreke vnde an vechting, de eme tho komen mochte van den vorbenomeden sloten vnde lande, willen vnde schullen entheuen vnde entnemen. Vort mer so hebbe ik Knut vorbenomet myt beradene mode vnde guden vryen willen vnde ganczliken vnghetwungen den vorscreuenen Jacobe belaten vnde vorlenet vmme synen truwen vordynstes willen vnde redelecheyt, de he by my vnde den mynen bewyset heft, dat kerspel tho Nave myt aller rechtecheyt vry vnde vnbewurren, alzo dat he des schal bruken sunder dynst eder jenegher leye plicht tho teyn iaren alzo de nu scholen an treden alzo [in] desse bref ghegheuen vnde geschriben is. Weret ouch sake, dat Jacob vorgeschreuene aflyuich wörde bynnen dessen vorbenomeden teyn jaren, dat God vorbede, wes ik denne by synen kinderen wolde don, dat schal ligghen an myner redelecheyt wenne ik dat vorbenomede kerspel tho Naw wedder van en neme. Vortmer den hof tho Röne, den Jacob in gelost heft vor hundert lodige mark vnde dertych lodeghe mark van Volrade van Zule, des schall Jacob ghebruken mit aller tho behoringhe wente tho der tyd, dat ik eme edder mynne rechten erfnamen de forbenomeden summe geldes wedder gheue to danke vnde to willen; vortmer alle dat gut, dat Jacob yn Osterlande heft, dat sy syn erue adder he hebbet gekoft, des schal he vnde syne rechte erfnamen vry mit aller to behoringe bruken alle de wyle ik Abow hebbe vnde des mechtig byn. Vortmer wil ik Knut vorbenomet Jacob dar to behelpelk syn, dat he syn laghmansdome schal gebruken vry vnde vnbewurren in myner voghedyge, dar ik rade, alze lange dat he id suluen myt guden willen ouergyft; vnde weme he dat bevelet, deme wil ich dar to behelplik syn. Weret ouch dat de konynghynne van Denemark etz[etera] edder anders wy van erer wegene Jacobe wolde af drengen dat slot tho Oesthamer edder dat leen, dat wil ik vnde myne vrende eme helpen keren vnde weren mit alle vnser macht, de wy hebben mogen. Vortmer d…. gut, dat ik em evorlenet hebbe, vnde wat gudes he heft yn Oesterlande edder in Sweden, dat wil ik eme vor[deghed]ingen helpen vnde vor waren eme vnde synen rechten eruen to gude vnde tho mute ghe lyk myneme eygene g[udere]. Ok dat ik deghedingede mit konyng Albrechte van Sweden edder mit der konynghynne van Denemarken edder [eren] vrunden, vnde ik es eyns mit en werde vmme slote vnde lande, de yk yn hebbe, vnde ok vmme slote vnde lande, de my …. na mynes vaders dode edder vmme myn vederlich erue adder wat deghedinghe ik amit en begrepe, dat [se] mochte an vorwaret syn, so wil ik Jacob vnde syne rechten erue mede teen in deghedynge vnde wil [se dar] ynne vullekomelchen vorwaren ge lik my suluen, alzo dat se blyuen by rechte vnde by erme gude. Vortmer Jacobes bruder Merte, Herman Haluerstat, Karl Mag[nusson], M…sson, Ynghemundh Jonsson vnde alle de gene, de by ambete syn gewesen, de sin in desseme breue genomet addir nicht sint sint der tyd, dat Jacob erste Abow mit der vogetye vnde andres slote vnde lande, dy do vorgeschrewen stat, erst annamde von mynen vater, deyn wille vnde ey schal ik Knut vor genumet vnde myne rechte erfnamen noch nymant von vnser wegen schuldigen noch anspreken vnde zullen in aller vorwaringe bliwen vnde zyn glik Iacub vor genumet vnde zynen rechten erfnamen. Vortmer alle dy gude lude, dy wonhaftig zyn vnder Abow vnde vnder dissen andern vorbenumeten slöten, beyde dynstlute vnde burger, dy will ik beholden by glike vnde by rechte na aller myne macht vnde mögen. Were ok genich man, dy Iacobe ader zyne erwen vorder schuldigen welde vmme disse vorgyschrebene slote vnde lande, hye wer, wer do were, dor wil ik Knut vorgenumet vnde schalle en myt myn rechten erfnamen ab entheben vnde vtnemen, alzo dat zy dar aller zaken nöt los abe bliwen. Vort mer zo schal ik vnde wille dat aller erste dat ik kan, dat zal wezen zunder ark, Iacob schikken eynen brif; den zal bezegeln bisschop Knut von Lynkopinge, her Sten Bossön, her Bent Niccelsson rittere vnde vrouwe Gryte myn mutter; dy zal also luden, dat ze desse vowaringe zullen mete volborten, alzo dat Iacop vnde zyne erwen dar wol an worwart zyn; ok zo schal dy brif, den ik Knut vorbenumet myt myne muder Iacop bezegelt, bliwen by aller zyner macht, vt gyzecht, Wartholm vnde dat len vnde, vt gyzecht, dat lagemans düme an zo vel alzo disse brif ynne helt. Wert ok zake, dat ik Abow von my dadyngde, in welcher wise dat were, zo schal ik vnde wil Iacop dar an besorgen, alzo dat hy vry vnde vnbeworen zal bruken dat kerspel ihn Nawe zyne thit vt alzo hy vor gyschrewen stet; ok zo en schal in dessem bryue nen artikel noch wort stan dar, disse brif mede möge vornichtiget werden, des Iacop oder zyenen rechten erwen vnde alle dy vorgeschrewene stat in ienige notodinge ader schaden komen möge. Vort mer ik Iohan Dume, rittere, Henke Dume vnde Bertold Dume, knapen, bekennen vnde betughen öpenbar in dessem kegenwerdigen briwe, dat alle dese vorgeschrewene stukke vnde zake myt vnser wytschop, volbort vnde rade zynt geschin. Vnde weret zake, dat Iacobe ader zynen rechten erwen vnde dy gene, dy by vorgyschreben stat, gemant vordre schuldigen wolde von dessen vorbenumeten sloten vnde landen wegene, zo schulle wy vnde willet mit her Knut Busson Iacup vorbenumet vnde zynen rechten erwen vnde dy dy iene, dy hir vor gischreben stat, entheben vnde ap nemen von allerleye ansprake, alzo dat zy des blywen zunder schade. Alle disse vorgyschrewene stukke vnde artikel vnde eyn inlik bezundern lowe wy Knut Busschön, Iohan Dume, rittere, Henke Dume vnde Bertolt Dume, knapen, mit zamender hant vor vns vnde vor vnse rechten erwen Iacop Abrahamsson vnde zynen rechten erwen vnde den ienen, dy hir vorgyschrewen stat, vnde tu truher hand Henrikke Rebok in guten truhen stede vnde vaste thue holden zunder jenierleye hulperede ader arge list, dy dy Iacobe ader vorgyschreben thu schaden mochte komen vnde vns thu hulpe. Thu eyner merderkentnisse vnses truen gloubedes zo hebbe wy zamtlichen myt enander vnse yngyzegel vor dissen brif witlichen gyhangen, dy do gygewen vnde gyschreben ys thu Abow na Gotes bort duzent iar dry hundert iar in dem vife vnde negeynstem iar op vnser vrouwen tag assumpcionis."}, {"df": "1038", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote myt Gode. Leven vrunt. Alzo wy juu eer gescreven hebben umme de vitalligebrodere, dat se weren to Abo, alzo sint ze ok noch in der sulven vøghedige unde hebbet uns ghedan dat ergeste, dat ze kunden. Doch zo hebbe, Got lof, dat uns nyn grot scade en schen is, unde wy en weten anders nicht, men dat ze willen in dat stichte to Osil edder in de havene to Revele edder uppe de reyde to Pernow. Weret dat gy dat sturen wolden, zo sendet uns juwe volk; den wille wy beholpen wezen mit live unde mit gude unde wilt ze soken, wor se sint, na ereme rade, de gy uns herwart senden. Weret ok, dat gy dar nicht an keren wolden unde ze uns darto drunghen, dat we uns myt en vreden mosten, unde juu jenich scade van en schege, dar wolde wy unvordacht ane wezen. Got zy myt juu to eweghen tiden, unde doet wol unde unbedet uns en antwerde by desseme jeghenwardighen brefwisere. Gescreven to Razeborch des vridages vor unser vrowen daghe, alzo ze gheboren wart. Bi uns Erenghisel Neklisson unde Sten Boesson unde Thord Bonde, riddere."}, {"df": "1039", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Hochgeborne vrowe und clare vorstynne. Wy begheren juwer herlicheit tho wetende, dat wy den breff, den ghy deme rade tho Lubeke gesand hebben, wol vornomen hebben, wo en deel der vitalienbrodere sik by Wyborch vorgadert hebben; des gelik uns ok wol vor der tid gesecht wart. Des openbarede wy dat deme koninghe, ene tho biddende, dat he dar vore were, dat van en neen vurder schade enstunde. Des antwerde he wol dar tho, dat de ghenne, de dar noch weren, van siner hulpe nicht en weren; ok wolde he er nicht vordegedinghen. Des hebbe wy wol dar umme sproken, und hopen tjeghen dat jar unse were in der zee tho hebbende. Dar umme bidde wy jw, dat gi den van Lubeke enbeden, mit wo vele gi uns wolden tho hulpe komen, offt wy des tho rade worden, de were in de zee to leggende, umme de zee to bevredende, so mochte wy des de vurder dar tho denken, jw en endich antwerde tho enbedende."}, {"df": "1040", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1041", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1042", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1043", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote to voren geschreuen. An de erbarn hern borghmester vnde ratlude to Reuele. Weten schole gy, dat de vyende j schep nemen, des was na paschen j jar. Dat schep hadden se ene wyle in er ghewolt. Do velt syk dar na, dat se hyr vndert lant quemen. Do quemen myne vrunt vnde drengheden en dat schep af, dat set øuer gheuen mosten. Do wart dat schep to Hanghøde op dat lant ghetoghen. Dar stundet jar vnde dach, dar enbynnen en quam dar nument, de dar op claghede. Do was dat schep met rechte myn. Do ghaf yk et Swen Wren. Nu is my to wetene worden, dat dar lude sint in juwer stat, de hebbet eme dar sin schep vntweldeghet vnde ghenomen in juwer stat. Hyr vme bydde yk ju, her borghmester vnde ghy ratlvde, dat gy wol don vmme myns vordenstes wyllen vnde weset eme behulpelyk, dat eme sin schep weder werde, dar he recht to heft, wente dat is ene myt lyke ane komen, des sta ik eme to; al en es dar nen grot macht ane. Lyke wol heft he dar jo recht to. Were dar ok vul grot macht ane, so løvede yk des juwer erbarcheyt lyke wol to, dat ghy et eme weder to kerden, dar he recht to hedde. Hyr mede so blyuet ghesunt met Ghode to langher tijt vnde ghebedet to my alse to juwen vrunde, de al tyt gherne døt vmme juwen wyllen wes he vormach. Ghescreuen des sunauendes vor sunte mychaheles daghe. By my Thord Bonde van der Raseborch."}, {"df": "1044", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Salutacione etc. Irkorne leve sunderlike vrent Thorde. Juwe breve, ludende van des schaden unde des unghemakes weghene der twier schepe, dar juwe vrunde an ghewesen hebben, hebbe wi wol vernomen, in welken breven gi juu unde juwe vrende so hoghe unschuldeghen, dat dat van ungheschichte unde unvoramendes ghescheen is, des wi juu ghantzliken wol tu beloven. Unde alse wi juu eer tugheschreven hebben, so hebbe wi juwe unschult ghesproken van der zake weghene, dar juwe vrunde unde deenre unde de kleghere jeghenwordich weren; unde sint der tiid so en hebbe wi van den zaken hir nene klaghe over juu vernomen. Unde nu schrive gi uns tu in juwem latesten breve, wo dat gi uns eer tugheschreven hebben, dat wi juu untschuldeghen scholden teghen unsen heren, den homeister, dar gi noch neen antworde van en hadden. Des so wetet, dat wi der untschuldinge teghen unsen heren, den homeister, in juwen vorbreven nicht vernomen hebben, men gi schreven uns, juwe unschult tu seggende teghen de stede. Des so wetet, dat unses rades borgermester vor bode ut is an unsen heren, den homeister, unde an de stede tu daghe, unde sint dar jeneghe wort van juu van der zake weghene ghelut, so hope we des, dat he juwe unschult dar ghesproken hebbe. Vortmer alse gi mit juwen vrunden gheleides unde velicheit vor de vorschrevene zake begherende sint tu hebbende in unser stad: des so wetet, dat wi juu unde juwe vrende vor de zake umme juwer leve willen gherne gheleiden willen vor anklaghe unses rechtes, unde wi hopen, dat gi uns mit jeneghen andern luden, de teghen de stede ghedaen hebben, [nicht] belasten willen tu gheleiden, wante uns dat nicht en steit tu doende. Unde wes uns steit tu doende, dat wille wi umme juwer leve willen alle weghe gherne doen; der geliic vermude wi uns wedder an juu. Valete etc. Scriptum in die beate Barbare virginis anno xc quinto."}, {"df": "1045", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Eynfeldige befelunge und willigen dienst czu allir behegelichkeit bevor. Allir durchluchste furstynne und gnedige frouwe. Euwern brieff uns nuwelich by desem euwerm boten gesand haben wir wirdiclich entpfangen und wol vornomen, in dem euwer durchluchtikeit uns undir andern worten geschriben hat, als von wegen der seerouber und hulfer des allirdurchluchsten fursten, koninges von Sweden, das die noch grosen schaden thun in der see, nicht alleyne euwer grosmechtikeit, sunder ouch dem gemeynen kowfmanne, d[e]s euwer gnade begert uch von uns czu schriben, was wir und unser stete dobey thun welden. So wisset, das uns das leit ist, das sie euch andir ymande andirs baschedigen, und thun uch czu wissen, gnedige frouwe, das unser eldesten stete vor uns gewest sint und haben uns vorgelegit, wy das sie undir eynandern czu rate sint gewurden und haben geschreben den seesteten an in czu dirfaren, ab sie fredeschiff in die see czu vorjaren schicken welden, das sie das unsern steden czu Prusen wedir schreben: des so ist noch keyne antwert den unsern dovon gekomen; und is, das die seestete czu rate werden, fredeschiff in die see czu schicken, so welle wir gerne die unsern dorczu halden, das sie ouch dorczu thun sullen, was sie vormogen; und dorumb so en moge wir euwer grosmechtikeit iczunt entlichen dovon nicht geschriben. Ouch gnedige frouwe, so haben wir iczunt geschreben dem meister czu Lifflande, alz euwer gnade ist begerende von den seeroubern, und haben im befolen, das her dobey syn vormogen thun wirt, was her dorczu mag gethun, und bitten, gnedige frouwe, das ir ouch den euwern in den Osterlanden befelet, das sie die seerouber nicht en hegen noch en spisen, wen wir genczlich vernomen haben, das sie etliche euwer hofelute enthalden und spisen, das doch gros schedelich ist, beyde den euwern und unsern landen. Sunderlich, grosmechtige frouwe, so danke wir euwern gnaden der woltat und gute, die ir unsern sendboten leczt by uch gewesen gnedeclich bewyset habit, besundern euwers czeldernpferdes, das ir uns by dem voithe von Dirssow gesant habit, wen wir uch der gunst und liebe dy volle nicht mogen gedanken und wellen is gerne umb euwer grosmechtikeit vordynen und woran wir wissen uch und euwerm reiche behegelichkeit dirczeigen, doran welle wir uns all czeit gutwillig bewisen noch unserm vormogen. Gegeben czu Marienburg."}, {"df": "1046", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1047", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vrentschop, denest unde leve thovoren. Leve sunderlike vrend Thurder. Willet weten, dat wy vernomen hebben, wo dat gi einen armen man, Peter Timberman ghenomet, unsen inwøner, de unser stad sine rechticheit deit, dar hebben und holden in juwer vencknisse. Worumme dat wi ju sere vrentliken bidden, dat gi Ghot ansehn unde unse odmodighe bede, of gi jeneghen unmød up em hebben, dat gi den dor God van keren unde laten den armen man leddich unde loz mit siner have, dat he the unde vare umme sin werf und umme sine neringe vormiddest juwer ghunste unde hulpe. Vnde nemet dat lon van Ghode. Gheschreven des sunendaghes vor sente Thomas daghe, under unsem secrete. Borghermestere unde radmanne tho Revele, juwe sunderlike vrende."}, {"df": "1048", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1049", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1395 … Kommo Tyska Svear till den nya staden Jama och drogo åter dädan; och furst Konstantin (Vasiljewitsch från Bjelo-osero, enl. Nikon. krön.) jämte stadsboarne nedhöggo några, och andra flyktade undan."}, {"df": "1050", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Heelzam gruet vnde wes ik ghudes vormach. Weted, leuen vrundes, borghermestere vnde ratmanne der stad tho Reuele, dat ik juwen breef wol vorstan hebbe, also dat juwe borghers Nitze Nickelssone vnde Merten Visscher vor iv gheweset hebben vnde hebben klaghet, wo dat se weders noet hedde bracht in de Zeiscere vnde dar see mit vnweitenheit solden kopslaghet hebben vnde se men vp iiij lispunt soltes solden koft hebben. Vnde dar hebbet se vnrecht ane secht vor iv; se wunnen enen man vp deme Ketelinghe, de se seghelde in dat deep, dar se koepslagheden werk, vj tunne rogghen, j vat seles, j(c) lewandes vnde ok ander dink. Vnde hir is neyn man also ghud in der stad, de dat doen moghe, noch nemant also ghud van den minen, de dat don moghe, he en hedde vorbort al sin gud, dat he dar mit sik hedde, vnde xl mark darto. Hirvmme so dede ik dat vmme Ghodes willen vnde vmme juwer vruntschop willen, vnde ghaf en er schip vnde [eres] dinghes en deles weder, vnde wan se wolden segg[hen, dat se id] mit vnwetenheit ghedan hedden, so en is des nicht … [ju]we borgher Hans Maxlaxsch, de id wol … dat men es nicht don en moste vnde … hir in dat lant. Got si mit iv eweliken to [aller t]iit ghesunt. Geschreven to Wiborch, under minem [ingeseg]hel. Heer Erenghisel Nickelssone, houetman tho Wiborch."}, {"df": "1051", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Amicabili etc. Wetet, liven heren borgermestere und raetlude och gude sunderge vrunde, dat ich juen brif wol vorstaen hebbe, um dat gut, dat her vorgangen is under deme lande, dat juwen borgeren to horde. Nu wetet, wat hir gereddet wart von gude, so lange als de schiphere hir was, dat wil ich um juwent willen wedder geven, utgenomen erer loen, de dat bergeden, und ich gunde dat den luden, dat se id reddeden in drene weken. Ich wolde, dat Got hedde gegeven, dat se lenger wolden hebben geborgen, dat hedde ich gerne gegunt um juwent willen, und ich boet en mines heren buere to hulpe, de se dat gud scholden helpen redden; do antwordeden se mi, dat dar nin rat to en stonde, dat se mer redden mochten van deme gude, und togen wech und geven ganzlichen over dat wrach, und stoet ungeroert wal xiv dage; und ich meende, dat de lude scholdcn wedder komen, und dar en quam nimant. Do ich dat sach, do bekande ich bi deme gude van mines heren koniges wegen, wente ich en mochte dar nicht min to don. Hir umme, liven vrundes, mach ich nimande to steden dat selve gut, sunderges dat mi min here, de konig, mi to scrive, und dat wil ich wal loven, dat gi nicht vele van deme gude wedder krigen mogen, wente dar is vele lemes und sandes overgeslagen, und dat is luttinge noch, dat dar gereddet is van deme gude, als mester Johan, miner vrowen der koniginnen dener, wal kundigen sal. Nicht mer, men bedet to mi als to juwen vrende. Jac. etc."}, {"df": "1052", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Witlick und openbare si allen guden luden, de dessen jegenwordigen bref seen, horen ofte lesen, dat wi Iwane Kaleke, Terente Juriane, Iwane Jakele, Constantin Oluskove, Oxente Serebrenick, Novghardere, mit unsen rechten erven loven waraftigliken vor dat gut, dat dessen nabeschreven Russen van Novgharden genomen und gerovet wart van den vitalienbruderen upper see, alse Jermole Karpina, Wassile Juriwa, Pawel Tymmofeve, Iwane Constantin, Trufan Nestrove, Marckemyne, Kusema, welk gud Jacob Abramesson den vitalienbrudern weddernam und richte de rovere an ere lif und brachte desse vorbeschr. Russen in Revele. Des quam de werde here de mester van Liflande und de cumthur van Revele und de rad van Revele und beden Jacob, dat de Russen vorbenomet vri gaf, und twe deel eres gudes, dat he den vitalienbrudern wedder genomen hadde, und mit dem dredendele des gudes vernugede he sine hülpirs, de em dat gut hulpen wedder halen. Und hir up so hebben de huvetlude vorbeschr. crucekussinge gedan, dat se noch de ere, noch Novgarden, noch jement van erer wegene mer up saken en schal uppe den mester van Liflande, noch uppe de sine, noch uppe Jacob vorbeschr., noch uppe de sine, noch uppe de stad tu Revele, noch uppe de ere, tu jenegen dagen. Alle desse vorbeschr. ding love wi vorbeschr. Iwane Kaleke, Terente Juriane, Iwane Jakele, Constantin Oluskove, Oxente Serebrenick, Novgardirs, mit unsen erven, warhaftich stede und vast tu holdene bi truwen und bi eren tu ewigen tagen. Tu ener merer betuchnisse und warheit so hebbe wi unse ingesegle an dessen bref gehangen. Datum Revalie anno Domini m ccc xcvj, ipso festo epiphanie Domini."}, {"df": "1053", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "1405", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Obsequiosam in beneplacitis voluntatem cum salute premissa. Leven heren und vrunde. Wilt weten, dat unse gnedege here koning Erik uns bevolen heft van siner wegen ju to scrivende of Nyste Erikessen, de Abohus inne hadde, jemende juwer borgere schuldich si bleven, luttik edder voele, dat dat sin wille is, und wil id hebben, dat he enem juwelken schal betalen penning bi penning, lik sinen borgeren. Nicht mer to desser tid. Bedet over uns. In Domino semper valete. Scriptum Abo, die conuersionis sancti Pauli, nostre ciuitatis sub sigillo. Proconsules et consules Aboenses, vestri humiles."}, {"df": "1054", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Veckelax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höre och see helser jagh Erengisl Nielsån, riddere och fougtte i Wiborgh, kärligen medh Gudi. Thet see allom mannom witterligt att jagh haffwer giffuit thenne breffwisare Erich Larsån thet godzset, såm Lares Blekare upå malmenom åtte wid Wekelax kirkio, hvilckit godz under konungen lagliga war dömpt, ty at för:de Laris Bleker rymde aff landet bårtt utan orloff, och godzset lågh i monge åår, i så måtte, att han skall tiene ther aff eljes och skatt giöra. Scriptum Wekelax in purificatione beati virginis gloriose, sub meo sigillo dorso … in ipso in testimonium permissioni (!)."}, {"df": "1055", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Säkkijärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom viterlicht wara, thetta breff höra æller se, at iac Karl Wlfson aff Thyptom, riddare oc höfuitzman jnnan Wiborg, thenna vnga men Hannus Olafson oc Olaff Niclisson fore thera fædher oc forældra thiænist skuld, the rikeno ij Suerike oc thenna herskapeno oc höfuitzmannom ij Vijborg göra oc giort hafua; thy taker iac thenna förnempda wnga men Hannus oc Olaff ij kronone frelsse, them oc thera affödho ræt frelsse halda, hafua oc nyta, som andre frelsis men hafua ij rikeno ij Suerike. Thil stadfestilse henger iac mit incigle fore thetta breff. Scriptum Sekierue anno Domini m ccc nonagesimo sexto, feria quinta proxima ante dominicam Letare."}, {"df": "1056", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1057", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit see thet allom them thetta breff höra eller see, thet ärliges mann her Erengisell Nielsån, riddere, sade thet för migh, Karll Wlsån af Tofftom, riddere och höffwitzman i Wibårgh, i närwaru ärlige mannom her Joen Dansånn, Toordh Bondhe och Finwidh Rawalsån och andre godhe mannom närwaro, att the godzen, ther then förnempde herre Erengisl Nielsån sålt och uplatit haffwer Erich Larsån, såm nu är nempdemann i Wekelax, effter ty hans breff tillyder, såm Erich aff honom …. the godzen haffwer, att for:de uti Bredskalleby och Lars Blekis godz å Malmenom the wåre rettelige under kronone fallen och huset i Wiborgh. Ty efter hans witnom och breffwom thå stadfester jagh thet köp och the gåfwo, som breffven tillyda, och förbijuder hwariom manne thet godset för Erick eller hans ärffwom hindra eller qvelie. Til mero wisso och större stadfestilse hengier jagh mitt insigle för thette breff. Datum Cronobårgh anno Domini 1396, in beati Benedicti abbatis."}, {"df": "1058", "dating_start_year": "1394", "dating_end_year": "1395", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot to voren und wes ik vormach to juwer leve in Gode vorgeschreven. Weten schal juwe erbarcheit, dat ik juwen vruntliken bref wol vornomen hebbe, den gi mi nu lesten senden, dat gi mi untschuldiget hebben, als gi beste konden vor den unrechten ticht, de mi und den minen to unrechte wart getegen vor juweme rade, dat ju Got vor gelde und ik ju deenstliken dar umme danke, und wil dat gerne mit ju vordenen, wor ik mach. Item also umme den artikel, den gi mi schreven und beden, dat ik ju mit alsodanen luden, dar alsodane clage over ginge, mer unbelastet lete, wente dat nicht to doende en stunde, dat gi sodane lude veligen mochten in sodaner clage. Dat schal God weten und alle bederve lude, dat se mi de ticht und clage to unrechte over seggen und den minen, wente dat God wol weet, dat ik nu seerover en wart und mi dar nu leve to droch, und hedde dat lever helpen keren, wor ik mit miner armode mochte, went in desser tiid, dat ik wol bewisen mach, wor ik schal. Item so wetet, dat de minen de schepe in nenerleie wiis hebben angelecht, und nenerleie wise vorsaet, men in viende wise, na ers sulves seggende, dat se segeden, dar were gud van dem Holme inne, und se van Gotlande weren. Dat hebbet mi mine vrunt in den hilgen sworen, den genen, de dar mede weren, den wol to lovende steit, und wilt dar to don alt, dat bedderven luden to bort. Hir umme oft desser edder ander lude wolden mi edder minen vrunden sulke edder ander schult to leggen to unrechte, so begere ik gerne van ju to wetande, oft ik edder de minen mogen dar vorleidet und velich wesen in juwer stad und in juwer hege, alse wi weten hir to wesen hebben, dat ju God vorgelde und ik node wolde anders vordenen. Hir umme bidde ik ju deenstliken umme een vruntlik antwort mit den ersten. Scriptum feria secunda ante festum beati Johannis baptiste, meo sub sigillo. Thordo Bonda."}, {"df": "1059", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom vitherligit wara, som thetta breff høre eller see, at jac Jøns Eleffson hauer sæth oc wnt met mynne moders samtickio oc godwilia ok swa met mynne siskiane trøst hederligom manne, her Jønisse Anundsson, canicke j Abo, alt wort fædherne oc mødherne, som wi aghom j Biornaby, vpa swa motto, at han hauer fongit mik ther vpa xl marker redhe peninga, oc myn fader haffde førre aff honom taghit ena mark redhe peninga oc ix alna klæde krompit oc vffuerskurit for v mark, met swa skæl, at tho jac oc myn siskian saman komom, wilia the heldre haffua jordh en peninga fore sin luth, too hauer han mik thet loffuat, at han wil them jordh giffua fult fore fult; en myn luth scal han æ stadughan och wissan haffua til æuerdeliga ægho. Om thet swa ær, at peningane ærw bætre æn myn luther, tho scal jac honom syna peningha redheliga other bittala epter hans wilia, som honom scal otnøghia, thet honom j jordinne bryster. Tho jac thetta met honom giorde, wore tesse gode men weder tiil at vithna thet och sanna, swa som ær Widhenær gulsmeder, Peder Halffuardh ok Symon Grop, byaman j Abo. Tiil mera wisse (tho) oc stadfæstilse tho beder jac them sæthia sin jncigle fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcccxc sexto, jn vigilia beatj Johannis baptiste etc:a."}, {"df": "1060", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1061", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis Henricus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, salutem in Domino et celestium graciarum continuum incrementum. Sanctorum meritis inclita gaudia christifideles assequi minime dubitamus, qui eorum patrocinia per condigne deuocionis obsequia promerentur, Illumque venerantur in ipsis, quorum gloria est Ipse et retribucio premiorum. Quod sane ac deuote considerans venerabilis in Christo pater, frater noster Bero, eadem gracia episcopus Aboensis, cupiensque causam dare fidelibus ad consequendum gaudia supradicta, de consilio et consensv dilecti suj capituli, ad Dei laudem et sanctorum eius reliquiarum veneracionem extollendas festum reliquiarum in ecclesia Aboensi contentarum jbidem de nouo instituit, crastino natalis beatj Henrici episcopi et martiris perpetuis deinceps temporibus celebrandum. Vt igitur fidelium deuocio erga deuotam dicte Aboensis ecclesie visitacionem et dictj festi veneracionem ad animarum profectum vtiliter excitetur, nos de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, auctoritate sanctorumque martirum Laurencii et Erici, patronorum nostre Vpsalensis ecclesie, meritis confici, omnibus vere penitentibus et confessis, qui dictam Aboensem ecclesiam in predicto festo reliquiarum ac festis beatorum Henrici, Erici, Eskilli et Botuidj martirum, Sigfridi et Dauidis confessorum, Elene et sancte Birgitte viduarum, regni Suecie patronorum, visitauerint, necnon et illis, qui ibidem dominicalibus processionibus sev post completorium cottidianis antiphonarum stacionibus interfuerint, et qui infrascripta sacra loca, ecclesias beate Katherine singulis secundis, beati Henrici kathedralem terciis, domum hospitalis quartis, domum sancti spiritus quintis, claustrvm fratrvm predicatorum sextis feriis ac ecclesiam beate Marie virginis in Ræntamaky sabbatis suis, videlicet ordinatis stacionalibus, [diebus], causa deuocionis, peregrinacionis sev oracionis, accesserint, quociens premissa uel aliquid premissorum fecerint, tociens xl dies indulgenciarum de iniunctis eis penitenciis in Domino misericorditer relaxamus. Datum Nycopie anno Dominj mcccxc sexto, die beatorum Cosme et Damiani martirum, nostro sub sigillo."}, {"df": "1062", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis seu audituris Bero, diuina prouidencia episcopus Aboensis, salutem jn Domino et celestium graciarum continuum incrementum. Sanctorum meritis inclita gaudia christifideles assequi minime dubitamus, qui eorum patrocinia per condigne deuocionis obsequia promerentur, Illumque venerantur in ipsis, quorum gloria est Ipse et retribucio premiorum. Quod sane et deuote considerantes, cupientesque causam dare fidelibus ad consequenda gaudia supradicta, de consilio et consensu dilectj capituli nostri, ad Dej laudem et sanctorum eius reliquiarum veneracionem extollendas, festum reliquiarum jn ecclesia nostra Aboensi contentarum ibidem de nouo instituimus, crastino natalis beatj Henrici episcopi [et] martiris perpetuis deinceps temporibus celebrandum. Vt igitur fidelium deuocio erga deuotam dicte Aboensis ecclesie visitacionem et dicti festi veneracionem ad salutem animarum et profectum vtiliter excitetur, nos de omnipotentis Dej misericordia et beatorum Petri et Paulj, apostolorum ejus, auctoritate suffultj, beatorumque Henrici et Erici martirum meritis confici, omnibus vere penitentibus et confessis, qui dictam Aboensem ecclesiam in predicto festo reliquiarum et festis beatorum Henrici et Erici, Eskilli et Botuidj martirum, Sigfridi et Dauidis confessorum, Elene et Birgitte viduarum, regni Suecie patronorum, visitauerint, necnon et illis (necnon ibidem illis), qui ibidem dominicalibus processionibus per ciuitatem sev post completorium cotidianis antiphonarum stacionibus interfuerint, et qui infrascripta sacra loca, ecclesias videlicet beate Katherine singulis secundis feriis, beati Henrici kathedralem sub terciis feriis, domum hospitalem singulis quartis feriis, domum sancti spiritus singulis quintis feriis, claustrvm fratrum predicatorum singulis sextis feriis ac ecclesiam beate Marie in Rænthamæki singulis sabbatis suis, videlicet ordinatis stacionalibus diebus, causa deuocionis, peregrinacionis sev oracionis, accesserint, quociens premissa uel aliquid premissorum fecerint, tociens xl dies indulgenciarum de iniunctis eis penitenciis in Domino misericorditer relaxamus. Datum Abo anno Dominj mcccxc sexto, die beatj Clementis pape et martiris, nostro sub sigillo. (Härefter är anmärkt:) Hic continentur lx (!) dierum jndulgencie die reliquiarum, die patronorum regni, de dominicalibus processionibus, in 2:iis feriis pro peregrinacione ad Nummis, 3:iis ad ecclesiam kathedralem, etc:a."}, {"df": "1063", "dating_start_year": "1395", "dating_end_year": "1397", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vrentlike grote to voren gescreuen. An de erbaren heren borgermestere und ratmanne to Reval. Witlik si juwer erbarcheit, als gi gelovet hebbet vor den vrede mit anderen heren und steden und grot scade geschen is in dem vrede. Ok wetet dat mi Kule und Otte Gutouwe groten scaden gedan hebbet und mer den ik ju nu screfven kan. Se hebben mi genomen vj leste rogen und vengen mi af miner dener xviij, und nemen en al ere have und harnisch, und se loveden in to Gotlande. Und dessen scaden deden se mi ute Gotlande und voren dar weder in, und dat scref ik an den raat van Gotlande, und dar wart mi nin antworde van. Hir umme bidde ik juwe erbarcheit na dem male, dat gi mede vor den vrede gelovet hebbet, dat gi wol don umme Godes willen und mines vordenstes willen und scriven dat an de van Gotlande, dat se dar to hulpen, dat mine dener loes worden, und en ere have weder werde, und dat mi dat min mochte wedder werden, und dat se mi hulpen to rechte over de vredebrekers, went se in erer hege und were sint, und mi den scaden dar ut deden. Hir dot bi als ju to boret, und de vredebref utwiset, dar gi mede vorgelovet hebbet. Doet wol und scrivet mi hir en antworde van. Got si mit ju ewichliken und bedet over minen denst. Scriptum Raseborg, feria dominica die post festum Catherine virginis, meo sub sigillo. Thorde Bonde miles."}, {"df": "1064", "dating_start_year": "1396", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "a) År 1396 … kommo Tyskarne (= Svenskarne) till Karelska landet och bekrigade 2 socknar: Kyrieski och Kylälaks och uppbrände kyrkan; och furst Konstantin jämte Karelarne förföljde dem och togo en fånge och sände den till Novgorod. b) År 1396 … kommo Tyskarne till Karelska landet med en krigshär och intogo fem socknar, Kirjeski och Kolovanski och de andra; och furst Konstantin Vasiljevitsch Bjeloserski gick att förfölja dem, men upphann dem icke, utan grep endast en fånge, som han sände till Novgorod."}, {"df": "1065", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla them thetta breff høra eller see helsar jak Karl Wlffs[son] aff Topthom,¹ riddare, lagman j Wpland, kerligha met Gudi. Kennis iak met tesso mino opna nærwarande breffue, ath iak met godum vilia, kærlik oc beradhno modhe haffuer vnth, giffuit oc oplatit, j Gudz hedhir oc sancti Henrix, domkirkionne j Abo oc henne formanne thessin mijn godz, som ær tolff² ørelandh iord liggiandhe j Homblesta j Grænistha sokn oc j³ markland jord j Helgestha j Hagha soken, met allom tillaghum, nær by oc f[i]ærre, j wathno ok thorro, engo vndhantagno; oc affhender jak mik oc minom arfuom thessin forscriffna godz oc tileghnar them j mino rætto testamenth for:da domkirkionne j Abo oc henne formanne til æwerdeligha ægho, swa at iak alla⁴ mina arfua sculom aldre nokra makt haffua the for:da godz⁵ j nokræ handa motto hindra ælla quælia ælla for nokra handa saka skuld oterkalla. Til thess mera visso oc stadfastilse later jak mith jncighle viterligha hær for henghia, oc bider iak arligha oc welborna mæn, som⁶ [ære] herre Eringisl Niclisson⁷ oc herre Tord Bonde Rørixson, riddara, at the sijn incighle henge til vitnisbyrd for thetta breff met mino eghno. Datum et actum Køpung anno Dominj mºcccºxcº septimo,⁸ dominica prima xl:e."}, {"df": "1066", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Alle gude lude, de dessen bref sen, horen ofte lesen, do wi borgermeistere und ratmanne der stad Revele lefliken groten mit heile to Gode. Wi bekennen und betugen openbare in desser jegenwardigen schrift, dat wi mit wetende und mit vulbort enes juweliken und unser allir hebben untfangen und upgehaven to unses stades behuff, beteringe und nutticheit van dem erwirdigen manne Jacob Abramsson, an gudem lodigen sulvere uppe dusent mark Rig. gesummet und gerekent desses landes bewonliker munte, dar wi und unse nakomelinge, besittere des rades to Revele, dem vorben. Jacobe Abramssone und sinen rechten erven, edder dem he dat beschedet in sinem testamente, wissentliken und beredeliken vore geven scholen und loven alle jar uppe de hochtid paschen, alse lange alse wi und unse nakomelinge, besittere des rades, de dusent mark Rig. under hebben unbetalet, viftich mark Rig. rente, mit aldusdanen vorworden und underschede, so wenne Jacob Abrahamsson edder sine rechten erfnamen, edder dem he dat beschedet in sinem testamente, dit vorbenomede gelt wedder van uns hebben wil und nicht lenger uns laten en wil, edder dat wi uns des geldes untledegen und betalen willen, dat schall unser en dem andern van beident siden tidlick genuch en jar tu voren tu seggen, und wenne dat jar der tusegginge tu ende gekomen is, so schole wi beredeliken de helfte des geldes vorbenomet, alse vifhundert mark Rig. mit der rente, tu sinem willen ut untrichten und betalen, und van dem dage der botalinge vort over en jar uppe dem selven dach, so schole wi de anderen vifhundert mark Rig. mit der rente beredliken utgeven und betalen. Weret aver dat sick dat geld und dat payement desses landes under der betalinge vorlichte an werde, edder umme slagen worde, so schole wi ene betalen und vernogen mit also gudem gelde an werde, alse nu in desser [tid] genge und bewonlik is in Liflande to gande und dit vorben. gelt mit der rente is geveliget und geleidet vor aller ansprake, de jegen Jacob Abrahamsson und jegen sine rechten erven gan. Und desses jegenwordigen bewonliken geldes in desser tit, so hevet Jacob Abrahamsson van uns ene mark Rig. untfangen under unsem ingesegele, und wi wedder van em ene mark Rig. untfangen under sinem ingesegele, tu ener dechtnisse der betalinge, alse hir vore geschreven is. To ener mere bewaringe und betuchnisse desser vorgescr. dinge so hebbe wi vor uns und vor unse nakomelinge, besittere des rades tu Revele, unses stades grote ingesegel an dessen jegenwordigen bref gehangen, de gegeven und gescreven is tu Revel na der bord unses heren Christi int jar dusent dre hundert in dem seven und negentigesten jare, uppe de hochtid paschen."}, {"df": "1067", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Witlik sy dat her Hennyng van Rentelen is gewezet vor dem rade van Jacobs Abrahamessons weghene unde heft dit van des rades gunste vorworuen also: Wil Jacob irgenant to Lubeke wonen, vnde wil he een eghen hus kopen, dat men em toscriue in des stades boek to Lubeke, so scal he gheuen alle iar dem rade to Lubeke xx mark to den xx mark, de he rede vtghift. Vor desse xl mark scal Jacob vorbenomed vnde sin wif vnde sine kindere, de mit em in ener were sittet, wonen bynnen Lubeke, dewile he leuet, qwit vnde vry, dat he nicht scoten en scal, noch waken, noch wepenere vtmaken, noch nenerleye ding don, dat me vp de borgere settet. Vnde Jacob vnde sin gut scal hir leidet wezen, dewile he leuet, vnde een jar na sinem dode. Vnde eft Jacob vorbenomed wor tøghe pelegrimatze edder sin werf, dar scolden alle desse vorscreuene degedinge nicht mede broken wezen, men der gnade vnd vryheit scal Jacob bruken, dewile he leuet, alse hir vorcreuen is, men Jacob moste borgher werden, doch alle desser vryheit to brukende, alse hir vorscreuen steit. Dit is orlouet vnde vulbordet van dem rade, unde van des rades hete ghescreuen na Godes bort dusent drehundert in dem souen vnde negentegesten iare, in dem auende sunte Johannis des dopers unses Heren to middenzomere. Tughe sind hirto her Arnd Sparenberg vnde her Johan Crispin, radmanne to Lubeke, de van des rades hete hebben desse denkebreue to sik genomen."}, {"df": "1068", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1069", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1070", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom viterligit wara, som thetta breff høre eller see, at wj Gudeløg Peders dotter oc Jøns Eleffson haffuom sæth och geldguldit nyo markskatta jordh j Biornaby, met aker och engh oc allom androm tillaghum, nær och fiærre, erligom manne Jønis Anundsson, canicke j Abo, fore twa marker oc fæmtyo redhe peninga, huilka jordh wi met tesse wore opne breffue affhendom oss oc worom arffuom oc tileghnom hona thenne for:de her Jønisse oc hans arffuom til æuerdeliga ægho, oc bindom oss met tesso wore opne breffue til at ey wilia (ͻ: wi ella ?) wora arffua eller nogra andra wener eller frender sculu haffua makt noghon thyma her epter her Jønisse eller hans arffwa hindra eller qwælia om the for:de jordh j Biornaby. Tho wi thetta giordom, wore ther vider til vitne och wisso ordh beskelige men, som ærw Clauus Biærgh oc Torkil j Fastolffby, Peder a Biærg oc Magnus Langabeen. Tiil huilkis tingx mere wisso sæter jac Jøns Eleffson met myno brødra Olaffs godwilia och nærwarv myt jncigle fore thetta breff met ærligx mans Hartika Flex jncigle, huilkin jac bad om syt jncigle wiidh Sunda kirkia sunnedaghen epter sancte Larens dagh, tho jach the sama jordh ther vpbødh. Datum et actum in Sundom anno Domini mccc nonagesimo septimo, ipso die beati Laurencij martiris gloriosi, etc:a."}, {"df": "1071", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1072", "dating_start_year": "1397", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom vitherligit wara, som thetta breff høre eller see, att wj Gudløg Peders dotter, Jøns oc Eleffwer Eleffs synir j Biornaby kennomps openbarliga met tesso woro breff oss haua sæt ok wnt ærligom manne Jønis Anundson, canike j Abo, eth fiærdungx bool jordh j Biornaby, met aker oc eng oc allom androm tillaghom, engo vndantagno, fore xl march redhe peningha jnnan ij aar tiil oterløsande, swa met skæl, haffuom wi ey thet sama fiærdungx bool jordh oterløst jnnan then fornempda dagh oc honom sina peningha fulleliga alla j sænder bittalat, tho skal han giffua os v march for markskatten oc ey mere vtøffuer huwdh, och han oc hans arffua skulw thet sama fiærdungx bool jordh beholla ohindra[t] oc oqualt ffore oss ok worom arffuom och wenom tiil æuerdelighe ægho. Tho wi thetta giordom, wore ther widher til vitne oc wisse ordh beskelige men, som ærw her Nicles j Sundom, Peder aa Berghe, Helge a Brendebolstadh, Biorn j Hakonabøle, Biorn j Gestrikaby, Mickil Buk j Lagmansby oc Jngiualdh skræddere j Ragnalsby. Tiil mere wisso henger jak Jønis Eleffson myt jncigle for thetta breff, met beskedeliga manna jnciglom, som wi haffuom ther om bidhit, som ærw Jwan Sigurdsson och Pedher Ølaffsson, byaman j Abo, at the hengia theris jncigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær j Abo arom epther Herrens byrdh twsande tryhundradhe nyothyo vpa thet siwende, om sancte Symon apostole dagh etc:a."}, {"df": "1073", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høre eller see helsom wj Henric Nilesson oc myn husfrw Margith och hennes son Magnus Nilesson æuerdeligha met Gudi. Kennomps wj met thesso woro øpne breffue, at jak Magnus Nilesson oc myn moder Margit for:da haffuom met godhom wilia ower seth ok vplatith, for myns faders siel, j hederligx mantz hand, her Gerlags, domprouast j Abo, allan then ræth, som wj haffuom til Vplinghe, och haffuom giffuidh vp vndher prouastha dømeth j Abo then gardh wj atthom j Vplinge met allom tillaghom, engo vndhan takno, oc lcffuom (ͻ: loff-) thet, att wi eller ware arffua aldre skulum prouastenom j Abo hindra eller quæliæ om then for:da gardh. Och jak Henric Nilesson forenempder kennes j thessa sama breffue, at alt thet, som hær forscriffuath [star], ær alt giort met mynne samtykkio och godhan vilia. Och kennomps wj, ath then for:de Gerlag gaff oss fore wan fatighdom skuldh fiorthæn pund rogh, ix alna kwmist clæde oc fæm huder. Och tha vy thetta giørdhom oc stadfæstom, ware ther nær heterlike men, herrer Jons Laurensson, caniker j Abo, Biørn Pek och Olaff Tordhsson. Thil mere wissa och starkara betygilse hengiom wj, Henric Niclesson och Magnus Niclesson, war jncigle for thetta breff. Scriffuit j Abo aar epter Herrens byrdh mºcccxcviijº, nesthe daghen epter sancti Pauals dagh om winthren."}, {"df": "1074", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witlik si alle den, de dessen breff sien ader horen lesen, dat jk Wybrudde, anders geheten Kortvmme, bekenne in dessem breue, dat my Mertin Abramsson vnde Olof Mattisson hebben gegunt vnde gelent van Jakob Abramsson wegen vir gud, also Steynberch, Lelles, Quiuis vnde Ayzenpe, uppe de gnade vnde gunst Jacob Abramsson, in sulker achte, wenne Jacob Abramsson effte sine erfnamen efte jemant van siner efte van erer wegen desse gud esschet van my efte van mynne erfnamen, so sal jk vnde wil vnde myne erfnamen desse gud antwerden Jacob Abramsson efte sinen erfnamen mit guden willen jn alle der mate, also my Jacob Abramsson desse gud geantwerdet heft sunder enyger leye vortoth vtgenomen alle arge list vnde wedderrede. Jtem so danke jk mit alle myne erfnamen Jacob Abramsson vnde sinen erfnamen vor alle ere vnde gud mit allen dingen, also dat ik eder myne erfnamen Jacob Abramsson efte sine erfnamen nummer sal ader wil schuldigen efte nemmat van myner wegen to ewigen tiden. To merer bewisinge vnde tuchnisse so hebbe jk Wibrudde, anders geheten Kortvmme, gebeden de beschedenen, wolbeloueden manne Jons Hintzekensson vnde Sticholauer dat se erer ingezegel mit mynne ingezegel an dessen breff hebben gehangen. Datum Abow anno Domini m°ccc° nonagesimo octauo, in dominica ante festum beati Georgij martiris."}, {"df": "1075", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom witherligit wara, som thetta breff høra æller see, at jak Stigholwer Rawalson kænnis met thesso mino opno breffue mik haffua giffuit ok wnth met minnæ hustrv godwilia ok samtykkio, j Gudz hedher ok sancti Henrics, domkirkionne j Abo alt mith godz, som jak agher j lithsla Hæpoiokj, met allom tillaghom, badha j watho ok thorro, nær ok fiærre, engho vndhan tagno, ok swa met fææ ok boskap, allom thøm som landboen a mina wegna haffuer aa thy sama godzeno, j smaa ok storom, egno wndantagno, swa met skæl, at mædhan jak liffuer tha skal domkirkian haffua aff thy godzeno hwart aar een mark peninga, æn tha Gud vil mik til siin kalla, tha skal thøn (!) forn:da domkirkia thet sama godz aga til æwerdeliken ægo ok sik anama, nytia ok radha æpter siin eghen wilia, ohindrat, oqualt for minom ærwom, winom ok frendom ok allom androm, hwilke the hælzt kunna wara. Til thess mera vethne ok bewaringh bidher jak ærlika mæn, som ærw Jønis Andresson och Olaff Mathesson, hænghia sin jnciglæ fore thetta breff met minom ængna jnciglæ. Datum et actum anno Dominj mºcccº nonogesimo octauo, dominica trinitatis."}, {"df": "1076", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle them thetta breff høre eller see helsar jach Lucia Jacobs dotter æwinneliga met Gud. Kennis jac met tesse myne opne breffue, at jac fore myne forældre oc myne siæl hauer wnth oc giffuit domkirkione j Abo til æuerdelige æghe myt afflinge godz j Pyhæ i(n) Halko soken, huilkit godz myn broder, her Oleff, mik gaff; oc ær thet myn wilia, att thetta sama godzet skal lighia til erchidegns bordh j Abo. Thy affhender iac mik oc mynom arffuom oc vplater jac thet domkirkione j Abo vtan oterløsning aff mynom arffuom, met aker och æng, skog oc fæmark, nærby och fiærre, met allom tillaghom, som thy godzene aff alder tilhørt haffuer. Tiil mera wisso beder jac beskelige men Stiwgulff Raualsson och Niles Persson aff Helga at hengia thera jncigle fore thetta breff, medhan jac ey sielff jncigle haffuer. Som scriffuit ær j Abo anno Domini mcccxc octauo, jn crastino translacionis sancti Henrici episcopi et martiris."}, {"df": "1077", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1078", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1079", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Almarestäket", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Swen Sture, awapn, oc wy Algut Magnussøn, Nicles Magnussøn, Knwt Odzsøn och Hinrik Twn, riddere, ok Arent Styke, Anders Thomessøn, Otte Zetzow, Sommer, Steen Lalssøn, Thorkil Brandhe, Axel Brandhe, Aruidh Stensøn, Esbørn Baat oc Swen Baat, awapn, kennes thet medh thetta wart opne breff, at thet sua deithinget oc begrepit ær mellen ærligh førstæ konungh Erik och erligh førstynne drotning Margrete oc the thry konungxrike Swerike, Norghe oc Danmark och allæ thom, som i thesse fornempde thry konungxrike bygge oc bo, oc fornempde herres oc frues wener, thienere oc hielpere, wpa then enæ sidho, oc oss fornempde Swen Sture, awapn, Hinrik Twn, riddere, Arent Styke, Otte Zetzow oc Sommar oc alle thom, som nw waræ thienere och hielperæ æræ, wpa then andro sidhæ, efter thy som her nw efter screuet star: (Först förbinder sig Sven Sture jämte anhang att inom fjorton dagar upplåta åt konung Erik och drottning Margreta Faxeholms fäste jämte Helsingland och halfva Medelpad och på slottet vissa partier lifsförnödenheter samt 'en tunna stickade pilar och ett fat järn', och innan nästkommande 20 april Styrsholms fäste med Ångermanland och andra hälften af Medelpad, äfvenledes med spisning och försvarsmedel). Framdeles jak fornempde Swen Sture oc wy alle fornempde ridderæ oc swenæ bindæ oss ok til medh thetta wart opne breff at wilie oc scule fornempde herræ konung Erik eller fru drotning Margretæ eller huem noker theræ ther til tror oc thet befaler medh annen theres opne breff wnder to aff rikesens radh incigle ther fore medh antwarthe wpa theres wegne thet slot oc feste Krytzebergh medh Norrabotnen oc medh al the læn, ther nw til ligge, for innen thre wker efter paskæ, som nw nest komber, frii oc vmbeuoren medh bygningen, som thet nw ær, oc medh spisan oc werghe, oc sua medh lænen at lefue, som wy fornempde herres ok frues thak ther fore hafue wilie oc the oss til tro. Item lofuer jak fornempde Swen Sture oc wy alle fornempde ridderæ oc swene at jak fornempde Swen Sture, awapn, och Hinrik Twn, riddere, oc Arent Styke, Otte Zetzow oc Sommer, awapn, oc alle wora thienere oc hielpere, eho the helst æræ, scule holde oc forwaræ een felich friidh oc wis felichet oc dach medh fornempde herræ konung Eric oc frw drotning Margrete oc thesse try konungxrike, Swerike, Norghe oc Danmarc, oc medh alle thom, som i fornempde thry konungxrike bygge oc bo, oc medh alle fornempde herres oc frues wener, thienere oc hielperæ oc medh ordenen af Prytzen oc medh mesteren oc (= aff) Lifland oc medh alle stæther oc medh the menæ køpmen, bothe til land oc watn, sua at wy eller nokræ aff wora wener, thienere eller hielpere thom eller nokon theræ i enge madæ arghe scule, huerkin medh ordh eller gerninge for innen thre wkor efter paschæ, som nw nest komber, oc at thet sidhen scal stonde i atta wkor forordh wp at sighæ medh wart opne breff efter thisse fornempde thre wkor efter paschæ, som nw nest komber, før æn jak fornempde Swen eller noker aff myne wener, thienere eller hielpere thom eller nokon theræ sidhan arghæ wiliæ. (Häremot hade konung Erik och drottning Margareta tillförsäkrat Sven Sture med anhang en dylik fred på enahanda villkor, hvarförutom honom utlofvats att tre tusen Lübska mark skulle å hans vägnar utbetalas åt tre namngifna af hans medhållare.) Dat. crastino beati Dionysii et sociorum ejus."}, {"df": "1080", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Margareta, Dei gracia Waldemari Danorum regis filia. Vruntlike grud to voren. Wy danke jw, leue her schaffer, vor vele gudes vnde dun jw witlik, dat wy van Godes gnaden Abo in Osterlande in vnse were hebben, God hebbe loff. Item vmme de andere holten slote in Osterlande, da heft her Knut vns wissen vorsettet, dat he se vpantworde sal in vnse were iij weken na paschen negest komende. By der suluen tyd heft ok Swen Stur gewisset vp to antworde dat slot, dat he noch heft in dem Nordenboden, in vnse were. Doch, alse gy suluen wol prouen konen, so is de werlt behende in menghen stucken, vnde oft etlike proueden, dat wy denne nicht alss na weren by der tyd we wet oft de jene wat anders to rade wurden. Nu wete gy wol, dat dar een dach vorramet is vp pinghsten to holden, vnde wy vruchten, dat de tyd to kort wert, dat wy nicht beyde hir sin bet dat de slote vp geantwordet sint, vnde ok beyden komen to pinghsten to dem dage. Hirumme zeghe wy gerne dat gy dat to weten kregen van den ghenen, de de eren to dem dage senden scholen, vnde schreuen vns varlosen wedder eren willen vnde juwen truwen rad wat jw vnde en darume nutte dunket wezen, dat wy id vp dessen jeghen also lange vorhelden, dat wy id mochten wat reyner maken in dessen zee eer wy van hir toghen. Duchte jw vnde en also vorscreuen steit dat man den dach van pinghsten vorlengede vp vnser leuen vrouwen dach in dem herueste, so wolde wy van staden, wen vns een antworde hir aff van jw wedder queme, scriuen to den van Lubek, to den van Prusen vnde to den van Sunde en witlik to dunde worumme vns dyt nutte wezen duchte alse hir vorscreuen steit. (etc.)"}, {"df": "1081", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bonifacius etc:a. Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc:a. Et si quelibet loca sanctorum etc:a. Cupientes igitur, ut ecclesia parrochialis in Hartola (= Hattula) Aboensis diocesis, que circa partes Ruscinorum (!) infidelium sita ac in honorem et sub uocabulo eiusdem sancte crucis et sancte Anne dedicata existit, congruis honoribus frequentetur et ut christifideles ipsi eo libentius causa deuocionis confluant ad eandem, quo ad (= ex) hoc ibidem dono celesticis (!) gracie uberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi omnibus uere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, circumcisionis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis domini nostri Jhesu Christi, penthecostes ac natiuitatis, anunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie et natiuitatis sancti Johannis baptiste et apostolorum Petri et Pauli ac jnuencionis et exaltacionis sancte crucis et sancte Anne predictorum ac dedicacionis eiusdem ecclesie festiuitatibus et celebritate omnium sanctorum necnon per ipsarum natiuitatis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis ac natiuitatis et assumpcionis beate Marie et natiuitatis sancti Johannis baptiste ac apostolorum Petri et Pauli predictorum festiuitatum octauas et per sex dies dictam festiuitatem penthecostes immediate sequentes eandem ecclesiam deuote uisitauerint annuatim, singulis uidelicet festiuitatum et celebritatis duos annos et totidem quadragenas, octauarum uero et sex dierum predictorum diebus, quibus ipsam ecclesiam deuote uisitauerint, ut prefertur, centum dies de iniunctis eis penitencijs misericorditer relaxamus. Volumus autem, quod, si alias uisitantibus dictam ecclesiam uel ad eius reparacionem seu fabricam manus porrigentibus adiutrices aut alias inibi pias elemosinas erogantibus seu alias aliqua alia indulgencia imperpetuum uel at certum tempus nondum elapsum duratura per nos concesssa fuerit, presentibus littere nullius existant roboris uel momenti. Datum Rome apud sanctum Petrum secundo kalendas decembris anno decimo. N. XVI. de Beneuento."}, {"df": "1082", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bonifacius etc:a. Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem etc:a. Splendor paterne etc:a. Cupientes igitur, ut parrochialis [ecclesia] in Nerpis Aboensis diocesis, que in honore et sub uocabulo sancti Olaui martiris et sancte crucis canonice fundata existit, a christifidelibus congruis honoribus frequentetur, et ut fideles ipsi causa deuocionis eo libentius confluant ad eandem, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie uberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi omnibus uere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, circumcisionis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis domini nostri Jhesu Christi, penthecostes ac natiuitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie virginis et natiuitatis sancti Johannis baptiste et apostolorum Petri et Pauli ac sancti Olaui et sancte crucis predictorum ac sancti Andree et sancte Brigide necnon dedicacionis ipsius ecclesie festiuitatibus et celebritate omnium sanctorum ac per ipsarum natiuitatis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis domini ac natiuitatis et assumptionis beate Marie et natiuitatis sancti Johannis baptiste ac apostolorum Petri et Pauli predictorum festiuitatum octauas et per sex dies dictam festiuitatem penthecostes immediate sequentes eandem ecclesiam deuote uisitauerint annuatim, singulis uidelicet festiuitatum et celebritatis tres annos et totidem quadragenas, octauarum uero et sex dierum predictorum diebus, quibus ecclesiam ipsam deuote uisitauerint, ut prefertur, centum dies de iniunctis eis penitencijs misericorditer relaxamus. Volumus autem, quod, si alias uisitantibus dictam ecclesiam aut ad eius conseruacionem seu fabricam manus porrigentibus adiutrices seu alias inibi pias elemosinas erogantibus aut alias aliqua alia indulgencia imperpetuum uel ad certum tempus nondum elapsum duratura per nos concessa fuerit, presentes littere nullius existant roboris uel momenti. Datum Rome apud sanctum Petrum secundo idus decembris anno decimo. N. XX. de Beneuento."}, {"df": "1083", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bonifacius etc:a. Vniuersis christifidelibus presentes [litteras] inspecturis salutem etc:a. Quamquam propheta docente Dominum in sanctis eius laudari deceat, in illo tamen precipue, uidelicet beato Michaeli archangelo, Deum collaudari et benedici, fundatasque in honore ipsius ecclesias a christifidelibus deuocius venerari conuenit, qui de hoste maligno triumphans milicie celestis exercitus et super omnes animas suscipiendas pre ceteris angelis principatum diuina prouidencia noscitur obtinere. Cupientes igitur, ut ecclesia parrochialis Perna Aboensis diocesis, que in honore et sub uocabulo sancti Erici et eiusdem sancti Miahaelis canonice fundata existit, congruis honoribus frequentetur et ut christifideles eo libencius causa deuocionis confluant ad eandem, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie uberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi omnibus uere penitentibus et confessis, qui in resurrectionis et sancti Laurencij ac sancti Erici et sancti Michaelis predictorum necnon dedicacionis ipsius ecclesie festiuitatibus eandem ecclesiam deuote uisitauerint annuatim, singulis uidelicet dictarum festiuitatum diebus tres annos et totidem quadragenas de iniunctis eis penitencijs misericorditer relaxamus. Volumus autem, quod, si alias uisitantibus dictam eeclesiam uel ad eius reparacionem seu fabricam manus porrigentibus adiutrices seu alias inibi pias elemosinas erogantibus aut alias aliqua alia indulgencia imperpetuum uel ad certum tempus nondum elapsum per nos concessa fuerit, presentes littere nullius existant roboris uel momenti. Datum Rome apud sanctum Petrum quartodecimo kalendas januarij anno decimo. N. XVIII. de Beneuento."}, {"df": "1084", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1085", "dating_start_year": "1398", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1086", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jak Abram Brodherson, riddare, høwitzman pa Abo, helsar idher alla, som i Masko sokn ok j Pyke byggiæ ok boo, thet som konungxdomen therwti thil hører, kærlika met Gud. Witha skulin j, at myn hær konungh Erik ok myn frw drøtningh Margreta haffua wnt ok lænt ærlikom fadher byscop Byorn Masko sokn ok Pyke met allan konungelik ræth; for thj bidher iach idher ok byudher, ath i waren honom høroghe ok lydoghe, at ingen hær efther skule swara om skat eller andra stykke vden myn hær biskop Byorn ok hans æmbotzmeen, thøm han ther til sæther. Ther mædher befeller (!) iak idher Gud. Scriptum Abo anno Dominj mºccccº * nono, sabbato proximo post epyphaniam Dominj, meo sub sigillo, etc:a."}, {"df": "1087", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1088", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thætha breff høra ællær see helsom wi Jønis domare ok Sthaffan domare ødmywkelika met warom Herra. Kunnokth giørom wi met thesso opnæ breffwe at wi haffwm wplathith ok wpanthwardath warth rættha fædherna ij Præsthakulla, wi ok wara arffua, Sona Jønissason ok hans arffwom met allom tillæghom ner ok fiærre, vthan gardh ok innan, ij watho ok j torro, engo vndan takno, for ghodha sempia, hwilkith goz wi afhændhom os ok warom arffwom ok egnar thet fornempdom Sona Jønisson ok hans arfwom vthan aterkalla her epter oc vthan allo neseghn; til hwilko bætræ visso ok mera vitnis børdh skøthom wi badhe brødher, Jønis domare ok Staffan domare, met tholff godhom mannom, som ær Jaop Dyækn, Swen Øyarson, Hakon Høgh, Sthiørbiorn, Pædher Ghansse, Gudmundher j Kægro, Henrik j Gunnaby, Gørdher Gafuel, Pæder Ribber, Pæder Vihofdhom, Niclis Bondaarfue, Jønis j Melsaraby, Mædhan wi ey siælfue jncigle haffwom, tha bedhioms wi ghoda manna jncigle for thætha breff, som ærw Koorth Bizsare, Nisse Pædhersson, hwilkit breff scrifuit ær aret epther Gudz børdh tusande try hundradha niotighi wppa niandhe arit om Philippi et Jacobj j Thenala sokn j Nylandhe."}, {"df": "1089", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "1399. – – – Na der tit.* begunden sik sware orloghe tusschen vrowen Margreten, coningynnen van Dennemarken, van Sweden unde Norwegen, up ene halve, unde den Russen up de anderen halve, wante de Russen hadden der vrowen groet ungelik bewiset, in dem dat se weren in Norwegen siden, dar men raf venk, unde hadden al den raf unde andere vissche upghenomen, den men scolde ghevoret hebben to allen zeesteden. In dem orloge vorwarff desulve coningynne groten vromen, dat de undudeschen, alse de Lappen unde de Vynnen unde vele ander wilde lude, makede se underdanich erer walt. In dem orloge hadden de van Revele so groten vruchten, dat se in erer stad murden to dree dore."}, {"df": "1090", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Ericus, Dei gracia regnorum Swecie, Dacie, Noruegie, slauorum gothorumque rex ac dux Pomeranie, vniuersis et singulis, ad quos presentes peruenerint, salutem et perpetuam in Domino caritatem. Quum ea, que pro augmentacione cultus diuini, et presertim pro sustentacione illorum, qui continue ante Dominum diuinis oracionibus assistunt, per progenitores nostros racionabiliter et prouide gesta sunt, jn quantum Deo auctore possumus eorundem progenitorum nostrorum vestigiis inherere volentes, nos pietatis oculis respicere condecet et fauoribus prosequi generosis. Quapropter habito¹ maturo consilio et consensv carissime matris nostre, domine Margarete, Dei gracia Valdemari, danorum regis, filie, ac dilectorum consiliariorum nostrorum, tam prelatorum quam nobilium regni nostri Swecie, donacionem seu concessionem juris patronatus ecclesie Borgha cum duabus capellis sibi annexis, dyocesis Aboensis, et alterius iuris cuiuscunque iuri regio in predicta ecclesia competentis,² per illustrissimum progenitorem nostrum³ regem Magnum, felicis recordacionis, monasterio ac conuentui Pades, Reualiensis dyocesis, factam, prout in ipsius litteris inde confectis plenius continetur, firmam, ratam et gratam habentes, ipsam auctoritate regali inuiolabiliter confirmamus futuris temporibus duraturam. Jn cuius euidenciam firmiorem sigillum nostrum vna cum sigillo carissime matris nostre predicte presentibus est appensum. Datum Nycopie anno Dominj mcccxcixº,⁴ die beate Marie Magdalene. (Under brefvet är med annan hand anmärkt:)⁵ Notandum, quod ecclesia Borgha cum capellis ante tempora Magni regis non erat regalis, sed beatus Hemmingus, episcopus Aboensis, ad supplicacionem regis predicti fecit ipsam regalem. Quo facto statim rex donauit ius patronatus, ymmo totum ius presentandi et prouidendi, conuentualibus Padensibus in Liuonia. Et in locum illius iuris patronatus constituit idem rex Magnus duos canonicatus in ecclesia Aboensi, scilicet in Tæsia et parrochie Perno. Sed successu temporis, regnante Alberto rege, quidam dominus Nicolaus Twreson, postea decapitatus in Abo, illas colonias de Tæsia reuocauit et sub tributo redegit consueto; et ille canonie cum suo nomine perierunt, et per consequens totum ius de parrochia Borgha in regem, vt premittitur, translatum ad episcopum Aboensem rediit, licet ex superabundancia dominus Magnus, olim episcopus Aboensis, ipsum ius patronatus a Padensibus redemit pro centum nobulis."}, {"df": "1091", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköbing", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1092", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom witerlikit wara, swa æptekomande som nw liwande, at jac Paual Karpa[la]ynen¹ kænnes wppenbara met thesso mino opne breffue mik haffua sælt oc met godan wilia wnth oc wplatit met rætto køpe domkirkionne j Abo alt mith godz, som ær gamalt frælse, ther jak ægher j Pyhæ j Halko sokn, met aker oc ængh, hiordgangh oc fiskewatn oc allom androm tillaagom, nær [oc] fiærræ, engo² wndan tagno, fore xxx marker redha peninga æpter swenskt mynt. For thy affhændher jak sama godz mik oc minom arffuom oc hemhullar³ jac thet oc⁴ tilængnar the forn:de domkirkio oc henne formyndarom til æwerdelica ægo. Thil mera wisso oc bewarningh thessens køøps oc witnisbyrd bedes jac hedherliga manna jncigle hængias⁵ fore thetta breff met mino ængno, som ær Olaff Mattesons oc Clemetz j Halko. Datum Abo anno Domini mcd, jn octaua pasce."}, {"df": "1093", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm thetta opna breff høra æller see skal thet¹ witerlighit wara, swa nærwarende som æpterkomande,² at jac Clemit j Halko kænnis wppenbarlica met thesso mino nærwarande³ øpna breffue mik haffua pantset domkirkionne j Abo alt thet godz jac fik aff Peder Green j Kyala by j Halko sokn, met akir oc engh, skog ok skiwl⁴ oc allom tillagom, nær by æller fiærræn, engo vndan tagno, met sædh oc lamdbo (!), som thet staar, fore fæmptigi⁵ marc reda peninga j swenskt mynth, søm nw gaar peninga j Abo, swa met skæl, at thøn forn:da domkirkian skal haffua oc nythia thet forn:da godz æpter sin æghen vilia oqualt oc ohindrat fore mik oc minom arffuom oc allom handrom,⁶ hiwlke (!) the hælst kunno wara, til thes at jac æller mina arffua haffuom giwit oc fullelica betalat domkirkionne the forn:de l marcher æpter hænnæ formyndara vilia. Thil thes mera wisso oc witnisbyrdh bedes jac ærligx mans jncigle met mino hængiande fore thetta breff, som ær Jakob Pederssons. Datum Abo anno Dominj mcd, ipso die apostolorum Philippi et Jacobi."}, {"df": "1094", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1095", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1096", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle, de dessen bref sen eder horen lesen, grote ik Thord Bonde Rorikesson, ridder, vrentliken mit Gode und bekenne openbare in dessen jegenwerdigen breve, dat ik betalet hebbe Hans Parenke druttein mark Rigisch reider penninge van Herman Halverstades wegen; dat is wol witlik bederven luden hir to Abo, dat he se alreide upgeboret heft. To tuge desser vorschrevenen stucke so hebbe ik min ingesegel to rugge gedrucket uppe dessen bref, de gegeven is to Abo na Godes bort dusent jar in deme verhundersten jar, uppe s. Peter und Pawels avent."}, {"df": "1097", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1098", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ekholmen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1099", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsar jak Pætar Aleninghe, radman j Stokholm, och myn kære hustrv, Cristen Peders dotter, æuerdelica met Gudj. Thet skal allom viterligit wara, swa them epterkomandom som them nw æra, at wj badin met beradhno modhe oc godho samtykkio [ok] radhe aff thy som Gud oss lænth haffuer, tha haffuum wij giffuit, Gudj tiill heders, jomfrv sancte Marie ok allom helgom tiill loff och æro och allom crisnom siælom tiill roo ok nadhe, fore beggiæs ware forældra ok for waara och waara epterkomandhe siæla røkt och gangn skuldh, vndher the prebendonne, som andelig fader oc werdogh biscop Biørn, biscop aff Finlandom, met sins capituli radhe ffunderat och stadhfest haffuer, vnder sancti Henricx ok sancti Erikx koor j Abo domkirkio, j alle fulkomlike motto, allaledis som hær æpther sigx. Fförst aldra giffuom wj oc vnnom vnder ffor:de sancte Henrikx ok sancte Erikx koor j Abo domkirkio j Alandha siæx stengher jordh j enom by, som heter Holtha, j Sundha sokn; fframdelis j thennne samma sokn j Langhø, ok (ͻ: som) ligger wider Vatna skipthet, tw delen aff ønen; jtem j Finlande j øø hether Warthasaar, tw dela aff ønen; jtem nær ønen, som hether Wartesaar, liggher j næs, som hether Dyærwenæs; jtem dwert ouer sundadh aff Wartasaar liggher eth torp, jach ghisse (ͻ: giffuer) tridinghen aff thet thorpet som jak agher; jtem j andra sokn, som heter Theuasale, j enom by, som [hether] Gunnars by; j them bynom haffuer jak en landboo, som almoghanom ther wæl witerligt ær. Jtem giffuom wj ok vnnom sancte Henrikx ok Ericx koor j Abo domkirkio ena ghatebodh, som ligger j Stokholme sudher Korntorgh j ordhnom twers ouer Arande Flaminghes. Thenne for:de jordh giffuom wj for:da prebendenne j Abo domkirkio, met allom thes tiillaghum, nær by ok fiærre, j engho, watho eller torro, vndhan taghno. Fframdeles skall for:da domkirkio j Abo lata segiæ aff for:de prebendenne j sancti Henrikx et sancti Erikx koor j wikona twa messor, ena for allom crisnom siælom, och the andra aff sancte Erik, swa længhe domkirkian staar, vtan alla forsyman. Tessa gifft, hwaria thera vm sik vidher namp[n], stadfestom them Gudj ok sancte Henrikx ok sancte Erikx met thesso ware vpne breffue, swa som hær forscriffuat staar, oc affhendhom thet os, waarom arffuom ok epterkomandhom met allan ræth och tiilegh[n]om thet vndher the forscripne sancte Henrikx ok sancte Erikx prebendenne, allaledis som hær forscriffuat staar, tiill eno æwerdeligho ægho. Kan thet ok swa hendha, som Gudh forbiudhe, taa ware thet æpter Gudz wiliæ, at war herre konunghen met sins rikesins radhe vildhe thet ey stadiæ kirkiom eller klærkom nokro rentho haffua j Stokholme, vtan swa som stadzins retther wthuisær, tha skall thenne for:de gatubodhen sancte Henrikx ok sancte Erikx prebende j Abo domkirkio wara retthæ oc fulle panth tiil thes dagh at then gathabodhen wardhæ saldh oc landz godz wardha ther meth køpt, ath prebendenne rentha ther jnnan ey minskas. Tiill thes breffs mera och høgre vithnisbyrdh och skæl alla thessa scriffna tingha, tha sæthiom wj [Peter] Aleninge och hustrv Cristin Peders dotter waara jncigle witerliga at hengia for thetta breff. Scriptum och datum Stokholmis anno Domini mcd, dominica ante diem natiuitatis beate virginis gloriose."}, {"df": "1100", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1101", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witerligit wara, ath jach Olaff Olaffson [kennis] wpbenbarlica met thesso breffue mich haffua wpburit aff hederlighom manne her Jonis Anundzson, canich j Abo, hundradhe marc peninga epter swenskt taall, ffor huilka peninga panthsather jach honum, for:de her Jonis, j halff booll jordh och tree marker skatthe j Syldhødeby j Saltwik sokn, met aker och ængh ok met allom tillaghom, nær by ok fiærre, engo wndhan taghno, swa meth skæll, ath for:de her Jønis skall thet for:da mith gotz haffua til thes nøthiæ ok bruka epter sin wilia ohindrat ok oqwalt for mik ok mynom arffuom ok for allom androm, huilke the heltz ære, friit ok frælsth, til tess ath jach eller myna arffua haffuom giffuit och fullelica aaterbitaladh the for:de c marc her Jønis eller hans arffuom epter thera wiliæ och aathnøgian. Kan ok swa wara, ath for:de her Jonis bætrer thet for:de gotz met hws eller bygningh, tha æghom jach ok mina arffua ther licha fore gøra her Jønis eller hans arffuom før æn wi thet gotzit skulom anama eller atertagha aff hans wærio. Tiil mere wisso bedis jach hederlighæ manna jncigle hengias fore thetta breff met mino eghna jncigle, som are Sigurd Sigwrdzsons ok Sigwrd Magnussons. Datum anno Domini mcd, jn vigilia beati Mathej apostoli et ewangelisthe, etc:a."}, {"df": "1102", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witerligit wara, swa epterkomandom som nw liffuandom ære, at jak Olaff Olaffson kennis met thesse myna opno nærwarande breffue mik haffua wpburit aff domkirkiona j Abo x marc peninga och c j swenskom orthogom och xc marc j Ræffwesko mynthæ epter swensca taall, som thet nw gor, for huilka peninga panthsæther jach the for:da domkirkio i Abo eth booll jordh och fem mark skattæ aff myno faderne j Sildodhe by j Saltwik sokn, met aker och ængh, fææ markom ok fiskiewatnom, ok allom androm tillaghum, nær by och fiærre, engo wndhan taghno, swa met skæll, ath then for:de kirkia skall thet for:de mith gotz haffua, agha och niwtha epter syn wilia ohindrat och oqwalt for mik och minom arffuom och fore allom androm, huilke heltz ære, friit ok frælsth, til thes ath jach eller myna arffua haffuom giffuit och fullelica betaladh domkirkionne j Abo the for:de ijᶜ marc peninga j tolke mynthe som førre sakt ær, epter som henne forman athnøgher. Tiil mere wisso bedis jach hederlige manna jncigle hengias for thetta breff met myno eghna, som ære Sigfridh Sigurdzsons ok Sigwred Magnussons. Anno Domini mcd, die beati Mathei apostoli et ewangeliste, etc:a."}, {"df": "1103", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1104", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCD – – – Item in die sancti Andreæ apostoli (30 november) sedata fuit quædam discordia inter fratres et sorores in Vazsten. per eandem reginam [Margaretam], præsentibus domino Henrico archiepiscopo Upsalensi, Kanuto episcopo Linchopensi, Thordone episcopo Strængenensi, Nicolao episcopo Arosiensi, Hemmingo episcopo Vexionensi, Berone episcopo Aboensi et duobus militibus, videlicet domino Carolo de Thoptom et domino Stenone Benedicti."}, {"df": "1105", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "1445", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vrutlike grote und wes ik gudes vormach umme juwer erborcheit willen to donde. So schal ju witlich sin, leven heren borgermeisters und ratlude, dat dar to juwer erborcheit komet ene vrouwe und wil erve hebben na erer doden suster, dat gi wol wolden don, umme Godes willen und umme mines heren des koninges willen und umme miner armen bede willen, und helpen er dar se recht to heft. Doet hir bi den unsen also gi wolden, dat ik solde don bi den juwen, anders nicht. Dan blifet dem allmechtigen Gode bevolen to ewigen tiden und bedet over mi also over juwen vrunt. Gescr. des dinshedages vor unses Heren himmelvart, oppe Raseborch, besegelt under Jeppe Vrydages ingesegel sint dem male dat min ingesegel nicht to hus en is. In Christo valete. Nyglis Stygoluesson husvoget op Raseborgh."}, {"df": "1106", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Archiep. Upsalensis in regno Suecie et prouincia eius florenorum M. Arosiensis in regno Suecia et prouincia Vpsellensi (!) CCL. Scarensis in Suecia et prouincia Vpsalensi CCCCLXX. Strengenensis in Suecia et prouincia Vpsalensi CCLXVI et t[rientis] II. Lincopensis in Suecia et prouincia Vpsalensi DCLX. Uesionensis in Suecia et prouincia Vpsalensi L. Aboensis in regno Suecie et prouincia Vpsalensi CC. Archiepiscopus Vpsalensis hos habet suffraganeos, uidelicet Arosiensem uel Aloensem – Scarensem – Strawinensem uel Strenginensem seu Strengianensem, alias Strengiensem, – Lingacopensem, alias Lincopensem – Aboensem, Aurianensem – Wexionensem, alias Wessionensem seu Wesionensem – Asloensem – Skaniensem, alias Secaniensem seu Strawiensem."}, {"df": "1107", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Lapis Nicolai Andree presbiteris (!) Aboensis et matris (?) eius sepulte (?)."}, {"df": "1108", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Muut", "transcript": "Thenne effer:ne råår äre emellan Carelen, Norbotten, Tawastiland och Någordz landh forst af ålder: 1. Kätlingen eller Retusari 2. Cijsternisu 3. Caijansu 4. Paijwakyrwij Solsten 5. Winkijrwi 6. K(t):nen sarij 7. Hetajoki 8. Hetajerfwij 9. Hetataijpale 10. Ruskenworij 11. Kaukawortij 12. Putkijlax pophia 13. Pihlanemij 14. Hijnanemij 15. Canmentaijpale"}, {"df": "1109", "dating_start_year": "1155", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Postremo vero ædificata ecclesia, ordinato regno, ad inimicos fidei et hostes populi sui manum convertens, coadunato exercitu et assumpto secum ex ecclesia Upsalensi beato Henrico episcopo, versus Finnones expeditionem dirigit, ipsosque fide Christi prius oblata ac pace exhibita renitentes et rebelles in ultionem sanguinis Christiani manu valida aggreditur ac bello devictos victor prostravit. Cumque tanta potitus victoria in orationem se prostrasset atque cum lacrimis, ut semper piissimi cordis erat, oraret ad Deum, interrogatus a quodam suorum familiarium, cur fleret, cum de victoria hostium Christi pocius esset gaudendum, sic dicitur respondisse: gaudeo quidem et Dominum glorifico pro data nobis victoria, sed vehementer doleo, quod tot eorum animæ hodie perierunt, qui, si sacramenta fidei recipissent, ad salutem fuissent perpetuam reseruati. Imitatus in hoc amicum illum Dei et virorum mansuetissimum, qui zelo accensus, prostratis ydolatris Domini, vindicavit injurias et compassione affectus pro peccato ejusdem populi Dominum deprecabatur. Convocato igitur, qui remansit, populo terræ, pace data, prædicata Christi fide, baptizatis plurimis, fundatis ecclesiis, positoque ibidem, quem supradiximus, beato Henrico episcopo, qui postmodum illic martyrio coronatus est, institutisque ibi sacerdotibus ac ceteris, quæ ad religionem Christiani cultus pertinent, ordinatis, ad Sueciam cum gloriosa victoria remeavit."}, {"df": "1110", "dating_start_year": "1155", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Lectio prima. Regnante illustrissimo rege sancto Erico in Suecia venerabilis pontifex beatus Henricus, in Anglia oriundus, conspicuus vite sanctitate et morum honestate preclarus, Vpsalensem regebat ecclesiam. Quibus quasi duobus magnis luminaribus populus terre illius ad veri Dei noticiam et cultum magis magisque illustrabatur iugiter ac informabatur. Sanctus autem rex insignem pontificem, vita, moribus et ecclesiastice dignitatis culmine prepollentem, intimi amoris complectebatur affectu et sue specialis familiaritatis gracia plurimum honorabat. Felix patria quam diuina maiestas concessit talium ac tantorum eodem tempore moderamine gubernari. Non erat tunc formidini, vt regnum in se diuisum desolaretur, dum ad gloriam Dei et iustum tranquillumque regimen subditorum capita populorum tam concorditer conuenerunt. Lectio secunda. Edificabatur illo in tempore ecclesia crescens in timore Dei, rectificabantur leges, quas antiquitas uel minus recte condiderat uel obliquauerat peruersitas malignorum. Studebatur paci et iusticie subditorum, lupi rapaces dentes venenatos in insontes acuere non audebant, cum rex sedens in solio intuito suo omne malum dissiparet et bonus pastor viriliter vigilaret super custodiam gregis sui. Cum vero plebs Finlandie, tunc ceca et crudelis gentilitas, habitantibus in Suecia grauia dampna frequenter inferret, sanctus rex Ericus assumpto secum ab ecclesia Vpsalensi beato Henrico, collectoque exercitu, contra nominis christiani et populi sui inimicos expedicionem dirigit. Quibus potenter fidei Christi et suo subiugatis dominio batizatis plurimis et fundatis in partibus illis ecclesiis, ad Sueciam cum gloriosa victoria remeauit. Lectio tertia. Beatus igitur Henricus, vinee Domini cultorem et custodem se diuinitus constitutum considerans, ad irrigandum imbre celestis doctrine nouellas neophitorum plantulas et ad corroborandum Dei cultum, in partibus illis audacter remansit, non metuens se quibuslibet adversis exponere, ut posset gloriam Dei dilatare. O quantus fidei feruor, quantus ardor diuini amoris altare aureum cordis deuotissimi pontificis accenderat, qui postpositis opulentiis rerum et amicorum solaciis et Vpsalensis presulatus sede sublimi, pro pauperum et paucarum ovium salvacione multis se mortis periculis exponebat. Illius imitacione pastoris, qui relictis nonaginta nouem ouibus in deserto vnicam errantem requisiuit, et inuentam ad ouile propriis impositam humeris reportauit. Lectio quarta. Cum vero edificacioni et confirmacioni Finlandensis ecclesie prudenter et fideliter insudaret, accidit ut homicidam quendam ob ipsius facinoris immanitatem ecclesiastica disciplina vellet corrigere, ne facilitas nimia venie incentivum delinquendi preberet. Quod salutis remedium infelix vir ille sanguinum contempsit et in sue vertit dampnacionis augmentum, odio habuens se salubriter arguentem. In ministrum itaque iusticie et in sue salutis zelatorem funestus insiluit ipsumque crudeliter trucidauit. Sic sacerdos Domini, acceptabilis hostia, diuinis oblata conspectibus, occumbens pro iusticia templum superne Ierusalem cum gloriosi palma triumphi feliciter introiuit. Lectio quinta. Postmodum scelestus ille occisor tollens de capite sancti pontificis buretum, quod gestare consueuerat, imposuit suo capiti. Et regressus domum de commisso flagicio se iactans quod vrsum prostrasset, per hoc significans occisionem sancti viri, letabatur cum male fecisset et exultabat in rebus pessimis. Dum autem buretum, quod in suo posuerat capite, amouere temptaret, cutis et caro bureto coheserunt et illa insimul a testa capitis amouebat. Congrua perfecto divine ulcionis vindicta, vt tali pena miserabiliter torqueretur, qui non est veritus Christum domini truculenter impetere et occisum spoliare. Lectio sexta. Digitus martyris gloriosi in hyeme abscissus in vere, cum vbique glacies tota liquefacta et resoluta esset, coruo super ipso crocitante cum annulo ipsius est inuentus in quadam particula glaciei. In villa Kaisalum pater et mater, cum filium mortuum pararent ad inuoluendum, inuocabant patrocinium beati Henrici, cumque sancto pro eo votum fecissent, qui iacebat mortuus mox reuixit. Filia Antonis de Wemo, Lucia nomine, cum defuncta a parentibus deplangeretur, ad inuocacionem beati Henrici subito restituta est vite pariter et saluti. Mulier quedam de Sastamalum, per triennium graui languore detenta, sanctum Henricum inuocauit, votum fecit et sanitati restituta plene conualuit sine mora. Lectio septima. Frater quidam ordinis minorum, sacerdos et predicator officio, Erlendus nomine, per sex annos passus dolorem capitis vehementem. Qui in vigilia beati Henrici votum fecit, quod si ab illa passione per ipsius auxilium liberaretur, ante corpus sancti in signum sibi gracie facte caput de cera factum suspenderet, et martyrem deinceps in reuerencia ampliore semper haberet, a longo languore fuit protinus liberatus. Quedam mulier in Kyro grauem cecitatem passa est per annum. Vouens peregrinacionem et inuocans sanctum Henricum visum recepit. Quidam in Kyro, habens vnum pedem contractum grauiter, vouit peditando visitare reliqvias beati Henrici, si meritis eius curacionis beneficium obtineret, quem martyr insignis ab illa contractione miserabili misericorditer mox sanauit. Lectio octaua. Cum filia primogenita Ingonis, seruitoris cuiusdam ecclesie, letali infirmitate laboraret ad mortem, pater dolens diuersis sanctis pro curacione filie votum fecit, nec affuit remedium. Et cum filiam quasi mortuam ad terram posuisset, ei prefatigacione et merore velut obdormienti quedam persona spectabilis in visione dixit: quare non inuocas sanctum Henricum? Cui vigilanti eciam quedam mulier provecte etatis que assistebat dixit: Fac votum sancto Henrico, ipse enim vult habere votum tuum. Vouit ille quod filia sua annis singulis semper vigilia martyris ieiunaret at corpus sancti cum oblacionibus visitaret, et ipse et mater puelle vsque ad annos discrecionis ipsius puelle pro ea votum complerent. Quo facto surrexit puella sanitati plene restituta. Lectio nona. Quidam homines de Kumo in captura focarum in medio maris existentes, quassati nimia tempestate, personarum perdicionem et amissionem rerum timentes, sanctum Henricum inuocauerunt, et continuo tranquillitas facta est in mari, et ipsi mortis periculum evaserunt. Gudhmundus, famulus domini Aboensis, cum venisset in Vestgothiam ad sacerdotem in Sandeem, et in sero post cenam bibisset memoriam sancti Henrici, sacerdos hoc audiens derisit et dixit: Si ille sanctus est, irascatur mihi, si potest. Seqventi vero nocte iacens in lectulo nimio cepit cruciare timore corporis et dolore. Et intelligens derisionis aduenisse, quam optauerat, iram, predictum Gudmundum vocauit et de facta derisione penituit. Sanctum Henricum ad sui curacionem inuocauit, votum fecit, quod vigilia eius ieiunaret omnibus diebus vite sue, et continuo fuit sancti Henrici auxilio liberatus. His et aliis quam plurimis signis et prodigiis mirificauit Dominus sanctum suum, et venerabilem ac colendum exhibuit vniuersis."}, {"df": "1111", "dating_start_year": "1190", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, islanti", "indexterm": "", "transcript": "a) MCXC. Daner vunnv Vindland. b) 1190. Expeditio facta in Finlandia et victa est a Danis. c) Dani vastant et populantur Finlandiam 1190. d) MCXC. Dani Finlandiam acqvisierunt. MCXCI (i marginalen: 1192) Expeditio facta est in Finlandiam per regem Kanutum, et vicit. e) 1191. Expeditio facta in Finlandiam, vicerunt Dani. f) 1191. Expedicio ad Finlandiam. g) Anno Domini MCXCI expeditio facta est in Flandria (!), qvam vicerunt Dani. h) MCXCI. Expeditio ad Finland, et est victa a Danis. i) MCXCI. Expeditio facta ad Finlandiam, que victa est a Danis manu forti. k) MCXCI. Expeditio ad Finland, qvæ devicta est a Danis (af senare hand tillagdt:) per Kanutum regem. l) Anno Domini MCXCI. Expeditio mittitur in Finland. m) MCXC primo. Kanutus duxit expeditionem in Fynland. n) Anno Domini MCXCII. Expeditio facta est in Finlandiam, qvam Dani vicerunt. o) MCXCII. Bellum in Finlandos, et Dani hostica occupant."}, {"df": "1112", "dating_start_year": "1210", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) Waldemarus secundus … anno suo octavo (1210) misit exercitum in Pruciam & Fynland et subjugavit sibi terras illas. b) Waldemarus secundus … anno suo VIII, sc. an. Domini 1210 misit exercitum in Pruciam et Finland et subjugavit sibi terras illas. c) Eodem anno (1210) Waldemarus fecit expeditionem in Prusciam et Samland et Finland et subjugavit sibi terras illas."}, {"df": "1113", "dating_start_year": "1232", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rieti", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1114", "dating_start_year": "1232", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rieti", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius etc. episcopo Semigalliensi, apostolice sedis legato. Cum ecclesia in partibus Livonie, Vinlandie, Estonie, Semigallie, Curlandie ac ceteris neophitorum provinciis et insulis circumpositis, adhuc parvula sit et ubera non habeat, ne, quod absit, filiis eius per baptismi gratiam regeneratis in Christo lac doctrine defuerit vel eos subtracto nutrimento deficere vel venenato erroris poculo inebriare contingat, curam episcopatuum Revalie, Wironie ac aliorum de Livonia, Vinlandia et Estonia, dum vacant vel eorum episcopi sunt absentes, tibi personaliter usque ad beneplacitum nostrum duximus in spiritualibus fiducialiter committendam. Quocirca fraternitatem tuam monemus attente per apostolica tibi scripta mandantes, quatinus memor, quod nullum Domino sacrificium est acceptius quam lucrum querere animarum, que Christi sunt, commissos tibi episcopatus ita tractare studeas fideliter et prudenter, quod Samaritanus, qui presto est, quod supererogaveris, compensare, tibi mercedem reddat in retributione iustorum, et nos diligentiam tuam dignis debeamus in Domino laudibus commendare, litteris, si que sunt super hoc a sede apostolica impetrate, penitus revocatis. Datum Reate III nonas februarii pontificatus nostri anno quinto."}, {"df": "1115", "dating_start_year": "1232", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rieti", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius etc. … episcopo Semigalliensi, apostolice sedis legato. Fraternitate tue presentium auctoritate mandamus, quatinus universis Christi fidelibus infra tue legationis terminos constitutis, ne cum paganis terrarum illarum aut Rutenis sive super pace vel treuga tenenda sive aliquo censu taxando tue legationis tempore sine tuo assensu inire presumant, districtius inhibere procures, contradictores in tue legationis finibus constitutos, si opus fuerit, per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Datum Reate III nonas Februarii potificatus nostri anno quinto."}, {"df": "1116", "dating_start_year": "1234", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1117", "dating_start_year": "1244", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Genua", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1118", "dating_start_year": "1240", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Winlandia est patria iuxta montana Norwegie versus orientem sita, super litus Occeani protensa, non multum fertilis nisi in graminibus et siluis. Gens eius est barbara, agrestis et seua, magicis artibus occupata, vnde et nauigantibus per eorum litora vel apud eos propter venti defectum moram contrahentibus ventum venalem offerunt atque vendunt; globum enim de filo faciunt, et diuersos nodos in eo connectentes vsque ad tres nodos uel plures de globo extrahi precipiunt, secundum quod voluerint ventum habere fortiorem, quibus propter incredulitatem illudentes demones aerem concitant et ventum maiorem vel minorem excitant, secundum quod plures nodos de filo extrahunt vel pauciores; et quandocunque in tantum commouent ventum, quod miseri talibus fidem adhibentes iusto iudicio submerguntur."}, {"df": "1119", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth Gereke Skyttes breff at han salde aboten ok conuentit [i] Pades j Ræfflä biscopsdöme met sinne hwstrv radh all sin gotz i Nyland, Kirkensleth, Paya (!) oc Jngia soken, for iij(c) marc. Datum Ræffualie die Nicholai anno Domini mcccxxxv°."}, {"df": "1120", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth Karl Nestkonung breff pa latine at han solde aboten i Padas all sin [godz] j Kyrkeslete, Poyæ ok Jnga sogen. Datum Ræffwalie die Nicholai anno etc. cccxxxqvinto."}, {"df": "1121", "dating_start_year": "1335", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth lathine Gercke Skyttes breff at han gaff Finneby och Skawistade ok the gotz ther til ligge til Pades kloster i Ræfle biscopsdöme. Datum Ræffwalie post sabbato (!) Nicholai anno Domini mcccxxx quinto."}, {"df": "1122", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sigtuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Ad perpetuam rei memoriam. Nos Albertus, Dei gracia Sweorum Gothorumque rex, cupientes sacrosanctam Aboensem ecclesiam merito pre ceteris honorare et cultum diuinum pro posse nostro jbidem ffauorabiliter ampliare, pro honorificentiore statu at sustentacione vicarii, qui nunc est vel qui pro tempore ffuerit, prebende in honorem et laudem sancti Sigfridi episcopi et confessoris infra dictam ecclesiam de nouo fundate bona nostra Loppalæ parrochie Bernå, ad predecessores nostros et nos legittime deuoluta, cum omnibus et singulis eorundem bonorum pertinenciis, videlicet domibus, agris, piscariis, siluis, nemoribus, pascuis, molendinis et molendinorum locis ac aliis vniuersis, in quibuscunque et vbicunque consistant et constiterant ab antiquo, quocunque nomine censeantur, eidem prebende annectimus, donamus et tradimus cum omni tam proprietatis dominio quam possessionis iure perpetuo et irreuocabiliter possidenda, renuntiantes pro nobis et quibuscunque nostris successoribus omni iuri et occasioni predicta bona vel aliquam eorum partem a prefatis ecclesia, prebenda seu ipsius vicario quouismodo vel tempore resumendi, redimendi vel ab eis alienando quomodolibet afferendi, ac dantes et concedentes exnunc eidem vicario et successoribus suis liberam et omnimodam facultatem bona premissa cum omnibus suis pertinenciis predictis intrandi, tenendi, possidendi, committendi, locandi et alias quomodolibet pro reuerendissimi in Christo patris domini episcopi, capituli Aboensis et sue voluntatis arbitrio disponendi, prout sibi et ecclesie predicte viderint expedire. Et vt huiusmodi dictorum bonorum annexio, tradicio et donacio per nos facta eo maiori perpetuo vigeat firmitate, quo solemnius legum observationibus fuerit stabilita, honorabili et circumspecto viro Sunoni Hokonasson, prefecto Wiburgensi, nobis in Christo dilecto, tenore presencium committimus et mandamus, quatenus omnia et singula premissa in loco pretorij terre Finlandie, vbi dicta bona consistere noscuntur, publicet, datis super hoc firmariis sev testibus, dictis vulgariter ffasta, cum scotacione et omnibus aliis et singulis, qui in talibus de iure sev consuetudine requiruntur, ratum et gratum perpetuo habiturus, quicquid per eundem Sunonem Hokonasson nostro nomine quomodo libet actum fuerit in premissis. Prohibemus igitur sub obtentu gracie nostre firmiter et districte, ne quis prefectorum nostrorum eorundem officialium sev quiuis alter, cuiuscunque condicionis, dignitatis et status existat, prefatos ecclesiam, episcopum et capitulum Aboense aut vicarios predictos in possessione et libera disposicione bonorum supradictorum in Loppela vel alicuius pertinentis ad eadem quomodolibet turbet, impediet vel molestet. Datum Sictunie anno Domini m°ccc°lx quinto, feria 3:a proxima post festum beati Bartholomei apostoli, sub secreto."}, {"df": "1123", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth quitte breff mellom her Tord Bonde Rorixson ok Rysserne. Datum Räffle die exultacionis Marie anno etc. lxxprimo."}, {"df": "1124", "dating_start_year": "1379", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Robertus, ciuis Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium constare volo omnibus euidenter, me nobili viro Sunonj Hokonson omnes domos vendidisse in ffundo curie mee tunc edificatos et non ipsum fundum, quoniam quidem ffundum possidet et ab antiquo possederat ecclesia chatedralis. Scriptum Abo anno Domini m°ccc° lxxix, dominica infra octauas beati Laurencii. In huius testimonium sigillum meum presentibus est appensum."}, {"df": "1125", "dating_start_year": "1371", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Janakkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit giöör iag Boo Johanson, lagman i Tawastlandh, med detta mitt öpne brefwe att när iag ting höllt i Mäskälä och Janakala sochn, närwarande hederlig man Hans Olufson, dommare der sammestädes, tå kom för mig å satte tinge Salos boor och kärde till Hätilla [om] ett stycke vtmark och der uthj een hoop engiar, som the them tillforne uthj deeras trångmål wädsatt hade för penningar sextio och halffembte [mark] och ähre innan denne kringgångande råår, som är i Hällanja hara, Harasjån hara, Lautasijlda, Paringeniåensj, Ristenemenojansu, Venesaru, Ristinemj, Tamine(ne)mj, Kaitenkieulo, Safwienhara och till Hållenjåenhara igen, som the hade rålagdt när dhe wadsatte; för hwilke utmark och engiar Hätila boar anammade deras penningar igen här för rätten vthaf förb:de Salos boar, ey heller kunde för:de Salonpä boar längre mista eller umbära denne vtmarken och engier vndan deeras brystjord. Vthaf hwilke penningar förben:de Hättilla boar gåfwo Salonpä boar igen för hielpe skatten nye d(?) 3:/ som de någre åhr samme utmark och engier niutitt och fickat hafwa. Therföre dömbde iag offtabem:de Salos boar theras utmark och engiar vnder gamblen häfd niuta och fritt behålla wijdh hwars mans sex [mark] för min domb. Scriptum Janakala anno Domini mccc[l]xxxi, proxima die ante festum purificationis s:tæ Mariæ virginis."}, {"df": "1126", "dating_start_year": "1386", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "MCCCLXXXVI obiit Boecius Jonsson, dapifer regni Swecie, vir strenuus in armis et multum liberalis, qvi qvasi regnum ac totam Fynlandiam sub manu sua tenebat, qvi circa festum assumtionis Marie obiit et Wastenis sepultus est."}, {"df": "1127", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wi Byørn, medh Gudz nadh biscop(en) ij Abo, gørom thet kunnocth ok viterlikith allom thøm thetta breeff høra eller sea, ath vij stadfestom ok fasth haldha viliom thet køp, som hederlikin herra var forfadher biscop Hannus, Gudh hans siæl hawi, ok capitulum hær ij Abo giordhe medh Martene Habraamsson om eth godz, som ligger ij Saw sokn ok hether Capella, medh allom thæs tillaghom fiærre ok nær, hwlkith godz fornempdhe hederliken herre ok capitulum hafdhe af hænth kirkionne ij Abo ok tilwænth Martene Habraamsson ok hans aruom tiil hæuærdelika ægho. Tiil swa mykla mera wisso ok viderkennilse tha hænghiom wi ok warth capitulum waar incigle fore thetta breeff. Scriptum Abo anno Domini millesimo ccc° nonagesimo."}, {"df": "1128", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thetta ära [råmercken mellan] Rytzeland oc Swerige, som först är Setris aminne oc swa i [en mosa oc swa] i eet sandbergh mit i mosan, swa til Saya [oc swa] til Solsteen oc swa til Jotzinsw oc swa til Rodhohal, oc swa [til] Pekkinso, oc swa til Kangaslampi oc swa til Pornitw oc Put[kinso] oc swa i Aytoierue oc swa Thorsinjerue oc swa i Valkjerue oc [swa] til Jwrekesw oc swa i Purajerue, Putkelax thet är halft [thera] oc halft wart, oc swa til Raykotoy oc swa til Semene nemi oc swa til Somartaypalen oc swa til Ochtansalmi oc swa til [Wec]katepelin, oc i Vodjerue, oc swa i Siwerejerue oc swa til [So]nsansw, oc swa til Lastajoki oc swa til Pachta so oc swa i Norrabutnin."}, {"df": "1129", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc. dilecto filio Frederico Trast, canonico Aboensi, salutem etc. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi, qui in artibus magister es, premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, canonicatum ecclesie Aboensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo eciam prouidemus; prebendam vero, seu quod loco prebende alicui canonicorum Aboensis ecclesie assignari consueuit, necnon dignitatem, personatum seu officium ipsius ecclesie cum cura uel sine cura, dummodo dignitas ipsa maior post pontificalem in eadem ecclesia non existat, et ad eam consueuerit quis per electionem assumi, si que uel si qui aut si qua in eadem ecclesia vacant ad presens, uel cum uacauerint, quas uel quos seu que tu per te uel procuratorem tuum ad hoc legitime constitutum infra vnius mensis spatium, postquam tibi uel eidem procuratori vacatio illarum uel illorum innotuerit, duxeris acceptandas uel acceptandos seu acceptanda, conferendas uel conferendos seu conferenda tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donationi apostolice reseruamus, districtius inhibentes venerabili fratri nostro episcopo et dilectis filijs capitulo Aboensi ac illi uel illis, ad quem uel ad quos in dicta ecclesia prebendarum ac dignitatum uel personatuum seu officiorum collatio, prouisio, presentatio, electio seu queuis alia dispositio communiter uel diuisim pertinet, ne de huiusmodi prebenda ac dignitate, personatu seu officio interim etiam ante acceptationem eandem, nisi postquam eis constiterit, quod tu uel procurator predictus illas uel illos seu illa nolueritis acceptare, disponere quomodo presumant, ac decernentes exnunc irritum et inane, seu secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contigerit attemptari, non obstantibus de certo canonicorum numero et quibusuis alijs statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie contrarijs iuramento, confirmatione apostolica uel quacunque firmitate alia roboratis, aut si aliqui apostolica uel alia quauis auctoritate in eadem ecclesia in canonicos sint recepti uel, ut recipiantur, insistant, seu si super prouisionibus sibi faciendis de canonicatibus et prebendis ac dignitatibus, personatibus uel officijs in dicta ecclesia speciales aut alijs beneficijs ecclesiasticis in illis partibus generales apostolice sedis uel legatorum eius litteras impetrauerint, etiam si per eas ad inhibitionem, reseruationem et decretum uel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus preterquam auctoritate nostra in ecclesia ipsa receptis uel prebendas ac dignitates, personatus seu officia expectantibus in eadem te in assecutione prebende ac dignitatis, personatus seu officij volumus anteferri sed nullum per hoc eis quo ad assecutionem prebendarum ac dignitatum, personatuum seu officiorum aut beneficiorum aliorum preiudicium generari, seu si episcopo et capitulo predictis uel quibusuis alijs communiter uel diuisim ab eadem sit sede indultum, quod ad receptionem uel prouisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint, quodque de canonicatibus et prebendis ac dignitatibus, personatibus uel officiis ipsius ecclesie [aut] alijs beneficijs ecclesiasticis ad eorum collationem, prouisionem, presentationem, electionem seu quamuis aliam dispositionem coniunctim uel separatim spectantibus nulli valeat prouideri per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali uel speciali, cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam uel totaliter non insertam effectus huiusmodi gratie impediri valeat quomodolibet uel differri, et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis, aut si presens non fueris ad prestandum de obseruandis statutis et consuetudinibus ipsius ecclesie solitum iuramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem ydoneum et, cum ad ecclesiam ipsam accesseris, corporaliter illud prestes. Nulli ergo [omnino hominum liceat hanc paginam] nostre collationis, prouisionis, reseruationis, inhibitionis, constitutionis et voluntatis infringere [uel ei ausu temerario contraire]. Si quis autem [hoc attemptare presumserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, se nouerit incursurum]. Datum Rome apud Sanctum Petrum idibus januarii anno duodecimo. Simili modo: Venerabili fratri episcopo Concordiensi et dilectis filijs preposito ac archidiacono ecclesie Aboensis salutem etc. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos dilectus filius Fredericus Trast, canonicus Aboensis, fidedigno etc. Quocirca discretioni uestre per apostolica scripta mandamus, quatenus uos uel duo aut unus vestrum per uos uel alium seu alios prefatum Fredericum uel procuratorem suum eius nomine exnunc auctoritate nostra in eadem ecclesia Aboensi in canonicum et in fratrem recipi facientes, stallo sibi in choro et loco in capitulo ipsius ecclesie cum dicti iuris plenitudine assignatis, prebendam necnon dignitatem, personatum seu officium huiusmodi per nos, ut premittitur, reseruatas, reseruatos uel reseruata, si tempore huiusmodi reseruationis uacabant aut postea uacauerunt, uel cum uacauerint, cum omnibus juribus et pertinentijs suis eidem Frederico post acceptationem predictam auctoritate nostra conferre et assignare curetis, inducentes eum uel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem prebende ac dignitatis et personatus uel officij, iuriumque et pertinentiarum predictorum eadem auctoritate, et defendentes inductum ac facientes ipsum Fredericum uel dictum procuratorem pro eo ad dignitatem, personatum uel officium huiusmodi, ut moris est, admitti sibique de ipsorum canonicatus et prebende ac dignitatis uel personatus seu officij fructibus, redditibus, prouentibus, juribus et obuentionibus uniuersis integre responderi, non obstantibus omnibus supradictis, seu si predictis episcopo et capitulo uel quibusuis alijs communiter uel diuisim a prefata sede indultum existat, quod interdici, suspendi uel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem contradictores auctoritate nostra [appellatione postposita compescendo]. Datum ut supra. Pro Deo N. de Beneuento."}, {"df": "1130", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1131", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1132", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In Godes namen, amen. Ik Jacob Abrahamsson, ridder, wolmechtich mines liues, miner synne vnde miner redelicheyd, weret dat ik vorwunnen worde van dem dode, so sette ik myn testament alze nascreuen steyd. To dem ersten geue ik j mark Lub. to weghen vnde to stegen tobeterende; vortmer den carthuseren to der Arndesboke geue ik c mark Lub. in Godes ere to miner sele salicheyd; vortmer geue ik den predeker broderen to der Borch lx mark Lub., vppe dat ze God vor mi bidden, vnde den mynren broderen to sunte Kathrinen geue ik c mark Lub., sundergen broder Bernd Culen, custose dar sulues, geue ik xx mark Lub.; vortmer den elenden seken to sunte Juriene bi Lubeke geue ik xl mark Lub., vnde den armen seken to deme Hilgen Geste geue ik ok xl mark Lub.; vorbat in dat gasthus achter deme Hilgen Geste geue ik xx mark Lub. vnde geue c mark Lub. notroftigen husarmen vnde bedeleren yppeder straten; vortmer den juncvrowen to sunte Johanse geue ik xx mark Lub.; vortmer geue ik cc mark Lub., dar men mede beraden scal veer bederue juncvrowen, den des behof is, vnde geue Bertold Gronowen, mineme knechte, lx mark Lub., men minen anderen knechten vnde megheden geue ik lx mark Lub. tosamende. Ik beghere vnde bidde, dat men alle desse vorscreuen mines testaentes gefte entrichte vnde vtvordere van dem gelde, dat her Henningh van Rentelen heft in siner høde van miner wegen, vnde bin ik wat sculdich, dat ik vppe de tyd borgede, do ik van Lubeke segelde, dat nicht betalt worde vor mineme dode, des ik nicht ne hope, dat scal men ok entrichten van dem gelde, dat ik bi deme vorben. her Hennynghe stande hebbe. Vortmer tekene ik Helenen, minem wiue, to ereme liue l mark geldes jarliker rente in deme rade to Lubeke, vnde na ereme dode geue ik de l mark geldes vnde hebbe geuen Rangnilden vnde Helenen, minen dochteren; vortmer geue ik den suluen minen twen dochteren ij(c) mark geldes in deme rade to Lubeke in desser wise, alze wat de raet hebben scal to scote yewelikes jares van desser vorscreuen rente myneme wiue tekent vnde minen dochteren geuen, dat men dat scal vntrichten van den ij(c) marken geldes, de ik minen dochteren geuen hebbe; vortmer geue ik Jacobe, mineme sone, c mark geldes in deme rade to Hamborch ok geue ik eme xlviij mark geldes jarliker rente bi deme bisscope van Lubeke in alsodaner wise, dat mine vormundere de ersten søs jare na mineme dode scolen keren vnde geuen de xlviij mark geldes to hulpe søs arme bederue juncvrowen mede toberadende, jewelikes jares ene, vnde wan de søs jaer vmmekomen sin, so scolen de suluen xlviij mark geldes wedder vallen vp mynem sone Jacob; weret ok sake dat de bisscop desse xlviij mark geldes weddercofte, dat in sinen willekore licht, so beghere ik vnde bidde mine vormundere, dat ze den summen geldes, de von den vakenomeden xlviii mark geldes komende is, willen leggen an wisse rente sunder woker, dar id Jacobe, mineme sone, vromelikest is, vnde doen dar dan vort bi, alze vorscreuen steyd, de søs juncvrowen mede toberadende vnvorsumet; dar to geue ik Jacobe, mineme sone, al inghedomete vnde clenode, dat ik binnen Lubeke hebbe; vortmer geue ik Magnus Karlssone, miner dochter sone, xx mark jarlikes geldes in deme huse, dar ik inne wonde to Lubeke, dat mi Tydeke Droge afgecoft heft. Also beschedeliken weret, dat Tydeke Droghe de xx mark geldes weddercofte, so bidde ik mine vormundere, dat ze den summen geldes, de dar van komende is, an ander wisse rente leggen vnde vorstan de solange, went dat kint Magnus de rente suluen vorstan kan, vnde nemant van des kindes vrunden scal sik des geldes vnderwinden. Vortmer geue ik minen testamentariis eneme yeweliken erer j gulden vingeren mit eneme dyamante; desse vingeren scal en antwarden myn wif Helene, alze ik er beuolen hebbe. Vortmer myn landgud, dat ik hebbe in Sweden vnde in Osterlande, dat mi mit rechte angekomen is, late ik minen eruen, dat ze dat vnder sik delen na eneme swedeschen rechte, vnde Magnus Karlssone, miner dochter kind, scal mede to delinge komen, so vele to vntfangende alze een dochter deel, men dat do i em to gude sunder plichte; des gelikes hebbe ik eme geuen de vorscreuen xx mark geldes to Lubeke sunder plichticheyd, wente ik syme vadere bescheden gelt gaf mit miner dochter na macht mines gudes, dat ik vppe de tyd hadde, do Magnus moder starf myn wif vnde na syme andele, so hope ik dat he mit dessen gauen meer dan vul heft, vnde wan em van rechte boren mach. Schege ouer yenighe ansprake an ichteswelken stucken mines landgudes, dat ik mit vnrechte hadde, det scolen mine eruen sunder weddersprake wedder geuen vnde vulden vor den scaden den ghenen, de dat mit rechte wynnen. Ik kese to minen vormunderen her Reynere van Caluen vnde her Henninge van Rentelen, beghere vnde bidde, dat ze hir also bidoen alze ik erer truwe wol to lowe. Alle desse vorscreuen stucken wil ik stede vnde vast holden, went also lange dat ik ze muntliken wedder spreke, des sint tuge erbar heren, her Arnd Sparenberch vnde her Johan Cryspyn, ratmanne to Lubeke. Gheuen na Godes bord dusent jaer in deme een vnde veerhundersten jare in vnses Heren hemeluard daghe."}, {"df": "1133", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1134", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1135", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1136", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the men thetta breff høra eller see helsar jach Gudholuer j Jurema j Sundhaa sokn j Alandh kerlica och æwerdelica met Gudj. Kungør jach thet allom mannom ok kennis ypenbarligha met tesso myno opno breffue, ath jach met godhom wilia ok berodhna mode saalt haffua arlikom ok beskelikom manne Peder Alenningiæ, radhman j Stokholme, tridiunghom aff øenne ok twa delena aff enne alin j Langøø, hart vpsidher widher Jurema liggiande, fore fæ ok fulla øra, som oss badhom och warom nesthom wall opsæmpde, epther thy som gamul sidhwænia oc Alandh retther ok lagh vthuisa, j engo nokat forsymat a rætzins veghna. For then skuld affhendher jach Gudholuer j Juremaa mik och mynom arffuom then for:de tridiunghen och twa delana j enne alin j for:næ Langøø liggiande, ok tilegnar jach thet met allom Alandzkom reth for:da Peder Aleninghiæ, radhmanne j Stokholm, ohindras (!) ok oatherkallelica tiill awerdelica egho. Tha (!) thess mera ok høgre visso och starkare vithnisbyrdh ath thetta køp viterlica och openbarlica giordis j Stokholme, tha waro the beskedelica men ther offuer a beggis wara vegna, scephar Ragwalder oc Magnus Swarte, Kætilbiørn j Langø, min stiwfader, min broder Helgiæ Biørnsson, Tolle j Affwodhum oc marge aldre godha men. Tiil thessins breffs starkare vitni[s]byrd bedis jach Gudholuer for:de beskedelica manna jncigle, sciper Ragwalz oc Magnus Swarta, borgare jnnan Stokholm, medhan jach ey siælffuer jncigle hauer, at viterlikæ hengia for thetta breff. Scriptum Stokholmis anno Domini mcd primo, die Olauj regis et martiris."}, {"df": "1137", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1138", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1139", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1140", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1141", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Nobili ac strennuo viro domino Thordoni Bondæ, militi, capitaneo castri Aboensis, soror Ingegerd Knutzdotter, abbatissa, et frater Petrus, confessor generalis monasterii sanctarum Marie virginis et Byrgitte in Watzstenæ, salutem et augmentum continuum celestium graciarum. Pie erga nos et nostrum conuentum vestre deuocionis affectum et opera caritatis attendentes et, quod super omnia gracius amplectimur, quod iuxta promissionem vestram monasterii nostri defensorem ac responsalem vos habere cognoscimus, vestroque desiderio in hac parte satisfacere cupientes, concedimus vobis tenore presencium, tamquam benefactori nostro precipuo et amico fidelissimo, et dilectissime consorti vestre domine Ramburgis specialem et fraternam parti[ci]pacionem bonorum omnium, que per fratres et sorores monasterii nostri in missis, oracionibus, predicacionibus, jejuniis, vigiliis, abstinenciis, laboribus ceterisque deuotis exerciciis fieri donauerit copiosa clemencia Saluatoris. Insuper volumus ac eciam ordinamus vt, cum Domino placuerit de huius seculi incolatu ad patriam vos vocare et obitus vester vel alterius vestrum apud nos fuerit nunciatus, idem fiat pro vobis officium, quod pro deuotis familiaribus et benefactoribus nostris facere consueuimus, et supradictorum fratrum et sororum pro tempore existencium suffragiis, oracionibus et deuocionibus anime vestre spacialius recommendentur In cuius concessionis testimonium sigillum conuentus presentibus est appensum. Datum Wazstena anno Domini m°cd° primo, in octaua natiuitatis beate Marie virginis."}, {"df": "1142", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Discreto viro et in Christo dilecto Ingoni Brwn, ciui Aboensi, soror Ingegerdis abbatissa et frater P[etrus], confessor generalis monasterii sanctarum Marie virginis et Byrgitte in Watzsteno, totusque conuentus ibidem salutem et augmentum continuum celestium graciarum. Exigente vestre deuocionis affectu, quo nos et monasterium nostrum diligitis, vos tamquam amicum nostrum et benefactorem precipuum in nostram confraternitatem fauorabiliter colligimus per presentes, concedentes vobis et dillectissime consorti vestre Benedicte specialem et fraternam participationem bonorum omnium, videlicet missarum, horarum, psalteriorum, vigiliarum, oracionum, jejuniorum, elemosinarum, predicacionum, indulgenciarum, castigacionum ceterorumque piorum operum, factorum et faciendorum in predicto monasterio nostro et in omnibus monasteriis et locis nostri ordinis, sancti Saluatoris nuncupati, jam fundatis et erectis et in futurum fundandis et erigendis per mundum vniuersum de ineffabili clemencia Saluatoris. In cuius concessionis testimonium sigillum nostrum presentibus duximus apponendum. Datum etc:a."}, {"df": "1143", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1144", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1145", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini millecimo qvadringentisimo primo gaf Anders i Reckhals och Hans Madelin, Michell Redeswijn Gudj och S. Lars kyrckia i Hellsing för thess siähl och för dess danne qwinnors siähl och för alle theras arfwingars siählar een skattmarck iord, liggiandes i förbemählte Reckhalsböhle innan lagl. råår, med huusom, tomptom, åkrom och ängiom, i skogom och skogzbodom, inga undantagandes, till ewerdel. ägor, till ett giörandes siählarijckt hans med alle the i helige kijrckio liggiandes, för theras siähl och böönhåld hålde, hwilkett förbemelte godz Anders Reckhals kiofft hafwer med sinom reda penningar, hwilcket (= –kas) siählen (= –lar) sig Gud förbarme öfwer, amen."}, {"df": "1146", "dating_start_year": "1401", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Prästaboll. Een dheel af Uskela är uthkommin, annan vthaff Vithikala och tridhje af Mäenalo. The xii män, som [met] Job Abramson ransakadhe prästebolet: vi aff swänske rätten N: Andherss Räkijjockenpärä Jonis Kanna Oloff Grabbe Hans Hitth Michell Jmpoila Michel Kjrieeleison jtem vi af finske rätten Oleff Haijttoj Nilss Kajuola Laurens Maij Matz Jlmarj Jonis Ollikala Jakob Anija Jacob Anija war nembder för then skuldh han trätte emot socknenne om Witikalo, som han kiöpte ij de[lar]. Jtem then tridhje deelen hördhe prästebolet till af allo. Her regnas kijrckiones engher först: Hanckas vi lass Alaromsila Momma martila Proffwo nittu Pickta sarka pöitis Kuricka niemj Joinkåra jn Salo Hanhinjåinpärä Roja pöithis Rinthis Wauckelo wedh Kaukalo Hånnicka hauta apud fabrum Hanckan pärä. Ylljromsila jso Maanhara wedh Hijthis Thåttus kallja Pipar alho viij lass Pappin luttha (?) Mähen ahlo Fägångh medh Uskela by Wethakalia wedh och staffrar Mähen alho och thimber stenrum, musa."}, {"df": "1147", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennis och kungør jac Henric Magni, erchidegne j Abo, at jac met myne wena samtickio, Gudhi tiil heders oc sancte Henric, for myne och mynne forældra siæla, hauer giffuit vnder ærchidegns boord j Abo Norramark godz lighiandis j Vlsby soken, som ære otto stenger jord offuer alt byskipte, met boo och boscap, met alla tess godzens tillaghur. Thy affhender jac mik oc mynom arffuom for:de godz oc tilegnar thet vnder erchidegns bordh j Abo tiil ewig tiidh. Tiil mere wissa oc vitnisbyrdh beder jac ærlige oc velbørdige men, her Clauus Flæming, riddere oc lagman j Østerlande, och Jeppe Dieken, Boo Jønsons fogthe pa Abo, at hengia theris incigle nidhan fore thetta breff met myt eigit, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcd pa thet andra aaret, om sancte Henricx dagh."}, {"df": "1148", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1149", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jak Johannis Jokakotha met thetta mith opno breffue mik haffua saalt ok vplatit godom mannom Nicliss Olafsson och Magnus Olafsson [met] mine hustrv Cristinæ jaa och samtykkio alt henne arffua godz j Karlisby, som henne formyndare Larens Rodhstok ok Andris Rotstok antwardat haffde Olaff Tawist, Gud hans siæll nade, nær by ok fiærre, engo wndhan tagno, for xxij mark swenska pæningher, huilka peninga jak kennis mik haffua aff them fullelica wpburit ok later them ledughæ och løsæ. Ok thetta for:de godzit haffuer jak them skøt lagliga met tesse xij; fførst Labbe Kariala, Heykj Hogastæ, Olaff Stormule, Paual Tarwaynen, Jachi Pursaynin, Olaff Hyrwj, Pelle Hirit, Olaff Kalonpoyca, Ante Kapuinen, Hekkj Wina, Heykj Haloy, Heykj Kukoy, ok forskelaman war Olaff Biornsson. Tiill huilke mere skell, mædhan jak ekke siælffuer jncigle hauer, tha bider jak beskedelica men Peder Andersson, Olaff Biørnsson ok Olaff Jønisson hengia syn jncigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj (m) 1402, feria 6:a proxima post dominicam passionis."}, {"df": "1150", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sigtuna", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1151", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1152", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see helsar jag Nils Ingeson, domare i Westra Nylandh i wärdeligh mans wårom herra. Kennes iagh medh thesso mino närwarande opno brefue mich hafua staduga och fasta dömpt the bolstada rona, sosom tolff män, som är Ingels Deekn, Anders Olsson, Lasse Skijtta selakar, Anders Jonsson, Magnus Bruncka, Swen Lille, Pedher Skarpa, Thomas Okilom, Laur[ens] Torsebäck, Tord Tijnnesson och Josse Kropper, ransakade, gildade och giorde emillan Anders Wana och Laxpochja, sosom är förste änderoon j Saricko, och så råå rätt mitt vth ått Rosenjoki åå och mitt i quernefors brona och så i annan enderåån i aminen i Wastelax efther thy thesse tolff gildatt och gjort hafua och efther suora skulle; thå förbiuder iagh forbe:de Nills Ingasson them aff Laxpochia och huariom adrom the för:de rona opå mer efther thenne dagen hindra eller quelie widher sina tre march for min dom. Till thes mehre wisse och större beuaringh thå henger jag Nills Ingeson mitt jnsigle för thetta breff till witnesbyrdh, som schriffuitt ähr widh huse Rasseborgh (vpå lördagen) a årena efther Gudz byrdh 14[0]2 (årena), mondagen efther sancti Wrbanus."}, {"df": "1153", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Garpenberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1154", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra eller see helsom wj Magnus Martensson i Wegas oc Luci Björns dotter, miin ælskelik hustrv, æuerdelika met Gudhi, oc kennompns wj met thesso varo opno brefue os hafua saalt ærlikom manne, thessom næruarende breffuisare, herra Niclissa Korke, riddare, alt vart godsz, som wj i Löpö liggiande attom, som ær fæm skat mark, hwilkit mine hustrv rætta fæderne war, oc een trydiung aff fæm skat markom, som wj köptom aff Paul Ionnason, Olafps Grönins magh, oc ena siættungx skat mark, som iac fik aff Olafps Grönins systerson Gudwaster, hwilkit iac, fornempde Magnus, gaff mith rætta fæderne fore, liggiande i Wierby. Thetta fornempda godsz hafuom wi saalt thessom næruarende herra Niclissa Korke fore vara beggias nötarfpt oc nytta sculd och met alla vara barna minne oc wilia fore attatighi mark i redhom pæningom oc os allaledis til fulnadh wæl beredhe oc swa at hwaria siw mark göra ena lödögha mark; thy affhændom wi os, for:de Magnus oc Luci, oc war barn oc vara arfua oc oplathom thessom forscrifna herra Niclissa Korke, riddare, oc hans arfuom thetta fornempda godz i Löpö liggiande met watho oc thorro, nærby eller fiærre, engo vndan taghno, som ther hafuer af alder til lighadh, oc til bindhom wi os, for:de Magnus oc Luci, oc vara arfua thessom forscreffuen herra Niclissa Korke, riddare, oc hans arfuom thetta fornempda köp staducht oc fast til hallande vtan alt archt eller æpter talan, oc oplathom wi, Magnus oc Luci, oc vara arfua thetta godz ganskeliga fra os oc varom arfuom thessom forscrefuen herra Niclissa oc hans arfuom til æuerdelika ægho oc os alder i nogra handha matho i geen kallande eller aterlösande. Æpter thet at wi eller var barn ey jnzigle hafuom, for vtan Ake Magnusson, vaar ælskelik son, borghare i Abo, tha bedoms wi oc wara ælskelika söner met os til ene mere visso oc högre stadfestilsze, som ær Birger i Vegas oc Jönis i Löpö, Herman Magnusson, godha manna jnzigle, som ær Svni Svnason, hærishöfdinge i Töwissala, oc Nisse Röfuare met wars sons inzigle, Ake Magnussons, for thetta breff hængia scullande til vitnisbördh. Datum Abo anno Domini millesimo cd:o secundo, die sancti Martini."}, {"df": "1155", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc. dilecto filio Erengisl Nicolai, militi, et dilecte in Christo filie nobili mulieri Cristine, eius uxori, Aboensis diocesis, salutem etc:a Prouenit [ex tue deuotionis affectu, quo nos et Romanam ecclesiam revereris, ut petitiones tuas, illas presertim, que anime tue salutem respiciunt, ad exauditionis gratiam admittamus. Hinc est, quod nos tuis supplicationibus inclinati, ut confessor tuus, quem duxeris eligendum, omnium peccatorum tuorum, de quibus corde contritus et ore confessus fueris, semel tantum in mortis articulo plenam remissionem tibi in sinceritate fidei, unitate sancte Romane ecclesie ac obedientia et devotione nostra uel successorum nostrorum Romanorum pontificum canonice intrantium persistenti auctoritate apostolica concedere valeat, devotioni tue tenore presentium indulgemus, sic tamen quod idem confessor de hiis, de quibus fuerit alteri satisfactio impendenda, eam tibi per te, si supervixeris, uel per heredes tuos, si tunc forte transieris, faciendam iniungat, quam tu uel illi facere teneamini, ut prefertur. Et ne, quod absit, propter huiusmodi gratiam reddaris proclivior ad illicita postmodum committenda, volumus, quod si ex confidentia remissionis huiusmodi aliqua forte committeres, quoad illa predicta remissio tibi nullatanus suffragetur. Nulli ergo hanc paginam nostre concessionis et voluntatis infringere etc:a]. Datum Rome apud sanctum Petrum sexto idus decembris anno quartodecimo. N. xvi. de Beneuento."}, {"df": "1156", "dating_start_year": "1402", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1157", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Martino Henrici, canonico Vpsalensi, salutem etc:a Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, canonicatum ecclesie Vpsalensis, in qua maiores et minores prebende fore noscuntur, cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illa etiam prouidemus ac vnam ex huiusmodi maioribus prebendis, si qua in dicta ecclesia uacat ad presens, uel cum uacauerit, …. conferendam tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentijs suis donationi apostolice reseruamus ….. non obstantibus …. , quod, ut asseris, parrochialem ecclesiam in Helsinga Aboensis diocesis nosceris obtinere. Volumus autem, quod post quinquennium a data presentium litterarum computandum earum uigore aliquam prebendam nequeas acceptare seu de illa tibi facias prouideri …. Datum Rome apud Sanctum Petrum tertiodecimo kalendas februarij anno quartodecimo. Simili modo: venerabilibus fratribus Melfiensi et Arosiensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Arosiensis ….. N. xi. xiii. de Beneuento."}, {"df": "1158", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Jacobo Gudleui, canonico Lincopensi, salutem etc:a. Vite ac morum (etc. som i föregående bref) canonicatum ecclesie Lincopensis cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prouidemus, prebendam uero ipsius ecclesie, si qua uacat ad presens (etc. som i nämnda bref) parrochialem ecclesiam in Kirkeslet Aboensis diocesis (etc.) … Datum Rome apud Sanctum Petrum tertiodecimo kalendas februarij anno quartodecimo. Simili modo: venerabilibus fratribus Perusino et Strenginensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Aboensis. N. xi. xiii. de Beneuento."}, {"df": "1159", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1160", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Viterligit ware allom thom thetta breff høre eller see, ath jak Peder Ingemarsson, borgare j Abo, kennes i thesso myno øpne breffue mik haffua salth beskedelikom manne mester Røthker, kirkeherre j Kangasalo, een tridiungh aff thet godzedh, swa som Poual Trast aathe j Pyhælax j Nerpis sokn, huilkit for:da godz Poual Trast, Gud hans siel (hans) nadhe, gaf minom brodher Vleff Ingemarssone met synne dotter Katerine. Thet for:da godzit ær mik och mynom syskonom fallit til arffs epter wan brodher Vleff Ingemarsson, och thet for:da godzit haffuer jak Peder Ingemarsson wnth och sælth met hws och jordh, aker och ængh, met allom tillaghom, nær bynom oc fiærre, ængho vndan takno, for:de mester Røtker, kirkeherre j Kangasalo, for xviij mark swenska j redhom peningom, huilka for:da xviij mark peninga jak haffuer vpburit aff hanom til takka och til fulla nøghiæ. Och fore thy affhendher jak mik och mynom syskiom och warom arffuom thet for:da godz j Pyhalax liggiandhe j Nerpis soken och tilbiudher mester Røtker och hans arffuom til æuerdelig ægho. Til mera vissa och vitnesbyrdh tha hafuer jak bidit ærliga mæn borgamestara och radhmen j Abo ath the haffua hengt stadzens jncigle aff Abo met mino egno jncigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdº tercio, feria quinta post cinerum."}, {"df": "1161", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1162", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a venerabili fratri .. episcopo Aboensi et dilectis filijs .. preposito Vpsalensis ac .. decano Reualiensis ecclesiarum salutem etc:a. Dilectos filios guardianum et fratres ordinis minorum domus Wiburgensis Aboensis diocesis, qui in decore sancte religionis uirtutum domino famulantes ac crucifigentes cum uitijs et concupiscentijs carnem suam ad diuine maiestatis obsequia trahunt alios per exemplum, infra pietatis vbera apostolice complectentes, dignum esse conspicimus eos congruis presidijs communiri, ut eo deuotius quo quietius pacis famulentur auctori. Cum itaque ex parte dictorum guardiani et fratrum domus predicte fuit propositum coram nobis, [quod] ipsi a nonnullis, qui nomen Domini in uanum recipere non formidant, diuersis ac grauibus iacturis et iniurijs, uiolentijs et molestijs affligantur, nos eorundem guardiani et fratrum prouidere quieti et malignorum conatibus obuiare uolentes, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus uos uel duo aut vnus uestrum per uos uel alium seu alios, etiam si sint extra loca, in quibus deputati estis conseruatores et judices, eisdem guardiano et fratribus domus eiusdem pro tempore efficacis defensionis presidio assistentes non permittatis eosdem a predictis uel quibuscunque alijs indebite molestari uel eisdem damna, uiolentias, iniurias et molestias irrogari, facturi eisdem guardiano et fratribus, cum ab eis uel procuratore ac procuratoribus eorum fueritis requisiti, de predictis et alijs personis quibuslibet de quibuscunque molestijs, uiolentijs, iniurijs atque damnis presentibus et futuris in illis uidelicet, que iudicialem requirunt indaginem, summarie et de plano sine strepitu et figura iudicij, in alijs uero, prout qualitas ipsorum exegerit, iustitie complementum, molestatores, presumptores et iniuriatores huiusmodi necnon contradictores quoslibet et rebelles, cuiuscunque dignitatis, status, ordinis uel conditionis extiterint, etiam si pontificali prefulgeant dignitate, quandocumque et quotienscumque expedierit, per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo, inuocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachij secularis, non obstantibus felicis recordationis Bonifacij pape viii, predecessoris nostri, in quibus cauetur, ne aliquis extra suam ciuitatem et diocesim nisi in certis exceptis casibus et in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad iudicium euocetur, seu ne iudices [et] conseruatores a sede deputati predicta extra ciuitatem et diocesim, in quibus deputati fuerint, contra quosqunque procedere aut alij uel alijs vices suas committere siue aliquos ultra vnam dietam a fine diocesis eorundem trahere presumant, seu quod de alijs quam manifestis iniurijs et uiolentijs, et alijs, que iudicialem indaginem exigunt, penis in eos, si secus egerint, et in id procurantes [adiectis], conseruatores se nullatenus intromittant, et tam de duabus dietis in concilio generali, dummodo ultra quatuor dietas aliquis extra suam ciuitatem et diocesim auctoritate presentium ad iudicium non trahatur, quam alijs quibuscunque constitutionibus a predecessoribus nostris Romanis pontificibus tam de judicibus delegatis et conseruatoribus quam personis ultra certum numerum ad iudicium non uocandis aut alijs editis, que uestre possent in hac parte iurisdictioni aut potestati eiusque libero exercitio quomodolibet obuiare, seu si aliquibus communiter uel diuisim a predicta sit sede indultum, quod excommunicari, suspendi uel interdici uel extra seu ultra certa loca ad iudicium euocari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi et de eorum personis, locis, ordinibus et nominibus proprijs mentionem, et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali uel speciali, cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam uel totaliter non insertam uestre iurisdictionis explicatio in hac parte ualeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto tenore de uerbo ad uerbum in nostris litteris habenda sit (in nostris litteris) mentio specialis. Ceterum uolumus et auctoritate apostolica decernimus, quod quilibet uestrum prosequi ualeat articulum etiam per alium inchoatum, quamuis idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico impeditus, quodque a data presentium sit uobis et vnicuique uestrum in premissis omnibus et eorum singulis, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, perpetuata potestas et iurisdictio attributa, ut eo vigore eaque firmitate possitis in premissis omnibus, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris et pro predictis procedere, ac si predicta omnia et singula coram uobis cepta fuissent, et iurisdictio uestra et cuiuslibet uestrum in predictis omnibus et singulis per citationem uel per modum alium perpetuata legitime extitisse(n)t, constitutione predicta super conseruatoribus et qualibet alia in contrarium edita non obstante. Datum Rome apud Sanctum Petrum secundo kalendas maij anno quartodecimo. De mandato Jac. de Teramo."}, {"df": "1163", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wi Margareta, med Guthz nath Waldemars Danæ konungz dotter, helsæ allæ, bothæ leghæ oc lærthæ, ehwo the hælst æræ, som byggæ och bo swo wijt som Vpsalæ biskopzdöme ær, kærlica med Guth och war nath. Af thy at wi hauæ wæl forstandit oc ær oss viterlicht i mangæ matæ, at almughen hauer hafft meghin thungæ oc witermöthæ, oc sunderlike sithæn wi hijtkommæ til thettæ righæ, een dels hauer thæt waldet stort orlogh oc thungæ, som riket hafuer warit aliggendæ, een dels hafuer thet oc woldet selfzwold, giræ oc eghen wilghe, wor oc wore fogetes oc embitzmens, somt hafuer man oc ikæ kunnet bæthræ, somt matæ wij oc the oc wæll hauæ bæthræt, æn tho at thet ær thok ikæ æn scheet thy wærr. Thy af Guthz nathæ oc dygdh och vm thet waræ Guthz wilghe, tha sawæ wij gernæ, at ther matæ nw nokot af bæthræs oc boot wppa rathæs, oc ehælst nu mæthen wi ther nokot mæth mughæ ræthæ af Guths nathæ, oc af thy at the fæmtan marc, som wpa wohr fulgiærth waræ lachtæ for righesens fall oc orlogh sculd i war tijd, oc war son gaf the fæm marc bort af ighen af hwar fulgiærth, tha han reed sin erikz gadæ, tha wilde bönderne, at the thij marc mæth aflagthes i war tijdh, swa at the fæmtan marc sculæ nu alla aflæggæs, oc wi wilde at bönderna hær æffter at giorthæ thærræ arlicæ scat wt, oc swa meghit ther til, som the giorthæ i Sancti Eriks konungx daghæ oc i andræ waræ foreldris oc herræs daghæ, oc engtæ af thissæ forscrifnæ fæmtæn marc meer hær æfter at vtgifuæ, oc at hwor man giorthæ sua mekit ærfuethæ vm areth, swa som ær firæ daghæ æruethæ vm hösten oc firæ daghæ æruetha vm waren oc atæ daghæ æruethæ til konungsens fæstæ oc garthæ, tha ær thet sextan daghæ æruetha vm aret hwor man. Item at engin foghet, æmbitzman eller lakkere eller lensman onder lijf oc gotz hauæ macht til att leggæ thöm ydermer nokor scat eller gengiærdh eller thunghæ til, eller theræ eller theres swenes hæstæ til thöm ladæt gangæ eller almughen gæstæ, vtan at hwor hawæ synæ oc synæ swenes hæstæ hemme nær sik oc fothræ thöm eller oc köpæ thöm fother för penninga. Men wil wor son eller wi for nöth sijn eller törst sculd nokot sunnerlikt af almughen hafuæ, enthic bæthæ gengiærth eller hiælp eller hwat thæt scal wæræ eller hetæ, at war son eller wij thöm thet tha tilscriua med hans eller wort bref, tha hopæs oss til Guth oc til thöm, at the tha gernæ göræ hwes the widæ at wor söns eller wor wilghæ oc bwt ær oc æfter thy som han oc wi thøm tha tilscriuæ. Oc bethæ wi oc biwthæ idher ærchebiscop Hinric i Vpsalæ oc idheræ klærkæ oc prestær i Vpsalæ biscopzdömæ at i ladhæ thetta forscrifnæ lywsæ oc kwngöræ swa wijt som Vpsalæ biscopzdömæ ær, oc wether allæ soknæ kyrker oc for klærkenær, foghete, embitzmen oc almughen, at thetæ forscrifnæ wort bwth oc wilghæ ær, som hær foræscriuit staar. Oc bethæ wi allæ, bathæ klærkæ, landbo, bönder oc almoghen, leghæ oc lærthæ, ehwo i hælst æræ i thættæ forscrifnæ biscopsdöme, wænlike oc kærlikæ, at hwes wij oc woræ foghete idher hær til amot hauæ giort, at i thet for Guths sculd oss oc thöm forladæ. Wij wiliæ idher gernæ thes handermer til wilghæ oc gothæ wæræ, hwor wi kunnæ oc mughæ. Thy görin hær swa wti som wi tro idher til, oc förbiwthæ wi allæ waræ foghete oc embitzmen, leghe oc lærthæ oc almughen, ehoo the helst æræ, amot thettæ wort bref oc bwdh at göra i nokræ matæ, vteen hælder thet swa at holdæ oc gøræ i allæ matæ oc æfter thy som foræ skrifuit star. In Christo valete. Scriptum Upsaliæ anno Domini mcd tertio, die inventionis sanctæ crucis, nostro sub secreto tergo presentium impresso."}, {"df": "1164", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1165", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bonifacius etc:a uniuersis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis [salutem etc:a]. Licet is etc:a. Cupientes igitur, ut ecclesia domus ordinis fratrum minorum Viborgensium Aboensis diocesis, que, ut asseritur, prope nonnullas terras scismaticorum et infidelium sita est, a Christi fidelibus congruis honoribus frequentetur et etiam conseruetur, et ut fideles ipsi eo libentius causa deuotionis confluant ad eandem ecclesiam et ad conseruationem ipsius manus promptius porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gratie uberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus uere penitentibus et confessis, qui in natiuitatis, circumcisionis, epiphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis domini nostri Jesu Christi et penthecostes ac natiuitatis, annunciationis, purificationis et assumptionis beate Marie virginis gloriose et natiuitatis sancti Johannis Baptiste ac dictorum Petri et Pauli apostolorum ac ipsius ecclesie dedicationis festiuitatibus ac celebritate omnium sanctorum necnon nativitatis, circumcisionis, epiphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis Domini ac natitiuitatis et assumptionis beate Marie ac natiuitatis beati Johannis ac Petri et Pauli apostolorum predictorum festiuitatum octauas et per sex dies dictum festum penthecostes immediate sequentes dictam ecclesiam deuote uisitauerint annuatim et ad huiusmodi conseruationem manus porrexerint adiutrices, ut prefertur, singulis uidelicet festiuitatis (!) ac celebritatis tres annos et totidem quadragenas, octauarum uero et sex dierum predictorum diebus, quibus ecclesiam ipsam uisitauerint et manus adiutrices ibidem porrexerint, ut prefertur, centum dies de iniunctis eis penitentijs misericorditer relaxamus. Volumus autem, quod si alias inibi visitantibus dictam ecclesiam aut ad conseruationem huiusmodi seu fabricam ipsius ecclesie manus porrigentibus adiutrices aut inibi pias elemosinas erogantibus seu alias alique alia indulgentia perpetuo uel ad certum tempus nondum elapsum duratura per nos concessa fuerit, huiusmodi presentes littere nullius existant roboris uel momenti. Datum Rome apud Sanctum Petrum septimo idus maij anno quartodecimo. N. xx. de Beneuento."}, {"df": "1166", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Clementi Ranwaldi ordinis fratrum minorum professori in prouincia Dacie secundum morem dictorum fratrum inquisitori heretice prauitatis salutem etc:a. Licet ubilibet apostolice sedis diligentia circumspecta heretice prauitatis labe respersis, quorum nequitia serpit ut cancer, ne in aliorum perniciem sua venena diffundat, remedium libenter adhibeat oportunum. Cum itaque in prouincia Dacie secundum morem ordinis fratrum minorum, ad quam et vtriusque sexus homines in eadem prouincia commorantes affectum gerimus specialem, precipue cupimus, ut negotia fidei iugi[ter] profecta, elisis omnino et eradicatis exinde erroribus, prosperentur, fidesque catholica fortius inualescat in eadem, affectantes igitur ad promouendum huiusmodi negotium fidei in eadem prouincia, in qua nonnulli errores hereticales et suspecti pullinare(1) dicuntur, aliquem probum et discretum virum, Deum timentem et in lege Domini eruditum ac alias ad hoc ydoneum deputare, cuius honesta conuersatio exemplar tribuat salutare, de tua igitur persona, quam religionis et fidei sinceritate ac maturitate morum necnon litterarum scientia multarumque aliarum virtutum donis(2) earum(que) largitor Dominus insigniuit plurimum confidentes in Domino et ad eam dirigentes intuitum nostre mentis, te ad huiusmodi exercendum officium sufficientem et ydoneum reputantes, in eadem prouincia inquisitorem prauitatis eiusdem auctoritate apostolica usque ad nostrum beneplacitum tenore presentium constituimus et etiam deputamus. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, in remissionem tibi peccaminum iniungentes, quatenus in caritate Dei fideliter et intrepide ac omni timore postposito predictum inquisitionis officium in eadem prouincia et, ut tanti negotij utilitas suadebit, sub spe mercedis eterne sic efficaciter ad Dei laudem et dicte fidei commodum prosequi et exequi studeas diligenter, ut per solicitudinis tue prudentiam radix prauitatis eiusdem exinde penitus euellatur et uinea domini Sabaoth, exterminatis exinde uulpeliculis, que peruersis morsibus dimolliuntur(3) eandem, fructus uberes efferat(4) catholice puritatis, in huiusmodi negotio processurus tam secundum indulgentias et priuilegia inquisitoribus prauitatis eiusdem auctoritate predicta deputatis seu officio inquisitionis huiusmodi ab eadem sede concessa quam secundum canonicas sanctiones, dantes tibi plenam per presentes auctoritatem suspectos uel infamatos de fide citandi et super articulis fidei contra eos inquirendi et pro examine faciendo eorundem clerum et religiosos eiusdem prouincie, de quibus tibi videbitur, sub censura ecclesiastica conuocandi, necnon ad exequendum mandata tua prelatos ecclesiarum infra eandem prouinciam existentium(5) sub pena excommunicationis compellendi, hereticos et scismaticos quoscumque in heresi repertos ac eorum occultatores, fautores et receptatores et defensores incarcerandi, extirpandi, excommunicandi, absoluendi, dispensandi et eis penitentias salutares imponendi, inuocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachij secularis, et obstinatos in eorum proteruia in prauitate huiusmodi penis condignis subiciendi, priuilegiis aut indultis apostolicis forsan in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. Vt igitur in officio inquisitionis huiusmodi in eadem prouincia, dicto durante beneplacito, ad extirpandum de ipsius prouincie finibus huiusmodi heresis pestem uberius absque cuiuslibet impedimenti prepedio procedere possis, etiam auctoritate presentium sub anathematis pena districtius inhibemus, ne quis, cuiusqunque dignitatis, status, ordinis uel conditionis existat, etiamsi archiepiscopali, episcopali uel alia quacunque prefulgeat dignitate, te, quominus dictum officium possis in eadem prouincia libere exercere, dicto durante beneplacito, quomodolibet impedire presuma(n)t(6) quinymmo per eos libere admittaris ad exequendum officium antedictum, seu si aliquibus communiter uel diuisim a sede predicta sit indultum, quod interdici, suspendi uel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indultu huiusmodi mentionem. Volumus autem, quod de fideliter exercendo per te huiusmodi officio in manibus venerabilis fratris nostri Conradi episcopi Militensis camerarij nostri prestare tenearis in forma, que sequitur, iuramentum. Forma autem huiusmodi juramenti talis est: Ego Clemens Ranwaldi, guardianus domus fratrum minorum Wiburgensis Aboensis diocesis, inquisitor in prouincia regni Dacie ab hac ora inantea fidelis ero beato Petro sancteque Romane ecclesie et domino meo, domino Bonifacij(7) (!), diuina prouidentia pape nono, suisque successoribus canonice intrantibus. Non ero in consilio, consensu uel facto, ut vitam perdant aut membrum uel capiantur mala captione, consilium uero, quod per se uel per nuntium suum seu litteras michi credituri sunt, signo, verbo uel nutu, me sciente, ad eorum dampnum seu preiudicium nemini pandam. Si dampnum eorum tractari sciuero, pro posse meo impediam, ne fiat, quod si per me impedire non possem, per nuntium aut litteras eis significare curabo uel illi, per quem citius ad eorum notitiam deducatur. Officium inquisitionis michi commissum fideliter geram et solicite exercebo, prece uel pretio, fauore uel odio a iustitia non recedam et penas seu penitentias mitigando seu relaxando seu in eis alias dispensando. Dona, munera seu encenia aut obligationem seu promissionem super illis per me uel alium seu alios a personis coram me causas habentibus seu ab alijs pro eisdem pro penitentijs impositis uel imponendis nec alias michi uel meo [officio] applicando non recipiam, quinymmo omnes familiares et officiales meos cum diligentia, qua potero, ab hijs faciam abstinere et ad hoc adstringam eos eorum proprio iuramento. Non rogaui nec supplicaui nec aliquid dedi seu promisi aut dari seu promitti feci pro isto officio assequendo. Sic me Deus adiuuet et hec sancta Dei ewangelia. Datum Rome apud Sanctum Petrum septimo idus maij pontificatus nostri anno quarto decimo. x(8) x x Pro:ta gratis Jo. Illsung. Olikheter i Reg. Lat. 109, fol. 45: (1) pullulare (2) earum (3) dimoliuntur (4) afferat (5) existendum (6) presumat (7) Bonifacio (8) N. xxx. de Beneuento."}, {"df": "1167", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godha men thetta breff høra eller see helsar jach Peder Alenninge awerdelica met Gudj. Kennis jach met mino opno nærwarande breffue mik haffua giffuid beskedelicom manne her Matisse Jærlsson fulla makt tiil at gøra ok lata, wthkræffuia ok vpbæra aff allom minom gaardhom ok godzom jak j Alandz skæriom oc Fynlandz skæriom haffuer, min rettha gældh och alla skuldh likerwis som mik siælffuom, ok særdelis om vij alna jordh, som liggiæ j Juremaa j Sundhaa sokn, som Østhen Bidzason mik tiill pantha satthæ fore mina fulla pæningha, som fore ij hesta, fore ix marcher ok for xxj marcher, som han vpbar af minom gaardhom j Warthesare ok Gunnareby, ok thessen panth haffuir hafft met retthe offuerwalde ok øffuermakt j margh aar. Jtem kennis jac mik haffua giffuid all min godz ok myna gaardha, them jach haffuer hafft j Alandhe ok j Alandz skæriom, ok j finskæ skariom, swa som min ok mynne hustrv Cristhene breff ludha ok wthuisa, thessom for:næ herræ Mattis, honum tiill awerdelica ægho swa lenghiæ han liffuer, vndhan mik ok mynom arffuom, ok epter for:na hær Mattis dødh Gudj ok vndher sancti Henrikx domkirkio j Abo, sancti her Ericx tiill loff ok æro, ffor myna ok mina forældra siæla ganghn. Tesse breffue tiil mera visso ok vithnisbyrdh hengher jach mith jncigle vider thetta breff. Scriptum Stokholmis anno Domini mºcdº tercio, ipso die penthecostes, etc:a."}, {"df": "1168", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kundby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1169", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a venerabili fratri .. episcopo Tudensi et dilectis filijs .. preposito Scarensis ac .. archidiacono Vpsalensis ecclesiarum salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos dilectus filius Regnerus Swenonis, rector parrochialis ecclesie in Egheruppe Aboensis diocesis, fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt, ut sibi reddamur ad gratiam liberales. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dicti Regneri petitio continebat, quod, olim parrochiali ecclesia opidi Wyburgensis dicte diocesis, quam quondam Petrus, ultimus ipsius ecclesie rector, dum uiueret obtinebat, per ipsius Petri obitum, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, uacante, carissima in Christo filia nostra Margareta, Dacie et Swecie regina illustris, uera patrona ipsius ecclesie opidi predicti et existens in pacifica possessione uel quasi iuris presentandi rectorem ad eadem ecclesiam opidi predicti ac prouide aduertens, quod dicta ecclesia in Egheruppe sita esset in fine regni sui Swecie ac consisteret prope perfidas et infideles nationes et presertim contigua foret Ruthenis scismaticis ad distantiam unius miliaris aut circa in loco etiam non munito sed campestri, in quo ipse Regnerus timore infidelium seu scismaticorum predictorum, qui ut frequenter christianis conuicinis bella mouent ac uehementer persecuntur eosdem, apud ipsam ecclesiam in Egheruppe personalem residentiam non facere posset, et propterea ipse Regnerus ad hoc, quod utrique ecclesie predicte utilius preesse posset, deside[ra]bat in eodem opido pro tempore commorari, eundem Regnerum ad eandem ecclesiam opidi predicti sic uacantem venerabili fratri nostro episcopo Aboensi in rectorem ipsius ecclesie eiusdem opidi infra tempus legitimum presentauit. Cum autem, sicut accepimus, predicta ecclesia opidi prefati adhuc, ut prefertur, uacare noscatur, nos uolentes eidem Regnero premissorum meritorum suorum intuitu necnon consideratione predicte regine etiam uere patrone eiusdem ecclesie in Egheruppe pro eodem Regnero dilecto capellano et consiliario suo et presertim pro confortatione christifidelium sub dictione predicte regine in confinibus illis commorantium nobis super hoc humiliter supplicantis gratiam facere specialem, discretioni uestre per apostolica scripta mandamus, quatenus uos uel duo aut unus vestrum per uos uel alium seu alios eandem ecclesiam opidi predicti, cuius fructus, redditus et prouentus uiginti florenorum auri secundum communem extimationem ualorem annuum, ut ipse Regnerus asserit, non excedunt, ….. cum omnibus iuribus et pertinentijs suis eidem Regnero auctoritate nostra conferre et assignare curetis, …. non obstantibus ….. , quod idem Regnerus, ut asseritur, predictam ecclesiam in Egheruppe, cuius fructus, redditus et prouentus triginta marcharum argenti puri secundum predictam extimationem ualorem annuum non excedunt, et auctoritate quarundam litterarum nostrarum canonicatus sub expectationibus prebendarum Vpsalensis et Aboensis ecclesiarum noscitur obtinere. Nos enim cum prefato Regnero, ut eandem ecclesiam opidi predicti, si ea sibi uigore presentium conferatur, recipere ac cum eadem ecclesia in Egheruppe, quoad uixerit, insimul retinere necnon alteram earum per ydoneum presbiterum, de quo sibi uidebitur seu quem ad hoc duxerit eligendum, regi facere, ad hoc predicti episcopi consensu seu licentia minime petitis, libere et licite ualeat, generalis concilij et quibuscunque alijs constitutionibus apostolicis contrarijs nequaquam obstantibus, de uberioris dono gratie auctoritate predicta tenore presentium dispensamus, prouiso quod parrochiales ecclesie predicte debitis non fraudentur obsequijs et animarum cura in eis nullatenus negligatur ….. Datum Rome apud Sanctum Petrum quintodecimo kalendas julij anno quartodecimo*. Jac. l. de Teramo."}, {"df": "1170", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svartsjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Erik, met Gudhz nadh Swerikes, Danmarks, Norghes, Wændes ok Godhes konungh ok hertigh j Pomeren, ok wy Margarethe, met samme nath Waldhemars Dane konungx dotter, kennes thet met thetta worth opna breff, ath wy for een ewith messes vphældhe j Abo domkirke, som ther hwar dagh haldhes ok sighes skal in til domen, [til] Gudz, worfruæs ok sancti Henrichs hedher ok før ware førældhras ok wenes siæl och bestandh skuldh, bodhe till liff ok siæl giffuet haffwe til then same Abo domkirke iijᶜ lødhich mark, vj swensche mark reknadhe før hwar lødhich mark, j swadane pæningha ok mynth, som j Østerlandh ær geeff ok gængh; før hulke for:de iijᶜ lødhich mark satte wy for:de Abo domkirke, biscopen ok capitel j then same stæth til panth then sochen Pike sochen liggendhe j Abo biscops døme, met allom konungxlikom ræt, til thes daghx at wy bodhe æller annær wore æller wore ærwinghe ok effterkomere giffwe the for:de domkirke ok biscop ok capitel j then samme stæth the for:de iijᶜ lødhich mark eller ok the swa megith wpborit haffwe aff then for:de sokn, at the fulth haffwe før thenne forscreffne pæningheswm. Ok hwath then for:de biscop eller capitel aff thenne for:de sochen wpbærer thet scal aff slas thæsse for:de howedhpæninga swo længhe til thes the ther aff swo megith wpboret haffwe, som iijᶜ lødhich mark, eller ok thøm betaleth ær hwat ther j bryster, som forscreffuet staar. Och nær thøm swo betalet ær, æller ok the swo mygit wpborit haffwa aff then for:de soken som fore ær sakth, tha skal thenne forscreffne Pike sochen frij ok vmbeworen och oforderweth vppa then for:de domkirkes, biscops ok capitels wægna genist jgen komme til oss ok til ware ærwinge ok effterkomere ok til kronen j Swerike vtan alle lenger tøfringh. Ok til mere bewaringh alle tæsse forscreffne stycke, tha haffwe wy ware incigle met wilie oc withskap latet hænges før thetta breff til withnesbyrdh, her Jøns Duwes, wor hofmesters, ok her Andris Olefsons, wor koghemesters, incigle. Datum Sworttesyø anno Dominj mºcº[d]iijº, feria 2:a infra octauas corporis Christi."}, {"df": "1171", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jac Thord Bonde, riddere, kyænes thet meth thætte myt opnæ …. , som nu ære oc her æpter komme scule, at jæc som j dagh ær æy for pant oc æy for scathe æller sculd oc æy for ængen annen stykkæ …. , [ehure] thet helzst heder eller ær, vd … som en dande man bør slot oc fæste oc lææn aff sin ræte herre at anamæ oc vntfange, j sadan ære oc tro oc j ængen andre made hafuer jæc som j d …. [Østre]land[en], liggende j Karelen j Swerikes righe, met the lææn, som ther tel ligge, aff min natheghe herre konung Eric, konung j Swerike, Danmark oc Norghe, ……… wydh at giøre om alle stykke, som her fore screfuet stor oc som her æpter følgher: først at jæc, for:de Thord Bonde, ridder, binder mich tel oc mine arfwinge at ….. myn nadheghe herre konung Erik æller min natheghe frue drotning Margrete, them bothe æller anner therre, thætte forscr:e slot oc fæste oc lææn eller noket therre kræfuer æller hafue wil, tha schal thettæ for:de slot Wyborgh oc the lææn, som ther til ligge, geniste igen fonges oc andwordhes fri oc ombewaren for:de min herre konung Erik oc min fruæ drotning Margrete, thøm bothe æller anner therre, vden al geensækn oc vden alt hinder oc vden al længre tøfning oc vden alt archt, mæth sadan bygning, spisen oc wæriæ oc swa friit oc swa frælst j alle made, som jec, for:de Thord Bonde, thettæ for:de slot oc fæste oc lææn j dagh anamet oc vntfanget hafur som fore ær sacht, oc bædher i alle made oc ikke wærre. Ok the stund for:de min herre oc frue, konung Erik oc drotning Margrete, the bothe æller anner therre, mich, for:de Thord Bonde, thettæ for:de slot oc fæste oc lææn til tro, tha wil jac oc scal alle the, som j thette for:de lææn bygge oc bo, holde oc lade vedh fridh, logh oc ræt æpter min bæste makt oc the alle gÿøre mech jgeen thet, som thøm bør at gÿøre mech vppa for:de min herres oc frues weghnæ. Oc wy …… scal swa wæl widh [them] lefue, som bygge oc bo i for:de lææn, al the stund for:de myn herre æller mÿn frue æller the bothe mich ther tel tro, som iæc wil antswaræ for Gudh oc for:de min herre konung Erik oc myn frue drotning Margrete. Oc scal jæc min herres oc fruwes oc kronene ræt j fornefnde lææn æy forsyme. Framdeles, om thet swa skethe, thet Gwdh forbÿuthe, at bothe for:de myn herre konung Erik oc min frue drotning Margrete bodhe dødhe för æn the bothe æller anner therre thette forscrefne slot oc fæste oc lææn j gææn krafdhe, som fore ær saght, tha scal thette for:de slot oc fæste oc lææn, som ther tel ligge, æpter begges min herres oc min frues døth andwordes ….. min herres søster jomfrw Katerinæ, om thet swa skeer, at hwn vppa thæn tiidh vberad och vgift bliuer, genist hwn thette slot oc for:de fæste oc lææn kræfuer …… es dødh swa friit oc ombewaret, som jæk thet nu anamer. Skeer thet oc swa, at Gudh thet swa hafue wÿl, at for:de mins herres søster j ………. æn hwn berad oc gifteth warith, som fore ær sacht, hvem tha thesse thrÿ righe, Swerike, Danmark oc Norghe, æpter for:de min herres oc frues ……. Margretes oc for:de min herres søster jomfrw Katerines dødh rætelike taghe oc vntfa tel therre rette herre oc konung, thæn scal man antwor …… for:de slot oc fæste oc lææn fri oc ombewaret j alle hande made som forescrefuet staar. Men all stund for:de min herre konung Erik oc for:de min fruæ drotning Margrete lefue, tha scal ther eÿncte annet j castes æller j draghes, vden at the bothe æller anner therre j bægges therre liiff, hwilken therre længer lefuer, scule wære thæs gantzelike weldughe oc mæktighe thette for:de slot oc fæste oc lææn at hafue oc aname oc antwordhe hwem them bothe æller anner therre thykker frij oc ombewaren, oc naar the bothe æller anner therre tel sigher, kræfuer æller hafue wil, geniste vden alt hinder, længre tøfning oc vden alt archt, som fore ær sakt. Alle thesse forscrefne stykke oc artikle oc hwart therre om sich stadhelike oc vbrødelike at holde j alle made som fore screfuet staar, thet lofuer iæk, for:de Thord Bonde, riddere, met mine arwinge oc wy Ærngisel Nielsszen, Steen Boosszen, Iuer Nielsszen, Thord Pæthersszen, riddere, oc Philippus Bonde, Pæther Bonde oc Knut Bonde, wæpnere, wy alle for:de och wore arwinge met een sampnedh hand, wndher war gothe tro oc sannende, vden alle arghe liste oc hiælperethe oc vden all rætgang æntich meth kerche ræt æller wæreltz ræt, oc vden all længre tøfning, lofue at alle thesse forscrefne stykke oc article oc hwar thesse om sich stadheligh oc vbrødelike holdes scule j alle made som fore screuet staar. Oc til mere bewaring alle thesse forscrefne stykkes oc artikles, tha hafue wy alle for:de met godh wÿlie och witskap ladit ware jncigle hænges fore thette breff. Scriptum et datum in castro Wyborgh prenominato anno Domini m°cd° tercio, dominica proxima ante festum assumpcionis virginis gloriose."}, {"df": "1172", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Jacobo Gudleui, presbitero Aboensis diocesis, salutem etc:a. Sincere [deuotionis affectus, quem ad nos et Romanam geris ecclesiam, non indigne meretur, ut petitionibus tuis, illis presertim, quas ex deuotionis feruore prodire conspicimus, quantum cum Deo possumus fauorabiliter annuamus. Hinc est, quod nos tuis deuotis supplicationibus inclinati, ut liceat tibi habere altare portatile cum debita reuerentia et honore, super quo in locis ad hoc congruentibus et honestis possis per proprium sacerdotem ydoneum missam et alia diuina officia sine iuris alieni preiudicio in tua presentia facere celebrari, deuotioni tue tenore presentium indulgemus. Nulli ergo omnino homini liceat hanc paginam nostre concessionis infringere uel ei ausu temerario contraire]. Datum Rome apud Sanctum Petrum idibus augusti anno quartodecimo. N. x. de Beneuento."}, {"df": "1173", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Eric, met Gudz nadh Swerikes, Danmarks, Norghes, Wendes oc Godes konung oc hertugh j Pomeren, kunnogt györöm thet met thætte wart opne breff allom mannom, swa the nu ære som the hær æpter komme scule, at wy hafuom vnt oc gifuet ware borghere, som bygge oc bo j war kyöpstadh Wyborgh, stadz ræt æpter thy som stadz boghena j Vpsalom wtwyser. Thy forbyuthom wy allom warom foghedom oc æm[b]etzmannom oc allom androm, æho the hælzt æren, at hindre thöm j naghre made hær amot, swa frampt the wyliu wart hylle hafue oc war hefnd fly. Jn euidenciam premissorum secretum nostrum presentibus duximus appendendum. Datum in castro nostro Wyborgh anno Domini m°cd° tertio, dominica infra octauam assumpcionis virginis gloriose."}, {"df": "1174", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stegeborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1175", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1176", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1177", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nässelsta", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1178", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a dilecto filio Erlando Petri, canonico Aboensi, salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi, qui presbyter es, premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, canonicatum ecclesie Aboensis, in qua maiores, medie et minores prebende fore noscuntur, cum plenitudine iuris canonici apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam prouidemus, ac vnam ex huiusmodi minoribus prebendis necnon beneficium ecclesiasticum cum cura uel sine cura, cuiusquidem beneficij fructus, redditus et prouentus, si cum cura vigintiquinque, si vero sine cura fuerit decem et octo marcharum argenti secundum communem extimationem ualorem annuum non excedant, ad collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri .. episcopi Aboensis et dilectorum filiorum .. prepositi, .. archidiaconi et capituli ecclesie Aboensis communiter uel diuisim pertinens, dummodo beneficium huiusmodi canonicatus et prebenda ecclesie cathedralis non existat, si qua uacant ad presens uel cum simul aut successive uacauerint, …. conferenda tibi post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentijs suis donationi apostolice reseruamus …. Datum Rome apud Sanctum Petrum decimoseptimo kalendas februarij anno quintodecimo. Simili modo: venerabili fratri .. episcopo Tudensi et dilectis filijs .. decano Vpsalensis ac archidiacono Strenginensis ecclesiarum ….. Jac. xi. xiii. de Teramo."}, {"df": "1179", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bonifacius etc:a venerabili fratri … episcopo Strenginensi salutem etc:a. Dignum arbitramur etc:a. Volentes itaque dilectum filium Erlandum Petri, canonicum ecclesie Aboensis apud nos de uite ac morum honestate alijsque probitatis et virtutum meritis multipliciter commendatum, horum intuitu fauore prosequi gratioso fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si post diligentem examinationem prefatum Erlandum, qui presbyter est, ad hoc ydoneum esse reppereris, ei de canonicatu ecclesie Vpsalensis, in qua maiores, medie et minores prebende fore noscuntur, cum plenitudine iuris canonici auctoritate nostra prouideas, …. et, si per eandem examinationem prefatum Erlandum bene legere, bene construere et bene cantare ac congrue loqui latinis verbis et alias ad prebendam minorem ipsius ecclesie Vpsalensis et beneficium curatum ydoneum esse reppereris, etiam si dictus Erlandus non bene cantaret, dummodo in tuis manibus iuret ad sancta Dei euangelia, quod infra annum a tempore examinationis huiusmodi computandum bene cantare addiscet, cum cura uel sine cura, et si ita esse non inueneris, ipseque Erlandus non bene cantet et non iurauerit, ut prefertur, dummodo ipsum alias ad obtinendum minorem prebendam huiusmodi et beneficium sine cura ydoneum esse reppereris, super quibus tuam conscientiam oneramus, prebendam minorem ipsius ecclesie Vpsalensis et beneficium ecclesiasticum sine cura dumtaxat, cuiusquidem beneficij fructus, redditus et prouentus, si cum cura vigintiquinque, si uero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedant, ad collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri archiepiscopi Vpsalensis et dilectorum filiorum .. archidiaconi, .. prepositi, .. decani et capituli, singulorumque canonicorum et personarum predicte ecclesie Vpsalensis communiter uel diuisim pertinens, dummodo huiusmodi beneficium canonicatus et prebenda cathedralis ecclesie non fuerit, si qua uacat ad presens, aut cum simul uel successiue uacauerint, ….. conferenda eidem Erlando post acceptationem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinentijs suis donationi tue auctoritate nostra reserues, … non obstantibus … , quod nos eidem Erlando, ut asserit, de canonicatu sub expectatione minoris prebende ecclesie Aboensis predicte necnon de beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura uacante uel uacaturo ad collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri .. episcopi Aboensis et diectorum filiorum .. archidiaconi et capituli (ac) singulorumque canonicorum et personarum dicte ecclesie Aboensis communiter uel diuisim pertinente per alias nostras litteras gratiose mandauimus prouideri, quasquidem litteras et processus habitos per easdem et quecunque inde secuta, quo ad curatum beneficium dumtaxat, exnunc cassamus et irritamus ac nullius esse uolumus roboris uel momenti. Volumus etiam, quod post quinquennium a data presentium litterarum computandum uigore earundem idem Erlandus aliquam prebendam seu aliquod beneficium nequeat acceptare, nec de illa seu illo sibi facere prouideri, quodque, si interim presentium uigore in dicta Vpsalensi ecclesia in canonicum non fuerit receptus et inibi prebendam aliquam non acceptauerit et de illa prouideri sibi fecerit, extunc ipsius ecclesie Vpsalensis canonicus esse desistat, decernentes irritum et inane, si secus super hijs actum fuerit in premissis …. Datum Rome apud Sanctum Petrum nono kalendas februarij anno quintodecimo. Jac. xxiiii. de Teramo."}, {"df": "1180", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerlikit wari thet allom thöm thettæ breff see ællæ höræ læsæs at jak Hannus Michelson ok myn husfrw, Elzebe, Laurintz Vplændinge dotter, wi hafwum medh eno samtykkio saalt och vplatit bischedelikom manne Laurencio Hasaworp alt thet godz mynne fornæmpda husfrw fædherne war j Oynalaby j Pemara sokn, for hundradha marker swenska medh allom tillaghom swa som thet Laurintz Vplændinge förræ atte, ængo vndantakno, ok afhændom thet vndan os ok wara arfwa ok tilæghnom honum ok hans arfwum til æwærdhelika ægho ok sköthom thet laglika vnder honum ok hans arfwum medh tolff fastom dondamannom ok trættande forskælaman, som ær Olaff Mattisson; skötninga mæn ærw thæsse: Benct Skyttæ, Jusse Skyttæ, Eric Puraia, Jacob Suxensson, Andris Suxason, Heyki Gruwa, Jönis Ykonen, Heyki Suppa, Michel i Danis ok Martin j Danis, Jacob i Kyllis ok Oth i Lawisista. Framdelis tha kænnomps wi os hafua fullelika oc redhelika vpburit the hundradha marker swenska, som han os atte for thet sama godz, ok gifuum han lösæn ok lædhugan aff alla æpthermaningh. Til mera wisso tha hafwer jak, fornæmpdh Elzebe, bidhit myn man, Hannus Michelsson, at han hængi sit ynzigle for thettæ breff for os badhom, ok wi badhe hafwum bidhit ærlika mæn, swa som herræ Mattis, kyrkioherren j Pemarum, Oloff Mattisson, Niclis domare ok Eric Puraya, at the hængi ok theræ jnzighla for thetta breff, som scriuit ær æpther wars Herra aarom thusanda fyræ hundrada ok j thet fiærdhæ aar, næste fredag æpther midhfasta sunnedagen."}, {"df": "1181", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Ericus, Dei gracia regnorum Suecie, Dacie, Noruegie, slauorum gothorumque rex ac dux Pomeranie, vniuersis presentes litteras inspecturis sev audituris eternam in Domino salutem. Constare volumus vniuersis nos ex gracia nostra specialj ac dileccione singulari altari sancti Laurencij in ecclesia Aboensi tributa, onera et seruicia nobis debita de bonis, videlicet iiij:or curiis in opidis Harittu,¹ Pisu, Vilikilæ et Hammar² in ipsa dyocesi Aboensi sitis, ob reuerenciam Dei omnipotentis ac sancti Laurencij, vsque ad beneplacitum gracie nostre annuisse et remisisse; quare per graciam nostram districcius mandamus,³ ne quis aduocatorum nostrorum aut officialium sev quiuis alius, cuiuscunque condicionis aut status exstiterit, possessorem ipsius altaris sancti Laurencij, qui pro tempore fuerit, in istis predictis bonis tributis, oneribus et⁴ seruiciis exinde debitis æqualiter perturbare seu impedire presumat, quousque presentes duxerimus reuocandas. Jn euidenciam huius gracie nostre firmiorem secretum nostrum presentibus duximus appendendum. Datum in castro nostro Ørebro anno Domini mcd quarto,⁵ jn⁶ profesto beatj Georgij martiris, etc:a."}, {"df": "1182", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Leve here. Juwer erzamen wysheit bidde wy to wete[ne], wu dat de overzesche copman und unse borgers meynen de Nuͤ to zokende. Hirumme, leve here, so bidde wy juwe vorsichtigen wisheit, dat gy wolden, off gy ycht vornemen, dar de copman ane beschadiget mochte werden, dat gy uns des ene warnynge deden und weren darvore, dat des nycht ene schege, des besten des gy vormoghen, und latet uns dat vordeynen, war wy moghen. Vortmer, leve here, so bidde wy ju alse umme de junge lude, de to hervaste myt deme gude to Wyborch qwemen, dat gy wol don umme unser bede willen und wesen den ghesellen behulplich und vorderliik, off se juwer warto bedorven. God van hemelrike beholde juwe suntheit to langer tiit. Ghescreven an sunte Marcus daghe."}, {"df": "1183", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1184", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1185", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1186", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1187", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Heelzamen grut vnde wes ik gudes vormach to allen tiden vorscreuen. Weted, leuen vrundes, dat dar rouere in der Nve west hebben vnde hebbet groten schaden dan, also mi secht is, ok hebbet se hir mines heren lant rouet vnde wuste lecht des soder deme orloge besat was dar se vor voren. Van wennen eder we dat se sin weit God, dat ik des nicht en weit, wente se sint eres namen nicht bekant. Hir vmme proue ik, dat it lose schalkes sin. Weret dat se hir in der see elden wolden vnde wil …… wat an keren, dar wil ik iv gherne to helpen mit al deme, dat ik vormach. V ….. des bidde ik iv tho wetende, dat de Russen hir hebbet heit …. der van en varen vmme den schaden, den se minen heren … he dan hebben, beide in Norweghen vnde in Sweden, in den norder bodeme vnde … is is vte. Dit moghe gi juwen borgheren, vrunden vnde staden berichten, de dar pleghen to seghelende, dat se dat miden, nv it also steit wente nemen se dar schaden ouer, dat were mi nicht leef, ok so en wolde ik dar nene namaninghe vmme hebben. God si mit iv ewichliken, vnde bedet ouer mi; wat ik don mach to allen tiden, dat iv leef is, dat do ik gherne. Ghescreuen tho Wiborch mcccc vnde iiij jar, in sancte Jakopes daghe des hilghen apostels, vnder minem inghesegel. Thurder Bunde Rorikessone, ridder. Adress: An de erbaren, wise, beschedene lude borghermestere vnde ratmanne der stat to Reuel mit werdicheit."}, {"df": "1188", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom kunnogt, som thetta bref höra eller se, jag Jacob Köske(1), dommare i Nylande a æhrlige och wælborne mandz wegne Thordh Bonda Rörickessons, riddare och höfwidzmans vppa Wyborg, kennes iag medh thesso mino wærwarande opne brefwe at ta ting höltz i Nylande med allmogen af Borga sochn arom efter Gudz börd tusende fyrahundrade a fiærde ahreno, vppa sancti Olofs(2) dag, tha afhendo sig hederligin man och beskedelige herre Anders, kyrckioherre i Borga, och Olaf i Hyndehaga och Jöns skinnare, kyrckiowærjande thær sammastedz, halfandra skattmarck iord liggiande i Ackerby(3) i for:na sochn och lande, nær by och fierran, med allo ty, som thær ligger och allo thy ther af alder tilligat hafwer, innan gard och vtan, afhende the sig och kyrckione i Borga vnder beskedeligen man Biörn Diekn och hans arfwa til æwærdeliga ægo för fyretyo march rede peninga, fæm ræflisk i örnom. Och thær om wor[o] thesse tolf fasta ath, som ær Anders Swarter, Langhe Jöns, Jöns Swartabeck, Martin i Kulla, Olaf i Böle, Olau Lippin(4), Pedher i Kulla, Jösse Botasson, Laurens i Fagrastada, Jöns i Hoffmannes, Pawel Thezala och Ebbe i Skogom. Och wij ærom wittne at thetta köp ær a thinge lagliga gjordt och för:de jord ær lagliga vpbudin och lagliga standin efter ty landzlag vthwijsa. Till thesse mere wisso och stadfæstelse hænger jag mitt insigle för thetta bref. Skrifwit stad, ahr och dag föreskrifwen(5). Olikheter i den andra kopian: (1) Koske (2) Oleffs (3) Akerby (4) Lippis (5) föreskreffnom."}, {"df": "1189", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla them thetta bref höra eller see hälser iag Henrik Larsson ewärdeligen med Gudi. Kännes iag med thesso mine brefwe, så för efterkommandenom som nu närwarandom, ty at iag med goda wilja hafwer giordt et jordaskipte med minom granne Magnus Mattisson så, thet iag hafwer satt honom en fierdung i Karnais byen mitt fäderne af Yhanus godz, för hwilket godz Magnus Mattisson hafwer mig Henrik satt allan sin lut i skogenom annan wägen tresket om en fierdung, och der til gaf Magnus mig Henrik fyra mark bondepenninga, hwilka penningar och skog iag kännes mig fulleliga hafwa upburit och handfångit efter minom egnom wilja, så thet mig wäl åtnöijer; ty afhänder iag Hinrik mig thet förenembde Karnais godz och minom arfwom, och tilägnar thet Matz Matisson och hans arfwom til ewärdeliga med tolff fastom, som boo (som boo), witna: Mickel Hulta, Mickel Nielsson, Laurentz Immone, Påwal Kranus, Olof Pussusson, Matis Maxio, Olof Magnusson, Matis Petersson, Iöns Mickelsson, Erik Andersson; til hwilkes brefz mera wisso och stadfästelse, emedan iag ei sielf insigle hafwer, ty beder iag skäligom man Niels Ingesson, domar i Wester Nyland, om sitt insigle, och är här trykt på ryggen thesso bref til witnesbörd. Scriptum Lojo anno Domini 1404, feria secunda post festum Tiburtii."}, {"df": "1190", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Hermannus Richeman fideiussit pro xiij nobulis apud quendam scolarem cognatum Thur Bunden, militis de Wiborgh, ante portum submersum inventis. Idem Hermannus dictos nobulos preesse optiniut. Luce cccciiij."}, {"df": "1191", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witterligit, som detta bref höra eller see, thet wij Andre (!), kyrckioprester j Borga, Oluff i Hendhaar och Jöns skinnare, kirckowerdom dhersammastedes, kennom vppenbahrliga meth thesso waro närwaranda opna breffwe, sva för them, som efterkomma, som them nw äro, oss med wilia, kärlech och beradh modh salt och uplatit hafwe beskedelige manne Biörn Diekn itt wara andeliga moders godz, kirckion i Borgo, som är halfannan skattmarck jordh liggiandes i Akerby vdi for:na sochn i Nyland, för fyrettyo marc swenska i refliskom penningom, hwar räflisk för fem peninger swenska, huilcha för:de godz gaff hustrw Kahrin af Krooköö för:ne kirckio for sinom bonda och sina foräldra siela. Och kennoms wij dessa for:ne peninga summo redheliga wpbuhrith hafwa, sva at wij latom oss alldelis wäl [atnögia] a for:ne kirckio wegna; med hwilcko päninga summo wij kiöpt haffwa pixidena* till for:ne kirckio behof. Ty affhendom wij thet for:na godz i Ackerby vndan for:na kirckio och tillegnom thet och hemult görom for:de Biörn Diekn och hans arfwom till ewärdeliga ägo med hws, jord, acker och äng, skogom och fiskewatnom, innan gardt och vtan, i watho och torro, när by och fierran, med fägang, tomptom och tompta stadom, öom och holmom oc med allom tillagum, nemdom oc onemdom, ingo vndantakno thy godze tilligger och aff alder tillegat haffwer oc nu tilhörer eller framdeles wpspörjas eller finnas kan, ohindrat oc oqwalt för oss oc ware effterkommandom kyrckioherrom oc kirckioweriandom oc för hwariom manne efter denne dag; sedan for:de Biörn oc hans arfwa ma thetta for:de godz skipa, rada oc allom lundom sig till nytto och gagn wenda efter honom eller hans arfwom best behagar. Hende thet ock sedan, som Gud förbiude, at for:de Biörn eller hans arfwom thetta for:na godtz nakat eller all med lagen eller dom nagorledes afginge, tå tilbindom wij oss oc wara epterkommanda kirchioherra oc kirckiowerdena hanom eller hans arfwom desse för:ne peninga summo eller sva godt godtz redeliga igengiffwa inom siex wiikur efter then dagh hanom eller hans arffwom thetta for:de godz afdömpt warder, utan alla nesegn, töfring eller hielparedo. Wore thet och swa, som Gud forbiude, at denne för:ne peninga summo ey sva redeliga betalt worde som nu sacht är, tå tilbindom wij oss och ware efterkommande, som föreskriffwit star, honom eller hans arfwom allan skada vppfylla, som han eller thee ….. komma kunno. Alla thesse förscrifna articklos oc särdeles hwarn om sig lofwom wij med wara efterkomandom kirckioherra oc kirckewerdenom staduga, fasta oc obrutliga halla wid wara sanning oc goda troo oc wtan all arga list. Till thess mehre wisso, stadfästelse oc högre bewahring bidiom wij goda mäns insigle, som är her Helwikz i Perna, her Jöns aff Pyttis, kyrckioherda, Matz Tytska oc Niss Jonnsson aff Tussiöö med mina Andrisa, kirckioprests i Borga, för thetta bref, medan wij kirckewärdena ey insigle hafwom. Datum Borga anno Domini [millesimo quadringentesimo] quarto, die beate Katharine virginis, in testimonium præmissorum."}, {"df": "1192", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdigen grot to voren geschreuen. Willet wetet, erbaren lude borgermeyster vnde rat to Reuel, dat desse iegenwerdyge breffwyser Manggenus Schroder heft my berycht, dat iuwer medeborger eyn em wat schuldych is van redeliker schult; hir vmme bidde ik iu, dat gij wol don vnde helpen em dar he recht an is; dat wil ik gerne tegen iu vorschulden. Hir mede blyuet in Gode vnde to my to bedende. Gescreuen des dynxdages na sente Iohans ewangelisten dach, vnder mynem ingesegel. By my Tordo Bunde Rørickesson, rydder. Adress: An de erbare lude borgermeystere vnde rat to Reuel kome desse breff myt werdycheit."}, {"df": "1193", "dating_start_year": "1404", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1194", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1195", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vy Sten Bosson, riddare, høgborens førsta ok nadugx herra konung Eriks dom i thetta sin jnne hafuande øfuer Østherlandin, Clauus Flæmingh, riddare ok lagman ther sama stadh a for:da herras nad, kænnomps, at tha wj ræfsta tingh hyoldom met almogan aff Masko, Læmmo ok Nosis sokn j Nummis by, j wirdeliks herra oc andeliks fadhers her Biorns, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks manz herra Jusse Duwa, hoffmestare, Jønis Anderssons ok flere godha manna nærwaru, tha kærde beschedelichen man her Jønis Anundsson, kanoker jnnan Abo, till Staffan aff Hewus, at han hafde domkirkione eth godz, liggiande j Hewus, wtan lagh oc ræt fore haldit, och hafde togh hans frændher thet vndher kyrkione giffuit, hulkit thesse tolff j ræfstinne sotho, som ær Stigholffuer Kortymma, Clauus Diækn, Jowan Philpusson, Hannus wan Arsten, Nisse Oialt, Olaff Kirwis, Ante Noko, Matte Humikala, Matte Laulis, Niclis Jaris ok Jønis Gunnarsson, ranzakadho ok epther sworo at swa war sannindh, tha dompdom wj for:da Staffan godzet till ok honum att giffua domkirkione sina pæninga swa manga, som thet wært ær ok gelda ma epter tolff manna edh ok ranzakan, jnnan siæx wikur, ffore konungx domen vid fyratighia markir oc siæx markir fore lagmanz domen. Till mero wisso trykkiom wj wor jncigill aa ryggen thesses breff. Datum anno Dominj mcdvº, fferia quarta proxima jnfra octauas epyphanie Dominj, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1196", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lankila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Sten Bosson, riddare, höghborens första oc nadhux herra konungh Erics dom ofuer Österlandin j thetta sin jnne hafuande, Clauus Flæmigh, riddare oc laghman a for:da herras nadh, kænnomps at tha wi ræffsta thing hioldom met almoghan aff Wæmo oc Wirmo sokn j Lankisby j wyrdeliks herra oc andeliks fadhers herra Biörns, met Gudz nadh biscopp jnnan Abo, ærliks manz herra Jussa Duwa, hofmæstare, Jönis Andrisson oc flere godha manna nærwaru, tha kærde Pæter Thyzsche til Inga Brun om eth goz, liggiande i Liuskalaby, huilkit hanom wndan dömdis æpter thenna tholff manna ranzakan oc edh i ræfstinne sato, som ær Karll Alontaka, Jönis Kætilsson, Olaff Hafrakorn, Niclis Röfuare, Olaff Boosson, Jacob Benctsson, Dan aff Ræukes, Laurens aff Korpula, Laurens aff Putala, Olaff Hirfwu, Ante Laukosson oc Laurens Kasurj, oc æpter thet wi hanom jordena wndan dömdom, tha dömdom wi oc for:da Jnga Brun sina pæninga j gen aff Peter Thyzska oc hans arffuom, swa manga han ther fore gifuit hafde, oc aa kostwarth æpter xij manna edhe, widh sina xl marker fore konux domen oc vj marcer fore laghmanz domen jnnan siæx wikur. Til mere visso hængiom wi war jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini mcdv:o, feria qvinta proxima post epiphanie Domini, in testimonium premissorum."}, {"df": "1197", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Sten Boson, riddare, høgborens førsta oc nadugx herra konung Ericx dom offuer Østerlandin i thetta sin inne haffuande, Clauus Flæming, riddare oc lagman af for:da herris nad, kænnomps, at ta wy ræfsta tingh hioldom met almoganom aff Masko, Lemmo oc Nosis sokn j Nummis by aaret epter Gudz byrd tusand fyra hundrat a fæmpto areno, neste løgerdagen epter trættonde dag jula, j wyrdeligx herra oc andeligx faders herr Biorn, met Gudz nad biscop j Abo, ærligx manz herr Jussa Duwa, hofmestare, Jønes Anderssons oc flere goda manna nærwaru, tha kerde Nisse Andersson til halft Jerwes godz liggiandis j Lemmo sokn, sa at Niclis Torte oc Symon, hans broder, thet vndan hanom olagliga salt hafde, huilkit tesse xij i ræfstinne sato, som æra Stigolffuer Kortyma, Claus Degn, Ioan Philpusson, Hannus wan Arsten, Nisse Oylta, Olaff Kirffues, Ante Noko, Matte Humicala, Matte Laulist, Niclis Jæris oc Jønss Gunnarsson, ranzachado, witnado oc epter sworo at sa war sannindh oc pilten war offuermagi tha godzed vndan hanum soldes, thy dømpdom wy for:de Nisse Andersson sit godz igen till oc forbywdom nogan thetta godz optermer fore hanum hindra eller quælia, wid sina xl marker fore konungx domen oc vj marker fore lagmanz domen. Til mere wisso hengiom wy woor jncigle fore thetta breff."}, {"df": "1198", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Steen Boosson, riddare, hogborens forstha ok nodugx herra konungh Eriks dom offuer Østerlandum j thetta sin inne haffuande, Clauus Flamingh, riddare oc lagman ther sama stad a for:da herras nodh, kannomps, at tha wi ræfsta tingh hiøldhum met almoghan aff Masko, Lammo (!) oc Nosis sokn j Nommisby, j wyrdeliks herra oc andeliks faders herra Biørn, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks manz herra Jussa Duwa, hofmæstare, Jonis Andrissons oc flera goda manna nærwaru, tha kærde Ante Noko til Clauus Diakn om eth goz liggiandis j Sontamalum, hulkit honum war olagligha aff gongith, oc Clauus Diækn haffde thet fangith met rætto skipte aff Pawall j Sontamalum, ty dømdom wi Ante Noko til sitt godz j Sontamalum oc Clauus Diækn til sit goz j Nummisby oc for:da Pawal til Rækos, æpter thet tesse tolff j ræfstinnen sato, som ær Stigholffuer Kortymma, Philippus Karlson, Jowan Philippusson, Hannus wan Arsten, Nisse Oialta, Olaff Kirwis, Olaff Koilalasth, Matthe Hunnikala, Matte Laulis, Niclis Jaris oc Jons Gunnarsson, ranzakadho oc æpter s[w]oro att swa war sannindh, oc inge motte nampdinne wadhia wilde, tha forbiudhom wi nokan man thenna for:da Clauus Diækn æller hans arfuom opter mer hindra eller qwælia, wid hans xl mark fore konunx domen oc siax marker fore lagmanz domen. Til mere wisso hænghiom wi war jncighill for thetta breff. Datum anno Dominj mcdvº, dominica infra octauas epiphanie Dominj, in testimoni(or)um premissorum."}, {"df": "1199", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lankila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Sten Bosson, riddare, högborns första oc nadhux herra konung Eriks dhom offuer Østerlandhin j thetta sin jnne haffwande, Claus Flæmink, riddare oc lagman aa fornempde herras nadh, kænumps at tha wj ræfsta tingh hiølde met almogin aff Wemo och Wirmo sokn oc j Lankissa by i wyrdhelix herra oc andeliks fadhers herra Bjørns, met Gudz nadh bisscopp jnnan Abo, ærliks mans herra Jussa Duwa, hofmester, Iøns Andrissons oc flera godha manna nærwara, tha kærde Magnus Winkelä uppo Pawel Karppelaynen vm et godz j Winkela by, oc ta scødhz thet til the xij j ræfstene sotho, som ær Niclis Roffar, Iøns Kædilsson, Olaff Boosson, Karl Alintaka, Olaff Haffirekorn, Iacob Bengtson, Dan Raykusta, Laurens Korpola, Laurens Putola, Olaff Hirwo, Anthe Laukosson oc Laurens Kassuri, thet the sculde ransake huru ther um woro, vm Pawal haffde ræth tiil thet godz æller førnempda Magnus. Tha ranzakade the thet, sua at fornæmpda Pawal haffde thet fornæmpde godz i Winkele laglika oc rættalika fangit; oc æpter the fornempda xij witna oc ranzakan oc edhe tha dømdom wi then fornempda Pawal siit godz staduch oc fast at holde, oc forbiudhom wi thet fornempda gotz i Winkela by hindra æller quælia, widher thera xl mark før konunx dom oc vj mark för lagmans dom. Oc tiil mera wissa oc witnisbørdh tha hengom wj war inzigil for thetta breff. Datum anno Domini mcd°v°, feria secunda infra octavam epyphanie Domini, in testimonium premissorum."}, {"df": "1200", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Steen Bosson, riddare, høgborens førsta ok nadugx herra konungo (!) Eriks dom øffuer Østherlandin j thetta sin jnne haffuande, Clauus Flæmingh, riddare och lagman ther sama stad aa for:da herras nadh, kænnomps, at tha wi ræfsta thing hioldom met almoghan aff Masko, Læmmo oc Nosis sokn j Nummis by, j werdeliks herra ok andeliks fadhers herr Biorns, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks manz herra Jussa Duwa, hofmestare, Jønis Andrissons och flera godha manna nærwaru, tha kærde Nisse Andrisson till domkirkionne om halft Jærwis godz liggiandis i Lemmo sokn, at thet war honum olaglika wndankøpt ok wndan gangit, hulkit thesse tolff j ræfstinne sotho, som ær Stigholffuir Korthymma, Clauus Diekn, Hannus wan Arsten, Jowan Philpusson, Nisse Oialt, Olaff Kirwis, Anti Noko, Matte Hamittala (!), Matte Laulis, Niclis Jaris ok Jønis Gunnarsson, ranzakadho ok epther sworo at swa war sannindh, ok ther epther tha dømdis for:da Nisse Andrisson the forscreffna iordh till, ok domkirkionne dømdom wj henne pæningha aff Niclis Torte ok hans brodher Symon, widh hwar pæningh som ther fore vpburin war, epter tolff manna ranzakan oc edhe, jnnan siex wikur, vidh thera fyratighi marker ffore konungx dømen oc siex marker fore lagmanz domen. Till mero wisso trykkiom wj war jncigill a ryggin thesso breffue. Datum anno Dominj mcdvº, fferia sexta proxima post octauas epyphanie Dominj, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1201", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sikois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Sten Boosson, riddare, höghbordne försthe och nadugh herra konungh Eriks dom öfwer Österlandet i thet sinne innehafwande, Claus Flämmingh, riddare och lagman thersamastads a fornempda herras nadh, kännomps ath tho wij räfs[ta]tingh hjoldom medh allmogan aff Kyro, Kangasale ok Birkale sokn innan Sykosthen by i wördeligha herra ok andeligha fädhra herra Björn, medh Gudz nadh biskop innan Åbo, ärligho mannes herra Iussa Duwa, hoffmestare, Iöns Andersson och flere goda manna närwaro, tho dömdom wij Heijki Kärpe ok hans kompanom flerom hwarjom epther ty som han luthäghande är innan Wexinjemi-näs friith ok ombewarth, när ok fjärran i alla motthon epther thennis xij ransakan i räffstine sotho, som är Ture Karlsson Kairanpoijka, Olaff Pedersson, Matts aff Koskis, Olaff Langilasth, Olle Kellinpoijka, Hinza Kalamis, Heijki Morthensson, Henrik Hinrichsson, Henrik Wijku, Anders Niilisson ok Anders Alkunis, ath the äre thär rätthe luthäghande tiill, ok dömdom wij thesse raar Lakalesivalka, Sotaijwa ok Syrjankorke fasta ok stadugha ath holdas som the aff alder haffwa warit ok the förrut synth ok ransakada äro. ok forbjudom nogon man thetta optarmer hindra eller qwälja, wedh hans xl marker for konungs dom. Tiil mera wisse trykkjom wij worth inceijle pa rygghen a thetta breff, anno Domini m[c]d v°, in crastino purificationis Mariæ."}, {"df": "1202", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1203", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Voipaala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Jönss Andersson, höghborne furstes och nådige herres kånungh Erichs dom öffuer halfft Tauastlandh i detta sin inne hafuandes, Class Flämingh, riddare och laghman öffuer Österlandh [a] förd:e herra(n)s rådh (= nadh), kennåms att tå wij repste tingh huldom mädh almogen aff Kulsiala, Pälkänä, Saaris och Saxmäki sochnar i Våipala by i värdeligh herra och andeligh faders her[ra] Biörn[s], mädh Gudz nåde biskåp i Åbo, ächrlige manna herre Jusse Diuue (= Duwa), håffmästare, herre Steens Bossis (= –sons), riddere, och fleere gode manna närvaro, thå kåm för rätte å satte tingh her Oluff Nilsson Tauast, riddere och höffuitzman på Tauast huss, och kärde till Jönsse Taipall och flere hans skifftes bröder att dee hade dem (= honom) af uällätt deeres (= hans) skoogh och fiskevatne i Päiärffui öffuer den gamble råå, huilcke desse synemän [ranzakade], först Peder Pilkeiärfui (= Pitkeiärfui), Lasse Radiä, Anders Somalainen, Olouf Riduala, Kauppe Herttula, Hinrich Kyhy, Pär Kalhå och Hans Nuoremois; thetta för:de (= thessa för:ne) suoroo thesse råår dem emillan, her Oluf Tawastes och Taipala boer, att läggia kringh åm Päjärffui skoogh, effter såm He[n]ricus Gårdzhagens doombreffue där åm wijdare skall förmäla, såm ächr Kulkalmij, Vihanikåski, Vachidesansarij, Heiekåierfui, Jokijärffui, Inåiärffui, Mensälken, Puuseiärfui, Nurmisarana, Pirttijärffui, Känälächden, Kylmenkåski och till Ryonoijan så till Kulkalambi igen. Och tesse 12 thå i nemden såthe, som ächr: (Nämnden, hvars namn här äro förvrängda, återfinnes i här närmast följande urkund, n:o 1204) ransakade och fulboordade tesse effter:ne råår mädh deere ede, och ingen moott däm vädia ville, ty dömde iagh för:ne råår stadige och fast, och för:ne Jusse s[a]ch till 40 marker för vällä. Till tesse breffz meere visså och högre förvarningh hengiom wij vår insigle vitteliga för tette breff. Datum Säxmäki anno Domini m quadragesimo (= quadringentesimo) quintto, diæ beate Skolastice virginis gloriose."}, {"df": "1204", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Voipaala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Jönis Andirsson, höghborens första ok nadhoghx herra konungh Eriks dom ofuer halft Tauista landh j thetta sin jnnehafuande, Clauus Flæming, ryddare oc laghman ofuer Österlandh aa for:da herras nadh, kænnomps at tha wi ræfstathingh hioldom met almoghanom aff Kulsiæla, Pælkena, Saaris oc Sexmeki sokn j Woipala by j wirdheligx herra oc andelikx fadhirs herra Biorn, met Gudz nadh biscopp j Aabo, ærligha manna herra Jusse Duwa, hofmæster, herra Stens Bossons, ryddare, oc flere godha manna nærwaro, tha kærdhe Momosin poyca ok brodhirs sons dotter Margeth til Haquon Knutsson wm tw godz ligiande j Liatula j Sexmeke oc j Solbergha j Saris, swa at thenne tw godz sculde wara olaghlica wndan them komen, hwilket thæsse xij j rættenom sato, som ær Andirs j Salu, Laurens j Saris, Jönis Anaialast, Heiche Lumya, Jönis Vrdialast, Olaff Nakkialast, Jwrua Thomasson, Olaff Surepokke, Magnus Vsskelest, Heiche Pakanen, Laurens Mentinpoyca oc Andirs aff Kantakyla, ranzsakadhe oc epter sworo at Laurens Widhicason hafdhe thenna tw for:da godz skælica oc laghlica fangit, swa at han fik Solbergha for annat godz met rætto skiptæ, oc j Liatula for skæligha pæninga sommo, j hwilko summo enchte aterstodh wtan fæm marcher pæninga. Nw epter thet at swa war witnat oc engin mot nempdinne wædhia wilde, tildömom wj Haquon Knutsson ok hans arfuum for:da godz ok Marghet til the fæm marcher j geen stodho aff Haquon, oc forbiudom nokon man thæssen godz eptermeer hindra ælla quælia, widher hans fyretighi marcher for konungx domen ok vj marcher for laghmanz dom. Til thæssens breff meere wisso ok höghre bewaringh hængiom wi war jncighle witerlica for thetta breff. Datum Sexmeke anno Domini m quadringentesimo quinto, die beate Scolastice virginis gloriose."}, {"df": "1205", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hattula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij efterschrefne Jöns Andersson, höghborens furstes och nådhighe herres konung Erich doom öfwer halft Tawasteland i tette sinn inhafwande, oc Claës Fleming, riddare och laghman öfwer Österfinland åå förnembde herres nådh, kennoms, att tå wij refsta ting huldom medh almoghen af Kulsjala, Kalfwola, Leihijärfwi och Hattola sochn i Hurttalaby, i wördelighes herra och andelighes fadhers herra Biörn, medh Gudz nådhe biscop i Abo, ärligha manna herra Jusse Duwa, hofmestare, herr Steen Boosson, riddare, och flere godha manne närwaro, tå kärde Påwal Parcu til herra Fridrik om the jord, som biscop Hans och herra Jöns Ericj hadhe fånget vnder prestabolet vndan them aff Merola för hundrade marck penger oc lagligha gifwit war vnder prestebolet, oc the aff Merola by hadhe förefånget, ty dömom wij for:de jord frij och fasta vnder prestabolet medh allom tillaghom, som är åker och eng, skogh och skiwl, qwern och qwernastadh, dheslijkes fiskiewatn, ingo vndantaghno, vppå denne sidhen innan præstens råår, och them af Merola fult för thera jord efter een rättan rekenscap af allom thöm, som Hattola kijrckio tilhöra, innan thetta och sancte Walburgx dagh, widh thera xl marc för konungz dom och 6 marc för lagmans dom. Til thesso brefwes mere wisso och högre bewarning hengjom wij wår incigle witterligha för thetta bref. Datum Hattula anno Domini mcdv, in profesto sancti Sigfridi episcopi et confessoris."}, {"df": "1206", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1207", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Sten Boosson, riddare, høghborens førsta oc nadhux herra konungh Eriks dom ofuer Østerlandin j thetta sinn jnne hafuande, Clauus Flæmingh, riddare oc laghman ther sama stadh a for:da herras [nadh], kænnomps at tha wi reffsta thingh hioldom met almoghan aff Pyttis, Perna, Borga, Sibba oc Hælsingaa j Borgha stadh j wyrdeliks herra oc andeliks fadhers herra Biørn, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks manz herra Jussa Duwa, hofmestare, herra Thordh Bonda, riddare, Jønis Andrisson oc flera godha manna nærwarw, tha kærde hustru Raghnildh til en brodhers del jnnan Hemanz öö, som Abiørn hafde laghlika salt Peter Rødh fore fulla pæninga, huilkit thesse tholff j ræffstinne sato: Mattis Thyzske, Hannus Hornhws, Lasse Olaffsson, Laurens Hertoghe, Jønis Garpp, Jønis Kærpa, Henric Grefue, Elifuer j Wakterpæ, Laurens j Hindahar, Andris Swarte, Henric Spiældasson oc Olaffus Styttinge, ranzakadho oc æpter sworo at swa [j] sannindh war, oc engin mote nempdinne wædhia wilde, thy dømdom wi for:da hustrv Raghnilde forscrifna Abiørnssons rætta deell till jnnan Hemmanz øø met allom tillaghom oc forbiudhom nakan man thetta optermer hindra æller qwælia widh hans xl marcher fore konungx domen oc vj marcher ffore laghmanz domen. Til mere wisso hængiom wi war jncigill witerlika fore thetta breff. Datum anno dominj millessimo quadringentesimo quinto, feria sexta proxima post sancti Mathie apostoli, in testimonium premissorum."}, {"df": "1208", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1209", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sannäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Sten Boson, riddare, högborens förstæ oc nadhugx herra konungs Erics dom ofuer Österlandhen j thetta sin jnnehaffuandhe, Clawus Flæmingh, riddar, lagman thær sama stadh aa fornæmpdha herræs nadh, kænnomps at tha wi ræfsta thing hioldom met almoghan j Rasaborgs föghiti aff Jngaa, Loya oc Karis sokn j Sandaness by j wördeliks herra oc andeliks fadhers herra Biörn, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks mænz herræ Niclis Kurka, herræ Niclis Olaffssons, riddara, Jönis Andrissons oc flera godha manna nærwaru, tha kærdhe her Iussa Dwæ, hofmester, vppa nadhux konungs Erics wægna vm the godz j Ingaa, Loya, Karis sokn liggiandes, som ware gangne fran krunæn oc vnder frælse sidhan konung Albrikt kom jn til Swerike, som hær efte standa screffuen: fförst j Ingaa sokn, Olaff Philpussons godz, halff fiærdha scat mark i Kulla; item Laurens Mörtz godz, three skat mark j Gördawiik; jtem Magnus Hakonssons godz, fæm scat mark j Gördawiik; jtem her Andris oc hustrv Lucia godz, halff tridhiæ scat mark. Jtem aff Loya sokn, först her Olaffs godz, halff thridiæ scat mark j Messoby oc attholass æng, som Wlff Jngeualdsson giorde scat aff. Jtem aff Karis sokn, först Niclis Diækns godz, halff andra scat mark j Sandanes, three scat mark j Skiöldaraby, twa scat mark een siætung minne j Leppo; jtem Andris Iönissons godz, twa scat mark j Sandaness; jtem Magnus Brunkæs godz, fyræ scat mark een thridiung minne i Sandaness; jtem Ingolff Diækns godz, fyræ scat mark oc een atthung j Sudherby j Digræöö, ena scat mark oc een thridiung j Nörra by, twa scat mark oc een fiærdhung minne j Horsabek, ij scat mark oc een thridiung j Swartaa; jtem kirkionne godz, halff andra skat mark j Leppo; jtem Jönis Andrissons godz, ena scat mark oc een thridiung j Repoböle, three scat mark j Bagga gardh, vthan lagh oc ræth; hwilkit thessæ tolff j ræfstinne satho, som ær Pædher Vestenmusa, Pædher j Kilom, Paual Remare, Jönis j Lindhakulla, Mattis Brunka, Jönis Paualsson, Wlffwer Ingeualdzson, Matthis Pædersson, Jönis a Sandaness, Pawal Törgilsson, Niclis Kerisson oc Litla Swen, ranzsakadho oc epter sworo at swa war sant, oc enghen mothe næmpdinne wædhia vilde, ty dömom wi fornæmpda nadhuge herra konung Erik all thessa fornæmpda godz oc hwart thera særlestes ij geen til krunæn vnder skat, fri oc obewarin, oc forbiudhum nokon man thessa forscreffna godz optar meer fore krunonne hindra æller quælia, widh hans fyretighi mark fore konungs domen oc siæx mark fore lagmans domen, vtan met fornæmpde nadhux herræ konung Erics nadh; hwilkin dom herra Jusse Dwæ, hofmester, annamadhe aa nadhux herra konung Eriks wægna jn til krunæn. Til mere wisso hengiom wi war jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini m°cd° quinto, sabbato ante dominicam Jnuocavit, in testimonium premissorum."}, {"df": "1210", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Fastaby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Sten Booszon, riddare, högborens första oc nadhux herra konungx Eriks dom offuir Östirlandin i thetta sinn innehafuande, Clauus Flämmingh, riddare oc laghman ther samma stadh a for:de herras nadh, kännomps at tha wi räffstathingh hioldhom med almoghan aff Poia ok Tenala sokn i Ffastaraby i wyrdeliks herra oc andeliks faders herra Biorn, meth Gudz nadh biscop innan Aboo, ärlika manna herra Jussa Duwa, hofmästare, herra Thordh Bondhe, Jönis Andresson oc flere goda manna närwaru, tha kärde Hartika Dyker till herra Jönis, kirckiaherra aff Kimitta, om fyra skattmarch jord liggiande i Germundaby, swa at thet war Hartika aterbud oc war olaghlika wndan honom salth; hwilckit thesse tolff i räfstinne sato: Nisse Laurensson, Clauus Diäkn, Jowan Olafsson, Biörn aff Älgemo, Anders Moijoss, Nisse Magnusson, Laurens Ronde, Jacob i Gunnaby, Jowan Andersson, Eliffuer Bersä, Peter Benctsson oc Sigfridh aff Kätilmundzby, ransakadho oc äpther sworo ath thet för:da godz war laghlika salth ffor xc marcker oc war rätt köpe godz; oc äpther at swa war withnat oc ängen mote nämpdinne wädhia wille, tha dömbdom wij for:da godz fasth ok stadhokt wndher herra Jönis ok hans arffua ohindrath fore hwarjom manne, widh hans xl marcker fore konungzdomen oc vi marker for laghmans dommen. Til mere wisso hängiom wi war incigill witerlika ffore thetta breff. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo quarto (= quinto), feria secunda proxima prius (= post) dominicam Invocauit, in testimonium premissorum."}, {"df": "1211", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uskela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Sten Boosson, riddare, høghborens førsta oc nadhux herra konungh Eriks dom offuer Østerlandin j thetta sin jnne hafuande, Clauus Flæmingh, riddare oc laghman ther sama stadh a for:da herras nadh, kænnomps at tha wi reffsta thingh hioldom met almoghan aff Beerna, Halko oc Wskiæla sokn j Wskiælaby j wyrdeliks herra oc andeliks fadhers herra Biørns, met Gudz nadh biscopp jnnan Abo, ærliksmanz herra Jussa Duwa, hofmestare, Jønis Andrisson oc flera godha manna nærwarw, tha kærde Haquon Knutzsson till Loppala goz swa at the waro olaghlika wndan hans husfru modher fadher gangin, Mattis Kogh, huilkit thesse tholff j ræffstinne sato: Clæmæth j Halko, Hasawarpp, Eriker Kumoss, Karll Skytta, Jønis Michælsson, Niclis Potonin, Magnus Kollare, Olaff Høwaynen, Jacob Anaiælast, Hannus j Sauro, Jønis Waltenin oc Andris Hinnenin, ranzakadho oc æpter sworo, at Mattis Kogh hafde the goz rættelikæ forbrutit, oc sidhan gaff konungh Magnus Laurens Tholk oc Haquon Knwtzssons hustru modher the ffor:da goz j gen till æwærdelike ægho met allom tillagom, oc engin mote næmpdinne wædhia wilde, thy dømdom wi Haquon Knutzsson en tridhiungh till aff the for:da siæx godz oc konunghin twa tridhiunga fore dana arff, oc fforbiudhom nakan man thetta optermer hindra æller qwælia, widh hans xl march fore konungx domen oc vj march ffore laghmans domen. Till mere wisso hængiom wi war jncigill witerlika ffore thetta breff. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo quinto, feria sexta proxima ante dominicam Reminiscere, in testimonium premissorum."}, {"df": "1212", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uskela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Steen Booson, riddare, høgburens førsta oc nadhugx herra konungh Ericx doom offuer Østherlandh j thetta siin jnne haffuande, Clauus Flemingh, riddare oc lagman ther sama stadz a for:da herras nadh, kænnomps at tha wi ræfsta tingh hioldom met almoganom aff Berna, Halco oc Wskyla sokn j Wskiala by, j wærdeliks herra oc andeliks fadhers herra Biørn, met Gudhs nadh biscops jnnan Abo, ærliks mans her Jussa Duwa, hoffmestare, Jønis Andrisson oc flera godha manna nærwaru, tha kærde Lasse, godher swen, til hedherliken man herra Jønis Amundson om Lemmo godz, swa at thet war olaglica wndher sancte Henrik komith, hwlkit thesse tolff j ræfstinne satho, Clemeth j Halko, Jacob Pæterson, Erik Kirmos, Jønis Michelson, Niclis Pothonin, Karl Skytta, Jønis Waltænin, Andris Hermaynen, Olaff Høwenin, Jacob Aniala, Magnus Kollare oc Hannus Sawghro, ranzakade oc sworo, at thet war laglica oc skælica gifuit sancte Henrike, ok engen mothæ næmpdene wædhia wilde, tha dømdom wi herra Jønis sakløøs fore Lasse, oc godzet fast oc friit wndher sancte Henrik, met allom tillagom, ohindrat for hwariom manne, wid hans xl marker fore konungs domen oc siæx marker fore lagmans domen, Til mera wisso hængiom wi war jncigle witerlika fore thetta breff. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo quinto, sabbato proximo ante dominicam Reminiscere, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1213", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vista", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wj Sten Boson, riddare, högborens första oc nadhux herræ konungs Eriks dom offuer Österlandhen j thetta sin jnne haffwande, Clawus Flæmingh, riddar, lagman thær sama stad aa fornæmpdha herræs nadh, kænnomps at tha wi ræfsta thingh hioldom met almoghæn aff Saw oc Peymara sokn j Wistala by j wördeliks herræ oc andeliks fadhers herra Biorn, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks mænz her Niclis Kurke, her Niclis Olaffsson, riddara, Jönis Andrisson oc flera godha manna nærwaru, tha kærdhe her Iussæ Dwæ, hofmester, vppa nadhux konungs Eriks wægna vm the godz i Saw oc Peymara sokn liggiando, som ware gangne fran krunæn oc vnder frælse sidhan konung Albrikt kom jn til Swerike, som hær æfte standa screffuen: fförst ij Saw sokn, Laurens Gunnarssons godz, eet j Toppeioke oc fyre goz j Kanamæki; jtem domkirkionne godz, som fra skat ær gangit, eet godz ij Korwinpæ; jtem Hakon Knuttssons godz, eet j Koskis by oc annat ij Patrocheby oc thridia j Marioke by oc ij stenger j Risteneme by; jtem Jönis Diækns godz, eet j Rethenemeby oc annat j Ristenemeby oc thridia j Litlaby; item Hartikæ Dykers godz, eet j Væsterby; jtem Olaff Andrissons godz, eet i Lemmisby oc annat j Halstelaxby oc i Kaskelaxby eet goz; jtem Hartika Flögs godz, eet j Kærkis by oc ij stænger j Iælkesala oc eet godz j Litlahalstalaxby; jtem Iösse werkemesters godz, eet i Koppaholm oc annat j Bruddhaböle; jtem Niclis Tauista godz, eet i Kælkenes oc tw j Kurkesalaby oc tw i Kaukolaby oc eet j Korwale oc eet j Salminby; jtem Biorn Saluessons godz, eet j Padhasa oc annat j Kurkesala oc tridhia j Lwla; jtem Henric Andrissons godz, eet i Kætheleby; jtem Martin Abramssons godz, gardhen thær han sither ij, som för waro thw bonda godz; jtem Pædher scrædhers godz, tw j Mækinpæ, jtem Liwngis godz, fyre i Litleby; jtem Rötgher Ingassons godz, tw j Sildinkorwe oc eet j Hallelaby oc een rök j Saustelaby; jtem Matthis Jngemarssons godz, eet j Hawelkala; jtem Hartika Flögs godz, eet i Mannæböle. Jtem aff Peymara sokn nyt frelse, fförst Magnus Waldemarssons godz, xij stænger ij Kyllis, alt Diskareböle; jtem Pelle Magnussons godz, alt Hæresneme, halft Putkela, alt Hyrwompæ; jtem Laurens Röuares godz, alt Lowis; jtem Hartika Flögs godz, vj stænger j Marianwore; jtem her Iönis Skalles godz, alt Maiankalm; jtem Hinza Leuelax godz, allan Ekeby, alt Kurkeböle, alt Hakkebergh; jtem Bytings godz, ena stang i Sattamala; jtem sancte Henrics godz, tolff stænger i Moysis, alt Öfraböle; jtem Henric skræders godz, vj stænger j Wooltis; jtem Haswarps godz, x stenger j Oynalaby; jtem Erik Puræs godz, xij stænger j Loppis, vj stænger j Satiala; jtem Olaff Matthissons godz, vj stænger j Sattialæ; jtem Nisse Pædherssons godz, [4½]j stænger j Loppis; jtem Liwnges arffwa godz, ii[½] stænger j Meltolaby, ena stang j Fuglaby; jtem Niels Skælgis godz, ii[½] stang i Meltolaby, ena stang i Fuglaby, vthan lagh oc ræth, hwilkit thessa tolf i ræfstinne satho, som ær Niclis Skælge, Pelle Magnusson, Eric Puræ, Röcker Ingasson, Iönis foghothe, Laurens Husa, Olaff Laurensson, Marthen Abramsson, Henric Andrisson, Pædher Gribbær, Magnus Lærikæ, Pæther foghote, ransakadho oc epter sworo at swa war sant, oc enghen mothe næmpdinne wædhia wilde, ty dömom wi fornæmdha nadugh, herra konung Erik all the for:da godz oc hwart thera særlestis ij geen til krunen vnder skat, fri oc obeuarin, oc forbiudom wi nokon man thæssa forscriffna godz eptar meer fore krvnonne hindra æller quælia, widh hans fyretighi marker fore konungs domen oc siæx marker fore lagmanz domen, vtan met for:de nadhux herræ konung Eriks nadh, hwilkin dom her Iussa Dwæ, hofmester, annamadhe aa nadhux herra konungs Erics wægna jn til krunæn. Till mere wisso hengiom wi war jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini m°cdquinto, fferia quarta post dominicam Reminiscere, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1214", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Sten Boson, riddare, höghburens förstæ ok nadhux herræ konungh Eriks dom ofwer Östherlandhen j thetthæ sin jnne hawandhe, Clawus Flæmingh, riddher ok lagman ther samastaz a forn:de herræs nadh, kænnomps at tha wi ræfstæ thingh hioldhom met almoghen aff Reso, Rymæthæ ok Karuatho sokn j wyrdhelix herræ oc andelix fadhers herræ Biorns, met Gudz nadh biscop j Abo, ærlix manz herræ Jonis Dwæ, homestare, Jonis Andrissons oc flere godha manna næruaru, tha kerdhe Olaf Pyhænsw met sin kompan til Kortham om Vadios goz swa at thet var olaghlika vndan hanom gangit, hwilkit thesse xij j nemdinne satho, som ær Philpus Karlsson, Swen Laurensson, Laurens Syltho, Niclis Pæhænemi, Jnge Mælkælæ, Niclis Kynthæiæ, Michel Stwth, Laurens Verason, Hannus Suthare, Andris Santhalax, Jonis Karistalax oc Henric Bakare, vithnadho oc epter suoro at Kortham hafde thet forn:de goz laghlikæ fanghit oc enghin mot nemdinne vædiæ vildhe, tha dömdhom wi forn:de Korthamme Vadios goz stadhukth oc fast ohindradt fore huariom manne, vidh hans xl marker fore konunx dom oc vj marker [fore] laghmanz dom. Thil mere visso oc vithnisbyrdh hengiom wi war jncigle fore thettæ breff. Datum anno Domini m°cd°v, feria quarta post dominicam Letare, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1215", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij Jøns Andrisson, høgborens første oc nodugx herre konung Ericx dom j tesse¹ syn jnne haffuende, Clauus Flæmingh, riddere, lagman ther sama stadz, kennomps,² ath tho wj rafstating holdom met almoghen aff Rusko och Woreffrvkirke soken j Abo j vørdeligx herre oc andeligx faders her Bior[n]s, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærligx mans her Jwsse Dwffua,³ hoffmestare, och flere goda manna nærwarv, tho kærde hustrv Ætta om eth godz j Hammar, lighiandes vnder sancte Larens altare, swa at thet war olagliga vndan henna gongit, huilkit tesse tolff j ræfstinne sotho, som ær Jacober j Mærtila, Oleff Montone, Joan Hæppalæ,⁴ Oleff Aroy, Jøns⁵ Artukayne, Niclis Lyngitena,⁶ Jacob aff Rawastaby, Andris Warikylæ,⁷ Michil Pipare, Michil Koyuasta,⁸ Peder Grene (ͻ: Greue)* oc Mattis Hegnæsson, ransakade och epter sworo, ath thet fornempde godz Hamar war rætteliga giffuit vnder sancte Laurens altare tiil æwinneliga ægho, oc jngin moth næmpdene wædhia wille, tho dømpdom wj thet for:de godz vnder sancte Larens altare stadukt och fasth, fryth och ombewareth, oc forbiwdhom nokon man optare meer hindra eller quælia thet forscriffne godz fron⁹ altareth, viidh hans xl marker ffore konungxdomen oc vj marker ffore lagmans domen. Tiil mere visso oc vitnisbyrdh¹⁰ hengiom wj wore incigle fore thetta breff, som giffuit ær j Abo anno¹¹ Domini mcd quinto, fferia sexta post dominicam Letare, in testimonium premissorum."}, {"df": "1216", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Jonis Andrisson, høgborens forsta och nadux herra konungh Ericss dom j thetta sin¹ inne haffuande, Clauus Flæmingh, riddare, lagman thet (ͻ: ther) sama stadz aa² for:de herræs nadh, kennomps, at tha wi ræfstæ tingh holdhom met almoghen aff Rusko och Warffrv sokn, j wyrdeliks herre³ och andeliks fader herræ Biornss, met Gudhz nadz⁴ biscop innan Abo, ærligo⁵ mans herre Jonis Duwa,⁶ hoffmestare, och flere godha manna nærwaru, thaa kerdhe Rodker⁷ Paualson til Bencth Michilsson om ena ængh, sith fæderna, liggiandis j Sarinoya, swa ath hon war olaglika wndhan honom gangen och til oretthæ j marg aar for⁸ honom haldin, hwilkith tesse tolff j ræfstenne saato, som æær Jop Mertiælæ, Olaff Monituinen, Joan Hæppelæn, Olaff Aroy, Jonis Artukainen, Nicliss Limitynen, Jop Raguastila, Andriss Kylænæren, Michil Pipare, Michil Koywsta, Pæder Grewe och [Olaff]** clokkare, randzsakadho⁹ oc epter sworo, att for:d[e] Rødker haffde æng[en] rætth til thee for:da æng, oc for:da Benctss fader haffde the forsagda ængh laglika oc rættligha køpth for sina ful peninga och bettaladh, och eingen mothe nempdinne wædhia wildhe, tha dømpdom wi for:de Sarinoya ængh [staduga] oc fasta¹⁰ vnder for:de Benkt ok hans arffua tiil æwinneligha ægho, vndhan Rødker ok hans arffua, ohindrat for hwario man, wid hans xl mark for konungx domen ok vj march for lagmans domen. Tiil mere¹¹ visso hengiom wi wart jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo quinto,¹² sexta feria post dominicam Letare,¹³ jn testimonium premissorum, etc:a."}, {"df": "1217", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vy Jøniss Andrisson, høgborens førstha oc nadhux herræ konung Erics dom j thetta syn jnnehaffuande, Clawus Flæmingh, riddare, lagman ther sama stadh a fornempda herræs nadh, kennomps, at tha wy ræfsthæ tingh hioldhan met almoghan aff Rusko ok Warfrw kyrkio sokn j Abo, j wyrdeliks herræ och andelikss fadhers her Biorns, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks mans herræ Iussæ Dwua, hofmester, ok flere godha mænna nærwaru, tha kerdhe hustrv Elseby til sancte Henric om een fyerdungh i Hidhenuaino godz, swa at thet war olagligha vndhan henne gangit, hulkit thessæ tolff j ræfstinne satho, som ær Jop aff Mertola, Olaff Montone, Jønis aff Heppela, Olaff Aro, Johannis Arcukaynen (!), Niclis Linguite, Jaop j Rawastaby, Andris aff Warikøla, Micchiæl Pipare, Michiæl Kouista, Pedher Greue, Matthis Hemmo ok Olaf clokkare, ransakodhe ok s[w]oro at swa sanninden war, ok enghen mothe næmpdinne wædhiæ vilde, tha dømdom wj hustrv Elseby j fiærdungh j for:de godz ok Magnus Rawalsson thet meer j Hidhenuanio ok sancte Henric sith godz j Merthela j Rusko sokn ok xx marc pæningh ther till aff for:de Magnus Rawalsson, ohindrat, vid hwarss thera xl marcher fore konungsdomen ok vj marc fore lagmanz domen. Till mero wisso henghom wy war jncigill fore thetta breff. Datum anno Dominj mcd quinto, etc:a."}, {"df": "1218", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Iönis Andrisson, högborens första oc nadhux herræ konungh Erics dom j thetta sin jnne hafuande, Clawus Flæmingh, riddar, laghman thær sama stadh a fornempdha herræs nadh, kennomps at tha wi ræfsta thingh hioldom met almoghen j Abo aff Karuattho, Rymittala oc Reso sokn j wördeliks herræ oc andeliks fadhers herræ Biörns, met Gudz nadh biscop jnnan Abo, ærliks mans herræ Iussa Dwæ, hofmester, och flera ghoda manna nærwaru, tha kærdhe Iønis Andrisson til Korth Gardz vm sit fædherne j Hayos by, swa at thet war olaghlika vndan hanom gangit vtan lagh eller ræth, hwilkit thessæ tolf j ræfstinne satho, som ær Philpus Karlsson, Swen Kurala, Laurens Sylto, Niclis Pahaloneme, Inge Melkela, Niclis Kyntæiæ, Michel Stwt, Laurens Werasson, Hannus Sutare, Ante Sandalax, Iohannes Karistolax oc Henric Bakare, ransakadho, witnadhe oc sworo at swa sant war, oc enghen mothe nempdinne wædhia vilde, tha dömdom wi forn:da Jönis sit ræthæ fædherne ij geen, swa mykit thet ær j Hayos by, ohindrat widh huars manz xl marcher fore konungs domen oc vj marcher fore lagmanz domen. Til mere wisso hengiom wi war jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini m°cd quinto, sabbato ante dominicam Judica, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1219", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vy Jons Andrisson, høgborens førsta oc nadugx herre konung Ericx dom j thetta sin jnne haffuande, Clauus Flæming, riddar, lagman ther sama stadz a for:da herres nadh, kennomps, at tha wj ræff[ste]ting hioldhom met almoghen j Abo aff Karuatto, Rymittela oc Reso sokn, j vørdelikx herre oc andeliks faders her Biorn, met Gudz nadh biscop j Abo, erliks mantz her Iussa Dwa, hofmester, och flera godha manna nærwaru, tha kerde Thomas Møllare pa her Gerlagh vm xx laas ængh, som skulle haffua varit pant sæth j Vplinghe, huilkit thesse tolff j ræfstinne sattho, som ær Philpus Karlson, Swen Kuris, Laurens Sylto, Niles Peranemi, Inge Melkela, Niles Kyntæia, Michel Stwt, Laurens Werasson, Hannus Sutare, Andris j Sandalax, Johan Karistolax, Henric Bakare, ransakadho och sworo at the for:da æng, xx laass eller nokot annet, war Vplinge aldre pant sæth for:de Thomas, och inghen mothe nempdenne wædhiæ wildhe, tha dømpdom wj her Gerlagh the for:da øø vplinge frij och fasth fore Thomas eller nokon annan man ohindrath, widh thera xl marcher fore konungx domen och vj marcher fore lagmantzdomen. Til mere wisso henghiom wj wor jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo quinto."}, {"df": "1220", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sorö", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1221", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Obsequiosam in singulis beneplacitis voluntatem cum salute premissa. Leuen heren, wilt weten, dat vor vs hebben wesen erbare lude Jones Andersson vnde Philippus Wlfardesson vnde hebbet vs berichtet, dat in korten iaren her Thord Andersson nedderlede bi iuweme borghere Hans Disschere xiij march prysch myn j schot van her Wlffart Wlffardessons weghene, de to Praghe dot blef, ghuder dechnisse, welke xiij march myn j schot vorschreuen to dessen erbenomeden Jones Andersson vnde Philippus Wlffardesson, also to den neghesten eruen na vorschreuen her Wlffardes dode, vnde dat desse vorschreuen Jones vnde Philippus sint her Wlffardes neghesten eruen vnde niement negher, dat betughe wi in dessem breue. Na dem dat desse vorschreuen Jones vnde Philippus suluen to desser tid na dessem vorschreuen ghelde nicht varen konden dat mit alleme rechte vt to manende vnde vp to borende, so hebben se vor vs vulkomen myndich vnde mechtich maket Arnd van Mynden, vnsen borgher, van erer weghene dat vorschreuen ghelt vt to manende vnde vp to borende, dar mede to donde vnde to latende of se dar soluen bi weren. Hir vmme bidde wi iv vruntliken, dat gi dessen vorschreuen Arnde van Mynden hir ane behelpen sin, dat eme dat vorschreuen ghelt antwordet werde, doch so, dat Hans Disscher sin ghelt aff neme, dat her Thord Andersson eme sculdich is, vnde zeet des zedder to vs, dat gi edder Hans Disscher edder sine eruen dar nene namaninge meer vmme schullen liden van vorschreuen Jones edder van Philippus edder van eren eruen. To ener beteren betughinge desser zake hebbe wi vnses stades inghezegel to rugge zet vp dessen breff. Datum Abo anno Domini m° quadringentesimo quinto, in profesto inuencionis sancte crucis. Per nos proconsules et consules Aboenses, vestros humiles. Adress: Honorabilibus viris et discretis dominis proconsulibus ac consulibus ciuitatis Danczike littera presentetur."}, {"df": "1222", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom vitherlikit at iak Jakob Abramsson, rydder,¹ kænnes vppenbarlika, at iak for manghom arom vplot ok gaff Olaff Andrisson ok hans arffwom myth godz Heynis j Rymittere sokn met allaghum till æwerdeliko ægho, thet iak rætthlika ok radhelica² køpte aff domherromen ok aff capitulo [vidh] domkirkionne j Abo for myna redha pæningha, ther iak redhelika thøm betthaladhe epther thera vilia, thøm till vilia ok til nøghiæ, hulkit godz Heynis ther biscop Hannus, Gud hans siell haffui, ok capitulum j Abo rættlika met rætho køpe wnnæ ok forworffuo, thet³ ær mik vitherlikt epter thy the breff vthwisa ther pa⁴ giffwin æræ, thet⁵ iak Olaff Andrisson ther vp anthwardat haffwer. Scriffuat ij Ræslom⁶ areno epther Gudz byrdh mcdv, sunnadaghen næst epter pingxdaga dagh, vnder myth incigle till stadfestilse ok till rættha beuisningh, ther iak fore thetta breff hength haffuer, etc:a."}, {"df": "1223", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerligit wari thet allom som thetta breff see eller høra at jach Ragnild Hannus dotter, Hannus klokkares hustrv, ok min dotter Margit kennomps j thesso wore opne breffue oss haffua met wilia ok radhne modhe salt beskedeligom manne Jusse Niclisson wart gotz j Karkos by, liggiande j Wirmo sokn, for fæmtighj marc redhe pæningha, han haffuer oss betalad tiil takka ok fulle nøgio. Och fore thy affhendom wj for:da godzet j Karkos wndhan oss ok warum ærffuingiom ok eghnom ok vplathom thet Jussa Niclisson ok hans arffuom, met husom ok tompthom, aker ok ængiom, skogom ok fiiskewathnom, nær by ok fiærre, met allom tillaghom, som thy godze tilhører, engo vndhan taghno thiil æwinnelica ægho. Tha wj thetta giorde oc stadfestom, tha ware ther offuer beskedelica men Magnus Hanepelto, Philpus Anundzson, borgare j Abo, Andris Kaponen, Olaff Kælenpoyka, Olaff Pwiælcha, Olaff Palonanen ok Magnus Mettisthæ. Tiil mere wisso ok witnisbyrd tha bidiom wj ærlighe men Peder Halwardø, Magnus Hanepeltho ok Philpus Amundzson at the hengia thera jncigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcd quinto, jpso die beati Olauj regis, etc:a."}, {"df": "1224", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1225", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1226", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Flensburg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1227", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1228", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "I nampn Fadhers oc Sons oc thæns Hælgha andha. Jak Iøsse Iowansson, æn tho at kranker oc wanmæktogher til min likama, likowæl heel oc wælmæktogher til minna skæla oc fæm sinna, Gudh sii lofuadhir, gør, sæther ok skipar mit testament i swa mato som hær epter staar scrifuet: først kænnis jak at jak aff rætte witerlike skuld gældskyllogher ær Koort Kærkhofue, radhmanne i Stokholme, xxx marker ælla ther widher, framledhis Jordhane, byamanne i Lødhøsom, ix skilling grot oc ena twnno smør, item Detmare Rinkenrodhe xx øra, item Hanusse Gryther xiiij øra; framledhis gifuer iak Gudhi til hedhers oc minne siæl til ro oc liisa først Vpsala domkirkio, ther iak wæll min lægherstadh, en swemara af xxiiij famna langhan, ena lødhuga mark til en kalk oc min blakka sømara, item bondakirkionne ther samastadz en swemara, siw fampna langhan, oc grabrødhra klostre i Vpsalom samwledhis; framledhis gifuer iak minom svene Hanuss Eriksson min gra hæst oc en blakkan medh twem sadhlom, min rødha kiwrtil then nya, siw lødugha marker, hwilka Henrik Bærkhwsen, borghare i Danzska, mik af rætte skuldh skyllogher ær, oc gifuer jak honom then iærfskinzfællin, som min herra ærchebiscopen mik gaff, eth par lakan oc mina støfle oc spora; framledhis minom brodher herra Pædhare i Mascho min rødha tabard medh graskinnomen, herra Clawsse sacriste min rødha kiwrtil, fodhradhan medh mardhskinnom, herra Biørne, kanunke i Vpsalom, min kølnescha klædhesæk oc klædhasækx sadhulen oc eth par læghla, Jowan Pæthersson eth par lappastøfle, hans hustrv Helgho eth thækan oc eth par lenlakan, Marquardhe, mins herra ærchebiscopens køkemæstara, thre yxer oc try laas; framledhis bidher iac medh troskap oc alle ødhmiwkt wærdughan fadher medh Gudhi, min kæra herra ærchebiscop Henrik, at han fore Gudz skuld sik vndheruinne oc aname hingest oc harnesch, kisto oc skriin oc hwat ther i ær, kætla oc grythor oc alt thet iak hafuer oc agher i Vplandom, oc bethale ther aff min gældh oc testament oc behalde ther aff oc gøre fore mina siæl æpter thy honom Gudh i hugh skiwthir, til hwilket iak gør han fulmæktoghan som iak ma medh ræt; sundherlika befælir jak til hans nadh min swen, for:da Hanus Eriksson, oc min pilt Olaf, hwilke mik trolika af barndom thiænt hafua, oc bidher at han gøre them thæt bæsta; framledhis bo oc boskap, rørliket oc orørliket, hwat jak i Finlande hafuir, thet later iak oc an medh kærlek minom arfuum, swa at the sik medh thy hær i Swerike ær oc iak minom herra ærchebiscopenom befælt ok til mit siæla gagn skipat hafuer, enkte bewara skulu. Oc til alla forscrefna stykkia forwaringh oc mere wisso tha bidher iak hedherlika mæn herra Andris Iønisson, domprowast i Vpsalom, oc herra Pædhar Hemmingxson, kanunk ther samastadz, hwilke nær oc ther ofuer waro, at jak alt thætta forscrefna swa skipadhe, at the therra incigle medh mino eghno lathen hængia til witnesbyrd for thetta testamentz breff, kwilket gifuet ær oc scrifuet i Vpsalom anno Domini millesimo quadringentesimo quinto, in crastino beati Thome apostoli."}, {"df": "1229", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini millesimo quadringentesimo quinto fuerunt missi ad Lyuoniam pro elemosina petenda fratres Hermannus Skoningh et Bernardus Stake. Isti sunt recommendandi: (härefter 78 namn) .. dominus Jacobus Diekn, miles, cum consorte Elena (härefter åter 3 namn) .. Isti omnes morantur in Estonia."}, {"df": "1230", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius etc:a dilecto filio Henrico Ketilli, clerico Aboensis diocesis, salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam facere specialem, beneficium ecclesiasticum cum cura uel sine cura, cuius fructus, redditus et prouentus, si cum cura, vigintiquinque, si uero sine cura fuerit, decem et octo marcharum argenti secundum taxationem decime ualorem annuum non excedant, ad venerabilium fratrum nostrorum archiepiscopi Vpsalensis et episcopi Aboensis necnon dilectorum filiorum prepositorum, decanorum, scolasticorum, cantorum, thesaurariorum, archidiaconorum, capitulorum, singulorum canonicorum et personarum Vpsalensis et Aboensis ecclesiarum collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem communiter uel diuisim pertinens, dummodo canonicatus et prebenda ecclesie cathedralis non existat, ….. conferendum tibi post acceptationem huiusmodi cum omnibus juribus et pertinentijs suis donacioni apostolice reseruamus … Datum Viterbij quintodecimo kalendas februarij, anno secundo. Simili modo: Venerabilibus fratribus .. Adriensi et Arosiensi episcopis ac dilecto filio preposito ecclesie Strenginensis ….. A. x. xii. Aldimarius."}, {"df": "1231", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1232", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sölvesborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Erich, met Gwdz nadh Swerigis, Danmarks, Norges, Wendes oc Gøta konunger ok hertigh j Pomeren, gørom witherligit met nærwarande waro opne breff ath wij haffwom wnt warom elskelige clæric, her Magnus Olefson, eth gotz som hether Thokela, liggiande i Wirmo sokn, frijth ok frælst met allom konungxlikom rætt swa lenge war nad til seger ok wij worth breff [ey] igen kallom. Ty forbiwdhom wij allom worom fogthom ok æmbetzmannom at hindra honom her wtinnan j nogra matta. Til huilkis mere wisso ok witnisbyrd lathom wij hengia worth secretum fore thetta breff. Datum castro nostro Silueborgh anno Domini mcd sexto, in profesto beati Gregorij pape."}, {"df": "1233", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm thetta breff høra æller see kænnes jac Katerina, Albricz Sælins dotther, ludhelica met thesso mino opno brefue, at jac met samthykkio oc godhom wilia minne næsta frænda hauir wnt ok wplatit ij rætto køpæ æpther landz lagwm alt thet godz jach atthe j Brusaby hedherlikom manne herra Jønisæ Pædherson, kirkioherra j Kymitto, met allom tillagom thy godze aff aldher til høørt hafuer, [fore] xlvj march æpther rædom peninga, hwlka peninga kænnes jac fwllelica hafua wpburit. Thesso waaro skotnigga mæn aat sama godzet a sokna stæmpno: Jønis Andrisson, Æringisla Henricsson, Andris Sak, Ødwasther i Tyudø, Olaus Brax, Erwasther, Olaus j Hwltom, Joan Hertogæ, Thomas skræddare, Botto j Pæthersa, Andris Viliason ok Øde j Skæggiabøli. Til swa myklo mero wisso oc stadfæstilsæ thesso breffue bedis jac goda manna jncigle fore thetta breff, medhan min hwsbonde enkte sielffuer hafuer, fförst Magnars Selin, Andris Seks, Jønis Haldensons ok Jønis Andrissons. Scriptum Kymitto anno Domini mcdvjº, die beati Benedicti abbatis."}, {"df": "1234", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the dondhe men, som thetta breff høra æller see, helsar jak Karin, Niclisa Kirtz dother, æwerdhelika met Gudhi. Thet skal allom dondhemannom witherlikæt wara om thet godz, som hether Presthakulla, liggiandhe innan Thenala sochn j Østherlandom ok ær thil arfs gangit mik met minne systher, thessa sama brefwisara, Gwdløga, Niclisa Kirz dother, æpther waars fadhirs ok wara modher dødha, Gudh thera siæl hawi. Ok æpther thet at mik ey thækkis i then lanz ændanom bliffwa, badhe fore alder skwld ok andra thingha, tha gifwer iak thessa fornempda minne systher fulla macht ok alla sik met thy gøzseno bæwara swa mikit som min ærfdhadeel ther wthi ær, thet met allom tillagom skiptha æller sællia, swa at iak mith widergield faar fore min deel som annat mith sytzskan fore sin, likarwiis som iak sielff ther nær ware. Thil hwlkins brefs mere wisso bidher iak hæderliken herra herra Henrik, dækin j Wpsalom, ok borghamestara ther samastads, som er Staphan Wiinman ok Iænis i Forsom, om thera incigle meth[an] iak ey sielff incigle haffwer. Scriptum Vpsalie anno Domini m°cd°vj, ipso die beati Marcj ewangeliste."}, {"df": "1235", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Ersamen, lieben, besundern frunde. Vor uns ist gewest her Hinrich Rebok, unser liebir getruwer und man von Lyfland, und hat uns kleglik vorbracht von her Jacop Abrahammes soen, der ouch vnser getruwer undersacz ist zu Lyflande, wie demselben herren Jacop die erprente, die her uf euwer stadt hat gekouft, nach usweisunge euwers briefes, den her Hinrich zu deser zit uns beweiste, binnen zwei joren nicht gefallen ist noch gegeben, und sint derselbe her Jacop unser man ist, so bitten wir euch, lieben frunde, mit ganzer begerunge, das ir her Hinrich, desen bewiser, den vorsessen rentinzins von her Jacops wegen, noch inhaldunge euwers brifes, gebet und usrichtet, doran ir uns sunderliche danksamkeit dirzeiget. Ouch hat her uns gebeten, euch vordan zu bitten um das houptgut, went sich her Jacop in jenen landen wol getruwet, ane mue und bekomirnisse, do mete zu bessern. Lieben frunde. Wir bitten euch fruntlich mit flysse zu vermeiden zu konftiger mue und manunge, das ir her Hinrich zu dem vorsessen zinse gebet das houptgut, und entwert und bewiset euch hiran gutlich um unsern willen, uf das her Jacop sine besserung do mete thun moge, und wir ouch vorbas euch nicht me dorum schriben noch bekommern durfen. Das wellen wir gerne ken euch vorschulden, wo wir mogen. Gegeven uf unserm huse Marienburg am sontage nach des heiligen lichams tage im xiv(c) und vj(ten) jare."}, {"df": "1236", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1237", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grute mit begeringe alles guden vorscreuen. Leue vrund. Alse gii wol weten, dat wy iuw beuolen hebben, van vnses rades weghen to manende sodane geld, alse de Lyflandeschen stede vns schuldich sin, des heft hir gewesen her Hinrik Rebuk van her Jacobs weghene mit synen vnde anderen breuen, vns manende vmme sodane rente, alse wy en plichtich sin, deme wy upp rekenscop gegeuen hebben van her Jacopes weghene twehundert marc lub. Jodoch wes gij van den vorscreuenen steden inmanen konen, dat sy luttik edder vele, dat geuet her Jacope van vnser wegene vppe rekenschop vnde nemet wedder van eme quitancien uppe dat gheld, dar ane iuw dunkt, dat vnse raed vorwaret sy. Syd Gode beuolen. Screuen vnder vnsen secret, in vnser Vrouven auende visitacionis. Consules ciuitatis Lubicensis. Adress: Honorabili et discreto viro domino Nicolao van Styten, conconsulari nostro dilecto."}, {"df": "1238", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Liuskallio", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witherlikit vari thet allom mannom, som thættæ breff höræ eller see, ath jak Jönes Diækn, vndherlaghman aff her Clauus Flæmings weghnæ, war vppa ena stæmpno j Wirmo sokn aret æpther Gudz byrdh tusandh fyrahundrat vppa siætthe aar, annan daghin æpther Sancta Margareta dagh. Tha ræknadhe Jnge Brwn, thet han hafdhe kostwart vppa Pæthers Tyzska godz j Liwskallioby siwtighi marker pænniga, for hwilka fornempda pænniga thesse godhe mæn, som her æpther screfne staa, som ær Andris Kaponen, Olaf Kælænpoyca, Thomas Tywanen, Paual Ladenpoyca, Jaop Parsia, Andris Lempiskallio, Jaop, Parse magher, Henrik Wina, Laurens Kasuri, Olaff Korpolaynen oc Olaff Liwskallio, skattadho fraa Pæther Tyzska een fiærdungh aff hans fasta godz j Liwskallioby met allom tillaghom, som ther tilliggia oc aff aldher tilligat hafwa, enghom vndan taknom, oc antwordade Jnge Brwn for the forsagdha siwtighi marker pænniga swasom honom war til dömpt j hofmestarens nærwaru. Thil thesses brefs meræ wisso oc witnisbördh hængher jak mith jncigle fore thættæ breff. Screffwit j Liwskallio vm sama daghin som för ær sacht."}, {"df": "1239", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm, som thetta breff höra eller sea, kiännis iak Jönis Pätersson, kirckiaprester ij Kymitto, canoker i Abo, ludlika med thesso mino opno breue mik haua vnth ok vplatith ij rätthe köpe häderlikom manne herra Matthis ij Tenala alt mith godz ij Germundaby ij Tenala sochn, som iak kiöpte aff Göbla och hans modher, som är atta stenger ouer allan by, fore fämtighi marcker ok hwndrada, ok ij sama godze gaff iak minom brodhersson trätigi marcker, huilckit gotz iak afhändir mik ok minom arffwom ok tiluender thenna fornempdom herra Mathis ok minom brodersson Olaue Niclisson ok thera aruom til äuerdelikä ägho. Til swa myklo mera wisso ok stadfästilssä hängier iak mith incigle fore thetta breff. Scriptum Kymetto anno Domini m°cccc°vi°, die beate Birgitte."}, {"df": "1240", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item eodem anno [MCDVI], die uno infra octavas canonizacionis b. Birgitte obiit nobilis vir Knwt Boosson, cuius pater, videl. Boo Joansson, bone memorie, dapifer regni Swecie fuit, præpotens valde in diebus suis, et quasi ad nutum ejus omnia regebantur in regno. Nec rex, videl. dominus Albertus, contra eum in aliquo prævaluit, quamuis aliquando attemptauit."}, {"df": "1241", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item eodem anno [MCDVI], dominica proxima post omnium sanctotorum, quæ cadebat VI[I] die mensis nouembris, introducti et consecrati fuerunt per venerabilem patrem dominum Bryniulfum, episcopum Skarensem, tres fratres, videlicet dominus Thörnerus Andreæ de dyocesi Aboënsi et dominus Ulpho Birgeri, scholasticus de Lyncopia – isti duo in statum sacerdotum – et dominus Nicolaus Elaui de Vesgocia ad statum dyaconorum, …."}, {"df": "1242", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt skal allum mannum viterlikit vara, som thætta breff se, höra ællir læsa, at wi Gunnar Andirson oc Kristin Kætilbiörnsdotter, badhin hioon, kænnomps oppenbara met thæsso varo brefue haua vnt oc oplatidh met vilia oc beradhna modhe j rætto köpe bæggias wara gotz j Kulla vidh Berström j Finnaström sokn, som ær nighio markaskattir jordh, met husum, akir oc æng oc allum tillaghum j wato oc thorro, vtan allo tilskildo, som the gotze aff allir tillighat hauir, hedhirlikum manne herra Hinzo, kirkioherra j Finnaström, fore fyritighi marcer oc fæm marcer swænska pæninger Stokholm mynt, somlika pæninger j godhum værdhorum æpter wara atnöghian, hwilkit jodhagotz wi forscripna hion, Gunnar oc Kristin, afhændum os oc varum arfuum oc andrum varum vinum oc frendum, hwilke hæltz the kunno vara, oc hemollum oc tilægnum thet forscripna gotz j Kulla fornæmpda herra Hinzo oc hans arfwm ælla vinum til æuærdelike ægho met rætte oc laghlike skötning vidh Finnaström kirkio met tolf fasta, som hær æpter næmpnas: Jap Pedharson, Jenis Törkilson, Magnus Thorason, Jenis Staaluæg, Magnus Rib, Eric Litzle, Olaf Pædharson, Nisse Gok, Michial Gesoson, Kætil Asmundason, Nisse Olafson oc Eliff Abiörnason oc trattande forskælamannenum Jenis Pædharson. Jtem wi forscripne fastamæn kænnumps oc sæghium vppa vara godha tro oc sannind at forscripna Kristin hauer sith gotz olukkat oc otrughat saalt forscripna herra Hinzo. Scrifuat arum æpter Gudz byrdh m°cd°vj°, vppa Sancti Johannis ewangeliste dagh. Til thæs mere visso oc bætre foruarning bedhums wi hedhirlika manna insighle herra Magnus j Hamarland, herra Mattis j Jumalum oc Olaf Andirson i Quadhabolstat hængiande for thætta breff."}, {"df": "1243", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Descriptio possessionum testamentalium fundj presbijterialis ecclesiæ Töffsall. Pro supplemento fundj præsbijterialis assignatum est presbijterio prædiolum Punttis cum agro & pratis. Item d. Haquinus dedit & assignauit ad hoc idem et ad mensam curatj vnum prædium, dictum Karhilax, quod ipse emit pro xxvi marcis; item vnam insulam, dictam Kalfföö; item pratum Mutilax; item pratum Kandlax de decem plaustris. Item curatus habet quatuor paruas insulas pro pastu animalium, dictas Buckholm, Kaurisloto, Patakaia et Cusis; habet quoque presbyterium vnam insulam dictam Rihima etc. Actum anno 1406."}, {"df": "1244", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1245", "dating_start_year": "1406", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1246", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Koskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "– – och gör vitterligit allom dem detta bref höra eller se att då jag Jons Djekn lagmans ting [hölt] å ärlig mans vägnar herr Claes Fleming med dem i Koskis sokn i Clas Lydikkessons och Nils Tavasts närvaro, då vittnade och svoro desse 12 desse råer fasta emellan Anders Hächtis (!) och sinom companom och Peter i Kåskis med sinom companom. Som ingen mot desse 12 synemän vädia ville, ty dömde jag föreskrifna rår fast [och] ohindrat, hvar thera 6 [mark] för min dom. Till mera visso trycker jag mitt insigle å ryggen thesso bref. Actum anno MCDVII, sabbato proximo post festum Marie virginis."}, {"df": "1247", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1248", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Gregorius etc:a venerabili fratri … episcopo Adriensi et dilectis filiis .. preposito ac Rothgero Pauli, canonico ecclesie Aboensis, salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos dilectus filius Jacobus Nicolai, clericus Aboensis diocesis, fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt, ut sibi reddamur ad gratiam liberales. Cum itaque, sicut accepimus, parrochialis ecclesia in Poya cum capella, sine cura eidem ecclesie canonice annexa dicte diocesis, quam quondam Johannes Eskilli ipsius ecclesie rector, dum uiueret, obtinebat, per ipsius Johannis obitum, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, uacauerit et uacet ad presens, nos uolentes eidem Jacobo premissorum meritorum suorum intuitu gratiam facere specialem, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vos uel duo aut vnus vestrum per vos uel alium seu alias eandem ecclesiam cum capella predicta, quarum fructus, redditus et prouentus octo marcharum argenti secundum communem extimationem ualorem annuum, ut idem Jacobus asserit, non excedunt, ….. cum omnibus juribus et pertinentijs suis eidem Jacobo auctoritate nostra conferre et assignare curetis …. Datum Rome apud Sanctum Petrum secundo kalendas maij anno primo. A. xviii. Corario."}, {"df": "1249", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1250", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1251", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Jwar Niclisson, riddare, høgborens førsta oc nadux herra konungh Eriks doom j thet sin jnne haffuande j Finlandhe, Clauus Flæmmingh, riddar, lagman a forn:de herræs nadh thær sama stadz, kænnomps, at then tiidh wj ræffstatingh ok landz tingh hioldom met almoganom aff Sudherfinna j Abo, j andeliks faders herra Biorns, met Gudz nadh biscop j Abo, ærliks manz her Jussæ Duwa, hoffmester, oc flera goda manna nærwaru, tha kærde her Jønis Anundson a sancte Henrics domkirkio wegna til Eric Biornson wm eet godz liggiande j Pemara sokn, som heter Sillankorwa godz, swa ath han haffde mooth ræth oc mooth doom farit førra j thet godzet æn han haffde friat domkirkionne eeth godz liggiande j Kumo sokn, som hether Pyhækorwa, hwilkit thennæ tolff j ræffsthenna satho, som ær Jaapp Pædersson, Lasse Niclisson, Jønis Michelson, Jønis Andrisson, Karl Skytta, Hannus Sauro, Niclis j Karwola, Magnus Nokos, Niclis Rækeioke, Pæder Sigge, Laurens Houso oc Thomas Rosa, ranzsakado, withnado oc æpter sworo, at swa war sant, thy dømpdom wj sancte Henric thet forn:de Sillankorwa godz til, oc forn:de Eric wt aff godzet, swa længe at han friar sancte Henric thet forsagda Pyhankorwa godz jnnan Kumo sokn, swa goth som hans fader thet aff domkirkionne anamadhe, oc swa manga peninga met, som man kan beuisa met ræthan ræknskap ther waro wtgiffna met; ok forbiudhom optermeer nokon man thet forscriffna Sillankorwa godz fore the hælga kirkio hindra ællær quælia før æn Pyhænkorwa godz warder friit wnder kirkionne, som thet før war, oc the forsagde peninga met, widher xl marcher fore konungsdomen oc siæx marcher fore lagmansdomen. Thil mera wisso hængiom wj waron (!) jncigle fore thetta breff. Datum anno Dominj mcdvii, feria quarta ante festum beati Eskilli episcopi, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1252", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Iwar Niclisson, riddar, høgborens førsta oc nadhux herra konungh Erics doom j thetta siin innæhafuande j Finlande, Clawus Flæmingh, riddar oc lagman aa for:de herras nadh, kænnomps, at then tiid wi ræfstatingh oc landztingh hioldom j Abo met almoganom aff Sudherfinne, j andeligs faders herra Biørns, met Gudz nadh biscops j Abo, ællegx (!) mans herra Jussa Dwfua, hoffmester, oc flera godh(r)a manna nærwaru, tha kærde her Jønis Amundzson aa domkirkionne vegna til Paual Skytta om Ærwala godz, liggiande j Berna sokn, swa at han hafde farit in aa godzet mooth ræth oc lag oc hindrade thet fore domkirkionne til oræth, hwlkit thessa tolff j ræfstinne satho, som ær Magnus Diækn, Haquon Lilax, Hartika Dyker, Lasse Niclisson, Jønis Michelson, Jønis Andrisson, Hannus Sauro, Nichlis Kaywolasta, Magnus Nokos oc Thomas Rosa, randzakado, witnado oc æpther swaro, at swa sannindh war, ty dømpdom wi then for:de Paual Skytta wt aff godzet oc domkirkionne thet forsagda Ærwala godz j geen, stadugt oc fast til æwinnelica ægo, fra Paual Skytta oc hans arfua oc wndher the hælgia kirkio, swa som thet gifuit war; ok forbiudom optermeer nokan man thet forscripna godz hindra æller quælia fore kirkionne, vidh hans xl marcher fore konungx doom oc siæx marcher fore lagmans domen. Til mera vissa hængiom wi waaron (!) jnciglæ fore thetta breff. Datum anno Domini mcdviiº, feria quarta ante festum beati Eskillj episcopi, jn testimonium præmissorum."}, {"df": "1253", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom witherligit wara, som thetta breff hora æller see,¹ at aar æpther Gudz byrdh twsanda fyrahwnd[r]ada oppa siwnde aar,² daghen fore sancti Barnabe apostoli, kærde almoghen aff Lunds sokn fore os, Jusse Dwffwa, riddare, landz ræpstatingh haldande j Abo a høgburins førsta, herra konung Erics wegna, Yware³ Niclisson, riddare, konungxdoom j thet sin haffuande, Claws Flæmingh, riddare, lagman j Østherland, ok Claws Lydikason, hærædzhøffdinga j Norfinnom, til wærdogan fadher met Gudz nadh biscop Biørn j Abo, at han forstoppat haffde met sin quærnadam thera laga oos⁴ j Haliis fors nær Abo, som the opta før kærth haffdo a maningh tingh, ok sagdo sich⁵ aldher ræth haffwa fangit, for thy at forn:de biscop Biorn haffde sik altidh skuthit til høgburin førsta, hær konung Erik for:da, ok hans radh til rætta⁶; vthan nw for thy at⁷ forn:de her biscop ok almoghen j Lundz sokn met wilia ok samtykkio wildo sich nøgia latha at then ræth ther wi thøm a forn:da herra konung Ericx wægna sighia kundom, ty forom wi forn:de till saman met andra flera goda men, klærka ok leekmæn, til Haliis fors ok han met reep fra land til land thwers øffwer mæltæ ok laga⁸ oos met raa ok raamærke wthmærkte, æpter thy lagbokin wtwisar, ok funnom at forn:de biskop Biørn ænkte⁹ annadh bykt haffde æn sin rættha luth,¹⁰ wthan han haffde een staadh brænt genom bærgit, ok thet skall han lata j geen stoppa; ok thy haffwa the aff Lunds sokn ingan ræth at hindra han ther wti han nw bykt haffwer. For thy forbudom wi forn:da Lunds sokns almoga ok thera æpther komare forn:da biscop Biørn ok hans æpther komara hindra ællær quælia æpther thenna dagh om dam æller quærnabyghningh ther nu bygth ær j Haliis fors, wthan skulw sigh nøghia latha met lagha oos,¹¹ ther wi met for:dæ goda men æpther lagbokenne wtmærkto til æwerdeliko sæmio, som for ær sakt. Screffuit ær thetta breff stadh, aar ok dagh, som forscriwit staar. Til thess mera wisso ok større skæl haffwm wi war incigle hængth widh thetta breff."}, {"df": "1254", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy broder Johan, abbth to Pades des orden von Cithias, don witlik allen crystenen luden vnde bekennen openbar, dat wy na rade vnde met vullebort vnses menen conuentes hebben vorkoft redelyken vnnd up laten in dessem iegnenwordighen breue deme erwerdighen heren her Thorrd Bundhæ, ryddere, al vnse ghut, dat wy ynd vnse conuent hadden in Nylande, in den soken to Kirkyosleth vnd to Ingha, mit aller to behöringhe na vt wisinghe vnser breue, welke breue wy hebben gheantwordet her Thord Bundhæ, ridder vorbenomet, vor lxxx mark righes to besittende vnd to brukende to ewighen tiden sunder hinder edder ienegherleye ansprake vnser nakömelinghe, also wy vnd vnse conuent dat vorbenomede ghut beseten hebben beth to desser tit. To eyner tuchnisse desser sake hebbe wy vnse ingheseghel myt dem ingheseghel vnses conuentes vor dessen bref ghehanghen, de ghescreuen is na Godes bort dusent verhundert iar in dem seuenden iare, up sunte Johan baptisten dach."}, {"df": "1255", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1256", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1257", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1258", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Eric, met Gutz nath Danmarks, Sweriges, Norges, Wendes oc Götes konung oc hærtug i Pomeræn, göre witerlichet met thettæ wart öpne breff at föræ thiænist oc troscap, som thænne brefförere, war ælschelik thiænere Paual Karpelæn oss oc riget her til giort hafuer oc æn her epter troligen göre scal so længe han lefuer æpter siin yterste macht, tha hafue wi wnt oc gifuit honom oc hans afkomande oc rætta ærwinge wppa sik oc sine gotz, som han nw rættelige ægher, j alle mato sodana friihet oc frælse, som andre ware frælsismæn ij riget rættelige nyta oc hafua, met sodana förordh oc wilkor at han, hans afkommande oc ærwinga j thera lifdagha ware færthuge met harnisk oc wærio til war oc rigesins thiænist epther thy som riegsins laghbok wtuisar. Thy förbiuthe wi alle ware fogethe oc æmbitzmæn oc alle andre, ee ho the hælst ære, för:da Paual Karpelæn her æmot at vmache eller vförrætta, vnder war hæfnd. Datum Abo anno Domini millesimo quadringentesimo septimo, mensis decembris die vij, nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "1259", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Eric, met Gudz nadh Danmarks, Swergis, Norges, Wendes oc Gøthes konungh oc hertughe j Pomeran, gøre vitherligit met thetta warth oppne breue, ath foræ thiæniste oc troskap, som os thenne brefforare, war ælskelik thiænare Gunnar Trvlle, oss [oc] riget her til giorth haffuer oc æn hær epther trolige gore skal so lenge han liffuer, epter sin ytherste macth, tha haffue wi vnth oc giffuit honum ok hans affkommande oc rætta æruingiæ vppa sik oc sit godz, som han nw rættlige ægher, j alle matthe sodana friiheeth ok frælse, som andre ware fræls mæn j rigeth rættlige nyta ok haffue, met swadane vilkor, ath han, hans ærwingie ok affkomande j thera liffdage ware færduge met harnisk ok wærio til var ok rigesins thiænisth, epter thy som lagboghen vtwiser; thy forbiude wi alle vare fogdhe ok æmbiitzmæn ok alle andre, ee ho the helst ware, for:da Gunnar Trolla her amoth vnathe(!) eller vforrætta, vnder war hæfndh. Datum Abo anno Domini mcdvij, mensis Decembris die vij, nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "1260", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Eric, met Gudz nadh Danmarks, Sweriges, Norges, Wændes oc Gøtes konung oc hertogh j Pomaren, gøre witherlikt met thetta wart opna breff, at fore thiænist oc troskap som thennæ brefførare, Erich aff Kwmes, war ælskelik tiænare, oss oc riketh hærtil giort haffuer oc æn hær æpter troligha gøra skal swa længæ han liffuer, æpter sin ytherstæ makt, tha haffue wj wnth oc giffuit honom oc hans afkomande ok rættha ærwinga wppa sik ok sith godz, som han nw rætthalica ægher, j allo mattho swadana friheth ok frælse, som andre ware frælss mæn i riket rættheliga nywta oc haffua, met swadana wilkor, at han, hans affkomande oc ærwinga j thera liffdage ware færdhuga met harnisk oc wærio til war ok rikesens tiænisth, æpter thy som rikesens lagbok wtuisar; thy forbiudom wi allom warom fogetom ok æmbedzmen oc allæ andre, ææ hoo the hælst ære, for:da Erik aff Kwnnes(!) hær aamoth at omaka æller oforrætta, widher war hæffnd. Datum Abo anno Dominj mcd septimo, mensis Decembris die septimo, nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "1261", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1262", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1263", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1264", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1265", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1266", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1267", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1268", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1269", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erich (etc:a såsom i föregående) wår elskelige tienare Olof Biörnsån (etc:a) .. laghbook uthwijsar. Där wij alle wåre fougter och embetzmän och ehoo de hälst äre, förbemälte Olof Biörnssån häremot giörandes ingen platz, mehn eller förfångh, wette sigh at efterrätta, wid wår hembd. Datum (etc:a)."}, {"df": "1270", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1271", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes inspecturis Laurencius prepositus et capitulum Lincopense salutem in Domino. Exhibitorem presencium dominum Thordonem, presbiterum diocesis Lincopensis, virum discretum et honestum, vicarium reuerendi viri domini O., concanonici nostri, qui ad presens in terram suam natiuam, videlicet Fin[landiam], ad parentes et cognatos suos intendit se transferre de nostra et domini sui licencia speciali, omni dilec[c]ioni, ad quos ipsum casu vel proposito diuertere contingerit, sincere recommendamus, deuote supplicantes, quatenus propter Deum nostrarumque precum ob respectum ipsius in huiusmodi itinere sitis consiliis at auxiliis beniuoli promotores, non sinentes eum rebus aut persona contra Deum et iusticiam quomodolibet impediri, premia pro meritis ab altissimo recepturi, quod et nos erga eosdem sui promotores promereri volumus grata vicissitudine requisiti. Datum Lincopie anno Domini mcdvij, sabbato ante natiuitatis [Domini], sub secreto nostro ad dorsum presentibus impresso."}, {"df": "1272", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1273", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1274", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Fundbo", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1275", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1276", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1277", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Wytlik sy allen ghuden luden, de dessen openbreff sen ofte horen lesen, dat ik broder Johan, abbet tho Padys, bekenne vnde betughe in dessen open breue, dat my Olef Bentesson wol to dancke vnde tho vullenkomener noghe heft vntrychtet lxxx mark ryges van her Thurder Bunden weghen also vor dat lant ghut, dat ik eme rechte vnde redeliken vorkofte, dat beleghen ys in Nylande, myt vulboert myner broder vnde des ghantzen konuentes. Tho ener merer betuchnysse vnde warer bekantnysse desser vorscreuen artykele so hebbe ik broder Johan, abbet to Padys, myt vulboert vnde wytlycheyt myner broder vnde des ghantzen konuentes myn yngheseghel an dessen openbreff ghehangghen, de gheuen vnde ghescreuen ys to Reuel na Ghodes boert m°c°c°c° in deme achteden yare, viij daghe na sunte Philippus vnde Jacobus daghe."}, {"df": "1278", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot mit begeringe alles guden vorgescreven. Ersamen, leven heren und vrunde. Juwer wisheit begere wi to wetende, dat leider ein bose minsche na anwisinge des ovelen geistes to male swarleken bescheddeget heft des heiglen geistes kerke hir binnen Darbte belegen, in veleme smide und clenode, dat he des anderen dages na nijars dage nu negest vorgangen dar ute nomen und stolen heft, alse unse sendeboden den juwen upper lesten dachwart tor Pernow berichtet und in scrift overgeven hebben. Des is uns wol to wetende worden, dat en misdeder nu binnen kort to Raseborch in Sweden grepen und gerichtet si, dar alsulk smide di gevunden schole wesen, dat de vogede darsulvest to truwer hant holden den genen, de dar recht to hebben. Worumme, leven heren und vrunde, wi juwer leve begerliken bidden mit sundergeme vlite, gicht desse brefwiser, de dar umme udgesant is, juwes rades und hulpe wor to behovede, dat gi em umme unser bede willen gunstich und hulplich willen sin und vorderen ene, wor gi mogen, dat wi jegen juwe erbarcheit gerne willen vorschulden, wor wi mogen. Dar mede sit dem almechtegen Gode bevolen sunt und wolmogende to langen tiden. Screven under unser stades secret, des vridages na unses Heren hemmelvart. Borgermeistere und rad der stad Darbte. Adress: Den ersamen, wisen mannen heren borgermeisteren und radmannen der stad Revele, unsen leven, besundern vrunden."}, {"df": "1279", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padis", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Reuerendo in Christo patri ac domino, domino Beronj, miseracione diuina episcopo Aboensi, Johannes, humilis abbas in Pades, Cisterciensis ordinis, salutem celestisque profectus continuum incrementum. Propter deuocionem, quam ad ordinem nostrum personam vestram habere cognouimus, paternitati vestre debito honore occurrere volentes, tenore presencium vobis conferimus plenariam fraternitatem et participacionem omnium bonorum operum, que non solum in nostro monasterio, verum eciam in vniuerso ordine nostro Cisterciensi die noctuque per seruos suos operari dignabitur clemencia saluatoris, auctoritate capituli nostri generalis super hoc nobis concessa specialiter et indulta, videlicet in missis, vigiliis jeiuniis, oracionibus, psalteriis, disciplinis, elemosinis ceterisque virtutum exerciciis, in vita vestra pariter et in morte, adicientes, quod, cum obitus vester nostro fuerit capitulo nunciatus, vestra apud nos memoria a singulis fratribus cum debita¹ deuocione solenniter peragetur. Jn cuius rej testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum jn Pades anno Dominj mºccccºviijº,² jn profesto corporis Christi."}, {"df": "1280", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padis", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Venerabilibus viris ac dominis preposito, archidiacono ceterisque Aboensis ecclesie canonicis nobis in Christo dilectis Johannes, humilis abbas in Padis, Cisterciensis ordinis, salutem et celestium graciarum continuum incrementum. Quia in temporalibus deficimus, spirit[u]alibus reuerencias vestras muneribus honoramus. Quapropter vobis et vestrum cuilibet, presentibus et futuris, tenore presencium conferimus plenariam fraternitatem et participacionem omnium bonorum operum, que non solum non (ͻ: in) nostro monasterio, verum eciam in vniuerso ordine nostro Cisterciensi die noctuque per seruos suos operari dignabitur clemencia saluatoris, auctoritate capituli nostri generalis super hoc nobis concessa specialiter et indulta, videlicet jn missis, vigiliis,¹ jeiuniis, oracionibus, psalteriis², disciplinis, elemosinis ceterisque [virtutum] exerciciis in vita vestra pariter et in morte, adicientes quod, cum obitus vester aut vestrum cuiuslibet nostro fuerit capitulo nunciatus, vestra apud nos memoria a singulis fratribus cum debita deuocione solenniter peragetur. Jn cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum in Padis anno Dominj mºccccºviijº,³ profesto corporis Christi."}, {"df": "1281", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1282", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Salutem in Domino unde wes wy ghudes vormoghen myt aller behegelicheit. Erwe[r]dighen heren. Ju levet to wetende, dat wy ju in korten tiden hir bevoren eynen bref sanden, dar wy ju inne biddende weren, dat gi umme unsen willen Bernde van Vreden gheleidene wolden, dat he vor de stede mochte komen. Isset sake, dat gi ene gheleidet hebben, so bewaret ju myt em darane, dat men wete, wo men myt eme darane sy, wente wy hebben andere tidinghe vornomen synt der tiid, dat Bernd van Nougarden toch, wo dat sik ene gheselschop to der Narwe vorgadderen wille, uppe Russen unde up Dudeschen in der doden Narwe, ofte wor se moghen, anevank to donde. Hirinne bidde wy ju vrentliken, dat gi juwen wisen rad an disse sake keren willet, also dat des de Dudesche kopman neynen schaden en neme, wente wy vruchten, worde dar anevank ghedan up de Russen, dat des de kopman untgelden moste. Item so is hir tidinghe, dat den störvenghers solde ere schip ghenomen wesen leddich under den vorsche benedden der Noterborch, unde eren stör solden se ghevloghent hebben in der voerborch tor Noteborch. Wat wy hir wares ane vornemen, dat wil wy ju scryven mit den ersten. Hirumme bidde wy ju vrentliken, dat gi uns willen scryven, wat tidinghe dat gi dar van den Zweden hebben, wente de kopman nu tor tiid neynen wech en weet, welkent dat he utvaren sal. Anders nicht up dusse tiid. God beware ju nu unde in aller tiid myt leve. Ghescreven int jar unses Heren xjv(c) und viij, up sunte Jacobus avent. By uns olderlude unde wisesten des Dudeschen kopmans to Nougharden. Adress: Den erwerdigen heren borgermesteren unde raed der stad van Revele, unsen leven vrenden, hec littera presentetur."}, {"df": "1283", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister Dutschs ordens to Lyfflande. Unse vrentlike grute mit steder gunst tovorn. Ersamen, leven borgermeistere unde rad. Juwen breff, dar gi ynne scriven, wo de Russen in unsem lande bynnen unsem geleide sees mile uff desse ziit der Narwe van ener partye, de her Tur Bunden denere gewest, syn berovet unde endweldiget eres gudes, als veer grote thunnen werxs unde twe carpen mitwerke, und dat wi dar vorsiin, dat sodane partye in unsem lande nicht en liggen, und dat desse ergenante partye dar wol 3 weken gelegen hebben etc., hebbe wi vornommen und bidden ju darup to weten, dat uns dat let is, dat de Russen so beschediget synt. Doch en is unse geleide dar nicht mede gebroken, wente sich dat nicht hoger strecket dan an de ghene, de umme unsen willen don unde laten willen; und als gi ruret, dat wi dar vor willen syn etc., des en kone wi nicht gedon, wie en lechten dar ene malwe, nadem dat id uns unwitlik is, wanner sodane partye in unsem lande licht edder nicht. Ok als gi scriven, dat se wal 3 weken in unsem landen gelegen hedden, do gi dat wisten do hedde gi id mogeliken deme vogede to der Narwe ghescreven, dat he darto hedde laten zeen, dat se neenen schaden gedan, wente id wal to merkende stunt, do se so lange yme lande legen, dat se nicht gudes en menden. God almechtich beware juwe beschedenheit in wolmacht unde endracht to langer zelicheit. Gegeven to Wenden am avende Mathei apostoli. Adress: Den ersamen, vorsichtigen mannen, borgermeisteren unde ratmannen to Revale, unsen leven getruwen, detur."}, {"df": "1284", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1285", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Leve, besunderge, gunstige here. Juwer lovezamen wisheit bidde wy to wetende, wu dat hir een ruchte geet, dat schepe solen ghenomen wesen, dar de dutsche copman syn gud inne hevet, und de solen ghebracht syn in juwe ghebeyde, des wy nicht ene hoepen. Leve here, is dat zaeke, dat juwer vorzichtigen wisheyt hir wat ane witlik is, so bidde wy ju leffliken myt gantzem vliite umme unses vordenstes willen und syn darane vorseyn, dat de copman und wy des unbeschediget blyven, wante wy anders myt ju nycht uttostande weten dan leve und vrontscop. Und weret zaeke, dat deme dutschen copmanne syn gud ghenomen were, dat gy dan wol don umme unser bede willen und syn deme copmanne behulplich, dat eme syn gud weder werden moghe und dat dat gud tohoepe unvorrucket blyve; ju so leffliken hirane to bewisende, alse wy des juwer leve gansliken tobetruwen und wy dat gerne thegen ju eder de juwe vordenen willen, wor wy moghen. Dominus vos conservet. Datum in vigilia Dionysii martiris."}, {"df": "1286", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1287", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tho allen tiiden in Gode vorghescreven. Wetet, leve sunderghe vrundes, dat ik juwen vruntliken breff untfanghen hebbe unde wol vornomen, des ik ju vruntliken danke. Item alz gii my screven van der schepe weghen unde luede, de hir solden ghehindert syn, des wet ju leve wol, dat ik ju vak[e]ne screven unde gheclaghet hebbe, wat schaden unde hoen de Rutzen myme heren ghedaen hebbet, syme lande, synen lueden unde unde[r]saten mit roef, brande unde dotslaghe, doch al bynnen vrede, unde ik en gherne wat darumme ghedaen hadde; unde hebbe ik ju bidden laten, dat gii den juwen darvore warneden, dat se en nicht thovoerden edder sterkeden, wente nemen se dar schaden over, dat were my leeth, och wil ik dar nene namaninghe umme hebben. Idoch so hebbe ik dit vorholden umme des besten willen so langhe, wente de dagh ute was, de tuschen myne heren unde en upghenomen was, alz ju unde mer bederven lueden wol witlich is, wo he stunth edder wenne he uthghink. Och hebbe ik vornomen, dat gii se noch vorwarnet hebbet, alz my de schipper Herberth Pape bekande unde berichtet hevet, dat gii juwe bodene tho eme hadden unde leten ene warnen unde vorboden eme, dat he seghelen solde, unde seghede he my, dat de luede jo uppe ewenture seghelen wolden; hirover sint se ghehindert unde er guet mit den Ruetzen unde mit ereme gude thosamende unde sint hir in d[e]r mate bracht; mach man se mit ere unde rechte beholden, so menet de gude lude, de se grepen, des gherne to netende, moeghen se nicht, se willen dar afflaten. Item wo disse sake nuu to disser tiit endet syn, des kan ju juwe bode, wiser disses brefwes, wol berichten. Wes ik vortan doen en mach, dat ju tho leve unde willen komen en kan, dat do ik gherne. In Ghode blivet ewichliken tho my tho bedende alz juweme vrunde. Screven uppe Wiborgh des mandages na sunte Symon Jude, under myme ingheseghel. Thord Bunde Røricxsone, ritter, format hec. Adress: An de erbaren lude, borghemeisters unde raetluede der stat to Revele sal disser breff mit werdicheit etc."}, {"df": "1288", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntleken groet myt begheringhe alles guden vorgescreven. Ersamen, leven heren unde vrunde. Juwen breff alze van des genomenen gudes weghene, dat to Wyborch bekummert licht, hebbe wy entfanghen unde wol vurstaen, unde dancken juw vor gude besorghinghe. Unde, leven vrunde, na dem dat id juw best beleghen is umme dat gud to vordernde, unde de staltnisse der sake juw ok best bekant is, so bidde wy juw begherleken, dat gi vormyddelst juwer wysheit hiir willen ane wesen vorseen, to betrachtende dat gemeyne beste. Sunderlinges so duncket uns nuette wesen, dat gi drepleke boden darumme senden, de alle dinges mechtich syn dat gud int gemeyne to voerdernde, wente wy uns wol besorghen, dat id arbeid unde gud kosten wil, alze ute her Turdes breve wol to vornemende steit. Umme de theringhe der boden unde wat dat gud kostet to entfriggende duencket uns nuette wesen, dat men dat uppet erste van dem puntghelde neme bette so langhe, dat de stede hir bynnen landes sik vorghadderen unde darvan eens werden moeghen, wer me de theringe uppe gud reken schole edder van dem puntghelde nemen moeghe; unde boven alle so wille wy van der unser wegene dar gud vor wesen, wes darumme vortert wert, waddertolegghende unde to betalende na parttale. Leven heren unde vrunde, willet hiir des besten inne ramen, juw dar alzo inne to bewisende, alze gi wolden, dat wy doen scholden, efft id hiir myt uns so beleghen were, unde dat gi jo alle dink endeghen myt der hast, wente wy uns anders groters schaden besorghen in der togheringhe. Darmede siit Gode bevolen. Screven under unseme secrete, in sunte Thomas avende. Borgermeystere unde raed der stat Darbte. Adress: Den ersamen, wysen mannen, heren borgermeysteren unde rade der stat Revele, unsen leven vrunden."}, {"df": "1289", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": "Anno Domini MCCCCVIII°, in festo beati Thomæ apostoli, Alandiæ in parochia Swndom villa, quæ dicitur Biörnaby, puer quidam Olavus nomine, filius Ingmari, alterum quendam puerum [sequens,?] de mare (= more) pueriliter discurrendo ad glaciem, incauteque procedens fracta glacie in aquam cecidit, nec valens se juvare tandem post laborem submersus est. Socius autem eius mox, ut vidit ejus submersionem, in proximam parochiam, scilicet Saltwijk, territus aufugit, qui tandem de puero quid factum erat narravit. Homines autem hoc audientes ad locum submersionis hora vesperarum pervenerunt et puerum in mare submersum, in profundo jacentem, mortuum invenerunt. Qui cadaver extractum agitantes, vota peregrinationis ad beatam Birgittam et tandem ad hanc defixionis Domini memoriam cum oblationibus emiserunt. Et tum cerevisiam calidam in guttur ejus infuderunt, jam prope mediam noctem apparuerunt in eo colores varii, quos paulatim motus et oscitatio ac vox succedebant, congratulantibus cunctis et Deo gratias agentibus, qui solus mortuis reddit vitam. Hunc puerum vidimus sanum in profesto Trinitatis hic in conventu præsentem cum matre sua, quæ hæc omnia in bona fide et in verbo veritatis retulit, præsentibus discretis viris Hermanno Swarte, proconsule, Henrico van dem Berghe et Bertramo van Hallen. Parentes vero hujus pueri in Sveciam transmigrantes morantur in parochia Ryalom prope Stockholm, prædicta omnia constanter et fideliter asserentes."}, {"df": "1290", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1291", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1292", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCCCCVIII fuit maxima hyems, ita quod mare fuit congelatum inter Gutlandiam et Ölandiam, inter Rostok et Ghetesör … et multa pecora ac bestie tunc fame et frigore perierunt."}, {"df": "1293", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom godhom mannom wara witerlikit, at thet sin jac Clauus Flæmingh, riddare oc laghman offuer Østherland, hyølt lagmanzs thing met almoghanom j Jnga sokn j nærwaru Kort Gartz oc flere godha manna arom æpter Gudz byrdh m°cd°ix°, ffredagh æpter sancti Knwtz dagh, kærdhe Olaff Philpusson til Raguald Gertrudason, at han haffde salt hanom ffor nyo arom i[½] skatmark jordh liggiande j Offwan æng j samu sokn fore lxxx mark, iiij Ræfflisca j hwar øra, hwilka pæningha han æpter sinom æghnom wilia wpburit haffde oc met jaa oc godhom wilia the jordh skøt oc skælat met thenne xij, som ær Eric Bryti, Gudleffuir Domare, Andris Kæmpe, Niclis Kæmpe, Pædher Rike, Arffuid j Bæk, Jngwar Mikælsson, Niclis Sonason, Karl Rennare, Laurens Clemetzson, Erlandh Bredh och Pædher j Kylom; oc thetta mall haffde ffør warit for Jngwlff Diækn, jac tha mit embethe beffelt haffde, oc wart ranzakat j gantzsca sokneno nærwaru aff thenne tolff, som ær Thomas Wargh, Staffan Wlffson, Jønis Lindakullæ, Kætil Begharemæstare, Raguald Atzsursson, Niclis Lapper, Magnus Doblare, Birger Biscop, Litzle Mikæl, Pædher Westanmusi oc Bisij Pilt, at swa sant war; ok en later Raguald sik eij nøghia, wtan menar thet jordhakøp ffore Olaff hindhra oc onyt gøra. Tha skøt jac en thetta mall in til thenna tolff j nempdeno sato, som ær Thomas Warg, Nisse Kæmpe, Birgher Biscopp, Oloff Rydz, Oloff Ether, Jønis Clemetzson, Pædher Westanmosa, Pawal Bredhaslæt, Laurens Olaffson, Biørn Ragualdzson, Arne Joanson oc Olaff Prall, ok the thetta ranzakadho, witnadho oc epter sworo Olaff Philippusson the fornempda i[½] skatmark jordh rættelika met køp fangit haffde oc epter betalat, som før sakt ær. Thy epter thenna fornempda tolff ranzakan, witnom oc edhe, tha dømer jac thet fornempda jordha køp met allum tillaghum i wato oc j thorro stadugt oc fast Olaff Philippusson oc hans arffuom, oc forbiudher jac hwariom thet optarmeer hindhra eller quælia, widh sina siex markir fore min dom. Til mero wisso oc beuarning hænger jac mit jncigill widh thetta breff. Datum anno, die et loco predicto."}, {"df": "1294", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken, leifliken deinst tovoren unde wes wi godes vormogen. Wetet, leven ersamen, vorsighteghen borghemestere unde ratmenne von Revel, dat hir vor uns sint ghewest sendeboden von Nowerden, also Migghale Jascicine unde Jurgen Alexander, und de hebbet uns hir gheklaghet umme dat ghout, dat dar ghenomen wart vor deme Olevessunde, unde umme ere brodere, de dar gheslaghen unde over bort gheworpen worden. Dat hebbe gi gheseght, wi von Wiborgh scholen dat hebben ghedan. Des wetet, dat wy dar night af en weten und wy des unschuldigh sin, und wy hopen des, dat gy uns des night overgheseght hebben. Item so seden de Russen, dat se hadden sendeboden hat to juu, unde den sendeboden hadde gi en antwort gheven, also dat wi von Wyborgh scholden dat ghedan hebben. Des bidde wy juu, erwerdigen heren borghemestere unde ratmenne, dat gy us dar ein antwort von schriven, wo dat oc hirumme sy, des sint wi begherende. Night mer, den blivet bi Ghode. Gheschreven to Wiborgh des donrestages vor user leiven vruwen dage, under mynen ingheseghele. Kark Birgesen. Adress: An de ersamen heren borghemestere unde rat to Revel kome disse breif mit werdigheit etc."}, {"df": "1295", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersame grote mit aller beheglicheit vorscreven unde wat wi gudes vormogen. Erwerdige, leve, besunderge lovezame here. Juwer [leve] bidde wy to wetene alzo, alze her Johan Stoltevoet unde her Johan Woltershuzen, unses rades borgermestere, mit ju spreken unde gi under anderen worden van uns begerende weren, dat wy de juwe hir geleiden solden, de den anevanck den Russen gedan hadden, dat uns nicht ene stont to donde, wy ene hedden myt unser herschop darumme gesproken. Unde des hebbe wy mit unseme heren dem mestere darumme gesproken, alzo dat de juwe hir geleidet solen syn alzo, alze verne gii uns juwen breff darup geven willen, dar gi ynne betugen dat de anevank, den de juwe den Russen gedan hebben, dat se dat eme openberen kryge unde van juweme hetene gedan hebben unde in Russenlande unde nicht in unses heren des mesters lande, uppe dat zik unse here de mester unde de copman unde wi zik darmede thegen den Russen in den zaken entschuldigen mogen, wente de Russen dar grofliken darupp zaken. Unde weret zake, dat dar ymant van den juwen were, de den Dutschen copman beschadiget hebben, dat unvorliket is, des bidde wy juu, dat gi uns des nicht vorkeren, wante uns de nicht ene stan to leidende. Unde kunne wy ycht umme ju eder umme de juwen willen don, dat ju to willen sii, dat wille wy alle tiit gerne don. Unde wanner dat wy juwen breff van juu hebben, alze hir vorscreven steit, so solen de juwe geleidet syn in der mate vorscreven. Hiirmede ziit deme almechtigen Gode bevolen to langen saligen tiiden. [Gescreven des achten dages nar passchen]."}, {"df": "1296", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them som thetta breff høre eller see bekennis jach Jøns Henricsson, byman j Abo, met tesso myno opne breffue mik haffua salt oc wpantwordat beskedeligin man Jop Dordenbusc the tompthen wid gropena, som Jop Jønisson, scolemestare j Viborgh, oc hans brødrom Hæmingh Jønisson oc Olaf Jønisson tilhører, fore xxvj marc redhe peninga tolkit mynt som nw j Abo goor, en Ræuelisc ortogh fore ix peninga; huilka peninga han hauer mik bittalat fulleliga tiil goda nøghia, æpther thet ath Hæminger Jønisson hauer mik giort mektogan ok myndoghan aa syna brødhra oc sielff sins wægna the forsagda tompt at sælia och hemolæ them hona køper, vtan alla naklaghan. Ffore thy afhender jak for:de tompten vndan for:de Jop Jønisson, Hæming Jønsson oc Olaf Jønsson och thera arffuom oc tileghnar for:de Jop Durdenbusc aff helga likama wæghna swa lenge han liffuer. Tho han bliffuer døder tho scal engen hans ærwingie the forsagda tompt at ærffwa æller the hws, som han ther vpa bigger, vtan scal lighia vnder helge likame til æuerdelige ægho, bode hws oc tompt. Her wore offuer beskelige men Andris Rømare, borgamester j Abo, oc Peder Kowasødin, byman ther sama stadz. Tiil tesses breff mere visso henger jak myt jncigle fore thetta breff oc beder jac for:de Andris Rømare oc Peder Kowasodin at the hengia thera jncigle met myno fore thetta sama breff. Scriptum Abo anno Domini mcd nono, die Johannis ante portam latinam."}, {"df": "1297", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Dyt sin de punte, de wy ju nicht to vollen ghescryven konen, wat overdaet unde ghebrekes darin ghevallen is. Vort so wet, leven vrunde, dat de boden ghekomen sin, de se hadden in Zweden, unde her Turd hevet bekant al des gudes, dat den Russen ghenomen is tor see wert, dat hebbe he nemen laten umme sines neven willen, den he dar ghesant hadde vor bode, den se ghehouwen unde berovet hebben; dat hebben ghedaen des hertoghen lude, darumme hebbe he dat gud nemen laten unde wylles noch mer nemen laten, war he mach. Dyt antworde is dus ghevallen vor den heren, men in den ghemenen dinghe is et aldus up antwordet, dat de boden her Turde hadden ghevraghet dat gud, dat se vorloren unde ghenomen wart, of dat tor Narwe were; do hadde her Turde ghezecht: wisten se et dar, warumme dat se es em vragheden, dat se dan dar toghen unde vorderent. Dyt hevet de hertoghe darumme laten zeyen, umme de mente de bat to vornoghen unde de bat wederworde to hebben teghen den mester unde teghen de stede, wen et dar tokometh. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ghescreven int jar [140]9, des dinschedaghes to pinxten, to Nouwerden. By uns olderlude, wysten unde ghemene kopman nu tor tyd. Adress: Erbaren heren bormeysteren unde raetmanne der staet Revel kome desse bref met werdycheyd, detur."}, {"df": "1298", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dandemen thetta breff høra eller see helsar jak Henrik Tomasson, kirkiopresther j sancte Martens sokn, æwinnelica met warom Herra. Kungør jak met thesso mith nærwarande opno breffue haffua wnt och giffuit met godom wilia, for myn ok myna foreldra siæla, domkirkionne j Abo allan min arffualuth j Karkos godze, j Wirmo sokn liggiendis, som mik epter myna foreldra met arff retteligha tilfallin ær, met allom tillaghom, engo vndhan tagno, som ther aff alder tiilligat haffuer. Thy affhender jach mik ok minom arffuom then for:da arffda delin j for:de godze ok tileghnar han met allom reth for:da domkirkio tiil æwinnelica ægo. Tiil huilkis mere wisso oc witnisbyrd henger jach mith jncigle for thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdix, jn crastino Geruasii et Protasij martirum beatorum."}, {"df": "1299", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1300", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pisa", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Alexander etc. venerabili fratri episcopo Wlterano et dilectis filijs archidiacono ac Johanni Amindi (!), canonico ecclesie Aboensis, salutem etc. Litterarum scientia, vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos dilectus filius Rodgerus Pauli, canonicus Aboensis, magister in artibus, fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt, ut sibi reddamur ad gratiam liberales. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dicti Rodgeri petitio continebat, quod olim prepositura ecclesie Aboensis, quam quondam Gerlacus, ipsius ecclesie prepositus, dum uiueret, obtinebat, per ipsius Gerlaci obitum, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, uacante, dilecti filij capitulum dicte ecclesie, ad quos electio prepositi dicte ecclesie etiam de antiqua et approbata ac hactenus pacifice obseruata consuetudine pertinet, vocatis omnibus, qui voluerunt, potuerunt et debuerunt electioni huiusmodi commode interresse, die ad eligendum prefixa, ut moris est, conuenientes in unum prefatum Rodgerum in prepositum dicte ecclesie concorditer eligerunt, ipseque Rodgerus electionem huiusmodi a venerabili fratre nostro Berone, episcopo Aboensi, obtinuit auctoritate ordinaria confirmari in hiis omnibus statutis a iure temporibus obseruatis ac huiusmodi electionis et confirmationis uigore possessionum ipsius prepositure extitit assecutus. Cum autem, sicut eadem petitio subiungebat, idem Rodgerus dubitet electionem et confirmationem huiusmodi ex certis causis iuribus non subsistere, et, sicut accepimus, ipsa prepositura adhuc, ut prefertur, uacare noscatur, nos volentes eidem Rodgero premissorum meritorum suorum intuitu gratiam facere specialem ipsumque in eadem ecclesia amplius honorare, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vos uel duo aut vnus vestrum per uos uel alium seu alios prefatam preposituram, que curata et dignitas maior post pontificalem in ipsa ecclesia existit, cuiusque fructus, redditus et prouentus viginti marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum, ut ipse Rodgerus asserit, non excedunt, ….. cum omnibus iuribus et pertinentijs suis eidem Rodgero auctoritate nostra conferre et assignare curetis, …… non obstantibus … , quod prefatus Rodgerus, ut asserit, canonicatum et prebendam dicte ecclesie, quorum trium, et parrochialem ecclesiam in Cangasala cum capella sine cura, capella Pelkena nuncupata, Aboensis diocesis, dicte parrochiali ecclesie canonice annexa, cuius quatuor marcharum argenti fructus, redditus et prouentus secundum extimationem predictam ualorem annuum non excedunt, noscitur obtinere. Volumus autem, quod idem Rodgerus, quam primum vigore presentium dictam preposituram fuerit pacifice assecutus, ecclesiam cum capella predictam, quam, ut prefertur, obtinet et quam extunc uacare decernimus omnino, prout ad id se sponte obtulit, dimittere teneatur. Et insuper exnunc irritum decernimus et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contigerit attemptari. Datum Pisis sexto jdus julij anno primo. Stephanus xxi de Prato."}, {"df": "1301", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdighen grut unde wes ik ghudes vormach. Leven erbaren vrundes. Juwer erbaricheit sy tho wetende, dat ik juwen breef untfanghen unde wol vornomen hebbe, also gi scriven, dat gi de ghenne leden willen, de den anevank hadden ghedan in der Narwe, mit sodanen beschede, oft ik iu minen open bref darup gheven wolde, dat it were scheen up der Russen siden unde nicht in des ordens lande, unde dat it buten daghes nomen wart unde nicht in deme vrede unde mit miner vulboort. So hope ik, dat gi dat wol hort hebben unde wol witlik is, dat de dach tusschen heren deme koninghe unde den Russen uthghink to unser vrowen daghe nativitatis, unde dit schach 8 daghe na sancta Micheles daghe; hirumme so sende ik ju minen open breef, also gi begherende weren. Item also gi scriven, weret dat dar wol were van minen deneren, de den kopman beschedighet hadden, dat unvorliket were, des mochte gi nicht leiden: des wetet, dat ik nicht eynen dener hebbe, de deme kopmanne 1 penningh nomen heft mit miner witschop seder der tiit, dat de sulve vorscreven krich was, also gi wol weten, unde des hope ik, dat it so endighet were, dat ik dar mende teghen ju dank ane to vordenende, also dat gheleghen was, also ju de bederven lude wol berichtet hebbe, also her Johan Krouwel unde ander lude, de gi dar bevoren umme sanden; ok wiset dat wol er open breef, den see darup beseghelt hebben. Item umme ander werf sal ju desse jeghenwardighe breefwiser Kord Limborch wol berichten, unde des moghe gi em nu to dessen tiden wol beloven. De almechtighe God beware ju to ewighen [tiden], unde wes ik don mach, dat juwer erbaricheit leef is, dat do ik alle weghe gherne. Ghescreven to Wiiborch under minem ingheseghel in sancta Oleves daghe. Thurder Bunde Rorikessoen, ridder. Adress: De erbaren, wiisen, beschedene lude, borghermestre unde ratmanne der stat tho Revel mit erbaricheit sal desse breef."}, {"df": "1302", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Kirjeet", "transcript": "Born, mit Godes gnaden bisschop to Aboe. Erwerdighen, heelzamen grut unde wes wii ghudes vormoghen. Leve here, here kumptur, unde gi, erbaren lude. Juwer erwerdicheit si tho weten, dat uns is weerf unde deghedinghe wedervaren van der Narwe, also desse jhegenwardighe breefwiser Cord Limborch juwer erwerdicheit muntelken wol berichten sal. Unde wii bidden juwe erwirdicheit, em to dessen tiden des to belovende, unde wii bidden eyn vruntlik unde eyn leefliik antworde van juwer erwe[r]dicheit weder bi dessem sulven boden. Wii bevelen ju deme almechtighen Gode, unde bedet tho uns also to juwen vrunden. Ghescreven to Wiiborch under unsen ingheseghelen in sancti Olaves daghe. Thurder Bunde Rorikesoen, ridder, Clawe Ludekenssone. Adress: Deme erwerdichghen heren kumptur tho Revel und de erbaren, wiisen, beschedene lude, borghermestere unde ratmanne der sulven stat mit erwerdicheit sael desse breef."}, {"df": "1303", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1304", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1305", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdighen gruet vnde wes ik ghudes vormach to allen tiden ouer to bedende. Gi erbaren lude, borghermestere vnde ratmanne. Juwer erbaricheit bidde ik ghar vlitliken to wetende, oft mi juwe erbaricheit jenighe schult gheue also van des ghudes weghen, dat ik den Russen halp nemen, dar mi min here her Turder Bunde vmme vte sant hadde, vnde, oft God wolde, dat it siik so velle, dat ik to Reuel queme, wer ik sulle gheledet wesen vor al, dat mi schaden mach oft nicht, wente ik wil dat vp min arme sele nemen, dat ik nv teghen de staet van Reuel oft teghen deme kopmanne weset hebbe, men wes ik en konde to ghude keren, dat hebbe ik ghedan vnde ok so noech alle tiit gherne wil. Wes juwe erbaricheit vnde juwe wisheit hir an menet to donde, des bidde ik eyn ghutlik vnde eyn vruntlik antworde van iv allen. God almechtich beware juwe erbaricheit vnde juwe ghesunt to langher tiit. Vnde wes ik vmme juwen willen mit eren don mach, dar sael juwe erbaricheit alle tiit ouerbodich ouer mi to wesende. Ghescreuen to Wiiborch in sancta Matheus daghe. Cord Limborch. Adress: De erbaren, wiisen, beschedene lude, borghermestere vnde ratmanne der staet tho Reuel mit erwerdicheit sael desse breef."}, {"df": "1306", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherlikit wari allom thöm thætta bref see læsa æller höra læsit, at jak Niklis Benktson, Pædhars Tyzskis maagher, kænnis met tæzso mino nærwarandhe vpno brefwe hafwa salt met minna hustrv samtykio ok godhwilia, Elena, forenæmpda Pædhars Tyzskis systher, fraan mik ok minom arfwm biskedhelikom manne Inge Brvn ok hans arfwm min andeel til æwærdeliko ægho, ligiande j Liwskalio by j Wirmo sokn, met allom tillaghom, jngo vndantakno, fore eena mark ok trætighi redha pæninga j swa dana mynt at tighio mark göra eena lödhugha mark, hulka forenæmpda pæninga forenæmpde Inge Brvn mik til takka ok godha noyio betalat hafwer. Til mere witne ok witnisbyrdh hænger iak mit incigle fore thetta bref. Scrifwat j Stokholm aarvm æpther Gudz byrdh m°cd°ix°, wm alla hælghona dagh."}, {"df": "1307", "dating_start_year": "1409", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Aller[dor]luchtege vorste, hochgeborne leve, genedige here. Juwen konynliken genaden begere wy dat behegelik sii to wetene, dat zick vor uns unse borgere unde andere coplude swarliken beclaget hebben, wu dat se herynk in vorledenen tiiden ut unser havene to der Narwe wart geschepet hedden. Des qwemen her Turd Bunden denre unde entweldigen en der schepe unde des gudes, also dat se des groffliken beschediget syn, alse se juwen genaden muntliken des wol berichten werden. Hiirumme bidde wi, leve genedige here, yuwe konynclike genade, alse wy otmodelikest mogen, dat gii dussen vorscreven unsen borgeren unde copluden, de aldus beschediget sin, willen helpen umme Godes willen, dat en ere schade belecht werde, unde umme des rechten willen alse wy des to yuwen genaden wol vorhopen. Hiirmede bewaerede almechtige God juwen hochgeloveden erwerdigen stad to langen saligen tiiden. Ghescreven under unser stad secreete, des dynstages na sunte Lucien dage. Borgermeistere unde rat der stad Revalle."}, {"df": "1308", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Loukinainen", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff høra eller see skall thet witerligit wara, ath then syn jak Jønis Dienk(!) lagmans tingh hiolt a ærligx manss wegna, her Clauus Flemingx, met almoghan j sancta Katerine sokn ok j Lundh, j Lochanesby, tha vithnade thesse tolff j næmpdene sotho ok æpter swaro, epter thy ath en hærædz syn ok landz syn gildat och sworit haffdo thesse raa fasta, som ær Samnasten tiil Waynahattu, thedhan tiil Lokarawori ok swa tiil Jordzenkalio * mellom Pakula by ok thera kompanom ok Benkt Michelson ok hans kompanom, som ær Peder Sawala, Peder Vincala, Benkt Ræhela, Steffan Kaliyokj, Mikkil j Kar:la, Marti j Lemmo, Henric Makastada, Olaff Kintw, Henric Riddare, Pæder j Huilkis ok Peder Matisson. Epter thenne tolff widhnom ok edh ok thenne tolff synæmen forwithnom, tha dømpde jac forscriffne raa stadug ok fast millan them ohindrat, widh hwars thera vj mark for lagmanss dom ok xl marcher (ok xl marcher) aff Heykj j Pakula for welda. Datum anno Domini mcd decimo, post festum conuers(ac)ionis sancti Pauli, meo sub sigillo dorso presencium expresso."}, {"df": "1309", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Int jaer 1410 jaer, in dem winter vorleden, do dyt jaer anstont, de dachvard ten Walk van den steden gheholden, alse dat reces dar van claerlike utwyset, wes de van Revele tachter weren yn des coepmans werve in eyne summa dat tohope to brencghene, dat solen de van Darpte uns weddersenden van den irsten schotte, dat en van Noworden komet. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 6. Item hebbe wii utghegheven yn des coepmans werve, den coepman to warene, de Nuwe nicht ut to zeghelne, vor de van Wyborch, dat kostede 5 ½ marc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 10. Item Tzories therynge, to Wyborch wart in des copmans werve, 7 ½ mark ryg[es]. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "1310", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Säkäjärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote in unsem heren Gode vorgescreven. Wetet, leven sunderlik vrunde, borgermestere und rad der stad to Revalle, dat ik juwe brefve entfangen und wol vornomen, als umme schipher Klünder, wo dat he vor ju hadde gewest und wolde sik hebben entschuldiget der sake, de em hir vor her Thorder wenner (?) over gesecht. Ik hebbe sine unschult och hir genomen und wil eme gerne dat beste doen und gunstich wesen umme juwer bede willen. Item hebbe ik eme vortan van her Thorders wegen wor umme belovet, alse he ju wol berichten kan; wer it sake, dat he juwer wor to behovet, so doet wol umme her Thorders und miner bede willen und weset eme gunstich und behulplich; des gelikes wille wi ju gerne wedder umme doen. Item als gi scriven umme den kopman tur Ny wort, dat is her Johan Krouwel wol willich, wo he van her Thorder und mi overme jare scheide, so blift dat ok nu. Kan ik anner wat vornemen, dat wil ik ju to beden edder scriven. Ik hebbe Klünder al disse sake berichtet, he kan se ju muntliken bet[er] berichten, wen ik se ju scriven kan. Gebedet to mi als juwen vrunde. Got si mit ju ewichliken. Gescreven to Sekkejerwe des ersten vridages in der vasten, under mine ingesegel, etc. Bi mi Kersten Nicklessone, ridder. Adress: An den erbaren lude borgermestere und rad der stad to Revelle, minen vrunden, sal disse bref."}, {"df": "1311", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet wari allom mannom witherlikit oc kunnocht, som thettæ breff høræ eller se, ath jak Niclis Kruselok oc min hustrv, Cicelia, Laurens Flæmings dotther, kennomps openbara met thetta wart opit breff, swa fore epterkomandom som nw nærwarandhom, os hafwa salth oc vpantwardat met bæggis warom friom godhom wilia, met frændhæ radh, samtykkio oc kerleek, alla the jordh oc æghadeel, som min hustrv met arff fik epter Jusse Nykomins son i Vialaby i Koskis sokn, biskedelikom manne Niclis Tauist, met hws, jordh, aker, ængh, skogh, fiske watn, nær by oc fiærre, engo vndan takno, som thy godze aff aldher tilligath hafuer ok nw til høræ kan, fore fæmtighi marc peninga, som nw gængth oc gjæfth ær i Abo, hwilka wi fullelika epter warum eghnom vilia hafwm vpburit, anamat oc vntfanget, swat os wel nøghiar. Thy afhændom wi os for:de godz oc æghadeel aff warum arfwm [oc] til eghnom thet oc hemult gørum for:de Niclis Tauest oc hans arfwm til æwerdelika ægho. Oc ware thet swa, som Gudh førbiudhe, at honom thet godz eller æghadeel af ginge nokod eller alt, tha tilbindhom wi os oc wara arfwa honom eller hans arfwm widherlæggia swa goth godz innan siex wikur, widh ware godha troo. Til tesses brefs meræ wisso ok witnisbørdh hængher jac mith incigle, oc bidher jak godha mæn Junckar Jordan ok Hemming Andrisson at the hængiæ thera incigle met mino for thettæ breff. Scriptum Abo anno Domini m°cd°x°, dominica proxima post festum beate Dorathee virginis et martiris."}, {"df": "1312", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote vorscreven. Leven vrundes. Wetet, dat vor mi heft gewesen de erbare vrouwe, de Jusse Hovedes husfruw war, des sele God genedich si, und heft sik beclaget, wo dat ere perde und dink, dat Jusse Hovet mit sik hadde, dar bekummert si in juwer stat. Darumme so bidde ik ju vruntliken, dat gi wol don und latet dat ere unbekummert, wente ik hope allene, dat he in rechter dorheit sin liif vorwarloset heft, dat desse erbenomde vrouwe und ere kindere dar mede dat ere nicht vorbroken hebben. Item so wetet ok, dat Nilis Bekemester, juwe borger, heft sulverene pande van des ergescreven Jussen wegene, dar desse erbenomde vrouwe ene wedder wichte van heft. Hir umme so bidde ik ju vruntliken, dat gi wol don und willet behulplik wesen Hinrik Kemerere, minem knechte, van erer wegene, wente se heft ene mechtich gemaket, dar bi to donde und to latene liker wiis se sulven dar were, desse vorgescreven dink in to manende und up to borende. Got de baware ju gesunt. Gescreven to Raseborch an unser vrouwen avende annuntiationis. Thomas van Vitzen, ritter. Adress: Honorabilibus ac discretis viris proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis detur."}, {"df": "1313", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot to voren gescreven an de erbaren lude, her borgemester und rad to Revele. Wetet, dat ik juwen vruntliken bref wol vornomen hebbe, den gi mi vor sunte Mertens dag senden bi Henrik Bik. Des bidde ik ju vruntliken, dat gi wol don und weset mi behulplik, dat mi min gelt werde, na dem male dat it is in juweme rechte und in juwer stad, und gi sint mechtich hir to rechtende. Item bidde ik ju, dat gi wol don und loven dessen brefvoerer Peter Niclessone, minem knechte, mine werves, der he ju berichtet mit dem munde to desser tid. Item dot wol und bedenket, dat it vele kostet, boden hir tisken to varende. Hir umme bidde ik ju, dat gi hir bi don, alse ik ju to love, dat ik nicht vele boden dorfte hir tisken senden, und scrivet mi ein antward wedder, ofte mi dat mine wedder werde edder nicht. God si mit ju to ewigen tiden, und beidet to mi wat ju lef is. Scriptum Castnholm in die annunciationis beate Marie virginis, meo sub sigillo. Her Magnus Diekn Advocatus Alandie, vester specialis. Adress: Discretis viris ac honestis proconsulibus ac consulibus in Revalia commorantibus, amicis suis in Christo sinceris, porrigetur hec."}, {"df": "1314", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1315", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1316", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdigen heren borgermestere und ratmanne der stat Revele. Wi dun iuwer erwerdicheit to wetende, wo dat iuwe medeborger Jones Kourowe schuldich is unsem medesittere des rades to Wiborch Mangnus Schroder xxiv mark rig., min xvj ore, rechte reddelke schult vor ein schip. Des is em wol wetende geworden, dat he is bekummert, worumme bidde wi iuwe erwerdicheit leefliken, dat gi wol doen und wesen dussem iegenwardigen brefwiser behulplik, Lasse Olovessone, dat em dat gelt werde, wente he heft es em mechtich gemaket. Dat wille wi allewege gerne iegen iu vorschulden und vordenen, wor wi mogen, oft it sik also geville. Blivet deme almechtigen Gode bevolen to ewigen tiden. Gescreven to Wyborch in sunte Wolborghe dage. Wy borgermestere und ratmanne to Wyborch. Adress: Den erwerdigen heren borgermestere und ratmanne der stat Revele etc."}, {"df": "1317", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote vorscreven met unsen herren Gode und wes ik godes vormach. Wetet, sunderliges gode vrendes, her borgermester und rat der stat to Revel, dat ik juwen vrentliken bref wol vorstan hebbe, den gi mi senden bi Peter Nigelson, minem knechte. Des wetet, dat gi de liggende grunt und upstande erve hebben in juwer stat und in juwen rechte, und gi de huslude wisseden ut den erfven, und de erve worden gekrenket. Dar umme so holde ik mi an ju, und noch bidde ik ju vrentliken, dat gi also vligen, dat mi min gelt werde, dat ik Vulfert hebbe gedan to trower hant up neine rente edder woker. Ok wette gi wol, do ik Henrik Bik to ju ersten sende umme dat sulve werf, wat ju Gerd van der Beke do solves segede. Item ik en begere anders nicht dan min egen; mach mi dat nicht weder varen, so si dat Gode geklaget Item so danke ik ju vrentliken vor juwe gunste, de gi bewisseden Henrik Bik und Peter Nigelson, minen knechten; dat wil ik gerren vor deinen to allen tiden. Gescreven vridages to pinxten, meo sub sigillo. Her Magnus Diekn capitaneus Alandie. Adress: Discretis viris ac honestis proconsulibus et consulibus Revalie, amicis suis in Christo dilectis, porrigetur cedula presens."}, {"df": "1318", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdigen grut und wes ik gudes vormach. Leve here, here voget, ju si to wetende also umme den bref, den gi her Turder sanden, den hebbe ik em vort na geschicket, wente he nu to desser tiit nicht to hus en is, und he is getogen to deme koninge, und ik vormode nu siner nicht weder tuschen diit und sancta Johannes dage, men ik hopes to Gode, up de tiit is he jo wiisliken to Wiiborch weder. Item so si ju to wetende, dat her Turder mi to unboden heeft, dat dar volk in der see is van allen landen to hope vorgadert und menen den vrede to breken, den gi und wi mit den Russen bunden hebben. Wes gi dar van vornemen oft vreschen, des bidde ik ju, dat gi mi dat umbeden willen, des geliken wil ik gerne weder. God almechtich beware ju gesunt to langer tiit, und wes ik weit dat ju leef is, dat do ik gerne. Gescreven to Wiiborch des middewekens vor pinxstedage. Cristeyerne Nickelssoen, ridder. Adress: Deme erwerdigen heren vogede to der Narwe mit werdicheit sal dese bref."}, {"df": "1319", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to vorn vnde wes ik gudes vormach al wege to iuwer behegelicheit. Wetet, leuen vrunde, dat my tidinge quemen van Wiborg in der geuynge dessen breues, dat dar volk in der see is van allen landen to hope vorgaddert vnde menet den vrede to brekene, den de Sweden vnde de meister myt den Russen vorbunden hebben. Hir vme moge gi iuwe vrunde dar vor warnen laten, off se in de Nu eder anders war willen, dat se vnbeschadet bliuen. In Gode bliuet gesund to langer tit. Geschreuen des vridages vor pinkesten. Voget tor Narwe. Adress: Den erwordigen, vorsichtigen mannen borgermeistern vnde rade der stad to Reuele sall desse breff sunder alle sumen."}, {"df": "1320", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1321", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Runa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thettæ breeff høræ ælle see læsæ, helsar jak Laurens Niclisson æwerdelikæ met waro herræ. Gør iak thet allom witherliket oc kwnnokth oc kænnes thet oppennbara met thennæ mina nærwarende opna breffue, thet iac giwit haver mina kæræ hustrv, Jngeborgh, her Clavus Flæmingx dotther, til heder oc hindisdax gawor, som man ath andra nampne kallar marghongawer, thettæ mith goz, som man kallar Wthhamar, swa som nu sætagaardh ær, ther mædh swa myklæ besatta iordh, som iac hænne fyller op x marck landboiordh j korngilla jordh oc godha laghæ. Oc binder jac mic ther til thennæ gozzen op ad fyllæ jnnan dagh oc aar. Oc vaare thet swa, ad hænnæ naghadh aaffginga aff thennæ fornæmpd gozom, tha skal iac oc wil hænnæ thøm opfylla j swa godho laghæ. Thettæ hawer iak gordh met wina oc frændræ raadhe oc samtykkio met swa forskælom oc allom landzlaghom oc fastom, som laghen tilsæghiæ ad an oss Gudh barn oc borne arffwa, tha skal thænnæ fornempd marghong[a]wor æffter oss dödhæ wara barne rættæ mødhernæ oc ey fædhernæ. Kan thet oc swa hændæ ad Gudh wil ad wi barnlös adskilioms oc aaff thennæ werdhenæ lidhom, tha skulu thennæ fornæmpd goz oc marghongawa thøm oc hwilka waaro, som æffterliwer, til høra oc … bliwa wthan alth hindher æller atalan the andra slæktenæ æller inaghar anars mansz, hwo the hælsth kwno wara. [Thetta lowar] iak Laurens Niclisson for wthan alth arkth met mino forlowarom swa som ærw wælbornæ mæn her Boo Diwræ ……. stadøkth oc fasth ad haldha, som forre ær sakth; oc bidher iak thøm ther wm ad the hængiæ theras [ingcigle] met mino fore thettæ breff. Till mera wisso oc fasta withnesbordh, tha wara thennæ fastæ eller marghongowa, swa ….. som hær æffter nämnes, som ære Magnus Diækn, som Kastelholm haffde jnne, oc Twe Niclisson, hærræ[ds]hof[dinge i] Piæk[is hære]dhe, Rodtker Inngasson, Marten Habramsson, Hannus Kopesson, Jones Olafson, Niclis Olafson, Jacop Matisson, Olaff Fløgh …… a i Abo, Mikkæl Martinsson, Anders Skrædær af Kimito. Oc bider iak thennæ ærlika mæn ad hængiæ …… withnesbordh met minom føre thette breff, som giwidh oc scriwidh ær arom æffter Guz bordh fiorthonhundredhe opa …… [aaret], månadaghin æffter hælghiæ likama dagh, j Rwno [gardh?]."}, {"df": "1322", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Bero, diuina miseracione episcopus Aboensis, amicabili in Domino salute sinceriter premissa cum nostre recommendacionis caritate. Within, ærlike mæn ok ware godhe winir, ath min herræ konunghen hafwer os vmbudhit ok til scrifwit at nokot folk hafwer sik sampnat aff nokrom landhom ok mena wilia fara in i Nyn ok gøra Rydzomen skada, vm the kunno i thera framfæærdh vpa war skadha, som byggiom i thessom landom ok i thera ather færdh mena tho einghan spara, vm thet kan thøm lykkas, huilkit Gudh forbiudhe. Thetta sama hafwer os ok til scriwit her Tordh Bonde af Stocholme. Ty bidhiom wi idher ok radhum ati lathin her vm taka wara ok gørin her widher thet bætzta. Thet ær eigh langho at een hoop war sedher her i skæren af thøm, ok at godhe mæn thet wiste swa ok Rydzene at thet skeer vtan rikesens manna i Swerike withu ok wilia, os hopas ok at thet ær einghom godhom mannom mædher vtan mothe. Gudh wari meth idher ok biudhin ytherlika til os. Scriptum Abo dominica infra octauam corporis Domini, sub nostro secreto. Adress: Famosis viris ac circumspectis dominis proconsulibus et consulibus ciuitatis Revaliensis, nobis in Cristo sinceris, presens detur."}, {"df": "1323", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gaeta", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1324", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom mannom vitherligit wara, som thetta breff høre eller see ath wj Gudløgh Pedersdotter och Olaffuer Eleffson kennomps openbarliga met tesso woro opne breffue oss haffua vnt oc vplathet met wilia och berodhna modhe j rettho køpe alt wort godz j Biornaby, som ær eth halfft bool iordh och nyo markskatta, met aker och ængh oc allom tillaghum, j woto och torro, engo vndan tagno, vtan allo tilskildo, som thy godze aff aller hauer tilligat, ærligom manne her Jønis Anundzson, kanocke j Abo, fore hundradhe marker, fæmtyo marker oc iɉ mark redho peninghe, huilkit godz wj affhendom oss och worom arffuom oc swa worom androm venom oc frendom, huilka helzt the kunno wara, oc hemullom ok tilieghnom thet sama wort godz i Biornaby them fornempda her Jønis Anundzson, canocke j Abo, oc hans arffuom tiil æuerdelige ægho, met rettha oc lagliga skøtningh wiidh Sunda kirkio, met tolff fasta oc trættonde forskælaman, tesse som hær epter nempnas, som ær Oleff Ketilsson j Trænwik. Swen ij Læpwik, Holuidh Mognusson, Mattis Jønisson, Heming Kogh, Peder a Bærgh, Nicles j Bøle, Bent Vigolffson, Staffan Holmasson, Olaff Finwidzson, Thore Hertoghe och Peder Mattis[son]; trættonde forskælaman Larens Olaffson, lansdomare. Tiil mere wisse oc vitnisbyrdh tho bedis jak Oleff Eleffson a myna modhers wegna oc myna hederliga manna jncigle, som ær Magnus Diekn, høuidzman j Alande, och Larens Olaffson, domare ther sama stadz, ath hengia fore thetta breff met myne jncigle. Datum et actum apud ecclesiam Sunda anno Domini millesimo quadringentesimo decimo, dominica 3:a post trinitatis."}, {"df": "1325", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1326", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vrentliken ghrot tho vorne ghescreuen vnd wat wij gudes vermogen. Erwerdige, leue, besunderge vront, iuwer erbarcheit beghere wij to wetene wu dat vns vnse erwerdige in Gode vader vnd here bysschop to Aeboe vnd ok her Thomas van Vytzen, houetman tho Raesborch, tho ghescreuen vnd ghewarnet hebben, wu dat dar ene rote van volke tho der Nuwe wart henne sij vnd se bevruchten zijk wu dat se vppe der weder reyze nymande sparen ene solen. Hijr vmme so bidde wij iuwe leue mit gantzeme vlyte begherende, dat gij wol don vnd syn dar mit iuwer vorzichticheit vnd macht vore, dat de copman des nicht beschediget ene werde, iw so leyffliken hijr ane to bewysende alse wij des gantze ghetruwe to iv hebben vnd gherne thegen iuwe leue vordenen willen war wij moghen. Hijr mede zijt Gode beuolen. Ghescreuen vnder vnseme secrete des sundages negest vor Johannis baptiste. Borgermester vnd rad der stad Reuale. Adress: Deme erzamen, lovezamen manne houetmanne to Wyborch, vnsem besundergen leuen vronde, kome dusse breff mit werdicheit."}, {"df": "1327", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thettæ breff höræ eller see, bekennomps wj Walborgh ok Gertrud, systhræ, Olaffs dötthre aff Ethola, met thesso waro öpno brefue swa fore epterkomandom som nw nærwarandhom os hafwa met wilia ok beradhno modhe salth biskedelikom manne Niclis Tauest allan war æghodeel ok rætheet jnnan Parikalaby, liggende i Lampis sokn, swasom wi ærfdhom epter hustrv Lucia i Parikala, met akrom ok ænghiom, skoghom ok fiskewatnom, nær bynom ok fiærre, i wato ok i torro, næmpdo ok onæmpdo, met allom tillaghom, som ther til aff aldher ligath hafwa, enghom vndan taknom, fore twa marker ok tighw epter redha pænniga tholikit mynt, som nw i Abo gaar, huilka pænnigha han hafuer os wel betalat epter warom eghnom wilia til fulle nöghia; ok fore thy afhændom wi alt thet forn:de ærfdha godzet epter hustrv Lucia i Parikala vndan os ok warom arfwm ok eghnom, vplathom ok hemolom vndher forn:de Niclis Tauest ok hans arfwm thil æuerdhelika ægho. Thil thesses brefs mera visso ok witnisbördh bidhiom wi biskedelika mæn Laurens Radh, wan magh, ok Iönis Ingonen, bymæn i Abo, at the hænghia thera jncigle fore thættæ breff, mædhan wi sielff eyg incigle hafwm. Scriptum Abo anno Domini m°cd°decimo, sabbato ante festum natiuitatis beati Iohannis baptiste."}, {"df": "1328", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Clauus Fleming, lagman j Østerland, gør vitherligit, at arom epter Gudz byrdh mcd pa thet tiende aaret, om sancti Johannis baptiste affthon, komo fore mik hederli(n)gin herre, mester Jønis Ølintw, kir[ke]herre j Abo, Karl j Vermæsmækj, Bent j Paymala, Andris Rodzelaynen, Partha oc Andris Kølenærj oc wore bekende for mik, at woreffrv altare j Abo hauer j Vermesmækj først en tridigung offuer allan Vermesmækiby j then aakren moth aaen ligger, swa som æra viij stenger, och ther til fik woreffrv altare aff Andris Rodzelaynen iij stenger j hwario teegh, vtan two halffua teegha, som æra aff otto stenger, och the andra tegarne the ære alle aff elloffwe stenger; och wore the bekende, at Partha hauer j sama aakren ij stenger, them han fik aff Visthe, och iij stenger, them han fik aff Rodzelaynen; oc sagde the at Karl skulde haffua ther viid viɉ stangh; och kunde the ey wel gøra redha ther fore, om han haffde foeth nogot ther vtøffuer met jordh skipthe, huilkit the her næst ransaka oc bewisa skulde. J then andra, som the moth Kadrial haffua, sagde the sig jngin trætha haffua, vtan wore bekendh, at Woreffrv haffuer ther vij teegha, huar thera vtoff ottho alna, ffor vtan Hammar skipthe, och en deel j eth qwerne rwm. Karl hauer och ther vij teegha, hwar thera aff iiij alna, swa at Woreffrv och Karl haffua tiil samans ij tegha j huario teegh. Och Karl haffuer loffuat syn deel sælia for:de mester Jønis. Oc wore the bekende at skoghen och fæbethet haffua the til samans, Vermesmækj boana och Kadrial boana. Tiil mere wisso etc:a."}, {"df": "1329", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm thetta breff höræ see æller læsæ, skal thet witterliighet wara, ath iach Clauus Stephani, kirkioprester i Halko, kænnes mik haffua gjorth et iordhabythe met Andrisæ Hæppenin swa medh skæl, ath iach sæther honon (!) eth godz i Kædrauore, som hawer ligat vnder prestens bordh i Halko, fore eth godz, som hetter Rettesmæki. Thet forscreffne bythe haffuer iak rættelika och lagligha met honom giorth met bæggiæs waræs godhwilia ok samtykkio vppenbarligha a sokna stæmno. Fore thy tha affhændher iak mik ok allom minon (!) æpterkomandom vndan prestens bordh i Halko thet for:da godz Kædrauore met allom til laghom nær ok fiærræ, aker ok ængh, skogh ok hiordha mark, j watho ok j torro, engo vndantakno, och hemuldar jak fornemdo Andresæ Hæppenin hanom ok hans arfuon (!) til æwærdeligha ægho vtan allo atherkallan met rætto ok lagligha skothningh ok forskjælan skiötnighamæn Niclis Potunen, Niclis Domare, Laurens i Kædræuore, Pædher Staffansson, Magnus Paiw, Karl Larensson, Magnus Kaynnonen, Niclis Skalghe, Pæder i Maiala, Olaff Ladhdhonen, Jones Staffansson och Pedher Litthenen, fforskiælamæn Hakin Frille, Oleff Mattesson, Jacob Pædhersson, Clemet i Halko och Jönis Michelsson. Til mera wisso och stadhughana stadhfestilse bedes jak, Clauus Stephani förscreffne, hederligha manna incigla Hakons Frilla, hæridzhöfdingha j Sudherfina Oloff Mattisson i Halko ok Iacob Pædhersson hængiæs fore thetta breff med mino æghno, som scriffuat ær areno epther Gudz byrdh m cd°x°, vppa sancti Johannis baptiste afton."}, {"df": "1330", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witterligit, som thetta bref höra eller se, at thå som iag Bength Lydickasson hölth härats tingh i Sagå sochn i Martin Abramson[s], Rotker Jngeson[s] och Jons Diekens närwaro, tå kärdhe Pedher Tilkusson til Peder Grip om Ossmalax näss, så ath Peder Grip hindradhe Peder Tilkusson i thetta for:da näseth, så sedhan åth landssynen hadhe synth näseth thil Peder Tilkusson som förr, hwilket tesse 12 i nämden såto: Åtte Timbersmän, Kauole, Michel Ruskala, Susse Nittmagh, Magug (= Magnus) i Forssen, Anais Wato, Thomas i Thomasböle, Jeppert i Tyngböle, Nils Halstelax, Peder Pihl, Peder Gullesson och Martin Skinnar, wittnade och effter sworo, ath en lands syn hade rätsliga synth thet forb:da Ossmalax näs Pether Tilkasson til frå Pedher Grip och Susse Grip, och xij män hafde förra dömpth Pedher Tilkusson näset til; ty dömde iag aff Pedher Grjp iij march för dombråth och näset Pedher Tilkusson stadugth och fasth til. Datum anno Domini 1410, feria qvarta post apostolorum Petri et Pauli, mäo (!) sub sigillo ad dorsom (!) presentibus impresso."}, {"df": "1331", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Amicabili in Domino semper salute premissa. Within godhe wener borgamestere och radmæn j Ræffla, ath thenne brefförare, Thomas Marthinson, haffuer warith fore mik met siin withne, som ær Biorn Olafson och Iönis Hakonson, och kendis fore eeth sath tingh, ath Lasse skrædare, som dödher bleff j Reffla, haffde xviij mark Riiska aa hans weghna, som hans pæningha waro, for hwilkit iak bedher alle godhe mæn thet j for Gudz sculdh honom beholpelighe waren, hwar han ær rætther wth jnnan, hwilket iak gærna forsculda wil. Gud ware met idher. Scriptum Ingha tercia feria ante festum beate Marie Magdalene, meo sub sigillo. Her Thomas van Wiitzen, militis (!). Adress: Nobilibus viris ac discretis borgamestere och radmæn jn Ræffla cartula hec presentetur."}, {"df": "1332", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote und wes ik gudes vormach to juwer werdicheit vorscreven. Leven heren und sunderliken vrunde. Willet weten, dat to wintere, also nu was, blef hir under Nylande en schip mit heilischem heringe, also gi wol vornomen hebben. Des quam de schipper to mi und beclagede sik sines schaden vor mi und berichte mi umme dat schip. Des vragede ik ene, wer he kunde redden dat gut. Do antworde he mi, he kunde des nene wiis geredden. Des vragede ik ene, wer he vormochte volk dar to hurende, de dat gut mochten redden. Des antworde he mi, he kunde dar nicht mit alle to doen, und gaf dat gut slichtes over. Hiir weren over mines heren hovetlude her Claus Fleming, richter over Oesterland, Waldemar Deken, hovetman to Thovesten, und mer dan xl anderer guden lude. Des leet ik dat gut bergen, also vele also ik des bergen kunde, und sende dat gut an de erbaren lude, den dat to gescreven was, umme guder naburschop willen, wente mit mines heren rechte mochte ik dat gut wol beholden hebben. Nu is mi to wetene geworden, wo dat de ergescreven schipper heft vor ju gewesen und heft gesecht, ik wolde eme nicht gunnen dat erbenomede gut to reddende und hadde den buren vorboden, dat se eme nicht helpen solden dat gut to redden. Dat heft he mi to unrechte over secht, und wil ene des overtugen mit den erbenomden heren Clause Fleming und Woldemare und mit vele andern guden luden, dat desse dink so sin alse ik ju hir in dessem breve schreven, und secht he anders, dat secht unrecht. Anders nicht, sunder Got beware ju gesunt, und bedet to mi alse to juwen vrunde. Gescreven to Rasaborch des donredages na sunte Jacobus dage, under minem ingesegele. Thomas van Vitzen, ritter. Adress: Den erbaren heren borgermestere und rat der stat to Revele sal desse bref."}, {"df": "1333", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1334", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Obsequiosam in singulis beneplacitis voluntatem cum salute premissa. Leven heren und sunderges vrunde. Juwe erbarcheit wil weten, dat wi hemliken van guden vrunden vornomen hebben, dat Magnus Deken, de voget in Alande, was sik hoge beklaget und moget, dat em sin gelt nicht wedder werden kan, dat he bi Wulfart Rosendale, guder dechtnisse, in geset hadde in reden penningen up guden loven, und menet dar wat umme to donde umme sines geldes willen, kan id em vallen, also uns berichtet is van vrunden. Hir umme, leven heren und vrundes, pruvet hir dat beste ud, dat gi edder de juwe dar nicht umme beschadet werden, und nemet dat vor nenen unwillen, dat we ju dit to scriven, went wi dat don umme dat beste, dat wi node juwen schaden wolden weten. Hir mede bedet to uns. Scriptum die beati Augustini. Proconsules Aboenses, vestri humiles. Adress: Prudentibus viris et discretis dominis proconsulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris predilectis, hec littera presentetur."}, {"df": "1335", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Salutem in Domino perpetuam et quantum reuerencie est et honoris. Erwerdighen, leuen, besundergen vrunde. Ik bydde iuwe erbarcheyt, dat gy wol willen doen vmme mynes vordenst willen vnde siit my behulpelich, dat my mochte myn ghelt werden, dat my schuldich blef Henrich Seuensterne, also viij marc Rigisk vnde xiiij ore Reuelsk, de ik em mede dede, dat he my solde bringhen j last roggen. Jtem bydde ik besunder her Johan Stoltevot, dat he iw dat werf berichte, wente et em wol witlik is. Doet hiir, leuen heren vnde vrunde, by also myn trost to iw steyt, welt dat vordenen wil thegen iv myt allem ghude. Syt gode beuolen to ewyghen tyden. Gescreven des fridages na sunte Matheus daghe. By my Jones Roed borgher to Abo. Adress: Den ersamen, vorzictighen mannen heren borgermestern vnde ratmannen to Reual littera detur hec humiliter."}, {"df": "1336", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1337", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdigen grot to voren geschreven. Willet weten, erbaren lude, borgermeister und rat to Revel, dat desse iegenwardige brefwiser Mangenus Schroder heft mi bericht, dat iuwer medeburger ein em wat schuldich is van redeliker schult. Hir umme bidde ik iu, dat gi wol don und helpen em, dar he recht an is; dat wil ik gerne tegen iu vorschulden. Hir mede blivet in Gode und to mi to bedende. Gescreven des dinxdages na sente Johans evangelisten dach, under minem ingesegel. Bi mi Tordo Bunde Rorikesson, ridder. Adress: An de erbaren lude borgermeister und rat to Revel kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1338", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Jtem mcd(c)vii jar, do gegendet umme sunte Jacobes dage ut, dat de Russen to Nouwerden eyns worden, dat se nyn solt kopen en wolden to Nowerden et en wer to Nowerden gewegen. Des wort de Dudesche kopman do weder eyns, dat nyn Dutsche solde solt vorkopen anders dan na older wonheyt, [by] vorluste des gudes und by x marken. Des so quam Berent van Velen und kopslage[de] tegen dyt vorgescreven bot; also nam eme de kopman dat gud. Do bat he den kopman, dat se ene benaden; also gaf eme de kopman de x mark to und gaf eme i quarter trogenisse to syr teringe; also vor he ut unde vor to Wyborch. Darna quam he to Lubeke und drowede dem gemeynen Nowerdeschen kopmanne und segede, se hedden eme sin gud genomen, he wolde en dat er wedernemen. Hirup so drengede ene de kopman in de hechte. Underdes so quam Lambert van Velen vor den raed to Revele unde bat deme rade, dat se wol deden umme Godes willen und umme synes vordenstes willen unde geven eme eynen bedebref an den raed to Lubeke. Dyt schach umme syr bede willen, umme dre guder lude bede willen, de he met syk hadde, dat eme eyn bedebreff wort an den raed to Lubeke. Also sach dat der raed und de kopman to Lubeke over umme bede willen der van Revele, unde he dede der bede und se leten ene ut. Hir enboven quam Lambert und beklage[de] syc hyr vor den kunder to Revele …."}, {"df": "1339", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siggby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them dande mannom thetta mitt breff hendher förekomma kennis iagh Bengt Mårthensson, lagman i Suudrafinne lagsagu, anno Domini millesimo quadri[n]gentesimo decimo, tå iag lagmans ting hölt medh allmogen aff Thenala sockn i Siggeby å wälbördig swens närwarandes Ianacke Hampnos, fogde på Rassborg, och Iöns doomare, häredzdom i wärie haffuandes, kom för rätta å satte tinge wälbördig suen Såna Sånassons på Heinelax medh ett gammalt frelssis breff, som konung Birgir hadhe gifwet Wåldemar Ille frelsse opå Kaihesniemiböle, som ligger för tuo skattmarker, och kårdt (= kärde) Såna fult wålle til Melsserboa och Gropböle på sudra sijdhan i Karffusarhe(1), och på Rondboa wålde på nårra sijdon, som honnom skeedt war, medan han öffwermagi och vthlendis warit hadhe; och sköte iag thet till the 12 i nempden såto, som är Iop Dieken, Perr Ribbingh, Gorder Gaffuell, Gunnar i Gunnerby, Perr Witzhaffdom, Stoorbiörn i Högböle, Håkon Höck, Simon Kelska, Gudmundh i Kägra, Vinnunder i Vinnundböle, Staffan i Barka och Erick i Koosijerff, och thesse haffue warit Sånas synemän, som them emillan synt hafua, Iop i Kulla, Iohan ibidem, Erich i Karsby, Sigfredh i Daall, Iöns i Finby, Lasse ibidem, Iöns i Ersby, Peer i Degergården, Hans i Kretarby, Hans i Krokby, Matz i Wijck, Erich i Höltto. Tesse twenne tolffter granneligen ransakadhe, witnade och effter swordh att så i sanning war om Sånas käremåll och bodo sigh så Gudh och alla helga doma och sankte Erik konnungh tillhielpa, som till them frelssis boolet hafuer legat 16 stenger å sudra sijdan Melssarom och Gröpböle tillhopa skatte iord otto stenger å engen in i åkren, och på nårra sijdon hafuer warit af åldrom höffdom till then frelssis boolet 14 stenger, till engen till Martnes ladubacka brincken och samfelt mulabete med Rondeboar in till Lempobärg grindh, så i wassom och werkom och skogen och skiulom, i wåto och torrå, alzinge vndantagno, som til thet frelssis boolet aff åldrom tillegat hafuer, ther alle synemän wåre fasta åth, medh suornom eedom. Och komo fram tuo suorne witne till thenne tuenne tolfter, som är Ingemar i Kegra och Last (!)(2) i Golede, the ther med suorna eedhe witnade och sadhe sig minnas, att ther satt landboar opå förra än Kuorer och Wänder giorde thet i öde, undantagandes thet skogz spieldh emillan strömen och måsan innan fijre råår liggiandes, thet aff åldren häfdom till Hedenkulla legat hafuer. Och effter ingen emot migh eller nempden för konnungz frelssis breffz skuldh wädia wille, ty dömde iagh Såna sitt frelsse quit och frijt niuta, bruka och behålla opå sudra och nårra sijdon och åther allan sijn skada aff Melsarom och Gröpbööle och tuo män i Rondeby saack till 40 mark för wälle. Thes till yttermera wisse att så i sanningen är lather iag witterligen hengit mitt insigle medh Ianacke Hampmos och Ions Domarens här vnder. Datum ut supra. I andra kopian: (1) Karffuesarhe (2) Lasst"}, {"df": "1340", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Inventarium in parochia Wirmo a:o salutis MCCLX (= mcdx?). In plantationem præposituræ Remari Gislonis præpositus Aboensis primus cum Sigismundo Johannis, canonico ibidem, et Remigius Gislonis, canonicus Holmiensis, ac magister Magnus Woldemari, canonicus Upsalensis, ac magister Nicolaus Carhu, præpositus ruralis in parochia Wirmå, cum tutoribus ecclesiæ, Olof Hansson Parda, Olof Cläwen poica, et assessores similiter indixerunt, Simon Andersson Lemskallio (= Liuskallio), Henrich Jönsson Wallais etc., etc., etc."}, {"df": "1341", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1410 … började Novgoroderna nyttja i handel sig emellan Lübska pfennige, Lithaviska groschen och tyska (= svenska) örtugar; men kunerna afskaffades."}, {"df": "1342", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom vitherliket vara, som thetta breff see, høra eller læsæ, at jak Olaff Fynuedzson bekænnes vpenbara met tesso myno opno breffue mik haffua solth ok oplathet met willia och beradno modhe i rætto køpe halff fiortondhe alen jord j Parghase soken lighiandes j Michielsholm, met aker ok eengh och allom tillaghum, j votho och i torro, engo vndhan tagno, vthan allo tilskildo, som thy godze aff alder tillighat hawer, hederlikom manne och wælbwrnom Magnus Diækn, fogotha pa Casthalaholm, for sæxtighi marc oc sæx øre redhe pæninghæ oc v marc fore hwsen och iiij mark før redhe pæninghæ, som han mik giffwit haffwer øffwer allan rækenskap. Alin aff the jordene loth jac honom før halff fæmthe marc pæningha; thet gør alth øffwer hwod lx marc oc ix mark ok vj øre pæningha. Thy affhander jak Olaff Fynuidzson mik thet førscreffna godz oc mynom arwom oc mynom androm venom oc frændom, hwilke hælsth the kwnno vara, oc hemmollar oc tiilegnar thet sama mit godz j Michiælsholmæ them fore Magnus Diækn ok hans arffwom tiil æwerdeligho ægho, met rætto ok laglika skø[t]ningh veeder Fynnestrøms kirkio, met xij fæstho ok xiij forskælæman, thesso, som hær æffther næmnæs, som ær Jacop Pæderson, Magnus Torsson, Jønss Torkiillsson, Olaff Olaffson, Olaff Ærlandzson, Olaff Damma, Jøns Stalwægh, Pawal Brwdhamagh, Nicles Torkilsson, Larens Langh, Biørn Stwt ok Pæder j Bøle; trættandhe forskalman Larens Olaffson, landzens domare. Tiill thessens breffs mera visso ok vithnissbyrd tha bedhas (!) jak, for:de Olaff Fynuidzson, ærlix mandz incigle, herre Hinza, kirkioherre j Fynnestrøme, Olaff Andrissons, Jøns Torkilssons och Larens Olaffssons."}, {"df": "1343", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1408", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Werdige grote vorscreven. Wetet, leven heren und vrundes, also gi mi to somere to screven umme dat erve, dat Kerstan Panthelitze verpandet hadde her Johanne Lören, des hebbe ik des vorbenomeden Kerstans vrouwe und erven vor mi gehat, und hebbe se de sake vorstan laten, und se hebben mi gesacht, dat se dat gerne seen, dat de erbenomde her Johan dat vorscreven erve vorkope, und soke sine penninge dar ane. Se gunnen des nemande lever danne eme. Anders nicht to desser tiit sunder Got beware ju gesunt. Gescreven to Rasaborch am nienjares dage. Thomas van Vitzen, ritter. Adress: Den erbaren heren borgermestere [und] radlude der stat to Revele sal desse bref*."}, {"df": "1344", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Eric, met Gudz nadh Danmarks, Sweriges, Norgis, Vendis ok Gøthe konungh ok hertugh j Pomaren, helsa alla the ther biggia oc boo vnder ten landsræt war naadh haffuer skipat j Abo, ok kungore, at wi haffua fulla makth giffuit war æmbitzman Claws Lydekeson, fogde pa Abo, at giffua, skipa oc skipta war almenninghia, hwar the heltz liggia, ther nytiande ære til ager oc engh the byggien[di]s mæn them vidher tarffwa til kronanne skat, j swa matte, at tesse for:da almen[nin]ghia forornæ (!) æghiande sculu af tessæ almeninghia til fornæ swa mikit beholda, som tolff bolfasta men sægia at the kunno sich aff bierghæ. Oc met thetta wart [breff] stadfæste vi alle the breff ther war æmbetisman Clauus Lydikkesons incigle fore henger vpa alla tessa for:da almeninghia, i hwat læn the helst kunno liggia vnder Abo landzræt. Datum jn castro Helsingborgh anno Dominj mcd vndecimo, die beatj Marcellj pape et martiris, nostro sub secreto."}, {"df": "1345", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witerligit etc:a, ath jach Jonis Bleke kennis met thesso myna opno breffue mik haffua wnth och wplatit beskedelighom manne Jnge Hynoson, borgare j Abo, ena engh, ther kallas Litzla Coromækj ængh, min andeell fore x mark peninga, Refflissen fore v peninga, huilkæ peninga summa for:de Jnge mik betalad haffuer, swa ath jak loter honum lydoghan ok losan for the peninga summa j alla motto. Fore then skull tha affhender jach the for:de Litzlæ Coromæki ængh vndhan mik ok mynom arffuom, ok tileghnar jach henne for:de Jnghe Hynæson ok hans arffuom til æwinnelica ægo, met thenne tolff fastom (vtz in littera). Forskælamen war Benkt Michilson, som herædzhøffdinge war aa ærligx manz wegna Benkt Lydiksons. Tiil mere wisso bider jach godæ manna jncigle, Benktz Michilsons ok Gunnarss Trulle, ath hengia for thetta breff. Datum Abo anno Dominj mcdxj, ipso die conuersionis sancti Paulj apostoli, etc:a."}, {"df": "1346", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them som thetta breff høre eller see kennomps wj Mattis j Koskenwrme och Jop j Koskenwrme met tesso wore opne breffue, swa fore epterkomandom som nw nærwarandom, at wi haffuom met wilia och berodhno modhe salt beskedeligom manne, Nilis Widzeerinen eth ødhis godz j Patis, som kallas Talola, lighiande j Worffrv soken, met allom tillaghom, som ther tiil lighia, engho vndan taghno, ffore two øre mynne æn vij marker epter redha peninga, huilka peninga han hauer oss bittalat tiil tacka och fulla nøija epter worum eghna wilia. Och fore thy affhændom wi for:de Talola godz vndan oss och worom arffwom och tileghnom Niles Vidzerinen oc hans arffwom tiil æuerdelige æghe, huilkit for:de godz wi haffuom honom skøth oc skælath epter landz laghom met tesse tolff skøtninga mannom, som ærw Niles Kyrwlaynen, Jacop Mæghenpæsca, Peder aff Orela, Henric Waldemari, Mickil Lololaynen, Michil Pijpare, Niles næmpdeman, Mickil Halicko, Mickil Lighonen, Andris aff Kæriala, Magnus Haliis oc Oleff Aroy; forskæla man Peder Tekka. Tiil tesses breffs mere wisso och vitnisbørdh bedhiom wi hederliken man herre Herman Frowinsson, canoch j Abo oc kirkeherre i Woreffrv soken, at han henger syt jncigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno mcdxi, dominica Reminiscere."}, {"df": "1347", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1411. Kommo Svearne med krig och intogo Novgorodska dotterstaden Tiversk. Och när Novgoroderna fingo höra det, ryckte de oförtöfvadt, endast tre dagar efter erhållen underrättelse, emot Svearne med furst Semeon Olgerdovitsch, och komna till svenska landet härjade de och uppbrände deras byar, nedhöggo många Svear och grepo andra, och vid Viborgs stad intogo och uppbrände de förstaden (utanverket?) den 26 mars på ärkeängeln Gabriels fest, och anlände till Novgorod med många fångar. Och vojevoderna vid Novgorodska trupperna voro (13 namn). Och Tyskarne dödade endast en enda Novgorodsbo vid Viborg, Paul från Nutnaja gatan."}, {"df": "1348", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet ware allom witherlighit oc kunnokt, som thettæ breff höræ eller se, at jak Marten Diegn oc myn husfrw, Cristin, kennomps met thesso waro opno breffue oss met bæggiæs wara ja oc godhom wilia oc met frændhæ raadh oc sampthykt hafuæ giort mædh beskedelighom manne, warom godha wen, Niclis Tauest eth witherlighit oc skællighit jordha skipthe j swa matho, at wi hafwom honom wnt oc vplatit allan waan æghæ deel j Porkola oc swa allan thæn æghæ deel Olaff Flögh ther athe epther sin fadher, met hws, jordh, aker, ængh, skoghom, fiskewatnom, qwærnom, qwærnastadhom, nær by oc fiærre, j wato oc torro, eingho wndantagno, næmpdo eller onæmpdo, som thy godze oc jordh aff aldher tillighat hafuer oc nw tilhöræ kan. Ther a mooth vppantwardadhe oss Niclis Tauest sith fædherne swa mykit han j Melola by atte, liggiændhe j Hattala sokn, met allo thy the tilhörir nær oc fiærre, eingho vndantagno, oc gaff oss ther til tio marc swenska pæninger swa dana mynt, at vj marc swænske göræ ena lödhogho; hwilkit godz oc pæninger wi hafwm fulleligha vntffangit oc anamat allaledhis epter warom egnom wilia til nöghiæ. Thy affhændom wi oss oc warom arffwom for:da van ægho deel j Porkala, tilegnom honom oc hemult görom Niclis Tauest oc hans arffwm til æwerdheligha ægho, swa at han oc hans arffwa magho thessa godze styra, radha, skipta, gifua oc allom lundhom sik til godho wænda som them bæzst thækkis, ohindhradha oc oqwalde ffor oss oc warom arffwm oc ffor hwariom manne a waro wægnæ epther thenne tiidh, dagh oc stundh. Hændhe thet oc swa, som Gud fforbyudhe, ath thetta godz ffor:da, noghot eller alt, Niclis eller hans arffwm affginghe met lagh eller doom, tilbindhom wi oss oc wara arffwa honom eller hans arffwm swa got godz widherlæggiæ j swa godho læghe oc ssom swa mykit arlighit affgiæld affgaar, jnnan vj vikur næst epter komande æræ, widher wara godha troo oc sannend, vtan alt arght; oc gifwom wi hæredzhöfdhinghenom fulla makt oc waldh thættæ godz for:da fastffara, nar Niclis Tauest eller hans wissa budh ther ffasto a bedhis. Til mero wisso oc witnisbyrdh bedhomps wi ærligx mandz incigle her Niclis Olafsons, oc ther til thesso godho manna Haquon Knutzsons oc Waldemar Diegns met waro egno ffor thætta breff. Scriffuit wppa Tauestahws areno epther Gudz byrdh m°cd°xi°, dominica, qua cantatur Quasi modo geniti."}, {"df": "1349", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet ware allom witherlighit, som thettæ breff höræ eller se, at jak Olaff Flögh kennis met thetta mit opit breff, at thet skipthe oc köp Marten Diegn och myn modher, Cristin Eskils dotter, giort hafua wm mins brodhers fædherne oc mith oc wm thera eghin ægho deel j Porkola, thet wil jak oc skal oc myn brodher met mik fast, stadukt oc obrutzlighit haldha vidher myn tro och sannend, vtan alt arght, swa at hwatzske jak eller myn brodher hafue ther til ythermeer tiltalan vm for:da godz epther thenne thiid, dagh oc stundh; thy at jak hafuer fult a bæggiæs wara wægnæ vntfangit a Marten til nöghia. Til thessins breff mera wisso oc högræ bewaring bedhis jak ærligx mandz jncigle her Niclis Olafsons ok godha manna Haquon Knutzsons oc Waldemar Diegns ffor thettæ breff, thy iak eig siælffuer jncigle ægher. Scriffuit vpa Tauesta hws areno epther Gudz byrd m°cd°xj°, dominica, qua cantatur Quasimodo geniti."}, {"df": "1350", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1351", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1352", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den erzamen, vorzichtyghen, wisen mannen, heren borgermesteren unde radmannen der stad Dantzeke, unsen besundergen leven vronden, do wii borgermestere und rad der stad Revele vrontliken groten mit ewigeme heile in Gode und don juwer vorzichtygen wysheit kunt vormidst dussen openen breve, dat vor uns is gekomen schipper Johan Nyeman, wiiser dusses breves, juwe borgere, uns openbaerende, wu dat eme Tydeman van der Lyppe, ok juwe borgere, 3 leste ghewogens soltes eder vyefftehalve laste by tunnentale eme mit anderen copluden in syn schip inghewunnen und geschepet hadde to Aebo to segelende, und wu dat de sulve vorbenomede schypher Johan in unse deyp mit deme gude beholdener reyse qwam und de copman in deme sulven schepe wesende des van winters unde weders not wegene to rade worden, dat se eren market hir kuren und deden und ere solt hir upschepeden. Und de sulve scheper Johan moste dat vorbenomede solt ok hir van winters und weders not upschepen. Des so wetet, leven heren, dat vor uns sint gekomen Jacob ut der Ouwe und Jons Vriidach, unse medeborgere, und hebbet dat vor [uns] openbar bekant und ghetughet, dat en de vorbenomede schepper Johan dat vorscrevene solt mit deme breve und unghelde darto behorende bevol und hette se, dat solt vordan to sehepende to Aebo an Gotsschalk Vlicken na utwysinge Tydemans vorbenomet juwes borgers breve. Und des gevellet sik, dat de vorscreven Gotschalk here qwam, deme dusse borgere vorscreven dat vorscreven solt boden to entfaende mit deme breve und ghelde darto behorende, dar he to gheantwardet hadde, alze see uns berichtet und ghetughet hebben, dat he des mannes nicht ene kende; hirumme so ene wolde he des soltes nicht entfaen. Also leghet dat solt hiir noch in guder vorwaringe, alse uns de scheppher und ok unse medeborgere berichtet hebben. To merer bekantnisse der warheit dusser vorscreven dinck so hebbe wii unser stad secret to rugge an dussen breff ghedrucket, de ghescreven is int jar unses Heren 1411, an der teyn dusent rydder dage."}, {"df": "1353", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räpälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta bref høra eller see bekænner iak Benkt Lydhkason¹ mik haffua vnth ok vplatith beskedelikom² manne Pauale³ Karpaynen ok Katerina Andris dotter, hans husfrw,⁴ mith godz ij Hiruonpæ, lx marka køøp iordh, liggiande j Pemara sokn, j rætthæ skipte, met allum tillaghum, engo vndan taghno, fore eth godz, som kallas Redhuka,⁵ liggiande j Vemo sokn. Thertil gaff iak Pauale⁶ xx mark redhe pæninga, fæm Ræfliska⁷ fore en øre, j thetta for:de skipte. Ok a satto tinghe ij Pemara wore thesse tolff fasthe at thetta skipte: Stighulff Rawaldzson, Rødhkør Ingason,⁸ Matis Ingemarson, Hakon Niclisson,⁹ Benth Olafson, Henric Teppa,¹⁰ Andris Karpaynen, Marthin¹¹ Danis, Jønis Hanijoki,¹² Laurens Ranthala,¹³ Laurens Husoy oc Michel Timber; foreskælæmæn(!) Benkt¹⁴ Micchelson. Till mere¹⁵ withnisbirdh bedhis iak beskedelika manna jncigle Rodhkir Ingasons,¹⁶ Stighulff Rawaldzsons ok Benkt Micchælssons, met myno egno¹⁷ fore thetta breff. Datum Repelæbj jn parrochia Pemara, anno Dominj mºcdxjº,¹⁸ jn vigilia apostolorum Petri et Pauli, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1354", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räpälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom¹ thetta breff høra eller see bekænner iac Peder Nikkarinpoyka mik haffwa vnth ok vplatit beskedelikom manne Benkt Lidkason² siæxtighi³ marka køøp iordh j Hiruonpæ, liggiande j Pemara sokn, epter mina vena, frendæ radhe ok fulbordh, som her epte screffne standæ ij skøthningene,⁴ hwilka pæningha summa⁵ iak aff Benkt Lidkason⁶ vpburit haffwer till fullæ nøghio,⁷ fæm Ræfliska fore⁸ j øre; thy affhender iak thet forn:da siextighi³ marka køøp jordh vndan mik ok mynom arffwom ok tilegnar iak thet ok hemulth gør Benkte⁹ ok hans arffwom till æwerdeligo egho, met tompth, hws, jord, akær ok ængh, j allum vmængiom, engo vndan takno, som the godze tilhørir, hwilkit køp laglika i satto tinghe giort ok stadhfest war met thenne tolff fastom¹⁰: Mattis Ingemarson, Anti Suxenpoyka, Henric Supasta¹¹ Olaf Heykosta, Laurens Ranthala,¹² Jaop Hanhijoki¹³ Micchil Tymber,¹⁴ Jaop¹⁵ Kouala, Thomas Rosa, Martin Vankæ,¹⁶ Olaff Layti oc Henric Skinnare; fforskælaman Benkt¹⁷ Micchelsson, som tha sath j hæredh høffdingx¹⁸ stadh. Till thess mere vithnisbird bider iac beskedelika manna jncigle, som nw nær aræ stadde¹⁹ øffuer thetta køp, Rodkir Ingason,²⁰ Stighulff Raualdzson, Benk[t]¹⁷ Micchelsson ok Andris Rømanens²¹ fore thetta breff, mzdhan(!) iac ey sielffuer jncigle haffuer. Datum Ræpælæ, parrochie²² Pemara, anno Dominj mcdxjº,²³ jn vigilia apostolorum Petri et Pauli, jn testimonium prenominatorum."}, {"df": "1355", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1356", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Witlik si alle den ghennen, de dessen breef seen vnd horen lesen, dat ik Turder Bunde Rorikessone, ridder, bekenne vnd betughe also vmme den anevank, de ghedan wart also nv kumpt achte daghe na sancta Michele wert iij jaer in der Narwe, dat schach vp der Russen siden vnde vp erem lande vnd nich in des orden lande, ok was dat van minen hete vnde van miner vulbort, wente de daech de tusschen minen heren deme koninghe vnde den Russen was to voren vte ghan to vnser vrouwen daghe natiuitatis vnde de buten daghes stoet. Tho hogher bekentnisse so hebbe ik min jngheseghel vor dessen breef ghehenghet, de ghescreuen is na Ghodes bort to Wiiborch m.cccc.xi jar, in sancta Olaues daghe."}, {"df": "1357", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1358", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1359", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1360", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1361", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Eric, met Gudhs nadh Danmarks, Swerikis, Norges, Wendes oc Gotæ konung ok hertogh i Pomeren, görom allom kunnocht, at hvem Waldemar Diegn hafver scoghæ oc vtmarka a vara veghnæ i Tauesta land sat oc antvardhat oc sith breff ther vppa medh hæradzhofdinge rättelica gifuit, j swa mato at gamblæ bya, ther jordhin for haffver tilhört, eigh ther fore j ödhe läggias, the breff swa ärv gifven äller hvem the än gifuas, stadhfæstom vi medh vart opit breff, oc forbyvdhe at nokin man them her vti hindræ, svo frampt han vile vara nadh ælska oc fly vara konunglika hämpd. Scriptum Visby anno Domini mcd vndecimo, feria sexta proxima post festum Bartholomæi apostoli, nostro sub secreto."}, {"df": "1362", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1363", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1364", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalundborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1365", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Anno Domini M. C. D. X I., tempore domini Andreæ Beronis, ordine seqventi ut olim revocari memoriæ debent qvarumcumque villarum Nykyrckensium curiæ presbijterij domus et ædificia; quæ ædificanda et renovanda sunt, cum opus fuerit et inveterescunt, juxta receptam consuetudinem ædificationis præfatæ curiæ, ne aliqua controversia fiat, hinc colligere est. Hæ villæ has domos sive hæc ædificia ædificent et renovent, quæ sigillatim assignentur. I. Nocturni ædificia 1. Triclinium 2. Equi stabulum 3. Domus trituratoria Hauttis* Paulechde Sairis Palssa Häihä Kuantaka Putta Wellu Lachdis Petäs Halåila Wachteris Santhia Taipale Kytämäki Pitkäluoto Arfvasalo Palila Wanhakartan Sikaniemi Sundhålm II. Nocturn[i ædificia] 1. Coquina 2. Ptisanarium 3. Bovum domus Lemmittylä Pernis Hauttis Käettij Kalensalmi* Soruackå Ruocklax Mehölä Pietoila Putkisari Lepåis Wåchdensari Oxlanpä Salmis Edhwes Pyrlä Warioranda Tynghis Sarnistå Ruonanperä Siuttula Oriw Alsila Siwoittu Kårfwis Raurio (= Kaurio) Haudansari Mauruma III. Nocturni ædificia. 1. Domus distributoria 2. Promptuarium magnum 3. Domus trituratoria Mennäs Siwåila Kaiwåila Pettais Ridanala Haudoinsari* Kaskis Caukåila Surikala Hakåis Mauruma* Tynghis* Kingho Suontaka Elckis Haukiharia Cammelia Pytorauma Inhamå Willilä Sannais Katina Kainu Rano IV. Nocturni ædificia. 1. Vap[or]arium 2. Vaccarum domus 3. Fænile Hæ villæ subjacent Kylän hidis Kådhiala Hallu Kalleila Warheila Cachlåis Tammistå Pechtå Et tres habitatores ex Palssa, videlicet Barthollus Olaus et Mathias** Sed communia ædificia totius paroeciæ sunt: 1. Lapidea cella cum solio et vestibulo 2. Episcopalis domus 3. Episcopale stabulum 4. Domus sacellanica 5. Domus straminum 6. Domus cubilatoria cum duobus vestibulis, videlicet superius et inferius, una cum frigida subjacenti domo, quam vocant cibariam domum."}, {"df": "1366", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1367", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1368", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDXIJ magister Johannes de Wiborgh, curatus in ecclesia cathedrali Aboensi, missus ad dominum regem Ericum pro exequendis negocijs arduis, concernentibus dominum electum Aboensem, videlicet magistrum Magnum, alias archidiaconum ibidem, qui postquam omnia expediuisset ad votum apud regem protunc in Helsingborgh existentem et iam remote recessisset a presencia domini regis et peruenisset ad portum dictum Falsterbodha, cadente pera de cingulo eius perdidit in ea regis litteras domino pape et toti collegio cardinalium directas, pro quibus missus fuit impetrandis, propter quod vltra modum animo perplexus, eo quod ad regem iterato reuerti maximam verecundiam reputabat et ad dominum suum tanquam puerilis nuncius vacuus venire timebat. Diuersis sanctis pro reinuencione earundem uotum faciens multamque pecuniam in missis dicendis consumens et, cum nichil proficeret, conuertit se ad hoc perquirendum per quasdam horrendas coniuraciones, sed nichil sic proficiens dedit se nauigio, apud dominum suum malens indignacionem quam apud regem tantam verecundiam sustinere. Cumque vnam dietam fecisset in mari vna cum abbate Aluastri diocesis Lincopensis et alijs pluribus notabilibus personis suarum tribulacionum omnino insciis, vovit beato episcopo Lincopensi, quem audierat multis miraculis clarere, se visitaturum sepulcrum eius cum oblacionibus et ieiunaturum vigiliam eius cunctis diebus vite sue, si eum in tanta necessitate iuuaret, et licet principaliter prius multa vota emisisset, istud tamen finaliter vouit, et ecce sequenti die de mane venit ventus contrarius et repulit nauem ad portum Falsterbodha, vnde exierat, abbate predicto et omnibus aliis clamantibus publice, qui aderant, 'quoniam propter illas litteras reinveniendas Deus nos redire compellit'. Mox igitur vt nauis ad portum applicuit littere prefate per plebanum ville sunt magistro prefato presentate et in gaudium luctus eius est conuersus, vnde Deo et sancto suo gratiarum actiones ab omnibus referuntur. Hec prefatus uouens iuratus deposuit coram nobis Laurencio Odonis preposito, Martino cantore, Laurencio Gedda, canonicis Lincopensibus, et pluribus alijs die cathedracionis sancti Petri anno Domini predicto. (Den andra berättelsen har följande lydelse:) Anno Domini M°CCCCV° (!) magister Johannes Viborghensis, curatus ecclesie cathedralis Aboensis, amissis literis illustrissimi domini Erici Swecie et Dacie etc. regis missis domino pape et cardinalibus pro confirmatione domini magistri Magni, archidiaconi Aboensis, pro tunc electi, non audens ad regem verecundia ductus reuerti, mari se cum aliis contulit voto facto et inuocato auxilio domini Nycolai, episcopi Lyncopensis; cumque vnam dietam nauis compleuisset, vento contrariante compulsi sunt ad portum vnde exierant redire. Et statim, ut ad terram applicuisset, venit plebanus eiusdem loci et ipsas literas amissas restituit omnibus admirantibus et Deum in sancto suo laudantibus."}, {"df": "1369", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1370", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lammais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom vitterlighet, ath thet sin jach Claws Flæmingh, ridder ok laghman j Østerlandum, laghmanstingh holth met Vlsby sokn j Lammasby anno Domini mcdxij, feria 4:ta post dominicam Reminiscere, kerdhe Olaff Nøya a alla Kwmoboanna vegna til Pedher Skinnareson, Jønis Munnipoyca, Hinza j Kukoinharia, Jonis Stenbergh, Jonis Danmark oc Michel Lempanen, ath the hafde fiskath met theris kolkom j Lammass viik och theris kolke vore optakne til vidermælis, och the sielffue vidherkændess, ath the swa giorth haffde, och thesse xij j nempdena saatha, Olaff Langh, Paual Kollanen, Nicles Lislebonde, Laue Tørkilsson, Josse Swarthe, Ville j Mansiom, Eruast Kiuiston, Nisse Ragualsson, Olaff Kwle, Jusse Hannisson, Peder Smidh och Laurens Domsciell, ransakade oc vittnade, ath i fornemde Lammesviik, offuan Kokenharia oc millan kirkioholmen och Anela, och vthen for kirkiæholmen j aamynnet war forbudhet, oc var konungs domber och laghmanss offuirgangen, swa som thet fanss och i doombokena, at anno D[omini] mcdx, sunnedaghen nest epter sancti Henrikte (!) dagh, hioltz repsten j Vlsby stadz, j nerwarw erligs manss herre Jusse Dwa oc flere godhe manna, tha gaff erligen man, her Sten Bosson, riddare, kungsdoom, oc jak laghmansdom Kwmoboamen oppa thesse forscripnæ iij fiskewatn, epter thesse xij manna vithne oc edhe, som i repstine saatha, Jusse Langh, Olaff Swarthe, * Laurens Deghne, Jusse Hannisson, Peder Jonisson, Hørdrenger, Swen Amundhson, Swen Clawsson, Jonti Karlson, Olaff Ragualson och Tienge Jonisson; thy dømdhe jach nw for:de Pedhe[r] Skinnareson, Juti Hinzason, Stenbergh, Jusse oc Mykel, hwan there sakan til xl mark fore kungsdom oc vj mark for laghmansdom, och giffwir jach Kwmoboamen mith breff nw, medhen the ther ey for breff vppa togho. Dato (ͻ: -tum) anno, die et loco ut supra, meo sub sigillo dorsotenus impresso."}, {"df": "1371", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth Elin Jacobsdotter, Larenss Olafson, hans hwstrv Anna Elinadotter breff, at the salde her Tord Bonde Rörikxson viij stenger jord j Jnnwkabergh i Borgaa sogn for x swara nobla oc viij marc Rigiske. Datum feria 3:a post Gregorii anno etc. xij°."}, {"df": "1372", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Euraåminne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allæ the ther thetta breff höra æller see scal thet witterlikit wara, thet jach Jnge Brwn, borgare j Stokholm, bekennis thet met mino nærwarande tæsso opno brefwe mik haffwa saalt ærlikom och beskedelikom manne, swa som ær herra Andris Thome, kirkio herra j Æwrobominne, mit godss liggiande i Liwskallio by i Wirmo sokn, i watho oc i torro, nærby ok fierran, met allom tillaghom, som aff alder warit haffwer, ængho vndan takno, vtan the ænghenar ther samastadss mik pantsatta ærw, fore fyra hundrad mark ok thyo alna yperst cledhe, j hwilko köpe han mik bæreth haffwer siwtighi mark ogh tw hundrad mark. The andra for:da pennigha scal han mik giffwa j thetta aar, som nw ær jnne, j Stokholm i Abooska mynt, swa got mynth at thyo mark göra æna lödhoga mark, wtan alt hielparædhe ok i godho nöghio. Ffor hwan sculd aff hender jach mik ok minom arffwom thetta for:da godss och lather iak thet forsagdha herra Andrisse ok hanss arffwom til æwerdelika ægho. Til witnisbyrdh tha waro tesse bæskedelike mæn ther offwer, tha thetta war gjort: först Olawer Ræye och Olaff Laffela ogh Olaff næmpdeman; sidhan ær thet ok flærom witterlikit ther samastadss. Til mæra wisso ogh höghre forwaringh tha hængher jach mit incigle fore thetta breff. Scriffwat j Æwrobommine arom æpther Gwdss byrdh m° quadringentesimo xij°, dagen fore palm synnodagh."}, {"df": "1373", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1375", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlyken grot vnde wat ik vmbe juwer aller ersamycheide to allen tijden gudes vormach in ganczer behegelicheit vorgeschreuen. Ersamen, besundirgen, leuen heren vnde vrunde. Ik begher juwer samentlyken vorsychticheit to weten, dat yk dorch angevallener sake wyllen personlyken to Revall werff hebbe; worvmme ik odmodichliken juwer aller acbarheit vlytichliken bidde, dat gy my juwe vrie geleyde in sekerheit lyues vnde gudes vor my vnde myne volgere willen geuen vrij to vnde aff, vnde moge myn redelyke notlike werff schicken, dat ik leffliken vare, wor ik sal vnde mach, wedder juwer allir ersamycheide vnde de juwen vordenen vnde vorschulden wil, offt dat syk wor alzo geborende worde, vnde bidde andechtliken hijr van jw gudlike bescreuene antward by brengere vnde bewysere desses suluen breues. Dar mede so beffele ok juwer allyr ersamemychlike (!) personheide Gade dem heren lange salich gesunt to vorwarende. Gescreuen to Raszeborch am dinxschedage negest na dem sondage Cantate anno Domini etc. xij°. Karl Bunde hovetman to Raszeborgh. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wijsen mannen vnde heren borgermeisteren vnde raetmannen der stat Reuall, mynen bysundergen, leffen vrunden vnde gunneren gescreuen."}, {"df": "1376", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erich, meth Gudz nadhe Danmarckz, Sweriges, Norges, Wendes oc Godes konung oc hertugh i Pomeren, gör witterligh met thettä wart oppnä breff, at fore thiäniste oc troschap, som (ws) thenne brefforere Olaff Nielsson aff Görmundaby, war elscheligh thiænere, oss oc rikit her til giort hauer oc än här eptir trolicha göra skal swa lenge han leffuer efftir sinne ytterste macht, tha haue wij vnth oc giuith honom och hans affkommandom och rättä arwingiä oppa sik oc sit goes, som han nw rätteliche äghir, i alle mato swodane frijheet oc frälse, som andre ware frälss men i riket rätteliche nytha och haua, met swadane wilkor, at han, hans affkommende oc arwingiä i there liffdaghe ware färdhoghe med harnisch oc wärio til war oc rikesens thienist, äfther thy som rikesens lagbogh wtwiser. Thi forbyudhe wy alla ware fogathä och ämbismen oc alla andrä, eehwa the helzst äre, for:de Olaff Nielson her a mote ath vmacha ällir oförrätte vnder war hempd. Datum Calmare, anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo, dominica prima post crucem, nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "1377", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sagu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see skal thet witterligit wara at jach Henric Jonisson, kirckeprester j Saw sochen, Mattis Holuastasson oc Jäppe Mattisson, kirckeuäriande ther sama stadz, kennomps openbara met tesso wåro opne breffue oss haffua [met] alla soken wilia oc samtijckia såltt, wnt oc wplåtitt erliks manne her Andris Erlandsson alla the äng, som Saw kirckiä j Skørbøla åtte, liggiandes j Saw sochen, änkte wndan skiltt aff thij, som ther till aff allder tilligat haffuer, fför xij marc peninge, huilcka peninga han oss redeliga oc till nögia bettalad haffuer. För tij affhendom wij fför:da Skärbägs (= Skörböla) ängh wndan Saw kirckiä, ägnom, wplåtom och hemolom vnder S:ti Sigffridz altara till euerdeliko ägo, huilka fför:da äng wij haffuum skiött och ffastgiordt ffor:de her Andres a S:ti Sigffridz altara wägna met tesso tolff bolffasta mannom: Martin Abrahamsson, Tomas j Thomasböle, Peder Thialffuälsson, Clemet Taijnanen, Laurens Pirke, Olaff Timber, Jonis Ffagote, Jonis j Kirckesalo, Josse Silke, Peder Gudmundzson, Holinger Galne och Niels Kolke, forskälaman Thwue Niclis[son], häratzhöffding. Till tesse breffs mera wisså oc witnisbörd bidiom wij erliken man Thuue Nielsson at sätia sith incigle met wars kirckeherra incigle ffore thetta breff. Scriffuat j Saw anno Domini m°cd°xij, dominica proxima ante festum beati Erici regis et martiris."}, {"df": "1378", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1379", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "De erzamen, louezamen, vorzichtigen, wijsen manne, heren borgermestere vnd rat der stad Lubike, vnse besundergen leuen vronde, do wij borgermestere vnd rad der stad Reualle ynnychliken groten mit ewigheme heyle in Gode vnd begheren iuwer vorzichtigen wijsheit to wetene, dat hern Jacob Abrahames husurouwe vnd ere sone Jacop mit eren vormundern vnd myt hern Hinrike Rebucke synt gheweset vor vnseme zittenden stole des rades, vnd de vorbenomede vrouwe hauet mit vulbord eres sons vorscreuen vnd erer vormundere darsulues vor vns vullenkomen mechtich gemaket hern Hinrike vorbenomed, wysere dusses breues, de veer duzent mark Lubesch, de her Jacop Abrahamssone vorbenomed vnder iuweme erzamen rade heuet na vtwysinge iuwes breues besegelt mit iuweme ingesegele, van iuwer vorzichticheit to entfangende vnd vpthoborende, off iuwe vorzichticheit des mit eme eens wert, vnd alle dynck darby tho donde vnd tho latende lykeder wijs, off alze hern Jacops husurouwe vorbenomed vnd ere sone mit eren vormunderen don eder laten mochten, off se dar suluen jegenwordich weren. Ok so heuet de vorbenomede vrouwe vnd ere sone mit vulbord erer vormundere den breff sprekende vppe de veer duzent mark Lubesch vorscreuen, besegelt mit iuweme ingesegele, vnder vnsen rad geleget tho truwer hant, tho vorwarende bette tho der tijt, dat gij des mit hern Hinrike erghenomed eens werden vnd gij vns thoschryuen mit vulbord hern Hinrikes. Weme wij den breff dan antworden solen, deme wille wij ene dan gherne antworden. Item so heuet de vorbenomede vrouwe vnd ere sone mit eren vormunderen bekant openbar vor vnseme zittenden stole des rades, dat her Jacop, Abrahams sone, milder dechtnisse, hern Hinrike Rebucke vorbenomed ghegeuen heuet twe duzent mark Lubesch van den veer duzent marken, alse iuwe breff vorscreuen utwyset. Warvmme leuen, louezamen heren, bidde wij iuwe vorzichtigen wijsheit mit gantzeme vlijte begherende, vrontlik vnd vorderlik to wesende hern Hinrike vorbenomed dat eme de vorschreuene veer duzent mark Lubesch ghutliken entlichtet werden mit der renthe vnvorthogert, iw so leffliken hijr ane zijk to bewysende, alse wij des gantze ghetruwe tho iv hebben vnd gherne in eme ghelijken eder in ghroteren zaken thegen iuwe leue vordenen willen, wor wij moghen. Dusser vorscreuenen zake to merer ghetuchnisse der warheit so hebbe wij vnser stad secreet to rugge an dusser breff ghedrucket. Gescreuen int jar vnses Heren syner ghebort xiiij° vnd xij jar, an der x(m) ridder auende."}, {"df": "1380", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Dem ersamen, wysen mannen, heren borgermesteren vnde ratmannen der stat Reuele. Wy borgermestere vnde ratmanne to Abo begeren iuwer beschedenecheit to wetene, wu vor vns is ghewesen Laurens Watmal, vnse borger, vnde heft myt syneme ede beholden, wu he dat gut betalet hedde, dat by Myckel Nøtken is van syner weghen, er dat ut Vlanderen quam, vnde dar viil vordan hedde. Worumme bydde wy iuwe erbare wysheit dat gy wolden vmme vnses vordenstes wyllen vnde syn darvor, dat Laurens vorgescreuen syn gut moghe volghaftigh werden vnde nicht ghetogert werden. Dat wylle wy gerne theghen iv edder theghen de iuwe in gheliken eder in groteren saken vorschulden war wy kunnen vnde moghen. To ener mereren tugnisse so hebbe wy vnses stades inghesegel tho rugge an dussen breiff laten drucken. Datum anno Domini m°cccc°xij°, feria sexta post festum natiuitatis beate Marie virginis."}, {"df": "1381", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1382", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1383", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1384", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Johannes etc. dilecto filio Magno, electo Aboensi, salutem etc. Diuina disponente clementia, [cuius inscrutabili providentia ordinationem suscipiunt uniuersa, in apostolice sedis specula licet immeriti constituti, ad uniuersas orbis ecclesias aciem nostre considerationis extendimus et pro earum statu salubriter dirigendo apostolici fauoris auxilium adhibemus, sed de illis propensius nos cogitare conuenit, quas proprijs carere pastoribus intuemur, ut eius iuxta cor nostrum pastores preficiantur ydoney et ministri prouidi deputentur, qui commissos sibi populos per suam circumspectionem prouidam salubriter dirigant et informent ac bona ipsarum ecclesiarum non solum gubernent utiliter sed etiam multimodis efferant incrementis]*. Dudum siquidem, bone memorie Berone episcopo Aboensi, regimini Aboensis ecclesie presidente, nos cupientes ipsi ecclesie, cum uacaret, per apostolice sedis prouidentiam utilem et ydoneum presidere personam, prouisionem eiusdem ecclesie ordinationi et dispositioni nostre ea vice specialiter reseruantes decreuimus extunc irritum et inane, si secus super hijs per quoscunque quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptari, postmodum vero dicta ecclesia, per obitum ipsius Beronis episcopi, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, pastoris solatio destituta, dilecti filij capitulum dicte ecclesie reseruationis et decreti predictorum forsan ignari te archidiaconum eiusdem ecclesie in sacerdotio constitutum in episcopum Aboensem licet de facto concorditer elegerunt, tuque reseruationis et decreti predictorum similiter inscius electioni huiusmodi illius tibi presentato decreto consensisti etiam de facto et demum reseruatione et decreto predictis ad tuam deductis notitiam, huiusmodi electionis negotium proponi fecisti in consistorio coram nobis. Nos igitur electionem huiusmodi et quecunque inde secuta utpote post et contra reseruationem et decretum predicta reputantes, prout erant, irrita et inania, et ad prouisionem ipsius ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos hac uice se intromittere potuit siue potest, reseruatione et decreto obsistentibus supradictis, ne ecclesia ipsa longe uacationis exponeretur incommodis, paternis et solicitis studijs intendentes, post deliberationem, quam de preficiendo eidem ecclesie personam utilem et etiam fructuosam cum fratribus nostris habuimus diligentem, demum ad te, cui de litterarum scientia, vite mundicia, honestate morum, spiritualium prouidentia et temporalium circumspectione alijsque multiplicium uirtutum donis apud nos fidedigna testimonia perhibentur, direximus oculos nostre mentis, quibus omnibus necnon dictorum capituli te eligentium concordi voluntate debita meditatione pensatis, de persona tua nobis et eisdem fratribus ob dictorum tuorum exigentiam meritorum accepta eidem ecclesie de dictorum fratrum consilio auctoritate apostolica prouidemus, teque illi preficimus in episcopum et pastorem, curam et administrationem ipsius ecclesie tibi in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo, in illo, qui dat gratias et largitur premia, confidentes, quod, dirigente Domino actus tuos, prefata ecclesia per tue circumspectionis industriam et circumspectionis studium fructuosum regetur utiliter et prospere dirigetur ac grata in eisdem spiritualibus et temporalibus suscipiet incrementa. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus impositum tibi a Domino onus regiminis dicte ecclesie suscipiens reuerenter sic te in eius cura salubriter exercenda diligentem exhibeas et etiam studiosum, quod eadem ecclesia gubernatori prouido et fructuoso administratori gaudeat se commissam, tuque preter eterne retributionis premium nostram et dicte sedis benedictionem et gratiam exinde uberius consequi merearis. Datum Rome apud sanctum Petrum duodecimo kalendas nouembris anno tertio. Simili modo: dilectis filijs capitulo ecclesie Aboensis … Simili modo: dilectis filijs clero ciuitatis et diocesis Aboensis … Simiii modo: dilectis filijs populo ciuitatis et diocesis Aboensis … Simili modo: venerabili fratri archiepiscopo Upsalensi … Simili modo: carissimo in Christo filio Erico, regi Swecie illustri … Stephanus. xx. x. x. x. x. x. de Prato."}, {"df": "1385", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Die XXVI:a mensis octobris millesimo CCCCXII dominus Magnus, electus Aboensis in regno Swecie, obtulit pro communi seruitio camere et collegio debito florenos auri de camera ducentos, ad quos ecclesia ipsa taxatur, et quinque minuta seruitia consueta pro familiaribus et officialibus domini nostri pape debita. Item pro collegio et familiaribus ac officialibus recognouit in forma, eorundem autem communis et minutorum seruitiorum medietatem in festo resurrexionis domini nostri Iesu Christi proxime venturo et aliam medietatem in festo celebritatis omnium sanctorum ipsum festum resurrexionis Domini immediate secuturo, recognita uero in festo simili omnium sanctorum anno reuoluto soluere promisit [et] conuenit. Submisit*, obligauit, jurauit et renuntiauit in forma, et dominus A. episcopus Senensis etc:a tulit sententias in forma etc:a."}, {"df": "1386", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis christifidelibus presentes litteras visuris seu audituris nos miseracione diuina Petrus Sabinensis, dictus wlgariter de Hyspania, Jordanus Albanensis, dictus wlgariter de Vrsinis, episcopi, Oddo, tituli sancti Jeorgij ad velum aureum, dictus wlgariter de Columpna, Johannes, tituli sancti Petri ad vincula, dictus wlgariter Vlixbonensis, et Petrus sancti Angeli, sacrosancte Romane ecclesie cardinales, salutem in Domino sempiternam. Dum precelsa meritorum insignia, quibus regina celorum, virgo Dei genitrix gloriosa, sedibus preclara sidereis quasi stella matutina prerutilat, deuote consideracionis indagine perscrvtamur, dum eciam inter pectoris archana reuoluimus, quod ipsa vtpote mater misericordie et pietatis amica, humani generis consolatrix, pro salute fidelium, qui delictorum onere pregrauantur, sedula exoratrix et peruigil ad regem, quem genuit, intercedit, dignum, quin debitum, arbitramur, vt ecclesias et alia pia loca in honorem sui nominis constrvcta generosis remissionum prosequamur impendiis et indulgenciarum muneribus decoremus. Et si cuncta loca sacra, sub sanctorum vocabulo fundata, digna debeant reuerencia venerari, merito et loca in honorem et sub vocabulo sancti Henrici martiris, qui in vita et morte diuersis fulgebat et fulget miraculis, vt ipsius piis adiutj suffragiis eterne retribucionis premia consequi mereamur. Cupientes igitur vt ecclesia Aboensi, jn honorem et sub vocabulo sanctorum Marie virginis et Henrici martiris dedicata, congrvis honoribus frequentetur et a christifidelibus iugiter veneretur et vt fideles ipsi eo libencius causa deuocionis, oracionis et peregrinacionis confluant ad eandem et ad ipsius conseruacionem et sustentacionem manus prompcius porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum auctoritate confici, omnibus vere penitentibus, confessis et contritis, qui in omnibus et singulis ipsorum gloriosissime virginis Marie et Henrici, eius patronorum predictorum, necnon ipsius dedicacionis festis, necnon jn omnibus et singulis aliis festis infrascriptis, videlicet natiuitatis Dominj nostri Ihesu Christi, circumcisionis, epiphanie, cene Dominj, parasceues et singulis diebus quadragesimalibus ac aduentus Dominj, pasce, ascensionis, pentecostes, trinitatis, corporis Christi, jnuencionis et exaltacionis sancte crvcis, jn festis sancte (!) Johannis baptiste et sancti Iohannis ewangeliste, Petri et Paulj et omnium apostolorum et ewangelistarum, sanctorum Stephani, Laurencij, Anthonij et Vincencij, jn ipsius regni patronorum reliquiarum quatuorque doctorum Martini, Nicolaj et Michaelis, necnon sanctarum Anne, eiusdem gloriosissime virginis Marie matris, Marie Magdalene, Margarete et Katherine virginum festis, jn celebritate omnium sanctorum et commemoracione animarum, et per octauas dictarum festiuitatum octauas habencium, singulis eciam diebus dominicis et festiuis, ipsam ecclesiam et ipsius altaria successiue et secundum ordinem singulariter quodlibet deuocionis causa sev peregrinacionis gracia et cum emendacionis proposito accesserint et oracionem dominicam cum salutacione angelica sev aliam oracionem deuotam ante vnumquodque altare orando flexis genibus dixerint, quique matutinis, missis, vesperis, predicacionibus aliisue quibuscunque diuinis officiis ibidem fieri consuetis in dictis festis uel alias quandocunque interfuerint et ad fabricam, conseruacionem et sustentacionem ecclesie et altarium predictorum luminaria, ornamenta uel queuis alia ipsis necessaria eorum pias (elemosinarum) elemosinas, oblaciones uel grata caritatis subsidia dederint sev alias manus porrexerint adiutrices, et qui in ipsa ecclesia uel eius cimiterio eorum sepulturas elegerint, uel qui infra uel extra dictam ecclesiam aut eius cimiterium pia deuocione circuierint ibique pro fidelibus defunctis inibj requiescentibus Deum exorauerint, necnon qui in serotina pulsacione, memoria beate Marie nuncupata, ter Aue Maria, vel ante maiorem ymaginem crvcifixi, supra introitum summi chori positam jn memoriam passionis Dominj nostri Ihesu Christi, oracionem dominicam uel aliam oracionem deuotam benigno corde, genibus flexis dixerint et in eorum testamentis siue vltim[i]s uoluntatibus vel extra ipsis ecclesie uel altaribus pro eorundem conseruacione et sustentacione quidquam donauerint uel legauerint, necnon qui corpus dominicum cum in sollemnibus processibus, uel oleum sacrvm cum ad infirmos deferuntur, secuti cum deuota veneracione fuerint, quocienscunque quecunque premissa vel aliquid premissorum deuote fecerint, singuli nostrum cardinalium centum dies jndulgenciarum de iniunctis eis penitenciis in Domino misericorditer relaxamus, presentibus perpetuis temporibus duraturis. Jn quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras litteras propriorum nostrorum sigillorum iussimus et fecimus appensione communiri. Datum Rome sub anno a natiui[ta]te Dominj millesimo quadringentesimo duodecimo, jndiccione quinta, die vero nona mensis Nouembris, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj, dominj Johannis, diuina prouidencia pape vicesimi tercij, anno tercio."}, {"df": "1387", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis sancte matris ecclesie filiis presentes litteras visuris seu audituris nos miseracione diuina Franciscus, tituli sancte crvcis in Jherusalem, dictus Veneciarum (ͻ: -anus), Johannes, tituli sancti Petri ad vincula, dictus Vlixbonensis, presbiteri, Lucidus, sancte Marie in Cosmedin, dictus de Comitibus, et Fransciscus (!), sanctorum Cosme et Damianj, dyaconj, cardinales, salutem jn Domino sempiternus (ͻ: -am.) Dum precelsa meritorum insignia, quibus regina celorum virgo Dej genitrix gloriosa, sedibus preclara sydereis quasi stella matutina prerutilat, deuote consideracionis indagine perscrvtamur, dum eciam inter pectoris archana reuoluimus, quod ipsa, vtpote mater misericordie et pietatis amica, humani generis consolatrix, pro salute fidelium, que delictorum onere pregrauantur, sedula exoratrix et peruigil ad regem, quem genuit, intercedit, d[ig]n[u]m, quin debitum, arbitramur, vt ecclesias et alia pia loca in honorem sui nominis constrvcta generosis remissionum prosequamur impendiis et indulgenciarum muneribus decoremus. Et si cuncta loca sacra sub sanctorum vocabulo fundata digna debeant reuerencia venerarj, merito et loca jn honorem et sub vocabulo sancti Henrici martiris, qui in vita et morte diuersis fulgebat et fulget miraculis, vt ipsius piis adiuti suffragiis eterna retribucionis premia consequi mereamur. Cupientes igitur vt ecclesia Aboensis, in honorem et sub vocabulo sanctorum Marie virginis et Henrici martiris dedicata, congrvis honoribus frequentetur et a christifidelibus iugiter veneretur et vt fideles ipsi eo libencius causa deuocionis, oracionis aut peregrinacionis confluant ad eandem et ad ipsius conseruacionem et sustentacionem manus prompcius [porrigant] adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dej misericordia et beatorum apostolorum Petri et Paulj eius confici, omnibus vere penitentibus, confessis et contritis, qui ipsam ecclesiam in omnibus et singulis ipsorum gloriosissime virginis Marie et Henricj, eius patronorum, ac ipsius dedicacionis festiuitatibus, necnon in omnibus et singulis aliis festis infrascriptis, vtpote natiuitatis Dominj nostri Ihesv Christi, circumcisionis, epiphanie, die cene, parasceues, pasce, ascensionis, pentecostes, trinitatis, corporis Christi, jnuencionis et exaltacionis sancte crvcis, in festis sancti Johannis baptiste et Iohannis ewangeliste, Petri et Paulj et omnium apostolorum et ewangelistarum, in festis sancte (!) Stephani, Laurencii, Micaelis, Martini, Nicolaj, jn festis sanctarum Anne, Marie Magdalene, Margarete et Barbare ac Katherine, jn celebritate omnium sanctorum et commemoracione animarum et per octauas dictarum festiuitatum octauas habencium, causa deuocionis, oracionis aut peregrinacionis visitauerint, necnon ad fabricam, luminaria uel queuis alia dicte ecclesie necessaria manus porrexerint adiutrices, sev qui in eorum testamentis uel extra ipsi ecclesie pro eiusdem conseruacione et sustentacione aurum, argentum, vestimentum aut aliquid aliud caritatiuum subsidium donauerint, legauerint uel procurauerint, tociens quociens premissa uel premissorum aliquid deuote egerint, singulj nostrum cardinalium centum dies jndulgenciarum de iniunctis eis penitenciis jn Domino misericorditer relaxamus, presentibus perpetuis temporibus duraturis. Jn quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras litteras nostrorum propriorum sigillorum jussimus et fecimus appencione communirj. Datum Rome sub anno a natiuitate Dominj millesimo quadringentesimo duodecimo, jndiccione quinta, die nona mensis Nouembris, pontificatus in Christo patris et domini, domini Johannis, diuina prouidencia pape vicesimi tercij, anno tercio."}, {"df": "1388", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis seu audituris nos miseracione diuina Johannes, tituli Sancti Petri ad vincula, dictus Vlixbonensis, presbiter sacrosancte Romane ecclesie cardinalis, salutem jn Domino sempiternam. Quum, vt ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore gessimus siue bonum siue malum, oportet ergo diem messionis extreme et misericordie operibus preuenire et eternorum intuitu taliter seminare in terris quod reddente Domino cum multiplicato fructu recolligere debeamus in celis, firmam spem fiduciamque tenentes, quod qui parce seminat parce metet et qui seminat in benediccionibus et metet vitam eternam. Cum itaque, sicut accepimus, nonnulli scolares [tam] dyocesis Aboensis quam aliunde [apud] scolas eiusdem dyocesis Aboensis degentes et arcium triuialium exerciciis insistere cupientes, interdum expensarum inopia non modice pregrauantur adeo, vt propter victualium librorumque et aliorum necessariorum carenciam cogantur, licet jnuitj, de dictis inchoatis exerciciis non minus flebiliter quam eciam dampnabiliter sepius resilire, vnde cultum diuinum diminuj non ambigimus et christiane religionis fomentum tepescere proinde verisimiliter formidamus, nisi eisdem scolaribus christifidelium gratuitis elemosinarum suffragiis misericorditer succurratur; cupien[te]s igitur vt scolares in dicte christiane religionis et diuini cultus augmentum de die in diem multiplicentur et requisita ad eorum vsus necessarios prompcius habeantar, vniuersitatem vestram rogamus et in Domino hortamur, quatenus dictos scolares, cum eos ad vos declinare contigerit, pias elemosinas et grata caritatis subsidia petituros, benigne recipiatis et diuine remuneracionis intuitu caritatiue pertractetis ipsis premissorum occasione de bonis vobis a Deo collatis manus porrigendo adiutrices, vt per hec et alia bona opera, que inspirante spiritus sancti gracia feceritis, ad celestia regna mereamini peruenire. Nos n[empe], vt christifideles ipsos per premia ad premia jnuitemus, de omnipotentis Dei misericordia gloriosissimeque virginis Marie, matris eius, et beatorum Petri et Paulj, apostolorum eius, meritis confici, omnibus vere penitentibus et confessis, pro huiusmodi dictorum scolarium necessariis aurum, argentum aut quoad victum uel amictum sev alias quodcumque uel qualecumque caritatiuum subsidium erogantibus et dantibus, darique et erogari ab aliis procurantibus in eorum testamentis uel extra legantibus et legari persuadentibus, tociens quociens premissa uel aliquid permissorum deuote egerint, auctoritate sedis apostolice, qua fungimur in hac parte, centum dies jndulgenciarum de iniunctis eis penitenciis misericorditer in quo [ͻ: Domino] relaxamus, presentibus perpetuis temporibus duraturis. Jn quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras litteras proprii nostri sigillj fecimus et jussimus appensione muniri. Datum Rome sub anno a natiuitate Dominj millesimo quadringentesimo duodecimo, jndiccione quinta, die Jouis (ͻ: nona?) * mensis Nouembris, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj, domini Johannis, diuina prouidencia pape vicesimi tercij, anno tercio."}, {"df": "1389", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntlichen grus zu vor. Ersamen und vorsichtigen, besundern lieben frunde. Uns hat klegelichen lassen vorbrengen her Heinrich Rebock und her Jakub Dekens wiep und ire kinder us Leifland, wie das sie haben rente in euwer stat Lubek, und wie wol sie dar obir gute briefliche beweisunge haben, mit euwer stat imgesegel vorsegelt, gleichwol heldet man in die rente voer, und sint in etlich vorgangene jaren nicht gefallen, als wir sein davon undirweiset. Hierumb so bitten wir euwer liebe und fruntschaft mit fleissigen beten, das ir von den egenanten wellet ofnemen ire redliche beweisunge, und noch ingehaldunge irer brife in vorderlich und behulfen wellet sein, das in ire rente werde, als sie in vorbriefet sint, sunder eingerlei hinderniss und unbekommert. Wellet euch lieben besundern frunde, ken en in deser sache also beweisen, das sie mogen dirkennen, das in dese unser bete si behulfen gewest und fromlich. Das welle wir mit willen vorschulden, wo wir sollen. Gegeben zu Marienburg, an der mitwochen infra octavam s. Martini episcopi, anno xij."}, {"df": "1390", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1391", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1392", "dating_start_year": "1412", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1393", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dannemäne, som thetta breff förekomma kan etc. kennis jagh Jöns Jonsson, kijrchepresth i Pyttis sochn, och myn systher Lucia Jönsdotther medh thetta vorth opne breff medh beggies wore godh willie, samtychie och berodhe mådhe oss haffue vnth och vplatitt wår elschelige siister dotterson Peder Olson ath löse Öffuermelkile godtz ighen i Bierno sochen, liggiandes i Abo lænn, som är vårth rätthe arff och fädherne och ligger för halffdelnn medh Nidhermelchile, i tompt, åker oc ängh, schågh och schiwll, quernestäder, i fijscherijtth, närby och fierre, ingo andre stychen vndantagne vthan thesse two epther:ne wrfielle, som kallas Koyffuoisti korpij och Paha alo wrfielle, Koffuoistokorpij thil Nidhermelkile och Paha alo wrfiell thill Öffuermelkile, som åff allder haffuer legat vnder huar by till nythie jordh, jngo andre stycken vndantagne, vthan medh alle andre tilägur samfelth them emillan vndher bodhe byan, huilchitt för:de godtz wij för:ne sijdzschen vndthe och länthom tilförende wår brodherson her Henrich Benedicti ath setthia wth till panthe för sijn studiums reso Magnus Dechn, lagmann j Alåndh (!), för sex hundrade march gull oc ortuger, so gotth mynthe, som fem march giorde en nobbell i then tijden han peningen vpbar vthan alth afflagh ärffuingen godzsitt till åtherlösen igen, oc för:de Mogns Dechen sidan satthe framdelis godzsett för samme szumma 600 marc peninger oc gull Claes Dechen, Abo slotth i wärie haffuande, oc her Henrich Benedicti förmotte iche at giöra godzset lösth igen vnder ärffuingan, dho haffuom vij för:ne sijdzschien vnth medh sannadh rådh för:de Peder Olson ath löse för:ne Offuermelkile godz igen vnder byrden. Och Peder Olson, hans arffuinge oc eptherkomende bliffua vidh godzsett til euich tijdh, epther thett wij för:ne sydzschenne iche förmotthom sielff lösa godzsett igen, och godzsett haffde sigh förstonditt och ingen aff wore ärffuinge eller eptherkomende for:de Peder Olson hijndra, quelia eller mödha i nogre hande motte epther thenne dagh j thett för:ne godtz. Til tesse breffs mhere wisse, stadfestilse och högre föruarnijng tho bedes jag erlige, welbornom mannom Hokon Frijlle, Peder Flämijngh oc Henrich Biidtz at hengia theris jncigel medh mijnom före thetta breff til vithnesbiird. Schriptum Abo ipso die beati Sigfridi episcopi et confessoris anno etc. mcdxiij°."}, {"df": "1394", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1395", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom weterligit, som thetta breff höra eller see, ath thet sinne iach Claus Fleming, riddere, lagman i Østerlandom, laghmandz ting hölt met them aff Hallo och Vndamala(1) sochen i Walko by anno Domini(2) mcdxiij, logerdagen nest epter sanctj Mathie dagh, thå kärde Vilielaby(3) til Koukelaby om skogha rå therra mellom, wpå huilka rå heredzhöffdingen heredzsyn syn (!) dömpt hade, ok landzsynemen(4) the rår ther epter gillado, som så kallas Maniko(5) stora rå, ok tädhan til Koukela(6) träsk sunder i tw, och saa til Laukaskallio, och tädan til Kinho rå, tädan til Haukanäs Lylyworj, och så til ända rå i Hedasåya. Tesse äro the godemen offuer the rår wåro(7), forst Nelz Antikason, Lasse Vndamala, Arued Skarimule, Biörn Balk, Oloff Iönson, Olof Ambiörsson, Ante Route, Ante Tyngest, Nelz Kayuola, Lass Kaukola, Nelz Paltila ok Aruo Laytela(8). Epter ty som thenna xij the rå gillad haffua, som nw vptalda äro, thå dömer iach them stadig och fast ath holda vedh huars vj marc for min dom. Olikheter i domboken: (1) Untamala (2) arom efter Gudz byrd (3) Willjala by (4) landzsynen (5) Muniko (6) Koukala (7) godemän ouer the ther waro (8) först Michell Antekall, Pehr Untamala, Arfwed Skormule, Biörn Blak, Olef Ruf, Oleff Ankori, Ante Route, An[ders] Tyngeste, Nils Kaijwolasta, Lars Kaukolasta Michell Påltela och Arno Laytulasta."}, {"df": "1396", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla them, som thette breff höra eller see, helsser iagh Heluingh, kyrckeprest j Vfssala (= Töffuesala) sochn, nådeliga medh wår herra. Kennes iagh medh thesso mino närwarandes öpidh breff, thett iagh haffuer medh willia och kärlek vplatitt och vndt mino wän och mågh Oleff Bengttsson j Borgo mit godz, som ligger j Perno sochn i Torsbyn, så mykitt som min egha låtter ther ähr vthj, bodhe j åker och engh, skogom och fiskie wattnom, j wåtho och tårra, närby och fierran, inge vndantagandes aff then tillägun, som thett förschriffuitt godz aff ålder til legatt haffuer eller tilligger; ther till en halffua öö, som kallas Håkåns öö. Thette förskriffuit godz affhender iagh migh och minom arffuom medh allom rett effter landzlagen och tillägnar iagh förbe:de Oleff Bengttsson och hans arffuom till ewerdelige ägho. Till högre wisso och skäll henger iagh mitt jnsegell för thetta breff, och beder iagh hederlige man her Jöns i Pyttis att hengia sitt jnsegel för thetta breff medh mino till wittnesbördh. Scriptum Åbo anno Domini 1513 (= 1413), dominica Jnvocare."}, {"df": "1397", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikit wari thet allom dandemannom at iac Tidhika Tidhakason ij Taffwis kænnis iac(!) met tesso mino øpno breff haffwa salth ena mina ængh aff iɉ skatlaass, som liggher wppa Ledzala ii Nurmenranta nær Hæstaængena, her Andris Ærlandzson vndher sancte Sigfridhz altare, fore vii marc swænzka peninga met godhom wilia oc fore mina tarwa skuldh, vndhan mik oc mina arwa, til æwærdelika ægo, huilka for:da peninga Laurens Vatmal vtgaff fore ena tomt owær ana widher Dyngæ høpen oc ena andra tomt ther mædher, som ther nær liggher, som Falka rian wppa fordom stoodh. Taa iac thetta gilth oc fasth giordhe waro owær xii boolfasta dandemæn i Reeso sokn, som tee for:da ængh skøtte vnder for:da altar: Henric Inginpoyka, Innan Nuti,* Laurens Antorasta, Olaff Titiæynen, Henric Nuya, Jaco Waynisari, Micæl Lumpari, Mattis Tulkila, Jaco Kirwila, Olaff Birgila, Henric Pakari, Laurens Pakarinpoyka. Scrifuadh æpter wars Herra bøørdh mºcdºxiijº aar, vm warfrv dagh annunciacionis. Til mero visso oc bewarin bedhæs iac hedherligha manna incighle, her Ragwaldz, kirkiopresth i Reeso, oc Ionis Ingesons, tiænista manz ther sama stadz, hænga fore thetta breff mædhan iak ey siælffwar haffuer."}, {"df": "1398", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlegheth wari thet allom dogande mannom, som nw liffwande ærw och swa thøm som æpther koma, ath iac Mattis Tulkyla kænnes met tesso mino øpne breff hedherleghom manne herre Andris Ærlændzson hawa sælth ena ængh, som liggher i Leetzala millan Rouabækkæn oc Kølisnææs aff iɉ skatlaas for viɉ mark peninga ok ena ængh, som liggher i Lampilæ, hwilka for:da ængh iak affhændher mik oc minom arwm, honum ath agha och giffwa hwarth han wil, vtan alth hindher oc æptherklagan. Hæær waro ower hedherleghe mæn, Hannus Røødh, borgaramæsther, Gunnar Yliskyla, raadman, jtem Pæder Pænnonen, Jacob Waynissara, bøndher i Reeso. Til mere visso ok bewarningh bedhes jac forscriffna doghande manna jncighle, Hannus Røødz oc Gunnars, mædhen iak ey siælwer haffuer. Scriffuit i Abo areth æpther wars Herra bøørdh mºcdºxiij, vm varfrv dagh annunciacionis."}, {"df": "1399", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1400", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1401", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1402", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1403", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erich, met Gudz nådhe Dannemarckz, Nårgis, Wendis och Göttis konungh och hertigh j Pommeren, hellssom allom thee, som thetta bref shee eller höra, kärliga met Gudh och vår nådhe, och kungöre eder, att för then troskap och tieneste, som thenne brefwissare Mangnus Turesonn wår käre frwa och moder dråtningh Margeretta, hwa[r]ss siell Gudh hafwe, och oss här till giordt hafwer och ähnn här effter troliga göra skall så lenge han lefuer, då hafwe wij undt och gifwitt honom och hans effterkommandhe frelsse opå hans godz, som han retteliga fångitt hafuer, ehwar thett hällst ligger eller ähr, effter ty som Swerigis lagbock wttwissar att frelsse män j Swerige bör att hafwa. Ty förbiudhe wij hwar man emot thenne wår nådhe och willije att göra i några måtto vnder wår wredhe och konunge plicht och hemdh. Datum Stochollm anno Domini m. c. d. x. iii, in crastino jnue[n]cionis san[c]te crucis, nostro sub secreto."}, {"df": "1404", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erich, medh Gudz nåde Danmarkz, Sweriges, Norghes, Wendes och Godes konungh och hertugh i Pomeren, helsse alle männ, som thetta bref höra eller see, kärlige medh Gudh och wår nåde, och kungörom efther att wij af wår sijnnerligh nåde hafue vndt och giffuitt thenne wår tiänere Olaf Bengtsonn frelsse vpå altt hans godz, som han rätteliga fångitt hafuer, vppå landh liggende, honom och hans ächte efterkommende till ewigh tijdh, (och) tij förbiude wij alle foghede och embetzmän och alle andra, ee hwa the helst äre, för:de Olaf Bengtsson eller hans ächte afkommende här vdi att hindra eller j någon motto att oförrätte, wider wår wrede och konungzlige häfnd. Datum Wadstenis anno Domini mcdxiij°, in profesto beati Erici regis et martijris, nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "1405", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allan mannom ok hwariom enom, som thetta breff see ok hora alla thetta ærændet rorir alla varda kam(!), kænnis jak Biorn Andrisson, domproaster j Strengenæs ok kanukker j Vpsalum, en tho ath ouerdogher, ok betygher j thæsso opno breffue met tro oc rætto sannindh, ath jac flerom synnom hordhe ok vnder staadh aff werdogo fader, minum kæræ herræ, ærchiebiscop Henrik j Vpsalum, Gud hans siæl haffui, ath han aff syno egno ok afflinga gozze, Gudhi til heder ok herra sancta Erik konungh, for sina ok for sinna foreldra siæl huxadhe ok fortenkthe ath gora ok latha stadfesta j Abo domkirkio et ingeldh oc æuerdelikit aminnilse; ok var jak ther nær ok omstadder et sin j Stokhohme (!) met mangom androm godhom mannom, lærdhom ok lekthom, tha fornemde ærchiebiscop Henrik anthuardhadhe ok opleth til fornemdha ingeldith j wærdux fadris ok herra biscops Biorns aff Abo hender ok wærio gardha ok al goz, som hanom varo rætlika tilfallin epter sina modher, hustrv Cristina Vapparska j Østherlandom, ok befelte aluarlika ok gaff fullo makth, besta matto han met rætth goro mattho, fornemde bisco[p] Biorne [oc] capitulo j Abo ok enkannelika hederlikom manne herra Jonis Anunsson, canokke samastadz, huilkin tha næ[r] uar, ath the met [ok] aff the peninga summo, som the ok andro flere godo mæn, riddare ok suena j Østerlandom honom en tha aff hoghborno førstinna drotningh Margaretha vegna skyldoghe varo, goz ok sua myclo rænto ok ingeldh køpa skulde ok opantuarda, ath thet for:da ingeldh ok aminnilse æuerdhelika besta ok stadugth matte bliffua; ok a samma dagh ok stadh gaff forscripne min herre, ærchiebiscop Henrik, sina røsth ok fullan rætth til ath fa sama ingeldhit herra Øduidhe Thoruastason ok presenteradhe biscop Biorne ath sua som en rætther patronus. All for:de stykke æru sua skedh j sannindh, thet thyger jak Biorn for:de ok tagher thet vppa mina siæl, ath sua ær skedh; ok til vithnisbyrdh trokker jak mith incigle vthan a ryghen tesso breffue, hulkit jak scriua leeth ok vtgaff arom epther Gudhz byrdh thusanda cccc a trætonde arena, a sancte Erikx apton, crafdher ok enkannelika bidhin til tyga ok vithnisbordh alla forscripna articla."}, {"df": "1406", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Notandum, [quod] domini consules huius ciuitatis a domino Hinrico Rebuk, milite, plenipotente procuratore relicte domini Jacobi Abrahe, alias Deken, et sui filii, reemerunt illos redditus ducentarum marcarum Lubicensium denariorum, in quibus eis predicti consules tenebantur obligati iuxta tenorem cuiusdam patentis littere sigillo nostre ciuitatis sigillate, que nunc apud consules in Reuele, vt dicitur, deposita custoditur. Vnde dominus Petrus de Lynda, presbiter secularis, et Jacobus Yerekow dictis consulibus coniuncta manu libere promiserunt, quod predicta patens littera super eosdem redditus confecta dominis consulibus remitti debebit aut talia litteratoria documenta sufficiencia exinde fieri, quod predicta littera sit infracta, scissa, lesa et omnino viciata, adeo quod per eam nulla monicio aut impeticio per quemcunque quouismodo fieri posset in futurum."}, {"df": "1407", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Ik Hinrik Rebuk, ritter, vulmechtich procurator vnde houedman der erbaren wedewen hern Jacob Abrahammes, ichteswan ritters guder dechtnisse, vnde Jacobs eres sones, bekenne vnde betuge openbaer in desseme breue vor alsweme, dat my de erbaren heren borgermestere vnde radmanne der stad Lubeke de twe hundert mark geldes ewiger renthe, de de ergenante her Jacob jarlikes myt en hadde na lude der stad Lubeke openen besegelden breues, afgelozed vnde wedder van my gekoft hebben vmme ene summe geldes, alse ik des myt den suluen heren borgermesteren vnde radmannen vrundliken enes droch vnde de ik to willen vnde noge van en entfangen hebbe an reden getelleden penningen. Vnde hirumme so late ik de vorscreuenen heren borgermestere vnde radmanne der ergenanten stad Lubeke, de menheid darsulues vnde ere nakomelinge vor my vnde hern Jacobe erbenant van der vorscreuenen renthe vnde eres houetstoles wegene gensliken quijt, leddich vnde los van aller ansprake, also dat noch ik noch de vorscreuene wedewe vnde ere sone edder vnse eruen noch nement van vnser wegen, ghestlik efte werlik, samentliken edder besunderen, dar mer vp saken scholen noch en willen in tokomenden tyden. Vnde des to merer tuchnisse der warheid is myn ingesegel mit mynen willen vnde witscoppe gehenget vor dessen breff. Datum anno Domini m cccc xiij°, proxima dominica post festum ascensionis Domini."}, {"df": "1408", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken willen vnde wes wi gudes vermogen vorgescreuen. Leuen vrunde. Wi begeren ju witlik to wesende, dat wi uns mit dem erbaren heren Hinrik Rebucke, ritter, vruntliken vorgan hebben vnde vordregen umme de twehundert mark jarliker rente, de her Jacob Abrahammes mit uns hadde, also dat wi em desuluen rente vnde eren houetstol, nademe he des mechtich was, na lude juwes openen besegelden breues an uns gescreuen, wedder afgekoft vnde darvore gegeuen vnde an reden getelleden pennigen to siner noge entrichted hebben xxxj(c) mark Lubesch, na utwisinge siner quitancien, de he vns darup besegelt heft, vnde darup heft he vns geloued, den bref, de dem erbaren heren Jacobe darup besegeld vnde nu bi ju gelecht is, in juwer jegenwardicheid to zerende vnde vns hirover to sendende. Hirumme, leuen vrunde, begeren wi ju darto behulpen to wesende, dat id also sche, vnde wi darane vorwaret werden. Dar bewise gi vns sundergen willen ane. Screuen vnder unsem secrete des sundages* binnen den achte dagen vnses Heren himmelvard. Consules Lubicenses. Adress: Erbaren vnde beschedenen mannen borgermesteren vnde radmannen der stad Revalle, vnsern guden vrunden, detur."}, {"df": "1409", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grote und wes ik gudes vormach to allen tiiden vorgescreven. Wetet, leven vrundes borgermester und rat to Revele, dat Koert Limborch vor mi was und klagede mi, wo her Gert Witte, Hinrich van Teelchte und andere lude en dar besaet hadden, also van Johan Spechtes wegene. Des wetet, dat hir is ein quit bref, den ik geseen und gehort hebbe und ungeseret is, und dar so sende ik ju ein utscrift van, de ik besegelt hebbe, und alleines ludende, und ik bidde ju, dat gi wol don und berichten de gude lude, dat se em rechtes und redelicheit geneten laten, und dat he mit gemake bliven mote. God beware ju gesunt to langer tiit und gebedet to mi. Gescreven to Wiborch des sondages na unses Heren hemmelvart, under minem ingesegel. Her Erengisel Nikelssone, ridder und hovetman to Wiborch. (Bilaga:) Allen den genen, de dessen bref seen und horen lesen, … ik Hanse ……. quit und los late Arnt Stopenberge van al der schult, de he mi schuldich was van her Johan Spechtes wegene und van allen schulden de mi desse vorbenomede Arnt Stopenberg schuldich was. To ener tuchnisse hebbe ik em ninen quite bref gegeven und hebbe min ingesegel to rugge up dessen bref gedrucket. Adress: An de erbaren und beschedene lude borgermestere und ratmanne der stad to Revele mit werdicheit sal desse bref."}, {"df": "1410", "dating_start_year": "1403", "dating_end_year": "1405", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdigen helsamen grut. Leven, sunderlinge guden vrundes. Juwer erbaricheit si to wetende, woe dat desse jegenwardige brefwiser Cord Limborch mi to kennende heft gegeven, wor dar juwer borger, ein Hinrick van Telgede, eme to sprak umme gelt van sines vorvarende wegen, Arnd Stopenberges, de God des sele hebben moete, und desse vorbenomede Cord einen quit bref heft. Hir umme so bidde ik juwe erbaricheit, dat gi wol doen und rechten ju na der udscrift des quit breves, de her Erengisel Nickelssone dar sande, also mi ok Cord to kennende heft geven und he desse vorbenomede Cord siner sake bi ju gebleven is. Hir umme so bidde ik ju, gi wol willen don, alse ik juwer erbaricheit wol to vertruwe, und wesen Corde behulpelik, dat eme sine x mark Rigesch weder werden, de de vorscreven Hinrik van Telgete van siner wegen up boren heft. Dat. wil ik allwege gerne tegen ju vordenen. Jtem alse ju ok screven hebbe, alse de xxx mark Rig. de Gransoye under sik heft van siner steef kinder wegen, Hans van deme Roede. Isset dat se noch nicht utkomen sin, so bidde ik juwe erbaricheit, dat gi her Ludeken Dunevare und her Gotschalke van deme Rode behulplik willen wesen dar to, dat se utkomen, wente de vrowe de ji mechtich maket heft van der kinder wegen up to borende. God almechtich beware juwe gesunt und juwe erbaricheit to langer tiit. Gescreven to Wiborch under minen ingesegel. Thurder Bunde Rorikeson, ridder. Adress: Den erbaren, wise, beschedene lude borgermestere und ratmanne der stat to Revel mit erwerdicheit sal desse bref."}, {"df": "1411", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1412", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1413", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thæt scal allom witterlicht wara, at thet syn jak Jngolff Dyekn hæradzthing hiolt met almoghanom j Borgha arom epter Gudhz byrd m°cd°xiij°, thorsdaghen infra octauas sancti Martini, j nærwaro Olaff Benctzson ok flera godha manna, bedos landbone j gambla konungxgarden j Borgha breeff vppa bolstadha skiæl emellan sik ok nya konungxgarden i sama sokn, epter thy som thenne tolff förra j Jakob Koska domara nærwaro synt ok witnadh hafdo, som ær Henric i Saxaby, Niclis Poutonen, Nikkaren j Saxaby, Larko, Pawl Taziala, Jønis skinnare, Nisse Wargh, Andris Swart, Jønis Lang, Ante Hwiitzson, Josse Pølko ok Laurens Pølko, at førsta raen war widh aspena ofwan fore Krako æng ok Dighra æng ok raræt wt mellan them ængiomen j agrenena j Presta æng ok sidhan thedhan j rabekkin, ther Saxaboæng widher tagher, hwilket maal jak skøt til thenno tolff tha j nempdene sato, som ær Sone j Thiwstaby, Henric j Wirawijk, Olaff [j] Hindahaar, Lange Niclis, Nikkaren Ebbe (?), Peter Slodhason, Niklis Wekkoske, Niclis j Kulla, Larko, Ante Hwitzson, Marten j Kulla, ok the som tha lifdo aff synamannæn witnadho fore nempdene, ok badhe the ok nempden epter sworo at swa sant war ok the fornempdo ra ohindradhe standit hafdo vppa siwnda aar. Nw medhan thenno ra swa laghlica thingførdo æro, tha dømde jak thøm stadhogha ok fasta ok forbiudher them hwariom manne noghon tiit epter thenna dagh hindra eller qwælia, widh syna iii mark fore min doom. Datum anno, die et loco prenotato, meo sub sigillo."}, {"df": "1414", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Masku", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höræ æller see kungiör jak Clawus Lydhekæson, hæradhzhöfdhinge j Masco hærædh, at Wibrudh Kortham hawer vpburit fulla pæningæ fore sinne husfrw fædherne, Jngeburghæ, j Nylandhe ok förnögdhe hennæ et godz i sin liffs thimæ, som heter Soynis godz, liggiænde i Reso sokn, fore hennæ fasta fæderne til æwerdelighæ ægho. Sua vithna ok thennæ tolff: Matis Kuritula, Matis Kyllyvaha, Peder Dan, Henric Kurithw, Matis Laulays, Olaf Pilconpoica, Jonne Lolawore, Jaop Kaukoys, Andris Kelhoys, Olaf Kynismæki, Junka Junitalasta ok Olaf Pædhersson. Thy dömir jak hennæ thet forn:do Soynis godz til j swa dana matthæ, at ware annat godzeth bætre thet j Nylandhe ligger æller thet j Resæ, tha scal hustrw Jngeborgh ok Korthams barn sik læthæ atnöghiæ huat siæx theræ vener thöm j mællæn sighiæ, huilkith godzeth andro scal tilböthæ antighiæ met löso æller fastho. Til mere visso sæthir jak mit jncigle fore thettæ breff. Scriptum Mascho anno Domini m°cd°xiij°, feria sexta proxima post festum beati Martini episcopi et confessoris."}, {"df": "1415", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lodi", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1416", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1417", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1418", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1419", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1413. Anlade ärkebiskop Johan jämte Novgorodska vojevoder och deras krigsfolk, som voro vid Viborg, genom ett kristligt sammanskott en stenkyrka vid Chrewkowska gatan, ärkeängeln Gabriels katedral."}, {"df": "1420", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1421", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Dudum reuerendus in Christo pater et dominus, dominus Bero, bone memorie predecessor noster, pia motus intencione archidiaconatum de nouo in ecclesia Aboensi, in qua nullus prius fuerat, erexit, fundauit et quamquam tenuiter tamen nichilominus inchoauit, necnon personam honorabilj[s] viri, magistri Henrici Magni, pie memorie, in eodem archidiaconatu instituit eumque archidiaconum ecclesie Aboensis esse et dici voluit cum effectu, assignans eidem pro corpore prebende archidiaconalis de consensv capituli sui quatuor predia, parrochia Saw sita, desub mensa episcopali duo videlicet in Padhas et duo in Lapmarck, Alistaro ** videlicet et Hennebøle, sperans huius redditus per successores suos et alios, maxime autem per eiusdem beneficij possessores in futurum melius augmentari. Cumque dictus reuerendus pater carnis post hoc debitum persoluisset, et nos Magnus, qui tunc eiusmodi archidiaconatus fungebamur officio, ad pastorale regimen, licet immeriti, vocaremur vel vocati fuissemus, capitulares, qui pro tempore erant, archidyaconatum ipsum tunc per nostram, ut premittitur, assumpcionem vacantem uel in proximo vacaturum, tucius estimabant penitus supprimendum, quam cum pudore et verecundia debiliter sustentandum. Postquam vero nos diuina opitulante clemencia munus consecracionis apud sedem apostolicam fuissemus adepti, reuoluere cepimus intra nos cum fratribus nostris pietatem mortui predecessoris nostri parte ex una, ex altera autem scandalum, quod jnibi potuisset oriri, si factum tam solenne patris ac domini nostri, non absque prouida deliberacione procul dubio inchoatum, fuisset per nos tam leuiter irritatum, quantus eciam honor Deo et ecclesie inde proueniat, si prelatura illa poterit in statu debito conseruari. Nos itaque episcopus Magnus de pleno consilio ac vnanimi consensv venerabilium fratrum nostrorum capitularium, in adiutorio altissimi spem habentes, prefati venerabilis patris laudabile propositum continuare ac prosequi intendentes ad honorem Dei et Domini nostri Ihesu Christi sueque sanctissime genitricis Marie ac beati Henrici, patroni nostri, archidiaconatum sepedictum, per predecessorem nostrum taliter, ut prefertur, inceptum, exnunc auctoritate ordinaria innouamus, confirmamus atque in perpetuum stabilem decernimus in hiis scriptis, assignantes eidem archidyaconatui pro corpore prebende, ex consensv capitulj nostri, primo desub mensa episcopalj prenominata 4:or predia in parrochia Saw sita, que eciam predecessor noster illi deputauerat in preuia sui (ͻ: sua) fundacione; deinde decimas episcopales de antiqua Nowsis et predium in Nummis eiusdem parrochie; jtem de bonis sancti Henrici predium Vesunda, parrochie Hattola, et predium quod sanctus Henricus habuit iuxta ecclesiam Nowsis; jnsuper et predium Norramark, parrochia Vlssby, quod magister Henricus Magni, pie memorie, supradictus tempore suo contulit mense archidiaconi, et predium Monos jn Lemmo, quod nos dicte mense contulimus in minoribus constituti. Et quia huius prelature corpus de bonis mense nostre episcopalis ac eciam de bonis seu prediis ecclesie nostre maioris aliisque piis donacionibus excisum dependet, jdcirco nobis ac successoribus nostris archidiaconi supradicti prouisionem [et] confirmacionem, capitulo vero eius eleccionem in perpetuo reseruamus, salua nobis semper facultate, si que potestas ecclesiastica siue secularis in huius laboris nostri messem falcem suam mittere disposuerit, prelaturam ipsam eius corpus siue prebendam de nostris, ut premissum est, exiguis facultatibus innouatam cassandi, annullandi et ad ordinacionem nostram libere reuocandi. Jn cuius confirmacionis, innouacionis seu decretj euidenciam firmiorem sigilla nostra, tam episcopi quam capituli, presentibus duximus appendenda in testimonium premissorum. Datum Abo anno incarnacionis dominice millesimo . . ."}, {"df": "1422", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia episcopus, totumque capitulum ecclesie Aboensis recognoscimus publice per presentes, nos vnanimj consensv et concordi voluntate fundum quendam ecclesie nostre, dictum Scolagordh, annuisse, dedisse, assignasse [et] applicasse altari prebende sanctj Laurencij, in dicta nostra ecclesia situato, in fauorem residencie prebendatj, jpsumque fundum ab omni censu, si quis forte ex eo ecclesie pro fabrica deberetur, penitus liberasse et liberum dimisisse dummodo prebendatus eiusdem altaris, qui pro tempore fuerit, personaliter resideat in eadem. Prohibemus insuper districte, ne curiam suam, in huiusmodi fundo constrvendam, alicui alteri et maxime layco pro annuo censu locare presumat, nisi forte in casu absencie aut alias ex causa racionabilj de consensv nostro aut successorum nostrorum hoc quandoque faciat. Quod si in contrarium fecerit, extunc donacionem illam et liberacionem nullas esse volumus ipso facto, et tam fundi quam edificiorum in eo constrvendorum ordinacio seu disposicio ad nos uel successores nostros denuo reuertantur. Jn cuius ordinacionis euidenciam firmiorem sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Abo . . ."}, {"df": "1423", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, vniuerso clero per diocesim nostram vbilibet constituto salutem in Domino sempiternam. Llicet prouida deliberacione felicis recordacionis b. Hemingus, episcopus Aboensis, jnter cetera que pro salutari ejusdem ecclesie ordinacione decreuit ac juxta canonicas sanctiones edicto perpetuo inhibuit, ne filij presbiterorum filiene cum parentibus morarentur et ne clerici, presertim infra sacros ordines constituti, sine sui ordinarii et capitulj licencia specialj extra diocesim se transferrent animo domicilium eligendi, destricte prohibuerit; quia tamen in obseruacione dictorum statutorum multi exhibent se rebelles et negligentes, in grave periculum animarum et dispendium ecclesie supradicte, nos, officii nostri debitum exequentes et inobediencium audatiam reprimere cupientes, prefata statuta, matura super hiis habita deliberacione cum venerabilj capitulo nostro, innouamus ac sub penis in eisdem contentis districte obseruari jubemus, preuaricatores eorum vltra penam pecuniariam iuxta exigenciam delicti excommvnicacionis sententia coercere cupientes, cum ecclesia non habeat vltra excommunicacionem maiorem publicam vindictam inferre et tamen iuxta canonum sanctiones crescente contumatia crescere debet et pena. Quapropter tenor prefatorum statutorum sequitur et est talis: Quia in jure cautum est (etc. Se Svartb., n:o 132). Aftrycket i Arw. Handl. af bisk. Hemmings påbud uppter emot det i Svartboken, sid. 85, följ. väsentligare olikheter: Svartb., rad 26: quem nupcie demonstrant, et in statutis Sabinensibus Arw. H.: quem legitime nupcie demonstrant, et in statuto Sabinensi – Svb., rad 27: late vniuersis Arw. H.: late sententie vniuersis – Svb., rad 35: quia illa bona Arw. H.: que bona – Svb., rad 28: distrahantur Arw. H.: distrahentur."}, {"df": "1424", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, och capitulum samastadz kænnomps wpenbara met tesso wore øpne breffue, at wi haffwm sath oc skæpat tessom breffuisareu Sona Torkilson, Hæningh Høna och Ioniss aff Lankola och hans stiwffbarna wegna och thera æruiffgia(!) æpther thøm, three kroka iordh i Yliwetj, Sattula och Taypala i Birkala sochn, met allom till laghom, hwat thet helst ær, swa weel then delin, som wij køpth haffuom aff Pauals Høna ærffwinghom, som then delin for:de Pauall til forende hafft hawer aff domkirkione och aff worom forfadrom oppa aarligit landh geldh och tienist j tesse matto, at for:de Swnj och Hæningh Hona, Jøniss stiwffbarna aff Karoykoyla och thera ærffwinga æpther thøm, alla til saman skwlw ass och worom effterkomande till aarlighit affgildh giffua viij mark pund swadana mynth nw gaar j Abo, huilka viij marker som gøra iæmpth j lødoga marker; och till gingerdh hwar thera ɉ tunna øøl och kosten, som ther till hører, tha wy sielffwe till thøm komom met mæn; nar annar nogen till thøm komber om wore wegna, ena tunna øøll alla til saman sculu til gingerdh gøra, met swa mykyn kost som til ena tunna hører. Jtem skulu the ass gøra førsla, ena resa hwar thera om areth, met en slida fran Sastamalwm och tiill Lammas, huilkit land geldh, gingerdh [och] førsla skulum wy eller wore epter komandhe ingen makt haffua them eller thera ærffwm at øka och ey them eller thera arffwm aff godzet driffua fron thenne dagh swa lenge thøm eller thera ærffwinga lyste ther wider bliffua och tho thet for:de landh geldh och tienæst redelica frangøra. Tiil mera wisso och forwarningh haffuom wi biscop Magnus och capitulum j Abo wore incigle hengt for thetta breff, som giffuit ær j Abo arom æpter Gndz byrd mcd oc then xii:de, om sacti Vincencij dagh ]"}, {"df": "1425", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långbacka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allum mannum vitherlighith som thetta breff see æller høræ, at thet sin jak Benkth Michælsson hærædz tingh hiølth met almoghen aff Ræntæmæki, Reso oc Rusko sokn jnnan Pithkæmæki by areno æpter Gudz byrdh mºcdºxiiijº, jn crastino purificacionis Marie, aa ærlix manz vægnæ Clauus Lydhekasons, fogdha pa Abo, tha kærdhe her Andriss Ærlandzson a sancti Sigfridhz wæghna til Brænnikia, borgare j Abo, ok hans skiptis brøder om eth stykke ængh liggiandes vider Asikala godz j Reeso sokn, swa ath sancti Sigfridh the forscrifna ængh oræthelighæ misth hafdhe vndhan Aro godz, liggiandes j sama Reeso sokn, huilkith tesse tolff i nemdhinne satho: Olaff Mwia, Jaop Vainosari, Laurens Sylthy, Jonis Raysky, Henrik Ingeson, Henrich Pilkolaste, Olaff Iolloste, Henric Haloy, Jonis Hæppylæ, Michel Pipare, Michel Hakko och Marcus Aronson, ranzakado, vithnadho och sworo, sua som ok thenna vithnen fore thøm suoro, Hinza Mahlitula oc Inge Mælikælæ, sua (sua) at thet forscrifnæ stykke ængh vidher Asikala goz sancto Sigfride rætteligæ ok radeligha til hørdhe, och inghen aff allom thennæ trim soknom viste at sancti Sigfride tee ængh noghon tiidh met køpe æller skipthe misth hafde, epter thennæ tolff ranzakan, vithnom oc edh, ok at enghin mote næmdinne vædhia vildhe, tha dømdhe iac her Andrise a sancti Sigfridhz vægna the forsagdha ængh til, vndhan Brænnikia ok hans skiptis brøder; oc forbiudher iac Brænnikia oc hwarium andrum forscrifna ængh fore her Andriss a sancti Sigfridz vægna hindra æller quæliæ, vider sina tree marc for min dom. Til mero visso oc tygh sæter iac mith incighle for thetta breff. Datum et actum anno, die et loco vt supra."}, {"df": "1426", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra ällir see helsar iak Olaff Niclisson, wäpnare, äwerdelika med Gwdh. Kännis iak opinbarlika med thetta mitt wpna breff mik hafua saalt, wplathet ok i händher antwardhath wärdoghum fadher medh Gwdh herra Magnus, bijskoop i Abo, mit godz i Nyland, i Tenala sochn, i Germundaby, twa deela aff byen, som ära siäxton stänger ower allan by, när och fiärre, medh allom tillaghom, hwath thät hälzt wara kan, alt frälst ffore konungxliken skatt, wtan nyo alna i for:da siäxtan stänger, som än ära vnder skatth, fore tryhundradha oc siäxtighi marck redhe päninga i Räflisch mynth, hwar Räflisk at räkna fore fäm swenska sma päninga, med goda manna närwaro ok ahörande, som är herra Jönis Andresson, ärchedäken i Abo, herra Andwidher Skärlaxon, kirkioherra i Tenala, Janeca Hampamos, Magnus Thostasson, Haquon Skytta oc Olaff Biörnsson, wapnara, oc flera andra godhe män, som när waro stadde, clärcka, köpmän oc bönder, särdelis kallede i wittne ower for:da köp. Thy affhender iak mik ok minom arfwingom for:da siäxtan stänger jordh i for:da Germundaby oc hemular for:de wärdoghan fadher bischop Magnus til äwerdhelikä ägho. Til huilckens tings wissare witnissbörd bidher iak godha manna incighle allaa theraa, som här foreschrefne staar, med mit eghet [hengia] fore thetta breff, som schriffuith är ar äpter Gudz byrdh thusanda fyrahundra vppa fiortonde … a odhensdaghen nesth äpther kyndelmässo dagh."}, {"df": "1428", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pernå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witterligit wara, att thet sin jagh Erich af Kumos, lagmans doom hafwandis öfver öster Nylandh å herr Clavus Fläminge riddares wegna, ting hölt med almogen i Perno a[r]eno epter Gudz bördh MCDXIIII, sabbato ante dominicam Reminiscere, i herr Tord Bondes Järichsons (!), riddara, närvaru och fleere goda manna, stodo thenne xii å tinge: Hans Hoornhuus, Lasse Olufson, Jönis Olefson, Magnus Carlson, Peder Jönis i Labbaby, Mickel kedilmästare, Eskill Hinderson, Magnus Busa, Madtz Buck, Olof Blyberg, Peder Ragwaldson, Jönis Hölwisason, hwilcka nempdh woro i landz syyn effter Jngolf Diegns häredzhöfdinge döme att skilia the delo, som mellan sancti Laur[en]s capell war i Lappträsk och Oluf Jngemarsson um fiskiewatnet, som kallas Tafwistmaya; witnade swå, att the hafde funnit gamal råå ther i mellan. Först raa war i bärgit i Lappträsk och att endelagde steenar och sidan i holmen, och ther lagde the sin handawerk till ther, epter som Oluf Jngemarson brööt upp både gambl råå och nya. Swå witnade och thenna xii tå i nempden såto: Labberads fader [i] Ijdelax, Hendrich Öfwe, Olef Helsingsson, Olef Fredrichsson, Torkill Gregellson, Jönis Rudi, Mickell Eskillsson, Jonis Brunka, Jönis Swart, Henrich Widfors och Mickell Swänson, att swå sandt wara och att för mångom åhrom hafde thenne xii män lagliga stadfäst the förbenämbda råå; thes stodo och till thenna goda män Mickell och Mickel skinnare, som sancti Laur[en]s capells hemmulsmän waro um samma watn. Ty epter thenne twinna xii ransakan, witnom och eede, som the swäria skulu, tå edzört warder, thå dömbde jagh the förbenembde råå staduga och fasta och af Olef Jngema[r]sson xl [mark]:r för rååbrutit, och förbiuder hwariom manne the råå epter mehr hindra eller qwälia, wedh sine 6 [mark]:r för min doom. Datum anno, die et loco prenominato, meo sub sigillo."}, {"df": "1429", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikit wari thet allom dandemannom ath jach Walborg, Olaffs Hvyloysens ænkia, haffuer salth ena mina aflings ængh, ligghiandes i Letzæla, aff vi lassom, som kallas Tammistanalla, ii trøm stykkom, met godhom wilia oc for mina tarffwa skuldh, met mina arffwa fultbøørt, som æru Pitkæ Heyki oc Oti Lucicista, mina magha, fore x marc suænzka peninga, hederlikom mannom Kaliamatti oc Nisse Lovke, borgarom j Abo, vndan mic oc minom arffwm til æwerdelika ægo, huilka ængh wi, for:de borgare, haffwom skiffth i ena tomt owar ana, som twa fælbodher vppa staa, met sancti Sigfridz altare, vndhan oss ok warom arffwm til æwerdelika ægho, met her Andris Ærlandzson, som thee prebendan hafdhe. Taa wi thetta køøp oc skipth giordhum ware owær dandemæn Simon Groøp, Michel Hermannus[son] Magher, och Henric Skyttæ, borghara j Abo, Micael Holikolaynen j Kærsamæki oc Magnus j Halis, bøndher j Warfrv sokn. Scrifuat i Abo mºcdxiiiiº aar æpte wars Herre børd, vm sancti Tomas dag de Aquino. Til mero wisso oc bewaren bedhoms wi Simons Grop, Michel Hermannussons Maghe oc Henrix Skyttæ incigle hænga for thetta breff."}, {"df": "1430", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherlikit se thet allom thetta breff see eller høra, at jak Olaff Niclisson oc myn hustrv Cristin Larensdotter kænnomps met thetta warth opna breff oss haffua saalt, wplatith oc j hændher an[t]wardhath, met baggias wora godwilia och wina radhe oc samtykkio, wardoghen fader met Gudh, biscop Magnus j Abo, alt worth godz i Germundaby liggiande i Thenala sokn, twa dela aff bynum, som ær siextan stanger offuer allan by, met hws oc jordh, skoghum oc fiskewatnom, met allom tillaghum, engo wndanthagno, som thy godze aff aldher tillighat haffuer och nw met rætto tilhøra kan, ffore tryhundradha mark oc siaxtighi swænska mark redho pæningha j Rafflisth mynth, hwan Ræffliskan ræknande fore fiam swanska smapæningha, hulka pæningha wi fulleligha opburith oc anamath haffuum æpter wan eghen wilia, swa at oss wæl atnøghiar; oc lathum honum oc hans arffua fore sama pæningha quitthan oc lidhughan j alle motto, biskelikom manne Janika Hampamos, hæradzhøfdingha j westra Nylande, nærwarande ok thessom tolff fasthom, som ær Pædher j Linwidzby, Jons Andrisson, Herman j Nitelax, Øiar Suenson, Larens Røndhe, Andris Skarpenbergh, Andris Michelson, Arlander Hulte, Thomas Paleson, Pæder Benthson, Pædher Rytz och Odhwidh Olafson. Ty affhænder jak Olaff Niclisson och myn hustrv Cristin Larensdotter the for:da twa dela j Germundaby os oc warom arffuom oc teleghnom them oc hemullom for:da biscop Magnus oc hans arfuom til ewinnelika agho. Oc hænde thet swa, ath biskop Magnus aff them siaxtan stanghum nokoth affgrage (!), som Gud forbiwde, thaa tilbiuder jak Olaff Niclisson oc myn hustrv Cristin os oc wora arfua honom oc hans arffuum thet fullelika viderlæghia met fasto godze eller pæninghom widh wore goda thro oc sannind. [Til mere wisso ok witnisbyrdh, ath thetta forscrefna køp swa lagglika giort war, bidher jach, Olaf Niclisson, beskelikz manz Janicha Hampmos, hærædzhøfdinge j wester Nylandh, incigle met mino eghno at hengia fore thetta breff. Scriptum Tenala anno Domini mºcdxiiijº, sabbato proximo ante dominicam Lætare, jn testimonium premissorum.]"}, {"df": "1431", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm thetta breff höra ellä see kunnokt gör iak Janicha Hampmos, häredzhöfdinghe i Westhernylandh, med thesso mino närwarande opno brefue, at areno epther Gwdz byrdh M°CD°XIIII°, lögherdaghin nästh fore midhfasto sunnodagh, kändes Olaff Niclisson ok hans hustru, Kristhin Laurensdotter, openbahra a satto thinge i Tenala sokn sik hawa saalt wärdugom fadher med Gudh bischop Magnus i Abo twa dela aff allan Germundaby, som är siäxtan stengher med allom tillaghom, eingho vndantakno, som thy godze rätlika tilhöra kan, ffore thry hwndrada ok siäxtighi swenska marck redha päningha i Refflisth mynth, huan Reflischan reknade fore fäm swenska sma päningha, hulka päningha thön kendis sik hawa fullelika vpburith till nöghio epther thera eghin wilja swa som thera kiöpabreff wm all thenna stycke vthwiser. Ty skötto the laghlika fornempde bischop Magnusse ok hans arffuom aff the fornempda twa dela i Germundaby alth thera fasta afflinga godz till ewinnelika egho ok lowade widh thera godha tro samaledz sköta hanom allan thera erfdha luth i samma by aff fornempdhom siextan stanghom swa brath thet laghstandit warder, ath hulke skötningh thesse tholff waro fastha aath, som är Päder i Lindwidzby, Jenis Andresson, Herman i Nitelax, Erlander Hulte, Öjar Swensson, Laurens Ronde, Andres Skarpenbergh, Anders Michelsson, Thomas Palesson, Pedher Bentson, Peder Rytz ok Ödwid Olaffsson. Ok iak Janicha Hampmos war forskiluman. Till meere wisso ok witnisbyrdh hengher iak mith incighle före thetta bref. Datum die et loco supradictis."}, {"df": "1432", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wi broder Johan van Boderik, anders geheten Wekebrot, cumpthur to Revale, bekennen und betugen openbar vor alle den genen, de dussen jeginwordigen bref seen, horen efte lesen, dat vor uns und vor beide unse bisittere, also her Otto Brakel, ritter, und Claus Soye, dar wi vulmechtich dat gerichte seten u. e. hom. v. Pr., quam jeginwordich Hinrik Suwike, Claus son, mit beraden mode und vrier willekor, mit wetenschap und gantzer vulbort Jurien, sines broders, und alle siner rechten erven, und droch und leet vor uns up der erbaren vruwen Elynen in vortiden eloke wif gewesen her Jacob Abrahams son, deme Got gnedich wese, und Jacob, erme sone, und allen eren rechten erven, den erfnamen an alle dussme nagescr. gude, dat he hadde in dem kerspell to Jörden in Harrien gelegen, dat also is genomen, also hir na gescreven steit: int erste so leet he er up dat dorp to Suwike, dat dorp to Cades und dat dorp to Poltke, dar twintich haken landes to behoren, der vorgescr. vrowen und erme sone Jacob und alle eren rechten erven alle des vorgescr. gudes to ewigen tiden to brukene und to besittene to erme rechten erve eigen gude, sunder alle wedersprake efte inval, beide geistlik und werltlik, vor viff hundert mark Rig. gudes pagimentes, mit alle des vorgescr. gudes tobehoringe und rechticheit, also sin vader, sin broder und he juwerlde in vortiden dat aller vriest beseten und gebruket hebben, mit allen ackern, gebuwet und ungebuwet, mit hoislagen, weiden, vedriften, holtmarken, hegen, horsten, beken, weteringen, mit aller vogelie und vischerie, nichtes nicht dar van ut to nemende, und de lude sunder jengerlei schult efte ansprake van deme vorgescr. Hinrike Suwiken efte van sinen erven efte jemande van siner wegen, vri to ewigen tiden to behaldene und de vorgenante Hinrik vor sik und vor sinen broder und vor alle sine erven vorteich gentzliken und vorleet alles ervetales, egendoms, rechten und irkentnisse, de he went an de tit gifte dusses breves an dem ergenanten gude hadde. Vortmer so bekande Hinrik Suwike, dat he twidracht hadde mit der vorgescr. vrowen umme de lude, de gekomen und gevaren weren ut deme vorgescr. gude, also dat Suwike vorgescr. van der vorgescr. vrowen gelt dar vor hebben solde; des heft he er gentzliken vorlaten, also her Johan van Lechtis dat gedegedinget hadde in deme kope. To ener waren betuchnisse und grotern bevestnisse alle dusser vorgescr. sake und uplatinge, wente de also vor uns geschen sin, so hebbe wi vorgescr. broder Johan cumptur to Revale unses amptes ingesegel mit Hinrik Suwikens inges. des rechten hovetmannes und mit beider under vorgenanten bisittere ingesegele alle vor dussen bref gehangen. Gegeven to Revale, na der gebort Cristi verteinhundert jar und in deme verteinden jare, an deme dage s. Gertruden, der hill. juncvrowen."}, {"df": "1433", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1434", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom viterligit wara som thetta breff høra eller see, thet jach Hintza Knapper, borghare j Abo, kennis mik j minne wælmacht, helbrygdho ok wæl thiill ræka tiill min skæll, met samtykkio minne hustrv oc fulbordh mina wina oc ærffuingia, haffua giffuit min gæmbla(!) gaardh j Anyngos, som liggher offuer størstha akren, æpther mynne modhers radhe ok bøn, som hon mik badh før hon doo, ok mith godz ther tiill, vndher sancte Peders altare her j Abo domkirkio, swa som ær allan min deell j akrenum, ther jak otthe j badhum gaardhum j Læmpeleyne, ok twa kornthegha j them nørra okrenum, som liggher mothe Raghnastala, som thesso forscriffno godzne for tiillhørdhe, oc jnthe mera j them akrenum, ok ther tiill ottha ok xx alna j hwariom theg [j] them millasthe akrenum ok størstha; ok ther thegane æra vndher, ther æghe altaret sin full deel epther thy som stanghafall ær j them akrenum. Thetta forscriffna godz affhendher jak mik oc minom arffuom ok tiilleghnar jak thet forscriffna sancte Peders altare met godhom wilia ok kerligh met allom ræth, met aker, som forscriffuit ær, ok enghiom ok met allom tillaghum, som ther nw tiilligia, eller thet ther aff alder tiillighat haffuer, engho vndhan tagno, ok tha met swa wilkor, ath jak ok min hustrv viliom thetta godzet bruka ok radha j warom liffsthima, ok klærkenom, som thetta altareth officerar, ther aff gøra thet som møgheligit ær, ok æpter waan dødh aghe forscriffnæ sancti Peders altare ok thes formyndhare tiill æwerdeligho ægho, ok ææ them clærkæ offorswmandhom the sama altarenæ thiæna, officera ok raadha, ther jus patronus kallas ok aff minne slækt føddher. Thiill thes huilkes breffs høgre stadfestilse ok wisso bider jak mina næsta ærffuingia, swa som ær her Hæluik, kirkioherre j Thøuesala, Henric wan Berge, Gerlagh Fredagh ok Henric Fanth, ath hengia sin jncigle met mino fore thetta breff, som scriffuidh ær j Abo arum æpter Guds byrdh tusandhe fyrahundradhe vpa fiorthonda, om sancti Benedicti dagh, etc:a."}, {"df": "1435", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Viterligit warj allom them som thetta breff see eller høra læsas thet jach Hinza Knapper kennis och tygher met thetta vpna breffue for mik oc minom arffuom thet jach giffuer sancti Peders altare j domkirkionne min bodh widh torghet som staar wedh Arndæss fan Myndess gaardh. Fframdelis giffuir jach then andra bodhen wedh torget Gretha min hustrv, thet hon maa bruka swa lenghe hon liffuer. Tha hon faller aff swa skall then bodhen antwardes Henrics barn hwan (!) then Bærghe. Tiil en withnisbyrd ok sanheth swa haffuer jak bidit her Hæluik Stolteuoit (!) ath han sith jncigle bredhe wedh min hængie nidhen for thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxiiij, vigilia annunciacionis."}, {"df": "1436", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij Clawes Grupendale, riddere, Møleke oc Gerith van der Lancken, a wapn, göre witerlicht oc openbare alle the, som thenne scrift høre eller see, oss æfter wor herre föthelsses aar thusende firehwndrethe vpa thet fiortiynde aar, vpa war frue dagh annunciacionis, hafue seet oc skoet oc hørt grangifleghe fore oss ouerlæset eet opet pærkmens breff, vraghet oc vscrapet oc j alle madæ vfalsketh oc vmisthænckelight, met sanne oc wisse hængende incigle, inciglet helt oc holdet oc alsthings wel bewaret, huilket breff luder ordh fran ordh æfter thy som her æfter følgher: Jec Thord Bonde, riddere, kyænes thet meth thette myt opne (etc. Se n:o 1171). Oc til mere witterlichet thy hafue wi ladet ware incigle hænge fore thenne scrift. Datum anno et die supranominatis."}, {"df": "1437", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta breff høræ eller see kennes jak Magnus Tostheson a wapn¹ oppenbarlika met myno nærwarandhe opno breffue ath then tima jak foghote j Alandhe² war a høgbornes førsthinna mynne ffrws drøthningh Margaretes wegna, Gud henne siæl haffui, een tiidh ther soknamennena aff Salthwiik³ och andre godhe mæn aff allo landena wore saman kompne widh Saltwika⁴ kirkio j nærwaru andheliks fadhers biscop Biørne,⁵ Gud hans siæl haffui, tha kærdhe⁶ Gudhstorm Hoffman til for:da biscop Biørn vm godz j Thiudhanes, liggiande j Sunda sokn j Alande, hwilkit godz biscop Biorn sagde⁷ rætlika wara komith vnder kirkionne ok biscopens⁸ boord, ok beuiisthe thet ther tha ginsthan i for:da Gudstorms och landzeens nærwaru met eno breffue, ther landzens ok andra treggia⁹ godha¹⁰ manna incigle fore henghdo, epther hwilka beuiisningh ok opeth breff, som ther tha læsit war, mædhan jak tha laghman offuer Aland war, wiisthe jak¹¹ forsagdha Gudstorm met laghum ffra ty godze, swa ath han thet aldre optharmeer i nakra handha matto hindra æller qwælia [skulle]. Til mera wisso ok beuiisningh vm al thenna forscreffna styckke hengher jak mith incigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj mcdxiiij, ipso die beati Johannis ante portam latinam, meo sub sigillo presentibus apposito impendenti."}, {"df": "1438", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ostra", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1439", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1440", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff høra eller see, helssar jach Jngolff Diegen, hæradtzhöffdinge øuer Ijster Nijland, äuerdelika met Gudi oc kennis j thenne näruarande opno breffue, at arom epter Gudz byrdh m°cd°xiiij°, om Maria Magdalena dagh apton, thå jach tingh holth met almoganom j Borgå j hederlig manz näruaru her Anders, kirckio herrä ther sama stadz, Olaff Benctson, Knut Widikason och flera goda manna, stod hederliken husbonda, thenna breffuisare, Jäppe Skelge at sköta och ffasta thet jorda skiptit, han met her Anders Erlandi giorde om henne rättha ffäderne j Saw, som är Mäkipä godz oc Heesto, så att huat han ther om giör, will han* met sinom arffuom stadugh och ffasta att halda. Till mera visso henger jach mitt incigle ffor thetta breff. Datum anno, die et loco vt supra."}, {"df": "1441", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth Laurens i Piaputtis oc hans hustrv Anne breff thet the saldhe her Tordh Bonde Rörixson x stengher jord i Eknes, ligende i Borgaa sogn, ffor lxxxix Abo marc, sa ath v Ræuilske göre en öre en pen. minne. Datum Borga jn profesto Marie Magdalene anno xiiij°."}, {"df": "1442", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1443", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Paris", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1444", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla them thetta breff höra æller se helsar jac Mattis Olaui, kirkioherræ j Jomalum, kærlika met Gudh. Witerliket gör jac allom at jac nær oc owerwar thet min brodher Bænct Olafson, Gudh hans siæll nadhe, j sinom ytersta tima fore sina sjæl gaff i testament sancte Anne closter j Abo sit godz, som heter Koko böle, liggiande j Mustesara sochn, hulket tæstament jac met wilia oc kærlek fulbordar oc stadhfæster the for:do sancte Anna clostre, som min brodher thet gaff, met aker oc æng, skogh oc fiskewatn oc met allom tillaghom ther thy for:do godze aff alder tillighat hafuer æller æn tilligger, engo wndan taghno, swa at ey hafuin ware ærfuingia æpterkomande macht mote thæsso brefue göra æller thætta forscripna thæstamentum hindra æller quælia j nokrahanda matto mote clostersens æller systranna wilia, wtan the göre ther met oc bruke sic thet til nytta oc godho j æwerdelike ægho. Til mere wisso oc stadfæstilse hænger jac mit insigle fore thetta breff, oc bidher jac biskedhelikan man Laurens Wathmal, borghara j Abo, at hængia sit insighle fore thetta breff met mino til witnisbyrdh. Datum Abo anno Domini millesimo cdxiiij°, jpso die beati Mathei apostoli et ewangeliste."}, {"df": "1445", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1446", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Erik met Gudz [nadh] Danmarks, Swergis, Norigis, Vendis ok Gøtes konung ok hertug in Pomeren, hylsæ edher varæ elskeliga gode men, ther vy haffua befolth sitia offuer landzrættin j Østerlandh j Abo, kerlica met Gudh oc vare nade. Vy vndra storlika atz(!) the fatige mæn aff Østerlandh søke oss swa ferran met theres keremal epter thet vi haffua ider yterlike befolth at høra ok retta al ærende ther j landhet oc skipa allom ræth, fatighom oc rikom, swa vel ynbirdes mellan ider som andre. Ty bidie vi idher ok bywda at j fly thet swa, at the fatighe mæn aff landhet ey tarffua at løpa til os met theres keremol. Sighen rætten mellan alla, bade fatige ok rike, som j vilin for Gud antswara. Vil nogher sik a mothe ræth verria, tha vnbiuder oss thet; vi vilie ther vider gøra som oss bor a rætz vegnæ. Jtem vm Abo bro huru hon skal biggias, thet legger mellan stadhen ok almoghen som ider tikker rættestz vara for Gud(z), oc ther at skulu the sigh alla nøghia latha; swa haffua vi vora borgaræ j Abo vmbudhit met borgamestarenom, Andris Rømer. Jtem J vithen vel at tho vi stagdga giordom met almoganom j Østerlanden, tha skulde hwar røk gøre fæm marc, oc hwar krok ij marc, ok hwarth bool x marc, oc ey meræ. Nu ær oss beræth, at the gøre ther offuer lændzmandz gieldh iɉ spann sædh oc ther til høø, hwilkit oss tykker ey skælighet vara; thy vilie vi at the skulu ey thet her epter gøra. Skal ther jo lændzmandz gieldh gøras, tha legger thet swa som møgeliket ær. Oss tykker nogh vara at hwar røk gor thertil j øre peninga ok ey mer. Jtem vm myntidh haffua vi swa taladh, at thet første mynth skal ga vj peninga som thet førsth gigh, oc en Prytzk skillingh for viij peninga, oc Reflisken for iij peninga*, til thes almoghen kan sik met warth eghit beholda. J aal ærende prower worth oc landzens besta ok bestandh som wy ider vel til tro oc wy vel vithe at j gerna gørin. Scriptum jn castro nostro Vordingborgensi anno Dominj mcdxiiij, jn profesto beatj Clementis pape et martiris, nostro sub secreto tergo presencium coappenso."}, {"df": "1447", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hautakivet", "transcript": "..,. domini mccccxiv obijt Katerina, uxor Tome, ciuis in Raseborch; orate pro ea."}, {"df": "1448", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høra eller see kænnoms wi borghamæstara ok radmæn j Abo oss haffua seet ok hørth læsas beskeliks manz Olaff Niclissons aff Germundaby breff, som han giffuit haffuer werdoghum fader met Gud biskop Magnus j Abo wnder sit eghit insighle oc Janeka Hampomos, helom oc oforderffuadum, swa ludandhe ordh fra ordh, swa hær æpter scriffuat staar: Witherlikit se thet allom thetta breff (etc. Se n. 345). Til høgher tygh ok wisso hænghiom wj worth stadz insighle fore thetta breff, ther scriffuit ær aarom æpter Gudz byrdh thysandha fyrahundradha wpa fæmtande areno, a fiarda dagh poscha."}, {"df": "1449", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høra eller see kennomps wj Larens, kirkioprester j Bro sokn j Vpsala archebiscopsdome, ok Cristin ok Hannus, all try sysken, met thesse waara nærwarande opne breffue oss haffua wnt met godan wilia ok met allan reth vplatit j Gudz heder ok sancti Henricx domkirkionne j Abo allan wor æghuluth, som wj epter wora foreldra ærfft haffuom j Karkos by j Wirmo sokn. Ty affhendom wj oss ok worum arffuom then sama æghaluthen met allom tillaghum, engo vndhan taghno, som honom aff alder tiilhørt haffuer, ok tillæghnom han domkirkionne j Abo, som før ær sakt, tiil æwinnelica ægho. Tiil huilkis mere visso ok vitnisbyrd henger jak mith jncigle met ærligha manna jncigle, som ær her Jøniss Denes ok her Jøniss Westp[h]als, borghmestarens j Stokholme, huilken jach ok min systher haffuom ther tiil serdeles bidit. Datum Stokholm anno Domini mcdxv, secunda die mensis Maij."}, {"df": "1450", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth hwstrv Kirstin Benctzdotter breff at hon salde her Tord Bonde Rörixson en gard i Väkkasale j Viborgx sogn i Abo biscopsdöme ffor xl marc ok 4 Vigborgx mynth, fira Räwelske göre en öre. Datum Vigborg dominica trinitatis anno etc. decimo v°."}, {"df": "1451", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth Olaff myntare i Viborg, at han salde her Tord Bondhe Rörikxson Soytala ligendhe j Hatula i Jäxskix (!) sogen for l swenska marc ok xxx Abos marc. Datum Viborg dominica trinitatis anno etc. decimo quinto."}, {"df": "1452", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm, som thetta breff höra eller se, bekenner jac Pæder Tydzske met tesso mino opno breffue, thet jac haffuir mik forlikat ok een ganskan ænda gangith met hustrv Bænkta, som Jnge Brwns hustrv war, Gudh hans siæll haffui, vm alt thet for:de Jnge Brwn mik skyldoger war fore Liwskalio godz, swa at hon haffuir mik wæll betalat til fulla noghio; ok foro thy lather jac fornæmpda hustrv Bænkta ok alle Jnge Brwns arffwa quittha, lidugha ok lösa fore alla apther maning vthan all arght. Til tesses breffs mera wisso ok witnisbörd bider jac godha mæn Niclis Tauest, Pæder Kowaswedhin oc Henric Lethulaynyn at the hengia thera jncigle fore thetta breff. Scriptum anno Domini m°cd°xv°, feria quinta post festum translacionis beati Henrici episcopi et martiris, proprio sigillo non habente."}, {"df": "1453", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vii Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, Niclis Olafson, riddare, i thetta sin konungxdom jnne haffuandhe, Olaff Olafson i lagmandz stadh sitiandhe a ærligs manz wegna her Clawus Flamingx, riddars, Clawus Lydiksson, Waldemar Diegn,¹ Jon Ralamb,² Olaff Mattsson, Hoquon Knutsson, Hartika Dyker,³ Hoquon Frilla,⁴ Sone Sonasson och Tuwe Niclisson, kennomps met thetta wora opna breffue, at then tiid vii lanzrætten hullom j Abo a høgborens forste weghna, wars nadugs herra konungh Erichx, anno Domini mcdxv, daghen næst epter sancti Johannis baptiste dagh, komo fore oss tessa godhe men, herre Vilkin⁵ aff Kwmo, her Jonis j Jæskis,⁶ Niclis Røffware, Jonis⁷ Torkilsson, Nisse Jønisson, Lasse Olafson, Nisse Oyala, Olaff Karlsson, Erich Kumis,⁸ Olaff Langh, Olaff Herghen,⁹ Niclis Palason,¹⁰ Magnus Thordzson och Paual Langhastrandh, som haffde synt mellan Sawlax och Lappawesi vppa ena sidha, och Thawistalandh, och Satagundh vppa andhra, om thera skoghadelor och raamerke, huilka raar the vtleeth och granliga ransachat haffua met tessom godom mannom, som the sigh aff rætten til radz beddes, swa som ær her Rodgher,¹¹ domproast j Abo, her Jønis Anundzsson, archiediegn, Niclis Tawist och Bencth Lydikkesson, j swa motta, ath tesse æra theris raar her epter nempnes, som the tilstaa vppa badhe sidhor: Ankapora, laxafiskeno vndhan taghno, som særdelis aff aldher tawesthom tilhørir, Naglasaari, Mwrasmaki,¹² mit j¹³ Sonnejoki¹⁴ twert offuer, ther næst Lastakoski eller Karialamasælki.¹⁵ Huilka aff thessom twem raam¹⁶ rydzækarla och Norrebotn¹⁷ tilstaa thær theris raar møte, the skal offuersta howudhraa bliffua, swa ath millan huaria¹⁸ tesso forn:da ra¹⁹ skal raa ræth²⁰ bliffwa. Ware och swa, at nogher aff them, som for:de skoghdeelor arørandhe arw, tryzkadhis at koma til thet thingh wi haffuum nw skipat a²¹ landzrætthen j Kontama²² ath halda vm s:ti Bartollomei dagh nw næst komande ær, tha skal han aldher²³ til talan haffua optarmeer²⁴ til the skogha, vthan wars nadhugs forsta konungh Erics æmbitzmæn skulu them vndher hans nadh anama och sidhan rætthen æghandes²⁵ j wæriæ ather antwordha vthan hindher. Alla tessa fornæmpde articule och stykke skulu fasta och obrutzlige haldas widher hwars thera xl marc fore konungxdom och vi marc fore lagmandz²⁶ dom. Scriptum anno die et loco²⁷ quibus supra."}, {"df": "1454", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allæ thetta breff höra æller see helsar jak Tordh Bonde Röricsson, riddare, æwerdelica met Gudhi. Kænnis jak met thesso mino nærwarande opno breffue hafua stiktat oc giort aff nyo ena prebendam i Viborg, Gudhi til heder oc varefrw, Sancti Johannis ewangeliste oc Sancte Katerine fore mik oc minnæ hustrw Ramborge oc min barn och flere mina viner oc frender, badhe fore lifuande oc dödha; til huilka prebende jak gifuer miin godz, swa som ær Rawaldzöö ij Inga sokn oc Mu[n]kakulla j Kirkioslætz sokn oc ther met all the gooz jak köpt oc fangit hauer aff aboten j Padhis oc allo conuento ther sama stadz, huat nampnom the helst næmpnas oc hwar the hælst liggia i thessom twem soknom æller annarstadz j Nylande, epter thy thera opin breff ludha, som jak ther vppa hafuer. Thy afhender jak thesse godz mik oc minom arwom ok vplater oc tilegnar them til thesse for:da prebendo til æuerdelika ægho j swa matho, at then klærken prebendona hafuer, skal them for:da godzen styra oc radha och ther fore scal plictoger vara thre mæssor at hafua j huario viku, ena aff varefrw, andra ymse aff Sancti Johannis ewangeliste och Sancte Katerine oc tridhia fore alla cristna siæla, oc twem sinnom j vikonne vigilias oc mere epter thy Gud honom nadher giffuer. Oc vil jak macth hafua at presentera til thenna prebendam huat klærk jak vil, och thenne sama jus presentandi skulo minæ næste arfua hafua æpter mik oc huar epter annan oc ængen annan ….. skal oc macth hafua thenna prebendam j nogra andra matho wenda æller skipa vtan som jak honom …. haffuer. Och thenna for:da prebendam hawer jak vnth thenna godha brefuisare herra Jönis Olaui sua lenge hanom liffuet vinner, epter thy som fore scriffuat star. Til thesse breffs mere visso oc högre bewarningh henger jak mith jncigle viterligha fore thetta breff. Datum Viborgh anno Domini m°cd°xv, feria quarta post festum apostolorum Petri et Paulj."}, {"df": "1455", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Dalum", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1456", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandhe men som thetta breff høra eller see helsom Henric wan Berge och Gerlagh Fredagh, borgare j Abo, vinligha met Gud. Kennomps wj met wora vpne nærwarandhe breffue oss met wilia ok kerligh haffua vnth och vplatit hederlikom manne hær Hæluik, kirkioherre j Thøuesala, wan andell allan then ooss baardhe ath ærffua ok ærfft haffuum j Anyngos vidher Abo, liggiandhe j Waarffrvkirkio sokn, æpther beskedelighen man Hinza Knap, fordhom borghare j Abo, Gudh hans siæll nadhe, ffor huilkan for:de hær Haluik haffuer ooss fult giffuit och bitaladh tiil takka met redhom pæningom, swa ath ooss alleligha wæll nøgiær. Huarfor affhendhom wj ooss ok warom arffwom then forscriffna waar ærffdadeell, huar hans helzt liggher j them bynom, met husom ok tompt, met aker och ængh, skogom ok fyskiewatnom, J waato ok torro, nær by ok fiærre, engo vndhan taghno aff nokrom tillaghom, huilkom thy godze aff aldre tiillighat haffua eller en tiilliggia, och tiilleghnom thet for:de hær Haluik ok hans arffuom met forscripnom wilkorom och met allom ræth tiill æuerdeligha ægho. Tiill høgre wisso och stadfestilse hengiom wj waarth jncigle for thetta breff, och bidiom wj godha men, som ær Laurens Wadhmall ok Hans wan Kampen, borgare j Abo, ath the hengia theris jncigle for thetta breff met waro tiill witnisbyrdh. Datum Abo mcdxvº, jnffra octauas beati martinj episcopi et confessoris, etc:a."}, {"df": "1457", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Växjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presentes litteras inspecturis nos Magnus Birgersson, miles, Karolus Magni, legifer Decem prouinciarum, Bryniolfus Magni, prefectus Werendensis,¹ Benedictus Pipa,² Torirus Aslonis et Johannes Scalle,³ armigeri, salutem in Domino sempiternam. Tenore presencium nouerint vniuersi, nos quasdam litteras illustris principis et dominj, dominj Albertj, Dei gracia quondam regis Swecie, necnon nobilium virorum dominj Stenonis Benctsson,⁴ militis, et Sunonis⁵ Haquonsson, armigeri, non rasas, non cancellatas, non abolitas, omnj quoque vicio et suspicione carentes, vidisse ac nobis materno ydeomate expositas audiuisse, quarum tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis: Vniuersis presentes litteras jnspecturis Albertus (etc. Se n. 187). Vniuersis presentes litteras inspecturis Steno Benctsson (etc. Se n. 193). Vniuersis presentes litteras inspecturis Suno Haquonsson (etc. Se n. 192). Jn quarum omnium visionis, audicionis, exposicionis et examinacionis testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Vexio anno Dominj mcccc quinto decimo, jn octaua sancti Martini."}, {"df": "1458", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote und wes ik gudes vormach vorgescreven. Wetet, leven vrundes, dat hiir bi mi in dussen landen geweset is Peter, van der Volme geheiten, und hevet mi sake und dinck vorstaen laten, als he hevet utstaende mit den van Dorpmunde, alse gi uterliken in sinem breve wol vorstaen mogen. Des wolde he sik beklaget hebben an den hochgebornen vorsten, minen gnedigen heren, den konink to Denemarken. Des hebbe ik ene hiir getogert umme juwer leve willen; wante sint de sake also gelegen, alse he secht, so dunket mi, dat dat nicht ludeliik vor mime heren were, na deme dat he mit ju beseten is, dat gi eme nicht helpen to sime rechte. Hiir umme, leven vrunde, bedenket is und helpet eme to sime rechte, wante he anders nicht dan recht begerende is, wante dat vele ludeliker is, dat gi den juwen helpen to ereme rechte, dan dat se sik des vorclagen solen an minen gnedigen heren ofte an andere heren und vorsten. Leven vrundes. Nemet des nicht to arge dat ik ju hiir ane to schrive, wante dat do ik umme juwer leve und umme juwes besten willen. God de beware ju gesunt to langen tiiden. Gescreven to Raesborch an sunte Johannes ewangelisten dage. Clawes Vlamynck, ritter in Fynlande. Adress: An de erbaren lude, der gemeinen stede in Lyfflande borgermestere und raed, sal dusse bref."}, {"df": "1459", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla thøm thetta breff høræ eller see, helsar [iak] Clauus Flæming, riddare oc lagman j Østherland, æuerdelica met Gud. Epther thet at wærdoger herra oc andelighen fadher biscop Magnus, herre Tordh Bondhe Rørikxson, riddare, herre Niclis Olafson, riddare, Clauus Diekn oc Waldemar Diekn, alle hærødzhøffdinga, oc flere, the ther mins herra konungsens rætter befellen (!) ær j Abo, æra swa øffuer [ens] wordne, at alle the widh salta syo oc strandena boo, hwar thet hælst wara kan j Østerlandom, the ther jnbondhen watn haffwa oc ey oppenbara hafstrand ær, tho skal hwar føre sino landhe haffwa wassa oc wærka oc frijij oc kattizzor stadha, oc æ enkanlika hwar fore sinom akrom oc ængiom, æpther thy som laghen wtwisa oc funneth ær hær j landhen j konung Magnussa oc herre Arffwid Gøtstafsons breffwm; swa domir iac oc N (etc.) hwar hans godz hælzt liggia kan . . ."}, {"df": "1460", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1461", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff hora eller see kennis jach Hartikæ Dykere a wapn ok kungør met thessa nærwarande opno breffue, at for naghrom aarom, j werdogx faders biscop Biornss thima, wart jach twetracthogher i Abo pa domkirkionne kirkiomessæ dagh met enom godhom manne, ok jach met minom winom jæga(n)dhe han in j domkirkiona tha ottosanghen sangx, ok han wart ther swar vid høga altareth; aff huilko gerningh kirkion wart aaskær, ok all gudztiænist ther nider lagh, swa ath pa sancti Henricx dagh hiolt messan paa hedhna jordh. Ther for wart jak ok myna met hiælpare j ban kynnogodhe, ffor huilka sak ok brut loffuade jach pa myna oc myna methiælpare wegna domkirkionne ok werdoghom fader met Gud biscopen ok capitulo hundradhe mark swenska at berædha tiil nøghia. Ok thesse fyra dande men, her Niliss Korke, her Niliss Olafson, Jøniss Andrison ok Clauus Lydhickesson loffuade for the peninga a myna wegna. Ok medhan jak haffuer ey hær tiil betalad the for:de hundradhe marker, tha betalar jach nw fore the sama pæninga domkirkionne, biscopenom ok capitulo j Abo eeth mith godz Hæykila j Wirmo sokn liggiande, huilkit jach haffuer ærfft epter mynom barnom; ok hwat thet for:de gotz ær bætre en hundrade mark, thet giffuer jach domkirkionne j Abo, j Gudz ok j sancti Henricx heder, for myne ok myna kære hustrv, Kaderine Jøniss dotter, ok beggis waara barna siæla tiill æwinneliga ægo. Thy affhender jach mik och mynom arffuom thet for:da godz Heykila met allom thes tillaghum ok tiileghnar thet for:da godz domkirkione tiil æwinnelica ægo met swadana wilkor ok forordhum, ath jak skal behalda for:da godz Heykila swa lenghe jak liffuer; ok tha Gudj tekkis mik [af] thesse werld kalla, thaa skal domkirkionne sytzleman thet anama friit ok wmbeuarad ok behalda domkirkionne tiil æwinnelica ægo. Tiil huilkis mera wisso ok witnisbyrd beder jach hederliga mens her Peder Olafsons, kirkioherre j Æffraboaminne, her Hannus, kirkio presther j Renthamækj, ok Thomas Pederssons met mino eghno jncigle hengia for thetta breff."}, {"df": "1462", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thenne synthe mellan Kulustæ, Mahittula [oc] Kertula j Reso sokn; først aff Sudherfinno synæmæn: primo Pelle Magnusson, Magnus Dekn, Poual Karpalan, Laurens Vytyma, Thomas Clemetson, Joh[an] Bleker; jtem de Norfinne: Biorn Balk, Olaff Harffwiakom, Niclis Antikasson, Olaff Ambiornsson, Olaff Pukinpoyka, Biorn Ladhinga. Thenne synthe swa ath the ærw alle aff the thre for:de byom j allom skogom oc vtmarkom, som liggia j ra mellan Masko, Rusko oc Reso, (æru) luttakne swa som the haffua oc (warit) aff alder her til varit. Jtem Hinza aff Mahittula kennes fore thenne for:de xij och flerom allom (ͻ: androm), som tha vppa sancta Philpus dag j Reso kirkio saman war, sig haffua byt och oplatith æwerdelig allan sin del fore thw las j vtmarkin, som han atthe j Hafwnils skogh. Litteram originalem huius rej habent illi de Kulusth. Jtem anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quinto factum est scrutinium nouum super limitibus harum siluarum in presencia magistri Magni Nicolai, prepositi Aboensis, Hartikini Japson, legiferi, et aliorum nobilium patrie."}, {"df": "1463", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem ij opne breff, som luda pa skade, som Nogardh giorde vppa Abo borgare i en feligh frid anno etc. xv°*."}, {"df": "1464", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1465", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item eodem anno [MCDXVI], in vigilia epiphanie sepeliebatur hic nobilis vir dominus Thomas van Vitzen, miles, unus de præcipuis indigenis regni hujus, de numero juniorum."}, {"df": "1466", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jach Haquon Hellisenpoyka met thesso myno vpno breffue met godwilia ok berodhno mode wnth ok wplatit haffua mynom ærligæ herre ok andelicæ fader, biscop Magnus met Gudz nad jnnan Abo, allan min luth ok ægedeell j Haloss ok Kurinas gotz met thera tillagom, liggiandis j Wirmo sokn, huilken gotz for:de werdogx herræ fader(s), Olaff Tawest, Gud hans siæll nadhe, aff mynom forældrom tiillforen køpt haffde, ok nogra peningæ jgen stodha; ffor then skuld at min nadighe herre, her Magnus met Gudz nadh, mik nw the pæningha som oterstodho swa betalad haffuer, ath mik alleledis wel athnøghiær, tha affhender jak ok skøter thet thenne xij her æpter næmpnes the lut och ægedelæ j Haloss ok Kurimas (!) gotz j Wirmo sokn wndhan mik ok mynom arffuom ok tiileghna[r] for:de myn werdoghe fader, biscop Magnus met Gudz nad jnnan Abo, ok hans arffuom tiill æwerdelica ægo, met hws, skogh, aker ok ængh ok met allom tillaghom ther them luthom kunno tilliggia, engo vndan taghno. Ok thesse aro faste aath thet køp: Olaff Kurinas, Paual Ladhienpoyca, Jaco Purse, Jonis Purse, Niclis Kayuattelen, Walter Raw (vtz in littera). Tiil thesse breffs mera wisso ok witnisbyrd bider jak beskedelicæ men Olaff Biørnsson ok Benkt Michelson, at the hengia syn jncigle for thetta breff mædhen jak ekke siælffuer haffuer. Datum anno Domini mcdxvj, dominica ante festum purificacionis Marie virginis, etc:a."}, {"df": "1467", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus nos Tordo Røriksson, alias dictus¹ Bonde, miles, prefectus castri Viborgh, et proconsules et consules ciuitatis Aboensis salutem in Domino. Tenore presencium constare volumus vniuersis, nos quarundam litterarum quoddam vidisse, quarum tenores infra secuntur,² vidisse et diligenter perlegisse, cuius videlicet vidisse tenor sequitur sub hac forma: Omnibus presentes litteras inspecturis nos Magnus Birgersson (etc. Se n. 354). Jn cuiusmodi vidisse visionis testimonium sigilla mei, videlicet Tordonis Bonda, militis supradicti, et ciuitatis Aboensis presentibus sunt appensa. Datum Abo anno Domini mcd sextadecimo, fferia sexta proxima post festum beate Agathe virginis."}, {"df": "1468", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räntämäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerligit waara at then tiidh jach Clauuss Flemingh, riddare och lagman j Østherland, laghmanz ting hiolt met almoghen aff Lundh ok sancte Katerine sokn j Renthemækj, j nærwarv Magnus Diekn ok flere goda manna, tha kærde Jnge Marieworj til Larens Sæk om thet Larens hyndradhe for honum hans ængh j Litzla Koromækj, ther han togh breff ok goda beuisningh til haffuer ath enghen honum retthelica tilhorer, huilkit thenne tolff j nempdennæ sotho (vtz in littera) rantzakade, vitnade ok epther swæriæ skulu tha edzbært ær, ath for:de Jnges breff ok beuisningh ræth war til the for:dæ ængh j Coromækj. Epter thera witnæ och edhe tha stadfester jach hæredzhøffdinge dom om the for:da ængh, for:de Jnghe the ængh ohindradhæ ok oklankande aff Larens Sækt(!) eller nagre andre, widher syna sæx marc for myn dom. Til thes mere wisso etc:a henger jak mith jncigle fore thetta breff. Datum anno Domini mcdxvj, die sancti Petri ad cathedram, loco vt supra, etc:a."}, {"df": "1469", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennis jach Heluich Stoltefoth, kirkiprester j Tøffuesala, oppenbarliga met tessa myno opne breffue, at jach met godan wilia och foretanka, epter mina wena jaa ok samtickio, haffua wnt, giffuit oc met allom ræth vplatit j Gudz heder oc sancte Yrians altari j domkirkione j Abo alt myt godz j Rawas vpa Hyruinsalo j Worefrv soken lighiandis, met allom tillaghom j woto [oc] j thorro, nærby ok fiærre, engo vndan taghno, som thy godzeno aff aller tillighat haffuer, j swa motto och met tessom forskælum, at clærickin som altarit hauer, then ena epter then andra, skal holda twem synnom j huario aare for myna forældra siæl ok myna begengilse, vm worine næste syknedag epter sancte Yrians dagh, om høsten næste monedaghen epter sancte Michils dagh, fyra messor j huart synneth, oc siwnga vigilias om aptonen til forenne fore for:de sancti Yrians altari. Thy affhender jak (mik) thet for:de godzit mik och mynom arffuom och tilegnar thet met allom ræth sancti Yrians altari til æwinneligha ægha. Oc wil jac skøta thet for:ne godz vndi forsagda altarit thet første jac kan epter landzlaghen a hæreds tinge. Tiil huilkins mera wissa beder jac myne wener, swa som ær Hartika Dyker oc Frederik Fryske Arnikasson, syna incigle hengia met myne fore thetta breff, etc:a."}, {"df": "1470", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, tenore presencium publice protestamur, quod ex quomodo honorabilis vir dominus Heluicus Stoltefoth, curatus j[n] Tøffuesala et prebendatus altaris sancti Jeorgij, quod est in nostra ecclesia Aboensi, cogitans de salute anime sue et animarum parentum suorum, dedit, legauit ac perpetue donacionis tytulo appropriauit predicto altari sancti Jeorgij predium suum Rawas in Hirwensala situm, parrochia Rænthemæki, tali condicione apposita, quod quilibet prebendatus dicti altaris, qui pro tempore fuerit, debet (ͻ: debebit) annuatim celebrare aut facere celebrarj duas cantatas exequias pro animabus omnium parentum suorum et sua nominatim, semel videlicet in vere, proxima feria post ffestum sancti Jeorgij, et semel in autumpno, proxima feria 2:a post festum sancti Michaelis, vtraque vice 4:or missas et vespere precedente vigilias cantatas habendo ante altare sancti Jeorgij sepedicto, jdcirco nos, attendentes piam intencionem prefatj domini Heluicj, qua de rebus temporalibus sibi a Deo collatis eternam sibi salutem parare conatur, et deuocionem, qua erga decorem(!) domus Dei iusta affeccione mouetur, de consensv capituli eandem donacionem suam ecclesie Dei factam in manibus nostris in nomine Domini acceptauimus atque condiciones in donacione appositas, tanquam iustas, racionabiles approbamus, ratificamus ac auctoritate ordinaria confirmamus, decernentes eas in suo robore perpetuo conseruandas. Jn cuius acceptacionis, approbacionis, ratificacionis et confirmacionis euidenciam pleniorem sigillorum nostrorum munimine presentes nostras litteras fecimus roborarj. Datum apud ecclesiam nostram cathedralem anno Domini mcdxvj, jn Capite jeiunij."}, {"df": "1471", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wniuersis et singulis presentes litteras inspecturis Johannes Anundi, archidiaconus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Quia ex testimonio veritatis vnusquisque mortalium villicus Dei fore dinoscitur in hoc mundo, quem de villicacione sua necesse erit tandem reddere racionem, jdcirco ego Johannes Anundi prefatus, tempus id districtum cupiens preuenire, de bonis michi a Deo collatis altare quoddam ad honorem ipsius Dei et beatissime virginis Marie necnon sanctorum Johannis baptiste et Johannis ewangeliste, ob salutem anime mee et aliorum amicorum meorum, de consensv venerabilis patris domini Beronis, bone memorie quondam episcopi Aboensis, jn eadem ecclesia Aboensi feci, institui et fundaui ipsumque altare fundatum de consensu heredum meorum subscripto meo nomine dato (ͻ: doto?) jn primis **. Jtaque ad ampliacionem cultus diuini et sustentacionem ministrorum ipsius lego, deputo et dispono altari prefato predium meum Rackamala, parrochia Wemo; jtem in parrochia Masko predium Jwla (ͻ: Juwa ?) et duo predia in Sopola; jtem in parrochia Rusko predium Hydenwainio et predium meum in villa Mertiælæ; jtem in parrochia Pemare vnum predium dictum Heslebergh, aliud dictum Mayankalma, 3:m predium meum in Marianwari; jtem in parrochia Wæsilagx duo predia, vnum videlicet in villa Lawcko et aliud in Totkyrajerfiuj; et que predia omnia et singula scilicet supradicta cum quibuscunque attinenciis suis hodie a me et ab heredibus meis alienando abdico per presentes dictoque altari ac eius prouisorj cum omni iure perpetuo possidenda approprio et appono, tali condicione adiecta, quod quilibet prebendatus eiusdem altaris, qui pro tempore fuerit, debebit omni ebdomada celebrare aut facere celebrari tres missas in altarj prefato, quarum vna sit pro fidelibus defunctis et specialiter pro fundatore et aliis benefactoribus eiusdem altaris, preteritis, presentibus et futuris, et alie sicut placet. Tenebitur insuper omni anno celebrare aut facere celebrari duas cantatas exequias pro me et parentibus meis ac heredibus nominatim, semel videlicet in vere, in crastino sancti Iohannis ante portam latinam, et semel in autumpno, in crastino decollacionis sancti Johannis baptiste, vtraque vice vespere precedente vigilias cantatas habendo ante altare predictum et in crastino 4:or missas pro defunctis, quarum vnam ante idem altare cantabit, alias autem lectas vbi locus vacauerit faciet celebrarj. Volo preterea et dispono, quod presentacio, prouisio, collacio seu queuis alia ordinacio dicti beneficij post mortem meam ad nullum alium quam ad ordinarium loci debeat pertinere, eo quod predia illa sunt pro maxima parte intuitu ecclesie acquisita; quare ab heredibus meis omne jus patronatus, si quod in dicto beneficio videntur habere, aufero per presentes et episcopo Aboensi, qui pro tempore fuerit, pleno jure committo, reseruata tamen michi quoad vixero libera facultate de beneficio prelibato et omnibus rebus ad ipsum pertinentibus secundum meum libitum ordinandi et in fine vite mee vnicam tantum personam, que ipsum beneficium possideat, presentandj. J[n] cuius rei etc:a. Jtem vnam curiam in Abo sitam ex opposito fundi sancti Siffridi in angulo et ortum oleris vltra ampnem cum granario ibidem. Jtem pratum vnum in Teriranta de xx plaustris feni, etc:a."}, {"df": "1472", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, tenore presencium publice protestamur, quod ex quo honorabilis vir dominus Johannes Anundi, archidiaconus nostre ecclesie Aboensis, de licencia reuerendi in Christo patris domini Beronis, pie et felicis memorie predecessoris nostri, altare quoddam ad honorem Dei necnon sanctorum Johannis baptiste et Johannis ewangeliste in dicta nostra ecclesia Aboensi pro salute anime sue fecit, instituit et fundauit, ipsumque altare fundatum quibusdam prediis de consensv suorum heredum cum quibus condicionibus adiectis certo modo ditauit, prout omnia ista in littera fundacionis euidencius exprimuntur, jdcirco nos, attendentes pia vota dicti domini archidiaconi, que ex deuota intencione procedant, eandem fundacionem illius cum suis condicionibus tanquam iustas ac racionabiles in nomine Domini approbamus, ratificamus atque auctoritate ordinaria confirmamus, decernentes eas perpetuis temporibus in suo robore permansuras. Jn cuius approbacionis, ratificacionis ac confirmacionis euidenciam pleniorem ad jnstancias dicti domini archidiaconi fecimus hanc paginam fieri sigillj nostri appencione munitam. Datum Abo anno Domini millesimo quadringentesimo sedecimo, dominica prima in quadragesima, etc:a."}, {"df": "1473", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dandemen thetta breff see eller høra læsas helsar jak Gertrud Lokanæs, Thoreri Longh dotther, borgarinna j Abo, kerlige met Gud. Jak kennis thet openbarliga met tesse myne opne breffue, at jach met godhan wilia och fortanka, epter myna wena jaa och samtyckio, haffwa wnt oc giffuit ok met allom ræth wplatith j Gudz heder ok sancta Andresa, fore myna siæl och myns kere bondas siæl, Hænnicka Lokanæs, Gud hans siæl nodhe, vndi sancte Andresa altare j domkirkione j Abo ok vndi clericken, som for:de altarit hauer, myn gord, som jak køpte aff Peder Finne, næsta brøderclostret j Abo, och ther tiil c march redhe peninge j Priske skilingom och j Ræffwilskom, Priske skilingom fore en ortug och Ræffwi[l]ska skilingha for iiij peninga reknende; huilka c march jak antwarder til troen hond verdelighom herre och andeligom ffadher biscop Magnus och hans capitulo j Abo til at køpa ther met nogot fast godz vndi for:da altaret, swa met skælum och forordhan, at clericken som altarit hauer, then ena epter then andra, skal i synom messom beggias woro siæl haffua j synom amynnilsom och j bønholdum wider nampn, swa opta han hauer messo; jtem eth synne om aarit, næsta syknedaghen epter sancti Andresa dagh, skal han huart aar holda ena begengilse fore bæggias wore siæl och alla crisna siæla, met siwngande vigilias om afftonen tiilførende och met siwngande messo om [dagen] æpter fore for:de sancte Andris altare. Ther mædh tho affhænder jak for:de gordhen och pæninga vndan mik och myna arffua, och tileghnar jak them vndi sancte Andrese altare foresagda ok vndi clæricken, som altarit hauer, til æuerdeliga ægho. Tiil mera wissa oc vitnisbyrdh beder jak myna næsta wener oc mogha, Gudmundh Pedersson, rodman j Abo, och Lydika Speeth, borgare, oc Jønis Gudwastasson, rodman, at hengia thera jncigle met myne fore thetta breff, som scriffuit oc giort ær j Abo anno etc:a mcdxvi, dominica Jnuocauit, etc:a."}, {"df": "1474", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande men thetta breff see eller høre læsa helsum wj Magnus, met Gudz nad biscop j Abo, æuerdeliga met Gud. Wy kenno[m]ps thet oc withnom openbarlica met tesso wore opne breffue, ath epter thet then hederlige quinna, hustrv Gertrud Lockanæs, met syna winj samtyckio hauer wnt ok giffuit j Gudz heder oc sancti Andris, for syna siæl och syns kæra bondas siæl, Hennicka Lokænæs, Gud hans siæl nodhe, en gordh j Abo næst clostreno, och ther tiil c mark redhe peninge, ther man skal køpa nogot fast godz wndi sancte Andrise altare j Abo domkirkio oc vndi clericken, som ther scal gudztiænist vppe holda, met swadana forordhom, ath then sama clæricken som altarit hauer, en epter then andra, scal huario wiku haffua eller lothe haffua j messo vpa for:de altarit j Gudz heder oc sancta (!) Andrisa, oc j allom synom messom skal [han] bæggias the[ra] siæl haffua j synom bønholdom vider nampn oc eth synnom om aarith, næst sykne dagh epter sancta Andrisa dagh, huart aar holda begengilse fore thera siæl oc alla crisna siæla met siwngande vigilias om afftonen tilforende for for:de altarit, oc met siwngande siæla messo dagen ther epter oc fore sama altareno. Oc mædhan wj kwnnom her engte annat vtj prøffua oc merkia vtan Gudz heder oc the helge kirkio oc thera eighit siæla gagn, som thet stiktat haffua, tho anamom wi the sama gipthena aa Gudz oc the helga kirkj wægna oc stadfæstom them ather j Gudz nampn the forsagdo forordhum och vilkor at holla sculandis aff the helga kirkio tiil æuerdelig thyma. Tiil thes mera wisso tho latom wj hengia wort jncigle ffore thetta breff, etc:a."}, {"df": "1475", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allum mannom vitherlikit ok kunnokth, som thetta breff hora eller see, ath jak Ions Olafson aff Korala kennes opinbara met thesso mino øpno næruarande breue, swa fore epter komandom som nw nærwarandhom, mik haffua salth, vnth ok vpantwardhath met godhom friom wilia ok beradhno mode minom magh Gunnar Trulla alla the (the) iordh ok æghadel, som jak ærffde epter min fader, Gud hans sial haffui, e hwar thet kan hælzth liggia, met hws, tompth, aker, ængh, skogh, fiskewathn, holma, quern ok quernstadh, nær by ok fierre, jnnan gaardh ok vthan, j wato ok j torro, met allom tillagom, engo vndhan takno aff thy, som Kurala godze til hordhe ok min fader j wærio haffde, vthan en ængh, som kallas Tunnobindara ængh, fore iiɉᶜ mark reda peninga, siwtigi mark Reuelisca peningh, siex Ræueliska ortogh j en ora, l mark Abooska peninga ok xxx mark ok hundradha mark skillinga peninga, skillingen fore j ortogh; huilka peninga summa jak kennes mik fullelica haffua vpburit, anamath ok vntfangit, swa ath mik wel nogiar. Fore then skuld affhender jak for:de godzet j Koralaby met allom tillagom, som for ær sacth, liggiende j sancta Katherina sokn, ok vplather fra mik ok minom arffwm, tilegnar ok hemolth gør fo[r]:da Gunnar Trulla ok hans arffuum til æwerdelika ægo fasth (fast) gør thet honom ok skother met thenna tolff fastom, Peder Mattisson j Kaxkerta, Olaff Wiwoynen, Pedher Holkis, Henric Thysa, Laurens Kappa, Henric Kora, Olaff Prowasth, Paual Koral, Mattis Ilposten, Olaff Karronen, Mattis Kauxela ok Henric Rawatula, forskælaman Jons Ingenen, skiliande swa fore fastone, ath fornempde Gunnar Trulle magh thy godze styra, radha [oc] allom lundhom skipa epter sin egen vilia, ohindradher for mik ok minom arffuum ok for hwariom manne a mina vegna epter thenna dagh. Til thesses breffs mera visso ok vithnisbyrdh hængher jak mith incigle, ok bidher jak beskedelikin Jons Jngenen ath han hænger sit incigle met mino for thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj mcdsedecimo, jn dominica Reminiscere, in testimonium prescriptorum."}, {"df": "1476", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item so beger ich juwer wisheit to weten, wo der konink van Sveiden heft hir breve gesant int lant, dat ein islik lein man sal reide sin mit aller siner macht to sehe und to lande to eme to komende, bi sineme live und bi sineme gode. Hir umme, leven, erberen heren, so sent to, dat gi und ander vrende nicht beschadet en werden, went it wil to mail ovel stain in alle dese se, und dorch den Ortsunt en kan men nicht gekomen sunder anleggende. Ok so secht men hir, dat de Holsten unde Lubeschen und veil ander smaleheren (?) deme koninge entsecht hebben und hebben alreide gebrant in des koninges lande. Hir mede sit Gode bevolen und gebeit over mich. Geschreven to Rasborch des manendages vor Palmen. Und ik bidde ju denstliken umme ein antwerde mit deseme jegenwordigen boden, wente ik hir ligge und vorter min gelt, und hebbe gelegen al desen winter up minen pennink, dat ik nicht en wolde denst nemen van geneme heren, wente ik mi an eren dar nicht an vorwaren enkunde, ik bin jn gesvoren borger, er ik eine antwerd hedde van den steden. Peter de Volme. Adress: An de erberen man borgermester vnd rait der stat to Revel kome dese breif mit werdicheit."}, {"df": "1477", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1478", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konstanz", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "1479", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Nos fratres conuentuales monasterii sanctarum Marie virginis et Birgitte in Watzsteno recognoscimus publice per presentes nos vidisse latorem presencium M., laycum de parochia N. Aboensis dyocesis, in specie et habitu veri peregrini nostram ecclesiam hodie visitantem ob suorum remissionem peccatorum et deuocionis sue insignia et vere penitencie indicia deuotissime pretendentem. In cuius recognicionis euidenciam firmiorem sigillum nostrum presentibus est impressum. Datum monasterio nostro supradicto, anno Domini mcdxvj, ipso die apostolorum Philippi et Jacobi."}, {"df": "1480", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle de genen, de dessen breff seen edder horen lesen, den wnsche yk Tord Bonde Rorikkesson, ritther, heil in Gode. Yk bekenne, dat my ys tho wetende worden, dat de Ryszen schyldigen den erbaren heren her Symmeren alzo wmme dat gut, dat en in vorgangghen jaren genomen was by der Narwe vnde dat he scholde dar mede wesen in dem rade vnde dadhe vnde scholde dar lyke bytingghe aff vp geboret hebben; Got wet dat se em dat tho vnrechte doen, wenthe do dat gut genomen wart, do stunt dat buten vrede tysschen min heren vnde den Ryssen, vnde hadde man en vul vele kunt genomen hebben. Yk hope tho Gode man hadde dat myt lyke vnde myt eren gedaen, vnde her Symmer ys des radhes vnde dadhes vnschyldich, vnde nam dar ny deel aff; dat ys my witlik. Hir wmme we em dat ofwer secht edder ofwer secht heft, he secht vnrecht. Dar wil yk so vele tho doen alzo enne bedermanne tho boret van ere vnde rechtes wegen. Tho mer tyghe der warheyt so hebbe yk myn inghesegel an dessen breff gehangghen laten, de gegewen vnde screwen ys tho Wyborgh na Godes bort m°cd°xvj°, des mandages na vnser vrouwen daghe alzo se tho hemel voor."}, {"df": "1481", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth quitte breff mellom her Tord Bonde Rörikxson ok nogre Rysser aff Nogardh. Datum Nogard feria 3:a jnfra octauam assumpcionis Marie anno Domini m cd decimo sexto."}, {"df": "1482", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Alle den ghenen, de dussen breff sen edder horen lesen, den scal dat witlick sin, dat jck Clawes Ludikeson, houetman oppe Abo, witlick do vnde betughe mit dussen mynen openen brefue, dat Muste Lasse, den Marquard Rode to Reuel heft jn de vencknisse bracht vmme des villen, dat he enen buren dot scloch to Berne kirspel mit ener hundegeislen, de bur het Jacob Husse, vnde de sulue Muste Lasse lech hir jn dem kloster enen winter. Warwmme jck jw bidde, erbaren heren vnde leuen vrundes, borgermestere vnde den gantzen raed to Reuele, dat gy vol don vmme Godes villen vnde vmme myner bede villen vnde vesen dussen breffore Marquard Roder behulplick, dat eme recht moghe veder varen ouer den stroden bouen Muste Lassen, willick jck to allen tijden vordenen vil teghen jw jn enen gheliken ofte jn enen groteren, var gy myner hulpe behouen. Jn en tuchnisse der varheit so bidde ick, Clawes vorscreuen, erbaren man Magnus Dæken vmme sin jngesegel to rughe oppe dussen breff ghedruchcen, nar ick myn jngesegel nickt by my hebbe. Ghescreuen na Godes bort dusent jar iiij(c) jn dem xvj jar, oppe suncte Bartholomeus auent. Jt sint hir ock wt dem lande ghelopen vol viij stroden mördere, de hir ghude lude gheslagen vnde ghemordet hebben. Js dat sake, dat se to jw kwnnen komen jn juwe stat, dat gy se hinderen vmme Godes villen vnde myns vordenstes villen, dat is myne grote bede to jw."}, {"df": "1483", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike groet mit aller behegelicheit tovor. Heren und guden vrunde. Juwe erbarcheit bidde wi to wetene, dat vor uns hebben getuget mit eren sworen eden unse borgere, also Michel Halkolaynen, Magnus Schalm, Henrik Michelson, Jusse Haveleynen, Andres Stranfrese, Clawes Steker, dat Muste Lasse, de mit ju gevangen siit, den Marquard Rode angrepen hevet, en recht mandraper is des mans, de geheten was Jacob Hose, dem God gnedich si. Wor umme bidde wi juwe beschedencheit, dat gi wol willen doen um unser bede willen und sin dessem vorgescr. Marquard Roden behulpelik an sinen rechte an den vorgescr. Muste Lassen, wente he hir vor enen waren mandraper vorwunnen is in den landesrechte; welk dat wi gerne vordenen willen kegen ju, weret dat juwe an uns hir negest velle in swadane matte. Hir mede moget ewechliken wol in Gode. Gescreven under unsem secret, en s. Bartholomeus avende anno xvj. Borgermestere und ratmanne der stat Abow for. h. Adress: Den vorsichtigen mannen borgermesters und ratmans der stat Revel etc. littera detur hec."}, {"df": "1484", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1485", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1486", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Huittula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffro (!) allom thom, som thetta breff för koma kan, kænnis iak Oluff Brödhersson, hæradz höffdinghe j Sæxæmæckij hæridh, ath thin tiid iak tingh hiolt met almoghan j Sæxæmackij soken j Hijttullaby hos Oluff Hæckersson, Benth Lydijxsson, fowdhe pa Tawisthe hwss, nærworandis po same tiidh, tha kom fför rætte pa sæth tinget Oluff Hæcker Hijttolast oc Oluff Michelsson Mellenoija oc Anderss Uillisson Hijttolast oc giordhe vetterlighet, ath the haffdhe giordh eth ræth venligt iordh skipthe hwar met ander. Anderss Uillisson figh wtt marker, som hette Kasswr, legher j Sæxæmæckij soken jnnan iij roe, som ffrösthe (!) rodhen hetter Rættessempä oc Leppenlaxe oc Kersen kallion; oc gaff Anderss Uillisson Kijckelaijnen Oluff Hecker en siettingx krogh, lijghendis öffuer allen Hijvttalaby, holken fför:ne wtt mark ffigh Oluff Michilsson Melleoija met gijfther mool han togh til æcthæ Anderss Kijckenlaijss dotter. Om thet köpt vore the vel förlighee, som tesse xij j heres nempden sotthe pa same tijdh fwllelighe vettenat, swore oc til stodhe met the ffesth edh, ath fför:ne köpt war laglighe giordh, Iacob Voijoppelast, Iöse ibidem, Sijmon Lettolast, Oluff Salostha, Iahan Appijan, Henric Lijnharria Rijdvalast, Anderss Kattelayn Anialast, Lasse Raijan ibidem, Amwndij Roijkosth, Bertil Oluffsson Hijwttolast, Oluff Tijssa ibidem, Hijnric Vedhentaca. Anno Dominj m°cdx°vi°, ipso die beatti Mawricij, sub sigillo meo."}, {"df": "1487", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mºcdxvjº, ipso die beati Dionisij, Petrus Lolason et eius vxor Jngiburgis sano et deliberato animo jta inter se conuenerunt, presentibus preposito Aboensi, Nicolao, vice curato jn Resa, Olauo Laurencij Syltu, ciue Aboense, et eius fratre Mathia, Olauo Haunistu, Paulo Birgilastha, Johanne Nwtj, Andrea Watzolastha et Nicolao, campanario antiquo, parochianis in Resa, quod qui illorum altero mortuo superuiueret, succederet sibi in omnibus bonis illorum immobilibus et eciam in omnibus bonis predialibus, videlicet agris et pratis, piscariis, siluis et pascuis, per ipsos in coniugio manentes emptis; prepositus autem ipsos vel alterum ipsorum senio uel alias debilitatos uel debilitatum procuraret atque defensaret; sicque ipsis ambobus viam vniuerse carnis ingressis, prepositus a nomine ecclesie in bonis eorum mobilibus simul et mobilibus, (immobilibus?) per eos, vt supra dictum est, emptis succederem(!) iure perpetuo possidendis; heredes autem supradictorum Petri et Jngeburgis hereditate caperent bona eorum immobilia, que ipsi perceperunt post suos parentes."}, {"df": "1488", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1489", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": ""}, {"df": "1490", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Anno domini mcdxvi lot mester Lares Magni gore tene kalken Gudii til lof."}, {"df": "1491", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1492", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tolkby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witerlighit som thetta breff høre eller see, at then syn jach Claws Flæmyngh, riddare oc lagman i Østerlandh, lagmanz tingh hiolth met almoghen aff Helsingaa i Tolkoby anno Dominj mcdxviiº, om forste monedaghen i fastaa, thaa kærdhe the aff Forzaby vpp the mwnka aff Pades ath the stodho vp Forzaby landh aff (ͻ: och) haffde* Farzaby waten i forzen, (och) ther the inghen ægædeell innan haffdhe, wthen theris laxekaar fry, som konunghen haffuer them wnth widh konungx landh; huilket mall iach skøth til thenne xij, som i næmpdena sattis, som [ære] Ionis Torkilson, Magnus i Hapalax, Llarens Øuidson, Hannus Biornson, Magnus i Byggiabola, Pawal Symonson, Magnus i Karisbola, Oleff Biornson, Jop Vie, Pæder Beyty, Jonis i Domarby, Gudmundh i Sonaby, rantzankadhe (!), withnadhe och æpterswore [och] skolo første ædbaris warde, om nogher edh aff them haffua will, ath for:de mwnka haffde haffweth in pa thet for:de Forzaby landh och haffde thera laxa kistha fry, som konugin haffde thom wnth. Æpther thenne xii ranzakan domde iach for:de Magnus loanson och thom aff Forzaby theris landh och watn friit fore haffningh, och forbiuder iach the for:de mwnka och hwariom androm thetta for:de wathn ath haffua, hindhra eller qwælia ffor for:de Farzaby(!), widher hwariom theris vj mark fore mine dom. Tiill tesso mere wisso och witnesbyrdh hængher iak mith incigle for thetta breff.]"}, {"df": "1493", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1494", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kynnarby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witterligit, som tetta breef höra eller see, att thet sin jag Clavus Fläming, riddare och lagman i Österlandh, lagmans ting hölt med allmogen i Siundo i Kynnara by i närwaru Håkon Jönsson, häredzhöfdinge i Östra härade, åhrena effter Gudz bördh mcdxvij, om första torssdagen i qwater temper i fastan, tå stadfäste iag häredzhöfdinge doom om then råen, som een soken syn hadhe lagdt emellan Kynnar och Siundeby, som börias först i Skällebäck och så i Skälleberget ofwan före och så i Lappa träsk och så rårätt i sochna råen. Såsom sochna synen hade för lagdt så gilladhe landz synen effter, the, som här effter nämpnes, som är Michell Carlsson, Simon Olofsson, Michell Mårtenson, Olof Pädersson, Päder Skarp, Päder nämbdeman, Nisse Kempe, Biörn Joensson, Knapp, Biörn af Berge, Biörn Olofsson och Långe Niclis. Effter thenne tålf landzsynemän läggning och eedh och ingen mot them wädia wille, tå dömbde iag thenna för:de råå stadug och fast at blifwa mellan Kynnara och Siundaby, och förbiuder iag Lasse Skytte och hwariom androm thenna råå effter mehr hindra eller quälia wider hwars thera vj marker för lagmans doom och iij [mark] för häradzhöfdinge doom. Till tess meera wisse och wittnesbördh hänger iag mitt jnsigell för thetta breef."}, {"df": "1495", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vejby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thett see allom mannom witterligit, som thetta breff höra eller see, att thet sijn iack Claues Flämingh, riddare och lagman i Österlandom lagmans tingh hölt medt almoganom i Loija, j Waijaby, i närware Håkon Jonsson, heredzhöffdinge i Österheredhe, anno Domini 1417, om tömper lögerdagh i fasthen, thå kärdhe junkar Jönis thill Morthen och Laurens smidh om ena öö, som heter Pärnesal, huilckith mååll iack sköött thill thenne 12, som thåå i nempndene såthe, som är Oleff Waltarson, Lasse Jönssonn, Jöns Staffansson, Laurens Olaffson, Morthen Bruncka, Jöns Menekason, Jngeualdh Påuälson, Niels Jönsson, Påual Jonssonn, Michill Larson, Påuall Lijnnossen (= –vedsson), Peder Kowo; [the] ransakadhe, withnadhe och effther suäria schulo, först edh bära warder, om någen eedh aff them haffwa will, at Matz Pederson närmer war at lösa sijn hustru faderne och henne schifftis bröder, än junkar Jöns war. Effther thenne 12 ransakan och ingen moth them wädia wilde, thå dömer iach för:de Mattis Pedersonn och hans hustrus skifftis bröder the for:da öö åtherlösa vnder en rätt ranszakan och juncker Jönis frånn, och förbiudher iack Morthen och Laurens smidh och junkar Jönis och huariom androm thetta åfftare mera hindra eller quällia för Matz Pederson, widh huars thera sex march för mijn doom. Till thes mere wisso och withnesbyrdh trycker iach mith jnczigle å ryggen vpå thetta breff."}, {"df": "1496", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Erich, met Gudz nad Swergis, Norgis, Danmarks, Wendis och Godis konung och hertugh j Pommeren, helsæ alle mæn, som thetta breff see eller høre læsa, kerliga meth Gudh oc wor nade. Kwngør¹ wj met thesse wore opne breffue at j Gudz hedher, som ær vphoff woldende² alla, nad och ære, til hans tiæniste wdhwidhelsæ,⁴ at the helga kirkio styrkelsæ oc bestand, vnnom wi oc giffuom domkirkenæ, biscopenom, prelatom, altarom oc sokna kirkom i Aabo (j Abo) biscopsdomæ vppa alle there gotz, som the nw ægæ rættfangen⁵ oc haffue her til fræls hafft, swadane frihet oc frælse som andre kirker oc klærke⁶ haffue j woro Swergis rike, swa lenge wj leffue, krononæ j Suerge epter wore daghe oforsumath, oc tagom wi them met allom there tiænærom, hionom oc vndersatom j wore enkannelica hegn, forswar [oc]⁷ j wærio j alle motte.⁸ Thy forbiudhom wi allom worum fogothum oc æmbitzmannom oc allom androm, huilke the heltz æru, onadhe⁹ eller oførrætte for:de domkirkio, kirkior eller clærikke j nokra motte moth wort nærwærinde breff, swa frampt the wilia fly wore wredhe oc konungxlica hæmd. Datum jn castro nostro Helsingburgensi anno Dominj mºccccxvijº,¹⁰ iii:a¹¹ feria proxima post dominicam Reminiscere, nostro sub secreto presentibus apposito inpendentj."}, {"df": "1497", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Erik, met Gudz nadh Swerigis, Danmarks, Norgis, Vendis oc Godis konungh, hertugh j Pomaren, helsa alla meen, som thetta breff see eller høra, kerlica met Gudh oc var nathe. Kungørom vi met tesse vare opne breffue, at i Gudz heder oc sancti Henrics, til theris tyæniste vdwidilse, haffuom vi vnth, swa lenge Gudh vil at vi liffuum, friheth oc frelse vpa the godz her epter nempnes, sua som ære domkirkion i Abo twa røke i Brusaby, Varefru altare j Abo eeth godz j Virmismæky,¹ sancte Katherine altare eth torp i Patis, sancti Laurencii altare eth torp j Rusko oc eth torp j Pankioki, sancti Johannis altare eth godz i Biorneby oc biscopenom oc eth godz i Bastøø. Thenne for:de godz tilsamman rethneth(!)² haffua giffuit til scat ærlica (!) her til xxvij march, ok swa mikit gøra fyre røke ok tre kroka j Finlandh. Thenne forscreuen godz haffua vi vnt frii oc frels³ swa lenge vi liffua, som fore sakth ær, kronona j Swerige epter ware daga wforsymede; thy forbywdhom vi allom vorom fogethom oc æmbitzmannom, huilkæ the hælsth ære, tunge met scat eller olagher⁴ the for:de gotz amoth worth breff, vnder ware konungxlike vrethe oc heffndh.⁵ Datum in castro nostro Helsingborgensi anno Dominj mcdxvij, iij⁶ feria proxima post dominicam Reminiscere, nostro sub secreto presentibus apposito inpendentj."}, {"df": "1498", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erik, meth Gudz nathe Danmarckz, Swerigis, Norgis, Wendes oc Godes konungh och hertugh i Pomern, hälse alle män, som thetta breff see eller höre läsit, kerlikä meth Gudh oc wor nathe. Kwngörom wij meth waro närwarende opne breffue oss haue wnth hedherlikom fadher meth Gudh oc oss älskelikom bischop Magnus i Abo at haue oc behalde the xvj stängher jordh i Germundeby, som Olaf Niclasson hanom salte i rätto köpe, som hans köpebreff vtviser, oc vm någor annor aghor noget innan the for:de xvj stenger at han gör ther fore fult rättom ägande; oc swa hawom wij wnt for:de bischop Magnus oc hans arffuom the forscripne jordh xvj stänger i Germundeby frij oc frälse for allan konungzlijkan scatt oc ålagor, som the aff alder fräls warit haue. Thy forbyudhom wij allom worom foghadhom oc ämbitzmannom, huilcke the hälst ärw, at hindhra eller onadha for:de biskop Magnus vm for:de gotz amote thettä wort breff, widh wåre konungzlikä hämbd oc wredhe. Datum in castro nostro Helsingborgensi anno Domini m°cd°xvij°, iij:a feria proxima prius (= post) dominicam Reminiscere, nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "1499", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kallela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom mannom witterligit, som thetta breff hör eller se, att thet sin jagh Clauos Flämingh, riddare och lagmandh i Österlandh, lagmans tingh hölt met almogen aff Kallela wijck och Hallo, j Kallelæ wik, j näruare här Anders, kirkiæ hærre i Nijekirkie, ock Sone Sonasson, häredzhöffdinge ther samæ stadh, anno Domini m°cd°xvij, om midfaste lögirdagh, thå kiärde Rödh aff soknennæ wegnæ, att the aff Kallelæ wik ssatte kattitzär j soknennæ almennigt j fiskieleken så ssom theris almennigt haffuer warit aff åller; huilkit mål jagh skiöt till thenne tolff, som thå i nemden sato, som är Suni Petteis, Walther Palssa, Oleff Welloalta, Pedher Börille, Pedher Arffuassalasta, Olef Perestæ, Laffrens Afflaysta, Laffrens Koruelte, Oleff Koruelte, Anders Kuponpoijka, Mårthen Såijdinsari, Hemo Haijdulltæ; ransakade, vitnade och epther suerige skole fförste edhbär warder, om nogor edh aff thöm haffue vill, att förnemde Rödh aff soknenne och soknen rätt hade till thet för:de vathen, epther ty som en landzijn fförr sijnt hade oc här Aruid Göstafsons breff fföre vppå giort war och förderuedes aff åller. Epther thenne xij landsijn och edh, och ingen mot töm wädie vilde och thenne xij j nemdenne sannede att så giort war, thå dömer iagh fför:de Rödh aff soknenne wegne ock soknen theris almenningh frij att behalde ssom the aff åller haffue hafft; oc forbiuder jagh töm aff Kallelä vik och huariom androm opptir mer kattitzer att settiä i thet för:de vatten fför fiskelek eller jnnan fiskiälek, widder huars theris vj marc fför mijn doom. Till thes mere wisse och vitnesbyrdh thå hänger jagh mit jncigle för thette breff."}, {"df": "1500", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Eodem anno [MCDXVII], in dominica Lætare (= 21 mars), obiit dominus Thordo Bonde, miles, præcipuus inter consiliarios regni, homo justus et timens Deum. Hic præfuit castro Wiburgh, nobiscum sepultus in crastino S. Petri ad vincula (= 2 augusti)."}, {"df": "1501", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, viro reuerendo ac Deo deuoto confessori generali monasterii sanctarum Marie virginis ac Birgitte in Watzstena salutem et sinceram in Domino caritatem. Vt confessiones subditorum nostrorum de dyocesi nostra versus eundem locum Watzstenense causa deuocionis et peregrinacionis accedencium ac vobis confiteri volencium audire ipsosque eciam in casibus dumtaxat occultis, nobis specialiter reseruatis, absoluere et penitencias eis salutares pro modo culpe iniungere, necnon aliis ydoneis vestris fratribus quibus placuerit, committere possitis et insuper eisdem nostris subditis verbum Dei in vestris sermonibus deuote audientibus xl dierum indulgencias pronunciare, deuocioni vestre auctoritate ordinaria tenore presencium indulgemus, presentes nostro secreto munitas in testimonium concedentes. Datum in loco predicto anno Domini mcdxvij, feria quinta proxima ante dominicam Palmarum."}, {"df": "1502", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote myt begheringhe alles gudes tovorn. Ersamen heren unde leven vrunde. Juwer wysheit beghere wy to wetende, dat hiir een was, Alff Burhoff genomet, nu wonafftich to Wyborch in Sweden. Des is uns to wetende worden, dat hee hiir bynnen Darbte gekofft hefft 6 tymmer vosse unde meent de to vorende to Revele unde vort van dar to Wyborch, umme de den Russen to vorkopende, dat doch jeghen desser stede ordinancie is. Bidde wy, leven heren, off de to Revele kome, dat gi dar des besten inne ramende willen wesen na udwisinghe des recesses. Unde dat sulve wart us erst to wetende, do hee alrede van hiir myt den vossen getoghen was; anders wolde wy na dem recesse darby gedaen hebben. Siid dem almechteghen Gode bevolen. Gescreven under unseme secrete an dem ersten sunavende na paschen. Borgermeistere unde raed to Darbte. Adress: Den ersamen etc. heren borgermeistere und ratmanne to Revele etc."}, {"df": "1503", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": ""}, {"df": "1504", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": ""}, {"df": "1505", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": ""}, {"df": "1506", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1507", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "(Item schal man schriven den van Abo, den van der Narwe unde den vogeden to Wyborch van Berndes Lemegouwen wegen, de den steden unde copmanne to grotem vorvange copslaget myt den Russen. Item schal men ok dem sulven Bernde schriven). Item en schal nyment ute Zweden biwege soken to Wiborch edder to Abo, mit den Russen to kopende edder to vorkopende, bi der vorscreven pena (nämligen för skepparen fraktförbud i Hansestäderna, och för köpmannen varans förlust äfvensom förbud mot all handel med honom i nämnda städer)."}, {"df": "1508", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate Eiusdem mcdxvij,¹ indiccione (die) decima, [die]² xxix mensis Maij, hora sexta(rum)³ uel quasi, in locutorio fratrum monasterij sanctarum Marie et Birgitte in Watzsteno, ordinis sancti Augustinj, sancti saluatoris nuncupati, Lincopensis dyocesis, jn mej notarii publici testiumque infrascriptorum presencia personaliter constitutus venerabilis ac circumspectus vir, magister Fredericus Trast, canonicus Aboensis, procurator reuerendj in Christo patris et dominj, dominj Magni, Dei et apostolice sedis gracia episcopi Aboensis, et procuratorio nomine, vt asseruit, religiosum ac Deo deuotum virum, fratrem Thornerum Andree, [professum] dicti⁴ monasterij Watzstenensis, in verbo veritatis et sacerdocij, tam seriosis quam humilibus instanciis requisiuit ac requisito instancius supplicauit, vt, remotis dolo et fraude, fauore, odio uel timore, meram, simplicem et nudam, quam sciret de et super infrascripto negocio, solo veritatis intuitu diceret veritatem, ipsius super hoc conscienciam onerando; cui dictus frater Thornerus sponte et libere, non coactus, nec vlla dolj uel fraudis machinacione, vt dixit, circumuentus, respondit in hec verba vel eis in effectu similia, ipsumque infrascriptum⁵ negocium⁶ se dixit in talium verborum veritate a suis senioribus accepisse: Quando, inquit, rex Magnus reuertebatur de Rucia, dedit dominis abbati et conuentuj pro tempore existentibus monasterij Padis, ordinis Cisterciensis, Reualiensis dyocesis, et realiter assignauit jus patronatus ecclesie parrochialis Borgha suarum[que] capellarum, Aboensis dyocesis, accedente ad hoc specialj beniuolencia et consensv reuerendj patris dominj Hemmingi, tunc episcopi Aboensis felicis memorie, quj simili modo ad importunas instancias dicti dominj regis eisdem abbati et conuentuj jura episcopalia⁷ (ͻ: temporalia) et spiritualia prefatarum ecclesie et capellarum contulit et vniuit, talibus nichilominus in huiusmodi negocio seu condicione et moderamine adhibitis et seruatis, quod prelibatus dominus rex in ecclesia cathedrali Aboensi duas canonias fundaret, quas et fundauit per colonias regias in Thesia⁸ et alias colonias, de quarum nominibus dictus frater Thornerus dixit se non recordari, easque dictis canoniis applicauit ad diuinj cultus augmentum perpetuo duraturas. Tandem vero dictis coloniis per officiales dominj regis Alberti, prefati dominj Magni immediatj successoris, videlicet dominum Nicolaum Thuresson⁹, militem, et Sunonem Haquonsson, tunc capitaneum castri Wiborgh, auctoritate regia reuocatis dictisque canoniis cassatis et in irritum retrectatis,¹⁰ prefatus dominus episcopus Aboensis prefatas collacionem et vnionem, dictis abbati et conuentuj sic per eum, vt premittitur, factas, cassauit, irritauit et modo simili reuocauit, et, dimisso eis duntaxat dicto¹¹ iure patronatus seu presentacionis prelibato, jdem reuerendus pater dominus episcopus Aboensis dictam ecclesiam Borgha cum cappella Sibba venerabili viro domino Olao Jacobi de Wlsby, tunc seniori et pociori canonico Aboensi, capellam vero Perna domino Andree, dicto de Perna, auctoritate ordinaria contulit, eis curam et administracionem in spiritualibus et temporalibus assignando. Mortuo tandem dicto domino Hemmingo episcopo Aboensi, successor eius immediatus, magister Johannes Petri, nacione Arosiensis in Swecia, postquam erat confirmatus episcopus Aboensis, omnia iura dictarum ecclesiarum, tam in temporalibus quam in¹² spiritualibus, reuocauit, dictis abbati et conuentuj de Padis nullo penitus reseruato, conferens ipsam ecclesiam Borgha cum dictis suis capellis cuidam domino Iohanni Armbernj¹³ dicto Gran*, qui easdem ecclesiam et capellas per duodecim annos uel quasi continue rexit et possedit pacifice et quiete¹⁴ sine omni solucione seu annua pensione dictis abbati et conuentuj aut alteri eorum nomine facienda. Mortuo autem dicto magistro Johanne Petri, episcopo Aboensi, superueniens dominus Johannes, dictus Wastfal,¹⁵ tunc episcopus Aboensis, ad importunas instancias Boecij Joansson, tunc dapiferi Swecie, de mera gracia predicta jura dictarum ecclesie Borgha et capellarum suarum prelibatis abbati et conuentuj de Padis restituit donec ea ipse uel successor eius duceret reuocanda, transferens dictum dominum Johannem Armberni¹⁶ de ipsa ecclesia Borgha ad ecclesiam curatam Hattala in Tauastia. Super quibus omnibus et singulis dictus magister Fredericus, procuratorio nomine quo supra, fieri sibi peciit per me notarium infrascriptum vnum vel plura instrvmentum publicum uel¹⁷ publica instrvmenta. Acta sunt hec anno, jndiccione, die, mense, hora et loco supradictis, apostolica sede vacante, presentibus ibidem venerabilj et religioso viro domino Stenone, abbate monasterij sancti Michaelis¹⁸ in Munchaliif, ordinis sancti Benedicti Bergensis, et honorabili viro domino Petro Tholoneri (ͻ: Choloneri?), canonico Scarensi et cancellario Scarensi, testibus adpremissa vocatis specialiter¹⁹ et rogatis. Et ego Johannes Schutte,²⁰ clericus Hildesemensis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia huiusmodi verborum requisicioni, supplicacioni, produccioni omnibusque aliis et singulis premissis, dum sic vt²¹ premittitur fierent et agerentur, vna cum dictis²² testibus presens interfuj [videlicet prefato Stenone²³ et honorabili viro domino Petro Cholneri, canonico Scarensi et cancellario domini Scarensis]²⁴ eaque sic fieri vidi et audiuj; jdeoque in hanc publicam formam propria mea manv scriptam redegi, quam signo nomineque meis solitis et conswetis signauj, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum. Rasuram vero istarum trium diccionum, a principio instrvmentj numerando, in xiij riga positarum, videlicet et realiter assignauit, non²⁵ vicio, sed errore hec approbo."}, {"df": "1509", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras visuris, lecturis uel audituris¹ Laurencius Odhonis, prepositus Lincopensis, et Johannes archidiaconus ibidem, canonici Vexionenses, eternam in Domino salutem. Tenore presencium publice recognoscimus et in veritate confitemur, nos quoddam instrvmentum² publicum infrascripti tenoris, per manus Johannis Skutta, auctoritate imperiali notarij publici, conscriptum et suo signeto solito signatum, vidisse, perlegisse, audiuisse³ et diligenter inspexisse, tenorem de verbo ad verbum, qui sequitur, continens: In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate eiusdem mcd[x]vijº⁴ (etc. Se n. 371). In quorum vicionis, perleccionis, audicionis et perspeccionis euidenciam firmiorem sigilla nostra impendenti(!) presentibus duximus apponenda. Datum Lyncopie anno Dominj mcd[x]vijº, tercia⁵ die mensis Junij."}, {"df": "1510", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet scall allom mannom vitherligit wara, at thet sin iak Sone Sonson heredz tingh hiolt met thom j Wemo sokn areno epter Gudz byrd mºcdxvijº, næsthe odensdaghen epter helga trefaldogheetzs dagh, j erlika manna her Jønis Anundssons, erkediekne, mester Fredrikx, canoch j Abo ok kirkioherre j Wemo ok flere goda manna næruaru, tha kerdhe her Magnus Laurensson, yconomus j Abo, pa bøndernæ j Takalax j Wemo sokn, at the olaglika slogo domkirkione engh. The haffde loffuat ene heredzsyn, som gildadhe ok stadfeste thessa raar, som ær førsta howt raan j Lepestewori, medhel raan j Kutilikallio, tridhia raaen j Portankorwa, ok sagde at for:da raa haffdo [aff alder warit]*. Thesso wore synomen: Olaff aff Særchelax, Byorn Balker, Gregris Andrisson, Niclis Antikasson, Ragualdher aff Vkkelax, Olaff Huruinen, Oti Vilusta, Anti Vkasista, Magnus Kaissista, Oti aff Hermelax, Jønes Potulasta ok Olaff Kaistiasta. Epther thenne for:da xij mænna ranzakan, vitnom och edhe, medhan ingen mote thøm vedhiæ vilde, tha dømde iach the for:da raar nakat bruka epther thenna daghen amot retten vidher hwars thera iij mark fore myn doom. Tiil thesses breffs mere wisso ok vithnesbyrdh hengher iak myt jncigle fore thetta breff. Datum anno, die et loco quibus supra."}, {"df": "1511", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konstanz", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Sacrosancta et generalis synodus venerabilj fratri episcopo Reualiensi salutem et Dei omnipotentis benediccionem. Ad audiendam audiensiam nostram peruenit, quod tam venerabilis frater Magnus, episcopus Aboensis, qam predecessores sui, episcopi Aboenses, qui fuerunt pro tempore, decimas, census, redditus, terras, domos, possessiones, prata, pascua, nemora, grangias,¹ molendina, iura, iurisdicciones et nonnulla alia bona ad mensam suam episcopalem spectancia, datis super hoc litteris, confectis exinde publicis instrvmentis, interpositis iuramentis, factis renunciacionibus et penis adiectis, in grauem ipsorum episcopi et mense lesionem, nonnullis clericus et laycis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus, et aliis perpetuo ad firmam uel sub censu annuo concesserunt, quorum aliqui dicuntur super hiis confirmacionis litteras in forma commvni a sede apostolica impetrasse. Quia vero nostra interest super hoc de commvni oportuno remedio prouidere, fraternitati tue per nostra scripta mandamus, quatenus ea, que de bonis ipsius mense per concessiones huiusmodi alienata jnueneris illicite uel distracta, non obstantibus² litteris, instrvmentis, iuramentis, renunciacionibus, penis et confirmacionibus supradictis, ad ius et proprietatem eiusdem mense legittime reuocare procures, contradictores per censuram ecclesiasticam, appellacione postposita, compescendo. Testes autem qui fuerint nominatj, si se gracia, odio (odio) uel timore subtraxerint, censura similj, appellacione cessante, compellas veritati testimonium perhibere. Datum Constancie vij³ kalendas Julij, anno a natiuitate Dominj millesimo quadringentesimo decimo septimo⁴, apostolica sede vacante."}, {"df": "1512", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Wetet, leve here, her Cristiern, dat wy juwen breff ghutliken entfangen unde wol vornomen hebbe[n], dar uns juwe erzamicheit ynne schriven, dat wy juwe lude solen varen unde komen laten aff unde tho, alse se bitte her tho gedan hebben. Des beghere wy juwer erbarcheit ghutliken to wetene, alse wy ju ok vore ghescreven hebben, dattet unser sake allene nycht en syn, sunder der ghemeynen stede unde des gemeynen copmans sake, wante juwe erbarcheit lichte wol vornomen hevet, dat de Russen deme copmanne groten homot toghebrocht hebben unde willen ene van syner vriiheit unde rechtecheit dryngen unde dryven. Darumme so hebben de stede geboden, dat me nyne handelinge myt en in ereme lande hebben en sal noch nynerleye gud en tovoren unde se nicht to sokende bit so lange, dat se deme copmanne redelicheit unde geliik don. Hiirumme, leve, besunderge vrund, bydde wy juwe leve mit alleme vliite begherende, uns des nicht to vorkerende, wente wy nicht myn darto don mogen, wy moten dat vorwaren, alse wy dat vor den steden vorantwerden mogen. Wat de gude lude van ju hiir haelen unde voren willen unde mogen, dat in den riiken gesleten werd unde nicht uppe de Russen gevort werd, dat is en ungeweygert. War wy juwer ersamicheit unde leve beheglik to vrontschoppen wesen mogen unde den juwen, dat wille wy alle tiit gerne don, dar uns dat in redelicheyt stet to donde na alle unsem vormogen. Ghescreven under unsem secrete an sunte Peter und Pawels dage."}, {"df": "1513", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1514", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1515", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padis", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Recommendacionem humilem deuota cum salute. Durum nuncium paternitatis vestre recepimus, quod non sperabamus, vnde repente facti stupidi et in admiracionem ducti vehementer, quod pie deuocionis affectum illustris condam principis equiuoci vestri vestrorumque predecessorum, quorum memoria in benediccione apud nos est, annulare nitiminj et quod ipsi ob salutem animarum suarum prouide et salubriter statuerunt, sine cause cognicione ac racionis iudicio decreuistis infirmare. De vberiori paternitatis vestre quidem gracia confisi quam experimur, cum reuera non conuenti aut de vlla contumacia conuicti ecclesia nostra Borgha cum capellis suis priuati simus et, vt verius dicamus, subtiliter spoliati. Dicitis enim quod inniti velitis nobiscum iuri, quomodo (?) **, si inermis procedit ad bellum contra forciorem se, sic dominacioni vestre credimus resistendum; et quamuis iura non nouimus, confisi tamen sumus, quod omnia spoliatis reintegranda sint antequam procedatur in causa. Quare p[aternitatem] v[estram] humiliter deprecamur, quatenus nos in corporalem et realem possessionem ecclesie nostre prefate et capellarum eius mittere dignemini; quod si quis dixerit nos corporalem et realem possessionem non habuisse, contrarium patet, cum manifestum sit, prefatam ecclesiam et capellas a tempore gracie nobis facte per fratres nostros successores siue sibi succedentes fore rectas et nouissime per quendam fratrem nostrum Nicolaum Bolthe defunctum nomine rectam et in eadem tumulatum ***. Quis enim in (in) conscienciam suam asserere ausus est, talem fuisse intencionem regis equiuoci ac predecessorum, qualem eam ex litteris nostris conamini interpretari? Aut si consensus episcopi et capituli non affuerit, quare sua sigilla littere regis appenderent? Redeat igitur cor paternitatis v[estre] ad conscienciam et consciencia ad cor, et quod iustum est agite nobiscum, permittentes nos saltem butiri percepcione gaudere, prout ordinatum fuit per predecessores vestrum et nostrum, donec maturius et plenius coram domino nostro rege suisque consiliariis de causa et de iusticia nostra decernatur. Quod si diffinitum fuerit per eosdem, nos fore iniustos, pacati stabimus et contenti. Asseruit eciam p[aternitas] v[estra], quod de cetero nobis nolitis esse censuales, quod, quia inconueniens esse videtur, minime peroptamus. Adiecit eciam p[aternitas] v[estra] graue vobis esse et molestum, quod alienj beneficia vestra debeant possidere, cum plures clericos in dyoceci vestra habeatis pane indigentes. Et si (ͻ:Etsi?) alienj a vobis iudicemur, per fidem tamen fratres sumus vestrique humiles oratores. Super omnia tamen que scribimus, beniuolencie vestre et gracie vos (ͻ:nos?) et vestros (ͻ:nostros?) humiliter commendamus. Jn Domino valeat p[aternitas] v[estra] veneranda, nos ad grata vestra queuis requirentes. Scriptum in monasterio nostro Padis ipso die sancti Michaelis archangeli, sub nostro sigillo. Responsum graciosum et litteratorium per presentem nuncium petimus nobis reformari. Vester capellans humilis et deuotus frater Conradus, abbas ibidem."}, {"df": "1516", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pikis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jak Otte Pedersson a wapen oppenbarlica met thesso myno nærwarandhe opno breffue mik haffua salt ok wplatit met godhan wilia ok berodhne mode a satto tinge j Pike sokn, j werdugx faderss met Gud biscop Magnus j Abo, Marthin Abramssons, Stiwlff Ragwalssons, Twue Niclissons ok flere goda manna nærwarv, mynom elskelicæ winom ok frendhom Wibruth Korthinnes arffuom, swa som æær Olaff Flegh a hustrv Jngeborgh barna wegna, Andris Wibrutzson ok Benkt Krook, alt mith arffua godz j Hadhwalaby, swa som ær helfften aff alla thy Kortinne ther nw haffde ok mer ther met Gudz hielp ransaka fynnas skall, ok min arffualuth j Runghaby ok Kawalthu, j woto ok j torro, nær by ok fiærre, engho thy wndhan taghno, som for:de gotze ok arffua luthen met retha kan tiilhøra, for thiwghu mark ok hundradhe swenska j Aboesk mynth, swa got ath otta marc swenska gøra fult for ena løda marc; huilka peninga jak haffuer wpburit ok anamad aff them tiil fulla nøghio, swa ath the ok epterkomare skulu wara for mik ok myna arffuingia qwittha ok ledhuga om the peninga for all maningh. Thy affhender jak mik [ok] mynom arffuom for:de gotz j Hadhwala by m[et] jordh arffda luthen j Rungaa ok Kawalthu ok tileghnar them for:de Korthinness arffuom ok thera epter komarom tiil æwinneligha ægho, swa ath jnghen a myna wegna skal haffua makt thet for them ath hindra, epter thy jak forscriffna godz met forscriffnum arffda luthen forsag[d]hum Korthinness ærffuum ok theris epterkomarom a sama tinghe skøtthe ok skæladhe epter landzlaghom met allom reth. Thiil alla forscriffna mera wisso bidher jak ærlighe men Stigwlff Ragwalson oc Twue Niclisson thera jncigle met mith jncigle hengia for thetta breff. Scriptum anno Domini mcdxvijº, feria 6:a post festum omnium sanctorum, etc:a."}, {"df": "1517", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konstanz", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum ecclesia Aboensis, que in honorem beate Marie et sanctorum Henrici et Erici martirum dudum extitit fabricata, in eius edificijs quam plurimum collapsa et ruinosa existat et, nisi de reparatione eiusdem prouideatur, timetur verisimiliter ipsam collabi et corruere posse, ut igitur ipsa ecclesia, que in remotissimis et etiam ultramarinis partibus consistit, ita quod propter pericula maris et viarum discrimina incole partium illarum difficile habent Romanam curiam et alia loca sanctorum extra patriam pro consequendis indulgentijs visitare, in eisdem edificijs congrue ac decenter reparetur ac etiam conseruetur, et ut fideles partium illarum ad dictam ecclesiam eo libentius confluant, quo ex hoc ulterius (!) dono spiritualis gratie conspexerint se refectos, supplicant s. v. humiles etc:a episcopus, prepositus et capitulum ipsius ecclesie, quatenus omnibus et singulis christifidelibus ipsius confessis et contritis, qui dictam ecclesiam in festiuitatibus in cancellaria apostolica dari consuetis deuote visitauerint et ad eius reparationem et conseruationem manus porrexerint adiutrices, decem annos indulgentiarum et totidem quadragenas, que sint perpetuo durature, dignemini misericorditer elargiri, quodque illas per questuarios in eadem diocesi mittere possint, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque et cum clausulis oportunis. Item cum parrochiali[s] ecclesia sanctorum Laurentij et Erici in Virmo diocesis Aboensis predicte ab antiqvis retroactis temporibus inter alias parochiales ecclesias illarum partium constructa sit opere magnifico et sumptuoso, ad cuius reseruationem propter mortalitatum pestes et alia mala, que partes illas multipliciter afflixerunt, facultates ipsius quam plurimum diminute minus sufficiunt, sed ad eius conseruationem in opere inchoato christifidelium opitulamina sint plurimum oportuna, ut igitur ipsi fideles ad eandem ecclesiam eo deuotius affluant et ad conseruationem huiusmodi manus libentius porrigant adiutrices, quo ex hoc dono spiritualis gratie uberius conspexerint se refectos, supplicat s. v. humilis modernus rector eiusdem ecclesie, quatenus omnibus fidelibus ipsis, qui dictam ecclesiam in eisdem festiuitatibus, ut prefertur, deuote uisitauerint et ad dictam eius conseruationem manus porrexerint adiutrices, septem annorum indulgentias et totidem quadragenarum, que lapsu temporis non expirent, de iniunctis eis penitentijs dignemini misericoditer relaxare, cum clausulis oportunis. Item cum parrochialis ecclesia beate Marie et sancti Olaui in Wijburg dicte diocesis occasione infidelium et perfidorum Ruthenorum, qui nuper dictum opidum cum grandi multidine vallauerunt, fuerit et sit ignis incendio totaliter concremata et incepta sit aliqualiter reparari, ad quam perficiendam ipsius ecclesie facultates non suppetunt, supplicat s. v. humilis modernus rector eiusdem ecclesie, quatenus omnibus christifidelibus, qui eandem ecclesiam in eisdem temporibus visitauerint, ut prefertur, similem indulgentiam concedere dignemini, cum clausulis oportunis. Concessum pro omnibus in forma. Constanz decimoquinto kalendas februarij anno primo."}, {"df": "1518", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sauvala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witterligit, som thetta breef höra eller see, att thet sin iagh Claes Flemingh, riddare och lagman j Österlandh, lagmans ting höllth medh allmogen af Lundh sochn i Sawalaby åhr effter Gudz byrdh 1418, fredagen näst efter Sanctj Paulj dagh, i Tufwe Nilssons häradzhöfdinges nährwaru och fleera godha manna, tå stoodh Anders Aijonpoika för ganska tingzlagit och kendis oppenbara sigh hafwa medh willio och berådne modhe sollt, vndt och vplåtit erligen och welbördigen herre her Oluf Tafwast, riddare och höfwitzman på Kruneborgh, alt sitt godz i Wentialaby, af bördz wegna, i Lundh sochn, som är viiiii (= viiii[½]?) stång jordh, liggiandhes i samma Wentiala by i den weestre åkeren i allom teeghskifftom och viiiii (= viiii[½]?) stenger jordh i then östra åkeren, thesslijkest i samma by och ther till een urfieldh till een * landiordh, liggiandes j Illmaraby innan fyra råå medh een qwarnström, som är hwar siette dygn i för:de by. Ty afhänder iagh mig och minom arfwom för:de jordh i Wentiäläby, urfield och qwarnström i Illmarraby och tillägnar förb:de her Oluf Tawast och hans arfwom till ewinnerliga ägho medh allom thes godzes gamblom tillägom, ingo vndantagno, och thesse xij är haar faste athe: Henrich i Pakåla, Bengt i Råhåla, Hendrich j Pockola, Simon j Allhonoija, Michell j Harfwolajockj, Oluf klockare och Michiell j Palwla. Thess till mere wisso och wittnesbördh hengie wij her Claes Flemingh och her Oluf Tawast sampt medh Tufwe Nillssons häradzhöfdinges jnsigle witterlige fore thetta bref, som skrifuit och gifwit är åhr, dagh och stadh som foreskrifwit ståår."}, {"df": "1519", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot to voren mit Gode. Wetet, leven heren van Revele, borgermestere und ratlude, dat hiir grote klage is gekomen over ju van der armen menheit, dede minem heren dem koninge tohort, in desser wiis, dat se soken juwe havene und juwe stat, so werden se bekummert und geschediget van ju also in erer kopenscop, und min here nicht mit ju en wet sunder ere und gut, und vormodet sik des wol van ju, wor de sine komet, dat se gevordert scholden werden van ju und nicht gehindert. Hiir umme leven vrundes, wat hiir ane geschen is, so richtet dat sulven, er dar mer prangh af wert, wente mi dunket, her Kristiern nimt dat to nenem danke, und wat ik ju hiir umme to scrive, dat do ik men umme rechter vruntschop willen. Desses breves gevet mi en antwart. Gescreven to Borgaa des fridages na sunte Sichfrides dag in der fasten. Her Clawes Flamingh, ritter. Adress: An de erbaren heren borgermestere und raet van Revale kome desse bref."}, {"df": "1520", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Erverdige, leve, lovesame vrund, her Clawes, besundere gude gunre. Juwen bref hebben wi gutliken entfangen und wol vornomen, dar uns juwe ersamicheit inne schrivet, wu dat clage over uns gekomen sin van der meinheid wegen des allerdorluchtigesten vorsten und grotmechtigen heren koninge to Denemarken, de unse havene und stat soken, alse dat se an eren copenschoppen und gude gehindert und beschediget werden, und dat her Cristiern dat to nineme danke neme, und wes dat gi uns hiir ane to scriven, dat schrive gi uns in rechter vruntschop; des wi juwer ersamicheit sere gutliken danken, wante wi en vormoden uns ok nicht anders to juwer leve, und wolden ok node tegen ju und all unses heren, des koninges, undersaten und mannen in unredliken saken icht anders doen, des wi tor redelicheit und to rechte nicht don solden. Hiir umme, leve her Clawes, gude gunre, hebbe wi lichte wol vornomen, wu dat et tuschen den Russen und den gemenen steden und copmanne van der hense buten stunt und vorboden wart, dat niemant Russlande soken scholde, noch mit gude, noch sunder gud. Also vorbode wi hiir bi heiten und medeweten der stede, dat men ninerleie gud hiir ut unser stat und havene voren solde, men moste dat vorrechten, dat men dat gut uppe de Russen nicht voren wolde, deme copmanne to vorvange und to schaden. Men wat gudes edder wu vele, dat me hiir ut voren wolde, dat me vorrechten wolde, dat dat gud in den riiken unses heren, des koninges, gesleten scholde werden und den Russen nicht to gevoret worde, deme copmanne to vorvange und to hinder, dat was eme juweliken ungeweigert. Darumme, leve her Clawes, bidde wi juwe leve mit alleme vliite begerende uns des nicht to vorkerende, und ok dat gi hern Cristiern gutliken hiir inne underwisen und berichten willen, dat he uns der sake ok nicht vorkere, und dat gi und he uns und dem copmanne vrontlik sin. Dar wille wi juwer leve gerne umme weder to deinste wesen, und werden nach all unsem vormogen in mogeliken saken, wante wes wi in den saken gedan hebben, dar en mochten wi van bodes und horsames wegen der stede nicht min don. Hiir mede siit Gode bevolen. Van dusseme sinne dusses vorscreven breves sint gesant und breve gescreven an den bischop to Aebow und alle de vögede hiir in Oestlande."}, {"df": "1521", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witerlikit see thet allom thöm thetta breff höra eller see, at then tijd jac Clauus Fläming, riddare oc lagman i Österland, laghmans thing hiölth med almoghanom i Tenala sokn, j Fastaraby, ärlikom manne Janicha Hampamoos, höfuidzman vppa Rasaborgh, närwarande, kendis Lindeuidh Nielson a satto tinge sik hafua laghlika saalt wärdhelikom fader med Gwdh bischop Magnus i Abo alt sith mödherna i Germundhaby, swasom är halff älleftä alin om alla by, innan by oc vtan, när by ok fiärran, engho vndantakno, som thenna delenom aff aldhir tilleghet hauer, for trätighi marke suenska i Räflijskom päninghom, huar Räfliskan at räkna fore fäm swänska sma päninga, ok thär til fäm marker swänska päninga; hulcka iordh med allom sinom tillaghom for:de Lindeuidh skötte oc skälade aa samma thinge äpther landzlaghum vndhan sik oc sinom arfuum vnder for:de bischop Magnus ok hans arfuum till ewinnelika ägo, thessom tolff fasthom widherwarandom, swasom ära Magnus Krok, Anders Niclisson, Halder …. , Pedher Gunnarsson, Jössa Andresson, Lindeuid Pädhersson, Lasse Jngeldsson, Pädher Jacobsson, …. Pädhersson, Anders Jngeldsson, Pädher Benzson, Olaff Olaffsson oc Knuth Laurensson j häredzhöffdinge stadh, som forskäleman waar. Til mera visso oc vittnisbyrdh thessa forscrifna stycken henger iak mit incigl for thetta breff, hwilckit som scriffuit är i Tenala areno epter Gudz byrdh mcdxviij° vm mitfastha sunodagh."}, {"df": "1522", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote thovorn und wes ik gudes vormach. Wetet, leven vrundes, dat ik juwen breff entfangen hebbe, dat des rades sendeboden van Revale hebben ziick vor ju geclaget, dat se untzecht syn. Des wetet, dat coplude und de ghantze meynheit van dussen lande und ander coplude, de her wolden segelen, klagen, dat de van Revale hebben en ghrot affverwald und schaden ghedan, etliken ere gud vorghehindert, dattet nycht scholde her ghevort werden, und etlike hebben se up eede ghedrungen, dat neyn recht is noch geweset hevet. Und dat is mynes heren underzaten wedervaeren under des, dat mynes heren ghenade anders nycht men vruntschopp van en vormodende is. Und ok hope wy des, dat mynes heren coplude van dusseme riike synt den van Revale nyne rekenschopp plichtich edder dat se en tho underzaten syn gebunden vorde[r] wan se en weder. Hiirumme bidde wy ju vruntliken, dat gii se leyffliken underwisen willen, dat se ziick sulven hiirane rychten, wante ik noede zeghe, dat des my not dede vordermer tho clagende vor myner herschopp. Hiirumme beghere ik een vruntlik antward van ju. God vryste juwe gesuntheit to langer tiit. Ghescreven tho Wyborch des maendages vor paschen. By my Kerstyn Nycleissone, riitter."}, {"df": "1523", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Ersamen, leven heren unde besunderges gude vrunde. Wy hadden den breff, de uppe der latesten dachvart tho Woldemer van dussen steden des landes gheholden unde darsulves gemaket wart, an den hovetman to Wyborch gesant und ok der gemeynen Hensestede breff darby. Unde de sulve bode de qwam nu weder van dar des dynstages to paschen unde brochte van deme hovetmanne enen breff weder vor en antworde uppe der stede breff dusses landes, sprekende an de heren van Riige unde an ju heren unde an de van Woldmar unde wolde uns gheyn antworde schryven; welken breff, de an ju heren ghesant was, hebbe wy upgebroken unde gelesen unde senden ene ju in dusseme breve besloten, in welken breve dar juwe vorsychtige wysheyt wol ynne vornemen mach, dat des vorscrevenen hovetmans clage is, dat des heren des konynges manne unde undersaten hiir uppe ede gedrungen syn unde etliken gawalt unde hynder ghescheyn sii an gude, dat se to Wyborch wart voren wolden. Leven heren, des begere wy juwer ersamycheyt to wetene, dat hiir de van Wyborch unde ok ander lude ut Sweden quemen unde wolden hiir solt unde unser gud kopen, dat se in de Nuue uppe de Russen voren wolden; des worde wy hiir umme des ghemeynen beste willen to rade unde vorboden, dat men hiir nenerleye gud utvooren solde, men moste dat besweren unde vorrechten, dat se dat gud in de Nuue uppe de Russen nycht voren wolden, men dattet in den riiken des heren konynges gesleten worde. Unde, leven heren, dyt sulve dat schryve wy ju unde gii schreven uns weder, dattet ok juwe wille unde guddunken wol were, alse ju lichte wol vordencken mach. Hiirumme, ersamen, leven heren, bidde wy juwe ersamicheyt myt alleme vlyte begherende, dat gii dussen inbeslotenen breff den heren van der Riige vort senden willen myt den aller ersten, dat gii kunnen, unde dat se unde gii vormidst juwer vorsychtygen wysheyt des ghemeynen copmans beste ane besorgen unde betrachten willen unde uns thegen den hovetman in den saken entschuldigen wyllen, des wy tho juwer wisheit ghansliken vormodende syn, unde dat de heren van der Riige deme hovetmanne vorscreven vormidst erer unde juwer wysheyt een vrontlik antworde van unser aller wegen schryven willen unde senden uns den breff unde de utschryfft des breves darby sunder sumen, so wy ……. [bre]ff[es v]ort deme hovetmanne by eme boden senden. Item, leven heren, so hebbe wy hiir warhafftyge tydynge, dat de sulve hovetman breve to Naugarden ghescreven hevet unde hevet se ghevarnt, dat se ere gud myt der Dutschen gude nicht vormengen, wante he hebbe myt den Dutschen utthostande, unde neyn gud tor Nuue wart utschepen, wante wordet en genomen, dar en solde de here de konynck noch he nyne manynge umme lyden. Hiirumme, leve[n] here[n], so dunket uns nutte wesen, offtet ju unde den heren van der Riige gheleyvet, dat wy hiir vorbeyden dat me de Nuue noch de Narwe nycht en soke byt so lange, dat me see, war dat henne welle, up dat de copman unbeschediget blyve unde dat gii een antworde weder van deme hovetmanne krygen. Unde wes juwe wille unde guddunkent hiirane is, beghere wy juwe unvorthogerde antworde."}, {"df": "1524", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Ericus, Dei gratia regnorum Dacie, Swecie, Norwegie, Slavorum Gothorumque rex et dux Pomeranie. Unse vruntlike grute mit erwerdicheit vorgescreven. Erwerdige here meister. Uns ist warliken vorkomen und geopenbart van unsen amptluden in Osterlande, wo unse undersaten, de to Revell plegen to sokende und to varende, grofliken beschediget, vorweldiget und vorunrechtet werden van den sulven van Revelle, dat wi nicht gerne horen, wente wi sulke klage nicht ere van en vornomen hebben, und wi aldus lange uns nicht anders den leve und vruntschop van ju und den van Revele vormodet hebben. Hirum begere wi vruntliken, dat gi de van Revell also underrichten und underwisen, dat de unse also nicht mer van en beschediget werden, und den jennen, den gewalt und unrecht, de uns to horen, van en wedervaren is, mach redelicheit und vorbeteringe geschen eres schaden, de en mannichvaldichliken gescheen is, also vorgerort is; juw dar ane so vruntliken to bewisende, alse wi juwer leve wal betruwen, und begeren des juwe vruntliken antworde uns weder to scrivende. Got almechtiger beware ju in langer wolvart. Gegeven in unser stad Lunden, under unsem secret, des verden dages in aprili."}, {"df": "1525", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Erwerdige grote myt aller beheglicheit vorgescreven myt all deme, dat wy gudes vormogen. Ersame, leve vrund, her Clawes, besunderge gude ghunre. Juwen breff hebbe wy ghutliken entfangen unde wol vornomen, dar uns juwe ersamicheit ynne schryvet, wu dat clage over uns gescheyn syn unde vor ju gekomen van der meynheit wegen des allerdorluchtigesten hochgebornen vorsten unde ghrotmechtegen heren konynge tho Denemarken, de unse havene unde stat zoeken, alse dat se an eren copenschoppen unde gude ghehindert unde beschediget werden, dat uns in der warheit leet, unde wu dat dat sulve her Crystyern, hovetman tho Wyborch, to neyneme dancke neme; unde wat gii uns hirvan thoschryven, dat gii uns dat in rechter vruntschopp thoschryven. Des wy juwer leve leffliken unde ghutliken dancken, wante wy uns anders nicht tho juwer ersamicheit unde tho alle unses heren des konynges manne unde unde[r]saten vormodende syn anders dan leve unde vruntschopp, unde wy wolden ok node in unredeliken saken thegen ju unde se in jengen dyngen don, des wy van rechte unde redelicheit nicht don scolden. Hiirumme, leve her Clawes, ghude ghunre, hebbe gii lychte wol vornomen, solen wy uns vormoden, wy dattet tusschen den ghemeynen hensesteden unde copmanne buten stont myt den Russen unde vorboden was, dat nymant van deme copmanne van der hense Russlande, nemeliken de Nawgardres, soken moste myt gude noch sunder gud. Also vorbode wy hiir by heiten unde medewetenne der ghemeynen stede, dat men nynerleye gud hiir ut unser stat unde havene voren scolde, men moste dat vorrechten unde besveren, dat me dat gud uppe de Russen nicht voren wolde; unde wat gudes, dat men hiir ut unser havene voren wolde in de riike des heren, des konynges, dat me vorrechten wolde dat ment uppe de Russen deme ghemeynen copmanne van der henze (tho vorvange) nicht voren wolde unde dattet in den riiken ghesleten werde, dat was eneme juweliken ungheweygert. Darumme so bidde wy juwe leve unde ersamycheit myt alleme vliite begherende, uns in den saken nicht tho vordenckende, unde ok dat juwe leve hern Crystyern in den sulven saken ghutliken underwisen willen, wes dat wy darane ghedan hebben, dat syne erzamicheit uns des nycht vorkere, wante wat wy an den zaken ghedan hebben, dar en mochte wy van horzames und gebodes wegene der ghemeynen stede nychtes myn to don. Unde wy begheren, dat gii unde her Crystiern deme ghemeynen copmanne und uns vrontlik syn, dar wille wy juwer und syner leve in mogeliken zaken gerne umme weder to deynste wesen nach all unsem vormogen. Und dusses breves beghere wy juwe ghutlike antworde mit den aller ersten, dat gii kunnen. Dominus vos conservet. Scriptum ipso die Tyburcii 1418."}, {"df": "1526", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot etc. Ersamen etc. Wi hebben entfangen juwen bref, de gescreven was des donrdages na paschen, dar inne gi uns besloten sanden des hovetmans bref van Wyborch, welke breve beide wi wol vornomen hebben, und hir up hebbe wi int beste enes breves wedder geramet an den hovetman, dar van wi ju de copien van worden to worden binnen dussem breve besloten, overscriven. Ok sende wi ju den hovetbref, dat gi en deme hovetmanne vort tor hant schicken mogen. Vortmer alse gi uns scriven, dat gi menen to vorbedende de uwe, noch de Narve nicht to sokende etc., des dunket uns nutte wesen, dat gi de juwen und den kopman warnen, dat se sik vor sien, und doch de vart nicht vorbeden, wente dat unser donde allene nicht en is. Hir mede siit dem almechtigen Gode bevolen to langen saligen tiden. Gescreven, under unsem secrete, des mandages vor s. Juryens dage, int jar xviij. Borgermestere und raet der stat Rige. Adress: Den ersamen etc. borgermestere und raet der stat Revele etc."}, {"df": "1527", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Adr. Unse vruntlike grote myt begheringe alles guden vorgescreven myt all deme, dat wy gudes vormogen. Ersame, leve, besunderge vrond und gode ghunre. Wy hebben wol vornomen, dat her Kristyern hovetman clage over uns gevort hevet, wu dat wy unses heren des konynges undersaten an ereme gude solen ghehindert unde beschedeget hebben, de hir unse stat unde havene soken. Hiirumme, leve vrunt, so bidde wy juwer ersamicheit ghutliken to wetene, also gii ok lichte wol vornomen hebben, dattet over deme jare tusschen den gemeynen steden unde copmanne van der hense unde den Russen buten stunt, alse dat de copman ere lant nicht soken mochte. Also vorbode wii hiir by medeweten der gemeynen stede, dat me van hiir ut unser havene nynerleye gud utvoren mochte, men moste dat vorrechten unde besweren, dat me dat gud uppe de Russen nicht voren wolde, deme ghemeynen copmanne van der hense to vorvange unde tho schaden; men wat gudes, dat me van hiir utvoren wolde in de riike unses heren des konunges, dat me vorrechten wolde, dat se dat gud in den riiken sliiten wolden unde nicht uppe de Russen voren wolden, des mochte een juwelik van hiir utvoren, wu vele dat he wolde. Darumme, leve, besunderge vrond und gude ghunre, bidde wy juwe leve myt alleme vliite begherende, dat gii heren Cristiern, hovetman to Wyborch, in dussen zaken ghutliken underwysen unde berichten willen, dat he uns der sake nicht to unwillen neme; wat wy darane gedan hebben, dat hebbe wy gedan van der gemeynen stede wegen in des gemeynen copmans beste. Hiirmede siit deme almechtigen Gode bevolen. Gescreven, under unsen secreete, an sunte Philippes unde Jacobes avende. Borghermester unde rat to Revale."}, {"df": "1528", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høre eller see, kennis jach¹ Heluich Stoltefoot, kirkiherre² j Tøffuesala³ met tesso myne⁴ opne breffue, at jak met godan wilia och berodhno modhe⁵, epter myne wener och frender rodh och samtickio⁶, hauer wnt och giffuit och met allom ræth wplatith j Gudz heder oc alle Gudz helgone⁷ oc sancti Henricx, domkirkionne j Abo, tiil henne bijgningh, fore myna forældra siæla och myna, alt myt godz j We[n]tiælæ⁸ by j Lunda soken lighiande, bodhe thet jak ærfft haffuer epter myna forældræ oc siælffuer afflat hauer,⁹ swa som ær halff nyonde stongh j eno gærde och viij¹⁰ stenger och iɉ¹¹ alin j andra gærde, met allom tillaghum j woto och j torro, nær by och fiærre, engho vndantagno, som thy godzeno aff aller tillighat hauer, met hemuld bæghia weghna aana. Thy affhender jach (mik¹²) thet for:de godzet mik och¹³ mynom arffwom och tilegnar thet domkirkionne j Abo medh allan ræth tiil æwinneliga¹⁴ ægho; och wil jak thet skøta¹⁵ wnder henne thet første jach kan epter landz laghen aa hæredztinge. Tiil huilkis mera wisso och witnisbyrdh¹⁶ bider jach myne wener, swa som ær Hartika Dykere etc:a, om syna jncigle met myno eghnæ at henghia fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini 1418, ipso die apostolorum Philippi et Jacobj."}, {"df": "1529", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Konstanz", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1530", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Persby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta breff høræ ællæ see kennis jak Magnus Tostason, lagman j Alande,¹ met thesso myno nærwarende opno² breffue,³ at then tiid jak lagmanz tingh hiolth j Swnda sokn j Pedhersby, ærlikom manne Johan Rarentorpp(!), høffuitzman vppa Castelholm, oc flerom godom mannom nærwarandom, kærdhe Gotstorm⁴ Hoffman til andelikin fadher biscop Magnus j Abo vm Thiwdanes⁵ godz, at thet war hans forældrom orætzlika vndan gangit; til hwilkit for:de biscop Magnus swaradhe, ath domkirkian oc biscopen i Abo haffde thet godzit fangit laglika oc skællika, epter ty han ther bewiisthe met eno opno breffue, landzsens j Alande och foghtens, som tha ther war, och tweggia kirkioherræ aa sama landhe jnciglom fore hengiendom, oc monghe hans forfædra⁶ for honom haffdhe thet for:de godz oqualth och oklandath hafft, ok inghin j landeno annat kwndhe mynnæs een domkirkian och biscop epter biscop haffdhe thet godzit haft i fulla ægho ok wærio, hwilkith ærendhe jak skøøth epter mins nadugha herræ konungh Erikx breff til the tolff som tha i nempdene satho, swa som ære Olaff Andrisson, Jacob Pederson, Erich Laurendzson, Hemmingh Koog, Jacob i Pedhersnææs, Biørn [i] Bertaby, Gunnar Lapp,⁷ Nisse⁸ j Swærtingxmarum⁹ Michel Mwnk, Olaff Tørgilson, Biorn Drwmber och Olaff Øndhason¹⁰; och tessa for:de withnade, ranzakadho oc epther swore, ath epther the beuiisningh oc skiæl the hørde aa bada sidor kwndho the ey sannare fynna, æn domkirkian och biscoppen¹¹ j Abo haffdo rætlika fangith thet for:de godz Thiwdanes, swa som thet opna breff vtuisar. Thy dømdhe jak for:de domkirkio och andelikom fadher biscop Magnus thet sama godz stadugt och fasth behaldha, swa som hans forfædræ¹² hafdo thet for honom haft, oc forbiudher jak hwariom manne widh sex marker for laghmanz doom thetta godz for hanom¹³ optarmeer hindræ eller quælia. Til hwilks mera wisso och witnisbyrdh hengher jak mit incigle meth ærlikx manz Johan Barendorps, høffuitzman vppa Castelholm,¹⁴ incigle for thetta breff, som scriffuit ær j Swnda sokn j Pedhersby, areno epter Gudz byrdh mcdxviijº, manedaghen næsth epter helga thorsdagh."}, {"df": "1531", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "1413", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Ericus, Dei gracia regnorum Dacie, Swecie, Norwegie, Slavorum Gothorumque rex et dux Pomeranie. Unsen gunstigen willen vorgescreven. Erbaren borgermeistere und radlude. Gi hebben wol vornomen, dat de Russen uns und unsen riken groten schaden gedaen hebben binnen veiligen, geloveden und gewissedem vrede. Des is uns wol to irkennende gegeven, wo juwe medeborgere und koplude, de ere lande soken, de sulven Russen sterken mit spisinge und mit allerleie, des en bedarf is, dar se sik sere up dregen. Worumme bidde wi mit aller vruntlicheit, dat gi in sodaner wiise vogen mit den juwen, dat de Russen sik nicht dregen up juwe hulpe und tosokinge, wente wi hopen mit der hulpe Godes en liik und recht af to manende, willen se sik dar sulven nicht ane richten. Und bidden des juwe unvortogerde antwerde. God almechtig beware ju. Gegeven in unser stad Lyncoping, under unsem secrete, des xiv:den dages in deme meyen. Adress: Den vorsichtigen, bescheidenen borgermeisteren und raadluden der stad to Revele, unsen guden vrunden."}, {"df": "1532", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote und wes ik gudes vormach. Wetet, leven vrundes, dat ik juwen breff wol vornomen hebbe, alze juwe vorzichticheit my toschreff, dat de van Revale mynes heren konynges gnaden und synen underzaten nynen vordreyt edder schaden gedan hebben, ane dat der stede bod is. Des hopet mi to Gode und to ju, dat gii dat selven wol derkennen können, dat mynes heren ghnade van den steden und copmanne anders nicht vormodende is men leve [und] vruntschopp. Ok en hebben se nyn ofverbod ofver mynes heren underzaten tho rychtende ane mynes heren vulbord. Ok en hebben de stede edder de van Revale nyne vorwarnynge gedan edder vorboed gesant an mynes heren amptlude, stede edder underzaten, dat se ziick vor jenych bod hoden scolden. Men allent dat en gescheyn is, dat is en wederfaren in der thosokinge in leyve und in der vruntschopp, alze se van oldinges bewone weren. Item alze gii schryven, dattet mynes heren ammetluden, steden edder underzaten tho nynen vordreyte edder schaden gedan is, sunder in dat meyne beste, dat beste bekenne God. Ok kunne gii dat sulven wol derkennen, welkerleye wiis mynes heren underzaten dat beste todreven is, und ik besorge my des alze ik juwer erbarheit er toschreven hebbe, wu de rad van Revale ziick noch nycht sulven rychten edder gii se darane vullenkomeliken edder leyffliken underwisen willen, dat dat [l]este wert in ghroter clage komen vor mynes heren gnade, vor andere heren und stede. Vordermer kan ju desse erber man, her Johan vamme Holte, ratman tho Revale, alle dynck berichten, wes he hiir ghehort hefft van clage der underzaten mynes heren. Hiirvan beghere ik van juwer erbarheit een leffliick und een endych antworde. Gode almechtich blyvet bevolen to ewigen tiiden. Ghescreven to Wiborch des vrydages na pinxsten. By my Kersten Niclisson, riitter. Adress: Den erwerdigen, vorzichtigen luden, borgermesteren und ratmannen der Lyfflandeschen stede kome dusse breff."}, {"df": "1533", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grut unde wes wi gudes vormogen tovoren. Ersamen, leven, besunderen vrunde. Also gii uns gescreven hebben van hern Kersten Nicleissone, vogede to Wiiborch, etc., also hebbe wii dem heren koninge van Denemarken na juwer begeringe dar umme gescreven, unde wes uns dar van weddervarende wert, dat wiille wii jw benalen mit den ersten. Ok, leven vrunde, hebbe wii dem ergenomeden hern Kersten dar sulves umme screven na lude der cedulen hiir ane besloten, begerende, dat gii eme den breff schicken bii juwem egenen boden; unde wes jw dar van to antworde werd, latet uns weten sunder zument. Vurder, leven vrunde, alse jw de stede hebben bidden laten to komende to der dachvard, de men hiir holden schal verteyn dage vor sunte Johans dage to middensomere erst to komende, also dunked uns radsam, dat gii des nynewis en vorlecgen, up dat gii unde de juwen des to nynem unwillen unde schaden en komen. Unde komen ok juwe sendeboden hiir to sunte Johans dage edder dar wat na, se komen noch wol to mate. Unde diit moge gii den anderen steden, bii jw belegen, ok vorkundigen, uppe dat see des sunder schaden blyven. Siit Gode bevolen. Screven, under unsem secrete, des ersten sonnavendes na pinxsten. Consules Lubicenses. Adress: Prudentibus et discretis viris, dominis proconsulibus et consulibus Revalliensibus, amicis nostris dilectis, dandum."}, {"df": "1534", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Unsen willigen deinst in al dem, dat wi gudes vormogen. Ersamen, leven hern. Wi bidden ju to weten, dat wi hir gelegen hebben bi xiv dagen, und wi hebben gewest bi unsem gnedigen hern, dem koninge, und hebben em unse sake to kennende geven. Also war Herman Hasse noch nicht hir, unde unse her, de konink, antworde uns, dat et eme let were, dat et also gekaren (?) were; wi mosten beden, bit Hermen Hasse queme, so wolde he ok sine wort horen und wolde mit sime rade dan spreken und unse breve overgan und wolde uns dan en antword geven. Also quam Hermen Hasse ergistern hir und hadde den konink vaste underwiset in unsen affwesen, wu he wolde. Men wi hopen to Gode, dei warheit sal vorgan. Nu vor bei gistern van hir …… over iiij milen in sin gud. Aldus hebben wi nu gesproken mit dem ersebischop van Opzal und mit Claus Ludekenssone und hebben in aller sake uterliken underwiset und to kennen geven, als wi ok to voren gedan hadden, dei sik truweliken in unsen saken bewisen und bewisen wille, und hebben uns geraden hochliken, dat wi de sake stan laten bit to sunte Johans dage, so werden hir de meine hesestede komen und ok alle bischope in den riken und der rike rad, so meinen sie, dat wi unser sake wol enen guden ende krigen solen, dar se uns, und sunderlinx der ersebischop, gerne truweliken to helpen wellen. Und de ersebischop heftet rede vaste gearbedet bi dem heren koninge, und na siner vor …… so red he hochlik, dat wi de sake stan laten und dar nicht wider umme spreken bit to den vorgerorden dage, mit andern worden, der hei uns underwisen hevet, dei dar to deinen, der to vele were to scriven. Aldus so late wit bestan bit to dem vorgerorden dage, wante als uns ok sulven dunket, so kunne wi er der vorscreven tiid nich beschicken kunnen. Jedoch, leve herrn, wes wi gudes dar inne arbeden kunnen na unsen vormoge, als wi dat schuldich sint to donde, dat wille wi gerne don; Got de here geve uns dat beste to ….. als wi hopen to Gode. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item so vort Claus Ludekenson dalink van hir to Abo, und he mot hir hegen sunte Johannes dage weder wesen, dem do wi dessen breff ju to schicken. Dot wol und scriven eme juwen breff und dankt im vrentliken, wante hei sik truweliken und wol bi uns bewiset. Ok wille gi uns wat scriven, dat moge uns bi eme bevalen. Hir mede bevele ik ju dem almechtigen Gode. Gescreven to Koppenhagen des sonnavendes na des hilgen lichnams dage. Item so wert hir der marschalk ut Prusen ok up den vorscrevenen dach komen. Richart Lange. Herman Burenson (?). Adress: Den ersamen, vorsichtigen mannen, hern borgermesteren und ratmannen to Reval, kome desser breff mit werdigkeit."}, {"df": "1535", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tartu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1536", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wetet, leven vrundes, also gii lichte wol vornomen hebben unde gehoret, dat de van Revele mynes heren, des koninges, undersaten grote gewalt und schaden gedan hebben, etliken ere gudere genomen und etliken ere schepe gehindert und up eede gedrungen, dat nen recht ys noch geweset hefft; und secgen, dat id sii eyn bod der meynen henzestede, alzo ik hope, dat ed nicht en sii, wente de stede myns heren, des konings, gude vrund sin; und ok danken myns heren, des konings, coplude unde undersaten alle den steden, dar se geweset sin, dat en anders nicht, denne ere und gud weddervaren ys, ane van dessen vorscreven van Revele, de ere egene bod sulven nicht geholden hebben, also en lichte wol borde; men se hebben des ergenomeden myns heren, des koninges, undersaten grofliken beschediget, vorweldet und vorunrechted, alzo jw desse brefbringer vurder mer underrichtende werd, dan ik jw schriven kan. Hir umme bidde ik vruntliken juwe erbarheid dat gii hiir ane underwisen willen, dat se sik sulven hiir ane richten, wente ik node zeghe, dat es my vurder not dede, vor myner herscop to clagende. Wor van begere ik eyn vruntlik antword van jw wedder to scrivende. Bedende over my etc. Screven to Wyborch etc. anno 1418."}, {"df": "1537", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta breff høra æller see kænnis jak Henrik Swærdh mik hawa met kærleek, godhuiliæ och beradhno modhe, wenæ ok frændhæ samtykkio gifuith mine ælskelighe husfrw, Birghitte Clawusdotter, a rætthum hindherdagh til morghongaua eth godz ligghiendis j Tauistha landh, som kallas Nemenpæ, och eth godz liggiændis j forn:de Thauistalandh, ther kallas Kodialæ, mæd tompth, hws, aker, ængh, scogh, fiskewatn, watho ok thorro, nær och fiærre, som thøm godzom aff aldher tillighat hafwer æller æn tilliggiæ kan, allom tillaghom tilsagdhom ok enghom vndantaghno, skøøth ok stadhfæsth met herræ Clawus Flæmingh, riddare och laghman ofwer Østerlandh, som forskiælæ man ær, och thæssom tolff fasthum: Janika Hampmos, Harthikæ Dyker, Olaff Swærdh, Jæppe Kurke, Philppus Karlsson, Thwro Karlsson, Henrik Hornhws, Olaff Flegh, Kønikæ Bok, Flørik Jonisson, Karl Thureson och Jusse Jaopsson. Thijl withnisbyrdh och ythermer forwaringh bidher jak wyrdhelighen herræ och andelighen fadher herræ Magnus, met Gudz nadh biscopp j Abo, Janikk Hampmos, Hartik Dykær, Niclis Thauist och Olaff Swærdh sæthiæ siin jncigle fore thetta breff met mino eghno. Datum Nyænæs anno Domini m°cd°xviij°, jn crastino beati Eskilli episcopi et martiris, jn testimonium presignatorum."}, {"df": "1538", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister Dutschs ordens to Lifflande. Unse vruntlike grute und wes wi gudes vormogen tovoren. Ersamen, leven vrunde. De here koning van Denemarken heft uns sinen bref und boden gesant und scrivet, dat sine undersaten van den van Revele beschediget, vorweldiget und vorunrechtet sin, als gi sulven wal werden vinden in der ingesloten afschrifft sines breves*, de enes luden van worden to worde. Und van der beschedicheit siner undersaten hadde wi nicht ere geweten noch gehort, und is uns wunderlich, dat gi uns van den saken nicht witlich gedan hebben, und dunket uns unredlich wesen, wente wir nicht en weten, wo adir wat wi dem koninge dar enkedes weder up scriven adir enbeden sullen. Doch hebbe wi eme gescreven, wi willen mit ju darum spreken und horen wo de sake sin. Hebbe gi sinen undersaten jenigen scaden unmogeliken gedaen, dot en weder redelicheit dar vor, up dat gi und ander lude, de ut dessem lande vorkeringe hebben, dar nicht weder umme to scaden und to hindernisse komen. Wi hebben wol vornomen, dat se ere solt und kopenschap to Revell mosten liggen laten uppe der straten, und noch weder nemen, noch vor ere schult weder geven, dat to male unredeliken ludet, na deme dat en deels des koninges lude nicht in der hense en sin, und der stede hense nicht en bruken. Hirum, leve vrunde, so willet ju gutliken mit en vorliken, dat se nene klage mer darum behoven to donde, dar bewise gi uns sunderlix guden willen ane. In deme almechtigen blivet gesunt. Gegeven to Rige, am avende Viti et Modesti anno xviij. Adress: Den vorsichtigen etc. borgermesteren und ratmannen der stad Revele, unsen leven vrunden."}, {"df": "1539", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren ghescreven myt begeringhe alles gudes. Wetet, leven heren und besunderghen guden vrunde, dat wy myt leve wol sin over komen, God sii ghelovet. Unde alze wy utsegelden des sondaghes van Revel, alzo queme wy des sonnavendes in de Traven, und des sondaghes dar na quam her Hermen Bobbe van der Righe. Item so sin dalingh de heren vuste ghekomen ut den anderen steden, unde wy en hebben noch nicht to hope ghewesen; hir umme se en kan ik jw vurders nicht toschriven van nenerleye tydinghe. Men ik hebbe wol wort ghehat myt veren ofte myt vyven heren hir utme rade, alze umme her Kerstyn, hovetman van Wyborch. Unde alze ik wol vorneme, so en siit de heren van Lubeke und de konyngh van Dennemarken erer sake nicht so wol ens, alze wi to Revel wol mot hadden. Unde dat kumpt van des konighes ratgevers tho, unde nicht by den konynghe, alze ik wol vornomen hebbe van heren van Lubeke. Doch so heft my her Jorden sulven ghesecht, dat se gheschreven hebben an den konygh van Dennemarken, dat he wol do unde underwyse her Kerstyn alzo, dat de gemene kopman enen velyghen wech hebbe tor Nu wort. Unde he heft my ghesecht, dat erste dat Got sine gnade gift, dat wi komen vor den heren koningh van Dennemarken, dat ik dan dat vortsette, se willen dar to behulplik wesen myt al ereme vlite, dat et en wandel werde. Hir wil ik, oft God wil, des besten in ramen. Item also van den ordelen dar en hebbe wy noch nene wort van ghehat; dat maket, dat de heren van Gotlande siit noch nicht ghekomen, unde de wolde ik dar gerne by ten. – – – – – – – – – – – – – Gheschreven des dynxstedages vor sunte Vytes daghe. Rycherd Langhe. Adress: Den erwerdighen heren borghemestren unde ratman der stad to Revel kome desse breff myt werdicheit."}, {"df": "1540", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1541", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1542", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "1431", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot tovoren unde wes wy gudes vermogen nu unde tho allen tyden. Ersamen, leven heren unde vrunden. Wetet, dat ons dat let is den onwylle, den gy unde onse hovetman her Kristiern tosamene hebben. Nu sege wy gerne, dat de unwille worde affgeleget unde sik de armen lude an beyden siden, beyde van den juwen unde ok van den onsen, sik bergen mochten unde de ene to den anderen varen mochten. Hirumme so hebbe wy gebeden onsen hovetmanne heren Kristiern, dat he dat wolde gunnen, dat de guden lude dar mochten varen, de den scaden ontfangen hebben. Unde ons duchte rat wesen, oft yu also duchte, dat gy dat also vlegen myt den genen, de hir eren scaden gheklaget hebben, dat se nicht mer en droften klagen. So hopede wy dat to Gode, dat et wol gut worde tusschen yu unde unser herschop, unde dat den onsen alsulken homot nycht mer en sche. Hirmede ziit Gode bevolen. Ghescreven under unsen ingesegele, des donredages na unser leven vrouwen dage, geheiten visitacio. Borgermestere unde rad to Wyborch. Adress: Den ersamen mannen heren borgermesteren unde rade der stad to Revalle kome desse breff myt werdicheit, detur."}, {"df": "1543", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Dominj 1418, dominica vij post trinitatem affirmauerunt Laurencius Maleynen, Johannes Petri ibidem, Olaus Henrici Kiala cum tota annexa, quod inter Henricum Henrici et Helga de Höutölä non fuit aliqua vera desponsacio facta siue celebrata etc."}, {"df": "1544", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Her Kersten, besundere gude vrund. Alzo gii uns gescreven und geclaget hebben over de van Revele, dat se des heren koninges undersaten groten overval und schaden gedan hebben, etliken ere gud genomen und etliken ere schepe gehindert und up eede gedrungen, dat nen recht ys noch geweset hefft, und secgen, dat sii eyn bod der menen henzestede etc.: des willet weten, dat wii juwen breff hebben lezen laten den zendeboden der menen henzestede, mank welken ok weren de zendeboden der van Revele. Des was den menen steden indechtich, wo umme schelinge und twidracht twisschen dem copmanne und den Russen were geboden und gesat van den meynen hezesteden, den Russen noch aff noch to to vorende umme des gemenen besten willen. Wor umme wat de van Revele gedan hebben, dat hebbet se van bevelnisse der stede gedan, dem menen besten to nutte und to gude, alze wii dat ok vor tiiden unsem gnedigen heren, dem koninge van Dennemarken etc., gescreven hebben. Hir umme bidde wii juwe leve mit fruntliker begeringe und vlitiger andacht, dat gii de van Revele hir ane nicht vordenken, sunder, wes se alzo gedan hebben, to dem besten keren und se und de ere und den gemenen copman nergen ane en hinderen. Dat wille wii umme juwe leve gerne vruntliken vorschulden, wor wii mogen. Screven des dinxedages vor Margrete under der van Lubeke secrete. Consules Lubicenses."}, {"df": "1545", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1546", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, quorum interest vel interesse poterit in futurum, quod nos fratres Nicolaus Olaui, lector sentenciarum, Hermannus Arosiensis, Petrus Frigus, Olauus Fos, Olauus Pauli, Magnus et Andreas sacrista, presentes sacerdotes in conuentu Aboensi, fratrem Laurencium Olaui, priorem nostrum, de omni computo in retroactis temporibus quittum et acquietatum dimittimus per presentes, eidem pro grauibus laboribus ac sollicitudinibus suis pro bona reformacione et edificacione conuentus graciarum acciones referentes, et nichilominus de sua fidelitate et sana consciencia in futurum confidentes, ipsum de computacionis labore ac sollicitudine a datis presencium per futuram yemem vsque ad proximum festum pasce vnanimi consensu dimittimus et habere volumus supportatum. In cuius acquietacionis et supportacionis euidens testimonium sigillum conuentus nostri duximus presentibus appendendum. Datum in conuentu nostro Aboensi anno Domini mcd decimo octauo, in vigilia beati Laurencii martiris gloriosi. Et ego, frater Gregorius, lector Stocholmensis et reuerendi patris fratris Raymundi, prioris prouincialis Dacie, vicarius in conuentibus marittimis, jn predicti computus acquietacione et eiusdem vlteriori relaxacione, vt prefertur, presens fui atque consideracione laborum et confidencia sane consciencie supradicti prioris premissa omnia, tamquam racionabiliter facta approbaui et idcirco presentibus rogatus apposui signetum meum personale."}, {"df": "1547", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis K[anutus] etc. salutem in Domino sempiternam. Quoniam in viatoribus suspicio interdum suboritur ipsique grauibus iniuriis multociens percelluntur, nisi de sui legalitate et innocencia litterarum testimoniis suffragentur, exhibitorem presencium, fratrem A[ndream?] Melmadi, cognomento Aquila, conuentus Aboensis ordinis predicatorum, virum honeste et deuote conuersacionis, ad sacrosanctam Romanam curiam et magistrum ordinis predicti predicatorum pro suis iustis negociis proficisci volentem, vniuersitati vestre affectuose recommendamus, humiliter et instantissime vobis supplicantes pro eodem, quatenus amore Dei nostreque pie peticionis intuitu ipsum ad vos diuertentem tam illuc eundo quam ad conuentum suum redeundo velitis pacifice colligere, benigniter pertractare et pre iniuriis seu insperatis aliquorum violenciis pacis amminiculo viriliter defensare, ab Altissimo mercedem pro meritis recepturj, qui pro momentaneis celestia dat omnibus affluenter. Datum in oppido Watzstenensi anno Domini mcdxviij, vigilia sancti Bartholomei apostoli, sub nostro secreto dorsetenus presentibus coafixo."}, {"df": "1548", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Teth see allom mannom witerligit som thetta breff høra eller see, at then tidh jak Jonis Jngonis hærædz tingh hiolt a ærligx manss wegna, Clauus Diekns, j Wirmo sokn areno epter Gudz byrd mcdxviij, pa sancti Remigij dagh, kærde ærlighe men her Jøniss Amundzson, erchiedekn j Abo, aff domkirkionne wegna, epter thy han haffde her Larens, kirkiopresters j Bro [och] hans samsytzkenne opit breff, ok her Henric, kirkioherre i Nykirkio, aa sine ok synæ samærffuingie vegna, tiil Jusse Niclissons ærffuingie om Karkos godz, ath thet war them olagliga vndhan gongit, o[k] Sone Sonesson, som Jusse Niclissons barna formyndare ær, war tiil swara; huilkit ærande jak skøth tiil the xij j nempdennæ satha, saa som ære Olaff Haposten, Labbe Kasuri, Jacob Parsi, Jacob Mægeste, Morten Metosten, Olaff Kurinas, Olaff Walnatiskallio, Andris Kopestenpoyca, Henric Korwenpastæ, Henric Langonpoyca Birgh[er] Monnasten, Joniss Purpasta; ok the ransakadhe, withnade ok epter swaro, at en quinna, brodher Olaffs systher(s), som een ærffdeluth atthe j Karkos, solde Jusse Niclisson tredhedelene aff Karkosby j synom samærffuingiom frawarandes oc owitandes, ok her Henric haffde thetta kerth ok rørt a margom tinghom. Ty dømpde jak domkirkionne aff her Larens oc hans sytzkenne vegna ok her Henric met thera samærffuingiom for:de godz tiil, vtan swa mykit the qwinnone godz, at solde ærffdaluthen kan met rettha finnas. Tiil huilkis mera wisso ok witnisbyrd henger jach mith jncigle fore thetta breff."}, {"df": "1549", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jach Jønis Jngonis, hærædshøffdinghe dom jnne haffuandes a ærligx mans Clauus Diækns wegna, tha ath jach hiolt hærædz tingh j Wirmo sokn areno epter Gudz byrdh mcdxviijº, jpso die beati Remigij, kendis Labbe Wallaynen sik haffua lagliga solt werdelicæ fadher met Gud biscop Magnus j Abo alt thet godz, som Peder aff Karles foordom aatthe j Karlesby, som hanom tildømpdis wndan Olaff Tawast arffwom. Gud hans siæll nadhe, pa repstatingit, met allom tillaghom, engo wndan skildo, som thy gotz aff alder tiilhørt haffuer, for fæmptighy marc swenskæ, som han kendis tha sigh haffua wpburit tiill fulla nøgiæ. Thy skøt then for:de Labbe thet sama gotz vndhan sigh ok sinom arffuom ok wndher werdelighen fader biscop Magnus ok hans arffuom met allom reth tiill æwinlighe ægho; ath huilko skøtningo waara thenne xij, første Olaff Hapasten, Labbe Kasuri, Jachob Porsj, Jacob Mægastha, Marten Metosten, Olaff Kurinas, Olaff Walnotiskallio, Andris Kopostenpoyca, Henrich Koruensusta, Henric Langonpoyca, Birghe Monnesten, Johannis Pursiæsta; ok jach for:de Jonis Jngonis wor forskælaman. Tiill huilkis mera wisso ok witnisbyrd hengher jach mik (ͻ: mit) jncigle for thetta breff, etc:a."}, {"df": "1550", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Runö", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot to voren mit Gode. Wetet, leven vrundes, borgermestere und radlude, dat ik ju vruntliken und denstliken danke umme juwer ere und beddervicheit willen, dat gi an dem armen klover begingen, minem sone; dat wil ik vordenen, eft God will. Item so schole gi weten, also umme den bref, den gi mi sanden, den sande ik mins heren des koninges gnaden. Nu heft mi min here de koninch wedder to geschreven, dat he ju danket, dat dat also vlegen is, dat dar nen prank af en wart, wente he en menet mit ju anders nicht men leve und vruntschop to hebbende. Hir umme, leven vrundes, so schreve ik ju gerne to umme alle degedinge, also sik de Holsten van minem heren scheden hebbet, men ik wet dat wol, dat gi dat wol weten, men min here let sik aldus nicht nogen, men de Holsten deden also Kaxiis (!) sinen sone lerde, wen he provede, dat he unrecht hadde, so scolde he up enen quaden krich vallen, aldus de de Holsten ok jegen minen heren. Ok, leven vrundes, was ik uppe deme wege to ju to varende, und wolde ju alle degedinge muntliken berichtet hebben. Nu quam mir wat in den weg, also dat ik nicht vort komen konde. Men over alle dink so wetet vor ware, dat min here ju menet rechte vruntliken, also ik rechters nicht vorstan kan. Hir umme duchte mi wol rat wesen, dat gi ju ok vruntliken an minem heren bewiseden, also dat gi ene to vrunde beholden, wente gi noch nicht anders gedan hebbet, aldus wet ik ju anders nicht to schrivende to dessen tiiden. Hir mede siit Gode bevolen deme almechtigen, und ik do gerne wat ju leff is, wor ik dat don mach. Geschreven to Rune des middewekens na sunte Michels dach. Her Clawes Flemingh, ridder. Adress: An de erbaren lude borgermestere und radlude to Revele etc."}, {"df": "1551", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom witherlikit wara, som thettæ breff höræ eller see, ath thet sin jak Sone Soneson hæredhz thingh hiolth met thöm aff Wemo, aff finska rætten, widh kirkionne widh sokn stuffunne arom epter Gudz byrdh tusand fyræhwndrat wppa adhartande arith, annan daghin epther sancte Katerine dagh, tha kerdhe Clemeth aff Waynonpere oc hans skiptis brödher, swa som ær Greger j Thomois, Olaf Pædherson, hans granne, Mikkel Amundzson j Taipala, Laurens, hans brodher, Musta Heyki ther sama stadz oc Haqon j Kows til Benkth Krok j Helsingeby j swa dana matha, ath for:de Clemeth oc hans skiptis brödher nw for:de wilde hafua thera wægh ginom for:da Benktz engh oc in til Kutkwma öö, wppa hwilke for:da dela ena landzsyn war, oc the then ena raa lagdhe mellan siin, swa ath for:da Clemeth oc hans skiptis brödher engin deel haffue, hwarte j wægh eller nokor annar stadz j hans engh, jnnan thessa raa, som syne mæn giordhe staduk oc gildhe. Thettæ ærw raane, som her epter staa scrifne, som ær först Jærwenkante raa oc Worenmaro oc Hanhenkallio, oc enghin wægh skulde the hafua til Kallw oc alt theth, som ligger jnnan thesse raar nw for:dom wppa alla sidha, hwar thet hælzth liggiæ kan, j hws oc tompth, j aker oc engh, j skogh oc fiska watn, j watho oc j thorro, engho wndan thagno, swa som thy goze til ligger swa som ær eeth wthnæs aff Kettauanemi moth Kutkuma, huilkit for:da wthnæs salde Pedher j Hirmissare til for:da Helsingeby fore fulth beskedhelikom manne Kortymma, hwilkin nw dödher ær, Gudh hans siel hafui, oc alt annadh hafde han for:der Kortymma fangit met laghlikit köp oc skipthe, thet som jnnan raana ligger. Thesse ærw syne mæn wppa synen ware, som her epter nempnes, som ær först Olaf Bjornsson, Biörn Balk, Olaff Ambiörnsson, Magnus Balk, Olaf Hafuerkorn, Niclis Antikkasson, Olaf Leytis, Biorn Lagdhingosta Kahare j sama by, Lawe Puthahalta, Jacob j Pilois, Karl j Hymois. Epter thenne tholff ranzsakan oc edhe oc enghin mothe thöm wedhia wildhe, tha dömdhe iac the for:da raa, som for:de synemæn gildhad hafdhe staduk oc fast ath blifua. Thy forbiudher iac for:di Clemeth oc hwariom androm her epter meer hindra eller qwæliæ the for:da raa for for:da Benkth Krok, widher sine iij mark deninger for min doom. Thil thæs brefs mære wisso oc höghre forwaringh tha hengher iac mith incigl fore thettæ breff til witnisbyrdh. Scrifuit aar oc dagh swa som förre er sakth."}, {"df": "1552", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1553", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm, som thettæ breff höræ eller see, skal thet witherlikit wara, at nær iac Claws Flæming, riddare oc lagman j Østerland, j nærwaru wørdhelix fadhirs oc andelix biscop Magnus jnnan Abo, Clauus Lydikkæson, fogde [pa] Abo, Janekka Hampmos, fogde wppa Rasaborgh, Waldemar Diekn, fogde wppa Tauasta hws, tha wi rættære thing hiollom j Abo oc flere godho manna, som ther ower rætten satho, kerdhe Suna Sunason til Swen Bambare oc hans stiu modher, thet the hafde orættelika kærth eeth goz j Henelax j Thenala sokn wndan for:da Suna met wrangom witnom for lagman, oc Suna ey til swars war, nær thet for:da goz fra hanom dömpt war, oc huilkit ærænde til forende for herra Sten Boson wartt hafde, nær han konungx doom jnne hafde, j swadana matha, at for:de Suna skulde Swen Bambare eller hans akomande fyllæ xx mark deninger. Thet war hanom wndan gangit aff thet gozit, som for:da Sunas fadher hafde Swen Bambare oc hans stiu modher sæt oc ey meer, oc ther wppa hafuer han konungx doom breff. Ffor thy dømer iac Swen Bambare sina peninga til oc hans stiu modher, oc fornempda Suna til sith goz j Henelax j Thenala sokn, ther epter som thet hafde warit til forende for kwnungx doom. Oc forbiudher iac for:da Swen Bambare eller hans stiu modher thet for:da goz optar meer hindra eller quæliæ, widher sina vj mark deninger for min doom. Datum loco ut supra anno Domini m°cd°xix°, feria tercia post festum sancti Henrici episcopi et martyris in tempore hyemali, meo sub sigillo appenso jn huius rei euidenciam firmiorem."}, {"df": "1554", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen otmodigen denst vorgescreven. Wetet, leve gnedige here, also ik juwer erwerdicheit in deme vorjare to screff umme den schaden und overgewalt, den de van Revell mines heren koninges undersaten to gedreven hebben, und des juwe werdicheit mines heren gnaden und mi to gescreven hebben, dat id in vruntschope stande bleve, wente juwe werdicheit hadde eine reise voor an den meister van Prutsen, wenne Got wolde, dat juwe werdicheit von dar queme, so wolde juwe werdicheit den rad van Revell vorboden und underwisen se, also dat mines heren undersaten liik und redlicheit derfaren scholde, wes noch nicht geschen is. Des heft mines koninges gnade to mi gescreven und wundert grofliken, wo desse antword so lange getogert si, und sine gnade menen, dat ed mine vorsumenisse si. Hir umme bidde ik juwe erwerdicheit umme ein antword van mines heren gnaden wegen. Nicht mer to desser tiid, sunder ik bevele ju Gode, de ju bewaren mot an liif und an sele. Bedet over mi, alse over juwen dener. Gescreven to Wyborch an unser leven vrowen avende to lichtmissen. Bi mi Kersten Niclesson, ritter."}, {"df": "1555", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thom thetta breff høre eller see kenness iak Ffredrik Freseca met myno nerwarande opne breffue mik haffua stadfæst ok fulbordat met godom wilia ok beradne modhe, af myns broders Jacobs ok myne wegna, alt thet testament, som war fader[s] sytzlinge, herre Helwik, fordom kirkeprester j Tøffuesalo,¹ Gud hanss siel nadhe, giorde ok inciglade vm løst ok fast, enkannelige vm en tridiungh j Rawass godz vpa Hyrwisalo, som han gaff vnder sancti Yrienss altare j swa mattho, at then som godzet j wærio haffuer, skal aarlige giffue altareno fyra² swenska marker pæninge, ok³ ena bood offuer aana, som han gaff samo altare, jtem eth godz j Aninghess,⁴ som han gaff vnder sancte Pedhers altare, ok ena tompt j nyastadhen vnder sama altare; jtem thet godzet j Wentiala,⁵ som han for marghom arom gaff ok vplat domkirkionne j Abo, wil iak skøta vnder sama domkirkio swa som han mik sielffuer befelte. All thenne forscreffne stykke loffuar iak a myns broders Jacobs ok myne wegna fast och stadugt holla vtan alt argt. Til huilkis mere wisso ok witnisbyrd bidher iak beskedelighen man Larens Watmal, borgare j Abo, sit incigle hengia met myno jncigle⁶ for thetta breff, huilket som Screffuit ær j Abo anno Domini mcdxix, ipso die beate Dorothee virginis."}, {"df": "1556", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valmiera", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Lyfflande. Unsen fruntliken grut mit steder gunst tovoren. Ersamen burgemeister und rad, guden vrunde und leven getruwen. Alse wi ju lesten im somere screven und ok nemelik bi hern Ludeken Dunevar to entboden, als uns unse gnedige herre, koning to Denemarken, und her Kersten Niclasson, sin hovetman to Wyborch, ernstliken screven umme schaden und gewald, dat gi sinen undersaten er gut in der stad to Revale und ok in der haven bekummert hedden etc., uns biddende, dat wi ju scholden underwisen, dat gi sinen undersaten dar vor liik vor unliik wedder deden; dor up gi uns geantwort hebben, dat de sake umme de tiid ud, als de Holsten mit unsem gnedigen herren koninge to dage scholden sin komen, fruntliken vor unses heren gnade vurgescreven wurde hengeleget und geflegen etc. Dar up wi en de antworde to scrivende up er breve hebben bestaen laten. So scrivet uns her Kersten vurgen. nu uppe dat nie enen bref, de uns to Woldemer in jegenwordicheit unser gebediger is gekomen, des udschrift wi ju in dessem breve senden besloten (se n:o 1553), dor inne wi vornomen, dat de sake jo nicht so ist hengeleget. Hir umme so hebbe wi, mit rade unser gebediger, hern Kerstene gescreven, enen dach mit eme upto nemende, to holdende up deme holme Seytzenkare uppe midfasten nest komende, dar etwelke van unsen gebedigern mit ju scholen komen de sake to vorhorende und to eindende, und of dan her Kersten dar komende wirt up de tiid, des hebbe wi en gebeden ein antwort dem cumpthur to Revale und dem vogede tor Narwe to scrivende. Hir umme bidde wi ju ernstliken wit vlite, dat gi ju hir genzlich to vorsaten und mit desser sake wisliken und mit sodaner vouge vort faren, dat de sake genzliken und mit fruntschappen werde geflegen, up dat unse orde und desse lande dar van in ninen schaden en komen. Und geschehe des nicht, so moste wi dar sulven up denken, wo wi darmede vortfuren, dat wi der sake entlediget wurden. Gegeven to Woldemar crastino Juliane virginis anno etc. xix°. Adress: Den ersamen etc. borgermeisteren und radmannen der stad Revale etc."}, {"df": "1557", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot thovoren myt Gode. Wetet, leven vrundes, borgermester unde ratlude van Revele, dat ik juu lesten enen vruntliken breff thoschreff (se n:o 1550) van myns heren weghen des koninghes umme der gene wyllen tho Wyborch, de gy gheschediget hebben in erer kopenscop, unde ik berichte dat mynem heren, dat gy dat vruntliken hadden affghelecht myt her Kristejerne. Dat was mynem heren sere tho danke, dat gy et afghelecht hadden sunder prank. Nuu hore ik wol, dat dar nichtes nicht ane gheschen is sunder homoth uppe homoth, sunder dat gy my ungunst maken van mynem heren, aldus dat he my up ene ander tiid deste beth nicht en lovet, na deme male dat he dat nicht en vint, also ik eme ghesecht hadde van juwer weghen, dat et scholde vorliket wesen unde hadden juu vruntliken scheden, her Kristejern unde gy. Leven vrundes, ik rade juu noch, alse ik juu vor thogheschreven hebbe, beholdet mynen heren den koninch tho vrunde, wente he is gut tho vrunde tho hebbende. Also ik van eme hort hebbe, so helde he et gerne myt juu vruntliken. Hirumme rade ik juu, dat gy desse vruntschop nicht van juu en drenghen, wente gy vinden sodanighen vrunt in allen bysschen nicht. Hirumme rade ik juu, wat unredelicheyt van juu gheschen is, dat gy dat sulven richten, also ik juu vor thogheschreven hebbe, noch er dar mer prank aff wert, wente hir geyt grotter claghe, wen ik loven hadde, over den homoth, den gy ghedan hebben dessen armen lude[n], de her Kristejerne borth tho vordegedingende van myns heren weghen des koninges, alse juwe medeborgher Evert wol ghehort heft 10 werve mer, wen ik juu thoschriven kan. Hirmede sith Gode bevolen, unde desses breves beghere ik en antworde myt dessem breffforer. Ghescreven tho Wyborch des dinxtedaghes tho vastelavende. Her Clawes Flemingh, ridder. Adress: An de erboren heren borghermester unde ratlude tho Revele kome desse breff myt werdicheyt; detur littera."}, {"df": "1558", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen odmodigen denst und wes ich gudes vormach. Wetet, leve, gnedige herre, dat ich juwen bref odmodeliken entfangen hebbe, alse umme de ofwergewalt und homoet, den de rad van Revele mines heren gnaden und sinen undersaten gedan hebben, dat juwe gnade gerne sege, dat ich mit juwen bedigers nu to midfasten to Seitsenkar to dage komen scholde. So bidde ich juwe werdicheit to wetende, dat mines heren gnade mi werf bevolen heft, de ich nicht vorsitten en dar edder mach, wenn juwe gnade dat wol dirkennen mach, dat ich mi sulven inderwis nicht mechtich en bin. Hir umme bidde ich juwe gnade odmodeliken, dat gi et to nenen unwillen nemen. Offer weret sake, dat juwe gnade willen minen leven nabur, den voged van der Narwe und den cumpthur van Reval, senden to der Hono up des hilgen cruces dage in dem vorjar, de nu negest to komende is, so will ich so verne wo God mi gesund gynnen will, und mines heren gnade mi des nicht benempt, so will ich se dar leffliken und fruntliken soken, uppe dat se vorhoren und derkennen mogen alle sake, wes mines herren gnaden und sinen undersaten wedderfaren is. Hir umme juwe gnade mi ein antwort wedder to gevende bidde ich odmodeliken mit der hast. Gode dem almechtigen siit bevolen de ju bewaren moet an liff und an seele. Gescreven to Wyborch des dinxstages to vastelavende. Bi mi Kersten Niclisson, ritter. Datum per copiam, als uns her Kersten Nicclisson, hovetman to Wyborch, hevet gescreven."}, {"df": "1559", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot und wes wi gudes vormogen to juwer behechlicheit to voren. Ersamen heren und leven vrunde. Juwe begerte und dat werf, dat gi bevolen hebben heren Hartwige Steenhuse an uns to bringende, alse van den saken des hovetmans van Wyborch und van dem dage, den de here mester tuschen ju und dem hovetmanne up mitvasten to holdende begrepen heft, hebbe wi wol vornomen, und wente wi umme etwelker sake willen unse boden uppe dusse tiit dar bi nicht wol bequemeliken senden en konen, bidde wi und begeren, dat gi mit den, de dar komende werden, des nuttesten ramen den unwillen to slitende, so gi gevogelikest mogen, umme groteren schaden und unwillen, de hir van entstaen mochte, to vormidende. Hir mede siit Gode bevolen. Gescreven under unser stat secrete in asche dage int jar xix° etc. etc. Borgermestere und raed der stat Rige. Adress: Den ersamen etc. borgermesteren und radmannen der stat Reval etc."}, {"df": "1560", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Florens", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Vacante parrochiali ecclesia Kymitta Aboensis dyocesis ex eo, quod deuotus vester dominus Rodgerus, prepositus Aboensis, per assecutionem aliorum beneficiorum incompatibilium dictam parrochialem ecclesiam per plures annos pacifice possidens [existit] et nulla super hoc canonica dispensatione obtenta, supplicat igitur s. v. deuotus vester Hol[m]uidis Suenonis, clericus Scarensis diocesis, quatenus sibi de eadem parrochiali ecclesia, cuius fructus etc:a quatuordecim marcharum argenti communi extimatione valorem annuum non excedant, siue premisso siue alio quouis modo aut ex alterius cuiuscunque persona uacet, etiam si tanto tempore vacauerit, quod eius collatio iuxta Lateranensis statuta concilij ad sedem apostolicam deuoluta sit, uel ipsa ecclesia alias dispositioni apostolice generaliter uel specialiter extiterit reseruata et super ea inter aliquos lis, cuius statum habere placeat pro expresso, in Romana curia uel extra eam pendeat indecisa, dignemini misericorditer prouidere, non obstante gratia expectatiua in cancellaria apostolica cum eius vero valore et circumstancijs, quam habeat exprimenda cum alijs non obstantijs et clausulis oportunis. Fiat ut petitur. O. Datum Florentie kalendis martij anno secundo."}, {"df": "1561", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them som¹ thetta breff høra eller see helsar jak Andriss j Kerdola, byggiandes (ͻ: liggiandes?) j Reso² sok[n], æwerdelica³ met Gudh. Kwngør iach⁴ met tesso mino øpno nærwarande⁵ breffue mik⁶ haffua met kerlek oc godwilia thet ængakøpet stadfest, som Lasse Lendzzaghare,⁷ Gud hans siæl haffui,⁸ køpte aff min broder Jonis Rettis⁹ och aff Olaff Korala,¹⁰ som pa then tiid nempdman war j sancta Katerina sokn. Ta war æng vppa Estnalauste, næ¹¹ Hachdenkulio, liggiende j Lundh sokn, skatta[n]des fra oss fore konungx vtskyldher fore xvi marcher peninga, hwilke peninga for:de Lasse betaladhe aff wara vægna; oc fore ty iac taa ey nær war tha ængen saldhess, oc ængen [ær] bætre¹² æn the peninga, som ther fore vtgaffues,¹³ tha haffuer Euert¹⁴ Grymme, som nw the husfruna haffuer, [som] Lasse¹⁵ Ledzzagh atthe,¹⁶ giffuit oss til bætringh iiii marcher peninga til godha nøgia, pa thet at wy brøder eller wara arffua skulom aldrig optermer forn:de ængh fore Euert¹⁷ Grymme hindra, qwælia¹⁸ ella nogra tiltalan haffua epter thenne dagh, vtan met kerlek vnna hanom oc hans arffuom til æwærdelica ægho. Til tesses breffs mera wisso oc witnisbyrd bider¹⁹ iac beskedelica mæn Jonis Jngonen, Ragwaldh Galne och Bencth Renetydz ath hengia thera incigle fore thetta breff medhan iac ey sielffuer incigle haffuer. Scriptum Abo anno Domini mcdxixº, sabbato ante dominicam quadragesimam.²⁰"}, {"df": "1562", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thöm, som thettæ breff hörä ellir see, kennis iak Sone Soneson med thesso mino opno närwarandhe breffue mik rättelika giäldskyldogon wara beskedelikom manne Benkt Lydiksson fämtigi marck redha peninger Abost mynt, som iak fullelika vpbaar aff honom, for hvilcka peninga jak pantsäth haffuer honom eth godz, som iak fulmäkthogher är a mina husfru weghnä, liggendes i Kwmo sokn i Ylistharoby, met allom tillaghom tillsaghdom oc enghom vndan taknom, som thär till liggia kan med rätthä j swa matho, at fornämpde Benkth skal tilforne vpbäre thenna aars wäxten nw ingaar. Oc hwilcket aar ther äpther iak thet godzzet lösä kan, tha skal iak thet löösä fore sancti Michaelis dagh; ällegist skal Benkt ther vpbärä aars wäxten swasom forscriffuith staar, tho athwarst änkthe affslaa aff howdhswmmon. Til tesses breffs merä wisso oc withnisbördh bidher iak beskedhelikin man Olaff Swärd at sätthiä sith incighle med mino for thettä breff. Scriptum Abo anno Domini m°cd°xix°, feria quarta proxima post dominicam quadragesimam, in testimonium premissorum."}, {"df": "1563", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1564", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike grote mit begheringe alles guden vorscreven und wat wy gudes vormogen. Ersame, leve her Clawes, besunderge gude ghunre Juwen breff hebbe wy ghutliken entfangen und wol vornomen, dar uns juwe erzamicheit ynne schryvet van her Cristiern, hovetmanne tho Wyborch. Des bidde wy juwer erzamicheit ghutliken to wetene, dat unse erwerdige here de meister tho Lyfflande umme der zake willen enen dach mit her Cristiern upghenomen hadde tho Zeitzenkare tho holdene up midvasten negest tho komende, dar wy uns ghansliken tho vorzatet hadden und wolden unse boden dartho gesant hebben. Nu hevet her Cristiern den dach unseme heren deme meistere wederboden, dat he des dages van anvals wegen nycht holden en kan, alze wy vornemen. Hiirumme wan unse here de meister mir heren Cristiern enen dach upnemet und war se den leggen tho holdene, dar wille wy dan unse boden gerne senden; und wy vormoden uns, dat gii dar, off God wil, ok komende werden, und dar schole gii dan und alle gude lude, de dar komende werden, off God wil, wol horen und vornemen, dat wy unvorschuldes alsus swarliken vorclaget und vorvolget werden. Darumme, leve vrunt und gude ghunre, bidde wy juwe leve mit alleme vliite begherende, dat gii uns ghunstich und vruntlik syn, alze gii bitte herto gewest syn; dat wille wy gerne umme juwe erzamicheit vorschulden mit all deme, dat wy vormogen. Hiirmede ziit Gode bevolen. Geschreven an sunte Gregorius dage anno 1419."}, {"df": "1565", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken groet und wes wi gudes vormogen to voren. Ersamen heren und leven vrunde. Willet weten, dat de her mester uns vor sik geeschet und to kennende gegeven heft, wo dat de hovetman van Wyborch eme gescreven hedde, dat he den dach, den de here mester tuschen ju und dem sulven hovetmanne uppe mitfasten to holdende begrepen hadde, nicht besenden noch holden en konde up de vorgescr. tiit, und vort dat he up des hilgen cruces dach na paschen gerne einen dach mit ju halden wolde, alse uns de here mester vorstaen leet, dat eme de sulve hovetman gescreven hedde. Ok sede he uns, dat he ju scriven wolde und dat id eme geraden und nutte duchte, dat gi juwe boden sunder togerent noch to winterwege bi den hovetman senden, muntliken mit eme to sprekende und den unwillen to voreffenende und mit gevoge to slitende, so men gedrechlikest kan, umme grotern unmoet, schaden und vordreet, dat hir na entstaen, und ok umme an vallender sake willen, de desse unwillen vormeren und nicht vorminnren mochten, to vormidende. Leven, ersamen heren und vrunde. So dunket uns ok raetsam und nutte siin, dat gi doen, alse vorscreven is, und mit vlite des besten dar to ramen, dat de sake mit vruntschoppen gesleten und geendiget werden. Hiir mede siit Gode bevolen to langen saligen tiiden. Gescreven under unser stat secrete, des mandages na Reminiscere im xix:den jare. Borgermestere und raed der stad Rige. Adress: Den ersamen etc. borgermesteren und ratmannen der stat Revele etc."}, {"df": "1566", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Lyfflande. Unsen vruntliken grut mit steter gunst altiid tovorn. Ersamen, vorsichtigen, besundern frunde und leven getruwen. Als wi ju lesten von Woldemar ud unseme gespreke screven, alse von der sake wegen der Sweden, den gi er gud scholden hebben bekummert und de gewald gedaen, als uns dar her Kersten Niclasson, hovetman to Wyborch, van hadde gescreven etc., und wi dar umme einen dach ut setten, mit hern Kerstene to holden to Seytsenkar am sundage to mitfasten, dar wi mit ju hen senden wolden den cumpthur to Revale und den voged tor Narwe etc. als wi ok hern Kerstene dor sulvest screven; dar up heft uns nu her Kersten sine antworde gescreven, also dat he des up de tiid nicht gewarden en kan, als gi wol vornemen mogen in deser ingeslotenen copie, de wi ju ud hern Kersten breve senden. Hir umme so ist dit unse rad, und bidden ju dar umme mit ganzer andachtiger, ernster, vlitiger beger, dat gi juwe drepliken boden ud senden to hern Kerstene und doen dat noch bi desem ise, ofte, so gi aller irste konnen, to Wyborch, und maken dat wo gi konnen, dat gi ju mit her Kerstene umme desse sake fruntliken entrichten, of dat wol ein weinich kostet, des en latet ju nicht vordreten, up dat dar niin groter ungemak und schade unsen landen af entstae, dat God vorbede, of dat geschege, na dem male dat dit in juwer stad geschein ist, und de sake alsus an uns, als eme rechten hovede des landes, gefordert wirt, so en konde wi jo nicht anders, dan wi mosten dat wedder an ju soken. Dar umme so en latet ju ein kleine hir ane nicht schellen, als uns ok de ersame rad to Rige heft mede geraden, als wi getruwen, dat se ju ok werden scriven. Ok so hebbe wi id hern Kerstene gescreven, dat gi juwe boden dar hen werden to em senden, dat desse sake guetliken werde gevlegen. Hirumme so bidde wi ju dar gentzliken na to richten willen. Gegeven to Rige am dinxstage na Reminiscere anno etc. xix°. Adress: Den ersamen etc. borgermesteren und radmannen der stad Revale etc. dach und nacht an all sumen, grot macht ist daran, dd."}, {"df": "1567", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm thetta breff höræ see scal thet witherlighit wara, at jak Marghet, Hinza Koks dotter, kænis met tæsso mino nærwarande öpno brefwe mik hafwa saalt mit godz liggiændes j Hwittis sokn, som kallas Jælmisiærfwj, Henrike Römænen fore xxx marc pænningæ, huilka pæningæ han mik ekke beredde, vtan salde thet godzit bort j Hwittis ok köpte et halft godz j gien j Reso sokn, som kallas Tammisto, fore sama pæninga ok tha lagmanz tingh war j Hwittis anno Domini m°cd°xviij°, ante festum purificacionis Marie, nærwarandom ærlikom mannun Pædher Flæming, a sins fadhers vægna j lagmanz stadh, ok Clawus Lydhkæson, houezsman oppa Abo, tha kærde jak met miin formæn ok withne, som ær Jonis Jaopsson, nemdeman, Henrik Perpaynen ok Olaf Kannisson, til mit fæderne, at jak hafde hwatzske godz æller pæninga ok mannen war dödher mik swara skulde, tha wart jak wiist til thet godz han köpt hafde i Reso sokn fore mina pænninga, huilkit godz, half Tammisto, jak kænnis mik haua saalt met vilia ok beradno modhe beskedelikom manne Niclis Renghonpoykæ fore xviij march swænskæ pæninger, ok kænnis jak openbara mik the sama pænninga vpburit hafwa till fulla nögho ok takk. Thy afhænder jak forn:de godz, halft Tammisto, mik ok minom arfwm, eghnar jak thet hemular ok wplathar forn:de Niclis Renghonpoikæ ok hans arfwm til æwerdelighæ ægho met allom thæs godz tillaghum, engo vndan takno. Til tæsses brefs mere visso ok vitnisbyrdh bidher jak thæssæ nærwaranda goda manna incigle, som ær Jönis Jngoynen, Benkt Michiælsson ok Pædher fan Lindhen, sæthiæ fore thetta breff mædhen jak ey siælff incigle hafwer. Datum Abo anno Domini m°cd°xix°, dominica passionis Domini nostri Jhesu Christi."}, {"df": "1568", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Florens", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1569", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Florens", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1570", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm thetta breff höre se bekænner jak Margit Olaffsdotther mik hafua met vilia ok beradna modhe met mina barna oc frænda radhe oc fulbordh wnt oc vplathit beschedeligom manne Clawus Lydkesone alt mit fasta fæderne oc egodell j Koywosteby, liggiande j Wlfsby sokn, engo vndan takno, met rætto köpe fore fyretigi marker redho pæninga, hwilkit köp iac Margith lagliga schötte a kirkio stempnona j Wlfsby vndan mik ok minom arfuom vnder Clawus Lydkeson ok hans arfua til æwerdelige ægho met thæssom tolf fastom, swa som ær Olaf Langh, Nisse Poye, Asmund j Harempæ, Raguald Greggesson, Jusse Swarte, Andris a Bakkan, Jösse Hannusson, Nisse Ragwaldsson, Harald Fagersson, Mattis Spæchals, Karl Roarsnæs oc Peter Vnge, fforschælaman Thomas Pethersson. Til ytermer forwaringh bider iac stadzens incigle af Wlfsby, Hartika Dykare, Olaff Swerd, oc Thomas Petersson vm thera jncigle fore thetta breff. Scriptum Kwmo anno Domini m°cd°xix, feria secunda sancto (!) pasche."}, {"df": "1571", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm thetta breff höræ æller se schal thet witherligith wara, at wy Mattis Spæchals oc Olaf Tawest met wara hustrwr godwilia oc flere ware wener fulbordh hafuum giort eet lagligit jordha schipte met beschedeligom manne Clawus Lydkesone, alla soknenna nærwarande, anno Domini mcdxix°, j swa matto, at wy haffuum hanom vplathith allan wan eghodel j Koywestoby j Wlfsby sokn, hwar thet hælst liggia kan, nær by oc fiærre, fore allan Clawus Lydkesons egodell j Hwittis by j Hwittis sokn, enkte vndan schilt, thet af alder haffuer lighat vnder thæsse fornempda godz Hwittis oc Koywesta, oc sta badhe soknena til met thæsse fyre oc tiugw, swa som ær Jönis j Hwittis, Pether Rodzelanen, Laurens Korkekoschi, Olaf Hærkesson, Nisse Hawikoski, Henrik Seppæ, Jönis Parika, Henrich Halonen, Laurens Sildanpæsta, Olaf Malwakoschi, Jönis Sappawæwy, Laurens Waldamære, Andris Kopoy, Olaf Lang, Hæming Pætenæs, Jösse j Lammas, Peter Gunneson, Östen Eriksson, Symon Swartinxmare, Nisse Koyweste, Olaf Jönisson, Harald Fagersson, Olaus Laweson ok Jusse Ostesson, at fult ær geen fullo twa konungx rökia frælst j schat, swa at hwargen kronona jngeld minschas. Thetta for:da godz Hwittis hafuum wy Mattis Spæchals oc Olaff Tawest framledis salt oc vplathit the schatta bönder, som ther byggia j Hwittis by, fore siæxtigi marker oc thre hundradhæ, oc ther met schulo the vppe halda allan then schat oc tunga, som löper vppa thenne twa forscripna konunx rökiæ, oc swa mykit, som Clawus gambla frälse ræcker mere j jorda schatten j Hwittis. Ther fore hauer han sin fulnad j Kumboö, at badhe soknen oc hanom wæl atnöger. Til ytermer bewisning ær thetta giort oc stadfest a landz tingeno i Kwmo. Thy bidhiom wy alle for:de landzens incigle af Satagund, stadsens incigle j Wlfsby, Hartika Dykæres, Lasse Finnes, Olaf Swerdz oc Thomas Petersons vm thera jncigle fore thetta bref. Scriptum Kwmo feria secunda sancto (!) pasche anno vt supra."}, {"df": "1572", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tövsala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm, som thetta breff höræ eller see, helsar jak Olaff Matisson j Thöuesala sokn, byggiande j Ström, kerlika met Gudhi. Kennes jac thet met thesso mino nærwarande öpno breffue ath beskedhelikin man Kortham af Helsingeby, ther nw dödher ær, Gudh hans siæl hafui, köpthe een fiærdhung aff Kettaua niemi, liggiænde sunan til then winther wæghin, som liggir mellan Kallu oc Kettaua niemi, for vij mark deninger aff minne swæræ Katerina Gudmars dotther aff Kutkuma, huilken for:d fiærdhungh aff Kettaua niemi war minne hustrv rætte fædherne, oc aff huilkom for:dom vij mark deninger stod j geen obetalad v mark deninger. Fframdelis kom Benkth Krok oc kendis widh the sama fiærdhungh aff Kettaua niemi oc the sama v mark deninger, huilka fornempda v mark deninger tha kennes jac mik fullelika hafua wpburit oc anamadh mic til handa, swa at iac hanom takkar aff minne hustrv wegna, Katerina, aff for:do beskedheliko manne Benkth Krok j godho redho epter bæggis wara godho atnoghio. Thy aff hendher iac mic met minom arfuom oc minne hustrv oc henne arfuom oc hemolt gör beskedhelikom man Benkth Krok oc hans arfuom oc hans hustrv oc henne arfuom til æwerdheliko egho. Oc ware det swa, som Gudh forbiudhe, ath nokot eller alth aff ginge aff beskedhelikom man for:dom Benkth Krok, tha wilkorar iac mic oc til bindher met minom arfuom oc minne hustrv oc henne arfuom ath widher læggiæ for:de beskedheliko manne Benkth Krok eller hans arfuom, hans hustrv eller henne arfuom swa godh engh j geen widh mina godha tro oc sannindh, wthan alth argh eller töffringh. Thesse tolff ware fasthe, som er Laurens Niclisson aff Wdrona, Pedher j Weghas, Niclis Wananpoyka aff Kaustia, Johan Swensson aff Hyllois, Magnus Mesainen, Pedher j Hyllois, Martin Pimiæpaiusta, Niclis ther sama stadz, Josse Skyttæ j Sannais, Sigge i Kyrw, Niclis Hynölæstæ (= Hyuölæstæ) oc Matis Koffuoynen. Thil thæs breffs mere wisso oc höghre forwaringh tha bidhir iac hedherlikan man Swni Sunason, hærædzhöfdhinge, at han henghi sith incigle for thetta breff til witnisbyrd. Scrifuit j Thöuesala arom æpter Gudz byrd tusand [fyrahundrat] oc niotighi (= nitan) aar, fyrsta sunnodagh epter paska dagh."}, {"df": "1573", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote und wes ik gudes vormach to juwer behegelicheit. Wetet, leven vrundes, dat ik juwen bref lefliken und wol vornomen hebbe, also juwe vorsichticheid mi to screff, umme eine tiit up to nemende umme de twedracht und schelinge, de tuschen dem rade van Revel und mi van mines heren gnade wegen sint etc., dat gi des besten gerne rameden, dat it mit vruntschope hengeleget worde. So bidde ik ju to weten, leven vrundes, also gi wol weten, dat na dem mole dat de raat van Revel sinen unwillen an mines heren undersaten bewiset hedden, so bebbe ik et beclaget dem erwerdigen heren, dem mester, und ju, dar negest anderen heren und steden, und hebbe ik et mit vulvolginge und mit dem besten alle sake hengesleten uppe, dat ik gerne gude naborschop und vruntschop mit en hat hedde. Hir binnen hedde de erbar here, de mester, van des rades wegen van Revel eine tiit und stede upgenomen, ik van mines heren gnade wegen hadde eine ander stede und tiit upgenomen, welke stede und tide dem erbaren heren, dem mester, und mi nicht gedelik weren to soken, alse gi wol weten. Baven dit so heft de vorgescreven erbar here mester mi togescreven, dat des rades van Revale mechtige boden scholden hir gekomen sin up dem ise edder so se ersten konden, wes noch nicht geschen is, und hir up hebbe ik mi vorsatet und vort an miner herschop gescreven etc. Doch umme juwe leflike begerunge, also ik in juwen breve wol vinde, kone gi se noch underwisen, dat alle sake mit vruntschope voreffent und hengeleget werden, so wil ik das hir noch vortan gerne war nemen tuschen hir und achte dage na pinxsten. Hir van begere ich van juwer vorsichticheit ein leflik antwart ane vortogeringe. Dar mede siit Gode dem almechtigen bevolen, de ju bewaren mot an liif und an sele. Bedet to mi also to juwen vrunde. Gescreven to Wyborch des mondages na des hilgen crucis dage. Bi mi Kersten Niclisson, ritter. Adress: Den erwerdigen, vorsichtigen luden borgermesteren und ratmannen der Liifflendischen stede kome desse bref mit werdicheit etc."}, {"df": "1574", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdighe grote mit aller behegelicheit vorgescreven mit all deme, dat wy gudes vormogen. Erwerdige, leve vrund Janyke, besunderghe gude ghunre. Juwen breyff hebbe wy ghutliken entfangen unde wol vornomen, dar uns juwe ersamicheit ynne schrivet van Lamberte van Velen, wu dat he sick swarliken thegen juwe erzamicheit vorclaget hevet, dat wy sinen broder to Lubeke tho unrechte scholen hebben upsetten laten, dar he uns unde zick sulven vele tho kort ane ghedan hevet. Wante, leve vrunt, sin broder Bernd van Velen, dar he umme claget, de hadde in tiiden vorleden swarliken unde groffliken tegen des copmans rechticheit tho Nouwerden gedan unde gebroken, want tho der tiit vor copman voer, darumme dat ene de copman groffliken wol mochte hebben, dat doch de copman umme gudes willen ghutliken mit eme hennelegeden unde enen ghenedeliken broke van eme nemen, unde schedde in vruntliker achte van deme copmanne tho Nouwerden*. Darna quam de sulve Bernd vorgescreven tho Lubeke unde drowede deme copmanne groffliken mit entzeggewarde oppenbar. Des weren to Lubeke etlike van den copluden, de to der tiit to Nauwerden gewest weren, de noch lyvet unde levet, den der sake wol vordachten, wu he teghen den copman to Nauwerden gebroken hadde unde wu dat he van deme copmanne tho Nouwerden gescheden was; de sulven coplude de oppenbarden de sake deme rade to Lubeke unde de leten ene darumme upsetten in de hechte, dat he deme ghemeynen copmanne boven de vruntliken affschedinghe so oppenbar drowede. Also quam do Lambert vorghescreven hiir vor unsen rad unde bad uns hochliken, dat wy vor sinen broder schriven wolden umme Godes willen an den rad to Lubeke, dat he utqueme; he wolde uns to denste werden, war he kunde unde mochte. Dat dede wy umme siner leve unde bede willen unde schreven unsen breyff an den rad to Lubeke, also dat sin broder utquam. Leve, sunderge vrund, hiirut mach juwe ersamicheit merken unde dyrkennen, off he uns tho rechte also vorvolget unde vorclaghet. Darna quam heer een borger van Lubeke, unde do sulves was Lambert vorgheschreven hiir in unses heren des erwerdygen heren Vrederikes van Wellen, cumpthurs to Revale, in syme deynste; beclagede syck ok do van sines broders wegen vorscreven. Des vorbodde de sulve unse leve here cumpthur seligher dechtnisse den borger van Lubeke unde wol 10 personen ut unseme rade vor sick de sake tho vorharende, unde darmede jegenwerdick weren vele guder lude, riddere unde knechte. Dar worden de sake vor alle guden luden oppenbar van beyden parten gehantiirt, unde worden darsulves ghans to grunden van den guden luden vruntliken vorliiket unde hengelecht vor deme slote to Revale, alse dat Lambert deme borger van Lubeke de hant dede, wante de borger de was en van den copluden, de sinen broder to Lubeke upsetten leiten. Unde dar lovede Lambert vorgescreven vor alle den guden luden, dat he noch sine brodere noch nymant van erer wegen uppe de vorschreven sake van sines broder wegen vorder nummermer saken wolden to ewygen tiiden. Leve vrunt Janeke, besunderge gude ghunre, alsus so sin de sake gevallen unde gescheyn in der warheit, wante wy mit eme unde mit sinen broder nywerlde utstande wisten unde noch anders nicht en weten dan leve unde vruntschop unde alle gud. Item, leve vrunt, alse gii schriven alse van deme breve, den wy her Clawus Vlamynghe gesant hadden, dat gii en eme to der hant schickeden, des danke wy ju vruntliken; unde wy bidden ju, leve vrunt, dat gii uns vruntlik sin; wy willen juwer ersamicheit gerne wedder in mogeliken saken to denste werden nach all unseme vormoghen. Hiirmede zit deme Gode bevolen. Ghescreven des veerden dynstages na paschen anno 1419."}, {"df": "1575", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren an de vorsichtigen heren borgermestere und rat der stat to Revele. Ik bidde ju to wetende, dat ik juwen bref wol vornomen hebbe in sodanermate, dat gi mit Lamberde van Velen und mit sinem broder nuwerlde nicht ut to stande en hadden, men gut, und dat Lambert vorgescreven ut to stande hadde van sins broders wegen mit dem kopman van Nouwerden, dat he dar gans mit eme ende vruntliken afgescheden were, und dar scholde juwe rat over gewesen hebben und ritter und knechte. Und dar secht Lambert vorgescreven neen to und secht, also kunne gi em dat over tugen mit ritter und mit knechten, des he nicht vor antwarden en kan, so wil he sik dar an genogen laten. Ok vorclaget sik de vorgescreven Lambert, dat juwe kopman sinen broder let up setten vor seerof umme des gudes willen, dat he halp nemen den russen in mines heren des koninges apenbaren krige, des her Torder sin hovet here was. Leven vrundes. Ik bidde ju vruntliken, prove gi, dat gi em geneges likes plichtich weren vor disse vorgescreven sake, wente he hevet dar kost und teringe up gehat, und sine vrunde gemoiget, dat se em dar so vele vor deden, dat he des mochte bekant wesen vor sinen vrunden, ok vor vromeden luden. Dar bidde ik umme und dat he sik vorder mer nicht beclagen en drofte edder de juwe beschedegen, dar he dat don mochte, dat dorfte ik ju wol raden. Nicht mer to desser tit. Gebedet to mi also to juwen vrunde, wente ik gerne do, wat ju lef is, an megelken saken. Her Janeke Hennepmos, voget over Raseborch. Adress: An de erliken, vorsichtigen heren borgermestere und rat der stat to Revel kome desse bref."}, {"df": "1576", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote. Wetet, erbaren lude, borgermester und rad, dat ik juwen bref wol vornomen hebbe, den gi screven an Janechen Hennepmos, dar gi inne scrivet, wo dat ik ju swarlike und groflike vorclage, dar ik ju und mi to kort an do. Ik hebbe Janechen geclaget, wo dat gi minen broder vengen to Lubeke und satten ene to des bodels hus und bratten ene vor gericte in der weke twie ofte drie alse einen def, umme der sake willen, dat he den Russen nam dat got; dar clagede de kopman enne umme an, dat he dat nam alse ein serover, des se groten scaden hadden. Item spreken se enne an vor eren appenbaren viant, dar se enne unrecht an deden, dat ik wol bewisen mach, wente dat got, dat he halp nemen, dat nam he in einen appenbaren krige, des her Tordh Bonde sin hovetman was, van mines heren des koninges wegene. Dar umme quam ik to Revele vor juwen rad und bat ju umme rechtverdicheit to scrivene an de rad to Lubeche, wente dat wart mi to Lubeche gewiset, dat ik solde teen to Revele und halen dar de bewisinge. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Lambert van Velen. Adress: Den erbaren luden borgermester und rad der stat to Revele kome desse bref."}, {"df": "1577", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1578", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Heilsame, vruntlike grote und wes wi gudes vormogen tovor Ersamen, leven heren und vrunde. Juwen bref, an uns gesant, van dem vruntliken dage, vorramet tuschen dem vogede van Wiborch und juwer ersamheit, hebbe wi in korter tiid vornomen in dem avende der hemmelvart unses Heren, und begeren ju to wetende, dat wi enen boden dar to geschikket hebben, na juwer ersamheit begere, de to ju komen sal unvorspart alles weges, mit den ersten also he kan und mach. Hir mede siit Gode allemechtich bevolen to ewigen tiiden. Gescreven under unser stad secrete, des vridages na unses Heren hemmelvart, anno etc. xix. Borgermester und rad der stad Rige. Adress: Den ersamen etc. borgermeistern et ratmannen to Revel etc. kome desse bref mit vlite, ddr."}, {"df": "1579", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Wetet, leve, besunderge vrund Janyke, gude ghunre, dat wy juwen breff ghutliken entfangen und wol vornomen hebben, dar gii uns ynne schryven van Lamberte van Veelen, und he schryvet uns sulven in synen breve, dat wy synen broder tho Lubeke vengen und zetten ene in des bodels hus, dar he uns und ziick sulven vele tho kort ane doet, und ok, dat syn broder umme der zake willen uppgezat worde, dat he dat gud, dat he den Russen halp nemen in eme oppenbaren kryge unses heren des konynges; des aver nycht en is, men syn broder de hadde gebroken thegen des copmans recht tho Nawgarden, dat eme de copman doch darsulves umme syner bede willen und guder lude willen thogaff. Darna qwam syn broder tho Lubeke und drouwede dar deme copmanne oppenbar und segede, he bekende der coplude merke wol. Darumme qwam do de copman tho Lubeke und zetten ene up in de hechte und wy nycht, des wy uns alle theyn an den rad tho Lubeke. Und, leve vrund, wes dat wy ju gescreven hebben und noch schryven, dat schole gii, off God will, alle tiit in der warheit vynden. Hiirumme, leve vrund, bidde wy juwe leve mit alleme vliite begerende, dat gii Lamberte hiirane ghutliken underwisen und berichten, dat he uns so unvorschuldes nycht vorvolge und vorclage. Dar enboven geleyvedet eme, he mach here komen velich aff und tho vor unsen heren den cumpthur offte vor de stede und vorclaren syne zake thegen de unse. Kunnen gude lude kennen, dat wy eme wes plichtich syn, wy willent eme gerne don; kunnen se ok nycht, dat he uns ungemakes vordrege, dat wille wy vordeynen, war wy mogen. Gescreven des maendages tho pinxsten anno 19."}, {"df": "1580", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1581", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdighe grote mit begheringhe alles guden vorgescreven unde allent, dat wy gudes vormogen. Ersame, leve her Kersten, besunderghe vrunt und gude ghunre. Wy danken juwer ersamicheit ghutliken unde vruntliken vor alle leve unde vruntschopp unde vor alle gut, dat gii uns bewyseden unde vullenkomeliken deden, dar ju de almechtighe Got vor danken mote, wante wy des nicht vordeynen kunnen. Item, leve here, her Kersten, so hadde wy Hans Werdynckhusen vorboden laten vor den rat to Revale, dar de ganse meynheit jegenwordich was, unde vortalden eme de word vore, alse he se solde ghelut unde ghesproken hebben over syner taffelen na juwen begherte; dar he to antworde, dat he alsodane word over juwe ersamicheit nu gedacht noch ghesproken hedde, unde en themede eme nicht, dat he alsodane word uppe juwe erbaricheit edder up eynygen guden man spreken solde, unde segede, hedde he dat gheweten, he wolde wyllichliken gerne mit uns to juwer ersamicheit gekomen hebben unde wolde siick in den saken ghutliken wol vorantwordet hebben. Item, leve here, her Kersten, also gii begherende weren, off wy enyge tiidinghe vornomen van deme daghe, den unse genedyge here de konynck holden solde, also gii uns to kennende gheven, dar en vorneme wy anders ghene tydinge van, wan dat de dach vorlenget is byt uppe sunt Johans dach baptisten. Kunne wy juwer erbarcheit yrgen mede to denste werden, dar sole gii uns alle tyt wyllich unde bereyt to vynden na unseme vormogen. Hirmede beware de almechtighe Got juwe suntheyt in wolmacht to langen saligen tyden. Gescreven under der van Revale secrete, des wy samentliken hir to gebruken, an sunte Peter unde Pawels dage anno 19. Radessendeboden der Lifflandeschen stede."}, {"df": "1582", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Otmodighe grote mit ghetruwem, willigen denste juwer erwerdicheit to allen tiiden willichliken bereyt. Erwerdyghe, leve, holde here. Juwer hochgeloveden werdicheit bidde wy ghutliken tho weten, dat wy unse boden mit der anderen stede ersamen sendeboden, also der van der Righe unde der van Darbte, to Wyborch gesant hadden, unde de synt, Got hebbe loff, van dar wedder gekomen unde hebben sick vruntliken vordreghen mit her Kersten Nycleissone, hovetmanne to Wyborch, unde mit alle den synen unde hebben de schelinghe unde twydracht, de tusschen eme unde den synen unde tusschen uns unde den unsen ghelegen was, ghutliken hengelecht unde ghevlegen na juwen begherte ghans to grunde, utgenomen mit eme personen, de het sick Clawes Doeck, de hevet sick vor deme hovetmanne vorwylkort, dat he hir to uns komen wil. Wy hopen tho Gode, wy willen uns mit eme ok wol vruntliken vordregen. Hirmede beware de almechtighe Got juwen erwerdigen hochgeloveden stad in synen ghenaden to langen saligen tiiden, over uns to ghebeydene also over juwen getruwen. Gescreven under unsem secreete, an sunte Peters unde Pavels daghe anno 19. Borgermester unde rad to Revale, juwe otmodigen."}, {"df": "1583", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Florens", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1584", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike grote tovoren gescreven unde wat wy gudes vormogen. Wete, Lamberd, gude vrunt, also du uns in dinen breve schryvest, dat dy Janeke Hanepmos, de ersame hovetman over Raesborch, des nicht en rade, dat du uppe den breyff her to uns komes, den wy eme unde ok dy gescreven hebben umme der sake willen, dar du uns umme beclagest: des bidde wy to wetene, is dattet ju geleyvet, so moge gii here to uns komen tusschen dyt unde sunte Mycheles daghe negest tokomende velich aff unde to vor uns unde vor alle de unse, dar wy gebod over hebben. Kunnen gude lude kennen, dat wy ju enyges lykes plichtich sin, wy wyllent dy mit guden willen gerne don; kunnen se des aver nycht kennen, dat gy uns ungemakes vordregen. Hiirvan juwe antworde. Vart wol. Gescreven an deme achteden dage visitacionis Marie, under unsem secreete."}, {"df": "1585", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1586", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witherlicth scal thet vara allom thöm thetta breff höræ se ellæ læsæ, ath om sunnodaghen fore sancta Margareta dagh, tha hiolt iac Hannus Barendorpp, fogothe oppa Castalaholm, sokna thingh met Finnaströms sokn, och war ther tha mykith wthsokna folk stath, oweruarandes ærliken man herræ Hinza, provasth j Alande och kirkioherre j Finnaströms sokn, och frælses mæn, som byggia och bo j samma sokn, som ær Olaff Andrisson, Iap Pedhersson, Iönis Torkilsson, Nicles Torkilsson och Matis Niclesson; tha witnadhe alle the, som byggia och bo j Finnaströms sokn, met thessæ for:de godha mæn och alle andre godhe mæn, som och tha ther a thingeno waro, ath thennæ brefföraren Iönis Niclesson ær Otta Pedhersons rættæ systerson, Gudh hans siel nadhe, och ær hans rættæ ærfuinge, och ær æcthæ och rætthæ badhe aff fadhirs och modhirs, och han ær barn födder j Finnaströms sokn, j Getha carlaby. Thy bidher iac alla godha mæn, och særdelis tha bidher iac myns herræ koningens foghotha och æmbetis mæn, æ hua the hælzt kunno wara, ath the wæl gören fore Gudz sculdh och fore myns herræ koningens schuldh och fore her Benedictus Poggouisk schuldh och rætuisonne schuldh oc fore myna fathigha bön och thiænistæ schuldh, och waren thennæ for:de brefuisare godhe och behielplighe til rættæ j thessom sinom rættom ærendom om Otta Pedherssons arff swa mykit, som han ær rætter wtj. Thy thet weth swa Gudh, att han ær Otta Pedhersons rættæ ærfuinge; och findz ey j Alande ellæ annars stadz, som ther til hawer bæther ræth æn han. Til thæssens breffs meræ wisso och höghre foruaringh tha hænger iac, forscrefne Barendorpp, witherligha myth incigle fore thettæ breff met ærligx mandz incighle her Hindza, kirkioherre j Finnaströms sokn och met flere godha manna incighle, som ær Andris Andersson, wæpnære, och Olaf Andrisson, Iap Pedhersson i Getha, Iönis Torkilsson och Nicles Torkilsson. Datum et actum apud ecclesiam Finnaström sub anno Domini m°cd°xix°, die supra dicto."}, {"df": "1587", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vnde wes wij gudes vormogen alletijd tovoren. Ersame, leue her Kersten, gude gunner vnde leue vrunt. Iwer ersamen strenycheit wij yn aller vruntscop annameliken vnde in lefflicheijt syn dankende vor de woldat, de gij bewiseden mennichvoldigen vnsen boden vnde sunderlikes an dem werue, dar se vmme to der dachuart negest bij iw wesende gesant weren, dar gij iw vruntliken vnde gotliken an bewiseden, vnde den suluen vnsen boden werue mede beuolen an vns to bringende, dar gij antworde van begereden wedder to hebbende, alzo van des hochgebornen heren koninghes vndersaten to Denmarken des houes mede to brukende to Nowgarden gelijk dem Duschen copman van der hense, vnde ok van dem storuanghe in der Nw, hebbe wij andachtichliken woll vornomen, vnde begeren in aller vruntscop jwer strenycheit to weten, dat wij ju darvan nv thor tijd nen endich antworde scriuen konen, wente dat allene an vns nicht en licht. Dijt wille jwe ersamheit in vruntscop to syk nemen, vns darane nicht to vordenkende. Wij willen yd gerne mit vlite scriuen den menen hensesteden, wes vns de vor en antworde darvan werden scriuen, wille wij vnbeden edder scriuen jwer ersamen strenycheit alzo drade, alzo vns dat kumpt etc."}, {"df": "1588", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1589", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1590", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Heylsamen vruntliken grut vnde wes wy gudes vormoghen alle tijd tovoren. Ersamen heren, besundergen leuen vrunde. Iwer ersamen vorsichticheit gheleue to weten – – – – – – – – – Vortmer, alze jwen vorsichticheiden woll vordenken mach, dat her Kersten, voget to Wiborge, schelinghe hadde myt den van Reuell, vnde de stede darsulues van latest myt iw vorgadert em enen breff screuen, des hadde wij vp sunte Johannes baptisten dach latest vorgangen myt eme enes daghes vorramet to Wiborch, alzo wij deden, to besendende, dar van Godes gnaden alle twidracht tusschen en ghesleten wart gotliken vnde hennelecht; vnde de sulue her Kersten vnsen boden mede beuoll an vns to bringende, begerende, dat des heren koninges van Denmarken vndersaten gebruken mochten der Goten hoff to Nowgarden ghelijk dem Dusschen copmanne der hense, wente des heren koninghes vndersaten de hoff tobehorde, darvan wij eme en antworde screuen, ludende alzo de copie hyrin besloten inholt. Ok screuen wi an de heren van Gotlande vnde begeren myt gantzer andacht, jwe ersamheide an se dat ok to scriuende, dat vnvorspart to vorarbeydende, dat de copman by dem houe bliue, vnde spreken myt den domers darvmme, de des macht hebben, dar vort geldes de redelicheit nicht an to vorsparende. Ok hadde de sulue her Kersten vnsen boden beuolen an vns to bringende, dat de storuank in der Nw allene dem heren koninge tobehore, vnde dar nemende scholde vp then wen des heren koninges van Denmarken vndersaten, vnde he dar ok en antworde van begerde. Desse sake vorgescreuen do wij jwen ersamen vorsichticheiden witlik, den steden vorgadert by to bringhende, wes gij darbij to donde myt iweme vorsichtighen rade enes werden, vterliken willen scriuen, des wij myt sunderliker andacht van jwen ersamen vorsichticheiden syn begerende, de de allmechtige God sunt beholde to allen tijden. Gescreuen vnder der stad van Righe secret, des wij hirto samentliken hebben gebruket, anno etc. xix, in vigilia Marie Magdalene. Borgermester vnde rade der Liifflandeschen stede. Adress: Den ersamen vnde vorsichtighen, wysen mannen, heren borgermesteren vnde radmannen to Lubeke, vnsen besunderghen vrunden, kome desse breff."}, {"df": "1591", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot thovoren an dey vorsichtighen heren borghermeystere unde rathlude der s[t]ath tho Revele. Wellet weten, leven vrundes, dat ik in juwen brewen vornam, dat ju Lambert van Velen, myn knecht, hadde thoghescreven, dat ik em nicht en redhe, dat he tho juu scholde komen uupp de breve, de ghy em unde my ersten sanden; wees ik daran dede, dat dede ik umme des willen, dat gy eme nenen dagh vorleden, uppe wat dag edder thiit he tho juu velich komen solde, unde ghy leeth also luden in juwen brewen, dat gy em nicht plichtich en weren men vruntscopp unde leve. Nuu hebbe ik sedder vornomen in juwen brewen, dat de tho juu komen solde; he solde juwer velich wesen tusschen hiir unde sunte Michelis daghe, unde ghy woldet eme don, wat bedderwen luden dar kennen konden, dat ghy eme plichtich weren van rechtes wegen. Ghuden vrundes, des bidde ik ju, dat gy juu daran vruntliken bewysset keghen eme, also ik juu tobelove; dat wil ik to allen thiiden gherne vorschulden, wor ik kan unde mach. Nicht meer tho dusser thiit. Ghot beware juu ere unde juu sunt tho ewighen thiiden, unde ghebedet tho my also tho juwen vrunde. Ghescreven in sunte Marien Magdalenen avende under mynen ingheseghel. By my Janeke Heneppmos, foghet ower Raseborgh. Adress: An de erliken, vorsichtigen heren borgermestere unde rath der stath to Rewele kome dusse breff mith werdicheyt."}, {"df": "1592", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Heilsame, vrundlike grote und wes wi gudes vormogen tovorn. Ersamen etc. Wi bidden ju to weten, dat wi der heren bref van Rige an dessen sonavende hebben entfangen, inneholdend int erste van des hern koninges breve van Dennemarken, den gi uns lesten sanden. Dar hebben se den heren van Lubeke up gescreven, des besten dar bi to ramende, na inneholde des breves. Vortmer hebbe wi entfangen twe besloten breve und de copie dersulven breve, de wi hebben vt gecopiert, welke copien wi ju senden in dessem sulven breve der besloten breve, und wi bidden ju, de besloten breve vort to schickende. Vortmer, leven heren und guden vrunde, so bidde wi ju sunderlikes ok to scrivende an de heren van Gotlande, dat se den koepman besorgen und vorwaren, dat de Gothen hoef to Nouwgarden van den hensesteden und van deme koepmanne nicht en kome, und laten sik dar en kleine nicht ane schelen und des besten dar inne ramen, want sik dar lude gerne indrungen, also ju dat sulven wol vor is gevallen van juwen boden, de nu lest to Wiborch tor dachvard weren. Hiir mede siit Gode bevolen. Screven in der hast, des sonnavendes vor Petri ad vincula under hern Tideman Vosses ingesegel, anno xix°. Borgermestere und raed to Darbte. Adress: Den ersamen etc. borgermestere und raedmannen to Reval etc."}, {"df": "1593", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Heilsame grote mit steder ghunst unde behegelicheit thovorne gescreven unde allent, dat wy gudes vormogen. Ersamen, leven heren unde besunderghe gude vrunde. Alse juwer wisheit de ersame man her Hartwich Segevriit* lichte wol inghebrocht hevet van eme personen Clawes Doeck geheiten van der dachvard to Wyborch latest gehalden, alse wy uns vormoden, de selve Clawes de quam here, alse wy van heren Kersten uppe der vorscreven dachvard daraff scheden, unde leyt by sinen vrunden unsen heren den cumpther in sine achte bidden; unde dar vogede wy de unse enthegen, unde de quemen mit eme unde synen vrunden tho dedingen. Also esschede he vor sinen schaden achte hundert marck Rigesch; dar antworden de unse to, dat en dat duchte unludelick unde unmogelick gheeesschet wesen, dat he dar anders up vordacht were. Des besprack he siick to myt sinen vrunden unde esschede do 600 mark Rigesch, dar wolde he by blyven unde wolde ok nicht myn hebben. Dar de unse to antworden, nademe dat he so unmogeliken esschede, so en kunden se eme van unser wegen dar nicht up beyden. Boven all so boden eme de unse van unser wegen, dat he siner sake by veer berven luden van sinen vrunden gans van handen bleve, des gelikes solden wy ok don; de achte personen de solden der sake mechtich wesen to vorschedende unde to vorlikende ghansliken to eme ende sunder myddel; kunden de achte personen der sake nicht ens werden, so solde unse here de kumpther en overman darto wesen, unde wat he dan darto segede, dar soldet by gebleven hebben unde deme wolde wy volgafftich gheweset hebben. Dat vorsegede de vorscreven Clawes unde wolde dat nynerleye wis don. Also is he sunder ende van uns ghescheden, unde unse here de kumpther de hevet her Kersten dat gescreven, dat wy eme alsodane liick unde redelicheit geboden hebben, des he doch nicht nemen en wolde, dat he ene darane ernstliken underwiise, dat he uns ungemakes vordreghe. Des geliken hebbe wy eme ok geschreven unde geboden. Borgermester unde rad tho Revale."}, {"df": "1594", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote mit aller beheglicheit vorgescreuen vnd allent, dat wy gudes vormogen. Erzamen, leuen heren, besundergen guden vrunde. Juwer vorzichtigen wysheit beghere wy ghutliken tho wetene, dat vns een persone Lamberd van Velen, anders gheheiten Lamberd van Vreden, nv tor tijt deyner tho Raesborch, voruolget vnd vorclaged doch unvorschuldes van syns broder wegen Berndes van Velen, den juwe erzamicheit in tyden vorleden in juwer stat vencknisse zittende hadden. Vnd Lamberd de zeged, dat zyn broder van vns vnd van vnser coplude wegen vppghezettet worde darvmme, dat he in her Thurd Bunden deynste in des heren, des konynges van Denemarken, oppenbaren kryge den Russen gud halp nemen, des doch nychten is, men alze wy vornomen hebben, dat he tho Lubeke ghenck vnd drouwede deme copmanne vnd vragede na des copmannes merken, dat van eme van guden luden behort wart, und dar wart he vmme vppgezatt. Darna qwam de sulue Lamberd vorscreuen hiir vor vnsen rad mit beruen luden, vnd he bad vns hochliken mit synen vrunden, dat wy an iuwe erzamicheit vnsen breff schryuen wolden vor synen broder, dat he ut juwer vencknisse komen mochte, dat wy vmme gudes willen vnd vmme der ghuder lude bede willen deden vnd schreuen juwer vorzichticheit vnsen breff vnd schreuen iv in deme suluen breue ene copie des copmans breff tho Nowgarden, dat ene de copman tho Nowgarden weder tho ghenaden ghenomen vnd entfangen hedde, vnd wy schreuen juwer wysheit ok in deme suluen breue, weret dat he ut qweme, dat juwe wisheit dat also vorwarde mit eme, dat de copman van den zaken vnbeschediget bleue. Hijrenbouen, leue heren, so is de sulue Lamberd hijr nv mit vns tho deghedingen gewesen, dar ouer vnd ane weren erbare vnser heren ut dem orden vnd ryttere vnd knechte, dar de vorgenante Lamberd oppenbar vore segede, dat he vor juwen erwerdigen rad gekomen were mit eme erbaren ritter, her Jesse Duve gheheyten, vnd mit anderen beruen luden und hedde iv ghevraget, in wat maete vnd warvmme dat syn broder in juwe hechte vpgezat were, vnde he zegede vor alle den guden luden, dat juwe vorzichticheit eme scholde gheantword hebben, dat syn broder Bernd vpgezat were, des were gy rades vnd dades vnschuldich, sunder dat he vpgezat were, dat were van vnses rades wegen ghescheyn, vnd dat gij darvp in juweme zittenden stole des rades scholden altomale vpgestan hebben und scholden dat juwer een deel mit vpgerichteden vingeren tho hilgen gesworen vnd juwer een deel by eren waren worden geseget, dat dat in der warheit also were. Dar wy tho antworden, dat wy des nycht enhopeden, vnd wolden des ok nicht gelouen, dat dat also van iuwer wysheit ghescheyn were vp vns, alze he zegede. Hijrvmme, leue heren vnd guden vrunde, bidde wy iuwe vorzichtige wysheit mit alleme vlijte begherende, dat vns juwe leue sunder zumen hijr de warheit van schryuen wille, wu dat ghescheyn sij. Ok, leuen heren, beghere wy hochliken, dat gij wol don vnd schryuen Janyken Haenpmoze, houetmanne tho Raesborch, dar de sulue Lamberd nv by deynt juwe witlicheit van den zaken, wu dat se geuallen syn, vnd dat he synen deynre vnderwise, dat he vns vngemakes vordrege; vnd wy bidden iv, leuen heren, dat gij vns den breff mit iuwen breue, den gij vns schryuende werden, darby senden vnd ene copie darvan, alze de breff ludet. Ok, leuen heren, beghere wy andachtliken, dat gij vns schryuen, wu dat de sulue Bernd orvede ghedan heuet, wante syn broder Lamberd de zeget, dat he men vor ziick allene orvede ghedan hebbe vnd vor anders nymande, des wy nycht en hopen. Hijrvmme, leuen heren, bidde wy iv ghutliken, dat gij vns hijrane nicht vorzumen vnd schriuen vns ghutlike antworde van dussen vorscreuenen zaken dat allererste, dat gij kunnen vnd mogen, wante vns vnd dem copmanne hijr grote macht ane leget. Hijrmede beware iv de almechtige God an lyue vnd an zeele tho ewigen tijden. Ghescreuen vnder vnsem secrete, des negesten vrydages na sunte Peters dage ad vincula anno xix°. Borgermestere vnd radmanne tho Reuale. Item, leuen heren, so wetet, dat de erzame man Janyke Haenpmos, houetman tho Raesborg, van anvalle her in vnse stat vpp vnse rathus qwam des sondages vor vnser leuen vrouwen dage assumpcionis vnd brachte Lamberte van Velen mit ziich, vnd Lamberd de beschuldigede vns vor eme darvmme, dat syn broder Bernd van Velen in juwer stat vppgesat worde van vnser wegen vnd vnser coplude wegen, vnd dat he vmme der zake willen, dat he den Russen dat gud halp nemen en her Thurdurs deynste, alze wy iuwer wijsheit ok vore gescreven bebben. Dar antworde wy tho, dat wy rades vnd dades vnschuldich weren, dat syn broder vppgezat ward, vnd wy hedden also vernomen, do he to Lubeke qwam, do ghenck he dar vnd drouwede deme copmanne vnd vragede na der coplude merke, darvmme worde he vppgezat, alze wy vornomen hedden. Do segede he, he woldet bestan laten, bit dat he mit iuwer vorzichtige[i]t gesproken hebbe, und he wil weten, van wes wegen dat syn broder vpgesat sii. Leuen heren, off iv hijr wat van vore valle, so mach zijck iuwe wijsheit hijrna weten tho rychtene. Item, leuen heren, so is vnse begherte hochliken, dat gij wol don vmme des gemeynen kopmans beste wyllen, dat gij de heren van Godlande vormanen ernstliken mit iuwen breuen, dat se dat bearbeden, alse se aller hogeste kunnen, dat der Ghoten hoff to Naugarden deme Dutschen copmanne nicht affhandych en werde, wante vnsen boden dusser stede vppe der dachvard tho Wyborch van desseme somer gehalden mit deme houetmanne swarliken voreveel, dat wy vns bevruchten, dat dar ander lude na stan, de siick mede in des copmans recht werken willen, de dar alsus lange gheyn recht to gehat hebben. Adress: Den erzamen, vorsichtigen, wijsen mannen, heren borgermesteren vnd radmannen der stat tho Lubeke, vnsen leuen vrunden, kome dusse breff mit werdicheit."}, {"df": "1595", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Janike, leve vrunt, besunderge gude ghunre. Wetet, dat wy mit Lamberte van Velen, juwen deynre, gewesen hebben, dar over und ane weren unse erbaren heren ut dem orden und riitter und knechte, dar uns Lamberd int erste schult vore gaff, dat syn broder Bernd van Velen tho Lubeke upgesat were van unsen copluden, darumme dat he in des erzamen, saligen heren Thurdurs deynste in deme oppenbaren kryge unses ghenedigen heren des konynges den Russen gud halp nemen. Dar wy tho antworden und zegeden, dat he uns der coplude enen, twe offte drey nomede, de dat ghedan hedden; des he nycht don kunde, und doch nomede he enen Tideman Lange gheheiten, de unse borger nuue en wart, wante he was borger tho Lubeke und hadde dar wyff und kynt, dar ziick doch Lamberd mede vorliket hadde vor deme slote tho Revale, dar wy juwer erzamicheit ok vore van gescreven hebben. Dar enboven zegede wy eme, dat wy alle der zake, dar syn broder umme upgezat wart, dat wy des rades und dades ghansliken unschuldich weren, dar wille wy by blyven und willent ok vorantworden allwege, war uns dat bord tho vorantwornde; wy dedent eme und synen brodere tho leve und tho gude und schreven unsen breff an den erzamen rad tho Lubeke, dat syn broder utqwam. Hiir enboven zegede wy eme, dat wy unser zake by unseme holden heren, deme meestere tho Lyfflande, by synen erzamen gebeydigeren und by den erbaren riitteren unde knechten hiir ymme lande blyven wolden; kunden se derkennen, dat wy eme ychteswat plichtich weren tho donde, wy woldent eme gerne don, kunden se des aver nycht kennen, dat he uns ungemakes vordroge. Dar antworde Lamberd tho, dat de here, de mester, und anders wat tho donde hedde, und he en kunde hiir nycht lange liggen und was begherende, dat wy unser zake by vyff offte by zees berver lude blyven wolden; des geliikes wolde he ok don. Des wy eme umme gudes willen volgafftich weren. Des kore wy tho unsem parte unsen heren den huscumpthur tho Revale, den erbaren riitter heren Johanne van Lechtes und de erzamen manne Otte Loden, Ghodke Donhove und Engelberte van Calkem; und Lamberd de koes to synen parte de erzamen lude heren Cawpp van der Bane here ut dem orden, Clawes Zoyen, Clawes Tittever, Hinrike Haenen, Diderik Weykebrode und Berthram Jungen. Und in dussen deghedingen brochten Lambertes deghedingeslude in van Lambertes wegen, wu dat Lamberd vorscreven mit eme erzamen riittere, her Josse Duve gheheiten, und mit anderen berven luden vor den erzamen rad tho Lubeke gekomen were, und de vorgenante riidder hedde ghevraget van Lambertes wegen den rad tho Lubeke, warumme und we synen broder in de vencknisse ghedrungen hedde; dar scholde de vorbenomede rad tho Lubeke tho gheantword hebben und solden althomale in deme rade uppgestan syn, und dat er een deel de solden dat mit eren upgerichteden vingeren tho den hilgen gesworen hebben und eer een deel by eren waren worden gezeget hebben, dat se rades und dades unschuldich weren, dat syn broder upgezat were, dat were van deme rade van Revale und van erer coplude wegen ghescheyn. Dar wy tho antworden, dat wy des nycht en hopeden und wolden des ok nycht geloven, dat dat de erzame rad tho Lubeke ghedan hedde, alze he zegede, und wy beden Lamberte mit unsen erzamen deghedingesluden vorbenomet, dat he uns ungemakes vordroge und were unse vrunt, wy wolden gerne de syne wesen; dat en mochte uns all nycht helpen. Hiirumme, leve vrunt, besunderge ghude ghunre, bidde wy juwe leve mit alleme vliite begherende, dat gii Lamberte, juwen deynre, ghutliken underwysen und berichten, dat he uns noch ungemakes vordrege, dat wille wy gerne umme juwe erzamicheit vordeynen und vorschulden, war wy kunnen und mogen. Valete. Scriptum des sunavendes na sunte Peters dage ad vincula."}, {"df": "1596", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Leve vrunt, besunderge ghude ghunre. Willet veten, dat Clawes Doeck mit uns hiir to deghedingen was, dar vele guder lude over unde ane weren, unde he koes und bad unsen heren den cumpthur in syne achte und andere vrome, erbare lude und esschede van uns manck velen deghedingen, int erste 800 mark Rygesch, dar sloch he aff und esschede 600 mark Rygesch, mynen wolde he van uns nycht hebben. Dar bode wy eme weder uppe, dat he syner zake ghans van handen by 4 berven luden syner vrunde bleve, des gheliikes wolde wy ok ghedan hebben, und de achte personen scholden der zake mechtich syn gewesen van beyden parten tho vorschedene; kunden de achte personen der zake nycht eens geworden syn, so scholde unse here de cumpthur vorscreven een overman dartho geweset hebben. Kunden alle de erbaeren lude dat derkennen, dat wy eme van rechtes wegen ychteswat plichtich weren tho donde, wy woldent eme willichliken gerne ghedan hebben kunden se aver dat derkennen, dat wy nycht plichtich weren, dat he uns ungemakes vordroge. Dat vorzegede he und wolde dar nynerleye wiis tho. Hiir enboven so is he nu thogekomen und hevet up uns unentzecht, und hevet ziick thegen uns nycht vorwart, alze eme thogebord, myt syner seltschopp een schiipp mit Russcheme gude genomen und zatten de Russen uppe dat lant und sande uns by den sulven Russen synen entzeggebreff* und schreff uns in deme sulven breve, dat wy den Russen den schaeden beleggen und betalen scholden, des wy hopen dat wy des nycht plichtich syn tho donde. Hiirumme, leve besunderge vrund und gude ghunre, bidde wy juwe erzamicheit dat beste hiirynne tho betrachtene, off he mit deme gude war in juwe gebeyde komet, wante hiir vele Russen syn, und de zeggen, dat se mit unseme ghenedigen heren deme konynge enen guden vrede hebben, hiir enboven sii een ere gud genomen. Valete. Gescreven des dinstages vor sunte Laurencius dage anno xix"}, {"df": "1597", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1598", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1599", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot na aller beheglicheit to voren an de erbaren, vorsichtigen heren borgermeistere und ratlude der stat to Revele. Guden vrunde. Ik danke ju vor alle woldat, de gi mi bewiseden, do ik latest bi ju was, und vaken bewiset hebben. Got geve, dat ik et vordenen mochte. Item bidde ik ju to wetene, also umme den Clawes Doek, de dar gevangen sit to Aboo, dat ik vornam in juwen brewe, dat gi juwen boden gasant hadden an den voget to Aboo umme der sulven sake willen. Guden vrundes. Mi dunket nutte und rad wesen, dat gi juwen boden hebbet an minen heren, den konink, und scrivet em to, wor umme eller in welker mate he den Rusen er gut und mins heren undersaten er schip genomen hadde. Ik hope, dat ju min here de konink wol willen dar ane bewisen. Item so bidde ik ju, dat gi mi ein utscrift sendet van dem breve, den ju de sulve Clawes Doek sande, umme de untsegginge und umme dat gut, dat he den Rusen nam, upp dat ik dem fogute van Aboo seggen mach, dat dat gut nicht vorruchket en werde, er dat minen heren dem konink to wetende wort und dat de vangen also vele deste bet vorwaret werde. Wat willen ik ju hir ane bewisen kan edder an anderen werven, de ju an rörende sin, dat minre herschop nicht entkegen en is, dat wil ik mit guden willen gerne don. Nicht mer to desser tit. Got de beware ju ere und juwe gesunt to ewigen tiden, und gebedet to mi also to juwen vrunde. Bi mi Janeke Hennepmos, foget ower Raseborch. Adress: An de erbaren, vorsichtigen heren, borgermeistere und rat der stat to Revele, kome dusse bref mit werdicheit."}, {"df": "1600", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote mit aller beheglicheit vorgescreuen vnd allent, dat wy gudes vormogen. Erzamen, leuen heren vnd besunderge gude vrunde. Juwer vorzichtigen wijsheit beghere wy tho wetene, dat de persone Clawes Doeck gheheiten, dar wy juwer wysheit in vnsen breue ok vore van gescreuen hebben, th[o] Abow vppe deme slote ghevangen zittet, vnd dar hebbet se ok dat schipp vnd dat gud, dat he genomen hadde, vnd syner seltschop is noch achte mit een deel van deme enwech. Hijrvmme, leue heren vnd vrunde, bidde wy iuwe vorzichtigen wisheit mit alleme vlijte begerende, dat gij dat schryuen sunder zumen schryuen vnd bearbeden dat, alze gij allerhogeste kunnen, an den heren den konynck, dat de sulue Clawes na syme vordeynste gherichtet werde; wante schut des nycht, wy bevruchten vns, dat de copman vnd wy in vordreit vnd schaden komen mogen. Leuen heren, hijr prouet dat beste ynne sunder zumen, wante vns vnd deme copmanne hijr grote macht ane leget. Hijrmede zijt dem almechtigen Gode beuolen. Ghescreuen vnder vnseme secreet, an sunte Johannes dage decollacionis anno xix. Borgermester vnd radmanne tho Reuale. Adress: Den erzamen, vorzichtigen vnd wysen mannen, heren borgermesteren vnd ratmannen tho Lubeke, vnsen leuen vrunden, kome dusse breff mit werdicheit."}, {"df": "1601", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Ericus, Dei gratia Dacie, Svecie, Norwegie regnorum, Slavorum Gothorumque rex et dux Pomeranie. Unse gunst tovoren. Guden vrunde. Umme de twedracht und schelinge, de tuschen juwer stat und den unsen geweset is, des heft uns unse getruwe man und raad, her Cristern Niclesson, nu berichtet, wo gi ju dar vruntliken und wol ane bewiset hebben, also dat den unsen dar liik vore scheen is, dat wi gerne horen und ju des vruntliken danken, und willent gerne vorschulden. Hir mede bevelen wi ju Gode. Scriptum in castro nostro Hafnie anno etc. xix°, feria quinta post festum decollationis beate Johannis baptiste, nostro sub secreto. Adress: Den erbaren etc. borgermestere und rat der stad Revele etc."}, {"df": "1602", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Erik, met Gudz nadh Danmarks, Swergis, Norgis, Vendis ok Gothes konung ok hertug j Pomaren, gøre viterlicth met thetta war øpnæ breff, at nogra aff vare almoge aff Aboes lææn vare hær nær oss i Kopenhampn vm nogre ærende som thøm arerande ære, hwilke her epter scriffna sta: først vm theris ærwethe, tha sware wy them ther swa til oc vile thet swa haffua, at epter thet vi vare swa ouer enæ met them vm thera ærwede tha vi ther sælffuæ i Finland vare, swa mikit skulu the nu gøræ oc ey mer. Jtem vili vy at them skal jngen gingiært, skywtzfærdh eller oc gestning til legges, vtan thet swa vare, at vi eller war kære husfruue Philippa vare ther sielffuæ i landhet, eller vare sunderlike breff ther fore ginga; mæn nar war foghet rider epter war scat, at han ta swa ridhe oc gøre, at thet kan vara almogen vtan twnga ok skadæ. Jtem vili vi at alle enlopesmæn skulu helpa bønderna i scattin, hwar epter sin makt, epter fyræ dandamanna saghn, som almoghen oc foogothen ther til sæthya, swa mikit at thet koma them ej til skadæ eller tungæ. Jtem vilj vi at var almogis verdhøre ey trenges them aff eller vpbæras aff them, vtan thet sætes vpa et skælliket wærdh millan fogoden oc almogen epter fira dandemæn sakn vpa bade syder. Jtem vilj vi at for:de vor almoge, som for lant ære besitiande fran slottit oc ey mektoghe ære fore laglicæ hinder oc vanforls skul, at the oc epter fira godamenne saghn, som ther til nempnæs vpa bade syder, yta oc vtgiffua vm vinteren then skat, som the plictoge ære at gøre vm somaren, swa ath thet ey ræknes them til tungæ eller nogre skadæ, tha swa at the therfore enkta jnnehalde thet som them bor gøre, wten gøret rettelikæ wt epter thy som fore ær sacth. Jtem forbywde alle varæ fogedhe oc æmbitzmen, æ hwe(!) the helsth ære, her amoth ath gøra swa lenge thenne for:de vor almoge thetta aff wor nathe haffuer. Scriptum Køpendhampn anno Dominj mcd decimo nono, feria quinta proxima post festum decollacionis beatj Johannis baptiste, nostro sub secreto tergo presencium impresso."}, {"df": "1603", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike grote mit steder unde ghuder ghunst thovorne gescreven mit alle deme, dat wy gudes vormogen. Ersame, leve vrunt unde ghude ghunre. Juwen vruntliken breyff uns gescreven hebbe wy ghutliken entfangen unde wol vornomen, dar juwe erzamcheit inne beghert, dat wy ju ene utschryfft des breves senden scholen, den uns Clawes Doeck sande. Des sende wy ju de copyen in desseme breve besloten van deme lude, alse de breyff ludet. Unde wy bidden ju, leve besunderge vrvnt unde ghude ghunre, dat juwe ersamicheit hiirane zick umme unser leve unde wilges deynstes willen bewysen wyllen, alse wy uns des gansliken vorhopende syn unde uns vormoden tho ju, unde bearbeden dit noch juwen vormogen, dat deme sulven Clawes Docke sche na syme vordenste, alse dat he mit syner geseltschop gerychtet werden, wante jywer ersamicheit aller sake darvan wol wytlick syn. Item, leve vrunt, so bidde wy ju, dat gii woldon unde schiicken dusse bygebunden breve vort an den voged tho Abou unde de anderen an unsen genedigen heren den konynck, unde offt dat Got ghevet, dat juwe ersamycheit vor syne genade sulven personliken kome, dat gii se dan syner ghenade sulven brengen unde unse beste in dessen saken werven unde weten, alse wy ju des gansliken wol tobetruwen, offte senden se syner ghenade vort sunder sumen, offt gii vor syne genade sulven nicht en komen; dat wille wy tegen juwe ersamicheit gerne vordeynen nach all unseme vormogen. Hiirmede beware ju de almechtighe Got in suntheyt unde wolmacht to langen saligen tyden. Gescreven under unsem secreete, des dynstages vor sunte Michele. Borgermester unde radmanne to Revale."}, {"df": "1604", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1605", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit begeringhe alles gudes vorgescreven unde allent, wat ik gudes vormach. Erzame, leue vrunde. Ik danke juwer erzamicheit vruntliken vor alle gude vnde woldat, de gy my vake bewiset hebben. Des wetet, als gy my scriven umme Clawus Docke vnde vmme dat Rusche gudt, dat he unde syne geselschap hebben genomen in den velighen vrede, den her Kristiarn Niclissane heft verwisset van myns heren wegen unde des rykes mit den Russchen, warumme wetet, dat ik hebbe gesant mynen swager Henrik Swert to myns heren des koninges genade, to verstande myns heren willen, war syne genade wil dijt recht laten sitten to Wiborgh edder to Abo, edder in wat maten myn here wil dijt laten rechten. Dat irsten ik eyn antwerde krige van myns heren genade, so wil ik et juwer erzamicheit varlosen wytlik don. Hirmede beuele ik juu Gade almechtigh; gebedet to my als to juwen vrynde. Gescreven to Abo des dinxdages na sunte Micheel in dem xix jare. Clawus Ludekessone. Adress: Deme erzamen unde vorsichtigen heren burghermesteren unde ratmans der stat Revall kome dasse breyff mit werdicheit, detur."}, {"df": "1606", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gurre", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1607", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grut unde wes wii gudes vormogen tovoren. Ersamen, leven vrunde. Hiir is eyn gekomen, de geheten is Hans van Ulssen, de mit sik gebrocht heft van Abo ij stucke Russches wasses, de umbezegeld und ungemerked sint, unde wente wii uns bevaren, dat id van dem wasse sii, dat den Russen latest genomen ward, unde hiir umme hebbe wii dat hiir arresteren laten, bet dat gii uns wedder gescreven hebben, wer jw ok wes dar ane schele edder nicht. Siit Gode bevolen. Screven under unsem secrete, des negesten dages na Andree anno xix. Consules Lubicenses. Adress: Ersamen unde wiisen mannen, heren borgermesteren unde radmannen to Revalle, unsen leven vrunden, dandum."}, {"df": "1608", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Florens", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1609", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Florens", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1610", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item de Wyborgesche theringe 580 mrc. myn 37 or. int jar 19."}, {"df": "1611", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Werdige grote mit meringe aller vruntschop. Wetet, leven heren und vrundes, dat ik ju sende mines heren des koninges bref, de is gescreven an de gemenen stede in Liflande; de latet lesen vor der gemenheit und gemenen kopmanne, und wan gi ene gelesen hebben, so dot wol und sendet ene vordan an de anderen stede in Liflande; und wor de bref nicht hen komen mach, dar sendet jo des breves ene utscrift, so dat de kopman gewarnet werde; dat is mines heren des koninges begere und wille. Anders nicht danne God beware ju gesunt. Gescreven to Rasaborch in den achten dagen der hilgen drier koninge. Janeke Hennepmoes. Adress: Den erbaren heren borgermesteren und ratluden to Revel, detur."}, {"df": "1612", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1613", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witerligit som thetta breff see eller høra, ath jak Benkth Michelsson kenes vppenbara met tessa mina nærwarende øpno breffue mik wara geldskyldoghan ærlighom manne Henric skrædare, borghamæstare j Abo, x marcher peninga eller godha waraa, som the nw genge och giæffne ære manne millan j Abo, for hwilke x mark jak sæther for:de Henrike til pantha min æng liggiende j Laustis j Lundh sokn, mik ater at løsa innan thetta oc sancti Pæderss oc Paualss dagh nw ær næst komande. Kan swa wara at jak ey te æng aterløser innan forsagda daghen, ta skal for:de Henric then pant brwka oc nytia, swa lenge Gud wil at jak kan hona aterløsa. Til mera wisso henger iak mith incigle for thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj mcdxxº, jn dominica Ramis palmarum."}, {"df": "1614", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Sunderlik so sint wi irfrowet der guden tiidinge, de gi uns schreven, dat id so gnedeliken mit der sake twuschen dem hovetmanne van Wyborch, van unses gnedigen herren koninges van Denemarken etc. wegen, und ju ist geflegen, dar ane uns hochlichen geschein ist to danke. – – – – – – Gegeven to Wenden am mandage to paschen anno etc. xx:mo. Adress: Den erwirdige etc. borgermesteren und radmannen der stad to Revale etc. dd."}, {"df": "1615", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen willigen horsam to allen tiden. Erwerdige, leve her meister. Juwer erwerdicheit begere ik to wetene, dat an dage gifte dusses breves van warhaftigen und getruwen luden unses ordens mi to wetene is geworden, wo de konink van Dennemarken alle sin dre koningrike to hope vorbodet heft und let alle schepe in allen sinen haven rosteren, und heft in dem Sunde alrede schepe gerosteret, also dat dar nimande en kan dorch gekomen, und heft all sin volk up dussen negesten tokomende pinxsten to samende vorbodet, bi namen de ut Osterlande sollen tosamende wesen to Calmarn up de vorgescrevene tit und de anderen in den Orssund, und nimand en wet, wo he hen denket. En dels seggen, he wil up de Holsten, en dels seggen, he wil up den bischop von Camyn, und en dels seggen, he wil vor Revale, und nimand kan de warheit darvan weten. Hir umme, erwerdige, leve her meister, also verne als ju duchte geraden wesen, dat dat hus tor Narwe vorwaret werde, und dat grote hus to Revale, dat men hir up dem groten slate to Revale eine malve lede over dussen somer, dat id vorwaret worde, wante de daem wüst is, also dat dar so tor wis nein dreplik volk is uppe, und doch grote machte is dor ane. Dat lutteke hus wil ik laten dach und nacht vorwaren des besten dat ik kan und mach; und weret, leve her meister, dat gi hir vif efte vj denere kunden schicken, de wolde ik gerne holden, wente ik der hir nicht kan bekomen. Ok so sint de Dutschen gesellen, de hir to jare int land quemen, rede to segelende, de ik gerne hedde beholden. Vortmer, erwerdige, leve her meister, kunde gi enen getruwen byssenschutten hebben, dat gi den hir to Revale wolden senden, und wes juwe wille were, dat ik eme geven solde, dat wolde ik gerne don, wente ik nimande hir en kan gehaben. Sunderges en wet ik ju up dusse tiit neine tidinge to scrivende. Got almechtich juwe gesuntheit to langen tiiden beware. Gegeven to Revale an dem dage inventionis sancte crucis im xiv(c) und xx jare. Cumptur to Revale."}, {"df": "1616", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen, vorsichtigen heren, borgermeisteren vnd rathmannen to Reuall, vnsen guden vrunden, don wij borgermeisteren vnd rathmannen der stad Abo witlik opembar, mit disseme breue betugenden, dat vor vns is gewesen Olaff Nortlender vnd dede vns witlik, wo dat en van juwen mede borgheren, geheten Herkinkorma, ene dar mit jw gehindert hadde vnd vulle borghen moste settin, alzo dat vorscreuen Herkinkorma schuldede vorscreuen Olaff Nortlendir vmme enen summa peninghe van sines wiues stefuadirs vnd sines wiues moder weghen, alzo dat he se beide scholde gheeruet hebben. Des is he vor vns ghewesen, sulf softe, [mit] vnberuchten, bedderuen luden, alzo Henrik Gropengeter, Lasse Kurunen, Jonis Pelzer, Andirs Pelzer vnd Peter Symonsone, vnd sworen in den hilghen na wtwisinge vnses stad[esr]echtes mit vpgherichteden vingeren vnd stauendes edes, dat vorscreuen Olaff Nortlendir sinis wiuis stefuader eddir sines wiues moder nu en eruenden noch luttik noch grut, vnd he were suluen ghestoruen in grotir armot. Vortmer so heft noch vorscreuen Herkenkorma geschuldet vorscreuen Olaff van sines wiuis moder wegen vmme ene kanne vnd enen houit pol und ene pels decke. Hir heft he sin recht to ghedan, sulf softe, dat he sines wiues moder ofte eren eruen nicht schuldich en is. Hir vmme bidde wij juwe ersamen leue, dat sine besettinge vnd borghen moghen vrigh wesen. Dar wille wij jw gut vor wesen vor alle namaninghe vnd willen dat in ghelike eddir in grotteren saken teghin jw vorschulden. Des tho mer tuchnisse js wnser stat secret an dissen breff gedruckt. Scriptum fferia tercia proxima ante festum sancti Erici regis et marthiris."}, {"df": "1617", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grote vnde wes wy gudes vormoghen to voren. Heren vnde leuen vrunde. Wilt weten, dat vor vns is ghewesen Magnus Wyman, vnse medeborgher, vnde heft vns to irkennende geuen, wo dar eyn mit jw is juwer medeborghere, de sik het Herman Baslowe, de heft desse vorscreuenen Magnus aneclaghet vmme v punt rogghen. Des heft desse vorscreuene Magnus sine tughe vor vnseme rade ghehat, alse Peter van der Lynden vnde Jakop Kannenghetere, vnse medeborghere, vnde de meters, de den roggen vp meten vt deme schepe, vnde deden eren eet dar tho, dat dar nicht mer was alse van deme vorscreuenen rogghen denne iiij leste myn ij punt; ok weren sine vrachtlude vor vns vnde deden eren eet dar to, dat de bonich nv vp gebroken was twisschen Reuele unde Abowe, eer dat Clawes Kote, deme de vorscreuene rogghe vorkoft wart, [id untfangen heft]. Vnde desse vorscreuene Clawes vor vnseme rade stunt by Magnus vorgescreuen vnde bekande des in den tiden, dat dar nicht mer van deme vorgescreuen roggen was denne iiij laste ij punt myn. Worvmme, leuen heren vnde vrunde, bidde wij jw vruntliken, dat gi dessem vorgescreuen Magnus behulplich sin an sime rechte; dat wille wij gherne in sodane geliken efte in groteren saken iegen jw mit aller vruntschop vorschulden. Des to ener merer betuchnisse vnde warheit, so late wy vnser stad ingessegel drucken buten vppe dessen breff. Gescreuen des frygdages vor pinxsten, anno m°cccc°xx°, ipso die beati Erici regis et martiris. Borghermeistere vnde ratmanne der stad Abo forma[n]t hec. Adress: Den ersamen mannen vnde wisen heren borgermeisteren vnde rade to Reuele sal desse breff mit vlite."}, {"df": "1618", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1619", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "1420", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlichen grot tovoren an de erbaren heren borgermeister und ratlude der stat to Reval. Ich bidde juwe vorsichticheit to weten, dat spade in dem herves mins heren des koninges arme gebur segelden in de Narwe mit ereme quecke und mit anderen erer kopenscap mit minen love und kopslageden mit den Russen, de dar waren; na dem male als min here de konink sit in enem velegen vreden mit den Russen, so mogen si in mins heren rike segelen und wi weder to en; dar en heft nemant mede to don mit rechte. Dar baven nam de vaget van der Narwe mins heren armen gebur, wes se hadden an penninge und an aderen war, also got als xij mark Rig. und iv laste kornes, dat si stan hadden mit den Russen, dat wolde och hebben genomen; und do de Russen dat vurnemen, dat de vaget dat koren hebben wolde, do en wolden se it nicht ut antwerden; also sint de arme lude eres kornes ok quit, und doet den armen luden groten scaden, dar to lede he si in der toren und hilt si dar bi water und bi brode xiv dage, of si vurreder ofte misdeder gewest hadden. Dat en donket mi nicht, det he mime heren dem koninge gode naberscop an bewiset, also sich min here vurmodende is van den orden und van erem lande. Des so quemen de vurbenomeden bur und clageden sich vur mi om den scaden. Und in dem so quam hir ein scip, segelen van Gotlande, hir in min gebede, und de lude, de dar op weren, de deden landes koep sonder min orlof, und dar hadden si an gebroken an min heren, den konink, wes si dar tegenwerdich hadden und xl mark dar baven. Und sodanen rechticheit und grotter, dar heb ich vele over geseen mit den juwen, om goder endracht willen der lande. Und dar op dem sulven schepe had de vaget van der Sonenborch xiv stuck kornes, de heb ich bekommert op ein recht, dat ander gaf ich den koepluden weder, de op dem scepe weren, om des biscopes willen van Osel. Und dat heb ich minem heren, deme koninge, to gescreven, in wilker maten mins heren arme gebur gehandelt worden und in wilker maten dat ich dat want beset heb: wes min her hir bi don wil, dat mach he vurraden. Willen gi dusse vurgescreven stucke vort an an den meister scriven, dat mogen gi vurraden, want ich en kan dar nicht vurder mer em scriven, er ich mins heren des koninges wille weit. Nicht mer to dusser tit, wen Got bewar juwe werdicheit to ewegen tiden. Gebedet to mi als to juwen vriende. Ik Janeken Hannepmos, vaget over Rasseborch. Adress: An de vursichtigen, werdigen heren burgermeister und rat der stat Revel mit werdicheit kome dusse brif."}, {"df": "1620", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlik grot und wes ik gudes vormogen. Ersamen, leven borgermestere und rad. Wir hebben vornomen, wo Janken Hannepmos, voged to Raseborg, uns mit breven vorvolget heft umme stucke und sake, de wi ju vorklaren, alse wi vornemen, dar he ju van geschreven heft, und doch nicht de volkomene worheit. Id schach, dat overm jare spade im herveste ut Sweden lude gesegelt quemen in de Narwemunde up unsen holm mit achte perden und v koien, dar wi stedes enen dener liggende hebben. Des worden se van em gevroget, oft se de perde vorkopen wilden. Se spreken ja. Also dat se den kop to hoge setteden, dat dar van nicht en wart, do seide to en unse dener vorbenomet und warnde se, sprekende: de perde moge gi vorkopen den Dutschen eft den Eesten, unsen luden, wor gi willet, und den Russen nicht, bi live und bi gude; dat quick vorkopet, wor gi willet. Seet dar enboven segelden se des nachtes deffliken und vorkofften de perde den Russen. Dat gelt, de konig vom Nygen slote noch bi sik hefft, dat quick geven se vor korn, alse ½ last roggen und i last haveren, dat en geworden is. Dar na se wedder up den holm quemen, dat wi vornemen, und setten se in de torne, und man en gaf to etene, wes dem dage tidich was, vleisch des vleischdages, vische des vaschdages, dunnebeer to drinkende. Dar na schref Janken an uns vorbenomet, wo id sins hern koniges lude weren, under em beseten, und mit sime willen geschen were, des se doch vor nicht en spreken, noch enich teken von siner wegene en hadden. Nu, umme guder nabuerschop willen und vruntschop, so hebbe wi em alle saken und stucke geschreven, dat gelt, dat wi mit rechte nomen hadden, em wedder gesant und dat recht em to gegeven, bi en to donde wat he wil. Hir umme, alse gi nu to samende werdet komende, isset sake, dat dar enige worde van gevillen, begerliken to biddende, dat gi en des brerichtet na utwisinge desses breves, wante id anders nicht geschen en is, und bi den sinen edder den luden unses heren koniges anders node don wilden wen rechtverdicheit und redelicheit. Gescreven tor Narwe des dinxschedages vor pinxsten. Vort schole gi weten, dat her Cristiern van Wiborch uns gescreven heft, wo em van vrunden witlik si gedan, dat ein vorsammelt hupe in der see si, de dar den kopman menen beschedigen up unsen hals edder den sinen, edder unse vrunde in dessem bodeme, dar gi den kopman vor warnen moget und juwe vrunde. Voget tor Narwe. Adress: Den ersamen und vorsichtigen [heren] borgermester und rad to Revall kome desse jegenwardige bref."}, {"df": "1621", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnse vruntliken grot myt aller behegelicheit tho vorn ghescreuen. Guden vrunde, borgermester vnde ratman der stad Reuele. Wy begeret iuwe erborcheyt tho wetene, dat vor vns heft ghewesen Gosschalk Vlicke vnde Dideric vp der Heyde, vnses stoles medebrodere; de hebbet vns vorstan laten, dat er ghut ghehindert sy, dat to Reuele is, dat se tho Vlanderen hadden dacht [to schepende]. Nu hebbet se dat myt ereme rechte behelden, dat se dar nicht van schuldich syn nemande enen penninch. Warvm wy iuwe erborcheit biddet, dat gi wol don vnde gunnen den beruen luden, dat se ere ghut moghen schepen war se wilt. Dat wille wi gerne vordenen in eme gheliken. Hir mede moghet ewichliken wol in Gode. Ghescreuen tho Abo vnder vnses stades secrete xiiij daghe vor pinxten. Borgermester vnde ratman der staed Abo. Adress: An de ersamen heren borgermester vnde ratman der stat Reuele komme dusse breiff, myt werdicheit dandum."}, {"df": "1622", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren und wes ik gudes vormach to juwer behegelicheit. Ik bidde juwe erwerdicheit to weten, leven vrundes, dat mi mines heren gnade des koninges van Sweden und Denmarken etc. heft mi gesant sines muntmesters dener, einen jungen man, Vulfart Rosendaal genomet, de ok bi ju is gewest binnen dren jaren, also dat he sik hochliken heft beclaget vor mines heren gnade und ok vor anderen vrunden uppe ju. Hir umme heft mi mines erwerden heren gnade to gescreven und anderen guden luden, dat wi vor ene scriven. Hir umme, leven vrundes, sende ik ju dessen ergenomden Vulfart und bidde und hochliken raden dar, dat gi ju mit eme vorliiken, dar juwe vorfeder eme to kort anne hebben gedan; dat mogi mit eren wol wandelen, dat eme vorder gene not do, vor mines heren gnaden to clagende edder ametluden edder denere. Item hebbe ik dessen vorbenomden Vulfart in rechter trouve und lefve van mines heren gnade wegen to ju gesant, geveliget und geleidet, sunder arch, af und to, dat gi ju und mi dar anne vorwaren, dat wi in nenen schaden komen, also ik ok vorwar wet, dat gi ok gerne doen. Hir umme ramet des besten, und ik begere ein vruntlik antworde, gescreven van juwer erwerdicheit mit dessen jegenwardigen Hinrik Styss, wiiser desses brefves. Gode almechtich siit befolen to ewigen seligen tiiden. Gescreven to Wyborch des sondages negest vor pinxten. Bi mi Kersten Niclesson, ritter und hovetman to Wyborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden borgermestere und radmen to Revel kome desse bref etc."}, {"df": "1623", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot tho voren geschreuen vnde wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Wellet weten, ersamen, leuen vrundes, dat desse iegenwardighe brefwiser, Andreues Clemensson, heft my tho kennende gegewen, dat eme sin son af storwen is in juwer stat, de genant is Oloff Andresson, seliger dechtnisse. Hirvmme bidde ik juwe erwerdicheit demodichlyken, dat gy dessen vorgescreuen mynes heren des koningges vndersaten wellen vruntlik vnde behylplik sin, dat eme vmme godes willen vnd myner bede wederfaren moge an arftale, wes eme an gefallen is, also vele also geliik edder recht vtwiset. Dat wil ik gerne lefliken kegen jw vorschylden in eime desgeliken edder grotheren, wor ik mit geliik vnde mit eren kan vnd mach. Gode almechttige siit befolen tho ewigen, seligen tiden. Gescreuen tho Wiborgh an suntte Erasmus daghe. By my Arnt Swensson, voget. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden borgermesteren vnd ratmannen tho Reuel kome desse bref etc."}, {"df": "1624", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skinnars", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Varj allom kunnogt, som thetta breff høra eller see, ath thet sinne jach Hokon Jonsson tingh hult met almogen j Siundo soken, j Skinnareby, j næruarv Janeka Hampomås(1), ffogte vpo Rasseborgh, arom æpther Gudz byrd Mcdxx° åreno, monedaghen nest æpther helge licame dagh, thå stodo xij jnsokno synemen ffore tingit och gillado the roor, som ligge emellom Kulla och Suidia: then förste enderon vider grindena oc så ror ræt igenom Storemosan oc så i steen ron widher Labba beck oc roor ræth tedan oc wti sokne ron, met sådane skæl ath the aff Kulla skule haffue theris ffææ wægh ffrian oc frelsann øffuer Suidia karla skogh in vpo sina hiord mark; och the aff Kulla skule sielff broa wägen oc rydian. Thesse æro the xij, som ære: Ragualder j Størssuik, Mons Person(2), Michel j Wik, Jons Siuason(3), Andhers Munck, Oleff Gudleffson, Michel i Suartbeck, Anders Pouelson, Åmunder j Mørsbacka(4), Auick(5) Heminghson, Oleff Monson, Thomas Marcusson(6). The ranzakade, vitnado oc æpther suoro, ath så rætth war som forscreffuit stoor, oc jngen emoth them wedie wille; ty dømde jac the roor staduga oc fasta, fforbiudendis huariom her emot mere hindra eller quelia, vid sine iij marc for myn dom. Till ytermere wisse hengher iack mit jncigel nedhen fføre thetta breff. Olikheter i den andra afskriften: (1) Jænicka Hampånas (2) Mogns Pederson (3) Jusse Sigualdson (4) Anunder i Myrssbacka (5) Øduidh (6) Marttinson."}, {"df": "1625", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vy Karll Øra, Knwt Wdzsson Nichils Gøtzstaffson, Nichils Ærangislasson, ryddare, konungx dom haffuande i thetta sin, oc Clauus Flæmingh, ryddere ok lagman i Østerlandom, kennomps met thesso waro opna breffue, ath tha wi ræpstathingh hiollom i Abo a wars nadugx herra konungx Erikx wegna anno Domini m°cd°xx arom, nesta løgerdaghen for sancta Johannes baptista dagh, innan ærlica manna nærwarw, swa som ær her Cristiern Nichilsson, høuizman vppa Wyborgh, Clawes Dyeken, foghata vppa Abo, oc Waldhemar Dyeken, fogathe vppa Thauistahws, ok i flere godhe manna nærwarw, tha kærdhe the for os a satho thinga allæ the, som byggia i Kwme, swa ath the aff nidhre Effre ok the aff offre Effre forweldigada them thera fiskæwatin, ok thet swa fans ther for ræthen, ath the swa giørth haffdhe ok the lenga thræt haffdhe mellan sik; thetta kærdhe Stigolff aff Lemelax ok Biorn Bientsson aff Sithelax ok Magnus Nichilsson aff Handhe by och Nichils Stengelsson aff Qwiuelax aff alle Lwfije bo wegna, epter thy ath the haffdhe mellan sik lenga thræt, tha dømdom wi them aff Lwfije thera inbwndan wijkor ok thera fiskæwatin ok thera strom, huore the helst kwnne wara, frijt ok frels ok oboworen ok thera scyttings ra, ok ware man skal fiska frijt vp vndher sitt landh, thet han bewise kan, som honom til høre, ok ware man skal bruke i skoghen swa mykit, som han bewisa kan thet han haffuer i by; och forbywdom wi huariom manna amothe thessom ware dom eptermere hindra them aff Lwfije thera fisskawatin ellar qwelie, widher sina xl mark for konungx dom ok vj mark for lagmans dom. Til thes mere wissa ok wytnasbyrdh tha hengom wi waro jncigil for thetta breff, som screffuat ær are ok dagh i Abo som som (!) for scriffuat."}, {"df": "1626", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff see æller høra¹ hælsar jac Gwnnar Joanson, borgare j Abo, æwerdelica met Gudhi. Kænnes jac wppenbarlica² met thesso mino opno breffue mik wara skylloghan hedherlikom herre³ Rodgere, domproast j Abo,⁴ fæmtigi ængilske nobla, alla fulwictoga, for hwlka l⁵ nobla jac Gwnnar sæther til pant for:de herre Rodgere⁶ alt mith godz j Yliskøla⁷ oc Sormiiærfui byom, liggiande j Berna sokn, met hws, akrom oc engiom, skogom oc fiskewatnom, nær by æller⁸ fiærre, j waato oc j thorro, engo wndan tagno, som thom godzom nw oc aff alder hafuer tilligat,⁹ met swadana forskælwm, at her Rodgere domproast æller hans arwm¹⁰ scal j handom hafua oc forstaa oc nytia thøm fornempdom godzom swa længæ at jac æller mina arfua til takka oc nøgio betalar fornempda herre Rodgere⁶ æller hans arfwom the for:da fæmtigi nobla. Til thessa breff vissa¹¹ oc witnisbørd bedher jac goda mæn Andris Rømare, borgamestare, oc Michel Swarta, radman j Abo, oc her Ragwald Gunnarson, myn syslingha oc sancte trinitatis capellan j Abo domkirkio, hængia siin jncigle met mino egno jncigle¹² fore¹³ thetta breff, som scrifuit oc giffuit ær j Abo areno æpther Gudz byrd mcdxxº, wm sancti¹⁴ Johannis baptiste dagh."}, {"df": "1627", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm som thetta breff høre eller see, kennis och kungør jac Henric Bidz, vepnere, ath jach och flere myne medærffwingia haffuom jakat och samtikt tiil the gæff och gifft, som wor kere moder broder, mester Henric Magni, fordom ærchidegne j Abo, Gud hans siæl nodhe, haffde giffuit j Gudz ære, ffore syn och syne foreldre siæle gagn, wnder ærchidegns bord j Abo, som ær Norramark godz, lighiandis j Vlsby soken, thet ær otto stenger jord lighiandis offwer alt byskipthe. Och thy affhendom wj oss for:de godz och alffwarlige stadfæstom thet vnder ærchidegns boordh j Abo tiil ewigh tiidh. Tiil mere wissa oc vitnisbyrdh beder jac Mattis Morthensson ath hengia syt jncigle nedhan fore thetta breff met myt eighit, som scriffuit ær j Abo arom epter Herrens byrdh mcdvicesimo, die natalis Johannis baptiste."}, {"df": "1628", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Torneå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the men thetta breff see, höra läsas, helsar iag Olaff Ingewallson ewinnerliga medh Gudh. Kunnogt giör iag allom, ath then tidh iag ting hölt å welboren mans wegna her Nils Göstafsons, riddare, i Tornö åhrom efter Gudz byrd mcdxx, tidzdagen nest efther s. baptistæ dag, tå kärde alla menoga allmoga, som lappefarer äre, medh alla Birckerla högeliga, huru lössmen vtaff Tauesteland och the inbyrdes ganscha lithet åtthe i Lapmarckene och i lappana, fara alla marckernar först efther theres wilia, och thernest tuingade the sielffue lappana så, thet the wille wngå och vnfly the, som x sin åtte opbära med rette sin luth af lapparnar. Och efther thet ath thesse xii witnade och sworo, att her Philpus Karlson och her Karl Örne (!), her Otte och thess ombudzmen förbudo högeliga att ingen lappefare skulle fara i Lapmarcken, som minne otte än itt gråskind, heller och thett, att the skulle sin dell bortt leije them, som thenom wille ther leygia före giöra, heller och thett the skulle så efther öretale oppå Lapmarckenn fara som the woro delachtige i opbyrdena. Thesse äre the xij, som witnade med theres sworne ede, att thesse försk:ne min herres ombudzmen, som thetta förbudh giorde som förskreffuit står, som först är Olaff Göthe, Nils Michelson, Hinrich Mårthenson, Olaff Håke, Olaff Nilson, Olaff Muppe, Hinrich Wichtekaijnen, Olaff i Kärespecke, Anders Claeson, Caupe Caupeson, Enewald och Jöns Smeck. Och ty att thesse xij så witnade, förbiuder och iag å welborne mans wegna her Nils Göstafsons, någon man fara thesse Lapmarcker, som till thenne lehn liggia, som minne haffua än itt gråski[n]d, vtan the skola giöra som förskreffuit står, heller och bötha efther landzlagen för the olydna och omack, som the giöra efther thenne dag, til huilkom tolkit warder med skälom tilwunnit."}, {"df": "1629", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vytlik sij alle den ghenen, de dussen breeff seen ofte horen lesen, dat wy borghermestere vnde raet to Wyborch tughen jn dussen jeghenwardeghen breue, dat Filippus Laurensessones wyeff, Secylia, is bukede Jons suster, de to Reuele starff, vnde is syn rechtt erfname; worvmme bydde wy iu, dat gij dussem vor benomeden Filippus, vnsem medeborghere, behulplik syn to synem rechte. Gheschreuen des mydwekens na sunte Johans daghe, beseghelt myt vnsem jngheseghele."}, {"df": "1630", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren und wes ik gudes vormach. Wetet, guden vrundes und leven nabers, dat dit schamel wif is vor mi west und heft mi geclaget dat se en man, de het Peter, hadde se getruwet to der ei, und he vor van er to Revel, und nam van er, wes se hadde, und ok heft he er schult dar up gebort, dar he mede scholde copen, wes se scholden hebben to der brutlacht. Hir umme dot wol umme Godes willen und umme des rechtes willen und helpet dessen schamelen wive dar se recht ane is, dat se nicht blive vordenet (= vordervet?), wente er is to wetende worden, dat he is juwe boedel und heft en ander wif genomen. Dar umme dot wol und schedet se mit rechte; dat wil ik alle tiit tegen ju gerne vorschulden. Dar mede guden nacht (?). Gescreven to Wiborch donnerdages na sunte Johannes baptisten. Kersten Nighelsson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermestere und radmen to Revale, kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1631", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Karl Øra, Knwth Vdzson, Niclis Gøstaffson, Niclis Ærengislason, riddare, konungs doom hafuande j thet siin, Clawus Flæmingh, riddare oc lagman j Østerlandom, kænnomps met thetta waro øpna brefue, at tha wi ræfstatingh hiollom j Abo aa wars herra konungs Erics wegna anno Dominj mºcdºxxº, næsta tiisdaghen æpter sancti Johannis baptiste dagh, [i] nærwarv ærlika mannæ her Cristiærn Niclisson, høwidzman wppa Wiborgh, ok Klawus Lydekeson, fogete wppa Abo, Waldemar Diækn, fogete wppa Thawastahws, ok flera goda manna nærwarv, tha kærde for os a sattho tingæ Gudmundh Pwst til her Rodkeer, domproast innan Abo, om hans brodherbarna godz, som liggher j Kimitto, ok thet heether Wæstankærra. Gudmund sadhe thet wara hans brodhernebarne godz, ok prouisthin swaradhe jgeen at han thet for:da godz hafde fangit met rættho skipte, swa at han hafde giffuit godz for godz, ok han hafde ther bewisninga ok breffueno til wppa the tiidh wppa tingath for os, hwlket wi læte til the tolff som j næmpdæn satho, som æru Laurens Røffware, Jønis Torkilson Trolle, Røtkar Jngason, Laurens Hasewarpp, Jønis Andrison aff Kymitta, Jowan Hærtoga, Olaff Henneyn, Olaff clokkare, Paual j Korwala, Prouast j Korala, Odwasther j Tydom, ranzsakade oc æpther swaro, at domprowast hafde thet for:de godz fangit met rættha skiptæ, swa som hans opna breff wtwisar, som han haffde for os tha wppa tinget, oc the tolff honom tilstaado. Æpter thy tha stadfestom wi domproaster opna breff oc dømpdom domproasten thet for:de godzet til, som heether Westankærra, met allom tillagom friith ok obeworet, swa som hans opna breff wtwisde. Ok wistom Gunmundh Pwstes brødher barn in til Høghamo, at the skulde ga ther til thera godz, oc forbiwdom wi hwariom manne aa mothe wara thessom dome æpther mera hindra æller quælia thet forn:de godz for for:dæ her Rotkeer domproast, widher sina xl marcher fore konungx doom ok siæx marcher for lagmansdoom. Thil thes mera wisso ok withnisbyrd tha hængiom wi waarom jnciglæ fore thetta breff."}, {"df": "1632", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karl Öra, Knut Wdzsson, Nichils Götzstaffsson och Nichils Äringisslasson, riddara, konungsdom haffuande j thetta sin, oc Claus Fleming, riddare oc lagman j Österlandom, bekennomps met tesso woro breffue, at then tiid wij räpsta ting hullom j Abo a wårs nådugs herra konungs Erics wägna arom epter Gudz byrd m°cd°xx° areno, nesta odensdaghen epter S:ti Joannis baptista dag, innan ärlika manna näruaru, såsom är Clauus Dieken, fogate wpa Abo, Walemar Dieken, ffogdte wpa Tauista huuss, oc innan flera goda manna näruaru, thå kerde fför oss aa satte tinge hederlighen man her Anders Ärlandsson, S:ti Sigffridz altare capellan, till Jönis Ingonis wm Ledzsala, som S:ti Sigffridz altare tilhörer, thet fför:da Jönis Ingonis fförmeente honom, thet han ey matte hegna the ängh eller hugga then skogh, ther tij fför:da altara tilhörde. Oc epter tij thet fför:da her Anders sina beuisning ffore haffde, thet så war, som han kärdt haffde, tij tildömdom wij her Anders, S:ti Sigffridz altare cappellan, the fför:da Ledzsala ängh ffrij oc obeworna att haffua oc halla, niuta oc brucha när oc ffierre, skog och huadt ther helst tilhörer, epter sinom egnom wilia; oc fförbiudom wij fför:da Jonis Ingonis oc alla andra fför:da Andres optermera her wti ath hindra eller qwelia, wider sina xl marc fför konungs dom oc vj marc fför lagmandz dom. Till tesso mera wisso oc withnesbyrd thå sætiom wij wåre incigle fför thetta breff, som scriffuit är åår oc dagh som fför är sacth."}, {"df": "1633", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl Øræ, Knwt Vdzson, Niclis Gøtstafson, Niclis Ærengislæsson, riddaræ, konunx dom hafuande j thetta sin, oc Clauus Flæming, riddare oc lagman j Østerlandom, kænnomps met thæsso waro nærwarande opno brefue, at then tiidh wj ræpstæthing hioldom j Abo vppa war nadhugx herra konung Eriks wegnæ, anno Domini m°cd°xx°, ipso die apostolorum Petri et Pauli, j ærligha manna nærwaru Claws Lydekessons, foghte vppa Abo, Waldemar Diekns, foghte vppa Tauestahws, oc fleræ godhæ manna, kærdhe Henric Swerdh oppa sinne syster wegna, husfrw Marghetæ Pedhersdotter, til Erik Jønissons ærfwingiæ, som hennes husbonde tilfornæ war, Gudh hans syæl nadhe, vm hennæ morghongafwor, oc Claws Lydekesson, Harteka Dyker, Niclis Thauest, Røtker Ingæsson oc Paual Karpaynen til stodho, at Eric Jønisson gaff sinne husfrw, Marghitte Pedersdotter, til morghongafwor vppa rættom hinderdagh fyratighi lødhuga marcer j swenscha wicht, oc Wighbrudder, ærfwingiænne formyndere, swaradhe, at ther æru eynge løsøræ at betala meth, hwarken morghongawor æller anner gialdh; thy dømdom wi fornæmpde husfrw Margitte Pedersdotter in til hans fastha godz, som heter Aylis, til then dagh, at hon the fornempdæ xl lødugha marcer til fullæ nøghio vpburit hafuer, oc eynkte affsla j howtsummone. Oc forbyudhom wj hwariom enom fornempdæ godz fore henne hindræ æller quæliæ, widher syna xl marc fore konunxdomen oc vj marcer fore lagmanszdomen. Til witnisbyrdh och ytermer bewisning hængiom wi war incigle fore thetta breff. Datum anno, die et loco vt supra."}, {"df": "1634", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grot tho voren gescreuen vnd wes wy gudes vormogen tho juwer beheglicheit. Ersamen, leuen vrundes. Wellet wete, dat dasse iegenwardighe breffwyser Lafrens, vnse borger, heft vns tho kennende gegewen, dat eme syne modder, Kerstyne, seliger dechtnisse, aff storwen sii in juwer stat, vnd see gene neger erfnamen heft wenne dessen vorgescreuen Laurens. Hir vmme bidde wy juwe ersame vorsichticheit otmodichliken, dat gy dessen vorgescreuen vnsen borger wellen vruntlik vnd behylplyk sin, dat eme weder foore also vele also geliik edder recht wt wyset vnd volghaftich moghe werden wes em angefallen is vnd mit rechtte boren mach; dat wil wy gerne kegen jw varschylden mit eime desgeliken edder beteren, ofte sik dat also gefalle war wy mit geliik konen vnd mogen. Hir by dot also wy juwer erwerdicheit vele gudes tho belowen. Gode almechtighe siit befolen tho ewigen seligen tiden. Gescreuen tho Wyborch vnder vns sekret des dinsschedages na suntte Peter vnd Pauel. Raat to Wyborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgmesteren vnd ratmannen tho Reuel, kome desse breff mit werdicheit, etc."}, {"df": "1635", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karll Öra, Knut Wdzsson, Niclis Götzstaffson oc Niclis Äringislässon, riddara, konungsdom haffuande j thetta sin, bekennomps met tesso waro opna breffue, at then tiid wij räpsta tingh huldom j Abo vppa rådstuffuunne aff wars nadugs her konungs Erics wägna areno epter Gudz byrd m°cd°xx° areno, wppa wårffru apton visitationis, j erlike mandz näruaru, såsom är Claus Dieken, fogote vppa Abo, oc fflere goda manna näruaru, thå kärde fför oss å satte tinge hederligen man her Anders Erlandsson, S:ti Sigffridz altara capellan, till borgmästerna oc till allan ganszcha stadin j Abo vm ena tompt, liggiande vppa andra sidona åån wider brooendhen mällan Niclisa badhstoffuu oc brona, som han beuisa kunde att hon aff allder haffde ligath till S:ti Sigffridz altare, oc the hona waldadho fför:da her Anders aff oc fförmeenthe honom thet at han matte the fför:da [tompt] styra eller råda som honom borde. Oc epter thy att fförscreffne her Anders haffde ther sin wittne oc tyge ffore, som witnade oc sworo met honum, såsom äru her Brun, caniker j Abo, oc Hinza Nagil, thå dömdom wij fför:da her Anders, S:ti Sigffridz altara capellan, the fför:da tompt till at råda oc styra ffrij oc obeuårna som hon aff aldher warit haffuer, oc förbiudom wij huariom manna amote thessom wår dom optanempda her Anders optermer hindra eller quælia, wider sina xl marc ffor konungs dom. Till tess mera wisså oc wittnäsbyrd thå hengiom wij wår incigle ffor thetta breff, huilkit scruffuit är aar och dagh som fför är sacth."}, {"df": "1636", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vrentliken und lutteren heil in Gode alle tiid vorgescreven. Wetet, gude vrende, dat ich hadde gerne ju togescreven up Duetsch, nu en hebbe ik niimande, de dat kan to Duetsche scriven. Ok sulle gi weten, dat ich danke ju gerne vor de leeflicheit und gonst, de ju mi bewiesten, do ich nu bi ju was und ok tovoren. Item do ich ok nu was in den scheren bi minem heren bischoppe Magnus von Aboo, do weren dar des armen mannes vrende mede, des de dar entlibet wart in juwer stad, und leden mi dat tot dem irsten male vor, dat id ene dat ovele dunket sien, her umme dat he in her Thordes Bonden tiiden do was he ok gehauwen in juwer stad um dat selve, dar he nu sin liiff umme gemisset hevet. Ok do geve gi ene loes um her Thordes Bonden willen, so dat he hiir umme was beide loes und quiit, und dar Thord leet dar en gegen loes einen fangen. Ok dat ich met ju sitte in vruntschopp und leeflicheit, so wil ich ju vorwaren in dessen saken, na dem ich dit van en vorstaen hebbe. Hiir umme bidde ich, dat gi mi umme entbeden mit juwen fulmechtigen worden, dat ich se mach des underwisen, met was saken gi dat gedaen hebben. Anderes besorge ik, dat gi dar mannich wort umme werden liiden. Item vorgat ich latest ju to berichten van Clawes Doke. Hiir umme wat gi dar to denken willen edder doen, dat moge gi mi ok to entbeden. To dem utersten so sal ju desse sake wol berichten Peter Laurensson und ok dit werff. Bedet to mi als to juwen vrende. Wat ju leeff is, dat wil ich to allen tiiden gerne doen. God de si mit ju ewichliken. Gescreven to Helsinga in octava visitationis Marie, meo sub sigillo."}, {"df": "1637", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wnsen vruntlyken grot vnd wes wy gudes vormogen to juwer beheglicheit. Wetet, lefuen vrundes, dat vor wns siit gewesen desse jegenwardighen wnse borgere Laurens Hurla vnde Pauel, wyser dessen brefues, vnd hebbet wns tho kennende gegeuen, dat in juwe stat tho jw sy ein gekomen, Kaupe Säuen geheten, den desse ergenantten wnse borgere wtt der venknisse borgeden hir vamme slothe, dar see grothe manynghe vmme lyden etc. Hir wmme, lefuen vrundes, bidde wy juwe erwerdicheit vruntlyken vnd helpett dessen ergenantten Laurens vnd Pauel also vele also recht wtuiset, welket wy myt juwer erwerdicheit vruntlyken vorschylden willen in eime desgeliken edder grötheren, wor wy mogen. Gode almechttige siit befolen tho ewigen tiden. Gescreuen tho Wyborch des miduekens negest vor suntte Margreten. Borgermestere vnd raatmanne tho Wybo[r]ch etc. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wisen luden, borgemestere vnd raatmannen tho Reual, kome desse breff mit erwerdicheit, etc."}, {"df": "1638", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot mit otmodicheit vnd wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen, leuen vrundes. Wellet weten, dat Claus Molner, juwe borger, heft enen breff her gescreuen an syne vrunde vnd heft en tho kennende gegewen, dat Johan van der Marwe heft syne modder tho Reuel gebracht vnd wolde see vort tho lande voren sines vndankkes. Des so wetet, leuen vrundes, dat des vorgescreuen Claus Molners broder vnde sin vaderbroder, de der juncfrouwen erfarder is, heft my geclaget vnd tho kennende gegewen, dat eme syne dochters vntforth is ane sine witschap vnd wilbort. Dar is em tho kort an geschen, also juwe ersamheit dat wol derkennen kan, wo sik dat heft. Jtem, lewen vrundes, wellet weten, dat de ergenantte Johan van der Marwe bat myne heren, her Kersten, dat he ene maget mochtte mit sik ofwer voren; he wolde se tho guden luden bestedigen, dar se in eren brot vnd kleder mochtte vordenen, wentte he were van vrunden dar grot vmme gebeden; des steit em min here tho, also ik hopen, men min here gaff eme gene macht edder vulbort, dat hat tho dat he ienigen guden luden ere kinder vt dem lande scholde voren ane eren ölderen witschop vnd vulbort. Hir vmme, leue vrundes, prowet dat beste vnde helpet dar tho, dat et vruntlik blywe tyssche Claus Mölner vnde Johan van der Marwe, doch so, dat de juncfrauwe, Claus Molners modder, notlos sii ienigen dwanggen van der sake wegen. Gode almechttige siit befolen tho ewigen seligen tiden. Gescreuen tho Wiborch des midwekens na suntte Margreten daghe. Bedet tho my also tho juwe guden vrunde. By my Arnt Swensson, voget tho Wyborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgmesteren vnde ratmannen tho Reuel, kome desse breff mit verdicheit, etc."}, {"df": "1639", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren gescreven und wes ik gudes vormach to juwer beheglicheit. Ersamen, leven vrundes. Ik bidde juwe erwerdicheit lefliken, dat gi wol wellen doen und siit dessem jegenwardigen brefwiser Niklas Mortte behulplik dat eme wederfaren moge also vele, also juwe recht utwiset, mit Hans Kumpen umme eine Schwedische last roggen, de he mi lange schuldich is gewest, dat dessen ergenanten brefwiser de roggen van Hans mochte warden, und wellet eme ok behulplik sin umme sin eigen werf, dat he mit Stoppesake heft to donde, umme miner bede wellen; dat wil ik gerne vruntliken kegen juwer erwerdigen vorsichticheit alle wege vorschulden, wor ik mit gelik kan und mach. Gode almechtige siit befolen to ewigen seligen tiden. Gescreven to Wiborch des middewekens na sunte Jakopes dage. Bi mi Kersten Niclisson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden, borgermestere und radmen to Revel, kome desse bref, etc."}, {"df": "1640", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote mit aller beheglicheit vorgescreven und vat wi gudes vormogen. Ersame, leve her Kersten, besunderge gunstige, leve vrunt. Juwen bref hebbe wi gutliken entfangen und wol vornomen, und wij danken juwer ersamheit leifliken und hochliken, dat gi uns so vruntlik sin. God geve, dat wi dat noch tegen juwe leive vordenen moeten. Item, leve her Kersten, alse gi uns schriven van des mans wegene, de hir in unser stat gerichtet is, und dat sine vrunde vor unseme heren, deme bisschoppe to Aobow und vor ju gesecht hebben, dat den sulven man de ersame her Turdur, milder dechtnisse, umme de sulven sake, dar he umme gerichtet is, quit und vri bede; des bidde wi juwer ersamheit gutliken to wetene, dat ene de ersame her Turd Bunde umme de sake vri bad, dat he in Oesel ene kerke hadde helpen beroven. Mer umme desse sake, dar he nu umme gerichtet is, dat was de sake dat he dar na, dat he dusse vorgescreven daet gedaen hadde, wol twe jar dar sulf derde enen man vengen hir imme lande und bunden den man in den busch, und nemen eme allent, dat he bi sik hadde, und leiten den man in den derden dach in deme busche gevangen und gebunden staen. De sulve man de tastede ene hir an und sprak ene an in unseme rechte umme dusse sake, und gegerde rechtes. Do bekande he der sake, und segede, er weren iij gewesen: de ene were dot und de andere, de hette Joppe, he en wuste nicht, off he levendich edder dot were. Leve her Kersten, here alsus so sin de sake in der worheit, und wolden noede bi all unsen vormogen anders doen dan recht is, des wy von Gode und vor alle der werlde mogen bekant wesen. Adress: Deme ersamen, lovesamen, strengen ritter, heren Kersten Nycleisson, vogede und hovetmanne to Wijborch, unsem gunstigen vrunde, mit werdicheit dentur hec."}, {"df": "1641", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wnsen vruntlyken grot vnd wes wy gudes vormogen tho juwer beheglicheit. Erwerden, leuen vrundes. Wellet weten, dat vor wns is gewesen wnse medeborger Thomas Johansson, wiser desses brefues, vnd heft wns tho kennende gegeuen, dat eme sin broder Jakop aff gestoruen is in juwer stat, de dar was mit sinem broder Claus Molner, seliger dechtnisse. Hir wmme bidde wy jwe ersame lefue demodichliken, dat gy dessem jegenwardigen ergenantten Thomas wellen vruntlik vnd behylplik wesen tho syme rechtte, dat eme moghe volghaftich werden, wes eme mit rechte bören mach na sinem broder Jakop, seliger dechtnisse, wmme wnser bede willen, welket wy mit juwer ersame lefue vruntliken vorschylden willen jn eime desgeliken edder gröteren, wor wy mogen. Hir by dot also wy jw vele gudes tho belonen. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen tiden. Geschreuen tho Wyborgh, wnder wnsen jngesegel, amme sonawende negest vor sunte Laurens daghe. Borgermester vnd ratmanne tho Wyborgh, etc. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wisen luden, borgermestere vnd ratmannen tho Reual kome desse bref mit erwerdicheit, etc."}, {"df": "1642", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Von dem grosszin koninge Constantiin Demytirsson, von dem burggraffen von Nogharden Myckytenson, von dem herczogen von Nogharden Cuseman Terentenson, von alle grossen in Nogharden. Ich koning Constantyne Dymytirson, ich habe gesant myne boden, Zachare mynen boyaren Jhezypisson, und van Nogharden ist Phyphylate Wassylensone, und haben geendiget eynen frede alse vor uns und vor Pleskow mit dem meister van Rige und mit dem bischope van Darpte, daz landt und daz wasszer von Nogharden mit dem meister na der alden scheidunge midde in der Narwe, nach dem rechten strome. Des geliiken sall Pleskowe de schedinge tuschen den van Darpte syn nach der alden lantschedunge. Und de von der Dutschen ziiden solen nicht over de Narwe ghan und solen dar neyn landt haken, ouch neyne hoyslage slan, och nyn wasszer vischen, ouch neyn holt howen und ok nicht foren. Des geleichin solen die Nogharder er lude nicht ghehen uff die Deuutschin ziiden; dem Swedeschen slossze Wyburgh noch den Revalschen noch den von over der Narwe en sall man neyn korn losszin uss dem lande foren. So en sall man neyn Swedesch heer durch der herren landt losszin cziehn uff der von Nogharden er land. Ouch en sal men neyn tiidinge saghen uff das Noghardesche her. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Uff dis alczumale haben wir eynen frede geendiget und haben daz crucze gekussit, beyde ir und wir, nach behegelicheit in rechtferdichkeit sunder yenigerleye vorrederye, an alle argeliist und falschheit."}, {"df": "1643", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Obsequiosam et benivolam in singulis beneplacitis voluntatem cum salute premissa. Heren und sunderkes vrunde. Wilt weten, us juwen bref, gi lest uns senden van Hans Sasse wegene, wol vorstan hebben. De is unse borger nicht, he is unses borgers knecht; den vorbodede wi vor uns na juwes breves utwisinge und leten juwen bref vor eme lesen. Do antworde he dar so to: wes he screven edder secht hedde, dat were schen na Hans Schyttenberges worden. Ok sede he, dat he nemende hinderen wolde edder jemendes gud to water edder to lande, dat van Revele were, denn mit rechte, und let ju sere vor uns bidden, oft he icht schreven edder secht hedde in siner unwetenheit, dat ju to unwillen were, dat gi eme dat to den besten kerden; he wolde sik des mer hoeden. Item berichtede uns Clawes Deken, de Abohus inne heft, ut unses gnedigen heren koning Erikes munde, dat he des nenen manne, he were we he were, steden wolde, dat men hir jemende nu meer wan (?) er to unrechte hinderen scholde ut juwer stad edder ut juwer jegent. Hir mede bedet to uns to allen tiden. Scriptum feria tertia post festum beati Bartolomæi, nostro sub sigillo. Proconsules et consules Aboenses, vestri humiles. Adress: Circumspectis viris et discretis dominis proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris predilectis, hec littera detur."}, {"df": "1644", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Obsequiosa in Domino salutacione premissa jugiter et sincere. Withen, kæræ herræ borghamestare oc radh j Refflæ, at thenne brefförare Benkt Bagge war nær mynom herra oc kærde om penninga, som han haffde sat jn til sin brodher Matis Bagge. Thy bidher jak idher kærligha a mins herra wegna atj wel gören fore Gudz sculd oc mine herra; waren hanom behelpelighe huar han ær rætther jnnan, huilkith myn herre wyl met idher gerna forskulla j allo godo. Gudh ware met idher æuerdeligha. Scriptum Vyborgh jpso die decollacionis beati Johannis baptiste, meo sub sigillo. Her Arnoldus Swensson vicepretor castri Viborgensis. Adress: Strenuis, famosis ac discretis viris proconsulibus et consulibus Reualiensibus humiliter cartula presens detur."}, {"df": "1645", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Erik, mäd Guds nådhe Dannemarks, Swerigies, Norgies, Wendhes och Göttes konung och härtig i Pommeren, hällsse alle män, som dette wårhtt breff see eller höree lässas, kiärligen med Gudh och wår nådhe och kungiöre att för trosskap och thienste, som dhenne breffwijsare oss elsskielig Bijören Pålsson oss och rikiet här till giort haffwer och han oss och rikiet och wår kiäre hussfrw, drotning Philippe, och wår fadherbrodherssån, härtig Bugislaff* aff Pommeren, om Gud oss sielff ingie ächte baren giffwer, ähn här effter at troligen göra skall så längie han leffwer; men giffwer Gudh oss ächte baren, tå skall han oss och wåhre ächte baren eller ächtte barn (!) then samma troskap och tienste effteer oss giöra, då wnne wij och giffwe hånnom och hanss echte afkomma sådant wapn, skiöld och hielm, såm här wttj dhette wårt öpnne breff skriffne ähre och målatte ståhr, som wij hånnom ther wppå giffwit haffwe och thär till wnne wij och giffwe honnom och hanss egtte affkomme till ewigh tidh frijhet och frällsse vpå alt thet hanss iordegodz, som honnom nu rättelighen tillhörer och han mäd rätta ägher och dät honnom ähn här effter aff arffs wägnar rättelighen kan tillfalla wpå hans fädernes och mödhernes wägnar. Och ty förbiude wij alle wåhre fogdther och embetsmän och alle andhre, ehoo the hälst ähre eller wahra kunna, förbenämnde Biörn Pålssån eller hans egtte affkomme i någon måtto hindhere eller oförrätte emot dhetta wårt breff, wndher wår konungslige hämnd och wredhe. Datum in castro nostro Hafniensj anno Dominj 1420, ipso die beatj Ægidij abbatis, nostro sub secreto hic appenso."}, {"df": "1646", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera salute in Domino iugiter premissa. Ærlighe mæn herra borgharmæster ok radh i Ræfla, gør jak konnocht, at thenne brefuisare Stephan Jønisson, mins nadogx herra konungx Erik skatbonde, hafdhe een brodher j idher stadh, som heeth Olaff Jønisson spænnare, hwilken honom ær beræth at dødher ær. Om swa ær, bidher jak idher kærleek, at j wilden honom stædhia til arff. Iak maa idher thet for sanindh scrifwa, at thenne for:de Stephan ær hans rætte brodher, badhe a fædher oc modher. Thy hopas mic och tror iak fullileghe wtan jæff, at i wilen eygh han j nokre mato hindra, ther j witin han rættan wara, thet ær ok yterlighe min bøn til idher; ok wil jach thet forskylda moth idher j swa mato eller høghre, om j mich tilbiudhen. In Domino feliciter valeatis. Scriptum Tawestahwss die sancti Egidij, meo sub sigillo. Waldemarus, illustrissimi regis Erici substitutus, hoc. Adress: Nobilibus viris, dominis proconsulibus et consulibus Rewaliensibus, presentetur littera hec."}, {"df": "1648", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1649", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren gescreven. Wetet, lewen vrundes, also gy lichte gehort hebben und vor war wol weten, dat dar lyde somerlank in der Ny weren, de dar nemen van den Ryssen groff gwt und ok vanghen. Dar up so is sent der tiit meinlyken mit jw vor den Ryssen gesecht, dat de vorgescreven lude, de den schaden gedan hebben, scholden myme heren dem koningghe thohoren und in sime rike in und ut thoholden und tho hus horen; welket dat nicht en is, also ik mit der warheit bewisen mach, und jw ok desse brefbrenger schal tho kennende gewen, dat mines heren gnade und ik des rades und dades unschyldich sin. Hir umme so bidde ik jw, dat gy mynes heren gnade und my also openbarliken vor den Ryssen vorantwarden wellen und unschult don, alset mines heren gnaden openbar to unrecht ofwer gesecht is. Und ik hope, dat jw van mynes heren gnaden und van den steden brewe gekomen sin van dessen selwen saken. Van Hans van der Heide, van Claus Dok und van anderen saken kan jw desse brefwiser Johan van der Marwe yterliker alle sake berichten, wenne ik jw thoscriwe. Ein antwar[de] van dessen saken weder tho scrivende, des sy ik leflik van jw begerende. Gode dem almechtigen blywet befolen tho ewigen tyden. Gescreven tho Wiborch an sunte Birgitten awende. By my Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden, borgermesteren und radmannen tho Revel, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "1650", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ritvala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän dätta breff händer att förekåmma bekännes och kungiör jagh Jäppe Folmarsson, härätzhöffdinge i Birckala härädh, mädh dätta mitt närwarandes öpne breff, att tätt sinn att hösttingett vaar mädh almågen i Säxmäki sochn, i Ridwala by, anno Domini MCD 20, in vigilia Simonis et Judæ, thå satt jagh där i härätzhöffdinge staadh för rätte i eehrligh och beskedeligh manne närwaaroo Beintt Nilsson, härätz höffdinge i Hattula häräde, och Christer Pärssån, i Hållåla häräde härätzhöffdinge. Thå taalade Oloff Jönssån i Lahis till Symån Hinrichsson i Lietula åm tuo härr Oloffz Tauastes quarnar i dän öffre fårssen i Valckiakåski, som kallas Apiakåski, huilke tuo quarnar för:de Simån hade bräntt vtaff för härr Oloff Tawastes arffuingar och bycht tuo sijne quarnar på samme rum igen vthan lagh och doom, och toogh 3 carppar mindre en 3 pundh sädh och hans quarnajärn ifrån; huilkätt eehrande jagh skött till desse 24 goode män, såm thå i nämden såthå, som äehr först Oloff Hinrichson Kånhå, Nils Olssån Käriäniämi, Johan Johansson, Hinrich Pärssån Våldå, Pär Olssån, Johan Olsson, Laurentz Clemetssån, Hinrich Hindersson, Thåmas Bärttilssån, Hinrich Olssån, Hinrich Andersson, Hinrich Olsson, Virgilius Käriäniemi, Pär Michilsson Mudis, Hinrich Pärsson Valdo, Vitick Hinrichsson Kånho, Jöns Landåis, Lauräns Clämätsson, Michill Olffsson Landåis, Matis Musalaxi, Lauräntz Anundhsson i Käriäniemi, Måns Larsson Kafui, Oloff Tårkelsson Niedala och Jöns Jönsson ibidem; dee där åm ransakade, vitnade och efftersuåre, att ingen hade någån andeell vthi förskreffne Appiakåski vthan härr Oloffz arffuingar allena, såm och bewilligett vaar mädh en gammall Oloff Anderssons doomboock, huilken doom såm thå var läsitt åppe i tingett för dässe för:de 24. Ty effter sådane ransaken, vitne och eder dömde jagh herr Oloff Tawastens arffua för:ne fårss och quarnar frij, obråtzligitt att hålla, för skadeståndh. Lietula booar tillsade herr Oloff Tauestens arffuinger ett stycke vttmarck vthi deeres skatte, hanss landhboonde till nytta och mulbeett, vnder Apia quarnar enskyltt frijtt niutha och behålla och inttätt vijdare innan desse effter:ne röör och råår, såm äehr från Mäsälachdan påhia till Kalliå kåski, så där ifrån till Apialaxi stoore Päldåis näss; och fälttes Sijmån Hinrichsson mädh sijne grannar sack 40 marker för wällä. Till meere uisså och bettre förwarningh att så i sanningh äehr såm för:tt ståår beder jagh eehrlige och beskeedelige män Beint Nilssån, härätzhöffdinge i Hattula härädhe, (lakun) och Christiern Pärssån, härätzhöfdinge i Hållåla härede, åm begges deres insiglä mädh mitt insigell vitterligh att hengia needan för dätta breff, som giffuitt och skriffuitt äehr åehr, dagh och staadh såm förskriffuitt ståår."}, {"df": "1651", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Helso til fforenne sændh æwerdelighæ met Gudh. Besynderlige gode wener. Withen at iac hafuer idert breff wel forstandit vm thenne breffwisare Olaff Andersson oc hans kompana hafua fore ider kært, at iac hauer røffuat them thera godz aff. Thet hafua the mic orettelige til lagt som enge gode mæn, oc sculu sithia j borganna handh swa lenge, at j faen yterliga withæ huilkoledes the hafua sik forbruthet mote retten. The hafue thera ærende oretteligen fore idher fort. Tha mogen j wetthe, godhe wener, at vppa then tiid the komo hiit j skæren met andre flere sina skuthor ther wt aff Refuel [och] siglde hiit til Abo, tha berette the mic, som hiit kome, at Olaf Andersson oc hans selscap siglde fram vm Abo oc til Nørrebutn, huilkit som rikens rætter oc wore priuilegia ganzlige forbiude. Tha sænde iak mina swener wt met en kafuas oc lot hempta them igen, oc lot iac them koma vppa radzstufunne. Borgamesterne oc radhet sade oc en ret j mellan, epter ty stadzens book vtuisar, j swa matto, alt thet the hafde met faræ, thet hafde the forbrvthit, oc ther ofuer hwar thera saker til xl marcher. Ffore then wenscap oc kerlegh, then j mic altid beuiset, tha gaff iac them til hwar thera j sin stadh fore idher sculdh the xl marcher oc thera schin j gen oc æn ther ofuer hwær thera j fat jærn. Ey ma iac mins naduge herre ræt allaledes ofwergifua, oc thet star mic engeledes at gøre. Hafde the siglt jn til Abo, som flere ider wener gøre, jac wilde them gerna hafua giort thet besthæ Hwat idher lyuft ær, thet iac ma met liko oc æro gøræ, thet gør iac altiid gerna. Gwdh wari met idher awerdelighe. Scrifuit vppa Abo torsdagen næst epter omnium sanctorum. Claws Lydekesson. Adress: The erzame herre borgamester oc radmæn j Revel gifs thetta breff, etc."}, {"df": "1652", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": ""}, {"df": "1653", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eura", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet ær allom witherligit som thetta breff høra eller see, ath then tijdh jak Thomas Pedersson hæredztingh hwlth j kirkebynom j Effra met them j Efra sokn, Kiwla ok Sælylæ, (ͻ: Sækylæ) aar epter Gwdz byrd mcdxxº, wppa sancte Cecilie dagh, j nærwarv wørdelix fader met Gwd biscop Magnus j Abo och ærligx manz Clauus Lydecheson, høffuitzman wpa Abo, tha kendes for:de biscop Magnus ok hans wijderdeela mæn Polsoboa oc andre met them luthægande wppa satto tingh at wm the dela, som the haffde hafft syna mellan vm thera aaenghiar, ther biscopen kerde sigh ey haffua fwllan fiærdungh, som honum til rætta børde; haffdo the hafft syn swa som them dømdes meth thessom xij epterscreffnom, swa som æra Jeppe Jonsson aff Letala, Jons Torkilsson aff Kimitto, Oleff Swærdh, Andris Tolk, Jusse Jonsson aff Sækylæ, Thomas Wenne, Oleff Pyltoj, Eric Kærixenpoyka, Oleff Mulle, Magnus Osmanpoyka, Laurens Hijte ok Jons Sorke. Oc epter thet at thesse xij for:de funno, at biscopen ey haffde fwllan fierdungh j sama aaenghio som honom børde, tha giorde the ena sæmia mellan biscopen ok hans widerdelamen, met alles thera jaa ok godwilia, j swa mattho, at biscopen skal haffwa fore fwlnat til syn fierdungh j aa enghiom, først eeth stycke jord, som hether Lantehenma, innan thessa raar: aff Winnarelax til mædelsta brona wppa almanna wæghen millan Kwmo ok Kiwla, thædhan til korsit j tw wæga skyl, ok thedan j Lekteoya broo mit j ana, swa at røskørdh oc fiskeri mago bøndrona niwtha wid the strandena som før. Jtem annat stycke jord som hether Kolisoianma innan thesse raar: ffra førsta forsen nidhan fore aaengiana och tedan wp til eeth bærges næse, och swa i eth mysker wppa ena sydona och til Kolisoya wppa andra sydona. Thenna thw styckena jord ærw biscopen tillagd fore fwlnadh til hans fiærdungh j aaengiom, som fore sakth ær, hans delom i androm skogom och wtmarkom oforsamadhom. Oc forty at them wel nøgde aa boda sydor at thenna forscriffwa (ͻ: -na) sæmia, tha dømpde jak henna fasta ok stadwga oc forbiwder hwariom manne hona bryta, hindra eller qwælia, wyd syna iij mark ffore hæredzhøfdinga dom. Til hwilkes mere wisso oc withnesbyrdh henger iak mith incigle met erligx manz Clawus Lydechesons, høfuitzman wpa Abo, incigle, som the aa bodha sydor ther om bado fore thetta breff, som scriffuit ær j stadz och tyma forescriffwom."}, {"df": "1655", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovorn. Witlik si ju, guden lude, borgermester und ratmen, dat dar is en gude vruwe met ju in der stat, de het sik hustru Margeret Laisghe, und se heft sik en docter, de heft sik en man laten geven, de er unwerdich is, wente ik dat bewisen wil dat de sulve man heft levendich en echte wif hir in Sweden. Hir umme bidde ik ju, dat gi wol don und laten se nicht vorunrechten, wente wur umme dat se mi is angekomen, so dat ik er rechte erve bin und vormunder, alse ju wolberichten selven. Nicht mer, dan blivet bi Gode. Bi mi Nigheles Korke, ridder. Adress: An de erbaren lude, borgermestere und radmen to Revel, dd."}, {"df": "1656", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "1437", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Helso førsændha æuerdelegha met Gudh. Within thet, kære wenir, badhe borgamæstare oc radmæn i Ræfle, thet iak bidher idher ath i wæl gørin før Gudz skuldh oc mina bøn skyldh oc hiælpin thenna brefførare Laurens Asmwndsson sa mykit, som ræt ær, om j arff, som honom bør rættelega ath ærwa æpther sinne hustrv fadher syster. Gørin hær om som min godha tro til idher ær oc iak gerna met idher føreskylla wil met allo godho. Ey mer i thetta sin. Gud vare met idher æuerdelica. Skriwit appa Kastelholm undher Magnus Platas incigle, mædhan iak ey mit egit nær mik hafuer. Her Nicolaus Gøstafson miles. Adress: Ærlegom mannom, badhe borgamæstare oc radhmæn i Ræfle, sændis thetta breff."}, {"df": "1657", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, vniuersis et singulis quorum interest notum facimus per presentes, quia cum circumspecti viri proconsules et consules ciuitatis nostre Aboensis pro sua suorumque successorum salute necnon pro tocius commvnitatis sue felicibus incrementis ac prosperitate salubri altare quoddam in honorem sancte et indiuidue trinitatis, petita prius super hoc a nobis licencia et optenta, in ecclesia nostra Aboensi fecisse, instituisse ac fundasse noscantur, assignantes eidem altari pro dote redditus xxviij marcarum annui census monete currentis, quos pro sustentacione altariste sev prebendati eiusdem altaris, qui pro tempore fuerit, deputauere, annuatim a se et ab eorum successoribus subleuandos in promtis, nos igitur pia vota dictorum consulum attendentes, quod ex vna deuota jntencione procedant, de consilio et consensv capitularium fundacionem ipsam tamquam iustam ac racionabilem in Dei nomine approbamus, ratificamus atque auctoritate ordinaria confirmamus, decernentes eam perpetuis temporibus in suo robore permansuram. Jn cuius confirmacionis euidenciam pleniorem ad instanciam dicte consulatus fecimus hanc paginam nostri sigilli maioris appensione munirj. Datum Abo, apud ecclesiam nostram kathedralem, anno die, etc:a."}, {"df": "1658", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntschap vnd leue vnd wes wy ghudes vormoghen. Leuen heren vnde sunderlie ghude vrunde. Wetet als vm den breff, den gy vns senden, dat gy schaden ghenomen hadden, dat vns let is, vnd gy vns screuen, dat wy se togheren scholden, ofte wy se war vornemen willick, dat wy gherne ghedan wolden hebben vnd noch gherne don willen, war wy dat enden kunnen. Jn desen scheren vorneme wy er nicht oppe dusse tijd; mit in den Swedeschen scheren dar vntmotten se vnser borgher en vnd quam van dem Holme vnd wolde to Abo, vnd nemen eme sine vitallie; vnd de hupe hadden ij kopschepe, de se ghenomen hadden. War se sint ghebleuen sint des vnd wete wy nicht. Dar mede syt Gode beuolen. Ghescreuen to Abo, vnder vnsen jngheseghel. Borghermester vnde ratmans der stat Abo. Adress: An de erbaren lude bormestere vnd raed der stat to Reuel mit werdichet."}, {"df": "1659", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote thovoren an de vorsychtegen heren, heren borgermestere unde ratlude der stat to Revele. Guden vrundes. Ik bydde ju to wetende, do ik latest van myme heren deme konynghe scheydede, do leden ut iij hovetlude; de ene het Ternevysse, de ander het Wulf Lembeke und de dorde Vycke Stralendorp. De hadden enen kreger van sostych lasten unde j snykken unde j schuttenbot; dar hadden se wol anderhalf hundert weraftych uppe. Unde se synt der Lubesschen vygent; doch vornam ik wol an eren worden, dat se gerne herwert gheweset hadden. Guden vrundes. Warnet de juwen, ik seghe node, dat gy edder de juwen in genen schaden qwemen, dar ik et myt lyke beter[n] mochte. Nycht mer to desser tyt, men ghebedet to my alzo to juwen vrunde. Unde Got beware ju werdescheyt to allen tyden. Her Janeke Hampmus. Adress: An de vorsychteghen heren børghermestere unde rat der stat to Revele kome desse breff myt werdyscheyt."}, {"df": "1660", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1661", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "1422", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1662", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1663", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot tho vorn an mine sunderlike vrunde borghermester vnde radmenne. Ik bidde iu to wetende, dat dusse bref wiser Mickel louede vor einen iuwen borgher, Martin Karkes, de hadde sik vor broken in mins heren rechte uppe veirtich mark vnde allet dar he mede vor; vnde den broke leit ik eme uppe veir tunnen beir vmme iuwer leue willen; vnde de veir tunnen beirs heft dusse bref wiser vte gheuen. Dar bidde ik iu vruntliken vmme, dat gi eme sc[h]ippen so wele alse dar he recht ane is, alse ik alweghe gherne do den iuwen. Gesc[h]reuen vnder Ludeken Kusel inseghele, wenthe ik dat min nicht bi mi hadde. Jk Janeke Hampemois. Adress: An de erwerdighen hern borghermester vnde radmenne to Reuele kome dusse breff mit werdigheit."}, {"df": "1664", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "1422", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot tho vorn an de erliken hern borghermester vnde radmenne. Iuwe erligheit bidde ik vruntliken to wetende, dat hir ein arm man is, mins hern borgher, de het Hening Houet; de heft sik vorklaghet vor mj, dat eme in iuwer stad to Reuele ouer saght wert mengher honde ding, dat eme sine ere rort, vnde wart sere ghenedert hir in dem lande vmme der sulven wort willen en he sik des vntledeghet. Dar bidde ik iu vruntliken vmme, dat gi ene veleghen to worden; wes he sik vor antworden kan mit redelgheit, dat ghe vor sik; wes he sik nicht vorantworden kan mit redelgheit, dat he dar vnuorhalt anne bliue to dusser tid, vmme miner bede willen. Dat wil ik to allen tiden gherne vordenen, wor ik kan eder mach. Jtem, leuen hern vnde vrunden, wes he sik nicht vor antworden kan mit redelgheit, dat gi mi dat to scriuen, wentte ik wolde node ieneghen vor deghedingen bouen recht. Dont hir bi alse min gode loue to iu is. Des breues beghere ik ein vruntlik antworde. Ik Janeke Hampemois, houetman uppe Raseborch. Adress: An de erliken hern borghermester vnde radmenne to Reuele kome dusse bref mit werdigheit."}, {"df": "1665", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "1422", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot tovorn an de erbaren heren borgermestere und radlude der stad to Revele. Goden vrundes. Ik bidde juwe vorsichtighet to wetende, dat her Jacopes erve van Kirkeslet und de sciphere, de de botteren over vorde, vor mi weren und vor eineme gehegeden rechte und betugeden na unses landes rechte, dat de scippere antworde veir tunnen botteren in Scrapetuttes hus vrig und imboworn in sodaner mate, dat me de botteren nicht vorkopen solde, wen up den somer, und dat her Jacopes wisse bode queme. Des hebben her Jacopes erven dussem brefwisere Odemickel mindech und mechtech gemaket up to borende und intomanende. Guden vrundes. Helpet ome umme dusse vorgescreven sake, umme mines heren des koninges willen und umme miner bede willen, so vele alse ein recht is. Doit hir bi alse ik ju to belove und gebedet to mi alse to juwem vrunde. Ik Janeke Hampemois, voget over Raseborch. Adress: An de erbaren hern borgermester und radlude to Revele kome dusse bref mit werdigheit."}, {"df": "1666", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "1422", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot to voren an mine goden vrunde und erbaren heren, borgermestere und ratmanne to Revele. Ik bidde ju vruntliken to wetende, dat Jons Peterson betugede vor mi und vor eme hegeden landes rechte, dat Pawel Surepe scloich ome twen ossen den ruge untwe, dat se dar af bleven dot; de weren so goit alse veir Rigesche mark, und nam ome ene kogelen, so goit alse ene halve mark, de scolde he vor denit hebben, und stal ome eine exsen und ein spert, und stal ome anderhalf hundert brot ut sinem kellere. Do he lopen wolde, do quam he und dwank sine maget, dat se eme scolde geven beir und spise, und sin wif wolde des nicht steden; do sloich he er einen vingere untwe. Hir umme bidde ik ju vruntliken umme Godes willen und umme mines heren des koninges willen, und helpen ome so vele, dar he recht anne is, des likes ik alwege gerne wille doin den juwen, wor ik kan eder mach. Nicht mer to dusser tit. Ik bevele ju dem leven Gode, und bedet to mi alse to juwem goden vrunde. Ik Janeke Hampemois. Adress: An de erbaren hern borgermestere und radmanne to Revele kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1667", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grute to voren an de vorsichtigen hern borgermester und rat det stat to Revel. Ik bidde juwe vorsichticheit to wetende, wo Hans Wrede hir quam und sochte sine schuldeners; des gaf he mi to kennende sine sake tuschen Mattesse ut der Munte und em, dar mi sere ane mischduchte, und he is begerende, und ik bidde ju, dat gi ene velegen binnen Revel, nicht vor schulde; oft et God vorbede, dat gi ene nicht lenger velegen wolden umme jenegerleie sake willen, dat gi em denne de velicheit xiv dage to voren up to seggen, wente he danket ju sunderkes. Hir bidde ik af en vruntlik antwarde under juwem segel. Leven vrundes. He bevruchtet sik wol sulker sake also Matties ut der Munte an em sochte. Ik bidde ju, dat gi ene vruntlik und behulplik sin to sinem rechte umme miner bede willen. Des likes ofte en groter wil ik to alle tide gerne umme juwe willen don, und bewiset ju hir anne, alse ik ju to belove. Nicht mer to desser tid, men bedet to mi also to juwem vrunde. H. Janeke Hannepmos, hovet over Raseborch. Adress: An de vorsichtigen hern borgermester und rat der stat to Revel kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1668", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Humillima mei recommendacione in Domino Ihesu sincere premissa. Pro immensis beneficiis mihi, licet immerito, a vestra munificencia multipliciter exhibitis graciarum acciones refero multiformes; ipse autem bonorum omnium remunerator, defectum meum considerans, liberalitati vestre pro me retribuat ad condignum pro augmento maioris meriti et vberioris gracie apud Deum promerende. Reuerende paternitati vestre enixius supplico, ut latorespresencium N. & N., sub disciplina scolastica vna cum scolaribus Aboensis ecclesie militare cupientes, velitis domino rectori scole memorate colligendos committere tamquam vobis specialibus recommissos; nec per hoc eidem dominacioni vestre pretendo instanciam, quod eis expensas quaslibet teneatur, sed ut tamquam tutor caritatiuus iniuriatorum et improperancium insolenciam, si qua eos indebite molestauerit, reprimi procuretis ac alia non sumptuosa caritatis indicia fauorabiliter porrigatis. Sunt enim de precipuorum fautorum nostri monasterij legittimo procreati matrimonio, ad quorum sollicitacionem vobis hanc peticiunculam porrigere sum compulsus. Vtinam quitquam vobis acceptum vice huius recompensacionis valerem rependere; sed cum aurum et argentum non est mihi, exiguum oracionum mearum offertorium ante oculos diuine mayestatis libens licet tremulus presentabo. Altissimus in sua gracia vos conseruet. Scriptum in monasterio W[adstena] sub signeto patris nostri domini confessoris per vestrum J[ohannem], quondam commensalem vestrum Parisius, nunc autem fratrem conuentualem in monasterio memorato."}, {"df": "1669", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Muut", "transcript": "Thenne ware synemæn mellan prouasten och borgmestarna j Abo om Skarpakulla aker; først Røtker Ingesson, Stighulwer Ragualsson, Magnus Dekn aff Rungo, Kortymma, loco eius fuit Laurens Røffuare, Olaff Kirffues, loco eius fuit Johan de Nittukartana, Olaff Boosson, Michel de Kurala, Bleker j Nwmmis, Michel Jonisson, Inge j Melkela, Michel j Woywastakyla, Michel Stuut j Lonto; jtem ex parte Domini regis Benedictus Lydikson, jtem filius illius accole, qui quidem residebat jn Skarpakulla."}, {"df": "1670", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tervik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff höra ælla see, helsar jak Karll Matsson, domare j östra Nylande, aa ærleex manz herra Cristiærn wægna kærlica met Gudhi. Kænnes jak for allom thöm, som æpter kunno komma, swa som for thöm, som nw ærw nærwarande, mik hafwa nær warit aat, tha Olaff Bentson, foocthe ther sama statz, tingh hioolt met almoganom j Perna, j Tervejoche, aa areno æpter Guthz byrdh m°ccccxxj, manedaghin y andra wiku ffasto. Tha stoth Cristin Ollaffz dotter ok Tomas, henne soon, kændos at the haftho köpp giort met Iapp Wæckevasare ok wnto met ja, godom wilia ok berathno mothe alt thera gothz aa Kwsakosche liggiande, hvilikom lvndom the thet helzt fangit haftho, met köpp, ærfth ælla skipthe, swa som ær iij scatmark jordh for ij mark ok sivtighi mark Reflist tall; hvilka peninga the kændis haffua fullelica vpburit æpthe thera vilia, swa at the lvthe Japp ok hans arffua quitta, lösa ok læthugha for sik ok sinom arfwm vm the peninga, ok affhende sik thet förnemda gothz ok sinom arfwm ok tilwendo thet Iapp ok hans arfum till æwærthelica ægho, met husom, jordh, aker ok æng, jnnan garhz ok vthan, j watho ok thorro, nær by ok fiærran, met skoghom, fægang, flskewatnom, thorpom ok torppastadom, quærnom ok quærnastadom, allo tilskildo ok ængo wndan takno, som thy gothzeno aff alder hauer tilhörth, ok sköther thet met xij fastom, som hær æpther nempnas, som ær först fader Idelax, Labbe j Idelax, Pædar Fastolfson, Swen aa Berghe, Pædar Knwtsson, Andris Iappsson, Aruid scomakare, Pædar Homanson, Torkil Greggason, Michel Boogh, Olaff Helsing, Holmsten. Til witelse ok mera wisso, at swa ær laglika aa tinge giorth, tha hængir jak, Karll Matsson, som foreskælaman mit jnsigle for thetta breff til witnisbyrth. Scriptum anno, loco et die vt supra."}, {"df": "1671", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Oripää", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta bref höra æller se schal thet witherligit wara, at wy Hanns Garpp oc Olaff Illompoyka met wara hustrwr godwilia oc flere ware wena fulbordh haffuum giort eet laglighit iordha schipte met beschelighom manne Clawus Lydkessone a satto tinge, alla soknena nærwarande, j swa matto at wy haffuum hanom wplatith allan waan egodell j Ylelæ, hwar thet hælst liggia kan, nær by æller fiærre, fore allan Clawus Lydkessons egodeell j Danschilæ, enkte vndan schilt, thet af aldher haffuer lighat vnder thæsse fornempda godz Danschila oc Ylelæ; oc star all soknen til, at fult ær gen fullo frælst j schat, swa at hwargen kronona ingeldh minschas; oc ære wy forenade vm hws, sædh oc andra bygning, swa at oss wæl atnögher. Ffore ty schötum wy oc fastgörum thetta for:da gods Ylela vnder Clawus Lydkesson oc hans arffua oc vndan os oc warum arfuom met thæsse tolff fasta: Mattis Ilolaste, Nisse Koywonpære, Peter Gunnarila, Olaf Korkonen, Jacoy Laurensson, Michel Vtaremsson, Matti Potola, Mattis Torkala, Olaf Mustapæ, Paual Enoy, Matti Koyuonpære oc Olaf Meckinen, forschælaman Hartika Dykare. Til ytermer bewiselse bidhiom wy andeligan fader oc wördeliken her biscop Magnus, met Gudz nad biscop i Abo, Hartika Dykære, Olaf Swerd oc Thomas Petersson at sætia thera jncigle fore thetta bref. Scriptum Orhinpæ anno Domini m°cd°xxi°, feria tercia post festum beati Mathie apostoli."}, {"df": "1672", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntlyken, heilsamen grut in Gode nw vnd tho allen tiden vorgescreuen. Ersamen, lewen vrundes. Juwer erbarheit wy don tho kennende vnd witlik, dat desse iegenwardyghe breffwiser, genant Hans Nacke Pawelsson, heft gewesen vor vnsem rade, dar he vns bekande vnd witlyk dede, dat eme erfgut an gestorwen sy tho Reuel van sines broders wegen Peter, dem Got gnedich sy, vnd nemant neger is dem erfgude wenne he vnd sine broder, vnd eme wol bedarff vnd behoff is, dat he dat eyge vnd vorder mit vrunde rade vnd gunst. Hiir vmme wy juwe riclyke arbarcheit jnnichlyken, gutlyken vnd vruntlyken bidden, dat gy bewysen juwe richlyke doget deme vorbenomeden Hannese vmme vnser bede willen vnd sin eme behylplyk tho vorderende dat erfgut, wes eme børen mach vnd egen van rechtes wegen. Desse sake gelyke, eft sik dat so gefellen wil, wy juwer erwerdicheit vruntlik vnd bereit weder syn. Juwe liiff vnd selle befele wy Gode tho ewigen tiiden. Gescreuen in dem iare vnnses Heren mcdxxj°, des vridages vor mitfasten. Borgermestere vnd rad tho Wyborch etc. Adress: Den ersamen, bescheidenen mannen börgermesteren vnd rade tho Reuel, vnsen leuen vrunden etc."}, {"df": "1673", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntlyken, heilsamen grus in Gode nw vnd tho allen tiiden vorgescreuen. Ersamen, leuen vrundes. Juwer erbarheit wy doen tho kennende vnd witlik, dat desse iegenwardighe brefwiser, genant Laurens Susy, vnse borger, heft gewesen vor vnsem rade tho Wyborgh, dar he vns bekande vnd witlik heft gedan, dat eme erfgud an gestorwen sy tho Reuel van sines vedders wegen, Oloff mynters, de juwe borger vnd dener was, deme Got gnedich sy, vnd nemant neger is dem erfgude wenne desse vorgescreuen Laurens vnd syne vrunde, de ene gekoren hebben tho eine howetmanne dat vorgescreuen erfgwt tho vorderende. Hir vmme wy juwe richtlike arbarcheit gutlyken vnd vruntlyken bidden, dat gy bewisen juwe richtlyke doget deme vorbenomeden Laurens vmme vnser bede willen vnd sin eme behylplik tho vorderende dat erfgut, wes eme boren mach vnd egen van rechtes wegen. Desser sake gelike, eft sik dat so gefelle wil, wy juwer erwerdicheit vruntlyk vnd bereit weder sin. Juwe liiff vnd sele befele wy Gode tho ewigen tiden. Gescreuen jnt jaer vnses Heren verteinhundert jn dat ein vnd swyntigeste jaer, des wridages na pingxsster. Borgermestere vnd rat tho Wyborch etc. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden borgermesteren vnd ratmannen tho Reuel kome desse breff etc."}, {"df": "1674", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote vorgescreven. Wetet, leven vrundes, also juu wol witlyk is umme den groten unwillen, ungunst, pladet und schaden, de tysschen juu und desseme lande und ok den Ryssen upgestan is van den gude, dat uutt juwer stat bracht wert dor mines gnedigen heren water, hawen und strant in de Ny synder mines gnedigen heren bot edder siner ammetlyde fulbort, dat mime gnedigen heren und sinen riken mit nichtthe tho gude komen kan, men tho groten homode unde wrewel, also wol bewislik is, dat mynes heren gnaden und synen undersaten vele pladet und vordretes van juu und ok van den Ryssen geschen is umme desselven gudes willen. Hirumme bidde ik juu vruntlyken, dat ghy den kopman darane vorwaren, dat see dar nicht en segelen; wenthe schyt en jenich schade, des wil ik van mynes heren gnade wegen und van sinen riken unforweten an sien; wellen se dar ok mit wrewel und mit homode segelen, also se dar gedan hebben, see stan er ewntyre etc. Vordermer kan juu desse brefwiser Hans van Lynen, myn dener, myntliken yterliker berichten van dessen vorgescreven saken, wenne ik juu thoscriwe. Hirvan begere ik ein leflik und vruntlik antwart van juu, also dat gy und yk dar wol forwaret ane moghen sin. Gode almechtich siit befolen tho ewigen tiiden. Gescreven tho Wyborch, an des hilgen lichames awende. Bi mi Kersten Niclisson, ritter. Adress: Den erbaren, vorsichtigen luden borgermesteren und ratmannen tho Revel kome desse breff etc."}, {"df": "1675", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Her Kersten, leve here. Juwen breff und ok dat muntlike werff Hanses van Lunen, juwes deyners, hebbe wy gutliken entfangen und wol vorstan. Des bidde wy juwer erzamheit gutliken to wetene, dat uns de heren van Darbte schreven, dat de copman tho Nawgarden bezat were; dat oppenbarde wy hiir, und deden dat deme copmanne witlik na des copmans rechte. De anderen zake synt unser zake allene nicht, sunder ok der ghemeynen hensestede zake van overzee. Dominus [vos] conservet. Scriptum in die Bonifacii pape anno 21."}, {"df": "1676", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erzamen, leve heren und besunderge gude vrunde. Bidde wy juwe mannychvoldige wiisheit, des ghemeynen copmans beste hiir ynne to betrachtene alze gii allwege gerne don, wante juwe wiisheit in syme breve wol vornemen mach, wat syne meynynge is. Und wes juwer vorzichticheit hiir ynne radzam und nutte dunket wesen, dat gii dat mit den ersten, dat gii kunnen, her Kerstene und uns schryven willen."}, {"df": "1677", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Item int jaer 21, des midwekens vor Reminiscere, screven an den coepman de radessendeboden der Lijfflandeschen stede, to dem Walke vergaddert, eynen breyff, ynnehoudende under anderen worden, wu dat de heren unde prelaten daer en in clage hedden to kennende gegeven van den Spanschen hornen, de dar gevoert worden up de Russen unde heydene, da de cristenheit zeer ynne beschadiget wart, umme dat se dar armborste unde bogen van makeden, des se nicht lenger lyden en wolden, unde sonderlinges de hovetman to Wiborgh met anderen vogeden uyt Sweden desgeliken ock gesproken hadden, des de vorseide radessen[de]boden daervor deden warnen den gemenen coepman, also wert, dat daermedde ymand baslagen worde, dat de des meer dan an guede alleyne solde beschadiget werden. Unde dit so gheven de alderlude wol to twen offt dren tijden den gemeynen coepmanne to kennene unde oek uyte den vorgerorden breyve lesen int vorseide jaer umtrent sente Johans dage to middensomere."}, {"df": "1678", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witterlikt wara, som thetta breff höre eller see, att iak Gregris Sonasson kennes met tesso mino opno brefwe mik wara aff rette skuld gield skyllogher minom brodher Sona Sonansson siu markr oc fyratighi oc hundrada, for hwilka summo penninga iak hafwer honom vnt oc vplatit allan then erfdedeel, swasom mik tilfiol i Prestekulla, liggende i Thenala sokn, epter min broder Olaff Sonasson, Gudh hans siel hafwi, vndan mik oc arffwom minom oc vnder for:de Sona Sonasson oc hans arffwm til ewerdelika egho for utan the tigw marker, som han hafwer nu sidan betalat Lydeka Kijsels hustru a mina wegne fore thet bolet, som Lydeka hafde til pantta fore i hest. Til thesses brefz mera wisso oc wittnisbörd bedis iak for:de Gregris wördelig herra oc andelig fadhers herra Magnus, met Gudz nadh biskop innan Abo, herra Niclis Korke, riddar, oc herra Fredrik, domprowest i Abo, att the hengia thera jncigle fore thette breff, medan iak sielfwer eijg jncigle hafwer. Scriptum Wemo anno Domini mcdvicesimo predicto (= primo), crastino beati Canuti regis et martyris, in testimonium præscriptorum."}, {"df": "1679", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut vnde wes wy gudes vormogen tovoren. Ersamen, leuen vrundes. Juwen bref, an vns gesand, darinne gi vns scriuen vnder mer worden auescrift enes breues, den ju her Kersten Niclessone, houetman to Wyborch, gesand heft, in welkem breue he ju scriuet, den copman to warnende vor schaden, also dat niemant ensegele up de Russen mit gude etc. Leuen vrunde. Wy vormoden vns, dat juw der gemenen stede vnde vnse breue nu wol gekomen sin, darinne gi vornemen mogen, wo de stede hir mit vns to Lubeke de reise gesloten hebben, vnde bidden vruntliken, dat gi dat ok also holden vnde den copman warnen alumme na inholde der stede scriuen vnde ok na inholde hern Kerstens breue, wente wy des gelikes gerne don willen vnde vnsen borgeren vnde copluden hern Kersten Niclesson bref lesen laten, up dat sik en islik vor schaden moge vorwaren. Jodoch, leuen vrundes, is vns wol vorkomen, wo na der tijd, alse ju der stede vnde vnse breue komen weren van desser vorscreuenen ordinancien, vorbedinge der Russeschen reisen etc., ut juwer stad van den juwen schepe scholen gesegelt sin mit gude to den Russen, dat vns unbillich dunket wesen; begere wi, eft dat also were, dat gi darbi vaeren na ordinancien der stede, alse sik dat gebore, vnde ok bestellen vnde vorvaren laten, dat sodaniges den steden vnde deme gemenen copman to vorvange nicht mer en schee; anders de stede mosten vorder darup vordacht wesen. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Gode sijd bevolen. Screuen vnder vnsem secrete des negesten midwekens vor ad vincula Petri anno etc. xxi:o. Consules Lubicenses. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen mannen, heren borgermesteren unde ratmanne to Revele, unsen besundern ghuden vrunden, geschreuen."}, {"df": "1680", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum deuotos et humiles oratores vestros proconsules et consules opidj Stocholm Vpsalensis diocesis regni Swecie plerumque in expeditione contra Ruthenos et alios infideles necnon alijs arduis negotijs dicti regni per serenissimos principes dominos reges Swecie euocari contingat, supplicatur s. v. pro parte ipsorum proconsulum et consulum, quatenus pro tempore existentibus proconsulibus et consulibus vt liceat ipsis per proprium uel alium sacerdotem ydoneum in altaribus portatilibus in locis ad hoc competentibus et honestis missam et alia diuina officia facere celebrari de specialissima gracia concedere et indulgere dignemini gratiose. Fiat ad quinquennium in forma. O. Datum Rome apud Sanctam Mariam maiorem pridie idus septembris anno quarto."}, {"df": "1681", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnse vruntlike grot myt begeringe alles guden. Erzamen heren vnde leuen vrunde. Juwe erbarcheyt do wy to wetende, wo dat vor vns gewesen is vnses stoles medebroder Andreus Römer vnde heft vns to erkennende geuen, wo dat dar twe knechte vorstorwen syn myt iv. De quemen myt enen scepe van dem Stokholme, zeliger dechtnisse, des heft he dat hiir vor vns myt sinen rechte beholden, dat dat scip Gode vnde eme to hört vnde de twe gesellen sine wedderlegginge hadden. Vortmer so heft hiir vor vns gewest der twier gezellen moder vnde heft vns witlik gedan, wo dat se ere rechte erfname sy vnde nemant neger edder er gelik. Des so heft desse vorgescreuen Andreus vnde ere moder hir vor vns vulmechtich gemaket dessen brefwiser Lasse Jonesson dat scip vnde dat nagelaten gut antonamende vnde en to der hant to bringende liker wis ofte se dar suluen jegenwordich weren. Wer vme so bydde wy juwe erbarcheyt, dat gy wol willen to donde vnde wesen dessen vorgescreuen Lassen behulplik dat scip vnde dat vorgescreuen nagelaten gut werde geantwort. Dat wille wy gherne vordenen an enen geliken, vnde hebbet des to vns eyne gantze to vorzicht, wes dessen vorgescreuen Lassen geantwordet wert van dessen vorgescreuen gude, dat gy noch de ghene, de dat van syk antwordet nene na maninge vmme liden solen. To ener merer tuchnisse so hebben wy vnses stat ingezegel vnten vor dessen bref laten drucken. Gescreuen in den jare vnses Heren m°c(d)xxj, vp des hilghen cruses dach vor sunte Michele. Borgermestere vnde rad to Abo. Adress: Den erzamen, wysen, beschedenen mannen heren borgermesteren vnde rade to Reual, vnsen leuen vrunden, kome dusse bref."}, {"df": "1682", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "[MCDXXI] circa festum exaltacionis s. crucis venit huc rex, volens interesse discussioni de briga inter archiepiscopum Upsalensem et suum capitulum, et facta est convocacio prælatorum et magnatum terre circa castrum Röne, præsente eciam archiepiscopo Rigensi, judice delegato et pluribus episcopis et prælatis de Dacia. Invalescentibus autem querimoniis et culpis, resignavit archiepiscopus præsulatum, sub condicione, ut scil. hoc anno levaret de episcopatu ipso iiic nobilos, et singulis annis aliis vite sue levaret iiic ducatos; sed puto quod condicio ista nichil ligat. Cumque capitulares Upsalenses instarent regi de eligendo in successorem, accepto termino deliberandi, ipsi in unum de his tribus consenserunt, videl. aut in dn. Magnum, episcopum Aboensem, aut in dn. Nicolaum Ragwaldi, canonicum Lincopensem et Strengenensem, aut in fratrem Johannem Haquini, conuentualem Vazstenensem. Rex autem consensit in fratrem Johannem."}, {"df": "1683", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den vorzichtigen, erbaren mannen, heren borghermesteren vnde radmannen der stat Reuele. Wy borgermestere vnde radmanne to Abo begheren juwer erbarcheyt to wetene, wo vor vns is ghewesen Niclaws Kurke, vnse borgher, vnde heft vns witlik ghedan, wo dat he rechte erfname sy vnde nemant negher edder syn ghelik Jönes Jönesson, myt iw gheheten Jönes Pappy, de myt iw doet geblewen is, zeligher dechtnisse, alzo vor vns vj vnser börghere hebben ghetuget myt eren sworen eden myt vp gherekeden vingheren. Woer vmme bydde wy iuwe beschedenheyt, dat gy wol wyllen to donde vmme vnser bede wyllen vnde syn dessen borger Nyclaws behulplik vnde vorderlik to sinen rechte, dat eme dat ghut werde gheantword, dat borger Jönes na gelaten heuet; dat wylle wy gherne vordenen in enen geliken ofte in groteren zaken, ofte syk dat also gheuellet, vnde hebbet des to vns eyne gantze to vorzicht, wes vorgescreuen Niclaws van dessen vorgescreuen nagelatene gude geantwort wert, dat gy edder de iuwe dar nene na maninge vmme liden solen, wente wy dar vulle vorwaringe van vnsen borgeren vor genomen hebben. To ener merer tuchnisse so hebben wy vnser stat ingezegel to rugge an dessen breff laten drucken. Gescreuen in den jare vnses Heren mc(d)xxj, vppe sunte Michel auende."}, {"df": "1684", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witerlighit thetta breff høre eller see, at then tiidh jak Cristiern Niclison, riddare ok höffwitz man j thetta sin wppa Wyborgh, sokna ting hiolt met almoganom j Borgha arom epther Gudz børdh mcdxxi°, annan daghen epther sancta Michels dagh, kærde Biorn Salueson til Olaff Benctson, at han sculde hafua giorth agangh wppa hans skogh; huilkit jak skøth til tesse xij, som ære Hannus Hornhus, Lasse Olaffson, Magnus Kætilson, Knwt j Krakøø, Jæppe Skelghe, Jngewaldher, Olaff Ionson, Ionis Petherson, Pether Symonson, Magnus Hidhenson, Niclis j Kulla ok Ebbe a Skoghom, at the sculde thet syna ok rantsaka. Ok epther thet at the funno gambla raa, som øwersta enda ran ær j Teusies swidh, ok swa j nya almanna wæghen annen enda ran widh aan widh ena kældo j en sten, ok epther withnado ok sworo, at for:da Olaff Benctson war ther rætter wtj, thy dømde iak the for:da raa stadugha ok fastha, ok forbiudher jak noghan man thet hindra eller quælia opthermere, wid xl mark fore konungx dom ok iij mark fore hærezhøfdinges dom. Til mere wisso ok stadfestilse tha henger iak mit jncigle witerligha fore thetta breff met Karl Matissons, som hærezhøffdinge ær. Scriptum & actum loco, anno & die prenominatis."}, {"df": "1685", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra æller see helsom wi Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, æuinnelika met warom herræ. Kungørom wi met tesso wara nærwarande opne breffue, at wi haffuom j Gudz heder, fore wara forældra siæla och wara, skipath och skikcat eeth altare eller prebendam j Abo domkirkio, j Iesu Christi helgasta likama, alla helgha ænglæ och sancte Birgitta nampn, loff och æra; til hwilk[i]s altaris vpheldhe oc klæricsens, som Gudz tiænist ther haldha skal, fødho och berghan haffuom wi met wara vinæ och næsth ærffuingia jaa, samtykkia och godwilia lagdh och skipath war gotz, som wi æpter wara forældra arfft haffuom oc eendels køpth, swasom æru tw gotz j Karlisby j Wirmo sokn, eth gotz j Lenakala och eth gotz j Haloss j sama sokn; jtem eeth gotz j Paltilaby j Wntamala sokn; och thenne sama gotzen haffuom vy wnth och giffuith wnder for:ne altare met allom tillagom engo wndhan tagno, som them eller noghra there rættælika tilhører, met boo oc booskap, som aa hwario gotze ær och oss tilhører. Til hwilkis mera witnisbyrd och stadfestilse haffuom wi bydith wara brøder Niclis Tawast och Jonis Olafson och wara mogha Martin Abramsson, Ærengisl Henricsson, Gregris Andrisson och Henric Mørth, at hengia thera incigle met wara incigle fore thetta breff, hwilkit giffuit och scriffuit ær areno epter Gudz byrdh mcdxxjº, vppa sancti Marthens dagh, j Abo."}, {"df": "1686", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den vorzichtighen, erbaren mannen, heren borgermesteren vnde ratmannen der stat Reual. Wy borgermestere vnde ratmanne to Abo begheren juwer erbarcheyt to wetene, wo vor vns is gewesen Peter Niclisson vnde heft vns witlik ghedaen, wo dat syn echte rechte vader vnde moder dar myt iw vorstorwen syn, zeligher dechtnisse, vnde in namen genomet Niclis Polborn vnde Gudeleef sine husfrouwe, vnde desse vorgescreuen Peter, ere echte rechte sone, sy vt enen echten rechten bedde vnde he der vorgescreuen Niclis vnde Gudeleefs rechte erfname sy vnde nemant negher edder syn geliik, also vor vns ses vnsen borghere in de hilghen gesworen bebben myt vp gerekeden vingheren. Woer vmme bydde wy iuwe beschedenheyt, dat gy wol willen to donde vnde syn dessen vorgescreuen Peter behulpelich an sinen rechte, dat eme werde geantwordet dat naegelaten gut, dat vorgescreuen Niclis vnde Gudeleef nagelaten hebben. Dat wille wy gerne vordenen in enen geliken, vnde hebbet des to vns eyne gantze tovorzicht, wes vorgescreuen Peter van dessen vorgescreuen gude geantword wert, dat gy edder de iuwe dar nene na maninge vmme liden solen, wente wy dar vulle vorwaringe van vnsen borgheren vorgescreuen vorgenomen hebben. To ener merer tuchnisse so hebben wy vnses stades ingezegel to rugge an dessen breff laten drucken. Gescreuen in den jare vnses heren m°c(d)° in den xxj:gesten jare, vp sunte Clementis auende etc."}, {"df": "1687", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1688", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vesilax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Universis patentes (= præsentes) litteras inspecturis Magnus, divina miseratione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Novistis (= Noveritis), quod nos templum ecclesiæ Wesilax noviter consummatum sub anno Domini MCDXXII, tertia die mensis februarii, in honorem beatorum apostolorum Petri et Pauli consecravimus, præsentibus quam plurimis clericis et laicis fide dignis; unde et (= ut) prædicta ecclesia singulis annis die anniversario dedicationis et in festo patronorum ejus prædictorum eo copiosiori populorum frequentia honoretur, omnibus vero (= –re) poenitentibus et confessis, qui in præscriptis festis memoratam ecclesiam devote visitaverint, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum apostolorum ejus Petri et Pauli auctoritate confisi, xl dierum indulgentias de injunctis iis poeni[tentii]s misericorditer in Domino relaxamus; decretum (= secretum) nostrum, ne de consecutione hujusmodi in posterum dubietur, præsentibus apponentes in testimonium præmissorum. Actum et datum anno, die et loco supra dictis."}, {"df": "1689", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pyttis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom Witherlikit som thetta breff høra eller see, ath then thiidh jak Karl Mattisson, hæredzhøffdinghe j Østernylande, hæredztingh hiolt met almoganom j Pyttis sokn j nærwaru ærlix manz herre Cristiærn Niclissons¹, howitzmans vppa Viborgh, oc Biorn Diegns,² kærdhe hedherlighen man herre Jonis, kirkioherre j Pyttis, aa wørdhelix faders met Gudh biscop Magnuse wegna til Magnus Ollesson³ ok hans granna j Abborafors vm laxfiskeræt ther sama stadz, ath the haffde biscopenom ther aff weldhat en fierdungh; hwilketh thesse tolff j nempdena sato, som æræ Gereca j Pyrthonore, Andris j Monapyrthe,⁴ Olaff Gudwastson, Pæder Jonisson, Pedher Michelson, Jaap j Hirwikoski, Jaap Hardh⁵ Jonis Holstensson, Jonis Sundhzson, Jonis Bottesson,⁶ Olaff Pedersson ok Olaff Sundzsson, ranzsakadho, withnadho ok æpther suæria sculu, tha edzørth⁷ wardher, ath biscopen j Aho ægher rættliga fulla helffth j laxafisket⁸ j Abborafors ææ met hwad laxa thol laxen fonghen wardher, ok enghen mothe nempdena wildhe wædia, ty domde jac for:da laxafiske j swa maatto som forscriffwat biscopenom til rætta ægo, ok forbiwder jak hwariom manne hær æpther ath hindra honum jnnan thet sama laxafisketh widh sina iij mark for min dom. Til withnisbyrdh alla⁹ forscriffna stykke hengher iac mith incigle for thetta breff, hwilket scriffwit ær arom epter Gudz byrdh mºcdºxxºijº, odhendaghen¹⁰ næsth æpter Reminiscere."}, {"df": "1690", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren. Ersamen, leven vrundes. Wellet weten, dat yk dessen jegenwardigen brefwiser, Gunnar, myme deiner, befolen hebbe, ein werf juu tho berichten also umme einen, de is Purin genant, de is my untweke[n] ut den ryken und ute deme rechte van Sweden. He is myt juu beseten in juwer stat, und he is my und mynen kynderen vele schyldich. Hirumme so bidde ik juu, leven vrundes, dat gy my den vorgescreven Purin tho rechte stellen und dat syne under eyn recht besetten so langghe, dat ik edder myn vulmechtighe bot dar tho juu komen kan, dat myt rechte tho vorfolgende. Hirby doet alzo yk juu vele gudes thobelowe; dat wil ik gerne kegen juu vorschylden in eime desgelyken edder beteren, wor ik mach. Hirvan begere ik ein antwart van juwer ersamheit mit dessen brefwiser, myme dener. Gode almechtighe siit befolen tho ewygen tyden. Gescreven tho Wyborch an unser lewen vrouwen awende in der vasten. By my Kersten Nickelson, ritter. Adress: Den erwerdigen, vorsichtigen luden, borgermeisteren unde radmannen to Revel, minen guden vrunden, kome desse bref etc."}, {"df": "1691", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffør allom them thetta breff høre eller see kennes jak Jons Ingonen met thesso mino øpno breffue mik wara geldh skyllogan hederlikom manne herre Frederich, domproast j Abo, fæmtige marker redhe peninga tolkit mynt som nw j Abo gaar, for huilka peninga jak panthsæther hanom myn nya gard liggiende j Reso sokn, met boo och boskap, som ther pa ær, och met allom tillagom, som ther til liggia, engom vndan tagnom, och j swadana mottho, at han skal afsla iij marker aff summone huart aar swa lenge han thet godzet j wærio haffuer. Til mere wisso oc vitnisbyrd bider jak beskedeligen man Laurens gulsmed at han sæther sith incigle met mino fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcd vicesimo secundo, feria quinta infra octauas pasche."}, {"df": "1692", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren gescreven und wes yk gudes vormach tho juwer behegelicheit. Wetet, leven vrundes, also ik juu er thogescreven hebbe umme Hans Purin, de my untweken is ute den ryken und ut deme rechte van Sweden, dat gy wol doen und stellet ene my tho rechte, also dat he my ut juwen rechte nicht untkome, dat wil ik vruntliken kegen juu vorschylden. De mester heft my thogescreven, dat he tho juu in juwe stat wil komen up suntte Johans dach baptisten negest thokomende edder sin vulmechtighe bot, und up de vorgescrevene tiit wil ik ok min vulmechtighe bot tho juu senden umme de sake des vorgescrevenen Purines, so mogy horen und derfaren, wo et darumme sy. Item wetet, leven vrundes, dat mynes heren, des koningges, undersaten, buren und koplyde hir meinliken clagen, dat en nemant in juwer stat solt vorkopen wil, des ik doch nicht lowen wil, wente dat in vortiiden mit vorworden also vorwaret is, dat gen vorbot edder wederstal mer scholde scheen in juwer stat, de mynes heren, des koningges, undersaten tho schaden komen mochte. Hirumme, leven vrundes, latet de vorwort vaste blywen und maket dat also, dat de naberschop und de vruntschop tysschen den landen jo vaste blywe. Yterlyker hebbe ik her Willam, wiser desses brefwes, befolen, desse vorgescrevene sake und ander sake juu myntliken berichten, und Hans van Lynen, myme dener, vorder wenne ik juu thoscrywe. Hirvan begere ik ein vruntlik antwart van juu mit den ersten. Gode almechtige siit befolen tho ewigen tiiden. Bedet tho my alse tho juwem guden vrunde. Gescreven tho Wiborch an suntte Markus avende. By my Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermeisteren unde radmannen to Revale, kome desse bref met werdicheit etc."}, {"df": "1693", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom viterligit wara, som thetta breff høre eller see ath jak Ingeborg Ragualdzdotter kennes met thesso myno næruarande opne breffue mik haffua met vilia och beradhna modhe giort eth jordhaskipthe met hederlikom manne her Frederich, domprouast j Abo, j swadana mottho, at jak haffuer hanom vnth och vplatidh allan myn egedell och retheth jnnan Hywelempilæ och Kaupila godzom, liggande j Reso sokn, bade til mit køpe godz och swa til alt mit fastha fædhernæ, som mik tilbør haffua føre Loytene godz, liggiande j sama sokn, met allom tillaghom, som thøm godzom tillhøra, enghom vndantaknom eller fraskildom. Och for:de Frederich haffuer vnt mik och vplatidh alt sith fastha fæderne i Pyhalax by liggande j Nerpis sokn, met allom tillaghom, som ther til liggia, allom tilsagdom och enghom vndantaknom, vndan sik och synom arffuom, vnder mik och mina ærffuingæ til æwerdeliga ægho. Och i sama mottho tha haffuer jak afhænth mik for:de godz j Hyuelempilæ och Kaupila vndan mik och mina ærffuingia, vnder her Frederich och hans arfua til euerdeliga ægho; och haffwm hwar wor androm for:da skipthe skøth och stadhfæst epter landzlaghen met thenne tolff skøtningie mannom, som ærw Henric Halonpoyka, Henric Pakari, Karl Habnis, Michel Hinzala, Thomas Habnis, Olaff Mulli, Gregis Papinsinpoyka, Jacop Kurulæ, Clauus Vastoyla, Johannes Mekelæ och Henric Vastoyla; forskielaman ær Raguald Ragualdzson. Till mere visso och vitnesbyrdh bider jak for:de Jngeborgh Ragualdzdotter hederlika manna och beskedelika jncigle, swa som ærw her Remar Gisleson, kirkioherre j Virmo och canik j Abo, for:da Ragualdz Ragualdzsons forskiela manz och Jons Ingon[en]s fore thetta breff mædhan jak sielff ey incigle haffuer. Och vil jak thet swa fasth och stadugth holdha som mith eigith incigle ther fore sathe. Datum Abo anno Domini mcdxxijº, jn vigilia ascensionis Dominj."}, {"df": "1694", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote thovor gescreven und wes ik gudes vormacht tho juwer beheglicheit. Ersamen, lewen vrundes. Wellet weten, dat ik juwer ersamheit breff und beger wol vornomen hebbe, dat ik tho juwer ersamheit wolde senden min vulmechtighe bot, de mit Hans Purin tho rechte gingghe van myner wegen. Wetet, leven vrundes, dat ik willen hadde selwen tho juu komende uppe suntte Johans dach nuu negest thokomende umme de sake des vorgescrevenen Purins und umme ander sake, welket ik leider nuu nicht bybringen kan, wente my dat nuu benempt mynes gnedigen heren, des koningges, werff unde bot, also juwe ersamheit dat wol derkennen kan, dat ik in der wiis myner alle weghe selwen nicht mechtich sy. Anders jemande sylke dreplyke sake und grofwe schult tho befelende, des befrychte yk, dat ik darane mochte vorsymet werden an myme rechte. Hirumme, leven vrundes, prowet dat beste und latet den vorgescrevenen Purin und sin gut nicht uut juwer stat und uut juwer besettinghe, so langghe dat Got wil, dat ik mit em tho worde kone komen vor juu edder vor ander heren edder stedhe, dar ik recht mit eme moghe bruken; dat wil ik vruntlyken kegen juu vorschylden. Item wetet, lewen vrundes, dat de ergenantte Purin heft sik vorwilkoret und bebrefwet vor dem radhe tho Kalmar und vor anderen guden luden, dat he uut mynes gnedigen heren, des koningges, rechte nicht wolde varen, he wer mit rechte van myr gescheden. Des is he siner lofthe und sines brewes nederfellich worden. Isset ofwer sake, leven vrundes, dat de vorgescrevene Purin icht sinen breff und lofthe richtten wil, so schal juwe ersamheit myner vulmechtich sin, den ergenantten Purin tho feligende van myner wegen vor my und alle myne vrunde, de umme mynen wellen don und laten wellen, synder alle arch, dat he mit my tho rechte gha, dar de sake upgestaen sint, dat see dar mit rechtte affgelecht werde; wes em edder my dat recht gift, dar wil ik my alle weghe gerne an genogen laten. Isset ofwer sake, dat he des nicht doen wil, so schal juwer ersamheit dat witlik sin, yk wil my Got tho hylpe nemen und myne herschop und wil eme und sinen vorhegers dat myne affmanen, vor ik kan, des wil ik unforweten sin. Item wetet, lewen vrundes, also ik juwer ersamheit er gescreven hebbe, dat gy juwe borger darane vorwaren, dat see Godes viende und mynes gnedigen heren, des koningges, und der meinen kerstenheit viende, alzo de Ryssen, dat see de nichtt en sterken, also see plegen tho donde, besunderen dor mynes gnedigen heren water und strant, so langghe dat ik my van mynes gnedigen heren, des koningges, gnade wegen mit den Ryssen bet vorwete, wo ik mit en darane sy. Hedden de vorgescrevene juwe borgers und ander lyde jar lank den roggen tho hus beholden, also dat solt, see hedden der Ryssen mer mede gedodet, wenne hundert dusent man uppe andere tiit doen konen. Hirumme, lewen vrundes, ramet noch des besten und helpet vorstyren, dat de heiden den kersten nicht ofwer dat howet wassen. Vordermer hebbe ik heren Willam und Johan van der Marwe yterliker befolen, juu myntliken berichten, wenne ik juu thoscrywe. Hirvan begere ik ein gotlik antwart mit den ersten van juwer ersamheit, dat by dessen vorgescrevenen saken, also ik juu vele gudes thobelowe und also gy my hebben wellen, ofte sik dat also gefalle. Gode almechtighe siit befolen tho ewigen tiden. Bedet tho my also tho juwem guden vrunde. Kan ik icht umme juwen wellen don mit geliik und mit eren, dar wellet myner nicht ane sparen. Gescreven tho Wiborch des mandages vor suntte Hinrikes dach. By my Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermesteren unde ratmannen tho Revel, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "1695", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Wy borghermeyster unde raetmanne dar stat Revele bekennen unde betughen openbare vor allen luden, wo dat her Kersten Nykkelsone, voget uppe Wyborch, in deme jare unses heren Jhesu Christi, also men do scref dusent veyrhundert in deme 22 jare, 8 daghe vor passchen, do sande her Kersten sinen boden unde breyf an unsen raet unde let uns bidden, dat wy eme gunden, dat he Johan Porines syn erve unde syn gut besetten mochte, also unse Lubessche recht utwyset, wante Johan Poryn eme gelt unde gut schuldich were. Des geve wy her Kerstens boden do orlof, dat he Johan Porines sin erve unde sin gut besatte, dar der stat voget unde recht over was. Des anderen dages darna do quam Poryn vor unsen raet unde boet sik darto, dat he sin erve unde sin gut myt rechte untsetten wolde. Do velle wy dartwisschen unde beden Johan Porine, dat he wol dede und lete de besettynge stan wente to pinxsten negest tocomende, wy wolden her Kersten toscriven, dat he sulven to Revele queme ofte senden hir to Revele sinen mundeghen boden, dede recht geve unde neme. Des wart uns Johan Poryn volaftych. Des vel id sik, dat do des sulven pinxsten, des vrydages darna, dat her Kersten Nykkelsone, voget to Wyborch, sande to Revele sinen dener Johans van Lunen unde brachte uns her Kerstens breyf, dar he uns inne scref, dat wy eme gunden, dat Hans van Lunen, sin dener, mochte Johan Porins sin erve unde sin gut uppe dat nyge besetten, des wy eme orlof geven, also dat he id besatte, dar unses stades voget over was unde ok dat recht. Unde oc scref uns her Kersten, dat wy dat recht togerden wante to sunte Johannes daghe negest tocomende was, he wolde sulven to Revele comen, wante he hadde wol ghehort, dat de mester van Liflande dan to Revele queme unde ryddere unde knechte. Des blef id darup stande in der sulven besettynghe. Des vel id syk, dat her Kersten uppe den vorbescheden sunte Johans dach nicht en quam unde oc nemant van siner weghen. Des quam unse gnedighe here, de meyster van Liflande, uppe den sulven sunte Johannes dach. Do gink Johan Poryn vor den meyster unde clagede eme sine noet, dar he do myt sik hadde veyr erbare, berve lude, geheten de ene Godeke Strate, de ander Tydeman Nasschert, de derde Anders Smedink, de veirde Alf Bispinkroede, den is dat wytlich, wo de wort vor den meyster vellen. Also met den latesten, dat Johan Poryn na sunte Johannes daghe gink vor unse rechte unde stunt vor unseme ghehegeden rechte ene warve, ander warve, derde warve, unde boet syk to rechte: wolde eme emant schult geven van her Kerstens wegen, he stunde dar unde wolde darto antworden. Also en was dar nemant. Des delde do dat recht Johan Porine sin erve unde gut leddech unde loes. Des gelikens vorvolgedet Johan Poryn ok vor unseme gansen sittende stole des rades, de ene oc de besettinghe delden leddech unde loes, des wy eme tostan to ener merer betuchnysse."}, {"df": "1696", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høræ se ellæ læsa helsom wy Henricus Gyrshaghen, fogothe oppa Castalaholm, och Nicles Diekn, som ær j laghmandz stadh, kærligha met Gudh. Kungorum wy allom met thesso waro næruarande opno brefue, ath om warafrv dagh assumptionis, som nw war, tha war almoghen saman komen aff landeno widher warafrv kirkio j Saltuica sokn. Tha withnadho thesse godhe mæn och sworo swa sidhan epter, som ær Araman Olaffson och Olaff Gøk och Galla Gærtrudh, ath Cristin Sniomws war Pædher Suænska horkona och ike hans lagh giptha kona etc.; och swor for:da Araman met sina mæn, ath han aldre førdhe ko ellæ nakat annath, thet henne til hørdhe, aff Ræflo j sina lefdagha til Alandz ellæ annar stadh, och thy tha ær thet her j Alande funnith fore en ræth, ath the Cristin hauer hindrath thennæ godha mandz thingh, Iønis Størkarsson til orættæ. Thetta withnom wy Henricus och Nicles och tilstaom openbarligha; thy bidhiom wy alla godha mæn och serdeles thøm, som fore rætthen sithia, fogothan, borgamestara och radh j Ræflæ, ath the wel gøren och waren thennæ brefførare Iønis Størkarsson behielplighe swa mykit, som han ær rætter wtj, ath han matthe fa sith igen. Til meræ wisso och høghre foruaringh tha trykkiom wy forscrifne Henricus och Nicles witherligha war incighle til withnisbyrdh oppa ryggen fore thetta breff. Datum et actum die et loco supradicto, sub anno Domini m°cd°xxij°."}, {"df": "1697", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit begeringe heilis und allis gudis tovoren gescreven. Ersamen unde vorsichtighe heren, burgermesters unde radt, sunderlinghe vrundes unde gude gunners. Juwer ersamen vorsichticheit geleve to weten, dat ik juwen bref untfangen unde wol vornomen hebbe nu in des midwekens nest na unser vrouwen dage assumpcio, in welken gy scriven umme juwe medeburgers als Peter Rode unde Henrik, siin cumpan. Warumme begere ik juwer ersamheit to weten, war ik juu unde de juwe vurderen unde behulpelik wesen kan mit rechte, dat do ik altiit gerne, unde wil Peter unde Henrik vurgenomt juwer begeringhen unde beden laten geneten. Item als umme den knecht, den gy hebben in juwer venknissen, wes gy darby don, dat scal myn wille wol wesen. Item als gy my scriven in eynen anderen breve umme Henrik Schutten, ik wil Haken Frillen toscriven, dat he Henrik vurgenomt dat sin wedergeven sal. Ik bevele juu deme alswaldighen Gade to ewighen tiiden. Gescreven up Abo des nesten midwekens na unser vrouwen dage assumpcio anno 22. Clawus Ludekesson. Adress: Deme ersamen unde vorsichtighen heren, burgermester unde ratman der stadt Reval, kome desse bryef mit heil, detur."}, {"df": "1698", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grut unde underdanycheyt tovoren gescreven an myne leven vrundes, borghermeyster unde rat der stat Revele. Also gy wol weten, wo alle sake gevallen sint twisschen her Kersten unde my, sunt also dar geschen is, also do he my[n] erve vor passchen erste werve besatte, unde ic moste wylkore doen ut deme rechte nicht unwykene, unde ic hadde do gerne borgen wedder gehat van deme boden, de myn erve besaet hadde; des en mochte my nicht beschen, unde des velle gy do darvoer unde bereden ju unde seden my do, dat her Kersten solde to Revele comen ofte senden dar sinen mundeghen boden to pinxsten, dede recht geve unde neme. Des vel id syk, dat des nicht en scach, dat myn erve na pinxsten ander werve wart besaet. Des gink ic do echter vor ju unde do moste ic aver ander werve wylkore doen, und do hadde ic oc gerne borghen gehaet van her Kerstens boden Hans van Lunen, de dar do jeghenwardych stunt in deme raetstole; unde des en mochte my oc do nicht bescheyn, unde do sede my do oc her Gert Wytte, her Kersten solde to Revel comen to sunte Johannes dage ofte senden dar sinen mundeghen boden, de recht geve unde neme. Des was ic do na der tiit vor den meyster, de wysede my in dat Lubessche recht, dar sik her Kersten myt my in gegeven heft; wo ic darvan gesceyden sy, dat is ju wol wytlyk. Des vel yd sik na der tiit, dat ic van Revel segelde to deme Holme na enen breve, dar my macht ane lycht, unde oc, dat ic gerne dat myne van den Holme hadde gehaet, dat hir leget an osemunde. Des quam hir her Kersten unde beclaegede my vor deme rade, unde ic en wolde my hir int recht myt em nicht geven unde ic berychtede den heren, de darover seten, wo alle sake geschen is in deme Lubesschen rechte, und wo ic my ut deme Lubesschen rechte nicht geven wolde wedder in dyt recht, unde ic schoet my gensliken in dat Lubessche recht to Revel, dat he ju gescreven heft unde dar he my inne beclaget heft unde myn erve unde myn gut inne bekummert heft, unde dar he nen to sede, dat he sik nicht int recht gegeven en heft, dar ic eme to antworde, do he myn erve unde myn gut besatte, do gaf he sik genoech int recht. Hirumme so wetet, leven vrundes, dat ic myn recht noch utstan wyl to Revel unde wil noch dar rechtes geneten unde untgelden. Darumme so dut wol unde scrivet my to, wes gy by my doen wyllen, wante ic ligge hir up der vryheyt to den swarten broderen, wante he my drowede in deme rechte unde heft my openbare gesecht, ic en sal nicht to bedende hebben dan dat lif, al volt id sik, al were id oc in kerken unde in klusen, dat heft he openbere gesecht vor manneghen guden manne; ich wyl id noch claghen heren unde vorsten, beyde geystlich unde werlych, dat ic arme man dyt lyde boven recht. Dut wol, leven vrundes, unde weset hirane vorseyn, wante gy wol weten, do gy id van my hebben wolden, dat ic id so solde laten ghan, dat ic alle weghe sede mynes rechtes unvorsumet, ich kande den man wol unde sede ju dat wol, wo he id myt my gehanteret hadde in deme Swedesschen rechte, dar he my negheyne daghe en helt. Oc is my hir gesecht, wo dat he dat closter late bewachten, dat ic dar nicht afcomen en sal, unde haft dar lude to ghesaet, de uppe my solen warden. Hirumme so wyl ic hir id ene wyle vorholden, also lange dat id wat sachter wert. Hirumme dut wol unde scrivet my, wes gy by my doen wyllen. Darmede so bevele ic ju Gode to ewygher tiit. Screven des mytwekens na sunte Bartolomeus daghe. By my Johannes Poryn."}, {"df": "1699", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit begheringhe heiles vnde alles gudes to voren gescreuen. Erzame vnde vorsichtighe heren burgermeisters vnde ratmans, gude gunners vnde besunderlinghe gude vrundes. Juwer erzamheit geleue to weten, als ik jw last to screff mit juwen bade van Rasaborch, oft so konde scheen, dat ik to worde queme mit Arnt van den Vitynchoue vnde mit deme, de en gevanghen hebben, so wolde ik vmme juwen willen des besten dar jnne ramen, als my bekentlik js, vor mynen gnedighen heren; nv solen gy weten, dat Arnt van den Vitynchoue vnde Hans Parenbeck hebben to worde gewesen mit my, vnde ik hebbe vntfangen van en beiden een gelofte jn sodaner maten to myns heren gnade: ist dat myn here secht, dat Arnt vurgenant sal Hanse vurgenant een vengnisse holden, so wil Arnt dat don; secht ok myn here, dat Hans sal Arnde loes laten, so wil Hans dat ok don. Men se moghen nerghen van Abo vt scheiden er se to mynen heren sin gewesen, vnde er breue vnde er baden moghen se hebben to eren vrunden, war se willen. Ok sal ere eyne den anderen nicht beschelden edder bescriuen, er se to rechte sin gewesen vor mynen heren. Dyt vurscreuen hebben se my gewisset to holden. Dar hebben ouer gewesen her Niclis Gödhstafson, her Clawus Vlemingh mit vele meer gudere lude. Willen gy dyt vurscreuen berichten dem hus compture vnde her Dyrick van den Vitynchoue, dat se ik gerne. Got als waldigh bespare jw gesont to ewigen tyden. Gescreuen vp Abo dinxdages na sunte Johannis dagh decollacionis anno xxij°. Clawus Ludekesson. Adress: Den ersamen vnde vorsichtighen heren, burgermesteren vnde ratmans der stat Reual, kome desse bref mit heil, detur."}, {"df": "1700", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Björnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witterlighit see thet allom, som thetta breff see æller höra, at vy Niclis Iönisson, Sten Thureson, Karl Bonde ok Karl Knwtzson kennomps met tesso waro næruarande opno breffue oss met samtykkio stadhfæsth, vnth ok giffuit haffua wart gooz Dyghernæs, liggiande j Nylande, j Poya sokn, met allom tillaghom til Sancti Iohannis ok Marie Magdalene prebenda j Wyborgh for war forfadhers siel, her Tordh Bonda Röricxson, som han stichtadhe j sin liiffs thyma, Gud hans siel nadhe, met all the rætticheit, som wy ther til haffuom, epther thy wars nadogx herra konung Ericx ok drötningh Margarete, Gud henne siel haffui, opet breff wtuisar. Thy affhendom wy thet for:de gooz Dyghernæs wndan oss ok warom arfuom vnder for:de prebenda swa lenge, at hærskapet wil thet i gen lösa, ok the pæninger, som thet for:de gooz star fore til pantha, sculo giffuas til for:de prebendan wtan töffring. Til mere wisso ok stadfæstilse tha lathom wy hengia war jnciglæ witterlighæ for thetta breff, ok iak Karl Knwtzson bedhis ærligx ok welborens manz Benkt Ionissons jncigle, mædhan iak ey sieluer jncigle haffuer. Datum et actum Biornö anno Domini mcdxxij:o, octaua natiuitatis Marie virginis."}, {"df": "1701", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1702", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den vorzichtighen, erbaren mannen, heren borghermesteren vnde radmannen der stat Reuel. Wij borgermestere vnde radmanne to Abo begheren juwer erbarcheyt to wetene, wo vor vns is ghewesen eyne bederwe vrouwe, vnse borghersce, in namen ghenomet Kerstine, vnde ere echte vnde rechte dochter Margrete vnde hebbet vns witlik ghedan, dat ere echte vnde rechte man, ghenomet Nisse Strupa, myt iw doet ghebleuen is, dem Ghoet ghenedich sy, vnde ere dochter Margrete vorgenomen vnde des vorgenomen Nissen dochter rechte erfnamen is vnde nemant negher vnde er gheliik, also vns vnde der ganzen stat wol witliik is; vnde vmme hinder vnde vorvalles weghen, dat desse vorgenomen Kerstine vnde ere dochter dar suluen nicht nae teen en kunden dat erwe gut to vorderen, wes vorgescreuen Nisse nae ghelaten heft dat myt iw, so heft se hiir vor vns vulmechtich vnde mundich ghemaket des vorgescreuen Nissen broder Andreas Jönesson dat vorgescreuen erf gut to vorderende, in to manende vnde vp to borende, vnde darby to donde vnde to latene liker wis ofte see edder ere dochter dar suluen jeghenwordich weren. Wor vmme bydden wy iuwe beschedenheyt, dat gy wol wyllen to donde vmme vnsen bede wyllen vnde syn dessen vorgescreuen Andreas behulplik an sinen rechte, dat eme dat vorgescreuen nagelaten gut werde gheantwort to vorgescreuen Margreten behoef. Dat wyl wy gherne vorschulden in enen gheliken, vnde hebbet des to vns eyne gantze to vorzicht wes vorgescreuen Andreas van dessen vorgescreuen gude gheantwordet wert, dat gy edder de juwe dar nene na maninge vmme liden solen. To ener merer tuchnisse so hebben wy vnses stades inghezegel tu rugge an dessen bref laten drycken. Datum Abo anno Domini m°cd°xxij:geste jar, des midwekens vor sunte Matheus dage des hileghen apostels etc."}, {"df": "1703", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Muut", "transcript": ""}, {"df": "1704", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit begheringe heiles vnde alles gudes to voren gescreuen. Ersamen vnde vorsichtighe heren, burgermesters vnde ratmanne, sunderlinghe gude vrundes vnde gude gunnere. Juwer ersamheit geleue to weten, dat ik hebbe den burgers van Abo gegont to segelen to Reual mit ere kopenscap (eren in ere kopenscap) dar to donde vnde anders nerghen; war vmme bidde ik juwer ersamheit, begherende mit allen vlijte, dat gy wol don vnde latet en des geneten vnde gonnet en wedder vt to voren, wes se behouende sijn, besunderlinge Jacob Vresen wes he kopet to myne behoff; dat wil ik all tijt gerne verschulden mit allen gude wor ik kan. Gebedet to my als to juwen vrunde. Got alswaldigh beware jw gesont to ewigen tyden. Gescreuen vp Abohus des mandages na sunte Micheel jnt jartal Christi xiiij(c) xxij°. Clawus Ludekesson. Adress: Den ersamen vnde vorsichtighen heren, burgermesteren vnde ratmanne der stat Reual, kome desse bryeff mit werdicheit, detur littera presens."}, {"df": "1705", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Witherlighit se thet allom, som thetta breff see eller høra, ath wy Karl Birgersson, Byorn Deghn oc radhit j Wyborgh kænnomps oc oppenbara tilstandom met thesso waro nærwarande oppno brefue oss hafua seeth ok læsæ thw breff met hengiande jnciglen, j alla matho omistencom, allaledis swa ludhande ordh fra ordh som thenna wtscriptena wtwiisa, som forscreffnæ sta, swa som ær en wtscripth aff thet breffuit, som wordelighin fader biscop Arend aff Strengeness oc ærlike riddære ok swena met hanom hafua wtgiffuit, oc en wtscripth aff thet breffuit, som radhit j Stokholm hafuer wtgiffuit. Thil mer wisso trykkiom wy war jncigle witherligha for thetta breff och fore thenna forscriffna wthscripter til witnisbørd. Scriptum Wiborgh anno Dominj m°cd°xxij°, jpso die s:te Birgitte etc. De tvenne ofvan vidimerade brefven äro utfärdade i Stockholms rådstuga på S:t Klara dag 1422, det ena af biskop Arnd i Strängnäs, Nikles Bosson, Bengt Stensson, Hans Kröpelin och Karl Bonde i närvaro af borgmästare och råd samt välborne män Nisse Eriksson af 'Wæstrars' och Nikles Jönsson af Fridsvik, det andra af Stockholms borgmästare och råd. Hvartdera brefvet intygar, att herr Kristiern Niklisson, riddare, vid detta tillfälle inför sittande råd beskyllt en Hans Porin, borgare i Reval, för några öppna bref, som lydde 'både uppå pantegods och reda penningar uppå tu tusen lödig mark och sedan för guldringar och gjordt guld och dyra stenar och gjordt silfver och kopparkar och bössor och annat bohag, sådant, som gode män pläga hafua, hvilka for:de herr Kristiern Niklissons hustrus fader herr Johan Molteke' på god tro hade gifvit i förvar åt en Gödik Kruse, som 'for:de Hans Porins hustru atte förr till bonda'. Hans Porin hade sedan med sin hustru undfått alla de förskrifna sakerna. På Kristiern Niklissons framställda fordran svarade Porin, att brefven hade uppbrunnit i Stockholm 'i then formære branden'. Då nu herr Kristiern sporde Porin 'om han ville gifva sig i rätten med honom och lida och umgälla, hvad han kunde honom med rätta tillkomma om förskrifna skyllning', hade Porin svarat, att 'han hade varit der med rätta afskild ett sinne uppå Stockholms rådstuga och ett annat sinne i Reval efter en Lybsk rätt'. Härtil hade herr Kristiern invändt, att han vid dessa tillfällen ej kunnat bevaka sin rätt, alldenstund han varit i kronans och rikets tjänst och ej 'kunnat vara i sin välmakt'. Både rådet och de närvarande herrarne hade yttrat, att herr Kristiern till följd af laga förfall ej borde gå sin rätt förlustig. Ytterligare hade herr Kristiern sport Porin om han ville blifva vid rätta samt bedt om brefven, som Porin emellertid förklarat vara uppbrunna, äfvensom om de andra sakerna, hvartill Porin genmält 'att han ville det icke göra, utan ville bruka sina feyligheyt och den Lybska rätten, som han sade sig vara afsagd i Reval. Och dermed gick förnämde herr Kristiern Niklisson rättslös hädan'."}, {"df": "1706", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren und wes ik gudes vormach to juwer beheglicheit. Wetet, leven vrundes, also ik to dem Holme quam, so vinde ik Hans Purin dar vor mi in der velicheit in dem kloster. Ik eschete ene to rechte, he en wolde nicht vor rechte komen, ik hedde en veliget vor dat recht, also ik dede. Hir umme, leven vrundes, sende ik ju utscrifte der breve und tuchnisse der erbaren heren und guden lude, de dar over und ane weren, und ok utscrift breves des erbaren rades der vorgescreven to den Holme, dar gi inne vinden und derfaren mogen alle dink und sake tuschen den vorgescreven Hans Purin und mi, dar mogi ju na richten. Und ik bidde ju noch, leven vrundes, alse ik ju er vaken gescreven und gebeden hebbe, dat gi mi behilplik wellen sin, dat mi wedderfaren mochte also vele, also recht utwiset, van den vorgescreven Hans Purin, juwen borger, vor den drepliken groven schaden, den he mi und minen erfnamen gedan heft; dat wil ik gerne alle wege kegen ju vorschulden und vordenen in eime desgeliken edder groteren, wor ik mit gelike kan und mach. Hir van begere ik ein leflik und vruntlik antwart van juwer erwerdicheit und guder gunst mit den ersten. Gode almechtige siit befolen to ewiger selicheit. Gescreven to Wyborch des donderdages na sunte Birgitten dage. Bi mi Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermestere und radmen to Revale, kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1707", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Birkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myna ødmywka tienist tilforende sændis kerlike met warum Herre. Takkar jak ider kære herre føre æro och kerlek ther j mik altiid beuisen; Gud ider løne och wnne mik thet met ødmywk[he]t førtiænæ, Vithen ath jak idert breff forstandit haffuer vm Skarpakulla. Jak war på then tiid hæredzhøffdinge j Pike hæredhe, och thy wart jak nempder, ther til met landzsynemen; och epter thy som Røtkier Ingesson, Magnus Djekn aff Rungo och altz (ͻ: alle) the mæn aff Nwmmis sokn mintos at proastens aker haffdhe aff alder warit, thet sagde landzsynen prouastenom til. Och Hinza Knap och Hinza Nathal, som aff stadzens vegna waro, the visto inghen skæl til sighia at thet met naghrom retth war aff gangit, vthan prouast Gerlag haffde thet vthtakith met sielffs wilia; och met thessom skælom tha budhum wi alle som i synene warom varu edh at gangit j landzrettenom, och the aff stadenom vildho ey edhen anama, vthan skuthu sik for myn herre konungen. Ther met skildhomps wj ath j thet sin. Jak kan ider ey swa yterliga til scriffua vm al ærendhe, vthan første Gudi tekkis oc ider, at j vilin oss tilsaman haffua, Røtkier och the godha mæn som æn liffwa, tha faen j ytermera høra huad there talan war. Gud vare met ider. Scriptum Bircala jn crastino Luce ewangeliste, meo sub sigillo. Benkt Lydekesson."}, {"df": "1708", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1709", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høre eller see kennis jac Jønis Anundzson, ærchydegne j Abo, met tesso myno nærwarande opne breffue mic haffua vnt oc giffuit met godwilia oc berodhno modhe, j Gudz heder oc sancte Henricx, alt mit godz som iac afflat haffuer j Bjornaby j Sunda soken ligiandhe, vnder erchidegns bord j Abo, til Gudz tjænist æwinneliga vphældilse. Thy affhender iac mik och mynom arffuom thet for:de godz met allom sinom tillaghum, huad hælzt thet ær eller huar hælzt thet lighia kan, och tilegnar thet for:de ærchidegns bord tiil æwinneligo ægho. Fframdelis hauer jac sath vpa thet forda godz beskeligom man Peder Storkersson, myn mogh, i swa motta, at han ma thet besithia swa lengi han liffuer oc gøra ærchidegnenom i Abo til arlikit landgæld v marc peninga, swa got mynt, at iiij march swenska gøra fult foro en fulwiktogan engilskan nobel, oc ther tiil ɉ tunna øøl met allom kost ther tiil hørir, for aarliga gingerd. Oc beder iac ødmiwkliga vørdeligin ffader met Gud biscopin j Abo oc hederliga men ærchidegnen oc capitulum ther sama stadz at the wilia stædhia for:de Peder oc hans barn vpa for:da godz bliffua swa lenge the formoghe oc wilia landgæld och gingærdh ther aff gøra som forskriffuat stoor. Till huilkins mere wisso och vitnisbyrdh henger jac nyt jncigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo secundo, jn die omnium sanctorum, jn testimonium premissorum."}, {"df": "1710", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1711", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Muut", "transcript": "Thenne xii woro vp the stoknyngena som giordis millan Sækyla och Kiwla vp the xii lass engh: Jop Karios, Henric Kanganpæ, Jonis Sæppa, Marti Marthinpoyca, Joniss Mikelson, Pyri Oleffson, Jonis Sorki, Poual Poualson, Jonis Ionisson Kokkoy, Oleff Hwgdha, Marcus Larensson. Thetta ær then førsta raa som Lasses hustrv, Kaderin, haffuer seth wnder mynom herra, och hon hether Saniokj; sidhen thedhen till Kiwlæ almona wægen, thetta ær pa Sækyla sidha; nw vp Kiwla sidha aff almonna wegen till Hwgdhanoya och swa in till Sonenumensaa, etc:a. Jtem myn herre haffwer loffuadh for the iordhena xxvi marker peningha. Aff thøm haffwer Kaderin wpburith xii marker. Tha hon anamadhe thenne pening wore thenne iiij nær, Jonis Sorka, Jonis Smidh, Marthin nempdheman oc Jop, etc:a. Om the engh som myn herre bispen sculde haffua i haffdh aff Kaukamely, som ær førsth Falaceman Oyanpære: andher ær Rwtialdho, thridie ær Iokintako, fierdhe ær wider Wilosyn syltha wnder Twiskws aaker. Tha bør mynom herre helffthen haffua aff the ængiana och halff Kaukamelys tompth, huilkit myn herre biscopen haffuer alth fornøkt rynga sik forægnadh. Tompten haffwer han solth fore v marker, engin beholder han sielfuer. Aff Kumo sochn iordh køpp. Aff Pædher Kwnynghas han soldhe sithr godz Iæppe i Kiwla; ock ther war Thomas Pæderson wider och flere andhre dande mæn; och iak haffwer honom betaladh alth i godha redho xxxiiij marker. Aff Oleff Pipare haffwer iach iordh køøp för xxxiii marker och xx marker oc v ore ter betaladh. Wppa Wennis weghna haffuer iac Lasse Finne betaladh xiiiɉ marker. Jæppis hustrv i Kiwla haffuer betaladh aff Wennis wegna xxvi marker, Wogymal Bænikka xvi marker. Exposita pro agris et pratis. Jonis (i) Halanpoyca v marker for i godz, som Henric Pehw sither pa som Morthen Kartano i Koskilakth. Jtem Iasper i Karhiala iiij marker oc v øre fore Toysnemj. Jtem Sigre Kathi vii alna klædhæ och i qwarther fore Toysnemj. Jtem Walne v øre for eth lass ængh i Toysnemi; jtem Antj Christiernson iiij marker for hans deell i ængh, som hether Walnostabakj aff iiii lass. Jtem Toykanpoyca i wxa for iii marker och i marker redha pæningha fore iii lass ængh i Ektama. Hec sunt prata campsa. Primo skiffthæ iach ena ængh aff Kykama met Matthe aff Kepola in till Potesnemj, som ær æn ængh aff ii lass. Jtem fore i ængh, som ær Ektmos, dedi iiiɉ marker; ther ær iij lass eng aff Toykanpoyca. Jtem fore ena ængh aff iii lass, nær kældhone, gaff the sama ængh Ektomas Christiernpoyca. Item gaff iach ena æng, som hether Salatzemanoya, aff ii lass for æn ængh som hether Koywinnytthw aff Kolkoy. Jtem fore ena ængh, Koywunytthy, aff iiij lass togh iach æn andhra ængh aff iiij lass, Kawktehes met Hwkkanmichj. Jtem fore en ængh, Petesnemj, aff ii lass togh iach Laktess aff ii lass aff Nemi Heykj. Jtem aff Nenen Heykj fich iach en ængh, som ær Ioghentawstha fore mynna ængh, bodhe ij lass. Jtem aff Walle fich iach æn ængh i sama raa aff ii lass ffor en æng, Harwffwia, ii lass. Jtem aff Walle fich iach en ængh i loghensw aff j lass fore ena ængh aff Wænhænwalkamastha aff j lass. Jtem aff Liszle Othj fich iach æna æng i Wænhenwalkama aff j lass ffore j ængh aff Wæhæstænemstæ aff i lass. Jtem aff Hiboypoyca hans deell widh kældhena oc aff Koywwnytthw och aff Petesnemj i hwario thera i satan høø aff Kikema næss som ær och iij sathon. Jtem aff Ioniss Staffanson i Polsw hans deell aff Koywnytthy for ij peningha. Jtem fore tredhinghen fore ij dela aff Tohenemj gaffs Ioniss Pæderson j ængh aff Maydistama øffuer aana och ɉ marker peningha. Jtem Wnnj Pæderson gaff syn deell aff ængena * wider keldona capellis. Jtem fics Kokko deell i Mwttamarantha wider kældon fore the ængh i Salaytzenoya och fore ij peningha. Jtem Henric Michelson fix ena engh, Kanansyltha, fore iiij lass i Hærghennytthw; item ij lass engh i wahistalakia aff Niclis Oleff[son ?] Mwlloynen for j æng i Humalista ooh for æn marker peningha. Jtem aff Olaff Kækty før hans deel i Walmasthanwytta ij spen rogh. Jtem aff Walle for i lass høø i Toysnemi for j marker peningha. Jtem Hwgdan Michel, hans deel widh kældone for j marker peningha; jtem ena hætto aff blath kumisth. Jtem aff Hwgdan Olle, æyæn sorka oyanswstha for i lass ængh i Kowanemj. Nota anno Domini mcdlv, feria 3:a post dominicam Lletare, emimus a Laurencio Biornson quandam terram dictam wlgariter Liwthanamaa, quam ipse tytulo permutacionis optinuit a fratre Martino et quodam Erico Gøøm, pro qua quidem terra nos tenebimur dare Laurencio iuxta valorem monete currentis xlviiij marcas; et super illa summa soluimus ex ipsius commissione primo cuidam Laurencio Storeman iij marcas, item solui eidem anno [mcd]lv, feria 6:ta post festum Elizabeth x øre in prompta pecunia, jtem j twnnam salis pro xii øre, item ij pundh siliginis quemlibet modium pro 3:bus oris; jtem tradidimus ei per manus Laurencii Biornson ij oras jn crastino dominice Judica. Jtem eodem die tradidimus domino Olauo ex parte ipsius pro debitis ecclesie Sækylæ j marcam denariorum. Jtem soluimus eidem feria 6:a 4:or temporum in Decembre anno lvi vnum pund siliginis, quemlibet modium pro dimidia marca. Item eodem die iij modios ordei, quemlibet pro viij ortogis, etc:a; item eodem die soluimus eidem x et ɉ marcas in promptis [pecuniis]; item eodem die soluimus eidem vnam nouam ollam pensione xvi librarum pro ij marcis, etc:a. Item habebit vnam lagenam salis pro xii øre, etc. Est solutus. Jtem pro solucione eiusdem terre vt supra dedimus Martino Biornson iij marcas denariorum. Item ij pund siliginis, quemlibet modium pro iij øre; item vnam tunnam salis pro xii øre. Jtem ij pund siliginis, quemlibet modium pro iij øre. Jtem pro emendis iiij marcas cum vna øre denariorum, pro quibus ipse fide iussit. Jtem tradidimus ei per manus Laurencij Biornson vij oras jn crastino dominice passionis. Jtem qwittauimus cum Laurencio Biornson pro tributo j marcham, quam debuit leuare Olaus Hønataloypoyca. Placitacio cum colonis nostri de Kwmo anno Dominj mcdlviii jn manerio nostro Kiwla. Nempda Andris lopson, Bench[t] Bench[t|son, Magnus Anwndson, Marthen Pompala, Olaff Leyko, Joniss Birgill, Andris Larensson, Lass Kunis **, Niclis Larens[son], Mattis Henricson, Mattis Korke (?), Ionis de fonte. Jstis presentibus confirmata est scotata permutatio prediorum inter nos et Martinum Michelson; nos dimisimus sibi predium nostrum Nemis in parrochia Wlsby, et ipse nobis predium suum jn Orhinpæ, ea condicione, quod nos sibi dabimus viij marcas, quas iam de facto soluimus vnum pund siliginis et vnum pundh ordei, quorum medietas iam soluta est et alia medietas in autumpno.]"}, {"df": "1712", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1713", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thettæ breff höræ æller see kennoms wi Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, os hafua giort for noghor aar eet stadhukt skipte met warom elskelikom brodher Niclis Tauest vm all war gotz, som wi saman ærfdom epter warom forældrom, j swa matta, at han scal behalda all the gotz os badhom tilfiöldo j Tauestaland oc eet gotz j Borghaby j Swatzaa sokn j Nylande, oc wi sculum behalda all the gotz os badhom fiöldo til arfs j Wirmo oc Pike soknom oc eet gotz j Paltila j Vntamala sokn. Thetthæ skiptidh giordhom wi badhe met godh wilia oc beradhna modhe oc wiliom thet j alla matta stadhukt halda; til hwilks mera wisso oc witnisbyrdh hengiom wi waart incigle for thetthæ breff, som scriffuit ær j Abo areno æpter Gudz byrdh mcdxxiij, vppa sancti Vincencii dagh."}, {"df": "1714", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Janakkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff kan fore koma (kan) kennis jach Wildemar(!) Diegn, at then tiidh jak tingh hiolt met almoghenom j Janakala sokn anno Domini mcdxxiij, ottæ dagha for kyndemesso, komo for mik pa satto tingh Henric Hornhwss, hans hustrv modher Ragnild och hans hustrv Katerinæ, ok lata mik forstaa, ath the haffde thera j mellan giort ena wenligha sæmyo met beggis thera næste wener samtykkio, raadh och godwilia: først Henric pa sino sidho met sin brodher Peder ok hans magha Jop Larensson, Andris Jonisson ok Peder j Sildhawik met theris hustrvr, Henricx systræ Margareta, Katerina oc Cristina, j swa mottho, ath hendhe thet swa ath for:de Henric før affginge en hans hustrwes modher Ragnild ok hans hustrv Katerina, haffuer [han] vplatit them sith gotz Hoff, liggiande j Kymitto sokn, met alla thes tillaghor ok alla syna løsøra ther meder, epter thet the ey en barna mellan sigh haffua. Ther aa moth vpleth for:da hustrv Ragnild ok hennes dotter Katerina, Henricx hustrv, Henric alt thera gotz, som ær Rohala, Melkole, Torpis oc Saccula, met allom theris tillaghom ok thera løsøra met, met theris neste wener samtykkio ok raadh, swasom ær her Jonis j Hattala, Nisse Manason j Merffuis, Josse Paualson jbidem, Mattis Kotte j Tammela, Larens jbidem, etc:a. Wm thessæ for:næ (prout magis in littera). Jtem sidhan thetta skøt war, stodh thetta ærændhet øpit j full try aar, at thet fulbordades ey met breff, pa thet om nogher aff thera wener wille hær j moth haffua standit eller sakt. Enghen haffuer man en sidhan sport eller hørt. The (ͻ: Tha) bodo the de sigillis jstorum dominorum, Johannis j Hattola, Hakon Knutzson, Nilis Tawest, Henrici Swerdh vna cum meo etc:a, anno Domini supradicto."}, {"df": "1715", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Erwerdigen heren und gunstige vrunde to Revele. Minen underdanigen denst nu und to aller tiid mit willen bereit. So bidde ik ju, leve her borgermeister und rad, – – – – – – – – – dat juwe erbarcheit sik to mi kere, also umme de logenaftige sake, de mi meister Pawel heft overgelogen vor ju gnade, wente id is her Gerd Witten und Kersteken van Vorsten wol witlik, dat ik de iij gesellen to tuge hadde in der monneke kerken, de darbi seten, do de wort geschegen, dar umme mi meister Pawel beloch, und de gesellen seden dat bi eren eren, dat ik se nu geschult. So bidde ik ju, leven heren, dat gi mi geleiden vor de sake, wente ik mi nicht vorantworden kan, und dat ik enen bref scholde halen von Janeke to Razeborch. Nu is Janeke dot. Wente hadde Janeke gelevet, so hadde ik in Sweden getogen und hadde min eventur gastan und wolde mi der sake wol vorantworden. Item nu hebbe ik enen bref gehalt van den erbaren rade to Danzeke, dat ik anders gen echte wif en hebbe und nergen, men alleine Greten, de ik binnen Revele nam. Und ik hebbe wol vornomen, dat meister Pawel nicht erliken geholden heft in manniger guden stad, dat he sin dink nicht erliken geholden heft. Queme ik mit eme to worden, wilde he es nicht vorlaten, ik wolde witlicheit to rugge ropen an etliche stede, dat he sin dink nicht geholden heft erliken. – – – – – – – – – – Gescreven in dem mccccxxiij jare, des derden dages vor lichtmissen. Hans Schulte ein neteler (?). Adress: Den erwerdigen borgermeisteren und rad to Revale kome desse bref, cum – – – –"}, {"df": "1716", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Kennis jagh Peder Ludhi met thesse myno närwarande öpne breff migh haffua såltt hederligo manne her Laurens Biornson two delena aff thet godzet som iagh figh epter rodhia i Pankijo by j Wema sochen före xxij mark, bodhe j wotho och j torro, ingo vndan taghno som the godzeno tilhöre. Och thesse ärw skötninge män oss j millan som är Olaff Mijrij, Swen Helghason, Olaff Anes, Peder Nakkos, Matti Rahes,¹ Nils² Tammikko, Olaff Härmalax,³ Nils Laurensson, Karl Widhiattola aff Koniala,⁴ Bengt Pwtala, Jacob Haaros, och Sone Sonson häredzhøffdinge war förskäläman. Och medhan iagh eij sielff jncigle haffuer, thå bider iagh beskedelighan man Sone Sonson, häredzhöffdinge [och] förskälaman, hengia sith jncigle före thetta breff. Datum anno Domini mcdxxiij, jpso die purificacionis beatæ virginis."}, {"df": "1717", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pikis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kwngorom wy Marthen Diekn ok min hustrv Cristin Eskilsdotther ooss haffua giort met godhom wilia ok berodhna mode eth jordhaskipte met wyrdoghen fadher met Gud, biscop Magnus j Abo, j tessa mothe, ath wy haffuom honum sath j retthæ skipte alt wart gotz j Rungha by ok twadelanæ j Hadhwala by j Pikke sokn, met allom tillaghom, engho vndhan taghno, som them gotzom meth retthæ kan tilhøra, for Taypala gotz j Rimittare sokn ok xxx marc swensca j Aboest mynth, huilka peninga oss tiil nøghia ære wel beredhe. Thy affhendhom wy oss ok warom arffuom the for:de gotz j Picke sokn met allom theris tillaghom ok tiileghnom thet for:de wyrdelicom fader biscop Magnus ok hans epterkomandom til æwinneligha ægho, ok scælom ok skothom them epter landzlaghom vnder hanom meth xij fastom, som wider waro, som are Magnus Diekn, Benkt Skyttæ, Biørn j Hadwala, Niclis Anthamalæ, Niclis Gattar, Michel Pura, Jacob Kalais, Jonis Kakalax, Jonis Michilsson, Michil Granne, Peder Ylthæs, Henric Teppæ ok Larens Roffuare, som forskæl[a]men ware. Tiil huilke mere wissæ ok withnisbyrd henger jak Marthen Diægn met beskelicha manna Stigwlffs ok Larens Røffuare jncigle for thetta breff. Scriptum Pike anno Domini mcdxxiij, odhensdaghen j andra wiku fastha."}, {"df": "1718", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Int jar 1418 also do tho Woldmar thor dachvard berecesset wart, dat wy van der stede therynge tachter bleven 233 mark myn 14 artich. Item Clawes Doekes therynge 202 mark und 18 ore (dar de stede up geantword hebben, dat se antworde tor negesten dachward dar van geven willen). Item de Wyborgesche therynge 580 mark myn 37 ore."}, {"df": "1719", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren und wes ik gudes vormach to juwer behelicheit. Ju to wetende, leven vrunde, also ik ju wol er gebeden und geschreven hebbe, also umme de sake myt Purin und den groten schade, den he my gedaen heft, und my untweken is ut dem rechte. Worumme bidde ik ju, leven vrunde, dat gy wol doen behinderen sin erve und sin gut to rechte, dat he it nerne en vore ut juwen rechte. Und ik hebbe it Hinrik Scherenbeken, mynem ome, und Hinrik Gruwel berichtet, alle sake ju to seggen, bet dat ik it ju schryven kan. Und isset sake, dat he dar sulven is, so latet ene nerne ten, he en hebbe my recht gedaen. Hir doet by, also ik ju tobetruwe. Leven nabers, hebbet gude nacht und blyvet gesunt. Geschreven des mytwekens vor mytvasten, int jar xiiij(c)xxiij. Kristger Nygsoen, rydder, hovetman up Wiborch. Adress: An de erbaren, wisen, bescheden lude, borgermester und ratlude to Revel, sal desse bref mit werdicheit. Detur littera."}, {"df": "1720", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren, wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen, leven vrundes. Wellet weten, also ik juwer erwerdicheit vake gescreven hebbe umme Hans Purin, de my groten drepliken schaden gedan heft, und uut deme rechtte thovoren untweken is, dar enbaven tho Sunthe Birgitten in deme kloster in der dornssen up deme ofwen geseten und heft my gedrouwet und secht in guder lude jegenwardicheit, dat he min guut welle besetten tho Danczik edder in Vlanderen edder wo he dat bekomen kan, also Got forbede, dat et schege, so scheget my tho unrechtte, sylken wrefwel und ofvermot up mynen schaden is my unbilde to lidhende. Hirumme bidde ik juwe ersame vorsichtticheit, dat gy daroffver wellen richtten und ene my to rechtte stellen, also dat he my ut juwen rechtte edder dat syne nicht untkome, wentte ik alle wege rechttes begere. Isset ofwer sake, leven vrundes, dat gy ene nicht to rechtte stellen wellen, und kan ik my dar icht selven ofwer richtten, dat sy wor et sy, dar wil ik nene vruntschop mede vorbroken hebben. Hirvan begere ik ein vruntlek antwart van juwer leve mit den ersten. Gode siit beffolen to ewigen tidhen. Gescreven tho Wiborch des mandages vor unser leven vrouwen dage in der vasten. By my Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermestere und radmen to Revale, kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1721", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff höræ eller see bekennir iak Gregris Sonesson mik hawa pantsat minom elskelige broder Sone Sonesson alt thet godz iak ärfde efter min fader oc mina moder, liggiande i Thenala sokn, met allom tillaghom, engo vndantakno, som them badhom godzom aff alder tilligat hawer eller æn tilliggia kan, först for fyratighe oc fem mark for een blackan hingst, ther iak aff min broder, fornempde Sone Sonesson, köpte, oc tretighi oc fæm mark for en rödan hingst, och tiugu marc reda penninge, som han gaff Lydeke Kijsels hustru, oc et stycke kumest, ther min broder gaff herra Niclisse Kinke (= Kurke) a mina wegna, i swadana matho, at nær iak, Gregris fornempde, minom broder Sone Sonesson thenna forskrifna penninge oc kläde til fulle nöghio beræt hawer, tha skal mik mitt godz i alla matho waræ friit oc vmbewaret. Til thess brefz ytermer wisso oc wittnisbyrdh beder iak beskedliga mæn Jaop Jönisson, Gregris Jönisson, Niclis Röfware oc Lassa Fuma (= Finna?) latha theræ jnciglen met mino egno fore thetta breff. Datum et actum Abo anno Domini mcdxxtercio, circa festum beati Johannis ante portam Latinam, in testimonium præscriptorum."}, {"df": "1722", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sandhamn", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot to voren und wes ik gudes vormach. Wetet, leven heren borgermestere und ratheren der stat to Revel, dat ik ju vruntliken bidde, dat gi wol don und gunnen mi en x last edder xij last soltes ut den Bayschen schepen in min schip to schepende, dat ik alle tiid gerne vorschulden wil, wente ik mot et hebben to des sclotes behof. Dusse jegenwordige brefwiser, Hinrik Stuff und Torkel, mine deners, de sal ju alle sake wol utterlike berichten mit munde, wente ik nu tor tiid genen guden schriver bi mi en hebbe. Anders nicht uppe desse tiid, men ik bevele ju Gode allemechtich to langer tiid gesunt. Bedet to mi also to juwen guden vrunde. Gescreven to Sant havene des sundages na corporis Christi. Cristern Nygelsson, ritter, hovetman to Wiborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden, borgermestere und radmen to Revel, kome desse bref etc."}, {"df": "1723", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1724", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nicolaus Olauesson de Abo, nauta, coram libro recognouit se dimisisse Johannem Brand, nautam, ex parte inpeticionis quedam (= cuiusdam) nauis, dicto Nicolao appertinens (= –tis), per raptores in mari spoliata (= –te) et ad Kylonem deducta (= –te), quem (= quam) nauem tamen dictus Johannes Brand ab ipsis spoliatorihus e conuerso emebat. Vnde dictus Nicolaus cum suis heredibus prefatum Johannem Brand et suos heredes pretextu illius ab omni alia monicione seu inpeticione dimisit penitus quitos et solutos."}, {"df": "1725", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom witerligit wara som thetta breff høra eller see, at jak Olaff Andrisson kennes met thesso myno øpne breffue, thet myn hustro Birgitta Gerlagsdotter giorde met wilia och beradhna modhe och sinne vilia och kende radhe och fulbordh, epter sins førra bondha dødh eth jordhaskipthe met hederlikom manne her Frederich, domprouast j Abo, j swa motto at hon gaff hanom allan then ægedell och ræthet, som hon och henne førræ bondhe, Olaff Rodh, fingo aff Peder Lolason j them godzom, som Peder Lolason atthe badhe j Hywelempilæ och swa j Kaupila, liggiande j Reso sokn, fore en halffuan gard j Abo, som Hænikæ Falkenær atthe, swa godhan som siextige marcher, och fæmtighi marker peningha swa goth mynth som fyra mark gøra en engilskan nobel; huilkit for:de skippthe och køp jak stadfester och fulbordhar och kennis mik haffua anamadh och vpburit badhe gardhen och fæmtige mark hælftena j redhom peningom och hælftena j godhom werdhørom, swa ath mik wel nøgher och jak hanum takkar: och forthy affhender jak mik och mine husfrv och warom arffuom for:da godzen Hywelempelæ och Kaupila met allom tillaghom, som ther tilliggia, engho vndan tagnom, och tileghnar them domprouastenom och hans arffuom til euerdelig ægho. Och ware thet swa som Gudh forbiudhe, ath the for:da godzen hanom nokraledis met nokrom retth affginge, tha tilbiudhom wi oss och wara arffua viderleggia domprouastenom eller hans arffuom sama gardhen jgen eller sixtige marker och ther til fæmtige marker redho peninga och i godhom werdhørom som før ær sakth, wtan alle hielparadhe och vthan alt arght. Til mere visso och vitnesbyrdh bider jak hederliken man her Jons Brwn, canek j Abo, och mynne husfrw modherbrodher och beskeligha men Jacob Gerlagsson, minne husfrv brodher, och Ingonen, borgara ther sama stadz, ath the hengia there jncigle met myno fore thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj millesimo cdº vicesimo tercio, sabbato proximo ante festum beati Laurencij martiris, jn testimonium prescriptorum."}, {"df": "1726", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Omnibus presens scriptum cernentibus Tidemannus, Dei gracia abbas in Padis, ordinis Cisterciensis, Reualiensis dyocesis, et conuentus ibidem salutem in Domino sempiternam. Dudum reuera dominus Magnus, Swecie et Noruegie quondam rex illustris et dominus terre Scanie, videns et magis in posterum inualescere pertimescens nostrj conuentus paupertatem, innata deuictus clemencia aliqualj subuencione releuandam misericorditer aspexit; jus patronatus ac eciam ius aliud, siquidem¹ sibi in ecclesia Borgha, Aboensis dyocesis, et capellis annexis competere dinoscitur, in dominum abbatem tunc temporis monasterio nostro in Padis² presidentem et suos successores donacione transtulit, prout sue patentes littere super hoc confecte suoque maiore sigillo sigillate clare demonstrant, sperans ex hoc inopie monasterij releuamen aliqualiter prouenire, llicet nobis modicum profuit eius diuinitus inspiratus affectus. Sed venerabilis in Christo pater Hemingus, diuina prouidencia eodem tempore Aboensis episcopus, igne caritatis accensus piissimj regis affectum racionalj condescendencia deducere cupiens in effectum, vt nobis et conuentuj nostro saltem aliqualis inde profectus proueniret, ecclesie predicte Borgha et annexarum capellarum iura sacerdotalia ex mera gracia nobis concessit, quam concessionem ad instanciam eiusdem benigni regis ad dies suos inconcussam tenuit, sub certo tamen censu limitatam, quem censum venerabiles in Christo patres, suj successores, motu caritatis patrum suorum vestigia sequentes temporibus suis generose nobis faueba[n]t, censu(m) tamen non auaricie vicio sed caristiarum ingrvencia minorato. Sed heu proch dolor! Tempore venerabilis in Christo patris et dominj, dominj Magni, Dei gracia pronunc episcopi Aboensis, gwerris ingruentibus violenciisque inimicorum insultantibus terramque deuastantibus et caristiis subsequentibus, jdem dominus episcopus Aboensis ecclesiarum predictarum censum, pia predecessorum suorum largitate generose³ nobis concessum, ad prouidendum de pane suis egenis clericis ad manus suas reuocare conatus est. Tandem tamen nostris supplicacionibus et continuis deuictus instanciis, nostre⁴ consideratis necessitatis⁵ indigenciis, ad pia antecessorum suorum vestigia se conuertens aliquantam ecclesie predicte census porcionem indigencie nostre reliquit et concessit tali condicione, vt nos predicti census porcionem, nobis vt premittitur generose⁶ concessam, de sua mera gracia habere fateremur, ne prolixa concessio per longiora continuata tempora jus proprietatis seu prescripcionis inducere videatur. Nos igitur abbas et conuentus predicti originales eiusdem domini Magni regis illustris litteras diligenti scrutinio perlegentes nullius possessionis seu proprietatis ius inuenimus, quo decernente censum aliquem in predictis ecclesiis nobis vendicaremus, nisi tantum jus presentandi et si quid aliud regie dispensacionj competere poterit in eisdem. Quare per presentes publice recognoscimus, quod quidquid in predictis ecclesiis regimen siue censum hactenus⁷ habueramus, de dicti venerabilis patris dominj Magni episcopi predicti suorumque predecessorum⁸ mera gracia nos fatemur habuisse. Jn cuius recognicionis euidenciam sigilla nostra presentibus sunt appensa. Per istam recognicionem⁹ nolumus litteris, priuilegiis et concessionibus illustrissimi principis dominj Magni, condam regis Swecie, nobis super ecclesia et capellis predictis factis in aliquo derogari, sed eas semper in omni vigore suo stabiliter perdurare. Datum anno Domini mcdxxiij,¹⁰ in vigilia sancti Laurencij martiris."}, {"df": "1727", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tidemannus Kuken coram libro recognouit se vendidisse Wilhelmo et Hilgero fratribus, dictis de Schonewedere, vj(c) marcas swedesch den. Abawcensium, quas subleuare debebunt a Nicolao Ludekens, aduocato in Abo, et post percepcionem dictarum vj(c) marcarum swedensium per quartale vnius anni subsequens Wilhelmus et Hilgerus aut eorum heredes persoluere debebunt prescripto Tidemanno Kuken, Agneti, sue sorori, et eorum heredibus iij(c) mrc. et xlij mrc. Lub. cum xiij sol. Lub. den. – – – – – –"}, {"df": "1728", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1729", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see viterligit allom them thetta breff høre eller see, ath then tiid wj Cristiern Nilesson, Nicles Gøstaffson och Clauus Flæming, riddara, warom stadde j Abo aarom epter Herrens byrdh mcdxxiijº, fredaghen næst epter sancti Bartollomej dag, komo for oss hederligen herre her Frederich, domprouast j Abo, och borgamæstarna och raadhit ther samastatz oc goffuo sig j rættin for oss a baadhe sidhor, j werdeligx faders met Gud biscop Magnus j Abo och ærlix mantz Clauus Lydechesons, høffuidzman pa Abo, och flere godha manna nærwaru, om the iordadela som the sina mellan haffdo om eet stykke iordh, som prouastin haffde ingært, pa huilka iordhadela var for nokor aar a landzrættin en landzsyn dømpd och ther epter haldin, som synemennene ther for oss kendis. Tha budhum wj sama synemannom som ther waro och them som tha næmpdis j thera stadh, som aff syninne dødhe waro eller lagha forfald haffdo, ath the til saman, som ær Røtker Ingeson, Philpus Karlson, Benkt Lydekeson, Laurens Røware, Hannes Hamborgh, Jonis aff Nitthokartane, Michel loanson aff Pargasa, Olaff Lang ther sama stadz, Michil Stuter aff Reso, Mikel Proaster aff Kurala, Jons Blek af Nummis, Olaff clokkare aff Lokaness j Lunda sokn, sculda ganga pa for:da iordadela och see och witha om the trættona oc hona met rettom raom skilia. Och tha the swa giort haffdo, komo the fore oss och sagdho, withnadho och epter sworo, ath the rætta raar giordho oc lakt haffdo, som the for Gud och werldinne wilde antswara, mellan domprouastins aker och the leerløthene som biscopen och capitulum j Abo aff domkirkonne wegna och borgarna samastadz vmtrættæ och ath prouastin haffde nokot aff sama løthena met sinom gardhom sik til egnat. Thy dømpde herre Clauus Flæming, lagmannen, epter alles ware samtykkio, radh och fulbordhan the sama raana fasta och stadugha, och akergardhen flytias pa sama raana jnnan siex vikur, vider vj marc for lagmantz dom, och for:da domprouast til xl marc for wældit til træskiptis konungenum, hæredheno oc them som for:de leerløtha met rættha kan winna. Til mere visso och vithnesbyrd alla thesse forscriffne stykke hengiom wj waar jncigle for thetta breff som scriffuit ær pa aar, dagh och stadh forscriffnum."}, {"df": "1730", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1731", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witerligit som thetta breff høra eller see, thet jak Greta Bertilss Swartha dotter, borgerska j Abo, haffuer met wilia och berodhno modhe j mine fulle wælmakt vnth, giffuit och vplatit sancti Peders altar j Abo domkirkio allan then tridiunghen, som jach agher j ywræ Anynghos j thy sancti Peders godzena, som heter Arola, aff huilko godze hær Hæluik, huilkens siell Gud nadhe, gaff for:de altare førre syna [död?] twa dheela, met aker ok engh, skoghom och fiskiawatnom, [i] waatho och thorro, nær by och fiærre, engo vndhan taghno, som the godzeno nw tiilhører eller tiil haffuer hørth aff alder, met allom reth tiill æwinneligha ægho, ffor thy ath thetta ær mith retthe køpegodz, met swa skelom, ath jak j myna dagha skall haffua (haffua) sædhena, som faller aarligha aff them for:da tridiunghenom j for:de sancti Peders godze ok jnthe annath; ok æpter myna dagha tha bliffue then tridiunghen fulleligha ok allaledis for myna forældra och myns kære bonda, Hinza Knaps, och myna siell met allom rænthom och tillaghom vp vndher for:de sancti Peders altare, som fore ær sakt. Framdelis giffuer jach vndher sancti Peders altare tiill æwinneligha ægho the engiær j Rwsko sokn liggia, som husbondh Hinza Knap, Gud hans siæll nadhe, ok jach køptom aff en bondha j for:de Rusko sokn, som hether Kankarj. Jtem giffuir jak ena engh aff siæx lassom, widh Wohiwola j Nummis sokn liggiandis*, vnder sancti Peders altare met swadhana wilkor, ath jak skall nytia ok bruka for:de ænghia j myn liffs thima; ok epther myna dagha tha skulu the bliffua ohyndradhe vnder for:dæ altare, som førre ær sakt. Tiill mera visso ok stadfestilse bider jak myns broders herre Henrikx Swartha aff Jngha oc beskedelix mans Laurens Wadhmals jnciglen ath hengias for thetta breff, som giffuit ær j Abo areno epter Gudz byrdh mcdxxiijº, vppa sancti Jeronimj dagh, etc:a."}, {"df": "1732", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1733", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot und wes ik gudes vormach to voren gescreven to juwer beheiligkeit. Begere ik juwer leve und vruntschop to weten, dat ik hir ichtes welke van den juwen russtert hadde, wente hir tussen den riken und Russen buten dages stunt und was und haddet buten dages bleven, so hadde ik node sen, dat se jemant mit eren guderen ute den riken edder ute den steden gesterket hedde uppe desse dre rik und Wyborch, dat hir negest light, wente se Godes und der kerstenheit viigende sint, und dar upp hebbe ik dat gedan, alse hir vorscreven steit, und ju nicht to wedderwillen und to homode, und bidden ju vruntliken, dat gi mi dar nicht dar um vordenken. Vordermer kan ju Hinrik Stuve muntliken berichten, wen ik ju nu scriven kan. Vort mer, leven vrunde, so was Lubesch gut mede, dat ik wol mit eren und mit rechte beholden mochte hebben; dat hebbe ik umme juwer leve und vrunschop wellen over geven etc. umme mines schepe und gudes willen, dat dar in quam up guden loven, er dat orlich anstunt mit den riken und den steden; alsus lange hebben se dat min weder recht beholden, alse her Ghyse Rygherdes juwer erbarheit wol berichten kan. Hir umme bidde ik juwe lewe und vruntschop, dat gi willen scriven und se underwisen, den erbaren rat van Lubeke, dat se wolden sik noch bedenken, dat se mik dat mine wedder to der hand keren etc. Vortmer, leven vrunde, so danke ik juwer erbarcheit und vruntschop, dat gi mi mangchmol bewiset hebben, besundergen umme dat solt, dat gi Hinrik gunneden in der havene mi to kopende. Hir um wil ik umme juwer leve willen in sodanen mate edder groter gerne tegen juwer leve vorschulden. Gode almechtech siit bevolen to ewigen tiiden. Gescreven to Wyborch an sunte Byrgitten avende. Krystern Niclisson, ritter und hovetman up Wyborch. Adress: An den vorsichtigen und wisen heren und rat to Reval kome desse bref mit vlite."}, {"df": "1734", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom thom thetta breff høra eller see kennis jac Clauus Flæming, riddare oc lagman j Østerlandin, myk haffua hordh the sama synemæn, som ærlika men her Niclis Gotzstaffson oc her Cristiern Niclisson, riddare, mins herra raadh, oc jak met them dømdom met samnadho radhe mellan domkirkionne j Abo ok radhet ther sama standz vpa ena mark, som kallas domkirkionne lergraffuar oc stadhen sik eghna vil, hwilke sinemæn sigh atskilde oc ey offuer ena drogho, vtan tessa siex, Suno Sunoson, Benth Lydekason, Jonis Torkilson, Olaff Kirwis, Michel Joanson oc Henric Haloson, sagde domkirkionne til fra domproastins sudra akergardz hørne oc swa nidher met gropænna som fra Kupiza loper oc til Hinza Knaps sudra akergardz hørne, ok swa nidher moth stadhen vidh Mariavores gaardh oc fram met the gordana epter gambla bigningena til Gærwins Cristine gardh, som henne kolgaardh forre war, oc fra sama gardzins osternorra horne til proastins akirhorne, ther hans rie forre stodh, vtan the løthona offuan gropenæ ligger vnder Galghaberghit, fra Diegna kældona oc til domprouastins offra akerz horne, sagde the ingen til eller sinte; oc tessa for:de siæx vediade vnder ena rætta ransakan epter laghen fore myn herre konungin eller hans radh, at theras ordh oc syn scal sannare finnas epter the beuisning, vithnom oc skelom, som the horde pa bade syder oc sago, en theras siæx som stadenom til sagdho helfthena aff the forscripna markinnæ. Ok tesse tre, Laurens Roware, Haquon Skitte oc Jonis Jngonen kastade theras vædzfæ amothe thom, vtan the andra tre, Jonis Michelson, Adam ok Olaff Slattare, the vilde ey vediæ. Til thes mera visso oc aminnilse trikker jak mith incigle vpa ryggen tesso breffue. Scriptum Abo anno Domini mcdxxiij, jn vigilia gloriosorum Symonis et Iude apostolorum."}, {"df": "1735", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini tractata sunt hæc infra scripta inter clerum et communitatem in Alandia MCDXXIII. Preste retter i Aland, han haffuer i så måtto warit här till. Först i then lijkstool, att taga ena [mark] epter alla then, som war tålff åra gamla och öffuer tålff; och aff them, som mindre ware, ij öre; aff smoom barnom en öre; och aff them al, som drunknade eller vthlendes döö, tage thee och ena [mark]. Item biscoprettin och preste rettin i smyri giordes med gamble bismane, och med biscops nebskatter foremarken eller förer; item huar bonde iij [mark] smyri för kalfua tionde och huad honom kommer till kalffua flere. Vm thenna schripna äranden haffua almogen stoor käramåll mothe klerikana, så att aff tålga träto och käramål kom stoort rop, blygd och siäla wåda, huilka träto och missemio biscop Magnus, werdoge fader, med sino capitulo, närvarende Henrich Gioreshager (!), fogte och lagman i Aland, haffuer mild och till sämio dragit, både aff clerikana wegna och almogens i så måtto, att preste rettin schall så göres, som her epter schriffuit ståår. Först, att bonde schall göra sitt maskot vij [mark] smör med the wicht, som the aff ålder haffua giordt, ix [mark] secundum pensum modernum. Item om thera quick tiende aff huariom kalfue ij peninga, om honum icke tiinde kalffue tilkom om årädt; item aff lamb i pening, aff kydh i pening, om han eij tiinde fåår. Item om bruda wigning 1 öre, för thera jnledning ij öre, jtem for jnledning effter barn ij örtuger. Item testament schall håldas i så måtto: giffuer någor kyrckiene serdelis och serdelis presten, ware meer eller minne, lathi huar sigh nöija ått ty som giffuet är. Giffuer kyrkione och prestenom inthe, thå tagi presten halff med kyrkione och wari plichtog them döda i böna håld haffua. Item thera lijkstool schal håldas i så måtto: döör någor xv år gamall och ther offuer, giffues epter honom v öra peninga; epter xij åra gamblan och till xv giffues ij ora; for vij åra gamla giffues en öra; för the barn tala kunna, twå ortuger; för the, som minne äru, 1 öre (= örtug); [har] thet barn warit til arffs kommit, tå giffui fulla lijkstool. Item epter [them], som drunckna och ey finnes, och effter them, som vthlendz dö, haffuer ey prester rett någott kräffuia, vthan aff them, som wälia sig legerstadh vtsokins. Item biskops näbskatter schall så göras her epter som her till giordt är med gamble victene och foremarkene, och aff allom bondans hionom och lighionom prestenom sin rett. Item om fiske tiond och alla andra smo tiond schall almogan göre som förre är giordt och annorstedz i biscopsdöme göras."}, {"df": "1736", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta etc:a, kennis jach Marthin Abrahamsson a wapen wppenbarlica met thesso myno nærwarandhe opno breffue, ath jach ok min hustrv Ragnild Olaffsdotther met beggis wara samtykkio ok godhwilia haffuom wnth ok giffuit alt warth gotz j Rungha by j Pike sokn, som hon ærffde epter sinæ foreldra, j Gudz heder, for waara foreldra ok waara siæla, wnder Helge licamæ och sancte Birgitte altare j Abo domkirkio, huilkit altare wyrdelikin fader met Gudh biscop Magnus ther skikcat ok skipat haffuer. Thy affhender jach ooss ok warom arffuingiom thet for:de gotz met allom thes tillaghom j watho ok j torro, nær by ok fiærre, met qwern ok quærnestadh, engo wndhan taghno, som the gotzena kan retthelica tilhøra, ok tileghnar thet for:de altare til æwinnelica ægho. Tiil huilkis mere wisso ok vithnisbyrdh henger jach mith jncigle for thetta breff, etc:a. Datum Abo anno Domini mcdxxiij."}, {"df": "1737", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1738", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1739", "dating_start_year": "1423", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1740", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Viterligit se allom thom thettæ breff see eller höræ, at then tidh jac Clauus Flemingh lagmandz thingh hiolt j Osterlandom met almoghanom j Karis sokn j Sandanes j Österbyen, tha kom en jordha deela for mik, som mellan Höghbene oc Sandanes hafde varit, som thenne xij epterscrifne dande men hafde rantzsakat, som forst ær Andris Talfwe aff Billeskoghom, Peder Krok, Benct Jngelson aff Jngawaldz by, Swny Langh, Magnus Thyniosson, Storien aff Kylom, Tordh aff Asmundeby, Aune Antesson, Lafwe aff Horsebechke, Stobbe aff Norreby, Josse Synne aff Thotala ock Niclis j Rösundom, ock fore vithne fore thom vithnadhe ok the epter soro, at the skelliga hafde funnet gambla raa mellan fornempdæ Höghbene ok Sandanes ock tilgiorde syna handha werkiæ aff nyo, som först ændhæ raen ær j Bolagha keldo ok j Rabro oc theden j Spyntho kleff, aff Spynto kleff til stora sten raen j stora Gudlogh bergh. Epter theris edha ok vethne tha dömpde jac fornempdæ raar fasta ok staduga blifua, at jngen hafin makt ytermere therpa vmtala epter thennæ dagh, vedh konungxliga hempd ok laghmandz dombrut. Til thes mere visso ok större fforuarningh tha hafuer Kortz Gerdzson, Rasenborgh pa thenne tiidh ynnehafuande, viterliga trykt sith incigle met myno eighno nidher vnder thetta breff, som gifuit ær j Rasenborgh daghen for kyndelmesso apthon anno Domini mcdxxiiij:o."}, {"df": "1741", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höræ eller see scal witherlikit wara, at thet sin iak Clawus Flæming, riddare oc laghman j Österlandom, lagmans tingh hiölt met almoganum aff Wirmo sokn oc Nowsis anno Domini m°cd°xx quarto, crastino purificationis beate Marie virginis gloriose, tha kerde Pawel Laghienpoyca til Iacob Jönisson vm en gardh j Thursanpæræ j swa matho, at han sagdhe, at then fornempde gardh war vndan hans forælder gangin, til huilkit han hwarte breff eller witne oc noghra bewisning hafde. Oc thesse j nempdinne satho: Pedher Hapasta, Olaff ibidem, Iacob Mækisthæ Jonne Thomanpoycæ, Niclis Kaywotolasta, Dauid Kawlokala, Olaff Woyponen, Jönis Kaysialastha, Ote Kermela, Eric Tarfuonpoyca, Eric Aghdissamasta oc Andris Sontamala, witnadho oc sworo, at Jönis Andrisson hafde thet rætligæ fangit fore sith fult margh aar tilforennæ æn thenna sama Pawel Laghienpoyca sath hans landbo vppa thet sama godzit oc annars stads ther j sokninne för æn han fik sielfuer gods at æghiæ, oc han ey moth thenna tolff wædhiæ wilde, ffor ty dömer jak fornæmpda Jakob Jönisson frian oc saklösan fore fornæmpdæ Pawels akæran. Oc forbyudher iak fornempda Pawel Laghienpoyca oc hwariom androm thetta godz oftarmer hindræ eller quælia fore fornempdæ Jacob Jönisson, widh sina siex marker fore min doom. Til ytermer bewisilse lather iak mith incigle fore thetta breff. Datum et actum Wirmo anno et die vt supra."}, {"df": "1742", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raunistula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom vitherligit som thetta breff hore eller see, ath thet sin jak Clauus Flæmingh, riddere oc lagman i Østerlandom, lagmansting holt met almogen aff Woreffrvkirkie soken oc Resaa j Ragnastaby arom epter Gudz byrd mcdxxiiij, om sancta Agata dag, tho kærde Andris Swarte tiil Marethen (!) j Ragnasta, om en halff stong jordh, som sancta Katherina hørde tiil, huilkit jak skøth tiil thenne tolff som tho j nempdene sotho, som her epter næmpnas: Henric Bagare, Store Karl, Clauus Wasseialka, Mattis Pilkola, Jacob Kyrwelæ, Jonis Wengha, Oleff Pikælæ, Henric Kroker, Niclis Twiw, Michel Lucianpoyca, Martin Aroy, Oleff Melthoyen, ransakade, vitnade och epter sworo, thet for:de Morthen och hans skiptis brøder haffdo hafft the for:de halff stong jordh met wældhe vndhan sancta Katerina. Ffore thy dømer jak thenne for:de halff stongh jordh vndan for:de Morthin oc hans skiptis brøder och tiil sancta Katherina jgen, och aff for:de Morthin och hans skiptisbrøder xl marc fore wælde. Och forbiwder jach for:de Morthin oc hans skiptis brøder thenne for:de halff stongh jordh hindre eller qwælia vndan sancta Katherina wider hwa[r]s thera siægx marker fore myn doom. Tiil mere visso tricker jach myt jncigle fore thetta breff, etc:a."}, {"df": "1743", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm thetta breff høra æller see kungørom wi borgamestare oc radmen j Borgha met thesso wara nærwarande opno brefue, at areno æpter Gudz byrd mcdxxiiiiº, toorsdagen næst fore fastaganx sunnadagh, kændes for oos hustrv Cristin Pedersdotter, Biorn Saluesons hustrv, att hanne bonde, som tha hardelica kranker laagh, oc hon met samtykkio oc godan wilia giord hafdo jorda scipte met domproasten oc capitalit j Abo a domkirkionne wegna, j swa matto, at the haffdo sat ok wplatit met allom ræth domkirkionne j Abo all thera godz j Saw sokn liggiande, swa som ær Lolas, Odekulla, Kurkisala oc Padasa, met allom tillaghom, engo wndan tagno ok skildo, vthan hwsum, for huilkom the skulu en fornøghæs, oc Padhasa godz, som hwstrv Gertrudh Løkanæs enkia war pantsæt for l marcher swenska j Aboes mynt, skal forn:da domkirkia, aterløsa, ok ena engh aff Haquon Diegn, som war pantsæt for fyra marc swenska. Ok for:da Biorn ok hans hustrv Cristin skulu hafua ok beholda all the godz domkirkian aatte j Borgha sokn, som æru Skinnareby, Stensbøla, Bøla oc Nietha, met allom tillagom, engo wndantagno oc skildo, vtan husom, som landboen tilhøra. Oc for thy for:da Biorn for sino krankdom oc hustrv Cristin for annar lagha forfall kundo ey siælfue til Saw fara, ther godzen liggia, befælto the fullelika met alla makt sinom maagh Peder Hoornhws at fara til Saw oc ther skøta oc skiæla æpter landzlaghum for:da godz aa thera wegna domkirkionne j Abo til æwinnelica ægho; ok hwat han gør aff wara wegna j thessom forscrifnom ærandom, thet wiliom wi stadhukt ok fast halla likærwis som wi thet siælfue giort hafdom. Thil mera wisso oc witnisbyrdh thessa forscriffna stykkæ hængiom wi waart stadzens jncigle for thetta breff, som scriffuat ær aar, dagh ok stadh forskriffnom."}, {"df": "1744", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen, leven vrundes. Wellet weten, also ik juwer erwerdicheit vor gescreven und gebeden hebbe, dat gy my rechttes wellen steden in juwer stat, also umme Hans Purin, de my grothen, drepliken schaden [g]edan heft, also ik juwer ersamen vorsichticheit thovor tho kennende gegewen hebbe: wes de ergenantthe Purin in juwer stat heft an upstanden erwe eder an anderen gude, dat et nicht gesplitret und uut juwem rechtte nicht gebracht worde, dat gy juu dar alzo vruntliken ane bewisen wellen, alzo gy wellen, dat ik by den juwen, offthe sik dat also gefelle. Item wellet wol don und uunderwiset her Gert Witten, dat he my sende 3 leste soltes van Hans Wreden wegen. Item kan juu desse jegenwardighe brefwiser Peter Vrodhe, min dener, ytherliker myntliken berichtten alle sake, wenne ik juu thoscrywe. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen seligen tidhen. Hirvan begere ik ein vruntlik antwart van juwer lewe mit den ersten. Gescreven tho Wiborch des ersten mandages in der vassten. By my Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermeistere und radmen to Revale, kome desse bref mit werdicheit."}, {"df": "1745", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1746", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1747", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Heilzame grote mit aller beheglicheit vorgescreven und wat wii gudes vormogen. Erzame, leve her Kersten, besunderge gude vrunt. Alze wy juwer erzamheit ok vore in unsen breve gescreven hebben van den lakenen und anderen gude, dat leyder tho herv[e]ste latest vorgangen ut deme schepe over bord van waters not wegen in de zee geworpen wart, dat tho Lubeke, to Godlande und in andere henzestede und ok een deel hiir berven luden thobehort: der lakene und gudes is vuste wat geberget, alze wy vornemen, dar gii jw vruntliken ane bewyset hebben, des wii jw ghutliken dancken. Hiirumme, leve her Kersten, besunderge gude vrunt, bidde wii juwe erzamheit, alze wy ghutlikest kunnen und mogen, dat gii wol don umme Godes willen und umme der ghemeynen stede und copmans willen und laten dat gud, wes dat darvan geberget is, desseme erbaren knapen Marcqwarde, wiiser dusses breves, den de gude lude und copmanne, den dat gud thobehort, vullenkomen mechtich gemaket hebben liick en sulven to donde und tho latene, de ok juwer erzamheit muntliken aller zake wol berichten sal, ghutliken volgen umme vochlik redelik bergelön, dat me dar gerne van geven sal. Und wilt jw hiir so vruntliken yne bewiisen alze wii jw des ghansliken wol thobetruwen und wii thegen juwe erzamheit in geliiken offte in groteren zaken edder de juwe alle tiit gerne vordeynen willen, war wii mogen. Und dusses begere wii juwe beschreven ghutlike antworde mit den ersten. De wii Gode bevelen. Scriptum in die Ambrosii etc. anno 24."}, {"df": "1748", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom vitherligit wara, som thetta breff see eller høre læsa, at jach Lasse Brwn kennis thet met myno nærwarandis opne breff, swa fore thøm som epter kwnno komo, som them nw ærw, mich haffua wnt ok vplatith met wilia och berodhne modhne j retta køp helffthene aff Wæræmæ ængh lighiande j Halko soken, fore xvi marc peningha Aboos mynt, huilkit jach redhelica vpburit hauer epter myno otnøya. Thy affhænder jach, Lasse Brwn, mik the for:de ængh vndan mik och mynom arffuom oc tileghnar Siæla altaret tiil æuerdelighe ægho j swadane mottho, huad engin ær bætre æn the forscriffne peninga, thet haffuer jak wnt tiil siæla gagn fore mynom forældrom, som fram ære lidhne. Tiil mere wisso och høghre stadfæstilse bedhis jach ærligx mans jncigle, som ær herre Laurens Jngnundsson(!), kirkeherre j sama soken, met myt jncigle thetta breff tiil witnisbyrd. Datum loco prenotato anno Domini mcd vicesimo quarto, jpso die Ambrosij episcopi et confessoris."}, {"df": "1749", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Henrico(!),¹ Dei et apostolice sedis gracia episcopus ecclesie Reualiensis, vniuersis, ad quos presentes littere nostre peruenerint, salutem in Domino et fidem indubiam presentibus adhibere. Noueritis, quod in nostra necnon notarii publici testiumque infrascriptorum presencia constitutus venerabilis in Christo pater et dominus, frater Tidemannus, abbas monasterii in Pa[dis], ordinis Cisterciensis, nostre Reualiensis dyocesis, habens et tenens in suis manibus duas patentes litteras in pergameno conscriptas, quas coram nobis ac notario et testibus infrascriptis exhibitas et productas, integras et sanas, non viciatas, non² cancellatas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, legi fecit. Prima fuit illustris principis, felicis recordacionis, Magni, Swecie, Norwegie et Scanie regis, ipsius sigillo rotundo de cera alba in pressula pergamena inpendenti sigillata, jn cuius medio ymago regis, in manv dextra globum cum crvce desuper tenentis, jn manv vero sinistra sceptrvm, et in sinistro latere clipeus ymaginem leopardi in se continens appareba[n]t, et in circumferencia hee littere per ordinem legebantur: Scz³ Magnj Dei gracia Sweuorum, Gotorum et Norwegie regis; et in posteriori parte huius sigillj ymago leonis in quodam clipeo videbatur, et in circumferencia hee littere per ordinem legebantur: Clipeus Magni Dei gracia Sweuorum Gotorumque regis illustris. 2:a vero a quodam Nicolao Thureson, dapifere(!) regis Swecie, suo vero sigillo sigillata emanauit; et huic littere alia parua littera⁴ per pressulam pergamenam, sigillo Simonis Haconsson, aduocati Viborgensis, sigillata, affixa fuit et annexa. Tenor vero prime littere sequitur et est talis: Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 142). 2:e vero littere talis est tenor: Omnibus presens scriptum (etc. Se n. 178). Sed transfixe seu annexe littere tenor sequitur in hec verba: Omnibus presens scriptum cernentibus Suno Haconsson (etc. Se n. 179). Post quarum quidem litterarum produccionem et leccionem prefatus dominus abbas nos cum instancia requisiuit, quatenus prefatas litteras diligenter inspicere et examinare dignaremur, eisque diligenter inspectis et examinatis, ipsas auctoritate nostra ordinaria et decreto in formam publici instrumenti transcribi et transsumi mandaremus tali modo, vt ipsis litteris vti veris litteris originalibus posset tam in iudicio quam extra plenaria fides adhiberi; et protestabatur, quod huiusmodi litterarum missio periculosa foret propter discrimina viarum et periculum maris. Si forte perderentur in aliis mundi partibus, vbi ipse pro se uel suo conuentu de eis necesse haberet, extunc ipse aut monasterium suum in iure suo posset defraudari. Nos itaque Henricus, episcopus prefatus, visis et diligenter examinatis predictis litteris, ipsasque veras et absque suspicione aliqua reputatas eiusdem dominj abbatis requicicionibus et peticionibus vtpote racionabilibus annuentes, prefatas litteras per infrascriptum notarium publicum Iohannem Cræweth transscribi et transsumi mandamus, volentes et tenore presencium decernentes, quod transsumpto huiusmodi deinceps in omnibus et per omnia plenaria fides adhibeatur, tam in iudicio quam extra, sicut veris litteris originalibus antedictis, ipsumque transsumptum fidem faciat in agendis, cui in omnibus et singulis suis articulis auctoritatem nostram interponimus et decretum. Jn cuius rei testimonium presens transscriptum seu transsumptum, cum supradictis litteris originalibus diligenter auscultatum et in hanc publicam formam redactum, sigilli nostri petimus appencione communiri. Datum et actum anno Dominj mcdxxiiij, jndiccione 2:a, die Jouis, xj mensis Maij, horis vesperarum uel quasi, pontificatus sanctissimi in Christo patris ac dominj nostri, domini Martinj, diuina prouidencia pape quinti, anno vij, in aula episcopalis castri nostri in magno castro Reualiensi, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris dominis Laurencio Kok, uicario perpetuo Reualiensi, Henrico Holbak, presbitero Maguntinensis dyocesis, et aliis quampluribus fidedignis testibus, ad premissa specialiter uocatis et rogatis. Et ego Johannes Cræweth, clericus Hauelborgensis dyocesis, publicus auctoritate imperiali notarius, quia supradictarum litterarum exhibicioni, produccioni et leccioni, peticioni et mandato ac decreti interposicione(!) omnibusque aliis et singulis premissis, dum sic vt permittitur agerentur et fierent, presens interfuj cum testibus prefatis, eaque sic fieri vidi et audiuj, ideo ad mandatum prefati reuerendi in Christo patris ac domini episcopi Reualiensis hoc presens publicum instrumentum seu transsumptum manv mea propria conscriptum et cum predictis litteris originalibus diligenter auscultatum exinde confeci signoque et nomine meis solitis et conswetis signauj, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum."}, {"df": "1750", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jak Larens Wadmall, borgare, j Abo met (ͻ: mik) haffua solt [oc] met allom reth wplatit for hundrade marc swenska j Aboest mynth, som nw gaar, wyrdelicom fader, met Gudz nad biscop Magnus j Abo alt mith gotz j Kawalthu j Pike sokn liggiendæ, met husom, aker ok ængh ok allom androm tillaghom, som jak thet køpte aff beskedelicom manne Clauus Halffuastad, borgare j Abo; huilka for:de peninga summa jak haffuer tiil goda nøghia wpburit aff for:de biscop Magnus ok later han ther om lidoghan ok løsan. Thy affhender jak mik ok mynom arffuom thet for:da gotz ok tileghnær thet for:dæ biscop Magnus met allom reth til awinneligha ægha. Tiil huilkis mere wisso ok witnisbyrd henger jak mith jncigle fore thetta breff. Scriptum anno Domini mcdxxiiijº, sabbato proximo ante dominicam 4:am post octauas pasce, etc:a."}, {"df": "1751", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Nos fratres minores conuentus Stocholmensis obligamus nos et posteros nostros ad vnam perpetuam missam celebrandam semel in ebdomada, videlicet secunda feria, in altari sancte crucis pro animabus parentum domini Nicholai Flæmingh, militis bone memorie, et specialiter tenemur recommendare animas infrascriptorum, videlicet consortem ipsius dominam Ceciliam, patrem suum et matrem Petrum Flæming et Christinam, necnon suos fratres dominum Magnum Flæming et Johannem Flæming, pro qva missa prefatus dominus Nicholaus miles legauit conuentui centum marchas sueuice monete. Anno Domini millisimo CDXXIIII, in octaua ascensionis Domini."}, {"df": "1752", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hagiografia", "transcript": "Anno Domini mcdxxiiij, secunda die pentecostes, vir quidam nomine Gudmundus Jacobson, peregrinus ad defixionem Domini, homo seriosæ conditionis, ætate quasi quadragenarius, de fundo aquilonari, parochia Nerpis Aboensis dyocesis, villa Lappawijk, non longe a dicta ecclesia Nerpis sita, narravit infra scripta fideliter & constanter, videlicet quod ipse cum aliis decem una erat in mari aquilonaris fundi actualiter in captura focarum existens, & cum jam multas cepissent focas, quarta feria, quæ media erat illius anni quadragesimæ, irruente tempestate divisisque per longam distantiam sociis super glaciem maris, hinc inde rapiebatur eorum navicula (ex) in tempestatis atque glaciei congeriis cum quatuor tantummodo sociis, reliqui autem tres viri super una parte glaciei convenerunt; ceteri vero eorum tres socii supra singulas partes glacierum ab invicem sunt divisi in ipso turbido maris. Sicque vagabundi ad varios ventorum impetus tota sequenti nocte jactabantur. Mane autem facto tres prædicti simul in una glaciei particula existentes & oculos levantes viderunt unum de sociis prædictis remote in mari in quadam alia particula modo altius levari ab undis, modo per longam moram depressum a conspectu eorum tolli. Sed tandem omnes quatuor insimul conveniunt, quorum unus non diu post moriebatur ex algore. Tunc duo ex reliquis tristissime ululando dixerunt: Ecce nos miseri, heu jam videmus ante oculos nostros profundum maris hujus debere fieri sepulcrum nostrum, de animabus vero nostris ignoramus si salventur an damnentur. Videntes autem glaciem, super quam sederunt, ex maris conquassationibus nimis imminutam, cum jam non haberet nisi ix ulnas in longitudinem & sex in latitudinem, in spissitudine vero duas tantum palmas, amplius desperati sunt. Tunc alius eorum, supradictus scilicet Gudmundus, alios duos sic affatur: Non debemus desperare, quod ante aliquot annos ego Stokholmis existens in monasterio nigrorum fratrum audivi prædicare, quod quidam submersus sive naufragus per longam moram steterat in profundo maris, sed corde tenus invocato adjutorio Dei, cum ore non posset, per memoriam defixionis Dominicæ salvatus est; unde & nos per Dei misericordiam salvari poterimus eandem defixionem Dominicam invocando. Sic quisque uno animo, si liberarentur, se peregrinaturos ad locum prædicte memoriæ voverunt cum oblationibus, scilicet quod unusquisque eorum imaginem ceream ibidem offerre debeat duarum marcarum in pondere. Et sic mirabiliter & super omnem humanam æstimationem, cum per septum dies & totidem noctes sic per mare jactati fuissent nec alicubi terras conspexissent, tandem octava die, scilicet quarta feria sequenti, ad quoddam littus maris vita comite pervenerunt. Tractantes vero de discriminibus suis cum incolis ibidem invenerunt, quod per quindecim magna milliaria a loco primo periclitationis super glaciem per illam septimanam usque ad prædictum littus fuerant devoluti, sed hoc mirabilius reputabant, quod circumquaque circa se cotidie viderunt terribiles undas maris & fluctuum alevari, sic tamen nequaquam eorum glaciem diluebant, quod nullo modo creditur fuisse factum, nisi ex divina pietate ineffabili fuissent ad vitam specialiter reservati. Hæc omnia & singula narrans præfatus Gudmundus socios secum super glaciem commorantes & ad littus pervenientes nominavit, unum eorum Olaff Jacobsson, alium Jonis Saxa; processu autem temporis inventum est, quod ceteri eorum quatuor, qui cum navicula prædicta inter congeries glacierum maris evaserunt, naviculam ipsam cum omnibus rebus perdiderunt & vix cum maximis difficultatibus mortem evaserunt corporalem. Et ego frater Gregorius, qui hæc scribo, satis recordor me audivisse narrari de præalligato naufrago submerso & liberato, sed in hoc scripto non commendavi, eo quod per negligentiam meam testimonium sufficiens minime conotavi."}, {"df": "1753", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren und wes ik gudes vormach. Wetet, leven vrundes, dat ik juwen bref wol vornomen hebbe, dar gi mi inne scriven van Alff van Moellen; des wetet, dat he hir was, und he was hir men ene nacht, und were mi juwe bref er gekomen, ik wolde gerne umme juwen willen minen guden willen dar an bewiset hebben. Item wetet, hern borgermestere und raat, dat Kersten Witte hir bi mir is und beclaget seer ofver her Hermen Lippen und her Gerlach Witten und her Albrecht Romor und Hans Blomendal und Jacob van der Molen, dat eme dat sine nicht mach volgen, dar he ere und recht to hevet, und dat he lange vorvolget heft, dat eme dar grot homot und gewalt ofver schutt. Item bidde ik ju, leven vrundes, dat eme dat sine moge warden, dar he ere und recht to hevet, und dat mi hir moge en antwart van warden mit den ersten, und he is hir to mi gekomen mit geleide vri af und to und nemant em to argende und dat hir vorder gen vordret van en kome, und hebbe ikket gedan in dat beste umme juwe willen, und latet ene mine bede geneten und scrivet mi ein antwart, dar he und ik mi na richten mach. Bedet to mi also to juwen vrunde. Gode almechtige siit befolen to ewigen tiden. Gescreven to Wiborch des sondages negest vor sunte Johans dage. Kersten Niclisson, ritter und hovetman to Wiborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden, borgermestere und radmen to Revel, kome desse bref etc."}, {"df": "1754", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them thetta etc:a, kennis jach Marthen Diekn a wapen met tesse myna nærwarande opno breffue mik haffua giort met mynne hustrv Cristinne Eskilsdotter jaa ok godhwilia met wyrdelicom fader met Gud biscop Magnus j Abo, eth jordhakøp, swa ath jak met myne hustrv haffuum vplatit honum alt wart gotz, som wy aatthum j Rungha ok Hidis j Pike sokn, for thet gotz, som biscopen atthe widh Rimittha kirkio. Ok for:de biscop M[agnus] epter beggis waara wegna wæne saghn gaff oss til thet gotzit xxx marc swensca j Aboest mynt, huilkæ wy til goda nøghia wpburit haffuum, swasom skiptis ok skøthningiæ breffuit wthuisær. Ok ther epter, tha for:de biscop M[agnus] forstad ok (ͻ: at) waar gotz j Rungho ok Hydis ware bætre en thet gotzit ok peninga som wy aff honum finghom, tha gaff han oss aff kerligh ok godhwilia xx marc swensca til the peninga som han oss førre gaff, huilka peninga han oss tiil fulla nøgia ok bereeth haffuer. Thy stadfesther jach, Marthin, met myne hustrv for:de fulbordan ok godwiliæ thet sama skipte ok skøthningh, som wy førre giordhum. Thil huilkæ mere wisso henger jak mith jncigle for thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxxiiij, ipso die septem fratrum, etc:a."}, {"df": "1755", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote to voren gescreven und wes ik gudes vormach. Wetet, leven vrundes, alse ik ju wol er gescreven hebbe van sake van Kersten Witten wegen, dar begere ik noch en antwarde van bi dussen brefbringer, minen dener Hinrik Stuven, dar wi uns na richten mogen. Ik hebbe em werf an ju bevolen, alse umme den roff, de nu geschen is, dar ju und juwer stat grote macht ane licht. Vortmer also ik ju over en jar screff umme dat schipp und dat gut, dat mi to Lubeke bekummert is, efte se mi dat willen volgen laten eder nicht, dar scrivet mi en antwart van bi Hinrik Stuven, dar ik mi na richten mach. Und mi vorwundert, dat gi mi up minen breve gen antwart en scriven, und ik hebbe Hinrik Stuven alle dink muntliken bevolen an ju to werven, wes ik ju nu nicht scriven kan. Hir umme scrivet mi nu sunder sumenissen en antworde; min dener Hinrik Stuven sal mi den bref wol schicken. Hir mede bevele ik ju de almechtigen Gode. Gescreven des vridages na sunte Margareten dages. Krysterne Nychlysson, ritter und hovetman to Wyborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden, borgermestere und radmen to Revel, kome desse bref etc."}, {"df": "1756", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1757", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witerligit som thetta breff høra eller see, kennis jach Jnge Hintzason, kallandis Mariænworj, borgare j Abo, met tesse myno opno breffue, ath jach hauer saalt, wnth och wplatit beskedeligom manne Larens Walldmall, borgare j Abo, iiij stykke ængh, eth stykke som heter Litzla Woramækj (ͻ: Koro-), som jak endeeless køpte aff Jonis Blæke ok en deelss aff Joniss smidh, ok eth stykke aff Jonis j Hiulkes, ok tw litzla stycken, thet ena staar til pantha fore iiiɉ mark peninga, ok eth lithet stykke fore ij marc aff Henric Mykosij. Allæ thenne for:ne æghor affhender jach Jnghe Hintzasson fraa mik och myna arffua och tileghnar them Larens Walldmall och hans arffuom och stadfesther j dandemanna nærwarv, som offuer wart køp waare, som ær Hans fan Hamelen, radhman j Abo, Jonis gwlsmidh, Peder fan Lindhen, Hannus Kusto, Symon Garp, Henric Mørt. Ok jach later Larens Walldmall lidughen ok løsen for xxxiij marc och ena hettho, saa godh peninga som lødughe marken galt viij marc ok noblen iiij marc, huilka peninga summa ok hetto Larens mik hauer til fulla nøgio betalad, alt j rede peninga, swa ath mik alla ledis wæl otnøgher; ok jak Larens Hintzasson haffuer fornæ ænger meth allan reth wpbudit. Tiil mere (mere) [wisso] bider jach thenne goda men, Jonis gulsmidh, Peder fan Lindhen, ath hengia thera met mith egit jncigle for thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdxxiiij, die Tiburcij, etc:a."}, {"df": "1759", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1760", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item de pennynghe, de alrede gheslaghen synt in deme rike to Dennemarken, de to ver penninghen vorkundighet sint, der schal dat stucke gelden der holen penninghe twe, de nv slaghen scholen werden, vnde de Aboschen des ghelik. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ghescreuen to Koppenhauen na Godes bort dusent ver hundert in deme ver vnde twynteghesten jare, des sundaghes vor sunte Dionisius daghe."}, {"df": "1761", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1762", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Viterligit vari thet allom mannom ath jak Fredrich Trast, prouast j Abo, gør mæktogan och myndogan myn frendhe Olaff Nilesson aff Sukalotu j Pedersøre sokn eller then godhan man anan, som han ther til taker aff myna vegna, ath skøthe beskedelike quinno Jngeborge Ragwaldz dotter, som førre war Peder Lolanpoycka husfrw, Gud hans siel haffui, mith fæderne j Nerpis soken j Pyhælax by, j alla motta som thet sig bør. Til mere visso och vitnesbyrdh tha trykker jak mith incigle met mins broders Anders Poualssons pa ryggen thesses breff, som giffuit ær aarom epter Gudz byrdh mcdxxiiijº, pa sancte Anna dagh, j Abo."}, {"df": "1763", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Før allom them thetta breff høre eller see kennes jak Ingeborg Ragwaldzdotter, som forre war Peders Lolanpoyca husfrv, Gud hans siel nadhe, mik haffua giort mektoghan och myndoghan Olaff Nilesson af Sukalothu j Pedersøre soken, at anama skøtning pa thet godzit, som ligger j Pyhælax by j Nerpis sokn, huilket godz jak fig aff hederlikom manne her Frederich, domprouast i Abo, for allan myn dell j Lolas och Kaupila, liggiandhe j Reso soken. Till mere wisso och vitnisbyrd bider jak beskedhnæ men, Niles Haffraland och Peder Kouasydhen, radhmen i Abo, tryckia thera jncigle fore thetta breff, mæn jak ey seelff jncigle [haffuer]."}, {"df": "1764", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1424. Var pest i Karelska landet. Samma år var i Novgorod pest med körtelsvullnader och blodslem."}, {"df": "1765", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Martinus etc:a. Dilecto filio Johanni Johannis, re[c]tori parrochialis ecclesie in Pyttis Aboensis diocesis, salutem etc:a. Prouenit etc:a. Et ne, quod absit, etc:a. Porro etc:a. Datum Rome apud Sanctos apostolos secundo nonas januarij anno octauo. Franciscus xiiij de Agello."}, {"df": "1766", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grute und wes ik gudes vormach. Wetet, leven vrundes, dat min dener Hans Wrede heft mi to kennende gegeven sine sake tuschen Matias ut der Mynte und em, des gi hebben van Matias borgen genomen vor namaninge. Ik bidde ju vruntliken, dat gi manen juwe borgen, dat se ju inbrengen de werde van dem gelde und de rente van dem gelde van so maninge jaren, alset Matias under gehat hevet, und antwardet dat Hans Wreden, mime dener. Heft Matias edder jemant dar icht to seggende de spreke en an mit rechte und schedet se mit juwen Lubeschen rechte. Weme dat nicht behaget, de scheldet to Lubeke. Item bidde ik ju, dat gi em behulplik und vorderlik willen sin umme miner bede willen in allen saken, dar he ju to behovet. Gode siit befolen to ewigen tiiden. Gescreven to Wyborch des midwekens vor unser leven vrouwen. Bi mi Kersten Niclesson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichtigen luden, borgermestern und radmen to Revel, kome desse bref etc."}, {"df": "1767", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vrundliken grut vnd wat wy gudes vormogen touoren. Ersame leuen vrunde. Den breff van den heren radessendeboden der gemenen stede van der Dudschen hense und van juw den steden desses landes in de hense behorende vnd vns negest gesand hebben wy gutliken empfangen vnd wol vornomen, inneholdende dat de stede desses landes warschuwinge alvmme doen sulden, dat nemand by der ere mit sinen guderen de Nw, Wyborch, Abow vnd andere jegennen ensuchten, dar de Russen van getrostet muchten werden etc. Also, leuen vrunde, hebben wy van stad an den anderen steden desses landes copien dessuluen breues gesand vnd se vmme er gutdunken gebeden vns wedder to uorschriuen, vnd hebben juwen breff opembar vor unsen borgeren vnd deme gemenen kopmanne laten lezen vnd eynen itzliken laten warnen, dat he sik daruor ware, dat he neen gut vpp de Russen vore. Vnd wat uns vordan de stede desses landes vor eyn entwort vnd er gutdunken wedder vorschryuen werden, dat wille wy iuw vordan wedder mit den ersten vorkundigen. Sijt Gode befolen. Gescreuen to Dantzik vnder vnsem secrete am mandage na des hilgen cruces dage im xxv iare. Radmanne Dantzik. Adress: Den ersamen, wolwisen mannen, heren borgermeistere vnd radmannen der stad Lubek, vnsen bezunderen ffrunden."}, {"df": "1768", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote mit aller beheglicheit vorgescreven mit alle deme, dat wii gudes vormogen. Erzame, leve her Kersten, besunderge ghunstige vrunt. Juwe erzamheit hevet lichte wol vornomen, wu swarliken dat de Dutsche copman tho Nawgarden becummert unde bezat leget tho unrechte, wedder God und thegen recht unde thegen de crucekussinge, umme den schaden, de den Russen over deme jare latest vorgangen geschach uppe der zee by Jwmentacken. Dar ane wy den copman und uns thegen de Russen entschuldiget hebben, dat wii der zake rades unde dades und alle medewetendes unschuldich syn, und dat wii noch nicht en weten, we en den schaden gedan hevet edder war dat er gud gebleven is, by der crucekussynge; dat deme copmanne und uns allent nycht helpen mach thegen de Russen, und achten des nycht. War[umme], leve her Kersten, ghunstige gude vrunt, bidde wii juwe leve und erzamheit, alze wii allerleyfflikest kunnen, dat gii wol don umme kriistliker truwe willen und ok umme der gemeynen stede und copmans willen und keren juwen guden willen und ghunst dar tho, dat den Russen nycht thogevord werde, den gemeynen steden und copmanne tho vorvange unde tho schaden, upp dat de Dutsche copman, den de unkriisten Russen tho Nawgarden gevangen und bezat hebben, des de er utgevriiet moge werden. Hiir ynne beghere wii juwe erzamheit ziick so vruntliken tho bewiisende, alze wii jw des gansliken wol thobetruwen. Ok, leve herre, her Kersten, so hebben uns de gemeynen henzestede geschreven und geboden, dat wii vorkundigen und beyden und strengeliken holden scholen, dat me nymande enygerleye gud vorkopen schal, dar men ziick ane bevare, dattet den Russen van thor hant komen mach, by vorlust ere, lyves und gudes. Sunder wes juwe erzamheit behovet und juwe underzaten tor nottrofft, dat sal jw ungeweygert wesen. Scriptum des negesten dages na assencionis Domini xxv anno."}, {"df": "1769", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jach Henrich Mort, borgare j Abo, wpenbarliga met thessa myno opno breffue mik forstandit aff marghom godom mannom ok enkanneliga aff mynne elskelighe hustrv Katerin Olaffsdotter, at Jønis Gudwastesson, borgare j Abo, som henne forbonde war, saalde lagliga met beggis thera godwilia wyrdoghom fader met Gud biscop Magnus j Abo alt theris gotz j Hirmos j Wirmo sokn liggiande, aff hwilke gotze en hælfft war for:de Kaderine, mynne hustrv, fæderne, ok andra hælffthena køpto the aff Ærlingisle Henricsson, ok alt thetta samæ gotzet solde for:de Jonis for lxxx mark swenska j Aboask mynth, swa goth at fyra mark gøra fult for en fulwictoghan nobell, ok the peninga vpbar han aff for:de biscop Magnus tiill godo nøghio, swa ath jak ok min hustrv lathom han ther om lidugan ok løsan. Tiil huilke mere wisso henger jach mith jncigle fore thetta breff, huilkit scriffuit ær areno epter Gudz byrd mcdxxv, odhens daghen næst epter helghe torsdagh."}, {"df": "1770", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Commendabilibus et circumspectis viris, dominis proconsulibus et consulibus civitatis Revalliensis, amicis nostris predilectis, dandum. Vruntliken grut unde wes wii gudes vormogen tovorne. Ersamen leven vrundes. Alse juwer Liiflandeschen stede sendeboden uns negesten vorscreven hebben van der besate wegen, de dem copmanne van den Russen, Gode entfarmet, to Nowgarden negest bescheen unde weddervaren is, unde gii vorder van uns begerende weren, dem copmanne to Brugge unde den vam Stralessunde dat to vorscrivende, also dat de Nw nemend en sochte unde syk eyn yslik vor schaden bewarede: leven vrundes, dat hebbe wii vorscreven dem copmanne to Brugge unde anderswor, dar uns des duchte noddorft unde behuff wesen. Doch hebbe wy ervaren, wo dat ychteswelke in juwen steden unde dar ummelangh sik darna saten, myt eren copenscoppen uppe de Russen to sokende, dat doch tegen de ordinancien der stede unde de schraa groffliken were etc. Begeren wii, leven vrundes, dar vore to wesende unde warschuwinge alumme to donde, dat nemend by der ere myt synen guderen de Nw, Wyborch, Abowe unde andere jegene en soke, dar de Russen van gesterket edder getrostet werden, wente wi hiir wedder dede, dat meynen de stede to richtende unde nene wiis to latende. Des wii begeren juwes bescreven antwordes. Screven am pynxsteavende under der heren des rades van Lubeke secrete, des wii samentliken bruken to desser tiid anno etc. xxv. Leven vrundes, wii scriven desser geliiken an de van Rige unde Darpte unde bidden jw vrundliken, en desse bybundene breve myt den ersten to benalende. Radessendeboden der gemeynen stede van der Dudeschen henze, nu bynnen Lubeke to dage vorgaddert, unde de rad to Lubeke."}, {"df": "1771", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren gescreven unde wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen, leven vrundes. Wetet, dat ik juwen breff wol vornomen hebbe, dat de kopman tho Nowgarden swarlyken tho unrechtthe is besat, dar gy juwe und des kopmans unschult umme gedan hebben na der kryskyssinghe. Des so wetet, ersamen, leven vrundes, dat ik hir ok juwe unschult desgeliken gedan hebbe, ok mynes gnedigen heren, des koningges, unde myne unschult, unde hebbet gesecht den Rysschen boden, de hir van der Nougarder wegen weren, dat see jw unrecht doen, wentthe gy by der kryskyssinghe nichtt en weten, wel en den schaden gedan heft, unde ik hope, aff Got wil, also ik en ok gesecht hebbe, dat ik nummer mit en also mer vredhe maken wil, dat see my mer dartho bringen scholen, dat ik en vor vare, schaden lifwes edder gudes, tho der sewart felicheit lowen wil, besunderen umme de besettinghe, ofwerwalt unde schaden, also see nw den rechtferdigen unde unschuldigen kopmanne tho Nowgarden gedaen hebben und noch desgelyken doen, also see des vele plegen. Hirumme, wellen see de see bruken, dat see ok ere ewentyre stan also ander rechtferdighe gude lude doen mothen, de tho der sewart segelen. Item, ersamen, leven vrundes, also gy scrywen, dat yk nemande scholde steden up de Ryssen jenigerleiie ghwt tho brengende, des so wetet, dat my dat nicht steit tho donde, synder mynes gnedigen heren, des koningges, vulbort synen undersaten ere berghunghe bene[m]en edder vorbeden synder jenigerleiie erer broke. Item also juwer ersamheit wol witlik is, dat jw vake unde vele thogescreven is in vortiden, alset hir mit den Ryssen buten dages stunt, dat gy en nenigerleiie ghwt vorkofthen, wtgewen edder thobrochtten, ghy edder de juwen, dat en tho vromen unde uns tho schaden mochtthe komen, wo et darumme schagh, dat derkennet selven etc. Item, leven vrundes, also gy scrywen van dem strengen bodhe, by lifwe, ere und gude myt den Ryssen nenigerleiie hantherynghe tho hebbende: mynes gnedigen heren, des koningges, undersaten, hir beseten, geneten juwer vryheit mit den Ryssen nicht; ik hope, dat see juwer ok nicht scholen untgelden eder jw jenigerleiie bot holden in der mathe, dat sy dat en wederfare mer danne recht, also ik doch nichtt en hope unde van juwer ersamheit my des nichtt en vormodhe. Ghy und de juwen plegen mines gnedigen heren, des koningges, undersathen gene rekenschop tho donde van eren gude edder wo see dat hantheren; doot wol unde vordreget ok mynes gnedigen heren, des koningges, undersaten sylke rekenschop, de see jw edder den juwen nicht plichttich sin. Hirumme so wetet, dat ik tho mines heren, des koningges, gnaden varen wil unde wil, af Got wil, bynnen kort by eme wesen. Isset sake, dat gy darumme juwe boden wellen senden an mynes heren gnadhe, so wil ik dar gerne dat beste by doen. Item, ersamen, lewen vrundes, is my tho wetende worden, wo de van Darbethe hebben Wreden, mynen dener, upsetten laten in recht by jw strenklyken unde swarlyken umme wordhe, de he schole gesproken hebben umme dat syne, dat eme de van Darbethe langhe thiit mit homode unde mit unrechthe vorholden hebben, dar ik en ok vele brewe umme gescreven hebbe. Hirumme, leven vrundes, doot hirby, also ik jw vele gudes thobelove, dat eme jo gen unrecht mer bowen synen schaden wederfare. Dat wil ik alleweghe kegen juwe ersamheit vorschylden in eime desgelyken edder grotheren, wor ik mit geliik und mit eren kan und mach. Hirvan begere ik ein vruntlik antwart van juwer lewe by dessen jegenwardigen brefbrenger Hans, Tidhikes knecht van Osten, ane vortofringhe. Vordermer hebbe ik her Willam gebeden, juwer ersamheit yterliker myntlyken berichtten alle sake, wenne ik jw thoscriwe, also he tho juw kumpt. Unde latet Wreden myner jo nicht untgelden. Gode almechtich siit befolen tho ewigen seligen tidhen. Gescreven tho Wyborch des mandages na pinxstten anno etc. 25. By my Kersten Nicleszson, ritter. Adress: Den ersamen, vorsichttighen, wisen luden, borgermester und raat tho Revel, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "1772", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1773", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis Magnus, permissione diuina episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Omnipotentis Dei profusa liberalitas, quj suos fideles in peculio credito donatores sibi ipsi dignatur efficere, de suo in suis eliciens meritum quod coronet, ex ewangelico testimonio districcior in racione bonorum apparere dinoscitur, quo alicuj in ipsis donis munificenciam prerogauerit (ͻ: pro-) ampliorem. Cuius sollicita meditacione promoti (ͻ: per-), diuine pietatis circa nos, quamuis immeritos, numerosa deprehendentes beneficia, nosque villicacionis pretextu eorum districtissime obnoxios racioni graciarum riuos in ipsum fontale principium quantulocunque deuocionis studio desideramus conuertere, vt de supereffluenti actorum largitate tandem in cumulum sperate glorie scateant et erumpa[n]t. Vnde de bonis nobis a Deo collatis ad ipsius gloriam et beatissime virginis Marie tociusque celestis curie, ob salutem anime nostre nostrorumque parentum et amicorum nostrorum, de consensv dilecti capituli nostri altare quoddam in honorem et sub vocabulo sanctissimj corporis Christi, sanctorum angelorum et sancte Birgitte vidue, in ecclesia Aboensi erigimus, insta[ura]mus et fundamus, pro ipsius altaris dote et sustentacione infrascripta bona nostra et predia irreuocabiliter assignantes: primo itaque donamus ac pro dote et corpore prebende deputamus prefato altari de bonis nostris hereditariis, consencientibus nostris heredibus, vt in ipsorum patet litteris, duo predia seu colonias jn Karlis, parrochia Virmaa; jtem vnum predium in Lenakala; jtem vnum predium in Halos, eiusdem parrochie; jtem vnum predium Paltila, parrochie Letala. De bonis vero per nos acquisitis vnum predium in Hirmus, parrochie Virmaa, aliud in Karkos, tercium in Kinakala, eiusdem parrochie; jtem vnum predium in Nolima, parrochie Lundis; jtem duo predia in Rungaa, parrochie Pikis; 3:m ibidem, quod Martinus Abramson contulit eidem altari; jtem vnum predium in Mergha, parrochie Halko, ad quodlibet eciam predictorum prediorum assignamus pro inuentario vnum par boum, duas vaccas, vnam equam et vi oues; jtem 3:s colonias in Sildødhe parrochie Saltuiik; jtem quoddam pratum in Laustis, xvi plaustrorum fenj, quod comparauimus ab Effrardo Grymme, quondam ciue Aboensi. Hec omnia et singula supradicta predia cum suis omnibus et singulis attinenciis nobis nostrisque heredibus alienando eximimus per presentes dictoque altari ea cum omni iure appropriamus perpetuo possidenda, tali tamen condicione adiecta, quod quilibet prebendatus eiusdem altaris, qui pro tempore fuerit, tenebitur omni ebdomada celebrare aut facere celebrari 3:s missas in altari prefato, vnam videlicet feria ij:a de corpore Christi cantatam, aliam de angelis uel de sancta Birgitta alternatis ebdomadibus, feria qua placuerit; eciam fferia 2:a pro fidelibus defunctis et specialiter pro fundatore et eius parentibus et aliis eiusdem altaris benefactoribus. Celebrabit eciam aut celebrari faciet omni anno duas cantatas exequias et (ͻ: pro) nostra et parentum ac heredum nostrorum animabus nominatim, videlicet in crastino corporis et in crastino sancte Birgitte, vtraque vice vespere precedente vigilias et in crastino missam ante predictum altare decantando. Volumus preterea et disponimus, quod presentacio, prouisio, collacio sev queuis alia ordinacio dicti beneficii uel altaris post mortem nostram ad loci ordinarium de consensv capituli pertineat, jta tamen quod [si] cognati aut heredes nostri tempore vacacionis ipsius altaris pro aliqua persona ydonea de nostra cognacione intercesserint, tali (ͻ: tales) in assequcione ipsius beneficii indubitanter ceteris debeant anteferri, prouiso incunctanter quod nulla omnino persona ad dicti beneficii possessionem admittatur, nisi que per se dicto altari deseruiat, continuam circa ipsum faciens residenciam personalem. Nos nichilo minus de beneficio prelibato et omnibus ad ipsum pertinentibus secundum libitum nostrum ordinandi nobis quoad uixerimus facultatem liberam reseruamus. Jn quarum omnium fundacionis, dotacionis, disposicionis, reseruacionis et aliorum quorumcunque premissorum euidens testimonium sigillum nostrum et sigillum dilecti capituli nostri presentibus sunt appensa. Datum Abo anno Dominj mcdxxvº, dominica infra octauas corporis Christi."}, {"df": "1774", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot unde wes ik gudes vormach tovorn. Erbare heren, borgemester unde rad. [W]itlic sy jw, dat en mynes heren knecht my groffliken hefft claget, wo eme vele unde grot hon schach bynnen juwer stad unde mochte nicht to worde komen unde wart unvorschuldes in des bodels hus bracht unde mochte myd alle nener borgen neten. Doch weten alle gude lude hyr ymme [l]ande, dat he sulker dat unschuldich ys, als em doch tolecht wart. Unde ik hadde my vormodet, dat myn here, de konnyngk, unde myn here, her Henningk, unde ik van erer wegen in sulker handelinge myd jw [st]unden, dat gy ere gesinde edder ere bederven knechte nicht drofften sulken hon unde schande todryven in juwer stad. Hyrume bidde ik jw, dat gy my richten over den, de deme knechte den hon tobracht hefft. Schut dat, so wil ik dar nummermer ume spreken; schud ock des nicht, wert dan en ander so wedder hønet unde schendet, dar scal handelinge edder vrunschop nicht mede broken syn. Unde hope, dat gy my wol rechtes helpen, dar ik jw gerne ume danken wil, wor ik mach. Got beware jw gesunt to langer tiid, unde bedet to my. Scriptum castro Raseborch in octava corporis Cristi, meo sub sigillo. Conrad Gartze, hovetman to Raseborch, formavit hec. Adress: Providis ac honestis viris, dominis proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, detur presens littera, reverenter dandum."}, {"df": "1775", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike grote und wat wii gudes vormogen tho juwer beheglicheit alle tiit thovorn. Erzame, leve [here, her Kersten], besunderge ghunstige vrunt. Juwer erzamheit breff hebbe wii ghutliken entfangen und ok dat muntlike werff des erzamen heren Wilhemmes wol vornomen. Und alze juwe erzamheit uns schryvet, dat gii de[n] copman und uns unschuldyget hebben thegen de Russchen boden, de van Nawgarders tho jw gesant weren, des dancke wii juwer erzamheit ghutliken und leffliken. Item, leve her Kersten, alze gii uns vorder schryven van deme strengen bode by vorluse ere, lyves und gudes: dat is der gemeynen henzestede gebod und nicht unse. Und de gemeynen stede, de hebben dat bod gezat over deghennen, de in der henze und copmans rechte syn, und nycht over unses genedigen heren, des konynges, underzaten edder de juwen; und dat bod, dat hebbe wii hiir oppenbar van bodes und horzames der stede wegen gekundiget; wy en hebben nymande vorboden tho kopende offte tho vorkopende. Ok, leve her Kersten, alze gii uns schryven, dat unses genedigen heren, des konynges, underzaten uns nycht plichtich syn enyge rekenschopp tho donde van ereme gude, des en begere wii nycht; wat wii umme juwer leve willen don mogen in redeliken mogeliken zaken, dar sal uns juwe erzamheit allwege bereit und gudwillich tho vinden na all unsen vormogen. Item, leve her Kersten, so alze uns juwe erzamheit vorder schryvet van Hans Wreden, juwem deynre, den spreken de van Darbte an hiir in unseme rechte und esscheden borgen van eme vor de zake, de se tho eme thothozeggende hedden, und bevoeren eme de zake; borgen en konde Wrede nycht hebben, alzo moste he zitten gan in den thorn, wante wii rechtes nymande weygeren mogen. Und wes wii dar vorder gudes ynne bearbeden und don kunnen mit geliike umme juwer leve willen, dat wille wii gerne don nach all unsen vormogen. Und, leve her Kersten, wii bidden juwe erzamheit, ghutliken begerende mit allem vliite, dat gii wol don und syn dem copmanne und uns vruntlik, alze wii uns des tho juwer erzamheit ghansliken vormoden und vorhopende syn, und werven und weten unse beste thegen unsen ghenedigen heren, den konynck, want wii nu thor tiit gheynen boden vor syne gnade senden kunnen. Dat wille wii gerne thegen juwe erzamheit vordeynen, war wii mogen. Gescreven in die Viti anno xxv."}, {"df": "1776", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote unde wes wii gudes vormogen tovorn. Ersamen heren unde guden vrunde. Juwen breff, inholdende de utscrift enes breves van heren Kersten Niclisson, hovedmanne tho Wyborch, mit anderen worden etc. hebben wii entfangen unde wol vornomen. Unde also he scrivet van den saken Johan Wreden etc., so hebben wii eme gescreven allir zake legenicheid in desseme bigebundenen breve unde bidden juw denzulven breff eme vordan to benalende, also gi erst kunnen unde mogen. Unde wante gi, leven heren, wol weten, dat zik her Johan Katersberch mit synen vrunden vaken unde vele geboden hevet, siner zake to blivende bii den steden unde bi mer guden luden to vruntschopen edder tho rechte, so bidden wii, datzulve mit juwer wiisheid underwisinge dem zulven hern Kersten ok to scrivende unde uns dar ane mede to entschuldygende, alzo wii in geliken off groteren saken gerne dencken wedder to donde. – – – – – – – – – – – – – – – Gegeven under unser secrete des dinxstages vor nativitatis Johannis baptiste int jar etc. xxv. Borgermeistere unde radmanne der stad Darpte. Adress: Den ersamen unde vorzichtigen, wysen mannen, heren borgermeistern unde raadmannen to Revele, mit ersamicheid dandum."}, {"df": "1777", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm, som thettæ breff høræ eller see, kennes iak Nilis Kurke, riddar, met tesso mino opno brefue, mik haffwa met wilia oc beradhno modhe oc met mina wena samtykkio oc fulbordh vnth oc vplatit minom ælskelikom brodhersson Henricke Swærdh alt mit fasta godz liggende j Tauestalande, Nylande oc j Kimittø, benæmpdh Harwiala, hælffthenæ aff Karela oc min rætthæ æghadeel j Wiala oc Termela, liggende j Wanø sokn, oc min æghodeel j Hinzaby, j Sibba sokn liggende, oc min æghodeel j Kawstelaby, liggende j Kimittø sokn, met rættha skiffte fore tw godz j Reso sokn, som kallas Aylos oc Wadhio, oc Træske gardhen, j Pargas sokn liggende, met allom tillaghom til saghdom, enghom vndan taknom, som thøm godzom rætthelika til høra kan, vndan mik oc minom arffwm vndher Henrik oc hans arffwa til æuerdelika ægho, fult geen fullo vtan alla tilgiffth, met swa skælom, at kundhe fornempda Henrikke Swærdh eller hans arffwm nokod vndan ganga met rætthæ aff thøm godzom, som iak honom sæth haffuer, tha wilkorar iak mik oc mina arffwa widherleggiæ honom eller hans arffwm swa got gotz til fulla nøghio. Til meræ wisso oc ytermeer forwaringh bidher iak beskedelika men Harteka Dyker, Sone Sonasson oc Henrik Bizer at sæthia theræ jncigle met mino eghno fore thettæ breff. Scriptum Aylos anno Domini m°cd°xx°v°, feria v:a proxima ante festum nativitatis beati Johannis baptiste. (Med remsan till första sigillet är vid brefvet fäst en mindre pergamentslapp med följande innehåll:) Jtem kennes iak Nilis Kurke, riddar, mik haffwa swa ofuer ens wordit met minom ælskelikom brodhersson Henric Swærdh fore kærleekheet oc hans belæghelikheet skuldh, at iak haffuer honom aff for:de iordha skiffte Træskegardhen j geenvnth j Pargas sokn oc anamat ather Hinzaby j Sibba sokn met allom tillaghom, som forscriffuat staar, til æuerdelika ægho. Oc til mera wisso tha læser [iak] thenna sedulam fast widher howdhbreffuet met mit jncigle. Scriptum die & loco vt supra anno predicto."}, {"df": "1778", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thettæ breff høræ eller see, kennes iak Henrik Swærdh, awapn, met tesso mino opno breffue mik haffwa met wilia oc beradhno modhe oc met mina wina samtykkio oc fulbordh vnth oc vplatit minom ælskelikom fadher brodher her Nilis Kurke, riddar, alt mit fasta godz liggende j Reso sokn, benæmpdh Aylos oc Wadhio, oc min ægho deel j Træske gardhen, j Pargas sokn liggende, met rættha skiffte fore hans godz j Tauestalande, Nylande oc Kimittø, som kallas Harwiala oc hælfftenæ af Karela oc hans ægho deel j Wiala oc Termela, liggende j Wanø sokn, oc hans ægho deel j Hinzaby j Sibba sokn oc hælfftena aff Kawstelaby, liggende j Kimitto sokn, met allom tillaghom tilsaghdom, enghom vndan taknom, som thøm godzom rætthelika tilhøræ kan, vndan mik ok minom arffwm vndher her Nilis Kurke oc hans arffwa til æuerdelika ægho, fult geen fullo, vtan alla tilgifft, met swa skælom, at kundhe nokod fornempda her Nilis vndan ganga met rætthæ aff thøm godzom, som iak honom sæth haffuer, tha wilkorar iak mik oc mina arffwa widherlæggiæ honom eller hans arffwm swa got godz til fulla nøghio. Til mera wisso oc ytermer forwaringh bidher iak beskedelika men Ieppe Ionisson, Benkt Lydiksson oc min brodher Olaff Swærdh at sæthia thera jncigle met mino eghno fore thettæ breff. Scriptum Aylos anno Dominj millesimo quadringentesimo vicesimo quinto, feria quinta proxima ante festum natiuitatis beati Johannis baptiste. (Med remsan till första sigillet är vid brefvet fäst en mindre pergamentslapp med följande innehåll:) Kennes iak Henrik Swærdh, awafn (!), mik haffua swa ofuer eno wordit met minom ælskelikom fadher brodher her Nilis Kurke, at iak hafuer honom aff for:de iordha skiffte vnt oc vplatit Hinza by jgen j Sibba sokn, oc han haffuer fore kærlekheet oc för mina belæghelikheet skuld vnt oc vplatit mik Træskegardhen j geen j Pargas sokn, met allom thera tillaghom, som forscriffuit staar, til æuerdelika ægho. Til mere wisso tha læser jak thenna sedula fast widher howdh breffuet met mino jncigle. Scriptum die & loco vt supra anno predicto."}, {"df": "1779", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Unde begeren juwer leve dar up weten, dat wii negest vorleden na juwer unde der Liifflandeschen stede vorscrivinge unde begerte dar umme hebben vorscreven an de van Dantzke, Stralessunde, dem copmanne to Brugge in Vlanderen unde alumme, dar uns des nodtorft duchte wezen, warschuwinge to donde, dat nemend bii de ere, gud voren edder bringen en solde to Wiiborch, to Abo efte in de Nw, dar mede de Russen gesterket mochten werden, alse wii ok juwer leve, den van der Righe unde Darpten dat negesten clarliken hebben vorscriven bii Ghereken Bramsteden in schipper Molenvelde; unde vormoden uns, dat unse breve jw van der wegen yo geantwordet sin worden. Uns hebben ok de van Dantzke wedder screven, dat ze unses breves avescrifte den steden des landes to Prutzen gesand hebben unde dat ze ok den sulven unsen breff opembare vor eren borgeren unde dem gemeynen copmanne hebben laten lesen unde eyneme jewelken don warnen, dat he sik dar vore ware, dat he neen gud uppe de Russen en vore etc. Hiir umme, leven vrunde, begere wii unde gebeden jw ok van wegen der gemeynen stede van der Dutschen henze, dat gii vormiddelst juwer macht dar tho don unde dar vore wesen, dat nymend myt schepen unde gude de Nw en soke, dar mede de Russen getrostet unde gesterket moghen werden. Unde oft dat yemend dede, sodane schepe unde gudere schole gii upholden, yn juwer stad to vorwarende bette vor de stede upp eyn recht; wes denne de stede dar umme erkennende unde donde werden, dat id dar bii blyve. Unde wes jw, leven vrunde, vorder hiir ynne weddervarende werdet, begere wii, uns dat wedder to vorscrivende myt den ersten. Siit Gode bevolen. Screven under unseme secrete, des vrydages vor suntte Johannis baptisten dage tom middensomer anno etc. xxv. Consules Lubecences."}, {"df": "1780", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Lutteren vnde vrentliken heil in deme herren Ihesu Christo stede vorgescreuen. Wetet, gude besundrige vrunde, dat yuwe sendeboden vnde vrunde, her Richart vnde her Hermen, sint gewesen to worde vor mynes heren vnde myner vrouwen genade, vnde nen ende en hebben se van ereme werbe; men dat is vpgeschoten so lange, dat des rikes raet unde stede to samen komen alz gi wol vinden in ereme breue, den ik iw nv sende. Juwe beste hebbe ik geworben met alle mynen vrunden, de ik kunde bekomen van des rikes raet. Alz dar is my here de erczebisschop van Vppsal, bisschop Mangnus, her Andreas Iacobsson, her Cristiern Nicklisson, her Erik Nicklisson vnde her Erik Petersson. Disse vorgescreuen sint vns to einer tuchnisse, dat se iw gerne wolden met deme besten, vnde allent dat ik wet, dat iw to deme besten komen mach, dar wil ik gerne von arbeiden. Jtem wetet, dat ik mit der hast schal wedder to mineme heren vnde des rades ryke ten van Aboo mit deme rade van Aboo. Wille gi wat scriuen juwen vrunden tho, dar ik to komen kan, dar wil ik gerne dat beste bi doen vnde wat iw liff is. Bedet to my alz to yuwen vrunde. Jn Christo moge vnde bloye juwe heil. Gescreuen tho Aboo in der bedachtnisse sunte Pawels, des erlyken apostels."}, {"df": "1781", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Exponit s. v. deuotus orator vester Johannes Laurentij, presbiter Aboensis diocesis, quod cum ipse olim cuidam Johanni, archidiacono Aboensi, per tres annos cum dimidio seruiuisset et de impenso sibi seruicio ipsi exponenti satisfacere non curaret, jdem exponens, captata oportunitate, certam quantitatem pecunie sibi recepit et occasione premissi ad instanciam dicti archidiaconi carceribus episcopi Aboensis mancipatus fuit. Nichilominus tamen de consensu dicti archidiaconj a dictis carceribus fuit relaxatus, et episcopus Aboensis, non sedente pro tribunali, ipsum exponentem, ut premittitur afflictum, imposterum grauius affligens a diocesi Aboensi perpetuo relegauit juramentique manuale ab ipso recepit, quod certum ordinem tunc expressum intraret, caucione sufficienti super hoc per fideiussores prestita; quod iuramentum dictus exponens causa metus prestitit, quia de mente et jntencione dicti exponentis numquam fuit religionem aliquam monasticam jntrare, sed in habitu et vita clericali permanere desiderat et intendit. Postmodum in hac alma Romana vrbe, juramento predicto astrictus et ipsum tamquam iuris ignarus modicum ponderans, ad sacerdocij gradus est promotus missasque celebrando ad ministerium altaris se ingessit. Et quia propter premissa – – – – – – – – – – risse, ideo humiliter et deuote supplicat s. v. dictus exponens, quatenus super jnhabilitate, jrregularitate et infamie macula, si quas occasione premissi incurrit de jure vel de facto, misericorditer dispensare dignemini eum eodem, si et in quantum indiget, et ad statum pristinum et honorem restituere et quod in susceptis ordinibus perpetuo Domino possit et valeat famulari, releuando eciam ipsum a juramento de religionis ingressu, caucionem a promissoribus super hijs factam annullando, et quod idem exponens dictam diocesim reintrare valeat concedere et indulgere dignemini de vestra gracia speciali. – Fiat ut petitur et dispensamus. O. Datum Rome apud Sanctos apostolos quarto nonas julij anno octauo."}, {"df": "1782", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1783", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wara wiliogha, øødhmiwka, vndherdanogha thienst altijt redhobona met warom herra. Nadhoghe herra oc werdhoghe førsthe, wi bidhiom idhers kerlekx naadh til ath witha om the twa godha men, Gunnar Trulle oc Albrecht Niendorp, som idhron gantzka meenheet j Abo wthsendhe til wara werdox frws naadh fulmeghtogha met warom borghamestarom j somars war erende ath framføra fore wars werdhox frwz nadh. Swa gørom wi oc nw oc sendom til idhars kerleekx naadh tolff godha men aff meenhetinne fulmeghtogha til the twa ther forscrifna star met warom borghamestarom oc raadmannom, som nw j thetta sin til idhers kerlekx nadh æro wtnemdhe idhre kerlekx naadh ath berættha om then ærendin, som Jeppe Skielghe oc Olaff skredare idhre kerlekx nadh bereth hafua; først om the bøkerna oc rekenskapin, tha hafuer meenhethin thes aldhre warith begherandhe aff radith, vthan radhit hafua os budhit* rekenskap hwart aar, oc wi hafwom wart skath hwart aar, the medher os oc wi medher them, wthgiort met enne sæmmio oc endragth til idhars kerlekx nadh behoff oc stadhzinsz byghningh. Jtem om the twa, som hwart aar hafwa sithit til thetta fornempda skuthit aff meenhetinne, tha hafuer radhit lethit thet til meenhetinne, hwem the ther til wildo sæthia, thet hafuer standith til oos. Oc hwadh radith her j hafua giort, thet er skeeth met ware samthyckio oc goodhwilia oc standom thes radith gantzligha oc alleligha til. Oc tackom storligha idhre kerlekx nadh oc bidhiom en nw, ath idhron kerlekx nadh betrakthe waart raadh oc idhra fathegha meenheeth, ath wi mattom blifua bestandandhe oc ooforderfuadhe. Til enne mero wisso oc witnisbyrdh thesse breffs, tha bidhiom wi gantzska meenhetena j Abo, badhe fatheghe oc rike, thenna tolff dondemennena aff meenhetinne ath the henghia thera jncighle nidhan for thetta breff, swa som er Simon Grop, Wenemar Wolkendorp, Jacob Frees, Hennyngh van Peynen, Nicles Kurke, Clement Biornson, Jønis Gulsmidh, Hollingher skomakare, Albrecht scomare, Hennyngh skredare, Hans ouerskerare oc Henrich klenesmidh, medhan wi æy alle sielfue jncighle hafuom. Datum Abo anno Domini m°cd°xxv°, jn die diuisionis apostolorum."}, {"df": "1784", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1785", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1786", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Nuper s. v. pro parte deuoti vestri Johannis Laurentij, presbiteri Aboensis diocesis, expositum fuit, quod ipsum eo quod olim cuidam Johanni, archidiacono Aboensi, cuius familiaris erat et ab eo mercedem seruiciorum suorum de impenso habere non poterat, certam pecuniarum summam furtiue recepit, episcopus Aboensis incarcerarj fecit et tandem eum a carceribus eductum a partibus illis perpetuo relegauit ac jurare compulit per vim et metum, quod certam religionem intraret, et quod postmodum jdem Johannes ad Romanam curiam accedens huiusmodi juramento astrictus se fecit ad sacerdocium promouerj, super quibus etiam a juramento et voto religionis a s. v. graciam absolucionis et dispensacionem obtinuit, prout in quadam supplicacione per e. s. v. signata lacius continetur. Cum autem, pater sancte, omissum fuit per inaduertenciam, quod dictus Johannes predictas pecunias de sacristia ecclesie Aboensis, sine [tamen] omni effractione, recepit sacrilegium committendo, timeatque dictam sibi factam graciam ea propter de surrepcione posse impugnarj, supplicat igitur s. v. dictus Johannes, quatenus sibi obstare non debeat, sed quod litteras super dicta gracia conficiendas expediri mandare dignemini eciam cum expressione huiusmodj sacrilegij et alias, prout in dicta originali supplicacione continetur. – Fiat. O. Datum Rome apud Sanctos apostolos nonis septembris anno octauo."}, {"df": "1787", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Leven heren. Duncket juw nutte, an den hovedman to Wiborch noch to scrivende unde ene desse bodesschop, de tho Nougarden aldus is gescheen, mit des copmans nøden unde bedroffnyssen to vorkundigende, ene hochliken biddende van der gemenen stede unde copmans wegen, dat den Nougarders van dar in de Nu nycht togeforet en werde, dar de Russen mede gesterket mogen werden, unde wes juw darvan nutte duncket gedan wesen, dar ziid zulven vorzichtich ane. Gode ziid ewichliken bevolen an live unde zele. Gegeven under unser secrete des sundages vor Mathei apostoli anno etc. xxv. Borgermestere unde raad to Darpte. Adress: Den ersamen, wisen mannen, heren borgermeisteren unde radmannen der stad Revele, mit werdicheid."}, {"df": "1788", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Sone oc Thorgels Sonason och Niclis Haritto helsom alla the, som thetta breff höra æller see kærlicha met warom Herra. Kænnomps wi met thesso waro nærwarando wpno breffue at hafua giorth æna sæmio met Anna Jönisadotter æpter Lassa Laurensons dödh wm hans arff j godhra manna nærwaro, som [ære] her Thorkel Mwlle, kirkioherre j Æfra, Thomas Pedherson, Laurens Vælmenpoyka, Knwt Höuælæmpeson oc Laurens j Sopola, swa met skæll, at wtan hans testament, ther han gaff til kirkiom æller androm stadhum, toghom wi til oss Kynnæmækj godz, liggiande j Berno sochn, met alt thet ther wpa war, oc latom oss nöghia j alla matto, swa at wm nokor komber jnnanlandz æller wtanlændes, ther sic ræknar næmreskyldan til arfs æpter for:da Lassa Laurenson, tha annamom wj oss honum at swara, oc han scall oss tiltala oc entte til for:de hans husfro Anne. Til mere wisso oc withnesbyrdh tha bedhoms wi skælliks manz Thomas Pædhersons jnsigle, hæredzhöfdingis j nidhra Satagunne, fore thetta breff, som scrifuit ær arom æpter Gudz byrdh millesimo cdxxv°, nesta dagh æpter sancti Mathei apostoli oc evangeliste."}, {"df": "1789", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1790", "dating_start_year": "1416", "dating_end_year": "1423", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grote tovoren ghescreven myt ganser werdich[eyt] unde leyve. Juwer erborcheyt to wetende, gy leyven heren unde ratlude van Revelle, dat dar to jw kømpt en myns heren, des konnynges, bur, deme dar wat van pennyngen uttestat na synes broders dode, de sich heyte Peyter Goos, dat Got syner selen ghenedich zii. Unde dusse man het sich Jøns Goos, de syn rechte unde echte broder is, des eme en gans kerspel towstont, dar ik selven over was, dat he syn rechte erwe is. Dat juwe erborcheit wol wolde donn unde wesen eme behulplik, dar hey recht tow hedde. Dat wolde ik ewiliken kegen jw vordeynen. Anders nycht to dusser tiitt, men de almechtyge Got beware juwe ghesunt to langen saligen tiiden. Ghescreven to Raseborch op sunte Symo Juden afende. Valete in Cristo. Cort Gars, voget over Raseborch. Adress: An de erborn heren, borgermeysters unde ratlude tow Revelle, kome desse breff myt werdicheyt, hech littera detur."}, {"df": "1791", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1792", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike grote und wat wii gudes vormogen juwer beheglicheit alle tiit tovorn. Erzame, leve her Kersten, besunderge gunstige vrunt. Juwer erzamheit breff hebbe wii gutliken entfangen und wol vornomen, dar gii ynne schryven manck anderen worden, dat Clawes Doeck hiir mochte geveiliget werden. Dat en stunt uns na legenheit der zake nycht to donde, und God hevet uns gehulpen, dat wii ene gekregen hebben. Wii willen eme don na synem vordeynste und bidden juwe erzamheit uns des nycht tho vorkerende. Wat wy umme juwer leve willen don mogen in redeliken mogeliken zaken, dar sal uns juwe erzamheit allwege bereit und gudwillich tho vynden nach unsen vormogen. De wii deme leven Gode bevelen to langen saligen tiiden. Gescreven under unsem secrete an sunte Lucien avende etc. xxv. Borgermestere und radmanne tho Revale. Adress: Deme erzamen, strengen riittere, heren Kersten Nyclasson, vogede und hovetmanne uppe Wiiborch, unsem leven vrunde, mit werdicheit gescreven."}, {"df": "1793", "dating_start_year": "1408", "dating_end_year": "1416", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike gunste unde wes ic gudes vormach to allen tiden in redeliken saken. Juwer wisheit tho weten, dat dar ein man met ju is in juwer stad, de heit Olef Svarte unde was beseten under her Tord Bunden; de lep enwech met ein echtenmans wive in myns heren, her Heninges, len unde ward derover betreden in myns heren, des koniges, rechte. Unde wil dat bewisen van rechtes wegen, dat hey hadde broken lif unde gud. Hirmede halp ic em vor den provest, dat hey bicht nam vor sin sunde unde lovede, dat hey sik nummermer met er beweren en wolde. Sind der tid is hey er nagetagen unde heft sey der met ju to echte genomen. Vorumme bidde ic ju vruntliken, dat gy wol don unde delen juwe recht met em unde met er, of ic desgeliken met em mesdeder umme juwer bede willen solde don, of et sik so gevelle. Vortmer was mynes heren, des koninges, knecht der mid ju to Revele, dey heit Lasse Schütte; dem sprak desulve vorbenommede Olef Swarte to umme ein perd. Dar deit hey em unrecht an; dat pert hebbe ic genomen van rechtes wegen to, unde hey en heft der gein schult an, Lasse Schutte. Ok stal hey eim vysscher sin bod, do hey van henne scheide. Scriptum in Raseborch. De leve Got sy med ju. Cord Garse, voget van Roseborch (!). Adress: Den borgermester unde radmannen der stad Revel met werdicheit detur littera."}, {"df": "1794", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1795", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Anno Domini mcdxxv Magnus Olai episcopus fecit fieri hoc opus. Help Maria."}, {"df": "1796", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Dessen kelich ghif Heyne Watmal to zunte Hinrikes altar to Abo."}, {"df": "1797", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item ist alhie vor die stete gekomen Bertold Burhamer von Danzik, vorlegende, wie das etliche Liifflandsche stete im obirgeschreben haben, als von vorboten reisen, dowidder her seyn gut, als salcz, kegen Abow geschift sulde haben etc. Des so hat her sich von sulcher bedassunge wegen czu allem rechte, mit hande adir mit munde adir wie is die stede erkennen, erbooten, und hat furder siener unschuld brieffe von Coppenhaven, und ab men me von im begerende were von sulcher sache wegen, do hat her sich ouch czu erboten, bittende diese stete, ab her brieffe sulcher entschuldunge wurde bedorffen, das man im dorinne furderlich und behulffen syn welde. Das dy stete czu en genomen haben, wenne im das not syn wirt, czu thunde."}, {"df": "1798", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Martinus etc:a dilecto filio Hinrico Selin, rectori parrochialis ecclesie in Mustasare Aboensis diocesis, salutem etc:a. Prouenit etc:a. Et insuper etc:a. Porro etc:a. Datum Rome apud Sanctos apostolos sexto kalendas marcij anno nono. Ja. XIII. de Cerretanis."}, {"df": "1799", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom viterlikit wara, som thettæ breff see eller höræ, at jak Erik Ingesson kænnes met tesso mino vpno breue hafua met wilia oc beradhno modhe giort eet jordha skipte met biskedelikom manne Jönis Rengenpoyka, swa at jak hafuer gifuit, vnt oc vplatit Jönis alt mit fasta fæderne i Mælikælæ by, liggende j Reso sokn, met allom androm tillaghom, som tær vndher ligge ælle af aldher til lighat hafua, vtan the enghe, som ligge vppa Pihoia oc Ledzzala, them hafuer jak vndan skilt; oc hafuer jak Erik giuit Jönis i gen thet halfua godzit Jhala by, som jak fik förræ met skipte aff honom fore Olafs Kale hustru godz, som min brodher Henrik, Gudh hans siel nadhe, oc iak wnnom met rætæ jgen aff Henrik bagare. Swa hafuer jak Erik fangit jgen aff Ionis Regonpoyka alt hans kiöpe godz j Pilchola, som han fik aff Henrik Stiærnebergh, met them tillaghom, som tertil höræ, oc swa alt thet fasta godz, som han met skipte fik aff Laurens gulsmet, met allom tillagom, som han thet aff Laurens fik, enthe vndan tagit, vndan sik ok sinom arwum, mik oc minom arwum til æuerdelika ægo, oc ther til gaf han mig en oxa. Oc hawum wi sköth oc fulbordat tætæ skiptæ epter lagom vppa badhe sidher met thessum tolff bolfastum: Jönis Rænskö, Henrik bagare, Thomas Hawucs (= Hawnes?), Olaff Birgelæ, Thomas Nutelæ, Lasse Baaynissare, Thomas Arriswkaynen, Jönis Venga, Henrik Kwlos, Olaff Henrikzsson, Andris Kerdola, Gunnar j Palonei; forskælaman Jonis Ingonen. Til ytermer beuisningh bidher jak beskegna mæn Jönis Ingonen, Laurens gulsmet oc Lisla Michil at sætia therra incigle fore thetta breff, mædan jak ey sieluer incigle hauer. Scriptum anno Domini m°cd°xxvj°, ipso die beate Gertrudis virginis."}, {"df": "1800", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren gescreven etc. Wetet, leven vrundes, dat ik van mynes gnedigen heren, des koningges, gnade wegen unde synen riken genen steden vrede hebbe mit den Ryssen. Hirumme bidde ik den menen kopman, de vorkerynge mit den Ryssen pleghen hebben, dat see de Ny myden, Godes viende unde mynes gnedigen heren, des koningges, viende nicht en sterken unde besundergen dor mynes gnedigen heren, des koningges, wather, hawen unde strant den wech, also vorgescreven steit, nicht en soken. Wil jemant hir enbowen, de mach up syn egen ewentyr doen. Gode siit bevolen to ewiger selicheit. Gescreven tho Wyborge dingsdages na passchen anno Domini m°cd°xxvj etc. By my Kersten Niclisson, ritter, etc. Adress: An den menen kopman tho Revel kome dusse breff mit werdicheit, etc."}, {"df": "1801", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allen guden luden, de dessen breff seen edder horen lesen, dat syn heren, vorsten, prelaten, ridder edder knechten, presteren, kopluden unde allen bederven luden, do ik Cristiern Niclisson, ritter, witlik und bidde odmodigheliken, dat sik høden unde warnen vor sulken vruntschopp unde handelinghe, also de raat van Revele plecht van sik tho segende, also see my ok gedan hebben in jegenwordicheit des edelen vorsten, des meisters to Lifflande, des biscopes to Revele, bedighers, ridder unde knechte, koplude unde guden luden, dat see hebben my gesecht vruntschop, loven unde guden handelinghe, also yd wol witlik is. Wppe densulven loven sende ik to en Clawes Doche mit mynen breven, vnde dar ik see ane bat, dat see ik mit em vorliken scholde umme dat gud, dat see eme tovoren tho unrechte hadden genomen up* mynes heren, des koningges, wather wnde vryheit. Unde he hefft mynes breves also genothen, dat see ene vanghen unde tho unrechte mordet hebben. Dat wil ik clagen, wor ik mach, vor allen guden luden, wo see my geholden hebben hirane de vruntschop unde handelinghe, de se my hebben gesecht etc. Tho merer warheit so drykke ik mynen engesel an spacium dusses breves. Scriptum anno Domini m°cd°xxvj, feria tercia post quasimodogeniti, etc."}, {"df": "1802", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wetet, leven vrundes, dat de raat van Revele hebben my gesecht vruntschop, leve unde gude handelinghe. Wo see my hebben geholden hirane de vruntschop unde handelinghe, de see gesecht etc. dat steit hirna in desseme breve. (Se n:o 1801)."}, {"df": "1803", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1804", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm thetta breff høra eller see kungørom vi Elseby Niclissadotter, enkia fordom Jnge Mariawores, oc Andris, tessama Jnges son, vpænbarlica met varo nærvarande opno breffue met godhom vilia oc beradna modhe oss haffua betalat oc vplatit met allom ræth domkirkionne j Abo oc Sastamala kirkio van gardh j Abo, viidh Tauastagathuna liggiande, met tompt, huson(!) ok kolgaardh, engo vndantagno, som then gardhen nu rættelica tilhørir, fore twa dela j ena gøtze(!) i Eghosaby i Sastamala sokn, som Jusse Fosses, fordhom borgare j Abo, aflingagotz war, ok for thiunda delin aff enom tridiungh aff sama gotze, som hans ærfdæ gotz var, hwilkit godz for:de Jusse Foss gaff i ræth testament domkirkionne oc Sastamala kirkio fore syna siel; oc for:de Jnge salde thet gotzit fore reda peningæ sik til nytte mote kirkionne formanna vilia. Oc hwat then for:de gardhen j Abo ær bætre en thet som domkirkionne oc Sastamala kirkio rættlica til birde j Eghosa gotze, thet giffuum vi oc vnnum met godhum vilia j Gudz hedher oc sancti Henrix, fore var forældra ok vare siela, domkirkionne j Abo till æwinnelica ægho, met tessom forordom, at jak Elsæby skal sithia i sama gardhenom swa længe jak liffuer oc hwsen bætra ok bæwara oc stadhenom gøra aff gardhen thet aff rætzens vegna bør. Til tessa forscripna stikke mera vissa ok vithnisbirdh bidiom vi biskedelica mæn Gudmund Pederson, radman, oc Laurens Vatmal, borgare j Abo, som offuer thetta ærende vare til vithne sinderlika kallade, ath henge therra incigle fore thetta breff medhen vy sielff ey haffue incigle. Scriptum Abo anno Domini mcdxxvjº, ipso die beatorum Philippi et Jacobi apostolorum."}, {"df": "1805", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Int jar unses Heren m°cd°xxvj, an des hilgen cruces avende invencionis, do antworde unse rad upp den breff, den her Kersten Nycleissone deme gemeynen copmanne hadde gescreven tho Revale uppe den rad: Ghii guden lude ghemeynliken altomale, hiir zeget unse rad alsus to, dat her Kersten ziick sulven und deme rade vele tho kort darane gedan hevet. Want de rad der zake gansliken unschuldich is, alze gii dat wol horen mogen in her Kerstens breve und ok in Clawes Doekes breven, de men jw hiir lesen sal. Item, leven vrunde, so bidde wii alle gude lude, dat gii dit vort zeggen, alze gii dit hiir gehort hebben, bynnen landes und buten landes und anders nycht. Und een isslik hebbe enen hoveschen munt, dat is syn egen ere. We deme anderen wat overzecht edder overschryvet, dat nycht en is, de dot ziick sulven tho kort."}, {"df": "1806", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Broder Cysze von Rutenberch, meister Dutsches ordens to Liefflande. Unsirn fruntliken grut und wat wy gudes vormogen tovor. Ersame, vorsichtige, leve her Cristern, besunder frundt und leve nachbur. Unse leven getruwen, borgermeister und radt unsir stadt to Revall, hebben uns vorstaen laten, wo dat gy tomale unmodich und tornich uppe se sien, alz von Claws Doekes wegen. Und des hebben uns de von Revall juwe schriffte getoget, darinne gy jw beklaget der leve und fruntschopp, de jw de von Revall bewieset und togesecht hebben, und teht jw des an uns etc., alz wy id vornemen. So wetet, leve her Cristern, dat uns wol vordencket, wo leffliken und fruntliken dat gy von uns und ok den von Revall scheideden, do wy latezt dar by enandir weren, und wat leve und fruntschopp dar mit jw und den unsen wart beslaten; sundir uns gedencket nicht, dat Claws Doek dar mede wart ingetogen, des he jo ok nicht werdich en was, nademe dat he en seerover was und alzo groten unvorwintliken schaden uppe de von Revall und unsir lande gedaen und gedreven hadde sundir reddelike schult und er, danne he sigh an den von Revall vorwart und en togesecht hadde. Dirkennet, ersame, leve here, wo de von Revall sundir bespottinge ridder und knechte und anderer stede myn darto mochten gedaen hebben, dann se deden. Und hirumme bidde wy juwe ersame, vorsichtige wysheit odmodicliken mit andachtigen begerigen vliite, dat juwe ersame wysheit den unmut uppe de von Revall wellen ut herten geven und wellen unse und er leve frunt und nachbur und beschermer wesen, dat wy mit unsirm ganczen orden und den unsen gherne tegen jw vordenen und vorschulden wellen, wor wy solen und mogen. Weret ok sake, dat de von Revall jw andirs jergen inne vortornet hedden, so hope wy de von Revall wol to undirwiesende, dat se dat mit odmodicheit woll sullen wedder vorguden. Wy vornemen ok, dat gy darupp saken, dat Claws Doek sulle upgegrepen sien in der monke gut tom Kolke etc. Ersame, leve her Cristern. Offte ditt lichte gescheen were, so sint de monke mit eren gudern, de se undir unsem orden und in unsem lande hebben, in unsir und unsirs ordins beschuttinge und beschermede, dar wy se ok gherne by beholden welden; so hope wy, dat se unsir offte der unser vyende nergen sullen in unsen landen vorhegen. Hedde Claws Doek uppe de tiidt ichteswes reddelikes mit den von Revall uttostaende gehat und hedde dat mit rechte offte mit fruntschopp an uns gebrocht, sunder twyvell de von Revall sulden em gliik vor ungliike gedaen hebben. Des Claws nicht en sochte in sulker mate, sundir rovende de see upp de von Revall, ere he en entsegede. Und darumme bidde wy jw denstliken, dat gy uns mit den von Revall des to nenem unwillen offte argen keren, und begheren desses breves eyn gutlik ungesumet antwort wedder vorschreven von juwer ersammen vorsichticheit. De Got almechtich bewaren mote in zalicheit to langen tiiden. Gegeven up unsirm slote to Rige am dage gloriosissime trinitatis anno etc. xxvj."}, {"df": "1807", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovorende. Willet weten, leven vrundes, dat ik myt den Russen sy ens geworden van mins leven heren, des koninges, gnade wegen, dat se durg mins heren water edder land nicch vorder varen solen den to Wiborg wan dusseme jare. Dergeliken bidde ik oc jw, dat gy des myden unde nicch vorder durg mins heren water edder land generleye handlinge myt en to hebbende den to Wiborg. Unde we syk wet myt mins leven heren gnade anners nicch den redlikheyt wttostaende unde wil to Wiborg komen, myt den Russen kopslagen edder generleye handteringe hebben, he scal Gode unde my willekomen syn unde scal rekt unde alle redelikheyt weddervaren. We dar oc boven doen wil, he mak et doen wpp syn egen eventur. Darmede bevele ik jw deme almekthigen Gode. Gescreven to Borga an sunte trinitatis dag anno Domini xxvj. By my Kersten Niclisson, rytther. Adress: An den menen kopman tho Revel kome dusse breff myt werdicheit etc."}, {"df": "1808", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Heilsame grote und wes wy gudes vormogen to jwer behegelicheid. Ersame, leve broder unde uterkoren gude vrunt. Also jw ackbaricheid uns hevet gescreven, sik beclagende der van Revel, unde sunderkens in densulven breven uns vormanen sulker endracht, vrede, gude, gunst myt guder handelinge unde also jw ackbaricheid menet, dat datsulve nicht were geholden in deme, dat se Doke hadden to dem dode gerichtet, des gy jw seer annemen unde beclagen: van dersulven sake weghen synt ock de oldesten ut der stat to Revel vor uns gewesen, de uns egentliken myt schrifften unde breven unde ock myt levendigher stemme de (= do) uterliken hebben underwiset, in wodaner mate desulve Dock er openbar untsechte vyent is gewesen unde grot gud upp der see hebbe gerovet unde sunderlikes der stat to Revel myt alle eren tosokern sulffvifftigeste hadde untseget, dewile dat he upp erden levede. Weren jwer ackbaricheid breve unde bodesschopp an de stat van Revel van der sake weghe* edder sust, effte gy jenigerley wys*, also jw ackbaricheid anders nicht wan mogeliken van en begherende were, untwivichliken wete wy wol, dat se myt aller behegelicheid jw gherne guden willen bewiseden na alle erer vormoge. Ock, ersame, leve broder, also jw ackbaricheid latest to Revel was, dar unse erwerdighe meister myt itzwelken gebedigern, ritteren unde knechten unde sust vele(r) guder lude, gestlik unde werlik, myt jwer ackbaricheid vroliken myt ganczer leve under den anderen gudes hogen weren unde endracht, vrede unde leve under uns bevestig[ed]en, so vordencket uns nicht, dat Dock edder de sake van Dokes weghen jenigherley wys worden gedacht edder geroret, men dat wy sulden endrachliken helpen de se bevreden unde de straten beschermen unde unser ene des anderen beste weten, unde welker part myt dem anderen schelafftich worde, dat sulde men na gebore vorvolghen unde henleggen. Unde also God wol wet, so synt wy des van grunt unses herten seer gemoyet, dat jw ackbaricheid sik der sake so seer annamet, des doch na unseme guddunckent keyn bederff en were. Hirumme bidde wy, vlitichliken begherende, dat jw ackbaricheid wille betrachten na deme, also Dock is der van Revel openbar vyent gewesen, also vor steit gescreven, unde sik der sake so hartlik nicht annemen. Wy hopen to Gode, jw alleweghe gude nabersschopp to bewisende na alle unser vormoge. Ersame, leve broder. Jw ackbaricheid wille nemen nu unse trwen bede unde boven unse ynnige bet dat ewige lon van Gode alleweldich unde lat uns endrachtichliken in gudeme vrede unse tiid hennebryngen unde nemen sik der sake so erenstliken nicht an. De ock God sterke unde vriste salichliken gesund in wolmachte ewich in synem denste. Gescreven in unseme hove to Revel des sonnavendes na corporis Cristi in den jaren etc. xxvj, under unseme secrete. Henricus, van Godes unde pawesliken gnaden biisschopp to Revel."}, {"df": "1809", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen otmodigen, vruntliken grot myt gunst unde vormoghe alles gudes allwege to juwer behegelicheit. Ersame, leve her Crissterne. Zoe als my juwe erbaricheit schrivet, klagende over de van Revale, woe se juwer erbaricheit vrunschop, geloven und gude handelynge togezecht hebben etc. unde vort dair enboven Clauws Doke, den ze juwer erbaricheit sullen affgemordet hebben, den juwe erbaricheitmyt juwen breven an de van Reval sole gesant hebben: ersame, leve her Cristerne, zoe segede juwe[r] erbaricheit deenre, de de breve herbrochte, hiir muntliken un[de] irkante des hiir openbaer, dat desulve Clauws Doeck uppe dezulve jegenwordige tiidt to Wyborch were unde nycht hiir im lande; dair Clauws Doeck sik sulven ane vorsumet hevet. Ersame, leve her Cristerne. Zoe hebbe ik den van Reval disse zake vorgelecht unde to irkennende gegeven. Dair ze my also up antworden, dat ze juwer erbaricheit der vruntschop unde geloven bekennen unde tostaen, unde voert, wo dat deszulves Clauws Dokes in den tiiden in der degedinge nu gedacht en worde, also ik ok vernomen hebbe van myneme heren van Revall unde van unsem ersamen meystere unde ok van den ritteren unde knechten, de to der tiidt dairby weren; unde wes se dairane gedaen hebben, hopen ze, dat se dat myt rechte gedaen hebben, unde se hopen des, dat ze der vrunschop unde geloven an juwer erbaricheit dair nycht mede gebroken en hebben. Ersame, leve her Cristerne. Zo is my dat leeth, dat gy jw der zake zoe hoech annemen unde ok juwe unmoed, den juwe erbaricheit uppe de van Revall hevet, wente ze doch menen, dat Clauws Doeke geen recht to en eyn hadde, nademe dat he ere openbare untsegede viant was unde he oppe ze gerovet hadde uppe der see, eer he en untsecht hadde, des desulve Clauws Doeck hiir muntlike unde openbaer bekande. Ersame, leve her Cristerne. Woerumme ik juwe erbaricheit domodeliken bidde, dat gi wol willen doen umme myner bede unde umme guder nabuerschop willen unde willen juwen ummoet untsachten unde nycht zoe hart to herten nemen."}, {"df": "1810", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1811", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Nuper exposito ac supplicato s. v. pro parte deuoti vestri Johannis Laurencij, presbiteri Aboensis diocesis, quod cum ipse olim cuidam Johanni, archidiacono Aboensi, cuius familiaris erat, certam pecunie quantitatem eidem archidiacono pertinentem furtiue de sacristia ecclesie Aboensis abstulit, absque tamen serarum et hostiorum effractione, et occasione premissi ad instanciam dicti archidiaconj carceribus episcopi Aboensis mancipatus fuit, nichilominus tamen de consensu dicti archidiaconj a dictis carceribus fuit relaxatus et episcopus Aboensis ipsum exponentem a diocesi Aboensi perpetuo relegauit juramentumque manuale ab ipso recepit, quod certum ordinem tunc expressum intraret, caucione sufficienti fideiussoria super hoc prestita, quod juramentum dictus exponens causa metus prestitit, quia tamen de mente et intencione dicti exponentis nunquam fuit religionem aliquam intrare, sed in habitu et vita clericali seculari permanere desiderat et intendit, postmodum vero dictus exponens ad Romanam curiam accedens et ipse tamquam simplex et juris ignarus ad ordinem presbiteratus se fecit promoueri et in eisdem ordinibus ministrauit, successiue vero p. s. supplicato v. s. pro parte dicti exponentis, quatenus ipsum ab huiusmodi juramento, metu per eum prestito, absoluere e. s. dignetur omnem jnfamie maculam abolendo et ipsum ad statum pristinum restituendo et super irregularitate, si quam occasione premissorum incurrerat, dispensando, e. s. supplicationem signauit: fiat ut petitur, habilitetur et seruet votum. Et quia p. s. potius intendit animam suam condempnari quam saluari, si religionem intraret, quod numquam fuit de mente vel intencione dicti exponentis aliquam de religionibus intrare, sed pocius in seculari habitu remanere et premaxime, quia ipse numquam vouit sed metu carceris jurauit, jdeo e. s. supplicat, quatenus dictum extortum juramentum in alia opera pietatis transmutare dignemini de vestra gracia speciali, signantes p. s. per: fiat ut petitur. – Fiat, quod commutetur. O. Datum Rome apud Sanctos apostolos quinto kalendas julij anno nono."}, {"df": "1812", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Martinus etc:a. Venerabili fratri episcopo Reualiensi salutem etc:a. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dilecti filij Johannis Laurentij, presbiteri Aboensis diocesis, peticio continebat, quod cum olim ipse quondam (= cuidam) Johanni, archidiacono ecclesie Aboensis, cuius tunc familiaris existebat, certam pecunie quantitatem ad illum pertinentem de sacristia ecclesie predicte, absque tamen alicuius sere aut hostij effractione, furtiue subtraxisset et propter ea ad instanciam dicti archidiaconi carceribus venerabilis fratris nostri Magni, episcopi Aboensis, mancipatus fuisset ipseque episcopus, dicto archidiacono consenciente, eidem Johanni proponeret, [ut], si certum tunc expressum approbatum ordinem ingredi uellet, eum a carceribus huiusmodi relaxaret, ipse Johannes, uinctus et metu carceris huiusmodi ac ut illos euaderet, quod eundem ordinem ad statim ingredi uellet, iuramentum corporale prestitit, certa eciam caucione fideiussoria data; postquam idem episcopus eundem Johannem liberum dimisit [et] a diocesi predicta perpetuo relegauit. Cum autem, sicut eadem peticio subiungebat, prefatus Johannes, qui numquam animum seu intencionem habuit aliquam religionem ingredi, postmodum ad Romanam curiam accedens et iuramentum predictum ueluti per uim extortum tamquam simplex et iuris ignarus leuiter ferens se fecerit in eadem curia ad sacros eciam presbiteratus ordines alias rite promoueri et extunc in illis ministrauerit missas celebrando, cupiatque in huiusmodi ordinibus absque religionis ingressu ministrare, pro parte ipsius Johannis nobis fuit humiliter supplicatum, ut ipsum a reatu periurij huiusmodi absoluere et alias sibi suoque statui super hoc prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur attendentes, quod ea, que ui uel metu fiunt, carere uiribus debent, huiusmodi supplicacionibus inclinati fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus, si tibi constiterit dictum iuramentum ui et metu, qui cadere poterant in virum constantem, ut premissum est, extortum fuisse, super quo tuam conscientiam oneramus, postquam ipse Johannes de rebus per eum furtiue sublatis, si non satisfecit, illis, ad quos pertinet, debitam satisfactionem impenderit, eum a reatu periurij et alijs excessibus huiusmodi necnon fideiussores per ipsum propterea datos hac uice auctoritate nostra absoluas in forma ecclesie consueta, iniuncta inde eidem Johanni pro modo culpe salutari penitencia et alijs, que de iure fuerint iniungenda, omnemque inhabilitatis et infamie maculam siue notam per ipsum Johannem premissorum occasione contractam aboleas, ipsumque ad honorem et statum pristinos restituas. Et nichilominus iuramento relaxato predicto eique ingressu religionis huiusmodi prefato in alia pietatis opera per ipsum realiter adimplenda commutato, quod ad aliquem ordinem propterea ingredi non teneatur, indulgeas auctoritate memorata. Datum Rome apud Sanctos apostolos quinto kalendas julij anno nono. Pe. Gratis pro Deo. de Casatijs."}, {"df": "1813", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff hora eller see kungor jak Laurens Wammal, borgare i Abo, met mino nærwarande opno breffue, mik haffua vplatith ok betalat met beradna mode, godom wilia ok minne hustrv, Katarine Claus Spetz dotter, fulbordh, domkirkionne j Abo min gard widh ana liggiande, ganskan som han staar, met stenhws ok træwirke ok eenne gathubodh offuan gatwna for ijᶜ englisca nobla met fulle wicht oc cxxx mark peninga j Aboest mynth, som nw gar, fyra mark swa godha som een nobil; ok thy affhender jak mik ok allom minom arffuom then for:da gardhen ok gathubodh ok tilegnar han domkirkionne j Abo til æwerdelike ægo. Thil mera visso withnisbyrdh ok stadfæstilse bider jak radheth j Abo wm sta(n)dens jncigle met mins broders Hincza Wammals ok mino egno ath hengia fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxxviº, jn octaua sancti Johannis baptiste."}, {"df": "1814", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kungør jak Larens Wammal,¹ borgare j Abo, met mino² narwarandhe opno breffue mik geldskylloghan wara aff rætthe witlike skuld her Peder Japsson, prebendatus tiill nya Warffru altare j Abo domkirkio, c angliska nobla met fulla wikt, for huilka nobla³ sæther jak honum tiill en wissan ok sikran⁴ pant siw bodhar paa taarghit, huilkæ jach epther min fadher erffde, Gud hans siell nadhe, j swa motto oc met tolkom forordhom, ath jak them skall løsa⁵ jnnan thetta ok sancte⁶ Mikils dagh nw næst komande wtan alla lengre tøffringh; ok kan jak eller mina næstæ them [ey] jnnan fordæ thima løsa, tha skulu the for:de siw torgh bodhar honum ok hans ærffuingio lagligha tiilhøra met allom ræth, bodha tompthom och bygningh tiil æwerdelighæ⁷ ægha. Ær thet ok swa, at her Peder wiill eller skall bliffua widh bodhanar æpter for:da stempnædagh, och kunno goda men thet prøffua ok met skelom bewisa att siw⁸ bodar erw bætre æn the c nobla, tha skall her Peder peninga øka epter beggis waara wina saghn ok wilia. Tiill mera wisso ok⁹ witnisbyrd ok stadhfestilse bider jach min brodher Hintza Wammall¹⁰ hengie sith jncigle fore thetta breff met min eghno. Datum Abo¹¹ anno Domini mcdxxvj, jn octaua gloriosorum Petri et Pauli apostolorum¹²."}, {"df": "1815", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1816", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høra æller see hælsar jak Eskil Finke aff Moysio, næst Pemara kirkio boande, kærlica met Gudi. Jac kennis thet openbare met thennæ mino opnæ breffue, at æpter thet min kære fadherbrodher herra Laurens aff Pemarum, som kirkiaherræ doo j Hattalum, Gud hans siæl nadhe, j minne frawarv wnthe oc gaff fore sina oc fore sina forældra siæl beggias Avart fædhernæ j Moysio by, næst Pemara kirkio liggiande, wnder domkirkionne j Abo til æwerdelica ægho, for thy tha stadfester jac thet sama testamenth j Gudz hedher oc wnner thet sama godz wndher sama domkirkiona met allom tillagom, som thy godzeno aff aldher tilhørt haffuer, til æwerdelican thima swa (ͻ: met) swadana skælum, at jac oc min barn oc theres afkomande skulum besithia och bruka sama godzet, een æpter then annan, swa længæ nokor aff oos liffuer, ok skulum giffua ok giælde hwart aar ther wt aff fyra markir peninga til skat til sancti Henricx bygningh. Thil thes mera wissa witnisbyrdh och stadfestilse bedher jac beskedhna mæn Gugmundh(!) Pedherson, Nichlis Haffuerland oc Mattis Skalenbærgh, radman j Abo, at hængia siin jncigle fore thetta breff mædhan jac siælffuer ey jncigle haffuer. Datum Abo anno Domini mcdºxxviº, die beate Margarete virginis et martiris gloriose."}, {"df": "1817", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff see eller höra lesas helssom wij Magnus, medh Gudz nådhe biscop, ock capitulum i Abo kärligha medh Gudi. Wij bekennes thett wppenbarligha medh thesso wore wpne breff, att effthär thet här Laffrentz aff Pemar, som kirckehärde tho i Hattvlom war, Gudh hans siell nådhe, wittne (= wntte) och gaff i sino testamentte sitt fädhernes godz i Pemar, liggiandes i Moisio by, wndhan (= wnder) domkirckiona i Åbo till äwärdeligh äghe, och nw medhan Eskill Finncke, hans brodherssonn och hans ärffuinghe, haffua (= haffuer) stadffesth thet sama testamentt, thå haffue wij honom igen wntt till godho, att han och hans barna och teris affkommendhe schwle besittia och brwcka sama godzett emedhan nogor them leffuer, så medh skelwm, att the giffue och giellde huartt år thär wtaff fyra markär peningär till skatt till Sancte Henricks byggning. Till thes mere wisse och wittnesbyrdh thå lattom wij hengia wårtth och wårs capittels jnsigill före thetta bräff. Datum Åbo anno 1426, ipso die Magdalene."}, {"df": "1818", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1819", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1820", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allæ the thetta breff höræ æller see kænnis jak Elin Vilkinsdotter, Nisses j Karfwala hustrv, at jac met myns fornæmpda bonda oc mynne næst ærfwingiæ samtykkio, ia oc godhwilia, met beradhno modhe, for alder oc krankdoom skuld, hafwer salt oc j rættæ köpe wplatidh mynne sydzlyngo Margit Floriks dotter oc henne son Pædher Niclisson all myn godz, som mik met arff æræ tilfallen æpter myna forældræ oc myna brödher, Gudh thera siæl nadhe, som æræ Poya oc Leefweböle j Berna sokn oc Karfwala j Halko sokn liggænde, met allom tillaghum, aker oc æng, skoghum, wtmarkum, fiskawatnom, kwærnum oc kwærnastadhum oc allom androm tlilaghum, som thöm forn:da godzom aff alder hafua tilhört oc æn nw kunno rætlika tilhöræ, fore fyræhundradha mark swenska, æpter thet mynt, som nw gænkt ær j Abo; hvilka pæninga summo iak hafwer fulleligha til godho nöghio aff forn:da Margit, myne sydzlyngo, oc henne son Pædher Niclisson wpburidh oc anammadh, hælfthena j redha pæninga j Aboest mynt oc hælfthena j godho köpmanna waara, oc ofwer thenna pæninga summo skal forn:da myn sydzlunga æller Pedher Niclisson æpter henne mynom bonda oc mik fore see til födho oc klædhe swa længe wi lifwom. Thy afhænder iak mik oc allom androm mynom ærfwingom thennæ myn forn:da godz oc tileegnar thöm met allom rææt forn:da mynne sydzlungo Margit oc henne son Pedher Niclisson oc theras ærfwingom til æwinnelica ægho, nærwarandum oc til vitnes kalladhum ofwer thetta kööp oc thenna sæmio beskedelighom mannum Magnus Valdemarsson, Jönis Laurensson i Warisala, Olaf Ragwaldzson, Olaff Kætilsson, Mattis j Kawila, Symon Buk ok Staffan i Villilæ. Thil thessa forskrifna stycke meræ visso oc vitnesbyrdh bidher iak velbornæ mæn Haqon Frilla, hæredzhöfdinge j Haliko hærædhe, Pædar Olaffsson oc Magnus Iaapsson hængæ siin incigle met myns bonda incigle fore thetta breff, som schriffuidh ær arena æpter Gudz byrdh mcdxxvj°, vppa Sancte Katerine dagh."}, {"df": "1821", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1822", "dating_start_year": "1426", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1823", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ersamen, vruntlike grute mit allir behegelicheit unde wes ik gudes vormach vorgescreven. Ersamen, guden vrundes, borgermestere unde radt. Juwer ersamheit bydde ik to wetende als vormyddest werves weghene, dat hern Otten van Brakelle unde my mede is gedaen van juwer weghene in Sweden vor eyn werff etc. Hiirumme soe hefft her Hynrick Schelewent unde her Albert Stoppezack by my gewesen unde hebben my dan to vorstande, weert zake dat uns sunderlix nyn ander hovetwerff medegedan were, so meynden ze wol, dat wy dane umme des werves willen mochten wol tho huyss blyven; dat wolden ze juwer werdicheit ok schryven. Wu juwer ersamheit wylle dairan is, des bydde wy juwe beschreven antworde wederumme, dair wy uns nach tho richtende weten, want uns sundergen anders nyn hovetwerff medegedan is, etc. – – – – – Gescreven des dynxdages post conversionis sancti Pauli anno etc. xxvij. Voghed tor Narwe. Adress: Den ersamen unde vorsychtigen mannen, borgermester unde radmannen tho Revalle, kome desse breff myt allir werdicheit, zunder alle zumendt dandum."}, {"df": "1824", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligit vare allom thöm, som thetta breff höra eller see, at thet sin jak Haqon Jonisson, hærædzhöffdinge j österhærede j Nyland, lagmanz dom inne haffuande a then tiid a ærligx manz vegna her Clawus Flæming, riddare ok lagman j Österlandom, lagmanz tingh hiolt met almoghanom j Karis sokn i Raseborgs forborgh, j nærwarw her Otto Pagwisk, riddare oc höffwitzman wppa Raseborgh, oc flere godha mannæ anno Domini mcdxxvij, in die beati Blasij episcopi, tha dömpde jak the raar stadugh oc fast j mellan Sandanes oc Myklebolstad, förste endhe raan j Ekabek oc then andra j Bolagæ kælde oc swa raaræt ther j mellan swa som tolff landz syne men gilde sworit haffde, huilkit jac sköt til thenne xij, som j nempdene satha, swa som ær först Michel j Röösund, Michel j Magganess, Jonis Pederson, Jons Swenson, Olof Pederson, Josse Finnæ, Laurens Mannasson, Langa Swen, Magnus Tordson, Michel j Skuggaböle, Rask Olaffuer oc Peder Kroker; rantsakade, vitnade oc epter sworo, at thenne for:ne raar gilde vare epter thy som the for:ne xij landz syne mæn fore thöm lagt oc sworit haffde; oc enghin a mothe næmpdena vedhiæ vilde, fore ty dömpde jac the förstn:a raar stadogh oc fast epter ty som försc:t ær, oc dömpde jac en raa gard j mellan Sandaness oc Myklebolstad ginom thera æng, oc forbiudher jac hwariom manne the forstn:a raar epter mere hindra eller quæliæ, widher hwars thera vj mark fore lagmanszdom. Thil thess mere visso vitnisbyrd tha henger jac mit jncigle fore thetta breff. Anno, die et loco vt supra etc."}, {"df": "1825", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1826", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote myt aller behegelicheit myt all deme, dat wii gudes vormogen, tovoren. Erwerdige, leve here. Wii begeren juwer ersamheit gutliken to weten, dat wii juwen breff, an unss gesant, gutliken entfangen unde wol vornomen hebben, de gescreven was des dynxdages post conversionis sancti Pauli, inholdende als vormydst werves weghene, dat her Otten van Brakell unde juwer ersamheit mede is gedaen van unser weghene in Zweden vor eyn werff, alz juwe ersamheit uns schrivet etc. Hiirupp wete juwe ersamheit, dat wy in den hilgen dagen to wynachten nu nylkst vorgangen tho der Ryghe wart sanden her Johannem Palmedage, unsen radescumpaen, an unsen erwerdigen hern, de[n] mester, umme ichtzwelker werve willen unde ok umme der zake willen, de noch twysschen her Kersten Nygelsson unde uns gewandt is, welke zake her Johan Palmedach erbenomet unsem erwirdigen heren, dem mestere, openbaerde unde tho kennende gaff. Dair unse erwerdige here, de mester, aldus tho antworde: juwe ersamheit worde lichte tho Seytzsenkar thende myt heren Otte Brakell tho her Kersten Nigelsson umme werve willen; dat wy denne juwer ersamheit unse zake tho kennende wolden gheven bii twen raethluden; juwe ersamheit zolde de zake und werve tho ziik nemen, an her Kersten tho wervende van unses erwerdigen heren, des mesters, weghene unde nycht van unses rades weghene, wante id twysschen her Kersten unde uns also steyd, dat wy neyne bodesschopp tho eme senden, jenyghe werve tho wervende van unser weghene, noch tor tiidt. Dyt zulve wolde unse erwerdige here, de mester, ok juwer ersamheit schriven, alz he her Johanne Palmedage muntliken berichtede. Aldus hebbe wii ok her Hynrick Schelewent unde her Albert Stoppezacke medegedaen unde bevolen, an juwe ersamheit tho wervende van unses erwerdigen hern, des mesters, weghene, nycht van unser weghene, wante wii neyn hovetwerff myt alle hebben to dusser tiidt. Ist dat juwe ersamheit in Sweden theende wert, soe mach juwe ersamheit her Kersten Nigelsson disse zake tho kennende geven van unses erwerdigen hern, des mesters, weghene, alz he juwer ersamheit lichte gescreven hefft, unde nycht van unser weghene, [wente] wii juwer ersamheit jenych werff [en] bevolen hebben tho wervende. Unde provet danne dat beste allikewol, alz wy wol weten, dat juwe ersamheit allwege gherne deyt etc. – – – – – – Gescreven under unseme secreete des donredages na unser leven vrouwen dage purificacionis anno xxvij. Borgermestere unde radmanne tho Revale. Adress: Deme erwerdighen, unseme leven, besundergen gunstigen heren, vogede tor Narwe, kome disse breff myt aller werdicheid, dandum."}, {"df": "1827", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsern andachtyghen grut etc. myt otmodygher bevelynghe in Gode deme Heren thovoren myt getruweme underdanygheme denste tho allen tiiden juwer hoeghgeloveden werdycheyt wyllichliken boreyd myt alle deme, dat wy gudes vormoghen etc. Erwerdyghe, leve, besunderghe genedyghe, holde here. Juwer hoechwerden herlicheit beghere wii otmodichliken tho wetene, wo Bertold Hunnynckhuzen, unses rades stoelbroder, wert vor juwe herlicheit komende, juwer genade ichtzwelke zaken, werve adir boetzschoppe openbarende van unses rades weghen. – – – – – – – – – – – Vorder van hern Kersten Nyccleysson, rytter, hovetmann uppe Wyborch in Karelen, underzate des irluchtygen heren konynges tho Denemarken, de uns untemelike breve overschryfft, dair he zick zulven unde uns tho kort ane deyt, des wy nycht vordeent hebben, dat Gode dem Hern bekant is, dat wii alduslange geleden hebben, alz juwer hoeghgeloveden gnaden disse erbenomde Bertold all wol berychtende wert, wo alle stucke unde zaken twysschen deme erbenomeden hern Kerstene unde unseme rade gelegen, gevallen unde gescheen synd. Worumme bydde wii juwe hoechgelovede herlicheit, uns gutliken tho besorgende unde tho betrachtende, an den heren konyngh tho Denemarken tho schryvende, den erbenomeden hern Kerstene tho underwysende, dat uns van øme alsodane untemelike breve nycht overschreven werden tho unschult unde dat uns dair redelicheit inne wederware unde schee zoe vele, alz recht is, dat he uns unde der unsir nycht en beschedige etc. Darumme wii juwer hoeghgeloveden herlicheit unde den juwen myt der hulpe des allmechtigen Godes denstliken wyllen wesen, wor wy kønen unde moghen. Juwen erwerdigen hoeghgeloveden staet beware de almechtige God in ziinen gnaden tho langhen salygen tiiden, over uns tho gebeydene alz over juwe getruwen undirsaten. Screven undir unseme secrete, dominico die post Valentini martiris anno etc. xxvij. Borghermestere und radmanne tho Revale, vestri humiles. Adress: Deme erwerdyghen, hoeghgeloveden vorsten und heren, homestere tho Prutzsen, unserme genedigen, holden heren, kome disse breff myt groter werdicheid, dandum."}, {"df": "1828", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Veckelax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jach Jop Jonisson, gudzbønder, met thesso myno opno breffue at jach met mynne hustrv [Metta] Dans dotter jaa och godwilia haffuer wnth ok met allan reth vplatit beskedelighen manne Jonis Dansson, mine for:de hustrv broder, allan henne ærffdeluth j Mærgaby j Halko sokn liggiandhe, swa at han maa then arffdaluthen skipta eller sælia ok j alla mottho epter synom wilia sik till goda wændha, for huilken arffdalut for:de Jonis haffuer mik ok myne hustrv fult forgiffuit tiill goda nøgia. Tiil huilkis mere wisso ok witnisbyrdh bider jach ærlighe men hær Arnichæ, kirkioherre j Wekkælax, hengia sith jncigle met myno eghno for thetta breff. Scriptum Vekkelax anno Dominj mcdxxviiº, fferia 2:a post dominicam 7:o."}, {"df": "1829", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1830", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot tovoren. Wetet, erwerdigen heren unde guden gunnere, borgermeystere unde radmen der stad Revell, also gy lichte wol vernomen hebben, dat de Dudeschen stede, also sin Lubeke, Homborch, Luneborch, Wismer, Rostok unde Stralessundh, sin mynes gnedigen heren, des koninges, siner lantschap unde siner rike viende worden. Hirumme begere ik van jw to wetende, wo gy id mit mynem gnedigen heren unde mit my van siner wegen darumme holden willen, in sulker wiis, off ik wt Raseborges lene wat sende to juwer stad Revall, wer dat ok velich aff unde to varen mochte, unde off ik dar wene mit gude sende, off dat geleydet unde geveleget mocht wesen in juwer stad. Wes juwe wille hirumme is, des begere ik juwe bescrevene antwerde by dessem jegenwardigen boden. Siit Gode bevolen to ewigen tiiden. Gescreven uppe Raseborgh des ersten vridages in der vasten, under mynem ingesegel. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Raseborgh. Adress: Den erwerdigen heren, den borgermeysteren unde den radmen der stad Revall, detur littera."}, {"df": "1831", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsern gar fruntlichin grus czuvor mit gutiger irbietunge unsers mogens. Woltuchtiger, strenger, lieber her houptman, besunder frunt. Unsers ordens geswornen und lieben getruwen der stad Revel haben uns durch eres rathes sendeboten lassen vorbrengen, wie euwir gute sy anfertiget von nemlichin schelungen und sunderlich von eynes knechts wegen, Claus Doek genant, der euwirs dinstes sulle syn gewesen, als man vorgebt etc. Lieber her houptman. Der ersame, geistliche, unsirs ordens obirster marschalk, bruder Walrabe von Hunsbach, als der nest us Dennemarken qwam, irczalte her uns vaste woltat, em irboten von euwir liebe, der wir werlich dangsam syn heutes tages, und dorobir, wie sich euwir fruntschaft irboten hette, wurden die unsirn eynigerley schelunge haben wedir dy us den landen euwirs gebites, das dorumbe des allirdurchluchtigesten fursten, unsirs allirgnedigsten hern, hern Erichs koniges czu Dennemarken etc., gnade sulde besucht werden und derglichin herwiderumme unsirs ordens wirdiger meister in Lyffland durch euwir gute adir dy euwirn, ap dy enigerley schelunge wedir dy unsirn wurden haben. Dy weise uns wol gefyel und ist redlich, gotlich und uns gantcz wol behegelich. Und durch semelicher obireynkomunge, als denne der vorgedochte unsir obirster marschalk ist gescheiden von euwir liebe, so bitten wir euch mit gantcz fleissigen begerlichin beten, das ir dyselben unsire geswornen und lieben getruwen von Revel wellet umbe unsir liebe willen lassen umbesweret und auch umbeschediget von euch und den euwirn. Habt ir obir das eynigerley schelunge wedir sy, gerucht der, lieber her houptman, mit en czu komen vor unsirs ordens vorgedochten meister in Lyfland, mit deme wirs ouch sunderlichin bestalt haben, und hoffen unczwivelich, was semelicher gebrechen an en komen, das dy in eynir gute fruntlich und lieplich wol sullen werden heengelegt. Und bitten des euwir gutige antwert uns wedir hiruff czu schreiben by dessem beweiser. Gegeben uff unsirm huwsze Mariemburg [am frytage] vor dem sontage oculi im mcdxxvij:ten jore."}, {"df": "1832", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1833", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren und wes yk godes vermach nu unde to allen tyden bereyd. Yk bydde yu to wetenne, ersamen hern und leve vrundes, als wy to Meryenborch quemen, also gynck yk to myme hern, dem homester und gaff eme de zake to kennende des bysschops* und her Kersterns. Dar he zyk guetlicken in gaff, dat he et en beyden wolde scryeven. Und de lantmarschalk de onderwyesede den mester in wat vruntschop he van her Kerstern gescheyden were in Denmerken, als gy dat in der utscryfft des breves wael vynden. Und he hevet deme compthor van Revall gescreven, dat he her Kersterns breeff vortschykke; und wanner dat antworde wedderkomet, so sall de compthor den breeff upbreken und laten yu lesen, up dat gy yu darna weten to rychtende. Her Kersterns breeff de es besloten in des compthors breve, und ik hedde wael gerne geseen, dat he et en beyden wat hartliker ghescreven hedde; do meynde de mester, dat en weer nicht wael themelik, myd den ersten breven harder to scryeven, er he eyne antworde hedde etc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Gescreven to Danssike des ersten manendages na mydvasten anno xxvij. Bertold Hunynghuesen. Adress: Den ersamen hern, borghermeysteren und raedmannen der stad tho Revall, kome dusse breeff myd werdicheyd."}, {"df": "1834", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote myt begherynghe alles guden tovoren etc. Her Otto, leve frundt, besunderghe gude ghunre. Juwer erwerdicheit genoghe tho weten, dat wii juwen breff, an uns gesandt, wol ontfanghen unde vornomen hebben, de gescreven was uppe Raseborch des irsten vrydaghes in der vasten etc. Alz juwe erwerdicheit unss schrivet, offte ghii hiir wat van Raseborgh offte ut juweme gebeyde senden, offte dat veylich moghe wesen in unser stadt etc.; hiirupp soe wete juwe erwerdicheit, wes hiir kumpt in unse stadt, dat sall hiir geveyliget wesen etc. Komet juwe buren hiir in unse stadt, de moghen hiir kopen unde vorkopen tho erer nottrofft. Hiirmede bevele wii juwe erwerdicheit Gode almechtich tho langhen, salyghen tiiden. Screven under unseme secreete, des donredages vor palmedage anno xxvij etc. Borghermestere unde radmanne tho Revale. Adress: Deme ersamen, gestrenghen ryttere, hern Otten Pogghevytzsen, hovedmanne uppe Raseborgh, myt werdicheide dandum."}, {"df": "1835", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Minen otmodighen, underdanighen denst thovoren mit Ghode. Wetet, leven heren borghermester unde rat, dat ik ju vruntliken danke for alle ghud, dat gy den kloster unde my bewisset hebben by mynen tiiden, do ik darover radende was; Got de motes ju lonen in den oversten hemmelrike, de ed wol formach. Item so wetet, leven heren borgermester unde rat, dat ik ju do witlik, dat Arent Bachler, dem Got ghenedich sy mit allen cristenen selen, unde ik, wy hadden rekenschop thohope. Worumme, mynen leven heren, ik ju erborheit bidde umme Godes willen, unde wolden desse rekenschop soken laten, oft ik em wat schuldich were edder he my; dit were myn bede to juwe erboricheit to desser tiid, dat gy my wolden hir ein antwort wedder aff untbeden to Abo mit den ersten. Unde wes gy my tounbeden willen, dat dot wol unde scrivet an mynen wert Hans van Hamel. Anders nicht mer to dessen tiiden, den blyvet gesunt mit Gode ewichliken in syner ere, und mynen denst unde myn bet to allen tiiden bereit. Gescreven to Abo an palmavent in den jare, als men scrivet mcd in dem xxvij jare. By my broder Clementer, lessemester tho Wyborch. Adress: An den erboren, heren, borgermester unde rat der stad Revel, kome desse breff mit heile."}, {"df": "1836", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hollola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1837", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote myt begherynghe alles guden tovoren. Her Otto, leve frundt, besunderghe gude ghunre. Juwer erwerdicheit genoghe tho wetene, dat wy juwen breff, an uns gesandt, wol ontfanghen unde vornomen hebben, de gescreven was uppe Razeborch des manendages na palmen etc. Hiirupp wete juwe ersamheit, wes ghii offte juwe bure hiir van Razeborch offte ut juweme gebeyde senden, dat sall hiir geveyliget wesen aff unde tho vor uns unde vor de unsen, in der stadt unde buten der stadt. Item alz juwe erwerdicheit uns schrivet, wo ghii gherne zeghen, offte wii dat enden konden, dat wii enen edder twee ut unseme rade in Razeborghes scheren sanden etc., des wete juwe erwerdicheit, dat wii tho disser tiidt dat nycht by konen brynghen, enen edder twe ut unseme rade tho juw tho sendende. Is dat id juwer erwerdicheit bequeme were, dat ghii hiir sulven wyllen komen umme sunderlynge werve willen, de gy myt uns tho sprekende hebben, der ghii uns nycht schryven konen, alz juwe erwerdicheit uns vorscreven hefft, soe soelen ghii unde de juwen vor uns unde de unsen velich wesen af unde tho. Diit beghere wii eyn gudlik schryfftlich antworde von juwer erwerdicheit uns mit den irsten tho benalende. De wii deme leven Gode allmechtich bevelen tho langhen saligen tiiden. Screven under unseme secreete anno etc. xxvij, des irsten vrydages na der hilgen hoeghtiidt paeschen etc. Borghermestere unde radmanne tho Revale. Adress: Deme ersamen, gestrenghen ryttere, hern Otten Pogghevytzsen, hovedmanne uppe Razeborch, myt werdicheide dandum."}, {"df": "1838", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vrundliken grut myt gantzser gunst tovoren gescreven etc. Hynrich, gude frundt, besunderghe gude ghunre. Juwer leve beghere wii tho wetene, dat wii juwen breff, an uns gesandt, wol ontfanghen unde vornomen hebben, de gescreven was uppe Kastelholme achte dage nae unser leven vrouwen daghe annunciacionis, inholdende, offte de ut Alande moghen hiir tho Revelle segelen tho uns unghehyndert van unss unde de unsen etc. Hiirupp boghere wy juwer leve tho wetene, wes ghii ofte juwe bure ut Alande offte ut juweme gebeyde hiir senden edder brynghen, dat sall hiir veylich wesen aff unde tho vor uns unde vor de unsen. Hiirmede siidt Gode bevolen almechtich vrysch unde gesundt tho langen saligen tiiden. Screven under unseme secreete, des irsten vridages na der hilgen hoeghtiidt paeschen anno etc. xxvij etc. Borghermestere unde radmanne tho Revalle. Adress: Deme beschedenen manne Hynrich Goriiesshaghen, hovedmanne uppe Kassteholme, myt vlyte detur litera."}, {"df": "1839", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren mit begeringe alles gudes. Wetet, ersamen heren, borgermeystere unde radmen der stad Revall, dat ik juwen breff, an my gescreven, entfangen unde wol vornomen hebbe, also ludende, wes ik unde de bure hir ut dessem lene, dat ik van mynes heren gnaden hebbe, in juwe stad senden edder voreden, dat id scholde velich aff unde to varen, beyde binnen der stad unde buten der stad, van jw unde van den juwen. Des gelove ik juwer erwerdicheyt wol to na wtwisinge juwes breves. Ok also gi screven, dat gy gerne geseyn hadden, dat ik to juwer stad Revel gekomen hadde, umme sunderliker werve willen mit jw to sprekende; des wetet, dat ik des nw to der tiid nicht enden en kan; ok hadde ik neyn alto grot werff myt sommeliken van juwer wegen wt juwem rade to hanterende, men dat ik juwer erwerdicheyt gerne betere kuntschop hebben wolde, wen ik hebbe. Item wetet, erwerdigen heren, dat ik jw bidde vruntliken, were id so, dat ik eyne last soltes edder twe wt juwer stad Revele to mynes heren slot behovede, dat my juwe ersamicheyt de gunne uttovorende vor myne peninge. Dat is myne bede to jw, also jw Karl, myn knecht, wol berichtende wert. Siit Gode bevolen to ewigen tiiden. Gescreven uppe Raseborch des mandages na des hilgen cruces dage, under mynem ingesegele, anno xxvij. Otte Pogwisch, ritter, hovetman uppe Raseborch. Adress: Den erzammen, vorsichtigen heren, den borgermeysteren unde den radmannen der stad Revall, detur cum favore littera."}, {"df": "1840", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot vorgescreven. Wetet, erwerdigen heren unde guden gunnere, borgermeystere unde radmen der stad Revall, na dem male, also gy lichte wol vornomen hebben, dat sommelike der Dudeschen stede unsem gnedigen heren, deme koninge, unde sinen riken entsecht hebben, wodanne wiis se dat gedan hebben, dat hebbe gy ok lichte wol vornomen. Worumme sin wy van jw begerende, dat gy uns toscriven, wo gy mit unsem gnedigen heren, dem koninge, unde sinen riken unde dessem lande darane sitten willen. Des begere wy juwe bescrevene antwarde by dessem jegenwardigen boden Karl Niclisson. Siit Gode bevolen to langen tiiden gesunt. Gescreven to Tenala na Godes bort mcd jar in dem xxvij:ten, des sondages vor unses Heren hemmelvart dage, under unsem ingesegel, also sin Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Raseborch, Clawes Ludekesson, hovetman uppe Abo, der wy nw to der tiidh brukende sin van wnses gnedigen heren hovetluden wegen in dessem lande. Adress: Den ersammen heren, borgermeysteren unde den radmen der stad Revall, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1841", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsern frundtliken grut unde wes wii gudes vormoghen tovoren etc. Leven herrn unde guden ghunre. Juwer leve beghere wii tho wetene, dat wii juwen breff ontfanghen unde woll vernomen hebben, an uns ghesandt bii Karll Nygelsson etc., dar ghii inne begherende syn, dat wii juw schriven, wo wy myt juw unde myt den landen zytten wyllen. Leven herrn. Hiirupp wete juwe leve, dat wii anders nycht en weten myt juw unde myt den landen danne gud, alz wii juw, her Otto, ok eer ghescreven hebben. Unde we dar utt den landen hiir komen wyllen, de moghen hiir veylich aff unde tho komen vor uns unde de unsen. Desgeliiken beghere wii ok van juw tho wetene, offte de unse ok moghen komen unde varen veylich vor juw unde de juwen langhes de gantszen ziiden utt, van der Nw an bitte thom Hollme. Hiirupp beghere wii juwe beschreven antworde. Sydt Gode bevolen tho langen saligen tiiden. Screven under unsem secreete anno etc. xxvij, dominica die post festum ascensionis Domini etc. Consules et proconsules Revalienses. Adress: Deme erwerdigen, ghestrenghen rittere, herrn Otten Pogghevitszen, hovedmane uppe Razeborch, unde Clauwes Ludekensson, hovedmane tho Abouwe, kome desse breff mit werdichede, dandum."}, {"df": "1842", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rodeke", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grute myt allir bechegelicheit unde wes ik gudes vormach etc. Ersamen, ghuden vrundes, borgermeister unde raed. Juwer ersamicheit bidde ik to wetende, als ik latesten in der vasten by jw was vormyddelst den saken tusschen hern Cristern unde juw, des toch ik vort tho unserme mestere unde dede em ok desulven sake tho vorstande. Des underwant siik unse erwerdighe meister der sake unde zande hern Otten van Brakel an hern Cristern umme dersulven sake unde andere zake willen, de gruntvestinghe daran tho bestedygende, des hee jw wolde uterlike eyne andtwurde wedderumme schriven, des lichte nicht ghescheen en is etc. Hirumme sy juwer ersamheit wytlik, dat her Cristern bestan let alle twydracht unde sake, de gy undertusschen hebben, want an unsers erwerdigen mesters thokompst, dat syn werdicheit affspreken sal. Unde gy van Revalle sollen unde mogen vry unde velichliken unghehindert segeln myt juwem gude in de Nu unde war gy des tho donde hebben vor den synen unde den dren ryken, so vern als gy der van Lubecke gud unde der stede gud, de des koninges vyendt syn myt juwem gude nicht mede yn en schepen. Des en ist hee nicht mechtigh tho erlovende van des koninges wegen. Hir mach syk juwe ersamheit gentzliken to vorlaten. De Got almechtigh spare juwe ersamen vorsichticheit langhe in walmacht gezunt. Ghescreven tho Rodeke des mandages vor suntte Bonifacius dage in dem xxvij:ten jare. Voghed tor Narwe. Adress: Den ersamen, vorsichtigen mannen, borgermester unde radmanne tho Revalle, myt werdicheit gescreven, zunder alle zumen dandum."}, {"df": "1843", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlighe helso met alzmætighen Gudh tilforene saendh ewerdelighæ. Besynderlige godhe wener. Idher ersame wisheit gør jac kunnogt, at jac hafver idhert breff wel forstandhit, i hvilka i scrifven her Otthe Pogvisch oc mik til, at i begæren at witha aff oss, um i eller idhre moghe siglæ langlandis mellan Nyen oc Stocholm. Jac haver scrifvit Hanus Krøpelin til oc besport mic visselige um theta forscriffne ærende. Ta mogen i wita fore santh, at Hanus Krøplin oc jac havum enchte annat forstandit aff wor naduge her konungh Eric utan thet star ganzskæ wenligit mellan min naduge her oc mestaren aff Prytsen oc the, han ær forsvarare til. Oc aff ty æro wy nw allæledes swo ofverenæ wordne, her Otte, Hanus Krøpel[i]n oc jac, at i oc idre wener met idert godz mage fri siglæ oc fara mellan Stocholm, Abo oc Refvelæ ohindrade fore alle, the ther wile gøre oc lathe fore ware kære naduge her sculd oc wore etc. Teslikis begæro oc wy aff ider met waro underbesithne uppa herscapins wegnæ, besynderlige um i wilen stædjæ wt at føre humblæ, salt oc clæde oc annor stycke, som tilforene gamal sidwænje haver warit etc. Item som i scriven, mellan Refvelæ oc Nyen, tha mogen i wita, at Hans Krøpelin oc jac hafvum enchte warit til ordæ met her Cristiærn, hvarte met budh eller breff, oc ey ær oss annat witerligit, æn thet star wenlige ider imellan, epther thy her Cristiærn screff oss til i fasto uppa then tiidh, at her Otte Brakel oc fogeden aff Narve waro til orda met her Cristiærne. Forety, kære wener, forviten ider sielfve mote her Cristiærn etc. Byuden til mic som til ider gode wen um alt, thet mic star til gørende fore idher sculdh. Thermet befæler jac ider alzmektigen Gudh i himrike ewerdelica. Scrifvit uppa Abo sonnadagen næst fore sancti Johannis baptiste dagh. Claws Lydekesson. Adress: The erzsame, forsichtige, vise herre, borgamestare oc radmæn i Refvelæ, gifs theta breff met werdugheyt."}, {"df": "1844", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1845", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Dalkarby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterliget woro (= ware) allom dem, som detta mitt öpna bref höra eller see, att den tid jag Håkan Jönsson, häradzhöfdingen uti Öster häradet i Nyland, lagmans dom i warjo hafwandes å ehrlig mans wägnar her Claes Flemingz, riddare och lagman uti Österlandoom, för ty han gaf mig sitt öpet bref lagmans ting att hålla med allmogen af Pojo sochn i Dalekarby anno Domini 1427, fredagen efter vicitacionis beatæ Mariæ virginis, i närwaro herr Otte Påwiks, riddare och höfwitzman på Rassborg, och flere gode mäns, tå dombde iag desse råår stadigt och fast emillan Stoorkikala och Luskala, som är först ända råår Kåkopadwas, tädan till Kukusmäki, der Luskala Sammatij, Stor- och Lillkikala alle komma tillhope, och så tädan till Källtmumij (!), der Lokjalampi, Stor- och Lillkikala alle tre och tilhope komma, tädan till Kåski råå, der Storkjkala och Lohialambij komma till hope, men Lillkjkala blifwer söder om dem, tädan till Hangas råå, der Stor- och Lillkikala sampt Lohialambij [komma] till hope. Och desse äre åtskilljande råår och röör [mellan] Storkikala och Lillkikala, första råån Sawipaka, tädan till Katawapensas, uth med åån och mitt på broon, tädan ginast mitt igenom Jsoisari till Rusaam hägd, tädan til Kaxoisen sarj, uppå den mellersta stenen, wid hwilka tije råår Åbo slåttz lähn den möter, Laidike och Taipale; hwilka råår desse 12 lands syningzmän gillade och sworit hade, som är Lars Yttel, Jöns Manike, Måns Bredeng, Lars Larsson, Jöns Klarsson (!), Erland Kruk, Andirs Ribb, Peer Olofsson, Olof i Kuusis, Lill Esbern, Olof Jakobson, Olof Tarkelsson och Per Nilsson; [the] ransakade och eftersworo denne råår stadigt och fast för:ne byar obråttzligen att hållas, som lands synemänn gillade. Och tå förbiuder jag hwar man de förberörda råår här effter hindra eller qwälja, wid hwar mans 6 [mark]:r för lagmans doom. Til mera wisso och wittnesbörd trycker jag min jnsegel wid ryggen på detta brefwet. Datum ut supra. Håkan Jönsson."}, {"df": "1846", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thetta breff høra eller see kennomps wy Cristofer gulsmedh, radhman j Abo, Hemingh skrædare, borghare ther sama stadz, ok Olaff scriffuare wppenbarlica met thesse waara opne breffue, at hederlighen man her Larens Biornsson, som sancti Larens altare haffuer j Abo domkirkio, kallad oss enkannelica tiill withne ath høra Olaffs Olaffssons ordh, Gud hans siæll nadhe, bekennomps om nagat gotz liggiendhe j Alandhe, som hans fader haffde pantsætith. Tha kendis for:de Olaff j sinæ sothasængh wæl widh skæll ok synne, ath alt thet gotz j Alande liggiendhæ, som [ær] j Syldøde, som hans fader satthe til pantha domkirkionne j Abo och her Jønis Amundzson, fordhom archiediegn, for try c marker swensca, som hans faders breff wtuisa, thet haffde [han] wnth wyrdelicom fader met Gud biscop Magnus j Abo at aterløsa j swa mottha, at gotzen skule bliffuæ æwinnelica wnder Helgelicame altare, oc biscop Magnus skulle honum giffua siæxthij marc swensca, aff huilkom peningom kendis han sigh haffua wpburit iij tunnor smør, hwariom tunna for vij marc, och thet j gen staadh aff sama peninga summa gaff han j Gudz hedher fore syna foreldra siæla ok synæ eghna til for:de Helgelicame altare. Thetta witnom wy met woræ samwith ok goda troo. Tiil mere wisso etc:a anno Domini mcdxxvij, die Marie Magdalene."}, {"df": "1847", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eckerö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wetherligit see allom them, som thetta breff høra eller see, at jak Olaff Bruddasson kennis met thesso myno nærwarande ophno breffue, att jak haffwer lagligha vpbudit myt godz, som ær xxvj marker jord, j iij aar widh ting, kirkio ok stempno næsthom frændom for myna stora nødh ok trang sculd, som witherligen ær allom dande mannom, ther byggia ok boo j Ækrø sokn. Nw haffde myna næsta frændher ok atherburdz men æy the makt ok pæninger ther the kundo ok matto mik fornøghia met. Æpter thy at the kundo mik æy fornøghia, tha foor jak til Henrik Goryeshaghen oppa Castalholm, ok bødh jak honom the for:da godzit for lika ok fulla pæninger j swa matto. Tha køpte for:de Henrik thet for:da godzit, ok han hawer mik the for:da xxvj mark pæninger til takka ok allaledis til nøghio wæl betalad. Thy aff hændher jak, for:de Olaff, mik ok mynom arffwom the for:da jord ok til eghnar for:da Henrik ok hans arffwom met allom tillaghom til æwerdeligha ægho. Ok thenne betalningin ær witherligit thesse xij beskederlige men, som ær Nisse Olafson, Olaff Gunwason, Thore Pædersson, Jowan Olsson, Rodgeer Olsson, Jacob Jönsson, Kætilmundær, Olaff Jacobsson, Jøns Olsson, Pæder Olsson, Magnus Jønsson, Hemming Olsson ok Nigile Ranwalsson, forskæla man. Til mera wisso ok witnisbyrd, at thet swa ær, tha bedhis jak, for:de Olaff Bruddasson, beskedherligha manna jncigle, som ær her Hans, kirkioherra j Hamarland, Knwt Jønsson ok Finwid Lawrensson hængiandis nædhen [for] thetta breff. Scriptum Ækrø ipso die sancte Anne sub anno Domini m°cd°xxvij°."}, {"df": "1848", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Heylsame grute tovoren. An myne leven vrundes, borgermeister und rathd der stad Revelle. Ik begere jw to wetende, wo dat wy vaken und to mengen thyden hebben dorch de vinger geseen und gegund hir ut dem ryke to vorende tho jw sodane ware, also hir is und velt, der gy dar in juwer stad und in dem lande behuff hebben; des gy doch nenerleye wis wedder bewiset noch gegund en hebben hir wedder to vorende, des wy wol behuff hadden gehat, sodane ware, also men hir plecht to vorende van dar, besundergen also solt. Des moge gy weten, dat unse gnedege here, de koning, hevet ene soltertzee gevunden in Denmarken, so dat ik hope, dat wy id wol int erste mede beryden willen. Wodoch dat gy uns nicht vogen en wolden noch en willen, so hebben uns doch ander lude gevoget, de id doch ungerne gedan hebben etc. Men boven all, gevyllet sik, dat gy vordan wes behuff hedden sodane ware, also men hir utvoret an jw, dat moge gy vorwar weten, dat wy jw dergelik wedder vogen willen, also gy uns nw gedan hebben went herto. Vort so hebbe ik wol vornomen, wo dat jw myns heren, des koninges, amptman van Abo to heft gescreven, nicht allene van syner, men ok van someliker unser mer wegen, und was van jw begerende to weten, worumme und in wat mate dat gy uns nicht gunnen en wolden to uns to vorende, also wy jw gunden und vogeden, went wy mit jw doch nicht en weten den leve und vruntschop. Des he doch nicht werdech en was, en bescreven antwort darvan van jw wedder to krygen, und ok unse gnedeghe here, de koning, sik des nicht van jw vormodet en hadde, dat gy synen ryken und uns so hart solden gewest hebben, dat doch unvorschuldet is van desser syden, dat my witlik is. Anders nicht, men sit Gude bevolen. Gescreven up Stocholme anno Domini mcdxxvij, am avende sancti Laurenci. Johannes Cropelin, hovetman up Stocholm. Adress: Den ersamen borgermeystern und ratmanne der stad Revelle kome desse breff mit werdicheit."}, {"df": "1849", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff höræ æller se kænnoms vi Niclis Tavest, Thure Karlson, Andris Pappinin, Pether Paiwnen, Paual Onkala, Jönis Pundinin, Pethar Pakanin, Niclis Swimi, Lauri Kawonpoyca, Olaff j Höfwæmæki, Jönis j Ilmola, Heiki Vathianen, Olaff Raro ok Hinzike i Mælkilæ os hafua ene sæmiæ giort mellan beskedelikan man Bent Lydekeson ok alle the böndher, som lutæghende ære j Jokis by, i Kangasala sokn liggiænde, met allis theris godh viliæ aa badhe sidher om the jord, qwærnestadh ok fiskevatn, som Tyrwænde atthe foordom ok fornæmpde Bent Lydekesons breff ok bewisning vppa haffde aff her Arwid Göstaffson riddare, her Erik Karlson riddare, Magnus Jopson, Olaf Päderson ok Pädher Anderson met theris lagmanz doom stadfäst hafdo thæssæ raar: Rekisalo, Rayanemi, Lesivalkama ok Korkinoya mellan Jokis by ok Tyrwænde jord. Nu ære the swa forliikte, at Jokis by scal hafua offuer thæsse raar först tridhingen aff Koskimaa, som væsten aane liggher, ok östre deelin aff forseno, som ær mellan præstens qwærn ok landhit, ok owan forsen ok nidhan; hælften aff fiskevatneno ok östrelandhit hörir Bent Lydekson til ok væster luthen af forsen fran prestens quærn, met allo thy jnnan thesso raar ligge, til thæs at Væxsö raa ok Tihala vidher takir. Til mere visso sæthiom vi Niclis Tauest ok Thure Karlson vaar incigle fore thetta breff. Scriptum anno Domini m°cd°xxvij°, jpso die Bartholomei."}, {"df": "1850", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm, som thettæ breff höræ eller see, helsar jac Olaf Haghon ladfua aff Rymættære sokn j Kaupistoby kerlika met Gudhi. Kennes jac thet met thesso mino nærwarande öpno brefue, at mik hafua saalt mith fædherne liggiænde j Masko sokn j Kalela wppa Siwasala öö, helftan ower allan byn, beskedhelikom man Benkth Krok for l marc deninger oc v mark deninger, met aker oc engh, j skogh oc fiska watn, j watho oc j thorro, engho wndhan tagno, som thy goze til ligger, hwar thet hæltz liggia kan, hvilka for:da fæmtighi marc deninger och fæm mark deninger kennes iac mic fullelika hafua anamadh oc wpburit aff for:de beskedheliko .. manne Benkth Krok aff Helsingeby j godho redho epter beggis wara godho atnöghio swa at ….. akkar. Thy aff hænder iac mic fornempd helffthan j Kalela wppa Siwa salo öö och h….. for:de beskedheliko manne Benkth Krok oc hans arfuom til æwerdheliko egho. Oc ware thet …m Gud forbiudhe, at nokot eller alth affginge for:de beskedheliko manne Benkth Krok eller hans arfuom eller hans hustrv oc henne arfuom, tha wilkorar iac mic met minom arfuom oc minne hustrv oc henne arfuom at widher læggiæ for:de beskedheliko manne Benkth Krok eller hans arfuom eller hans hustrv oc henne arfuom swa got goz j geen, met swa myklo ærliko aff g… widh mina godha troo oc sannind wthan alth argh eller töfringh. Thesse tolff beskedheliko mæn ware faste, swa som ær Nisse Oilta, Biorn Hansson ther sama stadz, Gunni Taip…..a, Magnus Ogdhen Saresta, Laurens Hwialasta, Pedher Matisson Laulaiste, Jwnka Jmmalasta, Pedher Danilasta, Pitkæ Matis Hwmmikkalasta, Heyki Heykilæsta Kurittulan kylæstæ, Nobis ther sama stadz oc Matis Skadhalöös. Til tesso mero wisso oc storre forvarning bedis iac ærligx mans incigle Hannes Homborgx at henghe for thetta breff, mæden iac ey siælffuer incigle haffuer, som scriffuit ær arom æpter Gudz byrdh mcdxxvij, vppa natiuitatis beate virginis."}, {"df": "1851", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1852", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grut thovoren mit behegelicheit. Ersamen heren unde besunderghe gude vrunde. Juwen bref hebbe ik wol vorstan, wo dat gii scriven umme juwen borgher Olef Sallenpein, dat Hinrich Byser hadde ene ghehindert unde sine kopenschop. Dat dede he, dar ik nicht by en was edder ok up desulven tiid nicht tho hus en was. So moghe gii weten, besunderghe gude vrunde, dat myn gnedighe here unde de ganse rikesrat in Sweden screven her enen openen bref unde vorboden hoch by live unde by gude unde by aller konincliken wrake, nene etende ware tho vorende hir ut dem lande. Unde umme den willen, dat desse sulve juwe borger Olef brak myns gnedighen heren unde des rikesrades bot, darumme so heft ene Hinrick Byser ghehindert, men nicht umme den willen. He schal juwer bede gheneten, unde wat jw lef is, dat ik mit like unde mit eren don mach, dat schal jw al tiid tho bode stan. Hirmede sit deme almechtighen Gode bevolen unde bedet tho my alzo tho juwen vrunde. Ghescreven up Abo up sancte Secilien dach in dem xxvij jare. Clawes Ludekeson."}, {"df": "1853", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1854", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1855", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1856", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1857", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Ericus, Dei gracia Dacie, Swecie, Norwegie, Sclauorum Gothorumque rex et dux Pomeranie. Vnsen besunderghen vruntliken grut mit erwerdicheit. Erwerdighe vnde besunderghe leue gunnere vnde vrunt. Wii beghere juwer erwerdicheit to wetende, als nw by vns was ere erebare bodescopp, dat do suluest to vns quemen achtbare sendeboden der van Grote Nougarden vnde anderer Russen, vnser viende, de vns anlegenden mit gans ernstliken degedingen vnde gesunnen an vns, dat wij ene de lande, de vnse vore vadere en in vortiden aff gewunnen vnde to den cristenen louen bracht hebben, wolden wedder geuen vnde volgen laten, edder ok dat wij vns mit en vorbinden vnde richten wolden, dat se vnde ere land vnser vort an vnde vnser nakomelinghe muchten velich vnde seker bliuen, offte se wolden mit vns neen bestant edder vrede lengher holden wen betto pingxsten negest komende, dat de vtgande dach is des bestandes, dar wij mit en ane stan. Vnde als vns to sodaner ernstliken dedinge vnde wise vremmede vnde wunderlike was, wente wij der bette her to vngewone van en sint gewesen, so wurde wij hijr vnder des an en geware, alse se vor vns in iegenwardicheit vnses rades vnde vnses leuesten omes, des Romischen koninges, sendeboden openbare bekanden, dat de Dutschen kopman to Nougarden van der vorscreuen stede vnser viande, weghene se hijr to herdet vnde trostet hadde. Dar ane doch juwe erwerdicheit vnde alleswe enkede irkennen mach, wo de vorscreuen stede dat kenlike vnrecht, dar mede se vnse vnde vnser rike vyende worden sintt, sich vlitigen to stande, to holdende wedder vns nicht allene vormiddelst der hulpe, de se wedder vns suken vnde vinden mank cristenen fursten vnde steden, vnde mit deme vorderffliken scaden, den vele lande vnde lude dar ouer nemen, sunder ok mit den neddervellinge des cristinen louen vnde to herdinghe des vnkristenen, de se wedder vns reyssen alse vorscreuen is. Vnde na deme male, dat vns to desser tijd vnbelegen is mit den vorscreuen steden an deme enen vnde mit den Russen an deme anderen dele geliken krich to vorende, so hebbe wij so vor dat beste vns nw vor dat erste mit en to ener tijd to gedaghet vnde vredet, vmme hijr en bynnen vnse berad to nemende, wffte wij vns vurder na erer begeringe dor sodanes bedriuendes willen den vorgescreuen steden to ewigen tiden vreden edder vorbinden willen, edder ok to vorbeidende vnde to ervarende, wffte wij des mit gelimpe vorhauen vnde vorlaten moghen bliuen. Dat wij juwer erwerdicheit dar vmme vorkundigen, klagen vnde to kennende geuen, vffte wij sodanes wes, alse vns de vorscreuene Russen van so danen vorbunde angesunnen, to rade wurden dat sich dat allene saket van der to reyssunge vnde bedriuende der stede vorgescreuen. Vnde hijrumme so bidde wij de vorscreuene juwer erwerdicheit mit alleme vlite, dat se geruehe dat to herten to nemende vnde dat so to betrachtende, alse nicht allene vns, sunder ok er suluen, eren landen vnde luden vnde der gantzen kristenheit dar macht ane licht, vnde vns eren guden rat hijr to mede delen vnde den wedder schriuen willen. Vurder mer beghere wij juwer erwerdicheit to wetende, dat etlike vnse redere vnses rikes to Sweden vns eygentliken berichtet hebben, wo dat vnse vndersaten vnses rikes to Sweden vorscreuen vt juwen hauenen juwer lande to Prussen vnde Lijfflande vnde dar wedder in van den steden vnde ok den juwen swarliken beschediget worden, des vns na der handelinghe, dar wij mit malk anderen ane stan, sere vorwundert. Vnde bidden dar vmme de sulve juwe erwerdicheit, dat se dat so beide in Prussen vnde in Lijfland bestellen wille, dat vnsen armen luden dat ere wedder werde vnde en neen not sij sich vort an des vnde des gelikes to besorgende. Dat wille wij altijd gerne wedder jw vorsculden. Dar mede beuelen wij jw Gode. Screuen to Kopenhauen in sunte Agathe daghe, der hilgen juncvrouwen, vnder vnseme secreto, anno Domini etc. xxviij. Adress: Deme erwerdighen, geistliken hern Pawel Rusdorff, Dutsches ordens to Pruszen homeister vnsen besundergen leuen vrunde."}, {"df": "1858", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntlyken grut thovoren unde wes wy ghudes vormoghen. Wyllet weten, ersamen heren unde besunderge ghuden vrunde, dat wy juwen breeff wol vornomen hebben, dat gy uns thoschryven van den neghen schepen, de dar in dem vorledene somer ghenomen worden, myt solte unde myt anderen gude gheladen weren unde den børgheren tho Revale unde den børgheren tho Darpte thobehørt heft, welk uns leeth ys van allen herten, dat sal Got wethen. Dar quam solt spade in dem herweste, dat vorkofte de kopman unde voruterde dat in dem lande langhe thovørne, er uns juwe breeff warth. Wat de Swedeschen heren unde de hovelude darby ghedan hebben edder worumme, dat hebbet se jw lychte wol thogeschreven, unde wy weten twyschen jw unde uns nicht men leve vnde vruntskap. Hirumme, leven vrundes, wes wy umme juwer leve wylle don moghen, dat wylle wy alleweghe gerne don; des hebbet ene gancze tovorsicht to uns. Nicht meer oppe desse tiit, siidh Gode bevolen tho ewyghen tiiden. Bedyth to uns alzo to juwen ghoden vrunden. Gheschreven under [unses] stadis ingesegil des donnerdages an sancte Juriens avende anno etc. xxviij. Borghermestere unde rathmanne tho Abo. Adress: Den ersamen, wysen mannen, heren borghermesteren unde rathmannen tho Revele, unsen besundergen guden vrunden, myt werdicheyt detur hec littera, dandum."}, {"df": "1859", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute jugiter premissa. Ex circumspeccionum vestrarum litteris, jam circa festum pasce receptis, sane instelleximus, quod estate preterita quedam naves, onuste sale et aliis bonis mercimonialibus, ad quosdam cives Tarbatenses et Revalienses spectantibus, prope Sandø fuerint intercepte et ipsum sal cum aliis bonis occupatis versus Stokholm et partim versus Abo sint delata, ad quorum recuperacionem instanter nostram sol[l]icitudinem requisistis. Et revera, circumspecti viri et amici precipui, dampna et preoccupacionem civium et amicorum vestrorum eo dolenter ferimus, quo vos serenissimi domini nostri regis fautores et justicie sue credimus zelatores. Et quia conicimus, vestras industrias serenitatem dicti domini nostri ac consiliarios suos super eodem negocio vestris litteris sollicitasse, non dubitamus, eos ad hoc tanto sufficiencius respondisse, quanto clarius eis de facti constat circumstanciis et negocii qualitate. Nos nichilominus ad effectum recuperacionis memoratorum bonorum, in quantum justicia permiserit, favorem et operam nobis possibilem impendemus. In Domino feliciter vigeant vestre industrie circumspecte. Scriptum Abo xxiv die mensis aprilis anno etc. xxviij°, nostro sub secreto. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus ac consulibus civitatis Revaliensis, nobis sincere dilectis amicis, detur."}, {"df": "1860", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersame grote unde wes wii gudes vormogen tovoren. Heren unde guden vrunde. Juwe breve, de eyne up den midweken na palmen unde de andere des dinxsdages na der octaven to paesschen gescreven, entfengen wii nu zementliken en mandage negest vorleden. Unde alse gi in deme ersten juwen breyve scriven van welken, de van hir uth hannep unde cabelgarn tor Narwe ward willen hebben to vørende, umme dat van dar vordan in de ryke to schickende etc.: leven heren, wol dat hir ichteswelke hannep unde cabelgarn tor Narwe ward wolden geladen hebben, so hebben wii dat doch bespert unde torugge gedreven und wolden des nycht steden unde willen dat ok vorbat also vorwaren unde benemeliken, dat sodanes gudes bynnen desseme orloge van hir uth in de riike nycht zal werden geschicket, und hebben dat den heren van der Riige unde Pernouw mit der avescrift juwes brewes also benalet. – – – – Gescreven, under unsem secrete, int jar etc. xxviij, des sunavendes Georgii martiris. Borgermeistere unde rathmanne to Darpte. Adress: Den erzamen, wisen mannen, heren borgermeistern unde rathmannen der stat Revele, myt werdicheide detur."}, {"df": "1861", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Grudziądz", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsirn gar fruntlichin grus czuvor und alle gute. – – – – Und uns ist wol beheglichin, das irs bestalt mit alle den euwirn, das sich die reisefertig machen. Sunderlich habt ir uns getan czu danke mit dem besteltnisse czu Reval und an allen andirn euwirn havenen, das den von Sweden keyn schade vort geschee, und ouch an deme, das ir dirfaren wellet, ap eyngerley schaden geschen seyn, wo, wie vil, wie gros, woran, an welchen enden, von weme und in welcher weise. Tut vordan dorbey euwirn fleis und fugts ouch, was semelicher schaden von den euwirn gescheen seyn des herren koninges von Denenmarke undirsassen, das die wedirlegt werden adir sost vorgutet. Uns deuchte gut seyn und bitten euch ouch mit fleisse, das ir selber dovon schrebet unsirs herren koninges von Denemarke amptsmannen in Sweden, die doch nohe Reval seyn gesessen, das sie euch undirrichten, wo und von weme en die schaden gescheen weren. Und gebet en ouch dorbey zu vorstehen, das unsirs herren koninges gnade uns dovon und wir euch vort dorumb hetten geschreben und das uns allen getrulichin leit were, ap en eyngerley schaden von den euwirn, das ir doch nicht en hoffet, weren czugeczogen, dowedir ir ouch getrulichin wellet seyn mit den euwirn. – – – – – – – – – – – – – – – – – – Gegeben czu Grudencz am freytage noch der hymmelfart unsirs Herren im xxviij:ten jore."}, {"df": "1862", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm thetta breff hora eller see kennoms wi Anders Dolle, radman j Abo, Brænneke Hannesson ok Henrik Dolle, borgara ther sama stadz, ope[n]barlika met thesso waaro nærwaranda opno breue, ath æpther thet war frænkia, hustrv Cristin Wapperska, met wordhelix faders herre Henrik, fordhom ærchebiscop j Vpsa[la] sins sons ja ok godhwilia gaff alth sith gotz j Salwiala j Pike sokn liggiande, ok sin gardh j Abo j Gudz heder, for sina ok sinna forældra siæla, vndi sancti Bartholomei altare j Abo domkirkio til æwinnelika ægo, ok fornemdhe wordheliken faadher ærchebiscop Henric, ssom stadhfeste the giffth, antwardade for:de gotz ok gaardh herre Odhwidhe aff sancti Bartholomei altare wegna, som tha haffdhe sama altare, ok han haffde thet gotzit ok gaardhen j Ab[o] siæx aar j wærio mædhan sama erchebiscop Henric liffde ok v aar epter hans dødh; ok ey thy sidher wtwældhadhe Laurens Roware fornempda gotz j Salwiala vndan sancti Bartholomei altare vthan lagh ok ræth, aff sinne hustrv wegna, som ey komber till arffs epter for:de hustrv Cristin eller henne son, som skælliga bewist ær vppa lagmantz tingh; ok for:de Larens besath thet gotz j margh aar met wældh, thi thæs ath wi, som næsta rætta ærwingia ærum fo[r]:da wordhelix faders herre Henric, fordhom ærchiebiscop j Vpsala, som wi bewisth haffuum for radhit j Abo ok thera breff vthwiser, kærdhom til for:da Laurens Roffware vm wældhe ok wunom aff honum thet gozit j Salwiala met rættha, som lagamanzins doombreff wel vthwiser. Thy fulbordhom wi ok stadfestom met alla waara samærwingiæ ja ok godwilia the sama giffth vm Salwiala gotz ok then gaardhen j Abo j swa matto, ath thet opta nempda gotzit Salwiala ok gardhin j Abo sculu aatherkallika (ͻ: oater-) bliffua vndher sancti Bartholomei altare til æwinnelika ægo. Ok ware thet swa, ath nagar aff for:da hustrv Cristina eller ærchebisps Henric winom eller frændhom wildhe the sama giffth hindra eller quælia j nagra matto, tha wiliom wi wara oforsumadhe j alla matto vm waan rætth, som wi nw haffwm til for:da gotz ok gardhin j Abo aff erwelikom ræth. Til huilka alla forscrifna stykk[e] mera visso ok stadfestilse hengiom wi warth jncigle for thetta breff, som scriffwith ær j Abo areno epter Gudz byrdh mcdxxviij, feria tercia infra octauas asscensionis Dominj."}, {"df": "1863", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersamen heren unde guden vrunde. Juwer ersamicheid bidden wii to wetende, dat wii den breyff juwer vruntliken warnynge vntfangen hebben, darane wii uns gerichtet hebben na vnsem besten. Vortmer bidden wii juwer ersamicheid to wetende, dat de Russchen boden, gesand an den koning van Denemarken etc. sint tho hws gekomen, van den wy waraftigen vorfaren vnde vornomen hebben, dat sik de vorgescreven koning vor en endliken entlediget hevet der sake als van eren overgehouwenen broderen unde genomenen guderen, datt nicht sy gescheen in synen gebeden unde datt gud nergen in syne ryke zu gekomen, noch to watere edder to lande. Unde de Russen sin underwiset, wo de Dudessche copman unde de stede dat gud genomen hebben unde vort nergen andirs sy gekomen, behalven in de Dudesschen stede. Unde he hevet den vorgescreven boden medegedaen, dat ze den copman hir bekummeren, tøven unde venckliken kluven sullen unde an eme den scaden erer verlornen brodere unde genomen gudere zøken. Ok hebben ze mit deme koninge vrede gemaket to 5 jaren. – – – – – – – – – – Gescreven to Naugarden des sunavendes na des hilligen lichames dage anno etc. xxviij°."}, {"df": "1864", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1865", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1866", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute premissa. Circumspeccionibus vestris tenore presencium intimamus, quod Gerwinus Rodhe pie memorie, condam civis Aboensis, Revalie, ut forsan nostis, oriundus, in obitu suo superstitem reliquit heredem, filium videlicet suum, Andream nomine, jam forsan viginti annos etatis habentem, quem quidam fidedigni, videlicet Tidericus de Heyden, proconsul civitatis Aboensis, et alii, anno preterito sanum et incolumem Flandrie perhibent se vidisse. Porro cum mater dicti Gerwini dicatur nunc Revalie viam universe carnis ingressa, evidens arbitramur filium Gerwini predictum in bonis avie sue succedere ipso jure. Et quia dictus Andreas pronunc ad agendum pro se personaliter adesse non potest, justum et racioni consentaneum reputamus, ut exhibitor presencium Thorerus Pædhersson, civis Aboensis, qui vitricus dicti Andree et tutor exsistit, se de hereditate predicta et aliis ipsum concernentibus suo nomine legaliter intromittat. Quapropter circumspeccionibus vestris studiosius supplicamus, quatenus dicto Thorero in percepcione hereditatis predicte ac aliis per ipsum pro dicto Andrea, privigno suo, suo nomine nunc gerendis velitis communem justiciam exhibere. Quod in simili vel majori erga vos et vestros studebimus promereri. In Domino feliciter valeatis. Scriptum Abo profesto exaltacionis sancte crucis, nostro sub secreto. Adress: Circumspectis viris et discretis, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris sinceris, detur hec."}, {"df": "1867", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1868", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grote. Wetet, leven vrundes, borghermester unde ratmanne der stat Revel, also ik hope, dat et vruntliken steyt twisschen mynem ghenedigen heren, dem koningen, unde dem hovemester van Prutzen unde ok myt deme mester van Lifflande unde myt eren undersaten unde den Pruschen unde Lifflandeschen steden ok desghelik, dat de ene sal varen unde keren to dem anderen ungehindert. Hirumme so wetet, leven vrundes, dat hir quam eyn, g[e]heten Tewes Johanson, unde clagede, dat gi gud behindert hebben, dar he eyn vorstender to was. Also he my berichtet hefft, so en is dat gud nerghen mede vorbraken unde ok horet dat gud mer denne enem manne to. Is dar eyn mede, de dat zine vorbort hefft, so ziint dar ok ander, de dat ere nicht vorbort en hebben. Hirumme, leven vrundes, so duncket my rat wesen, dat gi desse ding anders vor jw nemen; et is to bevruchtende, dar mochte anders mer schade van komen denne vromen. Hirumme bidde ik jw, lewen vrundes, dat gi wol don umme vrunde bede willen unde laten desse guder loes unde unbehindert eme edder zinem wissen baden. Dot hirby umme mynes vordenstes willen, also ik ju tobelove. Hirmede ziit Gade bevalen unde bedet to my also to juwen vrunde. Screven to Abo des sunnavendes in der quatertemper vor sunte Mychelis. Clawes Ludekson. Adress: Den ersamen unde vromen luden, borgermester unde ratmannen der stat Revel, kome desse breff myt werdicheyt."}, {"df": "1869", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1870", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Ersame, leve Clauwes, besunderge vrund unde gude ghunre. Vor uns synd ghewesen Laurens Mölner, Toerdii Joensson, Oloff Andraesson unde Jacob Laurensson, hiir myt uns der stad inwonre, uns openbarende unde tho kennende geven[de], wo dat ze umtrent iiij weken vorleden van hiir ut tho Abow wert zegelden. Doe ze quemen beneffen Cryvesholm, dar weren ichtzwelke juwer deenre unde hebben en ere gudere genomen. Int irste Laurens Mølner ij thunnen zoltes unde andere klenode; Tordy Joensson ij thunnen zoltes, ij thunnen beyrs unde j swert; Oloff And[r]asson ij thunnen zoltes, ij thunnen beyrs, i[½] thunne appele, j verdendel sypollen unde syne kledere; unde Jacob Laurensson ij thunnen beyrs, j thunne zoltes unde andere have. Ok zoe hebben uns disse vorbenomeden Laurens, Toerdy, Oloff unde Jacob berichtet, wo juwe leve en iiij vate ozemundes wedergegeven hebbe; aldus meynen de schamele lude, dat ze noch wes tachter synd. Leve Clauwes. Naedeme wii den juwe hiir gunstich unde vorderlik synd unde hegen ze hiir in dem unsen, hiirumme soe bidde wi juwe leve myt vlitigem begere, dat gi umme unser sunderlinx bede willen dissen vorbenomeden schamelen luden, dissen jegenwordigen breff brengende behulpen siin in der besten wise, gi mogen, also, dat en de vorgerorden gudere gudliken unvortogerd unde unvormynret wedergegeven edder gegulden werden soe vole, alzo dar ze recht to hebben, dat ze umbeschediget bliven, wante ze nottroftige schamele lude synd. Juwe leve hiir sik so gudliken an to bewisende, alze wi des to juwer ersamheit wol verhopen. Dat wille wi umme juwe leve unde de juwen in geliken effte groteren gerne vorschulden, wor wi mogen. Valete. Scriptum proxima dominica post Mathei apostoli anno xxviij."}, {"df": "1871", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padis", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Nos Tidemannus² abbas totusque conuentus Padis,³ ordinis Cisterciensis, dyocesis Reualiensis, tenore presencium publice recognoscimus, nos nomine monasterij nostri et nostro leuasse et integraliter percepisse a circumspectis et discretis viris Tidekino van Osten et Hinrico Gruel, ciuibus Reualiensibus, ex parte reuerendi in Christo patris, dominj Magni, Dei gracia [episcopi], et venerabilis capituli Aboensis c⁴ nobulos pleni et sufficientis ponderis ad emendum seu comparandum monasterio nostro et nobis vicinius predia siue prouentus et redditus prediales; pro quibus nos piscariam salmonum jn parrochia Helsingha⁵ et ius patronatus cum alio quocunque iure, prouentibus et redditibus, in ecclesia Borgha cum suis capellis,⁶ ex donacione illustrissimi⁷ dominj Magni, quondam regis Swecorum, nobis et monasterio nostro debitis, prefatis reuerendo domino episcopo et venerabili capitulo ecclesie Aboensis eorumque successoribus assignamus, appropriamus et pleno iure dimittimus perpetuo possidenda; promittentes insuper bona fide, quod omnes et singulas litteras et priuilegia, quas et que ab illustrissimo principe, rege Magno predicto, suisque successoribus aut ab aliis dominis et nobilibus quibuscunque super predictam piscariam uel ecclesiam cum capellis habemus, eisdem⁸ domino episcopo et capitulo ecclesie Aboensis absque vlla dilacione velimus et debeamus saluis sigillis tradere inconcussa. Jn quorum omnium⁹ euidenciam firmiorem sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum anno Dominj mccccxxviijº,¹⁰ jn eodem monasterio nostro prenotato, ipso die Cosme et Damiani martirum."}, {"df": "1872", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit wary allom them, som thætta breff höra eller see, at jak Olaff Olafson kennis oppenbara met thesso myno nærwarande opno breffwe mik hawa saalt met beradhno mode [ok] myna wænyr ok frændher samtykkio beskedherlikom man Henrik Göryeshaghen viij markaköp j Vigars bole aff gamalt frelse ok eth markaköp aff Olaff Danskas arff, som ther ligger vpsidhis widher, for viij mark redha swenska pæninger, ther jak redheligha ok fulkomligha til nöghio aff honum hawer opburidh for myna stora nödh ok trang sculd. Thy aff hændher jak mik ok mynom arffwm fornæmpda jord, ok til eghnar jak hona for:da Henrik ok hans arffwm til æwerdeligha ægho. Framdelis kennomps wy for:de Henrik ok Jöns Bagge os hawa laghligha skipt godzt for godzt i swa matho, ath Jöns Bagge gaff ix markaköp j Mörby, liggiandis i Hamarlandz sokn, j Herman Skallas tegh, for ix markaköp jord liggiandis j ödha j Wigars bole, som forscriffwid staar, met rættho ok laghlighe skötning met xij fastom dande mannom, swa som ær Knut Jonsson, Magnus Thoresson, Pelle Bænktsson, Kætil Asmundsson, Hans i Gebaböle, Pædher Laurensson j Æmbanæs, Pædher Niglisson ibidem, Nisse Henriksson, Lasse Skirmar, Olaff Laurensson j Geta, Biorn Gök ok Niglis i Godaby, xiij:de forskæla man Niglis Diækn. Til mera wisso ok högre forwaring, at thet swa ær, tha bedhoms wy for:na hedherligx manz jncigle, som ær her Hans, kirkio herra j Hamarland ok beskedherliga manna jncigle, som ær Niglis Diækn, som ær stadder j lagmans stadh, ok Knwt Jönsson, landzins domar, at hængia nedhen thetta breff, mædhen wy æy sielffwe jncigle hawm. Datum et actum in Æmbenæs feria iiij ante festum beati Kalixti pape, sub anno Domini m°cdxxviij°."}, {"df": "1873", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren mit begheringe alles ghudes. Wetet, guden gunnere unde erwerdighen heren, borghermeystere unde radmen der stad Revalle, dat my berichtede desse brefforer Staffan Greggasson, wo eyn juwer borgere, gheheten Gunnar, hevet ghehindert dessen sulven brefforer umme xxij marc Rig. van eyner helfte eynes schepes. Des wetet, dat ik hebbe de vorscreven xxij marc. upgebort van dem Staffane, wente de man, dem de helfte des schepes tovoren tohorde, de hadde dat vorbroken, eer id Staffan krech, hir in mynes gnedigen heren, des koninges, lene liggende to Razaborgh. Darumme bin ik to den vorscreven xxij marc komen mit allem rechte. Worumme bidde ik jw, dat gy dem vorscreven Staffan, mynes gnedigen heren schattebur, schen laten also vele darumme, also recht is. Welk ik gerne jegen jw vorschulden wil in sodan eynem gheliken edder an eynem groteren. Siit Gode dem almechtigen bevolen to ewighen tiiden. Gescreven uppe Razaborgh des mandages vor Simonis et Jude apostolorum anno xxviij. Otto Pogwisch miles, capitaneus castri Razaborgh. Adress: Den erwerdighen heren, den borgermeysteren unde den radluden to Revele, detur littera."}, {"df": "1874", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ewigen heil myt Gode. Besundergen guden vrunde. Ik hebbe jwen breff wol vorstaen um den breffwiser Oleff Andersson unde zine kumpanes, wo ze vor jw hebben geklaget, dat ik er gud zolde rovet hebben. Unde dat hebben ze my unrechte tolecht alze nene bedderve lude, unde ze zolen sitten in borghehant zo lange, bet jw to wetende wert, wo ze hebben vorbroken tegen dat recht, unde ze hebben ere wort unrechte vor jw gebracht. Nu moge gii weten, gude vrunde, in der tiit, do ze in de scheren quemen mit anderen klenen schuten, de van Revelle zegelden hiir to Abo, do zegeden my de to Abo quemen, dat Oleff Andersson unde zine zelsschop Abo vorby zegelden tom nord ward in den Boddem, dat doch gantzliken vorbut des rikes recht unde unze privileia. Do zende ik myne knechte ut myt enem kaffas unde let ze wedderhalen, unde ik leet ze komen up dat radhus. Do zeden uns de borghermester unde de raed en recht aff, alze des stades bok utwiset, dat ze vorbroken hadden al, dat ze mit zik hadden, unde dar enboven en islik xl mrc. Unde dor de vruntschop, de gii my al tiit bewizen, zo gaff ik eneme isliken de xl marc to, umme jwen willen, unde er schip unde ok jewelken en wat isern. Unde ik mach my nicht unmundich maken, mines hern recht over to gevende; dat steit my nynerleie wiis to donde. Hadden ze gezegelt in to Abo, alze jwe anderen vrunde deden, ik wolde en gerne dat beste hebben gedaen. Unde wat ik mach mit like unde myt eren don umme jwen willen, dat wil ik to allen tiiden gherne doen. God beware jw eweliken. Gescreven to Abo des dunnerdages na alle Godes hilgen. Clawes Ludekesson. Adress: Den erzamen heren, borgermesteren unde radmannen der stad Revalle, kome desse breff."}, {"df": "1875", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1876", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot mit begheringe alles gudes vorscreven unde wat wy gudes vormogen. Ersamen heren unde besundergen leven vrunde. Willit weten, dat vor unsen radh gekomen ys unse hovetman Claus Lydekesson unde gaff uns to kenne[n]de, wo dat Tordhir Jonisson unde Olaff Andrisson unde Laurencz Molner unde Jeppe Laurenczson hadden ghesocht nue havene in den Norder boddem, dat keghen des rykes recht unde preveleie is unde der stede in Sweden. Des sende Claus syne knechte ut unde leeth se opsoken unde worden gegrepen mit erer kopenskap. Des quam Claus mit den vorscreven iiij personen vor dat recht unde clagede op de ergeno[m]den personen unde sprak ene mit rechte tho, dat [se] keghen unses heren, des konynges, recht unde des rykes unde der stede preveleie hadden gedan. Des wart dat rechtbok vor en gelesen alzo, dat se brokaftich worden to xl marc unde ere kopenskap mede. Do Clauwes, unse hovetman, krech to weten, dat de ergenomden personen juwe inwonere weren, do gaff Claus ene de broke to oppe de thiit unde leeth se loos umme juwer leve unde vruntskap willen unde mey[n]de, he hedde gancz wol by ene gedan unde nicht, dat he se gerovet hadde. Unde se sulven bekanden vor deme syttenden rade in unses heren bischkops Magnus bywese, dat se nywerlde oppe rooff geclaget hadden. Hirumme, leven vrundes, so schryve wy jw in der besten wyse to, alzo dat geschen is. Worumme wy juwe ersamicheit unde leve bidden, dat gy dat nicht to unwillen nemet unde underwiset de iiij personen, ergena[n]t sin, dat se unsen hovetman Claus nicht to unrechte beseggen. Nicht [mer] oppe dusse tiit, sunder siit Gode bevolen to langen thyden, unde bedet to uns alzo to guden vrunden. Geschreven under unseren ingesegil, des sunnavendes na alle Godes hilgen anno Domini xxviij. Borgermestere unde radhmanne to Abo. Adress: Den ersamen, vorsichtygen, wisen mannen, heren borgermestere unde radmannen to Revele, unsen leven vrunden, kome dusse breeff."}, {"df": "1877", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1878", "dating_start_year": "1428", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1879", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, såm thetta breff hendher förekomma kann, bekennes iagh Matz Mortthensson, lagmann och herreshödinge i Suderfinnelandh, met thetta mith öpne breff migh haffua seet och granneliga öffuerlesit ett gamaltth rååbreff, oriffuit och [o]slitit och insigledtt och liidandes sosom här effther skriffuit ståår, adt then tiidh iach tingh hulth met almoghenn wedh Hallicko kirckio, i beskeligens mans närvaru Hans Skropelangz (!), fougte på [Abo], och i flere godhe mens näruaru anno Domini tusende fyrhundrade tiugu nija, om wårfru dagh effther s:te Henrichz, tåå kåm å satte tinge Peder smedth och sadhe sigh haffua giortt ett iordekiöp met Mattz i Wirkanåla för tree och tiugu [mark] peninger; huilkit ärendhe iagh skötth till the tolff, såm thå i nempdene sothå, såm forsth wår Oleff Korkijla, Michaell Discaell, Thomas Handela, Anders Halckioki, Jons Kammia, Michaell Leercke, Jöns Torckilsson, Erich Pipare, Larens Meso, Thomas Kerenpenni, Peder Hinsicapoijka, Jons Lipoijnn, [the] witnadhe och ransakade och effther suarade (= sworo), adt the wåro well forsambladhe och othskijlde i dannemens näruaru, bådhe met godz och råår, såm them försth är aff Mölmabackann och så till Taiillpalsareändann och till Treska holman, thet är Pipareböle änderånn, och så till ståra stenen i Pettala braå enda. Szå ligger eth annadh böle, såm smedhenn haffuer kiöpth aff Larens Pipare för tretiie [mark], och så haffuer thet nu stååtth i fijritie åår, thet aldrigh ingenn wntaladhe, för änn nu effther godzett förbätradh [war] och the godhe gamble männ äre aff falne, Gudh thera siell nådhe. Tij domde iach the semije staduga och fasta adt bliffua, och förbiudher iagh förnemda Mattes i Wärkamåla eller noghon annann effther thenne dagh förnemda Per smedt i the semio eij hijndra eller quelja, wedh sina 6 [mark] för mijnn dom. Tiil ijtermere wisse och föruaringh, adt så i sanningenn är, lather iach wådherliggen (!) trijkia mith medhfödde signett nedhenn för thetta breff. Datum anno et die vt supra."}, {"df": "1880", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Testamentum domini Gregori Munch, qui obiit anno Dom. 1429, in die ter. februarii ad altare S. Joan bapt:æ."}, {"df": "1881", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eura", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witherligit som thetta breff høra eller see, ath thet sin iach Thomas Pedersson hæredztingh hwlth j Efra soken wijd kirkiona met them aff Wlsby, Kwmo, Hwittis, Efra, Sækyla ok Kiwla aar epter Gwdz byrd mcdxxix, løgerdagen nesth epter sancti Sigfridz dagh, nærwarende wørdelige fader met Gwd biscop Magnus j Abo och ærligx manz Clauus Lydechesson, Høffuitzman pa Abo, kerde the aff Kiwla at the aff Harianwalta haffde them ogangh giorth wpa thera engh ok wtmarka jnnan thera raa ok thera høø them affwaldath, oc them war dømpd en hæredzsyn ther wpa. Thessa waro synemænnæ: Lasse Fagerson, Iusse j Lammas, Jusse Stenbergh, Laurens Korkakoski, Laurens Waldmarsson, Jusse skomagare, Marthen j Sækyla, Peder j Pyhaioki, Niles Kintoy, Andris Wælmenpoyka, Matis Hywælemmepoyka ok Pawal Soypala. Thesse for:de xij och thw anner withne, som ærw Jons Næuhæ och Oleff Muyku, haffde warit pa synena, ok the witnade ok sworo, at thet ær ræth raa millan Kiwla ok Harianwalta wijdh Humalaoyanhara, wpa eeth næs ena stora aal, ok swa thedan retth til en stor stenrør wpa wæghen millan Kwmo oc Kiwla. Ok mædhan engin motte them wedhia wilde, dømpde jak then for:de raa stadwga ok fasta millan them ok (ͻ: aff) Kiwla och Harianwalta, ok them aff Kiwla theres høø jgen, och hwar thera aff Harianwalta sakan til xl mark fore wældeth, och forbiuder iac them aff Hariawalta och allom androm epter meer hindra eller qwælia thesse wtmarker eller raa wid thera iij marker for myn dom. Framdelis kynnogadhe the aff Kiwla wpa sama tingh at thera ændaraa mellan Kwmo, Wlsby oc thøm gar fran Humalaoya til Kainuslægdet, och war æn ingen syn pa. Til thesse forskreffna stycke wissa ok withnisbyrdh henger iak mith incigle fore thetta breff, som scriffuit ær aar, dagh och stadh forscriffwom."}, {"df": "1882", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pikis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høra eller see helsom wy Jngeborgh, ænkia fordhom Hintza Leuilax, ok Larens Hintzason, kirkiopresther j Pike, æwinnelica met warom Herra. Kungørom wy met thesse waare opno breffue, ath wy met ware nesthæ ærffuingia godwilia ok samtykkio haffuom wnt ok giffuit met beradhna mode, j Gudz heder, for waara ok waara forældra siæla, beggis waara gotz j Korkayala j Pemare sokn wnder Helghe licamæ altare j Abo domkirkio til æwinnelica egho, j swa motthe, at swa lengiæ wy bodhum eller annar ware liffuer, tha skulum wy thet for:dæ gotz beholda ok niwta, ok genstan epter waara dagha skall thet antwardas for:de altarens forstandhare vthan alt hinder och lengre tøffringh. Ær thet ok swa, ath nagher aff warom nestæ arffuom dugher ther til ok wil sitiæ pa thet for:de gotzit ok gøra ther aff Helga licame altare affrat ok tiænisth som en annar landboæ, tha skall han wara nesther ath sitiæ pa thet gotzit, thog ey ther met eghnæ sik noghen retthelica til gotzit j nogra mottho. Tiil huilkis mere wisso ok witnisbyrd alla thessa forscriffnæ stykkiæ bidiom wy hederligha men hær Magnus Larensson, archiediegn j Abo, her Rema Gislesson, canik, Tuwa Niclisson, Hakon Skyttæ aff Lynumpæ, Michil Hintzson, Jonis Larensson aff Wariasalo hengia syn jncigle met myno Larens Hintzassons, kirkiopresther j Pike, jncigle for thetta breff. Datum Pike anno Domini mcdxxix, dominica 3:a post octauas pasche, etc:a."}, {"df": "1883", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot myt be[ge]ringe alles gudes tovorne geschreven. Ersamen, leven heren unde besundergen guden vrundes. Juwer ersamecheiit doe wii witlik, dat vor uns siit gewesen welke personen unde hebben siik beclaget, wo dat se beschedeget worden overme jare vor juwer haven von dengennen, de in der Lubeschen vlate weren. Nu hebbe wii vornomen, dat se echt sin in juwer haven, unde se bevruchten, dat se echter beschedeget mochten werden. Hirumme so wolden se gerne juwe haven soken to guder wiis unde wolden ere vorkeringe miit jw hebben na also vore, mochten se unbeschedeget bliiven van den ergeschreven selschop. Des bidde wii ein gutlik antwerde wedder myt den ersten. Siit Gode bevolen to ewiigen [tiden] unde bedet to uns also to juwen guden vrunden. Geschreven under unser stat ingesegel, des sundages vor des hilgen crusis dage anno xxix. Borgermester unde radh tho Abo, vestri humiles. Adress: Den ersamen, vorsychtiigen mannen, heren borgermesteren unde ratmanne to Revele, unsen leven vrunde, kome desse breff myt werdicheyt."}, {"df": "1884", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Sincere dileccionis affectum jn Domino et salutem. Domine et amice karissime. Turbato fatalis successus ordine jocundos rumores euentus infortunij non admittunt. Vnde dolentes referimus, quod juuenem illum, Petrum videlicet Laurencij, quem caritas vestra vltimo prope Stokholmis nostro commisit seruicio, mors preripuit inopina. Accidit quippe, quod idem Petrus cum quodam alio familiari nostro contendens ab eo in capite per cultelli manubrium ad leuem sanguinis effusionem lederetur, quem ipse, aliquantulo temporis spacio interiecto, non aduertentem euaginato gladio jmpeciit ac, fissa eius manu dextra, grauiter wlnerauit. Et cum dubitaretur de perfecta sanitatis eius recuperacione, prestite sunt vtrimque jnducie et firmate vsque ad festum annunciacionis dominice proximum. Jnterim nos exigentibus nostris negociis ad remociora transiuimus, dicto Petro, vt petiuit, in castro nostro Kusto relicto propter timorem amicorum ipsius wlnerati. Cum vero jdem wlneratus per medicacionis remedium aliqualiter conualescens in absencia nostra rediret ad castrum, predictus Petrus, terminum induciarum elapsum forsitan non attendens, extra municiones castri vt prius vagabatur, quod ille offensus considerans ac in sui contemptum hoc fieri arbitrans, obseruauit tempus et locum, quo eum posset inuadere. Sic quidem prochdolor ipsum solum extra castri municiones repertum inuasit et grauissime wlneratum relinquens aufugit et in claustri fratrum predicatorum emunitatem se recepit. Et Petrus aliquamdiu superviuens, perceptis ecclesie sacramentis exspirauit; sepultus in ecclesia parochiali, cujus anima in sempiterna requie conquiescat. Nouit omnium cognitor, quantum de eius morte huiusmodi dolemus ac ipsis suis amicis jntime condolemus, volentes omnem operam nobis possibilem adhibere, vt ipse reus satisfacere debeat vt tenetur. Rogamus proinde caritatem vestram, vt ipsos parentes et amicos eius ad equanimem toleranciam inducere dignemini et velitis, cum mortis jactura restitucionis beneficium prochdolor non admittat. Jn Domino feliciter valeatis; nos ad vestra beneplacita fiducialiter precepturi. Scriptum in castro nostro Kusto sabbato infra octauas ascensionis Domini, nostro sub secreto. Adress: Honorabili viro domino Thome, preposito ecclesie Strengenensis, amico nostro sincero, debet hec."}, {"df": "1885", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vorgescreven. Wetet, erwerdighen heren unde guden gunnere, borgermeystere unde radmen der stad Revall, dat vor my is gewesen Olaff Andersson, mynes gnedighen heren, des koninghes, schattebur, wiser dusses breves, unde hevet my berichtet, wo sin sone dar in juwer stad hevet gehindert wesen umme eines wives willen, der dusse vorscreven Olaff scholde hebben eer vordeynde lon schuldich gebleven. Dat doch wol mennigem bedderven manne wol witlik is, dat dat wiff em ny en deynde, men dat se was mit eyner juncvrouwen in sinen hove, unde he gaff eer de kost mit der juncvrouwen, also he secht unde also he jw ok wol muntliken kan berichten. Worumme bidde ik jw, erwerdigen heren, dat gy dessen vorbenomeden bur darane nicht vorunrechtighen laten, wente ik weyt jo nicht men gud mit jw unde den juwen, also gy my juwen breff togescreven hebben, unde my wundert, dat men sodannen wiven sodaner stykke belovet eer men vorhort heft wo id umme de sake sii. Erwerdighen heren, scrivet my dar juwe antwarde umme, wes desse brefforer myner bede geneten mach. Welk ik ok gerne jegen jw vorschulden wil an sodan eynem geliken edder an eynem groteren. Juwe ersammicheyt bevele ik Gode to langen tiiden. Gescreven uppe Razaborgh des dinxedages in dem pinxten. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Razaborgh. Adress: Den erwerdighen, bescheydenen heren, den borgermeysteren unde den radmannen der stad Revall, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1886", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen demodigen denst unde wes ik mit eren doen mach to allen tiiden tovoren gescreven. Erwerdige, leve her mester. Juwer werdigen leve bidde ik to weten, dat ik dallink juwen breff untfink und woll vornomen hebbe, wo dat de van Revall my vor juwer vorsichticheit hochliken belut hebben unde beclaget, dat ij schepe, gud unde lude, zint van my unde van mynen vrunden bekummert, dat nemande tobehoren scholde anders wenne den van Revall etc., desgeliken my juwe kumpthur van Revall van dessen vorgerorden zaken ok tovorn gescreven hevet noch uterliker etc., unde darumme hebben de ergenanten van Revall bekummert und besatt [myne dener] und dat se mede hadden etc. So hope ik to Gode, to juwer erwerden vorsichticheit und to allen erwerdigen heren, de recht irkennen willen, dat de van Revall my und mynes leven gnedigens heren undersaten de vorclaginge unde besettinge to unrechte gedaen hebben, wente dat so wil ik bewiisen mit der warheit, dat in den schepen unde mank deme gude, dat darinne is, dar is der gud van Lubeke mank, de mynes leven gnedigens heren viende sint. Ok hope ik, dat juwer erwerden leve wol witlik is, dat alle dejennen, de mit mynem leven gnedigens heren gnoden in vruntschoppe sitten willen, scholden ere gud nicht mank viende gud mengen, sunder upp er eventure etc. Hiirumme sint desse schepe unde gud togevoert, dar ik ok deme kumpthur van Revall en antwort van hebbe togescreven, dar ik jwer erwerdicheit eine utschrifft van sende, dar juwe erwerde vorsichticheit inne moge derkennen recht und unrecht. Item alse juwe werdicheit my ok thogescreven hefft, dat juwe werdicheit van my edder van den mynen in sodaner vorsicht, dar ik mit jwer werden leve inne sii [sik enes sulken nicht hedde vorseen], unde ok, also jwe werde vorsichticheit my vake togescreven hefft, upp frundlike gedult alle sake bestaen lete etc., wes ik hope to Gode an my nicht gebroken is. Woe de van Revall mynes leven gnedigens heren undersaten und my den vruntliken gedult hebben geneten laten in erer stad, in erer havene und buten vor erer haven, dat is woll bewislik. Ok, erwerde, leve here, alze gii my ok schriven, dat ik noch in vruntliker gedult bestaen lete myt den van Reval, schepe und gud quiit und loes geven, so lange ik myt juwer erwerdicheit opp ene legelike stede komen mochte: erwerde, leve here [ik bidde juwe werdicheit], my des nicht to vorkerende; so besorge ik my des, de tiit mochte to lanksam werden, wente ik mynes leven gnedigens heren denst waernemen moet etc. Doch mocht it jwen hulden to willen wesen, dat jwe erwe[r]dicheit etlike van juwen bedigers mit anderen erbaren luden mit den van Revall senden to Porkall edder to Santhaven to sunte Johans dage edder achte dage na, so wil ik, off God wil, dar komen, wo God my nicht en krenket unde mynes leven gnedigens heren werff des nicht benempt, sunderges bescheden, sunder arch, aff und tho, en islik in sine vriiheit to beiden siiden. So will ik my darto geven, dat juwe bedigers mit mynes leven gnedigens heren vrunden, de ik darto hebben kan, myner mechtich scholen [wesen] rechtes unde unrechtes, to nemende unde to gevende, op dat my myt rechte nemant overseggen schall, dat my belevet jenige twidracht tusschen den landen to hebbende. Ok bidde ik jw, erwerde leve here, dat gii de van Revall noch wellen underwisen, so dat my des vordermer gene not doe vor myner herschop to clagende. Vordermer kan jwer erwerdicheit disse jegenwordige breffbringer Oleff Degen uterliker muntliken berichten, wen ik jwer ersamheit toschrive, und bidde hiirup jwer erwerdicheit unvortogert gutlike bescreven antwort bi dessem ergenomeden Olef, myme dener. God almechtich holde juwe erwerdicheit gesunt to ewiger salicheit. Bedet over my; mach ik jwer erwerden leve jergen mede to denste werden, dar willet myner nicht ane sparen. Gescreven to Wiiborgh achte dage na des hilgen lichames dage ame xxix jare. Kersten Nicclesson, ritther. Aldus lut dat cedeliken, dat in deme achterscreven breve vorsloten was: Ok, erwerde, leve her meyster, alze juwe ersamheyt in der ceddelen beroret umme Klunder, so wellet weten, dat he umme der willen van Revall nicht gehindert en is, sunder umme andere zake, also juwer ersamheyt desse ergenante Oleff muntliken woll berichten kan etc. Adress: Deme erwerden, gestliken heren, mester des Dutschen ordins in Liifflande, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "1887", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynem vruntliken grut mit vlite altid forgescreven in Gode. Erwerdigen heren unde guden vruntdes. Also jwer erbarcheyt wol vordencken mach, dat ghy my jwes stadhes breff toscreven, des nu tve jar vorgaen is, dat myns heren underdanighen ut Alande scolden velech to Revele af unde to segelen vor jw unde vor de jwe, unde besunderghen scolden se jo velech in juwer havene wesen, welk em nicht gheholden is, wente desse breff[or]er Magnus Danelsson unde sin selscap worden berovet hart vor jwer havene in gudem ghelovet, so dat se van en nemen so gud also cl marc, dat se wol bewisen unde rekenen konen, dat se vør my gheclaget hebben. Worumme so bidde ik jwe erwerdicheyt, dat ghy wol don umme Godes willen unde umme myns gnedigen heren, des koninghes, willen unde umme her Benedictus willen unde umme myns vordenstes willen unde wesen en beholplik unde gunstech, dat se mochten like vor eren scaden krigen. Unde nemet darvor dat lon van Gade, wente de armen lude jo to jw segelden in gudem gheloven. Hirmede bevele ik jw dem almechtigen Gade, altid aver my to bedene. Screven uppe Kastelholme viij daghe des werden hilghen lighammes daghe, under myn ingesegel. Henric Goryeshaghen. Adress: An den vorsichtighen, erwerdighen heren, borgermestere unde rat der stat to Revele, mit werdigheyt kame desse breff."}, {"df": "1888", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grut unde wat wii gudes vormogen umme juwen willen alletiit tovorn. Ersame, vorsichtige, leve her Cristern, besunderge vrunt unde gude nabur. Juwer ersamicheit breve, uns gesant bii desseme jegenwordigen juwen boden, hebbe wii in ghiffte disses breves lefliken untfangen unde wol vornomen, in den juwe ersamicheit beroret von den twen schepen, de van den jwen den van Revall vor der Narwemunde zin genomen, dar gud mede inne sal zin gewesen, dat to Lubke zall thobohoren, unde wo de van Revall dar entegen zolen wedder beide lude unde gud, dat in Sweden tho Wiiborch to hues behoret, in der stad to Revall besat unde besperret hebben etc., unde ok van olden schelingen gewant twischen jw unde den van Revall, unde ok van einer tosampnekominge umme der vorgescreven schelinge willen der unsirn mit juwen egenen personen unde der juwen etc. Ersame, leve her Cristern, [leve vrunt] unde besunderge gude nabur. De tiit der tosampnekominghe, alze de jwe leve in juwen breve hefft vorramet, konnen de unsirn, de wii darhen gerne sendeden, mit nichte afflanghen, alse juwe werdicheit dat zulven woll mach irkennen. So en kunne wii ok darinne nicht entliken besluten noch beleven, it geschee denne mit der gemeinen unsir gebediger rade unde vulbort, de wii, offt God will, to eneme gemenen unsen cappittell noch vor sunte Jacobs dage negestvolgende denken bii enander to hebbende umb der unde anderer sake willen unde mit en denne ens to werdende, umme der vorgescreven sake unde schelinge willen an juwe werdicheit to sendende upp enen nemliken dach twschen unsir beiden vrowen dage negestvolgende, de den juwer leve van uns wol zall vorkundiget werden. De stede beider parte opp denzulven dach der tosampnekominghe sette wii denne to juwer leve, wor de beiden parten allirbequemest zin wert, unde bidde juwe ersamen leve mit vruntlikem vliite unde bogere, dat gii de vorbenomeden sake unde schelinge so lange in guder dult, leve unde vruntschopp wille bestaen laten, unde dat dat gud, dat de juwen genomen unde ok de van Revall besatt unde besperret hebben, so lange to beiden parten in guder vorwaringhe geholden unde bewaret werde. Wii hopen to Gode unde getruwen des gentzliken, dat denne alle zake unde schelinge gewant tuschen beiden parten woll leffliken zole gevlegen unde to eneme gantzen gruntliken ende hengelecht werden. Gegeven to Riige des sunavendes negest na Viti unde Modesti anno etc. xxix."}, {"df": "1889", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsirn fruntliken grut mit ganczer gunst tovor. Ersamen, vorsichtige, besundere leven getruwen. Alz wie negest hern Cristern, hovetmanne to Wyborch, von der sake und schelinge tusschen em und jw gewant geschreven hebben, des hefft he uns nw weddir darupp en antwort geschreven by enem synem boden. Den breff hebbe wy dem kompthur in unsirm breve vorsloten vort gesant und darby geschreven, dat he jw den lesen sulle laten, upp dat gy jw darna richten mogen, und darmede ene affschrifft enes breves, alz wie nw hern Cristern vorbenomet by synem boden weddir upp syne[n] breff erbenomet geschreven hebben, de jw ok unse kompthur vorberurt lesen sall laten. Dar wetet jw ok gentzliken na to richtende. Dar schut uns ane to dancke. Gegeven to Rige des sunavendes negest na Viti und Modesti anno etc. xxix. Adress: Den ersamen und vorsichtigen mannen, borgermeisteren und rathluden unsir stadt Revall, unsirn besundern leven, getruwen, dandum."}, {"df": "1890", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Hinrik, gude vrund. Juwen breff, gescreven viij dage na des hilgen lychames dage, hebben wii untfangen unde wol vornomen, rorende van eneme anderen unsem breve, umentrent twe jar an jw gescreven unde gesant, inholdende, dat juwes gnedigen heren underdanigen ut Alande scholden velich to Revalle aff unde to zegelen vor uns unde vor de unsen, unde besundirgen zolden ze jo velich in unsir havene wesen etc., ok mank mer worden rorende van Magnus, juwes breves wiser, unde ziner zelschop, wo se hart vor unsir haven solden zin berovet etc. Hiirupp bidde wii jwer leve to weten, dat de juwen ut Alande in unsir haven vor den unsen jo zin zegelende to unsir stad unde aff velich gebleven unde ungehindert. Bisunder dat Magnus vorgescreven mit ziner zelschop wart beschediget etc., dat doch nicht hart vor unsir haven, alze gii des underwiset zin, en schach, ok nicht van den unsen, men buten in der zee bii ener oe, genant de Blote Kaerll, unde van eren vienden, den Lubschen, de dar legen mit eren schepen up den wint. Doch was it uns van gantzem herten leet. Worumme sante wii to twen tiiden an dezulven schepe twe unses rades stolbrodere, den vorgenanten Magnus unde zine zelschop vrii unde los to makende van eren vienden, alze ze deden; unde wii uns mer nicht konden in zulken zaken hebben bewiset, off it den unsirn were weddervaren, dar wii ok an jwer leve danknamicheit an dachten to begande. In vigilia nativitatis beati Johannis baptiste. Adress: Deme vromen unde beschedenen manne Henrik Gorieshagen in Alande, uppe Kostensholm [hovetmanne,] unsem bysundergen guden vrunde."}, {"df": "1891", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grut tovoren unde wes ik gudes vormach to juwer behegelicheit unde to juwer leve. Zo bidde ik jw to weten, leve her kumptur unde nabuer, dat en bussenschutte, [de] geheten is Cort, zulffderde is my untweken, de hiir grote bosheit hevet bodreven unde my groten drepeliken schaden hevet gedan, unde hevet hiir en echtewiiff unde kint nagelaten, de he ok bedrogen hevet, unde dat liiff hiir vake vorbort hevet etc. Hiirumme bidde ik juwer leve, dat gii jw hiirane bewisen willen, alze gii zulven woll kennen konen vruntschop unde naburschop to holdende etc., doch boven al arme vrowen in echteschop nicht vorneddert worden, dat doch der ridderschop tohoret, beide gestlik unde werlik etc., alze gii bet erkennen kunt. Item zo bidde ik jw, dat gii juwe werdicheit hiirane bewisen wilt, nicht allene alze it vor gescreven steit etc. Offt it zik alzo gevelle, dat it jw unde juwen orden anrorende were an zulken zaken, offt gii myner hulpe darto behofften edder jenigen denst van my begerende weren, des will ik jw en bistender zin, wor ik kan unde mach, in zulken gelike off in eneme grotteren. Uterliken zall (jw) disse breffbringer juwer erbarheitt unde juwer leve woll berichten, Jacob velkener. Hiirup bidde ik juwer leve en vruntlik antwort wedder van schriven zunder jenigerleie togeringe. Anders nicht up desse tiit den ziit deme almechtigen Gode bevolen. Gescreven upp Wiiborch des sunavendes na sunte Johans dage. Krisstern Nicclessoen, ritter. Adress: Deme erwerdigen heren, kumpthur to Revall, edder zinem hueskumpthur kome desse breff myt werdicheit."}, {"df": "1892", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wytlik sy alle dengenen, de dessen breff seen edder horen lesen, dat ik Wilm Valke mundich unde mechtich make Anthonyus Pedersson, mynen steefsone, unde Alleghut Jonsson optoborende unde to annamende Albrecht Valken, mynes broders, syn erve, deme Got gnedich sy, wente ik en kan dar nu sulven nicht komen van anderer myner herschop werve weghen. Unde wes se dar nu van mynes broders weghen opboren unde dar annamen, des scholen se van myner weghen mechtich wesen liker wiis eft ik dar sulven jeghenwardich were. Unde to merer betuchnisse, dat se dar mundich unde mechtich syn mynes broders erve optoborende, so heft Heyne Kosselyn, husvoghet oppe Kastelholme, umme myner bede wille syn inghesegel ghedrucket benedene an dessen opene breff, de gescreven unde ghegheven is oppe Kastelholme des mydwekens na sunte Johannes baptisten daghe."}, {"df": "1893", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera et amicabili in Domino Jhesu Cristo semper salute jugiter premissa. Bidher jak ider, kæra her borghæmestra ok radh at i wæl gørin for Gudz sculd, for her Benedictus sculd ok for myn bøn ok tjænst sculd ok warin thenna brefførare Tønyus Pædhersson ok Algøt Jønsson behjelpelig a Willem Falkex wegne, at the matto fa æpter hans brødhers Albrecht Falke[s] dødh arff swa mikid, som han ær rætther uti, æpther thy at han kan ekke sjelffwer nw hiit koma for myn ærende sculd. Ok han hawer thenna ij brefførare mechtogha ok myndogha gjoret om thet forscriffna arff, liker wiis som han ther sjelwer nærware met sit opna breff. Ærlige herar. Gørin for Gudz sculd ok for rætwisona sculd ok latin honom widherfara swa mikit i thetta ærendit, som han ær rætter uti, hwilkid jak gerna thet moth ider forskylda wil, hwar ider thet liwfft ær, æpter myne ytersta macht. Hermet befaler jak ider Gud ok jomfru Maria, altiid ower mik at biwdha. Scriptum Castalholm die beati Petri et Pauli apostolorum, meo sub sigillo. Henrik Goryeshaghen. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus et consulibus Revallensibus, cum reverencia presentetur hec littera."}, {"df": "1894", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligha helso forsænda met Gudh. Withen, ærwerdighe heren, borgemester och radh i Reffla, swasom jæch idher før tilscriffvit haffver wm then thywffven, ther ær wppsatter i iderth hæktilse, ther myn swen Sten haffver kerth wppa wm en baath, han stall aff en myns heren konunx skattabonde, swa godh som thre mark ok bætter, och wm hosor ok annor stykke, han stall aff en myn swen her wppa slotcz, som ok war swa goth som iij mark eller fyre, thii bidher jac idher, ath i lathen mik æn wedherfara therwm swa myghit, som ræth ær. Och haffde jak sænth myn swen Karll nw til idher i swa mattho, ath han sculde haffva beræt idher therwm ytermeer allaledes, huru thet ær wm then thywffven, metdhen i wilden ekke førlatha rætthen framgaa, som sik ther wedherbordhe, swasom jac haffde idher tilførne tilscriffvit, och i thenna reso haffva the sjorøffvare gripit honom. Forethy bidher jak idher, ath i flien thet swa, ath han wardher løøss, ok bewysen idher hærinnan, som i wilden, ath man sculde gøra hærwedh them, idher aa waardha, och som i wilen, ath jak scal scriffwa thet myn nadoghe heren konunghen til, huru i gøren mooth hans fiendhæ. Thii mik ær sagt, ath i haffven iderth budh met en skyttabaath hvar dagh til them badhe apthon ok morghon. Jak kan inghen annan swen sænda til idher meer therwm. Bidher jak idher, ath i lathen mik ekke ræthløøss och scriffven mik til, hvat i wilen gøra wm then thywffven och huru i wilen bewysa idher wm then fatiga swennen Karll, ther gripen ær i the budhscapp, jak haffde befælt honum til idher. Gudh ware met idher. Scriptum Rasaborg feria quarta proxima post festum visitacionis Marie virginis, nostro sub sigillo. Otto Pogwisch miles hec. Adress: Providis ac circumspectis dominis, proconsulibus et consulibus civitatis Revalie, amicis suis sinceris, detur hec."}, {"df": "1895", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Erwerdige her Otte, besunderge gude vrunt. Juwen breff inholdende van deme manne, den wii upgesat hadden umme anclage willen juwes deners, Sten genant, umme ens botes unde anders willen, dat he zolde gestolen hebben etc., hebben wii in giifte disses breves gutliken untfangen unde wol vornomen. Hiirup begere wii jwer ersamheit to weten, dat dezulve buer, deme dat boet tobehorde, vor unses stades voegede muntliken bekande, dat he em van des botes wegen nene schult en geve. Ok so sat disse vorbenomede man besloten zine tiit unde dar enboven umme dersulven sake willen, alse en recht is, unde nademe dat binnen der tiit nemant en quam ene anclagende mit redeliker bewisinge, so wart he in gerichte leddich unde loes gedelt na utwisinge unses rechtes etc. Item alze gii vorder schriven, wo jw vorgekomen sii, dat wii avent unde morgen unse boden zolen hebben gehat by juwes gnedigen heren koninges vienden myt eneme schuttenbote etc., darupp bidde wii juwer leve to weten, dat hiir en schip ut Prutzen quam mit gude geladen, den unsen unde to Dantzike tobehorende, dat ze en by Wodensholme nemen mit gude unde mit alle. Des vordingeden de coplude, de darinne weren, datzulve schip unde gud vor ene enkede summe penninge, dar se en want unde ander dink vor geven, upp dat ze van en komen mochten. Darna quemen dezulven coplude vor uns biddende, dat wii en bewisinge wolden geven, dat dat vorbenomede gut myt uns unde to Dantzike tobehorde, welke bewisinge en van uns in eneme openen breve gegeven wart unde by enen boden, unserem dener, myt enen visscherbote an desulven, de dat gud genomen hadden, gesant wart. Dar se uns wedder bii enboden, wo it en let were, dat se en nicht mer genomen hadden. Darna tohant krege wii tiidinge, dat ze to den Scheren wart zolden gesegelt zin, unde wii vorhopeden uns wol, dat gii se solden beslagen unde gegrepen hebben. Item alze gii schriven umme juwen dener Karll, dat ze en gevangen hebben, unde wo wii by em don willen etc., hiir bidde wi jwer leve ok to weten, dat uns dat let genoch is unde in unsir macht nu tor tiit nicht en is dar wat bi to donde, wente ze lange van dar ze legen gesegelt zin unde wii ok nene tidinge van en irvaren hebben zint der tiit, dat ze to den scheren wart zolden gezegelt zin."}, {"df": "1896", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren. Wetet, erwerdigen heren unde guden gunnere, borgermeystere unde radmen der stad Revele, wo my berichtet is, dat eyn mynes gnedighen heren des koninghes schattebur, geheten Anders Sighwaldsson, is dar mit jw in de hechte gesat umme schult willen. Dat wol witlik is hiir in dem lande mennigem manne, dat de schult betalet was, eer de vorbenomede Anders geboren wart, unde de lude, de dat betugen, hebben hiir vor my gewest. Worumme bidde ik jw, dat gy wol don unde laten dem vorbenomeden Anderse geneten dat recht is. Is he weme gicht schuldich, de kome hiir int lant, he schal em so vele don, also recht is. Darumme dot wol umme Godes willen unde latet mynes gnedigen heren arme bur nicht vorunrechten dar mit jw, unde [bidde] des jwe antwarde, wes en hiirvan weddervaren kan. Unde my wundert, worumme dat de armen lude so gehindert werden dar mit jw unvorschuldes. Welk ik mynem gnedigen heren toscriven mot, dat sine armen lude so alle tiid gehandelt werden in juwer stat. Got sii mit jw to allen tiiden. Gescreven uppe Razaborgh des midwekens vor sunte Marien Magdalenen dage, under mynem ingesegel. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Razaborgh. Adress: Den erwerdighen, bescheydenen heren, den borghermeysteren unde den radluden der stad Revall, kome desse breff."}, {"df": "1897", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padis", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis seu audituris¹ nos Tidhemannus abbas totusque² conuentus monasterij Padis, ordinis Cisterciensis, dyocesis Reualiensis, tenore precencium constare volumus euidenter, quod propter viarum discrimina, sumptuum grauamina, necnon propter diuersa impedimenta uel pericula hinc inda contingencia super redditibus nostris in dyocesi Aooensi constitutis, videlicet ecclesia Borgha cum capellis et piscaria salmonum in Helsinga, vtiliter disponere non valemus; quo circa reuerendo in Christo patri domino Magno, Dej gracia episcopo Aboensi, suoque venerabili capitulo predictoram reddituum disposicionem pleno iure committimus, vt in hiis iuxta suarum³ voluntatum exigenciam ordinent et disponant nobisque de frvctibus prouentuum, prout conuenimus, prouideant annuatim. Jn cuius euidenciam firmiorem sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum in monasterio nostro Padis anno Dominj mcdxxix,⁴ jn profesto beati Olaui martiris gloriosi."}, {"df": "1898", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padis", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras visuris seu audituris nos Tidemannus abbas totusque conuentus monasterij Padis, ordinis Cisterciensis, dyocesis Reualiensis, tenore presencium constare volumus euidenter, nos nomine monasterj nostri ac nostro leuasse et integraliter percepisse a circumspectis, viris et discretis Tidhechino van Osten et Henrico Gruel, ciuibus Reualiensibus, ex parte reuerendi in Christo patris, domini Magni, Dei gracia episcopi, et venerabilis capituli ecclesie Aboensis c nobulos anglicanos plenj et sufficientis ponderis ad emendum et comparandum a nobili viro domino Bertoldo de Lechtes, milite, predia seu redditus prediales duarum villarum, videlicet Harolve et Vsikyla, cum colonis ibidem residentibus in dyocesin Reualiensi, non longe a monasterio nostro Padis constituta, pro quibus prediis, auro venerabilis patris domini episcopi et suj capituli, vt premittitur, comparatis, nos Tidhemannus abbas et conuentes monasterij predicti sub forma et modo iuste et legittime permutacionis piscariam nostram salmonum in Helsingha et ius patronatus cum alio quocunque iure prouentus et redditibus in ecclesia Borgha cum capellis eiusdem dyocesis Aboensis, ex donacione jllustrissimi principis dominj Magnj, condam regis Swecie, ad nos et monasterium nostrum rite spectantibus, vna cum priuilegiis et litteris memorati principis et aliorum illustrium principum successorum suorum nobilium super prefatam ecclesiam et piscariam concessis, prefatis reuerendo patri domino episcopo et venerabili capitulo ecclesie Aboensis eorumque successoribus irreuocabiliter assignamus, appropriamus et pleno iure dimittimus perpetuo possidenda, astringentes nos et successores nostros sub integritate fidei ad supradicti magnificj principis et carissimorum progenitorum ac liberorum suorum memoriam et alia pietatis obsequia, sicud hactenus feceramus, pro prediis et redditibus in hac permutacione receptis perpetualiter in nostro monasterio obseruanda; adicientes insuper et nos et nostrum monasterium ad hoc efficaciter obligantes, quod si per aliquam potestatem spiritualem uel temporalem huiusmodi permutacionem contingeret irritari uel quomodolibet impediri, quominus predictus dominus episcopus, eius successores uel suum capitulum de ipsis redditibus, prouentibus et iuribus libere possint disponere, vti nos hactenus disposuimus, eos libere possidendo, extunc nos uel successores nostri infra annum dicta predia in Harolve et Vsikyla cum litteris super eorum empcione confectis ipsis episcopo et capitulo uel eorum successoribus in proprietatem et liberam possessionem tradere, uel centum nobulus anglicanos plenj ponderis eis restituere tenebimur cum effectu, nullo in hoc dilacionis uel excusacionis quesito scrvpulo uel pretenso. Et ipsi episcopus et capitulum litteras, priuilegia et munimenta, que super piscaria et redditibus predictis ipsis tradidimus, nobis salua et integra cum sigillis, eo modo quo tempore tradicionis erant disposita, iuxta tenorem instrumentj publici super hoc Reualie confecti absque diminucione aliqua restituere tenebimur(ͻ: -buntur). Jn quorum omnium et singulorum euidenciam finniorem sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum in monasterio nostro Padis anno Dominj mcdxxix, jn profesto beati Olauj regis et martiris gloriosi."}, {"df": "1899", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ferentino", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Exponit s. v. deuotus vester Johannes Thome, diaconus Aboensis, quod cum olim casu accidentali ex quadam infirmitate procedente a capite in dextro oculo cecitate percussus extitit desideretque feruore deuocionis ad sacrum presbiteratus ordinem promoueri, quod absque dispensacione apostolica super hoc obtenta minime posset, et ea propter e. s. supplicat jdem exponens diaconus, quatenus vt, ne cogatur mendicare in vituperium cleri et opprobrium officij diaconatus, possit et valeat ad dictum sacrum presbiteratus ordinem licite se facere promoueri, non obstante dicto defectu, ipsumque habilitare ac omnem maculam ab eodem abolentes secum misericorditer dispensare dignemini de gracia speciali, non obstantibus quibuscunque ordinationibus et constitutionibus apostolicis ceterisque contrarijs non obstantibus quibuscunque et cum clausulis oportunis. – Exhibeat se duobus cardinalibus. O. Datum Ferentini quarto kalendas augusti anno duodecimo. (Uti Suppl. 238, fol. 79 v., förekommer samma föredragning i följande redaktion:) Beatissime pater. Exponitur s. v. pro parte deuoti vestri Johannis Thome, diaconi Aboensis diocesis, quod olim ipse tunc diaconus existens a Deo graui infirmitate oculorum ex magno dolore capitis et casu accidentali procedenti tenebatur, quod oculo dextro cecus factus existit, oculo sinistro claro et sano sibi remanente, et quod postmodum in omnibus susceptis ordinibus ministrauit. Cum autem, beatissime pater, dictus Johannes in dicto oculo dextro non habeat alias aliquam deformitatem, cupiatque ad sacrum presbiteratus ordinem promoueri et in illo ac alijs susceptis ordinibus Domino famulari, supplicat s. v. quatenus secum, ut in omnibus huiusmodi ordinibus ministrare et ad sacrum presbiteratus ordinem promoueri libere ac licite valeat, dignemini misericorditer dispensare omnemque irregularitatis siue inabilitatis maculam premissorum occasione contractam penitns abolendo (= abolere) premissis ac constitutionibus apostolicis ceterisque contrarijs non obstantibus quibuscunque et cum clausulis oportunis. – Exhibeat se duobus cardinalibus. O. Datum Ferentini quarto kalendas augusti anno duodecimo."}, {"df": "1900", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute jugiter premissa. Within, godhe synderlighe wener, os haffva førstandit, at i haffvin feladh oc leydhat een, som hether Hannes Dalhusen*, som morbrænde nylika hær i landit eens goz manz gaardh, som hether Jønis Olasson, oc thensama Hannes haffver i the felighet aff idher stadh sent os forwaringebreff, at han os argha wil, hwar han kan, hwilkit han gør os mote ræt oc rædhelighet. Han skal met Gudz hjelpp enga skyllingh met rættæ til os haffva. Han war um sancti Urbani dagh met her Otte Pogwisch nær os um noghor ærænde oc skildes wenlika fra os, som her Otte wel wett. Sidhan ey hælder æn før haffvum wi enkte hafft met honum syslæ. Wil oc han skyllæ os um noghor stykke, tha wiljom wi gernæ plæghæ honum oc hwarjom dandemanne æræ oc ræt, hwar os bør aff rættens wegnæ. Kære wener. Skulu tolke misdædhære oc the, som thettæ landit mena swa argha utan rædhelighet, wara feladhe oc fridhadhe i idher stadh, tha tykker os ojæmlika tilgaa then wenskapp, wi ærum aff idher formodhande oc wi gerna wiljom idher bewisa, hwar wi kunnom. Thy bidhjom wi idher, kære wener, at i wilin swa føghæ um then førnæmpde Hannes Dalhusen, at os ey skeer skadha aff honum fore the trøst, han fangit haffver aff edhra felighet. Gørs os noghor skadhi i swamatta, thet wardhum wi kæræ før wart hærschapp oc annarstadz, hwar wi kunnom. Gudh giffvi, at os thæs ey nødhgøri. Hærum gørin, som i wilden aff os haffva epter thy, som os kunne føghæ. Oc bidhjom wi idher, at i scriffven os hærum swar met thenna nærwarande budh. Gudh wari met idher, bjwdhen yterlika til os; hwadh idher ljwfft ær, gørum wi altidh gerna. Scriptum Abo ipso die beati Germani episcopi et confessoris, nostro sub secreto. Adress: Circumspectis ac providis viris, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris sinceris, detur hec."}, {"df": "1901", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit begeringhe heil unde alles gudes thovoren gescreven. Ersamen, leven vrundes unde naburs. Jw werdighe [leve] tho weten, dat my bericht is, dat gy hebben geveleget Hans Daelhusen in juwe stat vor all, dat eme schaden mach, sedder der tiit, dat he mortbrant hadde Jusse Olafsons hoff tho Halko. Nu sedder der tiit, dat gii eme in juwe velicheit genomen hebben, so hevet he my synen bryeff thogescreven unde gekondiget my eyne doetvede unde hevet my unde dat myne ontsecht, dat he jo doet teghen ere unde recht. Leven vrundes. In sodaner vrunschap, als ik hope tho juwer werdicheit, de wii tosamen hebben, so en sullen gy des nicht bevinden mit my, dat ik juwe doetviende velighen edder verdechtighen (= –degedingen) will teghen recht. Desgeliken beghere ik ok van jw in vruntschap unde in guden geloven, als gy my tho desser tyt thogescreven hebben in juwem bryeve, unde ik jw desgelikes wedder. Item umme all de schuldinghe unde recht, de Hans Daelhusen hevet tho my, des wil ik bliven tho rechte by jw, jodoch dat my des nicht en gebort tho rechte tho gaen van myner gnedigher herschop. Warumme bidde ik jw, leven vrundes, dat gy behinderen Hans Daelhusen tho rechte. Geschuet des nicht, so misdonket my daran, dat jw leef is tho verdechtinghen (= –degedingen) dejene, de hir schaden doen. Item, leven vrundes, Herman Smit, de Abo stat verbrant unde sloch up in der domekerken up desulve tiit iij beslaten stocke, dar Gades offer inne was, unde nam dat mit sich van hiir, den hebben gy ok geveleget. Leven vrundes. Scrivet my hirvan eyn endich antwert, sonderlinges umme Daelhusen. Got sy mit jw tho ewigen thiiden. Gescreven tho Abo des sondages na sunte Olafs daghe des helighen martelers in dem jare mcdxxix. Clawus Ludekessone. Adress: Deme ersamen unde vorsichtighen heren, burghermesteren unde ratmanen der stat Revall, kome desse bryef mit werdicheit, presentetur."}, {"df": "1902", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersamen unde wysen mannen, heren borgermester unde radmanne der stat Revele, unsen leven, besundergen guden vrunden. Wy don jw myt ersamer grote wytlik, also wy vornomen hebben, dat in juwe stat gekomen ys ein grot misdeder, sin name ys genomet Herman Smyt, de uns unse stat so jamerliken vorbrant hevet unde uns enen unvo[r]winliken schaden gedan hevet. Item also dat vur overwoldich wart in dem closter, do nam de vurgenomede Herman syne yseren tangen unde hamer unde lep in sancte Henrix domkerke unde brak dar up beslagene stocke, dar Godis offer inne was, unde nam dat gelt myt sich ut dem lande. Ok is uns berycht, dat gy den vurgenomeden Herman hebben in juwe velicheit genomen. Wy hopen des to juwer ersamer vorsichticheit, dat gy sodanne personen unde enen groven misdeder nicht en velegen vor sodanne vurgenomede sake, also de vurschreven Herman in dem lande gedan hevet. Item wy senden to juwer ersamcheyt twe unser medeburgers, Hans Knesten unde Jacob Laurensson, to behinderen unde to bekummerende den vurschreven misdeder Herman. Unde mochte dat wesen, so ys dat unse hogelike unde vruntlike bede to juwer ersamcheit, dat gy uns willen senden den vurschreven Herman hir to Abo by unsen medeborgers Hans unde Jacobe vurgenomet, wente uns dar grote macht an licht umme sake wille. Unde mach dat nicht geschen hir overtosenden, so bidde wy juwe ersamcheit begerende myt vlite, dat gy unsen medeborgers, also Hans unde Jacob vurschreven, wesen gunstich unde beholpelik mit jwme rechte, also dat deme misdeder Herman recht weddervare. Ersamegen unde vursichtigen heren unde besundergen guden vrundes. Bewyset jw hir vruntliken an. Dat willen wy altiit vurschulden myt allem gude, wor wy mogen. Nicht mer to dusser tiit, siit Gode alzmechtigen bevolen to ewigen thiiden. Geschreven under unser stat ingesegel, in deme xxix jar uppe vincula Petri. Borgermester unde radmanne tho Abo. Adress: Den ersamen wysen unde beschedenen mannen, borgermester unde radmanne tho Revele, unsen leven vrunden, kome desse breff myt werdycheit."}, {"df": "1903", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken grot mit demodicheit und wes ik gudes vormach to juwer behegelicheit. Erwerdige, leve her meister. Juwer werdicheit breff [hebbe ik] dalinge untfangen und wol vornomen by juwen boden Herman Roymunde, umme sake tusschen den van Revel und mynes erwerdigens leven gnedigens herens undersaten und my etc. Ok, ersame leve here, also juwe werdicheit beroret tiidt und stede der tosamenkomynghe etc.: de tiidt uppe sunte Bartholomeus dach, also juwe werdicheit de vorramet hadde, were ik umme juwer leven werde willen gerne gekomen etc., sunder de stede to der Vulvesøø edder to sunte Brigiten is mynen vrunden und my unpuntlik (tho) und nicht bequeme tho komende, also juwe werdicheit dat wol dirkennen mach, also nu gelegen ys etc. Hirumme, erwerdige, leve her meister, bidde ik juwe werde leve demodichliken und denstliken, dat juw werde vorsichticheit de van Revall also underwisen, nu see sik hir nicht ane willen nogen laten stede und tiidt und vor vrunden to komende tho beiden syden, also vake thovoren gescreven und geroret yst in langger tiidt etc., dat see vor mynes erwerdigen, leven, genedigen heren konynges gnaden edder vor synen raat mit my tho rechte komen, rechtes geneten und to untgelden, wente mynes leven heren gnade myn richter ys, und dat juwe werde leve my en antwort synder sumen scriven willen und stunde und tiidt, offte see daran willen, dat ik des warnemen mach und unforsumet bliven. Gode almechtichge siit bevolen to ewigen tiiden. Gescreven to Wiborch des mandages ad vincula Petri anno etc. xxix."}, {"df": "1904", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot mit demodicheit und wes ik gudes vormach tho juwer behegelicheit. Erwerdighe, leve her meister. Beger ik juwer erwerden leve tho wetende, dat dalingge quemen my boden van mynem heren dem byschoffe van Abo, van her Otto und van Clawes Degen und wolden weten, wer juwe vorsichticheit de van Revall to daghe steden wolde edder nicht, wente see ok hebben tho clagende umme ungemack und vordreet, dee en und mynes gnedigen heren undersaten wedderfaren yst van den ergenanten van Revall etc. Hirumme bidde ik juwe werde leve demodichliken, dat juwe vorsichticheit dartho dencke, dat uns allen mochte weddervaren redelicheit und recht in sulker vruntschop, also mynes erwerdigen heren gnade und wi alle van juwer werden leve vormodende syen, und uns nyne not sii vordermer tho clagende. Hirvan begere ik van juwer werden leve ein vruntlik antwort. Gode almechtige siit bevolen tho ewigen tiiden. Gescreven alse in dem ersten breve."}, {"df": "1905", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno [a] natiuitate Eiusdem mcdxxix, jndiccione septima, mensis Augusti die septima, hora prima(rum) uel quasi, jn sacristia parrochialis ecclesie sancti Olauj Reualiensis, pontificatus sanctissimj in Christo patris et dominj nostri, dominj Martinj, diuina prouidencia pape quinti, anno duodecimo, jn mej notarij publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constituti, honorabiles et circumspecti viri, dominj Remigius Gislonis et Henricus Geblini, canonici ecclesie Aboensis, nomine reuerendi in Christo patris et dominj, dominj Magni episcopi, necnon venerabilis capituli ecclesie Aboensis, predicto et eorum nominibus quasdam patentes litteras seu quedam priuilegia regia, eisdem dominis nouiter et in mei notarij infrascripti presencia per circumspectos viros Tidhekinum de Oesten et Henricum Grwel, ciuitatis Reualiensis ciues, ex parte venerabilium dominorum abbatis, fratrum et conuentus de Padis, ordinis Cisterciensis, Reualiensis dyocesis, presentata, quorum tenores inferius de verbo ad verbum describuntur, in manibus suis tenentes in medium produxerunt, exhibuerunt et ostenderunt ac sigilla eorundem certis ex causis, animos eorum ad hoc mouentibus, per me notarium testesque infrascriptos specialiter videri, litteras easdem de verbo ad verbum per me ad maiorem rej geste certitudinem transsumj et in formam publicam redigi cum prefatorum sigillorum descripcione vnanimiter pecierunt, quarum litterarum prima sana, integra, illesa, non viciata, non cancellata, nec in aliqua suj parte suspecta, sed omni prorsus vicio et suspicione caren(te)s illustris principis, videlicet dominj Magnj regis infrascripti extitit sigillo sigilla[ta] cum pressula pergameni magno et rotundo appendente, jn quo quidem sigillo desculpta erat cum cymboriis pulchris, vt apparuit, ab anteriori eius parte ymago quasi regis in maiestatis solio residentis, jn dextera manv pomum et supra pomum crvcem tenentis, et in sinistra manv ceptrvm et circa ceptrvm quasi in eadem altitudine a latere clipeum habebat paruum, in quo forma leonis apparuit, cui[u]s sigilli latere circumferenciales ducte erant in hunc modum: Sigillum Magni Dei gracia Sweuorum Gothorum et Norwegie regis. In posteriori vero parte siue a tergo eiusdem sigilli desculptus erat clipeus, jn cuius medio forma leonis, vt apparuit, videbatur, tribus barris distincti, cum litteris circumferencialibus ductis post crvcem in hunc modum: Clipeus Magni, Dei gracia Sweuorum Gothorumque regis illustris. Tenores vero litterarum, de quibus supra fit mencio, de verbo ad verbum inferius describuntur. Prime autem littere, sic, vt premittitur, sigillate, tenor sequitur in hec verba: Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 142.) Alterius (ͻ: -ra) vero littere (ͻ: -ra) tribus sigillis, videlicet euisdem illustris principis dominj regis memorati necnon reuerendi in Christo patris episcopi et eciam venerabilis capituli ecclesie Aboensis predicta (ͻ: -te) sigillata erat, primo sigillo dominj regis supra descripto cum cordula de serico triplicis coloris, videlicet rubei, blanci et nigri, et de cera alba, tamen per medium ante figuram maioris leonis rupto litteris circumferencialibus ac magna pecia de sigillo sub pedibus figure leonis magni, jn cujus locum posita erat pecia pannj rubej deficientibus, de quo prefati domini canonici specialiter et expresse protestabantur. 2:m vero sigillum, videlicet episcopi predicti, cum cordula de serico duplicis coloris, rubei et nigri, predicto priuilegio oblongum appendebat, a parte anteriori de cera viridi, a tergo de cera alba, in quo sculpta erat ymago episcopi infulati vestiti pontificalibus, baculum pastoralem in manv tenentis, cuius littere circumferenciales tales erant: Sigillum Hemmingi Dei gracia episcopi Aboensis. 3:m vero sigillum capituli Aboensis ecclesie in cordula de serico duplicis coloris, videlicet rubei et nigri de cera duplicj a tergo alba et ab anteriori parte rubea, ipsi priuilegio appendebat, jn cuius sigilli medio desculpta erat ymago gloriose virginis Marie sub cimborio in solio sedentis, puerum in gremio tenentis, coram qua ymagine ymago episcopi infulati genua flectentis, baculum pastoralem in manv tenentis, sub quarum ymaginum pedibus sex ymagines quasi canonicorum desculpte erant; cuius littere circumferenciales erant tales: Sigillum capituli ecclesie Aboensis. Tenor huius littere sequitur in hunc modum: Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 139). 3:e (ͻ: -a) vero littere (ͻ: -a) huiusmodi sub vnico sigillo prefate regis cum pressula pergamenj appendente erat sigillata, quod tamen sigillum ruptum erat, et defuit porcio a circumferencia circa caput regis in solio residentis sic, quod in vna parte defecerit iste littere, videlicet Sigillum, et in alia parte iste littere, videlicet illustris, de quo canonici predicti similem fecerunt protestacionem, cuius tenor sequitur in hec verba: Omnibus presens scriptum cernentibus Magnus, Dei gracia (etc. Se n. 143). Quarte vero et vltime littere eiusdem illustris principis dominj regis vnico sigillo superius descripto sigillate sigillum erat ruptum sub pedibus regis in solio residentis, et in circumferencia eiusdem defecerunt hee littere, scilicet weorum Goto, in alia vero parte defecerunt hee littere, videlicet cia Sweuorum, de quo canonici et dominj predicti similiter protestabantur. Tenor superius in hunc modum: Magnus, Dei gracia rex (etc. Se n. 140). Post quarum quidem litterarum siue priuilegiorum presentacionem et recepcionem ac diligentem earundem et sigillorum suspcecionem (ͻ:jnspecc-) dicti dominj Remigius et Henricus canonicj me notarium requisierunt tamquam personam auctenticam infrascriptum, quatenus super premissis omnibus et singulis vnum uel plura conficerem publica instrvmenta. Et ego huiusmodi peticioni et requisicioni tamquam iustis et racionabilibus rite annuens, memoratas litteras post huiusmodi transsumpcionem diligentemque auscultacionem, examinacionem et collacionem earundem presens transsumptum cum ipsis litteris originalibus jnuenj per omnia concordare, ideo in formam huiusmodi publici instrumentj duxi transsumendas. Acta sunt hec anno, jndiccione, mense, die, pontificatu et aliis quibus supra, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris dominis Hemmingo Runor, consule Reualiensi, et Luca Beuersten, diacono Warmiensis dyocesis, testibus ad premissa vocatis pariter et rogatis. Et ego Ioachim Muter, clericus Lubicensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia huiusmodi litterarum siue priuilegiorum presentacioni, ostentacioni, recepcioni, peticioni, protestacioni, requisicioni omnibusque aliis premissis interfuj, jdeo presens publicum instrumentum per me scriptum inde confeci, quod signo, manv et nomine meis solitis et consuetis signauj, subscripsi et publicauj, rogatus et requisitus in testimonium omnium premissorum. Protestor eciam de ista diccione dominica interlineari posita inter vicesimam septimam et vicesimam octauam lineas non vicio sed negligencia, quod signo et manv meis approbo."}, {"df": "1906", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsiren fruntliken grot und wes wy umme juwen willen vormogen alletiidt tovoren. Ersame, vorsichtige, leve her Krysterne, besunderen frunt und gude naber. Juwe brefe uns gesant by Herman Romunde, unsem denere, hebbe wi leefliken entfangen und wol vornomen. Und als juwe ersamicheit in dem eneme beruret von der tiidt und stede, als up sente Bartholomeus dach und tho der Wulvesøø efte tho sunte Brigiten, als wi vorramet hadden etc., und dat juwe werdicheit uppe [de] tiit gerne gekomen were, over de stede were jw mit juwen vrunden unpuntlik etc.: ersame, leve her Kryste[rne,] se worden doch, beides tiit und stede, uppe juwe[r] leve behach vorramet. Weret dat see juwer leve were puntlik gewesen, also wi wol gehoppet hadden, so hadde wi dartho geschicket unsen lantmarschall und den cumpthur van Ascheroden mit etteswelken unsir ritterschop und hedden des wol to Gode gehopet, weren see mit juwer leve tosamengekomen, alle sake und schelinge, sowol mit juwer leve alse anderen ut den riiken, de to en to saken hedden, solden wol leefliken und to grunde geslichtet und hengelecht syen geworden. Und als juwe werdicheit in juwen breven vorbenomet int laste beroret, dat wi de van Revall wolden underwisen, dat se mit juwer leve vor unsirs gnedigen heren koninges gnade edder syenen rat vor recht komen etc.: ersame, leve her Kristerne und bysunderen gude naber, wi en hopen nicht, dat des sole behoff wesen, dat wy unsires gnedigen heren konynges gnade efte synen erwerdigen rat darmede besweren und bekummeren dorven, wente wi der unsiren alletiit mechtich synt to rechte. Mochten de unsiren mit juwer leve und den juwen tosamenkomen, wi hopeden, dat it denne sunderlikes nyn behoff worde wesen, und hopeden to Gode, see sulden sik mit juwer leve umme alle sake und schelunge wol leefliken vordregen. Und bidden juwe ersame leve noch also vor mit vruntlikem vliite und begheer, dat gi noch alle sake und schelinge, gewant tusschen juwer leve und den van Revall, willen in guder dult, leve und fruntschop laten bestan bet to wynter negest volgende. Efte unse here Got denne stede und harde geven worde, dat de unsiren mit juwer leve und den juwen mochten tosamenkomen, so sik denne vor vyande weniger were to besorgende, wi hopeden mit der hulpe Godes bynnen des ener tiit und stede mit juwer leve wol eyns to werden. Wes nu juwer leve wille hirane is, bidde wi jw en bescheiden antwort van juwer werden. Gegeven des sunavendes vor unsir leven vrowen avent assumpcionis to Rige anno etc. xxix."}, {"df": "1907", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsirn fruntliken grut mit ganczer gunst tovor. Ersamen, vorsichtige, leven getruwen. Alze dallinge hebbe wy von hern Cristern, hovetmane to Wyborch, by unsem dener, den wie to em gesant hadden, weddir en antwort entpfangen, alz gy in dessen ingeslotenen synir breve affschrifften lesende wol werden vornemen. Darupp wie em weddir geschreven hebben, alz gy in der affschrifft dessulven unsirs breves, ok hirinne vorsloten, lesende wol werden vornemen. Wat he uns weddir vor en antwort darupp wert schriven, werden wy gewar und sall jw denne ok wol to wetende werden. Gegeven zcu Rige des sunavendes negest vor unsir leven fruwen dage assumpcionis anno etc. xxix. Item sendet dessen ingeslotenen breff unvortogen tho Borchøø, dar is he unses antwordes wachtende upp syne breve. Adress: Den ersamen und vorsichtigen mannen, borgermeistern und rathluden unsir stadt Revall, unsirn besundern leven getruwen, dach und nacht ane zumen dandum."}, {"df": "1908", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1909", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Universis Christi fidelibus præsentes literas visuris seu audituris Petrus, Dei gratia archiepiscopus Lundensis, Sveciæ primas et apostolicæ sedis legatus, salutem in Domino sempiternam. Pium et gratum obsequium Deo impendere credimus, qvoties omnes Christi fideles ad pietatis opera excitamus. Cupientes igitur, ut ecclesia parochialis Ulfzby seu sancti Olai in Ulfzby Aboensis dioececis, qvæ nuper casuali incendio, prohdolor, totaliter est destructa, a Christi fidelibus jugiter veneretur et reædificetur, omnibus vere poenitentibus et confessis, qvi dictam ecclesiam causa devotionis, peregrinationis seu orationis visitaverint, aut qvoties missas vel divina officia ibidem audierint seu coemiterium ejusdem pro animabus fidelium inibi reqviescentium exorando circuiverint, et qvi corpus Domini vel oleum sacrum, cum infirmis portatum et reportatum, secuti fuerint, aut qui sepulturæ mortuorum ibidem interfuerint, et qui ad fabricam ejusdem ecclesiæ manus porrexerint adjutrices, vel qui ornamenta vel alia clenodia seu legata ad usum ejusdem ecclesiæ donaverint, et qui ad serotinam pulsationem campanæ more curiæ Romanæ flexis genibus terna vice anglicam salutationem dixerint, vel qui dedicationem seu patrocinium vel alia festa præcipua inibi visitauerint, aut pro nostro et ecclesiarum nostrarum præsentiumque literarum impetratoris statu salubri Deum pie exorauerint; quocies et qvicunque præmissa uel præmissorum aliquid devote impleverit, toties xl dierum indulgentias de injunctis eis poenitentiis, qvantum a Deo possumus, misericorditer in Domino relaxamus, dum modo dioecesianus ad hoc suum adhibuerit consensum. Datum Lund anno Domini mcdxxix, crastino assumtionis beatæ virginis, nostro sub sigillo."}, {"df": "1910", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grut unde wat wii vormogen to jwer behegelicheit tovorn. Ersame Clawes, besunderlinges gude vrunt. Jwen breff gescreven des sundages na sunte Olavus dage, van Hans Dalhusen rorende, dat he bi Abo solle hebben gemortbrant enes guden mannes hof unde jw na der tiit under unsem geleide untsecht etc., hebben wii gutliken untfangen unde wol vornomen. Darup bidde wie jwer leve to weten, dat dezulve Hans vor uns quam sik beclagende, wo he mit eneme in Sweden schelinge hadde umme etliker gudere willen, den he nenerleie wiis to rechte konde bringen, so lange dat he em openbar untsechte unde na der entsegginge em sinen hof bi lichteme dage untfengede, des he wol bekant were, alze he uns berichtede. Worumme he dozulves vor uns wesende leides um der vorgescreven sake willen begerende was, dar he van uns do tor tiit umme geleidet wart, nicht um mortbrandes willen, ok dar enboven jw nicht to entseggende edder nemande in den riiken in deme vorgescreven geleide to ergerende, men dat he sik myt sinen wedderparten vorlikede mit vruntscop edder mit rechte. Des weren ok sint der tiit to worden mit demezulven Hanse twe heren ut deme capittel to Abo, unde wes he en gaf to irkennende, dat werden se jwer leve wol berichtende. Vortmer alse gii ok screven van Hermen Smede, de de stad Abo zole vorbrant hebben unde in der domkerken hebben twe blocke upgeslagen etc., darup begeren wii jw ok to weten, dat dezulve Hermen vor uns quam sik hochliken beclagende, wo de stad Abo van siner smede erst entfenget were, doch sunder sinen willen unde van groter unschicht wegen; worumme wii, alse he des begerende was, ene leideden umme deswillen, dat it van unschicht wegen unde sunder sinen willen, alse he uns berichtede, togekomen was; ok wart he anders nergen vor geleidet. Darna, ersame Clawes, (unde) gude vrunt, quemen in unser jegenwordicheit Hans unde Jacob, to Abo borger, den vorgescreven Hermen anclagende vor enen mortberner unde deff, dar he um wart upgesat in de hechte, dar he noch besloten sit, unde voren mit em, alzo unse recht utwiset, alse se jwer leve des wol werden underwisende, de God al[mechtich,] altiit an uns bedende alze an jwe guden vrunde, gesunt to langer tiit [sparen mote,] wente wii umme jwer leve willen gerne don, wat wii mogen. Gescreven to Revall undir unser stad secrete, in den jaren unses Heren mcdxxix, dominica proxima ante Bartolomei apostoli. Proconsules et consules Revalienses. Adress: Deme vromen unde erwerdigen manne Clawes Ludikisson, to Aboe hovetmanne, unsem besundergen guden vrunde, myt werdicheit."}, {"df": "1911", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1912", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sandhamn", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren. Wetet, erwerdigen heren, borghermeystere unde radmen der stad Revele, wo my her Cristiern borichtede unde ik ok vorstod van des mesters breven, wo dar eyn dach vorramet wart twischen her Cristierne unde den anderen mynes gnedighen heren des koninghes undersaten hiir in Østerlande unde mit jw, dar de mester sine sendeboden ok over wolde gehat hebben, unde dat de stede scholde geweset sin, also her Cristiern gemeynt hadde, to Santhaven up sunte Bartholomeus tiit, umme etlike article, de twischen hern Cristierne unde den anderen mynes heren vorgescreven undersaten unde jw sin etc. Nw vornam ik an des mesters breve, dat de vorraminge des dages nicht schen en kan upp desse tiit unde dat de mester begerende is van her Cristierne up eyne lengere tiit, beth upp den winter, hiir entwischen eyne tiit unde stede to vorramende. Dar ik her Cristierne to geraden hebbe, dat he des mesters willen darane volge, eyne tiit unde stede to vorramende, dar her Cristierne bequeme is to komende, up dat alle vruntschop unde naburschop mochte desto beter unde vaster werden. Worumme bidde ik jw, dat gy dat so bestellen, dat mynes gnedigen heren undersaten, kopluden unde den buren ut her Cristierns lene neyn vordreet en sche van jw unde den juwen, vordermer wen den anderen mynes heren undersaten, kopluden unde buren schut, de ut anderen mynes heren lenen sin hiir in deme lande, binnen desser tiit, also vor gescreven is. Unde des bidde ik juwe bescrevene antwarde. Ik bevele jw Gode dem almechtighen to ewigen tiiden. Gescreven to Santhaven viij dage na sunte Bartolomeus dage. Otto Pogwisch, ritter. Adress: Den erwerdighen heren, den borghermeysteren unde den radluden der stad Revalle, kome dusse breff."}, {"df": "1913", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige, leve, holde here. Jwer lovezamen herlicheit bidden wii otmodeliken to weten, dat wii ene utschrifft van heren Cristerns breven, jwer herlicheit togescreven, by unsem erwerdigen heren cumpthur, rorende van begripinge ener vorgadringe unde enen dach mit uns to holdende upp den winter etc., geseen unde wol vornomen hebben. Dar he inne begerende is antworde van jwer herlicheit, ok dat de sinen to kopen unde to vorkopen, mit uns komende unde varende, mit eren guderen velich sin unde ungehindert bliven, also lange in guder dult bestan to latende etc. Worumme, erwerdige, leve, holde here, wii jwe herlicheit vliitliken bidden, deme ergenomeden heren Cristerne van deme breve nen antwort to schrivende, men dat bestan to latende alzo lange, dat her Cost van Borstel, unses rades borgermester, upp den Walk komende wert, de jwer lovezamen werdicheit alle dink wol underwissende wert."}, {"df": "1914", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Ersame herr Otto, besunderlinges gude vrunt unde leve nabur. Jwer ersamheit breff gescreven viij dage na sunte Bartolomeus dage, rorende wo en dach twuschen uns, her Cristern und den anderen jwes gnedigen heren des koninges undersaten van unseme erwerdigen heren mestere vorramet was etc., hebben wii gutliken untfangen und wol vornamen. Hiirupp geleve jw to weten, dat wii na vorraminge der breve unszes erwerdigen heren meisters to Liifflande enes dages upp Wulvesoe edder to sunte Berigitten mit her Cristerne vormodende weren, umme welkes dages willen hiir ok gekomen weren de erbaren gebedigere und sendeboden unszes ergenomeden heren meisters, de zine herlicheit darto benomet hadde, alze de erwerdigen heren, lantmarschalk to Liifflande und cumpthur van Asscherade, ok andere riddere und knechte dergeliik, de zik deszulven dages ok vormodende weren etc. Item, leve her Otto, (und) gude vrunt, alze in dem breve gerort is, enen dach to vorramende upp den winter, na utwisinge der breve unszes erwerdigen heren meisters etc., darupp bidde wii jwer leve to weten, dat wii demezulven dage na vorraminge unszes erwerdigen heren meisters gerne willen volgafftich wesen etc. Item alse jwe leve schrifft, dat jwes gnedigen heren des koninges undersaten, copluden und buren ut her Cristernes lene nen vordret en sche van uns etc., hiirupp begere wy jwer leve to weten, dat unsze erwerdige here de cumpthur und wii gesproken hebben mit Oleff Degen, deme wii gesecht hebben und bevolen, her Cristerne to berichtende also, dat he de schepe, lude und gud, dat de unsen vrien willen mit ereme rechte vor unsem heren deme cumpthur und dat her Cristern in weren hevet den unsen tobehorende, vrii und loes late, und de zinen komen und varen [mogen] to uns, alse de anderen jwes gnedigen heren koninges undersaten; wert aver sake dat he de vorgescreven schepe, lude und gud unsen borgeren tobehorende nicht en wolde los laten, dat zik denne de zinen in guder dult unthelden to kopende und to vorkopende mit den unsen bet to der tiit, dat de dach geleden sii, nademe dat wii den unsen genes rechtes weigeren mogen, alze jwe werdicheit zulven wol irkennen mach. Worumme, her Otte, gude vrunt und nabur, wii jwe leve biddende sin, dat gii her Cristerne willet underwisen, dat he unse lude und schepe, ok de gudere, vrii und loes late, wente wii unser zake alltiit bi unseme gnedigen heren deme meistere, bi sinen werden bedegeren und bi anderen guden luden willen bliven."}, {"df": "1915", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute jugiter premissa. Within, godhe, synderlike wenir, os haffwa wel forstandit idhart breff, scriffvit uppa sunnadaghen næst for sancti Bartholomei dagh, um Hannes Dalhusen, at han war komin for idher berættande, at han haffde her i landit skylling tll en godhan man oc kunne han ey koma til rætta oc thy undsagde han honum oppenbara oc theræpter brænde hans gaard um ljwsan dagh. Kære wenir. Tha han komber hiit i landit fore godha mæn til ranzakan um thet ærendit, tha skal idhre forsiktighet wel witterlikit wardha, hwadh thet ærendit haffver aff i sannindh. Framledhis berætte os twa godha mæn aff waart capitel, her Remar oc here Henric, som sidherst waaro i Ræfflæ, at fornempde Hannes Dalhusen ær begærande, at han wardhe feladher hiit i landit til oordha um the gerningh, som han her gjort haffver, oc at wi skuldhom idher scriffva therum een swar innan sancti Michels dagh. Tha maghin i witha, at the swaren æra thøffradh swa lenge, for thy at then godha mannen Jøsse Olasson, hwilx gaardher brænder ær, war i wars nadhughe here resa oc kom i thennæ daghana fra honum. Nu haffvum wi met honum talat oc ærum swa offverena wordhne, at wil fornempde Hannes Dalhusen hiit i landit koma for godha mæn, som forscriffwit ær, tha scal han wara felegh fore os oc fore alla, som wilja gøra oc latha for waara sculd. Swa haffver oc Jøsse Olasson sakt for sigh oc allom thøm, for hans sculd wilja gøra oc latha, uthan archt, innan thetta oc jwla apthon nw næstkomande. Thetta maghin i berætta fornempda Hannes Dalhusen. Gudh wari met idher, oc bjwdhin yterlika til oss; hwad idher ær ljofft, gørum wi altiidh gerna. Scriptum Abo dominica infra octavas nativitatis Marie, nostro sub secreto. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris sinceris, detur hec."}, {"df": "1916", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Amicabili et sincera in Domino [salute] sinceriter premissa. Erzame heren oc gode synderlige vener. Jac tackar idher altiid storlige for mykin goth wenscap, ther i mik altiid bevisen, oc besynderlige nw for idhert breff, ther i mik tilscrifvin eet swar, som jak idher tilforene screff um Hannes Dalhusen, at i undirskilin fore hvat sak i hafven hanom feyladh oc leydath. I theta sin jac kan ther engte uti mærkje uthan thet, som wel ma besta i wenscap oc kerlegh mellan ider oc mik. I sculin befinne met sanindh, at Hannes Dalhusen hafver orættelige ført all sin ærende fore idher. Item som i scrifven, at thesse twa aff capitulum i Abo, here Remar oc here Henrik, [os yterlighe underrætta sculo,] the bekanne, at i hafven them befolt, at the sculo wærfve til mic, um jac wil feylæ Dalhusen til ordhæ hiit oc i siith fri behaldh igen: swa hafve the oc gjorth, uthan thet ær tøffrat upa Juss Olasson, som Dalhusins widirsake ær. Jac hafver swa ofverena wordit met Juss Olasson oc hans wener, at fornempde Hannes Dalhusen scal feylogh oc leydath wara uthan arkt hiit at komæ, sin ærende at untrætte met sæmjo oc wenscap eller oc met retthe at untskilje sik met sinen widirsake, oc i sith fri behald igen, uthan alt arkt, innan theta oc jule apton fore alle the, ther wele gøre oc lathe fore Juss Olasson aff Halko oc hans wener oc fore mic oc mina sculdh. Kan Hannes Dalhusen her lenger feylogheith at forwærfvæ, thet ær fore sik. Engte annat i theta sin, Gud wari met ider. Byuden til mic; hvat ider lyuft ær, thet gør jac gernæ. Scriptum Abo in profesto exaltacionis sancte crucis. Clauss Lydekesson. Adress: Discretis viris et honestis dominis, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis suis sinceris, dandum."}, {"df": "1917", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot myt begerunge alles gudes thovorne gescreven. Ersamen, leven heren unde besundergen guden vrundes. Juwer ersamer wysheyt doen wy witlik, also wy jw er geschreven hebben umme den mysdeder Herman Smyt, de unse stat vorbrant hevet unde [de] hilge kerke bestolen hevet, des hebben vor uns, [dem stole] des ganczen sittenden rades, gewesen vj besetene, unberuchtigede, bedderve mannes, unse medeborgers, unde hebben dat vul tuget unde wargemaket unde myt utgestreckeden armen unde myt upgerichten vingeren gestavedes edes lifliken to den hylgen ge[s]woren na unser stat rechticheyt utwysunge, dat de vorschrevene Herman Smyt is ein overtuget unde ein ove[r]wunnen mysdeder unde to enem rechten deve der hilgen kerken [worden] myt allem rechte. Worumme bidde wy juwe ersamege wysheyt, dat gy deme ergenomeden Herman recht laten scheen na synem vordenste, welk wy altiit gerne vorschulden willen myt allen gude. Nu siit Gode bevolen to ewygen thiiden. Bedet to uns also to juwen guden vrunden. Geschreven under unser stat ingesegel, des sundages na des hilgen cruces dage. Borgermesteren unde radmanne tho Abo. Adress: Den ersamen, vorzichtigen mannen, heren borgermesteren unde radmanne to Revele, unsen leven vrunden, kome desse breff mit werdycheit."}, {"df": "1918", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute jugiter premissa. Within, godhe synderliche wener, at en bonde aff Loya sokn i Rasaborgs læn fan nøkra butnfyndh, som ær silff oc redha penniger, oc han thet ey lyste eller oppenbaradhe, som Swerikes lagh utwisa. Therum haffde han faara fore her Otte Pogwisch, høwidzman uppa Rasaborgh, oc flydde til os. Wi feladhom honum til her Otte oc thaladhum til en godhan ændæ um hans ærende i swa matta, at her Otte wilde fordragha honum for Gudz skuldh oc wara bøn hans brut oc forsumilse, at han ey haffde lyst oc laghlicha farit met the butnfyndh, oc wilde unna honum aff the butnfyndh en deel, ræt som han sich nichte forsumat haffde. Therepter schedde swa, at her Otte oc wi skuldom koma til ordha um nokor ærende, oc wi saghdom thøm bondanom til, at han skulde os følgha til her Otte i swa matta, som forscriffvit ær; hwilkit han ey gjordhe, utan lopp heemlicha fra os oc ær nw i Ræfflæ, som os ær beræt. Kære wener. Skulu the, som hær brytæ, met idher swa forhæghnæs, oc the, som ther brytæ, hær mot edher forhægnæs, thet dragher litit til wenschap, som i kunnen wel sjelffve prøwæ. Thy bidhjom wi idher wenlicha at, um then bonden ær i edher stadh, [i] underwisen honum, at han kome til os; wi wiljom honum fela for her Otte oc hans wener utan archt oc wiljom met Gudz hjelp flyæ wel um hans ærende, som forscriffvit ær, swa at han thorff ey offvergiffva sith fædherne oc krononen goz odhelæggæ. Gudh wari [met] idher. Bjwdhin yterlicha til os; hwadh idher ljwfft ær, gørum wi altidh gerna. Scriptum Abo ipso die Mauricii sociorumque ejus martirum, nostro sub secreto. Adress: Providis viris ac circumspectis, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris sinceris, detur hec."}, {"df": "1919", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1920", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Erwerdige in Gode vader. Jwer werdicheit breff, gescreven to Aboe des sundages binnen den achte dagen na unser leven vrowen dage erer gebort, van Hans Dalhusen rorende, hebben wii gutliken untfangen unde wol vornomen etc. Hiirupp bidde wii jwe werdicheit weten, dat Hans Dalhusen hiir to Revall binnen viij dagen vor entfanginge jwer ersamheyt breves unde ok sint der tiit ne en was noch geweset en hevet unde wii ok nicht en weten, wor he togen is binnen landes edder buten landes. Jodoch is hiir woll en geruchte, dat he to Dutschen landen wart gezegelt sii. Darumme wii em jwer erwerdicheit bogherte bequemeliken nicht benalen konen. Anders wolden wii em umme jwer leve willen jwe meninge gerne vorkundiget hebben."}, {"df": "1921", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item off ze (hansestäderna) uns beschuldigen wolden, dat wii de Sweden geleidet unde en vorkofft hebben. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item off me vorbode mit den Sweden nicht to copslagende, dat it dar denne by bleve mit uns, alse it in Prutzen berecesset wart*. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item to denkende van her Cristerne, de den copman, de tor Nu wart zegelt, grotliken unde vake, it sii vrede edder nicht, hevet unde plecht to beschedigende, wo men dat sperren moge, dat de copman sine veligen wege tor Nue wart holden moge."}, {"df": "1922", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken gruet mit demodicheit unde wes ik gudes vormach to jwer behegelicheit alletiit tovoren. Erwerde, leve her mester. Jwer erwerdicheit breff, my gesant unde gegeven up jwes ordins slote Tricaten an sunte Mateus dage negest geleden etc., hebbe ik dallinge untfangen unde wol vornomen, in deme jwe werde leve berort, dat ik schepe unde gud den van Revall weddergeve etc., unde wes de van Revall bekummert hebben, dat se dat ok vrii unde los geven etc. Erwerde, leve her mester. Jwer erwerdicheit ik tobevoren gescreven hebbe etc., schepe unde gud ik hebbe bekummeren laten, dat hebbe ik mit rechte gedaen, wente dar viende gud mede inne is, unde hope dar mit rechte by bliven edder mit rechte aff scheiden etc.; wes de van Revall besett unde bekummert hebben, ik hope, dat se dat to unrechte gedaen hebben, alse jwe erwerdicheit dat woll derkennen kan etc. De undersaten mynes gnedigen heren togen unde voren to den van Revall in vruntliker acht mit ereme gude, alse van oldinges en wonheit is gewesen etc.; dar is en de besettinge unde kummernisse weddervaren, ok binnen der tiit, dat jwe erwerdicheit en gescreven hevet, dat it in vruntliker dult solde bestaen [bliv]en etc. Erwerde, leve here. Willet derkennen, wo zik dat vorvolget. Item, erwerde, leve here, wert sake dat jwe ersamheit vor se hadde gescreven unde dar gud vor wesen, dat schepe unde gud edder de werde darvan wedder to rechter bescheringhe unde to dage queme, wor ik recht ane were, dat ik des mochte geneten, wor aver nicht, des will ik alltiit anich siin und nalaten, so hedde ik ok umme jwe erwerde leve willen schepe unde gud varen laten uppe vorwort, alse nu gerort sin etc. Item alze jwe erwerde leve berort, upp sunte Johans baptisten dagh negest to Revall to komende etc., dat steit my nicht to donde, alze it nu steit twisschen mynes werdens heren gnaden unde den steden, dat werde denne schen mit mynes gnedigen heren vulbort etc. Wert aver sake dat jwer ersamheit noch belevede, de tosamenkominge mochte wesen, dar it to beiden parten geliik bequeme were, dar will ik alletiit overbodich to wesen, alse ik jwer werden leve vake er gescreven hebbe etc. Item alze jwe ersamheit beroret de kopenscop der undersaten mynes gnedigen heren hiir besetten, offte [sik] gefelle, mochten se twisschen dit unde sunte Johans baptisten copslagen lik anderen etc.: ik hope to Gode, liik anderen ute dissen riiken ungescheden to wesende; wat en angeit, dat my ok anghae, wat my angeit, dat en ok angheit, alse zik dat in redeliken saken unde in eren gebort. Schall ik unde de mynen Revall myden, so wert erer ok mer werdende, de ok mede myden werden scholen etc. Ok, erwerde, leve here, willet jwes ordins gebediger dener vorwaren laten, dat se ere gud nicht vormengen mit mynes gnedigen heren viende ghude, uppe dat de jwen unde ik unde ok mynes gnedigen heren amtlude mer dar unvorsumet ane bliven etc. Wor ik jwer werdicheit unde jwen werden orden tho denste werden mach, dar willet my nicht ane sparen, unde bidde jwer erwerdicheit hiirupp en gutlik bescreven antwort ane vorsumen. Gode almechtich siit bevolen to ewigen tiiden. Gescreven to Wiborch ame daghe [der] xi(m) megede anno etc. xxix. Kersten Nicclisson, ritter unde hovetman tho Wiborgh. Adress: Deme erwerden, gestliken heren, mester Dudsches ordens to Liifflande, kome disse breff mit otmodicheit."}, {"df": "1923", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Martinus etc:a dilecto filio Johanni Thome, diacono Aboensi, salutem etc:a. Humilibus supplicum uotis libenter annuimus, eaque fauoribus prosequimur oportunis. Cum itaque, sicut exhibita nuper pro parte tua peticio continebat, tu, qui, postquam in diaconum rite promotus fueras, ex magna, qua fuisti detentus, infirmitate oculi tui dextri lumine priuatus existis et modicam in ipso oculo deformitatem habes, ad sacerdocium nichilominus promoueri desideres et in illo ministrare, nos tuis in hac parte supplicationibus inclinati tecum, ut, alio non obsistente canonico, ad huiusmodi sacerdotium promoueri in eoque ministrare libere et licite ualeas, auctoritate apostolica tenore presentium dispensamus, non obstantibus premissis ac constitucionibus apostolicis ceterisque contrarijs quibuscunque. Nulli ergo etc:a nostre dispensacionis infringere etc:a. Si quis etc:a. Datum Rome prope Sanctos apostolos septimo kalendas nouembris anno duodecimo. Pe. Gratis pro Deo. de Casatijs."}, {"df": "1924", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovorn. Willet weten, erwerdigen heren, borgemestere unde raedmen der stat to Revele, unde guden gunders, dat my ys to wetende geworden, dat de seerovers mynes genedigen heren schatteburen groten schaden gedan hebben. Unde twey van denjenen, de dat gued nemen, synt opgenomen unde grepen oppe schynbaer daet unde gevørt in juwer stat. Worumme bidde ich ju, dat gy darby doet, alze dat recht uetwyset, unde scrivet my to, wes gy darby doen wyllen, dat ich et mynem genedigen heren dem koninge vordan schriven mach. Wente alle jaer schut mynem genedigen heren groten schaden by der Lyflensche syde. Darmede syt Gode bevolen. Scriptum Raseborch dominica proxima ante festum Martini, meo sub sigillo. Otto Pogwisch, miles, hec. Adress: Providis ac discretis viris, dominis proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis suis sinceris, hec littera delegetur."}, {"df": "1925", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Erwerdige, leve, holde here. Jwer herlicheit breff, to Tricaten hern Cristern Nicclisson, to Wiborch hovetmanne, gescreven, de em bi unses heren des cumpturs denre, by namen Laurens, gebracht wart. Upp welken breff her Kersten jwer erwerdicheit en antworde in eneme breve bi demezulven boden gescreven hevet, welken breff unse her de cumpthur upbrak na jwer werdicheit bevele in unsir jegenwordicheit, dar he do gelezen wart. In welken breve wii anders nicht dan lose degedinge vornemen konden, wente he sint der tiit enen unsir borgerkindere mit den Russen van der sprake kamende venk unde noch tor tiit to Wiborgh gevangen heldet unde ok sint der tiit unsir borger gud genomen hevet. Hiir enboven komen doch de zinen her to uns mit erer kopenscop, dat uns doch swar dunket to lidende wesen. Worumme, erwerdige, leve, holde here, wii jwe erwerdicheit andechtliken bidden mit gantzem vliite, uns jwen guden rad unde wo wii hiirmede varen mogen, scrifftliken mit den ersten to benalende unde, offt jwe herlicheit her Kersten up sinen breff ok en antworde scrivende werde, dergelik benalen willen. Des besten bidden wii ok jwer werdicheit hiirinne um unses vordenstes willen tho betrachtende. Scriptum etc. anno xxix, proxima ij feria post Martini. Proconsules et consules Revalienses."}, {"df": "1926", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vorgescreven mit begeringe alles gudes. Wetet, erwerdigen heren unde guden gunnere, borgermeystere unde radmen der stad Revele, dat vor my is gewest Laurencius, eyn maderbakke, unde berichtede my, wo dat sine dochter, wisersche desses breves, hevet gemisset in juwer haven eynen hoyken, ij elen Tomasches, enen ketel, j kanne unde noch ander dink, dat eer genomen wart, also se jw ok eer muntliken berichtet hevet unde noch wol berichtet. Worumme bidde ik jw, guden vrunde, dat gy wol don umme myner bede willen unde helpen der vorscreven Katerinen, Laurencius dochter, dat eer dat ere wedder werde. Welk ik gerne jegen jw vorschulden wil in sodan eynem gelike edder an eynem groteren. Ik bevele jw Gode dem almechtigen to ewigen tiiden. Gescreven uppe Rasaborgh des donredages na sunte Mertens dage. Otto Pogwisch, ritter. Adress: Den erwerdigen heren, den borgermeysteren unde den radmannen der stad Revele, detur littera."}, {"df": "1927", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlighe helso tilførne sændh æwerdelighe met Gudh. Erzame heren oc godhe, synderlige wener. Jac tackar idher altiid storlige fore mykin god wenscap, ther i mik oc minom altiid bevisen, hwilkit jac mote idher ok idher wenom gerna forsculde wil, hwar jac kan. Withen, erzame heren oc serdelis godhe wenner, at jac sændr thenne breffvisare Henrik wan Øllenberg nw til Refvel um noghra bøhørungh til mith behoff. Bidher jak idher wenlica oc kærligæ, at hvat thenne brefvisare køper til mith behoff, at i honom thet stædhen wt at føre; hwilkit jac mot ider oc ider wenom i sama matto eller i ena andra liknissne (!) gerna forsculde wil, hvar i mic tilsæghen. Kære wener. Gøren herum, som min godhe tro til idher ær. Hærmet befæler jac idher alzmæchtugan Gudh. Byuden yterlica til mic; hwat ider lyuft ær, thet gør jac gerna. Scriptum Abo ipso die beate Katherine virginis et martiris, meo sub sigillo. Claws Lydekesson. Adress: Discretis viris et honestis, proconsulibus et consulibus Rewaliensibus, amicis suis sinceris, detur littera."}, {"df": "1928", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Haness Krøpelin, a nadhuge herra oc høghburens førsta konungx Erikx vegna hofw[i]tz man oppa Stocholm, kennes met thetta mit næruarande opet breff, at arom eptir Gudz byrdh thusenda fyrahundradha a niende areno oc xx mik hafua nærwaret j fleræs andra godha manna næruarw, som ær først werdogh fadhers oc herra erchebiscop Ienis Haquini i Vpsala, Knut Vdsons, riddara, Biørn Pedhersons, Claus Plata, wepnara, oc manga andra, badhe clerka oc lekmanna, tha biscedelikin man Niclis Mathisson laghmans thing hiolt met almoghanom aff Bælingahundara i Vpsalum a sancti Andree apton, a ærligs mans vegna herra Niclis Gøzstafsons, riddara oc laghmans i Vplandom, sielfuom herra Niclise i stadhenom warande oc ey gitande nærwara fore sin krancdoom scul, kom Gisle, een knape aff Aland, oc kerdhe til herra Haness i Hatunom, domkirkene sysloman j Vpsala, om nio ørisland iord j Molsta, som fordhum erchebiscop Henrik laghlica til domkirkene køpt hafde af Olaff Olafson, Lassa Læppa systerson, huilkens fornemda Lassa Leppa dotter nu ægher fornemde Gisle. Tha lagde the siin breff oc beuisningh i retta ranzakan oc blifuas ther widh retta oppa badhe sidhor nyuta oc vngelda huat rætten gafue them. Tha fantz, at domkirkian hafde bætre beuisningh, breff oc skæl æn Gisle, at fornemde erkebiscop Henrik medh fastom oc fullom skælom fornemda godz fanget hafde, laghbudhet oc laghstandet, oc somlike aff them tha fasta waro til thet kop, skælighe dandemen [nær]varo æn lifuandes oc nu fore calladhe, som witnadhe oc tilstodho, at swa sant war oc opta før a hæredz oc laghmandz thingom samuledha vitnat oc sworet war, oc annar vidhervaru man til sama køp nærwar oc clerken, som lyst anamadhe a forscripna erchebiscop Henrikx vegna, som hetir herra Andris i Akerby, nu næruarandhe war. Oc tha war fornemde Gisle atspordher æn han wilde vædhia mot nempdene. Tha sagde han, at wilde the swæria for nempdene sato, tha vilde han ey wædhia mot them, huilket oc swa nu skedde, oc han stafuadhe them edhin huar widh sik, huilkit thesse tolff nu j mempdene sato, som æru Mathis j Helmestum, Pedhar i Syltom, Niclis i Thryzstom, Lasse i Berghum, Olaff Girmundason, Ragual i Marsta, Niclis i Vggastum, Olaff i Aløpe, Jop i Myraby, Holmsten i Suderby, Pedher i Forkarllaby, Nisse Joansson i Thunom, ranzakadhe, witnadhe oc sworo, at kirkian thet laghlica fanget hafde oc ingen mot nempdene wædhia wilde. Tha dømde laghmannen the nio ørisland iord i Molsta Vpsala domkirkio til oc fran for:da Gisla oc hans arfuom oc eptir komandom. Til thes mere wisso om forscrifna ærende hengir iak mit incigle for thetta breff. Scrifuat oc gifuit arom, dagh oc stadh, som forscrifuat staar."}, {"df": "1929", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit wary allum them, som thetta breff höre eller see, ath jak Nisse Olafson kennis oppenbara met thesso myno opno breffwe mik hawa saalt ok vplatit met vilia ok beradhno modhe beskedherligom manne Henrik Goryeshaghen tiwghw marka jordh, myt rettha köpa godtz, liggiandis j Ternabulstad, som Lassa Pawlssons retta modherne war for hans fwlla pæninger, ther han mik til takka ok allaledhis til nöghia wæl betalad hawer, swa ath jak honum takkar, ok Magnus skrædare thet for:na godtz a hans weghna a margom tingom thet laghligha op bödh för en jak, for:de Nisse Olaffson, thet köpte. Thy affhendher jak mik ok mynom arffwm thet for:na godzit ok til eghnar for:da Henrik ok hans arffwm til æwerdeligha ægho, met allom til laghom j watho ok j thorro, som thy gotze aff aldher til ligat hawer ok en nw kan til liggia, engo vndhan taghno, vtan alla til skyldho met retto ok laghlighe skötning, swa som ær Olaff Andersson, Pelle Bænktsson, Finwid Laurensson, Olaff Magnusson, Magnus Porse, Pæder j Laffö, Lasse skrædare, Pæder Nigilsson j Bertaby, Magnus Raghwalsson, Olaff Michelsson, Olaff Kog ok Pæder Olaffson j Raghualsby, xiij:de forskæla man Knwt Jönsson, landzins domar. Jtem tha kennis jak, for:ne Nisse Olaffson, i thetta nærwarande opno breff, at jak hawer salt for:da Henrik al the hws, som jak hawer j Ternabulstad, for fulla pæninger, som han mik ok til takka wæl betald hawer, som witherligit [ær] Magnus skrædare ok Hakun j Haralsby. Til mera wisso ok witnisbyrd, at thet swa ær, tha bedhis jak beskedherligha manna jncigle, som ær Olaff Andersson wæpnare, ok Knwt Jönssons, landzins domare, at hænghia nædhen thetta breff, mædhen jak æy sielwer jncigle hawer. Datum et actum in parochia Saltwiik, feria sexta post festum sancti Andree apostoli, sub anno Domini m°cdxxix°."}, {"df": "1930", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsirn fruntliken grut mit ganczer gunst tovor. Ersamen, vorsichtige, leven getruwen. Alz gy hern Cristernen breff uns negest gesant wol vornomen hebben, indeme alz he darinne berurt, dat id em nicht steiht to doende, upp sunte Johannes baptisten dach negest komende to Revall to komende etc., und vort beruret, weret dat wy belevede[n] ene tosampnekomynge, dar id beiden parten liike bequeme were, dar wolde he altiidt overbodich wesen etc.: des hebbe wy em nw aver in dessem ingeslotenen breve ene andir tiidt und stede utgesatt, doch upp sien behach, alz 14 dage na sunte Johannis baptisten dage negest volgende tor Narwe, dar wy denne mit em uppe [de] tiidt tosampne wolden wesen, und hebben em darby geschreven und gebeden umb en unvortogen antwort uns hirupp to schrivende. Und bidden jw gancz begherliken, dat gy em dessen ingeslotenen breff, so gy erste konnen, oversenden. Dar schut uns ane to dancke. Gegeven to Wenden an sunte Niclaws avende anno etc. xxix. Item so hebbe wy ok hern Cristern in dessem ingeslotenen breve geschreven und en gebeden, dat he jw wolle juwe genommene und bekummerde gut und ok gevangene upp en recht weddir utantworden und volgen laten; gy solden ok dergliiken doen; wie welden darvor gut wesen, so wy tosampnequemen, wor he denne recht to hedde, dat sulde em gutliken weddirfaren, und dat wy em wol truweden, dat he jw dergliiken nicht wegerde. Hirupp hebbe wy en ok umb en antwort gebeden etc. Adress: Den ersamen und vorsichtigen mannen, borgermeistern und rathluden unsir stadt Revall, unsirn besundern leven getruwen, dach und nacht an allis zumen, grote dreplike macht is darane, dandum."}, {"df": "1931", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut tovoren unde wes ik gudes vormach. Juwer geleve to weten, leven vrundes, wo dat my de erbare ritter her Cristern woll hevet to erkennende gegeven, wo dat gi dar mid jw welke siner schuldenere ere gud bekummerd und gehinderd hebben, sundergen also enen, geheten Oloff Vynke, deme gi dat syne besath hebben umme den willen, dat he deme vorbenomeden her Cristern syne redelike schuld nicht betalen en schole. Welke vorbenomede Oloff my nw hevet vorstan laten, wo eme desulve vorbenomede ritter ok nw sin gud hir tom Holme bekummerd heft umme sake willen, de eme her Cristern tothoseggen hevet, so dat he eme van rechter redeliker schuld schuldich is, des he gude bewisinge heft und eme ok desulve vorbenomede Oloff, dat ik gehort hebbe, tosteid. Worumme nw her Cristern vorbenomet begerende is, dat he welke van den juwen hir unde anderswoer in den riken wedder bekummeren unde hinderen mochte dergelik etc. Leven vrundes. Welk my gans sere vorwundert unde van herten let is, wente ik densulven ergenomeden, erbaren ritter so derkenne, isset sake, dat gi edder ander welk toseggent to eme hebben, dat he jw denne nens rechtes voer[holdende] is, wor gi ene up ene belegelike stede, dat id eme bequeme is to komende, to rechte hebben willen. Unde hope unde weth vorwar, dat he jw und allen bedderven luden umme alle toseggent undo schuldinge recht werden will, oft eme wedder dergeliken weddervaren mach. Hirup bidde ik unde begere ene vruntlike gudlike antworde, de to vruntschoppen unde lefnisse to beiden, gi van juwer unde wy van unser, syden komen moge to ghude mid den ersten. Hirmede sid Gode dem almechtigen bevolen. Wat jw leff is, dat do ik gerne. Gegeven up Stocholm anno Domini mcdxxix, am donredage nach sunte Lucien. Johannes Kropelin, hovetman up Stocholm."}, {"df": "1932", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1933", "dating_start_year": "1429", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1934", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus vester Petrus Olauj, alias Haluastadh, subdyaconus Aboensis diocesis, quatenus ut ipse a quocunque antistite catholico, gratiam et communionem sedis apostolice habente, diaconatus et presbiteratus ordines in Romana curia tamen temporibus debitis libere recipere valeat, alijs in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. – Concessum. G. Conseranensis. Datum Rome apud Sanctos apostolos sexto jdus januarij anno tertiodecimo."}, {"df": "1935", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff höræ eller se kennes jac Jönis Dansson a wapn met thessa mina nerwarande opna breffue mich haffua laghlicha saalt oc met allom ræt vplathit wördhelicom fadher met Gudhi biscop Magnus j Abo alt mit goz, som jac haffuer ærfft oc thet jac haffuer fangit af minom magh Jaop Jönisson, gudzbönder, som til saman ræknande är iij stenger, ena halffua alin mindre, kringom allan byen j Mærghe, j Halko sokn liggiende, met allom tillaghom, jngo vndan taghno, som thy gozeno rætlicha tilhörer, fore hundradhe halff tridhie marc oc tiwghu, aff hwlka summa forn:de wördhelichin fader biscop Magnus haffuer mich bethalat hundradhe marc j guldh oc redha penninger til godho nöghö j swadana mynt, at fyra swenske marc göræ fult fore en fulwightoghan Engliske nobel. Oc tha jac honum sköther thet forn:de gozet, tha skulu mich beredhes halff tridhie oc tiwghu marc, som atherstaa, hwilka penninger jac laght haffuer j fasta goz mich til nytta j Poya sokn j Nylande. Thy affhender jac thet forn:de goz i Mærghæ mich oc minom arffuom oc tilegnar thet forn:de biscop Magnus oc hans arffuom til æwinnelica ægho. Til hwilx mera wisse oc witnesbyrdh bidher jac ærlichan man Biörn Diegn hengæ sith incigle met mino jncigle före thetta breff, som scriffuit ær j Wiborgh areno æpter Gudz bördh mcdxxx°, ipso die beati Sigfridi episcopi et confessoris."}, {"df": "1937", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1938", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm dondhemannom som thetta breff høra æller see, kænnomps wi Olaff Niclisson oc Pædher Niclison, brødher, ok Andris Skirma, som Pædhers Rasi dotther hafuer, at wi hafwm wpburit aff hedherlikom manne herra Remare, domkirkionne syzloman, iiij pundh rogh, pundith fore ij marc, til fulla athnøgia, met goda sæmio aff allars waara samarffwa wægna, j hedherlika manna ok beskedhna nærwaru, saa som æra mesther Fræderich, domproasther j Abo, ok herra Henrich Gøblesson, kanoke ther sama stadz, Olaff Rømare ok Jaop Gudhulfson, borgara j Abo, fore allan wan æghædel j ena engh, som heether Birkerudha, liggiande widh Hælgaboda j Kymittæ sokn, hwlka engh Pedher Rasi, war fadherbrodher, hafde salth, til domkirkionne behoff, hædherlikom manne herra Jønis Amundzson, ærkediækne j Abo, tha han syzlæman war. Thy affhendom wi os ok allom warom samarfwm the for:de engh met allom henne tillaghum ok tilængnom hæna sancte Henrich ok domkirkionne j Abo til æwinnælike ægo. Thil thes mera wisso ok større withnisbyrdh bidhiom wi beskedelica manna jncigle, swa som ær Hænika Kølnre oc Pedher Langh, radmæn, Olaff Rømare oc Jaop Gudhulfson, borgare j Abo, hængias fore thetta breff mædhen wi siælfue ey jncigle hafwm. Scriptum Abo anno Dominj mºcdxxxº, jn crastino annunciacionis Marie virginis."}, {"df": "1939", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren. Wetet, erwerdighen heren borgher meystere unde radmen der stad Revall, leven nabure, dat vor my geclaghet hebben mynes gnedighen heren des koninghes schattebur hiir wonhafftighe in Raseborghes lene, dat se dar in juwer stad Revele gehindert unde beset werden unde in de hechte to des bodels hus getoghen werden, dat sii wat sake id sii, de en togelecht wert, se moten ere recht utstan, also up se gheclaget wert, also se hiir clagen, dat en dunket en nicht recht wesen. Sunderliken is dar eyn juwe medeborgher, geheten Gunner Sweder, de eynen mynes gnedighen heren schattebure, gheheten Staffan Greggasson, grote overwalt deyt also umme peninghe, de he utgheven schal vor eyn deel van eynem schepe, to welken penningen ik mit rechte gekomen bin van mynes gnedighen heren des koninghes weghen, van des mannes weghen, dem dat deyl des schepes tohorde tovoren. De slogh hiir in den scheren eynen mynes heren schattebur dot unde vordrank sodder sulven. Darmede vorbrak he sin part an deme schepe. Worumme bidde ik jw, ersammen heren, dat gy den juwen berichten, sunderliken deme vorbenomeden Ghunnere, dat se den armen luden hiir ut dem lene neyn unrecht edder overwalt scheen laten, unde gy se by rechte bliven laten etc. Were dat sik de erghescreven Gunner dar nicht ane ghenoghen wolde laten edder andere van juwen medeborgheren, so moste ik des mynes gnedigen heren schatteburen ghunnen, dat se eynen edder twe hinderen hiir in deme lande van den juwen mit rechte so lange, dat se eeres schaden nakomen. Hiir beghere ik juwe lefflike beschrevene antwarde van. Ik bevele juwe ersammicheyt Gode to ewigen tiiden. Gescreven uppe Raseborgh des midwekens na deme sondage Letare anno xxx°. Otto Pogwisch, ritter, hovedman uppe Raseborgh. Adress: Den erwerdighen, vorsichtighen heren, den borghermeysteren unde den radmannen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1940", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren mit begheringhe veles ghuden. Willet weten, erwerdighen heren unde guden gunnere, borghermeystere unde radmen der stad Revall, dat vor my is gewesen desse jeghenwardighe breffwiser Laurens Snudzsson, eyn mynes gnedighen heren des koninges schattebur, wonhafftich to Kirkiosloth (!), clagende, wo sin broder, geheten Mikkel, (unde) was mit eynem, geheten Hildebrant van der Boken, dar mit jw vorstorven is, saliger dechtnisse. Unde eyn, gheheten Andreus Korpesw, wonhaftich dar mit jw to Revele, de hevet des vorbenomeden Michels penninghe, unde desse breffwiser Laurens is de negeste arffname darto, also he secht. Worumme bidde ik jw, leven, erwerdighen heren, dat gy desseme armen manne scheyn laten so vele, also recht is, na sinem doden brodere. Welk ik gerne jeghen jw vruntliken vorschulden wil in sodan eynem geliiken edder an eynem groteren. Wente he secht, dat he dar gude bewisinge to heft, dat he de negeste arffname darto is. Hiirmede bevele ik juwe erbaricheyt deme almechtighen Gode to langen salighen tiiden, to my to bedende also to juwem guden vrunde. Gescreven uppe Raseborgh des verden dages na paschen. Otto Pogwisch, ritter. Adress: Den erwerdighen, wiisen heren, den borghermesteren unde den radmannen der stad Revall, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1941", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1942", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Johannes, van Godes gnaden ertszebisschop to Upsale, Thomas, to Strengnis bischop van dersulven gnade. Vruntliken grut tovoren mit vormoge alles gudes. Leven vrundes. Juwer geleve begere wy to wetende, wo dat vor uns geweset is her Cristern Nigelsson, ritter und hovetman to Wiborge, und hevet uns to erkennende gegeven und vorstan laten also umme twedracht und unwillen, de upgestan is twisschen eme und juw, mit groter claghe in der mathe, dat em und synen undersaten, de he to vordegedingen hevet van unses gnedegen hern des koninges wegen, grot vordreth, wedderstalt und unrecht gescheen und weddervaren is, und he uns heft to erkennen gegeven, wo he dat juwer geleve vaken gescreven und kunt gedan heft, ok wo he waken is overbodich gewesen und noch is, mit juw up ene mogelike stede to dage to komende, de jw to beiden siden bequeme were, und dar rechtes to geneten und to entgelden. Dat eme doch noch tor tid nicht weddervaren is noch en konde, und he doch to twen tiden dar grote koste und terynge umme gedan heft, dat bewislik is etc. Ok claget he, dat degenne, de eme schuldich sint van rechter schult in der vorscreven stat Revell, eme nicht mogen betalen, ok den he dar schuldich is, dat ere nicht konnen noch doren entfan, wente alle dat gud, dat he dar ju sendet und gerne senden wolde, dat werd gehindert und besath. Ok mogen syne undersaten darsulves nicht vryg aff und to zegelen, so woll also ander inwoner desser rike, in dersulven vruntschop, handelinge und leve, also wy hopen, dat unse here de koning und wy alle mit jw inne sitten. Und de sake und de clage is vill groter und meer, de uns desulve her Cristern heft to erkennen gegeven, wen hir geroret is, dat to lank to scriven were etc. Mit welker vorscreven claghe he wolde vor unses heren des koninges gnaden getogen hebben, des wy nicht steden noch tolaten wolden, dat wy umme lever naberschop und juwer geleve willen geschuttet hebben, umme dat dar vorder neen vordret noch unwille in en queme. Ok was he uns ansinende, dat he mochte juwe und juwer inwoner gud, wor he dat dervreschen konde, hir und in den riken bekummeren, und nachdem dat he und de syne juwe stat Revell solden miden, dat wy denne und de unse dergeliken Revell vorscreven wedder mydeden und nicht en sochten. Dat wy ok noch tor tid nicht tolaten willen noch en wolden umme juwer geleve willen, also vorscreven steit, wente so lange dat wy van ju ene gutlike und leflike antwort wedderkrigen. Worumme, leven vrundes, begere und bidden wy mit vlitegen beden, dat gi mit her Cristern vorbenomet vorramen ene legelike bequeme steden beiden parten und ene bescheden tid in kort, so dat de unwille und twedracht twesschen jw in vruntschop und leve heengelecht werde und de gude naberschop stede und vast blive, so dat her Cristern des ok vordermer nicht clagen en dorve. Welk wy gerne wedder in enem geliken ofte groteren, wor sik dat gevallen kan, vorschulden willen. Hirmede weset Gode almechtich bevolen to langen salgen tiden. Screven tom Holme anno etc. im xxx(ten) jare, an sunte Marcus dage des hilgen ewangelisten. Bendictus Stensson Sture Algutsson riddere, Johannes Kropelin Nicolaus Pusse van wapen. Adress: Den ersamen borgermeisteren und rathmannen der stath Revele mit aller werdicheit littera detur."}, {"df": "1943", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwerdige Johan unde sunderlinx gude vrund. Jwer leve bidde wii to wetende, dat wii jwen breff, gescreven des donrdages na sunte Lucien dage, in dage giifte disses breves untfangen unde wol vornomen hebben, rorende wo dat jw de erbare ritter her Cristerne to irkennende gegeven hevet, wo dat wii hiir mit uns welke siner schuldener gud bekummert unde gehindert hebben, besunderlinges enen, geheten Oleff Vinke, deme wii dat sine besat sollen hebben umme den willen, dat he deme vorbenomeden her Cristerne sine redelike schult nicht betalen sole etc. Hiirup bidden wii jwer leve to wetende, dat itzwelke van unsen borgeren quemen vor uns sik beclagende, wo dat des ersamen ritters her Cristerns denre en ere schepe unde ere gudere in der Narwemunde in veligen dage genomen hadden unde to Wiborg gebracht hebben, dar he dezulven schepe unde gudere mit itzwelken unser borger kinder noch hevet, unde wii uns des doch nicht vormodende weren, nademe dat de erwerdige here cumptur to Asscrade unde de ersame ritter her Otte Brakel enen veligen dagh hadden upgenomen twischen deme erbenomeden her Cristerne unde uns bet to unses erwerdigen hern des meisters tokumpst, alse wii uns ok des gantz vormodende weren. Darumme quemen de vorgescreven unse medeborgere unde weren begerende rechtes, des wii doch nummende weigeren mogen. Des gunde wii en so vele alze Lubesch recht. Also steit it noch hutes dages mit Oleff Vinken unde unsen borgeren in rechtes dwange, unde wii uns doch unser sake allewege vorboden hebben to blivende bi unsem erwerdigen heren deme meistere, by zinen werden bedegers unde by anderen guden luden, de recht unde unrecht wol erkennen konen. Wente wii nemande anders nicht den redelicheit doen en willen, alse jwe leve dat zulven woll irvaren sall."}, {"df": "1944", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Ersame, leve her Otte unde besunderlinx gude vrunt. Jwen breff, gescreven des midwekens na deme sundage Letare, hebbe wii untfangen unde wol vornomen, rorende dat jwes gnedigen heren schattebur im lene van Razeborch beseten hiir gehindert unde besat werden etc. Hiirup begere wii jwer leven to wetende, dat jwes gnedigen heren schattebure etliken van unsen medeborgeren zumtides schuldich sin gelent effte geborget gud, dar se en gen bescheet aff en doen, so dat se jwes gnedigen heren undersaten mit rechte, des wii en nicht weigeren mogen, alze jwe werdicheit dat woll irkennen mach, tospreken, unde anders nicht, den en recht is, [en] weddervaret noch beschen sall. Item alse gii [in] juwem zulven breve roren van Gunder Sweder, unsem medeborgere, etc., des bidden wii jwer leve to wetende, wo wi wol berichtet sin, dat de erbenomede Gunder unse medeborger Steffen Greggasson en halff schip vorkoft hebbe rechtes unde redelikes kopes, dat wol witlik is, dar he Gundere doch noch nicht van untrichtet hevet. Hiirumme so hevet de vorbenomede Gunder Steffan ergescreven togesproken mit rechte, des wii en nicht weigeren mochten. Ok wil wii jwes gnedigen heren undersaten in eren rechten allewege gerne gunstich unde behulpen wesen umme jwer leve willen."}, {"df": "1945", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1946", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige ok sunderlike vrunt. Wetet alse umme de twidrachtige schelinge, de dar heft gestaen twuschen der stad to Revall unde my, alse ik hope, sunder schult van myner wegen, dar myn her de meyster van des orden wegen my umme togescreven unde ok muntliken tountboden hevet, dat ik it solde laten staen in lideliker dult, dat ik gerne gedaen hebbe umme vruntschopp unde guder naburscop willen, to dagende up ene legelike stede to beiden siden etc., des ik volgaftich bin geweset to twen tiiden etc. Leve, sunderlike vrunt. De tiit de vorteet sik in de lenge unde dar en wert nicht ane geendiget etc. So wetet vortmer, myn leve here ok sunderlinge vrund, dat ik hebbe geweset in deme riike vor des rikes rade unde hebbe geopenbaret unde vorclaret myne saken, unde was des in den willen to vorderende vor myner herscop. Des en wolden se my noch nicht steden, bet dat se erst screven an den eddelen vorsten, mynen heren den meyster, unde ok an de stad to Revall, dat se des mochten hebben van beiden halven en antworde etc. Min leve sunderlike vrunt. Wol dat it nu hevet gestaen unde scholde noch staen in fruntliker dult, so werde ik doch swerliken beschulden unde vorsproken, sunderliken van Arnd van Lubik unde siner selscop etc., in dem gildestaven unde in berbenken; des wert en dar gestedet. Worumme bidde ik jw, myn leve vrunt, dat gii wol doen unde scriven unde laten ok vorstaen myneme holden heren unde eddelen vorsten deme meister, dat ik sodaner wis nicht kan lenger darinne sitten, dat were denne dat my ander underwisinge schege etc. Des bidde ik sunder sument en antworde. Kan ik wat doen umme jwen willen, dat jw beheglik is, des bedet an my alse an jwen vrund. Scriptum Stocholm anno Domini mcdxxx, in profesto sancti Erici, meo sub signeto etc. Cristernus Nicclesson, miles. Adress: An den erwerdigen heren unde synen sunderliken guden vrunde, deme cumptur to Revel, kome disse breff mit werdicheit."}, {"df": "1947", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1948", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1949", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren mit begheringhe veles guden. Ik bidde jw to wetende, ersamen heren, borghermeystere unde radmen der stad Revall, dat ik juwe werdicheyt bidde vruntliken my uttoghunnende to myner behoff by dessem boden, her Jacob Blodowen, wat kabelgarns, also he jw muntliken wol berichtende wert; welk ik gerne jeghen jw vorschulden wil in sodan eynem geliiken edder an eynem groteren. Hiir begere ik juwe bescrevene antwarde van, wes ik juwer werdicheyt hiirvan geneten kan. Hiirmede bevele ik juwe erwerdicheyt Gode deme almechtighen to langen salighen tiiden. Gescreven uppe Rasaborgh an unses heren hemmelvart dage. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Rasaborg. Adress: Den erwerdighen, bescheydenen heren, den borghermeysteren unde den radmannen der stad Revall, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1950", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwerdige, leve, holde here. Jwer herlicheit bidden wii otmodeliken to wetende, dat wii in dage gifte disses breves enen breff, an uns van den erwerdigen heren unde vorsichtigen mannen ersebisschoppe to Upsal unde van dem biscoppe to Strengnisse, ok van her Benedictus Stensson unde her Sture Algutsson, ritteren, unde van Hans Kropeline unde Nicolaus Jonsson, knapen, gescreven, untfangen hebben, van lude nagescreven aldus: Vruntliken grot etc. Ersamen, leven vrunde usque ad finem. Erwerdige, leve, holde here. Alze wii wol vornomen hebben, so is jwer werdicheit van denzulven en breff dergeliik gesant unde gescreven, ut welkeme unde ut disseme vorgescreven breve jwe werdicheit uterliken wol irkennen mach, wo uns her Cristerne grotliken vor alsweme to unrechte vorclaget unde beludet sunder schult. Unde off her Cristerne jeniges dages to vorramende mit uns van jwer herlicheit darinne begerende were, bidde wii otmodeliken, dat gii den dach to holdende buten landes nicht begripen willen, wente uns mit em dage to holdende in den riiken unde buten landes nenerleie wiis, alse jwe werdicheit zulven wol derkent, to doende steit etc. Hiir bidden wii jwe herlicheit des besten, alse gii altiit gerne doen, to ramende."}, {"df": "1951", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item so hevet her Cristerne Niclisson unsem heren deme cumpture enen bref, den he uns togede, gescreven, dar he ok jwer herlicheit de utscrift van sendende wert, dar gii her Cristernes meninge wol ut vornemen mogen. Men of jwe werdicheit mit em enes dages to holdende vorramende worde, so bidden wii jwe werden leve den dach binnen landes twuschen hiir unde der Narwe, wor jwer werdicheit dat alderbequemest is, unde nicht buten landes to begripende, wente uns mit em buten landes gene dage steit to holdende. Item of jwe herlicheit deme ersebisscope van Upsal, deme biscope to Strengnis, her Benedictus Stensson unde her Stur Algutsson, ritteren, Hans Kropeline unde Clawes Jonsson, knapen, en antworde up eren breff an jwe herlicheit gescreven wedder worde vorscrivende, so bidden wii jwe herlicheit des antwordes ene utscrift uns to sendende, dar wii uns mogen weten na to richtende, unde jwen breff, den gii an se scrivende werden, darmede, den wii en tor hant mit deme unsen wol benalen willen."}, {"df": "1952", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsirn fruntliken grut mit ganczer gunst tovor. Ersamen, vorsichtige, leven getruwen. Uns hebben de erwirdigen in Got vedere und hern, alz de here Johannes, erczebisschopp to Upsall, und de here Thomas, bisschopp to Strengnis, und de strengen und woldochtigen riddere und knechte, alz Bendictus Stensson und Sture Algutsson, riddere, Johannes Kroppelyn und Nicolaus Pusse, knechte von wapen, geschreven van klage wegen hern Cristern Niclisson, hovetman to Wyborch, alz gy in dessir ingeslotenen affschrifft eres breves von worde to worde lesende wol werden vornemen, darupp se weddir von uns en antwort sien begherende. Worumme bidde wy jw gancz begherliken, dat gy juwes guden rades undir enandir darupp gebruken und ens werden, wat wy en weddir vor dat beste darupp vor en antwort schriven mogen. Und schrivet uns dat, so gy allirersten konnen und mogen. Dar schut uns ane to dancke. Gegeven to Wenden des middewekens in den pingest hiligen dagen anno etc. xxx°. Adress: Den ersammen und vorsichtigen mannen, borgermeisteren und rathluden unsir stadt Revall, unsirn besundern leven getruwen, dach und nacht an allis zumen, grote dreplike macht is darane, dandum."}, {"df": "1953", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Erwerdige, leve, holde here. Jwer werdicheit bidden wii otmodeliken to wetende, dat wii jwer herlicheit breff, gegeven to Wenden des midwekens in den pinxst hilgen dagen, hebben untfangen unde wol vornomen, rorende van enen breve, an jwe werdicheit van den erwerdigen in Gode vederen unde hern, Johannes, ersebisscoppe to Upsal, Tomas, bisscoppe to Strengnis, unde van den strengen Benedictus Stensson unde Stur Algutsson, ritteren, Johannes Cropeline unde Nicolaus Pusse, knechten van wapen, gesscreven, van welkem breve, an jwe werdicheit gescreven, wii enen geliken breff van inholde an uns van den erbenomeden in Gode vederen unde heren, bisscoppen, ritteren unde knechten, untfangen unde wol vornomen hebben, dergelik van uns, alse van jwer herlicheit, se enes antwordes up denzulven breff begerende. Worumme wii jwe werdicheit vitliken bidden, en alle sake unde wo se gevallen sin, uterliken to vorscrivende, dat wii unser sake bii jwer herlicheit allewege overbodich geweset sin to blivende unde noch sin; ok dat gii int erste enes dages up Wulvesoe edder to sunte Berigitten mit em van unser wegen vorrameden to holdende, dar gii jwe gebedegere darto genomet uppe de vorramede tiit to Reval wart santen, alse de ersamen heren, den lantmarscalk to Liifflande, cumpthur to Asschrode miit welken anderen gebedegeren, de dat beste darinne bearbeidet solden hebben, unde dat wii dar koste unde teringe upp gedaen hebben, ziner uns vormodende na jwer werdicheit vorrame, des he doch nicht en achtede unde to den vorbenomeden steden, den dach to vulteende, nicht en quam, alze jwer werdicheit der sake alle wol vordenken mach; ok dat he jwer werdicheit van eneme dage in jwen breve an em gescreven, tor Narwe up sunte Johans dach to holdende, de em dach tor hant gekomen is, gen antworde gescreven hevet, unde de unsen unde unser borger kindere mit eren schepen unde guderen in veligen dage genomen unde gevangen hevet unde noch holdet, ok anderer saken vele, de to lank weren to scrivende. Erwerdige, leve, holde here. Hiir bidden wii jw des besten, alse gii allewege gerne doen, inne to ramende unde uns ene afscrifft jwes breves, den jwe herlicheit an de erbenomeden erwerdigen in Gode vedere unde heren, bisscope, rittere unde knechte vorbenomet, vorscrivende wert, to sendende, dar wii uns mogen weten na to richtende, ok genen dach mit her Cristerne buten landes, alse wii jw wol er gescreven hebben, to begripende."}, {"df": "1954", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Daugavgrīva", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsirn gar fruntliken grut und wat wy juwer leve to behegelicheit gedoen mogen altiidt tovor. Allirerwirdigeste und erwirdige in Got vedere und besundir leven hern und gunnere und ersamen strengen und woldochtigen leven frunde und gunnere. Juwen breff semptliken an uns gesant und geschreven tom Holme an sunte Marcus dage des hiligen ewangelisten hebben wy gancz leffliken entpfangen und wol vornomen, in deme juwe erwirdige und ersame leve int erste beruret von hern Cristern, hovetmane to Wyborch, wo jw de vorstaen hefft laten und to irkennen gegeven alz umb twedracht und unwillen, de upgestaen is tusschen em und unsir stadt Revall inwoners etc., und vort darna beruren, dat he de an unsirn allirgnedigesten hern den koningh wolde gebrocht hebben, und dat gy des nicht steden noch tolaten en wolden und umb unsir leve und fruntschopp und guder naburschopp willen geschuttet hebben etc. Des juwer allir herlicheit, leve und fruntschopp wy von grunde unsirs herten tomale hochliken dancken. Got geve, dat wy id umb juwir allir leve und fruntschopp weddir vorschulden moten, alz wy gherne wolden. So wet Got, dat id uns getruweliken leith is, dat zodane twedracht vorberurt entstanden is und so lange waren sall. Wy hadden umb der willen in unsirm breve an hern Cristern gesant eynir stede und tiidt vorramet tor Narwe xiv dage na sunte Johannis baptisten dage negestvolgende, doch upp sien behach. Is em desulve unse breff tor hant gekomen eddir nicht, hebbe wy noch nicht vornomen. So hebbe [wy] noch in unsirm breve, in giiffte desses breves an en gesant, ene stede und tiidt vorramet unsir beider tosampnekomynge tor Narwe upp den sundach negest vor unsir leven fruwen dage nativitatis negestvolgende und upp sien behach. Wente Got wet, wy segen dersulven schelinge und twedracht gherne en fruntlik ende und hebben des nenen twivell, wurde wy in eigener personen tosampnekomen, wy wolden erer mit der hulpe Godes wol to enem begherenden fruntliken ende komen undir enandir. Got almechtich beware juwe werde leve gesunt to langen zaligen tiiden. Gegeven upp unsirs ordins slote Dunemunde am dage corporis Cristi anno etc. xxx°."}, {"df": "1955", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vorghescreven mit begheringe alles gudes. Willet weten, erwerdigen heren, borgermeystere unde radmen der stad Revele, dat ik sande des sonnavendes na unses heren hemmelvart dage dar in juwe stad iij leste iserens by mynem knechte Cord Doringe. Des hevet he my berichtet, wo dat her Otten Brakels knecht darvan besat heft xvj vate iserens unde secht, dat se eme tohoren. Des moge gy weten, dat my juwe erwerdicheyt heft togescreven wol in twen juwen besegelden breven, dat wes ik edder mynes gnedigen heren bure hiir in Raseborges lene sanden dar to juwer stad Revele, dat scholde dar velich unde geleydet wesen buten der stad unde binnen der stad, wor ik ju vruntliken umme danke unde wil dat gerne jeghen jw vorschulden. Worumme bidde ik juwe werdicheit, dat gy my der velicheyt geneten laten unde wesen my behulpelik, dat my myn iseren ungehinderet moghe werden. Hevet her Otto Brakel edder sin knecht edder jemant ander tosprake to my van des iserens weghen, deme wil ik gerne to rechte antwarden, dar my dat bort. Ik hebbe dat iseren weder gestolen edder gerovet edder et roven laten; ik mene, dat sii my mit rechte angekomen van mynes gnedigen heren des koninghes weghen. Were dat sake dat my dat myne nicht mochte vry werden, so moste ik dat seggen, dat my juwe leydebreff nicht helpen mach, des ik doch to jw hope, dat my des neyn behoff en do. Hiir begere ik juwe unvortogerde antwarde van, juwe erbaricheyt Gode deme almechtigen to langhen saligen tiiden bevelende. Gescreven uppe Raseborgh des negesten dages na des hilgen lichammes daghe anno etc. xxx°. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Raseborch. Adress: Den erwerdighen, wisen heren, den borgermeysteren unde den radmannen der stad Revalle, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1956", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla thetta¹ breff see æller høra læsas helsar jak Hartika Dykær aff wapn kærlica met waarom hærra. Jak kænnes thet wppenbarlica ok bethygher met thenna minæ øpna breffwe, ath aareno æpther Gudz² byrdh mcdxxx, vm waara fru apthon visitacionis, then tidh jak hærædztingh hiolt j Nummisby aaff Twffwe Niclissons wegna met thøm aff sancte Katerine sokn ok Lundh ok Pykkæ j wærdeligx faders ok hærras biscop Magnuses, Clauus Lydekesons, høffwidzmans wppa Abo, ok flera goda manna nærwarv, tha kærde the aff Nummis by ok Keris ok Skarpakulla³ til thøm aff Kurala, Kaupila, Litois⁴ ok Rawahittula,⁵ at the wilde gøra lotløsa thom i therom skogom, ok j thera fæmark som the haffwa æwerdelica tilforen saman hafft ok brukath aff oskipto som brødher til thennæ daghen, ok ther haffwa the nw tagith thera yxor aff thøm ok slagith thera fææ ok fæhørdingh.⁷ Thettha skødhz til the tolff⁸ synamen, som Thwffwe Nichilson(s) haffde dømpt thera mellan aareth til foren, siæx⁹ aff Ræntamæki sokn ok siæx aff Lundhæ sokn, som [æru]¹⁰ Michel Lucianpoyca aff Pithkæmekj,¹¹ Marthin Ragnastela,¹² Olaff Jacobson thersamastadz, Jacob Kadriala, Michel Halikolainen ok Michel pipares maagher, jtem Benct Ræhæla,¹³ Haquon Ladialax, Hinza Thatila, Pædher Pinomækj, Paual Kahleiokj¹⁴ ok Olaff Kæthola. Thessæ tolff⁸ thoga sich til wethnæ siæx⁹ goda men aff Nummis sokn, som førræ haffda synath om sama delona j Jusse Ericxsons tidh, som fogitha war wppa Abo mellan Otj Kuralainen¹⁵ och Pastakuntha, swa som war Ædan¹⁶ j Kaxikærtha, Pædher Matthisson ther sama stadz, Hemmingh Anttisson, Henrik Dysa, Pædher Holkis ok Laurens Læmmo, then siwnde¹⁷ war Oti Lukkari aff Lokanesby, æpther thy the¹⁸ wethnen wethnade och sworo, tha wethnade ok the tolff⁸ synamen, ath Nummisby, Keris ok Skarpakulla haffde altidh for haff[t] frian skogh ok frian fægangh met androm fornæmdom byom j Ylastora¹⁹ tilsaman til oskipto, swa mykla helder at²⁰ Nummis ok Keris æru ædol²¹ bolbyia fram for hina andra byiana, som hwariom manne til syna ær. Thetta wethnade the ok sworo, ok enghen wildhe mothe thøm wedia. Tha dømde jak Nummis, Keris och Skarpakulla lothægande waro met fornæmpdom androm byiom j Ylistaro, baada²² j skoghom ok fæmarkom, yxona²³ saman ganga j skoghum ok kløff met [k]løffwe j fæmarkom til oatskipto²⁴ swa langth ther Lunda sokna raen møther ohindrath for hwariom manne wedher hans tree marker fore hærædzdom, vndan tagnom thøm som sina skoga aller fæmark haffwa tilforende salt æller forytradh om naghro kunnæ the finnas. Til hwilx mera wisso ok wethnæsbørdh hængher jak mith incigla fore thettha breff, som screffuith ær anno, die et loco prescriptis."}, {"df": "1957", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vorgescreven mit begeringe veles gudes. Willet weten, erwerdighen borgermeystere unde radmen to Revele, also ik jw latest toscreff eynen breff, dat my myn iseren gehindert wart dar in juwer stad Revele, unde gy my dar juwe twe breve up gescreven hebben, dat dat myne, dat ik in juwe stad sande, scholde geleydet unde geveleghet wesen vor jw unde de juwen binnen juwer stad unde ute juwer stadh: hiirumme bidde ik jw, dat gy my juwe antwarde toscriven, off ik der velicheyt unde des geleydes ok geneten moghe, so dat my dat myne, dar ik mit rechte to gekomen bin, wedderwerde, also ik jw eer gebeden unde gescreven hebbe. Unde scrivet my dat antwarde to by dessem boden Lasse Bunden. Hiirmede bevele ik jw Gode to langen tiiden. Gescreven uppe Raseborgh an unser leven vrouwen avende visitacionis anno xxx°. Otto Pogwisch, ritter. Adress: Den erwerdighen heren, den borgermeysteren unde den radmannen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1958", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwerdige in Gode vedere unde heren, ok ersamen unde strengen, sunderlinx guden vrunde. Wii bidden jwer leven to wetende, dat wii jwen breff rorende van her Kersten Nicclisson, gescreven in deme xxx jare ame dage sancti Marci des hilgen ewangelisten, gutliken untfangen unde wol vornomen hebben etc. Hiirupp geleve jwen werdicheiden to wetende, dat wii unsir sake bi unseme erwerdigen heren deme meistere, sinen werden bedigeren unde anderen guden luden, der wii darto hadden brukende worden, allewege overbodich geweset sin to blivende unde noch sin; ok dat unse here de mester enes dages uppe Wulvesoe edder hiir to sunte Berigitten mit her Kersten van unsir wegene vorramede to holdende unde unse here de meister sine gebedigere darto genomet uppe de vorramede tiit to Reval wart darumme sante, alse de ersamen heren landmarschalke to Liifflande, cumpthur tho Asscrode mit welken anderen gebedigeren, de dat beste darinne bearbeidet solden hebben, dar grote kost unde teringe do tor tiit upp gedaen wart, siner uns vormodende na unses heren des mesters vorrame, welk her Cristerne doch vorsloch unde to den vorbenomeden steden, den dach tho holdende, nicht en quam, alse dat wol witlik is. Ok so hadde unse erwerdige here, de meister, in sinen breve mit em enen dagh tor Narwe to holdende vorramet uppe den vorledenen sunte Johannis dagh, dar unseme heren, deme meistere, gen antworde van vorscreven wart. Item, erwerdigen heren unde gude vrunde, so hevet her Kersten de unse unde unsir borger kindere mit eren schepen unde guderen in veligen dage unde in der Narwemunde genomen unde gevanghen, de he noch gevangen bi sik holt, des wii uns doch van em nicht vormodende weren, unde den unsen ere gudere vor der Nu genomen hevet, ok andere vele sake, de to lank weren to scrivende, dar he uns mede to cort gedan unde beswert hevet, unde hopen, off jwe werdicheide der altomale wol underwiset unde berichtet weren, dat gii uns danne gene schult en solden geven. Erwerdige in Gode vedere unde heren, ok sunderlinges guden vrunde. Aldus so hebbe wii wol vornomen, dat unse erwerdige here, de meister, mit her Kersten van unsir wegene enes dages vorramet hevet, mit em tor Narwe to holdende, deme wii willichliken unde gerne willen volgafftich wesen, unsir sake unseme erwerdigen heren, deme meister, sinen werden bedigeren unde anderen guden luden, der wii darto brukende werden, alse vorscreven is unde alse wii des allewege overbodich gewest sin, to volgende. Scriptum nostro sub secreto anno etc. xxx, ipso die visitacionis Marie."}, {"df": "1959", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwerdige, leve her Otto unde bisunderlinx gude vrunt. Wii bidden jwer leven to wetende, dat wii jwe breve, in cort gescreven, beide untfangen unde wol vornomen hebben, dar gii inne scriven, dat wii ju gescreven sollen hebben, dat gii unde de jwen vor uns unde de unsen in unde buten unsir stat geveliget unde geleidet sollen wesen etc. Hiirup geleve jw to weten, dat jw wol vordenken mach enes breves an uns van jwer leve gescreven na untsegginge der stede, de se deme heren koninge do gedaen hadden, welke breff des ersten vridages in der vasten darnegest uppe Raseborch gescreven was, dar gii van uns inne begerende weren to wetende, wo wii it mit jweme gnedigen heren unde mit jw van siner wegen darumme holden wolden in zulker wise, off gii wat ut Razeborges lene senden worden to unser stad, wer dat ok velich aff unde to varen mochte, unde off gii hiir wene mit gude santen, wer dat geveliget unde geleidet mochte wesen in unsir stad, unde wes unse wille hiirane were etc., unde dat wii jwer leve dar wedder sollen up vorscreven hebben, dat gii unde de jwen vor uns unde den unsen binnen unser stad unde buten solen geveliget unde geleidet wesen etc. Ersame, leve her Otte. Dat hopen wii wol geholden wesen, wente gii unde de jwen van uns unde den unsen unde in deme unsen van der vorscreven untsegginge wegene, dar jwer leve de breff up gescreven wart, nicht beschediget en sin. Item alse jwe leve in [den] twen breven scrivet van deme iseren, dat hiir solle bekummert unde besat sin etc., des willet weten, dat her Otten Brakels knecht hiir quam, dat iseren ansprekende vor dat sine, unde bekummerde dat mit rechte, des wii doch nemande weigeren mogen, alse gii dat zulven wol irkennen. De de besten bewisinge darto hevet, dat em dat iseren unde anders nemande tobehore, deme wert it mit rechte wol untsettet."}, {"df": "1960", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witlik sy alle den ghenen, de dessen breff seen edder hören lesen, dat ik Hinrik Rasse van Kangasala mektigh vnde myndugh makede dessen jeghen wordeghen brefujsare, Hannes van Hamelen, borgare to Abo, in to manende vnde vp to börende van den lüden to Sweykala bü, de my beroüeden vnde mynen selschapp; vnde dessen weren höuetlüde also Mykkule, de ander Ywasche, de dridde Koske; desse dre houet lüde myt syner selschap beroüeden my liiij march Rigiske vnde sloghen wns wnde hangeden wns in deme rök vnde plaghede vns oüel. To desses breues mere betuchnisse vnde warheit so bid ik desse beterue lüde Lasse Olafsöne, Staffan Helgesöne, Henyngh Bernefyr, Mathis Lafrensöne, Sweyka Pawel vnde Thomas Wiggere, dat se synen ingheseghel vor dessen breff hanghe. Ghescreuen na godhes bort mcd° vppa dat xxx jar, xiiij dagha na sancte Peters vnde Pauels dagh etc. To Wyborg is dyt breff ghescreuen etc."}, {"df": "1961", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsirn fruntliken grut und wat wy umb juwen willen gudes vormogen altiidt tovor. Ersamme, vorsichtige, leve her Cristern, besundir gude frundt und nabur. Juwe breve uns negest gesant hebbe wy leeffliken wol vornomen, in den juwe ersamme leve undir andirn worden beruret, dat de mit uns in eigener personen gherne tosampnewesen wolde etc. Dat were ok noch unse gancze begher, alz wie ok in unsirm breve, juwer werdicheit negest gesant, berurden von der tosampnekomynge upp den negesten sundach vor unsir leven fruwen dage nativitatis negestvolgende tor Narwe und dat wie dar in eigener personen by juwer leve wolden sien gewesen etc. Worumme bidde wie noch juwe ersamme leve mit fruntlikem vliite und begher, dat sigh de darto wolle fugen und wesen tor Narwe upp den andirn sundach na unsir leven fruwen dage nativitatis vorbenomet, by der wy ok uppe de tiidt in eigener personen wolden wesen. Und getruwen des wol to Gode, queme wy tosampne, wie wolden mit der hulpe Godes alle schelinge und twedracht, gewant tusschen juwer leve und unsir stadt Revall, und andir gebrekelicheit undir enandir wol vliien und to grunde henleggen. Wy hebben bestellet an de borgermeistere und rathlude unsir stadt Revall vorbenomet, dat se de juwen bynnen der vorschreven tiidt mit en in de stadt aff und to mit erer kopenschopp, to kopende und to vorkopende, fry und ungehindert solen tehn und komen laten. Und bidden juwe ersamme leve mit fruntlikem begher, dat de wolle bestellen, dat de unsirn ut der vorbenomeden unsir stadt Revall dergliiken mit jw und in de ryke aff und to mit erer kopenschopp, alz vor is berurt, tehn und komen mogen. Wat nw juwer ersammicheit hirane to willen is, des bidde wie von der en fruntlik und unvortogen beschreven antwort. Gegeven upp unsirs ordins slote Wenden des sunavendes negest na sunte Peters dage ad vincula anno etc. xxx°."}, {"df": "1962", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Otmodige grote mit demodicheit unde wes ik gudes vormach to jwer beheglicheitt. Erwerdige, leve her meister. Jwer erwerden leve begere ik to wetende, dat ik dallinge jwen breff demodeliken untfangen unde wol vornomen hebbe. So bidde ik jwe erwerde leve, my des nicht to vorkerende, dat ik jwer werden vorsichticheit to desser tiit nen enket antwort scriven kan, sunder alse ik dat alderersten enden kan, wil ik jwer ersamheit mynen egenen boden senden. Deme almechtigen Gode sii jwe suntheit bevolen to ewiger salicheit. Gescreven to Wiborch an unsir leven vrowen avende assumpcionis in deme jare xxx. Kersten Niclisson, ritter. Adress: Deme erwerdigen, geistliken heren, mester des Dutschen ordens in Lyflant, kome disse breff mit werdicheit."}, {"df": "1963", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grut tovoren und wes wy gudes vormogen. Leven, erbaren heren unde vrunde. Juwe leve to wetene, dat vor uns gewest is Hinrik Rinkenrade, bryngere desses breves, unde heft uns to irkennende geven, wo dat Hans Poryn vor jw gewest is unde uns beclaget hevet, dat wy em scholden untweldyget hebben dre laste osmundes, dat in der warheit doch nicht en is, wente he desulve dre laste osmundes betalde deme pryiere hir mit uns in dem swarten broder closter in berver lude jegenwardicheit, by namen Everd Torn, Cord vam Ryne, Hinrik Swinghe, Hans Broyel, unde se ok hir vor uns getuget hebben, dat desse betalynghe schach, er dat her Cristiern Nygelson de besettynghe dede, sunder veftehalf last, de her Cristiern Nygelson hir besat heft van Poryns wegen unde dat noch in rechtisdwanghe steit. Worumme, leven, erbaren heren unde vrunde, wi jw vruntliken bidden, oft uns Poryn sulkes mer overseggen wolde, dat gy em darane berichten, dat he nicht mer up uns en segghe, dan he mit der warheit bewysen kan. Syt Gode bevolen to langhen salygen tyden. Scriptum crastino assumpcionis beate Marie virginis, nostro sub secreto, anno etc. xxx°. Borgemestere unde radmanne der stat Stokholm. Adress: Den wysen, ersamen, vorsichtigen heren, borgemesteren unde radmannen der stat Revel, unsen guden vrunden, kome desse breff."}, {"df": "1964", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwerdige, leve, holde here. Wii hebben enen breff van heren Cristern, an jwe werdicheit gescreven, hiirinne vorsloten, in dage gifte disses breves unde in jegenwardicheit des huskumpturs, wente unse here, de cumpthur, sulven nicht to hus en was, gelesen unde wol vornomen, dar wii doch nicht enkedes ut vorstan konen, men dat he sine bodesscopp an jwe herlicheit senden wert. Darumme, leve holde here, off he sine boden bi jw sendende worde, bidden wii jwe werdicheit des besten, alse gii allewege gerne don, to ramende unde den dach anders nergen to holdende, dan binnen landes, alse ene jwe herlicheit begrepen hevet. Ok brachte in des vorbenomeden breves bringer, dat her Cristerne iiij schepe nemen hadde laten vor der Narwe unde dat de to Wiborch, er he van dar zegelde, gekomen weren unde hiir den unsen, alse wii uns wol vormoden, tobehoren."}, {"df": "1965", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vorgescreven. Willet weten, erwerdigen heren, borgermeystere unde radmen der stad Revele, guden naburs, also my juwe erwerdicheyt togescreven heft wol an twen breven, dat wes ik dar in juwe stad Revele sande, dat id dar scholde velich wesen aff unde to etc., darupp so bidde ik juwe werdicheyt to wetende, dat my myn iseren dar in juwer stad gehindert is, to welkem iserne ik mit alleme rechte gekomen bin in desser wiise, dat ik dar vul vor gegeven hebbe mynes gnedigen heren des koninges schatteburen, de dat ute der wilden see grunt gevischet hadden by eynem stukke, by twen unde by dren stukken etc., unde datsulve iseren dar eynen gantzsen winter geleghen hadde bet uppe den somer, dat numment en quam, de darna vragede edder de des bekant was, dat id eme tohorde, unde was all overgegeven, dat ik wol bewisen wil etc. Na deme male dat ik dar mit sulkeme rechte to gekomen bin unde dar vul vor gegeven hebbe, also vorgescreven is, so bidde ik jw, dat gy my behulpelik wesen, dat my dat myne wedder los gegeven werde dar in juwer stad, dat ghehindert is under Hinrik Gruwele, deme ik dat sande, dar myn beste mede to donde. Erwerdighen heren unde guden vrunde. Hiir bidde ik my juwe bescrevene antwarde van wedder totoscrivende, wes ik juwer hulpe geneten mach. Hiirmede bevele ik juwe ersammicheyt Gode to langen tiiden, to my to bedende also to juwe[n] guden vrunde. Gescreven uppe Raseborgh des achteden dages na unser leven vrouwen dage. Otto Pogwisch, ritter. Adress: Honorabilibus ac sapientibus viris et dominis, proconsulibus necnon consulibus civitatis Revallensis, hec littera presentetur cum favore."}, {"df": "1966", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Des is ok in welken vorledenen tii[den] tovoren vor uns gewest de wolgeboren man her Cristiern Nygelson, rittere, unde beclagede sik, dat em nen recht weddervaren kan van Hans Porine, de uppe desulven tiit vor em untweken was uppe de vriheet hir to den swarten broderen. Do veligede wi ene to worde, unde her Cristiern vorbenomet vragede, oft he sik mit em wolde int recht geven. He gynk ut unde nam syn berat unde quam wedder unde sede, dat he wolde sine vriheit bruken. Alzo bat her Cristiern Nygelson orloff van uns, syn gut to besettende to rechte, dat wi eme edder nymande wegeren mogen. He besette en schip mit twelf laste ysernes, de [de] vorscreven Hans Poryn geschepet hadde. Na der tiit quam de pryer hir to den swarten broderen unde vriede dre laste van dem vorscreven gude, de em Poryn betalt hadde, er de besettynghe schen was. Unde Wermbolt van Stenre, unse medeborger, anamede ok van demsulven gude veftehalve last osmundes, de em tohoren. Alzo stat hir noch vefthalf last osmundes in rechtesdwang van den vorscreven twelf lasten osmundes, de [de] vorscreven Hans Poryn geschepet hadde. Kan se Hans Poryn edder yemant van syner wegen edder ok yement anders mit rechte vrien, dat se wi gerne. Hirumme bidde wi juwer ersamicheit, dat Hinrik Rinkenrade vorscreven syn osmund volgen moge, da[r] he recht to hevet. Dat wille wi gerne vorschulden jegen jw unde de juwen, wor wi konen unde mogen, mit alleme gude. Sy[t] Gode bevolen to ewigen tyden. Datum anno Domini millesimo cccc° tricesimo, crastino sancti Egidii abbatis, nostre civitatis sub secreto dorsotenus inpresso."}, {"df": "1967", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "1968", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kay", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1969", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot vorghescreven mit begheringe veles guden. Willet weten, erwerdighen heren unde guden ghunre, borgermeystere unde radmen der stad Revele, wo vor my geclaget hevet desse jegenwardige breffwiser Jønis Schegge, mynes gnedigen heren des koninghes schattebur, wo eme dar in juwer stad sii affgeslaghen sine suster, unde dat heft gedan Aleff Espinghrodes husvrouwe, also he secht unde jw wol ytermer berichten kan. Worumme bidde ik juwe erwerdicheyt, dat gy dessem vorbenomeden armen manne willen helpen, dat eme moge liik unde recht scheen na siner suster, de eme affgeslagen is. Welk ik gerne jegen jw vorschulden wil in sodan eynem geliiken edder an eynem groteren. Hiirmede bevele ik jw Gode to langen saligen tiiden. Wat jw leff is, dat do ik gerne. Gescreven uppe Raseborgh des donredages vor unser leven vrouwen dage nativitatis, under mynem ingesegele. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Raseborgh. Adress: Den erwerdighen, wysen heren, den borghermeystern unde den radmannen der stad Revalle, kome desse breff mit ghunst unde mit werdicheyt."}, {"df": "1970", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige, leve, holde here. Juer herlicheit mach wol vordenken, dat her Cristerne juer werdicheit latest in sineme breve vorscreff bodesscop bi jwe werdicheit willen to sendende etc. Darumme wii jwe herlicheit bidden mit vlitigem begere, uns dat antworde jwer herlicheit, dat gii upp zine bodesscop, off he welke bi jw hebbende wert, gevende werden, sunder sument to benalende, dar wii uns mogen weten na to richtende. Ok hevet her Cristerne hiir sin gud gesant, dergeliik hebben de sinen ere gudere herwart togevort etc. Darumme, leve, holde here, off he to dage noch to genen dingen wolde, so bidden wii jwe herlicheit uns to vorscrivende sunder vortoch, wo wii mit sineme unde der sinen guderen varen mogen, wente he uns unde den unsen, alse wii jwer herlicheit vake to irkennende gegeven hebben, vele beschediget hevet."}, {"df": "1971", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Ersame, leve her Otto. Jwer ersamheit breff, gescreven des viij dages na unser leven vrowen dage, rorende, wes gii in unse stad sendende worden, dat wii jw dat in unsen breven zollen vorscreven hebben, dat it hiir sole velich wesen aff unde to etc., hebben wii gutliken untfangen unde wol vornomen. Hiirupp bidden wii jwer ersamheit to wetende, dat uns, wes wii jwer leve gescreven hebben, wol vordenket unde hopen, it noch all wol geholden sin, unde willent gerne vordan dergeliken mit jwer leven halden na unsen breven. Men alze gii beroren van deme ozemunde etc., bidden wii jw to wetende, dat hiir en gekomen is, do tor tiit her Otto Brakels unde nu her Willm Varensbeken dener, unde hevet mit rechte, des wii nemande weigeren mogen, so jwe leve dat zulven wol derkenen mach, angesproken denzulven ozemund unde bekummert berichtende, dat he em tobehore unde sin egen sii. Darumme, ersame, leve her Otto, alze gii bescriven, dat gii mit rechte to demezulven osemunde gekomen ziin unde dat he overgegeven zii, zo dunket uns int vorbeterent jwer ersamheit, zo verne alze it jw geraden dunket, dat gii enen van jwer wegene vulmechtich herwart senden, de dat recht hiir vorderen moghe van jwer wegene. Wes wii, beholden unses rechtes, gudes darto doen mogen, dar zal uns jwe leve allewege gutwillich ane vinden."}, {"df": "1972", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reuerendus in Christo pater dominus Antonius, episcopus Sudensis, ex speciali commissione domini Oddonis locumtenentis etc:a ordines celebrans die domenica decimaseptima mensis septembris in ecclesia sancti Siluestri de vrbe – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ad acolitus (!) et minores ordines simul. Anno Domino (!) mcccc tricesimo ordinatus fuit Jacobus Henrici, rector parochialis ecclesie in Wansö Strenginens. diocesis, acolitus Aboensis diocesis; ordinatus fuit ab episcopo Sudensi antedicto."}, {"df": "1973", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valmiera", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Bruder Cysze von Rutenberch meister Dutsches ordins to Liefflande. Unsirn fruntliken grut und wat wy umb juwen willen gudes vormogen altiidt tovor. Ersamme, vorsichtige, leve her Cristern, besundir frundt und gude nabur. Alz juwer ersammen leve wy negest schreven und utsatten, doch upp juwer leve behach, ene tiidt und stede unsir beider tosampnekomynge tor Narwe upp den [andirn] sundach negest na unsir leven fruwen dage nativitatis negest geleden, umb der schelinge willen gewant tusschen juwer werden leve und unsir stadt Revall etc., und beden vort juwe leve, dat de alzo wolde fugen, dat de unsirn von Revall eren fryen wech vor jw und den juwen bynnen des mit dem eren hebben mochten; dergliiken sulden ok de juwen eren fryen wech mit dem eren to Revall aff und to hebben etc. Darupp juwe ersammicheit uns weddir schreff, dat de kortliken enen boden an uns senden wolde etc., des wy noch nicht vornomen hebben. So hebben uns de von Revall wol geklaget, dat den eren bynnen des, alz wy juwer leve negest schreven, dat ere genomen is und werden von dage to dage von den juwen beschediget, des doch den juwen to Revall nicht geschut, de eren fryen wech aff und to und hanteringe in unsir stadt Revall hebben, unbeschediget und ungehindert von den unsirn. Weret nw, dat de unsirn mit den juwen in eme sulken weddir totasteden, dar mochte denne furder vordret und ungemak von entstaen und komen, dat uns von ganczem herten leith were, dat id to eme sulken sulde komen. Hirumme, ersamme leve her Cristern, duchte uns gancz nutte wesen umb endracht und guder naburschopp willen, dat wie noch eynir tiidt und stede ens wurden, alz wy jw ok vake geschreven und gebeden hebben, und dat de mochte wesen tor Narwe upp unsir leven fruwen dach lichtemysse negestvolgende des sundages vor eddir na, wo jw dat behegelikest were, dar wie denne mit juwer leve in egener personen sien wolden, upp dat de schelinge und twedracht gewant tusschen juwer leve und unsir stadt Revall deste bett in leve und frutschopp mochte gevlegen und gancz hengelecht werden, des wie ok wol getruweden mit der hulpe Godes, dat id gescheen sulde, so wie in eygener personen tosampne quemen. Und bidden hirupp juwer werden leve unvortogen beschreven antwort by dessem jegenwordigen bewieser. Gegeven tho Woldemar des dinxszdages negest na sunte Michels dage anno etc. xxx°."}, {"df": "1974", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "1975", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren ghescreven. Erwerdighen, leven heren, borgermestere unde radmanne der stadt Revele. Juwen breff, nw latest an my gesant, hebbe ik gotliken entfanghen unde wol vornomen, dar gii inne scriven umme dat iseren, dat dar in juwer stad vor my is gehindert, unde dat ik dar eynen sende van myner wegen, de dar to rechte vor antworde, also juwe recht utwiset etc. Darup wete juwe erwerdicheyt, dat ik nummende dar umme deswillen senden kan, oc so vorsta ik my nicht up dat Lubesche recht; men ik hebbe dat myne dar gesant up juwe velicheyt, also gy my an twen juwen breven gescreven hebben, van welken breven ik sende jw twe utscrifte besloten in dessen breve. Worumme bidde ik juwe erwerdicheyt, dat gy my dat myne wedder hiirover volghen laten, off ik dat dar in juwer stad nicht voruteren mach, wente ik jw eer togescreven hebbe, wo ik daby gekomen bin. Wente hadde hiir jemant gekomen, do id hiir in der wilden see grunt lach, unde hadde darna soken wolt, hadde ik eme des gheweygert edder nicht steden wolt, so kan ik proven, dat he hadde tosprake to my gehat; men nw ik dat hebbe utvischen laten ut der se grunt eynen vernen wech buten den clippen unde my vele gekostet heft, eer men dat ut der grunt krigen konde by eynem stukke edder by twen etc., unde vort hebbe dat overgesant to Revele, darumme mene ik, dat ik eme, de dat iseren ansprekt, nicht umme plichtich bin. Nenen rechtgank kan ik dar vorder umme hebben. Men kan my dat myne los werden, so schal dat desse brefforer Olaff Niclisson annamen, dem ik dat ok muntliken bevolen hebbe an jw to wervende; men nenen rechtgank hebbe ik em bevolen. Bin ik vorder weme wes plichtich, wen ik dat myne wedderhebbe, de kome hiir int lant, ik wil eme so vele pleghen, also dat recht bewiset. Juwe erwerdicheyt bevele ik Gode to langen saligen tiiden gesunt. Gescreven uppe Raseborgh des dinxedages na sunte Birgitten dage. Item, ersamen heren, scrivet my juwe antwarde, wor ik my na richten schole. Otto Pogwisch, ritter, hovetman uppe Raseborgh. Adress: Den erwerdighen, vorsichtighen heren, den borgermesteren unde radmannen der stad Revalle, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "1976", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote mit demodicheit in Gode tovoren gescreven. Bidde ik jwe erwerde herlicheit unde leve to wetende, alse jwe ersamheit my latest toscreff, dat jwe erwerdicheit to der Narwe in egener personen komen wolde unde ik jw dar vinden scholde alse up den [andern] sondagh negest na unser leven vrowen dage nativitatis etc., hiirumme ik myne boden gesant hadde to Revall, de jwe werdicheit scholde[n] gesocht hebben, alse ik jwer erwerdicheit toscreff, unde ok to der Narwe. Do de vorgescreven boden dat waraftigen vornemen, dat jwe erwerdicheit to donde hadde besunderlinx mit deme ertzebiscoppe to der Rige, also dat jwe erwerdicheit in egener personen uppe de vorscreven tiit to der Narwe nicht komen worde, do karden de ergenanten boden umme; de tiit vil en ok to kort. Hiirumme gaff ik ok de vart over, dar ik my gentzlik up vorsatet unde to geret hadde, jwe erwerdicheit in fruntscop dar to vindende etc. Doch so hadde ik my dar nicht vor[seen,] dat de van Reval mynes gnedigen heren viende [gesterket] unde vitalie gesamelt hadden unde en schepe unde spise gedaen, dar se mede togen to der Narwe in der tiit; ok wo se my droweden, do se myne boden in der Narwe upgrepen, dat wert jwer werdicheit wol to wetende, ok hebbe ik dat jwem dener vorstan laten. Ok vormode ik my des wol [nicht,] do jwe werdicheit na my screven hadde in leve to sokende, dat de ergenanten van Reval edder andere jwe vrunde edder denre my mit jenigen solde[neren] edder samelinge over den hals scholden gevallen hebben etc. Ok hadde ik den ergenanten van Reval lange wol enen dagh afgemant, hadde ik des nicht gelaten umme jwer erwerden leve willen etc. Hiirumme bidde ik jwe strengen wiisheit, noch de ergenanten van Reval undertowisende, dat se up ene legelike stede unde tiit to beiden parten [hir int land senden,] wente erer vele mer is in den riiken, de to den van Reval to clagende hebben unde rechtes begeren to nemende unde to gevende, er dar mer vordret unde ungemak van upstan mach. Hiirvan begere ik en fruntlik bescreven antwort van jwer erwerdicheit unvortofet. Gode almechtich siit bevolen to ewigen tiiden. Gescreven to Wiborch am dage sunte Calixti ame jare xxx. Kersten Nicclisson, ritter. Adress: Dem erwerden, gestliken heren, broder Cize van Rutenberch, mester Dutsches ordens to Liflande, kome disse breff."}, {"df": "1977", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vryntlike grote mit aller behegelicheit thovoren gescreven. Ersame unde vorsichtighe synderlinghe vryndes, borghermester unde radt der stat Revale. Juwer ersamen wisheit geleve to weten mit werdicheit, dat ik overme jare enes wart mit Simon murmestere, juwem borghere, also dat he solde sunte Olafs clostre to Abo upmuren vor ene summa pennighe, de ik eme lavede all jar tho gheven bys to der tiit, dat dat closter rede worde, so vere als eme Got siiner gesunt gonde. Des beclaget he sick vor my, dat gy nu to vorjaren eme vorboden by x mrc. Rig. van Revale tho seghelen hir int lant. Warumme ik juwe ersame wisheit bidde, dat gii eme thogheven, wes he darane teghen jw gebroken hevet, unde ghunnen eme hir tho arbeyden bys tho der tiit, dat he dat werk vollenbrenghe, also he my gelavet hevet. Welk ik gerne verdenen wil theghen jw tho allen tiiden. Unde beghere jw bescreven antwert. Got almechtigh beware jw in ewighen tiiden. Gescreven tho Abo up der xj(m) juncvrouwen daghe. Clawus Lydekesson, hovetman tho Abo. Adress: De[n] erbaren unde vorsichtighen heren, borghermesteren unde rat der stat Revale, kome desse bryeff mit werdicheit."}, {"df": "1978", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige grote mit demodicheit in Gode tovoren gescreven. Bidde ik jwe erwerde herlicheit unde leve to wetende, dat ik dalling jwer ersamheit bref entfangen hebbe, de gescreven is up jwem slote to Woldemar des dinxdages negest na sunte Michels dage, darinne jwe werdicheit berort, unde vake er gescreven hebben, tor Narwe to komende up unsir leven vrowen dach to lichtmissen negest volgende, achte dage vor edder na etc. Hiirumme ik bidde jwe erwerde herlicheit unde leve my des nicht to vorkerende, dat ik de stede unde de tiit nicht soken kan, wente umme sake willen, alse ik jwer ersamheit tovoren gescreven hebbe, dat de stede mynen vrunden unnpuntlik unde verne ut deme wege is etc. Ok hope ik, dat it gen unbilde sii, dat de van Reval to halven wege to dage quemen, also verne alse jwe erwerdicheit dat mit en vormochte, dar it gelegelik unde bet gelegen were to beiden parten etc. Wente ok ander van mynes gnedigen heren undersaten ok up se to clagende hebben, alse in deme anderen breve ok berort is etc. Doch boven all, wor ik [mit] jwer erwerdicheit in eigener personen to worde komen mach, dar wolde ik alletiit overbodich to wesen, wor my des nicht en benemet mynes gnedigen heren werf unde bot etc. Item alse jwe erwerdicheit berort, dat de mynen den van Revall dat ere scholden gehindert hebben, des so willet weten, dat de van Revall sint gewarnet, dat se ere gud nicht vormengen mank mynes gnedigen heren viende gud, welket se nicht gelaten hebben, alse dat wol bewislik is, dat de ergenanten van Reval helpen sterken unde vorderen mynes gnedigen heren viende, wor se konen unde mogen etc. Ok so willet weten, dat de mynen bevoren ute weren, er my jwer erwerdicheit breff quam unde er den mynen dat to wetende wart. Hiirumme bidde ik jwe erwerdicheit, dat gii in allen saken des besten ramen. Item wert sake dat jwe werdicheit in dissem wintere to der Narwe jo wesen wil und jwe werde leve my des be tiden untbeden wolde, so wolde ik my darto punten, alse ik beste kan, wo my ander notsake nicht anvallende worde. Got almechtich spare jwe sundicheit to ewiger salicheit. Hiirvan begere ik en gutlik antword van jwer erwerden herlicheit. Gescreven to Wiborch an sunte Simon unde Juden avende am jare xxx. Kersten Nicclisson, ritter. Adress: Deme erwerdigen, gestliken heren, mester des Dutsches ordens to Liflande, kome disse breff."}, {"df": "1979", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus vester Hermannus Jacobi, vicecuratus parrochialis ecclesie de Loigia (!) Aboensis diocesis, quatenus sibi gratiam facientes specialem de beneficio ecclesiastico cum cura vel sine cura, vacante vel vacaturo, spectante communiter vel diuisim ad collationem etc:a episcopi, prepositi, archidiaconj, capituli, singulorumque canonicorum et personarum Aboensis ecclesie, eciam si canonicatus et prebenda in eadem ecclesia fuerit, non obstantibus regulis cancellarie ac alijs in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque et cum clausulis opportunis. – Concessum ut petitur. G. Conseranensis. Datum Rome apud Sanctos apostolos tercio nonas nouembris anno terciodecimo."}, {"df": "1980", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sonröda", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit wary allom them thetta breff höra eller see, at jak Henrik Goryeshaghen hawer giort eth fast ok stadught jordhaskipte met beskedelig manne Niglis Magnusson, swa thet jak hawer honum met godhom vilia ok beradhno mode vnt ok oplatit gotz for gotz j Finlande, som ær först v[½] stænger jord j Pastulapæ, liggiandis j Sæw sokn, ok östra Hinzaholm, som jak fyk aff Olaff Andersson for mit fult, ok ena stang i Halstalax, som jak fyk aff Martin Olaffsson. Ther haver jak honum fult giort fore æpter beggias wara atnöghian, fore thet gotzit, ther Niglis mik vnte j Alande j Sonarffödhom. Thy affhender jak mik ok mynom arffwom thet for:da gotz ok til eghnar thet for:na Nigils ok hans arffwom til æwerdeligha ægho, met akrom, ængiom ok allom tillagom, som thy gotze aff alder tilligat hawer ok en tilliggia kan, engo vndan takno, met rette ok laghlige skötningom ok xij fastom, xiij:de forskælamanne, som ær Olaff Andersson, Gisle Storbjörnsson, Erik Laurensson, Jop Jonsson, Olaff Balk ok Gunnar Skarpenberg, wæpnara, Hemming Kog, Jop Lap, Nils j Böle, Björn Gök, Nisse Jopsson ok Waldemar j Lapsabæle, xiij:de forskælaman Knut Jönsson, landzins domare. Til meræ wisso ok höghre forwaring at thet swa ær, tha hænger jak, for:de Henrik, witherliga mit jncigle nædhen thetta breff; ok bedhis jak ærlix manz incigle, som ær her Laurens, kirkioherra i Saltwik, met beskedheliga manna jncigle, som ær Nils Diækn, [som] stadder ær j lagmanz stadh, Knut Jönsson, landzins domare, ok Olaff Andersson, wæpnare, at hængia nædhen thetta breff. Datum et actum in Sonarffödha, feria vi:ta post omnium sanctorum sub anno Domini m°cd°xxx°."}, {"df": "1981", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige, leve, holde here. De twe breve in unsers heren des cumpthurs breve vorsloten, van her Cristern Nicclisson an jwe herlicheit gescreven, hevet unse here de cumpthur upgebraken unde uns to lezende dan, de wii wol vornomen hebben, dar wii uns doch gener vasten grunt ut vorleren konen, wo he it denke to holdende, gelik alse wii aldus lange in sinen breven gedan hebben, alze jwe herlicheit dat ok nu wol vorvaren mach etc. Hiirumme, erwerdige, leve, holde here, bidden wii jwe herlicheit gantz begerliken, uns vormidst jweme schriftliken antworde bi disseme jegenwordigen brefbringere to entbedende, wo gii it van der dachvart wegene mit em denken to holdende, dar wii uns mogen weten na to richtende. Unde off jwe herlicheit an en mer vorscrivende worde, de breve bidden wii jw an den voeget tor Narwe to sendende, de se em alderpuntlikest mach benalen, wente uns van hiir ut nu mer wintertiit dages nene breve, dar me zik antwordes van drofte vormodende wesen, to Wiborch wart to schickende stan."}, {"df": "1982", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see tha skal thet witerligit wara, at jak Lasse Pawlsson kennis met thesso myno nærwarande opno breffwe, at jak hawer saalt ok oplatit met vilia ok beradhnom modhe beskedherligom manne Henrik Goryeshaghen viij markaköp jord, liggiandis j Berström, for viij mark peninger, hwilka peninger han mik til takka ok allaledhis til nöghio wæl betalad hawer, swa thet jak honum takker. Thy affhænder jak mik ok mynom arffwm the for:na jord ok til egnar hona for:na Henrik ok hans arffwm til æwerdeligha ægho, met allum tillagom, som thy gotze aff alder tilligat hawer ok en nw kan tilliggia, engo vndan takno, vtan alla til skyldo, met retta ok laghliga skötning ok xij fastom, swa som ær Torgils j Dyngho, Sighws j Tiwdhö, Olaff Laurensson j Bastö, Nils Jopsson, Pæder j Öö, Finwid Laurensson, Las Asmundsson, Jös Rambar, Olaff Laurensson i Geta, Olaff Olaffsson i Geta, Pæder Laurensson ok Olaff Nilsson j Wlsaby, xiij:de forskælaman Knut Jönsson, landzins domar. Til mera wisso ok witnisbyrdh, at thet swa ær som forscriffuit staar, tha bedhis jac hedherligha manna incigle, som ær Nils Diækn, [som] stadder ær j lagmans stadh, Olaff Andrisson, wæpnare, ok Knut Jönsson, landsins domar, at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak sielwer æy incigle hawer. Datum in parochia Fynnaström feria ij post festum beatj Martini episcopi et confessoris, sub anno Domini m°cd°xxx°."}, {"df": "1983", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lundås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1984", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Item, leven getruwen, wy besorgen uns wol, dat wy villichte mit hern Cristern upp unsir fruwen dach lichtemysse negestvolgende tor Narwe [nicht] tosampne komen en konnen von unstedicheit desses wynters, alz sigh de noch anlecht. Ditt hebbe wy ok hern Cristern geschreven und em enen andern dach vorstaen laten in unsirm breve, den wy mit den Nowgrader Ruszen upp sunte Johannis baptisten dach to middenenzomere negestvolgende tor Narwe upgenomen hebben, und dat wy denne darsulvest dencken to wesende in eigener personen. Is dat he de tiidt und stede ok wert beleven, so hebbe wy en gebeden, dat he alle schelinge und twedracht, tusschen jw und em gawant, in fruntliker leve und gedult so lange wolle bestaen laten, und hebben en des vort umb en unvortogen beschreven antwort gebeden. So uns dat kummet, sall jw ok wol to wetende werden."}, {"df": "1985", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Alias s. v. deuoto vestro Hermanno Jacobi presbitero, vicecurato parrochialis ecclesie in Loya Aboensis diocesis, graciam fecit expectatiuam de data currente de beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura, eciam si canonicatus et prebenda fuerit, ad collacionem etc:a episcopi, prepositi singulorumque canonicorum et personarum Aboensis ecclesie spectante, vt in supplicacione originali continetur. Verum, pater sancte, dictus Hermanus, quia in dicta diocesi non sunt collegiate ecclesie et propter regulas cancellarie littere super dicta expectatiua ad canonicatum et prebendam in cathedrali taliter expedirj non possunt, modicum fructum reportare [timet]. Dignetur igitur s. v. litteras super dicta gracia et de dicta data conficiendas eciam ad canonicatum et prebendam in cathedrali scilicet in dicta Aboensi ecclesia expedirj mandare de gracia speciali, regulis cancellarie et alijs in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. – Concessum. G. Conseranensis. Datum Rome, apud Sanctos apostolos, septimo jdus decembris anno quartodecimo."}, {"df": "1986", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pedersöre", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta see eller höre læsses helsar iak Hanss Pædersson, kyrkæpresth j Pæderssööre soken, æwigæ met worom herre och kungher met myno tesse næruarandis öppne breff, ath aren efter Gwdz bördh mcdxxx met wærdogh ffaderss byscop Magnus j Abaa samtickæ och godh wilia solde iak beskædeligh man Iönss Olafsson j Brwnsundh, Kyrkeness godz, Skwtenes och Sandhöör, for Henricss tarffwe skvld, met allom vmgongom j woto och torro, æfter thet, som gode vj men off begges wore wægne efter sith besste samwyth thet skattade, som ær her Hanss Torkylsson, Olof Baggare, Henric Dækæn, Iönss Brwn, Lasse Ærwastess[on], Pæder Brwn, for vj marc rede pænynge, tyl ewynderligh ægor, hwlket godz fordom kommyth war off hanss bördh wndher kyrkan. Tyl hwlketz mera wysse och ytermere bewysnyngh byder iak hederligh man her Sywrdh Johansson, arkedyæken j Abaa, hengandis sith inssægæl met myno æggene nædan for thetta breff, som gyffwyth och skriffwith ær j Pæderssööre aren efter Gwdz bördh, som tyl förende skriffwyth stor, næsth onssdagen efter iomffrv Mariedagh afton concepcionis."}, {"df": "1987", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsirn fruntliken grut mit ganczer gunst tovor. Ersamen, vorsichtigen, leven getruwen. Desse jegenwordige bewieser, Oloff Vyncke, hefft uns wol to irkennende gegeven von etczwelken saken, de vor jw solen gehandelt wesen, alz de ok in dessir ingeslotenen zceddelen solen sien utgedruckt. Ok hefft he uns wol vorstaen laten, dat he datsulve gelt, darumb sien gut mit jw to Revall besatt is und her Cristern schuldich sall wesen, her Cristern vorbrevet und vorborget sall hebben. Is deme alzo, so mach men id em ovell deshalven besetten. Worumme bidde wie jw gancz begherliken, dat gy id darmede alzo fugen, dat he deshalven nene furder klage noch mohe und teringe hebben en durffe. Dar schut uns ane to dancke. Gegeven to Wenden an des hiligen Cristes avende anno etc. xxx°. Adress: Den ersamen und vorsichtigen mannen, borgermeistern und rathluden unsir stadt Revall, unsirn besundern leven getruwen, dandum."}, {"df": "1988", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1989", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1990", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "1991", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hauho", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witherligith ok kunnogth waare thet allom thöm thetta breff see eller höra, ath then tiidh jak Nicklis Tawisth tyngh hiölth met almoganom aff Haghw ok Twlox i Sodialaby anno Domini mcdxxxj°, fferia tercia proxima post festum epiphanie Domini, kom fore mik Olaff Inöffwasson i Pordas i sama sokn ok kærdhe, ath hans moderbrodher Olaff Magnusson i Hiwikkälä i Ianakkala kirkio sokn haffde aff hanum köpth hans mödernes deel i samma Hiwikkælæ godz swaa mykith som waar en trydiungh aff enom trydiungh, ok ther aff bleff hanum obetaladh epter för:da Olaff Magnussons dödh x mark peninghe ok en koo. Ok foor then skuldh ath ærligh man Waldemar Diækn haffde faath samma Hiwikkælæ godz alth swa nær tiil förne fore siich fwlth, tha betaledhe Waldemar Diækn for:de Olaff Inefwasson the sama x mark pæninghe ok ena koo tiil fulla nöya. Thy skötthe for:de Olaff ok faasth foor fornempda syn mödernes deel i Hiwikkælæ fraa sigh ok sinæ epterkomande wnder Waldemar Diækn ok hans epterkomandhe tiil æwerdeliga ægaa. Thenne xij waare i sköttningenne: Nisse Iönsson, Olaff Brodersson, Anders Atzersson, Mickel Pyrenen, Mattis Kok, Olaff Atzersson, Tranekær, Paual Orawa, Erick i Sodiala, Mickel i Rukkula, Larens i Aluctula (= Aluetula) ok Peder i Aluctula (= Aluetula). Tiil witnesbyrdh ath thetta waar swaa i alla mottha giorth tha henger iak, for:de Niclis, fore for:de Olaff bön skuldh mith jncigle fore thetta breff. Scriptum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "1992", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tjudö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit warẏ allom them thetta breff höra eller see, att jak Marcus Eriksson kennis oppenbara met thesso mẏno nærwarande opno breffwe, at jak hawer saalt ok oplatit met vilia ok beradhno mode beskederligom manne Henrik Goryeshaghen j markscat jord liggiandis j Berström, j Nissa Sighwrdssons tegh, for v mark peninga, hwilka peninga han mik til takka ok alledhis til nöghio wæl betalad hawer, swa thet jak honom takker. Thy affhænder jak mik ok mẏnom arffwm then for:na markscat jord ok til egnar honom for:da Henrik ok hans arffwm til æwerdeligha ægho met allom tillaghom, som then markscat jord aff alder tilligat hawer ok en nw kan tilliggia, engo vndan takno, vtan allo til skyldo, met rætta ok laghlika skötning ok xij fastom, swa som ær Olaff Andrisson, Finwid Laurensson, Pædher j Barkaskala, Thore Neb, Olaff Asmundsson, Pædher i Böle, Olaff Balk, Nisse Jopson, Jöns Labbasson, Halden j Tiwdhö, Jöns Stalweg ok Hakun Tiwr; xiij:de forskælaman Knut Jönsson, landzins domar. Til mera visso ok vitnisbyrd, at thet swa ær som forscrifuit staar, tha bedhis jak dande manna jncigle, som ær Olaff Andrisson wæpnare, Knut Jönsson ok Finwid Laurensson, at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak sielwer æy jncigle hawer. Datum et actum in Tiwdhö vigilia beatj Henrici martiris et episcopi sub anno Dominj m°cdxxxj°."}, {"df": "1993", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see tha skal thet witerligit vara, at jak Bryniolff j Geta kennis met thesso mẏno nærwarande opno breffwe, thet jak laghligha scipt hawer met godom vilia ok beradhno mode met hederligom manne Henrik Goryeshaghen swa thet jak honom giffwit hawer ix mark köp fasta jord, liggiandis j Tærnabulstad j Fynaströms sokn, for viij mark köp j Bærström, the ix:de j Geta, huilka jord han mik til takka for nöghiat hawer, swa thet jak honom takkar. Thẏ aff hænder jak mik ok mynom arffua the for:na jord, ok til eghnar jak hona for:da Henrik ok hans arffua til æwerdeligha ægho met allom tillagom, som the jord aff alder tilligat hawer, engo vndan takno, vtan alla til skyldo, met rette ok laghlighe skötning ok xij fastom, swa som ær Olaff Andersson, Knut Jönsson, Finwid Laurensson, Olaff Balk, Raghwald Jopson, Las Pawalsson, Olaff Pawlsmag, Torgils i Dynghö, Esbiorn j Fynhö, Olaff Joansson, Jös j Æplö ok Olaff Laurensson; xiij:de forskæla man Nils Diækn, [som] stadder ær j lagmans stadh. Til mera wisso ok vitnisbyrd at thet swa ær som forscriffwit staar, tha bedhis jak dande manna jncigle, som ær Nils Diækn, Olaff Andersson wæpnare ok Knut Jönsson landzins domar, at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak sielwer æy jncigle hawer. Datum et actum in parochia Fynnaström die beatj Henrici episcopi et martyris sub anno Domini m°cdxxxj°."}, {"df": "1994", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sandhamn", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach thovoren. Wetet, lefven vrundes, also wmme dat erve, dat Hans Olvesson ansproken heft, dat dar nagebleven is van der vrouwen wegen Gertruden, seliger dechtnisse, dar jw Biorn Deken und de raat tho Wiborch eren besegelden breff upp gesant hebben, dar gy jw na richtten mogen, und Hans Olvesson secht, dat dar sy juwer stades dener ein, de dar secht, dat he ok ein vruntlink dartho sii. Des so wetet, dat hir betyget dat ganczssche kerspel tho Weckelax, dat de ergenantte Gerdrut gene neger erfnamen levendich heft wanne den ergenantten Hans Olvesson tho Weckelax. Hirwmme, leven vrundes, beviszet jw hiranne also ik jw vele gudes thobelofve, also dat eme volgaft warde, dar he Godes recht tho heft. Hirvan beger ik ein vruntlik antwart mit den ersten. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho der Santhaven an su[n]tte Hynrikes daghe am jar 31. Kersten Niclisson, ritther unde hovetman tho Wiborch. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermester und raatmannen tho Reval kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "1995", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsar jach Tordh Andrisson, canik j Abo, æwerdelica met Gud, Kungør jak met thetta myna nærwarande opno breffue, at jak saatte til panta fore marghum arom wyrdelicom fader met Gud biscop Biorn j Abo, Gud hans siæll nadhe, och domkirkionne hær sama stadz alt mith fasta godz som mik war tiill arffua fallit epter myna foreldra, talande for xx angliska nobla, fem ok trætighij fræncenskæ cronor j gull ok fæmtighij mark swenska j Ræfflist mynt, ena Ræffliska ortogh for fæm swenska smo peninga reknande; ok ther æpter giorde min hærre nadelica ok kerlica mæder mik [ena sæmia ok(?)] anamadhe at enesta min deell j Syttis gotz met allom tillaghum, som han war mik tillfallen, met them engiom, som ther tiil lagdes wndan sætægaardhen j Letala fore thenne forscriffne summa j gull ok j redhe peninga j swa motto, ath wm noghar aff mynom neste barnom, vinom ok arffuom wildo thæt aterløsa fore forscriffne summa, tha skulu thet honum staa tiil løsn. Nw haffuer jak mynom nestbarnom winom ok frendom opta latit thet forstaa, ok tekkis thet the wilia thet gotzet ey swa dyrt løsa ok ey kan jak siælffuer aaterløsa; thy vplatther jak minom herre biscopenom ok domkirkionne j Abo then for:de min ærffda deell j Syttis j Letala sokn met allom tillaghom, som forscriffuit ær; ok affhender jak mik ok minom arffuum ok tileghnat (!) han for:de biscope ok domkirkionne, tiil æwinnelica ægo. Tiil huilkis mera wisso etc:a tha henger jak mith jncigle etc:a. Scriptum anno Domini etc:a. xxxj, die sancti Vincencij."}, {"df": "1996", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit warẏ allom them, som thetta breff höra eller see, at jak Pædher Ormanz magher kennis oppenbara met thesso mẏno nærwarande opno breffue, at jak laghligha scipt hawer met godhom vilia ok beradhno modhe met hedherligom manne Henrik Goryeshaghen j swa mato, at jak honom giffuit hawer xlviij markaköp fasta jord, liggandis j Sonarffödha j Saltwiika sokn, for xlviij marka köp fasta jord j Brendabulstadh, liggiandis i Swnda sokn, markaköp mote markaköpe, swa thet mik allaledhis wæl at nögher ok behagher, som mẏt opna breff ther liwsligha oppa ludher, ther for:ne Henrik aff mik til foren hawer. Thy aff hænder jak mik ok mẏnom arffwm thet for:na gotz ok til egnar thet for:da Henrik ok hans arffwm til æwerdeligha ægho met allom tillagom, som thẏ gotze aff alder tilligat hawer ok en nw kan tilliggia, engo vndan takno, vtan alla til skyldo, met retto ok laghlige skötning ok xij fastom, swa som ær Gisle Störbiornsson, Knut Jönsson, Finwid Laurensson, Jon Jopsson, Nis Störkarsson, Olaff Vnge j Magnstekta, Pæder Sighwrdsson i Hulta, Nis Lekare, Olaff Pædersson i Hulta, Biorn Gök, Jop Michelsson ok Jöns Storkarsson, xiij:de forskæla man Nils Diækn, [som] stadder ær j lagmans stadh. Til mera visso ok vitnisbyrdh, at thet swa ær som forscreffuit staar, tha bedhis jak beskedherliga manna jncigle, som ær Nils Diækn, Gisle Störbiornsson, wæpnare, ok Knut Jönsson, landsins domar, at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak sjelwer æy jncigle hawer. Datum et actum in parochia Sunda feria iij ante festum beati Pauli conversionis sub anno Domini m°cdxxxj°."}, {"df": "1997", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle de guden lude, de dessen breff seen edder horen lesen, grote ik Botwidh Niclisson, kerkhere to Karis in Rasaborges leen, leffliken mit Gode unde do en allen witlik, dat desse breffwiser Germundh Laurensson, mynes gnedigen heren des koninges schattebur, beseten in mynem karspele, heft sik to eyner echten husvrouwen Elinen Olavesdochter, de dar is Jønis tunnabinders, saliger dechtnisse, de dar wonede to Revele, sin rechte echte suster. Oc so is de vorbenomede Germundh up siner vorgescreven husvrouwen Elinen wegen rechte erffname unde vormunder vor de twe kindere, de de vorbenomede Jønis Olaff[esson] na sik leet, also hiir mennighe bederve lude unde menliken dat ganse karspel van Karis tughede. To eyner witlicheyt unde groterer bewisinge hebbe ik myn ingesegel gedrukket up den rugge desses breves. Gescreven to Karis na Godes bord 1400 jar in deme eyn unde dertigesten jare, des midwekens na sunte Hinricus dage."}, {"df": "1998", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Dominus Olaus, die qua electus est [archiepiscus Upsalensis], iter arripuit pro sua confirmatione obtinenda, transiens per Finlandiam et Livoniam, per multa viarum discrimina. Et obtenta Romæ confirmatione et pallio, reversus ad Lubek, intelligens obstinatissimam Regis voluntatem, acceptis a domino Magno, episcopo Aboensi, c nobilibus anglicanis mutuo, regressus est ad Vrbem, suam caussam et justitiam defensurus."}, {"df": "1999", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2000", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2001", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2002", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2003", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eckerö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit warẏ allom them, som thetta breff höra eller see, at wẏ Pædher Hak ok Jösse Hak kennomps oppenbara met thesso waro nærwarande opno breffwe os hawa salt, vnt ok oplatit met godom vilia ok beradhno mode beskederligom manne Henrik Goryeshaghen xxxiij markköp fasta jord, liggiandis j Torpe j Ækrö sokn, wart retta köpa gotz, for xxxiij mark peninga, hwilka peninga han os til takka ok allaledhis til nöghio wæl betalad hawer, swa thet wy honom takkom som enom dande manne. Thy aff hændom wẏ, Pæder ok Jösse, os ok warom arffwm thetta for:na gotz ok til egnom thet for:da Henrik ok hans arffwm til æwerdeliga ægho met allom tillagom, som thẏ gotze aff alder tilligat hawer ok en nw kan tilliggia, engo vndan takno, vtan alla til skyldo, met rette ok laghlige skötning ok xij fastom, swa som ær Gisle Störbiornsson, Lasse j Biornahowd, Hemming j Marrabẏ, Rodgeer, Biorn j Ækrö, Jeppe Sköring, Nisse a Bakka, Jon Olsson, Olaff Gunwatsson, Thore, Pædher Sighws j Ækrö ok Olaff Stenkil; xiij:de forskælaman Nils Diækn, [som] stadder ær i lagmans stadh. Til mera visso ok witnisbyrd at thet swa ær som forscriffuit staar, tha bedhoms wẏ for:ne dande manna jncigle, som ær Niglis Diækn, Gisle Storbiornsson, wæpnare, ok Knut Jönsson, landsins domar, at hengia nædhen thetta breff, mædhen wẏ sjelffwe ey jncigle hawm. Datum et actum Ækrö die beatj Marcj ewangeliste sub anno Dominj m°cdxxxj°."}, {"df": "2004", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot mit vormoginge alles gudes. Erwerdige leve her meister unde besunderge gunstige leve nabur. Wetet, dat ik jwen erwerdigen breff wol vornomen hebbe, den my her Johan Nienborch brachte etc.; unde wes my her Johan muntliken gesecht hefft van jwer werdicheit wegene, dat hebbe ik wol vornomen, des ik em wol tobetruwe etc. Erwerdige her meister unde gude vrunt unde besunderen gunstige nabur. So hebbe ik jwer werdicheit disse schicht vake geclaget in mynen breven, alse van den van Revall, dat jwe werdicheit se underwisede etc., er dar mer ungevalles lichte worde invallende, des ik my wol bevruchte etc. Hirumme, erwerdige her meister, leve gunner unde gunstige leve nabur, so zii ik allewege gudwillich vormidst jwer leve unde vruntscop ghewest unde se noch gherne, dat my gelik vor ungelik mochte weddervaren etc. Vortmer, erwerdige her meister, alse jwe erwerdicheit wol rort, als my her Johan wol berichtet hevet muntliken, alse van den van Reval, dat ik dat wolde laten staen in guder gedult bet an de tiit, dat jwe erwerdicheit unde ik in egener personicheit tosamende quemen. Leve her meister, dat hevet alrede lange gestanden unde gewart etc. unde hebbe my genoch to gelike geboden, wes jwe erwerdicheit unde jwe werdigen medeghebedigere erkennen kunt, dar ich unrecht ane sii, ik wils allewege gerne bi jwer werdicheit bliven etc. Item, erwerdige her meister, gude gunner unde gunstige nabur, zo wil ik umme jwer bede willen dit gherne laten bestaen mit den van Revall bet to sunte Johans dage baptisten negest tokomende in guder gedult na desseme dage, alse desse breff gescreven is, sunder utgeseit Arnd Lubbeken, Rumoer unde Bazun, unde dat de van Reval er gud nicht mengen mit der stede guderen, dar ik se vake mede bevunden hebbe, dat in der warheit is, dat ik wol bewisen will, wan it darto kumpt. Item, erwerdige her meister, alse jwe werdicheit denket enen dach to holdende tor Narwe mit den Russen to sunte Johans dach negest komende baptisten, hirumme, erwerdige her meister, so en kan ik jwer erwerdicheit nicht enkede scriven uppe disse tiit, off ik dar komen kan, wente ik myne boden utgesant hebbe an mynen gnedigen heren den konink, dar ik noch tor tiit gen antwort van en hebbe, wente ik gerne bi jwer werdicheit were in egener personicheit, so verne alse ik it bibringen mach unde my steit to donde, wo my nicht anders vor de hant en valle, alset nu steit mid den steden unde twischen den riiken. Vortmer wan ik en antworde krige, so wil ik id jwer werdicheit toscriven sunder zument. Anders en wet ik juwer werdicheit nicht to scrivende. Erwerdige her meister. Ik danke jwer werdicheit vor jwe giffte, unde desgelikes Margrete myne husvrowe. Gescreven to Wiborch des anderen dages na sunte Marcus dage in deme 31 jare. Her Cristern Nicclisson ritter, hovetman upp Wiborgh. Adress: Deme erwerdigen mester to Liflande, mynem besunderen gunstigen, leven nabur, kome disse breff mit allir werdicheit; grote macht is daran."}, {"df": "2005", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vryntlike grote vurscreven. Ersame unde vorsichtighe, synderlinghe gude vryndes. Jw geleve tho wetene, dat ik juwer erwerdicheit danke altiit gerne, synderlinghes vor leve unde vruntscap, de gi bewisede Gade unde der heligher kerken tho herweste an Symon murmester umme myner bede willen. Item, leve vryndes, wetet, dat her Kristiarn Niclisson hevet my togescreven unde beclaget sich hogeliick umme myns genedighen heren des koninghes burghere tho Wiburgh, wo gi en hebben bewiset groten homot unde schade an ere kopenscap sunder ere verdenst. Wert sake, dat diit so gescheen were, so bidde ik juwer vorsichticheit, dat gi dat vlien mit juwer eghene wiisheit umme myns genedighen heren willen, dat de burgher tho Wiburgh vernoget werden. Ik hape des, dat jw dar nen grote macht an en licht, boven de leve unde vryntscap, de myn here jw bewisen mach. Wes gi my hirumme toscriven willen, dat wil ik gerne mit gude annamen. Got sy mit jw. Gescreven to Abo des vridages vor Philippi et Jacobi der heligher apostolen. Clawus Ludekesson, vaget to Abo. Adress: De[n] ersamen unde vorsichtighen heren, burghermesteren unde rat der stat Revale, kome desse bryeff, mit heel dandum."}, {"df": "2006", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grute myt vormogenheit allis ghuden juwer behegelicheit tovorn. Ersamen, besunderen ghuden vrundes. Juwer ersamicheit dancke ik wal vruntlike zere juwer gyffte unde perde, de gy my leenden went an unsern erwerdighen meister. Des bidde ik juwer werdicheit to wetende als van werffs weghen, dat ik wedderumme gheworffen hebbe an hern Cristern tusschen juwen saken van beyden parten, dar ik umme gereden was an unsern erwerdegen meister. Des hefft her Cristern unserme meister eynen breff ghescreven, alse hee jw dat wal vortan wert schrivende, so dat ynhalt des breves ys, dat id sal in veligem vrede stan tusschen jw unde hern Cristern unde de umme synen willen don unde laten willen want nw up den an neesten tokomende suntte Johannes baptisten dach, vry unde velichliken juwer eyn to dem andern to theende, syn werff to wervende, wes eyn myt dem andern to donde effte to schickende hefft. Wan gy dan zemptliken by eynander komen, so wert, efft Got wil, dan alle zake tusschen jw wal gheslichtet unde hynghelecht, des ik ok sundergen umme juwer leve willen myne bede darumme hebbe ghedan etc., bezundern er dre utbescheyden, als Albert Rumor, Arnd Lubbeke und Bazun, de stan er ewentur, see unde er gut. Hiirmede syt Gode almechtigh bevalen to langer salicheit. Ghescreven tor Narwe des mytwekens na suntte Philippi et Jacobi dage in dem 31:ten jare. Johan Nyenborch, broder Dutzsches ordins. Adress: Den erwerdighen unde vorsichtigen, wisen luden, borgermeistern unde raedtmannen tho Revalle, kome desse breff myt allir werdicheit an zumen."}, {"df": "2007", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "In dem jare 31, ummeentrent pinxsten ut, do sante unse rat boden tor Santhaven. Do wort den schaffers geantwort uter munte 300 mrc Rig."}, {"df": "2008", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viljandi", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsirn fruntliken grut mit ganczer gunst tovor. Ersamme, vorsichtige, leven getruwen. Wy senden dessen jegenwordigen unsirs ordens bruder Johan Nyenborch weddir an heren Cristern, hovetman to Wyborch, mit deme wy enen dach to holdende hebben upgenomen, darto wy dencken to senden unsen kompthur von Revall mit etczwelken unsirn getruwen, alz gy ok von dessem bewieser des klarliken werden berichtet. Worumme bidde wy jw gancz begerliken, dat gy en mit eme schepe und wes he darto behufet unvortogen overfordern an hern Cristern. Ok doeth wol und bestellet schepe to des kompthurs behuff vorbenomet und to den guden luden, de mit em werden vort tehn, und verdiget ok mit em to tehnde twe ut juwem rade und weset hirane gutwillich und unvorsumelik. Dar schut uns sundirlix ane to dancke. Gegeven to Vellyn an des hiligen lichams dage anno etc. 31°. Adress: Den ersammen und vorsichtigen mannen, borgermeistern und rathluden unsir stadt Revall, unsirn besundirn leven getruwen, mit ersammicheit dandum."}, {"df": "2009", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2010", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Item wart hiir en man gekoppet int jar, do men screff 24, umme sake willen*. Item alze her Kersten hiir latest was, do schedede wii in vruntliker achte van em. Wert dat em gene[ge] tidinge van uns quemen edder uns van em, de nicht redelik en weren, der zolde men to beiden siiden nicht loven, er men se waraftigen hadde vorvaren, unde wert dat dar jemant breke van beiden parten, den solde me richten an sin lif edder an zin gud, dar en solde de vruntscop nicht ane gebroken ziin. In disser degedinge wart Claes Doek ne genomet. Hiir enboven hevet her Cristerne unsen borgeren 2 schepe genomen in der Narwe mit gude unde mit alle. De ene schipher het Steffen. Item hevet he unsen borger gevangen Karwelssone. Item halde he Gobele Nienhusen ut der Nue. Item Pauel Stenwege nam he mit den schepen in der Narwe. Item Otto vam Stake let he halen ut der Nue unde nam em, wat he hadde; dit was en sprakelere. Item Hinrik Lasse, item Magnus, dissen wart tohope genomen in der Lauke 1000 iserns; 400 worden en weddergegeven. Item so hebbe ik In schipper Steffen: Hiir hadde unse raed 4 iserne bende inne to den soeden; item hadde darinne de cumpthur to Vellin, zelger dechtenisse, iserne tralien to vinsteren. Item de 2 schepe van Reval, alse Steffen unde Tomas Wigger, de to Wiborch gebracht worden, dar hevet her Cristerne de scrifft van, wes de van Reval vorrichten wolden vor dat ere: Hermen Lowert 1 tunne als; Gerlich Witte 9 vate talges; Hans vamme Schede 12 vate talges; Albert Rumoer 5 vate talges, 1 verndel schepes; Hans van Ruden 6 ½ schippunt talges, 1 kip henneps; Cort Berchusen 5 vate talges; Arnd vamme Rode 150 kesiserns, 1 grusener, 1 hundeskogel, 5 lispunt talges; Hans Pressier 750 kesiserns myn 12 stucke; Tideke Westen 1 vat talges; Hinrik Tegerink 5 vate talges; de schipper zulven 1 verndel schepes; noch Hermen Lichte dat ½ schip; Mertin Karkis 1 tunne negenogen, ½ tunne dorsches 5 mrc., an haren, 1 compas unde 1 segesten tohope 1 mrc., line kledere up 3 fert., 1 hat 3 fert.; Hildebrant Feckinchusen 2 vate sels. Item ut Tomas Wiggere: Arnd Lubke 1 schip, 400 bodicholtes, 11 ½ last haveren, 1100 kesiserns, 2 schippunt hennepes, 100 remholtes; item Tideke Westen 1 vat talges. Item Hinrik Gruwele nemen de van Wiborch utgevaren weren in des orden lande, 9 mile van Reval in ener beke, 7 vate talges unde vordent in Sweden; weme se tohoren edder nicht, des en wet he nicht. Aldus heft uns Gruwel berichtet. Item worden den van Reval genomen 4 schepe, ut van Danzike gezegelt, welke schepe unde gudere hiir unde to Danzike tobehorden. In dissen schepen was grot gud; disse schepe unde gudere worden tome Holme gebutet. Item worden dar 9 schepe genomen bi Sandoe, mit solte, wande, wine, krude unde anderem gude geladen, unde worden gebutet tome Holme. Dat ok to Reval solde gewest hebben unde ok mest to hus horde. Item Gerlich Witte in schipper Steffen Wilberch 9 vate talges,; 3 tunne bers unde 1 tunne heringes ut Gundere in cort. Hinrik Traveman hevet enen [jungen] to Wiborch, deme sin genomen ½ schippunt kannen unde vingerhansken so vele, alse der was; de junge het Bernd van Staden. Hans van der Reke 80 corve vigen ut Laurens Kolschin, myn 2 corve. Simon Duzeborch, Godeke van Detten 17 tunne medes, 1 tunne vlacvisch; disse let her Cristerne nemen ut Laurens Colschin, aldus gemerket: (afbildning af märket). Item hadde Gerwin Borneman in Laurens Kolschin 2 vate wins, 2 vate rossinen, darinne 10 corve, 3 tunne bers unde 12,000 natelen in ener tunne, summa tohope 160 mrc. Item hadde Tideke Bocholt in Laurens Kolschin 1 last dadelen, de stunt 53 mrc. Rig. Item Hans van Ruden hadde in Steffen 6 ½ schippunt talges, 1 kip hennepes: (afb. af märket). Item Cord Berchusen 5 vate talges, aldus: (afb. af märket). Item Hermen Hilger in schipper Laurens 8 last soltes; men gaf do in der Nu 27 zecke vor 1000 wasses. Item en van Darbte hadde dar ok wat in. Item in schipper Erike 2 last honniges unde 3 leste heringes unde 3 tunnen, 1 tunne medes. Item in Magnus 5 leste soltes unde 2 secke, in cort genomen. Item in Petere 4 leste soltes, in cort genomen. Item Michel Hildebrande 1 last soltes. Item Hildebrant Feckinchusen borger to Darbte 2 vate sels, de weren in Mertin Karkes. Item noch ut Oleve 2 last haveren myn 2 punt. Item Hermen Lowert mit her Richart Langen 1 tunne als. Item Tideke Bodeken 1 vat talges … last honniges, hiir heft … vor geborget."}, {"df": "2011", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren gescreven mit begeringhe veles gudes. Erwerdichen heren borghermeystere unde radmen der stad Revele. Ik danke juwer erwerdicheyt vruntliken vor gunste unde gifte, de my de erwerdigen heren, juwe sendeboden, de dar van jw weren utgesant to deme dage to Santhaven, also her Constin van Borsten unde de bederven heren unde andere gude lude, de dar mit em weren ut juwer stad* bewiseden. Got geve, dat ik dat jegen juwe vruntschop vorschulden mote. Item wetet, erwerdighen heren, dat my desse jegenwardighe breffwiser, mynes gnedigen heren des koninghes schattebur, geheten Germundh Laurensson, hevet berichtet, wo eme dar sii arff angestorven van siner husvrouwen weghen na juwem medeborghere Jønis tunnebindere, saliger dechtnisse, dar he ment gude bewisinge to to hebbende van sinem kerkheren unde anderen guden buren binnen Karis karspel wonende. Worumme bidde ik juwe erwerdicheyt, dat gy deme vorbenomeden Germunde behulpelik wesen, dar he recht to heft na siner besten bewisinge. Welk ik gerne jegen juwe vruntschop vorschulden wil an sodan eynem geliiken edder an eynem groteren. Hiirmede bevele ik juwe ersammicheyt Gode deme almechtighen to langen saliighen tiden gesunt. Gescreven uppe Rasaborgh des donredages vor der gebort Johannis baptiste anno 31°. Otto Pogwisch ritter, hovetman uppe Rasaborgh. Adress: Den erwerdighen, bescheydenen heren, den borgermeysteren unde den radmannen der stad Revalle, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2012", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot tovoren unde wes wy gudes vermogen nu unde tho allen tyden. Ersamen, leven heren unde vrunden. Wetet, dat ons dat let is de[n] onwylle, den gy unde onse hovetman her Kristiern tosamene hebben. Nu sege wy gerne, dat de unwille worde affgeleget unde sik de armen lude an beyden siden, beyde van den juwen unde ok van den onsen, [sik] bergen mochten unde de ene to den anderen varen mochten. Hirumme so hebbe wy gebeden onsen hovetmanne heren Kristiern, dat he dat wolde gunnen, dat de guden lude dar mochten varen, de den scaden ontfangen hebben; unde ons duchte rat wesen, oft yu also duchte, dat gy dat also vlegen myt dengenen, de hir eren scaden gheklaget hebben, dat se nicht mer en droften klagen; so hopede wy dat to Gode, dat et wol gut worde tusschen yu unde unser herschop unde dat den onsen alsu[l]ken homot nycht mer en sche. Hirmede ziit Gode bevolen. Ghescreven under unsen ingesegele, des donredages na unser leven vrouwen dage, geheiten visitacio. Borgermestere unde rad to Wyborch. Adress: Den ersamen mannen, heren borgermesteren unde rade der stad to Revalle, kome desse breff, myt werdicheit dandum."}, {"df": "2013", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the dande mæn thetta breff læsa eller hora lesas helsar iak Remar Gisloson, canokker j Abo, ødmiuklika met Gudi. Jiak kænis thet opinbarlika ok bethygher j thessa mino opno breffue, ath iak var ther nær stadder ok ouir met minom kæra nadogom herra, biskop Biorn aff Abo, Gud hans sial nadhe, oppa Grabrodra holm j Stokholme met mangom androm godhom herrom, lekom ok lerdhom, tha then ærlicaste fader ok herre Henrik, ærkiebiscoppur (!) j Vpsalum, stadfeste sinne kære modirs, hustrv Cristina aff Vappara, testament om Saluiala * godz j Pike ligigiænde (!) ok om hænnis tompth ok gardh j Abo liggiande harth vith grapena oppo narra sidona moth kiorkionne, ath thet skuldhe høra ok liggia til sancti Bartholomeus altare j Abo domkirkio til æuerdeliko ægo, som hom (!) thet giffuit hade, ok sua jak thet ok hørde met rætta sanningh ok godha tro, ath han presenterade herra Øduidh til thet altarith som en patronus pleger presentera, och antuardade herra Øduidhe for:da Saluiala godz j Pike ok gardh ok tompth j Abo badhe met handh ok met mun, ok ær mangom godhom mannom vitherlikit ath her Ø[d]uidh besath fridelika ok oqualder for:da gardh ok gotz vel j vi ar i archiebiscopsins liuondis liue ok en fæm ar epter hans død sua lenge som biscop Biorn lidde. Til thæsso mero visse ok vitnisbyrdh trykker jak mith incigle oppa ryggin thessom breffue, som scriffuit ær anno Domini mcdxxxj,** jn octa[ua] apostolorum Petri et Pauli."}, {"df": "2014", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren unde vormeghenheit alles gudes. Erwerdighen borghermester unde rad dar (!) stat van Revel. Juwen breff hebbe ich wol vornomen etc., dar jw ersamicheit wol inne roret, alz dat ich begerende were en edder twe an my to sendende umme twygdracht, de wy hebben under enander etc. Des leve jw to wetende, wes her Kost van Borsten, borghermester dar stat van Revel, unde ich tosamende ghespreken hebben, dat is her Kost wol witlicht, wes wy tosamende spreken to Sandhaffn, alz dat van den artikilin, dar hir vorghescreven stat etc. Hyrumme denkit jw ersamicheit hir jemant an my to sendende, so is dat nutte unde dunkit my gud syn, dat gy her Kost van Borsten unde darto ander gude lude, de recht unde unrecht vornemen kunnen, [hir senden]. Jo mer guder lude, jo my levir is, went al myne sache ut handin gheghan was unde let al myn recht unde unrecht by den erwerdighen kumptur van Revel unde by den erboren ritter her Otto Brakel unde knechte, de dar mede weren, des ich noch altiid begherende sy; in wylken sachen, dar ich recht an hebbe, dat erkent gude lude wol etc. Item so roret wol jw ersamicheit in juwen breffve, den gy my sand hebben, umme velicheit, des doch nycht not an were‘ wes ich ghesproken hebbe, dat wyl ich wol vulkomlichen holden, velicht aff unde to, livis unde gudes, vor my unde vor alle deghenne, de dar doen unde laten willen umme mynen willen etc. Item so seghe ich gerna, dat myn wert Tydeke van der Osten medeqwemme, ifft jw dat wille were. Hirmede syt Gode bevolen alweldich to langhen zalighen tyden. Ghescreven to Wiborgh des mandages na sunte Margreten dage anno Domini 31° jar etc. Her Kristern Niclisson ritter, hovetman to Wiborgh."}, {"df": "2015", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valmiera", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Bruder Cize von Rutenberch, mester Dutschs ordens to Lifflande. Unsirn vruntliken grut und wat wii um jwen willen gudes vormogen altit tovor. Ersame, strenge und vorsichtige leve her Cristerne, besundere vrunt und gude nabur. Jwer ersamen leve wii gantz begerliken danken de sunderliken gunst, leve und vruntschap, de jwe leve upme negest geledenen dage den unsin mit mennichvoldiger woldat lefliken heft bewiset. So hefft unse cumpthur uns gescreven tovor und nu alhiir mit heren Otto von Brakel muntliken berichtet, wo se mit jwer leve van deme dage sin gescheden. Wolde God, dat he zik twischen jwer leve und den unsin von Reval in fruntliker leve to eneme gantzen ende hadde gesleten, were wii van grunt unsirs herten gantz hochliken irvrowet gewesen. So danke wii jo jwer werden leve mit vruntliken begere, dat de sodane schelinge und twidracht, gewant twischen jwer leve und den unsirn van Reval, wil bestan laten in fruntliker leve und velicheit bit to up unsir leven vrowen dage assumpcionis negestvolgende, alse wii ok sin berichtet von unsirm cumpthur und heren Otto vorberort. Ersame, leve her Cristerne und besunderge gude nabur. Jwe ersamen leve wii bidden mit fruntliken vliite und begere, dat de noch de vorbenomede schelinge und twidracht, gewant twischen jwer leve und den van Reval, wille in fruntliker leve und velicheit bestan laten bet up sunte Michels dach negestvolgende, so wii danne heren Costken van Borstel borgermestere unsir stad Revall und sust twe ut deme rade derzulven stad und darto twe van unsir ridderscopp to jwer leve up ene stede und jegenod willen senden, wor de jwer leve bequemest mach wesen. Und getruwen to Gode, dat gii jw danne wol lefliken under enander scheden zullen und dat denne de unsirn to jwer leve velich aff und to ten und kamen mogen, alse dat ok tome negestholdenen dage van beiden parten vorlevet wart. Wat nu hiirane to willen is jwer erwerdigen leve, bidde wii van der en fruntlik unvortagen bescreven antword. Gegeven to Woldemar des mandages negest na sancte Marien Magdalenen dage anno etc. 31."}, {"df": "2016", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen frundliken grut tovoren mit vormoge allis gudes. Ersamen, leven frundes. Juwer vorsichticheit wy bidden to wetende, wo uns her Cristern heft gescreven, wo dat gi enen effte twe ud dem rade und ander gude lude tho em willen senden, umme twedracht willen to vorlikende twischen jw unde em gehandelt, unde is juwer baden tokunfft nu gentczlik sik vormodende unde wachtende unde hefft her Johan Nyenborch umme der sake willen by em beholden, dat he over den saken to vorlikende sal medewesen, opp dat he unsem erwerdigen meister warheit darvan mach seggen, wo de saken sien vorliket unde gesleten. Ersamen, leven frundes. Hefft he juwer vorsichticheit etwas hirvan gescreven, dat bidde wy uns to scryvende. Got almechtige mote jw vristen gesunt to synem langhen deenste. Gescreven am sundage vor Laurencii anno etc. 31(ten). Cumpthur to Vellin. Adress: Den erbaren, vorsichtigen mannen, borgermeistere unde raadmanne der stadt Reval, unsen leven getruwen frunden."}, {"df": "2017", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höre eller see tha skal thet vitherligit vara, at jak Pædher Michelsson, som ok kallas Pæder Styreman, kennis met thesso mẏno nærwarande opno breffue mik hawa saalt ok oplatit Jöns Biornsson i Fastelsby met vilia ok beradhno modhe lx markaköp fasta jord, mẏt retta fædherne, liggiandis i sama bẏ for lx mark pæninga, ok hwilkin jord ther lagligha vp budhit standit hawer j marg aar ok engin henne at lösa konde för en for:de Jöns Biornsson, hwilka peninga han mik til takka ok fulla at nöghio wæl betalad hawer, swa thet jak honom takker. Thy aff hænder jak mik ok mynom arffwm the for:na jord ok til eghnar hona for:ne Jöns ok hans arffwm til æwerdeliga ægho met allum tillagom, som thẏ gotze aff alder tilligat hawer ok en nw kan tilliggia, engo vndantakno, vtan alla til skyddo met retta ok laghlighe skötning ok xij fastom, swa som ær Olaff Störbiornsson wäpnare, Nils i Bole, Thore Hertoge, Wigulff Bænktsson, Kætil i Fastelsbẏ, Bænkt j Tranewik, Jop Lap, Jöns Bamber, Nisse Storkarsson, Hakun i Haralsby, Litle Thore ok Olaff Holmgersson; xiij:de forskæla man Gisle Storbiornsson wæpnare. Til mera wisso ok witnisbyrd, at thet swaa ær som forscriuit staar, tha bedhis jak hederligx manz jncigle, som ær Henrik Goryeshaghen, foght oppa Castalholm, Knut Jönsson, domar j Aland, ok Gisle Storbiornsson at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak sjelffwer ey jncigle hawer. Datum et actum apud ecclesiam Sunda dominicam (!) post beatj Olaui regis et martiris sub anno Domini m°cdxxxj°."}, {"df": "2018", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2019", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren und wes ik gudes vormach. Ersamen, leven borgermester und rad der stat Reval. Juwer ersamheit genoghe tho wetende, dat ik juwen breff gutlyken wol vornomen hebbe, dar juwe ersamheit wol inne roret, als an my tho sendende und de tiit tho kort is ghewest van breklicheit des windes, dar myne brefve mede getofvert sint etc. Hirwmme zo do ik juwer lefwe tho wetende, dat my de erwerdighe mester, min holde gunner und gunstighe nabur, zyne werdicheit laten bidden, dat ik alle sake in guder gedult lete stan bit tho suntte Mychaelis dagh, des ik syner werdicheit nicht wnthoren wil und doch my groten schaden doet und gedan heft. Hirwmme, denkket juwe ersamheit jemant an my tho sendende, also vorgescreven ist, in kort, dat id blywe bestande bet an suntte Matheus dage negest thokomende to Pellinge, dat juwe ersamheit dar enen thovoren sende, dat wy des ens warden, wor de stede ghefelligest is, dar man den dach holden schal, velich aff und to, alzo dat ersten gesproken wart, do wy thosamen weren tor Santhaven. Und schal in guder gedult stan, byd dat de thokomende dach ghesleten wart, also vorgescreven ist. Juwe ersamheit befele ik deme almechttigen tho langgen tiden. Gescreven tho Wiborch des negesten vrydages na wnser lefven vrouwen assumpcionis Marie in dem 31 jare. Kersten Niclisszson ritther und howetman tho Wyborch. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wysen luden, borgermesteren unde ratmannen tho Reval, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "2020", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote unde wes [ich] gudes vormach to juwer ersamycheit tovoren ghescreven. Wetet, leven vrunde, dat ich juwen breff gutlich unde wol vornomen hebbe, de ghescreven was in sunte Bartolomeus avende unde my quam tor hant des dinxsedages na sunte Bartolomeus dage etc., dar juwe ersamycheit wol inne roret, dat gy des sundages denken to wesende to Pellinghe vor unser leven vrowen dage nativitatis etc. Dar ich my myd alle nycht up gherichtet unde ghesatet en hebbe, went my de tyd to kort in de hant ghevallen ist etc. unde ich my van dage to dage sendeboden vormodende zy van Nouwerden, dar my grote macht an lycht etc. Hirumme, ersamen, leven vrunde, zo en kan ich uppe dee tyd dar nycht ghekomen. Denket ju ersamychet to Wyborch to komende, dat ist myn wylle wol; dar sole gy vinden velich[eit] aff unde to, lyves unde gudes, als dat vor benomet ist in unsen vorghescreven breven van beyden parten. Juwe ersamychet bevele ich in de hant des almechtighen. Sunderlikes zo wert ju dosse jeghenwerdige breffwyser aller zake berichten. Ghescreven des mydweckens na sante Bartolomei in dem 31° jar. Her Krist[er]n Nyckluszon rytter, hovetman to Wyborch. Adress: Deme ersamen, vorsichtighen borghermester unde raed der stat van Revel kome desse breff myd werdicheit."}, {"df": "2021", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Item wist, lieve Heinrik, dat dese nascreven dynck worden my ghenomen. In dat irste was in eynre tunnen 13 par sporen, dat par stoent 1 fert.; noch eynen nuwen roeden rock, stoent 6 mrc.; enen noppensack, steit 4 mrc. Rig.; noch 1 par slaiflaken, stonde 5 fert.; 1 houftkussen ½ mrc., ind. 2 weypen 7 fert.; 2 par hosen, 1 nuwe par stonde 1 mrc., dat ander par ½ mrc.; 4 par scho, dat par 7 sol.; 2 par clotzen ½ mrc.; 1 wambus ½ mrc.; 3 par lynen cleider, dat par stonde ½ mrc.; 1 tassche, darin allerley gelt was, so ghoet as 4 mrc.; in der taschen was in eyn kamp, stoende ½ marc; eynen peltz 3 fert.; natelen ind vyngeren stonden 5 mrc.; eynen sweideler, eynen fert.; 1 par wichschalen 10 sol.; 2 par sock, stonden 12 sol.; eyn haumetz, stonde 1 mrc.; ½ 100 Gottyngher hanschen, stonden 2 mrc.; 2 slotte, eyn hoetfeder ind 4 elen watmals. Lieve Heynrik. He proeft dat beste by, wan Got ghift, dat ghi to Wyburch kompt, dat [my dat myne wedder] werde. Otto van deyn Staken."}, {"df": "2022", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherlicth scal thet wara allom thöm thettæ breff höræ, se ellæ læsa, ath iac Marten Diekn bekennes openbara met thesso mẏno næruarande opno brefue, thet iac hawer saalth och oplathet beskedelikom manne Henric Görieshaghen, som tha war fogthe oppa Castalaholm, træthighi marca godz, liggiandes j Wttaböle j Fynnaströms sokn, met allom tillaghum, som thy godze aff alder tillighat hawer ellæ och æn nw tilhöræ kan, huilkith som ær myth rættæ köpe godz, fore træthighi marker redho pæninger, huilka fornempdæ penninger han mik betalat hawer til nöghio och til fulla thacka som en dondeman, thet mik alloledis wel athnögher. Thy afhender iac mik thet godz och mynom arffwom, och tileghnar iac thet forscrifna Henric och hans arfwom til æwerdelica ægho met rætthe och laghlighe skötningh, tolff fastom och thrætthande forskæla manne, som ær först, Iaap Iuanson, Waldemar i Calmara, Matis Niclesson, Marten i Greerssaby, Magnus skrædare, Pedher j Barcascala, Olaff Asmundzson, Thorsten j Wttaböle, Thore Nebbe, Hakon Thiwr, Eric Jaapson och Nisse Henricson j Embenæs; forskælaman Nicles Diekn. Til thessens breffs mera wisso och höghre foruaringh tha hænger iac, fornempde Marten, witherligha mẏth incighle nidhan fore thettæ breff, och bedhes iac beskedelica manna incighle, som ær Nicles, wnder laghman j Alande, och Knwt Iönisson, landz domare, ath hengia her fore met mẏno. Datum et actum Castalholm ipso die exaltacionis sancte crucis sub anno Domini m°cd°xxxj."}, {"df": "2023", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwerdige, leve, holde here. Her Kost van Borstel, unses rades borgermester, hevet uns wol to kennende gegeven van enem breve an en gescreven ame dage Egidii etc. Des bidden wii jwer herlicheit to wetende, dat her Cost, do de breff quam, nicht jegenwerdichlichen was, men he was to Wiborch wart mit welken ut unseme rade umme schelinge unde twidracht willen, gewant twischen heren Cristerne unde uns, alse jwer werdicheit denne dat wol witlik is, de, God si gelovet, vruntliken sin hengelecht unde vorliket. Got mote jwer herlicheit danken vor vele scrivendes unde arbeides, welke jwe werdicheit dar vake unde vele umme gedaen hevet. God geve, dat wii it vordenen moten."}, {"df": "2024", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit varẏ allum them thetta breff höra eller see, at jak Swen Kog kennis oppenbara met thesso myno opno breffue, thet jak haffuer vnt ok vplatit met vilia ok beradhno mode ærligom man Henrik Goryeshagen vj mark fast jordh, liggiandis j Bjornsakrum, for vj mark redha penninga ok iiij mark j lösöra, ther Sunda kirkio star til panta, som mẏt ok mynne hustrv retta aterbudh ær, ther Raghnild, myn hustrv syster, kirkione til pant sette for vj mark penninga, thy at engin annar ær næmare …… for:na vj mark jord til at lösa en jak ok myn hustrv. For then sculd jak gaff Jössa Spennare och hans hustrv, Raghnilde, vj mark köp j Laffö for for:na vj mark j Biornsakrum, huilka for:na x mark penninga for:de Henrik mik til takka ok fulla at nöghio allaledis wæl betalad hauer, sua thet jak honum takkar. Thẏ affhænder jak mik ok mynom arffwm the for:na jord, som ligger j Biornsakrum, ok til eghnar jak hona for:da Henrik ok hans arffwm met allum tillagom, som hona aff alder tilligat hauer, til æwerdeligha ægho met rette ok laghlige skötning ok xij fastom, xiij:de forskælaman, swa som ær Olaff Storbiornsson, Helge Magnusson, Olaff Vnge j Magnustektum, Jös Olaffson j Traneuik, Jöns Vinatsson, Raghuald i Traneuiik, Vigvlff Bænktsson, Thore Hertoge, Hemming Kog, Olaff Gunnarsson, Lasse j Torsalbẏ ok Jop Michelsson; forskælaman Knut Jönsson domare. Til mera visso ok vitnisbyrd at thet sua ær som forscriffuit staar, tha bedis jak hedherligx mans jncigle, som ær her Herman, kirkio herra j Saltuiik, Nigils Diækn vnderlagman ok Knut Jönsson at hengia nædhen thetta breff, mædhen jak æy jncigle hauer. Datum et actum apud ecclesiam Sunda dominica ante vndecim milia virginum sub anno Dominj m°cdxxxj°."}, {"df": "2025", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lemland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit varẏ allum them, som thetta breff höra eller see, thet jak Valdemar Valdemarsson kennis oppenbara met thesso mẏno nærwarande opno breffue, at jak hauer scipt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno mode met ærlikom man Henrik Göryeshaghen xl mark fasta jord liggiandis j Biornsbẏ, ther jak aff mynne systher Margete Sighwrdz dotter fẏk, for xl mark fasta jord liggiandis j Österkalmarna, som mik Henrik hauer ther fore j mot sæt, som han fẏk aff Matis Nilsson, j myna fulla atnöghio, hwilkind thetta scipte oc al annor scipte, huad scipte the helst ære, som j mellen for:de Henrik ok mik æræ ok varit hauer, ther vẏ bade til saman scipt haua, tha hauer han mik thetta for:na sciptit ok al annor scipte allaledis væl betalad ok fornöghiat epther myn eghin vilia i alla mato, swa thet jak honum takker ok mik wæl atnögher. Thy aff hænder jak, for:de Valdemar, mik ok mẏnom arffwm the for:na xl mark jord j Biornsbẏ ok til eghnar jak them for:da Henrik ok hans arffwm met allum tillagom, som the jord aff alder tilligat hauer ok en nw kan til höra, til æuerdeligha ægho met rette ok laghlighe skötninge ok xij fastom, xiij:de forskæla manne, sua som ær Staffan j Vestereng, Anders Torkilsson, Pæder Jönsson a Flaka, Nils Bamber, Jop Clemetson, Olaff Nilsson i Varghasund, Jon Vred, Jop Jærl[son?], Olaff Erikson, Pæder Swenung, Nis j Sudherby ok Pæder j Jerpsö; forskæla man Knut Jönsson domar. Til mera visso ok vitnisbyrd, at thet swa ær som forscriffuit staar, tha bedhis jak hedherligx manz jncigle, som ær her Gereka, proast i Lymæland, Nils Diækn vnderlaghman, Olaff Andersson væpnare ok Knut Jönsson at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak ey jncigle hauer. Datum et actum Lymæland feria tercia post omnium sanctorum sub anno Dominj m°cdxxxj°."}, {"df": "2026", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finström", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit varẏ allum them, som thetta breff höra eller see, thet jak Pædher Lapper kennis met thesso mẏno opno breffue mik haua salt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno modhe ærlikom manne Henrik Göryeshaghen v marka köp jord, liggiandis j Berström, for x alna kwmest klædhe, huilkid klædhe han mik betalad hauer, swa thet jak honum takkar. Thẏ aff hænder jak mik ok mẏnom arffwm the for:na v markköp jord, ok til eghnar jak them for:da Henrik ok hans arffwm met allum tillagom til æuerdelika ægho met rette ok laghlike skötning ok xij fastom, xiij:de forskæla manne, som är Matis Nilsson, Olaff Nilsson, Henrik Olaffson, Pædher Helsing, Raghwald Jopsson, Magnus Rib, Nils Henrikson, Jös Ramber, Swen j Godhabẏ, Olaff j Pæta[bö]le, Michel Gudbiornsson ok Biorn Jopsson; forskælaman Knut Jönsson domar. Til mera visso tha bedhis jak Knut Jönsson jncigle at hængia nædhen thetta breff til vitnisbyrd, mædhen jak ey jncigle hauer. Datum Emptakarlbẏ feria secunda post festum beatj Martini episcopj et confessoris sub anno Dominj m°cdxxxj°."}, {"df": "2027", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit varẏ allum them, som thetta breff höra eller see, at jak Magnus Twresson kennis oppenbara met thesso myno opno breffue mik haffua saalt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno modhe a Magnus Holmgerssons veghna ærlikom manne Henrik Göryeshaghen xvi[½] mark fasta jord, liggiandis j Touaböle, for xvi[½] mark penninga, huilka jord jak aff Jös Kætilsson fẏk ok jak henne framdelis salde for:da Henrike a Magnus Holmgerssons veghna for hans fulla penninga, ther han mik betalad ok fornoghiat hauer j alla matho, swa thet jag honum takker. Ok thenna for:na xvi[½] mark jord hawer j lagha opbudh standit j margh aar, ok engin henne lösa vilde för en for:ne Henrik. Jtem ware thet ok swa, som Gud forbiudhe, at for:de Henrik eller hans arffua noghen skadha her vti fingin, tha binder jak mik, for:ne Magnus Twresson, a Magnus Holmgerssons wegnæ met varom arffwm for:da Henrik eller hans arffua then skadhan j geen giffua. Thy affhænder jak mik met mẏnom arffwm a Magnus Holmgerssons vegna ok hans arffwm the for:na xvi[½] mark jord ok til eghnar jak hona for:da Henrik ok hans arffwm met allum tillagom til æwerdelika ægho met rette ok laghlige skötning ok xij fastom, swa som ær Olaff Störbiornsson vepnare, Jös Biornsson, Thore Hertoge, Kætilbiorn j Symæsala, Jös Olafsson j Tranewiik, Olaff Gunnarsson, Jngewald j Böle, Matis j Fẏnnabẏ, Jon Jopsson, Olaff Jönsson, Heming Kog ok Pædher Olaffsson j Höghabulstad; xiij:de forskælaman Knut Jönsson domar. Til mera visso ok vitnisbyrd at thet swa ær som forscriffuit staar, tha hengher jak, for:de Magnus Twresson, mẏt jncigle nædhen thetta breff, ok bedhis jak hedherlix manz jncigle, som ær her Jönsse j Sundom ok Knut Jönsson at hængia fore thetta breff met mẏno eghno jncigle. Datum et actum apud ecclesiam Sunda feria secunda ante festum beate Katerine virginis sub anno Dominj m°cdxxxj°."}, {"df": "2028", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høre eller see kwngørom wj Laurens Jngimundsson, kirkiprester j Halicko, och Olaff Jngimundsson aff vapn, brøder, met thetta wort opno breff at wj met berodhno modhe oc samtickio haffuom giffuit ok wnt en tridhidel aff wort godz j Metosby, lighiande j Virmo soken, huilkit wi rætteliga ærff[t] haffuom epter won ffader Jngimund Jönsson, Gud hans siæl nadhe, vndi siæle altarit j Abo domkirkio, met aker och ængh, skoghom och fiskewatnom, nærby och fiærre, j wotho ok torro, engho vndan taghno, som the godzene tilhører eller tilhørt hauer aff aller, ffore wor faders siæl och flere wore forældre oc fore alla crisna siæla. Thy affhendom wj oss och worom arffwom thetta for:de godz oc tileghnom tiil for:de siæla altarit tiil æuerdelige ægho. Fframdelis kwngørom wj forscripne brødher, at wj haffuom solt met wilia oc berodhne modhe æn en annan tridhie deel aff for:de godze j Metosby sama siæle altari j Abo, met allom tillaghom nær och fiærre, engho vndan taghno, tiil æuerdelige ægho, fore lxxx marc Aboska j gul, redhom peninghom och j godhom værdørom, swa got mynt, som nobelen gælder iiij marc och j øre, och løduga marc sielffuer, ix marc, tog (jac) met sodana forskælom, vilkorom och forordom, at wj eller wore brøstarffua skulum haffua fulla makt oc alla, at oterkøpa thenne sama andra fornempde tridhidelen j gen ffore sama wærdh, gwl oc peninga summa, som førre honom giffuit war, ææ nær wi eller wore brøstarffua thet enda kwnnom, wiliom eller formoghom, vtan alla neysæningh oc lengremer fortøffringh och vtan alt argth; huilka for:de lxxx marker kennomps wi oss haffua fulleliga vpburit j gul, peninga oc goda wara oss tiil wilia ok goda otnøya. Tiil tessens breffs mere visso oc bætre forwarningh tho henghia wj wort jncigle vitherliga ffore thetta breff tiil vitnisbyrd, oc bedhoms wj beskeliga manna jncigle, swa som ære Hænicka Kølnare oc Jacobs Friis, borgamestare j Abo, at hengia fore thetta sama breff. Datum Abo anno Domini mcdxxx primo."}, {"df": "2029", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2030", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1431 drog från Stor-Novgorod Ivan Loschtschinskij med Dvinabor att bekriga Kajanerna."}, {"df": "2031", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) Anno Domini 1432. Item vij die mensis februarii tumulabatur hic famosus miles dominus Benedictus Poghwisch, consiliarius regis præcipuus. b) Anno Dni MCDXXXII obiit nobilis vir Dns Benedictus Pogwisk miles ee (= feria) VI post Epiphaniam Domini & jacet hic cum uxore sua Domina Yda, filia Dni Heningi Konigzmark militis, que obiit anno Dni MCD .."}, {"df": "2032", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eckerö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allum them thetta breff höra eller see tha skal thet witherligit wara, thet jak Olaff Fant kennis oppenbara met thesso mẏno nærwarande opno breffue mik haua saalt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno modhe j menne fulla wæl makt onödder ok otrængder ærlikom manne Henrik Görẏshaghen a Kadhrine Pædhers dotthers weghna, byggiandis j Tenhö, vj markaköp jord j kirkiobẏ, liggiandis j Ækrö sokn, ther hon mik j synne fulle wæl makt onöd ok otrængd j mangha dande manna nærwaro mechtoghan ok mẏndoghan giort hauer the for:na vj markköp jord at sælia, ok engin henne at lösa kunde för en for:ne Henrik for vj mark peninga, huilka peninga han mik a for:da Kadrine Pædhers dotthers wegna til takka ok allaledis til nöghia fulkompligha wæl betalad hauer, swa thet jak honum takkar. Ware thet ok swa, som Gud forbiwde, at for:de Henrik eller hans arffua the forna vj mark jord aff ginge eller skadha vtj finge, tha til binder jak mik, for:de Olaff, met mẏnom arffwm a for:na Kadrine weghna honum ok hans arffwm then skadhan j geen giwa. Thẏ affhænder jak mik, for:ne Olaff, met mẏnom arffwm met for:na Kadrine arffwm the for:na jord met allum tillagom, som henne aff alder tilligat hauer, ok til eghnar jak hona for:de Henrik ok hans arffwm til æwerdeligha ægho met rette ok laghlighe skötning ok xij fastom, swa som ær Nils Diækn vnderlaghman, Gisle Störbiornsson wæpnare, Lasse j Biornahowd, Nils Raghwalsson, Rodgeer, Jöns Nilsson, Gudeleuer, Thore Pædersson, Pelle j kirkiobẏ, Jöns Tymberman, Jon Slæt ok Erik Fẏnne; xiij:de forskælaman Knut Jönsson domare. Til mera visso ok vitnisbyrd at thet swa ær som forscriffuit sthar, tha bedhis jak, for:de Olaff, beskedhna manna jncigle, som ær Nils Diækn, Gisle Störbiornsson ok Knut Jonsson, at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak sjelffuer ey jncigle hauer. Datum Ækrö die beatj Marcelli episcopj sub anno Domini m°cdxxxij°."}, {"df": "2033", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes yk gudes vormach alletiit thovoren. Wetet, lefven vrundes unde naber, dat de 3 gesellen, Jakop und Sachttelefwent und Hermen Hilger, de hir ofwer eime jare mit den Rysschen solte weren, de hebben Tidhiken van der Ost vorrederie thogelecht van myner wegen und my, welket see my und Tidiken ofwerlegen also forhyde schelkes. Hirwmme bidden ik jw, lefwen vrundes, wmme alle lefve und vruntschop, also ik my van jw vormodhen, und bestellen wns de ergenantten 3 gesellen tho worde und tho rechtte; ik wil my mit en in dat recht gefven, wel den anderen vorrederiie ofwer bevisen kan; dat ga darwmme, also dat recht wtwyset, des wil ik geneten und w[n]tgelden. Isset ofwer sake, dat see in juwer stat nw nicht sin, so bidde ik jw vruntlyken, dat gy erer nicht vorgeten, wenne see in juwe vriheit komen, und wellet darby doen, also vorgescreven steit und ik juwer lefve fele gudes thobelofwe. Hirvan begere ik ein vruntlyk antwart mit den ersten van juwer ersamen lefwe. Gode almechttich siit befolen tho ewigen tyden. Gescreven tho Wyborch an suntte Henri[c]us avende am jare 32. Kersten Niclisson, ritther und hovetman tho Wiborch etc. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wysen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2034", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kungør jach Hartika Dykere¹, haredzhøffdinge j nidre Sathagund, at epter thet at the jorda deela, som werdelikin fader met Gud biscop Magnus j Abo oc Hintw² j Orinpa³ haffua syna⁴ mellan, war skutin aff soknatinget j Orhinpæ til⁵ Abo, til thenne vithne hær epter nempnes oc j Abo sculde sammankoma oc thær høras, som ær Laurens Nielson aff Orinpa, Hannus Garp, Arffuid, for:de Laurens magh, Niles Mæwhæri oc Olaff Skinnare, j saa matto at huat the wilde vithna oc swæria vm for:de biscops oc⁶ Hinthes deela, ther sculde the a bade sydar latha sigh atnøga. Tha hørde jac oc ransakade j nærwaru ærliga manna Niels Olafsons aff Særkelax oc Gregers Anderssons thenna for:de withne, fførst hwad oc hurw mykit Niels j Orinpa gaff til⁷ millan then fiærdungen, som hans sonakona, Laurenss hustrw⁸ atte⁹ j sudra byn som Hintu boor, oc then tridiungen, som Nielse broders, Pawals, dotter atte j norra byn, som Niels bodde. Tha vitnade Laurens oc Niels Mæuhæri¹⁰ at Niels j Orinpæ gaff ther millan xx mark j suadana wærdh, fførst ena tompt j sudra byn oc try¹¹ hwss, stwun, stekarahws¹² oc skohærbærge¹³ oc fyre¹⁴ stykke engh, som Niels atte j sudra byn aff then atthonde deelen, som han j them bynom atte, oc ena engh som heter Leheti nyttw,¹⁵ aff siex¹⁶ lassom, oc ther til ena koo. Thetta haffua Laurens oc Niels Mæuhæri for:de vithnat oc sworit. Jtem vm¹⁷ Laurens barna møderne, som skiptis j siw¹⁸ systre¹⁹ lyther oc the wm thrætte, kendes Arffuid at han haffde fangit thwa²⁰ systra litha²¹ aff siw²² systra lythum, oc ey meer, oc them loth han framdelis Hannus Garp; och swa kendis Hannus at han ey meer aff honum fek²³ oc eigh meer Hinthu satthe²⁴. Thetta haffua the bade kennet oc sworit. Fframdelis vithnade Niels Mæuhæri oc epter swor at han ahørdhe at for:de Aruidh loth ey meer Hannus Garpe æn twa²⁵ systra lyther,²⁶ som forscriffuit ær. Jtem Olaff Skinnare vithnade thet sama som Laurens aff Orinpa oc Niels Mæwhæri vithnade; thogh vilde han inthe swæria. Til alla thessa forscriffna stycke mera wisso oc vitnesbyrd henger jac mith jncigle føre thetta breff,²⁷ som scriffuit ær j Abo anno Domini²⁸ mcdxxxijº, vppa sancte Agnetis dag."}, {"df": "2035", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit warẏ allum them, som thetta breff höra eller see, thet jak Magnus Gudhstormsson kennis met thesso myno opno breffue mik hawa scipt met vilia ok beradhno mödhe, onodder ok otrængder j mynne wæl makt, met ærlikom manne Henrik Goryeshaghen ix markaköp jord, liggiandis j westra Symæsala, for ix marcköp j Næs j Saltwiik sokn, swa thet mik fulkompligha ok allaledhis wæl at nögher ok behagher. Ware thet ok swa, at for:de Henrik eller hans arffwa her noghon skadha vtj fingin, tha til binder jak mik met mẏnom arffwm honum then skadhan j geen giwa. Thy aff hænder jak mik met mẏnom arffwm the for:na ix mark jord, ok til eghnar jak hona for:de Henrik ok hans arffwm met allum tillagom til æwerdelika ægho met rette ok laghlighe skötning ok xij fastom, som ær Pædher Helsing, Olaff Jopsson, Hakun Tiwr, Olaff Nilsson, Olaff Magnusson, Magnus Jopsson, Sighwrd a Culla, Jop Olsson, Jop Nilsson, Pædher Jönsson, Jens Tymberman ok Gudleff Gunnarsson; xiij:de forskæla man Finwid Laurensson. Til mera visso tha bedhis jak, for:de Magnus, beskedhna manna jncigle, som ær Gisle Störbiornsson wæpnare, Knut Jönsson domare ok Finwid Laurensson, at hængia nædhen thetta breff til vitnisbyrd, mædhen jak sielffuer æy jncigle hawer. Datum in Öffrahagha feria iiij ante festum beatj Pauli conuersionis sub anno Dominj m°cdxxxij°."}, {"df": "2036", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm thetta breff høra æller see Kænnomps wi Haquon Frilla oc Jøns Torkilson os haffua ther widher warit tha sokna mennena aff Kymitto aff alla soknena wegnæ nw fore fæmpton aar taladhe til werdegan fadher biscop Magnus j Abo aa satto biscoptinge om ena penings summa, som soknen sagde sik hafua wtlagt fore aatherstadher, som reknadis oppa domkirkionne godz j Brusaby, ok sagde at lagmannen haffde thøm godzet dømpt til thes the fingo sina peningx(!); til huilkit biscop Magnus swarade, at all domkirkionne godz æru fræls, ok ther wppa ware drøtningh Margareta brefu j domkirkionne. Fframdelis til lagmans doom swarade han swa, at tha thet kærdis och dømpdis tha war ther jnghen til swars kalladher aa domkirkionne wegna, oc j swa matta menthe han, at soknen jngen ræth hafde til the domkirkionne godz. Togh wppa thet ythersta badh for:de biscop Magnus soknen, at om the noghon rættoghet j nagra mattha hafde til the forscrifne domkirkionne gotz j Brusaby, at the wilde thet øwersee for Gudz ok sancta Henrics skuld met henne. Ther wppa togh soknen eth beradh ok gingo alle wth aff tingsstwfwna, ok wi badhe gingom ther j mællan; oc sidhan komo the j geen met eet beradit swar swa ludhande, at the fore Gudz oc sancta Henrics skuld wilde ofuerse met domkirkionne, hwad thet hælst rættighet the hafde til henne godz j Brusaby, fore the atherstædher the wtlagt hafde, j swa mattha, at wm domkirkion kundhe ey nywta thet frælset tha skulde hon siælf skatthin gøra, ok the godzen skulde ey wara soknene (wara) til tungha. At swa war sampt ok allaledis ofuerthalat som forscrifuit ær thet withnom wi met waara godha thro oc sannindh, æpther thet wi gingom ther j mellan. Ok til mera wissa hengiom wi waar jncigle fore thetta breff, som scrifuit ær j Kymitto anno Dominj mcdºxxxºijº, ipso die circumcisionis Dominj nostri Jhesu Christi."}, {"df": "2037", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mångstekta", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allum them, som thetta breff höra eller see, tha skal thet witherligit wara, at jak Gunnar Vastasson kennis met thesso mẏno opno breffue mik haua saalt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno modhe onödder ok otrengder ærlikom manne Henrik Görẏeshaghen 1 markköp jord i Sybbaby, liggiandis j Sighbiorns teghe, for 1 mark penninga, hwilka penninga han mik til takka for nöghiat hauer, swa thet jak honum takker. Thẏ affhænder jak mik met mynom arffwm the for:na jord, ok til eghnar jak hona for:da Henrik ok hans arffwm met allum tillagom til æwerdeligha ægho met rette ok laghlighe skötning ok xij fastom, som ær Olaff Nilsson, Olaff Pædhersson, Jon Jopsson, Jop Michelsson, Olaff Gwmmasson, Magnus Andersson, Olaff Vnge, Nis Storkarsson, Pædher Sighwrdson, Jöns Biornsson, Jop Lap ok Gunnar Andersson; xiij:de forskæla man Nils Diækn vnderlagman. Til mera visso ok vitnisbyrd tha bedhis jak beskedhna manna jncigle, som ær Nils Diækn ok Knut Jönsson domare, at hængia fore thetta breff, mædhen jak æy jncigle hauer. Scriptum in Magnustækte feria vj:a post festum beatj Pauli conuersionis sub anno Domini m°cdxxxij°."}, {"df": "2038", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2039", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom them witerligit thetta breff høra eller see, at then tiid jak Tuwe Niclisson, hærædzhøffdinge j Pike hærædhe, holt tingh j Lundh sokn j Suwalaby areno epter Gudz byrdh mcdxxxij, løgedaghen næst fore sancti Matis dagh, j ærlæ mantz Clauus Dienks(!), høffuitzmanss pa Abo, ok flere goda manna nærwarw, kærdhe Torkil Jønisson tiil wyrdelicom fader met Gud biscop Magnus i Abo, som ther war nærwarande, om eth gotz som heter Nolima, i Lundha sokn liggiendhæ, huilkit for:de Torkil sagde sin moderfader Larens Gunnarsson haffua ækt, ok biscop Magnus sagde at Lunda kirkio haffde ækt thet godzet førre j margh aar, och lagh ødhæ, och han køpte thet for xx aær aff kirkionne for xxx mark, ok the peninga lagløss (ͻ: lagdes) j eth silff røkilse kaar. Thet ærendhet skøtz tiil næmpdenne ok ælzte men j soknen. Ther komo twa goda men aff the eltzte j soknenne, som ær Michel i Banalæ ok Andris Ayonpoyca, the withnade ok swaro ath thet for:de gotz Nolima otthe fordhom en godher man som heth Olaff Nilisson, ok han befelte met fulla makt her Jonis Finckkasson ok Karll Botuitzson, som ærchebiscops Henricx fader war, ok giorde them maktogha ok mindoge ath skipta thet godz j Gudz heder, hwar them tykthe nyttaste ware. J sama mottæ skipade the ok goffuo for hans siæll wnder Lunda kirkio thet sama gotzet tiill æwinnelica ægho. Fframdelis witnade the wnder sama eedh at hustrv Cristin Wapparskæ haffde thet gotzet længe j wærio ok the aldre wiste ath Larens Gunnarsson thet j wærio haffde. Samaled[is] sagde all sokn ath the haffde swa for aff gamblom mannom hørt. Thy dømpde jak wyrdelicom fadher biscop Magnus til for:de gotz Nolima, ok forbiuder jak huariom manne widh syna iij marc at hindra eller qwælia honum om thet gotzet. Tiil huilkit mera wisso ok witnisbyrdh henger jak mith jncigle met ærligx manz Clauus Lydikkesson jncigle for thetta breff. Scriptum Abo anno Dominj mcdxxxijº, die beati Gregorij."}, {"df": "2040", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allum them thetta breff höra eller see tha skal thet vitherligit wara, thet jak Heming Asmundson kennis oppenbara met thesso mẏno opno breffue, at jak hauer scipt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno modhe, onödder ok [o]trengder, met mẏns fadhers ok modhers godhvilia ok flerom mẏnom syskonom, met ærlikom man Henrik Goryeshaghen i swa matho, at jak hauer honum vnt vj markaköp j Laysara öö for vj markköp jord j Grwnnasunda, liggiandis swnnan swndit, swa thet mik allaledis wæl at nögher ok behagher. Ware thet swa, som Gud forbiwde, at for:de Henrik her noghon skadha vtj finge eller hinder, tha til binder jak mik ok a mẏns fadhers wegna met mẏnom arffwm for:da Henrik ok hans arffwm allan then skadhan oprætta ok j geen giffwa vtan alt argh eller meen oppa myna rætto æro ok sannẏnd. Thẏ affhænder jak mik a mẏns fadhers weghna ok flerom mẏnom syskonom met mẏnom arffwm the for:na jord, ther jak ok myn fadher j Laysara hawm, ok til eghnar jak hona for:de Henrik ok hans arffwm met allum tillagom til æwerdeligha ægho met rette ok laghlighe skötning ok xij fastom, som ær Knut Jönsson, Biorn j Töuitö, Benkt j Tranewiik, Nils i Böle, Wigulff, Jop Lap, Nis Öndson, Sighuat i Löffö, Holwid j Grwnnasund, Öwidh j Töuitö, Olaff a mo ok Jngewald j Böle; xiij:de forskælaman Nigils Diækn. Til mera visso ok höghre forvaring at thet swa ær som forscriffuit staar, tha bedhis jak ærligx manz jncighle, som ær her Jöns j Swndom, met beskedhna manna jncigle, som ær Nils Diækn, [som] stadder ær j laghmans stadh, ok Knut Jönsson domare, at hengia nædhen thetta breff, mædhen jak ey jncighle hauer. Datum aput ecclesiam Swnda ipso die dominica Reminiscere sub anno Dominj mcdxxxij°."}, {"df": "2041", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2042", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2043", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2044", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2045", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2046", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2047", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allum vitherligit wara, som thetta breff höra eller see, thet jak Biorn j Töuitö kennis met thesso mẏno nærwarandis opno breffue, at jak haffuer scipt, vnt ok oplatit met vilia ok beradhno mode met ærlikom manne Henrik Goryeshaghen ix markköp jord, liggiandis j Lauaby j Saltwiika sokn, for vj markköp jord j Töuitö, liggiandis j mynom tegh, ok iij mark redha peninga, til huilka jord ok peninga han mik förnögiat ok betalad haffuer j alla matto, swa thet jak honum takkar. Thẏ affhænder jak mik ok mẏnom arffwm the forscripna jord, ok til eghnar jak hona for:de Henrike ok hans arffwm met allum tillagom, som henne aff alder tilligat haffuer ok en nw kan tilliggia, engo vndan takno, met rette ok laghlige skötning til æwerdeligha ægho ok met xij fastom, som ær Jop Lap, Olaff widh Strand, Olaf Gunnarson, Jöns Bambar, Nis Lekare, Olaff Rambar, Jop Hæmingson, Pædher Jönsson, Erik Skynnare, Sighbiorn j Pædersby, Olaff Holmgersson ok Öuidh j Töuitö; xiij:de forskæla man Olaff Störbiorsson. Til mera visso ok vitnisbyrd at thet swa ær som forscriffuit staar, tha bedhis jak, for:de Biorn, ærligx manz jncigle, som ær her Jöns j Swndom, Nils Diækn, vnderlagman j Aland, ok Knut Jönsson, domare ther sama stadhz, at hængia theres jncigle nædhen thetta breff, mædhen jak æy jncigle haffuer. Datum et actum aput ecclesiam Swnda feria quarta ante festum Erici regis et martiris sub anno Dominj m°cdxxxij°."}, {"df": "2048", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2049", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom thöm thetta breff höræ eller see kennes jac Jönis Jngonen awapn vppenbarligha met thessa mina nerwarande opna breffue mic haffua laghligha saalt met godhom wilia oc beradhno modhe wördhelighom fadher met Gudh biscop Magnus j Abo oc capitulo ther sama stadz til Gudz oc sancta Anna hedher oc thienist alt mit fasta goz j Resa sokn liggiende, som ær Montiskala, Kempilæ met Gærdhilæ, som jac haffuer köpt oc til Kempilæ laght, Ylikylæ oc Böle met allom theras tillaghum, akrum oc engom, skoghum oc fiskewatnum, werkum oc werkestadhum, qwernum oc qwernestadhum, jngo vndanskildo, som thöm gozom eller noghra thera rætlighæ kan tilhöra, vtan ena ladha engh i thu stykke, som kallas Meldho, huilka jac sielffuer wil beholda, fore dcccxxv marker suenska sua got mynt, at fyræ mark suensk göra fult fore en fullwightoghan engliskan nobel, aff huilka penninge summa haffuer jac fullelighe vpburit til godho nöghö dccc mark suenska j gull oc j redhum penningum j sua got mynt, som forscriffuit ær, aff forn:de wördhelighom fadher met Gudh biscop Magnus oc capitulo j Abo. Oc the xxv mark suensk haffuer jac vnt oc giffuit i Gudz hedher oc sancta Anna fore mina oc minnæ forældræ siælæ til æwinnelighæ aminnilse. Thy affhender jac mic oc allom minom arffuom the forn:de goz oc vplather oc tilegnar thöm forn:de wördhelighom fadher met Gudh biscop Magnus oc capitulo j Abo met allom ræt, som forscriffuit ær, til æwinneligha ægho. Oc waare thet sua, at thöm affgingo met rættæ noghet af thessom forn:de gozom j noghra handa matta, tha binder jac mic oc mina arffua ther til met thetta mit opna breff och loffuar thet widh mina godha tro, at jac will oc skal thöm thet widherlæggæ met fasta goze vppa landh eller j köpstadhen. Witne oc faste aat thessa köpe æru thessa godhe mæn: Harticha Dykære, Sone Sonesson, Jaap Waymosari (= Wayniosari), Jonis Wenga, Olaff Birghelæ, Laurens Kalalainen, Henric Sunnesson oc Olaff Hentisson. Til alla thennæ forscriffna stykke mera wissa oc witnesbördh bidher jac ærligha mæn Clauus Lydichesson, Harticha Dykære, Sone Sonesson oc Henric Bidz henge sin incigle met mino incigle fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo areno epter Gudz byrdh mcdxxxij, vm sancta Jaaps affthon."}, {"df": "2050", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2051", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2052", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Horsens", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2053", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2054", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Desse efftherskreffne ror äre om kringh gångande all Yllele eghor så mycketh till Ylele cappell gelldh lijdher som och innen desse effther skreffne roor medh alle Ylele eggor ligia skall, n. försthe roon begynandes uidh Ortenoija uthi en keldhe hether Ortenoijanperelädhe, så till Rittiioeng, så till Laiduanson mekij, så till Kulansson meki, så till Halkinha, så till Lappaskalio, så till Sonsari, så till Liustinsonsari, så till Juuanboski (!), så till Woijdumportas, så till en stor sthen lether (!) Saren Suikurin uaha, så till Pachkakorpi, så till Vahaijniemi, så till Ene kari, ligiandes i store Pijhe ierffue, så till Hauckauar öffuer tresketh, så till P[e]renierffuien wori, så till Purokoski, så till Haganristi, så till Waderoijria, så till Kuhankono, så till Pentuensompä i Kymisilta och så till förnemde Orthenoijan perelädhe ängh. Råbeskrifning i den andra kopian: Ordenoijapäre lehde, Rytion äng, Ladvansuonmäki, Lappelsais kallio, Kullan suonmächi, Suonsari, Liusten suonsari, Juakoski, Voida pårtes, Kurrun vahda, Pyhä korppi, Vanhaniemi, Emmen harje, ligger i Pyhäjerfvi, Haukavore öfwer träsket, Pårånjerfwen wori, Purakåski, Hagaristi, Vederoija, Kuhankona, så til Pöjten Sampåan i Kivisilda och så til Ordenoija pären Lehden igen."}, {"df": "2055", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerlikith see thet allom them thetta breff høra eller see at iach Pæder Jopson, kirkioprester j Salu j Norrabuthn, haffuer vnth och giffuit met goda wilia och berodne modhe fore mina siæl twa bodha tompter liggiande j Abo pa swdhre sidhone vidh torgith j østro swdro hørnith, halff fæmptende alin longss met torgith och x alna op met gatwna, som jac haffuer fanghith aff Laurens Waldemall, fordhom borgare j Abo, Gud hans siæl nade, til helghe likame altare j Abo domkirkio. Ty affhender iak mic och allom minom arffuom the for:de tompter och beplicther och tilegnar them for:de helghe likame altare til æwinnelighe ægho. Til hwilkis mera wisso och witnisbyrdh bider jak beskedelighen man Anders Dolle, radman j Abo, hengia sith incigle met mino incigle fore thetta breff, som giffuit ær j Abo areno epter Gudz byrdh mcdxxxiiº, daghen næst epter sancti Francisci dagh."}, {"df": "2056", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mäenkylä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetthe breff höre eller see witterligit skal thet wara, att then tidh iach Hans Hamborg hæredz ting hult medh almogen i Wirmo sochn i Mækkijsby i Anti Krogx gordh vpå welborns mantz Claus Lydickasons wegna anno Domini mcdxxxij, dag[en] före sancte Birgitta affton, tho kerde Oleff Thomasson til Peder i Raukas, att han hade holdit honom Raukas fors och querna stad fron medh velde, huilket ther en sochna syn til förendä vpå gott haffde och den en landz syn om dompt war, och then landzsyn kom vpo ett sath hærædz ting. Thesse äre landzsynemen: Gregorus Tydske, Lasse Karelszon, Mognus Balck, Anders Balck, Lasse Larsson, Olaff Yltenpo[ika?, som] war för Niels Oleffzon i Serkilax, Kedil i Wanhaköla, Jone i Potoinen, Magnus Beråk, Magnus Iloistä, Tårkil i Lagdingo och Oleff i Laytio. Item thesse äre sockna synnemen: Jop i Mäkijs, Peder Hapas, Oloff ibidem, Michoseppä, Bengt(a) Monnostha, Oleff Ronakalio, Anders Loppeschalio och flere andre gode men, [the] ransakade och witnade och effter suoro, att Thokila gordh böör haffua aff tilförende tuo dela j Raukas fors, som Bengt(a) i Thåkila kunnde beuisa, som hans fader fadher Thoke haffde med arff och skiffte fangit til sich wthan Yhalemppes deel, som Bengt i Thokila köpffte aff Yhalemppe hans andel i forsen medh thet styckä iordt, som ligger offuan widh Thokila querne huss. Då gode men hade altt nu recknat medh enn summa rekenskap, tho bör Thokila fem dela i Raukas fors och före eyngthe godhe men ther vm querna och querna rumena, so att Thokila skal haffua then öffra quarna staden aff tilforende åth then niddre damen, som Thokila gambla querna rum war tilförende, thet schal wara sonder i tw them emillan; andre helfftena schal Thokila haffwa och andra helftena Raukasby, vm fiskerit ther epter huar andel i watnet. Effter minne xij witne och edhe dömde iach Oleff Thomasson then fors och querna stadh the som tilförende schriffuit stoor och Peder i Raukas sitt querna hues vp att kastha innan tre wickor wid sina tre mark, som lag vtuisa, och xl marck före walde, som han retteliga före brutit haffde; och före biudher iach Peder Raukas eller nogre andre then fors äller querna stadh hindra eller quelia widh sina iij mark för mijn dom sack. Die, loco vt supra, meo sub sigillo dorsotenus."}, {"df": "2057", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2058", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Auvais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerligit see allom them thetta breff høra eller see ath then tiidh jak Jonis Jngoinen a ærligz mantz wegna Clauus Dieknz, høffuitzman pa Abo, holt tingh met them aff Poytha ok Rusko sokn j Aniwasby areno epther Gudz byrd mcdxxxijº løgherdaghen næst epther Mortinssmesso, kennis Andris Gripinpoyca pa satto tinge sik haffua solt met godhom wilia ok berodhno modhe wyrdelicom fader met Gud biscop Magnus j Abo Gripala gotz j Pøutha sokn liggiande, met allom tillaghom engho wndhan taghno som thy gotze rettelica kan tiilhøra, for x mark reda peninga, huilka peninga han kendis sik fullelica haffua wpburit tiil godo nøghio. Thy affhende han sik ok synom arffuom for:de Gripala gotz ok tileghnade for:de wyrdelicom fader biscop Magnus tiil æwinnelica ægho ok skøthe honum thet a sama tinghe met tesse xij j nempdenne satha: Henric Wilalæ, Olaff Mustanoya, Jacoy Wskinen, Andris Grip, Henric Leykojnen, Niliss Kangare, Niclis Hemmo, Lauri Seppelæ, Henric Hurscanpoyca ok Jønis Typi, Niliss Tecke, Magnus Kank[j]okj, ok (ͻ: at) huilka skøtningh jak war forskæleman. Fframdelis talade for:de biscop Magnus tiil Pøuthaboo ok Ruskooboo om then jordha skatthin som ær iij marc smør, som han haffde giort tiil then thiman aff for:de gotz Gripala; tha anamadhe the met kerligh ok godan wilia sik ath gøra then skattin, ok han skulle behaldæ Gripala frælsth, ok swa thet ødisgotzet ther nær som han haffdhe køpt tiil fæmark, som heter Hulhu, ok war lagt wtaff røke taall fore l aar ok ther pa bordhæ soknamennene mik giffua breff ok jncigle. Tiil thesse mere wisso henger jak mith jncigle etc:a, som scriffuit vt supra dictum."}, {"df": "2059", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mina ødhmywka thjænist tilforena met warum hera. Within, ærwærdoghe hera, borghamestra och radhmen i Reffla, thet jak hadhe sænth myn swen i idh[r]an stadh myn ærende, och tha han sculle i apthon wth aff stadhen til skips gaa, tha komo ther idher skipmen wth aff hampnenne och slogho honom ther nidher opa brone, swa ath han lagh och beswimadhe ther opa brone wæl en 3 stwnder eller fyra. Och togho fra honom alt, thet han redhast nær sik hadhe, som ær 3 nobela, 1 silff kors och 3 fjærdunga pæninger, och fiik han swa mykit i thet sinnet, thet han ligger æn opa sænginne. Thy bidher jak idher ærwærdigheth, thet i willen wæl gøra fore Gudz skul och for mynne fatighe bøn skul och underwisen idhra skipmen, thet jak matte faa mith igen, [f]orthy jak weth hwarjen, ther jak haffwer mit forbrutidh, hwaske i stadhen eller wtan stadh. Hwilkit jak vil gerna forthjæna met allo godho. Ey mer i theta sin. Hermet befeller jak idher alzwalloghon Gudh badhe til liiff oc sjæl. Scriptum Rasaborgh feria 2:a ante Clementis pape. Karl Niclisson. Adress: Providis ac circumspectis viris, consulibus et proconsulibus civitatis Revaliensis, hec littera detur."}, {"df": "2060", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grut tovoren mit vormoghe alles gudes. Ersamen, leven vrunde und guden gunners. Juwer geleve breff gescreven am sonavende nach Dionisii, an my gesent, hebbe ik entfangen und gudliken woll vornomen, inholdende, wo welke juwer borgere, also by namen Albrecht Romoer und Michell Notken, sik vor juwer leve beclaget hebben, wo dat se noch welke summe geldes und gudes tachter sint van selegen Coerdes Garsen wegen, also 31 ½ mrc lodich und 1 ½ or lodich sulver, und also juwe geleve scrivet, dat dat schole in myns gnedegen hern des koninges schat und genueth gekomen sin etc., und juwe werdicheit nw begerd, dat ik Woldemer Degen und Hinricus Goryeshagen underwisen wille, nachdem dat se selegen Coerdes kinder vormunder sint, dat densulven vorbenomeden juwen borgeren der vorscreven summen gude utrichtinge und betalinge schee etc. Ersamen, leven vrundes. Darane und wor ik juwer leve an to willen wesen mach, dar will ik my gerne ane bewisen, dat uterste ik kan etc. – – – – – – – Gegeven up Stocholm anno Domini 1432, am verden dage to wynachten. Johannes Cropelyn. Adress: Den ersamen, vorsichtigen bo[r]germeisteren unde rathmanen der stad Revell, mynen leven vrunden unde gunners, mit werdicheit dandum."}, {"df": "2061", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande men thetta breff see eller høra helsar jak Jøns Jngoinen aff vapen æuerdeliga met Gud. Jak kennis thet oppenbarliga met tesso myno opne breffue och betydher(!), at epter thet jak haffwer myn sæthia gord oc alt myt godz j Resaa soken lighiande met tess tillaghom lagliga vpbudit oc latit thet sidhan lagstonda oc engin aff mynom næstbornom winom eller frændom vilde thet tiil syn løsa, tho hauer jak thet retteliga solt met fult beradh verdelighom fader oc herra met Gudz nad biscop Magnus j Abo, oc hans ærligan capitulo til sancta Anna closters behoff j Resaa for viijᶜ marc redhe peninge j swadana mynte, som iiij march oc j øre gøra fult for en fulwiktogher engilse noboel. Och the otto hundrade mark peninga kennis jak mik haffua redheliga vpburit, then yterste peningh met then størsta (ͻ: førsta). Thy affhender jach mik oc mynom arffuom alt thet for:de godz oc sætiegordhen met allom tess tillaghom, engo vndan tagno, som jach thet førre nwtit hauer, och tilegnar jak thet for:de biscop Magnus oc hans capitulo aa sancta Annas wægna til æuerdelige ægho, vtan alt ytermera tiltaal. Oc vpa thet at thet køpet tesse stadugare bliffwj, tho skøther jach thet epter landz laghen alt for:de godz och gordh wnder for:de biscop Magnus oc hans capitulo aa sancta Annas wægna met tessom tolff, som hær epter næmpnas etc:a. Jtem kan thet swa hænda j nogre handa motto ath thet clostret skulle ther ey bliffua standande, thet Gud forbiwdhe, tho scal for:da godz oc gordh ey thy sydher bliffua och liggia wp vndi sancta Anna altare j domkirkionne j Abo tiil æuerdeliga ægho vtan other kaal etc:a."}, {"df": "2062", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Förste råån Säxevehe, tädan till Mustilakxi, sedan till Sariärffui, tädan åm gångande råå till Kärffuäisän Sijwänpä, tädan till Sarenalapaiun, tädan till Torffuoskandå, sedan till Rastinkallio, tädan till Tuånenristen haara, sedan till Pirttikallio, tädan till Mastian kårken, sedan till Surikalan Valkemalax."}, {"df": "2063", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2064", "dating_start_year": "1432", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2065", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lemland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allum vitherligit wara, som thetta breff höra eller see, at jak Anders Torkilson kennis met thesso mẏno opno breffue mik haffua salt met vilia ok beradhno modhe beskedherlikom man Henrik Goryeshaghen x markköp jord j Grenskalabodom för vj mark peninga ok viij alna kwmest. Item tha kennis jak Nisse Vellingh j thetta sama ophna breff, at jak haffuer gjort eth fast jordha bẏthe met for:na Henrik, swa thet jak haffuer honum giffuit viij markköp j Torpe j Ækrö ok ij markköp i Hampnö for x markköp j Grenskalabodom, swa thet mik alledis wæl at nögher. Thy affhændom wẏ, for:ne Anders ok Nisse, os ok warom arffwm the for:da jord ok til eghnom hona for:da Henrik ok hans arffwm met allom tillagom, som henne kan tilliggia, til æwerdeligha ægho met rette ok laghlighe skötning ok xij fastom, som ær Waldemar Waldemarson, Finvid Laurensson, Olaff Nilsson, Anders Torkilson, Staffan Jngebiorn, Olaff Strand, Sonẏ Pædersson j Bisatorp, Olaff Krok, Pædher Jönson a Flaka ok Jös Clemetson; xiij:de forskælaman Knut Jönsson, domar j Aland. Til mera visso ok witnisbyrd tha bedhoms wẏ for:ne ærlix manz jncigle, som ær Otte Pogwisch, foght oppa Castalholm, ok Knut Jönsson at hengia nædhen thetta breff, mædhen wẏ æẏ jncigle haffwm. Scriptum in parochia Lymæland vigilia beatj Henrici episcopi et martiris sub anno Domini m°cdxxxiij°."}, {"df": "2066", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Syrjäntaka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Dätt see vitterligitt allåm mannåm, såm dätte breff see ellär höra, att tätt sinnäth jagh Oloff Tauast tingh hölle j Tulås, j Syriäntaka by, åehr effter Gudz bördh mcdxxxiij, lögerdagen för kyndermässå dagh, då kåm för migh dess 12: Oloff Tierulan, Oluff Leikåinän, Jussi Tantinän, Oloff Höiskainän, Peder Pårrinän, Michil Tåiuåle, Oluff Syriälä, Pär Mårthenssån, Madz Korh, Anders Hömäki och Jöns Söppä Alunttula, huilcka såm haffua varett opå en syn emellen Låunasby och Sådialaby åm thera råår, och thee stadhfästade(de) och gillade denne rår dem emillan, såm äehr Kängivoori och tädan råå rätt mitt j mindre fårssen Vihawothå vth mädh vatnätt rachkasaari, Hirfuivoori och Mustakusi, att dän mindre fårssen skall halff höra Sådiala by till och halff Låunasby och aller dän stoore fårssen där opsides; och där låthå thee sigh väll åtnöija oppå både sijdår. Ty dömde jagh thee förb:de råår stadige och faste huariåm man att hålla, vedh laga boott. Däss till stadhfästelsse och vitne henger jagh mitt insigle för dätta breff. Scriptum anno, die et loco quibus supra sicut prius in literis continetur."}, {"df": "2067", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2068", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligitt ware allom them thetta breff see eller höra läses, att thett sinn iach Per Fleming, lagmans dom jnhaffuande å min nodige herres konungs Erikz wegna öffuer Öster lande, lagmandz ting hultt medh almogen i Espå sochnn lögerdagen nästh för nio weke i fasthe årom effther Gudz bördh twsende fijrehundrade vppå thett tridie åår och trett[i]onde j när ware erlig mann Otte Pogwichsonn, riddere och höffuitzman på Rasborgz, och flere godhe manna, thå dömde [iach] the råar stadugtt och fastha emillan Härkijlä och Palaierffwij: försth ände råen j stoora stenen, annan ände råen j askestubban och tädan rårett emillan, och gamble ängen är wndantagen, som them tilhörer aff Palaierffuij. Om thenne råen kunde jngen nogott till skadha komma. Och thenna för:de råår haffua tolff landzsijnemen gilde sworit för nempden och wetne för them the same råår gilde swåre. Thenne äre the landz sijnemen: försth frelsemen Josse Bengtson, Börnn nempde man, Jwsse Persson, Anders Gudhmundson, Rauald Raualdson och Benth Gudzseffson (!); aff bönder Laurens i Mårbacka, Peder Wegnere, Oleff Påualson, Lasse Madzson, Anders Swensson och Dionisius Magnusson. Och thenna tolff såtha thå i nempden: Lasse Gaffwell, Pedher j Bodebecke, Jöns Nilson, Nils Kawalt, Jofse j Hwitheträske, Sone j Soderrike, Börnn Nilsonn, Oleff Skegge, Påwall Michelson, Anders Fantt, Påwall Leuos och Michell Seppes; ransakade, witnade och effter swäria skåle, försth edzbär warder, om nogor edh aff honom haffwa will; och förnempde råar wåre gilde effther thett att the fornempde tolff landzsijnemen them för them gilde swåre och the sigh vpå bodhe sidhor nögie låthå. Effter thenne tolff ransakan, vitnom och [edhe], vm nogor edh aff them haffua will, och ingen emoth them eller emoth mich wedie wilde, förbiudher jach hwariom manne thenne fornempde råår riffua eller quelia wider sina sex mark för lagmans doom. Till thessz meere wisse och wittnesbördh henger jach mitt insigell för thetta breff. Datum anno, die ett låco (!) vth svpra."}, {"df": "2069", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allum vitherligit wara, som thetta breff höra eller see, at jak Peder Jönsson j Brendabulstad kennis met thesso myno opno breffue, thet jak haffuer sath beskedherlikom man Henrik Göryeshaghen allan myn andeel j Brendabulstad holm, som jak ther ægher, for x[½] mark peninga til en brwkeligin pant ok jnte aff sla aff affradit til thes jak kan thet j geen lösa. Til mera visso ok vitnisbyrd at thet swa ær som forscriffuit staar, tha bedhis jak erligx manz jncigle, som ær Otte Pogwisch, foght oppa Castalholm, ok Knut Jönsson domar at hængia nædhen thetta breff, mædhen jak æy jncigle haffuer. Scriptum Castalholm feria iij:a post dominicam Palmarum sub anno Domini m°cdxxxiij°."}, {"df": "2070", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes yk gudes vormach tho juwer beheglicheit. Bidde yk jw, lefven vrundes, dat gy wol doen wmme Godes willen, wnser lefven vrouwen und suntte Fransiskus und weset desseme schamel broder Clemens Olvesson, wyser desses brefwes, de ein ofwerman unde gardian is desses armen klosteres to Wyborgh, [behulpelick,] dar hee recht tho heft na ereme broder Jønis, des kopperslegers son, seliger dechtnisse, also ik hope tho Gode, dat gy gerne doen, und nemet dat lon van Gode, wnser lefven vrouwen und suntte Vranciskus. It kan jw desse ergenantte brefbrenger yterlyker myntlyken berichtten, wenne yk jw thoscrywe, und yk jw gwtt wil wesen vor alle namaninge, wes dat desse ergenantte wiser desses b[r]efves dar uppboren wart na eres ordinis broder ergenant etc. Gode almechtich siit befolen tho ewygen tyden. Bedet tho my; wes ik wmme juwen willen doen mach, dar willet myner nicht ane sparen. Gescreven tho Wiborgh des mandages to paschen am jare 33. By my Kersten Niclisson, ritther und hovetman tho Wyborgh. Adress: Den ersamen, bescheden, wysen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2071", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren mit begheringhe veles gudes. Willet weten, erwerdighen heren, borghermeystere unde radmen der stad Revele, holden naburs unde guden gunnere, dat my berichtet heft eyn myner dener, gheheten Karl Niclisson, wo he in deme herveste nw negest vorleden hadde sinen knecht gesant in juwe stad Revele sin werff. Des wart tor sulven tiit sin knecht berovet unde beschedighet dar up juwer brugge in juwer vryen havene, so dat em ghenomen wart an golde unde an sulvere unde an anderen stukken, dat sik de summe lopt uppe 20 mrc. Rig., also he secht; darto wart desulve knecht toslaghen darsulves beyde blaw unde blodich, also jw desse brefforer Olaff Niglissone wol uterliker kan berichten wen ik jw darumme kan toscriven. Worumme bidde ik juwe erbaricheyt, guden vrundes, dat gy deme vorbenomeden Karle wesen behulpelik, dat eme liike sche vor unliik unde dat eme dat sine wedderwerde, dat sinem knechte in juwer vryen havene ghenomen wart. Wente ik unde de myne anders nicht mit jw unde den juwen weten wen leve unde vruntschop. Wat juwe erbaricheyt hiirby don wil, dar beghere ik juwe bescrevene antwarde van by dessem boden. Hiirmede bevele ik juwe erbaricheyt Gode almechtich to langhen salighen tiiden, to my to bedende also to juwem vrunde. Gescreven uppe Raseborgh des dinxedaghes na des hiilghen cruces daghe invencionis anno 33°. Otto Pogwisch ridder. Adress: Den erbaren, bescheydenen heren, den borghermesteren unde den radmanen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2072", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit se thet allom thöm thette breff hörä ellir see, at wij Magnus, medh Gudz nadh bischop i Abo, haffuum vnt oc giffuit oc met allom rät vplatit waarum älskeligom systersson Matthis Marthinsson a wapn alt wart godz i Germundaby, som wij köpthum aff beskedelikom manne Olaff Nielsson a wapn oc hans samärffuingom, som är xvj stänger kring om allan byn, i aker oc ängh, skoghum oc fiskewattnom oc allom androm tillaghum, som fordum Germundaby kan rätlika tilhörä epter ty som köpä oc skötningä breffuen vtuisa. Thy afhendom wij os oc allom androm waarom arfuingiom the for:de gotz oc tilegnom thöm for:de Matthes Martinsson oc hans ärffuingom til äwinnelica ägho. Til hwilx meera wisso oc witnesbördh bidhiom wi wart älskelica capitel i Abo hängie sit incigle met wart secret fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxxxiij°, ipso die Nerei et sanctorum eius."}, {"df": "2073", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikith see thet allom thøm thetta breff høra eller see ath jak Kungor (ͻ: Gunnar) Trulle, borgare j Abo, haffuer laglika saalth meth godhom vilia oc beradno modhe beskedelikom manne Niclis Olafson j Serkelax a wapn alth mith fasta godz j Nummis sokn j Kura[la]by, som Olaffs Kurala mins swæræ fordhom sæthægardh war, swa som ær atto stenger iiɉ alin minne j fulth skippthe vm allan by met aker ok ængh, skogh ok vtmark, quern eller quer[n]stadh, nær by ok fierre, engo vndantakno, som for:de goze retlige til hordhe j for:de Olaffs thima eller nw kan tilhora, vthan ena engh som kallas Thunabindara ængh, som Jonis Olaffson aff Kurala j sino køpe vndhan skildhe, fore cdx mark swensk j Aboosk mynth swa goth ath iiij mark gora fulth for en fulwigtu[g]han engelskan nobel, hwilka cdx mark jak kennes mik haffua fullelica vpburit aff for:de Niclis Olafson til godho nogo j gul oc j redhum peningom j swa goth mynth som forscriffuit ær. Thy affhender jak allaledhis thet for:de godz j Kurala mik ok minom arffuom oc tilegnar thet met allom ræth for:de Niclis Olaffson ok hans ærffuom til æwinnelica ægo, ok skother ok skælar jac honum thet for:de godz a satto thinge j Nummis sokn j Haratuby met thenna xii fasthom hær epter nempnes: Mattis Ilposten, Henric Tysa, Michel Woywala, Anundh Pederson, Peder Mattisson, Laurens Tulkinpoyca, Jonis Tulkj, Laurens Terwo, Michel aff Pastakunta, Laurens Bleke, Laurens Yspasten, oc forskælaman til thenna skotningh ær Tuwe Niclisson, hærædzhoffdinge j Pike hæredhe; oc j sama køp oc skotningh haffuer jak saalth ok skøth mester Conradz del som han atte j sama gozeth met hans godwilia ok samtykkio, oc vppa then delen haffuer han vpburit l mark swenska. Ær thet oc swa at fo[r]:de mester Conradh brister, tha ær jak plicthugher honum thet vpfylla. Ware thet oc swa ath for:de Niclis Olaffsson nogoth affgingo aff thet for:de Kurala gozeth met rætta j nogra handa maatta, tha bindher jac mic oc mina arffua ther til met thessa mina vpna breue oc loffwar thet vidh mina godha tro ath jak wil ok skal honum thet fullelica wider læggia met fasta goze vppa land eller j kopstadhen eller swa marga peninga i swadana mynth som forscriffuit ær honum jgen giffua som gozeth kan fore honum minzkas. Til alla thessa forscriffna articla mera vissa ok vithnisbyrdh bidher jac beskelica man Tuwe Niclis[son] oc Iacob Fres hengia sin incigle met mina incigle fore thetta breff, Som scriffuit ær [i] Abo areno epter Gudz bordh mcdxxxiij, ipso die beatorum martirum Nerei, Achillei et Panchracii."}, {"df": "2074", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jach Mattis Martinsson a wapn met thesse myna nærwarande opno breffue at jak met godh wilia ok berodhno modhe haffuer salt ok met allom reth wplatit j laglige køpe wyrdelicom fader met Gud biscop Magnus j Abo tw min gotz j Ylælæ sokn liggiende som kallas Palwe, met aker ok ængh ok allom thera tillaghum engo wndhan taghno som them gotzom kan rettelica tilhøra, fore c marc swenska j tolkit mynt som genkt ok gæfft ær, huilka pæninga summa jak haffuer fullelica wpburit aff for:de werdoghen fader biscop Magnus j Abo till godho nøghio. Tiil (ͻ: Thy) affhender jak mik ok allom minom arffuum the for:de gotz och tileghnar them for:de fader biscop Magnus ok hans epterkomarom met allom reth til æwinnelica ægho. Tiil huilkis etc:a bider jak ærlicæm men Haquon Frille ok Twæ Niclisson hengiæ syn jncigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdxxxiij, jpso die beatorum martirum Nerej, Achillej et Panchracij, etc:a."}, {"df": "2075", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerligit see allom thetta breff høra eller see ath jach Olaff Magnusson, kirkioprester j Kirkiosleeth, haffuer salt [oc] meth allom reth vplatit meth godhum wilia ok berodhna modhe wyrdelicom fadher met Gud biscop Magnus j Abo allan min ærffdaluth j Runga by j Pike sokn liggiande swa som ær helffthena af thet min moder, Gud henne siæll nadhe, aatthe j Runga badhe j aker och engh, skogh ok fægangh, alt thet for:de erffdeluth kan retthelica tilhøra bade j watho ok torro, fore c marc swensca j Aboest mynt swa got at fyra mark Aboeska gøra fult for en fulmektoghan ængliskan nobell; huilka hundradhe mark jag hauer fullelica wpburit aff for:de wyrdelicom fader biscop M[agnus] j gull tiil godha nøgia. Thy affhender jak mik ok allom mynom arffuom then for:de myn ærffdeluth j Rungha ok tileghnar han meth allom reth for:de wyrdelicom fader b[iskop] M[agnus] til æwinneligæ ægho. Tiil huilkis mere wisso ok withnisbyrd bider jak erlighan man Tuwa Niclisson, hærædzhøffdinghe j Pike hærede, hengia sith jncigle met myno fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdxxxiij, jn crastino beati Erici regis et martiris."}, {"df": "2076", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2077", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Birkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemen, som thetta förekomma kan, kennes iach Erich Ragvaldsson, heredzhöfdinge i Öffre Satakunda, at then tijdh jach landzsyyn hölt medh allmogen i Birckala sochn i erligh swens nährwaru Nills Jönssons, fougte thersamestedes, och i flere gode manne nährwaru anno Domini 1433, tijsdagen nest epter trinitatis, tå komo förrätta 12 landzsynemän och stadfeste och fullbordade thenne eftterskrefne roor imellan Keijjärfujby och Hychis boor, som ähr förste råån Nåidanwasara, swå thedan rårät till Hattula lähte, thedan till Haukijoenhara och vth medh Haukijärfwi, swå thedan til stoor Hauwenjoki och till litzla Hauvenjoki, och swå rårät åter igen till Nåidanwasara. Thenne effterskrefne landzsynemän, som ähr Phillppus Thomasson, Göstaff Slatte, Jönis Tåhkejerfuj, Örien Swerd, Sepi Långh, Jönis Långh, Jönis Hårdell, Knut Tacku, Larss Reija, Peder Låima, Mattis Bonde, och Henrich Kårkiacåskj; och thenne eptersc:ne xii sworne witne föreginge, först Jönis Partoj, Ole Kyrolainen, Nills Niuttainen, Bentt Taulainen, Henrich Harsu, Sigurd Päynen, Lauritz Päynen, Jönis Kalso, Laurich (!) Sigwirdsson (!), Jönis Runsas, Phillpus Larsson och Marten Römäinen. Epter thenne xij landzsynemanna stadfestellse, fulbordilse och eedhe, och epter thenne förscr:ne xij sworne witne dömde iach förb:de raar stadugh och fasta att blifua och Höggisboer huarteere sack till xl [mark] för welde, och förbiuder [iagh] huariom mannom förb:de raar hindra eller quelia i någon måttå, widh huartheera 3 [mark] för min dom. Thess till mehra uisså och större förwahringh biuder iach ehrligh och wälborne man Nills Jönisson, Phillpus Thomesson och Gödstaff Slatte at tryckia theras insigle med mit insigell nedan för thetta breff, som skrifuit och gifuit ähr aar och dagh, [som] förskreffuit ähr."}, {"df": "2078", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Spetalsund", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grut mit vormoghe alles gudes tovoren. Ersamen, leven vrundes. Juwer geleve begere wy gutliken to wetene, wo dat vor uns vakene und to velen tiden unses gnedegen heren des koninges borger und undersaten geweset sint vor[bringende,] dat desulven und alle andere hir ut den riken, de to juwer stadh und mit jw und den juwen vorkeren und ere berginge zoeken, vele groter und mer unvriheit und myn redelicheit in juwer stadh Revall hebben wenne andere ut anderen landen und steden, an mengen zaken, besundergen an dessen dren hirna utgedrucket. Int erste, welke unses gnedegen heren undersaten vorscreven hiir ut den riken mit jw op de geseltschop gan umme tidkortinge und kuntschop der lude, als dat togeit, gelik anderen vromen luden, so solen jo de unsen twe penning utleggen, dar de juwen edder andere enen utleggen. Dat ander, welk sik dar mit jw vorandert und settet, de en mach sik siner neringe, also mit backen und bruwen und dergelik to nutten, nicht gebruken gelik enen anderen. Dat drudde, dat neen van den unsen mit den juwen wedderlegginge hebben efte nemen mach, de doch des woll macht hadde to donde etc. Leven vrundes. Welker geschicht uns gans sere vorwundert und wy sunderlinges gerne wisten, wat dat gebrek an uns darane were an jw, nachdem dat den unsen vorscreven in anderen landen und steden jo alle vriheit und redelicheit gegunt werd und wy ok den juwen allewege, wor en des noeth und behuff is, vorderlik unde gunstich sin und en ok hir in den riken gelik anderen bedderven luden und unsen egenen alle redelicheit gegunt werden etc. Noch vordermer is uns vorgekomen und to vorstande geven, dat gi nw in kort vorboden und affgesecht hebben, dat nement van den unsen hir ut den riken vorscreven zall efte mach up juwe gilde efte geseltschop gan. Guden vrunde. Worumme dat wy und de unsen dus ser vorsmaet sint und wesen scholen, meer wenne andere, des kone wy uns nicht woll vornemen, er wy dat vormyddelst juwen scriftliken antworden to wetene vynden etc. Ersamen leven vrundes. Worumme bidde wy unde begeren, juwe geleve hirane ein beter to betrachten und dat mit gutlicheit to wandelende. Und weret zake dat des nicht en schege und dat nicht gewandelt en worde und van juwer geleve affghelecht, so moste wy werlich darut en ander erdenken und jo besunder, dat de unsen vorscreven ere neringe, de se went herto mit jw und to juwer stad gesocht hebben, scholen anderwegen, dar men uns gerne gelik anderen bedderven luden redelicheit gunt, soken. Wente wy weten dat alle woll, desulve God, de uns allen geschapen heft, de heft uns und de unsen so dure gekoft also jw. Hirvan, leven vrunde, begere wy mit dessen sulven boden juwe scriftlike antworde mit den ersten; anders moste wy dat unsem gnedegen heren, des koninges gnaden, vorkundegen und witlik don, dat de sine so unwerd und vorsmaet mit jw, vordermer wenne ander, sind. Leven vrundes. Hirumme begere wy juw antword, also vorscreven is. Gode, unsem Heren, sid bevolen. Gegeven in Spittalessund anno etc. 33, an des hilgen lichams daghe. Mangnus, van Godes gnaden biscop to Abo, Cristern Nigelsson rytter, Johannes Cropelyn Clawes Deken knapen. Adress: Den ersamen unde wolduchtigen borgermeistern und radmanen der stad Revall, unsen leven vrunden unde gunren, mit aller werdicheit littera detur hec."}, {"df": "2079", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot tovoren mit begheringhe veles gudes. Willet weten, erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Revele, holden naburs, dat ik jw vruntliken danke vor juwe ghave unde ghifte, dar gy my vruntschop mede bewiseden, also ik nw was dar to sunte Birgitten, also wiin unde beer unde andere juwe ghave unde ghifte*. Got late my dat jeghen juwe erwerdicheyt vorschulden. Item willet weten, erwerdighen heren, dat desse breffwiser Nigles Swenssone heft my ghebeden to juwer erbaricheyt to scrivende, also van sines broders weghen, gheheten Peter Ghildesknecht, saligher dechtnisse, de dar vorbrande in der tiit, do jw unde den juwen de grote schade schach van brandes wegen, dat juwe erwerdicheyt behulpelik wille wesen, dat eme mochte dat navolghen unde werden, wes eme mochte van erves weghen na sinem doden brodere boren unde anvallen. Wente mynes gnedighen heren des konninghes heredzhøffdinghe unde meer siner gnaden bur hebben hiir vor my ghesecht unde betughet, dat desse vorgescreven Nighels Swenssone was des doden Peter Gildesknechtes halffbroder van erer moder weghen. Unde de moder heft dessen Nighels mundich unde mechtich ghemaket van erer weghen to manende unde uptoborende, wes em na sinem vorbenomeden brodere boren mach to ervende. Hiirumme, erwerdighen heren unde guden vrundes, dot wol unde weset dessem armen manne behulpelik darto, dar he recht to heft. Welk ik gerne jeghen jw vorschulden wil in sodan eynem ghelike edder an eynem groteren. Wente de moder hiir noch in deme lene wonet unde is in kost mit dessem vorghescreven Nighelse. Hiirmede bevele ik juwe erwerdicheyt Gode deme almechtighen to langhen salighen tiiden. Wat jw leeff is, dat do ik gerne. Gescreven to Raseborgh des sonnavendes vor sunte Johannes daghe anno 33° Otto Pogwisch ritter. Adress: Den erwerdighen, bescheydenen heren, den borghermesteren unde den radmannen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2080", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2081", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra eller see helsar jach Cecilia Philippusdotter æwinnelica mædh warom Herra. Kungör jach mædh thesso mino nærwarandhe opno brefue, at aff thöm gotzom, som ærlikin och wælborin man her Niclis Kurke riddare, min kære herre och husbondhe, hwilks siæl Gud nadhe, oc iach hafdhum köpt och afflat j Abo biscopsdöme, i hwilkom gotzom han hafdhe sina twa dela mic vnt och gifuit och met allom ræt vplatit for mina morghon gafuor, som hans eghit breff wtuisar, aff thessom gotzom hafuer jac epter Gudz och wena radhe, met godhan wilia och beradhna modhe vnt och gifuit i Gudz hedher oc frw sancta Anna for beggies wara foraldhræ oc wara siæla vnder sancta Anna clostar, som betænkt och böriat ær i Resa sokn i Abo biscopsdöme, try gotz i Löpö i Töuesæla sokn met allom theras tillaghom, engha vndhanskildo, som them trem gotzom eller naghra thera rætlica kan tilhöra. Thy afhender jac mic oc minom arfwm the fornempda try gotz i Löpö och til eghnar thöm met allan ræt forn:de sancta Anna clostare, som forscrifuit ær, til æwinnelica ægho. Til hwilks mera visso och witnesbyrdh bidher jach wyrdelighen fadher met Gud biscop Magnus i Abo och ærlikan man Clauus Lydhikesson, höfwitzman vpa Abo hws at hengia siin incigle met mino incigle fore thetta breff, som screfuat ær i Abo areno epther Gudz byrdh mcdxxxiij, vpa wara frw apton visitacionis."}, {"df": "2082", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot tovoren mit begheringhe veles gudes. Willet weten, erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Revalle, holden naburs, dat vor my is ghewesen desses breffwisers vader, gheheten Olaff, en treskiende*, mynes gnedighen heren des koninghes schattebur, unde heft sik beclaghet, dat he mit eynem juwen medeborghere hadde bedinghet, dat he eme scholde sparren voren, unde dat was in der tiit, dat dar to Revele schepe weren, de dar sparren loden, unde dat se dar wol ghulden. Des quemen desses armen vorbenomeden bures sparren dar in juwe havene, sodder dat de schepe van dar gheseghelt weren, unde do wolde sin kopman de sparren nicht annamen umme deswillen, dat se to spade quemen unde nicht vele gulden. Des worden se dar upghelecht up dat bolwerk unde dar leghen se, went dat nw de brant overgheghan was, dar sik Got over vorbarme. Na deme brande do worden de sparren enwech ghenomen unde der sparren was 2500, doch weren dar somlike in juwer stad, de em vornogheden 600 sparren, de se darvan ghenomen hadden. Leven, erwerdighen heren. Dit heft de vorscreven arme man vor my gheclaghet, dat em aldus weddervaren is, also vorscreven is, unde dat eme noch nicht vornoghet sin 1900 sparren. Hiirumme, erwerdighen heren, sendet desse arme man sinen sone to juwer erwerdicheyt, gheheten Peter Oleffsone, umme dit vorscrevene werff. Unde ik bidde jw vruntliken, were dat sake, dat he jemande konde bevragen, de van den vorscreven sparren ghenomen hadden, dat juwe erwerdicheyt eme behulpelik wille wesen, dat se eme vornoghet mochten werden, wente de vorscreven sin vader sinen kopman vornoghet heft, dem he de sparren tovoren scholde hebben ghelevereret, also he secht. Welk ik gerne jegen jw vorschulden wil in sodan eynem gheliiken edder an eynem groteren. Leven, erwerdighen heren. Nemet dat nicht to unwillen, dat ik jw so vake moye, wente eer is vele, de my bidden to jw to scrivende. Hiirmede bevele ik juwe erwerdicheyt deme almechtighen Gode to langhen salighen tiiden. Wat jw leff is, dat do ik gerne. Gescreven to Espa des dinxedaghes na unser leven vrouwen daghe visitacionis. Otto Pogwisch ridder. Adress: An de erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Reval, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2083", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlegha helso tillforena met warom Herra. Withen, ærwærdughe herra, borghamestra och raadh i Ræffla, thet mik ær en fiiskjare wnfaren met myn baath och allan thæn redhskap, ther jak hadhe fangith honom. Nw haffver jak hørth, thet bathen ær ther i idhrom stadh och ær ther besath. Thy bidher jag idher, thet i wæl gøren och wnderwisen then, som honom besath haffver, thet jak matte faa myn baath igen, forthy jak haffver honom hwarjen forbrutith oc hopas mik, thet jak ær honom alz enkte skyllogh. Ok bidher jak idher, thet i wæl gøren och skipen mik ræth aff honom, fore han haffuer hindradh mik myn baath til orætta. Hwlkit jak vil gerna forskylla met idher i enne swadana liiknilse eller i enne større. Och bidher jak idher, thet i scriffven mik herom idhert swar til igen. Hermet befeller jak idher Gudh. Hwat idher ljwfft ær, thet gør jak gerna. Scriffvit uppa Rasaborgh daghen epther sancte Laurencius dagh. Otto Pogwiisch miles. Adress: Providis af circumspectis wiris consulibus et proconsulibus civitatis Revaliensis hec littera presentetur."}, {"df": "2084", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the, som thetta breff höra eller see, tha skal thet witherligit wara, at jak Rodhgærd Staffansdother, ther Olaff Vigestessons hustrv war, Gud hans siæl nade, kennis met thetta myt nærwarandis opna breff, at som ær om thet jordha scipte, som myn bonde Olaff Vigestesson scipte met erlikom man Henrik Göryeshaghen, at thet swa war myn wilẏ fulkompligha swa godh som mẏns bonda. For then sculd han gaff mynom bonda ok mik gotz j Biornsby j Jwmala sokn for wart gotz j Langabunsödhum, marcaköp mote marcaköpe ok hws mote hwse, som laghligha sköt ok skælad war om Olaffs messo widh Jwmala kirkio met xij fasta dande men ok en ower; ath (= ok) gaff for:de Henrik mik xij mark peninga j wilbẏte, nyan malm, oskwrid klæde ok redha peninga, som dande men a beggias wara weghna os j mellan lagde, sidhen myn bonde war dödh om wara frv dagh, widh Saltuika kirkio, huilka peninga han mik allaledis wæl til takka for nöghiat haffuer, swa thet jak honom takker som enom dande man. Til mera visso ok vitnisbyrd tha bedhis jak ærligx manz jncigle, som ær her Gercka, proast i Aland, Olaff Andersson ok Knut Jönsson domar at hengia nædhen fore thetta breeff. Datum et actum aput ecclesiam Saltuiik die assumpcionis beate Marie virginis sub anno Dominj m°cdxxxiij°."}, {"df": "2085", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Universis presencium inspecturis Jacobus Rødh, canonicus ecclesie Aboensis et curatus ecclesie Loya territorii Vesternylandie, salutem in Domino sempiternam. Notum facio per presentes, quod juxta fidedignorum assercionem lator presencium Andreas Kelso, parrochianus meus de capella Wikten, sororem habuit legitimam nomine Margaretam, matrimonio junctam cuidam piscatori Revalie. Que quidem Margareta vita defungebatur in hyeme proxime preterita circa natale Jhesu Cristi, Domini nostri. In cujus rei evidenciam signetum meum manuale presentibus subscripsi, me sigillum non habente. Datum Loya anno Domini 1433°, sexta die septembris. Jacobus Rødh."}, {"df": "2086", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2087", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine vruntliken grote tovoren mit begheringhe veles gudes. Willet weten, erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Revele, wo mynes gnedighen heren koningh Erics gnade my toghescreven heft, also umme siner gnaden undersaten, den wolboren man Gotschalk Anderssone, dat ik juwer erwerdicheyt toscriven schole, dat gy ene willen leyden in juwer stad Revele velich aff unde to unde dat gy eme vort leyde willen vorwerven van deme hochmechtighen heren, deme mestere to Liifflande, unde van sinen ersammen bedegheren unde inwoneren, dat he moghe mit vredesamicheyt na sinen werven dar in Liifflande varen unde dat he dar velich moghe sin to unde aff, sin werff dar in deme lande to tende. Worumme bidde ik jw, erwerdighen heren, dat gy jw hiirane vruntliken bewisen umme mynes gnedighen heren des koninghes willen unde umme myner bede willen. Welk ik gherne jeghen jw vorschulden wil in sodan eynem gheliken edder an eynem groteren. Wes juwe erwerdicheyt hiirby don wil, dat bidde ik jw dessem brefforere to berichtende. Hiirmede bevele ik juwe erbaricheyt Gode almechtich to langhen salighen tiiden ghesunt. Wat jw leeff [is], dat do ik gherne. Gescreven uppe Raseborgh des midwekens na sunte Matheus daghe in deme 33(ten) jare. Otto Pogwisch ritter. Adress: Den erwerdighen heren, den borghermesteren unde den radmannen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2088", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra, see eller læsa, skal thet vitherligit wara, at wælboren man Otte Poghwisch, höuidzman oppa Castalholm, Henrik Goryeshaghen, laghman j Aland, ok Knut Jönsson, domare samastadz, hioldo eth laghcallat trẏdiungxting vtan for Castalholm odhens dagin for sancta Barbara dagh, ower warandis ærlighe men, som ær Gisle Störbiorsson, Waldemar j Kalmarna, Olaff Störbiorsson ok Nils Diækn. Tha kom ther Jöns j Vestanmyre ok kærde oppa Henrik Göryeshagen om eth gotz, som kallas Bamböle, liggiandis j Fynnaström sokn, som her Hindza, hans hustrv fadher, sculde henne haffua giwit. Tha war thet ærendit strax skutit til rette rantsakan til the xij, som tha j repstenne satho, som ær Nils Bamber, Magnus Vnge, Staffan j Westereng, Biorn Stöt, Gumme j Miclaby, Olaff Thoresson, Nis Magnusson, Magnus j Biornahowd, Olaff Nilson i Jwmala, Clemet Bridze, Olaff Öning ok Pædher Grẏsla. Thesse xij men, the rantsakado ok funno swa for ræt ok swornom edhe, thet for:de Henrik Göryeshagen haffde giort lika ok fult for thet gotzit, ok haffde thet laghliga ok met fullum skiælom fangit ok haffde ther breff ok beuisningh til som læsin waro oppa sama tinge, ok thy dömpdis thet for:de godzit Henrik til ok hans æpter komande erffuinge ok Jöns j Westanmyre ok hans hustrv fran. Till thessins breffs mera beuisning ok höghre foruaring, at thet sua ær, tha hængiom wy, for:de Otte Pogwisch, Knut Jönsson, Gisle Störbiorson ok Nils Diækn vitherligha war jncigle nædhen fore thetta breff. Datum et actum die et loco supradicto sub anno Domini m°cdxxxiij°."}, {"df": "2089", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pernå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit see thet så allom effterkommandom som nu närwarandom, at iagh Christer Nielsson, riddare och höfuitzman på Wiborgh, kiännes migh medh thesse min närwarandom öpne breffue, at åhrom effter Gudz bördh mcdxxx på thet tridie åhret, å S: Luciæ afftån, tå iagh ting hölt medh allmogen af Perno sochen, kiäradhe Fadher i Jdlax och Carll ibidem medh there grannar på Biörn Deken, at han hadhe them ågång giördt och olagligen farit there skogh och fiske waten och holma, at effter the ther hadhe äggående (!) sijn på warit, tå wille for:de Fadher i Jdlax och Carll thera ther ey åthnöhga låtha effter them synen giordt hadhe, vthan wädjadhe mooth henne vnder een landz sijn, och thär landz synen på kom, effter thy lefuandes witne them wnder wijste och förwägradhe, thå stadfäste the och effter suohro, at the råå gildhe wohre, som ähgande (!) syn tillförenne gjordt hadhe, som ähr förste hufuudh råån i Breedwijk, widh een stoor steen och medle råån mith j een broo och tridie råå i Jglefårs och the holma, som ähr Sandhholm, Granholm och alle andre holma, som vnder Gambelby legat hafuer, medh there edhe. Nu thetta waar så skäligen ransakadt och witnadt, tå hafver iagh thenna för:de råår och hålma, effter ty thet ähgande dom breff på gifuidt, stadhfäst wnder förbe:de Gambelby, och förbiudher iagh huariom manne å mine högbördigh herre konungsens wägna thet förbe:de råå och hållma j någån måttå effter mero (: effter denne dagh :) hindra eller quälia eller på taalle widh 40 [mark] konungssens saak mooth theta mith breff för konungsens dom. Till yther mehra wisså och stadfästelsse hänger iagh mith jnsigle for detta breff till witnesbördh. Datum vt supra anno, die et loco præsentatis."}, {"df": "2090", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot tovoren. Willet weten, erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Revele, dat desse jeghenwardighe breffwiser Nigels Swenssone, mynes gnedighen heren des koninghes schattebur, heft my gheseen laten eynen openen breff, den de kerkhere to Poye, gheheten her Thomas, heft beseghelt, so ludende, dat de moder eynes gheheten Peter Ghildesknecht, dar mit jw vorstorven saligher dechtnisse, heft ene mundich unde mechtich ghemaket to manende unde optoborende van erer weghen, wes eer boren mach na erem sone Petere vorgescreven to ervende. Worumme bidde ik jw, erwerdighen heren, vruntliken, dat gy dessem sulven Nigels Swenssone behulpelik unde vorderlik willen wesen, dat eme dat mochte unghehindert volghen, wes der guden vrouwen na ereme doden sone boren mach to ervende na utwisinghe des openen breves, den he darup heft. Welk ik gherne jeghen jw vorschulden wil in sodan eynem gheliiken edder an eynem groteren. Hiirmede bevele ik jw Gode almechtichs und unde salich to langhen salighen tiiden. Wat jw leff is, dat do ik gherne. Gescreven uppe Raseborgh des midwekens vor sunte Juriens daghe. Otto Pogwisch ridder. Adress: Den erwerdighen heren, den borghermesteren unde den radmannen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2091", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2092", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlegha helso tilforena met Gudh. Withen, ærwærdugha herra borghamestare och radhmen i Ræffla, thet mik haffver thenna brefførare Tørghils Magnusson, myns nadhugha herra konungsens skattabonde, beræth, thet hans modher syster, som heeth Luci Andresa dotter, ær ther dødh bliffven i idhrom stadh, Gudh henna sjæl nadhe, och han ær henne rætta ærffvinge, epther thy som hans bewiisningh wthvisar. Hwarfor bidher jak idher, thet i wæl gøren for Gudhs scul oc for myns herra konungsens skul och for myna bøn skul, thet i waren honom beholpelighe, hwar som han ær rætter wthinnan. Hwilkit jak vil gerna forskylla moth idher i enne swadanna liiknilse eller i enne større. Hermet befeller jak idher Ghudh. Hwat idher ær ljwfft, thet gør jak gerna. Scriptum Rasaborgh ipso die apostolorum Philippi et Jacobi. Hec Petrus Flæmingh. Adress: Providis ac circumspectis wiris, consulibus et proconsulibus civitatis Revaliensis, hec littera presentetur."}, {"df": "2093", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valaskallio", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witerligit see thet allom them thetta see eller hora ath then tiid jak Hannus Hamborgh hiolt tingh j Wirmo sokn j Walutoskallioby j ærligx manz wegna Clauus Lydekessons, høffuitzman pa Abo, areno epter Gudz byrdh mcdxxxiiij ffredaghen næst epther helga korssdagh (ͻ: torsdagh? **), tha kendis Hoquon Rawala pa sattho tinghe sikh haffua solt ok j rettha køpe met allom reth wplatit wyrdelighen fader met Gudz nadh biscop Magnus j Abo en fiærdungh j Karkossby som lagmannen haffde honum for tiill dømpt epter soknene rantzsakan tha Rawala godz honum fradømpdis, som och soknen nw withnade, for x mark swenska epter Aboesk mynth, huilka pæninga for:de Haquon kendis sik tiill nøgia haffua wpburit. Thy affhende han sik ok sinom arffuom then sama fiærdungen j Karkossby ok tilleghnade han for:de deell werduge fadher met Gud biscop Magnus tiill ewinnaligha ægho ok skøtthe ok skelæde honom then fiærdungh met thesse xij som tha j nempdenne saatho som ærw Olaff Hukayniin, Olaff Hapas, Larens Wennepoyca, Birgher Monnasistæ, Pædher Nihattula, Magnus Hirj, Andris Mægistæ, Andris Thomasson, Peder Kaukurla, Campi Corwensusta, Peder Thenhossinpoyca, Mattis Purciæ, ath huilke skøtning jak for:de Hannus war forskælaman. Til mera wisso henger jak mith jncigle ffor thetta breff. Scriptum die et loco vt supra."}, {"df": "2094", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valaskallio", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witerlighit see allom them thetta breff høra eller see at then tiidh jak Hannus Hamburgh hiolt thingh a ærligx manz wegna Clauus Lydykkessons høuidzman paa Abo j Wirmo sokn j Walueteskallio by anno Domini mcdxxxiiij ffredaghen næst æphter helge torsdagh* kendis Olaff Hukaynen pa satto tinghe sik haffua giort eth jordhakøpe met werdoghom fader met Gud biscop Magnus j Abo j thesso motto ath han [gaff] biscopenom en fullan fiærdungh aff Ronakallio by j aker ok ængh ok allom androm tillaghom nær by ok fiærre engo vndan skildo som them fiærdungenom kan rettheligha tiill høra, ok therfore haffuer for:de werdoge fadher met Gud biscop Magnus saat Olaff jgen j sama skipte Kintzikala gotz, som han køpte aff sancti Laurencij kirkio, met aker ok ængh ok allom androm wmæghom nær by ok fiærre engho wndan skildo som gotzeno retthelica tiilhører, ok ther tiil x marc penninga ok ena tompt ok halffuan økryn (ͻ: akrin) aff thet ødhis gotzet j Kintzikala som han køpte aff Jacob j Mækis vthan andra hælffthena aff akrin ok allan skoghin ok jordhmarkena ok andra wmæghom som the ødhis godzeno kan tiillhøra togh biscop Magnus vndhan. I swa mottho giorde the skytningh j sinæ mellan a sama tingh met thesse xij epterscriffne som tho j nempdenne sotha, som ærw Peder Nihattulasta, Magnus Hyrj, Peder Littiinn, Olaff Hapas, Larens Winanpoyca, Birghe Murinosista, Andris Mægistha, Andris Tomasson, Peder Kaukula, Kaupj Koruensustha, Peder Thenhusinpoyca, Mattis Purcia, ath huilke skøtningh jak for:de Hannus war forskelaman. Tiill huilkis mera wisso tha henger jach mit jncigle for thetta breff."}, {"df": "2095", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm thettæ breff høræ eller see kænness jach Pedher Flæmingh, lagman j Østerlandh, a mins nadhugx herra konung Erics wæignæ met thesso myno øpno breffue at then tiidh wyrdelighen herræ och andaligen fadher byscop Magnus met Gudz nadh biscop j Abo, och hans capitulum, Clauus Lydekesson, høwetzman vppa Abo, Haquon Frille, Tuwe Niclisson, Beynt Lydekesson¹ och Thomass Pedhersson, hæradzhøfdingiæ, a landzrættænom sato j Abo radstofw areno epter Gudz byrdh tusande fyrahundradhe tretighi vppa fiærda² aret, torsdagen næsth epter sancti Erics dagh, kerde Ketill Lafrinzson till domkyrkionne syzloman herra Remar, canoch j Abo, om eeth godz som hether Wikala liggiande j Warfrv sokn j Patis, at thet war hans husfrw Ragnilde och hennes barnom olaglika vndhangangit; till hulkit her Remar swaradhe met thesso nærwarandhe breffue och (ͻ: ath) domkirkion hafde³ thet swa lenghe j wærio hafth ohindrath och oklandh[r]at som breffuet vtuisar. Och thesse fornempde godhe mæn met mik och jach met thom kundom ey annars skæligha finnæ æller spøriæ, thy dømde iach domkirkionne godzet till stadhugt ok fast, oc forbyudher jak hwariom manne thetta for:de godz optar meer hindræ eller quæliæ vidher sinæ siæx⁴ mark fore myn doom. Till ythermera beuisningh vidherfesther iach mith breff til hofwdhbreffuit met myno jncigle. Datum anno, die et loco supradictis."}, {"df": "2096", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Den wisen, ersamen, vorsichtigen heren borgermeisteren unde radmannen der stad Revall, unsen gunstigen vrunden, entbede ik Hans Cropelin, hovetman des slotes Stocholm, unde wii borgermestere unde radmanne der stat Stocholm unsen vruntliken grut mit begere alles gudes unde doen witlik openbar betugende in disseme unsen jegenwordigen openen breve, dat vor uns gewesen is de erbare vrome man Hinrik Gorieshagen uns berichtende unde in den hilgen gesvoren heft mit upgerichteden vingeren gestavedes edes, also tobort, dat van deme osemunde unde gude, dat Albert Rumor unde Michel Notiken to Reval vor em gehindert hebben vor Cort Garsen schult wegen, hort sinem brodere Jacob Gorieshagen van to 5 leste osemundes en vat myn. To merer betuchnisse unde witliheit, dat dit also vor uns geschen is, also vorgescreven is, hebbe ik Hans Cropellin myn insegel unde wii borgermestere unde radmanne vorbenomet unser stad secretum wetende laten drucken upt spacium disses breves. Gegeven unde gescreven int jar unses heren dusent verhundert in deme 34 jare, des donrdages na pinxten."}, {"df": "2097", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen wilghen denst tovøren. Erwerdigen heren. Jw sy tho wetende, dat Albrecht Romor unde Mickel Nøtken hebben ghehindert vør mynen brodere Jacob Gøryeshagen 5 leste osmundes 1 vat myn vor de scult, de se thoachter sint van Cord Garzes wegen, dar myn broder mit alle nen don mede heft. So vele my børd tho betalende van myner husfrw wegen, dat uppe myn andel løppet, wen mer scult betalet is, de Cord sculdich blef, des bin ik allewege averbødich tho betalende; dat kan my nicht helpen. Item jwe erwerdicheyt scref my enen breff tho so ludene, wes ik van gude to Revele in jwe stad sende, dat scolde vel[ich] ut unde in wesen*, unde ik bede my altid to rechte mit en tho gevende unde tho nemende. Hir untbavene hebben se myn gud gehindert unde sundergen de 5 leste osmundes 1 vat myn, dat mynem brodere tohort, also ghy wol vinden in desseme [bygebund]enen breve, den Hans Krøpelin besegelt heft unde de rat v[an] deme Stoxholme**. Hirumme so bidde ik jwe erwerdi[ge ger]echtigheyt mit allem otmode, dat ghy dessem breffor[ere] Peder Scøtten scyppen so vele also recht is, dat myn broder dat sine møghe krigen mit dessen baden, dat he dar nicht vurdermer darf plas edder omak umme hebben, wente he heft, Got hebbe lof, dat sine nergene mede vorbraken. Got almechtich sy mit jw allewege aver my to bedene. Screven tho deme Stoxholme des vrigdages na pinxsten, under myn ingesegel, sub anno Domini 1434. Henrik Gøryeshagen. Adress: An de erwerdighen, vørsichtighen borgermestere unde rat tho Revele mit groter werdicheyt kame desse breff."}, {"df": "2098", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "1430", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vru[n]tliken grot tovorn. Wetet, ersamen hern unde guden gunners, borgermeisters unde rat, dat ik jw vruntliken bidde, dat gi wol don unde gunnet my 2 schippunt kabelgarns uttovorn, des ik behoff hebbe to des slotes behoff, vor myne pennighe. Dat wil ik vorschulden in solkem like edder in enem grotern. Hirmede siit Gode bevolen. Wes jw leff is, dat do ik gerne. Screven to Raseborch in des hilgen lichams avende, under mynem sigille. Otto Poggewisch, hovetman up Raseborch, ritter. Adress: Circumspectis ac providis viris, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, cum omni reverencia hec presentetur."}, {"df": "2099", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Nomine Domini amen. Anno Domini mcdxxxiiii, jndiccione xij, die mensis Junii xx, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Eugenii iiii anno iiiiº, hora tercia(rum) uel quasi, in sacristia in ecclesia Aboensi, in mei notarii publici et testium infra scriptorum presencia constitutus honorabilis vir magister Iohannes Ølyntu, canonicus dicte ecclesie ac altarista altaris sancti Bartholomej jbidem, nomine dicti altaris tenens in manu duas litteras patentes, scriptas in wlgari, sanas et integras nec in aliqua parte suspectas, sed omni prorsus vicio ac suspicione carentes, in medium produxit, easque legi et transsumi ac in publicam formam redigi humiliter supplicauit, quarum quidem litterarum vna fuit venerabilis viri domini Beronis Andree, prepositi Strengenensis ac canonici Vpsalensis, pie memorie, vero ipsius sigillo sigillata, in cuius medio erat sculpta ymago sancti Olaui regis et martiris quasi cum securi in sinistra manu et pomo in dextera; jn circumferencia vero sigilli continebantur hee littere: S Beronis Andree presbiteri. Alia vero littera erat honorabilis viri domini Reymari Gislonis, canonici Aboensis, vero ipsius sigillo sigillata, in cuius medio sculptus erat clypeus quasi stipitem arboris continens per transuersum cum ramis quasi prescissis; jn circumferencia vero legebantur hee littere: S Reymigii Gislonis presbiteri. Tenor prime littere de verbo ad verbum sequitur et est talis: Ffor allan mannom ok hwarium enom, som thetta breff (etc. Se n. 341). Tenor secunde littere sequitur in hec verba: Alla the dande mæn thetta breff læsa eller hora lesas helsar jak Remar Gislosson (etc. Se n. 436). Post quarum quidem litterarum produccionem et leccionem prefatus honorabilis vir, dominus Iohannes me notarium publicum, vna cum testibus inferius nominatis, cum instancia requisiuit, quatenus dictas litteras diligenter inspicere ac examinare vellem, easque sic inspectas et examinatas publica manu in formam publici instrvmenti transsumere seu transscribere curarem tali modo, vt ipsis transumptis vti veris originalibus tam in iudicio quam extra plena fides valeat adhiberi. Ego itaque Petrvs Olaui, presbiter, curatus in Corpo, clericus dyocesis Vpsalensis, publicus imperiali autoritate notarius, peticioni et requisicioni dicti domini Iohannis vtpote racionabilibus annuendo, iuxta debitum officii mei, visis et diligenter examinatis litteris antedictis, vna cum testibus infra scriptis, ipsasque veras et omni suspicione carere repertas per alium fidelem scribi et transumi feci, me ipso aliis prepedito, transumptasque, sicut premittitur, per memetipsum diligenti examine cum originalibus consultauj et hoc presens publicum instrvmentum exinde confeci signoque meo et nomine solitis et consuetis signaui, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium premissorum. Acta sunt hec anno, die et loco quibus supra, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris dominis Magno archiedyacono, Andrea Ærelendi, prebendato sancti Iohannis in ecclesia cathedrali, quorum eciam sigilla presentibus sunt appensa in mayus robur et testimonium premissorum, jtem dominis Guttormo de Manu, Henrico de Sami, Henrico de Mustasara, curatis et quamplurimis aliis fidedignis clericis et laycis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis."}, {"df": "2100", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2101", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "… MCCCCXXXIIII …. solennes viri civitatum quatuor, puta Lubicensis, Hammeburgensis, Luneburgensis et Wismariensis, iverunt in Daciam ad placitandum cum Erico rege Danorum pro festo b. Johannis baptistæ in opido Werdingburg dicti regni et ad tractandum de pace et concordia ac sedandam litem damniferam et periculosam parti utrique. Duxerant autem civitates prædictæ secum pro suis consiliatoribus et complacitatoribus spirituales principes duos, puta Verdensem et Razeburgensem episcopos. Rex vero Ericus pro suis consiliariis collegerat plures principes seculares et spirituales, puta episcopos Hildensemensem, Lundensem, Roschildensem, Rypensem, Abowensem et alios plures; duces vero, puta Bavariensem, Pomeranensem, Sundensem, Lovenburgensem et ducissam Magnopolensem ac cæteros comites et milites. Cum quibus placitantes per mensem civitates prælibatæ parum uel nihil ad pacem et amicitiam ac damnorum recuperationem tempore treugarum eis per Danos illatorum deserviens actum aut conclusum ibidem extitit. Unde quasi vacui revertentes, quod conclusum videbatur inter partes, civitatibus congregatis retulerunt. – – – –"}, {"df": "2102", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot tovoren ghescreven mit beheghelicheyt. Willet weten, erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Revall, dat de Dalkerles, mynes gnedighen heren des koninghes bure in Sweden, hebben sik gesammelt in eyne grote partie, sik to settende jeghen ere herschop. Ok so hebben my somlike myner vrunt toghescreven, dat se sik hebben ghedacht hiir vor Raseborgh dat slot to bestallende. Worumme bidde ik jw, erwerdighen heren, dat gy my lenen willen twe edder dre kamerbussen to eyner tiit; de ik jw wol to danke weddersenden wil edder jw se ok to betalende, off se vordervet worden, vor so vele, also se wert sin. Dar her Diderik up der Heyde wol vor loven schal, off gy des van em vorseende werden. Ok bidde ik juwe werdicheyt my eynen man mede to sendende, de mit bussen scheten kan, to eyner tiit; deme wil ik sines arbeydes wol lonen unde senden en jw wedder, wen jw beheghelik is*. Item, leven erwerdighen heren, also ik juwer erwerdicheyt wol eer togescreven hebbe, dat oft ik wes dar to juwer stad sande, dat id mochte dar in juwer stad velich unde gheleydet wesen to unde aff, welk gy an dessen dach an guder vruntschop wol geholden hebben, dar ik jw vruntliken vor danke. Nw were ik begherende noch vortan, dat off ik dar wes sende to juwer stad, dat dat mochte ghevelighet unde gheleydet wesen dar in juwer stad to unde aff vor de juwen unde alle deghennen, der gy mechtich moghen wesen, welk ik gherne jeghen jw vorschulden wil mit alleme gude, wor ik kan unde mach. Erwerdighen heren. Wes juwe erwerdicheyt hiirane don konde edder wolde, dar bidde ik juwen beseghelden openen breff up my to sendende. Unde wan ik juwen breff darup hadde, so hadde ik ghedacht eyne kiste edder twe dar an jw erbaren rad to sendende edder an eynen anderen guden vrunt, to truwer hant my unde myner husvrouwen edder ok unsen erven. Hiir beghere ik juwe lefflike antwarde van mit dessen sulven boden, also vorscreven is. Ik bevele jw deme almechtighen Gode unde siner leven moder Marien to ewighen tiden sunt unde salich, to my to bedende also to juwem guden vrunde. Gescreven uppe Raseborgh des midwekens na sunte Margareten daghe. Otto Pogwisch ridder. Adress: An de erwerdighen heren, borghermestere unde radmen der stad Reval, kome desse breff mit aller werdicheyt."}, {"df": "2103", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot tovoren mit vormoghe veles gudes to juwer beheghelicheyt. Erwerdighen leven heren, guden nabure. Juwen breff an my ghesant, de ghescreven was des midwekens na visitacionis Marie, hebbe ik vruntliken entfanghen unde wol vornomen. Erst also gy scriven umme deghennen, de den schaden ghedan hebben an de Russen unde ere godere genomen hebben, dat jw is ghesecht, dat se hiir int lant gherumet sin, des so wetet, erwerdigen heren, dat my hebbe hiir in Raseb[o]rgs lene allumme bevraghet, ik kan se hiir nerghen vreschen; men is dat se my to der hant komen, so wil ik se gherne toven, dat se vorder neyn vordreet mer don scholen. Item also my juwe erwerdicheyt toscreff umme eyne arme juncvrouwe, der eere cledere dar entferdighet worden, unde worden ghevort hiir int leen, unde juwe werdicheyt biddet de cledere wedder to gevende. Leven erwerdighen heren, guden naburs. Wes ik umme juwe leve unde vruntschop don kan, dat do ik gherne; doch na dessem rechte sint se vorstan, nademe dat se lenk wen jar unde dach gestan hebben, eer hiir jemmant quam, de se ansprak. Doch umme juwer vruntschop willen sende ik se an her Diderik up der Heyde. Hiir quam nicht meer wen eyn høyke unde eyn rok; dat smide, dat daruppe was, dat wart vordelt, dat ik nicht en weyt, wor id bleff. Unde hadde id vele meer gewesen, so wolde ik dat gerne umme juwer leve unde vruntschop hebben wedderghegheven. Hiirmede bevele ik juwe ersammicheyt Gode alweldich unde siner leven moder to langhen salighen tiiden, to my to bedende also to juwem guden vrunde. Gescreven uppe Raseborgh des midwekens na sunte Margareten daghe. Otto Pogwisch ritter. Adress: An de erbaren borghermestere unde radmen der stad Revele kome desse breff mit aller erwerdicheyt."}, {"df": "2104", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2105", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlika hilsa tilforinde sænda æwærdelika met Gudh. Within, kære wener, at jac hawir en swen och hawir thjænth thær i Lifflandh, han hethir Karl Jønsson, och honwm ær widhirfarith storth hoffmodh ok ær skinhwwat ok saargør aff en, swm hethir Hannes Liffwe, ok hans hjælpara. Sin skadha widhirgjorde han i swa mattho, at han redh i hans gardh ok trængde honwm aff eth withirlikit fængilse, hwilkith han loffwade honwm met handh ok met mwn oppo sin edh ok sina godha tro at halda wthan alth argth. Thetha hawir jac forstøth oppo triddje aar fore herre kwmtyrins bøn skuld, som Arindh Kalle och Didrik opper Hedhe wel withirlikith ær, ok Jacopp Frees, borghamestare i Abo, ok flere godha men, the thær offwir wara, at kwmtyrin wndirwan sik, at thøm wenlika forena met enne pæninga swmma, swa at thær skulde ey maningh hellr skadhe hendirmer aff koma. Ok æn hawir jac 3 breff wel bewarath, swm hær kw[m]tyr mik tilscriffwit haffwir wm tessa forscriffna ærande. Forty, kære wener, widirfar Karls widirsake naghar maningh hellir skadhe hæræffthir, thær wil jac wara wforwittir wthi. Gud wari met idir Scriptum Abo anno 34, in profesto Olavi regis et martiris. Claws Lytkisson. Adress: Nobilibus viris, proconsulibus et consulibus civitatis Ræwelensis, amicis suis, detur littera hec."}, {"df": "2106", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlika hilsa tilforinde sænda æwærdelika met Gudh. Within, besyndirlike gode wener, at thenne breffwisare Lasse Rødh hawir kærth sik ganska saara fore min hærre biscoppin ok andra sina wener, særdelis fore mik, at honwm ær altoff stakkoth skeeth fore sina langa thjænist ok ær beroffwat ok afftaghit alt, thet han hawir forvurwith met sith sura ærffwode ok sin langa thjænist. Forthy bidhir jach idhir, kære wener, at i wel gørin fore Gudz skuld ok idra æra skuldh ok mina bøn skuldh och wndirwisen hans widhirsake, the ærlike men, klostarens forstandara æra, at the betænke sik bæthir och latha honwm njwtha Gudz rætwisa aath lika andra godha men, sina langa thjænist, som han thær i landit gjorth hawir, ok lathen honwm ey thes wngælda, at han hær føddir ær i Finlandh. Gudh wari met idir. Bjwden til mik som til idir gode wen. Scriptum Abo anno 34, in profesto sancti Olavi regis et martiris. Clauws Lydkisson. Adress: Nobilibus viris proconsulibus et consulibus civitatis Ræwelensis, amicis suis, detur littera hec."}, {"df": "2107", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "1435", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot tovoren ghescreven mit vormoghe alles gudes. Bidde ik jw to wetende, erwerdighen heren borghermestere unde radmen der stad Revelle, guden vrundes, dat hiir vor my was desse arme vrouwe Amundz Ingeborgh, wisersche desses breves, sik beclaghende, wo eer suster, gheheten Ramborgh, unde ere dochter, Katerine gheheten, dar mit jw vorstorven sin, saligher dechtnisse. Worumme bidde ik juwe erwerdicheyt mit gantzsem vlite, dat gy desser armen vrouwen willen helpen, dar se recht ane is, dat eer mochte navolghen, wes eer van rechtes weghen bort to ervende van erer v[o]rscreven suster unde susterdochter. Wente se dat hiir in deme lande wol bewisen kan mit eynem gantzsen karspele, dat se eer echte unde rechte suster was. Leven erwerdighen heren. Bewiset jw hiirane also guden vrundes unde ik weyt, dat gy gerne don. Welk ik gherne jeghen jw edder de juwen vorschulden wil in sodan eynem gheliiken edder an eynem groteren. Hiirmede bevele ik juwe erwerdicheyt deme almechtighen Gode unde siner leven moder to ewighen tiiden, to my to bedende also to juwem guden nabure. Gescreven uppe Raseborgh an sunte Olaffs daghe, under mynem ingeseghele. Peter Vlemingh. Adress: Den erwerdighen heren, den borghermesteren unde den radmannen der stad Revall, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2108", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2109", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långbacka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom vitherlighit, som thetta breff höra eller see, at epther thy waar elskelighe fadher Jönis Jngonen, Gud hans siæl nadhe, befelte oss vppa sin ytherstæ thiid Jacob Jngonen, Lasse Rogge och Lucia Jönisdotter aa alla waara skiptisbröders weghna aat sköthæ oc fulborda thet iordha köp, som han giordhe met wrdelighin fadher met Gud biscopp Magnus j Abo oc capitulo ther sama stadz, kennomps wj, fornempde Jacob, Lasse oc Lucia, oss hafua a sættæ thinge j Pitkemæki samanwarandhe almoghænom aff Warefru sokn, Resa sokn oc Ruska fulbordat vndher wrdelighin fadher met Gud biscop Magnus j Abo oc capitulo ther sama stadz til æwerdhelikæ ægho thenne godz Montiskala, Kempilæ met Gerdhelæ, som köpt ær oc lacht til Kempilæ, Ylikyla och Böle, met allom theris tillaghom, thomptom, hwsom, akrum oc ænghiom, skoghom oc fiskewatnom, verkom oc verkestadhom, quernom oc quernestadhom, allom tillaaghom tilsaghdom oc enghom vndhantaghnom, som them gotzom i noghre matta rætlikæ tilhöra kan, vndhan oss oc waarom arffwm fore the viij(c) marc swensca sa got mynt at iiij swensca marc göræ fult fore een fulwictughen ænglisk nobel; huilka pæninger, som waar fadher Jönis Jngonen, Gud hans sjæl nadhe, vpburit hafdhe til fulle nöghiæ aff forscrifnom wrdhelikom fadher oc capitulo, thæslikes oc the xxv marc oc alla articula, som howtbreffuit vppa ludher, stadhfæst, skööt oc skælet met thessom xij fastom: Jönis Niclisson, borghamestara j Abo, Hannus Hamborgh, Pædher Rike, Iösse Lundh, Jösse Lokanes, Niclis Witzare, Paual Mykas, Niclis Mertilæ, Jacob Waynisare, Thomas Nutela, Henric Cloccaresson och smidhen j Ierfuemæki, forskælaman, Clauus Lydekkeson, howtzman vppa Abo oc hærætzhöfdinge i Maska hæradhe. Thenne skötningh anamadhe hedherlighin man her Remar, canik j Abo, vppa fornempde wrdhelix fadhers met Gud biscop Magnussæ oc capituli weghna. Til witnisbyrdh oc ythermera stadhfestilse oc forwaringh bedhes wi erlix manz Clauus Lydhekesson, howtzmanz vppa Abo, Jönis Niclisson, borghamestara j Abo, Hannus Hamborgx inciglæ met Lasse Roggis incigle, mædhæn wi flere ey incigle hafwm, oc thetta breffuit lææses widh howtbreffuit. Scriptum Pitkemæki anno Domini mcdxxxiiij, feria tercia post festum assumpcionis beate Marie virginis."}, {"df": "2110", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "a) Sidan haffde han (= Engelbrekt) sin breff ospara; Han bödh huar man til sik fara. Hwo ey met honom halla wilde, hans lyff och gotz wilde han forspilde. Til Norbotn han tha breff sänder at antworda Erik Pwke j händer, och bath honom stadelica met sik holla, al Norland vnte han honom wolla. Tha Erik Puke thet hörde, swa gladelica han thet giorde. Korsholm haffde han tha jnne pa herra Niclis veghna at thy sinne. Ginstan sampnar Erik en här met Helsinga och the, som bodhe ther; han satte them en höffitzman, Eleff Diägn swa heet han. For Faxholm the strax rykke, ther finge the then lykka; the finge thet slot i sama stund och brende thet genstan nider j grund. En reeste han en annan här met österleningia, som bodhe thär; han sette thöm en höffitzman, Joan Folkasson swa heet han. Thesse foro til Aland; ther gik thöm ful wel j hand. Alla allenningia the saman kallade, Kastelholm strax bestallade. Thet slotet haffde ena qwinna aff konungen at thet sinne; ffrw Yde swa then qwinna heet, hon atthe her Bendictus Pugge, thet men veeth. Bether monde konungen henne thro än nogan then man j Sverige boo. Thet war jo the svenska til haad och spot, at qwinna sculle raada rikesens slot. Hon war en vtländzka; wel fundos manga the svenska, som thet haffde bäter forthient, haffde konungen sit hyllest til them went. Then fogad thet aff henne haffde, tha the svenska thet belagde, Otte Poggewis swa het han. Stort at tala han wel kan; forre loth han engen wara sin lika, fore thre meente han ekke at wyka. Genstan han sa ther the finna, han reddis the wille honom slotet aff winna, for handboga och hwdsko thorde han ey holla slotet tho. Han badh for Gudz sculd vnna sik liffua, han wilde thöm gerna slotet giffua. Johan Folkasson fik fästet swa, til Erik Pukes hand hiolt han thet tha. Tha Erik Puke haffde thet swa bestäldt och thöm the hären befäldt, han reedh strax at thet sinna, tijt han kunne Engelbrecht finna. b) Eo tempore (1434) erat vir quidam nobilis, strenuus, animosus, bellicosus et magnanimus, filius d:ni Nicolai Göstaffson, Ericus Puke vocatus, cui Engelbertus tradiderat castrum Arosiense. Hic – – – – – – – – – – – moram duxit in Norlandiis, habens castrum Korsholm ex commissione patris sui. Huic direxit Engelbertus litteras exhortatorias, ut tanquam fidelis indigena pro liberatione regni ab exteris fideliter laboraret, committens ei omnes Norlandias procurandas, et eas ejus rectoratui gubernandas subjiciens. Quibus ille rumoribus auditis et commissione delegata, ut erat homo diri animi, ferventis affectus et ad bella gerenda conspicuus, oblata gaudenter acceptat et non segnis auditor injuncta exsequitur. Collegit extemplo robustum exercitum, cui valentem præposuit capitaneum, cui nomen erat Eleff Diekn. Hic, adjunctis sibi Helsingis, ad castrum Faxaholm indilate concurrit et expugnatis custodibus, locum convertebat in cinerem. Inde progressus Ericus præfatus collegit alterum robustum exercitum, cui præficiens quendam Joan Folkason, jussit in Aalandiam proficisci. Quo dum pervenisset, collectis in unum indigenis, eorum adjutorio castrum Kastelholm obsederat, quod tunc habebat a rege mulier quædam extranea, fru Idha; sed suo nomine satelles quidam Otthe Puggawiss ipsum tenebat in feudum, homo superbus et garrulus, atque præsumptuosus jactator. Qui visis pauperrimis rusticulis inermibus, quos antea despexerat et nec vita dignos reputaverat, stans in castro munitissimo vitam sibi servari mendicabat ab illis, nec primo quidem impetu expectato, castrum tradebat homunculis. His igitur per Ericum Puke suosque patratis, idem Ericus se ad præsentiam contulit Engelberti."}, {"df": "2111", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Axevalla", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2112", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2113", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ewærdeligha helso altiid forscriffna met warom Herra. Within, kære her borghamesthre ok radh, som for ræth sithja i Reffwla, at i then tiiden Otte Poghwisch antwa[r]dade mik Castalholm, tha saghde han mik thet i landzins nærwaro, at om han haffde noghre tiltalan til the godha men her i landit bade om en stykke ok annor, tha haffver han skwtit thet for rikins rath. Thetsama haffva ok the godha men her i landit gjort om the tiltalan til honom. Nw haffver jak sport, at han haffver untsakt them, hwem han betrædher her aff landit i Reffwla, tha skal han thet betala. Thy hoppas mik til Gudz, at i thet ekke stædhin, æpther thy at then fatigh almoghen kan sigh nw hwargin wændha met thet fatighe, som the plægha at føra til ider eller annar stadz. Ok bidher jak ider, at i wæl gørin ok scriffwin mik her idert swar opp ok at Otte ma them inte hindra i engahanda matto eller noghor annar. Thet ær myn bøøn til ider. Ok vilin i scipta got met os, tha æræ wy the, som thetsama vilja gøra met ider. Ey meer i theta sin, Gud wary met ider. Scriptum Castalholm dominica ante festum Symonis et Jude, meo [sub] sigillo. Jowan Folkasson. Adress: Erlighe herrare ok beskedhne men, borghamesthre ok radh i Reffwla, sendis theta breff."}, {"df": "2114", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligith skal thet wara allom dandemano[m] som thetta breff hora eller see kennes jac Peder Paualson aff Touesala met thesso mina nærwarande oppno breue mik haffua seelt, vnth ok opiatet beskedelika quinno hustrv Gertrudhe ena ængh j Kurala for x mark Abo peninga som jac van epter minne hustrv modher, gambla hustrv j Kura[la], huilko fornamdhæ x mark Abo peninga kennes jac mik haffua opburit til takke ok fulla aathnoia. Medh tæsso mynæ nærwarande oppno breue giffuar jac for:da hustrv Gertrvdh ledoga ok losa for alle næmaninge mic ok mynom erffwinghum. Thil mere wisso ok vithnisbyrdh bidher jak beskedelikæ manna jncigle, som ær Jacob Langh [ok] Paual Busman, ath henga for thetta breff for thy jac ey siælffuer jncigle haffuer. Scriptum Abo epter sancte Martens dagh anno Domini mcdºxxxiiii aret."}, {"df": "2115", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2116", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item [anno 1434?] costede de reise, do her Gert Witte mit den Rigeschen unde Darptschen to Wiborch was van des copmans wegene, 900 mrc. Rig., de unse stat utlede."}, {"df": "2117", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2118", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2119", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2120", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikith see allom thøm thetta breff hora eller see ath jac Claus Lydikeson awapn met vordeliks faders j Gudhi biscop Magnuse och capituli j Abo godwilia ok samtykkio haffuer stiktadh ok skipadh j Gudz heder ok iumfru Marie for mina ok minne kære hustrv Cristine Jonise dotther ok wara barna siæla j Abo doomkirkio j Warefru koor, som kallas klærika koor, tre messor som æwinnelika haldha[s] skulu j hwario viku: forsth vm manedaghen en siælamæssa sungin met graffs wigningena ok vigilie om afftonen til forinde sunghne, wm odhinsdaghen andra messona aff jomfrv Marie fæm drowilsom, wm ffredaghen tridia messona aff wars herra Ihesu Christi fæm wndom. Thennæ messor ok gudzthiænisth skal prebendatus j for:de Warfru koor foresta oc haldha latha som forscriffwath ær oc thertil haffua til hielp epther for:de wordheliks faders biscop Magnus oc capituli skipan tree koor clærika, doomproastins, erkedieknins [ok] elzte kanunks, som the messor skulu haldha, oc prebendatus skal met enom thera vigilias siunga ok sama prebendatus scal them for thera ærffuodhe ephter skeligheeth løna. Framledhis haffuer jak for:de Claus met minne erwingie ja oc godh vili til thenna forscriffna gudzthiænisth vpheldhe giffuit ok lacth til ewinnelika egho forsth en gardh j Abo sunnan vidh Grapena som jak fik aff Mattis Skalenbergh, jtem en gathuboodh vppa torgith sunnan vidh torgith, jtem j godz j Lemu som hether Hukas, jtem hundrade engilske nobla til nokath fasth ingeldh att kopa, oc hwat jac ok flere mina wener kunnom mera ther til lægia ok hielpa thet wiliom wi gerna gøra. A[l]th thetta forscriffna scal optha nempdher Warefru prebendatus foresta oc [i] wærio haffwa, nythia ok bruka thenna forscriffna gudzthiænisth ok sik sielffwm til vpheldhe samuledh som annath thet the prebende til hørir. Thy affhendher jac mik ok minom ærffwom al thenne for:de stykke ok skipar oc egnar them met allom ræth til forscriffna messor ok gudzthiænisth vphelde til ewinnelika egho. Til alla thessa forscriffna stykke mera wisso ok vithnisbyrdh bidher jac mina nesthe venir som æru min brodher Bencth Lydikesson, min son Henrik Clauusson, mina maga Henric Swerdh, Jonis Olafson, Henrik Pitz, Jeppe Korke ok Henrik Olafson hengia sin incigle met mino for thetta breff som scriffuit ær j Abo areno epthe Gudhz byrdh mcdxxxvº, ipso die beati Vincencij martiris."}, {"df": "2121", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerligit skall thet wara allom dandemannom som thetta breff høra eller see kennis jach Haquon Syltilæ met thesse myno nærwarande vpno breffue mik haffua saalt, wnt ok vplatit beskedelikom manne Olaff Sylte, mynom brodersson, thessens brefsens wisare, allan min rettha andeell j fasta jordh som mik tiilhørde j Pætesmækj j Reesa sokn ffore xx marker Abaaska pæningha som nw ærw gænghe ok geffwe j Fynlandh, met allom them tiillaghum som ther tiil hørt haffuer aff gamblan alder j wotho ok j thorro, huilka for:de xx mark Abosca kennis jak Haquon Sylte mik haua vpburit tiill alla fulla athnøgio ok tiil takka haffua wntfangit. Met swadana skeell ok beuisningh giffuer jach for:de Olaff Sylte lidugan ok løsan for alla namaningh om thenne for:de xx marker Aboska j swa mottho, om thet kunde sik swa falla at Olaff Sylthe wilde sælia thenne for:de jordh nakon fræmande manne, tha skulu myna søner wara the næsta ath løsa thenne for:de jordh jgen aff for:de Olaff Sylte vm sama wærd ffor nogrom frømande. Tiill mere visso ok witnisbyrd bider iak Haquon Sylthe dannamanna jncigle, som ær først Anders Kaalandes ok Jønis Hannussons aff Masko sokn, til vithnisse hengia for thetta breff theris begges jncigle [medan] jak Haquon Sylthe ey siælffuer hauer jncigle. Scriptum Abo, monedaghen epter sancte Henricx dagh anno Domini mcdxxxv areth."}, {"df": "2122", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pälkäne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm, som thettæ breff forekoma kan, helsar jach Olaff Brodherson kærligha met Gudh. For then sculd at thenne brefførare Gudmundh Olaffson haffuer tenkth at færdhæs til Ræffla æpther sins sons arff, Olaff Gudmundhzsons, Gudh hans siæl nadhe, thy bidher jach alle godhe mæn, borghamæstære ok raadhmæn æller for hwem han hændher til rætthæ at koma, at j honom til rætthæ athielpen, hwar han rætther jnnan ær for dhen fræmen, ok hwarghen hindhrin æller hindhræ lathin j framfærdh eller atherkomo, for Gudz sculdh ok minne bøn, hwilkit jdher Gudh løne, ok jach gernæ fortiæne wil met alle godho, ther jach kan ok maa. Scriptum Pælkæne j Tauestia anno Domini mcdxxxv, ipso die annunciacionis beate Marie virginis, meo sub sigillo."}, {"df": "2123", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ewerdeleghæ helso met Gudh oc mina wælwiljogha ødhmywkth tilforne. Ærlighe mæn, borghamæstare oc radh i Reffla. Thenne brefforare Gudhmund, mins kære nadogha herres konnung Ericx skattabonde hær aff Tavesteland, haffver sport, at honom ær hans son affdødh i idher stadh, oc fore then skuld far han nw til idher at wita om hans stykke. Thy bidher jach idher kærlegher, at i wilen wæl gøra fore Gudz skuld, mins herra skuld oc fore mina bøn skuld oc hjelpa honom til swa myghit, i kunnen prøffva oc kænna, at han ær rætter til uppa fornempda sins dødha sons wegna, om swa kan henda, at han idher hjelp behøffver til rætta, hwilkit jach thogh wæl weet, at i gerna gøren honom oc hwar dandaman. Gudh befallar jach idher ewerdelegher. Hwat idher lywfft ær, thet gør jach altiidh gerna, hwar jac kan oc ma. Scriptum Tavestehuss in crastino apostolorum Philippi et Jacobi anno 30 quinto, meo sub sigillo. Waldemarus Diegn vester sincerus hec. Adress: Providis viris, dominis proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis suis sinceris, hec littera amicabiliter presentetur."}, {"df": "2124", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halmstad", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2125", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vor 2 tunnen bers, her Otto Pogwisches husvrowen gesant, 3 ½ marc, unde 3 fert. 1 sol. vor 2 flassche romenie."}, {"df": "2126", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2127", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2128", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2129", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2130", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2131", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wnsen vruntlyken grot und wes wy gudes vormogen tho juwer beheglicheit. Wetet, lefven vrundes, dat vor wns siit gewesen desse jegenwardighe wnse borgere Laurens Hurla und Pauel, wysere desses brefves, und hebbet wns tho kennende gegeven, dat in juwe stat tho jw sy ein gekomen, Kaupe Sæven geheten, den desse ergenantten wnse borgere wtt der venknisse borgeden hir vamme slothe, dar see grothe manynghe umme lyden etc. Hirwmme, lefven vrundes, bidde wy juwe erwerdicheit vruntlyken, und helpett dessen ergenantten Laurens und Pauel also vele, also recht wtviset, welket wy myt juwer erwerdicheit vruntlyken vorschylden willen in eime desgeliken edder grøtheren, wor wy mogen. Gode almechttige siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wyborch des midvekens negest vor suntte Margreten. Borgermestere und raatmanne tho Wybo[r]ch etc. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wisen luden, borgemestere und raatmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2132", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "1434", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Wetet, lewen vrundes, dat ik jw vruntliken bidde, dat gy wol don umme Godes willen und myner bede unde weset dessen jegenwardigen brefwiseren Paul und Andreas behylplik an ereme rechte wes en thogeboret na ereme doden broder langge Jessen, de jw borger was, seliger dechnisse. Jw so wruntlik hirane tho bewisen, also ik jw gudes thobelowe, dat wil ik alleweghe gerne kegen jw vorschylden, war ik mach. Bedet tho my also tho juwem vrunt. Gode almechtighe bliwet befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wiborch an sunte Peters avende. By my Ke[r]sten Niclizson, ritter. Adress: Den erwerdigen, vorsichtigen luden, borgermesteren und ratluden tho Reval, kome desse breff etc."}, {"df": "2133", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote thovoren gescreven und wes wy gudes vormogen tho juwer beheglicheit. Ersamen, leven vrundes. Wellet weten, dat desse jegenwardighe breffwyser Lafrens, unse borger, heft uns tho kennende gegewen, dat eme syne modder Kerstyne, seliger dechtnisse, affstorwen sii in juwer stat und see gene neger erfnamen heft wenne dessen vorgescreven Laurens. Hirumme bidde wy juwe ersame vorsichticheit otmodichliken, dat gy dessen vorscreven unsen borger wellen vruntlik und behylplyk sin, dat eme wederfare also vele, also geliik edder recht wtwyset und volghaftich moghe werden, wes em angefallen is und mit rechtte boren mach. Dat wil wy gerne kegen jw vorschylden mit eime desgeliken edder beteren, ofte sik dat also gefalle, wor wy mit geliik konen und mogen. Hirby dot also wy juwer erwerdicheit vele gudes thobelowen. Gode almechtighe siit befolen tho ewigen seligen tiden. Gescreven tho Wyborch under uns sekret, des dinsschedages na suntte Peter und Pauel. Raatt to Wyborch. Adress: Der ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermesteren und radmannen tho Reval, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "2134", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes wy gudes vormogen tho juwer beheglicheit. Ersamen, leven vrundes. Wellet weten, dat desse jegenwardighe brefwiser Panne Kaupe, unse borger, heft uns tho kænnende gegewen, dat he mit eime Ryssen kopslagede tho Nowgarden, de heft eme gegewen 13 mrc. Rig. unde 17 or. quader Lybessche. Do desse vorgescreven Kaupe tho hws quam, do wart he des war, do he sin gelt utgewen scholde, dat he quat gelt van dem Ryssen untfanggen hadde. Des so toch desse ergenantte Kaupe weder tho Nowgarden und wolde de Lybessche mit dem Ryssen schitten; de Rysse sede, dat he de ergenantten Lybessche tho Revel vor gut upgeboret hadde; vor gut hadde he de Lybessche weder utgegeven. De Rysse vorwilkorde sik vor guden luden, dat he tho Revel wolde komen und wolde Kaupen dar untrichtten, wentte he synen howetman dar hadde, dar eme de Lybessche van weren geworden. Hirumme, lewen vrundes, senden wy jw den ergenantten Kaupen mit den Lybesschen und bidden juwe ersame vorsichtticheit, dat gy Kaupen ergenant wellen vruntlyk und behylplik sin umme Godes wellen und unser bedhe, dat eme de Rysse de Lybesschen schitthe, welket wy gerne kegen jw wellen vorschilden in enne desgeliken edder groteren, wor wy myt gelik konen und mogen. Gode almechttige siit befolen tho ewigen seligen tyden. Gescreven tho Wyborch under uns sekret, des vrydages vor suntte Laurens daghe. Raat tho Wyborch. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Revel, kome desse breff mit verdicheit etc."}, {"df": "2135", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wnsen vruntlyken grot und wes wy gudes vormogen tho juwer beheglicheit. Erwerden, leven vrundes. Wellet weten, dat vor wns is gewesen wnse medeborger Thomas Johansszson, wiser desses brefves, und heft wns tho kennende gegeven, dat eme sin broder Jakop affgestorven is in juwer stat, de dar was mit sinem broder Claus Molner, seliger dechtnisse. Hirwmme bidde wy jwe ersame lefve demodichliken, dat gy dessem jegenwardigen ergenantten Thomas wellen vruntlik und behylplik wesen tho syme rechtte, dat eme moghe volghaftich warden, wes eme mit rechte boren mach na sinem broder Jakop seliger decktnisse, wmme wnser bede willen. Welket wy mit juwer ersamen lefve vruntliken vorschylden willen in eime desgeliken edder groteren, wor wy mogen. Hirby dot, also wy jw vele gudes thobeloven. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wyborgh wnder wnsen ingesegel, amme sonawende negest vor suntte Laurens daghe. Borgermestere und ratmanne tho Wyborgh etc. Adress: Den ersamen, vorsichttigen, wisen luden, borgermestere und ratmannen tho Reval, kome desse bref mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2136", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långholmen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Oluff, medh Gudz nåd erichibiscoph i Vpsala, och altt richens råådh i Swerige giörom witterligit medh wårdt närwarandes öpne bref, att efter thett thenne brefwijsare Jösse Jönsson hafuer nu warit i ricksens tienest färdigat medh hest och harnisk och framdeles will och skall reedher wara, nähr han warder till sagdt, såå färduger som lagbooken wttwijsar och som frellssesman böör att wara och thera godz ther medh frelst hafwa, ty hafwe wij wndt aff richens och cronans wegna j Swerige forbe:de Jösse Jönsson frijheett och frelsse oppå sigh och hans efterkommande ächtta ärffw:r och there godz, nämlig Codbolsta, Mykengräss, Labbnäs, Grägnäs cc:m: (= 200 mark) j Östergetha wedt öster ändan i Finström sochnn på Ålandh, efter lagbooken som andra riddare, frellsse och frijborne män i Swerige niutha. Jngen fördriste sigh giöre her emott som lagbooken vtwijssär wedh straff. Till mere wisso hengiom wij wåra signet her vnder: Oluf, medh Gudz nådh erckiebiskop i Vpsala, Sigge medh samme nådh biskoph i Schara, Christer Rws (! = Nielsson), Bengt Erichsson, riddare, Engell[brecht] Engellbrechttsson och Niels Jörensson, wäpnner. Datum Långhollm anno Dominij mcdxxx quinto, in crastino beati Laurentii."}, {"df": "2137", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långholmen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2138", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långholmen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2139", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grot unde wes ich gudes vormach. Bidde ich ju to weten, leven vrundes, dat ich vornomen hebbe, dat serowers unde vetalen hebben dar in der butm ghevest thuschen Revel unde der Ny unde zolden dar hebben genomen Rutzse gut. Were dat zake, dat ere broders kunde noch to Revel sin, zo bidde ich jw vruntliken, dat gi wilden se underwisen, dat hir gut bekymert ist um ere broders willen. Wo wm dosse sake schen is edder wat antwart se van sich geven, dat gi wolden my dat scriven met den ersten. Unde bidde ich jw lefliken, dat gi wolden ju bevragen, oft de Rutzen willen vordermer vrede holden edder binden mit den riken. Willen se off nicht, en sal unvrede noch sken. Ich hope to Gode, hir wil gut werden tuschen mynem heren deme køninge unde dat rike; unde al de samlingen unde vetalen, de hir sin, willen my gerne to hws volgen, wp de Rutzen to stridende. Dat magen gi de Rutzen medegeven, alz gi weten, dat ju, en unde uns macht an licht. Hirmede syt Gode bevolen to ewigen tiden. Ghescreven to Holme [an] unse leven vrowen dac assumpcionis anno etc. 35. Cristiern Nichilsson, ritter unde howetman to Wiborgh. Adress: An den heren unde wisen luden, borgemester unde raet der stat Revel, komme dusse breff."}, {"df": "2140", "dating_start_year": "1431", "dating_end_year": "1434", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grothe und wes ik gudes vormach. Wetet, lewen vrundes, dat ik jw vruntlyken bidde, dat gy wol don und weset dessen jegenwardigen brefwiser Steffen behylplyk, dat em sine brewe weder werden und wor he vordermer recht ane is, dat gy jw darane bewisen, alzo ik ju gudes thobelowe. Gode dem almechtigen blywet befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wyborgh an unser lewen vrouwen daghe. By my Kersten Nicliszson, ritter. Adress: Den erwerdigen luden, borgermesteren und ratluden tho Revel, kome desse breff mit werdicheit etc."}, {"df": "2141", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2142", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2143", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Humilima mei recommendacione cum sincera salutacione premissa. Som jac hafver scrivat idher wærdicheyt, godhe sunderlega wenir, tilforinde om thet arvit, som Niclis Smidh ær tilfallit ther i Revelæ, tha hafvir jac mich ænnw ythermeer bespoort met the dondemæn, som boo i Rasaborgx læn, at han hafvir ther Gudz ræth til, ok alt landtt staar hanom til, oc jac tor wæl wara een, som ther wil borgha fore, at hanom rætlegha thet tilbør. Thy gørin for Gudz sculdh uppa rætwisona wægna oc betænkin hanom, ther han hafver ræth uthi. Gud ware met idher eewinnelegha, oc bjwdin til mich som til id[r]an goda win. Scriptum feria quinta ante festum nativitatis Marie virginis, meo sub sigillo. Botvidus Nicolai, curatus ecclesie Karis. Adress: Providis et honestissimis dominis, proconsulibus et consulibus Revalie, detur hec cum reverencia."}, {"df": "2144", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2145", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera et amicabili in Domino salutacione jugiter premissa. Withen, godhe synderlighe wener, at mik ware scriffne wis tidande til aff Abo, at her liggjæ hofffolk i sjøn 65 wærende, oc sigja fore sant, ath the høra Erik Pwka til. Thy radher jach idher ok bidher, at i hjelpen fridha thennæ sjoen oc taghen idher sielff til waræ fore thøm oc forwarnen Ryzerna, the ther inne ære, ath the ecke wtsiglæ, utan the wilja siglæ uppa thera eghen æwentyre, thy at myn fader eller jak wile standa them for engen scadha. Item bywdhen til mik som til idher wen. Hwat ider ljofft ær, gør jak altiidh gernæ. Thermet befaler jak idher Gudh. Scriptum Rasaborgh in crastino exaltacionis sancte crucis, meo sub sigillo. Hec Karolus Cristiernson, vester sincerus etc. Adress: Providis viris ac famosis, consulibus et proconsulibus Revaliensibus, [amicis suis] sinceris, presens detur hec."}, {"df": "2146", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2147", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2148", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2149", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2150", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2151", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2152", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2153", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller se kungorum wi Sigge, met Gudz nadh biscop j Scara, ok Cristiern Niclisson riddare met thæsso waro nærwarande opno breffue ath os ær vitherligit thet Medelby ok Kakunæs j Solne sokn vthan fore Stokholm hørde til biscopenom aff² Abo ok wørdhelighen fadher herre Biorn, fordhom biscop j Abo, haffde Medelby ok Kakunæs for:de j ægo ok j wærio, ok wi Sigge for:de warom nær honom flere daga tha han lagh j Medelby, oc jac Cristiern for:de war ok ther [nær] hanom³ tha han lagh swa som i sina egno goze. J hwath motta thet ær nw biscopenom j Abo vndangangit thet ær os owitherligith. Æn wi haffuum høørth ath fornempde biscop Biorn laanthe thet j⁴ her Mikkel Rwtz⁵ thima. Til hwi[l]ko⁶ mera visso ok vithnisbyrdh hengiom wi war incigle for thetta breff som scriffuit ær widh Stokholm arom epter Gudz byrdh mcdxxx vppa fæmpte aret vppa sancti Lucas dagh."}, {"df": "2154", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Uniuersis Christi fidelibus presentes literas visuris seu audituris Olauus, Dei et apostolice sedis gracia archiepiscopus Upsalensis, Kanutus Lincopensis, Johannes Roskeldensis, Siggo Scarensis, Thomas Stregenensis, Johannes Asloensis, Magnus Aboensis, Ulricus Arusiensis, Olauus Arosiensis, Gerardus Burglanensis et Olauus Bergensis, eadem gratia ecclesiarum episcopi, salutem in Domino sempiternam. Pium et gratum Deo obsequium impendere credimus, quociens fideles suos ad opera pietatis excitamus. Cupientes igitur, ut capella sancti spiritus, in parochia Rænthæmæki site (!) Aboensis dyocesis, congruis habeatur reuerentia et honore, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad eandem capellam causa deuotionis et orationis accesserint et missas seu alia diuina officia in ea audierint, seu sepulturis mortuorum interfuerint, seu etiam pro animabus omnium fidelium defunctorum pie exorando visitauerint, seu in serotina pulsatione more Romane ecclesie angelicam salutationem flexis genibus dixerint terna vice, seu pro statu felici ac quieto regni Swecie ecclesiarumque nostrarum ac totius christianitatis Deum pie exorauerint, seu ad fabricam aut edificationem antedicte capelle manus porrexerint adjutrices, quotiens premissa aut aliquid premissorum deuote fecerint, totiens de omnipotentis Dei misericordia beatorumque Petri et Pauli, apostolorum ejus, auctoritate confisi, singuli nostrum xl dierum indulgentias de injunctis eis penitentiis in Domino misericorditer relaxamus. Et nos Magnus, episcopus Aboensis, indulgentias supradictas prius prefatorum eidem ecclesie, ut prefertur, concessas auctoritate ordinaria nobis commissa confirmamus. Datum apud Stockholm xiij kal. novembris, nostris sub secretis presentibus appensis."}, {"df": "2155", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2156", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2157", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2158", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Erik, met Gudz nadh Danmarkx, Sweriges, Norges, Wendes ok Gotes konung ok hertugh j Pomeren, gørom witherlikit met thetta wort opne breff, at fore trooscap ok th[i]ænista, som thenne brefforare, wor elskelik thienere Hinrik Clausson, oss oc rikit her til giort haffuer oc æn her effter trolika gøre skal swo lenghæ han liffuer effter sin ytersthe macht, tha haffue wy vnt oc giffuat hanum oc hans retta echte affkomma oc arwingha swadane frihet oc frelse til ewich tidh, som andre woro riddare oc swene haffue oc nydhe j Swerighe, vppa two røkæ jordh j Ylela sokn j øffra byen, som hans fadher ther køpt haffuer til thet hans fadher ther til forene haffdhe met schiffthe fangit fore Danzskila aff Hans Garp, som han wort breff til forendhe vppa haffuer. Thy forbiwdhe wy alle woro foghede oc embitz men oc alle andra, ee hwo the helzt ære, fornempde Hinrik Clausson her amot j noghra mathe at hindhra vforrette eller vmake widher wort hyllest oc nadh. Datum in castro nostro Stokholm anno Domini mcdxxxv°, jn crastino beatorum Symonis et Iude apostolorum, nostro sub [secreto]. Ad mandatum domini regis speciale et ad relacionem domini E. N. militis Laurencius B. cancellarius."}, {"df": "2159", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Erik met Gudz nadh Swergis, Danmarks ok Norgis, Vendis ok Gotis konungh ok hertugh i Pomern, helsom alla os ælskelica som biggia ok boo i Østerlandom j Abo biscopsdøme kerlica met Gudh ok vare nadh. Kungørum vi met tessa næruarande breffue at her vare nu for os aff almogans vegna i Østerlandom margha bønder om almogans ærende oc kæremal aff hwart landzscap, oc ibland andre ærande kerde the høglika at the ey fa lagmanz tingh ther i landit swa optha them tarffuas vm aaret oc lagboken vtuisar. Ok swa som wi kunnom merkia oc vnderstunda(!) aff godom mannom som landzsins lagligheet witha, tha valder thet att landhet ær vith oc væghana viidæ, swa ath en lagman kan ey vel tinkta jnnan et aar offuer alth biscopsdømeth som lagh vtuisa; thy haffuum vi nu epter radh oc samtykkio vars radhz, sinderlika theras aff Østerlandum som landzins lægelichheet witha, skipt oc lagth biscopsdømeth j twa dela som her epter scriffuat star, swa at en deelen ær Sudherfinne oc thes skær, Nylandh, øster ok vester Karelen oc Tauastelandh, thet skal vara en lagsaga oc haffua en lagman; annar delen ær Norfinne oc thes skær, Satagund øfra oc nidhra Norrabotn oc Alandh, thet skal oc vara en lagsaga oc haffua sin sinderlika lagman. Swa viliom vj at Abo biscopsdøme skal altiidh her epter bliffua skipth oc lagth i twa lagsaghur, ok hwar lagsagu skal haffua sin sinderlika lagman, swa at jngen thera gøræ andran hinder eller forfang i domom eller androm ærendom i nogra matho. Thy forbywdom vi ider allom oc hwariom ider særlestes hordelica vnder vara konunglika hempd oc vredhe at brytha eller gøra aa mothe tessa vora skepilse i nogra matto. Til huilkis mera visso oc stadfestilse henghum vi vart secret for thetta breff, huilkit giffuit oc scriffuit ær vpa wart sloth Stokholm aareno epter Gudz byrdh mcdxxxv, daghin nest epter Symonis oc Iuda apostola dagh."}, {"df": "2160", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Erik met Gudz [nadh] Swergis, Danmarks, Norgis, Vendis ok Gotis konungh ok hertugh j Pomarn, helsom alla thom ther biggia ok boo j Østerlandom j Abo biscopsdøme kærliga met Gud oc vare nadh. Kungørom vi ider kære vener at vi tenkende pa rikesins skelliga stirkilse, gagn ok bestandan, som os aff Gudz ok wars embitz vegna rættelica til bør, finnom oc visselika merkom at met ider ther i landhet som fierran ligger fran riket ær stor vanskilse vm ræth ok lagh enkannelica aff thy at vi fore rikens ærende skuld siellan kunnom thiidh j landhet koma, ok almoghanom ær offtugnth (ͻ: offta tungth ?) thædan søkia os swa ferran met therra ærende ok kæremolom, hwilkit vi oforwaghit haffuom met vart rikens raadh j Swerige, ok ærum thes swa met thom offuer ena at ther i landhit skal haldas en tiidh vm æreth en mene rætgang som ma kalla landz ræth, oc han skal holdas j Abo neste viij daga fore sancte Henrics dagh vm somaren j tessa matte som epter følger: Fforst at for then rættæn skulu sithiæ biscopen oc noghra aff capitulo oc swa manga som aff wart rikens radh æra ther j landeno, lægmen ok alla herishøffdingena oc alla vora fogotha aff biscops domet skulu ther nær vara; vare fogote vppa Abo han skal helpa troliga aa vara vægna at thet varder fulfolgth som ther for rethen sakt varder. The andra vore fogothe sculu ther nær vara, serdelis vm nogre vpa them kærer eller nogre merkelighen ærende aff therra foghdy vardha fore landz rætthen skuthin. Kunno the ey silfue koma fore laga forfalda sculdh, tha sende hwar for sik myndoghan man met fullamakth. Jtem en aff rikens radh, som the andra thertil nempnæ, skal haffua konungs dom. Jtem ther skal vara konungs nempndh sithiande, helfthen aff thyænistemen ok helfthen aff bønder. Jtem ther sculu jnghen andra ærende høres vtan the tiidh varda scuthen af lagmanz tingh eller heridztingh vtan at nogre kærer vpa biscopen lagmannenom eller noghen foghote, ok then som sik skywter fran hærætstingh eller lagmanz fore landzrætthen haffui sin vithne ok beuisningh met sik aff lagmanne ok hæridzhøfdinge. Jtem hwilken laglica stempder ey komber for retten eller ey vil ræth gøra, er thet biscop eller clerik oc ær jorda dela, tha skal afradh j quarstadh sethias oc aff abiggiandenom lydhne forbywdas. Ær thet fogethe som ey vil til rettha koma eller ræth gøra, tha skulu the fore rætthen sithia os thet til scriffua at vi han ta af sæthia aff syno æmbite eller annarledes epter skelom nepsom. Ær thet lagman eller hæridzhøfdinge, honom forbywdas noghon dom at døma for en han sielffuer ræth giorth haffuer. Vm andra skethemæn gango som laghen wthvisa. Jtem skule the haffua doom incigle*, oc vpa alla doma ther dømas skulu breff giffuas vnder sama incigle, ok alla doma sculu i script haldas. Jtem al doom brut som vpa landz rætten falla vp bæri the som dømpth haffua ok allan konungs ræth næruarande æra oc nepmdin(!) til thera therningh, ok then sakøren skal fogothen ok hæridzhøfdingen hwar i sino hærade epter lagom vtmæla. Jtem haffua landz mæn kæremal til køpmen eller køpmen til landzmæn som groff oc vardande ære, the magha pa landz rætthen slithas eller epter landz laghum eller køpstadh ræth som ther vider bor, oc tha sculu twe borgamestare oc nogra aff radhit til kallas. Thenna landz rætten viliom vi oc bywdom at haldas skal j allo motha som scrjffuat star ok inga lundh forsimas. Til mera visse oc stadfestilse alla tessa forscripna stikke er worth secreth trycht a riggen tesse breff, hwilkit scriffuit ær i Stokholm arom epter Gudz børdh tusande firahundrade vpa fæmpte oc tretighe, daghen nest vpa helga apostola Symonis ok Iuda dagh."}, {"df": "2161", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "[Anno Domini MCDXXXV.] Item in octaua Martini obiit frater conuentualis frater Thörnerus officio presbyter, anno xxviij a professione sua et subito sine sacramentis, scilicet viatico et extreme unctionis; diu quippe languerat, sed tali modo decessit."}, {"df": "2162", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Monikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom mannom witterligit, både nu warande och efter kommande, at then tid iak Vidke Ådzserson sochna ting hölt med allmogen i Janackala sochen i Munikala by i ärlig mans närwaro Volmar Dieke[n] anno Domini mcdxxxv, dagen näst efter sancte Andreas dag, tå kom för rätte thenne tolf landz synemän, som är: Oluf Broderson, Michil Staffanson, Oluf Ådzserson, Powell Kalwolainen, Daniel Hanson, Jöns Lamije, Philippus Karriala, Lars Nystad, Oluf Person, Clement i Wirala, Powell i Wehikälä, som hafwa warit på ena syn emellom Turenga boor och Jurfwa och Lorens Sawolaisen poika i Munickala, och swåre, at thesse äre rätte gamla rår emellom Turenga by och Munickala by och kring om Ylejoentakama, som är Walkia waha, Kilpon wuori, Sänpelen läpikiwi, Petzin arina innom Cumola åker, Sicon wuoren otza, Heinäjoenkåski, Kockolan oja, Kialan raja lambi, Munickalan raja lambi, Wenijoen kåski, Mallicaisen joen hara, Mallingaisten jervi sari, Ryttylän wanha walkama, Maten ojan suu, Kuusan mäki, Käsä wuori, Jalkien mäki, Aidan polwi, Hänistön mäki. Ty efter förenemde syne mäns ede dömde iag förenämde rår stadugt och fast wid theras 3 [mark] för min dom och Turenga boor 40 [mark] för wälle och Munickala boor theras skada och synekost igen."}, {"df": "2163", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lampis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff höra eller see kennes jak Olaff Nielsson Tafwest(1), heredzhöfdinge i Hollola herede, mich hafwe warit vppa ena syyn om Lampis prästeboole i ehrliga manna närwaru Bengt Lydikesson(2), Oloff Brodersson ock her Herman i Hollola medh thesse 12 effter:ne gode män: Peder Pyrwianen(3), Nisse(4) Heppänen, Michell Kuckoi(5), Michel Lycke, Lucas Kaukoila, Anders Rånnte, Henrich Nuijakainen(6), Erich Awatila (?) Etoila, Pawal Ronnis, Lasse Willikainen, Jonis Håståi(7) och Michel Toimarainen(8). Tesse 12 gingå oc lade thesse effter:ne råår, först Pääjärfwe strandh jempt åth her Bengtz qwernstadh, Pytza kifwi, Hallikifwi(9), Linnamäki högst, Hatakaskoiwu under Kuranlächte, Kaxiharan(10) koiwu, Kalinoijansw, swa vth medh becken til Oijos(11) broo, Heetaisen silta, ok alla engh vppa bada sijda beken, nedan for Oijos broo, Khekosen(12) silta, swa vth medh almänninge wägen til Kylmalächte(13). Jngen hafwe macht at bruka jnnan fur(14) thesse fur:de(15) roor, hwarcken å landh eller watn, vthan prästens loff oc godh willia, ok prästen hafwe friiheet fiske(16) öfwer alt Pääjärfwe ock i allom androm träskiom i Lampis sochn. Och thessa ära prästens frija vthmarcker till kaskelandh, fäägångh och hwadh han af skoge behöfwer, först Lasse Heicke deel, Simon Peters deel oc Henrich Könas deel. Till thes mehr wisse ock witnes bördh trycker jak mitt jnnsigle für thetta breff. Datum Lampis anno Domini mcdxxxv. Olikheter i den andra afskriften: (1) Nilsson Tawast (2) Lydersson (3) Pyrweinen (4) Jusse (5) Kucko (6) Newakon (7) Jöns Hastoi (8) Tomarainen (9) Halkijkifui (10) Kaxiharanen (11) Oijs (12) Kekoisten (13) Kylmelehtte (14) för (15) för:de (16) fiskia"}, {"df": "2164", "dating_start_year": "1435", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote vorgescreven. Wetet, erbar rat, dat hir vele lude sin van mynes heren undersaten, de sik beclagen und my tho kennende gewen hebben, dat en ere vrunde affgestorwen sin in juwer stat und en kan gene redelicheit wederfaren van juwen borgers, de dat gut underhebben, dat ere vrunde nagelaten hebben, und besynderikes desse jegenwordighe brefwiser Laurens, de vake tho jw gewest is umme des gudes wellen, dat em und syme broder angefallen is van Oloff Mynters wegen, dar en noch nen redelicheit van wederfaren is. Hirumme so bidde ik jw vruntlyken, dat gy jw hirane also bewysen, also ik juwer erbarheit vele gudes thobelowe und also gy wellen, dat ik den juwen don scholde, ofte syk dat also gefelle. Gode siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wyborch. By my Kersten Nicliszson ritter. Adress: Den erbaren luden, borgermesteren und ratmannen to Revel, kome desse breff etc."}, {"df": "2165", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kungør jach Larens Jngemundzson, kirkiopresther j Borghaa, then tiidh jach haffde Haliko kirkio for naghrum aarum tha bath och befelte beskedelighen man Jonis Danilson a wapen wpbiudhe sith gotz j Mærghæ j Halko sokn liggiændhe, huilkit gotz jak epter hans bøn ok befelningh trem synom wpbødh pa kirkiostempno swa som soknamannom witerligit ær, som the[r] widher waaro. Tiil huilkis mere wisso etc:a. Datum anno Dominj mcdxxxvjº, etc:a."}, {"df": "2166", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witerligit wara som thetta breff høra eller see at jach Jonis Danielsson a wapen kennis met thesse myno opno breffue mik haffua vpburit aff wyrdeleghen fadher met Gud biscop Magnus j Abo xxiiɉ marcher Aboeska, som mich brast j the peninga summa som han skulde mich giffua for thet gotzet j Merghe j Halko sokn liggiande, ther (ͻ: thet) han aff mik køpte epther fyra mædzmanna ordhom, twa aa hanss wegna, som ære Larens Hasawarp och Jønis Larensson j Waretzsala, och twa a myna wegna, som ære Jngemar Magnusson och Jonis Torkilson, for huilkit gotz jach kennis mik fult wpburit haffua epther thenne peningha summa som ær xxiiɉ marc som forscriffuat stander, ok the peninga summa mædher som staar j thet andra breffuit som jach [ther] pa til forendhe for:de [fadher] giffuit haffuer. Tiil mera wisso henger jak mith jncigle for thetta, etc:a. Datum anno Domini mcdxxxvj, etc:a vtz."}, {"df": "2167", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Wetet, besynderlike gude vrunde, dat nw umme etswelke sake, dar wnsen riken, jw und wns allen macht anne licht, welke sake ik jw tho desser tiit nicht thoscryven wolde umme vare wellen, doch so desse jegenwardige Gert Swarthof unde Hinrik Styfwe, wiser desses brefves, de scholen jw wol myntlyken berichtten, welke de sake sin. Hirwmme ik jw vruntlyken bidde, dat gy my ein antwarde geven van den saken, see jw berichtten, mit juwen egen myndigen bodhe, also dat juwe bot Hinrike volghe, wentthe hee wet, wor hee my schal vinden. Bedet tho my also tho juwen besynderen guden vrunde; wes ik umme juwen willen don mach, dar wellet myner nicht anne sparen. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wiborge, wnder mynen ingesegel, an suntte Jurian avende am jare 36. Kersten Niclisson, ritther und hovetman tho Wyborgh, droste in Sweden etc. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermesteren unde ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2168", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Cristiernus Niclisson, miles et dapifer regni Swecie etc. Wenligha ok kærligha helso met warom herra altiidh forsænda Within, kære herre burgermestere ok radh ok synderlighe godhe wener, at jak haver idhert kredensebreff, ther i mik senden, ok the ærende, ther i hafden her Tyderik, idher stoolbroder(s), metgifvit ok befælt til mik at hawa, kæ[rliga] ok wenliga allaledhis wæl forstandit, ther jak innan merker ok finder idher winscap ok godhwilja. Th[acker] jac idher storligha for idher kerlichet, ther i mik bewist hawen ok bewisen mer ok mer, hulkit jac met Gudz hjælp gerna forsculla wil i allo godho, hwar jak kan. Ok haver jac her Tyderic[h min] ærende idher ytermer befælt at berætta, hulkom jak wet, at i fulkomlica tron i alla matto, som ther widherbør. Ok maghen i wita, at jak vil arfvodha therwm, hwat jac kan, swa mykit i mik star at gøra, at thet scal komma mællen rikit ok idher i en wenlighen ok fastan kerlich met Gudz hjælp. Item haver jak befelt her Tiderich til idher at werfwa wm nakra pænningha, som Hanus Slipper mik skyllog bleff, Gudh hans sjæl nadhe. Hwarfore bidher jak idher kerligha, at i honom hjælpen, hwar jac ær rætter wti a myna wæghna. Ok bidher jac idher kærliga, at i thet ey til mistycke takin, at jak idher scrifwer wppa swensco, thy jak nw enghen tyschen scrifware ner mik hawer. Hermet befaler jak idher Gudh æwerdheligha til liiff ok sjæl. Jak ær then, ther gerna gøra wil, hwat idher ljuft ær. Scriptum Rasaborg die ascencionis (!) Domini, meo sub sigillo, Adress: De[n] ersamen heren unde vorsichtigen wisen mannen der stat Revell komme desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2169", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2170", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerleghit oc kunnogt gör jac Andris Gerikayn fore alla the thetta mit nærwarende opna breff see, læsa æller höra, at jac haffuer met godhwilia oc beradhno modhe saalt, wnt oc vplatit minom godhom wen Mattis Scalenbergh, borghar j Abo, ena æng, som heter Tærawæoya, met iiij raar wmgangna oc ij ladhor vppa standande, fore xv mark Abosce swadant mynt, at een Arnoldus gylden oc j mark gaa oc giælla lika hwart andro, hwilka jac bekænnis mic fullelegher haffwa vpborit til godho nöghyo. Thy affhænder jac mic oc minom arffwom for:da Tærawæoya æng met the ij lador ther vppa sta oc tileghnar hænne for:da Mattis Scalenbergh oc hans arffwom til ewerdelegha egho. Jtem bekænnis jac mic æn hær offuer haffwa vpborit aff for:da Mattis iiij mark sama forscreffna mynt j swa matta, at jac oc mine æpterkomande skulom halda honom oc hans æpterkomande forscreffna æng fria oc frelsa fore allan scat. Oc offuer thetta köpp oc sæmio waro thenne godhe mæn kallade til witne, som ær Gerlach Fridagh, Henric Scalenbergh, Nisse Laydinen, Jacop Jönsson, borghar j Abo, oc Nighels Petersson, Lasse Seppela, Niclis Heynoya oc Arnika Hörtöla. Til mere witne oc witnisbyrdh bider jac, for:de Andris Gerikayn, for:da godha mæn Gerlach Fridagh, Henric Scalenbergh, Nisse Laydinen oc Jacop Jönsson wm therra jncigle at hængia fore thetta breff, met (!) jac eygh sielffuer jncigle haffuer. Scriptum et datum Abo anno Dominj mcdxxx sexto, feria secunda jnfra octauam ascensionis Dominj."}, {"df": "2171", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera in Domino salute premissa. Within, godhe synderlighe wener, ath thesse fatighe brefførære, idhre metborgare, Martin Karkian oc flere andre haffwa warit her fore mek oc kært, hwru Rydzenæ haffwa them høgliga beklaghat, ath the scullo haffwa met beradeno modhe førth Rydzæ gotz thil Wiborgh, hwilkit ey skal finnas ath the thet haffva gjort met wilja. Forthy Karl Cristiærsson, som tha høffwidzman a sins fader wæghnæ wppa Wiborgh war, han haffde sænth sith folk wth oc looth hindra al the skip, som Rydzæ gotzs førdho, hwadhan the helzst waro, epter thet at thet stodh wtan dagh mellan Wiborgh oc them. Thy kwnnin i wæl kænnæ, hwru therom kan wara. Gudh wari met idher æwerdheligha. Scriptum Wiborgh feria sexta pentecostes. Marten Dikn. Adress: Discretis et circumspectis wiris, proconsulibus et consulibus civitatis Rewaliensis, hec presens detur."}, {"df": "2172", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDXXXVI. Item dominica Trinitatis consecravit episcopus Thomas Strengenensis dominum Jo. Kylonis in fratrem conventualem in locum sacerdotis."}, {"df": "2173", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korpo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Cristiernus Niclisson, miles, dapifer regni Swecie necnon capitaneus castri Wiborgensis. Sincera et amicabili in Domino salute jugiter premissa. Within, godhe synderlighe wener, at som ær wm thenne fatighe mæn aff thenna Finna skæren, som anamadhe Rydzsa godz at føra aff Revel oc in Nyen i høstas ok wardho hindradhe mot sinom wilja, at the schuldo føra gozet til Wiborgh swa wæl som ider wener aff Revel ok andra, hwem the tilhørdho, hulka fracht the kænnas hawa hælftena wpburit. Nw hawa the nær mik warit oc sagt mik, at the hawa latet idher wndersta ok bidhit, at i wilden wæl gøra, at hjælpa them til the andra hælften, [som] igenstar, at the matto fanga fult for siin ærvodhe, thy the hawa sich ey forbrutit i the mattana, thy att the waro ther thrængde til. Til hulkit the sighja, at i them swarat haven som dandamæn, at i willen thet gerna gøra, nar the hava mit breff til idher. Hwarfore bidher jac ider kærliga, at i waren them behulpelighe, hwar the kunna ræt til hawa, epter thy the thet kunna idher sjælve wnderwisa, hwar i siin stadh, aff hvem the hava gozet annamat, som the ført hava. Hermet befæler jac idher Gudh æverdheliga til liiff ok sjæl. Jac gør gærna, hwat ider ljufft ær. Scriptum Korposkær vigilia corporis Cristi, meo sub sigillo. Adress: Høffwiske mæn ok wise, borgemæstare ok radh i Revel, sændes theta breff met kerlich etc."}, {"df": "2174", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2175", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2176", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Vigilia Johannis bapt.]. Deme voegede van Wesenberge vnde deme borgermestere van Aboe Hennaken Kolnere, ilkeme 1 tunne bers gesant, de tunne vor 10 fert. betalt."}, {"df": "2177", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi Olaff met Gudz nadh erkebiscop i Vpsala, Cristiern Niclisson riddare oc drotzt, Karll Knutzson marsk och mene rikesens raad i Swerge kungørom met thessa wora opno breffue at øfter¹ thet² bønderna oc almogen j Østerlandom haffua sik lathit met trooscap til oss vppa rikesens wegna oc wilia oss wara hørughæ och lydugæ j alla motto som them bør och haffua loffuat oss widh godha troa at the ænghin høuidzman wilia sigh tagha eller annama medhan thenne twedragth stander vtan then som rikesens raad endrekteliga them till høuidzman sætther, tha haffuom wj them taget oc annamat j worth forswar och enkanneliga hegn pa rikesens wegna lika widh annan rikesens almogha, och haffuom wi them sagdh och stadeligha loffuadh at the skulu alleleedis haffua och niwtha nadher och liisa vm there scath, olagha aalægninger oc allan twngha som almogan her j rikenom³ faar och niwter j allo motto. Till huilkens mero wisso oc stadfestilse hengom wi fornemde tre⁴ vppa meena rikesens radhs wegna wore jncigla for thetta breff, som giffuet och scriffuet ær⁵ j Stocholm anno Domini millesimo quadringentesimo trecentisimo sexto,⁶ jpso die sancti⁷ Johannis baptiste."}, {"df": "2178", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Olaff met Gudz nad ærkebiskop j Vpsala, Cristiern Nilisson riddare, droetz, Karll Knutzson, marsk och rikesens høuitzman,¹ oc mena² rikesens raadh j Swerige kungørom met thessa waro nærwarendis opno breffue at epter thet wi haffuom anamath almogen j Østerlanden j wart forswar och hegn oppo³ rikesens wegna oc haffwm them sagdh oc stadelica loffuadh at the scule faa oc niwtha liiff (ͻ:liisu) oc nadher om thera olagha scat oc tunga allaledis som almogan her j rikena faar oc niwtande warder, swa som wart breff ther pa giuet ær wthuiser, och the haffue nw kerdh⁴ for oss at there retthe scatter och alla olagha aalægningar, som omilla fogadha them met bøøn eller trang tillagdh haffdo, ræknades⁵ them j peninger tha pæningh stadgan met them giordis; och then sama stadgen ær en nw swa stoor epther peninga tall och werdh som tha han først vppalagdis j swa motto at Aboescer⁶ peningen, then tha giik for siex smaa⁷ peninger och fyre⁸ giordhe fulth for en øre, gar nw for fyre peninger, swa ath siex⁹ gør en øre; ther met øktis stadgen¹⁰ enom tridhiungh høgre och stoodh swa i siextan¹¹ aar till fiord¹² han først afflagdis; thy haffua the ther vm enga liisa fangeth, vtan ære fordærffuadha och forarmadha, swa och marga¹³ røka eller mantall ære ødhalagdh, och the gøre tog¹⁴ scatten fulleliga wth fore them som fore sik sielfffuan; och thetta kundo the alth well beuisa och badhe oss synnerlige at huath liisa wi them gøra kunnom, at wi then them giordom oppo there røkatall eller mantall som them mesth førderffuadh haffuer; och ther wm haffua the godha men, fribornamen och frelsismen ther j landet oss skælika wnderwisth at swa ær j sannindhina. Thy haffuom wi there kæremaall øffuerwægit och framdragteliga¹⁵ stadgat och giort pa rikesens wegna them till møgeligen liisæ, fførst at alth thet j frelse ær komith oc the lagfanget haffua till thenne dagh som ey forre afflagdh ær, skall førsth aff ræknas swa at engen træta bliffuer ther wm mellan frælsit och scattabønderna, och sidhan scall aff slaas met bondom hwar fæmpte røøk oc mantall och marka taleth bliffua standende som thet nw ær, och alla¹⁶ røka oc kroka oc booll sculu jæmpkas sokna j mellan epter godha manna sægn oc ranzakan. Jtem om slotzsins bygningh huat som fogdana till huart sloth ærffuode, tymber och annat swadanth, [fordra?] som førre j peninger war lagdh, at thet aff sloos j there peningestadga epter ty biscopen ther j landit, rikesens raadh oc andra godha mæn them j mellan middlæ thet epter skæligheet. Till huilkens mero wisso oc stadfestilse hængiom wi for:da tre vpo mena rikesens radzs wegna wara jnciglæ for thetta breff, som giffuet och skriffuet ær j Stocholm anno Domini mcdxxx sexto¹⁷ jpso die sancti Johannis baptiste."}, {"df": "2179", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "J same tiden komo tho drozeten oc biscopen aff Abo oc mange met them aff Finlandh; the ginge tho alle marsken til hand, swore oc loffuade, at the wilde ware honom tro oc hulde som flere rikis men hade forre giort oc her i boken er förre sport. Siden rikis rad til Calmar sende biscopen aff Abo oc drotzeten sculle thet enda, oc meder them flere aff rikis radh, the same fore strax afstadh."}, {"df": "2180", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Erik van Godes gnaden to Dennemarken, Sweden, Norweghen unde der Ghoten koningh, hertoghe to Pomeren, bekennen vor alsweme unde sunderghen vor jw, unsem leven rade van Dennemarken, – – – – – – unde jw, erliken steden sendeboden – – – – – so is dit unse schelinge unde tosprake to den Sweden: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (7.) Item Erik Puk hadde wi sunderghen belent, deme antwarde wi unse slot Castelholm up slotloven, dat he (dat he) dat vort scholde antwarden Karle Bunden, wan he queme van unser weghen. Do he quam unde eschede dat slot, do grep he ene unde sine denre unde worp se in de torne up deme sulven slote, unde nam en wat se hadden. Mit sodaner ere heft he noch datsulve slot unde wan uns unse slot Telghe aff. Hiir beghere wi rechtes umme. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (9.) Item bynnen dessen vrede to Wastene begrepen sint uns bestallet unse slotes Axelwalde unde Elvesborch unde is grot schade schen an doden unde an wundeden luden, unde ok, als men secht, is uns ok affghewunnen unse slot Raseborch, dar wi ok rechtes vor begheren. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2181", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – (10.) Item umme de biscoppe, de des koninghes lene vorlent hebben, darto antwarde en iderman vor sik, unde Erik Puk umme Caste[l]holm unde Telghe. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (12.) Item umme Axelwalde, Evelsborch unde Raseborch is uns unwitlik, wi hopen, dat it nicht en sy, is dar ok wat gheschen, dat men vorbaten schal, dat it sche als sik darto ghebort etc."}, {"df": "2182", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grute und wes ik gudes vormach to juwer beheglicheit. Ersamen, lefven vrundes. Wellet weten, dat my myn vader her Kersten und des rikes raat thogescrewen heft, wo dat Iwar Vlemink licht in der see mit einer snikken und mitt einen schyttenbothe mit 60 man und is der rike vient und rofwet wpp den kopman und heft des willen, dat hee hir sinen broderen wil wntsettinghe doen, ofthe hee dat bybryngen kan. Hirwmme, lefven vrundes, is my desse sake also angebracht van des ergenantten rikes rades wegen, juwer erwerdicheit thothoscriwende, dat juwe ersame lefve welle helpen mit manne und mit schepen den ergenantten Iwar vorstoren und vornederen, uppe dat hee sinen willen nicht vollenbrenghe, wentte hee der stede vient is also grot also der rike. Hirwmme, lefven vrundes, wellet my hirvan ein enkkede antwart thoscriwen und dat gy darby doen, also gy van den rike wolden hebben, ofte jw des behoff wer. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Raseborgh an suntte Jakobes avende am jare 36. By my Karl Kerstesson, howetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2183", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2184", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2185", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2186", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Aff Swerige skule wara the, som möta skule: först ärchebiscopen aff Vpsale, och tage medh sigh biscopen aff Linköping och biscopen aff Scara, drotzten och lagmannen aff Vpland, marsken och sedhen lagmän aff Södermannaland, aff Östergöthland, aff Finland, och en riiddarmetisk man medh förnämpde lagmän, och lagmannen aff Gotland, och aff alle thesse städher, som ere Stockholm, Wiisby, Abo, Calmara, Sudherköping och Lödisse, tilkallas en borgmester til förnämpde kaar och aff hwario laghsöckn (= laghsagu) i Swerige twa odhelbönder."}, {"df": "2187", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2188", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2189", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "1441", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2190", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (Marsken rider från Nyköping med Erik Puke till Söderköping). Drotzeten oc the danzke (underhandlarena) ware ey ther, toch ware the pa ena mile ner j en hamfn Jwrsness heter – hon finz ther än, ho henne leter – oc budo strax marsken til, at han til them koma wil. Tha the ther wte samen kome, swenske oc danzke, helede frome, the swenske ginge til rede tha om huat the wille sla oppa. Marsken swarade: 'os duger ey dwala, wi wiliom til fogatena om slotten tala medan the äre nw alle here, som them aff konungen haffue i wäre.' Drotzeten swarade: 'thu mat forsta, aff danzke haffuer iac fornumit sa, huat konungen liffuer eller är i dözins twang, dectingen scal jo haffue framgangh. Iac haffuer forstandit, at the wille at thu skalt först koningen hylle, siden skule alle hylle os bade til mins here konungens nade'. Marsken gjorde som han badh oc hyllade konungen tha i stadh; siden hyllade alle the andra tiegne marsken oc drotzeten a konungens wegna Ther endadis ey mer tha, wthen worde til rade sa, then aftanen til byn fare, om morgonen alle i Swderköping ware. Morgonen komo the ther samen, tha gik fogetena aff gamen; marsken kraffde fast oppa oc badh sig alle slotten fa. The swarade: 'wi moge thet ey göre för wi fa wisselige spöre huru war herre gik i then nödh, om han är liffwendis eller dödh'. Marsken swarade: 'waren wiss pa, I skolen mik antigge slotten faa eller iac tager ider wara, ati aldrig wel hem fara.' Fogatena bliknede i there kinde oc hade gerne warit täden i thet sinne; thet kunde toch them enkte forsla, the skulle jo marsken slotten faa. Oleff finne tha fram gick oc antwardade Stekeholm fra sik, sa giorde Folke Erixsson Axewalde, han fik thet ey lenger halle; Matties fan Kalen i hiertesorgh antwardade ta op Eluesborgh; Jwen Flämingh kalle the siden fram oc kraffde Stekeborgh aff han. Han lotz tha ware tröst, sade: 'I faen thet ey sa quidelöst'; marsken swarade oc wart wred: 'tha pakka tik hen thine ledh, iac oc mine wener alle wile tigh en i aften bestalle'. Walen sade til Fleming tha: 'Arme stymper, hwi later thu sa, huru wil tu halla Stekeborgh i nöd, thu haffuer huarte öll eller bröd ey i aften, än mere sider, wthen thu thet köper eller aff androm bider'. Flemingh tha met hierte sorgh antwardade them badom Stekeborgh. Henrik Clawsson sider fram gik, Abo han them oc fik. Hans Kröpelin finge the thet tho, han loffuade hallat til rikit i thro oc them badom ater faa, när the kraffde ther pa; oc huilken there ther fiolle fra, tha sculle han thet then andra fa; bliffue the oc döde bade, tha scullen antwordet rikis rade eller hwem the til hoffuidzman sätte, stadelig han thet halle jette Ää ho, som noget slot tha fik. slotloffwen jo sa til gik. – – – – – – – – – – – Erik Puke the siden fram kalle, rikesins rad trode honom ille alle. Kastelholm hade han tha jnne, som I för i boken finne. Sin slotloffwen forklareden tha huru hon sculle siden sta. Hade marsken tha ey warit, lle hade Erik ther farit; iac siger thet for wist, at han hade ther hoffuwdit mist for roff oc andre store sake, som han hade giort til mangz omake. – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2191", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Vniversis et singulis ad quorum noticiam presens scriptum peruenerit, Cristiernus Niclisson, miles et dapifer regni Suecie, Gotzscalcus Bentzson, Nicolaus¹ Eringislason, Boecius Stenson, Gotzstauus Algotzson, Broderus Suenson, milites, Karolus Knutzson marscallus, Nicolawus Jønisson, Benedictus Jønisson, Karolus Ormsson,² Karulus Bonde, Kanutus Jowanson,³ Benedictus Vdson, Ericus Puke, Benedictus Gotzscalkson, Nicolaus⁴ Stenson, Karolus Cristiernson, Mathias Ødhgislason, Boecius Knutzson, Olauus Ragwaldson, Gregorius Magnusson, Magnus Gren, Eringislo Niclisson, Johannes Karlson, Birgerus Trwlde,⁵ Otto Vlfson, Nicolaus Plata,⁶ Johannes Gædda, Henricus Swerdh, Benedictus Lydekason,⁷ Suno Swanson (ͻ: Swnoson?), Nicolaus Ølafson, Gotzstauus Vlffson, Gotzstauus Stwre, Twre Stenson, Ericus Thureson, Ericus Stenson, Ffaderus Vlffson, Haraldus Stenson, Holmstawus Jowanson, Albertus Peccatell, Ericus Jonisson, Karolus Magnusson, Haraldus Vlffson, Ragualdus Magnusson, Nicolaus Krok, Gregorius Niclisson, Magnus Piik, Laurencius Snakenborg, Sten Pæderson, armigeri, eiusdem regni consiliarij et homines, salutem in Domino sempiternam. Ad futuram rei memoriam omniumque et singulorum quorum interest aut quomodolibet in futurum interesse poterit deducere cupimus noticiam per presentes quod quia de omnipotentis Dej singularj et infallibilj ordinacione et gracia specialj regnum Suecie cum suis omnibus inhabitatoribus spiritualibus et secularibus ad hoc deuenerant quod inposterum poterint et debeant suis iuribus et legibus priuilegiis et libertatibus ac antiquis laudabilibus consuetudinibus vti pariter et gaudere prout in littera placitacionis inter serenissimum principem dominum nostrum generosum dominum Ericum, Dei gracia regem Suecie, Dacie, Noruegie ducemque Pomeranie, ex vna et nos ex parte regni ex altera partibus prima die Septembris anni presentis facte Calmarnie et auctoritate sacrosancti generalis concilii Basiliensis per reuerendum patrem dominum Nicolaum, episcopum Vexionensem, potestatem specialem desuper habentem, confirmate plenius continetur, hinc nos pro nobis et nostris successoribus bona et immobili fide promittimus et in futurum absque contradiccione et dolo malo firmiter obseruari volumus quod ecclesie cathedrales et parrochiales, monasteria, capella, hospitalia et alia quecunque spiritualia loca, archiepiscopi, episcopi, prelati, capitula et tocius clerus secularis et regularis vtriusque sexus regni Suecie suis eciam iuribus et legibus, priuilegiis, libertatibus et emunitatibus cum omnibus eorum colonis, hominibus et seruitoribus, coloniis, bonis et possessionibus, mobilibus et immobilibus, libere frui et gaudere valeant, iuxta formam, modum et tenorem eorundem iurium, legum, priuilegiorum et libertatum, in omnibus suis articulis, nullo dempto, prout ea ipsis a sanctissimis Romanis pontificibus catholicis regibus aliisque potentibus magnatibus et ducibus data et concessa sunt vsque ad presentem diem et in futurum auctore domino concedentur; quorum tenores omnes et singulos cum omnibus suis clausulis hic habere volumus pro expressis. Hanc autem nostram approbacionem et ratihabicionem pro nobis et nostris successoribus et heredibus adiicimus et, quantum in nobis et in ipsis est, in perpetuum inuiolabiliter obseruari volumus nec in aliquo contraire, ad laudem et honorem omnipotentis Dei sueque gloriose matris et specialiter patronorum huius regni, ad exaltacio nem orthodoxorum fidei nec non ad bonum et tranquillum statum tam ecclesiarum quam ecclesiasticarum personarum, vt eo liberius et deuocius quo quiecius diuino cultui velint et valeant inseruire. Et si, quod absit, quisquam cuiuscunque status aut condicionis existeret, qui dictos ecclesiam, prelatos et clerum cum eorum supradictis attinenciis in eorum iuribus, legibus, priuilegiis, libertatibus et emunitatibus molestare aut perturbare presumeret, huiusmodi perturbatoribus et molestatoribus nos pro viribus efficaciter et fideliter opponere et resistere volumus. Et tales nos in eorum exhibere perturbacione quales ipsos affectamus, si nos in nostris iuribus, legibus, priuilegiis et libertatibus et bonis regni consuetudinibus a quoquam contingeret molestarj; et merito cum ecclesia, prelati et clerus sepedictj nobiscum hactenus ad hoc fideliter pro extremis eorum viribus cooperati sint quod regnum et nos seculares ad vsum priuilegiorum et libertatum nostrarum peruenimus, quibus longo iam tempore superiorum violencia fuimus destituti. Jn cuius rei firmitatem et maiorem euidenciam sigilla nostra presentibus duximus appendenda. Datum Sudercopie anno Domini mcdxxxvj, quinta die mensis Octobris."}, {"df": "2192", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2193", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vy Cristiern Niclisson, riddare oc drotzæt, Karll Knwtsson, marsk j Swerige, gørom viterligit met thetta waart vpna breff thet wy haffuom vnth thenna breffuisare, Henric Clawsson en gaardh Adiila j Nowsis sokn frij oc frels for alla tiltalande paa kronanne vegna som lagboken wthwiser. Ty forbiwdhom wij fogta [oc] æmbetzmen, hwa the helzt ære, at sigh ther inghen met beware. Datum Sudercopie anno Domini mcdxxxvj, jn crastino apostolorum Symonis et Jude, nostris sub sigillis presentibus jmpressis, etc:a."}, {"df": "2194", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Her Diderike upper Heide 36 mrc. myn 3 sol., de he vortert hadde, do he van der stad wegene was to her Cristerne to Razeborgh, mit deme wine, de he em brachte."}, {"df": "2195", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2196", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2197", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2198", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle de gode män, som dette bref kan förekomme, kännoms wij här effter:ne stå, först Erengisle Biörnsson, Jop Andersson i Gamblby, Olof Peersson i Baggnäs, hafue warit opå een sijn emellan Kulla och Karleby i Bårgo sochn, Carl Madzson närwarandes, domare på samme tidh, och fleere gode menns närwarelsse, som på samme sijn nempde wore. Tå hade Bengt Olofsson denne tree wittne, först Olof i Nijckeby, Nils Knogge i Skiöldwick, Jöns Granne i Konungzgården, the wittnade och efftersworo, att then gamble råån, som på Brythemåsanäs ligger, han hafwer af gamblom ålder och forne thenne 2 bijarne åtschildt, som [äre] Tiusterbijn och Bodh, Peder Råck närwarandes och åhörandes, och icke welle wedie här emot, och ther met blef thet stadigt och fast giort. Jtem derefter stodh Peeter Hornhwss vpå engen emellan Karlby och Kulla och wetterligit giorde för Karll Madzson domare och för alle sijnemännerne och sade så: Käre wänner, tagen i bort engen ifrån Karleby, låtin icke Bengt Olsson thet vmgella, honom hörer schogen till ofvan för engerne ifrån Brythemåsanäs och inn till Bredestenen; och ingen af Kulla willde wedias ther emoth, ty trychte Erengisle Biörnson à wapn sitt insigle på ryggen för dette bref till meere witne [och] stadfestelsse. Anno Domini mcdlxxvi (= mcdxxxvj)."}, {"df": "2199", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2200", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hahkiala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit giör iagh Oluff Tafuesth för dij dannemän dette mitt öpne bref lesse eller höre, att thet sijnne iagh tingh hultt i Hauhå sochen, i Hachkiala by, i ährligh manss Bengt Lydicksons näruaru åhren effter Christj byrdh m:cdxxxvij, näste dagen effter S: Blasij, tå kåm för migh xij men, som hafue uarit opå een syn emillan Tulittula och Hachkiala och Hyfuickälä på then ene sijdhenn och Ettäleis boar på then andre sidone, och the gilde denne effter:ne råår, efftertij molseijaren af för:de iiij byiar, som till fäderne grijpa, för thenne suoro: Tyriseuen oija, Taulian oija, Häfuonsilda och träschet på then andre sidon och ther låtho Ettäleis boar, som till fånge hafde gripit, sigh åthnöije. Ty dömde iagh för:ne råår staduge och faste, huariom manne håldne effter denne dagh uidh iij [mark] för mijn doom, och Ettäleis boar sackh til xl [mark] för thet the hafua uellet sigh öfuer för:de råår. Thess till uittne och stadfästelsse henger iag mitt insegel uitterligit för denne bref, som gifuit är, åhr och dagh och stadh som förskrifuit står."}, {"df": "2201", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Æwinnelika helso met warom herra alltiidh forsænt. Within, godhe synderlighe wener, at thenne brefføraren Matis Hermanzson, min swen, ær nakot arff tilfallit ther i Ræffla epter sin syster. Thy bidher jak idher, at i wel gjørin fore min bøn sculdh, at i giffwin honom ena summa, epter thy som i prøffwin, at uppa hans deel kan løpæ oc han rætther til ær, forethy at han haffwer flera andra, som thet arffweth sculu uppbæra met honom, huilka som ekke nw ærw; oc nar swa fjerre komber, tha scal han gerna bæra til skipthes, hwat han theraff wppbær. Hærom gjørin som min godha tro ær til idher oc som i wilin, at jak skal gjøra, tha i mik widher torffwin. Hermet befaler jak idher Gudh. Scriptum Rasaborgh dominica invocauit, meo sub sigillo. Karl Cristiernsson. Adress: Honorabilibus ac discretis dominis, proconsulibus et consulibus in Revalia, littera hec detur."}, {"df": "2202", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Salutacione in Cristo semper premissa. Within, godhe synderlighe wenir, at jak haffwer forstandit, at i haffwin giffvit allom thøm skipparom, som aff Finlandh waro, theres frocht, fore thet the førdhe rydzæ saltidh til Wiborgh, uthan ekke thessom tweem aff Nylandh, som ær Lasse Trasa oc Pedher Drukkin. Thy gjørin wæl fore min bøøn sculdh, at i giffvin ok thøm swa mykit, som thøm rættelika tilbør fore thera frocht, at the ey hældher maa mista æn the andra. Hærom gjørin som min godha troo ær til idher. Hærmet befaler jak idher Gudh. Scriptum Sjwnda feria tercia proxima post dominicam Invocavit, meo sub sigillo. Karl Cristiernsson. Adress: Honorabilibus ac discretis dominis, proconsulibus et consulibus in Revalia, littera hec detur."}, {"df": "2203", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligha helso met warum herra forscriffna. Witin, synderlighe godhe wener, at thennæ brefførære Olaff Magnusson war hær oc berætte fore mich, at hanom ær pænningha til arff fallit ther i Ræflæ epter hans brodher Matis Jærnpungh, Gudh hans sjæl nadhe, oc han kærer, thet han hafver warit fore idher om thet arffveth oc han fik engte fore then skuldh, at han haffdhe engin bewiisningh met sik ther til, at han war rætter arffwinge til fornempde arff. Thy witin thet for wist, at jac hawer latit met dandemannom ranzsaka i Espa sokn, som the æra badhe fødde uti, swa at the æra ræt brødher badhe aff fadher oc modher, oc han ær rætter ærffwinge epter sin brodher. Fore then skuldh bidher jac idher, thet i wæl gørin oc hjelpin honom fore myna skuldh swa mykit, som han ær rætter wti, hwilkit idher Gudh løne oc jac gerna moth ider forskuldha wil, ther ider ljwfft ær. Thermet befaler jac idher Gudh ewinneligha. Scriptum Espa in dominica Reminiscere, meo sub sigillo. Karl Cristiernsson, amicus vester, hec. Adress: Honorabilibus viris et discretis, proconsulibus et consulibus in Revalia, presentetur hec littera."}, {"df": "2204", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff hora eller see kennis jak Olaff Andrisson Tolk met tesso mino nærwarande opne breue mik haffwa giorth met godhom vilia oc beradne modhe eth iordha schifte oc kop met ærligom mannom Bencth Lydekson ok Henric Clauson opa Warefrv altare vegna opa sodra sidhona j Abo domkirkio j swa motto ath jak haffuer oplathit j laglico schiffte ok kope for:de Vorfru altare alth mith godz j Grotelaby j Kwnno (ͻ: Kwmo) sokn liggiande, met husom, akrom, ængiom, fæmærkom, scoghom, mwsom, quernom oc quernstadhom, torpom oc torpastadhom, fiskewatnom, vtmarkom, jkorna scoghon(!) och allom androm tillaghom, hwar the helzt kunno ligia, nær by oc fiærre, engo vndan takno som thy godze rætteliga til hørt haffuer ok æn tilhora kan, fore huilkit godz jac hauer fangit oc anamath aff for:dom erligom mannom Bencth Lydekson oc Henrik Clauson aff for:da altarens wegna een gaardh j Abo sunnan vidh gropena som ærlighin man Claus Lydekson, Gud hans siæl nadhe, fik aff Mattis Skalenbergh, borgamester j Abo, oc gaff vndher for:da Warfrv altare, oc ther til scal iak haffua x lassa engh ok iiijᶜ mark swenska j swadant mynt som nw ær gæfth ok gength j Abo swa ath halff fempthe mark gora fulth for en fulwictugan gamblam(!) engliscan nobel, hwilka peninga jak kænnis mik til fulla nogia hawa vpburit aff wordhligom fadher met Gudh biscop Magnus j Abo oc capitulo ther sama stadz vppa Warfrv altare vegna. Thy affhender jak mik ok allom minom arffwm for:da godz j Grothe[la] met allom tillagom som forra rørt ær oc tilegnar thet met allom ræth for:da Warfrv altare til æwinneliga ægo. Til hwilka mera visso bedis jak beskedelige manne Albertz Nyendorp ok Mattis Skalanbergx, borgamestara j Abo, Thomas Pedherson, Hæradzhoffdingia j Nider Sataguna, theras inciglen met minom egno ath hengias fore thetta breff, som scriffuit ok giorth ær j Abo arom epter Gudz byrdh mcdxxxvii oppa sancti Thome de Æquino (!) dagh."}, {"df": "2205", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Hans Nyckelsson vor deme rade vormiddelst sinen vtgestreckeden armen vnde vpgerichteden vingeren stauendes eedes to den hilgen heft besworen, tuget bekant vnde wargemaket, dat in den jaren, alse men screff na der bort Cristi verteynhundert vnde in deme eynvndedruttigisten jare, vmme sunte Michaelis dach, dat do de Reuelsschen sendeboden to Wyborch waren, alse her Kost van Borstele, her Hermen Lyppe, mit den eren, dar se degedinge vnde sprake heelden mit hern Cristern Nigelsson, dar Hermen Hilge jegenwardich qwam vnde tosprekende was: her Cristern, gy hebben myne gudere nemen laten in veligeme vrede in ver schepen, dat ik beuolen hadde ouer zee bet in de Nu Vridach Groten vnde Jacopp tor Smitten; jk bidde iw, dat gy my dat wedder geuen, edder de werde dar van, wente gy enhebben dar nyn recht to. Dar her Cristern to sede: Hilger, dat gut, dar du vmme sprekest, dat is my verscreuen vor Lubesch gut, vnde dat syn myne viende, dar vmme is id mit rechte nomen. Dar Hilger tosprak: her Cristern, ik holde my to Reuele to hus vnde nicht to Lubeke, vnde ik byn her John Oldendorpp van wedderlegginge plege, dar wil ik so vele to don alse eyn gud man schuldich is to donde. Dar her Cristern to sede: Hilger, du schalt id sulf twelffte beholden, alse hir eyn ridder recht es. Dar Hilger to sede: nen, her Cristern, deme enkan ik so nicht don, ok enhebbe ik de lude nicht, ok en is id mit vns nyne wyse, dar vmme verdreget my des vnde geuet my dat myne. Dar her Cristern to sede: du hefst wol gehoret, wes dy secht is. Dar mede schededen se sik. Dat sodane sake vppe desse vorscreuen tiid so gehandelet syn to Wyborch vor her Cristern vnde vor den erbenomeden sendeboden in na verscreuener wyse vnde anders nicht, da hebbe ik Hans Nickelsson erbenomed myn recht to dan so vorberoret is."}, {"df": "2206", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2207", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2208", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm, som thetta breff høræ eller see, kennes jac Margith, Hannus fan Hame[l]ns enkiæ, ath jak haffuer saalth mith fæderne swa mykyt, som min andeel ær, hwar thet hæltz liggiæ kan, badhe jnnan gardz och wtan, j wato oc j thorro, engo wndan tagno, j nadhelix oc wørdhelix herre biscop Magnus met Gudz nadh jnnan Abo nærwaru, beskedhelix manz Benkt Lydikkæsons, fogdhe offuer Tauestehws, oc hederlix manz herre Laurens Beronis, prebendati ther sama stadz, beskedheliko manne Niclis Olaffzson j Særkilax for xxxviij mark peninger, hvilka for:da xxxviij mark peninger kennes jac mich haffua fullelika wpburit oc anamadh, swa at iac honom takkar. Thy affhænder iac mic och minom arfuom thet for:da mith fædirne oc hemolt gør för:de beskedheliko manne Niclis Olaffson och hans arffuom till æwerdheliko egho. Scriffuit ther sama stadz arom epter Guds byrd tusand fyræhundrad wppa xxxvij, im dominica Quasi modo geniti. Til thæs breffz mera wisso oc högher forwaringh tha bedhis iac nadhelix herre oc wørdhelix biscops Magnus met Gudz nadh jnnan Abo incigle, Benkt Lydikkæsons oc herre Laurens Beronis at hængiæs for thetta breff."}, {"df": "2209", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Tha Hanis Kröplin sporde for wiist at Eric hade hofwdet mist, met Erics swena han degtinga, Castelholm the honom fingo; met twsende gyllena han them stille oc lot them fara ä huart the ville."}, {"df": "2210", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Sincera in Cristo semper salute premissa. Kwngør jac idher, kære herrar, oc idhre wærdycheyt, at thenne breffø[ra]re Mattis Hermanson war Ingridis æcthe brodher aff fadher oc modher, som Laurens Baaswn idher borghare til hustru hadde, Gud bæggias thera sjæll hafve. Thy om hans arff mædh flera hans syskon maaghin i gøra, som Gudh skjwther idher i hwgh. Mich bleff han och penningar skyldoge, som jac kan idher berætta sjælvær met mwnnin, tha Gud will, jac sjælver komber till Ræffla. Tækkis idher eerbarcheyt, tha gørin wæl oc scrivin mich eth swar ighen om thætta ærindhit. Gudh wari met idher ewynneligha, oc bjwdin till mich som til idher swnderlega gode win. Scriptum die beati Georgii martiris, meo sub sigillo. Botwidh Niclisson, kirkiæhere i Karis. Adress: Providis et honestissimis dominis, proconsulibus et consulibus civitatis Revalie, detur presens cum honore."}, {"df": "2211", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "ln anno xxxvij des manendages vor pynxten do was ick Gert Grymmert to Merten des hanpspynners hus. Dar delde men eyns nalaet, de heyt Peter, und syns wyues Katterynen; des wyves deel erbede eyn, de heyt Laverens Nyckelessen, vnd he wort (= wont?) in dem kerspel to Kyrcsleyf(!), vnd vor ene borgede Lyste Jonus de vorman vor na manynge. – – – – – – – –"}, {"df": "2212", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2213", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grute und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen leven vrundes. Wedet, dat my min dener Hans Sussy unde Godeke hebben tho kennende gegeven, dat juwe erwerdicheit heft den kopman vorboden in de Ny tho seglende, unde weret sake dat jemant dar enbaven juwer erwerdicheit bot sik vormechttigen wolde in de Ny to seglende jw tho trosse, unde weret sake dat ik dat vorstoren konde unde de tho rechtte uppeholden mochtte, dat ik juwer erwerdichet dar grot anne tho willen dede. Hirwmme, lefven vrundes, dot vol unde scrivet my hirvan ein enkkede antwarde mit den ersten, wat juwe wille is an dessen vorgescreven saken, dat ik my darna richten mach. Gode allmechtige siit befolen tho ewiger salicheit. Gescreven tho Wiborgh an des hilgen lichames daghe, wnder mynen ingesegel, amme jare 37. By my Karl Kerstensson, hovetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen vorsichttigen wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Rewal, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2214", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Ersame leve Karl, gude vrunt unde leve nabur. Jwer leven breff, gescreven to Wiborch up den dagh des hilgen lichams, hebbe wii gutliken untfangen unde wol vornomen, darinne jwe leve scrivet, dat jw jwe denre Hans Sussi unde Godeken to kennende hebben gegeven, dat wii deme copmanne vorboden hebben in de Nu to seglende. Ersame leve Karll. Wii bidden jw hiirup to wetende, dat ze uns unde zik zulven dar vele to kort inne gedan hebben, wente wii sodanes bodes nicht mechtich en sin, nademe dat it der gemenen stede sake sin, alse jwe leve dat sulven woll irkennen kan. Wii en hebben hiir nene bode geboden, men wii hebben hiir unses erwerdigen heren des meisters bot vorkundiget na inholde siner breve, dat nemant jenigerleie korne ut disseme lande to watere noch to lande voren zolle. Seglen hiir enboven jenige schepe mit korne in de Nu, de zin gekomen ut den oversesschen steden, de, so wii uns vormoden, anders nicht en weten mit den riiken unde mit jw den leve unde vruntscopp, unde ok dergeliken mit den Russen. Wi senden by juwe leve her Johan Duseborge unsen radeskumpan unde Michel Hildebrande unsen medeborger. Wes de van unser wegen by jw werven, mogen gy en wol geloven."}, {"df": "2215", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennomps wi Niclis Olaffzson aff Serkilax, högborins förste och nadugx herre konungx Ericx      * oc rikxsens radz aff Swerike doom offuer Österland j thetta sin jnne haffuande, oc Matis Martinsson, lagman offuer Swderfinne a fornemda herrins nadz vægnæ, att tha wi repstæ thing hioldom met almoghan i Abo arom epter Gudz byrd tusand fyræ hundrad wppa xxxvij, vm sancti Barnabe apostoli dagh, i nærvaru wyrdhelix herre oc andelix fadirs biscop Magnus i Abo, Hannis Kröpelin a wapn, höffuitzman wppa Abo hws, alla hærads höffdhingana j sama biscops döme oc flere godo manna, tha kærde Pæder Olaffzson til Magnus Mæienala wm j trediungh oc j stangh jord i samma Mæienala by met allom tillaghum j wato oc j thorro, jnnan gardz oc wtan, nær by oc fierre, engo wndantagno, som thy goze tilligger, hwar thet hæltz liggiæ kan, for huilkit for:da j trediungh oc j stang jord tha gaff for:der Pæder Olaffzson jord fore jord j Kaland j Hallu sokn j Warhiala by och j Rymittæræ sokn i Haslaby, sith rætthæ mödherne, huilkit for:da trediung oc j stang jord tha fik for:de Pæder Olaffzson aff Luaa (= Lucia?) Jönis dotter; hwilkit ærande wi skutom til the xij, som tha j nempdenne satho, som ær Jönis Torkilsson wapn, Jönis Hannusson wapn, Lasse Bertilsson wapn, Pæder Karpalaynen, Magnus Balk wapn, Rike wapn; oc thenna vj aff skatta bondom, som ær Hannus Loppis, Jönis Kurgesta, Pæder Thore, Matis j Homen, Benkt Ræhælæ oc Olaff Yllikæson, witnade, sannade oc soro, at swa war, oc engin mote nempdenne wedhia wille, thy dömdom wi for:de Pæder Olaffzson then forscreffna j trediungh oc j stang jord til æwerdheliko egho, wndan for:de Magnus Mæienala oc hans arffuom. Oc forbiudom wi nokrom manne then for:de j trediungh och j stang jord hindra eller quæliæ fore for:de Pæder Olaffzson eller hans arffuom wid theris xl mark for konungx doom oc vj mark for lagmanz doom. Til thes breffz mere wisso och höghre forwaring tha hengom wi war incigle for thettæ breff, som ær Niclis Olaffzsons aff Særkilax oc Matis Martinssons, lagman j Swderfinne. Datum die et loco vt supra."}, {"df": "2216", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennomps wi Niclis Olaffzson aff Serkilax, höghborins förstæ oc nadugx herre konungx Ericx oc rikxsens radz aff Swerike doom offuer Österland j thetta sin jnne hafuande, Sune Sunason, lagman offuer Norfinne, och Matis Martinsson, lagman offuer Sudherfinne a fornemda herrins nadz wegnæ, at tha wi repsta thing hioldom met almoghan j Abo arom epter Gudz byrd tusand fyrahundrad wppa xxxvij, om sancti Barnabe apostoli dagh, j wyrdhelix herre oc andelix fadher biscop Magnus, met Gudz nadh j Abo, Hannus Kröplin a wapn, höffuitzman wppa Abo, alla hærædzhöfdingana oc flere godhe mæn nærwarande waro, tha kerdhe Henric Stiernbergh til Olaff Nwianpoyka om eeth godz j Reso sokn j Nwialaby, huilkit fornemda goz hafde Olaff Nwianpoyka til orættæ haffth aff fornempdo Henric Stiernbergh, huilkit ærænde war skutit til the xij, som tha j nempden satho, som ær Jönis Torkilsson, Pæder Karpalaynen, Jönis Hannusson, Lasse Bertilsson Rike, Magnus Balk, Pæder Willilæ a wapn; thesse æræ aff bondom: Olaff Yllikönpoyca, Matis Jlposta, Ketil Wanhakylæ, Benkt Ræhælæ, Marti Kappa oc Olaff Speiare, ranzsakadho, witnadhe, sannade oc epter soro, at swa war, oc enghin mothe nempden wedhia wilde, thy dömdom wi for:de Henric Stiernbergh til sith goz j Nwiala met allom tillaghum j watho oc thorro, engo wndan tagno, jnnan gardz oc wthan, nær by och fierre, til æwerdheliko egho wndan for:d Olaff Nwianpoyka oc hans arfuom, oc fornempd Olaff Nwianpoika til sina peninger, som finnas kan rættelika at for:der Olaff eller hans akoma haffua wtgiuit; oc ther til haffuer Henric Stiernbergh en sæmber haldhit syn, epter thet gozit war hanom til dömth; oc thesse gode mæn waro j synen wppa sama thimm, som er Philpus Jönisson, Pæder Willilæ, Andris Palsa aff Masko sokn, Jossi Koffuan, Heyk Awala, Paual ther sama stadz aff Rusko, Henric Haloy, Anti Klukkare aff Warfru sokn, Niclis Witzare, Jacob Kairiala, Henric aff Paimala oc Paual klukkare, ranzsakadho skællika at fornemder Stiernbergh hafde ey til fulnas iordh j sith goz, som for:der Olaff Nwianpoika haffde sath for:de Stiernbergh for sina peninga. Oc thenna for:da gode mæn skattade wth fornemder Olaffz peningha, som er xl marc. Oc forbiudhom wi nokrom manne the for:d iord hindra eller qwæliæ for for:d man Henric Stiernbergh eller hans arffuom epter then thima wid theris xl marc for konungx doom och vj marc for lagmannz doom. Till thes breffz mere wisso oc högher forwaringh tha henghiom wi waar incigle for thetta breff, som ær Niclis Olaffson aff Serkilax, Suna Sunason, lagman j Norfine, oc Matis Martinsson, lagman j Swdherfinne. Datum et actum die et loco vt supra."}, {"df": "2217", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterlighet see thet allom them thetta breff høra eller see ath then tiidh wij Niles Olsson aff Serkelax, konungsdom haffuende j thetta sin aff høghborens forsthe och nadhoghess herre konungs Erikss vegna, Sonne Sonison, lagman j Nordhfynne, Mattis Mortenson, laghman i Suderfynna, for landsretthen saathum j Abo anno Domini mcdxxxvij pa sancti Barnabe dagh, j nerwarw vyrdeligx fadhers biscopss Magnus j Abo et capituli ther sama stadhz, ærligx oc vælborenss man Hannes Krøplin, hoffuisman pa Abo, Tuua Nielsons, hærodhshøfdinge j Pike hærodhe, Henrikss Biidss, hærodsshøfdinge j Haliko hærodh, Gregerss Anderssons, hærodhøfdinge j Wemo hærodh ok Jønis Benktsons, hærodhøfdinge j Masko hærodh, och flere godha manna, koma Kwmoboa fore landhsretten met eth doombreff som herre Claws Flæmingh, fordom lagman j Østerlandh, hafde them giffuet pa theris fiskerj j Kwmo aa, lwdande ordh fraa ordh som hær æpther scriffuet staar: Thet see allom vitterlighet ath thet sin jach Claws Flæmingh (etc. n. 333). Oppa thenna domana och thetta dombreff bodhe the ass om stadhfestilse. Tha skotho vij thil thessa godhe men som j nempdene satho, som er Josse Tørkilson, Jusse Hannisson, Lasse Bertilson, Peder Karpalainen, Magnus Balk, Rike, Hannes Loppis, Jonis Qwigosisth, Peder Thoreson, Mattis Ilponen, Benkt Ræhala och Olaff Yllekesson, och the sagdho oc vithnade ath swa var oc hafde aldre nokot vissare hørth ther om æn som thetta ledher om. Thy haffuom vy epter for:da godhe herra och manna raadhe, samtykkia och fulbordhum stadhfesth forscripna doma och dombreff och forbiwdhom hwario manne ther a mothe hindra Kwmoboana j theris fiskerj i naghro matto vidh xl mark for kungsdom oc vj mark for laghmansdom. Till heuikens (!) mera vissa och vittnisbyrdh hengiom vy waar jnzsigle met for:de vyrdeligx faders biskops Magnuss och erligx manss Hans Krøplins, och hærodshoffdinge som offuer lændzretten saathe inciglum fore thetta breff. Datum anno et die vt supra."}, {"df": "2218", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2219", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vetherligit see thet allom som thetta breff høre eller see, at then tid wj Nicles Olaffson aff Serkilax, konungxdom haffuande aff thetta syn aff høgburins oc nøduge(!) herris konung Ericx wegna, Sone Sonesson, lagman j Norfinne, Mattis Morthensson, lagman j Suderfinne, fore landz retthen sothom j Abo anno Domini mcdlxxxºvij (ͻ: mcdxxxºvij) dagen næst epter sancti Eskilis dag, j nærwara verdeligx ffaders biscop Magnusses j Abo oc capituli ther sama stadz, erligx och velborens man Hans Krøpelins, høffuidzman pa Abo, Twe Nilssons, hæredzhøffdinge j Pike, Henric Bidz, heredzhøffdinge j Halko, Gregis Andrissons, hæredz høffdinge j Vemo, Jøns Bentsons, hæredzhøffdingi j Masko, oc Thomas Perssons, hæredzhøffdingi j nedra Sathagunne, oc flere goda manna nærwarv, kerde Mattis Bentsson j Valnotuskallio til vørdeligen fader met Gudz nad, biscop Magnus j Abo om Monos godz j Lemmo soken liggiande at thet war hans børdh oc war olagliga honom frongongit, huilkom for:de biscop Magnus swarade at han thet sama Monos godz met lagliga køpe fongit haffde aff Nowsis kirkia fore xxx aar, och gaff thet vnder erchidegnens bordh; huilkit ærende wi skuthom til the goda men som j nempdena sotho, som ærw Jønis Torkilsson, Jusse Hansson, Lasse Bertilsson, Peder Karpelaynen, Magnus Balk, Hannus Loppis, Jønis Kurisist, Peder Thoresson, Mattis Ilponen, Bent Ræhælæ oc Oleff Yllekesson; oc the thet ransakade, vitnade och epter sworo at hustrv Thona fordom j Monnes fore fæmtyo aar gaff for:de godz Monnos, som retzliga henne eigit war, fore syna och sins ssons Bent Jngesson siæla rikth, som drunknade j Kuuisto swndh **, tiil Nowsis kirkio tiil æuerdelige ægho, oc ingin aff hennes wenom eller frendrom hørdis nogon tiidh ther om kæra før æn nw thenne for:de Mattis Bentsson, [som] tho war oføddher; oc tho the stora clockon war guthin til Nowsis kirkio salde sokne mennen for:de Monnos godz biscop Magnus, som tho war ærchidegne j Abo, oc han gaff thet framdelis vnder ærchidegns boordh, som før ær rørt. Thy dømom wi optanemdh Monos godz vnder ærchidegns bordh fast och stadugt bliffua oc forbiudom huariom manne thet at hindra, oførretta oc qwælia j nogra handa motto fore erkidegnen j Abo wiidh xl marc fore konungxdom oc siex mark fore lagmansdom. Tiil huilkins breffz mera wissa oc vitnisbyrdh hengiom wi wore jncigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo dag oc aar som forescriffuat stor."}, {"df": "2220", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit alletiit tovoren. Ersamen leven vrundes. Wete[t], dat ik juwen breff, gescreven tho Reval acthe daghe na des hilgen lichames daghe, gøtliken untfangen und wol vornomen hebbe, darinne juwe lefve scrift vor den kopman, dat juwe erwerdicheit noch de stede den kopman ofver see nicht vorboden hebben de Ny tho søkende, syndergen juwe ersamheit vorkyndiget heft in juwer stat dat bot des erwerdigen heren des mesters in Lifland etc.*, und hir vele schepe vorby in de Ny mit roggen van ofver see gesegelt sin in dessen vorjare und des brotkornes hir tho lande der menheit wol also grot behoff is also in Ryslande wesen mach, hirwmme hebben mine denere 2 schepe mit roggen heringesant, welke schepe, lyde und gwt ik umme juwer erwerdicheit lefve wellen vry und quit gelaten hebbe, also dat see eren roggen tho eren besten vorkopen mogen und vry van hir tho seglende, welke tiit en des behoff is. Item, lefven vrundes, also umme de vitalie, de van dessen jare den schaden gedan hebben mynes gnedigen heren des koningges wndersaten, dem kopmanne und ok den Ryssen etc., des sy ik berichttet, dat see den Vleminggen thobehøren und hebben ere thobeholt tho Raseborgh, wentte de Vlemingghe dar alle vere sint, also my is gesecht. Hirumme, leven vrundes, wat jw hirby høget tho donde, dar mogy uppe denkken etc.; wes me darby børet tho donde, des en wil ik nicht laten etc. Vordermer kan jw her Johan Dysenborch yterliker alle sake myntliken berichtten, wenne ik jw thoscriwe. Hirvan begere ik ein vruntlik antwart van juwer erwerdicheit gescreven mit den ersten. Gode almechtighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wyborgh, wnder mynen ingesegel, am jare 1437, des vridages negest vor Henrici episcopi. By my Karl Kerstensson, hovetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen vorsichttigen wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2221", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennomps wi Niclis Olaffsson aff Serkilax, höghborins förstæ oc nadugx herre konungx Erix oc rikxsens radh aff Swerike doom offuer Östirland j thettæ sin jnne haffuande, Suno Sunason, lagman j Norfinne oc Matis Martinsson, lagman i Sudherfine, a for:da herrins nadz wegnæ, at tha wi repstæ ting hioldom met almoghan j Abo anno Domini mcd xxxvij:o, jn die sanctorum Geruasii et Prothasij, j [nærwara] wyrdhelix herre oc andelix fader biscop Magnus, met Gudz nad j Åbo, oc wælborno manne Hannus Kröplin, höuetsman wppa Abo, alla hærædzhöfdingana oc flere godo manna, tha kerde Matis Pora oc hans systerson Henric till herre Karl om eth goz, som heter Warissala, liggiænde j Pemar sokn, huilkit for:da goz herre Karls fader fader, Karl Odygd, hafde fangit af Eric Pora, Matis fadher. Tha spoordhom wi aat herre Karl om han hafde breff eller beuisningh ther oppa. Swa lot han koma fore siin breff oc skæl gestan wppa sama tinge. Eet war först huffud breffuit, som all makten oc widzord oppa lag, huilkit breff swa ludde, at for:da Karl Odygd hafde köpt thet for:da goz aff Eric Pora for cclxxx suenzka peninga. Oc ytermeer beuisning oc witnisbörd herre Karl han hafde aff trem ærlikom mannom witnisbreff, som ær Martin Habramson, Rötker Ingason och Hinza j Lewalax, thet the peninga summa war redhelika oc skællika betalad for:de Eric epter hans egnom wilia och fulla atnöghiæ epter bæggis thera wilkor oc förord, swa at inkte brast ther j; huilkit ærænde war skjutit till the xij, som tha i nempdenne satho, som ær Jönis Torkilsson a wapn, Jönis Hannusson, Pæder Karpalaynen, Magnus Balk, Lasse Bertilsson, Peder Rike, Lasse Kurmen, Olaff Yllicanpoyca, Hannus Leppis, Jönis Kuriesta, Peder Tore oc Benkt Ræhælæ; the ranzakade, witnade oc epter soro epter thera treggis breff oc beuisning, som for:da æræ, at thet forda goz war laglika salt oc wel betalad til fullo atnögho. Thy dömdom wi thet for:da goz her Karl til oc hans ærffuingom til æwerdheliko egho fra Matis Pora oc hans ærffuingom oc fra hans systerson Henric oc hans æruingom. Oc hafuom wi dödæt och ogildat all the till thalan oc beuisning the hafde mot herre Karl om thet for:da goz. Oc forbiudom wi thetta ærændet noghon man hindra eller quæliæ wider sina xl marc for konungx doom oc vj marc för lagmanz doom epter thenna dagh. Til thes breffz mere visso oc höghre forwaringh tha hengiom wi for:de Niclis Olafson, Sone Soneson oc Matis Martinson witherliga waar jncigle for thetta breff. Datum die et loco supradicto."}, {"df": "2222", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "S:t Karin", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligeth se thet allom them thetta breff høra eller se ath then tidh jac Mattis Marthenson hiolth hæratztingh j sancte Katerine sokn aa Tuwa Niclissons vegna, j nærwaru vyrdeligs faders met Gud biscop Magnus j Abo, Henric Jorianshagen, oppa velbyrdox manz, Hannes Krøplins vegna, Niclis Olafsons j Sarkilax, Tuwa Niclisons ok flere goda manna, arena epter Gudz byrdh mcdxxx vppa thet siundhe, fredaghen nest epter sancti Henriks dagh translacionis, tha taladhe Anders Henrikson til vyrdelighen fader met Gud biscop Magnus, vm iiij stenger jordh j Kuralaby j sancte Kaderina sokn liggiande, ath honum bordhe them ærffua epter sina fadersyster hustrv Elina, som hon haffde ærffth epter sit dotterbarn ok Jons Ollafsons j Kurala barn, til huilkit for:de biscop Magnus suarade ath honum ey met rætta swa mykit bordhe. Ok thet warth skutith til the godha men j nempdenne satho som æra Marten Kappe, Laurens Kansal, Michel Panstakom, Laurens Tulki, Michel Petherinpoyca, Jonis Mølner, Laurens Anderson, Mattis Letasson, Michel Voiuala, Peder Vithama, Marthen j Bykyla ok Peder Raguastason oc flere godha mæn som aff [thet] ærende viste, tha varth ther ranzakath och vitnadh ok met rættan rekenskap funnit ath for:da hustrv Elina Andersa fad[e]rsyster borde ey meer ærwa j Kurala epter sit dotterbarn æn tua stenger jordh try quarther mindre; aff then samma jordh saalde mester Conradh Nichil Olafson j Særkilax ena stangh iordh fore l mark redha peninga j then tidh han haffde the jord i wæria aff sinne modher systher, for:de hustrv Elin wegna, ok hon haffde giorth mester Conradh oppa et saath hæræztingh mæctogan ok myndogan ath siælia(!) eller skipptha eller annurledhis sich affhendha epther sinum egnum vilia, ok the jordh war laghstandhen ok laga fæsth oppa kommen som for:de xij j nempdene sathe ranzakadho vithnado ok epter sworo. Ty dømpde jak thet kopit vm the stengena som mester Co[n]radhe saldhe Niclis Olafson oc Niclis framdelis saldhe biscop Magnus vnder Warfru altare stadukt oc fast ath bliffua oc forbiuder huariom manne thet hindra eller quælia hær epter widh sina iij mark føre hærezho[f]dinge doom. Framdelis a sama thinge thaladhe Anders Henrikson til for:de biscop Magnus om fæm alna oc eth quarter som mester Conradh ey haffde saalth, tha svarade biscop Magnus ath han køpthe the jordh aff Niclis Olafson j Særkilax, oc Niclis Olafson haffde the jordh køpth aff Gunnar Trvlla, som honum saldhe j Kurala by viij stenger iij alin mindre, huilkit hustrv Cristin, for:da Gunnars ænkia, nerwarande oppa sama tinge, kendis ok skotninga breffuit vtuisar, oc sagde for:de Cristin ath the for:de jordhen v alna ok j quarter waro altidh Jons Olafsons j Kurala ærffwm ok for:de Æline j widerbudi j swa matta ath the skulde widerlæggia Gunnar Trvlla thet for:da Jons Olafson honum skyldoger war. Først ræknade hustrv Cristin ath Olaff j Kurala haffde aff atherstadhen inne met sik c marc j herre Jonis Duues thima, ok herre Ionis Dwua gaff the c mark Gunnar Trvlla for hans thiænisth oc xx mark peninga gaff Gunnar for ena ængh Gregers Magnusson, oc xx mark Paual Karpalaynen aff Alleclafs j Kurala ærwingia vegna. Aff thenne for:de peninga summa, som ær xl mark ok c bardhe Ionis Olafson war Trvlla syndherliga skyldoger stykke vider stykke, ok swarbarth (ͻ: swa warth) suman lxxx marker som Ionis Olafson war Gunnar skyldoger som soknen mestadeels tilstadh, ok the j nempdene satho vithnadhe ath han offta ther vm kærdhe ok bødh sik til rekenskap, oc fanz swa fore rættha ath om Anders Henrikson vil haffwa arff i Kurala effther sina fadersysther Elina, tha skal han berda Jonis Olafsons galdh aff Kurala. Epter thenne for:de rekenskap oppa bodho sidhor giordhe biscop Magnus ok Cristin, Trvllas ænkia, oppa ena sidha ok Anders Henræsson oppa the andra sidha ena staduga sæmia oppa sama satta thinghe sina mellan j swa matta ath hustrv Cristin, Trullas ænkia, offuergaff allam (!) sin rettegheth som han haffde til Ionis Olafsons ærffuingia, ok hustrv Elin eller Ænders(!) Henrikson aff henne vegna vm the for:da lxxx mark oc Anders Henrikxson offuergaff allan rettogheeth oc tiltalan som han eller hans æruingia kunno haffua til the forscriffna jordh j Kurala, ok the jordhen skuldhe bliffua vidher Warfru altare som Gunnar Trvlla hona forsth saalth haffdhe Niclis Olafson ohindrath ok oqualdh aff hwariom manne. Ok mædhan thenne forscriffna sæmian var ger (ͻ: giord) met godhom vilia ok beradhno modhe aa badha sidhor, tha dømde jak hona staduga ok fasta haldhas ok forbiudher hwariom manne hona brytha, hindra eller quelia vidher sina iii marker fore min dom. Til alla forscriffna stykke mera visso oc vitnisbyrdh hengher jak mith incigle met flere godha manna incigle, som æru mester Conradh, kirkeherre j Thenala, Henrik Yrienshaghen ok Tuwa Niclissons inciglen fore thetta breff, som scriffuit ær aar ok dagh ok stadh forescriffnom."}, {"df": "2223", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen leven vrundes. Wetet, dat ik vornomen hebbe, dat 1 schipper van Danczske, de heet Merten Jesse, und heft geclaget vor juwen rade, dat Tonnies Grotte heft eme dat gesecht, dat her Dirich upper Heide my thogescreven hadde einen breff, dat ik de schepe scholde nemen laten, de mit roggen in de Ny segelen wolden etc. Leven vrundes. Wel dat vor juwer erbarheit gesecht heft, dat her Diderik heft my thogescreven van sylken saken, dat sy Tonies Grot edder wol dat sy, de heft beide my und her Didrik dar vele tho kort anne gedan und wnrecht ofwergesecht, wentte her Diderik der sake rades und dades wnschyldich is. Dar wil ik by doen also vele, also enen guden manne gebøret tho donde etc. Und isset sake, dat her Diderik in jenigen schaden kumpt van der sake wegen tho unrechtte, dat schal my let sin und wil dat Gode clagen und allen mynen vrunden, wor ik kan und mach etc. Hirwmme, ersamen lefwen vrundes, wellet her Didrik an dessen vorgescreven saken vorantwarden mit rechtte und latet ene notlos, wentte hee der sake allerleiie wiis wnschyldich is und my van den saken nywerlde nicht gescreven heft etc. Wel na siner ere und gerychtte im sylker matte is bestan etc., so kan ik ok dat wol derkennen, dat hee ok steit na myner ere und rychte etc., welket ik mit rechtte vorantwarden wil beide vor my unde vor eme mit der hylpe Godes und aller vrunde etc. Vordermer konen (jw) desse brefwisare Hennink Bernefyr und Hinrik Styfve juwer erwerdicheit yterliker alle sake myntlyken berichtten, wenne ik jw thoscrive etc. Hirvan begere ik ein vruntlik antwarde von juwer lefve. Gescreven mit dessen ergenantten Henninghe und Hinrik Styfve. Gode allmechtighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wiborgh, wnder mynen ingesegel, am jare 1400 und 37, an suntte Johans avende. By my Karl Kerstensson, hovetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2224", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2225", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2226", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vrntlyke grote und wes yk gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen leven vrundes. Juwer erwerdicheit tho wetende, dat my waraftigen vorgekomen is, dat de Vlemingghe alle 4 tho Rasaborgh sin und hebben 200 man försammelt uppe des kopmans argeste. Isset sake dat juwer erwerdicheit hir icht wmme høget tho donde, so sendet dee juwen tho Pellinghe; dar wil ik tho en komen und wil my daranne bevisen, also einen guden manne gebøret, in dat gemeine beste, uppe dat sylke wngemak mochtte vorstørett warden, also see bedreven hebben und noch betengen tho donde. Hirvan begere ik ein vruntlik antwarde van juwer lefve by dessen jegenwardigen brefviser Oloff Degen synder syment. Vordermer kan juwer erwerdicheit desse ergenantte Oloff yterliker myntlyken berichtten, wenne ik jw thoscrive. Gode allmechttige siit bevolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wiborgh, wnder mynen ingesegel, des midwekens negest na suntte Johans daghe am jare 1400 und 37 jare. By my Karl Kerstensson, howetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen vorsichttigen wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse bref mit erwerdicheit."}, {"df": "2227", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Masku", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom mannom vithirlicht wara, som thetta breff höra ællir see, ath then tidh jac Sone Sonisson, lagman y Norfinne oc Aland, lagmanz thing hiolt met almoghanom y Masco sokn arom æffthir Gudz bördh mcdxxxvij, tridhi daghin næst æffthir sancti Johannis baptiste dagh, nærwarande Jönis Bænktsson, hærads höfdinge ther sama stadz, Jönis Hannisson y Villola oc flere godhe mæn, tha kærde Hartik Olafsson thil Bencht Kroch om eth goz liggiande y Kalelaby, hwilkit Olaff Hagholaghna, hans fadhir, haffde saalt Kortwmme oc peningane varo ekke framkompne. Tha sköt jac thet thil theris [dom], som tha y næmpdene satho, som ær Andris Palsa, Olaff Gerekaynen, Jacob y Kaela, Marchus y Kallenpoyca (= Ykallenpoyca?), Heyke y Awuola, Pedher j Hwiala, Josse Manpe, Nico Laulas, Magnus Pakasist, Olaff Heykila, Bænkt Kaukala, Pedher Kalhostha oc Jonis y Kynnosmæki. Tæsse xij vitnadhe, ransakadhe oc æffthir sworo, ath forsagdhe Olaff Hagholadhne hafde laghligha oc skæligha saalt forsagdhe Kortwm halwan Kalelaby met allom thæs tillaghom æffthir thy hans eghit skötnyngis breff wtwisar. Oc æffthir thet gozit war skæligha saalt oc lagh standit och peningana waro ekke fulligha wtgiffne, tha betaladhe Bæncht Krok, [som] Kortimps dotter haffuer, Hartik oc hans brodhir Olaff Hagholadhna sonom fore sama godzit lx marc, viij öre y markene, j mark Stokholms peninga oc ther til en oxa swa godhan som iiij mark. Oc æffthir thy the xij vitnadhe, ransakadhe oc sworo, som sakt ær oc lagleghen köp witno fore gingo, thy dömer jac forsagdhe Sone Sonesson thet sama köp, som ær helffthena aff Kalela by, togh ænchte y Jwars godz, stadhught oc fasth at bliwa Bæncht Krok oc hans ærwingiom fore sith rætta köp oc forbiwdhir jac fornæmpdom Hartik oc hans brodhir there ærwingiom oc allom androm the forscreffna godz her æffthir hindra ællir kwælia vidhir syna vj mark for myn dom. Til thæs mero visso oc större forwarnyng tha hængir jac, fornempde Sone S. lagman, mit inssighle fore thetta breff."}, {"df": "2228", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meister to Liefflande. Unsern fruntliken grot mit gantczer gunst tovoren. Leven getrawen. So als gie uns schriven van Tymme Blunck und Henrick Kerchell dossen bewisern, wo sie Prewsch korn hir gebracht hebbet und menen wol, dat sie it nicht vorkopen mogen, und begeren, dat sie an uns mochten hebben, dat sie dat korn wedder utforen mochten anderswo te vorkopen, wenthe sie sick eres grothen vorderffliken schaden befruchten, und dat er bede es, dat sie den rogghen mochten van hir anderswo foren, sie willent vorwissen und vorborghen, dat sie den roggen nach den Rossen nach den Sweden willen thon handen schaffen; hirumbe, leven frundes, were it sake dat sie den rogghen nicht hir im lande vorkopen kunden, als sie uns vorbracht hebben, so sette wi dat to jw und dat sie vor loven doen vor dat, als denne baven beroret ist. Geven to Rige am middeweke nah visitacionis Marie im 37(ten) jare. Adress: Den ersamen und vorsichtigen mannen, burgermeister und ratmannen unsir stad Revall, unsen leven getruwen."}, {"df": "2229", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren. Wethet, leven vrundes, wo myn knecht, desse jeghenwardighe breffwisere Lutke Gunner, hefft my bericht, dat he ghevangen wart in vorledenen tiiden unde syne schattinghe de is noch to Revele, alze he my berichthet hefft, unde de man, de ene ghevanghen hadde, de starff vor der tiit, dat de schattinghe tho Revele quam, alse vorschreven steyt. Nw let he sik des dunken, dat dar nummande beter recht tho en hebbe we[n] he to den 14 vate osemundes, de syne schattinghe was, alze dar vorgherørt is, nademe dat de man thovoren starff, de ene vanghen hadde, eer he de schattinghe utgheven scholde. So hebbe ik ene sunderghen ghevraghet darumme, we em syne schattinghe ghehindhert hefft; dar he my sus tho antwerdede, dat hebbet etlike dan van juwen stolbroders, de myt jw in deme radhe sin. Wnde he hefft my ghebeden vor sik tho biddende to juwer ersammicheit, dat me em dat sin volghen late, dar he recht ane is. Dar ik ok juwe leve vruntliken umme bidde unde dat gerne vorschulden wil in eneme gheliken edder grotteren myt jw edder den juwen, dar des behoff is. Nu nicht meer uppe desse tiit, men weset deme alweldighen Gode bevolen. Schreven to Abo in sunte Margaretan daghe, under mynem ingesegele etc. Johannes Kropelin. Adress: An der ersamen rat der stat Revele, synen guden vrunden, myt werdicheit kome dusse breff etc."}, {"df": "2230", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Ersamen leven vrundes. Juwer lefve tho wetende also wmme de degdinghe, de in juwer jegenwardicheit gemaket wart tysschen my und Merten Jessen dem schipper, dat my de degdinghe mit alle nicht genoget, wentte hee my na der degdinghe honlyke manebrefve sande wmme syne olde hosen und andere plunderynghe, des ik ny genot, ok nywerlde sach, ok nicht van en wet. Ik hope ok tho Godhe, hedde ik selven by juwer ersamheit gevesen, de degdinghe scholde wol anders thogegaen hebbe, wenne see des [geschach]. Item wetet, lefven vrundes, dat ik sy bericht van guden luden, dat de ergnantte Merten Jesse in der Ny vorkofte den Ryssen 1 pantseer, 2 lotbyssen und 2 armborste, welket doch vorboden is by dem hogesten bode, dat nemant harnisk und silke dink den Ryssen vorkopen scholde, dar see de cristen mede beschedigen mogen, wentte see fieende sin Godes und der meinen cristenheit. Hirwmme, lefven vrundes, wellet den ergenantten Merten Jessen wndervisen, also dat dar ein ander an gedachte. Hirvan begere ik ein vruntlik antwarde mit den ersten van juwer ersamheit. Gode almechttige siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wiborgh, wnder mynem ingesegel, an suntte Jakobus daghe am jare verteinhundert 37. By my Karl Kerstensson, hovetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen vorsichtigen wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2231", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyke grote und wes ik gudes vormach tho juwer beheglicheit. Wetet, leven vrundes, dat my Godike Vestfal und Hans Sussy hebben tho kennende gegeven, dat see gewarnet sin und vare dregen, umme dat see de tidhinghe herbrachten in deme vorjare, dat juwe ersamheit van juwen rathuse vorkyndiget hebben des erwerdigen heren des mesters bot, dat nemant brotkorn uppe de Ryssen vøren scholde by vorborynge des gudes. Hirumme, leven vrundes, isset sake dat desse ergenantten Hannes und Godike juwer ersamheit icht tho wnwillen sin gewesen darmede, dat see na gesecht hebben, dat juwe ersame vorsichtticheit thobeforen openbarliken vorkyndiget hebben, dat gy en dat vorgefven umme myner bede willen, wentte see sik des nicht bet vorstunden; isset ofwer sake, leven vrundes, dat juwer ersamheit gwtdynkket, dat see dar jenigerleiie recht wmme liden scholen, dat gy my dat enkkede thoscriwen, dat recht børet en hir tho stande. Item, leven vrundes, isset sake dat jemant her Kost van Borsten thogelecht heft, dat hee my icht thogeboden heft van dessem vorgescreven bode des erwerd[ig]en mesters edder ok dat deme kopmanne kegen mach sin, de deit my her Kost vele tho kort, anders also vele, also juwes ersam[en] rades breff wttwise[t,] den gy my in den vorjare sanden. Hirvan begere ik ein vruntlik antwarde mit den ersten. Gode almechttighe siit befolen tho ewigen tiden. Gescreven tho Wiborgh, wnder mynen ingesegel, des mandages negest vor suntte Bertolmei am jare 37. By my Karl Kerstensson, hovetman tho Wiborgh. Adress: Den ersamen vorsichttigen wisen luden, borgermesteren und ratmannen tho Reval, kome desse breff mit erwerdicheit etc."}, {"df": "2232", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svedja", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the som thetta breff sye eller høræ læses helser jak Mattis Marthensson, lagman j Suderfinne lagsagw, kærlige met Gudh. Kænnis iak met thetta mith nærwarande opna breff ath then tiidh iak lagmanz tingh hwlth met almoghen j Tenala sokn j Swidhiaby j ærligx manz nærware Karl Bondhe Toordzson, hoffwitzmanz oppa Rasaborg, och flere gode manne arom epter Gudz byrdh mcdxxxvij, monadaghen næsth epter sancti Bartolomej dagh, tha kærdhe hederliken man herre Ionis Hwith, kirkioherre j Ingho sokn, till mesther Conradh om ena skatmark jordh liggiande j Mayalaby j sama sokn ath han haffdhe henne olaglighe køpt aff hans frendhe Magnus Smidh; huilkit ærendhe jak skøth till the xij men som tha j næmpdhen satho, som ær fførst Josse Pedersson j Ryelagx, Henrich Kræmære, Niclis Niclisson, Erich Karmester, Laurens Ketilsson, Dauid Pedersson, Niclis Skoger, Andris Fore, Peder Smidh, Andris Olafson, Mattis Odwastisson, Pedher j Hennesare. Tha raanszsakadhe thesse xij, withnadhe ok epter swaro ath the for:de jordh war lagbudhin ok lagstandhen. Och epther thet ath inghen wilde mothe mik eller nempdhen wædhiæ, tha dømdhe jagh thet jordhekøpeth stadugth ok faasth, och forbiudher jak hwariom manne ath hindhra eller qwelia the for:de jordh for mesther Conradh, kirkioherre j Thenala sokn, eller hwem han thetta wnna wil epther thenne dagh, widh vj marc for min doom. Scriptum anno, die et loco vt supra. Thil tessess brefs mero wisso ok witnesbyrdh tha hengher jak mith incigle ffore thetta breff, etc:a."}, {"df": "2233", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den ersamen wysen mannen, heren borgermeisteren unde radmannen der stad Revele, unsen leven vrunden, don wy borgermeistere unde radmanne der stad Lubeke witlik opembare betugende in unde mit desseme breve, dat vor uns is gekomen schipher Merten Yesse unde gaff uns to vorstande, wo dat de gestrenge Karll Cristerne, hovetman uppe Wyborgh, an juwe ersamheide hadde gescreven, wo dat schipher Merten Yesse den Russen tovoret unde verkofft scholde hebben harnsch, bussen, wapene, pollexen, armborste unde glevyen. Des hebben desulve schipher Merten Jesse unde sines schepes kindere, mit namen Mathias van Puscike, Andreas van Puscike unde Niclaus Steffens, de do mit dem schipheren in syneme schepe weren, alse des gestrengen Karlls Cristern volk ene nemen, vor uns vormiddelst eren utgestreckeden armen unde upgerichteden vingeren staveder eede lyffliken to den hilgen gesworen, tuget unde wargemaket, dat de vorscreven schipher Merten und se noch nymant anders van erer wegen den Russen harnsch, wapene, pantzer, bussen, arborste, pollexen, glevyen noch nynerleye ander were togevoret effte verkoff[t] en hebben unde se ok anders nyne were noch wapene en hadden, dan alse ene des gestrengen Karls Cristern volk nam ute deme vorscreven schepe, sunder argelist, alse dat schipher Merten unde sines schepes kindere sollikes tichten genztliken unde all unschuldich syn. Begere wy, leven heren unde vrunde, dat gy umme unsen willen schipher Mertene unde sine schepes kinderen tegen den gestrengen Karl Cristern erer unschult hirynne willen verantwerden, uppe dat se sollikes tichten verlaten werden. Verschulde wy umme juwe ersamheide gherne, wor wy mogen. Des to merer tuchnisse der warheit is unser stad secret rucgelinges gedrucket uppe dessen breff, de gegeven unde screven is na der bord Cristi verteynhundert jar unde darna in deme seven unde druttigisten jare des mandages na des hilgen crucis dage exaltacionis."}, {"df": "2234", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote thovoren gescreven nw unde tho allen tiiden bereit. Weten schole gy, erwerdighen leven heren unde leven vru[n]den, dat ik jw vruntliken bidde, dat gy so wol wolden don umme mynes vordenstes willen unde willen dussem jegenwordigen breffwisere behulplik wesen to syme rechte, dar he recht an is, alz umme erffgudes wegen van synes wyves suster wegen, de dar gestorven is myt iw. Unde der brodere sint 3, unde dusse man de hefft de suster, unde de 4 sint dar erffname to deme huse unde to deme gude, dat Laurens Basow(!) unde sin wiiff Ingret nagelaten hebben, unde se sint dar recht erffname to unde anders numment. Hiirumme, leven heren, dot so wol unde weset dussem manne behulplik unde dot by em alz jwe erwerdicheit willen, dat ik by den jwen scholde don, oft gy hiir jumment hersanden umme sodane sake wegen. Nicht mer to dusser tiid, men hebbet vele guder nacht unde bedet to my alz to jweme leven vrunde unde jwe leve naber. Gescreven to Rasaborch des donredages vor sunte Matheus daghe etc. Karl Bonde, voget to Rasaborch. Adress: An den erwerdighen heren, borgemeistere unde ratmanne der stat to Revel, kome dusse breff myt gantzer werdicheit etc. littera detur."}, {"df": "2235", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item [anno xxxvij, des sunavendes vor sunte Symon et Juden] so wart hir by eynem van Borga, de heyt Nysse Hannenpoycke gevunden xviii russche remen so breyt also ij vynger; de spreken de Russen an vnd segeden, dat et van eren gude wer, dat en to der ze wert gebleuen wer. Desse man saet to des boden (= bodels?) hus ij nacht, vnd ene borgede vt Hans Kutter, de schepper, vnd Hans, vnd is knecht in der kyndergylde. Of es to donde wer, so solen se dessen man weder in bryngen. Desse man segede, dat he se van eynem anderen h – – – remen an syn schult, den en kunde he nicht weder vynd[en] – – – – ede dat de hette Andreis – – – wer j scheppman de re – – – en hir."}, {"df": "2236", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bologna", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Jordanus, miseracione diuina episcopus Sabinensis, sacrosancte Romane ecclesie cardinalis de Ursinis, uniuersis et singulis christifidelibus presentes nostras litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Splendor paterne glorie, qui sua mundum illuminat ineffabili claritate, pia uota fidelium de ipsius clemencia maiestate sperancium tunc precipue benigno fauore prosequitur, cum deuota ipsorum humilitas sanctorum precibus adiuuatur. Cupientes igitur ut capella sancte Anne, situs(!) in conuentu sancti Olaui Aboensis ordinis fratrum predicatorum, sub honore sancte Anne et tecta et fundata, congruis frequentetur honoribus fidelesque ipsi eo libencius causa deuocionis confluant ad eandem quo ibidem celestis dono gracie se nouerint refectos a christifidelibus iugiter ueneretur, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi omnibus et singulis uere penitentibus et confessis, qui dictam capellam jn natiuitate, epyphanie, parasceues, resurreccionis, ascensionis et corporis Domini nostri Jesu Christi, pentecostes, necnon jn natiuitatis, annunciacionis, purificacionis, visitacionis, concepcionis et assumpcionis beatissime semper virginis Marie, beatorum Petri et Pauli ac Jacobi apostolorum et beate Marie Magdalene, undecim millium virginum, sancti Michaelis archangeli, sancti Nicolai pontificis et confessoris, omnium sanctorum et ipsius capelle dedicaionis festiuitatibus et celebritate deuote visitauerint annuatim et ad reparacionem et conseruacionem edificij calicum, librorum et aliorum ornamentorum pro diuino cultu necessariorum, quocienscumque manus porrexerint adiutrices singulis videlicet festiuitatum et celebritatis, centum dies de iniunctis eis penitenciis pro eorum culpis ordinarij accedente assensu misericorditer in Domino relaxamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum has nostras patentes litteras fieri fecimus nostrique pontificalis sigilli iussimus appensione communiri. Datum Bononie, in conuentu fratrum minorum, nostre solite residencie, sub anno a natiuitate Domini mcd°xxxvij°, jndiccione quintadecima, die uero xxiiij° mensis decembris pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Eugenii, diuina prouidencia pape iiij, anno septimo."}, {"df": "2237", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "a) (Marsken, midsommartiden på väg till ett beramadt möte i Kalmar, mottager i Skenninge af rådsherrar, som anländt till Kalmar, underrättelse att konungen ej ärnade infinna sig till nämnda möte). – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Litit effter han thet sporde, at aff swensca radit ville konungen fara, erchebiscopen och biscop Magnus the varo; Droztin och Hanis Kröpelin ville och met. Thera vilia tha var thet: ey för ater till Sweriges dragha än the konungen medh sich haffwa; ther medh ridho the til Lund och lagho ther longa stund. The fingo ther tidhande rama at konungen aff däner slotten anama och fich them sina fäddre at valda, thy the danske sich illa hallda. Han ville the danska gripa och sla, Swenska menthe han och göra swa, thy haffdo the komit til honom vist, alle haffdo the huffwth mist. The swensca togho illa fara och villo gerna hema wara. Tha tok biscop Magnus och Hanis sich til ath the til konungen fara vil och lata honom fullelica forsta Sweriges rike friith ater fa, om han vil halda daghtingan och ordh, som i Calmar var loffuath och giordh. Erchebiscopen och droztin voro ey seen, the pakka sich strax til Sweriges j gen. Tha biscop Magnus och Hanis hadhe konungen thet sakt, tess gaff han ey myken akt; togh ändadis thet ther med thäre, at konungen och the swensca sculle väre ther nest om Olaui j Calmar til orda oppa badha sidhor Calmar daghtingan fulborda. Biscop Magnus och Hanis foro strax hem; litit effter i Arboga mötte rikes rad them, om martensmässo tid thet war at the dagen höllo ther; ther vordo the swenske swa offuer ena then daghen j Calmarna halla mena. b) Laborabat nihilominus dominus Olaus, archiepiscopus Upsalensis, pro viribus suis extremis, ut rex Ericus quoad viveret honoraretur pro rege, et ei tanquam vero regi obedientia servaretur, ad quod rationibus, monitis et minis nobiles et regni consiliarios efficacius inducebat. Propter quod, adjunctis sibi quibusdam episcopis et militibus, transivit usque ad Lundis ea intentione, ut regem secum adduceret in regnum et restitueret in pristinum gradum et regium principatum, contentum de eorum comitiva et Sueorum in regno famulatu. Pausantes ergo longo tempore Lundis, miserunt ad regem honorabiles nuncios et solennes, dominum Magnum episcopum Aboensem et Johannem Kröpelin, virum fidelissimum regi ipsi, significantes ei per ipsos propositum qvod habebant. Sed nihil responsi accipentes ab eo, audita eius tyrannide, qua etiam tunc in Dacia cæpit insanire, recedentes a Lundis, velociter ad patriam sunt reversi. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2238", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2239", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, som thetta breff före komma kan, kiännis jak Oluff Brodhersson, häradshöffdingh i Säxämäki häradh, att then tijd jak tingh hiölt medh allmogan i Säxämäki sokn i Huittila by hos Oluff Häcki uthi Bengt Lydijxsons, foudhe på Tawisthuss, närwaru etc. – – anno Domini MCDXXXVII, ipso die beati – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2240", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nota vm sancti Bartholomei altars ærende, som Henric Styff vppa talar, ær swa belagath. Werdelighen fader met Gud her Henric, ffordhom ærchiebiscop j Vpsala, haffde tenkth stikta sancte Erix prebenda j Abo domkirkio, ok hans moder, hustrv Cristin Vapparska, wille lægia vnder sama prebenda sin gaardh j Abo ok sit landh godz Saluiala j Pike sokn. Men mædhan archiebiscopen sik (ͻ: fik) ey so mykit ffrælgth (ͻ: frælst) godz falth j Finlandh ath han kunde sancte Erix prebenda stigta, tha warth modrene ok sonenom swo til raada ath hon met sin sons samthykkio gaffwo ok lagdo then gardhen j Abo och Saluiala godz for:de vnder sancti Bartholomei altar, som thera frænder stiktat haffdhe; ok ærchiebiscopen antwardade for:de gaardh ok godz enom clærk som heet her Øduidh, huilken han ok tho presenteradhe til sama altare; ok altareth ok clærken haffdhe then gardhen ok godzeth ohindrat ok oqwalth j vi aar j ærchiebiscopens liffs thyma ok j fæm ar epter hans dødh, til thes biscop Biorn doo; och tha han døder var ok biscop Magnus ffoor til Room vm biscopdømit, anamadhe Laurens Roffware aff sinne hustrv wegna, som ærchiebiscopens frenkia war, met waldh vthan laga doma Saluiala godz ok besath thet j nogor aar till thes ath Anders Dolle, raadhman j Abo, Brænnikæ Hannusson ok Henric Dolle, borgare ther sama stadz, ærchiebiscopens rætta ærwingio, fooro till thingx ok kærdhe for lagmannen til Laurens Roffware ath han aff sinne hustrv ok hennis samærwingia wegna haffde anamath sich Saluiala godz vthan laga doma. Lagmannen leeth reda for sich thera ææt ok skylscapp wppa thet tingeth, ok gaff ther togh jngen doom vppa j thet sinneth, vtha[n] skøth thet til næstha lagmans tingh een maanath ther epter, ath the maatte the[ss] bætre søkia sin skæl ok bewisningh vppa boodha sidor. Och thaa the komo vppa thet andra thingeth thaa leeth lagmannen reeda theris skylscapp och ææth met theris wenom ok fræmdom(!) som theris ææth bæst wiste, ok fantz ey annars æn swosom ffor, ath Anders Dolle, Brænnike ok Hannus Dolle ok theris samærffwingia waaro fornemde ærchiebiscopens næsta ærffwingia, ok xii mæn j nemdena sattho withnade thet sama effter theris betzta samwith, ok inghen ther moth wædhia wille, thy dømpde lagmannen for:de Anders Dolle ok hans samærffwingio then gardhen j Abo ok Saluiala gotz til, ok inghen motte lagmans doom wædhia wille, ok ther effter stadfeste ok fulbordade fornemde Anders Dolle, Brænnike ok Henrik Dolle aff sina ok sinna samærffuingia wegna the giffth som ærchiebiscopen ok hans moder met samthykkio haffde giffuit sancti Bartholomej altare. All thenna forscriffna articla æra bewiislighen, somplica met breffuum ok somplica met liffwandom withnom. J swa motto haffde altarith sidhan gaardhen ok gotzeth oqwalth ok [o]hindrath j x aar, til thes Henric Styff ok Olaff Roffware komo wppa landz rætthen j Abo ffor Hannus Croplin ok baadha lagmannena ok alla hæredzhøffdinghe ok kærde vm thet arffuith vppa lagmansdoom; ok the ransakade ærendhit ok funno ærendhit ey annars en som lagmannen haffde ransakath ok dømpth, ok then som konungx døøm haffde stadfeste lagmansens doøm epter allars thera raadh. Sancti Bartholomei altare haffuer fongith Saluiala gotz met giffth effter laghum, thy ath modern gaff thet godzit met sins sons ærchiebiskopens samthykio, som tha hennes rette ærffwingie war, ok thet maagho ey andra arffua hindra, som kirkebalken vtwisar j x[i]v capitel som byrias: Vil man ægu sina, etc:a mit j capitel. Jtem the andra som sigh sigia nw wara archiebiscopens ærffwingia ok wilia the giffth hindra, the waaro tha jnlendis, til laga aar kompne ok oofangne, ok inghen thera qwalde the giffth jnnan nath ok jæmpnlænga, epter thy thet sama capitel vtwisar. Jtem altarith haffde thet godzit ohindrath ok oqwalth j margh aar sidhan thet giffwit war som ey ath enasth xii mæn wthan mykla flere vita, ok the som thet nw qwælia waro forfallaløse ok cland[r]ade thet ey innan iii aar som jordhabalken vthuisar j xxv capitel * som byrias: Alla the jordh man haffuer ohindrat. Framledis ath Henric Styff ok hans samarffwingia koma ey til arffs effter ærchiebiscopen Henric bewises swa, ath Anders Dolle ok Brænnike ok Henric Dolle kærdhe vpa Laurens Roffware som aff ssinne hustrv oc hennes samærffwingia wegna olaglicha haffde anamath Saluiala gotz; leth lagmannen redha for sich thera ææt wppa thingith som arffdabalken** vthwisar j xii[i] capitel, ok fantz ath Anders Dolle ok hans samærffuingia waaro ærchiebiscopens rætta ærwingia. Thy dømpde lagmannen them arffuit til ok Laurens Roffwares hustrv ok hennes samærffuingie fraan, ok inghen wille motte lagmannen wædhia som thinghmaalesbalken vtuisar j xxxvi capitel etc:a. J[tem] wil Henric Styff sigia ath han war ey til swars tha lagmannen thet dømde, tha kan thet honom ey hielpa, thy ath tha som clandat ær ffor enom tha ær clandath ffor allom thertil hørir, som ærffdabalken vtuisar j xviii[i] capitel. Jtem Anders Dolle ok hans samærffwingia haffua lagha haffdh aff arffs wægna vpa Saluiala gods mædhan inghen kunde them thet met rætta affwinna jnnian(!) næsta iii aar epter thet gotzeth war them, til dømpth som ærffdabalken vtuisar j xii oc xiii capitel. Jtem vm frillabarn ok prestabarn huru the mago ærffwa eller ærffwas ær endels vttrykth j llagbokena. Æn thet ærendhit warder met Gudz hielp wel swo vtreeth epter skælum, ath Henric Styff met sinom samærffingiom koma ey til arffs epter ærchiebiscopen hwarc[h]e met andelighom eller wærdzlighom ræth."}, {"df": "2241", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth biscop Mans, Karl Knutzsons ok Hanis Kröpelins breff hwru Claus Niels[on] thalade till Erik Pedersson om geldh pa her Knwt Swensons vegna, ok Claus Nielson worth forwest fra Eric Pederson ok til Swen Tordzson, her Broder Swensons brodher."}, {"df": "2242", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svedja", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the som thetta breff see eller høra læsas helsær jak Abraham Pedersson, hæredzhøffdinghe j westerhæredh j Rasaborgx fogothe læn, kærlika met Gudh. Kænnis jak met thetta mith nærwarandhe opna breff ath then tiid jak hæredzting hwlth met almoghen j Tenala sokn j Swidhiaby, j ærligx manz nærwaru Karl Bondhe Toordzson, høffwidzman vppa Raseborg, ok flera goda manna nærwaru, arom epter Gudz byrdh mcdxxxviij, torsdaghen næsth fore fasthegangs swnnedagh, tha kærdhe Andris Michelsson til mesther Conradh, kirkioherre ther sama staadz, wm ena skatmark jordh liggiande j Mayalaby och sagdhe ath the jordh war olaglica køpth wndhan honum; huilkith ærandhe jak skøth til thenne xij j nempdhen satho, som ær først Ærland Hulthe, Ketil Bille, Dauid Pedersson, Ærland Krook, Jop Tomasson, Andris Poike, Laurens Ketilsson Laurens Skinnare, Josse Laurensson, Olaff Timberman, Niclis j Gamsbøle och Andris Olaffson j Polke. [The] ranzsakade, witnade ok epter swaro ath the for:de jordh war laglica køpt fore xxxviij mark Abo peningha, ok Magnuss Smidh, som jordhena soldhe, kændis tha a tingith sik haffua vpburit the for:da peningha fulla ok alla j godhe atnøgian, ok enghen mothe nempden wædia wille, tha skøtthe Magnuss Smidh the fornemda skatmark jord fran sig ok syna arffua ok til mester Conradh ok hans arffua eller hwem han thet wnna wil, badhe j watho ok j torro, nær by ok fierre, [met] qwærnom ok qwernestadhum, met allom tillæghiom, engho wndan takno, som thy godze aff aldre haffuer tilligath eller en wp spøriass kan; ok jak Abraham Pedhersson til the skøttningh forskælaman war. Ok forbiudher jak hwariom manne hær epther the skøtning eller køp hindra eller qwelia wiid syna iij mark fore min doom. Til thes breffs mero wisso ok witnisbørdh henger jak mit incigle wnder thetta breff. Scriptum anno, die, tempore et loco vt supra."}, {"df": "2243", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2244", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut myt Gode unsem heren tuvoren. Wetet, sunderghen vrundes, dat sommelighe sint ghevaren ut Sweden tu Liflande wart unde meynen jw unde den juwen schaden to donde unde deme ghemeynen kopmanne. Hirumme so hebbe ik utghesant myne denere, myt vlite en to sturende, wor se konen unde moghen. Worumme, leven vrundes, bidde ik jw vruntliken, alse komen myne denere to jw unde sint begherende juwe hulpe, so bewyset jw daranne alse myn ghode ghelove to jw is unde jw dar ok sulven macht anne licht. Unde warnet de Russen unde den ghemeynen kopman, de dar to unde af plecht to seghelende, dat se sik ok wachten, alse en dar macht anne licht. Isset dat sik juwe erbarheyt hiranne bewyset, alse ik jw tolove, dat wil ik gherne vorschulden an jw unde an den juwen, wor sik dat vallen kan in tokomenden tiden. Nicht mer uppe desse tiid, men Got sy myt jw unde den juwen to ewigher tyd. Ghescreven uppe Nycopinghes hus des neghesten sonnavendes na Marci ewangeliste, under mynen inghesegele, anno ejusdem nativitatis 38°. Cristgern Neghelssøne, droste in Sweden, juwe sunderghe vrunt. Adress: An de erbaren vorsichtighen heren, borghermestere unde rad der stad to Revele, myt werdicheyt kome desse breff."}, {"df": "2245", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Soneburg", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit vormoge alles gudes tovoren. Ersamen leven borgermeistere unde ratmanne. Juwer aller ersamen leve ik begerliken beger to wetende, wo dat hir in giffte desses breves sin lose boven gewesen, alse Vynnen, Sweden unde Esten tosamenegeworpen, unde hebben eyn schipp genomen mit 4 leste roggen ut der havene to Kylgunde unde eyne kysten, de myme scrivere tohörde, mit sinen clederen unde anderen getuge, so gut alse uppe 80 edder 90 mrc. Van Kylgunde segelden see an dat lant to Dageden unde leghen dar in den derden dach unde schynden dar uppe des stichtes syden unde upp unses orden syden vuste dorpe unde holme. Der boven was teyne unde hadden twe armborste unde myt alle neyn harnsch. Des dinxstages segelden see mit vuller last to hws in de Vynschen scheren. Ik hebbe van welken luden erfaren, de erer eyn deles wal kennen sullen, dat erer eyn dels bynnen Abowe unde den Vynschen scheren beseten sien; de lude werde ik dar zune hensendende. Worumme, ersamen leven borgermestere unde ratmanne, holden gunre unde truwen vrunde, bidde ik jw hochliken mit gantseme vlite, dat gy wal wille don umme des heren wille to Osele unde umme mynen willen unde willen hir mit allem vlite na sien, dat men desse boven unde gudere krygen mochte; ik bevrochte my, bekumpt ene dyt wal, see sullen syk sterken unde don mer schaden. Dat wil ik jegen juwer aller ersamicheit vorschulden, wor ik kan und mach, de Got almechtich spare gesunt. Gegeven tor Soneborch des fridages negest na sunte Servacius dage anno etc. 38.(ten) Er see dat schip nemen, hadden se eynen Vynschen schutenbodem unde eyn cleyne bot. Voget tor Soneborch. Adress: Den ersamen borgermeisteren und[e] ratmannen der stad to Revall m[it] aller erszamicheit dandum."}, {"df": "2246", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2247", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2248", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wetherligit se thet allom them thet breff høra eller se, at then thidh wi Niclis Olafson aff Serkilax, konungx doom inne hauande j thet sin a høghborens førsta oc nadugx herra konungx Erics vegna, Sone Sonasson, lagman j Norfinna, Mattis Marthensson, laghman j Sudherfinna, fore lands retthen saathom areno epter Gudz byrdh mcdxxxviij, torsdaghen nest fore sancti Henrics dagh om sommaren, j neruaru vyrdeligs faders met Gudh biscop Magnus j Abo oc capituli ther samma stadz, velborna manna Karl Bondis, høuitzman oppa Rasaborgh, Benkt Lydekisson, høuitzman oppa Tauistahws, Henric Iyriænshaghen, foghet oppa Abo hus, Henric Bidz, hæredzhøfdinge j Haliko hæredhe, oc flere hæredzhøfdingia oc andra godha manna kærde Iønis Laurenzsson a sina oc sinna stiufbarna Eric Laurenzsons barna vegna till Anders Henricsson om tu godz liggiande j Saw sokn, eet j Kalayas by, annad j K[e]ttalabøle, at fornempde Anders hafde the godz olaghliga them affhent met velde; huilkit wi skutom til thesse xij, som tha j nempdenne satho, som ær Niclis Stiughelsson, Iysse Hannusson, Olaf Thomasson, Iønis Thørkilsson Rike, Mattis Spore, Olaff Ylkenpoyca, Laurenz af Hallo, Pædher j Kittala, Anders, Reeska, Iysse Laurista oc Pædher i Kittinen, ransakadho, vitnado oc epter suoro at for:de Iønis Laurenzssons oc Eric Laurenzssons barn haffdo ret til the fornempda godz oc the godzen vaaro laghliga opbudhne oc lagliga køpt swa som Tuwa Niclissons breff hæredzhøfdingx ther oppa før vtgiffuit ær, fulleligha vtuiser. Ty dømde vj for:da godz for:dom Iønis Laurenzsson oc Erics barnen til met allo ty, som forne:de Anders aff them godzom hauer thagit oc opburit, oc han sakan til xl mark fore veldit; oc forbiudom wj samma Anders oc hwarium androm at hindra eller quælia the for:da godz fore thøm vider xl marc fore konungx doom oc vj marc fore laghmanzdom. Til thes breffs mera vissa oc vitnisbyrd hengiom wj var incigle fore thet breff, som scrifuit ær dagh oc stadh som førra scrifuit staar."}, {"df": "2249", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wetherlikit se thet allom them, som thetta breff höra eller see, at then thidh wi Niclis Olaffson aff Særkilax, konungx doom haffwande j thetta sin a höghborens första oc nadughe herre konung Erics vegna, Sone Sonasson, laghman j Nordfinna, Mattis Marthenson, laghman j Sudherfinna, fore landzretthen saathum j Abo areno epter Gudz byrdh mcdxxxviij, lögherdagen nest epter helghe likama dagh, j nerwarw vyrdeligx fadhers met Gudh biscop Magnus j Abo oc capituli ther samma stadz oc ærlika manna Henric Iyrienshaghen, höwitzman vpa Abo a velbyrdugx manz Hannus Kröpelins vegna, alla hæretzhöfdingia oc flere godha manna nerwaru, kærde her Niclis j Resa vpa sancte Anna vegna thil thesse epther screfna Niclis Yskonen, Olaff Nummista, Niclis Ripenen, Olaff Norsinpoyka, Laurens Grefwe, Laurens Agnisenpoyka, Pædher Thormason oc Olaff, hans brodher, at the hafde vældat af sancte Anna ena æng, som Karlela thil hörer, hwilkit Karlela godz met allom thes thillaghum hedherlikin man her Iönis Anundzson, foordom ærkediekne j Abo, hafde giffuit thil sancte Anna closter. Framledis kærde vpa samma landzretthen Olaff Seppe oc Pædher Hinzason aff Mækis thil for:de her Niclis j Resa vm the samma æng oc Karlela godz, at thet war thera forældrum oc them olagligha vndangangit, hwilken ærende wi skuthum thil nempdene, som j repstenne satho, som æra Niclis Stiwelson, Iysse Hannusson, Olaff Thomasson, Iysse Turkelson Rike, Mattis Spora, Olaff Ylkenpoyka, Laurens j Hallo, Pedher j Kitthala, Anders Reska, Iysse Laurenzsson oc Pædher Kitthinen aff Haliko. Oc the ransakadho, vithnado oc epther sworo, at for:da her Iönis Anundzson hafde laghlika köpt Karlela godz met the trettis ængenne oc allom androm thes thillaghum af Olaff Sæppes och Henric Sæppes fadher fore xl aar, och war laghstandit och lagha hæfd æ komen. Vm the ængena saghde the swa, at fornempde her Niclis hafde kært för thil for:da Niclis Yskonen oc hans kompana vpa hærædzthing, at the wældade sancte Anna the ængena aff, oc hærædzhöfdingen dömde ther ena syn vpa, oc sidhan thingit war slithit, komo the for:de bönder thil for:da her Niclis met sina vener oc kendis sik hawa oræt oc forlikthe sik met honom j godha manna nerwaru j swa matha, at the affsagde ængena oc sculde giffwa sancte Anna x las hö, oc ther vpa sætthe the borghanz men fore sik som Iönis Benktzson hæredzhöfdingen oc borghanzmennene vitnadho oc thilstodho. Thy dömdom wi epther for:de godha manna ransakan, vitne oc edhe for:da Karlela godz met the æng oc allom androm thes thil laghum sancte Anna thil æwinnelika ægha, oc Niclis Yskonen met sina fornemda kompana hwan thera sakan thil xl mark fore vældit, oc forbiudhom them och hwarium andrum manne at hindra offthermera for:da Karlela godz eller the æng fore sancte Anna, vidh hwars theris xl marc fore konungxdom och vj marc fore lagmanzdom, hwilgx mera visse oc vitnisbyrd hengiom wi war incigle fore thetta breff, som screffuit ær aar oc dagh forscreffnom."}, {"df": "2250", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom thom thetta breff hora eller¹ see kungørom wi Niclis Olafson j Særkilax, konunx dom j thetta sin hawande, Sone Sonesson,² laghman j Norfinne, et(!) Mattis Mattisson (ͻ: Martensson), lagman j Sudherfinne, ath then thiidh landzrætten hiolz i Abo aaren epter Gudz byrdh mºcdºxxxºviij* vppa sancti Viti et Modesti³ dagh j wørdelix faders met Gudh biscop Magnus j Abo oc ærligha manna Karl Bonda, howitzman vppa Rasaborgh, Benkth Lydekisson,⁴ foghete vppa Thawestehus, Henric Gørishaghen,⁵ fogete vppa Abo, Henric Bitz, hæredzhøffdinge in(!) Haliko hærede, Gregers Anderssons, hæredshøffdinge j Wemo hærede, Jonis Benthssons, hæredzhøffdinge j Masko hærede, Karl Mattissons, hæredzhøffdinge j Østernylande, Magnus Suenssons, hæredzhøffdinge j Wæsternylande, ok flera godha manna nærwarw kærdh[e] wørdhelighen⁶ fader biscop Magnus j Abo, for landzrætten ath Olaff Magnusson, Olaff Niclisson oc Mattis Magnusson j Abbora fors haffde honum aff weldath en fierdungh j laxafiskit Abbor fors, som han sagde biscopsbordheno helffthæna⁷ til høra, swa wæl j laxamæ[r]derom⁸ som j næthiom oc nothom⁹; ok han bewisthe ther fore rætthen met hæredzhøffdingens dombreff, som dømdt ok giffuit war j ærlix manz herre Cristiærn Niclissons droztes Swerikes nærwarw, ok hæredzhøffdingen Karl Mattisson sielffwer til stodh ok vithnade, ath biscopen aager fulla helffth j laxafiskit j Abbora fors, ok haffde biscopen ther bewisningh vppa ath Pyttis sokn thet sama vithna ok sighia, ythermer ath j Abbora fors ey fiskedes epter laxen vthan met næth ok noth til thæss Bothe Benktsson, her Jwar Niclisson[s] fogete, bygde ther en laxamiærdher¹⁰ ok ther wildhe ey bøndherna stædia biscopenom¹¹ mera æn en fiærdungh til thæss warth kærth vppa thingith i Pyttis sokn j her Cristiærns nærwaru. Tha warth then miærdhoren¹² waldher for laxafiske, ok hæredzhøffdingen dømde ther biscopenom hælffthana¹³ som han aatte j alla laxafiskeno ok dombreffuit thet vthuiser. Sidhan bygdhe for:de bøndher annan miærder lika storan, som en landzsyn haffwer ok¹⁴ walth for laxafiske, som Andris Gudmunsson ok Benkth Gutzesson, som synemæn waro,¹⁵ ok Karl Mattisson, hæredzhøffdinge, for os withnadho, ok ther haffdo bondherna weldat biscopenom en fiærdungh, ok han haffde optha ther vm kærth, ok fik thass(!) inghen ændhe. J fiordh leeth han thom stæmpna for landzrætten til Abo ok the wilde ey tiidh koma, ok thet kærde biscopen for her Cristiærn¹⁶ drotzten, ok drotzten screff them til biwdandhe ath the skullo koma for landzrætten ok hæredzhoffdingen Karl Mattisson, drotztens budh, stæmpde ok them til landzrætten. Swa leet ok biscopen¹⁷ stæmpna them met sith egith bodh j soknenne nærwaru met thwem boolfastom mannom, som æro Manne j Monapyrte ok Peder Jonisson, som thæss til stodo met thera eedh, ok mædhan for:de Olaff Magnusson ok hans kompana eller nogor thera swa¹⁸ laghlika stæmpde ey til swars komo ok ey thera forfalz witne, ta dømdom wi for:de Niclis(son) Olaffson ok Mattis Martensson, epther samthykkio¹⁹ oc fulbordhan for:da ærliga manna som offwer landz rætten sato, biscopen fulla helffth²⁰ j laxafiskit j Abbora fors, epther hæredzhoffdingens dombreff ok soknamanna witne. Ok sua som biscopen haffwer hælfthana j then ena laxamiærderen som domdis j Pyttis j drotzens nærwaru, swa dømom wi ok²¹ honum helffthæna²² j then andra laxamiærderen oc samwledis j flerom laxamiærderom om the ther²³ nw finnas eller framledis kunno byggias, ok for:de Olaff Magnusson met hans kompanom hwar thera sakan til xl mark for wældhit et (!) biscopenom allan laxen j gen, som the haffwa honum wældath aff, met sæmia eller met sornom eedhe,²⁴ ok forbiwdom wi hwariom manne ath hindra biscopen hær epther j sina helffth j laxafiskit j Abbora fors, ææ met [hwat] laxathool²⁵ han ther tax, widh xl mark for konungx dom oc vi mark for lagamans dom. Til thæssæ forscriffna stykke mera vissa ok witnisbyrd hængiom wi war incigle met for:de ærliga manna, Karl Bonda, Benkth Lydekissons,²⁶ Sone Sonessons,²⁷ Henric Gorishagen ok Henrik Bitztes²⁸ jnciglom for thetta breff, som scriffwit ær vppa stadh ok thima forscreffnom."}, {"df": "2251", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thett see allom witterligitt, som thetta breff höre eller see, at iack Anders Balck tillståår och fullbordar medh kärleck och berådno modhi altt thet köp, som min modher Lucia Nielsdotter hafuer saaltt och vplatidt beskedheligom manne Niels Oloffzsson i Särckilax, som är först xx alna iordh i Lill Särklaxby i Wirmo (= Töfsala) sochn och Kimikallio i Wemo sochn så mykitt, som hon hadhe ärfft epter een sin fadher brodher i bakkarff för xxij [mark] i wåto och torro, ingo vndantagno, som then samma iordh till liggiæ kan, närby och fiärre, innan gardz [och] vtan, huilcka förnempde xxij [mark] kennes iagh mich fulleligha hafua vpburidt af för:de biskedheliga man Niclis Olofzsson migh till godho och nøghiæ, och förbiudher iac nokrom män af minom epterkommande hindra eller qwælia sama för:de iordh, som förskriffuitt ståår. Till thes breffz mere wisso och höghre förwarningh tha bedhis iach wellborne män, som är Sona Sonnasson, lagman i Norfinne, och Gregers Andersson, häredzhöffdinge, att the hängiæ sith insigle för thette breff met mith egit incigli. Scriptum loco ut supra anno Domini mcdxxx8 ipsa (!) die trinitatis (= festiuitatis) sancti Johannis baptistæ."}, {"df": "2252", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jomala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom witerlicht wara, som thetta breff höra eller see, at then tiidh jach Sone Sonasson, laghman j Norfinna och j Alandh, lagmanzting hiolt met almoghen j Alandh, j Jwmalaby, j beskedensmanz næruare Symon Körningx, fogtha vpa Castelholm aa welborensmanz Hans Kröpeliins wægnæ och j flere godha manna næruare anno Domini mcdxxxviij, feria quinta proxima post festum visitacionis beate Marie virginis, tha kom ther ffore Greger Villasson och kærdhe til beskedhenman Henricus Görshaghen om x marka jordh, liggiandis j Jwmala sokn, j Ragnasböle, som Henricus laghligha köpt haffde aff Ragnö j Ragnasböle och aff Hæmming j Hiortö ffor x[½] mark pæninge ock ffor eth lass, som for:na Ragnöss och Hæmmingx opna breff vtuisar. Tha sköt jach thet til the xij, som tha j nempdenne sato, som eer Vaste Hælgasson, Olaff Magnusson, Greger Magnusson, Staffan j Wæsteræng, Folke j Flaka, Ingebiörn, Gumme i Myklaby, Nisse Kolben, Olaff Nielsson, Jap Bamba, Olaff Pædhersson och Nisse Magnusson. Rantzakado, withnadho och effter sworo, ath santh war, ath ffor:ne Henricus haffde de x mark jordh lagligha köpt, som ffore scriffuat staar, aff ffor:da Ragnö ok aff Hæmming j Hiortö. Thy dömer jach köpit stadugt och fast at bliffua, ok stadfester jach skötninga breffuet, som lyder vpa the ffor:na x mark jordh. Och fforbiudher jach for:de Greger och hwariom androm man the ffor:na x mark jordh eptermeer hindra eller quælia ffor for:de Henric eller hans arffuom epter thenne dagh vidh syna vj mark ffor myn doom. Til mera visso och vithnisbyrd tha hængher jach mit jncigle nidhan ffore thetta breff. Datum et actum vt supra, in testimonium."}, {"df": "2253", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ödkarby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom vitelicht wara, som [thetta] breff höre eller see, at then tiidh jach Sone Sonasson, laghman j Norfinna ok j Alandh, laghmanz ting hiolt met almoghen j Alandh, j Finnaströms tridhiungh, j Ödekarllaby, j beskedens manz næruare Symon Körningx, fogtha vpa Castelholm aa welborenss manz Hans Kröpeliins wægna, ok j flere godhamanna næruare anno Domini mcdxxxviij, feria sexta proxima post festum visitacionis beate Marie virginis, tha kommo ther ffore Katerin j Myklaby och hennass mager Jösse Helgasson aa syna husfru vægna och taladho till beskedhen man Henricus Görshagen om xvi[½] mark fasta jord, liggiandis j Touaböle, som thera brodher Magnus Kok tilhört haffdhe, som Henric haffde lagligha köpt ffor xvi[½] mark pæninge aff Magnus Skrædare. Och thenne tre vithnado och effter sworo, som er Gizsle Storbiörnsson, Olaff Andresson och Staffan i Westerængh, ath ffor:de Magnus Kok haffde fulkompligha giort Magnus Skrædare myndogh och mæktogh a syna [wegna] at sælia oc vplata the xvi[½] mark fasta jordh them han vildhe; huilkit jach sköt til the xij, som tha j nempndenne sato, som eer Jap i Hagha, Andres Ericsson, Pædher Laurenson, Torsten j Amböle, Olaff Asmundzson, Olaff Staluegh, Nisse Japsson, Michel i Kulla, Pelle j Emptakarllaby, Lasse Skrædare, Mattis Nielsson oc Olaff Joansson. Rantzakado och sworo effter thenne forscrefna withnom, at Henric haffdhe laghligha köpt the xvi[½] mark ffasta jordh aff ffor:da Magnus skrædare, som Henrics skötninga breff ther vpa vtuiser. Effther thenne xij rantzakan och edhe och som withne ffore them sworo tha dömer jach the köpit stadugt och ffast at bliffua, ok stadhfester jak skötninga breffuit, som ther vpa ludher, ok forbiudher jac ffor:de Katerine och Jösse Hælgasson ok huariom androm man the jordh optermer hindra eller quælia ffor for:na Henric eller ffore hans arffua epter thenne dagh, vidh syna vj mark ffor myn doom. Til mera visso och vithnisbyrdh tha henger jach mith incigle nidhan ffor thetta breff. Datum et actum die et loco vt supra jn testimonium."}, {"df": "2254", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2255", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2256", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff etc:a kennis jach Birgitte Ærwaste dotter met thesso myno nærwarande opno breffue met (ͻ: mik) haffua salt met godhan wilia ok berodhna modhe [ok] j lagliga køpe wplatit wyrdelicom fadher met Gud b[iscop] M[agnus] j Abo alt mith møderne j Rungha j Pike sokn liggiandhe som [ær] halff fente (ͻ: femte) stangh kringom by met allom tillaghom engo vndhan skildo som the gotzena kan rettelica tilhøræ, for fæmtighij marcher swadana mynth som nw ær genkt j Abo, huilka peninga jak kennis mik fullelica haffua wpburit til goda nøgia. Thy affhender jach for:de gotz j Runga by mik ok minom arffuom ok tilegnar thet met allom reth [j] goda manna nærwarv for:de biscop Magnus til æwinnelica ægo, ok loffuar jak pa myna goda troo ath jak wil honum thet skøta ok skæla epter landzlaghen pa nestæ hærædztingh. Tiil huilkis mere wisso, medhan jach ekke siælff jncigle hauer, bider [jach] ærlige men som ær mester Olaff domproast j Abo, min broder, Tuwa Niclisson, hæredzhøffdinge, ok Niclis Magnusson a wapn hengia theris jncigle etc:a. Datum Abo anno Domini mcdxxxviij, jn crastino beate Margarete virginis et martiris, etc:a."}, {"df": "2257", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vyterligit see allom thetta breff høra eller see ath jach Nisse Rødh a wapn och min hustrv Elin Ærwestes dotter haffuom salt ok j lagliga køpe wplatit met godan wilia ok berodhno modhe wyrdeligom fader met Gud biscop Magnus j Abo alt henne møderne j Rungaaby j Pike sokn, som [ær] halffenthe (ͻ: -femthe) stangh kringom allan byin, met tompt ok husom, aker ok ængh, fiskiæwatnom, qwernom ok qwernastadhom, engho wndhan taghno som the gotze kan retthelica tilhøra, for l marcher rede peninga j swadhana mynt som nw genkt ok gafft ær j Abo, huilka peninga wj kennomps oss haffua wpburit til goda nøgio, ok haffuom them lakt j jordh j Rødhala j Rimitthæ sokn. Thy affhendom wij oss ok warom ærffuingiom thet for:de gotz j Rungha ok tileghnom thet lagligha meth allom reth j goda manna nærwaru for:de wyrdelicom fader biscop Magnus til æwinnelica ægho ok loffuom honum widh wara goda tro ath [w]j wilom hanum thet skøta ok skæla epter thy lagh wthuisa. Tiil huilkis mere visso ok witnisbyrdh, bidiom wy hederlighen man mester Olaff domproast j Abo ok Tuwa Niclisson hæredzhoffdinge j Pike hengia sith jncigle meth mino jncigle fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxxxviij, jn crastino beate Margarete virginis et martiris."}, {"df": "2258", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "(1438, lördagen före Laurentii = 9 aug.:) her Gerlige [Witten] gesant 4 gulden vor 2 tunnen bers mit deme holte, Karl Bonden wive gesant."}, {"df": "2259", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the donde men, som thetta breff høra æller se, helsom wij friiborne mæn, prowasta, klerke oc menicha almogha, som byggia och boa her jnnan Aland, kærlicha met Gudhi. Kennomps wij thet medh tesso waro nærwarande oppno breffwe ath then tiidh ther alder almoghen saman war j Saltwik oppa wara frw dagh, som man kallar assumpcionis, tha kom beskedhelichen man Symon Kørning, foghath oppa Castalholm oppa ærligx manz wegna Hannes Krøppelin, och spordhes fore met alth landit, som tha war saman komith, och ranzakadhe met oss om Helghe j Tranawik hafdhe ther noghre skuldh wth jnnan, som han war fore skjldader j Ræfla aff Korth, thet han hafde følgth Alff wan Mølen the resona, som for:de Helghe i Tranawik ær fore skjldader; hwilkyt wij, som her epther næmpnas, som først ær herra Clemeth j Jwmala, prowasth j Alandh, Giisle Størbiornson, Hartigh Olafsson, Niclis Dieken oc Niclis domare, wiliom gøra her war reth oppa, thet forbemeldhe Helghe i Tranawik war nødder oc trængdher til ath følgha the resona, som han tha for met Alff wan Mølen, och aldre bar han bythe eller deell wpp met them j sina dagha som hanom til lakt ær aff Korth, och aldre ther wtj niwtande war, wtan swa mykyt math och øll, som han foretæradhe oc the hanom gaffwo. Och skal swa Gudh wel witha ath fornempde Helge han er thes radhes oc dadhes oskyldugher fore thet hanom ær tillakt aff for:da Korth. Thil tessine breffs mere wisso oc withnisbyrdh tha trykkiom wij fornempde warth landz jncighle oppa rygghin fore thetta breff met warom eghnom, som screffwat ær j Saltwik anno Dominj m°cd°xxxviij, die et loco vt supra."}, {"df": "2260", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saltvik", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the man thetta breff høra æller se helsar jac Symon Körningh, foghath oppa Castelholm oppa ærlix manz wegna Hannes Krøppelin, kærlica met Gudh. Kænnis jac thet medh tesse myno nærwarande oppno breffue, ath oppa wara frwe dagh, som man kallar assumsionis beate Marie virginis, tha hafde jac alth landith mestan dell saman widh Saltwike kirkio, badhe friiborne men, lekmen oc lerdhe, prester och menicha almoghan, som her j landit byggia oc boa. Tha sporde jac them ath oc ranzakadhe met them om thet ærindith, som Korth skyldade Helghe j Tranwik fore j Refla. Tha badho the sik Gudh til hielp och wilia gøra sin reth oppa och swa the swena, som Erik Puke tiæntho oppa then sama tima och tha met waro oppa sama resana met Alff wan Mølin, thet for:de Helghe j Tranawik war ther nødder oc trængdher til at fara then resona met Alff, som han ær nw fore skyldader aff for:de Korth; och togh aldre byte æller nogher dell wpbar met them j sina dagha, thet han noghatsin niwtandhe wardh en pæning, wtan swa mykyt øll oc math, som han fore terdhe och the hanom gaffwo. Thetta wil alth landit hanom til staa at swa santh ær som forscreffuit star, hwar thet helsz koma kan fore donde mæn, badhe met breffwom oc jncighlom, thet han ær vrsaka fore then skyldningh, som fornempde Korth hanom tillakt haffuer. Thil tessins breffs mere wisso oc høghre forewaringh tha trykker jac myth jncighle oppa ryggin fore thetta breff. Screffwat j Saltwik anno Domini m°cd°xxxviij, tridhia daghin ther nest epther."}, {"df": "2261", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2262", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2263", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2264", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2265", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi biscopa, drotzet, marsk, riddara oc swena, mena rikesins radh j Swerighe, he[l]som alla the thettæ breff høræ eller see æwinnelighe medh waarom herræ oc gørum witherlighit, at fore thens skuldh at werdugher fadher met Gudh herræ biscop Magnus aff Abo och hans hedherlica capitulum, clærkeriet, riddarskapet, frelsemen oc mena almoghen j sama biscopsdøme haffua langhligha warit begærende, at ther j landena matte wardha stichtadh oc byght eet systre closter aff sancti Dominicj ordon, oc æro alt redha noghor stykke tilempnat, som ther til kunna tharffuas, oc wj wel merkiom nytta wara, at j then landzændan noghor the gudzthienist byriadhes, som thøm eenfaldugha almoghanom maatte koma til siælæ gagn och hunghnadh, tha tykker os nyttoghare wara fore manga handa saka skuldh, serdelis fore predican, srifftamaal oc affladz skuldh, som ythermeer ær oc skeer j sancte Birgitte ordon aff Wadzstena æn j androm clostrom, at ther stichtadhes eet closter aff then ordon, som badhe systrer och brødher æræ vtj skikkadhe epter Gudz eenkannelighom wilia, honum til thienist oc syndughom menniskiom til hunghnat oc syndæbætringh. Ther vppa haffuum wj alle saman eendregthelica vppa waars nadugha herres konungh Erics trøøst, som nw ey nerwarande ær, stichtadh eet closter aff forn:de sancte Birgitte ordon j then stadhen, som thenkt war til sancti Dominicj ordon; oc befælum wj forn:dom werdugom fadher biscop Magnus oc hans capitulom, welbornom manne Hannus Krøpelin oc flerom godhom mannom, rikesins radh oc mannom ther j landeno at beskodha oc vtwæliæ een qwemelighen stadh til sama cløster at byggiæ. Nw fore thy at wj wæl vnderstandom, at landet ther ey formaa tholket closter och gudzthienisth fulkompna oc vppeholda vtan rikesins oc Gudz wena hielp, tha haffuum wj vppa forn:de waars nadugha herres trøst och vppa cronnone wegna vnt oc laght ther til clostrene til vpphælde een gardh, som hether Stenbergh, j Masko sokn, met allom thøm godzom, som nw ther til liggiæ j the sokn oc androm soknom, hwar the hælzt liggiæ, met allom thera tillaghom oc tilhørilse, engo vndan taghno, hwilket goz werdugh førstinna drotningh Margareta, Gudh hennes siel nadhe, anamadhe vnder cronnone epter her Jacob Diegn riddare. Oc fore then skuldh at Swerigis rike oc crona haffuer nw langhlica (haffuer nw la) thy wær standet j stoor drøwilse oc æn staar, oc alzmeghtugher Gudh fore rikesins helga patrona bøn skuldh haffuer offta føghat all thingh j bætre maatto æn [her] till haffuer warit empnat, oc hopoms wj stadheligha til hans signadhe nadh oc miskundh oc thera werdugha bøn, at riket maghe koma til bætre stadhga oc at thes fulkomplighare kerleker, troo oc eendreght matte wardha mellan for:de waar nadhughe herræ konungen oc os alla, tha wiliom wj, at thet clostret skal byggiæs oc wighiæs Gudhi til hedher, juncfru Marie, sancto Johanni baptiste, som synderlighin rikesins patron ær, sancte Anne oc sancte Birgitte. Til thessa forscriffna stykke mera wissa witnesbørdh oc stadhfestilse hengiom wj her epter scriffne Niclis, met Gudz nadh biscop j Wæxio oc nw postulatus til ærchebiscop j Vpsala, Benct j Linkøpingh, Swen j Skara, Thomas j Stengenes, Maggnus j Abo, Olaff j Westeraros, met sama nadh biscopa, Christiern Niclisson drozet, Karl Knudzson marsk, Gozskalk Benctzson, Niclis Æringislesson, lagman j Sudhermanna landh, Laurens Vlfsson, Benct Steensson, lagman j Nærike, Gøztaff Algudzson, Bo Steensson, riddare, Thure Steensson j Vplandh, Karl Bonde Thordzson j Wesmannalandh, Knut Jonsson j Wæstergøzlandh, Aruidh Swan j Tihærædhe, Sone Sonesson j Norfinne, Mattis Martinsson j Sudherfinne, lagmæn, Karl Ormsson, Niclis Jønis[son] aff Diwrsholm, Benct Gozskalcsson, Benct Jønisson aff Salista, Karl Cristiernsson, Niclis Steensson, Benct Lydhechesson, Mattis Ødhgislesson, Bo Knudzson, Æringisle Niclisson, Joan Geddæ, Gøstaff Sture, Joan Karlsson, Gøztaff Laurenson och Clauus Plata, awapn, waar jncigle fore thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Telghiæ areno epter Gudz byrdh mcdxxxviij°, løgher daghen nest epter sancti Augustinj dagh."}, {"df": "2266", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the mæn thetta breff höra æller se læsa helsom wij Giisle Störbjornson, Alff Olafson, Sten Pawalson, Finwidh Olafson i Gregersaby, Jacob Erixson ibidem, Jönis Pædherson, Jönis Bryniolfson, Olaff Bryniolfson æwerdhelica met warom herra. Kænnomps wij thet met tesso waro nærwarandhe oppno breffue, swa wel fore æpter komandom som fore them ther nw ære, wppborith och anamath haffwom aff beskedhelicom manne Pædher Jönson i Swalanes ena sonan oc ena ganszka forempningh met warom wenom oc frendom samtykkio och beradno modhe æpther war dödha frenda Olaff Jacopson, Gudh hans siel nadhe, hwilken fornempde Pædher Jönson aff daghom togh: fförst eth erffwe met tolff prestom, ther til j pund wax til thet hælgha kors j Finnaström och ther til sex pelagrims gangor, ena til sancte Olaf j Trondhem, ena til sancte Erix, jtem ena til thet helgha blodh j Sko kloster, jtem ena til sancte Æskil til Eskilstuna, jtem en til sancte Dawidh oc ena gangho til sancta Birgitta j Watstena. Och ther til hafwom vij anamath ok wpborit sextighi marker swenska pæninga aff fornemdha Pædhar Jönsson j Swalanes fore fulla manz böther til godha nögio, swa at oss allaledis well athnögher til takka bereth æpter thy som wor daghtinghan war gjordh oppa badha sidhor, badhe met ærfwe oc wax, pelagrims gangor och fulla mans böther som forscifuat star. Thy lathom wij for:da Pædher Jönsson j Swalanes oc hans arfua och æpther komandhom allaledes kwitta, lidhogha och lösa fore alla feighd oc æpter maningh fore oss oc warom arffwom oc æpter komandom, badhe fore föddha och oföddha, och forbiudhom wij som forscreffne standa frendhom oc wenom, som her til höra, ath feygdha æller a tala æpter Olaff Jacopsons dödh, Gudh hans siel nadhe, epther thenna dagh. Alla tessa forscreffna artikell loffwom wij fasth, stadukt och obrothlikyt ath halda widher wara sannindh oc godha tro, wtan alth arght. Thil tessins breffs mere wisso oc höghre forwaringh tha hafwom wij betz oppa eth satth landz thing landzens jncighle ath hængia fore thetta breff; oc til withnisbyrdh haffwom wj bedz velborens manz jncighle Symon Körningh, foghath oppa Castalholm oppa ærlix manz wegna Hannis Kröppelin, och Niclis, domare j Alandh, att hængia fore thetta breff met warom eghnom jncighlom; som scriffuat ær oppa Castalholm anno Domini m°cd°xxxviij, ipso die Egedii abbatis, jn testimonium premissorum."}, {"df": "2267", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Muut", "transcript": "Thesse verdoghe ok ædle herrer hafua stiktadh ok funderat Nadhendals closter och ij konungx gaarda, Helgaa j Berno ok Stenbergh i Masko soknom, met theres landbom oc vndersatom ther vnder bebrefuat til æwigh tidh, huilkit ok vaar helga fader pawen hafuer stadfest met syns nadz openbara bulla. Thenne xxx jnciglen hengiæ ffor förstæ breffuet, giffno j Telghio anno Domini mcdxxxviij°. Biscop Nigles Væxio ok tha postulatus til ærchebiskop i Vpsala Benedictus j Lynkopingh Sweno j Skara                             vj biscopa Thomas j Strengenes Magnus j Abo Olof j Vesteraars Cristiern Nigleson drotzet Karll Knutzson marsk Hr Gotzscalk Bencthson Hr Nigles Æringilzson, lagman j Swdermanna landh                        riddare viij Hr Laurens Wlfson Hr Benkt Stenson, laghman i Nærike Hr Götzstaff Algotzson Hr Boo Stenson Thure Stenson i Vplandh Karl Bonde Thordzson j Wesmannalandh Knut Jonisson i Westergötzlandh Arweth Swan j Tyhærædhe             llaghmen vj Sone Sonesson i Nordfynne Mattis Martenson i Sudherfynne 1 Karll Ormson 2 Nigles Jonisson aff Dyursholm 3 Benct Gotzscalson 4 Benct Jonisson aff Salista 5 Karl Cristiernson 6 Nigles Stenson 7 Benct Ludekson aff Finlandh 8 Matis Ödhgitzsleson a vapn 9 Bo Knutzson 10 Æringizsle Nigleson Joan Gedda Gotzstaff Sture Joan Karlson Gotzstaff Laurensson oc Clauus Plaata Jtem ffor annat stadfestilse brefuet henger rigesens raadz j Swerige ok xij anner jnciglen, giffuit j Calmarna anno Dominj mcdxlj°. Tha waldes konungh Cristoffer konungh ouer iij ryke. Rigesens radz jncigle 1 Nigles ærchebiscop i Vpsala 2 Nigles j Lynkopungh 3 Suen j Skara                         biscopa 4 Magnus j Abo 5 Laurens j Væxio Hr Karll Knutzson marsk ok rigesens forstandare Hr Gotzstaff Algotsson                      riddara Hr Bo Stenson Benct Jonisson, laghman j Vplandh Karll Ormson Æringizsle Niglesson                   a vapn Magnus Green a vapn Thettæ hafua iij ædlæ ok hogborne konunga stadfest ok funderat met theris breffuom till æwigh tidh: Konung Cristoffer met tröm breffuom Konungh Karll met ij breffuom Konungh Cristiern met tröm breffuom. Ok jus patronatus till Berna kirkio samaledis til æwig tidh, oc Masko kirkio aff helga fadrens            Ther faar clostret pafuans stadfestilse effter verdogx faderz biscop          jnthe aff Magnus ok hans verdogx capituli funderan."}, {"df": "2268", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grote tovoren geschreven. Wetet, leven erwerdigen vrundes, bormester unde rat to Revell, dat dusse breffviser Hermen Hermensone by my gewesen heft unde hefft vor my berichtet, wo dat eme arff angevallen sy myt jw in der stat an eyneme stenhuse na syner suster dode, also juwer erwerdicheyt wol eyn deell witlik is. So bidde ik jw, leven erwerdigen vrundes, dat gy wol don umme myner wrouwen willen unde umme mynes vordenstes willen unde weset dussem vorgescreven Hermen behulplik, so vele also he rechtes ane is, wente dar anders nene rechte arffnamen to syn, sunder he unde syn broder Olaff unde eyne suster, de de levendich sint. Item, leven erwerdigen vrundes, hefft dusse Hermen vor my berichtet, wo dat eme was eyne juncvrouwe gelavet in vortiden myt jw in der stad na juweme seden unde so wart eme de juncvrouwe entaghen; unde dar wart uppe gesettet hundert mrc., welker dat nicht holden wolde, alzo it dar tusschen en gespraken was, de solde deme andern hundert mrc. geven, alzo it jwer erwerdicheyt oc wol witlik is. Erwerdigen leven vrundes. So bidde ik jw, dat gi wol don unde weset eme beholplik tu dussen vorgescreven saken, so vele also he rechtes ane is. Nicht mer to dusser tiit, sunder sit Gode bevalen nw unde to ewigen tiden. Bedet to my alzo to juwen vrunde; wat jw leff is, dat do ik altiit gerne. Gescreven upe Rasaborch des donnerdages na unser leven vrouwen dage nativitatis, under min ingesegel. Pauell Karo. Adress: Den erwerdighen heren, bormestere unde rat der stat tho Revell, kame dusse breff mit werdicheyt."}, {"df": "2269", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Humillima mei recommendacione cum sincero complacendi animo in Domino reuerenter premissis. Venerabilis pater, lectis litteris vestris mihi directis obtuli eas fratribus perlegendas, quibus visis vna mecum congratulantes sancto et pio desiderio vestro collaudabant Dominum, qui ad sui sueque matris sanctissime honorem et multorum salutem illud ad effectum dignatur perducere preoptatum. Mirabantur tum non modicum quod nominatas in litteris vestris personas per me sibi mitti pro monasterij edificandi et aliorum necessariorum inchoacione paternitas vestra postulabat, presertim de ipsarum litterarum vestrarum portitore Johanne, videlicet Dyækn, cum ipse regularis observancie et edificiorum construendorum informacione omnino sit inexpertus ac nondum per sacre professionis et consecracionis munus ordinis membrum sit effectus, vnde ad hoc opus inchoandum mitti eundem fratres vuanimiter incolsultum fore decreuerunt, non quia in hoc vestra paternitatis voluntati ac proposito in aliquo contradicere voluerint, sed magis ut aliquis alius in regularibus obseruanciis exercitatus experienciam et scienciam habens erigendarum secundum tenorem regule edificiorum ad hoc constitueretur. Putant namque fratres quod personas pro ipsius monasterij inchoacione et institucione de monasterio Vatzstenensi velletis assumere et non aliunde; quod si vobis placuerit, rescribatis abbatisse, sororibus et fratibus super hoc vestram intencionem, et in omnibus iuxta vires vestre satisfacient voluntati. Si autem de alio monasterio personas euocare decreueritis, in vestre semper manere poterit voluntatis opcione. Nec displiceat caritati vestre quod prenominatum Johannem Dyækn cum plena auctoritate et mandato ad acceptandum locum ipsum non remitto sicut nec dominum Benedictum de Munkaliiff vobis dirigere valeo, quia sub mea non sunt obediencia constituti. Est namque monasterium Munkaliiff cum suis membris et personis filia monasterij Marienbo in Lalandia; idcirco non licet mihi falcem meam mittere in messam alienam. Penset igitur paternitas vestra singula circa hoc negocium necessaria vigilanter, et quod conueniencius visum fuerit mihi rescribat, et cooperabor vna cum sororibus et fratribus ad hoc, ut vestre paternitatis beneplacitum debitum et optatum sorciantur effectum. In Cristo Jesu feliciter valeatis. Sriptum Vatzstenis die exaltacionis sancte crucis anno Domini etc. XXXVIII."}, {"df": "2270", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2271", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vi biscopa, Cristiern Niclisson, riddare ok drozeth, Karl Knudzsson, marsk, oc mena rikens radh j Swerige gorum Vitherligith allom thom thetta breff hora eller see ath then tiidh wi sampnadhe warum hær j Stokholm fore rikesins ærende skuldh areno epter Gudz byrdh mcd vppa attande aar ok xxx vm sancta Birgitta dagh kerde fore os werdugh fadher met Gudh biscop Magnus j Abo ath tw godz Mædelby ok Kakunes, som nyliga æru lagh[da] til ladhugardhen Wældhæ,(!) hær vthan fore Stokholm, rettelica tilhora domkirkionne ok biscopenom j Abo som han thær fore os fullelica bewiste met opnom breffuom ok liffwandis vithnom, ok badh os ath vi fore Gudz skuldh ok rætwisonne wildom honum til rættæ hielpa ok the sama godz j gen antwardha. Nw fore thy ath war nadhuge herre konungen ær ey stadder in j rikeno oc os tykker ath the for:de godz liggia laglika widh for:da ladhugardh Wædla, tha kunnom vi the godz honum ey antwardha j thetta sin, vthan fore rætzens skuldh som wi finom ok merkiom domkirkiona ok (ok) biscopen j Abo haffua til Medelby ok Kakunes haffwm vnth [wi] ok antwardat vppa war nadhuga herre konunx vegna ok hans trosth j rætte haffde bythe domkirkionne ok biscopenom for:dum thrij (ͻ: thw?) crononne landhbo godz j Østerlandum, eet j Lunda sokn widh gambla husith oc annat j Piike sokn j Kathawachangaris by; ok tha Gud vil ath war nadhuge herre konungen jn j riket komber, kan han ok wil vmbæra Mædhelby ok Kakunæs, tha viliom wi trolica hielpa ok ath domkirkion ok biscopen fa theres godz j gen; kan ok ey thet wara, tha beholdhe domkirkion ok biscopen the for:de thrij (ͻ: thw ?) crononne godz j osterlandom til æwinnelica ægo, j swa maatta ath godzen aa bodhe siidhor skulu skattas ok wordas; ok findz nogren delenom briste, tha skal honum fyllas ok bætras met fasta godze ther honum lagheligith ær epter goda manna sæghn ok ranzakan. Nøgher thom ey ther aath tha gange hwar til sith oforsumadher. Til mera visso ok vithnisbyrdh hengiom vi Niclis j Væxio, postulatus til Vpsala, Thomas j Strengenes, biscopa, Cristiern Niclisson, riddare ok drozet, Karl Knudzson, marsk, Niclis Æringisleson, riddare, ok Benth Jonsson ware jncigle vppa alla wara fforscriffna vegna fore thetta breff, som giffuit ok scriffuit ær j Stokholm aar [ok] dagh forscriffnom."}, {"df": "2272", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDXXXVIII. Item in octava b. Birgitte exierunt monasterium fratres Acho sacerdos et Laurencius conversus et transierunt versus Finlandiam ad recipiendum locum et bona pro monasterio novo construendo."}, {"df": "2273", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "(Efter det Karl Knutsson i början af oktober 1438 vid en sammankomst i Stockholm blifvit utsedd till riksföreståndare och herr Krister Niklisson nödgats finna sig i detta val, upplöstes mötet, hvarefter:) Hwar ather hem tädhan vände Hans Kröplin for til Abo; then winther bleeff han ther met roo."}, {"df": "2274", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2275", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høra æller see hælsar jak Matthis Olaffson, domprosth j Vpsalum, æwerdelica met Gudh. Gør jak allom witherligit met thesso mino opno breffwe mik haffwa vnt oc giffuit j Gudz hedher oc sancte Anne ok fore mina¹ forældræ oc framlednæ wener siæla ricth oc gangn skuld mith godz Lithusa liggiande j sancte Katerine sokn, met allom tillagom som ther aff aldher tillighat haffwa oc æn tilliggia, vndher sancte Anne altare j Abo dompkirkio, clerkenom en wppehelde som altareth forestaar, j swa mottho, at j hwario viku skal ther aa altarith haldas en messa Gudi til hedher oc sancte Anne oc mina forældher til roo ok naade; och ther offuer for mina tharffua skuld haffuer jach wpburit aff forn:de sancte Anne altare[s] forestandare herr Andris Elifson c marcher Abosca j swa goth mynt at v̸ mark gør fult fore en engliscan nobel, hwilka c marker jac nw fullelica opburit hauer til godha nøghio. Ty affhendher jak mik oc minom arffwm met minna brødhra Henrics ok Jaaps jaa² ok fulbordan, som tha nær woro, fornempda Lithusa godz met allom tillagom ok tilengnar thet sancte Anne altare til æwerdelika ægo j alla mottha som før ær sacth. Til ythermera visso bidher jak wælborna men Bæncth Lydikason, Henric Bidz ok min brodher Henric Olaffson at sæthia sin jncigle met mino engno fore thetta breff, som giorth ok scriffuit ær j Abo anno Domini mcdxxx octauo."}, {"df": "2276", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jönköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2277", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2278", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vi Niclis, met Gudz nadh ærchiebiscop j Vpsala, helsom alla soknamennena j Sawilax sokon æwinnelika¹ met warum Herra. Kungørum vi ider goda wener met wara thessa² nærwarande øpne breffue at wirdeliken broder³ met Gudh⁴ biscop Magnus j Abo hauer oss beræt at j haffdhen fordom ider presteboll nordan kirkiona, ther øm iord ær oc mynne⁵ æn reth presteboll bør at wara, oc thedan skipthe en ider kirkioherre prestebolet sunnan kirkiona pa ena øø⁶ ther bætre jordh ær ok prestenom læghlikare⁷; ok hwadh han tilgaff, thet war kirkiona ok hans egna peninga, oc han hauer ey ther mera en xxx⁸ spænna landh j hwart gærdit.⁹ Ok ider bøør sielffuom gøra eth fult presteboll, thet ær eth marclandh jord, ok thet bør fryt oc frelst wara for allom konungxlikom skat oc aalaghum. Wil konungen thet ey fræls vnna, tha bør soknamannena allan skatthen ther for gøræ som rikes lag wthuisa.¹⁰ Nw beretthe oss for:de biscop Magnus, ath j vildhen ey holdha thet prestebolet, som tog¹¹ ey fult ær, fryt ok frælst som ider bør, vthan ider kirkioherre skal sielffuer meste delen aff skatthen vthgøra, æntho at ider ær thet opta for retthe sakt at ider bør prestebolet fryt holdha. Oc therom haffuen j nu skytit¹² for oss, som wi forstondith haffuom, oc skuldin j eller ider v[i]ssebudh¹³ nw hær nær oss haffua warith som j sielffue wilkoret haffdhe, ok engen aa idra vegna ther om nw til oss swars kom.¹⁴ Ty biudom¹⁵ wy ider hiid¹⁶ vnder lydhno, ath om swa ær som førre rørth ær, ath j holdhen ider presteboll fryt ok frelst før allom konunxlikom skatt, som rigis¹⁷ lagh¹⁸ wthuisa, vthan hereskaph vil thet annars frytt holda, saa framt i wilin ey ther om lidha kirkione twang, plikt oc ploga.¹⁹ ** Nøgher²⁰ ider ey her ath, tha stempnom wj ider hiith for oss, at j her warin thet sizsta pa²¹ sancti Laurens dagh næst komande, ok seghin biskopenom oc capitulo til at the mago oc sith vissa budh tha ther til swars haffua; tha viliom vj met Gudz help ider om idhra trættha²² veel ath skilia. Gudh wari met ider. Datum Stokholmis²³"}, {"df": "2279", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kuokkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the thetta breff læsæs høra beke[nno]mps wi oc gøre witherligit alle almogen i øffwer Satagunde som baagaa oc byggia i Birkala sokn, Cangasala sokn, Læmppæla sokn, Weselax sokn, Kyry sokn oc i Sastamala sokn, offwer och nidher, aff wore stora daarescap oss høgliga forsømet haffua moodh wort herescap, wort rike Swerige oc rykesens radh oc math wore høffzman i thy ath wi then drawels daren Dauid oc hans brøder oc flere aff hans selscap folgdom i thera skalkheet oc forderuilse som the stæmplade, swa at wij haffde forbrødit wart liiff oc wort gaz bade landh oc løsøre epter thy som rykesens lagbok wtuisar. Swadant ewigh fordærfft oc daarheet thet ær oss alt wendh til nadher aff hederliga herra och welborna men rykenss radh i Swerike for Gudz skuldh oc føre gode menne bon skuld, i swadana matte som her æpter screffwat stor: at wi skulwm met rætta troscap wort herræscap oc wort rikesins radh oc wore høffwitzman som Aba hws ynna haffwer oc hans æmbetzman, hwem han thet aff syne wegnar befeller, lydoga oc høroga ware oc met troscap framgøre redelige alt wj wore konunga oc wort herscap rætteliga plyktoge ære oc aldregh met swadana drawel oc wtroscap offte mere oss met bewara mot wart herscap, wort rike eller høffdzman. Skedde thet och, som Gud forbiwde (swa Gud forbiwde), at wi aller nogre aff ass sig ther i mat forsømadæ met swadana forrædilse æller nogan andhra mat wort herscap eller mat wort rike, tha forpliktade wy ass alle ther til at thenne wor saak, som swa nadelige til giffuit ær som forscriffuat stander, skal alle samen wore øpne jgen som wi thet forst synne giort haffde oc henne tha rætteliga at rætta epter thet som lagbolken(!) wtwisar wtan alla nadhæ. Oc ther til at alle tessa for:na articla skulu swa haldas wtan all gensegen som forskriffuat stander, tha haffua wi bidith loffwa for oss xii men aff hwario sokn som her epther næmpnæs; først aff Læmpæla sokn: Marcus Wialasten, Llarens Laynin, Oleff Pagelusten, Ioonss Wayninj, Henric klokkare, Henric Suppawaha, Henric aff Mwsmaga, Magnus Bikala, Staffuan Hullulasten, Pæder Mortenson, Ioons Hogalasten oc Niclis Tomenpoyca. Item aff Wesilax: Oleff Wattoynin, Niclis Gerwenrata, Olaff Mogris, Henric Paloff, Nicl[i]ss Wakkelaff, Bertil Kurala, Laurens Oyialta, Michil Hinzala, Oleff Hwika, Josse Taloynin, Laurens Nymenpæ oc Henric Tappala. Item aff Kangesala sokn: Michel Rokala, Michyl Syrianthaka, Hinza Mellila, Larens Kyrolæynen, Larens Paroynen, Olaff Lowiss, Llaurens Hallaynen, Heyki Wemere, Matti Tyala, Heyki Michelson aff Iokis, Heyki Koykala oc Ønder. Item aff Birkala sokn: Hindzæ Takawasten, Joonss Messakyla, Bengt Koykj, Laurens Ansyne, Andris Leoynen, Larens Yppinin, Nicles Kurgenpoyca, Joonss Pyktkani[e]mi, Beng[t] Kæha, Jærff Heyki Kotonemi, Llarens Werenin oc Larens Hawisten. Item af Kyra sokn: Olaff Kalameess, Llarens Kæyka, Pæder Kæuin, Jooss Ollaysinpoyca, Olaff Kianin, Olaff Maykæ, Olaff Warapoyka, Niclis Pulsw, Niclis Mwstasylmæ, Pæder Ialexenpoyka oc Niclis Symoypoyca, Item aff offwer Sastamala: Heyki Lwpæ, Olaff Pawoypoyka, Olaff Iærto, Olaff Ræwhæ, Enewald, Heyki Ortoma, Staffan i Wahalaxi, Paual Thupioki, Oleff Karhunpoyka, Pæther Rosmæla, Josse Finne, Josse Kykærempoyka oc Iussa Haloypoyka. Vy allæ forscriffna xii mæn aff hwore sokn kennomps oss met hand oc mwn haffua loffwat widh ware frijdh oc ware cristelighen tråå ware høtzwiszman (!) Hannus Krøpelin i manga godha manna nærware, som ey nw nempnæs, oppa herskapens och rikesins wegna allæ forscriffna artikla holda scullandis wthan alt areth i tiilkomande tyma. Til ytermere wissa bethra oc høgra forwarynga tha trokkia wi ware landhz incigeel met wilie oc witskab vppa riigghen tessa breffuæ som scriffwet och giffwet ær aar æpther Gudhz børdh mcdxxx oppa thet nyonda i Læmpæla sokn i Kokalæby, frydaghen epther helga iij konungga dag oc beseglt vp sanctj Henrici affton æpter forscriffwæ dag nest følgændæ i Yllæstare i Kwma sokn, thy ath waarth incigel ey før nærwarendis war.]"}, {"df": "2280", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "(Riksföreståndaren Karl Knutsson kommer jämte ärkebiskopen, drotseten, biskop Thomas samt riddare och svänner till Stegeborg, som innehafves af hans svåger Nils Stensson. Denne uppmanas att ofverlämna slottet åt riksföreståndaren, men vägrar. Karl Knutson vill då anordna en belägring af borgen och anmodar Karl Kristersson att taga del däri. Men denne svarar: Jac kan thet göra ingelundh; or en jac takar mic thet vppa will jac idher Ringxstadholm aterfa. Om morgonen fik thet marsken tha. – – – – – – – – – – – – – Drotzen oc hans son tha ey bida vten loto sik strax at Wiborg lida."}, {"df": "2281", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thetta breff forkoma kan, kænnis jak Matis Martensson, lagman j Swdherfinne lagsaghu, ath then tiidh jak tingh hiolth met almogann aff Pemara j neruaru velberdox man Hannus Kærpelin(!), høuisman vpa Abo, ok Henrik Bizer, hæresdom jnne hauande ther samastas anno Domini m°cdxxxjx, vpa sancti Mathei dagh om fastone, tha kom Matis Skalenbergh vpa sættho tingh ok kungiorde for the xij, som tha j nempden satho, ok for mena soknena om ængh ena, som kallas Saris, ligende j Pemara sokn, for hvlka for:de ængh for:de Matis gaff Olaff Swerdh fasth jordhagoz j Vlsby, som Per Lissla Karl athe til forendhe, ok for:de Matis the ængh fek aff Clauus Diegn aff Olaff Swerdh vegne, ok Clauus Diegn fil (!) the ængh j manz bøther aff enn, som hether Jnghe Jngemaresson. Matis Karpalaynen, Henrik j Kiriauore, Philpus Supasta, Jusse Rukka, Jusse Kwista, Niclis Theppa, Jap Vdukalasta, Jap Kæsosta, Jusse Laurosta, Pedher Villi, Pedher Harmi, Jusse Kotta ranzakado, vitnado ok epther soro, ath swa santh var, ok æ[n]gen a mothe næ[m]pden uedia vilde, thy demde jak, for:de Matis, stadugha ok fasth the ængh ath bliua, ok forbi[u]dher jak nokrom epther thenna dagh for:de Matis j the ængh hindra eller qu[e]lia, vidh sina vj march for min dom. Datum loco, tempore vt supra, meo sub sigillo."}, {"df": "2282", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them thetta breff høræ eller see kennis jak Larens gulsmidh, borghare j Abo, mik haffua met wilia ok berodhno modhe ok myne hustrv Elseby samtykkio vplatit oc saalt mith køpegodz, thredelenæ j Ayosinpæ j Masko sokn liggiande, met allom tillaghom som thy godze aff alder tiilligat haffuer oc æn tiilliggiæ kan, engho vndhan taghno, ærlighom manne Henriche Clawsson fore hundradhe oc xl marcher redhe pæninga swa got mynth at halff fæmpte marc Aboska gør fult fore en fulwictoghan gamblan ængliscan nobel, huilka for:dæ hundradha fyretighi marcher kennis iach tiill fulla nøghio vpburit haffua. Ty affhendher jach mich oc minom arffwom thet for:de godz Ayosinpæ oc tiilleghnar thet fornemdom erlighe manne Henric Clawsson oc hans arffuom tiill æwerdeligha ægho met thenne xij fastha, Gregis Andrisson, Jønis Japsson, Philpus Jwanson, Anders Soylta, Nisse Karialainen, Peder Wæinolaynen, Rawald Karisista, Matti Mannanpoyka, Olaff Palosta, Olaff Ledherantha oc Andris Kaxosta, fforskilæmen (ͻ: -man) Jøniss Bentzson, hærædshøffdinge j Masko hæredhe. Tiil ytermera visso bider jak wælbornan man Hannus Krøplin, hoffuitzman paa Abo, ærlighan man hær Andris Clawsson, canik j Abo, ath sætie sin jncigle met mino eghno jncigle nidhan vnder thetta breff, som scriffuit ok giort ær arum epter Gudz byrdh mcdxxxix odhensdaghen næst æpther sunnedaghen Letare widh sancte Gertrude gildestoffwa j Abo, pa landz tinghet som tha war holdet, etc:a."}, {"df": "2283", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2284", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren unde wes ik gudes vormach nu unde to allen tyden. Weten, leven heren borghermester unde rad to Reval, dat ik nomen hebbe van enem scheppe, dat to Revel wolde, dat to Alande over wynter lach, 7 last soltes to des slotes behoff beyde to Aboe unde to Kastenholme. Ik hope, dat it to danke betalt werden schal, wen dat schipp darhenkumpt, also it to Revel gelt. Ik hebbe mynem werde toschreven, Arnde van der Ossten, dat [he], schal dar gut vor wesen van myner weghen vor 2 laste soltes unde 3 tunnen herynghes; dar hebbe ik Arnde dat merke uppe sant; dat ander wyl de junker Fulke betalen. Ik bydde vruntliken, dat gy wol doen unde nemen dat vor nenen unwillen; ik hadde des anders nycht ghenomen, hadde ik des nycht behovet to deme slote; ok wil ik nerghen den kopluden under ogghen wesen, dat ik myt lyke doen mach. Darmede bevele ik juw Gode unde bedet over my also over juwen armen vrunt. Ik wil gernne don, wat ju leff is. Gheschreven to Kastenholme des dy[n]xdaghes in den paschsche in dem 39 jare. By my Symen Kornyngh. Adress: An de erbaren heren, borghermester unde rad to Reval, kome desse breff, detur."}, {"df": "2285", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren unde wes ik gudes vormach. Weten, ersamen leven frundes unde leven nabers, dat ik juwe erbarheyt bidde, dat gy wol wolden don unde lenen my ene tunne salpeters, de dar gut is, edder dut wol unde sendet se my unde bedet my tho, wat se gelt; dat wil ik jw to danke betalen myt den ersten schepen. Vortmer so bidde ik juwe erbarheyt, dat gy wol wolden don unde lenen my ene busse bet to sunte Michelis daghe; de wil ik jw gutliken unde by truwen gerne weddersenden unde wil dat myt allem gude tegen jw fordenen. Item, leven vrundes, ik do juwer leve untkennende, dat herra Cristin is gefangen, unde [en] grep de marsk ut Sweden, unde sin vruwe is ovele gewundet, unde ik bevare my des, dat dar nicht vele gudes aff werden wil. Item so bidde ik jw, leven frundes, dat gy wol willen don unde unbeden my tho, efft gy wat van mynem hern dem koninge hebben gehort, dat gy my dat wolden toscriffven, dar bidde ik jw vruntliken umme. Nicht mer to dusser tiit, sunder ik bevele jw dem almechtighen Gode nu unde altiit. Ge[sc]reven op Rasaborgh, under min insegel. Unde ik do altiit gerne, wat jw leff is. Valete in Cristo. Karll Bonde Tordzsson. Adress: An den ersamen leven heren, bormester unde radh to Revel, kome dusse breff, myt erwerdigheyt detur hec."}, {"df": "2286", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vor win, 52 stope romenie, her Kersterne gesant bi her Dideric van der Heide, 11 ½ mrc. 3 sol."}, {"df": "2287", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vor 5 tunnen bers, 4 tunnen worden gesant Karl Bonde, de 1 deme kumptur van Velline, 8 ½ mrc. 4 sol.; – – – 6 fert. vor 1 schaep, dat quam ok tor kost, do Karl Bonde was to gaste beden, do he was to sunte Berigitten, – 1 mrc. vor broet, Karll Boenden gesant."}, {"df": "2288", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Før allom them thetta breff høra eller see kennomps wy Benkt Kykkesson (ͻ: Lydekkesson), høffuitzman paa Tawasthws, ok Henrik Clauusson a vapn ok kungorum met thesso waara nærwarandhe opno breffue oss witerligit wara ath wyrdelighen fader biscop Magnus j Abo ok hans broder Jonis Olafson, Gud hans siæll nade, giorde syne millan eeth jordhe skipte fore beggis thera laglighet skuld j swa mottho, at for:de werdogh fadher met Gud skulle haffua ok beholda Alasiokj gaardh ok godzit j Wirmo sokn friit met allom tæss tiillaghum ok skulle giffua synom brodher Jonis Olafson ther fore j Pargas sokn j fasta godze hundradhe marc mere j fasta godze æn there fader haffde giffuit for Alasiokj, som han och giorde. There fadher, Olaff Tawast, køpte Alasiokj for halff tredie hundradhe marcher peningha, som køpensbreff wthuisa, ok ther fore løsthe ok fredde for:de biscop Magnus synom brodher j Pargasa sokn først j Kurilax x stenger kringhom allan byin j aker ok ængh met allom thes tillaghum, huilkit godz Jøniss Olafson køpte aff Henrik Butherland, borgare j Abo, ffor tw hundradhe marcher ok xl, ok biscop Magnus beredde sama pæninga for:de Henrik Buterland. Jtem j nidher Kiriala j Pargasa sokn køpte Jønis Olafson eth godz aff x stenger kringom allan byin met allom tillaghum aff her Henrik Sylta ffore twgh hundradhe marcher, ok thet godzet løste ok friadhe honom biscop Magnus. Summan som biscopen [gaff] fore sinom broder Jonis Olafson for the for:de godze j Pargas ær fyra hundradhe ok xl marc, ok thet ær niæthigj marc offuer thet som the bode skiptith giorde. Ok æn thog ath for:da brøder badhe fulbordade thet skipthet met thy ath hwar thera anamade thet han tiill sik skipt haffde ok thet swa brukade, tha wart thet skipthet ey swa stadfest met breff ok beuisningh som tiilbordhe for dødz forfaall skuld. Ok mædhan opta nempder werdelighen fader biscop Magnus, som ærendhet aarører, ath (ͻ: ær) sins broders barnæ formyndare, ok wy for:da Benkt ok Henric ærom barnom næst aakompna wpa theris moders wegna, som waar systher ær, tha stadfestom wj ok fulbordom thet for:de skipthet aff barnana wegna epter moderne wara systher Martha samtykkio ok godwilia, j swa motto ath tha Gud wil at barnen koma tiil mogandhe alder ok wara forseedh, tækkis them ey thet skipthet tha holda, tha magha [the] thet wpbryta jnnan aar ok dagh, ok hwar gange tiil sith swa got thet war tha skiptit giordis. Haffuer ok nagar deelin forbætrath thet han i wæria haffde epter goda manna saghn ok met ordhom skal honom thet widerleggias. Brytz ok ey thet skipthet jnnan aar ok dagh som førre ær sakt, bliffue fast och samtykt som lagh wtuisa. Tiil huilkis mere wisso ok witnisbyrd hengiom wj wor jncigle for thetta breff, som scriffuit ær areno epter Gudz byrd mcd tretie pa niandhe arit, dagh næst epter sancti Ericx dagh."}, {"df": "2289", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2290", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDXXXIX. Item crastino visitacionis b. virginis rediit frater Acho de Finlandia, relicto ibi fratre Laurencio laico pro erectione ecclesie et structura novi monasterii."}, {"df": "2291", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliike gruet myt heyl vurscreven unde wat ik gudes vermach. Eersamen heren, borghermestere [unde] ratlude, vrundes unde nabers, der stat Reval. Juwer eersamheyt gelivet to weten, dat ik jw vruntliiken unde hoghelicken danke, dat gy den bufen Philippus unde syne selscop hebben gehindert laten um mynen willen um des groten drepelicken scades willen, den se my gedan hebben, dye ontellick unde to lanck wer jw totoscrivende. Unde disse saken hebbe ik mynen deners Merthen Deghen unde Abram Petersone bevalen jw muntliiken unde apenbarlick to berichtende. Warumme bydde ik jw vruntliiken, dat gy wol duen unde sinden my den bufen Philippus unde syne selscop hiir int lant, darumme dat lant schuttet sick to eme, uppe dat ik mochte weten, wer dat lant daran schuldich weer efte he; unde ik wil jw guet wese vor alle namanyng, naclayng unde vor allen scaden, dye darvan komen mach. Wert sake, dat Got verbyede, dat he my uyt juwen rechten untqueme myt juwer hulpe, so en sal onse naberscop unde vruntscap nicht to beter wesen. Item, lyeven vrundes unde nabers, wetet, dat Hans Kropeliin is ok en alsulke scalk untkomen, dye ok disgeliiken hevet gedan, heytet David unde is uyt enem gebyede, heytet Satagont. Wert sake dat gy deme wor vernomen unde getogeren kunde, wente he hevet Hans Kropeliin groten scaden gedan, hiir moghen gy grote vruntscap mede verdenen van Hanse unde my. Lyeven vrundes. Bewiset jw hiiran als ik jw altiit wol tobelove. Desgeliiken wyl [ik] jw wederduen in alsulken saken, of es jw noet dede. Nicht meer, onse here Got beware juwe ersamheyt to ewighen tiiden. Gescreven uppe Wiborgh des sondages na visitacionis Marie anno 39. Cristern Niclisson ritter, drosset in Zweden unde hovetman uppe Wiborgh. Adress: Deme eersamen heren, borghermestere unde ratlude der stat Reval, kome desse brieff myt werdicheyt."}, {"df": "2292", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pärnu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2293", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennomps wi Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, ok kungørum met thesso waro nærwarande opno breffue ath Alasiokj gaard met allom thes tillaghom, som wi fingom met skipte aff warom brodher Jønis Olafson, Gud hans siæll nadhe, ok* gaffuom j Gudz heder for waara siæll ok waara foreldra wnder Helgalicame altare j Abo domkirkio, then haffuom wj met waara capituli samtykkio och raadhe wnt warom broder Lasse Olafson och hans brystarffuom at besætia j swa motto at han eller hans arffua skulu gøra Helgalicame altare hwart aar redelica eeth pund wax swa lenghe wj liffuom ok epter waara dagha skall han eller hans ærffuingia som pa gaardhen sitia gøra tw pund wax altareno; ok prebendato som thet altaret haffuer skall han wara lydogher oc høruger ok gøra honum arligha ena tunno øøll met kost ok fodher som ther tiil bøør fore gengerdh. Ok swa lenge for:de Larens Olafson eller hans arffua thetta forscr:na gøra scall inghen haffua makt honom eller hans ærffuingia aff for:da gaard Alasiokj wtuisa eller affsætia wtan han sigh swa høgelica forbruti moth the helge kirkio eller prebendato, som Gud forbiude, ath han owerdoger waare kirkionne godz besitia; ok thet skall biscopen tha ok hans capitulum rantzsaka och oweruæghia. Jtem wore ok swa ath wors for:de broders Jønis Olaffsons barn eller nagher annar wilde bryta thet skiptet wy giort haffuom om for:de gaard Alasiokj, tha kennomps wj widh thet godz som wj for Alasioki løst ok bereeth haffuom, som skiptis breffuit wtuisær: fførst eth godz aff xij stenger jordh kringhom allan byiin j øffra Kyriala, ok thet skal tha Helgelicame altare haffua tiil æwinnelica ægho, ok annad godz j Kurilax aff x stenger kringom allan byin, ok thet skal tha for:de Larens Olaffson, waar brodher, ok hans barn haffua tiil æwinnelica ægo. Tiil thesse stykke mera wisso ok stadfestilse bidiom wj waar ælskelige capitulum j Abo hengia thera jncigle met wart secret fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxxxix jn octaua visitacionis beate virginis gloriose, etc:a."}, {"df": "2294", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høre eller see kwngørom wi Henricus Jyrienhaghen, foghte vppa Abo hws aa ærlikx och wælborens manz Hannus Crøplins vegna, Jacop Frees ok Henrich Busman, borgamestare j Abo, met thesso waro nærwarende opno brefue at then tiid wi sathom ffor rætthin i radhstuwen i Abo areno epter Guds byrdh mcdxxxix, monedaghin nææsth ffore sancti Olaffs dagh, taladhe wærdeleghin fadher met Gudh, biscop Magnus j Abo vppa sins brodhers Jøns Olaffsons barna wægna til Henrich Andhersson, borgare i Abo, vm breff och beuiisningh vppa jordh[k]øpith j Kurilax i Pargas sokn, som hans hustrv Kaderina Ingemarsdotther och henne førre bonde Henrich Buthenlandh haffde giort met for:de Jønis Olaffson; pæningana woro alle bereddhe epter ty køpith war giort oc jordhen ther aff alder haffuer gullith, och breffuith och beuiisninghen bleff forsumat for døtz mools skul. Ther til swaradhe ffor:de Henrich Andersson at honom bordhe ey giffua breff eller beuisningh vppa thet køpith, thy ath thet war ey giort met henne godhwilia ok fulbordh. Tha beuiisthe for:de biscop Magnus ther for rætten j twæggia handa matto ath thet køpit war giort met henne godhwilia ok fulbordhan, fførsth ath hon wiisthe at køpith giordis ok pæningana vppbaræs oc gotzeeth boort antwardadis ok aldher ther amothe talade swa lengæ Henrich Buthenlandh leffdhe och ey sidhan han doo, ok saath hon lengie ænkia i sinom friom wilia; och ey heller sidhan hon figh Henrich Andersson ath hon ther wm taladh fore nogran rææth eller til barnena formyndara i godha manne nærwaru forre æn tha vppa radstuwan och køpith haffde wel stondit i fæm aar oqualt ok ohindrat, och ther kundhe inghen mate sægia. Jtem war thet och beuuisth i andra mato ath tha Henrich Buthenlandh war dødher ok hans arfua skulde skipta met henne, tha baar hon the sama peninghana, som fore henne godz i Kurilakx wore vpburne, til skiptis. Haffde godzit ey warit soolt met henne good vilia och fulbordath, tha haffde hon ey maath skipta the peningha; oc mædhan hon til ægnath sik peningana och skipthe thom met Henrich Buthenlandz arffwm, tha haffde hon widher saakt oc aff hænth sik godz oc ægnath honom godzit som peningana b[e]reddhe. Mate tessa beuiisningh kwndhe Henrich Andersson eller hans hustrv ey amate sægia. Thy tykte oss skællighit wara och sagdhom for ræth ath for:de Henrich Andersson vppa sina hustrv wegna skuldhe giffua for:de Jonis Olaffsons barnom breff ok beuiisningh vppa for:de jordakøøp æpter ty landz laagh wthwiisa mædhan godz ligger til landz laagh. Til hwilka mera wisso ok withnisbyrdh hængiom wi wore incigle ffor thetta breff, hwilkit scriffuith ær j Abo aar, daagh [ok] stwndh fornempdom."}, {"df": "2295", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wunsche alles heyles myd fruntliken grote in Gode tovorne. Wetet, leve ersame besunderlike gode vrunde, wo dat my to wetende worden ys, dat her Cristierns knechte hebben dar by jw gehyndert enen mynen deener wt Carilen, Phylippus geheten, den her Christiern meent to entlyven, alse yk vornomen hebbe, myd groteme unrechte. De arme man warff hir inme herveste des landes beste umme gnade an ereme schatte vor des rikes raade, en sodane gunst, gnade unde schat to genytende alse der cronen schattebondere gemeynlyken nw inme ryke genyten. Dyt ys des armen mannes broke, dat he darumme gesproken hefft, alse yk vornomen hebbe. So bydde yk jw, leven vrundes, dat gy wol don wyllen unde latet den vorbenomeden armen man loos umme mynen wyllen; dat wyl yk tegen jw gerne inme gelyken vorschulden. Item, leven vrundes, gy hebben lichte wol gehort umme de tweygynge, tuschen her Christiern unde my in den wyntere weddervoor; do mochte yk ena wol he[bb]en gerychtet naa synen broke, hadde des rikes prelate oc andre vrunde dat nycht undernomen, de uns [dar]umme vorlykeden, so dat yk dat overgaff. Nw ys my to wetene geworden, wo dat he jw ys gewesen ansynnych umbe troost unde hulpe, schepe, volk, terynghe, dar gy ene mede hebben gehulpen, alse my berychtet ys, des yk doch noch nicht loven wyll, unde hope des to Gode, leven vrunde, dat yk des nycht tegen jw vordeent hebbe, dat gy ene efte eynen anderen uppe myn argeste sterken efte vorderen wyllen. Wo yd hyrumme ys, so bidde yk juw, leven vrunde, scrivet my unvertoverd wedder to en enked antwerde, dar wet ick my na tho richten. Gode almechtich sy juwe vorsichticheit zalich unde gesund bevolen to langen tiiden. Gescreven to Stockholm an sunte Peters avent ad vincula anno etc. 39°, meo sub sigillo. Karll Knutzsson, marschalk unde rykes vorstander to Sueden. Adress: Den ersamen vorsichtigen heren, borgermesteren unde raadmannen der stad Revall, myd werdicheit."}, {"df": "2296", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "(1439, torsdagen före Laurentii = 6 aug.:) Vor 2 tunnen bers Karll Bondesson unde erer moder gesant, 3 ½ mrc. min 2 sol. (1439, lördagen före Laurentii = 8 aug.:) Vor 2 vlassche romenie, Karll Bonden vrowen gesant, 32 sol."}, {"df": "2297", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno dominice incarnacionis 1439 dominus Godfridus Vasoldi in die Ypoliti martiris exposuit pro domino Goschalko Schellin quintam mediam marcam pro expensis suis et fecit fidem vni pro sex marcis et vij s. et presentauit ei compendium philosophie pro iiij marcis; in fidem illius restituit ei hunc librum suum, velle eorum etc."}, {"df": "2298", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Äyräpää", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2299", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra æller see kungørom wy Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, met tessæ ware nærwarandhe breffue at wy haffwom giffuit och lakth j Gudz hedher for wara och wara forældræ siælæ vnder Helghelikame altare j Abo domkirkio the godz wi haffwm arfth epter wara forældræ; førsth i Wnthamala sokn eeth godhz j Paltila by, som wi ærfdom epter waara modhermoder, jtem j Wirma sokn ij godz j Karlesby, i godz j Lenakala, eeth godz j Haloss j sama sokn, som wy ærfdom epter wara fader och moder, Gud thera siæl nadhe. Then for:de godz haffum wi giffuith och wnth wndher Helghelikame altare, som forscriffuith ær, met wora brødhra och moghæ godwilia och samtykkiæ, som bewislegith ær met thera inciglom som henghia met wora incigle for gifftebreffuith. Och ath thenne gaffua maa tess fastare bliffwa gørum wi witerlikth, ænto at thenne for:de godz wordho oss tilskiffth for fullan arffdaluth, togh haffwom wi them eendeels sidhen køpth oc løsth(e) for peninga ther wara skiptis brødher thera deel vthan løsn fullelika behaldo. Vij gaffwom førsth før nordersta gaardhen i Karless l marcher reda peninga Labbe j Wallas, jtem for midhelste gaardhen j Karless gaffwm wi xx marcher peninga fore helffthena Jonis Jokakothæ, jtem for Haloss godhz xxx marcher Hakon j Rawala, och Labbe j Rawala gaffwm wi noghot som wi ey nw mynnoms; jtem aff Lenekala klandades een fiærdungh; jtem i godz warth oss alztingis fradømpth j Sawala j Pike sokn; thetta ær alt met breffuom bewisligith. Jtem ware thet oc swa at nogre ware ærffuingiæ vildo thenne siælæ giffth hindra eller atherdriffwa, som Gudh forbiudhe, tha skal thet witerlikt wara at wppa thet at thenne siælagiffth ey skulu hindhrass aff warum arffuingiom haffwm [wi] hulpith och giffuit warum syzkiom och thera barnom j fasta godze eller løsom peningom til fast godz at løsa som hær epter scriffuit staar: fførsth warum brøderson Olaff Niclisson fyræ hundradhe marcher til at widerlæggia sinom samærffuingiom fore Porkala godz; j the peninga haffwm wi fangith honom førsth eth godz Merghiæ j Haliko sokn som wi køpthom aff Gregrissa dotter j Merghiæ fore xl marcher oc c; jtem eth godz j Sayriala j Twloss som wi køptom for c marcher aff Rawal Rawalsson; jtem eeth godz j Gyrmunda fore c mark; jtem Nisse Jonisson reedha peningha fore een systerdeel j Porkala; jtem Elinæ Niclissdotter c nobla til at køpæ fasta godz met, ther aff ærum wy æn skyldoge xx nobla; jtem Lucie Niclisdotter cc mark; jtem henne dotter Metta l mark; jtem Katerina Niclisdotter cc marcher til fasta godz at køpæ; jtem warum brodher Joniss Olafson gaffwm [wi] eet godz j Væsilæ j Haliko sokn som wi køptom fore ccc marcher oc halff stycke Yporst aff Clemeth j Haliko; jtem eeth godz aff Qwidiæ j Parghasa sokn gaffwm wi honom oc hanss hustrv Marta hælffthena hwariom thera, hwilkit godz wi køptom aff Pæder wan Linden oc hans hustrv fore cccc marcher och halff stykke Ypersth; jtem warum systerson Mattis Martinsson gaffwm wi xvi stenger jordh met allom tillaghom j Gyrmundaby j Thenala sokn som wi køptom fore cccc marcher aff Olaff Niclisson; jtem Jngeborgh Hakonsdotter eeth godz j Væntiælæ j Lundh sokn som wi køptom aff Henric Skrædderes ænkia for cc marcher; jtem Margitte Twas dotter eeth godz j Wemo som wi køptom fore cc marcher aff Olaff Romanen; jtem wara syster Birgittas bonde c marcher som Ærengisle lagde j fasta godze; jtem wara syster Margitte c marcher som henne bonde Buk skulle læggia j fasta godze; jtem henne son Olaff Bok godz for cc marcher [j] Nappaa, och ther for haffuer han ij godz j Koristo j Nummis sokn til tess at Jyriæn Pæderssons ærffuingia friæ hanom two delena [j] Nappa godz; jtem wara syster Katerine cc marcher, som wy gaffwom met henne Henric Mørth oc Olaff Syltæ: jtem wara syster Cristin eeth godz j Hæslaberg j Pemara sokn som wi fore gaffwom ccc marcher Nisse Skyttæ j Pemara. Thenne for:de godz oc peninga haffwom wi afflath aff kirkionne ingeld oc wnth warum syzkiom oc thera barnom mædhan wi fasta arffda godz lagth haffuom til Gudz tianisth for wara och aldra wara forældra siæla, som fore scriffuit ær. Vare thet oc swa som Gudh forbiude at wara arffuingia eller noger thera wildo hindra eller igen kalla war arffda godz som wi giffuit och lagth haffuom wnder for:de Helge likame altare, tha atherkallom wi met tesso ware nærwarande øpno breffue alle the for:ne gaffuor wi giffuit haffuom warum syzkiom eller thera barnom j fasta godze eller løsom penningom oc tilegnom thet alth Helghe likame altare til æwinneligha æghor, oc sidhan gange om warth arffda godz som lag wtuisa. Till alla tessa for:ne stycke mere visso oc witnisbyrdh hengiom wi warth secret fore thetta breff, hwilkit scriffuit ær areno epter Gudz byrd mcdxxx pa thet niende, in octaua beati Augustinj episcopi et confessoris."}, {"df": "2300", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kungørum wy Olaff Magnusson, domproast j Abo, Sigwrd Jonisson, ærchiedekn, ok alt capitulum ther sama stadz meth tesso wara opno breffue at for marghum aarum pantsætte beskedeligen man Olaff Olafson a wapen domkirkionne j Abo och ærlighom manne her Jonis Anundzson, fordhom ærchiediegn ther sama stadz, try siin gotz j Syldodhe by j Saltwik sokn met allom thera tillaghom fore iij hundrade marc swensca som pantabreffuen wthuisa, ok for:de Olaff ej formottho j geen løsa for:de gotz ey helder hans son epter honum, som ok heeth Olaff Olaffson; tha wnthe sonen wyrdelicom fader met Gud biscop Magnus j Abo at løsa the sama try gotz j Syldøda met swadhana forordhom, ath han skulde læggia them wnder helgelicame altare j Abo domkirkio til awinnelica egho ok giffua for:de Olaff lx marc peninga. Swa giorde och for:de biscop Magnus; han bereddhe domkirkionne twa messa bøker meth nothom; en war soldh til Loymeiokj kirkio, och hær Remar, som tha yconomus war, bar wp aff Loymeioki kirkio lxxx marc redhe peninga for hona, ok the andra ær j domkirkionne swa godh som c marc. Ok her Jønis Anundzson beredde biscop Magnus lx marc, ok xl marc sloghos aff her Jønis peninga, ok xx marc aff domkirkionne peninga fore aarsswextenæ, som her Jønis wpbar aff domkirkionne oc sina wegna. Jtem aff the lx marc Olaff Olaffson skulde haffua som før rørt ær bar han wp aff biscop Magnus iij tunnor smor for xxj marc, ok j them sama thymanom wart penstilencia j huilka for:da doo Olaff Olaffson och keesthe syn leghæstadh j Helge likame koor ok gaff ther til xxxix marc som bereddhe ware, swa som witnisbreffuen wtuisæ, etc:a Jtem Henric Thome och en prest j Swerige, som heter her Larens, och hans systro goffuo domkirkione thera deel j ena ødis gotze j Wirmo sokn som heter Karkos. Sidhan kom en qwinna aff Ræfflæ som och haffde deel j sama gotzeno och solde hemlica alt gotzit Jusse Niclisson aff Waltheala fore xl marc; therom waart kærth aa domkirkionne wegna och gotzit dømpdis domkirkionne till wthan en fiærdhungh som Jusse Niclissons barnom til dømpdis och the qwinnan aff Ræfflæ ransakadis. Ther epther dømpde lagmannen Hakona j Rawala j fiærdungh j sama Karkoss gotze epter soknene withne. Ok swa beholt domkirkian ther ey mera en helffthena, ok the sama helfftena wnthe capitulum wyrdolicom fader met Gud biscop Magnus j Abo for xx marc, huilkæ han ok domkirkionne bereth haffuer. Till thesse mere wisso ta hengiom wi capituli jncigle fore thetta breff, scriptum anno Domini mcdxxxixº, octaua Augustinj episcopj et confessoris, etc:a."}, {"df": "2301", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witerlikit wari allom them thetta breff høra eller ssee at wi Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, met warss ælskelige capituli jaa, samtykkio och fulbordhum haffuom wnth och giffuit oc met allom ræth antwardath j Gudz heder, fore ware oc wara forældra siæla, wnder helge likame altare j Abo domkirkio til æwinnelige ægho thenne epterscriffne war afflinghe godz som wi køpth oc afflath haffuom: først eet godz j Paltilaby j Wntamala sokn som wi køptom aff Andrisse Jonisson fore cc marcher oc ɉ stycke Amsterdammist; jtem eet godz j Sittis j Letala soken som wi met skipthe fingom vndan biscops bordith oc gaffuom therfore Danskila oc Auola, som wi fingom aff Hynti j Orhenpæ j Lodmaioki sokn; jtem j Wirmo sokn j Karlisby eeth godz sunnarsth j byn, hwilkit wi fingom aff warum broder Jonis Olafson och gaffuom honom therfore eeth godz j Mærghia by j Halico sokn, hwilkit wi køptom fore xx marcher oc c aff Jonis Danielsson; jtem eeth godz, som wi køptom aff warum moogh Jonis Guduastason, radmaan j Abo, fore lxxx marcher, thet waar thaa altztingx j ødha, vthan hws och staffra; jtem eeth godz j Ronakallo som wi skiptom met Olaff Nyagranne och gaffuom hanom eeth godz j Kintikala, hwilkit wi fingom aff Wirmo kirkio for een book som heter legendarium; jtem eeth godz j Karkoss, som wi køptom j ødha, hælfftena aff domkirkionne fore xx marcher oc een fiærdungh aff Hakon j Rawala fore x marcher oc en fiærdung aff Alff scriffwars ænkia; jtem Alasioki met allom tess tillaghum, som wi finge met skipte aff warum broder Jonis Olafson, som skiptis breffuen wtuise; jtem i Aalande j Saltwike sokn j Syldøde try godz som wi løstom aff domkirkionne och herre Jonis Anundi, fordhum archiediegn, hwilkom Olaff Olafson the godz haffde pantsæt som pantabreffuen vtuisa, och tess Olaffs son, som och heeth Olaff, wnth oss framdelis the godz løsa wnder helghe likame altare, och ther pa skuldom wy giffwa hanom lx marcher peninga; ther pa beredde wij smør xx ok eena march, och thet mera gaff han helge likame altare fore sina siel ther han welde sin lægerstaadh som breffuit ther pa vtuisar; jtem j Pike sokn j Rungaby køptom wi aff mester Olaff domprouasten och hans systrom Elin och Birgitta ix stenger kringom allan byn fore cc marcher som køpæ breffuen vtuisa; jtem aff Martin Diekn ock hans hustrv Cristine Eskilsdotter fingom wi j Rungaby vii stenger jordh kringom allan byn och twadelena j Hidhis, ther fore gaffuom wy eeth godz j Taipala widh Rymithere kirkio som biscops bordheno tilhordhe oc fæmthii marcher redhe peninga som breffuen ther pa lydha; och the sama for:de vii stenger jordh met allom thera tillaghom gaffuom wi wnder helghe likama altare, och fore thet gotzit j Rymitthere gaffuom wi alth Hydhis wnder biscops bordhith igen; jtem Warkahanwori fingom wi aff Jonis Laurensson och hans hustrv Ragnildh fore eeth godz paa Kymitta som wi køpthom aff Karl Skøtta fore l marc peninga; jtem j Lwnda sokn eeth godz som heter Nolima, thet køptom wi alztingis ødha, wtan hws och staffra, aff Lunda kirkio oc gaffuom therfore xxx marcher j lødokth silff som genstan ladhes j eeth røkelsekar; jtem j Pøwthu sokn Gripala och Kulhu torp ther til, som wi bodhe køptom alztingis ødhe fore ii marcher och xxx redha peninga och ængia ther til fore xvi marcher; jtem j Ylælæ sokn j Polwi tw gotz som wi køptom aff Mattis Martinsson fore hundradhe marcher redhe peninga. Thenne forscriffne gotz met allom thera tillagum haffuum wi met capituli samtykkio och godha wilia wnth, giffuit och met allom reth tilegnadh wnder for:de helge likame altare til æuinnelige ægor som forscriffuit ær. Til alla thenne for:ne stykkio mere wissæ, witnisbyrdh oc stadfestilse bidhiom wi warth ælskelige capitell thera incigle meth warth secret hengias fore thetta breff, hwilkith scriffuit ær j Abo anno Domini mcdxxxix in octaua beati Augustini episcopi et confessoris."}, {"df": "2302", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennomps wy Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, ok kungørum met thesse wore nærwarande opno breffue oss haffua affhent j reth skipte met capituli j Abo witskap, samtykkio ok fulbordhan tw godz vndan biscops bordheno, eth gotz j Syttis j Letala sokn, huilkit hær Tordh Andersson, fordom canik j Abo, pantsætthe wore forfader biscop Biorn fore tw c marc swenska, Gud beggis thera siell nadhe, ok hær Tordz næste arffuingia wildo ey thet godzet løsa som han them thet opta bødh tiil løsn, tha wplath thet domkirkionne wnder biscops bord j warum thyma tiil æwinneliga ægo som beuisligit ær met hans breffuum. Thet for:de Syttis gotz haffuum wi lagh[t] wnder helga licama altare j Abo domkirkio. Jtem godz widh Rymitthæ kirkio som heter Taypala, hwilkit ok biscops[bordet] tiilhørde, skiptom wy met Marthen Denkn ok hans hustru Cristine ok taghom ther fore vij stenger jordh j Rungha by ok twa delana j Hydis j Pyke sokn ok gaffuum them thertiil fæmthij marc peninga som breffuen thet wtuisa; ok the for:de vij stenger j Rungha haffuum wy lakt wnder helgha licame altare. Ok fore thenne for:de gotz Syttis ok Taypala haffuom wy lakt wnder biscops bordet jgen Danskila ok Auala j Lodmaioki sokn som wj fingom aff Hinti j Ørhenpæ fore thet godzet [w]j haffdom j Ørhenpæ ok Hydis j Pyke sokn, j huilke gotze wj fingom en tridiungh aff Jønis Jærlsson, ok gaffuom honum ther fore en fiærdungh j Odhensare, som wy køptom aff Jærlss syster Elin for siuthij marc, ok twa tridiungha aff Hydis fingom wy af Marthen Denkn ok hans hustrv j køpe ok skipte som brefuen alt thetta skælligha wthwisa. Thenne skipten om thenne for:de gotzen haffuum wy giort met capituli j Abo witskap, samtykkiæ ok fulbordan, som forscriffuit ær. Nøgher ey warum epterkomandom aath thenne skipten, tha gange the for:de gotz Syttis ok Taypala vnder biscops bordh j gen, ok Hydis, Danskila ok Auuolæ ligge vnder helga licame altare** tiil awinnelica ægo. Tiil alla thenne stykke mera wisso ok witnisbyrd bidiom [wij] worth ælskeligha capitall j Abo at hengia thera jncigle fore thetta breff. Scriptum anno mcdxxxixº."}, {"df": "2303", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2304", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyländska skären", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2305", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren gescreven unde wes ik gudes vormach. Jwver erbarheit to wetende, leve nabur unde gude vrunde, wo dat mynes vaders denere myt ene bate unde andere dyngh, da[t] eme tohorde, synt van eme getoghen sunder vruntscop. Worumme bidde ik jwver erbarheit, is dat sakæ dat se synt in jwver stades vryheit gekomen, dat gy en hynder laten umme mynes vaders unde mynen willen. Dat wil ik gerne tegen jwver erbarheit in desgelike vorsculden, wor ik mach. Unde scrivet my hirvan en vruntlike antwordt. Gescreven tho Vyborgh des sunedaghes vor hilgen cruce exaltacionis etc. Karll Cristernsson, hovetman to Vyborg. Adress: Den vorsychtygen heren unde wysen luden, borgmestere unde ratmannen to Reval, kome desse breff myt werdicheit."}, {"df": "2306", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hapsal", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2307", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Kærligha oc venlighæ helsa altiid thilforen senth met Gudh. Withen, godhe syndherlighe wener, som ær om the løperne, som hær bedriffwa noghra skalkapar eller forredilse oc koma thil idher, tha vleghin i strax heghnæ them oc wid fredh beholdha. Hwarfore bedher [jek] idher, at i wæl gørin badhe fore myns faders sculdh oc swa fore myn sculdh oc bewisen idher anderdelis therwti. Hwilkit jek gerna forskylla wil, ther jek forma. Thet ær myn bøøn yterlighe thil idher. Thermet befelir jek idher Gudh. Scriffwat i Wiborg neste sonnodaghen epte[r] sancti Lamberti dagh, undher myt insighle. Karl Cristiærsson uppa Viborgh. Adress: Discretis viris necnon honestis, consulibus et proconsulibus civitatis Revalie, presens amicabiliter presentetur."}, {"df": "2308", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Fruntliken grut tovoren medh Gode. Ersamen leven vrunde. Alse yk jw toscreff laaczst umme Phylippus myn dener, en loos to geven der vencknysse, alse gy ene hadden gehechtet unde my berychtet was, so heft eme Got gehulpen uth syner nooth. In deme hefft juwe stadzvoged eme genomen de brefve des rykes raades to Sweden unde des landes klage van Carylen, syne kledere unde anderswes, dat he hadde med syk unde syne medesendebaden Hyncze, unde alze he my vordermer berychtet hefft, so hefft deselve Phylyppys ju togescreven, vormanet unde gebeden, dat gy eme dat syne weddervlyen wolden, wente he hyr ys overbodych rechtes to lydende unde untgeldende, wes eme des rykes raadh to efte aff met rechte deelende werdh hyr vor des rykes rechte, dar he neen ander recht buten landes plychtich ys to sokende. So bydde yk jw vruntlyken, leve naabers, latet eme volgafftich wesen dat syne, dat yd eme wedder tor hant kome vul unde all, sunder gebreke; syn recht, eft he neddervellych konde werden, werdh eme swar to lyden. Ick vormode my, gy hebben jo neene synderlyke tosprake efte skyllinge to eme; he scal recht vor sych plegen, dar eme bordh. Leve vrunde. Kan eme dat syne wedderwerden, dar bydde yk gerne umme nw alse tovoren; kan dat nycht wesen, so mot yk ene helpen to rechte, wor yk kan. Hyraff dot wol unde scryvet my en antwerde unvortofert; nen antwerde konde yk van jw krygen des breffves, den yk jw eer screff umme [den] vorbenomeden Phylyppus. Darmede syt Gode bevolen. Gescreven to Stocholme an sunte Matheus dage, under myn ingesegell. Karll Knutzsson, marskalk unde des rykes vorstandere to Sweden. Adress: An de ersame borgermestere unde raad to Revalle kome desse breff."}, {"df": "2309", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jönköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2310", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren. An den raed van Revele. Juwer leve to wetende, dat wy vornomen hebben van unsem leven swagher Donhoff Callen, dat he bynnen kort overvaren was to Revele in synem rechtverdighen werwe unde unse suster unde moddere mit eme, syn wyff Martha, eme to groteme hone unde smaheit unde er to enen vorderffliken schaden, alzo wy vornomen hebben, van derweghen dat se eyn doet kynt moste tor werlde brynghen van lede unde vorvernisse, de er schach in juwer stad van den juwen, dat doch schentlik is to horende mank erbaren luden. Unde hadde sik er man jerghent ane vorsumet, des wy, efft God wil, nicht en hopen, so mochte man doch unser armen suster unde moddere woll gheschonet hebben, umme deswillen dat se eyn vrouwesname is unde van Godes gnaden swangher was, dat doch sulk ny vorschuldet is van er edder van eren vrunden, dar wy van ghehort hebben. Uns is doch tovoren noech ghescheen van den juwen in vorgheledenen tyden an unsen vrunden unde maghen, des nu to lank were to scrivende. Nu seghe wy gherne, dat gy jw darane bedachten, unsen armen vrunden vor sulke unredelicheit unde unbillike sake, alzo vorgheroret is, sulke redelicheit mochte weddervaren, de erlik unde moghelik were. Jw hirane to bewysende, alzo wy jw wol toghetruwen unde gerne vor[r]schulden na ghebore, hirup en gutlik antwarde mit dessem jeghenwardighen boden unghetoghert. Screven to Abo des neghesten dinghesdages na sunte Mertens daghe, under Sonne Sonnesson, Benckt Ludekesson, Hinrik Clawesson unde Hinrik Bizer ingheseghelen, de wy hirnascreven ghebeden hebben van unser allen weghen to beseghelende. Ind erste Nickels Oelsson aff Serckelax, Mattis Mortensson, Oleff Swerd, Hinricus Goryeshaghen, Tuvo Nielsson, Jeppe Korcke, Oleff Brodersson, Oleff Tawest, Greghers Andersson, Hinrik Oelsson, Frille, Niels Stygelsson, Jusse Hansson, Jeppe Oelsson, Godeke Vyncke, Jons Bencktsson, Jons Jaepsson, Per Nielsson, Rawelt Stygelsson, Oleff Bok, Cord Hanmoes, Peter Karpelayn, Torckel Jonsson, Andres Jonsson, Bote Bencktsson, Witik Assersson, Andres Assersson, Oleff Assersson, Hans Petersson, Ludeke Bencktsson, Peter Swert, Hans Petersson, Magnus Frille, Jeppe Tuvesson, Jeppe Sonnesson, Jusse Mattesson, Jons Greghersson, Hinrik Joepsson, Greghers Karpelayn, Arvid Clawesson, Peter Busse, Jons Swerd, Hinrik Swerd, Peter Oelsson unde ik Nickels Petersson, dem gy mynem vadere dat hovet affhouwen to unrechte. Adress: An de borghermester unde raet to Revele kome desse breff."}, {"df": "2311", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Heilsamen grot tovoren. Leven vrunde. Wy begheren juwer ersamicheit to wetende, wo dat wy hir to Abo vorsammelt weren alzo hute uppe dessen dach umme sake willen, dar uns macht ane lach. Des gaff uns Donhoff Calle klegheliken to kennende, wo dat he bynnen kort ghewest is in juwer stad to Revele, dar eme grot unghemak ghescheen is unde groet hovart van den juwen, des he vaken vor jw gheclaghet hefft, men doch eme dat nicht helpen mochte, unde is dar sere hoenspraket unde syn bedderve wyff desgheliken, dat he doch menet, dat eme to unrechte ghescheen is unde dat he doch ny sulkes vordenet hadde umme jw edder de juwen; unde ok syner dener en wart dar gheslaghen unde ghewundet went in den doet uppe der vryheit by dem klocktorne unde wart vordan van der vryheit ghenomen unde wart in de hechte ghevoret; unde vordermer synt dar 2 syner dener van der vryheit ghenomen, den vort de koppe worden affghehouwen, dat he doch menet, dat eme unde synen deneren dar to kort ane ghescheen sy unde mer umme hovardes unde hates willen wan umme rechtes willen. Leven vrunde. Sulke sake hefft he uns vorghebracht unde hefft uns ghebeden mit jw to vormoghende, dat gy eme darvor so vele willen doen also recht is, beyde vor den hoen, smaheyt unde schaden, de eme darane ghescheen is unde den synen, so dat eme des vorder neen behoeff ne were heren edder vrunt darumme to beswarende, dat he doch ungherne dede, wo eme redelicheyt mach weddervaren van jw unde den juwen. Ok, leven vrude, dat wy jw hir so depe umme scriven, dat kumpt van derweghen to, wente he hir mit uns in dem lande en inwoner is unde under dem rike beseten unde ok under dersulven herscop beseten, dar wy under beseten synt; darumme synt wy eme des van rechtes weghen pleghe behulplik to wesende in allen saken, dar he recht ane is, na unser vormoghe, dar he unser to behovet. Darumme bidde wy jw, leven vrunde, mit vlyte, deme erbenomeden Donhoff Callen redelicheit to doende vor desse vorgherorde sake, efft se sik so vorlopen in der warheit, alzo vorgheroret is, unde jo in guder naburschop vordan to sittende, dat kumpt uns beyden even, unde hirup een gutlik antwarde unghetoghert. Got sy mit jw. Screven to Abo des neghesten dinghesdages na sunte Mertens dage, under unsen ingheseghelen. Karll Bunde, Sonne Sonnesson, Benckt Ludekesson unde Nickels Oelsson, rikesraet in Sweden. Adress: An de ersamen borghermestere unde raetlude to Revele kome desse breff."}, {"df": "2312", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut tovoren unde wes ik gudes vormach. Wetet, leven vrundes, dat hir nu to Abo sint tosammende ghewest de guden lude van dessem lande. So wart hir claghe vorghebracht dem biscope unde mer guden luden van Donhoff Callen in scrifft, dar vele articuli inne staen; efft se sik so vorvolghen in der warheit, so synt dar sake mede, de unludelik synt. Darumme, leven vrunde, beghere ik juwer ersamicheit to wetende, dat de erbenomede Donhoff Calle in mynem ghebede beseten is, dat ik hebbe van des rikes weghen, so dat ik ene hebbe to vordeghedinghende to rechte, unde hefft my ghebeden, dat ik eme schal behulplik siin, dat eme mochte van jw weddervaren so vele, alzo recht is, dat ik doch vorware weet, dat gy dat nemande en weigheren. Vortmer, leven vrunde, so is hir ok en myner dener, de hir ok ene claghe vorbrachte, wo dat synem vadere in vorgheledenen tiiden wart dat hovet affghehouwen in juwer stad, de is gheheten Nickels Petersson unde hefft ok ghebeden desse guden lude unde my mede, dat wy eme scholden behulplik wesen, dat eme mochte recht unde redelicheit weddervaren van jw vor den groten schaden unde homoet, de eme darane ghescheen is. Ok, leven vrunde, so was hir eyn andere myner dener, de is gheheten Peter Nickelsson, de gaff uns ok to kennende, wo dat gy eme synen broder doden leten nu in dem vorgheledenen sommere, unde secht, dat eme dat to unrechte ghescheen is; unde desulve knecht was gheheten Andreas. Leven vrundes. Hirumme bidde ik juwe ersammycheit, dat gy my hirvan eyn antwarde willen scriven, wo id umme desse sake gheleghen is unde wo se gheendet synt, unde jo also, dat ik dar vorder to neneme vordrete umme en kome. Dar bidde ik jw vruntliken umme. Darmede siit Gode bevolen to langher tiit. Screven uppe Abo octava beati Martini episcopi, meo sub sigillo. Hans Cropelyn. Adress: An de ersame vorsichtige wyse borghermestere unde raetmanne der stad Revele, mynen gunstighen vrunden, mit werdicheit kome desse breff."}, {"df": "2313", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren. Wetet, leven vrunde, dat jw wol vordencken mach, dat ik sommerlangh by jw in juwer stad ghewest byn unde wat my dar van den juwen ghescheen is, alzo gy sulven wol weten unde ik jw dat vaken gheklaghet hebbe, dat my doch to leyder nicht gheholpen hefft, went de smaheit unde schaden, de my ghescheen is in juwer stad van den juwen, de is my spade to vorwynnende unde sunderlinges, dat man my unerlike sake toghelccht hefft, dat ik van Godes gnaden ne hebbe ghedacht to doende unde ok nummer doen en wil, unde moste so van jw scheiden, dat my dar von jw neen recht ne mochte weddervaren, dar ik Gode noch dat recht noch heren noch vrunde to gheneten mochte. Unde wes my unde mynem bedderven wyve dar nu mer ghescheen is, des nu to lank were to scriven, dat is jw altomale gantz wol witlik, went gy dat vaken ghehört hebben. Unde moste so van jw rechtloes scheiden, so dat my noch redelicheit van jw mochte weddervaren umme alle de smaheit unde schaden, de my darane ghescheen synt, alzo vorgheroret is. Dit hebbe ik to kennende gheven unde gheclaghet mynen vrunden unde denjennen, dar ik under beseten byn, dat my ghescheen is van den juwen in juwer stad, unde hebbe se denstliken ghebeden mit jw to vormoghende, dat gy my recht schicken over dejennen, de my dyt ghedaen hebben, unde wol vormode, dat se jw dat sulven wol scrivende werden. Darumme bidde ik jw, leven vrundes, alzo ik vaken eer ghebeden hebbe unde jw hebbe bidden laten, dat gy my wolden recht helpen over dejenne, de my dit vorscreven ghedaen hebben, wente it jw sulven wol witlik is, dat ik my vaken to rechte gheboden hebbe unde ok doen unde nemen wolde allent, wat ere unde recht were, unde my dat beth an dessen dach nicht weddervaren mochte. Och Got, mochte my dat noch weddervaren, wat ik dat gerne neme, unde dat ik dat vorder nemande dorffe claghen, wan alzo ik noch tor tiit ghedaen hebbe. Unde bidde jw, dat gy my vordermer unghepandet laten, alzo gy suslanghe ghedaen hebben. Hirup beghere ik juwe scrifflike antwarde by dessem jeghenwardighen boden. Siit Gode bevolen. Screven to Abo in der stad des neghesten donerdages vor sunte Clementis dage, under des erbaren mannes Hinricus Gorieshaghen inghesegel, des ik syn inghesegel lende, wente ik dat myne uppe desse tiit nicht by [my] ne hebbe. Donhoff Calle. Adress: An den erbaren raet to Revele kome desse breff."}, {"df": "2314", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus Dei gracia episcopus Aboensis. Wenlica helsa forsændæ met warom herræ. Within, godha wener, at Hannus Krøplin, Karl Bonde oc flere aff rikesens raadh oc mena riddarscapit her i landit waaro her nw sannade fore waardande ærende sculd. Tha køm Dønhoff Kalle oc kærde høgelica fore thøm um oret oc obidhelikit, hon oc scada, som honom oc hans dande husfrw ær skeed, som han sigher, i idher stad Ræfflæ aff thes inbyggære, hwilkit han sigher sik haffva kært fore idher oc swa fore mæstaren oc honum ingen ræt kunde widherfara. Oc mædhan fornompde Dønhoff ær besitjande her i landet undher waart herskap oc haffver sich befryndat met giptamaal met thennæ godha mæn her i landhet, tha lata the waarda sich um thet honum uppagaar, som i finnen i thøm breffwin, som the godha mæn idher nw sendæ. Thy bidhjom wi idher wenlica, som os tykker oc nyttæ wara, at i wilen swa flia um the ærende, som honum æra skeed oc han fore idher kært haffver, at honum ey gøris behoff at kæræ therum ytermeer for wart herscap oc mødha oc beswara therum sina wener. Thetta scriffwen wi förethy, at wi gernæ saghom, at kærleek oc godh gransæmjæ matte wara mellan idher och thennæ godha mæn her i landhet. Thædh ær os allom nytta. Oc scriffven os herum eth swar igen. Gudh wari met idher. Scriptum Abo in crastino Elyzabeth, nosto sub secreto. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris sinceris, detur hec."}, {"df": "2315", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jak Andris Jonisson a wapn ok kungør met thesso myno nærwarande opno breffue mik haffua soolt j rettha køp wyrdoghom fader met Gud biscop Magnus j Abo alt mith godz j Paltela by j Wnthamala sokn met allom thes tillaghom, engo wndhan takno som thy gotzeno kan rettheliga tiilhøra, for tw c marc swenska j Reffliskom skillinghom swa got mynt at iiij marc ok ij øre gøra fult fore en fulwictoghan ængliskan nobel, ok ther tiil eth halff stykke amstherdampst clæde, huilke peninga summa ok klædhe jak haffuer wpburit ok anamad aff for:de wyrdelicom fader tiil godho nøgio. Ok aff the for:de peninga summa haffuer jak lakt j fast gotz xx marc ok hundradhe, ok the otthatighii marker wil jach framdelis læggia j fast gotze thet raskaste jak kan. Ok kan for:de biscop Magnus heller spøria eller fynna nagat gotz falt [for] æn jak, tha skall han trolika ther tiil hialpa at jak myna pæninga ma j thet gotzet wenda. Thy affhender jak mik ok mynom arffuom thet for:de gotz j Paltila met allom thes tillaghom ok tiileghnar thet met allom reth for:da biscop Magnus j swa motto ath han tiil legger ok tiil eghnar thet met allom etc. helga licama altare j Abo domkirkio tiil æwinnelica ægho. Tiil huilkis mere wisso ok witnisbyrd henger jak mith jncigle fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdxxxix, sabbato ante Aduentum."}, {"df": "2316", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Arnt Læff och Henrik Iohannis, prebendati j Abo, Laurens Dobbin och Olaff Andersson, borghare ther samastadz, kænnoms met woro nærwarande øpno breffue os haffua hørt aff Henningh skræddare oc hans hustrw Birgitta at thøm badhen met beradhno modhe gaffwo theras godz liggiande j Ragnastala by j Rænthamækj sokn vndher sancti Johannis baptista altar j Abo, met allom tillaghom som the godze aff alder haffwer tillhørt, engho vndan taghne, met swadana forskæl at swa lenghie thøm badhen liffwa eller annar aff thøm twem, tha sculu the haffwa aarlica sik till bærghan ij pundh roogh, j pundh malth och i nøøth aff xij øre penningar, och epter bægges theres dødhra dagha scall thet bliffua friit och quit obekumbrat vndher fornempde altar. Thetta for:de godz (tha) haffua Henningh ok Birgitta for:de skot och skælat met xij dande meen j for:de soknenne nærwaru vndhan sik och synom arffwom och tillegnat sancte Johannis baptista altare till æwerdelica ægho vpa dominica Jnuocauit aren epter Gudz byrdh mcdxxxv, vpa Rænthamækj kirkiagord, och Henningh ok Birgitta haffwa vt giffuit her pa sith skøtningha breff, ok Hennikæ Kølnare, borgamestare j Abo, och Hannus wan Werden, borghare ther samastadz, haffwa heingth theras jncigle met Hennings jncigle fore sama breffuet. Fframdeles swa kænnomps wi os haffua hørt och nærwarit at Henningh ok Birgitta for:de haffua kændz och tillstandit met bægges thera fry wilkor och godh wiliæ alla thessa forscripnæ articulos och wiliæ thet æn ytermera stadugh och fasth halda som the giffuit haffwa vthan all argh list och hielpæredhe som j tilkomandhom thimæ motthe thøm koma till froma ok sancte Johannis altare æller hans æmbitzman kunne skadha. Jtem kænnomps wj oss haffwa seet och hørt læsa breffua oc wtscripter heela och oskadda som ærliken man her Andress Ærlendj haffuer Henningh her vpa bebreffuat och han met synne hustrv her Andris haffwer ater bebreffuat. Jtem ware thet swa, som Gud forbyudhe, at for:de skøtningx breff och wtscripther met noghra handha wadha førfores i vatn eller j eldh eller noghor for ilfundh ok arghlist skuld vndan lønæ wildhe, tha haffuj ey makt eller framgangh mædhan thet swa laglica pa bodhe sidhor ær bebreffuat och fultfølgth met allan ræth. Jtem kundo nokor wara swa onsko fuld som thessa gifft oc stadga met sinne falskheet kunne æller vildhe till ryggiæ dryffwa som ey kan ske, tha giffuj for:de altare j geen alla aarligha vpbyrdher oc kostnadh j geen æpter dannemanna sægn alt thet som wt giffuit ær j hwat thet helst kan wara. Tiill mero wisso och vithnisbirdh haffwm wj Arnt och Henrik clærkæ, Laurens ok Olaff lekmen forscripna hengt wara jnciglæ for thetta breff som scriffuit ær j Abo arom epter Gudz byrdh mcdxxxix vpa sancte Andreas dagh, vppa hwilkin dagh wj waarom samnadhe till at høra all forscreffuen stykken."}, {"df": "2317", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pedersöre", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta see eller höre læsses helsar iak Hanss Pædersson, kyrkæpresth j Pæderssööre soken æwigæ met worom herre och kungher met myno tesse næruarandis öppne breff, ath aren efter Gwdz bördh mcdxxx[ix?] met wærdogh ffaders byscop Magnus j Abaa samtickæ och godh wilia solde iak beskædeligh man Iönss Olafsson i Brwnsundh kyrkeness godz Skwtenes och Sandhöör for Henricss tarffwe skvld, met allom vmgongom j woto och torro æfter thet som gode vj men off begges wore wægne efter sith besste samwyth thet skattade, som ær her Hans Torkylsson, Olof Baggare, Henrik Dækæn, Iönss Brwn, Lasse Ærwastess, Pæder Brwn, for vj marc rede pænynge tyl ewynderligh ægor, hwlket godz fordom kommyth war off hanss bördh wndher kyrkan. Tyl hwlketz mera wysse ock ytermere bewysnyngh byder iak hedherligh man her Sywrdh Iohansson, ærkedyæken j Abaa, hengandis sith inssægæl met myno æggene nædan for thetta breff, som gyffwyth och skriffwith ær j Pæderssööre aren efter Gwdz bördh, som tyl förende skriffwyth stor, næsth onssdagen efter iomffrw Mariedagh affton concepcionis."}, {"df": "2318", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Uti dannemanna närvarelse gjor[d]t ett byte emellan Arvid Andersson och hans syskon flere, som Jösse Olofsson [skilde] med så skäl, at Arvid Andersson skulle blifva vid halfva Stensböle, Ljungi och Olof Olofsson vid annat halfva, en hans broder vid Väckoski och Hinzeby, hustru Ingeborg vid Torsby, Ragnil vid Karleby; och bad för:de Arvid Andersson att han skulle få blifva vid allt Stensböle med sådana skäl, det Ljungi och Olof Olofsson skulle blifva vid Nynäs med samma tillägor Arvid fick det i sitt fäderne med alla [tillägor?] i äng, utmarker och i fiskevatten utaf Stensböle och arfvingarna gifvit Arvid Andersson alla lösören till, som i gården voro, både dödt och kvickt, och den jorden han bortpantsatt i Borgå socken, med sådant förord, att bytet skulle stå stadigt och fast; men om merbem:de Arvid ville dem något hinder göra eller hidra låta, då skulle han utgifva deras lösöre iiij(c) mark, och förbudet Anders Torsen något däremot at bryta, nämligen sådant byte, vid xl mark. 1439."}, {"df": "2319", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2320", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Captivatum ergo dominum Christiernum et vinctum duxerunt festinanter ad Arosiam et consequenter ad Örebro, ubi occurrens marscalcus interrogabat, an vellet ei tradere castra, quæ habebat. Ille vero malorum hujusmodi inexpertus respondit se nedum castra traditurum, sed omnem voluntatem ejus in omnibus impleturum. Statim ergo marscalcus ad Nycopiam properavit, vinctum suum pariter secum ducens et evocatis ad se uxore et filio domini Christierni, sic actum est, ut die sequenti castrum traderent exigenti. Castrum autem Viborgh permisit eum retinere ad tempus, quod etiam tenuit pæne usque ad mortem, et facti sunt amici dapifer et marscalcus."}, {"df": "2321", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2322", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the godha men biscopa, prelata, riddara och swena, frælsis men oc köpstadha mæn och allan mena almoghan, som byggia oc bo i Abo biscopsdöme, helsar jak Karl Knutzson, marsk oc rikesins forstandare i Swerike, kærleka met Gudhi. Kungör jac jdher allom, at æftir thet rikesins raadh i Swerighe funderat hafua oc sticktat æt closter aff sancte Birgitto orden i fornæmpda Abo biscopsdöme, j Masko sokn, som hetir Nadhendaal, Gudhi til hedhir, jumfru Mario, sancte Anne oc sancto Johanni baptiste och sancte Birgitto oc jdhr allom til hugnadh oc siælagagn oc mena Swerighis rike til bestand, tha vppa thet at systor oc brödher, som ther komande æro swa længe clostridh stander, thæs rolikare lifua oc standa maghin i thera reghlo oc Gudhz thiænist vppehalda oc thes innerlighare fore rikesins stadhga bidhia, tha tagher iac clostridh oc theem, thera syslomæn, æ hwo hælstz æru, thera thiænara, goz oc landbo, som ther nu tilliggia oc æn hær æptir tillaght, vnt oc gifuit vardher oc the rættelika æn fa kunno, oc alt thet thy sama clostreno oc thöm tilhörir ællir tillhöra kan framdelis, andelikt ællir wærzlikit, rörlikit ællir orörlikit, i vato ællir thörro ouer alth Swerighis rike, æ hwar thet halstz wara oc liggia kan, vnder rikesins oc mina sunderlika hægn, friidh oc beskærmilse. Thy forbiudher jac allom klærkom oc lekmannom, æ hwo the hælstz æro, oc særdelis allom foghotom oc æmbitzmannom thöm ællir nakot thet thöm tilhörir ællir rættelika hær æftir tillhöra kan, hær a moot hindra ællir qwælia, omaka ællir oforræta ællir nokat them afhænda, lönlika ællir oppinbarlika amot Swerighis bescrifnom lagh oc rææt, vndir höxsta budh oc rikesins hæmd oc vidh xl marka saak. Jtem vnnir jak thöm, at there eghne syslomen oc sændebudh magho köpa thöm til thera eghit behoff oc clostersins alla handa ætande vara ofuir alt mena Swerighis ryke æ hwar the kunna vidhirkoma ohindratha oc saaklösa for hwariom man, thok swa, at ther skeer ænkte swik ællir flærd vti. Findz thet, som Gudh forbiudhe, tha skal then artiklin ther æptir ænga macht hafua. Datum Watstenom anno Domini mcdxl, dominica sexagesime, meo sub sigillo presentibus appenso."}, {"df": "2323", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sibbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Eersamen heren, borghermestere unde ratlude der stat van Revel, sunderlinghe gude vrundes. Juwer eersamheyt gelivet to weten, wo dat ik vernomen heb unde [mick] to weten geworden is, wo dat gy wat uytstaens hebben myt Doenhoff Kallen. Des so wetet, dat ik hebbe berichtet dissen brieffwiser Diirick van Eyl alle stucken unde saken, he juwer eersamheyt muntliken to berichtende, dat mich alte lang wer to scriven. Doch so wyl ik jw waren vor juwen scaden, uppe [dat] juwe vrundes vortan waren moghen. Disse stucken unde saken heft my myn bruder Hans Kropeliin, biscop Magnus unde ok andere eerbaren luden in Fynlande berichtet, wo dat gy hedden laten doeden twe gesellen van Doenhofs denre to onrechte, wurup ik jw guetlick antwerd begerende byn mytten irsten unde by dissen selven baden sunder toegering, jo eer dat apen water wort. Disses to merer tuchnissen so heb [ik] eyns guden mans ingesegel, heytet Mathias Martensson, gedrucket uppe spacium disses brives, wente ik myn ingesegel nicht by my en hadde. Gescreven unde gegeven in den jaren onses heren 1440 to Sibba, belegen under den lenne to Wiborgh."}, {"df": "2324", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen willighen unde underdanighen deinst unde wes ik gudes vormach tovoren. Weten scholen gii, min leve her Cristern, dat min gnedige her unde bisschopp van Aboe jwen breff my vorstan hefft ghelaten, den jw de stat van Revell gescreven hefft, also van den twen knechten, den se de koppe leten affhowen, wo se dar grote gewalt scholden gedaen unde lude gewunt hebben, des doch nicht en is. Er schult schole gii, erwerdige here, weten, dat se nycht mer en deden dan ene de dede notwer unde vloen ut der stat up den doem, dat se nicht en wunden nemende daen ein wiiff, de wart geschaten dor en ben van wanschifft, unde dar en klagede nemant over sy; unde se togen en na unde nemen se van dem dome van der vriheit, dar alle man vrede plecht upp to hebbende. Unde de cumptur let se wedderesschen up den doem in de vriihet, dar se se genamen hadden, unde hirenbaven leten se se affhowen. Do se vor richte quemen, do en was dar nemant, de se anklagede; do klageden se se sulven an van des rechtes weghen unde segeden, dat se de vryheit gebroken hadden, darumme dat se sik werden dan der vriheit. Unde ik hape, dat de kumptur van Revall dit my woll sall tostan, dat it aldus is, also ik jwer erwerdicheit toscrive, unde nycht anders. Unde wetet, leve here, also van dem rinde, dat se seggen, dat de knechte scholden genamen hebben, dat ok nycht en is, men dat rint dat let ik nemen, do ik in der se lach unde wolde in Vi[n]lant; do brak my spisinge, do hadde ik enen knecht, de hadde dar 2 rinder uppgande upp den Karll* unde segede to my, wolde ik de rinder hebben, so mochte ik se laten halen; unde ik hadde se eme sulven gegeven van mynem hove myt sinem wive also ik jwer herlicheit sulven wol berichten will, also ik by jwer erwerdicheit kome, dar lank wer aff to scrivende, wente ik em sulven vor dem cumpthur segede, hedde ik eme jennich unrecht rint ghenomen, dat wolde ik eme gerne betalen, wer dar jemment, de darover klagede. Unde, leve here, also se seggen van der duffte anker unde honre unde ander doent, dat weren myne knechte nicht, de weren my vorlopen unde hadden my ok ghestolen. Unde de vinghen se upp schinbarer daet unde geven en dat liff unde leten se lopen unde leten en ruchte lopen, dat ik en dat scholde geheten hebben; hirumme geven se den deven dat liff, dat se my, off God will, overlegen scholen unde mynen armen knechten, alle dejennen, de dat seggen. Unde ik mene ok, erwerdigher here, dat mynen armen knechten smaheit genoch gedaen is, dat se unvorschult affgelivet sint, dat men na erem dode so grot unrecht nachscriven schal. Unde des ik by rechte bliven will unde will des bliven by jwer werdicheit unde by des menen rikes rade van Sweden unde by den meister van Lifflande unde alle seynen gebedigeren unde alle dejennen, de de recht unde unrecht underkennen konen. Ist dat, leve here, dat gy dat underkennen konen, dat se myt rechte untlivet sint, ik en wil dar nummer wort umme spreken; is ok dat se myt unrechte sint untlivet, dat gii, leve here, woll doen, dat my unde mynre knechte vrunden dar lik vor sche, wente dat de mynsten sake sin, de ik to ene to seggende hebbe, unde lank wer aff to scrivende. Item vort, erwerdiger leve here, so quemen se vor myn erve unde worpen darin myt stenen unde loden my utt, dar ik lach upp dem bedde myt mynre vrowen: kum ut, du kra[nke] barenbinder, hefft dy en gut wiff to der werlde gedregen, sta upp unde lat uns darbii, du en dogest dar nicht to. Unde desser wort weren vele mer unde unnutliker unde so schentlik, dat ik jw, leve here, jwer herlicheit nycht to wullen scriven en kan noch geklagen, Hirvan krech myn vrouwe ene grote vorvernisse, dat se ene dode vrucht genas, dat Got vorbarmen mote unde alle sinen hilgen unde allen guden luden. Item, leve here, in dersulven nacht do stotten se myn dor wpp in mynen egenen huse unde dede my welde unde gewolt. Do gink ik to den borgermeisteren unde beklagede my desse vorbenomede sake unde my en konde nenerleiie recht weddervaren, dat klage ik Gode unde allen guden luden. Unde wor dar erer 2 tohope quemen, dar was ik de dorde unde beclachchede my to myner groten droffnisse unde homoet, de my geschen was. Unde desse vorscreven sake unde ander sake hebbe ik den meister van Lifflande unde sinen gebedigeren altomale geklaget; unde myn vrowe gink vor den meister unde sinen gebedigeren unde klagede em den groten unde smelicheit, de er geschen was, dar my unde er nen recht vor mochte weddervaren unde ik moste darvor rechtelos bliven. Hirumme bidde ik jw, erwerdige leve here, jwer herlicheit dor Got unde dor sines hilgen dodes willen, dat gy my unde myne armen vrouwen nicht rechtelos en wilt laten bliven unde helpet my to mynem rechte, umme desvillen dat ik biin wanende in dem rike unde bin des rikes man. Hirumme so mane ik jw by den ampte, dat gii van den rike hebben, unde drosste sin van all Swedes rike unde unser alre overste, dat gy my helpen to mynem rechte, wente ik jw dessen homot unde schempte klage unde alle gude luden, de my de stat van Reval beviiset hebben, unde my de mester van Lifflande des wol tosteit, dat ik dit vor sinen gnaden geklaget hebbe. Nicht mer, erwerdige here, upp desse tiit, men bedet over my also over jwen armen undersaten. Gescreven up Kuist des dorden dages na passchen. Donhoff Kalle. Adress: Deme erwerdighen ritter, he[rn] Cristerne Niclisson, drossten des rike[s] van Sweden, kome desse breff myt werdicheit."}, {"df": "2325", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2326", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[1440 in vig. Philippi et Jacobi]: Bernde van Wiborch 1 tunne bers gesant, stunt 5 fert."}, {"df": "2327", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Item ok so wetet, Donhoef Kalle, dat wy nicht en twyvelen, ju en vordencke wol, dat wy myt ju wern vor unsem heren dem kumtur unde ju vor eme vortalt wort, wo dat ju knechte hir unser borger schune unde garden bestolen hedden, dar se ut genomen hadden kettele unde kappune, honre unde louwent unde vyckede unde ok ander dynck, unde dat louwent wer gevunden in juwen erve unde ok de vyckede. Item ok so wart dar do vart vortalt, wo dat ju knechte der staet snyckenhus hedden upgebroken unde dat se darut gestolen hedden scheppesgetouwe unde mangerleye scheppesresschop unde 1 ancker, dat wer in juwer schunen gevunden. Item ok so was hir eyn man ut Osel van Hapesel, de klagede, wo dat ju knechte eme eyn boet genomen hedden, dar he mannygerhande in gehaet hadde, also meel unde korn unde ysseren, unde de knechte hadden den man myt syme scheppe gevort verne in de zee unde setteden ene do in eyn klene boet, sulf derde myt eynen jungen unde myt eyner maget, unde deden em men eyn remen in dat boet unde geven eme nicht mer dan eyn broeyt; do bat he se, dat se eme noch eyn brot geven solden; do antworden se eme, he hedde brodes genoch so lange, also he leven mochte, also wy hir ok er van gescreven hebben. Alsus so lovede gy myt hande unde myt munde, dat gy darto behulplik wolden wesen, dat men desso krege unde dat en so vele weddervo[re], also recht wer, up dat dar en ander an dechte. Aldus so sy wy noch van ju begerne, dat gy dem lofte vuldoen, up dat se gerychte[t] werden, wente gy se beet kennen da[n] wy, wente et geschen is van juwen knechten."}, {"df": "2328", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wetherlighit se thet allom them thetta breff se eller höre, at epther thet mene rikissins radh j Swerike haffwa stikthat och byriat, Gudhi thil loff oc ære oc helghom rikisins patronum thil hedher eet closther aff Wadzstena orden j Abo biscopsdöme j Masko sokn, som hether Nadhendal, oc haffwa lakt ther til, brödhrom oc systrom thil vppehelle, een cronenne gaardh, som hether Stenbergh, met allom landboom oc skatthagodzom, som til then gardhen hær thil lighat haffua, som rikisins radz breff ther oppa giffuit ludher, tha forbiudher iac, Karl Knwtzson, marsk oc rikisins forstandara i Suerike, oppa rikisins wegna allom mannom oc hwariom widh sigh fribornom oc skatthabondom att bewara sik [for?] köpande eller skipthande met the godz, som vnder förnempde Stenbergh för lagho oc theris affradh skat oc ratthoghet thiit giordhe oc nw ære lagd til Nadhendaal, som forarört ær, vthan at the göre aarligha affrat skat oc alla plikthoghet til Nadhendal, som aff them godzom giordis för thil Stenbærgh, swa frampt the wiliæ ey forbrytha the pæninga, som the fore swadana godz giffua oc lidha ther til rikisins plikt oc hæmpd, som ther widherbör. Jtem ær eet skattagodz giffuit j Gudz hedher vnder for:da closter Nadhendal oc ligger j Lunda sokn, som hetir Kærpele, oc skattar arliga xij öre pæninga; thet vnner iac oppa rikisins wægna for:da closther friit fore allan konungxlighan skat oc aalægnong, Gudhi oc helghom, rikisins patronum thil hedher; oc forbiudher oppa rikisins wægna allom rikisins æmbittes mannom oc foghatum i Abolæn them thet forhindra eller qwælia vnder rikisins hempd. Thil thessa forscriffna stykke mere wissa oc witnisbyrdh henger jac mit incigle fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarom epther Gudz byrdh mcdxl, vppa helghe kors dagh inuencionis."}, {"df": "2329", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut tovorenan gescreven mynen guden vrunden, borgermeysteren unde ratluden der stat Revele. Jwer leve do ik to wetende, wo vor my geweset is myn dener Dønhoff Kalle unde hefft my myt hoger klage vorstan laten den groten homot unde overwolt, de eme van etliken den jwen van jwer stat in menigerleye wiis gescheen unde weddervaren is; unde jwe vorklaringe, de gy den guden luden hir in dem lande darumme gescreven hebben, hebbe ik geannam[e]t unde øverwogen, man jwe orsakinge is nergen naa endrechtich myt syner klage. Hirumme hebbe ik desse sake togescreven unde bevolen dem erbaren her meystere, dat he se to vullen vorvaren skall twisken jw unde em unde skal jw ene entskedinge hirumme geven na rechte, is dat sake dat et eme myt unrechte gescheen is, dat eme vorlikinge effte recht weddervare. Unde umme desser selven saken willen so was hiir rosteringe gedan, dat gy hiir des rikes nicht geneten skolden; man ik en wolde des nicht tosteden unde hebbe vørorlovet hiir uthtosegelen bet to den tiden, dat ik to vullen vorvaren hebbe, wo umme desse sake is. Hiirumme bydde ik jw, dat gy unse vrunt vørderen in vriheiden in unde uth; unde de jwen møgen hiir tosokinge hebben in aller mate, also dat van olders geweset is, war en in dat rike hir høget to segelende. Hiirmede syt Gode bevolen to ewigen tiden. Scriptum in castro Aboensi ipso die invencionis sancte crucis anno Domini 1440. Karll Knutzson, marskalk unde des rikes vørstender Sweden. Adress: Den erbaren borgermeysteren unde ratluden der stat Revele kome desse breff."}, {"df": "2330", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute jugiter premissa. Vithin, godhe synderlighe wener, at wi idhert breff, som i os nw sænden, wæl forstandit haffwin, i hwilka i scriffven um the ærende, som millan idher oc Dønhoff Kalle ær, oc kunnom wi mærkja, at idher scriffving oc hans ordh ey owerenadragha. Oc Dønhoff hawer lathit rikesens marsk och forstændere siin ærende oc kæramaal forstaa, oc therom hawer marsken scriwit mestaren aff Liiffland, at han sculde hjelpa honum til retta, som wi wenthom, at han oc idher therom scriffver. Ty bidhjom wi ider, kære wener, at i flien thet swa om the ærende, i millan idher haffven, waardha wæl afflagd, at honom matthe widherfara skælighen foræmpning fore hoon oc skadha, som han kærer, at honum skeet ær, oc gransæmja matthe bliffva millan idher oc thenne godhe mæn hær i landit, som thet hærthil warit hawer. Thet ær nytta oppa baadha sidhor, oc therthil wiljom wi gerna thala thet betzta wi kunnum. Gudh wari met idher; bjudhen ytherligha til os. Hwat idher ær ljofft, gøre wi althidh gerna. Scriptum Abo ipso die invencionis sancte crucis, nostro sub secreto. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, nobis sincere dilectis, detur hec."}, {"df": "2331", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – Marsken lot sik tedan (Kalmar) hasta oc koom til Stocholm om midfasta; the tidende fik han tha, at Hanis Kröplin dödde pa Aboo om fastagangs tidhe. Marsken lot sig sidan lidhe oc redde sig som han bäst gaat, sa at han folgde ysen aat. Han fik Abo vtan kiiff oc slagh oc anamadet om helge kors dagh. Sidan fik han til syna handh Castelholm oc Alandh. Marsken thet ey ylla behaga; han kom ater til Stocholm om pingsdaga. – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2332", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot thovoren. Ersame leve vrundes, borghemeysters unde radlude. Wente ik jwen breff wol vornomen hebbe, darine ghy scryven, dat it ju wol vordenket alze van den jwen, dat ze my unde mynen wyve gedan hebben, unde my ok des wol vordenket alze van den jwen, de my unde mynen wywe den groten homot deden. Vortmer scryve gy my ok tho, wes my des behoff dede, dat ik de sake mynen vronden, de ik hyr hebbe, unde den guden luden geclaget hebbe over ju, wente gy dat alzo vorstan solen, dat ik hebbe gheclaget over den jwen, den gy lychten bet weten den ik, dar ik yu dykke unde vake over geclaget hebbe unde my nen recht weddervaren en kunde. Darumme hebbe ik unde myn vrowe gheclaget unsen vrunden unde dessen guden luden, de[n] dat let was unde noch is. Vortmer scryve gy my ok tho, dat gy my recht wyllen geven over den jwen, de my den homot gedan hebben, dar dancke ik ju unde myn wyf vruntlyken vor. Worumme ik ju noch bydde unde begerende zy van ju, dat gy my noch recht don over den jwen, dar ik vaken over geclaghet hebbe. Wan dat schout, zo wyl ik ju vruntlyken dancken, unde sy des begerende, dat gy my thoscryven, up wat tyt dat my recht weddervaren mochte vor myn heren den meyster unde vor den kummer unde vor gode lude alze vor den groten gewalt unde homot, dat my den jwen weddervaren is unde lanck aff to scryvende were unde ju dat meste part sulven wol wytlych is. Vortmer alze gy my toscryven van des rykes weghen, dat ik dat alzo voge, dat dat yn guder naberschop blyve: it en sal an my nycht lygghen, wente ik [wyll] gernne dat beste darby don, alze vele alze et an my lycht. Vortmer alze gy my scryven van den deven, de den [juwen] unde den guden luden dat er ut der schune gestolen hadden, wente gy my manen umme loffte, dat ik ju zolde gelovet hebben de deve to schikkende, wente my dat unwytlych is, dat ik ju dat ghelovet hebbe, wente gy sulven de deve in der vencknysse hadden in jwer were unde ok sulven ut dem rechte wtleten. Nicht mer uppe desse tyd, den scryvet my hyrup en antwort, den sit Gode bevolen. Gh[e]screven tho Abo des sondages vor pyncksten etc. Donhoff Kalle. (Å en inneliggande sedel:) Vortmyr wetet, leven vrundes, dat my dat zere vordrud unde vorwu[n]dert, dat gy so dessen guden luden hir in den ryke toscryven sodan unvortlyke zake, da doch en del nycht en is unde ok nen bedderman in der warheyt my toleggen sal, alze ik ju da[r] muntlyken up antworden wyl, wan Got wyl, da wy tohopekomen. Adress: An den erwerdyghen borghermeysters unde ratlude tho Revel kome desse breff myd aller ersamycheyt."}, {"df": "2333", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2334", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "S:t Marie", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffør allom thom thetta breff høra eller see kennes jak Jons Benkthson then tiid jak ting hiolt met almogen aff Warffrv sokn, næruarandis Joan Karlson, hø[ui]dzman pa Abo, anno Domini mcdxlº tiisdaghen nest epter helge kors dag om waren, tha komo fram xij synemen som haffde synt mellan Allakyla och Haloyby om theres skogha raa therra bya j mellan och sworo at the raar som hær epter nempnes æræ retthe raar the twa bya j mellan om thera skogh, først Tolffuelanmæki, annar j Kaydhan soon pææ och tridhie raan j Ioniamæki, huilkit ærendhe jak skøth til the xij som the (ͻ: tha i) nempdhen sathe, som ær Jacoy Lvhelaynen, Nilis Widzari, Knwt Piparsson, Michel Ericxson, Jacoy Kayriala, Poual Moykos, Morthen Killi, Heyki Haralax, Heiky Heppela, Niles Mertilæ, Olaff Pikeleynen oc Nils Valli, randzakadho, vithnado och epter sworo som tolff synemen til fornæ sworith haffde, och inghen mothe næmpdhen wædhiæ vildhe, thy dømpde jak for:de raar stadug och fast the for:da twa byæ skog j mellan, och forbiuder jak nokrom manne for:da raar hindra eller quæliæ, vidh sinæ iij marcher for min dom. Til vitnisbyrdh trykker jak mith jncigle aa ryggen thetta breff."}, {"df": "2335", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2336", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren gescreven unde wes ik gudes vormach tho aller juwer behelichet. Wetet, leve ersamen gunners unde gudhen nabers, bormestere unde radh, dat en mins heren des koninghes bure, lange Lasse geheten, is hir ut dusseme lene gerumet ok in juwe stad is gekomen to Revell unde licht to hus myt enemme, de dar het Anders Resenbergh unde is en repensleger, unde he is my 40 mrc. schuldigh før broke unde he hefft hir godh ut dem lande geford, dat he wedder God unde ere gewonnen hefft, unde is utgetoghen wedder des rikesradh forbod unde min van mins heren des køninghes weghen unde hefft mynen dener, den lensman tor Kirkoslæt, untsecht wedder Got unde wedder recht. Worumme so bidde ik, leven frundes unde goden gonners, vruntliken unde leffliken, dat gy wol don unde bewisen jw hirinne teghen my, also gy wolden, dat ik teghen jw scholde don, offt it jw en sulk wedderfaren hadde, unde flyghen dat so, dat solke lude nicht vordegedinget werden, de so hir ut deme lande komen. Hyrumme so dut wol unde scrifet my en antword wedder myt den ersten, dat gy konen. Dar bidde ik jw vruntliken umme unde wil dat gerne myt jw vordenen. Hirmede so bevele ik jw deme almechtighen Gode nu unde to allen tidhen. Gescreven op Raseborgh des dorden dage[s] in pinxten, under min ingeseighel. Karll Bonde Tordzsson. Adress: An den erbaren unde vorsichtighen bormester unde rad to Revel kome desse breff myt erwerdichet, detur hec."}, {"df": "2337", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDXL. Item die Potenciane virginis venerunt de Finlandia dominus et magister Olavus archipræpositus et dominus Holmwidus canonicus Aboensis, volentes habere personas utriusque sexus pro instituendo novo monasterio ibidem fundato et constructo, et exiverunt in profesto translacionis b. Birgitte versus Finlandiam ituri quatuor sorores, scil. Margaretha Kila, Katerina Dansdottr, Katerina Bænktzdottr et Christina Hannes dottr, et tres sacerdotes, videl. frater Johannes Bernardi, frater Clemens et frater Joh. Kyla, cum uno converso, videlicet frater Symone."}, {"df": "2338", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren unde wes ik gudes vormach. Wetet, ersamen leven borghemeysteren unde rat, also van des ghefanghen weghen, de[n] ghy ghefanghen hadden, ghenomet Fylippus son, unde he klaghet, dat em de stadesknechte ghenomen hebben syne kleder unde sin ghelt. Des bidde ik gy, ersamen borghemeysteren unde rat, mynen leven frundes, dat gy wol wolden don unde geven em syne kleder wedder unde sin gelt, also lyker wys dat ik den juwen don solde. Hirmede so syt deme leven Gode bevolen. Gescreven to deme Stoxkholm in sunte Essghels daghe. By my Karl Knutson marschalk in Sweden, des rykes vorstender. Adress: De[n] ersamen borghermeisteren unde rat to Revel, mynen leven frundes, kome dusse breff my[t] groter ersamicheyt."}, {"df": "2339", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffoor allom thøm thetta breff høræ eller see kænnomps wj Niclis Olasson aff Særkilax, konungx dom inne haffuandhe j thetta sin, ok Sone Soneson, lagman j Norfynne lagsaghu, at then tiidh wj sathom offuer landzrætten j Abo scola stuffw areno epter Gudz birdh mcdxl nesthe odensdaghen fore sancti Henricks dagh om somaren, j nærwaru werdugx faders met Gud biscop Magnus j Abo, domprouestens och capituli ther sama stadz och ærligx manz Joan Karlssons, høfuidzmanz vppa Abo, och flere godho manna badhe fryborna, køpmanna oc bonda nærwaru, tha kom ther fore oss Henningh skræddhers husfrv och thaladhe till hederlican man herr Anders Erlandzson, som sancti Johannis prebendam haffuer j Abo domkirkio, vm eeth godz j Ragnastalaby j Rænthæmækj sokn, hulkit som hennes bondhe och hon haffde for noghrom aarom vnt och giffuit vnder for:de prebendan for therra siæla met swadana vilkor och forordhom at for:de her Anders eller hans epterkomandhe till sama prebendan skulde giffua thom aarlica swa lenghe annat hwart thera lifdhe iij pund sædh, rogh och malt och j slagtanøt swa goot som xij øre, och thøn badhen hyon sculde haffua theres leghræstadh fryan j sancti Johannis koor j for:de domkirkio, huilka wilkor och forordh hon vilde ey nw tilsta fore noghra saka skuldh som os thøm werdughom herrom och ærlighom mannom for:dom oc thessom tolff epterscreffnom som j nempdene satho ey tychte skelligha wara; ok mædhan for:de herr Anders Erlandsson kundhe beuisa badhe met breff och liffuandes vithne at godzet war giffuit vnder for:de prebendan j swa motte som førscreffuit ær, oc hafde thet swa haft ohindrat oc oqualt j fæm aar och vilde framdelis halda sama stadga och sæmion obrytelica, oc thessa xij her nempnes j nempdene satho, som ær Jusse Hannusson, Lasse Bertelson, Pæder Martinson, Olaff Ylikenpoyca, Torkil Jonisson, Holmger j Næffw, Paual Mytiltæ, Olaff Mikkonpoyca, Pædher Kyttilæ, Jusse Laurosista, Peder Kyttinen, Olaff Micchelson, ransachadhe, vithnade oc epter sworo at swa war, ok thette ærendet hafde for warit aatskilt pa landsrætten j Abo, tha dømdum wj for:de godz sancti Johannis prebende och herr Andris till æuinneligha ægho oc forordhen sæmia stadgha fast och stadugth ok forbyudhom for:de Birgitta ok hwariom manne optermer hindre eller quælia for:de herr Andris eller hans epterkomandum vm godzet j nagro motte widh xl marker sak fore konungx dom oc vj marc fore lagmanz dom. Till mere wisso och vithnesbirdh hengiom wj Niclis Olaffson och Sone Soneson war jncigle for thetta breff, som scriffuit ær j Abo aar ok dagh som forscreffuit ær."}, {"df": "2340", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2341", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[1440 den 15 juni:] Vor 2 lasse, her Cristerne gesant, 6 fert. sol.; vor 1 stoer, her Kristerne gesant, 6 fert.; 4 mrc. vor 1 tunne medes, her Kristerne gesant. [Den 16 juli:] Corde betalt 11 fert. vor broet, her Cristerne gesant; vor 1 tunne medes 4 mrc., her Cristerne gesant; noch her Kerstin 4 tunnen bers gesant, 6 mrc. 24 sol.; her Kerstens sone ½ last bers gesant, 10 mrc, stunden de 6 tunnen. 5 mrc. 4 sol. vor 4 tunnen bers, Karll Bonden gesant, Høne untfangen. [Den 17 december:] vor 6 tunnen bers her Cristerne, 2 her Johan Smede, 4 in der gilde, 8 mrc. 8 sol. mit dem holte, dit wart Cristerne £ tor seewart gesant; Jessen 5 mrc vor 1 ossen, her Cristerne tor seewart."}, {"df": "2342", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2343", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breef förekomma kan kennes iack Mattis Mortinson, lagman i Sijderfinland lagsagu, at then tijdh iak hwlt tingh med almoghan i Halicko sokn, närwarande Jeppe Pederson aff ärlig mans wegne Joon Karlsson, höffwidsman vppå Abo, och Hendrich Bijdze, häradshöfdinghe ther i samma stadhz och flere gode men anno Domini mcdxl, dagen näst före sancte Peders apthon, tho kärde her Jönss, kirkeprest in Wskela sokn, till Kaijuolaby [vm] vij spanna landh jordh och twgh punde landh, hwilket måål iak skött till the xij, ther i nempde såtho: Karl i Kägrawåri, Joan Staff, Mattz Taloij, Peder Häfwe, Laur[ens] i Modhais, Peder Kitti, Oleff Rikoij, Anders i Kijnnepälax, Mortin i Anniala, Staffan i Willile, Påwal Toick, och Nils i Raswala; [the] witnade och epther sworo, att förnempde siw spanna land wara gifna vnder prestebolet, tho nya kirke böriades först byggias, af allan Kaiuolaby; och sedhan gaff Mattz Ylmari two stenger jord ther till, och så hoppades the thw stenger i triggia pundland all i en hopp; och ingen moth nempden wedia wilde, thy dömde iak Mattz Mortinson the förnempde siw spanna land och hoppane staduga och fast att blifua, ock förbiwdher iack nogrom här epther hindra eller qwelia wedh sina sex marck före mijn doom. Datum anno, loco, die et tempore ut supra."}, {"df": "2344", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen otmodighen deinst met heil vurscreven unde wat yc gudes vermach tho allen tyden. Ersamen leiven heren. Yuwer werdicheit gelevt tho weten, dat yc Olaff Wincke, yuwe medeborger, van mynen eghen vorsumenisse wegen yn dwanck unde in venkenisse komen byn, ynt yrste als umme vorwarde, de yc yn vorleden tyden mechtighe deme volbaren unde vorsichtigen heren Kerstern Niclisson, ritteren unde drossede yn Sweden, upthoboren unde inthomanen van Ywen Flemyngh myne guder, dey my Ywen vorgenomet genomen hadde to der se, alse hoppen unde Engels gewant, dar yk my sere an vorsumet hebbe tegen heren Kersten vorbenomt. Unde desgeliken ok tho Wiborgh, dat ic heren Kerster vorvolgede apenbar unde hemelik vor dem rade to Wiborgh unde vor vel guder manne, die darbi weren, dar ic yn sware gefenkensse umme quam unde to der tyt ic doch los wart op myn egen wort unde sette ok wisse borgen, dat ik dat slot to Wiborgh nicht rumen wolde apenbar edder hemelik, eer yk met rechte unde vruntscopen gescheden were van errsamen heren Kerstere met wuller noge unde myne borgen scadelos geholden. Item darna ik my gans sere vorsumede unde stech by nachttyden van den slate Wiborch unde swam over dey see unde sochte vrede yn den closter, welken vrede yk doch nicht gelavet en hadde to bruken mynen vorlavere unde borgen. Des nemen myne borgen my ut den clostere na mynen welkore unde lofte unde brochte my op dat slot tho Wiborch, unde wort dar gesat in swarer gevenkenisse. Item, leiven heren, overmiddest miner vorsumenisse unde gebrekelich[ei]t willen so hebbe ik yn der bester wize my bedach[t] op dusse vurscreven artykelen unde hebbe my met willen myt wolbaren vorsychtigen manne Karl Kerstensson van synes vaders heren Kerstens wegen unde syner egen wegen verlyket, also dat ik Karle to danke unde to noge wal betalen sal sunder al argelyst edder hulperede bynnen Revele twedusent mrc. Ryges, de helfte up unser leven vrouwen dach assumpcyo nestkomende unde darto 2 stuck Ypers, 4 Rotterdams unde 1 heel Kolsesters, de ander dusent mrc. Ryges up sunte Michel nestkomende. Warumme bidde ik yw eersamheit umme Godes willen unde mines vordenstes willen, dat gy wal duen unde wesen my gunstich unde behulpelich unde laven vor my vor dusse vorgenomden summa penninge unde gewant, desgeliken ok vor namaninge myner rechten eerven, up dat ik van heir macht komen tho yuwer eersamh[ei]t to Revel unde yuwe eersamheit to danke schadeloes to halden in ewegen tyden vor my unde vor myne rechten erven, unde my arme man willen to hulpe unde to troste wesen, wente ik yuwe arme dener gerne wil wesen to ewigen tyden. Hyrmede bevele ik uywe ersamheit deme almechtigen Gade to ewiger tyt. Gescreven to Wiborch achte dage vor sunte Laurencien dach anno 40. Oleff Winck. Adress: Dem ersam, vorsichgen her bormester unde ratlude der stat tho Reval kome dusse breyff met werdicheit."}, {"df": "2345", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "A. D. MCDXL, in die beati Ciriaci pape, obiit nobilis vir Carulus Christiærnsson in civitate Revaliensi et sepeliebatur in claustro minorum Stocholmensium circa patrem suum ipso die beati Fransisci."}, {"df": "2346", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Cristofer, met Gudz nathe Danmarkx, Wendis oc Gotis koning, palatzgreue paa Rin oc hertugh j Beyern, bekennes met thetta wart opna breff, at war ælskelige fadher herra Johannes Laxman, erchebiscop i Lwndh, oc Claues Niclisson aff Ellinge haue forhandlet noghre ærende vppa wore wægna met vælbyrdhug man Karl Knwtsson, marsk oc rigzens forstandara j Swerige, swa som ær vmme alt Aboes biscopsdome met all thæs koninglighe oc kronens ræt oc rænthe j hans daghe at haue for hans tiæniste met andre flere article, som the thet met for:de Karl Knwtsson talet oc forhandælet haffua. Hauer nw Goth thet swa forseet, at wy koningh j Swerige wordhe, tha tilbiude wy oss, at hwat som for:de wor ælskelighe fadher erchiebiscope j Lwndh oc Claues Niclisson for:de Karll Knwtsson sawt haue vppa wore wæghne wm for:de Abos biscopdøme oc article, thet wele wy fullelighan trolighen oc obrodhelighen holde wnder wor koninglighe æræ, thro oc sannendhe oc hanom tho strax offortøffret wort wpna besthilde breff ther wpa at giua met swadan titulo, som oss tha bør at screues, oc thet same wort breff hanom fulkomelighen at holde widh sin fulle makt. Til thæsse styckes ytermere forwaring, at the faste oc throlighen bliffue scule wden alt archt, tha sænde wy for:de Karl Knwtsson met thette wort opne breff een beseylde scrifft wpa papir swa ludhendis wpa hans behoff oc förbæthringh, som thet wort vpna breff ludhe skal, ther wy hanom giue oc holde skule wpa for:de Abos biscopdøme etc., wm Gudh thet swa forseet hauer, at wy nogher tydh koningh j Swerige wordhe schule som forscriwet staar. Item kan oc Karll Knwtsson noghet ytermere besørghia sich j tæsse for:ne article met rikesens raadh aff Swerige, tha lathe wy thet gerna kerligen oc mildhelighen tijl. Tijl withnesbyrdh oc fulbordh alle thæsse forscrifna stykke tha lathom wij met wilia oc wetskap wart secret hænge for thetta breff, som gifuet ær vpa wart sloth Køpnahampn aar æpter Gudz byrdh mcdxl, annan dagen æpther warfrw assumpcionis."}, {"df": "2347", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Oloff Swerdh, laghmans dom pa Sona Sonassons wägna i thetta sinne innehaffuandes och häredzhöffdinga i Norrebotnn vppå then östrasijdho, gör witterligit medh thetta mitt öpne breff, att anno Dominj mcdxl, odensdagen näst effter wår frugh dagh assumptionis, thå iagh laghmanstingh hölt medh almoghen i Mustasari sochnn i närwaru marskens Karl Knutzssons ämbetzman Johan Fredebern aff Körende (!), komo thesse synemän lagliga å tinghe, medh doom tilnempde: Juss Heere, Oloff Östensson, Anders Drucken, Oloff Meerman, Niels Henrichsson, Oloff Kocko, Nils i Quiuima, Jöns i Petisma, Påual Räck, Niss Laurentzsson, Juss Hård, Hans Nilisson; withnade med swornom edhe, effter ty Jöns j Mona, Biörn j Tokkur, Heere i Maxima, Tord Kidelingh, Peder i Mustasari, Jöns Ingeldzsson i Hösteuesi, Jöns Kedelmansson i Wikom, Jacob Andersson i Solffuo, Magnus Arffuedzsson i Murmesund, Eleff Barckare, Kœtill Smidh i Smedzby, Folcke Gregerssonn i Juncksund medh Jöns Dieknn laghman för mongom förlidhnom årom förre synt, withnad och suorett hade vpå ena gambla råå mellan Witzekurcku, Wackujken och Koiffuelaxboar, som börias i Mustaniemi och går vtöffuer Wlffnes holmen. Så sadhe och före nempde synemän och gåffue then samma för:da gammull råå öffuer Wlffnesholmen witzordh rättan och gildan ware emillan Witzekurcku och Koiffuolax, ty hann war gambell, beskedeligh och jord faster, retter med steenn skälighen märker, som aff ålders lends warit haffuer. Änn war ther och vpsatt steenröse noordan wpå tvem stadom, som komble wppå twem högom stenom nyligare vpsatt, som vatn lende förre warit hade, huilke the ogilde som thesse tolff, som nu i nempdene såthå: Jöns Hendersson, Biörn Smedh, Nisse Wastein, Lasse Nilsson, Nils Möör, Oloff Olsson, Heijno i Meka, Jöns Halffuarsson, Grels i Laijhala, Anders Dan, Erich Pedersson, Kasa Clemetz, och withnade. Thå bödz Nils Weickare och hans skifftesbröderom, om the wädia wille; tå wilde ingen thera wädia. Och efter ty att the förste synemän witnade och sworo och the xij i nempdene såthe sammaledes alle gille then gamble råån, tå dömde iagh then gamble råå öffwer Wlffnäsholm gildan och then andre ogildan och xl march aff them the nya steenröse ther vpsatte, som fogeden sedan foor wppå beggis wåra wägna sågh att så war som synemennen witnade hade; och förbiudandes Witzekurkeboer och androm the opteremere hindra eller qualia widher vj marck lagmans dom och tree marck för häredzdom. Datum et actum anno, die et loco supradicto, meo sub sigillo vna sub (= cum) sigillo aduo[ca]ti prefati, presentibus appensis in testimonium premissorum."}, {"df": "2348", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2349", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Cristoffer, van Godes gnaden to Denemarcken, der Wende unde der Goten koning, palantzgrave bii Rein unde hertogh in Beyeren. Unsen grut tovoren. Wetet, leven vrundes, dat vor uns geweset is Herman Hilge, borgher to Lubeke, unde hefft uns vorbracht, wo he van jwen inwaner her Cristiern Nigelsson* beschadiget is unde umme dezulve zake willen is her Koste Borsteell dar mede in clage gekomen, darumme hefft Herman Hilge den vorbenomeden her Kosten to rechte eschet vor de stede unde her Koste em neen recht plegen wolde, also Herman Hilge vor uns gezecht hefft. Worumme, leven vrundes, bidden wii jw, dat gii de vorbenomede her Cristiern unde her Kosten underwisen, dat zee den ergenanten Herman Hilgen doen zo vele, also recht is, edder sick mit em umme de zake in vruntscop vorliken twischen hiir unde pinxsten negesttokomende. Schyt dat over nicht, schall den de vorbenomede Herman Hilge de jwen mit rechte upholden in unsem rike, dat were uns nicht leeff**. Hiirane doet, dat he unser bede neten magh; dat willen wii tegen jw unde den jwen vorschylden. Blivet bii Gode. Screven up unsem slote Kopenhaven crastino decollacionis beati Johannis, under unsem secrete, anno Domini etc. quadragesimo. Adress: Den ersamen, wisen borgermesteren, raatmannen, ... unde den gildbroderen der kindergilde to Revell, kom[e disse breff]."}, {"df": "2350", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2351", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "a) (Karl Knutsson skildrar sina mödor, faror och utläggningar för riket samt beder om lön därför, hvarefter:) Marsken wt for dörren gik oc rikesins men beradde sik; the senda budh til honom tha at wita hwat han wilde eska oppa. Om Finlandh badh han tha forsant oc Öland for en bruklig panth, at han matte thet haffua vten men oc Ölandh lösas aff hans arffua igen for xl(m) marc peninga. The budhen fran honom ather gingo oc sagde hurw han them swara. Alla sagde, thet maa wel wara; marsken bade the ather jngaa, erchebiscopen sagde til honom saa: kere her marsk, som I lothen oss höra, idhen wilia wy alla gerna göra; oss tykker riket kombir aller til laga vten wy konung Cristoffer til herra taga; effther idher wilia wy alla gaa, breff oc incigla giffuen idher ther oppa oc takkom idher alla sleth, I haffuen oss hulpit til lag oc reth oc kommit oss aff treldom oc onda, thet wilia wy forskylla i alla stonde. b) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Celebrata exinde dieta Arbogis, in qua ille [Carolus Knutsson] surgens in medium peroravit i hunc modum: 'Nostis [inquit] in quantis angustiis regnum erat constitutum eo tempore, quo me gubernatorem fieri voluistis. Nunc autem mea industria et labore, sed et multiplici periculo et sudore, factum est pacificum et tranquillum. Rogo igitur sic meos labores respicere et pensare velitis, ne cogar cum meis, quo ad vixero, mendicare, asserens se multa et importabilia intuitu regni debita contraxisse'. Sicque discessit. Consiliarii congregati, directo ad eum internuncio, inquiri jusserunt, quid sibi vellet pro tanto labore refundi. At ille optabat Finlandiam pro tempore vitæ suæ, Ölandiam vero pro se et hæredibus suis, ut ab eis redimatur xl millibus marcarum, quod et illi dicuntur gratuito annuisse."}, {"df": "2352", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2353", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Winlega helso forsænde met warum herra. Within, godhe herrer, borgamestare oc raadmæn i Ræfla, at mik ær witande wardhit, at i hafvin leydat ok feylat een drengh hetande Pædr Botte, hvilken ær unlupin minne moder, hustru Ingredh i Perna sokn boande, met hennes widerlagh, epter thet han hafde sich forstulit ok gjort henne stora bosdrækt, som han tillwunnen ær ok godhom mannom ær witherlikit her i landhit. Therofver hafver han mik ok mina wener belughit for idert mena raad, att wi scullom met utdragnom swærdom oc spænt armborst ofver hans hwfwt hafwa honom thwingat till at thaga ena pigho, som han lægrade ok boosdrækt mædher gjorde, hvilkit jak will bewisa met ma[n]gha dandemæn, som ther nær ware, tha han hona met godh wilja feste, att han hafver mik thet orættelicha tillakt, at jak noghan thidh met flera wener thet gjort hafver, hvilkit han overmer mich orættelica hafver tillakt som een scalkt. Thy bidher jak ider kerlica, att i mik tillscrifwen met thet førsta, om i wilin thensama drengh i swa matto fordæktingha, at min moder scall siit mista, hvilkit mik ok minom winom sculle illa thykkjæ wara til then tidh, hon lika finge for sin skadha. Gudh wari met ider æwinnelica. Scriptum Abo ipso die beati Dyonisii, meo sub secreto. Hec ego Jønis Jæpson. Adress: Ærlikom mannom, borgamestarom ok raadh i Ræflo, kome thetta breff."}, {"df": "2354", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2355", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svartsjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra æller see helsom wi Niles, met Gudz naadh ærchebiscop, biscopa, Karl Knutzson, [marsk] ok rikesin forstandhare, och mena rikesins raadh j Swerige æwinnelicha met waarom herra. Wppa thet at the ærendhe, som skællighe giordh æru skulj ey qwælias æller hindras aff æptherkomandhom thil orætta, tha ær tharff ok nytthelikit klarlicha wttrikkiæ thet, som jæmlichit ma wara j them ærendhom j nogra matto. J tholka akt ærom wj wordhne tänkiandhe wpa thet hælgha ærendhet, som wj nv fore twem aarom sampnadhe j Thælghe betænktom ok giordhum ther Gudhi thil loff ok æro, stichtande eet closther aff sancte Birgitte ordhen j Abo biscopsdöme j Mascho sokn, som nw kallas Naadhennedal, j sancte Johannis baptiste, sancte Anne ok sancte Birgitte, rikesins patrone hedher, mena almoghanom thil andhelikin hugnadh, siæla gagn ok syndhabætrigh ok at riket matte thes raschare koma aff sinne dröwilse j fridh ok rolikan stadhga. Ok ther wppa at systror ok brödher, som Gudz thiænist ther sculu wppe haldha, matte thes roolichare Gudhi tiæna ok bidhia fore rikesins herscapsins ok almoghans stadhgha, tha lagdhum wi ther til eendrægtelica thil sama closther Naadhennedal en crononne gaardh, som heether Steenbærgh j Mascho sokn met them landhboom ok skatthagozom, ther wnderliggia och thil forendhe wnderlighat hafua, som waart wpna breff ther wppa ludher. Ok mædhan landhboo ok skattagotz æy æra wttrykt j thet förre breffuit, tha hafuum wj them her wttrykt badhe widh nampn ok tal, som her æpther fölgher: först i Mascho sokn hwdhgardhen Stenbergh ok geensthan wthan fore honum een öö, som hether Monaka; jtem v gaardha j Karinkylæ; wpa then fæmthe gaardhen standher nw clostret; jtem eet, som hether Malgho, oc eet halft gotz, som hether Ynäs; jtem eet gotz, hether Lelläs; jtem eet gotz, som hether Aiosenpä; jtem j Reeso sokn eet gotz j Haias, eet gotz j Kirstilæ, fyra gotz j Wiala; jtem i Rymittæræ sokn een öö, som hether Quiwæs, och een half öö, som ther wndherligger; jtem i Pike sokn eet gotz, som hether Hutthala, try gotz j Aynala, eet gotz, som hether Bölet, oc eet gotz j Pike, som skyldhar xx ore; jtem een deel aff Wasikalotho j Mascho ok een öö, som hether Thammes j Parghasa sokn. Oc forbiudhom hwariom manne, badhe foghuthom, thera æmbetes mannom ok allom androm widh rikesins höxtha hempdh for:dj systror ok brödher æller theras sysloman, som the thenna godzen befala at forsta wpa sina wægna, hindra æller qwælia j noghra matto. Jtem kunnom wj wæl mærkiæ ok pröffua, at mædhan for:de closther j Naadhennedal ær nylicha funderat ok wpbyrghat ok star j stora bygningh, kan ey koma til fulkompnilse som ordens oc sancti saluatoris reglo skipilse wtuisar, mæn thet ey större ingældh hafuer æller ræntha, æn thet wj ther til lagt hafuum, och wj enghaledhis wiliom, at thet hælgha ærendhet bliffue forsumat, som Gudhi matte koma til mykin hedher ok manghom fatighom syndhare til siælagagn ok bestand, tha hafuum wj eendræghtelica wnt ok tillakt, wnnom ok thillæghiom til sama closter j Naadhennedal eet hæredhe, som allmannelicha kallas Aasundha hæredhe, met allan crononne ok herscapsins ræt oc ræntto j trætthon aar hernæst komandhe; och tha the xiij aaren æru forlidhinn, scal for:de hæredhet friit ok ohindrat koma til crononne ok herscapit jgeen, wm konunghen, som tha wara kan, æller rikesins raadh wilia them thet ey lenghre vnna æller fra crononne vmbæra. Thy forbiudhom wj allom rikesins æmbitzmannom ok allom androm, hwa the hælzt kunno wara, at hindra for:dj systra ok brödhra sislaman, som the hæredh befæla j noghra matto, ok forbindhom allom them cronnone skatskyldhoghom, som byggiæ ok boo j for:de Aasundha hærædhe at the ware lydhugha for:de systra ok brödhræ aff Naadhennedal syslamanne ok theras wissom budhom j allom konungxlikom ærendhom ok görj thöm redhelica thera skat ok alla konungxlicha ræntto ok rættighet vtan noghra gensægn, swa frampt at the wilia wara wtan skadha ok rikesins hæmpdh wntfly. Thil mera wissa ok witnisbyrdh hengiom wj Niclis, met Gudz naadh ærchebiscop i Wpsala, ok Karl Knwtzson, marsk ok rikesins forstandhare, war secret oc jncigle met rikesins incigle fore thetta breff, som giffuit ær j Swarthasio anno Dominj mcdxl, jpso die Calixti pape et martiris."}, {"df": "2356", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svartsjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Amicabili et sincera in Domino salutacione semper premissa. Vithen, godhe synderlighe wener, at een rikesins skattabonde byggjande i Abolæn hafde reet sigh i somras at sigla thil Prydzen, oc tha han kom uthan fore Gotlandh, ther komo naghre hoffmen oc borghara ut aff Visby oc thogho hans skip oc alt, theruti war, oc førde thet in thil Wisby oc beskatthadhe skipparen oc hans skipmen oppa hundhra gyllena. I hwat matha ellre met hwat ret the thet gjort hava, thet ær mik owetherligit; rikesins mæn formodhede sik ey annat aff them aff Visby æn weenskap oc kerleek. Idhre borghare waara tha stadde i Wisby oc the gjorde wenlica som dandemen oc loffvade fore the 100 gyllena, som the fathige fanga waaro beskattadhe, oc jac haver forstandit, at the 100 gyllena ære ey æn utgiffne. Ty bidher jac idher wenligha, att i swa fliien, at the vurdo besatte oc ey wtgiffvis, før æn jac forwet mik oppa rikesins wegna met them aff Visby, i hwat matha eller met hwat skæl the thet gjort hava. Gøren herom som jac idher wæl troor oc gerna met ider wil forsculla i sama matha. In Domino feliciter valete. Scriptum Swartasjo die beati Kalixti, meo sub sigillo, anno 40°. Karolus Knwtzon marscalcus et administrator regni Suecie, vester sincerus. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus et consulibus civitatis Revaliensis, amicis nostris sinceris, detur hec."}, {"df": "2357", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svartsjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wy Nicles, met Gudz nad erchibiscop j Vpsala, Karl Knutzson, marsk oc ricsens forstondare j Swerie, Bent Jønsson¹, lagman j Vpland oc rickzens rodh² j Swerige, helsom ider alle bode frælsmen oc mena almoghen j Østerlandom j Abo biscopsdøme kerlige met worum herre. Gode wener, j vethen wel som wi formodhom at en god sedwænia hauer aff aldir waret ouer alt Swerigis rike fore³ tess fatigis folksens vphælle som Gudi tæckis at ploga met spitulat sooth⁴ som ey kunno j bland almogan vmga ffore thenna⁵ fara sooth⁶ sculdh som the sotten met sig hauer aff synne besmitteligahetz wegna, at hwart hionelagh offuer alt rikit skal aarliga wtgøra iiij swenska peninga; oc then sama sedwænian hultz och enastund j Abo biscopsdøme som anderstadz j rikit, en tho at hon⁸ war nederlagd fore nogra saka sculd ther almogen wart owiliogher aff wordhen tiil the for:da iiij peninga ath vtgøra. Nw haffuom wi forstondit at ther j landit met ider ærw thy werr monge⁹ som æra aff the aarena¹⁰ sottena besmittade och fara vilrodhe¹¹ kringom biscopsdømit j blandh almoghen, thy at the haffua ey swadana vppehelle ath the kunno pa noghon stadh¹² bliffua tiil samans fron almoghen othskilda; thy ærw wi nw swa offuerens wordne oc wiliom thet æuerdeliga wiidh høxte bud at hwart hionelag ouer Abo¹³ biscopsdøme scal aarliga her epter vtgøra iiij sma¹⁴ peninga som ther nw gengis ærw, eller framdeles genge warda kunna; och the scula vpbæras i huario sokn oc antwardas twem skelligom borgharom j Abo som biscopen ther j biscopsdømit oc høffuidzmannen pa Abo hws ther tiil skepa, oc the sculw them framdeles bewenda thy(!) fatiga folkena til berningh oc vppehelle oc gøre for:de biscopenom¹⁵ hans capitulo oc fogtanom aff Abo hws skæl oc rekenskap ther aff oc all ting holda epter theres rodhe. Wy wiliom met Gudz hielp thet swa forswara, at ther sculu ey swadana forfal vthy koma som førre giort war tho thenne sedwænian afflagdis ther met ider. Datum in curia regia Swartsio¹⁶ anno Domini mcd quadragesimo,¹⁷ die beati Kalixti pape sub sigillo regni nostri Suecie."}, {"df": "2358", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2359", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svartsjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera in Domino salute premissa. Withen, kære venir, thet Kalle haffver ænnw warith her ner mich och kærth om then stora oreth, ther honom skedde ær, som i vel vithen, ath honom ær æn engin reth vidherfaren for sin scadha. Thy bidher jach idher, kære venir, at i flyn thet swa, ath honom matthe vidherfara naghar licha for sin scadha for mestaren aff Liffland och flere gode men ther i landit. Ær thet swa, ath honom kan nw engin reth eller minne vidherfara, tha ma jach ey mindre gøra thertil æn jach wardher hjelpa honom thertil, ath honom matthe ske licha for sin scadha. Och ær thet swa, at vidherfar idher nagher scadhe therutaffer, tha vil jach wara ther oforsymath uti. In Cristo valete. Sciptum Swartasjo in crastino beati Kalixti pape, meo sub sigillo. Karl Knutsson marsk etc. På en inneliggande sedel: Item herom bjudhen mich til igen, hurw i herom gøre vilen, och bjudhen Kalle til, pa hwat dagh och stadh han scal til idher komo, ther honom matthe naghan reth eller minne vidherfara. Adress: Dilectis in Cristo proconsulibus necnon consulibus Revalensibus presens littera humiliter dhetur."}, {"df": "2360", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helme", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen fruntliken grut mit zunderlinger dirbeidinge juwer ersamicheiden stedes tovorn. Ersamen lieven vrundes. Wi begeren juweren gelieven to wettende, dat wii dirvaren unde wol vornomen hebben, wo darsolviges mit jw ligge in der stadt her Cristern Nigelson unde von den Russzen gelt unde gut neme vormiddelst von wegen synen geleidebreven, de he en gevende is. Dat uns, lieven vrundes, tomale wunder duncket wesen, dat men eme alsodane ge[w]alt unde herlicheit steden sall hir in unses orden landen unde steden, sinttomale he doch hir im lande eyn geleidet man is. Warumme, lieven vrundes, wii juwer ersamicheit bidden uns hirinne wellen helpen proven juwen beqwemen unde gelimpen rat, wo men hir best mede varen moge, wente alsulke herlicheit unde misstalt de lengede nicht woll en steit to lidende. Welkes wii bidden juwer ersamicheit umb eyn vruntlik schrifftlik antwort, de wii Gode allmechtich bevelen in wolvarender gesuntheit. Gegeven to Helmede des mandages negist nach Galli anno etc. 40°. Landtmarsschalk to Liefflande. Adress: Den ersamen borgermeisteren unde gantczen rade der stadt Revell mit allir ersamicheit gescreven, dandum."}, {"df": "2361", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno MCDXL. Item die apostolorum Symonis et Jude rediit frater Laurencius de Finlandia."}, {"df": "2362", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2363", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the thetta breff høræ eller see kennes jak Olaff Anderson Tolk met mino opno breue at the x las ængh som jak vpbar j mit køp for Grotela gudz epter thy hwffd breuit ludher, som thetta mit breff ær widerfæsth, the haffuer jak vnth Warefrv altare for xv mark, huilka for:da peninga herre Niles Mulle, canek j Abo, mich haffuer betalat aff for:da altare vegna til fulla nogia. Til mera visso ok vitnisbyrd tho henger jak Olaff Tolk for:de mitth incigle for thetta breff, som scriffuit ær j Abo æpter Gudz byrd mcdxl vpa sancta Cecilia apton."}, {"df": "2364", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Miemala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kænnis jak Matis Martensson, lagman j Sudherfinne laghsagu, at then tiidh jach tingh hiolt met Meskela sochn ok Rengo j Memalaby j ærligha manna nærwaru Benkt Lythkeson, Henrik Clausson, Laurens Vallemarsson met flere godhe mæn, openbaradhe ærligh quinna husfrv Birgitta Clauusadotter the jordakøp, som Henric Swærdh ok Jøsse Olaffson Skælgs magh giort haffde them j mellan, Gudh bæggis thera siel nade, swa at Henric figh aff Jøsse Olaffson och hans husfrv Cristin thessen effter nempdhe godz Kumola ok Noliala, en tridungh j Hywækylæ, halffth Kalela, en fiærdungh j kirkioby j Haw fore ccclx mark, huilkit køp skøt ok laglica stadfæsth war met alle fulbordh j ærlix manz nærwaru Valdemar Diækns vidher Ianekala kirkyo. J thesse pening summo betalade husfrv Birgitta, forde Jøsse Olaffsons dotter, Birgitta, som nw Iordhans æcthe husfrv ær, thessen tw godz Ækela ok Kækelæ for cxlv mark peningar ok ther til j clædhe ok j silff xvi[½] mark effter redhe peningar; ok thet andra, som hær owerløper, haffde Jøsse Oloffson, Hannes skräddare ok hans husfrv Cristin opburit til fullo nøghe som the sielffve til stodho ok hær full skæl ok vitne til waro, och Hannes Skrædere och Cristin til lotho at forde Birgitta, Iordhans hustrv scall behaldha for:de ij godz Ækæle och Kækælæ; oc ther met ære the wenlica atskildhe, modheren ok dotteren, ok husfrv Birgitta Clawsa dotter skøtte ok fasth foor for:de godz Ækæle ok Kækelæ vndhen sigh ok sinom arffuom vidher Birgitta Iordhans husfrv, ok hennes arffwa, met allom tillaghum [i] vatho ok thorro, nærby ok fiærn, allo til sagdho ok engo vndhen taghno, som them gozom aff aldher tilligat haffuer ok æn tilliggia kan, til æwerdelica ægho met thessom tolff fastom: Michel Quittila, Jurffua Thuringe, Biørn ibidem, Nisse Salax, Henric Viala, Laurens Memala, Niclis Vorentaka, Olaff Lolas, Henric Kauriala, Laurens Lodmalaynen, Niclis Kodhiala ok Olaff Benktson ibidem; forskæla man Laurens Valdemarson. Effter thessom forsagdhom skælom ok alles thera godwilia ok fulbordh dømpde iak aal there køp stadugh ok fasth ok obruteligh at halda widh huars there vj mark fore min doom. Til mere wisso ok vitnisbyrdh henger iak mith incigle vitherlige fore thetta breff, ok wij, forde Birgitta Clauus dotter, Jordhen, Birgitta Iønis dotter, Hannes skrædere ok Cristin Olaffsdotter, bidhiom hedherlighen herre hær Iønis j Hattola, kanik j Abo, ok ærligh man Benkt Lythkeson sæthia theris incigle met lagmanzins fore thetta breff, mædhen wij ey sielffua incigle haffwm. Datum & actum anno Domini m°cd°xl°, in crastino sancte Anna, loco supradicto in testimonium premissorum."}, {"df": "2365", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Och för:de godz ödelagdes i xiij åhr och eij konungens skat afgiordes; kom ty konungzmannen Engelbrecht Jopsson (:Gud hans siel nåde:) och kendes wed för:ne godz, effter ty konungz skat så lenge vthen ständigt hade, och sålde förbe:te Engelbrecht Jöns Halfvarsson förbem:te godz igen, och han der doom åtogh i så måtto, thet för:ne Jöns Helfwersson schulle konungzmannen förb:te schatt förläge och vprätta, hwilket han och giorde. Sålde sedan Jöns Helfuersson förb:de goose Anders Toifwo för xiiij [mark] Refwelsche; hwilket ährende iag skööt til de tålf i nemden såtto, som är först Jop i Hirfuikosche, Jöns Andersson, Jöns Matsson, Laurens Petersson, Maun[u]s Maunusson, Jngell Andersson, Thomas Persson, Jöns Halu, Anders Sämelche, Lorentz Guduwatzon, Lars Gamall och Jöns Petersson; hwilket ährende förben:de tålf män ransakade och efftersworo at förb:de godz war laglige försåldt och så allelede tilgångit, som nu förmält ståår, och ingen emoot the tolf wädia torde; ty dömbde iagh Carll Matsson Anders Toiwo godzet till frijt och vnbewäradh för alle andre hindran och åtalan. Ty förbiuder iagh någrom lefwandes eller effterkommende å förb:de doom här effter tala widk sin 3 [mark] för min doombrott. Till meere wisso och stadfästelse trycker iagh mit insigell å ryggen thesso bref. Scriptum Pyttis anno Doimini vt supradictum, ipso die sabatij (!) proxima post festum Olauij regis et martijris."}, {"df": "2366", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[1440] 10 fert. gesand her Crysternen wyve an wyne, haveren und lasse."}, {"df": "2367", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1440: Thenne effter:ne råå åthskilia 2 socknar och 2 byar, såm är Kåwala och Mielie by, såm ähr förste råån: Karustankallio, Hasialaxi, Tiaisen oija, Pyhäiärffwen Köyckäkiwj; ther när står een stor byrck och twå stenar part i wägen, och så råå rätth in till Onckala råån, hwart såm thenne effter:ne råår wthwijsa."}, {"df": "2368", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2369", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Kennilse breff på pen:r 84 ½ mk 2 ortig 1 d:r, huilke peninger Götke Hinricksson och Henrich Spinck [undfingo] aff Henrick Bydz fför sin andeell j Hälga gård i Biärno sokn. Datum 1440."}, {"df": "2370", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2371", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2372", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "1445", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2373", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2374", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Iste sunt mete jnter colonias sancti Henrici jn Lemo, parrochie Berna, scilicet Æruælæ oc(!) Huctis ex vna parte et Laurens godher swen in Pæærskyla ex alia parte: primo vnus magnus lapis secus viam, que ducit ad ecclesiam, dictus Næisthen waha, diuidens inter Astalioki et Æruælæ, jn qua omnes concordant; jnde ad vnam longam erectam petram**, jnde ad Ladiankallio et inde ad Sarenkaiffuo siltaan; et erant approbate jn presencia venerabilis viri, magistri Frederici, prepositi Aboensis, felicis memorie, et domini Andree Ærlandj superstitis, illuc specialiter missorum, secundum deposicionem Nicolai Tauast jn Ylyskølæ, Lasse jn Wihinemj, Olaui Haroista, bonde jn Alhoiioki, Petri jn Mustasari, Laurens Mezoy et Thome Werre, etc. Jnfra scriptas metas rapta est messis seu frvges colonorum."}, {"df": "2375", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witerligith wara, som thetta breff hører eller seer, at then tiidh jak Sone Sonson, lagman j Norfinne, lagmanztingh hiølt met almoganom j Kangesala sokn anno Dominj mcdxlj°, jn octaua epyphanie Dominj, j nærwarw ærligha manna Joan Karlson, Benkt Lydekeson, Henricus Gørtzhaghen, fogede ther sama stadz, och j flere goda manna nærwarw, kerde Olaff Memola aa ærlige quinna wegna hustru Birgitta Clawus dotter til Erik j Rokola och til flere hans skiptis brødher om fiiske watn, som kallas Wolajerfwæ, Solkawajerfwæ, at for:da Erik j Rokola hafde thet weldith oc met woldh hafft aff for:da hustrv Birgitta; hwilket ærendhe jack skøt til thenne xij boolfasta, som j nempden saatho, som ær Larens Kollaynen, Andris Payw, Olaff Iwyna, Knwt Heponein, Æbbe j Rayko, Larens Kyrolaynen, Olaff Hertoge, Nicls Swiare, Olaff Magnusson, Niels Mustapæ, Olaff Hyllanpoyca och Olaff Retolaynen; rantzsakade och epter swæria skula, tha eedzbør waardher at for:da hustrv Birgitta haffde the for:de fiske watn helften haffth och brukat ohindrat ffor hwariom manne wel j xx aar och swa lenge, thet engen man annat mynnes, och thenne witnæn sworæ ffor the xij: Eskel Kukkoynen oc Pæder Paywynen, at swa j sannen war som forscrifuit staar. Thy dømpde jach for:da hustrv Birgitta helftena aff for:da fiske watne jgen friith och ombewarith och henne syna fiska j gen met sæmio eller swornom eidh och for:da Erik och hans skiptis brødher saka til xl mark til treskiptis ffor weldet; och förbyudher jak for:da Erik oc hwariom for:da hustrv Birgitta thetta for:da fiske watn optærmera hindra eller qwælia wiider syna vj mark ffor myn doom. Datum anno, die et loco vt supra sub sigillo meo."}, {"df": "2376", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grote tovoren in Gode. Willet weten, bormester unde rad der stad Revel, dat hyr mynes gnedighen heren schatteburen vor my gewesen sin unde hebben my derkennen laten also van der sake wegen, dar gy den man in der hechte vor hebben, wo it darumme is, unde gy [scholen] vorwar weten, dat it anders nicht en is. Hyr is en bedderve man in deme lene, de het her Conrad, kerkhere to Tenelle; de hadde enen knecht by sik, de was boren tho Esland; deme gaff de prester sin meyersche en; also sette de Este tho unde stal vele dinges van dem prester; ok stal he enen bod van enem buren. Unde de buren togen na ut unde grepen den deff; dar was he, Peter, en aff, den gy dar gefangen hebben, de[n] ene ersten grep; unde de prester krech sin dink wedder unde de bure krech sin bod wedder. Unde so stal he noch enen bod van enem buren unde darmede quam he wech. Darumme, leven frundes, so dut wol unde helpet dessem manne tho rechte myt dem Esten unde latet ene los umme mynen willen. Unde ik (ik) gerne forschullen wil myt eneme sulken edder myt eneme groteren. Hyrmede sit Gode befalen dem almechtighen. Gescreven op Rasaborgh sancte Hinricus dagh, under mynen ingesegel. Karl Bonde, hovetman op Rasaborgh. Adress: An de erbaren borgermester und rad der stat Revel kome desse breff met werdicheit, detur littera."}, {"df": "2377", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høra eller see kennis iak Gregris Andersson aa vapn och kwngør met mino nærwarandis opno breffue mik haffua saalth met wilia och beradne modhe j laglighæ køpe wyrdheligom fader met Gud biscop Magnus j Abo, wnder helghe likame altare j Abo domkirkio alth mith gotz j Paymalaby j Warffrv sokn, som myn sytzkon och iak erffdom epter Laurens, Benkth Paymala son, hwilken som war broderss dotterson, och iak mina syzkionæ delæ aff them køpte, som offuer alth ær ællowa stenger iordh eedh quarter mindre. Kan thet mer met retta finnas, tha skal thet och følgha kringom allan Paymalaby met hwsom, okrom, skogom, fææmarkom, qwærnom och qwærnastadhum, torpom och torpstadhum och allom androm tillaghum, engo wndhan skildo, som thy gotze retteliga tilhøra kan och ther tillaghat haffuer j Michelss j Paymala och hans son Benkth Mikelsons tima, fore fæm hwndradhe marcher oc xx marcher swenskæ swa gotth mynth at halff fæmpta marcher swenske gøøre fulth fore een fuluiktoghan engliscan nobel; hwilka peninga iak kennes mik haffua vpburit til fulla nøgha aff for:de wyrdeligom fader biscop Magnus; førsth hwndradhe och xx marcher j redhom peninghom, jtem j gull fæmptie ængliska nobla fuluiktoghe och hwndrade niethie och en ærniska gyllena fore iiij hwndrade marcher. Ty affhender jak mik och minom arffuom thet for:de Paymala godz met allom tillaghum som forscriffuit ær oc tilegnar thet for:de wyrdeligom fader biscop Magnus wnder Helghe likame altare som forrort ær til æwinneligho ægho. Tessom sæx køptuitnom widerwarendom, som ære Niclis Vidzari, Pæder Parikka, Paual Halis, Heyki Heppilæ, Olaff Oroy och Iacob Lohialajmen. Til hwilkis mera stadfestilse (witnis) och witnisbyrdh bider jak erlighe mæn Sona Sonesson, lagman i Nordfinne, och Henric Clawsons siin incigle met myno egno incigle hengias fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo arom epter Gudz byrdh mcdxl pa thet næsthe aaret ther epter pa aska odhensdagh."}, {"df": "2378", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alla the thetta breff förekomma kan, kännes jagh Matz Mirtensson, laghman i Suderfinne laghsagu, att then tidh iagh hult ting medh almogen i Jngo sochn, närwarande ährlike mann Hindrich Bidz aff ärlix mans wägnar Johan Karlsson, hoffwidzman vppå Åbo huuss, och Magnus Swensson, häredzhöffdings samma stadz, och flere godo männ arom epter Gudz byrd mcdxlj, feria qvarta post dominicam Oculi, tå kärde Aren Wargh till herr Jöns körkiopräst i Jnga sochn om ij skattmarker jord, liggiande i Gudhlogsböle, hwilket maal iagh sköt till thenne tolff i nämbden såte, Clemet Begarmäster, Lauridz Grone, Torsten Jnnanbak, Twre Swensson, Jöns Michelsson, Mårthen Andersson, Jeppe Haqvinsson, Magnus i Böle, Oloff Magnusson, Jösse Bamber, Oloff Kämpe, Jönis i Äffvisböle; ransakade, witnade och effter skulo swäria först edzbär warder, att the förb:de jord war gifwen vnder Jnga körkio för lxxx ahr till ewärdelika ägho, och icke fränder eller wänner till återlössning; ock engen mote nämpden wädia wilde, ty dömde jak, Matz Mirtensson, the för:de ij skattmarker iord liggiande i Gudhlogsböle vnder S. Nicolai körkia i Jnga sochn staduga och fasta att blifwa, och förbiuder iagh Arn Wargh och hwariom androm epter thenna dagh the jord hindra eller qwälia vndan Jnga körkio widh sina vj [mark] för min dom. Till mera wisso och höghre förwaring hänger iak mitt jnsighle vnder thetta breff. Datum anno, die, loco et tempore supradicto; in testimonium [sigillum] meum dorsotenus appensum."}, {"df": "2379", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eurakoski", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit ware allom tem tetta breff see eller höra, att den tijdh iag Henrich Claesson häradz ting hullt med allmogen i Eufra sochn i Eufrakåski by anno Domini 1441, feria secunda post dominicam Letare, tå affhände i förber:de ting åsämiellsse desse efterskrefne råår, som först är Tattara boer östan före, Leistilä boer nordan före, Efra boer sunnan före opnembda råår, som heeta Birckegreen, den råå skill Tattara boer, Leistilä boer och Eufra boer åth, som är gammal och sworin råå, ifrån Biörckegreen till furun, som står i Rakios träsk strand, i wäster ändan i Raku träsk, sedan till stoor steen, then skill Leistilä och Efra bor åth, och sedan till then stoora steenhoop, som ligger vid Lufwia wägen, som skill Leistilä, Efra och Lufwia, Leistilä nordanföre, Efra sunnan före, Lufwia wästan före; så tädan till Menineufra och Mörttdijke, som skill Masia och Leistilä boer åth, som gammult warit hafwer, och så ytter med buska strand, som hörer till Leistilä boer, så till Furunääs bärg, och så att hwar skull niuta och bruka innan theras fiskiewatn i Masia träsk, både rijke och fattige; sedan från Euras bärg till Getesteen, som skill Masia och Leistilä boar åth; jtem ena homp(?), som ligger innom Leistilä råår, som Willan hafwer fått aff Ståköön, som heeter Sareste ängiar, och intet mera, hwar niute Willeby och Leistilä boar effter sitt gamble bryst, Tattaraby och Leistilä by, hwar niute effter sitt gambla bryst, in till pahlan, som stånder sunnan före Leistilä by, så från pahlan och in till mossalijden, ifrån mosalijden och till Nefraberg och till een asp wed Kylliåå, så dädan till bierckegreen. Jnnan tenne förskrifne råår, hörer Leistilä boer nordanföre, Tattare boer östanföre, Efra boer sunnan före. Der opå wore tenne tålff faste män, som är Marcus Sarfware, Anders Camper, Nils Mattzon, Jöns Påhlsson, Oloff Hasse, Magnus Torstensson, Michell Andersson, Lorens Mulli, Nils Peersson, Michell Kyndoi, Mattz Höfwilambi och Henrich Hunttu. Effter tenne tålff beskedelige manna skälom, som tenne förskrefne råår stadhfäste, tå dömde iag, Henrich Classon, denne rååskatar stadigt och fast, så länge som wärlden stånder; ther med trycker iag mitt jnsigel under tetta breff, som skrifwit är åhr och dag som förbem:t ståår."}, {"df": "2380", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1441, feria secunda post Judica, ego emi de Andrea Gerichainen vnum pratum dictum Isoinlechtennyttu, quod coniunctum est prato illi quod idem Andreas vendidit prius venerabili domino Frederico Trast, preposito Aboensi. Istud pratum mihi nunc venditum est de iiij plaustris feni; precium prati iiij marce; et ultra hoc superaddidi quintam marcam pro tributo, quod remanere debet apud dictum Andream et suos heredhes. Testes presentes: Laurencius Seppelæ, Nicolaus Magnulasta, Arnicha Hyrko, Olaus Henrici et Paulus filius Beieri et Henricus Koywuisten et Ericus Gericainen. Jn solucionem illius summe quinque marcas primo quittaui, duas marcas pro antiquis debitis, in quibus ipse Andreas mihi tenebatur et manualw(!) sibi solui x oras; jtem j pondus siliginis pro xiiij oris. Acta fuerunt hec in stupa Thori Gerichainen etc."}, {"df": "2381", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt skal allom witerlighit wara at arom effter Gudz byrdh thusanda firahundradhe eth oc firitiyonda, odhinsdaghin næst fore palma sunnodagh, tha war jak Jøns Laurenzson stadder i Stokholm i hustru Kathrina stuffwu, som fordhom aatte min ælskelike brodher Pether Laurenzson, Gudh hans siæl nadhe, och bedhis oc begæradhe aff hænne ærff skiptning effter min fornempda brodher; ok aff thy at hon sat i store skuld, som jak tha fornam, oc annor mang ærande thær innan hindradhe, tha wordhom wi swa foreente oc forlikte aff godhom mannom, som æra Olaf Skytta oc Martin Niclisson, som hænna formyndara waro, i nærwaru godhra manna Bonda Olafsson i Thorpe oc Olaff Elifsons i Sudrasunde, byggiande mæn mædh mik i Alande, swa at hon skulde gifua mik thrætighi marker oc en hans kiortel, hans swarta hætto oc ena trøghio. Tha kænnis jak mædh thæsso mino nærwarande opno brefue oc fullelika tillstar, at hon hafuer thætta forscrifna alt saman fornøght ok antwardhat, swa thæt jak hænne thackar. Thy later jak hænne oc hænnes ærffuingia for mik oc minom ærffuingom her vm lidhugh ok løøs effter thy thæt scrifuit staar i stadzbokinne. Ok mædhan jak eigh siælfuer incighle hafuer, tha hafuer jak bidhit beskedhelica mæn Biørn Danelson, Staffan grytogiutara oc Mikiel scrifuara at the hafua trykt theris incighle vppa ryggin a thætta breff. Datum loco et die quibus supra."}, {"df": "2382", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høra eller see kennis jak Olaff Siltha, borgare j Abo, met thesse myna nærwarande opno breffue mik haffua solt lagligha met godan wilia ok berodhne modhe for naghrom arum hederligom manne her Henric Skittha, som helge licame altare haffde j Abo domkirkio, alt mith godz j Pethæsmækj j Resa sokn liggiandis, met hwsom, akrom, ængiom, skoghom, fæmarkom, fiskæwatnom, qwerna ok qwernastadhum ok allom androm tiillaghum, som the godz aff aller tiilligat haffue ok en met retthe tiilhøræ kan, fore fyra hundradhe marker swenska swadana mynth som nw gaar och gæfft ær j Abo, huilke pæninga summa jak kennis mik fulleligha haffua vpburit aff for:de her Henric tiil gode othnøgiæ. Thy affhender jak thet sama for:de godz met allom thess tiillaghum mik ok minom arffuom ok tiileghnar thet for:de hær Henric tiil æwinnelica ægho. Ok mædhen skøtninghen forsuma(n)dis j hans liffs thyma, ok han gaff thet sama godzit met allom theris tiillaghum for:dom fore syne ok sinne forældra siæla j synne helbrygdo ok wællmakt vnder helgæ licame altare j Abo domkirkio tiil awinneligæ ægho, tha loffuar jak pa mina godo troo at jak wiil ok skal skøta vnder Helga licame altare epter landz laghen vthan alla forswmelse. Tiill huilkis mere wisso ok vithnisbyrd bider jak ærligha mæn, Sone Sonasson, lagman j Norfynna, ok Anders Kaalinngia hengia siin jncigle met myno eghno fore thetta breff, som scriffuit ær areno epter Gudz byrd mcdxliº, dominica Quasimodigeniti, etc:a."}, {"df": "2383", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2384", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot mit vormoghe alles gudes in Gode juwer ersamen vorsichticheyt tovoren gescreven. Ersamen leven heren. Juwer ersamen vorsichticheit beghere ik to wetende, wo Karl Bonde lovede unsem marschalke Karlle Knwtson unde etliken van dem rikesrade in Sweden, wo dat he dat slot Razeborch wolde holden to des rikes hand to Sweden unde anders nemande, welk gheloffte gschach hir to Abo alzo nu Philippi et Jacobi en jar, unde gaff sine breve darup unde settede vrome lude darvor to borghe, alzo vorgheroret is, stede unde vast to holdenne. Des hevet he sine beseghelden breve unmundich ghemaket, wente he sik hirane nicht bewiset hefft deme rike to Sweden, sin slot mit fortze vorholdene unde des ergenanten marschalkes breve nicht achtende. Juwe ersame vorsichticheit [sy ik] vruntliken biddenne deme erbenomeden Karl Bonde spisinghe, were, volk edder jenigherhande hulpe ute juwer stad nicht to gunnende, juwe ersame vorsichticheit sik hirane bewisende liker wiis offt juwe ersamicheit uns alsulke ene liknisse were anmodenne unde alzo juw genughet an vruntliker naborschop to wesende mit uns to langer saliger tiit. Vordermer gheleve juwer ersamen vorsichticheit to wetende, wo desse breffwiser Clawes Sastrow hefft my to kennende geven, wo en, Peter Oze gheheten, doet gheslaghen sy, Got der zele gnedich sy, myt welkeme Peter Ozen zeligher dechtnisse de erghenante Clawes Sastrow hanteringe unde zelscop was hebbende, in welker vorkeringe de erghenante Peter Oze dem vorbenomeden Clawes Sastrow mennigherhande ware unde gut is schuldich ghebleven. Worumme byn ik juwe ersame vorsichticheit vlitliken biddenne desseme erbenomeden Clawes gunstich unde behulplik to wesende in sinen rechtverdighen saken, dar he juwer ersamen vorsichticheit ane behovende is. Juwe ersame vorsichticheit sik gutliken hirane bewisende, welk ik alleweghe overbodich wil syn umme juwe ersamheit to vorschuldenne. Juwe ersame vorsichticheyt spare Got almechtich ghesunt to langhen salighen tyden, alleweghe over my to bedenne alzo over juwen gunstighen nabur. Ghescreven upme slote to Abo an sunte Marcus daghe des hilghen ewangelisten, under mynen ingheseghele. Joan Karlsson, hovetman des slotes to Abo. Adress: Den ersamen vorsichtighen unde wisen borgermesteren unde raetmannen der stad Revele, mynen besunderghen vrunden unde gunstighen nabure, mit erwerdicheit detur hec."}, {"df": "2385", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2386", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera et amicabili in Domini salute premissa. Withen, sønnelich godhe venir, thet hera Cristiern Niclisson och Karl Bonde sæthja sich ganska hardelica imoth rikith och rikesens inbyggjara her i Swerige och argha them, hwar the kunno, oc sønnelica then fatigha almoghan, som the aff riketh i wærja haffva. Och kan jach mærkja, at al then storsta trøst och upsath, ther the haffwa til swadana orædhelichet, then haffwa the theraff, att the och theras haffwa ther ner idher i Ræffla sith frii tilhald och frii søkning uth och in, och hwat the behøffva, spisning, harnisk helk værja, thet fa the theruth, nar the vilja til at gøra rikith och rikesens inbyggjære scadha medh. Rikesens radh och rike[se]ns men her i Swerige haffva offta send them leyda och felighet, swa ath the matthe haffva komit feligh och væl forwarath hiith til rikith och ather i thera behald igen och forlicht och forenth sich met oss medh minne elk met rettho; thet haffva the nw i thu aar och æn lenger fordraghit och ey vilith koma. Æn ær them nw send leyda och felicheth, om the vilja koma helk nw æn før och gøra æro och retth for sich och teslikeshænda aff hwem the skylla vilja, thet ær them altiidh b[j]udhith och æn bjudet. Nw, kære venir, effter thet the haffva engaledes vileth koma in i riket, som forscriffvith star, tha bidher jach idher, at i stædhin them elk theras engin leyda elk felichet lenger i idher stadh och stædhin them engahanda therut at føra, hwarken harnisk, folk, spisning elk wærja, effter thet ath thetta breff læsith ær, før æn the haffva forlicht sich medh oss rikesens inbyggjare i Swerige medh minne elk medh rettha, swa frampt som i ey vilen, at jach scal lata halda, hysa och hema swa viith som Sweriges rike ær alla the, som vilja wara uppa idher scadha och idhart værsta. Och haffver min tjenare Joan Karlsson beretth mich, ath han haffver och teslikes scriffvit idher til tilforenda. Kære venir. Bjudhin mich herom scriffvit eth ofortøffrath swar igen, hwar jach ma mich effter rettha. Hermed befala jach idher Gudh, jomfru Maria och alth hymerikes herscap. Jach gør æn gerna, hwat idher och idhra ljufft ær. Scriptum Stokholm feria sexta proxima ante festum beati Erici regis et martiris, meo sub sigillo. Karl Knutsson, marsk och rikesens forstandare i Sverige. Adress: The ærligha borghamestare och radhmen i Ræffla, minan goden sønneliken venom, sendes thetta breff."}, {"df": "2387", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote unde wes ik gudes vormach to allen tiden bereit tovoren geschreven. Leven gude vrundes, her borgemeisters unde ganse menige rat to Rewele. Do ik jw witlik, dat 2 wan mynen skipmans hebben my groten schaden gedan; se hebben my 1 bot affgestalen unde darto 100 elen watmel unde 70 elen lowandes unde hedden dar aff begunt unde gedacht en segel aff to makende to enem scheppe van 24 lasten, ok menigehande ander schiptuge darmede; erst 300 fadem worpetowe, hamer, exse, skulper, dorslagh unde manich ander schipptuge, dar ik nycht aff wet, dat se wech sint, dar ik jw nu to dusser tiit nycht toschriwen kan. Dit hebben se gedan, sedder dat myn junchker Jowen Karlsone segelde van Åbo to des rikes rat in Sweden, alz em togeschreven wart van deme rike unde van dem marsskalk. Nu schole gy weten, gy ersamen heren wan Refle, dat dusse 2 skippmans de ene het Jakop Wewer unde de ander het Bertolt Schipman. Hirumme bidde ik jw vruntliken, dat gy so wol doen unde helpet dessem schipper Inge, deme bedderwe manne, wan unser wegen, war dat he en utfragen kan, ok da he jwer hulpe behowet, en to tøwende. Desgelik willen wy gerne doen, wor dat gy uns behowen. Hyrumme doet wol, alz unse gude lowe to jw steit, ok wy gerne tegen jw vordenen willen. Nych mer to desser tiit, ik bevele jw Gode. Gescreven up Abo [in] sunte Erekes awent in dat jar unses heren Jhesu Cristi 1400 in dem 41 jare. Ik Ingrid Matisdochter, Jowen Karlssons frowe. Adress: Deme ersamen forsichtigen heren, borgemeisters unde ratlud van Refle, kome desse breff mit werdicheit."}, {"df": "2388", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see helsar jak Laurens gulsmidh, borghare j Abo, æwerdelicha met warom Herra. Kænnis jak met tæsso myno opno breffue mik wara gælskyldughan worefrw ok sancte Birgitto clostre j Nadhendal xij mark Aboska pænninga fore mynna dotter Margareta kost ffore thetta aret, som nu är inne, som ær thusanda firahundradha firatighi och eth, ffore huilka tolff marc jak hafwer wnth ok wplatet och met tæsso myno breffue wnner ok wplather for:da clostre j æng i Swensalu, liggiandis wndher Sarghala by til æwærdheligha ægho nytia ok bruka the sama æng fore sit eghit köptha köpp æffther sin eghin wilia, ohindrat och oqualt fore mik ok mynom ærfuingiom ok fore allom androm. Jtem wore thet swa, som Gudh fforbiudhe, at thenna forescrifna ængh affginge Nadhendals clostre met noghrom ræt, tha tilbinder jak, for:de Laurens, mik ok myna arffuingia at giffuo for:de clostre xij mark Aboska pæninga j swa godho mynte, at halff fæmte mark göra en nobel ok x mark göra ena lödhugha mark, ok ther til wprætta for:da clostre allan then skadha, thet kan ther j tagha. Jtem lofuar jak, for:de Laurens, hwart aar gifua clostreno xij mark fore henna kost thil then dagh, hon wardher inwiigdh ok tagher wiil ok krono met systrom i sama clostre. Ok tha skal jak æller myna arfuingia gifua for:do clostre hænna prouento jn fore hænne æffther minom bæzsta æmpnom ok ythersta makt. Jtem tæsse godhe mæn woro ofuer forescrifna daghtingan ok köpp, som ær her Thomas, prest capellan j Nadhendal, Jönis Hannosson a wapn j Willela ok Pædher Langh. Til tæsse forscriffna ærende mere wisso ok större forwaring tha lather iak, for:de Laurens gulsmidh, witherligha hængia mit jncigle ffore thetta breff; ok hafuer iach bidhit beskedheligha mæn Jacob Frees ok Mattis Skalinbærgh, borghamæsthare j Abo, at the hængia thera jncighle met myno til withnisbyrdh ffore thetta breff huilkit som giffuit ær j Nadhendal arom æfther Gudz byrdh mcdxl primo, wppa Sancte Birgitto dagh om somaren."}, {"df": "2389", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grote tovoren gescreven unde wes ik gudes vormach to juwer behegelicheyt. Ersamen leven heren, vrunde unde leven nabers, bormester unde radh der stad Revall. Juwer ersamycheyt unde leve do ik to wetende unde to vorstande, wo dat ik nu in deme herveste Peter Os, de Got siner sele gnade, dede in truwen unde in gudeme geloven enen siden borden unde myt sulver beslagen unde 1 guldenen vorspan unde alzo, offt ik eme hadde togeschreven umme welke stukke to des slotes behoff ik behofft hadde, so solde he dat vorgescreven dink hebben utgesat vor ene summa geldes. Nu, leve heren unde guden nabers, danke ik Gode, dat ik des nicht en dorffte unde oc my dar nen not to dreff. Nu is my to wetende wordin, dat hera Bernt Halter, juwe medeborger, hefft de vorgescreven stykke, unde he hefft my togebaden, dat ik se nymmer wedderkrigen sal, sunder ik sal em geven 5 mrc. myn dan hundert redes geldes. Leven nabers unde ersamen heren. Nu dunket my wol des, dat my en luttik darane to kort scheghe; my were dat kwat, dat ik alle sine schult solde betalen unde ik na eme nicht geerffvet hebbe unde och nicht sin erffname byn. Darumme, ersamen leven heren, bidde ik juwe ersamheyt, dat gy wol willin don unde helpen mynen dener Hans Jute, dussen breffviser, to rechte umme desse stykke unde sake van myner wegen, unde he scal jw alla dingh berichten umme alla sake, wat ik Peter Os gesant hebbe unde he sulven eme geantwordet hefft van myner wegen unde wo alle dingh sint togegan tusschen Peter Os unde my. Nicht mer to dusser tiit, sunder, leven heren, dut hyrby also myn gude love to jw is unde ik gerne forschulden wil myt alleme gude. Unde ik bidde juwe ersamheyt, dat gy wol willen don unde scriven my en antword wedder, offt ik min dingh mach wedderkrigen offte nicht. Hyrmede so bevele ik jw deme almechtigen Gode nu unde to ewigen tiden. Wat juwer ersamheyt leff is, dat do ik altiit gerne. Gescreven up Rasaborg des mandages vor pinxsten, under mynem ingesegel. Cecilie, hera Boo Dyren dochter. Adress: An de ersamen unde erwerdighen leven heren unde guden vrunde, bormester unde rad der stad tho Revell, kame dusse breff myt gantser werdicheyt, detur hec, presentetur."}, {"df": "2390", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Nos Nicholaus, Dei gracia archiepiscopus Vpsalensis, Nicolaus Lincopensis, Sweno Skarensis, Olaus Arosiensis, Magnus Aboensis et Laurencius Wexionensis, eadem gracia ecclesiarum episcopi necnon reuerendi patris¹ dominj Thome, episcopi Strengenensis, venerabiliumque dominorum capitularium prouincie Vpsalensis procuratores, sub anno Dominj mcd[x]l primo, sacro festo penthecostes jn opido Sudercopensi Lincopensis dyocesis pro celebrando pro-uinciali consilio legittime congregati, in consideratis multis exorbitacionibus contra bonos mores hominum ecclesiasticorum et popularium sub senescenti mundi malicia exortis volentes congrvis quantum cum Deo possumus remediis obuiare, pro reformacione status vtriusque articulos jnfra scriptos inviolabiliter obseruandos, deliberacione prehabita diligenti, conclusiue statuimus, ordinauimus, disposuimus, declarauimus, diffiniuimus² et decreuimus ac etiam statuimus, ordinamus, disposuimus³ (ͻ: disponimus), declaramus, decernimus et presentibus definimus, quod clerici quicunque,⁴ tam alienigene quam indigene, de bonis propriis quocunque intuitu iuste acquisitis legandi, disponendi ac ordinandi jn suis testamentis liberam habeant facultatem, eorumque executores vltimam voluntatem testatorum fideliter ‡¹ exequantur. Si vero decesserint ab intestato, ordinarius loci cum consensu sui capituli statim, comperta morte, discretos exequtores⁵ ordinet, qui bona defuncti, solutis primum debitis, procuracionibus et oneribus racionabilibus et conswetis, in 3:s partes principaliter diuidant, quarum una cedat pauperibus, presertim studentibus, altera heredibus et tercia per episcopos cum consensu capituli pro defuncti anima ordinetur. Jnsuper testatum illum decedere dicimus, qui coram duobus⁶ testibus fidedignis testamentum condiderit et codicillum scripserit seu scribi fecerit, proprioque uel sui sigillo roborauerit confessoris. Jtem pro studio priuilegiato uel saltem particulari erigendo dominus metropolitanus cum ‡² consilio et auxilio sui capituli, pro loco et more⁷ singuli aut[em] ipsi⁸ (ͻ: episcopi) et capitula prouincie de personis aptis mittendis et eorum suffragiis seu sustentacionibus prouidebunt. Jtem contra scolares vagabundos, qui sine literis testimonialibus sui ‡³ scolastici questum exercent et qui vltra triennium⁹ in eorum literis expressum demorantur, statutum Arbogense, quod incipit Johannis, effectualiter exequitur. Jtem festum sancte Anne propter affectum deuocionis¹⁰ populi ad ipsam jn crastino concepcionis Marie virginis pro festo terre celebrandum assumimus in singulis dyocesibus, in quibus alio tempore ex consuetudine non celebratur. Jtem vbi duo vel plura festa continuantur, mandamus benedictiones nupciarum in eorum duntaxat vltimo celebrare, nec permittimus huiusmodi benedicciones¹¹ in priori festo celebrare¹² quatenus cautela fideiussorie¹³ caucionis de non intrando lecto de cetero non subsistat; contrarium faciens tres marchas suo ordinario emendabit. Qui vero nupcias [tempore] a¹⁴ iure non permisso benedixerit, arbitrarie punietur. Vt autem conformitas per prouinciam circa benedicciones secundarum nupciarum obseruetur, placuit nobis vt quando vir alias benedictus contrahat¹⁵ cum virgine uel corrvpta alias non benedicta, nupcie solenniter benedicantur juxta ecclesiarum conswetudinem; e contrario vero cum vidua alias benedicta contrahat cum viro alias benedicto uel non benedicto, solempnis non fiat benediccio.¹⁶ Jtem dicatur Credo jn festis quatuor doctorum, circa symbolum¹⁷ autem Quicunque wlt ‡⁴ quoad festa premissa conswetudo ecclesie cuiuslibet obseruetur.¹⁸ Jtem permittimus clericos alterius dyocesis in dyocesi in¹⁹ qua domicilium elegerint ad sacros ordines promoueri, jta tamen quod non prohibeantur jn natalem redire dyocesim per ordinatorem,²⁰ si ex causa racionabili conceperint propositum redeundj. Ad promouendum autem minores ordines sine singulorum nostrum preiudicio mutuam nobis concedimus facultatem. Jtem prohibemus ne clerici de quibus non est verisimilis timor fuge uel notabilis incorrigibilitatis obstinacia aut eorum familia per nostros officiales aut²¹ mandatarios seu quoscunque alios captiuentur uel ducantur, sed contra [eos] per²² citaciones, moniciones et processum jn²³ jure definitum canonice procedetur.²⁴ Et si quis nostrum huius prohibicionis transgressione²⁵ temerarius exstiterit, [in] penam quadraginta marcarum monete Stocholmensis ipso sub facto incidat, quarum vna tercia pars cedat leso, altera studentibus, reliqua pars ecclesie cathedralis. Et hanc penam nos archiepiscopus duplatam sustinebimus, si culpabiles, quod Deus prohibeat, fuerimus in premissis²⁶; est (ͻ: et) hec dupl[ic]acio²⁷ in tres partes ad vsus similes diuidatur. Jtem quod²⁸ tempore inueccionis decime frugum curatus per se uel alium²⁹ fidelem loco sui substitutum³⁰ cum tutoribus in granario ecclesie persistat ad conscribendum diligenter nomina singulorum inferencium et quotam mensure, et³¹ omnes decime tam episcopales [et] canonicales quam ecclesie ante diuisionem in granarium ecclesie comportentur et suo tempore iuxta conswetudinem cujuslibet dyocesis ‡⁵ parciantur,³² et collectores pro suo labore et granarii jn ecclesie conseruacione et structura duos modios de qualibet lesta ex indiuiso percipiant. Declaramus insuper quod omnes non specialiter contra hoc preuilegiati de suis frugibus quibuscunque lege diuina et canonica, que leges omnes transscendunt, decimare [et] decimas conseruare et inferre tenentur, siue clerici siue layci, nobiles, ciues, opidinarij,³³ inquilini et³⁴ quicunque agricole fuerint; non soluentes autem decimas debitas si decesserint ecclesiastica careant sepultura, et contra prohibentes eas in granarium ‡⁶ recipi jnterdicto canonico procedetur. Jtem scolares clerici pro lesione mutua leui citra penam pecuniariam per suos scolasticos castigati per episcopos uel eorum³⁵ commissarios absumetur (ͻ: absoluentur), sed atrox lesio inter eos dyocesanorum arbitrio maneat reseruata. Jtem permittimus scolarium conuiuia honeste et moderate celebrare, jta tamen quod statutum consilii Basiliensis nullatenus excedetur.³⁶ Jtem quod transfera[n]tur³⁷ Pater noster, Aue Maria [et] Credo in lingwam maternam, que translacio per curatos singulis diebus dominicis et festiuis coram populo recitetur.³⁸ Jtem quod voluntarie occidens hominem excommvnicacionem incurrat ipso facto uel³⁹ ante absolucionem juret stare mandatum⁴⁰ ecclesie, et prohibeatur eidem ex parte Dei et sancte matris⁴¹ ecclesie et per eum confectj juramenti, ne similia de cetero committat; quod si contrarium fecerit, periurus et infamis habeatur et sibi pro periurio et homicidio jterato penitencia denuo iniungatur. Prohibentes⁴² eciam voluntarie seipsos perimentes tamquam excommvnicatos⁴³ jn ecclesia uel cimiterio sepeliri; quod si sepelirentur, locum sepulture secundum⁴⁴ formam iuris censemus esse pollutum. Jtem quod sacerdos curatus habens plures ecclesias parrochiales, in die parasceues licet erga plures earum officium ‡⁷ peragat, tamen non commvnicet nisi semel. Jtem prohibemus omnibus clericis⁴⁵ preterquam prælatis, canonicis et graduatis, publice portare birreta in capite; contra⁴⁶ faciens soluat vnum birretum uel eius valorem priuilegiato ad portandum qui primus deprehenderit delinquentem. Jtem oneramus consciencias nostras super commendacione, vnicione,⁴⁷ annexione et incorporacione ecclesiarum parrochialium, vt fiat cum capitulorum consilio et consensu,⁴⁸ si commode fieri potest.⁴⁹ ‡⁸ Jtem declaramus in hiis capitibus⁵⁰ monicione premissa, scilicet propter decimas, oblaciones, funeralia, testamenta, legata, censum pro benediccionibus nubencium et introduccionibus post partum debitum, emendas debitas ecclesiasticis viris et similes quascunque spirituales spectantes, ad forum ecclesiasticum liquidum, liquidas uel liquida non solutum, solutas nec soluta, suspensionem a percepcione corporis Christi in festis pascalibus fieri posse, sed pro pensionibus, obligacionibus et contractibus ciuilibus laycorum aliquem a commvnione supradicta sub pena ‡⁹ trium marcarum nolumus prohiberi. Jtem volumus et statuimus quod prolatis verbis consecracionis super corpore Christi et calice eorum fiet⁵¹ eleuacio sine aspiracione in modum crvcis per consecrantem et versione ipsius corporis⁵² ad austrum et aquilonem propter periculum rupcionis seu fraccionis alicujus partis ipsius hostie, et ne oriatur dubium aput aliquos vt ad prolacionem⁵³ forme verborum consecracionis non fiat transsubstanciacio aspiracione pretermissa. Jtem mandamus quatenus statutum istud vna cum statutis editis contra violentos hospitatores et alias committentes violencias⁵⁴ jn fundis et coloniis⁵⁵ ecclesiarum et presbyterorum seu in personis ipsorum, in festis precipuis saltem semel in anno tam aput metropolitanam quam alias kathedrales ecclesias publicetur et quod prepositi rurales, dum iuxta eorum officium preposituras eis commissas visitant uel curatos conuocant, ea publicent, ne jncidentes⁵⁶ in eorum sentencias ignoranciam⁵⁷ habeant allegare. Jtem quod propter prolixitatem et diuersitatem⁵⁸ statutorum prouincialium facilis ad querendum et inveniendum materias emergentes et in ipsis diffinitas non potest haberi recursus, et breuitas temporis propter dietam Calmariensem adeo nos ar[c]tat, vt ea cum maturitate pro summaria⁵⁹ compilacione eorum⁶⁰ ad plenum non sufficimus⁶¹ masticare, jdcirco mandamus singulis capitulis, vt omnibus et singulis statutis, quorum copia haberi poterit, diligenter perscrvtatis, ea in summariam compilacionem compendiose redigant fideliter et conscribant, vt in proxima congregacione⁶² prelatorum seu prouinciali concilio jpsa summaria compilacio comportatur⁶³ et collacionata approbetur, autentice conscribetur⁶⁴ et delucidata sigillorum munimine roboretur. Datum anno die et⁶⁵ loco supradictis, nostris⁶⁶ pendentibus sub secretis."}, {"df": "2391", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDXLI. Item feria quarta penthecostes venit fr. Jo Kila de Finlandia, dicens quod locus receptus pro monasterio construendo ibidem non valebat, rogans humiliter cum instanciis litterarum dni. episcopi Aboensis et marschalci Karoli, ut fr. Acho primus loci acceptor transiret versus Kalmarniam ad instandum et impetrandum de prælatis et consiliariis regni, monasterii huius institutoribus, fundatoribus et patronis, ut novum locum et apciorem pro construendo monasterio, videl. curiam regalem Helgha aa dictam admitterent et faverent pro honore b. virginis et b. Birgitte, quod et factum est ibidem et confirmatum sigillis regni, prælatorum et consiliariorum regni plurimorum. Convenerant enim Kalmarnie die s. Joh. Baptiste omnes prælati, episcopi, consiliarii ac tocius regni nobiles ad recipiendum Cristoferum regem Dacie in regem et dominium suum, pariterque deducendum ad partes Swecie superiores."}, {"df": "2392", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut tovoren unde wes ik gudes vormach to allen tiden. Wetet, leven vrunde, wo vor my is ghewest Hollinger Petersson, myn dener, vor my berichtende, wo dat sin broder Tord Petersson ghestorven were, Got der zelen gnedich sy, welke erghenante Tord Petersson was vorende en schyp, dar de vorbenomede Hollinger Petersson en dordendel inne hadde na guder bewisinghe des breves, den de erghenante Hollinger Petersson darup hefft, welkeme vorbenomeden Hollinger Petersson nene redelicheit kan weddervaren van des erbenomeden Tord Petersson seliger dechtnisse weghen, nademe alzo my de erghenante Hollinger hefft berichtet. Hirumme bidde ik jw, leven vrunde unde ghetruwe nabure, dat gy wol doen unde weset desseme vorbenomeden Hollinger Petersson behulplik alzo vele, alzo en recht is unde dar he recht ane is. Desgheliik wil ik gudwillich sin my an sulkeme werwe teghen jw bewisende. Vortmer, leven vrunde, ghenughe jw to wetende, dat my synt twe schipmans untlopen; de ene hetet Jacob unde de ander Bertolt. Bidde ik jw vruntliken, dat gy wol doen unde hindren see, efft see in juwer stad sin, so langhe dat se ere recht staen. Wente see stelen van my 100 elen wadmannes unde dertich unde 100 elen kaniffas. Leven vrunde. Bewiset jw an dessen erghenanten articulis, alzo gy wolden, dat ik scholde doen dorch juwen willen, to allen tyden gerne vorschuldene. Ghebedet over my alzo over juwen ghetruwen nabur unde holden gunnere. Gesreven to Abo des neghesten middewekens na pinxten, under mynen ingesegele. Joan Karlsson, hovetman uppe Abo. Adress: An de ersamen vorsichtighe borghermestere unde raetmanne der stad Revele mit erbedinghe detur hec."}, {"df": "2393", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis christifidelibus presentes literas visuris sev audituris nos Nicolaus, Dei gracia archiepiscopus Vpsalensis, Nicolaus Lincopensis, Sweno Scarensis, Thomas Strengenensis, Magnus Aboensis, Olauus Arosiensis et Laurencius Vexiønensis, eadem gracia ecclesiarum episcopi, salutem in Domino sempiternam. Pium et gratum Deo obsequium nos arbitramur jmpendere quociens fideles suos et presertim eos, quibus per magnas locorum distancias et varios difficilium viarum amfractus ecclesias et loca indulgencialia visitandi commoditas amittitur et facultas, ad ecclesiarum frequentacionem pro deuotis laudibus diuine maiestati persoluendis et alia pietatis opera indulgenciarum largicionibus quasi allectiuis quibusdam muneribus excitamus. Volentes igitur ciuitatensium, villanorum, opidanorum et vniuersaliter omnium ciuitatis et dyocesis Aboensis incolarum, qui dictis incommoditatibus subjacere dinoscuntur, prouidere salutj et vt ipsi materiam habeant indulgencias consequendj atque vt ecclesia kathedralis Aboensis alieque ecclesie parrochiales et Capelle eis annexe eiusdem dyocesis, tam in rure quam in ciuitate et opidis siue villis constitute, eo deuocius a fidelibus frequententur quo ad eas accedentes spiritualj diuine gracie vberius alimento conspexerint se refectos, omnibus vere penitentibus et confessis qui ad dictam ecclesiam kathedralem aut quamcunque ecclesiam parrochialem aut capellam annexam dicte Aboensis dyocesis, in diebus sanctorum aut sanctarum, sub quorum uel quarum vocabulis ipsa kathedralis ecclesia aut alie parrochiales ecclesie seu Capelle constructe sunt sev consecrate, siue jn diebus dedicacionum ipsarum ecclesiarum ac capellarum et cuiuslibet earum necnon in festis natiuitatis, circumcisionis, epiphanie, cene, parasceues, resurreccionis, ascensionis Dominj, pentecostes, trinitatis corporis Dominj nostri Ihesu Christi, natiuitatis, concepcionis, purificacionis, annunciacionis, compassionis, visitacionis, assumpcionis gloriosissime Dei genitricis Marie, aliisque quibuscunque sanctorum uel sanctarum festiuitatibus singulisque diebus dominicis pro missis predicacionibus matutinis, vesperis aut aliis diuinis officiis deuote audiendis conuenerint aut singula altaria in ipsa kathedralj ecclesia aut aliis parrochialibus ecclesiis atque capellis erecta visitauerint, pariter et Aue Maria aut aliam quamuis deuotam oracionem dicendo, siue luminaria, ornamenta, jocalia, vestes, libros, calices, corporalia, pannos, pecuniam, predia aut alia quecumque necessaria ad ipsarum kathedralis et parrochialium ecclesiarum siue capellarum quarumcunque singulorumque altarium in eis et qualibet eorum constructorum sustentacionem obtulerint, siue in festo beatj Martinj et singulis diebus rogacionum missis et processionibus fieri consuetis cum deuocione interfuerint, siue ipsam kathedralem ecclesiam aut alias quascunque parrochiales ecclesias aut capellas pro defunctis orando circuierint, siue in pulsacione campane beate virginis Marie aut vespere in dictis esclesiis et capellis flexis genibus tot Aue Maria et Pater noster dixerint, siue missis votiuis in dicendis aut processionibus post eas aut aliis processionibus in diebus festiuis aut dominicis fieri consuetis interfuerint, de omnipotentis Dej benigna clemencia, beatissime virginis Marie aliorumque sanctorum meritis confici, beatissimorumque apostolorum Petri et Paulj auctoritate suffultj, quociens hec predicta uel predictorum aliquid deuote fecerint, xl dierum indulgencias misericorditer in Domino relaxamus, venerabilis fratris nostri domini Magni Aboensis episcopi et suorum capitularium ad hoc precibus et rogatibus inclinatj. Jn quorum omnium fidem presentes litteras nostras sigillorum nostrorum appensione iussimus communirj. Datum Sudhercopie anno Domini mcdxl primo, jn crastino beatj Eskillj martiris."}, {"df": "2394", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis Nicolaus, diuina miseracione archiepiscopus Vpsalensis, Nicolaus Lincopensis, Sweno Skarensis, Thomas Strengnensis, Olauus Arosiensis et Magnus Aboensis, eadem gracia ecclesiarum episcopi salutem et augmentum continuum gracie salutaris. Pium et Deo gratum obsequium impendere arbitramur, quociens fidelium mentes ad pietatis opera excitemus. Omnibus igitur penitentibus et confessis, qui altare beati Erici in ecclesia kathedralj Aboensi erectum caussa deuocionis aut peregrinacionis uel oracionis visitauerint jn festiuitatibus natiuitatis Domini, circumcisionis, epiphanie, resurreccionis, ascensionis, pentecostes, trinitatis, corporis Christi et per octauas earundem festiuitatum ac in singulis festiuitatibus beate Marie virginis et beatorum omnium apostolorum et ewangelistarum ac in singulis diebus dictis et in maiori ebdomada missas aut alia diuina officia in choro eiusdem sancti Erici audiuerint et in festiuitatibus beatorum huius regni patronorum celebrauerint uel celebrari fecerint uel, cum verbum Caro factum est dicitur, flectendo genua caput inclinauerint seu qui in serotina pulsacione pro Aue Maria uel alias quandocunque salutacionem angelicam jbi dixerint, eisdem qui pro cuiusdam altaris constrvccione aut curie edificacione, diuinarum horarum continuacione aut ornamentorum, librorum, vasorum, vestium et aliorum quorumcunque necessariorum in eadem conseruacione bona quecunque in suis testamentis uel extra optulerint, donauerint, procurauerint aut quouis modo ad prefata opera pietatis cooperatj fuerint, quociens premissa uel aliquid premissorum deuote adimpleuerint, tociens de omnipotentis Dei misericordia et beatorum apostolorum Petri et Paulj ejus auctoritate confisi singuli nostrum xl dierum jndulgenciarum de iniunctis eiis penitenciis misericorditer in Domino relaxamus, etc:a."}, {"df": "2395", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2396", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2397", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Niclis, met Gudz nadh erchebiscop i Wpsala, Niclis i Linkøpingh, Swen j Skara, Thomas j Strengnensis (!), Olaff j Westeraars, Magnus j Abo oc Laurens j Wexio, met sama nadh biscopa, Jønis Benktsson, domprowast j Vpsala, Gotskalk Benktsson, Laurens Wlffsson, Benkt Stensson, laghman j Nærighe, Gøtzstaff Algutsson, Boo Stensson, riddara, Benkt Jønisson, laghman j Wplandh, Karll Ormsson, Niclis Jønisson aff Diwrsholm, Mattis Ødhgislason, lagman j Sudhermana landh, Gregers Magnusson, Bo Knutzson, Æringisl Niclisson, laghman vppa Ølandh, Aruidh Swan, laghman j Thyhæredh, Wdder Wlffsson, Gøtzstaff Sture, Joan Karllsson, Rawaldh Pwke, laghman j Østergøtlandh, Gøtstaff Laurensson, Birger Trwlle Magnus Green, Joan Gædda, Steen Pædhersson, laghman j Wesmannalandh, Laurens Snakenborgh, Gøtzstaff Wlfson, Benkt Gylta, laghman j Westergøtlandh, Ffadher Wlfson ok Karll Magnusson, rikesens radh oc mæn j Swerighe, kænnomps oc gørom wittherlighit met thetta wart nærwarande wpna breff, at wij met kærlek gotuilia, beradhna modhe fulkomplika samtykkio oc endrækt hawom wnt oc forlænt oc wnnom oc forlænom wppa wara oc alla mena Swerighis rikis jnbiggiara wæghna wælbornom mane Karll Knwtsson, marsk oc waar rikis forstandare j Swerighe, all rikesens slot j Østerlandh, swa som ær Wijborgh, Rasaborgh, Thawastahus, Abo oc Korsholm, met stædher, landh, læn oc hwat som thet hælzt ær æller met hwat næmpne thet hælzt næmpnas kan, engte wndantagit, wtan thet at haffua oc behalda oc til syn nytta at bruka for wtan noghra affgifft æller rækinskap, for then throtiænist han wart rike hær til j mangha matto trolighen bewist hawer oc æn hær effter troligha bewisa wil oc skal swa længe han lifuer. Alt thetta for:da loffuom wij honom stadugh fast oc obruthelighit at halda wtan alt arght widh wara sannind oc godha throo. Oc ware thet swa, som Gudh forbiwdhe, at nokor wilde tildyrfuis honom j nokra matto hær wti at forhindra ællir forkrænkia moth thetta wart wpna breff oc löffte, tha tilbindom wy oss oc forpliptom (!) met alt huldskap, throskap oc maght ther til alt hiælpa oc thet swa fly, at thet skal honom swa troligha haldas j alla matto som forscrefuit staar. Nu æffter thy at thet war endrackteligha swa offuer talath, samtyckt oc tillathit j Arboghom, som war arom effter Gudz byrdh mcdxl°, mana daghen næst for sancti Francisci dagh, thy folbørdhom wy oc stadhfestom thet nw hær met enom endracktelikom kærlek oc godhom wilia. Til ytermere wissa, større fulbordhan oc høghre forwaringh tha lathom wij alle forscrifne met wilia och witskap hængia war secretum oc incigle for thetta wart wpna breff, som giffuit oc screfuet ær j Calmarna arom effter Gudz byrdh mcdxlj°, tijsdagen næst æpter warfru dagh visitacionis."}, {"df": "2398", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff høra ella see helsom wij Niclis, met Gudzs nadh ærchebiscop j Vpsala, biscopa, Karl Knutsson, marsk ok rikesins forstandare, ok mena rikesens raadh j Swerighe æwinnelegha met warum herra, Wij huxum ok wisselegha troom os ath göra Gudhi, waru skapara ok atherlösara, hedher ok thækkelegha thiænist, som wij honom fore hans otalligha nadher ok godhgerninga altijdh plichtoghe ærum then tijdh wij fore hans kærlekx ok wördhningx skuld ærffuodhum vm hans hedhers ok thiænistes vtwidhilse ok ther til hielpum, at the persone, som sik haffua fore Gudz kærlekx skuld welielegha fra wærldenne giffuit ok bundit sik til strengt closter liffuerne, skiliande sik fra adhro folke met closterleco inlykke til allan thera liffs tima ath thiæna Gudh, maghe roleka liffua met frijhet ok vtan wærlzligha ærinda bekymbrilse sköta ok akta Gudzs thænist effter thy som thæns ordens ok reghlo skikkilse, som the sik haffua vndergiffuit, kræffuer ok vtwisar. Nw haffua os ælzskelegha syster ok brödher aff Nadhendals closter j Abo biscopsdöme, som effter alles wares begær, bön ok tilscriffuilse thiit foro j fiord aff Wazstena til ath byria ok framhalda ther Gudzs thiænist effter sama sidh ok matto, som görs j Wazstena closter, os tilscriffuit, ath thæn gardhen Stenbergh, som höghboren förstinna drotning Marghit annamath haffdhe vnder riket effter herra Jacop Diekn riddara ok wij vnder fornempda closter vntum och tillagdhom met thöm landbom oc skattagodzom, som till sama gardhen lighat ok tillhört haffua ok æn nw tilliggia ok tillhöra vppa höghborens herra ok första konung Ericks tröst ok fulbordhilse, som then tijdh waar konunger ok herra war, ok æn nw giffwum ok tillæggiom vppa thens ædhlesta herrans ok höghborens första konung Cristoffers tröst ok stadhfestilse, som wij menum os wælia ok haffua til fulmechtoghan herra ok konung, wm Gudhi swa thækkis, kan thöm ey rækkia til födho ok vphelde, som wij ok wæl troom ok merkia kunnom, mæn förnempda Nadhendals closter ær nyleka funderat ok vpbyriath ok haffuer ænga andra rentho æn then gardhen, landbo ok skattagozs, som under honom liggia ok wij ther tillaght ok vnt haffuum. Ok haffua the læthit os första badhe met breffuum ok myndoghum budhum, ath thet rwmit, som clostrit nw vppa staar, ær thöm alzstingis obequæmeleghit ok onytta badhe fore thy ath grwnden ær diwper, lös ok weker, swa ath ther kan engthe vppa mwras ok haffua ey renleghit ok helsampt watn, the ængoledhis vmbæra kunna fore inlykket skuld, ok kunna the ther aldregh eller siælden wara helbrygdho til theras liff fore onda lucht skuld, som ther stigher vp aff æwio butnen, ok lidha the ther mangahanda ogagn badhe höst ok waar fore offmykla wæzsko ok orenlikheetz skuld, ok kunno engthe thet rwn finna j theras æghom, som the nw haffua, thet thöm ware nyttoght ok bequæmlighit thil thera bygning ok closterstadh, som thöm bör at haffua eller siælfs Gudzs skipilse ok thera reghlo, som wærdhugher fadher met Gudh biscop Magnus j Abo thöm tilstodh, som alla læghlikhethena weet ok grannelegha skodhat haffuer. Ok haffua the os læthit ödhmiwklehga bidhia, ath wij skuldom skodha ok aktha thessen ærenden ok hielpa ther til, ath thet wij haffwum i Gudzs hedher begynnath ath göra, matte faa framgang ok fulkompnilse Gudhi til loff ok æro, os ok allom rikesens jnbyggariom til hugnath och Gudzs nadhe forskyllilse ok besynderlegha thöm fattigha almoghanom j Abo biscopsdöme til siæla gagn, tröst ok hughnath; hwelka theras tilscriffning, vnderwisilse ok bön wij haffuum thækkelgha hört ok grannelegha owerwæghit, ok ærum swa met beradhno modhe alle eens wordhne, ath thet clostrit Nadhendal, som wij ther i landit funderat ok byriath haffuum aff Swærigis crono rentho ok jngæld, Gudhi, jomfru Marie, sancte Johanis baptiste, sancta Anno ok sancta Birgitte, rikesens ok warum hælghum patronum till hedher, loff ok æro, skal ængoledis nedherlæggias eller j naghre matto forsumas. Ok ther vppa ath syster ok brödher, nw warande ok effter komande, magho sik thes bætra vppehalda ok bergha ok roleghare thiæna Gudhi ok blidhka han met sinom gudhelegha bönom, bedhiande fore höghborna herra Swerigis konunga, alles wares ok mena rikesens jnbyggiara staat ok bestandilse, ok at the matto thet (matto thet) rwm finna, som clostrit kan quæmelegha vppa byggias, tha haffwum wij vnt ok giffuit, vnnom ok giffuum til thet wij ther för tilgiffuit haffuum, en crononna gardh, kalladhan Hælghaa, j Berna sokn, med allom thöm landbom vnder honom lighat haffua ok æn nw liggia, hwelkin wij met allom tillaghom, tomptom, akrom, ængiom, werkum, qwernom ok qwernaströmum, fiskewatnom, skoghum, vtmarkum ok fægangum ok allom tillaghom, som fornempda Hælghaa gardh ok landbo gozom nw tilliggia ok aff alder tillighat haffua, ængo vndantaghno, til æuærdelegha ægho, hwelkin Hælghaa gardh ok landbo gozs gamble Gödheka Finke haffdhe till pantha aff crononne ok herskapit, ok hans ærffwingia æn haffua effter honom, hwelka wij weliom met Gudzs hielp förnöghia ok foresee j andre matto. Jtem ther vppa ath clostrit ey skuli thungas aff jdhkeleghe gæstning ok aff tilkomanda folke omaak lydha, tha haffwum wij vnt ok tillathit vnnon ok tillathum, ath widh sama rwmit, ther fornempda syster ok brödher met biscopens ok flere godha manna radhe ther j landet kesa ok vtwælia thera closterstadh, skal ok maghe byggias et köptorp, ther herbergherara, kröghara ok fodhermarska agha vtj wara, som pelagrimum ok wæghfarande folke skulu skepa thera berning til sik och sina hæsta; ok the borghara, ther inne byggiandæ wardha, magho haffua falt salt, humbla, jern, klædhe och andra köpmanna waru, som the magho frilegha ok aat saklöso sælia ok föryttra bondom ok andrum thöm ther til sökia welia; ok vnnom thöm fornempda borgharum, ath the magho niwta ok brwka köpstadzs ræt ok laghbook, frijhet ok priuilegia som andre köpstædher ok köptorp j rikeno niwta ok brwka j alle matto. Ok skal fornempda köptörp met allom thera borgharum ok jnbyggiarum göra sin skat ok allan konungx ræt fornempda systrom ok brödhrom thöm til hjelp och vppehælde til ewinnelegha tijdh, vnder thöm ok theris æmbizmæn lydha ok hörughe wara j allom konungxleghom ærindom ok ængom androm. Jtem mæn, höghborna herra ok förste Swerighis konungha haffua aff alder hafft ok æn haffua fadherleghan ræt, som clerka kalla jus patronatus til Beerna kirkkio, jnnan hwelkis sokna raa fornempde Hælghaa gardh ligger, tha vnnom wij ok tillathum, ath then same ræt bliffue ther effter til ewigha tijdh widh clostrit, som ther skal byggias, ok systom ok brödhrum, til hwelka fornempda kirkio [hörer], the skulu prest presentera her effter, tha thet wedher tharffuas. All thenne forscreffna stycke, gaffuor ok tillægninga haffuum wij giort Gudhi, jomfru Maria, sancte Johanis babtiste, sancta Anna ok sancta Birgitte, helghum rikesens patronum til thienist, hedher ok æro, ther vppa ath Swerighis rike, som nw j marghum aarom warit haffuer ok æn ær thy wær j store bedröwilse, ofridh ok trældom, matte koma til bætre stadhga, fridh, roo ok nadher vppa thens ædhlesta herrans ok höghborens första, som wij haffwum os til fulmechtoghan herra ok konung walt ok haffua weliom, at Gudh, som haffuer konungx hierta j sinne hand, wærdhughes honom ok os met sæmio ok kærligheet samanföghia ok beskirma wan konung, wart rike ok os for allom owinom ok bewara os alla, konung ok rikesens jnbyggiara fore wara hælgha patrona bön skuld mildelegha j sinom nadhom. Til alles thesse forscreffne stykke mera wisso, forwarilse ok witnisbyrdh haffuom wij effter næmpde Niclis, met Gudzs nadh erchebiscop i Vpsala, Niclis j Lincöpung, Swen j Skara. Magnus i Abo, Laurinzs j Wexio, met sama nadh biscopa, Karll Knutsson, marsk ok rikesens forstandare, Gözstaff Algutzsson, Boo Stensson, riddara, Benct Jönsson, laghman i Vpland, Karl Ormsson, Æringisel Niclisson ok Magnus Green, aff wapn, vppa alla rikesens radzs weghna met allas thera witskap ok godhwelia lætit hængia waar secret ok jnsighle met rikesens secret fore thetta breff, hwilkit som giffuit ok scriffuit ær j Calmarna j areno effter Gudzs byrdh m°cdxlj°, fredaghin næst effter warefru dagh visitacionis."}, {"df": "2399", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tho voren vnde wes wij gudes vormoghen. Ersamen, leuen vrunde. Wij bidden juwe leue to wete[n]de, dat in korter vorledenen tid, alzo nu latest was vppe sunte Peter vnde sunte Pawils daghe, do vil it sik alzo, dat en dener quam van dem slote van Abo, gheheten Jeppe Sonesson, sulf ander, vnde sloghen enen schipman in sines schipperen schepe van Stattin. Do desse daet gheschen was, do rumeden se vnde quemen in enen hof nicht verne van dem kloster. Do dat ruchte vt quam, do lepen dar hen borger, borger knechte vnde geste. Do se in dem hoff quemen vnde nicht en wisten, dat de retthschuldighen vorborghen in deme houe weren, do vunden se twe ander Joen Karlsson knette, vnses houitmans vppe Abo, de vnschulduch weren, vnde sleghen vp ere dore, dar se inne leghen jn eren bedde. Dar wart de ene dor ghesteken, alzo dat he starf in dem verden dach, vnde numment bekande dis morghins we den schaden vnde daet ghedan hadde, sunder na enen obenbaren gheruchte vnde bewisingh en del van ghesellen, de dat seghen, dat Euert van dem Bokel den suluen dor stak mit enen baseler, de dar dot bleff. Vnde vorscreuen Euert nam de vlucht, alzo dat he mit sinem werde nene rekenschop helt eddir ok sine kosst betalede. So en kone wij anders nicht vresschen sunder Euert vorscreuen is sinis dodis schuldich vnde is de rechte hantdadegte. Vmme desse vorscreuen articula vnde stukke heft vnse houitman Joan Karlsson klageliken gheklaget ouer sinen doden knecht, wo de em so vnschuldich dot gheslaghen is, alzo he juwer ersamicheit suluen to scriuende wert. Hir vmme so dot wol umme Godis willen vnde vmme rechtuerdicheit willen, dat vnsem houitman vnde vns vnde sinen negesten vrunden des doden moghe recht wedder varen edder ok so danne sone vnde bote dat gotlik vnde moghelik sy. Dat wille wij teghen juwe ersamicheit in ghelike eddir in groteren saken teghen juwe leue vorschulden wor wij moghen. Scriptum loco ut supra in octaua visitacionis beate Marie virginis, nostre ciuitatis sub secreto. Borgermeistere vnde ratmanne to Abo. Adress: Den ersamen wiisen mannen, heren borgermeisteren vnde rathmannen to Reuall, vnsen guden vrunden mit vliite dandum."}, {"df": "2400", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Før allom thøm thetta breff hora æller see kennomps och kungørom vij Magnus, medh Gudhz nadh biscop i Abo, och Karl Knutzson, marsk och rijkesens førstondare i Sverige, medh thessa vaara nærvarande upna brefve, att vij hafvom annammat att ather løsa uppa rijkesens vægna Helgo gardh medh thes tillagom, liggiande i Berna sochn i Abo biscopdømme, som cronone i Sverige tillhører och drotning Margareta och konungh Eric pantsatte gambla Gödeche Finke før eena pænninga summa, som theres breef uthvijsar; och vilio[m] vij och lofvom vidh godha troo, uthan alt argt, for:de Godecha Finckes arfvingiom alt bereeda til godo nøgio the samma pænninga summa, effter theres brefz ludh innan sancti Martins dagh nestkommande, uthan alla lenger tøfringh och hielpareeda. Til meera visso- och førwarelse lathom vij trykkia vaar secreet och incigle medh vilia och veetskap a ryggen thessa breefh, som gifvit och skrifvit ær i Calmare anno Domini mcdxli, die sanctorum septem fratrum."}, {"df": "2401", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Nicholaus, Dei gracia archiepiscopus Vpsalensis, episcopi, Karolus Knudzson marscalcus, militesque & militares regni Swecie consiliarij. Premisso nostro sincero fauore & salute. Godhe wener. J haffuin wæl vnderstandit, som wi formodhum, huru wi alle, nw fore threm aarom widh sancti Michels dags thiidh sampnadhe j Telghiö, stadhgadhum vppa mena rikesens wegna at eet closter skulde funderas oc byggias ther j Abo biscopsdöme aff sancta Birgitte orden j Waztena, Gudhi, jumfru Maria, sancto Johanni baptiste, sancta Anna oc sancta Birgitte, rikesins och waarum helghum patronom til loff hedher oc æro, os oc allom rikesins inbyggærum til Gudz nadha forskuldhilsse oc synderlica thöm j Österlandom bo til andelighan hugnat, tröst oc siælæ gagn, oc laghdum til sama closter, systrom oc brödhrom til vppehælde, een gaardh Stenbergh &c, huilkan gardh högburin förstinna drötning Margareta anamadhe vnder crononne j Swerige epter her Jacob Diegn riddare. Oc nw mæn the for:de systror oc brödher kunna sigh ey aff for:da gardzens rænto oc affkomor berghæ oc haffua ther inchte rum, ther the kunna vppbyggæ, som thöm widher tharfflichit ær. Tha haffuum wi vnt thöm for:da systrom och brödhrom een konungx gardh, kalladhan Helgha, j Berna sokn, met thöm landhbom vnder honom liggiæ til vppehælde oc closterstadh til æwinnelica ægho, hwilkan gardh oc landhbo j haffuin til pantha hafft oc æn haffuin epter idhran förfadher gambla Gödhiche Finke aff drötningh Margareta oc konungh Eric fore ena wissa peninge summa &c. Thy wiliom wi ændeligha, bidhiom oc jæmvæl biwdhum, at j genstan lesno breffue antwardhen for:de gaardh oc landbo for:dum systrom oc brodhrom eller thera wissa budhi som the befælende wordha hanum at anama, oc wi wiliom idher fullelica beredha the summa peninger, som the breffuen ludha oc vttrykkæ, som j ther vm haffuin, jnnan sancti Martins dagh nest komande, vtan alt archt oc hinder. Oc ther vppa at wi swa göræ wiliom, haffuum wi befælt oc bidhit wærdughan fadher met Gudh biscop Magnus j Abo oc ærlighan man Karl Knudzson marsk oc rikesins förstandare forwissa idher swa manga peninge vppa waara wegna met thera vpna breff, oc ther vppa maghen j fullelica tro oc aalita. Görin her vm ændelica som forscriffuit staar, swa frampt j wilin at wi skulum göræ noghot fore idhran skuldh. Valete feliciter jn Domino. Scriptum Calmarnie anno Dominij mcdxli°, die sanctorum septem fratrum, sub sigillis & secretis archiepiscopi, Nicolai episcopi Lincopensis, marescalci & Benedicti Jönisson, legiferi Vplandie, ex parte omnium. Adress: Discretis et circumspectis viris Godhichino Finke et Petro Niclisson aliisque eorundem coheredibus, nobis sincere dilectis d[etur] h[ec]."}, {"df": "2402", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tovoren myt begheringhe alles gudes. Ersamen leven vrunde. Gy moghen weten, wo in korter vorgheledenen tiit, alzo was uppe sunte Petri unde Pauli dach, do gheschach id, alzo dat eyn myner dener, gheheten Jeppe Sonnesson, ghinck sulffander in de stad to Abo unde sloech dar enen schipman doet in sines schipheren van Stettyn. Do dit gheschen was, do rumeden desse vorbenomeden twe in enen hoff by dem closter to Abo, Alzo dyt gheruchte uthquam, do lepen de borghere, borghereknechte unde gheste in den vorscreven hoff unde sloghen dar ene camere up, dar ok twe myner dener inne leghen, jedoch nicht de rechtschuldighen. Des wart de ene ghesteken, so dat he doet bleff in den verden dach, unde nemant wolde des morghens der daet bekennen, jodoch na enem openbaren gheruchte unde bekantnisse der ghesellen, de dar medeweren, segheden, dat Evert van dem Bokel densulven unschuldighen dorchstak mit eneme bazelere. Welke vorbenomede Evert de vlucht nam, so dat he nene rekenschop myt synem werde ne helt edder ok de koste betalade. So ne kan ik anders nicht vreschen, wan dat de erghenante Evert van dem Bokel de rechtschuldighe hantdadighe sy unde anders nemant. Umme desse vorscreven sake claghe ik clegheliken van mynes doden knechtes weghene, de my unschuldichliken affghemordet is myt groteme unrechte, unde claghe dat vor Gode van hemmele unde vor juwe ersamicheit myt gantzem demode vliitliken biddenne, dat gy wol doen umme Godes willen dorch ene unde rechtverdicheit willen, dat my unde des unschuldighen doden knechtes vrunden recht moghe weddervaren unde ok sodanne sone unde bote, de gotlik, moghelik unde bekentlik sy. Welk recht, sone unde bote scholen annamen van myner weghene desse nascreven vrome lude Hans van Mynden, Mattis Eskilsson unde schipper Olaff Rover, wente ik se mechtich ghemaket hebbe by der sake to donde unde to latende van myner weghne likerwiis offt ik sulven jeghenwardich were, vordermer vruntliken biddenne, juw hirane bewisende alzo gy vor Gode unde vromen luden willet bekant syn unde so alzo gy van my wolden annamen, offt jw alsulket wedderwaren were in mynem ghebede. Juwe ersame vorsichticheit Gode bevelende to langhen salighen tyden, allaweghe over my radenne unde bedenne alzo over juwen ghetruwen nabur unde holden gunner. Screven to Abo des neghesten middewekens vor sunte Marie Magdalenen daghe, under minem ingheseghele. Joan Karlsson. Adress: Den ersamen vorsichtighen heren, borghermestern unde raetmannen der stad Revele, mynen ghetruwen naburen unde holden gunnern, mit gantzer erbedinghe detur."}, {"df": "2403", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vor 1 tunne bers 5 fert. de Peter Swensson van Razeborch wart gesant."}, {"df": "2404", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini mcdxlj. Item in profesto Augustini rediit fr. Acho de Kalmarnia, negocio suo bene expedito, ut scriptum est superius."}, {"df": "2405", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2406", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse vruntlike grote mit ghuder gunst tovoren. Ersamen heren, ghuden vrunde. Alzo gii uns thoschriven, dat 9 hoveknechte scholen lodigen ghenomen hebben unde Russen over bort dot gheslaghen unde scholden de guder tho Abo ghebrocht hebben: ersamen leven heren, juwer ersamicheit to wetende, dat unse hovetman Joen Karlsson quam tho uns in unsen ratstoven unde berihtede uns, wo he hadde gheveleget acthe hoveknechte mit eren guderen, unde hadden vor em bekant, wo dat se dat Russen ghenomen hadden; unde was uns ok ansinnen, dat wi se leiden unde veleghen wolden. Dar antworde wii em strax nen to unde seden em, it were nutte west, dat he er nicht gheleidet en hadde. Dar antworde he tho, he hadde it umme sake willen ghedan, alzo he jw sulven toschrivende wert. Unde desulven personen hadden eren mundeghen boden an uns unde leten werwen unde bidden umme velicheit in unser stat; den boden antworde wii, dat se ofte ere gudere scholden nene velcheit edder vrede hebben in unsem rechte. Ersamen leven heren. Hir enboven vorbode wii unser menheit, dat numment de guder kopen edder sliten ofte ichteswat mede beweren scholde. Unde is uns let, dat sodanen beschedicheit gheschen is, dat dem kopmanne to schaden kumpt. Scriptum Abo anno Domini 41 in octava sancti Augustini episcopi, nostre civitatis sub secreto. Proconsules et consules civitatis Aboensis. Adress: Den ersamen vorzichtigen mannen, heren borgermesteren unde rathmannen to Revale, unsen sunderlinx guden vrunden, mit ersamheit dandun."}, {"df": "2407", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot unde allent, dat ik vormach, mit begeringe alles gudes. Juwen ersammicheyt begere ik to wetende werden, ersammen gude vrundes, alse van der manslachtinge willen, dar ik juwe ersammicheit tovoren umme gescreven hebben, de hir van den juwen geschen is, Gode sy id geklaget, alse id der ganczen stad to Abo witliken is, dat Evert Bokel, juwer stad to Revel borgerssone, densulven schaden gedan hefft. Hirumme bidde ik jwe ersamicheit mit ganzen vlite, dat gy id so bestellen, dat my mach recht weddervaren van demesulven Evert Bokel umme dersulven saken willen, de eme hir togelecht is. Weret sake, dat he sik mit loghene* entledigen wolde unde dar nen to seggen wolden, so dot wol unde latet en her to Abo komen unde sik der saken hir mit rechte entledigen. Ik wil en leyden unde veyligen, vry unde ungehindert her unde wedder in syn egen beho[l]t to komende, sunder alle valsch unde argelist, her sy recht edder unrecht. Ersammen leven vrundes. Weret sake dat he des nicht don en wolde unde gy my darover nicht richten willen, so scholen gy dat weten, dat ik id wil klagen Gode unde allen guden luden, beyde bynne unde butend ryken, unde wil myn recht soken, wor unde in welkerleye mate dat ik dat bekomen mach. Hirmede bevele ik jw Gode. Gescreven to Abo des donredages vor unser vrouwe dage nativitatis, under mynen ingesegele. Hinrik Bidz, riddere unde hovetman des slottes to Abo. Adress: Den ersammen wisen unde vorsichtigen luden, borgermesteren unde ratmannen der stad to Revell, dandum."}, {"df": "2408", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote mit vormoghe alles gudes juwer ersamen vorsichticheit tovoren ghescreven mit gantzeme vlite. Ghenughe juwer ersamen vorsichticheit to irkennende, wo ik juwen breff gutliken untfanghen unde wol vornomen hebbe. Alzo juwe ersame vorsichticheit rorende is umme etlike hoveknechte, de eyne loddige gheschinnet unde dat volk over boert gheworpen hadden unde vordermer dat gut ghenomen unde enwechghevoret, welk gut sie in mynem ghebede slitende weren etc. juwe ersame vorsichticheit schal weten, wo dat to my quemen achte ghesellen; de weren vor my berichtende desse vorgherorde sake, unde alle dat gut, dat ik sach, dat se medevorenen, was nicht 20 mrc. wert altomale, unde weren gheleide van my biddenne; des gaff ik en 14 dage gheleide. Unde ik quam des under wynt, wo se gherne hadden etlike myner denere myt sik ghehat, eyne alzodanne sake, alzo vor gheroret is, wedder to betenghende. Des seghede ik en dat gheleide tohant wedder up unde se voren enwech altomale unde my is unwitlik, welker weghen dat se voren. Juwe ersame vorsichticheit schal vorwar weten, dat desse vorgherorde ghesellen scholen myner so unvelich syn alzo juwer. Got almechtich gheve, dat ik erghent over se queme, dar ik erer mechtich, so wolde ik juwes ersamen willen mit en ramende wesen, alzo ik wolde van juwer ersamicheit in eneme gheliken begherende syn, en gheliik umme mynen willen to doende. Vordermer, leven vrunde, so moghe gy weten, dat desse vorgherorde ghesellen bekanden openbar vor my unde vor mer vromen luden, dat Donhoff Calle dar nicht an rade edder an der daet ne was umme desse vorscreven sake, unde deden dar ere recht to, alzo man vindet an unserm openeme breve. Juwe ersame vorsichticheit spare Got almechtich salich unde ghesunt to langhen salighen tyden. Screven Abo vigilia nativitatis beate Marie virginis, meo sub sigillo. Joan Karlsson. Å en inneliggande sedel: Item, ersame leve vrunde, alzo ik juver ersamen vorsichticheit tovoren screff umme Evert van dem Bokel, wo he mynen knecht doet sloch etc., so is juwer ersamen vorsichticheit wol witlik, dat eme ghebort mit rechte hir to andwardenne to den saken na uthwisinge unser rechte. Des sal de erghenante Evert velich unde gheleidet syn vor my unde vor alle denjennen, de umme mynen willen doen unde laten willen, sik hir to vorantwardenne umme desse vorgherorde sake. Worumme byn ik juwe ersame vorsichticheit vruntliken biddenne desseme vorscreven Everde desse sake to berichtenne. In Cristo valete. Scriptum loco et tempore ut in littera majori. Adress: An de ersame vorsichtighe borghermestere unde raetmanne der stad Revel, mynen holden gunneren unde ghetruwen naghebure, myt gantzer erbedinghe kome desse breff."}, {"df": "2409", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLI. Item soror Margareta Kyla obiit Finlandie feria iij infra octav. nativ. b. virginis et steterat in ordine xxxvij annis."}, {"df": "2410", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike gruet myt heyl vurscreven. Ersamen heren, borghermestere unde ratlude der stat van Revel, sunderlinghe gude vrundes. Juwer ersamheit gelivet to weten, dat ik juwen brieff, den gy my santen by Korde, juwes stades denre, wol vernomen heb, inholdende van den boeven unde roevers, dye dye Russen over boert gehouwen hebben unde de gueder genomen. Des so wetet, dat ik myn bot unde deners uytsante, so vro als ik vernam, dat se hiir in den scheren weren, er ik juwen brieff kreghe; ok screff ik an den vaghet to Abo umme disse vurscreven boeven unde roevers. Wat antwerdes he my wnderscreff, dat sal jw Kort wol muntliken berichten; wes he jw darup gescreven heft, dat is vor sich. Ok als ik jw laetsten toonboet, dat gy verhegheden unde verdedigheden alle boeven unde schelke, dar gy my weder up onboeden, gy hedden ene vrye stat. Dar sammalt sich allerhande selscop, dye dar schelke unde boeven syn unde roven uppe jw unde uppe des kopmans hals unde der gemeyner hensesteden unde ok up mynen hals mede, des gy onderwiilen wol wat beteren mochten. Doch ik sy nu up der reysen to Sweden wart, Got geve beholden reyse. Wanner ik wete, war ik my sette, so wyl ik [it] apenbaren unde verclaren vor mynen heren deme koninge unde den rikesrade van Sweden unde wyl gherne gude naberscop unde vruntscap holden, als ik altiit gherne doe. Yterliken kan jw Korde muntliiken berichten. Hiirmede bevele ik juwe ersamhet deme almechtigen Gade. Gescreven to Rasaborgh des dinxdages vor des hillighen cruces dagh anno 41. Kristern Niclisson ritter, drosset in Sweden unde hovetman uppe Wiborgh. Adress: An den ersamen heren, borgermestere unde ratlude der stat van Revel, kome disse brieff myt gantzer werdicheyt."}, {"df": "2411", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Cristoferus, Dei gracia Suecie, Dacie, Noruegie, Sclauorum Gotorumque rex, comes palatinus Reni et dux Bauarie, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Sacrosancta mater¹ ecclesia per illum sumens exordium, qui se colonum in mundum repromisit futurum, velud vernans plantula ab ymo vsque ad suprema progrediens, sic per sui cultoris opem et operam suas radices defixit in altum, vt² ramos suos ad orbis extrema protenderet et cacumen eius celos, sicut fide tenemus non dubia, penetraret. Nos jgitur licet jmmeriti ad regale fastigium sublimati, sub vmbra huius arboris cum ceteris christifidelibus quiescentes pacique et tranquillitati populi nobis crediti quantum cum Deo possumus jntendentes, auctore Deo affectamus, etsi non nostris³, ecclesie tamen Dei et ipsius ministrorum adiuti meritis et intercessionibus, ab ymis deuenire ad media et⁴ (ͻ: vt) tandem cum ipsis ac ceteris fidelibus⁵ possimus pertingere ad suprema. Hinc est quod predecessorum nostrorum illustrium quondam regum Suecie, qui ecclesiarum et ecclesiasticarum personarum ac familiarum earundem speciales successiuis temporibus fuerant protectores, qui eas magnis ditauerunt donacionibus et libertatum muniuerunt priuilegiis, libenter vestigiis jnherere volentes, indulgemus ex liberalitate ac clemencia regia jndulgencia in perpetuum valitura, cum eciam ad hoc expressum in patentibus litteris dilectorum consiliariorum et procerum regni nostri Suecie modernorum et patrvm ac progenitorum eorundem consensu accessisse et accedere senciamus vt omnes ecclesie et ecclesiastice persone jn regno nostro Suecie constitute sub nostra proteccione maneant et plena securitate, pace, libertatibus, emunitatibus et juribus, tam a iure quam legibus, ac ipsis siue per romanos pontifices siue per predecessores⁶ nostros reges et principes jndultis priuilegiis gaudere valeant et debeant, vt eo deuocius quo quiecius regi regum poterint militare, acerbissima contra eorum molestatores nostra ‡¹ vindicta procedente. Concedimus eciam vt omnia bona sua mobilia et jmmobilia, que ad eas sunt cum suis oneribus deuoluta et ecclesiarum nomine possidentur, saluis antiquis possessionibus tam jnferiorum quam cathedralium ecclesiarum cum familiis in eisdem possessionibus commorantibus, siue per villicos regantur siue per colonos, siue per inquilinos siue eciam per noualium excultores, ab omni iure regio et causis regalibus, solucionibus quoque wlgariter dictis ledungxlama, skipwist, spannamaala, ætergeld⁷ et aliis talliis, muneribus,⁸ exaccionibus siue quibuscunque tributis rebus uel personis impositis uel imponendis, quibuscunque nominibus censeantur ac si specialiter et nominatim essent expressa, libera penitus et exempta. Quascunque eciam causas pecuniarias⁹ in dictis bonis emergentes preterquam partem lesis debitam ab episcopis et eorum officialibus exigi volumus et recipi, voce cuiuslibet alterius preterclusa. Eciam si qui apparuerint juramenti regii transgressores, hoc est si in penam wlgariter dictam eedzøre inciderint, huiusmodi tamen persone paci et commvnioni hominum regni nullatenus restituantur nisi hii contra quos deliquerant intercesserint pro eisdem. Si vero contingat aliquos inhabitare predia ecclesiastica in parte et in parte predia propria uel alterius persone priuate jta videlicet quod huiusmodj bonorum partes sint equales, pro rata bonorum que tenent ab ecclesia teneantur ecclesiasticis personis respondere de iuribus et causis omnibus supradictis, pro rata vero prediorum propriorum uel alterius persone priuate respondeant regi. Quod si vltra medietatem in prediis ab ecclesiis tenuerint, personis ecclesiasticis exhibiciones omnes de prediis omnibus que inhabitant integraliter vt dictum est soluant; si vero minus de prediis ecclesiasticis et plus de propriis aut priuatis, tunc regi, qui pro tempore fuerit, se in omnibus recognoscant et intelligant debitores. Hec itaque omnia et singula supradicta, que ipsis ecclesiis ecclesiasticisque personis, earum hominibus, famulis et familiis regia liberalitate¹⁰ jndulsimus, jta libera et exempta dimittimus sicut ea vnquam hactenus liberius tenuerint; et ea in perpetuum, salua nostra regia fide, volumus inviolabiliter obseruari, sub obtentu gracie nostre fugaque vindicte districcius inhibentes ne quisquam quauis auctoritate seu temeraria presumpcione, cuiuscunque gradus, status aut condicionis extiterit, ecclesias ipsas, ecclesiasticasque personas, homines, famulos et familias predictos aut eorum bona contra tenorem presencium impedire presumat seu eciam quomodolibet molestare. Jn cuius nostre concessionis euidenciam pleniorem sigillum nostre maiestatis quo vtimur pro presentj presentibus est appensum. Actum et datum Vpsalie die coronacionis nostre, hoc est ipso die exaltacionis sancte crucis anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo primo, anno regnj Suecie primo."}, {"df": "2412", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Anno a natiuitate Eiusdem millesimo quadringentesimo quadragesimo primo, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj, domini Ffelicis, diuina prouidencia pape quintj [anno] secundo, jndiccione quarta, decima quarta die mensis Septembris, puta exaltacionis sancte crucis, post coronacionem in regno Suecie jllustrissimi principis domini Cristoferi, Dej gracia regnorum Suecie et Dacie regis, comitis palatinj Reni et ducis Bauarie, sub inchoacione summe misse in summo choro cathedralis ecclesie Vpsalensis fuerint quamplures regnorum supradictorum nobiles milites concreatj, quibus antelectum fuit iuramentum infrascriptum in sueuico siue danico per reuerendum in Christo patrem dominum Thomam, episcopum Strengenensem. Omnes vero milites creandi iurauerunt per viuentem in secula, erectis in celum manibus, se infrascriptum iuramentum in forma inuiolabiliter in perpetuum seruaturos iuxta eorum vires et vltimas facultates, cuius iuramenti tenor sequitur in hiis verbis: Jach bidher mik swa Gud hullan, jomfrv Mariam, sancte Erich oc sancte Knwt at jac wil epter min yterste macth met liiff och godz beskerma the helga cristna tro oc ewangelium, oc halla oc wæria kirkiona oc henna tiænara wid sina friheet och frælse, standa moth oræth och størkia fridh oc ræth oc beskerma fadherløøs och moderløøs barn, jomfrwr, ænkior och armt folk och wara trygger och tro minom konungh oc mino rike oc rætfærligha halla oc øwa mith riddarscap, Gudi til heders, epter mine bæzste formaagho, swa hielpp mik Gudh. Specialiter autem dominus Ericus Niclisson, miles de Thym, jnterrogauit singulariter singulos ante suscepcionem milicie et gladii vibracionem an suprascriptum iuramentum in forma seruare vellent, quod iterato tunc prestiterunt et facere pro viribus promiserunt. Et quia iuramento sic solenniter facto militum tunc [c]reatorum ego presens interfui, requisiuerunt me notarium publicum reuerendissimi in Christo patres dominj Thomas Strengenensis, Vlricus Arosiensis (ͻ: Arusiensis), Torlauus Vibergensis et Magnus Aboensis, Dei gracia ecclesiarum episcopi, jn presencia testium infrascriptorum, vt eis super huiusmodi sacramento militum protunc facto conficerem vnum uel plura instrumentum publicum seu publica instrvmenta. Actum siue factum fuit iuramentum supradictum anno Dominj, pontificatu, jndiccione, mense, die mensis, hora diei et loco quibus supra. Et ego requisitus, vt prefertur, presentibus venerandis viris dominis Erico Birgeri, decano Strengenensi, et Cristofero, scolasti[co] Vpsalensi, sacre theologie doctore eximio, ad mei requisicionem vocatis testibus specialiter et rogatis."}, {"df": "2413", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristoffer, met Gudz nadh Sweriges, Danmarks, Norghes, Wendis oc Gotes konung, palantz greue paa Riin oc hertigh j Beyern, gørom wittherlikit for alla, som nw ære eller æn koma skula, met thetta wart wpna breff, thet wy met waar friigodhuilia epter wart ælskeliga radh[z] radh j Swerike wnt ok forlænt haffua oc wnna oc forlæna war ælskelighe raadh oc mæn Karll Knwtsson riddara, war drotzet j Swerike, alle wor slot j Abo biskopsdøme, swa som ær Wyborgh, Rasaborgh, Thawastahus, Abo oc Korsholm met alla ware stædher, land, læn oc hwat som thet hælzt ær eller met hwat nampn thet hælzt næmpnes kan, som oss oc Swerikis kronom oc konunga dømit j Swerike til høre met rætto offuer alt Abos biscopdøme, j hans dagha at haffua, bruka och behalda j sina frij hafuande wæria oc ther aff wp at bæra all war oc kronones konungxlike skat, ræt oc rænto, æ hwat thet hælzt wara kan, engte wndantakit, at hafua oc behalda oc til sith nytte at bruka for wtan nagher affgift æller rækinskap oss æller wara æpterkomande konunga j Swerige ther aff at göra för then throtiænist, som han oss oc wart rike Swerige hær til j mangha matto trolighen beuist haffuer oc æn hær æpter troligen beuisa skall swa længe som han liffuer, togh wndantakit Castelholm oc Alandh, thet wiliom wij siæ[l]ffue haffua oc bruka som annan slot oc læn j riket. Thy forbiudom wy alla wara æmbitzmen, hwa the hælzt ære, honom hær wti j nokra matto hindra eller ooforrætta æller nokat qwal gøra, wnder war konungxlik hæmpd oc wredhe. Datum castro nostro Stokholm vigilia beati Mathei apostoli et ewangeliste, nostro sub secreto, anno Domini mcdxlj°, anno regni nostri Swecie primo."}, {"df": "2414", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vor 3 tunne bers her Cristerns vrowen gesant mit holte unde dregelsene 3 ½ mrc. 6 sol.; undfenk Cort Jordens."}, {"df": "2415", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2416", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Cristoffer met Gudz nadhe Swergis, Norgis, Wendis och Gote konung, palantz greue pa Riin oc hertugh j Beyærn, gørum thet allom mannom witerlikt och kunnokt som thetta breff høra eller see at wi haffuom tagit oc takum met thesso war opno breffue j worn konungxlica frid¹ och enkannelica hegn oc wærio werdugan fader met Gudhj oc herra biscop Magnus j Abo oc alt hans godz oc alla hans tiænara oc ther met hans kirkio oc alt henna gotz oc hans capitulum oc allan hans klærkdom² j hans biscopsdøme oc alt therra gotz badhe rørlikit oc orørlikit, oc wiliom Gudhi til heders oc the helgo kirkio oc honum til hugnadh han oc alth thet honum tilhøre fordegtinga³ oc beskirma lika waro egna fore then troscap wi haffuum aff honum funnet oc fore then kerleech oc dygd han haffuer oss her till giorth oc bewisth oc her epter gøra oc bewisa⁴ maa. Thy forbiudhom wj allom worum fogatom oc lænsmannom, som nw æro oc framdelis wardha kunno, thera vmbudhom oc allom androm, høghum oc laghum, hwa the heltz æro, at the then fornempda verdugha fadher biscop Magnus, alla hans tienara eller nogath thet honum tilhøre eller hans kirkio, kanunka och klærkdom eller nogath them thet tilhøre nokrom lundhom thyngen,⁵ hindren eller qwælin,⁶ antighe j litlo eller storo, vtan eller hegnen, fordhren oc beskærmen han och alth thet honum tilhøre hwar the kunno som⁷ thet worth eigeth ware. Huru som oc tildyrffuis han eller nogat thet som hans kirkio eller klerkom tilhøre nokrom lundom hindra eller tyngia⁸ amoth thesse ware gynsth oc nadhe, han scal aptan (ͻ: wtan) jeff⁹ forwærkat oc forbrutet haffue wara hyllest oc nadh oc fortienth haffua wara konungxlica hempd och wredhe; och synnerligha scall oss thet engthe amoth wara at han eller hans officialis oc capitulum bruche oc fulfølgie kirkiona ræth moth them som thesse wara beskærmelse, ffridh och hegn ey skøna wilia, wthan ther amoth bryta met waldgestningh eller androm¹⁰ wald[g]erningom.¹¹ Datum castro nostro Stocholmensi jpso die beatj Franscissi(!) confessoris, nostro sub secreto presentibus appendentj, anno Dominj millesimo quadringentesimo quadragesimo primo.¹²"}, {"df": "2417", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Cristoffer, mædh Gudz nadh Swerigis Danmarks, Norghis, Wendes oc Götha konunger, palaz greffue oppa Riin oc hertwgh i Bæiaren, helsom alla the thetta breff höra æller see æwerdhelica met Gudh oc waare nadh. Aff thy at wi, som aff oss siælffwom oc naturenna wægna engte annat ærom æn andra mænniskio widherlike, huilka Gudh oc naturen haffwa alla giort iæmpna oc liika wærdogha, ærom æpter Gudz oswiklika skipelse oc milde forsyyn ophögdhe til höffdhungæ oc konung offwer Gudz almogha, som æru waara iæmcristne, tha kænnomps wi oss yttermeer æn andra wara plictogha oc wærdhskyldugha at lata oss waardha oc hiælpa thær til, at Gudz heedher oc rætta cristen troo wordhen wtwidde oc eenfaaldoghe almoghen opwækkes til got oc stadhfæstes i Gudz kærleek. Nw haffwa wærdhughasta fædher och herra erchebiscopen i Wpsala, biscopa, herra Cristiern Niclisson drotzøt, herra Karll Knwtsson marsker, herra Benct Iönisson waar hoffmæstare oc meenlica alt waart ælskelica raadh i Swerighe lathet oss forstaa, at ther oppa at riket Swerige, som nw i marghom framlidhnom aarom haffwer warit i stora nödh, waanda oc skadhelikom offridh, matte koma aff Gudz enkannelica nadh oc miskund til fridh oc rolighan stadhga, tha haffdhe the i thæn timan the konungslöse waaro, thogh oppa hærskapsins tröst, som Gudh wilde thöm tilföghia, loffwat Gudhi til heedher, jwmcfru Maria, allom hælghom oc sunderlika hælghum rikesins patronum, sancto Johanni baptiste, sancte Anne och sancte Birgitte, at eet closter skulle styktas och byggias i Abo biscopsdöme aff sancte Birgitte orden æpter sama liffnadh oc skipilse som thet ær i Watzstena, huilkit ther oc alt redha böriat ær mædh tholikom æmpnom, som i thet första kunde bekomas, huilket closter the haffua lagth i Masko sokn i fornempdo Abo biscopsdöme oc kallas Nadhennadall. Och ther oppa at clostret matte thæs bætre oppehaldas oc systror oc brödher, som ther sculu Gudhi tiena, maate faa sina bergning, tha haffua the laght til sama closter een gaardh, kalladhan Stenbærgh, i for:do Masko sokn, met allom landbom oc skattagotzom, som til oc vnder fornempda gaardh aff alder tillighat haffua oc æn nw tilliggia i the sokn æller annorstadz, hwer the hælzt liggia kunna, met aakrom, ængiom, tompton, skoghum, fæægangom, wtmarkum, qwærnom, qwærnastadhum oc fiskewatnom oc offwerhowudh met alles therra tillaaghom til æwinnelica ægho; huilken gaardh Steenbærgh, landboo oc skattagootz ther vnderliggiande höghburen forstinna drotning Margareta anamadhe wnder kronnona i Swerige æpter ærlighan man herra Jacob Abraamsson riddara, Gudh bægges thera siela nadhe. Jtem i fyordh, sidhan systror oc brödher waaro farne til Nadhennedall aff Watzstena, æpter for:de waars ælskelica raadz begær oc bön, for thy at thæn gaardhen Stenbergh met sinom tilhörilsom ey kunne rækkia til for:da closters oc systra oc brödhra oppehælde, tha haffhde for:de waart ælskelica raadh, sidhan wi til konung waalde waarom, laght ther wnder oppa waara tröst oc læænt eet hæradhe, som kallas Aasundahæridhe, met allom konungslighom ræt i thrættan aar fra thy therra breff ther oppa giffwit waar, som ær areno æpter Gudz byrdh millesimo quadringentesimo quadragesimo vm Kalixti. Framdelis fore thy at the forstandet haffdhe aff fornempdom systrom oc brödhrom til Nadhennedall kompne waaro, at the kunde sich ey ther met bærgha som thöm swa giffwit oc forlænt war, oc rwmet, som clostret nw oppa staar, ær alzstinges obeqwemelighet til therra bygning, som thöm bör at haffwa æpter sancti Saluatoris reglo wtwisilse, badhe fore thy at grwnden ær lööss, ooren oc dywper, swa at thær kan enktc mwras oppa, oc haffua the thær enkte reenlighet eller heelsampt watn, oc æra ther margh annar wanskelse oc misfall wtj, tha haffua for:de waart raadh laght æn ther til oppa waara tröst nw i sommar, för æn wij til Kalmarna komom, een krononna sætagaard liggiandes i Berna sokn, kalladhan Helghaa, met landboo gootzom til honom liggia, met allom therras tilaaghum badhe i waato oc thorro, nærby oc fiærran, som för war saght om Stenbergh, til æwinnelica ægho som therra breff thær oppa ludher. Item thær oppa at clostret Nadhennadall, so[m] mykin tilsökning plæghar opta tilwara fore affladz sculd, skuli ey thyngias aff omattelike gæstning oc aff tilkomande folk omak liidha, tha haffwa waart for:da ælskelica raadh wnt oc tillatit oppa waara tröst som för, at widh sama rwmet, som for:de systror oc brödher æpter waars fadhers biscop Magnus i Abo, waars æmbetzmans vppa Abohwss oc fleera godha manna raadhe ther i biscopsdömet keesa therra closterstadh jnnan for:da Hælghaa gaardz æghodeelom, skal oc maa byggias eet köpthorp, ther hærberghere, kröghære oc fodhermarska aagha wti waara, som pilegrimom oc väghfarande folke skulu skipa therra bergning til sich oc sina hæsta fore therra pæninga. Oc the borghara, ther inne biggiande wardha, maaghæ haffwa falt hwmbla, salt, jærn, klædhe oc andra köpmanna wara, som the maagho frileca oc aat saklöso sælia oc forytra bondom oc androm thöm ther til sökia wilia. Oc the for:de borghara maaghe nywta oc brwka köpstadz ræt oc laghbok, friheet oc priuilegia som andre köpstædher oc köpthorp i rikeno nywta oc brwka i alla maato. Oc scal for:de köpthorp met allom thæs borgharom och inbyggiarom göra sin skat oc alla konungslika rættigheet for:dom systrom oc brödhrom, them til hiælp oc oppehelde til æwigh tiidh, vnder them oc theras æmbitzmen lydha oc hörugha wara i allom konungslicom ærendom oc ængom androm. Item mædhan höghborne herra oc förste waare forfædher, Swerigis konunga, haffua aff alder hafft oc æn haffua fadherlican ræt, som klærkka kalla jus patronatus, til Berna kirkio, jnnan hwilkis sokna raa for:da Hælghaa gaardh ligger, tha haffua for:de waart raadh vppa waara tröst wnt oc tillathet at thæn sama ræt bliffue hær æpter til æwigh tiidh widh for:de Nadhennedals closter oc systrom oc brödhrom, til hwilkæ for:da Berna kirkio the sculu hær æpter prest presentera, tha thet widhertharffuas. All thenna forscriffna stykke, som ærw Nadhennedals closters stychtan, bygning, metgifft, som klærka kalla dotacionem, gaffuor, tilegnilse oc forlæning, hwadh thet hælder ær til æwerdhelica ægho æller beskedhen tiijdh, som för ærw wthtrykt i thetta waart breff, sagdhe for:de waart ælskelica raadh sich haffwa giorth Gudhi til heedher, jwmfrw Maria oc hælghom rikesins patronum for:dom ther vppa, at waart rike Swerige, som nw langlica warit haffuer i storom bedröwilsom oc ofridh, matte koma til fridh oc rolighan stadga som för ær saght, oc swa ther oppa at Gudh, som är sander kærleeker oc rætwisa, wærdughes fordriffua alla wredhe oc osæmio, wranghet oc oræt aff waart rike Swerige, oc ökia kærleek sæmio mællan waart ælskelica raadh, ridderscap, waan kæra almogha oc oss oc störkia ræt oc skælligheet i waarom daghum. Oc thy haffua the oss ödhmiuklica oc kærlica bidhit, at wi wildom thenna forscriffna stycke fulfölghia oc met waaro konungslico breffue oc makt stadhfæsta oc fulbordha, som the i swadana matto foretaghit oc tilempnat haffua, som för ær sagth. Nu fore thy at wi wæll mærkia kunnom, at thænna forscripna ærinden æru aff waart raadh skæligha oc met rætfærdhuge acth fore Gudz heedhers wtwidhilse sculd fore waars siælffs staat oc mena rikesins oc thæs inbyggiara bætzsta sculd bethænkt, foretaghin oc tilæmpnadh, tha haffwm wi thom all och wart thera widher sich i sama matto, som the thöm bethænkt oc byriat haffua, fullelica tilstat, stadhfæst oc fulbordhat och met thæssis waars nærwarande breffs ludh oc makt tilstædhium, stadhfæstum oc fulbordhum oc æn jæmwæll met thettæ waart stadhfæstilse breff for:da Nadhennadals closter ffwnderom mæt fornempdom twem gaardhum, Stenbergh oc Hælghaa, oc therras tilhörilsom doterom oc met allom forscripnom stykkiom begaaffwm oc forlænom i alla matto, som för ær rört met for:da waars raadz godhwilia, jaa oc samthykkio. Oc forbyudhom wij allom mannom, hwo the hælzt waræ kunno, som vnder oss besitiande æra, at hindra æller qwælia for:da systror oc brödher aff Nadhendall i noghrom thæssom forscripnom ærindom widh waarä wredhe oc strænga konungslica hæmpd, oc anamom for:da Nadhennedals closter, systror oc brödher, therra hion, hwss, heeman, gootz oc alla therra ææghor i waara konungslica hægn, beskerm oc sunderlighit forswar met thæsso waaro opno breffue. Datum in castro nostro Stocholmensi anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo primo, ipso die canonizacionis beate Birgitte, sponse Christi, sub sigillo nostre majestatis, quo vtimur pro presenti, apposito presentibus impendenti."}, {"df": "2418", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff høra eller see kennis jach Hannus Marchusson mik haffua lagligha saalt oc vpburit (ͻ: vplatit) met godhum wilia oc berodhno modhe, samtykkio ok godhwilia mina brødhra ærlighom manne her Henric Clawsson riddare allan min æghadeell j Attulaby, nær by oc fiærre, jngho vndhan taghno som thy godze aff alder tiillighat haffuer ok æn kan tiilhøre, for xl oc viij marcher Aboska pæninga som skotninghæ breffuit ther min modher oc min broder Jøniss ther paa giffuit haffua ludher, aff huilka pæninga summa jak kennis mik haffua vpburit xvj marcher Aboska j min tridiung tiill fulla nøghio oc godha betalningh. Ty affhendher jak mik ok minom arffuom then for:dæ tridiungh j Attulaby met allom thess tiillaghom oc tileghnar han for:de her Henric oc hans arffuom met allom ræth tiill æwinnelighe ægho. Tiill thes breffs mera visso ok vitnisbyrdh bider jak ærligha men hær Henric Biidz riddare, Nielss Olaffson aff Særkelax oc Mattis Martinson, lagman j Suderfinne, hengiæ theris jncigle fore thetta breff a mina vegna mædhan jak ey siælffuer jncigle haffuer; huilkit scriffuit ær j Stokholm areno epter Gudz byrd mcdxl primo, jpso die beate Birgitte, etc:a."}, {"df": "2419", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2420", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Arom efftær Gwdhz byrdh thwsændæ firæhwndræthæ ffirætie paa thæt fførstæ aarit, daghæn æfftær sancti Dyonisii dagh, giordhis oc ffoldrogx een daghthingæn oc wænligh, ffast oc wbrødelighe sæmiæ imellom mek Christiærn Niælsson, riddære oc drozst j Swerighe, foræ mek, myne barn, ffrænder oc wæner, arffwinge oc effterkommænde thyænere oc mæthhiælppære, fføddæ oc wfødde, wppa eenæ sidhæ, oc mek Karl Knwtsson, riddære oc marsk j Swerige, for mek, myn barn, ffrænder oc wæner, arffwinge oc effterkommænde thyænere oc mæthhiælppære, fføddæ oc wfødde wppa the andræ sidhæne, hwilkæn daghthingan giordh, begrebæn oc ffolbordhit war mæth høgboren fførste wor nadhige hærræ koning Christoffærs oc hans ærlighe radhz erchebiscopps, biscoppe, riddære oc swæne samthøckæ oc bæggis wore ffolkommælige eendracht oc godhom frii viliæ oc vilkor, oss wnøddom oc wthrængdom i allæ made uppa badhe sidhær, om allæ the twædræcht wsæmiæ oc wvilghe, misstro, skædhæ oc giæld oc om alt annæt, hwat thæt hælzt waræ æller næffnis kan, som oss j mællom, wore thyænere oc mæthhiælppære wppreesit oc warit haffuer til wvænskap oc twædracht til thænne dagh j swo made som hæræ efter følgher. Fførst ath jac, fornæffnde Cristiærn Niælsson riddære etc., æffter myns fornæffnde nadhige herræ koning Cristoffærs samthøckæ oc tilladilse skal beholde oc mek til nøttæ oc gaghn brughæ slottet Viiborgh oc alt Viiborghs lææn intil walborgx mössæ nw næstkommænde. Oc tho ællær hær æffter, naar jac worther til kraffder, skal jac sammæ slott Wiiborgh oc alt Wiiborgx lææn oppantwordæ ffrii oc whindræth fornæffnde herræ Karl Knwtzsson syælffuom ællær eenom aff thessom threem hans thyænærom, som æræ herræ Erik Axelsson riddære, Jens Olaffsson ællær Joon Gottormsson, wdæn allæ tøffring och hiælpperædhæ, geensæghn oc argheeliist. Item skal jac oc mynæ arffuæ fforæ allæn myn skadhæ beholde oc brwghæ slottit Rasæborgh oc alt Rasæborgs lææn, som thær nw vndær liggær, j ffiræ aar hærnæst æffter kommænde, oc naær the fforscriffnæ ffiræ aar fframledhnæ æræ, tho skal jac oc wil, ællær mynæ ærffwæ, the som thet tho j wæræ haffuæ, wdæn allæ længræ tøffring, geensæghn oc hiælpærædhe antworde thæt ffornæffnde herræ Karl Knwtzsson igeen ffriit oc whindræt. Item skal jac oc mynæ arffwæ ffor myn skadhæ oc beholde oc brwghe then deelæn af Korsholms lææn, som liggær j Aabo biscoppsdømæ, mæth allom skat oc koninglighom rætt j ffiortæn aar hær næst æffterkommændæ oc sidhæn strax antwordhæ thæt ffornæffndæ herræ Karl Knwtzsson friit oc whindræth igen wdæn allæ længræ tøffring etc. som foræscreffuit stondær. Skedhæ thæt oc swo, ath herræ Karl Knwtzsson affledhæ innæn forscreffnæ thre tiidhær ællær noghræ theræ, tho skulæ forscreffnæ slott oc lææn, naar jac æller mynæ arffuæ thom hafft oc brwgit haffwom, som foræscreffuit staar, frii oc whindræth antwordhæ ffornæffndæ worom kæræ nadhige herræ koning Cristoffær, om hans nadhæ tho j liiffuæ ær. Dør han oc hær forjnnæn, som Gwdh forbiwthæ, tho sculæ ffornæffndæ slott oc lææn antwordis thæn, som tho rættær konwngæ i Swerige ær, ællir oc thøm aff rigæsins radh, som slottloffuæn skal uppa stondæ, naar konwnger affleedhæn ær. Oc loffuir jac, ffornæffnde Christiærn Niælsson riddære, wedh troo oc sænnændæ, ath jac æller mynæ arffuingæ, som fornæffnde slott oc lææn i wæræ haffuom, sculom thæm fattighæ almwghæn holdæ wedher lagh oc rætt friith oc roligheedh swo længæ jac æller the thøm j wæræ haffuom. Allæ thessæ fforscriffnæ artiklæ, dæghtingæn och sæmiæ samthøckæ, ffolbordhom oc ffolkommælighæ tilstaam wi fornæffndæ Cristiærn Niælszon oc Karl Knwtsson riddaræ etc. oc wiliom thøm oc hwart thørra wbrødhælige holdæ æfftær vors ffornæffnde nadhige herræ koning Cristoffær kærlige tilladilsæ oc samthøckæ wdæn alt archt, hiælppærædhæ oc afftwgh. Oc sædiom wij for oss wppa badhæ sidhær fforloffwære, wppa thæt ath allæ thessæ forscriffnæ artiklæ sculæ thæss fastære, stadhwgere oc wbrødeligere holdis j allæ madæ wdæn allæ arghæ list, tho sædiær jac Cristiærn Niælsson riddære ffor mek til loffuæn ærlighæ oc wælbornæ mæn, swosom æræ herræ Bæynt Stensson, herræ Boo Stensson, herre Bæynt Jensson, herræ Niclis Jensson, herræ Karl Magnwsson, riddaræ, och Andærs Ysaksson a wappn. Oc jac Karl Knwtzsson riddære sædiær fore mek oc til loffuæn ærlige oc wælbornæ mæn, swosom æræ herræ Boo Knwtzsson, herræ Ærengiisel Niælsson, herræ Gøtzstaff Stwræ, herræ Joon Karlsson, herræ Gøtzstaf Karlsson, riddaræ, oc Mattis Ødhgiislesson a wappn. Oc til thæss ydærmeræ vissæn oc stadughedh ath wi wppa badhæ sidhær thættæ swo holdæ viliom oc sculom wbrødælige, tho æræ giordhæ tw breff wdhskoræn hwort aff annit, lwdændis eens ordh ffran ordh, besigldæ mæth bæggis woræ jnciglæ. Oc wy fornæffnde fforloffuæræ ladom oc woræ jncigla hængæ føræ sammæ breff. Thæt eenæ beholdær herræ Cristiærn Niælsson, oc thæt andræ beholdær Karl Knwtzsson etc. Datum et actum Stokholm anno et die quibus supra."}, {"df": "2421", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff hora eller see kungør jak Bencth Jonsson, riddare ok lagman j Vplandom, at aarom epter Gudz børdh mcdxlj om odhinsdaghen nesth epter Dyonisij epter budh oc enkanneliga befælingh hogborens førsta her konungh Cristoffers sampnadhe jak nogra aff rikesins radh som æra wærdugha fader ok herrar biscop Niclis j Linkopungh, biscop Swen j Scara oc biscop Thomas j Strengnis, her Nicles Jonsson, houidzman pa Stokhoml(!), her Bencth Stensson, her Bo Stensson ok her Magnus Green, riddara, oc gingom vppa raadhusit j Stokholm til ath hora, ranzsaka och ænda nogrum ærende som for:de war nadhuge herra konungen oss befelth haffde, jblandh huilkom war een kæra som wærdhuger fader met Gud biscop Magnus j Abo haffde til borgamestarena och raadhit j Stocholm j swa maato ath the j margom aarom haffde hindrat och æn hindradhe vndan sancti Eriks ok Henrix koor, j Abo domkirkio ena gathubodha tompth ligiandhe j Stocholm widh Kornthorgith, oppa sudra sidhona, j ordenom twers offuer Arendh Flæmmings hws, hwilke tompth oc gathubodh tha oppa henne stodh Pedher Alenningh och hans hustrv Cristin Pedher dotter, Gudh theras siæla nadhe, haffde giffuit til for:da sancti Eriks ok Henriks koor som theras opna breff, ther vppa giffuit ær, oc ther for oss læsit warth, vthuisar. Ther til swaradhe for:de borgamestara och raadhith ath the tompthen lagh vndher almosana j Stocholm, huilketh the thok ey beuisa kundhe, vthan heller ware mange aff bymannomen som thet wisthe ok til stodo ath the[n] tompthen war giffuen aff Pedher Almeninge(!) til for:da sancti Erikx ok Henrikx koor, ok sunnerliga Pedher Trøbo, som tomptena j wærio haffuer, kændhes ok tilstadh, ath Pedher Alenningh och hans hustrv gaffuo the sama tompthena som biscop Magnus om thaladhe, til och vnder for:da kooren, ok aff henne kændhis han sik haffua giffuit aarliga v mark til almosane epter raadzens bodh ok befælningh ok sagdhe sik enga andra tompth haffua ther han ræntho aff plictugher war vthan the sama. Tha haffdom [wij] thenna ærendin granliga offuerwægith och badha delanna bewisningh ok skælar hørth ok ranzsakath epter allas thera raadh som ther nærwaro aff rikesins raadh ok for vpnæmdes och swa theras som ther waaro aff sta(n)dzens raadh jnnebliffne medhan widerdelis mænnene waro vthuisthe; ta domde jak Benth Jonsson, konunx doom haffuandhe j thet sinneth, for:da gathubodha tompth ok hennes aarliga ræntho vnder sancti Erix ok Henrikx koor j Abo domkirkio, som hon giffwin war epter breffens lwdh ok Pedhers Trøbo tilstandilse, ok forbiuder jak hwariom manne widh sina xl mark her epter hindra eller quælia for:da tompth vndan then kooren hon ær tilgiffwen j nagra matto, ok samuleedh om rænthona aff henne gangher. Til mera visso ok vithnisbyrdh, bedhis jak wærdugan fader met Gudh biscop* Thomas j Strengnes och her Bencth Steensson riddara hengia thera secreth ok jncigle met myno jncigle for thetta breff som giffuit ær ok scriffuit j Stocholm vppa aar ok dagh forscriffnom."}, {"df": "2422", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Cristoffer met Gudz nadh Swerigis, Danmarks, Norgis, Wændis oc Gøthes konungh, palantzgreffue paa Rijn oc hertugh j Biørn (ͻ: Beyærn), gørum viterligit met thetta warth opne breff ath aff synnerliga gynst oc nadhe oc swa fore tienist som thenne breffuisare mester Olaff Magnusson, domprouast j Abo, war ælskeligen capellan, oss giort oc beuist haffuer oc han oc hans epter komara prowasta j Abo oss och warom epter komarom konunga j Swerige troligha gøra, mogha oc skula, tha haffuom wj wnth och giffuith och wnnom och giffuom honom och hans epter komarom prouastom j Abo friiheth oc frelse pa eth godz som hether Lolala j Resa sokn liggiande, swa mykit som for:ne mester Olaff nw j wærio haffuer oc hans forfader prouast Frædrich fore honom j wærio haffde. Thy forbiudhom wj huariom manne oc synnerliga wara fowgtha oc æmb[i]tzmen for:da mester Olaff domprouast eller hans epter komara hindra eller quæliæ moth thetta wart breff oc nadhe j noghre matto, vidh wara hempd och konungsca wredhe. Datum castro nostro Stokholm ipso die beati Calixti pape, nostro sub secreto presentibus appenso anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo primo, etc:a."}, {"df": "2423", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Kristoffer met Gudz nadh Swerigis, Danmarkis, Norgis, Werdis(!) ok Gøtes konung, palantz greffue pa Riin ok hærtigh j Bieyærn(!), gørum viterligit allom mannom met thetta waart opet breff at Gudj tiil heders ok swa for ware ælskelighæ faderss biscop Magnussæ bøn skuld haffuom wj wnth ok giffuit ok vnnom ok giffuom fryhet ok frelsa pa eth godz som hether Petæiesmækj j Reesa sokn ok ligger vnder helga licama altare j Abo domkirkio. Thy forbiudhum wj hwariom manne, serdelis waara fogota ok embetzmannom, hær a moth hindra eller qwælia then prebendatum som for:da altare ok godz forstaar ok j wærio haffuer j nogra mottho vnder waara konungxlica hemdh ok wredhe. Datum castro nostro Stokholm ipso die beati Calixti pape, nostro sub secreto anno Domini mcdxl primo, etc:a."}, {"df": "2424", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vi Cristoffer met Gudz nad Swerigis, Danmarks, Norgis, Wændis oc Gøta konung, palantz greffue pa Riin oc hertug j Beyeren, helsom ider alla wora elskeliga wndersata, bønder oc bokarla j Abo læen liggiande kerlica met Gud oc ware nad. Withen at nogre aff ider haffua nw warith fore oss hær j Stocholm oc bidhet ødmiwkaliga oppo allas idre wegna atj motten wardha niwtande then stadga, nadher oc liisa om ider skat oc andra aarliga wtskylder som høgburen herra waar moderbroder herra konung Erich oc hans raad j Swerige ider wnth och giffuith haffde nw fore nagre aar tha andre rikens skattabønder her inne j riketh nadher oc liisa fingo, tha sculen j witha at wi, som aff Gudz mylde forsyn æærom till konungsliget wald ophøgde, wiliom epter thet warth æmbete wtkreffuer haffua ælsknat oc mildheet til war kæra almoga oc met engen oskæligheet eller olagligen twngo nogor man, folk eller landzscaph, fortrykkia eller stædia fortrykkias. Thy haffuom wi aff synnerlige gynst, kerligheet oc nadhe epter waars elskelica radz radhe j Swerige wnth oc tillathet oc vnnom oc tillatom met thetta wart opna breff, at j mogen oc sculen niwta oc bruka then sama stadga, liisa oc nader om ider scath oc alla ærliga (!) wthskylder som for:de høgburen første her konung Erich oc hans raad ider wnth oc giffuit haffua j sama motto som almogen her jnne j riket niwtande warda oc waar nadhe tilsiger. Och wiliom wi ider holda wiidh lag oc ræth oc skæligheet lika wiidh waran kæra almoga idra wnderliga (ͻ: wederlika) her inne j riketh; oc forbiudhom wi huariom manne her a moth gøra j nogre matto. Jtem thet j sculen gøra til slotzsens spiisning for ider scath sculo ware æmbetzmen tagha epter møligheet som waar fader biscop Magnus oc the godo men aff wart raad ther j landeth læggia oc midla mellen wara æmbetzmen oc ider. Jn Christo valete. Datum castro nostro Stocholm jpso die beatj Kalixti nostro sub secreto anno Dominj millesimo quadringentesimo quadragesimo primo."}, {"df": "2425", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2426", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(Drotseten anklagar inför konung Kristofer Karl Knutsson för den medfart denne beredt honom.) Konungen gik sidan j alle stunde effter marskens forderff ä hwar han kunde. Met degtingan trengde drotzsten tha marsken Rasaborg j fira aar fra, j xiiij aar Nörrabotn ther til, then dägtingan gik som drotzeten wil; Wyborg skullen oc behålla vtan meen oc om walborgmessa faat marsken j gen. Tha marsken konungens forrädilse forfan, han redde sik thedhan thet snarasta han kan. Hwat han oppa husit (Stockholms slott) haffde, vtj sin skip han thet lagde; Om Symonis & Jude fik han konungen thet feste. – – – – – – – – – – – – – – – – – J same tid war thet saa at marskens hustru j barnseng laa, j Swartasyö thet munde wara. Marsken bad kungen tith at fara. Met all sin macth han tith kom oc hyölt marskens dotter til cristendom. Alskons glädi monde ther wara oc kostelige drykke nog ospara, ther sondes engen hwat han begäre ä hwariom hwat han lyste fortäre. Konungen foor til Stocholm gen, marsken skyndade sik oc ey seen til Stocholm j then sama tidha oc loth sik strax at Abo lidha; kom tith a sancti Mortens afftan som han wille oc takkade Gudh, som hanom oc konungen atskille."}, {"df": "2427", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christoffer, met Gudz nadh Swerigis, Danmarcks, Norghis, Wendis oc Gotes konung, palantz greue paa Rin oc hertigh j Beyern, gøra witherlikt ællæ, som nw æra och æn komma schula, at aarom æpther Gudz byrdh thusande firahundradhe paa thet ena oc firatighende, daghen nest epther sancti Dionisij dach, paa wart slot Stocholm j waara oc wart ælskeligha raadz nærwarilse aff Swerige epther wart samtycke, tillatilse oc fulbord giordhis oc fuldrogs en daghtinghan oc wenligh, fast oc obrothelighen sæmio j mellan wælborna men herre Cristiern Niclisson riddara oc hans methiælpara paa the ena sidho oc herra Karll Knutsson riddare oc hans methiælpara paa the andra sidho, hwilken daghtingan oc sæmio wij tillata oc stadfesta meth thetta wart opna breff j alle matto som theras opna breff wtuisa, som the huar anir pa fornæmpda daghtingan oc sæmio gifwit haffua. Til ytermere wisso oc withnisbyrdh her wm haffua wij ladit hængt waart secret for thetta wart opna breff. Datum castro nostro Stokholm vigilia omnium sanctorum anno Domini mcdxl primo, anno regni nostri Swecie primo."}, {"df": "2428", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini M:c:d:xli war skatteting i Tulos sochen Nils Toiuala Laurentz Mehola Hendrich Kouala Magnus Ketten Petrus Mårtensson Mattes Mustela Niels Häppäinen Olaf Paala Påfuall Kouala Niels Uilia Arfuedh Andersson Reko Kuckola Dömdes thenne råår stadug och fasta mellan Tulos sochnn och Hauhå sochn, som är först Someronuorj, tedan Orihin Seren Taijttuma, tedan till Hiruan jocki och tedan till Mustajogenhara, och Petrus Hitsau sack till 40 mrc för uelle."}, {"df": "2429", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2430", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2431", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2432", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2433", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Henric [Gårdshagen](1), konungs doom haffwandes i thett sinne på wällbördige mans wägne her Carll Knutssons, riddare och drådset i Swerige, giör witterligh medh thetta mit öpna breff, att åhren eftter Guds byrd mcdxlii, måndaghen näst för sancti Hendricj(2) dagh, den tidh iagh tingtade medh allmogen af Tulås och Hauho(3) sokne i för:ne hennes närwaru och åhörelse, Bengt Lydikson på Tawasthuss och Oluff Brodersson, Matths och Hendrich Engelika(4) söner aff Mälkila(5), tå kom for rätta å sathe tingh Oluff Jönsson i Lahis(6) och kierde til Sadiala(7) boor och deras skiffttes bröderne at the hade honom aff wällat hans skog och fiskewatn i Rautaierwi(8) öffuer deras gamla åthskilnadh och råerne, som äre omgångande råår til Rautajerwi(8) ägorne ware åthskilt frå skatte och frälsis, som ähr förste råår Rietaioensuluoto(9), sedan til Haukijerwensaren(10), tädan til Taipal – – –(11) jerwenniemi, sedhan til Halkijerwensalmi, som skall skillja Kouffuala och Rautajerwi(12) åt, ther näst till Woordensuonsaari(13), sedan till Raudhanlahde(14), tädhan till Riuttataipale, deerifrån till Kaastawankallio(15), så til Ämmästänseljen(16) saari, deernäst til Kurkijoensuu, så til Kurjensuonkanda(17), tedan til Utulahde(18), sedan til Hirwiwuori, tädan til Sywisaari och så til Mustakusi; och desse 12 i nämden såtho: Oluff i Tulittula(19), Michell i Hömäki, Peer i Witsiälä(20), Henrich i Hömäki, Jönss ibidem, Oluff i Kajandila(21), Morten Sodiala, Oluff i Witsiälä(22), Påwell Nilsson, Michel Woljoki(23), Påwell Kalala(24), Knuth i Michola, hwilka fullbordade desse för:ne råerne medh deress eedh och ingen mooth dem wädia wille, ty dömde iagh för:ne råårne stadighe och fast [och] för:ne Sodiala(25) boor med deris skifftes bröderne saak til 40 [mark] för wälle. Dess til witnesbörd beder iag den ehrlige mans Carll Knutssons insegle, och iag sätter(26) mitt insegle med hans för detta breffuet. Datum ut supra. Anmärkningsvärdare olikheter i kopieboken i sv. riksarkivet. Öfverskrift: Rååerne, såm lyder til Rautajarffuij. (1) Henrikus Gårdzhagen (2) Sancte Henricij (3) Hauhås (4) Beintz Lydichssån på på Tauaste huss och Oloff Brooderssån, Hentsze och Hinrich Engelijke (5) Mälkelä (6) Lohis (7) Sodiala (8) Rauthe järffui (9) råån Rickeluotho siba sarj (10) Houakiäruen saaren (11) Laipe taiuemen (12) Rauthaiärfui (13) Vården soon sarj (14) Raudan lächde (15) Kächtekatauan kallio (16) Ämmäsen sälien (17) Kurienson kandå (18) Vttolechden (19) Telitula (20) Vitzelä (21) Keijandila (22) Vitzälä (23) Vålijoki (24) Kalast (25) Sodiela (26) satt"}, {"df": "2434", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Henricus Gårdshagen, domhafvande, then som (= sin) å wälbördig mans vägnar herr Karl Knutsson, riddare och drotts i Sverige, gör veterligt med detta mitt öppna bref, att åren efter Guds börd mcdxlii, S:t Henrici afton, den tid jag tingtade med allmogen af Padasj[oki], Syssme och Jämsä socknar i förenämnde (!) herrars närvaro Bengt Luvigesson, fougde på Tavastehus, Olof Nilsson, häradshöfding ibidem; Sumiais råer, som höra Olof Brodersson till, äro: först hufudråå invid Pukaran Palkir och derifrån till Pukaranvatiö och så till Pukaransaari, thädan till Mustasmäki, Lahnasvuoren och thädan till Sumiais och så till Hapasalo och thädan till Kalajärven taipaleheen och så till Pukaranpalkir igen."}, {"df": "2435", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2436", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2437", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligit see thet allom thenne wtskorne scrifft høre eller see at wi Magnus met Gudz nod biscop j Abo och wi her epter næmpda Pæder Vdraaynen domare, Jwan Parthaynen och Anders Awimen lænsman och thenne xij(!) soknemen Poual Andersson, Paual Kyskins, Anti Thoywanen, Laurens Hwiwarinen, Hannus Vskinen, Juan Pitkæynen vpa mene almoghens wægna som til Jokas cappelle bigge ærum swa ens wordhne om at sæthia prest j Jokas oc om preste bool och anner sticken ther tiil høra som her epter scriffuat stoor; fførst at wi alle som til for:ne cappel lighiom wiliom oc sculum skipa ther tiil eth fult preste bool, vi pund land j huart gærdit oc ther til xxx lass ængh wiidh Jokas træsk til the ænga som ther tiil ligat haffua til prestaboleth oc om pinsdaga nw næst komande scal ther wara en syn met twem prestom och vj vtsoknis bønder som sculu syna och ransaka om the jord wid capelet om hon duger til prestebol. Dugher hon, tho sculu the rydhia thet som tiil aker duger och ærya och saa och wel riktadha met fulla sæædh prestenom j hænder antwarde. Bryster ther nogot aff for:ne jordtaal æller jordhen ær ey swa god som medlunghe jord ær j soknena, tho wiliom wi thet fylla anderstadz epter goda manna sæghen ther prestenom ær lægligit. Jtem tho wj haffuom antwordit prestenom sooddan aaker som førre rørt ær, tho wiliom wi och sculu giffua honom aff huariom preste krok en karp korn och en tridhiungx karp rogh tiil hielp aarliga offuer wor gambla skat tiil tess han ma hielpa sig aff prestebolet. Jtem viliom wi skipa tiil booskap och jngidøme prestebolena som kallas jnuentarium, først en hæst fore vj march rigisk, ij køør, v faar, iiij swin, en ketil aff eth lispund, och j ketil aff ɉ lispund, ij lya, ij skærwr och eth aarder. Jtem tho biscopen faar kringom landit och gør syt æmbethe, tho wiliom wj oc skulum skepa ij tunnor øøl och ther tiil koosth, hæste foder, høø och haffra tiil eth nath bool j soknena hwat hæller han faar aff Jokas tiil Lappewæsi eller jgen til Sawlagx. Alle thenne for:ne sticke och hwar thera wiidh sigh loffwom wj for:de xv aff for:ne almoghans och wore wægna fastha och obro[t]sliga holla vtan all tryske oc geenseghen som wi met hand och mwn for:de worom andeliga fader biscop Magnus loffuat haffwom. Och wj biscop Magnus for:de loffuom almogha j Jokas at wj viliom skipa them aatsæthen prest swa brot som wj faam visseliga wetha aff them clærickom oc synamannom som tiid koma at almoghen hauer æmpnat och giort prestebolet. Och wilie alla fulkomliga aal ander forscreffne sticke som the oss loffuat haffua. Tiil alle tesse for:ne sticke mera visso, vitnisbørd oc stadfæstilse ærw twa skripter scriffne eens ludhande ord fron ordh. Oc en aff the andra wtskwrin offuer a b c d, etc:a. Areno epter Gudz byrd mcdxlij, jpso die sanctorum martirum Fabianj et Sebastianj."}, {"df": "2438", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "5 mrc. noch em [her Gizen Richerdes] vor 3 [tunne] bers mit dem holte her Cristernssone (= Crister Niklisson?) gesant."}, {"df": "2439", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff (breff) høra eller see kungørum wy Olaff Magnusson, prouast, Sigfrid Jonisson, archediækn, ok capitulum j Abo ok kennomps met thesso waara opno breffue at wy met godan wilia ok berodhna modhe haffuom lagligha solt werdoga fader met Gud biscop Magnus j Abo eth domkirkionne gotz som heter Heykila j Wirmo sokn liggiande, met allom tillaghom, engho wndan skildo, som the gotzena tiilhøra kan, ffor c mark rede pæningha j swadana mynth som nw gæfft ok genkt ær j Abo; huilka peninga summa ær domkirkionne fullelica berædh tiil godo nøgio. Ok thet sama domkirkionne gotz fik hon aff beskedelige manne Hartika Dykare, Gud hans siæll nade, som hans breff ther paa giffuit wthuisær. Thy affhendom wj thet for:de gotzet Heykila domkirkionne ok tiileghnom wy thet werdoghe fader biscop Magnus j swa mottho at han legger thet som han tenkt haffuer vnder helgelicame altare tiil awinnelica egho. Tiill allo thessa for:de stykkiæ mera wisso ok witnisbyrdh hengiom [wj] capituli jncigle for thetta breff, som scriffuit ær anno Domini mcdxl secundo, pa tisdagin næst æpter sancti Henricx dagh, etc:a."}, {"df": "2440", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2441", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Birkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witherligit som thetta breff høra eller see at then tiid jach Sone Sonason, lagman j Norfinne, lagmanz tiingh hølth met allmogan aff Kyro och Birkala j Bengt Lydechsons, herædzhøffdinghe [ibidem], och Henricus Gørtzhoghens, fowgte offwer Satagundh, nærwarw, kom for mik Josse Larensson aff Nwdala och kærde til Torgils Sonesson aff Ylewætis om sik (ͻ: sit) ok syne syskene moderne och sagde at thet war skipt j fasta godz aff Nwdala och in till Sattula, och kærde han och om syn [och syn] syskone deell aff the cc marker som Torchil hafde wpburit for Sontaka godz aff Claus Lydykson, huilkit tesse xij Oleff Kalamess, Henric Willinen, Niles Pilzæ, Marcus Sæppa, Andris Kynoypoyca, Andris Rawkoynen, Vitika Sættilo, Oleff Karoylainen, Oleff (ͻ: Bencth) Paroynin, Jonis Nemis, Oleff Leyko, Niles Birkala ranzakade, witnade och sworaa ath Sona Torkilsons fader, som Iosse Larensson moderfader war, haffde borth solth thet godzet och fortærth hwar pæningha før æn han doo, och haffde Josse Larensson, som hans broder war, och flere hans syskene vpburith then deell aff the pæninga som for Sontaka godz goffwes. Epter thenne xij witne [och] edhe dømde jach Torchil Soneson oc hans arffua fry och sakløøs for Josse Larensson och hans syskene aatalan ok forbiuder them och hwariom manne thenne forscriffne Torkil Soneson eller hans arffwa ther æpther mera vp tala widh sæx mark for myn doom. Datum Birkala mcdxlijº, die beati Blasij episcopi, meo sub sigillo.]"}, {"df": "2442", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2443", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Birgitta Clawssa dotter kænnis thet met mino opno brefue mik hafua vpburith oc aanamath aaf renlifwis mæniskiom systrom oc brödrom i Nadhendal viij marker pæninga til godho nöghio fore ena ængh, som liggir j Montiskala j Reesa sokn, hwilka ængh myn husbonde Hinrik Swærd, Gudh hans siæl naadhe, lööste aaf Resa kirkio for viij mark oc Jönis Ingona fornempde kirkio pantsat hafdhe fore forscripfna pæninga summo, oc aaf aller til Montiskala lighath hafwer oc æn nu ræteligha til liggir; thær met kænnis iak met tesso brefwe mik heller mina ærwingia jngin ræt æpter thænna dagh hafwa til the fornæmpda ængh, æpter thy iak hafwer opburidh myna pæninga til godho nöghio, som sakt ær. Til thæs mero wisso tha bidhir iak, fornemda Birgitta, væælburin man herre Hinrik Biiser, myn swaagher, at han hænge sit incighle for thetta breef vppa myna væghna, medhan iak ey siælf incighle hafwer, oc thær til bidhir iak min brodher her Hinrik Clawsson riddare at han oc hænge sit incighle til vitnisbyrd for thetta breef, hwilkith som gifwith ær j Naadhendal aarom æpter Gudz börd mcdxlij, vppa fastagaangs sunnodagh."}, {"df": "2444", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pyttis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikith see thet allom them thetta breff høra eller see¹ ath wi Magnus, met Gudz nadh biscop j Abo, vppa ena sidha ok wi Olaff Magnusson, Micchel Nilesson, Olaff Nilesson, Mattis Magnusson ok Niles Nilesson vpa andra sidho ærum swa ens wardhne och sampde met wilio och beraadne modhe j godha manna nærwaru om the træto wara² millan haffwer warit om laxafisket j Abbora fors ath wi biscop Magnus for:de ok wara epter komandha biscopa j Abo sculom haffua ok behalda friit ok ohindrat halfth³ laxafisket j Abborfors, met hwat helsth laxatoolom⁴ laxan ther thagin warder, swa som os war til dømpt vppa landzrætten j Abo ok thera dombreff ther vpa giffuit ludher, och en rættan fiærdungh j sinaam landzmiærdrom epther thy wi fiærdhungen aagom j bynom. Ok wi for:de bønder ok wara arwingia epter os skulom haffwa⁵ ok behaldha waara fulla hælft⁶ j laxafisket met hwat helsth laxatoolom⁷ laxen ther thaghen warder ok ther til tree⁸ fiærdungha j sina⁹ landzmiærdrom epter thy wi aaghom j bynom. Ok [om] thrætta wardha waara eller wara epterkomande eller ærwinghia mella hwath som laxatool¹⁰ eller laxæfiske bør eller ma wara, tha skal thet aa bodha sidhor lathas til godha owilloghe mæn ath the thet epter laghen¹¹ aathskilia. Fframledis kænnomps wi for:de bønder j Abborfors os haffua loffuath i sama sæmio for:de wørdhelicom fader biscop Magnus ij twnnor salthan lax som han leet sigh aat nøgia for Gudz skuldh ok godha mænna bøn ok waar fatigdoom skuldh for then skadha (ok) som honum war aff os tildømpth vpa landzrætten; ok then Iaxen viliom wi ok sculom anthwarda vpa hans wegna Nadhendals closter ena twnna somarlax j jaar ok ena twnna høsthlax aareno ther næsth komande vtha[n] alla tøffringh ok geensegn. Thenna forscrifna sæmio som giordh ær aareno¹² epter Gudz byrdh mcdxlij, maanadaghen nest epter fastegans sunnedagh, j Pyttis j hederlica ok godha manna nærwaru, som æru¹³ mester Sigurdh, erchediæghn j Abo, her Laurens Skytte j Perna ok her Thomas j Pyttis kirkioherre ok Bothe Benktson a wapn, Anders Jonisson næmdeman [j] Pyttis, Magnus Nilesson, Borghe j Kirkebøle ok Anders Pæderson, loffwom aa baadha sidhor stadugha obrutlica haldha widh¹⁴ wara troo. Til thæss mera visso ok vithnisbyrdh æru thu breff scriffuin ok giffuin ens ludhande hulka eet wi biscop Magnus for:de behaldhom ok thet andra wi bøndher aff Abborfors for:de; ok bidiom ærlica Mattis Marthenson, lagman j Sudherfinne lagsaghu, ok Bothe Benkthson, hengie thera incigle fore sama breff som scriffuin æru thima ok stadh forscriffnom.¹⁵"}, {"df": "2445", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenliga och kerliga helso fore senda medh Gudh. Withen käre syndherlige gode wenir, thet jak fik idhert breff i gar, ludendes at jac skulde wnna idher igen friit och ohindrat closterens godz Kymmenna med laxafisket oc landbona, som Boo Jonsson gaff clostreno etc. Oc som J yttermera scriffuen, at min herre konungz nadh hauer tillatit, at thet ransakas skal oc clostret fa thet thy retteliga bör etc., tha maghen i witha, thet star mich engeledis at göra at fa nagodt bort wndan cronan – – – deliga ægo wtan laga doma; oc mena almoghen her i Pyttis soken, at hwarken – – – – Bo Jonsson hafdo nagan ret til at säliat eller giffuat wndan – – – me enghen there til, och her i Wiborgz län fins inte fulkomligit frelse godhz wthan thet konungen medh alt rikes radh fulbordh och samthykchio(!) haua giffuit til naghre domkirchiar for the goda manna siäla, som slagne wordo pa Pekkensari. Thy bedher jac idher kärligen, at i taghen thet ey til owilia, at mich engaledes staar at göra at fat swa bort wndan cronones slot, serdelis som thetta slottet ligger her for tessa hedninger. Hermed befaler jac idher Gudh. Scriptum Wiborgh in profesto beati Sigfridi episcopi et martyris meo sub sigillo. Karl Knutsson, riddhare och höuidzman på Wiborg etc. Adress: – – – – och renliffuadom frv abbadisson. – – – – sori i Wastena sendes thetta breff."}, {"df": "2446", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bäckby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Henrich Clauusson, riddare och häredzhöfdinge i Nedre Sathakunda, bekennes medh detta mitt öpne breff, at åhr effter Gudz byrd mcdxlij, förste måndagen i fasto, jagh ting hölt medh almogan aff Närppis sochn, j Bäckieby, kärde Henrich Kuss aff Tierwelax och hans skifftes bröder till Jop Gudze i Nämpnäs och hans skifftes brödren om råår thera bija emillan, [som] thesse xij, synemän vpå warit hade, aff huilka xij siu aff dem till thenne xij som tå i nembden soto, som är Jönss Bothe, Jusse Nielsson aff Lappfierd, Ragwald Biörneson, Lars Danielsson, Matz skomakare, Jören Tårkilsson, Jfwar Jönson, Oloff Nillson i Wäster-Calax, Magnus Henrichsson, Erfwast i Rawaldzby, Erich j Kårsnäss och Olaff Ragwaldzson; ransakade och witnade och effterswooro, skutho thee eedzbor för dhee vij, desse äre rätta råår bya emillan: förste råån heetandes Telax, annår råå är ända at Telax träske och tridie råån är Sandheedh. Effter ty at ingen här emot wädia wille, dömde iagh dee förbemelde råår stadugh och fast, och förbiuder iagh hwarian förbe:te Henrich Kuste eller hans skifftes bröder här om åfftare mär hinder eller qwälia wedh iij mark för min dom. Till witnesbyrd låter iagh mitt insigle medh wetskap för be:te breff. Datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "2447", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Anno a natiuitate eiusdem millesimo quadringentesimo quadragesimo secundo, jndiccione quinta, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini felicis diuina prouidencia pape quarti, anno eius secundo, die vero sexta mensis marcij, jn refectorio(1) monasterij ordinis fratrum predicatorum ciuitatis Aboensis hora meridiei decima vel quasi coram reuerendo in Christo patre et domino domino Magno, Dei gracia episcopo Aboensi, necnon circumspectis et discretis viris prothoconsulibus et toto consulatu dicte ciuitatis Aboensis jn mei notarii publici subscripti testimoniique infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia personaliter constitutus nobilis vir dominus(2) Karolus Kanuti, miles necnon dapifer regni Swecie, litteras quasdam pergameneas serenissimi principis et domini domini Cristoferi, Dei gracia Swecie, Dacie, Norwegie etc. regis, eius quoque(3) sigillo rotunde figure, quo vtitur, in cera rubei coloris dependente, jn cuius quidem sigilli medio clipeus(4) triangularis a quadam crvce quasi in quatuor partes(5) diuisus apparebat, jn superiori vero(6) parte ipsius clipei a dextris leo et tres leopardi a sinistris videbantur, in inferiori quoque parte ipsius clipei draco a dextris et a sinistris tabula admodum cancelli tenebantur, necnon(7) et litteras reuerendorum in Christo patrum et dominorum episcoporum(8) strenuorum militum ac aliorum(9) nobilium virorum regni Swecie consiliariorum in eisdem litteris vt inferius exprimitur(10) nominatim contentorum, eorundem sigillis sigillatas, saluas, sanas(11) et integras, non viciatas, non cancellatas, non abrasas, nec in aliqua sui parte suspectas, scilicet(12) omni prorsus vicio et suspicione carentes, produxit ac causa euidencioris testimonij publice legi postulauit(13); quarum quidem litterarum tenor in sweco ideomate iuxta consuetudinem regionis prefate de verbo(14) ad verbum sequitur et est talis: (Här följer ett konung Kristofers bref af Stockholms slott den 20 september (in vigilia beati Mathei apostoli & evangeliste) 1441, hvarigenom han stadfäster Karl Knutsson, drotset i Sverige, i besittning af Askahärad och Östkindshärad i Östergötland samt Trystrum och Hananäs socknar i Tiwsta härad i Linköpings biskopsdöme, hvilka han af kronan erhållit i pant.) Tenor vero litterarum reuerendorum in Christo patrum Dei gracia episcoporum, strenuorum militum ac aliorum nobilium virorum regni Swecie consiliariorum de verbo ad verbum sequitur et est talis: (Här åter följer ett af medlemmar af rikets råd, däribland biskop Magnus af Åbo, i Arboga den 13 januari (in octava epiphanie Domini) 1440, utställdt bref hvarigenom Karl Knutsson får rättighet att tillbyta sig ofvannämnda pantlän mot några andra af honom innehafda pantgods i Uppland.) Post quarum quidem litterarum produccionem, leccionem et examinacionem(15) prefatus dominus Karolus Kanuti, miles necnon dapifer regni Swecie, me publicum notarium infrascriptum debita cum jnstancia requisiuit, quatenus sibi ex eisdem litteris vnum vel plura publicum seu publica conficerem instrumentum seu instrumenta et quot fuerint necessaria et opurtuna. Acta sunt hec anno, jndiccione, pontificatu, mense, die, hora et loco quibus(16) supra, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris dominis Holwido Johannis canonico, Benedicto Olaui et Henrico Martini, presbiteris Aboensis diocesis, necnon nobilibus viris Erico Axelsson milite, Johanne Gotormsson, Benedicto Hamber et Petro Swert testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Martinus Lesken, clericus Wladislauiensis diocesis, publicus sacra jmperiali auctoritate notarius juratus, quia huiusmodj litterarum produccioni, leccioni(17) et diligenti examinacioni omnibusque alijs et singulis, dum sic vt premittitur fierent et agerentur, vna cum prenominatis testibus presens interfui et ea omnia et singula sic fieri vidi et audiui, jdeo hoc(18) publicum jnstrumentum manu mea propria scriptum ex eis(19) confeci et nomine meis solitis et consuetis vna cum appensione sigillorum dicti(19) reuerendi in Christo patris et domini, domini Magni, Dei gracia episcopi Aboensis, necnon(20) ciuitatis Aboensis roborando(21) consignaui rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum. Varianter i det andra exemplaret: (1) refectoria saknas (2) et dominus (3) eius vero (4) in ceris alba ab extra et rubea ab intra impressa dependente, jn quoq uidem sigillo clipeus (5) in quatuor partes saknas (6) vero saknas (7) quasi tabula admodum skakorum facta elucebant necnon (8) dominorum Dei gracia episcoporum (9) nonnullorum i st. f. aliorum (10) patebit (11) sanas saknas (12) non viciatas, scilicet (13) produxit ac legi postulauit (14) litterarum tenor de verbo (15) produccionem, jnsinuacionem, leccionem et diligentem examinacionem (16) die et hora quibus (17) insinuacioni, leccioni (18) jdeo ex eis hoc saknas (19) supradicti (20) patris et domini Aboensis episcopi (21) roborandi"}, {"df": "2448", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2449", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2450", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sampu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Clawsson, riddar och heredzhoffdingæ j nædhræ Sathagundha, gor witterlicht allom met thetta opnæ breff, ath then tijd jak tingh hiolt met almogen aff Kumo soken kom fore [mik] Andris Mikelsson aff Ylistare up erligæ quinnæ weghna hustru Lucia, Thomas Pederssons epter leuæ, ok kundeghædhæ aa satthe tinghæ om eth jordhe skypth ok køp, som fornempde Thomas Pedersson, Gudh hans siel nadhæ, giorth haffde met Andris aff Halowoltis. Thet ærendhæ skøt jak til the xij j nempdhine satho: Oleff Symonsson, Jøsse Hawalasth, Eric Wares, Oleff Kammany, Anti Stegarson, Mattis Yllanpoyca, Jønis Qwiti, Henric Paiokantho, Niels Kætheri, Henric Seppilæst, Jonis Olsson ok Oleff Wahanyn; jtem thera ij withnæ Laurens Piltoy ok Lasse Hyrkalæ withnadhæ ok swore ok thera sornen xij ransakade ok sweria williæ, tha edzbør wordher, ath Thomas Pederson lageligæ giorde jordhæ kop ok skypte met Andris Halowoltis j swo matho, ath Thomas gaff Andrisæ alle sinæ eghædel j Martulaby j Kwmo soken for xlv marc och xx marc j redhæ peningæ, ok thom betaladhæ Thomas j soknæ stuwæn opp en dagh, thet alle soken folleligha til stoth, ok Thomas fik igen allen Andrisæ del j Halowoltis j Hwittis sokn, som thennæ two Jønis j Hwittis ok Oleff Rauthiæ swore for nempdhnæ, som ther epter sotho j Huittis soken, ath Thomas forhøgde sijt køp met v marc, ok thøm haffuer han uth giffuit. Epter tessom forscriffnom skelom dompde jak thet jordha skipta stadugt ok fast, medhen her jngen j moth wedhiæ wildæ, ok forbyder jak hwariom thetta optermere hindra ell quelia wid iij marc for myn dom. Til witnisbyrd trykker jak myth jncigle nedhan for thetta breff. Datum et actum Sammo in parochia Hwittis anno Dominj mcdxlij, feria 3:a proxima ante dominicam qua cantatur Letare."}, {"df": "2451", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wetherligit wari allom, ssom thetta breff höra eller ssee, thet wj Henrik Spore aff wapn oc jach Jngeborgh, hans hustrv, Clauus Bytings dotther, byggiandis j Pemar soken, kænnomps openbara medh tesso waro vpno breffwe oss endrakliga medh beradno modhe oc godhom wilia haffua lagligha saalt oc til æwerdliga ægho vplatith oc med tesso waro vppno breffue lagliga sæliom oc vplatum hedherligom oc renliffuis mænniskiom systrom oc brödrwm j warafrw oc sancte Birgitto closter j Nadendal alt wart fasta godhz j Ynes, liggiandis j Masko soken, swa som ær helftena aff Ynes medh allom til lagum, ssom thy godhze nw tilligger oc aff aldher til ligat haffuer j watho oc törro, badhe medh aker oc ængh, skogum oc skoxlutum, fiskewatnom, qwærnom, qwærnastadum oc qwærnaströmum, tomptum oc tomtastadom, holmom, fæmarkom oc fægangom oc medh allom androm tillagom oc wtwægum nær by och fiærran, ængho wndhan taghno, ssom thy godhze aff aldher tilligat haffuer æller æn tilligger eller rætteliga tilliggia bör, hwat nampne thet helst næmpnas kan, ffore twa marker oc fæmtigi Aboska pæninga oc eth pundh rogh, hwilka pæninga summo oc rogh wj kænnopms os fulleliga oc til godho nöghio vpburid hafua, swa ath os allaledis wel athnögher, aff fornempda systrom oc brödrwm, hwilkit godhz badhe lagliga vpbudit oc lagstandit ær effther thy landhz lagh wtwisar, som dandemannom wetherligit ær. Oc hwat for:da godz kan bæthra wara æn forscriffna pæningha swmma, thet vnnom wj oc giffuom Gudhi oc jomfrv Maria oc sancte Birgitto oc fornæmpda Nadhedals clostre fore wara oc wara forældhra siæla oc allas thera wj æghom goth fore göra. Thy afhendom wj, for:de Henrik oc Jngeborg, min hustrv, os oc warom ærfwingiom thetta for:na godhz halfft Ynes oc til engnom thet ware frw oc sancte Birgitto clostre j Nadhedal systrum och brödrwm ther sama stadz met allom tess tillaghum, som för ær sakt, til æwerdhliga ægho, ohindrat och oqwalt for os oc allom warom ærffwingiom oc effterkomandom, æ hwa the helzst wara kwnna, effter thenna dagh nythia oc brwka thet sama godhz fore thera rættha köp æffter thera eghin wilia. Oc gifuom wi hæridzhöfdingianom j samo hæride godhzit ligger vti fulla makt medh tesso samo breffue for:da godhz medh allom tess tillagwm fast fara oc stadugt til döma medh fastum oc allom skælum epter thy landhz lagh wtwisar. Jtem ware thet swa, som Gudh forbiwde, ath thetta for:na godhz halfft Ynes eller nagat aff thy affginge for:da Nadhedals clostre med nagan ræt, tha tilbindom wj, Hinrik oc Jngeborg, min hustrv, os oc wara ærfwingia for:da clostre systrom oc brödrom thöm swa godh godhz jgen wedherlægia effter thera eghin wiliæ j swa godho læghe, jnnan sex wikur næst effter godhzit ær them aff gangit, widh wara sannindh oc godha tro, oc ther til vprættha them allan then skada the kwnna ther jnnan tagha. Jtem tesse effter scriffne æro the godhe men, som hafua offuer thetta köpit warit oc hafua thet badhe sköt oc skælat effter thy war landhz lagh wtwisar, swa som ær Jöss Niclisson, biscop Magnus swen, Pæder Wille, Anders Palsa, Marcus Kallason, Torchil j Walles, Hanis i Hwmekala, Niclis j Hwmekala, Lasse Sæppa, Anders Jutola, Pædher Wise oc Tidheka timbherman. Til tesse for:na ærendhe mera wisso oc störra forwaring tha haffuer jac, for:de Hænrik Spore, latit wetherliga henghia mith jnsigle for thetta breff. Oc jac Jngeborgh, Clauus Bytings dotther, for:da Hænriks hustrv, bedher beskedelighen man Jönis Hansson aff wapn j Willela, min nestha frenda, ath han henghe sit insigle vppa mina weghna for thetta breff, mædhen jac ey selff jnsigle haffuer. Oc ther til bidiom wj baden, Henrik oc Jngeborg, for:ne beskedliga mæn her Thomas prest, cappelan j Masko, oc Philpus Jonsson aff wapn j Isenkylä ath the hengia thera jnsigle medh waro til witnisbyrdh for thetta breff, hwilkit ssom giffuit ær j Nadendal arom effter Gudhz byrdh tusanda firahwndrada tw oc fyratiga, vppa sancti Thome dagh j fastone, som kallas de Aquino."}, {"df": "2452", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Gunne Magnusson j Taipala j Masku sokn gör allom vitherlighit met thetta mit opna breff mik hafwa giort met mynna hustrv oc næstafrænda radhe oc godh wilia oc met beradhno modhe et rættelighit oc skæligit byte met hedherligom oc renliiffuis mænniskiom systrom oc brödhrom aff ware frw oc sancte Birgitto closter j Nadhendal j swa matto, at jak vnner thöm oc til æwerdelika ægho vplater met thetta breff ena ængh, som ligger j mellan Nenamæki oc Jalaia, som vj saton höö wæxa vppa, fore ena ængh, som ligger j Vasika lotho, ther iiij saton höö vexa vppa. Oc hvat min ængh kan bætre vara, som the fanga aff mik, æn the jak aff thöm faar, thet gifuer jak Gudhi, jomfrv Maria oc sancte Birgitto oc for:da Nadhendals clostre fore mina oc mina foreldra siæla. Thy affhendar jak mic oc minom arfuom the for:da æng oc til egnar hona for:da Nadhendahls clostre til æwerdeligha ægho, som sakt ær, fran mic oc minom ærfuinghom oc allom æffterkomandhom. Jtem ware thet swa, som Gudh forbiwde, at the ængin, som systre oc brödhre for:da fa aff mik, ginge thöm aff met nakrom ræt, tha til bindher jak, for:de Gunne, mik oc myna arffuingia widherlæggia thöm sva godha ængh j gen, ther thöm swa læghligha ligger som the nw fa aff mik, æller at the ganga til thera ængh j geen j Wasikalotho, om the thet heldir wilia, Korit skal sta til thöm. Thesse affterscrifne woro ower bytit, som ær Jönis Hannisson, Henrik j Awola, Jacob j Kaiela oc Pæder j Kelhos. Til thes mere wisso oc större förwaringh tha bidher jak, for:de Gunne j Taipala, hedherlighin man Jönis Hannosson aff vapn at han hænge sit incigle vppa mina wægna fore thetta breff, mædhan jak ey siælffuer jncigle haffuer. Oc bidher jak beskedeligha mæn her Thomas prest, capellan j Nadhendal, oc Philpus Jonsson j Ysonkyla at the henghia thera incighle met mino til witnisbyrdh fore thetta breff, hwilkit som giwit ær j Nadhendal arom æffther Gudz byrdh mcdxlij:o, vppa sancti Gregorij pawa dagh j fastone &c."}, {"df": "2453", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Jacob j Kaiala j Masko sokn gör allom wetherlighit met thetta mit opna breff, mik hafua giort met mynna hustrv ok næsta frænda radhe ok godhwilia ok met beraadhno modhe eth rættelighit och skælighit ængiabyte met hedherlighom ok renliifuis mænniskiom systrom ok brödhrom aff waare frw ok sancte Birgitto clostre j Nadhendall j swa maatto, at jak wnner thöm ok til æwerdheligha ægho wplater met thetta breff ena ængh liggiandis j twem styckiom ok göra iij las höö, hwilkin ængh som ligger wndher Kiriola by, ffore ena ængh, som ok ligger i twem styckiom, huilken som liggher wndher Kaialaby ok wexa oppa iij lass höö, badhom oss til mak ok læghlikhet. Thy affhænder jach, for:de Jacob, mik och mynom arfwingiom the for:da ængh j Kiriolaby och tileghnar hona for:da Nadhendals clostre til æwerdhelica ægho, som sagt ær, ohindradha ok oqualda fore mik ok mynom arfwingiom ok ffore allom androm. Jtem waare thet swa, som Gudh forbiudhe, at the ængin, som systhra ok brödhre for:de faa aff mik, ginge them aff met noghrom ræt, tha tilbinder jach, for:de Jacob, mik ok myna arfwingia at widherlæggia thöm swa godha ængh i geen, ther thöm swa lægligha liggher som the nw faa aff mik, æller ok at the gangæ til ængena j geen j Kaiala ligher, om the thet hældher wilia, korit skal staa til thöm, ok ther met oprætta thöm allan then skadha the kunno ther taghæ wtj. Tæsse æftherscrefne woro ofwer thetta for:da bytit, som ær Jönis Hanisson i Willela, Henrich j Awola, Pawal j Awola, Andris j Aiola ok Pædhar i Kallæs. Til tæsse forscreffna ærende mere wisso ok större fforwaring tha bidher iak, ffor:de Jacob j Kaiala, beskedhelighen man Jönis Hannosson aff wapn i Villela, at han hænghe sit jncigle wppa myna wæghna ffore thetta breff, mædhan iak ey siælfwer jncigle hafwer. Ok ther til bidher jak beskedheligha mæn her Thomas prest, capellan j Masko, ok Finwidh Iönsson i Finnela at the hængia thera incighle met myno til withnisbyrdh ffore thetta breff, huilkit som gifwet ær j Nadhendal arom æfther Gudz byrdh mcdxlij:o, oppa sancti Ambrosij dagh."}, {"df": "2454", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Henrich j Awola ok Pawal j Awola, brödher, j Masko sokn görom allom wetherlikt met thetta waart opna breff oss hafua giort met bæggias wara hustrv ok næsta frænda radhe ok godhwilia ok met beradhno modhe eth rætthelikit ok skælighit ængia byte met hedherlighom ok renliiffuis mænniskiom systrom ok brödhrom aff waare frw och sancte Birgitto clostre j Nadhendal j swa maatto, at wj wnnom thöm ok til æwerdheligha ægho wplatum met thetta waart breff ena ængh liggiandis i fira stycke, som wæxer oppa siw lass höö, huilken ængh som ligger wndher Kiriola by, ffore ena ængh, som ligger i fira stycke ok wæxa oppa vij lass höö, huilken ængh som liggher wnder Awolaby. Ok hwat waar ængh kan bæthre wara, som the faa aff oss, æn the, som wj aff thöm faam, thet gifuom wj Gudhi, jwmfrw Marie, sancte Birgitto ok Nadhendals clostre ffore waara ok waara foreldhra siæla. Thy affhendom wi, for:de Henrik ok Pawal, oss ok worom ærffwingiom the for:da ængh j Kiriolaby liggiandis ok tileghnom hona for:da Nadhendals clostre til ewerdheligha ægho, som sagt ær, obehindradha ok oqualda ffor oss ok waarom ærfwinggiom ok ffore allom andhrom. Jtem waare thet swa, som Gudh fforbiudhe, at the ængen, som systror ok brödher for:de faa aff oss, ginge thöm aff met nokrom ræt, tha tilbindom wj, ffor:de Henrich ok Pawal, os ok wara ærfwingia at widherlæggia thöm swa godha ængh j geen, ther thöm swa læghligha ligger, som the nw faa aff oss, æller och at the ganga til the ængena i geen j Awola ligger, om the thet hældher wilia, korit skal staa til thöm, ok ther met oprætta thöm allan then skadha the kunno ther j tagha. Tæsse æffterscreffno woro ower thetta for:da bytit, som ær Jönis Hannosson aff wapn i Willela, Andris j Aiola, Jacob i Kaiala ok Pædhar j Kallös. Til tæsse fforscreffna ærende mere wisso ok större fforwaring tha bidhiom wj, for:de Henrik ok Pawal, brödher, hedherlighin man Jönis Hannosson i Willela, at han hænge sith incighle oppa wora wæghna ffore thetta breff, mædhan wj ej siælfue jncighle hafwom, ok ther til bidhiom wj beskedheligha mæn her Thomas prest, capellan i Masko, ok Finwidh Jönisson j Finnela at the hængia thera jncighle met woro til withnisbyrdh ffor thetta breff, huilkit som gifuit ær j Nadhendall arom æffther Gudz byrdh mcdxlij:o, oppa sancti Ambrosij dagh."}, {"df": "2455", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitirlikit vari thet allom thöm thetta breff höra eller see, ath wi Magnus, met Gudhz nadh biscop j Abo, oc capitulum ther sama stadhz köptom laghlika til Gudz oc sancta Anna heedher oc tiænist aff beskedhlikom manne Jönis Ingonen a wapn alt hans fasta godz j Reso sokn liggiande, som ær Montiskala, Kæmpile met Gærdhile, som han haffde köpt oc til Kæmpilæ lackt, Ylikylæ oc Böle met allom thera tillaghom, engo wndanskildo, som thöm gozom eller noghro thera rættelika kan tilhöra, vtan ena ladho ængh i twem stykkiom, som kallas Miældo, fore dcccxxv marck swenska, swa goth mynt at iiij marcker swensca göra fult fore een fuluicktoghan ængliskan nobel, swa som köpebrefuet och skötninga breffuen ther wppa giffuin fullelika bewisa, hwilka fornempda summa wy bereeddom fornempda Jönis Jngonen til godha nöghio j gul oc redho peningom, som tha waro gænge oc gæffne j Abo, endeels af kyrkionna pæningom oc endeels af Gudhz wina almoso som ther hulpo til i Gudhz hedher oc sancte Anno i swa matto, at wm thet sama systra closthret aff sancti Dominici ordinis, som i thöm thima war tænkt oc til æmpnadh j Gudhz hedher oc sancta Anna j Reso, hafde varith fulbordhat oc til godhan ænda komit, tha skuldo the fornæmpda godz thy clostre tilhöra til æwinnelika ægho. Kunde thet clostret oc ey faa noghan gang eller fulkompnilse, tha skulle the sama gozen læggias til sancte Anne altare i domkyrkionne j Abo til æwinnelika ægho. Nw metan thet systra clostret aff sancti Dominici orden kom ey til noghra fulkomnilse heer j landet, som tænkt war, och Gudh aff sinne miskunnelike forsyn haffuer skutit i hugh högbornom första warom nadhugha herra koning Cristoffer och hans ærlika radhe j Swerike, at the haffua stiktadh oc funderat her j biskopsdömit eet closter aff sancte Birgitte orden, som kallas Nadhendaal, Gudhi oc jomfrw Maria til loff oc æro j sancti Johannis baptiste sancta Anna oc sancte Birgitte nampn och hedher, allom landzens inbyggiarom til andelik hughnat oc syndabætring, tha haffuom wj giffuet oc lackt, giffuom oc læggiom the sama godz Montiskala oc Kæmpilæ etc. met alles thera tillaghum, som köpebreffuet oc skötninga breffuin wtuisa, j Gudz oc sancta Anna oc sancte Birgitto hedher til fornempda Nadhendals closter, aa wppa hwat rwm thet wardher bygt oc bliffuande hær i biscopsdömit, til ewinnelika ægho met allom androm gozom oc æghom, som sancte Anna clostre tillhöræ, swa som ær mæsso clædhe, altara clædhe, bökir oc alt annat, engo wndan takno, oc skal heta, kallas oc wara oatskililika, bliffua æt closter ewinnælika. Wordhe och swa, som alzwollogher Gudh forbiudhe, at thet sama clostret aff sancte Birgitte orden for noghra handa sak skuld kunde hær i biskopsdömit ey bliffua bestandande, tha skulu the opta næmpda gotzin Montiskala etc. i Gudz hedher oc sancte Anno læggias til sancte Anno altare i Abo domkyrkio oc thy altare tilhöra æwinnelika ægho, epter thy thera wili war, som hulpu ther til, at then gotzen wordo betalat met allom androm gozom oc æghom, engo wndantaghno, som fore scriffuat ær. Til alla thænne forscriffna stykken mera wisso oc witnisbyrdh tha hængiom wi war secret fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcd.xlij, feria quinta post dominicam jn albis."}, {"df": "2456", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Des koninges herolde gesant 1 tunne bers unde 4 stope romenie, 2 mrc. 6 sol. hirvor."}, {"df": "2457", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Carll Knutson, riddare, kännes och giör witterligit medh thette mit öpne breff, adt iagh hafwer vndt bårgarne i Raumo på min nådhige herre konung Christoffers wegne, adt the skulle och måghe bruka theras köpslaghan i alle måttho som the bårgare göra i Åbo, byggia och boo, bådhe sälia och köpa och niutha alle the lagh och rätt, privilegia och frijheett, som the haffwe i Åbo. Thy förbiudher iagh på min herre konungs wegne alle fougter, embetzmän och alla andra, hwadh the hälst kunna wara, them här emoth att hindra eller qwelia i noghra handa måtta. Datum castro Aboensi anno Domini 1442, proprio sub sigillo. I afskriften bland städernas privilegier: Dat. Abo cast. a:o Domini mcdxl secundo, IX dagh effter Quasimodogeniti, sub sigillo."}, {"df": "2458", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vetherlighit wari thet allom thöm, som thetta breff höra æller see, thet jach, Jönis Hannosson a wapn i Willela j Masko sokn, kænnes oppenbara met thetta mith opna breff mik haffua giort met mynna hustrv godhwilia ok met beradhno modhe eth rættelighit ok skælighit ængia byte met hedherlighom ok renliffuis mænniskiom systrom ok brödhrum aff woro frw ok sancte Birgitto closthre j Nadhendall j swa maatto, at jak wnner thöm ok til æwerdheligha ægho wplather met thetta breff ena æng, som liggher j treem stychkiom ok wexa oppa iij lass höö, hwilkin ængh som liggher wndher Kiriola by, ffore ena ængh, som liggher wndher Kakkaris by ok wexa wppa iij lass höö. Ok hwat myn ængh kan bæthre wara, som the faa aff mik, æn the iach aff thöm ffaar, thet gifwir iach Gudhi, iumfrv Maria ok sancte Birgitto ok for:da Nadhendals clostre ffore myna ok myna forældra siæla. Thy affhender iach mic ok mynom arfuom the for:da ængh i thöm treem stychkiom ok tileghnar hona for:da Nadhendals clostre til ewerdheligha ægho, som sagt ær. Jtem wore thet swa, som Gudh forbiudhe, at the ængin, som systor ok brödher forn:da faæ aff mik, ginge thöm aff met noghrom ræt, tha tilbinder jach, for:da Iönis Hannosson, mic ok myna arffwingia widherlæggia thöm æller thera æffther komandom swa godha ængh i gen, ther thöm swa læghligha liggher, som the nw faa aff mik, æller ok at the ganga til the ængh i gen i Kakkaris, om the thet hældher wilia; korit skal staa til thöm. Jtem tæssa æfftherscreffno woro offwer thetta for:da bytit, som ær Jacob i Kaiola, Pawal j Awola, Pædher j Kællos oc Jusse j Kællos. Til thæs mere wisso ok större forwaringh tha lather iach, forn:de Jönis Hannosson, wetherligha hængia mith incigle fore thetta breff. Ok bidher jac beskedheligha mæn herra Thomas præst, capellan j Nadhendall, ok Finwidh Iönsson i Finnola at the hængia thera incighle met mynom til withnisbyrdh ffore thetta breff, huilkit som giffwet ær i Nadhendal arom effther Gudz byrdh mcdxlij, wppa sancti Georgij dagh."}, {"df": "2459", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(Konung Kristofer stämmer marsken Karl Knutsson till Stockholm att svara på gjorda anklagelser samt gifver lejd.) Marsken läth strax redha göra, spisning oc wäria j skipit föra, iij merseskip oc vij annar hade han tha oc v(c) riddara oc swena ther oppa, the degliste men a föther motte gaa. Saa kom marsken til Stocholm thaa, konungen hanom wäl vnfik, marsken räddis tok for hans swik. Konungen [Albricth] Morer til marsken sende oc sagde han wille met hanum endhe, ther them badhom laage stor makt oppa; om morgonen mellan iij oc iiij skullen til hanom gaa, ther skulle tha engen wara när vtan her Albricth Morär. (Marsken infinner sig hos konungen, som svär vid heder och ära att aldrig vara emot honom och beder honom återkomma klockan 7, hvarefter marsken aflägsnar sig och konungen kallar till sig sina tre rikens råd.) Marsken kom aather som konungen badh oc rönthe hans falskhet strax j stad; konungen lade honom strax degtingan oppa om Abo oc Tauastahws ath ather faa, ther til Öland oc Swartasyö medher. Marsken behgade ey tess bedher, vtan swarade: jach kom ey her at tolik liste, thet jac menar sa mykit mista. Kan thet engaledis bether wara, vnnen mich met leyde hädhen fara. Konungen oc hans raad woro kloke, the lagdo for marsken manga kroke. Marsken forfan tha thera listhe, Wyborg eller Abo skulle han jo miste oc än takka Gud for then fromma at han kunne met liffuit thädhen komma. Hadhen ey sa mang rask man met sik, han hade ther bliffuit äwinnelik. Marsken hade oc förra spord af mangom aff her Cristierns ord, at ä men han liffua maa, marsken skulle aldre Wyborg faa, oc meenthe han bliffua met bättre roo paa Wyborg än aa Aboo; thy loffuade marsken konungen thäre, nar han hade Wyborg j sinne wäre, hwem konungen wille Abo faa, wisseliga skulle han faa thet thaa. (Nu infinna sig många med klagomål mot marsken, men denne hänvisar till konungens honom gifna försäkringsbref). Marsken sik tha thädhen skynda til Wyborg thet snarast han kunde. Than han kom til Wyborg när, wisseliga sporde han thär, at m sin hade drozeten sworet saa, thet marsken skulle aldre Wyborg faa. Drotzeten tha sin hälsot fick, alla sina fogota kallade han for sik oc bad them alla forwarat saa, thet marsken jo aldre Wyborg faa. Litit tenkte han a ärena thoo, han anamade jo Wyborg aff marsken j thro. Gud giorde togh som han willde oc marsken oc drotseten wäl atskillde. Sama dag döde drotzeten, tha han hade loffuat marskenom slottit faa. Marsken kom tha met konungens breff, som han drozeten till screff, at han skullenom strax Wiborg faa, om han wille hans hyllist naa. Ther met fick marsken thet feste; siden reddis han for konungen ey meste. Konungen fik aather Abo, som marsken hade hanom sakt j thro. – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2460", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLII, in festo beati Petri martiris, obiit nobilis vir magnusque fautor nostri ordinis dominus Cristiernus Niclisson, miles et dapifer Swecie, in castro Wiborgensi; sed eodem anno in die apostolorum Petri et Pauli sepultus est hic in conuento, cuius eleemosina constructa est ista capella cum sequentibus testitudinibus(!), quam eciam fundauit. Hic quinque missas in qualibet ebdomada pro se et filio suo Karulo Cristiernsson nec non vxoribus eorum et carorum suorum, videlicet dominica, die secunda, quinta et sexta feriis ac sabbatho perpetuis temporibus celebraturas et multa alia notabilia clenodia ac donaria legauit conuentui nostro."}, {"df": "2461", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2462", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Cristoffer met Gwdz nadh Sweriges, Danmarks, Norges, Wendes ok Gøta konungh, palantz greue wpa Rin² ok hertigh o (ͻ: i) Beyorn, kungørum met thesso woro nærwarande øpne breff at wørdeligen³ fadher met Gwdh biskop Magnus j Abo haffuer oss beræth at mellan Sysmes kirkio j Tawastelandh ok Sawlax⁴ kirkio j Karela ære xviij mils wægh, och tha biscopen haffuer ther i mellan farith, som honum bør hwarth tridhie aar visitera, eller annat got folk ther millan fara, tha haffua the engha bygd ther i millan hafft wthan haffwa ligath pa markena eller ijsen⁵ til thes at for:de biskop Magnus, som ther aatthe nogra jordh aff syna forældra wegna ok køpte ther til nogra jordh badha aff Karelom ok Taw[a]sthom wijdh Wahwajerffwi ok haffuer sath ther wpa een landbo ok lætith byggia hws som biscopen ok andra gode wægfarandemen magha haffua wærma ok hwilo; ok at landboen ma thes heldre bliffwa ther sitiande, tha haffuer han fordrægit⁶ honum bodha tiondh ok landgeldh, swa at han haffuer ther aff enghom giort wthan presta rætth synom kirkioherre; ok haffuer⁷ for:de biskop Magnus oss bidit, at wy wiliom wnna thet for:de gotzet Wahwajerffwi⁸ frijt ok frælsth for alla konungxlica wtskylder. Ok mædhan wij forstandom at thet gotzet ær v[p]bygt⁹ for mena bæsta ok gangn,¹⁰ tha wnnom wij thet ok giffuom thet frijth ok frælst for allan konungxligan skath ok andra aalaghur¹¹, hwrw the helzt kunno nempnas, ok forbiwdhom allom worom fogtom ok æmbetzmennom, at hindra eller qwælia thet gotzet eller biscopens landbo som han ther wpa sæther wijd wora konungxlica hæmpd. Til thes mera wisso ok witnesbyrd lathom wij hengia worth incigle fore thetta breff. Scriptum et datum in castro nostro Stocholm anno Domini¹² mcdxl 2:o, die beati Johannis ante portam latinam."}, {"df": "2463", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote tovoren gescreven unde wes ik gudes vormach. Wetet, ersamen leven heren unde gude vrunde, bormester unde rad to Revell, wo dat ik jwer ersamheyt nu eyne tidinde toscrive, der ik leyder doch jw nodhe toscreve, alzo dat Got de almechtige hefft to sik genamen myner allerlevesten heren unde juwen guden vrunt, deme Got genedigh sy, unde starff tusschen dem sundage unde mandage negest vor sunte Philippi et Jacobi, de ny vorleden is. Vortmer so do ik juwer ersamheyt, leven heren unde guden vrunde, to wetende, wo dat ik jw vruntliken bidde unde bin des leffliken van jw to begerende enen leydebreff umme sake willen, efft it sik so gevelle, dat ik in juwe stad to jw queme edder van welken, de my tohorden, edder oc efft ik wat guderen dar insande, effte it konde sik so gevallen in jenerleye maten, dat dat myne mochte vry inkomen in juwe stad unde oc my vry unde ungehindert mochte vol[g]afftigh werden, wen ik des begerde, vor jw unde alle de juwen unde oc vor alle den, de umme juwe ersamheyt don unde laten willen. Ersamen leven hern unde guden vrunde. Dit is myne grote bede to jw. Darumme so bidde ik jw vruntliken unde leffliken, dat gy wol willen don unde geven my en lefflik antword myt den allerersten. Dat wil ik gerne tegen jw forsculden myt alleme gude. Nicht mer to dusser tiit, sunder ik bevele jw dem almechtigen Gode nu unde to ewighen tiden. Gescreven up Wiborgh des sundages negest na des hiligen cruces dage, under mynen ingesegel. Margrete Erikxdochter. Adress: An de ersamen unde vorsichtigen heren, bormester unde rad der stad tho Revell, mynen guden vrundes, kame dusse breff, detur littera, presentetur."}, {"df": "2464", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2465", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2466", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2467", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2468", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2469", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherlikit se thet allom them thetta breff höra eller see, at jak Henric Clauusson riddhar met minne ælzskeliga husfru Lucia Olofsdotters ja, samthykkio ok godhwilia hafwer vnt ok giffuit i Gudz, jomfrv Marie, sancta Anna, sancta Birgitta hedher ffor bægghies waara ok waara fforældhra siæla alt waart godz j Aylos met aaker ok engh ok allom androm tillaaghom, huru hælzt the kunno næmpnas, engho vndhan thakno, som thy godzeno kan rætzlega tilhöra, till Nadhendals closther til æwinnelika ægho huilkit godz fforde mine husfrv ærfwe godz ær. Ok hon giffuer ena hælfft aff thet godzet ffor sina ok sina fforældra siæla, ok ffor the andra hælfft will jak ok scall widherlægghiæ henne met mina ffastho arffwa godze fult gen fullo ffor mina ok mina fforældhra siæla, swa at ffor:de godz Aylos scall Nadhendals closther tilhöra ffor æwinnelica ægho j swa matto ok met swadana fforordh, at om thet offtha næmpdhe godz Aylos dugher systhrom ok brödhrom aff sancte Birgitte orden til closther stadh ok the wilia ther vpa bygghiæ ok besitiande bliffwa, thaa scall godzet them tillöra j alla matto som fore rört ær. Ær thet ok swa, at the ther ey bygghiæ wiliæ ok besitiande bliffwa, tha scall the gifft alstings wara jgeen kalladh ok godzet mik ok mina husfrv tilhöra ok ffrit ok ffrælst wara som thet före warit hafuer. Till alla thessa fforscreffna stykke mera wisso ok witnesbyrd haffuer iak bidhit wördelighin ffadher met Gudh biscop Magnus j Abo ok ærlighin man Henric Bidz riddare hengie sin inciglen met mit incigle ffor thetta breff, som scriffuit ær j Stokholm aareno effter Gudz byrdh mcdxl secundo, vpa vigilia ascensionis Dominj."}, {"df": "2470", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Jtem anno MCDXLII, feria quarta infra octavas ascensionis, exiverunt fratres et sorores iterato ad Finlandiam propter instanciam regis, archiepiscopi, episcopi Aboensis et ceterorum consiliariorum regni, videl. dns. Olavus Gunnari sacerdos et fr. Laurencius Haquini laycus, et due sorores videlicet soror Sighridh Henrikxdotter et Elena Hinza dotter."}, {"df": "2471", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Mattis Jönsson af Hwiala j Masko sokn gör wetherliket allom thöm thetta breff höra æller see, thet jak met wilia, fullom skælum oc beradhno modhe och i mins liifs wælmakt, nærwarande wærdughom fadher och herra biscopp Magnus aff Abo, herre Hakon j Thöfwesala, her Laurens Biörnsson, Anders Ærlendi, prebendatus j Abo, Jöns Hannosson aff Willela, Philpus Jönsson af Ysenkyla, Jösse bæltare aff Danskelæ och mena almoghen aff Masko sokn a satto thinge, hafwer wnth, gifwet ok wplathet och met tæsso myno breffue wnner, gifwer ok nw genstan wplather Gudhi til hedhers, worefrw ok sancte Birgitto clostre j Nadhendall fore myna siæl oc myna foreldhra och fore alles thera siæla, jac ægher got fore göra, alt mit gooz jac ægher liggiandis j Hwialaby, hwilkit mit rätta afflinga oc köpe gooz ær, som dandemannom wæl wetherliket ær, met allom thæs tillaghom j waato ok thorro, som ær aaker ok æng, hws ok jordh, skoghom ok skogsluthom, fiskewatnom ok holmom, fæmarkom ok fægangom, thomptom och tomptastadhom, qwærnom, qwærnastadhom och qwærnaströmom, och mædh allom androm tillaghom oc wtuæghom, nær by oc fiærran, engo wndhan taghno, som ther aff alder tillighat hafwer ok æn tilligger æller rættelika tilliggia bör, hwat nampne thet hælzt næmpnas kan, til æwerdheligha ægho nytia ok bruka for sit rætta eghit, æpther sin eghin wilia, ohindrat ok oqwalt ffore mik oc mynom arfwom oc fore allom androm, met swa dana skælum ok forordhom, at systor oc brödher j fornæmpda Nadhendals clostre skulu mic wppehaalda met födho ok klædhe, badhe siwkan ok helbrygdo, swa længe jac lifwer; ok hwat mic kan tarfwas til myn likama, thet skulu the mic skipa til dödhra dagha. Jtem wnner jak ok gifwer for:da worefrw ok scante Birgitto clostre j Nadhendall alt mit fasta gooz jak ægher i Kærsamækeby j Ræntthomæki sokn liggiandis, met allom thæs tillaghom, met swa dana skælum, at myne næst frænder ok arfuingia magho thet til sik lösa fore xxx mark Aboska pæninga. Tækkes them thet ey lösa, tha bliffue thet sama gooz met thy adhra aff Hwiala clostreno til æwerdhelica ægho. Ok ther til gifwer jak oc wnner for:do clostre allan myn booskapp ok jngedöme, badhe met fää ok sædh wppa aakrenom staar, katidzor ok annat hwat thet hælzt kan wara. Thy affhænder iak, for:de Mattis, mic oc mynom arfwom the for:da gooz j Hwiala ok Kærsämäki oc tileghnar them systrom ok brödhrom j for:da Nadhendals clostre til æwerdelicha ægho met swa dana wilkorum ok forordhum, som for ær sagt. Ok gifwer jac hæridzhöffdhingenom, j hulkis hæradhe forscrefna gooz liggia, fulla makt met tæsso breffue the sama gozen systrom ok brödhrom j Nadhendals clostre, met allom thera tillaghom fast fara ok stadhugt tildöma met fastum ok allum skælum, æpther thy landzlag wthisa. Til thæs mere wisso oc större forwaring tha bidhr jach, for:de Mattis Iönsson, hedherlikin man Iöns Hannosson j Willela aff wapn at han hænge sit jncigle wppa myna wæghna fore thetta breff, mædhan jak ey siælfwer jncigle hafwer. Ok ther til bidher jak hedherligha mæn herra Hakon, kyrkioherre j Töfwesala, her Laurens Biörnsson, her Anders Erlendi, prebendatos j Abo, Philphus Iönsson af Jsenkyla ok Iössa Bælthara j Danskela aff wapn at the hængia thera jncigle met myno til withnisbyrdh for thetta breff, huilket som gifwet ær j Nadhendall arom æpther Gudz byrdh mcdxlij:o, wppa fæmthe dagh pingsdagha."}, {"df": "2472", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2473", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2474", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff for koma kan kænnis jak Matis Martensson, lagman j Swdherfinne laghsaghw, ath then tiidh jak tingh hiolth met almogann aff Loya sokn anno Domini m°cdxlij°, j neruaru Benth Martensson, høuisman vp Rasaborgh, oc Hannus Pedhersson, herridzdom jnne hauande j thet sinne, oc flera godha manna neruarw, tha demde jak the raa stadugha och fasta millan Theytaro oc Jonisse bøle: førsta ændharaen j Munkabergh widher æykæne, annan endaraen mith j Kukarabergh oc ther raa reth j millan, som thenna xij lansyne men them gilde sorith haffde: Olaff Niclisson, Jeppe Fredagh, Pedher Langh, Jeppe Niclisson, Pedher j Malmby, Olaff Pelo, Jusse Bentsson, Benth Gussesson, Lindhweth Heminghsson, Olaff Jappsson, Lithle Pedher j Malmby. Oc thenne vore foruitne: Paual Kætthw, Jonis Krok, Nicliss Limmonen, Olaff Limmonen, Michel Østensson, Niclis Martensson, Niclis Olaffsson, Erik Pedhersson, Laurens Michelsson, Jusse Symonsson, Olaff Rebbe, Laurens Pedhersson; ranzakado oc epther soro thenne for:de raar stadugha oc fasta swa som xij lansyne men them gylde sworith haffua, som fforsriffuit ær, oc ænghen mote them eller mik vedia vildhe, thy demer jak the raa stadugha oc fasta ath bliue, och forbidher ja hwarium manne the forscriffna raa optamer hindra eller quelia vith hwars thera vj marc for min dom. Datum anno die vt supra, meo sub sigillo, jn vigilia visitacionis Marie virginis."}, {"df": "2475", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannum vitirlikit vara, at jac Gödheka Finke, byggiandis j Remeta sokn, kænnis met thesso mino opno brefue mik hafua anamadh oc fullelika vpburit vppa minna modher vængna, hustru Mætta, oc a mina eghna vængna siutighi marc oc hundratha marc elleuo öre oc tio pæninge aff vælbornom manne her Karl Knutson, riddara oc höuitzman vppa Viborgh, j swa dana mynt, som gæft oc gængt ær i Abo, for twa syster dela aff the pæninga summo, for hwilka konungx gardhin Hælgha i Birno sokn var pantsatter aff herskapit thera forældrom for nakrom arom kronone til atirlösn. Til mere visso ok höghre beuisning bedhis mjn modher, oc jac ærlika manna incighle, som ær mester Oloffs, domprost i Abo, Jacob Frees oc Albrichtz Niendorp, borghamestara i sama stadh, thera incighle met mino incighle fore thetta breff. Datum in castro Abo anno Dominj m°cd xlij, feria quarta jnfra octavam visitacionis Marie virginis gloriose."}, {"df": "2476", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2477", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2478", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffør allom thom thetta breff høra eller see kænnis iak Benkt Lydikason¹ aa wapn mik haffua giffuit met fryom wilia ok beradhno modhe føre² myna ok mynna forældræ syæla till siæla altaret j Abo domkyrkio eth mith godz som hether Redhutha(!)³ j Wemo sokn, hwilkit iak fik met skipthe met Paual Karredhutha⁴ (godz), ok tilegnar thet for:de syæla altara j Abo met allom synom tillaghom till æwerdeligo ægho. Till mero wisso ok vithnisbird bider iach Henricus Gorishagin⁵ och Jønis Benktson⁶ hengiæ theres incigle met myno egno incigle før thetta breff, som scriffuit ær j Abo arom epter Gudz birdh mcdxl secundo vppa ottonda daghenom epther wara frw dagh som kallas aff the helga kyrkio visitacio Marie virginis.⁷"}, {"df": "2479", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vejby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff komma kan kennes jagh Matz Mårthenson, lagman i Sudrafinne lagsagu, atth thet syn jagh tingh hwlt medh almoganom aff Loyo och Siuendo sochn i Wey by anno Domini mcdxlii, feria secunda proxima posth festum visitationis Marie virginis, i neruaru Bentth Mårthenson och flere gode mennom, thå dömde jagh the råår staduga fasta emillan Lemptenby och Weieby, såsom först endan råen Sn[æc]kestenen, så vthi Palauamæki, så vth tre ågrenar, så vthi steenfårsbråræen och så tedan till Maansilda, så medh til holmen Oijanharan vedh Munkan broo, som ner er Moysio quærnen, thedan till Mæsitapetun oyan och så till håffmæn veghn till Veyeby quærnen, så vp medh wahnet till Månekæbroo, och så sedan till Snæckesteen igen. Thette är alle Wiyeby råår; och Jons lentzman frij sine gamble ænghiar, såm ær inne för thesse förbe:te råår, som thenne tollff landz synemæn gilldat och sworit haffue, försth Olloff Månsson, Nils Jonsson, Bendt Oleffson i Karnees, Lindued Henrichson, Jons i Vohlois, Jeppe Frijdagh, Hans Mårthenson, Anders Gudmundson, Oleff i Hokteis, Joper i .... Perder(!) i Malm. Tesse våro föruittenesmen; Bendt R...., Gundmund Arfuedson, Lasse Karllson, och Lasse P.erson. Och thenna såtho i næmpda: Biörn i Retulax, Staffan i Remainen, Måns i Ranila, Lasse Jonsson, Nils Påffuallson, Peder Jonsson, Jons Larsson, Nilis Pederson, Lasse Oyankylæ; the ransakade och effter suåro, att thenne förschriffne råår [ære] staduge och fasthe. Effter ty the tollff förbe:de landzsyne men them gilde giordt hade, som förschriffuit står, och ingen måtth migh æller næmpden vedia vilde, för ty [för]biudher jagh huariom och enom manne thenne förbe:de råår hær effter meer hindra eller quelia, vidh theres vi marck för min doom. Datum loco tempore vt supra etc."}, {"df": "2480", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken grot mit vormoge alles guden tovoren. Ersamen leven vrunde. Wy en twivelen nicht, juwer leve is wol witliken, wo dat id van older ordinancie beth nu her yewerlde is geholden, dat men kenerleye vitalie off ander guder in Ruslant schepen noch foren sal, sunderliken wenne de Russen mit dem copmanne van der Dwtschen hense nicht ens syn. Und nademe desullven Russen dem copmanne van der Dwtschen hensze nu im negesten jare syne gudere hadden ghenamen und en gefangen und vele overdades und ungelikes gedan hebben und se ok nw sunderliken mit dem heren meistere van Lifflande synen landen unde underzaten in tweiunge staen, alse de here meister van Liflande unsen gnedigen heren homeister clegeliken heft gescreven, wo de Russen van etliken landen gespiset und gesterket werden, also dat he mit en nicht also [to] gelike komen kan, und claget sunderliken, dat etlike coplude des landes to Sweden densulven Russen korn und solt in de Nue und to Wyborch schepen und foren und also vortan to Ruslande desulvegen gudere schicken, des so heft unse gnedige here homeister ernstliken gebeden laten hir im lande to Pruszen, dat nymandes by de vorlust der gudere den Russen sulke vorscreven vitalie unde gudere tovoren sall. Und de here meister van Liflande heft dergeliken eynen yderman doen warnen, dat nymandes den vorscreven Russen by vorlust der gudere etwas sal toforen. Und nademe, leven frunde, alse wy vornomen, dat vele coplude, also wol Dutschen alse Sweden, vele soltes, roggen und ander ware van hir utgeforeth hebben to juwer stad wert, alse se seggen, des wy en gerne hebben gegunt und vorlovet, so bidde wy juwe ersame leve mit gantczen vlite, so wy fruntlikest mogen, dat gy id mit juw also willet bestellen und doen vorwaren, dat densulven Russen durch de vorschreven weghe efte ander wege nicht togeforet werde und darmede also in erer bosheit gestercket [werden], darvan juw, uns unde dem gemeynen copmanne grot vorderflik schade und den gemenen steden mochte komen. Und wurde darover ymandes to schaden komen, dat were uns leith. Hirumme willet juw, leven vrunde, hirinne gutwillich laten finden und bewysen, alse wy des gentczlik wol geloven juwer ersamen wisheit, de Got almechtich wil entholden to langen saligen tiiden. Geschreven to Danczke undir unseme secret, des dingesdages na sunte Jacops dage des hilgen apostels anno etc. 42:tich."}, {"df": "2481", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2482", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2483", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ajosenpää", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witerlikit vari allom thöm thætta breff höra æller see, at thæn tidh jak Swni Sonasson, laghman j Nörfinna laghsaghu, laghmanz thing hiolt met almoghanom j Masko sokn j Aissepe arom æpter Gudz byrdh m°cdxlij, odhinsdaghin fore sancti Bartholomei dagh, stodh op Jönis Hannesson aff Willela, Nadhendals closters syslaman, oc lot læsa eth opit breff, som thætta mit breff ær ginomthænkt oc beddis stadhfæstilse oppa eth köpebreff, som Henrik Spore oc hans hustrv Jngeborgh saalt hafdho renlifuis mænniskiom systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre, æpter thy howudhbrefuit liwslika wtthrykker; huilkit jak sköt til thera tolff manna ranzakan, som tha j næmpdene sato, som var Greghers j Finnela, Jönis Kowera, Olaff Gerekanen, Jönis Krogh, Henrik Rawnos, Erik Lukkarla, Pædher Karialanen, Niclis Lederanta, Olaf Kolle, Pædhar Malse, Gudskalk Seikila ok Andirs Palsa; oc the thet ranzsakadho, vitnadho oc æpter sworo, at thet köpit var rættelika oc laghlika giort oc æpter allom landzlaghom fulfölght. Oc thy æpter næmpdena vitne dömde jak thet fornempda köpp stadhukt oc fast oc obrutlikit for huariom manne vidher siex marker boot for min laghmanz dom. Datum anno, die et loco vt supra, in cujus rei testimonium sigillum meum presentibus est appensum."}, {"df": "2484", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lödöse", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2485", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2486", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2487", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2488", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennes iak Danhoff Kalle a wapn met thesso mino nærwarande opno brefue mich hafua thil laans thagit aff doomkirkione j Abo ok wørdughom herrom capitulo ther samastadz hundrade engliska nobla oc fæmtighi fuluictugha, ok them kennes iak mich them skylloghan oc plictoghan wara oc wil beredha thil godha nøghio. Ok hafuer iak epter mine elzskelighe husfrus Martha Clausdotter godh wilia ok samtyckio sat for:de domkirkio ok capitulo thil pantha thu godz met allom them thillaaghom them godzom kunno thilhøra, baada nær ok fiærre, eet j Æfra sokn, som kallas Ladhenoya ok Lasse Finnes sæthu gaardh war, ok annat j Pike, j Hadwalaby, ok ther met eet silfbælte met clokkom. som wægher xxiiij lødughe marker, j swa matto, at af thenne thu forscrifne godz sculu quittas j hwd(!) summone hwart aar ij nobla; ok wille iak ey løsa for:de mina pantha, baadha fastha ok løsa, jnnan siex aar her epter, tha ær for:de capitulum aa doomkirkione wegna fullmæktukt at vpbiuda thess pantha mich mine husfrv eller them ther nest tilbørdughe æræ, ok gøra therom som laghen vtuisa. Ware ok swa, som Gudh forbiudhe, at thet bæltit, iak hafuer for:de doomkirkio ok capitulo j pantuise antwardhat, forfoores met domkirkione thingom, tha scall ey thet wara kirkione eller capituli scada. Thy mich hopas, at the ey wilia min scadha ther met witha j noghra maatto. Thil hwilks mera wisso ok ythermera forwarni[n]gh bider iak ærligha manna jncigle, som æræ her Henric Bitz, riddare ok howitzman vpa Abo, Sone Sonesson, lagman j Norfinne, met mino eghno jncigle hengies for thetta breff, som gifuit ok scrifuit ær j Abo aareno epter Gudz byrdh mcdxlsecundo, vpa sancti Luce ewangeliste dagh etc. etc."}, {"df": "2489", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kungør jach Frille Hakonsson met thesse myno nærwarandhe opno breffue at min fadher Hakon Cristiernson, Gud hans siæll nadhe, wnthe ok gaff met myne moders jaa och godwilia for syne ok syna foreldra siæla och beggis thera legerstaadh til helga licamæ altare j Abo domkirkio alt thera gotz j Ruggnaall j Kymitto sokn liggiande met allom synom tillaghom, engho vndhan skilldo, som the godzeno kan rettelica tilhøra, til awinnelica ægho, huilkit gotz the køpte aff Elseby Jonis Warkmestarss dotter; ok mædhan min fadher forsumadhe giffua breff therpa næst for døtzmaall skuld, tha haffuer min modher bidit och befelt mik aa beggis thera wegna ath bebreffua met myna jncigle thet for:de gotz Ruggnaall wnder for:de helgelicame altare j swa mottho som førre rørth ær. Tiil thesse mere wisso henger jak mith jncigle for thetta breff met ærlige manna Niliss Olafsons j Serkilax ok Jusse Hannussons j Masko jncigle som min [moder] enkannelika haffuer om bidit. Scriptum Abo anno Domini mcdxlij, etc:a."}, {"df": "2490", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høre eller see kennis jak Niles Widzarinen mik haffua wnt oc giffuit vnder siæla altarit j Abo ffore myna siæl, myna forældra och alla crisna siæla eth myt køpegodz som heter Talola j Ræntemæki soken, met aakrom, ængom, skog, fægang oc wtmark oc allom tillaghom, som for:de Talola godz aff aller tilhørt haffua oc æn tilhøre. Thy affhænder jach mik och allom mynom arffuom for:de godz met allom teess tilhørilsom som forerørt ær och tileghnar thet for:de altare her Andris och hans epterkomandom tiil sama altarit tiil æuerdeligha ægho. Oc vpa [thet] at thenne goffuo tes stadugare bliffue, kennes jach mik met godwilia oc berodhna modhe haffua skøth for:de Talola vnder siæla altarit oc thæs prebendato som nw ær æller framdeles worda kan, vpa sokne stæmpnone wiidh Ræntemækj kirkio, widerwarandom tessom tolff ffastom mannom her epter nempnes: Heyne Paymala, Knut Pipare, Olaff Niclisson, Michil Ericsson, Michil Haliko, Larens Jacopsson, Larens Æri, Paual clockare, Henric Hæppæla, Henric Ærw, Oleff Kauraynen, Johannis Nyuska. Tiil mere wisso oc vitnisbørdh beder jak beskedelige men Niles Sæk, rodman j Abo, oc Lasse Dobin, borgare ther sama stadz, hengia thera jncigle fore thetta breff medhan jac ickj sielff hauer. Datum Abo anno etc. mcdxlij, etc:a."}, {"df": "2491", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2492", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2493", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2494", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2495", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2496", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2497", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2498", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2499", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2500", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2501", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2502", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini MCDXLIII, in vigilia s. Henrici (et) martiris, tå war skatt ting i Sysmä sochn. Nämpnden: Peer Putkijärfwi etc. Anno ut supra, ipso die s. Henrici dömdes denna sochne råår stadig och fasta emellan Syssmä och Asikala, först Naulasarikåukujärfwenhalki till Murais typpas, och 13 häredzsynemän synte och effter sworo, att all denn uthmarken med andra omägor, som ligger norr uthifrån Kåukujerfwi, skall Sysmä boar niuta, bruka och behålla, och ingendhera parten skall öfwerträda in uppå hwars annårs ägor, effter 12 männa ransaken."}, {"df": "2503", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sääksmäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thett see allom wetterligitt, att thett sinne jach Oluff Broderson ting hultt med almogen aff Sexmäki sochn, j erligh mandz när ware Bengtt Lydeckssons, fougtte öffwer Tauestlandh, kom för rätte Lauris Mellonyn aff Saris sochn och kärde til Jönis Kwrauth att han haffde gongitt j hans skoga med welde, hwilkett iach skött till the tålff i nemden såthe, såm ähr Bärtell Ridwala, Waha Nils ibidem, Påwall ibidem, Jons Kilianymen, Bertell Huittula, Salamon, Oleff Pölue, Amund Ruhijerffwe, Oleff Salüs, Clemett Waltterla, Oleff Guanespårttas(?), Anders Yleiåki; the ransakade, wettnade och effter swore, att för:ne Lauris Mellonyn haffde gongett öffwer thesse råår, såm ähr Kithelasalu, Åiansw, Kurikiffwi, Pyhässe Kåsskesse, in på för:ne Jönses skogha. Ty dömde iach for:de Lauris Mellonyn saack till iij [mark] för åwerkan och Jönis skogana fri till med fongitt och syna kåsteen med. Till mere wesse och betthre förwarning trycker iach mit jnsigle för thette breff, scriffuitt Säxmäki anno Dominj m: cdxliij, sabato prima post festum purifecationis(!)"}, {"df": "2504", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2505", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot to vorende gescreuen vnde wes jk gudis vormak. Wethet ersamen leuen vrunde, dat nw mer dan ii[½] jar vorleden do dede jk eyneme myt namen geheten Henrik Kwynt, vnde he is wonachtik jn juwer stat to Danzke, v(c) [mark] Prusche an reyden Prusken skyllingen vnde xi laste bottere, vij laste lasses vnde vij leste osmwndis. Van dissen vorgescreuene bottere, lass vnde osmwnt solde he to Flander wart skepen dat meste, dat he konde, vp my egen ewentur to vromen vnde to skaden jn sulker matte, dat wat vor de godere kweme, dat solde my wedder tor hant komen myt den ersten skepen, de des negesten vore jares vt Flanderen wedder jn Prussen kwemen, vnde wat he nicht skepen konde to Flanderen wart, dar solde he my wedder vore senden, wes my behoff were. Des skepede he to Flander wart vij leste bottere vnde ij leste lasses, dat andere behelt he by sik vnde sande my des suluen herwestes eyne swmme van gode, alzo syn rekenschop wol vt wysset vp dat gelt vnde godre, de he by sik behelt, doch nergen na so vele alzo dat gelt vnde godere wert weren, de he by sik behelt. Sodder hebbe jk eme vakene gescreuen, dat he myk vor dat myne senden solde wes jk behouede vnde vorlet mik dar ganzliken to, dat jk solde gekregen hebben van eme wes my behoff were gewesen, alzo he my wullenkomen gelouet vnde gesekt hadde. Doch hefft he my nicht gesant, alzo jk eme gescreuen hebbe, sunder he hefft alle de tiith sodder myn gelt vnde godere gebrwket, int erste allent dat he to Flanderen wart skepede van myner wegenen vp [½] last lasses na, vnde noch der to eyn grot deel van deme gelde vnde godere, de he by sik behelt. Des byn jk to sware teringe vnde to grotene skaden gekomen, alzo myn dener, geheten Muncke, de bringer is dessis breues, jwue ersammichet mwndeliken wol berichten kan. Dar vmme, leuen vrundes, bidde jk jwue ersammichet deger myt ganzeme vlyte wol willen don vnde helpen my van deme erbenomeden Henrik Kwynte so vele alzo rekt is beyde vor myne houet swmme gudis, de he tegen mynen willen vnde wngeheten so lange tiith gebruket heft, so ok vor mynen skaden, dat jk der godere alzo lange anik geuesen byn, der geliken ok de grote koste vnde teringe de jk nw twe reysen wmme der suluen godere wyllen van hir bet to Danzsike vnde wedder van Danzsike herwart gedan hebbe, wilch jk gerne wyl vorskulden, wor jk kan vnde mak. Hir mede sy jwue ersammichet deme almek[t]ogen Gode beualen. Gescreuen vp deme slote Wyborgh des swnderdagx negest na sunte Matties apostolj dage, vnder myn jngesegel. Karl Knuetsson, ritther, marskalk in Sweden vnde hovetman vp Wyborgh etc. Adress: Den ersamen borgermesters vnde ratmannes der stat Danzsike kome desse breff myt werdichet."}, {"df": "2506", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Basel", "issuingplacecountry": "Sveitsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Sacrosancta generalis synodus Basiliensis in spiritu sancto legittime congregata, vniuersalem ecclesiam representans, vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem et omnipotentis Dei benediccionem. Splendor paterne glorie, qui sua illuminat mundum eterna et ineffabilj claritate, vita (ͻ: pia) uota fidelium de clementissima omnipotentis Dei maiestate et misericordia sperancium tunc precipuo benigne miseracionis gracia prosequitur, cum deuota ipsorum humilitas sanctorum precibus et meritis adiuuatur. Cum itaque, sicut accepimus, ecclesia Aboensis, que sub honore et vocabulo beate Marie, sanctorum Henrici et Erici fundata et constrvcta dicitur pariter et dotata, fortuito accidente casu infra paucos annos bis ignis incendio lamentabiliter deuastata necnon alias per infidelium Ruthenorum, qui partes illas in illorum confinibus consistentes prohdolor plurimum infestant et exterminare laborant, crebros incursus et inuasiones suis clenodiis, jocalibus, libris, campanis, ornamentis et paramentis ecclesiasticis ad diuinum cultum requisitis depredata ac fere in totum destituta fore noscatur, adeo quod vix spes subest ipsam ecclesiam in suis edificiis et structuris reparari et conseruari, necnon in clenodiis, jocalibus, libris, campanis ornamentis et paramentis huiusmodi restaurari et adornarj posse, nisi piis christifidelium suffragiis et elemosinarum largicionibus subueniatur ibidem. Cupientes igitur vt ipsa ecclesia congrvis honoribus frequentetur ac in suis edificiis et structuris reparetur et conseruetur necnon clenodiis, libris, campanis, jocalibus, paramentis et ornamentis predictis restauretur et adornetur condecenter, et vt christifideles eo libencius causa deuocionis ad eandem ecclesiam confluant necnon ad illius edificiorum et strvcturarum reparacionem et conseruacionem ac clenodiorum, jocalium, librorum, campanarum, ornamentorum et paramentorum ecclesiasticorum huiusmodi restauracionem et comparacionem eo prompcius manus adiutrices porrigant, quo ibidem dono celestis gracie exinde vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia ac beatorum Petri et Paulj apostolorum eius auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui in cene Dominj et in singulis annunciacionis, concepcionis, natiuitatis, purificacionis et assumpcionis eiusdem beate Marie virginis necnon patronorum et dedicacionis dicte ecclesie festiuitatum diebus, duntaxat pro qualibet die viginti annos, jllis vero qui in natiuitatis, circumcisionis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis, corporis Domini nostri Ihesu Christi et pentecostes necnon in predictis annunciacionis, natiuitatis, purificacionis et assumpcionis eiusdem beate Marie ac natiuitatis beatj Johannis baptiste, dictorum Petri et Paulj apostolorum ac patronorum et dedicacionis festiuitatibus et celebritate omnium sanctorum et per octauas natiuitatis, epiphanie, resurreccionis, ascensionis et corporis Domini nostri necnon natiuitatis et assumpcionis beate Marie ac natiuitatis beatj Johannis baptiste et apostolorum Petri et Paulj predictorum festiutatum et per sex dies dictum festum pentecostes immediate sequentes prefatam ecclesiam deuote visitauerint annuatim necnon ad reparacionem et conseruacionem edificiorum et strvcturarum ac restauracionem et comparacionem clenodiorum, jocalium, librorum, campanarum, ornamentorum et paramentorum huiusmodi manus adiutrices porrexerint, vt prefertur, singulis videlicet festiuitatum et celebritatum huiusmodi diebus, duos annos et totidem quadragenas de iniunctis eis penitenciis auctoritate vniuersalis ecclesie misericorditer relaxamus. Volumus autem quod si dictam ecclesiam visitantibus aut pro premissis manus adiutrices porrigentibus, vt prefertur, aliqua alia indulgencia in perpetuum uel ad certum tempus non dum elapsum duratura per nos alias concessa fuerit, eedem presentes nostre littere nullius sint roboris uel momentj, presentibus, quo ad viginti post triginta minime, quo vero ad duos annos supradictos, perpetuis temporibus valituris. Datum Basilie viij yduum Marcij anno a natiuitate Dominj millesimo quadringentesimo quadragesimo tercio."}, {"df": "2507", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Kænnis jak brodher Henrik Jordhansson j prædicara brødra liffuat j Abo kloster for allom them thetta breff kan fore koma mik, met minna modhers hustrv Cristina samthykkio ok godhwilia haffwa laghlika saalth ok j rætto køpe vplatit beskedelikom man Swene gulsmidh, borgara j Abo, myna fædernis tompth næsth kroppenne (ͻ: gropene) widh litzla brona vppa Kyrkiogatunne liggiandis sama stadz, swa langa ok bredha som gambla vndhirlagona wth wysa ath myne førældre hona aff gamblum aldhir brukat haffwa, for hundradha mark peninga Aboska swadana mynt ath halffæmpthe mark gør fulth for en swaran engilskan nobil ok x mark peninga gør fulth ena lodhoga mark silff, hwilka peninga summo iak kænnis mik haffwa vpburit j godhe beredningh til fulla nøgio æpter minna for:da moders hustrv Cristina begæringh. Thy franeghnar jak mik, minne modher ok warom arffwm the forscriffna tompth hona tileghnandis for:dum Swene gulsmidh ok hans arffwm til æwerdheliga ægo; ok til thæssins breffins mere foruaringh ok storre stadhfestingh bedhis iak dandemanna incigle som æru Henrich Buskman, borgamestare, ok Bencth Pædherson, borgare j Abo, hær vndhir hængia medhan jak ey sielffuir incigle hawir. Scriptum loco prenominato anno Domini cdxl tercio dominica quadragesime."}, {"df": "2508", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenliga och kerliga helsso foresenth medh Gudh. Withen, kære hera och syndherlige godhe venir, ath thenne mine bondher Magnus Bagge och Jon Magnussson medh flere thera skiftesbrødher hawa bereth mich, ath theres brodher Olaff Magnussson, Gudh hans sjel nadhe, dødhe nw eth ar sidhan i Reffla och war ther idher borgher. Och thenne forescriffne æro hans rettha arffwa och the hawa ward ther i Refflo och bedet arff effther sin brodher aff hans hustru, hustru Ramborgh, och hon sigher, ath hon wil them inthe giffwa. Thy bedher jach idher kerligan, at i wel gøren for mina skuldh och waren thenna forscreffna mina bøndher behjelpelighe, ath them matthe widherfara swa mykit, som the æro retthe innan, aff ffornempde hustru Ramborge bade om arff och annath, hwat thet helst ær, som the kwnna henne medh rettho tiltala. Hwilkit jach wil gerna forskylda medh allo godho i lika mattho tilsagder. In Cristo valete. Scriptum parochia Helsinga dominica prima quadragesime, meo sub sigillo. Karl Knutsson, riddher etc. Adress: Proconsulibus necnon consulibus Reffla hec littera humiliter presentetur."}, {"df": "2509", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2510", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2511", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grote to voren. Ersame, leyue ffrunde burgermeisteren vnd raetmannen der stad Danske. Juwer leyue begere ik to weten, dat en genant mit jw wonafftich is geheiten Hinrik Qwynt, de by my was to deme Stockholm jn den vorledenen jaer xlj vmb den trynt sente Jacobs dage; do dede ik eme mede to trower hant my to behorende jnt erste, wilke dat noch by eme is, xj leste botteren vnd vj leste lasses vnd v tunnen lasses noch vij leste osenmundes. Vp desse vurgescreuenen gudere en hebbe ik nicht mere entfangen van Qwynte na syner eygenen rekenschop dan xliiij mrk Prusch. xvj schot j s. Noch so hebbe ik darvp entfangen xx grone graewe laken, alse Meyrienbersschen vnd Hynderlenschen. Ersame, leue vrunde. Desse vurschreuen guderen bevole ik deme vurscreuen Hinrik Qwinte myn beste dar by to donde. Des vorneme ik jn synen hantschrifftliken breuen, dat he gescheppet hebbe to Vlanderen wart vp myn euentur vij leste botteren, ij leste lasses van den vorgescreuenen guderen, als by namen jn Rutger sthuremans schepp, ij last vnd viij tun. botteren, noch jn spaen iiij last vnd iiij tunnen, noch in scheper span ij leste lasses. Doch so vorneme ik nicht an wen he it in Vlanderen gesant hefft. Vorder, leuen ffrunde, so hebbe ik deme vurscreuen Qwinte geschreuen vaken vnd veel jn dessem vorledenen vor jaren vnd sommer vnd begerde, dat he my myne gudere tor hant gesant hedde an sulker war als ik noit vnd behoiff hadde, dar ik em vmb schreyff, vnd schreyff eme sunderlinges jn velen breuen, de eme doch, als ik vorvare, wol to hant komen syn, darjnne ik eme vruntliken schreff sunderlingen vmb hoppen, des ik doch geynnen hoppen noch antworde en krech, do he nomende was vorboden vt to voren, des ik doch treppeliken gebreck hadde vnd hebbe, als gij dat ok wol vornemen in dem anderen mynem breue, des ik in groten schaden kommen byn. Hyr vmb bidde ik jw ersame leue ffrunde, dat gy wol doyn vnd vnderwysen den vorschreuen Hinrik Qwint, dat he dessem jegenwerdigen breff wyser, mit namen Wynneke Valsch, rekenschopp vnd vornoginge doe van myner wegen van dessen vurschreuenen guderen, want ik deme vurschreuen Winneke voel mechtuch ghemaket hebbe liker wys off jk jegenwerdiche suluen dar were. Vnd were it sake, dat Wyneke des mit Qwynte in wruntliken saken nicht ens werden en konde, so bidde ik jw, ersame leue ffrunde, dat gy Winneke vurschreuenen gonnen als vele alse en recht mit jw is vnd syn eme dar behulpelik to vmb myner bede willen, dat he dat myn van eme kryghe, dat gy jw hyr jnne also bewysen, dat ik dar vruntschop jnne erkennen moghe vnd ik des vorder in geyn vorsummisse noch noment jn schaden en komme. Dat wil ik gerne jn eme sodannighem vorschulden teghen jw vnd de juwe war jk kan. Hyr mede syd gode beuolen alle samentliken to ewigen tyden. Geschreuen vppe Wiborgh vnder mynne segel des sondagx vor halffuasten anno etc xliij. Jk Karle Knutsson, ritter, marschalk to Sweden, houetman vppe Wiborgh etc. Adress: Den erberen burgermeisteren vnd raetmannen der stad Danske komme desse breyff – dandum."}, {"df": "2512", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grote to voren. Ersame, leyue ffrunde burgermeisteren vnd raetmanne der stat Danske. Juwer leyue begere ik to weten, wo dat van der vorsichtighet wegen des almechtigen Godes jn dessem negesten vorledenen sommer de hoppe gans mit vns in dessem lande vordoruen js, alse dat wy dar van vnvorwarnes groten treppeliken gebreck hebben gehad noch hebben vnd mere befruchtende syn, jk vnd myne vndersathen, vnd ok van roggen des geliken, des jk doch etwilke slotte to besorghen hebbe mit hoppen vnd mit roggen van myns gnedighen herre konnynghes Crystoffers vnd des rykes to Sweden wegen. Darvmb bidde jk juwe ersamicheit mit ganschem vlyte, dat gy my gunnen vnd vorlouen willen jn juwer stat Danske to koppen vnd to schepen vij off viij leste hoppen vnd so vele roggen, dar ik mede moge ballasten vnd laden twe scheppe, dar jk den hoppen moghe vpstauwen vmb des willen als ik vornomen hebbe, dat jn juwer stat deme gemeynen manne vorboden is den hoppen vt to voren. Hijrvmb so bidde ik jw, ersame ffrunde burgermeisteren vnd raet, dat gy wol doyn vnd wesen dar guit willich to, wante my dar treppelike landes nott ane licht. Jn wilkermate ik dat tegen juwe ersamicheit vnd de juwe vorschulden kaen, dar sall my juwe ersamicheit guyt willich jnne vynden. Hiir mede blyuet Gode almechtich beuolen alle semetenliken to langen tijden. Gescreuen to Wiborgh vnder myne segel, des sondagx vor halffvasten anno etc. xliij. Jk Karle Knutsson, ritter, marschalk to Sweden, houetman vppe Wyborgh etc. Adress: Den erberen burgermeisteren vnd raetmannen der stad Danske komme desse bref – dandum."}, {"df": "2513", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wetherlighet varj allom thöm, som thetta breff höra æller see, thet iac, Andris Jönsson aff Kristala, kænnis openbara met thetta næruarande breff mic hafua giort met mynna hustrw godhuilia oc met beradhno modhe eth rættelighet ok skælighet jordha byte mædh hedherlikom oc renlifuis mænniskiom systrom oc brödhrom aff varo frw oc sancte Birgitto closter i Nadhendall i tæssa æftherscreffna dandemanna næruarw, som ær Iönis Hannosson aff Villola, Henrik Stiærnobergh, Pædhar j Karwita, Olaff i Iacola, Pædhar j Viola, Pædher Ville aff Villola, Andris Palsa, Marchus aff Laulas och Sæppe i Kuritela, j swa matto, ath iac vnner thöm och til æwærdhelica ægho vplather mæt thetta breff alt thet jac ægher i Kristalaby j Reso sokn, swa som ær twa stængher jordh oc fira alna, oc met allo thy ther tilliggher, met husom oc jordh, akrom och ængiom, skoghom oc skoghluthom, fiskewatnom oc fægangom, met qwærnom ok qwærnestadhom, tompthom och tomptastadhom oc met allom vtwæghom oc tillaghum j wato oc törro, nærby oc fiærran, alzengo vndantaghno, som ther aff alder tillighat haffuir ok æn tilligger ælIer tilliggia kan, æ huat nampnne thet hælzt næmpnnas kan, ffore ena stang iordh oc en fiærdhung fat j ena alin, liggiandis j Lahadingoby i Vemo sokn. Jtem vare thet swa, som Gudh forbiwdhe, at the forscrifna jordh i Kristalaby, som for:de systor ok brödher faa aff mic, ginge thöm af met nokrom ræth, tha tilbindher iac, for:de Andris Iönsson, mic oc myna arffuingia vidherlæggia thöm æller thera æfftherkommandom swa godha jordh oc goz i geen ther thöm swa lægligha liggher, som the sama ligger. Oc thy affhænder iac, forscriffne Andris, mic oc mynom arffuingiom thetta for:da goz j Kristala ok tileghnar thet systrom ok brödhrom j Nadhendals clostre til æwerdhelica ægho som for ær sagt. Och ther met bidher jac hæridzhöfdingen j thy hæradhe gozet ligger, at han thetta forscriffna jordhaskiffte oc byte stadhfæste ok tildöme for:do clostre met allom skælum æffther thy landzlagh vthuisar. Thil thæs mere visso oc större forwaringh tha bidher iac, for:de Andris Iönsson, välbornan man Greghers Andherson aff Koskis, at han hænge sith incigle vppa myna wæghna fore thetta breff, mædhan iac ey siælfuir incighle hafuir. Ok ther til bidher iac beskedhelica mæn Jönis Hannosson af Villela ok Philpus Iönsson aff Ysenkyla, at the hængia thera incigle mædher til vithnisbyrdh fore thetta breff, huilket som giffuit ær j Nadhendal arom æffther Gudz byrdh mcdxliij°, vppa vare frw affthon anunciacionis j fastonne."}, {"df": "2514", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lappvesi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff höræ eller see kænnis jak Karl Odygdh, kirkio presther j Lappewes, mik hafwa vnth ok gifuit minom ælskelikom brodher Jönis Matis son min fædhernis gardh Varisala, liggiandis j Pemara sokn, met then boskap nw vpa gardhen ær, som mik til hörir, ok met alt thet til for:da godz aff aldher ligat hafuir, met akir ok ængh, j vatho ok torro, nær by ok fiærre, fiske vatn ok quærna stadh, met alla the friiheth, som mina for ældhre hafua hafth vpa for:da godz, æpther thy thetta breff vtuisa, met svadana vilkor, vm han vil j landet blifua ok sik giftha æpter danda manna radhe. Jtem vm swa Gudh vil, at jak lifwe hans lifue længer ok han frafulle vtan barn met sinne hustrv, som Gudh forbiudhe, tha skal mik for:da godz vara friit och ohindrat vtan alla mote stando j gien antvardat swa gut thet ær vpa thenne tiidh, met boskap ok allom tillaghom. Jtem vil iak hafua ther til frij tilsökn swa hær æpther som hær till, nær mik eller mith budh kan tess behöfua. Til tes breffs mera vissa ok vitnisbördh bedhis jak ærlika manna her Henric Bidz, her Henric Clauusson, riddara, ok Matis Martinson, lagman j Sudher finne, jncigle met mino for thetta breff. Datum & scriptum Lappewes anno Dominj mcdxliij°, jpso die annunciacionis beate Marie virginis."}, {"df": "2515", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rheinfelden", "issuingplacecountry": "Sveitsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis Alexander, miseracione diuina titulo sancti Laurencij jn Damaso, sacrosancte Romane ecclesie presbiter cardinalis, Aquilegiensis wlgariter nuncupatus, sacrosancte generalis Basiliensis synodj vniuersalem ecclesiam representantis et apostolice sedis per Germanicam nacionem legatus de latere specialiter deputatus ac Mazouie dux, etc., salutem jn Domino sempiternam. Ecclesiarum fabricis manum porrigere adiutricem pium apud Deum et meritorium reputantes, frequenter fideles ad impendendum ecclesiis ipsis auxilium nostris litteris exhortamur, et vt ad id eo feruencius anime[n]tur, quo magis ex hoc animarum commodum se sperauerint adipisci, nonnuncquam pro hiis temporalibus suffragiis spiritualia eis videlicet munera remissionis et indulgencias conuenit elargiri. Cum itaque sicut accepimus ecclesia kathedralis Aboensis, Ruthenorum et aliorum Christi fidem persequencium hostilitate, guerris ac eciam diffortuneo (ͻ: -nio) causantibus, bis ignis voragine retr[o]actis temporibus miserabiliter concremata pariterque consumpta fuit et nondum debite reedificata, ipsiusque edificia ruinam et scissurarum deformitatem, ornamenta quoque ecclesiastica inibj consumpcione[m] paciuntur non modicos (ͻ: -cas) et ad grauioris de solacionis periculum formidantur dietim peruenire, et ad quorum reparacionem et restauracionem ac ornamentorum et paramentorum ecclesiasticorum huiusmodi recuperacionem et conseruacionem cum facultates fabrice ipsius ecclesie nullatenus sufficiant, pia Christi fidelium suffragia sint non mediocriter oportuna. Nos igitur cupientes vt ipsa ecclesia Aboensis congrvis honoribus frequentetur ac in suis structuris et edificiis condecenter reparetur et conseruetur ac in ornamentis et paramentis ecclesiasticis honestius adornetur, fideles quoque ipsi eo libencius causa deuocionis ad ipsam ecclesiam confluant et ad reparacionem, conseruacionem et adornacionem huiusmodi ac ad ipsius ecclesie fabricam et pro diuini cultus inibj augmento prompcius manus porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie vberius se conspexerint refectos, de omnipotentis Dej misericordia confisi omnibus vere penitentibus et confessis qui in natiuitatis, circumcisionis, epyphanie, cene, resurreccionis, ascensionis, corporis Dominj nostri Ihesu Christi, pentecostes et trinitatis necnon in natiuitatis, annunciacionis, visitacionis, purificacionis, concepcionis et assumpcionis beate Marie virginis ac natiuitatis sancti Johannis baptiste, sanctorum Petri et Paulj apostolorum, dedicacionis dicte ecclesie necnon sanctorum Henrici et Erici dicte ecclesie patronorum ac omnium sanctorum festiuitatum celebritatibus et per earundem festiuitatum octauas prefatam ecclesiam deuote visitauerint et ad reparacionem, conseruacionem et restauracionem pretactas ac ipsius ecclesie fabricam sev diuini cultus inibj augmentum manus porrexerint adiutrices vt prefertur, quociens id fecerint de thesauro ecclesie militantis septem annos jndulgenciarum et totidem quadragenas de jniunctis eis penitenciis auctoritate legacionis nostre qua fungimur in hac parte perpetue elargimur et relaxamus. Datum jn Riinefeldia dyocesis Basiliensis anno Dominj millesimo quadringentesimo quadragesimo tercio, die vero vndecima mensis Aprilis, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri dominj Felicis pape quinti anno tercio."}, {"df": "2516", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rheinfelden", "issuingplacecountry": "Sveitsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis christifidelibus presentes litteras jnspecturis Alexander miseracione diuina titulo sancti Laurencij jn Damaso, sacrosancte Romane ecclesie presbiter cardinalis, Aquilegiensis wlgariter nuncupatus, sacrosancte generalis Basiliensis synodj vniuersalem ecclesiam representantis et apostolice sedis per germanicam nacionem legatus de latere specialiter deputatus ac Mazouie Dux etc:a, salutem in Domino sempiternam. Licet is, de cuius munere venit ut sibi a suis fidelibus digne et laudabiliter seruiatur, de habundancia sue pietatis, que merita supplicum excedit, (et) vota bene seruientibus multo maiora retribuat quam valeant promererj, nichilominus tamen desiderantes dictos fideles Domino reddere acceptabiles et bonorum operum sectatores, ipsos ad complacendum ej quasi quibusdam al[l]ectiuis muneribus, jndulgenciis videlicet et remissionibus, jnuitamus, vt exinde diuine reddantur gracie apciores. Cupientes igitur vt capella sanctissimj corporis Christi, in ecclesia cathedralj Aboensi nouiter constructa, congruis honoribus frequentetur, et vt diuinus cultus, qui in dicta capella omnibus quintis singularum septimanarum feriis jn et ad honorem jpsius sacratissimj corporis Christi magna populi cum deuocione peragitur, augmentetur et amplius decoretur, fideles quoque predicti eo libencius ad capellam et diuinum cultum predictos cum deuocione confluant et pro ipsius diuinij cultus inibi augmento prompcius manus adiutrices porrigant, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia confisi omnibus vere penitentibus et confessis, quj in dicti sacratissimj corporis Ihesu Christi necnon dedicacionis ac sanctorum angelorum et Birgitte, patronorum dicte capelle festiuitatum celebritatibus, illis quoque conuentis, quibus diuinus cultus jnibj vt premittitur peragitur, feriis capellam et inibi diuinum cultum proxime dictos deuote visitauerint ac pro ornamentorum ecclesiasticorum ipsius capelle restauracione et conseruacione ac eiusdem capelle fabrica seu diuini cultus inibi augmento manus adiutrices, vt prefertur, porrexerint, quociens jd fecerint, quinque annos indulgenciarum et totidem quadragenas de iniunctis eis penitenciis auctoritate legacionis nostre, qua fungimur in hac parte, perpetue relaxamus. Datum Rinefeldia dyocesis Basiliensis anno Domini mcdxl[iij],* die vero xj mensis Aprilis, pontificatus sanctissimj in Christo patris et domini nostri domini Felicis pape quinti anno tercio, etc:a."}, {"df": "2517", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlike grute thovoren. Ersame leven vrunde, borghermeysteren unde raetmannen der stat Revel. Juwer leve beghere ik tho weten, dat ik dar hebbe ligghen in juwe stat en hundert unde 46 last rogghen, de ik aldar tho herveste unde tho winter vorleden kopen leit unde do der tiit van winters weghen nicht van steden brenghen en konde. Unde weret sake dat sint der tiid myt ju ennych vorboet gheboden were, des dar doch do nicht en was, so bidde ik, dat gi wol doen umme myner leve willen unde gheven my dat vorscreven korn ut, wente des doch nemant gheweighert en was, do ik it kopen leet. Hir bidde ik ju willich inne tho sin, up dat ik des in ghen vorsumenisse en kome, want ik is en deel vorkopen hebbe laten, inde de Nuge to leveren myt den ersten appenen water, unde den anderen behove ik tho mynes sclotes behoeff, want ik nicht en weet, wat my anvallen mochte etc. Vordermer, leven vrunde, wert ok al den luden so leet as it my is, dat de Russen in eren noden myt korne so sere ghesterket syn, so soldens nicht so vele ghekregen hebben, alse ghedaen hebben. Wante man manghen Russen moche ghekreghen hebben ut Russelant, de dar kriisten gheworden hedde, unde manghen, de dar van hungher ghestorven hedde, unde ok alrede ghestorven syn, unde dat dar noch etwelke up dechten. Hirmede blivet Gode dem almechtighen bevalen alle samentliken. Ghescreven uppe Wiborg up des hilghen cruce daghe der vindinghe anno etc. 43. Ik Karle Knutsoen rydder, marskalk to Sweden unde hoveman uppe Wiborch etc. Adress: Den erbaren borghermesteren unde raetmannen der stat Reval kome desse breff."}, {"df": "2518", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2519", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2520", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wruntliken grot tovorent gescreffven. Ersame leve vrunde. Jw geleve to wethende, wo dat en borger van Abo, geheten Henrick Bergh, unde en ander knekt, geheten Andres Gerffven, segelden wt van Reffle mit twen geladen skepen vul roggen, dat ene skip by der matthe van 24 leste, dat andre by 12 leste, unde wolden den roggen voren in de Ny. So let ik se hinderen, umme deswillen dat ik vornomen bebbe, dat nementh roggen edder andre ware wt Reffle voren mak, dar de Russen mede gesterket werden, unde we wat wt Refflen voren sal, de moth dar sinen hogen gestrengen edh to don, alzo vorescreven steyt. Nw seggen de voregescreven twe personen, dat se dat gut vorskepe[t] hebben unde nicht daroffver gesworen. Hirumme, ersame leven vrunde, begere ik en antwert wnvortoffret, wo vele edder wo unde in welker matthe unde worhen de personen den roggen geskepet unde wtgekregen hebben van Reffle, myt dissem gegewerdigen bringer dissis breffvis by namen Sigferidh, unde [is] myn dener. Hirmedhe sit Gode bevolen dem almektigen. Gescreven to Wiborgh des andren dages pingesten, myt mineme ingesegel, Karl Knutsson riddher, marskalk in Sweden unde howidman to Wiborgh. Adress: Den ersamen unde dogensamen borgemester unde ratman der stat Reffle kome disse breff."}, {"df": "2521", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2522", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Kennomps wy Jacob Frees, Albert Nyendorp, Mattis Skalinbergh oc Henrik Buskman, borghamestara j Abo, oss hafua anamat ok tilfulla nöghyo vppburit the ffyra hundradha mark swenska aff wælbornom man herra Greghirs Mattisson, huilka wy hans fadher læntom, Mattis Ödhgitzlasson, Gudh hans syæl nadhe, nær han sik hafdhe Abo slot anamat oppa wars nadhogha herra konongx Cristofs væghna. Thy latom wy förnempda herra Greghirs ok hans arfua quitta, lidhugha ok lösa för alle æptirmaningh om the förscrifna peninga summo. Ok thy til thessins brefsins mere skæl ok bætre föruaringh hængyom wy war jncighle hær vndir. Scriptum Abo anno Domini mcdxltercio, fferia tercia proxima post festum sancti Johannis baptiste."}, {"df": "2523", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2524", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Deme hovetmanne van Raseborch 2 tunnen bers gesant unde 2 vlasschen Riinsschen wins, stunt tohope 5 mrc. 5 sol."}, {"df": "2525", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Ersamen leven heren, sunderlinx guden vrunde. Wie entfengen in kort vorleden juwer ersamheide breff, de gescreven was ame sondage, alze men in der hilligen kerken singet Vocem jocunditatis, den wii wol vornomen hebben, darvan wii ok avescriff[t] vortan gesant hebben den heren van Darbte, umme de vort den heren van Riige te benalende, in welkeme breve gii scriven, dat gii dar mit jw strengeliken hebben geboden juwen borgeren unde kopluden, dat nemant Naugarden, ere gebede, de Nu, de Narwe noch yenighe andere havene off wege to watere edder to lande mit eren guderen en solen vorsoken bii vorlust der ere unde der gudere etc. Ersamen leven heren, guden vrunde. Hir bidde wii juwe ersamheide up to wetende, dat wii juwen vorscreven breff unsen borgeren unde kopluden hebben laten lesen unde en strengeliken geboden, dat bot vorbenomet to holdende bii den penen in demesulven breve benomet. Unde wente, leven heren, Wiborch in juweme breve nicht en was utgedrucket, so duchte uns nutte int vorbeterent van juwen ersamheiden, nademe hir vele gudere werden utgeschepet tho Wiborch wart, beyde heymelik unde opembare, so lete wii Wiborch dar mede in benomen unde noch en artikell aldus ludende: Ok en scal nemant in de hanse behorende yemande gud vorkopen, de buten der hense is, uppe de Russen to vorende, bii der vorscreven pene. Worumme, ersamen leven heren unde vrunde, begeren wii fruntliken, jw wol to donde unde ditsulve an de heren vamme Stralessunde, Gripeswolde, Dantziik unde an alle stede, dar des van noden is, to vorscrivende unde to vorwarnende, dat dat bod werde strengeliken geholden, unde off dar jenich Russe gudere, werk, was, unbesegelt of in tunnen geslagen, in de stede gebrocht worden, de sint deme bode gekofft zin, dat darmede alumme na der stede ordinancie werde gevaren. Vort, ersamen leven heren, isset merklik, mogen de ut den riiken mit guderen varen uppe de Russen, so scholen se zere gesterket werden ut den steden unde dar bistant to krigen, dat doch den steden unde deme gemenen kopmanne sere enyegen were, su juwe ersamheide dat sulven wol derkennen mogen, wente de Russen solden des vorbodes nicht sere achten, ok wert to bevruchtende, dat it lenger stan mochte, wene men loven hadde, dat doch nicht en were vor dat gemene beste. Darumme, leven heren, duchte uns grot van noden, dat juwe wisheide darup na uteliker overweginge wolden vorseen zin, wo men dat mochte keren unde dar vorwesen, up dat men darmede des mit en to eneme guden ende mochte komen. Vort, leven heren, en late wii nene gudere van hir schepen to den riiken wart, se en zin besworen, dat ze upp de Russen nicht en sollen gevort werden. Gode siit bevolen etc. Scriptum nostre civitatis sub secreto anno 43, in octava vicitacionis beate Marie virginis. Consules Revalienses. Adress: Den ersamen wisen heren, borgermesteren unde radmannen der stad Lubeke, unsen guden vrunden, mit alleme vlite gescreven."}, {"df": "2526", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2527", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2528", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken gro[te] tovorende gescreffven. Ersamen leve vrunde. Mogy weten, wo dat etzwelche wonachtige unde wesende to Darptte hebbent eynem mynen dener, geheten Engilbricht Strus, syne gudere myt wnrechte voregeholden, darvan he to grotem scaden gekomen is. Nw in desser vorledinen vasten screff ik dem rade van Darptte, dat se wol deden unde scikcheden deme vorscreven Engilbricht wedder syn gut unde like vor synen skaden, och offt jementh to Darptte were, de Engilbrichte wes to[to]sprekende hadde, dat he herqweme, ik wolde eme van Engilbrichte helpen so vele, alzo recht were. Dat mach doch nicht helpen, se hebben myneme dener doch nicht to rechte geholpen. Darumme mene ik dat sochen laten an de van Darptte, wor ik kan, unde wil myne vrunde darto nemen beyde in Denmarken unde in Sweden, wor ere godere komen, dat se solen gehindert werden bet to der tydh, dat se myneme dener rechtes geholpen hebben. Darumme, ersamen leven vrunde, bidde ik jw, dat gy jwe unde jwe stadis inwaner gudere nicht vormengen laten op nene skepisbodeme myt der van Darptte godere, wente werden jwe guder myt den eren vormenget unde kamen gy offte de jwen des vor to scaden, so wil ik den scaden nicht uprykten. Hirmede syt Gode bevolen. Gescreven to Wiborgh des dunderdages vor sunte Marien Magdalenen dach, under myn ingesegel. Karl Knutzsson ridder, marscalk in Sweden unde hovetman to Wiborgh. Å den första inneliggande sedeln: Item, ersamen leve vrunde, ik danche jw vruntliken vor den roggen unde dat solt, dat gy my nw ladest gwnnen. Wolde gy my des soltes mer wtgwnnen, dar loge my unde deme lande hir grote macht an, wente de arme lude, der hir in der stat wanen, se vormogen nicht so vele to kopen unde den armen bwren to borgen, alzo wol noth were, nw de varende kopman neyn solt herbringen mach, unde de buren synt hir so arm, dat se nicht vormogen rede betalninge. Å den andra inneliggande sedeln: Item, leve vrude, ik bidde ju, dat gy wol willen don unde gunnen my och wt 4 leste honegis, dar sal den Russen och nicht van [vor]kofft werden, sunder ik wil en sulwen en deyls dat meyste part in mede bruen laten, enes deles behove ik och alle dage to spise. Adress: Den ersamen heren unde mynen besunderlichen gude vrunden, borgemesters unde ratmannes der stat Revall, kome disse breff."}, {"df": "2529", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot tovorende gescreven. Ersamen leve vrunde. Alzo ik jwe ersammichet in dem negesth voregeledynen vorejare toscreff umme roggen, den ik to Revele gekopt hadde unde vort den Russen vorkopt, do alle man den Russen roggen vorkopte, we dar wolde, des ik doch nicht geneten en mochte unde mynen roggen nicht utkrigen konde, van welcheme roggen jwe ersammychet my nw latest 30 leste utgunnen: so hebbe ik dar noch 20 leste liggende by Frederich Depenbeke, de ik myt den [3]0 lesten al vul betalet hebbe. Darumme, ersamen leve vrunde, bidde ik jwe ersammychet wol willen don unde gunnen my de 20 leste ut herwart to skepende. Dat deyt numande vromen unde kumpt my to schaden, dat he dar lenger liggende blifft. Hebbet dar neyn vruchtent vore; van deme roggen sal den Russen nicht vorkopt werden. Van 50 edder 60 lesten unde noch mer kan ik nicht vele umberen to der slotisbehoff, idoch dat etliche ringe meynen, de sulven nicht plegen grote koste to holden. Hirmede syt Gode bevolen dem almechtigen. Gescreven to Wiborgh des anderen dages na sunte Jacobis dage. Ik Karle Knutsson ritther, marscalk in Sweden unde hovetman to Wyborgh. Adress: Den ersamen borgemesters unde ratlude der stat Reval, mynen besunderen leven vrunden."}, {"df": "2530", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Kempnos(!) wi borgamestare och radmen i Abo met tesse wore breff, at for oss haua warith Henrich Spith oc Niliss Andersson, wore stolebrøder, och flere andre gode borgare samastadz met there witnom och haffua opta klagelige kært fore oss om then storen orætthen och groffua skaden them och there forældrom widerfaræ i Norrebotn aff Nagardz weghne aarom epter Gudz byrdh mcdxv aar innan stadfesten fridh och felogen dagh til Owlasala, som och biscop Magnus breff i Åbo, Henrich Claussons(!) Flamingx, riddare och lagman offuer Østerlandh, och Claws Diekness, hoffuzmandz pa Abo, nogh wtuise, ther the haffua Hans Hamelen, radman i Abo, besegladh met wors stadz insigle, epter Ions Ringonpoycha, Henrich Willikanss och andhra the woro goda borgare, ther skaden finge, met them a klagandhe, och thet bewissleghe breffue æn nw wtwisar. Tha kam Cayphas och Michael met Nogardz selscap fredagen fore iwle dagh om minatz tima, sidhan friden war bwndin och huar man skulde feloger wara, och brende, mordo och fongadhe mangha gode men och røffuade alth thet the hade bætre æn pa iij(m) mark swenske aff them ensæmpte aff Abo, som the kunno rækna, ther skaden lydith hafua, for wtan almogenss skada ther samastadz, som bodho i Norrebotn. Och ther fore ær thom aldrigh lik giørth, huaske giørth eller bwdith, och for then skuld tha giørde the, som skadan lydith haffua, thenne breffuisare Arffuidh Halffstad, won borgare, likerviss mektogen som hans fornempde stiwffader war, Hans Hamelen, mektoger giørde och myndoger fore oss och oss aa hørendhe til ath tala om thenne groffua skadan och maana fulla forlikan aff them aff Nogardh, som thet giørth haffua, thet besth han kan met allom ræth likerwiss som the sielffue nær wore. Til tesse mere wisso och witnesbyrdh latom wi wors stadz secreth her wnder henghia, som scriffuit ær och giffuit i forscreffna Abo stadz(!) aarom epter Gudz byrdh mcdxliij, pa sancti Oloff konungx affton."}, {"df": "2531", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2532", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2533", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Augustus. D. IIII. Non. Anno Domini MCDXLIII in crastino ad uincula sancti Petri decessit nobilis vir Mathias Ödgislason, bone memorie, in castro Aboensi, vbi capitaneus extitit, magnus benefactor ordinis, et sepultus est hic in ecclesia cum liberis suis, qui legauit conuentui nostro insulam Lidarnö cum suis attinenciis et instituit circa altare patris ministri duas perpetuas missas, videlicet secunda feria et sabbato cum exequiis nobilibus in crastino scilicet beati Jacobi apostoli pro se et dilecte vxori sue et omnibus caris eorundem."}, {"df": "2534", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsön", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1443, lördagen näst efter sanct Olufs dag, kom för rätta på satte ting Anders Jonson af Karfwetz by och hans granne och kärde till Nils Ohlsson i Kaitelun om en öö, som heter Ulfsöö, och til hans broders son Oloff Jonson och wilde hafwe från them orten; hwilket ährende jag sköt till tesse 12, som tå i nämbden såto, som äro Anders i Kärklax, Gregers i Woitby, Olof Kasa, Jöns Person i Kåjwålax, Nils i Hankama, Per Joenson i Oxkangar, Olof Jopson, i Kärklax, Mats Thomason i Walgrund, Anders Mawiwan, Jåsse Larsson i Murmusund(?), Olof Ragwalson i Solfwå och Lasse Hallin; ransakade, wittnade och efter sworo, at Nils Ohlsons, Olof Jonsons föräldrar hade haft förbenemd Ulfsöö wäl i fäm mänders(!) af ålder ohindrat och oqwalt och ingen annars wiste. Efter tessom föreskrefne skälom, ransakom, wittnom och edom dömde jag Nils Ohlson i Kaitesur och Olof Jönson theras öö frij för Anders Jönssons åtalan och hans granne wid hwars thera trij mark för min doom."}, {"df": "2535", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2536", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nedre Sastamala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allum them thetta breff fore koma kan kennis jach Benkth Lythkeson, foguth owir Tawastalandh och hærdzhöffdinghe j Öffuer Satagundha, mik haffwa seeth och læsith eth herra Aruidh Göstaffsons oppna breff, oriffuit och osplitith, met synlighit jnsigle, ludandhe ordh fran ordh som hær epter staar: Jak Aruidh Göstaffson, lagman (etc. Se n:o 747). Och aa satto thinge war thet och nw ranzakat j Nidhre Sastamala samaledis. Epther thessom skælom trykker jak mith insigle nedhan fore thetta breff. Datum Nidhre Sastamala anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo tercio, jn vigilia sancti Laurencij, meo sub sigillo."}, {"df": "2537", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot tovorende. Wetet, ersamen leven vrundis, dat Clavus Pethers heft my bericht, dat he heft to Revele 3 eddher 4 skippund was stande unde konde it nicht beseglet krigen. So mogii wethen, dat datsulve was wass to Nowegarden gekopt vor paschen unde dat gut, dat he darvore vor levereret heft, dat heft he ut Osle utgeskepet, dar neyne rosteringe vest is in den tiden. Vort is he myt myner vulbort in de Nye geseglet, dar ik eyne wol an denche to vorantwordende, wor et to donde is. Darumme bidde ik jwe ersamheit, dat gy wol don unde gunnen dat was to beseglende umme mynen willen, welch ik gerne vorsculden wil in eyneme geliken offt in eyneme grother. Hirmede syt Gode bevolen. Gescreven to Wyborgh up wnser leven vrowen dach assumpcionis. Karl Knutsson riddher, marscalch in Sweden unde hovetman to Wyborg. Adress: Den ersamen borgemesters unde ratlude der stat Reval kome disse breff."}, {"df": "2538", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "11 fert. vor 1 runp vlesschs den Wiborgesschen hoveluden gesant."}, {"df": "2539", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wy Cristoffer, meth Gudhs nadhe Danmarcs, Swerigis, Norigis, Wendis oc Göta koning, palantzgreue paa Rin och hertigh i Beyern, helssom idher oss elskelica syströr och brödhrer i Nadhendals closter i Abo biscopsdöme kerlica met Gudh oc ware nadhe. Kere wener. Wij haffuum forstandit aff waars fadhers biscop Magnuse i Abo och idhrom breffuom, som wij nu nylica fingom, at i Helga gardhs vmæghum och tilhörelsse, som vij idher vnt haffdom till closter stadh och vphælde met Steenbergh i Masko sokn, som waare vpna breff ther vm ludha, kan ey finnas rwm, som bequæmelicht er at byggæ idhert closter vppa epter sancti saluatoris regla wtwiselse, hwilkit wij met waars radhs fuldburdh ock samtykkio funderet haffwum met fornempdum twem gardhum Helgha och Steenbergh, och nogra andra Gudhs wenir haffua vnt och giffuit i Gudhs hedher idher til closter stadh een gardh kalledher Ayles i Resa sokn, ther i maghum bequemelight idhert closter vppa byggæ och læghlight ær widh landit at tilsökia. Therfore bidhir for:de waar fadher biscop Magnus oc i ydmyukelica, at wij wildum mildeligha vnna och tillstædiæ ati matten flytthiæ idhert closter, som i för tenkt haffden till Helgha, jn till for:da Ayles i Resa sokn met swaadane friihet oc priuilegiis vm köptorp oc annar tilhörilsse, som wij idher för vnt haffdum i Helgha, vm i haffdin thiit idhert closter fört som för wor tilempnat, hwilkit wij i Gudhs hedher, juncfru Marie oc sancte Birgitte kerlica vnnom och tilladhum, ati oc swaa göræ maghum, thoch swaa at wij bliue fundator oc patrone tiil for:de ethert closter liigherwiis som thet bygdht wora i Helga, som wij ethir först till closter stædh vnt hathe. Oc fulbordhum wij met thetta waart breff waara förræ forlæning vm for:da twaa gardha Steenbergh och Helgha och theras tilhörilsom idher och idhert closter till ewinnelica ægho oc ati maghum i for:de Ayles, ther idher tykker bequemlighast wara, epter for:da biscop Magnus radh latha vptagha och byggia eet köptorp met swaa dana friiheet och wilkor, som wij idher för vnttom i Helgha, fuldkomplica i allo matto som waart vpna breff ther vm ludher, epter hwilkit i maghum idher rættæ; oc thet williom wij fullvlica widh macht holda. Thii forbjudhum wii höghlica widh waara konungxlica hæmpdh oc vredhæ hwariom manne, sönderlica waarom foghatum oc æmbudzmannom, idher eller noghræ idher æmbitzmæn eller thiæneræ her i modh athindra eller hindra lathæ, qvælghæ eller vforrettæ. Datum castro nostro Haffnensi vigilia beati Bartholomei apostoli, nostro sub secreto anno Domini mcdquadragesimo tercio."}, {"df": "2540", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Cristoffer met Gudz nadh Danmarkis, Swerigis, Norgis, Wendis ok Gotis koningh, palantzgreue pa Riin och hertugh i Beyern, gøre widherlykt alle mæn at fore sønderlica kerlighet och tieniste som wy befunnet haue aff thenne breffuisare mester Olaff, domprouest j Abo, war ælschelica cappellan, tha haue wy vnt honom met thetta warth øpnæ breff [et godz] som hether Wentka liggiandis j Resa sokn, met allom synom tillaghom, frij och frælse fore allom skath och alegningh swa lenghe wor nadhe tilsigher. Thy forbiudhe wy alle ware fogthe och æmbitzmæn och alle andre, hwo the hælst ære, fornempde prouest Olaff emoth thetta worth øpnæ breff j nokræ madhe at hindre eller vforrette, wndher war koningxlica hæffnd och wredhe. Datum castro nostro Haffnensi ipso die beati Bartholomei apostoli, nostro sub secreto presentibus appenso anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesime tercio."}, {"df": "2541", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote myt vormoghe alles gudes vorgescreven. Ersamen heren, zunderlinge guden vrunde. Wii untfenghen nu kortliken juwen breff, inholdende eyne copie van des strenghen her Karll Knutsson breve an jw gescreven etc., darvan wii eme in dessem bighebunden breve antwerde unde clar underwisinghe der zake scriven unde bidden, dat gy dat umme unsen willen also willen voghen, dat eme de breff wisse tor hant kome myt den ersten vormiddelst juwen vruntliken bedebreve darmede by myt begheringhe eynes guetliken antwerdes an jw unde uns weddertoscrivende unde de veide afftodoende, nachdeme wii dosulves in der vorledenen vasten dat gelt dem vorscreven her Karll to eren unde to leve vriiseden Engelbrecht Strues to untfaende, dat ok also noch bereyde steyt, wowol dem vorscreven her Karll vorbracht is, als he beroert, dat id myt unrechte Engelbrechte voreuntholden werde myt uns, unde wy dem vorscreven her Karll up synen breff, dar he van beroert, in desser negesten vorledenen vasten eyn vruntlik anwert screven, unde hedden uns wol vorhopende wesen, dat eme de breff wol were tor hant gekomen, wente he denne desser zake, als wy uns vormoden, wol solde tovrede ghewest hebben etc. Ersamen heren. Dat uns alsulke hefticheit in dessen zaken van deme genanten hern Karll weddervert, dar hebbe wii itzwelke in vordechtnisse umme, de uns dit al bruen, wal en isset teghen se van uns nicht vorschuldet; hedden se id gelaten, rechtes scholde en myt uns nicht gheweygert sin ghewest. Hirmede blivet Gode bevolen zalich unde gesunt to langer tiid. Ghescreven under unser stad secrete, anno etc. 43, up den maendach na Bartolomei apostoli etc. Borgermeistere unde raetmanne to Darpte. Adress: Den ersamen vorsichtighen mannen, heren borgermeisteren unde raetmannen der stad Reval, unsen zunderlinx vrunden, detur."}, {"df": "2542", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vor ½ last bers, den Wiborgesschen hoveluden gesant, mit deme holte 9 mrc. min 6 sol. – 6 fert. vor broet, densulven hoveluden gesant."}, {"df": "2543", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot tovorende gescreven. Ersamen unde sundherlichz gude vrunde. Jwen unde der van Darptte breve hebbe ik wnvanghen unde wol vornomen. So is Engilbrich[t] nw tor tidh jegenwerdic, darumme scriwe ik jw edder en nw nicht eyn enkit anwort up de breve, ik vormode Engilbrichte in kort to hus; wan he to hus kumpt, so wil ik jw wisse antwarde wedder up de breve schriwen. Item, leve vrunde, alzo ik jw tovorende toscreff umme solt my wttovorlovende etc., so hebbe ik nw Frederich togescreven, dat he my noch senden schal 30 leste soltes, besakke[t] edder los, welch jw levist is, unde bidde jw vruntliken, dat gy my de vorgescreven 30 leste soltes vorvolgen laten wyllen; so wil ik in desseme herveste neyn solt wt jwer stat mer begeren. Jw dunket, dat ik so vele nicht hehave to des slotes behoff, alzo ik jw enes deles umme scrive, wente malsche her Cristiern let so vele soltes dar nicht kopen; dat makede, he kreg nogh van den Russen wngekopt; ok so mogy weten dat, do ik dit slot kregh na her Cristiern, do kregh ik hir nicht mer wan eyne last soltes, unde ok helt her Cristiern nywerlt so vele volkis, alzo ik nw holde, alzo gy eyn deles wol sen hebben, darumme behove ik allerleye mer de[s] jares wan he. Ok alzo dit slot hir vore der hedenschop licht, so were my nicht wol recht, dat ik nicht scolde hebben 20 edder 30 leste soltes up deme slote liggende mer, wan ik des jares behove to terende. Wente stortede my eyn orlogh an mit den Russen myt der hast, so hebbe ik neyne totydinge sunder to deme, dat ik sulven bynnen der mure hebbe. In disser stad vynde ik is nicht; dat wolde ok to lanch vallen, er ik et wt anderen landen krege, wes ik behovede. Ok vormode ik my nw neynen dach myt den [Russen]; myne unde ere sendenbode weren nw vor 3 weken tosamande unde konden sich nicht vordregen; sedder hebben se hir neyne boden by my hat; se scholen ok allewile bliwen, er ik boden to en senden wil. Morgen geyt de dach wt tusken my unde en. Item, ersamen leven vrunde, alzo gy malsken wol er hort hebben, dat my de Russen eynen man affslogen unde nemen eme allent, dat he by sik hadde, vore den mort unde den schaden gewen se my 150 stukche sulwers. Vor datsulwe is my was worden unde dat was hebbe ik Frederich enes deles gesant; nw heft my Frederich wedder toboden, dat gy willen dat was nicht beseglen laten So bydde ik jw, leve vrunde, dat gy my dat was beseglen laten, wente dat is my alzo tokomen, alzo voregescreven steyt; dat deyt my skaden, dat dat nicht beseglet wert, unde dat kan nwmande vromen. Item, ersamen leven vrunde, de honoch, de[n] gy my nw latest utgunnen, de is myt alto vele waters vormenget, wente dat skip is gebleven myt allen deme, dat ik darinne hadde, beyde roggen, honoch unde anner dingh, unde wart nicht geberget grot over eyne last honoges unde datsulve honogh wart noch wul wateres unde is sur unde vordorwen worden, so dat ik nwmmer gudes darvan maken kan. Darumme bidde ik jw, ersamen lewen vrunde, my in der matte, alzo ik jw tovorende toschreff, noch 4 leste honoges wttogunnen. Dot in dissen vorscreven saken alzo ik jw vruntlike tobetrue. Hir[mede] sit Gude bevolen dem almechtigen. Gescreven to Wyborgh up unser leven vroven awendh nativitatis 43°. Karle Knutsson, ridder, marskalch in Sweden unde hovetman to Wiborgh etc."}, {"df": "2544", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Lafrintz Fres, kirkioprestir j Kym, gör witterligit allom them thetta breff höra æller see, thet jak met wylia oc samtyckio alla myna næsta frænda oc ærffwingya i mins liffs welmakt met fullom skælom ok beradne mode, nærwarande werdoghom ffader oc herra biscop Magnus i Abo oc androm godom flerom mannom, haffwer wnth, giffwit och wplatit oc met thesso myne breffue wnnir oc giffwer oc nw ginstan vplatir Gudi til hedirs, ware frw oc sancte Birgitte clostre i Nadendall före myna siæll oc myna forældra oc före allars thera siæla, jag æger got fore göra, alt mith fasta godz jak æger i Læmekoskyby, som kallas Friisilæ, liggiandis i Kyrwbominne sokn, huilkith mith rættha fæderne ær, som dandemannom witterligit ær, met allom thes tillaghom i wato oc thörro, som ær akir och æng, hws och jordh, skogom oc skogxlutom, fiskewatnom oc holmom, fæmarkom oc fægangom, tomptom oc tompta stadom, qwærnom oc qwærnastadom oc qwærnaströmom oc met allom androm tillaghom ok wtwægom nærby oc fyærran, jngo vndan tagno, som ther aff allir tilligat haffwer oc æn til ligger æller rætteliga tilligia bör, hwad nampne thet hælzst næmpnas kan, til æwerdeliga ægo nytia oc brwka före sith rætth egit æpter sin egin wylia ohyndrat oc oqwalt före mik oc minom ærffwingiom oc före allom androm. Thy affhender jak, for:de Lafrintz, mik oc mynom arffwom thetta forscriffna godz i Læmækoski oc tilegnar thet systrom oc brödrom i fornempda Nadendals clostre til æwerdeliga ægo som för ær sakt. Och giffwer jak hæridzhöffdingiom, i hwilkis hærede forscriffna godz ligger, fulla makt met thesso breffwe thet sama godz met allom thes tillaghom systrom oc brödrom i Nadendals closter fast fart sköta oc stadugt tildöma met fastom och allom skælom æpter ty landz lagh, wtwiisa. Til thes mere wisso oc större forwarning tha bider jak, for:de Lafrintz Fres prestir, wærdogan ffader biskop Magnus i Abo om sith incigle, och ther til hederliga men oc welborna mesther Olaf, doomprost i Abo, herra Henric Clauosson, riddare, oc Olaff Swerdh, hæridzhöffdinga i Norrabotn, at the hengia thera insigle met myno til witnisbyrdh vnder thetta breff, huilkit som giffwit ær j Abo arom æpthir Gudz byrd mcdxliij, manadagen næst war frw dagh natituitatis."}, {"df": "2545", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Erik Puke a wapn gör vitterligit allom thöm thetta breff höra æller see, thet jak met fullum skælom, godhuilia oc beradhno modhe, nerwarandis hederlighom herra mester Olaff, domprosth i Abo, wælbyrdhughom mannom herra Henric Clawsson, riddare, oc Jönis Hanisson, a wapn, oc androm flerom godhum mannom, haffuer vnth, giffuith oc vplathit oc met thæsso mino breffue vnner oc giffuer oc nw genstan vplather Gudhi til hedhirs, jomfru Maria, sancta Anno oc sancta Birgitto clostre i Nadhindall, som nw nylecha vpthagit ær i Finlandhe, fore myna siell oc myna forældhra oc fore allas theris siæla, jak ægher goth fore göra, mit fastha godz, som iak ægher i Myklaby, liggiandis vppa Ölande i Myklaby sokn, i siælffuom kirkiabynom, huikit godz jak haffuer rettheligha ærffth æpthe myna forældra, fadher oc modher oc æpthe min brodher Karl Puka, Gudh theris siell nadhe, met allom thæss tillaghom i watho oc thörro, som ær ængher, akir, huss, iordh, skogha oc skogxlutha, fiskewathnom, fæmarkom, thomptom oc thompthastadhum oc met allom androm tillaghum oc vthwæghum, ner by oc fiærran, ængho vndhantagno, som ther aff allir tilligath haffuer oc æn tilligher ællir rættheligha tilligghia bör, hwat nampne thet hælzsth næmpnas kan. Thy affendher jak, for:de Erik Puke, mik oc minom arffuom thetta for:da godz Myklaby vppa Ölandhe ok tilegnar thet systrom oc brödhrom i for:da Nadhindals clostre, thæm hær æpthe nytthia oc bruka sith eghit til æwerdelicha ægho ohindrath oc oqwalth fore mik oc mynom arffuom. Och giffuer jak hæridzhöffdinganom, i hwilkens hæredhe for:da godz ligger, fulla macht met thæsso breffue thet sama godz met allom thæss tillaghum systrom oc brödhrom i Nadhindals clostre ffasth fara oc stadhugth döma med fasto oc allom skælom æpther thy landz lagh vthuisa. Til thæs mera visso oc större forwarningh tha bidher iak. for:de Erik Puke, hederlighan herra mester Olaff domprosth i Abo, welburdugha men herra Henric Clausson riddara oc Jönis Hanisson a wapn, som oc nerwaro, tha iak thetta gaff, ath the hængia theris incigle met myno til vithnisbyrdh vnder thetta breff, som ær giffuit arom æpthe Gudz byrdh thwsende fyrahundradhe fyrethighe aar oc vppa thridhi, vppa sancti Francisci dagh."}, {"df": "2546", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Alla the som thetta breff höra eller see helsom wy Niclis, met Gudz nadh biscop i Lincöpung, oc brodher Ache, met sama nadh biscop i Westerars, kærligha met Gudhi. Oc bekænnoms wj met thetta waart breff oc wiliom thet allom witerlighet wara, som thetta effterscriffna ærende kan fore koma, at arom effter Gudz byrdh mcdxltercio, næsta daghin efter sancte Birgitto dagh canonizacionis, læt oss kalla renlifwes man godher Gudz win, confessor generalis i Watzstena clostre i brödhranna talaport oc thedde oc kærde fore oss i manga godha manna nærwaru, at eth gooz liggiandis i Österlandom i Pyttis sokn, hether Kymmene, oc nokra landbo gaarda, ther vndi liggia, oc eth laxafiske, som ther til höre, huilkit gooz oc laxafiske ærliken man Boo Joansson gaff oc adsignerade(?) for:da Watzstena clostre til æwerdeligha ægho, hafua warit hindrat fore clostreno i mang aar oc æn hindras oc fore haldas till orætto; oc læt for:de confessor koma fore oss twa skælica mæn at bewisa oc betyghia mædh clostersens rættoghet, som thet hafuir til for:na godz Kymmene oc laxafiske, huilke mæn badhe i gozit hafde warit. En heet brodher Erik Jönisson, lxxx ara gamal man, oc annar heet Sone Joansson, fæmtighi ara gamal. Oc badh oss for:de confessor, at wj wildom höra oc tagha thera ordh oc witne hwadh the wisto aff ffor:da gooz, oc waart breff ther vppa gifwa. Wj lætom them swæria vppa thera samwit oc vppa messa bokena, at the skulde witna thet, som sant ware, oc enkte annadh, som the wildo swara fore Gudz dome. Tha the sworidh hafdo, tha withnadhe then förste, som war for:de brodher Erik, oc sagde at fore lx arom, tha han dyækne war, oc ey æn i clostrit komin, war han met enom hedherlikom man, som heet her Gothmar, huilken synderlika war vtsænder aff clostreno til Österland at widherkænnas oc anama for:da gooz Kymmene oc laxafiske vppa clostersens wægna. Oc tha han met herra Gothmare thiit i gozet kom, anamadhe then sami herre Gothmar först hofwdh gaardenn oc gozet Kymene met laxafiskenom, som ther ær, oc nokra v eller vj landbo gaarda, som Boo Joansson hafde fangit aff herra Eringisll Sonasson jerll, oc ther met nokra andra v eller vj landbo gaarda, som Boo hafde fangit oc met konung Albrictz lufwj köpt aff bondom; oc witnadhe oc sagde for:de brodher Erik sigh hafwa hört all them, som thet wisto fore sannind, at for:de her Eringisll Sonasson jerll hafde fangit oc köpt for:da gooz Kymmene oc laxafiske laghlica aff rættom æghanda i konung Magnussa tima. Oc sagde oc witnadhe for:de brodher Erik, at tha then sami her Gothmar hafde anamadh for:da gooz Kymmene oc laxafiske, som forescriuat staar, i sina oc clostersens fria wærio, tha befaladhe oc antwardadhe han thet vppa clostersens wægna herra Eringisll Niclisson riddara, som tha foghate war vppa Wiborgh och thet inne hafde, at han skulle thet forswara aat clostreno oc i enga andra matto. Oc nokot ther effter skildes han widh Wiborgh, oc the foghata, som ther komo effter honom, hwar effter annan behuldo forda gooz, oc tha til thera taladhis vppa clostersens wægna, at the skuldo clostreno thet i gen antwardha, swaradhe the, at the matto thet ekke slæppa, som the fingo for sigh, för æn hærskapit them thet budhi. Oc tha til herscapit taladhis, badhe drötning Margareto oc konung Erik, tha wilde thön(!) thet ey sköta, oc thy ær thetta ærendet ey fortighat. Oc til mere wisso at thet ey fortighat ær witnadhe oc sagde for:de brodher Erik, at fore nokrom xx arom eller ther widher taladhis til herra Cristiern Niclisson, som sidherst Wiborgh inne hafde och swa tha [war] hær i brödhranna talaport, oc baros fram fore honom clostersens breff vppa for:da gooz oc lasos fore honom, oc wart han bidhin, at han sculde wæl göra oc vnna thet clostreno igen, thy clostrit hafde ther ræt til. Tha swaradhe han, at han matte thet ey aflata vtan hærscapit honom thet sagde; ey kunde han ok oc ey wille thet mista fraan Wiborgh. Thetta ær mangom brödhrom æn lifuandes i Watzstenom wæl witerlighit, oc samuledhis brodher Hanis Bernardj, nw fadher oc forman i Nadhendaals closter i Finlande, huilken tha war hær i Watzstena clostre oc thetta hörde oc wiste, at swa til herra Cristierns taladhis, oc thy kan thet ey fortighat wara. Jtem witnadhe oc sagde for:de brodher Erik, at tha han war met for:da herra Gothmare i for:da gooz Kymmene oc han thet anamadhe a clostersens wægna, tha sat ther i hofwdh gaardenom en fatigher man landbo, oc waaro ther faa hws, gamul oc swa got som rutin, oc engen konungxgaarder war ther tha; eigen (= engen?) ok aff allom them ther bodde sagde, at thet konungxgaarder war eller noghon tiidh waridh hafde; engen hörde han ok sighia, at thet noghan tiidh laa eller kom vnder Wiborgh för æn thet wart aff herra Gothmare antwardat herra Eringisle Niclisson i godha tro at forswara vppa clostersens wægna, som forescriuat staar. Thetta for:na witnadhe oc swor for:de brodher Erik sigh wisseligha wita, seet, oc hört och vnderstandet hafwa. Jtem thet andra witnit, som ær Sone Joansson, borghare her i Watzstena by, met sinom sworna eedh witnadhe oc sagde fore oss oc flerom godhom mannom, at fore xij eller xiij arom eller ther widher war han sænder til Österland fore Watzstena closters ærende skuld; oc tha han thiit kom, sporde han aat herra Jönis, tha kirkioherra i Pyttis sokn, oc andra flera godha gambla mæn vppa for:da Pyttis kirkiogaardh om the rættoghet, som Watzstena closter hafde til for:da gooz Kymmene, oc thet laxafiske oc annadh thet ther til hörde oc tilhörir, oc hwadh them ther aff witerlighit war oc fore Gudi sant war. Tha hörde han aff for:da herra Jönissa munne, at han sagde, at honom war wæl witerlighit at Boo Joansson fik for:da gooz oc laxafiske badhe i Höghaforss oc alt annadh laxafiske, som ther ær, aff herra Eringisll Sonasson jærll, oc at jærlen hafde thet hafft friit ok ohindrat fore hwariom manne i mang aar för æn Boo fik thet aff honom, som han siælfuer somliken aar wiste, oc som hafde han hört aff godhom oc beskedhelikom gamblom mannom, huilke thet wæl wiste, oc at Boo hafde fangit aff konung Albrichte oc aff bondom met hans lufin oc samthykt nokra gaarda oc laght ther til för æn han gaff thet vnder clostrit. Æn huru mange the waaro, thet mintes han ey. Oc witnadhe oc sagde for:de Soni, at her Jönis for:ne sagde fore honom, at honom wæl mintes, at en klærker, som heet her Gothmar, war ther i Kymmene oc anamadhe thet oc alt laxafisket oc alt annadh, som Boo hafde gifuit til Watzstena closter i fria clostersens hafwande wærio, oc antwardadhe swa thet framdelis i forswar oc godha tro til clostersens nytto herra Eringisll Niclisson riddara, som tha Wiborgh inne hafde, oc i enga andra matto. Jtem sagde oc witnadhe fore oss for:de Soni Joansson, at her Arnika, tha kirkio herre i Wækkelax, sagde fore honom thet sama som her Jönis, at han wisselica wiste thet Boo Joansson fik for:da gooz Kymmene oc alt laxafiske aff jerlenom oc nokra gaarda aff konung Albrichte oc bondom met hans wilia, oc at jerlen hafde thet friit för æn Boo thet fik, oc at Boo gaff thet sidhan vnder Watzstena closter, oc at ther war en godher man aff clostersens wægna, som heet her Gothmar, oc anamadhe thet gooz oc laxafiske alt i clostersens fria wærio oc antwardadhe thet framdelis herra Eringisle Niclisson riddara, som tha Wiborgh inne hafde, at han sculde forswara thet vppa clostersens wægna oc i enga andra matto. Jtem sagde oc witnadhe for oss for:de Sone Joansson, at tha han ther i Kymmene stadder war, taladhe han vidh andra thre godha skælica gambla mæn, en heet Magnus Lykka i Pyttis sokn byggiande, huiken fordom hafde tiænt i Boo Joanssons gaardh, annar heet Holmsten, huilken tha war besitiande widh Höghaforss; the sagdo sigh wisselica wita oc hafua hört aff gamblom godhom mannom, som thet oc fore sannind wisto, at jærlen atte for:de Kymmene laxafiske badhe i Höghaforss oc swa nidhanfore oc at Boo köpte thet aff honom oc ther met at Boo fik aff konung Albrichte nogra gaarda oc aff bondom köpte ther widh gardhene met konungxens samthykt oc godhwilia i swa matto, at Boo oc hans arffwa matte thet ægha til æwerdelica ægho oc aff them göra hwadh them thæktes; thetta war them siælfuom witerlikit, at swa war sant fore Gudhi. Thæn tridhi mannen, som for:de Sone widhertaladhe, heet Martin, huilken tha ther i gozeno sat, oc Soni menar at æn lifir. Han sagde fore for:da Sona sigh thetta for:na badhe a konungxens Albrictz wægna oc swa a jærlsens wægna hafua hört aff sinom fadher, enom gamblom manne, huilken thet wæl oc sannelica wiste. Oc thesse for:de twe, som æro Magnus Lykka oc Holmsten, sagdo sigh thet fore sant oc wisselica wita, at ther war en klærker aff Watzstena clostre oc anamadhe vppa clostersens wægna i sina fria wærio for:da Kymmene oc laxafiske met landbom oc alla andro, som Boo hafde fangit oc köpt badhe aff konung Albrichte oc jærlenom oc swa aff bondom. Oc tha han tædhan ather hem til Watzstena foor, antwardadhe han thet herra Æringisll Niclisson riddara, som tha Wiborgh inne hafde, at han thet forsuara oc hægna sculde vppa clostersens wægna. Oc ther met sagde the for:de thre, at thet for:da gooz Kymmene oc laxafiske aldrigh vnder Wiborgh laagh, thet them mintes eller hafde hört, för æn then samj for:de klærken aff Watzstenom thet antwardadhe herra Eringisll Niclisson, som forescriwat staar. Jtem witnadhe for:de Sone Joansson, at tha han i Kymmene först war, tha war ther enkte cappel oc aldre för, som alle for:de godhe mæn badhe klærka oc lekmæn fore honom sagde, för æn her Cristiern Niclisson, som nw sidherst hafde Wiborgh, lot ther cappel byggia. Oc sagde the alle fore Sona, at i Kymmene war aldrigh konungxgaarder, thet the wiste eller hört hafde, för æn foghatana aff Wiborgh, sidhan thet wart antwardat aff herra Gothmare herra Eringisle Niclisson, ther giorde aff konungxgaardh, oc tho mæst her Cristiern Niclisson. Alt thetta for:na witnadhe oc sagdo met thera sworna edh for:de brodher Erik oc Sone Joansson wist oc sant wara i allo matto som forescriwat staar. Til mere wisso, widherkænnilse oc tilstandelse, at wj for:de biscopa alt thetta taghit oc hört hafvum i alla matto som forescriwat staar, tha latom wj waar incigle met wilia oc witscap thrykkia vppa ryggen thessens brefs. Datum anno, die et loco quibus supra."}, {"df": "2547", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm thetta breff see æller hæra(!) læsas kænnis jak Henrik klockare, j Reso sokn byggiandis, met thesso myno brefue mik hafua saalt, hemlat ok vplatit i rætto kööp beskedhelikom man Henrik Buskman, borghamestara j Abo, ena ængh met enne ladhu j Rusko sokn liggiande j Kautaranta, aff tighyo lass, för tighyo mark peninga ok peninga wærdh swa goth mynt, at lödhogh mark silff för tighyo mark ok swar ængilskir nobil för halffempte mark, huilka peninga ok peninga wærdh jak kænnis mik hafua vppburit til fulla nöghyo æpther förscrefno marka tale. Thy affhændir iak mik ok mynom arfwom the förscrefna ængh j Kautaranta, hona tileghnandis förnempdum Henrik Buskman ok hans arfwom till æuerdheligha ægho. Ok warit saka, at förnempdum Henrik Buskman æller hans arfwom naghat affginge met rætta aff the förscrefne ængh, tha tillbinder iak mik ok mina arfua honom æller hans arfwom allan then skadhan vidherlæggya thær honom æller thöm kan ther aff hænda. Ok thy til thessins brefsins mere skæl ok bætre föruaringh bedhis iak dande manna insighle, som æru Andirs Kaland ok Olaff Sylta, borghara i Abo, hær vndir hængia, medhan iak ey insighle ægher. Scriptum Abo anno Domini mcdxltercio, die sancti Dyonysii martyris."}, {"df": "2548", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item kostede to ungelde dat Wiborgessche solt upptovorende unde in den keller afftodregende unde den munderiken, in all vor 9 ½ last 3 mrc. 12 sol."}, {"df": "2549", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them som thetta breff høra eller see kennomps wy Olaff Flegh a hustrv Jngeborgx barna wegna som Wibrudher Kortyna aatthe, Gud bæggers theris siæla nade, Andris Wibrutzson ok Benkt Krok oss haffua pantsath a wora ok alla Wibrud Kortyms arffuingia wegna werdoghom fader met Gud biscop Magnus j Abo, thet gotz wj fingom met retthæ køpe aff beskedeligom manne Otte Pedersson j Hadwalaby, Rungaa ok Kawalthu j Pike sokn som wart køpe breff pa liudher, for xx march ok hundradhe swenscæ j swaadhant mynt som nw gæfft ær j Abo, swa ath otta swenscæ marc gøra fult for ena lødughæ marc, huilka peningha han beredde aa waara wegna for:de Attææ Pedersson, ok skulum wj ok wiliom for:de biscop Magnus the for:de xx marc ok hundradhe tiil nøghia beredha jnnan sancti Michilss dagh nw nesth komandhe widh waara godha troo wtan alt hindher ok longhe dwalu. Ok waare thet swa ath wy the for:de peninga summæ jnnan then daghen ey kunnom beredhe, som fore sakt ær, tha wiliom wy ok skulum thet sama gotz forythra ok sælia och for:de werdughe fadher biscop Magnus tiil takka beredha om han thet for:de gotz for the sama peninga summa ey wiil tha behalda. Tiil thesse for:de stykken stadfestilse, mere wisso ok withnibyrd, henger jach Olaff Flegh mith jncigle for thetta breff, ok jach Andris Wibrudzson bider Symon Grop, borghare j Abo, wm jncigle, ok jak Benkt Krok bider Henric Wylialaynen om sith jncigle for sama breff ath hengia, huilkit scriffuit ær j Abo areno epter Gudz byrdh mcdxliij, odhensdaghen næst epter alla helgonæ dagh, etc:a."}, {"df": "2550", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ik Karl Knutesson rydder, marsschalk to Sweden und hovetman uppe Wyborch etc., sende juw aersschebysschop und de[n] heren und allen bo[r]geren, borgermester, stadesvaget und alle de gemenen to Groten Nowerden mynen vruntliken grote tovoren. Guden vrunde. My is to wetende geworden, dat yt in grot unvruntschop steyt tusschen dem hochgebaren forsten, dem juncker van Kleve, unde juw. Ok heft de erbenomede juncker van Kleve swarliken unde hartliken gheklaget unde geklagen laten vor mange grote weldege konynge, heren, forsten, hartygen, grefen, fryggen, rydderen unde knechten, dent ok gans let dunket, den groten homot unde schaden, de em weddervaren is van juw van Groten Nowerden uppe de tyt, don he up groten loven unde en guden truwen in to juw toch up juwe eggene apene segelde vredebreve, de gy eme gegheven hebben, unde up juwe hant, juwe lant to besende, also mange frame heren unde forsten to tende plegen in vromede lant. Unde in demsulven vorgeschreven truwen unde loven do fenge gy eme synen tolk aff, geheten Hermen tor Koken; don gy ene gevangen hedden, don martelden unde pynegeden de juwe ene so jamerliken, unbarmeliken unde unhorliken to dode, dat dat Gode grot vorbarmen mach unde alle denghenen, de de dat gehort hebben edder noch horen werden. Ik kan yt so grot unde so hochliken nicht schryven, also yt de vorbenomede hochgebaren forste in mangen landen heft geklaget unde klagen laten. So ok, dat yt nicht in vruntschop steyt tusschen dem erwerdygen heren, dem mester to Lyfflande, unde de ghemene henzestede unde juw van Grote Nowerden. Ik besorge dat, wert yt in kort nicht in enge beter mate geflegen, so wil dar so vele quades in vallen unde so grot blotstortent van komen, dat man yt in mannygen jaren nicht wol affleggen edder vorwynnen moge; unde solken vorderfliken schaden bort enen ysliken framen heren unde mannen afftokerende unde in en beter to flyggende, wor se konen unde mogen myt worden unde myt warken. Nu umme des gemenen besten willen unde umme deswillen, dat de grote blotstortynge van dessen vorschreven sake sune is to komende, so ok umme deswillen, dat yt nu so vruntliken steyt tusschen dem erwerdygen mester to Lyfflande, ok den hensesteden unde my, dergeliken ok tusschen my unde juw, so hebbe ik nu to juw gesant desse jegenwerdegen brynger desses breves, also by namen Tonnyges Tolk unde Engelbrecht Strus, myne deners, van juw to vorhorende, aff ik dar wat gudes inne und tusschen don und vorarbeyden mochte, so dat solke vorgerorede dreplike vorderff mochte nedder- unde affgelecht unde leve, vruntschop unde recht wedder upkomen mochte tusschen den heren unde landen, also it in vortyden ghewest is. Solke vorschreven dynk in beter ponte to flyggende, dar wet ik nu nenen beter togank to, sonder dat it worde vorramet up enen wyssen steden dach up den samer, up welken de[nn]e dunket to beyden syden puntlik to wesen, unde dat gy van Grote Nowerden juwe wulmechtygen uppe desulve stede an demsulven dage hedden. Ik wil ok myt Godes hulpe, uppe dat alle dynk mochte wedder in gude punte komen tusschen dem vorbenomeden hochgebaren juncker van Kleve, dem erwerdygen mester to Liyfflande unde den ghemenen hensesteden unde juw, darinne vorarbeyden laten dat alderbeste, dat ik kan van aller myner moge, dat up desulve tyt unde stede ok komen solen der erbenomeden des hochgebaren juncker van Kleve, des erwerdygen mesters to Lifflande wulmechtygen, dergheliken ok der menen hensesteden wulmechtygen, to vorhorende, we dar schuldych ofte unschuldych were. Ik hope to Gode, komt yt ersten darto, dat de[s] hochgebaren unde de[s] erwerdygen heren unde der menen hensestede sendebaden unde gy also in dage unde in vruntschop tohope komen, dat wert denne wol also gevlegen, dat men de unrechten rychte unde de gebraken hebben, de beteren; so droff mannych man sin harteblot darumme nicht vorgheten, de dar nuwerlde in den saken schult en hedden. Wat juw desse vorschrevene brynger desses breves nu up desse tyd van myner wegen in dessen vorgeschreven saken berychten werden, des moge gy en wullenkomeliken geloven. Desses breves to merer tuchnysse so late ik myn ingesegel drucken benedden up dat spassyum desses breves, de geschreven is uppe Wyborch an sente Kattrynen afende in dem jare na Godes bort, also men schryft 1443 jar."}, {"df": "2551", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2552", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2553", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2554", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2555", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2556", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Muut", "transcript": ""}, {"df": "2557", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christoffer, medh Gudz nadhe Sweriges, Dannmarks, Norgis, Wendis och Göthis konungh, palantz greffwe på Riin och hertigh i Beyeren, giöre witterligit alle män, adt wij aff wår synderlige gönst och nadhe hafwe undt och gifwit medh thetta wårt öpne breff wåre bårgare i Raumo, i Finlandh liggiande, adt haffwe, nyttia och bruka kiöpstadz lagh, frijhett och rätt, och att the måghe hafwa bårgmästare och rådhmän, som andre wåre köpstäder i wårt rijke Swerige hafwa. Och haffwe wij befallat oss elskelige och werdighe fadher biskop Magnus och wår embetzman uppå Åbo een beskedhen man dher till wår byfougte att skicka, som wår skatt, saaköre och ränta ther aff opbäre skall och oss sielfwe eller hwem wij dher till skicke oppå wåre wägne ther framdehlis godha reede före göre. Thy förbiude wij alle, ehoo the hälst äre, och serdeles ware fougte och embetzmän, för:de wåre bårgare eller någhor aff them här uthj moth thenne wår gunst och nådh i någre måtto hindre eller hindre lathe, qwellie eller oförrätte under wår konungslige hembd och wredhe. Datum Stockholm [in octaua epiphanie] anno Domini 1444, nostro sub sigillo."}, {"df": "2558", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2559", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennes oc kwngør jak Conradh Henricxson kirkeprester j Thenala met thesso mino wpne breff ath myn modher Cecilia Andersdotter ok iak for nogre aar soldom lagliga met godom wilia ok berodno modhe j goda manna nærwarw werdelikom ffader met Gwd biscop Magnus j Abo alt worth gotz j Wentiala by, j Lwndh soken liggiande, met akrom ok ængom, skogom, fæmarkom, qwærnom oc qwærnestadom ok allom androm tillaghum engho wndan skyldo, som thy gotze kan rætzlica tilhøra, ffor fæmtijghi mark ok ijᶜ, hwilka summa for:de biscop Magnus betalade oss til godha nøghio, ijᶜ mark j gwl ok reda peninger, j swadane myntæ som nw ær gæfft oc genkth j Abo. Och mædhan iak forstadh ath han wille giffwa thet for:de gotz Wenthiala syne frenko Ingeborgh Hakondotter, som han ok giorde for mit gift, ok myn sytzlunge Anders Henricson haffde hona tha fæst, tha wnthe ok gaff jak them bodhum til hielp aff mynom deel the fæmthigi mark som jgen stodho, hælpptena hwariom thera; j swa mattho wplot iak met allom rætte for:de mynom herre biscopenom Wæntiala gotz som for rørth ær til æwinnelica ægho. Och loffwar jach wiidh godha thro ath jach wil skøtha honum thet gotzet epter landzlagh thet førsta jach kan koma til Lwndh soken. Til alla thessa stycke mera wisso ok withnisbyrdh bidher jach hederligen man herre Sigurdh, erchedegne j Abo, ok ærlige man Mathis Martensson, lagman j Swderfinne lagsagw, henge theres incigle met myth incigle fore thetta breff, hwilkit scriffuit ær j Abo* anno Dominj mcdxliiijº, wppa sancti Sygfridz dagh."}, {"df": "2560", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2561", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto", "transcript": ""}, {"df": "2562", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2563", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nouerint vniuersi, ad quorum noticiam presens scriptum peruenerit, quod nos Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, Henricus Clawusson miles, Suno Sunonis et Mathias Martinson, armigeri nec non Norfindie et Sudherfindie prouinciarum terre Finlandie legiferi, per presentes publice protestamur nos vidisse, legisse at audiuisse quandam litteram illustrissimi principis pie memorie domini Magni, Dei gracia quondam regis Swecie, Noruegie et Scanie, non rasam, non abolitam nec in aliqua sui parte viciatam, secreto suo munitam, seriem, qui sequitur, de verbo ad verbum continentem et est talis: Magnus, Dei gracia rex Swecie, Noruegie et Scanie, omnibus presens scriptum cernentibus (etc. Se n:o 523). Jn cujus visionis et protestacionis firmiorem euidenciam secretum et sigilla nostra in testimonium omnium premissorum presentibus sunt appensa. Datum Aabo anno Domini mcdxliiij, feria tercia proxima post dominicam Jnuocauit."}, {"df": "2564", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2565", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Wij systrar och broder i Nadhendals closter kännomps mäth thesso wara öpna brefwe, att ahrom epter Gudz byrd mcdxliiij, odhensdagin näst äpter S:ti Mathei evangelistæ dag, i Haaga gard, liggiande i S:te Katarine sokn, giorde broder Laurens Haqwonson och Jönis Hannisson af Willela ett rättelika och skäliga jorde skipto med Olaf Niclisson af Kahla joky [i] dondamanne närwaru, som äro Niklis Sawola, Jusse Niklisson Nagle, Staffan Woyuala, Pädher Wentiala och flere andre goda män, i swå måtto att för:de broder Laurens och Jönis Hansson unte för:de Olaf Niclisson vj stenger jord i Kärpis i Lundha sokn för hans vij stenger jord, een alin mindre, liggiande i Hagha gard i S:te Katrine sokn; och hwad hans jord bättre war, gofwo the honom tre köör för vj marck, en oxa före iiij marck och ett ungnöthe före vj öre, och thy hafwa the honom uplatit Kärpis godz med allom them, som ther under liggia, innan gard och uthan, hwad nampne thet hälst nämpnas kan, till ewerdelike ägo bruka och nyttia äpter sin egen willia, ohindrat och oqwalt af oss och allom wårom epterkommandom, äpter ty som för:de Olaf Niklissons bref uthtrykker, som clostret hafwer af honom. Till mere wisso och större förwarning trykkom wij, för:de systrer och bröder af Nadhinnedal, klostersens signete för tette bref, som gifwit är i Nadendaal aarom äpter Gudz byrdh mcdxliv, in vigilia annuntiationis beatæ virginis Mariæ."}, {"df": "2566", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2567", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot tovorende geschreven unde wess ik gudis vormak. Wetet, ersamen leven vrunde, dat ik umme etlike grove sache wyllen deme erwerdigen heren meyster to Lifflande nw in deme wynter toschreff, hoglichen biddende syne ewerdichet, my to gwnnende eyne swmme gudis in juwer stat to kopende unde herwart to skepende in sulcher matte, dat des den Russen nicht solde vorkopt werden. Des danche ik syne erwerdichet hogliken myt ganzen vlyte, dat he my gegwnnet hevet unde vorlovet 100 leste gudis, alzo by namen 80 leste roggen unde 20 leste an solte, honige unde andere ware in juwer stat to kopende unde herwart [to] skepen in maten, alzo ik syner erwerdichet togescreven hebbe etc. Nw darumme dat ik wnfordacht unde wnforsproken wesen wil, alzo dat ik den Russen meyne den roggen, honigh unde andere ware to vorkopende, so wil ik nw van dar den roggen, honigh edder andere ware, dar man de Nowegardisken mede spisen moge, nicht halen laten, sunder ik hebbe dar by 40 leste soltes, 3 offt 4 leste mer; dat solt let ik kopen unde strakes betalen, do de vlote to somer wt der Baye kwam, unde it is sunder der tydh aldar gelegen, unde hebbe dat rwm sodder gehuret, dar dat inne licht. Wolde gy wol don unde gwnnen my datsulwe solt wt, dar bidde ik jw vruntliken umme unde wil it gerne vorschulden wor ik kan, wente hadde ik it hir, so hadde ik jo van Godis genade husinge wngehuret. Wille gy ok nicht, so hebbe ik Fredrike gescreven, dat he my sende 20 leste dessulven soltes up datsulve loff, alzo my de erwerdige meyster gegwnnet hevet 20 leste an solte, honige unde andere ware, unde wat ik denne des soltes dar mer hebbe, dat sal he wedder vorkopen. Och hebbe ik Frederike gescreven umme 2 offt 3 leste weyten my to sendende, offt gy my dat wtgwnnen willen. Item, leven vrunde, my is ok to wetende worden, dat Frederik dar groten misdwnken hevet van etliken luden, umme des willen se meynen, dat he al part hebbe in de godere, de he my gesant hevet. Dat wet Got, dat we ene darane mysdenket, de deyt it eme to wnrekte, dat daar ik ok myt myneme eydhe holden, offt it darto kweme. Gy mogen ok vorware weten, dat dat verde part des gudis is hir nicht hanteret, alzo ik vornomen hebbe, dat etliche lude meynen to Revele unde anderswor. Ok dorffte man it nicht so strenge holden myt eydhen unde anderen dingen myt dissen skamelen luden, de hir in der stat wanen. Nw alle, de des willen hebben, mogen ere godere voren to Darpite, so to Pleskow, unde so kwmpt it vort to Nowerden. Etlike meynen ok, dat it my leff is, dat it sus ovele steyt tusken deme erwerdigen meyster unde gemeynen hensesteden unde den Russen. Got geve, dat ik dar makt to hadde, alzo myn wille is, so solde wol alle man hir seen edder horen, wat ik darto don wolde. Ik schreff ok den Russen nw in deme vorleden herweste to wort van worde, alzo gy vynden in disser innegelekten schrifft, darup dat ik it gerne gut gesen hadde. Hirmede syt Gode bevolen deme almechtigen. Geschreven up Wyborgh des dingisdages negest na palmen swnnedage 44° etc. Ik Karlle Knutsson ritthern, marschalk in Sweden unde hovetman up Wyborgh etc. Adress: Den ersamen borgermesters unde ratmannes der stat Revele kome disse breffen."}, {"df": "2568", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2569", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike grote myt vormoghe allis guden tovorn. Ersamen heren, guden vrunde. Juwen breff, gescreven up palme in deme hove to Alpy, hebbe wii untfanghen unde wol vornomen, darinne gy uns scriven, dat jw de erwerdighe here meistere in heymeliker wiis hebbe vorghegeven, dat her Karl Knutson in deme Sunde id also bestellet hebbe, dat he unse gudere wille toven laten, unde dancken jw dar vruntliken vore, dat gy uns warnen vor unsem schaden etc. Vorder beghere wii jw to wetende, dat desulve her Karls bode, dar gy uns van scriven, myt her Karls breve to uns quam, unde na overlesinghe des breves wii en vrageden, off em ok wes muntliken van her Karl in den zaken bevolen were. Do antwerde he uns, ja, he hedde en d[e]r zake ghemechtighet. Aldus hebbe wii uns in de zake ghesat, dat se by deme vorscreven boden, de zik Johan Buck nomede, gentzliken henghelecht unde vorliket sii to allent siiden, dat zik in de zake droch unde daruth ghesproten is, als wii dat her Karl clarliken in dessem bighebunden breve scriven van articulen to articulen. Unde bidden, dat id also van jw bestellet werde, dat eme desse sulve breff wisliken tor hant kome myt juwem vruntliken breve under juwer stat secrete darby, dat he unse vrunt unde holde gunnere sy. Unde vormoghe wii em ichteswes wedder to gude sin, darane sal he uns guetwillich vinden. Hirmede blivet Gode almechtich bevolen zalich unde ghesunt to langhen tiiden. Ghescreven under unser stad secrete up den dinxzedach in der hochtiid to paeschen anno etc. 44. Borgermeistere unde raetmanne tho Darpte. Ersamen heren. Wii hebben an her Karl eynen breff van alsulkem inholde, alse wii de zake myt Johan Buck gheendighet hebben, clarliken by demsulven Johan gescreven. Hirumme willet wol doen unpe dessen bighebunden breff by eynem anderen bestellen an her Karl unde nicht by dem vorscreven Johanne, wente de hefft unser breve van den zaken alrede eynen van demsulven lude etc. Vorsculle wii alle tiid gerne etc. Adress: Den ersamen vorsichtighen mannen, her Kost Burstal, her Johan Sunnenschyn unde her Ghise Richardes, tho Reval borgermeistere etc., detur."}, {"df": "2570", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item sorores Margareta Arwidzdottr et Katherina Erikxdottr de Dacia transierunt tunc tercia vice ad Finlandiam, videl. dominica quarta pasche, quæ erat II ydus Aprilis [anno MCDXLIIII], et concomitabantur eas duo fratres vid. Johannes Bernardi, qui redierat anno præterito ad monasterium de Finlandia non vocatus circa festum assumpcionis b. virginis et stetit pro hospite seu peregrino usque ad illud tempus, quia non vacavit sibi locus de XIII sacerdotibus, et fr. Clemens, qui præterito anno vocatus a conventu de Finlandia venit ad monasterium post festum omnium sanctorum et occupauit locum diaconi tunc vacantem et officium tenuit simpliciter; et quia non vacabat locus et officium prædicatoris, transiit iterato cum sororibus ad Finlandiam, quia sic voluit et affectabat."}, {"df": "2571", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlik grot to voren wes jch gudes vormach. Wetet gij erlyken heren vnde gude vrundes vmme dussen suluen her Johan, de der schomester was dar opme slate to Reualle vnde is des ordens broder; vnde alze gij wol weten wo er vmme synen saken is, vnde dac dar om dat vnrad geschen is, so bidde ik jv ventlijken, dat gij wol doot dorch vnde myner bede wyllen vnde wolden em veligen to vnde aff wedder in syn behold vnde wesen em behulplich dar to, dat heij syn schult mochte manen van den ghenen, de em schuldich syn, vnde wedder betalen den luden, den heij schuldich is. Doot heyr by alze ik is to beloue vnde alze ik vorschulden wyl, wor ik kan edder mach. Des breues bogere jk eyn vruntlik antvurd. Gescreven to Raseborch des dinsdages na sunte Marchus, wor beware iv to ewygen tyden. Nostro sub sigillo. Henric Swerd, voget to Raseborch. Adress: An den erwerdighen, vorsichtigen heren den borgermestere vnde rad to Revalle kome desse breff myt werdicheyt."}, {"df": "2572", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff höra eller see, helsar jak Birgitta Magnusadottir aff Fallanæs kærlika met Gudhi. Kungör iak allom met tesso mino nærwarandis opno breffue, swa æpterkomandom som them nw æru, thet iak Gudhi til hedhers fore mina oc alla mina forældra siæla ingifuit haffwer j Nadhendaals closter j Finlande ena iomfrw, som heter Margith Iacopsdotter, hvilken jak siælf vpföth haffwer, met hvilke iak ingiffuit haffwer fore henna pruento oc ingipto kosth eth goodz, som heter Vllabro, liggiandis i Tyllinghe sokn oc Asundha hæredhe j Vpsala biscopsdöme, hwilkith godz som ligger fore ena örtogh oc siæx öra landh iordh, oc ther met en quernna ström nær liggiande, aff hwilko godze arlika gaar thry pundh korn oc en marc peninga. Oc i swa matto haffwer iak gifuit forscrefna godz for:na Nadhendals clostre. Om swa kan ske, som Gudh forbiwdhe, at mine frændher oc epterkomande vilia thessa mina gerningha ey stadhugha oc gilla halla, tha stande thöm for:da godz til lösn for halft annat hundradha marcher peninga i Stokholms mynt swa dana, som nw gænth oc gæft ær i Stokholme, swa at hundradha marcher vari for henna prouento oc fæmtigio marcher for henna ingipto kost. Thy affhænder iak, for:da Birgitta Magnusadottir, mik oc allom minom arfuom oc epterkomandhom for:na godz i Vllabro oc qwærnaström met allom thera tillaghom, som ær hws oc iordh, akir oc ængh, skoghom oc fiskewatnom oc allom androm tillaghom, nær by eller fiærran, i vato æller törro, engo vndan takno, hwat nampne thz hælzst næmpnas kan, som ther aff alder tillighat haffwer, oc til eghnar iac thet for:na Nadhendaals closter til æwerdhelica ægho ohindrat oc oqwalth effter thenna dagh fore mik oc allom minom arfuom oc efterkomandhom; oc giffwer iak hæretzhöffdinghanom i for:da Asundahærede fulla makt met thesso breffue for:da godz Vllabro oc quernaström met allom thera tillaghom clostreno Nadhendal fastfara oc fastor vppa giffua til æwerdheligha ægho nar clostersens budh thet kræffwir. Til mere wisso, vitnisbyrdh oc stadfæstilse later iak mit incigle witerlika hænghia fore thetta breff; oc bedhis iac til ytermer vitnisbyrdh beskedlika manna incigle, som ær Lydika Hanisson oc Magnus Diækn, radhmæn i Wadzstena, met stadzens ther sama stadz samuledh at henghia fore thetta breff. Datum Watzstenis anno Domini mcdxl quarto, dominica quarta post pascha."}, {"df": "2573", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth Kirstin Amwndotter breff ath hon salde k. K[arl] Raselax oc Stenböle ligende j Viborg sogen for xliiij marc. Datum Viborg post invencionem s:te crucis anno etc. xlquarto."}, {"df": "2574", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2575", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2576", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntliken grot tovorn gescreven unde all wes ik gudes vormach. Wetet, besunderlike gude frundt, dat ich myne boden sande in de Ny umme tydinge to vorhorende etc. Dar wart em to weten, dat sik de Russen utgeredet hebben dat starkeste dat se konnen unde meynen straxks over landt vor de Narwe [to ten]. Ok willen se 2500 man mit loddigen darhenne senden. Wo vele loddigen se darhenne bringen, dat konde he nicht enkede utfragen. Unde desulven loddigen solle alle ere vitalie unde harnschs darhenne foren. Hir wetet den erwerdigen meister inne to warnen unde jw sulwen ok na to richten. Ik hade id gerne dem meister gescreven, ich wil den boden so lange nicht togeren. Nu am middesweken negestvorleden do ret myn bode von Nutberch unde quam up der stede her to Wyborch to my. Hirmede siit Gode bevolen. Gegeven upp Wiborch des avendes negest vor unses Heren hemmelfardes dage upp der 6 stunde namiddage, nostro sub signeto. Ik Karll Knutesson, ritter unde marschalk in Sweden unde hovetman upp Wiborch."}, {"df": "2577", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2578", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot tovorende gescreven unde wes ik gudis vormak. Ersamen besunderen guden vrunde. Jwven breffe by Hans Bokche [hebbe ik] wol vornomen, wo gy dat solt ut der rosteringe umme mynen willen los gegeven hebben etc. unde ok wo gy Hans Bokche gegunt hebben van myner wegenen uttoskepende solt unde 2 leste honich etc., worvore ik jwve ersammichet vruntliken danche. Doch hadde ik Hans Bokche mynen breff noch mynes geldis nicht medegedan, ok nenerleye dingh bevolen my to kopende, ok heft he nicht hergebrakt my tobehorende, alzo he sekt, sunder wat he heft, das is syn. Darumme, leven vrunde, lovet nwmande sulker worde by eyn ander tydh, wente wat ik behove unde we my dar wat halen schal, dat wil ik jw wol schriven. Likte mokten dar wol mere genesen hebben, de alzo geskepet hebben, dar ik nicht van en wet. Item, leven vrunde, mogy wetet, wo dat myn herre koning Cristoffers genade my gescreven heft to siner genade to komende, des ik nw ganz beret byn. Darumme hebbe ik bringer desses breves, by namen Sigfridh mynen dener, to Revele gesant, etzwelche stukche my to kopende, de ik to der reysse behovende byn, alzo is hering, mede, wiin unde kersedranch. Darumme bidde ik jw, ersamen leven vrunde, dat gy wol willen don unde gwnnen em wttoskepende der ergescreven parseyle so vele, alzo ik eme in schrifft gedan hebbe. Och, ersamen leven vrunde, so hebbe ik vornomen, dat mik Frederich [Depenbeke] nw nicht mere wtsendet men 12 leste soltes. Darumme hebbe ik disseme ergescreven Sigfride ok bevolen 30 leste soltes uttoskepende in der maten, alzo ik jwve ersammichet in der vasten toscrheff, unde bidde ik jw vruntliken, dat gy ene nicht hinderen offt hinderen laten in dessen voregescreven saken, welch ik gerne tegen jwve ersammichet vorsculden wyl. Dem Gode bevele ik jw to ewegen tiden. Gescreven up Viborgh des manedages vor pingisten under myn ingesegel 44°. Ik Karl Knutsson, ritter unde hovetman up Wyborg etc. Adress: Den ersamen borgemesters unde ratmannes der stat Revele kome disse breffe."}, {"df": "2579", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grote tovoren gescreven. Ersamen leven vrunde. Juwer ersamicheit begere ik to wetende, wo dat nw in dissen vasten kwemen her to my twe personen, de ene Hans Jute geheten, de ander Hinrik Brughman, unde leten my vorstaen, wo dat ere guder bekummert weren to Revel van lofte wegen, de se myt samder hant gelovet hadden Russen to Nouwerden vor 1 personen geheten Hans Schulte, de en to Revel entweik ute dem rechte, also jw en dels wol witlik is. In deme starf Hans Jute hir nicht verne; do de persone doet was, do wort ok dat syn lofte doet unde kwiet. Darumme so bidde ik ju, ersamen leven vrunde, dat gy wol willen doen, nademe dat jt nw also in twiste steit twisken deme erwerdigen heren dem meyster in Liflande, de gemenen hensestede unde den Russen, unde geven ene der besettynge kwiet unde gunnen dissem brynger disses breves Hinrik Brughman vorbenomet ere beyder guder vry uttokrigen, wente de erbenomet Hans Jute seleger eme alle syne guder unde schulde unde testemente bevolen heft, unde, also my underwiset is, so blef de Hans Jute mer schuldich wen alle syne nalaten guder wert syn; ok de brynger disses breves heft my denst geseicht. Dat gy em willen behulplik, gunstich unde vorderlik syn in synen rechtverdigen saken unde werwe, vorschu[l]de ik in enem geliken. Hirmede synt Gode deme almechtegen bevolen. Gescreven to Wiborch des negesten vridages vor pinxten, under mynen ingesegel. Karle Knutsone ridder, marschalk in Sweden unde hovetman uppe Wiborch etcetera. Adress: Den ersamen borgermeisteren unde radmannen der stad Revel kome desse breff."}, {"df": "2580", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm thetta breff see æller höra læsas kennomps wy Benkth Krok a wapn ok myn hustrv, Margaretha, Wibrudz Kortumps dottir, oss hafua Gudhi til hedhirs jomfrv Marie ok sancta Birgitto j werdhogx ffadirs ok herra biscop Magnus j Aboo, Nighlis j Serkelax, Jönis Hanisson ok Pedhar Karpolayns ok flere godha manna nærwaru vnth ok gifuith ok fulleligha vplatit sancta Birgitto klostir j Nandhindal ok æn nw vplathum met thesso waro opno brefue met beggias wara godhuilya ok beradhno modhe ok wara barna ok magha ok æruingya fulbordh ok samthykkia alth warth fasta godz liggiandis j Hælsingaby vppa Rawtasalanæs j Thöuisala sokn ok hælftena aff gambla Kalila liggiandis j Masko sokn, huilkit warth rætta köpo godz är, met then skoghin, som för:de Wibrudh, minna hustrv fadher, köpthe aff Mulla, som liggir j Oyla, met husom ok tompthom, met akrum ok ængiom, skoghom, fægangom, fiskewatnom ok holmum ok met allom andrum wtuæghom ok tillaghom j wato ok thörro, nær by ok fyærre, engo vndan taghno, som them godzsom aff aldir hafuir tillighath ok æn tilliggir, hwat nampne thet hælst nempnas kan, före wara siæla ok wara förældra ok för allas thera siæla, wy æghom goth före göra, lifuandis ok dödha, med swa skælom ok förordhom, ath systor ok brödher i för:da kloster skulu oss födha widh klostridh till dödhra dagha ok ena wara dottir jn til sik j klostridh tagha til syster. Jtem skulu war barn ok barnabarn besithia för:da godz æn the wilia, ok jnge andre aff slæktinne, ok skulv gifua klostrino aarligha aff Hælsingaby thre mark peninga ok aff Kalila twa mark peninga. Ok thenne stadghin skal bliffua swa længe iak ok myn hustrv lifwom; ok æpther wan dödh skulu the gifua aarligha ffyra mark peninga aff Hælsingaby ok twa mark peninga aff Kalela. Thekkis them ey blifua vidh thenna stadhgan, tha sæthi klostridh vppa godzen hwem them thekkis. Jtem kunnom wy, jak ællir myn hustrv, faa ægha mera fast godz j Kalela ællir annar stadz j landeno met rætta, tha skal ok thet klostreno tilhöra met thy andro, ok klostrith skal vara fulmektokth thet, som tillökis, anama, wtsætya, nythya ok brwka æpthe synom eghnum wilya; ok tha skal klostridh gifua oss öfuir wara födho wadhmals klädhe, vm wy kunnom thöm vidher thörfua. Jtem vnnom wy ok tilstedhyom ath klostridh ma nythya ok brwka skogh, holma ok fiske watn vppa Rawtasalanæs ok ther om kringh swa længe wy ok war barnabarn thet besithyom, sik til nytto ok gagn, ok sidhan æuærdheligha. Thy afhendom wy, för:de Benkt ok Marghith, oss ok warom ærfuingyom thenna förscrifna godz ok thet til kan ökyas ok tileghnum thöm systrom ok brödhrom j för:da Nadhindals klostir til æuærdheligha ægho æphte them förordhom för ær sacth. Til thes mere wisso ok höghre föruaringh hengir jak, Benkth Krok, för:de mith insigle vndir thetta breff, ok bidher iak a minna hustrv ok barna ok magha veghna, medhan the ey siælue jnsighle hafua, wærdhoghan ffadher ok herra biscop Magnus j Aboo, Sona Sonasson laghman, Niglis Olafsson j Serkelax, Pedhar Karpolayn ok Jönis Hannisson a wapn wm thera insighle met myno til vitnisbyrdh ok stadhfestilse före thetta breff. Datum monasterio Nadhindal anno Domini mcdxlquarto, secunda die penthecostes."}, {"df": "2581", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thöm, som thetta breff höra ællir see, kænnomps wj systrar oc brödher j warafrw, sancta Anna ok sancta Birgitta closter j Nadhendall, ath j nærwaru werdhugx fadhirs biscop Magnus j Abo oc flere godho manna hafuom endraktelika samtykt oc stadhgat met biskedhelikom manne Bencth Krok awapn oc hans hustru, Margaretha, Wibrudz Kortumps dottir, ath wi fornæmda systir oc brödher oc ware æptherkomande skolum fornemda Bencth Krok oc hans hustrv Margareta besörghia oc them til theris födho oppehalla til dödhra dagha fore thet at the mædh godhom wilia oc wæl beradde, met theris barna oc magha oc ærwinga fulbordhan oc samtykkio, Gudhi til hedhirs oc fore theris siæla oc forældra siæla gagn hawa vnth oc giwit oc fullelika vplatith wara clostre Nadhendall alth theris fastha godz y Helsingaby, liggiandis vppa Rawtasalanæs y Töwesala sokn, oc halfft gambla Kalela, liggiandes y Masko sokn, met then skoghen, som Vibrudh Kortumps köpte af Mulla, som ligger y Oyla, met huss oc jordh oc allo thy fornemda godz, som kan hællir met rættha bör vndir liggia, engo vndan taghno, som Bencth Krokx oc hans hustrv, Margareta for:da, theris vpna howdh breff ther vppa ludhir, som the klostrena giwith haua met swa skælum oc forordhom, ath Bencth Krokx oc hans hustrv Margareta barn, som nw liwandis æro, oc thetta met godhwilia samtykth hawa, som för ær sakth, oc theris barnabarn oc enge andre aff slækthinne skula fornemda godz besithia æn the vilia ok skula giwa clostrena arligha aff Helsingaby tre mark peninga oc aff Kalila twa mark peninga, oc thenne stadhgin oc sæmian skal ey længir bliwa æn swa lenge Bencth Krok oc hans hustrv, Margareta for:de, the liffwa. Æpthe theris dödh tha skulu the giffwa arligha fyra mark peninga aff Helsingaby oc twa mark peninga aff Kalila; ok tekkis thöm ey thenna stadhgan halla, tha ær thet swa forordhat, ath clostredh ma sæthia vppa godzin hwem thöm tekkis. Jtem kænnomps wj ok, for:da systrir ok brödher, ok thil stham ath wi skulum ena jomfru Bencth Krokx dotter, som æn ær ogiffth, in y clostredh thil syster tagha æn henne swa siælwe thekkis; oc haffwom wj ythirmeer lowat fornemda Bencth Krok oc hans hustrv æn thöm kan fathas ællir vidhir torwa swa mang wanmals klædhe, som the slitha, oc thet görum wj fore thera kærlek the oss ok wara clostre bewisa y thy ath the oss vnth ok bebrewat hawa om æn the kunno mera fasth godz fa ægha hær y landena, som ær y Kalila ællir annars stadz anthighi Bencth K[rok] ællir hans hustrv met rættha vinna, tha skal clostredh wara mæktokth ower thet, som thilökis, anama, vthsætia, nythia æpthe synom eghnom vilia. Jtem ær oc stadgadh y mællom Bæncth Krok oc hans hustrv oc theris ærwinga, ath clostred maa nythia oc bruka skogh, holma oc fiskewatn vppa Rautasalanæss och ther omkring swa længe theris barnabarn thet besithia, oss til nytto oc gagn. Thy ath alle thenne forscriffne puncta oc articuli æro swa stadhgadhe oc forordhadhe stam wi systrir oc brödher fullelika til. Oc til mero visso oc forwarnyng bedhopms wj werdugx fadhers oc herra biscop Magnus j Abo jncigle met wart conuentz jncigle til vitnisbyrdh hængia fore thetta breff, som ær scriwat oc gifwit j Nadhendall arom æffther Gudz byrdh mcd°xliiij, annan dagh pighinzdagha."}, {"df": "2582", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2583", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jönis Andirsson aff Kælhas kænnis met thæsso mino opno brefue mik hafua oplatit oc nu genstan oplatir met thætta breff ware frw oc sancte Birgitto clostre i Nadhendal ena ængh aff mit rætta eghit, liggiandis i Syuænsala vnder Jalaya, aff tw satna land, badhe for biltogha maal, banzmaal oc swa fort thæn skadha jak giordhe i Lællæs oppa thera boskap aff minom daarskap. Thy affhændir jak mik oc minom ærfwingiom fornæmpda ængia stykke oc tileghnar thet fornempda Nadhendals closter til æwerdhelicha ægho nytia oc brwka æpter sinom eghnom vilia, ohindrat oc oqwalt for mik ok minom ærfwingiom æwerdhelicha æpther thænna dagh. Til thæs mere visso oc större forwaring tha bidher jak beskedhelichan man Philpus Jonsson aff Ysenkyla at han hænge sit incighle oppa mina wægna for thætta breff, mædhan jak ey siælfuer incigle hafuer; oc ther til bidher jak hedherlichan man her Hakon, kanek j Aabo oc kirkioherra j Töwesalom, oc Jönes Hannesson aff Willela at the oc hængia thera incigle her met til vitnisbyrdh fore thætta breff, huilkit som gifuit oc scriwit ær j Nadhendal arom æpter Gudz byrdh m°cd°xliiij, annan daghin næst æpter sancti Pædhers dag ad vincula."}, {"df": "2584", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christåffher, medh Gwdz nadh Sweriges, Danemarks, Nåriges, Wendis och Göthis konungh, pfaltzgreffue på Rin och hertigh i Beyern, göre wetterlighett allåm, att för troscap och willigh tienest, som thenne breffwijsere Jösse Olåffsson oss och wårt rike Swerige härtill giordt haffuer och han och hans echte rette affkomme oss och wåre effterkommende konunge och cronan i Swerige trolige göre och bewise skule, tå haffue wij wndt och giffwett honom och hans echte barne och affödå medh thenne wårdt öpne breff frihet och frällse till ewigh tidh på sigh sjelffue och alt theres jordegodz, som han och the medh rette fånget haffue och än häreffter fånge kunna, med arff eller i andre laglige måttå sådan frällse, som andre frijbårne män haffue i wårtt rike Swerige; dogh så, att han eller hans echte barn eller affödå häreffter ingenstedes minske eller under sigh drage någre andre cronå räntte eller affgäldh yttermere än lagh tilsägher, wedh then plicht, som laghboken uthwiser. Ty förbiudhe wij så högåm som lågåm och serdeles allåm wåråm fougdåm och embetsmannåm honom eller hans echte barnåm och affödå häruthi i någånhande måttå att hindra eller qwelie, under wår konungzlige hämdh och wredhe. Datum castro nostro Stockholm anno Domini 1444, ipso die s. Laurentii, opera mea sub secreto."}, {"df": "2585", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stenberga", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom withirlighit wara, som thetta breff höra ællir see, ath thæn tidh jac Pedher Karpelan, hæredzhöffdinge i Norfinne, hæradz thing hwlt met almoghanom j Masko sokn j Mættis poli widh Æyensæpe arom æffthir Gudz bördh mcdxliiij°, manadaghin næst æffthir sancti Augustini dag, næwarande werdoghom fadhir oc herre biscop Magnus j Abo, herre Hakon, kanich j Abo oc kirkio herra j Töwesala, Jönis Hanisson aff wapn i Willola och flere andra, tha kærde Pedher Hulainen j Ymaso j Reso sokn vppa sinna hustrv væghna, Gertrud Wibrudz dotter, oc Olaff Hukainen i Mærtiala by i Rusko sokn oppa sinna hustrv wæghna, Crjstin Vibrudz dotter, til Bencht Krok om æghadela j trem gozom, hwilkit thöm burdhe ærwa æffter thera fadhir brodhir Andres Kortwm, Gudh hans siæl nadhe, swa som ær j Jwærs j Masko sokn, j Soynis i Reso sokn oc j Hadhwala j Pike sokn, hwilka ægha dela Bencth saghde sik hafua rætligha köpt aff töm, oc sköt sik til sin köps vitne, som her æffthir næmpnis: Nisse Soynis, Niclis j Kællosta, Jusse j Kælhosta, Jacob j Kayla oc Magnus j Sargolta. Tæsse vitnadhe oc sworo, at Bencht æffthir thy godzen ære skattat hawer han utgiwit vppa sama köp atta mark oc fæmtighi, hwilka peninga badhe Viburdh oc hans döttir hafua til godho nöghio vpburidh, oc tre mark oc fæmtighi sta æn obetaladha aff sama köpit vndhantaghin thæn ræghinskap Bencht Kroch hawer mæt thöm vppa Vibrudz væghna, hwilken æncthe kombir til thetta köpit; hwilkit ærende jac sköt til the xij, som tha j næmpdinne satho, som ær Henrik Intala, Olaff Gerekainen, Jacob Kaylan, Niclis j Humikala, Jusse Kroghi, Marchus Laulasten, Jacob Saxilan, Niclis Ledhenranta, Jusse i klokkaraby, Henric Lighama, Jönis Koffueri oc Gregher Finnalan. Tesse xij vitnadhe, ransakadhe oc æffthir sworo at swa i sannindenne ær som vitnen saghde at fornæmpde Bencht haffde the æghadela j forescreffnom gozom rætteligha köpth. Oc æffthir thy the xij vitnadhe, ransakadhe oc sworo som sacht ær oc laghelikin köp vitne fore gingo oc eyngen vilde mothe næmpdene vædhia, tha dömde jac, forsaghde Pedher Karpelan, thet sama köp i fornempda trem gozom stadught oc fast att blifua Bencht Kroch oc hans ærfwingiom fore sith rætta köp oc forscreffnom Pedher oc Olaff vppa thera hustrv væghna til sina peninger; och forbiwdhir jac thöm oc theris hustrvm och ærfwingiom oc allom androm the fornempda eghadela i forscreffnom gozom æffthir thenna dagh hindra ællir kwælia widhir sina tre mark fore myn dom. Til thæs mere visso oc större forwarning tha hengir jac, fornempde Pedher Karpelan, mit incighle for thetta breff, huilkit som gifuit ær j Stenberghe aar oc dagh som forescriffuat star."}, {"df": "2586", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Cristoffer, meth Guds nadhe Swerigis, Danmarks, Norgis, Wendes oc Gothes konungh, palantz greue pa Riin oc hertigh i Beiern, gøre witerlicht allemen meth thette wort opne breff, ath aar effter Gudz byrd mcdxlquarto, fredagen nest effter wore frwe dagh natiuitatis, wore skickede for oss oc wort radh, som tha nær oss wore j sacristiet j sancti Nicolaus kirke her j Stockholm, her Karl Knutsson riddere, wor elscheligh radh oc man, pa then ene sidhe oc frwe Margreta, her Cristiern Nielssons effterleue, oc frw Eybe pa her Cristierns arffuinge weygne, pa then annen sidhe, om twedrægt oc owilge, som them j mellom war. Oc talade for:de frw Margrete till her Karll først om hwndrede sware nobile, som her Cristiern honom lant haffde oc om noghet miøll oc malt oc anner stykke, som han sculle haue beholdet pa Wiburgh, tha hon honom thet antwordede ydermere æn hon honom ther vppe loth met sin gode wilghe. Framdelis talade hon till honom om noghen affgeld, som han haffde wpboret aff her Cristierns gotz then stundh them owilge mellom war, oc om then widerwilge oc hoffmodh, som henne widerfors, oc sønnerlige thet hon saar war giordh j Ræffliste, tha her Cristiern griben war. Oc her Karl talede igeen till henne oc her Cristierns arffuinge om at then slotslouen, som her Cristiern haffde aff honom pa Wiburgh sculle ey ware honom swa fulkomnelige oc fastlige halden som han sik thet formodhit haffde, oc ther fore sculle han haue fanget stoor scadha. Som tesse for:ne ærende oc article sik tha mellom them meth mange ordh j theris tiltall oc sware hwor met annen forløp pa badhe sidher, tha funne forscrifne wort elschelige raadh j wore nærware oc fuldbord effter badhe delenes wilghe oc samtycke een kerligh wenscap, oc wenligt minne them j mellom om alle for:ne article, som her effter screuet staar; først at her Karll scall betale oc fornøghe for:ne frw Margrete oc her Cristierns arffwinge the forørde hwndredhe sware nobele oc ther met scal hon oc her Cristierns arffuinge engen ydermere tiltall hawe till her Karll oc hans arffuinge om noghre for:de article j noghre made; oc her Karl scall her effter engen tilltall haue till frw Margrete oc her Cristierns arfwinge om then slotzlouen pa Wiburgh, men alle stycke om alle for:ne ærende oc article schule ther met ware wenlige oc wæl afflagde them oc theris arwinge j mellom vppo badhe sidhor for alle ydermere tiltall oc owilghe j noghre made. Oc thette haue the pa badhe sidher hwor annen j wore nærware swo sagt oc lofued at halde fast oc obrøtelicht vden all hielperædhe. Jn cuius rei testimonium secretum nostrum presentibus est appensum. Datum castro nostro Stocholmensi anno et die quibus supra."}, {"df": "2587", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grote tovoren unde wes wy gudes vormogen in allen tyden. Juwer erwerdicheit unde leve to wetende do wy witlik, dat vor uns heft gewezen unse medeborger Laurens Jonssone unde heft uns to kennende geven, dat he vor juwe erwerdicheit unde juwen raed heft gewezen unde heft geclaget umme syne sake, de he myt Olef Vynken heft to donde, unde juwe erwerdicheit heft dat to uns gelaten, dat wy jw scholen toscriven, wo yt darumme were. So bidde wy juwer erwerdicheit unde leve to wetende, dat uns vorwar witlik is, dat disse vorbenomede Las Jonsson hadde Olef Vynken ute deme torne borget, so dat he scholde loes gaen uppe syne hant. Darna leit Oleff Vinke sik over de muren myt eneme touwe. Unde Karle Kristegenesson, seleger dechtnisse, nam dissen vorscreven Las Jonsson wedder in syne stede in den torne, und hedde grote noet van siner wegen. Darumme boven alle so blef he to achter ok syner 1 jar denstlon: int erste 20 mk. Rig. unde 12 ele van eneme guden Engelschen, de ele vor 1 mk. Rig., unde 2 barkede kohude unde 8 schapvel. Item dat he ok syner heft genomen to schaden, also he heft gegeven deme biscoppe van Abo 12 mk. Rig. unde deme clostere 2 lispunt wasses. Hirumme so bidde wy juwer erwerdicheit, dat gy wol doen umme Godes willen unde umme unser bede willen, dat gy eme behulpelik wezen, willen, dat he mochte synen schaden van em upgerichtet werden also van Olef Vynken. Dat wille wy gerne jegen juwer erwerdicheit desgelikes edder in enem g[r]oteren to allen tiden vorschulden. Darmede synt Gode deme almechtigen bevolen. Gescreven to Wiborch des sonnavendes na unser vrouwen dage nativitatis 44, under unsem stades secrete. Borgermeister unde radtmannen der stad Wiborch. Adress: Erwerdigen unde vorsichtigen luden, borgermeister unde radtmannen der stadt Revel, kome desse breff, myt werdicheit hec littera detur."}, {"df": "2588", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristoffer, meth Gudz nadhe Danmarks, Swerigis, Norgis, Wedes oc Gotes konungh, palantzgreue pa Riin og hertigh i Beiern, gøre witerliget alle men, ath aff wore sønnerlige gunst oc nadh, pa thet at sancte Birgitte closter i Nadendall i Findland, som wi patron til ære, maa thes ydermere bygges oc forbetres, Gudh till loff, heder oc æra, tha haue wi wnt oc tilstæth oc wnne oc tilstæde met thette wort opne breff, ath the mwge frii oc ohindret wtføre her aff landet theres landschyld, rænte oc schat, ehwat thet helst ær, som the badhe haue af oss oc aff siit eghet eller oc i andre matto schælige fange kunne til closterins vppehelde oc theres eghen kost oc behoff. Oc haue wij framdelis nadelige wnt theris forstendere oc sytzloman, som nw ær och effter kommende worder, frii oc lidegh for alle wtresor swo lenge wor nadh tilsigher. Thy forbiuthe wi alle wore fogete oc embetzmen oc alle andre, ehwo the helst ære, forscrifne sancte Birgitte closter i Nadendall eller oc theris forstandere emoth thenne wore gunst oc nadh i noghre hande matto att hindre lade, qwelie eller offorrætte, wnder wor konungxlige hemd oc wrede. Datum castro Stocholm anno Domini mcdxlquarto, in crastino exaltacionis sancte crucis, nostro sub secreto presentibus apposito jmpendenti."}, {"df": "2589", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2590", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Haga", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerlikit vara, som thætta breff höra æller see, thet jak Staffan j Wayuala kænnis met thæsso mino opno brefue, at aarom æpter Gudz byrdh m°cd°xl quarto, odhinsdaghin næst æptir sancti Mathei ewangeliste dagh, j Hagha gardh, liggiandis j sancte Katerine sokn, giordhe jak met minna hustrv godhwilia oc samthykkio met beradhno modhe eth rættelikit oc skelikit jordha skipte j thænna dondamanna nærwaru, som ær brodher Lafrinz Haquonsson aff Nadhendal, Jönis Hannesson aff Willela, Niclis aff Sawla, Jösse Niclisson och Olaff Niclisson aff Kahalioke oc flera andra godhra manna, mædh hedherlikom oc renlifuis mænniskiom systrom oc brödhrom i wara frw oc sancte Birgitte closter j Nadhendal j swa mato, at jak vnner oc nu genstan til æwerdhelika ægho vplater fornempdom systrom oc brödhrom fyra stænger oc halffæmpta alin jordh j fornempda Hagha gardh fore thre stænger jordh, som closterit æghir j Wayuala, huilkit oc ligger j sancte Katerine sokn, met allom thera tillaghom j vato oc thörro, nær by oc fiærre, aker oc æng, hws oc jordh, skoghom oc skogxlutom, fiskewatnom oc holmom, fægangom oc wtwæghom, qwærnom oc qwærnaströmom oc met allom androm tillaghom, jngo vndantakno, æ hwat nampne thet hælzt næmpnas kan, som ther aff alder haffuer tillighat oc æn tilligger æller rættelika tilliggia bör, nytia oc bruka fore sit rætta eghit æpter sinom eghnom wilia ohindrath oc oqwalt for mik oc minom ærfwingiom oc for allom androm, æ hwa the hælzt æru æpter thænna dagh. Jtem skeer thet oc swa, som Gudh forbiudhe, at the fornempda iiij stænger oc [4½] alin j Hagha æller nokot aff thom affginge fornempdom clostre met nokrom ræt, tha tilbindir jak mik oc mina ærfwingia clostirna swa got gooz oc swa mykit j swa godho læghe vidhirlæggia ther æpter jnnan siex vikur oc eth aar vidher mina sannind oc godha tro, æller oc at systrar oc brödher ganga ater til thera eghit goodz j Wayuala, om the thet hælder vilia, oc ther till uprætta thom allan thæn skadha the kunno ther i taka. Til thæs mere visso oc höghre foruaring tha bidher jak, fornempde Staffan j Vayuala, wælboren man Tuwe Niclisson, hærædzhöfdinge j Södherfinne, at han hænge sit incigle oppa mina wægna for thætta breff, mædhan jak ey siælfuer incigle hafuer, och thær til bidher jak hedherligha mæn oc wælborna Mattis Martensson, laghman j Södherfinne, oc Lassa Bertelsson a wapn, at the oc hængia thera incigle til vitnisbyrd for thætta breff, huilkit som gifuit ær j Hagha aar oc dagh som forescriwat staar."}, {"df": "2591", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Haga", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitterlighit ware allom thöm, som thetta breff höra ællir see, thet jak Olaff Niclisson j Kahlaioke j Lundha sokn, kænnis mædher thæsso mino opno breffue, ath arom æpther Gudz byrdh thusende fyrahundradhe fyra aar oc fyritigye, odhensdaghin næst æffther sancti Mathei ewangeliste dagh, j Haghagaardh liggiandis i sancte Katerine sokn, gjordhe jak met mynna hustrv, godhuilia ok met beradhno modhe eth rættelighit oc skæligit jordhaskipthe j thæssa dandemanna nærwarw, som ær brodher Laurens Hakonsson aff Nadhindal, Jönis Hannisson aff Villela, myn fadher Niclis aff Sawla, Jusse Niclisson ok Staffan aff Woyvola ok flere andra godha mæn medh hederlikom oc renliffuis mænniskiom systrom oc brödhrom aff wareffrv oc sancte Birgitto clostre j Nadhindal j swa mattho, ath jak vnner ok til æwerdeligha ægho vplathir for:dom systrom ok brödhrom siw stænghir jord, en alin mindra, j for:da Hagha gardh, liggiandis j sancte Katerine sokn, fore siæx stængher, som clostredh æghir j Kærpis i Lundha sokn, oc fore thet myn jordh mera war, som the fingho aff mik, æn the jak fik af thöm. Tha gaffuo the mik j samma iordhaskiffthe tree kör fore vj mark, en oxa fore iiij mark ok eth vngnöthe fore vj öre. Thy vplathir jak, for:de Olaff Niclisson, for:de Nadhindals clostre the samma siw stængher en alin myndra, met allom theris tillaghum j wato oc törro, akir oc ængh, hws oc jordh, skoghum oc skogxluthum, fiskewatnom oc holmom, fæmarkum oc fægangum, thomptom oc thomptastadhum, qwærnom, qwærnastadhom oc qwærnaströmom oc met allom androm tillaghum oc vthwæghum, nærby oc fiærran, ængho vndantagno, som ther aff aldir tillighat haffuer oc æn tilligghir æller rættheligha tilligghia bör, hwat nampne thet hælzst næmpnas kan, til æwerdeligha ægho nytthia oc bruka fore sith rættha eghit, æffther sin vilia ohindrat oc oqwalth fore mik oc mynom ærwinghom oc fore allom androm. Jtem ware thet swa som Gud forbiudhe, ath the for:da vij stængher och en alin myndra jordh, æller nogoth theris, affginghe Nadhindals clostre met noghrom ræth, tha tilbindher jak mik oc mynom ærffuingha for:da Nadhindals clostir swa goth godz i geen vidhirlægghia jnnan siex wikur oc eth aar vidher myno bædzsta sannindh ok godha troo, ællir oc ath the gaa til theris godz i geen, Kærpis, oc til theris pæninger, om the thet hælder vilia. Til thæss mera visso, oc större forwarningh tha bidher jak, Olaff Niclisson, for:de wælboren man Twue Niclisson, hæridzhöffdinghe i Suderfinne, ath han hænge sith incigle a myna wægna fore thetta breff, mædhan jak ey sielffuer incigle haffuer, ok ther til bidher jak hederligha mæn oc wælborna Mattis Martinsson, laghman i Syderfinne, oc Lasse Bærtilsson aff wapn ath the hænghia theris jncigle til vitnisbyrdh fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Hagha aar oc dagh som forescriffuat staar etc."}, {"df": "2592", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Haga", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligit ware allom them, som thetta breff höra æller see, thet jac Pædher Jngonen j Lundha sokn kænnis mædher tesso mino opno breffwe, at aarom æpter Gudz byrdh thusande fyrahundradhe fyra aar oc fyrrtighi, odhensdaghin næst æpter sancti Mathei evangeliste dagh, j Haghagardh liggiændis j sancte Katerine sokn, giordhe jac met myna hustrv gotwilia oc met beradhno modhe et rætteligit oc skælighit jordhe skipte j thessa dondemanna nærwarw, som ær brodher Laurens Haquonson aff Nadhendal, Jonis Hannisson aff Villelä, Niclis aff Savola, Oluff Niclisson, Josse Niclisson oc Staffan aff Woiuola oc flere andra godhe mæn met hedherlikom oc renlifwis mænniskiom systrom oc brödhrom aff warefrv oc sancte Birgitto clostre j Nadhendal j swa matto, at jac vnner oc til æwerdelica ægho vplater for:dom systrom oc brödhrom sæx stengher jordh j for:da Hagha gardh, liggiande j sancte Katerine sokn, fore iiij stengher oc ther til xxx marc jordh köp, som closter ægher j Suxila by j Pemara sokn; oc fore thet min jordh mere war, som the fingo aff mik, æn the jac fik aff them, tha gafvo the mik j sama jordha skipte v pund rogh, spannen fore vij ortugh. Thy vplather jac, for:de Pædher Jngonen, for:de Nadhendals clostre the sama sæx stengher met allom theris tillaghom j wato oc torro, akær oc ængh, hws oc jordh, skoghom oc skogxlutom, fæmarkom oc fæganghom, thomptom oc tomptestadhom, qwærnom oc qwærnastadhom, jnnan gardh æller vtan, nær by æller fierra, jngho vndan taghno, som for:de godz nw til hörer eller aff aldher til hört haffwer æller rætteligha til ligghia bör, hwat nampne thet hælst næmpnas kan, til æwerdeligha ægho nythia oc bruka for sit rætta æghit æpter sin wilia, ohindrat oc oqwalt för mic oc minom ærwinghiom oc fore allom androm. Jtem ware thet swa, som Gudh forbiudhe, at the for:de sæx stengher jordh æller naghat theris aff ginghe Nadhendals clostre met noghrom rætta, tha til bindher jac mik oc mina ærwingha for:de Nadhendals clostre swa goth gotz j gen widher lægghia jnnan sæx wikur oc et aar widher mina bæsta sannind oc godha tro æller oc at the gaa til theris gotz j gen Suxila oc til theris peningha, om the thet helder wilia. Til tess mere wisso oc storre forwaringh tha bidher jac, Pædher Jngonen, wælborne man Josse Hannisson aff Villelä at han henghe sit incigle a mina wægne fore thetta breff, mædhan jac ey siælfwer incigle haffwer; oc ther bidher jac hedherlighe oc wælborne men her Niclis Hirwo, kirkio herre j Lundh sokn, Lasse Bærtilson oc Ingwald Stiwgelson aff wapn, at the henghe theris incigle til witnisbyrdh for thetta breff, hwilkit som gifuit ær j Hagha gardh aar oc dagh som fore scriffwat staar."}, {"df": "2593", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2594", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, som thetta breff höra æller see, kænnomps wy systrar oc brödher j warafru, sancta Anna oc sancta Birgitta closter j Nadhendal met tesso wara opno breffue, at aarom æpter Gudz byrdh tusande fyra hundradhe fyra aar oc fyritighi, odhensdaghen næst æpter sancti Mathei ewangeliste dagh, j Hagha gardh liggendis j sancte Katerine sokn, giordhe brodher Laurens Haquonson oc Josse Hanusson aff Villela, byggiændis j Masku sokn, met allas wara godhwilia oc samtykio et rætteligit oc skælighit jordhe skipte j tesso dandamanna nærwarw, som ær Niclis aff Sawola, Olaff Niclisson, Staffan aff Woyuola, Josse Niclisson oc flere andra gode mæn met beskelighe man Pædher Ingonen oc hans dondehustrv j swa matto, at wy vnnom oc til æwerdeligha ægho vplathom for:dom Pædher iiij stengher jordh oc ther til for xxx marc jord &c, som Bencte Pædherson köpte j Suastyllom(!) oc sidhan clostrenom gaff liggiande j Suxila by j Pemara sokn, huilka iiij stengher for:de Bencte skipte met Pædher Ensu oc gaff honom en wälbygdan gardh liggiande j Abo stadh, som skattat war for hundrade march aboska daler, oc ther til fik for:de Pædher Ingonen v pund rogh, spannen for vij ortugher, fore vj stengher jord j for:da Hagha gardh, liggiande j sancte Katerine sokn. Ty vplatom wy, for:de systrar oc brödher, for:dom Pædher Ingonen the sama iiij stengher met for:de xxx marc köp oc v pund rogh met allom theris tillaghom akær oc ængh, hws och jordh, skoghom oc skogxlutom, fæmarkom, tomptom, quarnastadhom, j wato oc torro, jnnan gardh æller vtan, nær by æller fierra, jngho vndan tagno, som for:de gotz nw til hörer eller aff alder til hört haffuer æller rætteligha til liggia bör, hwat nampne thet hælst næmpnas kan, til æwerdheligha ægho nythia oc bruka for sit rætta æghit æpter sin wilia ohindrat oc oqwalt for oss oc warom æpterkomandom. Jtem kænnomps wy, for:de systrar oc brödher, at Laurens Jacobson vpbar aff Bencte Pædherson xj alna kumesth klædhe aff allas sina syskena wegna for the ij stengher jordh, som for:de Pædher Ensu salde Bencte Pædherson til stadfestilse, som hans eghin breff ther vppa ludher. Til mere wisso oc vitnisbyrdh trykkom wy beggie conuentzens incigla for thetta breff, oc ther til bidhiom wy wælborne men Josse Hannisson oc Paual Skytta aff wappn ath the henghie theris incigle til witnisbyrdh, huilkit som gifuit ær j Nadhennedal aarom æpter Gudhz byrdh mcdxliiij, om sancte Michels dagh."}, {"df": "2595", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2596", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1444 decreuit venerabilis pater dominus Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, in placito parochia Sundo, sabato infra octauam sanctorum omnium, quod ecclesia per territorium Alandie emat picem pro vsu suo et parochiani tenentur (= teneantur) pacatores in expensis et labore."}, {"df": "2597", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Dömbdis thenne råår stadhug och fastho, som liggia kringh om Kölä(1) skogh och wattnum: primo Kwsackallio(2), Wasallo, Hapaierffui, Hapataipaleis poicki, Läpikiui, Heruitaipale(3) Hiruijerffui, Ridhumierffuj, Ridesso, Ridumiokisw(4), Palokallio, Nurmeioensw, Nurmaierujhalckj, Pauosyrge, Kwnaskallio; och xij herredz sijnne mändh synnthe och effther suore, ath alle Käläs(5) skogh och wathn, som liggia ijnan for:ne råår, hörer Oluff Thawest thill. Thy dömbde iag, Benngth Lydicksonn, åå erlige herris weigna her Karll Knutsonn rydder Oluff Thawesth Kälä skog och wathn thill, och Biörnn Koskipä(6) iffron och Biörns sack thill xl mark for wälle, och Oluff Thaffueste thill synekosthen och skoge fångett(7) igen. Olikheter i Viborgs kopiebok: (1) Kieela (2) Kuhas kallio (3) Kapaierfwi, Kapataipalan påiki, Läpikiwi, Hirvitaipale; (4) Ridenierffwi, Ridenså, Rideniåkisw (5) Nurmiärfwi su, Nurmiärffwj Halkepaiu, Syrikias kallio, och dee XII häradz synemäns nahrwaro, att alle Källa (6) Koskepee (7) fenget."}, {"df": "2598", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mäskälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom vitterligit vara, som thetta bref kan förekomma, at den tid jagh Wijdicka Assersson tingh hölt medh almogen i Meskele sochen i ärlig mans närvaro Korth Swarth, höfuitzman vppå Cronoborg, åhren efter Gudz byrdh 1444, in vigilia corbis crj (= corporis Christi?), thå kom för mitt (= migh) thesse 12 landzsynemän, som ähr först Biörn Thoringisle[son] uthi Kodialasta, Michel Mäskeläst, Lauri etc. och giorde gildha thesse roor emellan Christula(!) och Katenala wthmarcker, som ähr hufvudror Rauthapasy och Oydanpolui och Carnian rapå, Wartian mäkia, Wallankoski Kyerds sari, i så mottho thera teeg i Karstula skall wara så bredh widh Kypensari, som han emellan Hirfwekype och Wartiamäki i så mottho, att the af Cirstula skolle wara så byythe i alt thet the äge i Kärhola wtmarck, thet skall wara klofradh in till Cirstola in 3 for:de roor. Till mehra wisse och withnisbordh thå beddes iagh ärligh man Korth Swarthes insigell för thetta breff medh mitt egit jnsigill. Och thesse 12 såtte nu i nemden:"}, {"df": "2599", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2600", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2601", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2602", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1444. Samma höst kom svenska fursten från Viborg med en tysk-svensk krigshär, i fredstid och emot korskyssning, till Narova älf, grep posadniken Larivonoffs son Maxim och jämte honom 27 män, men nedhögg andra; och voro de där i fångenskap öfver ett år."}, {"df": "2603", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Samma år (1444) tågade Karelarne med en krigshär mot Murmanerna nedhöggo och bekrigade dem samt återvände hem."}, {"df": "2604", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra eller see helsar jach Henric Clauusson riddar æwinnelica met waarum Herra. Kennes jac oc kwngör met thesso mino nerwarande opno breffue, att aareno effter Gudz byrdh millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, sunnedaghen nest fore sancte Henricx dagh wm vinthren, j neruwaru godha manna, swasom æru Sona Sonasson, lagman j Norfinna lagsaghu, Gregers Andersson, hæretzhöffdinge i Wemo hæræde, Pædher Karpaynen, hæretzhöfdinge i Masco hærede, Jösse Hannusson awapn oc mangha andra godha manna nerwaru, clærkia oc lekmanna, wart jac swo eens met minne ælzskelica husfrv, Lucia Olafsdotter, effter bæggers waara wena raadhe, mædhan wy ey barnbundhin ærum oc wm wy aff Gudz milla fforsyn ey hæller framledis kunno barnbundhin w[a]rdha oc jac swo för æn hon aff ginghe, tho haffuer jac vnt henne all min fasta godz met allum theris thillaghum, met boo oc booscapp oc mina thwadeela aff lösöran at haffua, beholla oc bruka sich till nytta swo lenge hon liffuer; oc tho Gudh will at hon affgaar, tho sculu all min fasta godz ffrij oc ohindrat oc thwadeela aff lösörom, som tho kunno thil waara, koma minom ærffwingiom thilhanda, them till skiptis effter laghum. Oc j sama maatto haffuer for:de min ælzskelighin husfrv, Lucia Olafsdotter, wm hon för aff lidher, vnt mic alt sit fasta godz och sin tridiungh aff lösöran at haffua, beholla oc bruka mic till nytta swo lenge jac liffuer, som hennes breff, ther vppa giffuit, vtuisar. Thy bidher jac kærlica alla mina arffwingie oc wener at the wilj fulbordha, ffast oc stadugt holla vppa mina weghna thet jac met minne ælzskelica husfrv oc hon met mich med forakt j swodana kærlek giort haffuum. Oc vppa thet at thennæ sæmio oc wilkor thes fastare och stadugare bliffue, tha bidher jac thennæ godemæn, som offuer ærendhet waaro oc waar ordh hörde, som æru Sona Sonasson, Gregers Andersson, Pædher Karpaynen och Jösse Hannusson, at hengia theris jncigle met mino jncighle fore thetta breff, som scriffuit ær i Nyanæs aar och dagh forscripnom."}, {"df": "2605", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra eller see helsar jac Lucia Olafs dotter æwinnelica met waarum herra. Kennes jac oc kwngör met thesso mino nerwarande opno breffue, at aareno effter Gudz byrd millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, neste sunnedaghen fore sancte Henricx dagh vm vintren, j nerwaru godha manna Sona Sonasson, Gregers Anderson, hæretzhöffdinge j Wemo hærede, Pædher Karpaynen, hæretzhöffdinge j Masco hærede, Jösse Hannusson awapn oc manga andra godhamanna nerwaru, clærkia oc lekmanna, wart jac swo eens met minom kære herre oc husbonda, her Henric Clauusson riddare, effter bæggers waara wena raadhe, mædhan wy ey barnbundhin ærum oc vm wy aff Gudz milla forsyn hæller framledis kunnom barnbundhin w[a]rdha oc jac swo för æn han affginge, thaa haffuer jac vnt honum all min ffasta godz met allum theris thillaghum, met boo oc booscapp oc min tridiungh aff lösöran att haffua, behålla oc bruka sich till nytta swo lenge han liffuer; oc tha Gudh will at han affgaar, tha sculu all min fasta godz frij oc ohindrat oc tridiunghen aff lösöran, som tha kan till wara, koma minom ærffwingiom thilhandha, them til skiptis effter laghum. Oc j sama matto haffuer for:de min kære herre oc hwsbonde, her Henric Clauusson riddar, vm han för aff lidher, vnt mich alt sit fasta godz oc sina thwadeela aff lösöran at hafua, beholla oc bruka, mich till nytta swo lenge jac liffuer, som hans breff ther vppa giffuit vtuisar. Thy bidher jac kærlicha alla mina ærffwingiæ oc wener, at the wili fulbordha, fast oc stadugt holla vppa mina wegna thet jac met min kære herre oc hwsbondha oc han met mich met forakt j swodana kerlek giort haffuum. Oc vppa thet at thenne kærlica sæmio oc wilkor thesfastare oc stadugare bliffue, tha bidher jac thennæ godemæn, som offuer ærendit waara och waar ordh hörde, som ær Sona Sonasson, Gregers Anderson, Pæder Karpaynen oc Jösse Hannusson, at hengie theris jncigle met minom jncigle fore thetta breff, som scriffuit ær j Nyanäs aar oc dagh forscripnom."}, {"df": "2606", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kwngør jach Michel Michelson met thetta mit nærwarande opna breffue at myn fadher Michel Montoinen¹ salde laglica alt mith gotz j Wahwajerffwi² j Sawlax³ sokn wørdelikin ffader met Gud biscop Magnus ffor halff fæmpte tymber skin, huilka han oc redelica vpbaar, oc mædhan mich tyckte thet wærdhit offlithit⁴ wara, thaa fornøgde for:de biscop Magnus mik met en hesth swa god som iij tymber skin. Thy fulbordar jac vm myna oc myna syskena wegna thet køpit som myn fader giorde oc affhænder thet sama gotzit mich oc mynom samarffuom oc tilegnar thet for:de biscop Magnus til ewinneliga æghor. Til huilkis mera wisso oc witnesbyrd, mædhan jac ey sielffuer jncigle haffuer, bider jach Morthen Diekn⁵ oc Henrik Styff,⁶ borgamestara j Wiborgh, ath henghie sin jncigle fore thetta sama breff, huilkit scriffuit ær i Wiborgh anno mcdxlv⁷, ipso die beate Agathe virginis."}, {"df": "2607", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2608", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm, som thetta breff höra ællir see, helsom wij Sone Sonesson, lagman y Norfinne, oc Greghers Andrisson y Koskis, hæradzhöfdinge y Kalande, æwerdeligha met warom herra. Kænnomps wi met thetta wart opna breff oss hawa seeth, hört och læsith eth breff aff papper met ij incighle ordh fran ordh lydhandhe som her æffthir scriwat star: Allom thöm, som thetta breff see ællir höra, kungörom wi Laurens Gunnarsson (etc. Se n:o 944). Til thes mere wisso oc större forwarnyng tha latom wi, fornemde Sone Sonasson oc Greghirs Andrisson, witherligha hængia war incighle fore thetta breff, som giwit ær y Abo arom æffthir Gudz bördh mcdxlv, vppa midhfasto synnedagh."}, {"df": "2609", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thætta breff see ællir höra læsas kænnomps wi Jösse Olafson, Jacob Olafson, Gertrudh oc Birgitta, wara hustrwr, Marghit oc Cristin, jomfrwr, som æru Bænct Krokx oc hustrv Marghite Wibrudz Kortumps dotter barn och ærfwingia, at arom æpter Gudz byrdh m°cd°xl quinto, vppa palma söndagh, j hedhirlika oc dondemanna nærwaru, som ær her Hakon, kirkioherra i Töuesalum oc kanik j Abo, Niclis Olafson aff Særkelax, Andirs Balk, Olaff Biörnsson oc alla Töwesala sokn nærwarande, os hafua vnt oc gifwit oc fulleligha vplatit warafrw, sancte Anne oc sancte Birgitte clostre j Nadhendal oc met thæsso wara opno brefue vnnom och vpplatom, stadhfæstom, skælom oc skötom met godhom vilia oc beradhno modhe alla the gafwo oc gifft war fadher oc modher, Bæncht Krook och hans hustrv Marghit, gafwo vnto, oc vpploto fornempdo Nadhendals clostre, som ær Hælsingaby oc halfft Kalela oc annat, hwat thet hælzt kan vara, æpter thy wart hofwudh breff ludher, som the oc wi gaffwom ther vppa j fjordh j werdhugx fadhers oc herra biscop Magnus j Abo oc flera dondemanna nærwaru met thom forordhum oc vilkorum, som j the samu howudhbrefueno wtthrykkias. Thy affhændom wi forscrifne os oc warom ærfwingiom all the forscrifna gooz oc alt thet ther kan tilökias oc tileghnom thöm oc vplatom systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre til æwerdheligha ægho met thom förordhom oc wilkorom, som för æru sagdh. Thæsse tolff æru her fasta oc skötningsmæn til thæssa gafwo oc samsæt: Andirs Balk, Olaff Biörnsson, Jönis j Sannas, Mattis Ketwneen, Jhanus Torene, Jönis Kuriælax, Henrik Hukas, Olaff Olafson, Andirs Rydz, Arwidh Lafrinzsson, Pædher Jönisson j Hakenpe oc Pædhar Lafrinzsson i Hakempe. Til thæs mere visso oc större forwaringh tha hafwom wi, forscrifne Jösse Olafsson, Jacob Olafson, Gertrud oc Birgitta, Marghit oc Cristin, bidhit hedherlihga mæn oc ærligha her Haquon, kirkioherra j Töwisalom och kanik j Abo, Niclis Olafson aff Serkelax oc Greghurs Andirsson, hæradzhöfdhinga, at the hængin thera incigle oppa wara wægna til vitnisbyrdh oc stadfæstilse fore thætta breff, mædhan wi ey siælffue incighle hafwom; huilkit som giffwit ær j Nadhendal arom æpter Gudz byrdh twsanda fyra hundradha fyritighi oppa fæmpta areno, wara frw dagh anunciacionis."}, {"df": "2610", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabili et sincera in Domino salute jugiter premissa. Leven heren und sunderliken guden vrunde. Willet weten, dat unse gude vrunt Vredrik Vrese, borgher to Abo, heft uns laten vorstan, dat he hadde geschepet syne guder van hyr van Abo to Wyborch, synen vrunden dar tor hant. Und desulven guder quemen in juwe haven und scholden van dar vort to Wyborch, alze vorgerort is, und en worden nicht upgeschepet in juwer haven und worden eme doch dar vorbehindert van juwer wegen, alzo dat gii de guder hebben angenamet, alzus is eme gegeven to vorstande. Leven heren. He is unses gnedigen heren koningh Cristoffers borgher und hadde ghesant syne guder in rykes und bynnen landes und en wuste nicht van juwem vorbode, na dem male dat syne guder nicht en quemen in juwe stad edder uppe juwe land, und he en vormodede sik anders nicht, wen wy alle, den vruntschop und leve twisschen unser herschop und jw. Worumme bidde wy jw vruntliken und leffliken, dat gii willen wol don und vlyent alzo umme unses gnedighen heren koning Cristoffers willen und umme unser vruntliken bede willen, dat dessem vorgescreven Vrederike syne guder wedder werden, de he in neynerleye wiis vorboort en heft, alzo wii vorstan hebben. Leven vrunde. Dot hyrby so, dat he vordermer neyne klaghe darumme hebben dorve, uppe dat gude naburschop, leve und vruntschop twisschen jw und uns hyr in dem lande moghe bliven, uns uppe beyden syden to nutte und bestendicheyt. Hyrup bidde wy jw umme juwe vruntlike antward. In Domino feliciter valete. Scriptum Abo anno 40 quinto, in octava pasche, meo sub secreto. Adress: Providis ac circumspectis viris, proconsulibus civitatis Revaliensis, nobis sincere dilectis, detur hec."}, {"df": "2611", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2612", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2613", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Wolterus Bollik, ciuis in Abo, et Heino Boltze coram librum recognouerunt se esse in omnibus ipsorum bonis societatis, contraposione et computacione mercatorum inter ipsos usque jn presentem diem habitis, penitus diuisos et separatos, vnde se mutuo et vnus alterum cum suis heredibus pretextis illius dimisit ab omni vlteriori monicione seu jmpeticione penitus quitos et salutos. Wolterus Bollik, ciuis in Abo, coram librum recognouit se et suos heredes teneri Heinoni Boltzen et suis heredibus mij(c) marcis xl marcis Lubicensibus denariis de et ex prefata societate super festum sancti Michaelis proxime futurum vltra ad annum festi Michaelis expedite persoluendis."}, {"df": "2614", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Sincere deuocionis affectum cum reuerencia in Domino et salutem. Reuerendissime pater et amici karissimi. Quantis quamque dolorosis ecclesia nostra fuerit affecta iacturis ob duo incendia, modico interuallo temporis interiecto sibi succedencia, vestris reuerenciis patuisse verisimiliter arbitramur, circa cuius siquidem reparacionem, quamuis aliquot annis iam institimus, ipsa tamen reparacio eo onerosior quo impendiosior nobis effecta est, ut eam philosophi putemus aduersari sentencie, qui asserit principium esse plus quam dimidium tocius. Sed reuera nos in operis nostri fine et consummacione, que in tegendo consistit, ampliorem quam in reliquo opere percipimus difficultatem, presertim propter duo. Primum est, nam cupientes miserante Domino futuris huiusmodi periculis obuiare, ipsam ecclesiam plumbo uel cupro tegere affectamus; sed quid illorum tecture magis congruat propter inexperienciam et diuersorum diuersam sentenciam ignoramus. Secundum est tenuitas sumptuum ad tale opus necessariorum propter iam factam effusionem ecclesie facultatum. Jn hac igitur perplexitate ad reuerencias vestras instantissimis precibus pro consilio et auxilio decreuimus recurrendum, quatenus in hujusmodi fluctuacione suspensiua consilium vestrum nobis communicare dignemini, habentes ut presumimus experienciam de plumbi et cupri valore seu congruitate ad tegendum, cum audierimus ecclesiam vestram tecto partim plumbeo partimque cupreo communitam. Auxilium vero aliud non requirimus quam auri mutuati solucionem, quam donacionem paulo graciorem in tali necessitatis articulo estimamus, caritative supplicantes, ne indignemini de monicione debiti ad quam profecto necessitas satis euidens nos coartat. Preterea cum viua vox ad declarandum conceptus animi scripto sit efficacior, pro laciori presentis negocij exposicione latorempresencium dominum Henricum scrifuare, curatum ecclesie Kirkioslet, fidelem nostrum, ad reuerencias vestras duximus destinandum, cui in referendis ac rursum ad nos committendis fidem adhibere dignemini creditiuam. Et si super solucione debiti quittanciam ab eo requisieritis, ipsam per eundem dominum Henricum datam omnino ratam et gratam habebimus, donec recognitoriam vestram aut quittanciam nostram vobis miserimus efficacem. Reuerendissimam paternitatem vestram ac venerabile capitulum Vpsalense, amicos nostros sinceros, saluator noster feliciter dirigat et conseruet. Scriptum Abo feria quarta pentecostes, nostro sub secreto anno xlquinto. Magnus, Dei gracia episcopus, et capitulum ecclesie Aboensis ad quecumque beneplacita beniuolenter parati. Adress: Reuerendissimo in Christo patri ac domino domino Nicolao, Dei gracia archiepiscopo Vpsalensi, domino & fautori nostro precipuo, ac venerabili capitulo suo, amicis nostris sinceris, hec cum reuerencia presentetur, detur hec."}, {"df": "2615", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Deuota creatura vestra Magnus episcopus et capitulum Aboense deuotum vestrum Olauum, prepositum ecclesie Aboensis, ad s. v. sedemque apostolicam transmiserunt, ut ab e. s. infrascriptas impetrarent gracias. Ideo s. v. deuote et humiliter supplicant, ut dignemini eos super hijs clementer exaudire et eorum supplicaciones fauorabiliter admittere. Primo cum ciuitatis Aboensis in remotissimis videlicet in partibus Suecie consistat et cristiane religionis inimicis adeo propinqua sit, quod inter christianos et infideles eosdem sepissime fuerit insultus, quibus causantibus ecclesia ipsa fere co[l]lapsa ac suis ecclesiasticis ornamentis plurimum spoliata subiacet et jam pluribus annis elapsis incendio consumpta est, christiani quoque illarum parcium deuoti valde sint et catholici et propter distanciam illarum parcium hanc inclitam vrbem pro indulgencijs optinendis visitare nequeant, dignemini de speciali gracia omnibus christifidelibus illarum parcium concedere quod omnes christifideles, vere penitentes et confessi, qui die translacionis sancti Henricij episcopi et martiris ecelesiam ipsam deuote visitauerint annuatim et ad reparacionem, restauracionem et conseruacionem ecclesie et restauracionem ornamentorum huiusmodi manus adiutrices porrexerint, illas met consequantur indulgencias, quas consequuntur visitantes ecclesiam beate Marie Annunciate* extra muros vrbis in die annunciationis beate Marie, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque et cum clausulis oportunis. – Concessum de septem annis in forma, in precencia domini nostri pape. Jo. Zamorensis. Jtem quia episcopus predictus pro defensione fidei catholice ac sue ecclesie prefate jurium sepius a prefata civitate se absentat, dignemini preposito predicto et eius successoribus quoscumque eis confitentes ab omnibus casibus sedi apostolice reseruatis, qui propter distanciam sedem apostolicam visitare nequeunt, ut prefertur, absoluendj plenam et liberam licenciam de speciali gracia concedere, cum clausulis oportunis. – Concessum pro semel de preteritis in foro penitencialj, ita quod nichil pro absolucione recipiat. Jo. Zamorensis. Jtem ut [ecclesie] sanctorum Marie et sancti Andree in Kimittho et sancte Marie Magdalene in monte Ruscho Aboensis diocesis in earum structuris et edificijs, in quibus ruinam minantur, debite reparentur et restaurentur ac fidelium deuocio, qui ingens est, peramplius augeatur, dignetur omnibus vere penitentibus et confessis, qui singulas ecclesias predictas deuote visitauerint annuatim et ad illarum reparacionem et restauracionen manus adiutrices porrexerint, sex annos et totidem quadragenas in festiuitatibus cancellarie de speciali gracia misericorditer relaxare cum clausulis aportunis. – Concessum ut petitur pro omnibus tribas(!) in forma. Jo. Zamorensis. Jtem, beatissime pater, dudum quidam episcopus dicte ecclesie Aboensis, prefati Magni moderni episcopi predecessor, ut hore canonice iuxta ritum fratrum predicatorum in eadem ecclesia et tota diocesi legerentur et decantarentur, instituit et a dicta institucione horisque idem ritus obseruatus est, prout hodie obseruatur. Supplicatur igitur s. v. pro parte dicti episcopi et capituli, quatenus huiusmodi horarum institucionem ratificare et approbare dignemini de gracia speciali, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque et cum clausulis oportunis. – Concessum in presencia domini nostri pape. Jo. Zamorensis. Datum Rome apud sanctum Petrum septimo kalendas juni anno quintodecimo."}, {"df": "2616", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Eugenius episcopus, seruus seruorum Dej, vniuersis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benediccionem. Altitudo prouidencie diuine maiestatis, nullis inclusa limitibus, nullis terminis comprehensa, recti censura iudicij celestia pariter et terrena ordinans et disponens, ministros suos ad debita famulatus Deo et sanctis eius honorem, de cuius dulcedine egris medicina, languentibus solamen, reis culpe remissio et cunctis eius patrocinium implorantibus misericordie riuulus semper emanat, quibusdam allectiuis muneribus inuitare consueuit, vt eos efficiat celestis patrie possessores. Cumque itaque sicut accepimus, cathedralis ecclesia Aboensis, que partibus infidelium est uicina, ignis voragine et crebris eorundem infidelium insultibus prohdolor causantibus in suis strvcturis et edificiis, vtpote totali ruine fere subiacentibus, ac ecclesiasticis ornamentis reparacione et restauracione indigeat non modicum sumptuosis et ad illas faciendas ipsius ecclesie non suppetant facultates, sed christifidelium suffragia sint quam plurimum oportuna, nos cupientes vt dicta ecclesia, ad quam christifideles illarum parcium singularem gerunt deuocionis affectum, congrvis honoribus frequentetur ac in huiusmodi strvcturis, edificiis et ornamentis debite reparetur, restauretur et conseruetur, ac ipsorum christifidelium deuocio, que ingens est, peramplius augeatur, ipsique fideles eo libencius deuocionis causa ad illam confluant ac ad huiusmodi reparacionem, restauracionem et conseruacionem manus prompcius porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie vberius se conspexerint refectos, de omnipotentis Dei misericordia ac beatorum Petri et Paulj apostolorum eius auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui in die translacionis beatj Henricj eandem ecclesiam deuote visitauerint annuatim et ad huiusmodi reparacionem, restauracionem et conseruacionem manus adiutrices porexerint, septem annos et totidem quadragenas de iniunctis eis penitenciis misericorditer relaxamus, presentibus perpetuis futuris temporibus valituris. Volumus autem quod si alias visitantibus dictam ecclesiam seu ad illius fabricam aut huiusmodi reparacionem, restauracionem et conseruacionem manus adiutrices porrigentibus sev alias inibj pias elemosinas erogantibus aut alias aliqua alia indulgencia in perpetuum uel ad certum tempus nondum elapsum per nos concessa fuerit, presentes littere nullius existant roboris uel momentj. Datum Rome apud sanctum Petrvm anno jncarnacionis dominice millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, kalendis Junij, pontificatus nostri anno quintodecimo."}, {"df": "2617", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Eugeius etc:a. Vuiuersis etc:a, salutem etc:a. Et si cunctarum sanctarum etc:a. Cupientes igitur, ut parrochialis ecclesia sancte Marie Magdalene in monte Ruscho Aboensis diocesis, ad quam, sicut accepimus, christifideles illarum partium singularem gerunt deuotionis affectum, et que in suis structuris et edificijs utpote ruinam minantibus reparatione et restauratione indiget nonmodicum sumptuosis, ac ad illas faciendas eiusdem ecclesie non suppetunt facultates, sed eorundem fidelium suffragia sint quamplurium opurtuna, congruis honoribus frequentetur ac huiusmodi deuotio peramplius augeatur, necnon fideles ipsi eo libentius deuotionis causa ad illam confluant ac ad huiusmodi reparacionem, restaurationem et conseruationem manus promptius porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui in sancte Marie Magdalene festiuitate ecclesiam ipsam deuote uisitauerint annuatim ac ad huiusmodi reparacionem, restauracionem et conseruacionem manus adiutrices porrexerint, duos annos et totidem quadragenas de iniunctis eis penitencijs misericorditer relaxamus presentibus perpetuis futuris temporibus valituris. Volumus autem, quod, si alias visitantibus dictam ecclesiam seu ad eius fabricam aut huiusmodi reparacionem, restauracionem et conseruacionem manus adiutrices porrigentibus aut alias pias inibi elemosinas erogantibus seu alias aliqua alia indulgencia in perpetuum uel ad certum tempus nondum elapsum duratura per nos concessa fuerit, presentes littere nullius existant roboris uel momenti. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno incarnacionis Dominice millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, kalendis junij anno quintodecimo. An. xx. de Adria."}, {"df": "2618", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Eugenius etc. Uniuersis etc. salutem etc. Dum precelsa etc. Cupientes igitur, ut parrochialis ecclesia sanctorum Marie et Andree in Kynuttho(!) Aboensis diocesis, ad quam, sicut accepimus (etc. såsom i n:o 2618), qui in sancti Andree festiuitate ecclesiam ipsam deuote uisitauerint annuatim (etc. som i föreg.)."}, {"df": "2619", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Georgius tituli sancte Anastasie, Guilhelmus tituli sancti Martini in montibus, Alfonsus tituli sanctorum Quatuor coronatorum, presbiteri, Prosper sancti Georgij ad Uelum aureum, Albertus sancti Eustachii, Petrvs sancte Marie noue, dyaconj, sacrosancte Romane ecclesie cardinales, vniuersis et singulis christifidelibus presentes nostras litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Splendor paterne glorie, qui sua mundum illuminat ineffabili claritate, pia vota fidelium de ipsius clementissima maiestate sperancium tunc precipue benigno fauore prosequitur, cum deuota ipsorum humilitas sanctorum precibus et meritis adiuuatur. Cupientes igitur vt altare beate Marie virginis, dicte (ͻ: ctum) clericorum, sita (ͻ: -tum) in cathedrali ecclesia Aboensi, congrvis frequentetur honoribus, fidelesque ipsi eo libencius deuocionis causa confluant ad eundem, quo ibidem dono celestis gracie se nouerint refectos, a christifidelibus iugiter veneretur, de omnipotentis Dei misericordia beatorumque Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi, omnibus et singulis vere penitentibus et confessis, qui dictum altare in natiuitatis, circumcisionis, epiphanie, resurreccionis, ascensionis, pentecostes et corporis Dominj nostri Ihesu Christi, necnon natiuitatis, annunciacionis, purificacionis, concepcionis atque visitacionis beate Marie semper virginis ac natiuitatis beati Johannis baptiste, duodecim apostolorum, quatuor ewangelistarum, in singulis diebus sabbati, sanctorum Henrici et Erici ac Katerine, Margarete virginum, omniumque sanctorum et ipsius altaris dedicacione, festiuitatibus et celebritate deuote visitauerint annuatim et ad reparacionem ac conseruacionem edificij, calicum, librorum ac aliorum ornamentorum pro diuino cultu inibi necessariorum quocienscunque manus porrexerint adiutrices, nos cardinales prefati et quilibet nostrum pro qualibet ipsarum festiuitatum et celebritate huiusmodi centum dies indulgenciarum de iniunctis eis penitenciis misericorditer in Domino relaxamus, presentibus vero perpetue duraturis. Jn quorum fidem et testimonium presentes litteras fieri nostrorum(que) cardinalatuum sigillorum jussimus appencione communiri. Datum Rome anno a natiuitate Domini mcdxlv, die vero 2:a mensis Junij, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Eugenii, diuina prouidencia pape quarti anno quinto decimo."}, {"df": "2620", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Johannes, episcopus Prenestinus, Nicolaus tituli sancti Marcelli, Georgius tituli sancte Anastasie, presbiteri, Prosper sancti Georgij ad Uelum aureum, Albertus sancti Eustachij, Petrvs sancte Marie noue, diaconi, miseracione diuina sacrosancte Romane ecclesie cardinales, vniuersis et singulis (etc. Se n. 523). Cupientes igitur ut altare omnium fidelium defunctorum, situm in ecclesia kathedrali Aboensi, (etc. som i n. 523) visitacionis beate Marie semper virginis ac [natiuitatis] beati Johannis baptiste, duodecim apostolorum, quatuor evangelistarum, jn singulis secundis feriis per circulum anni, ac Anne, Katherine, Margarete et Barbare virginis omniumque beatorum ac in commemoracione animarum et ipsius altaris dedicacione, festiuitatibus et celebritate deuote visitauerint annuatim et ad edificacionem et conseruacionem edificij (etc. som i n. 523) cardinalatuum sigillorum fecimus appencione communiri. Datum Rome anno Domini mcdxl quinto, die vero 2:a mensis Junij (etc. som i n. 523)."}, {"df": "2621", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom viterligit wara, som thetta breff höra eller see, thet jac Ælseby Jönssa dotter, fordom Pæders Rika hustrv j Rawkalaby, Gud hans siel nade, kennis vppynbarlica met thesso myno opno breffue, thet myn for:de bonde, Pæder Rike, wnte oc gaff til sancte Birgitte closter j Nadendal met mynom goduilia oc samtykkio oc synna erffwinga fulbordan i synom liffs thima oc wæl makt for wora siæla oc wora forældra oc for aldra thera siæla, them vy ægom got före göra, lyffwandis oc döda, alth siith fasta godz i Rawkalaby, liggiandis i Lwnd soken, met hus, jord, aker oc eng, met tomptom oc tompta stadom, met skog oc skogx luthum, met fægangom oc fæmarkom oc met allom androm wtwægom oc tillagom j woto oc thörre, nær by oc fierre, alzinga vndantagno, som ther aff alder haffuer tilligat oc æn tilligger eller rætteliga tilliggia bör, hwat nampne thet helszt næmpnas kan, til æwerdeligo ægo thet nywta oc brwka for sith eghit æffter synom egnum vilia ohindrat oc okwalt for mik oc for hans erffwingiom oc for allom androm. Thenna goffwo gaff han clostreno i danda manna nærwarw, som ær her Nicliss Oleffson, kirkio herre i Lvnd, her Benct, prebendatus i Abo, Benct Rödelen, Oloff Beyar, Henric Pokkolan, Niclis Sawalan, Pæder Rawkalan oc Jönis clokkare, huilka goffwo jac, for:de Ælseby, hans hustrv, stædfæster oc fulbordar met godom wilia oc beradno mode so nw effter hans död som jach giorde i hans lyffs tyma. Oc hans nesta ærffwingia woro nær oc goffwo thera samtykkio oc goduilia ther til met swo skæl oc forordan, at jac skal swa lenge jac leffwer eller wil oppo godzeno sithia thet nywta oc brwka mik til vphelle, oc clostrens formæn systrar och bröder skula wara myna formyndare oc förswarare i allo thy mik kan worda eller oröra. Thetta giordis oc ændadis i thesse dandemanna nærwarv, som ær for:de her Niclis, kirkioherre i Lwnd, her Pæder i Pælkena oc flere goda manna met thessom tolff, som her effter [nämpnas], huilke som ærw stadfæstis oc skötninge mæn til thenna goffwo, som ær Niclis Sawolan, Olaff Beyare, Olaff Wika, Olaff Pokkolan, Thomas Pytthy, Niclis Hokonsson, Pæder Lowknæs, Hemming Lowknæs, Grehurs Pynomäken, Magnus Petterson, Thomas Petterson oc Staffan Kolohoon. Thy bider jach hæradshöffdingan i thy hæræde godzit ligger tildoma oc stadfæsta systrom oc brödrom i Nadendals closter thet for:de godzit i Rawkaby met allom thess tillagom, huilkit hans rætta köpa godz ær, til ewerdeliga ægo effter thy landz lag tilsægia. Til thess mere visso oc högre förwarning bedis jag wælborna manna jnsigla, som ær Mattis Mortinsson, lagmanz j Swderfynna, Twffue Niclissons, heredzhöffdinga, her Niclis, kirkeherrens i Lwnd, oc Jönns Hannissones i Willilæ, til stadfestilse oc vitnisbördh for thetta breff, mædan jac ey sielff jnsigle haffuer, som ær giffuit oc scriffuit i Abo arom effter Gudz byrd mcdxlv, næsta mandagin fore midsommars dag."}, {"df": "2622", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hollola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdxlv, po sancte Petri et Pauli dag, tho stod fiske tinget i Hollola socken. Dömdes tenne roor stadugha och fasta at bliffua emillan Artiierffui oc Porolampij, som ær fförst Veckafulan[s]v, Hetainenkangas til Altaristen offuan forsen, tedhan til Kylmekosky offuer oon, ther xij stena ligia vidher ona, tedhan til Hidennithun kallio, ther ligge xii stena, oc so til Lapinsoonkanto; oc Porolampibo sack til xl [mark] fför roo kastan och til xl [mark] fför velle. Och tesse effterne godhe men haffua tho ij nempden sithidh, som ær fförst Olof Tian, Jussi Saikon, Henrik Olsson Toiuala, Henrik Okerois, Jussi Kaurama, Anders Michilzsson, Peder Sairickala, Per Okerois, Poffuel Tomala, Kalku Lactis, Henric Körälän, Magnus Wndilan."}, {"df": "2623", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wniuersis et singulis, quorum interest aut quomodolibet interesse poterit in futurum, nos Magnus, Dei gracia episcopus, et capitulum ecclesie Aboensis tenore presencium constare volumus euidenter nos a reuerendissimo in Christo patre domino Nicolao, eadem gracia archiepiscopo Vpsalensi, et eius venerabili capitulo leuasse et pro solucione plenaria acceptasse centum nobulos auri anglicani pleni ponderis, quos alias mutuauimus eidem capitulo pro expedicione negocij eleccionis reuerendissimi in Christo patris domini Olaui, quondam archiepiscopi Vpsalensis, quocirca de bona solucione grati et votiue contentati predicari reuerendissimum patrem dominum Nicolaum, Dei gracia archiepiscopum Vpsalensem, eiusque venerabile capitulum tenore presencium a debito huiusmodi quittamus et ab omni vlteriori inpeticione huius obtentu mutui liberas esse volumus et immunes. Jn cuius euidenciam secreta nostra presentibus sunt appensa. Datum Abo anno Domini millesimo quadringentesi quadragesimo quinto, commemoracionis beati Pauli."}, {"df": "2624", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Deuotam nostri recommendacionem et affectuosam in Domino caritatem. Reuerendissime pater et amici karissimi. Literas vestras consultacioni nostre responsiuas grato fauore suscepimus, consiliumque vestrum de tectura cuprea ecclesie nostre facienda in Domino confidentes amplectimur prosequendum. Jnsuper de bona solucione auri alias mutuati et nunc ad opus inceptum nobis summe necessarii, vestris reuerenciis immensas graciarum referimus, acciones transmittentes dominacionibus vestris per manus honorabilis viri magistri Kanuti, ecclesie Vpsalensis canonici, recognitoriam vestram ad mandatum vestrum laceratam cum sufficienti quittancia super totali summa mutuj, videlicet centum nobelorum anglicorum pleni ponderis sub secretis nostris appositis jmpendentibus. Preterea scire placeat, quod post aduentum dicti magistri Kanuti scripsimus Henrico Styffue, opidano Wiborgensi, ut ad Abo veniret tractarus cum eo de negotio, super quo conquestum impetrauerat contra capitulum Vpsalense, qui arrepto itinere in via defunctus est sicque ab eius inpeticione dominus vos absoluit. Sed supersunt aliqui de illa cognacione, quos tamen eandem accionem continuaturos minime reputamus. Reurendissimam paternitatem vestram ac venerabile capitulum Vpsalensis ecclesie, amicos nostros karissimos, altissimus feliciter dirigat et conseruet. Scriptum Abo in crastino visitacionis beate Marie virginis, nostro sub secreto. Magnus eadem gracia et capitulum ecclecie Aboensis, amici vestri sinceri. Adress: Venerabili in Christo patri et domino domino Nicolao, Dei gracia archiepiscopo Vpsalensi, eiusque venerabili capitulo, amicis nostris sinceris d[etur] h[ec]."}, {"df": "2625", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2626", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ijo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikit wari thet allum them thetta breff höra eller see, at then tijdh iak Olaff Swerdh, hæredzhöffdinge j Korsholmslæn, hæredzting hiolt met almoganom j Jioki aareno efter Gudz byrdh mcdxl quinto, nesta daghen effter sancta Margareta dagh, j nerwaru wrdeligx ffaders met Gud biscopp Magnus j Abo, Jngwar Nielsson, ffogute vppa Korsholm, oc flera goda manna, kendes oc vitnade ther vppa satto thinge Birgitta Nielsdotter j Seem(!), at hon haffde giort effter sina wena raade ena sæmio met ffor:de wrdelikom ffader b[iscop] M[agnus] aff sinne barna wegna, Olaff Pæderssons oc Margit Pædersdotter, fore thetta broot oc sak, som war sydzscaps spiældh, ther the waaro til wnnen och dömpde til script oc boot j swa matto, oc hon haffuer loffuat widh godha thro at hon oc henne effterkomande oc ærfwingie, som henne fasta godz wilia effter henne niwta, sculu aarlicha giffua Nadhendals clostre ena halff tunno saltan lax well bewaradan, vtan alt hindher oc alla geensegn. Oc thet som Olaff Henricson, som tha war fogute vppa Korsholm, haffde thagit ffraa for:de Birgitta fore for:de sak oc war komit præstenom her Laurens Ffres j Keem til handa eller læntzsmannenom j Iioki Pæder Henricson, thet sculle hon jgen haffua som the baade thervppa thinget loffuade. Thennæ sæmio stadfeste jac, for:de Olaff Swærdh, ok thoog till wittne thennæ tholff, som tha j nempdena saato, som æra Pæder Laurensson, Paual Symonson, Swen Niclisson, Heyno Laurensson, Olaff Benktson, Thore Anderson, Olaff Anderson, Symon Karlson, Laurens Wirkoinen, Olaff Monkoynen, Heyki Spæk, Olaff Bijsi. Til thennæ ærende mera wisso oc forwaring henger jac mit jncigle met witscap fore thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær aar, dagh oc stadh forscripnom."}, {"df": "2627", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ijo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thettæ breff höra eller see kwngör jac Olaff Swerdh, hæretzhöffdinge i Norrebotn, at then tiidh iak hölt hæretztingh j Jioki aareno effter Gudz byrdh millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, in crastino Margarete virginis et martiris, j nerwaru wrdelix ffader met Gudh biscopp Magnus j Abo oc Ingwar Nielssons vppa Korsholm oc flera godha manna, kerde hederliken man mester Iönis Magni, canoc i Abo, aa Nadhendals closters weghnæ till Pauall Ollikasson vm een halffwan ffæmtungh j Iioki baadha j landh oc watn, huilkin halffwan ffæmtungh Magnus Konungahanpoyan haffde köpt aff Cecilia Rænnes moder j Kem sokn oc giffuit sancta Anna closter, som nw ær fflyt till Nadhendall, swosom xij gode mæn j Kem vppa sætto thinge haffua witnat oc sworet oc breff vppa giffuit. Tha swarade for:de Paual, at han haffde ey mer æn een tridiungh aff then ffæmtungh, oc then haffde han köpt aff Magnus Konunganpoyanson. Thetta ærendet sköt iak till the xij i nempdena saato, som æra Peder Laurensson, Paual Symonson, Swen Michelson, Heyno Laurensson, Olaff Benktson, Thore Andersson, Olaff Andersson, Symon Karlsson, Laurens Virkoynen, Olaff Monkaynen, Henos Spæk, Olaff Bijsi; oc effter thet at ærendit haffde warit ther aareno till forenne vpa hæretzting, tha her Laurens kirkioherre i Kem kerde oc vm een haffuan ffæmtungh, som ffor:de Magnus haffde giffuit Iioki kirkio, tha beddes nempden the xij godemen, som i nempden aareno till fforenne saato, sich thilhielpa, som æra Jhannus Clauusson, Hannus j Katanemj, Caupi Ræsækæ, Laurens Anderson, Junni Iunasson, Jonis Pedersson, Laurens Weytesson, Henrik Paualsson, Jhannus Thoywtesson, Laurens Murisson, Peder Magnusson, Heiki Caupeson; oc thet wart them vnt. Thesse xij ransakade oc vitnade vpa theris eedh, som the vppa thet fförre thinget sworet haffde, oc the andra xij vpa thera eed, som the sweria wilia, vm nokar aff them will eedh haffua, at æn tha at the xij godemæn j Kem haffua vitnat oc sworet at for:de Magnus Konunghanpoyan köpte aff ffor:de Rennes moder en ffæmtung i Iioki, baadha i landh oc watn, huilkit maa well haffua warit, thog aatte Rennes moder ey mera i Iioki æn thwaa tridiunga j enom ffæmtung eller j thwem ffæmtungom j hwariom thera j tridiung, oc mera kunde hon ey heemla Magnus Konunghahanpoyan. Thy dömpde iak effter thennæ ransakan, vitne oc skæll een tridiungh j Leystilæ ffæmtungh j Iioki, baada j landh oc vatne Nadhendals closter till oc ffor:de Paual Ollikasson sina pæninga aff Magnus Konunghanpoyanson, som ey maatte effter laghum hindra sins ffaders gifft fore sina siæll, j thet gotz han haffde sielffuer aflat. Oc forbiuder jac hwariom manne at hindra thænnæ for:de tridiungen j for:de ffemtungh landh oc j watn fore for:de Nadhendals closter widh sina three marc fore min doom. Till huilx mera wisso henger jak mit jncigle fore thetta breff, oc jac Ingwar Nielsson fforde henger mit jncigle met vitscapp till vitnesbyrdh fore sama breff, som giffuit ær aar, dagh oc stadh fforscriffnom."}, {"df": "2628", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Jach Henrik Makerlandh, kirkiopresth j Eurepe, helbrigde til myn skæl oc synne oc kranker til myn krup, gör myth testament met wælbetænkto radho oc modhe allaledhes som her epter scriwas, om Gudh wil swa hawa, at jak skal aff thesso wærildh fara nu aff thenna siukdhom. Met thet första antwardhar jak altzwildoghom Gudh, mynom skapare, myna siæl oc jomfru Marie oc alle hymærikes hærskapi. Ther næst the pæninga, ther jach skal hawi j Stokholm a myth stenhus, gardha oc tompta wægna, hon löpar sik sex hundradhæ mark oc nyttan mark swænska pæninga Stockholms mynt swa godh, at hwar lödugh mark gör ix mark. Tessa for:de pæninga summe giwer jak til Nadhedals closter j Finlandh, Gudi til heder, jomfru Marie oc sancte Birgitte, met tolkom skælom, ath jak wil thar hawa met leger staadh, oc ther met skula the anama i sama closter ena fatiga möö, som hether Elin, oc ther met mik sielwan æn jak liwa maa; oc the godhe brödher oc syster skula bydhia for os oc for Matthis Makerlandh och hans hustru. Jtem ær mik Knwt Karlssons hustru Johan(!) skillog j skippund kopar; thet giwer jak til grabrödra closter j Stocholm. Jtem fru Cecilia, her Karl Ormssons hustru, ær mik skillog x mark pæninga aff Olaff Ragwaldssons wegna; thöm giwer jak sancte Clare closter widh Stocholm. Jtem Mattis Jönssons hustru j Dalaa ær mik skillog iiij faat jærn fore en hæst oc iij mark peninga oc j öre, ther jach gaff Hans Ryting, som jak lowadhe fore; thetta giwer jak Stocholms byokirkio. Jtem iij ore minne æn x mark ær mik Erik Andrisson j Westerares skilloger; ther giwer jak aff iij mark spitalen j Stocholm, iij mark sancte Anne j Westarares, iij ore mynne æn iij mark Lundby kirkio. Jtem Berendh Osenbrygge iiij pæninger minne æn ix mark; thet skal koma til eth sancti Johannes bilæthe i Eurepe; thet meer ær skal kirkian bethala. Jtem myne kaper, kiortlar oc annar gangh clæde vnner jach oc giwer mynne testamentarijs her Petro Petri oc her Symoni Nicolaj, prebendatis j Stocholm, at the thes trolikare oc ytermeer myt siælagagn göri oc rykte met messom oc sinom daglikom bönom oc myt testament thes bether fulkomne j alle mathe som jak thöm særdelis til troor; oc skula the skipta nagath aff mynom clenodys met thöm androm thwem minon(!) testamentarijs mik til aminnelse oc mynne fatige siæl bönahald. Jtem giwer jak særdelis her Symoni Nicolai en brunan kiortil aff yperst oc eth fellebordh. Jtem myna silffskalær j Wyborg, som æra x, thöm giwer jach ther til sancti Francisci closter til bigningh oc myna fyræ hæsta sammeledhis. Jtem min silffbulla minom herra biscopenom j Abo. Jtem Diderik von der Borgh giwer jak til the xij mark Aboeske han mik skilloger ær. Jtem myn bruna kiortil met ræffskins benlingha giwer jak her Tordh, myn capellan. Jtem til spitalen j Wyborgh j koo iij faar. Jtem eth halfft skip giwer jach Holmger, mynom swen, jtem mynne forsyo j Eurepe iiij köör x faar oc thet bruna cledhet, som ligger j kystenom. Jtem edh pawelun til Wyborgh closter at grabrödra. Jtem the mik gæltskylloge æra j Eurepe oc j Karelin, som armæ oc fatige æra, thöm giwer jak til for Gudz skuld, oc the ther empnoge æra, skula betala som mynæ testamentarij vilia. Jtem hawer gardiekenen j Wyborgh siw bordskeder aff silwer; ther göris met som mynæ testamentarij wilia, oc wil gardieknen mura clostret som han haffuer sakt, tha sær jak thet gerna at thet kummer ther til bigningh. Jtem myt thyeniste folk skal lönas aff thy j gardhen ær, tha epter mik skiptes. Jtem giwer iak aff mynne skuld, ther mik vtenstander j Eurepe oc Karelin, iij mark til Kiwinapa, iij mark til Nyokirkö oc iij mark til Eurepe. Jtem aff sama skul oc andröm lösörom iij mark til Wyborgs kirkio, iij mark til swartmunka ther sama stadz; oc om æn swa mykit owerlöps ær, iiij mark til Siælakoren j Stocholm. Jtem redhe pænninghæ hawer jak ingaa vtan noghat aff skilingom til thæræpæninger. Jtem biskopens rækinskapit aff Aboo vppa tha prosthadömet stander vti edh papir stickio j myna rækinskaps book, ther ower ær jak honom jnthe pliktoger. Jtem Martin Lindorm ær jak skilloger a Jon Götzstaffsons wegna iij ore minne æn viij mark; thöm skal han haffua aff hustru Kadrine Makerlandz aff the fyræslindade panneno, som hon togh aff sielabodhinne. Jtem jnuentarium, som jak fore mik fik j Eurepe, ær thetta primo j hæsth, vj koor, ij tunnor ööl, x diskar, iij lijgiar, ij waar ardher, iiij spæn malt, j kætil oc annat jnthe. Jtem ower alt thetta myth wysth oc faasth nærwarandhis testamenth oc alt thet her tilhörit oc ower alt annadh myt eptherlatna goodz, rörliket oc orörliket oc ower myn rækinskap oc aa hwadh hælzt thet ær eller hwar hælzst thet handa myllan hawer, gör jak fulmæktoga oc fulmyndogha testamentarios oc executores j alla mathe epther myn döödh hederlika oc beskædelica men her Petrum Petri oc her Symonem Nicolaj, prependatos j Stocholm, Jacob van Mynste oc Berindh Osænbryggæ, borgara samastadz, oc jngaa andraa, ath the thet skula fly, procurera, pyntha, stykka, forswara, vt kræwia oc wtkræwia latha, vpbæra oc vtgiwa epter myna siæl som the wilia fore Gudhi swara oc lön aff hanom tagha. O[c] forbiudher jach allom widh hardha Gudz næpst o[c] wredhe, ææ hwo the hælzst æra, ath the tessa myna testamentarios oc executores her vtj hwarien hindræ eller hindra lathe eller qweliæ j nagra matho, sik til owerdelica fordömelse vtan thöm behielpelike warj, oc serdelis thöm, som ther j skikka hawa met ordhom, radhom oc gerningom then tydh the tilkræffde wardha, som the wilia aff Gudhi löön faa oc fore honom antswara. Scriptum et datum Stocholm anno Dominj millesimo quadringentesimo quadragesimoquinto, jn die beate Marthe virginis, sub sigillo meo proprio necnon sigillis predictorum meorum testamentariorum hic appositis jn pendenti jn euidenciam firmiorem omnium et singulorum premissorum."}, {"df": "2629", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra ællir see helsar jac Katerina Olafssdottir, fordhom Jönissa Sakko hustrv, Gudh hans siæl nadhe, kærlika met warom Herra. Thet skal allom withirlikit wara, ath mædhan swa ær ath wærdhlen ær swikelikin oc henne wællusth forgængelik oc ændas flæsthom met sorgh oc dröwilsom oc fatigha siælin skall tha tagha lön æffthir sinom forskullilsom, thy vil jac aff Gudz gawo oc aff thæs hælgha anda sökilsom, mædhan jac ær helbrygdha oc y minne wælmakth, for Gudz kærlek skuld oc minne siæl bestandilse met godhom wilia owergiwa wærdhlena omsorgh oc henna fafængo oc helsamlika fore se minne fatighe siæl oc giwa mik in y warafrw, sancte Anne oc sancte Birgitte closter y Nadhendall, ther bliwa met systromen y Gudz thiænisth til myn dödh. Oc ty giwir jac in met mik fornempdo Nadhendals closter for myna prouento oc oppehælle met myns magx Andirssa oc minna dottir Margitta samtykkio, fulbordhan oc godhwilia mina hælfft, som jak æghir y thöm gardhenom, som jac hawer hær till sitith vthy y Abo oc min magher oc min dotthir æn nw y sithia, alla mina hælfft badhe uppe oc nidhre y kællarom, y tompt oc bodhom, ingo vndan takno, clostreno thil æwerdelika ægho met swa skælom at myn fornempde maghir oc min dotthir skula næsth wara clostirsins hælfft leghia oc ther oppa byggia swa længe som the kunno systra oc brödher godhwilia ther til niwtha. Jtem gifwer jac ther til oc y mina prouento ena fællebodh liggiandis nordhan aana, harth nær Albrikth Nyenthorps bodh næmare dikit, hulka bodh ja köpthe vth aff Hennika Kölnare, oc tæssa fornemda bodh skal clostrit gensthan anama oc hona bruka thil theris nyttho. Til thæs mere wisso oc höghre forwarnyng bidhir jac ærligha oc beskedelika mæn wara formyndara Henrik Bosman, borghamestara, oc Andirs Kaland [radhman*] y Abo, at the væl göri oc læthi thera incighle hængia vppa allra wara vægna thil stadhfæstilse fore thetta breff, mædhan jac ey sielff incighle hawer, hwilkit giwit oc scrifwit ær y Abo anno Domini m°cd°xl° quinto, die sancti Olaui regis et martiris gloriosi."}, {"df": "2630", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2631", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2632", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2633", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLV. Item soror Katerina Bænctzdottr, quæ præfuerat in monasterio Nadhendal in Finlandia, feria III post festum ad vincula rediit ad monasterium Watzstenense, et frater noster Symon cum ea conversus, qui iterato transiit Finlandiam circa festum assumpcionis, quia locus ei non vacabat et quia tam fratres quam sorores iterum sibi mitti postulabant."}, {"df": "2634", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2635", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlegith see thet allom thom thetta breff høre eller see at them (!) tiid jak Henrich Clauus[son]¹ riddare och Hæredzhøffdingh i nidre Sathagwndha hwlt hæredztingh i Kumo sokn i konunkz gardhin areno æpter Gudz byrdh millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto² ffredaghin næst epter warffrv daagh natiuitatis, kærde beskeleghin man Lasse Biørnson a sins herres w[e]rdelikx fadher met Gud biscop Magnus wægna til Willeboda vm egna dom³ millan Forsby och Kimi⁴ oc tædhan vp mate gambla ængiom til æwinnelika ægwm, ok fordom biscop Hemmingh haffde vnth thøm ok thera ærffuingom Layco⁵ godz til æwinneligha ægo, som thera breff ther vppo giffuit liwdher. Tha swaradhe Willelaboda ath the ey wisthe stoort aff thet ærendeth mædhan thet war swa gamalt. Ty dømde jak ther vppa ena syyn, och ranzsakan oc nempde ther til xij godhe mæn aff hæredeeth, swo som ærw Tordh Gwnnarson, Henrich Bruse⁶, Jønis Hwith, Michel Kallinen, Henrich Sampo, Olaff Rautia⁷, Michel Korkoynyn, Peder Pøhæjokiltha⁸, Henrich Heykanpoycha aff Ylela, Michel Kintha, Olaff Sæppa⁹ och Anders Wælma. Och tha the synen hwltz kom och jak til synenne och badh ther til andra ærlika mæn tha næær stadha mædhan ærendhet war swa gamalt, som ær Benth Lydichason, Olaff Swærdh och Hannus Lyndhunnær¹⁰, foghte i nidher Sathagwndh; och wi fyre met fordom synamannom besagde for:da Layca godz, och the roer innan hwilka Willelaboda haffde saath biscopenom the skogo ok marcha som thera breff ther vppa giffuit¹¹ liwdher, och the skogha wore mestadelin rwdda tilægnath, oc thet giordhe Laurens Gøme och Stegarsyner, som ærw Andris oc Jønis, som stykkiom haffdhe soolth flerwm mannom, och them(!) sama Laurens Gøme och for:de Stegaressøner¹² haffdhe ingha beuisningh ther til ath the noghan ræth ther til haffde. Ther æpter¹³ fornyadhe synemænnena them (!)¹⁴ offuerstha roen offuan for Sikajochin pæræ¹⁵ wiidh them gardhem (!) som ær millan gambla ænginna och the røtzlemarchinna, och annan roen¹⁶ lagdhe the tædhan vp¹⁷ maath kirkionne, och tædhan til Ænunælemæki¹⁸, och swo tædhan til Forseby¹⁹ roo, och²⁰ ransakadhe ath²¹ alth thet innan the roer ligger, roth och oroth²², hører biscopenom til æpter ty the gambla breffuen liwdha. Sidhan satte jak tingh vppa sama dagh i Fforsaby, och synemænnena sworo ther vppa thinget at the haffde ræth ranzsakadhe och the roer rætzlika laakt æpther thera besthe samwiith, och the xij godhe mennen j nempdhena sotho som ærw Mattis Pælho, Anders Michelson, Olaff Laycho, Henrich Yloysinpoyka, Henrich Birghela, Mattis Joansson, Olaff Hampalastha, Jwssi Hadwalastha, Anwndh Laycho, Olaff Mattisson och Peder Kaykarynnen²³, withnade och sworo ath the ey sannare wisthe en som breffuet liwdher och the for:de syne mæn synth och giorth haffdho, thy dømde jak for:da skogha och ængia biskopenom j Abo til æwinnelika ægho, och samaledis all arswæxta, som ther aff vpborne ærw, biscopenom ighen met syno eller sworne edhe och for:de Laurendz Gøme och Stegaresøner Anders och Jønis hwarthera sakan til xl marker fore wældhheeth och thom thera peningh ighen som nogoth haffua køpt aff thøm innan the roer och thom thera jordh ighen som ther meeth olagha skipte²⁴ inkompne wore. Til alle thenne stykke mera wisso och witnisbyrdh trykker jak mit incigle met for:de ærlika manna Benth Lydhikasons, Olaff Swærdz och Hannus Lindhenæærs incigle a righin thesses breffs, som scriffuit ær stadh och thima forscriffnom."}, {"df": "2636", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLV. Item in vigilia Matthei apostoli et evangeliste obiit Finlandie fr. Johannes Bernardi, qui fuit valens scholaris, prædicator et dictator, anno 25 professionis sue."}, {"df": "2637", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2638", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åsunda", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fför allom, som thetta breffuit höra æller see, kungör jak Olaff Magnusson i Kæfra, ath æpther thet at ærlighin qwinna oc wælborin frwa Birgitta j Faldanæs haffwer giort mik mektogan met sit öpith breff at giffwa Nadendals clostre i Finlanda lyyst vppa ena örtogh oc vj öris landh iordh liggandis j Vllabro vidher norra landith j Thyllinge sokn j Asunda hæredhæ, hwilka enæ örtogh oc vj öris landh jordh hon siælff met sino breffue öpno, som tha war vppa sama tinghet, sik affhendæ oc sinom arffwom och til ægnade för:do Nadendals clostre til æwerdelica ægha met hws oc jordh, aker oc engh, skogh oc mark, quærn oc quærnæström, j watha oc torra, nær by oc fiærre, som ther nw til ligger æller aff alder til ligat haffwer, enga vndan tagno, oc fför then skyld arom æpther Gudz byrd thusanda fyra hundrada vppa thet fæmpta arith oc firatigæ, næsta tingxdagh(!) æpter Micaelis, tha stod iak, för:do Olaff Magnusson, vpa Asunda tinge a thessa sama frva Birgitta vegnæ, oc gaff iak lyyst för:do Nadendals clostre vpa thesso ena örtog oc vj öris land iordh i Vllabro, allaledis som scriffwat staar fför j breffuit, oc fasta iak æpther landz lagh the ene örtogh oc vj öris land iord sama klostrena met xij dandemannom, först Pæder Ericsson j Rickastom, Laurens Jngewaldzsson, Matis j Hoffdastom, Olaff Jonsson j Skelby, Eric j Vallom, Pædher j Bronaby, Niels j Hoffdastom, Jonis i Norby, Benkt j Iedrum, Joan j Ladoge, Biorn j Hwappa, Jngewaldher j Rickastom; oc thessa vara vidhervaromen: Jordan j Rickastom oc Olaff lensman. Oc ther til mera visso oc skæl tha haffwer jak Olaff Magnusson mith incigle vitherliga hænkt fför thetta breff til vitnisbyrd. Datum loco et tempore vt supra."}, {"df": "2639", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Polsu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witherlighith wari thet¹ allom thøm² thetta breff høra æller see³ ath then tijdh jak Benkt Ludekesson⁴ a ærligx manz sone Sonessons, lagmanz j Norfinne laghsaghu, wægna lagmans thingh hwlth met them j Kiwlo ok Sækyla⁵ j Polsoby aareno æpther Gudz byrdh mcdxlv⁶ vppa sancte Birgitte affthen j nærwaru herre Henricx Clauessons, Olaffs Swærdz och flera godra manna, skylte wyrdeliken fadher biscop Magnus Polsoboa ath the haffde hanom tillakt j hans fræwaru thet han hafde trænkt them fraa noghra jordh ther han haffde sath lamboa⁷ wppa, ok ther om gaff han sigh ther j rætthen met och bewisthe⁸ hwru han hafdhe fangith the jordh; forsth om Wilostensilta oc Winnernemi, ath han fik the thu⁹ stykken jord jnnan wissa raar till wpfyllo thess fiærdungx som biscopeno borde haffwa j aa ængiom nordan aana, ok thess stodho Polsoboa til æpter the raar som sæmia breffuit wtwisar. Jtem om then landboen widh Kældonæ sagde biskopen sigh ther haffua sath met soknene samtykkio wppa sin deel som jak¹⁰ (ͻ: han) haffwer ther aff Kiwlagaardz wægna och Polso wægna,¹¹ ok allom them som ther hafde rut ængia aath oskipto, them gaff han annars stadz ængh fore ængh, ok thess stodho Polsoboa til. Jtem om litzla Kildenma ther dømde Thomas Pædhersson skipte wppa mællan biskopen ok Polsoboa, och tha skipth war, fik biskopen aff allom Polsoboam thera deel for wthan Jonis Pæderssons deel; hans teggher ligher wthan aakren; thet andra haffuer lanboen, thet kænnis oc Polsaboa, jnnan the raar som aabyggianden haffuer thet fordhom nwtith. Jtem om stora Kildenma¹² sagde biscopen sigh haffua fangit aff Kiwla cappellan och her Torkil, fordom kirkieherre j Æffræ, huilken Olaff Enkaynen gaff the jord fore sina siall, oc han haffde fangit the jord aff Kopolaby oc hwariom æghande fulleligha bereth, vthan Erich Kokko, Litzla Otj oc Ettelæn Jonis, oc them beredde biskopen, som the oc kændis, thess stodho Kiwloboa til, j the matto som aabyggiande¹³ forre nwtit haffua. Jtem om Thoisnemi¹⁴ sagde sigh biskopen haffua fangit aff Jonis Pædersson ok hans brodher Jæppar oc aff henne quinno¹⁵ som heet Sigri Katj, som the for:de brødher tilstodho, oc Polsoboa lotho sigh ther aat nøghia j swa motto at the som the jordena lotho biskopen, taghi thess mindre j androm skipthom. Æpter thenne forscriffne bewisningh ok skiælum som biscopen hafde met breffuom oc Polsoboa tilstandilse, som maalsigiande æra wppa andra sidhona, domde jak thera sæmio, skipte oc køp stadug oc fast, ok forbiwdher jak allom biskopen æller hans landboa¹⁶ her j mott hindra æller qwælia wid thera vi mark fore mina doom. Fframdelis om thera ængia, som nær biscopens boolstadh liggia, gærde then¹⁷ som intækter gøra wil, oc om thera roskørd¹⁸ at engin skæri j almænningx wasso fore sancte Marie Magdalene dagh, som the siælffue wilkorat haffua widh swadana plikt som laghen wtuisa. Till alla thenna forscriffna ærændhe mere wisso oc witnisburdh hængir¹⁹ jak mith insigle met for:da ærligha manna herre Henrik Clauessons, riddare, oc Olaff Swærdhz insiglo ffore thetta breff,²⁰ som scriffuit ær stadh oc thima forscripno."}, {"df": "2640", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2641", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2642", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lehijärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom vittherligit, såm thetta breff kan före koma, att thet sijn iach Laurens Valdherson tingh hwltt met almoghen j Leijerffue soken j ärlix mantz nærwaru Kortt Swart, fogte öffuer Tawesth landh, ååren epther Gudz bördh mcdxlv, åtta dagha epter sancte Martins dagh, kom för mich Laurens Koskist oc kärdhe till Andris Hulpan j Sattula oc til tuo hans granna j sama by om en qwern, såm liggher j Odoioki, huilkit iach sköt till the xij j nempden såtho, som är Andris Sattula, Laurens Merues, Henrik Magnusson ibidem, Henrik Näpiä, Oleff Kalkonen, Paual Ihalempis, Laurens Clemezson, Michil Moijainen, Lasse …*, Knwt Kusilampi, Peter Paualson oc Michel Sattula; randzsakade, vittnadhe och epter sååro, att Andris Hulpo och hans grande hafnde fwllan lot j for:ne qwern met Laurens Koskisth. Epther thenna randzsakan och eedh till dömdhe iach Andris Hulpo oc hans granda thera lott frij j qwernen, (tiil mera viisse!) och forbiwdher iach huariom viid iij marc heden epter thenne dagh för mijn dom. Til mere visse och stadhfesthilsse thå trycker [iag] miitt insigle och(!) ryghe thetta breff. Datum vt supra."}, {"df": "2643", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Anno a natiuitate eiusdem millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, jndic[c]ione nona, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj nostri dominj Eugenij, diuina prouidencia pape quinti(!), anno eius quindecimo, die vero vicesima nona mensis novembris, hora ante meridiem quasi nona, jn domo habitacionis honorabilis viri dominj Olauj Magni, prepositi Aboensis, jn mei notarii publici subscripti testiumque infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia personaliter constitutus prefatus dominus prepositus Aboensis literas quasdam pergameneas de et supra legacione testamenti, cuiusdam bone memorie dominj Henrici Makerlandh presbiteri, quondam curati jn Eurepæ Aboensis diocesis, quinque sigillis sigillatas, saluas, sanas et integras, non viciatas nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, produxit et ipsas pro me notario publico subscripto legi postulauit, quas ego de manibus eius suscipiens cuidam fide digno ad legendum publice tradidi, quare tenor de verbo ad verbum jn sueco ydeomate sequitur et est talis: In nomine Domini amen. Jach Henrik Makerland, kirkiopresth j Eurepe (etc. Se n:o 2628). Post quarum quidem literarum, productionem et lectionem prefatus dominus prepositus Aboensis me notarium publicum debita cum jnstancia requisiuit quatenus easdem literas copiando sibi ex eis vnum vel plura publicum seu publica conficerem jnstrumentvm siue jnstrumenta et quot fuerint necessaria et oportuna, addiciens (!) nichilominus, quod prefate litere siue testamentum sic vt premittitur legatum et scriptum correccioni reuerendi in Christo patris et dominj domini Magni, Dei gracia episcopi Aboensis, debet subjacere. Acta sunt hec anno, pontificatu, mense, die, hora et loco quibus supra, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris dominis Nicolao Mulle, canonico, Andree Laurencii et Petro Michaelis, presbyteris Aboensis diocesis, testibus ad premissos vocatis et rogatis. At ego Martinus Lesken, clericus Wladislauiensis diocesis, publicus jmperiali auctoritate notarius, quia huiusmodi literarum productioni et lectioni alijsque omnibus et singulis, dum sic ut premittitur fierent et agerentur vna cum prouocatis testibus presens interfui, eaque sic fieri, vidi et audiui, jdeoque ad mandatum sepedicti dominj prepositi Aboensis prefatas literas inserendo ex eis hoc presens publicum instrumentum manu mea propria scriptum confeci signoque et nomine meis solitis et consuetis consignaui rogatus et requisitus jn fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum."}, {"df": "2644", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Ad vniuersos ex parte Bartolt Burammer. Allen vnd jtzliken, de dissen breff zeen, horn edder lesen, bekenne wy borgermeister vnde ratmanen der stat Danzik mit erbedinge vruntlike grote vnd vermogen alles gudes, begerende witliken to siende vor vns jn sittendem rath gekomen syn de ersame Bartolt Burammer, vnses radesmedecompan, vnd de beschedenen Hans van der Heyde, Simon Diseborch, Czander Gronow vnd Claus Brun, vnse medeborgere, vnd hebben vns clegelik vorbracht vnd to kenen gegeuen, dat id im negest vergangenen zamer, vmmetrent sunte Johann baptisten dage, geschen is, dat en des strengen vnd eddelen her Karll K[n]utsson, ridder vnd marscalk jn Sweden vnd houetman to Wiborch, vtgemakede lude jn schipper Werner Nyestat schepe etlike gudere vor der hauenen to Karlesoee by Gotlande, dat denn de vorscreuen Bartolt Burammer jn bodeschopp vnses gnedigen heren homeisteirs to Pruszen, so wy wornomen hebben, gewest is, jn guden gelouen vnd vrede hebben genomen, welke gudere se to Wyborch jn eren noth vnd beholdinge, als men spreckt, gebrocht hebben, densuluen vnsen borgeren to hinder vnd vnd(!) to groten schaden, na dem en desuluen gudere vnd nymandes butenlandes tobehoren. Vnd vp dat de warheit hir van jnt middel mach vorbrocht vnd erkant werden, so dat de suluen gudere vnsen vorbenomeden borgeren tobehoren, des so hebben vor vns jn sittendem rade de erberen richter vnd scheppen vnsir stat opembar mit gehegdemdinge bekant vnd getuget, wo vor en jn gerichte de vorbenomeden personen alle hebben mit opgerichten vingern stabits eydes ten hilgen vorrichtet geswaren vnd war gemaket, dat se vnd ere knechte vp de vorbenomeden tijt jn des vorgedochten schipper Werners Nyestat schepe disse nagescreuene gudere gehat hebben: jnt erste: Bartol Burammer, Hans van der Heide vnd Simon Duseborch hadden to sampne seuende halue last baye, soestyen tonnen vor de last gerekent, achte leste roggen vnd achtehalff hundert moltes, de maken xii[½] last; jtem Czander Gronow achte tonnen baye. Jtem so was jn dem suluen schepe iii[½] delremundesch laken vnd eyn roeth alstedesch, eyn halff groen ypersch, twe syden stucke, eyn swart kamper laken, jn eyne tonne geslagen; jtem noch eyn packesken laken, dat horet Claus Brune vnd Bartolt Burammers knechte tho; jtem eyne kyste tylen, des vorscreuen Bartolt Burammers knechte to behorende, mit klederen vnd ander plusinge; jtem ii[½] ame ryns wyns, Bartolt Burammer to behorende, mit eynen bolten lynwandes; jtem witalie vnd spise, alse droge, lass, hamborger beer; jtem eyne roden rock mit swarten wande vndirfodert, eyn wamboys tergelt vnd des suluen Bartolt Burammers knechte schaden, den he des haluen genamen hefft, vt genemen de helffte des gudes vorbenomede. Jtem so was jn dem vorscreuen packessken v harder wicksche laken, iiij swarte, eyn gron; jtem ij graw hesdynsche, de helden lxxviij elen; jtem twe blauwe eckesche, krumpen vnd scharen; jtem eyn halff wespesch tom slachdeke vnd lynen vnde kannefas, welk pak mit dissem merke getekent was (ett bomärke); jtem jn Peter Brandeken kiste xij #13 galgan, iiij ryss papir, eyn dossyn bonnitken, twe howken, j blaw vnd eynen grwn, vnd eynen mangrawen rock, ij par hoszen, sordock to eynem wamboyse und lynnen cledere, welke vorscreuen gudere alle de vorbenomeden personen verrichtet vnd beswaren, dat de vorscreuen gudere en vnd hir jn Pruszen to hus behoren, so dat nymandes vp Gotlande part nach deel dar ane hefft edder hadde vorder nemynge, denen se alleyne ane alle argelyst vtgescheiden alse dyt van richter vnd scheppen gehegdesdinge vor benomen vor vns getuget vnd bekant is. Also tugen vnd bekenen wy dat vortan vor allen vnd jtzliken dar is noet vnd behoeff doen wert jn vnd mit dissem vnsem breue; worder so begere wy witliken to siende wo vns de vorbenomeden Bartolt Burammer vnd vnse borgere hebben vorstan laten mit waren worden, wo dat se ere vorbenomeden genomenn gudere mit erer vorscreuen knechte gudere hebben geachtet vp de werde also de to Wyborch edder to Wiszborch muchten gegulden hebben, jnt erste de last roggen xx mark, de last moltes xxiiij mark, de last baye xxxij mark, eyn delremundesch laken xix mark, eyn alstedesch xij mark, dat halue ypersche laken xxxvj mark, de syden stucke elk xx mark, dat camper laken xvj mark, dar up se de vorscreuen gudere gesummet hebben; summa viij(c) liiij mark vnd [½] mark, so denn de suluen vorscreuen gudere to Wisborch vnd to Wiborch muchten jn dem merkede gegulden hebben alse se spreken. Ok so hefft Bartolt Burammer vorbenomen synen schaden geachtet mit der kisten synes kneckten den he ok beswaren vnd verrichtet hefft alse j(c) lxxx rynssche gulden, dar van se de summa mit dem vorscreuen synen schaden geachtet mit der gelde vp vij(c) vnd l rynssche gulden gerekent hebben; jtem dat packsken lakenn Bartolt Burammers knechte vnd Claus Brun to behorende hedde to Wisbue gegulden vnd were wert gewesen alse se spreken ij(c) xxxviij mark vnd des eynen knechtes, alse Peters, kiste xl mark vnd des anderen knechte kisten, also Tylen, xx mark, welke vorscreuen gudere jn al dat se jn dem merkede muchten vorbenomen gegulden hebben syn van en geachtet mit Bartolt Burammers vorbenomen summa ix(c) vnd xxxv[½] rynschen gulden. Jn orkunde vnd getuchnisse der vorbenomen saken is vnse secret der vorbenomen stat Danzik to rugge hir vp gedruckt jm jar vnses Heren m°cccc°xlv°, des sonnauendes na sunte Thomas dage des hilgen apostels."}, {"df": "2645", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Varberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2646", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff höra eller see kwngör iak Jngwar Nielsson, fogute vppa Korsholm, mic haffua wisselica forstondit aff almoganom j Mustasare sokn, at Benkt Olafsson, som kallades borgamestare, gaff ffoordom fore sina siell en gard j Mustasare sokn, som heter Kokkoböle, met allum thes thillaaghum tillhörande …. vnder sancta Anna closter, som tha böriades ner Abo. Och ær nw ….. Nadhennedall j sancta Anna oc sancta Birgitta heder. Oc haffuer jac forstandit aff enom wissom manno, at sama clostret haffuer ther vppa eett opit breff aff huilkit jac haffuer seet oc læset eena vtscript. Oc mædhan thet for:de …….. widh … Korsholm oc the gode mæn, som ffore mic haffue ……. haffua thet hafft til leego aff clostret oc haffua giffuit til clostreno aarlicha eena tunno saltan lax, swo kænnes oc jac haffua thet met clostersens minne oc ær them plictogher sama leego, huilka jac haffuer aarlicha them hertil giort, oc will oc scall fframledis göra swa længe iac Korsholm haffuer aff herscaps wegna. Till huilx mera wisso oc witnesbyrdh henger jac mit jncigle met witscap fore thetta bref ………. Mustasare anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto ……"}, {"df": "2647", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2648", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2649", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2650", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2651", "dating_start_year": "1443", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Agnus Dei, qui tollis [peccata] mundi, miserere nobis, et pro Laurencio Fris omnes orate amici Dei."}, {"df": "2652", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1445. Furst Alexander Vasiljevitsch och Pskovske posadnikerna skickade som sitt sändebud Prokofij Sudja till svenska fursten Karl och utlöste Maksim och hans drabanter; men de öfriga hade där aflidit; och i lösen gåfvos 120 rubel och för alla kostnader 150 rubel."}, {"df": "2653", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witherlikit vara, som thetta breff höra ællir see, thet wj Pedher Japsson, prester oc prebendatus til sancti Johannis altare oc koor j Abo domkyrkio, Pedher Pedhersson, Jönis Ericsson, Olaff Ericsson j Viala, Niclis Mattisson, Paual Mattisson oc Niclis Seppa j Kultarantha, Olaf Henricsson, Henric Andrisson oc Pedher Henricson Annioya i Kukola, bygiande vppa Lontho i Reso sokn, kænnomps met tæsso waro opno brefue os hafwa samdræktelika met fulle forakth oc beradhno modhe oc met allas wara godhwilia kærlika vnth, gifwit oc tillathit systrom oc brödhrom j warafrw, sancte Anne oc sancte Birgitte closter j Nadhendal Gudhi til hedhir oc clostrena till bestand, thet the magha frælselika vthan hwars manz gensæghn latha byggia oppa wart land oc j warom æghadelom ena watn kwærn nidhre vidh sion nordhan vidh Rama sund aff thom twem træskiom, som wj æghom liggiandis j ware fæmark, hwilken træsk wi til the qwærn bygningene vnnom, gifwom oc nw genstan clostrena oplathom, vndantakno waro fiskeri, som wi aff alder hafft hafwom j fornempda træskiom; oc ther til vnnom vj, gifwom oc til læggiom aff warom æghadelom swa mykin jordhmun fran træskiomen oc til sion, ath the magho frælselika oc væl wthan hinder vatnit aff træskiomen met grafning oc dikom thil qwærnena ledha, stæmpna oc tæppa som thöm kan bæst til gangna koma, oc swa stora oc widha thompt, som the magho ganglika thera quærn hws oppa byggia ohindradhom o skaddom warom skogh; oc thy til eghnom vj clostreno tænna forscriffna træsk, jordhmun oc thompt som saght ær til æwerdelika ægho, thet nythia oc bruka æffthir thera eghnom vilia ohindrat oc oqwalt fore os oc warom ærwingiom oc æffthirkomandom æwinnelika æfftir thenna dagh. Jtem kan thet oc swa ske, som Gudh forbiwdhe, at naghar osæmia ællir twedrækt vardher mællum clostrens thiænara, os ællir wara tiænara ællir wara ærwingia oc æffthirkomara, tha skal thet forlikas ok aff læggiæs met sæmio ællir ræth, oc ey for thæn skull skal thenna gafua athir kallas, hindras ællir brythas j nakra handa matto. Thil thæs mere visso oc höghre foruarning bidhiom wi werdoghan fadhir oc herre biscop Magnus j Abo, Niclis Olaffsson j Serkelax, Greghirs Andrisson j Koskes oc Pedher Karpelan, herædzhöfdinge j Norfinne om thera jncigle til stadhfæstilse oc vitnisbyrdh for thetta bref oppa wara vægna, mædhan wi ey siælfue incigle hafuom, hwilkit som gifuit ær j Nadhendal arom æffthir Gudz byrdh mcdxlvj, synnedaghin nest fore sancti Henrics dagh om wintrin."}, {"df": "2654", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witirlikt wara, som thetta breff höra ællir see, thet iak Gertrudh Lydhekosdotter, Jacop Skalinbergx æptelefua, kænnis met thesso öpno breffue mik met mynna oc mynna barna förmyndara radhe ok fulbordhan hafua saalt hedherlikom ok reenlifuis mænniskiom systrom oc brödhrom j warefrw, sancte Anne oc sancte Birgitto clostir j Nadhindaal alt minna barna godz oc fædherne, som æro twa stængir iordh j Arelaby, liggiandis j Pike sokn, medh hws, jordh, akir ok ængh, tomptom oc tompta stadhom, skoghom ok skogx lutom, met fææmarkom, qwærnom ok qwærna strömum ok met allom androm wtwæghom ok tillaghom j wato ok thörro, nærby ok fyærran, altz engo vndan takno, som ther aff aldher tillighat haffuir ok æn tilligger ællir rætlika tilliggia bör, huat nampne thet hælzt næmpnas kan, fföre siextighi mark redho pæninga Abo mynt, huilka pæninga summo iak kænnis mik redhelika hafua vppburit aff renlifuis manne brodher Olaff Gunnari til fulla nöyo j enge andre waru wtan gull ok redhom pæningom, oc æru thessa twa för:da stænger godz j Arelaby met wælbornom manne Raghwal Stywolsson aa myna ok mynna barna wæghna laghlika vppbudhna ok laghstandna æptir thy landz lagh wtwisar, huilkit godz myns bonda næste frændir ey köpa wildo; thy aff rætte nödh före the stora skuld iak haffdhe æpthir min bonda, huilka mik ok minom barnom bittala bör, thrængde mik til at sælia för:da godz. Thy affhændir iak mik ok mynom barnom ok allom warom ærffuingiom för:da twa stængir jordh j Arelaby met allom thæs tillaghom oc tileghnar iak thet systrom ok brödhrom j Nadhindals kloster til æwærdhelika ægho thöm at nywta ok brwka före thera rætta kööp æpthir thera eghnom wilia ohyndrat ok oqwalt före mik ok minom barnom ællir warom æptirkomandom, ææ hwa the hælzt wara kunno; oc giffuir iak hæridzhöfdingianom j samu hæradhe godzit ligger wti fulla makt met thesso sama breffue för:da godz j Arelaby met allom thes tillaghom fast fara ok stadhukt tildöma met fastom ok allom skælom æptir thy landz lag wtwisa. Jtem thetta köpit gyordhis ok sköttis ok skæladhis æptir laghum synnadaghin æpthir sancti Henriks dagh om wintrin j dandemanna nærwaru, herra Eriks, kyrkioherra j Pike, ok alle sokninne, nærwarande brodher Olaff Gunnari ok Jönis Hanisson, som tha war klostirsins sysloman oc godzit anamadhe a klostirsins wæghna, ok Hakon Skytta war förskælaman före thesse skötningh met thessom godhom mannom her æpte næmpnas, som æru Raghwald Stywolsson, Jusse Clæmitsson, Raghwald Iönisson, Jacop Widhukala, Nighlis Tæppa, Olaff Laffrintsson, Laffrintz Widhukala, Jönis Ærw, Anund Kalas, Pedhar Harin ok Henrik Swensson. Jtem ware thet swa at thessa twa stænger iordh j Ærelaby ællir nakat aff thy för:da systrom ok brödhrom j Nadhindals klostir met nakrom rætt affginge ællir före clostreno hyndrat wordhe, tha tilbindher iak mik, för:da Gertrudh, ok mina ærffuingia widherlæggia klostreno swa mykit fast godz hær j Abo ællir ok siæxtighi mark redho pæninga jnnan siex wikur næst æptir godzit ær thöm affgangit oc ther til vprætta thöm allan then skadha the kunno ther wtinna tagha widh myna sannindh ok godha troo. Till meere wisso ok stadhfæstilse bidher iak wælborin man Ragwald Stywosson(!) hængia sith jnsighle a myna wæghna fföre thetta breff, medhan iak ey siælff incighle haffuir. Ther til bidher iak hedherlika mæn herra Hakon, kanik j Abo, Mattis Skalinbergh, borghamestara j Abo, ok Hakon Skytto witerligha thera jnsighle hengia för thetta breff aarom æptir Gudz byrdh mcdxlvj°."}, {"df": "2655", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2656", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2657", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom withirlikit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Bencht Krok oc myn hustrv, Margareta Korthums dotter, kænnomps met tæsso waro opno breffwe oss rættelika pliktugha oc gælskyllogha wara vare frw, sancte Anne oc sancte Birgitte clostre j Nadhendall sæxtighi mark peninga oc iiij mark peninga Abo mynth, som clostersins formæn os redhelika læntho oc antwardadho j godhom oc gæffwom værdhörom, hwilka peninga wj betaladhom Andris Kortoms ærwingiom, som ær Pedher Hulaynen j Ymaso j Reso sokn oc hans hustrv, Gertrude Wibruzdotter, Olafwe Hukaynen i Mærtilaby i Rusko sokn oc hans hustrv, Cristine Vibruzdotter, fore thet, som athirstodh obetalat aff töm peningom, for huilke wi köpte aff thöm then brodherdelin, som the ærffdo æffthir fornempda Andris Kortamsson, bæggis thera hustrv fadherbrodher, Gudh hans siæl nadhe, j Ywars j Masko sokn, j Soynis j Reso sokn oc j Hadwala j Pike sokn, for hwilka halffiærdha mark oc sæxtighi wj antwardhom, bethalom oc met tæsso waro opno breffwe vplathom met enne samtykkio oc godhom wilia fornempda Nadhendals clostre allan wan æghodell j thom trem fornempda godzom til æwerdelika ægho. Oc hwat som war ægodell j fornempdom gozom ær bætre æn pæningarna æra, som the os lænthe, thet giffwum wi clostrena, Gudhi til hedhirs oc clostrena til bestand, for wara siæla oc for aldra thera siæla, wi æghom got fore göra, liffwanda oc dödha, æffthir thy wart hoffwdh breff ludher, som wi hafwm thöm förra ther oppa giffwit. Sker thet oc swa, som Gudh forbiwdhe, ath tesse fornempde godz ællir nakot aff thöm clostreno aff gaar met nakrom ræth, tha tilbindom wi oss oc wara ærwingia clostrens formannom betala redelika oc wæl swa margha peninga i swo godho beredhning, som the oss thom lænthe, vidhir wara sannind oc godha thro. Thil thæs mera visso oc större forwarning tha lathir jac, fornempne Bencth Krok, vithirlika hængia mith insighle for thetta breff, oc ther til bidhir jac oc Margith, myn hustrv fornæmpd, hedhirlika oc beskedelika mæn Pedher Karpelan, hæriz höfdinga j Masko hæridhe, Jönis Hannisson j Villela oc Filpos Jonsson j Ysenkyla, ath the hænge thera insighle til vitnisbördh for thetta breff, hwilkit som gifwit ær ar æffther Gudz bördh m°cd°xl°vj°, nær Nadherdall clostre, första syndaghin j fasthone."}, {"df": "2658", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Niclis, met Gudz nadh ærchebiscop i Vpsalom, Benct Jönisson aff Salista, laghman i Vplandh, Niclis Jönisson, Magnus Green, Bo Stensson, Joan Karlsson, Erik Nypertz, Götzstaff Laurensson, Eringisll Niclisson, riddara, Joan Gædda, Otte Vlfson oc Arwidh Swan awapn, rikesens raadh i Swirghe, görom witerlighit allom, swa epterkomandom som them ther nw æru, met thetta waart nærwarandis opna breff, at arom effter Gudz byrdh mcdxl sexto, vppa manadaghin næst effter första sunnadaghin i fastonne, oss fore ræt sitiande vppa Stocholms hws til skipadhe aff waarom nadhigha herra konungenom, komo fore oss reenlifues mæn brodher Hanis Borquardzsson, prestir, oc brodher Joan Magnusson, leekbrodher aff Watzstena closter, oc kærdo i for:da waars nadhigha herra konunxens nærwaru oc ahöro, at cronnene i Swirghe oc hans nadhes æmbitzmæn vppa Wiborgh hafua theris closter aff taghit oc forehindrat i mang aar oc æn hindra noghra gaarda oc gooz i Kymmene met laxafisket ther samastadz i Pyttis sokn liggiande i Österlandom, som Boo Jonsson, foordom drotzste i Swirghe, clostreno i Watzstenom gifuit oc bebrefuadh hafde, huilkit goodz effter for:da waars naadhigha herra konungxens befælning ranzakadh waro aff wærdughom fadher met Gudh biscop Magnus i Abo met almoghanom i for:da Pyttis sokn, oc skæligha funnit, at Watzstena closter hafde ræt til laxafisket, oc noghra aff gaardemen oc gozomen, som ther liggia, som for:da wærdugx fadhers biscop Magnussa breff, som han waarom nadhigha herra konungenom nw til screff, vtuiste. Tha satte for:ne waar nadhigha herre konungen thet i rættin fore oss, oc wy sagdom for:da brödhrom for ræt vppa waars nadhigha herra konungxens wægna, at effter thet her Karl Knutzsson, som gozit oc fiskeriidh i wærio hafwer, genstan effter pascha met första ypin watn scal hiit koma til Stocholm til wan nadhiga herra konungen, tha scal Watzstena closter sit wissa budh hiit hafwa met thera breff oc bewisning, oc waar nadhiga herre wil tha berætta, for:da herra Karll Knutzsson, thet han scal laata oc stædhia clostreno swa mykit thet ræt til hafuir. Waare thet oc swa at her Karll ey kome, tha wil waar nadhigha herre konungen honom til scriua, at han scal lata clostrit nywta swa mykit thet ræt til hafuer i for:da gooz oc laxafiske i Kymmene. Til thes mere wisso oc witnisbyrdh latom wy waar incigle witerligha thrykkia a ryggen thessens breffs. Datum anno, die et loco quibus supra."}, {"df": "2659", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff höra eller see, hilsar jach Birgitta Magnussadotther aff Ffallanæs kerligha met Gudh. Kungör jak allom, swa eptherkomandom som them ther nw æro, ath epther thet jak giffuit haffuer eth godz j Asundahæridhe oc Thyllinge sokn liggiande j Vplandom, hulkit som hether Vllabro, medh enne qwærn, som ther vndir ligger, oc allom androm sinom tillaghom in til Nadhendaals klostre j Finlande aff sancte Birgitto orden for enne persone prowento, som heeth Margit Jacobs dotther, hulka jach thiit sent haffde clostreno til æwerdelica ægho, som mith breff, ther vppa tha giffuit war, wthuisar, æn tho ath hon ther ey bleff. Tha wil jach tho likowæl, ath thet sama goozet skal vidh for:da Nadhendals clostre æwerdelica bliffua i alle mattho som mith breff ther vppa giffuit wthuisar; oc vil jak ath thet skal waro enne persone prowento, som ther nw jnne ær oc hether systor Birgitta Jönissadotther, kalladh Nobis, hulkin plichtogh wara skal ath bidhia fore mik oc allom minom forældrom swa lenge hon liffuir, oc the j henna rwm komo epther henne samuledh. Thy affhendir jach mik oc allom minom arffuom oc efftherkomondom thet for:da gooz met allom sinom tillaghom oc tileghnar oc giffuir thet aff nyo for:da Nadhendals clostre til æwerdeligha ægho, ohindrat oc oqwalt fore mik oc allom minom arffuom oc efftherkomondom epther thenna dagh j alle mattho som mith forragiffna breff ther vppa wthuisar. Til thes mera visso oc tilstandilse lather jak mith jncigle witherligha hengia fore thetta breff, oc bedhis til vitnisbyrdh beskedelica manna jncigle, som ær Eringisl Eskilson, borghamestare, oc Henrik gulsmidh, borghare j Wazstenum, samuledh ath hengia fore thetta breff. Datum Watzstenis anno Domini m°cdxlsexto, dominica passionis."}, {"df": "2660", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2661", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Karll Knutzssen, riddare och höffuidzman på Wijborgh och Tawesthus etc. och fordom rijcksens förståndare j Swerige, helsser alle the, som thetta bref fore koma kan, kärliga med Gudhi och gior witterligit, atth åren(1) effther Gudz bördh twsende fyrehundredhe opå thet femptte(2), näste winthren effther atth jagh hade antwardat mijnom nåduga herra konungh Christoffer alle slotten och landen j Swerige, thå foor jagh omkringh Tawestelandh atth vthrätte och åthskilie käremål och trätor, som almogen i for:de Tawestelandh hwar till androm hadhe. Thå komo for migh ganske månge Tawester högeliga och iemmerliga kärande om stoor dråpeliga skada och öffuer wålde, som almogen aff Safflax them giordt hadhe inn i Tawestelandh och innan Tawesternas råmerche medh mordh, manslagh, brandh, rooff och medh margfalleliga wåldz gärninger, som för longt wåre atth schriffua. Annan wintter ther näst effther thå foor jagh i samma motto genom Safflax. Thå komo och för migh ther ganska monga Safflax boar medh slijk samma käremåll, som förrörda stånda, käranda vpå Tawesterna, atth the hafdhe mördh, slagitt theres vener ihiel och hugget them sedhan i sma stycken och kastat them for thera hundar, så ath hundana ato them reenth vpp, och manga(3) groffwa käror, som barmeligt war at höra och for myckit her uthi att skrifwa; ok kärdhe, at thet war them skeet i theres landh och innan theris ramerke. Sedan sende jak min embitsman och flere goda men thijt att see och ransaka vppa hwat stedhen then skadhan skeedher war och innan hwilkens landsens ramerke. Tha fans thet swa, att ther Tawastana sagde wara sin ramerke, thet sagde Sawlaxboo somma stadz wara tre milor in j Sawlax, och somma stadz mer och somma stadz nokott minne. Thesslikis sagde och Tawastana, at ther som Sawlax boo sagde wara theris raa, ther gick inn i theres landh som forschrifwit står. Sidhen sende the ather aff for:ne landen theres budh till migh och låthe ganska högeligen bidie migh for Gudhz skuldh, thet jagh wille hielpe ther till och flyatt så, atth then trätan motte warda åthskildt, och bådo the framdeles meer, thet jagh vilde flyat så, att the motte än få ther een syyn opå, the som welduge(4) wåre atth skilia them åth om theres trätte. Thå wille jagh haffua nemptth ther till ena rätta landz syynn, som lagen vth wijsar, aff sex frijborne menn och aff sex bönder. Sedan bådho the migh atth jach wille nempna ther sådhana synemänn till, som then råån gonga kunde, och sade atth frijborne männ kunde thet ey wäll ände, för thy atth the thenn råån skulde gå, the skulde forwägä sigh atth bärgä sigh medh lijthen kost och dricka vatn, forthenskulld atth man kunde ey fööre them mykin spijsningh(5) medh meere änn som männerne bore sielff vpå sigh för store öknar, mechtoga bärgh, måsar och siöar skuldh, som the altt skulde offuer gonga och fara; och kärde the, atth bönderne vpå bodhe sijdor for theras stora fatigdom skuldh ey förmotte födha och lhöna så monge synemänn. Forthenskuld bödho the migh om, atth jagh ville skicha them ther fyre godhe manna till, vtaff Norra bottn. Tha sporde jagh them ther ath, vm thet swa skulde skee, att jagh flyde the mennen ther thil, om the sidan fulleliga wilde latha sich nögie at huar the …. sagde. Tha sware the ther strax och lofwade thet högeliga, at när the förördo fyra hafdhe gangit raan ok sagt them hwar theris raar rätteliga lago, tha skulde badhe landskapen sidan fulleliga latha sig nögie, efter thy som sagd [är], ää hwilken delen thet ginge till skada eller forma, och sagde sich hafwa fulle makt af badom landomen swadant fran sich at lofwa. Ther effter badh iak them nempna mik the sama fyra, som the på bade sidor wilde sättia then saken till. Tha nempde the vtaf hwart landskapet twa vtaf Norrabotn, huilche som heta Anders Sypo, Clemeth Clemetsson, Hans Poualsson och Bengt Jonsson. Sidhann schreff jag fougten till aff Norrebotn, att han skulde bestellat och flyat så medh the förrörde iiij männ, ath the skulle begynna strax ther, som the wijste atth huffudh råenn war widh Norrebotn, och gå så rätt roen vtth millan thesse for:ne landskapen som the ville answara för Gudh och hwar danne mann. Och strax the råen gonget hade, thå skulde the koma till migh, och sidhan ville jagh göre ther een ende vpå, som thet sigh bordhe; och schreff jag yttermere mijn opne breff inn i Findlandh, Tawesthe land, Norrebotn och Sawlax i hwilche jagh stempde till Hattula alle the, som deelnamar wåre j nogre the ægodelar, som opå thenn råenn rörde, och the skulde möthe migh ther annan söndagh off(6) kyndelmesse dagh thet året, som schreff fyrijtiie opå thet sietthe; och lätth wärdige fader medh Gudz nådhe biscop Mogns i Åbo och her Hendrich Bijdz riddare, som thå höffuitzman opå Åbo war, så och Jngeuar Diechn, som thå war fougte i Norrebotn, tijmelige nogh läse the öpne breff. Ther kom jagh thå till for:de Hattula på for:ne tijdh och sätte ther thesse effther:ne godhe men i nempnden, sex aff frijborne och sex aff bönder, som är Oleff Nielsson Tawest, Karl Madzson, häredzhöffdinge j öster Nylandh, Bengt Hammar, Lydich Bengtsson, Nils Bok, Peder Hornelööss(7) af wapn, Lasse j Laucka by, Peder i Sillewijk, Henrick Tolk, Nisse Olaffson, Olaff j Nijcka by, Olaff Magnusson i Abbora fors, och loth ther fore komma the, swa som almogen fullmektoge giort hafde at enda theris ärende af Tawastland och Sawlax, swa och thessa for:da fyra Norrabottns men, som raan gaat hafdhe. Tha sagde Norrabotns men i thesse försk:ne tolff, Benkt Lydekesons och manga flere godha manna ahöro, huru the hafdhe gangit raan och huilcket bade landskapen skulde hafua for therä rätte raar, och wilde strax hafua forfullt thet medh thera edh som lagen wijsa. Tha wilde huarket landskapet ingaledes latha ther ath nöija, vthan skuto therpa, ath thet war vmögeligit, thet nagen skulle gå the raan rätt, vthan at han motte lopet medh skijdher om wintter tijd vtoffuer bergh och måsar och annat, som foreschriffuit står; och bådho framdelas aff bodhe landskapen migh, att jach ville latadh till, att the for:de iiij änn een tijdh gå then råenn, och loffuadhe, swåro och vilkoredhe ther i dhe godhe mäns ohöro, som förrörde är, atth hwadh iiij them emillan sadhe, sedhan the then råån änn eentijdh gonget hadhe, ther ville the fulkomligen lata sig åthnöija och aldrigh offtare här emott seija, ehwem thet ginge mere till skadha eller froma. Thå for theres margfallige böön skuldh latth jagh thet till, och vnder vnno sigh the for:ne syynemänn för mijn och almogans bön och begeren skuldh, atth the änn een tijdh ville begynne at lopa the råna widh then sudra huffwdh råenn och lopa strax in till then norra, och så åther fron then norra och in till then sudra, vpå thet atth the nv vthan tuiffuel ville bewara sijn siell och ähra ther innan, som them medh rätta bordhe. Sedhan the hadhe for:ne råår så löpit som här næst föreschriffuit stonder och granneliga merckt och offuer löpit ther somma stadha iij reesor och somma stadha v reesor eller vj reesor, ther som mäste träthan standet hadhe emellan the for:na bådhe landom, komo the åther for mik i Wijborgh manadagen nest effter Quasimodo geniti, i närwaro for:de Tauastalandz och Sawlax boo sendabuda, swa och borgmestara och rådhmanna af Wijborgz stadh, thesslikes och herr Thomas, kirkieherren i for:na Wijborgz stadh, och manga flere goda manna närwaro och ahöro, och sworo a helgedoma effter staffwadom edhe, som laghen wijsa, att forsta huffwodh raan sunnarst war Naglasari, och sidan gik raan fra Naglasari rätt norr till ett bergh, som hether Kalliowore, hwilcket for:de Kalliowore ligger hart sunnan vnder een höghan aas, som kallas Mansälke, huilken for:ne aas, som aatskill Rysselandh och Norrabotn så och Tawastaland, Sawlax och Norrabottn. Thesse efterskrefne raar liggie emilla thesse for:da two huffwodh raar; första raan nest Naglasari, thet är een lijthen träsk, som heeter Karankejerffui(8), och thedan een hardher malm, som heeter Vahuaselke, så till ett träsk, som heeter Vehkalambi(9); är een mijle vegh och malm till Råko soo; thedan äre tuå mijle till een lithen tresk, bergh och malm, till Meesko mäki; thedan äre ii[½] mijle till Sepesioen sw(10), ett stoortt vattn, så att mestedeeles vatn ligger till Safflax; thedhan äre ii[½] mijle bergh och malm(11) till Murasmæki, jtem till Jlotunsalmj iii[½] mile; ther emillan ligger ett bergh, som heeter Palomäki, och een mosa(12) och låghe skogh och ett lithet träsk; thädhan och till Ninimæki(13) i[½] mile, och ther emillan ett högtt bergh, som heeter Kwwasmæki; och så twärt offuer ett träsk, så atth helffthena aff vatnet ligger till Sawlax och helffthena till Tawastelandh; thedan till Hauka(14) männ pä(15) ær een mijle; ther emillan ligger allt vattn vthan ett nääs ligger ther inne, och ther går råen twärtt öffuer nässet; thedhan till Armisari är ij(16) mile, och är mestedels vattn och j(17) mile skogh wegh; thedhan [till] Witzawåri ær een [½] mile vatn, så att helfftena aff vatnet ligger till Tawestlandh och helfftena till Sawlax; tedhan till Myhämäki ij mile, ther emillan eet lithet vatn, som kallas Witzajärwi, och thet vattnet ligger mästedels till Sawlax; och så är ther emellan bergh och skogh; tädan till Konnusaari är j mila bergh och skogh(18); thädan till Waijasalmi är en mila alt watn, helfftena till Tawastland och helfftena till Sawlax; thädan till Äijrosalmi är tree mila, alt vatn, helfftena til Tawastland och helfftena till Sawlax; thädan till Ägekoski är twå mila, alt vatn, helfftena till Tawastlandh oc helfftena till Sawlax; thädan till Kirwilä är twa mile; ther mellan ligger en lång, bred skog, halff annan mile langh, och är halff mile vatn; thet watn hörer Tawastena til; thädan till Hapaioensw är twa mile; ther emillan ligger een fiärding longh skogh och try träsk, så atth hwar löper i annan, helffthen aff wattnet till Tawestlandh och helffthen till Safflax, och een fierdingz milhe skogh; thedan till Hirffuiwori är i[½](19) mile; ther är godh jkorne skogh emillan och got fiske wattn; skogen ligger mestedeels till Safflax, vthan eeth lithet nääs ligger till Tawestlandh, och wattnedh ligger mestedeels till Tawastelandh och lithet till Safflax; thedan till Sulkauaierffui är j mile altt godha jkorna skogh, helfftena till Tawestelandh och helfftena till Sawlax; thedhan till Mändy wåri j[½](19) milhe mestedeels vattn, så atth ther äre ij träsk, och een åå löper emillan them bodha, och watnet skill bådha landen ååtth, helffthena wattneth till hwar landet; tedhan till Kyröierffui wästre ändan äre ij mile, eenn mile skogh och een mile vatn; skogen helftena tiil hwartt landet och vatnett till Safflax; tedhan til Lapioierffui äre ij mile altt skogh, helffthena till hwartt landet; thedan till Kalliowori äre ii[½] mile, ij mile godh skogh, helffthena till hwartt landet, och j mile vatn, helffthena till hwartt landet, och kallar man Maanselke(20). Sedhan the for:de syne män swortt hadhe som forchriffuit står, thå dömde jach thessa for:de huffutt rår och mellan raar i landom och watnom staduga och fasta at halda, skolandis effther thenne dagh til ewich tijd för thera rätte raar mellom Tauestelandh och Sawlax; och dömde jak Tawastamen alla the skoga, marker och watn til, som them af Sawlax nu tillfallen är, till jämpt skipthe huariom igen, effter thy som the nu mist hafwa. Och om swa ware, at thet ey swa fullt till räkkia kan, tha brijste swa for enom som for then andra effter thy som the tillförende atthe. Och förbiuder iak huariom manne wider sijna feretige marker, konungz en saak, at göre mot thenne min forsk:ne dom, hwilken jak aff höghbornom förste nådighe herre konungh Cristoffer haffuer i the landh och län, som iak af hans nådh haffuer, och opå huilken sijdhe här kan mot brytes, medh mordh, drap, såramåll, rooff, tiuffuerij eller hwadh ogerninger thet helst wara kan, thå skall thet allt liggie i twe boothom och göras ingen nådher medh; och the som å lijff göre ingen böönn före tagas. Oc fins någre the eller nogon thenn, som thesse for:ne råår bårtt kastar eller vpgreffuer eller nider hugger eller nogreleedhes förspiller, thå skall ther aldrigh annor böönn eller booth foretagas, uthan mijste liffuet. Jtem thesse breffuer äro twå både eens lydendes ordh fra ordh, och thet eena skall Tawesterna haffua och thet andra skola Safflax boar haffua. Til meere wisse och högre förwarning henger Jagh mitth insigle for thetta breffuett, som schriffuit är åår och dagh som förschriffuit står, twsendh fyrehundredhe fyretige opå thet siätthe.* Olikheter i riksarkivets exemplar: (1) arom (2) fyrahundrade xl på fiempte (3) mangha andra (4) owilduge (5) öll eller mycken spijsning (6) nest (7) Hornws (8) Katanke järffujj (9) Welskalampi (10) Sepesieghensw (11) bergh och malm til Rawtasari och thädan till .. (12) half fierdhe mila ther mellan ligger ett bergh, som heter Paloma och en musi (13) Nininemi (14) Ändradt till Hauga (15) Hankamägenpä (16) halfannan (17) halff mila (18) Stycket fr. o. m. tedhan till Myhämäki allt härintills saknas, hvarför defekterna här fyllts från Karl Knutssons den 20 mars 1452 utställda bref rörande samma rågång (19) tuå mila (20) thädan till Kaliowori äre tre mila watn, helfftena til hwart landet, och kallar man Sälke."}, {"df": "2662", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikit ske thet allom thøm thetta høra ællær see at then tiidh wi Niels Olafson i Særkelax, konungx doom j thetta sin jnne haffuande, Sone Sonesson, lagman j Norfinne laghsagu, ok Mattis Marthenson, lagman j Sudherfinne laghsagu, saatho fore landzrætthen j Abo anno Domini millesimo cdºxlºviº, fredhaghen næst fore Philippi et Jacobi dagh, j nærwaru werdeligx faders met Gudhz naad biscop Magnussa ok hans hedherlika capitell j Abo, Henricus Jørianshaghan, Gregers Andherson, hæredzhøfftinghe j Wemo hæredhe, Pedher Karpaynen, hæredzhøfftinghe j Masko hæredhe, ok flera godha manna, kærdhe for oss Hinza j Mækis ok hans kompana j finska rætthen j Lundha sokn tiil Michel Kægetys ok hans kompana j swenska rætthen j sama sokn at the haffde j margh aar met welde aff ført thera høø aff thøm ængiom och musom som Mækis boom tilsyntæ ok tildømpde ware j Hannes Crøplins thima wppa landzrætthen som hiolz i Abo anno Domini mºcdxxxvij wppa sancti Barnabe apostoli dagh*. Tha swarade Michel Kægetys ath engia och musor ware thøm j swenska rætthen tiilsynthe ok tiildømpde, hiwlkit(!) ærende ær marghom dande mannom witherlikit j swaa maatthe som hær æpter scriffuit staar: først haffde the sina mællan j Hannus Crøplins thima eena hæredzsyn; Mækesboa næmpde vj mæn aff Picke hæredhe ther the tiilhøra, ok Kægetys ok hans kompana næmpde siæx mæn aff Masko hærede ther the tillhøra; ok the siæx af Masko hærede giorde en nyan raa wthan there samptykkio aff Piike hærede, ok then raen fanss oræther, ok ther bøtthe the fore som han giorde; ok tha dømpdis thera mellan een landzsyn som hær æpther næmpnas: Jønis Hannisson, Pedher Marthenson, Peder Willila, Anders Balk, Henrik Olafson, Lasse Karlsson, Anders Kaytare, Nico Bolh, Jønis Heynis, Olli Jlkarpoyka, Olaff Biørnson ok Magnus Jlos. Thenna xii koma wppa synæne ok haffde fyra witne for segh, son(!) æru Henrik Halo, Niels j Mærtilæ, Paual Klokkare och Jako Kadrila, som wiisthe thøm thenna gambla raar, som ære Riamæki, Kirstonkallio, Læcthehenmækj ok Heystonmækj; ok tha swaro [the] at thenna waro rætthe raar mellan swenska rættha ok finska rætthen, ok the sama raar gildade fornæmpde synamen ok komo sidan fore nesta landzrætthen, som hiolz j [Abo] anno vt supra j Hannus Crøplins ok flera goda manna nærwarv, oc witnade ok sworo at for:de raar waaro rætte ok gilde, oc the godamæn som tha j næmpdene saato, som ære Lasse Bærtelson Rike, Jusse Lundh, Pædher Kittinen, Andris Kaytaris, Henric Parsi, Æri Jaco, Marten Kappa, Swen Hawuis, Pæder Parika, Niels Kolli, Niels Balle, Lasse Kuris, sworo at the ey sannare wiiste wm thet ærende; ty dømpdes the raar gilde ok faste hallas widh xl marcher fore konungx doom ok siæx marcher fore lagmans doom. Ther æpther tha herr Jwan Karsson fick Abo, kerde Michel Kægetys och hans kompana wppa Mækesboa, ok herr Jwan oc Jønis Benctson, som tha war hæredzhøffdinge i Masco hærede, komo wppa the engiar oc musar; tha befelte herr Jwan Jønis Benctson taga xij mæn met sigh wthan doom at leggia ther een nyan raa mothe thet som landz synen haffde gjort, hwilkit moth laghen giordes, thy at hwad landz synen gør met eedhe sinom, thet bør hallas oc ey syn øffuer landzsyn hallas, wthan swa waare at nagron bætre bewisning kunde finnas æn the fore haffde hørt, tha skulle sama landzsynemæn ther wppa komo oc siælffue thet rætta. Swa wart oc thessom landzsynemannom sagt, oc ther æpther waare the flerom sinnom wppa sama musom oc engiom oc kunde jnga skællecare bewisningh finna æn the førre hørt haffde. Then raen, som Jønis Benctson met xij mannom wthan doom giorde, wilde synamennena ey fulborda mædhan the gambla raar funnit haffde; æn optanempde Mikell met sinom kompanom fingo thwaa men aff landzsynemannom, Pædher Marthenson ok Niels Kolle, som thoch hafde før the forn:da raa sworit gilda; thenna thwaa met androm flerom, som engte waaro tilnempde, gingo til then nya raa ok gildade han ok komo swa fore landzrætthen j Abo, som hiolz j herr Erik Bidzes stuffu anno Domini mcdxliiijº odhendaghen næst æpther dominicam Jnuocauit **, oc kastada thera wantha ther wppa at then nya raen waare rætther; ok the godha men som tha fore rætthen saato tænctæ at alla the vanta ok mærken som the framkastade skulde høra landzsynemannom tiil, som thoch ey War; ther fore togx dombreffuit fraam (ͻ: fraan) thøm aff Mækis oc thera kompanom j finska rætthen. Nw mædhen wi haffuum funnit for sannindh at Mikell Kægetys oc hans kompana j swenska rætthen met thera hiælparom haffwa farit met swadana osannindh, falxheet ok skrymptan, oc thyæ aff landzsynemannom standa fasta wppa thet the haffua giort oc sworit, tha sigiom wi fore rætta at the raar som dømpdis gilda wppa landzrætthen j Hannus Crøplins thima, som forscreffuit ær, skulu bliffua gilde, ok dømum Michel Kægetys och hans kompana hwarthera sakan till fyrætigi marcher fore konungx doom oc till siax marcher fore lagmans doom, oc huar thera som haffua ført there høø aff finska rætthen jnnan sama raar sakan till xl marcher fore wældhet, oc thera høø aff finska rætthen j geen met sæmio eller swornom edhe jnnan siæx wikor widh sama dombrut som forskriffuit ær. Ok forbiwdom wi thet ærende nokrom optare meer hindra eller qwælia widh sina fyratigi marcher fore konungxdoom ok siax marcher fore lagmans doom. Thiil huilx mera visso, witnesbyrd oc høgre stadzfestelse hengiom wi waar jnciglen met biscopens fore thetta breff som screffuit ær ok giffuit i Abo aar oc dagh forscripnom."}, {"df": "2663", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis ok kungør jak Ysaach Andersson met thesso myno breffue, mik haffua salt met godæn wilia ok berodhno mode wyrdelicom fader met Gudh biscop Magnus i Abo alt mith gotz som heter Hoff, j Kymitto sokn liggiande, met aker och ængh, skoghom ok qwernom ok allom androm æghom, som the gotzeno kan retthelica tilhøra, fore siæxtii marc swensca epter Aboest mynt, huilka pennigar jak fulleligha kennis haffua vpburit tiill godho athnøghio j gull ok redom peningom ok j rogh ok oskorit klædhe, huilkit gotz jak fik til arffs epter erlighom man Niliss Olaffson, riddare, til min deel j blandh myne samærffuingia, ok war lagligha vpbudith j Kymitto vidh kirkiona, och swa j Borghaa ther myna samærffuinghia byggia, ok war lagstandith; thy affhender jach mik och minom arffuom for:de gotz met allom synom tillaghom, som førre rørt ær, och tileghnar thet for:de wyrdelicom fadher biscop M[agnus] tiill awinneliga ægho, tolff fastom och skøtningha mannom widerwarandom, som ær Olaff Ødnasson cum aliis etc:a, och Henric Kampersson, som forskælaman war. Tiil huilkis mere wisso och witnisbyrd bider jach ærlighe [mæn] Mattis Martinsson, lagman i Suderfynne, mester Peder Magnj, canik j Abo ok kirkioherre i Kymitto, ok Henric Kaupesson hengia sin jncigle met myno fore thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdxlvjº, die P[h]ilippi et Jacobj apostolorum, etc:a."}, {"df": "2664", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom thøm thetta breff høra eller see kungørum wj Henric Clausson riddare, Sone Sonesson, lagman j Norfynne lagsagu, Niels Olafson, Henricus Jyrienshagen j herr Henrics Bidzes stadh met thesso wore nerwarande øpno breffue ath wj epter høgborens første wars nadighe herre konungh Cristoffers breff, bud ok befælingh haffuum hørt ok ranzsakat till rættæ på landzrætten j Abo, som hiols fredaghen nest fore Philippj et Jacobj dagh* nw næst forlidhnom, om the ærendhe ok kæremaall som Birgitta, Heningh skræddars enkia, hafde till sancti Johannis prebende forstandare vm eet godz j Ragnastalaby j Rænthamækj sokn liggiende, oc funnom met skælom oc vitnom at for:de Henning och Birgitta hans husfrv met beradno modhe, godhom vilia och beggers theres samtykkio goffwo for:de godz i Ragnastalaby vndher sancti Iohannis altare i Abo domkyrkio till æwinnelighæ ægho met swadana forordom at altarens forstandare sculle giffua aarlica mædhan the bodhe lifde eller annat thera som lenghre lifdhe ij pund rogh, j pund malt och j slatte nøøt swa got som xij øre, och the badhe sculle haffua theris lægherstad frij j sancti Johannis choor. Thet vitnadhe och sworo fore oss pa landzrætten xij godha mæn, fæm aff the xij som faste oc skøtningo mæn wore aat the gifft, som æra Nico Tecka, Jaco Loylainen, Pauall clockare, Heyni Paymala och Olaff Nielsson, och thenne epterscreffne vij, som æra Pedher Parika, Jaco Kariala, Marti Taypali, Knut Pipare, Pauall Kæsænmæki, Anders Kærsæmæki oc Niclis Thwin, witnadhe ok sworo (vitnadhe ok sworo) i theres stadh som dødhe ware eller fore laglichen forfall ey kunde hiid till landzrætten komma, ok for:de Birgitta anamadhe sielff then sama stadgan aff altarens forstandare j x aar; och Henningh ok Birgitta lotho føra theris liksteen jn j sancti Johannis choor, ther han æn nw ær. Jtem Henningh ok Birgitta kendes fore twem kyrkioprestom, som æra herr Henric j Kyrchioslæt och herr Arnika j Æffrabomynne, oc fore twem godhom borgharom j Abo, som æra Laurens Dobbin oc Olaff Andersson, at the hafdhe [vplatit] thera for:de godz vndher sancti Johannis altare met swadana forordh och stadgha som forscreffuit ær, ok ther pa haffua the ffor:de iiij giffuit thera øpno breff met hengiandom jnciglom till vitnisbyrd. Jtem optanempdh Birgitta kerde vm thetta sama ærendh fore landzrætten, tha her Juhan Karlsson haffde Abo, till her Anders Erlandzson som altarans forstandare tha war; oc han hafde sin vitne oc beuisningh fore rætten; ok tha dømpdes the gift met stadgan fast och stadugt ok thera breff ther pa giffuit ludher [af them] som tha fore landzrætten satho. Thy dømpdom wj vppa for:de wars nadighe herres wegna for:de Ragnastala godz sancti Joh[an]nis altare till æwinneligho ægho, oc then for:da stadga obrutzlica hollas, oc forbiudom baadom deelom oc allom androm her amote gøra wid xl marc fore konungx doom. Till alla thessa for:na stycke mero visso, witnisbird oc stadfestelse hengiom wj war inciglen met witscapp fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini millesimo quadringentesimo [quadragesime] sexto, jn profesto jnuencionis sancte crucis, etc:a."}, {"df": "2665", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åsunda", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffoor allom them thetta breff höra eller see, kennis jak Olaff Magnusson j Kæffra, hærædz höffdinge oc doom haffwande j thetta sin j Aswnda hærede, thet jak laglika fasto föreskilt haffwer vppa retthom tingz dagh, som war nesta tisdaghen æpthe sancta Walburga dagh, a retthom tingz stadh j Aswnda hæridh arom æpther Gudz byrdh mcdxlvj, vppa ena ortogh oc vj oris landh jordh, som kallas Vllabro liggiandis i Thyllinge sokn, hwilkit godz laghstandit ær oc frv Birgitta aff Fallanes wnth, giffwit oc oplatith haffwer Nadendals clostre j Finlande til æwerdelika ægo met ena qwærn, som widh garden ligger oc met allom androm sinom tillaghom æpther thy hennes thu breff wtvisar, som thetta mith breff, met hwilko jak förenempda godz Vllabro for:da Nadendals clostre lysth oc syfastat haffwer æpther landz laghen, ær tilfæsth, hwilkin for:da thw frw Birgitta breff vppa tinget wardo badhin læsin. Thesso æro fastamæn hær til, som ær Pæder Eriksson j Rykastom, Laurens Yngewalsson, Matis j Hoffdastom, Olaff Jönisson i Skelby, Eric j Wallom, Pæder j Bronaby, Niclis j Hoffdastom, Jönis j Norby, Benkt j Jædrom, Jwan j Ladoge, Biörn i Hwappa, Yngewalder j Ryckastom. Thenna thwe waro viderwaro mæn: Jordan j Ryckastom oc Olaff lensman. Til thes mero visso oc större stadfæstilsse lather jak, Olaff Magnusson, mith incigle henghia fore thetta breff, giffwit oc scriffwat aar oc dagh oc stadh som for ær sakt."}, {"df": "2666", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2667", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLVI. Jtem post festum Botulphi abbatis transiverunt fratres, videl. Johannes Magni conversus versus Stokholmiam ad recuperandam piscaturam Kymine in Finlandia. Nam erat ibi rex cum prælatis et dominis tocius regni pro negociis arduis tractandis. Ubi post magnam sollicitudinem recuperabant piscaturam illam secundum litterarum donativarum continenciam, deinde frater Johannes Magni conversus rediit ad monasterium, frater vero Johannes Borquardi transiit Finlandiam pro assignacione piscature ejusdem ad monasterium, ubi stetit in hieme in monasterio Nadhendaal, cumque diuertisset ad prædictam piscaturam anno sequenti, correptus febre acuta sabbatho Reminiscere in via obiit, et sic mansit hoc negocium in suspenso, maxime quia litere donacionis non determinabant partem certam in illa captura salmonum."}, {"df": "2668", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1446, sabbato post festum naitivitatis s. Joh. bapt. her Karll Knutessone gesant 4 tunnen bers, 12 stoepe romenie unde vor 1 mark broet; stunt in all 10 mark Rig."}, {"df": "2669", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutem. Ersamen herren vnd leuen vrunde, wy begeren juwen leue weten wo vor vns jn sittenden rath is gekamen de beschedenen Claus Drageheym, vnse medeborger, vnd hefft vnd hefft(!) vorbracht vnd to kenen gegeuen, wo dat her Coordt Sasse, juwes radescompan, vnd andere juwe borgere jnfelle vnd hindernisse doen synen mechtigen Lubbert Munckhorst, dissem bewisere, alse juw desulue Lubbert wol kentliken doen wert, alse van erffguderen vnd schulde wegen, de em angestoruen syn van wegen Willam Drageheyms synes eliken bruders etwann juwes medeborgers selige gedechnisse, welkede by frauwen Birgitten des vorscreuen Willam Drageheyms nagelatenn eleke hussfrawe, juwer medeborgerschen, jn vorwaring syn, als van schichtung vnd delung wegen mit anderen schulden, de se em schuldich is alse he spreckt, so dat em desuluen gudere to syner behoff nicht valgen mogen, em to groten hinder, schaden vnd vorsumenisse. Bidde wy hire vmme juwe ersame wisheit mit besunderem vlite, so wy deger gutlikest vnd fruntlikest mogen, dat gy de erbenanten personen vnd erbenante frauwe vor juw villen doen verbaden vnde se vndirwisen vnde vanholden, dat denen Lubbert Mu[n]ckhorst des ergenanten Claus mechtiger sulke angestoruene gudere vnd schulde van der vorscreuen frowen Birgitten ane hindernisse sunder forder kost moge vnd tering van en gutlik volgen mogen betalt vnd ouergeantwert werden, vp dat nicht noth sy sick des furder to beclagende vnd vmme frunderen vnwillen, de daruan komen muchte, to uorminden. Actum feria v(ta) in profesto Mariæ Magdalene anno etc. xlvj°."}, {"df": "2670", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wy Niclis, met Gudz nadh biscop i Lincöpung, Magnus, met sama nadh biscop i Abo, Henric Clawsson, Henric Biiz, riddara, Niclis Olafson aff Særkelax oc Mattis Martinsson, laghman i Sudhrefinne i Abo biscops döme, görom witerlighit allom mannom, swa them ther nw æru som them ther æn koma scola, oc bekennoms met thetta waart nærwarandes opna breff, thet wy hafuom seet oc hört eth rikesens raadz aff Swirghe breff, vppa papir scriwat, met heelom oc oskaddom inciglom vppa ryggen thryktom, oskat oc i alla matto ostraffeligith, ludhandes ordh fraan ordh som her effter fölgher: Wy Niclis, met Gudz nadh ærchebiscop (etc. Se n:o 2658). Til thes mere wisso, betyghelse oc tilstandelse at wy for:na rikesens raadz breff swa seet oc hört hafuom som forescriuat staar, tha laatom wy waar incigle witerligha at hengia fore thetta breff. Datum Stocholm ipso die beati Jacobi apostolj."}, {"df": "2671", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(Konung Kristofer kallar marsken Karl Knutsson till fejd emot konung Erik på Gotland). Han tröste ey ellest konung Eric besta vtan at marsken folde thaa, ty han war mektig aff skip oc swena oc kunne hanom best i raadom tyena; ther war oc engen j al hans rike j tolkom stykke marskens like. Marsken giorde effter konungens akt, han kom til hanom met störste makth. Konungen vnfik hanum met stor äre, teslikis giorde oc drotningen thäre. (Marsken gör på Svartsjö vid michelsmessotid ett ståtligt bröllop åt sin dotter; en gråmunkebroder spår åt marsken, att han inom tre år skall varda konung). Effter Gudz byrd xiiij(c) aar xl pa siette om micaelis thet war, tha thet bröllop hade j ende. Marsken ather til Wyborg wende oc bleff ther j gode roo; konungen wille han ey mera thro. Han bygde sa kosteliga aa thet feste, thet sanna alle, som ther geste, oc giorde ther the sköneste mak [andra fortryte them holla met taak] oc loth them mwra om kring fortinna, at skönare slot skal man ey finna, oc lot ther göra en kroppadam, som aldre giorde nogor for han."}, {"df": "2672", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, Olaff Magnusson, domprowest, Sighwrdh Jönisson, erchediekn, oc capitulum ther samastadz görom witerlighit allom, som thetta breff kan förekoma, oc thes fulkomligha til standom, thet wy hafwom seet oc hört eth wærdugha herra oc fædhra breff, biscop Niclissa i Lincöping oc bijscop Acha i Westerars, vppa papir scriwat, met theris helom oc oskaddom inciglom vppa ryggen thryktom, ey skrapadh eller smittadh, ey sunder eller rifwit wtan i alla matto ostraffelighit, ludhandes ordh fran ordh som her effter scriwat stander: Alla the, som thetta breff höra eller see, helsom wy Niclis, met Gudz nadh biscop i Lincöpung, (etc. Se n:o 2546). Til mere wisso oc witnisbyrdh at wj for:na breff swa seet oc hört hafuom oskat oc ostraffelikit i allo matto som forescriwat staar, tha latom wi waar incigle witerlica at hængia fore thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdxl sexto, in crastino natuitatis beate Marie virginis gloriose."}, {"df": "2673", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ostróda", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2674", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff höra ællir see, helsar jac, Margit Wibrudz Kortomps dotthir, wælborins manz Benctz Krokx hustrv, kærligha met Gudhi. Gör jac allom mannom vitherlighit, swa töm som nw æra som them ther æn kunno koma, oc fulkomlika bekennis met tesso mino nærwarandes opno brefwe, ath fornemde min husbonde Benct Krok met mino ja, samthykt oc godhwilia oc wara barna oc magha oc ærwingia fulbordh oc samtykkio gaff oc jac met honum gafwm badhen, vnthom oc fulleligha vplothom Gudhi til hedhers, jumfrv Marie oc sancte Birgitto, j werdogx fadhers oc herra biscop Magnus j Abo, Niclis j Serkelax, Jönis Hannissons oc Pedher Karpelayns oc flera godha manna nærwaru, sancte Birgitte closter j Nadhendall alt warth fastha godz liggiandes j Helsinga by, wppa Rawtasala næs, j Töwesala sokn, oc helfthena aff gambla Kalila liggiandes j Masko sokn, hwilkit warth rætta arff oc köpe godz ær, met then skoghen, som myn fadher Wibrudh Kortumpe köpte aff Mulla, som liggir j Ayla j Masko sokn, met husom oc tomptom, akrum oc ængiom, skoghom, fægangom, fiskewatnom oc holmom oc met allom androm vthwæghum oc tillaghom j watho oc thorro, nær by oc fiærre, engo vndantaghno, som them godzom aff alder haffuer tillighat oc æn tilligger, hwadh nampne thet hælzsth næmpnas kan, fore wara siæla och wara forældra oc for alles thera siæla wi æghom goth fore göra, lifwandis och dödha, met skælom oc forordhom, som j bæggis waro brefwe staar, som wi tha fornempda Nadhendals clostre gaffwom ther oppa. Oc ther met vnthom wi badhen, fornempde myn husbonde Benct Krok oc jac, thetta for:de Nadhendals clostre til æwerdeligha ægho alt thet fasth godz wi æn kundom framdelis faa ægha j Kalela ællir andra stadz j landena met rættha, som oc for:da wart breff halder, som wi ther oppa clostreno gifwit haffwm. Nw for then skuld at for:de myn husbonde Benct Krok oc jac sidhan haffwom rætteligha oc laghligha til oss köpt mera godz, hwilken aff mynne fædhernis byrdh ær vtkomen, som ær then brodherdelin, som Pedher Hulaynen j Ymaso j Reso sokn oc hans hustru Gertrud Vibrudz dotter oc Olaff Hukaynen j Mærtilaby j Rusko socken oc hans hustrv Cristin Vibrudz dotter, mina brodhers döttir, ærffdo æffther Anders Kortomps, sin fadherbrodher, Gudh begges thera siæl nadhe, j Ywars j Masko sokn, j Soynis j Reso sokn oc j Hadhwala j Pike sokn, hwilken godz wi köptom aff them fore iii[½] mark oc hundradha, oc ther met min eghin deel, som jak ærffde j fornæmpda threm godzom æffthir myn brodhir Andres Korthum, oc tessen sama goz ey standa næmpd oc vth trykt i thy första brefweno, som wi clostreno gafwom, oc æn tho ath j wara förstha brefwe stander ath modher oc systrana j fornempda Nadhendals closter skulu in tagha j clostret ena wara dotter oppa Hælsingaby oc helfftena aff gambla Kalela, tok vil jac nw oc for:de myn husbonde met mik ath the godz wi sidhan hafwom köpt j Jwars oc Soynis oc j Hadhwala skulu særdelis henne prowenta oc ingifft wara, oc ther met skall thet första warth breff j enga matto skadhas, hindras ællir minskas j sinne macht. Jtem oc for then skuld at engen skall thet hafwa sighia met sannind oc skælum, at for:de min husbonde Benct Krok skulde hafwa gifwit oc bebrefwat for:da Nadhendals clostre for:da godz vthan mina withu oc samtykt ællir amote minom wilia, mæst for then skuld at mith incighle, thy jac vppa then tidh ey hafde insighle, ey for thy brefweno henger oc at clostret ey skuli faa hinder j for:da godzom allom eller naghro aff them aff minom barnom, ærwingiom eller komandom, tha vnner jac, aff nyo giffwer, stadhfæster oc strax nw vplather met wælberadhno modhe oc godhen vilia met tesso sama breffwe for:da Nadhendals clostre all for:da godz oc hwart eeth thera vidh sigh, oc særdelis thet wi köpt hafwom sidhan första breuiff(!) wth gaffs, met allom thera tillaghom j watho oc torro, nærby oc fiærran, engo vndan taghno, hwat nampne thet helst næmpas kan, clostreno til æwerdeligha ægho ohindrat oc oqwaldh at ægha, styra oc radha fore mik, allom mynom barnom, arffwom oc æffterkomandom æffther tenna dagh oc æffther them wilkorom, som mins husbonda Benct Krookx oc mith breff ther oppa giffwin halda oc wtwisa. Oc ther met wil jac oc skal oc min husbonde for:de samuledh gaa til borghara bordhet vthan til oc tagha ther wara födho oc kosth, vthan swa kan henda at naghor wara wurde kranker oc gathe ey gangit borghara bordhit, tha skal hans math, som kranker ær, sændas hanum j hans stuw oc then andre gange til borghara bordhit som helbryghdo ær. Jtem oc skedde thet swa, som Gudh forbiwdhe, at for:da gootz oc enkannelika the wi nw sidherst köptom, all ællir naghat thera ællir noghot aff thera tillaghom aff ginge clostreno met naghrom ræth, tha tilbindom wj, for:de min husbonde oc jac, oss oc wara ærffwingia oc æfftherkomande, som warth breff ther oppa förra gifwit vtwisar, clostrens formannom betala redheligha oc j gen gifwa swa manga peninger, som wi them mædher hafwom köpth, som ær iii[½] mark oc sæxtighi j redhom godhom peningom ællir them wærdhörom, som them ath nögher jnnan sæx vikur næsth æffther at them gozen æra aff gangen, vidher wara sannind oc godha tro oc vtan all hielparædhe oc argha listh. Oc gifwer jac heretzhöfdinganom j them hæredhom, som all for:da gooz liggia, fulla macht met tesso brefwe clostrena Nadhendal all for:da gotz oc hwart thera vidh sigh met allom thera tillaghom fast fara oc fastor vppa gifwa til æwerdelika ægho, naar the ther til aff clostreno krafde warda, likerwis som jac siælff vppa tingeno nær stad ware. Til tessens breff oc alla theris for:da articula mere wisso til bestandelse oc æwerdelika blifwa skolande forwarelse lather jac mith eghit incighle, hwilkit jac hafwer latit mik nylika grafwa, vitherligha at hengia for thetta breff, oc til vitnisbyrdh bedhis jac hedherligha oc ærlegha manna jncighle samuledh at hengia fore thetta breff, som ære her Hakon, canik j Abo oc kirkioherre j Töwesala, Niclis Olaffsson j Særkelax, Greghers Andrisson j Koskes oc Pedher Karpelan, hæredzhöfdinge j Masko hæredh, hwilkit som giffwit ær j for:da Nadhendal arom æffthir Gudz byrdh m°cd°xlvj, nesthe daghin æffthir sancte Byrgitte dagh."}, {"df": "2675", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2676", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vi Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, mæster Olaff Magnusson, domproæst, mæster Sighurdh Jönisson, ærkediækn, oc capitulum ther samastadz görom vitirlikit allom thöm, som thætta wart breff kan förekoma, swa thom som æpterkomande æru som thom the nu æru, thet renlifues man brodher Hannes Kylonis, fadher i Nadhendals closter aff sancte Birgitte orden her i landit, kom for oss oc kærdhe oppa fornempda closters wæghna at thet hafdhe j nokor aar mist sina rænto oc laghelikan skat aff eno godze, som heter Wiola, j Reso sokn liggiandis, huilkit godz nu ligger vndir sancti Johannis baptista altara j Aabo domkirkio oc hafuer thogh skatskyldught varit aff alder vnder konungxgardhen j Stenbergh j Masko sokn liggiande, som clostersins breff wtwisa, huilkit godz hedherlighen man her Andirs Ærlandzsson, som tha hafdhe fornempda sancti Johannis altara, til sik oc altarit skipte oc sidhan j mang skipte komit ær swa at vansampt ær all the skipten j gen driwa oc closterit ey kan ællir ma sin skat mista; thy giordhom wi ena sæmio oc fullan ænda æverdheligha blifwa skulande j mællan closterit Nadhendal oc her Pædhar Jacobi, som nw hafuer fornempda sancti Johannis altara, j swa mato at han oc hans æpterkomande til fornempda altara skulu hwart aar gifwa clostreno Nadhendal thera rætta oc laghlika skat swa mykit, som ther vant ær aff alder arligha affgifwas, swasom ær twa mark peninga for iordha skatten oc ena mark pæninga for daxwerke. Til thæs mere visso, tilstandilse oc bewisning at thæne fornempde stadhge oc sæmia var swa giordh met endrækt æwerdheligha blifwa skulande, tha latom wi wart oc capituli incigle viterligha hængia fore thætta breff. Datum Abo anno Dominj m°cd°xl°sexto, feria secunda proxima post quartam dominicam aduentus Dominj."}, {"df": "2677", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2678", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2679", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2680", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2681", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2682", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2683", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2684", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Walk", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2685", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerligit wara, som thetta breff höra æller see, ath then tidh jak Greghers Andirsson hæradzthing hiolt met almoghanom j Wæmo sokn j swænska ræthin arom æffther Gudz byrd mcdxlvij, manadaghen næst fore qwindilmæsso dagh, nærwarande wælbornom mannom herra Magnus Gren, höwidzman vppa Aboo huss, herra Henric Clawusson riddara, Bencth Lydekasson oc flere andra godha men, tha kærdhe Wywast til Bencth Krok om eth næss, som hæter Kættonæs; hwilkit iak sköth til the xij, som tha j næmpdinne satho, som ær Kætil Wanhakyla, Nico Jwrielan, Sæppa Nakko, Michel Hompelanin, Nico Karpokyla, Andirs Rythy, Pædher Pittekære, Andirs Puli, Jönis Lwdhy, Pædher Jærwenpæræ, Mattis Kywierffue oc Pawal Nytuly. Thæsse withnadhe, ransakadhe oc æffter sworo, ath Bencth Kroks swær Kortwm hafdhe köpth for:da næss laghligha fore xl arom; oc æffther thy ænghin wilde mothe næmpdinne wædhia, tha dömdpde jach, forde Greghers Andirsson, thetta köpit stadught, faast oc laghligit, ok forbiudher iak hwariom manne thetta forscriffna Kættenæss offthermer hindra ællir qwælia fore for:da Bencth Krok æller hans æruinghom, widher sina iij mark fore myn doom. Til thæs mere wisso lather jak, forda Gregirs Andirsson, witterligha hænghia mith jncigle fore thetta breff, oc ther til bidher iak wælborna mæn oc hedherligha herra Magnus Green, riddare oc höwidzman vppa Aboo huss, oc Bencth Lydhekasson ath the hænghia theris jncighle met myno til withnisbyrdh fore thetta breff, hwilkit som gifuit ær aar oc dagh som forescrifuat staar."}, {"df": "2686", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2687", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff förekhomma khann khennis iagh Madz Mortinssonn, lagman i Söderfinne lagsaghu, att then tidh iagh tingh hwltt medh almåghenn aff Låjo sochnn anno Domini mcdxl septimo, måndaghenn nesthe effther s:te Pålz dagh, i nherwaru her Carll Knutzon, riddere och hoffudzman på Rasborgh, medh flere godha manne nherwaru, thå kerde Madz Karnasth till Siverth Roitiold och hans granne om ett fiske wathn the medh wåld hadhe; huilkitt ährende iagh sköött till tolff j nempden såtho: Michil Vappålan, Jons Larsson Laxpoijast, Per Tisonne, Pedher Vignare, Rauald Kutzilasth, Larens Jönsson, Larss Rocke, Eschill smedh, Hempell, Oleff Hidesth; ransakadhe withnadhe och effther swåro, att for:de Madz war orett giordh uppå sitt fiske watn och medh wålde från honom tagit, och ingen mott nempden vedie vilde, thy domde iagh for:de Madz och hans arffuom thett fiske wattn till stadugth att bliffue och for:de Siuerth och hans arffuom saack till xl [mark] för wäldett, och there gamble råå att bliffue som the aff ålder haffue waritt, som ähr forsthe roonn j Pasisalmi och annan Pictimäki och Lakimeki; och forbiudher iagh huariom manne eller nogrom for:de Madz eller hans arffuom for:de fiske wattn eller roor effther thenne daghen hindre eller quelie vidh sinne 6 [mark] för min doom. Thill mher visso att sså i sanningen ähr trycker iagh mitt insigle aa rygginn thetta breff, som giffuit och schriffuit ähr anno ut supra."}, {"df": "2688", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2689", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Karll Knutson, riddare och høffuizman pa Rasaborgh etc., konunxdom jnnehaffuande aff min nadige herre konungh Cristoffer ower alla the len, som jac aff hans nadh j wærie haffuer, gør witterligit medh thetta mit nærwarandes oppna breff, at then tid jac ting hiølt met almogan aff Jngaa sochen j nærwaro welborna manna Mattis Mortensson, lagman j Sudrefinne laghsaghw, oc Magnus Swensson, hæradzhøffdinge j østra hærade j Rasaborgx len arom effther Gudz byrdh mcdxlseptimo, løgherdagen nest effter kyndelmessedagh, tha komo for mik Kadrin Jønissadotter aff Karisloye oc kerde til Olaff Andrisson om ii[½] skatmark jordh liggiande j Bolstadaby, ath han thet olaglica fangit haffde vndan hennes byrdh; samalundh kerde oc Olaff Pedersson och Henrik Henriksson om samma godz; huilket jac skøt til the tolff, som tha j nempdena satho, som ære Jønis j Evarsbøle, Olaff Swarthe, Thomos Biscop, Niclis Kaupe, Torsten Jnnanbek, Arendh Wargh, Ture Swensson, Litle Staffan, Karl Olsson, Jnge Olsson, Hans Mortenson och Arendh Olsson; ransakado, witnado och effther sworo, at for:de Olaff Andrisson haffde thetta for:na goz laglica køpt aff for:na Kadrines bonda, Gudmundh Arffuidsson, met hennes godwilia och samtykkio oc aff Langa Jøsse oc Soni Olsson en broderdel och aff for:ne Olaff Pedersson en broderdel, som han nw pa kærde j swa matho, at han på then tidh skulde haffua warit owermagi, tha han sin egen broderdel saalde, huilket tæsse forscriffne tolff ey fulleliga ransaka eller witna tordhe, effther han thet ey beuisa kunde met witne eller halda sielff tolffte met sin edh; for hwilka twikan skuld jac thet vp skøth til annan dagen ther nest til en konungxnempdh aff sex frijborne men och aff sex bønder, som ær Magnus Swensson, hæradzhøffdinge j Østra hæradhe, Jeppe Fredagh, Jønis Benktsson, Olaff Henriksson, Hakon Jønisson, Hans Pedersson, Staffan Skalle, Olaff Kemppe, Niels Kokis, Laurens Jonsson, Jap j Lindakulla oc Olaff Magnusson j Langawik; samalundh ransakado, witnado oc epther sworo først at for:ne Kadrin Jønissadotters del war for:da Andrisson laglica saaldh j hennes nærwaru oc fulbordh; swa kom och for:ne Olaff Andrisson thw sworna witne fore, som ær Clemet Bigaremester oc Faste Magnusson, som witnado met thenna forscriffna tolff, at for:de Olaff Pedersson war xv ara gamal pa then tiidh han sin broderdel saalde oc at han sielffuer war pa tinget meder widh køpet, tha thet gozset saldis. Samalund ransakado oc thenne nest for:ne tolff at Olaff Andrisson alla thenne for:na dela, badhe broderdela oc systerdela, j for:na Bolstadaby laglica fangit haffde vtan then ena broderdelen, som Henrik Henriksson atalade for then skuld at han pa then tidh owermage war, tha for:de Lange Jøsse oc Soni Olsson then delen olaglica saalde. Thy dømde jac for:na Olaff Andrisson alla thenna for:na ii[½] skatmark jordh liggiande j for:na Bolstadaby, vtan for:ne Henrik Henrikssons broderdel, stadugt oc fast bliffua for thenna for:na akærandom oc hwariom manne wider syna xl march for konungx dom oc for:na Kadrin Jønissa dotter sak til iij march for oretta kæro swa oc for:da Lange Jøsse oc Sonj Olsson hwar thera sak til iij mark fore at the olaglica saalde for:de Henrik Henrikssons del. Til mere wisso oc høgre forwaring henger jac mit jnsigle for thetta breff. Datum loco, anno et die supradictis."}, {"df": "2690", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Karl Knutzson, riddare och höffwidzman pa Wijborg, rix(!) konungx dom innehafwande af min nadige herra konung Christoffer öfwer alla the len, som iak af hans nadh i wärie hafwer, gör witterligit medh thette mit närwarande öpne breff, at then tidh iagh ting hiölt medh almogen af Inga sochn i närwaro wälbör. manna Marten Martensson och Magnus Swänsson, häradzhoffdinge i östra härade i Raseborghx len, arom effther Gudz byrd mcdxl septimo, lögerdagen näst effter kyndelsmesso dagh, kom fore mik Arend Wargh oc kärde till herr Jonis, körkiopräst samma stadz aff Inga körkio wägne, om twå skattmarke jord, liggiande i Gudeleffsböle, att the jord olaglige kommit war vndan hans börd och vndan (= vnder) for:de Jnga kyrkio, hwilket iak sköt til the tolff, som ta i nämpdena sato, som är Jönis i Hwersböle, Thomas Biscop, Torsten Innanbak, Arend [Wargh], Olof Swarte, Staffan Skalle, Inge Olaffsson, Hans [Martensson], Kalop(!), Ture Swensson, Nils Staffansson, Michel Olaffsson; ransakade, witnade och effter sworo, att för:de Arand Wargs moderssyster the förb:de godz laglige hölffte gifwit haffde vnder förb:da Jnga körkio för sina siäl til ewärdeliga egho. Och swa mögit förbätrat godzet, ithij att thet lagh swa gott som i ödhe then tidh thet körkione gifwit war, swa att thenna bätringen och skatten, som körkian ther af dragit haffde, lop swa högt, att ärffwingena war inthet om att lösa thenna hälfftena; och swa gaffwa the then andra hälffthena thär till vnder körkione och fast stadfäste then hälfften som för gifwen war, i swa mato, att förb:da twå skatmark, [som] liggde vthi förb:da Gudlöffsböle, skuld all samman höra förb. Jnga körkio till, vthan the klandade för någre fa aar, och laghmannen honom the fradömde. Om alla thenna förörda ärende tillstodh allamena sochnen; ty dömpde jagh förb. Jnga körkio till then förb:da twå skattmark iord liggiande i förb. Gudlöffsböle stadug och oqwald blifwa för förb. Arend Wargh och hwario mann widh sina xl [mark] för konungx dom, togh i swa mato att körkian skal thär aarliga draga konungz skatt af. Till mera wisso och högre förwaring hänger iagh mitt incighle vnder thetta breff. Datum anno, die et loco supra dicto."}, {"df": "2691", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2692", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2693", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLVII. Item sabbatho ante dominicam Reminiscere obiit Finlandie fr. Johannes Borquardi anno a professione sua XIX. Hic fuit bonus scholaris, scriptor, legista, sermocinator bonus, habens proferenciam bonam et zelator ordinis et regule saluatoris."}, {"df": "2694", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2695", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2696", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom vithirlight wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Michel Starke kænnes met tesso opno breffwe mich met minna hustrv Gyrith godhwilia oc næsta frenda oc ærwingia radhe oc fulbordhan haffua saalth systrom oc brödhrom i warefrw, sancte Anne oc sancte Byrgitto clostre j Nadhendall alt mith fastha godz jac ægher j Rækeyoghenpera, liggiandes j Vskela sokn, som ær en fiærdhung aff allom bynom, fore halff annath hundradha mark Aboscha peninger j tessa dandamanna nærwarw, som ær mæster Olaff Magni, domprost j Abo, Jönis Hannisson j Willela, Andris Niclisson i Ayola, Olaff Kawrojnen, Henrik j Awola, Andris j Kaxis, hwilkit godz jac badhe ærfft oc köpt haffuer aff mynom magh Olaff Poylan met hws, jordh, aker oc æng, tompthom oc tomptastadhum, scoghom oc scoghs luthum, met fæmarkum oc fægangon, qwærnum, qwærnastadhum oc qwærnaströmom oc fischewatnom oc met allom androm wtuæghum oc tillaghum j wato oc torro, nærby oc fiærran, alz ængo vndantaghno, som ther aff alder tillighat haffuer oc æn tilliggir æller rætteligha tilliggia bör, hwilkit godz næstom frændom ær laghlegha badhe vpbudhit oc swa laghstandit, oc kænnis jac mich forscrifna peninge summa, som ær halfft annat hundradha mark, fulleligha oc til godho nöghio haffua opboridh j gull oc redhom peningom. Jtem ware thet swa, som Gudh forbiwdhe, ath thetta forscrifna godz affginge for:da systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre met naghrom ræth, tha skula the ga til en tridhiung, halff annar stang mindra, j Hæntala offwer allan byn, liggiandes j sama sokn Vskela, hwilkit som rætteligha skiptis j thetta sama godz Rekyoghenpera. Kunne thöm thet ey widhirfara, tha tilbinder jac, for:de Mikel, mik oc mina ærwingia them thera peninga jgen giffua j swa dana mynth, som tha j Abo gæncht oc gæfft ær, innan sæx vikur næst æffthir ath godzit ær them aff gangit, oc ther thil vprætta them allan thæn schadha the kunna ther tagha wtj, widher mina sannind oc godha tro, vthan all hiælperædhe. Thy aff hænder jac mik oc minom ærffwingiom thet forscrifna godz Rekeyoghenpera met allom thæs tillaghom oc tileghnar thet for:da systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre til æwerdeligha ægho nythia oc bruka æffthir sin eghin wilia, ohindrat oc oqwalt fore mik oc minom ærffwingiom oc for allom androm, oc thy tilsköthir jac forscrifne Michel for:da godz met allom thæs tillaghum systrom oc brödhrom j for:do Nadhendals clostre fran mic oc minom ærffuingiom til æwerdeligha ægho som förra ær sacth, æffthir ty war landz lagh visar, met tæssa godha mæn her æffthir scriffne sta, som ær Andris Niclisson j Ayola, Bæncth Krok, Olaff Jönisson i Kapholm, Jusse Niclisson, Laurens Niclisson j Kaxus, Mattis Gunnasson j Taypela, Jönis j Tayla, Henric Pedhersson, Tideka timberman, Pawal Pedhersson, Olaff skinnare oc Hannes Jönsson. Til tessa forscrifna ærinde mera visso oc större forwarning tha hafwer jac, for:de Michel Starke, latith vithirlika hængia mith incighle fore thetta breff, oc ther til bidhir jac hedherligha mæn oc wælborna mæstar Olaff, domprost j Abo, Jusse Olaffson j Kariskyla oc Pedher Karpelan, hærædshöffdinge j Mascho, at the hængia thera incighle met mino til vitnisbyrdh for thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Nadhendal arom æffthir Gudz byrdh m°cd°xl°vj°, manadaghin næst æffthir ware frw dagh annunciacionis."}, {"df": "2697", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alla the thetta breff see hellir høre læsis bekennis jak Ærengisl Biørnson met thesso mino nerwarande opno breffwe, jak onødder met beradhno modhe oc fulkomlikom godhom wilia wnth oc giwith hawer til arffs minne elskeleghe oc køthleghe syster, hustrv Jngeborghe Biørnsdotther, fullan broders deel met mic aff alla the jordha gotze, som os rettheleghet arff ær hellir os met rettho til falla kan j Sweriæ oc j Nyland hellir hwarist thet helst oss met arff retthelegha til faller epther waar fadher, Biørn Diækn, oc moder, Jngridh Jngadotther, Guth theris siæl nadhe; hwilkit før:da gotzs jak til eghnar henne oc hennis arffwa ohindrath oc oqwalth aff mic hwaresth thet helsth minne førda syster met arff retthelegha til fallir, met aaker oc ængh, skogh oc fæmarkom, torpom oc torpostadhum, fiske oc fiskewathnom, j watho oc thorro, nær by oc fiæran, engo wndan taghno, som them for:da æghadelom aff aller til lighat hawer oc en met rettho til liggia kan; oc førbiwder jak, før:de Æringisl, allom minom arffwom oc epther komandom hindre hellir qwæliæ thetta før:da gotz moth henne hellir hennis arffwa j noghra handa maatho, før thy thet ær giorth moth the gønsth oc storan kærleghk, som hon opthelegha moth mic giorth oc bewisth hawir. Til mere wisso, withinbørdh oc thessa breffwe höghre førwarningh bedhis jak, før:de Æringisl, ærlegha oc welborna manna jnsighle herre Gotzskalk Bencthson oc Arend Bencthson, riddara, Joans Geddæ aff wapn met mino eghno jnsighle hængiandes før thetta breff. Giwith j Nynes aaren epther Guthz børdh m°cd°xl°vij°, freghedaghen næst fore Walborghe messo, wnder thesse før:da jnsighle."}, {"df": "2698", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thettæ breff höre eller see helser jac Olaff Oleffsson kerlige meth Gudh. Kennis iac oc gör widerlicht meth thettæ mith nerwarendis opnæ breff, at thet första aarit, som erlig oc welboren man her Karll Knutsson, ridder oc höffuitzman pa Wyborgh oc Thawestahws etc., fik Wyborgh, tha forbröt iac mik swo, at iac meth retto sakfelter wart till thyswar fyretigii marker oc sæx marker j radzstoffwena i Wiborgx by, om hwilken saköre fornempde her Karll sik swo forente meth radhet i Wyborgh, at iac skulde then sakören hanom ensampnom bethala, swo wel thet radhit tillfallit war, som thet hanom tillföll. Fore thenne forscrefna saköre swo oc for fæmtygii oc sæx marker redo peninga Rigeska, swodant mynt at huaria nyio marker æro swo godæ som en lödeg mark lödegt silff, som iac fullelige oc redelige aff hanom vpburit haffuer, tha haffuer iac hanom saalt oc vpladit til æwerdelige ægho alt thet iac atte i Seyna(!), ligendis i Wijborgx sochen i Karelen, badhe thet jac erffde effter myna modher swo oc effter min moderbroder Hans Dalhws, Gudh beggis there siell nade, thesslikis oc alt annat mit jordagoz, som iac erfft haffuer effter fader, moder eller noghre andra i myna slecht j forscrefna Karelen ligendis, met allæ rettighet huar thet hælzt liggiæ kan, meth hwsom, tompton, jordom, akrom, engiom, vtmarkom, holmom, fiskewatnom, torpom oc torpastadom, qwærnom oc qwernastadom, i wato oc torro, nær by oc fierran, engo vndantagno ææ huat thet helzt ær eller meth huat nampn thet helzt nempnas kan, som them forscrefnom goozom nw tilligger eller aff alder tilligat haffuer, sidan min moderfader gamble Hans Dalhws them köpte, tha Boo Ionsson första tiidh fik Wyborgx slot oc læn, aff enom frælsisman, som het Dathe(?), oc war fornempda Boo Ionssons embitzman her i Karelen, oc ææ sidan frii, frælz oc ohindrat warith haffua i myna foraldra oc myna wærie til then tiidh at fornempde her Karll them aff mik fik. Thy affhender iac forrörda gotz meth allom tilagom, som forscrifuit staar, mik oc minom arffuom oc tilægnar them fornempdom her Karll oc hans arffuom til æwerdelige ægho. Oc giffuer iac them erligom manne, som i lagmans stadh sither j Karelen, fulla macht meth thettæ sama mit opna hreff til at lysa oc fastgöre fornempdom her Karll Knutsson oc hans arffuom thenne forrörda godz, som forscrifuit star, til æwerdelige ægho effter thy som Swerighis lagh vthuisa. Thil mere wisso oc ydermere forwaring, tha bether iac erliga oc welborna men, som ære her Eric Ericxsson oc her Gregers Matisson, riddara, Arffuid Clawesson och Jon Guttormsson aff wapen, at hengia theris incigle fore thettæ breff, mæden iac sielffuer ey nw jncigle haffuer. Datum et actum Wyborgh anno Domini mcdxlseptimo, sabbato proximo post festum jnuencionis sancte crwcis."}, {"df": "2699", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2700", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Katerina Olaffsdotter kænnis j thenne scrifft fore thæsse godha mæn Bencth Hamar oc Lasse Bærtilsson aa wapn, Jacob Ffrees oc Henric Busman, borghamestara j Aboo, ath æpther thet myna barnafadher Niclis Andirsson war dödher ok iak warth ænkia, tha gifthe jak försth wt myna dotter Margareto, ok gaff iac met henne til mædhgifft vii[½] löduger mark silffs, ij nobla, ix gyllena oc ther til swa mangha pænninger, som oppfylthe hundradha mark. Thom anthwardhade jach myn magh Andirs Saccho oc mynne dotter Margareto. Hær til gaff iak mynne dotter Marghitte bætre æn lx mark j smydhe ganghklædhom oc brudha sængh fore vtan thet theris brullops kosth mik kostadhe. Jtem sidhan myn dotter M[argareta] war j sængh komen til myn [magh] Andirs, anthwardadhe jach hanom alla myna köpslaghan, humbla, psalt, klædhe, lærofft, ii[½](c) alna wanmal, ny koperkar, katzlar oc grythor, myndre oc meer, thet min köpslaghan war, ok ther til vppbæra all myn gældh, som iach atthe vppbæra. Jtem sidhan anthwardadhe iach mynom magh Andirs bægghias myna döttre fædherne j faasth, eth landhgodz, som heter Woywala liggiandis i sancta Katerina sokn, som war theris fædherne, oc en trydhiungh aff gardenom j Aboo, som oc war theris fædherne. Ok met thenna thrydiungenom gaff iak mynom magh Andirs oc minne dotter Margareto aff mynom egnom deell swa mykit meer, ath halfuer gardhin kom oppa theris deel met swa skælom oc forordhum, ath min magher Andirs skulde giffua oc fornöyghia Nadhindals closter fore the andra mynne dottirs Greto prouento c mark, hwilkit han ey villde ællir formatthe vthgiffua j redhom pænninghom. Ok thy met godhom vilia oc beradhno modhe, æptir thet barnanne næsta fædhernis frændher, hwilkom Andirs thet först bödh, Woywala for:da, til sik ey lösa vildhe, tha fornöghde Andirs clostreno Nadhindall met bægghias theris deel y Woywala fore lx mark Aboo pæninger, oc ther til gaff Andirs clostreno xx mark i wærdhöörom; swa brusto æn i thenna hundradha mark, som myn magh clostreno skulde betala, xx mark, oc thöm betaladhe iach aa mith eghit; ok hær aa mothe thetta godzsit Woywala. Tha anamadhe myn magher Andirs oc myn dotter Margareta bægghias myna dottra deel halfuan gardhin hær i Aboo oc lotho sic ther wæl athnöyghia. Jtem noghon thima for æn jak gaff mik i clostre tha iæmkadhe iak met mynom magh Andirs ath hwat han hadhe kosthwarth vppa mynne dottir Greto, som i clostred ær, i kost ællir clædhe ij aar ællir iij, ther a mothe sculdhe han swa mykit meer behaldha i lösöromen, ower thet gaff iak thöm badhom, för æn iak mik i clostredh gaff, ix kannor, ix thinfath, smaa oc stoor, thertil eeldhkar, kætzslar oc grythor swa mykit thöm tharfuadis. Met mik fördhe iach jncthe aff clædhom i clostredh mer æn mik behöfdhe til enne sængh. Alt annath iak atthe, dynor, lakan, höiendhe, dwka, bonadha, myndre oc mer, thet vnthe iak mynom maagh oc dotter alth samman. Swa behiolth oc myn magh Andirs eth fællabodha rwm ower ana, som oc war bæggias theris fæderne, hwilkit Andirs pantsatthe fore viij mark. Jtem swa lanthe iak mynom magh Andirs iij myna bædzsta silffskala; thöm satthe han oc wth til panth fore xxx mark. Thöm gaff iak oc hanom oc ther til ena skeedh, hon wogh x orter silfs; oc mothe allo thæsso fik myn dotter Gretha hwarte fædherne ællir mödherne mer æn fore scrifuat staar, Woywala oc the xx mark Andirs vthgaff. Oc met bægghias theris, mins magx Andirsse oc minne dotter Margareto, samthykkio oc godhuila gaff iak mik til clostredh Nadhindal met myna hælfth j gardenom fore myna prouento oc ingifft, hwilka clostredh anamadhe i bægghias theris nerwarw oc samtykkio. Swa vil iak Gudhi myna siæl anthwardha, ath alth thetta ær swa santh som forscrifuat stander. Ok thy fore dödz mala skuldh bidher iak thæssa iiij dandhamanna incigle, som förescriffne staa, til vithnisbyrdh fore thæssa scrifft hænghia, hwat the aff mik i lifuandis liffue hörth haffua. Scriptum Nadhindal anno Domini mcdxlvij, feria 2:a pentechostes."}, {"df": "2701", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the godha mæn, som thetta breff höra eller see, kænnis jac Jönis Thawest met thesso myno nærwarande opno breffwe mik hawa wnt ok vplathit mynom ælskelikom brodher Olaff Thawest allan min andeel j Porkala gardh, som mic met rættha burdhe ærffwa epter min fader, Niclis Thawæst, Gudh hans siæl nadhe, fore lxxx marc reedha pæninger, vtan gaardz ok jnnan, j waatho ok i torro, nær och fiærre, engho vndan taghno; hwilka for:da peninga summo han hawir mik bethalat thil godho nöghio. Thy aaffhændher jach then for:da min arffwa deel mik och minom ærffwingiom och tileeghnar mynom brodher Olaff Thawæst och hans ærffwingiom til æwerdhelike ægho. Till ytermere wisso och witnisbyrdh bidher jach hedherligen man mæsther Olaff Magni, domprogast j Abo, och Frille Haquonsson a wapn trykkia theres inciglen hængiande fore thetta breff, som giffuit ær j Abo aareno epter Gudz byrdh mcdxl septimo, fferia quarta penthecostes."}, {"df": "2702", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligit see thet allom them thetta breff hora eller see at j fiordh somar, som war anno Domini mcdxlvi, tha wor nadige herre konungen war j Stokholm, komo for hans nadh margh groff kæramaal hadhan¹ aff Osterlandom, huilka eendeels ther ey kunde ændas, mæsth før thy ath the som swara scullo ellir vithna waro ey nær stadde. Tha befelthe wor nadighe herre k[onung] oss Benkth Jonisson aff Salista, ridder ok lagman j Vplandom, oc Magnus Gren, ridder ok houitzman pa Abo, ath fara till Abo, hora, ranzaka met fulle makth, likerwiis hans nader ther siæ[l]ffuer nærware, the arendin som j Stokholm fore honom kærdis aff Østerlandum ok ther ey² kundho ændæs, som for rørth ær, oc annor tulkin ærendin som fore os kunndo koma. Synnerliga befelth hans [nadh] oss ath hora ok ranzaka ok aatskilia eena trætto som lenge haffde warit millan wørdeliken fader met Gudh biscop Magnus j Abo oc nagra skattabonder j Pyttis sokn³ om laxafiske j Abborafors. Ther om kom the fore oss aa baadha sidhor vpa landzræ(n)tthin som hiolz j Abo anno Dominj mcdxl[vii] j lagmanna ok hæredzhoffdingia oc marga andra godra manna nærwaru. Ther hørdhom wi theres tilthaal oc swar ok bewisningh vpa baadha sidhor. Biscopen haffde hæredzhøffdingens dombreff som war giffuit j her Cristiærn Nielssons nærwaru⁴, so[m] tha war houitzman vpa Viborgh, oc eth annat dombreff, som giffuit war pa landzrættin ludandis pa konungxdom ok lagmanzdom, ok bønderna haffde inkte breff eller skæligia bewisningh vtan ena papersscrift til huilken biscopen myndligen⁵ swar tilgaff. Thenna for:da breffuen lothom wi ludhelika læsa⁶ ok lagdom fore xii mæn som j næmpdinne saatho, vi frælsis mæn som ær, Gregers Andersson⁷, Hartike Olafsson, Jusse Hannesson, Gødyke Finke, Pædher Marthenson, Andris Balk, ok vi bondher som ær Olaff Sarkila, A[n]dris Rakayn, Michel Pydkenytij⁸, Pæder Rawcala, Jaco Vidulast, Nicolas Imærtiala⁹. Thenne xij for:de gillado breffuen oc iak Benth Jonisson met her Magnus Grens¹⁰ ok flera goda manna samtykkio, som fore landzrættin saatho met wors nadige herre k[onungs] macth, fullboordade ok stadfeste¹¹ the doma ok dombreff. Fframledis¹² tha biscopen haffde fangit the forscriffna doma ok doombreff vpa laxafisket j Aborfors¹³ æ met huat laxatolom¹⁴ laxen ther finges, tha vill ey bonderna en tha laatha honum niwta sina fulla hælfft. Tha byriade biscopen trængia thøm met kirkionne ræth mædhan the ville ey latha niwta honum lanzlagh oc the ey ville landzlaghom lyydha. Tha komo bonderna til sæmio met biscopen ok giordo eena sæmio j marga goda manna nærwaru sina millan, ok ther giordis ij breff vppa eens ludande vndir godra manna inciglen; eeth thera¹⁶ behiolt biscopen ok annat thera¹⁷ hans viderdelismæn, ok samio breffuit war læsit ludelica pa landzrættin. Oc æpter wii kundom mærkia ath sæmian war skælliga giordh tha anamadho biscopen oc bønderna met godhom vilia treem sinnom atthsporde effter godha manna raadhe ther fore rættin ath bliffua obrutliga vidh the sæmio¹⁸, huilka sæmio jak for:de¹⁹ Benkth dømpde staduga oc fastha holdas aa bodha sidhor vidh hwars thera xl mark fore konungx dom. Til alla thesse stykke mere visso ok vitnisbyrdh hængiom wi Benct Jonsson oc Magnus Gren, riddara, wor inciglen met vitzscap fore thetta breff, huilket som fæsth ær vidher for:de dombreff oc samio breff. Datum Abo anno Dominj mcdxl[v]ij²⁰ feria 5:ta pentecostes.²¹"}, {"df": "2703", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2704", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikit see thet allom thøm thetta breff høræ eller see at i fiordh somar som war arom epter Gudz byrd mcdxlvj, tha war nadighe herre konung war j Stokholm, komo fore hans nadh marg groff kæramaall hædan aff Østerlandom, hwilka eendeels ther ey kundo endas, mest fore thy at the som swara skullo eller vithna waro ey ner stadde. Tha befelthe war nadighe herre konung oss Bent Jønisson aff Salista, riddare oc lagman j Vplandom, oc Magnus Gren, riddare oc høuizmanne vppa Abo, att fara till Abo at høra, ranzsaka och rætta met fullo makt, likeruis hans nadh ther sielffwer nær ware, the ærende som j Stokholm fore honom kærdes aff Østherlandom ok ther ey kunno ændes, som førre rørt ær, ok annor tolkin ærenden som fore oss kunno koma; synnerligha befelte hans nadh oss at høra, ranzsaka och atskilia ena trætto som nagher aar hafde standit mellan sancti Johannis baptiste prebendato ok husfru Birgitta, foordom Hænninghe skræddares atherleffua, Gudh hans siell nadhe. Wj hørdom hennes tiltall och klerksens swar, som prebendana forastar, skæl och bewisningh a badho sidhor. Clerken loot koma fore oss besigilt breff och liffuandis vitne ther han kunne met beuisa at for:de Birgitte dødha bonde och hoon siælff met friom wiliæ oc beradhno modhe hafde for noghor aar giffuit oc skøøt eth godz j Rangnastala bj vndher sancti Joh[han]nis prebendan j Abo domkirkio met swadana wilkor oc forordhom at clerken, som the prebendan j wærio haffwer, och hans epter komandhe till sama prebendan skulle giffua aarligha for:de Birgitte och hennes bondhe Henninghe swa lenghe the bodhen eller annat hwart thera lifde ij pund rogh, j pund malt oc j slatta nøøt swa got som xij øre pæninga, och the bodhen hyon skulle haffua theres læggerstadh fry, tha Gudj tæktis thøm kalla, j sancti Johannis choor. Thetta beuiste clerken met witnisbreffuom och dombreffuom, som vpa landzrætte[n] fore naghrum arom giffuin waro, oc swa liffuandis vitnom som j skøtningen wara hafde tha som for:de Birgitte och hennes bonde Hæninghe forn:de Raunastala godz vndher sancti Johannisse altare skæladhe och skøtte, hulkin vitne vpnæmpnas j thøm dombreffuom ther vpa æræ førro giffne vpa landzrætten j Abo. Thy dømpde jach Bent Jønisson for:de gaffuo stadugha och fasta oc the sæmio vilkor obrutlika at haldas som the a badha sydhor giort hafde, widh hwars theras xl march fore konungxdomen som jach nw haffwer vpa høgburens førsta och nadugx herres konungx Cristoffers vægnæ. Till hulkins mera wisso och ytermera beuisningh henger jach myt jncigle vitherliga fore thetta breff nær the breff ther vppa førra giffne waro. Hulkit giffuit och scriffuit ær j Abo aareno epter Gudz byrdh mcdxlvij, næsthe løghoredag fore trinitatis, etc."}, {"df": "2705", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Viterlikit see thet allom thetta breff høra æller see at then tiid jach Benct Jønsson aff Salista, riddare, hoghburens herres konungh Cristoffers hoffmestare oc lagman j Vplanden, aff enkannelica befælingh forn:de hoghburens førstæs konungxdoom jnne haffuande j thetta sin j Abo biscopsdøme, ræfstetingh hiolt j Abo stadh areno æpter Gudz birdh mcdxlvij, fredagen j pingxdaga wikuna, j nærwaru wærdigx faders met Gudh b[iskop] M[agnus] j Abo, her Magnus Grens, riddare oc høwidzman wppa Abo hus, oc flera goda manna, tha kærde Hinza aff Mækis ok hans skypteslaga aff Mækis by j Lundha sokn aff finska rætthen til Michel Kegetys oc hans mædhiælpare aff swenska rætthen j samu sokn wm raar thera mællan, wm huilka the haffde førre opta warit till rættha, oc haffde hwar delen dombreff fore sik aa badhe siidor som the ther latha fore koma; fførst haffde Hinza aff Mækis oc hans kompana Niclis Olafsson[s] aff Særkilax (wppa) konungxdoom jnne haffuande, Sona Sonasons lagmanz j Norfinne ok Mathis Marthensons lagmanz i Swdherfinne dombreff giffuit her j Abo wppa landzrætthen anno Domini mcd[x]lvj, fredaghen næst fore Philippi et Jacobi dagh, lydhande at thæssa æra rættæ raar mellan forn:de widerdeles mæn [j] finska rætthen oc swenska rætthen j forn:de Lundhe sokn, som æru Riamæki, Kirstonkallio, Læcthehenmæki oc Heystenmæki, som landzsynemænnæ oc theres forwitne haffde ransakadh oc sworit wppa landzrætthen oc nw tilstodo for mik met eedhom oc wprækthom fingrom, oc thet breffuet fulbordade oc tilstodo the thet wtgiffuit haffde. Her j mot loth Mikell Kegetys oc hans kompana koma fram eeth annad breff thet Sona Sonason oc Benct Lydekeson, aff forn:de Sona Sonason tilkraffder ok bidin, haffde gifuit oc besiglt ludhande wppa andra raar, huilkit breff Sone ey wilde tilsta, thy at forn:de Michel haffde thet aff honom fongit met oskælom oc osannindh; thy ryggiade Sone thet breff oc giorde thet till entte. Tha jac haffde thæssæ trætte oc breff aa badhe siidor hørt, ranzakat oc granelica offweruegit oc fan at landzsynemænnena haffde flerom sinnom wppa sama raar warit oc j hwart sinne the forn:de raar gildat, oc mædhen j laginne ær flera stadom forwaret (ær) at thet skal bliffua fast oc stadukt som landzsynen gøør, thy stadzfæsta jak met konungxdoom, ther (ͻ: then) jac jnne haffuer, then domen Niclis Olaffson, Sona Soneson oc Mattis Marthenson dømpt haffde oc theres breff ther wppa giffuit, huilkit hær widherfæst ær met thessæ mina breffue wnder mith jncigle, oc dømer the raar staduga oc fasta mællan the forn:de wedherdeles men oc forbiudher hwariom manne her emothe gøra widh sina fyratigi march fore konungx[dom]. Thiil huil[k]z mera wissa oc bewisningh hænger jac mith jnciglæ witherliga fore thetta breff, huilkit giffuit oc scriffuit ær j Abo anno Dominj mcdxlvij, sabbato trinitatis."}, {"df": "2706", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Benkth Jönsson j Salista, riddare och lagman j Vplandh, högborens första mins nadugx herres konungx Cristoffers dom j thetta sin jnne haffuande ofuer Abo biscopsdöme, kænnes ath then tiidh jach ræfstatingh hiolth j Abo met almoganom aff Finlandh anno Dominj mcdxlvij j nærwaru werdugx fadhers met Gudh biscop Magnus i Abo, her Magnus Gren, riddare ok höffuizman pa Abohus her Henrich Biiz, riddare, Benkth Lydekasson, Mattis Marthensson j Sudherfinna och flera andra goda manna, kom for mik ok kærde Jönes Hanisson, Nadendals klosters sysloman, thil the landbo, som vndher konungx gaardhen liggia j Helgaa j Beerno sokn, ath the sielffue haffdo affslagith och minzscat een tridiungh aff theris affurath, som the aff aller plægode göra, ffor thy ath the villo hetha böndir och ække landhbo; huilkit jach ranzakade, ok fan jach j theris eegith breff, som the haffua aff konungh Magnus, ok jæmwæl j træm androm breffuom, som liggia j Abo domkirkyo, ath thet ær retta kronone goz, som the sithia paa, och the æru kronone landbo som breffuen vtwisa, bade konungh Magnusa ok konungh Albrekthz. Thy dömpde jach them ath the landbo sculu vara ok ey böndhir ok theris fulla affurath göra vthan affslagh och all dagxwerke ok ærffuode ok theris lagahws wppe halla ok qwærnana byggia och alth anath, hwath thet hælzth kan vara, engo vndantagno, som the aff aller förra haffua varith vane ath göra. Ok haffuer jach fore Gudz sculdh ok fore dandemanna bön scul fordragith them theris stora dyrffde och falskheeth, som the giorth haffua mote theris retta herra och kronone, fore huilka the stora plight ok scada wærde om retthen sculle sin framgangh haffua. Ok forbiudher jach hwariom manne, som for:da Hælgaa goz byggia eller boo, offthermeer tildyrffuas ath sælia kronone jordh vidher theris xl mark for konungx domen. Til mere visso ok stadfæstilsse bidher jach verdugan fadher met Gud biscop Magnus, her Magnus Gren ok Benkth Lydekasson ath hængia theris jncigle met mino for thetta breff. Datum anno et loco vbi supra, sabato dominice trinitatis, jn testimonium et euidenciam premissorum."}, {"df": "2707", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Bencth Jönisson j Salista, riddare ok laghman j Vplandh, höghborens första mins nadugha herra konungx Cristofuers dom j thetta sin jnnehafuandhe j Aboo biscopsdöme, kænnis ath then tidh jak ræffsta thing hiolt j Aboo j werdugx fadher met Gudh biscop Magnussa, biscop j Aboo, nærwarw, herra Magnus Green, riddare oc höuidzman oppa Aboo, Bencth Lydhekasson ok flere godha mæn, tha kom fore mik oc kærdhe hustrv Margareta, Andirs Saccho æpthelefua, til Nadhindals clostre om eth jordagods, som kallas Woywala, ligghiandis j sancta Katerina sokn, ath thet skulle hænne rættha fædherne wara; hwilkit ærindhe iak sköth til hænne modher, hustrv Katerine Sacchos, som nw ingifuen ær j Nadhindals clostre, ok sænde jach til hænne thit thæssa iiij godha mæn, Bencth Hamar oc Lasse Bærtilsson aa wapn, Jacob Ffrees oc Henric Bosman, borghamæstara j Aboo, ath höra henne ordh och beuisningh hwat henne vitterlighit ware om thetta ærindit. Tha kommo thæsse iiij for:de fore mik j geen met enne scriffth, huilka jach loth læsa, oc sköth iak ærindit thil thæssa xij, som i næmpdinne satho, som æro herra Henric Bitz, herra Henric Clauusson riddara, Niclis Olaffsson, Pædhar Karpelayn, Gödheca Finke, Hartik Olaffsson aa wapn, Andirs Rokanen, Olaff Særkila, Michel Pytkenythw, Pædar Rawkala, Jacob Vidhekalast oc Nicolas Mærtila, böndher, hwilkit the met fullom skælom owerwogho oc gilladhe thenna scrifft, ath for:da hustrv Margit hadhe meer opburit aa sith fædherne, badhe i fasto tompt j Aboo oc androm pæninghom, æn then andra systeren Greta, som j clostredh jngiffuin ær, fore hwilka prouento thetta godzsit Woyuala jngiffuit ær. Æpther theris ranzsakan oc edha dömpdhe jak for:da Nadhindals clostre Woywala godz til, stadhught oc fasth blifua, oc forbiudher jach forscriffne Margareto oc allom androm thetta ærindhe optermer röra vidher xl mark fore konungxdomen. Ok læsir jach thetta mith breff vidher thæssa scrifft ok bidher iak werdughan fadher met Gud biscop Magnus, herra Magnus Green oc Bencth Lydhekasson ath hængia theris jncighle fore thetta breff met myno. Datum Aboo anno Dominj mcdxlvij, sabbato trinitatis."}, {"df": "2708", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2709", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witirlighit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jak Margith Hartiks dottir, wælborins mandz Benktz Hamars hustru, kennis met thesso mino öpno breffue, thet jak met mins kæra hosbonda samthykkyo ok godhwilia wæl förthænkt met minna vina och frænda fulbordhan ok radhe hafuir vnt ok giffuit ok met thesso breffue vnnir ok giffuir j Gudz hedher, jomfru Marie, sancte Anne ok sancte Birgitte Nadhindals klostir alt mit fasta godz jak ægher j Rikalaby, j Haliko sokn liggiandis, som æru thre stængir j enom aakir ok j adhrom een alin mindra æn thre stængir, met hws ok jordh, aakrom ok ængiom, tomptom ok tompta stadhom, skoghom ok skogh lotom, met hyordhmarkom ok fægangom ok met allom androm wtuæghom ok tillaghom j wato ok thörro, nær by ok fiærran, altzengo vndan takno, som ther aff aldher hafuir tillighat ok æn tilliggir ællir rætligha tilliggia bör, æ hwat nampne thet hælzt næmpnas kan, före mins kæra framfarna hosbonda siæl, Jossa Olafsson, huilke miskunsambir Gudh wardhe nadhugher, ok före mina siæl ok före allas thera siæla, jak æghir got före göra, lifuandis ok dödha, huilkit förscrifna godz min för:de hosbonde Jusse ok jak rætlika köptom aff beskedhelikom manne Lassa Brwn fföre halft annat hundradha mark Aboska peninga, huilkit godz mik tilfallit ær j minom morghongafwom före hundradha mark peninga, som min förscrifne hosbonde Jusse Olafsson mik gaff aa rættom hindirs dagh, som dandemannom wæl witirlight ær, ok femtighi mark j sama köpit ær min eghin tridhiungir. Ok thetta för:da godz gifuir jak met swa dana skælom ok förordhom, at jak skal thet hafua, nytia ok bruka ok affradh vppbæra swa længe jak lifuir; ok eftir min dödh skal för:da Nadhindals klostir anama thetta förscrifna godz före sitta(!) eghit til æuærdhelika ægho; ok systir ok brödher j sama klostir skulu pliktoghe wara at bidhia wan Herra före mins för:da framfarna hosbonda siæl, Jossa Olafsson, före mik oc före beggias wara förældra siæla, ok hafua badhe honom ok mik j aminnilsom j thera gudh[l]eka bönom. Ok nær Gudhi thekkis mik aff thesse wærldinne kalla, tha keesir jak min lægherstadh j för:do Nadhindals klostir æfftir min dödh minom syndogha likama ther til hwilo. Ok ware thet swa, som Gudh förbiudhe, at ther naghat hyndir kome wti at min dödhe likame ey kome liggia j för:da klostirit, tha skal thenna gafua ey före thy ryggias wtan bliffua vidh fulla makt, ok klostrit aname strax godzit före sith eghit til æwærdheligha ægho. Ok thy affhændir jak, för:da Marghit, mik ok minum ærffuingiom thet förscrifna godz met allom thes tillaghom ok tileghnar thet systrom ok brödhrom j för:do sancte Birgitto klostir j Nadhindal æfftir min dödh til æuærdheligha ægho thet nywta ok bruka met allom æghanda rætt æfftir thera eghin wilia o hyndrat ok oqwalt före allom minum ærffwingiom ok allom androm met thöm wilkorom ok förordhom, som förr ær sakt. Ok giffuir jak hæridzhöfdhingianom j the hæradhe godzit liggir fulla makt systrom ok brödhrom j förscrifne klostre thet sama godzit j Rikalaby fast fara, skæla ok sköta æffthir thy landz lagh til sighia ok wtwisa. Til thæs mere wisso ok större föruaringh tha lather jak, för:da Marghit Hartiko dottir, witirligha hængia mitt jnsighle före thet[ta] breff, ok ther til bidher jak hedherligha men ok wælborna Benkt Hamar, min hosbonda, Hartiko Jacopsson, Bote Benktsson ok Olaf Buk at the latin thera jncighle met mino eghno til witnisbyrdh ok stadfestilse före thetta breff, huilkit som scrifuit ær j Abo arom æptir Gudz byrdh mcdxl septimo, die sanctorum martirum Geruasii et Protasii."}, {"df": "2710", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom witherlighit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Laurens Jngemundsson, kirkioprester j Borgha, kænnes met tæsso mino opno breffue, thet jac met godhom wilia wæl fortæncther met mina wina oc frænda fulbordhan oc radhe haffwer vnth oc giffuid oc met tæsso breffue vnner oc giffwer oc nw genstan vplather j Gudz hedher, jwmfrv Maria, sancte Anne oc sancte Byrgitto Nadhendals clostre mith fastha godz jac æghir, liggiandis j Wirmo oc Læmo soknom, som ær Meitus oc Tærwosnæs j Wirmo sokn oc Wippis j Læmo sokn, met hws oc jordh, akrom oc ængiom, tomptom oc tompstadhum, skoghom oc skoghs luthom, met hiordhmarkom oc fægangom oc met allom androm wtwæghum oc tillaghom j watho oc torro, nærby oc fiærran, altzengo vndan taghno, som thöm godzom aff alder haffwer tilligat oc æn tilliggir ællir rætteligha tilliggia bör, æ hwat nampne thet hæltz næmpnas kan, fore mina siæl oc mina forældra siæla oc fore allas thera siæla, jac æghir goth fore göra, badhe liffwandis oc dödha, hwilken forscrifna godz jac rætteligha ærffth haffwer æffthir min fadher oc modher, Gudh thera siæl nadhe. Oc tessa for:da godz giffuer jac met swa dana skælom oc forordhom, ath systrir oc brödhir j forscrifna Nadhendals closter schulu pliktoghe wara ath bidhia wan Herra fore mina forældra siæla oc fore mik ok haffwa badhe thöm och mik j aminnilsom j thera gudhelika bönum swa længe clostrit staar. Oc ware thet swa, som Gudh forbiwdhe, ath mine ærffwingia ey vilde tessa forescrifne gaffuo met godhom wilia til latha, tha vnner jac oc giffuer met thetta sama breff systrom oc brödhrom j forescrifna Nadhendals clostre hwan tiende pening aff allo mino fastha godze, badhe fædherne oc mödherne, hwar the godz hælzst liggia kunno, til æwerdelika ægho. Oc sculu systrir oc brödhir thenna forscrifna try godz met fulle macht styra oc radha, nythia oc bruka til thennæ dagh myn brodhers barn hafwa giorth eth rættelighit skipte met thöm ællir thera æmbizmannom affthir thera fadher Olaff Jngemundsson, myn brodher, Gudh hans siæl nadhe, om alt warth fædherne oc mödherne, badhe löst oc fast, met thet som myn modher, myne brödhir, Gudh thera siæl nadhe, oc myn brodhers hustrv, Gydha, som æn liffuer, saalt oc wtsath haffua vthan myn vilia oc j minne franwaru oc swa met thet, som æn j gen ær oc ey saalt ællir panthsat. Oc nar thetta skipte ællir sæmia giordh ær, hwat myn deel tha kan mera wardha aff thöm thiende pæning mic kan tilfalla æn thenna for:da try goz tilsighia, thet skal oc fornempda Nadhendals closter haffwa til æwerdelika ægho, oc ther met alt aff gæld oc afradh, som thæn deel ællir godz skyldath haffua til thenna dagh. Oc thy affhændir jac, for:de Laurens Jngemundsson prester, mic oc minom ærffwingiom alla thenna forscrifna godz oc æghadela met alla thera tillaghom oc tileghnar thöm systrom oc brödhrom j for:da sancte Birgitto clostre j Nadhendal til æwerdelika ægho thöm nytia oc bruka met allom æghande ræth æffthir thera eghin vilia ohindrat oc oqwalt fore mic allom minom ærffwingiom oc fore allom androm met thöm wilkorom oc forordhom, som för ær sacht; oc giffwer jac hæridzhöffdingianom j the hæridhe, all thenna godz oc æghadela liggia vtj, fulla macht systrom oc brödhrom j forscrifna clostre the sama godz fast fara, skæla oc sköta æffthir ty landz lagh wtwisa. Til thæs mere wisso oc större forwarning tha lather jac, for:de Laurens Jngemundsson, kyrkioprester j Borgha, witherligha hængia mith insighle fore thetta breff, oc ther til bidher jac wærdoghan fadhir oc herra biscop Magnus j Abo, wælborna mæn oc hedhirligha herra Henric Clawosson, riddare, Pedher Karpelan, hærædzhöffdinge j Masko, oc Jönis Hannisson j Willela at the hængia thera incighle met mino eghno til vitnisbördh oc stadhfæstilse fore thetta breff, hwilkit som giffwit ær j Abo arom æffthir Gudz byrdh m°cd°xlvij°, torsdaghin næsth fore sancti Johannis baptiste dagh."}, {"df": "2711", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2712", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLVII. Item circa festum visitacionis beate virginis obiit soror Christina Hannesdotter Finlandie."}, {"df": "2713", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Salutacione premissa. Eddele, strenge vnd wolduchtige leue herre. Wy begeren juwir herlicheit weten wo vor vns onsittenden rath sin gekomen de vorsichtigen Tidemam(!) Langembeke vnd Roloff Mant, vnse medeborger, vnd hebben vns mit eren frunden clarlik vorbracht vnd tokenne gegeuen, wo dat juwer herlicheit en ere gudere bouen jar vnd dach jn rostemente mit juw hefft doen holden to erem groten mercklikem schaden, welke gudere sik wol vp xiiij(c) mark lopen; vnd dijt sulde uth juwir beuelinge deshaluen gescheen syn, vmbe dat Bartolt Burammer, etwan vnses radiscompan seligs gedechnisse, Merten Degen, borgermeisters to Wyborge, gudere de wirde van j(c) vnd x mark hir mit vns mit rechte besetten hadde. Also hebben vns vnse vorbenomede borger wol furder berichtet, dat des vorschreuen Tydeman vnd Roloff frunde, alse Hans Dalhwsen vnd Francke Mant, ouerbodich syn gewesen tor vorschreuen tyt by juwer herlicheit also vele gudere by en to holden, alse de j(c) vnd x mark, toseiden mit vulbort vnd willen des ergenanten Merten Degen, vmme ere ander gudere van dar to scheppen, dar nw Andris Lore vnd Herman Treptow hebben ouer vnd an gewesen; vnd vp sulkent schepeden ere frunde, alse Hans vnd Francke, ere gude kegen Reuael, darbauen ere gudere vth der zee weddir angehalet syn mit cleynen rechte vnd krancken bescheide, vnd de juwe herlicheit, alse se spreken, nw vortaen holden wil, dat vns sere fremde nyment, so wy douch sulkent an den juwen vngerne doen welden. Item hebben vns de vorschreuen Hans vnd Francke erkennende geuen wo dat wy sulden geholden hebben juwes deners Wyneke Vals gudere, dat welke douen vnsen eldesten nicht steit togedencken vnd ok nicht beeth nw her witlik is. Hirwmme wy juwe eddele strenge, wolduchticheit mit deenstliken beden frundlik vnd gutlik bidden, dat juwe herlicheit den vorbenomeden Hans Dalhusen vnd Francke Mant, diessen bewiseren, vnsir vorschreuen borger frunde vnd coplude, de vorschreuen ere gudere gutlik will folgen laten vnd frey vnd vngehindert van dar to forende vnde to bringende, wente, gustige leue herre, juwir herlicheit gudere, de hir mit vns van wegen Weyneke Valsch, juwes deners, sulden bekommert syn, dat wi doch bet nu her nicht geweten hebben, de syn her frie vnde loes van vnsen gerichte gedelt vnde thogelaten, so dat Jacob Blumenow, vnse medeborger, juwer herlicheit mechtiger vnde procurator jn de gudere gewiset ist vnde sik der wolkomelik vnde windende vnde to juwer behof to entphangende, alzo juwe herlicheit vt vnsen oppenen breuen na richten vnde scheppen vnse stat gehegedinge getugnisse wal clarlik vor stan wert. Eedele vnde strenge, leue herre, juwe strenge edelcheit wil sik in de vorberorten saken alzo gunstich vnde gudich bewesen vnde fynden laten alzo wi des vnde alles gud wol betruwen juwe edelen strengcheit; wil ok, leue herre, den vnsen, de mit jw kamen, de ere handelinge dar hebben, vordelik vnde hulplik wesen, dat se nw ane gewalt vnde vnrecht, gelik se clagen, dat jn dar mit juw geschut vnde to getogen wert mogen bewredet werden, verschulden vnde vordenen wi alle wege gerne kegen juwe edele strengecheit vnde juwen, wor wi mogen vnde konen. Walete in Domino. Actum die sab[b]atis post festum visitacionis Marie anno xlvij°, nostro sub secreto."}, {"df": "2714", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Clauusson, riddare ok hæradzhöffdinge j Nidhersatagundh, gör vitterligit alle mæn mædh thetta mith opna breff, ath arom æptir Gudz byrd mcdxlvij, sunnedaghin næst fore sancte Margarete dagh, jagh tingh hiolth met almoghen j Hwittis, kærde beskedelikin man Jönis Hanisson vppa Nadhindals clostirs wægna til thöm aff Karynemy, ath thet godz, som hustrv Anna, Greghirs Andirssons hustrv, hafdhe gifuit Nadhindals clostre, war mynskat sydhan ther kom swænsch skipte vppa; hwilkit jak sköth til the xij i næmpden satho, som ær Olaff Rodzlynen, Niclis Olaffson, Niclis Benctzsson, Arne Köykosche, Andirs Kascari, Jönis Reskanpoyka, Pædhar Thamari, Hinzsa Sallinpoyka, Olaff Niclisson, Lasse Garp, Michel Pinnakosky ok Olaff Tondori; ransakadhe, vithnadhe oc æpter swæria vilia, om nokor aff thöm eedh haffua vill, att sydhan Kæynemyby(!) war dömpdher til iæmföres oc rættha soolskipte, kom oppa hustrv Anna deel iij stenger jordh i hwarth byamall offuer allan Karynemy by oc ey meer. Æptir thæsson forscriffnom skælom oc engin moth næmpdhen vædhia vildhe dömpde jach Nadhindals closter the iij stængher iordh til j förenæmpda Karinemyby fry ok vmbewaren; oc förbiudher jak huariom manne thetta godhz optermer hindra ællir qwælia fore Nadhindals closter vidh iij mark fore myn doom. Til thæs mera visso lathir jak, for:de Henric Clausson riddare, vitterligha henghia mith incigle for thetta breff."}, {"df": "2715", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2716", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2717", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grut vnd allent wes ik vmme juwer erwerdicheit willen gudes to donde vormach alle tijd touoren gescreuen. Hochwerdige leue her homeister. Juwer erwerdicheit breffe hebbe ik lefliken vndfangen vnd wol vorstan, dar inne geroret van Tydeman Langerbeken vnd Roloff Mante, de welke guder im negesten vorgeledenen somer hijr solden gehad hebben, welk my vnwitlik was, wente ik vp de tijd by mynem gnedegen heren dem koninge in Sweden was vnd hir nicht to hus. So hebbe ik sedder woll vorvaren, dat hir ichtes welke koplude mit roggen weren van Dantske gekomen, de eyne geheten Seyryes Veckinghusen, de ander Roloff Franke, welken roggen se vorkoften vnd vor vterden, so dat de rogge quam strax in der Russen hende, dar se mit werke vnd anderer Russchen ware wedder uor vornoget worden, welke guder hijr de borghermeistere to Wyborgh besat vnd gerosteret hadde na vt wisinge eres rechtes, welke vorbenomede koplude de besatten vnd rosterden gudere hemeliken by nachtiden vt der rosteringe vnd besate geforet hebben vnd worden so wedder gehalet ein del ouer iiij vekeses eyn del mer den ouer xx wekeses. Dar vmme de sittende rad van Wiborgh heft den vorbenomeden gesellen de guder aff gedelet vor uorb[er]orde gudere na vt wisinge erer stadh rechte vnd nicht vmme jenger andererleye sake willen, thegen welkem erem bescreuen rechte my nicht to donde steit se in jengerleye mate wedder tho stande. Erwerdige leue her homeister, alse juwe erwerdicheit ok scriff van welken guderen, de Burhamer vnd mer anderen affhendich geworden weren, de hebbe ik hir eren vulmechtigen to vuller noge vnd to danke wol betalt, also erer vulmechtigen opene breue und quitancien my gegeuen wol vtwiset. Vortmere, ewerdege leue her homeister, so geuellet sik also in dem negesten vorgeleden somer, dat my was noet rogge to myns heren landen vnd sloten. Aldus so sande ik welke van mynen deneren im Ozeel vnd leth dar wat van roggen kopen, war vmme de suluen myne denere sik nw klegeliken vor my beclagen wo juwer erwerdicheit breff in dem vorscreuen somer to Reual in deme gildestouen vor dem gemenen kopmanne gelesen ward so ludende, dat men de gene, de roggen in Ozell gekoft hadden, vp grypen vnd vangen solde vnd richten see. Der geliken wolde juwe erwerdicheit don, de vth euwern landen gesegelt weren mit roggen vp de Russen. Umme welke vorgescreuen sake myne denere juwes erwerdegen ordens lande nicht wol soken doren, des den de juwen, de roggen vth juwen landen vp de Russen vorden, in mynem gebede sik nicht befruchten doruen. Vorumme jk juwe hochwerdicheit vlitegen biddende sy, dat anders willen bestellen laten, so dat myne denere vnd vndersaten dorgh eyn sulkent nicht myden doruen juwer erwerdicheit lande, welk ik im geliken efte vill groteren alle tijd gerne wol vorschulde tegen juwe hochwerdicheit, de Gode dem almechtigen ewich befolen sy. Gescreuen vp Wiborgh im xlvij:sten jare am mandage vor sancta Maria Magdalenen. Erwerdege leue her homeister, desses begere ik vnde bidde juwe hochwerdicheit ein antworde my to benalen mit den ersten. Karll Knutsson, ritter, houetman vp Wiborgh, etc. Adress: Dem hoghwerdegen, gestliken heren broder Conradt van Erlichszhawszen, homeister Dutsches ordens tho Prussen mit aller werdicheit kome desse breff."}, {"df": "2718", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDXLVII. Jtem fr. Clemens rediit de Finlandia post festum Petri ad vincula."}, {"df": "2719", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the thetta breff høra eller see kennes jach Hartika Olaffson a wapn mik haffwa pantset met friom wilia oc berathno moodhe werdeligom fadher met Gwdhz nadh biscop Magnus j Abo oc ærligom manne her Henrich Bydz, riddere, til sampnadhe handh ok there ærffuingiom alth mith gotz j Halistalax by liggiande j Salw (ͻ: Sagw) soken for cc letta arneuiska gyldena som the bade til iæmskyptis for mik wtloffwadhe ok sagde høgbornom herre greue Hannes j fiordh wyd sancte Olafs dags tiidh i Stocholm ok skwlu nv wtgiffwa beskeligom manne Henrich Langh, radman i Stokholm, oc hwstrv Margit, Magnus Birgerssons atherleffua, wppa for:de greue Hannes wegna, j swa matta, ath kan iak ey for:de werdeligom fader biskop Magnus och Henrich Bydz for:de cc gyldena innan eeth aar ok iij wikur fra natiuitatis Marie nw war betala, tha skal for:de gotz wara solth ok ecke pantseth, swa at theris wener oc mina skwla gotzeth wordha; ok hwadh thet ær bæthre æn cc gyldena, thet skwlu the mik giffwa ok beholdha gotzet, the ok theres ærffuingia til æuinneligo ægo. Til mere wisso ok withnesbyrdh henger jach mith incigl for thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno domini mcdxlvij, dominica infra octauam natiuitatis beate virginis."}, {"df": "2720", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Heinu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom, som thette breff före komma kan, kännis jagh Madz Mårttenszonn, lagman i Sudrafinne laghsagu, att thett sin jagh lagmandz tingh höllt med allmogan aff Callwola sochen i Heynusby i welborne manne nerwaru Stenn Hendrichzånn, fougde på Tauesthwsz på Engellbrict Jopsons wegne, och Oluff Brodersonn, häredzhöffdinge der szamestedz, ååren effter Gudz byrd mcdxlvij, ondesdagen näst effter hellge korssdagh om hösten, komo för mich denne 12 landz synemen, som ähr Jusse Påuellson aff Närues, Jusse Käuäläinen, Laurens Kadinpoica, Bertill Ahlaierffui, Abraham Sittala, Jacop Kupianpoika, Påuall Thenhiälä, Oluff Waltarsonn, Anders Kalamäki, Oluff Illkoinen, Jussi Lempar och Larens Parku, som hade syntt och skudedt mellom hustrun Kadhrin aff Judickala och Keickalaby om råår thom i mellann, huillke råår de stadfeste och gillde giorde, som her effter nempnes: först som ähr Hidenkinnas, och så tedan till Szuokiffui, och der emillan giorde de enn midell råå, som heeter Allter stenn, öffwer huillke för:de råår hustru Kadhrin haffde öffwergongitt och welldadt enn szwede aff fför:de Keijckalaby, effter deris eed och ranszakan. Tå dömde jagh denne råår staduge och fasta och obruttzligitt adt hollda och Keijckalaby till för:de szwed och affrad och hustrw Karin till xj [mark] för welldett; och förbiuder iagh någon man effter mera adt hindra öffuer denne för:de råår wid 6 [mark] för min dom. Till mere wisso och bettre förwarningh tå beder jagh hederlige manne insigle åå baken dette breff, Steen Hendrichszånn, Oluff Broder[son], Viticka Albertsonn (= Assersson). Skriffuidt och gifuidt åår och dagh szom för skriffuidt ståår etc."}, {"df": "2721", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikith see thet allom them thetta breff høra eller see at aareno æpter Gudz byrd mcdxl sexto¹, tha jak Henrik Clauusson riddare, hæredzhøffdinghe j nidre Sathagundh, sochnathingh hwlt met them j Kumo, kærdhe beskedelikin man Lasse Biørsson, w[e]rdelikx faders met Gud biscop Magnus j Abo thiænare ok sytzleman, vppa sins herres vegna till Villilabooa, Vooltisbooa och Haysthalabooa at the haffde ingærdath till enghia² aff oskipthom hiordløøt och fæmark ther Forssby var lotægande met thøm, ok haffde skipt the engh sina millan for:de Forsby lotløsan, hwilka thrætto jak kunde tha ey ænda annars en iak dompde ther vppa xij manna syn, som hær æpter nampnas, forst Henrik Sæpilæstha, Olaff Hinzikala, Jusse Andersson, Jusse Pædersson j Lammas, Magnus Hariaualdastha, Steffan aff Vinnes, Matis Pelholasta³, Erik Riddarsson, Matis Nawffa, Nicolas Karricxinpoyka, Michell Kalilen och Iacoy⁴ Martilasta; thesse tolff⁵ komo vppa the thrætto och skilde thøm ath met sæmio j thesso motto, ath the raalagde⁶ fæmarkena mellan for:de three bya pa ena sidho oc Forsby pa andra sidho, fforstha raaen widh skilgarden mellan Haystala aaker och Forsby, andra raen thadan ginasth till mosan nokat nær ena kældo widher ena fora, thahan til een stoor steen, som ligger widh Aros vægh, och swa thadhan nider til aana, och ær thet swa at nokar haffuer gambla enghia jnnan for:na raar, thet maa huar niwta som han beuisa kan at han lagfongith haffuer oc ey aff nye mera rydhia, och alt thet nidhan Aros vagh ær moth Vlsby, thet ær thinna for:de fyra bya almænninghe. Thesse for:de syneman (ͻ: -mæn) komo fore mik pa annath thingh j sama sokn, som hiolz aareno æpter Gudz byrd mcdxl septimo, tisdaghen nasth fore sancte⁷ Michels dagh, och kendes vppo sattho tinghe sik haffua giorth the sæmio met for:de raaen æpter theres bætzsta samwit, oc viderdelmæn⁸ aa bodha [sider]⁹ nerwarande lotho sik aath the sæmio wel nøghia, thy dompde jak hona fastha, stadugha oc obrytlika hollas vidh huars thera three mark for myn dom. Till huilx mera visso och vithnebyrdh henger jag incigle met vitscap for thetta breff, som scriffuit ok giffuit ær aar ok stad for:dom¹⁰."}, {"df": "2722", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Thorn", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2723", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Thorn", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2724", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2725", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm thetta breff høra æller see kænnis ok kungør jac Gøtige¹ Finke æpter thet hedherlikin herre her Pedher Olafson oc ærlica mæn Henric Olafson oc Jæppe Olafson, brødher, hafde met theres vena raade mik forelagth at sticthte (!) twa æwigie messor som skulu hallas hwario wiku j Abo domkirkio wppa sancta Anna altare fore theres kære broders siæl, Jusse Olafsons, som mik fatigom mannæ hænde koma scada fore, oc jac haffde mik thet anamat æpter mina wena oc minne ælscælige hwstrv Katerine Nielsdotter raadh, fulbordh oc godh wilia, som degtinges brefuet mællan thøm oc mik wtuisar, wndher ærlica manna hær Ærengitzle Nielson, hær Folmar Wanne, knape, ok flera godha manna jnciglom scriffuit oc giffuit, tha ær jac nw swa foretænkter oc eens wordhen met forn:de minne hwstrv oc hænnes samarffwingiom at jac wil wplata oc met thetta mit breff laglica wplater wndher forn:de sancte Annas altare een gaard i Saw sokn, kalladan² Kærkesnes, met eeth lithit torpp ther nær liggiande, som hether Bøla,³ hwilken gaard ok torpp forn:de min ælskælikin hwstrv til arfs fallith ær æpter sinne modher, Gudh henne siæl naadhe. Ty afhendher jac mik oc minne hwstrv oc allom waarom arfuum forn:de Kærkesgard⁴ oc Bøla ok tilængnar thet forn:de sancte Anne altare i Abo domkirkio⁵ til ewinnalica⁶ ægo. Til mera wisso oc witnesbørdh bidher jac ærlica mæn Niels Olafson aff Særkilax oc Olaff Tauesth a wapn hængia sin jncigle met mino engne jncigle fore thetta breff, som scrifuit oc⁷ giffuit [ær] j Abo anno Domini⁸ mcdxl⁹ septimo, jpso die beati Dyonisii sociorumque eius."}, {"df": "2726", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2727", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom vithirlikit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Anna Torkilsdotter, vælborens manz Hannes van Arsten, Gudh hans siæl nadhe, atherleffua, kænnes met tæsso mino opno breffue, thet jac j mins liffs vælmacth med godhom vilia væl for tæncht met mina barna oc frænda fulbordhan oc radhe hawer vnt oc giffuit oc met tæsso breffue vnner oc giffuer j Gudz hedher, jumfru Marie, sancte Anne oc sancte Byrgitte Nadhendals clostre oc sancti Johannis kirkio i Mascho mith fast godz jac æghir, som hether Kakkaris, liggiandis j Masko sokn, vppa Siuensalanæs, met huss oc jordh, akrom oc ængiom, tomptom oc tomptastadhom, skoghom oc skogs luthom, fægangom oc met allom androm wthveghum oc tillaghom j vatho oc thorro, nær by oc fiærran, alz engo vndan taghno, som thy godze aff alder hawer tillighat oc æn tilligger ællir rættelika tilliggia bör, æ hwat nampne thet hælzt næmpnas kan, fore myna siæl oc myna forældra siæla oc for badha myna framfarna husbonda siæla, Mattis, oc Hannes, oc fore allas thera siæla jac æghir goth fore göra, badhe lifwandis oc dödha, oc ther met bidher jac kærleka baffhe systrir oc brödhir, thet the hafue badhe thöm oc mik i aminnilsom j thera gudhelika bönum. Oc naar Gudhi tækkis kalla mik aff tæsso værld, tha keeser iac myn læghirstadh j forescrifna Nadhendals clostre til myn dödha likama, oc ther met skulu systrir oc brödhir quitta fyra pund rogh, som jac ær Masko kyrkio skyllogh aff rætto skuld. Tækkis minom son Jönis Hannisson ællir naghar aff hans barnom thetta forscrifna godz Kakkaris aterlösa aff clostret for sæxtighi mark Abosca peninga, tha skulu the tæss makt haffua oc engen andher j slækthenne. Vare thet oc swa, som Gudh forbiwde, at myne ærwinghia ey vilde tæssa forscrifna gafuo met godhom vilia tillatha, tha vnner jac oc giffuer met thetta sama breff sistrom oc brödhrom i for:da Nadhendals clostre oc sancti Johannis kyrkio j Masko hwan tiinde stang af allom minom godzom, badhe köpö godzom oc ærffda godzom, æ hwar the hælst ærw, til æwerdelika ægho met allas thera tillaghum. Offuer tæsso gaffuor oc gifft varo tæsse wælborne mæn oc hedherlighe, som ær her Henric Clausson, riddare, oc Pedher Karpalainen, hærædz höfdinge i Masko hæredh, Johan Fleming a wapn, jtem aff bönder Andris Palsa, Josse Kroghare, Niclis Humikala, Mikæl Ruskonpoica oc Laurens Mækis oc flere andre godhe mæn. Ty affhænder iac, for:da Anna, mik oc minom arfwingom thetta forscrifna godz oc ægha dela met allom tillaghom oc til eghnar thet s[ystrom] oc b[rödhrom] j for:da closter Nadhendall til æwerdelika ægho æffthir min dödh thet ællir thöm niwtha oc bruka met allom æghande ræth æffthir thera eghin vilia ohindrat oc oqualt fore mik oc allom minom ærwingom oc fore allom androm met thom vilkorom oc forordhom som fore ær sakth. Thil thæs mere visso oc större forwarning tha lather jac, for:da Anna Torkilsdotter, vithirligha hængia mith insighle fore thetta breff, och ther met bidher jac forscriffna vælborna mæn oc hedherligha her Henric Clauusson, riddar, Jönis Hannisson myn son, Pedher Karpelan och Johan Flæming, ath the hængia thera insighle met mino eghno til vitnisbördh oc stadhfæstilse fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Villela i Mascho sokn arom æffthir Gudz bördh m°cd°xlvij°, oppa sancti Calixti dagh pape."}, {"df": "2728", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2729", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2730", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Jak Gregris Andersson, kranker til myn lykoma ok thoc hælbreydh til myn siæll ok sinne, gör mit tæstament aff thöm thingom, som myn Gudh aff sina nadh hawer mik lanth ok giffuit her j jordrikæ, j thessæ matto som her æpter scriffuit star. Fförst til Nadhendals kloster eth gooz, som kallas Laderante, j swodana matte, om mynom barnom tæckis thet aterlösæ, tha skal thet thöm til aterlösning staa fore lxxx marc; jtem sancto Henrico x marc, korprestomen jbidem x marc, mynnæ soken kyrkio sancta Margrete x marc; jtem Töffzale kyrkio x marc; jtem siæl altaret v marc; jtem myn her biscopen myn besta gullringh; jtem giffuer jak ok betaler myn ælskalighe husfrw, Anna Jonsse doter, thw gooz, thet ena kallas Hedo ok thet andra Nyæ gardh, for hennæs fastæ gooz, köpe gooz ok morghengawor, som hon til mik fördhæ æpter sin förre bondæ, Lassæ Finne, ok ther til forlænar jak hennæ halffuan Storæ gardh met all behöringh ok tilaghor swa lenghæ hon liffuer, ok æpther hænnes dödh tha skal myn son Andris Gregrisson beholdæ stora gardhen allan, ok hennes ærffuinge beholda for:de thw gooz Hedo ok Nygardh, fforthy jak hennes forscriffne gooz bortsaldæ, met swa skæll, at vil Andris Gregrisson ok kan fornöghe hennæ eller hænnes ærffuinge swa goot gooz ok i swa godha legho for Nyæ gardh til fullo nöghæ for sæmie skuldh vppa badhæ sidhor, thet ær myn kærlek ok godher vileæ. Æpter thessom forscriffnom skælom bither jak hederlige mæn, her Hokon, canik j Abo, her Knwt, kyrkio herræ j Wemo, ok Bænt Lydheckesson, som nw nær var, meth mik ok myn husfrw paa kyldemessæ apton at the thryckiæ therris jncigla pa thessæ scrifft met myno æghnæ. Scriffuit arom æpter Gudz byrdh m°cdxlvij°, sancti Clementis dagh."}, {"df": "2731", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2732", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2733", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2734", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2735", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2736", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2737", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2738", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom veterlighit wara, som thette breff see eller höre læsa, ath then tiid jac Benkt Martensson a erlix manz wegna Sona Sonesson lagmanz tingh hiolt met almogan aff Hwittis sokn anno epter Gudz [byrd] mcdxlviij°, jn crastino circumcisionis Domini, jnnem nærwaru welborna manna her Henrik Clawsson, riddare, Benkt Lydekesson, Henric Plata oc flere gode manna, stadhfesta jach for:de her Henric Clawssons hærtzhöffdingx dom, som han till forende dömpt hade Törigils Sonesson met sina skiptis brodher tiil rætta ærffuingia epter sina fader syster dotir Kadrin, [som] Haritus hustruw war, bode til löst och fast, hware thet helstz finnes kan, serdeles jnnem Nanhye by, epter ty ingen kom aff fædernit jnnan nath oc aar, som narmare skylder war eller swa nær. Æpter tesse xij vittnom och ranzakan j næmpden sato, som wore Laurens Tacko, Jons Olsson, Jusse Bæntzson, Niels Laurensson, Niels Stekare, Laurens Kwrismagh, Paul Michelsson, Oloff Lyanpoyca, Michil Pynnankoski, Pæder Tammare, Olof Pörynha och Jons Resw, (och) forbiuder jac allom forscr:ne Torigils, hans skiptis broder eller arffuinge her om eptemere hindre eller quælie wider hwars manz vj marker for myn dom. Til ytermere stadfestelse oc withnisbördh beder jach for:de her Henric Clawsson oc Benkt Lydekesson at the trykkia theris jncigle her fore met. Datum anno, die et loco quibus supra."}, {"df": "2739", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Tunc convenientes in unum majores natu cum episcopis et prælatis, duos ordinauerunt gubernatores regni, videlicet dominum Benedictum Jönsson et fratrem ejus Nicolaum Jönsson. Marscalcus enim Carolus Knutson non erat cum eis, utputa qui in castro Viborgh eminus residebat."}, {"df": "2740", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pelleningken", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2741", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherligit see thet allom thetta breff høre eller see at wj Jwan Jopson prester, Oleff Jønisson aff vapen, Nisse Kawo, Lasse Larenson, borgare, kennomps met tesso wore opne breffue oss met godwilia och kerlech haffua vnt och vplatit hederligom herre mester Siwrgdh(!), ærchidegne i Abo, allan wan andel som oss bordhe arffua j Gæstrikaby lighiande j Jwmala (ͻ: Sundh) soken j Aland, fore huilken forscriffnan wan andel hauer for:de mester Siwrgdh os fulgiort til fulla oc godha otnøgya. Thy affhendom wi oss och worom arffwom forscriffnan wan andel j for:de Gestrikaby, nær by och fiærre, hwar han helzt lighia kan, engo vndan taghno, och tileghnom honom for:de mester Siwrgdh tiil æwinnelige ægho, swa at han ma aff thy gøra huadh honom tæckis. Tiil mere wisso och forwarningh hengiom wj for:de wor incigle fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo octauo, die beati Jgnacij episcopi et martiris."}, {"df": "2742", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom thetta breff høre eller see kennis jak Siwrgdh(!) Jønisson, ærchidegne j Abo, mik haffua wnt och giffuit met myna næsta ærwingia samtickio ok fullbordan alt myt godz j Gestrikaby, ligiandis j Jwmala (ͻ: Sundh) soken j Alandh, bode thet jach hawer ærffth eller sidhan met køp tiilafflat, met allom tillaghom nærby och fiærre, engo vndantagno, som thy godze aff aller tilligat hauer eller nw tillighia kan, j Gudz heder oc tieniste vphelle, vnder ærchidegns boordh j Abo tiil æuerdeligho ægho, i swa motto at then aff børdinne, oc hælzt Margreta Gregers dotter, thet besithia scal, giffui ther aff aarliga iij mark swenska peninga och ɉ tunna øøl met kost ther tiil hører swa lengi hon liffuer. Tiil mere wissa later jac hengia viterliga myt incigle fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdxl octauo, die beati Jgnacij episcopi, etc:a."}, {"df": "2743", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nousis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Bænkt Marthensson kennis ok gör witherlighit met thetta mit öpit breff, at then tiidh jak laghmanz thing hiölt j Nowsis a ærlix manz wægnæ Sone Sonesson areno æpter Gudz byrdh mcdxlviij°, sancte Agathe dagh, ware nærwarande stadda wælbyrdigh mæn her Henric Clawsson ridder, Bænkt Lydechkesson ok Olaff Buk met thenna bönder Henric Parsi ok Pædher Tynnoynyn [ok] kungiördhe at the hafdhe een sæmio giort mellan Lasse Biornsson ok Henric Jwalta om een ængh, som hether Lemænittw, [til] huilken ængh for:de Lasse Biornssons hustrw, Kadhrin, rætter ærffuinge ær æpter Japp Dekin, hwilkens siel Gudh nadhe, jnnan swadana matto, at Lasse Biornsson bereddhe Henric Jwalta x mark peningh ok Henric Jwalta for:de met kerlek ok godh wilia oploot ok antwardhadhe for:de Lass Biornsson forscr:ne ængh Lemænittw. Thy dömpde jak for:ne sæmie ok forlikelse stadugh ok fast, æpter thy them her om sæmpde pa badhe sydhor; ok forbiudher jak allom optermero hinder göræ om thetta malit widh hwars manz vj mark for laghmanz doom. Thil ythermera witnisbyrdh trykker jak mit jncigle hengiende fore thettæ breff met her Henric Clawsson ok Bænkt Lydechkesson for:de. Datum anno, die et loco quibus supra."}, {"df": "2744", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra eller see helsar jac Karl Knutsson, riddare oc höffuizman pa Wiborg oc fordom rikesens forstendare oc marsk j Swerige, kerliga meth Gud oc kænnis oc gör witherligit meth thetta mit nerwarande oppna breff, at iac haffuer vnth oc giffuit Gudi, jomfrv Maria, sancti Yrian oc sancti Domenicus til hedher oc ærligom oc renlifuis brödrom aff ffor:de sancti Domenicus ordon j Wiborg til for:de Wiborgx closther oc thöm oc thera effterkomandom j for:ne closther til vppehelde, gangn oc bestandh mit godz j Nestenkayuo meth hussom, jordom, akrom, ængiom, skogom, vthmarkom, fiskio watnom, torpom oc torpastadom oc qwærna stadhom, j watho oc torro, nærby oc fierro, engom vndan tagno, som ty for:de godze aff alder tilligat haffuer eller nw til ligger, j swadana matho, at the oc thera effterkomande j for:de sancti Domenicus closter j Wiborg skulo thet forscriffne godz met allom tillagom, som forscriffuit star, oc met tigelladhen oc tigelognen, som jac ther nw bygd hafuer meth mina egna peninga oc min egen kostnadh, skulu niwtha, bruka oc behalda, bade the nw ære swa oc thera effterkomande j for:de closter, til æwerdelica ægo; oc aff hender iac mik thet for:de godz meth allom tillagom, som forscrifuet star, vndan mik oc minom arffuom oc til ægnar thet for:de closter oc thes closters conuenth oc brödhrom, the nw ære oc thera effterkomandom, til æwerdelica ægho j swadana matho, at ææ medan thet for:de closter her j Wiborg bestandande bliffuer oc Gudz tiæniste ther vti wppehaldet aff for:na sancti Domenici ordens brödhra wegna, tha skal thet godzet til thet for:na closter oc thes conuenth tilhöra. Sker thet oc swa, som Gud förbiwde, at thet clostret aff lakt worder oc for:de sancti Domenici brödher tædan koma, tha skal thet for:de godz sidan koma til sancti Ericx oc sancti Henrikx prebenda, som her nw j Wiborgx bykirkie stiktat ær, oc j æwinnelig tidh vnder for:ne prebende bliffue meth alla rættoghet, som sancti Domenici closther ther förra atthe. Oc forbiwdher jac allom minom arffuingiom, effterkomandom oc allom androm, ææhwo the helzt wara kunna, for:de sancti Domenicus closter eller oc for:de prebendo, om for:de closter aff lakt worder, som forscriuet star, nogot hinder eller qwal göra om thetta for:da godz. Til ythermere wisso oc forwaring tha henger jac mit jnsigle for thetta breff, ok bider iac the ærliga thenna for:de stadzens borgamestare oc rad j Wiborg at hengie thera jnsighle for thetta breff til witnisbyrdh. Datum castro Wiborgensi anno Dominj m°cd°xlviij°, jn crasino sancti Georgij martiris."}, {"df": "2745", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2746", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle the[m] thetta breff høre eller see kennomps och kwngørom wi Bengt Pedersson, borgare j Abo, oc Appollonia Pedersdotter, j æktha hionelagh sammanbunne, at wj met berodhne modhe och fryom wilia, met wora næsta ærwingia godwilia oc samtyckio haffwom wnth, giffuit och vplatith oc met thetta wort nærwarende breff lagliga wnnom, giffwom oc vplothom j verdugx faders biscop Magnus j Abo oc hans capituli ther sama stadz hender, Gudi oc Jomffrv Marie tiil heders fore wort siæle gagn, won gordh j Abo stadh met alla bygningh och allom synom tilhørigom, allom them tingom som nogia fasta ærw, oc jn mwradha panna, wnder Worefrv altare i Abo domkirkio som kallas Sokne altare, kirkeherrenom til berning och vppehælde j swa mottho och met tolkom forordhom her epter følie, ath hoo som hælzt kirkiherre worder tiil sama altare, skal wara plictoger epter thet Gud hauer oss bode eller annath hwart wore met synne mylheth hædhan kallat, j hwario wiku tiil ewiigh tiid haffwa twff vigilias oc two siæle messor tiil samans fore wore siæle oc vpnæmpne bæghias wore nampn tho vigilie børias, som sidher ær, och ther epter at the liws wi bodhe eller annat hwart wore læthom gøre eller skepom epter oss gøras, j wore wtfærdh ærw forenøth, tho skal for:de kirkeherre tiil sama altare holda stacka liws epter oss j tyo aar, togh swa at vigilie oc messone the bliffua æwigh som forscriffuit stoor. Oc scal for:de kirkeherre løna och fornøya clockarenom aarligha fore syt ærffwodha aff sama gordzens rentho. Thy affhendom wi bode Bent och Appollonia for:de nw genstan j beskeliga manna Jop Friiss oc Albricth Nygændorps, borgemestares, nærwarv oss och allom worom arffuom for:de wan gordh j Abo met allom synom tillaghom och tileghnom han for:de Woreffrv altare och kirkiherre j Abo tiil æuerdelige ægho, tog swa ath wi bodhe eller thet (ͻ: then) af oss som epter Gudz førsyn lengre liffua kan, moghom wistas och bliffua j sama gordh tiil wor liffz thima. Och kennomps han her epter ey wara wan gordh, vtan oss forlænthan aff fornempde Worffrv altare och kirkiherre til wore dagha. Tiil mere wisso och witnisbørdh beder jach beskedelige men Jacop Friiss, Albricth Nygendorp, borghemestare, och Anders Roland, borgare j Abo, hengia syn jncigle met myno eghin nedan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdxlviij, løgerdag næst epter sancti Marci ewangeliste dagh."}, {"df": "2747", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, met Gudz nadh biscop, Olaff Magni domproast, Jons Magni ærchedegn oc capitulum j Abo kænnoms oc kwngørum met thetta warth nærwarande opno breff oss haffua anamath och wntfangit aff beskelighom manne Benkt Pedhersson, borgare j Abo, oc hans hustrv Appolonia, theres gardh j Abo stadh som the haffua wnt oc giffuit wndher Warefrw altare, som kallas Sokna altare, j waro domkirkio til kirkioherrens bordh oc wphælde ther sama stadz j swa maatto oc met tuilkom forordom her epter følya: at hoo som hælst kirkiherre ær eller warda kan j tilkomande tiidh, tiil samu altaret skal wara pliktoger tiil two æwigha vigilias oc siæle messor j huario wiku fore theres siæle, epter thet Gud hauer them bodhe eller noghot(!) there hædhan kallat, ok lysa fore them vpnæmpnande theres nampn som seedher ær tho vigilie sculu børias, och scal for:de kirkioherre holda staka liws tiil the for:de vigilias oc messor j x aar epter ath the liws som the sielffua eller nogot (!) thera latha epter sigh gøra eller skepe epter sigh at gøras j theres vtfærdh ærw vpnøth och fortærdhe. Och skal for:de kirkioherre gonga vpa thera graffuer epter vigilias ok messor, som sidher ær, och fornøya ok løna klockarenom aarligha fore syt ærffwodhe aff sama gordzens ræntho. Thetta leyffwm wj fornempde biscop, domprouast, ærchedegn oc capitulum met sannindh, ath swa fulleligha hollas skal ok formanwm verduge herrer epter oss komende, at the sigh her om worda lothe; och beplictom alla the kirkeherre tiil sama altari tilkoma sculande tiil tessa messor och vigilias j swa motto som forscriffuat ær obrytaliga at vppeholda. Tiil mere wisso oc vitnisbyrd lathom wj Magnus, met Gudz nadh biscop, wort eigit secret, och wj domprouast, archidegn oc capitulum wort capituli secret hengia nedan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdxlviijº, lløgherdaghen næst epter sanctj Marci ewangeliste dagh, etc:a."}, {"df": "2748", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff höra ællir see, hylsar jak Elseby Nighlisa dottir, hedherliks mantz Henrik Buskmantz, borghamester j Aboo hustrv, æwærdhelika met warom Herra. Kænnis jak met thesso myno öpno breff, thet iak met godhom wilia ok wææl förthænkt met mins ælskelika husbonda ok dottirs Birgitto radh ok fulbordhan hafuir wnt ok giffuit ok met thesso breffue vnnir ok giffuir mynan dottirson Henrik Finka alt mit fasta godz jak æghir liggiandis j Mæssakyla j Rænthamæke sokn, mædh hws ok jordh, akrom ok ænghyom, tomptom ok tompta stadhom, skoghum ok skoghalothum, met hyordhamarkom ok fægangom ok met allom wtwäghom ok tillaghom j wato ok thærro, nærby ok fyærran, alz engo vndantaghno, som thy godze aff aldher hafuir tillighat ok æn tilligger ællir rætlika tilligghia bör, ææ hwat nampne thet hælzt næmpnas kan, ok ther til ena gatubodh met hennas grwndh ok tompth, liggiandis synnan före torghit vppsidhis widher the bodh, som Nadhindals klostir hafuir, huilka ja fik aff mine möddro, hustrv Eline, [som] Hanis van Wærdhins hustrv war, Gudh bæggias theris siæla nadhe. Ok tha min förnæmpde ælskelighe husbonde ok jak byttom ok skiptom wara ægho dela mellan oss, tha kom förnæmpda godz ok gatubodh vppa min deel j rætto skipte, æpthir thy breffuit lydher, som ther ær gifuit vppa, mædher svadana förordhum ok skælum, at för:de Henrik Finke ællir naghar vppa hans wæghna skal enga tiltalan hafua æpthir min dödh om naghat arff antiggia j löst ællir fast. Ok æpthir thy han ær thæs begærande ok hafuir ther wilia ok nöghio til at giffua sig in til brödhra j Nadhindals klostir ok tagha klædhebonadh met thöm, tha skal förscrifna godz ok gatubodh met allas theris tillaghom, som för ær sakt, wara hans jngifft ok prouenta; ok ther met skal ok systir ok brödher j förscrifna Nadhindals klostir tagha mik j syna gudhelika bönir ok aminnelse ok mins kæra framfarna husbonda syææl hanis flicke, Gudh hænne nadhogher wari, swa længe klostrit standher. Ekke skal ok myn dottir Birgitta, hænnes barn ællir naghar min ærfuinge naghra tiltalan ællir makt hafua at hindra för:da Henrik Finka ællir Nadhindals klostir j förscrifne gafwo j naghrahanda matto. Ok swa længe jak lifuir wil jak ok skal brwka ok nytia the förnæmpda gatubodh, ok æptir min dödh skal hon fry ok obekömbradh ok ohyndradh aff allom minom ærfwingyom koma til förscrifna Nadhindals klostir j geen. Thy affhændir jak, förnæmpda Elseby, mik ok mynom ærfwingiom thetta förscrifna godz, gatwbodh ok tompt met allom tillaghom ok tileghnar thet för:da Henrik Finka ok systrom ok brödhrom j förnæmpda sancte Birgitto klostir j Nadhindal til æwerdheligha ægho, thöm nythia ok brwka met allom æghande ræth æpthir theris eghin wilia ohyndrat ok oqwalt för mik ok allom minom ærfwingyom ok före allom androm, met thöm wilkorom ok förordhom, som före ær sakth. Til thæs mere visso ok större förwarningh tha bidhir jak, förnæmpda Elseby Niglisadottir, min förscrifna kæra hosbonda, Henrik Buskman, at han hænge sith incighle hær före vppa myna wæghna, ok ther met bidher jak hedherlika mæn ok beskedhelika Jacop Frees ok Albert Nyendorp, borghamestara i Abo, at the hængia thera incigle hær met til witnisbyrdh ok stadfæstilse före thetta breff, huilkit som giffuit ær j Åboo arom æpthir Gudz byrdh mcdxlviij, vppa sancte Walborgha dagh."}, {"df": "2749", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the thetta breff høra æller see kænis jak Torkil Jønisson a wapn mik haffua til laans taghit æpther wærdugx faders met Gud biscop Magnus j Abo, oc hans hæderlica capituli kærliga tillatilse aff domkirkionne j Abo j gull oc redhom peningom c mark oc xl, j swadana mynt at halff fæmpte mark gøra fult for een fultwiktoghan ængliscan nobel, fore hwilka cxl mark jak haffuer saat til panta forn:de werdoge fader biscope, capitulo och domkirkio j Abo met minne hustrv Margitte Jønis dotther godwilia oc samtykkio alt thet jorda gods wi baadhen agom j Sudherby j Pargasa sokn, som ær ælloffue stængher offuer allan byen, met allom thøm tillaghom som aff aldher haffua tilligat oc een nw tilliggia, j swa motta at jak skal forn:de gods aterløsa jnnan siæx aar nærkommande wthan alla længre tøffringh, oc for aars vexthin af godsset skal swa mykit affslas aarliga aff hwdhsummonnæ som forn:de werdogom fader oc capitulo wppa ena sidho ok mik wppa andra sidho asæmber, tha the faa witha j høsth hwad godzet rænthar. Ware oc swa at jak forn:de godz ey vilde eller formatthe atherløsa innan siax aar som førre scriffuit æær, tha skal godzet wara domkirkionne saalt oc ej panthsæth, swa at godha mæn skulu thet wøørdha, ok hwad godzet findz wara bætre æn cxl mark, skal domkirkian mik fylla ok behalda godzet til æwerdelica ægho. Ær oc godzet ey swa goth som forscreffna peningasumma, tha skal jak ok vil vidh mina goda tro ok sannidh halda domkirkiona wthan skadha ok wpfylla summona til fuldz ok godha nøgian. Til mera wisso ok withnisbyrdh bidher jak beskedheghe mæn Jacop Frees, borgamestare j Abo, ok Andris Jønisson, min hwstrv brodher, hænghia sin jnciglæ met mino fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo aaren æpther Gudz byrdh mcdxlviiiº, wppa hælga kors dagh jnuencionis."}, {"df": "2750", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Karl Knutson, riddere och höwitzman på Wijborg, bidher och biudher alla man, fogta och embitzmän her opå Wijborg och i Wijborgz län, att the hwarien hindra eller hindra latha eller oförrätta nogra aff thessa borgara, som här i byn boo, i nogra the stycke eller ärende, som the äre rätte uthj, sönderliga nu i myne frånwaro, så frampt the nogot göre wilia thett mig liufft är och undfly myn wrede och hämpdh. Til ythermere och betre förwaring trycker iag mitt insigle på ryggen för thetta breff. Datum castro Wijborg anno Domini mcdxlviij, tisdagen näst för pingesdaga."}, {"df": "2751", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(De svenska rådsherrarne, församlade i Jönköping och erfarande konung Kristofers död, utse Bengt och Nils Jönssöner till riksföreståndare). Tha marsken thenne tidande sporde, kosteliga han sik rede gjorde bade met folk, skip oc spis; The hanom sago, gaffuo tess pris; wid viij(c) riddara oc swena hade han met sikk, ty han wille fara säkerlich. Om pingilsdaga for han fra Wyborg oc kom til Sandhaffn vtan sorgh, j ö westerst j Wyborgs län thet är, en hans tyänare mötte hanom ther oc förde hanom eth breff, som priorissan aff Calmarna hanom tilscreff; marsken las thet breffuith brath, ludandis at thera closter tedis jula nath ene gudliga menniske saa, at ynnan thet nesta aarit tha skulle marsken j Swerige konung wara, hon skulle hanom thet kunnoga vtan fara; giorde hon ey Gudz welia saa, tha skulle hon hempd ther fore faa. Fierda dag jula screffs thet breff, konung Cristoffer än tha bedreff alt thet hanom wäl behagha, nghen trodhe sa stakkata hans daga. Tha marsken forstod breffvit saa, storligen vndrade han ther oppa; helgelichama dag kom han til Stockholm in, ther gladdis sa monge i thet sin."}, {"df": "2752", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høre eller see kennis ok kungør jach Peder Olafson, kirkioprest j Naw, met thesso myno nærwarande opno breffue ath jak met godan wilia och berodhne modhe, met myne brødræ ok næsta arffuom jo ok samtykkio, haffuer wnt ok giffuit j Gudz heder for myna och myna foreldra ok arffuingia siælom vnder helga licame altare j Abo domkirkio alt mith godz j Ymmala by j Masko sokn liggiande, met husom, akrom ok enghom, skogom, fæmarkom, qwernom ok qwernastadhom ok allom androm tillaghum, engo vndan taghno, som the godzeno aff alder tiilligat haffuer ok en nw retthelica tiilhøra kan, huilkit godz jak køpte aff hederligin man herre Mattis Olafson, domprouast j Vpsalom, mynom ælskeligan brodher. Ty affhender jak mik ok mynom arffuom thet for:de godz ok tiilleghnar jak thet for:de helgalicame altare tiil æwinnelica ægo j swa mottho ath altarens prebendatus skal haffua mik ok myna foreldra ok ærffuingia j aaminnilse ok bønahald met andra altarens hiælparom. Fframdeles giffuer jak tiil jnuentarium pa sama godzet par vxa, ij køør och iij faar. Tiil alla thenne for:de stykkiæ mere witnisbyrd ok stadfestilse bider jak minom ælskeligom brøder Henrik Olafson ok Jap Olafson hengia syin jncigle fore thetta breff, som giffuit ok scriffuit ær j Abo areno epter Gudz byrd mcdxlviij, feria quinta pentecostes."}, {"df": "2753", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom thøm thetta breff kan fore koma kennomps wj hær epterscreffne Bent Lidikasson och Valborg Jønissa dotter oss haffua met berodhno modhe och fullom godwilia giffuit ok vplatith nogot aff wore afflinga godze, Gudhi tiil heders, jomffrv sancte Marie och helghoni threem konunghom tiil theris altari vppehælde j Abo domkirkio, fore wora forældra och wore siæl, fførst ena tompt, som Hannis Kusta fordom otthe, met kellara och koolgordh, och ther tiil hundradhe march peninga til sama kapællins bygningh; fframdelis eth worth afflinge godz som kallas Haldila, lighiande j Nowsis soken, met allom tillaghom tilsagdom och engom vndantaghnom, som the godzeno met rettha tilhøra kan, och ther met eth par vxa, iiij køør, x for oc en hæst aff siægx march. Thy affhendom wj for:dom Bent Lidikisson oc Valborg Jønissa dotter oss och worom arffuom the forscriffne stickie, gordz tompt, kellara, koolgord och Hadila godz met them løsørom foresakt ær, thøm antwardandis oc tileghnandis for:de helga thre konunga altare eller thes formyndarom aa altarens wæghno tiil æuerdelige ægho. Tiil ytermera vitnisbyrdh bidhiom wj ærliga men radet j Abo ath hengia there jncigle vnder thetta breff met myno ægno. Datum Abo, die beati Erici regis et martiris anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo octauo, etc:a."}, {"df": "2754", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff høra eller see kwngør jach Henric Clawsson riddare at jak och min ælskælige hustrv Lucia Olaffs dotter (oss haffua) met berodhna modhe oc fullom godwilia giffuit ok fulleligha vplatith eeth waarth køpa godz som kallas Ayosinpæ, liggiandis j Masko sokn, met allom tillaghom, engho wndhan taghno, som thy godze met rættha tilhøre kan, ok met eth par vxa, fæm køør oc tighio faar, Gudi, jomffrv sancte Marie ok allom Gudz helgom j hymerike tiil heder oc æro, enkanneligha them helgom threm konunghom tiil theris altare vppehaldel[se] j Abo domkirkio, for waara forældræ oc waara siæll, ther jak for:næ Henrik Clawsson ær met j brøderskapj met them androm flerom dandemannom. Tiill ytermera visso och vitnisbyrdh henghiom wj warth jncigle, jak och min for:de hustrv, vndher thetta breff. Datum Abo jn profesto corporis Christi, anno Domini mcdxl octauo."}, {"df": "2755", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno ergo, quo defunctus est rex Christopherus, scilicet anno Domini MCDXLVIII ad oppidum Stokholmense, circa festum corporis Christi congregari jubentur universi. Tempore igitur præfato accedunt ad locum episcopi, prælati, milites, nobiles et liberti, ac rusticorum et civitatum nuncii speciales. Tunc advenit de Viborgh Carolus Knutson, marscalcus regni et quondam gubernator, in multa familiarum comitiva, acceptis melioribus et fortioribus domibus oppidi Stokholmensis pro hospitiis et loco manendi, cum gubernator regni Benedictus Jönson castrum haberet pro se et suis."}, {"df": "2756", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2757", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff höra ællir see kænnis jak Elin Lafrintzadottir, Andirs Erikssons hustrv, j Abo openbarlika met thesso mino nærwarande breffue mik hafua laghligha saalt met godhom wilia ok beradhno modhe wælförthænkt met mins förnæmpda hosbonda, Andirsa, samthykkio, fulbordh ok godhwilia sancte Birgitte klostir j Nadhindaal alt mit jordha godz j Hulkis, som ær siw stængir, twa alna minne, huilkit godz jak ærfde een del æptir myn barn ok een deel waro myna morghongafwor, huilkit godz laghlika ær vpbudhit, laghstandit ok met allom ræt fulfölght, æptir thy landz lagh tilsighia, met allom thæs godzsins tillaghom, met husom, tomptom ok tompta stadhum, met akrom ok ængiom, skoghom ok skokxlutom, fiskewatnom, wærkom ok wærkestadhum, met qwærnom ok qwærnaströmom, met fæmarkom ok met allom androm wtwæghom ok tillaghom j wato ok thörro, nær by ok fiærre, altzengo vndantakno, som thær aff aldher hafuir tillighat ok æn tilliggir ællir rætligha tilliggia bör, ææ hwat nampn thet hælzt næmpnas kan, fför hundradha mark ok niyotigi mark peninga Abo mynt, som nw ær gæfft ok gænght j Aabo; huilka pæninga summo jak ok min förnæmpde bonde Andirs kænnomps oss redhelika ok fullelika hafua vppburit æptir warom eghnom wilia til fulla nöyo aff förnæmpda Nadhindals klostirs formannom. Ok thy affhændir jak ok min bonde met mik thet förnæmpda godz Hulkis met allom thæs tillaghom fran mik ok allom minom ærffwingyom ok tileghnar ok vpplather thet förnæmpda sancte Birgitte klostir j Nadhindal til æuærdheligha ægho thet nytia ok bruka ohyndrat ok oqwalt för mik oc för minom ærfwingyom ok för allom androm æwinnelika æpthir thenna dagh. Skeer thet ok swa, som Gudh förbyudhe, at thetta förnæmpda godz Hulkis ællir nakat aff thy affginge fornæmpda sancte Birgitte klostir j Nadhindal met nakrom rætt, tha tilbindom wy oss ok wara ærffwingia klostrino widherlæggia ok vppfylla allan then skadha, som klostrit kan ther j taka. Til mera visso ok stadhfestilse bidher jak, förnæmpda Elin, wærdoghan fadher ok herra met Gudh biskop Magnus i Abo, at han sith jncighle hænge för thetta breff aa mina wæghna, mædhan jak ey incigle sielff haffuir. Ther til bidher jak ærligha mæn Jönis Hanisson j Willala a wapn, Jacop Frees ok Henrik Buskman, horghamestara j Abo, om thera jncighle met mins förnæmpda bonda Andirsa incighle til witnisbyrdh för thetta breff, huilkit giffuit ok scrifuit ær j Abo anno Domini mcdxl octauo, fferia quinta proxima ante festum sancti Johannis baptiste."}, {"df": "2758", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(Karl Knutsson hyllas och krönes i Uppsala d. 29 juni 1448; ärkebiskopen inviger och kröner drottningen). Ther war tho engom faat, tog giordo böndher ther til engen skat; alt thet konungen loth forgöra, loth han met sik aff Wyborg föra oc köpte til for sina peninga, oc engen almoga ther fore twinga. – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "2759", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCCCCXLVIII, in vigilia apostolorum Petri et Pauli, nobilis vir et strenuus miles dominus Karolus Knutson, marscalcus Swecie ac capitaneus castrorum Wiborgensis, Rasaborgensis, Tauitzstahws Finlandie et Borkholm Ölandie, electus est in regem Swecie super Morasten per proceres ac fauore nobilium regni; et in crastino, videlicet ipso die apostolorum, in ecclesia cathedrali Vpsalie per venerabilem patrem et dominum, dominum Nicholaum Köning, episcopum Lyncopensem, cooperantibus venerabilibus patribus et dominis Erico Strengenensi, fratre Akone Arosiensi et Magno Aboensi episcopis, consecratus et coronatus."}, {"df": "2760", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": ""}, {"df": "2761", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, met Gudz naadh Swerigis ok Göta konungh, görom witherlighit allom mannom, ath wi aff syndherligha naadh ok gunsth j Gudz hedher, iomfrw Maria, sancta Anna ok sancta Birgitta haffuom wnth ok wnnom met thetta warth nærwarende breff epter wars ærligha radz radhe, samtykkio ok godwilia til ewig tiidh sancte Birgitte cloostre j Naadhandaal j Abo biscops döme friheeth ok frælse for allan skath, rættugheth ok arligha konungxligha wtskyllor wppa the gootz hær æpter næmnas, som for:da clostre aff kronone æra giffwin met fatighom iomfrwm ok brödhrum, som ther æra til Gudz tiænisth j clostre giffne, som ær Hagha gootz i sancta Katerin sokn, jtem j Kirstilæ j Resa sookn, jtem j Hirisundh j Pike sokn, jtem j Mædzsækylæ j Ræntamæki sokn, jtem j Hwyala j Masko sokn, jtem j odhe mark j Resa sokn, som kallas Thammisto etc. Thy forbjwdhom wi alla wara foghata, æmbitzmæn ok alla andra, hwa the hælzth wara kunna, wara vndhersata ath hindra thenna for:da gootz för Naadhandals clostre qwælia eller tyngie j nokro matto, wtan lata closthrit ok thess æmbitzmæn them fry ok frælse nythia ok brwka til clostersins nytta ok gangn, som the wilia wara nywtande wara gunsth ok naadhe etc. Ok anamom vi for:da Naadhandals clostre, systir ok brödhir, thera hyon, hws, heman, gooz ok alla thera ægher j wara konungxligha hægn, beskærm ok syndherligha forswar met thesso waro wpno breffue etc. Datum in castro nostro Stokholmensi anno Dominj mcdxlviij°, ipso die septem fratrum, nostro sub secreto apposito presentibus impendente."}, {"df": "2762", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lampis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1448 hölt her Oluff Tawest fisketingh i Lampis dagen för S. Margarethe dagh. Nempden: Michell Ylenäis, Oll Mulkola, Michel Säppe Hauhiala, Hend. Oijsild, Mattz ibid., Oluff Kaitalast, Anders Katajold, Laurens Leikan, Michell Rijgast, Nichu Mortensson, Magnus Öffuold, Peter Syrientaka. Dömdis Oluff Pakanen til xl [mark] för thet han wäldädhe ena engh af Jöns i Kurkijärfui, som sochnen hadhe honom fangit för the engh, som sochn togh af hans fader och ladhe vnder presteboolet, och 12 män i nämpnden och all sochnen witnade, att Oluff Pakainen hade vthan lagh och dom tagit the engh af för:de Jöns, ther han hadhe ingen rätt till, effter 12 m[anna] r[ansakan]."}, {"df": "2763", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tausti", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them tette breff före koma kan kennes jach Oluff Brodherssonn, häredz höffdinge i Sexmäki häredhe, att thå iach ting hultt med almogenn aff Pelkene sochn, i Taustiala by, anno Domini mcdxlviij, feria 4(a) post festum Canuti regis ett martiris, kom för mich Påwall aff Wrkala och hans broder ssonn Oleff och kendes thesse råår sich emillan Henrickke Engelekkesson och sich rätta och staduga att wara, som här effter nemnes: först mitt i Saijttaierffwe och so öffwerst wppå Hapauori och teden råå rett öffuerst wpå Wetawori. Och thesse 12 såtte thå i nemden: Oleff Hepperinen, Hannus Kangasta, Lauri Packaijnen, Henrich Huchtj, Heijcki Kantokijle, Staffan Jloijla, Lauri Kårpinemi, Jönis Lerå, Lauri Salmentacka, Oleff Puki åff Onckala, Eschell Eijmeijle, Peter Meliis och Lauri Sappeasth. Ty effter begges theres bekennilsse tå dömde iach for:de råår them emillan, staduga och fasta och obruttzligha att hollas widh hwarie tere tree [mark] for min doom. Tiill mere wisså och wittnesbyrd trycker iach mith incigle åå bakenn tette breff, som är screffuett åhr, dag och stund, som forscreffuitt ståår."}, {"df": "2764", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutem. Ersame leve Engelbrecht, sunderlinges gude vrunt. Wii bidden jwe leve to wetende, dat uns vorgekomen is van Arnde van der Heide unseme boergere, dat in kort dre schepe ziin genomen, de to Revall weren geladen umme tor Narwe wart unde anders nergen to seglende, unde dat sodane gudere, de in den schepen weren, alse hoppe, zolt, wiin unde ander gut, unsen boergeren to Revall tobehorende unde ok welken Narwesschen boergeren, de en to erer nottrofft behoeff geschepet weren, unde dat dezulven schepe, welke hoevelude hebben genomen na dessulven Arndes berichtinge, de dar inne was, de sik seden to Wiborch to hus to hoerende unde dat se dar beveell van hadden, dat se sodane schepe unde gudere to Wiborgh solden bringen. Unde nademe, ersame leve Engelbrecht, dezulven schepe unde gudere tor Narwe zolden wesen unde anders nergene, dar dezulven gudere en dels to hus hoeren, alse vorscreven steit, unde wii unde de unsen, ok de Narwesschen mit den eren anders nicht en weten mit den riiken unde des riikes inwonren unde undersaten dan gude vruntsscopp unde leve nabursscopp, so en hadde wii uns des nicht vormodende wesen, dat wii uns sodaner neminge unde schedelicheit sunder sake zolden bevruchtet hebben. Darumme is unse beger to jwer leve, dat gii woll don willen unde laten denzulven schepe unde gudere ungehindert tor Narwe wart zeglen, dar se doch zolden hebben gewesen to derjennen behoeff, den se tobehoeren, uppe dat se denjennen ton handen moegen komen, de dar recht to hebben. Vorschulde etc. En antworde etc."}, {"df": "2765", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Bruder Heidenrik Vincke van Overberch, meister to Liefflande Dutsches ordens. Unsen vruntliken grut tovoren. Erbare leve Engelbrecht, unse gude vrunt. Uns hebben unse besunderen leven unde getruwen de reede boergere unsir stede Revall unde Narwe, unse unde unses ordens undersaten, geclaget unde to vorstande gegeven, wo en dorch de jwen dre schepe mit wine, solte, hoppen unde mannigerhanden anderen guderen geladen, so alse hiir tor Narwen wesen unde gesleten wurden, sien zulden genomen unde aldar to Wiborgh unde in jwe beholdinge ziin gekomen. Wente denne desulvigen vorgescreven unse leven getrowen, unse unde unses ordens undersaten, uns billiken to vordegedingende stan, wii unde ok se mit deme ersamen gestrengen unde unseme besunderen guden vrunde heren Karle etc. unde jwen anders nicht en weten dan gut, begeren wii van jw vruntliken unde mit rechtem vliite, dat gii it willen voegen, dat den unsen sodane ere genomene schepe unde gudere, de alhiir tor Narwe wesen unde also gesleten wurden, sulden gentzliken unde all ane vortoch unde groteren schaden wedder togekart unde entrichtet werden. Sunderlinges willet uns bi disseme jegenwordigen bewisere schriven disser unsir begeringe antworde unde wo, in wat wisen unde worumme unsen undersaten ere schepe unde gudere genomen zien, darna wii uns moegen weten to richtende. Hiirmede siet Gode bevolen. Geben up unseme sloete tor Narwen ame vridage vor Marie Magdalene anno etc. 48."}, {"df": "2766", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scall allom mannom vithirlighit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Jönis skreddare, som kallas Friis ath vidhirnampne, borgare j Abo, oc myn hustrv, Marghit, Niclis Sakkos dotter, kænnomps met thetta warth opno breff, thet wi met godhom vilia oc wæl förtæncthe haffuom giorth eth rættelighit oc skælighit jordha bythe met renliffuis mænniskiom systrom oc brödhrom j wara frw, sancta Anna oc sancta Birgitto closter i Nadhendall j swa matto, ath wi vnnom oc oplathom thöm allan thæn æghodeel, som wi æghom j the halffua tompthene, som for:de myna hustrv fadhir Niclis Sakko boode thilforene wthi, vndanthaghen thæn delin, som hænnes framfarne bonde Andris Sakkos, Gudh hans siæl nadhe, panth sath haffde oc forstanden war oc oss gik fran met rættha, for ena fælboodh, hwilka boodh forescriffne Nadhendals closter fich aff mynna hustrv modhir, hustrv Kadhrin Sakkos, j hænnes prouento, oc ther thil kænnomps wi oss haffua opboridh thil godho nöghio aff forscriffno closter fæmtighi marc badhe j peninga oc wardhörom. Oc thy affhændom wi, forscriffne Jönis oc myn hustrv, Margit, oss oc warom ærffuingiom the forscriffna tompt oc thil eghnom hana systrom och brödhrom j forscriffna Nadhendals closter thil æwerdelika ægho hænne brwka oc nythia æffthir thera eghin wilia met allom æghande ræth ohindrat oc oqwalda fore oss oc allom warom ærffuingiom oc fore allom androm. Thil thæs mere wisso oc större forwarning lather jac, fornempde Jönis scræddare, vithirligha hængia mith incighle oppa bæggias wara wæghna fore thetta breff, oc thær thil bidhiom wj beskedhelika mæn Henric Bosman, borghamæstare j Abo, oc Lassa Dubijn, borghare thær sama stadhz, ath the hængia theris incighle thil withnisbördh oc stadhfæstilse fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Abo arom æffthir Gudz bördh mcdxlviij°, oppa sancti Laurencij martiris dagh."}, {"df": "2767", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karll, meth Gudz nadh Swerigis oc Göta konung, göre wetterligt alle men, at [wi] aff sonnerlige nadh oc gönst haffwom vnt thennom breffuisare Abram Pedersson i Westernylandh frelsse pa fæm skatte marker iordh liggiendis i Seliawiik oc een haff öö, som hether Eköö, swo længe waar nadh til siger; doc at han skal göre oss oc rikenne swodana tienist som andre frelsis men i wart rike. Thy forbiude wi alle wara fogata oc æmbetzmen oc alla andra, ehwo the helzt äre, honom mot thenne wara nadh oc gönst i nogre matto hindra, qwælia eller oforrætte, vnder wara konungxlica hæmpd oc wrede. Datum castro nostro Borcholm tercia die mensis septembris, nostro sub secreto, anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo octauo."}, {"df": "2768", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Hinrik Houeman van Abo vormyddest enem tovorsichtes vnde machtbreue des rades to Abo vor deme rade vnde vor dem boke hefft bekant, dat he van Hanse Bredelo vpgeboret vnde entfangen hebbe xii[½] mark Lub. pen. vnde ene leddige schipkisten to behoff Bent Petersson, borger to Abo, alse nalatene gud Laurentz Paronen vppe Magnus Green bardzen na bij der Wismere vordruncken. Darumme de vorscreuen Hinrik Houeman myt sinen eruen aller eruen wegen Laurentz Paronen vorlatet Hanse Bredelo vnde sine eruen van der wegen van vorder maninge qwijt vnde loss jussu concesso."}, {"df": "2769", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2770", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2771", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pintiälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm, som thettæ breff fore koma kan, kænnis jak Matis Martinson, lagman j Svdherfinne laxsagw, at thet sin jak lagmandz tingh hiolth met almoghen aff Mæskælæ sokn j Pintiælæby j hedherlighe manne nær varw Sten Henricson, på Engelbrecht Japsons wægnæ fogd ower Tawæstaland, arum epther Gudz bördh mcdxlviij, om xj twsande jomfrv dagh, tha kom for mik aa sattho tinge Peter Rydz och hans hustrv, Mettæ, met sinæ næste frænde samtykke och fri godviliæ och Sten Henricson pa Engelbrecht Japsons wægnæ skötte och fuldbordade eth lageligid skipte, som the thöm j mellan til forende giorth hafde och gafuo hwar annan fasth fore fastha met swa dana skæl, at for:da Engelbrecht gaff for:da Peter oc hans hustrv eth godz for xl marker, liggændis j Hurtalaby, och en ængh for vij marker, liggændis vndher Cristolaby, och en ængh for iiij mark, som för laagh vndher Wendela, och thertill xxij mark rede peninga, hwilke for:da godz och peninga for:da Peter och hans hustrv kænnis sigh til fulde nöghæ och goda betaling vpburid hafua; oc Peter oc hans hustrv vp lothe for:da Engelbrecht jghen allan theras ærfde deel ther the aathe eller æghæ finghe badha epther fadher och modher j Merwis by och j Borby eller hwar thet hælzt liggæ kan eller met hwad nampn thet hælzt nampnas kan, som thöm met rætthæ arff til folded ær j tomptom oc tomptastadom, j aker och ængh, j scoghom oc fiske vatnom, j querne oc quernestadom, j waatho oc thorro, nær by oc fiærræ, jngo vndan tagno, som thy godze aff aldher til ligad hafuer eller æn nw til höræ kan. Aff hændhom vij os och vaara arffua oc til egnom thet for:da Engelbrecth oc hans arffua til æwerdelighæ ægho. J thennæ forscriffna skötning var Matis Martinson forskælæman, och thennæ epterscriffna gode mæn vaare ther fasta aath: Heyki Landmandzson, Jusse begarmester, Jusse Pywha, Olaff Martinpoyca, Niclis Quodiala, Niclis Kangas, Lucas Kiala, Heyki Hides, Olaff Twkka, Olaff Nikkars magh, Jowan Lodmalayn och Torkel Pintiælæ. Til mera visso och vitnisbörd tha bedis jak hedherlighe manne jncigle hengænde for thettæ breff Olaff Brodherson och Vitikæ Aszerson met mit eygid. Scriffuid och vth giffuid dagh och stwnd, som förscriffuid staar."}, {"df": "2772", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pintiälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm, söm thettæ breff fore koma kan, kænnis jak Matis Martinson, lagman i Svdherfinne lagxsagw, at thet sin jak lagmandz tingh hiolth met almoghen aff Mæskælæ sokn j Pintiælaby j hedherlighe manne nær varw Sten Henricson pa Engelbrecth Japsons vægnæ, fogd ower Tawastaland, och Vitika Aszerson pa domars vægnæ Olaff Brodherson aa vapn arum epther Gudz bördh mcdxlviij om xj tvsande jomfrv dagh, tha kom for mik aa sattho tinge Abram Jönisson och hans hustrv, Margid Niclis dotter, met sinæ frændher samtykke oc fri godviliæ och Sten Henricson pa Engelbrecth Japsons vægnæ skötthe och fuldbordade eth lageligid köp, som for:da Abram och hans hustrv til forende giorth hafde met Engelbrecth Japson j swa mattho, att for:da Abram oc hans hustrv solde och vp lothe allan theras ærfde deel, som the aathe eller æghæ finghe j rætthæ arff j Borby, liggændis j Sibbo sokn, epther theras modher, hustrv Luscie, Gudh hænnæ syæl nade, for x marker Abosko peninga swa dana mynt, at x marker gör en lodögh mark sylff; hwilka peninga for:da Abram oc hans hustrv kænnis sigh til fulde nöghæ hafua vpbvrid och laght jghen j fasta godze liggændis j Katinalaby, som han köpte aff sinæ syster dotter Kadrin, Niclis Kotons hustrv. Thy aff hænde for:da Abram och hans hustrv for:da ærfde deel fraa sigh och synom arfuom och egnar thet for:da Engelbrecht och hans arfuom til æwerdelighæ æghö met allom til læghom, tompthom oc tomptastadom, querne och quernestadom, j scogom oc fiske vatnom, jngo vndan tagno, som thy godze aff aldher til ligad hafuer eller æn nw til höræ kan eller j hwaria handha thet hælzth vara kan. J thennæ forscriffna skötningh var Matis Martinson forskælæ man, och thennæ epter scriffna xij gode mæn vaare ther fasta aath: Heyki Ladmandzson, Jusse begarmester, Jusse Piwha, Olaff Martinpoyca, Niclis Quodiala, Niclis Kangas, Lucas Kiala, Heyki Hides, Olaff Tvkka, Olaff Nikkarinpoyka, Jowan Lodmalayn och Torkel Pintiælæ. Til mera visso och vitnisbörd tha bedis jak hedherlige manne jncigle hengænde for thættæ breff met mith Olaff Brodherson och Vitikæ Aszerson. Scriffuid och vth giffuid dagh och stwnd som för scriffuid staar."}, {"df": "2773", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pernå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breeff förekomma kan kennes jagh Carl Matsson, heredzhöfdinge i Borga lähn, och giör witterligit medh thetta mitt närwarande öppne breeff migh hafwa warit på eena landzsyn i beskeedelige mäns närwahru Engilbrecht Jacobson, fougte på Wijborgh; och thesse xij efterskrifne wore landzsynmän, Botwed Bengtson, Eringisle Biörnson, Lydick Bengtson, Pedher Torsson, Pedher Hornhus aff wapn, Jacob Arffwedhson, Jacob Lindh, Biörn Greelsom, Oloff Hordh, Olof i Kärepä, Jnge Mågnson och Mågns Blybergh, om een träto, som långliga standit haffwer emellan Forssby och Gambelby om thet fiskerij, som Gambelby aff ålder haffwer hafft, som ähr halffwan forssen widh Forsby, och hadhe för:ne xii boofasta böndher medh ena semio medh begges för:ne bymäns godhe willia och tillatelse fångit them i Gambelbyiom et fiskerij, som ligger vppå sidon widh förn:e öö, för theres halfdeel i forssen, så at the Gambelby hörde the för:ne fiskerij frit bruka och niuta, enär the helst wilde, från Ale öhr och så medh för:ne Forsöö till ååna, som needh löper moot haaren, och the i Forssby skulle tå behålla forssen all frij sigh at bruka. Något ther efter ot kom Garpgårdarna och the i Forssby och kärdhe them till i Gambelby för Matz Mårthenson, som tå laghman war, at the väldadhe them för:ne fiskerij aff. Tå ransakade och witnade xij medh the i nembden satho, at the i Gambelby hadhe alzingen deel i for:ne Forssöö, vthan alt thet hördhe Garpgårdarne till och them i Forssby. Tå dömde han Garpgårdarne och them i Forssby thetta föreskrifna fiskerij till och them i Gambelby från, dhet the hadhe intet i ööna, och han wiste eij them i Gambelby til theres retta deel igen i forsen. Nu hafva the i Forssby i thetta åhret brukat allan forssen och eij welat städia them ther något till aff Gambelby eller till thet fiskerij them war före tillagt widh Forssööna, och ty trengde the then ifrå, at the måtte inga håndha fiskerij bruka så långt Forsby råå tillsadhe på landhet; therföre hafwa nu thenne för:de synemen lagt råår them emellan, emellan begges theras wassa och katisståndh med så skiäl, at ingen skall öfwer the råår fhara, röö skiära eller kattiso sättia på then andre eller medh någrahandha fiskerij. Förste råån ähr på haran widh strandenna, ther liggia xij steenar, tädhan råå rätt öfwer sundet nedhan för Kulla berget, ther liggia xij stenar; thenne för:dhe råår skole hwart annat åtskillia om fiskerij emellan two för:de byar, och alt thet fiskerij och wassa, som ähr östan för:de råår, skall alt höra Forsby till medh theres skifftes brödher, och thet, som ähr wästan för råån, skall höra Gambleby till och theres skiftesbrödher så långt som kati[s]siärdet och wassan tillsäger; och fiärden vthan före skola the alle bruka på alla sidor frij hwar medh them andra, thee som ther omkring boo, medh hwadh fisketålom the helst willia. Thenne tuo för:ne råår hafwa thenne för:de xij sworet gilda på book och helgedoma. Ty dömde iagh them staduga och fasta att hållda och förbiudher huar man ther efter mehra på tala, wedh hwars theras 3 [mark] för min doom. Till mehra wisso och witnesbörd tå bedher iagh för:de Engelbrecht Jacobsson, Botwed Bengtsson, Lydich Bengtsson och Pædher Hornhus om theres jnsegell medh mitt till wittnesbördh tryckia på ryggen å thetta breff. Thetta breff ähro tu, bådhe eno lydhandhe; thet ena hafuer fångit them i Forssby och then andra them i Gambelby. Datum Perno anno Domini mcdxlviij, ipso die vndecim virginum, jn testimonium premissorum."}, {"df": "2774", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom mannom witerligit wara, som thetta breff höra eller see, thet jac Niclis Olaffson Orowapn, borgare j Abo, oc min hustrv, Gertrudh, kennomps met thetta wart opno breff, thet wi met godhom wilia oc vel fortæncthe haffuom giorth eth rætteligit oc skæligit iorda byte met reenlifuis menniskiom systrom oc brödhrom j wara frw, sancta Anna o[c] sancte Byrgitto clostre j Nadhendal j swa matto, at wi vnnom oc vplathom thöm ena engh, som kallas Kallaswada næs, liggiandis vppa Lædzsala næs j Reso sokn, hwilka engh for:da min hustrv erffdhe epther syna modher, hustrv Walborgh, Gudh henne siæl nadhe, fore ena fældbodh j Abo, hwilka bodh forscripna Nadhendals closter fich aff hwstrv Walborgh, som Rwdz hustrv war, j hennes prouento, oc ther til gaffuo the oss en swaran ængilscan nobil, hwilken wi kennomps os opburit haffua til godho nögio. Oc hwadh for:da Kallaswada næs kan bætre wara en the fældbodhen oc noblen æro, som wi finghom aff them, thet vnnom wi fornempdom systrom oc brodhrom j forscripno clostre, at the sculu thess troligare bidia wara herra for oss oc fore beggias ware foreldræ siæl. Oc thy affhendom wi, forscripne Niclis oc min hustrv, Gertrvdh, oss oc warom ærffuingiom the forscripna ængh vppa Kallaswada næs oc til ængnom hona syström oc brödhrom j for:da Nadhendals clostre til æwerdeliga ægho henne brwka oc nytia epther theris ægin wilia met allom æghande ræth ohindrada oc oqwalda fore oss oc allom warom ærffuingiom oc fore allom androm. Til thess mere wisso oc större förwarningh later jac, for:de Niclis Olaffson, witerliga hengia mith incigle vppa beggias wara wægna fore thetta breff, oc ther til bidhiom wi beskedeligha mæn Frederich Frees oc Henric Scalenbergh, borgara j Abo, at the hengia theræ incighle til witnisbyrdh och stadfestilse fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Abo arom epther Gudz byrdh m°cdxlviij, næste daghen epter alla helghona dagh."}, {"df": "2775", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2776", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Koskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt skal allom mannom vitterlighit wara, som thetta breff höra æller see, thet jak Anna Jönissa dottir, wælborens manz Gregirs Andirssons hustrv, kænnis met thæsso myno öpno breffue, thet iak met mins kæra hosbonda samthykkio oc godhuilia, wælforthænkt met myna wenir oc frænda fulbordhan, hafuer vnth oc giffuit ok met thæsso breffue vnner och giffuer och nw strakx oplather j Gudz hedher, jomffrv Maria, sancta Anna oc sancta Birgitto Nadhindals clostre alth mith fasta godz iak æghir i Karyneme j Hwittis sokn, som ær een fiærdungh öwir allan byn, mædh hus oc iordh, akrom oc ænghiom, thomtom oc thomtastadhum, skoghum oc skogx luthom, met hiordhmarkom oc fægangom oc met allom androm vthwæghom oc tillaghom i wato oc thorro, nærby oc fiærran, alzengo vndantaghno, som ther aff alder hafuer tillighat oc æn tilligger æller rætteligha tilliggia bör, ææ hwat nampne thet hælzst næmpnas kan, vtan ena ængh, som min forscriffne hosbonde gaff til prestabolit i Hwittis oc ligger oppa Prestanæsit, som soknenne wæl vitterligit ær, fore mins kæra framfarna hosbonda siæl, Lassa Finne, hans modher, hustrv Johanna, Gud bæggias theris siæl nadhe, oc fore myna siæl oc fore allas theris siæla iak ægher goth fore göra, bade liffuandis oc döda, hwilkit forscrifna godz min for:da hosbonde Lasse Finne aterlöste met the fyritighe mark oc hundradhe Stockholms pæninga, som han mik gaff til marghongauo a rættho hindirsdagh swa godha, ath vii[½] mark giorde en lödugh marc, oc hans forscrifna modher forskingrat oc forfarit hadhe. Ok thetta for:da godz giffuer iak Nadindals clostre j swa dana mattho, at thet skal wara enne fatighe syster prouenta, som hetter syster Katrina Jönissadotter, oc kom aff Stokholme, hulkin syster oc flere systrar oc brödher j samma clostre skulu plicthoge wara ath bidia wara herra fore mino for:da framfarna hosbonda siæl, Lassa Finna, hans modher, fore mich oc bægghias wara forældra siæla. Ok thy affhændir iak, for:da Anna, mik oc mynom æruinghom thet forscrifna godz i Karyneme met allom thæs tillaghom oc tilegnar thet systrom oc brödhrom i for:da sancta Birgitta clostre til æuerdelica ægho thet nytthia oc bruka met allom æghande ræth æpter theris eghin vilia, ohindrat oc oqwalt fore mik oc allom mynom ærfuinghom oc allom androm. Til thæss mere visso oc storre forwarningh bidher iak, for:da Anna Jönissadotter, myn kæra hosbonda Gregirs Andirsson ath hængie sith incigle oppa myna wægna fore thetta breff, ok ther til bidher iak hederligha mæn oc wælborna herra Magnus Gren, höfuidzman oppa Aboo huss, oc Pædar Karpelan, hæridzhöffdinge i Masko, ath the hænghia theris jncighle til vithnisbyrd oc stadfæstilse fore thetta breff, som giffuit ær j Koskis 1488 (= 1448?)."}, {"df": "2777", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2778", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2779", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem eth erkebiscop Jöns i Vpsale, ffrv Margarete, her Kristierns epterleffue, her Eric Nypertz, Erik Turson, Cristiern Bencson, riddare, quitte breff pa alle the swmmor gul, peninge ok järn som for:de konung Karl betalade them for the gotz, som her Cristiern Nielson köpte aff k. K[arl]."}, {"df": "2780", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2781", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2782", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2783", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2784", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2785", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1448. Furst Alexander Vasilievitsch tågade med Novgorodske män emot Riga ordensmästaren, Preussiska konungen och Svenska konungen Karl; och Novgoroderne ställde sig med furst Alexander vid Narova och slogos öfver Narova älf med de hedniska Tyskarna. Och hjälpte Gud och heliga Sofia [och] Guds allvishet Novgorodske männen och furst Alexander; och många hedniska Tyskar blefvo slagna, men många andra nedgjordes i skutor på hafvet och många andra drunknade i hafvet, och 84 andra grepos med händerna; men jämte dem togos tvenne Tyska furstar, och mycket byte gjordes genom de rättrogna furstarnas förböner."}, {"df": "2786", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tövsala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Clauusson, riddher ok lagman j Norfinne lagsagw, kennes ok gör vitherligit met thetta opp[n]æ breff, at arum epter Gudz byrdh mcdxlix, fredaghen næst ffor quindilmæsso, jak lagmanz ting hiolth met almoganom aff Thöwesala sokn, nærwarande ærlich man herra Magnus Gren, riddher ok höuiztman uppa Abo, komo for mik a sattho tinghe vælbornæ mæn Jon Japsson ok Stigh Karpalaynen, skælædhe ok skötthe therra jorda skipthe therra mellen j swa matthæ, at Jon Jappsson uploth Stigh fri ok vmbewareth helffthenæ aff thet godz, som Jon Japssons modher aatthe j Wyassby, met allom synom tillagom, yngo vndantagno, æ hwat nampne thet hælzst kan næmpnass, honom ok hans arffwum til æwerdeligin tiidh, for allan Stigx andeel j Swensby met allom synom tillagom, som lagh sigiæ, vndantakno vj spanna landh akerjordh ok iij lass engh; at huilka skötningh thessa xij æra fasta aath: Ol. Pryzdz, Marthen j Wægas, Raual i Lokæ, Nisse Clementzson, Ol. Trællisson, Jönis Kætilsson, Pædher Krok, Hærungh j Haginpæ, Pæder Oynikkama, Ol. Warwonen, Jusse Tolk ok Mattis Ollsson; forskælaman Henrik Clauusson. Thy dömde jak thetta for:de jordhaskipthe stadikt ok fast therra mellen vidh huarz manz vj marker for myn dom. Thy thess breff stadfestilse henger jak mit jncigle fforæ thettæ breff. Datum anno, die et loco quibus supra."}, {"df": "2787", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Koskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allum viterlikit vara, som thettha breff höra eller see, thet jak Gregirs Andersson a vapn kænnis met thæsso mino opno breffve, thet jak met godhvilia ok vel förtænkter haffwer vnth ok giffwit före mina siæl ok mina förældra ok allas thera siæla, jak ægher goth fore göra, j Gudhz hedher, jomfrv Maria, sancta Anna ok sancta Birgitto Nadhindals klostre eth mith fasta gooz j Veemo sokn, som ær fiærdhunghen aff Keesso, ok en fiærdungh aff Kyla, hulkit gooz jak köpte aff mine syster Margreto, Thorkil Jönssons hustrv, fore mina redho pæninga, met hws ok jordh, akrum ok ængiom, thomptom ok tompthastadhum, skoghum ok skoxluthom ok met allom androm tillaghum j waata ok thörro, nærby ok fiærran, alz engo vndan thagno, som ther aff aldher haffwer tillighat ok æn tilligger eller rætthelegha tilliggia böör, ææ hwat nampne thet helzth næmpnas kan, mædh swa forordhum ok vilkorum, at swa længe jak liffwer skal jak för:da godz bruka ok j mijnne wærio haffwa ok aarlegha klostreno ther aff giffwa eth pundh roogh ok thw pund smör, vndanthaghit eeth paar oxa ok thva köör, som nw oppa sama gooze ærw ok klostreno tilhöre. Hwat aff thöm körnen kan hær æpter tilökias, thet skal clostred Nadhindal tilhöra, ther haffwer jak ænkthe met göra, æn æpthe min dödh tha skal Nadhindals closter strax anama för:da gooz ok giffth frith ok vmbeuaradh ok oqwalt for allom minom ærvingiom ok sidhan thet nyttia ok brvka fore theras eghith æpter theras vilia. Ok giffwer jak for:da gooz Nadhindals clostre j swa dana matto, at thet skal vara enne fatighe syster prouento, som ther nw jnne ær ok heter Katerina Olaffs dotter, hulka jak anamar fore mina dotter, ok skal hon pliktogh vara ok flere systra ok brödher j Nadhindals klostre at bidhia fore mine siæl ok mina forældra siæla. Thy aff hænder jak, for:dæ Gregirs Andersson, mik ok allom minom ærwingiom for:da gooz, som ær en fiærdhungh j Kesso ok en fiærdhungh j Kyla, ok tilegnar jak thet systrom ok brödhrom j för:da clostre Nadhindal til æwerdelika ægho thet nyttia ok brvka æpter min dödh, som för ær sakth, mædh allom ænghande ræth. Til mere visso ok större förvarningh tha hænger jak mith jncighle viterlika for thettha breff, och ther thil bidher jak wærdhughan fadher met Gudh bischop Magnus, bischop j Aboo, at han hænghe sit jncighle til vithnisbyrdh ok stadhfæstilse fore thettha breff, som ær giffwit j Koskis aarom epthe Gudhz byrdh m°cdxlix°, oppa sancti Ansgarii dagh."}, {"df": "2788", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt skal allom vitterligit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jak Andirs Jönisson aa wapn kænnis met thæsso myno opno breffue, ath arom æptir Gudz byrdh mcdxlix j wærdugx fadirs met Gud biscop Magnus i Aboo och herra Magnus Green, höuidzman oppa Aboohuss, nærwarw, tha the sæmmia giordis i Koskis tisdaghin nest æpte purificacionis i mællom min brödher Gregirs Andirsson, Gudh hans siæll nadhe, oc mik thet oss i mællom lopp, tha vnthe och opploth myn brodher Greghirs Andirsson mik ena ængh aff xij lass höö, hulkin ængh ligger indhan for Vinkelaby i Wemosokn, hwilka ængh iak strakx fran mik gaff Gudhi til hedirs, Jomffrv Maria, sancta Anno oc sancta Birgitto Nadhindals clostre fore myna siæll oc alla myna forældra siæla, the jak æghir goth fore göra. Thy aff hendir jak mik oc allom mynom æruinghom for:da xij lass ængh i Vinkela och nw strakx met thæsso breffue opplater vndir for:da Nadhindals closter til æuerdeligha ægho henne nytthia oc bruka hær æpte fore theris egit. Jtem thet godz, som min brodher vppa samma tidh i for:da godha manna nærwarw gaff fore sina siæll oc bæggias wara forældra siæla, som hans opit breff ludher ther oppa giffuit ær, som ær een fiærdungh i Kæssws by i Vemo sokn, hulkit min brodher Gregirs köpte a minne samsyster Margreto, Torkil Jönisson hustrv i Kimitto oc ær min rættha atherbyrdh, the samma gifft samtykker iak met thæsso breffue, oc skal alrigh hindras ællir qwælias aa mik ællir minom arfuinghom ællir æptekommandom. Til mera visso oc stadhfæstilsse tha hænghir iak vitterligha mith incigle fore thetta breff, oc bidher iak welboren men Peder Karpelain, hæridzhöfdinge i Masko hæredhe, hengia sit incigle met myno fore thetta breff til vitnisbyrd. Datum anno et die vt supra."}, {"df": "2789", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Før alle the thetta breff høre eller see kennis och kwngør jak Henrich Clauusson riddare, lagman j Norfynne lagsagw, at then tiid jak lagmanz ting hwlt met almogen j Reso soken Birgela by, nærwarandom beskedeligom mannom Peder Karpalaynen, heredzhøffdinge j Masko heredhe, Johan Flæming och flerom godhom mannom, kerde hederligen herre mester Olaff Magni, domprouast j Abo, til Nisse* Hannusson, Nadendals closthers sysleman, ath for:de closters landboo j Montiskala oc thom goozom ther omkring haffde forhuggit hans timber skoogh och met wældhe aff ført takuidh, timber oc brand widh aff hans skoghom j Lolala och Kaupila; til huilket Nisse* Hannusson swaradhe at for:de Montiskala gardh och the closterens godz ther om kring skuldhe wara lothtagande j thøm skoghom; och epter thet han ther til enghin beuisning haffde, hwaske breff eller liffuande vitne, tha skøth jak thetta ærendeth til the tolff j nempdena satho som ærw Thomas Artukasist, Henric Klokkare, Sæppæ Jærffuenmæghen, Swen Hawuis, Anders Kertulan, Olaff Somersoya, Michel Mullj, Jap Vaynosari, Henric Wadziala, Jonis Kuloisista, Olaff Lappalaynen oc Olaff Inghelan. The vitnadhe, ransakade oc skulu epter swæria tha edzbert wardher om noghor vil aff them edh haffua, at for:da skogha domprouasten omtalar liggia jnnan Lolala och Kaupila boolstadha skel och raar, och kunde Nisse* Hannusson ey beuisa eller noghor annar, at Jons Jnghonen, som for:da Montiskala gard oc the androm gooz saaldhe vnder clostret, haffde nokot fangit met noghra lagliga fængio jnnan for:da domprouastens boolstadha skel oc raar, och inghen moth nempdena vedhia vildhe, thy dømpde jak for:de domprouastenom sina skoga frij oc the clostarens landboo hanum wældheth giort haffdo saka til xl marc och skadhan ather met sæmio eller soornom eedhe jnnan vij vikur vidh vj marc for myn dom. Jtem kerde for:de prouast a sama tinge til nogra andra bønder j Reso, som boo j Wayniosari, Kertula oc Gerdila, for awærkan j sama skoghom; them dømpde oc jak epter thy nempdhen ransakadhe sama saka til iij marcher fore wærkan, oc somlikom dømde jak lagh som sighia wilie sig engha æwærkan giort haffua j for:da skogha. Giffuit och scriffuit j Reso løgerdaghen næst fore dominicam Jnuocauit, aarom epter Gudz byrdh mcdxlixº, vndher mith jncigle."}, {"df": "2790", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt skal allom vitterligit wara, som thetta breff höra ællir see, thet iak Olaff Andree, prestir ok kirkioherre i Berno, kænnis met thæsso mino opno breffue wælforthænktir oc met godhum vilia mik haffua vnth oc giffuit Gudi til hedirs, jomffrv Maria, sancta Anna oc sancta Birgitto Nadindals clostre eth mith godz, som hetir Sandaness, liggiandis i Karis sokn, thet ær een tridhiungh ower allan byn, som ær viij stænghir æpther swænst skipte, huilkit mith rætta mödirne ær, mædh boo oc boscap, som thet nw star met akir ok ængh, huss oc iordh, tomptom oc tomptastadhum, skoghum oc skogxluthum, met fæmarkom oc met allom androm vtwæghum i watho oc thorro, nærby oc fiærran, alzengo vndanthagno, som ther til aff aldir haffuer tillighat oc æn tilligger ællir rættheligha tilliggia bör, ffore mina siæl, fore mins fadirs minne, modher och alla mina forældra siæla, the iak æghir goth fore göra. Thy affhendir iak, for:de herra Olaff, mik oc allom minom ærfuingiom for:da Sandaness met allom thæs tillaghum, ok tilegnar jak thet oc nw strakx vplathir för:da Nadhindals clostre til æuerdeligha ægho met allom æghande ræth thet nytthia oc bruka hær æpter æffte sin eghin vilia, ohindrat oc oqwalth fore mik oc allom minom æptekommandom. Til mere visso oc stadhfæstilse tha hænghir jak mith incigle fore thetta breff, oc til vithnisbyrdh bidhir iak werdughan fadhir met Gud biscop Magnus, biscop i Abo, oc Mattis Martinsson, laghman i Sudherfinne, theris jncigle met mino hænghia fore thetta breff, huilkit som giffuit ær i Nadhindal arom æpte Gudz byrdh mcdxlix, första manedaghen i fastonne."}, {"df": "2791", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicatur s. v. pro parte serenissimi et deuotissimi e. s. Karoli, Sueorum Gottorumque regis, quatenus sibi eiusque legittime vxori siue regine, ut in locis honestis, sacris et non sacris, per presbiterum ydoneum seu presbiteros ydoneos in altari portatilj communiter uel diuisim, dommodo legitime cause et negotia regis et regine hoc exigunt et oportunitas requirit, missas ante horam aurore et noctis tempore eciam locis et tempore interdictis celebrari facere et illas cum familia ipsorum audire libere et licite possint et valeant et quilibet eorum possit et valeat, ac quecunque huiusmodi missas audierit deuote et humiliter tres annos indulgenciarum todidemque quadragenas de iniunctis sibi penitencijs misericorditer consequatur; et quod dictus rex, summam ciuitatis tam corporum quam bonorum pacem securitatemque cupiens, omnes et singulos incendiarios, virginum raptores, agrorum depopulatores, effractores, fures, latrones ac voluntarios homicidas in locis sacris quibuscumque capere et extrahere ac capi et extrahi facere possit et valeat in suis regnis et domineis, concedere et impartiri misericorditer dignemini, ecclesiarum, monasteriorum, locorum exemptorum et non exemptorum quorumcunque, priuilegijs, emunitatibus, antelacionibus et prerogatiuis eorundem ceterisque in contrarium editis apostolicisque constitucionibus non obstantibus quibuscumque. – Fiat de altarj portatili in locis interdictis et ante diem in forma. T. Pater sancte. Plerumque monasteria eiusdem regis regnorum, caritate prochdolor frigescente satoreque malorum procurante, tam mandicancium(!) quam non mendicancium, in suis floribus, honoribus, honestatibus, fructibusque floris cum illis exiuisita (= exquisita?) vestimentorum ornacione, cibus(!), potibus equitaturis, lectisternijs ceterisque in ordinacionibus adeo destituta, quod reformacionem pro eorum salute, clericorum, laicorumque scandalis remouendis indigeant. Supplicat igitur rex prefatus, quatenus ei, ut ipse eligere possit duos ydoneos prelatos ecclesiasticos, seculares uel regulares, timoratos conscienciososque, qui monasteria huiusmodi exempta et non exempta visitare possint et valeant ac que interuenerint iuxta sanctorum patrum ordinaciones, sacrorumque canonum jnstituta reformanda, reformant et edificent censuris ecclesiasticis mediantibus, [ac] eciam, si opus fuerit, auxilium brachij secularis inuocent, concedere et indulgere dignemini gratiose, exemptionibus, priuilegijs monasteriorum predictorum ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque, cum clausulis oportunis. – Fiat quod metropolitanus, addito sibi vno de religione sancte Brigide, semel visitet. T. Beatissime pater. E. s. v. exponitur, quod in diocesi Aboensi est quoddam solempne opidum Vibergense(!) nuncupatum inexpugnabile habens castrum, situm in confinibus christianitatis, continue pugnans et resistens ipsis crucis Christi inimicis, in quo quidam (= –dem) opido rex prefatus construit et construi facit (= fecit) notabilem et solempnem ecclesiam competenterque de bonis sibi a Deo collatis dotauit, in quo (= –a) tres solempnes ac ornatos choros ordinauit, in quorum primo sub vocabulo et inuocacione sanctorum Johannis baptiste, Erasmi et sancte Anne, in secundo altare in honore et sub inuocacione omnium sanctorum angelorum, Johannis ewangeliste et Katherine virginis, in tercio vero choro construit sub inuocacione omnium sanctorum, beatorum Petri et Pauli apostolorum et Marie Magdalene. Supplicat igitur rex prefatus, quatenus omnibus christifidelibus, qui hanc ecclesiam in festiuitatibus patronorum regnj Suecie sanctorum Erici, Olaui, Henrici, Sifridi, Botwidi, Eskillj, Dauid abbatis, Brigitte vidue et Helene deuote visitauerint manusque adiutrices porrexerint, pro qualibet ipsarum festiuitatum celebritate tres annos indulgenciarum totidemque quadragenarum (= –as), qui vero primum chorum siue altare in qualibet festiuitatum celebritate sanctorum Johannis baptiste, natiuitatis et decollacionis eiusdem, sancti Erasmi, sancte Anne, dominicis trinitatis et omnibus dominicis diebus totidem, qui vero secundum chorum siue altare in qualibet festiuitatum celebritate sanctorum angelorum, Johannis ewangeliste, Katherine virginis, tertia feria post pascham, tertia feria post penthecostes, corporis Christi, sancti Laurencij ac qualibet sexta feria [totidem], qui vero tertium chorum siue altare in qualibet festiuitatum celebritate omnium sanctorum, beatorum Petri et Pauli apostolorum, Marie Magdalene, conuersionis sancti Pauli, ascensionis, vndecim milium virginum, decem milium militum, epiphanie ac qualibet quarta feria totidem, attento pater sancte quod per hoc christifedeles annimentur, incendantur ac fidem fortius ardentiusque defendant. Etiam, pater sancte, in castro dicti opidj est notabilis ecclesia, in cuius altari beate Marie virginis est quedam ymago eiusdem virginis, per quam Deus mira et multa miracula operatus est et cottidio(!) operatur, habens notabilem circuitum, dotatum multum indulgencijs diuersorum pontificum. Supplicat igitur rex prefatus has indulgencias a s. v. confirmarj ac eas apostolica auctoritate vberori dono jndulgenciarum augmentarj et pro quolibet passu gratiam et indulgenciam misericorditer indulgere specialiter visitantibus omnium festiuitatum beate Marie virginis et diebus sabbatis. Verum, beatissime pater, prout supra expressum existit, dictum opidum prope Ruthenos sepe circumuallatur ac obseditur Ruthenis, crucis Christi inimicis, adeo ut oportet christicolas fugere ad dictum castrum. Supplicat igitur rex ipse per totum tempus obssessionis omnes et singulas indulgencias locis sacris dicti opidi qualitercunque concessas transferri ad dictum castrum seu ecclesiam eiusdem ac per totum tempus obsessionis ibidem existere, prout in dicto opido existunt, omnesque oblaciones ecclesie dictorum chorum siue altarium, nisi in victualibus existerent, in fabricam per deputatos conuerti, cuiuscunque contradictione non obstante, attento quod rex ipse sufficienter dotauit dictam ecclesiam, adeo quod ministri honeste viuere ac sustentari possunt(!) et valeant, misericorditer concedere et indulgere dignemini, singula (= –is) predicta (= –is) de gratia speciali perpetuis temporibus duraturis, non obstantibus quibuscunque incontrarium editis cum clausulis oportunis. – Fiat de quinque annis in vno festo pro ecclesia castri. T. Dignetur s. v. devoto e. s. Karolo regi prefato eiusque regine litteras perpetuas confessionales et ut, quandocunque eis pro eorum animarum salute visum fuerit, confessorem siue confessores coniunctim uel diuisim eligere possint et valeant pro eorum confessionibus audiendis et recipiendis in forma etc:a concedere et indulgere de gracia speciali. – Fiat pro vtroque in forma. T. Beatissime pater. Exponitur* – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Datum Rome, apud sanctum Petrum, octauo jdus marcij anno secundo."}, {"df": "2792", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2793", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valmiera", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2794", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, met Gudhs nadh Sweriges ok Göta konungh, göre veterliget alla mæn at for troskap ok vilioge tiænist, som thenne brefuisare Koort Swarte, vaar ælskelig man ok tiænare, oss ok vaare rike Swerige hær til troligha giort hafuir ok hædhan fraan troligha gööra skal, tha hafua wy vnt ok vnnom honom frælse oppa saa mykla iordh, som kaan löpa oppa een kroklandh iordh i Tawestalandh, liggiandes i thenne æfterscripna soknom ok byiom, som ær Pitkeierffweby i Sommares sokn ok Kyeleby ok Kodialaby i Waanösokn ok j Mæænpæby i Turfwenesokn ok thet han hafuir i Ladhentacka ok Thenhola i frelsemanna friheet ok hans æktha barnbarn. Lefnaar han enchte barn efter sigh, tha skal thet vara saa længe vaar nadh tilsiger. Ty forbyude vy alla vara fogte ok æmbetzmæn ok alla andra, ee hoo the hælzt ære eller vara kunna, for:na Koort eller hans barn her omoot i nogre handa matto at hindra eller hindra lata, qwælia, mödha eller ofirrætta, vnder vara konungxlige hæmpd ok vredhe. Datum castro nostro Stocholmensi ipso die Philippi et Jacobj, nostro sub secreto anno Domini millesimoquadringentesimo quadragesimonono."}, {"df": "2795", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høra eller see helsom wj Lasse Jønisson ok Kaderin Wlffs dotter kærligha met warum herra. Kennomps wy bodin met thesso waro opno breffue oss met fulhuxam kerkigh (ͻ: kerlik) ok berodhno modhe haffua giort bade jorda køp ok skipte met ærlighom man her Haquon Jønisson, officialis verdugx faderss j Gud biscop Magnus j Abo ok helgelicamss altars forstander, j swa mottho ath her Haquon fik aff oss eeth gotz liggiande j Wemo sokn, nempd Hærmelax, huilkit gotz ærlighen man hær Benkt Jonisson hoffmestare, høghborns førsta och herre konungx Cristoffers dom thaa jnne haffuandes, mik Katherine Wlffs dotter tiildomdhe j scolæstughunne epther min førre bondæ Peder Busse, Gudh hans siæll nadhe, j nærwarv verdugx faderss j Gud biscop Magnus, her Magnus Green[s], riddare ok høffuitzman j Abo, hær Henric Biidz ok her Henric Clauussons, Sten Lydikkessons, Peder Karpelaynens, Jusse Hannussons, Frille Haquonssons ok Lasse Bertilsons aa wapn ok alla[s] the j ræffsthinne saatha. Hær aamoth fingom wj bode, Lasse och Katerin for:de, j gaard j Abo, huilken her Haquon køpt haffde aff hær Gerlagx Nagils arffuum, skattadhin aff viij godhom borgarom for hundradhe ok lx marcher, ok ena ffelbodhæ met tompt ok kalgaard rwm ther met fore fyrethij ok fæm marcher, ok hundradhe fyrethij ok fæm marc j gull ok j redom pæninghom swa got mynt at halffæmpte marc gør fult for en swaran engliscan nobel oc nya alna Leidisk krømpet ok offuerskuridh, huilke for:de peninga ok klede wj kennomps oss fulleliga wpburit haffua tiil godo nøgio j redhe gull ok peninga. Tha affhendom wj Lasse och Kaderin oss ok warom arffuum thet for:de gotzet Hermælax ok tilhegnom thet hederlighom manne her Haquon Jønisson ok hans arffuom tiil æwerdelica ægho met allom thes gotzes tillaghom for min førre bonde Peder Busse thet tilforende haffde, j alla mottho som lagh sighia, engho wndhantaghno som the gotze Hermelax aff alder tiilhørt haffuer ok nw met reth tiilhører, hwat nampdhne thet helzt næmpnas kan. Tesse hær epterscriffne waare nær wart køp ok skipte, som ær Michil Suripæ, Jap Gudwastason, Olaff Sylta, Thomas Koris, Hannus Basse, Larens Andersson, Lasse Bast, Olaff Jacobsson, Lasse Larensson ok Jacob Kowo, Tiil thesse breffs mera wisso, etc:a bidiom wj badhen ærlige men hær Henric Clauusson, riddare ok lagman j Norfinnæ lagsaghu, her Jop Freess, her Henric Buscaman borgmestare j Abo, hengia theris jncigle met mino eghno vnder thetta breff som scriffuit ær j Abo anno Domini m etc:a, die inuencionis sancte crucis, etc:a."}, {"df": "2796", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom dande mannom withirlighit vara, som thetta breff höra ællir see, thet iac Pedher Karpalaen a wapn oc myn hustrv, Ingegærdh Jönisdotter, kænnomps met tæsso waro epno(!) breffue, thet wi met bæggias wara samtykkio oc godhom vilia, væl fortænkthe met wara vinna oc frændæ fulbordhan oc radhe hafuom vnth oc giffuit j Gudz hedher oc jwmfru Marie, sancte Anne oc sancte Byrgitte til Nadhendals closter met ware kære dotter Eline for henne prouento, hwilka wi hafuom ingifuit i fornempda closter Nadhendall, warth jordhagodz, som kallas Kaytas, liggiande i Læmw sokn, som ær en tridhiung ower allan byn, met hus oc jordh, aker oc æng, tomptom oc tomptha stadhum, skoghum oc fæmarkum oc met allom tæss tillaghum j watho oc thorro, nærby oc fiærran, alzengo vndan taghno, som ther til aff aldhir hawer lighat oc æn tilligger ællir rætteligha tilliggia bör. Thy affhændom wi oss oc warom ærfuingiom thetta for:da Kaytas godz met allom thæs tillaghom oc tileghnom thet systrom oc brödhrom i Nadhendals closter till æwerdelika ægho thet nythia oc bruka æpter thera eghnom vilia ohindrath oc oqwalth fore oss oc allom warom ærwingom oc allom androm æpthir thenna dagh. Sker thet oc swa, ath fornempda Kaytas godz hindradhis ællir clostreno met naghrom ræth aff ginge, som Gudh forbiwdhe, tha tilbinder jac, for:de Pedher Karpalaen, oc myna ærffwingia myna twedela aff for:da Kaytas ath vidhirlæggia oc epfylla(!) Nadhendals closter j mith mödherne j Wkkelax by j Wemo sokn til godhe nöghio, och jac Jngegærdh tilbinder mik myn tridhiung i Kaytas opfylla Nadhendals closter j mino rætto ærffdagodze och köpagodze i Raukusby j alla matto til godho nöghio vthan alt hinder. Thil tæss mere wisso oc större forwarning tha lather jac, fornempde P[eder] K[arpalain] oppa bæggias wara wæghna hængia mith incighle for thetta breff. Ok ther met bidhiom wi hedherligha mæn oc wælborna her Henric Clausson riddare oc Jönis Hannisson j Villela ath the hængia theris incighle met mino til vitnisbördh fore thetta breff, hwilkit som gifuit ær j Nadhendall arom æpthir Gudz byrdh mcdxlix, opa pinginzdagha affthon."}, {"df": "2797", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2798", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, met Guds nadh Sweriges ok Göta konungh, göre veterliget alla mæn, at wy aff vaar sonnerlige gonst ok nadhe hafua anamat ok vntfanget ok met thetta vort breff anama ok vntfaa wara ælskelige borgemestara, radhmæn ok alla menighetena i waar stadh Vyborgh met alles theris hioon, tiænara ok gotz, rörliget ok orörliget, nær ok fiærre, hwar thet helzt kan vara, vti vaara konungxliga hægn, wærn oc beskermilse, besönnerlige at fordagtinge ok forswara til rætta. Ty forbyude wy alla, ee hoo the helzt æra eller vara kunna, serdelis vara fogte oc æmbetzmæn, for:na borgamæstara, radmæn ok menighet paa gotz, hioon, tiænara eller persone vengna mot thenne var gönst oc nadhe i nogre matto at hindra eller hindra late, qwælia, mödha eller oforrætte, vnder vara konungxlige hæmpd ok vredhe. Datum castro nostro Stockholmensi feria sexta pentecostes, nostro sub secreto, anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo nono."}, {"df": "2799", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the godha men thetta breff forekomma kan kennes iak Haquon Joansson, kanech j Abo, met thesso mino nærwarande opno brefue mich hafua met fortanka, kerlek och beradno modhe vnth, gifuet och oplathit hedherlikom manne Pether Knvtzson aff vapn och hans husfrv, Sigredh Elofs dotter, myns fadhers sæthegardh liggiændes j Nykirke sokn mellan wika kalladhen Engebyy, vndan mik och minom arfuom och hemolth gör them och theras arfuom til æuerdelighom ægho j watto och thorro, met aker och eng, nær och fiærre, huar thet helzt kan wara, som till then for:da gardh aff aldher tilligath hafwer, mædhen the eig sielfue asætho gardh hafua, ther the kunno sik met behalda, j swa matto, at for:na Peter och hans husfrw sculu jnnan thenne förstæ fyræ aar wtgifua j Gudz och jomfrv Maria æra och fore minæ forældhræ siæla sculd til Nyakyrkio skrudh twhundrada östgötzka marker j swadana mynth, som ther nw genkt och geefth ær; och tha Gudh wil at mik forstækkoth wardher, tha scal for:na Sigredh met thenne for:da asætho gardh wara nögd och skild wedh alth annath iordha arff, som epter mik rætteligha minom ærfwingiom thil arfs falla kan, och hennes fadher eller samsytzken gange til arfs til thet andra fasta epther thy som atskils j ærfdæbalkenom. Til ythermera visso och witnisbyrdh bider jac ærlegh man her Jacob Fress, borghamestare j Abo om hans jncigle met mino egno at hengia fore thetta breff, som ær scrifuit arom effter Gudz byrd tusandh fyrahundrat fyrethie pa nionde aret, odhensdagen næst epter sancti Pedhers och sancti Pauals dagh."}, {"df": "2800", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karll, met Gudz nadh Swerigis och Gøtha konungh, gørum witerligit at epther thet wy ærom aff altzmektogx Gudz nadh (nadh) ok milde forsyn til Gudz alzmektogx styrelse kallade och til konunligit wald ærliga wphøgde, tha kennomps wj oss wara plictogæ ok wærdskylloge til at lata oss ther om yterliga wardha ath Gudz hedher ok tiænist mogha ydkeligha økas ok wtuidas j wart rike och aath them personom som sigh til Gudz tiænist wppe ath hollæ giffuit haffua til the helgæ kirkio enghin oreth eller omak gøris aff wrangwisom at the tess rooligha mogha Gudi tiæna. Nw haffuer wyrdelighen fader met Gud biscop Magnus j Abo (ena prebendam) latit oss forstaa ath han haffuer funderat och skiktat (!) j Abo domkirkio ena prebendam j Gudz heder som almenneligha heter och kallas helgelicamæ prebenda, ok haffuer skipat til henne en asitiende prebendatum som henne skall forstaa och the swa forwara, ath ther sæx dagligæ missæ [holles] epter the[t] for:ne biscop Magnus gudelica betenkt och wtgiffuit haffuer, och haffuer oss ødmiwklica bidit ok gudliga formanat met stora ostundan och ath wy wildom wærdugas haffua for:de wors herræ Ihesv Christi licame prebendam j wara hegn ok forswar met hennis gotzom ok tillaghom och samelund hans prebendatum, thy haffuom wy aff wara synderlige nadh, gønst ok kerligh j wars Ihesv Christi licame hedher tagit ok myndelica wnfangit ok met thetta wort nærwarandhæ opno breffue taghom och wnfoom for:ne helgelicame prebendam alt hennis gotz och æghædela, rørligha eller orørligha, met hennis prebendatum nw warende ok allæ hans epterkomande, theris folk, tiænare ok landboa j waara konungxlica hægn, forswar och beskærmilse for allan oræth. Ok forbiwdom allom warom fogothom ok æmbetzmannom ok allom androm hoghom och laghom for:de helghelicame prebendam hennes gotz eller eghadelæ qwælia eller hindra eller hennis prebendatum nw warande eller epterkomande j nogra motthe omaka eller oforrettæ, widh wara høxtæ hand (ͻ: hæmd) och konunghxlighen wrede. Datum castro nostro Stokholmensi feria sexta jnffra octauas visitacionis Marie virginis, nostro sub secreto anno Domini mcdxlix."}, {"df": "2801", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Carll, medh Gudz nådhe Sweriges och Giötha konungh, giör witherligit, at wij af wåre synnerlige gunst och nådhe haffwe vndt och giffwit och medh dedte wårt breff vnne och giffwe thenne brefwijsare welb. man Jöns Diekn medh richzens rådhz samtyckie at för troskap, willigh tienst han Sweriges rijck och oss trolige giordt haffwer och ähn her effter troliga bewijsa må och skall, tå hafwom wij vndt och giffwit honom, hans erffwingar och effterkommande frijheet och frelsse på sin goodz han haffwer i Bierno sochn liggiendes, som ähr 5 stenger joordh i Nurkelaby, 6 i Bengdtilä, 9 stenger i öffre Mellekilä, liggiandes i ååker, halfdeelen i stoore Lapnäs, och ther til fiskierij der vnder ligger. Alle thesse förschriffne stycker ähro Jönss Diekens kiöpe iord och 9 lass engh i Finengen, som kallas Brinkengh. Ty hafwe wij vndt och giffwit för all ahrlige skadt och konungzlige vthlagor frijhet och frelsse till ewigh tidh. Ty förbiude wij alle, serdeles wåre fougdter och embetzmän, forschriffne Jöns Diekn mot thenne wår gönst och nådhe her vthj någre mådta hindre eller hindra låtha, qwellia, mödhe eller oförrädta vndher wår konungzlige wredhe och hembd. Datum castro nostro Calmarensi dominica infra visitationis beate Marie virginis, nostro sub secreto, anno Domini mcdxlix."}, {"df": "2802", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligith vari thet allom them thetta breff høra eller see ath jac Laurens Jonsson met godh vilia oc beradna mode for myna forældra siæla giffuer ok vplather en fiærdadeel j then kaalgardhen westan vm aanne oc nordhan vidh sancti Sigfridh tompth, som jak ærfft haffuer met myn samsyzken epter vara forældra, vnder Warfru altare, som kallas klærkkoor, j Abo domkirkio til awindeliga ægæ. Til mera vissa ok stadfæstilse bidher jak beskedeliga mæn Jacob Frees, borgamestare, ok Swen guldhsmid, borgare j Abo, ath hiengia theras incigle vndher thetta breff, som scriffuit ok giffuit ær j Abo, tisdaghen næsth epter warfru dagh visitacionis anno Domini mcdxlix."}, {"df": "2803", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2804", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom dandemannom withirlikit wara, som thetta breff höra æller see, ho the hælst kunna wara, thet jac Ingemund Olafson kænnis opinbarlika met tæsso mino opno breffue, thet jac wæl fortæncthir met mina vina och frænda vith oc vilia fulbordhar oc stadhfæsthir met beradhno modhe met allom kærlek oc godhom vilia alla the gaffuo oc godz, som min fadherbrodher her Laurens Ingemundsson, kyrkio herre j Borgho sokn j Abo biscopsdöme, Gudh hans siæl nadhe, hafuer vnth oc giffuit til sancte Anne oc Birgitte closter j Nadhendal, j alla matto æffthir thy hans eghit breff ludher oc vthwisar, som thetta mith breff ær tilfæst. Oc jac ællir mina ærwingia aldre viliom ællir skulom the gaffuo for clostreno hindra ællir kwælia j naghra handa matto æffthir thenna dagh, widher vara rætta sannind oc goda troo. Thil thæss mere wisso oc större forwarning bidher jac, for:de Jngemund, wælboren man Jönis Hannisson a wapn j Willela j Mascho sokn, ath han hænge sit incighle a mina væghna for thetta breff, mædhan jac ey siælwer incighle haffuer j thetta sin; oc ther til bidher jac beskedelika mæn Jon Olafson, clostrenes sysloman, oc Ængilbrikt glasmæstare om theris incigle til vitnisbördh oc stadhfæstilse for thetta breff. Datum et actum in predicto monasterio Nadhendal anno Domini m°cd°xlix, die sancte Margarete virginis et martiris gloriose."}, {"df": "2805", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wj Karll, met Gudz nad Suerigis oc Gøta konungh, kwngørum met thetta wara opna breffue at [wj] for altzmektogh Gudz heder och tieniste wtuidilse haffuom wnt och giffuith, wnnom oc giffuom met tesses wars breffs krafft Abo domkirkio, som nyligest ær optagen och mynst forseed, oc androm kirkiom oc prebendom oc biscopen ther j biscopsdømet friheet oc frelse pa alle thera godz som the lagliga oc rætteliga fangit haffua oc ther till fræls oc frii nwtidh haffua. Thy forbiudhom wi allom worum fogetom oc æmbetzmannom, som ther j biscopsdømet nw æra eller framdeles warda kunno, them hær emoth hindra eller qwælia j nogre motto soo framt the wilia flii wara konungxlige hæmpdh oc wredhe. Oc tha Gudhi tækkis at wi kunnom offuirwæge met wart mena rikesens raadh om mena kirkio, biscopa, klærka priuilegia j wort rike, hwru wj magom oc wiliom then giffua oc stadfesta, tha scall Abo domkirkia oc andra kirkior oc prebende biscopen oc klærkena j sama biscopsdømet the sama priuilegia met Gudz hielpp nywtande worde. Till thesses breffs mera wisso latom wj witerlige tryckia wart secret pa riggen for thetta breff. Datum castro nostro Stocholm fferia secunda post octauas visitacionis beate Marie virginis, nostro sub secreto anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo nono."}, {"df": "2806", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2807", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scall allom mannom vithirlighit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Olaff Kusta, prester och prebendatus thil sancti Johannis altare j Abo domkyrkio, kænnis met tæsso myno opno breffue, thet jac med godhom vilia oc wæl fortæncter hawer vnth oc giffuit oc met tæsso myno opno breffue vnner oc giffuer oc strax vplather j Gudz hedher, jumfru Maria, sancta Anna oc sancta Byrgitta Nadhendals clostre ena ængh liggiandes oppa Ledhzala næs, harth widh Bærtala booll næst offuenfore Kalastanæss j Resa sokn fore myna kæra syster jumfrv Byrgitta Anunsdotter prouento, hwilka myn modhir hustrv Rikizza oc jac hafuom gifuit in j Nadhendalls clostre Gudhi till hedhirs, jumfrv Maria oc sancte Byrgitto til æwerdelika tiænist oc swa fore myna eghna siæl ath systir oc brödhir j ford:a clostre sculi trolegha bidhia wan Herra fore mik och myna forældra, hwilka ængh jac rætteligha ærfft æffthir myn fadher, Gudh hans siæl nadhe. Oc thy affhænder jac, for:de Olaff Kwsta, prest oc prebendatus, mik ok mynom ærffwingiom the forscriffna ængh oc tileghnar hona systrom och brödhrom j for:da sancte Byrgitto clostre til æwerdelika ægho, hona nythia oc bruka met allom æghande ræth æffthir theris eghin vilia ohindrat oc oqwalt fore mik oc allom mynom ærffwingiom oc fore allom androm. Thil thæs mera vissa oc större forwarning tha lather jac, fornempde Olaff Kwsta, prester &ctra, witherligha hængia mith incighle fore thetta breff, oc ther til bidher jac hedherligha mæn oc bescedeligha her Laurens Skötta, canich j Abo, oc Jönis Hannisson j Villela j Masco ath the hængia theris incighlen met myno til vitnisbördh oc stadhfæstilse for thetta breff, hwilkit som giffuith ær j Nadhendall arom æffthir Gudz bördh m°cd°xlix°, oppa sancti peders ad vincula dagh."}, {"df": "2808", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom dandemannom withirligit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Rikizsa Olaffs dotter, beskedelighs manzs Anund Niclissons aterleffua, kænnes met tæsso myno opno breffue, thet iac met godhom vilia, wæl fortænct met myna winer oc frænda fulbordhan haffuer vnth oc giffuit och met tæsso breffue vnner oc giffuer nw strax vplather j Gudz hedher, jumfru Maria, sancta Anna oc sancta Byrgitto Nadhendals clostre alt mith fastha godz jac æghir j Karyneme j Hwittis sokn, som æra tre stænger jordh offuer allan by, met hws oc jordh, akrom och ængiom, tomptom oc tomptastadhom, j skoghom oc skogxlothum, met hiordhmarkom oc fægangom oc met allom androm vthwæghum oc tillaghum j watho oc torro, nærby oc fiærran, alzengo vndantaghno, som ther aff alder haffuer tillighat ællir æn tilligger ællir rætteligha tilliggia bör, æ hwat nampne thet hælzst næmpnas kan, met swa dana skælum, ath thet sama godz skall wara mynna kæra dotters jumfru Byrgitta Anundz dotter prouenta, hwilka iac haffuer ingiffuit j Nadhendals clostre Gudhi til hedhers, jumfrv Maria oc sancte Byrgitto thil æwerdeligha tiænisth, hwilkit godz jac rætteligha ærfft haffuer æffthir myn fadher, Gudh hans siæl nadhe; oc thy affhændir jac, fornempda Rikisza, mik oc minom ærffwingiom thet forscriffna godz j Karyneme met allom thæs tillaghom oc tileghnar thet systrom oc brödh[r]om j for:da sancte Byrgitto clostre thil æwerdelika ægho thet nythia oc bruka met allom æghande ræth æffthir thera eghin vilia ohindrat oc oqwalt for mik oc allom minom ærffwingiom oc allom androm. Thil thæs mere wisso oc större forwarning bidhir jac, forda Rikizza Olaffs dotter, myn kæra son herra Olaff Kwstha, prest oc prebendatum j Abo domkyrkio, ath han hænge sith jncighle oppa myna væghna fore thetta breff, oc ther thil bidhir jac hedherligha mæn oc beskedelika her Laurens Skötta, canich j Abo, oc Henric Bosman, borghamestare ther sama stadhz, ath the hænge theras jncighle thil vitnisbördh oc stadhfæstilse fore thetta breff, hwilkit som giffuidh ær j Nadhendal arom æffthir Gudz bördh m°cd°xlix°, annan daghin næst æfftir sancti Pedhers dagh, som kallas Ad vincula."}, {"df": "2809", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wy Karl, van Godes gnaden des rikes to Sweden vnde der Goten koningh. Vnsen vruntliken grot myt begheringe alles gudes stedes to voren. Erwerdige leue her homester, besunder holde gunner vnde leue broder. Wy hebben juwen breff wol vornomen, de ghegeuen was vpp Margenborgh am donderdage negest vor ad vincula Petri, inholdende van der guder wegene, de Tideman Langerbeken vnde Roloff Manthen to behorende weren vnde in vnse stad Wyborgh vorbroken vnde myt rechte voruolget worden, so dat se ju vorbracht vnde berichtet hebben, wo se myt orloue willen vnde vorlouinge der ghenen, de se gherosteret hadden, hedden ghesegelt, vnde de seluen, de en also hedden orloff ghegeuen, de hadden en nach gheschikket vnde en ere gudere ghenomen etc., welk se myt der warheyt also nycht bewysen konen, wente gy vns so vake dar vmme geschreuen hebben, vnde wy vmme juwes schriuens vnde bede willen so vaken vnde d[r]epliken dar na vte socht vnde vorhort hebben, dat wy it in der warheyt vorvaren hebben vnde weten, dat se van der wegen vnrecht vor ju gheklaget hebben, wente des vorjares dar na, alse de gudere also ghehindert worden, do queme wy to Wyborgh, do clageden vor vns de ghenen, de de gudere vorloren hadden, in der seluen wyse alse se ok nw vor ju gheklaget hebben, dat se de gudere vtgheuört hadden myt orloue der ghenen, de se gherosteret hadden. Dar vmme ginge wy vppe de tijd seluen in den radstouen to Wyborgh vmme des willen, dat wy en helpen wolden war se recht ane weren, do en konden se des myt rechte nicht bewisen, dat se myt orloue de erberorden gudere geschepet vnde wech gheuort hadden, mer dat is in der warheyt also ghevunden, dat se de gudere hemeliken des nachtes vt vorden ane orloff, vnde do se des nycht bewysen kvnden, dat se de gudere myt orloue vt gheuoret hadden, do wort den ghenen, de se gherosteret hadde eyn recht aff ghesecht, to dat he it aff weren solde, alse vnse recht vtwyset, dat he nen orloff dar to ghegeuen hadde de vorberorden gudere also vt to vorende, welk recht he ok do dede. Dar vmme worden en de gudere do aff ghedelet myt sulken rechte also wy hyr ouer dat ganzse vnse rike hebben, vnde menen dat it ok in mer landen recht is, dat men der heren vorbode holden mot by sulker pena etc. Gy schreuen vns ok ouer eme jare vmme desse suluen erberorden gudere, dar wy ju wedder so vpp schreuen, dat schriuen wolden vnsen borghermesteren van Abo, dat se wesen solden to Wyborgh am vastelauende nw negest vorgangen vnde dat gi ok bestellen wolden, dat de sulue Roloff Mante offte welk ander vulmechtich van syner wegen dar do by were. Were eme jenieh vnrecht ghescheen, se solden des noch macht hebben eme to helpende allent dar he recht ane were. Vnse borghermesters vorgescreuen de quemen dar, mer Roloff Mante edder nement von syner wegen was dar; doch vorsochten vnde vorhorden de vorberorden borghermesters, wo it ghevaren was vmme de erberorden sake, vnde schreuen vns vedder, dat se nicht anders vorvaren konden dan dat de gudere vorbroken, voruolget vnde vor ordelt weren gheworden myt rechte, alse vnse recht vtwyset. Dar vmme vorwundert vns grot war vmme, dat wy edder de vnse kummer liden solen vmme vnrechtuerdiger lude sake unde clage willen, wente wy hebben vornomen, dat de seluen, de upp de gudere clagen, hebben de vnsen ere schepe vnde gudere dar myt ju gherosteret. Dar vmme, erwerdige, leue her homester, besonder holde gunner vnde leue broder, bydde wy ju vruntliken, dat gi des nicht to steden en willen, dat den vnsen dar myt iu jenich sulk schade edder ouer last in sulker mate myt unrechte wedder vare. Wil ouer jemant dat syne vorwerken vnde vorbreken, dat he denne it entgelde alse dat recht vtwyset, dyr segge wy nycht entjegen. Wy begheren eyn beschreuen antwert offt de vnsen ok jenige beswaringe vordermer liden solen vmme desser vorberorden sake willen van juwer erwerdicheyt, de wy hiir mede beuelen Gode deme almechtigen. Gheschreuen vpp vnsem hwse Stocholm int jar Cristi mcdxlix, des vridages vor sante Bartolomeus, vnder vnseme secreto. Adress: Deme erwerdigen gestliken heren broder Conrad von Erlichshwsen, homester Dutsches ordens, vnsem besundern holden gunner, kome desse breff."}, {"df": "2810", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the donde mæn, som thetta breff höra eller see, helsar jak Andris Jacobsson j Wlffsby kærligha met warom Herra. Kænnes jac met thesso myno opno breffue mic haffua giorth eth skæligit oc rættelighit jordha byte met renliifuis menniskiom systrom oc brödhrom i ware frw, sancta Anna oc sancte Byrgitto clostre i Nadhendal i swa matto, at iac haffuer vnth oc oplatit oc met thetta breff vnner oc oplather thöm alt thet jac æghir j Kæsos by i Wæmo sokn, som ær en fiærdungh af allom bynom, fore allan then æghodeel, som systhor oc brödher æga j Fridhaby j Wlfsby sogn, met hws oc iordh, akrom oc ængiom, tomthom oc tompthastadhum, j skogom oc skoghslothom, met hiordhmark oc fægangom, fiskewatnom oc met allom androm wtwægom oc tillagom j wato oc thörro, nærby oc fiærran, alzængo vndhantagno, som ther til aff aldher tilligat haffwer eller en tilligger eller rætteligha tilliggia bör, æ hwat nampne thet hæltz næmpnas kan, met swa dana skælom at forthy, at the æghadela oc jordh, the fingo aff mic j Kæsos, ær meer en thet iac faar j Fridhaby aff them, tha haffua the mic til giffuit thetta epter scriffna, som ær först vj mark landgældh, som landbon skyldughr war, jtem ena koo, en hesth oc ther til ij mark affradh aff thetta arith, hwilkit jac kennes mic fulleligha oc til godho nögio opburit haffua. Jtem ware thet swa, som Gudh forbiwdhe, at thetta for:da iordha byte ginghe them eller mic aff met nagrom ræth, tha tilbindher jac, fornempde Andris Jacobsson, mic oc myna ærffuingia at antwardha them thera godz igen j Fridhaby frith oc ohindrat wtan all hielperedhe swa goth, som jac thet anamadhe, oc the peninger oc pæningx wærdh met jac bar ther vp aff oc the göra mic thæskelikes j geen. Til thess mere wisso oc större forwarningh tha bidher jac, for:de Andris Jacobsson, welboren mæn Olaff Swerdh aff wapn at henghe sit jncighle vppa myna wægna fore thetta breff, mædhan jac ey siælffuer jncigle haffwer, oc ther til bidher jac hedherligha mæn oc wælborna Hartigh Jacobsson, hæretzhöffdinghe j Wæmo, oc Jönis Hannosson j Willela at the hengia thera jncigle her met fore thetta breff til witnisbyrdh, hwilkit som giffuit ær j Abo arom epter Gudz byrdh mcdxlix, om wora frw dagh natiuitatis."}, {"df": "2811", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherlighit ware allom thöm, som thetta breff höra eller [see], thet wi, Swen Iacobson, Jönis Iacobson ok Niclis Iacobson, brödher, kennomps met thetta breff, ath thet iordha byte waar brodher Andris Iacobson giordhe met reenliifuis menniskiom systrom oc brödhrom i Nadhendals clostre, stadhfestom wi oc fulbordhom oc wiliom thet hwarghens hindra æller qwælia, wi eller wara ærffwingia, i noghra handa matto, wthan skaal bliffwa fast oc stadhught æpther thy hans hoffwudh breff ludher och giffwit ær ther vppa; oc læses oc inlikkis thetta breff i sama breff. Til thess mere wisso bidhiom wi alle thre for:de, Swen Iacobson, Ionis Iacobson oc Niclis Iacobson, welborna men Hartik Iacobson, hæradz höffdinge j Wæmo, oc Pædher Karpelaen, hæradz höffdinge i Masko, at the hengia thera incigle til witnisbyrdh fore thetta breff, mædhan wi ey incigle sielffue hawom, hwilkit som giffuit ær i Abo arom æpther Gudz byrdh mcdxlix, wppa wara frw dagh natiuitatis."}, {"df": "2812", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the godhe men thetta breff fore koma kan kennoms wij Henricus Gærdzhagens barna formyndare som hær epther næmpnes: her Henrich Clawesson, lagman j Norfinne lagsagw, her Henric Bidz, hæredshøffdinge j Swdherfinne, mester Magnus, canonicus Aboensis, och Pedher Karpalayn aff wapn, kungørom met thetta worth øpna breff at oss wel witherligit ær ath beskedelighen man Henricus Gærdzhaghen, Gwdh hans syel nadhe, solde ok wploth ærlige manne Engelbrecth Japson, fogd pa Tawestehws, eth godz liggiendis i Kal[w]ola sokn j Keykala by met allom tillæghom som han for:de godz fik noghon tyma tilførende aff Hans Malos hustrv, hwstrv Cristin, bode met skijpth ok køp, ok for:de Engelbrect gaff Henrich fore thet for:de godz lx marker redhe peninga, hwilke peninga oss witherligit ær at for:de Henrich til fwlle nøghia wpburit haffuer j hans liffs tyma. Ty lathom wij for:de Engelbrect ok hans arffwa qwith och frij for alla ytermera mæningh ok tilegnom honom ok hans arffwom for:de godz til æuerdelige ægo. Til mere wisso ok withnisbyrdh tha hengiom wij warth incigle wid thetta breff. Scriffuit j Abo anno Domini mcdxlixº, tysdagen nest epter natiuitatis Marie virginis."}, {"df": "2813", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2814", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, met Gudz nadh Swergis ok Gøta konungh, gøre vetherlikit met thetta worth næruarandes opno breff ath wærdigh fader met Gud biscop Magnus j Abo haffuer kærth for os j worth ælskeliga rædz(!) næruara ath prestabolen j Alande hauer varith skattlagen, hwilket ær møthe Swergis lagbok, som swa ludher at the bool haffua æ lædigh waridh aff allom vtskyllom, etc:a. Ty viliom vi ath the for:da prestabol j Alandh skolo bliffua lædigh aff allom skatt ok vtskyllom vthan ath haffuer tha nagadh mera skatta goodz æntigi køpth eller leygth æn som rættilige bør ath wara vndir thera prestabol. The som mera haffue ther, gora ther skatth vthaff æpther thy som ther vidherbor. Ok forbiudhom wi allom, sinnerdiga (!) worom fogotom ok æmbitzmannom, ath læggia nagan skath eller vtskyller oppo the bool. Ræknes ok nogor skatter vppa them, ther sware soknemæn til æpter thy laghen vthvisa. Til huilkes mero visso ok vethnisbyrdh tha latha wi hængia wor secrets incigle nidhen for thetta breff, som giffuit ær j Abo næste daghen æpther sancti Byrgitte dagh anno Domini mccc(!)xlix."}, {"df": "2815", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2816", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thom thetta breff kan fore koma kungor jak Kadrin Olaffdotter, Pedhars Bussa atherleua, borgirska j Abo, mik laglika haffua saalt ok j rætto køpe vpplatit beskedhelikom man Swene gulsmidh, borgara sama stadz, myna gardztompth som jak fik aff herra Henrik Bydz, liggiandis vppsidhis widh for:da Swens gardh, swa langa ok bredha som hon aff alder warit haffuer ok ythermer scriffuit staar j standzsins thænke book, for hundra mark Aboska, hwilka peninga summo jac kænnis mik haffwa vppburit til falla (ͻ: fulla), ix* lødhega mark silff for x mark Aboska, swaran ængliskan nobil for xv̸* mark ok Arnaldus gyldhene for vii* ore; thy affhendir jak mik ok minum arffwm the forscrifna gardz tompth, hona tileghnandis fornempdum Swene gulsmidh ok hans arffwm til æuærdhelika ægha, ok later jak for:da Kadrin sama Swen quittan ok fryan for alle æpthermæningh om the forscrifna peninga summo. Ok til thæssins breffins meere skææl ok bætre foruaringh bider iak ærlica men som æru Jacob Fres ok Henrik Buskman, borgamestara sama stadz, thera incigle hær vndhir hængia. Scriptum Abo anno Dominj mcdxl nono, jn vigilia beati Andree apostoli."}, {"df": "2817", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Epther thet naturliket ær allom mænniskiom ok ownflyliket skilias widh thetta forgenglika liiff met hoop at vpresas til odödeliket liiff j the ytherstæ ok almennelika vpstandilse fore Gudz rætwisa ok strengha dom, ther wy mæniskior alle skulom widerstandha, som apostelen sanctus Paulus oss lærer, ok vnfaa aff then rætwisasthe domaren löön epter thet wi j likamen forskuldhat hafuum, tha haffuer iak Henrich Clawsson, riddare, langhligha fore flerom arom j minne wælmakt ok helbrögdho warit tænkiande om mit siæla gangh ok testament aff them tinghom min millæste herre skapare ok atherlösare mik owærdhoghom til föökt hafuer, ok gör iak nw Gudhi til hedhers, jomfrv Maria ok alt hymmerikis herskap mit testament ok skickar thet epter minne ælskelika husfrv Lucia Olaffs dotter ok flere minne vina radhe met witskap ok fullom skælom, en tha at iak ær kranker til min krop epter Gudz milde ok wælsignadhe wilia, j swa matto hær epter fölgör. Först befaller iak j mins Gudz myskunsamligha hender mina fatigha siæl, bidhiande innerligha Gudz grvnlösa myskundh, hans wærdogha modher iomfrv Maria ok min helghe patron sanctum Henricum, at the wærdhoghas beskirma mina fatigha siæll fraan minom owinom j hennes wtfærdh; ok til min vsla kropp, som aff iordh ær skapther ok j iord skal wendhas, bidher iak ödhmiwkligha ok tiggher j Gudz namp aff wærdhogom fadher minom kæresthe herre biscop Magnus j Abo lægherstadh j helghelikame choor i Abo dom kirkio; ok til sama chooren gifuer iak mit bæsta silff belthe forgylt. Jtem ærvm iak ok min ælskelighen husfrv, Lucia, swa for tenkthe ok eens wordhne, ath j Abo domkirkio, j helgha thre konunga choor, skulu haldas twa æwoghæ messor, Gudhi til heders, fore beggiærs ware och ware foreldra siæla j hwario wiku, en om manedaghen pro defunctis ok andra om odhensdaghen aff them helgia anda; ok til thenne twægghia messa vppehelde hafuum wy badhe lacth ok gifuit war thenna æpterscriffna waar afflingha ok köpa godz vnder for:da helge thre konunga choor til æwinneligha ægho, först en gaardh j Abo, noordhan om aana, ok eth wart köpe gooz j Nosis sokn, som hether Atola, met booskap, ok eth wart köpe gooz j Wirmo sokn, næmpt Soorsala, met booskap. Kan noghat brysta aff booskapenom vppa tessom goozom, tha skal thet epter skælikheth forbætras. Jtem ther vppa at tesse twa for:de messor warde tæste bætra vppe holdne viliom wy badhe, Henrich ok Lucia, tillæggia eth wart köpe gooz j Hwittis sokn, næmpt Siukkala, ok hoopom thes at wærdhogom herrom biscopenom j Abo ok capitulom ther sama stadz skal ther mæder sigh væl nöghæ latha. Jtem bider iak ödmyukliga wærdhogon fader met Gudh biscop Magnus j Abo, ærlighen man her Magnus Gren, riddare, hederlighen herra mester Olaff Magni, domproast j Abo, ok min broder her Aruid Clawsson, at the vilia væl göra for Gudz skuld ok mina bön wara minna husfrv formyndara ok forswarara, hwar hon them behöfwa kan epter min dödh, som iak them fulkomliga ok gandzka væl til thror ok hoopas, at the sigh thes anamande wardha. Jtem alt mith köpa gooz, iak hafuer j Kaskis, met thet iak tiith lacth hafuer, thet gifuer iak ok vnner mina ælskeliga husfrv Lucie Olaffs dotter til æwerdelige æga epter min dödh, at hon göri aff thy hwat henne tekkes. Jtem the helftenne j Kaskis, som iak fik for mith ærfdæ gooz Akkos, thet gifuer iak mina husfrv for thet at hon met godhom kærleek gaff mik helften i Aylos gooz, huilkit wy badhen nw gifuit hafuom sancta Birgitta ok systrom ok brödhrom j Nadhendals kloster til æwærdeliga ægho. Jtem gifuer iak sancto Henrico min betzsta hest ok mith harnisk. Jtem gifuer iak minom herre biscopenn en silffnap ok min betzsta boorduk. Jtem gifuer iak her Magnus Gren en gwlringh. Jtem gifuer iak domproastenom j Abo ena silff skaall. Jtem giffuer iak mesther Magnus, min kirkie herre, ena silff skaal. Jtem gifuer iak her Haquon ena silff skaal. Jtem gifuer iak min brodher her Arwidh Clawsson mith stora silff belthe, oforgylt, ok eth swærdh ok en hæst. Jtem gifuer iak til Nadendals kloster en holm, næmpdh Leethis. Jtem til sancti Olaffs kloster j Abo helfthena aff Walioma holme ok min störsthe koopar kanna. Jtem gifuer iak sancti Francisci brödrom j Rawmo eth messa redhæ. Jtem gifuer iak til högaltaret i Åbo domkirko eth saalun. Jtem gifuer iak sancti Laurencii kirkio j Wirmo eth silkestykke. Jtem gifuer iak til siæla altaret j Abo mina största footgrytha. Jtem gifuer iak minom faderbroder Bent Lydekeson eth silff stoop ok en röödhan foola. Jtem gifuer iak her Niels j Nosis min swarta kiortil, foodrat met maardh. Jtem gifuer iak her Pæder j Wirmo ena koo, ena grytha, en kedel och ena kanna. Jtem til helgandz hws gifuer iak ena koo, ij faar, j pund rogh. Jtem til spitalen gifuer iak ena koo, ij faar, j pund rogh. Jtem gifuer iak Pæder Karpalaynn eth sænghe klædhe ok ena godha kanna. Jtem gifuer iak min pilt Æwra ena sængh ok eth par aff mina gangh klædher. Jtem gifuer iak til Ylelæ kirkio eth helgelikame kar aff silff. Jtem gifuer iak mina faddra hustru Esther ena koo, ij faar, j pund rogh ok iij span korn. Jtem gifuer iak her Knwt j Wemo eth lithet silff belthe ok ena silkes tröya. Jtem gifuer [iak] sancti Henrix kirkio j Nosis mina betzsta kaapa. Jtem gifuer [iak] Lemmo kirkio ena vxa. Jtem gifuer iak her Henrik, capellane i Nosis, ena kanna, ena kædel ok ena grytha. Jtem gifuer iak her Niels j Lethala et par vnga vxa. Jtem gifuer iak Arwidh Iapson min steghemez. Jtem gifuer iak graa brödrom j Viborg ena kawsa aff silff. Jtem giffuer iak swart brödrom sama stadz ena silff skaal. Jtem gifuer iak til Nadendals kloster ena hwita silff kædho cum reliquiario. Jtem gifuer iak her Olaff Dws ena upgörra sængh, en dwk, kanna, grytha ok en kædel. Jtem gifuer iak mina ælskeliga husfrv, Lucie Olaffs dotter, Haldiala gooz j Saw sokn frit ok vmbewaret, huilkit gooz iak aterlöste aff mina syster Birgitæ for xviij victige nobla then tiidh min husfrv ok iak warom j fæsthom. Jtem bider iak hedherlige herra ok godho vener, the iak fulkomliga tro tilsæther, mesther Olaff Magni, domproast j Abo, ok her Haquon Ionsson, officialis, at wara mins testamentz exequotores; thet ær min kærlighe bön til them. Til stadhfestilse alla forscrifna articula bider iak ærliga ok vælborna mæn Benct Lydekeson, Henric Plata ok Hans Lyndinær om thera incigle met mino eghno trykkes fore thetta testamentz breff, huilkit giort ær j Kaskis jwla apton arom epter Gudz byrdh mcdxlix."}, {"df": "2818", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Epter thet naturliket ær (etc. som i n:o 2817), tha hafuer iak, Lucia Olaffs dotter, langhligha fore flerom arom (etc. som i föreg. n:r), ok gör iak nw, Gudhj til hedhers, jomfrv Maria ok alt hymerikis herskap, mith testament ok skikkar thet epter mins kæra herres Henrik Clawssons ok flera mina vina radhe (etc. som i föreg. n:r), ok til min vsla krop, som aff jordh ær skapther ok j jordh skal wendhas, bider iak ödhmiwkligha ok tiggher j Gudz namp aff werdoghom fadher minom kære herra biscop Magnus j Abo lægherstadh j helghelikame choor j Abo dom kirkio. Ok til sama chooren gifuer iak mith ærfda godz liggendes j Saw sokn, næmpt Halliala, met boskap, som thet nw ær. Jtem gifuer iak minom kære hwsbonde, her Henrik Clawsson, alt mith köpe godz i Kaskis ok allan min deel aff thy ther vnderlakt ær epter min dödh, at han ther aff göri hwat honom tekkis. Jtem gifuer iak sancte Henrik eth gull spaan. Jtem gifuer iak til Nadhendals kloster en gulring met en saffiir. Jtem til the helga thre konunga altare hælfthenne aff mith silff belte. Jtem gifuer iak andra hælfthenne til iomfrw Maria altare j klærikke choren. Jtem gifuer iak til siælæ altaret en gulring. Jtem gifuer iak til sancta Anna altare vij knöpa, forgyltæ. Jtem gifuer iak til sancti Oleffs kloster en silff skal. Jtem gifuer iak til iomfrv Maria altare, sokn altaret, iij sænktæ lystor. Jtem gifuer iak til helganz hwset eth par vxa ok ij köör. Jtem gifuer iak til spitalen j par vxa, ij köör. Jtem gifuer iak til iomfrv Maria altare j Nosis mina bæsta kopa meth bonath. Jtem gifuer iak til sancte Henrix graff j Nosis en gulring ok eth altare klædhe. Jtem gifuer iak til iomfrv Maria altare j Virmo min kranz. Jtem gifuer iak til sancte Laurencij altare eth tækæn. Jtem gifuer iak til sancte Katerine altare j Virmo eth altare klædhe. Jtem gifuer iak minom herre biscopen mith kors, forgylt, met helgadoma. Jtem gifuer iak domproasten mæster Olaff Magni en silff skal. Jtem gifuer iak her Magnus Gren en gulring. Jtem gifuer iak frv Ingeborg Karls dotter en gulring. Jtem gifuer iak ærkedegnen mæster Ions eth silff stop. Jtem gifuer iak mæster Magnus j Virmo j par vxa. Jtem gifuer iak her Haquon officialis en silff skaal ok en rödh foola. Jtem gifuer iak her Aruid Clawson en gulring. Jtem gifuer iak her Laurens Skytta eth silff stoop. Jtem gifuer iak Rawmo kloster [½] læst rogh. Jtem gifuer iak her Henric Villemari ena godha gryta ok min rödha kiortil. Jtem gifuer iak her Olaff Duuss en vpgör sæng, ketil, gryta oc en kanna. Jtem gifuer iak mina systher Gærtrud ij silffbonadhe kniffua, forgylte. Jtem gifuer iak Aleta min swarta kiortil, then besta, ok min rödha kaapa met fodher. Jtem gifuer iak her Henric Martini en silffbonadhen kniff ok en silff skeedh. Jtem gifuer iak her Niels j Lethala min bæsta hætto. Jtem gifuer iak her Niels j Saw en hæst ok en silffbonadh kniff. Jtem gifuer iak her Pæder Michelis et sænge klædhe ok ena gryta. Jtem gifuer iak systher Klara j Nadhendal en gulring. Jtem gifuer iak sancti Olaffs kapella i Ylelæ eth kors aff silff. Jtem gifuer iak hustrv Margit, Ions Hanssons, min gangare met rijdha redskap. Jtem bider iak kærligha min kære husbonde her Henric Clawsson, her Haquon officialis ok Pæder Karpaynen, at the ware mins testamentz exequotores; thet ær min ödhmiwka bön til them. Til stadfestilse alla forscrifna articula bider iak min kære husbonde her Henric Clawsson ok hederlighæ mæn mestær Magnus Valdemari ok Ions Hansson om theres jncigle trykkæs for thetta testamentz breff, huilkit giort ær j Kaskis vppa jwla apton arom epter Gudz byrd mcdxlix°."}, {"df": "2819", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2820", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2821", "dating_start_year": "1449", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2822", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Areno epther Gudz byrdh mcdxl[i]x stiktadhe thetta brodherscapet wi[r]dherlighen fadher met Gudi biscop Magnus j Abo, herre Olaff Magni domproasther, herre Sigurd Jwanson ærchiedegne, mesther Jøniss Magni, herre Hannus Lænepæ ok herre Haquon Jønisson, canikka ther sama stadz, a clerkanna wæghna; Jacob Fresen, Albert Nyendorp, Henric Buskman, borghmesthara j Abo stadh, Frædric Frees, Hannus Kurizhaghen oc Bern Grotte, borgara ther sama stadz, leekmæn, j Gudz hedher, jomffrv Marie ok j the helgha tre konungha æræ ok them tiill siæla gangn ok andhelighen hughnat som sigh j thetta broderscapet giffua, huilkit haldas skall j swa mottha som hær æpter scrifuit staar*."}, {"df": "2823", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wy Magnus, met Gudz nodh biscop j Abo, Bencht Lydechsson, herædzhøffdinge ij Öffwer Satagundh, och Oleff Broderson, heradzhoffdinge ij Sæxmækj kennomps met thenne wore øpne breffue oss haffua warit for nogrom aarom vpa j syyn j Birkala sochn millan Stwre Karlson och Ioniss Stwresson aff Mætiala och Wiik vp ena sydo och Dirig Sonasson och Henric Jonissons j Ilewetiss vp andhra sydone. Tha sworo tesse xii: Oleff Melle, Laurens Kiwsa, Niles Vapoynen, Henric Stenson, Niles Lankis, Henric Manpoyca, Pædher j Karko, Hanuare(?) j Hamerla(?), Niles Lytto, Jonis Mattynen, Jonis Gamall, Larens Rawkiainen och Oleff Pyrotthe, sworo tesse roor millan for:de byar j fiskeri swa ath roan skall wara mitt j aan. J Mækijokj j natto warpom skall Ylewetis haffua j færding, och annan fierdung skal haffua Witika j Wehola oc Niles Swsi j Sattula til sama, och andhra hæltæna ligger til Mætilæ och Wik. Oc aff the hælfften skall Pærdhanpoyca haffua j siette deell met Matiala och Wik, oc alla andhra fiske watn, som ær Myrdhstadh, æge hwar æpter thy som han haffuer j landhena hwar som nætior lægger j thom offwer hwar æpter thy som lagafangit wtuisar; oc ther togx ey breff vpa then tiidh, och Hans Lindenær, som nw ær malsægandhe, rørdhe thet nw aa nyo; thy haffuom wy nw wor witnes breff æpter tesse xij witne och edhe vnder wor incigle anno Domini mcdl, jpso die beati Henrici episcopi et martiris.]"}, {"df": "2824", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff höra eller se kennomps oc kungörom vy Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, met thetta waart nærwarande opna breff, at then tiidh vy foorom j waaro æmbithe om kirkione ærendhe j Karelin aareno epther Gudz byrdh thusandhe fyra hundradhe fyratighi vpa aattandhe oc komom j Pyttis sochn lögherdaghin nest fore första swnnedaghin j fastonne, bespoordom vy oc granlicha ranzakadhom epter högborens första konung Cristoffers, Gudh hans siell nadhe, breff och befæling om the gotz, som jerlin foordom aathe j Kymene och Boo Joansson laglicha aff honom fik oc gaff til Vatzstena closther, Gudh bæggis thera siæll nadhe, tha komo for oss thesse iiij biskedeliche mæn, Olaff Lang, Pædher ….., Magnus Olaffson oc Olaff Girs ok vitnadho om the gotzen for oss j margha godhe mæns nærwaru vidh thera sannindh godha troo ok bætzsta samwith allaledhis som …… breff ludher ther vpa giffuit vndher wort secret ok domprogastens i Aabo jncigle …… fornempde vitnen ey tha sworo thet war ey lathit for nochra wildh met foracht. Thet war ey mera befælt æn bespöria ok ranzaka om the for:de gotz. Haffdhe oss warith befælt vidher nampn latha witnen swæria ellir beleedha thet ærendit till fullan ændha, tha haffdom vy lathit vitnen swæria; annars tykthe oss thess ey wara tarff, ok tykthe oss, at the swo skælligha bewiistho thet the vitnadho, ath thet ær ey jaffwandhe at the swæria thet the vitnadh haffua, om man will eedh aff them kræffwia. Till thesse forscriffne stycken mere visso trykkiom vy wort secret vpa ryggen tessens breffs, som scriffuit ær j Lyncöpingh aareno epther Gudz byrd tusandhefyrahundrade vpa fæmthionde, fredaghin næst epther sancti Vincencij dagh."}, {"df": "2825", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Die mercurij ij nonas februarij sanctissimus dominus noster ad relationem domini cardinalis Firmani admisit renuntiationem domini Magni episcopi Aboensis de dicta ecclesia in manibus sue sanctitatis factam et eidem ecclecie prouidit de persona domini Olauj prepositi eiusdem ecclesie, bacallarij in theologia, reseruando dicto Francisco* (= Magno) super fructibus dicte ecclesie pensionem annuam ducentorum ducatorum auri de camera soluendam super quadam possessione Alandie, Satagundie superioris et inferioris necnon curia seu possessione episcopali in Rirolo et Integard(!) in diocesi Aboensi situatis."}, {"df": "2826", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus vester Johannes Magni, archidiaconus Aboensis, quatenus sibi litteras confessionales in forma: prouenit, misericorditer concedere dignemini de gratia speciali. Jtem similem gratiam facientes deuoto vestro Nicolao Mulle, canonico Aboensi. Jtem similem gratiam facientes deuoto vestro Haquino Johannis, canonico Aboensi. Jtem similem gratiam facientes deuoto vestro Johanni Thawest, canonico Aboensi. – Fiat pro omnibus in forma. T. Datum Rome apud sanctum Petrum septimo jdus februarij anno tertio."}, {"df": "2827", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "a) Rom. Arch. di Stato, Obligazioni 1447–58, fol. 83 v. MCCCCL:ta. Dicta die (= die viiij mensis februarij) venerabilis vir dominus Brigerus Manni(!), prepositus Vpsellensis, sanctissimi domini nostri pape cubicularius, ut principalis et priuata persona nomine reuerendi patris domini Olaui, electi Aboensis, obtulit camere apostolice et sacro collegio reuerendissimorum dominorum cardinalium pro communi seruitio debito ratione prouisionis ecclesie Aboensis de persona dicti domini Olaui auctoritate apostolica facte florenos auri de camera ducentos, ad quos dicta ecclesia taxata reperitur, et quinque minuta seruitia consueta; eorum autem communis et minutorum seruitiorum medietatem infra sex menses et aliam medietatem infra alios sex proxime futuros soluere promisit, jurauit, obligauit, (jurauit,) submisit et renuntiauit in forma, et reuerendus in Christo pater dominus N., episcopus Placentinus locumtenens, tulit sentencias in forma, in loco et presentibus quibus supra (= Actum Rome in camera apostolica presentibus N. de Valle et N. de Leis ac alijs dicte camere clericis) et me Parvi Johannis notario. I marginalen: Cardinales xviij. b) Rom. Arch. Vat. Oblig. 76:1, fol. 36 v. MCCCL. Die viiij:a mensis februarij venerabilis vir dominus Brigerus Manni, prepositus Vpsallensis s. d. n. d. pape cubicularius, ut principalis etc:a nomine r. p. d. Olaui, electi Aboensis, obtulit camere apostolice et sacro r. d. cardinalium collegio ratione prouisionis ecclesie predicte florenos auri de camera ducentos et quinque minuta consueta. Eorundem autem medietatem etc:a. P. Parui Johannis. I marginalen: Cardinales xviij. – Soluit medietatem; postea totum soluit. c) Rom. Arch. Vat. Introitus et Exitus 417, fol. 46 v. Introitus mensis februarij MCCCCL:mo. Dicta die (= x eiusdem) habuit prefatus dominus locumtenens (= reuerendus in Christo pater Nicolaus, Dei gracia episcopus Placentinus in Thesaurariatus sanctissimi domini nostri pape officio locumtenens) dicto Ro. (= honorabili viro Roberto de Marcellis, pecuniarum camere apostolice depositario pro ipsa camera) recipiente vt supra a reuerendo in Christo patre domino Olauo, episcopo Aboensi, pro parte sui communis seruitij dicte ecclesie per manus domini Brigerij, prepositi Vpsellensis, sanctissimi domini nostri pape cubicularij, florenos auri similes (= de camera) quinquaginta. – Fl. L. d) Rom. Arch. Vat. Introitus et Exitus 417, fol. 46 v. Introitus mensis februari MCCCCL:mo. Dicta die (= x eiusdem) habuit prefatus dominus locumtenens dicto Roberto [de Marcellis] recipiente vt supra a domino Conrado Bidz pro compositione annate prepositure ecclesie Aboensis per manus vt supra (= Brigerij, prepositi Vpsellensis, sanctissimi domini nostri cubicularij) florenos auri similes (= de camera) vndecim. – Fl. XI."}, {"df": "2828", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Astorgius [miseracione diuina tituli sancti Eusebij, sacrosancte Romane ecclesie presbiter cardinalis, Beneuentanus vulgariter nuncupatus, sacri collegij etc:a reuerendissimorum etc:a camerarius] etc:a, quod reuendus in Christo pater dominus Olauus, episcopus Aboensis, pro parte suorum communis et minuti seruiciorum, in quibus etc:a ac termino nondum elapso etc:a florenos auri de camera quinquaginta quinque, solidos viginti septem, denarios nouem nobis etc:a per manus venerabilis viri domini Birgerci(!) Magni, prepositi ecclesie Vpsalensis, die date presencium solui fecit realiter et cum effectu, de quibus etc:a, in quorum etc:a. Datum Rome die xij mensis februarij anno a natuitate Domini millesimo ccc°l, pontificatus domini Nicolai pape V:ti anno iii°."}, {"df": "2829", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Fol. 8 v. Introytus sacre pertinentis ad r. dominum camerarium et clericos camere et seruientes armorum receptus per me P. de Tolanyo, apostolice camere clericum, de mense februarij annj vt supra [miiij(c)xlviii[i]j*] A. domino Olauo electo Aboensi – florenos x. Fol. 53. Introytus subdiaconorum receptus per bancum de Medicis per manus meos P ……. (som ofvan). A domino Olauo, electo Aboensi, – flor. iij(?) sol. xvj, den. viij. Fol. 101 v. Introytus vnius minuti seruicij spectantis ad re:m dominum camerarium [et] clericos camere receptus per me Petrus de ……. (som ofvan). A domino Olauo, electo Aboensi, – flor. v., sol. xxvij, den. x. Fol. 134 v. Introytus trium minutorum seruiciorum receptus ……….. (som ofvan). A domino Olauo, electo Aboensi, – flor. xvj. xxxiij. vj. Fol. 157. Introytus sigilli receptus ……….. (som ofvan). A domino Olauo, electo Aboensi, – flor. ij."}, {"df": "2830", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Benkt Lydikkesson aff wapn kennis met thesso myno vpno breffue mik haffua aa myna vegna oc mina ælskeligha hustrv Walborga Jønisse dotther vnth oc vplatit tiil testament bæggies waare the twa qwerna som wj saman ottom j Kokala, qwærna oc qwærna stadh och the fiskia værkia ther tiill liggia, ok ther met tompt, aker oc ængh oc wtmarkar, som ther tiill høra, wndher the helga tree konungha altare j Abo tiill æwerdheliga ægho, met swa skæll ath swa lenghe jak liffuer skall jak qwernan behaldha j myne wærio och giffua ther aff hwart aar ena halffua lest sædh, rogh eller korn, ok epther mina dagha skulu altarens forstandare fulmektogha wara ath anama och bruka tiil altarenis bestand alt thetta for:da Gudi tiill loff ok the helgha tre konungha. Tiill mera visso bider jak ærleghen ok wælborin man her Henric Clawsson, riddare ok lagman j Norfinne, at han hængie sith jncigle vndher thetta breff met mino eghno jncigle. Scriptum Abo jn crastino sancti Sigfridi episcopi, anno Domini mcd[xlix?]."}, {"df": "2831", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2832", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fför allom them thetta bref kan före koma kennomps wy æptirscriuin syskin Jerl Jönisson ok Cristin Jönisa dottir os hafua anamat ena vinlika sæmyo ok stadga aff warom modhirbrodhir Jönis Hanisson j Villela fförst för alt thet fasta jordha godz os bör ærfua æptir wan modhirfadhir Hanis van Arstin ok wara stora modhir hustrv Anno, Gudh thera syææl nadhe; hafuir han os vnt ok vplatit Kakkaris godz, j Syuesala liggiande, met allom them lösörom thær nw vppa æru ok allom tillaghom, som thær hafua aff allir tillighat ok æn tilliggia kunno, altz engo vndantakno. Ok j sami matto hafuir för:de Jönis Hanisson os til godha nöyo förnöght alt lösöra arff æptir wara för:da förældra ok alt thet afradh ok affgäld, som han aa wara wæghna vpburit hafuir aff beggias wara fædherne swa længe han thet j wærio hafdhe aa wara wæghna æptir wars fadhirs dödh, Jussa Jerls, Gudh hans siææl nadhe, ok til thenna dagh. Thy latom wy, förnempd Jerl Jönisson ok Cristin Jönisa dottir, för:dan Jönis Hanisson ok hans arfwa fria ok quitta för os ok warom arfwom för alle æptirmaningh om thet förscrifna ærfda skipte, fast ok löst affradh ok affgæld ok allan then rækinskap ther aff ær fallin, som förscrifuit staar. Öfuir thesse ware sæmyo ok stadhga waro thesse æptirscrifne godhe men, som æru herra Hakon, kanik j Abo, Pedhar Karpolayn, hæridzhöfdhingie öfuir Masko hæradhe ok Philippus Jönisson aa wapn, Gunnar j Taypala ok Marcus Skallsson. Ok til thessins breffsins mere skææl och bætre föruaringh bidhiom wy, förnempd Jerl Iönisson ok Cristin Jönisa dottir, för:dan hedherlikin man herra Hakon hans incighle hær vndir hengya til witnisbyrdh, mædhan wy ey siælff incighle hafua, ok ther til bidhyom wy för:da Pedhar Karpolan ok Philippus Jönisson thera incighle hær vndir hengia. Giuit ok scrifuit i Villela aarom æptir Gudz byrdh mcdquinquagesimo, feria quinta proxima post festum annuntiacionis Domini."}, {"df": "2833", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Sinceram jn Christo semper salutem premissam. Kwngør jac jdher kære herrar oc jdhre wærdycheyt, at thenne breffører Mattis Hermanson war Jngridis æcthe brodher aff fadher oc modher, som Laurens Baaswn, jdher borghare, til hustrv hadde, Gud bæggias thera siæll hafue. Thy om hans arff mædh flera hans syskon maaghin j gøra som Gudh skiwther jdher j hwgh; mich bleff han och peningar skyldoger, som jac kan jdher berætta siæluær met mwnnin, tha Gud will jac siæluer komber till Ræffla. Tækkis jdher eerbarcheyt, tha gørin wæl oc scriuin mich eth swar jgen om thætta ærindhit. Gudh ware met jdher ewynneligha oc biwdhin till mich som til jdher swnderlega gode win. Scriptum die beati Georgii martiris, meo sub sigillo. Botwidh Niclisson, kirkiæherre i Karis. Adress: Prouidis et honestissimis dominis proconsulibus et consulibus ciuitatis Revalie detur presens cum honore."}, {"df": "2834", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wy Karll met Gudz nadh Suergis, Norgis ok Gøtha konungh, helsaam alla wan ælskelighe almoge som byggia ok baa i Abaa læn kerliga met Gudh och ware nadhe. Gørum ider witherligit at for ass haffuer warit ider sændebodh oc lathit ass forstaa om ydhra skath; ther om wilia wi tilskæpa noghra godhe meen aff ware radh som ther skula øffueruega millan cronone oc ider, saa at kronen bliffuer bestande oc ider ær drekteligith. Jtem om idher snække lagh j Norfinna oc Sudherfinna wilia wy tillota at hwart hærade haffue j snækkia aff xvj lesther oc en skøttabaath aff vj lester eller vij ferdoghe tiill rikinsins tiænist jnnan pingx daga nest komandhe. Jtem idher dagx werkæ wiliom wi ath [j] tesso tre sokna, Renthemækj, Resa oc Rusko, j Norghfinna(!), och Nwmmis, Lundhum oc Pikæ, j Swderfinna, skal hwar bondhe [gøra] viij dagxwerkæ met sin øk til ladhagordhzsins vphælda oc ther til hwar bondhe iiij lass wedh til slottit aff for:de vj sokna; och i andhra soknar gøra hwarie lx rokæ en man til slotsins arffwode om aaret, oc ath ther ey tagas peninga fore som her til ær giort. Jtem om gingerdhe haffuom wj skipat oc tiltroth biscop Magnus, Henric Clauusson, Henric Bidz riddare oc Bench Lydechson aff wapn thet the skula offuer wægæ hwru stora gingerdh hwar sokn skal gøra fogudhom i Abo læn, epther thy ath somliga sokna ær stora oc somliga myndre. Jn Christo valete. Datum in castro nostro Stokholmensi jpso die beati Johannis ante portam latinam, nostro sub secreto, anno Dominj 1450.]"}, {"df": "2835", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halmstad", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2836", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halmstad", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2837", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halmstad", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2838", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halmstad", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2839", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff kan förekomma kungör jak Greghirs, i Pakinaby, byggiandis j Rymitta sokn, mik met minna ælskeligha hustru, Lucio, samthykkio ok fulbordh hafua vnt, gifuit ok vplatit sancte Birgitto klostir j Nadhindal til tæstamænt æptir min dödh alt mit fasta jordha godz j förnæmpdum Pakinaby liggiandis, mit rætta fædhernis godz mæstadeels ok naghat ther aff mit köpo godz j sama by liggiandis, alt tilhopa halffiærdhe stangh, til halffskipte æptir rætto köpe swa gott so[m] attatighi mark Aboska pæninga ællir swa dana mynt hær j landeno gangir, met aakir ok ængh, skoghom ok watnum ok met allom adhrum tillaghom, altzengo vndantakno, som sama godzeno hafuir aff aldir tillighat ok æn tilliggir, met swa skææl ok förordh, at Mattis Olafsson, som mina brodher dottir hafuir til hustru, ok beggias thera barn æptir barn aff thera slækt skula sama godzit besitia ok bruka ok engin annar ok hwart aar göra Nadhindals klostir affgæld ther aff æptir thy adhre wtgöra i sama by aff jæmlike mykle jordh, ok konungenum hans skatt som sidhuænia ær. Ther til gifwom wy, förnæmpd Greghirs j Pakinaby ok Luci för:dum, Mattisse Olafsson ok hans hustru allan wan boskap ok lösöra vppa sama Pakina godz met swa skææl, at the ællir thera arfua skulu oss ok hwart wara æptir annars dödh födha ok vppehalda æptir skælighe nödhthörpt til wan dödz tyma wtan alla ogönst ok smælek ok al hyælporædhe. Til thænna war förscrifna stadhga ok sæmyo kalladhom wy til witnisbyrdh aa badha sidho thessa æptirscrifna godha mæn, som æru Lafrintz j Pakinaby, Jönis ok Jacob sama stadz, Jusse Ryting, Stigholff Jönisson ok skipar Eruast, borghara j Abo, hwilka borghara wy, för:de Greghirs ok Luci, bidhiom them thera incighle hær vndir hængia, mædhan wy ey incighle hafwom. Scriptum Abo anno Domini mcdquinquagesimo, sabbato sancte trinitatis."}, {"df": "2840", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterlikt wara allom thöm thetta breff fora koma kan kennis jak Mattis Martensson, lagman j Sodherfinne laghsaw, at thet sin jak tingh hiölt met almogenom aff Jngha sochen anno Domini m[c]d[l], frijdagen nest epther helga licama dagh, j erlix ok welburdughz mans nerwara her Gregers Mattisson, ridder ok höffuidzman pa Rasaborg, ok flera gode manne, tha dömde jak thenna epther scriffna raa staduge ok faste j mellan Jngwarskila ok Randekila: fförste raan j Reffuebække, thedan til aane j birkestubben, theden alt waten ferdene wp j kwern dammen, ok mit j kwern dammen jn j forsen, epther xij landzsynemen witna, randzakan ok edhe; ok thenna eptherscriffna tolff sothe tha j nempden, som ær Clemet bekramester, Jönis Slatter, Magnus Olafson, Andris Laurensson, Laurens Rib, Jönis Jönsson, Laurens Gunnarsson, Magnus Olafson, Pedher Ström, Torkel Micelsson, Paual Jönisson ok Olaff Niclisson. Til ytermera wissa ok högra forwaringh tha trykker forscrifne erligh ok welburdugh man herre Gregers Mattisson sit jncigle met mit vtan pa thetta breff, som scriffuit ær aar ok dagh som forscreuet star."}, {"df": "2841", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2842", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff kan fore koma kennis Walborgh, Peder Haris ænkia, borgiska j Abo, mik met mynæ sona samtykkio och godwilia haffua laglighe salt och j retthe køpe wplatit hustrv Johanna, Henricx Koortzhaghens ænkio, mith rettha køpe gotz j Halis liggiandis, som ær tre stenger j akromen och ena jngærdath ængh som kallas Lokke, met allom tillaghom [j] wotho ok toorro, nær by och fiærre, altzingho wndhantaghno, som sama gotze haffuer aff aller tillighat ok æn tilliggiæ kan, for lxxx mark Aboeskæ peninga swadana mynth ath lodogh marc silff gør fullo x marc, och swar ænglisker nobel for halff fempte marc ok Arnaldus gyllene for viɉ øre, huilka peninga summa jach kennis mich haffua wpburit j godha betalningh til fullæ nøghio. Thy affhender jach mich och mynom arffuom thet for:de gotz j Halis liggiandis, thet tilæghnandis for:de hustrv Johanna och henne arffuom til æwinnelica ægho. Och for thy jach haffuer sama gotzet eller (ͻ: epter) laghen fulfølgth pa hæredz tingh, thy skælade och skøtthe thet thesse epterscriffne men oss i millan, som ære Larens Halo, Olaff Pykalaynan, Martin Hwialast, Andris Hakonpoyca, Martin Pipare, Tordh Kætilson, Eric Meltosten, Jaco Loyalanen, Larens Twiala, Laurens Kaylala, Michil Kytala och Hekkj Harala, førska[la]men (ͻ: -man) Peder Karpælaynen, som tha tinghet hiolt j Waywastinkyla, fredaghen for sancte Margarete dagh anno Domini mcd[x]lixº *. Tiil mere wisso bider jak welborna men hær Henric Clawsson riddare ok Peder Karpalan, hæredzhøffdinge j Masko hæredhe, hengia theris jncigle, etc:a. Datum Abo anno Domini mcdlº, die translacionis sancti Henrici episcopi et martiris, etc:a"}, {"df": "2843", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2844", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Karl, met Gudz nadh Swergis, Norgis ok Gøtha konungh, kungørom wi (ͻ: met) thessa wara næruarandhe opna breffue ath wy for troskap ok thiænisth, som werdelighen fader met Gud biscop Magnus os ok rikena giort haffwer ok han ok hans epterkomande biscopa gora skula, haffwa (wy) wnth ij landbo godz j Alandh,¹ som liggia till biscops bordh j Abo, fri ok fræls for then gambla skath som the hærtil til huseth² giorth haffua. Thet ena gozeth hether Tiwudanes, haffuer hærtil giorth j pundh smør ok vii ortogher peninga; thet andra gozeth heter Liffuaby, thet hauer ok hærtil giorth eth³ pundh smør ok vij ortoger peninga. Thenna forma godzen haffwm wy lathit fri ok fordragit them sama skatten fore Gudh skuldh ok sancti Henrix skuldh. Til mera visso ok vithnisbyrdh lathan wy hengia warth secreth for thetta breff, som giffuit⁴ ær pa⁵ warth sloth Stocholm dominica infra octauas Johannis baptiste anno Domini mcdl."}, {"df": "2845", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) (Rådsherrarne framlägga de vid unionsmötet i Halmstad fattade mot konung Karl förrädiska besluten, hvarvid konungen beröfvar ärkebiskop Jöns Bengtsson, biskop Sigge i Strängnäs och herr Nils Jönsson deras län, hvarefter) Han tok Abo aff her Magnus Gren oc fik thet her Eric Axelson j gen; aff thet ypaste slecthe war han, som i Danmarch wara kan. Thet giorde konungen ther oppa, at willen Abo ey fra sik faa, tha skulle han sik ey forlatha til Däners hielp j nogre matha. – – – – – – – – – – – Gren skyndade til Abo sik, her Eric Axelson han thet fik. Gren hade kostlich skip oc swäna, ther met meenten konung Cristiern tyäna oc wille pa sin retta herre skada wara, sa monde han til Danzke fara, tok ther iij köpmanna skip oc meente til konung Cristiern fela sik. (Men Gren blef uppbringad af ett Lübskt fartyg och fängslig öfverlåten åt rådet i Lübeck, af hvilket konung Kristian sedan utverkade hans lösgifvande) b) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Underdes geschach uppe desulven tyd (1450), wente konynk Karle van Sweden etlike hovetlude affsettede van synen sloten, de he yn wane hadde, dat se em nicht truwe weren, mer dat se partyeden myt den Denen teghen en, ok let he etlyke doden umme dersulven sake willen. Dyt vornam her Magnus Ghren, ridder, de hovetman hadde ghewesen uppe Godlande unde nu tor tyd ynne hadde dat slot Abow; do vruchtede he syk vnde dorste yn deme lande nycht blyven, mer he beredde en nye barze, de he sulven hadde ghebuwet, vnde sad dersulves yn wol myt L knechten vnde wolde seghelen to Lubeke edder to deme Sunde, alse he na sede. (Härefter skildras huru Gren, efter att hafva anlupit Weichseln, bemäktigat sig – 'wente he der Hollander vyend was unde hadde se yn des keysers achte' – ett där liggande mindre, såsom för honom uppgafs, Holländskt fartyg, hvilket dock sedermera befanns hemma från Hamburg, samt huru detta fartyg strax därefter af där äfven förankrade Lübeckare blef honom fråntaget och han själf jämte besättning gripen; vidare huru nämnda Hamburgerskepp med 11 af röfvarne sändes till Danzig, där de fingo lida dödsstraff, huru Gren, för att undgå ett liknande öde, nödgades frånträda eget fartyg och gods, huru han med resten af besättningen bragtes till Lübeck samt omsider ställdes på fri fot.)"}, {"df": "2846", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Thæt skal allom witirlighit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jak brodhir Olaff Gregorij, prior, ok alt conuentit j sancti Dominici klostir j Abo kænnomps met thetta wart öpna breff, thet wy hafwom giort ok met thesso breffue gyrom eth rættelighit ok skælighit jordha byte met hedherlikom ok renliifuis mænniskiom systrom ok brödhrom j wara frw, sancta Anna ok sancte Birgitto klostre j Nadhindal j swa matto, at wy vnnom ok vplatom thöm allan thæn æghodeel wy attom vppa Aylis næs j Reso sokn vppa badha sidhor widh wærkana swa got som fæm mark ok tiughu fföre ena ængh liggiandis offuan före Littos thræsk j sancte Kadhrine sokn, hwilkin ængh skattadh ær före atta las höö. Ok thæsse waro öfuir thetta bytit med thera godha mannum, som æru brodhir Jönis Laurencij, brodhir Olaff, studens j Abo, ok Lafrintz Tarffuo atf Lund sokn. Ok thy affhændom wy, för:de brödhir j Abo, os ok warom æptirkomandom allan thæn förscrifna æghodeel vppa Aylis næs ok tileghnom han för:dom systrom ok brödhrom j Nadhindals klostre til æwærdheligha ægho honom brwka oh nytia æptir sin eghin wylia met allom æghande ræth. Ok til thæs mere wisso ok större föruaringh tha latom wy förscrifne brödhir Olaff Gregorij, prior j Abo klostir, ok alt conuentit witirligha waar jncighle hær vndir hængia, ok thær til bidhiom wy wærdhoghan herra ok fadhir met Gudh biscop Olaff j Abo ok beskedhelikin man herra Jacop Frees, borghamestara sama stadz, at the hængia thera incighle met warom för thetta breff til witnisbyrdh ok stadfæstilse, hwilkit som gifuit ær j Abo conuent arom æptir Gudz byrd mcdl, vppa wara frw dagh vicitacionis."}, {"df": "2847", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2848", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2849", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom witerlighit wara, som thetta breff höra eller see, thet iak Anna Jönissa dotter, [som] welborens manz Greghers Andrisson, Gudh hans siæl nadhe, hustru war, kænnes met thesso myno opno breffue, thet jac med godhom wilia oc wel fortænth hawer wnt oc giwit oc met thesso breffue vnner oc giffuer oc nw strax vplater j Gudz hedher, jomfru Maria, sancta Anna oc sancte Birgitte Nadhendals clostre ena öö, som hetir Willelota, liggiandis j Töwæsala sokn, wtan fore Hakkenpæ, fore mina siæl oc fore myns kæra framfarna hosbonda siel, Lassa Finna, Gudh hans siæl nadhe, oc fore allas thera siæla, jac ægher goth fore göra, badhe liiffuandis oc dödha; hwilka forscripna öö jak fich aff Clawus Diekn, Gudh hans siæl nadhe, fore mit fasta gooz liggiandis i Lwuio j Komoxsenpæ. Oc thessa fforscrifna öö gifuer iac Nadhendals clostre j swa dana matto, at systror oc brödher j sama clostre sculu plictoghe wara at bidhia wan Herra fore mik oc fore myns for:da framfarna hosbonda siæl, Lassa Finna, oc fore bæggias wara foreldra siæla, oc ther met scula systror oc brödher fforscripna vnna mic vppa sama öö æller annars stadhz hwar thöm tækkis swa mykin widhabrandh, som iac om arit widhertorff swa længe iac hær ær. Oc thy affhender jac, for:da Anna, mic oc minom ærffuingiom thæssa forscrifna öö oc tileghnar hona systrom oc brödhrom i for:da sancte Birgitto clostre til æwerdeligha ægho hona nytia oc bruka met allom æghande ræth æpther thera eghin wilia, ohindrat oc oqwalt fore mik oc allom minom ærffuingiom oc fore allom androm. Thil thes mere wisso oc större forwaringh bidher jac, for:da Anna Iönissa dotter, welboren man her Henrik Biidz, riddare, at han henge sit incigle vppa mina wængna fore thetta breff, oc ther til bidher iac hedherligha men oc welborna Hartika Jacobsson, hærædzhöffdinge i Kalandh, oc Pædher Karpelan, hæredzhöfdinge i Masko, at the hengia thera incigle til witnisbyrdh oc stadhfestilse fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær i Nadhendal arom æpther Gudz byrdh mcdl:o, næsta daghen epther sancte Pædher dagh ad uincula etc."}, {"df": "2850", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerligit wara, som thetta breff höra eller see, thet jak Swen Spinke oc min hustrv, Crestin Olaffsdotter, kænnomps met tesso woro opno breffue, thet wi met wara frænda oc ærffuingia radhe haffuom giorth eth laghligit oc skæligit jordha bythe met hedherlighom oc beskedhelighom manne her Laurens Skytta, canich j Abo, j thessa æffterscrifna dandha manna nærwaru, som ær her Olaff Kusto, her Laurens j Nærpis, Olaff Niclisson, radhman j Abo, oc Anders Pædherson, borghare j Wlffsby oc flere andre ghodo men j swa matto, at wi vnnom hanom oc met thesso breffue til æwerdelika ægho vplatom alt worth fasta godz wi ægom j Karynemeby liggiandis j Hwittis sokn, hwilkit godz mynna hustrv rætta fædherne ær, fore eth godz, som Pawal Trast, Gudh hans siæl nadhe, fordhom atte j Wlffsby, met hws, jordh, aker oc ængh, tomptom oc tomptastadhum, skogom oc skoghs luthom, fæmarkom oc fæganghom, qwærnastadhom oc qwærnaströmom oc fiskewatnom oc met allom tillagom oc wtwæghom j wato oc thorro, nærby oc fiærran, altzængho wndan taghno, som ther aff aldher tillighat haffuer oc en tilligher æller rætteligha tilliggia bör, æ hwat nampne thet hælzt nempnas kan. Jtem ware thet swa, som Gud förbywdhe, at thetta forscreffne godz j Karyneme ginge for:da her Laurens aff met nagrom ræt, tha tilbindom wi, for:de Swen oc Crestin, mini hustrv, oss oc wora ærffuingia widherlæggia hanom eller hans ærffuingiom swa got godz j geen, ther hanom swa læghligha liggher, som thet wi fingom, eller han ganghe til sit godz j geen j Wlffsby. Och thy affhendom wi, forscreffne Swen oc Crestin, oss oc warom ærffuingiom thetta for:da godz j Karyneme oc tileghnom thet forscreffne her Laurens Skytta til æwerdheligho ægho, som sacht ær, thet nytia oc brwka epter sin eghin wilia ohindrat oc oqwalt fore oss oc warom ærffuingiom oc fore allom androm. Oc giffuom wi hæradzhöffdingenom j sama hærædhe, som godzit ligger, fulla makth met thetta breff for:da her Laurens thet sama jordha skiffte oc byte stadfesta oc tildöma met allom skælom æffter thy landzlagh wtwisar. Til tæs mere wisso oc större forwarningh tha bidhiom wi, for:de Swen Spinke oc min hustrv, Crestin Olaffs dotter, hedherlikan man her Olaff Kusta, prebentatum j Abo, at han henghe sit incigle vppa wara wægna fore thetta breff, mædan wi ey siælffue jncighle haffuom; oc ther til bidiom wi hedherliga mæn oc beskedeliga Mattis Skalenbergh, borgamestare j Åbo, oc Henrik Finkenbergh, radhman ther sama stadhe, at the hengia thera jncighle til witnisbyrdh fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Abo arom epter Gudz byrdh mcdl:o vppa wara frw dagh natiuitatis."}, {"df": "2851", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Huhtis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Hendrich Classon, riddare och lagman i Nårfinne lagsagu, giör witterligit medh thetta breff, att åhrom effter Gudz bördh mcdxlvj iagh tingh hölt medh allmogen aff Cumo sochn uthi seneste (= sancte) Barbara dagh och thesse då i nembden såtho Lauris Kariawall, Michill Kallinen, Olåff Näffwonpoika, Jöns Göömi, Jöns Stegari, Jöns Swensson, Ylkast Michillsson, Mattz Ylonpåika, Michill Kiliainen, Oloff Humponen, Hintza Loimast, Petter Kytti, tå dömbde jagh eena tolff manna syyn emellan Jusse Stegari och Anders Tuckijalcka om een skilgårdh. Till witnisbyrdh att så i sanning är som förskrifwit ståår och att min dombock swå holler, setter jagh mitt jncigle medh witskap nedan för thetta breff, huilcket gifwit är i Cumo sochn, Huchtis by, onsdagen nest effter heligh kors dagh exaltationis och effter Gudz bördh mcdl:o."}, {"df": "2852", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2853", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Nicolaus j Lynköping, Sigge j Strengnes, Aake j Westrars ok Magnus j Aabo, met Gudz nadh biscopa, Knwt Stensson, Erengisll Nielsson, Eric Axelsson, Sten Person, Otte Wlffson, Eric Nipertz, Magnus Benktson, Ake Jönsson, Staffan Wlffson, lagman j Wesmannalandh, Eskill Ysacsson oc Gregirs Mattisson, riddara, görom weterligit, at aarom effter Gudz byrdh tusanda fyrahwndrada paa thet femtigiande aarit, om fredaghen nest effter sancti Michaelis dagh, tha warom wij stadde j wors nadoghe herre konung Karls mak paa Stokholm for for:na wor nadoge herra. Tha war ok ther frw Jngeborgh, herre Magnus Grens hustrw, hwilken fornempda wor nadogh herre haffde tidh lathit stempna j swa matta, at hon schulle göra hans nadh ther redho ok rækinscap for then skatt ok saköre, som herre Magnus wpburidh haffde paa for:da wor nadoghe herre konungxens wegna aff Aabo leen j tw aar om kring; oc loth wor nadoge herre læsa ther eth breff, som herre Magnus hans nadh tilscriffuit haffde widh Windaström swa ludande, at han wille strax vtan töffring fara tædhan ok till Södherköping oc skilia ther sina swena fran sigh ok koma strax sidhan till hans nadhe jgeen ok göra honom redho ok rekinskap, som honom borde göra sin retta herre ok konung, hwilkit han ey giorde vtan slgde (= seglade) strax till Tydzland; till hwilkit for:na frw Jngeborgh swarade widh swa dana sin ret hon enghen rekinskap kunne göre warom nadoge herra ok at herre Magnus war æn sielffuer tha j liffue, swa at henne hopadis, thet han sculle koma till Kalmarne om sancti Johannis dagh nw nest komonde ok göra for:na wor nadogx herre godho redho ok rekinscap, hwilkit wor nadoghe herre satte j rettin for os om hans nadhe borde lenger bidha effter sin rekinscap mædhen herre Magnus war swa vnfaren vtaff hans nadhes rike ok vtan hans nadhes welia ok witskap; ok loth wor nadoge herre frammermeer ludha at hans nadh meente at honom brast j hans nadhes rekinskap widh nyo tusandh mark ok hellir meer æn mindra; fframmermeer war hans nadh ok begærandis, at wij wille wiisa honom hwar hans nadh sculle sökia sina pæninga. Tha sagde wij hans nadh swa for retta, thet honom ey bordhe lenger bidha effter sina pæninga vtan honom sielffuom tæktis. Ok mædhen engen war then ther som hans nadh kunne eller wille göra redho ok rekinscap for hans nadhes skat ok saköre, tha wiiste wij honom for twa delana aff the nyo tusendh mark jn j herre Magnus Grens gotz, först j rörligit swa lenge thet kunne rekkia ok sidhen i fasta gotzith till tæss hans nadh wardher betaladh, om gotzit swa tilrekker. Ok j sama matta wiste wij hanom till frw Jngeborge, herre Magnus Grens hustrw, gotz for tredhie delen aff the nyo tusendh mark, först aff the rörliga swa lenge thet rekker, ok hwath thet ekke tilrekkia kan, tha fylle met fasta gotzit. Komb[er] ok naghen then jnnan nath ok aar, som gör warom nadoga herre redhe rekinskap ok fulla nöghiö paa thet, som her Magn[u]s hans nadhe pliktogher ær, tha gange ather herre Magn[u]s, hans hustrv eller theras arffua till jordagotzit jgen, ok all wpbyrdh, som jnnan for:na nat ok aar wpbars aff thet for:na gotz, skal först affslaas j for:da wppbyrdh. Wardher ok warom nadoge herre enghen redha eller nöghia giordh for for:na rekinskap jnnan nath ok aar, tha beholle wor nadoge herre ok hans arffua thet for:na gotz till æwerdeliga ægho for thenna for:na pæninga summa for hwars manz gensengn eller hindher for swa mykit, som thet tillrekkia kan j thenna for:na pæninga summa. Jtem j hwarie lagsaghw, som for:na herre Magn[u]s Grens eller hans hustrv gotz finnas kunna, hwath the æra heller rörlighen eller orörlighen, tha schall lagmannen tagha till sigh xij godha mæn j lagsaghune ok lata mætha warom nadoga herra the forrorda gotzen till effter thy som tha fins at the wærdh æra. Till yttermere visso lata wij for:ne hengia wor secret ok jnsigle för thetta breff. Datum jn castro Stockholm dagh ok stadh som forscriffuit staar anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo."}, {"df": "2854", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis Christi fidelibus presentes literas visuris seu audituris Olauus, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Pium et gratum nos Deo obsequium arbitramur impendere, quociens fideles suos excitamus ad opera pietatis. Cupientes igitur, ut ecclesia parochialis Rymitta nostre Aboensis diocesis, in honorem et sub vocabulo beati Jacobi apostoli fundata et dedicata, congruis habeatur reuerencia et honore et ut Christi fideles eo deuocius confluant ad eandem quo ibidem diuino munere vberius conspexerint se refectos, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad dictam ecclesiam in festiuitatibus natiuitatis, circumcisionis, epyphanie, resurreccionis, ascensionis et pentecostes Domini nostri Ihesu Christi, trinitatis et corporis eiusdem Domini nostri Ihesu Christi ac in singulis solennibus beate Marie virginis et in festis omnium apostolorum et ewangelistarum et precipue in festo beati Iacobi, predicte ecclesie patroni, necnon omnium regni swecie patronorum ac in festis beatorum Olaui et Olaui(!) regum et martyrum et beatorum Laurencij et Stephani martyrum, Mauricii et Martini confessorum, Katherine et Margarete virginum ac in festo omnium sanctorum ac in ipsius ecclesie anniversaria dedicacionis die siue in singulis diebus dominicis per annum eam deuocionis ac oracionis accesserint, similiter hii, qui processionibus fieri consuetis ante missas uel post et missis votiuis interfuerint ibique missas, predicaciones ac alia diuina officia diurna uel nocturna audierint seu pro nostro ecclecie nostre statu felici et quieto aut pro pace tocius christianitatis uel aere conquisito Deum pie exorauerint seu cimiterium eius pro animabus omnium fidelium defunctorum Deum pie exorando circuierint aut altaria singula in ipsa ecclesia constructa visitauerint et coram singulis oracionem dominicam et angelicam salutacionem flexis genibus deuote dixerint ant sepulture mortuorum ibidem interfuerint seu sacramentum corporis Christi uel extreme vnccionis cum ad infirmos deferuntur, deuote consecuti fuerint aut in matutina uel serotina pulsacione more Romane curie angelicam salutacionem flexis genibus dixerint terna vice seu ad fabricam aut sustentacionem prefate ecclesie manus porrexerint adiutrices; quociens premissa uel aliquid premissorum deuote fecerint, tociens de omnipotentis Dei misericordia beatorumque Petri et Pauli autoritate confisi quadraginta dierum indulgencias, hiis vero, qui aliis in festis ferialibus diebus quibuscunque sepedictam ecclesiam, ut prefertur, visitauerint, xx dierum indulgencias de iniunctis eis penitenciis misericorditer in Domino relaxamus. Datum Rymitta anno Dominj mcdl, in profesto sancte Birgitte tempore nostre visitacionis, nostro sub secreto presentibus apposito impendenti."}, {"df": "2855", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom viterligit, som thetta breff höra ællir see, at jak Hans Andrisson kennes met tesse mino opno breffue mik vælfortænktom ok [met] mina vena ok frænda godhwilia ok samtykkio haffua vnt ok tillathit varfru, sancte Anne ok sancte Birgitte closter j Nadhendal eeth godz, som kallas Sandhenæs, liggiandis i Karis sokn j Rasaborgx læn til æwerdeliger ægho for mik ok alle myna ærfwinger, födha ok ofödda, aldre eptermer vppa tala skwlandis, hwilkit for:de godz myn ælskeligin broder, brodher Olaff Andrisson, fordhom kirkieherre j Biærna sokn, for:da closther giffuit hafuer aff sith rættha mödherne met boo ok boskap, som thet nw ær met allom tæss godzes tillaghom, som ther aff alder tillighat hafuer ok nw met rætta til höre kan j hwaria namne thet hælst kan næmpnas. Til tessens breffs stadhfæstilse ok bætre forwaring bidher iak werdeligin fadher j Gud biscop Olaff, met Gudz nadh biscope j Abo ok wælboren man her Henric Clawsson, riddare ok laghman j Norfinne lagsagw, hængæ theris jncigle met mino eghno for thetta breeff, giffuit ok scriffuat j Nadhendal arom epther Gudz byrd m°cd°l, næsthe sunnedagen epter sancte Birgitte dagh."}, {"df": "2856", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff for koma kan kennis jak Mattis Martensson, laghman i Sudherfinne laghsaw, at then tijt jak tingh hiölt met almogenom aff Karis sochen anno Domini mdcl (= mcdl), odensdagen nest for sancte Lucas dagh, j erlix mans nerwara Benth Martensson, som sath j konunghz stadh aa welburdugx mans nerwara herra Gregers Mattisson, riddar ok höffuedzman pa Rasaborgh, ok flera gode manne, tha kom for mich aa satte tinghe erlighen qwinna hustrw Birgita Niclis dotter ok skotte vndhan sik ok sinom ærffwingom xiij alna jordh liggendes j Osors nees ok vndher hustrw Elyne Doniws dotter til ewerdeligha æghæ; ok hustrw Elyne skötte vndhan sik ok sine ærffwinge xj alna jordh ok vndher forscriffne hustrw Birgite Niclis dotter ok hennes arffwinghe till ewerdelica ægha met alle thy till legher, som thy godze aff aldher till lighat haffuer; ok jordhen war lagh standin ok lagbudhin pa bode sidher opther thy at lagen wtwisa. Ok thenna xij sote tha j nempdhinne sothe(!), som ær Andris Micelsson, Siwaldh Jonsson, Laurens Gras, Magnus Olaffson, Andris Snar, Olaff Olaffson, Siwaldh Andersson, Laurens Starke, Pedher Brask, Micel Villarffua, Östen Sonasson ok Donivs Magnusson, ok jak war forskeleman at thy for nempde skötninghen pa bodhe sidhur alle ledis som forscriuet star. Ok forbiudher jak nokrom manne aa the skötningh her epther at tala pa bode sidher widh huars thera vj mark for min doom. Till ytermera wisse ok thes betra forwaringh tha trykker jak mit jnsigle met Benth Martenssons jnsigle aa ryggen for thetta breff, som scriffuet ær aar ok dagh som forscriffuet star."}, {"df": "2857", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Veckelax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Thet se allom witlikat thætta breff höra ællæ se, at Hannus timberman ær retlika kumin til at ærwe wpthaka epther sin frendæ Eric Mwra, som do i Reffle, Gud hans sjel nade. Ty bydher jak alla dandhamen, borghamestære ok radmen i Reffla, thet i wel görin for Gud skuld warin honom behelppælekæ, at han mathe fa thet han rettlika bör, do gör ær till thakin aff Gudi lön, ther alt got skal lönæ. Withi thet then Hans halder fore honom, han gör honom till orættæ ok maa rædas, thet han faar hemd foret först heer oc swa ther han skal lenget wara. Scriptum Wekkælax in profesto Symonis et Jude. Hoc ego curatus ibidem."}, {"df": "2858", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karll, medt Gudz nåde Swerigis Norgis och Göta konungh, göre witterligith alle men, at wij aff wor synnerlige gönsth och nåde haffue wnth och giffuit och medt thetta wår breff wnna och giffua thenna breffuijsare Oleff Bodebäck alle the frijhet på sith godtz och ägedela, som han hertill aff wåra förfo[r]na konunga j Suerige hafft haffuer. Ty forbiude wij alle och hoo the helst äre, serdelis wåra fogte och embitzmän, for:ne Oleff mooth thenne wår nåde att hindra eller hindra lathe, qualia eller oförretta etc. i nogre motte, wider wår konungxlige wredhe och hämpdh etc. Datum in castro nostra(!) Stocholm feria sexta ante omnium sanctorum, nostro sub secreto, anno Domini mcdl:mo."}, {"df": "2859", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "(Framhåller till en början att såväl några af riksråden som konungen själf anmodat Gren att återkomma till riket, där intet annat än godt skulle honom vederfaras, men att Gren endast svarat dem 'ganzlich vnwerdichliken vnde smegichliken to'; vidare att Gren på sjön röfvat både Holländare och Hamburgare samt därför råkat i fångenskap; att konungen af Grens hustru och barn fordrat redovisning för uppbörden från Åbo län, men att dessa sagt sig ej kunna göra räkenskap, med anledning hvaraf rikets råd visat konungen till Grens och hans hustrus gods; klagar öfver Grens landsförrädiska handling på Gotland och fortsätter:) Worder clagen wy oc vor Gode vnde vor iw ower den vorbenomeden her Magnus Gren, als wy er gescreuen hebben, wo wy em vnse slot Abo in guden trouwen vnde in der mate antwerdet hadden, dat he alle iar vnsen scat van den lene vpboren scolde vnde vns den in vnse vatebur skicken, als he mit vns ens was. Nw to winther screuen wy em to, dat he vns vnsen scat bringen scolde. Do screff he vnde sede vns sedder muntlichen vnde bot vns mit vromen luden to van tiden to tiden, wo he vns vnsen skat schicken wolde, vnde segelde so enwech sundher vnsen willen vnde heft vns den vorberorden scat vntruwelichen vnde vnerlichen vntuort, vnde screff vns vp dat laste to, wo he strakes wolle varen in de stede vnde dessen winther wolle peregrinacie ten etc. Vm desse berorde sake bidden wy vnde hogliche begeren van iw, dat gy vns recht helpen ower vorbenomeden her Magnus Gren, nochdem dat gy en dar in iw gewald bebben. Helpen gy vns rekt ouer en, so willen wy iw des wllenkomichliken tostan vnde willen iw vnde de iuwen benemen alle de veigde vnde allen den scaden, de iw ofte de iuwen darvor wedderuaren mach, met rekte, dat gy em dar vor vnse berorde clage vnde scullinge rikten, vnde willen dat met iw vorantworden vor allen, dede leuen. Schut vns och her neine recht vm van em vnde laten gy en wegh vth deme rechte komen, so dat he na der tid vns edder vnser rike imvonern scaden dot, so mogen gy, leuen vrunde, wol mercken, wat darna komen wil. Darvm, ersamen leuen vrunde, bewiset nw tegen vns in desser berorde sake als gy willen, dat wy vns tegen iw bewisen scolden, ofte gy edder de iuwen och recht van vns begerende werden. Item nochdeme dat he vnse man was, hebben wy dat vordragen bet to desser tidh, dat wy en nicht beluden edder vorrichten laten wollen, als he sig sulues suarlichen nogh vorbraken hefft, vm siner vrunde geruchte willen in nakomenden tiden. Nw wy vorwinden, dat he sig io vorargert, so willen wi vnsen scaden vnde recht in nenerleie wise lenger vorswigen edder vordragen, wor uns recht weddervaren mach. In Christo valete. Datum in castro nostro Stokholmensi secunda feria ante Martini episcopi, appenso secreto nostro in euidenciam omnium firmiorem, anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo etc."}, {"df": "2860", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Muut", "transcript": "Anno 1470 (= 1450) tempore jubilæi per dominum Olauum Magni, electum Aboensem exposita: primo procuratori xx ducat., cubiculariis xii ducat., nuntianti confirmationem viii, famulis commissarii ii, notario xiv, cardinali xxx, pro vestibus xxvii, pro literis extrahendis x, pro annata cc, pro sollicitatore et aliis minutis serviciis xi duc. et ix carolinos, et famulis domini papæ iv duc., consecratoribus iv duc., clerico ceremoniarum ii duc., pro prandio in die consecrationis x duc."}, {"df": "2861", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Alt kiöp skulu bliua widh thenna stadga hær æpter skrifwin staar. Först skal gode och gilde uxe giælda 4 mark swenske penninge oc ey meer; hwar dyrare sæl eller köper, böte 3 mark. Mindre uxe gælde æpte sitt wærde. Gild och godh koo gælde 2 mark swenska, minder koo æpte sitt wærde. Gammal wædur oc gammalt faar 2 öre swenske, vnkt far 1 öre och lambit 2 ortug; fulgod vxasida for vj öra, gild koosida 3 öra, gild vxahud 6 öre och koohud 3 öre; pund smör 2 öre; en gaas half öre; ett höns 3 penningar; ett hundrade jærn en half mark; en alin Bowist half mark, aln Amsterdamst for en mark; en alin Ængelst 6 öre, alin Busniskt 5 öre, en aln Minist 3 öre, och grat Lybist 2 öre, bukskin j öre, geetskin half öre, klipping 1 öre; par mannesko for en öre, qwinnoskoo 3 öre, höga stöfla half mark svenske, knæstöfla for 2 öre. Hvar skomakari gör skoo vppa bondans golf taki 3 penninga for manna skoo ok 6 penninga for qwinna skoo. Skrædare taki for manna kiortil oc qwinno kiortil medh xxx knöpe 1 öre. Manna hætto for half öre rætt oc slætt, for par huser 6 penningar. Skinnare skulu sælia gerning sina æpter ty gammul ganger hafwer warit, tha gode penningar gingo the som nu gaa. Storhingesta skoo ok sömin medh for fierdels öre, sko til hæst xx mark eller xxx marker 1 öre; all annur gærning gælde halfwa minna æn hon fora galt. Koper, messing, malm, tin oc bly gælde som thet gælder i Stockholm; godt wamal half öre; bæsta lærifft half öre och sidan huart æpter sitt wærd. Swadana tidh skal wara vpa salt, humbla ok om all kop wari hær i stæderna som i Stockholm. Hæst ok hors gældi hær æpter halfwa minna huart sitt wærdh. Salt och humble skal hær æpter sælias wider pundataal ok ey medh spanne; huar thet ey gör, böte 3 mark. Tynne öl 5 öre swenskt swa længe böter tidh warder; tu stop öl for 3 penninger. Enom förom oc fulltaka ærwodis dræng skulu hær epter gifwes 3 mark swenska ok 4 par sko om arit, en lego qwinno 12 öre peninger ok 4 par sko om arit. Alt ærwodis folk, som sik later lego daxwærkom, skal taka hær epter haluo minna, æn the for toko. Huilkin som ey köpir ellir sæll eller i noger handa motto bryter mothe thessum forskrifwade articul, böte 3 marker for huart sin han thet gör."}, {"df": "2862", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2863", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2864", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2865", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2866", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2867", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Före alla the thetta bref see eller höra läsas kennomps wij Benkt Lydekesson och Wallborg Jönssdotter oss hafwa, Gudhi till heders, jomfru Mariæ och s:te Birgittæ, till Nadhendals closter gifwit och fulleliga uplatit thetta jordagodz, som kallas Pännis, liggiande i Lemmo sokn, med allom umäghom och tillägom tilhagdom, och engom undantaknom, som thet gotze af aldher tilligat hafwer eller än med rätta tillkomma kan. Och ware thet swa, att nokar af warom arfwingiom wille eller kunne i någre matto med laghen för:de gotz hindra eller qwällia förethenskuld att thet Wallburga arfdha gotz ar, tha skulu för:de Nadhendals förståndare fullmäktiga wara, att anama wart köpa godz i Rekos i sammastadhen, swasom är först tridinghum i gambla Rekos, thernäst alt Kilfuäsari, som byen nu uppa staar, med Strykilä, som waart lagfangit köpa gotz är, swasom nadugs herre konung Ericz frälses bref uppa ludher. Till fulla wittnesbyrd bediom wij wärdelighum fadher medh Gudh biskop Magnus, biskop i Abo, ährlige män her Henrik Bitz, riddar och howitzman uppa Abo, och her Henrik Clawusson, riddare, sättia thera insighle för thetta bref a Walburga wegna med mino insegle."}, {"df": "2868", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Dömde Frille Håkånsson enn syn emillan Magnus Jacobsson och Staffann i Willelä åm skogh, hvilke thenne eptherschriffne våre synemennen: Josse Olsson, Oleff Ragualdsson, Per Nielsson, Lauri Hasauari, Lauri Gasa, Erich Pipar, Peder Kittuinen, Seppe Puttå, Nico Poijalast, Thåmas Käyron Pänä, Jons Seppe, Hendrich Kahan, Peder Kahan, Jons Hakårsta (= Hakoista). Thå ffunno thenne för:ne synemen adt Staffan skulde behålda fiskevatnedtt frijtt med notth och norsa miärdra och Magnus Jacobsson skule beuara sig inthet med Staffans skogh, ffortij han ther inthet innan åtte. Thå giorde gode men en venlig semiå them emellan, så adt Måns skulde inthet beuara med Staffans näffuer skogh. Åm han behöffde hugga sigh törffue, thå var thet hånåm låffuadtt med kerligh och icke annadtt såm alle menige sochen är vitterligidtt adt thet är så i sanningen etc."}, {"df": "2869", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Muut", "transcript": "In nomine Domini amen. Thenna träten till minnes, som är emellan Kalela gård, klosters landboon och mellan bönder och landboon, som hetha Grekas, Yres, Danila, Karinkyle, Wlanore (= Wlauore?), Carlas och flera upbygiare hii sokn om eene holm, som ligger uthan för Kalela gård, thet heter Kifwi loth. Thesse effterskrifne voro uppa thenne trätthe: först closters fougde Pelle Pädhersson, Thorsten Heru Birunsson; synemännene, som är[o] Pädher hii Trypala, Olof Maripä [J]opson, Lawri Kaiala, Michil Takaynen, Matthe Yros, Jösse Krofwi, huilcket the ransakade then förenämpde holm Kifvilotho till theres boodsskatt, hwilket the millan Kalela gard och Kiwilotho stakadhe diupeth uth med palar uppa badhe sider, som löper till aaminneth, sva vpa hii aan, hwilket som kallas Rähäioki, thet ingen thera skulle giöra aagonghe [f]ure androm. Kallela gardh skule [haffua] myth uppe sine sidho fiskewatn, bönderne uppa andre sijdhan diupet. Hwo som giorde androm forfångh, bötha äftter laghen. Swa wa[r] then tijd giortth(e) och ransakadh etc."}, {"df": "2870", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2871", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Istud missale legauit dominus Petrus Kurki ecclesie Tammela, cuius anima requiescat in pace."}, {"df": "2872", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hautakivet", "transcript": "– – – – domini Olaui Broderson curato(!) in Pitis amen."}, {"df": "2873", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": ""}, {"df": "2874", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDLI. In vigilia epyphanie venit corpus sororis Sighridis mortue de monasterio Nadhendal et sepeliebatur iterato. Hanc translacionem fecit frater Olavus Gunnari, filius ejus, qui vocatus venit ad monasterium suum principale."}, {"df": "2875", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Isidorus etc: a*, quod reuerendus in Christo pater dominus Olauus, episcopus Aboensis, pro complemento suorum communis et minuti seruiciorum etc:a, in quibus sub certis penis et sentencijs etc:a ac termino nondum elapso etc:a florenos auri de camera l. nobis etc:a per manus nobilis viri Cosme de Medicis etc:a die date presentium solui fecit realiter et cum effectu, de quibus etc:a, jn quorum etc:a. Datum Rome die xxviij mensis januarij anno a natiuitate Domini m°cccc°lj, pontificatus domini N. pape v:ti anno quarto. Fl. j. g. ij."}, {"df": "2876", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2877", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Introitus mensis februarij m cccc lj. Die xvj eiusdem habuit prefatus dominus locumtenens dicto Roberto [de Marcellis] recipiente ut supra a reuerendo in Christo patre domino Olauo episcopo Aboense pro residuo sui communis seruitij florenos similes [= de camera] quinquaginta. – Fl. L."}, {"df": "2878", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet scal allom mannom witerligit wara, som thetta breff höra eller see, thet jac Lasse Bertilson aff wapn oc min hustrv Trvdha aff Linnopæ kænnomps met tesso waro opno breffue, thet wi met godhom wilia och wæl fortæntte haffuom wnth oc giffuit j Gudz hedher, jonfrw Maria, sancta Anna oc sancte Byrgitto Nadhendals clostre eth goodz liggiandes i Pike sokn, som kallas Adhrelax, met hws oc jordh, akrom oc ængiom, tomptom oc tomptastadum, skogom oc skogslutum, met hyordhmarkom oc fægangom oc met allom androm wtwægom oc tillagom j wato oc thörro, nærby oc fiærre, alzængho vndantagno, som ther aff aldher tilligath haffuer oc en thil liggher eller rætteligha tillighia bör, hwat nampne thet helzst næmpnas kan, fore bæggias wara siæla oc fore allas thera siæla wi æghom goth fore göra, liffuandes oc dödha; hwilkit gootz Magnus Diækn, minne hustrv modher brodher, gaff henne til mædhe giffth met henne första bonda, Haquon Skytta, Gudh hans siæl nadhe, oc siælffuer ægher iach j for:da godze j punda landh, met swa dana wilkor oc forordh, ath swa lenghe wi badhen liffuom, tha wiliom wi brwka gozit, oc nær Gudhi tækkis noghon wara aff thesse werldhinne kalla, tha scal then, som epter bliffuer, giffuo arligha forescreffno Nadhendals clostre j pund sædh aff sama goze; och epther bæggias wora dödh tha scall for:dæ godz bliffua æwerdeligha vndher sama clostre, thet nywta och brwka epter thera ægin wilia, ohindrat oc oqwalt fore alla wara ærwingia oc fore allom androm. Oc ther mædher sculu systor oc brödher j for:de clostre thaga os badhen j thera gudheligha böner oc aminnilse oc bydhia wan herre fore os swa længie clostret standher. Thil tess mere wisso oc större forwarningh bidhiom vi, for:de Lasse oc Trwda, werdughan fadher oc herre biscop Olaff j Abo om hans incigle met waro incigle fore thetta breff; oc ther til bidhiom wi wælborna mæn oc hedherligha Mattis Martensson, lagman j Sydherfinne laghsaghu, oc Raghwal Stiwolsson aff wapn at the hængia thera incighle her met fore til witnisbyrdh; hwilkit som giffuit ær j Abo arom epther Gudz byrdh mcdl primo, vppa sancta Gertrudha dagh."}, {"df": "2879", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thöm thetta breff höræ eller see kænnes jach Olaff Swærdh aff wapn, at jac och min kæræ framfarna hustrv Elin Jönissa dotter, Gudh hennes siæl nadhe, tha hon liffuandes war, j godho samwite oc fullom skælom met bæggias wara samtykkio oc godhwilia oc mædh wara wyner oc frenda radhe j dandamanna nærwarw, som ær her Laurens Andree, kyrkioherre j Wlffsby, Pedher Swærdh oc Olaff Swærdh, bæggias wora syner, oc flere annor war barn, met theres fwllordh oc godhwilia oc j flere andra godha manna nærwarw vntom oc gaffuom oc met tesso breffue vnnom oc giffuom oc nw strax oplatum j Gudz hedher, jonfrw Maria, sancta Anna oc sancte Byrgitto Nadhendals clostre alla hælfftena aff Pænnes godz liggiandes j Læmmo sokn, met hws oc jordh, akrom oc ænghiom, tomptom oc tomptastadhom, scoghom oc skogslutom, met hiordhmarkom oc fægangom, fiskewatnom oc met allom androm wtwægom oc tillaghom j wato oc törro, nærby oc fiærran, alzængo vndantagno, som ther aff aldher tilligath haffuer oc en tilligger eller rætteliga tilliggia bör, hwat nampne thet heltz nempnas kan, fore beggias wara siæla och fore allas thera siæla wi aghom goth fore göra, bade liffuandes oc dödha; hwilkit godz for:da myn hustrv rætteliga ærffde epther sina foreldra, Gudh thera siæl nadhe. Thy affhender jac, for:de Olaff, mic oc bæggias wora ærffuingiom thetta forscreffna godz, halfft Pænnes, met tess tillaghom oc tileghnar thet systrom oc brödrom j forescriffne Nadhendals clostre til æwerdeliga ægho thet nywta oc brwka epter thera eghen wilia ohindrat oc oqwalt fore mik oc fore bæggias wora ærffuingiom oc fore allom androm epter thenne dagh mædher swa dana skælum oc forordhom at systor oc brödher j sama clostre skulu plictoghe wara at bidhia wan Herra fore os oc haffua os oc wara foreldra j thera gudhliga bönom oc aminnilsom swa lenge clostret staar. Til thes mere wisso oc större forwarningh tha hængiom wi, for:de Olaff oc Pedher Swerdh, vppa sina eghna oc alla sina sötzskene weghna bæggias wara jncighle witerliga fore thetta breff, oc ther til bidher jac welborna mæn oc hedherliga her Henric Clauosson, riddare oc laghman j Norfinno, Pedher Karpelan, hæredzhöffdinge i Masko, oc Jönis Hannosson i Willale at the hengia thera jncighle her met fore til stadhfestilse oc witnisbyrdh, hwilkit som giffuit ær j Nadhendal arom æffter Gudz byrdh mcdl primo, vppa worafrw dagh j fastone."}, {"df": "2880", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2881", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit wara allåm them thetta bref förekomma kann, kennes iagh Karin Ingelsdoter medh theta mit närwarande öpna breff migh hafwa såldt och vplåtit medh jaa, godwilie och berodenom mode j skatmarck jord och j settugh, liggiande i Poijo sochn i Rassborgz lähn i een by, som kallas Borgaby, som mit rätte ärfwo godz [är], åth ehrligom manne Philpus Jfwarsson medh hws, jordh, skogh, torpom, qwarnom, qwarnestade, i närby och fiärre, i wåto [och] i tårro, i fiskewatnom och medh alle ty tillägor, som thy godze af ålder tillegad hafwer, ingin vndantagande, för xliij marker, 1 t:na salt och 1 pundh malt, hwilcken peninga summa iagh kennes migh fullelica och wäl tilnoijes vpburit hafwer. Ty afhänder iagh migh och minom arfwum föresch:ne jordh och tillegner Philpus Jfwarsson och hans arfwingom till ewerdeligha ägor, doch så [met] skäl, at wil min doter Jngrid thet för:de gods löse igen innan nat och åhr för försch:ne peninge summa, thå skall Philpus henne thet vnne, som försch:it står. Jtem wore thet och så, som Gudh förbiudhe, at Philpus thetta godz afginge med lagh eller rät, tå beplichter iagh migh och mine arfwinger honom och hans arfwinger so gåt godz och i så godh lege vpfylla innan sex wekur efter dedh ähr honom frågånget. Till ytermehre wisso och bätre förwaringh, thå beder iagh ehrlighe män, som är Matz Mårthenson, lagman, och Olof Michilsson om begges thera jnsighle at hängia nedan för thetta breff. Schriffwit widh Rassborgh anno Domini mcdlj, odensdagen näst efter midfaste sondagh."}, {"df": "2882", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff kan fore koma kennomps wy hær epterscriffnæ Henric grytægiwtare och Hannis Mwr, borghara j Abo, at aarom epter Gudz byrd mcdliº næsta epter palmeswnnedagh kalladho och badho oss Andris Kayris, borghare j Abo, och Henric j Koskis, j sancta Kaderina sokn j Nwmmis byggiandis, thil thera rekenskap om noghra skuld eller gæld the haffdo there millan. Och naar the haffdo thet øffuerlakt a badha sidhor gamalt och nijtt thet hwar there then andhra stodh til j wissom och wirklikom rækenskep, tha bleff for:da Henric j Koskis skylloger for:de Andris Kayris atto och siwtige mark peningæ swadana mynt som nw hær j stadhenom och landhenom gængth ær badhe j redhom peningom och køpmanna warur, som han bekende sig haffua borghat eller læne taghit aff for:de Andris til syne widertorfft. Och til tessens breffs mere skææl och bæthre bewijsningh trykkiom wy for:de Henric grytægiwtare och Hannis Mwr waar jncigle aa ryggen hær pa til witnisbyrd. Scriffuit stad, aar och dagh som førerørt ær. Och witnom wy Philippus Gerst och Olaff Oldefader thet sama oss haffua høørt och thy trykkiom och wy badhin wore jncigle hær pa.]"}, {"df": "2883", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet schall allom witterligit wara, som thetta breff höra eller see, thet iag Kadhrin Pädersdotter, hederligs mans Finwidh Iönssons enckia, Gudh hans [siäl] nade, i Finneela uppo Ottafwa öö [med min] son Niclis Finwidson kännomps medh [thesso] woro oppno brefwe oss af rätto witterligit gälskyldughe wara systrom och brödhrom i Nadendahls closter xxi marck penninga sådana, som i Åbo gängts ock gäfft är, hwilcka the oss rätteliga läntho och redheliga antwardadhe i warom storom trang som oc sanna widher tharff, före hwilcka penninge summo wj sätthiom thöm fore en brucklighen panth alt thet wj äghom i thän holmanom, som kallas westra Kaijta, nesth Ottafwa öö ligger, med swå skälom oc förordhom, at the skola sama holman bruka oc nytia epter thera egin wilja oc han scal lösa sik sielfwer, swa at hwert aar afstas aff fore scrifno penninga summo ena halff mark badhe i hardhom aarom oc gladhom till then dagh the äro fulleligha bereddhe, undhantaghno rören ther wexir undher, hona williom wj siälfwe behalldha, fiske watnit oc skoghen maghom wj och bruka mädhan them till worth eghit behoff oc ecke till andhrom; oc nu om pascha scal thenne stadhgan ga uppa. Item skeer thet swa, som Gudh förbijudhe, att thenne förskrefne holmen, wj swa pantsätiom, gaar thöm aff med nagrom räth, tha tillbindhom wj oss oc wara ärfwingia at betahla förenembde systrom och brödrom swa manga penninga ta blifwa ighen af förnembde summo epter thera eghin willia uthan alt argt och hielperädhe i. Till thes mere visso bidhiom wj, förnembde Kadhrin och Niclis, beskedelighan man Philippus Jonson i Ysenkylä att han henge sitt incighle uppa wara wägna forr thetta breff, medan wij icke siälffwe insighle hafwom, oc ther till bidhiom wj hedherlige män Pedher Karpelan, häradzehöffdinge i Masko, oc Iöns Hannoson i Willela om thera insighle till witnisbyrdh forr thetta breff, hwilcket som giwit är i Nadendahl år efter Gudz byrdh mcdl primo, uppa fierda dagh pascha."}, {"df": "2884", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Dem erwirdigen und geistlichen herren, herren Ludowig von Erlichszhwszen, homeister Dewtsches ordens. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Derselbe herre koning Karulus hat etlichen unwillen, als wir uns vorseen, czu demselben unsirem orden, und kompt davon: her hat lange czeyt her, dieweile als her nach howpptman was czu Wyburg, faste merckliche guter gefordert in Wierlande, die denne an unsirn orden gefallen seyn, also ouch das her keyn recht daczu moge gehaben. An gewonlichem landrechte will her sich nicht lassen genugen, ane sweren, mercklichen unsirs ordens schaden in czukomenden geczeiten mag men em ouch sulchs underwindes nicht czustaten. Und wiewoll sich derselbe unsir orden umbe gelimps willen gefachen und vele dirboten hat, men welde em derselben guttere gonnen czu seynem leben mit etlichem bescheide, als das die punte darober gehandelt innehalden, so hat her dach sulchen gelimpp nicht wellen uffnemen. Dorumbe so vorhenget her ouch, als wir uns des besorgen, das seyn howpptman czu Wyborch unsirem orden und dussen landen vaste gewelde thut, wenne her hat im vorgangenen winter eynen erbaren guden mann in Wierlande gesessen daselbest in seynem hoeve bey nachtczeiten lassen fangen und ane alle beschuldigung mit gewalt awsz dissen landen wegfuren. Derselbe howpptman hat sich des ouch underwunden, das her etliche werder und holme in der zee gelegen, dissen landen angehorende, vorlenet hat denselben lewten, die dach von langen jaren daruff gesessen und davon in disse lande gethan haben, als sie von rechte pflichtig seyn gewest, und denselben leenbrieff, den der howpptman darauff gegeben hat, haben wir in unsir vorwarunge und den man, der sulch leen und die brieve von em entpfangen hat, haben wir darumbe sitczende im torme czu Revall. Deszhalben denne nach rathe und willen unsir gebietiger und der ritterschafft der lande Hargen und Wiren gedencken wir kortczlich yo ee yo besser und vor dem tage, der mit dem konige czu Denmarcken wirt gehalden, wenne in der czeit, als wir uns vorsehen, werde her uns das gefuglichste anwurt geben, etliche unsere botschafft czu em czu senden. – – – – – Geben czu Rige am sonnobende czu osteren. Obirster gebietiger czu Liefflande."}, {"df": "2885", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet see allom witerlicht, ath th[e]næ breffuisere Oleff Næffnisson aff Willaby met sina skipptis brødre haffde en upgangel[ig]ha teegh bode j brysthiordhena oc vthmarkom ligghiandhis mellom koningx gaardz tegh ok Yllistareby ok Claws Lydekesson, her fordhen fogath war, Gudh hans siel nadhe, haffde fangith brysth jorden aff thøm met retta skipptæ vnder koningx gardhen til en hesth haghæ oc gaff thom jgen enæ ængh oc rydmarkan beholde the sielffuir. Ok nw for koningx gardz nytta skuldh giordhom wy her epter nempde Bent Lydekosson, Philippus Jwarsson, Hert[v]igh Jopsson, Hans Lindener aa wars nadighæ herra koningh Karllz weghna ena semiæ met forscriffna Næffnisson, swo athan skal ther jngen rudhmark hawe til aker eller ængh eller til nogra synæ nyth, vthen tymmer, wedhaskogh, basth, næffuer oc rudhmarken skal liggia til konigx gardhen; togh skal Næffnisson annarstadh faa ther moth jgen epter sexz godhamanne seghn. Til witnisbyrdh setiom wy fornempdom war jngesegel fore thetta breff, scriffuit j Kumo anno Dominj mcdlj, ipso die corone Domini."}, {"df": "2886", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Epter thet naturliket ær allom mænniskiom ok ovntflyliket skilias vidh thetta forgengelika liif met hop at vpresas til odödeliket liif j the ytersta ok almennelige vpstandilse fore Gudz ræthuisa ok strenga dom, ther vy mænniskior alle skulom viderstanda, som apostolen sancte Paual oss lærer, ok vnfaa aff then ræthwisaste domaren löön epter thet vy j likamen forskullat hafuum, tha hafuer jak Lucia Olaffs dotter langhlige fore flerom arom j mynne vælmakt ok helbrögdo warit tenkiande vm mith siæla gagn ok testament aff them tingom, myn milloghaste herre skapare ok atherlösare mik owerdhoga til fögth hafuer; ok gör jak nw Gudhi til hedhers, jomfrv Maria ok alt himmerikes herskap mith testament ok skikkar thet epter myns kære herres Henrik Clawssons ok flera myna vina radhe met vidzskap ok fullom skælom, æn tha att jak ær noghot krank til myn krop epter Gudz milla ok vælsignade vilia, j swa matto hær epter fölgher: fförst befaler jak j myns Gudz miskunsamlige hænder myna fatige siæll, bidhiande jnnerlige Gvdz grvndlösa miskundh, hans werdhoge moder jomfrv Maria ok myna helga patrona sancte Henrik ok sancta Birgitta, at the werdhogæs beskirma myna fatige siæll fran mynom owinom j hennes vthfærd ok til myn vsla krop, som aff jordh ær skapther ok j jordh skal vendas, bider jak ödhmiwklige ok tiggher j Gudz nampn aff werdhoghom fader mynom kære herre biscop Olaff i Abo lægherstadh j helgelikame choor j Abo dom kirkio, ok til sama chooren gifuer jak mith ærfda godz liggendes j Saw sokn, næmpt Halliala, met boskap som thet nw ær; jtem gifuer jak mynom kære husbonde her Henric Clawsson alt mith köpæ godz j Kaskis ok allan myn deell aff thy ther vnder lakt ær epter myn dödh, at han ther aff göri hwat honom tækkes; jtem gifuer jak sancte Henrik eth gull span; jtem gifuer jag til Nadhendals closter en gulringh met en saffiir; jtem til the helga thre konunga altare hælfftenne aff mith silff bælte; jtem gifuer jak andra helftenne til iomfrv Maria altare j klærikke choren; jtem gifuer jak til siæla altaret en gulringh; jtem gifuer jak til sancta Anna altare vij knöpæ forgylte; jtem gifuer jak till sancti Olaffs closter en silff skaall; jtem gifuer iak til iomfrv Maria altare, sokn altaret, iij sænkta lystor; jtem gifuer jak til helgh andz huset eth par vxa ok ij köör; jtem gifuer jak till spitalen eth par vxa ok ij köör; jtem gifuer jak iomfrv Maria altare j Nosis myna bæsta kopa met bonath; jtem gifuer jak til sancti Henrix graff j Nosis en gulringh ok eth altare klädhe; jtem gifuer jak iomfrv Maria altare j Virmo myn kranz; jtem gifuer jak til sancti Laurencij altare eth tækæn; jtem gifuer jak til sancte Katerine altare j Virmo eth altare klædhe; jtem gifuer jak mynom herre biskopen mit kors, forgylt, met helgadoma; jtem gifuer jak biscop Olaff en silff skaall; jtem her Aruidh Clawsson j gulringh; jtem domprosten eth silff stoop; jtem archedegen j silff stoop; jtem mæster Magnus j par vxa; jtem til Rawmo closter [½] læsth rogh; jtem gifuer jak her Henric Vilmari ena godha gryta ok myna bruna fodhrat kiortil; jtem gifuer jak her Olaff Dws en vpgör sæng, ketel gryta ok ena kanna; jtem gifuer jak myna syster Gertrudh ij silff bonade kniffua, forgyltte; jtem gifuer jak Aleta myn rödha fodrath kiortil; jtem gifuer jak her Henrik Martini en silff bonadh kniff ok en skedh; jtem her Niels j Lethala en vxa ok myna hætto; jtem gifuer jak her Niels j Saw en hæst; jtem gifuer jak her Pæder Michelis eth sænge klæde ok ena gryta; jtem gifuer jak syster Clara j Nadhendal en gulringh; jtem hustrv Margit, Jöns Hanssons, myn sledha hæst; jtem gifuer iak til sancti loachyms altare i Nadhendal eth messa redha. Jtem bider jak kærlige myn kære husbonde her Henrik Clawsson, Pæder Karpalaynen ok her Niels aff Lethala at the wara myns testamentz exequtores, thet ær myn ödhmivka bön til them. Til stadfæstilse alla forscriffna articula bider jak myn kære husbonde her Henrik Clawsson, hederlighen man mæster Magnus Valdemari ok Hartik Japsson vm theres incigle trykkas fore thetta testamentz breff, hwilkit giort ær j Kaskis vppa sancti Vrbani dagh arom epter Gudz byrd mcdlj°."}, {"df": "2887", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhæ mæn thetta breff ffore komma kan helssom wy bröderna ok conuentet i svarta bröder kloster i Wiborgh kerligha met Gudh ok görum witterlight met tesse waræ narwarandis opna breffue oss haffua saalt ok wplatht met alle conuentine wille fulbordh eth gotz, som hetter Hayka, liggiændis i Borga soken, welbornom manne Jönis Olaffsson, höffuitzman på Wiborgh, foore lxx mark Rijskæ, met allom tillaghum, som thy gotze aff aldher tilligat haffuer ok en framdelis wpsporias kan innan tesse raar: Tauestnes ok till Hött bothe, thædhan til Mosoholm ok so til Roobæckin, i watho ok thorro, nær bys ok fierre, engho wndantakno, huilkæ för:da peninger wy kennijs ffulleligha ath broder Hinrich Jordains, waar priore, haffuer wpburit till godhe nöghio til klosters behoff. Thy affhendom wy met alle bröderna ffulburdh fför:da godz wndan oss ok wara conuente ok til eghnom fför:da Jonis Olsson och hans arffuingom til æwærdheligha ægho. Til mere wisso ok stadfästilsse bidiom wij arlighe radht i Wiborgh om theress stadz insigil, Marten Diekn, borgmestare om sith insigill at hengia witterligha ffoor thetta breff met waro conuentine jnsigill. Scriptum Wijborgh anno Domini m:cd:l prima (= –mo), Dominica ante festum pentecostes in testimonium premissorum."}, {"df": "2888", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Iunius. V. Idus. Obiit nobilis domina Margareta, relicta domini Cristierni Nielson, magna ordinis benefactrix et precipue conuentus Stokholmensis, vbi et sepulta est cum viro prescripto anno Domini MCDLI."}, {"df": "2889", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal withirlikit wara allom thöm, som thetta breff see ællir höra, thet jac Laurens Jacobsson kænnis oppenbarligha met tæsso mino opno breffue, thet iac væl fortæncthir met mina wena with oc wilia fulbordhar oc stadhfæster met beradhno modhe met allan kærlek oc godhom vilia oc dande manna nærwaru thæn æghadelin, som mik oc mina syskan bordhe ærffua æffthir min fadher Jacob aff Suxila by, som æra twa stænger jordh, hwilkan æghedeel Pedher Ensu salde thil Bencthe Pedhersson, borghare j Abo stadh och togh fasth for fast godz, som hans köpa breff ludher oc vtwisar. Oc jac haffuer nw opburith til fornemde stadhfæstilse xj alna kumesth klædhe aff allas mina syskena wæghna, hwilket köp jac skötte met tæssa tolff hedherligha manna til fornemde Bencth oc hans arffuom til æwærdhelica ægho, som hær æffthir næmpnas: först hær Laurens Skötta, som ær förskælaman, jtem skötningx mæn her Mattis aff Loya, her Jönis aff Korpo, her Paual aff Hattola, Josse Torkilsson aff Biörna, Nisse Selle, Olaff Leko, Lasse Pryz, Olaff Lettenyty, Josse Pedhersson, Olaff Pedhersson, Paual Saralainen oc Jonis Skofat. Thy affhender jac mic oc mina arffuingha for:da köp bryta ællir ythermeer ther om tala, hindra æller qwælia j naghra handa matto æpthir thenna dagh vidher mina rætta sannind oc godha tro oc tileghnar thet for:da Bencth oc hans ærwinghiom bruka oc nywtha æpthir sin eghin wilia til æwerdelika ægho. Til tæss mere wisso oc vitnisbördh bidher jac hedherlighen man her Laurens Skötta for:dan, kanoch j Abo, att han hænge sith incighle a myna wæghna for thetta breff, mædhan jac ey siælwer incighle haffuer j thetta sin, oc ther til bidher jac hedherlika mæn her Mattis, kyrkioherra i Loya, oc herre Jönis j Korpo om theres incighle til vitnisbördh oc stadhfæstilse met for:da her Laurens Skötta incighle; som scriwat ær i Abo om corporis Christi dagh anno Domini mcdlj."}, {"df": "2890", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Masku", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerligit wara, som thetta breff höra eller see, at then tiidh jach Pædher Karpelaen hæredz tingh hwlt met almoghanom j Masko sokn arom epter Gudz byrdh mcdlj, odhensdaghen næst epter sancti Eriks dagh, nærwarande wærdughom fadher biscop Magnus aff Abo, Philippus Isenkylä, Paual Skytta, Mattis Finne och flere andre godhe men, tha kærde reenliffuis man oc hedherlighen herre brodher Hannes Kyle, fadher oc forman i sancte Byrgitto clostre i Nadhendal, at the aff Masko, Nosis oc Lemmo giordhe clostreno hindher, forfangh oc storan skada j thera fiskewatnom, som vndher Stenbergs gaardh liggia, j swa matto at, tha fiskelekis thime war, ladhe the næth thwært fore wikena, drogho bordh notana badhe thwært fore oc in wikena oc formeente at fisken kunne ekke koma in j wikena; ther til drogho the noth in i wikenne i bland thera kattizzar mothe clostersens wilia. Tha spordhis jac om noghor j sokninne wiste hwru thet fordhom oc aff aldher warit haffuer. Tha komo iiij godhe gamble men, som æra först Gunne j Taypala, Jösse Krogher, Olaff Gerikainen oc Marchus Kalle, the witnadhe oc vppa helgha doma sworo, at tesse thre ramerke, som ær större Mætespæ oc thædan til Pihlahanæs oc swa tædhan til Karningonnæs ær Stenbergs wiik gamwl ramerke oc skilia Stenbergs wiik oc fiskewatn fran almenningionom, oc ther til witnadhe the oc sworo, at tha fiskelekin ær om warena oc om hösten, tha besta fisken ær; tha ma eyngen innan tessa for:da raa dragha nooth eller leggia næth, oc thess i mellan, tha ey leker fisker, maa inghen dragha nooth eller næth leggia jnnan i wikenne vndher Stenbergs landh vppa öster sidhe oc swa thwært offuer wikena oc thædan swa langth som thera ængia bools ramerke rækkia væsther epther vtan clostersens loff oc godhwilia. Hwilkit ærandhe jac skööth thil the xij, som tha i næmpdinne sato, som ær Olaff Ewralainen, Nico Liri, Olaf Regho, Pædher Kælhos, Henrik Intilan, Mattis Tatis, Anders Koueri, Pædher Ritonpæ, Martin Tegersalo, Anders Kaxos, Pædher Melsa och Greger Finnilan. Thesse withnadhe oc ransakade, at swa ær i sannindinne som the förste iiij witnade oc sworo. Oc epther thy eyngen wildhe mothe næmpdinne wædia, tha dömpde jac, for:de Pædher, epter forescreffnom skælom Nadhendals clostre oc Stenbergs gardhe stadhught, fast oc laghlighit bliffua som alle thesse forscreffne witnat, sworit oc ransakat haffua, hwilkin doom jac stadhfeste laglikin bliffua nw met breff oc incigle annitzen om sama aarit, tha jac hæredz tingh hwlt j for:da Masko sokn om sancte Alexi dagh, nærwarande for:de wærdhugom fadher biscop Magnus, mester Arwidh, kanik j Abo, Hartik Japson, hæredz höffdinghe j Kalans hæredhe, oc Magnus Diækn aff her Ericx Axilson wægna, obrutliken wara. Oc thy forbywdher jac hwariom manne thetta forscreffne fiskewatn oppther meer hindra eller qwælia fore systrom och brödhrom i for:da Nadhendals clostre widher sina thre mark fore min doom. Til thes mere wisso lather jac, for:de Pædher Karpelaen, witerligha hengia mit incigle fore thetta breff, oc ther til bidher jac forscreffne werdhugan fadher oc herra biscop Magnus, Hartika Japson [oc] Philpus Isenkyla at the hengia thera incighle her met före til witnisbyrdh, hwilkit som giffuit ær om sancti Alexij dagh aar som forescriffuat standher."}, {"df": "2891", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom vithirlikit wara, som thetta breff see ællir höra, thet jag Jönis Hannisson a Villela j Masku sokn kænnis oppenbarlika met tæsso mino opne breffue, thet myn käre modhir, hustrv Anna Torkilsdotter, Gudh hænne siæl nadhe, gaff sancta Byrgitto clostre j Nadhendal oc Masku kyrkkio eth godz, som ligger i Siuensalo j Kakkaris by, mich thil lösning for lx mark peninga Aboska, hwilkit godz jac bytte til eth annat godz, som ligger j Reso sokn j Mahyttula by, som ær iij stengher jordh kringom allan byn, for nagra handa sak oc hynder skuld, som Iærl Jönisson oc myn systerson ther j gjorde, j thy ath han ey vilde tagha fast godz annarstadz for sith mödherne vthan j for:da Kakkaris godz. Ty fulbordhar jac nw oc stadfæster for:da mins modhers testament met allan kærlek oc goduilia oc met myn kære hustrv, Margit Hermanzdotter, samtykkia, stadughan oc obruteliken wara j for:da Mahitula by æpthir thenna dagh vidher mina rættha sannind oc godha troo, met allom til laghum, eyngo vndanskildo, som for:da Mahitula godz kan rættelika til höra, oc thileghnar thet for:da Nadhendals clostre oc Masko kyrkio bruka oc niwtha æffthir theris eghin wilia met swa dana skælum oc forordhom, som mins kære modhers testaments breff ludher oc vtwisar, som thetta mitt breff ær til fæsth, ath jac ællir myn barn maghom thet i gen lösa for lx mark Aboska peninga som för ær sakt. Til mera visso lather jac, for:de Jönis Hannisson, vithirligha hængia mith incighle fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær j Nadhendall arom æffthir Gudz bördh mcdlj, oppa sancti Jacobi apostola dagh."}, {"df": "2892", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2893", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerlighit wara, som thetta breff höra eller see, thet iac Laurencius Skytta, kirkioprester i Hattala oc canich i Abo, kennes met tesso myno vpno breffue, thet iac met godhom wilia oc wæl förtænkter hawer wnth oc giffuit oc met tesso breffue wnner oc giffuer oc nw strax oplather j Gudz hedher, iomfru Maria, sancta Anna oc sancta Birgitta Nadhendals clostre alt mith fasta goodz jac ægher i Kæryneme i Hwittis sokn, som æra thre stængher iordh offwer allan byyn, met hws oc iordh, akrom oc ængiom, tomptom oc tompstadhom, skoghom oc skoghs lothum, met hiordhmarkom ok fægangom, qwærnastadhom oc qwærnaströmom, oc met allom androm wtwæghom oc tillaghom i wato oc j törro, nærby oc fiærran, alzeyngo wndantaghno, som ther aff alder tillighat hawer eller æn tilligher æller rætteligha tillighia bör, æ hwat nampne thet helzst næmpnas kan, met swadana skælum, at tækkis Gudhi oc systrom oc brödhrom i forscreffne Nadhendals clostre at anama mina systerdottir hustrv Kadhrin Skofadhs jn til sigh i clostret ffor ena fatigha syster, tha skal for:da goodz wara hennes prouento, oc ther til giffuer iac oc in met henne fæm lester rogh. Kan oc swa skee, som Gudh forbiwdhe, at hon kan fa naghat mærklighit hinder æller krancdom, ffore hwilkit hon ey ma ther in koma, tha skal clostrit licowel bliffwa widher sama godzit. Meren the fæm læster rogh skulu the antwardha henne igeen til at födha oc bergha sigh met, swa langth thet rækker, oc ther met skulu systror oc brödher plictughe wara at bidhia wan Herra for mik oc mina förældra, oc haffwa badhe them oc mic i sinom gudheligha bönom oc aminnilsom swa længe clostrit staar, hwilkit fornæmpda godz iac fik aff minom swagher Swen Spinke fore j godz, som ligger i Wlffsby, hwilkit fordhom Pawl Trast atte, Gudh hans siæl nadhe, oc iac köpte aff Anders Pædhersson, æpther thy breffuen lydha ther æra vppa giffwen. Oc thy affhender iac, for:de Lawrencius, mic oc minom ærffwingiom thet for scripna godz i Kæryneme met allom thes tillaghom oc tileghnar thet systrom oc brodhrom j for:da sancte Birgitto clostre til æwerdeligha ægho thet nytia oc bruka met allom æghande räth æpther thera eghin wilia ohindrat oc oqwalt fore mic oc allom minom ærffuingiom oc allom androm. Til thess mere wisso oc större forwarning lather iac, for:de Laurencius Skytta, prester, witerligha hengia mit incigle fore thetta breff, oc ther til bidher iac hedherligha oc biskedeligha men her Iönis Tawest, canich i Abo, her Olaff Kwsto, prebendatus ther sama stadz, oc Philippus i Ysenkyla at the hengia theris incigle met mino til witnisbyrdh fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær i Abo arom æpter Gudz byrdh mcdl primo, vppa ware fru dagh natiuitatis."}, {"df": "2894", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta breff fore koma kan kennomps wi hær epthescriffna Pedher Karpalaynen, hær[e]dzhøfdinghe j Masko harade, Ragualdh j Pike hærade, Philppus Joansson a vapn, Alff j Heynis Jonis Clemetson, Herman Hamborg, aff bøndrom Jap Lohialaynen, Knut Vayuastakyla, Laurens Kaperriala, Jaco Kahari, Heyki Iriawori, Hen[ric] Resika oc Iusse Laurosta at then tid wi worom pa ena landzsyn millan sancti Henrikx landbo i Varanemi pa ena sidha oc Matti Kappo oc Mattis Ylponen pa andra sydona, tho kundom wi inthe annat fore rætta finna æn for:de Matte Kappo oc Mattis Ylponen the skulu haffua frit theris fiskeri oc røwasse vndi thøm thegom som theris stangfal tilsigher j Varanemis aker, oc theris nothadrat mogho the haffua til samans hwar met androm j allom vtnæsiom som til almenningis vatn liggher, vndhantagno theris inbundna vika oc røwassa; oc alt Varanemi næss bliffue frith vndher for:de sancti Henrikx godz som fordom aff aldher varit haffuer. Til thesse forscreffna stykke mere stadfestelse trykkom wy før:da thre wart jncigle a thetta breff hulkit giffuit oc scriffuit ær arom æpthe Gudz byrdh mcdl primo, jn octaua natiuitatis Marie virginis gloriose."}, {"df": "2895", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Clawusson, riddare ok lagman i Norfinne lagsaw, kennes ok gör weterliget met thetta opna breff mik haffwa seet eth Oleff Pederssons, wnderlagmans j Finlande, dombreff heelt ok j alle matto offorderffwad ludendes ord fra ord som her scriffwid star: Thet see allom mannom veterliged, at thet sin skäligen man Marten Abramsson, ffogde j Satagunnom, rettar ting hiolt met them j Sastamala sokn, bade nidre ok öffwra, aaren effter Gudz byrdh mcccxi (= mcccxc?) om femtonde dag jwla, kärdo the aff Törffuesby till them af Roysmalaby om theris raamerker, som xij men hawa giort ok gildat them millan, som är Olaff Tillesson, Niels Karmasson, Olaff Persson, Olaff Malwacoske, Olaff Kittinsson, Jacob i Hwittis, Henric Vilioxensson, Benct Kangantaka skinnare, Olaff Dansson, Laurens Takahwktis ok Marten Koytanein, huilka raa tesse xij gildat ok giort haffwa, thetta är then förste ende raaen, som är en stoor sten j Lekosari ok saa raaret w[thmedh] honno[m] ok en anna, som ligger i mosanno pa en liten holm, ok saa raaret w[thmedh] honno[m] ok i then tridia, som ligger wider Valoioke Leppo, effter tessa for:de xij ransakan, witnne ok edh, the swära skola j dag om xiiij daga, met saa skäll att the skole tet friit ok frelst haffwa hwar som fiikt ok fared hawa. Effter theris witnom ok edh the sweria skole, tha dömer iak Olaff Persson, wnderlagman j Finlande, the raa gilda ok staduga effter thy them giort hawa; ok förbiuder iak them aff Roysmalaby her effter mere hindra eller quelia wiiders there vj marcher for min dom. Scriffuit anno, die et loco vt supra. Til tes breffs stadfestilse säter iak mit incigle met wetskap for thetta breff, huilket scriffwet är i konungxgarden i Kwmo pa sancti Mauricij abbatis dag, aarom effter Gudz börd mcdlj."}, {"df": "2896", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Cum votiua et semper sincera salutacione et salute, fraterna dileccione in Christo Ihesu premissis. Reuerende domine et frater dilectissime. Benedictus Deus et pater Domini nostri Ihesv Christi, qui secundum suam misericordiam iuxta noua in gloriosa litera vestra, heri leto corde a fratribus meis et me recepta, licet mihi specialiter assignata, vos et fratrem vestrum, de quo consultacionem scribitis, regenerauerat in spem viuam. Iam enim spes nostra, que propter longam dilacionem affluxerat, animos salubriter confirmauit. Spes autem impiorum et presumpcio, que institucioni et profectui monasterii ordinis nostri, scilicet Vallis gracie et degencium in eodem, non modicum detraxerat, finaliter euanescit. Presumimus itaque de infinita et exuberante inolita Dei clemencia, vt bonum, quod in vobis ceperat, confirmabit consolidabitque: ex intimis nostris precordiis, quatenus ita faciat, eam iteratis precibus exorantes, vobisque in visceribus caritatis Ihesu Christi, qua et ipsi Deum et fratrem vestrum predictum diligitis, salubriter et obnixius supplicantes consulimus, ne ipsum in huius nequam seculi illecebris relinquatis, caritatis eius intuitu, cuius exemplo eciam animas pro fratribus ponere, et relictis nonaginta nouem ouibus, vnicam perditam requirere edocemur; sed ambo pariter abnegantes, impietatem et secularia desideria, religionem profitemini et intretis, ut in hoc seculo, non tamen secundum seculum, sed religiose et regulariter viuentes, demum ipsius Saluatoris gracia iustificati, heredes Dei, sicut per spem et graciam in presenti, coheredes autem Christi per spem et fruicionem in gloria sempiterna. Miror omnino ego, sed iam non ego, ymo et omnes fratres mei dilectissimi, cur ex tam leui causa, eciam si possibile esset, dispensacioni et baculo arundineo inniti, fratri vestro consulitis et velitis, eam a me instancius requirentes, qui vix iuxta aut secundum, et multo minus contra seu supra nostram regulam, et non solum regulam, verum eciam communia iuris canonici instituta et plura nostri ordinis specialia privilegia et statuta, sine animarum salutis dispendio cum meis fratribus valeo dispensare. Nam et par in parem imperium non habet etc. Quare, reuerendissime domine et frater in Cristo perdilecte, sustinete adhuc modicum tempus, donec compleatur numerus dierum tam paucorum fratris vestri, quod vtique vobis sancimus in Christo dilectissimum, considerantes tria, que licet in omnibus, maxime tamen in votis et dispensacionibus sunt consideranda: scilicet quod liceat secundum equitatem, quod deceat secundum honestatem et quod expediat secundum rei veritatem. Nouit, qui nihil ignorat, quod libentissime vestris satisfacerem piis et affectuosis consultacionibus, si voluntati possibilitas suppeteret et facultas. Imputari igitur non debet, humillime supplico, ne mihi imputetis, per quem non stat, si non fit seu fiat, quod per me pie creditis faciendum; scituri me in omnibus mihi secundum Deum possibilibus ad queuis vestre voluntatis beneplacita semper beniuolum et paratum. Jn Christo Ihesu valete, et de virtute in virtutem proficientes mei, dum vobis bene fuerit, mementote. Scriptum Watzstenis anno Domini mcdlj. Jn crastino sanctorum Mauricii et sociorum eius. Officii mei sub signeto. Monasterii Watzsten. confessor generalis inutilis et indignus frater Magnus Vnnonis. Adress: Reuerendo viro et in Christo Ihesu sibi dilecto domino Laurencio Skytta, ecclesie Aboensis canonico & yconomo, hec cum omni reurencia & honore."}, {"df": "2897", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Karolus, Dei gracia Swecie, Noruegie Gotorumque rex. Premisso nostro fauore. Wy forstoda j biscop Olaffs breff aff Abo, ath [J] haffde scriffuit hannum til, thet ther wora nogre fetalia kompne oc lathit fela sich til idher, sa oc om margahanda tidande, som the for:de fætalie jdher sagt haffde etc., pa hwilken tidande wy ey rætthare merkkia kunna æn at the æra til jdher kompne ther pa at the welia forrada jdhert egit liff eller oc wort slot fra, ty at the tidande, the idher sagt haffuat, het ær pur lygn, ther forwether jdher sielff vth, sa at wort sloth oc idhert eghit liff forwarat bliffuer. Jn Christo valetis. Datum jn castro nostro Stocholmensi proximo die beatorum Symonis et Jude apostolorum, nostro sub signeto anno Domini etcetera supradicto Adress: Dil[e]cto nobis domino Gregorio Mattisson, militi, aducato castri nostri Rasaborg."}, {"df": "2898", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini mdclj (= mcdlj) bar jach wp marka gelledh aff Jngo sochen. Jtem xlj mark markagellet Ffagrawijkaboll. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem xx øre iiij ortuger for erffuodis peningar. Jtem ij mark viij scillingar akæ peningar Summa x mark ij øre xx peningar ok ij scillingar. (Härefter samma uppbörd från etthvart af följande bol: Orisboll, Bredzboll, Jngwardskylæbol, Garpsboll, Randekilabol, Llindekullabol, Bergbiggæbol, Knapsboll, Bolstadaboll, Giordewijkaboll, Tordebybol Swenskæbiggebol och Enhamarsbol, hvarefter följer:) Jtem xviij øre skatnøt ok thiere peningar øffuer all sochnen. Jtem iiij mark och iiij ortuger fløteskat aff Bredzsby. Jtem iij mark och viij ortuger aff Kalle kullæ. Jtem ii[½] mark aff her Jons j Jnga. Summa xij mark ok ij øre. Summa summarum aff alla rede penningar i[½](c) xlix mark iij peningar mindhre. De Karis sochen. Jtem lj mark ok viij ortuger markagellet. Espaboll. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridionx nøtet. Summa viij mark j øre i[½] ortug. (Lika uppbörd från: Østerbiggeboll, Rasabol, Øyabol, Osorsbol, Kullabol, Sandanæsbol, Fijnnebol, Barkaskalbol, Digrøbol, Horsabekkebol, Pædersøbol, Bobbanæsbol och Dalakarlabol. Därefter följer:) Jtem aff Dønius Magnusson xx øre fløte skat. Jtem Almand j Halfskifftø viij ortuger fløteskat. Jtem v øre aff Strømsø fløteskat. Jtem Pæder Rawalson iij mark ok viij ortuger fløteskat. Jtem aff Fynnæholm xiiij peningar flöteskat. Jtem Hans Trondh [½] øre fløteskat. Jtem aff stadhen ix mark. Jtem aff qwærnen v mark. Summa aff fløteskat met staden och qwernen xx mark iij øre j ortug ok ij peningar. Summa summarum aff Karis sochen aff alla rede peningar i[½](c) xxxvj mark x ortuger ok ij peningar. Swo mykit haffuer Magnus Soneson aff thennæ forscriffnæ peninga summa iij marker och viij ortuger. De Loya sochen. Jtem xxxvij mark markagieldet. Maxejokebol. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem xx øre x scilingar akæ peningar. Summa x[½] mark iij øre i[½] ortuger ok j scilling. (Lika uppbörd från: Tøtarbol, Kotisjærffueboll, Koskisbol, Ratisbol, Palonemebol, Wolesbol, Laxepoyabol, Pitkæjerffuebol, Wastalaxbol samt Hirwejokibol. Därpå följer:) Jtem j mark ok xvj ortuger skatnøth peningar och thiere peningar offuer al sochnen. Jtem vj øre ok ij ortuger fløteskat aff iij mantall. Summa aff alla rede peningar i[½](c) ix mark i[½] ortuger ok ij scilingar. Jtem løper opa Bent Martensson ij skatmarker och j tridiongh skatmark, thet gør iiij mark sa mykit ær mindhre nw huffud summan. Jtem tha frelsedh ær affreknædh, tha bliffuer jgen aff huffud summan i[½](c)v mark xvij peningar. Sywnda sochn. Jtem xxix mark ok iiij ortuger markagelledh. Bølisbol. Jtem [4½] mark [4½] ortuger høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx øre for tridiongs nøthet. Jtem ij mark ok iij scilingar aka peningar. Summa x mark ij øre ok iiij peningar. (Lika uppbörd från Wikabol, Sywndabiggebol, Søderbirkebol och Nørbirkebol. Därefter:) Biorntreskæhalffbol. Jtem xviij øre ok xviij peningar høpeningar. Jtem x øre ij ortuger erffuodis peningar. Jtem x ortuger for tridiongs nøthet. Jtem j mark j ortug ok ii[½] pening aka peningar. Summa [4½] mark j øre ij ortuger [4½] peninger. Bolstadzsbol. Jtem [4½] mark [4½] ortuger høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem ij mark iij scilingar akæ peningar. Summa x mark ij øre iiij peningar. (Lika uppbörd från Bekkebol, Swidhieboll och Humblakilbol. Därpå:) Jtem [4½] mark fløteskat. Summa xviij øre ij ortuger skat nøth peninga ok thiere peninga ofuer all sochnen. Summa summarum aff allæ rede peningar j(c) xxxii[½] mark iiij ortuger ok [½] pening. De Kyrkeslæt. xxvii[½] mark ok iiij ortuger markagellet. Bergstrømbol. Jtem [4½] mark [4½] ortuger høpeninga. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem ii[½] mark ii[½] scilingar aka peningar. Summa x[½] mark [4½] ortuger ii[½] scilingar. (Lika uppbörd från Estebiggebol, Kansekæboll, Ewætreskæboll, Longastrandboll, Henricsbiggæbol, Grwntreskæbol, Gwnnarskullabol och Øffuerbiggæbol. Därefter:) Jtem xiiij mark fløteskatt. Jtem xviij øre ok ij ortuger skat nøth peninga ok thiera peninga offuer al sochen. Summa summarum aff alla rede peninga j(c) xl mark ij øre j ortug i[½] scillinger. De Espa sochn. Jtem xxxviij mark markagelledh. Palasjerfuæbol. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem iij mark ok xij sciling aka peningar. Summa xi[½] mark ok iiij peningar. (Lika uppbörd från: Espabybol, Fynnewijkbol, Ørmerabol, Brendebergsbol, Køkelaxbol, Bennæbølebol, Gwmmabølebol och Enejerffuebol. Därefter:) Græsahalffboll. Jtem xviij øre ij ortuger ij peningar høpeningar. Jtem x øre ij ortuger erffuodis peningar. Jtem x ortoger for tridiongs nøthet. Jtem vij øre vj sciligar aka peningar. Summa v[½] mark ij øre ok ij peningar. Jtem xxiiij scilingar offuer al sochnen. Jtem xviij øre ok ij ortuger thiere peningar. Summa summarum aff alla rede peninga j(c) lxii[½] mark vj peningar mindhre. De Tenelæ. Jtem xli#14 mark iiij ortuger ij peningar markagelledh. Jtem Hangedisbol xxix ok viij ortuger. Trulzhuffdbol. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem xx øre x ortuger aka peningar. Summa xj mark ii[½] ortuger. Pølkabol. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøth. Jtem xx øre x ortuger aka peningar. Summa xj mark ii[½] ortuger. (Lika uppbörd från: Ramswijkabol, Rijlaxbol, Hørkiløtabol, Kullabol, Ffastarbol, Heluitisbol, Ericsbobol, Swenskabol, Ffynnebol, Melsarabol, Pargasbol, Præstekullabol och Kywitokabol. Derefter:) Jtem xiij øre ij ortuger skatnøt ok thiera peninga offuer al sochnen. Jtem vij øre j ortug mindhre fløteskat aff Pæder Olofson j Trulzshuffdbol aff [½] skatmark jordh. Summa iij mark j øre j ortug. Jtem Wetelaxbol thet är xvij bol j Tenella och gør swo mykit som andræ bol i sochnen, ok thet haffuer Matis Martensson. Summa summarum aff allæ rede peninga ij(c) xl vii[½] mark ij øre ij peninga mindhre. Sa mykit haffuer hustrv Ragnil, Anders Thuressons moder, aff thennæ forscriffna summa j rede peningar x mark. Jtem haffuer Abram Pederson aff thennæ forskriffna summa iij mark ok viij ortuger; thet ær hans gamla frælse. Thet gør til saman, som jach ey opbær, xiij mark ok viij ortuger. Jtem tha frelsedh ær affreknadh, tha bliffuer i gen aff forscriffna summa ij(c) xxxiiij mark x ortuger ij peninga mindhre. De Poye sochen. Jtem xlv[½] mark markagellet aff sochen. Jtem aff Ekæryebol xxix mark ok viij ortuger theris stadga. Langwijkabol. Jtem [4½] mark [4½] ortug høpeningar. Jtem xx øre iiij ortuger erffuodis peningar. Jtem xx ortuger for tridiongs nøthet. Jtem xx øre x scilingar aka peningar. Summa x[½] mark iij øre i[½] ortuger ok j sciling. (Lika uppbörd från: Kyrwosbol, Waltarbybol, Pædersøbol, Kijskobol, Ekenæsbol, Næsbybol, Lapwijkbol, Lohientaypalbol, Tordebybol, Dalakarlabol, Bukkabodabol och Mørbiggæbol. Derefter:) Øyahalffbol. Jtem ij mark ij øre xviij peningar høpeningar. Jtem x øre ok ij ortuger erffuodis peningar. Jtem x ortuger for tridiongs nøthet. Jtem x øre ok v scilingar aka peningar. Summa [4½] mark iii[½] ore j ortug. Jtem xviij øre ok ij ortuger skatnøt peningar och thiere peningar offuer al sochen. Jtem vj øre ij ortuger fløteskat aff en [½] skatmark, thet giffuer Anders Ronde ok Olaff Karnæs. Jtem Tørgils Magnusson xx scilingar fløteskat aff en tridiongs skatmark. Jtem Laurens Holstensson v ortuger for j attungs skatmark. Jtem Pæder Plokke v ortuger for j attungs skatmark. Jtem Beynt Flæming v ortuger for j attungs skatmark. Jtem Niclis Harpare haffuer j fierdungs skatmark ok j tridiongh j en tolfting, han gør x ortuger ok j sciling. Jtem Anders Torkilson gør xij øre ok iiij ortuger aff en skatmark. Jtem Anders Gerikason gør iij ore fløteskat. Summa aff skat nøth peninga, thiere peninga ok fløteskat vi[½] mark ij øre ij ortuger. Jtem satte jach wti ij boll vj skat mark aff fløteskatten och fylte ij bol vp, the giorde førre x mark. Summa summarum aff allæ rede peningar ij(c) xxix mark iiij ortuger ok j scilling. Jtem haffuer Abraham Pedersson aff thennæ forscriffna summa iij skatmark jordh, the gøra j peninga tall v marker aff forscriffna summa. Jtem tha frælsedh j thennæ sochnen ær affreknadh, tha løper ij(c) xv[½] mark viij ortuger ok j sciling. Summa summarum aff alla rede peninga ther Rasaborg rænther j thera laga skat xiiij(c) xxii[½] mark viij ortuger ok ij peninga. Jtem sa som mins herra nadh haffuer reknadh landzsens summa, tha gar ther wt aff j(c) xviij mark vij øre ok vj peninga."}, {"df": "2899", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Goffuebreff aff itt missiue lydendis på ett godz, som Nils Ericksson, domere på Olandh, haffuer giffuit till Nåndals closter, liggiendis j Kärtella j Reso sochn, hwilkit godz hans broder her Oluff haffuer köpt aff botnekarlerne för sextije mark och hundrede etc. Datum etc. anno etc. 1451."}, {"df": "2900", "dating_start_year": "1451", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDLI. Item obiit Finlandie fr. Laurencius laycus, qui illuc missus fuit pro inchoacione illius loci et monasterii, et steterat in ordine 37 annis."}, {"df": "2901", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witerlighit wara, som thetta breff höra eller see, thet jak Karll Odygh, kirkioprester j Pyttis, kännes met tesso opno breffue, thet jak met godhom wilia hawer laghligha saalth oc til æwerdeligha ægho vplatit oc met tæsso breffue sæl oc vplather hedherlighom oc reenliiffuis människiom systrom oc brödhrom i wora frw, sancte Anne oc sancte Birgitto clostre i Nadhendal alt mith fasta godz jac ægher liggiandis i Masko sokn i Mekkismeke by, som ær vj stænger ofwer allan byyn, fore attatighi mark hundradha swenska pæninga swa goda, att iiij mark göra j nobel, met hws, iordh, aker och ængh, tomptom oc tomptastadhom, skoghom oc skogshluthom, met fæmarkom oc fægangom oc fiskewatnom oc met allom androm wtwæghom oc tillaghom i wato oc törro, nærby oc fyærra, alzengo wndantaghno, ther aff aldher tillighat hawer oc en tilligger eller rætteligha tilliggia bör, hwilkit Mekkismeke godz jak hawer fangit i ræth skipte aff welboren man Olaff Swærdh ffore eth godz, som kallas Sonanæs liggiandis i Wlffsby sokn, som ær thwa dela offuer allan byyn, hwilkit Sonanæs min fadher, Gudh hans syæl nadhe, haffde for:de Olaff til pantha sath fore iij mark oc atta[ti]ghi, oc iak thet atherlöste. Oc æppther ty landz lagh wtwisar, tha ær forscriffna Mekkismeke godz laghligha wpbwdhit, oc thet skedde i fiordh vppa sancte Sigfridhs dagh vppa Masko ting, nærwarande werdughom fadher biscopp Magnus, Pædher Karpelan, hæredzhöffdinge, oc all Masko sokn, oc ther met laghstandit æppter ty laghen wtwisa som dandemannom witerlighit ær. Oc kænnes iac for:de Karl prester mik fforscripna peninga summo, som ær clxxx mark fulleligha oc til godho nöghio haffua wpburit i gwll oc redhom peningom aff systrom oc brödhrom. Jtem ware thet swa, som Gudh forbywdhe, at forscripna godz Mekkismeke affginge forscriffnom systrom oc brödhrom i Nadhendal met noghrom ræth, tha skulu the gaa til forscriffna Sonanæs, som mith rætta fædherne ær, thwa dela offwer allan byen i alla egha dela som förre ær rörth. Kan thöm thet ekke widher fara, tha tilbindher iac mik, for:de Karl prester, oc mina ærffuingia thöm thera peninger i geen giffua i swa dana mynt, som tha i Abo gænkt oc gæfft ær, oc swa goth, at iiij mark göra j nobel, som förre är sakt, jnnan vj wikur næst æppter at gozit ær thöm affgangit, och ther til vprætta thöm allan then skadha, the kunno ther tagha wti, widher mina sannind oc godha tro. Thy affhender iac, for:de Karl prester, mik oc minom ærffuingiom thet forscriffna godz i Mekkismeke met allom thes tillaghom oc tileghnar thet forscriffnom systrom oc brödhrom i Nadhendals clostre til æwerdeligha ægho, thet nytia oc bruka fore sith rætta kööpp, æpther sin eghen wilia ohindrat oc oqwalt fore mik oc minom ærffuingiom oc fore allom androm. Oc giffuer iac hæredzhöffdingenom i sama hæredhe som gozit ligger fulla makt met thetta breff for:da godz met allom thes tillaghum stadhfesta oc tildöma for:da systrom oc brödhrom i Nadhendal met fastum oc allom skælum æpter ty landz lagh wtwisar. Jtem tesse æpterscriffne ære the godhe men, som hawa offuer thetta köpit warit oc haffua thet badhe sköt oc skælath, som ær Pawul Skytta, Olaff Iönisson, Gunnar Jacobson, Nisse Finne, Andris Olaffson, Olaff Erikson, Jöniss Saxela, Clauus Niclisson, Hannus Iönisson, Olaff Niclisson, Michiel skræddare oc Jusse Jönisson. Til thesse forscriffne ærende mera wisso oc större forwarning tha later iac, Karl Odygh, prester, witherligha hengia mith incigle fore thetta breff, oc ther til bidher iac hedherligha men oc welborna her Henric Clawusson, riddare oc laghman j Norfinne, Pædher Karpelan, hæredzhöffdinge i Masko hæradh, oc Olaff Iönisson, borghamestare i Nadhendals köppstadh, at the hengia thera incigle til witnisbyrdh fore thetta breff, hwilkit som giffuit ær i Nadhendal arom æpther Gudz byrdh mcdlij, första odhens daghen i fastonne."}, {"df": "2902", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom dandemannom witherlighit wara, som thetta breff höra ællir see, thet jac Mattis Skalenbergh oc myn hustrv, Margit, kænnomps met thetta warth opna breff os haffua giorth eth skælight oc rættelighit jordha bythe met hedherlighom och renliffuis mænniskiom systrom oc brödhrom j wara frw oc sancta Anna oc sancta Byrgitta clostre j Nadhendall j swa matto at wi vnnom oc oplathom thöm ena ængh, liggiandis vidher Gerikala j Rusko sokn, met twem ladhom, som kallas Tærewoya, met allom æghande ræth, fore ena gardhtompt liggiandis j Nadhendall östersidhr fran broændanom, væstan fore Henrics Magnussons gardh, huilken tompt haffuer j længdinne sæx oc fæmtighi alna oc sæx oc trætighi alna til bredhene, met swa dana vilkor oc forordh, at jac oc myn hustrv forscreffne oc ware ærffwingia met oss viliom oc skulom fornempda systrom oc brödhrom the sama ængh fria oc frælsa for allan skat, tunga oc alæghir, ther kan læggias oppa, til æwigh tiidh; oc ther thil vnnom oc oplathom thöm xj marc peninger, som Eric Tordh Gerkasson oss rætteligha skyllogher ær, huilka peninga han skal fornöghia clostrene Nadhendal met ærwodhe ællir tiænist ællir j andro matto æffthir theris nöghio. Ware thet oc swa, som Gudh forbiudhe, ath the sama ængin ginge systrom oc brödhrom aff met nakrom ræth, tha til bindom wi oss oc wara ærfuingia widhirlæggia thöm mykla oc swa godha ængh j gen oc j næmbra læghe, som hon ær, oc ther til opfylla thöm allan thæn skadha the kunna ther tagha wthi, oc skulum wi lidhughe oc frij bruka for:da tompth före alth tompta gæld wthan forre andra vthgærhrdhir oc alæghir ther flere j köpstadhin vndirgaa, ther aff wiliom wj oc vare ærffuingia oss egh fore wæria. Thy affhendom wi, for:de Mattis oc myn hustrv, Margit, oss oc warom ærfuingiom the forscreffna ængh met thöm twem ladhum oc tileghnom hona systrom oc brödhrom j Nadhendall til æwerdheligha ægho nythia oc bruka æffthir sin eghin vilia met swa dana vilkor oc forordh som för ær sacth. Til thæs mere visso oc forwarningh tha lathir jac, for:de Mattis Skalenbergh, withirligha hængia mith jncigle vppa bæggias wara wæghna fore thetta breff, oc ther til bidhiom wi wælboren man oc hedherlighin hær Gözstaff Laurensson, riddare oc höwizdhman oppa Abo hus, oc beskedhelikan man Henric Finkenbærgh, radhman j Abo, at the hængia theris incighle her met fore thetta breff till stadhfæstilse oc witnisbördh; hwilkit som scriffuat oc giffuith ær j Abo arom æffter Gudz bördh m°cd°lij°, oppa sancta Gertrudhis dagh."}, {"df": "2903", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karll, medt Gudz nådhe Suerigis, Nårigis ok Götha konungh, görom witterliget att ffor thy margfalleliga trettha och obothelig skadha skull, som warid och skeed haffuer emillan Sauolax och Tauesthena vm theris råår medt mordt, rooff och andre mongffolleliga ogerningh, ty haffue vij mongth sijnne mötth wor godhe men om att gongha, syna och leggia ffor:de roor emillan bodhan landskapen epter ty som the wele answara fför Gudt, att the kunna kenna j theris samuett att vora crona och vora almogen j bodha ffor:da landom kan nyttogast och bistondigast ware, huilken syn och rogongh doch jnge synemen noghon tiid fförre fulleliiga wtgongit haffua fför änn nw thenne epterscriffne, som är Josze Olafzon, wor ffogde på Wijborgh, Jngwar Nielsson, vor ffogde j Norrboten, Joan Guttormsson, Bothe Benctson, Anders Jonsson, Lydick Benctsson aff wapen, Joon Ericsson, Mattis Poys (= Prys?), Oleff Mongson, Tordt Anderson, Niels Nielsson ock Erich Karllsson, aff huilkom thenne ffor:de ffriborna menn nw j dagh her j vortt maack på Stocholm fför osz wore och giorde eedt på helgedoma, som lagh visa, att the epter theris yterste och besta samuett eij rettare och bettre kunne att åtskilia emillan bodhen thenne ffor:de landt wtan vedt thenne roor, som her epter nemnpnes, så att fförsta hvffud råå är Naglasarij, fförsta mellan roo nest Naglasarij är ett lithet tresk, som heter Karancoierffui, och tedhan är en hardt mallm, som hether Kaluaselkij; så tiil ett tresk, som heter Veckralambij; frå Wecckralambij är en milo bergh och malm tiil Rokensoo, tedhan är ij milo tiil eth lithet tresk, bergh och malm tiil Meskamäkj, tedhan är ii[½] milo tiil Surpenioensw, ett stoortt waten, så att meste delen ligger tiil Sauolax; tedhan är ii[½] milo bergh och malm tiil Mwkasmekj, jtem tiill Jloyton salmj iii[½] milo; ther emillan ligger ett bergh, som är Palomäkj, ock en mosa, och ligger skogh och ett lithet tresk; tedhen tiil Nijniniemij i[½] milo; ther ligger ett högt bergh, som heter Quiuamäkj, och tuertt öffuer ett tresk, så att helffthen aff vatned ligger tiil Tauestland och helffthen tiil Sauolax; tedhan tiil Hengenmäkenpä är j milo; ther mellan är allt vaten; ett nääss ligger ther jnne, ther goor roon tvertt öffuer näsedt; thedan tiil Armosarj är i[½] milo, och meste delen vaten och [½] milo skogh; thedhan tiill Widzsa worij [½] milo waten, helffthen tiil Tauestland helffthen tiill Sauolax; tedhan til Mwhumeki är ij milo, ther emillan är ett lithet vaten, som kallas Vidzsauorj (= Vidzajärvi) och thet vatned ligger meste delen til Sauolax, och så är ther millan bergh och skoga; tedhan tiil Kaijnusarij är j milo berg och skoga; tedhan tiil Mekasalm [½] milo; ther öffuer etth waten, helffthen tiil Tauestland, helffthen tiil Sauolax; tedhan tiil Waijsalmi är j milo til Konungasarj, vestre delen tiil Tauastena ock östre delen tiil Sauolax, och ther är medhell roo; tedhan tiill Ayrosalmj äro ij milo, altt waten, vesthen tiil Tauestland, östhen tiill Sauolax; tedhan tiil Egiskoski ij milo, altt vaten, vesthen til Tauestland, östhen tiil Sauolax; tedhan tiil Sauikoski iiij milo, altt vatn, vesthen til Tauestland, östhen tiil Sauolax; tedhan tiill Jouzensalmj iij milo, altt vaten, vesthen tiil Tauestland, östhen tiil Sauolax; tedhan til Saujjoensw [½] milo waten, vesthen tiill Tauestland, östen tiill Sauolax; tedhan och rett vester norr jnd påå landz ryggen äre iij milo skogh och mosza, westhen tiill Tauestland, östhen tiil Sauolax; huilka thenne ffor:de roer wij epter wortt elskelige rodz rådt nw stadhugha och ffasta dömpt haffuum att euinnerligha rettha roer bliffua skolandis emillan ffor:na Tauesterna och Sauolax, och fforbiudhe vij eder alla, som i ffor:na Sauolax byggia och boo atti inghen tid noghon gong gören Tauesterne vdöffuer thenne fforne roor, attj them eller noget theris hindren i noghre the ffarväghä, som tesse synemen nw sagd haffue, att the och j skolen bruka. Och varder noghon befunnen, som thet gör, thå biudhe vij ffor:de Josse Olson eller hoo vor och cronenes embetzman är på Wijborgh ved högsta lydno, att han retthe öffuer theris liiff och gotz, som han ey vil att öffuer honom skall rettes i samma matto. Ty vij vilie jngeledis lenger tiil stedhia sodana ogudheliga och fforderffueliga mordt och skadha lenger för the roor, som her tiil gjorde äre. Jtem dödhom vij met thetta vort öpne breff alle the breff, som nogerstedis ffinnas kunne fföre giffne vare på thenne ffor:ne roor antigen aff osz sielffue eller nogrom androm, och fforbiudhom huariom enom ved sijna 40 mark att epter thenne dagh eller nogensijn noghån att hindra eller quall göre met the ffor:de breff. Datum jn castro nostro Stocholmensi fferia secunda proxima post dominicam Letare, nostro sub secreto anno millesimo cd quinquagesimo secundo etc."}, {"df": "2904", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2905", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, med Guds nad Suerges, Norges och Göta konung, göra witerligit at wy haffua seeth oc læsedh konung Erics breff ludandis ordh fra orde som her epter scriffuat star: Wy Eric med Guds nad Danmarks, Suergis, Norgis, Wendis och Göte konung (etc. Se FMU, n:o 1361). Thy æra wy sa eens wordne med worth elzkelige radh, ath huad skoga eller vtmarka herre Olaff Tauaste oppa wora wegna j Tauasteland vtsetther eller antwordar och sith breff ther oppa med hereshoffdingenom giffuer, sa ath gamble bya, ther jorden haffuer for tilligat, ey ther fore j öde ligge, thet stadfesta wy och fultbordha allaledhis epther thy som for:na konungs Ericx breff wtuisa. Till ytermere wisso latha wy hengia wort secret for thetta breff. Datum in castro nostro Stocholmensi feria quinta post dominicam Letare anno Dominj millesimo cd quinquagesimosecundo."}, {"df": "2906", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, medh Guds nadh Suerges, Norges och Göta konung, göra witerligit ath arom epter Guds byrdh thusandefyrahundradefemptighi pa thet andra, om wore frw dag annunciacionis, pa worth sloth Stocholm loto wy anama aff wor elskelige radh och gode man herre Gregers Mattisson femptan hundrade march swenska peninga, jtem fyretigi fyra letta nobla, jtem fira och thiwgu swenska march penninga aff wor arliga skat aff Rasaborgx leen. Thy lata wy honom fry, quittan, ledogan och lösan for oss och wora epterkomande for alla ytermere auarning eller tiltalning. Til ytermere wisso latha wy trikkia wort secret for thetta breff, som giffuit ær ar, stadh och dag som forscriffuat star."}, {"df": "2907", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff höra ællir see kennes iak Henrik Clawsson riddare mik hafua gifuit myna ælskeligha husfrv, Lucie Olaffsdotter, til morghongafua vppa rætthom hynderdagh thæssen epter nempdh myn godz, som ær myn ærfda deell i Lepistoya ok swa mykit, som iak rætteligha agher i Thoros, ok ther til en gardh i Tvrsanperæ, epter thet at then gardhen Tvrsanperæ vndangik mik, tha iak ærfde myn broder Thomas, Gudh hans siäl nade, ok iak fik i sama skipthet Ylelæ gardh igen. Thy hauer iak gifuit ok nw gifuer myna ælskelige hustrv met thetta mith opna breff hælften af Ylelæ gardh met allom synom tillaghom, som honom nw rætteligen till höra, at hon nivte ok styre siälff syna morghongafuor frilighæ ok roligha, som nw vpnempda æra, epter myn dödh epter laghom j alla matto som lagh til sighia. Til ytermeer stadhfæstilse later iak met wilia ok widhskap henga mith incigle for thetta breff, hwilkit gifuit ok scriffuit ær i Kaskis arom epter Gudz byrdh m cd lij, vppa helge kors dagh inuencionis."}, {"df": "2908", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Epter thet at naturligit ær allom mænniskiom ok owntflieligit skilias vidh thetta forgængelige liiff met hop at vpresas til odödeliget liif j the ytersta oc almenelige vpstandilse ffore Gudz rætwisa ok strenga dom, ther wi mænniskior alle skulom vidherstanda, som apostolen sancte Paual oss lærer, ok vntfa af then ræthwisaste domaren lön epter thet wi j likamen forskullat haffuom, tha haffuer jak Henrik Clawsson riddare langhliga for flerom aarom j minne wælmakt oc helbrögdho warith tænkiande vm mith siæla gagn och testament af them thinghom myn millaste herre skapare oc aterlösare mik owerdogom tilfökt hawer; oc gör jak nw Gudhi til heders, jonfrv Maria oc alt hymmerikis herskap mith testament oc skykkar thet epter mynne ælskeligha hustrv Lucia Olaffs dotter ok flere minne wina radhe met withskap oc fullom skælom, æn tha at jac ær kranker til min krop epter Gudz mille oc welsignade wilia, j swa matto her epter ffölger: fförst befæller jac j myns Gudz miskunsamlige hænder myna fatiga siæll, bidhiande jnnerlige Gudz grwnlösa miskundh, hans wærdhoga modher jonfrv Maria och min helge patron sanctum Henricum, at the werdogas beskyrma myna fatiga siæll fraan minom owinom j hennes wtfærdh, oc til myn vsla krop, som af jord ær skapther oc j jordh skall wendas, bidher jac ödmywkelige oc tiggher j Gudz nampn aff wærdogom fadher mynom kæraste herre biscop Olaff j Abo lægherstadh j helgelikame choor j Abo domkyrkio; oc til sama choren giffuer jak mith bæsta silff bælthe forgylth. Jtem ærvm jak oc myn ælskeligin husfrv Lucia swa fortænkte ok eens wordhna at j Abo domkyrkio, j the helga thre konunga choor, skulu holdas thwa æwogha messor Gudi til heders fore beggias waro oc waro forældra siæla j hwaria viku, een vm manedagen pro defunctis ok annor vm odhensdaghen aff them helge anda, ok til thenna thwegga messa vppehielle haffuom wi bade lakt oc giffuit thenna epterscriffna war afflinga ok köpa godz vnder for:da helge thre konunga choor til æwerdeliga ægo: fförst en gardh j Abo, nordan vm aana, ok eth warth köpæ godz j Nosis sokn, som hether Athola, met boskap, oc eth wart köpa godz i Virmo sokn, nempt Sorsala, mædh boskap. Kan noghat brysta aff boskapenom vppa thessom godzom, tha skal thet epter skæligheet forbætras. Jtem ther vppa at tessæ thwa for:da messor worde tesse bætre vpholdna viliom wi badhe, Henrik oc Lucia, tillægia eth wart godz j Hwittis sokn, næmpt Siukala, ok hopom thæss at werduge fadher biscopen j Abo ok capitulum ther sama stadz skal ther mædher sik wæl nöghæ latha. Jtem bidher jac ödmywkelige werdoghen fadher met Gud biscop Olaff j Abo, myn kære brodher her Aruidh Clawsson oc min kære systersson mæstar Kort Bydz, domprost j Abo, at the vilia vel göra for Gudz skuldh oc myna böön vara myna husfrv formyndara oc forswarara, hwar hon them behöffua kan epter min dödh, som jak them fulkomlige oc ganzska wel til thror ok hopas, at the sik thæs anamande wordha. Jtem the hælfthennæ j Kaskis, som jac fik for mith ærfda godz Akkos, thet giffuer jak myna husfrv, for thet at hon met godhom kærlek gaff mik helffthenna j Aylos godz, hwilkit wi badhen nw giffuit haffuum sancte Byrgitte oc systrom oc brödhrom j Nadhendals closter til æwerdeliga ægho. Jtem alt mith köpa godz jak haffwer, j Kaskis met thet jak haffuer tith lakt, som ær först Lehemvsnytty, Tappurla hagha ængen, Pahnaloto, helffthennæ aff Valioma, tredhiungen j Rohosma och ther met Hankala giffuer jac ok vnner myna ælskelige husfrv Lucia Olaffs dotter til æwerdelige ægho epter myn dödh, ath hon göri aff thy hwat henne tækkes. Jtem gaff jak myna husfrv morghongaffuor vppa rætthom hymer dagh thenna thry myn ærffda godz Lepistoya, Thoros ok Tursanpera, epter thy at mik Tursanpera vndan gik, tha wi skyptom wart ærffwæ epter min dödha brodher Thomas Clawsson, som wæl witerligit ær, Gud hans siæll nadhe, tha fik jac jghen vppa myn deel Ylelæ gardh och Sothkas epter myn brodher. Tha beholle myn husfrv helfftenna aff Ylelæ gardh for syna morghongaffuor j Tursanperæ. Jtem som landh ok folk wel vitherligit ær, at myn ælskelige husfrv ok jak swa ærwm eens wordhna, at hwilkit wart annars liffue længer liffuer skal hafua oc beholla thæs andra fasta ærfda godz thæslikes oc lösöra frit oc vmbewaret j sin liiffs thima nywta oc bruka sik til vppehælle til dödhra dagha; oc sydhan wy badhen dödh ærom, ganghe æruingerna vppa badhe sydhor hwar til sith arff som lagh sægia; oc thet, som længer liffuer, sware til geldhen, som tha epterblifuande æra. Jtem giffuer jac sancto Henrico min bæsta hesth oc mith harnisk; jtem giffuer jak minom herre biscop Magnus en silffnap; jtem giffuer* iach min herre biscop Olaff myn brwna gangare oc myn bestha borduk; jtem gifuer jak myn kære broder her Aruidh Clawsson mith stora silffbelthe, oforgylt, oc eth swærdh oc een rödhan fola; jtem giffwer jac mynom brodher mæster Kort ena skaall, beslagna met silff; jtem giffuer jac her Henrik Bydz ij föghlæræ oc ena silff kausa; jtem giffuer jak mesther Jöns, ærchedegn j Abo, ena silffskaal; jtem giffwer jak til Nadhendals closter een holm, næmpdh Lethis, hwilkin jach halffuan ærfdhe oc halffwan köpthe aff Jæppe Kurke och myna systher Karin, som witerligit ær; jtem til sancti Olaffs closter til(!) Abo eth stykke engh liggiandes vppa Ledzala; jtem giffuer jak til sama closter myna största koparkanna; jtem giffwer jach til höghaltaret j domkyrkionne eth salvn; jtem til helga thre konunga choræ j messa reedhæ; jtem til siæla altaret myna storsta ffot gryta; jtem sancti Laurencij kyrkio j Wirmo j silkestykke; jtem mynom fadherbroder Benkt Lydekeson eth silff stoop oc een fola; jtem giffuer jak sancti Henricx kyrkio j Nosis ena silffskaal oc par vxa; jtem her Nils j Pæderssöre min swarta kiortil, fodrath met maardh; jtem giffuer jak her Pæder j Virmo ena ko, ena gryto, een kedhel och j kanna; jtem til helgh andz huset j ko, ij faar, j pund rogh; jtem til spitalen j ko, ij faar, j pund rogh och ij pund swensk korn; jtem giffuer jac Pedher Karpalaynen j sængeklæde oc ena kanna; jtem giffuer jac her Knut j Wemo i lithit silffbelthe; jtem giffuer iak Lemmo kyrke en vxa; jtem wil jac at epter mik göres threggia aara begængilsör j Abo domkyrkio; jtem giffuer iak her Nils j Lethala j par vxa; jtem giffuer jak til Nadhendals closter ena hwita silffkædho cum reliquiario; jtem giffuer jac her Olaff Dws ena vpgörre sængh, en duk, kanna, gryta oc j kedhel, ther til ij köra ok j par vxa; jtem giffuer jac myna ælskelige husfrv Lucia Olaffsdotter Haldiala godz i Saw sokn frit oc vmbewaret, hwilkit godz jak atherlöste af minne syster Byrgitte för xviij fulviktige nobla then tiid myn husfrv oc jac warom i j fæstom. Jtem bidher jac ærlige oc wælborna mæn, the jac fulkomlige troo til sæther, mæster Kort Bydz, domprost j Abo, Pædher Karppalaynen oc her Knut i Wemo at vara myns testamentz exequtores met myna kæra husfrva radhe; thet ær min kærlige böön til them. Till stadfæstilse alla forscriffna articula bidher jac min kære brodher her Aruid Clawsson, riddare, ok Hartik Japsson om theris jncigle för thetta breff met mino, hwilkit breff scriffuit ær j Abo a manedaghen næst epter helgæ kors dagh inuencionis anno Domini m°cd lij."}, {"df": "2909", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2910", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2911", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff høra eller see, kennis jak Biørn Rawalsson, hæredz høffdinge j østre hærede j Nylandh j Rasaborgs læn, at then tiidh jak tingh holt met almoganom aff Jngo soken anno Domini mcdlij, opa odensdagen, som næst war epter vorffrv dagh visitacionis, j erlige manna nærwaru Philpus Jwarsson, høfwidzman opa Rasaborgh, oc flere goda manna nærwaru, tha kom for mik Osmund Pedhersson opa satto tinge oc skøtte vndan sigh oc syna arffua och vndher hustrv Birgitta, Magnus Swenssons epter liffuat, oc hennes erffuinga j fierdungs skatmark jord liggende j Bolstadaby, som laglica vpbudit var oc lagstandin æpter lagom, med allom them til lagom, som ther aff alder til ligat haffuer nær by oc fierre, j watho oc j torro, [j] engh, j skogh, j fiskewaten oc j quærnstadum, jngo vndan tagno. Thenna epterscripna xij varo ther offuer skøtningen: Matis domare, Torsten j Langawik, Staffan Skalle, Witika j Fagherwic, Jonis Lap, Olaff Swart, Magnus Korde, Jonis Kylom, Niels Kokkis, Olaff Laurensson, Olaff Joansson, Thure Swensson, oc jak, Biørn Rawalsson, war forskæleman fore. Til mere visso oc bætre forwarilse bedhis jak beskedeligs manzs jncigle med mith at henga vndher thetta breff. Datum die, anno, loco vt supra etc."}, {"df": "2912", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2913", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2914", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2915", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Magnus, Virmå natus ex patre Olauo Tauast, magister Pragensis, Erici regis cancellarius, xl annis episcopus vixit et ecclesie bene prefuit, prebendam corporis Christi et monasterium Nådhendaal fundauit, Abo in choro corporis Christi sepelitur anno MCDLII:o, IX die mensis marcii. Hic domum lapideam episcopalem et aliam pro residencia prebendati corporis Christi construi fecit; hic horas de sancta cruce per suam diocesim legi mandauit, archidijaconatum per suum capitulum meliorauit annulatum et quasi de nouo fundauit; hic 4 chorales in summo choro de nouo instituit; hic fraternitatem trium regum et clericorum instituit; hic cultum Dei in ecclesia Aboensi magnifice ampliauit. Sepulchrum Domini et terram sanctam non absque magnis storgis(!) adiit, multa clenodia preciosa pro ecclesia acquisiuit. Huius tempore rex Ericus e regno excluditur. Hic re et nomine magnus, in consilio acutus, vitam castissimam et multum solitariam duxit, eius mortem tota deflet Finlandia, qui anno ætatis sue nonagesimo 5:o apud Vallem graciæ in bona senectute extinctus est."}, {"df": "2916", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Anno Domini MCCCCLII, die IX mensis martii obiit reverendus in Christo pater et dominus, dominus Magnus, D[ei] g[racia] episcopus Aboensis, huius capellæ fundator, qui sedit annis qvadraginta. Anno Domini MCDLX, die LXV (rättare: XXIV) mensis februarii obiit reverendus in Christo pater ac dominus Olavus D[ei] g[racia] episcopus Aboensis. Orate pro istis et ceteris Christi fidelibus, ut requiem habeant cum beatis."}, {"df": "2917", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm, som thetta breff see eller höra kennomps wi Hartika Olaffson oc Iösse Olaffson, brödher, Haghonladhwa syner aff Rymmættö sokn biggiandis i Kaupila by, at aarom æpter Gudz byrdh mcdliij, vppa fastagans swnnodagh, som kallas quinquagesima, i Nadhendals clostre brödherna talaporth i beskedheligha dandemanna nærwaru, som ærw Philippus Iönisson, Greger Finila, Marchus Kalle, Pædher Lolauore oc Lasse Prytz oc flere godhe men, böndher aff Maskw oc Resa sokna, oss hawa met forakt oc godhwilia samtykt, rættelica oc laghlica stadfæst oc wplatith oc nw met tesso waro opno breffue wnnom oc oplathon, stadhfestom, skælom oc skötom met godhom wilia oc welberadhna modhe allan then æghadeell, som waar fadher Olaff Haghonladhwa, Gudh hans siæl nadhe, salde Kortymme, som ær hielffthen aff gambla Kalela godz, liggiandes i Masku sokn, vppa Syuensala öö, met hws oc iordh, akrom oc ænghiom, skoghom oc skogxlutom, fiskewatnom oc fægangom, quærnom oc quernastadhom oc met allom androm tillaghom oc wtwæghon i watho oc thorro, nær by oc fiærre, alzingo wndan takno, som ther aff aller hawer tillighat oc æn tilliggher, hwat nampne thet hælst næmpnas kan, ffore lxv [mark] Aboska peninga, viij öre i markena, hwilka peninga swmma wi, for:da Hartika oc Iösse, hawom fulleligha vpburit i godho beredhning, swa at oss i allo matto wel nögher, aff beskelighom manne Benct Krook aff Töuösalo sokn, som bodde oc byghde i Helsinga by, som fordhom Kortymmes maagh war, Gudh hans siel nadhe. Oc æpther ty at for:de Benct Krook oc hans hustrv, hustrv Margareta, for:da Kortyms dotter, met theras barna oc ærffwingia fulbordh oc samtykkio gawo oc fulleligha vplato for:de Kalela gotz Gudhi til hedhers, jomfrv Marie, sancte Anne oc sancte Birgitto clostre i Nadhendal til æwerdeligha ægho, som theras breff ther luder vppa, vndher closterit, oc for:de gawor skulde hær næst stadhugha oc fast at bliffua hwaske hindras eller minskas ffor oss eller wara ærffwingia wæghna oc mædhan wi ey haffdom ther breff eller skææl förre giort vppa, tha stadhfestom wy nw aff nyo for:de kööpp met beradhna modhe oc godhom wilia met thesso sama breffue til for:de Nadhendals closter til æwerdeligha ægho, ohindrat oc oqwaldh at ægha, styra oc radha ffor oss oc allom warom barnom, arffwom oc æptherkomandom æpther thenna dagh, oc ther med kennomps wi, for:de Hartika oc Jösse, oss hawa wpburit aff reenliiffnomps menniskiom systrom oc brödhrom i Nadhendals clostre viij mark i peninga oc i godhom værdhörom, hwilka peninga the oss gawo for Gudz skuld oc ey for ty at the oss naghra peninger skillogha eller plictogha waro til for:de peninga summo; thy affhændom wi oss oc wara ærffwingia aff for:de gambla Kalela gotz oc til eghnom oc vplatom ffor:dom systrom oc brödhrom i Nadhendals clostre til æwerdheligha ægho met thöm ordhom oc wilkorom som för ær sakt. Thessa xij ærw hær fasta oc skötningxmen, som ære först förskæla man Philippus Ioanson, ther næst skötningxmen Marchus Kalle, Pædher Lolauore, Laurens Kaukosson, Iösse Awolan, Jwnne Saxilan, Pædher Kelhosten, Greger Finilan, Olaff Kukko, Mattis Adamson, Pædher Melsa, Lasse Akkolan oc Olaff Karialan. Oc ther met giffuom wi häredzhöffdingenom fulla makt met tesso breffue clostreno Nadhendal fast fara til æwerdeligha ægho likerwis som wi sielffue vppa tingeno nær stadde warom. Til tesso mere wisso oc större forwarning tha haffwom wi, forscriffna Hartika Olaffson oc Iösse Olaffson, bidhit ærlighin man oc welboren Pædher Karpalainen, hæredzhöffdinge i Maska hæradh, at henge sith incigle wppa wara wæghna mædhan wi ey sielffue incigle hawom, oc ther met bidhiom wi welborna men Jönis Hansson aff Willela, Philippus Jönisson aff Ysonkyla oc Olaff Iönisson aff Nadhendals köpstadh at the hengia thera incigle til witnisbyrdh oc stadfestilse ffore thetta breff, som giffwit oc scriffwit ær, aar, rwm, stadh oc dagh som fore scriffuat staar etc."}, {"df": "2918", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Epter thet naturlikit ær allom mænniskiom ok ovnflyliket skilias vidh thetta forgenglika liiff met hop at vpresas til odödeliket liff j the ythersta ok almennelika vpstandilse fore Gudz rætwisa ok strenga dom, ther wy mænniskior alle skulom viderstanda, som apostolen sancte Paual oss lærer, ok vnfaa aff then rætwisaste domaren lön epter thet wy j likamen forskuldat hafuum, tha hafuer iak Henrik Clawsson riddare langhliga fore flerom aarom j mynne vælmakt ok helbrögdo warit tænkiande mith siæla gagn ok testament aff them tingom, myn millaste herre skapare ok atherlösare mik owerdhoghom til fökt haffuer. Ok gör iak nw Gudhi til heders, iomfrv Maria ok alt hymmerikes herskap mith testament ok skikkar thet epter mynne ælskelika husfrv, Lucie Olaffs dotter, ok flere mynne wina radhe met withskap ok fullom skælom, æn tha iak ær kranker til myn krop epter Gudz milde ok wælsignade vilia, j swa matto hær epter fölgör. Fförst befalar iak j myns Gudz miskunsamliga hænder myna fatige siæl, bidhiande innerlika Gudz grvnlösa miskundh, hans wærdhoga moder iomfrv Maria ok myn helga patron sanctum Henricum, at the werdhogas beskirma myna fatige siæll fran mynom owinom j hennes vthfærdh ok til myn vsla krop, som aff iord ær skapther ok i iordh skal vendas, bider iak ödhmivkelige ok tigger j Gudz nampn aff systrom ok brödhrom j Nadhendal lægerstadh i thera kirkio, ok til sama closter gifuer iak mith bælte, forgylt. Jtem ærom iak ok myn ælskelige hustrv, Lucia, swa for tænktæ ok eens wordhna, at i Abo domkirkio, j the helgha thre konunga choor, skulu hollas ij æwoge messor, Gudhi til heders, fore bæggiæs wara ok wara forældra siæla j hwario wiku, en om tysdagen pro defunctis ok annar om odhensdagen aff then helga anda, ok til thenna twæggiæ messa vphelle hafuum vy badhe lakt ok gifuit thenna epterscriffna war afflinga ok köpa godz vnder for:da helga thre konunga choor til æwerdelika ægho; först en gardh j Abo, nordhan om ana, ok eth warth köpa godz j Nosis sokn, som hether Athola, met boskap, ok eth wart köpa godz næmpt Sorsala met boskap. Kan noghot brysta aff boskapenom pa tessom godzom, tha skal thet epther skælikhet forbætras aff thet oss til hörer. Jtem ther pa at tessa ij for:da messor wordhe, tesse bætre vpholdna, viliom vy badhe, Henrik ok Luci, til læggia eth wart mestadelen köpa godz j Hvittis sokn, næmpt Syukula, ok hapoms thæs at werdhoger fader biscopen j Abo ok capitulum ther sama stadz skal sik ther mædher wæl nögha latha. Jtem bider iak ödhmivkelige werdoghan fader met Gudh biscop Olaff j Abo, myn kære broder her Aruidh Clawsson ok myn kære systersson mæster Chort Bydz, domproast j Abo, at the vilia væl göra for Gudz skuldh ok myna bön wara myna husfrvs formyndære ok forswarare, hwar hon them behöfuæ kan epter myn dödh, som jak them fulkomlika ok ganzska wæl til thror ok hopas, at the sik thæs anamande worda. Jtem the helftenne j Kaskis, som iak fik for mith ærfda godz Akkos, gifuer iak myna husfrv for thet at hon met godhom kærlek gaff mik helftenne j Aylos godz, hwilkit wy badhen nw gifuit hafuum sancte Birgitte ok systrom ok brödhrom j Nadhendals closter til æwerdelica ægho. Jtem alt mith köpa godz jak hauer j Kaskis met thet iak thit lakt hauer, som ær först Lehmvsnytty, Tappurla, Hagha ængh, Pahnaloto, helftenne aff Walioma, thridiungen i Rohosma ok ther met Hankala, gifuer iak ok vnner mynna ælskelica husfrv, Lucie Olaffs dotter, til æwerdelige ægho epter myn dödh, at hon göri aff thy hwat henne tækkis. Jtem gaff iak mynna ælskelica husfrv morghongafuor pa rættom hinder dagh thenna thry myn ærfda godz Lepistoya, Thoros ok Tursanperæ epter thet at mik Tursanpera vndangik, tha vy skiptom wart ærfua epter myn broder Thomas Clawsson, Gudh hans siæl nade; tha fik jak jgen pa myn deell Ylelægardh ok Sotkas. Tha beholle myn husfrv helftenne af Ylelæ gardh for syna morghongafuor j Tursanperæ. Jtem som landh ok folk wæl vitherlikit ær at myn ælskelica husfrv ok iak swa ærom eens wordhna, at hwilkit wart annars lifue længher lifuer skal hafua ok beholla thæs andra fasta ærfda godz, tæslikes ok lösörena, frit ok ombevaret j sin liffs thima nyvta ok bruka sik til vphelle til dödhra dagha; ok sydhan vy badhen dödh ærom, gange arfvingena pa badhe sydhor hwar til sith arff som lagh sighia, ok thet wart, som længher lifuer, sware til gældhen, som tha æpter blifuande æra. Jtem gifuer iak sancto Henrico myn bæsta hæst ok mith harnisk; jtem gifuer iak myn kære nadhige herre konung Karl en hæst, hwiter ok brvn; jtem gifuer iak myn herre biscop Olaff en silff nap oc en bordhduk; jtem gifuer iak myn broder her Aruidh Clawsson mith silff bælte, oforgylt, eth swærdh ok en swart fola; jtem gifuer iak myn systersson mæster Kort Bydz en kausa, beslagna med silff; jtem gifuer iak mæster Aruid Iapsson myn brvn gangare; jtem gifuer iak ærchedieken j Abo en silff skal; Jtem gifuer iak her Niels Mvlle eth silff stop; jtem gifuer iak her Pæder Benktzson eth lithet belte, forgylt; jtem gifuer iak mæster Magnus Valdemari eth silff stop ok eth par vxa; jtem gifuer iak Qwikompoykas ærfuinge i Hwittis en engh igen, hwilka iak löste aff Henric Plata fore vj marc j konungx saköre; jtem gifuer iak Nadhendals closter en holma næmpd Lethis, hwilken jak halfuan ærfde ok halfuan köpte aff Iæppe Kurke ok myn syster Katerin for xij marc j lödhokt silff; jtem gifuer iak til sancti Olaffs closter i Abo eth stykke engh liggændis pa Ledzala; jtem til sama closter myn största kopar kanna; jtem til höghaltaret j domkirkionne eth salvn; jtem til the helga thre konunga choor eth messa redha ok en kalk; jtem til siæla altaret en fot gryta; jtem til sancti Henrix graff i Nosis eth tækæn; jtem til sancti Laurencii kirkio j Virmo en hæsth; jtem gifuer iak her Niels i Pædersöre myn swarte kiortil, fordhrat met mordh; jtem gifuer iak her Rödger j Virmo j ko, j gryta, j kedhel, j kanna ok iiij faar; jtem gifuer iak her Niels Næbbe en lithen silff kausa; jtem til helghandz huset ij köör, ij faar, ij pund rogh ok ij flæsk; jtem til spitalen ok swa mykit; jtem gifuer iak her Henrik Vilmari eth sænge klædhe, j par vxa ok j kanna; jtem Aleta ij köör ok iiij faar; jtem her Olaff Dws ena vpgörre sængh, j duk, kanna, gryta, kethel, ther til ij köör ok j par vxa; jtem gifuer iak til Ravmo closter [½] læsth rogh, ij köör ok ij flesk; jtem gifuer iak Henrik Pædersson j hæsth aff xij marc oc myn gröna kiortil; jtem til swart brödhræ closter j Viborgh en silff skal; jtem graa brödhra closter j Viborgh en gulringh; jtem betalar iak ok gifuer sancti Olaffs kirkio j Ylelæ ena engh aff xvj las, liggændis vid Ladhwa, hwilka engh iak löste aff Henrik Heykala for xij marc ok til sama kirkie en choor kapa. Jtem gifuer iak her Knut j Vemo j vxa ok myna swarte kapa; jtem gifuer iak til sancte Birgitte closter vidh Ræfflæ the xx marc, som Claws Pæderssons ænkiæ j Ræflæ mik skyllogher ær for ij hæsta; jtem gifuer iak swart brödhrom j Ræflæ stadh en gra hæst, som Dænhoff Kalle aff mik hauer; jtem gifuer iak Pæder Karppalaynen myn kniff beslaghnan met silff. Jtem bider iak ærlige ok wælborna mæn, the iak fulkomlika thro til sæther, myn kære broder her Aruidh Clawsson, myn kære systersson mæster Kort, domproast j Abo, mæster Magnus Valdemari, kanik j Abo, ok Pæder Karppalaynen, at the wara myns testamentz exequtores met mynne kæra husfrva radhe, thet ær myn kærlige bön til them. Til stadhfæstilsse alla forscriffna articla bider jak werdeligen fader j Gudh biscop Olaff i Abo, Hartik Japsson om theres incigle for thetta breff met myno, hwilkit breff scriffuit ær i Kaskis torsdaghen næst for sunnedagen Oculi arom epter Gudz byrdh m cd liij°."}, {"df": "2919", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2920", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff koma kan kennis jach Michil Hannusson j Halisby liggiandis j Renthemækj sokn, mik met mynom fadher, for:dum Hannes j Haliis by, lagligha haffua solt och j retthe køpe wplatit hustrv Johanno, som nw ær Henricx Tawasst hustrv, mik (ͻ: mith) och mynss for:de faderss fædhernis gotz j Halis byggiandis (ͻ: liggiandis), som ær iij stenger j akrom ok ænghom ok met allom androm tillaghom [j] wotho och torro, nær by och fiærre, altzingho wndhan taghno, som the gotz lagligæ kan tilhøra, ffor nyo ok fæmtighij bondha marka taall til redhe peninga, span rogh for ij øre, alin Kwmist for ɉ marc, xij alne walmall for markena; huilka peningx summa jach kennis mich haffua wpburit j goda betalningh til fulle nøgyo. Thy affhender jach mik ok minom arffuom thet for:de jorda gotz j Halis liggiendis, thet tileghnandis for:da hustrv Johanno och henne arffuom til æwinnelica ægho; och før thy ath jach haffuer sama gotzet eller (ͻ: efter) laghom fulfølgt pa hæredztingh, the (ͻ: tha) skæladho och skøtto thet thesse epterscriffne goda men oss j millan som ære Olaff Karma, Jønis Wallj, Laurens Halo, Tordh Kætilson, Heyna Paymala, Heynæ Mæssamækj, Michil Piper, Olaff Niclisson, Laurens Twio, Lasse Kærmala, Ære Lasse och Andris Hakonsson, fforskælamen (ͻ: -man) Peder Karpalaynen, som tha tingh holt j Waywastinkyla tiisdaghen næst epter helge kors dagh om hösthen *, anno Domini mcdl primo. Tiil mere wisso, etc:a. Scriptum Abo die beati Petri martiris anno Domini mcdl tercio, etc:a."}, {"df": "2921", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2922", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2923", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff for koma kan kennes jak Biorn Rawalson, hæredzhøffdinge j østhre herede j Rasaborgs læn, at [then] tijdh jak ting hiolt met almoganom aff Ingo sochn anno Domini mcdliij°, opa mandagen, som war nest for sancte Margareta dagh, j nerwara ærliga man Philippus Yuersson, hoffuidzman opa Rasaborgh, och flere gode men, tha kom for mik a sattho tinge hustrv Kadrin, Olaff Andrissons ænkia, Gud hans siæl nade, ok kerde til Hartman j Stubbebøle, at han vilde henne hindra fra ena stuw, at the som haffde giort thera millan, at huilkin thera som lenger haffde liffuat, han skulle behalda stuwn. Ok thenne vore theris forwitne till, som ær Arn Vargh och Andris j Lindekulla. Ok thenne xij satho tha j nempden: Biorn Doblare, Magnus Lapp, Niclis Magnusson, Jonis Magnusson, Staffan Skalle, Laurens Jønisson, Andris Lawrensson, Andris Grote, Osorg Andrisson, Jonis Andrisson, Karl Olasson ok Jap i Lindekulla. Æpther thenne forwitne ok all menege sochn till stoodh ok swa Philippus Yuersson ok till stoodh ok swa ransakade ok te xij, som [i] nempden satho, at for:de stuw war lagliga giffuin; thy dømpde jak for:de hustrv Kadrin ok ærffuingia henne till the for:de stuw till æwerdeliga æga. Till mera wisso ok vetnesbørd trykkar jak mith incigle a ryggen thetta breff. Datum loco vt supra."}, {"df": "2924", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allæ the thenne script høre eller see kænnomps ok kungørum wi Gotzstaff Laurensson, høuidzman vppa Abo hws och Henrich Bidz, riddare, ath arom epter Gudz byrdh mcdliij vppa helga apostola daagh som kallas diuicionis apostolorum, loth werdugher fadher met Gudh biscop Olaff j Abo oss see oc læsa try permana breff, besigeldh och wel forwaradh, ludandis allaledis ordh fran ordh, som thenne vthscripter hær inscriffuadh ære: Fførsta breffuit: Super Lammass. Vi Magnus, met Gudh nampn (etc. Se n. 120). Andra [breffuit]: Super piscatura in Lammass. Allom them thetta breff høræ eller see sændher Biørn lagman (etc. Se n. 126). Tredie [breffuit]: Vy Magnus, met Gudz nadom konunger (etc. Se n. 128). Til mera wisso ok witnisbørdh at wi the breff swo seeth och hørth haffwm som førre scriffuat staar trykkiom wi ware incigle vppa rygghen tessa vthscripth."}, {"df": "2925", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lammais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gøtzstaff Laurensson, høffwidzman vppa Abo, ok Henrik Clauusson, lagman j Norfinne lagsagw, riddara, kennomps oc kwngørum met thetta wort nærwarande øpne breff at epter thet høgboren første wor nadigh herre konungh Karl befelte oss badhum mynneliga j Stockholm nw i waar at tagha oss flere gode mæn til hielpa her aff landit oc skilia aath ena trætho millan bønderne aff Kwmo soken, som akærande waro oc haffde sith bwdh hafft til for:da wor nadig herre, en kallas Mattis Seppæla,¹ och wærdughen fader met Gud biscop Olaff j Abo vm eth fijskeri som ligger nidrest j Kwmo aa, kallas widh nampn Lammas forss, oc om en holma liggiandis j sama Lammas fors som kallas Kari. Tha thogom wij oss til hielp tessa epterscreffna ærliga oc welborna mæn, som æra her Henrich Bitz² riddare, hæredzhøffdinge j Halicko hærede, Bencth Lydickson, hærædzhøffdinge j øffre Satagunt, Olaff Broderson, hæredzhøffdinge j Sæxæmækij, Peder Karpalaynen, hæredzhoffdinge j Masko hærede, Hartika Japson,³ hæredzhøffdinge j Wemo hærede, Ragwald Stiwlson, hæredzhøffdinge j Pyke hærede, Jusse⁴ Hannusson, Peder Swerdh, Olaff Azsurson, Philpus⁵ Joansson oc Andris Jopson⁶ a wapn; oc tha wij alle hadhum hørt bønderne tiltalan oc biscop Olaffs swar, skæll oc bewisning oc them granliga ranzakat oc øffuerwægit, tha funnom wij at bønderne haffde honum latith bekera for war nadig herre til oræthæ, thy at for:da⁷ fiskeri ligger vnder biscopslandit oc holmen then⁸ Kari ær oc fester vidh hans landt. Oc loth⁹ for:de biscop Olaff koma ther for oss j rætthen tw høgborens herre oc første konungh Magnuse dombreff oc eth Biørn lagmanzs dombreff met helom jnciglom oc j allo motto wel forwaradhom ludhende at for:de Lammas fiskeri hører biscopen aff¹⁰ Abo til oc at bønderne j Kwmo soken som olagliga vpbrvtho biscopens laxewerke j Lammas j konung Magnuse tiid oc vilde sig thet met orætta tilegna, wortho ther fore hardeliga sakfelthe oc twengne¹¹ met rætta til at aterbyggia thet the vpbrvtit haffde; thy sagdom wij alle forscriffne for:de fiskeri biscop Olaue til epter laghom¹² oc som for:da dombreff luda oc wtwisa. Fframdelis vnderstandhom wij at wærdugh fader biscop Magnus j Abo, Gud hans siel nade, haffde vnt oc tilstat aff synnerliga nadh oc for goda manna bøn skuld at bønderne aff Kwmo matthe fiske met glipor, som hær kallas lippa, a sudre sydona vppa then holmen, saa badhe oc nw for:de bønderne ødmiwkeliga oc wi alle met them at biscop Olaff wille thet for Gudz skuldh oc theris fatigdom æn nw wnna och tilstædia, hvilkit han oc giorde met swadana wilkor oc forordh at the skulo enghen skada gøra vppa hans laxewerke til eller fraa¹³ gangande oc enghen ræth sigh tilkennas j for:da fijskeri oc holme j tilkomande tiid oc huarghen omaka hans fiskare hion eller landbo.¹⁴ Hwilke aff bønderne mothe thenne wilkor bryta, the sama skulu strax mista the nadher biscopen them wnth haffuer. Jtem haffuer for:de biscop Olaff for endræcht oc sæmio sculd kærliga tillatit at then som konungx gorden haffuer j Kwmo maa haffua¹⁵ twegge manna loth vppa for:da holma vppa sudre sydona oc twa¹⁶ daga vppa for:de holmen, som hær kallas luku daga, som æra sancte Olaffs dag oc Warefrvdag assumpcionis, vppa sama sudresydona, togh swa at han eller hans¹⁷ [hion] inthe omak eller forfang gøri biscopenom annarstadz j hans fiskeri j nagra mattho. Til mere wisso oc vitnesbyrd hengom wi alle for:de wor jncigle met witskap¹⁸ for thetta breff, som scriffuit ær j Kwmo wid Lammas fors arom epter Gudz byrd mcdliij¹⁹, jn crastino diuicionis apostolorum."}, {"df": "2926", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lammais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jack Henrich Clauson, riddere ock lagman i Nörfynne lagsagw, kennes met thetta breff, at i nærware werdughe herre biscop Oluff, biscop i Aboo, mich tiil dömpt haffuæ Masiö fyerdingenom i Wlsby soken en ström, nempnd Kallio i Lamadz fors, som jnnan thera sokne raa ligger, ffrij for Kwme boo, epther thy en konungx næmpd saa, som ær her Götstaff Laurensson, riddere ock höffwitsman paa Aboo, her Henric Bydz, riddere och hæridzhöffding i Halko hæret, Benct Lidkesson, hæredzhöffdingh i öffre Sattegwnd, Peder Karpaynen, hæredzhöffdingh i Masko hæret, Hartwigh Jabsson, hæredzhöffdingh i Wemo hærede, Oluff Brodhersson, hæredzhöffdingh i Saxæmæky hærede, Raffwaldh Styngulsson, hæredzhöffdingh i Pyke hæreth, Oluff Thomasson, domare i nedhra Satthegwndh, Peder Swerd, Jens Hansson, Philippus Pawlsson och Anders Jabsson, ransakade ock fwldelige fore mich widnadh haffue. Jtem allom them nydan for Lamandz forss byggiæ fryt meth lippio oc kolkæ fare jnnan hwars thera bolstade skæl for wtan Lamandz wigh, Annala aa och Ligholmen, hulcko aff forno forbwden ære. Tiil witningxbyrdh tricker jach myt jnsiglæ fore thetta breff, hulcket scriffuet ær wit Lamandz mandagen næst epter sancte Margrethe dagh aar epter Gudz byrd mcdliij."}, {"df": "2927", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Olauus, Dei gracia episcopus Aboensis, religiosis ac Deo deuotis personis dominis patri Botolpho, confessorj, ceterisque fratribus monasterii Watzstenensis nostris carissimis cum sincerissima nostrj dileccione salutem in eo, qui mandat salutes Jacob. Postquam ex plantario dextere excelsi, sacre videlicet religionis vestre, vinea Domini Sabaoth palmites suos vsque ad nostros fines extendit de sacro collegio vestro monasterium Vallis gracie propagando, ad ipsam sacram religionem vestram succreuit dileccio pariter et deuocio plurimorum. Speramusque diuina aspirante gracia, quod tenella hec plantula vestra vberes exhibebit fructus cum tempestiua maturitate, si sacrarum ammonicionum vestrarum et paternalium direccionum fuerit continue stillicidiis jrrigata. Quapropter caritati vestre, quantum possumus, affectuose supplicamus, quatenus pro nouelle huius plantacionis custodia ac salubri conseruacione, ne inimicus homo ad seminandum semen noxium materiam eius irrumpat, venerabilem patrem fratrem Johannem Kylonis in offico presidentis, ad quod assumendum ipsum, euidenti necessitate perurgente induximus, licet modis omnibus renitentem, confirmare dignemini et velitis. Si tamen loci huius profectum diligitis, vt speramus, jn quo et Deo gratum exhibebitis obsequium et sancte religionis vestre augebitis honorem, et nos ad complacendum sancte conuencioni vestre reddetis multipliciter obligatos, quam summus ille celestis agricola sub sue proteccionis munimine jugiter ac feliciter conseruare dignetur. Ex castro nostro Kusto die beati Bartholomei apostoli, nostro sub secreto anno liij. Venerandi patres. Quia frater Jonas laycus, qui in Valle gracie habitum sacre religionis suscepit, loco illj plurimum necessarium existit, rogamus vos affectuosissime, vt ipsum illuc remittere velitis pro monasterii negociis supportandis."}, {"df": "2928", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2929", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see helsar iac Cristin Laurensdotter, Hanis Symonsons aff Lokwnes atherlewa, Gudh hans siæl nadhe, kærlica met warom Herra. Thet schall allom withirligit wara, at mædhan swa ær at wærdhlen ær swikelighin oc henne wellust forgænlighin oc ændas flæstom met sorgh oc dröwilsom oc fatigha siælen skal tha tagha löön epther sinom forskullilsom, ty wil iac aff Gudz gaffwo oc aff thess helgha anda sökilsom, mædhan iac ær helbrygdha oc i minne welmacht, ffor Gudz kærleek skuld oc minne siæl bestandilse met godhom wilia offwergiffwa werldena omsorgh oc henna fafængo oc helsamlica fore see minne fatigha siæl oc giffua mik in i warefru, sancte Anne oc sancte Birgitte closter i Nadhendal, ther bliffua met systromen i Gudz tiænist til min dödh. Oc ty giffwer iac in met mik for:da Nadhendals clostre for mino prouento oc oppehelle met miins systers hustrv Walborgh oc bæggis wara ærffwingia samtykkio, fulbordhan oc godhwilia, oc nw met thesso mino opno breffue wnnir, giffwer oc nu gestan wplather alt mit fasta godz, som iac ægher liggiandis i Wankio by i Lundh sokn, hwilkit mit ræth afflinga oc köpe gooz ær, som dandemannom wel withirlighit ær, met allom thes tillaghom i wato oc i thorro, som ær aker oc ængh, hws oc iordh, skoghom oc skogslutom, fæmarkom oc fægangom, tomptom oc tomptostadhom, qwærnom och qwernastadhom oc met allom androm tillaghom oc wtwæghom, nær by oc fiærre, eyngo wndan taghno, som ther til aff alder tillighat hawer oc æn tilligger æller rætteligha tilliggia bör, hwad nampne thet helzst næmpnas kan, til æwerdeligha ægho nythia oc bruka for sith retta eghit æpther sin eghin wilia ohindrat oc oqwalt fore mik oc minom arffwom oc fore allom androm, hwilkit gooz min for:de husbonde Hanis Symonsons æghadeell war wtskild oc wthopat fran Lowkunes gardh, oc ther til skipte han mit fædhirne oc mödhirne fran Pemara sokn, som kallas Willis by, til for:de Wankio by, oc een brodhers deel löstom wi oc köptom badhe aff helghans hws fore xl mark Aboska peninga æpter Olaff Symonson, Gudh hans siæl nadhe, oc then delen, som Kampara Maya atte i for:da Wankio, löstom wi treem sinnom aff henne, som withirlighit ær all Lundis sokn inbyggiarom. Ther til wnnir iac oc giffwer til for:de Nadhendals clostre j boskapp j paar vxa, iiij köör, ij wngnööth oc x faar. Oc giffwer iac hæredzhöffdingenom, i hwilkis hæradhe förscripna Wankio gooz ligger, fulla macht met thesso breffue clostrena Nadhendal for:de gooz met allom tillaghom fast fara oc stadhugt til döma met fastum oc skælom til æwerdelica ægho, naar han ther til a clostreno kraffdher wardher, likerwiiss som iac siælff vppo tingeno nær stadt ware. Til thess breffs mero wisso oc större forwarning tha bidher iac, for:de Cristin Laurensdotter, hedherliken man herre Pædhar Henrici, kanoc oc sancte Henricx syslaman i Abo, at han henge sit incigle vppa mina vegna fore thetta breff, mædham(!) iac ey siælff incigle hawer, oc ther til bidher iac hedherlica men, herre Niels, kirkioherre i Lundh sokn, Philippus Iönisson aff Ysonkyla, Mattis Gregerson, borghare i Aboo, oc Olaff Iönisson, borghare i Nadhendal, at the hengia thera incigle fore thetta breff til witnisbyrdh, hwilkit som giffwit ær j Abo arom epther Gudz byrdh mcdliij, om natiuitatis beate virginis."}, {"df": "2930", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta breff see eller höra kennomps wi, hustrv Walborgh, foordhom Thomas Korros hustrv, Gudh hans siæl nadhe, Mattis Gregerson oc min ælskeliken hustru, Kadhrin Laurensdotter, oss hawa wnt oc giffwit oc fullelica vplatit wara fru, sancte Anne oc sancte Birgitte clostre i Nadhendal oc met thesso waro opno breffue wnnom oc wplatom, fulbordhom oc samtikkiom, stadhfestom, skælom oc skötom met godhom wilia oc beradhno modhe alla the gaffwor oc gifft, som hustrv Cristin Laurensdotter aff Wankio gaff til Nadhendals clostre fore sina prouento oc vppehelle, som ær Wankio gooz met allom thes tillaghom j wato oc thorro æpter ty henna hoffwdhbreff ludher, som hon ther vppa giffwit hawer i dandemanna nærwaru. Thy affhændom wi forscripne oss oc warom ærffwingiom for:de Wankio gooz met allom tillaghom oc tileghnom thöm oc vplathom systrom oc brödhrom i Nadhendals clostre til æwerdelica ægho. Til tesso mere wisso oc storre forwarning, tha hawom wi, forscripne Walborgh, Mattis oc Kadhrin, bidhit hedherlike men her Pædher Henrici, kanok oc sancte Henricx syslaman*, at the henghia thera incigle vppa mina for:de hustrv Walborghs wægna til witnisbyrdh oc stadhfestilse fore thetta breff, mædhan iac ey siælff incigle hawer, oc ther til hengier iac, Mattis Gregerson, mit incigle til witnisbyrdh aff mina oc miins hustrv wægna, hwilkit som giffwit ær i Abo arom æpter Gudz byrdh mcdliij, vm warafru dagh natiuitatis."}, {"df": "2931", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karl, medh Gudz nadh Swerigis, Norgis oc Göta konung, göre witherligit, at wij hafwe ofwerwægit med wort elskeliga radh then stora forderueliga skada, som wort rike oc mena rikis jnbyggiara hafft hafua oc hafwa af thet at wort egit mynt ey gangande ær ofuer alt rikit oc at Gotniska oc annat mynt hwar dagh forfalskas oc föris hit in i rikit, med hwilke som köpes, bortföris oc forsmeltis æn thet litla, som hær i Stockholm myntas. Ty æra wij saa ens wordne med wort elskelige radh, at alla mynt skal ganga her i riket som her effter scrifuat staar. At engen march eller öre reknas vtan effter Stockholms mynt oc at otta Gotniska, bode nye oc gamble, gongen for en Swensk ortogh, jtem fira grossa for en ortug, en Dansk skilling for tija penninga, en stæder skilling for ellefwe penninga, en Dansk hwit for tre penninga, en ny Dansk ængilsk for twa penninga, en gammal ængilsk for tre penninga, jtem otta stæder penninga for en örtog, jtem otta Lebardz Lybska for en ortog, jtem sexton Danska Lübska for j ortog saa lenge til Gudh föger at wij komma wart eget mynt ofuer alt rikit, hwilket ey skee kan vtan at flere myntare skikkas i riket; oc findz ey swa til at holla mynt oppe vtan medh toll. Ty æra wij saa eens wordne medh forn:da wort elskeliga raadh, at wij wilja hafwa myntara i Calmarna, Sudercöpung oc Abo saa wæl som her i Stockholm oc at alla mene, bade borgara oc köpmen, som vtrikis gotz föra hit til Stockholm, Calmarna, Sudercöpung eller Abo, scola göra tol af all the vtrikis gotz, som the saa til nogor for:na stad föra, saa at hwaria firetie marcha gotz scola the lata komma oppa myntit i hwer for:da stad en lödig march lödigt silf ynnan fiorton daga effter at the hafwa latit thera gotz scrifwa i for:da stæder, widh hwars thera firetie marcher, konungs ensak. Oc scal myntemæstaren i hwar stad ey bæra thenne tol op i andra æn i lödigt silf, wid sina firetie marcher for hwarie lödig march han i andra wærdöre vpbær. Til thess mere oc större stadfæstilse lata wij hengia wort secret for thetta bref. Oc wij Jöns, med Gvdz nadh erchebiscop i Vpsala, (härefter biskoporne af Linköping, Strengnäs och Vexiö, electus af Västerås samt 21 riddare) göra witherligit i thetta sama bref, at wij hafwa forn:da warom kæra nadige herre rath oc med hans nadh samtykt som forscrifwit staar. Ty latom oc wij alle hengia wort secret oc jnsigle for thetta bref, som gifuit ær i Stockholm paa sancti Lambrictz dagh aarom effter Gvdz byrdh tusanda fyrahundrada femtigi oc oppa thet tridiæ."}, {"df": "2932", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Venerabili in Christo patri, domino et fauctori suo sincerissimo, domino Olauo, Dei gracia episcopo Aboensi, cum omni humilitate presentetur. Cum humillima nostri recommendacione in eo, qui dat salutem regibus, salutem sempiternam. Dominorum et amicorum in Christo amantissime. Multiplicatis beneficiis et tot benignis fauoribus, quibus nos et nostri ordinis et precipue monasterii Vallis gracie personas graciose prosequimini, grates condignas aut debitas insufficiencia nostra non valet exsoluere; precamur tamen, vt quod nostra non possit infirmitas, graciosa illa miserorum mediatrix, virgo Maria, meritis suis impetret apud illum, qui est graciarum omnium largifluus distributor, et præter illam mercedem et consolacionem perhennalem, quas omni dubio procul moto meruit et optinebit ipsa vestra innata et inolita benignitas, et nos et ipsi remanebimus velut hii, qui receptis beneficiis grati esse debeant et tenentur ad omnia, que vestram voluntatem et honorem respiciunt, perpetuis temporibus obligati. Ceterum, venerabilis in Christo pater et domine dilectissime, vestre magnifice dominacionis nec non sororum et fratrum dicti monasterii Vallis gracie litteris in profesto canonizationis beate matris nostre Birgitte receptis, lectis et intellectis, cum omni qua possumus reuerencia respondentes dicimus, decernimus et declaramus eleccionem illam, super qua earum versatur intencio, esse et fore nullam, irritam et inanem, nullisque juris communis aut nostri ordinis priuilegiorum viribus posse subsistere quomodolibet vel fulciri, quasi factam per eos, qui nullam habent in hac parte eligendi potestatem, et contra priuilegia et statuta nostri ordinis a Johanne xxiij:o edita et Martino quinto confirmata, per que nobis eleccio et ipsis de Valle gracie confirmacio seu approbacio competere possit et debeat omni casu. Hiis itaque perspicaci indagine perlustratis, et nobis iuxta pretactorum priuilegiorum, omni jure communi derogancium, formam et rigorem, ad veram, legittimam et regularem eleccionem procedentibus, quamuis plures in eleccionem deuenerint, maior tamen et sanior pars in fratrem Johannem Kylonis sua vota direxerunt, exceptis tribus uel quatuor sororibus quendam alium ex nostris fratribus nominantibus, in ipsum omnes consensimus, quem eciam mater et domina nostra abbatissa K. vice omnium elegit et rite electum publice nunciauit. Venerande igitur vestre paternali dileccioni humillime supplicamus, quatenus ei in execucione huiusmodi sue eleccionis et officii firmam et continuam assistenciam faciatis, considerantes quod et qualiter ea, que contra jus fiant, debeant vtique haberi pro infectis, et privilegium meretur amittere, qui permissa sibi abutitur potestate; licet enim alias eleccionem de fratre Thoma factam taliter qualiter ...bus oculis pertransiuimus; noluimus tamen, ymmo neque volumus aut quantum nobis incumbit aliquo modo permittemus, quod ea, que a jure communi exorbitant uel nostri ordinis priuilegiis quoquo modo derogant, ad consequenciam sint trahenda, gratum in hoc nobis ostendendo benigne pietatis affectum, cuius intendimus totis nostre vite temporibus in gaudio reminisci. Valeat vestra magnificencia, et sanitas corporalis leta nobis adherens et nostre salutis auctor vos benigne dirigat et custodiat Dominus noster Ihesus Christus. De monasterio Watzstenensi in crastino beati Calixti, nostris sub sigillis, anno Domini etc. liij. Soror Katherina abbatissa, frater Botolphus confessor cetereque sorores et fratres monasterii Watzstenensis, vestri humiles et deuoti."}, {"df": "2933", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thetta bref forekomma [kan], kennes iak Biörn Rawallsson, häredzhöfdinge i östre häradhe i Rassborgz lähn, at then tijdh iak tingh höllt medh allmogen af Ingo sochn anno Domini mcdliij°, opå odensdagen, som war näst för Simonis et Judæ dagh, j närwaru ährlige man Philippus Philipsson (= Iwarsson), höfwitzman oppå Rasseborgh, och flere godhe män, tå kom för mik the af Ollkila och kärde till Jåb Rijke och hans skiptes brödher om ena qwarn, som innan thera bohlstadh lågh, ock ingen thet mintes huru thet war fångit ock uhrminnes häfdh war ther af kommit, ock xij synamän thet swå ransakadhe ock skuto sik till lagboken, huru lagh ther om skulle wijsa, medan thet hafdhe swå länge ohindrat och oklandath ståndit. Och thenne xij wore synemännerne: Arfwe (= Arend) Wargh, Josse Barbare, Markus Kockis, Jonis Kempe, Jonis i Kopparnes, Olof Jowallsson, Olof Magnusson, Magnus Lapp, Oloff Mårtensson, Peder Åberg, Laurentz Lindekulla och Mattis dohmare; och thenne xij såtho i nembden: Laurentz Philpusson, Clemet mester, Olof Mårtensson, Jöns Jonsson, Olof Erlandsson, Magnus Sonesson, Peder Åbergh, Olof Laurensson, Anders Michellsson, Jöns Olofsson, Olof Hållstensson och Magnus i Böhle. Epter ty the swå ransakade och eptersworo, att thet swå war santh om att the för:de qwarn ohindrat, oqwalt, oklagat i mång åhr [innehaft] som lagen uthwysa, och ingen mooth nembden och mik wädia willde, ty dömbde iak för:de qwarn Jåb Rijke till, och hans skiptesbrödher till ewärdelige ägo. Och förbiuder iak någon för:de qwarn hindra eller qwälia wyder sin 3 [mark] för min dohm. Till mehre wisso och witnisbördh henger iak mitt incigle under thetta breef."}, {"df": "2934", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili in Christo patri Dei gracia episcopo Lincopensi vel ejus vicario in spiritualibus Dominicus, miseracione diuina titulo sanctæ crucis in Jerusalem presbyter cardinalis, salutem et sinceram in Domino caritatem. Cum, sicut exhibita nobis pro parte fratris Johannis Alveri, laici conversi, professi ordinis fratrum sancti Salvatoris sub regula sancti Augustini degencium domus in Nadhendal, Aboensis dyocesis, petitio continebat, ipse propter certas legitimas causas cum sui animi quiete et sana conscientia in domo prædicta remanere non possit, transferendi se ad aliquam aliam domum seu monasterium eiusdem ordinis, professionis et habitus, paris vel arctioris observanciæ regularis, indulgeri sibi licentiam per sedem apostolicam, humiliter supplicari fecit, salutem contendens propriam efficaciter procurari. Nos igtur, qui sui et singulorum salutem ferventi desiderio affectamus, animæ suæ saluti providere volentes, auctoritate domini papæ, cuius primariæ curam gerimus, circumspectioni vestræ, cum idem exponens propter longinquam distanciam et maris periculum ad ordinarium suum commode accedere non possit, committimus, quatenus, si per diligentem examinationem reperiretur, causas, quas duxerit vobis allegandas et propter quas ad id petendum movetur, fore tales, quod merito sit sibi talis licentia concedenda, super quibus vestram conscientiam oneramus, ut sui servitoris super hoc per se uel per alium petita licentia etiam non obtenta, ad aliquam aliam domum seu monasterium eiusdem ordinis, professionis et habitus, paris vel arctioris observanciæ regularis, ut præfertur, valeat hac vice se transferre et in eo, professione facta in dicta prima domo non obstante, gratum Domino famulatum reddere, licentiam concedatis eidem, ipsum, postquam in monasterio seu domo, ad quod seu quam se duxerit transferendum, professus fuerit, a dictæ primæ domus observantiis absolventes. Datum Romæ apud sanctum Petrum sub sigillo officii primariæ, VII idus januarii, pontificatus domini Nicolai papæ V anno octauo."}, {"df": "2935", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Anno a natiuitate Eiusdem millesimo quadringentesimo quinquagesimo quarto, indiccione 2:a, die Martis, videlicet quinta decima³ mensis Januarii, hora vesperarum sexta uel quasi, pontificatus sanctissimj in Christo patris et domini, domini Nicolai, diuina prouidencia pape quinti, anno octauo, coram serenissimo principe domino Karolo, Dei gracia Suecie et Noruegie rege, jn castro Ørabroensi protunc existente, jn presencia venerabilis in Christo patris et domini, domini Siggonis, Dei gracia episcopi Strengenensis, ceterorumque nobilium virorum dominorum, militum et militarium aliorumque quamplurium clericorum et laicorum in multitudine copiosa comparuerunt venerandj ac discreti viri domini Andreas Ingemundi Vpsalensis, magister Jerardus Lyncopensis, Birgerus Hammar Strengenensis⁴ et magister Jacobus Arosiensis, ecclesiarum canonici, reuerendissimi ac reuerendorum in Christo patrum dominorum Johannis, archiepiscopi Vpsalensis, Nicolai Lyncopensis, Siggonis Strengenensis, episcoporum, Petri electj et confirmati Arosiensis, prelatorum, et capitulorum legittimi et indubitati procuratores cum pleno mandato, procuratorias litteras habentes eorundem dominorum, veris secretis et sigillis munitas et roboratas, a me notario publico infrascripto lectas et diligenter auscultatas, ad defendendum, contradicendum et publice reclamando (ͻ:-dum)⁶ ac protestandum et appellandum contra quoscunque molestatores⁷ iura, priuilegia, laudabiles consuetudines, immunitates et ecclesiasticam libertatem per innouaciones immutacionesque ac per alia quecunque grauamina hactenus⁸ perturbantes aut in posterum perturbare et persequi quomodolibet attemptantes. Cupientes igitur predicti procuratores exequi quod in mandatis receperant, pro beniuolencia et gracia principis captandis eidem modesto et decenti sermone suum, propter quod venerant, insinuabant propositum. Sed quia idem dominus rex verbis duris, indignantibus et comminatoriis n[em]i[n]e astante et audiente expresse eos prohibuit protestari, idcirco prelibati domini procuratores descendentes de castro ad locum tuciorem se receperunt, allegantes mecum, coram me et testibus⁹ infrascriptis quandam cedulam produxerunt et legi fecerunt,¹⁰ cuius tenor sequitur et est talis: Jn nomine Domini amen. Sancta mater ecclesia, quam sponsam Christi appellamus, per quam reges regnant et potestates scribunt iusticiam, non immerito pluribus et laudabilibus consuetudinibus, iuribus, priuilegiis, decretis, sa[n]ccionibus ac immunitatibus insignata,¹¹ non eo¹² condita,¹³ vt librorum voluminibus, plumbatis litteris aut cartis cerisque claudentur, verum et (ͻ: vt) que pius fauor scripto¹⁴ zelo deuocionis amplectitur digna veneracione execucioni debite operibus prosequamur. Ffrustra etenim leges aliter¹⁵ aut canones¹⁶ edicentur, nisi sint eorum veri ac legitimj obseruatores. Vnde cum apostolorum principem legimus duos gladios protulisse, alterum velut temporalem vt principum banna, alterum vero ecclesiasticas censuras spiritualiter designandos,¹⁷ hos vtraque potestas, secularis ac spiritualis, in contrauenientes directe uel indirecte, clam uel manifeste dictis¹⁸ decretis, sanccionibus, priuilegiis ac immunitatibus iubet fieri vlciscentes, vt quos diuinus timor a malo non reuocat, temporalis saltem pena coerceat¹⁹ a peccato. Verum quidem cum id ne dum in contrafacientes sed et dissimulantes constitutum sit, ea²⁰ non possumus sub dissimulacione pertransire; vnde, formidantes contra eadem nostre dyocesis iura, decreta, sancciones, priuilegia, laudabiles consuetudines, jmmunitates ac²¹ ecclesiasticas libertates, per nonnullas²² et nonnulla constituciones, edicta, statuta, ordinaciones, deputaciones, abdicaciones uel abiudicaciones, prestimonias, talleas, dacias, angarias et perangarias, grauamina ac per non competentes fori attracciones, vsus, innouaciones, immutaciones aut per quascunque acciones siue exacciones aut contrarias consuetudines, tam circa personas, quam earum iura, res et bona, siue mobilia siue immobilia, fuisse forsan aliqua attemptata aut inposterum verisimiliter attemptanda, nos Andreas Jngemundj Vpsalensis, magister Gerardus²⁴ Lyncopensis, Birgerus Hammar Strengenensis et magister Jacobus Arosiensis, ecclesiarum canonicj, reuerendissimj in Christo patris et domini, domini Johannis archiepiscopi Vpsalensis, Nicolai Lyncopensis, Siggonis Strengenensis, episcoporum, Petri electj et confirmati Arosiensis, prelatorum, capitulorum et tocius cleri ecclesiarum earundem procuratores, procuratorio nomine, ne talia attemptata aut attemptanda conentur,²⁵ ad protestacionis atque appellacionis remedium recurrimus per presentes, primo cuidam antique protestacioni, nomine nostri cleri facte, inherere (ͻ: herentes)²⁶ ac innouacionj, eandem in aliquo non diminuendo, verum pocius augmentando, que quidem protestacio de verbo ad verbum sequitur et est talis: Jn nomine Dominj amen. Cum protestacio ex certis et racionabilibus causis (etc. Se n. 117). Qua quidem protestacione et nos vti intendimus prout et in presenciarum protestamur donec et quousque super nostris laudabilibus consuetudinibus obseruatis, iuribus, priuilegiis, decretis, sanccionibus, immunitatibus et libertatibus ecclesiasticis fuerit per sedem apostolicam innouatum decretum aut quomodolibet aliter immutatum. 2:o protestamur, quod nullus laycorum, cuiuscunque condicionis, status aut preeminencie fuerit, habeat aut pretendat aliquo modo aut quouis quesito colore auctoritatem aut facultatem, directe uel indirecte, tam in personas quam super iuribus, possessionibus, prediis, rebus, prouentibus et bonis, vrbanis et suburbanis, rusticis et seruitutibus, mobilibus et immobilibus, ecclesie aut ecclesiasticis personis iure pertinentibus, quesitis atque acquirendis, iudicandi, statuendi, arestandi, arbitrandi uel quomodolibet²⁸ [disponendi], quamcunque eciam minimam iurisdiccionem eciam²⁹ abusiuis consuetudinibus uel dampnandis statutis pretendendj, occupandi uel vsurpandj, nec in casibus in corpore iuris causatis.³⁰ Et si in hiis superioribus³¹ quidquam pretensum aut attemptatum fuerit, protestamur omne illud iure canonico esse nullum, irritum et inane, atque tales contrafacientes auxilio, consilio uel fauore, directe uel indirecte, clam uel manifeste, ne eorum quisquam ignoranciam pretendat, esse ipso facto censuris maioribus implicatos. 3:o protestamur nominibus quibus supra, nos et nostros paratos, pronos et promptissimos esse cuilibet impetenti ecclesiam uel personas in iuribus, rebus, prediis, bonis, mobilibus et immobilibus, ecclesie uel ecclesiasticis personis pertinentibus, iusticiam plenariam ministrare. 4:o protestamur nominibus quibus supra, quod quilibet (ͻ: cui-) vt superius impetenti ecclesiam uel personas etc:a, si de nostro iudicio aut administracione contentus non fuerit aut forsan suspicione ductus, exhibemus nos et nostros paratos, pronos et promptissimos suis loco et tempore velle respondere et facere coram nostris competentibus iudicibus iusticie complementum. Quinto et vltimo protestamur atque protestando vltra alia iuris remedia prouocamus, quod si quoquam modo directe vel indirecte, clam uel manifeste, in superioribus nostris iuribus, decretis, sanccionibus, priuilegiis, laudabilibus consuetudinibus, jmmunitatibus et libertatibus ecclesiasticis grauati fuerimus aut in posterum aggrauandi, exnunc prout extunc et extunc prout exnunc ad sanctam sedem apostolicam in hiis scriptis nominibus quibus supra prouocamus et apellamus, instanter, magis instanter ac instantissime apostolos petentes a vobis uel ab hiis, qui eos de iure uel consuetudine dare possunt. Super hac nostra protestacione et apellacione requirimus etc:a. Super quibus omnibus et singulis prelibati dominj procuratores pecierunt a me notario infrascripto sibi fieri et confici vnum uel plura publicum instrumentum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno Domini, jndiccione, die mensis et pontificatu prout superius continetur; presentibus ibidem honorabilibus viris dominis Mathia in Gøtalundum et Gregorio in Litzlakirkio, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et quia ego Andreas Petri, clericus Strengenensis dyocesis, publicus sacra imperiali auctoritate notarius, predicte commvnicacioni, produccioni leccionique atque protestacionis supradicte requisicioni presens interfui, eaque, vt premittitur, fieri vidi et audiuj vnacum testibus prenominatis, jdeoque hoc publicum instrumentum propria manv scriptum exinde confeci, signoque et nomine meis solitis signaui in fidem et testimonium firmius omnium premissorum."}, {"df": "2936", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Cunctis pateat euidenter quod anno a natiuitate Eiusdem millesimo quadringentesimo quinquagesimo 4:o,¹ jndiccione 2:a, xxv² die mensis Febrvarii, hora viii³ uel quasi, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Nicolai, diuina prouidencia pape quinti, anno viij,⁴ venerandus ac discretus vir dominus Birgerus, vtriusque iuris doctor, prepositus Vpsalensis et canonicus Aboensis,⁵ jn loco capitulari cathedralis ecclesie Strengnensis, in mei notarii publici testiumque infrascriptorum presencia constitutus, produxit in medium, ostendit et ad manus meas legendam tradidit quandam litteram protectoriam de pergameno, nobilium virorum dominorum consiliariorum regni Suecie, dapiferi, marscalci, militum, militarium et armigerorum, de quibus infra fit mencio, eorumque veris, sanis, illesis et integris xlvi⁶ sigillis inpendentibus roboratam et signatam, non abrasam, non cancellatam, nec in aliqua sui parte suspectam super iuribus et legibus, priuilegiis, libertatibus et immunitatibus ecclesiarum cathedralium et parrochialium aliorumque quorumcunque spiritualium locorum nec non et archiepiscopi, episcoporum, prelatorum, capitulorum, tocius cleri secularis et regularis vtriusque sexus ac ecclesiasticarum personarum regni Swecie, cuius tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis: Jn nomine Domini amen. Vniuersis et singulis ad quorum noticiam (etc. Se n. 461).⁷ Post quas quidem produccionem, ostensionem, tradicionemve atque diligentem mej eiusdem examinacionem requisiuit me idem venerandus dominus prepositus supradictus nomine suo et tocius capituli Aboensis, quatenus sibi super hiis omnibus et singulis vnum vel plura conficerem instrumentum publicum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno Domini, jndiccione, die, mensis, hora diei et pontificatu prout superius continetur, presentibus ibidem venerandis viris dominis Birgero Hammar et magistro Michaele, canonicis Strengenensibus, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et quia ego Andreas Petri, clericus Strengenensis dyocesis, publicus sacra imperiali auctoritate notarius, predicte littere produccioni, ostensioni, leccioni ac examinacioni presens interfui vna cum testibus prenominatis, eaque vt premittitur fieri vidi et audiuj, jdeoque hoc publicum instrumentum propria manv scriptum exinde confeci, signoque et nomine meis solitis signauj in fidem et testimonium firmius omnium premissorum. Härefter är antecknadt: Promittunt et obligant se consiliarii regnj ad defendendum ecclesiam, personas ecclesiasticas, jura et libertates ecclesiasticas, jn Sudhercopia."}, {"df": "2937", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Dominj amen. Anno a natiuitate Eiusdem millesimo quadringentesimo quinquagesimo quarto, jndiccione 2:a, xxv die mensis Februarij, hora viii uel quasi, pontificatus sanctissimi in Christo patris et dominj nostri, domini Nicolai, diuina prouidencia pape quinti anno octauo venerandus ac discretus vir dominus Birgerus, vtriusque iuris doctor eximius, prepositus Vpsalensis et canonicus Aboensis jn loco capitulari cathedralis ecclesie Strengenensis in mei notarii publici testiumque infrascriptorum presencia constitutus produxit in medium, ostendit et ad manus meas legendum tradidit quoddam instrumentum, formam iuramenti militum, Vpsalie anno et die infrascriptis creatorum in se continens in hac forma: Jn nomine Domini amen. Anno a natiuitate (etc. Se n. 499). Post quas quidem produccionem, ostensionem, tradicionemve, atque diligentem mei eiusdem examinacionem, requisiuit me idem venerandus dominus prepositus supradictus nomine suo et capitulj ecclesie Aboensis, quatenus sibi super hac forma iuramenti vnum vel plura conficerem instrumentum publicum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno Dominj, jndiccione, die, mensis, hora diej et pontificatu quibus supra, presentibus ibidem venerandis viris dominis Birgero Hammar et magistro Michaele canonicis Strengenensibus, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Andreas Petri, clericus Strengenensis dyocesis, publicus sacra imperiali auctoritate notarius, quia produccioni ostensionique ac leccioni instrumenti supradicti presens interfui vna cum testibus prenominatis eaque omnia et singula, vt premittitur, fieri vidi et audiui, jdeo hoc publicum instrumentum propria manv scriptum exinde confeci, signaque et nomine meis solitis signaui in fidem et testimonium firmius omnium premissorum."}, {"df": "2938", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff kan føre koma kennis jak Lasse j Seppælæ, j Rusko sokn byggiandis, mik met [mins] sons Pauals samthykkyo ok godhuilya laghlika hafua saalt, hemlat ok met rætto køpe vplatit beskedhelikom manne Mattisse Skalinbergh, borghamestara j Abo, ena æng, som hetir Lappennyto, j Rusko sokn liggiandes, fför xxvii mark Aboska pæninga ok wærdh atta øra j marc, met swa skææl ok førordh, at iak i min liftyma ok min för:de son Paual ok ware arfua æptir oss skulum konungxskattin aarligha wtgöra aff förnempde Lappennyto wtan alt hyndir ok hyælporædhe, huilka förscrifna xxvij mark jak kennis mik hafua vpburit till fulla atnøyo. Thy afhendir jak mik ok mynna arffwom the før:da æng Lappennyto, hona tileghnandis for:dum Mattisse Skalinbergh ok hans arfwom til æuærdhelika ægho som thesse æptirscrefne tolff godhe men wita ok tilstaa sik sama ængena hafua skøt ok skælat før:dum Mattisse Skalinberg, som æru Nisse Kankere, Mattis Laukenito, Paual Sigge, Andirs Keygerlan, Heyke Qwenoste, Paual Seppelen, Henrik Awenmæyke, Olaff Awenmæyke, Henrik Heyneioki, Michil Hæmmelæn, Siluester ok Staffan Hemmolast. Thera føreskæls man Pedhar Karpolan. Ok thil thæssins breffins mere skæl ok bætre føruaring bidhir jak met minom før:da son Pauale wælborin man Pedhar Karpolan, hæritshøfdhingya j Masko hæridhe, sith incigle hær vndir hængya. Scriptum Abo die beati Gregorij pape anno Domini mcdl quarto."}, {"df": "2939", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff see ællir høra læsas kennis jak Niclis Heyneioke, j Rusko sokn byggyandes, mik met mins sons Henriks samthykkyo ok godhuilia laghlika hafua saalt, hemlat ok j rætto køpe wplatit beskedhelikom manne Mattisse Skalinberg, borghamestara j Abo, ena æng, som hetir Mustekonmækinyto, j förnempde sokn Rusko liggyandis, fför tolff mark Aboska och wærdh atta øra j marc, met swa skææl ok förordhom, at jak j min lyftyma ok min for:de son Henrik ok ware arfua æptir os skulu konungx skattin aarlika wtgöra aff för:de Mustekonmäkynytu vtan alt hyndir ok hyælpom, hwilka förscrifna pæningia iak kænnis mik hafua vppburit till fullo nøghio Thy affhendir iak mik ok mynom arfwom the førnempda æng Musteko[nmæki], hona tilegnandis förnempdom Mattisse Skalinberg ok hans arfwom til ewærdhelika ægho, som thesse æptirscrefne tolff godhe men vita ok tilstaa sik sama ængena hafua skøt ok skælat før:dum Mattisse Skalinberg j minne næruaru ok fulbordh, som æru Nisse Kankere, Mattis Laukenito, Paual Sigge, Andirs Keygerlan, Heyke Qwenoste, Paual Seppelen, Henrik Awenmæke, Olaff Awenmeyke, Henrik Heyneioke, Michil Hemmelæn, Siluester ok Staffan Hemmolast; fføreskælo mann Pedhar Karpolan. Ok til thessins breffins mere skææl ok bætre føruaring bidhir jak met mynum før:da son Henrike beskedhelikin man Pedhar Karpolan, hæritzhøfdingia j Masko hæridhe, sith incigle hær vndir hengia. Scriptum Abo die beati Gregorij pape anno Domini mcdlquarto."}, {"df": "2940", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the thetta breff høra eller see kænnis jak Andris Jonisson j Borgaa a vapn mik haffua pantsæth domkirkionne j Abo alth mit fasta gotz j Wartiasareby j Vemo sokn liggiande, met alth thet som thy gotzeno nw tilhorir eller aff aldro tilhørth haffuir, for hundradhe mark redhe peninga Aboska swa goth mynth ath halff fempthe mark gør fulth for en fulwictughan swaran engilsk nobel, medh swadana forordh ok wilkor, ath løser jak ey thet for:de gotz i gen innan sancti Thomas apostelss dagh her nesth komandhe, tha skal pantsættninghen wara forwandrath j kok (ͻ: køp), ok tha skal kopith verdhas oc laglica wpbiudas som lagh sigia; ok hwadh thet ær bætre en c mark skal domkirkion mik giffua ok beholdha sidhan gozith til æwinnelica æga. Til mera wissa ok vithnisbyrdh bidher iak ærlighe mæn hær Henrik Clauusson riddare, lagman j Norfinne lagsagu, Pedher Karpalaynen j Masko hæradhe ok Hartik Joppson j Wemo hæradhe hæradhzhedhinghia(!) henge theres jncigle met mith fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdliiii, torsdaghen nest epter sancti Gregorij dagh."}, {"df": "2941", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Hautakivet", "transcript": "Anno: Domini: mccc[c]liiii; ipso: die sancti: Georgii: martiris: obiit: honorabilis: vir: Fredericus: Frese: cuius: anima: requiescat: in: pace."}, {"df": "2942", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno Domini MCDLIV... Jtem fr. Johannes Kylonis obiit Finlandie in monasterio Vallis gracie feria quarta hebdomade pasche, sumptis sacramentis, qui fuit ibi prior per plures annos et ædificavit monasterium quasi de novo etc. anno a professione sua ...."}, {"df": "2943", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2944", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdliiijº vppa sancti Johannis ante portam latinam dag, som fiøll pa monedaghin, tha war Hanniss Basse for radheno met herre Jonis Tawaste, som thaa haffde helghe likame altare j Abo domkirkio, och sloogh honom ther wpp met handh och mwn sin [gård] til sama altarens behoff, som her Hakon, Gud hans siæl nadhe, haffde tilførende køpth aff for:de Hannis Basse wnder sama altareth for iiiᶜ och xxx marcher paa sama tomptena, swa laanga och bredhæ som gambla wnderlagheno wtuisa, och bekende sik wara wel betaladhan till fulla aatnøghia. Ther met looth hwar thera then andra qwittan for allan tiltalan om thetta forscriffuat gaardkøp och betalning pa sama altarens wegna, swa wæl pa thera epterkomanda och arffua wegna som pa thera egna wegna."}, {"df": "2945", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Dominj amen. Anno a natiuitate Eiusdem millesimo quadringentesimo quinquagesimo quarto, jndiccione septimo, pontificatu sanctissimi in Christo patris et dominj nostri dominj Felicis, diuina prouidencia pape quintj, anno eius quarto, die vero duodecima mensis Maij, in summo choro ecclesie Aboensis, hora ante meridiem nona uel quasi, jn mei notarii publici subscripti testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia constitutus honorabilis vir dominus Nicolaus Mulle yconomus necnon canonicus ecclesie Aboensis, litteras quasdam papireas sigilloque de cera viridis coloris dorsotenus impressas, jn cuius quidem sigillj inferiori parte clipeus triangularis, in clipeo vero 3:s trabes lucide cernebantur, supra clipeum quoque galea quedam et super galeam duo cornua erecta clare apparebant, littere vero circumferenciales eiusdem sigilli legentibus patenter elucebant: Sigillum Claus Flæmingh militis, saluas, sanas et integras, non viciatas nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, produxit et ipsas per me notarium publicum subscriptum coram testibus fide dignis legi ac publicari postulauit, quas ego notarius publicus cum ea qua decuit reuerencia de manibus eius suscipiens publice legi, quarum tenor de verbo ad verbum in sweco ydeomate sequitur et est talis: For allom thetta breff høra eller sæ kennis jac Clauus Flæmingh (etc. Se n. 407). Post quarum quidem litterarum produccionem, leccionem et diligentem examinacionem prefatus dominus Nicolaus Mulle, dicte ecclesie Aboensis yconomus, me notarium publicum subscriptum debita cum instancia requisiuit quatenus ipsas litteras copiando sibi ex eis vnum uel plura publicum sev publica conficerem instrvmentum siue instrumenta et quot fuerint necessaria et oportuna. Acta sunt hec anno jndiccione, pontificatu, mense, die, hora et loco quibus supra, presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris dominis Johanne Jasparis, Henrico Akthi et Olauo Henrici, presbiteris, Gerlaco Fridagh et Lamberto Jonisson, ciuibus Aboensis dyocesis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Martinus Lesken, clericus Wladislauiensis dyocesis, publicus imperialj auctoritate notarius, quia huiusmodi litterarum produccioni, leccioni et diligenti examinacioni aliisque omnibus et singulis dum sic vt premittitur fierent et agerentur vna cum prenominatis testibus presens interfui, eaque sic fieri vidi et audiui, jdeoque inserendo hic prefatas litteras de verbo ad verbum nichil addendo uel minuendo ex eis hoc presens publicum instrumentum, manu mea propria scriptum confeci signoque et nomine meis solitis et consuetis consignaui, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum. *"}, {"df": "2946", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witherlighit wara at wi Symon Henricson oc Olaff Lappalainen aff Wastiala kennomps met tesso waro vpno breffwe oss hawa saalt oc til æwerdelica ægho vplatit met beradhno modhe oc godhom wilia reenliffues menniskiom systrom oc brödhrom i ware fru oc sancte Birgitto clostre i Nadhendall j stykke akeriordh i Tammisto böle liggiande, som æra xxx stengher i bredhinne, for iiij mark Swenska peninga oc j par skoo, hwilkin iordh ligger i iiij raar, hwilka peninger wi kennomps oss redhelica til fullo nöghio hawa vpburit, swa at oss allaledhis wel aat nögher; oc hawom wi bidhit hæredzhöffdinghin Pædher Karpalainen at fast fara oc stadhugt til döma met fastom oc allom skælom æpter ty landz lagh wtwisa for:da akeriordh wnder for:de Nadhendals closter til æwerdelica ægho oc särdelis met tesso xij skötnings men, som tha vppa tingeno i næmpdinne satho, fförst Lasse Hakonson, Jösse Ewrälainen, Jacob Wainesare, Thomas Ardhekainen, Jösse Welpo, Olaff Norekala, Niels Karlenpoyca, Laurens Kärdhola, Mattis Pilkela, Mattis Reesko, Petari Nwya oc Jösse Pahalaneme. Til tesso mero wisso oc bætre stadhfestilse bidhiom wi för:de velborna oc ærlica manna incigle, som ær Pædher Karpalainen oc Iönis Iönisson, landzfoghode i Norfinne, at the henghia theress incigle fore thetta breff, mædhan wi ey siælffwe incigle hawom, som scriffwat ær i Nadhendall feria 2:a penthecosten anno Domini mcdliiij."}, {"df": "2947", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witherlighit wara at iac Henric Thasainen kænnis met tesso mino opno breffue mik hawa saallt oc til æwerdelica ægho vplatit met beradhno modhe oc godhom wilia reenliffues menniskiom systrom oc brödhrom i ware frv oc sancte Birgitto clostre i Nadhendal j stykke ængh, liggiandis widh Kastabro, som är xij stengher i bredhinne, for iij mark swenska peninga, hwilkit stykke ængh ligger i iiij raar, oc hwilka peninger iac kænnis redhelica til fullo nöghio hawa wpburit, swa at mic allaledhis wel aat nögher. Oc hawer iac, for:de Henric, bidhit hæredzhöffdingin Pædher Karpalainen at fast fara oc stadhught til döma met fastom oc allom skælom æpter ty landz lagh wtwisa for:de änghia stykke wnder for:da Nadhendals clostre til æwerdelica ægho, oc særdelis met tesse xij skötningx mannom, som tha vppa tingeno i næmpdinne sato, fförst Lasse Hakonson, Iösse Ewrælainen, Jacob Wainesare, Thomas Ardhekainen, Jösse Welpo, Olaff Norekala, Niels Karlenpoyca, Laurens Kärdhola, Mattis Pilkela, Mattis Reesko, Petari Nwya oc Iösse Pahalaneme. Til thess mere wisso oc större forwarning bidher iac, for:de Henric, ærlighe oc welborne men, som ær Pædher Karpalainen oc Iönis Iönisson, landz foghodhe i Norfinne, at the henghia theres incigle fore thetta breff, mædhan iac ey siælfwer incigle hawer, som scriffwat ær i Nadhendal fferia 2:a penthecosten anno Domini mcdliiij."}, {"df": "2948", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal witherlighit wara at wi Knwt Laurensson oc miin ælskelikin hwstrv, Katerin Iönisdotter, aff Thorawore by, biggiandis i Reso sokn, kennomps met thesso waro opno breffwe oss hawa saalt oc til æwerdelica ægho vplathit met beradhno modhe oc godhom wilia reenliffwes menniskiom systrom oc brödhrom i ware frv, sancte Anne oc sancte Birgitto clostre i Nadhendal ij stycke æng, eth aff them ligger widher Ileniärffwe i iiij raar, annat ligger j Wrenorko oc gör x lass höö for xiij mark och ij öre swenska peninga, hwilka peninga wi kennomps oss rædhelica til fullo nöghio hawa vpburit, swa at oss wel allaledhis aat nöghir, hwilka for:de ænghia stykke mins hustrv fadher Iönis Hakonson, Gudh hans siæl nadhe, köpte, tha han borghare i Abo waar, oc for:de ænghia stykke æpter stadhsens lagh ærffde miin hustrv, for:da Katerin, hwilka ænghia wi budhom först til wara næsta ærffwingia vppa sattho tinge lögherdaghin næst pintzdaghadagh, tha welborna men Pædher Karpalainen, hæradzhöffdinge, oc Iönis Iönisson, landz foghodhe i Norfinne, tingtado i for:da Reso sokn, oc the for:da ænghia stykke ey mäktadhe lösa, thy aff hændom wi oss oc wara ærffwingia fran for:da ængia stykke oc til eghnom them for:do Nadhendals clostre til æwerdelica ægho ohindrat oc oqwalt for oss oc allom warom æpter komandom oc arffwom æpter thenna dagh oc giffwom oc bidhiom hæradzhöffdingin Pædher Karpalainen at fast fara oc stadhugt tildöma met fastom oc allom skælom æpter ty landz lagh wtwisa oc særdelis met tessom xij skötningx mannom skötom oc skælom, fförst forskæla man Pædher Karpalainen, skötningx mæn Niels Byrgilan, Pædher Hemingson, Lasse Wastialan, Henric Wastialan, Henric Taffwiasta, Anders Karwiton, Henric Karwiton, Josse Taffwiasta, Henric Tordson, Erik Tordson, Olaff Karinkyla, Iösse Kultaranta. Thil thesso mere oc bætre forwarning bidhiom wi for:da welborna oc ærligha manna incigle, som ær Pædher Karpalainen oc Jönis Jönisson at the hengia ffor thetta breff mædhan wi ey siælffwe incigle hawom, som scriffwat ær i Nadhendall sabbato ante festum trinitatis anno Domini mcdliiij."}, {"df": "2949", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witherlighit wara at iac Laurens af Wastiala by, byggiandis j Reso sokn, kænnis met tesso mino opno breffwe mic haffwa saalt oc til æwerdelica ægho vplatit met beradhno modhe oc godhom wilia reenliffwes mænniskiom systrom oc brödhrom j warefrv oc sancte Birgitto clostre i Nadhendal j stykke ængh liggiandis widh Kæghen oija nidher om Tammisto bööl j fyra raar för iiij marc ij öre mindre swenska peningha, hwilka peninga iac kænnis redhelica till fullo nöghio mic haffwa vpburit, swa at mic allaledhis wel aat nögher; oc hawer iac, for:de Henric(!), bidhit hæredzhöffdingin Pædher Karpalainen at fast fara oc stadugt til döma met fastom oc allom skælom, æpter ty som landzlagh wtwisa, for:de ængia stykke vnder for:da Nadhendals clostre til æwerdelica ægho oc særdelis met tesse xij skötningx mannom, som ær Niclis Birgilan, Pædher Hemmingson, Knut Laurensson, Henric Wastialan, Henric Taffwiastan, Andris Karwitton, Henric Karwitton, Josse Taffwiastan, Henric Tordhson, Erik Tordhson, Olaff Karinkyla oc Josse Kultaranta. Til thesso mere oc bætre forwarningh bidher iac, for:de Laurens, ærlighe oc welborne men, som ær Pædher Karpalainen oc Jonis Jonisson, landzfoghodhe j Norfinne, att the henghia theres incigle fore thetta breff, mædhan iac ey siælffwer incigle haffwer, som scriffwat ær i Nadhendal sabbato ante festum trinitatis anno Dominj mcdliiij:o."}, {"df": "2950", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the thetta breff høra eller lesa kennis jak Benkt Lydikson a vapen mich haffwa vnth och giffuit j Gudz hedher tiill mith siæla gangn sancti Peders altare j Abo domkirkio epther min dødh all min hws och bygningh som jak hauer offuer aana j Abo latith byggiæ vppa sancti Peders aker tegh. Ty affhendher jach for:da hws och bygningh allom mynom arffwom oc hwariom thera oc tiilleghnar them met allan ræth och friæ brugningh for:de sancti Peders altare epther myna dagha tiill æwinnelika ægha. Tiill huilkis mera visso och ytermera beuisningh henger jach mith jncigle witerligha for thetta breff, som giffuit ok scriffuit ær j Abo areno epther Gudz byrdh mcdliiij, dominica trinitatis."}, {"df": "2951", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the, som thetta breff höra eller see, helsom wi Andris Karis, borgare i Abo, och myn elskaligan hwstrw, Margeth Iönssdotther, kærlica met Gudhi. Kungörom wi allom oc kennomps met tesso waro nærwarandis vpno breffue, at wi Gudhi til hedhers, jomfrv Maria, sancta Anna oc sancte Birgitte ffor wara sjæla oc for wara förældra oc alles thera siæla, ther wi eghom got före göra, wnnom oc giffwom oc nw genstan vplatom met wares ærffwingia ia oc samtikkio oc godhwilia ware frv oc sancte Birgitte clostre Nadhendall eth gotz, liggiandis j Wemo sokn, som kallas Thammisto, som wi köptom aff Iönis Karawainen fore xxvij mark epter swenska peninger. Thy affhendom wi oss oc warom arffwom thet for:da gotz wtan alt hindher oc tileghnom thet for:da Nadhendals clostre til æwerdelica ægho epter thenna dagh ohindrat oc oqwalt for oss oc allom warom arffwom oc æpter komandom, æ hwo the helzt wara kunno. Til tess mere wisso oc witnisbyrdh hengher jac mit incigle fore thetta breff, som scriffwit ær j Abo arom æpter Gudz byrdh mcdliiij, vm sancte Henricx dagh wm somarin."}, {"df": "2952", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2953", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2954", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2955", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hauho", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alla the thetta breeff høræ aller see kænnis iak Lasse Biornsson a wapen met thetta mit nærwarande opne breff, at aarom æpther Gudz byrdh mcdliiij, maanedaghen nææsth æpther warfrva dagh natiuitatis, paa rætthom hindhers dagh mik haffwa giffwit ok til drvkkith minnæ ælskæligha husfrv Birgitta Olafs dotter til morghongaaffwer først min gaardh j Abo ok alt mit fasta køpa godz ok ther til alla mina løsøren for wthan thet iak skælliga skiptande wardher j mit testament for mine siæl først Gudi tækkis mik aff thenne wærdlen kalla. Ok paa forscriffna dagh skøøtte ok skælade iak thenne forscriffna gifft i godha manna næærwarw, som æræ først ok fræmpst her Olaff Niclisson Thawest, riddare ok hæradzhöffdinge j Hagw hærade, som var forskæla man j forscriffna skøtningh, ok sidhan thenna tolff hæær æpterscriffna: først Pædher Swæhrd, Laurens Valdemarsson, Andris Azursson, Olaff Azursson, Hannis Benktsson, Abram Ionisson a wapne, Olaff Andrisson j Lownas, Olaff Olaffson ibidem, Olaff Laurensson j Tulittula, Pæder Paualsson ibidem, Pæder Pirtzinen j Kirkebyæn ok Laurens Pirtzinen ibidem, mins herre konungxsens skatta bøønder. Til mere visse ok statfestilse bidher jak wærdoghen fadher ok herre biscop Olaff om hans naadh secreth, herre Olaff Tawest, her Ionis Tawest ok Laurens Valdemarsson om theris incigla met mit eghit for thetta breff, som scriffuit ær j Hagw aar ok dagh forscreffne."}, {"df": "2956", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Malko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta bref förekomma kan kenner iagh Hartwijck Jacobssån, häredzhöfdinghe i Wemå heredhe, att then tijdh iagh tingh höllt medh allmogen af Vndamala sochen i Mallkoby anno Domini 1454, feria secunda proxima post festum beati Callixti pape, kom för rätta Mattz i Kåuma och Hendrich, hans brodher, oppå satte tinge och kärdhe till stora Michell i Palltilla, Pedher ibidem och till theris skrifther(!) brödher om å gångh på deres skoger öfwer thesse efterskrefne råå, såm ähr förste Mustakifwi, Walkåjärfwj, andra råån Ylpin wijton, tridie råån Hapasari, fierdhe råån Kirkon(?)kallion, then yttersta råån Haucka wuoren, och thädan till Kaunis oijan sywen(!), hwilket ärendhe iagh skööth till thenne 12 båelfaste men i nembden såthe, såm äro Olof Nårri, Michel Kawkalasth, Nills Kostioist, Lass i Salost, Olof Jhodhe(!), Olof Warhokylä, Michell Leinmäki, Hendrich Olssån, Olof Wahantaka, Algut i Kaxijois och Jöns i Kauckala, the toge för sigh thenne siw sworne witne, såm är Anders Larssån, Olof Kämäre(?), Anders Nihdiolda(!) Olof Elckis, Nicko ibidem, Anders Suwahan och Larss Seppepällä; och thenne 12 häredzsynemän, såm nw ther vppå warit hadhe, the alle sworo och witnadhe för för:ne 12, såm i nämbden såthe, så att thesse förbe:tte råår är rätt och skällighen emillan förbe:de byer och nämbden stadfestade och fullbordhe theres ransakan och eedh, jngen mott thänne 12 eller witne wedhia wille. Efter thesse för:ne skällom, ransakan, witne och eedhe dömde iagh thenne för:ne råår ransakan stadigt och fasth, och förbiudher iagh store Michelle[i] Paltilla eller huariom androm thesse åfftabe:te råår öfwergå i några måtte, wedh tree mark för min doom. Till thess brefz yttermere stadfestillse och witnesbördh trycker iagh mitt jnsegle medh wijdskaph nedhan för thetta bref, huilcket såm gifwet och skrifwidt är åhr, dagh, rum förskrefnåm."}, {"df": "2957", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2958", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2959", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Torneå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dannemen thetta breff förekomma kan kennes iag Sten Hinrichson, fougte öffuer Norrebotnen å högborne herres wegna mins nådige herra konung Carls, och giör witterligitt medh thesso mino närwarandes öpne breffue, att åhrom effther Gudz byrdh m.cd.liiij tå war mig vnderwist att birckerlar af Lula och Pitta skulle haffwa några lappa, som wore komne af Tauesteland, och the skulle haffua waritt konungz lappa; huilkit ärende iag haffuer nu sedan skäliga ransakatt och pröfuatt medh dannemen af allan Westerbotnen, och kan thet eij annorledis i sanningen finnas än för:de lappa höra rätteliga birckerlarnar till, och the them med rette skiffte fångitt haffua af sine skifftebröder af Tauesteland. Och ty efther the skäll, som iag nu här innan funnet haffuer, thå må eij iag eller någon min eftherkommande å konungz wegna medh rette för:de birckerla hindra, quelia eller möda om för:de lappa, som the så medh skäll fångit haffua. Till skälom wissom och witnesbyrdom bedis iag beskedelige manne incegle Anders Drengz, lagman her sammestedz, med mitt egitt incigle hengende vnder thetta breff, som skreffuitt är i Tornö anno som förskriffuit står, tredie dagh jull."}, {"df": "2960", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – 'Item noch so geue ik in dat Brigittenkloster to Nudendal by Abo 1 altar tafelen, de my mester Johanne vamme Hagen maket by sunte Jakobo, dar steyt yne de hilge drewaldicheyt. Item so geue ik in den dom to Abo 1 tafelen von 10 mark, dar schal ynne stan sunte Fabianus vnde Sebastianus vnde sunte Antonius, de scholen myne testamentarien laten maken'."}, {"df": "2961", "dating_start_year": "1454", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2962", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2963", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2964", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff kan forekoma kungør jac broder Olaff Gregersson, prior j Abo closter, mik met berodno modhe oc stadughom godwilia met myn conuentz oc brødra samtickio oc endrækteligo tilloth och fulbordh oss alla haffua giort en fastan stadga oc sæmya met tessom breffwisarom Anders Kayris oc hans ælskelige hustrv Margretta Jønis dotter j swa motto at wi alle anamom them tiil wort brødherskap, andelikt oc likamlikt, fryhet och hægn tiil thera dødz thima met swa skeel och forordh at thee sculw haffua theres fryan kost oc fødha lika met prestebrødrom; oc tho Gudi teckis them krænkia meth soot eller a[n]dhro merkelige hynder, tho skal conuentet skicka them fødha oc prouento som androm prestebrødrom j thera krankdom tiil thera maak oc skulu haffua mellan mole en iiij penningx kanno conuentz øøl, tho the tess skelligha widertørffua, ffor huilkit forscriffuit brøderskap och fryhet the haffua giffuit conuenteno ijᶜ marc eptir peningetaal, som først ær thera gord met tompth och hws vpa Tauaste gathunne lighiandis hær j Abo fore iɉ hundradhe mark och ther tiil giordan messingh fore xx marc, oc en wægia bonath for xxx marc tiil fulla othnøya fore forscreffne peninge summa. Oc epter thera dødh skulu jnga thera arffwa nogot epter thøm ærffua, thet the meth sigh haffua hær in tiil clostret ført som och thera eigit breff lydher ther the haffua conuenteno giffuit vpa thera jngong och medgifft. Och tiil tessens breff mere skeel oc bætre forwarning lather jac for:de broder Oleff Gregersson, prior, myt æmbitz jncigle her vnder hængia met conuentzins jncigle epter conuentzens bøøn och godwilia. Scriptum in conuentu nostro Aboensi die beatj Gregorij pape anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo quinto, etc:a."}, {"df": "2965", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Clausson riddare och lagman i Norfinne laxsagw(!) gør witherligit met thette breff ath arum epther Gudz byrdh mcdlv, løgerdagen næsth fore midhfasto swnnedagh, jak ting holth met almogen i Kwmo j sokna stuunno tha thene xij soto i nempden: Nilis j Winnas, Mattis Quittis, Mattis Pelhola, Michel Kallinen, Henric Sonnj, Peder Komonen, Jusse Saynyola, Olaff Reynikkala, Henric Vidika, Anti Steykare, Olaff Henrikson och Larens Piltho. Epther thenna forscripne ranzakan och eedhe, som thee swæria vilia thaa edzber warder, tilldømde jak Morthen Benthsson aff Huittis och hans soknemen Pydheierffwe och Lolaierffwe fran Kwmo bona och thaa [i] saa mottho ath konungx gardhen i Kwmo skal i fornempda sioom och træskwm haffwa halff kalff met sino nøther, jtem Grotila och Forsby halff kalff (kalff) met sina nother, jtem Pilthas gard och Andris Michelsson j looth och ingen annar j alth Kwmo soken, och forbyuder jak hwariom Hwittis boom her om thetta breff [klandra], huilkith geuidh och skriffwedh ær aar, dagh och stadh fornempde."}, {"df": "2966", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Muut", "transcript": "Thenne xii woro vp the stoknyngena som giordis millan Sækyla och Kiwla vp the xii lass engh: Jop Karios, Henric Kanganpæ, Jonis Sæppa, Marti Marthinpoyca, Joniss Mikelson, Pyri Oleffson, Jonis Sorki, Poual Poualson, Jonis Ionisson Kokkoy, Oleff Hwgdha, Marcus Larensson. Thetta ær then førsta raa som Lasses hustrv, Kaderin, haffuer seth wnder mynom herra, och hon hether Saniokj; sidhen thedhen till Kiwlæ almona wægen, thetta ær pa Sækyla sidha; nw vp Kiwla sidha aff almonna wegen till Hwgdhanoya och swa in till Sonenumensaa, etc:a. Jtem myn herre haffwer loffuadh for the iordhena xxvi marker peningha. Aff thøm haffwer Kaderin wpburith xii marker. Tha hon anamadhe thenne pening wore thenne iiij nær, Jonis Sorka, Jonis Smidh, Marthin nempdheman oc Jop, etc:a. Om the engh som myn herre bispen sculde haffua i haffdh aff Kaukamely, som ær førsth Falaceman Oyanpære: andher ær Rwtialdho, thridie ær Iokintako, fierdhe ær wider Wilosyn syltha wnder Twiskws aaker. Tha bør mynom herre helffthen haffua aff the ængiana och halff Kaukamelys tompth, huilkit myn herre biscopen haffuer alth fornøkt rynga sik forægnadh. Tompten haffwer han solth fore v marker, engin beholder han sielfuer. Aff Kumo sochn iordh køpp. Aff Pædher Kwnynghas han soldhe sithr godz Iæppe i Kiwla; ock ther war Thomas Pæderson wider och flere andhre dande mæn; och iak haffwer honom betaladh alth i godha redho xxxiiij marker. Aff Oleff Pipare haffwer iach iordh køøp för xxxiii marker och xx marker oc v ore ter betaladh. Wppa Wennis weghna haffuer iac Lasse Finne betaladh xiiiɉ marker. Jæppis hustrv i Kiwla haffuer betaladh aff Wennis wegna xxvi marker, Wogymal Bænikka xvi marker. Exposita pro agris et pratis. Jonis (i) Halanpoyca v marker for i godz, som Henric Pehw sither pa som Morthen Kartano i Koskilakth. Jtem Iasper i Karhiala iiij marker oc v øre fore Toysnemj. Jtem Sigre Kathi vii alna klædhæ och i qwarther fore Toysnemj. Jtem Walne v øre for eth lass ængh i Toysnemi; jtem Antj Christiernson iiij marker for hans deell i ængh, som hether Walnostabakj aff iiii lass. Jtem Toykanpoyca i wxa for iii marker och i marker redha pæningha fore iii lass ængh i Ektama. Hec sunt prata campsa. Primo skiffthæ iach ena ængh aff Kykama met Matthe aff Kepola in till Potesnemj, som ær æn ængh aff ii lass. Jtem fore i ængh, som ær Ektmos, dedi iiiɉ marker; ther ær iij lass eng aff Toykanpoyca. Jtem fore ena ængh aff iii lass, nær kældhone, gaff the sama ængh Ektomas Christiernpoyca. Item gaff iach ena æng, som hether Salatzemanoya, aff ii lass for æn ængh som hether Koywinnytthw aff Kolkoy. Jtem fore ena ængh, Koywunytthy, aff iiij lass togh iach æn andhra ængh aff iiij lass, Kawktehes met Hwkkanmichj. Jtem fore en ængh, Petesnemj, aff ii lass togh iach Laktess aff ii lass aff Nemi Heykj. Jtem aff Nenen Heykj fich iach en ængh, som ær Ioghentawstha fore mynna ængh, bodhe ij lass. Jtem aff Walle fich iach æn ængh i sama raa aff ii lass ffor en æng, Harwffwia, ii lass. Jtem aff Walle fich iach en ængh i loghensw aff j lass fore ena ængh aff Wænhænwalkamastha aff j lass. Jtem aff Liszle Othj fich iach æna æng i Wænhenwalkama aff j lass ffore j ængh aff Wæhæstænemstæ aff i lass. Jtem aff Hiboypoyca hans deell widh kældhena oc aff Koywwnytthw och aff Petesnemj i hwario thera i satan høø aff Kikema næss som ær och iij sathon. Jtem aff Ioniss Staffanson i Polsw hans deell aff Koywnytthy for ij peningha. Jtem fore tredhinghen fore ij dela aff Tohenemj gaffs Ioniss Pæderson j ængh aff Maydistama øffuer aana och ɉ marker peningha. Jtem Wnnj Pæderson gaff syn deell aff ængena * wider keldona capellis. Jtem fics Kokko deell i Mwttamarantha wider kældon fore the ængh i Salaytzenoya och fore ij peningha. Jtem Henric Michelson fix ena engh, Kanansyltha, fore iiij lass i Hærghennytthw; item ij lass engh i wahistalakia aff Niclis Oleff[son ?] Mwlloynen for j æng i Humalista ooh for æn marker peningha. Jtem aff Olaff Kækty før hans deel i Walmasthanwytta ij spen rogh. Jtem aff Walle for i lass høø i Toysnemi for j marker peningha. Jtem Hwgdan Michel, hans deel widh kældone for j marker peningha; jtem ena hætto aff blath kumisth. Jtem aff Hwgdan Olle, æyæn sorka oyanswstha for i lass ængh i Kowanemj. Nota anno Domini mcdlv, feria 3:a post dominicam Lletare, emimus a Laurencio Biornson quandam terram dictam wlgariter Liwthanamaa, quam ipse tytulo permutacionis optinuit a fratre Martino et quodam Erico Gøøm, pro qua quidem terra nos tenebimur dare Laurencio iuxta valorem monete currentis xlviiij marcas; et super illa summa soluimus ex ipsius commissione primo cuidam Laurencio Storeman iij marcas, item solui eidem anno [mcd]lv, feria 6:ta post festum Elizabeth x øre in prompta pecunia, jtem j twnnam salis pro xii øre, item ij pundh siliginis quemlibet modium pro 3:bus oris; jtem tradidimus ei per manus Laurencii Biornson ij oras jn crastino dominice Judica. Jtem eodem die tradidimus domino Olauo ex parte ipsius pro debitis ecclesie Sækylæ j marcam denariorum. Jtem soluimus eidem feria 6:a 4:or temporum in Decembre anno lvi vnum pund siliginis, quemlibet modium pro dimidia marca. Item eodem die iij modios ordei, quemlibet pro viij ortogis, etc:a; item eodem die soluimus eidem x et ɉ marcas in promptis [pecuniis]; item eodem die soluimus eidem vnam nouam ollam pensione xvi librarum pro ij marcis, etc:a. Item habebit vnam lagenam salis pro xii øre, etc. Est solutus. Jtem pro solucione eiusdem terre vt supra dedimus Martino Biornson iij marcas denariorum. Item ij pund siliginis, quemlibet modium pro iij øre; item vnam tunnam salis pro xii øre. Jtem ij pund siliginis, quemlibet modium pro iij øre. Jtem pro emendis iiij marcas cum vna øre denariorum, pro quibus ipse fide iussit. Jtem tradidimus ei per manus Laurencij Biornson vij oras jn crastino dominice passionis. Jtem qwittauimus cum Laurencio Biornson pro tributo j marcham, quam debuit leuare Olaus Hønataloypoyca. Placitacio cum colonis nostri de Kwmo anno Dominj mcdlviii jn manerio nostro Kiwla. Nempda Andris lopson, Bench[t] Bench[t|son, Magnus Anwndson, Marthen Pompala, Olaff Leyko, Joniss Birgill, Andris Larensson, Lass Kunis **, Niclis Larens[son], Mattis Henricson, Mattis Korke (?), Ionis de fonte. Jstis presentibus confirmata est scotata permutatio prediorum inter nos et Martinum Michelson; nos dimisimus sibi predium nostrum Nemis in parrochia Wlsby, et ipse nobis predium suum jn Orhinpæ, ea condicione, quod nos sibi dabimus viij marcas, quas iam de facto soluimus vnum pund siliginis et vnum pundh ordei, quorum medietas iam soluta est et alia medietas in autumpno.]"}, {"df": "2967", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Før allom thøm thetta breff høra eller see kennis jak Swen gulsmedh, borgare j Abo, mik retteligha skyldoghan wara domkirkionne j Abo tiwghw løduga marker silff, huilka tiwgw lødwgha marker sielffuir(!) verdelighen fader och herre biscop Olaff ok hans ærlighe capitulum j Abo mik kerliga lenthe for min stoor trongh ok nødtorfft sculd, ffor huilkit silffuer jach Swen met mynne kere hustrv Birgittæ Elskilsdotters samtykke och goduilia sæther til vitherligan, vissan ok brucheligen panth fornempde domkirkio j Abo, min gaardh then Pedher Kowasydhen foordom atthe ok jnne sath, met tompt, hws, kalgaardh, ok alt thet then gaardhen til høre kan, inkthe vndhan tagno, ok plicthar jach for:de Swen mik viidh godha tro bethala ok beredha domkirkione for:de tiwghw lødwghe marker silff jnnan try aar epther then dagh thetta breff scriffuat var. Kan jach thet ey gøra, som Gud forbiudhe, tha bruke domkirkion panthen som køpstadz lagh tilsighir. Thil thessens brefsens mera wissa ok forwarningh bidher jak Swen gwlsmedh, beskelige men Bern Grothe och Henric Finkenbergh, raadmen j Abo, henghe theris jncigle met myno egno jncigle vnder thetta breff, som giffuit och scriffuit ær j Abo anno Domini mcdlv jpso die beati Jeorgij martiris. Debita eiusdem Swenonis. Primo ecclesie cathedrali cc marce pro xx marcis argenti puri. Jtem pro sepultura vxoris suj x marce. Jtem pro campanis i marca. Jtem curato ij marce. Jtem capellano ɉ marce. Jtem campanario v ore. Jtem choralibus xij ore. Jtem ecclesie Hagw lx marce. Jtem ecclesie Vskiala xxx marce. Jtem ecclesie Berna xxviij marce. Jtem ecclesie Pemara viij marce. Jtem ecclesie Pyke x marce. Jtem capelle Tørffwende xiiɉ marce. Jtem ecclesie Pedersøræ viij marce. Jtem recepit ab Eskillo Bunkamwss quadraginta marcas. Jtem dabantur filie sue Tole centum marce jn argento operato. Summa vᶜ marce, xij marce, j ora."}, {"df": "2968", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In Godes namen amen. Wente de miinssche geboren wert in disser werlde korte wile to blivende unde nicht en weet de stunde sines dodes, de tomale twivelafftich unde unseker is, jodoch dat de doet seker unde wissentlik is, hiirumme hebbe ik Jakob Vresze, allene dat ik welker mate beswert bin mit krancheit mines lives, jodoch van Godes wegene beweten unde vullmechtich alle miner sinne redelicheit unde vonufft, miner selen heil betrachtet, off mi de doet weddervart. Uppe dat vandeme gude, dat mi Got vorlent hevet, na mineme dode nenerleie schelinge off twidracht volge off gesche, so will ik min testament unde minen latesten willen in disser nagescreven wiise to werdende unde to blivende. Int erste min liiff unde mine zele bevele ik in de gnade unde barmherticheit des almechtigen Godes, in dat gebet unde hulpe siner leven moeder Marien unde alle Godes hilligen, der namen alle gelovet unde geert moeten siin nu unde to ewigen tiiden amen. Vortmer geve ik to wegen unde stegen to beterende dre mark Rig.; item beschede ik minen rechten negesten erven, mester Hinrike mineme soene twintich mark Rig, Birgitten miner dochter twintich mark Rig. unde Frederike mineme soene twintich mark Rig.; item geve ik (till S:t Johannes kyrka 100 alnar vadmal och 4 mark Rig., kyrkoherden där 1 mark, S:t Nicolai kyrka 4 mark och kyrkoherden 1 mark, Helgeands kyrka 100 alnar vadmal och 4 mark Rig. och kyrkoherden där 1 mark Rig., domkyrkan 10 mark till byggnad, systerkyrkan 4 mark, hvarje jungfru där ½ fjärding, S:t Olofs kyrka till byggnad 30 mark, hvarje präst där 1 fjärding, till helge lekamens mässan i S:t Olof 3 mark, S:t Gertruds kapell till byggnad 20 mark, S:t Birgittas kloster 20 mark). Noch geve ik to sunte Hinrikes altare to Aboe vifftein mk Rig., item tome koere der hilgen drier koninge dre noblen to Aboe, der hilgen drevaldicheit altare to Aboe twe Riinssche guldene, item deme hilgen geste to Aboe ene halve last roggen, darzulvest den monniken viff mk Rig. unde der monnike kerken to Reval ok viff mk Rig. unde den monniken to erer tafflen dre punt roggen. Item liggen dar noch in mineme cuntore en paar liisten unde twintich mk Rig., de geve ik to sunte Juriens altare to Aboe. Item sunte Brigitten clostere bi Aboe geve ik tein mk Rig. Vortmer beschede ik unde geve deme kercheren unde den presteren in sunte Oleves kerken doertich mk Rig. to ener ewigen dechtnisse, dat se mi alle jar began mit vigilien unde selemissen uppe den dach, alse ik van disser werlde gescheden sii, dat is alle jar twe mk. Vortmer geve ik miner hussvrowen Wendelen twedusent mk Rig., unde mineme soene Frederike geve ik twedusent mk Rig., unde wes ik beschede Wendelen unde mineme soene Frederike, dat zall men nemen van minen reden guderen, de in Reval ziin. Jtem so geve ik Wendelen unde mineme sone mester Hinrike min ingedome, alse bedde, ketle, kannen, gropen unde tinnene vate, dat se dat under zik deelen unde vordregen sik dar leffliken umme, dat is min beger, utgenomen dat taffelsmide. Item de gudere, de ik ut landene hebbe stande to Lubeke unde in Prusszen, de soll uppboeren mester Hinrik min sone unde deelen de mit miner dochter Brigitten. Dat do ik darumme, dat Wendelen mit ereme kinde rede zollen hebben, wes ik en gegeven hebbe, so vorscreven steit, wes hiirbovene in Reval is. Wen Wendele unde ere kint dat ere hebben, dat zall min soene mester Hinrik mit siner suster hebben; wes ik binen landes unde buten landes hebbe, dat steit all in mineme bocke gescreven. Item minen hoiken mit menken gevodert geve ik Jaspar Langen in Prusszen; item minen roden rok mit marten unde minen swarten rok mit grawerke geve ik mester Hinrik mineme soene, de anderen roecke geve ik hern Jurien Meideborghe, mineme swagere. Item sal men geven twehundert elen watmals arme lude mede to kledende unde twintich mk Rig. armen luden an schoen umme to delende. Item geve ik mineme sone meister Hinrike minen sulveren kopp, dat andere taffelsmide geve ik mineme soene mester Hinrike unde miner dochter Brigitten unde Wendelen mit ereme kinde, dat se dat under zik weren delen unde vorliken sik dar vruntliken umme. Alle de vorscreven giffte unde gave love ik stede unde vast to holdende, it en sii dat ik se gesundes lives unde levendiger stemme wedderrope unde tobreke. To vormundern disses testamentes hebbe ik gekoren unde gebeden mine guden vrunde de ersamen lude her Coste van Boerstell, her Marquart Breetholt, her Johan Velthusen unde her Johan Buddinge, dat also to vorstande unde uttorichtende, alse ik en alles gudes togetruwe unde alse se Gode dar rede voer willen geven unde van em dat ewige lon untfan. Unde uppe dat min jegenwordige testament stede vast unde unvorbroken werde geholden unde blive, so hebbe ik gebeden de ersamen lude her Johanne van Richen unde her Reinolt van Werne, dat se ere ingezegle tor tuchnisse unde de voermundere ere ingesegle mit deme minen hiiran hebben don hangen. Gescreven na der gebort Christi unses heren verteinhundert in deme viiff unde vifftigesten jare des dinxdages na sunte Marcus dage des hilgen ewangelisten."}, {"df": "2969", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Wytlik vnde openbar sy allen den genen, de dessen openen breff sen effte horen lesen, dat dat werff dat wy gheworven hebben vor dem ersamen vogede to Wyborch Bent Peters sone vnde vor den ersamen borgermeysteren vnde rade alze dat sclot, dat se beschindiget hebben vnde de mole de se ghebrant hebben Hermen Bernstorp unde syne mede hulpere Anders nemende to en hørt dan der hilligen kerken to Darpte, vnde wen Got geuet dat wy to vnsem gnedigen heren van Darpte komen, so wyl wy Enne bidden, dat he ok syne warheyt dar to geue, dat et dar hilligen kerken to Darpte to hore. Des to der warheit hebbe jk Odert Engedes vnde Bartolomeus Velin vnse ingesegel nedder vp dyt spacium desses breues ghedrucket, de gegeuen vnde ghescreuen is in den jaren dusent verhundert in den viuevndevyfftigesten jare des myddeweckens vor sunte Philippi vnde Jacubus(!) dage."}, {"df": "2970", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Epter thet naturlikit ær allom mænniskiom och ovnflylikit skilias vidh thetta forgenglica liff met hop at vpresas till odödelikit liff i the ythersta oc almennelika vpstandilse fore Gudz rætuisa oc strenga dom, ther wy mænniskior alle sculom vidherstanda, som apostolen sancte Paual oss lærer, oc vnfa aff then rætuisaste domaren lön epter thet wy j likamen forsculdat haffuum, tha haffuer jac, Lucia Olaffs dotter, langhliga fore flerom arom j mynne wælmakt och helbrögdo varit tænkiande om mith siæla gagn oc testament aff them tingom myn millogaste Herre skapare oc aterlösare mik owerdogha til fökt hafuer, oc gör jac nw Gudhi til hedhers, iomfrv Maria oc alt hymerikis herscapp mith testament oc skikkar thet epter myn kære herres Henrik Clawssons och flera mina vina radhe met witzskap och fullom skælom, æn tha jak ær noghot krank til myn krop epter Gudz milla oc wælsignade vilia, j swa matto hær epter fölghiær: fförst befalar iak i minom miskunsamlika hænder myna fatige siæl, bidhiande innerligha Gudz grwnlösa miskundh, hans werdogha moder iomfrv Maria och myna helga patrona sancte Henrik oc sancta Birgitta, at the werdoghas beskirma myna fatigha siæl fran mynom owinom j hennes wthfærdh; oc til myn vsla krop, som aff iordh ær skapther oc j iordh skal vendas, bidher jak ödmiwkælige oc tigger j Gudz nampn aff systrom och brödhrom i Nadindal lægerstadh i thera kirkio, oc til sama kloster giffuer iak mith ærfda godz liggiandis j Saw sokn, næmpt Halliala, met boskap, som thet nw ær; jtem gifuer iac mynom kære hwsbonde her Henrik Clausson alt mith köpa godz j Kaskis oc allan myn deel aff thy ther vnderlakt ær epter myn dödh, at han ther aff göri huad honum tækkis; jtem gifuer iac sancte Henrik j Abo eth korss til en kalk oc j guldhring til forgylling; jtem til sancte Birgitte kloster j Watzsten eth gulspan; item til warfrva altare, som kallas klærka altaret, helfften aff mit silff bælte til en kalk; jtem til the helge thre konunga altare andra helfften aff mit bælth til en kalk; jtem gifuer iac til siælæaltaret en gulringh; jtem gifuer iac til sancta Anna altaret vij knöpa förgylte til en kalk; jtem giffuer iac til sancte Olaffs closter en silff skal oc [½] læst rogh; jtem giffuer iac til helgandz hwset eth par vxa oc ij kör; jtem til spitalen eth par vxa oc ij kör; jtem gifuer iac til iomfrv Marie altare i Nowsis myna bætzsta kopa met silff ther til hörer; jtem gifuer iac til sancte Henrikx graff j Nowsis en gulring oc eth altare klæde; jtem til iomfrv Maria altare j Virmo myn kranz; jtem til sancti Laurencii altare eth tæken; jtem til sancte Katerine altare i Virmo eth altare klædhe; jtem gifuer iac sokn altaret j Abo en gulring; jtem gifuer iak til Rawmo closter [½] læst rogh; jtem gifuer iak til swart brödre kloster j Viborgh en silff skal; jtem gifuer iac till grabrödhra kloster j Viborg eth silff stopp; jtem gifuer jak myn herre biskopen en gulring met en saphir; jtem gifuer jak myn kære broder her Aruidh Clausson en gulring oc en hæst; jtem gifuer iac domprohasten eth silff bælte forgylth; jtem gifuer iac ærchiediægen eth silff stopp; jtem mæster Magnus eth par vxa; jtem gifuer iac her Niclis officialis en hæst oc en beslagan kniff; jtem gifuer iak her Niclis Næbbe en hæst oc en kniff beslaghan; jtem gifuer iak her Knut j Nyakirke eth par vxa; jtem gifuer jak her Henrik Wilmari en gryta, ena kanna oc myn brwna kiortil; jtem gifuer iak her Jöns i Nowsis eth par vxa; jtem gifuer iak her Pæder i Masko en hæst; jtem her Jöns Fress i Reso en gryta; jtem gifuer iak her Olaff Dws en vpgiord sængh, ketil, gryta oc ena kanna; jtem gifuer jak hustrv Margit, Ions Hannssons, myn riidhæ hæst; jtem gifuer jak Aleta, myna syster, myn gröna kiortil oc myn rödhæ kopa; jtem gifuer jak syster Clara j Nadhindal en gulring; jtem gifuer jak syster Cristin, Olaff Azzersons dotter j Nadindal, en gulring; jtem her Henrik Pæderson en silff skedh; jtem gifuer jak myn moders systersson her Henrik j Skeffthuna eth par knifua beslagna oc forgylte; jtem gifuer iak her Pæder Andree j vxa oc ij kör. Jtem bidher jak kerlighæ myn kære hwsbonde her Henrik Clausson, her Aruidh Clausson oc mæster Magnus at the for Gudz skuldh oc for myn bön wara myn testamentz exequtores, at thet redhlighe och ræth wtkomæ som iak them fulleliga oc wæl til tror. Til stadhfæstilse alla forscrifna articula bidher jak myn kære hwsbonde her Henrik Clausson oc myn kære broder her Aruidh Clausson, riddere, oc mæster Magnus om theris incigle for thetta testamentz breff, huilkit giort ær j Kaskis pa helga korss apthon jnuencionis arom epter Gudz byrd mcdlv:to."}, {"df": "2971", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini mcdlquinto, manedagen næst epter Erici, stodh i radzstugwnne her Martin Lyndorm, folmektoger a abbadisonna wægna och mene conuentzsins wegna i Nadendaal, ok lot vp Ragwalle Torgilssone, tha borgara i Abo, et stenhus belægit i Stokholm østan mwr medh twa trægarda i sama grendenne nidhan førscrifna stenhuset, huilket stenhus och trægarda fordom atte Mattis Mackerland, Gudh hans siell nade, før huilket stenhus oc trægarda førnempde Ragwall Torgilsson haffde giffwet sit liggiande grundh i Abo och et landgotz i Halika sokn førskrifna clostrena Nadendall till æuerdelige ægo, och ærw thenna twa gardana medh thera tompt i længdenne oppa badha sidhor xlvij alna, breeddin nidhantil medh druprumena xvij alna, offuon til xiiij alna epter gamble alnenne. Thenna længd och breedh hører badom trægardomen fra stenhusit och nidher til then garden, som næst mwrenum stadzsins bygdher ær, ok giorde førnempde her Martin Lyndorm witherligit oppa sama tijd at førnempda closters førmen oc mene conuentit i Nadendall waaro wæl øffuer eno medh førnempdom Ragwall Torgilssone vm førskrifna bytit, swa at thøm wæl nøgde oppa badha sidhor. Thy ma han førskrifna stenhus medh førskrifna ij trægarda och thompt eller grundwall i længd och breedh som nw ær sacht och førscriffwit star och hans arffwingia epter hanom haffwa, nytia och bruca før sit rætta egit epter sinon fri wilia vtan alt hinder til æwighen tijdh. Melis men her Martin Lindorm, her Lambert Wæstfal, borgamestara, Laurens i Gammelby, Anders Dobbin, Anders fiskare och Per Olsson, borgara i førnempda Stochholm; ok gaff førnempde Ragwall Torgilsson sin fridskylling her wt vppa som laghen wtwisa."}, {"df": "2972", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alla the thetta breff høra æller see kænnis oc kungør jac Jønis Spora a wapn mik pantsæt domkirkionne j Abo alt mit fast godz, som kallas Loppis by, liggiandis j Pemar sokn, fore xxx marcher swensca peninga met swadana forordh at jak skal aaterløsa forn:de godz jgen jnnan thug aar, oc aarswexthen oc a[n]dhra tillagor oc wtgærdor hauer jac wnth for:de domkirkionne til bygningh til thes jac forn:de Loppis aaterløsær. Thil mera wissa oc witnisbyrd tha bedher jac hedherliken man mestar Kort, domproast j Abo, trykkia sith jncigle fore thetta breff mædan jac siælffuer jncigle ey haffuer. Som giffuit oc scriffuit ær j Abo aren æpter Gudz byrd mcdlv, næstæ torsdaghen for pinsdaga sunnadagh."}, {"df": "2973", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2974", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Alderirluchtigeste hochgeborne foerste unde grotmechtige, gnedige, holde here. Jwer hochwerdigen gnaden breff, gegeven uppme slote Stoxholm des mandages na des hilgen lichammes dage hebbe wii mit demoede untfangen unde gutliken woll vornomen mit den werven, de uns Philippus, jwer gnaden voeget, to kennende hevet gegeven. Unde wii danken jwen hochwerdigen gnaden unde herlicheit hoechliken unde alze wii vruntlikest moegen vor jwer gnaden gude gunst. Wii wiillent, off Got will, na all unseme vormoege unse stad also vorwaren, dat dar nene rovestat van werden zall, jwer gnaden riike, den gemenen hensesteden vnde deme varenden kopmanne to vorderff edder to beswaringe. Dar wille wii vor wesen mit der hulpe des almechtigen Godes. Unde off jwer grosmechtigen herlicheit enge sake vorquemen, de unse stad angan mochten, bidden wii mit gantzir andacht uns de to benalende. Dat vordene wii etc. Anno etc. 55, in crastino visitacionis Marie."}, {"df": "2975", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Elimä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2976", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rapola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allåm them, såm dette breff förekåmma kan, kennes jagh, Oloff Brodersson, heretzhöffdinge i Saximäki, härade, mädh dätta mith närwarandes öpne breffue, ath then tidh jag tingh höltte mädh almågan aff Säximäki i Raxåla (= Rapåla) by åchråm effter Gudz bördh mcdlv, ipso die Margarettæ, thå kåm för migh å satte tingh härr Oloff Nilssån Tauast, riddere och höffuitzman å Taffuaste huss, och köpte ett näss aff Riduala booar, såm ligger åffuan Valkiakåski och heeter Härtåniemi, för xx marker effter reeda peninge taall, såm nu gafft och gännkth æhr, och en där till gaff han thäm öffuer deeras köph en t:a saltt, vppå tätt att thee skåle sielff draga teeras skatt onegkt, thee och teras effterkåmmande, och tätt [köpet] hade laghstånditt i halffannatt åehr, ingå vndanskiltt i näsätt in till Vluaiansto vth mædh vinthervägän vthan all förseen, åffuan för Valkiakåski, fär vthan dän fårtzen, såm quarnen står i; och watnäth åm kringh näsätt skall Riduala wara frijtt i sådana måtta, att här Oloff skall haffua en mans deell mädh thäm i altt fiskerij thär åm kringh, huar helst thee kunna låttägander wara. Och desse effterskreffne goode män voore thå i skötningen: Oloff Salos, Oloff Larsson ibidem, Jönss Diächn, Hinrich Mustila, Jöns Kurahudh, Peder Voldäs, Olooff Tysse, Bärthill ibidäm, Michill Anniala, Oloff Bärthilsson Riduala, Oloff Öytti och Anders Suomaleinän. Till meere visså och breffsens förwarningh thå beder jagh beskeedelige män Vitika Assersson åm sitt insigle mädh mitt att hängia för tätte breff."}, {"df": "2977", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wyterliget vari allom them, som thetta breff fore koma kan, kennis jak Biørn Raugualdsson, hæredzhøffdinge i Øster hærede j Nylandh j Rasaborgs læn, opa then tiidh iak sokna tingh holt med almoganom i Karis soken anno Domini mcdlquinto, opa torsdagen nest epter sancta Margreta dagh, j erlix manz nærwaru Philppus Jwarsson, höffuidzman pa Rasaborgh, och flere goda manna, tha kom fore mik vpa satto tinge Andris Tørielsson vpa broder Swens vegna, broder j Stokholm j grabrøder kloster, ok skøtte vndan honum ok hans erffuinge vij stenger teegh j en skogh, som ligger millan øster engis grijndh ok Mwnka bergh ok vp j Borgabergh, fore ij mark swenska vndher hustrv Birgitta j Gerekanes ok hennes arffwom til æwerdelige æghe, oc thet køp hade the giort syn i millan til forende j thenna epter scriffna dande men nærwaru: Jonis Swensson, Andris Tørielsson, Jonis Andrisson, Olaff Laurensson ok Laurens Pedhersson, ok the vare fore vitne. Thy skøt jak til tessa xij, som tha i nempden sota, som ær Niels j Trangasundh, Peder Joansson, Laurens Andrisson, Jap i Boda, Jones Skugge, Michil j Totala, Henric j Kijle, Clauus Magnusson, Andris Snar, Østen Sonasson, Olaff Mannasson, ok Andris j Læp; ransakade, vitnade ok epter fore(!), ok jngen moth mik eller nempden vædia vilde ok jngen skøtningen hindra vilde, for thy dømpde jak thenna for:da skøtningh ok køp stadukt och fast att bliffua, ok for biuder [iak] huariom manne thenna for:da skøtning ok køp hindra eller quælia epter thenna dagh vider syn iij mark fore myn dom. Til thes mere vissa ok vitnes børdh at swa er giort ar oc dagh som før ær sakt, tha henger jak Biørn Rawalsson mith jncigle medh erlix manz jnsigle Philppus Jwarssons jnsigle nedan fore thetta breff."}, {"df": "2978", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "2979", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jac Joniss Henricxson gör mit testament aff öftha betencta oc beradhna modha, æn togh at jac ær krankir til min likam thogh ær jac helbrydha til min siel oc synna. Fförst gifuer jac Nadhendals closter et gotz, som hether Raudis i Masko sokn til æwerdeligha æghæ, som ær mit rætta ærffuo oc alflingha(!) gotz fore myn oc myna forældra siela oc for alla crisna siela j swa matto at the skulu bidhia fore mic oc fore mina forældra til æwerdeligen tidha. Til mere visso bedis jac ærligha oc dondemanna incigla, som ærw Andris baghare oc Henric Jonisson, borgara i Stokholm, mædhen jac ey siælff incigle hawer, at the tryckia fore thetta breff, som scrifuit ær j Stokholm om sancte Olaffs dagh anno Dominj mcdlv."}, {"df": "2980", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2981", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kuokkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wij Oleff, met Gudz nadh biscop i Abo, Henric Bidz, lagman i Suderfinne lagsagw, Oleff Nielsson Tawest, höffuidzman pa Tawaste hws, riddere, göre witherligt met thette wort nærwarande opne breff, at wj epter högborene förste ok wor naduge herres konung Karls breff, budh och befalningh wore i Kokalaby anno Domini mcdquinquagesimo quinto, pa sancti Bernardj dagh, tiil ath ath skilia ena trætho mellan almogen aff Tawesteland pa ena sydha, och (= som) kærande woro, och erlighen man Bent Lidikisson a vapen, swarande pa then andre sydhona, om ena qwern for:de Bent haffde bigth ofwan fore brona i Kokala fors paa the sudra stranden etc. Almogen aff Thawistelandh sagde, ath then quernen war them bygdh til stor forfongh och hynder i theris fiske fongh, i thy ath theris fiskery aff fordno war them forwænt oc spylt met then quernen och hennis tilhörelse; huilket ærende wj skuthe til tesse xij, som tho i nempdene sotho och bodhom deelom wel oth nögde, som ære Oleff Brodersson, Cristiern Frille, Jeppe Korkj, Peder Karpelain, Jösse Hansson, Oleff Aznesson, Jöns Jönsson, Erlandh Nilsson, Oleff Tapponeimj, Llaurens i Woltis, Hinzæ i Mölkila och Laurencius Ranko. To tesse xij haffde for:de bygninga och forssen grannelika skodat, ransakadh och offuerwarith och funnit ath swa war j sanninghen som almoghen aff Thawisteland kert haffde, tho bodhe the Bent i alles wores nærwarelse, ath han sculde sigh sielffuan retthæ och ey wara aff them aasæyande nogon edhe i the sak begerende, som swa openbare war och en ær allom mannom; huilkit for:de Bent epter for:de xij manna och alles wora vnderwisningh gerna giorde och tilloth och loffuade oss allom, ath han wilde stragx epter sædhan thyman, som nw innestoor, offuerlidhin ær, alle the qwerne bygningh aff brytha och forssen vprensa och göra han swa fryan som han aff allder warit hauer. Oc epther thet almogen aff Tawisteland lothe sig her oot nögye, tho dömpde jach, Henric Bidz, riddere, konungx doom i thette synne haffwande aff for:de myn naduge herris wegna konung Karls, ath thet scal swa fulfölias vtan ytermere töffning i alle mottho som fornemt stor, vidh xl marc fore konungx dom. Sidhan rördes om andra trætha mellan Tawistana och them i Kokalaby om the werka, som the af Kokala haffde bigith i for:de Kokala fors Tawistana tiil forfongh. Tho ransakade och vitnade the for:de xij i nempden sotho, at the wærka pa swder sydhan aff forssen wore Tawistana tiil forfongh oc sculis vpp kastas, och ath the aff Kokala sculæ bruka sigh til werka stæder fron gambla querne stadhen nedhan fore brona pa the norre sydhona oc stragx in til næsyt, som ær pa sama sydhona, togh swa ath the göre ey diwpet grunnare en thet nw ær, och alle the werka, the af Kokala haffua i then offre forssen, sculu vpp kastas och rensas, fforvtan kyrkj herrens i Llempele werka stadha, som han i thennem offre forssen laglica fongit hauer och honom fore fult prestebool lagde ære, them scal han her epter ffry och obehindradhe beholde. Her met lothe the sigh på alle sydher wel otnögye. Thy dömpde iach, Henric Bidz, riddere for:da, alla for:na sticke oc articla stadughe och obrutzliga at holdas vidh hwars mans xl marker fore konungx doom, som for:uat stoor. Tiil mere wisse och witnisbyrdh hengiom wj wort secrete och jncigle fore thette breff, som scriffuit ær rwm, aar och dagh for:na, etc. (Förestående dom har riddaren Greger Mattsson (lilja) bekräftat sålunda:) Dömpde her Gregers Mattisson then konungx doom stadugh oc ffast, som biscop Oleff och her Henric Bidz vtgiffuit haffde j mellan presten och Kokalaboor, lwdendis pa theris fiskery j Kokalaffors, swa at presten scal haffua syne werkestæder ffry i then offre forssen enskylt pa swdhersidhone, och i then nydre fforsen scal presten haffua met Kokalaboor reth skipte epter syt kroketaal bode j qwernestadh och i fiskery, och nothe dræcth skulu the niwtha och bruka samfelt som the nwtit haffua aff aldher epter menige sokens tilstandilse och xij manna ransakan j nempden sotho, som her epter stonda scriffna: Dominicus Lettama, Oleff Hetalaynen, Niles Herraynen, Llaurencius Leykari, Oleff Harffwia, Laurencius Yanen, Jöns Wianen, Laurencius Kowerlast, Jöns Wiala, Peder Heweldj, Olof Aynanalast, Niles Waymala."}, {"df": "2982", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersame, vorsichtuge vnd wolweisze besundre guden frunde, Katerina Visschers, vnsze medeburgerynne, disse kegenwerdige bewissrynne, hefft vns jn sittendem rade vorbracht mit eren frunden, wo Arnold Loeff sy ere rechte elicke susterson gewesen, de mit jw jn juwer stade is vorstoruen, welkes vorstoruenen gudere, de he nach dode hefft gelaten, an de vorgenennde Katerina erfflick syn gestaruen vnd gefallen; worumb wie allir juwe ersame wisheith mit gar frundliken bedhe demodiglik bidden, dat gy dere vorgenanden Katerinen jn forderung solker anssterfflicken gudere gonstige vnd bystandige hulppe willet bewisen, vpp dat erende by weme se de ankamen wert vnd by wat personen de wert ankamen vnd befynden ane alle hynderniss vnd langen vortach volgen mogen; det willen wy kern juwe ersame wysheith vnd alle de juwen wor gy vnd ock see, dat behe[l]fen jn solken vnd vele groteren saken gerne vorschulden. Actum jn Danzk feria quarta post assumpcionis Marie anno etc. lv:to."}, {"df": "2983", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mariendal", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "2984", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Asikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1455, feria quinta post festum Matthei, thå war höst tingh i Asickala sochen. Nempnden: Oluff Saxa, Pether Pyhentaka, Oll Somalainen, Jussi Hauhalain, Oll Vkkoinen, Laurens Köpman, Oll Heinonen, Jussi Höffwoinen, All Pöhänen, Eschel Heicki, Oll Pönö, Anders Pundoijnen. Thesse efter:ne tillwellade sigh Waipilais fiskewatn ifrå Lampis boar: Lass Pörköinen, Oll Karpeinen, Anders Kumi, Heijn Willikan, Andreas, frater ejus, Hans Wijkile, Heijn Lijkoin, Reko Karpain. Quilibet istorum saak till 40 [mark] för the väldade fiske watn och engiar af Lampis boar i Waipila. The gofuo sielfue jorden frij och watnet tilegnadhe the sigh. Och en landzsyn ransakade och efftersworå, att watnet hörde Lampis till. Och Lampis boa theris vatn och engiar frij medh åhrswexten och syna kåsten medh sämia eller svornom edhe, innan 3 wekur."}, {"df": "2985", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lampis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1455, feria quinta proxima post festum Michaelis, thå war höst tingh i Lampis. Nämpnden: Påll Ronnis, Hartika Hauhialast, Oluff Olloijn, Jussi Partzaijn, Michell Puhamies, Oluff Rijgas. Dömdis Michell Swripä i Ronnis så myckin engh, som honom war skattat för then engh, som war lagd vnder prestaboolet. Och sedhan till skipttes alt thet, som oskiipt är emillan Pauall ibidem och flere theris skiptis bröder."}, {"df": "2986", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Polsu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Hendrich Claesson, riddar och lagman i Norfinne lagsagw, gör vitterligit met thetta breff, ath årom [epther] Gudz byrd mcdlv, torsdagen nesth epther S:ta Elizabeth dagh, [tha] iak ting hiolt met almogen aff Säkylä och Kiwlo, i Polssoby, närwarande verdeliken herre biscop [Olaf], met Gudz nåde biscop j Abo, kärde Oleff Hoffuentalonpoica vppo alle Kepolaboa vägne tijll Jacho i Karealda och them i Karealda både om theres vthmarck, rädior och skoga in tijll Huittis råå möthe, att Karealda bå olagliga ifron hiolda, huilkitt [iagh] skott thill thenne xij [j] nämpden såthå: Anders Mångsson, Jons Särki, Jons Korkonen, Eskill Mickelson, Hendrich Jonsson, Oleff Jonsson, Per Nilsson, Magnes Olsson, Per Jonsson, Oleff Vahonen, Jons Jonsson, Oleff Henricsson, the ther om randzsakade, vittnade och epthersoro, atth Iacho i Karealda och hans granna hade warijd och brukad the skoga och vthmarck for thera rätta eghit i så langan tijd och (= ath) ingen annad mynnes och ingen vätt thet gora skal fore hurw eller i hwatt motte Karealda bya forst bygdes. Ther tijll dömpde iagh Karealda boa the vthmarck och skoga frij och omberat(!) i epther thenne dagh, vndantagandes en allmeningh the som bya bode seygia endräkteliga ægha then i brwka hwar epther thy han haffuer i både bolbyana och lagsägia, och forbiudom iagh hwariom Karealda boa här epther hindra eller quelia om the vthmarck ved vj marck for myn dom. Till vittnesbyrd trycker iagh mith incigle met vitet skada(!) for thetta breff, huilkenn geffuit och skreffuit [ær] vår(!) dagh om stens (= och stad) fore står."}, {"df": "2987", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Abborfors", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the thetta breff høra æller see kænnes ok kungør jak Karl Mattisson, hæredzhoffdinghe j Øøsternyland, ath then tidh jak tingh hwlt met almoghen j Pyttis sokn j Abor[for]sby arom æpter Gudz børd m[c]dlv, fredaghen næst for sancte Anders dagh, ærlighom manne Jappe Pæderson, mins nadugh herre konungh Karls embidzman hær j landith, ok flerom godhom mannom, Bothe Benktson, Anders Jonisson ok Pæder Rook a wapen, nærwar[an]dhe, kærde hederlikin herre her Jæppe Olafson, kirkeherre j Pyttis sokn, vppa wardochs fadhers wægna biscop Olaffs j Abo til Olaff Bodebek at han hafde trenkth for:de biscop Olaffs laxlaghna aff hans gambla rwm wid Kuskuske ther the aff alldre ligath hafdhe; hwilkit arendhe jak skøøth til ærlighe man Bothe Benktson, Andris Jonsson, Pæder Rook for næmpdum ok the tolff som j næmpdene sathe, som ær Jonis Andrisson j Monepyrthe, Pæder j Finneby, Jap Rwth, Andris Somalaynen, Olaff Pederson j Labbeby, Magnus Frodhwidhson, Jonis Gerikason, Olaff Mikkelson, Borgh aff Aanæs, Olaff Hoffman, Peder Smidh, Lasse Mikkelson. Tha tesse forscriffna ærlighe ok godhe mæn haffde seeth ok syneth thet fiskeridhet som biscopen ok Bodebek om tretthe ok besporth sik ther om granligha met godhum gamblom mannom som ærendeth wel wisthe, wart ther swa funnith j sannidh at Olaff Magnussons søner j øøsther Aborgffors(!) haffde (haffde) spilth oc vp kastath(z) moth lagh ok ræth ena gambla raa nederst j amynneth ok aff the raakastninghen kom al træthen millan biscopen ok Aborforsby pa then ena sidhan ok Bodebek pa the andra. Thy domde the Olaff Magnussons søner forsthe sake til xl mark ffor raakastinghen, ok raan ather ighen stadugth ok fasth pa thet gambla rwmeth som hon war aff pakasthet, ok swa giordis en sæmia millan biscopen ok østher Aaborforsby pa then ene sidhan och Bodebek ok hans skiptheslagha pa then andra sydan j swa mottho ath byskopen ok hans skiptheslagha skulde beholda, nywtha ok bruka alth the aff aldhro oc aff foorno brukath haffde fran then nidersth raan som nw gildhet war intil qwarneholmen oc swa intil Kusekoske pa then øøsther sydhan ok Bodebek ok hans skiptheslagha j sama mattha pa then vestre sydan; ok apther thet at for:de her Japp pa biscop Olaffs wagne ok alle andra thetta arendhet aarørandhe ær latha sik ther wel aath nøghe, dømpde jak Karl Mattisson ffor: de the sæmia sthadelika ok obruthelika holdas them j millan widh hwars mans iij mark fore myn dom, ok bidher jak for:de ærlighe mæn Japp Pædersson, Bodhe Benkthson, Andris Jonesson, Pædher Rook henghiæ theres ingsæla, til ytherligher beuisningh ath thenne arendhe swa til gongna æra, met mith ingsile (!) for thetta breff [scriffuit] pa (n)aar, dagh stadh, (før) som før scriffuit ær."}, {"df": "2988", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2989", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis jach Mattis Sylte, borgare j Abo, vppenbarlica met thessa myno nærwarande opne breffue mik haffua giort en fullan enda met godan wilia ok berodhne modhe met hederliko quinno hustrv Katerina Olaffs dotter, myn faderbroderss Olaff Syltis aterleffue, Gud hans siæll nade, ok hederligin manne her Jønis Tawasth, canik j Abo, helgelicamsens prebendato, om mith fædh[er]ne, som ær Petæsmækj j Resa sokn, ok om gaardhin som han fordom aatthe j byin, ok gaff syn deell helgalicame altare for sik ok syna forældra siæla j swadana mottho at for:de her Jønis haffuer giort frith ok løsth Kalkila godz ok swa mykin boskap som ther nw ær, som ær ij køør, iiij faar, thet som min faderbroder Olaff Sylte haffde giffuit synne hustrv tiil hennes bærningh swa længe som hon skulde liffua. Thy later them nw ledogha ok løsa for mik ok allom mynom arffuom vm al then tiilthalningh for thesse dandemen som offuer waara sæmya waaro, som ær først Michel Swripæ, borgmestare j Abo, Vilken Willensson, radman, Lasse Dobin ok Olaff Romare, borgare samastadz, ok bider jach the for:de dandemen hengia theris jncigle wnder thetta breff met mith egit jncigle, som scripit(!) ær j Abo tiisdaghen næst for sancte Thomas dagh anno Domini mcdlvº."}, {"df": "2990", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2991", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2992", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2993", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2994", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2995", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2996", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2997", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Anno 55º dominus Petrus Henrici, condam ychonomus ecclesie Aboensis, emit a Johanne Swarte in Helga, parrochie Berna, quendam fundiculum promtuarij, situm iuxta promptuaria sancti Henricj vltra ampnem versus pontem, inter ortum prebende sancti Iohannis et granaria sancti Henricj, pro xj marcis denariorum, in quem fundiculum ego Petrus Petri transtulj quandam opellam de Awas, pro qua dedit sancto Henrico dominus Nicolaus Nicolaj iij marcas vj oras ad dies vite sue; post mortem suam redibit ad ychonomiam. Anno eodem Johannes Spinj de Sattila parrochie Pemara, scutifer, impignerauit ecclesie cathedralj vnum prediolum dictum Loppis pro xxx marcis denariorum, infra biennium redimendum. Soluit anno lxx michi Petro Petri xv marcas vii oras in diuersis. Anno eodem emit idem d[ominus] Petrus Henrici vnum pratum ad vsum ecclesie dictum Laustis a quodam Johanne Longabeen in Kawxela pro iij marcis. Anno eodem emit idem d. Petrus a Lucia Paualsdotter, relicta Andree in Rahikkala parrochie Vemo, de proprio patrimonio suo ij stenger agri per circuitum de ambabus partibus agrorum demptis pratis pro xij marcis. Anno lxvjº conductus est Nicolaus Justisa pro sedilj regio erigendo pro xx marcis. Anno eodem conductus est Petrus murator de Kymitto pro testudine erigenda in ecclesia cathedralj a summo choro vsque ad turrim magnam, tribus sibi sociis iunctis, pro xc marcis; leuauit 38 marcas v oras. Anno lxvij die beatj Gregorij pape, presentibus Tordone Ketilson, apud ecclesiam Rusko commorante, et Johanne in Vikkala, colono sancti Henricj, ego Petrus Petri feci quandam commutacionem pratorum cum quodam dicto Jacobo Ykato jn Rusko, jta quod ipse Jacobus habeat pratum emptum condam per idem d. Petrum Henrici a Laurencio Halo ultra ampnem in Awas cum quadam porciuncula sibi adiacenti, et ecclesia habeat pratum suum situm in medio pratorum sancti Henrici, et tributabit omni anno de prato suo antiquo, et Halo de prato s. Henrico vendito, prout in litteris super hoc confectis continetur. Anno lxixº ego Petrus Petri emi a relicta Matis Olsson in Parskyla cum consensv filij suj terciam partem silue, que est inter riuulum versus Huktis et Parskyla, pro xx marcis et j tonna salis; solutum totum. Eodem anno emi aliam terciam partem illius nemoris a Johanne, filio Andree Gunnarsson, et suis coheredibus eciam pro xx marcis et j tonna salis: solutum totum. Anno lxxº consulatus et ciues Aboenses emerunt vnam campanam ab ecclesia cathedralj, ponderantem iiij skippund cum j lisp:d, et refundebant ecclesie quinque skipp:d cupri cum xxx marcis denariorum. Anno lxxj pro ereccione capelle omnium sanctorum vna cum testudine percepit Henricus murator lxx marcas et j pecus in valore xij orarum."}, {"df": "2998", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "2999", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3000", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Humillima mei recommendacione in Domino Jhesu sincere premissa. Pro immensis beneficiis mihi, licet immerito, a vestra munificentia multipliciter exhibitis graciarum actiones refero multiformes. Ipse autem bonorum omnium remunerator defectum meum considerans liberaliti vestre pro me retribuat ad condignum pro augmento maioris meriti et vberioris gracie apud Deum promerende. Reuerende paternitati vestre enixius supplico, quatenus latores presencium N. & N., sub disciplina scolastica vna cum scolaribus Aboensis ecclesie militare cupientes, velitis domino rectori scole memorate colligendos comittere tanquam vobis specialius recommissos, nec per hoc eidem dominacioni vestre pretendo instanciam, quod eis expensas quaslibet teneatis, sed ut tanquam tutor caritatiuus iniuriatorum et improperancium insolenciam, si qua eos indebite moluestauerit, reprimi procuretis ac alia non sumptuosa caritatis indicia fauorabiliter porrigatis. Sunt enim de precipuorum fautorum nostri monasterii legittimo procreati matrimonio, ad quorum sollicitacionem vocis hanc petitiunculam porrigere sum compulsus. Vtinam quitquam vobis acceptum vice huius recompensacionis valerem rependere. Sed cum aurum et argentum non est mihi, exiguum oracionum mearum offertorium ante oculos diuine majestatis libens licet tremulus presentabo. Altissimus in sua gracia vos conseruet. Scriptum in monasterio W[adstena] sub signeto patris nostri domini confessoris per virum J, quondam commensalem vestrum Parisius, nunc autem fratrem conuentualem in monasterio memorato."}, {"df": "3001", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Fol. 1. Thæsse ære the afflingæ godz oc ængiær, som jak, Oluff Tawesth, hafwer faet sidan jak bonde warth. Fförsta i Leso aff Raya: försth fore iiij aars sytningh ath jak honom badhe födde och klædde, och hans ærffwinghe Olaff Pakoss gaff jak xxvj mark for thet han honom tiænth hafde; framdelis gaff Rayas ærffwinghiom xx marker for sama godz. Item Caytala goz fik jak aff rikesens radh førsth ok sidhan aff herræ Karll. Mattis Bösthe bötthe thet wth for sin son for iij ærendhe skuld, försth for manzslækt och for thet han hafde haldit met Dauidh och for thet han hadhe warith i x aar vtan Gwdz licama. Thet vnthe mik herræ Cristiærn Nielsson och Hannus Kröpelin j nærwaro myns herræ biscops, biscop Magnus, och sidhan herræ Karll Knvtzson, tha han mæktogh warth offwer Österlandh, fore minæ stora nødh ok skada, som jak hafde for Dauidhz plaz; ther til gaff han mik the konunx engh, som vnder Kaytala gardh förre laagh, som ligger i Koskis sokn, mik til æwerdeligæ ægho a rikesens wegna. Jtem j Tuhuma Rawald Rawaldzson deell førsth, som jak löste for viij mark, som han hade bort salth Laurens j Vaskayn och hans skiptis brödrom; jtem borgade jak for Nisse Leycoynen til Engilbrect, ok ther fore fik han mik deell j Thuhuma for ij mark, som jak betalade Engilbrecth for honom. Jtem thogho Olaff Paloynin j Kaytala oc Olof Böste ibidem badhe iij karp korn pa Thuhuma, hwar karp fore iiij ortuger. Jtem togh Olaff Nielson j Kaytala met sinæ kompana v karp miöl for æn mark oc j ortog, oc v karp korn, hwar karp for iiij orthoger, alth pa Tuhuma. Jtem Iusse Böste togh ij karp korn for viiij ortoger, och pa Tuhuma. Fol. 1 v. Jtem Sayrialæ godz fik jak aff myn herræ biskopen, biscop Magnus; ther til kiøpte jak godz i sama by aff Hanus Pedersson for xxx marker, som ær j tredingx krok jordh; swa fik jak aff Hannus Pedersson alt thet godz han skulde ærffwæ her j Tawisteland met sin hustrv, och han fik aff mik jgen j godz liggiandes i Nyland, i Tenala sokn, j Girmundæ by, som myn herræ biscopen gaff mik; ther war swa mykit som j krok jordh her i Thawistelandh. Offwer thetta køp och skipte waro thæssæ gode men Olaff Broderson, Hinze Ylæneytz ok Michell Tommayn, thetta skipthe wij hwar vnder annan til æwerdelika ægho; ther pa gaff jak honom xv marker for all then bygningh han hade j Sayriala och hans boskap. Jtem fik jak aff Peder Vngessons hustrv moder henne deel j Sayriala vnder reth beskatningh; ther pa hafwer jak giffwid ix øræ peningæ, v karp rogh, v karp korn, [½] koo for j mark, vij karp miøl, jtem j ko for xiiij øre, ij pund flæsk oc kokøt for j mark, jtem ij karp korn, jtem j par skoo for v ortuger, jtem vj karp rogh for j mark, jtem j kætil aff [½] pund for xiiij øre j ortug, jtem j pund flæsk for iij øre, jtem x alna wadmal for xx ortuger; jtem togh hans hustrv i span miøl for xj ortuger, jtem j span korn for ij øre, jtem j span rogh oc j span korn for j mark, jtem [½] span miøl for ij øre, jtem [½] pund flæsk, jtem magher koo for x øre, jtem [½] vxa for vj øre, jtem j span miøl for v øre, jtem j flæsk for vj øre. Jtem fik iak scogha j Keytælæ wedh Særkelax af Jusse Bertilsson for ij mark huar vj thegh, som han haffwer met Wiliastinen. Fol. 2. Jtem fik jak ij las engh aff Clemit Palayn j Nipalæ for ij mark, ok jak betalade Engilbrect iij mark på hans wegna, ther aff ær han mik æn j mark skyldogh och the ij mark for enghen. Jtem fik jak viij las engh j try stykke wid Hudiala aff Peder j Huctis for han løste sik met x mark for tiwffri, oc han war laghwunen ther till. Jtem fik jak ij las engh aff Niclis Tunpinen j Sayriala oc aker j bryst jord, swa mykyt jak kan løsæ oc han wil afflata. Ther pa hawer jak honom giffwit vj karp rogh for j mark, jtem ij pund flæsk for vj øre. Jtem [½] mark peninga; ther aff løper sik ij øre pa akern, jtem x øre for ij las engh, jtem j mark peninga, jtem j karp miøl for v ortuger, jtem ij øre peninga, jtem ij span korn for j mark, jtem j pund flæsk for [½] mark. Jtem fik jak Peder Pørffuens son j Poheas xxv mark at han sculde løsæ sinne hustrv syster godz ok sin hustrv godz bade j Sodiala ok swa j Poheas j swa matha, at Pørffuens son skulle behalda thetta j Poheas ær alt saman, ok jak skulde hafwa thet j Sodiala ær, bade hans hustrv deel oc hans hustrv systher deell. Jtem fik iak aff Willoyn j Sayriala ij las engh; ther pa hafwer iak betalat j karp miøl for v ortuger, j karp korn for iiij ortuger ok j pund salt for v ortuger, jtem xij öre peninga for j stykke jordh widher wæghen, jtem j stykke jordh for vj øre østher nor wedh aker gardhen, som wedh byen liggher, jtem [½] mark d., jtem v ørtuger, jtem v mark flæsk for j øre. Fol. 2 v. Jtem aff Iohannus j stykke jordh hart widher Willoysens jordh, jtem i[½] las engh; ther pa haffwer jak giffwidh xij øre. Jtem fik jak Magnus j Sayriala pa godz j flæsk aff ij pund for vj øre, j karp miøl for v ørtuger, j pund smør for iij øre, jtem j koo for iij mark, j karp miøl for v ortuger, ok vj øre peninga; jtem ij karp miøl for x ortuger, jtem [½] pund smør for ij øre, [½] pund flæsk oc køth for ij øre, jtem j span miøl for viij ortuger, jtem ij spen mjøl, spannen for xj ortuger, jtem j flæsk for vj øre, j pund salt for v ortuger; thetta togh hans hustrv om høsten; jtem [½] pund smör for ij øre, jtem [½] pund køth ok flæsk for ij øre, ok j span miøl for x ortuger, jtem j pund flæsk for [½] mark, v mark smør [for] j øre, ij pund brødh for ij øre, j pund salt for xx peningar, jtem j span miøl for [½] mark, jtem [½] pund smør for ij øre, jtem [½] pund smør for ij øre, jtem j span rogh, j span korn om høsten, spannen for viij ortuger, jtem j pund smör for iij øre; jtem om waren ther epther j span rogh for [½] mark, jtem [½] pund smør for ij øre, jtem viij mark flæsk ok kokøth for v ortuger, jtem j karp malt for ij øre. Jtem aff Jusse, min skiptis brodher, ij stykke jordh, annadh wedh kirkion ok annad j akren, for ix øre; iiij hafwer iak giffuit ok v staar igen; soluj ij øre, jtem ij øre restat j øre. Jtem Ante Ravtiayn j span korn vpa [½] stykke kaskelandh. Fol. 3. Nota limites Porkala * Thæssæ ære Porkala kringhom gangande raar; fförsth Lucuriawori, Siniken waha, Melolanoyansw, Læppæsenpordas, Wakooya, Teriseniærffwe, Kiwkahaniærffwe, Hirffuitala, Takasoppi, Svrikiffui, Wanhawæræienpelehen, Somerenmæki, Jænionkallio, Kæskimæynen syriæ, Kylmæ riwthanpæ, Heffwon kyry, Palffuanemj. Nota super metis Leso. Tæssæ ære Porkala kringhom gangande raar och Leso: Someron syriæ, Ewonkallio, Hewoyn tehara, Hirwenhauda, Sywenoia, Lauhianoya, Korkenpaika, Saukoynkeydas etc. ** Super metis Cavcala, Nipalaby, Huhiala:* Jlkolan oyanpolffuj, Salatetæ møthæ, j twem storom stenom, Kolme korffuen kiffwi, Kaxiharan pæthæiæhen, Nipalansari, Nipalan harion kiffui pijki, Korkian kokton, Korkian oijiansw, Kurde soen, Kangahan oyia møthæ, Teytwn pæthæiæn, Taka korffuen hokohon. Thenne fforescriffnæ raar skilia aath Caytala by, Nipala by ok Havhiala wedh gambla garden. Super metis Kurdika. * Thæssæ ære Kurdika raar: Linnunkiffwi, Kurdekoske, Læhemæynen nemj, Paskon haran. Fol. 3 v. Anno Domini mcdliij° widh S:te Michels dagh war eet skipte giorth j Porkala mellan her Olaff Nielsson Thawist ok hans syster Elin och Kadrin j dandemanna nærwaro, hwilka the hafde giorth fulmæktoghæ a theris wegnæ aa bade sidhor. Aff her Olaffvs wegnæ waro ther Olaff Brodersson, Hinza j Ylæneytz ok Olaff Rødkønen; aff hans systra wegna war ther her Jønis Thawest oc Henric Tawest. Tha war thet giort j swa mathe som her epter scriffwad staar: fförst fik her Olaff v pundland pa Hannus Pederssons wegnæ j bryst jorden j bade akrana til samans. Sidan skiptes thet andra j xj dela; pa huar deel fwl ix karp land j huan akren. Aff thenne for:na xj dela skulde tagas aff her Olaffs hustrv Elins ok hustrv Kaderinæ dela ij pund landh ok leggies til Sankola, ath Sankola skulde warda jemgot wid Parikkala. Tha thetta swa giort ok jempkat war epter theris ysterste(!) samuit som thet befaledh war, sidan lutade the ther wm swa at Sankola full pa her Olaffs deel ok Parikala pa hustrv Elinæ ok hustrv Kaderinæ deell.*** Swa ær skipt j Porkala: fførst faar Olaff Thawest v pund land pa Hannus Pedersons wegnæ j bryst jord ok xx las engh ok kasker iij pund land. Sidan skiptis thet andra j xj dela, ok pa huar deell faldher ij pund pa bade sidhor j akren ok j pundland pa badha sidhor j vthmarkernæ ok x las engh pa huar dell, ok aff the xj dela faar Olaff sin luth ok Hannus Pedersson en lluth. Jtem skal Sankola oc Parikala sundher j tw skiptæs, oc the ij godz skola hafwa aff Porkala ij pundland aker till hielp, ok thet komber tha vndher Sankola, ok skipte vtmarkernæ sundher j thw, och the godzen høræ Niclis Thawest i sin førre hustrv barnom till skiptis. *** Fol. 4. Jtem køpte jak aff Jusse Halinen skogha oc fiskewatn j Sarawesi en tredingh met Ollikas aff Viterla for v mark ij øre minus. Jtem fik iak aff Peder Hemingxson j Havhiala j stykke engh wid Nipala strand for xl mark sakøre, som han skulde giffwa for konungx fridh til inledningh och for maa[l]segiande reth ok hæredz reth aff xl marker. Jtem køpte jak aff Pawall Aymundzson en fæmpte deel aff Kælæ skogha ok watn, som han faar met Montola boa, ok swa then delen han faar Jutekala for iij mark vndher ræth skatningh, thet haffwer iak betaladh. Jtem køpte jak then brodher del af Kælæ skogha ok wathen, som Laurens Montola atthe til forne; ther pa hawer jak giffwit hans son Jønis ok Olaff Rijpoyn, hans skiptis brodher, ij spen rogh, spannen for viij ortuger, ij spen korn, spannen for ij øre, en ketil aff vij mark, marken for iiij ortuger, j pund flæsk for [½] mark, jtem j pund salt for v ortuger. Jtem fik jak en [½] brodherdel aff then sama broderdelen aff Hinza Hakkiala, som Laurens Kurdika salde honom. Jtem skipte iak godz met Jnge Kaytala vnder reth skatningh jak thogh j Leso ok fik honom j Kaytala Ther pa hafwer jak honom giffwid fførst j span rogh for iij øre, j span korn for viij ortuger, j pund flæsk for [½] mark, jtem vj øre peningar pa Leso skogha, jtem j span rogh for [½] mark, j span korn for x ortuger, j pund salt for v ortuger, jtem x alna watmal for j mark ok j ortug. Fol. 4 v. Jtem fik jak aff Jnge j Kaytala iiij las engh widher Mvtasen oya; ther hawer iak giffwid honom fore j span miøl for [½] mark, j span hafra for ij øre, [½] span korn for ij øre, jtem ij øre peningar, jtem [½] span miøl for ij øre, jtem j vxa for j mark, jtem j flæsk for [½] mark, j pund salt for v ortuger, jtem ij alna wadmal for iiij ortuger. Jtem fik jak Henrik j Kocteiærffwe j øre peninga pa jordh.  Jtem fik jak Læpsæ dotter af Kurhila ij øre pa Sarawesi. Jtem gaff iak Olaff Nielsson aff Kaytala iij mark pa Sarauesi. Jtem skal jak hafwa aff Jønis Bøste hustrv thera deel j Sarawesi; ther pa hafwer hon aff mik en koo, som jak skulde aff henne hafwa fore peninga, som jak lænte henne. Jtem gaff Skalenbergh pa mina wegna en bonda aff Pitkeiærffwe sokn ij mark pa en ængh. Jtem køpte jak eth godz j Sysmis ok j Kirkebyen aff Lasse Strudzenbergh vnder reth skatningh; ther pa hawer jak giffwit honom xx [mark], som han bar vp aff Skalenbergh. Jtem ij pund malt, pundet for ij mark, jtem xx lispund Kælæ braxen, pundet for v ortuger, jtem [½] tunna smør for iiij mark. Jtem j sama sokn køpte jak eth godz aff Hinza Bintenkærl for l mark; ther pa hawer iak giffuit honom j stykke engh j Havghw sokn vndher reth beskatningh. Fol. 5. Jtem køpte jak eth godz j Leejærffwe sokn aff Jaco Parconpoyca j Koskis by for xxx mark oc xij alna vadmal; thet war en fiærdungx krok jordh, thet skipte jak til Lampis sokn met Paual Pakkaynen ok togh aff honom en fiærdunghx krok jordh vndher reth beskatningh. Ther pa hawer jak giffuit honom fførst en hæst for vj mark, en ketil, som wogh v mark, marken for iiij ortuger, jtem j span rogh for viiij ortuger, jtem j pund salt for v ortuger, [½] pund flæsk for ij øre, jtem ij spen rogh for vj øre, jtem j swin for [½] mark, jtem xx[½] (?) mark, som iak gaff Engilbrect for hans sakøre, jtem [4½] mark, som iak gaff Hannus Degn pa hans wegna, jtem ij spen rogh och ij spen korn, span for x ortuger, jtem j koo for iij mark, jtem v karper haffra, karpen for xx peningar, jtem fik jak hans broder Jønis Pakkayn a hans wegna j span rogh ok j span korn, spannen for x ortuger. jtem j flæsk, som wogh ij pund, oc v mark pundet for [½] mark, jtem j span korn for x ortuger. Jtem køpte jak jord j Poykimedze aff Olaff Ryppoyn vndher reth beskatningh; ther pa hafwer jak giffwid x mark iiij ortuger minus. Jtem køpte jak jord aff Walborgx barnom j Hudiala j siæxtungx krok for xx mark. Ther pa haffwer jak giffwid x**** alna clæde for vij mark, jtem ij kætzlæ, som wogho xiiij mark til hopa, marken for iiij ortuger, jtem xij alna vadmal for j mark, jtem xviij karper rogh, karpen for v ortuger [½] øre peninger. Jtem køpte jak j tredingh aff sama godzet aff Heine stivffson, stora Peder Thomahayn, ther gaff jak honom fore xx mark epter rede peninga; jtem fik jak aff sama godzet j tridingh aff en bonde j Asikala sokn, som heter Olaff Nielsson j Wehmas met reth skipte, thy jak gaff honom mina skoga ok fiske wathen j Reweri igen, ok ther aff ghør han skath. Fol. 5 v. Jtem Laurens Papu gaff iak for hans deel j Leso x pund salt for xij øre, jtem xij alna wadmal for j mark, jtem j thunna tree for ij øre. Aff thenne epterscriffna mannom haffwer jak køpt jordæ godz: fførst aff Olaff Mattisson j Sayriala epter beskatningh, ok ther pa haffwer jak betalad honom fførst xij alna watmal for j mark j Porkala, jtem xij alna watmall j Havgv nær lænzmannen, jtem x karp rogh for i[½] mark iiij ortuger, jtem ij pund flæsk for [½] mark pundet, jtem iij pund kokøt ok fare köt til sammans for ix øre. Jtem i[½] pund koper kaar, hwar mark for iiij ortuger, jtem j flæsk, som wagh j pund ok v mark, pundet for [½] mark, jtem ij pund kokøth for v[½] øre, jtem j pund rogh span for viij ortuger, jtem ij pund salt for [½] mark, jtem [½] pund rogh span for iij øre, jtem iiij pund salt for j mark, jtem j span korn for x ortuger, jtem j span rogh for [½] mark, jtem j pund flæsk for [½] mark, j pund kokøth for iij øre, jtem j ko for xx øre, jtem j liten vxa for j mark, jtem ij pund salt for [½] mark, jtem ij karp rogh for iij øre, jtem j pund køth for iij øre, jtem j span rogh for x ortuger, jtem j kedel for xx øre. Jtem aff Niclis Tunpinen skal iak haffwa jordh, ther fore skal jak fødæ honom ok hans hustrv ok eth barn met them. Jtem Helgha j Sayriala hawer wburit for jord iij karp rogh for [½] mark, jtem iiij karp miøl for j mark, jtem j pund flæsk for [½] mark, jtem j pund kokøt for iij øre, jtem j pund salt for ij øre, jtem iij karp rogh for [½] mark, jtem iij pund kokøt for ix øre j Porkala, jtem j Sayriala j karp rogh for iiij ortuger, jtem j pund kokøt for iij øre, jtem j span rogh for iij øre. Jtem Anders j Hudiala fore jord ij spen korn for [½] mark, jtem j pund salt for ij øre, jtem j pund köt for iij øre. Fol. 6. Jtem køpte jak aff Anderssøner j Padenkallio Reko hustrv godz j Nipala vnder reth beskatningh; ther pa hawer jak giffwid them ij pund rogh, span for viij ortuger, jtem iiij pund salt for j mark, jtem v pund oc ij marker gjord koper oc mæssingh ok tenkanno, hwar mark for iiij ortuger, jtem xxxvi[½] alin watmal for iij mark j ortug, jtem x[4½] øre rede peninger, jtem ij køør for iiij mark, jtem j pund rogh span for x ortuger, jtem j pund flæsk, j pund kokøt, j pund salt for ix øre til hopa, jtem iij pund grytor ok kætzlæ ok tenkannor for x mark. Jtem køpte jak jord j Nipala aff Laurens Kerkola epter reth beskatningh; ther pa hawer jak giff[wid] honom vj pund gjord koper, pundet for iij mark viij ortuger, jtem iij pund kokøt for ix øre, jtem vij spen rogh, span för viij ortuger, jtem ij pund salt for [½] mark, jtem xvj ortuga peningar, jtem j koo for ij mark, jtem xij alna watmal for j mark. Jtem Jusse Kerkola, honom hawer jak giffwit ij pund køth for vj øre, jtem j pund salt for ij øre, jtem [½] pund rogh, span for x ortuger. Jtem bytte jak godz met Lauri Pakkayn, han fik mik godz j Paklasælæ, ok jak fik honom jgen j Kætelæby, ok hwad hans godz war bætre, tha hawer iak giffwid honom ther pa vj mark; jtem fraa slotted j pund rogh, span for x ortuger, jtem ij pund salt for [½] mark, jtem j pund køt for iij øre. Jtem køpte jak ij karp land iord aff Jusse Laurensson i Termola, annad ligger hart wid the nyæ stuffwane, ok annad hart wid Laurens Kerkos riiæ; ther pa hawer han fangit swa goth som ij mark j eldh kaar, jtem j pund salt for ij øre, jtem j koo for ij mark, jtem j pund salt pa nyth for ij øre. Jtem Michel Kotis enkiæ hawer vpburit j span rog for iij øre, jtem j pund salt for ij øre, for ij lass engh, som ligger widh Kavma nythy. Fol. 6 v. Jtem vpbar Peder Lavniayn ***** j span rogh pa en hombla gardh, ok til forende hade han tagit vij karp rogh, ok ther met ær hombla garden betaladh. Jtem Paual Martinsson j Sayriala, han lop borth fraan sin hustrv och barnom, tha gik them nødh pa j thet harda arit for sylt skuld. Swa gaff jak them til theris fødhæ ok bergningh math ok hwad the wedertorffpte(!), fførst j flæsk, som wogh j pund ok v mark, pundet for [½] mark, jtem ij pund kokøt for vj øre, jtem iiij karp rogh, karpen for iiij ortuger, jtem j kedel, som wog xiij mark, hwar mark for iiij ortuger, jtem j karp rogh for iiij ortuger, jtem j pund kokøt for iij øre, jtem iij karp miøl, karp for ij øre, jtem j pund køth for viij ortuger. Jtem køpie iak aff Yhannus j Sayriala hans ærffwæ deel j Toyuola; ther pa hawer iak betalad honom v mark før en han borth foor, jtem j pund køt for iij øre, jtem ij karp rogh for [½] mark; jtem haffwer hans hustrv sidan vpburit for jord fførst j koo for iij mark, jtem xvj alna watmal for j mark viij ortuger, jtem xiij alin watmal, alin for xx peningha, jtem en koo for ii[½] mark, jtem xij alna for j mark; jtem vpbar Helga epter sin broder Litzla Jøsse xij alna watmal for j mark. Summa offwer al thet hennes bonde ok hon hafwa vpburit gør xx marker vj øre j ortug. Jtem hawer jak talad til køps met her Jøns Bøst om ****** hans deel, helfftena, som han hawer j sama godzet met Yhanus; ther haffwer jak encte giffwid honom en pa. Jtem køpte [jak] ******* [½] krok jordh aff Biørn j Ivttilæ; ther fore gaff jak honom xl iiij marker. Jtem køpte jak eth godz j Havhiala by aff Koko Jvnnv, som bodde j Finland j S:te Keterine sokn; ther fore hawer jak giffwit honom c mark j godz ther nidher j Finlandh, ok jak fik hans Fol. 7. godz her vppe jgen, ok thet sama godzet skipte jak met Peder Hemingxson, swa at jak fik hans godz j Nipala ok han fik aff mik jgen thet, som jak hade j Hawhiala. Jtem Niclis Kerkinen i span rogh pa eth stykke engh. Jtem Andris Eskilsson i Termola iij span rogh, span for iij øre, jtem j pund salt for ij øre a sinæ stora moders wegna, jtem j pund køt for iij øre. Jtem Peder Willayn j Sayriala ij span rogh, span for viij ortuger och iij øre peninga for en engh. Jtem Michel Liki iiij span rogh, span for viij ortuger, och xiij øre peningar for en engh, jtem iij øre j ortug j hans skat. Jtem fik iak jordh aff Ævkenpoyca Heyki fore fullan tivffnad, thy han stall Olaff Kokkinpoycas hærbærgh j mangh aar ok warth pa thet sistzte fangen och tivffnad j hender hans fandz; ok en hans broderson war met honom i radh och daadh, tha the stala nøtthe ok fortærde ok han vndkom, thy bleff jak ok widh hans jordh, epter thy at xij men ranzsakade• ok all soknen tilstodho pa sattho tinge at swa war til gangit; tha kendis jak widh beggis thera jordh, epter for:de Heykis eygit opsaat och godwilia, ok all soknen badh for them at the matthe behalda liffwid. Jtem Olafi Vkkoyn j Hudiala haffwer vpburit for godz, fførst iij pund køt, pund for iij øre, jtem j pund rogh, span for iij øre, jtem j span rogh for [½] mark, jtem j pund flæsk for [½] mark, j pund køth for iij øre, j pund salt for ij øre, jtem j Porkala xij alna watmal for j mark, jtem hans dotter, sidan fadren war dödh, xij alna watmal for j mark, jtem j pund køt for iij øre. •• Jtem Olaff Vkkos syster for jordh en vxa for ij mark, jtem iij karp rogh, karp for v ortuger, jtem iij karp korn, karp for iiij ortuger, jtem j pund køt for iij øre, jtem j span rogh for viij ortuger, jtem j pund køt for iij øre, jtem j blaa qvinnæ kapa for iiij mark, jtem j pund salt for ij øre, jtem j gøøth nøth for iij mark, jtem xij alna watmal for j mark, jtem j pund køt for iij øre. Fol. 7 v. Jtem køpte iak aff Magnus Memaynen ok hans broder barnom theris deel j Sankola; ther pa hawer jak giffwid them først ij pund køt, pund for iij øre, jtem ij pund rogh, span for iij øre, jtem ij pund salt hwaar thera, pund for ij øre, jtem xxiiij alna watmal ij quarter minne, ther til iiij marker salt, thet gör ij mark; jtem Magnus en koo for ij mark, jtem i[½] øre d., jtem Eskil j øre d., jtem togo the tilsamans xj øre oc vij peninga; jtem Magnus j span rogh for [½] mark ok j pund flæsk for [½] mark, jtem Eskil j span rogh, j pund flæsk for j mark; jtem betalade jak them ij godh nøth for v mark. Jtem Eskil ibidem togh en ko for xx øre ok xiiij span rogh fraa husit, epter thy som the sielffwe sigghiæ; om flæsk ok kokøt weth jak ekke for wist huru mykit the haffwa tagit før en jak komb til husit. Thetta epterscriffna haffwa the tagit sidan jak laath skatta jordenæ, thet war pa S:ti Symons dagh; tha bleff jak them skyldogh xv mark offwer alt; jtem togho the ij køør foor iiij mark, jtem Magnusson i[½] alin klæde for xj øre, jtem Eskil ii[½] alin klæde ok xii[½] alin watmal, thet gør til samans iij mark j øre, jtem tunna salt for iij mark, jtem iii[½] mark reda peninga, jtem j ketil for xiiij øre, jtem j pund køt for iij øre, solutum totum. Jtem Olaff Pakarayn j Sayriala ij span rogh for j mark pa en engh. Jtem Anders Basse ibidem j span rogh for [½] mark pa eth stykke engh. Jtem Knwt j Kastaris ij pund flæsk for j mark, j pund køth for iij øre, jtem ij spen rogh for j mark, jtem j pund salt for ij øre, jtem en kiortel j Porkala aff nærest for viij mark, jtem j Marianwori [½] pund malt, span for iij øre, jtem ij span korn for vj øre, jtem [½] pund hombla for [½] mark, jtem j pund salt for iiij ortuger, jtem j Abo j tunna øøl met træet for xij øre, jtem j pund køt for iij øre, jtem j Stokholm aff min werdinnæ hustrv Walborgh xx marker epter Stokholms marker, ok thet han taga jgen epter warth rekneskap vj øre j marken. Jtem Jusse Rayko for en engh iiij spen rogh, span for iiij øre, jtem ij span or(?), span for iii øre, jtem en ketil for j mark ok viij ortuger, jtem watmal for jx øre, jtem ij pund salt for [½] mark, jtem j mark peninga, jtem j pund smør for [½] mark. Fol. 8. Jtem Laurens Napoys stivffson j Hudiala for jordh j koo for ij mark, jtem xij alna watmal for j mark, jtem hans moder j span rogh for [½] mark, jtem j pund flæsk for [½] mark. Jtem Tunpes dotter Gertrud j pund køt for iij øre, jtem j karp rogh for ij øre, jtem j karp miøl ok v mark køt for ij øre. Jtem Peder Pørffwoyn pa en engh j pund salt for ij øre, j pund køt for iij øre. Jtem fik iak aff Claws Likisson [½] siettungx krok jord aff hans sona konas jordh liggiændis j Sayriala, bade bryst jordh ok vtmarker, ok iak gaff honom jgen j Syrientaka swa mykyn iordh aff mith fæderne, som frælstz war af gammalt frælsse, som ær førstz eth stykke jordh, som kallas Leson maa, j pund landh, jtem widh Panenmæki eth stykke for bryst jordh, jtem ij karp land jordh j akren, som Jusse Rayko hafde før, jtem j stykke jord iij karp landh liggiandes wid Mvtasan oyia pa hiin sidan for vtan for:na raar. Jtem haffwer iak giorth eth hopa køp met Syrientaka by, swa at jak hawer skipt til mik alle the iordh, som the haffwa pa thenne sidhone Victissen oya, som kan brvca met arder, theris fæægangh frij, swidiæ landh ok baste skoga, ok iak hawer giffwit them jgen pan hin sidhon Mvtasanoyia, vndantagit eth stykke jordh, som kallas Sarikka, thet bleff mik frith; ok mellan Mvtasan oijia ok qwærnæforssen thet bleff ok mik frith etc. Jtem fingo the aff mik ii[½] karp landh jordh widh Mvtason oyiæ widh raa garden. Jtem køpte jak [½] siettungx krok iord aff Peder j Æynis och Andris hans broder, Andris Sawolayns hustrv søner; ther fore skal iak giffwa them xvj marker epter bonde tall; ther pa betalade iak j mark epter bonde tall. Jtem køpte iak aff Andris Sawolaynen, theres stiwffader, ok [½] siettungx krok jord epter bonde tall, ther pa haffwer iak betalad honom fførst j kedel for i[½] mark, jtem [½] mark peningar jtem xx alna watmal for ij ortuger alinen, jtem j øre d., jtem iij spen rogh, spannen for iij øre; restat vij mark ij ortuger. Fol. 8 v. Jtem haffwer Reko j Nipala vpburit for iordh til forende #14 mark j alla handa werdøræ, jtem sidan ij kedlæ for iij mark, jtem iij spen korn, span for vij ortuger, jtem iij spen rogh, span for iij øre, jtem ij pund flæsk for j mark, jtem en koo for xx øre, jtem ii[½] pund salt pundet for v ortuger, jtem qvit met honom vj øre j hans sakøre j sama jordæ werdæ. Jtem giorde jak eth køp met Ingeborgh, Olaff Leykos ænkiæ, j swa mathæ, at hon laat mik all sin deel aff sin jord, som hon hawer j Nipalæ, epter reth beskatningh ok dandemannæ radz sakan, ok iak skal betala henne j iiij aar eller v epter reth bonde marka tall en medel matthæ koo for ij marker, xij alna watmal for j mark, vj øre redæ peninga, vj mark giordh kopar eller ten for j mark ok roghen epter thy som nw gaar ok gælder j landit; ther pa gaff jak henne strax ij faar for [½] mark. Jtem gjorde jak eth køp met Heyki Laurens Leykosson j swa matha at han laat mik all sin deel aff sin jordh, som han hawer j Nipala, epter reth beskatningh ok dandemanna ranzsakan, vthan hans fader broder Jusses barnædeel ær vndan skilt; thogh skal jak thet forestaa met thy, som jak køpt hawer, til tæs at the for:na Jusses barn ather til landæ koma ok kunno sielff theris fore staa, ok iak skal forda Heyki Laurensson betala j iij eller iiij aar j Abo epter reth bondæ marka tall vj øre redæ peninga for j mark, xij alna watmal for j mark, vj mark giort koper eller then for j mark, ok roghen epter thy som nw gaar ok gælder j landit; ther pa gaff jak honom strax iij øre peninga. Fol. 9. Jtem køpte jak iij las engh aff Heyki Pavalson j Hudiala hart wid min engh, som jak fik aff Peder j Huctis; ther for hawer jak giffuit honom j span rogh ok j span korn for j mark ok xviij alna watmal for i[½] mark, jtem [½] mark peninga. Jtem køpte jak aff Tenpoyka j Hudiala iij lass engh liggiandes nær then engiæn, som jak fik aff Peder j Huctis; ther for hawer iac giffuit honom j span rogh och j span korn for j mark, jtem xviij alna watmal for i[½] mark, jtem [½] mark reda peningar. Swa mykit hawer Taraynen fangit aff mik for the jordh, som han fik aff Jusse Fossinen; fførst ij nøth for iiij mark, jtem ij faar for [½] mark, jtem j geeth for iij øre, jtem xij spen rogh for iiij mark, jtem v pund salt for x øre, jtem j kedel, som wogh vij mark, for j mark oc iiij ortuger, jtem xij alna watmal for j mark, jtem iij pund kokøt ok fara køt for j mark, jtem ij pund koperkaar for vi[½] mark iiij ortuger, jtem jordh j Kaytala for x mark ••• eller bæder; thet ær ekke en beskattat. (Fol. 9 v–11 v tomma). •••• Til Layhis gardh ligger Solberga, jtem Læppas oc v karpalandh j Sillantaka, jtem the ænger, som liggia j Achtis, oc Hærsas ängh, jtem eth stykkia ængh, som ligger j Matiala aa green, jtem Sarejærwj skoga iij mans deel, jtem Pææjærffuæ vj manna skoga, jtem Salaiærwj iiij mans skogæ, the skulla bliua vpo suder sidhan Sareiærwj; jtem oc then delen, som ær j Rawtalampi, jtem qwernen ok fiskawaten j Walkiakoski helffthen, jtem humbla gardhen, som ligger i Kawkawaynio oc helffthen. Thessæ ære the raar, som ære j mellom Judicala oc Layhis, som fordom war: først Pahuso j lænxta wiik, tedhen til bron, som ligger mit j mellan malmen til Huktanemj och swa til Pyhæsonsaare.••••• Fol. 12. Thæssæ epterscrifna ting fik jak Jngeborg Waldemars dotter pa min deel aff løs ørom, først: ij kulgrytor jtem vj fotegrytor jtem j brygge kedel aff t:or jtem j kedel jtem iij kannor jtem en livstaka med xij pipor jtem j met vj pipor jtem j met ij pipor jtem iij silff skolar jtem j silff horn jtem en vp reed sengh jtem iiij bolsther jtem vj par lakan jtem iij borduka jtem handclædæ jtem x høgiande jtem eth spar lakan jtem j benkke dynæ. Thæsse epterscriffna stykken fik jak Niels Thawast: fførst iij bolsther jtem j ryia jtem j wepæ jtem v høgiande jtem ij gulskindz høgiande jtem ij benkke dynor jtem iiij par lakan jtem j par bleek lakan jtem iij bordduka jtem ij handclæde jtem j armbørst jtem viij skiolda jtem vj yxæ jtem ij basspiwt jtem polyxæ jtem iij lod byssor jtem j føglare met ij kamara jtem j kijsta jtem iij jærn hatta jtem ij par staal handzska jtem j par forstaall jtem eth skiorthe jtem j lyræ•••••• jtem j kraga jtem iij sylff skala jtem beslagen horn jtem ij keniker jtem iij kannor jtem iij kvlgrytor jtem v fote grytor jtem ij ketzla jtem ij livstaka met vj pipor jtem j liwstaka met viij pipor.••••••• Thetta epter:na ær jnuentarium j Porkala: fførst j brygge kedel aff i[½] t:na jtem vj grytor jtem ij kætzsla jtem j brandæ jærn jtem ij sleffwær jtem j steke spiit jtem vj par kætzslaringa jtem j bradpanna jtem j hand fath jtem v kannor till samans stora smaa. Fol. 12 v. Thetta epterscriffnæ hawer iak Jngeborgh Waldemarsdotter vthlakt sidan min herre led aff daghom, Gud hans siæl nade: fførst betalade jak Olaf Tohka v mark for hans deel j Ænækoski laxefiskeri i Norrebotn. Jtem køpte jak en hæst til gardzens behoff Porkala for vi[½] mark. Jtem j hæst aff Sankola ij mark for landboans deel. Jtem en hæst aff Mariwori for min gældh for vi[½] mark; then gaff iak min tiænare Marten Henrixson for sin løøn."}, {"df": "3002", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Store (= Sten) Henrichsson giör allom witterligit med detta mitt närwarandes öpne bref, at den tid högborne furste konung Carl konungz bref(!) och lagmanstingh hölt med allmogen af Cangasala sokn och jag satt för lagmans dom på wälborne mans wägna Hartwik Jacobssons och flere andre gode mäns närwaro ibidem, Olof Ifwarsson, Claus Kurck, landshöfdinge ibidem, anno Domini 1456, om sanct Knuts dag, då kom för rätta å satte ting Olof Påfwelsson och Michel Påfwelsson af Orihwesi med 12 landzsynemän Olof Thomesson, Claus Kurki, Hatwik Jacobsson, Philippus Thomeson, Dani Latula, Oti Kärnala, Olof Kiwika, Påfwel Wiloinen, Olof Saristo, Hendrik Kiruka, Sigfred Pusthe och Knut Dottinen, som hade konungslig syn och ransakade emellan Bengt Lydikäson och förb:de Olof och Michel och kände them therföre, at the hade giordt skiäligt och rätte roon them emillan med sämio och samtyckio, som är första hufwud roon Lehmilahden Ojansu och så rätt roo til Jarun jurako, thädan till Humala ojan jylhä, thädan til Walkiawuoren otsa, Aitian saaren och till Laakoi lammen harju, thädan til Koskelowuoren korke och så råå rätt neder i watnet, der ligger en badstuga; hwilket ährende jag wåldgaf the tolf i nämnden.*"}, {"df": "3003", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff förkomma kan kennis jagh Biörn Raualdsson, häredzhöffdinge i Östre härede i Nylandh i Rassaborgz län, att thet sijn iagh ting hullt medh almogen i Poijo sockn anno Domini 1456 opo sancti Hendrici affton i erlige mans närwaru Philpus Iwarson, höfuidzman på Rassaborg, och flere gode manna närwaru, tå kom fore mig på satto tinge hustru Kattrin, Jöns Bengtzons, och skötte en ottung och en skattmarck jord ligiandes i Borgaby i Poijo sockn med allo ty, som ther tilligger och aff alder tillegatt haffuer i watto och i torro, i skogh, i skiwll, i fiskewattn och med qwernstandom, wndan sigh och sine arffuingom och wnder för:de Philpus Iwarsson och hans arffwingar till ewärdlige äge före fyretio tre marck Rijske; huilke ärende iagh skött till the tolff, som tå i nempden såtto, som är Jusse Kusses, Jusse Leijkis, Hans Buka, Anders Jacopsson, Jöns Andersson, Jacop i Baggeby, Jöns Larsson, Magnus Gundildsson, Jusse Tamins, Sone Riffierij, Oluff Jacopsson och Peder Oluffsson; ransackade, wittnede och effterforo(!), att för:de jorda sköttning lagliga giordt och skött war och laghstanditt och kendes sigh fulleliga hafua wpburitt för:de jordawerd till godo nöija och ingen mott migh eller nempden wädia wille, ty dömpde iag för:de köp och skijptte stadugtt och fast att blifua effter thenne dagh, och förbiuder iag huariom manne thetta för:de köp och skiffte hindra eller qwelia, weder sin tre marck för mijn dom. Till mere wisso och högre förwarning thå henger iag mitt insegle nedan för thetta breff, som skriffuitt är år och dagh som förskrifuitt ståår etc."}, {"df": "3004", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff see eller höra kennomps wi Jngeborg, fordhom Jöness Arnichasons hustru, Gud hans siæll nadhe, Andris Japson oc min ælskeliken hustrv Katrin Jöness dotter oc Margita Jöness dotter oss hafwa vnt oc gifuith oc fullelika vplatith vara fru, sancte Anne oc sancte Birgitte clostre j Nadhendall oc met thæsso varo brefue vnnom oc vplathom, fulbordhom oc samtykkiom, stadhfæstom, skælom oc sköthom met godhom vilia oc beradhno modhe alla the gaffuor oc giffth, som junfrv Cristin Jöness dotter gaff til Nadhendals clostre fore sina prouento oc vppehelle, som ær ij gotz liggiandis j Vlfsby sokn, et hether Solistha, som ær en tridiungh offuer allan byen, oc thet andra hether Hæranpæ, twa dela j sama gotze. Thy affhændom wi forscriffne oss oc warom ærfwingiom for:de Solista oc Hærænpæ gotz met allom tillagom oc tileghnom them oc vplathum systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre til æwerdelika ægo. Thet sama forordom oc vilkorom kennes jak Andris Japson mik hafua gifwidh oc et gotz iumfrv Marie, sancte Anne oc sancte Birgitte clostre j Nadhendall fore minne dotthers prouento oc vppehelle, huilkit hether Skardaböle, x lass æng vndantagno, met allom tillagom thy gotze tilhörir eller framdelis kan tilhöra j vatho oc thorro, nær by oc fiærra, engo vndan tagno, til æwerdelika ægo. Til tesso mere visso oc störra forwarning hengher jac Andris Japson mit incigle for thetta breff, oc wi forscriffne Ingeborg och Margita badöms goda mæn Philpus Jönesson oc Swen Japson vm thera inciglæ fore thetta breff, som scrifuat ær j Nadhendall manadaghen epter sunadagi Oculi anno Dominj mcdlvj:o."}, {"df": "3005", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the, som thetta breff höra æller see hælsar iak Ragwaldh Surepæ, borgare j Abo, kærlika met Gudhi. Thet skal allom witherligit wara, swa æpterkomandom som thöm nw æra, at iak kænnis met tesso mino oppno breffue mik haffwa giort met beradhno modhe oc samtykko met mynna hustrv godhwilia oc flere gode wener radhe j thenne godha manna nærwaru, som ær Jönis Frees, Hannes More ok Symon offuerskæræ, eth skælleghit ok stadugth jordhe bythe met reenliffues mænniskiom systrom ok brödhrom aff waro frw, sancte Anne ok sancte Birgitto clostre i Nadendal j swa matto, at iac vnnær thöm oc til æwerdelighe ægho vplather eth steenhws a kirkie gathunne i orden wiidh torghit oc ena fællebodh met tompt liggiandis öffwer aan jæmpt at sancti Olaffs closther, oc eth jordagotz, som ær vj stængher jordh offwer allan Potula by j Hallikko sokn liggiandhe, hwilkit iac köpte aff Iaco Potula oc aff hans hustrv, Margaretan, för i[½](c) marc swenska, som hans köpe breff ther ludher vppo, met allom thes tillaghom j wato oc törro, som ær akor oc ængh, hws oc jordh, skoghom oc skogxlutum, fiskewatnom, fæmarkom oc fægangom, tomptom oc tomptastadom, qwærnom oc qwærnastadom oc met allom androm tillagom oc wtwægom nær by oc fiærran, ængo wndantaghno, som ther aff alder tillighat haffuer oc æn tilliggher eller rættelica tilliggia bör, hwadh næmpne thet helst næmpnas kan; oc ther til haffwer iac, for:de Ragwaldh, köpt först aff Henric Tomanpoica j æng för vj mark, ij öre mynne, oc aff Jösse Mesala j ængh för v marc; jtem j lössörom j stuw för ij marc, j ria för ij marc oc j vxa för iij marc, iij köör för iiij marc, faar för xij öre oc vngh nöt för xij öre, for et steenhws i Stokholm met ij trægardha oc j bryggiahws, hwilkit for:de closther fik aff herre Hinric Makkarlandh, Gudh hans siæl nadhe, för ena iomfrv prouenth, som hether Elin Knutzdotter, huilkin han ingaff til Nadhendal met för:de steenhws til æwerdelica [ægho]. Oc ware thet swa, som Gudh forbiudhe, at noghot aff thenna for:de stykkiom æller gotze aff thy for:de Nadhendals closther met nokrom ræt aff ginge eller franklandadis(!), tha til bindher iac mic oc mina arffua at widherlæggia for:de closther swa mykit igen oc swa godhe læghe æller som swa mykit ræntar jnnan vj wikur næst æpther at nokot aff for:de stykkiom ær affgangit widh mina sannindh oc godha tro, oc ther til vprætta thöm allan then skada the kunna ther innan tagha. Jtem tesse æptherscriffna ære the ghodhe men, som haffwa offwer thetta köpit warit oc haffwa thet badhe sköt oc skælæt æpther ty war landz lagh wtwisar, swa som ær förskælmen jak, for:de Ragwaldh a mina wegna oc Philippus Iönisson aff closther wegna, skötningxmen Andris Olaffsson aff Halikko, Olaff j Tawla, Mattis Calo, Petar Papunen, Laurens Lokky, Josse Wirma, Jonis Kæraworen, Josse Staffansson, Niclis Payw, Clemet Ærlandsson, Niclis Wiala oc Jacu Potulan. Ty affhændher iac mic oc minom ærwingiom tesso forscriffno styckio oc tilægnar thöm för:de Nadandals closther til æwerdeligho ægho ohindradha oc oqwalt for mic oc allom arffwom oc æpterkomandom, æ hwa the helst wara kunna, æpther thenne dagh nytia oc bruka thöm æpther thera eghin wilia. Oc giffuer iak herretz höffdingianom j för:de hærede, som for:de Potula gotz liggher, oc borgamestara j Abo, ther for:da steenhws oc fællabodh staa, fulla makt met tesso samo breffue for:da stykkio met allom tillaghom stadught döma met skælom æpther ty landzlagh oc köpstadz ræt wtwisa. Til tessa förscriffna ærende mere wisso oc större förwarning tha haffuar(!) iac, för:de Ragwaldh Surepä, latit witherligha hängia mit jncigle för thetta breff, oc ther til bidher iak beeskelighe mæn oc hedherlica som ærw Albrict Nydhentorp, borgamestare j Abo, Jonis Frees, Jacob Swart oc Laurens Iacobsson, borgare j sama stadz, at the hængia thera jncigla til witnisbördh oc stadhfestilse före thetta breff, som giffuit ær j Abo aarom æptir Gudz byrdh mcdlvj, vppa sancti Gregorij pawe dagh."}, {"df": "3006", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høra æller see kænnes oc kungør jac Niclis Riddare j Abo mik wara rættelega skylloghan domkirkionne j Abo fæmtigia marc denarer j swa goth mynt at iiij gøra fult fore een swaran engilsk nobel, for hwilka l marcher sæther jac met minne kære hwstrv Lucia Laurens dotthers fulbordan oc samthykke domkirkionne til witherlighen oc brukelighen pant een tridongh j Suremaiærfui bølæ liggiande j Berna sokn, met allom thæs tillagom engo wndantagno, oc ther met wnnar jac domkirkionne til bygningh thet godzet kan ræntha, til thæs at jac hafuer betalath forscrifna fæmtigi marcher denarer til fulla nøgia. Thil thessæs breff ytermera wissa oc stadfestilse bidher jac ærliga mæn herre Henric Bidz, riddare oc lagman j Sudherfinne lagsagu, oc Mikel Suripæ, borgamæstare j Abo, at hængiæ sin jncigle met mino engno wndher thetta breff, som gifuit oc scrifuat ær j Abo die beatorum martirum Gordiani et Epimachi anno jncarnacionis Dominice millesimo quadringentesimo quinqagesimo sexto."}, {"df": "3007", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "S:t Karin", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witterlighit wara som thetta breff förekomma kan, kennes iag Ragwald Stiuffulson¹ häredzhöffdinge j Pijke häred, [met] myno tæsso² öpne breffue, at then tijdh iag ting hwlth medh almoghan aff sancta Katerina soken anno Domini mcdlvi i ärligx mantz närwaru Bengt Swertzsson³ (ͻ: Jwertzsson?), fougte j Suderfinne, thå kom före rätte Henrich Smidh och såldhe sith godz liggiendes j Ladijolax,⁴ [i] oker⁵ och äng, skogh och skiwll, wotho och torro, ingo vndan thagno som ther⁶ aff alder tillighat haffuer, vndan sigh och sijnom arffuom vnder Gödikä Huit och hans arffuom till ewerdeliga ägho⁷, på hwilkit köp for:de Gödikä haffuer Henrich⁸ ååt nöghian giort cl ₥ epter redha peningie och xvj alna kumisth resadhe⁹ (!ͻ:klädhe), huilkit ärende iag skiött till the xij¹⁰ j nempdene sotho och skötninge män wara om lagligha köptt eller vpburit¹¹ war, som är först Lasse¹² Alankylä, Olaff Blek, Erich Widocaijsthen,¹³ Michel Mattilaijsthen, Olaff j Lemmo, Karl j Hötis,¹⁴ Nilss Kauselan,¹⁵ Hanss j Kakkaris, Mickel Nikkelästä, Påwal Witäma, Biorn j Monnis, Andris Greffwe; thå (ͻ: the)¹⁶ witnade, ransakedhe och epter sworo ath thet war lagliga vpbudhit och haffde lagståndit. Epther xij manna eedh och rantzakan och ingen motth nempden wedhia wilde, thå dömpde iag köpit stadukt och fast ath bliffua til äwerdelige äghor, och forbiwder iag hwan man thet köpet hindra eller qwelia wid sijna iij ₥ för min dom. Til thesse breffs mere wisse och bettre¹⁷ förwarning¹⁸ henger iag Ragwald Stiwlsson¹⁹ mith jncigle nedhan före²⁰ thetta breff, som ær giffuit darom(!) som²¹ fore scriffuit står, feria secunda post dominicam trinitatis."}, {"df": "3008", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlvi, på måndagen nest efter wår fru dag visitacionis, hult iag [Hartvig Japsson] häradzting i Hwittis. Nembden: Olof Lefja, Olof Liuha, Anders Sarickala, Nils Oluffe poika, Jop i Loima, Nils Stegare, Laurens Rara, Oloff Phalli, Jons Arnikas, Matz Henriksson, Oloff Sackoi och Henrich Laurentzson; ransakade thenne xij i næmpden såthe och all menige man i sochnen om Rudange fors huru thet kom först vth ifrån Hwittis för j mandråp aff een, som heeter Kari Karhiniemi; först Rudangofors och Koadsalo eng i nider enden, som allmennig warit hafwer, Pirioija och Artiston oija och the skoga, som där emillan liggia, åth een, som heeter Nils Wättinen i Ylistaro."}, {"df": "3009", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the thetta breff höre eller ssee kennes och kungör jach Pedher Karpalaijn, häredzhöffdinge i Rijmitta(!) häredhe, medh thetta mitt närwarendis öpno breff, atth then tijd jach war i Rijmitta sochn opå S:te Jacops dag anno Domini mcdlvi, thå kom opå kyrckebacken Jeppe Fincke i erlige och wälborne manna närwaru her Jones Tawast, canick i Åbo, Henrich Tawast och Mickell Suripä, borgamestere vdi Åboo, och i alla meniga sockne närware, och kendis sig vppenbarliga haffua sålth iiij godz liggiendis i för:de Rijmettha sochn i Poickabyn medh huss, tomt, jord, åker och engh, fijske wattn, i wåtthå och tårrå, närby och fierre, ingo vndantagnå, som tij godzsene aff alder haffwer tilhörtt, beskedelige och wälborne manna Steen Hendrichsson, fougte opå Kårsholm, för v(c)xx march swenska peninga Stockholms myntt, hwilka peninga summa han sig till fulla nöigo kendis haffua vpburijdtt. Ty skötte han för:de Poijckabyn medh allom tillagom, som för:uitt ståår, vndan sig och sina arffua och vnder Steen Hendersson och hans arffwa till ewärdelighe ägoo, och för:de Hendrich Tawast anamede skötningen opå Steen Hendrichssons wägne, som förrörde Jeppe Fincke skötte och skeladhe medh thenne efftherschriffne xij bolfastom mannan, som ähr Lasse Kuris, Alff i Heijnos, Mårthen i Rijghas, Peder Smedh, Mattis Joensson, Bencht i Rödila, Rawall Hankala, Nigles Alakylä, Hannes Vytie, Påwall Hepomar, Lasse Porna, Jones Oijaltha, förskälaman Peder Karpalaijn. Til mere wisso och withnessbördh henger jach mith incigle vnder thetta breff medh Jeppe Finckes incigle, som schriffwitt ähr åår, dag och rwm som schriffuitt ståår."}, {"df": "3010", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Fore alla the thetta breff høra eller see kænnomps ok kungørum vi Erik Bidz, lagman j Sudherfinne laghsaghu, och Ragwald Stigulsson a wapan, harædzhøffdinghe j Pike hærede, oss haffua sith eth ærligx manz her Karls aff Tøpthom, hwilx siel Gud nade, vpit breff vppa perman, met hans ok thu annor hengiande jncigle, heel ok welforwarith, ludande ordh fra ordh, som hær epter følgher: Alla them thetta breff høra elle see helsar jak, Karl Wlfs[son] aff Tøpthum (etc. Se n. 281). Til mere wisso ok vithnisbyrdh ath wi swa seeth ok hørth haffuom lathum wj hænghia war jncighle vitherlighe for thetta breff, som scriffuit ær vppa Kusto ipso die beate Ypoliti Martiris anno Dominj mcdlvjº."}, {"df": "3011", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDLVI. Item due sorores, videlicet Margareta Arwids dotter et Helena Hinzadotter, venerunt de Finlandia de monasterio Nadhendaal, in quo steterant ad plures annos, habentes in comitiva sua sacerdotem, dominum Karolum. Adventus earum fuit in dominica ante festum nativitatis b. Marie virginis."}, {"df": "3012", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Nicolaus* …… decretorum doctor, presbiter Caminensis docesis, quatenus sibi gratiam facientes specialem ** – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item similem gratiam facientes deuoto oratorj vestro Erico Vastonis, presbitero Lincopensis diocesis, de certis canonicatu et prebenda ecclesie Strengeniensis, quorum fructus etc:a quatuor marcharum, nec non canonicatus(!) et prebenda Abolensis(!), quorum similium quatuor marcharum argenti secundum extimationem predictam (= communem) valorem annuum non excedunt, per obitum* – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Fiat ut petitur pro omnibus* – – – – – – – – – – – – Quarto idus octobris anno secundo."}, {"df": "3013", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm, som thetta breff höræ eller see, kænnes jak Jap Kahari mik haffwa lagligha saalt alth mith godz j Pitkemæky by j Warfrvæ kirke sokn met allom thöm tillagum, som ther aff aldher tilligat haffwer eller nw vnder thet godz met rættæ tilliggiæ kan, nær by ok fiærre, engho vndan tagno, ærlighom manne her Albrict Nyendorp, borgamæstare j Abo stadh, for halff trediæ hundrade mark j peningha ok j wærdöræ, hwilka halff trediæ hundrade mark han mik till ghodæ nöghio betaladh haffwer. Thy affhender jak, Jap Kahari, mik ok minom arffwom thet fornempdæ godz j Pitk[æ]mækyby, och tilegnar jak thet godzet vndher for:dan her Albrict och hans arffwa til æwerdeliga ægho, lagligha a rættho hæredz thinghe sköth oc skælat met thenne xij bolfastom mannom, swa som æræ Lasse Haloy, Jusse Valli, Knvt Pipare, Laurens Litzslæ Haloy, Henric Metziæmægen, Eskil Vaywastenkylæ, Olaff Karwiaynen, Niclis Jacolan, Jap Lohialaynen, Michel Harelax, Henric Magnula, Henric Harelax ok Peder Karpalaynen, forskiliæman oc hæredz höffdinge j samæ hærede. Till meræ wisso ok högre forwarningh bider jak, Jap Kahari, for:dæ Peder Karpalaynen at hengiæ sith jncigle nidhan vndher thetta breff, mædan jak ey sielffwer jncigle haffwer. Datum anno Dominj mcdlvj, jn crastino vndecim milia virginum."}, {"df": "3014", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm, som thetta breff höra eller see, kennis iac Hannis Henricson met tesso mino nærwarande opno breffue mik hawa laglica skipt oc met allom ræt vplatit reenliffwis menniskiom systrom oc brödhrom i Nadhendals clostre alt mith fasta gooz, som iac hawer ærffd epter mina modher, hustrv Elin Olaffsdotter, Gudh henne siæl nadhe, met then delin, som min brodher, hedherlighin man her Knuth, prebendantus i Wiborgh, hawer mik wnt i sama goze, som tilsaman ræknande ær halfftridhie stang, een tridhiungs alin mindre, kringom allan Hwlkis by, liggiande i sancte Katerine sokn, hwilkit gooz iac laglica aterwan met laghom, æpter ty miin dom breff vtuisa, aff minne modhers skiptis brödhirs ærffwingiom, met allom thes tillaghom i wato oc torro, som är akir oc ængh, hwss oc iordh, skoghom oc skogzlutom, fiskewatnom, fæmarkom oc fægangom, tomptom oc tomptastadhom, qwærnom oc qwærnastadhom oc met allom androm tillaghom och wtweghom næær by oc fiærre, eyngo wndan taghno, som ty goze aff aller tillighat hawer oc en tilligger eller rætteligha bör, hwat nampne thet helzt næmpnas kan, ffor j goz i Karelom liggiandis i Wiborghs sokn i Layharanta i Wakkela by, hwilkit goz for:da systror oc brödher köpte for fæmtighi mark Aboska peningar æpter swenst taall. Oc ware thet swa, som Gudh forbywdhe, at the for:da halfftridhie stang een tridhiwngs alin mindre eller noghat theres affginge for:da clöstre met noghrom ræt, tha tilbinder iak mik oc mina ærffwingia clostre swa got goz i gen wijdher leggia innan vj wikur oc j aar widher mina sannin oc godha tro oc ther til vpräta them allan then skadha the kunno ther innam tagha. Thy affhendir iac mik oc minom ærffwingiom thet for:da goz i Hulkis oc til eghnar thet for:dom systrom oc brödhrom til æwerdelica ægho ohindrat oc oqwalt for mik oc allom minom arffwom, æ hoo the helzt wara kunno, epter thenna dagh nywta oc bruka æpter theres eghnom wilia; oc giffwer iac hæredzhöffdingenom i for:da hæradhe, som for:da Hwlkis goz i ligger, fulla makt met tesso sama breffue sköta oc skæla oc stadugh döma, epter ty som lanz lagh wtwisa. Oc thesse godhe men waro offwer thetta bytit, som är Olaff Tochka min frände, Gunnar Iapson, Andris Olaffson, Olaff Witekason, Hanis Halfftunna, Olaff Bleke, Michel Kurkonen oc Iönis Iponem(!). Til mere wisso oc witnisbyrdh oc större forwarning tha hengher iac witerligha mit incigle for thetta breff, oc bidher iac welboren man Rawal Stigwlfson, hæredzhöffdinge i sama hæradhe, oc biskelighe men Rawall Surepe oc Olaff Witekason, borghara i Abo stadh, at the hengia theres incigle til witnisbyrdh for thetta breff, som giffwit oc scriffwat ær i Abo arom epter Gudz byrdh mcdlvj, vppa sancta Elyzabeth dagh."}, {"df": "3015", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3016", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Carll, medh Gudz nåde, giöre witterligit, at för willige tienst, som tenne brefwisare wår elskelige tienare Arfwed Pedersson oss och wårt rike her till giordt hafwer och her effter troligen bewise skall och will, tå hafwe wij vndt och vnne honom med detta wårt öpne bref frijheet och frellsse på alle the jordh, som han och hanss moder med kiöp fånget hafwe i Missekola i Loijo sochn och i Sammet i Nyland liggiendess, så at han och hanss arfwa måge och skolle niute ther sådene frijheet på, som andre wåre gode riddere och frelssissmen niute på theress godz her i riket. Ty förbiude wij alle förschriffne Arfwed eller hanss arfwa her emothindre eller hindre låte, qwellie eller oförretta. Datum in castro nostro Örebroensi die sanctj Stephanj protomartyris, nostro sub secreto, anno Domini mcd qvinqvagesimo sexto."}, {"df": "3017", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3018", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3019", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3020", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witterligit wara, som thetta breef see eller höra, att then tydh iak Hendrich Bidz, riddare och lagman j Södrefinne lagsagu, ting höllt med allmogen af Ingo [i] ährlige manna närwaro Phillpus Jfwarsson, höfwitzman på Rasseborgh, Biörn Rawallsson, häritzhöfdinge ther samma stadh, anno mcdlvij, feria secunda post epiphaniam Domini, tå kom för rätta Olof Jacobsson och dhe i Degeröö boo och trätte om ett fiskiewatn, som hethe Magaglo, och becken thedan och in till grååsteen och thedan och in till Notabergh och ther medh twå hållma, som hethe Hästehållma, och thet fiskerij ther omkringh ligger; hwillket ährendhe iagh skööt till dhe xij, som då i nempndin såtho, som är Magnus Sunasson, Lars Ifwarsson, Michell j Kulla, Litzle Steffan, Anders Larsson, Magnus Lappinen, Jonis Jonisson, Olof Beckars, Lars i Lindakulla, Clemet Cuse, Jonis Skinnars och Olaf Swenske; ransakade, witnadhe och epter swäria skolo, när edhbarth wordo, om någon will eedh af them hafwa, och Olof Jacobsson för:de och hans skiptisbrödher war rätte till thet för:ne fiskewatn och hollma, och han sigh tillswor och witnadhe medh thenne efter skrefne xij: Magnus i Böhle, Olof Böthe, Jonis Olofsson, Torckill Nillsson, Olof Torstensson, Lasse Kempe, Michell j Beck, Olof Magnusson, Jöns Torckilsson, Karl Olofsson, Hartman Innanbeck, och all sochnen tillstodh och så j saninden war, som föreskrifwit ståår, och thet war Olof Jacobssons for:da fångh häfdh. Förty dömbde iak, Hindrich Bidz, för:de Olof Jacobsson och hans skiptes bröder thet för:de watn och hållma till frijt och frällst för dem af Digeröö och alla andra, och förbiuder iagh hvariom manne thet yttermehre hindra eller quälia, widh sina vj marck för min dohm. Till thess mehre wisso och bettre förwaringh henger iagh mitt insegle medh ährlige manne Phillpus Ifwarsson och Biörn Rawallsson for:de undher detta breef."}, {"df": "3021", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3022", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3023", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3024", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Käetty", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff fore koma kan kennes jak Henric Clausson, riddare ok lagman i Norfynne laghsagu, met thetta myt nerwarande opna breff, at then tidh jak tingh holt med almoganom aff Pöyto oc Rusco sochen anno Domini mcdlvij j Kægettu by, tha kom opa satto tinge Hæsike aff Seppela oc Laurens Jonsson, skælade oc skötte vndan them oc theres arffuom vnder Henric Finkenberg oc hans arffuom helfften af allo thy j Seppela by ær, hws, tompt, aker oc engh, jnnan gardzs oc wtan, engo vndan tagno, som ther vndher ligat haffuer oc nw met rætta tilligger, til æuerdeliga æghio for xl mark till takka bitaladha, ath hulko skötning thenna xij æro fasta: Gregers Vilalen, Jones Leykolen, Nigles Kangarista, Michel Mægenpæsta, Gregers Tibisson, Anders Symonsson, Henric Heynaioki, Symon Awmæki, Mattis Lawkanyttu, Laurens Mwstaoyan, Laurens Pitkænyttu oc Josse Brunka, forskælaman Peder Karpalayn, hæredzhöffdinge samastadz. Thy dömde jak, Henric Clawsson, for:de theres köp stadugt oc fast, oc forbyudher jak hwariom manne her æpter hindra eller qwælia forscriffna köp oc skötning widh syn vj mark for min dom. Till ytermere wisso oc stadhfestilse henger jak myt jncigle vnder thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær arom epter Gudz byrdh, som forscriffuat star, j for:de Kægettu by opa fredagen nest for sancte Pauels dagh."}, {"df": "3025", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rähälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff kan forekoma kænnes jak Henric Bidz, riddar oc lagman j Sudherfinne lagsaghu, at then tiidh jak lagmandz tingh hiolt met almoganom j Lundh sokn j Ræhælæby arom epther Gudz byrdh mcdlvij vpa sancta Paualss apthom(!) vm vinthren j nærwaru erlix mandz Pedher Diegns, höffuidzman vpa Abo, Pawals Stiulfson, hærædzdom jnne haffuande ther sama stadz, oc flera goda manna, tha komo for mik brodher Olaff Andrisson aff sancte Birgitte closter j Nadhendall oc Jöness Hannesson aff Villelæ, som fordhom theres sysslaman war, oc kærde til Pedher Nilesson j Wæntelæ vm ena stang jordh, som han haffde hindrath fore Olaff Nilessons arffuom j Kerpis, huilkit gotz fordhom hörde sancte Anne closter til, oc sidan kom thet vndher Nadhendals closter, huilkit for:de Jöness Hannesson skipthe a systra oc brödhra vægna jn til Hagha gotz met Olaff Nilesson aff Sawala j swa matto, at Jöness Hannesson gaff vj stængher j Kerpis gotz for vij stængher, een alin minne, j Hagha gotz. Framdelis kærde the til for:da Peder j Wæntelæ vm nogra æng, som war minzskat vndhan Haga gotz, sidan thet war komet vnder Nadhendals closter, huilkit ærænde jak sköt til the xij, som j næmpdenne satho oc hær epter næmpnes: Haquon Kahalijoki, Peder ibidem, Theyus Kaskalasta, Hemming j Lovkanæs, Mattis Pinomægælthæ, Peder Vernikala, Jöness j Ladialax, Hinza Mækkis, Peder Krukela, Jöness Hwilu, Peder Viliama oc Jösse jbidem, the rantzsakadhe, witnade oc epther soro, oc enghin mothe næmpdene wædia vilde at for:de Peder j Wæntelæ hafde enghen ræth til the stang jord j Kerpis, for thy at for:de Olaff Nilesson, hans brodher, haffde hanom fornökt fore allan hans andel j Haga gotz förre æn thetta jordha skipthe war giort, oc hans fadher Niless j Sawala hafde tagetth vndan Haga gard nogra æng, som ther aff aldher hafde tilligat, oc lagth til Sawala, oc ena andra æng, som han hafde köpth, lagth vndher Haga jgien. Ther epther komo rætte ærffuingia oc wnno the köpe ængenne vndan Haga gard met rætta. Thy dömer jak aff for:da Peder j Wentelæ swa myken æng oc höeth met til Haga gotz, som ther aff aldher hafuer tilligath epther thenne xij manna mandzordom, som nv j næmpdenne satho, jnnan vj vikor vid hans vj mark for min dom, oc dömer jak theres jorda skipte stadukth oc gilth obrutzliga haldass epther thy for:da Olaff Nilessons breff ludher, som han ther vpa haffuer giffuidh; ther epther skulu the sik rætta vpa badha sider och ther vidh blifua som hwar j skipthet haffuer fangith. Til thes brefs mera vissa oc vitnisbyrdh hængher jak mith incigle fore thetta breff. Giffuith j Abo aar oc dagh vt supra etc."}, {"df": "3026", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høra æller see kænnomps wi borgamestare oc radman j Abo met thetta wart nærwarande breff, at opa odensdaghen næst æpther sancti Pauals dagh, tha war hær Laurens Skytta, som j sancte Henrics gaard siither, for oos j waara radzstw oc loth ther oppenbara læsa eth breff, allaledes ludande, som hær epter scrifuit star: Alla them thetta breff høra æller see hælsar iach Gunnar Joansson (etc. Se n. 385). Til mera visso oc witnisbyrd hængiom wj warth stadz secret wnder thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær j Abo arom æpther Gudz byrd mcdlvii, oppa odhensdaghen næst æpter sancti Pauals dagh."}, {"df": "3027", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3028", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm, som thetta breff see æller höra, kænnomps wij Henric Almestadh oc min ælskeliken hustrv, Katerin, Niclis smedz dotter af Kultaranta, Gudh hans siæl nadhe, os haffua vnt oc vplatit [i] dondemanna nærwarw, Gunnar Jacopson, Magnus Niclisson, Andris Olafson, Jonis Saxila oc Pædher Hulainen, swa mykla jordh, som min hustrv, for:de Katerin, boordhe ærffwa j Kultaranta by æpther sin fadher oc modher, nær by oc fyærre, met allo thy ther til ligger innan gardh oc vtan, for x mark Aboska peningha systrom oc brödrom j Nadhendals clostre j Finlandh, hwilka peningha haffwom wij fullelika vpburit j godho beredningh, swa at os j allo matto wæl nögher. Ty affhændom wij os oc wara ærwingha aff for:da Kultaranta godz oc til egnom thet for:da clostre Nadhendal til æwerdeligha ægho oc fulbordom, samtykkiom oc stadfestom alla the gaffwo oc gift, som Cristin Niclisdotter, war syster, haffwer giffuit til for:da clostre för sinne prouenth oc vphælle æpter hennes fadhers, for:da Niclis smedz, radh. Til mere visso oc storre forwarningh tha haffwom wy, forscripne Henrik oc Katerin, bidhit beskelika men Philpus Ionisson, Magnus Niclisson oc Gunnar Iapsson at the henghe theres incigle vppa wara wægna til witnisbyrdh oc stadhfestilse fore thetta breff, mædhan wij ey siælffve incigle haffwom, hwilkit som gifwit ær j Nadhendal aarom æpter Gudz byrdh mcdlvij, fredaghen fore palma sunnadagh etc."}, {"df": "3029", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3030", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "(År 1448 hade k. Kristoffer anmodat sina anhängare i Sverige att möta honom i Jönköping den 6 januari. Dit ankomna erforo de att konungen nyssnämda dag aflidit). Do worden de Sweden al to rade, de dar in Jonecopung weren, dat se koren her Niels Jensone unde her Beynct Jenson, beide broder, to des rikes vorstandere bet der tit, dat de gancze gemeyne rat unde gude manne van Sweden tohope quemen etc. Darna screven her Niels unde her Beynct vorbenomt uns to Wyborg, wo koning Cristoffer gestorwen was, unde begereden, dat wy wolden to en int rike komen mit mer gude lude ut Vinlande unde bringen mit uns de grotiste macht wy konden, wente se menden strax up den sommer up Gotland unde benemen koning Erick sulken roff und vorderffliken schaden, alz he den gemeynen varenden luden to zewart in den tiden don let. Wy redden uns na erer scriffninge unde qwemen to Stocholm an dem hilgen lichamens dage (etc.) – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "3031", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3032", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allum thöm, som thetta breff höræ æller se, [kænnes iak] at then tiid jac Pæder Karpalaynen, hærazhöffdinge j Masco hæræde, ting hiolt met almogenom j Pöwtiö sokn j Seppælæ by, tha kom fore ærligen man Henrik Finkkenbærg, radman j Abo stad, oc bad menæ sokn vppo et sæt ting, at the skulde vnna hanom en stadge aarliga vppo Seppælæ goz om skat oc alle andre alægher, vndan tagno lænsmanzens kappara, hwilkit the alle met en röst hanom vnthe til xij öra, oc the xij, som tha j ræpstena satha, the bada myk om myt jncigle at sætiæ fore thetta breff til betygilsse. Datum anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo vij°, ipso die beate Petronille virginis, meo sub sigillo ad tergum jnpresso."}, {"df": "3033", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "1457 – – – – Darna by sunte Johannes baptisten daghe (= 24 juni) brochten se ene (= konynk Cristiern) to Upsal, vnde dar wart he ghekronet vnde ghesalvet van deme ertzebisschop; darna hulpen em de Sweden, dat he krech de slote in deme rike, de so langhe noch weren gheholden to konynk Karls hant. Etlyke krech he myt deghedinghe in vruntschop, vnde etlyke wan he myt macht, alse Wiborch in Vinlant, dar vur ingeschoten wart, unde van dwanghe des vures mosten se dat slot overgheven."}, {"df": "3034", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "a) Anno Domini 1457. Rex Christiernus …. misit classem navium in Finlandiam et castrum Wiborg conflagravit. b) [Anno Domini MCDLVII.] Item castrum Wiborg Finlandie devictum fuit per Dacos et Suecos et obtentum et per incendium devastatum. c) Konungh Cristiern reedde sin skip, smaa oc stoor, oc met honom the herrar i Danmark och Norghe boor, och leeth saa aath Sweriges liidha, saa wäl mondeth fraan Danmark glidha. Erchebyscopin thetta här wäl förnam; then tiidh k. Cristiern kom i Diura hampn, han strax tiil honom lath scriffua, ath han sculde ther noghra dagha bliffua, mädhen monde byscopin sin breff wt sända och leeth mäst ridderskap tiil siik stämpna. Mädhen thetta skeedde her Erik Axelsson siik tiil Wyborgs redde. Lykkan full tha saa, thet han thet wan alth thaa. En fyrepiil kom i hödh, ther före the oppe waare komme i nödh och takkadhe Gudh the kunde eeldin fly, ther före wan Erik Axelsson slottith i thy och war ey tha seen, kom tiil Stokholm i geen."}, {"df": "3035", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Werdhughasthan herre oc fadher mædh Gudz nadh her Joniss, erchebiscop i Vpsale oc Sweriges førsthe, verdugha fædhrer mædh same nadh Sigghe j Strenghenes oc broder Olaff j Westreaars, biscopæ, ærlighe oc welborne men riddare oc riddare notha, rikesens radh i Swerighe, helsom wi Olaff, mædh same nadh biscop i Abo, Henric Bidz, laghman i Sudherfinne lagsaghu, Henric Clawsson, laghman i Norrfinne lagsaghu, riddare, Corth Bidz, domprouast       *, Nicles Mulle, ærchedegn, oc alt clarikkeriit i Abo biscopsdøma, friborne oc frælsismen, borgamestare, radhmen oc køpstadzmen i Abo stadh oc mena almoghe i Abo læn æwinnelighe oc ødmywkeliga mædh warom herre Jesu Christo oc gørom ider witherligit, kæreste herrer, werdughæste fædhrer oc wener, oss haffua vnfangit, mædh sadana wørdhne oss mædh rættha tilbør, seet oc hørt eth idhert opnæ breff, ludhande widh sadant sin, at epter thet Gudh saa føgt haffuer, atj æren nw skildhe widh then hardhe, omildhæ oc orætthæwiisa mannen konungh Karll etc., tha æren j alle endræchteligha sa enss wordhne, vpa thet j alle oc menæ rikesenss inbyggare maghe thess før koma til fredhelighen stadgha oc roolighet, atj wilen mædh Gudz hialp wæliæ en konungh igen epter Swerigis bescreffnæ lagh oc haffuin beskedhet ther til en dagh, sancti Johannis baptistæ affthan j gaar forlidhen, oc bidhen j alle, at wi Olaff, owerduger biscop j Abo, badhe laghmenne, hwar wore mædh saa manghe men, som laghen inneholde, wildhom wara j Stocholm vpa forscreffnæ dagh at senesthæ, tha klokkan slaar ottha fore midhaghen, at hanthera, offuerwæghiæ oc fulboordha mædh idher vm sama konungx valet. Kæreste herrer, werdughæste fædhrer oc wener, wi finghom thette idhert breff ey før æn vm helge likame dagh, oc nestæ dagana ther epter, som ware fredaghen oc løgørdaghen, til stumdhade wora størsthæ høgtidder, som wi plaghom holdha hær j domkyrkionæ, hwilkæ som æræ aff kyrkemessena oc wor helgheste patron sancto Henrico. Oc rakadhe erlighen oc welboren man her Eric Abselsson mædh the andre ærlighe herrer, som han mædh sik j følighe haffuer, koma hiit j the sama daghana, saa at badhe the oc wi worthom strax bekømbredhe mædh thessa bestallingh fore Abo slot for theris oskællighet, som thet aff konungh Karll i wæriæ haffua. Nu epter thet at thiden wart oss saa stachkot, at wi engeledis konnom koma til maatha til then dag j oss forelacht haffuen, tha warom wi alle forsampnadhe hær j dagh, epter fornempde ærligx oc welbornss her Eric Abselssons oc the ærlighe herrers j hans følighæ æræ aff rikesens radh j Swerighe radh, j alles there nærwaru hær innen sancte Gertrudhe gildhe sthuffua j Abo, oc ærom alle endræchtelighæ saa enss wordhne, at wi alle før vpnæmdhe oc nw nær staddhe thessens landzenss jnbyggare wiliom stadhelighæ bliffuæ widh idher, werdugæsthe fader her ærchebiscop, werdughe fædhrer oc herrer biscopæ, ærlighe herrer oc men riddare oc riddare notha, rikesens radh j Swerighe, fulbordhæ oc samtykkia alt thet j endræcthæligæ gørandhe wordhen epter Gudz mildhe forsyn j thetta forscreffna konungxwalet oc holdha thet stadhugt oc vbrythaligtt, likerwiis som wi alle j wore egne personer ther mædh ider haffdhom warit selffue nær staddhe. Och som wi kunnom befynne, at rikesens ærendhe nw belæghen æræ, at the kerlighe bebindingh millan thesse try riken, [som] war oc langligha warit haffuer j alless wore førfædhre thyme, aatskyldes oc syndrades, allom thessom trem rikom til osæghelighin oc nesthen obøthalighen skadha, then tiidh konungh Karll anamadhe sik Swerigis konungxligæ krona, oc flere merkelighæ læn, landh oc slot æræ Swerigis rike vndhangagne j fornempde konungh Karlss tiidh før hans oskælligæ regement, giryhet och forsumelsse skuldh, tha thykker oss allom vm thenne thry riken skulu naghan tiidh koma til sadana kerlighe bebindilsse, som the før warit haffua, fredhelighen stadgha oc roolighet, oc vm Swerigis rike skall faa sin slot, landh oc læn igen vthan alt for storth swærdz slagh oc myket cristnamanna blodz vtgwitilsse, at høgboren førsthe konungh Cristiærn, som nw Danmarkx oc Norgess fulmæktoger konunger oc herre ær, oc the slot, landh oc læn, Swerigis rike mist haffuer, j wæriæ haffuer, vælis oc til en fulmektoghen herre oc konungh offuer Swerighis rike. Honum haffuum wi Eric Abselsson, Swerigis rikess forstandare j thetta sin, Eskel Ysaacsson, Ake Jonisson, Cristiærn Benktsson, riddare, rikesens radh j Swerighe, Olaff Drachæ aff wapen oc alle wi forscriffna biscop, lagmen oc xij aff hwarie lagsaghu, ther til nempdhe epter laghen, epter war bæzste samwit nempt oc walt, saa myket som til oss staar, til en fulmektoghen herre oc konungh j Swerighe, oc wi alle, friborne oc frælsismen, borgamestare, radhmen oc køpstadzmen och menæ almoghen hær j Abo læn, jachat och samtykt mædh alles wore oc hwarss serlestis vpenbara edhæ oc wora handha alægning vpa helghedoma. Fframledes, werdughaste herre oc fader her ærchebiscop, werdughe fædhrer biscopa oc flere keresthe herrer oc wener, bidiom wi alle thessens fatighe landzenss jnbyggare jder alle ødmywklighæ met alla hiærthans jnnerlighet, epter thet wi haffuum oss j saa høghelighen wadha sat for then edhelesthe oc høgborne herrins skuldh oc frycthom daglighæ for konungh Karllss offuerwældughe macht, som wi wardhom tiit oc optha kuskadhe mæder, oc hans foghuthæ hær vpa slothen hothas vpa oss met hedhninghæ oc Ryzer, thet j wildhen vndherwisa hans werdyghet, at han wili werdughas at betractha alles wora bestondh oc sætiæ sik saa til wæriæ moth konungh Karll oc hans mædhialpare, at wi wordhom honom oc idher ey fra trængdhe oc ther mædh sa wel wora epterkomandhe som wi awerdelighe fordærffuadhe. Jtem bidiom wi idher, werdughesthe fædhrer oc kæresthe herrer, atj wilen haffua oss hær aff landhet jntaghna met idher j alle the dagthinghen j wordhen vpa gaandhe mædh fornempde høgborne forsthe vm priuilegia, friheter, godhe gamble sidwenior, kyrkione ræth oc bescriffna rikesens lagh j Swerighe, at wi hær j landhet hwar epter sin stat oc werdyghet maghom them nywtha oc brucha like widh flere godhe herrer oc men jnne j riket, oc at wi ey thess vntgældhande wordhom, vm wi ey kunnom koma til maattha til thenss edhelesthe herrins kronælsse for sadhana anfældh skuldh, som wi nw hær met bekømbredhe ærom, synnerlighe at wi wordhom ey vtskothne aff the læn, som wi nw j wæriæ haffuum, hwat thet heldre ær aff konungh Karllss forlæningh eller thet j, werdughæste fader her ærchebiscop, mædh her Eric Abselssons oc flere rikesens radz godh wilie, samtykkie oc fulbordhan oss forlænthen then tiidh wi sidzt nær ider warom j Stocholm nw j wores. Gudh ider thet løne oc wi alle ødmywklighæ oc kerlighe forskuldha wilie saa lenghe Gudhi tekkes oss j liffue spara. Hær mædh befælom wi idher alla saman alzmæktoghom Gudh; han werdughes wel bewara idher badhe til liff oc siell æwinnelighe j sinom nadhom. Thil mere wisse oc witnisbørdh vm all forscriffnæ ærendhe haffuum wi Olaff, biscop i Abo, Eric Abselsson, Henric Bidz, Henric Clawsson, laghmen, Corth Bidz domprouast, Nicles Mulle ærchedegn, Eskel Ysaacson, Ake Jonisson, Cristiærn Benktsson, riddare, radhet i Abo, Olaff Dracha, Ffrille Haquonson, Pæder Swærdh, Cristiærn Frille, Henric Thawest, aff vapen, lathit hengia waar incigle mædh landzenss incigle vndher thetta breff, som giffuit oc screffuit ær i Abo arom epter Gudz børdh mcdlvij, vpa sancti Johannis baptiste dagh."}, {"df": "3036", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3037", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christian, mäd Gudz nåde Danmarkz, Swerigies, Norgies, Wendes och Gotte konnung, greffwe till Oldenborg och Dellmenhorst, giöre alle wijtterligit, at wij aff särdelles gunst och nådhe haffwe stadfäst och fulborda och stadfäst och fullborde(!) mäd dätte wårt öpne breff thetta frijhetsbeff, såm dätta wårt breff ähr wnderhängt, huilkiet konung Erik gifuit hade Biören Olåffsån(!), och welle at det skall fast och obroteliga hållas hans eegte baren och affkomne(!) till ewig tidh i alla måtto såm dät lyder och wtwijsar thät så ähr the skolle göra och bewissa oss och wår effterkommande konungar i Swerie och righet trosskap och willig tiänste så lengie the leffwe. Datum in castro nostro Holmensi feria tertia ad (= ante) festum sanctæ Margarete virginis, sub secreto a:o Domini mcd[l] septimo."}, {"df": "3038", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the thettæ breff höræ eller see kænnes och kvndgör jak Eric Akselsson, riddare och Sverges rikes forstondare pa thennæ tid, at for throskap och wilioghe thyænæsth ærlighen och wælboren man thennæ breffuisare hær Olaff Tawasth, riddare, hafuer longelige och throlighe beuisth Swerges rike och æn fframdelis beuisa skal oc vil saa lenghe Gudi tekkis at han maa liffue, tha hafuer jak pa wærdogaste fadhers och herres her Jönis, erkebiscops j Vpsala, och mene rikesens raadz wægnæ vnth oc giffuid honom och hans rætthom ærffuingom ffriheth oc frælse pa nogor godz, som konungh Karl vnthe honom at köpæ aff skatta bönder, som ær ved viij kroka j Tawastaland, och saa mygyn jord, som görs j halff mark aff j skatten, liggændis j Pemar sokn j Mariaworeby. Pa thennæ forscriffnæ godz giffuer oc wnder jak fornempdom her Olaff oc hans rættho ærffuingo saa dana ffrihet oc frælsse, som andra goda friborna oc frælssis mæn her j biscops dömed och ower alt riked nivta oc aff aldher nvtid hafua, och vil jak throlige ther til hiælpæ, ath for:da hær Olaff skal faa stadfæstilse pa thennæ frihet oc frælse aff then högborna herren och försten, som mene rikesens raad och jnbyggære j Swerge vordda endræktelige væliænde och stadfæstænde sik til konungh och fvldmæktoghan herræ over Sverigis rike. Til meræ visso lather jak witherligd hengæ mith jncigle vid thetta breff, som ær scriffuid oc vtgiffuid aarom epter Gudz börd mcdlvij jn profesto beate Margarete."}, {"df": "3039", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alla the thetta breff høra eller see kungor jach Eric Axelsson riddare och Swerigis rikis forstandare pa then tiidh, at for troskap ok wilioghe tiænisth welboren man Henric Tawast a wapen, thenne breffuisare, haffuer longlige ok trolige beuist Swerigis rike och framdelis beuisa skall och wil swa længhe Gudj tækkis ath han maa liffua, tha haffuer jach pa wærdugasthe faders ok herres, herre Jønis archiebiscop j Wpsala och mæne rikzens raadz wegna, wnth ok giffuit hanum ok hans retthom ærffuingiom friiheth ok frælse pa naghor gotzet som han køpt haffuer aff skatthe bøndher, som ær swa mykin jordh som gørs fyra marc aff j skatthen, liggiandhe sompt j Renthemæki sokn j Halisby och sompt (ok sompt) j Nwmmis sokn j Hekkialaby. Pa thenne for:ne gotz giffuer och wnner jach for:de Henric Tawast och hans retthom ærffuingiom swadana friihet och frelse som andra før goda friborna och frælse men hær j biscops dometh ok øffuer alt riket niwtha och aff allder niwtith haffua, och wil jach troligha ther til hiælpa ath for:de Henric Tawast skall faa stadfestil[s]e pa thenne friiheth aff then høgborne herren ok førsten for (ͻ: som?) menæ rikesens raadh ok jngybbiare (ͻ: jnbyggiare) j Swærighe wardha endrætthelica wiliændhe och stadfestændhe sik til konungh och fulmektoghen herræ offuer Swerigis rike. Tiil mere wisso later jach hengia mith jncigle for thetta breff som ær scriffuit ok wtgiffuit anno Domini mcdlvij, jn profesto beate Margarete wirginis et martiris, etc:a."}, {"df": "3040", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3041", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3042", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Eric Axelsson riddare, Jes Olaffson, Peder Swerd, aff waben, Matis Skalenberg och Albrit Nyendorp, borghemestare j Abo, görom witterligit met thissæ thwo wtskorna skriffter, ath arom epter Gudz byrd mcdlvij°, tisdagen nest foræ warfrv dagh natiuitatis, j Abo pa gilstogæn j flera borghemestaras och radz nerwaræ worom ath höræ om en dwetregt och drob, som kommit war nestæ söndagen till fornæ mellom nogra her Göstog Karlssons thenara och her Oghe Jenssons i Göckæ Widss hws borghemestara som the jnna sothæ och dryckiæ, och kærdæ Matis Nielsson, her Göstogs thenare, fölleligæ till her Oges thenara, ath the haffdæ slagit en aff her Göstogs thenara j hæl, som hæd Lassæ Pædersson, hwilkit her Oghe swaredæ pa sina thenaras wegna, ath then for:dæ Lassæ Pedersson skoldæ haffue forbrydit sik selffuer, oc menthæ for:da her Oghe, ath for:dæ Matis Nielsson skoldæ haffuæ giort wolswerkæ en ther offuer pa hans thenara, och sködh sik till sex borghera j byen, som ære Rawalt Surpe, ratman, Jon Michelsson, Gert Rentfart, Anders Grystfot, Llassæ Skalm, Jesse Magnusson, som nempdæ ware aff radit ath forhöræ aff höstrvnæ och folkit, som i gardin war, hwo thet perlas böryade ellir hwar aff thet böryade; hwilke sex witna tha i gilstogæn ware fore oss, och Kort Clot, for:dæ Gockæ Widss magh, som tha ther jnna war, witnedhæ och sin edh ther opa göre wildæ epter höstrvnæs ord och Kort Clotz, ath thet alleledis swo til gik som her epter skreffuit stor, ath sondagen strax epter middagen kommæ her Oges thenara in j Gokæ Widss hws borghemæstare och badhæ höstrvn lathæ fo sik öll for sinæ peninga. Hwn swaredhæ, ath hwn faredhæ, ath the willæ ther nogit perlas böryæ. The saffdæ, ath the thet engeledis göræ willæ. Nogæn thime ther epter kommæ ther sex aff her Göstogs thenara ther in til och for:dæ Lassæ Pædersson, som döden fik, war en aff the, och badhæ höstrvn och selyæ sik öll. Tha swaredæ hostrvn, ath hwn engtæ öll willæ selyæ, thi her sidhia eth andet selskapp jnnan foræ, och iak farer, ath j kondhæ eyg forlikis och mothæ böryæ her eth perlas. Tha gingæ the in och sotthæ them wid en bordz endhæ wten hendis taki och saffdæ, ath the eyg heller willæ göræ perlas en andra, och ther met lodh hwn henta them öll. Nogon stwn ther epter tha saffdæ then for:dæ Lassæ Pedersson til en hed Heming, her Oges thenara: Jak kender tik wel, thw wast met ath slaa Swen Degn j hæl j Swreköpung. Han swaredhæ neyg, ath han thet eyg giort haffdæ och saffdæ, ath haddæ han thet en giort, tha ware thw eyg molsman ther till. Tha swaredhæ then for:dæ Lassæ Pedersson, ath hanom skoldæ en skæ olöckæ ther foræ. Tha swaredæ for:dæ Heming och badh hanom selff haffuæ sin olöckæ. Och ther met sprungæ the opp och willæ slages ther j stogen, oc her Oges thenara, the andra, skyldæ them tha ath, och badh tha höstrvn och the andra her Oges thenara, ath her Göstogs thenara skoldæ go sin weyg j sit herbare ellir anden stat och drickæ for sina peningæ. Swo giordæ the, och liidhet ther epter badh Niels Olaffson, her Oges thenara, for:dæ Heming go til her Oges sneckæ och taghæ hennæ ware. Tha han gik aff stat och willæ go till sneckæn, tha war for:dæ Lassæ Pedersson selff fierdæ pa gaden och mothæ hanom ther. Ther böryadæ the ath slas. Och the thwo aff her Göstogs thenara ware en qwara j samma hws j gen. Tha kom rycthet in j garden ath for:da Heming war slagen pa gaden. Tha löpæ ther wth iiij aff her Oges thenara ath reddhæ for:dæ Heming, och en aff them sködh then for:dæ Lassæ Pedersson, och böryadæ her Göstogs thenara ath fly sin weyg. Och her Oges thenara toghæ tha then for:dæ Heming och leddhiæ hanom ther in j gardin, som the haffdæ druckit for theris peninga, och mentha ther ath nythæ hiæm friit och lodhæ forbinna hans sor. Och som the ware redhæ och gingæ sin weyg til theris skipp och hötsrvn wisdæ them en gadhæ modh kirkæn ath the skoldæ then go, ath the skoldæ eyg komæ till möthæ met her Göstogs thenara. Som the waræ kompnæ a gaden, tha kom Matis Nielsson met allæ her Göstogs thenara met skiold, jærnhattæ, pantzær och spenta armbörst, och her Oges thenara flydæ j gen j garden och stengdæ porten till och kommæ opp j eth lofft och badhæ höstrvn sto sik for hws och hiem friit, hwilkit hwn och giordhæ och till stodh. Tha kom for:dæ Matis Nielsson met her Göstogs thenara och brudhæ porten op och slogæ them och skudhæ och grebæ. Och epter thet her Göstog war eyg selff swo nerwarendis som her Oghe, tha toghæ wi thet i en dagh, swo ath thet skall sto j en dagh mellom her Göstogh och han thenara och her Oghe och hans thenara till xiiij daghe epter thet iak Eric Axelsson ware komæn till Stockholm. Och tha skal her Oghæ ladhæ kommæ the, som Matis Nielsson haffdæ grebit, som ær Niels Olaffson, Arwit, Olaff Dalekarll, Mortin och Morten Kok. Innan then daghen skolæ the kommæ till retthæ, om the pa enga sidher forfall foo. Och swo skall Matis Nielsson och ladhæ kommæ her Göstogs thenara j retthæ. Til thissæ wtskornæ skriffters mera wissa tryckæ wi wore ingseygla a ryggen pa thissa skriffter och statsens."}, {"df": "3043", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pyttis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thät skall allom vitterlik vara, som thetta breff höra äller see, tå iak Karl Matzson ting hölt medh almogan j Pythiss by etc. effter Gudz byrdh mcdlvij, fredagen näst äfter natiuitatis beatæ Mariæ virginis, j närvaru ärlikz manss Jäppe Petherson, tå kom for mik här Iåp, kyrckio herra j Pythis sochn, [och tilstod] thät han hafde gifuit Påwal Mårthinsson j Sayrialla liggiandess j Haw sokn i Tawistalandh (thet han hafdhe gifuit honom) xxx mark j gull och j redha peninga på her Oloff Tauista vägna före thet godz, som han köpt haffde j Sayriala j när by ok fiärra, j våto och törro, j qvarn och j qvärna stadher, j skog och j skyl och när by och fiärrä och ängo vndantagna, som af ålder varit haffuer och än här äpther spyrs. Och tilforandhe hafuer her Oloff betallat 14 mark bådhe med skäl och medh andro, huilket honom väll åtnöger. Summan löper 44 mark; och thetta står honom almenoga sochn till; och epther thet sochnen honom tillstodh, tå hänger iak, Karl Matzson, mitt insigel å thetta breff, och bedhes iak ärlikz manss Jäppa Perssons insigle medh mino etc."}, {"df": "3044", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Sanctissimo et beatissimo in Christo patri domino Calisto divina providentia pape tertio, Christiernus Dei gratia regnorum Dacie, Nor. Swe. etc. reverentiam debitam et devotionem filialem – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (Efter utläggning af Karl Knutssons illgärningar:) Hec, pater sanctissime, diutius non poterat sustinere divinitas, qve sicut virtutum est sedula propagatrix, ita criminibus oportune vindictam exagitat, oppressorum et publice rei iacture lamenta recensuit, ut idem Karolus finali animadversione, totius regni iudicio sceptro et corone indignus fastigio conventione publica declaratus, turpi fuga pulsus est, sicut pridem prelatorum, magnatorum et parliamenti regni Svecie apicibus vestre sanctitati ad plenum innotuit. At vero posteaqvam, dicto Karolo eiecto, vocatus, electus, unctus et coronatus plenam regni, uno tantum castro excepto, possessionem adeptus fui, Karolus memoratus iterum qvod iuste perdiderat, iniqvis machinationibus satagebat. Nam dictum castrum, Wyborgh vocatum, in faucibus Ruthenorum miro murorum et turrium ordine communitum, qvod tunc eius nomine tenebatur, videns se absque spe a regno fugatum, accersitis Ruthenorum et aliarum gentium diversarum cuneis, tam celebre clenodium, catholicorum inexpugnabile defensorium, ex qvo Ruthenos, Cumanos, Erpiones et nationes ceteras a Romane ecclesie ritibus dissidentes humiliari possunt et inpendulum ponere titubantes, illis aperire et traditione pessima subigere molitus est. Unde ad invasionem et cedes istorum regnorum additus pandebat. Sed invaluit celeste imperium, quod destinata militia mea, qve concite advocari poterat, a paucis ultra xxx milia nece multati vel fuga devicti sunt, munitionem illam, qvam persepe vij annorum spaciis frustra dicte nationes vallaverant, tertia die obsidionis, custodibus in partem igne exustis, ceteris se in decursum aqvarum ex muris spontaneo precipitio datis, multis etiam se ultro in captivitatem redigentibus, mei vicerunt, quod nec qvidem humano ingenio fieri unquam potuisse presumit, sed potius Dei genitricis, cui se mei devote devoverant, oraculo impetratum. Nichil in presentiarum remanet in ipso Swecie regno meis ditionibus alienum. Datum etc."}, {"df": "3045", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Christiern met Gudz nadh Swergis, Danmarks, Norgis, Wendis oc Gøtes konung, greue j Oldenborgh oc Delmenhorst, gørum thet allom mannom witerligt oc kunnokt som thetta breff høra eller see at wi haffuom tagit oc taghom met thesso wor opna breffue j waru konungxlica friidh¹ oc enkannelica hegn oc wærio verdugan fader met Gudhi oc herra biscop Olaff j Abo oc alt hans gotz oc alla hans tienera oc ther met hans kirkio oc alt henne godz oc hans capitutulum oc allan hans clærkdom j hans biscopdøme oc alt thera gotz badhe rørlikit oc orørlikit, oc wiliom Gudhi till heders oc the helga kirkio oc honum til hugnadh han oc alt thet honum tilhøre fordegtinga oc beskirma lika waro egna for then troscap wi haffuom aff hanum funneth oc fore then kerlek oc dygdh han haffuer oss hær till giort oc bewist oc en hær epter gøra oc bewisa maa. Thy forbiudhom wi allom worom fogatom oc lænzmannom, som² nw æra oc framdelis wordho kunno, thera vmbudhom³ oc allom androm, høgum oc laagum, hwa the heltz æra, at the then for:da werduga fadher biscop Olaff eller hans tiænara eller nokot thet honum tilhøre eller kirkio, kanunkka, clærkdom eller nokot thet thøm tilhøre, nokrom lwndom thyngen, hindren eller qwælien, antighi j litlo eller storo, vtan heller hegnen, fordren⁴ oc beskermen han oc alt thet honum tilhøre hwor the kunno som thet wort egith wora. Hwar som till dyrffues han eller nokot thet som hans kirkio eller clærkdom tilhøre nokrom lwndom hindra eller thyngia amoth thesso woræ gynst oc nadh, han scal vtan jeff forwærkat oc forbrutet haffua wora hyllest oc nad oc fortient haffua wora⁵ konungxlica hempd oc wrethe. Oc synderlica scal oss thet encthe⁶ amoth wora at han eller hans officialis oc capitulum bruke oc fulfølgia kirkiona ræth moth them⁷ som thesso wora beskermilse friidh oc hegn ey skona wilia, vtan ther amoth bryta met waldzgestning eller androm waldzgerningom. Datum jn castro nostro Stocholmensi die beatj Ffrancisci confessoris, nostro sub secreto anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo septimo."}, {"df": "3046", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Eric Axilson i Lagnö, riddare, höuitzman pa Wiborgh oc högborens fförstes mins nadige herres konung Cristierns hoffmestare, gör tigh Clawes Korke, foghte, och fleere mina tyænaræ pa Abo witerligit, at som iac til eens ward met tigh i sidzt om Abo sloth, at nær tw finge mit opne breff besegelt met forscriffne högborens werdig förstes mins nadige herres konung Cristierns secret oc met werdugæ herres oc fæders i Gudhi erchebiscop Jenisse j Vpsala, biscop Olafs j Abo oc her Magnus Greens riddares secret oc incigle, at tw tha wpantwarda skulde Abo sloth hanum tigh thet breffuit finge, tha ma tw witha at epther thet min fornempde nadige herre konung Cristiern hawer wnth oc forlænth welbyrdigh man her Christiern Benktzson, riddare, forrörda Abo sloth, thy bider iac tigh, biwder oc ændeliga wil, at nær her Cristiern eller hans wissa budh komber met thetta sama mith breff til tigh oc eskier vppa Abo sloth, at tw tha strax vtan alla geensegn, töfringh och hielparædhe wpantwardha hanum eller hans mynduga budh thet friit oc wmbewarat som iac tigh thet antwardade. Och nær tw thet giorth hawer, tha ær tw mich och fleere, [som] slotzloffuan hawa met tigh, mich friie, quitte, lidugæ oc lösæ fore all tiltaling oc amaningh om slotzloffwan pa fornemdæ Abo sloth. Til thess mere wissæ stadfestilse oc forwaring læter iach mith jncigle met forscriffne mins nadige herras konung Cristierns, erchebiscop Jenisse, biscop Olafs i Abo oc her Magnus Greens secret oc jncigle witerliga hengias fore thetta breff. Datum Holmis die beati Calixti anno Domini millesimoquadringentesimoquinquagesimoseptimo."}, {"df": "3047", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff fore koma kan kennis jach Knwt Olaffson, hæredzhöffdinge j westra hæredh j Rasaborgs lææn, at then thiit jac ting hiolt met almoghan j Karis sokn pa sancte Lucas dagh j ærligx oc welborens manz her Eskil Ysaacson, riddere oc høffwizman pa Rasaborgh, oc flere godha manna nærwaru, tha skøtte Swen Michielson pa Jngridhe Frødgersdotters wægna [½] skatmark iordh oc een attungh oc een fiærdungh j enne qwern liggiande j Swarta j Karis sokn wndan sig oc sinom arffuom oc wnder Henric Dynius oc hans arffwa til æwerdelica ægho met allom tillaghom nærby och fiærre, skogh oc skiwl, qwernom oc qwernastadhom, allo tilskilt oc inkte fraskilt, som ty goze aff aller tillighat hawer, ware hwat nampne thet helzt næmpnas kan, ffor hwilkit godz for:de Henric gaff vii mark oc xx Rigiska. Til hwilkan skælighen skøtning jac, Knwt Olaffson, for skælaman war, oc the xij i næmpdinne satho waro ther faste til, som ær Jap i Swidhie, Pædhær Iønisson, Eric Andrisson, Magnus Brask, Michiel Bilarffue, Thomas Swensson, Pædher Rawalson, Jonis j Høstnæs, Jnge Sonason, Olaff Mannason, Swen Nielsson oc Pædher Starke. Thil thess mere wisso oc witnisbyrdh hafwer jach mit incigle hengt nædhen for thetta breff, som scriffuit ær anno Domini mcdlvij."}, {"df": "3048", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vy Cristiern met Gudz nadh Swergis, Danmarks, Norgis, Wendis oc Gota konungh, greffue j Oldenborg och Delmenhorsth, wither kennomps oss haffua wort konungxlica welde aff altzmektoger Gudh, som herra oc konungh ær øffuer alla konunga, och oss wara hans tianare och vndersata och til plicthogan honum thiæna oc han j wørdhning at halda oc ælska alla hans tiænæra, serdelis kirkio och klærka oc thera tiænæra. Thy wi finnom j scriptenne at j hedenscapenum, tha hedhniske konunga oc førsta nogan twnga lagdo vppo thera almogha, tha latho the prestir och thera hion frya wara fore then twnga the tha vpo lagdo, oc ey at enasth latho them frya oc thera ægadelor, vtan jemwel holpo them thera fordan oc widertorffth. Oc ty ytermere wi, som Gudz bekennilse haffuom, wiliom hetra Gudj hans tienarum oc them hetra, fordra, fræmia oc beskermia oc epter følgia oc fulbordha the godheet, gudheligheet, æro oc mildheet, som ærlighe cristne konunga oc herra, som fore oss j Swergie warith haffua, the helgio kirkio oc henna thienarum giffuith oc vnt haffua, och thy stadfestum wi aff ware enkannelige nadh och gønsthe alla friheet,² priuilegia, fordela oc godha gambla sidhwænior, som the for:na konunga och herra them giffuith och vnth haffua, och wiliom at the sculo oc mogha them niwtha, behalda och bruka allaledis som the ludha, vthan minskilse, och annamom them, thera thienara oc hion och alth therris godz, rørlighett och orørlighit, j wora serdelis nadh, fridh, gønsth, forswar och beskermilse, och vnnom werdughe fædher oss ælskeligen ærkebiscopenom och allom biscopom ‡¹ j Swerige hwariom i sino biscopsdøme, som gamalth oc fornth warith haffuer, allan konungxligen ræth oc sakøre som faldha oc henda kan i thera godzom, kirkio eller klærkagotzom eller aff thera landbom, huat thet antighia wari konungx ensakk eller dulghadraap, dana arff eller edzøre eller hwariohanda annar sakøre, toch swa at then edzøre bruthit haffuer, ey inledhningh faa før en han haffuer forlicth sik met malsægandenum oc han bidher for honum, toch swa at wj eller³ wore embitzmen vpbæra inledningen som laghen vthuiser. Skier och en swa at the sak gaar j laghinnen a liiff, liim⁴ eller krop oc giffs til løsn fore peninga, tha taghum the løsn konunger oc biscoper helfftena hwar thera, oc forbiudhum wi warum fogatum oc æmbitzmannum at nokra handa alaghor, skat eller beskatning, hæstastadher, siwkthfærder eller annan twnga, huario handa heltz wara kan, vpa for:da kirkior, closter klærka, thera hion eller landbo alæggia eller kræffuia j nokra motto wid wora hyllisth, hempd oc wredhe. Jtem vnnom wi som gamol sidhwænia warit haffuer at biscopane eller theris prowastha eller andra klærka mogho tingh met almoghanum halla, som kallas biscopstingh eller prowasthatingh, for then sculdh at tolgen ærende æro andelighen oc røra the⁵ helga cristna tro, som ther bør handtheras vpo the helga kirkio wegna; oc biudhum wi almoganum widh hwars thera⁶ tre mark at the til for:na tingh komme, tha the lagligha⁷ lysth wardha, vthan the lagha forfall haffua. Jtem wiliom wi oc biudhum at hwa⁸ som warder aff almoganum met tolff mannum walder til hiscopslenzman at han scall thet annamaa oc forestaa som widerbør eth aar vm kringh at minsto, widh sina tre mark till tweskiptis konungenum oc biscopenum. Jtem wiliom wj oc biudum ath the som warda nempde j nempd eller stempning aff biscope, prowaste eller biscopslenzmanne, sculo thet gøra som gamal sidhwænia ær, widh hwars theris tre mark, biscops ensak. Jtem vnnom wi klærkom at the mogha køpa j Stocholm eller andrum stadhum a land eller køpstadhum met gestum eller andrum thera widhertorffth, och forbiudhum fogatum, borghamestarum oc allum andrum hindra eller quælia j noghra motto them som køpia eller sælia eller theris gotz [byta?], thy at thet ær kirkionna friiheet oc kirkionna rætter [som] loffuar thet. Jtem wiliom wj at klærke eller thera budh mogho ohindradhe aff hwariom mannom køpa vpa landhe eller j køpstadhum faæ, fiisk eller annat till sith bordh oc vppehelde, oc skall thet køp ey hindras aff noger for landzkøp. Och magho ey ware fogatha, borgamestara eller raadmen eller andra borgare forbiudha klærkom eller hionum, som boo i thera gardum j køpstadhum, at køøpa vpa torghe fiska, køth, miøll, malth, korn, rogh, fææ, faar eller annath the widertorffua til sinna fødho. Och forbiudhum wj nogan scath eller olaghor vpa them leggia swa lenge the j klærkia gardum sithia, vthan the wilia køpa och sælia som borgara, tha scolo the met borgarum scatta och tunga vppe halla. Jtem forbiudhum wi vnder wora konungxliga hempd oc wredhe worum fogatum oc æmbitzmannum, borgamestarum, radhmannum oc allum andrum, at engenstadz hindre eller hindra latha kirkionna formen oc domora⁹ j them ærondom som til therra døma oc rantzakan liggia, oc enga ytermer bescatningh aff them som for therra ræth saki wardha, kræffuia eller tagha scola j noghra mottho. Och scall thet engthe oss amoth wara at kirkionna formen bruka och nytia kirkiona ræth moth them, som mothe them brytha eller thenna wor priuilegia, som wi them vnth haffua, them fortagha eller formena j nokra motto; ok forbiudhom wj allom høghum oc laghum, hwo the heltz æro, j huat staat eller makthe¹⁰ the skikkadhe æro, at hindra eller qwælia, fortagha eller formena the helgo kirkio henna personis, mannum, thienarum, hionum eller gotzom, forscripna priuilegia och friheet, swa frampth the wilia fly wora konungxlica hempd och wredhe. Datum jn castro nostro Stocholmensi die beatj Luce ewangeliste, nostro sub regali secreto presentibus appendenti¹¹ anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo septimo."}, {"df": "3049", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristiern, meth Gutz nadh Swerikes, Danmarcks, Norges, Wendes oc Gotes konung, greue i Oldenborgh oc Delmenhorst, görom witerlikit oc kunnogt allom mannom met thesso waro opne breffue, swa epterkommandom som thöm nw æren, at wij haffuom takit j wara enkannelica wærn, friidh, hegnat oc forswar ware frwe, sancte Anne oc sancte Birgitte closter j Finland, som kallas Nadhendal, oc personas, söstrer oc brödher met allo them, som ther vnder ligger oc thöm tilhörer, swasom æra Nadhennedals köpstadh met hans borgarom oc jnbyggiarom, closter gardhen ther samma stadz met clostersens syslamanne oc æmbitzmannom, hionom oc thienarom, æhwo the æra eller wardha kunno, alla clostersens awelsgardha met thera hionom, all clostersens gotz oc landbo oc thera hion oc clostersens æghor, hwadh nampne the helzt nempnas kunno, som clostrene nw tilhöra eller framdelis kan faa rettelika tilhöra, andelikit eller wertzlikit, rörlikit eller orörlikit, byght eller obyght, i wato eller i torro, æ hwar thet helzt liggia kan i Swerike eller i Finlandz biscopsdöme. Oc forthy forbiwdom wij allom mannom, höghom oc laghom, biscopom oc prelatom, riddarom oc swenom, lektom oc lærdom oc allom androm, æ hwo the helzt waro kunno oc widher nampn, allom warom fogathom, æmbitzmannom oc lænsmannom hardelika vnder wara hyllest, nather oc hemnpd nokon thima til dyrffwaris(!) thet fornempda clostrit eller nokot thet thy tilhörer, som for ær saght, skatta, ofrida eller onyttha göra nokrom lundom orættelica twnga eller thwinga eller afftaga eller nokra waldzgerninga göre met gestning eller i andra matto vpa clostrit, personis i clostreno, thera gardom, gotzom oc ægadelom, vpa theras syslomannom, æmbitzmannom hionom oc thiænorom, landboom oc thera hionom eller annar stadz, eller sigh a mote thera wilia met theras nokot bewara eller them ther vpa omaka eller oforretta a mote thesse ware nadh oc frelse, som wij thöm vnt haffuom, vpa thet at the görin Gudz thienist swo mykit bæther, ath the magin fridlikare oc rolikare liffua oc sijt vppehelde haffua. Ware thet oc swo eller hender at nogor man aff daarskap eller ondzsko her omoth giordhe, tha wiliom wii thet swa tagha som han oss thet siælffuom haffdhe giorth, oc bywdom allom warom laghmannom, hæritzhofdingiom oc domarom oc warom fogathom oc æmbitzmannom ower tolka epter laghom swa retta oc döma som thet oss siælffuom giort ware, tha thet wardher fore them kært, swo frampt som the wilia wara wredhe oc hempnd vntfly. Datum in castro nostro Stokholmensi crastino beati Luce ewangeliste, nostro sub secreto presentibus appenso, anno Domini mcdquinquagesimo septimo."}, {"df": "3050", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristiern, met Gutz nadh Swerikes, Danmarcks, Norges, Wendes oc Gotes konung, greue i Oldenborgh oc Delmenhorst, görom alla witerlight, at wii aff wora sönderliga gynst oc nadh, swo ok paa thet at Gutz thieniste maa thes ytermera ökas oc vppeholdes i Nadhendall closter, tha haffuom wij vnt oc forlent oc vnnom oc forlenom met thetta wort opna breff for:na closter alla wora oc kronena skattebönder, som byggia oc boo vpa Lonthoöö j Rymmitto sokn, som æra Kultaranta by, Kukola by, Kwiualaxi, Haias, Jacola oc Kækola oc the, som byggia oc boo vpa Letzala j Reso sokn, som æra Karuittaby, Nwiala, Sowori, Ymmas, Mekela oc Löwtöna; oc ther til vnnom wij for:ne closter alla the landbo, som the nw langliga j wæra hafft haffua, som byggia oc boo vpaa: een tredhing i Kultaranta, 1 tredingh i Karuitta, fire stenger i Soinis, een tredingh i Rawdis, Kaitasöö, Potila i Halikko sokn, Sutarla i Masko sokn, fæm stenger i Saxilla, Waynionpera i Töwensalo sokn, een tredingh j Warhiala by j Kaland, Karrinemi j Hwitis, Ræsælax i Wiborgh sokn oc ænge styckio j Resa oc j Rwsko, frii fore all konungxliga twnga, ehwat thet helzt ær til ewigh tiidh, oc forscriffna skattabönder, som byggia oc boo vpa Lonthoöö etc., met all konungxliga rentto oc rettughet atnywte oc beholde swo lenge wor nathe tilsigher. Thy bidhie wij oc biwtha ider alla oc hwer, serdelis skattebönder, landbo oc mena almoga, som i for:na gotz byggia oc boo, ati her epter wæren abbatisse, confessori eller hwem the ther til skickende wordhe pa closters weghna höroghe oc lydughe oc gören oc giffuen them wilieliga oc redeliga ider aarliga skat, saköre, thieniste oc alla andra wdhskylder, som i oss pa kronena weghna plyktoghe æra, oc engen annen swo lenge the ider iwæra haffua oc lader thet engelund. Oc forbiutha wij alla wora fogheta oc embitzmen oc alla andra, ehwo the helzt æra eller wæra kunno, for:na closter her uthinnan at hindra eller hindra lata, motha, qwelia eller for:na closters landbo at beswæra met nokra twnga eller j nokra matto oforretta, vnder wora konungxliga hempdh oc wrethe. Datum in castro nostro Stokholmensi profesto vndecim milium virginum, nostro sub secreto, anno Dominj mcdlseptimo."}, {"df": "3051", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3052", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Enköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom mannom vitherlikit wara, som thetta breff see æller höra, at jach, brodher Andris Holmgersson, grabroder j Eneköpunghz conuenth, gör witherlighit och fulleligha til staar met thesso nærwarandis opno breffue, at Jonis Henriksson, Gudh hans siel nadhe, som bodde j sama sokn, ther Nadendalz closter j liggher, gaff alt sith jordha godz vppa sin ytersta tiidh selffwiliandis och met godho beradno modhe til förnempda Nadendalz closter then tiidh jach hans ytersta scripta fadher war her j werldinne, met allom tillaghom, husom oc tomptom, agrom och enghiom, skoghom och fiske watnom, som ther nw til liggher æller fordom tillighæt æpter skælikom witnom, för sith siæla gagn oc bestandelsse och han sculle ther inscriffwas j theras böna böker oc met swa dana skeel, at hans nesthe frænder matte thet j gen lösa met skælighom peninga æpter theras wilia oc samdrekt, som staa före förnempda closter; oc j förnempda closter sculde bröder oc systror göra siæla rykt aarligha æpter honom, som rætteligha scal göras æpter enom dödom manne, som sina gaffwor j Gudz tienist selffwiliandis giffwer, som dande mæn j för:da closter wel witha hwat ther til hörir. Jtem för:de Jonis Henriksson gaff mik vppa sin ytersta tidh then bestha koo j hans gardh war til testamenth, ther jach sculde siæla messor fore hans siæl haffwa oc j minom bönom före honom bidhia som mik hopas til Gudz at jach giordh haffwer, æn tho owerdhoger. Then för:de samma koo giffuer jach till Nadendalz closter, som jach til fören met munnenom antwardade och kungiorde broder Karle then tiidh han j Stokholm war. Till thess mero wisso oc bætre skell at swa ær som för scriffwat staar oc jach vppa min ytersta tiidh fore Gudhi kennes will oc dande mannom, tha bedhis jach met danda manna nærwaru conuentzins insigle j Eneköpungh witherligha vppa rygghen före thetta breff, som scriffuit war aren æpter Gudz byrdh mcdlvij, om alle Gudz helghona dagh etc."}, {"df": "3053", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hattula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thetta breff fore koma kan, kænnis jak Olaff Brodersson, at thet sin [iag tingh höllt] met almogen aff Hattula sokn anno Domini mcdlvij j winther tinged tha komo [thesse godhe män] fore mik, som ær Michel Pappinen, Olaff Ilkoy oc Michel Kokko, vitnade oc randzsa[kade att desse] epterscriffna raar æra kringom gongna om the scoga oc vatn, som hustrv Birg[itta i Harwiala] fik epter her Niclis Olafson, først hofdraan Korkiakoski vt mæder aan jntill Sæ…. til Lehovori, thædan om kringh jntil Havkasari jn jmwsan. Oc thessæ [effter:ne gode] mæn satha j nempden tha thennæ forscriffna vitnade: Laurens Lahdentaka, Marti M[ärenpä, Pehr Såthale], Knvt Quisama, Olaff Pondoyn, Heyki Svtari, Michel Lawrensson, Michel Monalasta, Heyki [Kutti, Olof] Philpusson, Michel Ikkala oc Olaff Setorsson. Til mere visso oc vitnisbørd [tå trycker iag] mith jncigle aa baken thettæ breff."}, {"df": "3054", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3055", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "3056", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3057", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Polsu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alla the thetta breff høra eller se kennis och kungør jak Henrik Clauusson, riddare och lagman j Norfinne laghsaghu, ath then tiid jak lagmanz tingh hwlth met Kyula ok Sækyla boa j Polsoby aareno æpter Gudz byrdh mcdlviii, manadaghen næsth epter midfasta sunnadagh, j nærwaru werdogx faders met Gud biscops Olaffs j Abo, ærligha manne Benth Lydekason, Olaff Swærd oc Olaff Thomasson aff vapen ok flere gode mæn, tha komo fore mik thesse epterscrefne Niels Olafson aff Hwittis, Olaff Takko, Pytke Matti, Olaff Liwha, Gregers Rosala, Jons Jonsson, Larens Arw[i]dhson aff Æffrabo[min]ne, Anders Torffua, Peder Elyffson, Anders Hudhalta, Jønis Jærænsson aff Sastamala, Olaff Pæsæmæky aff Æffra, hær synamæn til dømpde oc nempde lagligha aff Olaff Thomasson a sattha hær[e]dztinghe till ath syna om nakra raar ok jordadela mellan Polsoby j Kyulo sokn [ok] Hariawaltha by j Kumo sokn j ena egn nedhan wid Hyrijarffue, ther (ͻ: then) biscopen haffde lagligha fangit aff them j Polso, oc hafde optha kiærth at the haffua aff Hariawaltha giorth honum agangha ok weldhe bodha j ghambla angher ok j nya rodmarker¹; tha sagde the for:de synamæn oc wilia thet halda ok fwlbordha met theris edh tha edzbar varder om nogher aff them edh haffua wil, ath forsthe huwdhraan ær Kawniss læhdhet,² som ær en sokna raa mellan Kiwla ok Kumo; thædan øøsther vth raaræth til eth som kallas Oyanpolue,³ ther en gambla aspæ⁴ stubbæ stonder vidher bækken; thadan⁵ vpmet bækken till Humala oyanhara, som ær och en gamal soknæraa. Hær aath latho vidherdelismannena sik nøghia pa bode sider epter thessom for:dom skialum ok thænna tolff goda mænno ransakan j nemdenne satho: Nemen⁶ Olaffson, Anders Magnusson, Olaff Valyaynen,⁷ Eskil Nielsson, Magnus Sæppa,⁸ Peder Jonsson, Lucas Nielsson, Henrik Kroghe, Niels Sorikke,⁹ Peder Mynnia,¹⁰ Jonis Kroghe, Olaff Hiwtthala,¹¹ och inghen moth nemdenna eller synamænnena vædhia wilde, dømde jak biscopenom¹² hans gambla ængher ok rodh marker i gen fry ok ombewareth jnnan for:da raar ok alla arsswexthen thera aff Harianwaltha¹³ boa met sæmia eller sornom edha [innan] vi vikur¹⁴, ok alle them aff Harianwalta by sake til xl mark hwarthera fore weldeth, ok forbiwder jak hwariom biscopenom hær jnnan epter mera hindra eller qwælia vidh vj mark for myn dom. Till vithnisbyrdh hengher jak mith jncighle nedhan fore thetta breff, holkit¹⁵ giffuit ok screffuit ær aar, dagh ok stadh fornemdom.¹⁶"}, {"df": "3058", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3059", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3060", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3061", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3062", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristiern, meth Gutz nadh Swerikes, Danmarcks, Norges, Wendes oc Gotes konung, greue i Oldenborgh oc Delmenhorst, görom witerlight met thetta wort opna breff, at wij wetherkennomps oss skylduga at wæra welbyrdug man Danhoff Kalle, wor ælskeliga man oc thienare, aff rett viderligh geld tolff thusende Stokholms marck, the x(m.) marck for alt hans erffuegotz i Liiffland liggendis, som wij aff honum köpt haffua til ewerdeliga æye, oc the andre ij(m.) marck haffuar han oss lant til wore oc wort rikes Swerikes nytte oc behoff. Thij tilbinde wij oss oc wore arwinga epterkommende konunge i Swerike met thetta wort opna breff for:na Danhoff Kalle eller hans arwinga the for:na tolff thusende marck til godhe redhe at betale och fornoye i oc innen thessa sex neste samfelde aar, reghnesculendis nw fra sancti Johannis dagh mitsommer oc swo til sancti Johannis dagh ower sex aar, j swo matto at honum eller hans arwinga schula aff ffor:na swmm hwert aar betales twthusende Stokholms marck, thet ena thusende mark skal wor æmbitzman aff wort slot Abo, oc thet andra thusende marck skal wor æmbitzman aff wort slot Rasborgh for:na Danhoff Kalla eller hans arwinga hwert aar i thesse neste sex samfelde aar i fastelaghn paa wore weghne til godhe redhe betale oc fornöye, swo at naar for:na sex samfelde aar framledhna æra, tha schola the xij(m.) Stokholms marck hanum eller hans arwinga til godhe redhe betalethe oc fornöyethe wæra vtan alt arght eller gensielse i nokra matto, oc bidhie wij oc biwthe idher wora foghetta oc æmbitzmen, som nw æra oc kommende wordhe paa wore slott Abo oc Rasborgh, at hwar idher i sin stadh til godhe redhe fornöyer for:na Danhoff Kalle eller hans arwinga thusende Stockholms marck hwart aar i thessa neste sex samfelde aar i fastelaghn swo lenge han eller hans arwinga betalethe wordhe som forescriffuit staar oc lader thet engelund. Oc naar i hanum eller hans arwinga swo betalet haffua oc hans eller theris quittanz ther vpa igen haffua, tha lade wij idher oc idher arwinga ther fore qwytte, ledhige, löse oc aldelis orsaghe for alt ytermere tiltal eller kraff ther om aff oss oc wora arwinga j nokra matto. Til ytermere forwaring her om haffua wij latat henght wort secrete for thetta wort opna breff met werduga fadhers erchebiscop Jönissis i Vpsala etc. oc her Eric Axelssons, wor hoffmesteres i Swerike, secret oc insighle til witnesbyrdh, som giffuit ær paa wort slot Stokholm aarom epter Gutz byrdh thusendefirehundrethefæmtii paa thet ottende, mandaghen næst fore sancti Johannis baptiste dagh."}, {"df": "3063", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristiern, meth Gutz nadh Swerikes, Danmarcks, Norges, Wendes oc Gotes konung, greue i Oldenborgh oc Delmenhorst, görom witerlight alla men, som nw æra oc komme schula, at epther thy alsmechtugste Gudh aff sina forsiin oc enkannelica nadh oc miskund haffuer thet swo föghet oc forseet oc oss kallat i konungxliga æro oc werdugheet konung at wæra ower thessa thry rike, oc the ther meth igenkompna æra i godhe gamble sambindelse, kerligheet oc brodherligh samwærilse Gudh til loff oc alla thessa thry rikenes inbyggiara, swowel fatiga som rika, til fridh, eendraght oc bestandilse, tha kunne wij wel besinne, at oss tilbör for swodann Gudz nadh oc mildheet the helgha kirkio oc hennes personer oc thienare oc enkannelica them, som werden ouergiffuit haffua oc sigh til Gutz thieniste met frii wilia skicket oc tilbundit haffua, at beskerma oc benathe met priuilegiis oc friiheter. Paa thet at the thes ytermere oc roligare maagha Gutz thieniste göra oc vppeholde bathe nat oc dagh oc thess inneligare for oss, wor kere husfrwe oc barn oc wore rike troligare bidhie, tha haffua wij Gudh til hether, iomfrw Marie, sancte Anne, sancte Birgitto oc alla helghena til loff oc æra alla the breffue, friiheter oc priuilegia, som wor forfarne konung Cristoffer, hwes siel Gudh nadhe, met rikesens radz radh i Swerike haffuer giffuit vnt oc bebreffuit Nathenedals closter i Findland, som met flere ordh oc article enkannelica lude vpa Stenberghs gardh oc Helgha aa met alla therres tilligelse, ehwat thet helzt ær eller neffnes kan, met alla andra for:na konung Cristoffers breffue for:na closter giffna met forscriffna wort ælskeliga Radz radh som fuldmechtug konung aff Gutz nadh i Swerike oc rett patrone til for:na closter met beradhno hwgh stadhfest, samthyckt oc fulburde oc wi oc met thessa wora opna breff stadhfestom, samthyckiom oc fuldburdhom til ewigh tiidh, obrudeliga holle sculendis j alla sine article, oc hweriom enkannelica som the lude vtan hwer mantz hinder eller gensielse i nokra matto, fforbiwthendis allom höghum oc laghum, aandelica oc wærildzliga, ehwat staat eller skickelse hwariom i stædder ær, oc enkannelica wora foghetta oc æmbitzmen söstre oc bröthre j for:na Nathenedals closter eller theris æmbitzmen oc thienare i oc omoth swodann wora stadhfestilse oc fuldburdh paa nokra therres rette æyedelor, priuilegier oc friiheter som for:na konung Cristoffers breffue i ena matto eller andra paa lude oc inneholde eller paa nokra the gotz oc æyedelor, som the aff frelse epter laghen i skelliga matto fangit haffua, at hindra eller hindra lata, qwelia eller oforretta i nokra matto vnder wor konungxliga hempd oc wrethe. Datum in castro nostro Stokholmensi vigilia beati Johannis paptiste nostro sub regali secreto presentibus appenso, anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo octauo."}, {"df": "3064", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherligit ware thet allom them thetta breff see eller hora ath jak Olaff Jonisson, domproasth j Vesteraars, met godhom vilia ok beradhna modhe for min forældra siala giffuer ok vplather min kaalgaardh vestan aanne ok nordhan vidh sancti Sigfridz gaardh, som jak ærfft haffuer epter myn forældra, oc mynnom samarffuom fulla nøgia fore giorth, wnder Varfrv altare, som kallas Klærkkoor, j Abo domkirkio til æwindeliga æga. Til thess mera vissa ok stadfæstilse hengher jak vitherliga mitth incigle vndher thetta breff, som scriffuit ær j Abo manadaghen næsth epther Varfrua dagh visitacionis anno Domini mcdl octauo."}, {"df": "3065", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3066", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nakka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff koma kan kennis jak Anders Balk a wapn, at jak met thene (ͻ: mine) barna ok arffuingie samtykkio ok godwilia haffuer solt ok wplatit werdughen man her Aruidh Clauusson, riddare, mith retthe fadernæs gotz, som kallas Pærke, liggiande j Wemo sokn, fore hundrade ok fæm marcher swenska peninga, huilka for:de peninga jak kennis tiil goda othnøgia haffua wpburit j en suma peninga ok jnga andro. Thy affhender jak mik ok myna arffua for:de Pærke gotz ok tileghnar thet for:de her Aruid Clauusson ok hans arffua, met hwss ok jord, aker ok ængh, j wotho ok j torro, engo wndhan tagno, som the gotze aff alder tiilligat haffuer eller en nw tilliggia kan, tiill æwinnelica ægho. Thogh for synderliga gønst ok kerligh skuld haffuer for:de her Aruidh wnt ok tiillatit, om mik eller forrerorda mina arffua wiliæ for:de Pærke gotz j gen køpa tiil a[t] siælffuæ at æga ok ekke andra nagra frømande wtslactis tiil hender, tha skall thet wara oss falt fore for:de peninga, c ok v marcher rede pæninga, och alle j ena summa; ok hwat han eller hans arffua j nogra mottho forbætre gotzit, swa mykit skal summan høgre wara, swa ath wj thet swa mykit dyrere køpa skulom. Skedde thet ok ath thet gotzit, alt eller nagat theraff, kunde for:de her Aruid eller hans arffua met naghan reth affganghe, tha tiilplictar jach mik ok myna arffua ath widerleggia ok honum bitalada eller hans arffua swa mykit ok swa got gotz ok j jæmgoda legiæ jnnan siæx wikur næst epther ath thet honum wmgongit ær wthan alt arff. Tiill thessins mera wisso ok bætre forwarningh henger jak mith jncigle nidhen vnder thetta breff, ok haffuer jak bidit myn son Olaff Balk ok welbornom mannom Hartwik Jopson, Peder Karpalaynen ok Andris Gregirsson j Kostis (ͻ: Koskis) at the hængia theris jncigle for thetta breff hær met, som giffuit ok scriffuit ær anno Domini mcd[l?]viijº, monedaghen næst epter sancte Margrete dagh, j Nakka, jn testimonium premissorum, etc:a."}, {"df": "3067", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3068", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Magnus Walmarsson, canik j Abo, kirkeherre j Wirmo, kennes oc kungör met thesse myne nerwarande opnæ breffue mik hawa solt welbornom manne mynom kere brodher her Olaff Tawest riddare thenna thry min epterscriffna godz, som ær först Koskis j Sawo sochen oc thet jak agher j Luppala by j Berna sochen oc eth Böle j Berna met boo oc booskap oc allom theris tillagom fore c Rinska gillena oc hwndradha mark Swenska j redhe peninga epter swa goth Stokholms mynt, at iiij mark göræ fult fore en swaran fullviktogan Engilskan nobil, til eth wæddirköp j samatto, at fornempdhe her Olaff skall beholda ok brwka fornempdhe godzsen for syn eghin köptfangin godz oc ey pant sæt wtan alla affslækt met sadant wilkor at, tha Gudhi tekkes at jak heem komber aff thenne pijlagryms reso, jak hawer mik nw fore tagith till Rom oc andra helga stedher epter werdugis fadhers mins herres biscopp Olaffs tillatilse, godhwilia oc loff, wil jak ey eller ey foorma fornempdha min godz ather köpa fore fornempdha summa jnnan try aar epther at jak ær heem komin, tha skula godzsen werdas oc skattas, oc hwat the tha kwnno fynnas bæthre en the suma gull och peninga, som forscriuit star, tha skall fornempdhe her Olaff mik thet bitala epter godha manna sægn oc beholla godzsen fore sik sielffuom oc hans rættom ærffwingom till æwynneligha æghio. Till mera wisso oc witnisbördh bidher jak werdughan fadhir met Gudh biscop Olaff j Abo och ærligan man her Henric Bydz, riddare oc laghman j Sudherfynne laghsagw, henghie theres jncigle met myno eghno fore thette breff, som giwit oc scriffuit ær j Abo arom epter Gudz byrdh mcdlviij, opa sancti Stephani prothomartiris dagh, som kallas festum jnuencionis corporis sancti Stephani."}, {"df": "3069", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alla(1) the thetta bref höra eller see kiännes och kungiör jak Håkan Anderson präst(2) mich hafwa såldt ährligom och welbornom(3) manne herr Oluf Tawast riddare mitt godz j Wentialaby j Lunda(4) sochn, som mitt rätta möderne ähr, foor etthundradhe och tiugu(5) mark swenska penninga, swa godt myndt, att fyra marck giöra fuldt före een swaran fullwichtogan Engillskan nobill till een godhe(6), i så måtto att förnämbde h. Oluf skall behollda och bruka förnembda godz fore sitt egit köpfångit godz och eij pantsatt uthan alla af slächt, med swadant(7) wilckor att, tha Gudj täckis att iag hemkomber fra(8) studio, som iach nu tilfarande(9) är epter werdugan faders mins herres biskoph Olufz och fleere mine(10) wenners radhe, will iak eij eller eij föörma förnembda mitt godz ather kiöpa fore förbe:de summa penninga jnnan fyra(11) aahr epter iak är hemkommen fra(8) studio, thå skall godzit warderas(12) och skattas, ock hwadh thet kan tha synas bättre ähn the samma penninga, som föreskriwit står, och förbe:de h. Oluf fulleliga vthgifwit hafwer, i swa måtto som her epter föllgher, forst löste(13) han godzet af Albrecht Nyendorp, borgamestare i Åbo, holkom min fadher Anders Henrichsson pantsatt hafde före 124 mark(14), och iak hafwer upburit af forde h. Oluf 104 mark(15) till mitt skolagång vthländis, tha(16) skall för:de h. Oluf mick thet(17) betahla effter goda manna sagu och behålla godzet för sigh och sielfwon och hans rättom erfwingom till ewinneliga ägio. Till mehra wisso och wittnesbördh bidher iak wyrdugan fader med Gudh biskop Oluf i Åbo och ährligen man h. Hindrich Bijdz, riddare och lagman i Sudfinne lagsagu, Peer Swärdh och Christian Frilla hängia theras insigle medh mino egno fore thette breef, som gifwit och skrifwit ähr j Åbo årom(18) efter Gudz byrdh 1458(19) oppå sanctj Stephanj protomartyris dagh, som kallas festum inventionis corporis sanctj Stephanj. Varianter i Åkermans kopiebok: (1) allom (2) presther (3) wälborne (4) Wäntilä byy i Lundo (5) 220 (6) till en gode saknas (7) sådane (8) af (9) tillförende (10) männ (11) tree (12) godsen wärdas (13) löse (14) pantat hafwer hundrade och 20 mk (15) et hundrade mk (16) the (17) rätt (18) är A:o (19) 1558."}, {"df": "3070", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3071", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kuokkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Olaff, medh Guds nådh biskop i Åbo, Hendrich Bijdz, lagman i Söderfinne lagsagu, Olaff Nilsson Tawest, höffuitzman på Tauasthus, rijddare, gör witterligit medh thette wårt närwarande öpna breff, att wij effter högbornes förste och wår Nådige herres konung Karlss breff, budh och befalning wåre i Kockala åhr effter Guds bördh mcdlviij, upå sancti Bernhardi dagh, till att skilia ena träto millan almogen aff Tawestlandh upå ena sijdo, och (= som) å kärande wåre ährlig man Bengtt Lydicksson a wapn, svara[n]de, på then andra sijdona om ena qwärn, förbenempda Bengtt Lydicksson haffde nyliga bygdtt åffuan för bronna i Kuockala fårs, på södra strandenne. Almogen aff Tawestlandh sade, att the qwärn war them bygdtt till stortt förfångh och hinder i theres fiskefångh, i ty att theres fiskerij aff fårdno war them förwäntt och förspildtt med the qwärn och hennes tilhörelse i them; huilket ärende wij sköthe til thesse 12 och bådom delom wääl åthnögde, som ähra Oleff Brudersson, Christiern Frille, Jäppe Kocki, Peder Carppalainen, Lass Hanunsson, Oluff Agursson, Jöns Jönsson, Erland Nilsson, Oleff Taparainen, Lauri i Woltt, Hintza i Melkilä och Lauri i Rango. Tå thesse förbe:de 12 hade bygningen å fårssen granneligen skådat och ransakat och öfuerwägat och funnit, att så war i sanningen som almogen aff Tawestlandh kärtt hade, tå bodho the Bengtt i alles wåra närwaru att han skulle sig sielff rätta och eij wara the åseijande några edha i the saak, som så uppenbar war och än är allom mannom, [kunnogt] huilket forbe:da Bengt effter förbe:da 12 och alles wåres underwissning gärna giorde och tillät och låffuade oss allom, att han wille strax efter sädes timan, som nu inne står, öfverlidin ähr, alla the qwarna byggning affbrytha och fårssen upränsa och göran så frijan som hon aff ålder warit haffuer. Och effter thett almogen aff Tawestlandh lät sigh ther åthnöija, tå dömde iag, Hindrick Bijdz riddare, konungs dom i thetta sin haffuande aff forbe:de min nådige herres konung Karls wägna, att thett skall så fulfölias uthan ythermera töffringh i alla måtto som föreskriffuit står, widh 40 mark för konungs dom. Sedan rördes ena andra träto millan Tawesterna och them i Kuockala by om the wärcka, the aff Kuockala hade bygdtt i forbe:de Kuockala fårss Tawasterna till förfångh. Tå ransakade och vitnade the forbe:de 12 i nempnde såtho, att alla the wärcka på södra sijdona aff forssen wåro Tawesterna til förfång och skulde upkastas, och att the aff Kuockala skulde sig byggia til wärkstäder från gambla qwarna stade nedan för bronna på then norra sijdona och strax til näset, som ähr på samme sijdo, och att the eij göre diupet grunnare en thett nu ähr. Och all the wärcka, the aff Kuockala haffua i then öfra forssen, skulle upkastas och rensas, föruthom kyrkkioherres i Lempele wärkstada, som han i then öfra forssen lagliga fångit haffuer och honom för skillt prästebool lagda ähra, them skall han här effter frij och oförhindrat beholda. Här medh låtho sigh på alla sijdo wäl åthnöija. Ty dömde iagh, Hindrick Bijdz ryddare, all then förbe:da stycke och artickla staduga och obrotzliga att holdas vidh huars mans 40 mark för konungs dom som föreskrifvit står. Till yttermere wisso etc."}, {"df": "3072", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode men, som tetta breff kan före komma, kännes och kungör iagh Matz Jacobson, borgare i Stockholm, med thetta mit öpne breff migh haffua solth och i retta köpe oplatedh min elskeligen broder Oleff Jacobson mit godz i Saffw sokn, som är 4 stenger kringom allen Mariioki by, med alle tillägen, som thet migh med retta arff til ful i wårt retta syskonne skiffte, för femtie marck Suenska effter rede peninger; til huilke peninger iag kennes migh til fulle och gode otnöie opburid haffue epter minom egnom god wilia. Thy affhender iagh migh för:ne Mariioki godz och minom ärffue och til egner thet för:de min broder och hans arffua til euerdeligh äge med boskap, huus, tompt, acker och engh, skogh och fiske vatn och alle tillagor. Thy til fulbord och ytermere stadfestilse och witnesbörd tho beder iag beskedelige men Sten Hendrickson, häredzhöffdinge ther samestadz, Hannes Asken och Anders Munck, radman i Abo, och Laurens guldsmed om deris insegle hengiandes vnder tetta breff, effter thet iag eij sielffuer insegle haffuer; som skriffuit är i Abå anno Domini Mcdlviii, på S:te Bartollomeus affton."}, {"df": "3073", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom witherlikith wara, som thetta breff höra eller see, ath jak Anna Jöness dotter, fordhom Gregris Andrissons hustru, Gudh hans siæll nadhe, kænnes met tæsso mino opna breffue, at jak met wilia, fullom skælom oc beradhno modhe j minns liffs wælmakth, godhom mannom nærwarandis Gunnar Japson, Andris Olson, Jönis Lempælæynen, Roland Danson oc Jönis Gregrisson, haffuer vnth, gifuit oc vplatith oc met thæsso mino opno breffue vnner, giffuer oc nw genstan vplather Gudhi til hedher, jomfrv Marie, sancte Anne, sancte Birgitto oc allom helghom til loff oc æra renliffwis mænniskiom systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre til vppeheldhe ffore mina siæl, fore bæggis mina kæra framfarna husböndher siæla, Lasse Finne och Gregris Andrisson, oc fore allas theris siæla, jak agher goth fore göra, liffuandis oc döda, alth mith fasta gotz jak agher j Nyagardh oc Hedha, liggiandhis j Wemo sokn, met boo oc boskap, hws oc jordh, aker oc ængh, nær by oc fiærre, jnnan gardh oc vtan, engho vndan thagno, som ther aff aldher tillighat haffuer oc æn nw tilligher eller rætteligha tilliggia bör, hwad nampne thet hælzt næmpnas kan, til æwerdeligha ægho nythia oc bruka met allom ægandhe ræth epther theris eghin wilia ohindrat oc oqwalt fore mik oc minom ærffuinghom oc fore allom androm, huilkin gotz Nyagardh oc Hedha fik jak aff Gregris Andrisson, som Benct Lydekeson oc alla Wemo sokn witherligith ær, ffore mith rætta afflinga oc köpa gotz, som kallas Lekthenoya j Æffra sokn liggiandis, som mik gaff min första husbonde, for:de Lasse Finne, for mina morghongaffuo oc til testament swa som hans testamentz breff wtuisar, oc for:de Gregris salde for:da Lekthenoya gotz ærlighom manne Clauus Lydekeson, som tha höffuitzman war vpa Abo, for iij(c) marc Aboska, oc vpbar them j gull oc redha pæninga, her Henric Bidz, Gudh hans siæll nadhe, oc Pedher Karpalan nærwarandhom. Thenne forscriffna gotz Nyagardh oc Hedha giffuer iak fore mik oc mik siælffua til for:do clostre met swa dana skælom oc forordhom, at jak skal bliffua een leeksyster vtantil oc lydhna epther reglan haldha minom formannom modher oc fadher j for:da Nadhendals clostre som ena leksyster bör haldha, mædhan jak for aldherdom skuldh forma ey reglan jnnan til haldha. Oc systher oc brödher skulu mik vpe haldha met födho oc klædher oc annor widhertarfwar swa længe jak liffuer, oc epter min dödh göra alla the siæla rykth, som the æra wana oc plikthoga göra epter systrom oc brödhrom jnnan til. Thy affhændher jak, fornæmpdh Anna Jöness dotter, mik oc minom arffuom thetta forscriffna gotz Nyagardh oc Hedha oc tilegnar them systrom oc brödrom j for:da Nadhendals clostre til æwerdelika ægho som för ær sagth. Oc giffuer jak hærædzhöffdhingianom, j huilkis hæradho forscriffna gotz ligghia, fulla makth met thæsso breffue systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre the sama gotz skæla oc skötha epter thy landzlagh til sighia oc wtwiisa. Til mera visso oc större forwaringh hengher jak, fornæmpd Anna Jönness dotter, mit incigle for thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Nadhendal arom epther Gudz byrdh mcdlviij, dominica secunda aduentus Dominj."}, {"df": "3074", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3075", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3076", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3077", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3078", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3079", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3080", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3081", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3082", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3083", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3084", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3085", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3086", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Desse nageschreuen schipper vnde koplude, alse schipper Doberman, Kantzke van Zande, Clauz Bossche, Zatherrocks knecht van Zande, Hinrich Westuall van Zande, Hinrich Keding van Lubeke, coplude, hebben mit rechte gefordert vnde gewonnen desse nageschreuen personen vor ihre rechte zeerouere vnde worden gerichtet vp den nehsten mandath na crucis exaltacionis anno etc. lviij. (Härefter namnen på samtlige röfvare och bland dem följande från Finland:) Hans Hinricksson vth Fynlanth (såsom den ene af de två hufvudmännen), Hans Borsson vth Fynlanth, Hans Jönsson vth Finlant, Jesse Finne vth Finlant, Peter Olousson van Wyborch."}, {"df": "3087", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDLIX. Feria secunda infra octavam Epyphanie obiit fr. noster ad intra frater Symon conversus, qui multos labores fecerat pro monasterio ante ingressum, et postea ad Finlandiam transivit pro fundacione illius monasterii cum sororibus et fratribus illic missis, anno a professione sua 35."}, {"df": "3088", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Flensburg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3089", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Aller jrluchtigeste forste, grosmechtige koning, besunder gnedige leue herre. Zo alz vns denne jwe konigliche genade hefft am negesten gerschreuen, dirmanende vnde tho gedechtnisse theende des bifredes vnde bestandes, de twischen jwer konige vnde vnsers gnedigesten heren konigliche genade etc. vnde beider lande gebede vnde vndirsaten jm zamer nestuorgangen alhir mit vns tor stede is gemaket vnd vorschreuet, welken bifrede juwe konigl. genade mit allen juwer genades vndirsaten volkamen hedden geholden vnde nach gentzlik holden willet, darouer dach Karl Knutzson van vns jn vnsen gebeden worde vpp geholden vnde geheget, de denne durch syne gewonlicke liste juwer genaden borch, Wieborch genant, entfremdet vnde affhendich gemaket hadde etc. alze denne juwer ge. bref mit anderen worden vnd artickelen clarlick uth wisset. So bidde wij juwe konigliche genade demodich weten, dat wy enzlike vnszes rades mit densoluen juwer genades bref to dem vorbenanten heren Karl ken Pulbizk gesant vnde em denn vorkundiget vnde apembaret hebben, de vns denne dat hogeste hee konde gesecht hefft vnde geczertificeret, dat he bynnenn sulkem bedeidingeden frede nijkeijne batschaff noch mit breffen, worden effte wercken jnt rick tho Sweden gehat hefft vnde ock dar nicht gedencket to senden, sundijr sijn toseggen vnde geloffnisse, dat hee bynnen dem bedeigingen frede vnde dewijle hee bij vns ijsz keyne anfaringe don wil noch to doen bestellen, volkamen wil holden, vnde ok van vorethnisse des slates Wijborch nij bestelleth nach gewust hadde; sunder hee hadde wal vornamen, dat deesolue borch van juwer konigliche genades brodigen knechten were affhendich gebracht, darto he doch jn keyner wisze jrkeyn besteltnisze gedan hadde; vnde wy ock van velen, de uth dem rike tho Sweden to vns syn gekamen, gehort hebben, dat in maten vorgerorth gescheen syn sulde, zo dat wij gentzliken vorhapen wij sulken bedeidingeden frede gantz genoch gedan hebben vnde ock nach vnuorrucket to holden gedencken, zo alz wij desz ock gentzliken getruwen ane twifel tho juwer konigliche genade, de welcke wij Gade etc. Actum in vigilia Mathie apostoli anno Domini lix."}, {"df": "3090", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hämeenkyrö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. Gør jac Aruidh Clawsson mith testament aff offta forre betenkt oc welberodhno modhe; æn tha jach ær kranker tiill min likam, thaa ær jach helbrygd tiil min skæll ok sinne. Først giffuer jach Gudj, jomffrv Maria, sancta Anna ok alt hymerikis herskap mith liff ok mina siæll; giffuer jach eth godz som jach haffuer køpt j Æffræ sokn j Sorkis by, tiil the helgha tree konungha altare j domkirkiona j Abo ffor mina siell ok mina forældra siæla ok mina kære hustrv Ingeborgh, her Aru[i]th Bentzsons dotther, oc for alla crisna siæla j swa motto ath ther skall bidies for ooss allom for:dom tiill æwerdelighe tidhe. Tiill mera wisso och forwarningha bider jach verdelighum fadher met Gudz nadh biscop Olaff, biscop j Abo, mester Koorth, domproasth j Abo, Benkt Lydikson, mesther Peder Benedicti, Hartwik Jopson, Peder Karpalayn, Hans Lyndener, ath the hengie theris jncigle met mina jncigle for thetta breff. Datum Kyrw anno Domini mcdlixº, dominica Letare."}, {"df": "3091", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hämeenkyrö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine patris et filij et s[piritus] s[ancti] amen. Gør jak Aruid Clauusson mith testament aff opta førre betenkte wælberodhne modhe; en tha thet jak ær kranker tiil min likamæ, tha ær jak helbrogder tiil min siæll ok synne. Giffuer jach Gudj, jomffrv Maria ok sancta Anna ok alt hymerikis herskap mith liff ok myna siæll; giffuer jak eeth gotz tiill helga licame altare j Abo domkirkio, som heter Pærke j Vemo sokn, ok om Andris Balk wil thet løsa jnslæctis j gen for c marc ok fæm ok swa mykit mera som godzet ær bætrad sidhan jak thet køpte *, ffor myna forældra siæll, mynæ ok myne kære hustrv Jngebord, her Aruid Benktzdotter, ok for alla crisna siæla, j swa motto, at the skulu bidia for ooss allom for:de till awerdelican thima. Tiil ytermera wisso bider jak wærde herre fader met Gudz nadh biscop Olaff j Abo, mesther Koort, domprouast ther sama stadz, Benkt Lydikkesson, Peder Benedicti, Hartwik Jopson, Peder Ka[r]palaynen, Hannus Lyndænær ath hengia theris jncigle met myna for thetta breff. Datum Kyrw anno Domini mcdlix, dominica Letare, etc:a."}, {"df": "3092", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hämeenkyrö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Gör jak Arwidh Clawsson mit testament aff öfftæ betenktæ ok welberadhnæ modhæ, æn tho ath jak ær krankir til myn likam, togh ær jak helbrydhæ til myn skel ok synnæ. Fförsthom giffuir jak Gudj, juncfrw Maria, sancta Anna ok alt himmerikis herskap met lijff ok myna siel; giffuir jak til Nadhendalz kloster eth godz, som heter Yros næs j Lemo soken til en ewerdeligæ ægæ aff mith rettæ ærffuæ godz före mynæ före ælderæ siel, mynæ kære husfrw Jngebergh, her Arnth Bentksonz dotter, ok fore alle crisnæ sielæ j swo matho, ath the skullo bidiæ fore oss allom förenemdon til ewerdeligæn tidhæ. Til ytermere wissæ ok forwaringha bedher jak wördeligæn fader meth Gudz naadh biscop Olaff i Abo, mester Cordh, domprobisth j Abo, Bentk Lydekesson, mester Peter Benedicti, Hartwik Jopsson, Peter Karpalayn, Hans Lindener ath hengiæ theris jnges[egel] met myna fore thetta breff. Datum Kyrw anno Dominj mcdlix:o, dominica Letare, jn testimonium."}, {"df": "3093", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dom. mcccclix, die x martij, hölt iag Hindrich Classon, riddare, lagman, ordinarie lagmans ting med allmogen af Hölala(!) härad uti Nyby sochns länsmansgård, närvarande kongl. Maj:ts wår aller nådigste konung och herres befallningzman ährlig och wälförståndig Lars Pehrson samt flere gode män och nämbden. För rätten framkommo Artjärvi Storbybor och inlade på tingsbordet en häradsdom af 10 april 1446 om rårna mellan Artjärvi Storbyboer och deras vederdelomän. De deri nämda rårna dömer Henrik Klasson stadiga och fasta."}, {"df": "3094", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Putzig", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Karolus, van Godes gnaden Sweden, Norwegen vnd der Gothen koningh. Vnsen fruntliken grot vnd gutwillige bewysinge na vnsen besten vormogen alletit touoren. Ersamen leuen frunde. Wy begeren ju fruntliken to weten, dat de ersame rat van Dantzig vns in dissen negest vorgangen winter eynen breff leten lesen, darinne Kerstern van Delmenhorst, de sik nomet koningh in Denmarken, en togeschreffuen hefft, dat Karl Knutssone, ritter, den se noch dagelikes mit sik entholden, sal gedan hebben wedder de deydinge, de se mit den synen to sommer makeden, vnd sal em sudder de tit Wyborgh vntuerdiget hebben etc. Isset dat he vns densuluen Karl Knutzsson ritter menet, so isset Gode, em suluen ok mer luden vnd landen wol witlich, dat wy so rechte gekaren, gewyget, gesaluet vnd gecroniget koningh sin als he. Ok were vele vp sulcke sine schriwunge to antwerden, dat wy nu vp dit mal willen laten anstan, sunder he noch nymant anders mach mit warheit seggen, schryuen edder bewisen, dat wy icht wedder de deydinge, de de rat van Dantzik mit den synen to sommer hir makeden, gedan hebben, mer als war, als de schriffte innehilden, de he ouer eneme jare to Dantzik an de kerkedore vnd mer enden vpkleuen let ouer vns, so war is ok dit, dat he nu ouer vns geschreuen hefft. Wy konden vnse egene slote vor vorredere nicht vorwaren, do wy noch in vnse macht in vnsem rike weren, als in manigen landen wol witlich is, wo vns vnse rike vnde slote aff vorraden wurden, wo mogelich is, vns denne nu syne slote to vorwaren. Als wy vornamen hebben, so is sulkeynt vp Wyborgh geschen by dersuluen tit, als juwe vnde des vorbenomeden Kerstierns sendebaden to Dantzig weren. Al weret van vnser wegen geschen, als it nicht geschen is, dat wol witlich is, so hape wy, wy moeten it mit eren vor Gode vnd allen guden luden wol bekant sin, wente Wiborgh vnde al Sweden rike vnd dat rike to Norwegen horen na Gode vnd van rechte vns to vnd nymand anders. Em genuget noch nicht, dat he vns vnd vnsen armen kynderen tegen Got vnd recht genamen hefft allent, dat vns vnd en tohoret, sunder dichtet vns noch sulche vnware sake ouer, der wy ny van geweten hebben vppe dat he vns mit sulche liste noch in groter vorderff bringen mach. Item hir segelden welke gesellen vt mit vnsen barssen fittalien vnd were in der stad von Dantzig denste mit des rades openen besegelden breffe darsuluest vnd vp der stad van Dantzig beste vnd erer fijende argiste. Desuluen dreff de wint so, dat se dorch noet de Finschen scheren besoken mosten; dar sint se vpholden vnd vnse schip vnd gudere wurden dar genamen. Sulch schade is vns vnd den vnsen geschen in densuluen frede, de hir do gelauet vnd vorsegelt wart. Darvmme, ersamen leuen frunde, nademe dat in kort sal eyn merklike dachfart geholden werden in juwe stat, dar wy vormoden dessuluen Kerstierns sendebaden by to wesen, vnd oft gy denne van densuluen synen baden edder ymand anders anders vmme de vorberorden saken vnderwist werden, wen alz hir vorgeschreuen steit, so bidde wy jw fruntliken, dat gy dar keynen louen to setten willen, wente dat sal sik vmme de sake nymmermer in de warheyt vorfunden werden anders, wen alz hir vorgeschreuen steit. Hirmede beuele wij jw Gode dem almechtigen. Datum Putzik feria quinta proxima ante festum beati Georgii martiris, nostro sub secreto, anno etc. quinquagesimo nono. Adress: Den ersamen, wolwisen heren borgermester vnde ratmannen der stat Lübeck vnsen besunderen holde gunneren."}, {"df": "3095", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item im jare unses hern Cristi 1459, am dage Philippi und Jacobi apostolorum, weren, nah inholde desses vorgeschrevenen reczesses*, to Lubeke vorgaddert de irluchtste forste und here her Alleff, hertoch to Sleszwig, grefe to Holtsten (etc.), de erwerdige in God vader und herre, here Arnoldus, bisschop to Lubecke, de ersamen und wolwiszen manne und hern Wilhelm van Calven, Johan Luneborch, burgermeistere, Gert van Myn[d]en (m. fl. såsom fullmäktige för rådet i Lübeck), her Claus Ronnauw, ridder und landemarschalk des rykes to Dennemarcken, her Otto Nyelsszon, ridder, (m. fl. fullmäktige för k. Kristiern samt föröfrigt ett stort antal fullmäktige för K. Kasimir af Polen m. fl.) (Det i Danzig 28 juli 1458 slutna fördraget upplästes). Hirupp sprack her Claus Ronnouw, wie szeen und hebben hir kegenwerdich unsze schedeshern, den hern hertoch van Holsten und de hern van Lubeke und willen der vorschriffinge gerne nagaen. Und so denne de eyne artickel clarlick uthwiszet, dat een deel deme andern nymandt sal huwszen nach hegen, de deme andern to schaden mochten kamen, so is eth gescheen, dat gii guden frundes van Danczk mit juw holden und hegen Karl Knutszon, de denne durch syne gewonlicke liste bestellet hadde durch vorrederye by eynem mit namen Pyer Ruwson, den wii vor der Wiscel kregen, de uns apembar bekande, dat hee in Sweden geweszen were und bestellet hadde, dat Stoxholm slot und stat, Abouw, Nyekoping, Suderkoping, Wiiborch und andere vele vp eynen dach, stunde und tyd to gelyke solden koningk Karle wedder tor handt verraden werden, und solde darumbe wedderumbe in Sweden, dat wii genczlick getruwen van juwes hern koniges und juwen willen und weten nicht is geweszen; welket dach durch Gadesz hulpe gestoret wart und solke, de dat dryfen solden, wurden upgefangen, darumbe denne sick de andern nicht dorsten apembaren, sunder de up Wiborch weren wusten nach nicht, syndemale se verne belegen weren, dat solke vorreders upgegrepen weren und nemen dat sloth in, koningk Karl to gude, dat dach durch grot geldt und koste vormiddelst Gades hulpe wedder wart ingekregen, dat de schade geldt und kost sick hoger denne up hundert duszent gulden treffet, anne de andire dat wii nu stan laten. Und so denne solk schade, de bynnen dessem gemakeden bifrede is gekamen erst nah lude der vorschrifinge sal dirkant werden, so setten wii dat to unsern schedeszheren, den hern hertoch van Holtsten und den hern van Lubeke. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (Man nämnde nu å ömse sidor skiljedomare.) Item am frydage darnah weren beyde partyen mit eren schedeszhern vorbenompt des morgens vorbadet upt rathuwsz, in welker kegenwerdicheit sprack her Reynolt Nedderhoff (fullmäktig för k. af Polen) und vorhalede de worde, de her Claus Ronnouw im midweke tovor vorgegeven hadde, wo dat koningk Karl Knutsszon durch syne gewonlicke liste de stede und slote Stoxholm, Nyekoping, Suderkoping, Wiiborch und andere vorraden hadde, de dach durch Gadesz hulpe beholden weren, und dat darvan schade gescheen were und kost, de sick hocher denne up 100 duszent gulden sal lopen: so hefft uns de irluchtste forste und here konig to Dennemarcken geschreven und van deme slate Wiiborch alleyne und van keyner andern stat noch slate beroret, so alsze her Claus benomet hefft, uns dirmanende, dat unszir stat sendebaden up dissen dach darto vordacht weren, darup to antwurden, daranne unsze here konig nach wii dach so, alsze her Claus berorde, nicht schuldt vormodeden to hebben, und dat solk schade nah utwiszinge der vorschrifinge solde mit den ersten vor allen dingen dirkant werden etc. So hebben wii solken breff alsovort koningk Karle vorgebracht und leszen laten, de denne darupp antwurde bii truwen und eren und se he hogeste konde, dat he synd dissem belevedem frede keyne botschafft nach mit breffen nach mit werfen in Sweden gehat, und effte denne solke vorrederye gescheen were, dat dach nicht is, so were dat dach gescheen vor deme bifrede. Und koningk Karl hadde ock deszhalven eynen breff geschreven an de hern van Lubeke, den wii en geantwurdet hadde[n], den beden wii vor allen hern to leszende, dat wii und ock zee mochten horen, wo de ludde, wenne wii syne inholdinge nicht wusten. Und do de breff was geleszen, de ludde eczwas schendlick up den hern koningk van Dennemarcken**. Darup beden her Claus Ronnouw und syne geselschop den heren hertich und den hern bisschop, sick mit en darumbe to besprecken und eres hern koniges ere to vorantwurden. Darto wolde de here hertoch nicht kamen sunder leth mit en uthgan den hern bisschop, mit en darumbe to sprecken. Nah besprake begonde her Claus Ronnouwe antohevende to vortellen, wo und in welker wisze sick koningh [Karl] mit gewolt solde hebben gedrungen in dat koningryck to Sweden, so alszo ock tom Holme vortellet wart, welkt dach int korte wart hengelecht. Und de here hertoch begerede der schriffte des vorsegelden byfredes mit den anderen schedeshern nahtogaende und wolde horen, wat schaden van beiden delen in dissem bifrede entstanden were, dat men den nah utwiszinge der vorschrifinge erst worde vorgenamen. Darupp denne her Claus Ronnouwe nah mannichen velen handelingen, vorbringen und worden vorgaff den schaden, alsze 100,000 gulden van dem slate Wyborch; und dat de unszen bynnen solkem frede im Belte an landt hadden gegangen und dar gebrandt und dorpere upgehaven und land und lude vorderffet, dat sick up eyne grote summe loppet; darto weren dee unszen uth dem Sunde uth dem rostemente gesegelt, und im zamer were to Danczke vorlevet, wat schepe und gudere dosolvest ingebracht und angehalet weren uth den dren ryken, de solde men weddergeven, des dach keynes were weddergekeret worden; und ock worden nach snycken und schepe up de dree ryke uthgemaket, darvan eyne qwam in de Fynnisschen scheren, de koningk Karl tobehorede, de he ock hade uthgeredet, daruth men mochte irkennen, effte solke vorrederye nicht van koningk Karl were gekamen, wat de sust in den Vynneschen scheren hedden to zoken, mit velen anderen worden, wo mannich schade van den unszen dem konige to Dennemarcken were bescheen. Do begereden de vorgenomeden schedeszhern ock van des hern koniges to Palen sendebaden to horen den schaden, de dem hern konige to Palen were gescheen und synen undirszaten, dat zee den van beiden syden mochten horen und irkennen. Her Reynoldt Nedderhoff (Polsk fullmäktig) antwurde, so alzedenne her Claus Ronnouw avereyns berorde van dem slate Wiiborch und andern schaden, so hadden zee keyne schuldt daranne, und ock wat angang im Belte were bescheen, dat were gescheen vor dem bifrede und ock er wenne de sendebaden des hern koniges to Dennemarcken ken Danczke weren gekomen, (etc.) – – – – – – – – – – – (Skiljedomarenas utslag lydde:) 1:o dat twisschen beiden parten ein frundlick upslach und bestand angaen sal up sunte Bartholomei dach negestkamende und sal duren und waren vort veer jar lang darnah negest volgende anne middel szunder alle geverde; und wenner sodane 4 jare umbekamen syn, welkem dele denne nicht gelevet solken frede forder to holden, de sall dem andern eyn gancz jar tovoren toseggen. 2:o. Item so sollen de van Danczk sunder alle arich eren vliet darto doen, dat nene vorrethnisse effte schedelicke bestellinge addir upsate durch koningk Karl addir de zyne in yeniger mate beschee, de dem hern konige to Dennemarcken etc. synen ryken und undersaten to schade addir vorfange weszen mochten. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Hirup sprach her Reynoldt: leven hern, unsze macht holdt inne, eynen forderen effte ewigen frede vortan to maken und alle ding volmechtich darbii to don unde to laten, so begern wii, dat dat olde reczesz gancz und gar gedodet werde und eyn nyet gemaket, darinne wii begern under andern articlen to vorschriven, dat wii van koningk Karls wegen willen umbegrepen weszen; und alsze koningk Karl in Sweden is gevaren und nach syne frunde darinne hefft, effte de eczwas em to gude wurden angripen, hemelick addir apembar und schaden doen, dat wii dat denne solden uthstaen, so alsze men uns gerede van Wiiborch und andern sloten und ock steden schuldt gifft, darinne wii uns nicht gedencken to geven – – – –, und er wii uns mit willen darinne geven willen, so welden wii vele lever und were unszem hern und uns ock beter, dat wii mit dem hern koninge van Dennemarcken in apembarem kryge seten, denne dat men uns alletid solkeynt solde overreken und overseggen. (Skiljedomarne läto genom biskopen af Lübeck härtill säga, att det skulle förblifva vid hvad de redan beslutit och meddelat)."}, {"df": "3096", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Unsern freundlichen grus mit vormogen alles guten stets zuvorn. – – – – – Die Denneschen sendeboten haben geklaget, das innen etzliche stete und schlusser in Schweden bestellet weren auf einen tag, stunde und zeit abehendig zue machen und sunderlich die borch Wieborch, die sie doch vormiddelst Gottes hulfe widder hadden eingekriegen, darauf sie doch kost und ungelt getan hatten, die sich beleuft hoger dan 100,000 gulden, das alles koningk Karl bestellet solde haben, den wir mit uns hausen und hegen, so doch in der vorschreibunge des beyfriede klerlich stehet ausgedruckt, das ein theil dem anderen entkegen, die im zu schaden mochte wesen, niemand soll haussen und hegen, welchen schaden sie alles auf uns vormeineten zue bringen. Und darumb duchte uns geraten wesen, das ir euch mit demselbigen koninge Karl vorgewiisten und ob ir vorschreibunge von im mochten haben, das er binnen solchem friede nichts kegen Schweden noch mit besteltnisse, worten oft werken nach offenbar nach heimlich bestellete. Und wowol wir uns des aufs hochste wir konden eintlegten und vorantworten und och konig Karles brif seiner entschuldigung ofenbar in kegenwertikeit aller schedesherren und der Denen lissen lesen, moch[te] uns doch wenig helfen und gingen gantz auf der verschreibunge, das wir in hauseten und hegeten, und sprochen offenbar, das sie klarlich wusten, das solcheins von demselben konige Karl wer zu wege gekomen. Und so sie solcheins red mit den ersten auf uns also vornemen, befurchten wir uns, je lenger er mit uns ist, je mehr sie auf uns brengen worden, ob in irkein schade binnen dem mer geschege, dodurch sie solcher beschedigung unsen burger und kaufleuten geton mochten qwit werden und auch mag dersolbige konig Karl mer von Putzke bestellen, dan das er sonst tuen konde, se er mit euch zur stad were. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Gegeben zu Lubek am heiligen pfingstag etc. 13 maji anno 1459. Reinholt Niderhoff, Kort von Dallen."}, {"df": "3097", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3098", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3099", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3100", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3101", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3102", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1459, ipso die beati Jacobi apostoli. Tå dömbdes efterskrefne råer stadige och fast omkring gångne Miehola by: Miehosten oijansu, Napin kifvi, Ylimeinen ryöhinkåski, Ritamäki, Teuronsuo, Saapahan kuva, Petakåski, och thenne efterskrefne sak till 40 mark för the hafwa gångit och ägnadt sig jord öfwer förenembde råår."}, {"df": "3103", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDLIX. Item die s. Sixti sub missa b. virginis obiit frater Clemens Civikin, qui fuit ante ingressum religionis præbendatus ecclesie Arosiensis. Hic erat bonus cantor, sermocinator et quietus in conversacione et pacificus, innocencie et timoris Dei amator. Sed tamen ante aliquos annos paciebatur ante obitum gravissimas temptaciones blasphemie, ut creditur ad meritum et purgacionem suorum peccatorum, et receptis sacramentis quievit in pace anno professionis sue 35. Stetit eciam Finlandie pro institucione novi monasterii per triennium, deinde reversus ad Wadzstenum mittebatur ad monasterium Berghis situm, pro reformacione loci illius et personarum ibi existencium."}, {"df": "3104", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3105", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3106", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Ma i wethe kære herre her Cristhiærn, thet jak haffuer edhrot breff vndh[e]rstandth, som i scriffue mik til om the sæmiæ ok gaffue millan her Hinrik Clauusson, Gwdh hans siell nadhe, ok hans dandhe qwinne frv Lwsse. Th[e]r var jak offuer met laghmannen Sone Sonesson ok met flere andhrom godhe friborne men j swa danne mathe, at her Hinrik gaff sinne kære dandhe qwinne frv Lwssiæ alle sine løsører til æwerdheleghe æghe, om hon leffdhe hans liff lengher; thes likkis giordhe for:de frv Lwssiæ honom igen, om han hennas liff lenger leffdhe; fassthe godz gaffwe the hwart annath til liffsins time ok ække lenger, ok sidhan skwldhe thet gaa till arffz til rethe arffwinge oppa badhe sidher. Thenne sæmiæ ok gaffwe giordis met samtykkiæ ok kerlik pa badhe sidher, thet kennis jak met ræthe sanni[n]gh, ok vil jak göra min edh oppa at swa ær j sanningh ok ey annarledis. Til mere visse ok vetnis byrdh tha trykker jak mith incegle aa rygen aa thettæ breff, scriffuith i Willela sancte Birgittæ dagh anno Domini m°cd°lix°."}, {"df": "3107", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Finkenbergh, radhman j Abo stadh, gör witherligit allom them, som thetta breff höra eller see, thet jac met wilia oc mædh minne ælskelica hustrv, Elin Mattis dotter, samtykkio, nærwarande min kære [hustrus] fadher Mattis Skalenbergh, borgamester j Abo stadh, oc flerom androm godhom mannom, haffwer giffwit, wnth oc oplatit oc met thesso mino breffue vnnar oc giffwer oc nw ginstan oplather Gudi til hedhers, ware frw oc sancte Byrgitte closter j Nadhendall fore en æwigh messo epther Walborgh Jöns dotter, Raghwaldz Söykare hustrv, Gudh henne siæl nadhe, oc fore allars thera siæla jac agher got fore göra, alth mith fasta gotz jac agher i Sæppælaby, liggiandis j Rusko sokn, hwilkit mit ræta köpa götz ær som dandhe mannom witerligit ær oc her Henrik Claussons breff, som lagman j then thiman war, Gudh hans siæl nadhe, fullelika wthtrykker, met allom thess tillagom, som ær met boo oc booscap, aker ok ængh, hws oc jordh, jnnan gardh oc wtan, nær by oc færre, ængo vndan taghno, som ther af aldher tilligath hawer oc æn tilliggher æller rætteliga tilligia bör, hwat nampne thet heltz nempnas kan, til æwerdelica ægho nytia oc brwka fore sith eghit æpter sin eghin wilia oc ohindrat oc oqwalt fore mik oc minom ærwingiom oc fore allom androm. Oc thy affhendher jac, for:de Henrik, mik oc minom arffwom thet forscriffna gotz j Sæppæla, oc til ængnar jac thet systrom oc brödrom i for:de Nadendals closter til æwerdelica ægho som för ær sagth. Till thesse mera wisso oc större forwarningh tha bidher jac, for:de Henrik Finkenbergh, ærlighe menz jncigle, som ær min kære hustrv fadher Mattis Skalenbergh oc Raghwaldh Söykare at the hengya theris jncigle met mino vndher thetta breff til witnisbyrdh, som scriffwit ær aarom æpter Gudz byrdh mcdljx, manedaghen jnfra octauam omnium sanctorum."}, {"df": "3108", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom viterlighit vara, som thettæ breff höræ eller see, at jak Anno Jonisdotter, fordom Gregers Anderssons hustrv, Gudh hans siæl nadhe, kænnes met thesso myno opno breffue, at jak met godhom viliæ, fullom skiælum ok vell berodhno modhe j myns liffs vælmakt j godha manna nærwaru Anders j Karwatte, boolfasta skatta bondhe, Gunnar Jopsson, Jusse Pedhersson, Jönis Lempelæyn, Rolandh Dansson ok Jönis Gregersson, borghare j Nadhendall, haffuer wnth, giffuit ok vplætit ok met thesso myno forrenæmpde öpno breffue vnnar, giffuer ok nw gynstan vplather Gudhi til hedher, jomfrv Marie, sancte Anne ok sancte Birgitte til loff ok æræ renliffuis menniskiom systrom ok brodhrom j Nadhendals clostre, thöm til vppehaldha ffore myna siæl ok fore bæggers myna kæræ framfarna hwsbönder siælæ, for:de Gregers Andersson oc Lasse Fynne, ok fore alla theris siælæ jak agher goth fore göræ, liffuandis ok dödhæ, alt mith fasta godz jak agher i Nyegardh ok Heedha, liggiændes j Vemo sokn, met boo ok boskapp, hwss ok jordh, aaker ok ængh, nær by ok fyærre, ynnan gardh ok vtan, eengo vndan taghno, som ther aff aldher tillighat haffuer, ok æn nw tilligger eller rætteligha tillighiæ bör, hwat nampne thet heeltz kan næmpnæs till æwerdelica æghæ nytiæ ok bruka met allan æghænde ræth æpter theris eighen viliæ ohindrat ok oqwalt for mik ok mynom ærffuingiom ok fore allom androm, hulkin godz Nyegardh ok Heedha jak fik aff Gregers Andersson, som Benct Lydhekkasson ok alla Vemo sokn vitherlighit ær, for mith rættæ afflinga ok köpæ godz, som kallas Lædhthenoyæ j Æffræ sokn liggiændis, som mik gaff myn förstæ dande man, for:de Lasse Fynne, ffor myna morghongaffuor ok til testament, swa som hans testamentz breff vthuiser. Ok for:de Gregers Andersson solde for:de Lædhthenoya godz ærlighom manne Claws Lydiksson, som tha höffwetzman var pa Abo for iij(c) marc Abooska ok vpbar thöm j gwll ok redha peninga, her Henrik Bydz ok Pedher Karpalayn nærwarandom, mædh swadana vilkor ok forordhom, at mendhan(!) jak for alder skuld ey kan eller formagh ynne bliffua met ynlyctom syström, tha vnne the mik vilkor ok fryhet bliffua vthe, toch ynnan closters hægnæt; ok syster ok brodher j for:de clostre skulu mik vppe haldha met födho ok klædher ok andra vidhertorffuar swa lenge jak liffuer; ok nar Gudh tækkes mik aff thesse verldh kalla, skula the göræ alla the siælæ rykt, som the æræ vana ok pliktoghe göræ æpter systrom ok brodhrom j theris clostre. Ok thy ther æpter som förre ær sakt affhænder jak, for:de Anna Jönis dotter, mik ok mynom ærffuingiom thessa forscriffna godz Nyegardh ok Heedha ok tileghnar thöm systrom ok brodhrom j for:de Nadhendals clostre til æwerdelica ægho; ok giffuer jak hærætzhöffdengenom, j hulkis hærædhe forscriffna godz liggiæ, fulla makt met thesso breffue skælæ ok skötæ for:de godz vndher Nadhendals closter æpter thy landz lagh til sighiæ ok vthvisa. Till huilkis yhtermere visso ok större forwarnyngh bidher jak, for:de Anna Jönis dotter, arligha ok velborna mæn her Cristiern Benctzsson, riddare ok höffwetzman pa Abo, Hartika Jopsson, laghman, Danaff Kalle a vapn ok Pedher Karpalayn, hærætzhöffdinge j Masko hærædhe, om theris jncigle at hengiæ vndher thettæ breff met myno eighno, som giffuit ok scriffuit ær j Nadhendall arom æpter Gudz byrdh mcdlix, dominica secunda aduentus Dominj, in testimonium premissorum."}, {"df": "3109", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3110", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3111", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3112", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3113", "dating_start_year": "1459", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem hwar som her driffuer nogre köpslagan j Herninsang, i Rama oc j Gäfla eller nogre landzköp j Gestrika landh ok j Helsingalandh, Jempteland, haffuj forgiorth sitt gotz ok met the zak, som lagen giffua; hwar som her epter nogat i swa motto mister, haffue for engin kiära thet."}, {"df": "3114", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini mcccclx, in crastino s. Petri de cathedra, obiit nobilis vir Olaus Thawasth miles; orate pro eo."}, {"df": "3115", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff höra æller see kennes jac Tordh Karpalainen a wapn met tessa mina nærwarande opna breffwe mich haffwa saalt oc met allom ræt vplatit renlifwes mænniskiom systrom oc brödhrom j Nadhendals clostre then delen j Kaitas öö, som jac köpte aff Philpus Ywarsson for xx marc oc Andris Geeth honom thet forendhe haffde saalt for for:da peninga summa; oc ther til vplater jac them then delen j Kwtkuma öö, som jac köpte aff Benct Krogx maghom aff Rantasalo næss j Töwesalo sokn, hwilken öö Nadhendals closter rættelika tilhör, æpter ty som for:de Benct Krok thet forende them bebrewaff(!) haffuer etc. Begge thenna delena haffwer jac vplatit for:dom systrom oc brödhrom for xxx marc j redhom peningom oc vpburit til godho nöghö. Thy affhender jac the for:de ööygher Kaitas öö i Maskw oc Kutkuma j Töuösalo mic oc minom arffwom oc til egnar them for:dom brödhrom oc systrom i Nadhendal oc theris æpter komandom til æwerdelica ægho. Til mera visse oc witnisbyrdh trykker jac mit incigle nidhan fore thetta breff, som scriffwit ær j Nadhendal aarom æpter Gudz byrdh mcdlx, om sancte Mathie dagh apostoli."}, {"df": "3116", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the thetta breff för koma kan kennis wij Olaff Hertoga ok Henric Jesalayn oss haffua giorth eth jorda skiffthæ met arligom manne Bentk Lydekesson ij swa matha, ath wij goffuom fornempde Bent tomptanna, akren, ænghen, skoga, fiskwaten ok met allom tillaghom, ingo vndhen tagno, Olaff Sylkis jordh j Wexöö ok Wicktala by för Hyffialaby ok för Korffis porte ængh epter dannamanna skattinga ok jngæ peninga till gifft; thet warth sköth ok skelet met tesso xij nw j nempden satho (12 namn), förskeleman Hans Lindener. Til witnisbyrdh bidiom wy hederligom man Olaff Finker ok ærlighen man Hans Lindener ath hengia theris jngessegel för thetta breff, medhen wij æy sielff jngessegel haffuom. Datum et actum Kangasala j Höffialaby feria sexta ante dominicam Oculi anno Domini mcdlx in testimonium premissorum."}, {"df": "3117", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikith skal allom thöm vara, som thetta breff höra eller se, at iach Lucas Olofsson, Andris Kopoys sonason, met mina skiptisbrödher hafuum tillatith, vnt oc salth en siætte deel aff en rök i Lammas fiskæri, for vij öræ peninga, ærlikom manne Pædher Swærdh, som hans fadher Olaf Swærdh, Gud hans siæl nade, som han os tilforende salt hafde, oc vi ther ej byrdemæn vorom, som godom mannom vitherlikit ær, oc xij gode mæn offuer vort köp varit hafuer, som ær Josep Masia, Knut Person, Peder Frid, Ionis Mattisson, Niclis Villesson, Niclis Knerittason, Olof Stenbergh, Peder Karlsson, Lasse Houari, Henric Olafson, Ionis Trondh oc Iæppe Olafson, oc mesta delin aff sokneböndher ther nærvoro. Til teess köps mera visso oc bættre forwarning ta bidomps vi ærlikx manzs her Iops kirkioherræs at hengiæ sit incigle met hedherlixs manzs Andris Iappsons a vapn incigle fore thetta breff, mædæn vi ey siælfue incigle hafuum. Scriffuit arum epther Gudz byrd m cdlx, in die ascensionis Domini."}, {"df": "3118", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3119", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3120", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Pius etc:a dilecto filio Henrico Vrese, canonico Aboensi, magistro in artibus, salutem etc:a. Litterarum scientia, uite et morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Cum itaque prepositura ecclesie Aboensis, quam dilectus filius Corradus(!) Bydz, electus Aboensis, tempore promocionis per nos facte de persona sua ad predictam ecclesiam tunc pastore carentem obtinebat, prout obtinet, per promocionem huiusmodj et munus consecracionis eidem electo impendendum vacare speretur, nos tibi, qui, ut asseris, carissimi in Christo filij nostri Cristiernj regis Swecie jllustris capellanus existis, premissorum meritorum tuorum intuitu specialem graciam facere teque in dicta ecclesia, cuius canonicus existis, peramplius honorare volentes, preposituram predictam, que in dicta ecclesia dignitas post pontificalem maior existit et per illius canonicos teneri consueuit, cuique cura immineat animarum et ad quam non(!) consueuit quis per electionem assumi, cuiusque fructus, redditus et prouentus sex marcharum argenti secundum communem extimacionem valorem annuum, ut asseris, non excedunt ….. conferendam tibi cum omnibus iuribus et pertinencijs suis donacioni apostolice reseruamus ….. non obstantibus ….. quod, ut eciam asseris, canonicatum et prebendam prefate ecclesie, quorum fructus, redditus et prouentus quatuor marcharum similium secundum extimacionem predictam valorem annuum non excedunt, nosceris obtinere ….. Datum Senis anno jncarnacionis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo, quarto nonas julij anno secundo. Similimodo: Venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensis et dilectis filijs Vpsalensis ac Zwerinensis ecclesiarum prepositis salutem etc:a ….. Datum ut supra. P. xiiij. xij quartodecimo kalendas augusti anno secundo. de Varris."}, {"df": "3121", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Conradus Roggo, clericus Vpsalensis, qui pluribus annis in Perusio in jure canonico studiit, quatenus ipsi specialem gratiam facientes de canonicatu et prebenda ecclesie Aboensis, quorum fructus etc:a decem florenorum auri de camera secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, vacantibus per assecutionem prepositure ipsius ecclesie Aboensis per deuotum vestrum Henricum Frese, ipsius ecclesie canonicum, auctoritate litterarum apostolicarum factam uel fiendam ….. eidem Conrado, cum vacant, ut prefertur, cum omnibus juribus et pertinentijs suis prouiderj mandare misericorditer dignemini, eciam si forsan eisdem canonicatu[i] et prebende cura animarum annexa reperiatur vel illis immineat, non obstantibus canonicatu et prebenda ecclesie Vpsalensis, quos dictus Conradus obtinet et quorum fructus etc:a quadraginta florenorum similium secundum extimationem predictam valorem annuum non excedunt, cum ceteris non obstantibus et clausulis oportunis. Fiat ut petitur. E. Non obstantibus canonicatu et prebenda ecclesie Vpsalensis ualoris quadraginta florenorum, quos obtinet. Fiat. E. Datum Senis tertio nonas julij anno secundo."}, {"df": "3122", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "a) Ur 'Obligationes 76: 1', fol. 188, i Vatikanska arkivet. Enl. afskrift af K. H. Karlsson. Die xxi julij [anno mcccclx] venerabilis vir d. Henricus Gherwen, prepositus ecclesie Zwerinensis, vt principalis et priuata persona ac vice et nomine reuerendi patris domini Conradi Bydz, electi Aboensis, obtulit camere apostolice et collegio etc. pro suo communi seruicio racione prefectionis de persona sua ecclesie Aboensi auctoritate apostolica per bullam domini Pii pape ii sub data iiij° nonas julij pontificatus etc:a anno secundo, florenos auri de camera ducentos, ad quos dicta ecclesia taxata reperitur, et quinque minuta seruicia consueta, eorundem etc:a. Jo. de Aquilone notario. (I marginalen:) Cardinales xi. – Soluit. b) Ur 'Obligationes 79', fol. 6 v. ibid. Petrus etc:a. Quod reuerendus in Christo pater dominus Conradus, episcopus Aboensis, pro totali solucione suorum communis et minuti seruiciorum, jn quibus etc:a, ac termino nondum elapso etc:a, florenos auri de camera centum nouem solidos iiij:or denarios sex nobis etc:a per manus honorabilis viri Angeli de la Casa et sociorum mercatorum Florentinorum etc:a die date presentium solui fecit. Senis die vicesimaprima mensis julij anno a natiuitate Domini mcccclx, pontificatus domini Pii pape secundi anno secundo. Flor. ij gr. ij. c) Ur 'Obligationes 80', fol. 8, ibid. Senis die xxj mensis julij dominus Conrardus(!), episcopus Aboensis, soluit florenos cviiij solidos iiij:or denarios vj; fouit promotus Senis iiij° nonas julij pontificatus domini Pii anno secundo. Fuerunt in eius promotione cardinales participantes xvij, videlicet – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Capiunt clerici collegii – flor. 1. – sol. iiij:o – den. vj. Restant – flor. cviij. Capit quilibet dominorum – flor. vj – sol. xvij – den. vj."}, {"df": "3123", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Introitus julij mcccclx°. Die xxiij eiusdem habuit prefatus dominus thesaurarius dicto Ambrosio ut supra recipiente a reuerendo patre domino Conrado, electo Abboensi, pro suo communi seruicio per manus societatis de la Casa florenos similes [= de camera] centum. – fl. C."}, {"df": "3124", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3125", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Augusti mcccclx. – – Dicta die [= xxij eiusdem] Henricus Gherwen, prepositus Zwerinensis, vt principalis etc. obligauit se camere nomine *              super annata prepositure ecclesie Aboensis, cuius fructus etc. triginta libr. Turonen. vacan. per** I marginalen: Dicta die soluit ex compositione fl. xij. Patet ad Introitum.***"}, {"df": "3126", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken grot vnd gudwillige erbedinge stedes touoren. Wetet, ersamen leuen frunde, dat ich krech juwen [breff] des sondages vor vnser leuen vrouwen natiuitatis dagh, de geschreuen was des vridages na sunte Johannis Baptisten dach, inneholdende manch mere worden, wo Clawes Nestede, juwe medeborger, hefft juw to erkennende geuen, wij dat last vongangen etlike knapen, Stammers genomet, de etliken vnwillen mit den van Darfft hebben solen, dem vorgenanten Clawes vnd andere mer syne selskap eyn vat mit twern, kopper vnde anderen guderen, alz gy darinne roren, tuischen Reuel vnd Darfft scholen genomen hebben vnd affhendich gemaket, vnd dat se sullen sodane guder to my to Wyborgh gebracht, vnd ik sal se dar entholden husen vnd hegen etc. Ersamen leuen frunde. So moge gy weten, dat desulue Stammers des alderdurchluchtigesten fursten, myns gnedigen heren, des koninges dener gewest sin vnd noch hvdes dage sint vnd dat syne genade hadde densuluen Stammers hir to Wyborgh an my geschreuen so lange alz de vnwille vnd twedracht twisschen en vnd den van Darfft wurde hengelecht vnd vorliket. Vordder hebbe ick se in jenige mate vorhegnet edder gehuset nw in deme winter, als de vorbenomede Stammer weren vtgetogen vp der Darfftzsche strate vp eren finden, dar se do welche guder nemen; weme se tohorden, dat was my vnwitlich. Vnd do se to hus qwemen, vnderwisten se my, dat de guder nymand anders tohorden sunder ere rechte finde. Do schreff ik strax to Reuele, dat se ere baden hir hebben solden sulche guder to besende, oft se to Reuel edder och in jenige ander stede to hus horden. Hir qwam do nymand, de sulch gud anclagen wolde. In deme tagen de Stammer strax int erste vorjar to myns heren genade, als ich mene. So hebbe gy it wol vornomen, dat se dar sint. Darvmme, leuen frunde, isset sake dat juwe medeborger den vorbenomeden Stammern wat totospreken hebben, so moge gy se dar besoken laten, se weten sik dosuluest vterliken vorantwerden, van weme se sulcke guder genamen hebben. Hebben se juwen kopman wat beschediget, dar is myns heren genade sere integen, dergeliken ok my. Ersamen leuen frunde, wes ich iw to willen vnd leue don kan, dar sole gy my allewege gutwilligh inne finden. Hirmede beuele ich juwe ersamicheit Gode dem almechtigen. Gescreuen vp dem slote Wyborgh am hilgen kruces dage vphewinge, vnder myn ingesegel anno etc. lx:mo. Erik Axelsone in Lagnno ritter, hovetman vp Wyborgh. Adress: Den – – – ratmannen der stat Lubeck, mynen (etc.)"}, {"df": "3127", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3128", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kierikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet wari allom thom vitherlikit som thetta breff høræ eller see at arom epter Gudz byrdh mcdlx vppa sancti Dionisij dagh hyolt iak Peder Karpalaynen hæredztingh met almoghen aff Powthi sokn j Gerikala by, j ærlix mans Joan Hoquonssons, fowde j Norfynne, aff wælborens herræ vægna herr Cristiærn Bentssons, høffuetzman pa Abo, och flera godha manna nærwaru. Tha kom hedherlighen man herr Jønis Supalt, domkirkionne syzlaman j Abo, oc kerdhe til Raguald Siluastesson om eeth ødhess godz, som kallas Sæxys by, at han hafde ther jnfarith mothe laagh ok rææt ok gyort høø och akit timber heem till syn gord; hulkit iach skøøt till the xij j nempdene sato, som ær Paual Stryk, Marten j Tekkala, Laurens j Gerikala, Jonis j Leykola, Paual j Sykila, Jønis Joppson, Mattis Lawkanytty, Jopp j Kulala, Henric j Meuhærilæ, Laurens Ingosten, Peder Karuiasten och Andris Symonsson, [the] ranzsakadhe, vithnade ok epther soro at alt thet som ær aker eller akerlandh, engh eller engeland, skogh ok skiwl, met allom vthmarkom, nær ok fiærre, j wotho ok j thorro, liggiandis epter thenna epterscreffna raa: først j Sysuæhe, som ær sokna raa myllan Noysis ok Rusko, ok swa thetan til Thorikanmæky raa; jtem vppa sodhersydhan myllan Syluastilaby først raaen ær vidher bekken, sydhan vndher bærghet ok vppa bærghet som kallass Thulimækj, ok thetan til Vogthenkulla raa myllan Karinma ok for:de Sæxyss by, hør domkirkionna till; fore hulkit for:de Ragualdh Siluastesson wart saker til xl marc j herr Pedher Henricssons thyma, Gud hans siæll nadhe, som tha war domkirkionna syzlaman; thy dømpde iac honom sakan till xl marc ok godzet fryt ok fast vndher domkirkiona jgeen met allom tillaghum som ther aff aller tilligath haffuer, ok her Jøniss Supalt tymber ok høø jgeen som afførth ær, ok forbyudher jak nokrom manne thet for:de Sæxys godz hyndra eller quæliæ her epther fra domkirkiona vidh hans iij marc for myn doom. Till mera wisso ok vithnisbyrdh hengher jak myt incigil vndher thetta breff, som scriffuid ok giffuid ær som før sagdes."}, {"df": "3129", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kierikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet ware allom thom vitherlikit som thetta breff [høra] eller see ath arom epther Gudz byrdh mcdlx vppa sancti Dyonisij dagh hyolt iak Pædher Karpalaynen hærædztingh met almoghen aff Pøwthe sokn j Gerakala by j ærlix mans Joan Hokonsson, fowde j Norfynne, aff velborenss herræ wægnæ herr Cristiern Bentsson, høuedzman vppa Abo, och flera goda manna nærwaru; tha kom hedherliken man herr Jøniss Supalt, sysleman j Abo, och kerdhe om Awffuays ok Vattola godzom met them som nær boo til Olaff Kyntæya at han hafde køpt eth vtgerdis bøle liggiandiss j theris vtmarkom, som kallass Askasby, for xxv marc bondhe pæningha, ok wil met thet bøledh till egnæ sik allen skoghen och vtmarken fra for:de Awffuays ok Wattola godzom met thøm ther nær boo; hulkit iach skøøt till the xij [j] nempdene sotho, som ær Paual Stryk, Marthen j Tekkala, Laurens j Gerikala, Jonis j Leykola, Paual j Sykilæ, Jonis loppsson, Mattis Lawkanytthy, Jopp j Kulala, Henric j Mewharilæ, Laurens Ingosten, Peder Karwiasten ok Andris Symonsson, [the] ranzakadhe, vithnadhe ok epter soro at swa i sannen war, thy dømpdo iak thom then fornempde skoghen ok vtmarken at samanbruka [och] eghiæ, som the aff aller gyort haffwa, ok forbyudher jak fornempde Olaff Kyntæyæ intekt at tagha eller hindra her epther thom j sama vtmarken, vidh hans iij mark for myn doom, vthan bliffwe vidh fornempde Askasbøle ok haffui frijt met the raa som thet aff aller intagith ær. Till mero visso och vithnisbyrdh hengher jak myt incigill vndher thetta breff, som scriffuidh ok giffuid ær som førre sagdess, etc:a."}, {"df": "3130", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, såm thetta bref fföre komma kan, kännis iagh Per Swerd, hörridzhöffdinggä i Cwmo gårdz län, atth iagh haffwer warijtt opå ein synn emellan Läuenpelthoby och Hwittis sochn, såm lagman her Henrich Classon dömde i syn tydt, [met] säx män aff Huittis och sex aff Cwmo, såm är Michel Piltoy, Henrich Pauillanthw, Jöns Sonila, Lass Payw, Oleff Hijnrickala, Jöns Könikä, Per Thamari aff Huittis, Henrich Korkiakohl, Sven Pinnoikoskij, Henrich Odzmundzson aff Wlhby och Oleff Bentzson ibidem; the syntthe och ransakade Läuenpeltoby till alla thenna wmägor, såm liggia innan thessa sex [r]ån. [Epter theris ransakan dömpde iagh] them enskyltth medt alla handa ath bruka, såm ähr försth Läijhijerffui och så till Läueniokij ominne och så wtth medt åån och till Iowszenranna ioensw eller ominne och så up medt åån och till Wehäiokij ominne i Wahluiärffuen och så till Läueniärffui igenn, och them aff Läuenpeltoby theris grentz landt ffrijtt aff allom thessom för:nom [r]ååm opå bodho sijdor, såm the aff ålders hafft haffua, näffuer och basth them aff Läuenpelto aff almeningh bruka så nu såm tillförnne, och theris fisk wantth(!) frijtth i almeninghom, såm the aff oldirs niutit haffua in medt Hwittis boom. Ithem Lars Tolff medh syn skiffttis bröder och allom androm kärandom theris egitt igenn aff theris fongamannom [i] Hwittis medt sämio eller swordom edh innan thrä wekur; och fförbiudher iagh Huittis boom och allom androm thenna for:de by Läuenpelto hindra [eller] quelia innann for:ne [r]ån widt sinna thrä march fför häredzdom. Till wittnesbyrdt bedher iagh erligh mann Oleff Thomson atth tryckia sijtt insegell a ryggen thætta breff samptt medt mijtt insegell åår [och] tijdt anno Domini mcd[lx], datum in vigilia apostolorum Simonis et Iude."}, {"df": "3131", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet skal allom töm vetherlikit warda, som thetta breff sighia, höra äller läsa, ath offwer* aar forlidhin tha warom wi Henrik Fynkenbärgh, Ragwald Larensson ok Ions Ionisson, borgare j Abo, j Nemed by j Pikke sokon; täär komo til oss Magnus Andersson, Laurens Andersson ok Magnus j Marghewori. The tre wilde ändelighe met Henrik Fynkenbärgh kööpslaga, som the ok giordo j sadhana mattho, ath förnämpda Henrik skulde lösa lxx mark j iord køp j Naorixlax by j Saffwo soken, ok täär skal Henrik Finkenbärg för haffua v stengher j Räpala j Pemar sokon, som Magnus i Margewori til höörde, hvilkit the tre förrenämpda bythede fast j fast töm j mellan, swa ath Henrik the v stengher j Räpälä skal frii ok qwitt haffua. Ath thet swa j sannena är, betyghom wi Ragwald ok Ions Ionsson ok wiliom war edh tär om göra, om täs behoff äär. Til ytermere visso och witnesbörd trykkiom wi warth ingesil(!) vppa thetta breff, scriffuat j Abo torsdaghen äffter sancte Martens …."}, {"df": "3132", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande mæn thettæ breff höræ eller see helsar jak Jopp Andersson, byggiændis j Halykko sokn, kerlica j varom herra Jhesu Christo. Thet skall allom vitherlighit vara, swa æpterkomandom som thöm ther nw æræ, at jak kennis met thesso myno öpno breffue mik haffua laglica salt ok til æwerdelica ægho vplætit met beredhno modhe ok godhom viliæ renliffwes menniskiom systrom ok brödhrom j varefrv, sancte Anne ok sancte Birgitte clostre j Nadhendall alt mith arffua gotz, som kallas Gwmmanæs, liggiændis j Raseborgx hærædhe, j Poyha sokn, mædh allom thess tillæghom, badhe j vatho ok torro, som ær vj stænger aaker ok ængh, ynnan gardz ok vtan, nær by ok fiærre, mædh hwsom, tomptom ok tomptastadhom, skoghom ok skogx lwthom, ffiskewathnom ok holmom, ffæ markiom ok fægangom. Ok öffuer hoffwdh yngo vndan taghno, som thy godze aff aaldher tillighat haffuer, nw tilligger eller rættelica til liggiæ böör, hwat nampne thet heeltz kan næmpnæs, swa ok thet myn fadher Anders Gudmundzsson, Gudh hans siæl nadhe, ther til köpte, som ær j tyonddell j Rööwyka skogh offuer syoen ok j qwærnestadh met tyudherlöte, som han köpte for x marc j Tordabys bææk, som dande mannom vitherlighit ær. Thettæ for.de Gwmmanæs godz met allom thess tillæghom kennis jak mik haffua salt for:de syström ok brodröm j Nadhendall ffor xc marc swenskæ ok j rödhæn kiortil, fodradhan met doker, swa godh som viiij marc, hulkit the varo næst at lösæ a myns brodhers vegnæ, Olaffs Andree, som sik ther haffuer jngiffuit j Gudz tiænisth, huilka penynga summa jak kennis mik redhelika haffua vpburit j gwll, redhe penyngom ok laglighom verdörom, swa at mik alla ledhes væl at nöghiær. Thy affhændher jak mik ok allom mynom arffuom ffornempde Gwmmanæss godz met allom tillæghöm, badhe gamblom ok aff nyo tilköptom, ok til eighnar thet fornempde Nadhendals clostre til æwerdelica ægho oqwalt ok ohyndrat for mik ok allom mynom arffuom ok epterkomandom, æ hwo the heltz vara kwnno, æpter thenna dagh, enkannelica mædhæn jak for:de xc marc lagde j fasta jordh, ther mik læglighare war henne at brwka. Ok vare thet swa, som Gudh forbyudhe, at thettæ forscriffna godz, alt eller nakat aff thy, mædh nakrom ræth affginge for:de Nadhendals clostre, tha tilbynder jak mik ok myna arffwa for:de clostre swa goth godz ok j swa godho læghe ok som swa mykit rænthær, widherlæggiæ ynnan vj vikur næst æpter at godzet ær thy affgongith, widh myna sannyndh ok godha tro. Thesse epterscreffna boolfaste dande mæn vare ther öffuer, tha thættæ köpp stadfestes ok jak vpbar myna fwlla bethalan, som for ær sagth: Clemet Magnusson, Jones Lempelæn, Lasse Gæst, Ysaac Habramsson, Nigles smedh, Matis Laurensson, Jop Gregersson, Eric Pedhersson, Thomas Kukko, Henric Kukko, Jusse Qerwelax, Olaff Kyllas ok Matis Niclisson. Ther til giffuer jak hærætzhöffdingiænom j for:da hæredhe, ther godzet ligger, fwlla makt met thesso sama myno opno breffue ffornempde godz met allom thess til laghum fast göræ ok stadugt tildömæ met fastom ok fullom skiælom epter thy landzlagh vthwisa. Till huilkis köps ok ærandis ythermere bewisnyngh ok starkare forwarnyngh bedher jak ærligha ok wælborna manna Peder Karpalayn, Magnus Hannusson a vapn oc Magnus Niclisson j Nadhendall jncigle met myno æghno hengiæ for thettæ breff, som giffuit ok scriffuit ær pa sancte Katherine dagh vidher for:de Nadhendals closter anno Domini mcdlx:o."}, {"df": "3133", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Eskil Ysaacsson, riddare och höwizman på Rasaborgh, Cristern Bentksson, riddare ok howizman p[a] Abo, görom vitherligith med thette vorth oppit breff, at war nodeghe herre konungh Cristern befalthe os i …. i Stocholm ath aath skilia medh retthe eth arff, som fallit war epther velboren man her [Hen]rich Clawsson riddare, Gud hans siäl nodhe, j thenne ghodha manna nærwaru, som ære Biørn Rawalsson, …. Rawal Stiwlsson och Swen Nilzsson aff wapn arom epther Gudz byrdh mcdlx, odhens daghn for sancte Thomas apostoli dagh. [Tha] komo for ooss i sancte Henrichx gardh wæ[l]borne man mester Kort Bydz, domproasth i Abo, Donhooff Kalle, Erich Bydz och fleere theris skiptis lagha och taladhe [til] wælborne quinno fru Lusci, her Hendrik Clawusson epther lewa, vm for:de arff. Tho sagdom wi och dømdhom them, soom for retthe [ware] swa at frv Luci skulle beholdha alla löösöre och offlingha gooz i sin liiffs thyma, och epther hennes dödh, hwath tho finnas skulle, (dhe) thet skuldhe tho goo vnder ærwingiana soo som her Hendrikx Clawsson och Arffwid Clawsson bekkies theres oppit breff wtwisar, och for:de fru Luci til hennes morghongoffwe, som henne woro giffne paa rätthan hinders dagh. Item dømdhis henne halffdelin til æwerdeligha ægho [aff] alth Kaskis fore hans gooss, som her [Henrik] Clawsson gaff wider (= vnder) Nadhendals klosther, som thet nw (staa) stor. Item then andra halffdelin aff for:de Kaskis [dömdes] henne til for hwar x pæning, som laghen vth wisar, swa længhe hon leffuer, och sidhen goe thet for:de gooz til ærwingingerna i geen. Item ær thet soo, at ther fins noghot mera iordh, som for:de frv Luci iord är fore giffuen, tho gonghe hon til (he) hennes arffwa epther hennes dödh. Item dömde wi alla for:de herre Henrik ærffdhe iord och then boscap, ther nw vppo ær, vnder forscriffne mester Korth Bydz, domproasth i Abo, och alla hans medh arffwa. Item ær thet och soo, ath ther noghor finz i for:de Kaskis, som Olaff Hendricxsson møderne ær, tho skulu her Henricx Clawsson ærffuinga wara plictoghe vpfilla honum thet i gen. Thy stadfestom vi thet, som nw sacth och dömpth ær, ath halla och forbiwdhom hwariom man wid sina xl mark herotinnan noghoth hinder eller qwal at gøre epther thenne dagh. Til mera wisso ok höghre forwaring hengom wi wor insigle nidhen for thette breff."}, {"df": "3134", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thetta breff høra eller see kennis ok kungør jach Benkt Lydikkeson a wapen at nw fore naghran aarom, then tiidh mine kere brodher syner hær Henric Olaff Clauusson och hær Aruidh Clawsson riddare leffde, tha gaff jach them badhom tilsamans oc jamskiptis fore then stora kerligh och wenskap the mik opta ok idkæligha beuiste, Gud theris siæll nadhe, eth mith afflingha gotz liggiandes j Byrkala sokn ok kallas wedh wapen (ͻ: nampn) Kuliu, met swadana forordh och welkor ath haffde the badhe eller nagher there liffuad mine liffue lenger, tha skulu the och theris rætthæ ærffuingia epter them beholda for:de gotz Kuliu thil æwinnelica ægho; haffde och bade forre aff thesse wærld aff fallit æn jach, tha skulde jach haffua mith gotz friit oc wmbewarat j gen och gøra theraff beggis theris siell och myna eghna hwad Gudh wilde mik werdoghas j hoghen skiwta. Nw epter thet ath the bodha are aff daghnom ledne och liggie badhe jordadhe j helgelicame koor j Abo domkirkio, j huilkom koor æwinnelichen aminnilse gørs fore them som tiill thens korens bestand oc wphelde hopit haffua, och jach ostundar wara loff (ͻ: lott?) tagande meth them [i] thet goda j forscriffne helgelicame koor gørs, tha haffuer jach giffuit met myna kære barna jaa, fulordh och samtykkio for:ne Kwllio gotz wndher til for:de helge licame koor j Abo domkirkio til æwinnelica ægho; ok skøter ok skæler for:de gotz Kwlio wnder for:de helgelicame koor hær aa sattæ laghmantz tinghe, j nærwarv ærligx mantz her Cristiern Benktssons, riddare, høffuitzman pa Abo sloth och Satagwnna, Hartik Jopsons, lagman j Norfinnæ laghsaghu, met tesse tolff fastom och skøtningha vithnom hær epther næmpnæs: Jonis Oyriaynen, Niclis Weffta, Peder Laynen, Peder Kakauri, Olaff Konungh, Olaff Henricson, Olaff Lewku, Peder Kurinen, Wilken Olaffson, Jusse Parpanpoyca, Olaff Kyrælaynen och Olaff Tyrwompoyca. Tiill mere wisso ok witnisbyrd later jach hengia mith jncigle fore thetta breff, [och] bider jach ærlige man her Cristiern Benktsons riddare och welborens mantz Hartwik Jopsons jncigle hengiandes wnder thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdlxº."}, {"df": "3135", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3136", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3137", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3138", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Asikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3139", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3140", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3141", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3142", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see helssar iach Erick Axellssonn j Lagnno, ridder, på högburnes furste konung Christiernns wegne höffwidzmann på Wiborg och Croneborg, kerliga med Gud och gör witterligett met thetta mitt närwarende öpno breff, att år effter Gudz byrdh twsendtt fyrhundrett sextie på thett ene, tårsdagenn nesth effter kindermesså dag, tå höltt iach tinng med almogenn aff Tawesthelandh här widh slotthett. [Tha] kom för mich å settende tinge Jngeborg Kwlhäpä och såldhe Oleff Pålna fira manneskoge, och war liggiandes i Nårbotten, för firetije mark svenske; och han (= hon) haffde thett lagliga åffta wpbuditt sinom barnom och näste frendon(!) j sina stora nödh och trang för swlth, hunger och clander; hwilckett ährende iach skött till thenne effter:ne tålff, som äre Oleff Såntala, Pauil Sillantacka, Jöns Laurenttzsonn, Mijttas Heijne, Hawin, Laurenttz Händin(?), Zakeuus Kåhårolta, Jöns Teijwalmen, Lambertt Keijkewein, Nils Rijtia, Simon Kanckula och Jusse Leug, om så j sanningen schwlle wara; hwilcke thetta ärennde rettelega ransakade, wittnede och fulleliga tilstodo, att forscreffna Jngeborg hade offta för:de skoga och watn laglige wpbudett och wåre lagliga lagstonden, tij han lagen beuisa; och bödh honn enn tå op för:da skoga och watn nestå frendom, och ingen aff them (och ingen aff them) war, som thett köpa wilde, wtan för:de Oluff; och skötte han (= hon) tå strax för:de Oleff och hans arffwa med thesse for:ne tålff the för:da skoga och wattn till äwerdelige äge. Tij dömde iach thetta for:na kööp stadigtt och fasth och förbiuder hwariom manne och serdelis förskreffne Jngeborgsz frender och ärffwa för:de Oleff eller hans arffwa i for:na kiööp effter thenne dag hindra eller hindra latte, qwelia eller oförträtta(!) widh fijretije [mark] för min doom. Till thes mere wisså latter iach hengia mitt jnsigle för thetta breff, scriffuitt på Croneborg, år och dag som forscreffuitt ståår."}, {"df": "3143", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långbacka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them som thetta breff fore kan koma kennes jak Peder Karppalainen, hæredzhøffding j Masko, at aarom epter Gudz byrd mcdlxi, sabbato proxima post festum purificacionis beate Marie virginis, jak lagmantz ting hiolt j Warffrvkirkio sokn j Pitkæmækiby a welborens mantz wegona Hartika Jopson, laghman j Norfinne, nærwarande frijboren man Johan Hokonson, landzfogte j Norfinne, a welborens mantz wegona her Cristiern Benktsson, riddare oc høffuetzman pa Abo hwss, tha homo fore oss pa satto ting Arn wan Hærwan oc Marttin Skradersson oc hans hustrw Cicele [oc] kendis at the haffdhe giort eth jordaskiffte millan sig j swadana motto at for:de Cicele gaff Arn eth godz liggiende j Resæ sokn [som] heter Petæsmækj, oc Arn gaff Cicele j gen eth godz liggiende j Sagw sokn [som] heter Torabøl, oc ther til lx mark j peningia oc rog oc j andra goda wara, swa at Marttin oc hans hustrv Cicele kendis sig haffwa fulleligha vpburit, huilkit jordskiffte thenna forsk:na skøtte oc skælædhe sinæ millan pa sama tinget, met allom them tillaghwm som aff alder tillighat haffuer wnder for:dom gaardhom, met tæssæ tolff bwlfastom, swa som ære Olaff Lappalaynen, Andris Liokoy, Symon Poualsson, Henric Andrisson, Knuth Wazzialka, Nico Thomasson, Peder Olafson, Jusse Pahlanemj, Olaff Norikalan, Jop Lohyalaynen, Josse Fellebood oc forskælæ man Peder Karppalaynen. Til mere wissæ oc betygelse trykker jak Peder Karppalayne mith incigle nidhan fore thetta breff. Datum anno, loco, die vt supra.]"}, {"df": "3144", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum prepositura ecclesie Scarensis diocesis, cui parrochialis ecclesia Asacha Scarensis diocesis canonice est vnita et que in eadem ecclesia dignitas maior post pontificalem ac curata et electiua existit, quam quondam Andreas Aruidi, ipsius ecclesie prepositus, dum viueret, obtinebat, per ibitum eiusdem Andree, in ciuitate vestra Parusina (= Pe–) in studio generalj residentis extra Romanam curiam defuncti, dudum ac tanto tempore vacauerit, quod eius collatio ad sedem apostolicam est legittime deuoluta, et adhuc vacet ad presens, licet quidam Bero Magni, clericus dicte diocesis in artibus magister, illam per vndecim annos vel circa absque titulo saltim canonico ditinuerit prout detinet indebite occupatam, fructus percipiens ex eadem, supplicat igitur humiliter s. v. deuotus vester orator Conradus Roggo, decretorum doctor, clericus Vpsalensis diocesis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicta prepositura ….. et eius annexis, cuius et anexorum fructus etc:a octo marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, siue ut premittitur siue adhuc per obitum quondam Elaui, olim ipsius ecclesie prepositi, vel ex eo quod ipse Bero dictam preposituram et ecclesiam parrochialem sibi annexam, absque eo quod se fecerit prout tenebatur ad sacros ordines promoueri per decem annos vel circa detinuit, siue alias quouismodo aut ex alterius cuiuscunque persona vel per liberam resignacionem Andree vel Elaui predictorum seu alicuius alterius de illa ... vacet ….. eidem Conrado prouidere siue prouideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus Vpsalensis et Aboensis ecclesiarum canonicatibus et prebendis, quorum omnium quinquaginta, ac parrochiali ecclesia de Kirkiosleth Aboensis diocesis, cuius vigintiquatuor ducatorum auri de camera fructus etc:a secundum extimationem predictam valorem annuum non excedunt, quos possidet, et quam parrochialem ecclesiam in assecucione dicte prepositure paratus est dimittere, ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis, ceterisque contrarijs quibuscunque et cum clausulis necessarijs et oportunis. Fiat ut petitur. E. Et cum clausula generalis reseruacionis etc:a. Fiat. E. Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kalendas marcij anno tercio."}, {"df": "3145", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta breff koma kan kennes jac Jaap Andersson met tesso mino breffue, at aarom epter Gudz byrdh mcdlxj, pa manedagin næst sunnedaghin Reminiscerere(!) j fastonne, mik staddom j minom ærandom j brödherne thala port j Nadhendal, kom renliffwes man brodher Olaff Andree, min kötliken brodher, oc aahörande manga danda manna, sporde mik aat om jac nagor til talan eller epter manyngh haffde til hanom om wart fædherne æller mödherne antighi j löso eller fasto, epter thy som somlike haffde ordh wara mellan buret; till hwilko jac swarade j danda manna nærwaru fry oc lööss oc j engo matto ther til trengder, bidhr eller nödgadher oc fullelica tilstoodh oc framdeelis tilstanda wil, at for:de brodher Olaff, min kære brodher, mik j ingha matto nagat met myno wito mik skyllogher oc plictogher waar eller ær annat æn wenskap oc kerleek, enkannelica mædan begges waars fædherne oc mödherne j mangh aar till förne j danda manna nærwaru laglica wara mellan var skælat, skipt oc byyt ther epter som lagen vthwisa oc vi pa badha sidhor lethom oss wel at nögia. Nw vppa thet at jngen skall dyrffues eller æmpnen haffua hær epter antigi aff minom ærffuingiom eller nogrom andhrom hær epter swa dana thalan eller ordhförnyngh wara mellan at föra, tha kennes iac met thesso myno opno breffue mik jnga til thalan haffua til for:de broder Olaff antighi om löst eller fast eller nogar stykken. Oc forbywdher jac allom, swa skyldom som oskyldom, swadana ordh eller annor sliik naghat her æpter til hanom at thala, ffor thy han haffwer heeldher giffuit och wnth mik oc miin sytzsken alt thet hanom ærffua börde epter waar allars fadher Anders Gunmundsson, Gud hans siæl nadhe. Thesse dande mæn waare ther offwer oc thetta forscripna ærande fullelica hörde, fförst hedherligin oc renliffues man brodher Thomas, fadher j Nadhendall, brodher Haqon, brodher Peder Olaffson, Jöns Budde, broder Olaff Pryz, jtem borghare aff stadhin Magnus Niclisson, Gunnar Jopsson, Jusse Peterson, Olaff Ionsson oc Peder Nilsson. Til hwilkins ærandis ytermere wisso oc witnisbyrdh thrykker jac mith jncigle fore thetta breff, hwilkit som scriffuit ær j Nadhendall aar oc dagh som för ær sakth."}, {"df": "3146", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "S:t Karin", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom viterligit vara, som thetta breff höra ellir see, at then tiid jak Jenis Dyegn lagmanz ting hölt j sancte Kadrin sokn pa ærlig ok velborn manz vegn Erik Bydz, lagman j Suderfinne lagsaw, j ærlig ok velborn manna nerwaro Raguald Stenkilson, hæritz höffinge j Pikke hærit, Peder Henricson, landzfougute j Suderfinne, ok flere gode manna nær waro anno Dominj mcdlxj, tiisdadagen nest epter Reminiscere, tha kom for retta Olaff Janisson ok kerde till Jonis Gerlagson om vii[½] alin jordh liggende i Querneby, hwilkit ærande jak sköt til the xij, som j nempden sato, som er Staffan Woyuala, Larens Alakylæ, Henric Ylppus, Olaff Kausla, Josse Raffuattula, Erik Winkainen, Lasse Tolk, Jap Peppo, Hanus Kokkaris, Olaff Lemme, Olaff Janisson ok Lars Makast, vitnade, ransakade ok epter sueriæ skulo, ner edzbert warder, om nogar vill edh aff them haffua, at for:ne Jonis Gerlagson haffde rettelig fangit for:ne vii[½] alin jordh met skipte aff Andirs Jngeson j Raguastwori ok Andirs Jngeson fik j punde landh j Ylekylæ ok Jonis Gerlagson fik j Querneby met allom tillagom, som for:ne gotz therforne tilligat haffuir, engo vndan tagno. Epter thenne for:ne xij manna ransakan dompde jak for:ne skipte stadug ok fast, ok forbyuder jak nagrom thetta ytermere hindra ellir quæliæ vidh sin sex mark for myn dom. Till thes mere visso ok bætre foruaring hengir jak mit incigill nidanvnder thetta breff. Datum vt supra.*"}, {"df": "3147", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3148", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wytlik sy alle denghennen de dussen unsen openen breff seen edder horen lesen, so bekenne wy borgemeystere unde radmanne der stad Abo, dat vor uns sint ghewesen in deme syttende rade de beschedene manne her Albert Nyendorp, Hans Cordeshagen, Bernd Grote, Brand Lampe unses rades stolbrodere, Arnd van Herrworde, unse medeborger, unde hebben vor uns bekant unde myt ereme rechte beholden ghestavedes edes, dat bisschop Olaff, seliger dechtnisse bleyff dussen erbenomeden mannen und her Johan Velthusen und her Herman Ghreven, radman tho Reval und Reynolt van der Oesten, borger to dersulven sthede, eyne summe gheldes in al thosamende na Righesschen payeghmente dusent und xxxjx mark und xxv sch. Dusse summa gheldes wisede bisschop Olaff erbenomet in syneme levendighen live dusse vorbenomeden schuldeners in synen holk, de nu licht vor Reval in der haven, dat schipp tho vorkopende und ere ghelt darane to sokende, dat he en rechter schult schuldich bleyff und syne testamentarn vort na syneme dode dusse erbenomeden schuldener ok inwyseden in den erbenomeden holk, ere rechten schult darane tho soken, dat hir to Abo mannighen manne wol wytlick is, dat dit in der warheyt is. In tuchnysse der warheyt so henghe wy unser stad inghesegel beneden an dussen breyff, dede geschrewen und gegewen is to Abo na der bort unses Heren dusent cccc in dem lx: ten jare, op sunte Getruden dach gescreven van des rades bevol."}, {"df": "3149", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3150", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet skall allom witterligit wara, som det bref seer eller höör, at den tijden iag Iöns Djekne lagmans tingh hult med allmogen af Karis sochn på ehrlig och wälbördig mans wägnar Erich Bidz, lagman i Söderfinne, i ehrlig mans närwaro herr Eskell Isachsson, riddare och höwitzskman på Rassborgz stadh, anno Domini mcdlxj, torssdagen näst effter dominica Iudica, thå kom för rätta Innewald Nilsson och sköte under Hendrich Dönesson desse effterskrefne öija, som äre: Torsöö, Dalakarlaö, Nötaholm, med alla de små öijar och hålmar, som under the af ålder tillhört hafwa [för] lxvij marker för sig och sine ärfwom oklandrat för ber:de Hendrich och hans arfwa till ewärdelig ägo, undantagandes Skåldö, 4 lass äng, liggiande i Toröö, som hörer Hendrich Akila till; hwilket ehrende iag sköt till the 12, som i nembden såto, som äre Peder Gubbe, Lars Grobbo, Jacop Lap, Magnus Nilsson, Iöns Larsson, Magnus Monsson, Påfwel Nillesson, Magnus Hemmesson, Huia i Broo och Östen Sonesson, [the therom] ransakade, witnade och effter swära skola, om någon ther will eedh af them hafua, at rätteligen skedt och kiöptt; fordy dömde iag deras kiöp och skattung stadig och fast at blifwa effter denna dag och förbiuder allom det dem hindra eller qwälia wider sina 6 [mark] för lagmans doom; och thenna föreskrefne 12 i nembden såto [som] skötninga män och iag Iöns Djekne förber:de wara för skäloman. Till dess mera wisso och better förvarning hänger iag mit insegel under thet bref. Datum ut supra."}, {"df": "3151", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Na der grote. Wetet ersamen leuen vrunde vnde bisunder holde gunnere, dat ik kreech eynen breeff van den Nowgardesschen, darinne se my vnde myns heren genaden vndersaten hijr sere gedrouweden vnde gans kort gescreuen, welkeren breeff ik strax an myns heren genade gesant hebbe, vnde schreeff ik en nw dar eyn antwort vpp. Darwmme bidde ik iuw vnde begere, dat gy willen de iuwen vnderwisen, dat se ere gudere vnde kopslage mang den Russen nicht vormangelen eddir tosteden, dat se welke invoren offte bosenden an de Russen bet thor tijt dat ik enkede voruaren hebbe, wo se id denken myt my van myns gnedigen heren wegen to holden; wert ymant van den iuwen hijr ouer beschediget, so derff he darumme sick vorder nicht beklagen. Hijr made beuele ik iuw Gode deme almechtigen. Gescreven to Wyborch am sonauende vor palmen vnder mynen ingesegele anno lxj.'"}, {"df": "3152", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "(Brefutställaren tackar adressaten för dess medling i mellanhafvandet med Engelbert Struss samt förklarar sig vilja), nachdeme gy id so bedegedinget hebben, gerne volgafftich wesen vnde willen sodane dusent mark, als id gedegedinget is, entrichten, nachdeme wy woll merken, dat in vnses heren keysers houe swar rechtgant is. Vnde wy bidden iuwe ersamheide myt sunderliken vlite vruntliken, dat gy vns van em yo myt ener nogafftigen quitancien vorsorgen willen vnde dat he vns ok borgen sette, de vor em louen, dat he syne eruen noch nemant van syner wegen sunder alle argelist vpp vns, vnse nakomelinge vnde stadt van Reuale vppe desse vorschelinge saken willen, sunder de vorlate darvan vry, quijt, leddich vnde los, als iuwe ersamheide denne woll irkennen kunnen, wo vns sodane vorwaringe beth van noden vnde behoeff sy. Vordermer, ersamen leuen heren, so heuet vns her Erich Axelssone, ritter vnde houetman vpp Wijborch, eynen warschuwinge breff geschreuen, des copie wy iuw hijrynne vorsloten zenden, vnde vns bedunket gar vnbequeme syn, dat de gantze copman, so vaken de genante her Erick wes myt den Russen to donde heuet, stille liggen vnde de reyse in de Nue to segelende vormiden sall. Vnde darvmme so is vnse vruntlike bede, ok so dunket vns geraden syn vppt vorbeterent van iuw, dat gy iuwen copman sodane warschuwinge ok vorkundigen, vnde dat gy an den heren koning to Dennemarken, Sweden etc. schriuen, en darto vormogende, dat eyn sodant affgestalt moge werden, vnde wes iuw van em in sodanen saken weddiruaren wert, dat gy vns dat ok dorch iuwe schrifften benalen willen, wppe dat wy vns darna mogen weten to richten. Dat wille wy alle tijt gerne, wor wy mogen, vmme iuwe ensamheide vorschulden, de Gode syn beuolen to langen zaligen tiden. Gescreuen to Reuall vnder vnsen secret, des vridages vor pingsten in den iaren vnses Heren etc. ym lxj:sten iare. Bogermeystere vnde raetmanne to Reuall. Adress: Den (etc.) raetmannen der stadt Lubeck, vnsen (etc.)."}, {"df": "3153", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem to gedenkende van der mannichvoldigen warschuwinge, de her Erick Axelssone, ritter unde hovetman upp Wyborch, so vaken unde vele deith, wanner he ichteswat myt den Russen to donde hefft, dar de gemene copman, de in de Nue pleget to segelende, stille umme liggen moet, dat gy dar ok umme spreken, dat de van Lubeke deme koninge darvan schriven, dat eyn sodant ok affgestellet werde."}, {"df": "3154", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3155", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christiern, medh Gudz nådhe Danmarckz, Swerighes, Norighes, Wendes och Göthes konungh, hertogh i Slesswigh, grefwe i Holsten, Stormaren, Oldenborgh och Delmenhorst, giöre alle witterlighit, att wij aff wor synderlige gunst och nådhe så och opå det att wår köpstadh Raumo må thess yttermehre bygges och förbättres och wåre bårgare sammestedz måghe blifwa wedh beståndh, thå hafwe wij undt, stadfäst och fulbyrdh och medh thette wårt öpne breff vnnom, stadfästom och fullbordom förskrifne wore bårghare och menigheet i Raumo alle the frijheet, privilegia och nådher, som wåre framfarne ffädher, konungher i Swerighe, them vndt, gifwit och förlähnt haffwa, adt niuta och bruka medh alle theres artiklar som the lydhe och uthwijse. Och vnnom wij them att köpslagha och hantera theras köpmanskap, så vthrijkes som jnrijkes, som andre wåre kiöpstadz män här i rijket nyttie, och göre wåre och chronones thull och rättigheett oförsumet. Thy förbiudhe wij alle, ehoo the hälst ähre eller wahre kunne, och enkannerligha wåra fougtar och embetzmän, bårgmestare och rådhmän, för wåre bårghare och menigheett i Raumo här emot att hindra eller hindra lathe eller i någre måtto oförrätta, vnder wår konungzlige hembd och wredhe. Datum in castro nostro Stockholmensi die beatæ Mariæ Magdalenæ, nostro sub secreto anno Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo primo."}, {"df": "3156", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristiern, met Gudz nadhe Danmarks, Sueriges, Norges, Wendes oc Gotes koningh, hertogh i Sleswigh, greffue i Holsten, Stormarn, Oldenborgh oc Delmenhorst, görom allom widerlicht at aff wor sönderlige gunst oc nadhe haffue [wi] vnt ok forlent oc met thette wort obne breff vnnom oc forlenom thenne breffuisere her Gregirs Matson riddere, wor elskelige man oc radh, wor oc kronens öö Ramsöö i Karusokn(!) met wor koningxgardh, som han ther paaligger, met all sin tilliggelse, rente oc rettughet at nyde oc beholde swolenge wor nadhe tilsigher. Thi forbiwthe wii alle, ehwo the helst ære, oc eenkandelica wora fogheta oc embitzmen forscriffne her Gregirs Matson her omodh at hindre eller vforrette j nogre mato vnder wort hyllest oc nadhe. Datum in castro nostro Stocholmensi in profesto beati Olaui regis et martiris, nostro sub secreto presentibus appenso, anno Dominj millesimo quadringentesimosexagesimo primo."}, {"df": "3157", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christiern, medh Gudz nåde etc. Danmarckz, Sweriges, Noriges, Wändes och Giöthes konungh, hertigh i Slesswich, grefwe i Hållsten, Stårmaren, Olldenborgh och Delmenhorst etc., giörom allom witterligit, att före troskap och willigh tieneste, som thenne breffwijsare Lorentz Skallme, wor ellskelige man oc tienare, oss och wårt rijke Swärige her till giordt hafuer och han och hans rätte echte barn och afkomme oss wåre arfwinger och effterkommende konungar i Swerige och rijget troligen her effter giöra och bewijsa må och skolle så lenge the lefwe, tå hafue wij vndt och gifuit och medh thetta wårt öpne breff vnnom och gifuom honom och för:ne hans rätte echte barn och effterkomma frijheet och frällsse oppå tree hans rökier i Pargas sochen, liggandes i Attubole, som åhrlige räntte tolff marck, att niuta och behålla som andre frällssemän hafue och niuthe there godz i wårt rijke Swerige till ewigh tijdh medh skiöllh och hiellm, som ähr ett vpståndande swart anckar vthij ett hwitt fielldh, och ett tweskifft anckar på hiellmen, then högre deelen hwijt och then wenstre swart, effter som thett her vthij målat står. Ty förbiude wij alle, ehoo the hellst ähre eller wara kunne, och enkannerligen wåre fougdter och embetzmän honom och hans rätte echte barn och afkomma her emott at hindra eller hindra låta, (måtte) qwällia eller i någre måtto oförrätta, vnder wår konungl. hämdh och wredhe. Datum in castro nostro Stockholmensi die beati Petri ad vincula, nos[tro] sub secreto præsentibus appenso, anno Domini mcdlxi."}, {"df": "3158", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3159", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1461, feria sexta proxima post festum Beata(!) Brigitta, dömdes efterskrefne råår stadige och faste kringom Miehola by, som 12 män hafwa swurit, som är Anders Murrain, Michel Råutti, Olaf Tyain, Michel Wuorenmaa, Anders Karckula, Olof Tyain, Anders Kåpparsson, Jusse Noskinen, Ioseph Wehmais, Olaf Herroinen, Michel Olafsson, Iusse Kolcka: först hufwudrån Ylimeinen Röykykåski, Napakivi, Miehosten Ojansu, Patakåski och så till Sappas genast igen till Röyhykåski, och Miehola boer sak till 40 mark för the gingo med wälde öfwer föreskrefne råår, och Jösse Ruskinen med sine companer all åhrwäxterne och synekåst med semjo eller sworne ede innan tre vekur."}, {"df": "3160", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lampis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno domini m.cd.lxi., dominica proxima post festum S. Birgittæ, hölt her Erich Axelsson höst tingh i Lampis sochen. Nempnden: Michell Swripä, Påwall Rijgast, Heij Heipoin, Peder Vrekan, Ollin Kaitalast, Anders Katara, Oll Nilsson Katara, Peter Hauhialast, Ott Jackoin, Jussi Tomman, Karll Peterson, Heij Syrientaka. Desse haffua öffuergått prestegårdz råår: Olle Letku, Hemingh Hintzason, Juss Magnusson. Quilibet istorum saak till 40 [mark] för the haffua brukat öffuer the råår, som i breffuet fans, som lydde på prestebolet i Lampis. Och thet breffuet war ock giffuit i Bengt Lydickssons tijd; och presten sinn jordh frij medh åhrswexterne och synekåsten medh sämie eller swornom eede innan 3 wekur. Thesse 12 woro synemän ther på: Jusse Pålsson, Nich Andersson Padankallio, (Resten fattas)."}, {"df": "3161", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Universis Christi fidelibus præsentes litteras visuris seu audituris Conradus, Dei et apostolicæ sedis gratia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Pium et gratum nos Deo obsequium arbitramur impendere, quoties fideles suos exitamus ad opera pietatis. Cupiens igitur ut ecclesia parochialis Wesilax nostræ Aboensis diœcesis, in honorem et sub vocabulis beatorum Petri et Pauli apostolorum fundata et dedicata et nuper sub anno Domini mcdxxij*, tertia die mensis februarij consummata, congruis reverentia habeatur et honore, et ut Christi fideles eo devotius confluant ad eandem, quo ibidem divino munere uberius conspexerint se refectos, omnibus vere poenitentibus et confessis, qui ad dictam ecclesiam in festivitatibus nativitatis, circumcisionis, epiphaniæ, resurrectionis, ascensionis et pentecostes Domini nostri Jesu Christi, trinitatis et corporis ejusdem Domini nostri ac in singulis solemnitatibus beatæ Mariæ virginis et in festis omnium apostolorum et evangelistarum ac omnium regni Sveciæ patronorum nec non in festis beatorum Olavi et Erici regum, Laurentii et Stephani martyrum, Nicolai et Martini confessorum, Catharinæ et Margarethæ virginum, Mariæ Magdalenæ et Brigittæ viduarum ac in festo omnium sanctorum in ipsius ecclesiæ anniversaria dedicationis die, sive in singulis diebus dominicis per annum causa devotionis ac orationis accesserunt; similiter hi, qui processionibus fieri consuetis ante missas vel post, et missis votivis interfuerunt ibique missas aut prædicationes aut alia divina officia, diurna vel nocturna, audierunt seu pro nostro et ecclesiæ nostræ statu felici et quieto aut pro pace totius Christianitatis vel aëris congruitate Deum pie exoraverunt seu coemiterium ejus pro animabus omnium fidelium defunctorum Deum pie exorando circumeunt aut altaria singula in ipsa ecclesia constructa visitarunt et communem singulis orationem dominicam et angelicam salutationem flexis genibus devote dixerunt aut sepulturis mortuorum ibidem interfuerunt seu sacramentum corporis Christi vel extremæ unctionis, cum ad infernos defertur, devote secuti fuerint, nec non qui in matutina vel serotina pulsatione, more Romanæ curiæ, Angelicam salutationem flexis genibus terna vice dixerint, seu ad fabricam vel sustentationem prædictæ ecclesiæ manus porrexerint adjutrices, quoties præmissa vel aliquid præmissorum deuote fecerunt, toties de omnipotentis Dei misericordia, sanctorumque Petri et Pauli auctoritate confisi, xl dierum indulgentias, his vero, qui aliis in festis vel ferialibus diebus quibuscunque prædictam ecclesiam ut præfertur visitaverunt, xx dierum indulgentias de injunctis eis poenis misericorditer relaxamus. Datum Aboæ anno Domini mcdlxj."}, {"df": "3162", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3163", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3164", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3165", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sannais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm, som thetta breff höre æller see, kænis jak Sten Henrikson, at tæn tidh jak lagmanz tingh hölth met almogan i Töffvesalla soken opa vælbyrdogx mansz væyna Hartwik Jappson, lagman i Norfinee lagh sagw, anno Domino(!) mcdlxij, lögrdagin næst æpter kynders mæssa dag, j Sandes by ok j nær warv væl byrdogh herre her Cristiern Bænkthson, riddare ok höffviz man vppa Abo, ok j flere godhe manna nær warande, ta kom for mik Tordh Karppelan aff Wiialla by ok kærdhe til töm aff Domare by, Tores by ok Mares by ok tere skiptis bröder om rar ok fiskee wathen töm j mællan. Ta kom fram thesse æpter scriffne xij synne mæn, som ær Gvnnar Niclisson, Iöns Niclisson, Jap Olafson, Ravaldh j Gvnnars byy, Biörn Olafson, Amvnd Olafson, Andris i Bodom, Paval Olafson, Mattis Grelzson, Magnus Olafson, Niclis j Bodom ok Jon Bok. Tæne for:d xij godhe mæn haffde thet swa fvnnith ok ransakadh ok synth, at thetta ær rætha rar j mællan Tordh i Viialla ok hans trætis bröder: första ran heter Ranæsz ok sa ra ræth in til Pilla karii, saa at alth thet wathen, som her innan for:d rar ligger, thet ligger wnder Wiialla by, ok thet wathen, som wtan for tæssæ rar ligger, thet liger til for:d Domare by met teres skiptis bröder; hwilkith ærendhe jak sköth til tæssæ xij gode mæn, som ta j næmpdin satho, som ær Matis Kættonin, Magnus Toro, Per Krok, Matis Manga randh, Jap j Kvrelax, Gvnnar j Kiffvema, Olaf Prys, Biörn Olafson, Pædher Bænkthson, Lasse Björnson, Matis Grelzson ok Erik Martinsson. Tænne for:d xij gode mæn ransakade ok stadh fæstæ samma rar, som her for scriffwadh standher. Æpter tæne for scriffnæ skællom ok xxiiij goda manna ransakan ok fvlle edhe ta dömde jak tænne for scriffne rar stadogh ok faste ok hvar sith fiske wathen at niwta ok brvka hvar æpter sin andel som for scriffvadh ståndher, ok for bivder jak töm for næmpdom ok allom androm at her wt öffver ganga j nagra matha wedh vj marc for lagmanz dom. Ok til ytr messa(!) wissæ ok höygræ for warningh ta trycker jak mith inxsegle oppa rygin a thetta breff til vetnis byrdh, som ær giffvidh ok scriffvidh ar ok dag ok stadh som her for scriffvadh stånder."}, {"df": "3166", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lundo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Viterligit skall allom wara som thetta breff høra eller see ok (ͻ: at) then tiidh jak Erich Bidz, lagman j Swderfinne, tingh hiolt met allmoghan j Lund sokn j ærligh ok wælborns manz nærwarv hær Cristiærn Benktsons, riddare j Salistha ok høuidzman pa Abo, ok fleræ goda manna nærwarv anno Domini mcdlxijº, pa sancti Tomas affthon de Haquino, tha komo for retthen thenne æptherscriffne syne men, som ær Olaff Kirwiiss, Anders Gregersson, Magnus Olafson, Olaff i Sariala, Ambiørn j Wemo, Jønis j Kaystis, Jossi Kolcala, Magnus Hannusson, Jønisss Spora, Jæppe Bok, Larens Hytti, Jwsse Askala, Peder Kyselæ, ok stadfesthe thenne epterscriffne raar j mellom Paymalaby ok Pakala, fførsthe hwffut raen Lakarwori, swa thedhen tiill Harmawaha, annad hwffut raeth j Mwssammas kiffwj; ok thenne tolff tha j nempdom saatha, som ær Peder Winthela, Theus Kaskala, Mattis Lowkia, Matti Pinomækj, Biørn Punddamækj, Jwssi Lukkare, Hemmingh Sæppe, Anders Partasw, Pæder Kurkila, Jusse Hakula, Joniss Gregersson ok Peder Laytiala, randzsakade ok vithnade och epter sworo ath the aff Pakaleby haffde giort awerkan pa Paymela skog offuer the raar for:de xij landzsyne men stadfest ok gildat haffua. Epter thenne twinne xij randsakan ok stadfestilse dømpde jak och (ͻ: Erich) Biidz thenne forscriffne raar stadukt ok fast ok them aff Palaka(!) sakre tiil iij marker for awærkan ok them aff Paymalaby theris synkost ok skada j gen jnnan vj wikur widh theris vj mark; ok forbiwder jak hwariom epter thenne dagh the for:de raar hindra eller qwælia for them aff forrørda Paymala by widh theris vj mark for lagdmanz(!) dom. Tiil mere wisso ok witnisbyrdh henger jach mit jncigle vnder thetta breff. Datum die et loco vt supra, etc:a."}, {"df": "3167", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långbacka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dandemen, som thetta breff kan forkoma, kænnis iak Steen Henrikson, at then tiid iac lagmans tingh hwlth met almoghen aff Rænthæmæky sokn i Pykkemeky by oppa velbornens mans vegna Hartig Jopson, lagman j Norfinne laxsaghe, welborne men nærwara Juan Haknson, lansz foghet, oc Pedher Karpalayn, herreshöffdingh sama stadz, anno Domini mcdlx2:o, torsdaghen næsth epther sancte Gertrudz dagh, tha kom for rætthen Ragwaldh Swripe, radman j Abo, oc spordhe soken til om thöm war vitherlighit at han haffdhe vij stengher jordh j Taypala by j for:de sokn, hwlkit alt sokn withnadhe oc the tolff j næmpdene sathe fwlleligha til stodho at swa i sanninghen war, aat for:de Ragwald haffuer ther fulle siw stengher jordh j for:de Taypala by met fullom skelom fonghit oc war sköth oc skælet aa tinghe i godha manne nærwara som the oc nw siælwe til stodho, som solt haffua, at thöm warth til fullo oc godho nöyghen betalath epter thy som theras köp war, for wthan Laffrens Pampa aff Taypala, han sagdhe at honom braasth i syn bettalningh for the vj alna jordh, som for:de Ragwald sigh aff honom met et ræth kööp [fonghit]. Taa visdes thöm til reghinskaps met thenne æpther scriffne godha mæn: Jönis Ffrees, skippar Östhen, Olaff i Ærffwe, Morthen Killanen, Erik i Mwyka, Niles i Wayuesthe oc Olaff j Caywasth. Tha fylthe for:de Ragwald alt thet han Larens Pampa war plictogh, swa at for:de Larens kendhes sik til fullo nöghe wel byttalat ware, oc stodh for:de Larens til alt thet köp oc skötningh, som han ther wppo giorth haffdhe om thenne siæx alna jordh; och bad Larens mik, thet iak skuldhe giffwa fornempde Ragwald Swripe mith breff ther vppo, at han war honom oc hans ærffuinghe frii oc quither for alt ythermera til taal i alle matthe. Thy epther theras bekænnilse, som solth haffdhe, oc som al soken withnade thet oc the tolff i næmpdena ransakadhe och til stodho, at saa skæligha war köpth oc war lagbudhit oc lagh standhit oc sköth a sætthe tinghe som forscriffuid staar, oc enghin nw hær a mothestodh, taa dömdhe iak fornempde Ragwald the siw stengher jord til met theras til laghom, tompt, aker oc engh, skog oc fiskewathn; oc forbyudher iak hwario manne hær oppo at tala eller quælia vidh vj mark for lagmans dom, thy the affhendhe then iordh sik oc sinom, arffuom oc til egnadhe henne fornempde Ragwald Swripe oc hans arffuom til æwerdeligha egho. Oc thenne tolff ware hær nw fasthe at: Olaf Hwkon, Erik Meltisth, Iusse Heyneson, Henrik Henrikson, Niles i Vaywastkylæ, Olaff Karmaynen, Jop Loilaynen, Larens Æren, Henrik Arnikain, Peder Kulkila, Erik Moykosth oc Tordh Kedilson. Til ythermera visso, stadfestelsæ oc vithnesbördh bedhes iak fornempde Pedher Karpalays incigle met midh eyghet incigle henghendh vnder thetta breff. Scriptum die et loco vt supra."}, {"df": "3168", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3169", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witerliget skal thet allom vara, som thetta breff høra ellir see, at then tiidh jak Jonis Dijegn lagmanz tingh hølt met almogan aff Jnga sokn pa ærlig och velborn manz vægn Erik Bijdz, lagman j Suderfinne lagsagw, j beskedelige manna næruaro Herman Hæsse pa konungs vægn, Byørn Ragualsson, hæritzhøffdinge j Øster hærit j Rasborgs læn, ok flere goda manna næruaro anno Dominj mcdlxij, tiisdagen næst æpter dominicam Judica, tha kom for retta Ragualdh Larisson ok skøtte en fijerdungs skat mark jordh liggende j Jngaa sokn j Torppeby vndan sik ok sinom arffuom ok vnder ærligh och vælborn man Byørn Ragualdzson och hans arffuom til æuerdelige ægo for vj mark Rinske (= Rigske) peninga. Fframdelis affhende for:de Ragualdh Larisson sik och sinom æpterkomandom en halff skat mark ok en attungs skat mark jordh liggende j Karis sokn j Knapsby oc en fyærdungh minne en j skat mark jordh liggende j for:de Torppeby met tomptom, hwsom, akrom, ængiom, skogom och wtmarkom, fiiskom och fiiskeuatnom, quærnom ok quærnestadom, torppom oc torppestadom, nærby ok fyærre, j vato oc j torro, engo vndan tagno, som aff alder for:ne godzen tilligat haffuir eller en tilligge kan, och tilegnath och skøtte them for:de Byorn Ragualdson ok hans arffuom til æuærdelige ægo, hvilkin forscriffne [½] skat mark ok en attungs skat mark jordh ligger j Knapsby oc en fyerdunghe minne en j skat mark jordh liggende j for:de Torppeby hustrv Barbara, Andris Skrædares æpterleffuo, solde pa hennes barne vegne, som hon fik met for:de Andris Skrædare, j sua matte, at for:de hustrv Barbara skal sith barn sa got godz met sa myken rentta oc j sva gode læge vidh Viborgh igen giffua, som hon hær solth haffuir, som hennes breff wtuiser. Ok thenne æpter:ne xij, som i ne[m]pdene sotho, vore skøtninges mæn, som ær Clemit Kuse, Jonis Swenske, Magnus Blundare, Ragual Larisson, Laris Jonisson, Jonis Holdensson, Michel Olsson, Olaff Bakare, Magnus Lappe, Hannus Martinsson, Karl Olsson ok Josse Bambare; ok jak Jonis Dyegn war forskæle man pa for:ne skøtningh. Æpter thet at thetta var laglige gyort pa satte tinge ok engin hæramote vædia eller hindra vilde, thy dømpde jak for:ne skøtning stadugt ok fast, ok forbyuder jak hwariom thetta hindra eller qwælia vider sin vj mark for lagmanz dom. Til thess mera visso [ok] høgre foruaringh henger jak mit jncigle nidan for thetta breff, som scriffuit ok giffuit ær aar och dag som forscriffuit staar."}, {"df": "3170", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3171", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3172", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3173", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "S:t Karin", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dannde men thetta breff fore koma kan kennes jak Ragwald Stiwlsson, hæredzhøffdinge j Piike hæredæ, met thenne myno opno breffue ath then tiidh jach tingh holth met allmoghan aff sancta Kaderina soken [i] ærlixz swens nærwaron Pæder Henrikson, lanzfoghate ther sama stadz, pa ærlix och welbor[en]s manz wægna her Cristiærn Bentzson, riddare j Salistha och høuisman pa Aabo, anno Domini mcdlxij, tha kom for rettha hwstrv Kaderin, Gødik Huitthis ænkia, Gudh hans syæl nadhe, met xij lanzsynomænnom och kærdhe til Ylækylæ om nokon skogh som the haffdhe giorth henne offuerwald j, om henne eke skogh och løff skogh, hwilkit thenne xij synæ mæn pa ware och waldhe hustrv Kaderine henne løffskogh fri fore Ylækylæ ligiandis innan iiij raa, ij som the giordhe aff nya, som ær Birke raa och Hapanyeme, och ij gambla raa, then ena skiil Koskis by løfskogh ath och Makstadhhy, oc andre gamble roen liggher vidh almanne væghin, oc for:da Koskis by allan annan skogh met Ylækylæ bruka likervis som Ylækylæ brukar fægangn oc mulebethe, wedhaskog och huaria handha skog thet heltz wara kan. Jtem voldhe the xij synæmæn Koskisby thæn fæwag bruka til sioen som Ylækylæ bruka till skoghen huar met annan. Lanzsynemæn: Magnus Hansson, Olaff Jopson, Yrian Fynne, Dansk Olaff, Anders Olafson j Wik, Magnus Hirffuesala, Pæder Kysælæ, Staffan j Woyualaa, Hans Kakarss, Jens Kærpe, Pædhe Kylle och Hans Kappa, oc thenne xij j næmpdene sotho Larens Makasta, Olaff Kytthos, Larens Tolk, Olaff Tokka, Henrik Samppa, Olaff Pæderson, Pædher j Mølneby, Jop Pæppone, Olaff Jonsson, Jens Barkkare, Staffan Waywana och hans Kakkarss. Epter thenne xij lanz synemænno ranzsakan och the xij j næmpdene sotho tha dømdhe jach the raa stadugha oc fastha at bliffua oc hustrv Kaderine thæn løffskogh ledugh och frij særdelis liggiandis innan forscriffna raa, och forbiwder jach nakon thenne løffskogh hindra æller qwælia oc ekeskogh for hustrv Kaderine widh syna iij marker for myn dom. Tiil tesso mera wiisso och bætre forwarilse henger jach mith jncigle vidher thetta breff met Pæder Henriksons, som giffuit ær oc scriffuit pa sætte tinge heme til Olaff j Læmmo thorsdaghen næst fore sancti Erikx dagh.]"}, {"df": "3174", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3175", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Voistio", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alla the godhe men, som thetta breff höra eller see, kennes jak Erich Bydtz(1), lagman i Suderfinne lagsagu, at then tijdh jak lagmans tingh hult medh almoganom(2) af Tennilä och Lampis sokn i Woistis by i ährliga manna närwaru, som är Jeppe Pedersson, fougte öfwer Tawestlandh, Hannis Pedersson, heredzhöfdinge i Hollola herede, oc Hannis(3) Bengtsson i Merwis(4) anno Domini mcdlxij, dominica proxima ante(5) pentecostem(6), tå kom for mik Henrich Könainen ok kerde till her Jonis, kyrkieherde i Lampis, om någon jordh, som ligger till prästebolet; tha hade her Jonis ett bref, osliht(!)(7) medh heelt jnsigle, ludandes ordh fra ordh som här effter skrifwit ståår: For allom them thetta breff höra eller see kennes jak Olaff Nielsson Tafwest (etc. Se brefvet n:o 2163). Hwilket breff jak leet til thessa 12, som tha i nämbdena sothe, hwadt the wile eller(8) thet gilde eller ogilda, som är Pawal Peersson, Josse Kålka, Påwal Tynnebindare, Lasse Henrichsson, Anders Vskile(9), Olaff Rychkäinen, Josse Magnusson, Wijticka Wijalast, Oluff Pedersson, Oluff Keickon, Olaf Hewinen oc Josse Pawelsson, the ransakade, witnade ok effter sworo, at thetta breff war skälige vthgifwen; ty dömbde jak thetta förnämda breff fast ok gilt at holda widh hwars theres 6 [mark] for lagmans dom. Till mehr wisse ok witnes byrdh beder jak forskrifne ährlige män, Jeppe Peedersson, Hans Pedersson och Hans Bengtsson om there jnsigle medh minom egne hengia för thetta breff. Datum Woistis anno et die ut supra. Varianter i den andra afskriften: (1) Bydz (2) almogen (3) Hans (4) Märues (5) Ante till skrifvet af annan hand (6) pentecostes (7) oslilitt (8) heller (9) Vsikyle."}, {"df": "3176", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3177", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3178", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3179", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3180", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pälkäne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm, som thetta breff fore koma kan, kænnes jak Olaff Brodherson, hærædzhøffdinghe j Sæxæmæki hærædhe, met thetta mith nerwarandhe vpna breffwe, ath thet sin jak thingh hiølt met almoghen a[ff] Pelkænæ soken j ærligx mandz nærwarw Jæppe Pedhersson, fofdhe(!) pa Kronaborgh a wæ[l]børdogx herre væghnæ her Erik Axelsson, riddare j Laghnø ok hofmestare j Swærie, høffwedzman pa Wiborgh ok Kronaborgh, arom æpther Gvdz børdh twsande fyrehundradhe lx pa annadh aar, manedaghen næsth æpther sancta Margreta dagh, kom for mik tesse xij landz synemæn, som ær først Laurens Valdemarsson aff vapen, Olaff Atzarsson, Abram Kathinala, Dan aff Kandala, Niclis Kotoyn, Clemet Viralasth, Pädher Klvisist, Olaff Tapainen, Jusse Ayiæranda, Dan aff Birkala ok Pædher Pæthiæ, som haffde synth ok ranzakath mellan Onkalaboo ok Kangasbo tesse raar rætthæ vara: først Kalhonpæ, thædan raa reth til Riwtha, som ligger mith pa almanna væghen, ok thædan til Sakonsari, som ligger j Mallass wesi, ok xij mæn j Benkt Lytikæssons thima samaledz hafde ranzakath for:de raar reththe vara j swa maththa, ath hwadh som hwar thera hafdhe ny røøth øwer for:de rar jn j andris ægedhela, thet skwldhe hwar thera beholda jnnan theres raar, wndanskilth gambla ængh, som the met skæl eller breff kvnno bewisa, thet skvlde the brwka jn met thæn andhra øffwer raan. Ok tesse godhe mæn tha j næmpden sata, som ær førsth Kaupi Kærkæs, Olaff Pyialka, Andris Tawstiayn, Viktar ibidem, Laurens Jønisson Salmenthaka, Laurens Kvkkoyn, Kawpi Kwkalasth, Olaff Lambrekson, (j) Hannus ibidem, Jonis Mytthælæsth, Olaff Hyppæri ok Jønis aff Clwsist. The gildadhe for:de raar, som for:de synemæn til forendhe giorth haffdhe. Æpther thera ranzakan ok edh dømpde jak for:de rar stadugh ok fasta ok obrwthzligha ath holdha vith hwars thera iij mark for min dom ok Onkalabo saka til xl mark for vældeth ok til iij mark for orætthæ kæro. Til mera visso ok vithnesbørdh tha bidher jak ærligh man Jæppe Pædersson hengæ sith jnsigle vidher thetta breff met mino, som ær skriffwit dagh ok stwndh som forskriffwit staar."}, {"df": "3181", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "(Danskarne klaga.) – – – – – – – – – – – – – Disse schade is unszeme genedigen heren unde den synen bescheen van sunte Panthaleonis dage des 58 jares an beth to sunte Bartholomeus dage dar negst volgende vort over eyn jar. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item hebben ock de Danczker jegen densolven reczesz her Karl Knutszon geheget unde upgeholden, de denne darover unszem gnedigen hern koning synen riken, landen unde luden velen mercklicken schaden hefft togefoget, alsze etlicker mate hir navolget. To dem ersten so disse vorgescreven reczesz aldererst gemaket was unde beslaten, stundt de genante Karl strax mit groter verrederiie und list nah deme rike van Sweden, willende unszeme gnedigen hern dat van der handt bringen, unde dat eyn solk gescheen is to bewiszende, wart deyhenne, dorch den he solke vorrederiie bestellet hadde, apembare gerichtet nah syner egenen bekantnisse. Item hefft he ock dorch gelyke list unszem genedigen hern syn sloth Wiborch affhendich gemaket, datsolvet denne unsze genedige herre mit gemeyner macht syner kronen van Sweden nah swaren kosten, schaden der lude [unde] gudes, desolven borch wedder hefft mit forsse wynnen moten etc., dar unsze genedige herre kost up dede, dat wie achten baven twemalhundertduwszent Rinsche gulden. Item hefft he dergeliiken syne hemelicke stempelinge in unszes genedigen hern riike Sweden mennigerwisz listliken gefuget, syner genaden twedracht darinne to fogen efft em ock gancz van der handt to bringende, solkes syne koniglicke genade mit swaren kosten unde arbeith hefft moten wedderstan unde nach alle dage moth so daen, dat syne genade nicht hefft konnen stan mit soszmalhundirtduwzent Rynsche gulden, ane den groten kost unde teringe, de syn genade nach darumbe alle dage deit unde don mot. Hir up disse dre artickel antworde wie (Danzigs ombud) also, dat her Karl Knutsszon dorch unszen genedigsten hern koning unde van der stat Danczk geleidet is unde hefft gelavet bii syner zelen zelicheit, nach mit worden, werken effte irkeyner besteltnisse durch sick addar dorch andere in dem ryke to Sweden nach sust in den dren riiken schaden to donde, dewiile he mit uns is unde synes geleides gedencket to gebrwken, unde dat he eth gerne dede, hefft he es dach keyne macht to donde unde wie es eme ock nicht togelaten hebben nach gestaden willen in keyner wisze, unde hadde unde nach hefft ock der macht nicht, darmede he eth don kunde, dat he Wiborch affhendich solde gemaket hebben, unde hefft sick des ock also entschuldiget, dat em des wol steyt to geloven unde wie uns des syner mechtigen willen, sick des beth to entleddigen, effte he des im rechten plichtich were, unde effte wes van eme geschen were, des wie nicht vorhapen, is geschen buten unszem willen, weten unde volbort unde hebben en darup nicht geheget. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "3182", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Hans Guzkauw. Item so hefft my de koningk van Dennemarken genamen an gude in Hinrik Finkenbergs ken Abauw, summa tosamen gerekent 130 mark."}, {"df": "3183", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Långbacka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff höra eller see kennes jak Peder Karpalaynen, hæredzhöffdinge j Masko hærade, at then tijdh jak tingh holt met almoganom aff Ræntamæke soken j Pitkæmæke by i nerwara Joan Hakonsson, landzfogote j Norfijnne a ærlix mandzs wegna her Cristiern Benktsson, riddare oc höwidzsman opa Abo, tha komo fore opa satto tinge beskedelige mæn Rawal Swripæ oc Brand Lampa, radmæn j Abo stad, oc giorde eth lagligit köp syna mellan j swodana matto, at Rawal Swripæ skötte oc skælade opa sama tinget en gardh liggende opa Hijrwesalo j Taijpala by wnder Brand Lampa oc hans arffwom til æwerdeliga æghio met hws, tompt, aker, ængh, skog oc fiskewatn met allom tillagom, vij stenger, som ther wndher aff aller haffuer tilligat, engte wndantagit, for hulkit godz Brand gaff fornempde Rawal ccx mark swenska peninga, hulka Rawal sigh kendes til godho atnöghen haffwa wpburit. Oc thessa æra the fasta, som i nempdhen satho, met hulkom the skötte sijt köp: Symon Paualsson, Eskil j Waijwastenkyla, Jons Heynesson, Peder Kulkijlan, Henric Kwkoy, Benkt Pauolan, Henric Pijkkelæn, Nigles Japsson, Nigles Iacolan, Laurens Æren, Eskil Marthialan, Jacop Lohialayn oc jac Peder Karpalaynen forskælaman. Til ytermere bethygilse oc witnisbyrdh henger jak myt jncigle wndher thetta breff. Datum anno Domini mcdlxij, feria tercia proxima post festum beati Petri apostoli ad vincula."}, {"df": "3184", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "För allem them thetta breff komma kan kænnymps wi brodher Magnus, confessor generalis j Watzstenom, broder Rodger oc broder Magnus, conuentz bröder j samma closter, Pædher Karpalaynen, hærædzhöffdinge j Mascho hærædhe, oc Paual Skytta a wapn, at för oss komm j talaporten j Nadhendals clostre j flera godhra manna nærwaru, borgara j Nadhendals köpstadh, wælburin qwinna hustru Anna, waar ælschelighen systher, fordhom Lasse Finnes oc sidhan Gregers Anderssons hustru, oc klaghade för oss, at hon aff siinom winom war förwaradh huru hennis twa brödhersönir Mattis Pædhersson oc Vlff Pædhersson wilia hindra oc eghna sich the godz, ther hon hauer gudhlicha oc laghlicha vnth oc giffwit til ewerderlicha ægho Nadendalss clostre Gudhi til hedher oc sich oc sinom framlidhnom winom til siææla gagn oc sælighe aminnilse. Ty förnyadhe hon met qwikka röst, helbregd j sinom fullom schælom, at hon haffde giffwit oc nv giffwer til ewerdelicha ægho met ny stadfæstilse oc förwarning tw siin godz Hedha oc Nyagaardh i alla maatta som stark oc vpnibreff ther vppa liiudha vndher dandamanna jnciglom, j hwilkom breffwom ær liuslicha vtthrykt huru hon hauer laghlicha fangit for:de tw godz swa oc laghlicha giffwit oc vnth oc nv laglicha giffwer oc vnnar for:dom Nadendalss clostre til ewerdelicha ægho epther hænnis eyghen breff, mothe hwilka gaafwo sæthia sich for:de hænnis twa brodersynir, sigiande at hustrv Anna hauer forskingrat therras fædherne oc mödherne j Swerike, hwilkit ey schal finnas met schælom, særleste för ty at hon huarte fæderne æller mödherne sith hauer saalt, minskat æller förythrat nokraledis oc mykit mindre therras fædherne æller möderne, som thennæ örætthen sighia sich wilia göra, ty at hon, for:de hustru Anna, sin fædhernisgaardh, ther kallas Kunvdhasæther j Göthalunda sokn, antwordade synom frænda Gudhmunde Ericsone j landbowiise vndher dandamanna breff oc jncigle j swa maatto oc förordh at for:de Gutmund Ericson schulle aarlicha giffwa for affradh oc jordha legho eth skippund humbla oc eth fath iærn, aff hwilka legho hon jnkthe fik eller vpbar noghan tiidh een slaghnan skærff och swa mykit aff therras. Samuledis saghde for:de hustrv Anna oc giordhe kunnocht vm eena öö, ther kallas Willelooto, liggiandis widher Theghrisala näss, at hon thet vnth hauer swa oc nv vnnar met marghom androm smaam öyom ther til höra Nadhendalss clostre til ewerdelicha ægho, swa som oc ther vppa ludhar hænnis vpit breff vndher godhra manna jnciglom. Oc hændhe swa at för stoor maning om gamull giæld antwordadhe hænne fadher brodher Hannis Kylonis xx markar peninger, them som her Magnus Green vpbar aff hustru Anna, thogh jo swa at for:de öön Willelootho met androm flerom smaam öyom schuli bliiffwa ewerdelicha Nadendalss clostre eyghit vthan noghot qwal æller hindher. All thennæ förscriffna articla stadhfæstæ for:de hustrv Anna oc wælburin qwinna hustrv Katherin j Gunnila, Gregers Andresons dotther, met qwikka rööst oc edhom j allars waarra nærwaru. Til thæssins ærindis ythermeera wisso oc höghra förwarning bidher hon ödhmiukelicha wælbornan man Hartich Jæpson, laghman i Norfinna, vm hans jncigle hængias vndher thetta breff, mædhan hon ey siælff hauer jncigle, særlæste för thy at for:de Hartikx jncigle hænger för baadhan breffwen, ther giffwin æru vppa Heedha oc Nyagardz gootz; swa oc wi, for:de Pædher Karpalayn, Paual Skytta a wapn oc borgharæ fatighe i Nadendall hænghiom waar jnciglen vndher thetta breff, som giffwit oc scriffwit ær j Nadhendal areno epther Gudz byrdh mcdlxij°, sunnedaghen næst fore sancti Augustinj dagh."}, {"df": "3185", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Nouerint vuiuersi, quorum interest seu interesse poterit quomodolibet in futurum, quod anno Domini mcdlxij, xiij:a die mensis augusti, nobis Conradho, Dei et apostolice sedis gracia episcopo ecclesie Aboensis, aput monasterium Vallisgracie ordinis sancti Augustini, sancti salvatoris nuncupati alias beate Birgitte, constitutis, honesti et religiosi viri fratres Magnus, confessor generalis, et Rotkerus, conuentualis monasterii Vatzstenensis ordinis antedicte, supplicacionem suam humillime porrexerunt, quatenus intuitu De[i] eiusque gloriose matris virginis Marie, sancti Johannis baptiste necnon sanctarum Anne et Birgitte obque frequentes instancias serenissimi patris et domini nostri regis Cristierni ac reuerendissimi patris et domini, domini Johannis, diuina miseracione archiepiscopi Vpsalensis, ceterorumque nobilium ac procerum, militum ac dominorum regni Swecie consiliariorum ad aliqualem ampliorem erectionem, fundacionem, construccionem et tam sororum quam fratrum finalem inclusionem monasterii Vallisgracie antedicti in dyocesi nostra nouiter inchoati, procedere dignaremur. Nos autem christianam religionem, diuini cultus augmentacionem ac animarum salutem extrema possibilitate procurare volentes prefatorum fratrum supplicacioni intentas accommodauimus aures, cepimusque pro ipsius monasterii habitudine et negocii huiusmodi consumacione oportunas sollicitudines adhibere, protestacione tamen premissa, prout eciam per presentes protestamur, quod in hac re minime procedere curaremus, nisi per summos pontifices erigindi noua loca se licenciam habere specialem ostenderent et docerent, vnde et ipsi coram nobis et aliis fidedignis quam plurimis testibus ad hoc requisitis et rogatis quasdam copias quarundam litterarum summorum pontificum videlicet Johannis xxiij et Martini quinti sub autentica manu confectas in medium producebant, que inter cetera quendam super nouorum locorum ereccione articulum continebant, qui de verbo ad verbum sequitur et est talis. – – Ceterum cupientes, vt religio et ordo predicti in Dei laudem et dicti ordinis incrementa spiritualiter et temporaliter augeantur, abbatissis, vicesgerentibus, sororibus, confessoribus generalibus, patribus ac fratribus, necnon generali conseruatori eiusdem ordinis monasteriorum et locorum prefatorum, presentibus ac posteris in quibuscunque locis eis pia largicione concessis vel in antea concedendis vel que aliis justis modis poterunt adipisci vbicunque fuerint, monasteria, ecclesias, capellas, oratoria et domos ordinis et religionis predictorum cum domibus, clausuris, cimiteriis, campanilibus, campanis et ceteris necessariis officinis eciam de nouo recipiendi, receptaque et recipienda fundandi et construi faciendi ac in eis tam per fratres quam sorores secundum regulam et instituta predicta tam edita quam edenda pro tempore viuentes ponendi jure tamen parochialium ecclesiarum et quorumcunque aliorum semper saluo constitucionibus apostolicis et regule prefate sancti saluatoris ac aliis quibuscunque contrariis nequaquam obstantibus, auctoritate prefata et tenore presencium de speciali gracia licenciam elargimur.* – Ostensa igitur super antedicta locorum ereccione summorum pontificum licencia et quod idem monasterium Vallisgracie fundatum, constructum et dotatum fuerit per quamplures illustres principes et venerabiles patres ac dominos reges et episcopos, specialiter dominum Magnum, felicis recordacionis, antecessorem nostrum, ceterosque milites et nobiles consiliarios regni Swecie tamquam primarios et pricipales fundatores ad sustentacionem tam in anno sterili et fertili tot sororum et fratrum, quod sufficientes sint ad diuinum officium inibi decantandum necnon ad supportacionem onerum pro tempore incumbencium personis et monasterio supradictis, nos igitur attendentes serenissimum principem dominum nostrum regem et reuerendissimum patrem dominum archiepiscopum ceterosque dominos regni consiliarios ad diuini cultus augmentacionem pio ac sancto moniti desiderio volentes eciam et nos, vti ex assumpto tenemur officio, Christi seruicium ampliare ac prefatorum dominorum voluntatem cum promptitudine omni et sincera caritate in omnibus prosequi cum effectu, prehabita deliberacione diligenti, masticatoque ac communicato maturo consilio cum capitularibus nostris carissimis, predictum monasterium Vallisgracie iterato accessimus et locum et ipsius loci situm atque disposicionem diligenter perspeximus, ipsumque pro monasterio huiusmodi aptum, vtilem et honestum inuenimus, atque tamquam talem approbantes dedimus eisdem personis edificia iam inchoata pro consumacione dicti monasterii perficiendi, aliaque necessario construenda prosequendi, consumandi et ad finem debitam producendi per structuras congruas et decentes cum ecclesiis, campanilibus et campanis, cimiteriis atque aliis quibuscunque necessariis officinis auctoritate apostolica predicta et ordinaria plenam et liberam licenciam et omnimodam potestatem. Ad laudem igitur et honorem benedicte et indiuidue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti gloriosissimeque virginis Marie, Dei genetricis, et sanctorum patronorum tocius regni, necnon pro felici incremento et ampliori dilatacione ordinis sancti saluatoris sorores et fratres diuisim in suas habitaciones intra monasterium huiusmodi introducendo consecrauimus et inclusimus juxta regulam et constituciones ordinis supradicti tot in numero personas scilicet sexus vtriusque, quod habundanter sufficiant ad tenendum et conseruandum conuentum et diuinum officium decantandum, astringendo eisdem ad tenendum et obseruandum perpetuo et inuiolabiliter regulam sancti Augustini et constitutiones beate Birgitte. Fecimus insuper habitaciones personarum predictarum tam sororum quam fratrum ita segregari et ab inuicem diuidi, vt in nullo loco patere poterit introitus ab vna in aliam nisi in locis secundum regulam prefatam ordinatis. Hiis omnibus, vt premittitur, peractis et completis prelatos videlicet abbatissam et generalem confessorem per sorores et fratres eosdem pridem iam electos juxta eorum regulam et constituciones confirmauimus et prefecimus eisdem ydoneos et circumspectos moribus, scientia et etate ac in disciplinis regularibus et constitucionibus predictis bene per omnia doctos et ornatos vt alios instruere valeant et in eis regularis discipline stabile ponere fundamentum, vt celorum domino eiusque gloriose genetrici, patronisque nostris supradictis ac omnibus sanctis tanto deuocius et quiecius valeant et debeant famulari. In cuius nostre exequcionis atque canonice institucionis sic peracte omniumque premissorum firmiorem euidenciam, testimonium et munimen secretum nostrum vna cum sigillo venerabilis capituli nostri presentibus est appensum. Datum aput ecclesiam nostram Aboensem anno Domini quo supra, xv die mensis octobris. Ett utkast till denna urkund ingår ock i samma kodex å fol. 23 och är äfvenså af Leinberg tryckt i a. a. sid. 446. – Utkastet återgifves här endast så vidt det, smärre afvikelser frånsedda, skiljer sig från den egentliga urkunden. Proiectum super litteras institucionis. In nomine Domini amen. Nouerint universi, quorum interest seu interesse poterit quomodolibet in futurum, quod sub anno Domini mcdlxij, die penultima mensis augusti, nobis Conrado, Dei gracia episcopo ecclesie Aboensis (etc. som ofvan) ordinis antedicti vigore quarundam litterarum alias nobis directarum per reuerendissimum patrem et dominum Johannem, diuina miseracione dominum archiepiscopum Vpsalensem et regni Swecie primatem, ceterosque nobiles milites et dominos eiusdem regni Swecie consiliarios instanter requirendo humiliter supplicabant, ut iuxta continenciam et tenorem earundem literarum secundum instanciam nobis factam in eisdem ad earum execucionem plenariam procedere dignaremur. Nos igitur attendentes huiusmodi litterarum efficaciam veraciter perpendimus et intelleximus eas concernere fundacionem, construccionem et dotacionem monasterii beate virginis Marie, beati Johannis baptiste et sanctarum Anne et Birgitte, alias Valisgracie antedicti. Exigentibus igitur nobis a fratribus memoratis, cuius auctoritate et licencia iam essent in eodem monasterio Vallisgracie sorores et fratres positi atque conuentualiter et regulariter collocati, ipsi coram nobis et aliis fidedignis quam plurimis testibus ad hoc requisitis specialiter et vocatis quasdam copias sub autentica manu confectas et redactas quarundam literarum summorum pontificum videlicet Johannis xxiij et Martini quinti inter ceteros earum articulos et paragraphos istum articulum, qui de verbo ad verbum hic sequitur integraliter, continentes in medium producebant: Ceterum cupientes (etc.) – – – – Ostenso itaque sufficienter et probato, quod idem monasterium Vallisgracie fundatum, constructum et dotatum fuerit per plures illustres principes, reges et episcopos, specialiter dominum Magnum, celebris memorie, et alios episcopos ecclesie Aboensis ceterosque milites et nobiles consiliarios regni Swecie primarios et principales fundatores ad sustentacionem tot sororum, vt sufficientes sint ad suum officium decantandum, atque tot fratrum, quod et ipsi ad cantandum omni die de tempore officium sint valentes, eciam adeo quod tam in anno sterili quam fertili habeant prouentus et redditus necessarios et competentes et eciam ad supportacionem onerum pro tempore incumbencium personis et monasterio supradictis, nos igitur reuerendissimi patris et domini, domini archiepiscopi aliorumque nobilium et dominorum consiliariorum regni Swecie prefatorum voluntatem literarumque exigenciam et tenorem cum omni reuerencia et promptitudine ac sincera, vt decuit, caritate volentes prosequi cum effectu, prehabita deliberacione diligenti, masticatoque ac communicato maturo consilio cum capitularibus nostris predilectis predictum monasterium Vallisgracie iterato accessimus (etc.) spiritus sancti ac sanctorum patronorum tocius regni Swecie scilicet sanctorum Johannis baptiste et Erici atque nostre dyocesis Aboensis Henrici, Anne et Birgitte, (etc.). – – – – Datum apud monasterium Vallisgracie sepedictum anno Domini mcdlxij."}, {"df": "3186", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pälkäne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff fore koma kan, kennis iak Oleff Brodersson, at thet syn jak ting hiolt met almoghen aff Pælken socken j Tauesthwss len j beskedelighen manne nærvarv Hans Diækn aa ærligx mans vegnæ her Oleff Brodersson (= Erik Axelsson), rydders ok høffuidzman pa Tauesthus, aren epter Gudz byrd mcdlxij, tijsdagen for Symonis et Iude, tho kom for mik a satthe tinghe xij syne men, som haffde synt ok skodat millan Laurens Kollayn ok Kantokylaby, som ær Iusse Tawsteala, Oleff Yppare, Kaupi Kærkæs, Kaupi Pennayn, Mwstapeti, Laurens Kulko, Oleff Hertughe, Laurens Rytiayn, Anders Joesth, Niclis Mwstapæ, Michil Lotolaynen ok Knwt Heponeyn, te witnade, randzakade ok epter sworo, at thessæ epter:ne ror ære rette roar thøm j millan, som ær først hoffud roan Karkyanluhdanpasæ, Kyvipikij, Immonkywj vid almanne ueghen; tedan til Sirianpæltanpijky pa andre sydon aasen, tedan til Hærtogankyffuj, tedan til Tawsteankyffuj; ther ligghe xij stene pa, ok swa tedan rooret strax in til Onkala roa. Ok thenne godemen sotho tho i nempden: Oleff Yppare, Mwstapeti, Lambrect Panneyn, Laurens Kulkoyn, Laurens Melkahayn, Vina Vnkola, Per Resanen, Thomas Tawstela, Lawrens Kyrpw, Jønss Saralaynen, Henrik Olaffsson, Kaupi Kærkelen. Epter there ede ok vitne tho dømpde jak for:ne roor stadug ok fast at holla, ok forbiuder jak nogan man them hindra eller quæliæ j fordæ roar vid hwars thera iij marc for myn dom. Til mera visso ok batre(!) foruarning trycker jak myt jncigle aa baken a thette breff."}, {"df": "3187", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Anno a natiuitate Domini mcdlxij:o, indiccione x, die vero xxvij:a mensis octobris, que fuit vigilia apostolorum Symonis et Jude, hora tertiarum vel quasi in ecclesia sancti Nicolai opidi Stokholmensis Vpsalensis dyocesis, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini nostri Pii, diuina prouidencia pape 2:i, anno eius quarto in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum pariter et rogatorum presencia constituti deuoti et religiosi viri fratres Rotkerus Benedicti, conuentualis Vatzstenensis, et Johannes Andree, conuentualis Vallisgracie, monasteriorum Lyncopensis et Aboensis dyocesium mihi legendam porrexerunt et manualiter dederunt quadam litteram pergamenam nouiter conscriptam, non viciatam, ratam aut cancellatam, sed omni suspicione carentem, sigillis rotundis reuerendi patris domini Conradhi, episcopi Aboensis, eiusque venerabilis capituli munitam, cuius tenor talis est de verbo ad verbum prout sequitur: In nomine Domini amen. Nouerint vniuersi, quorum interest (etc. Se n:o 3185). Super quibus omnibus et singulis deuoti et religiosi fratres Johannes et Rotkerus prefati a me notario publico subscripto vnum vel plura publicum seu publica fieri petiit instrumentum ac instrumenta. Acta hec fuerunt hec Holmis in ecclesia sancti Nicolai dicte Vpsalensis dyocesis predicto sub anno, indiccione, die, mense et pontificatu quibus supra, presentibus ibidem honestis viris et dominis Magno Bernardi et Magno Trottonis in dicta ecclesia sancti Nicolai prebendatis testibus ad premissa vocatis pariter et rogatis. Et ego Johannes Dreywer de Mechlinia Cameracensis dyocesis sacrosanctissimis apostolica et imperiali auctoritatibus notarius et scriba publicus, quia dicte littere presentacioni, auscultacioni et in publicum leccioni omnibusque aliis et singulis dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur vua cum prenominatis testibus piis fui eaque sic fieri, vidi et audiui, ideo hoc presens publicum instrumentum manu mea propria conscriptum et subscriptum exinde confeci et in hanc publicam formam redegi, signoque et nomine meis solitis et consuetis signaui rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum."}, {"df": "3188", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDLXII. Item feria 3 ante oct. ascens. Domini exiverunt fratres nostri, videlicet confessor frater Magnus, frater Ridhcarus et frater Magnus Haquini laicus ad Finlandiam, ad monasterium ordinis nostri Vallis gracie reformandum et ad reducendum personas ibidem ad veram observancie regularis sinceritatem et ad inclusionem, quod et factum est. Nam prædicti fratres per totam illam æstatem ibidem morabantur, personas monasterii ejusdem ad regularem observanciam reducendo ac easdem cum eorum episcopo domino Conrado Aboensi super nonnulis caussis et litibus, quæ inter eos vertebantur, concordando, et tandem ad perpetuam inclusionem secundum instituta regulæ s. Salvatoris finaliter deducendo. Quibus omnibus bene et fideliter ad honorem Dei peractis, prænominati tres fratres ad monasterium suum Watzstenense in die s. Martini episcopi prospere sunt reversi."}, {"df": "3189", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxij stodh wår tinget i Asickala sochnn. Thå dömdis thenne effther:ne råår staduge emellan Kurhila och Hillilä, som begges theris ägår åtskilier ifrån huars annars, som ähr Såkia lähde, Hietainen mäki, Keskinäinen teruen(?) mäki, …. kusen kando, Alimainen padan huåko, Hären siluän ioki, Paasi silda, Mudin risti, Ruskia kallio, Luheaisten lähde, Swren mäen åtza, Teeri koiw, Lautakaton oriierffe, Koskien oijan sw. Råår emellan Asickala och Hillilä. Taka lähde, Heuon selckä, Votaua kallio, Joken hara, Maaian sä, Växiön ruhka, huilka råår haffuer thenne effther:ne bofaste mäner sworith och (och) aldelis gillath för her Erich Axelsonn, hoffmestarenn, och Jäppe Personn, som ähr Oluff Sauli, Erich Sauli, Gres Keröm, Per Skijtte, Lasse Acti, Per Vekari, Oluff Leitzan poika, Oluff Bölek, Erich Tukinen, Anders Kaskoin, Jnge Magnusson, Oluff Huskän, Lasse Hauhalain, Hans Kållare, Raguald Aijnäs [P]er Muckulainen, Oluff Nainen, Eskel Härckäinen, Oluff Koiskinen, Oluff Äijnäs, Mogns Ollikainen, Oluff Gresson och Oluff Hepnainen. Och haffue thesse sitidt i nämpdenn, som ähre: Gres Hansonn Asickala, Hans Parokainen, Anders Vanaian, Per Paukainen, Michel Kinnoinen, Oluff Nilsonn Kalliola, Oluff Vlckoinen Asikkala, Jons Hyuöinen Salo, Anders Salinen Vraiärffui, Sune Vähimast, Oluff Somalainen, Morthen Sakainen."}, {"df": "3190", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3191", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3192", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3193", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3194", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3195", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3196", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Metsäkylä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dande men thetta breff see eller höre läsas kungörom vii Anders Sonason och Walborg Sonadotter, at årom epter Gudz byrd mcdlxiii, om annan dag nyåårs dag, war oss emellan etth wenligit och kärligit skipte med god semia och wenskap, bode i lösa och fasta, effter wåra käre fader och moder, Gud alzmectig begges theris siel node med alle christna siela, i swodana motto at Anders skal beholla, niuta oc bruka Sonela gord med alle the godz och gorda i Wirmo sokn liggiandes, och etth godz, som hieter Stora Kahelit, liggiandes i Töffsala socken, med allo til lago, som til the godzen haffuer aff older til legat, bode i wotho och torro, för en broder deel, och Walborgh skal beholla Prestekulla medh alle the godz och gorda ther äre i Thenala sockn met 2 gorda, som hieter Warpasalo, liggiandes i Wemo sockn, och Litzla Kahelit, liggiendes i Töffsal sokn, med allom tillagom, som förande(!) är uth sacth, för en sijster deel. Til mere wisso, fulbord och stadfestelse, bidiom wi werdugom fader och herre biskop Korth, biskop i Abo, och welborna man Erick Biidz, lagman i Söderfinne lagsagw, Hartwiick Jacobson, lagman i Norfinne lagsagu, Peder Swerd och Biörn Raualson, som beggis wårt ord, skiffte och semia hörde, at hengia theris insegle för tetta breff, som giffuit och skriffuit är i Medzäkylä åår och dagh som förskriffuit ståår."}, {"df": "3197", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Hartwiik Japson, lagman j Norfinne laghsa[g]w, kennis met thesse myno opno breffue, at arom epter Gudz byrdh mcdlxiij, pa S:te Pawals apton, tha jach lagmanzs tingh hiolt met almoganom j Kangesala sokn, tha kom ffor mik eeth Sone Sonessons lagmanz dombreff opit oc heelt, bade breff och incigle oriffwith och ofordærfuadh j alle motto, ordh fra ordh som hær epter scriffwit staar: Thet skall allom witerligith wara, som thetta breff (etc. Se n:o 2375). Thetta breff laas jak ffor all soknen aa hørende, ok spoorde jach thøm aath om thetta ærendeth gick swa til och om brefwet war ræt wth gifwæt. Tha stode the alle till, bade the xij j nempdena saatho och all soknen fulleliga til stodho, ath swa j sannen war. Til thesses breffs mere wiisse och høghræ forwarningh bidher jach, Hartwiik Iapson, ærligen ok wælboren man Clawus Kurke, hærædzhøfdinge j samastadz, at henggiæ sith jncigle nidhan ffore thetta breff met myno, som giffuit och scriffwit ær aar, dagh som fforscrifuit staar, jn testimonium premissorum."}, {"df": "3198", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "….. LERMVS Oltiensis, episcopus Alanus, tituli sancte Praxedis, sacre Romane ecclesie ….. qui sua ineffabili mundum illuminat claritate, sua mirabili multiformium graciarum dispensacione singulis christifidelibus munera multo …..ssionum elargicionibus sue superne misericordia pietatis inuitat ad veniam vt reatuum facinorum et pectatorum(!) expiaciones percep…… capella sancti Georgii sibi annexa Aboensis diocesis congruis frequentetur honoribus et a christifidelibus iugiter veneretur ac in suis ….atur et laudabiliter muniatur in ea quoque cultus augmentetur diuinus et ut ipse christifidelibus eo libencius …. confluant ad easdem …. hoc ibidem dono celestis gracie vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius …. beate Marie virginis, sanctorum angelorum et sancti Georgii martiris ac dedicacionis earundem ecclesie et capelle festiuitatibus ….. manus porrexerint adiutrices ut prefertur, nos cardinales prefati videlicet quilibet nostrum per se in singulis festiuitatibus ….. perpetuis futuris temporibus duraturis. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes litteras fieri …. millesimo quadringentesimo sexagesimo tercio, indic[c]ione vndesima, die vero tercia mensis februarij, pontificatus … secundi."}, {"df": "3199", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3200", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3201", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) Item eadem æstate, quasi modicum ante festum b. Johannis baptiste [anno MCDLXIII] rex Christiernus recessit navigio de Stocholmia et ad Finlandiam navigavit cum multis consiliariis regni et militaribus, qui eum sequebantur. Inter quos eciam erat dominus Katillus episcopus Lincopensis aliique prælati et proceres regni. Interim vero quum rex morabatur Finlandie, factus est concursus magnus rusticorum in Uplandia habitacium. b) Item [anno MCDLXIII] proximo festo visitacionis Marie (= 2 juli) prefatus rex Christiarnus cum comitiua sua nauigio transivit ad Finlandiam. Item eodem anno idem rex Christiarnus cum comitiua sua reversus fuit de Finlandia ipso die beati Laurencii martyris que fuit 4:a feria (= 10 augusti). c) Ther nästh for konungh Cristiern tiil Aaboo, met hwila och stora roo beefälthe erchebyscopin sina makth, han sculle rikit tiil wara tagha met akth. d) 1463 … Darna altohant toch de konyng in Vinlant dat lant to bescattende; doch do he dar qwam, wolde dat lant nyne scattinghe geven."}, {"df": "3202", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3203", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Fore alla the thetta breff høra æller see kænnes jac Pædher Swerdh, hæredzhøftinge j Kwmo hæredhe, Cristiern Frilla, hæredzhøfdinge j Halko hærede, oc Pædher Carpalayn, hæredzhoffdinge j Masko hærede, at anno Domini mºcdºlxiijº, næsta daghen æpther sancta Margareta dagh hiolt war nadige herre konungh Cristiern, met Gudz nadh Swericx, Norigx, Danmarks oc Gøtha konungh oc riikesens radh aff Swerige ræffstatingh widh Abo sloth met almoganom aff Østherlandh. Tha kom Gunnar Elifson met flerom Gunnar Jønissons arfwom, Gudh hans siæl nadhe, oc kærde til hedherligen man herr Jønis Swpalt, domkirkenne syslaman j Abo, om twgh godz som ær halffua Ylyskølæ ok twadelena j Sormejærffueby liggiande j Berna sokn, som for:de Gunnar Jønisson hafde panth sath domkirkenne fore l swara ængilskæ nobla, met starka breff besigelde oc wel bewarade met fyra incigle swa at han oc hans ærwingæ skulla nywtha oc bruka peningana oc domkirkian godzen oc enkte affla aff affradet for en the for:dæ l nobla ware fullelica atherbetalade. Sidan thetta war giorth, som forscrifuat staar, beholt for:de Gunnar Jønisson oc hans hwstrv Margareta Hermans dotther j sina wario bodhæ godzen oc peningana swa længe the liffde oc thogo æn ther til aff domkirkionne iɉ læst sædh, swa at pantsæthni[n]gen kom tha j fwlt køp. Som the hadhe thetta swa kært, waarom wi nempde oc tilskykade thet atskilia oc forliika til een fwllan ændha, hwlkit ærinde wi sa met swadana sæmyo oc forskæl forligtom met alla malsegiande samtykkio oc fulbord at thwa wel trodde oc skælliga mæn aff for:de Gunnar Jønissons slegth skulu besithia the godzen, een Ylyskøla, som skal gøra arlika v mark swenska peninga, oc then andra j Sormejærffwe, han gøre v pund smøør met gingerdom domkirkenne til skath oc wari syslæmannin lydhuga som andra landboga gøra j Østherlandh, oc godzen bliffue wndher domkirkionne til æwige tiidhe. Til mera wisso oc witnisbyrdh hængiom wi ware jncigle wndher thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær aar oc dagh som forscriffuat staar."}, {"df": "3204", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "A høgborens første wor nadige her konung Cristierns wegna waro wj Erik Axelson j Lagnno, Thure Turson, Erik Nypertz, Birge Trvlle, Ake Jensson, Eskil Ysacson, Karl Magnusson, Johan Cristiernson, riddara, Erick Bidz, lagman j Suderfinne, Hartwik Iapson, lagman j Norfinne, Jens Olefson, Cristiern Ffrille met monga andra wor nadige herres rad ok godemen tilskikkede oc tilsatte at sittia for retta i forborgen pa Abo mondagen for sancte Marie Magdalene dagh ar effter Gudz byrdh mcdlx pa thet tridie, tha komo for oss Erland Nielson, Philpus Karlson, Oleff Jonson oc Oleff Jensson oc kerde till alles thera modherbroder Hartwik Olsson j Aland om hwars thera modhernes løssøre, som han them alle skiptislage hade langliga forhollat oc forhindret; til huilkit han først swarade, at Philpus Karlssons moder war medegiffuit hundrade femptigi mark for all hennes arffdel j løse ok faste, bade j fæderne oc mødherne, oc hade henne ther vppa giffuit ffem oc firatigi lette gylden, huilket ærende wy ther tha ransakade och for retta sadom, at for:de Hartwik skal jnnan sex wikor met xij friborne skelige dandemen sweria oc bewisa, at han haffuer henne sa affwist oc fornøgt oc henne ther vppa giffuit som forrørt ær, oc opfulle henne tha hwat som igen star; kan han thet ey gøra, tha gonga til reth syskene skiffte j løst oc fast. Teslikis ware oc om Erlandh, Oleff Jonson oc Oleff Jenson, at om theris møderne ey affwiste eller fornogde ære met fullesth, tha ga oc samaledes ther om. Item kerde Hartwik til Erland om et gotz, som heter Jelkissare, til huilkit Erland swarade oc bewiste, at hans moder fadher hade thet vtsat for cxx mark oc Erlandz fadher hade thet jgen løst for sa monga peninga; ther wy sa for retta sadom, at wildhe Hartwik oc hans systerbarne fornøge Erland sa monga peninga jgen, som hans fadher thet fore inløste, tha ganga thet til skiptis allom skiptislagom, hwar epter ty som thet sik bør. Oc talade thenne fornempda skiptislage til Hartwik om hundrade mark, som han opbar for en mansboth ther them oc borde arffdel vti, ther Hartwik kendes ey mere haffwe opburet aff æn wid xx mark; ty sadom wy ther om sa for retta, at Hartwik skal ok innan vj wikor met xij friborne manna edh bewisa, at han aldrig mer elle mynne opbar aff then mansboth æn som han ther forelægger oc jnbær at betale them met; kan han thet ey sa fultgøre, tha bære the hundrade mark in allom skiptislagom til bytis. Oc kerde the alle til for:de Hartwik, at han hade vtsat aff oskiptan deel nogor gotz Eric Bidz til pant for iij(c) lætte guldene, hwilke wy oc dømpdom honom igen løsa oc til skiptis kome lathe. Och hwat for:de Hartwik ey sa bewisar som forscrifuit star jnnan for:de tid, tha jnbære oc til skipte kome late hwar, som han opburit oc vntfonget haffuer, oc gonga sedhen alle tesse for:da skiptislaga oc theris metarffua til ret skipte j løst oc fast hwar thet them helzt tillfaller som lagen wtwisar. Til tess mere wisso oc witnisbyrd lathe wj, for:de Erick Axelson, Thure Thureson, Eric Nypertz, Birge Trolle, Johan Cristiernson oc Karl Magnusson, riddare, pa all thenne for:da godemanna wegna met fulbordh oc endracth hengia wor incigla for thetta breff. Datum die, anno et loco vt supra."}, {"df": "3205", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "A hogborens fforsthe waar naadige herris kwnungh Cristierns wegna vaare wij Erik Axelson i Lagnö, hoffwitzman paa Vyborgh, Erik Nyperth, lagman j Östergödland, Birge Trolle, Aake Iönsson, Karl Maansson, hoffwisman paa Kastelholm, Eskyl Ysakson, hoffwisman paa Raaseborgh, Yffwar Green, alle riddere, Erik Biiss, lagman i Soderfinne, ok Hartwik Iapson, lagman i Norrefinne, med flere waar nadige herris raad ok godemen til skickath ok tilsath waare och saathe for retthe [ath] höre, ransaka och ath skyllia om al landzens ærende aren effter Gwdz bördh twsend fyrehwndrade sextige paa thet tredie, sancta Maria Magdalene affthen, i forborghen paa Aabo, thaa kom for oss aa sitiende reth the aff Kwmo ok kerdhe thet thom war fraan treken en ström, som heter Kallio, i Lammas forss, hwilkid ærende wij tha strax ransakade och forfwnno, ath ther hade een kwnwngh syn fore gaangit, som her Hindrik Clawsson, hwas siel Gwd naade, clarlighe hade laathid ransaka och hans breff vthwiste, hwilkid wij ther saago och for oss læse laatho i alla motho oc articulos, oskat skriffwid paa paper, med hans eghet incigle, lydhendis ordh fran ordh som her effter skriffwat star: Jak Henric Clausson, riddere och lagman (etc. Se n:o 2926). Thy effter swaa danne bewisning och for:de myn naadige herris raad ok godemen samtykio ok fwlbord dömpde jak, Erik Axelson, paa myn naadige herris wegna thetta for:ne breff och kwngx syn stadwct och fasth och obrwthelige hollas ok forbiwder hwariom manne effter thenna dag ther naagod hender mer eller forfang vtinan ath göre hender mer än for:ne her Henricx breff vtwisar, vid xl mark for kwngx dom. Til tess mere visso laathe wii, Erik Axelson, Erik Nyperth, Ake Ionsson och Eskil Isakson, paa alles thenna for:da vegna hengia waart incigle for thetta breff. Datum anno, die, loco vt supra."}, {"df": "3206", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Hartwigh Jacopson, lagman i Nörrafinna lagsagw, gör vitherligit met thetta mith neruarende opne breffue, at aar epther Gudz byrdh mcdlxiij, sancta Maria Magdalena dagh, tha war jac offuer enss met welbyrdogha quinne hustrw Jngeborgh, Wlff Benktsons hustrv, som min brodher Jens Jacopson tilforene atthe, Gudh hans siel nade, om two gorde, som for:de min brodher henne giffuit haffde til morgongaffuer oc jac them longeligha jnne met mik hafft haffuer oc min modher for mik. Tha vorde vi saa ofwer enss i dande manna nerware, som försth war Swarthe her Ake Jensson ridare, Sudhermanna lagman, her Eskil Isakson, riddare, oc Pedher Swerdh a wapn, at jac haffuer opladit met vilge oc kerlegh for:de hustru Ingeborg the for:de two gorde, huilke som hetha Torolax oc Qwotiellæ, ohindrete for mik oc alle mine epther kommandhe arffwe saa som the nw ære, at jac skal jnthe aff sköffla fraa bondanom aff then helfthedelen, som jac skolle hafft met bondanom, effther thi jac them saa anamade effther min kære brodher, saa at hon skall them nw strax styre oc radhe epther sin eghen vilghe vthan alth argth epther thenne dagh; oc for:de hustrv Jngeborgh haffuer fordragit mik oc mine arffue all opbyrdelsel, som jac opborit haffuer aff for:de two gordhe sidhen min kære brodher dödhe oc til thenne dagh, oc jac haffuer fordragit henne i ghen oppa alles vare arffwe weghna the two delana aff the rörandhe penningha, som mik bwrth hafde erfth epther for:de min brodher, som hon i sengh haffde. Til thette breffs mere visso oc ydre forwaringh at wi saa skælighe at skilde ære som fore scriffuit stor, tha hengher jach mith jnsigel vitherlighe nædhan fore thette breff oc bedher jac the godhe men, som her vt offwer ware oc i thette breff benempde ære at the hengia oc theris jnsigel her nædhan fore met mino. Giffuit i Aboo ar oc dag som fore scriffuit stor."}, {"df": "3207", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom dande mannom, swa epterkomandis som nw nærwarandom, som thetta breff kan fore koma, kænnis iach Ingemundh Olafson, owærdugher presther, och kwngör iach met thesso myno opno breffue ath arom epther Gudz bördh mcdlxiij, odensdagen fore Maria Magdalena dag kom iach til rættæ for wælbornan herre her Erich Axelson, hoffmestare j Swerge, och flere gode herrer j rikesins radh, som tha for rætthæn sathæ j kolgardhen nidher i forborghænne for Abo sloth met rænlifwæs mannom brodher Olaff Andersson och brodher Jönis Andersson* aff Nadendals closther om iij godz liggiandis i Wermo(!) och Lemmo soknær, som ær Methos, Thærwos oc Wipis, huilkit myn fadherbrodher her Laurens Ingemundi, [som] fordom kirkepresther war j Borga sokn, Gudh hans siæl nadhe, haffde giffuit j testament for:de Nadhendals clostre mich och flerom synom ærffuingiom oathspordom. Nw mædan at dande mæn funno for rættæ, ath the ey lagliga giffne wore, tha dömdes for:de brödher a closthersens wægna til hwan x pæningh epther thet breff, som for:de her Laurens, myn fadherbrodher, them ther pa haffde giffuit til forendhe. Æn iach epther dande manna radh tænkiandis pa myna siæl och mynæ forældræ siæla ath bode the, som framledne æru, swa oc jac oc myn systher Cristin Olaffs dotther oc bode theris ærffuingia och ware mathom for:de systrenne och brödherne j Nadendals clostre bön oc gudliga tiænisth awærdelica at niwtande wara bode liffuandis och döde, giorde iac met them ena kerliga oc wenligæ sæmio, medlande oc tilhiælpande pa boda sydhar ærligæ och welborne herrer, fförsth wardugen fadher j Gudj biscop Kædil j Linköpingh, her Clauus Rönnow, riddare oc marsk i Danmark, her Erich Axelson, hoffmestare j Swergæ, her Erich Nipirth, riddare, her Iohan Cristiærnson, riddare j Swerge, j swa mattho, at thenne forscriffne ædlæ och wælborne herrer for alles wore siælæ gangn oc clostersens nybygningh oc storan fatigdom tha medlade the oc ena kærliga sæmiæ giorde mellan mich oc brödherne j Nadendals clostre, at the skulde mich nögiæ oc giffua l march swenske pænninger oc ena [½] læsth korn, huilkæ pæninga iac kænnis haffua skælliga opburith xxx march i swensth mynth, oc the xx marcher opbar wælbördugh man her Iohan Cristiærnson, myn frænde, pa myna systher wægna och ena [½] lætsh korn, som her Erich Nipirth clostreno til hialpa gaff pa sama sæmio. Thy stadfæsther iach oc myn systher nw j thessæ forscriffne danda manna nærwaru myns fadhers brodhers gaffua oc testament, och tilegnar iach och myn frænde her Iohan Cristiærnson pa mynne systhers wægna for:de iij godz Nadhendals clostre til auerdeliga æga met allom theris tillagom j wotho och j torræ, hwss och iordh, aker oc ængh, skogh oc fiskewathn, quærn oc quærnestad, allsinga wndantagno, oc fullelica stadfæsther iach thetta testamentz breff, som myn fadherbrodher pa the godz them giffuit haffuer, til huilkit iach thetta mith breff læther wedherbinda oc stadfæsta met thessa forscriffna ædle oc wælborne herrer incigle, som ower thenne sæmio ware oc i thetta syn a högborens första konungh Cristiærns tha nærwarandis wægna for rættæ sathe, som æru werdeligin fadher biscop Kædil, her Erich Axelson, her Clauus Ronnow, her Erich Nipirth, her Iohan Cristiærnson, riddare, at the hengiæ sin incigle for thetta breff til withnisbördh pa myna och myns systhers wægnæ, som forscriffuat stor arom etc. ipso die sancti Iacobi apostoli."}, {"df": "3208", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3209", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3210", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3211", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Sanctissimo ac beatissimo in Christo patri domino Pio, divina providentia sacrosancte Romane et universalis ecclesie summo pontifici, Christiernus etc. reverentiam devotam et filialem. Subiit animum, pater beatissime, rerum occurrentium, qve in regnis meis aqvilonaribus emergunt, novitates vestro apostolatui reserare, non qvidem eventus ambigui, sed qve patulis [se] offerunt evidentiis, ut sanctitudo vestra, qve ab oris istis vadis vastissimis et maritimis reumatibus distare dinoscitur, luculenter intelligat. Sane cum hiis superioribus diebus pagani et scismatici Rutheni, qvi crebro fines regnorum meorum Swecie et Norwegie cum innumerabili exercitu discriminosis aggredi incursibus consvevere, cuncta igne, gladio et strage sevissima depopulantes, fatoque miserando sacras diripientes edes, non parcendo sexui, statui vel etati, maximam captivorum catervam sepius abducentes, Finlandiam invadere satagentes [essent], ego enim tam importabile paganorum iugum non ferens, convocatis ex regnis meis qviritum et militarium expeditionibus, partes Finlandie, qve in frontespiciis scismatice Russie consistunt, ad interdicendum dictis scismaticis aditum ingressus. Interea reverendus pater dominus Johannes, archiepiscopus Upsalensis, qvem gubernatorem generalem regni mei Svecie in mea absentia singularissima ex fiducia effeceram, timens dum regna mea sub tranqville pacis amenitate decumberent, qvodque scismaticorum et paganorum viribus exturbatis nichil titubaret adversi, monopolea, qve cum universa communitate dicti regni mei Svecie*, contra me, statum meum regalem pocioresque proceres meos in dicto regno meo negantes, propriis viribus conceperat, perficere non posse, non satis ratus, qvod regnum ipsum, ad cuius regimen mirabili versutia et callida machinatione prius se intruserat et iugo extreme servitutis oppresserat, invidam mentem, qva felices regnorum prefatorum emulabatur successus, ad novas diffidentias suggerendum convertit, sediciones, iniurias, incendia, rapinas et mortes plaga lamentabili commovendo, adeo qvod cum, ut premittitur, ad defensionem fidei orthodoxe in dicta Finlandia urgerer, coactus sum, singulis illic fortune commissis, adunata militia regnum meum prefatum reingredi, et proprios subditos maxima cum sangvinis effucione proch dolor bello prosternere; divinitus tandem michi collata victoria. Ex premissis et aliis gravissimis causis, qvas S. V. de proximo plenius detegere intendo, dictum archiepiscopum, ne graviora michi et singulis incolis regnorum meorum commoveat, de maturo et diliberato consiliariorum meorum consilio honesta custodie ad tempus duxi deputandum; non intendens per hoc ecclesie, ut regem decet catholicum, aliqvod afferre detrimentum. Qvare S. V. loco pii avisamenti duxi supplicandum, ne sinistris suggestionibus forsan eidem vestre sanctitati in contrarium, prout in similibus titillare assolent, faciendis velit prestare auditum, cum in negotio huiusmodi sacrum collegium reverendissimorum cardinalium totumqve parliamentum omnium regnorum meorum attenta cause gravitate oportuno intendo habere consultum. Datum in castro meo Stokholmensi, die martis proxima post festum Bartholomæi anno etc. lxiij."}, {"df": "3212", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3213", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Cristiern, met Gudz nade Suerigis, Norges, Wendes oc Götes konung, hertig i Sleszuich, greffue j Holsten, Stormaren, Oldendenburg och Delmerhorst, görom alle witterligit, at vij aff vår sönderlige gönst oc node, såå oc före tråskap oc viliex tieneste, som thenne breffuisare Peder Torkilson oss här tiill haffuer oc oss och vort rike Suerige här äpter troliga göre oc beuisa må oc skall så lenge han leffuer, thå haffue vij vnt oc geffuit och met thetta vortt opne breff vnne oc geffue honom frihett oc frelsæ på iij hans röke, ehuar han haffuer them helst liggiandes j Kijuisæby oc j Torsse j Någw soken oc j Tammass oc j Letelax j Rymitte sokon oc j Hiruisalå j Vorffrvkirke soken j Abå len met alla syne tiilliggilse, konungxliga rentta oc rettoghet, ehuad thet helst ær eller nempnes kan, jnthet vndan tagitt, tiill en euerdeligh tiid. Tij förbiude wij alla ehoo the helst ære eller vara kunne, oc enkannelige vore fougter oc embitzman forscriffne Peder Torkilson hær vtj at hindra eller hindra låtæ, möthæ, quelia, omaka eller j nogor motto oforretta, viider vor konu[n]gxlige hempd oc vredhe. Datum jn castro nostro Stocholm die exultacionis(!) sancte crucis, nostro sub secreto anno Domini mcdlx tertio, etc:a – – – – – – – – – – –"}, {"df": "3214", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Cristiern, met Gudz nad Danmarks, Suerigis, Norgis, Gøtæs och Wendes konungh, hertugh j Sletzwiigh, greffue j Holsten, Stormaren, Oldenborgh oc Delmenhorsth, gørum witerlicht at wi aff war sønderliga gønsth oc nadhe haffua takith oc vntfangit och met thetta wort opna breff takom oc vntfangom werdugh fadher met Gud biscop Korth j Abo oc alle hans hederliga prelate oc kanicke j Abo kirke oc alt theris oc kirkens gotz, rørlight oc orørlight, bønder, landbo, tiænare och hion, vthi wor konungxlica friidh, hegn, wern oc beskerming; besønderliga at forsware oc fordectinga til rætte. Och stadhfeste wi, fulburdhe oc vnne them at niwthe, haffua oc bruke alla the priuilegia, friiheet oc nadher som wore forfathre konunghe j Swerge them fore oss nadelica vnth oc giffuith haffua och som the them aff arildom niwtet och haffua hafft epter godh gameld sidhwæniæ, j alla motto och met alla article som the breffue them ther vpa giffne ytermere ludhe oc vthuise. Oc enkannelica welie wi at wor almoga j Abo biscopsdøme sculo her epter holde ther vm prestebolebygningh som gameld sidhwane warit haffuer. Thy forbiudhe wi alla, ehwo the heltz æræ eller wære kunno, andelica eller wærildzlica, oc enkannelica wore fogethe oc æmbitzmen, forscripna werdugh fadher, hans prelate oc kanicke her amoth thenna wor beskermingh oc nadh paa personer, gotz¹ bønder, landbo, tiænare eller hion at hindre eller hindre lata, møtha,² qwælia, vmagha³ eller oforretthe j nokre motthe, vnder wor konungxlica hempd oc wrethe. Datum in castro nostro Stocholmensi profesto beatorum Dionysii et sociorum eius martirum nostro regali sub secreto presentibus appenso anno Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo tercio."}, {"df": "3215", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Fore² allom thøm thetta breff fore koma kan³ kænnomps wi borgamestare oc radmæn j Abo at opa odhendaghen næst fore sancta Birgitta dagh * kom for os wppa wara radzstwfw hær Jønis Swpalt,⁴ domkirkionne sydzloman,⁵ met prowast Remars rækenskaps bok, ther sa stodh j scriffuit⁶ at ar æpter Gudz byrdh mcdxxiij soldæ Olaff Pothon, radman j Abo, domkirkionne sith fædhernes godz, liggiande j Halko j Potolaby, iij stængher fore lxxix mark; thetta witnade oc sworo thennæ æpter screffnæ Pedher Kahara, borgare j Abo, oc Olaff Pypon som tha landbo sath opa sama godzet, at swa j sannindh war som forscreffuit star, oc thenna fornempde penningas waarar wtgaff forn:de Olaff Pothon fore mansboth. Thil ythermera bewisilse latom wi hængia wart stadz jncigle wndher thetta breff til witnisbyrdh, som screffuit ær j Abo opa sancti Kalixti dagh anno Domini mcdlxiij."}, {"df": "3216", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wii eptirskrepne Birger i Westeraars, meth Gudz nadhe biscop, Eric Axelsson, Twre Twresson, Eskild Ysacsson, Ffadher Wlfsøn, Maghens Beyntsson, Gregers Beyntsson, Staphen Wlfson, Ake Jensson, Gostaff Laurensson, Johan Christiersson, Gregers Matsson, Erengizel Gædde, Niels Stwre, Boo Nielsson, Gøstaff Olafson, riddaræ, oc Jes Olafson a wapen, høgborens førstes wor kære nadighe herres konung Cristierns radh i Swerike, gørom witterligt meth thette wort opnæ breff, at arom eptir Gudz byrd medlxtercio, søndagen fore sancti Luce ewangeliste dagh, wore wii stadde i forscreffne wor nadige herres konung Cristierns magh paa Stockholm. Tha fiøld segh nokett tall mellom hans nadhe oc her Cristiern Beyntsson riddare, swo at wor nadige herre wilde haffwæ sith slot Castelholm igen aff hanom for ryckte oc tall, som han oc hans thienere wore i kompne fore then opreysning, som bønderne giorde modh wor nadige herre. Tha wilde han sætte wor nadighe herre loffwan ther fore, at naar wor nadige herre komme i Swerikes rike igen, tha skullæ han oc allæ hans thienere, som han nw i sith brødh haffwer eller her eptir fongendæ worder, stande wor nadige herre till rette fore then tilltall, som hans nadhe till hanum oc them haffuer, oc at han oc the skulle eyg ware for:ne wor nadige herre ellir hans vndersate ellir Swerikes rike omodh meth breff ellir bwdh, radh ellir gerning i nokre matto. Ffor forscreffne ærende loffwade werdogh father her biscop Ketild i Linkøpung, her Maghens Green, her Karll Maghensson, her Erick Nielsson, her Dauid Beyntsson, her Eric Ryning oc her Iwar Green, riddaræ; oc thessæ forscreffne loffwade at her Claws Ronnow skulde stande i samme læfftæ meth them, hwlket han oc siden samtyckte. Till ytermere witnesbyrd her om haffwæ wii allæ forscreffne endragttelige hengt wore secrete oc inseyglæ neden wedh thettæ breff, som giffwet ær aar, dagh oc stædh som foreskreffuit staar."}, {"df": "3217", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jagh Magnus Olaffsson a wapen medh thetta mitt nærvarande öpne breff, att aar epther Gwdz [byrdh] mcdlxiij, påå sancte Lucus (!) afftonn, medh mijn frij wilie ock berodne mode och min arffuinges och frænders samtyckie atth haffua saltt och skött och oplathett och sæll och skött ther och oplather ffra mich och mijne ærffuinge ærlighenn och wellborenn mann herre Birger Trwlle, riddere och höuiszmann påå Åboå, honom och hans ærffuinge halff mijnn gordh Ylekyle, liggiandis j Wemå soken j Norfinne, medh all sijnn tilliggelsze [i] åker, æng, skogh, fiskewaten, wått och tortt, nærærendis, och wrærendis, som ther tilliggher och tillegatt haffuer, j hwadh naffn thet helst næmpnes kann, inthe wndann tagett j noger motthe, till æwerdeligha æye före lx [mark] swensk peninger, som nw j Swærgie gæffnæ och gænge ære. Ware thet sakæ jagh kunne koma såå mænige(!) peninger samen koma, att jag kwnne thet ighenn köpa jnnen sancte Michels dagh nw nest komandis fför sama peninger; ware thet ey såå att jagh them ey få kwnne, tho skall för:de herre Birger och hans ærffuinge beholla then för:de gordh som förscriffuit ståår och giffua mich såå mykit ther till, som two dandemæn kwnne pröffue att hann wærder ær. Och köper jach för:de gordh ighenn jnnen för:ne tijdh, tho skall landgællett fölie howdh swmmenn och inthet affslas j howdh swmmen. Ware thet sake, thet Gudh förbiwde, att för:de godz worde för:de her Birgier och hans arffua affwunnet medh noger lanslagh æller kirkens rætt tho tilbinder jagh mich ock mina ærffwingæ för:de her Birger Trwlle och hans arffwinge såå gott godz jghen atth giffua jnnen vj wiker nest epther komandis wthan altt hinder eller hielpere[de] j nogre motte; och tillbinder jach mich och mine arffwinge ffrij och hemla (!) och fulleliga tilstå för:de her Birger och hans arffwinge fför hwar mans tilltala. Till thesz bræffz mera wiszo och högre förwarningh och wittneszbyrdh tho henger jagh mitt incigle medh radh och wittskap nedhan för thetta breff, och bedis jagh ærlige ok wellborne mens medh mitt så som ær Erijch Abiörnsson, Steen Henrijckson a wapen atth the henge theris jncigla medh mitt nedhan för thetta breff, giffuit ock scriffuit påå Åbo åår och daagh och stadh som förskriffuit ståår etc:a."}, {"df": "3218", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høre eller see helsser jach Erich Axelsson af Lagnöö, riddere, högborens förste min nådige herre konungh Christierns hoffmester i Swerige; gör witterligit att för troskap och willige tienst, som thenne brefwijsere Niclis Poitz migh på cronone wägne bewijst och giordt hafwer, och än här effter troliga bewijsa will, thå hafwer jagh vndt och gifwit och medh thetta mitt närwarendhe öpne breff vnner och gifwer honom frijheet och frälsse på alle dhe godz, som han nu eger och ärfft haffuer eller honom här effter rättelige medh arff tilfalle kunne, ehwar the hälst liggie. Ty förbiuder jagh alle mine fougte och embetzmän och alle the för mine skuldh wille göre och låthe, att the honom och hans barn i ingen måtto här emoot hindre eller hindre låthe, qwälie eller oförrätte. Datum die sancte Luce evangeliste meo sub sigillo anno Domini 1463."}, {"df": "3219", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Taustiala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, som tettha breff förekomma kan, kennes jag Oloff Brodersson, ath thå som jag ting hult med allmogen af Pelkänä sochn ij Taustiala i beskedelige manne närvare Han[s] Diegen å ärlige mans wägne her Olaff Nilson, riddare och hövitzman på Tavestehus, åren efter Guds byrd 1463, tijsdagen för Simonis et Judæ, thå kom för megh å satto tinghe xij synemän, som hade synth och skådadh emellan Lauritz Kållainen af Kandakylä by, * som är Jusse Taustiala, Oloff Hypperä, Kauppi Kärkas, Kauppi Kennainen, Mustapati, Lauri Kåckoi, Olof Hertoij, Lauri Rytiäinen, Anders Joelta(1), Michel(2) Mustapää Pihalast(3), Michell Lotolaijnen(4) och Knut Hepoijnen(5); the wittnade, ransakade och effterswåro(6), att thesse efterskrefne roor äro rätta roor them emellan, som är först hufwudroon Korkeanlahdenpitse(7), Kijfwinpijki ij Nurmenkari(8) wid allmänd wägen, tedan til Syrjenpaltanpijki på andra sidan åsen, tädan til Hertåjankifwi, tedan til Taustinkifwi, ther ligger 12 stenar på, och så thedan rååretth, straxt til Onckala råå. Och thesse gode män såtho thå i nempden: Oloff Hyppen(9), Mustapati, Lambert Pennainen, Lauri Kåckoinen(10), Lauri Melchalainen(11), Wijnicka Onckala, Gudmund Wesaijnen(12), Thomas Taustia, Lauri Kåuppinen(13), Jöns Sarelainen, Henrik Oloffsson Kandakylä(3) och Kauppi Kärkas(14). Effter theris edhe och wittne thå dömde jag förskrefne roor staduge och fasta att blifwa, och förbiuder jag nogrom manne them hindra och qwelja å föreskrefne roor, widh hwars theris 3 [mark] för min dom. (1) Joest. (2) Nils (3) saknas (4) Lutalainen (5) Hennari (6) gillad (7) Korkeanlahdenpesä (8) Nurmenkiwi (9) Ypperi (10) Kåcko (11) Melkahainen (12) Peer Nijsainen (13) Kirpä (14) Det följande saknas."}, {"df": "3220", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mäskälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm, som thettæ breff fore koma kan, kænnis jak Hannis Diækn, ath thet sin jak tingh hiolt met almoghen aff Mæskælæ sokn j hedherligx mandz nærwarv Jæppe Pædersson, fogd pa Tawastahws aa ærligx mandz vægnæ her Eric Axelsons, riddare och hofuidzman pa Viborgh och Cronaborg, arom epter Gudz børd mcdlxiij, dominica proxima ante festum omnium sanctorum, tha kom for mik aa satto tinge Hans Pædersson och kærde til Tvringeboa, at the skulde hafua overgongid Kiala och Quodiala raar met vælde, huilkæ for:de Tvringeboa sagde ney, at the hafde ey ythermeræ brucad æn theres forældra hafde til forende giorth, oc sagde, at the raar hørde them til, som for:de Hans kærde om, ffor huilka raar Hans grep til fædernes vitv xij manna ede, som ær Jærl, Ærland, Torkil Pirtiælæ, Heyki Rvdinpoyca, Michel Mæskælæ, Laurens Pvra, Niclis Seppæ, Heyne Tammo, Jussi Lodialaynen, Henric Salli, Matis Anvndzson oc Laurens Hollok, oc æn ther til met them soro iiij bønder aff Leeiærffui, Jakob Kolayn, Eric Tiron*, Jusse Hoth oc Clemet Laurenson, ath the raar skulde aldrig Tvringeboa tilhøra vtan Quodiala oc Kiælæ samdel(?); togh soor for:de Hans met sinæ edzmæn, at thessæ epterscriffna raar skolde aat skiliæ Tvringeboa pa then ene sidan, Kiala oc Quodiala pa then andra sidan, forst som ær Pitkæneyn, Tvringen outhe, oc tædan raa ræth til Heynæiogenkoski. Epter theræs vitne oc ede tha dompde jak for:de raar staduga oc fasta och Tvringeboa saka til xl mark at the hafde gongit met vælde over forscriffna raar; thy forbiuder jak nogen man them her epter hindra eller quælia over for:da raar, vid huario mandz iij mark for min dom, vtan om nagor kan faa met arff, køp, skipte eller giptemaal over for:da raar, thet maa han frit brvca epter sin andeel oc ey meræ. Til tessins breffsins bevisningh oc forvarning tha bider jak for:de Jappe om sith jncigle met mith hengie vid thetta breff."}, {"df": "3221", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Wij syströr ok brödher j jomffru Marie oc sancte Birgitte closther j Nodhendall helsom jdher vara ælskelighe vener i Gud Olaff Pedhersson j Karstho oc hans danda quinna Karina æuærdeligha j varom herra Jhesu Christo. Epther thet, kæresthe vener, at oss vitherlightt vordhtt ær, at j aff enkanneliga Gudz nodha gafuom oc synnerligha thes helga anda inskyutilsom aastundhen oc ödmijukelighæ bedhens brodherskapp met oss hafva oc viliu gærna vart closther och ordhen epter jdher formogho störkia, fræmia och gudligha ælskæ, ty for thessæ jdhra sælæ astundan oc begærilse taghom vj jdher bodhen i vare brodherskapp, unnandes jdher lottagilse ok fullan deel af allo thy godho, then Gud alzmettogher aff sijna helga nodh och miskundh unnar oss at göra i varo clostre, dagh ok nat j sangh ok lesningh, vakur, fasto oc atherhold ok allom andhrom andelighom gærninghom och gudlighom bönom jdher til siælagagn ok syndaforlatilse, bade lifwandes oc dödhom. Oc viliom vj oc stadgom at tæn tijdh Gudij tekkis jdher aff thesse værldenne kalla och jdher affgangher vardher oss skeligha kungiordher, tha viliom vj siælæ rycth ok amynnelse troligha stor jdher bodhen göra oc met vigiliis oc helgom messom jdhra siæla Gudij antvorda, till huilkis brodherskapps ythermera stadfæstilse oc höghre forwaringh henghiom vi bæggers vaars conuentz inciglen undher thette breff, som skriffuit och giffuit ær i varo clostre Nadhendall forronempdho pa sancta Anna dagh anno Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo tertio."}, {"df": "3222", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Harviik Iapson, lagman j Norfinne laghsaw, gör witerligit, at then tidh jak lagmanz tingh hiölt met almoganum i Kwmo sokn i Villeby j welborna manna nærwarw Claws Korke, fogde pa Jönis Olafsons wegna, ok Pæder Swerdh, hærædshöfdingh ther sama stadz, anno Domini mcdlxiij pa fempthe dag jwla, vpstodh Pæder Swerdh aa sætho tinghe och spordhe till syna skiptis brödher Andris Mikelssons ærffuingiæ ok Niels Mikelssons om the wndan skilningh, som for:dæ Pæder Swerdz forældre hafde wndan skilt then tidh the godzom sik jmellan ath skipte; till huilkit ærendhe the for:de Andres ok Niels ærfuingiæ swaradhe ok all menegha sokn ok enkannelica the xij, som j nempdena satho, som ær Henrik Larensson, Michiel Kalinen, Henrik Vitickason, Jönis Larensson, Eric Larensson, Lasse Nielsson, Henrich Symonsson, Niels Mattisson, Olaff Olaffsson, Olaff Smidh, Jönis Askoy och Iap Henrikxson, randzsakadhe, witnade ok fullelica tillstodho, ath for:de Pædher Swerdz forældræ hafdo wndan skilt sith fiskerij nidan fraan Kæræiæmæky i Kumbo aa ok intill Lammas innan Kwmo sokna-raar. Epter thessom forscripnom skiælom dömpdhe jak for:de Pæder Swerdh friit nyuta ok bruka innan the forscripna raa, huar heltz almenningæ fiskerii ther wara kan, æpter thy som for:de Andris ok Niels skat göra aff theris gamblæ bolstadha skiæll. Thy forbiuder jak hwariom mannom optare meer hindra eller quælia thet for:de fiskerij, vidher theris vj mark fore myn doom. Till thesse breffs meere wisso ok vitnesbyrdh bidher jak ærlighen ok welboren man Claws Korki, hærædhöfdingh j Öffuer Satagundh, at henggia sit incigle nidan ffore thetta breff met mith. Screfuit aar, dag ok rwm forskripnom."}, {"df": "3223", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vckelax, vty the tider, anno 1463, thå Peder Karpelayn war herredzhöffdinge til Masco herede, hadhe han testementerid och bebreffwad sampt met sin hustrw Ingegerd Jöns dottir Vckelax godz til Nådendals closter, och forskælar wty sitt breff, ath thet är hans fasta möderne, wtelyckendis Tord Karpelain met sin syskene, att ingen arfflott ther til haffua wtan forwisar them til Kwswoorj i Pemar sochen sampt nogra andra sententier them foresteller som brefwen sielff forklara."}, {"df": "3224", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3225", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3226", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3227", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3228", "dating_start_year": "1463", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3229", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3230", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kahloja", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandemen thetta breff kan forekoma kennis iac Sten Henricxsson at then tiid iac lagmans ting holt met almogen j Lundh sokn j Kalajokj by pa velborens mans wægna Erich Bidz, lagman j Soderfinne lagsaghw, j nærwarv welborne men her Birgil Trvlle, riddere oc høffuidzman pa Abo, Rauald Stigulfson, hæredzhøffdinge, Magnus Hannusson, landzfogthe, Oleff Twasson, Oleff Jopsson, aa vapen och flere goda manna nærwara anno Domini mcdlx quarto, monedaghen næst for sancte Pouals dagh, tho kom fore rettha ena landzsyna mæn som haffde warit mellan Pættis bo och Rawkala pa theras byskæl och roor theres byer j mellan, huilkit the swa haffde fwnnit och ransakadh och seeth epter gambla romerkie och sworno witne at swnnan oen ær første huwdroen j bergha vddhan som kallas Mwstewora, och swa j næste gorde skeledh ther xij rostena lighia, och swa ræth genom ænghin nider tiil aana epter thet nydre gorda skeel ther som andra xij rostena lighia lithet vp fron aana, och swa nordhan aana j the xij rostena som lighia mit pa wæghen østan føre kællan ok backan; thy thet hauer swa warit aff aller, saa at ingin ær nw then som annat mynnes ther om, oc aldrig hauer warit kiiff eller træthe mellan Pættis oc Rawkala pa thenna raar før æn nw, och togha epter ena gambla quinna løsa ordha som død hauer warit wid lx aar, oc thetta kennis Ælsaby j Raukala j høsters fore landzsyne mennena, oc ther epter tho trætthe Raukala boo; och thenne ære Pættis by ffor witne: Anders j Aynala, Mattis Talo, Henric j Alijoki, Per Kawljjokj, Henric Kawljjokj, Per Laytiala, Staffan j Woyuala, Michel j Antamala, Peder Sakko j Abo(?),* Niles j Karwala och Pæder j Wintala, huilkit jac skøt tiil thenne tolff j nempdena sothe: Pedher Kuckela, Henric j Paha, Henric Kalasoka, Peder j Tøywottola, Morthen j Harwasist, Joan Kærpe oc Laurens i Kuwela. Epter thenne forwitnade fulle edhe och landzsynemen samtickio och ransakan, och epter thy them sielffue vitherligit ær stadfæsta the forscriffne raar j alla mottho som forscriffuad stoor, thy epter thessom skælligom witnom, ransakan och eedhe ok landzsynemen samtickio och fulbordhan dømpde jach forscriffne raar stadugha och fastha, ok forbiwder jac hwariom manne her vpa at hindra, quælia eller thala her epter, wiidh vj marc fore lagmans doom, och Pættis boo syn koosth epter godha manna skelligha beskatningh innan siex wikur. Tiil ytermera stadfæstilse och witnisbyrdh hengher jac myth jncigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit och giffuit ær aar, thima, dagh och rwm som førre ær sakth, etc."}, {"df": "3231", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Orjanhirsi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wetterligitt wari allom them, som thetta breff höra eller see, att then thijd jag Oluff Brodherson, härädzhöffdinge i Sexmeki härädhe, tingh hulz medh almogan aff Kalffuåla sockn i Oria hijrssi by i näruaru Hans Bengtsson, härädz höffdinghe i Hattula häräde aff Jäppä Pedhersons wegne, årom effther Gudz bördh m[cd]lxiiij, söndagen nest effter clagare(!) Påuals dag, som kallas conuersio, kom för mig aa såthå tinghe thesse vj(!) godhe män, som här effther nempnes, som är först Hendrich Holsti(?), Anders ibidem Pädher, frater eius, Michel Kutilas och Laurens Brukas ibidem och kennes thette, at Pädher Bagge haffde fongett aff then skogha i N..bothn med thesse wmgångande råår, som här effter nempnis, som ähr först Niminjerffui och thedan till Sourantthan (!) Mustaierffuij, Paiulampi, Voren lo..wetå teensu, Pyradhan worensu, ther een dych ligger, och dedhan till Hengeslampi och till Petawrppia(?), thedan till Köyhäsari och thedan till Nimijerffui, huilkett skogha Pädher Bagge wntte och vplott Simån Mångson, Oloff Andersson aff Sondulaby och annamadhe igen the iårdh, som förde Oluff skulde ärffue med sine hustru i Kutilaby. Och thesse godhe män thå i nempden såthå, som ähr först Anders Wrdiala, Oleff Andersson, Aruedh Kutilast, Lauri Poutia, Tårckill Sittalasth, Oluff Biörnson etc."}, {"df": "3232", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3233", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Helsa medh varom herra til forenne. Kænnes iak Niles Andresson, kirkiherre i Nwekirkio, medh thessa mino opna breffwe haffwa uplatidh ena öö liggiandis utanforre Arwasalo, som kallas Symonanlotho, hwilken öö haffwer varit undan kirkionna oc standeth i trætho medh Arwasalo inbyggiarom, Vallas oc Johan Larensson, landhboom i Balle by, aff ena sydho oc kirkian aff andra. Æpter theth kirkian ei nywtidh haffwer æller kundhe faa nywtha for:da öna, tho haffwer iak, for:da herr Niles, giorth ena sæmio medh Arwasala boom oc salde thom ööna medh alla tillæger for ij ore oc ij marker [som iak] aff Vallas boom upburit oc quittat i ix ore annar halfdelen aff öna, som Jæppe Johansson, Olof Pædersson, Niles Olofsson haffwer betaladh. Til mere visso oc vithnesbördh bedis iak ærliks mans insigle Hartikka Jopsons, lagmans i Norfinne, medh mino rygledis up thetta breff, som ær screffwit oc uthgeffwith aren æpter Gudz böördh mcdlxiiij, ipso die Symeonis confessoris."}, {"df": "3234", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm thetta breff høra æller see kænnes jac Gunnar Elifson a wapn mik hafua giort met mina ælskelica sidzskæna Elseby oc Lucia Erics dotthræ, godwilia oc samthykkio eth jorda skipte fast j fast oc frælst j frelse met hedherlicom manne her Jønis Supalt, domkirkionne sydzloman j Abo, swa at han hafuer wplatit oc wnt os oc warom arfuom twadelana j Strømby j Thowesala sokn met allom tillagom, fiskewatn oc wtmarkom som thy godzena aff allær tilligath hafuer, engo wndan tagno, oc wi haffwm wplatit oc wnt domkirkene j geen alt waart fasta mødhernes godz ligiænde j Berna sokn, som ær halfua Kwmos by oc thridiwnghen j Sormejærffwe by, som domkirkionne star tiil pantha for l marcher, swa at the l marcher skulu aldher wtmanas æller wtkreffuias wthan the godzen bliffue wndher domkirkene met allom tillagom, fiskewatnom oc wtmarkom, met Arpala, Pariskølæ oc Ærwæla byom engthe wndan[ta]git, som thøm aff allær tillægat hafuær, met swadana forordh oc forskæll at fornempde Elseby myn systher skal besithia halfua Sormejærfue oc gøre aarlica v pundh smør met xii øre peninga æller eena twnno øøl met kosth oc gingerden, oc Lucia i Ylyskyla gøre v march swenska peninga æ arlica domkirkenne til skatt oc wari frii for gingerden swa længhe hon liffuer, for thy at hon hafuer wplatit oc wnt domkirkionne sin arwadeell, som ær iiij stængher jord j for:de Kwmos by, oc æpter theris dødh skal enghen aff waarom arfwm haffua ræth æller makt at hindra ællær quælia thet skipthet noghon tiidh j naagrahanda mottho, wthan domkirken brwke oc nythiæ the godzen for siitt eghit til æwige tidhe. Til ythermera witnisbyrd oc stadfestilse bidher jak wælborna oc ærlica manna jncigle Erics Bydz, lagmans j Swdherfinnæ lagsagw, oc Cristiern Friilla, hæredzhøfdinge j Halko hæredhe, at hængia vndher thetta breff met myno egno jncigle, som scrifuit ær j Abo maandaghen næst for sancti Mattis dagh anno Dominj mcdlx quarto."}, {"df": "3235", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dandemæn thettæ breff see, höra ellir læsa bekennis jak Jeppe Andersson, byggiendis j Haliko sokn, ok met thesso myno öpno breffwe til staar, ath effther thet, som Gudhj see foreklagat, jak komyn ær j manslagh, ok ther til atrengiande fatigdomen j tessom haardom aarom, ey haffwandes andra wthwæghæ eller reddingh, oplather jak systrom ok brödhrom j Nadendals clostre ok eenkanneneliga(!) ffor myn kære brodhers skuldh hær Olaff Andree, ther ynne warandes, ffulla helfftena aff myno godze Kuttila, liggiendes j Haliko sokn, ffore lxx marker swenska, hwilka summa jak bekennes mik fulleliga ok redeliga haffwa vpburith j redha peninga ok nyan malm ok jngom androm werdhöröm, hwarffore aff hender jak mik ok mynom erffwingiom fornempda helftena j Kuttila met allom thess tillaghom, aker ok ængh, ffæmarkom, skoghom ok skogxluthom, qwærnom ok qwærnastadom ok allom androm, som the helffthena rættheliga til hörer j watho ok thorro alzengho vndantaghno, ok tilegnar thet ffornempda Nadendals clostre til æwerdelica ægho. Ok ware thet swa, som Gudh forbiwde, at for:de halfwa godzet fraa ginge for:de Nadendals clostre, ellir nagat aff thy met nagan ræth, tha beplictar jak mik ok myna ærffwinghia widherleggia sama clostre swa mykit i jordh eller peningom widh myna sannindh ok godha troo. Thesse boolfaste dande mæn waaro ther ofwer, tha jak myna betalan fulleliga vpbar, som ær Peder Niglesson, borgamestare j Nadendall, Jöns Gregersson ok Magnus Nilesson, radhmæn ther sama stadz, Jöns Quiwelax, Peder j Kækölæ ok Mikel j Hayas fasta bönder j Resa sokn. Thil huilkis köps ytermere bewisningh bedhes jak ffornempda dandæmanna Peder Niglessons ok Magnus Nilessons jnciglen met myno eigno hengia for thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Nadhendall pa sonnedagen j fastonne reminiscere anno Dominj mcdlxiiij."}, {"df": "3236", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3237", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dande menn thetta breff kann före koma kennis jagh Magnus Olaffson, att then tijdh jagh oretteligha och lönlige affhende wellborenn man Dönhoff Kalle [4½] pundh smör, met huilkit jag hadhe mitt lijff förbrutidh, tho kom fför:de Kalle till welborenn mann her Birge Trwlle, riddere wpåå Åbo, och baadh för migh, att hann skulle migh benodha och wnda migh at lösa mit lijff, och ther wpå wnthe Dönhoff Kalle för:da her Birger sijnn molseiænde rætt j thenna saak, för huilkenn molsæigænde rætt och konungs saak jagh haffuer willgelighe medh fulla samtyckio och beroddna modhe wthfæst och wplatidh för:de her Birger mitt rætta fasta fæderne, som ær helfftenn af Ylikylæby j Wæmo soken, huilken helfftenn aff sama godzsitt för:de her Birger hafuer migh för lx marck rede peninga, som hann migh tillförendhe ther wpå læntthe, som mitt breff wthvisar, som han ther wpå haffuer. Ware ock saka, att nogor aff mina frænder eller ærffwinge wille sama halffua godzet otherlösa, tho skola the giffua her Birger först för:na lx marck, som han migh lænthe, och såå iiij(c) marck swenska, som jagh löste mitt lijff medh, som förscriffuit ståår. Ty epther theszom skælom affhender jagh mich för:da halffua godz och minom arffuom, wplather och tillægnar thet för:da her Birge Trwlle och hans arffuom till æwerdelighæ æghio med allom tillagom, hws, tompt, åker och ængh, skogh och fiska waten, qwærn och quærna stadh, j wotho och j torro, nerby och fierre, engte wndantagit, som thet halffua godzitt aff allo (= alder) tillhörtt haffuer eller nw tillhöra kann. Beplictar jach mich och minom arffuom för:da godz att sömbla(!) her Birger och hans arffuom allo motto som forscriffuit ståår. Til ytermera rættogilsze och wittnesbyrdh bedhes jagh wellborna manna jncigle, Pedher Karppelan, Rawaldh Stijgwlszonn, Erijch Åbiörnszonn, Philppus Jwarson, Stear (= Sten) Henrijckszonn, Ragwaldh Swripæ och Tönis Hanszonn medh mitt æghitt jncigle hægænde wnder thetta breff, som scriffuit ær j Abo torsdaghen nest epther pingzdaga anno Dominj mcdlxiiij."}, {"df": "3238", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennes jak Ragwal Stywlson, heredzhøffdinge j Pikke hæredhe, ath arum epter Gudz byrdh mcdlxiiij, første tisdagen j fulle vikw fasto,* hollo erlige men Eric Bidz, lagman j Syderfynne lagsagw, och Hartik Japson, lagman j Norfynne lagsagw, landzting j Abo met almoganom aff Østerlandh, j nerwara werdeligh her och andelighen fader biscop Korth Bidz, met Guds nadh biscop j for:da Abo, her Birger Trwlle, riddere och høffuidzman pa Abo, och j flere godhæ manna nærwara; tha kerdhe hederlighen man her Jons Supalt, domkirkionne sydzlæman, til them aff Grwas och Aros byom aff Pemara soken swa ath the haffde bortth kastad rætta gambla sokna ran j Kapenhawtha och farith jn til Radilabys aker, domkirkionne godz j Lwndha sokn, oc giort ther ena nya raa aff fæ wægis raa oc andra ena ra pa Hangas mæke, och ther met kendz widh och siig tileghnadh olagliga allan skogen och rydhia marken som ther millen ær, huilkit ærendhe war skutit til oss xij friborna men som j nempdene satho: Cristiern Frille, Philpus Iffwarson, Jons Degn, Sten Henricson, Jeppe Buk, Mattis Ingesson, Gunnar Oleffson, Andres Gregersson, Olaff Balk, Jonis Spora, Niles Pedersson och jak Ragwaldh Stywlson, tha wj thetta ærendhet ransakadhom koma for oss thenne xij epterskreffne vitnismen aff iij heredhe : Laurens Pitkenytto, Hakon j Kahlaiokj, Staffan j Woywala, Olaff Meska, Jacob Karho, Jons Hwilo, Laurens j Ræhæla, Michill Kilpilæ, Mattis beltare, Peder timberman, Peder j Wijntala och Jacob Lohialaynen, vithnadhe och sworo ath rætta sokna ran mellan Pemara och Lwndha soken och swa bya ra mellan Grwas by aff Pemare soken och Radila met Jngosby j Lwndh sokn ær j Kapenhawtha, och andra ran ær j Lempeworj och ther rar(!) reth j mellan j Halkijwaha, och then skogen nordhan om Kapenhawta ær j Lwndh sokn hør domkirkion til met Inghos by j swadana mottho ath bøledh sudher om Kapenhawta lagt j iiij ra hører them aff Aros och Grwas byom til och ær vthkomen aff Ingos by; haffua the aff Ingos by j gen rydhia mark wester om aaen met Radilaby, ther the haffua gambla enghia, widhaskoghen och fæmarken. Tha komo och for oss thenne epterscreffna xij landzsynæmen aff iij heredhe och aff siex soknom Jusse Olson aff Kyuka, Mattis Japson aff Iwkas, Olaff aff Rawkala, Mattis Ragualsson, Mattis Korpianpoyka, Olaff Kyntaia aff Sten Henricssons wegna, Jons aff Hadwala, Laurens aff Killala, Michel Kegetto, Philpus j Hemmala, Jons Brwnka och Pauel Pugholta tilstodhe ath the haffde stadhfest, gilladh och fulbordat och hollo met theris edh at j for:da Kapenhawta oc Lempewore ær rætta sokna och bya ran mellan soknom och byom som sagt ær, oc hade lagt syna stena ther til vidh en lithen tall, swa ath stena rwmeet synes ther gambla raen ær borthkastad, och hadhe hafft for sig thenne epterscreffna xij sworna vitnismen ather aff iij heredhe och aff vj soknom: Symon Jæroys, Hinzsa aff Mekis, Mattis aff Ræhælæ, Poual j Anka, Jons aff Pokkala, Marcus j Langara, Niles Wetti, Olaff Swisi, Biorn j Pwntamekj och thenne for:de Laurens Pitkenitto, Haquon j Kahlioki, Jaco Karho, the hadhe soreth at then ran widh Ingos fors ær ath the hadhe han nyligha lagt, swa ath ther skal wara och ær æn j dagh eth tha yther om akeren, som theris fææ aff Ingos by gaar øffuer forsedh om somaren til skogen, och skal inghen skadha gøra pa Radila aker som the hadhe giort til førendhe, och skal hetha fæwegis raa. Tha thetta war swa ænt sagde the aff Pemara sig swadana hinder haffua ath theris vitne ey kondhe j thet tinget fore koma; thy skøtzs thetta ærendhet til førsta tinget som ther næst j Lwndh soken skulle wordha, och stempdhes tha badhe tid malsigianden met theris vitne, oc war mik befælt och budit at skipa then (ͻ: them) ræt som bætre witne och mere skæl ther om hadhe, swa ath the skule enghen lenge tøffringh eller nogot skøtz maal j lengre koma, jæmwel om ecke lagmannen konde ther sielff nær widher wara. Ther epter holt jak ting pa førsta mandagen epter helga torsdag** met almoganom aff Lwnnd sokn. Tha kom for:de her Jons Supalt a sattho tinge for mik met alle syna forscriffna witne och badh om lag och ræt epter thet som badhe lagmennen hadhe budit mik och befelt. Tha ville the aff Pemara soken ey koma til tingx, vthen satho hema met trydzsko som the altiid til forendhe giort hadhe. Thy dømpde jak for:de Kapenhawtha och Lempeworj raa ath wara rætha sokna raa och bya raa mellan soknom ok byom som thet aff aller haffuer warit, och skogen domkirkienne til j gen, och Ingos by frij fæmarken, och alt thet stadugt och fast som thenne xij landzsynemen met theris vithnom haffua sworit och giort, och them aff Grwas met Aros by sak til xl mark for weldhet och ather gellæ her Jons allan skadhan och syna kosthen j gen. Och forbuder jak huariom manne ytermera ath hindra eller quælia forscreffna raar eller skogh for domkirkenne, wedh hwars theris vj marcher for lagmanzs dom och iij mark for myn dom. Til ytermere betygilse och bætre stadfestilse bider jak for:da ærligha och welborna men Eric Bidz och Hartik Japson, lagmen j Østerlandh, och Cristiern Frille, heredzhøffdinge j Halko heredhe, ath hengia theris jncigle vndher thetta breff met myno egne jncigle, som screffuit och giffuit ær j Abo pa fredaghen j pinxdagha wikon anno Domini ut supra, etc:a."}, {"df": "3239", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennis ok kungør jak Mattis Sylte, borgare j Abo, at æn thog. jach giorde ena sæmiæ ok fullan enda foore nagra aar om Petæsmækj godz, som nw kallas Syltela, liggiandhe j Resa sokn, met ærlighen man her Jøniss Tawast, canik j Abo, ok høffuidzker quinna, hustrv Kaderin, min faderbroderss Olaff Syltes oterleffua, som mith breff ther pa giffuit ytermera vtholder, tha tykker mik ath the sæmia jach tha giorde war mik altzingis skadelighen ok jach ey tha grwnnelica betracta kunde, thy jak wtlendis j nagra aar warit haffde ok jach mik lithet pa sadana ærende then tidh forstodh, en tha thet war mik holdit som mith breff wtrykker, togh ther wtøffuer loffuandis mik forbætringh, huilkit som mik tykte wara mik ey holdit. Ok medhan jak (jak) haffde ey fult for mith, thy aktade jach thenne forscriffne sæmia flere synne ryggia och oterkalla for førre rørde sake skuld. Och nw j fiordh wiid sancte Margarete dagh*, then tiid høgborin første waart nadige hærre konungh Cristiærn hær j landet war, tha kærde jach och sama sæmia tiil ærlighen man mester Magnus Nicolaj, canik j Abo ok helgelicams prebendato, fore her Eric Axelson, hoffuemestare j Swerige oc riksins raadh. Ther war jak affwist, ok war mik inthe annad forretthæ sak[t] wtan (vthen) thet the kunde mik jnthe tiildøma mothe mith ægith jncigle. Ok æn rørdhe jach ok sama ærendhet for wælboren man Hartik Jopson, lagman j Norffinnæ laghsaghu, then tiidh han tingh hiolt j waaris j Polismækj by ok Resa sokn j her Birghe Trulle, riddare ok høuidzman paa Abo, ok flere goda manna nærwarv. Ther war mik [inthe] annad for rættha sakt vthan hær Jøniss Tawast skulde bewisa at thet han mik loffuade offuer thet mith breff wtuisar haffde [han] ok fullelicha holdit. Ok medhan jak mik swa opta hæær om møth haffde ok met eller fore retthæ kunde ey met skælom mith egit sæmia breff ryggia, thy gik jach met goda manna ok wena roodh pa en ny sæmia met for:de mester Magnus, ok goffuom wy bade pa hederlighen herre mester Arwidh Jacobj, ærchiædekn j Abo, ok ærlige men Niclis Rengonpoyka ok Olaff Rebbe, radman ther sama stadz, Sten Henrikxson a wapen ok Symon offuerskærare, borgare, at hwat the ooss j millan sagde wiliom wi oss badhe latha fulkomlica othnøgia aath. Ok war ther oos j millan swa offuerlagt ath iak skulde vplata opte næmpde mester Magnus j hender alt mith fæderne j for:de Petæsmækj godz, thet ær hælffthen offuer alt godzit j aker, ængh, skogh, fææmarkom, qwernstadhom, torpom ok lindher eller hwat heltz wara kan, nær by eller fiærre, ther jak nakan [ræth] tiil haffua kan; ok en ther vtøffuer skulde jak stadfesta thet køpet min faderbroder nogh langlige om forscriffne godzit giorde; ok offuer thet køpet som for:de min faderbroder giordhe met hederligen man her Henric Sylthe, ther han gaff fyrahundradhe macher pæningha fore, och offuer then sæmian jach met for:de her Jønis Tawasth giorde, skulde mester Magnus mik giffua xiij pund rogh. Tiil thenne sæmian samtyktom wj pa bode sidhær, ok kennis jak vppenbarlica met thetta mik (ͻ: mit) breff ath jak haffuer fulkomlike samtykt thil forscriffne sæmian ok stadga(t) ok jak fullelica hauer anamad ok vpburit thenne forscriffne roghen j god beredningh. Ty affhender jak mik ok allom mynom arffuom thet for:de godzit alleledis som førre rørt staar ok ooss j millan offuerlagt ok offuertalad ær. Skedde thet at (ͻ: oc) swa, som Gud forbiude, ath thet godzit helgelicame affginge nokot eller alt, tha beplictar jak mik ok mynom arffuom at widerleggia for:de helgelicame altare swa got godz ok j swadana leglighet jnnan vj wikur pa min godh troo, sannindh ok æra. Tiil huilkis breff mere wissæ ok yterlighæ forwarningh bider jak hederlighen hærre mester Arwidh, archedegn j Abo, ok ærlighin man Hartik Jopson, lagman j Norffinnæ laghsagu, Cristiern Frille, hærædzhøffdinge j Halko hærædhe, Pæder Karpellan, hærædzhoffdinghe j Masko hærædhe, Niclis Rengonpoyca, Olaff Rebbe, radman j Abo, Sten Henrikson aa wapen om theris jncigle ath hengia nidhan for thetta breff met mith egith, som scripuit(!) ær arum æpter Gudz byrd mcdlxiiijº ok fempte dagin j Junij manadh, etc:a."}, {"df": "3240", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3241", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3242", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3243", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3244", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Högboren förste, mektoge och nadige herre her Karl, met Gudz nadh Sverigis, Norges och Gota konungh, helsom wj Koort, met sama nadh biscop j Åbo, ödmiukelege och ævinnelege i worum Herre. Verdugens witha kere nadige herre, at wj fullelega j acht haffdom at koma till jdher nadh j wor eighen person epter jder nades budh och begæran. Vtan pa sama tiidh wj oss tilreddom at sökia jdher nadh fingom wj budh oc breff aff Twe Magnusson vm en stoor vpresning the rytzor vprest haffua mot thenne landz ændhen, som wj och formodhom at thet jder nadh ær wel witherligit hurw the j nest forlidhne tiidh brænth och skinnadh haffua Jeskis och flere andra sokne j Carelen. Och fryktadhom wj, vm wj aff landa nw faret haffdom, att the rytzor hafde waret dristoghare at gora ytermere skadha jnne pa thenne landz ændhen som jdher nadh yterligare betracta kan. Thy, kere nadige herre, pa ider nades tröst och for menege landzens betzte och bestandh skuldh och epter thy the godemen ider nades radh Josse Olsson, Hartika Japsson och Cristiern Frille oss pa jder nades wegna och tröst fulkomnelega radde, offuergaffvom wj at sökja jder nadh j wor eighen person nw pa thenne tiidh. Toch sendom wj till jder nadh wora elskelega men mester Magnus Nicolai, vor canich, och her Pedher, kirkeprest j Saw, pa wora weghna at röra vm all wor ærende for jdher nadh som wj ther j wor eigen person wore. Thy bidhiom wj jdher nadh met all ödmiukt och wördhningh, kere nadige herre, atj verdugens them kerlega vndfanga och anama pa wora wegna, stædiendes them for jdher nadh och röra pa wora wegna och framföra the ærende och articla wj them befelt och metgiffuit haffuum och atj verdugens giffua them aff jder nades jnfödde dygdh milt och liufft swar til the ærende och articla the for jdher nade rörende wardha. Och bidhiom wj jdher ödmiukelega, kere nadige herre, atj eigh wenden oss thet til nogon owilia, at wj eigh nw pa thenne tiidh for förrördhe saka skuldh j wor eighen person til jdher nadh koma kundom. Toch, kere nadige herre, thet wj eigh tiidh nw sieffue kommo, skal met Gudz hielp huarke jdher nadh eller riket koma till skadha eller forfangh j nogra motta. Och met först opit waten wiliom wj jdher nadh gerna sökia, vm jdher nadh swa tekkes. Her met befelom wj jdher konungxlige verdugheet alzmektogom Gudh met liiff och siell. Ex castro nostro Kusto anno Dominj mcdlxiiij:o, nona die mensis nouembris, nostro sub secreto presentibus apposito inpendenti."}, {"df": "3245", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3246", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3247", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3248", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3249", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3250", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3251", "dating_start_year": "1464", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3252", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Hinrik Petershagen vor desseme boke vor zijk vnde zine eruen hefft gelouct vnde gud gesecht den ersamen rad to Lubeke vnde ere nakomelinge schadelos to holdende van wegen sodaner nabescreuen parcele vnde guder wegen, namliken drijer rocke, enes wamboyses, enes hoyken, sosteyn marten, eluen beuervammen, eluenhundert smaschen vnde sossvndedertich decker sickeluelle, alse Hans Segerstorpp vthe Mariendraken hefft entfangen, de em Jacob Witte van Abouw in Fynland gesand hadde."}, {"df": "3253", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lempäälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Hartik Jaopsson, lagman j Norffinna lagsagha, gør wittherligt, at then tidh jak ting hølth medh allmogen j Læmpele soken anno Dominj mcdlx quinto, feria sexta post festum circumcisionis Domini, j ærlegha oc wælbyrdogha manna nærwara Jwsse Olsson, høffwidzman øffwer Øffre oc Nædhre Sathagunan, oc Clawss Korke, hæredzhøffdinge j Øffre Sathagunan, komme ffor mik pa satthæ tinge Pædher Twisko, Mikchell Imalainen ok kærde till Olaff Twrdo oc Larens Pelphenin (!) om raaer j mellan Kokalaby oc Messekylä met theris skifftesbrødher, pa hwilka raaer som thenna xij haffwa waredh soknasyn oc hæridzsyn oc thesse epterskreffne vij sworna vithne, som nw ffor mik pa tingit woro, som ær Jönss Yriainin, Larens Yppinin, Ssywrdh Hinssala, Larens Harkela. Olaff Wnala, Nielss Hoika oc Jönss Herrenin, hwilka for:na vij witne jak skøtth till thessa xij, som j næmpdene saatha, som war Larens Parri, Bent Hwlaost, Pauall Sydhenpiteest, Michel Leuentaka, Marti Tolffwila, Pædher Motthinen j Læmposs, Olaff Putkisto, Jøns Wionen, Bertell Viala, Jønss Innile, Pæder Haffwelt ok Olaff Kaiela; ranssakadha, witnadho oc epterswærgia willia fførsta eedzbær wardher at swa j sannindh æær som hær epterskriffwedh staar om raaer mellan Messekylla oc Kokala, som ær hoffwodraen Wettassen worentako, swa thedan till Hærwentenpa, thedan till Soliierffwen joki, tedhan till Serkiierffwen, tedhen till Sexcierffwen sari oc thedhen till Affwenierffwen till thess Hakkala by raa møther, om hwilka ffor:na raer oc ranssakan thenna for:de xij stadhfæste mellen for:na byer, oc meneghe soknen tykthe swa j alla mattha skælligt. Tha sporde jak till vm nogere j moth thenna for:na vij swarna withne oc thesse xij, som j næmpdene sathe, wædhia wille; tha war ingen then, som ther j moth wædia wille. Thy dømpde jak thenna for:na ranssakan ok raaer obrotteligha at hollass j mellen for:da byer, vidher vj mark ffor myn doom. Till thess breffwes ytermere wisse oc stadffastelsse bidher jak ffor:ne wælbyrdogha man Jwsse Olsson oc Clawss Kwrke att the trykkia therres insigle medh myno insigle ffor thetta breff, som giffwedh oc skriffwedh æær j Læmpele aar oc dagh som fforskriffwadh, in testimonium premissorum."}, {"df": "3254", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "a) 1465. Rex Carolus eiectus vi de regimine secessit ad Rasaborgh, quod tunc ex gratia concedebatur ei. b) Anno Domini MCDLX quinto, statim post octav. epiph. Domini, archiepiscopus Upsalensis et Katillus episcopus Lincopensis accesserunt ad Stocholmiam cum magno excrcitu houalium armatorum, regem Karulum ibidem existentem hostiliter impugnando. (Härefter en skildring af belägringens förlopp samt k. Karls underkastelse.) Regno privatur et castrum quoddam in Finlandia, quod Raseborgh dicitur, sibi conceditur et illuc permansurus deputatur. c) (Ärkebiskopen och biskop Kettil belägra Stockholm och strid uppstår.) Ther motte konungh Karl daktinga met sorgh och bleff gladher thet han fiik Rasaborgh. Konungh Karl motte paa sin knää falla och bedhas nadh thet han motte siith liiff beehalla. – – – – – – – – – – – – – – – – – Nu fiik han skäl paa Rasaborgh, och foor han tiith met hiertans sorgh. I wäghen fiik han hindher stoorth, han full honum wnder öghomeen byscop Korth. Mangh tingh motte walla, för thy han monde met konungh Cristiern halla. Byscop Korth ey aktar annars byscops breff, wthan hardeligha moothe konungh Karl screff; thy motte k. Karl i swartbrödra closter gaa saa länge han monde slotthet faa. Byscop Kort och konungh Karl the dagha millan sin, tha byscopin sculle konungh Karl slotthet faa. Konungh Karl talar kerligha och wäll, byscopin swarar honum wthan skäl. Ther talades the widher, the kommo till kiiff; hade k. Karl ey slotthet fangit, hadhe han misth siith liiff. Sidhen konungh Karl slottet faar, han thet hadhe i tw äller iij aar."}, {"df": "3255", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "(Efter konung Karls fördrifvande 1465 misstänker ärkebiskop Jöns Bengtsson Nils Sture och kallar honom till sig, men denne kommer ej.) Byskopin bödh tha sina tyänare manga, the sculde gripa honom tiil fanga. Tha riddaren thetta kunde förstaa, paa Pynninga by war han thaa. Han togh sina jäkt oc wille ey biidha, han leeth snarth aath Finlandz liidha. l kommmo tiil Pynninga by, the funne honum ey för thy. The sköffladhe hans gaardh oc saa hans kysta, han kunde tha ey mykit mista. Tiil her Erik Axeelsson kom han thaa oc klagade hardelica huru honum monde gaa. Her Erik Axeelsson swarade honum wäl tiil snilla: käre her Niels Sture aff ooräth sculin i ey fara illa, jag wiil idher tiil dagha föra och idher sak för byscopin röra."}, {"df": "3256", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Jöns, met Gudz nadh erkebisscop j Upsala och Sweriges förste, och Ketil, med sama nadh beskop i Lynchöpungh och rikesens forstandere, Erich Axelson, Thure Thurson, Cristiern Benctson, Dauidh Benctson, Erich Nielson, Iwar Gren, Jon Slaka, Niels Faderson, riddara, och Erich Karlson aff wapn görom wetherligit met thetta breff, ath wy alla forscriffna haffua giort en venligh sæmyo, kerlek och endragt met werdigh förste konungh Karl vppa wara och alla menige Swerigis rikis inbyggere wægna, saa well fra warande som nw næruarande, j alla matho som hær effterscriffuit staar: fförst saa ath aller then owelie och twedrægt, som her till warit haffuer mellen for:da konungh Karl och oss eller nagra andra j Swerigis rike, tha skal thet alztingis wara afflagt och schal aldrigh offtare ther om her effter met nagro onda vppa for:da konungh Karl eller hans erffuingia wræckias eller hæmpnas i nagra handa matho, wedh huars theris liiff och gotz, som dirffuis her i mooth ath göre. Jtem schall och aldrigh met nagra ondo wræckias eller hæmpnas vppa nagra the goda mæn, huat heller the ære andeliga eller werdzliga, prelata, clæricke, riddara, swene, köpstadzmen eller bönder, som nw haffua hallt met konungh Karl, seden han ather hiith in j rikit kom, for nagot thet the nagrom till owelie eller skada giorth haffua seden thenne twedrækt begyntis mellen for:da konungh Karl och oss for:da bescopa och alla andra flere, æ huo the helzt kunne wara i Swerigis rike. Och ther met haffue wy for:da vppa wara egna och alla mene Swerigis rikis inbygere wegna loffuat och sakth och met thetta wart opna breff loffuom och segiom for:da konungh Karl, ath han skal haffua, niwta, bruka och behalla Rasaborgh met all the læn, som aff aller ther till legat haffuer, enkte vndan tagit, och ther till Korsholms læn. Thetta sloth och læn, som forscriffuen staa, skal han all saman haffua i all matho offormintzkat frij och vmbeworedh met all konungxliga rænthe och rettighet vthen alla tiæniste eller nagrahanda affgiftt nagrom ther aff at geffue sa længe Gudh an honum ath leffue. Och naar Gudhi tæckis honum her aff werdldenne(!) kalla, tha schole hans arffuingia niwta, bruka och behalla forsc:na Korsholms læn i alla matho, som forscriffuit star, i fæmpton samfælth aar till ath betala hans gell met, eller och at then konungh eller then eller the forstendere, som tha æraa rodande offuer rikit, skal och magh löse thet forscr:na Korsholms læn for xx tusendh march aff hans arffuingia igen, sa ath gellen betales met forscr:na pæninge summa. Jtem ther till haffue wy och vnth honum for hans stoora förrörde gell skull, ath han skall haffua, niwta, bruka och behalla konungsgarden Cwma met bade Sathagunnen, öffura och nedhra, offormintzkat j atta samfælth aar met alla konungxlige rænthe vthen alla handa tiænisth ther aff ath göre eller nagra handa aff gifft ther aff geffue. Och haffa wy for:da synderliga kerligen bedit och befalet her Erich Axelson, ath han fölgie konungh Karl och frie och fele honum hans tiænere och gotz till for:da Rasaborgh och skal honum thet strax anthwarda friith och wmbeworedh, nar the bade tiith kompne ære. Och scholee for:da her Erich Axelson och her Thure Thurson skepa konung Karl skiwth och fordenskap till hans folch och till hans och theris tingh, sa ath han kan koma tiith met. Jtem alla the fanger, som vppa bode sidhor grepne æra j thenne twedrækt, schole alla wara theris fængilse strax qwitte, frii, lidige och löse, huat heller the höra konung Karl till eller them, som met honum haffua hallt, eller och ath the höra oss eller nagra them till, som met oss haffua hallt. Jtem skal och for:da konung Karl och hans dötter haffua, niwta, bruka och behalla all the gotz, som the rætteliga ærffth haffua, sa och the gotz, som konungh Karl eller hans husfrw, dröthning Katherina, met rætte bördebudh till sik köpt eller löösth haffua, æ aff huem thet helzt wara kan, sa och all the godz, som for:da konung Karl köpt haffuer for æn han wart konung j Swerige. Jtem tagom wy och anama met thetta wart nærwarande opna breff for:da konung Karl och hans dotter och theris tiænere hioon, gotz och ægedela, rörligit och orörligit, æ huar thet helzt ær eller wara kan, pa rikesens wægna j wara synderliga hægn och beskermilse ath forswara och fordæktinga till rætte. Och schole och maga han, hans æmbitzmen, tiænere eller annat folch fara her i rikit frii, ohindrade och oqwalde, æ huar honum eller them tæckis. Och forbiude wy alla honum, hans dotter eller hans skip, tiænere eller folk, gotz eller annar tingh, huat thet helzt kan wara, ath rostera eller hindra for nagor the gæll skull, som han nw, seden han hiit in j rikit kom, skylloger ær worden; togh saa, ath han betale the sama sin gæll aar fran aar, nar Gudh fögher honum magt eller æmpne till. Jtem loffuom wy, forscr:na, for:da konungh Karll och hans arffua och vppa waara och alla mene Swerigis rikis inbyggere wægna, ath huo som konungh eller rikesens forstandere skal wara i Swerige, tha wele wy thet saa forwara, ath han skal latha offtanæmpde konungh Karl niwta all thenne ærende och articula, som her forscr:na staa. Alla thenne forscr:na articula och huar theris serdelis wedh sik loffuom wy, for:da ærchebiscop Jöns, bescop Kædel, Erich Axelson, Thure Thurson, Cristiern Benctson, Dauidh Benctson, Erich Nielson, Juar Gren, Jean Slake, Niels Faderson, riddara, och Erich Karlson aff wapn, for:da konungh Karl och hans arffua och forrörde wener staduga, fasta och obrutheliga halla wedh huars wara æra, sannindh och goda troo, vthen alla arga listh eller nagon handa hielperæde. Till thess mera wisse och fastare forwaringh lathe wy for:da bescopa, riddara och swena hængia waar secret och jncigle nedhen for thetta breff, giffuit j Stocholms stadh odensdagen næsth for kyndelsmæsse dagh anno Dominj mcdlx quinto."}, {"df": "3257", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bene per omnia [= Bene legit, bene cantat et bene construit] et sit primus [in collatione]. Paulus etc. dilectis filijs sancti Andre Coloniensis et sancti Mauricij extra muros Monasteriensis decanis ac Jacobo Vlfonis, canonico Vpsalensis ecclesiarum salutem etc. Dilecti filij Benedicti Johannis, pauperis presbiteri Aboensis diocesis apud sedem apostolicam constituti, etc. [= supplicacionibus inclinati discrecionj vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus de vita et conversatione ipsius presbiteri, qui, ut asserit, beneficium aliquod non obtinet, et quem per certos examinatores super hoc deputatos a nobis de litteratura examinari fecimus diligenter, quique in illa repertus est ydoneus ad beneficium ecclesiasticum obtinendum, solerter inquirentes, si eum vite laudabilis et honeste conuersacionis esse repperitis, et aliquod beneficium ecclesiasticum non obtineat, aliudque canonicum non obsistat, ei de aliquo beneficio ecclesiastico cum cura uel sine cura consueto ab olim clericis secularibus assignarj, dummodo in cathedrali ecclesia non existat, cuius fructus, redditus et prouentus], si cum cura, viginti, si vero sine cura fuerit, quindecim marcharum argenti etc. [= secundum taxationem decime, si taxatum fuerit, et, si taxatum non fuerit, secundum quod de illo pro decima communiter soluj consueuit ualorem annuum non excedant] ad collationem uel prouisionem venerabilis fratris nostri episcopi Aboensis pertinenti, si quod in ciuitate Aboensi vel dicta diocesi vacat ad presens etc. [= aut cum vacauerit, quod ipse presbiter per se uel procuratorem suum ad hoc legitime constitutum infra vnius mensis spacium, postquam sibi vel eidem procuratorj de ipsius beneficij vacacione constiterit duxerit acceptandum, auctoritate nostra prouidere curetis ……]. Datum Rome ut supra [= apud Sanctum Petrum] kalendis aprilis anno primo. Ja. de Buccapadulibus."}, {"df": "3258", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Bene per omnia, sit primus. Paulus etc:a dilectis filijs Jacobo Vlfonis Vpsalensis et Johanni Johannis ac Jacobo Petri Roskildensis canonicis ecclesiarum salutem etc. Dilecti filij Marci Olauj, pauperis presbiteri Aboensis diocesis, apud sedem apostolicam constitutj etc. si cum cura, viginti, si uero sine cura fuerit, quindecim marcharum argenti secundum taxationem decime, si taxatum fuerit etc. ad collationem vel provisionem venerabilis fratris nostri episcopi Aboensis pertinenti, si quod in ciuitate Aboensi vel dicta diocesi vacat ad presens etc. Datum ut supra kalendis aprilis anno primo. B. Capotius."}, {"df": "3259", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3260", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle dandemæn thetta breff see, höra eller læsa bekennis jak Jeppe Andersson, byggiandes i Haliko sokn, oc met tesso myno öpno brefwe til staar ath effther thet, som Gudh bætre, jak komyn ær j manzslagh ok jemwel atrengiende fatigdomen, ey vithandes eller hafwandes andra wtwæghæ, effther wener ok frænder raadh och samtykkio vplaalather(!) jak syström och brödrom i Nadhendals clostre enkannelica fore myns kære broders skuldh her Olaff Andree, ther inne warandes, ffulla helften aff myno godze i Kuttila liggiendis i Haliko sokn ffore lxx marker swenska, huilka summa jak bekennes mik fulleligha ok redeligha haffwa wpburit j redhom penninghom oc nyan malm til godha nöghia, ok ther til hafwa fornempde systror ok bröder vnth ok vplatith mik vij alna joordh j Mærgio by, som thöm var gifwen i testament for nogre aar. Thy affhendir jak mik ok mynom ærfwingiom fornempda helftenna j Kuttila met allom thes tillagom [i] aker ok engh, skogom, fæmarkom, qwærnom ok qwærnastadhom ok allom androm, som the helftenna rætteliga til hörer j waatho ok thorro, alzingo vndan taghno, ok til egnar thet fornempdom systrom ok brödrom til ewerdeligha ægho. Ok ware thet swa, som Gudh forbiwdhe, ath for:de halfua godzit fraginghe for:de clostre ellir naghat aff thy met naghan ræth, tha beplictar jak mik ok myna ærffwinghia widherlæggia ok atergifwa sama clostre swa mykit j jordh ellir peningom jnnan vj wikur widh myna sannindh ok godha troo, ok gifwer jak hærædzhöfdingenom, i hwilkens hærædhe for:de godz ligger, ffulla makt fastfara ok stadugth döma for:de köp efter laghen. Tesse dandemæn waaro ther offwer, tha jak thetta köp stadfeste aff nya met mith breff, som ære Jöns Hansson a vapn, Peder Karpelayn, Peder Nilesson, Magnus Nilesson ok flere bolfasta dandhemæn, som ok förre waro ther wider. Til huilkis köps ytermere bewisningh ok stadfestilse bedher jak ærligha ok welborna mæn Pædher Karpelan, hæradzhöfdinge i Masko hærædhe, ok Jöns Hanusson a vapn om theris inciglen met myno eghno ath henghia vndher thetta breff, giffuit ok scrifuit j Nadhendal mandagh næsth effter palma sonnedagh arom effter Gudz byrdh tusande fyrahundrade siæxtighi pa thet fæmpthe."}, {"df": "3261", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom dande mannom thette breff kan forekoma kennes jac Elyn Niglesdotter, fordhom Nigles Olafssons hustrv j Serkelax, Gud hans siel æuerdelica nadhe, oc kungör met thesso myno nærvarendes öpno breffue, at jac met godhom viliæ oc væl fortenkt swa oc met mynna maagha oc barna fulbordan oc samtykkio epter danda manna raadh oc forliikan, serdelis verdogx faders j Gud biscops Olafs, her Henric Clawsson, riddare oc lagman i Norfynne, her Jones Thauasth, her Nigles, officialis canokkon j Abo, Henric Thauast oc tregge mynne maagha, som æru Laurens Valdemarsson, Jon Stensson oc Olaff Kyrffues oc flere andre godha manna, som ther nærvaaro, tha for:de Nigles Olafssons barn oc erffuinge gingo til skiptis vm theris arff oc fæderne, huilkit som skedde aarom epter Gudz byrdh mcdlviij, pa helga apostolanna sanctorum Pethers oc Pauals apton, j vaar gardh j Særkelax, tha met allars theris fornempde kerlek oc stadugha eendrekt oc forliikan vnthe jac oc gaff j Gudz hedher, jomfrv Marie, sancte Anne oc fru sancte Birgitte, till Nadendals closter eth vart jordha godz, som kallas Kynæmækj, liggendes i Berna sokn, huilkit som var oc ær beggers vars köpæ godz, mædh hws, tompt, aaker oc engh oc allo thy ther til hört haffuer oc [aff] gamblom alder eller oc rætliga tilhöræ bör j vatho oc thorro, jnnan gardz eller vtan, nærby eller fierre, jngo vndan taghno aff thy samo ffor mynnes dotters systers Adlizes Niglesdotters prouento oc æwight vppehæld j Gudz tiænist, huilkit godz the for:de ædle herrer oc flere dande men tha henne oc clostreno til enadhe och forliikte for alt hennes fæderne lösth oc fast, huat helzt henne erffuæ boorde, j huilka sæmio oc forliikan jac togh oc anamadhe j gen thet arma torpet Kaytaranta j Halikko sokn, som biscop Magnus, Gud hans siel nadhe, gaff mik til myn hedhers dagh, oc met henne vart til forenne jæth til clostret. Nu æn toh myn kære son mester Magnus Nicolaj, som tha ey hema var j landet, til huilkens fulbordan thennæ sæmiæ tha mæsth vart skutin, her a moth stodh j nagan thyma, sidhan han heem kom, toch for myna oc flera vena træteliga bön fulbordadhe han the sæmio j verdogx fadhers biscops Kortz nærwaru j brödrenne conuentz stughu for allom brödröm then dagh brodher Haquon vart stadfester til confessorem generalem, oc sidhan epter, dagen epter Philippi oc Jacobi, nar han andra ferdh vthfoor, mik næruarande j brödrennæ port, togh han thennæ tree frömendæ borghara Jones Pederson, byfougdan, Jönes Gregersson oc Benkt fiskære j Nadhendals köpstadh höræ oc withna, at han fornempdæ sæmio, som the dande men a hans vegnæ giort haffde, fulleliga tilstodh oc aller hindra eller qwæliæ vilde epter then dagh, oc vpsagdoms vj tha badhen fulleliga for:de Kynæmækj godz oc antuordadhom thet met alle thes tillaghor, som förre sagdes, systrom oc brodrom j Nadhendall til æuerdeliga ægho mædh swa dana vilkor oc for ordhom at, om naghar aff for:de systers Adlizes frændom eller venom tektes thennæ sæmio ey fulleliga holda, tha scal for:de Nadhendals closter a mynna dotters vegnæ gonga til eth ræth syzskena skipte met hennes samerffuingiom ouer alt thet godz, bodhe löst oc fasth, som thöm rætliga erffwæ bör epter theris fadher oc framfarnom syzskenom swa oc mik, tha Gudhi tekkes mik her aff verldenne kalla. Thesse sæmio oc gifft til storre stadfestilse oc höghre forwarningh bidher jac, fornempde Elyn Niglesdotter, verdogan fadher j Gudh biscop Kort j Abo, Hartwik Jopsson, laghman j Norfynne, Peder Karpelan, hærædzhöffdinge j Masko hærædh, vm theris jncigle met myno eighno vitherliga at hengia fore thetta breff, som giffuit ær oc scriffuit j for:de Nadhendals closter samma dagh som förre sagdes, videlicet jn crastino apostolorum Philippi & Jacobi anno Dominj millesimoquadringentesimo sexagesimo quinto."}, {"df": "3262", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen, wisen, vorsichtigen hern borghermestern vnd raet der stadt Lubeke. Juwer ersamicheyt doen wy borghermestere vnde raed in Abo witlick, dat vor vns gewest is desse jegenwordige breffwiser Gregers Witte vnd heuet vns to erkennen geuen, wo eyn genand Bartholomeus Swarte, de to Lubeke vorstoruen is, deme God gnedich zij, heuet gekofft eyn schipp van Peter Torgelsson genant, eyn borger in Abo, de ok vorstoruen is seden, dem God gnedich sij, vor vertich mark vnd hundert Lub., vor welke veyrtich mark vnd hundert desse vorgescreuen breyffwiser Gregers Witte vul vnde al tor noge betalt heuet den vorbenomeden Peter Torgelsson, vnde welk schipp Gregers Witte vorgescreuen in rechtes dwange hefft myt vulbort juwer ersamicheit. Van dessen vorgescreuen gelde bort Godeke Oliesleger twintich mark van des vorbenomeden mannes wegen Peter Torgelsson, dat in der warheit is. So heuet de vorgescreuen Gregers Witte vor vns in rechte gestaen, stauede eede to den hilgen gesworen sulff soste mit vppgerichteden vingeren mit dessen nagescreuen, Oloff Stute, Hans Schoneberch, Rauwelt Surpe, Nigels Ringenpoike, vnses rades medebrodere, vnde schipper Steen, vnse medeborgere. Warvmme bidde wi juwer ersamicheit vruntliken, dat gi eme willen in dessen vorberoerden saken vordelek, behulplich vnd bistendich sin to synem rechte, welk wij in geliken offte in grotteren gerne vorschulden willen, war wij konen vnd mogen. Juwer ersamicheit beuele wij Gode almechtich. To ener tuchnisse der warheit is vnses stades ingesegel benedden an dessen breff gehangen, de gegeuen vnd gescreuen is in Abo anno Domini dusent veerhundert vnd lxv, feria sexta proxima post festum sancti Johannis ante portam Latinam."}, {"df": "3263", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vnde vorsychtygen heren borgermeistern vnde ratmannen der stad Lubeke, vnsen besunderen guden frunden, do wy borgermeistere vnde ratmanne der stad Abow na vnsen vruntliken grote wytlik, apenbar tugende in vnde myt dessem breffue, dat vor vns in syttendem rade gekomen is Hans Schoneberch, vnse medestolbroder, bewyser desses breffues, vnde hefft vns to erkennen gegeuen, wo dat in dem vorledenen jare anno lxiij myt juw tor stede gestoruen is syne rechte moder geheten Kateryne, [de] Gherd Schoneberch juwes medeborgers elyk husvrowe gewesen is, saliger dechtnisse, dar dusse Hans Schoneberch erbenomed vnde synen broder Godeken erffnamen synt to eren nagelaten guderen vnde Gotke vorscreuen vmme sake vnde hinders willen in synen personen dar nicht komen kan, so is desse Hans Schoneberch ergenant vulmechtygh alle dynk darby to donde vnde to latende van synes broders wegen, gelyk offte he dar personlyk by were. Worumme wij myt sunderlykem vlyte juw ersamycheyt bidden, offte desse Hans vorgescreuen jemant hinderen offte hinderen wolde laten, dat gy em behulplyk wyllen syn to synem rechte. Dat vorschulde wy gherne tegen juwe ersamycheyt alle tyd, wor wy mogen vnde konen. To merer tuchnisse der warheyt is vnser stades ingesegel ruggelinges gedrucket vp dessen breff. Datum et scriptum ex Abo in profesto beate Margarete virginis et martiris gloriose anno Domini mcdlxv."}, {"df": "3264", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pellinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Erik Axelsson j Lagnno, riddere, höffuitzman pa Wyburg, gör witherliget, at for nogor forliden ar köpte iak en tompt liggendes mellan grabrøder closter och Marten Diekns gard i Wyburg, oc en kalgard jnnan byn, som ther tilhører, met nogor annor gotz aff en borgere j Reffle, som het Clauus Lindow, huilke for:ne tompt, kalgardh och gotz honum j radstuffuen tildømpde och tilsagde ære met retta effter Henrik Styff oc hans hustrv, Gud begges thera siele nade. Tha hauer jak nw for troskap oc wilioge tiænist giffuit och oplatit och met thetta breff giffuer oc oplather thenne breffuisere erligh och welboren man Peder Diekn och hans arffue for:ne tompt oc kalgard j lengd och widhet twert och endelangt alleledis nytia, bruka och beholda met alle tilhørilse, som for:de Styff och hans hustrv hafft haue for:ne tompt och kalgard til æwerdelige æga, oc forbiuder huariom manne for:ne Peder oc hans arffua her vtinan hindre eller hindre late, quelia, möde eller oforretta. Til tess mere wisse och hög[r]e farwaring beder iak radet j Wyburgh at hengie thera stadz insigle met myne egne for thetta breff, screffuit j Pælingh sancte Marie Magdalene dag arom effter Gudz byrd tusend furhundrad sextigj pa thet fempte."}, {"df": "3265", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff fore koma kan kennes jak Ravall Swripæ met thette mytt opna breff, at jak haffuer giort eth lagligit jordha köp ok skipte met beskedeligom manne Henrik Finkenbergh j swodana mattho, at jak wpleth honom Taypala godzs, liggende j Hyrwesala j Warfrw kirke soken, for ij(c) mark, ok ther till skulle jak honom giffwa lx mark swenska till godho atnöghio for then gardhen, jak nw j sijther j Abo, som Hanes Flykke fordhom atthe; hulkit köp ok skipte fornempde Henrik Finkenbergh wnte ok wpleth Brand Lampa for ij(c) ok x mark swenska peninga. Thy affhender iak mik ok mynom arffwom fornempdha Taypala godzs met allom tillagom, hws, tompt, iordh, aker, ængh, skogh, fiskewatn ok qwernstadom, engte wndan tagit, som ther wndher aff aldher haffuer tilligadh, som æra vij stengher offuer allan byn, wplather ok tileghnar Brand Lampa ok hans arffuom til æwerdeliga æghio met swodana forordh ok wijlkor, at om honom nogoth aff ginge eller myndzskades j for:de Taypala godzs met noghon rætgongh j noghra mattho, som han swa lagliga ok skelliga fongit haffuer, thet bepligtar iak mik ok mynom arffuom honom ok hans ærffwinghiom wpfylla til godho athnöghio. Offuer thetta köp ok skipte wara thennæ epterscriffna godha mæn Henrik Finkenbergh, Hanes Skönebergh ok wnga Olaff Rebbe. Til ytermera stadfestilse ok högre bethygilse bidher iak the forscriffna godha mæn at hengia theris incigle wndher thetta breff til witnisbyrdh met myno eghno incigle, som scriffuit ok giffuit ær j Abo anno Domini mcdlxv, feria qwarta ante festum beati Tiburcij."}, {"df": "3266", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Elanus (ͻ: Alanus) * tytuli sancte Praxedis, Jacobus tytuli sancte Anastasie, Johannes (ͻ: Ludouicus) tytuli sancti Laurencij jn Damaso, et Gerardus (ͻ: Berardus) tytuli sancte Sabine ac Ludouicus tytuli sanctorum Petrj et Marcellini, miseracione diuina sacrosancte Romane ecclesie presbiterj cardinales, vniuersis Chris[t]ifidelibus presentes litteras inspecturis pariter et audituris salutem in Domino sempiternam. Gloriosus et excelsus Dominus, quj sua mundum ineffabili illuminat claritate, pia vota fidelium de ipsius clementissima maiestate sperancium tunc precipue benigno fauore prosequitur, cum deuota ipsorum humilitas sanctorum precibus et meritis adiuuatur. Cupientes igitur vt altare sancte Katerine, situm in ecclesia Aboensi, jn quo, vt accepimus, singulis quartis feriis quedam missa solet annuatim solenniter decantari, congruis frequentetur honoribus et a chris[t]ifidelibus jugiter veneretur, reparetur, conseruetur et manuteneatur, libris, calicibus et aliis ornamentis ecclesiasticis decoretur, affulciatur et laudabiliter muniatur, jnibique cultus augmentetur diuinus, et ipsi christifideles eo libencius deuocionis causa affluant ad illud et ad premissa manus promcius porrigant adiutrices, quo eciam hoc ibidem dono celestis gracie vberius conspexerint se refectos, de omnipotentis Dej misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confici, omnibus et singulis vtriusque sexus christifidelibus vere penitentibus et confessis, quj in resurrexionis Domini nostri Ihesv Christi et penthecostes ac sancti Henrici episcopi et eiusdem sancte Katherine virginis et martiris festiuitatibus a primis vesperis vsque ad secundas vesperas inclusiue ipsum altare deuote visitauerint annuatim et ad reparacionem, conseruacionem, augmentacionem ac ipsius misse, que in honorem spiritus sancti instituta extitit, decorum alique premissa manus porrexerint adiutrices, vt prefertur, nos cardinales prefatj et quilibet nostrum in singulis festiuitatibus prefatis, quibus id fecerint, c dies de iniunctis eis penitenciis misericorditer in Domino relaxamus, presentibus perpetuis futuris temporibus duraturis. Jn quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes litteras fieri nostrorumque sigillorum jussimus et fecimus appencionibus communirj. Datum Rome in domibus nostris anno a natiuitate Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto, jndiccione terciadecima, die vero vicesima mensis Augusti, pontificatus sanctissimj jn Christo patris et domini nostri domini Paulj, diuina prouidencia pape secundj anno primo."}, {"df": "3267", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, vacante alias prebenda corporis Christi ecclesie Aboensis, que ex fundatione personalem requirit residentiam, per liberam resignationem cuiusdam Johannis Tawast, ultimi eiusdem possessoris, deuotus orator vester Magnus Nicolai, magister in artibus, jllustrissimi Datie etc:a regis capelanus, presbiter eiusdem diocesis, ipsius prebende possessionem ordinaria auctoritate extitit assecutus. Timet tamen dictus Magnus orator collationem, possessionem, assecutionem ac inde secuta certis de causis viribus non posse subsistere. Supplicat igitur s. v. dictus Magnus orator, quatenus sibi gratiam facientes specialem de dicta prebenda, cuius fructus etc:a septem marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt ….. eidem Magno prouidere seu prouideri mandare, et cum eodem, quod ratione dicte prebende, que ex fundatione possessorem artat ad residendum, cum tamen curata non sit, eo existente in studio priuilegiato aut in Romana curia, residere non teneatur nec a quoquam inuitus ad residendum compelli possit, dispensarare misericorditer dignemini de gratia speciali cum non obstantibus et clausulis oportunis i contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Pe. Tyrasonensis. Et cum dispensatione huiusmodi, ut petitur. Et quod non obstantes ipsius Magni oratoris habeantur pro expressis, regula in contrarium edita non obstante. Concessum, ut petitur. Pe. Tyrason. Datum Rome apud Sanctum Petrum duodecimo kalendas septembris anno primo."}, {"df": "3268", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Uniuersis etc:a Marcus etc:a vniuersitati etc:a, quod venerabilis vir Magnus Nicolai, presbiter Aboensis, perpetuus vicarius prebende corporis Christi nuncupate in dicta ecclesia Aboensi, pro totali et integra solucione annate seu mediorum fructuum primi anni dicte perpetue vicarie, in quibus camere apostolice sub certis penis, sentencijs et censuris ratione prouisionis de ea sibi auctoritate apostolica facte extitit efficaciter obligatus ad florenos auri de camera decemseptem cum dimidio vnius similis floreni ipsi camere reuerendo patre domino Johanne Condulmario, pecuniarum camere apostolice depositario, pro ipsa camera recipiente die date presentium tempore debito soluit efficaciter cum effectu, de quibus quidem etc:a. Jn quorum etc:a. Datum Rome in camera apostolica die decima mensis septembris mcccclxv, jndictione xiij:a, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Pauli, diuina prouidencia pape ij, anno primo. Marcus etc:a. B. Zachius."}, {"df": "3269", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3270", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Segeberg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3271", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3272", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3273", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum quidam Jngiualdus Johannis, archidiaconus ecclesie Jndrosiensis (= Nidrosiensis), zelo religionis accensus ordinem beati Augustini de proximo intrare habitumque eiusdem ordinis suscipere et professionem emiserit regularem et propterea dictus archidiaconatus in breuj per huiusmodi ingressum religionis vacare speretur, supplicat igitur s. v. deuotus orator vester Magnus Nicolai, in artibus magister, presbiter Aboensis diocesis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicto archidiaconatu, qui inibi dignitas non tamen maior post pontificalem existit, cuique cura iminet animarum, quam primum per huiusmodi religionis ingressum vacare contigerit, ….. etiam si dignitas electiua fuerit sibique cura jurisdictionalis jmineat, de illo, cuius fructus etc:a quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, eidem Magno oratori prouidere secumque ut ratione dicti archidiaconatus, si ipsum assequi contigerit, in dicta ecclesia residentiam facere minime teneatur, nec ad id a quoquam inuictus (= inuitus) compelli [possit], dispensare ac indulgere digneminj de gratia speciali ….. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Pe. Tyrasonensis ……… Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto jdus octobris anno secundo."}, {"df": "3274", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Segeberg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Cristiern, van Godes gnaden to Dennemarcken, Sweden, Norwegen, der Wende etc. koning, hertoge to Sleswijk, greue to Holsten, Stormarn, Oldemborg vnde Delmenhorst. Vnnse sundergen gunste touornn. Ersamen leuen besunderen. So gij vns vnlages touornn vnder nu vppe id nyge hebben van wegen sodaner genomenen guder, so gij schriuen, de vnnsen, nameliken des erwerdigen heren bisschoppes van Aboo vnde her Erick Axelssons dener, vnder Gotland mit eyner barssen van orlige twe schepe to Reuall to hus behorende scholen angehalet, gepilget vnde erer redesten guder berouet hebben, de denne dat meiste deel in juwe stad scholen to hus horen, vnde darbij eyne copien des breues der van Reuall juw geschicket vns senden etc. vnder andern biddende vnde begerende, wij id bij dem vorgenanten heren bisschoppe vnde heren Ericke so verfogen, bestellen vnde merckliken verschriuen willen, dat den juwen vnde deme kopmanne ere genomenen guder wedder togekeret edder ock na weerde betalet werden, vnde juw sodane breue an desuluen, vmme de vort to benalende, senden willen, des wij juw, guden frunde, don weten, wo eyn solkent van den vnsen, alse gij schriuen, bescheen sij, des wij doch nicht hopen, gantzliken vns entegen vnde van herten, God kenne id, leit is vnde wij darvmme den vorbenomeden heren bisschopp vnde Ericke ernsthafftigen schriuen. Desuluen breue wij jw hirbij senden, se to eneme solken weten to antwardende edder sick ock na gebore darby to holden to schickende hebben etc. (o. s. v. rörande andra saker). Datum tho Segeberge am donredage na Dyonisii anno etc. lxv Adress: Den (etc. –) radmannen der stad Lubeke, vnsen (etc.)"}, {"df": "3275", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff høræ æller see helssar jak Yriæn Suærd kærlegha met Gud, kvngørendess met myno tesse nervarandess øpno breffue, ad then tiid myn brodher Pædher Suærd heredzssting hiølt met almoghan j Wlsby sokn j Clauus Hannussons nervaru, ffogte ther sama stadz pa værdigh herre konung Karlss vegnæ, aren æpter Gudz børd twsende ffyre hundrede sextighi pa thet ffæmpte, pa odhensdaghen næst æpther sancti Kalixti dagh, wpløth jak ok vnte met kærlek allan min dell, som mik boordhe ærffwæ j Wlssby stad j mynss ffadherss sætegardh ffor v marck ok lxxx ok vi øre ortog mindre myn ælskelighe brodher Per Suærd, som han wtlagde ffor mik myn brodherss hustrv Margareta morgongaffwor skuld pa then delen, ssom pa mik ffiøll, ther æpter som myn brodher Larendzss Suærd hene lowad haffde ccc marck fran mik ok minom arffwom ok tell ffornæmpde myn brodher Per Suærd ok hans arffwom tell æwinnelighæ ægho j then fforscripne gardh badhe j woto ok j torro met allom tellaghom, ingo vndantagno. Tell ythermera stadffæstellse waro tesse xij ffasta aath, som tha j næmpden saato, som ær fførst Jøniss Mattisson, Sygurd Tykesson, Hannus Biørnson, Gudmvnd Swarte, Olaff Ollson, Nisse Kurittu, Llasse Henricson, Hanss Pawalson, Lasse Danmarck, Holinger j Øen, Andris Ollson ok Henric Assmvndson ok allom menghe soknen etc. Thell ythermera visso ok vjtnisbørd tha bidher jak beskedelighen (Andris) man Andris Iopson ad hengiæ set incigle mædher met nidhan ffor thetta breff, scriffuit aar, dagh ok stund som fforscriffuit star etc."}, {"df": "3276", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Nuper s. v. deuoto oratori vestro Magno Nicolai, presbitero Aboensis [diocesis], magistro in artibus ac jllustrissimj regis Suecie et Dacie etc:a capellano, de quadam perpetua vicaria, prebenda corporis Christi nuncupata, in ecclesia Aboensi, que ex illius fundacione personalem requirit residenciam, et de qua, tunc per liberam resignacionem cuiusdam Johannis Tawest jn manibus reuerendi patris dominj Conradi, moderni episcopi Aboensis, extra Romanam curiam sponte factam et per ipsum episcopum ordinaria auctoritate admissam vacante, ipsi Magno per dictum episcopum auctoritate ordinaria prouisum fuerat et illam assecutus extiterat jn forma noue prouisionis, per suas litteras mandauit prouideri ac sibi indulsit, ut vsque ad septennium extunc computando litterarum studio jn loco, vbi illud viget generale, jnsistendo aut in Romana curia residendo personalem residenciam huiusmodi facere minime teneretur nec ad id compelli posset, certis super hoc executoribus deputatis, prout in eisdem litteris, in quibus, quod fructus etc:a dicte vicarie seu prebende septem marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedebant, expressum fuit, et quarum tenores habere dignemini pro sufficienter expressis, plenius continetur. Cum autem, pater sancte, fructus huiusmodi ipsius vicarie premissum excederent atque excedant valorem ac in eisdem litteris per inaduertenciam non fuerit facta mencio, qualiter vicaria ipsa per bone memorie Magnum, olim episcopum Aboensem, fundata et dotata extiterat et quod illius presentatio, collatio etc:a ad episcopum Aboensem ex huiusmodi fundacione post fundatoris mortem pertinebat, et in ea cauebatur expresse, quod occasione eius vacacionis, si heredes dicti episcopi fundatoris pro aliqua persona ydonea ex eius cognatione supplicarent, ipsa in assecucione ipsius vicarie omnibus alijs foret preferenda, prout in dicta fundacione, cuius etc:a tenorem habere dignemini pro expresso, plenius continetur, et propterea ac ex certis alijs causis de viribus dictarum litterarum et processus (= –uum) desuper habitarum a nonnullis hesitetur, ne igitur, pater sancte, littere ipse de surreptione notari [possint], pro parte dicti Magni s. v. humiliter supplicatur, quatenus dignemini sibi concedere, decernere ac declarare, quod littere et processus huiusmodi ac jllorum vigores ipsi Magno siue collatio et prouisio ac jndictum (= jndultum) huiusmodi et jnde secuta quecunque valeant plenamque roboris firmitatem obtineant jn omnibus et per omnia, ac si in illis, quod fructus etc:a dicte vicarie viginti marcharum argenti similium secundum extimationem predictam valorem annuum non excedant, prout re uera non excedunt, expressum fuisset ac de huiusmodi fundacione plena et expressa mencio facta fuisset prelibata [et] quod v. s. illi specialiter et expresse derogasset, attento quod prefatus orator in propinquo consanguinitatis gradu fundatori predicto coniunctus existat et quod nullus heredum usque modo pro aliquo supplicauit, dignemini pro hac uice derogare, non obstantibus premissis ac constitucionibus apostolicis necnon omnibus alijs, que e. s. v. in prefatis litteris voluit non obstare, et [cum] clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presencia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et cum derogacione superdictorum(?) huiusmodi. Et quod omnes non obstantes dicti Magni etc:a. Et cum absolucione ad effectum etc:a. Concessum. Pe. Tirason. Datum Rome apud Sanctum Marcum sexto kalendas decembris anno secundo."}, {"df": "3277", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Petes", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Hartwik Jopsön, lagmand i Norfinne lagsagu, kennis och giör witterligitt, att then tid iag ting hultt medh almogen aff Wello sokin hem til Knut ij Pettisby i welbyrdig herris her Erik Axelsöns nerwarru, riksens forstondare offuer Suerige, årren epter Gudz byrd, mcdlxv, om warffrw aptonn concepcionis Marie, kom före rette uppå satte tinge Jeppe Jönsön aff Wallasby och Oloff Pederssön aff Wallasby och giorde witterliget, att Peder Torstenssön hade medh berådde modhe och gode wilia giortt itt lagligitt iorda skiffte med Niels Stiugelsönn medh så skæl, att forbenempde Peder gaff och uplott altt sitt fastha gotz aff Palilaby i Wello sockin for:da Niels Stiugelsön medh allom til läggom, ingo wndantagna, som ther wnder aff alder tillegatt haffuir eller nu yterligare tilliggia bör, och för:de Niels gaff och oplott altt sitt fasta fædernis gotz aff Vallasby vndan sig och sinom arffuom vnder opta benempde Peder Torsttenssön och hans arffua till euerdeliga ægo medh allo thi ther vnder legatt haffuir, och ther til vnte Niels Stiugelsön Peder Torstenssön en stong åkir jord och æng offuir altt skifftid, som Peders fader, Torsten, hade honim pantsatt fore vj mark for thet panthen haffde sig sielff löst och Nielsis fader hade theth nutid wel i l år, och liggendis innan Peders eggen tegh, och genstan råladde mellan båda byana om åkir och æng, som ær första rån Santtanalla, en stor sten liggiendis mellom ængiarna, andra rån ær en annen stenn mellom både byiarna och tridie rån til Hagenkorffua; och theth war skiött och skiællatt medh them tolff: Knutt ij Pettes, Matz hans broder, Oloff Mikampoica Karl i Kittama, Oloff Hickampoica, Hindrik Peiulæ, Gerrickia Mæihela, Lars Halela, Hinrik ibidem, Oloff Korffuelita, Errik Kalliouik och Oloff Rouare; huilkit ærende iag skött til the tholff i nempden såtto: Mons Röuare, Niels i Ælkist, Erik Ladelita, Erik Cauiompe, Jöns ij Vplompæ, Jacop Ladelita, Per Cauiompæ, Niels Wello, Winnicka Kammela, Anders Alssela, Peder Halola, och Knut Erssön aff Wello; ransakade och vitnade och epther suoro, att så i sanningen ær som föreskriffuitt står om for:da skiffte och skötningh, vtan skog och mulebete skula the bruka och niuta fritt med huar andorom. Epther tessom forskriffnom skælom, ransakann, witnom och edom dömde jag, Hartuik for:da, teris skiffte och skiötningh stadugtt och fast i mellam Peder Torstenssön och Niels Stiugelsönn och begges teras arffua, och forbiuder iag huariom manne thetta skiffte och skiötningh hindra, quælia eller på talla vidh tera vj mark for min dom. Thil theth breffuess yttermera wisso och stadfestelse beder iag erlig welbyrdig man Oloff Balk, att han tryckir sitt indcegel nædan förre thette breff medh minno ægno incegel, huilkitt giffuit och skriffuit ær år, dag och rum fornempdhomm."}, {"df": "3278", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Alias bone memorie Magnus, episcopus Aboensis, ad laudem omnipotentis Dej et consolationem principum, prelatorum, primatum et nobilium regni Suecie quoddam monasterium sancte Brigitte in loco Vallis gracie Aboensis diocesis sub ordine et regula sancti Augustinj, sancti Saluatoris nuncupati(!) pro vsu et habitacione sororum et fratrum dicti ordinis sub perpetua clausura viventium ordinaria auctoritate, accedente ad hoc consensu, auxilio et fauore prelatorum et nobilium predictorum, de nouo fundauit, jnstituit et dotauit; et deinde, vt sorores et fratres prefati commodius sustentari possent et in eorum necessitatibus competens eleuamen susciperent, parrochialem ecclesiam Masko dicte diocesis de consensu suj capituli et rectoris ecclesie memorate eidem monasterio auctoritate prefata perpetuo incorporauit, annexuit et vniuit, adiectis certis articulis, qui in litteris eiusdem fundatoris plenius contine[n]tur, quam vnionem bone memorie Olauus, episcopus Aboensis, certis ex causis animum suum mouentibus postmodum reuocauit, et jam reuerendus pater dominus Conradus, modernus episcopus Aboensis, vnionem per magnum suum predecessorem factam consentit auctoritate memorata. Vt igitur, pater sancte, fundatio, erectio et vnio premisse, que plenarium sortite sunt effectum, maioris roboris firmitatem obtineant, maxime cum diuinj cultus augmentum et animarum salutem concernant, ac deuote et humiles creature s. v. abbatissa et sorores, confessor et fratres dicti monasterij in pacifica possessione dicte parrochialis ecclesie per plurimos annos extiterunt, pro parte earundem deuotarum creaturarum vestrarum humiliter supplicatur, quatenus fundationem, erectionem et vnionem huiusmodi ac illas concernentia omnia et singula, in quibusdam litteris auctenticis, dicti Magni episcopi et sui capituli sigillis munitis, quarum tenores habere dignemini pro expressis, contenta et jndesecuta quecunque auctoritate apostolica confirmare et approbare supplereque omnes defectus, si qui forsan interuenerint jn eisdem, et de nouo vnire dignemini de gratia speciali, attentis premissis et quod parrochialis ecclesie huiusmodi fructus etc:a quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis et statutis etc:a cum alijs non obstantibus et clausulis opportunis. Concessum vt petitur de nouo jn presentia domini nostri pape Pe. Tirasonensis. Et quod de nouo fiat vnio etc:a. Et quod non obstantes ipsius monasterij habeantur pro expressis. Et quod tenores litterarum dicti Magni episcopi et fundatoris habeantur pro expressis ut prefertur. Concessum. Pe. Terasonensis. Datum Rome apud Sanctum Marcum quarto jdus decembris anno secundo."}, {"df": "3279", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum alias prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas post pontificalem maior, curata, electiua etc:a existit, per promotionem reuerendi patris domini Conradi episcopi, tunc prepositi Aboensis, ad ecclesiam Aboensem, tunc pastore carentem, per felicis recordacionis Pium papam secundum, predecessorem vestrum, factam et munus consecracionis impendendum eidem vacare spera[ren]tur, idem Pius predecessor de prepositura predicta, cum illam, vt premittitur, vel alias quouismodo vacare contigerat, eciam si actu quouismodo vacaret, cuidam Henrico Vrele (= Vrese), canonico Aboensi, per suas litteras gratiose mandauit prouideri, prout in illis, in quibus eciam asseruit, quod fructus etc:a dicte prepositure sex marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, et quarum tenores habere dignemini pro expresso, plenius continetur. Vnde, cum fructus huiusmodi multo plus valerent et valeant annuatim, et propterea littere ipse ac processus habitj per easdem, quarum pretextu idem preposituram ipsam tunc per promotionem huiusmodi et munus consecrationis dicto episcopo jnpensum vacantem extitit assecutus et illam extunc per quinquennium uel circa detinuit, prout detinet, jndebite occupatam, surreptionis vitio subiacere ac nullius roboris uel momenti fuisse et esse noscuntur(!) et qui (= qua) mendax peccator (= occupator) merito carere debeat imperpetuum(?), pro parte deuotj oratoris vestri Magni Nicolai, presbiteri et canonici Aboensis, magistri in artibus ac cappellanj serenissimi regis Suecie etc:a s. v. humilliter supplicatur, quatenus dignemini aliquibus probis viris in partibus illis committere et mandare, vt, vocatis dicto occupatore et alijs, qui fuerint euocandj, si ita esse inuenerint, litteras et processus huiusmodi ac jnde secuta quecunque irrita et inania nulliusque fuisse et esse firmitatis apostolica auctoritate decernant et declarent ipsumque occupatorem a prefata prepositura omnino amoueant, et nihilominus de dicta prepositura, cuius fructus etc:a quindecim marcharum argenti similium secundum extimacionem predictam valorem annuum non excedunt, siue ut premittitur siue alias quouismodo vel ex alterius cuiuscunque persona seu per liberam dictorum episcopi et occupatoris vel alterius de illa jn Romana curia uel extra eam coram notario publico et testibus sponte factam resignationem uel constitutionem execrabilis aut assecutionem alterius ecclesie quauis auctoritate collate vacet, eciam si deuoluta, reseruata, affecta aut intra curiam vel extra eam litigiosa, cuius status etc:a*, de triennali possessione non molestantis, cui dignemini pro hac vice derogare necnon statutis etc:a cum alijs non obstantibus et clausulis opportunis. Concessum vt petitur jn presencia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et quod omnes non obstantes dicti oratoris pro expressis habeantur. Et cum absolucione a quibuscunque excommunicacionis etc:a quoad effectum. Concessum. P. Tirasonensis. Datum Rome apud Sanctum Marcum quarto jdus decembris anno secundo."}, {"df": "3280", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Magnus Nicolai, presbiter Aboensis diocesis, magister in artibus, quatenus sibi specialem gratiam facientes de canonicatu et prebenda in ecclesia Lincopensi, quorum fructus etc:a quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, per obitum quondam domini Erici Vastonis eorundem, dum viueret, vltimj possessoris jn Romana curia defuncti [vacantibus] ….. eidem oratori dignemini misericorditer prouidere de gratia speciali ……. Fiat vt petitur. P. Datum Rome apud Sanctum Marcum pridie jdus decembris anno secundo."}, {"df": "3281", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Supplicat s. v. deuotus orator vester Magnus Nicolaj, presbiter Aboensis dijocesis, magister in artibus, ex vtroque parente de nobili genere procreatus ac jllustrissimj regis Suecie et Gothorum etc:a capellanus, quatenus sibi specialem gratiam facientes de prepositura ecclesie Skarensis, que inibi dignitas maior post pontificalem curata et electiua existit, cuiusque fructus etc:a quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, per obitum quondam dominj Beronis de Suecia, eiusdem, dum viueret, vltimi possessoris extra Romanam curiam defuncti vacante, siue ut premittitur siue alias quouismodo aut alterius cuiuscunque persona uel per obitum seu per liberam resignacionem eiusdem Beronis uel alicuius alterius de illa …. eidem Magno gratiose prouidere misericorditer dignemini de gratia speciali ….. Fiat ut petitur. . P. …. Datum Rome apud Sanctum Marcum quinto kalendas januarij anno secundo."}, {"df": "3282", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet wari allom witerligit som thetta breff høra eller see at jach Henric Tawast a wapen epter wyrdogx faders j Gudi och nadugx herris biscop Koortz, biscop j Abo, besynnerligha tillatilse haffuer (jach) met myna elskeligha hustrv Johanna Bentzdotters samtykkio, godwilia, fwlbordan och begærilse for waara beleglighet och widertorffua skuld giorde eth skipte och lagligit bythe met hederlighen man mester Magnus Nicolai, canik j Abo och helgelicams prebendato, j swa motto som hær epther scriffuit staar, ath helgelicame altar j Abo skal behalda beggis wara køpe gotz j Halis by j Renthamækj sokn liggiandis, thet ær vj stenger offuer allan byin, som badhe min hustrv och jach køpt haffuum, met alla thessens gotz tillagher, tompt, hws, aker, ængh, skogh, fææmark, fiskewatn, qwer[n]stadhom ok alla andra som gotzit nw tilhøra kan, fordhom eller forre tilhørt haffuer, nær by eller fiærre, jngho vndhan taghno, ok hær offuer skal for:de helgelicame altare behalda Maxiala ængh, liggiendhe i Resaa sokn, ok then største ængh wy [j] Soenpoya aghom j Nummys sokn ok ligger til then første ladhen wy thær nw haffuum, met alla the ænghennæ tillagher och tilhørelse, och waar kolgaard j Abo liggiandis nær Mæthaiærffuj, then Klæmeth Skaldra (j) fordhom atthe, swa ath thenne twa for:da ænghia gøra fult fore xxx lass høø och koolgordhen ganger fore x laass. All thenna for:da stykken haffuer jach och min hustrv skipt ok byth met helgelicame altare fore Kulio gotz j Birkala sokn liggiande met alla thessens gotzens tillagher. Thy affhender jach mik och min hustrv, minom arffuom ok myna hustrv arffuingia for:de Halis by ok alla the andra stykken som forre rørde ærw, vplather och tileghnar thenne for:de helgelicame altare til æwinnelichen tiidh. Skedde thet swa som Gud forbiudhe oc helgelicame nakat affginge eller mynskades j nagra mottha antighi j gotz, ængh eller kalgaard eller nakat annad aff thy førre wprørt ær, eller wari thet och swa ath for:de helgelicame altare haffde aff for:ne stykke wegna nagat qwall, widermøda, twngha eller pladz pa friitz och frælz wægna ytermera æn man haffuer pa andra retthe frellse gotze wegna, all then skada beplictær jach mik och min hustrv ok beggers waara retthe arffua ath widerlæggia for:de altare jnnan siæx wikur ther epter, widh beggis waara goda troo, are och sannind, æller och helgalicame maa och skal forwthan nagre mothe segilse kennes widh for:de Kulio met alle thy thet gotzit nw tilhører. Tiil mere wisso bider jach ærlighæ men Hartik Jopson, laghman j Norfinnæ laghsaghu, Peder Karpalayin, hæredzhøffdinghe j Masko heredhe, och Ragwald Stingulsson(!), hæredzhøffdinghe j Pike hærede, at hengiæ thera jncigle for thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdlxvº, etc:a."}, {"df": "3283", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3284", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3285", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3286", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Birkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandemen thetta breff kan fore komæ kennis jak Steen Henrixson, at then tiidh høgborens førsthe konungh Karl, konung Swerigis, Norgis ok Gøthe, lagmanz tingh holt met almogæn aff Bircala sokn oc jak sath fore rettha pa velborens manz vegna Hartik Jopsons, lagman j Norfinne lagsagw, j nærware velboren man Claus Korke, heredzhøffdingh samastadz, anno Domini mcdlxvj°, pa xiijj dag jwl, tho kom fore rættha Tord Machaynen ok hans skiptis brøder j Bircala by ok kærde til Henric Tawasth om Sotkanlothu ok the fiske vathn ther om liggie, huilket jak skøth til thenne xij j nempden sotho: Olof Hineynen, Olof Kyrelen, Per Kurinen, Olaff Lachiaynen, Olof Koningas, Nilis Pehw, Heyki Pehw, Olaff Lucasson, Nilis Yliærffui, Per Tohlopintha, Jones Perotthi ok Larens Pylsa. Sa kom for them skælige vithne ok ther epther ranzakade ok soro, at Bircala by ok the skiptis brødre ok the, som met them lotægande ære, the agæ retthelica alt thet fiske vathen, vasse, katiza rwm ok alt thet the kunno sik met fiskeri til godhæ bruca, ok Niles Pehonpoyca ok Larens Viraynen the age sin del fullelica som te hanom fongit haffua in vpa øen, bade j skogh ok engh, ok swa sin deel j fiske vathnet epter theris andeell, ok Bent Lidikson ærffuinge skulo agæ ok beholda alt thet andra in vpa øen. Epter thenne ranzsakan, vithne ok edhe, ok ingen her j moth vædiæ vildhe, tho dompde jak thetta stadugth ok fasth, ok forbiwder jak huariom manne thetta hindra eller quæliæ viidh vj marc fore lagmanz dom. Til ythermera stadfestilse ok vithnesbyrdh bedhies jak for:de Claus Korkes incigle met mith incigle hengiande pa thetta breff. Scriptum anno, die et loco vt cupra."}, {"df": "3287", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3288", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandemän thetta breff höra eller see kennes iach Steen Henrichsson, ath then tijdh högborne furste konungh Carll, konung Sweriges, Norgis och Götha, lagmansting hölt medh allmoga aff Cangasalo sochn och iagh satt för lagmans dom på welborne mans wegna Hartwijch Jopsons i nährwaru welborne mans Claess Korks, heredzhöfding sammestas, anno Domini mcdlxvj på xvj dach juull, tho kom för rätta Olof Hertogh ok Larss Matzson ok kärde till Anders Atte och Henrich Olsson ok theris skiptis bröder om theras skoga ok fiskewatn. Tå dömde iach them i millan xij manna syyn; tho ginge samma Her[tog och Lars medh theras skiptis bröder?] strax på tinges garden ok giorde ena wenlika sämia syne emillan, så at thet skal wara theris raar Yhaltasaarj, Halkiselka, Säynä Joensu, Säynäjärwj ok Såthomasundh ok Kutemajoki; thet skole the äga helfttena huarthera hwar på sin sijdha, so skole the ok fiskia huar vnder sit landh, hwar thet helst kan wara, Ollof Hertogh ok Larss Matszon medh sijne skiptis bröder ok Anders Atte ok Henrich Olsson medh theris skiptis bröder, ok ther medh skole the ware wenligen åthskilda. Thenne sämia dömpde iak stadugh ok fasta i alla måtto som förscriffuit står, ok förbiuder iak thenne alle ath ingen then andra her öfver hindra eller oforrätta, wijd vj [mark] för lagmans dom. Ok thenne xij war här fasta ath: Niclis Suinu, Kauppi Naapi, Larss Dawidsson, Henrich Pajo, Kaupi Hautho, Larss Borgar, Olof Pajo, Mikil Viharinen, Henrik Olsson, Peer Orava, Anders Apajapohja ok Lauritz Raukoinen. Till yttermera wisse ok stadfestelse bedes iak förbe:de Klaes Korki jnsigle med mit jncigle nedan för thetta breff. Scriptum anno et die ut supra."}, {"df": "3289", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dominj MCDLXV[I], på söndaghen nesth för sancte Henrichz dagh, [war] winter ting i Cumo [i] närwarw högborne förste konungh Carll. Nembden: Oloff Hintzikala, Henrich Laicko, Henrich Sonni, Laurentz Pawj, Henrich Supilän, Lauritz Pawlsson, Henrich Fredrichzson, Oloff Smedh, Erich Birilä, Jöns Asko, Peer Hintzason, Laurentz Pilto. D[ömde] werdogh herre konungh Carll [Ylistaro boo], medh thesse (= theres) skifftes bröder Rudango fårs enskipht frij för Henrich Kare och Henrich Karre medh sijne skipthisbroder (och) hwar thera saack thill 40 [mark](r) för welle om fiskie j Rudangå fårss, och Ylistaro boo theres skadhe igen innan 12 wekur. Per Simonsson i Grotila q:t. För allom them thetta breff före kan komma kennes wij effter:ne xij män, iagh Nils Oluffzson, Lars Garp, Oloff Michillson, Nils Noppari, Lucas Jönson, Henrich Kuliuslainen, Lars Nilsson, Bengt Mårtensson, Oloff Sarkoj, Matz Magnusson, Oloff Karialainen, Gregers Gregerson, adt Rwdango fårss hör ingen till uthan them boo i Ylistaro by och theras arffwingom; dett hafuom wij sworidt på och thörom eij neij suerie. Eij mere thette sin, Gudh wari medh allom danne mannom."}, {"df": "3290", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tyrvis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karl, met Gudz nadh Swerigis, Norigis ok Gote konungh, gørom weterligit j thetta wart opna breff, at tha wy ting hiøllo met almogen j Nedra Sastamala sokn j Tyrffwisby j Öffwra Sathagundh j wælborna manna Clawus Kwrke, herædhzhøffdinge ther sama stadz, Henric Tawasts oc flere goda manna nærwara anno Domini millesimo quardringe[n]tesimo sexagesimo sexto, vppa manadagen næsth for beati Henrici episcopi et martiris dagh, komo for oss vppa satto tinge Laurens Koskenpæ, Lowsiabo, Callilebo, Nwpalabo, Cawcalabo oc theris skifftisbrøder oc kærde till Henric Tawast, som agher Bænct Lvdecasons dotter och tha ther till swars war, oc till flere Benct Lydecasons arffwa, sa ath for:de Benct haffde wællet them aff ena øø, som kallas Lechosari. Seden bar for:de Henric Tawast ther fram eth breff lwdandis vppa nagra, som Benct haffde fangit deel aff j for:de øø. Tha wore the somma, som tillstodo aff the j breffuit staa næmpde, oc somme sagde sik aldrik haffwa fangit eth pæninge wærdh for thera deel j for:de øø, oc wore the nagra, som sik loth kændis j øøn, som engte haffwa fangit oc ey hæller staa j breffuet, som for:de Henric Tawast frambaar; oc sagde Henric Tawast sik engte kunna ther annarlunda tillswara æn som breffuit wtuisar. Thy skoto wy thet till thenne æffterscriffna tolff, som tha j næmpden satho: Andris Homalayn, Laurens Hasse, Iøns Magensson, Niels Langh, Heike Kæki, Iøsse Matscap, Æskill Hagna, Nisse clockare, Jøns Katharan, Cawpi Wihattula Henric Carhw, oc the rantsakade, uitnade oc æftersworo saa, at mæstadelen aff the, som vppa forscriffna øø kærde, haffde aldrigh engte fangit aff for:de Benct for thera deel. Thy dömdes tha ther vm saa, at the, som kænnis sik wara lotægande j then for:de øø, the schole sin loth wæria hwar thera met tolff manna eedhe, saa at meernæmpnde Benct aldrigh haffwer fangit deel j for:de øø aff them eller thera forældra, hwatzske for peninger eller peningx wærdh, oc hwatzske met køøp skiffte, wædsætningh eller gaffwor, oc alla the thenna eed sa kunna ganga, the schole blifwa wed theris fulla lott j meernæmpde øø æffter thera rætta røkataall oc gambla hæffdh, huilken lagh een deels aff them tha strax ginge, oc somme wid kirkien som them dømpt war, oc komo the siden for oss j Loymeioki, som sin eedh gangit haffde, oc lotho scriffwa siin nampn, som her æffter næmpnas: Heyki j Tyrffwis, Wæmmæ j Cawcala, Laurens Koskenpælta, Pæder Ysiinsarko, Olaff Tassari, Æskill Wakoynen, Laurens Iønsson, Gopill Olaffsson, Gunnar Løresson, Laurens Peninen, Oti Løræ, Laurens Hintzasson, Pæder Clockarsson, Laurens Jønsson, Henric Piwra oc Thomas Hoponpoyca; oc forbiuder hwarigom them ytermera at hindra vm thenna forscriffna ærende, wedh xl mark saak. At allaledis sa rantsakadh, wetnadh oc dømpt ær som forscriffuit staar, tha latha wy hængia wart secret neden for thetta breff till vitnisbyrdh, som giffuit ær aar, dagh oc stadh som forscriffuit staar."}, {"df": "3291", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Thes kennomps vj Peder Niglesson oc Hennyngh Degn, borgmæstære j Nadhendals köpstadh, at aarom epter Gudz byrdh mcdlxvj°, torsdagen for kwindelmesse dagh, kalladhe oss renliffues man brodher Thomas, fader oc forman j Nadhendals clostre, oc nagre flere bröder j brodrennæ port oc letho oss see oc læsæ eth permens breff met twem hengende jnciglom j allo mattho heelom oc oforderffuedhom, huilkit breff swa ludher ordh fra ordhe som her epter scriffuit staar: Vitherligit se thet allom mannom at jac Jones Hinzecekson (etc. Se n:o 906), huilko ærende til mere beuisningh henger iac, for:de Hennyngh Degn, mit jncigle met vaars kopstadz jncigle nider vnder thetta breff, som scriffuit ær aarom, dagh oc rwme förrenempdom."}, {"df": "3292", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Eura", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe mæn, som thetta breff kan fore koma, kænnis jak Steen Henricson, at then tiidh högboren förste met Gudz nadh konungh Karl, Swerigis, Norgis oc Götis konungh, siælff sath offuer lamanztingh met almogen i Æffre oc Sækyla sokna, oc jak fore lagmanzdom pa wælbarinss manz vegna Hartik Jopson j nærwarw wælborna man Pædher Swærd, hæredzhöffdingh sama stadz, anno Domini mcdlxvj, torsdaghin næst æpther sancta Pawils dagh vm vintheren, tha kom menigha almogin aff Sækkele sokn (kom) tha thær forrette, skötte ok fvlbordadhe en sæmiæ och skælade jorda köp, som the alle met en samtikke endrakteligha giorth haffde met hæderlik man theris kirke herre, her Pædher Andree, kallandis Paxanthe, swa ath the honum soldhe, wnthe oc vplathe j ræthe köp en wngangande iordh pa Sækila malm jnnan iiij raar, en halff miile fraan kirkin, kallandis Wanhan kedöth, met alle the ægedhela, som flere wthskyldes bya nywtha, jngha wndantagna for wthan Olaff Brodhersons deel ok jnghen annar, och for:de her Pædher skal haffua frij fægongh och swa tarffua skogh, fiske watn jn met them j Sækyla boo. Ok her fore gaff for:de her Pædher Sækyla sokn j gen en pixidem, som hether viaticum, och iij crisma kar aff silff, ij phanor, ij maladhe blws och en wæggiabonadh aff the helga threfalligheth, och sidhen skal for:de her Pædher oc hans arffua giffua arlighe xij öre til Sækyla kirkie sokn thil hielp, och for:de soknaböndher skwlo siælffue dragha skatthen oc all wthskyller. Swa affhende fornemde soknaböndher sik thenne iord och ægedela, jnga wndantakno, oc tilegnadha henne her Pædher oc hans arffwa til æwerdeligha egho. Och thesse ærw the xij fasthe ath j næmpden, ther widh satho: Jöness Mülle, Pædher Olaffson, Henric Jönsson, Olaff Knwtson, Jöns Twri, Niels Michelson, Pawel Pauelson, Æskel Jönsson, Jöns Andherson, Pauel Pedherson, Michel Kinto, Jöns Andhersson. Ok thesse æptherscriffna xij ware före for:de her Pædhers skotningx mæn pa Sækyla kirkiebakka pa for:de jordh: fförst Anders j Ristinjwri j Kiwla, Olaff Vahaynen, Clemeth Michelson j Karhia, Jop Laurenson ibidem, Anders Jko, Vrbanus j Hwittis, Herman j Polimatka, Eric Jönsson i Pyhæioki, Gregorius ibidem, Lende Larenzson, Lucas, Jop Pædherson ibidem. ok jak Steen Henricson forskæleman. Thy jngen hær j mothe sighia vilde, tha dömde jak there köp oc skotningh stadugh oc fasth och forbiuder hwariom manne her vppa quælia æller aathala wid xl marc för konungx forbwdh ok vj mark for laghmanz doom. Til ythermera stadfestilse och mere forwarningh hængher jak mith insigle wndher thetta breff, som scriffuith ær aar, dagh och stadh som forscriffuit staar."}, {"df": "3293", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sorkkis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Karll, medt Gudz nåde Swerigis, Norghis och Göthis konungh, göre witterligith j thette breff, att åhrom effter Gudz byrdh tusende fyrehundrede sextigi vpå siette åhr, fredagen nästh för kyndelmesse dagh, thå wij tingh höllo j Sörkiby j Effra socknn både medh almoghanom ther så och aff Säkylä och Kiwlo sochner, thå komo för oss Polsabyboo aff Kiwla sochn och kärde, åth (= ath) biskop Mågens, hwes siell Gudh nåde, haffde fongith vndan theris byy enn ängh medh kööp, som heter Windis ängh, liggendes innan fyre råår, och the haffde vndanskilth j samma köpp sin fyskewatnn, wassa, skogha och vthmarcker met theris diwra och fuglaweedh, näffrafläth och bastafläth, så och theris hiordhgångh; och nw förtager them biscops fogte, att the icke mågha niutha, brwka och beholla theris fiskewatnn, wassa, skogha, vthmarcker, diwra och fwglaweedh, näffwrafläth och bastafläth och theris hiordhgångh, som the j for:ne kööp vndanskilt haffde; huilckith wij skiuthe till the xij, som thå j nemden såtho, som heta Jöns Mulle, Eskil Jowanson, Nils Nilson Peder Noranda, Michel Lälle, Påwal Pöhölax, Jörien j Kawtis, Nils Narioki, Henrich j Käreltha, Jop j Pöhöioki, Anders Mågensson, Mons Olson j Kälpepylsa, the ransakede, witnede och efftersworo, att aldelis så j sanningene skedt är som för:na Polsabyboo kärtt haffde som för:uit står; och nw effter thet att ther ingen waar, som laghligen war stempder till att sware vm för:de kööp eller och therföre sware wille, thy skutho wij thet ärendeth frå oss och för landzrätthen, och bidiom alla the wärdighe herrer och godhe menn, som för forrörde landzrätt sitiande warda, att the wele hielpa the for:ne Polsabyboo till thet the rätt haffwe. Giffuith åhr, dagh och stadh som for:ne ståår, vnder wartt sechret."}, {"df": "3294", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Yläne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dannemän thet[ta] bref kan forekomma, kiennes jag Steen Hindersson, at then tid högborne furste konung Carl, konung Sweriges, Nåriges och Giöthes, lagmans ting hölt med allmogen af Loimjoki socken i Ylenä by och jag satt för lagmans dom [på] wälbördig mans wägna Hartwic Jopson i närwaru wälbördig mans Peder Swerds, häradshöfdinge sammastädes, anno Domini mcdlxvi, på kyndermesso dag, kom Eric Abrahamsson på Yläne storgård och lade Claes Lydickssons dom före, daterat a:o mcccxxxi (= mcdxxxi), hwilken dom lydde på råar och åtskilnat emellan Yläne och alt härad, then han begiärte, at jag dhen förnya wille, och är ord ifrån ord: Ordenoijapäre lechde, Rytion äng, Ladvansuonmäki, Lappelsais kallio, Kullan suon mäcki, Suonsari, Liusten suon sari, Juakoski, Voida pårtes, Kurrun vahda, Pyhä korppi, Vanhaniemi, Emmen harje, ligger i Pyhäjerfvi, Haukavore öfwer träsket, Pårån jerfwen wori, Purakåski, Hagaristi, Vederoija, Kuhankona, så til Pöjten sampåan i Kivisilda och så til Ordenoija pären lehden igen. Och desse tålf härades synemän hafwa ransakat, synt och skilt om samma råer, som är Olof Lutha, Jöns Jönsson i Loimjoki, Eskil Kärki, Anders Rytanen, Otti Lasse Danmarck, Jöns Matsson, Olof Klumpse, Lasse Pilto, Jöns Larsson och Jespp(!) Lothilas. Efter thessom skiälom och xii mäns ransakan och ede dömde jag Claes Lydicksons förige dom med al sine punchter stadig och fast, vid hwars och ens vj marck för lagmans dom. Til yttermera wisso stadfäste och witnesbörd beder jag Päder Swerdh jnsegle med mitt hengia[n]de hand (= under) detta bref, skrifwit ut supra."}, {"df": "3295", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thetta breff forekomma kan, kennis iak Biorn Rawaldsson, hæredzhøffdinge i Nylandh i Raseborgz læn, met thetta mith nærwarandis opne breff, at then tiidh jak ting hiolt met almoghen aff Karis sokn anno Domini mcdlxvi, manedaghen nesth effter sancti Sigfridi dag, i nærwarw werdog herra ok høgboren første konung Karl, radendhe pa Raseborg, tho kom ffore rættha aa satthe ting hustrv Birgitta aff Gerckenæss och henness granna och Larens a Modherbakka ok Pædher ibidem met thessa sæmissmæn: Olaff Sigwrdsson, Jons Døniusson, Henrich i Kilom, Anders i Læpp, Larens i Graab, Pædher Weye ok Olaff a Kirkestade; ok thessa xij sathe tho i nempden: Østen Sonasson, Larens Magnusson, Magnus Hemus, Mikel Swensson, Pawall Belarff, Jonss Pædhersson, Mikel Jonsson, Anders Swensson, Magnus Oleffsson, Hærman Hermansson, Larens Andersson ok Anders Wise. Tho dømdee jak then sæmiss raa stadug ok fast millan for:da Gerekeness ok Modherbakka: første ænde raen j Mwnkebærg ok annar j Bække raa ok theris raa ræth i mellan; ok inghen mot thenne sæmie wædie wilde. Thy forbiudher iak naghen thenne for:da sæmie hindra eller qwælie wthen obrwthelige halda widh sine iij mark for myn doom. Til tess breffz mere vissa ok høgher forwaring tho hengher ja mith incegle nidhen fore thetta breff, som giffwid ær aar ok dag som forscriffwad staar."}, {"df": "3296", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "For alle dandemen som thetta breff fore koma kan kungørendis wij borgamestara och radman j Abo ath kom ffor oss j sithiande rættin ærligh ok welbyrdwgh man Jeppe Pedersson arom epter Gudz byrdh mcdlxvjº, monedagin nest epther sancti Mathie apostoli dagh, och loth oss forsta ath [han] hadhe køpth en godz hethandis Korwala aff hwsfrw Adelitzse, Hans wan Askens, Gwdh henne sijele nadhe, for iɉᶜxl marker. Tha sporde Jeppe Pedersson, ware metstola brodher, til Hans wan Asken om hans husfrw Adlitzsa wpbwrith hadhe for:ne summa for Korwala godz, i hwilkit Hans wan Asken honom tilstodh at hans hwsfrv Adlitzsa hade wpbwrit iɉᶜ marker for for:ne Korwala gotz oc hadhe betaladh syn geldh met, och xl marker, som godzeth war bæthre, stodh igen met J[e]ppe Pedersson, hwilke xl marker hon giffwit hadhe i syn yterste tijdh for syn syel ryckte som hennes besigldhe testamente breff wtwiser. Til ytermere tygilse och withnesbyrdh at thetta for:na swa i sanningen ær och tilgik lathom wij hengia warth stadz incigle wnder thesse breff swasom scriffwit ær j Abo aar och dagh swasom førscriffwit stoor."}, {"df": "3297", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot mit vormogene alles gudes stetes tovoren. Ersamen leven vrunden, besundere holde gunneren. Juwe ersamicheiden breff geschreven am dage Dyonisii hebbe ich nu in dissen dagen entfangen, vorstanden und gotliken vornamen, innehaldende manch mere worden, woo etzwelke juwe medeborger hebben juu to erkennen geven, wo dess erwerdigen heren biscopes to Abo, mynes und des rades hir to Abo utliggere und denere solen welche schepe to Revele vorfrachtet angehalet und gepeliget hebben etc. Ersamen leven vrunde, so beleve juwe ersammicheyt to wetende, dat nu im sommer negest vorgangen weren welke losze vorgadder[d]e partie hir in den scheren und hir ummelangk tuschen Gotlande und in dat gemeyne vorwater, gepeligeden und nemen den varende man, weme se ower quemen. Sulkent to benemende hebbe ich mynen deneren, dergeliken ock andere gude lude ere denere utgeverdiget und utgesant, strengliken und hochliken vorbaden medegevende by erer wolfart, nymande to beschedigen besunder den gemeynen varenden unschuldigen copman ut der Hense, alz ich mit Godes hulpe wol betugen und vortbringen wil in de warheit. Up dersulve rese hebben etzwelke van den, de in sulker mate mit mynen deneren utgetogen weren, sick van den mynen in de zee gegeven und weren gescheyden van den anderen mer dan verteyn dage lanck. In dersulver vorschedinge hebben de andere part welke schepe bykomen, angetastet unde angehalet to Karlsö gebracht, dar strax de gudere ge[d]elt und gebytet; und alz ich vornamen hebbe und underrichtet sii van den copluden, de uppe densulven schepen weren, openbare hir vor deme rade und in mer enden tugen und gesecht hebben, dat desulve parti des willen weren, sick mit deme ersten winde mit den guderen laten geleyden antzwer to Koningxberg edder to Colbergh. Darsulvest sint myne denere to en komen, sulke antastinge, ere vornement und quaden willen vornamen und anges[e]hen, wo unlympliken unmynschliken se mit den luden gevaren, besocht und gepeliget hebben. Durch sulkent sint myne denere in mangcklinge mit en gekomen, vorhapende en de genamen schepe und gudere wedder to nemende und en to keren, den se toherden. Dess se do nicht mectig weren to gripende edder wedder nemen, sunder mit macht wurden affgeslagen und vele van den mynen gewundet. Do [de] mynen dit merkeden, dat se it nicht so began konden, upnemen se eyne deydinge mit en in sulker wise, dat se solden up geleyde und ere worde segelen hir in den scheren; weret sake, dat sulche gudere, alz de partie vormende to Darfft to hus horende, wurden en mit rechte togesecht, nademe dar weren welk des biscoppes van Darfft denere uppe densulven schepen und hadden bevelinge van den Stammeren, sulke gudere to hinderende, so solde it darby bliven; horden ock de gudere anderswor in den steden, so solden se varen und wedder segelen, wor en dess belevede, ofte se hir nicht geleydet wurden. Up sulke vorworde und geleyde hebben se den mynen hir gevolget uppe acht mile na up eyne genomlike stede, Korpostrom genant, und wolden sick in keynerleye wis negere benalen, er se hadden sulke vorwaringe und sekerheit, alze se sulven begereden, edder se wolden [sick] strax in de zee wedder geven, dat Got wet und eyn itzlich rechtverdig mynsche wol vormerken und betrachten kan, dat na sulker sake gelegenheit nicht betere stunde dar to donde, uppe dat deme gemeynen varenden copman vordere schade, totastinge ofte moye van en nicht en schege, dan dat man se geleydede. Welk doch geschen is in mynen affwesen na rade, underwisinge und fulbort guder lude, wente se hadden de beste beseg[e]lde barse und were, de hir im lande wesen mocthe, und weren mynen deneren in aller mate vormectig, [to] varen trekken segelen, wor en dess belevede. Darumme, ersamen leven frunde, sint se mit sulken vorworden hir ingekomen und geleydet, dat wat van sulken genamen gudere unvorrucket und unvorsplittert were, dat sallen se tosamen in guder vorwaringe und behaldinge insetten, denghennen mogen werden togekert, den se tohoren; und wart hir vorbaden eyem juweliken by vertich mark gebrech van densulven genamen gudere so gut to kopende alz eyn pennig. Und nu desulve partie vornemen, dat sulke gudere angespraken und vorvordderet werden, sint se untweken. Myne denere hebben my so bericht, alz ock bewislich is, dat se van den guderen part ofte dell nicht genamen hebben, mer dan de partie en geschencket hefft, soss edder acht tunen medes und andere kleyne plunderie, dat doch nicht sere dregen sall, und willen des overbedich wesen eynen juweliken to rechte staen, wor en dess geborlich is. Ock sal Got erkennen, dat sulkent mit mynem willen, weten ofte geheten nicht upstan is, wente ich vormode mit juu und den juwen [nicht] anders dan vruntschaff und leve und wil it mit Godes hulpe so vortan entholden. Und, leven vrunde, wes hir gekomen und in beholdinge bleven is, hebbe ich Hermen Troste to Reffle und andern mere lude dat ere wedder schicket und gerne hirnamales tokeren wil, wes ich irvaren und krigen kan van den guderen. Ersamen, leven vrunden, ofte ymande were, de juu anders de sake vorbringen wolde, so sal he it mit der warheit nicht betugen edder bewisen, dergeliken ok nicht befunden werde, dat de erwerdige here biscop edder de stat hir van Abo jenigen mynschen uppe de tit utgemaket hadden und ok dat myne denere in jenige mate anders utgesant weren, dan vorgeschreven steit. Disse myne rechtverdige urseth uptonemende bidde ich juwe ersammicheit in deme besten, de ich hirmede bevele Gode dem almectigen. Geschreven to Abo am vridage negest vor Palmen, under myn ingezegel anno etc. lx sexto. Ericus Absolonis de Lagnno, miles, capitaneus Wysborgensis(!). Adress: Den (etc.) ratmannen der stat Lubeck, synem besunderen holden gunneren unde guden gunneren (= vrunden)."}, {"df": "3298", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grut myt vormoghen alles ghuden. Ersamen guden vrunde borgermester vnde raetmanne der stadt Lubbek. Vns juwen breff gescreuen hebbe wy myt lefflicheit wol vntfangen, lesende vol vornomen, ludende wo vnse erwerdige her vnde bisschopp Cort vnde des gestrengen hern Erijk Axelsson vnde de vnse mede vtliggers sollen gewest sin. Ersamen hern vnde guden vrunde, wij noch all vnse borger noch borgers knecht raet noch daet noch enige behulpinge dar to gedaen hebn; de goder weren gepartet, gebutet vnde vorrucket vnder en, er se to vns hir in Abo quemen. Ifft sake wij noch konnen vorvaren vnde mogen to wetene krigen, dat enich nomtliken van vnsen borgern unde den eren wij enigen mede beschuldigen vnde kunnen fresschende wesen, wy ok vorbaden vnde noch vorbaden hebn by ener pene nicht to kopen by xl marken; weme wij hirane konnen brokhafftich vnde schuldich vinden, wille wij mede varen alse recht is. Juwe ersamheide zij Gode bevalen. Screuen upp Palmsunauende vnder vnses stat secret anno lxvj:ten. Borgermestere vnde raetmanne der stat Abo. Adress: Den ersamen, vorsichtighen, wisen mannen borgermestere vnd ratmanne der stadt Lubeke, vnsen ghuden vrunde."}, {"df": "3299", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla the dande men, som thetta breff see eller höra läsas, kiännis jach, hustru Ingrid i Sorenpe, Salwe Jensson, Jenis Michelsson och fulleliga tilstaam meth thette wort nærwarandes opno breff, ath Berind Jensson, borgara i Stocholm, haffuir warith ner oss i Aabo och i Pargasa och haffuer giort oss redeligen rekinskap eptir sin brodher Jap Jensson, Gudh honom nade, som bleff döödh i Stocholm, oss til fulla nöge och takka meth the dande men, som fformindara woro meth honom, som her eptir nempnas: forst her Laurens Petri, prebendatus i Stocholm, Anders Jonson, Clemit Benctsson, radmen ther samastadz, och all stykke klar wora millom, swa ath wij wenliga äro atskylde meth klar och offuir reknaden rekenskap som forscriuat staar; ty giffuo wij honom meth forscrifna formyndare quit, ledoge och lösa for all hendermeera akraff och tilltalan bade for födda och ofödda. Til vitnesbörd bedoms wij hedherliga manna incigle Swen Helsingx och Jenis Olssons vitterligha trykkiande niden for thetta breff, som scriffuat och giffuit är i Aabo torsdagin eptir pinsdaga anno Domini mcdlxsexto"}, {"df": "3300", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff kan forekoma kennes iak Erik Axelson i Lagnnø, riddere, at arom effter Gudz byrd mcdsextigj pa thet siette hiolt iak landzting jnnan Abo j werdug faders biscop Kortz oc mestadelen aff tesse godemen i landet nerware. Tha kom a sittende reth Lasse Clawusson aff Helsingeby j Wlsby oc kerde, at honum giordes agange oc hinder jnnan hans inbunden fiskewatn vtoffuer thet breff, som konung Magnus hade vtgiffuit, huilket breff oc ærende jak skøt til thenne effter:ne tolff, som tha i nempdena sate, som ære Hartwik Iapson, Cristiern Frille, lagman, Donhoff Kalle, Pedher Karpelan, Erik Abiørnson, Biørn Ragwaldson, Hans Pedherson, Ragwal Stygelson, Clawus Karke (= Korke), Jens Oleffson, Jens Dieken och Henrik Jenszon aff wapen; the ransakade, witnade och efftersworo, at for:de konung Magnusse breff war lagliga och skeliga vtgiffuit. Ty dømpde iak thet breffuit stadugt och fast, som flere godemen oc thetta sa tilforen dømpt hade, at for:de Helsingaby mag och skal nytia, bruka och beholde sin inbunden fiskewatn frij oc oquald effter lagen. Oc ær thet sa, at ther ære nagra inkompne met arff, køp eller schiffte, tha skule the drage effter theris andel oc engen fremede ther met sik inloffua eller indrage. Och forbiuder jak huariom manne for:de Helsingeby her vtoffuer hindre eller hindre late, quelie eller oforretta, wid xl march for konungx dom. Til tess mere wisso bedes iak for:de Hartwik Iapson oc Cristiern Frille at henge theris insigla met myno egno for thetta breff. Datum anno et loco vt supra, feria secunda proxima ante corporis Christi."}, {"df": "3301", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höre eller see helsar jag Eric Axelson j Lagnnö, riddere, ewinneligha medh worom herra Ihesu Christo och gör witterligit medt mit öpne breff, att åren effter Gudz byrd tusend femhundrat(!) sextighe på thet siette hiolt iak landzting jnnan Abo, j sancti Erasmi gillestuffwe, j nerware mästadelens aff thesse godhe men her j landet. Thå kome a sittiande rett Hans Pedhersson, heredzhöffdinge, oc nagra andre flere pa mene landzsens j Tawestland wegna oc kerde, att the aff Sategunnen hade nogra wtmarker och ägedela bodhe aff skog och watn sig tilegnat och brukatt, som the giorde ingen skatt eller skiel aff och lagho innan Tawastena roo och rör; huilkit ärande iag effther thenne efftherscriffne tolff, som tho j nempdena såtho, som äre Hartwik Japson, lagman j Norfinne, och Cristiern Frille, laghman j Sudherfinne, Danhoff Karlson (= Kalle), Peder Karpelain, Erik Abiornson, Biorn Ragwaldson, Hans Pedherson, Ragwall Stygellson, Klawus Karcke(!), Jons Oleffson, Jons Pedherson ock Henrick Jonson aff wapn ytterligha ransaka[n], vitne och sworne eed jag så for retha sadhe och dömde, att huad Sategunnen hade fonget aff sådane theris vtmarcker jnnan thera roo liggiande, antige med arff, köp, skiffte eller pantsetting, ther skulle the dragha skatten med Tawastena huar effther sijn andell bodhe j skogh och vatn, ee huar ett till soken eller häred, som the vtmarcker tilleggie j Tawasteland, och engen ther med inloffwa att bruka eller fara andre än the, som ther så rettelighe tilkompne äre; och woret sake, att the aff Sathegunnen eij vilde draghe ther skatt aff med Tawastena effther thenne dag, tha skall cronen ther vidher kennas och thet oplate them, ther neste och rette bijrdmen äre j Tawesteland, som ther skatt och cronone rettighett aff göre. Ty fförbiudher jag alle och hwar serdelis wid sig fförscriffne Tawaster j nogra motte her vtöffwer att quelia, hinder eller fförfong att göre mott thetta mitt breff, wid huars mans xl marc fför konungx dom. Scriffwit aar och stad som fförscriffwit stoor, sancti Barnabe dag. Och tess till mere wisso beder jag fornempde Hartwick Iapson och Christiern Frille hengie theris insigler met mijno egne ffor thetta breff."}, {"df": "3302", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3303", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Weterligit skal allom them wara, som thetta breff höre eller see, ath then tyd iak Pæder Swerd hæredz tingh hulth met almoghen i Kumoo soken i Clawos Hansons neruara, fogt samma stadz, anno Domini mcdlxvi paa lögerdaghen nesth effter varffrv dagh visitationis, tåå kom for mich xij hæredz synee mændh, fforsth nemligen Ottij Olli Væhr, Anders Ristiniuri, Hindrik Clemetson, Eskil Karhia, Michil Karhia, Oleff Klonsi, Lasse Danmark, Hindrik Brusi, Iöns Skeggi, Arnick Pååia och Olaff Stenbergh, kungiordee aa satte tinghe, ath tee haffde wpsijnth Hindrik Witikas quern, liggendes i Poodile, som mith i querne bäcken stoodh, och framdelis Yllestarboo met teris skiptis brödree thee andro quernen haffwa och bruka, hwariom effter ty som han skatth gör aff sin bolstad och bolstadaskæl; hwilkit ærandhe jak skøth tiil [the xij tha i] nempden saathe, forsth Ions Hawala, Hindrik Poijiuka[ntu, Magnus Magnussa:ca, Bencth Hindrickson, Hindrick] Benctson, Niels Klossi, Iöns Aski, Hindrik Karis, Olaff smidh, Lasse Tortirpa, Ions Løren[son och Anderss Tulkualka, the] ransakadee, vitnadee och stadfeste met teris edee, ath for:de Hindrik Vitika war en aff Gärdys by, wth komin aff Yllestarby, paa en öö, som kallas Reykaloth, omlagh och inghen annan æn Yllestra, som tee båådhe sidher viderkendis, fiskevaten och kwarnavatn. Ty dömde iak effter xij härydz synemäns ransakan och xij ransakan i nempdena saato ath bruka hwariom effter ty som forscreffuit star, och åther Hindrik Vitikain tijl lötagandee i tee andro quernen in met Yllestarbor, som han egher ij gamla bolbijn, och inghen annan, Sarama som var Yllistar in paa iiii raar mellom Sarama och Hapasara paa fiskewaten och kwarnewaten och iiii biorke holmer, liggiandes mellom Sarama och Hapasara, hetandes Vehatosara, Hattoloth, Væalastosara, Mertasara, och Erik Kætare eijgor är settedh del wti for:de holmar; ok forbiwder iak hwariom manne hindra eller quelia vid hvars teera iij mark for min domb. Tijl ytermera visso och vitnesbyrd tricker iak mith incigel aa ryggen aa thetta breff, screffuit aar och dagh ok stad som forscriffwit star."}, {"df": "3304", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Magnus Nicolai, presbiter, canonicus Aboensis, magister in artibus, ex utroque parente de nobili genere procreatus ac illustrissimi regis Suecie etc:a capellanus, quatenus sibi specialem graciam facientes de prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas maior post pontificalem curata et electiua existit, cuiusque fructus etc:a sex marcharum argenti secundum comunem extimationem valorem annuum non excedunt, per obitum quondam Hennrici Vrese eiusdem, dum viueret, vltimj possessoris extra Romanam curiam defuncti vacante …… eidem Magno oratori gratiose prouidere seu prouideri mandare de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon statutis ipsius ecclesie etc:a ac perpetua vicaria prebenda corporis christi nuncupata in eadem ecclesia, quam possidet, cuius fructus etc:a septem marcharum argenti etc:a non excedunt, dispensando secum, ut vnacum dicta prepositura vicariam huiusmodi insimul, quoad vixerit, retinere libere et licite valeat, non obstantibus premissis ceterisque contrarijs quibuscunque cum clausulis oportunis. Fiat ut petitur. P. Et cum dispensacione huiusmodi Et quod non obstantes ipsius oratoris habeantur pro expressis Et cum clausula absolucionis etc:a ad effectum fiat P. Datum Rome apud Sanctum Marcum tercio idus julij anno secundo."}, {"df": "3305", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Dignata est nuper s. v. de vestra solita gratia prouidere deuoto oratorj vestro Magno Nicolai, presbitero Aboensis [diocesis], magistro in artibus, de prepositura ecclesie Aboensis, que inibj dignitas maior post pontificalem curata et electiua existit, tunc per obitum quondam Henricj Vresse extra Romana curia defuncti vacante, prout in supplicatione desuper signata, cuius tenorem habere dignemini pro expresso, plenius continetur. Cum autem, pater sancte, idem Magnus tempore date supplicationis, in qua sue obstantes pro expressis habite fuerunt, parrochialem ecclesiam Virmo Abiensis(!) diocesis, que de jure patronatus regis Gothorum existit, cuiusque quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem fructus etc:a valorem annuum non excedunt, jnter alia obtinebat, prout obtinet, pro parte dicti oratoris, qui ex vtroque parente de nobili genere procreatus ac illustrissimi regis Gothorum etc:a capellanus ac in Romana curia presens existit, s. v. humiliter supplicatur, quatenus secum, vt vnacum dicta prepositura parrochialem ecclesiam predictam curatam insimul, quoaduixerit [retinere libere et licite valeat] cum potestate permutandi et duo jncompatibilia beneficia, duo dumtaxat, similia uel dissimilia, quoaduixerit, retinendj dispensare, necnon litteras apostolicas super dictam supplicationem conficiendas cum dispensacione huiusmodi confici et expediri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac regulis v. s. necnon statutis etc:a cum alijs non obstantibus et clausulis oportunis. Concessum ut petitur jn presentia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et cum dispensatione huiusmodi de dicta parrochiali ecclesia vnacum prepositura principali dignitati. Et ad vitam de speciali, attento qvod nobilis ex vtroque parente et capellanus regis. Et cum clausula permutandi etc:a. Concessum. Pe. Tirasonensis. Datum Rome apud Sanctum Marcum quintodecimo kalendas augusti anno secundo."}, {"df": "3306", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Paulus etc:a dilecto filio Magno Nicolai, preposito ecclesie Aboensis, magistro in artibus, salutem etc:a. Nobilitas generis, literarum scientia, vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Dudum siquidem omnes dignitates in cathedralibus ecclesijs post pontificales maiores tunc uacantes et inantea uacaturas collationi et dispositioni nostre reseruauimus ….. Cum itaque postmodum prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas post pontificalem maior existit et quam quondam Henricus Vrese, ipsius ecclesie prepositus, dum viueret, obtinebat, per obitum eiusdem Henrici, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, uacauerit et uacet ad presens ….. nos tibi, qui, ut asseris, de nobili genere ex utroque parente procreatus et capellanus carissimi in Christo filij nostri moderni regis Suetie illustris existis ac parrochialem ecclesiam Wirmo diocesis Aboensis, que de iure patronatus dicti regis existit, cuius fructus, redditus et prouentus quatuor, necnon quandam perpetuam sine cura vicariam prebendam, corpus Christi nuncupatam, in dicta ecclesia Aboensi, cuius septem marcharum argenti secundum communem extimationem ualorem annuum non excedunt, inter cetera obtines, premissorum meritorum tuorum intuitu specialem gratiam facere uolentes ….. preposituram predictam, ad quam consueuit quis per electionem assumi, cuique cura imminet animarum et cuius fructus, redditus et prouentus sex marcharum argenti similium secundum extimationem predictam ualorem annuum, ut etiam asseris, non excedunt, cum omnibus iuribus et pertinentijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illa etiam prouidemus …… Nos enim …… tecum, vt vna cum prepositura predicta ….. parrochialem ecclesiam et vicariam, que de consuetudine ipsius ecclesie vna cum dicta prepositura obtineri non consueuit, predictas insimul quoaduixeris retinere libere et licite ualeas ….. auctoritate presentium de speciali gratia dispensamus, prouiso quod prepositura, parrochialis ecclesia et vicaria huiusmodi debitis proptera non fraudenter obsequijs et animarum cura in prepositura et parrochiali ecclesia predictis nullatenus negligatur, sed illarum ac dicte vicarie congrue supportentur onera consueta ….. Datum Rome apud Sanctum Marcum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo sexto, quintodecimo kalendas augusti anno secundo. Simili modo: Venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi et episcopo Reualiensi ac dilecto filio Jacobo Vlfonis, canonico Vpsalensi salutem etc:a ….. Datum ut supra. Hugolinus . xl.xx . Exped. quinto kalendas augusti anno secundo. Folani prothonotarius Bisuntinus."}, {"df": "3307", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Juli MCCCCLXVI:to. Die xxx eiusdem mensis dominus Magnus Nicolai, magister in artibus, principalis obligauit se camere apostolice super annata prepositure ecclesie Aboensis, que jnibi dignitas [maior] post pontificalem existit, cuius fructus sex marcharum argenti communi extimatione etc:a, vacantis per obitum quondam Henrici Vrese, ipsius ecclesie prepositi extra Romanam defuncti, et collate eidem sub data Rome quintodecimo kalendas augusti anno secundo. I marginalen: Dicta die soluit pro annata florenos xv, patet ad Introitum, per manus societatis de Medicis etc:a. R. 9. 13 b."}, {"df": "3308", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Nuper s. v. de vestra solita gratia dignata est deuoto oratori vestro Magno Nicola[i], preposito ecclesie Aboensis, magistro in artibus, ex vtroque parente de nobili genere procreato ac illustrissimi regis Gothorum etc:a capellano, de prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas maior post pontificalem curata et electiua existit, tunc per obitum quondam Henricj Vrese extra Romanam curiam defunctj vacante prouidere, necnon secum, ut vnacum dicta prepositura parrochialem ecclesiam Virmo dicte diocesis, que de jure patronatus prefati regis existit, ac etiam quendam(!) perpetuam vicariam, prebenda corporis christi nuncupatam, que sine cura est, jnsimul, quoaduixerit, retinere posse[t], certis super hec executoribus deputatis, dispensare, prout in litteris de super confectis, in quibus, quod fructus etc:a dicte prepositure sex et parrochialis ecclesie quatuor ac prebende huiusmodi septem marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedebant, expressum existit, et quarum tenores habere dignemini pro expressis, plenius continetur. Cum autem, pater sancte, tam prepositure quam vicarie predictarum fructus huiusmodi etc:a plus excederent(?) atque excedant valorem, qui propter inaduertenciam formantis supplicationem pretermissa fuerant, et quia predecessores dicti oratoris eandem preposituram sub dicto valore sex marcharum impetrare consueuerant, et propterea ac ex certis alijs causis animum suum mouentibus a nonnullis de viribus dictarum litterarum et processuum desuper habitorum hesitetur, et ne, pater sancte, littere ipse possint de surreptione notari, pro parte dicti Magni oratoris e. s. v. humiliter supplicatur, quod littere et processus ac illarum vigor sibi Magno de dictis propositura, vicaria ac parrochiali ecclesia seu collatio, prouisio, dispensatio et jndultum huiusmodi et quequnque jnde secuta valeant et valere possint, plenam roboris firmitatem obtineant in omnibus et per omnia, ac si in illis, quod fructus etc:a dicte prepositure duodecim marcharum, vicarie etiam duodecim marcharum argenti similium secundum extimationem predictam valorem annuum non excederent, prout re uera non excedunt, expressum fuisset, concedere, decernere et declarare misericorditer dignemini de gratia speciali, premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon omnibus illis, que e. s. v. in prefatis litteris non obstare voluit, cum omnibus alijs non obstantibus et clausulis oportunis. Fiat ut petitur. P. Et cum absolutione etc:a ad effectum etc:a. Fiat. P. Datum Rome apud Sanctum Marcum octauo idus augusti anno secundo."}, {"df": "3309", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Domino Erico Axelson militi. Erbare unde gestrenge leve here, besundere gude gunre. Juwe antwordesbreff van wegen der guder, de juwe unde der van Abo uthliggere in der zee uth den Revelschen schepen bij enem jare vorleden gepilet scholen hebben, under langem inneholdende, wo unde in wat mathe sulkent togegan schole zin, so gij menen, we dat gedan, unde wo de handadigen mit den guderen in juwem to des kopmans beste zin geleydet unde dar ingekomen mit sulken vorworden, dat, wat van sulken genomenen gudern unvorrucket unde unvorsplittert were, dat schulden ze tosamende in guder vorwaringe unde beholdinge insetten, den gennen totokerende, den ze behoren etc., hebben wij to guder mathe wol vornomen unde den kopmannen, unsen borgeren, sulkent tokomende laten lesen, de uns darupp na guder underrichtinge etliker der gennen, de in den Revelschen schepen weren, do se gepilet wurden, geantwordet hebben, dat yd schole bescheen zin, so hirna gescreven steit, wo dat juwer gestrengen leve dener, Knut Posse unde Jons Oloffson, vogedes to Abo dener, geheten Knut Hellingsson, met erer beyder zelschopp zegelden van Abo, unde do ze qwennen in de zee, do scheden ze zijk van malkander. Darna nam Knut Hellingsson de twe Revelschen schepe. Darna umme trent dre edder veer stunde qwam Knut Posse wedder to Knut Hellingsson unde loden zijk malkander to gaste; do ze druncken weren, do wurden ze zijk slande, so dat Knut Posse mit den zinen ziik mede inweldigeden in de genamen guder unde segelden do samptliken wedder in de Aboschen scheren unde buten unde parten dar de guder vorscreven, unde al weren se to Abo, so gi scriven vorboden, jodoch zint ze dorch juwen unde eren utliggeren vorbenomed genomen, gepartet unde gebutet; des wij, de unse unde de gemene unschuldige zevarende man yo billiken umbesorget scholden zin to bescheende, wante wij mit juwem gnedigen heren unde den zinen, juw unde den juwen nicht dan leve unde fruntschopp en weten. Worumme bidden wij juwe erbare unde gestrenge leve deger andachtigen, so wij eee gedan hebben, gij yd so willen vorwogen, dat den unsen unde dem gemenen unschuldigen beschedigeden kopmanne, so vorscreven steit, ere genomen guder weddergekart edder na werde betalet mogen werden. Dat vordenen wij umme juwe gestrengen leve gerne. Wo deme so nicht en geschuet, konen gij wol erkennen, wij de unsen nicht rechtlos konen laten, sunder ene gunnen, zijk eres schaden wedder to vorhalende, vppe wenen sulkent denne komen wolde, kan juwe leve wol merken, dat wij doch lever zegen vorhud umme vurder moye, de darvan denne entstaen mochte. Kennet God, de juwe gestrengen leven spare lange wolmogen vnde gesund. Screven under unsem secrete am mandage na sunte Laurencii dage anno etc. lxvj."}, {"df": "3310", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy systrar oc brödher j Nadhendals closter kænnomps mæth tesso vara æpno breffue, at arom æpther Gudz byrdh mcdxliiij°, odhensdaghin næst æpter sancti Mathei ewangeliste dagh j Hagha gardh, liggandis j sancte Katerine sokn, giordhe brodher Laurens Haquonson oc Jonis Hannisson aff Willela et rættelika oc skæligha jordhe skipte met Olaff Niclisson aff Kahlajokij [i] dondamanna nærwarw, som ærw Niclis Sawola, Jusse Niclisson Nagle, Staffan Woyuala, Pædher Wentiala oc flere andra godha men j swa matto, at for:de brodher Laurens oc Jonis Hansson vnthe for:de Olaff Niclisson vj stengher jord j Kærpis j Lundha sokn för hans vij stengher jordh, en alin mindre, liggiændis j Hagha gardh j sancte Katerine sokn. Oc hwad hans jordh bætre war, gaffwo the honom tre köör för vj marc, en oxa fore iiij marc oc eth vngnöthe fore vj öre; oc thy haffwa the honom vplatit Kærpis godz met allom them, som ther vnder ligghia innan gardh oc vtan, hwadh nampne thet helzt næmpnas kan, til æwerdeligha ægho bruka oc nythia æpter sin eghin wilia ohindrat oc oqualt aff os oc allom warom epterkomandom æpter ty som for:de Olaf Niclissons breff vt trycker, som closterit haffuer aff honom. Til mere visso oc störra forwarningh trykkom wy, for:de systrar oc brödher aff Nadhennedal, clostersens signeta fore thetta breff, som giffuit ær j Nadhendal aarom æpther Gudz byrdh mcdlxvj° aara, jn vigilia annunciacionis beate virginis Marie."}, {"df": "3311", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn thetta breff kan forekoma kennes jach Lucia Olafsdotter, ærligx mandz her Henric Clawssons, riddars och lagmanz j Norfynne laghsaghu aterlefwa, ok fulleliga tilstaar met tesso myno öpno breffue, at myn ælskelighe herre husbonde forenempde, huilkens siel Gudh alzmectoger æwerdelica nadhe, mik befelte j syna sotte sengh liggiende, togh i sith fult samweth ok fullom skælum, at vm swa vaare, at Gudi tektes hanom j the sooth her aff werldenne til sik kalla, tha skulde jak thet snarast jak kunde jngifua a hans vegna ok for hans siel en clærik j jomfrv Marie, sancte Anne ok sancte Birgitte closter j Nadhendall ok hanom foresee om syna prouento ok vppehælde aff hans egno godze. Nw epter thy at Gudh hanom til sik kallade jak jngaledis viliende hans ytersta vilia j nagra mottho forhindra eller hans sielægangn forswma, medhen jak ey kunde nagath godz ther til faa aff myns herris godzsom, som hanom tilhörde, togh jak eth godz, som ær myn morgongafwa, som kallas Lepistooya, liggiendis i Wirma sokn, ok thet a hans vegna jngaff met her Hannes Philippj ok ginstan met hanom sama godz clostreno antwordadhe for hans prouento allaledis som thet tha stodh met tompt, hwsom, akir ok ængh, skogh ok skogx luthum, qwærnom ok qwærna stadhum, jngo met allo vndantagno, hwatzske j watho ellir torro, som thy godze aff alder tilligat hafuer eller ok retteliga tilliggia bör, hvario heltzt nampne thet kan nempnas. Ok thy thet sama godz stadfesther jach nw ok tilegnar for:de clostre j forscreffno mottho til ewerdeliga ægho at nythia ok bruka thet for theris eighit. Tesse gifft ok ærende til mere stadfestilse ok stadugare forwarningh bider jak ödhmyukliga wærdhugan fader met Gudhz nadh biscop Koordh Bidz vm hans nadz secret ok hederligan herra mester Magnus, domprowaster i Abo, Hartwik Jaapsson, lagman i Norfynne, Knwt Biidz, Claws Henrixsson, Magnus Niglesson, hærædzhöfdinge i Masko hæræde, om theris jnciglen met myno eighno at henghia nidhan fore thetta breff, giffuit j Nadhendall anno Dominj mcdlxvj, ipso die beati Michaelis archangeli."}, {"df": "3312", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viitaila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Før allom thøm, som thetta bræff fora koma kan, kennis jak Hans Pederson, hærædzhøfdinge j Hollola hærædæ, at thet sin jak tingth hiolt mædh almogan j Asikala soken j Witerlaby j erlixmans nerwarw Biorn Ragualdson, fogod pa Tauastahuss, arum epter Gudz byrd mcdlxvi, feria 5:ta proxima ante festum beate Birgitte dag, tha kom for mik aa sattho tinge xij landzsynemen, som haffde randzakat, synth och skodat millan Viterlaby och Gambla gårdh, som ær først Jusse Olsson, Oleff Jonisson, Ærland Niclisson, Jerll Jonisson, Dan j Wtola, Greius Anderson, Jussi Tasko, Symon Vihattula aff Sexamæki, Oleff Reria ibidem, Jussi Thijan, Laurens Kolan; och thenna woro for vitne, som hær epterskriffna staa, som ær først Peter Kukkon aff Asikala, Laurens Kurdikan, Andris Pvndon, Matis Staffanson Makæski, Peter Matisson, Tyssi Kutaioki, Oleff Husko, Hanus Ynon Viterla; the vitnade och randzsakade oc epter soro, at thessa epterscriffna raar æra rettha raar thera j millan, som ær først omkringangne raar om Gambla gardh Jlkoiokiswsalathe, Kyffwinemi, Nipalasari, Wondalawori, Kaxanharankyffwy, Korkenoyansw, Keskemenekurdososari, Thoytopæ, Linnwnkyffwy, Paskoyahara, Paskaoyanpolffwi, Holdinhara, Læpykyffwi, Kembiierffwi, Hartolakosky, Rijstikæin, Hæmensilta, Likaierffwi, Rohawta, Askonsaw, Ristinkwsy, Sielkansøria, Sielkanierffwi, Yosenioki, Sarisierffwi, Æffwosmøllw, Kanganpa, Hætoshara, Hæffwonpalffwa, Orenkæli, Memannyttw, Kaxanharahonga, Thurpinoya, Lahankyffwi, Korkenkylanworyossa, Meloniokinsw, Sawenkorpinsilta, Pihenkangas, Jothensoria. Och jnnan thenna for:na raar boo her epterscriffna by: først Tantilaby, Kurdikaby, Kostilaby, Ylalaby, Pakonaby; och thenna for:na by æra lagdæ mæd raar jnnen Gambla gardz raar. Ok thenna xij dondemen tha j nempdena satha, som ær først. Magnus Olsson, Inge Magnusson, Aruid Witerla, Laurens Saxa, Laurens Oluffson Asikala, Hanus Pynni, Laurens Gudmwndson, Henric Vkkon, Peder Pulkilan, Henric Niclisson Kalliola, Walmar Kukkialast, Olaff Lezonpoyca; the witnade, soro oc gildadæ forscriffna raar. Epther theris witne och edh tha dömpde jak for:na raar staduk ok fasta, och huar man j Witerla, som haffua komit øffuer for:na raar, saka til xl mark fore weldæ the haffdæ komit øffuer thenna raar. Och Biorn Ragualdson ok hans skyptis broder theris jord fri ok ænger ok wtmarkir, som jnnan theris raa ligghia, mæd arsuexten ok synekostin mæd sæmio eller sorno ede jnnan iij vikur. Ok forbiuder jak nogon man hindra eller quiæliæ(!) her epter om for:na raar wider theris xl marc fore myns herra dom. Til mera wisso ok bæædhræ forwaringh tha bider jak ærlixmans Jussi Olsson, Ærland Jærllsson, Jerl Jonisson och Oleff Jonisson om theris incigil hengiandes nidan fore thetta breff mædh myno, som ær scriffuit dag ok stvnd, som fore scriffuit star æ(dag och stund). Och all thenna ærticulos och thetta for:na ærandæ tha sath jac wtøffuer epter myns herræ befaling, som han mik badh atskilia pa sina wegna likirwiss som han siälffuer hafdæ thær wpa warid mæd thenna godæmen, som mæd mik war wpa for:na ærandæ, som jak haffuer atskilt som forscriffuit star."}, {"df": "3313", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thettæ breff kan forekoma, swa epterkomandes som nw warandes, kennes jak Magnus Niglesson, borgare j Nadhendall, ok kungör met thesso myno nærwarandes öpno breffue, at jac met godhom viliæ oc væl fortenkter vnnar oc giffuer oc nw ginstan vplater j Gudz hedher jomfrv Marie, sancte Anne oc frv sancte Birgitte Nadhendals clostre eth jordha godz, som kallas Nywola gardh, liggendes j Masko sokn j Hummikkala byskipte, huilkit godz jac erffde epter myna kære modher, hustrv Margit, fordhom Clauus Bytingx hustrv, Gudh begges theris siel æuerdeliga nadhe, medh tompt oc hwsom, aaker, engh oc allo thy ther rætliga aff aller tillhört hafuer eller oc med rætthe tillhöræ kan j vaato oc thorro jnnan gardh eller vtan, nærby eller fierre, fægongh oc skogx luthum oc allo andro, jngo vndan taghno aff thy samo godze, ffor mynnes dotters syster Kadrin æwigha prouentho oc vppehælde j samo clostre, mædh swa dana for ordh, at hwat for:de Nywola godz bætre ær æpter dande manna skattan æn c marker, som mynne dotters jngifft ær j sama godze, thet skulu syster oc bröder j Nadhendall mik fornögiæ oc betala j lösom peningom oc lagligom verdöröm epter thy oss aasember; huilke sæmio oc æwigha medgifft til höghre forwarningh oc mere stadfestilse bidher jac for:de Magnus Niglesson, verdogan fadher j Gudh biscop Kort j Abo vm hans verdoga nadz secreth oc velborna mæn Hartwik Jopsson, laghman j Nordfynne laghsagw, Peder Karpelan, hærætzhöffdinge j Masko hærædh, oc Raugaldh (!) Styuguldzsson, samaledhes j Pikke hærædh, om theris jncigle met myno eghna viterliga at hengiæ nidher vnder thettæ breff. Datum Vallisgracie jpso die sancti Kalixti anno Dominj mcdlxvj:o."}, {"df": "3314", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande men thettæ breff kan forekoma, nw varandes oc epterkomandes, kennes jac Margith, Peders Danskes dotter, fordhom Philippus Jönissons hustrv j Ysonkylæ, Gud hans siel æuerdelica nadhe, oc kungör met thesso myno næruarandes öpno breffue, at jac met godhom viliæ oc væll fortenkt swa oc met mynna barna oc flere veena oc erffuingia samtykkio, kerlek oc stadugha endrect vnnar oc giffuer oc nw ginstan vplaater j Gudz heedher, jomfrv Marie, sancte Anne oc frv sacte Birgitte Nadhendals clostre eth mith jordha godz, som kallas Kusilax, liggendes j Masko sokn, pa Othaua öö, serdelis j by, huilkit godz jac ærffde epter myn kære fader, for:de Peder Danske, mædh tompt, hwsom, aaker oc engh, fiskevatn oc nothe dræth oc allo thy aff alder for:de godze rætliga tilhört haffuer eller tilhöræ bör j vatho oc thorro, jnnan gardh eller vtan, nærby eller fierre, jngo vndan taghno aff thy sama, ffor mynnes dotters syster Birgitta Philippus dotter prouento oc æwikt vppehæld j fornempdo clostre; huilko sæmio oc stadugha mædgifft til mere stadfestilse oc höghre forwarningh bidher jac, for:de Margit, verdogan fader j Gud biscop Kort i Abo vm hans nadz secret a myna vegnæ oc velborna men Hartwiik Jopsson, laghman ouer Nordfynne laghsagw, oc Peder Karpelan, hærætzhoffdinge j Masko hærædh, om theris jncigle til vithnesbördh. Oc jac Jönes Philippusson, for:de syster Birgitta broder, oc Clemet Magnusson, hennes maager, hengiom veterliga vaar jnciglen nidher vnder thetta breff, som scriffuit ær oc giffuit j for:de Nadhendals clostre pa sancta Kalixti dagh anno lxvj:o."}, {"df": "3315", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Paulus etc:a dilecto filio preposito ecclesie Aboensis salutem etc:a. Ex iniuncto nobis apostolice seruitutis officio ad ea libenter intendimus, per que ecclesie et monasteriorum quorumlibet, presertim monialium, que mundanis abiectis illecebris sub humilitatis spiritu ac regularj obseruantia altissimo sua vota persoluunt, commoditatibus consulatur. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dilectarum in Christo filiarum abbatisse et sororum monasterij sancte Birgute(!) Vallisgracie, ordinis sancti Augustini sancti Saluatoris nuncupati, Aboensis diocesis, vnacum confessore et certis fratribus dicti ordinis sub perpetua clausura degentium peticio continebat, quod olim bone memorie Magnus episcopus Aboensis monasterium predictum pro vsu et habitatione sororum et fratrum dicti ordinis sub perpetua clausura uiuentium ad laudem omnipotentis Dei et consolationem principum, prelatorum, primatu[u]m ac nobilium regni Suecie cum auxilio et fauore ipsorum prelatorum et nobilium ordinaria auctoritate de nouo fundauit, instituit et dotauit et deinde, ut sorores et fratres predicti commodius sustentari et in eorum necessitatibus competens releuamen suscipere possent, parrochialem ecclesiam de Masco predicte diocesis, quam primum illam per cessum uel decessum rectoris eiusdem parrochialis [ecclesie] tunc existentis vacare contingeret, ipsi monasterio de dilectorum filiorum capituli ecclesie Aboensis ac eiusdem rectoris ad id expresso accedente consensu prefata auctoritate perpetuo incorporauit, annexuit et vniuit, certis per eum adiectis condictionibus, prout in quibusdam litteris autenticis super hoc confectis, ipsorum episcopi et capituli sigillis munitis, dicitur plenius continerj. Et de inde, postquam vnio, annexio et incorporatio predicte plenarium effectum consecute fuerant, ipsique abbatissa, sorores et fratres dictam parrochialem ecclesiam per multos annos tenuerant et possederant, prout tunc tenebant et possedebant pacifice et quiete, bone memorie Olauus, tunc episcopus Alboensis(!), vnionem, annexionem et jncorporacionem predictos, nulla subsistente rationabile causa ipsisque abbatissa et sororibus non vocatis nec citatis saltem legitime, eadem auctoritate quamuis de facto reuocauit, et subsequenter venerabilis frater noster Conradus, episcopus Aboensis, vnioni, annexionj et jncorporationj predictis consensit. Cum autem, sicut eadem peticio subiungebat, abbatissa, sorores et fratres predicti dubitent annexionem, vnionem et incorporationem huiusmodi ex certis causis viribus non subsistere, pro parte abbatisse, sororum et fratrum predictorum asserentium, quod ipsi in pacifica dicte parrochialis ecclesie possessione extiterunt et quod vnio, annexio et jncorporatio predicte diuini cultus augmentum et animarum salutem concernunt, quodque monasterij centum parrochialis uero ecclesie huiusmodi quatuor marcharum argenti fructus, redditus et prouentus secundum communem extimationem ualorem annuum non excedunt, nobis fuit humiliter supplicatum, ut dictam parrochialem ecclesiam cum omnibus juribus et pertinencijs suis eidem monasterio de nouo vnire, annectere et incorporare ali[a]sque in premissis oportune prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos itaque de premissis certam noticiam non habentes huiusmodi supplicationibus inclinati discretionj tue per apostolica scripta mandamus, quatenus, vocatis quorum interest, de premissis omnibus et singulis ac eorum circumstancijs vniuersis auctoritate nostra te diligenter informes et, si per informationem huiusmodi ita esse repereris, parrochialem ecclesiam predictam cum omnibus juribus et pertinencijs supradictis eidem monasterio imperpetuum eadem auctoritate vnias, jncorpores et annectas de nouo, ita quod liceat ex nunc abbatisse, sororibus et fratribus predictis per se uel alium seu alios corporalem parrochialis ecclesie [eiusdem] iuriumque et pertinenciarum predictorem possessionem auctoritate propria libere apprehendere et perpetuo retinere, illiusque fructus, redditus et prouentus huiusmodi in suos ac dicti monasterij vsus vtilitatemque conuertere, diocesani loci et cuiuscunque alterius super hoc licentia minime requis[it]a, non obstantibus constitucionibus et ordinacionibus apostolicis contrarijs puibuscunque, aut si aliqui super prouisionibus sibi faciendis de huiusmodi uel alijs beneficijs ecclesiasticis in illis partibus speciales uel generales apostolice sedis uel legatorum eius litteras impetrarint, etiam si per eas ad inhibitionem, reseruationem et decretum uel alias quomodolibet sit processum, quos quidem litteras ac processus habitos per easdem et inde secuta quecunque ad prefatam parrochialem ecclesiam volumus non extendi, sed nullum per hoc eis quo ad assecutionem beneficiorum aliorum preiudicium generari, et quibuslibet alijs priuilegijs, indulgencijs et litteris apostolicis generalibus uel specialibus, quorumcunque tenorum exsistant, per que presentibus non expressa uel totaliter non inserta effectus earum impediri valeat quomodolibet uel differri et de quibus, quorumque totis tenoribus de uerbo ad uerbum habenda sit in nostris litteris mentio specialis, prouiso quod propter vnionem, annexionem et incorporationem huiusmodi, si ille vigore presentium fiant et effectum sorciantur, eadem parrochialis ecclesia debitis non fraudetur obsequijs et animarum cura in ea nullatenus negligatur sed illius congrue supportentur consueta. Nos enim ex nunc irritum decernimus et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contigerit attemptari. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno jncarnacionis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimosexto, quartodecimo kalendas januarij anno tertio. F. xxv. Saxenatensis."}, {"df": "3316", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3317", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Graz", "issuingplacecountry": "Itävalta", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Fredericus, diuina fauente clemencia Romanorum jmperator semper augustus, Hungarie, Dalmacie, Croacie etc:a rex ac Austrie, Stirie, [Karinthie] et Karniole dux, dominus Marchie Slauonice et Portusnaonis, comes in Habspurg, Tirolis, Pherretis et in Kiburgk, marchio (ͻ: marchgrauius) Burgouie et lantgrauius Alsacie, spectabili domino Magno Nicolai, preposito Aboensi jn Finlandia nobis dilecto, graciam nostram cesaream et omne bonum. Sceptrigera cesaree dignitatis sublimitas sic jnferioribus potestatibus officij et dignitatis elacione prefertur, vt commissos sibi fideles optate consolacionis presidio gubernet, quod thronus augustalis tanto solidetur felicius et vberiori prosperitate proficiat, quanto jndesinentius sue virtutis donaria largiori benignitatis munere fuderit in subiectos, sicut a choruscante splendore jmperialis solij nobilitates alie velut a sole radii prodeuntes jta fidelium status et conditiones illustrant, quod primo lucis integritas minorati luminis detrimenta non patitur, ymo amplioris vndique rutilantis jubaris exspectato decore profunditur dum in circuitu sedis augustalis illustrium comitum, baronum, nobilium et procerum numerus ad imperii sacri decorem feliciter adaugetur. Sane ad (ad) notabilem et multum considerandam vestre circumspectionis industriam animo deliberato, sano quoque principum, comitum, baronum nostrorum et jmperij sacrifidelium dilectorum accedentium consilio, de certa nostra sciencia et jmperiali plenitudine potestatis sacri Lateranensis pallacij comitem facimus, creamus, erigimus vos et successores vestros in perpetuum nobilitamus, attollimus et auctoritate nostra jmperiali pro nobis et successoribus nostris graciosius insigniuimus, decernentes et hoc jmperiali statuentes edicto, quod vos et successores vestri ex nunc in antea omnibus priuilegiis, juribus, emunitatibus, honoribus, consuetudinibus et libertatibus frui debeatis et gaudere, quibus ceteri Lateranensis pallacij comites hactenus freti sunt seu quomodolibet pociuntur consuetudine uel (uel) de jure. Quoque possitis et valeatis et successores vestri possint et valeant per Finlandiam et totum Romanum imperium facere et creare notarios puclicos seu tabelliones et judices ordinarios ac vniuersis personis, que fide digni (ͻ: digne), abiles et ydonee sunt, notariatus seu tabellionatus et judicatus ordinarij officium concedere et dare et eos et eorum quemlibet auctoritate imperiali de predictis per pennam et calmarnem investire, prout moris est, dum tamen*** illos ad practicam et executionem huiusmodi eiusdem officij abiles et ydoneos inuenietis, super quo vestram et successorum vestrorum conscienciam oneramus, dum tamen ab ipsis notariis publicis seu tabellionibus et judicibus ordinariis per vos faciendis et creandis, vt premittitur, et eorum quolibet vice et nomine sacri jmperij et pro ipso Romano jmperio debitum fidelitatis recipiatis et successores vestri recipiant corporale et proprium juramentum, jn hunc modum videlicet, quod erunt nobis et sacro Romano jmperio et omnibus successoribus nostris, Romanorum imperatoribus et regibus legittime jntrantibus, fideles, nec vmquam erunt in consiliis vbi periculum nostrum tractetur, sed bonum nostrum et salutem nostram defendant et promouebunt, dampna nostra pro sua possibilitate euitabunt et auertent. Preterea instrumenta tam publica quam priuata, vltimas voluntates, codicillos, testamenta quecunque, judiciorum acta ac omnia et singula, que illis et cuilibet ipsorum ex debito dictorum officiorum fienda occurrerint uel scribenda, iuste, pure, fideliter, omni simulacione, machinacione, falsitate et dolo remotis, scribent et legent et facient, non attendendo odium, pecuniam, munera uel alias passiones aut fauores. Scripturas vero, quas debebunt in publicam formam redigere, jn membranis mundis, non jn cartis abrasis neque papireis, fideliter conscribent, legent et facient; causasque hospitalium et miserabilium personarum nec non pontes et stratas publicas promouebunt, sentencias et dicta testium, donec publicata fuerint et approbata, sub secreto fideliter retinebunt et omnia alia et singula rite et iuste facient, que ad dicta officia quomodolibet pertinebunt consuetudine uel de jure. Quoque huiusmodi notarii publici seu tabelliones et judices ordinarii per vos fiendi et creandi possunt per totum Romanum jmperium facere, edere, conscribere et publicare contractus, jnstrumenta, iudicia, testamenta, vltimas voluntates, decreta et auctoritates interponere in quibuscunque contractibus requirentibus illa uel illas, et omnia et singula alia facere, publicare et excercere, que ad officium publici notarij seu tabellionis et iudicis ordinarij pertinere et spectare noscuntur. Jtem eadem auctoritate vobis et vestris successoribus concedimus et largimur quod valeatis et possitis naturales bastardos, spurios, manseres, nothos, incestuosos copulatiue et disiunctiue et quoscunque de illicito coitu et dampnato procreatos, viuentibus uel eciam mortuis eorum parentibus, legittimare jllustrium tamen principum, comitum baronumque filiis dumtaxat exceptis, et eos ad omnia jura legittima restituere et reducere, omnemque geniture maculam penitus abolere ipsos restituendo ad omnia et singula jura successionum eciam ab intestato cognatorum et agnatorum, honores, dignitates et ad singulos actus legittimos, ac si essent de legittimo matrimonio procreati, dummodo legittimaciones huiusmodi per vos fiendi, vt premittitur, non preiudicent filiis legittimis et heredibus, quin ipsi legittimandi equis porcionibus suis succedant parentibus et agnatis, non obstantibus in predictis aliquibus legibus, quibus cauetur quod naturales, bastardi, spurij, jncestuosi copulatiue uel disiunctiue uel alij quicunque de illicito coitu procreati uel procreandi non possint uel debeant legittimari sine consensv filiorum naturalium et legittimorum, quibus legibus et cuilibet ipsorum volumus expresse de nostra certa sciencia derogari, et eciam non obstantibus in predictis aliquibus legibus aliis, eciam si tales essent, qui debebant exprimj et de eis fieri mentio specialis; quibus obstantibus et obstare volentibus in hoc casu dumtaxat ex certa sciencia et de plenitudine imperialis potestatis racionabiliter derogamus et derogatum esse volumus per presentes. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre**** creationis, decreti, statuti, concessionis et derogationis gracie paginam infringere aut ei quouis ausu temerario contraire, sub pena nostre indignationis grauissima et viginti marcharum puri auri, quas contrafacientes tociens, quociens factum fuerit, ipso facto se nouerint irremissibiliter incursuros, quarum medietatem jmperialis fisci siue erarij, residuam vero partem jniuriam passorum vsibus decernimus applicarj, presentibus sub nostri jmperialis maiestatis sigillo (ͻ: -li) appensione testimonio litterarum datis Gretz, etc:a."}, {"df": "3318", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno 55º dominus Petrus Henrici, condam ychonomus ecclesie Aboensis, emit a Johanne Swarte in Helga, parrochie Berna, quendam fundiculum promtuarij, situm iuxta promptuaria sancti Henricj vltra ampnem versus pontem, inter ortum prebende sancti Iohannis et granaria sancti Henricj, pro xj marcis denariorum, in quem fundiculum ego Petrus Petri transtulj quandam opellam de Awas, pro qua dedit sancto Henrico dominus Nicolaus Nicolaj iij marcas vj oras ad dies vite sue; post mortem suam redibit ad ychonomiam. Anno eodem Johannes Spinj de Sattila parrochie Pemara, scutifer, impignerauit ecclesie cathedralj vnum prediolum dictum Loppis pro xxx marcis denariorum, infra biennium redimendum. Soluit anno lxx michi Petro Petri xv marcas vii oras in diuersis. Anno eodem emit idem d[ominus] Petrus Henrici vnum pratum ad vsum ecclesie dictum Laustis a quodam Johanne Longabeen in Kawxela pro iij marcis. Anno eodem emit idem d. Petrus a Lucia Paualsdotter, relicta Andree in Rahikkala parrochie Vemo, de proprio patrimonio suo ij stenger agri per circuitum de ambabus partibus agrorum demptis pratis pro xij marcis. Anno lxvjº conductus est Nicolaus Justisa pro sedilj regio erigendo pro xx marcis. Anno eodem conductus est Petrus murator de Kymitto pro testudine erigenda in ecclesia cathedralj a summo choro vsque ad turrim magnam, tribus sibi sociis iunctis, pro xc marcis; leuauit 38 marcas v oras. Anno lxvij die beatj Gregorij pape, presentibus Tordone Ketilson, apud ecclesiam Rusko commorante, et Johanne in Vikkala, colono sancti Henricj, ego Petrus Petri feci quandam commutacionem pratorum cum quodam dicto Jacobo Ykato jn Rusko, jta quod ipse Jacobus habeat pratum emptum condam per idem d. Petrum Henrici a Laurencio Halo ultra ampnem in Awas cum quadam porciuncula sibi adiacenti, et ecclesia habeat pratum suum situm in medio pratorum sancti Henrici, et tributabit omni anno de prato suo antiquo, et Halo de prato s. Henrico vendito, prout in litteris super hoc confectis continetur. Anno lxixº ego Petrus Petri emi a relicta Matis Olsson in Parskyla cum consensv filij suj terciam partem silue, que est inter riuulum versus Huktis et Parskyla, pro xx marcis et j tonna salis; solutum totum. Eodem anno emi aliam terciam partem illius nemoris a Johanne, filio Andree Gunnarsson, et suis coheredibus eciam pro xx marcis et j tonna salis: solutum totum. Anno lxxº consulatus et ciues Aboenses emerunt vnam campanam ab ecclesia cathedralj, ponderantem iiij skippund cum j lisp:d, et refundebant ecclesie quinque skipp:d cupri cum xxx marcis denariorum. Anno lxxj pro ereccione capelle omnium sanctorum vna cum testudine percepit Henricus murator lxx marcas et j pecus in valore xij orarum."}, {"df": "3319", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3320", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3321", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3322", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3323", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Tetta lot mala her Nils Bylka Gudi til lof, sa hans helgom alle."}, {"df": "3324", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tarttila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennes jac Cristiern Frille, lagman i Södherfinne lagsaw, met thetta mitt opiith breff, ath then tiidh jac tingh hølth met almoghen aff Saris soken i Tarttila by i ärligx och välboren mans näruare Jäppo Pädhersson, fovthe pa Thauasthuss, oc flere gode manna närware anno Domini mcdlxvij°, jn profesto epiphaniæ Domini, tha kom for rätte Henric Wongo ok kärde tiil Lars Matarynen, ath han hade honom franhallith vthan lagh ok räth en fandugh (! = fierdungh?) aff eth kär som hether Payioaluho, liggiandis nedhen for vinther vägin moth an, huilkith Lars ….. tiil thenne äpterskreffne xij, som i nämden sathu, som är ….. tha dømer jac for:de Henric æpter thenne [withne] kæær ighen som forscriffuidh star oc njwthe ther aff bade wass ok hö, ok forbiudher iac allom honom hær i hindre heller quælie viidh sine sex march för min dom. Thiil thess mere viisse ok bætre foruarningh tha tryker jac mith jnsigle opa ryggen af thetta breff. Datum ut supra."}, {"df": "3325", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3326", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom thom thetta breff höra eller see kwngörom wj Koort, met Gudz nad biscop j Abo, Magnus Nicolaj, domprowast, Aruidus Jacobi, archedieken, oc mena capitul ther sama stadz, at wi haffua seet och öfuerlæsit eet verdogx fadhers met Gudh biscop Magnus, Gud hans siell nade, vpit breff vnder hans hengende secreth allaledis swa ludhande som hær epter scriffuat staar: Allom them thetta breff höra eller see kungörom wj Magnus, met Gudz nad biscop i Abo (etc. Se Svartboken, n:o 481). Til mero wisso oc vithnisbyrd at wj swadanth breff wel bewarad badha til secret oc scripten seet ok öfverlæsit hafuom, tha lathom wj for:de Koort wart secret oc Magnus oc Aruidus wara jncigla met capituli jncigle at henga nidhan for thetta breff, som scrifuit ær j Abo aarom epter Gudz byrd twsande fyrahundrade siextighi pa thet siwnde aared pa annar sonnadagh i fasta, som kallas Reminiscere."}, {"df": "3327", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe men, som thetta breff kan förekoma bekænnomps wj Jöns Olafson j Kares kylæ, Ragwal Laurensson, Sten Henricsson, Hans Kortzhagan, Olaff Spitte, Iöns Swarte och Pargas Lasse epther thet högboren herre her Erich Axelsson, riddare j Langhöö(!), höffuitzman paa Abo, hade dömpth påå landzrætten Hans Parthe till sitt godz friith j Wirmusmæki vij stengher och ½ v teghe och saa sitt godz j Kayrilaby och skule giffua Albert Nyendorp l march, thaa wåre wj ther till skickadhe och næmpde påå bodhe siidhor at ransaka, rækna och forliika thöm j mellan om skatthen och affradh aff the vij stenger j xxvj åår och saa om thet Albert wart saakfælther för walledh. Thå wart thet saa öffwerwægadh och till en fullan ænde forliicth them j mellan, att Hans Parte gaff Albert j lesth rogh och skulle beholla sitt godz, som honom war tilldömpt, och Albert skal fåå Hans Partha alle the breff ighen, som ther paa lydhe och han haffuer. Och ther lååthe the segh fullelige och wæl åtnögye påå bodhe siidhor, såå att aldrigh nagher ther maa eller skall någett tilthall haffue till huar annan om for:de godz eller peningar. Thy til ythermera betydelsse och witnesbördh henghe wj förscriffne men waar jncigle vndher thetta breff, som giffuit ær j Abo anno Dominj mcdlxvij°, påå sanctj Thome dag de Aquino. Thetta förliiknelse breff j mellan Albert Nyendorp och Hans Parta ær saa forståndit: att Jacob Parta haffde iij smaa godz j Worefrwkirkie soken, huilka han sielfuer brukade, thy the lågho saa gott som vtj een aaker alle, ett j Raginstela, och ther boddhe han påå, annadt j Wirmusmæki, thridie j Kayrila. Then samme Jacob Parta hadhe thwo söner, widh nampn Pedher och Hans, huilka till Swerige fååro och waare ther vtoffuer xxx åår. Thess for jnnan bleff theris ffadher Jacob Parta döödh; gek thåå theris modher till andra gifftamåål medt een man hetandis Maartin. The bodhe begynte rundelige liffwa, menendis forscriffne Jacobs söner j Swerige wara dödhe. Satte saa vtt aff theris fæderne Kayrila godz, som lengst war them j fraa håndhen, till ene borgamestere j Abo, benempdt Albert Nyendorp. Någett ther epther togh for:de Albert medt lysther och wælle j fraa Partas godz i Wirmusmæki och till Kayrila godz nogra stengher och stycke jordh, som ære vij stengherne paa annan siidhe, och ½ v teghe paa annan aakren, thy aakren theris hengher saa til hoopa, och behulthe j xxvj åår, thil tess att Hans Parta, Jacobs Partas yngre son, kom ighen fraa Swerige och klandrade för her Erich Axelsson paa Albert Nyendorp om sitt fædherne Kayrilagodz Albert olaghelige köpt hadhe och om the vij stengher och ½ v stycke jordh han aff Wirmusmæki godz medt wælle tagit hadhe. Tha dömpde her Erich Axelsson Hans Parta Kayrilagodz ighen löösa för l march, som thet war oc vtsatt, och the vij stengher och ½ v stycke, som Albert j fraa Wirmusmæki godz welledh hade, dömpde han till samma godzet koma friit ighen, och Albert til xl march saak för wælledh. Oc wore saa skickadhe och næmpde vj gode merkelige köpstadzmen att rækne, ranzake och forliike them j mellan om skatten och affradh aff the vij stengher j xxvj åår, och saa om saaken for wælledt etc., som the och giordhe och theris breff ther paa giffuit ytherligere jnneholler oc klarligere bewiser, saa beslutandis att Hans Parta skulle giffuit Albert for the l march j lesth rogh, som påå then tiidh kunde gelle widh xx march. Thet annadt, som meer war j the l marker, wart ræknadh for affradh, skatthen och saaken, och Albert skulle giffuit Hans Parta alle the breff ighen, som han hadhe och ther paa lydde, ther medt laathe the segh fullelige åtnögie paa bodhe sijdhor. Ther opaa lydher thetta forliiknelse breff, som nw sacth ær, om affradh oc skatthen aff the stengher och stycker jordh, som wælledhe wåre vndan Wirmusmækigodz j såå långan tiidh och eckie m heelæ Wirmusmækigodzet och ey heller om the theger och stycker, som ohindradhe altiidh och ighen j freedh wååre vndher Ragnistela j Wirmusmækigodz. Att thet saa j sanningen finnas skall som forscriffuat ståår, thå haffuer jach Anders Jopsson önskadh och æn nw kerlige önsker och bedher j mellan Thomas Hemingsson och mek landzsyn och gode mænne ranzakan, huilkit han nekat haffuer paa satte lagmantz tingett; ther opaa bedher jach witnesbreff till waare nådigste herre konwnghen."}, {"df": "3328", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Muurla", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennis jak Olaff Twesson, ath then tidh jak laghmans tingh hölth met skoghbygdhen j Mwralaby opa ærlix ok velborenæ mans vegna Cristierns Frille, laghman j Sudherffinne laghsaw, j velborena manna närwarw Gregis Olafsson ok Jönes Deken ok flere godha manna närwarw anno Dominj mcdlxvij, manedaghen nästh for sancta Giertrudha dagh, kom ffor rätthä a sätthä tinghe Niles j Ylthakylä ok hans metbrödhrä [ok] kärdhe til Jösse j Käthelä, Pawal j Käthelä, Laurens j Rawthaso, Olaff j Rawthaso [ok] Anders j Rawtaso om theras andel, som the atthe j Wärdis träsk; huilkit jak sköth til the xij, som tha j nämpdhne satho: Össthen Æskilsson, ….. [the] ranzakadhe, vithnadhe ok epter sworo, att for:de ….. met brödhra atthe ij mans dela om vintheren j for:dhe träsk ok ….. stökko om somaren, huilkit Jönis Dekn til forendhe dömth ….. laghmans vegna, hwlkit for:dhe Kätholä män ok Rawthaso män ….. väddhe ok thännä effterskriffne nämpd samwledis ranzakade som ….. nampdh som the j retth wädhe Pädher skomakare, Laurens Viäre, Pädher ….. uthi Thereme, Mykkel Pälthelastha Staffan Polkonen, Pädher Hydinen …..akylä, Jonis j Aliiocki, Pawal Attinpoika, Clämith Kwttulasth ok …..ttälä. Effther thenna thvenne tholffthers ranzakan ok edhe, tha dömdhe ………. Twesson, Niles ok hans metbrödhrä sith fiskevatn ……………….. jgen ath bruka som forscriffuat star, ok Jösse Käthola Pawal .. j Ravthasv, Olaff j Ravtasv, Anders Rauthasv hwar thera ….. for waldit til vj march [for] wädit ok til vj march for laghmans dom. Ok forbiuder jak hwar man vidh sina vj march for laghmans dom for:dhe Niles ok hans metbrödhra hyndra eller quälia j for:dha fiske vathn. Thil thässom breffs mera visso ok vithnisbördh trycker jak myth insigle på rygghen a thetta breff. Datum et actum die et loco vt supra."}, {"df": "3329", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Före allom them thetta bref höra eller see kennes och kundgiör iagh Nils Tawast mig hafwa medh een fulla sämia och fulkombligen reda medh min far syster hustru Elin, Nils Olufsson[s] af Sarchelax återlefwa, om thet arfwet hona tillföll j Porkala eller och orastadz (= annarstadz) effter hennes fadher, och om åhrswäxten af samma arfwet i thenna forledne åhren och sammaledis om thet arfwe henne tillföll effter wyrdugan fader i Gudh biskop Magnus af sahl. j åminnelsse, fordom biskop i Åbo, j så måtto, att hon hafwer mig gifwit frijan, qwittan, ledigan och lösan och mina arfwa för sig och sina arfwinga om all then tilltahlningh, som för:de Elin hade till min fadher, Gudh hans siähl nåde, eller till hans arfwa om thenna för:de stycken, som hennes bref ther på migh gifwit yttermehra vthwijser, och här emoth hafwer iag gifwit och medh detta mitt bref gifwer henne Wentiala godz, liggiandhe i Lundho sochn, både medh huus och tompt, åker och engh, skogh och marck, qwarn och qwarnstada, närby eller fierran, i wåtha och torra, medh alla andra thesse godzens tillägan, som thet godzsitt tillhörer eller af ållder tillhördt hafwer, hwilcket för:de godz min fader kiöpte af hederligh herr m:r Håkan, kanik i Åbo, för tiugu marck och tuhundradhe och hans hederligheet h. m:r Magnus, domprost i Åbo, gifwit och förnögdt å mine wegna för:de m:r Håkan till bettringe för för:de Wentiala godz, trettio mark peningar, sedan thet war laglige opbudit, som m:r Håkans egit bref ther på yttermehra vthwijsar; så att summan löper öfwer allt half tridie hundradhe marker i sodan mynt een luduge marck silfwer gör fullt för tree marck swenske. Thy afhändher iagh migh och minom arfwom thet for:de godzsset och tillägner det för:de Elin till ewärdeligh äge. Skedde thet, som Gudh förbiudhe, att mina arfwinga wilde thenne sämia rygggia och atherkalla, thå skall thet migh engte wara emoth att thenne sämia, som iagh nu giör, han blifwer åtherkallat, och om allt stycke gånge sedan effter lagen. Klandradhe och någor annan förb:da Wäntiahla godz frå förb:de hustru Elin eller hennes arfwom, tha beplichter iagh migh och minom arfwom att wedherläggia och förnögia offta mandede(!) Elin eller hennes erfwingiom swa godt ett godz eller på så godh belägenhet innan sex wekor ther effter på min godh troo och sanningh. Till mehra wisso och högre förwahring beder iag hederlige och welborne män m:r Arwedh, ärckiedieken i Åbo, Christiern Frille, lagman i Norra Finlandh lagsagu, m:r Håkan och Peder Swärdh att hengia theras insigle medh mitt egit niden före thetta breef, som skrifwit är i Åbo åhrom effter Gudz byrdh ettusendh fyrahundradhe sextijo på dhet siunde åhret och lögerdagen, som war [then] fierdedagen i [aprilis] månedt."}, {"df": "3330", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta breff höræ eller see kennes ok kungör jach Elin, Niles Olafsons af Særchelax atherlæffua, at iach met myna vena ok nesthe raad ok samtycke hauer giort met god wilia oc beradhne modhe een fullan sæmio ok fulkompnelighen ænde met velboren man Niles Tawast, min broderson, om alt thet arff her til j trætta standhit hauer ok mik met rætta epter min kere fader, Gud hans siæl nade, ærffue bordhe, j saa mottha, at for:de Niles Taffuasth hauer mik giffuit ok vplathit Wentiala godz, liggiende j Lundh sokn, met alla thessa godzsens tillaghur, som hans breff mik ther paa giffuit ytermere vtuiser. Ok fore ty giffuer jach honum och hans arffuom fore mik ok alla myne ærffuinge frian, quittan, lidugan oc lösan om all then tiltalning ok rettugheet, som jak til Porkala godz haffuer, eller til andra mina fædhernes godz, som jach æn her til epter laghen ærffue matthe, thöm han j sina wæriæ nw hauer, och om aarswexten j thenna forliidhna aaren aff thet for:de arffuet, swa ok fore thet arffuet mik til fyöl epter verdug fader j Gud biscop Magnnus aff sæla aminnelse, fordom biscop j Abo, myn faderbroder, hulkit arff een dels vpbar min broder her Olaff Tauast, ridare, for:de Niles fader. Skedde thet ok saa, som Gud forbiwde, at mina arffuingie vilde thenna sæmie riggia eller bryta, tha bepliktar jak them at ather giffua met een sornan eedh for:de Niles alle the gaffuor hans fader myk ok myna barna giffuit hauer. Til mera wissa och witnisbyrdh bider jach min son mester Magnus, domprouest j Abo, oc hederlige ok erlige men, mester Arffuidh, erkediegn, Hartik Jopson, lagman j Norfynne lagsaghu, Cristiern Frille, lagman i Suderfinne laghsaghu, mester Hokon Andersson, her Peder Petri, caneka j Abo, ok Olaff Kyrffues aff vapn at hengia theres incigle nidhan for thetta breff, som screffuit oc giffuit ær j Abo aarom epter Gudz byrdh tusande fyrahundrade siextiæ pa thet siunde aareth och lögerdaghen, som war fierde daghen j aprilis maanadhe."}, {"df": "3331", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff höræ eller see kennes ok kungör jach Niles Tawast mik haffua giort een fullan sæmia ok fulkompnelighan ænda met min fadersyster husfrv Katerin, Gödeke Finkes atherlöffua, om thet arffuet henne til fjöl j Porkala eller ok annar stadz epter hennes fader, ok om aarsswexten aff sama arffuet j thenne forlidhna aaren, ok samuledis om thet arff henne til fyöl epter verdug fader j Gud biscop Magnus aa sæla amynnelse, fordhum biscop i Abo, j saa mottha, at hon hawer mik giffuit friien, quittan, lidughan ok lösan ok myna arffuom, fore sig ok fore synæ ærffuingæ om al then tiltalning, som for:de Katerin haffde til min fader, Gud hans syel nade, eller til hans arffwa om thenne förrerördhe stycken, som hennes breff therpa mik giffuit ytermere vtuisar. Ok her aa mot hauer jak giffuit ok met thetta mit breff giffuer henne Palyoyoky, liggiende j Saw sokn, bade om hwss ok tompt, aaker ok ængh, boo ok boskap, skog ok fæmark, quærn ok quærnastadha, nær by eller fierra, j wota ok torra, met alla andra thesse godzsens tillaghur, som thet godzset nw tilhörir eller aff alder tilhört hauer, oc x marc peningia ther til til bætring. Thy affhender jak mik ok mynom arffuom thet for:de godzet ok til ægnar thet for:de Katerin til æwinneligh ægho. Skedde thet, som Gud fore biudhe, at myna æffruingiæ vilde thenna sæmian, som jak nw giort hauer, ryggie eller aater kalla, tha skal thet mik engte wara a moth, at thenne sæmian, som jak nw giort hawer, bliffuer aaterkallat, ok om all stycken gange sidhan epter laghen. Clandade ok nokor andra for:de godz fraa for:de husfrv Katerin eller hennes arffuom, tha bepliktar jach mik ok mynom arffuom at widerlæggie ok fornöghie opta nempd husfrv Katerin eller hennes ærffuingie saa got eet godz ok pa saa god belæghelighet innan siæx vikur ther epter pa min god troo ok sanningh. Til mera vissa ok högre forwarning bider jach hederlige oc velborne meen, mester Magnus, domprouest j Abo, mester Arffwid, erkediekn ther sama stadz, Juss Olson aff Kariskyla, Cristiern Frille, lagman i Sudherfinne lagsaghu, at hengie therris incigle met mith eghit nidhan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarom epter Gudz byrd tusande fyra hundrade siegxtie pa thet siunde aaret och lögerdaghen, som war fierde daghen j aprilis manade."}, {"df": "3332", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta breff höra eller see kennes och kungör iak Katerina, Gödikke Finkes atherlöffua, at jach met mina wena och neste radh ok samtykkie hauer giort met godwilia ok beradhne modhe een fullan sæmio och fulkompnelighen ændhe met velboren man Niles Tawasth, min broderson, om alt thet arff her til i trættæ standhit hauer ok mik met rættæ epter min kere fader, Gud hans siel nade, ærffwe borde, j saa maatta, at for:de Niles Tauasth hauer mik giffuit ok vplathet Palyayoki godz, liggiendis j Saw sokn, ok tyæ mark peninger thertil, met alla thessa godzsens tillaghur, som hans breff mik ther paa giffuit ytermere vtuisar. Och fore ty giffuer jach honum ok hans arffuom fore mik ok alla mina ærffuingie fryan, quittan, lidugan oc lösan om all then tiltalningh ok rettughet, som jak til Porkala godz hauer, eller til andra mine fædernes godz, som jach æn her til epter laghen ærffue maatte, them han i sinæ wæriæ nu haffwer: ok om aarsswexten j thenne forlydhne aaren aff thet forde arffuet, swa ok for thet arffuet mik til fyøl epter verdug fader i Gud biscop Magnus aff sæla amynnelse, fordhum biscop i Abo, min faderbroder, hulkit arff endels vpbar min broder her Olaff Tawast, riddare, for:de Niles fader. Skedde thet ok saa, som Gud forbiwde, at mina ærffuingie vilde thenne sæmiæ riggiæ eller bryta, tha bepliktar jach them aater giffua met een sornan eedh forde Niles alla the gaffuor, hans fader mik ok mina barn giffuit hauer. Til mera visso ok vitnisbyrd bider jach hederlige men mester Magnus, domprouest j Abo, mester Arffued ærchediekn, Philpus Jwarson, Steen Henricson, Jons Jonsson at hengie theris incigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær j Abo, aarom epter Gudz byrd tusende fyrahundrade siextige paa thet sionde aaret och lögherdaghen, som war fierde daghen j aprilis manadhe."}, {"df": "3333", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Karolus, Dei gracia etc. rex. Venliga ok kærliga helse altiidh forsænde meth Gudh. Wethin, swager oc synderligx gode wen, at wij finge nw iiij edre breff, ludendis maxen alla widh eth sin sa, at ærchiebiscopen oc hans wener wele bestalla oc fforderffwa oss oc alt wart slækte, oc atj raden thet wy jo skole koma till Swerige etc. Wy screffwe eder till j wintters, thet wy hade tænkt at waredh j Swerige vm pigentzdagx tiidh, vm wy hade ffangit gislan oc fforwaring etc. Sidhan fornomo wy, at nagra aff thæsse gode men hær j landit ær tillscriffuit, ath fara wy fra Rasaborg, tha skolo the forwara thet wy skullom aldrig koma ther vpa igen, som nagor aff them sigh oc sielff forrymadh haffwer openbara widh sith bordh etc. Oc haffwa wy fangit breff, lwdandis som j finne hær innelucht. Herscapit oc almoge j Swerige scriffwe oss jo sa kosteliges till till Danczik, at wy skulle koma them till vntsættning och the wille halla oss wedh fulla makt, som os nw tillscriffwit ær æller nagon tiidh tillscriffwas kan. Hurw wy ther offwer foro oc j och flere wora wener thy war ther ffore fordærfwade wurdne, thet ær eder nogh weterligit. Fforo wy nw saa tiidh in j rikit meth een føga hoop oc ingen stadz weta nagott hem eller kosth eller annat till at thi, ther wy oc fflere godamen kunne behielpa oss meth, vthan som wy fforo fra en bonda till annan, tha matte wy hæller wara dødhe. Almogen screff oss till j høstis, at wy skulle koma oc anama then crona oc rikit friit, som wy thet friast hafft haffwa. Thet ær æn nw gantzska wiith ther fraa. Ffulleliga tro wy, at hwatj haffwa staar oss wæl till budz, oc thet ær eder ffor litedh ensamwm meth edert folk, æn mindre till oss baadha. Therffore, kære swager, staar oss ey æn sa tiith at fara, for æn Gudh fføghar thet j meth almogans hielp haffwen annarlunde bestæltedh, sa at wy mage weta, hwar vppa wy tiith koma skole. Wy wele meth Gudz hiælp bestælledh saa, at koma wora owener hiit, the scole ecke bestalla oss her vppe oc ey faa her annat æn oonth. Jtem som j scriffwe atj wele læggia eder j Stocholm eller møtha oss etc. J æra ther nw sa rakad wtj, atj antige wurde gaadh igenom eller och atj oc edre barn och æffterkomende bliffwa forderffwadh j grwndh etc. Thy tager ther fulkompliga vppa meth eth friit hiærta oc reiser vp alth riket for Ørabro, Stækaborg oc Stakaholm meth thet førsta. Gører j thet, tha faar ærchiebiscopen oc hans slækte wæll annatt att sysla æn at bestalla oss her. Togh ther vm staa sith æffwentyr. Alzwalligh Gudh gøffwe oss jo spøria thet eder wæll gaar oc thet j wæl igenom the ærende, som j foretagit haffwa. Wy haffwa oc nw scriffuit almogen j Dala till som j finne j thenne innelucte scriffe. Oss vndrar hwru dana radh giffware thet j haden, tha j hade wælmakten at sielffwe faa Wæsterars vthen annars mantz hielp æn Gudz oc almogans oc bliffwet siælffwe ypperste høffwitzman j Swerige, oc atj oc almogen tha hylladen een höffwitzman offwer eder. Jtem wy hade gerna førra flere sinne scriffwit eder till, æn Gudh weet wy ey torde, thy wy ræddis at andra skulle ffaa ware breff. Oc ære wy her sa besætte, at wy ey wethe hwem wy scole sætia tro till aff the her j landit bo. Ytermera kan thenna brefførare eder berætta. Wy befale eder Gudh alzmæktig, jomffrw Marie oc alth himmerikis herscap. Ex Rasaborg jn profesto beatj Georgii martiris anno etc. lxvij, nostro sub signeto. Adress: Vaar kære swager oc synderlige gode wen, her Niels Stwre, riddere oc hoffuitzman vpu Wæsterars etc. sändis thette breff."}, {"df": "3334", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff hora eller see kænnis ok kongor jak Swen gulsmidh, borgare j Abo, ath iak met godha wilia ok beradhno modhe met minne husfrv Biyrgitte(!) Eskils dotter fulbordhan ok met minne dotters Thola jak (ͻ: jaa) ok samtykkio, haffuer laglige soolth ok vplatith Abo doomkirkio for sitiandhe radhet hær j Abo, j wørdoghe farders (!) biscopen Kortz ok hans ærligx capituli nærwaru allan myn gaardh liggiandhe nær Gropen* fram fore sancti Bartholomej gaardh, haffuandis sextigie alna pa lenghden ok xxx alna pa bredlighen, alledis som han nw muradh ok vpbygdh ær, boda tompthena, som jak Swen fordom kopthe aff husfrw Katherina, Pedher Besses ænkia, oc husfrv Cristine Jordhans ok hennes son, brodher Henrich Jordhanj, som the køpa breff ther pa ythermera vtuisa. Thenne for:de gaardh saaldhe jak Abo doomkirkio, som forre sakth ær, j werdogx faders biscop Kortz ok hans ærligx capituli nærwaru fore cccclxx mark peninga, soo ath en lodogh mark gor fulth fore x mark swenska. Ok therpa ath thetta kopeth skal thæsse stadugere bliffwa, tha haffuer iak thet giorth met myn husfrw fulbordhan ok myn dotters Tola jaa, goduilia ok samtykkie ok flere andra wene radhe; ok ath for:de myn dotter eller nogra andra pa hennes wegna skulu jngen makth haffwa ath klandra myn for:de gaardh fraa doomkirkio, tha hafuer jak fornøkth henne fore syth mødherne ok for alla andra rætte til tall som hon til mik haffdhe, soo ath hon skal behaldha min gaardh, then Olaff Tolk fordom aatte, ok c mark ther til; och hær oom leeth hon sik fulleliga aatnøgia j for:da wærdogx faders met Gud biscop Kortz och hans ærlix capituli nærwaru fore mene radhet pa radhstugena. Ok kænnis mik haffwa the for:da cccclxx mark peninga vpburit til godha nøgia. Thy affhender jak mik ok mynom arffwm thenne for:de gardhen oc tilegnar honum Abo domkirkio til æwinnelighe ægo, som och yterliga scriffwat staar j standzens tenkkie book. Skedde thet ok swa som Gudh forbiudhe ath thenne min for:de gaardh kland[r]adis fraan Abo domkirkio, tha beplictar jak mik och minom arffwom ath fornøgia for:de Abo doomkirkio saa godhan gaardh swa wel murath oc allaledis swa wælbygden oc pa swa godh belegligheeth j** alla motto epter biscopens oc capituli egen wilia, wid myn godh troo, æra ok sannindh, innan xiiij dagha ther epter. Til mero visso ok høgre forwarningh bider jak Albert Nyendorp, Henrik Finkenbergh, Ragwaldh Soykare oc Wilken Villamson, borgamestare, Hannis Kortzhaghen, Bern Grath, Brandh Lamppen, Magnus Hyrso, Hannis wan Asken, radmæn, henga theris egna jncigle ok stadz met myth nydhan wndhan thetta breff, som scriffuit ær j Abo arum epter Gudz byrdh tusande fyrahundradhe sextigia pa thet siwndhe areth ok manadaghen som war elffthe daghen j Maij manadhe."}, {"df": "3335", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta bref höra eller see kännis jach Brand Lamppen, radman i Abo, och kungör epter thet erligen herre her Erich Axelsson, Sweriges rijkes forstandare, i fiord pa landzrætten i wördoge faders med Gud biskop Kortz, her Johan Christiernsson, riddare, Jusse Olofsson af Karilskyla, Hartik Jopsson och Christiern Frille, lagmanne, och flere goda manna nærwaru dompde och sette i qwarstede her Joniss Tawasth fasta godz, som ære Poyhas och Sydhanmaa, for the hundrede Rinska gyldene han af mik togh then tijdh han till helga graff foor, hwilka for:de hundrede Rynska gylden jach her Olafs Tawasth arfwinge plichtoger och skyldoger war, och epter thy Christiern Frille, lagman i Sudrefinne lagsagu, i for:de wordoge faders biskop Kortz, Josse Olofssons, Henrich Tawasth, Vlf Pedersson och flere goda manna nærwaru dömpde mich i dagh jn i for:de her Jonis Tawasth godz fore forskrefne hundrad Rinska gylden, thy inwiste jach framdeles och antwardede och med thetta mit bref antwardar och inwiser welborne man Niles Tawast jn i for:de her Jonis Tawasth godz fore the forskrefne hundrade Rynske gylden jach her Oloff Tawasth skyldoger war, hvilka her Jonis Tawast af mik uppbar som fore skrifuit staar. Till huilka mera wisso och witnisbördh bider jach for:de wördog fader i Gudh biskop Kort om sit secret, Jusse Oloffsson och Christiern Frille om theris incigle met mit eigeth at hænghia nidenfor thetta bref, som skrifuit är i Abo aar epter Gudz byrd tusende fyrahundrade siextie pa thet siunde aret, fredagen næsth epter pingzdagha helgæn."}, {"df": "3336", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nummis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dandemæn¹ som thetta breff kan fore koma kennis² jak Magnus Hanson ok Steen Henrikson ath tha vij haredztingh hiollom met almogan j sancta Katerina sokn, [j] Nwmmesby, aarom epter Gudz byrdh tusande fyrahundrade siextie³ pa thet sywnde aaret, manadaghen næsth fore sancti Johannis baptista dagh, tha kom for retten Staffan j Woywala, Laurens Makastad, Gerlagh j Rawtala, Mattis i Ylpos, Andris smed ok Hannus j Nwmmes, the sworo met fulla edhe ok swa epter witnade, thet then holmen som kallas Prestøø, han horde forre alle soknen til, swa ath hwar sokna bonde haffde ther sin andel pa, ok var therom stoor trætta, sua ath somlige forde ther meer pa æn them met rette borde ok mere æn for:de øøn kunde vel fødhe. Thy gaffua forsth somlige sin deel ok swa sidhan alle hwar sin andeel til sancta Katerina kirkio. Samuledis ransakadhe ok thenne tolff⁴ godhe mæn, som nw j nempdene saata, som ær Niels j Thaarele, Peder j Mylneby, Japp Weppoynen, Mattis j Ylekylæ, Niels Pisu, Peder Ylpos, Godskalk Ylekyla, Olaff Wisnom, Josse j Voyuala, Jons Gerlagson j Kakkaresth ok Olaff Theka,⁵ hwilkit ærende sydhan mestadelen aff alla soknbøndern⁶ tilstodo ath the thetta hørt haffdhe, ok ingen ær nw liffwandis som thet nw minnas naar som then for:de øn køm vnder kirken. Ty thil vithnisbyrdh ath nw swa⁷ for os vithnad ok ransakad ær, tha hengiom wij wor incigla nedhen aa thetta breff, som screffuit ær aar, dagh ok rwm som forscreuit staar⁸."}, {"df": "3337", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3338", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3339", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3340", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3341", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande men, swa epterkomande som nw varande, thettæ breff kan förekoma helsom vj Paual Skyttæ a vapn oc hustrv Ragnildh, Peders Dankskens(!) dotter, æuerdelica j varom herra Ihesu Christo oc kungörom met tesso varo nærwarandes öpno breffue, at vj endrecteliga met beggers vara samtykkio oc godhom viliæ væl fortenkte met beggers vara erffuingiæ oc flera vena fulbordan oc raadhe haffuom vnt oc giffuit oc ginstan nw fulleliga vnnom oc vplaatom i Gudz hedher, iomfrv Marie, sancte Anne oc sancte Birgitte til Nadhendals closter met vara kæræ dotter Anna for hennes prouento alt vart jordha godz liggende j Kræplæby oc Hagha i Borgho sokn alt oc swa mykit, som gamble Peder Swerdh aff allder atthe j for:de twem godzom, met aaker oc engh, vattho oc thorro, jnnan gardh oc vtan, fæmarkom oc fiskevathnom, nærby oc fierre, jngo vndan tagno, som aff alder for:de twem godzom haffuer tilhört eller rætliga tilhöræ bör, huilken ij godz aarligha vtskyldæ j landh geldh iij marker oc viij örtogar peninga oc ther til gingerdh. Thy aff hændom vj oss oc varom erffuingiom thennæ ij godz forrenempdh oc tileghnom thöm systrom oc brödrom j Nadhendall met allers there tillæghom met vara kære dotter Anna til æuerdeliga ægho, thöm friliga nytiæ oc bruka epter thenne dagh for sith rætthæ eighet. Skeer thet oc swa, at for:de ij godz eller naghat aff thöm hindradhes eller aff clostreno met nagrom ræth ginge, som Gudh forbyudhe, tha tilbyndom vj Paual Skytte oc hustrv Ragnild oss for:de clostre swa mykit annar stadz vedherlæggiæ j allo mattho til godha nöghyo vtan alt hynder. Till thes mere visso oc höghre forwarningh tha henger jac, for:de Paual Skyttæ, vppa beggers vara vegnæ her mith jncigle for thetta vart breff, oc ther til bidhiom vj velborna men Hartwik Jopsson, laghman j Nordfynne, oc Peder Karpelan, hærætzhöffdinge j Masko hærædh, at the henge theris jncigle met myno til vithnisbyrdh fore thetta breff, huilkit som giffuit oc scriffuit ær j Nadhendall pa varefrv apton assumpcionis anno Dominj mcdlxvij."}, {"df": "3342", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3343", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wore ödmiwke och kerlige helse altidh forsend medh Gudh. Högboren förste, kere werdug herre. Som edher nadh wel hört oc fornimet hauer, hurw ofta wij och flere rikesens radh haue scrifuit erchiebiscop Jöns, hans bröder, her Magnus Green oc her Thure Thursson, at the schulle hit opkome, i wenskap och kerlek oss hielpe, rade, tale och ofuerwege menige rikesens besta oc bestandh, besunderlige om en herre at aname öfuer thette rike, effter thet wij alle mestadelen rikesens inbyggiare haue nw opsagt konung Christiern huldskap, manskap oc tieniste, oc i hurudane mate erchebiscopen hit kom med Danske oc Tyske oc giorde her bestallning och fulfölgde med brand, rof oc dödzslag, thet görs oss ey behof ider nadh nw tilskrifwe. Ok kunne wij alle wel merke, at wij ey hehöfue lite til honum oc flere hans wener om nogot, thet rikit kan nyteligit och bestandeligit ware, oc effter sadane skadeliget forlop tha görs oss stor nödh och behof at besörie thetta rike i andra mate; ty haue wij i dagh samans warit oc sa til ens wordne, bode med ridderskap, köpstademen oc menige almoge her i Vpland, Sudermanneland och Dale, at wij bedie ider nadh ödmywkelige, högelige formanendes, oc rade, at i wele werdiges oförtöfwat kome hit i rikit at anama i the helge trefaldicheitz nampn konungs wald och macht öfuer oss oc thette rike. Och wiliom wij alle wara idher nadh til tienist, tro och welwilligheet som dande oc troo men bör at göre, och wil jak Erik Axelsson vtan alt hinder medh troskap late ider opet sta Stocholms slot oc stad oc ider thet frit och vmbewaret antwarde oc gerne tilhielpe at flere slot, land oc städer at frie til idher nades hand. Oc ärom wij tess alle ödmywkelige oc kerlige begerendes, hwar wid sitt nampn, thet ware sik ridderskap, köpstademen oc almoge oc alle andre, eeho thet helst kunne ware, at i wilen ther emot welwillige och kerlige ofwersee, tilgifwe och fordrage alle mijsstycke, brot, schyllinger, tiltale, huilke the helzt äre eller ware kunne, som idher nadh i mot haue warit med nogra handa beradne mode eller forsymilse, thet wore om land, lön (= län), räkinskap eller noger opbyrilse, oc settom allesamans wort fulkomplig hop, tröst oc begär om alles ware beste oc bestand at weta oc besörge, huar ider nadh thet kan göre och bekome. Oc hauom wij nw ytermer befallet thesse gode herrar oc men, war merkelige sendebud, her Fadher Wlfsson, her Gregers Matzson, her(!) Tord Dekn, Hans Helmholt, Hans Holmgersson, at fare til idher nadh oc idher nadh ytermere at beretta om alla ärende oc leligheiter, hulka her pa ferde äre, huilka idher nadh magh fullelighe tro pa thenne tidh likewiss som wij myndelige när idher nadh wore. Wij haue them oc befalet, at the schule me….. oc trolige fölgia idher nadh hit i rikit, oc bediom idher nadh ödmywkeliga, at i wille werdoges ey tage thet til widherwelia, at wij ey så yterlige och werdelige kunne nu pa thenne tidh besende idher nadh sadana budskap, som wij med mere werdogheit gerne giort hade oc oss wel borde, nw betager oss thet merkelig förfall, sa at wij behöfue ….. rikesens tromen at fulfölgia öfuer ware oc rikesens fiender …… haue latit sik til fluctan, som äre her Erik Nielsson, her Yfuer Green, Erich Karlsson oc andre flere; togh hauer jak Erik Axelsson medh flere thesse gode herrer scrifuit werdug fader biscop Cort oc flere rikesens rad oc gode men i Finland, at the schule ödmywkelige oc trolige fölgie idher nadh hit til Stocholm med sa mykit tal folk, som ider nadh oc honum tykker nytteligit oc radeligit ware effter sadana anfall oc lelighet, som nw är oc thetta rikit pa styrter, med harnisk, hesta oc weria, thet ytersta the kunno afstadkome. Käre wärdugh herre, Gudh förbiude, at ider nadh ey wille fulfölgie tesse wor scrifuelse, radh oc wor ödmywkelige bön, sa at i wille thet afsette for nogor idher welmak, möde eller omsorg schull; tha nödes wij til at kese och samtykke then herra eller höfuitzman, ther bade idher nadh oc oss alle tesse riksens inbyggiare matte swarlige wörde under ögon oc til stort förderf. Ty betenker idher nadh oc oss alle ware, thess inbyggieres, besta oc bestand vtan alle töfrung oc forsymilse, som oss hopes oc wel tiltro at idher nadh gerne gör. Her medh befale wij idher nadh alzmechtig Gudh. Scriptum Holmis die beati Mathei apostoli et ewangeliste, nostro sub secreto et signeto (= –tis) anno Domini m°cdxliv (= mcdlxvij). Johannes, Dei gracia episcopus Strengnensis, Ericus Absolonis Götzstavus Karlsson Eringisl Nielsson Karl Magnusson Ake Jensson Gotzstaf Vlfsson Gregers Bengtsson Eringisl Gedde Nils Fadersson Trotte Karlsson milites. Proconsules et consules Holmenses."}, {"df": "3344", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3345", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDLXVII nobiles regni et eciam communitas, specialiter Vallenses, qui communiter Dalakarla dicuntur, direxerunt regi Karolo nuncios et literas, ut veniret ad regnum, quia tunc temporis fuit in Finlandia et habuit ibi castrum Rasaborgh, qui tandem eodem anno circa festum Martini vel Briccii venit ad Stocholmiam, et ibi tunc traditum sibi fuit castrum Stocholmense per dominum Ericum Axilsson militem, quo illud tunc tenuit et rexit. Et postea venerunt ad eum nobiles regni et eciam Vallenses et fecerunt ei de novo omagium. Et sic recuperavit regnum."}, {"df": "3346", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Koort, met Gudz nadh biscop j Abo, helsom allom them thetta waarth breff høra eller see æwerdeligha met waarom Herre och gørum viterligit ath waar kære fadher hær Henric Bydz riddare, Gudh hans siell nadhe, gaff met godhwilia ok berodhna modhe met syna ærffuingia jaa och samtikkia for sin och synæ forældra siæll och roo alt sith godz j Kurelax by, liggiande j Pargas sokn, vnder sancte Peders och sancte Pauals altare j Abo domkirkio tiill æwinneligha ægho met alla thesse godzeno tillagher, hws och tompth, aker ok ængh, skoogh ok fææmark och alt annat som thet godzet æn tiil hører eller aff alder tiilhørt haffuer; ok skall for:de altarens prebendatus hwar fredagh sægiæ eller lata sægiæ pa for:de altare ena messo aff wars Herra helga feem vndher, swa ath andra collecta ær Jnclina oc tridie ær Ffidelium. Thy epther war for:de faders befelningh affhendom wij oss waara metærffuingie ok ærffuingie thet for:de godzet ok tiileghnom thet for:da altare tiil awinnelica ægho. Tiill mera wisso ok vithnisbyrd bidiom wij ærlighe ok welborne mæn Hartik Jopson, laghman j Norfinne lagsaghu, och Cristiern Frille, lagman j Suderfinne lagsaghu, at the hengiæ theris jncigle met waart secret nidhan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo arum æpther Gudz byrdh tusandhefyrehundradhe sextie pa thet siundhe areth, tolfthe dagh j Decembrj manadhe, etc:a."}, {"df": "3347", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høra eller see kennes ok kungør jak Mattis Andersson aff Arelax¹ ath epter thy Nwmmespæ godz liggiende i Wirmo sokn war min fader Anders aff Arelax,¹ Gud hans siæl nadhe, fraagangith antigie for pant eller køpjord ok lagdh vnder sancti Johannis altare j Abo domkirkie, thy clandath jak ther om nw for iiij aar ok haffdhe fullelige j akth ath atirclanda for:de godzet vndan Abo domkirkio. Togh fore stoora syelfara skuldh, epter myna vena wadh, pa (ͻ: radh², ja³) ok samtyckie, met myn godwilie ok beradhne modhe vpløt jak ok soldhe for:de godz met alla thes godzens tillagher Abo domkirkio til awinnelige⁴ ægo j wærdogx faders j Gud biscop Kortz, biscop j Abo, mester Magnus domprost, mester Aruidh erchediegn, Hartik Jopson, lagmans j Norfinne lagsagu,⁵ Danoff Kalle ok flere godha manna nærwaru for lx mark peninga, huilka peningx suma kennis jak mik fulkompnelige haffua vpburit til godho aatnøghie. Thy affhænder jak mynom⁶ metærffwom ok ærffuom thet for:de godzeth ok tilegner thet for:de Abo domkirkie til æwinnelige⁴ ægo. Skedde thet ok swa, som Gud forbiwde, ath mine metærffuingie, ærffuingie⁷ eller ok nogor fremande clandade for:de godzeth vndan for:de domkirkio, tha beplictar jak mik ok myna ærffuingie at viderleggie Abo domkirkie saa goth godz ok pa swa godh belegeleghet⁸ innan siex vikur ther epter pa min godh troo ok sannind. Til mere visso ok hogre forwarningh⁹ bidher jak ærliga ok welborne meen Hartik Jopson, lagman j Norfinne lagsagu,⁵ ok Peder Karpalan, hæredzhøffdingie j Masko hæradh, ath hengie theris incigle nidhan fore thetta breff met myth egith, som giffuit ær j Abo epter Gudz byrdh tvsande fyrahundrade sextie¹⁰ pa thet siunde aaret, pa tolfte dagh j Decembri manadhe.¹¹"}, {"df": "3348", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3349", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Konungh Carls och häradzhöfdingens Biörn Rawaldsons in originali dombref, att Niels Kiäle kommet för them på satto tinge och kiärde til mäster Conradz arfwa om ett godz, som kallas Maijla uthi Thenala sochn, och sagde, att mästar Conradh thet medh orätta vndan hans byrdh fånget hade. Tå war ther ingen aff förnämda arfwa till swahrs; doch hafwer Haans Flemingh, som ber:de arfwa hade giort myndugh och mächtigh til att swara uppå theres wägna, [sagt] att for:nda mästar Conrad hade rätteliga kiöpt forskrifna Mayla godz, så at thet lagliga vppbudet och laghståndet waret och både på ting och stämma skiäladh och skööt vnder bem:te Conradh och hans arfwa eller hwem han thet hälst vnna wille, hwar om the 12, som thå i nämden såto, ransakat, wittnat, och efftersworet, att (om) thetta ärandet aldeles så i sanningen skiedt och tildraget wara, som bem:te Haans Flämingh på mehran nämbde mästar Conradhz arfwa wägna sagdt hade som skrifwet står, och ingen moot nämden wädia wehlat, ty hafwa höghbem:te konung och häredzhöfdinge dömbd mästar Conradz arfwa bemel:te Maijla godz stadugt och fast att bruka och behålla til ewerdeliga ägo och förbudet for:da Niels i Kiäle och allom androm offta nämde mäster Conradz arfwa om mehrrörda Maijla godz att hindra eller qwälia effter then dagen wijdh hwars theres xl [mark] för deras dom."}, {"df": "3350", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno 55º dominus Petrus Henrici, condam ychonomus ecclesie Aboensis, emit a Johanne Swarte in Helga, parrochie Berna, quendam fundiculum promtuarij, situm iuxta promptuaria sancti Henricj vltra ampnem versus pontem, inter ortum prebende sancti Iohannis et granaria sancti Henricj, pro xj marcis denariorum, in quem fundiculum ego Petrus Petri transtulj quandam opellam de Awas, pro qua dedit sancto Henrico dominus Nicolaus Nicolaj iij marcas vj oras ad dies vite sue; post mortem suam redibit ad ychonomiam. Anno eodem Johannes Spinj de Sattila parrochie Pemara, scutifer, impignerauit ecclesie cathedralj vnum prediolum dictum Loppis pro xxx marcis denariorum, infra biennium redimendum. Soluit anno lxx michi Petro Petri xv marcas vii oras in diuersis. Anno eodem emit idem d[ominus] Petrus Henrici vnum pratum ad vsum ecclesie dictum Laustis a quodam Johanne Longabeen in Kawxela pro iij marcis. Anno eodem emit idem d. Petrus a Lucia Paualsdotter, relicta Andree in Rahikkala parrochie Vemo, de proprio patrimonio suo ij stenger agri per circuitum de ambabus partibus agrorum demptis pratis pro xij marcis. Anno lxvjº conductus est Nicolaus Justisa pro sedilj regio erigendo pro xx marcis. Anno eodem conductus est Petrus murator de Kymitto pro testudine erigenda in ecclesia cathedralj a summo choro vsque ad turrim magnam, tribus sibi sociis iunctis, pro xc marcis; leuauit 38 marcas v oras. Anno lxvij die beatj Gregorij pape, presentibus Tordone Ketilson, apud ecclesiam Rusko commorante, et Johanne in Vikkala, colono sancti Henricj, ego Petrus Petri feci quandam commutacionem pratorum cum quodam dicto Jacobo Ykato jn Rusko, jta quod ipse Jacobus habeat pratum emptum condam per idem d. Petrum Henrici a Laurencio Halo ultra ampnem in Awas cum quadam porciuncula sibi adiacenti, et ecclesia habeat pratum suum situm in medio pratorum sancti Henrici, et tributabit omni anno de prato suo antiquo, et Halo de prato s. Henrico vendito, prout in litteris super hoc confectis continetur. Anno lxixº ego Petrus Petri emi a relicta Matis Olsson in Parskyla cum consensv filij suj terciam partem silue, que est inter riuulum versus Huktis et Parskyla, pro xx marcis et j tonna salis; solutum totum. Eodem anno emi aliam terciam partem illius nemoris a Johanne, filio Andree Gunnarsson, et suis coheredibus eciam pro xx marcis et j tonna salis: solutum totum. Anno lxxº consulatus et ciues Aboenses emerunt vnam campanam ab ecclesia cathedralj, ponderantem iiij skippund cum j lisp:d, et refundebant ecclesie quinque skipp:d cupri cum xxx marcis denariorum. Anno lxxj pro ereccione capelle omnium sanctorum vna cum testudine percepit Henricus murator lxx marcas et j pecus in valore xij orarum."}, {"df": "3351", "dating_start_year": "1467", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3352", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vä", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3353", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3354", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3355", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3356", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Aff Gudz nades wegna oc af fulmecktuge befaling oc welsignilse erchebiscopens aff Stora Nogardh biscopp Iwanas, af sitiände borgemesteres wegna i Stora Nogardh Ywane Lucawitze, oc af sitiände hertugans wegna i Stora Nogardh Trunphana Jurgewitze oc af alla herrer oc herskaps oc alla mena Stora Nogardhz inbyggiara oc vndersata wegna komo sändebodh af Stora Nogard, Philippe Andr[e]awitz oc Joseph Siderwitz, at sökia erlig oc welbördig man her Erick Axelsson, riddere oc höffuitzman pa Wiiborgh oc offuer alt Österlandh, at fornyia oc begripa medh honom en fridh her i Wiiborgh for alt Stora Nogardz landh. Ok epter thet fornempde werdig herre her Erick ekke sielff pa Wiiborg stadder war, tha hafwom wii, fornempde Philippe Andreawitz oc Joseph Siderwitz, forramat oc begrepet en fast oc stadug fridh medh erligh man Peder Degn, fornempde her Erix fogta pa Wiiborg, oc flere godha men bade af landet oc staden i Wiiborgh pa alt Sweriges riikes wägna, hwilken fridh än nu stonder epter gamble korsskyssning in till wår frw dag assumptionis nästkommande, oc tha pa nytt skall begynnas fast oc obrotelige blifua skolande till wår frw dagh assumptionis over fäm samfelda aar ther effter kommande. Ok innan thenne freden skolo farande köpmän af Stora Nogardh oc gester oc lödiomän frii oc reen wägh at hafua fran Stora Nogardz land ouer Sweriges landh till Wiiborgh, bade till landh oc watn; sa skolo oc the af Wiiborgh oc Swerige fra Sweriges landh frii oc reen wägh hafua ouer alt Stora Nogardz land badhe till landh oc watn, vthan all hinder oc argalist, pa bade sidhor, epter rätt korsskyssning, ok hwar på sin sidho niuthe oc bruke landh oc watn epter gambla raar, sa at engen hindre for androm man thenne fredhen, thet hwar i sin frii hafuande wärio hafuer. Ok innan thennä dagen skall hollas en wenligh dagh oc möte widh Woxen, som nu warder om war frw dagh assumptionis nästkommande ouer ii aar med vi goda men af Wiiborgx wegna fulmektiga, oc vi goda men af Nogardhz wegna fullmektiga, at rätta hwar pa sin sido ouer the, som orett giort hafua, antige till landh eller watn, epter rät korsskyssning. Warder ther rätt gifwet, thet är got; warder ther oc ekke rät gifwet, tha skall ekke täss sider freden fast oc obroteligen blifua hollin på bade sider fulla iii aar än ther epter, vthan all hinder oc argaliist oc epter rätte korsskyssning. Ok ther pa hafwom wii fornempde Philippe Andreawitz oc Joseph Siderwitz räkt wora hand oc kyst ther korss oc helgedoma pa, at forskrefne v aars fridh skall stadugh, fast oc obrotelige hollas, widh wora siela, samuidh oc äro oc widh alla Stora Nogardz herrer oc inbyggiare oc vndersata siela, samuidh oc äro. Ok thesslikes hafua erlige oc beskedelige män Knut Hansson oc Jens Olsson, borgmestere i Wiborg, räkt sina handh ther pa oc kyst korss oc helgedoma widh sina siäla oc samwid, pa fornempda werdigx herres her Erikx Axelssons oc alla Sweriges herrer oc inbyggiara oc vndersata siäla, samwid oc äro. Till thess mere wisso oc bättre forwaring, tha haffwom wii fornempde iiii, Knut Hansson, Jens Olsson, Philippe Andreawitz oc Joseph Siderwitz, latit trykkia wor insigle nidan vnder thetta breff, medh Peder Degens insigle, som pa fornempda werdig herres her Erik Axelssons wegna thenna fridh oc dagtingen medh oss forramat oc stadfest hafuer i alle mato, som forrört är. Schriffuit i Wiborgh palmsonedag anno Domini mcdlx octavo."}, {"df": "3357", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Foor allom thöm thetta breff höræ eller see kænnes och kungör jach Magnus Nielsson aff Særchelax, domprouest j Abo, mik haffua met godwiliæ och beradhne modhe samtykt ok stadfesth och nw met thettæ mith breff ytherlegere samtycker oc stadhfesther, at jomfrv Marie, sancte Anne och sancte Bregitte closter j Nadendall [j] Abos biscopsdöme maa och skal behalde for syt eget thel æwinneligha ægho j Gudz hedher fore min ælschelige systhers systhers Ælitzsa Nielsdotthers prouent och met gyfft och fore mynæ kæræ framfarna forældræ siælæ, Gud them nade, fore min ok mina meterffuingie Kynemæky godz, liggiende j Beernaa sokn, som the förrerörde myna foreldra sielffue köpth oc samandraghith haffua. Thy affhender jak mik ok mynom metarffuom thet for:de godzet och tilæghner thet Nadhendals closther met alle thes godtz tillaghur j wotho oc thorro, nær by och fierre, jnnan gaardh och vthan, jngho vndan taghna, som ty godze aff alder tillhört haffuer eller nw tilhöræ kan. Til mere wisso och högre witnesbyrdh bider jach werdughin fader j Gud biscop Kort, biscop i Abo, vm hans secret, Hartik Jopson, lagman j Norfinne laghsaghu, Christiern Frylle, laghman j Suderfinne laghsaghu, och Olaff Kyrffues at henghe theris jncigle met myt eghit nedhan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarom epther Gudz byrdh tusande fyrahundradhe siextighe pa thet attande aaret och försthe daghen j maij monadhe."}, {"df": "3358", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hallis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe mæn, som thætta breff kan ffore komme, kænis jak Sten Henrichson, ath then thidh hagboren herra her Eric Axselson, ridare oc höffuidz man vppa Abo, thing hiolt mædh almogan aff Ræntemæke sokn oc hans wærdighedh siælff for rætte sadh j Hallis by oc sadh jak ffor hæredz dom pa Peder Karpelanz weynen j nærware welboren man Jöns Olaffson j Karis kylle met flere gode mæn anno Dominj mcdlxviij, torsdagin næsth epter helie kors dagh om waren, tha kom ffore rætte Matis j Tækele oc kærdhe til Heyne j Wayuastekyle om xi[½] alen jord, huilkedh jak sködh til thenne xij, [som] ære Laurens Niclisson i Wayuastekyle, Henrich ibidem, Olaff Ffirich, Jöns j Paymele, Olaff Toyniesth, Henric Yllekyle, Per Kulkele, Laurens Taypele, Jöns Ffilpuusson, Eric Kædelson oc Olaff Ture; the witnadhe, ransagade oc epter swore, som thöm alle wel witterlighed ær, ath nw ffor thry aar ffywldh Jöns Kalinen, Per Bæyiere oc Jöns Wikole xi[½] alen jord til arffz j Wayuasstekyle epter Symon, oc then jord budhe the op næste ffrænder til lösn wed thw aar oc engen wille then jord lösse. Siden giorde the eth skipte met for:de Heyne, swa at han ffik then jord j Wayuassteby, som war vj alnne j thet enne gærde oc v[½] alen j thet andra gerde, oc Heynne gaff thöm jgen j Pikkemæke viij alne jord ffore xxxv marck oc ther til xvj mark peninga. Sva witnade oc ransaga thenne xij j næmpden, thy the ware oc mæstedelen j theris sködning pa soknen stæmmen. Thy epter thenne skælliga witnen, ransagen och ffulle edhe och met for:de högborens herra radh oc samtyke tha dömde jak for:de Heyne til then jordh, som han sva skæliga met ræth skipte ffanggadh haffdhe j Wayuasstekyle och fforbyuder jak hwariom manne her pa ath quælie eller thalle epter thenne dagh wedh iij mark ffor hæredz dom. Thy til ytermere stadffesstelse och witnes byrdh henger jak mith jngeseyle her wnner neden thetta breff, som skreffwedh ær som fforskreffuidh star."}, {"df": "3359", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hallis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe men¹ som thetta breff kan fore koma kennes jak Sten Henricsson ath then tidh høgboren herre her Eric Axelson, riddere och høwitzman² pa Abo, tingh hiolt met almogan at³ (ͻ: aff) Rentemækj sokn och hans werdughet sielff for rettha sath j Halis by och jak sath for hæredzdom pa Pedher Karpelans wegna, j næ[r]wara welboren man Jonis Olaffson j Kariskyla met flere godha men anno Domini mcdlxviijº pa torsdagen næst epther helge koors dag om waren, tha kom for rettha Michel j Halis met sine skiptis brødher och kerdho til brødernæ aff sancti Olaffs closther j Abo om eena qwærn och foors vnder Halisby⁴ och om the tompt som the sig haffua⁵ giort jn j akren nær qwærnen, pa huilke trættho j fiordh swa aarss⁶ haffdho warit thenne xij hæredz synemen: Marcus j Kariala, Michil j Waywastenkyla,⁷ Heyna ibidem, Jaco Lohølayn,⁸ Jons j Paymele,⁹ Larens Mattisson, Olaff Aro, Larens Halo, Heyke Pikala,¹⁰ Andris Henricsson j Rosko, Hena Horala¹¹ och Peder Kukula,¹² hulke saa haffdho synth och ransakadh them j millan ath for:de clösther brødher skulu behaldha thet stora qwærn huss oc rwm, oc then lilla qwærnen som nw nybyg[d] ær och then strøm som ther nidhan fore ligger skal høra bøndernæ til j Halisboo¹³ och theris skiptebrødhra inskylth fran clostredh ath skipptha huar epter syn andel, och for:da brodernæ skulo fløtia¹⁴ sin huss och gardh vpj byn pa theris gambla tompt och byggie sik eth pyrthe, om them tekkis, pa bergit nær qwærnen ther thet førra stod. Moth thenna fors:na syn och ransakan kastadho for:de brøderna¹⁵ sith wadh¹⁶ vndher thenna xij landz synamen, Michel j Hæwupa,¹⁷ Jonis Spora, Jonis Kaupasson, Olaff Balk, Andris Gregersson, Gunnar Eleffson aff wapn, Peder Kurkyla, Andris Rehælæ,¹⁹ Jøns Keupæ,²⁰ Ambiørn j Wemo, Peder Stryk, Olaff Olson j Jngusth,²¹ the koma pa forsciffna trætto manedagen nest epter s:t Henricx dag anno Dominj mcdlxvijº*. Sidhen kome the for høgboren herre her Eric Axelson och nw indels a sattho tinge met fulla edhe withnadho och tilstodho ath the ey rettare kwnno finna eller vnderstaa æn thet som for:de synamen haffdo giort, ath [thet] war²³ retteliga synth, och ransakadh, sa ath thenne xij²⁴ landz synemen thet alle met enne røst samtyktho och stadfesto thet som hæredz synen haffdhe giorth och synth, huilkit ærendhe jak skøth til thenne xij i nempdine satho, [som] æra²⁵ Laurens Michil[son] j Wayuastakyla, Henric ibidem, Olaff Kurka²⁶, Olaff Thayast²⁷, Henrik Ylækyla, Laurens Taypala, Jons Philpusson, Eric Kedelson, Olaff Thuræ, Pedher Tekkyla, the vitnadho, ransakadho oc epter sworo ath the ey rettare haffuo hørt aff thera forældhra och gambla men æn ath thet swa bøør retteliga wara som forscriffuit staar. Ty epter thessom skelom, ransakan och edhe och hær inghen imothe wegiæ²⁸ (ͻ: wedia) wille, met for:de høgborens herre ransakan, radh och samtykio dømde jak for:de clostre brodre til ath behaldha then stora quarn huss²⁹ meth rwm och strøm som thet nw staar och aff aldher haffuer waridh, ok for:de lilla qwærn meth rwmeth och then nedhra strøm ligge til the andra som j Halisby boo, och nw pa mandagh nest komandhe xij men them j millan at ransaka oc øffuerwægha om clostredh³⁰ haffuer fulth for syna bygningh och om bysens synekost oc skadha, oc fylle hwar thera annan vp huat som brister, och brøderna flytie syn hws oc gardh vppa gambla tompten, och Michel j Halis gaar til syn tegher j gen som gardhen nw star pa, och for:da brøderna til theris tegher j geen. Sidhen skulu the gøra sik eth thaa fran byn och nider til aana vj alna breth aff allan bysens jordh epter thy huar egær j bymalidh. Och forbiudher jak huariom manne thetta ytermera hindra eller qwaliæ vidh xl marc for konungx forbudh och iij marcher for heredzdom. Til ytermere stadfestilse oc vitnesbyrdh tha bedhis³¹ jak werdogx herres myns herre her Eric³² Axelsons, Jons Olaffssons och Peder Karpelans jncigle oc mith jncigle met theres hengiandis for thetta breff. Scriptum anno³³, die et loco vt supra."}, {"df": "3360", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3361", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij Cristiern, meth Gudz nathe Danmarcks, Swerigis, Norgis, Wendes oc Gothes koning, hertwgh i Sleswiig, grewe i Holsten, Stormaren, Oldenborgh oc Delmenhorst, helse ether alle oss elskelige, som bygge oc boo i Synderboo, kerlige meth Gudh oc wor nathe. Kære wenner, som i well hört haffue, hworledis ther war een dagh oc fridh begreben oc eet mode at holde i Halmstadhe sancti Johannis dagh mitsommer etc., oc sammeledis sidhen word een annen dagh oc fridh begreben oc eet mode atholde i Halmstade om sancti Olaffs dags tiidh etc., tha haffue wij nw hafft wore budh i Halmstade sancti Iohannis dagh at forfølghe oc gøre vpa wore wegne om alle ærende som sagt war. Oc mötte ther engen paa her Ywers eller theris aff Swerigis wegne. Oc haffue wij nw i sanden forfaret, at kong Karll oc her Ywer ere farne jn i Finland meth stoor mackt modh biscop Koort at komme Findland fraa wore hand, som han her till till oss holdet haffuer, modh forscriffne dag oc deytingen, som loffuat war, at the, som sigh till oss giffuet haffde eller meth oss hiölde, skulle siddie och bliffue meth fridh oc ey fran oss nödhes eller betwinges foor een daghen forledhen wore. (Härefter klagan att herr Göstaf Olsson under bemälda fred gripit en borgares i Halmstad tjänare och att äfven andra brutit freden, samt uttalande af hopp om bistånd af adressaten). Datum in castro nostro Haffnensi tercia feria infra octauas visitacionis sancte Marie virginis, nostro sub secreto, anno Dominj mcdsexagesimo octauo."}, {"df": "3362", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Van Godes gnaden vnde van der seghenynge des ertzenbiscoppes van Grote Nougorden bischop Ywen, van deme borgermester, sittendes to Grote Nougorden, Jacob Federwitze, van deme hertogen, sittende to Grote Nougorden, Tryphana Jurienwytze, vnn van allen heren vnn herschoppe to Grote Nougorden, sin gekomen boden to Wiborgh, Wasilie Maximiewytze vn Alexander Wasiliewytze, tho vorhorende vn to vorstande ictheswelke schult vnn gebroke, dar Grote Nougorden vndersaten sik inne vorbroken hebben. Also de ersame Peter Degen, houedman vp Wiiborch vntboed vnn skreff tho Grote Nougorden van synes erwerdigen vnn wolgheboren here wegen, her Erick Axelsson, here ouer Wiiborch vnde alle Osterland, wo de Sartawal vnn Allakarlen vn ichtesswelke medehelpere van Kexholm hadden gedan groten schaden in deme veligen vrede vnn crutzkussinge, de latest begrepen wart mit deme ersamen Philippus Andrewitze vnn Joseph Siderwytze, in des vorbenomeden her Erikes land vnn vp syne vndersaten in Sawlax mit eneme gestolen, hore, mordeden, skynneden vnn brenden cristen folk, ere quyk vnde alle ere haue, sunder dat se roueden unde mit sik en wech voreden alzo xvii cristin vrouwen, xx perde, dar tho an klederen, betele, gropen, byle, seysen vnn nette, vn allerleye ingedomete, vmme welkeren schaden wii vorbenomeden Wasilie Maximewytze vnn Alexander Wasiliewytze syn aldus ouer ens geworden mit Peter Degen vnn mitt mer anderen erliken guden mannen, de mit em ouer desseme dage weren, vp dat de rechte vrede, so tusschen beyden landen is begrepen tho v jaren, stede vnn vast nach der crutzkussinge geholden werde, so de crutzebreue vppe beyden syden inneholden; so hebbe wii Wassilie oc Alexander worwillekoret vnn beleuet van Grote Nougorden weghen, dat dat xvii vrouwen vnn xx perden vnn dat ander, dat se mit sik en wech voreden, sal men wol tor noghe wedder gewen, vnn vul betalet werden de dat ere gemysset vt Saulax, nu van unser vrouwen daghe to crutwygynge ouer twe manete, vnn dar scholen komen twe gude manne van Grote Nougorden, de desse vangenen vnn geroued gud wedder ouer antwarden solen vp ene benomede stede, de geheten is Putkelax, belegen by Purwesi; dar solen ok twe gude mans komen van her Erik Axelssons wegen, vmme vt tho richtende off de van Saulax sik wor mede vorbraken hadden in desseme vrede, er de Russen dessen schaden deden, dat se dat en ok ouer antwarden solen, dat sy vangenen ofte … * vorbenomede Wassilie vnn Alexander van Grote Nougorden wegen gelouet vor de Sortewala vnn Alakarlen vnn vor alle gemene Grote Nougorden vndersaten, dat se nicht mer solen schaden doen vpp Saulax ofte nergen in anderen steden vp her Erikx vndersaten in dessen negesten tho komenden v jaren, so dhe vrede begrepen is; des geliiken heft ok Peter Degen gelouet vn is gud vor Saulax vnn vor ander her Erikx vndersaten, dat se des geliiken nenen schaden solen doen vp Sartawala ofte vp der Nougorden land in dessen negesten tokomenden v jaren vrede. Vmme den vtermer schaden, den de Sartawala in Saulax begingen, in deme se cristen volk vormordeden vnn houe vorbrenden vnn quyk vnn ander ingedomete, dat vele erger gedaen was vnn sik mer vp schaden drecht, wenn dat se myt sik en wech voreden, de sake is vpgeschaten bet to deme dage, de wesen sal ouer twe jaren van nu desser vnser vrouwen dage tho crutwyginge to Woxen, so de crutzebreue inneholden; dar denne komen solen vulmechtige mans van Grote Nougorden, de richten solen ouer de vredebrekers, de dessen schaden deden; vnn konde men dar ok anderen broke vnn sake richten, de older syn, tuschen den landen, deste beter dat were, konde men dar ok anders nene sake richten, so sal io dit dar gerichtet werden, dat nu in desseme latesten vrede gebroken is, vnde de vrede sal noch vort an vaste bliuen na deme dage ouer iii jaer, also id begrepen is na der rechten crutzkussinge. Vnde desse vorgeschreuen artikele vnn stukke to merer warheit vnn bewiisinge hebbe wii vorbenomeden Wassilie vnde Alexander van Grote Nougorden wegen vnse ingesegel gedrukket benedden an dat spacium desses breues; des geliiken vp den erwerdigen her Erik Axelssons wegen so hebben Peter Degen vnn de borgermester to Wiiborch ere ingesegele hir mede vorgedrukket, de geschreuen to Wiiborch vp vnser vrouwen dagh to crutwiginge in den jaren vnses Heren dusent veerhundert achte vnde sestich jar."}, {"df": "3363", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pahaniemi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff fore koma kan kennes jak Peder Karppalaynen, hæredzhøffdinge j Masko, hærede oc gør witerligit met tæssæ myno nærwarende opno breff at then tiid jak somar ting hiolt met almoghan aff Resa sokn j Pahlanemj by anno Domini mcdlxviij pa sancti Eskils dag, som war pa torstdaghen*, tha kom ther fore, pa sætto ting welboren man Arind wan Hærwert, radman j Abo stad, gaff, wnthe oc wplaath sine ælskelige kere hustrv Elsæbj eth godz liggiendis hær j sama sokn hetandis Pettismækj oc eth lithet torpp som ther tillagth ær oc heter Torawore, for troskap, ødmiwkt oc wilialigha tiænist som hon hanom hertil giort oc bewiist haffuer oc æn framdelis troliga gøra oc bewiisæ skal til dødære dagha, huilkit ærende ther wart tha strax a sama tinge skøth oc skælæth met thenne xij som tha j nempdene sotho, som ære først Jonis j Pahlanemj, læntzman, Gerlag Kaurisista, Jonis klockare, Laurens Kayia, Peder Nwyala, Mattis Nutila, Laurens Mullila, Thomas Jngilæ, Laurens Kerdola, Olaff Birgilæ, Niclis Waynosare oc Benkt Pahlanemj; epther tæssom skæligæ skælom oc hær ingen amothe stodh eller staa wilde, tha dømpde jak thene forscriffne gaffuor staduga oc fasta hustrv Elsebj til æwerdeliga ægho, oc forbiwdher noghan man henne hær jnnan hindra wid sina iij marker for min dom. Til tæssæ mere wissæ, witnisbyrd oc tygilse henger jak mith jncigle nidhan wnder thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j for:de Pahlanemj by aar oc dag som forre scriffuith staar.]"}, {"df": "3364", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hjortnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3365", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "Item in desseme iare [1468] na Martini segelden veer schepe van der Traven; der scholden twe wesen to deme Holme vnde twe to Revel. Unde desser schepe vorgingen twe; en dat scholde to deme Holme unde dat ander scholde to Revel. Unde dat was en grot holk wol geladen, alse bi langer tyd van Lubeke was gesegelt, wente alse me sede, weren daruppe boven twe hundert terlinge wandes, vnde boven negentich last semes unde mennegerleie ander ware; ok weren daruppe na wane der lude boven teyn dusent rinsche gulden, wente de gulden golt mer na werde in Liflant wen to Lubeke. In desseme schepe vordrunken achentich unde hundert minschen, unde dar weren mede vele guder borger kinder van Lubeke. Unde dit schip blef verteyn weke sees van Revele bi deme slote Rasborge, dat do tor tyd ynne hadde her Laurencius Axel[sone], ridder; und dessulven ridders vrouwe vordrank dar mit den anderen vnde ere sone unde dre knechte. Van den guderen desses schepes bergede desulve ridder vele, men he en wolde dar nicht van weddergeven."}, {"df": "3366", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff höra eller see kennoms och kungörom wij effterskrefne Magnus Nilsson i Serkilax, Birgitta Nielsdotter, Margeta Nielsdotter, Oloff Pertenpoika* och Martha Nielsdotter, att wij lothom oss fulleligha åthnöghia, att bodhen the skiffte wij ärfft och giortt hafuom epter wåre käre framledne förälldrar, bådhe fadher och modher, Gudh theris siell nadhe, så att iagh förnempdhe Magnus lather migh åtnöia, att the godz på min deel äre fallne, som äre Särklax och Woris i Töffuesala sochn och Kaurekurla i Sagu, så och iagh, för:de Birgitta, lather mick fulleligha åthnöghia, att thenne effter:ne godz, som äre Kimikallio och en trediung i Panckioki i Wemo sochn liggiande, Strömbyen i Töfwesalo och Kurhusari i Sagu sochn, och iagh, för:de Margetha, låther migh åtnöghia, att thenne effter:ne godz, som är Siusholm och Roualax i Töfuesala och Thenala i Lemo sochn, och iagh, förnempnde Pertonpoika, låther migh åthnöija, att Nijasto i Töfwesala och thenne tridiungen i Panckioki i Wehmo sochn liggiande. Och ther på att wij förnembde Magnus, Birgitta, Margitt, Oloff Pertonpoika och Martha wele och skole ingen macht hafwa på thala, clandra eller åther ryggia förnempnde skifte eller arff, therföre och ther på att ingen missemia eller trätha skall oss emellan wara i wåra dagha eller och emillan wåra arffwinga epter wår dödh, ty hafwom wij wälwilliandes och medh berådhen modhe gifwit thette wårt breff ther på; och till mero wisso och wittnesbördh bidiom wij wälborne män Hartuick Jacobsson, lagman i Norfinne laghsaghu, och Pedher Karpelan, heredzhöfdingh i Masko häredhe, hängia theris jnsigle för thette breff, som skrifwit är i Åbo åhrom epther Gudz byrdt tusendh fyrahundradhe trettije (= sextio) på thet ottonde åhret och xxij dagh j novembri månadh."}, {"df": "3367", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3368", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "(1458 13/9) Witlik sy alle den, de dessen oppen breff seyn edder hören lesen, dat jk Cord Cloth hebbe entfangen van vrouwe Lussyen, her Hinric Clawessöns weddewe, den God gnedich sy, to vuller nöyge vnde woll betalt x[4½] ore, de my her Henric vorscreuen sculdig was vnde nw woll is betalt. Desses to merer tuchnisse vnde der warheit so drukke ik, Cordh vorbenomt, myn jngesegel benedden vp dyt spassyum desses oppen breffues, de is gegeuen vnde gescreuen jnt jar mcd[l] jn dem viij jare, vp des hilligen kryses auendh. (1458 21/12) For allom them thetta breff förekoma kan kennes jak Nigles Rengonpoyka met thetta mit öpna breff, at jak hawer vpburit aff ærligo quinno frv Lucia all the geldh, som her Henric Clawsson, Gudh hans siel nadhe, mik skyllogh bleff. Thy later jak henne ok alla her Henric Clawssons ærfwa frij, quit ok löös for mik oc myna epterkomande arfwa om all ytermere tiltalningh om for:de geldh. Til mera visso ok vitnisbördh bider jak beskedeligen man Albrikt Nyendorp at trykkia sit jncigel a ryggen thetta breff, som scrifuit ær j Abo anno Domini mcdlviij, ipso die sancti Thome apostoli. Summa löper som for:de her Henric mik var skyllogh xxiij mark ok ij öre. (1459 14/1) Aarom epter Gudz byrdh mcdlix kennes jach Hannus Philp[us]son, kirke prest j Nowsis, thet erligh ok welbördogh quinna frv Lucia Olafs dotter looth fööra jn j sancte Henrix kirke herbergh j Nowsis ottende dagen nest epter xiij dagen jwll iiij lester rogh, som her Henric Clawsson, riddare, skulde betala Nosis kirkio epter syn dödha fader Claws, Gudh beggis theris siela nadhe, som for:de Claws var sancte Henric skyllogh. Ok ther met war all Claws geldh betalat, som han var the helga kirke skyllogh epter hans dödh. Thy gifuer jak for:de frv Lucia ok hennes ærfuinghia ledoga ok lösa om for:de iiij lester rogh. Til mere visso oc vitnisbördh bedz jak welborens manz mester Peders jncigle a ryggen trykkia fore thetta breff, epter ty jak ey sielff jncigle hafwer, etc. (1459 15/3) Ffor allom them thetta breff forekoma kan kennes jach Mattis Skalenbergh, borgamestara j Abo, mik hawa anamat oc vpburit aff ærligo oc velborno quinno frv Lucia x mark swenska peninga, huilka peninga her Henric Clawsson mik skyllogh war, Gudh hans siel nadhe. Thy later jak henne oc alla her Henrix arfwa frij oc qwiith for all ytermere tiltalningh om for:da peninga summa, som hon mik til godo at nögio ok fullan ænda hauer wel betalat. Til mere wisso ok wytnisbördh trykker jac mit jncigle a ryggen a thetta breff, som scriffuit ær j Abo opa torsdagen nest epter sancti Gregorii dagh anno Domini mcdlix. (1459 15/3) Ffor allom them thetta breff forekoma kan kennes jach Albrikt Nyendorp mik hafua anamadh oc vpburit aff ærligo ok velborno quinno frv Lucia x[4½] mark swenska peninga, som her Henric Clawsson mik skyllogh bleff, Gud hans siel nadhe. Thy later jach henne ok alla her Henric Clawssons arfwa frij oc quith for all ytermera til talningh ok eptermaningh om for:na geldh oc peninga summa, som hon mik til een fullan enda hawer væl betalat. Til mera visso ok vitnisbördh trykker jach mith jncigle a ryggen thetta breff, som scrifuit ær j Abo opa torsdagen næst epter sancti Gregorij dagh anno mcdlix. (1459 15/3) Ffor allom them thetta breff forekoma kan kennes jak Berint Grote mik hafwa anamadh ok vpburit aff ærligo ok velborno quinna frv Lucia xvj mark oc vi[½] ortuger pa her Henric Clawssons vegnar, som han mik retteliga skyllogh var, Gud hans siel nadhe. Thy later jak henne frij ok qwiith for all ytermere tiltalningh oc alla her Henrix arfwa om for:de pening summa. Til mera visso ok vitnisbördh trykker jak mit jncigle a ryggen thetta breff, som scriffuit ær j Abo opa torsdagen nest epter sancti Gregorii dagh anno Dominij mcdlix°. (1459 16/3) For allom them thetta breff forekoma kan kennes [jach] Jeppe Finke met thetta mith nærwarande öpna breff mik hafwa anamadh oc vpburit aff ærligo ok velborno quinno fru Lucia viij mark swenska peninga, som her Henric Clawsson, Gud hans siel nadhe, fför höö mik skyllogh bleff. Thy later jak henne ok alla her Henric Clawssons arfwa frij oc quith for all ytermere til talning j alla handa matto om for:de geldh. Til mere visso ok witnisbördh beder jak beskedeligen man Henric Bergh, radhman j Abo, at trykkia sith jncigle a ryggen a thetta breff epter ty jak ey jncigle sielff hawer. Scriffuit oc gifuit j Abo opa fredagen nest epter sancti Gregorii dagh anno Domini mcdlix°. (1459 19/3) For allom them thetta breff forekoma kan kennes jach Henric Tæringh mik hafwa anamadh oc vpburit aff ærligo ok velborno quinna frw Lucia xii[½] mark swenska peninga, som her Henric Clawsson, Gud hans siel nadhe, mik skyllogh bleff. Thy later jak henne ok alla her Henrix arfwa frij oc quith for all ytermere tiltalningh j alla handa matto for for:de geldh ok peninga summa, som hon mik til godho atnöghio hawer wel betalat. Til mere visso ok vitnisbyrdh bider jak beskeligen man Niles Rungon poyca trykkia sith jncigle a ryggen thetta breff, for ty at jac ey jncigle sielff hafuer. Scriffuit j Abo feria 2(a) post dominicam Jn ramis palmarum anno Domini mcdlix. (1459 26/3) Thet skall allom vitherligit wara, som thetta breff see eller höra, at wy systror ok bröder j Nadhendals closter kennomps oss haffua anamadh ok vpburit aff ærlige ok velborno quinna fru Lucia xlvj mark ok j öre peninga, som her Henric Clawsson, riddare, oss skyllogh bleff, Gud herberge hans siel met allom crisnom sielom j hymmerikis rike. Thy lathom wij henne frij ok quitta fore all ytermere til talningh ok epter maningh om forscripna geldh ok peninga summa, huilka hon oss til een fullan ænda hawer val(!) betalat. Til mere visso ok större forwarningh trykkiom for:de systror ok bröder bæggis wara conuentz jncigla fore thetta breff, som scrifuit ær j Nadhendall feria 2(a) pasce anno Domini mcdlix. (1459 20/6) For allom them thetta breff forekoma kan kennomps wy epterscripne Jöns Hartikasson, kirke prest j Corpa sokn, oc Anders Andersson oss hafwa giort ena wenliga sæmio ok forliikan met ærligo ok velborno quinna frv Lucia opa her Henric Clawssons wegnar om the iiij godz, som for:de her Henric j wærio eth aar hafde, som Hartika Dykers arfwa til hörde, ij godz j Tursanpera, j godz j Antikala och j godz j Anyngos, ok han vpbar j thet aarit huat for:de godz rentade, huilken rentha ok aarwext hon oss til godo at nögio hafuer væl betalat, som ær xxxij marker. Til mere visso oc vitnisbördh trykkiom my waara jncigla a ryggen a thetta breff, som gifuit oc scrifuit ær j Abo anno Domini mcdlix, feria 4(ta) post translacionem sancti Henrici. (1460 19/12) Ffor allom them thetta breff kan forekoma kennes ok kungör jach Peder Pedersson, kirkio presth j Saw, met thetta mith öpna breff, at aarom epter Gudz byrdh mcdlx°, fredagen næst fore jwlæ dagh, betaladh wællboren ok ærofull quinna ffrv Lucia, her Henric Clawssons aterlefwa, Gudh hans siel nadhe, ij pund rogh [till] Saw kirkio for ena ængh, som pantsat var for:de kirkio j forlidnom tyma aff for:de frv Lucia wener, pa huilken pant for:de her Henric Clausson j sin liifs tyma betalade kirkionne i[½] pund rogh. Ok huat ther vti tha brast, hafuer nw hans æroactigh aterlefwa for:de kirke betalat til goda nöghian som forscriffuit star. Til mere visso ok bewisningh trykker jach mith jncigle pa ryggen a thetta breff, som scrifuit ær j Saw aar oc dagh forscreffne. [1460] Witlik sy alle den guden luden, de desen sedel seen, dat my vrow Lussy betalde v[½] mark, hwes dat my her Hinric Klawssön schuldigh bleff, Got syner sele genedich sy. Gescreuen jn dem lx jar hyr vnder min singenit Hinric Vinkenberch. (1462 21/3) Alla the dande men thetta breff höra eller see helsar jach Benct Nielsson, kirke prester j Æffra, kerliga met Gudi ok kungör thet met thetta mith öpna breff om the peninga, som her Henric Clawsson, Gud hans siel nadhe, skylloger bleff Ylæla ok Sækyla kirkiar. Tha hafwer hans danda hvstrv frw Lucia Olafs dotter, for:de her Henric Clausssons aterlefwa fornögiat for:de kirkiar j goda betalning, swa at jngen maa for:de frv Lucia eller hennes ærfuingia ytermera ath kræfwia a the helga kirke vegnar. Til mere visso oc witnisbördh tha trykker jach mith jncigle pa ryggen a thetta breff, som screffuit ær j Æffra arom epter Gudz byrdh mcdlxij, ipso die sancti Benedicti abbatis. (1468 25/3) Alle dandemæn, som thetta breff fore kan koma kennes jak Philppus Kaalandh, mik hafwa vpburit xij mark aff frv Lucia, som hon var skyllogh Anders Kalandh om hennes moders vegnar, Gud henne siel nadhe; ok ytermera for thenne for:de peninga gifuer jak henne lidoga ok lösa for mik oc myna epterkomande. Thil mera visso ok bewarningh trykker jak mith jncigle for thetta breff. Scriptum Abo anno Domini mcdlxviij, jn anunciacione dominica. (*) Ffor allom them thetta breff kan koma kennes jak Swen gulsmidh, borgare j Abo, mik hafua vpburit aff ærligo ok velborno quinna frv Lucia xvj mark swenska peninga pa then sama rekinskap, som jak met her Henrik Clawsson hafde, Gud hans siel nadhe, vtan thet annat ær quith gifuit. Item for the for:de xvj mark gifuer jak alla her Henric Clawssons arfwa quitha, hua thet mera kan vara, ther later jach mik j rekinskap om, pa huilkit til mera visso beder jak dande manna jncigel Henric Bergh pa, medhan mit eigit ær ey nærwarandis. (Juli** 16/23) Alle the dandemen, som thetta breff höra eller see kennes jach Japp Vælma, borgare j Rawma, at velbördogh quinna frw Lucia, her Henric Clawssons aterlefwa, hawer mik betalat xij ore peninga, som for:de her Henric war mik skyllogh, Gud hans siel nadhe. Til mere visso ok vitnisbördh trykker jak mit jncigle wppa ryggen thetta breff, som scriffuit ær j Rawma tredie dag epter sancte Margarete dagh."}, {"df": "3369", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3370", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3371", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3372", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3373", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3374", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3375", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff kan fore koma kænnes jak Philpus Thomasson, heredzhøffdinge i Nedre Satagundh, met thetta mith opne breff, at then tiid jak tingh hiolt met almogan aff Kwmo sokn i beskedeligx swens Henric Olssons pa Jon Perssons vegna, fogota samma stadz, Oleff Jønssons oc flere goda manna nærwara arom æffter Gudz byrd mcdlx pa thet nienda, odensdaghen nest æffter quasimodogeniti i Willeby, tha kom for rætta hustrv Agnes Henricx dotter, Henric Sæppæs aterleffua, pa sætto tinge, skøtte oc skælade sin son Jøns Henricxson alt hennæs køpe gooz oc løsøre for tro tiænist oc ødmykt, som han henne bewist oc giort haffwer till thenne dagh oc framdelis gøra skall til dødra dagha, hwilket the xij fulleligx til sta, som æffter næmpnas, som the i nempdinne sato, som ær Jøns Asko Jøns Tærwaynen, Jøns Kwrwlast, Olaff Nokke, Jøns Kwminen, Jap Jønsson, Bengt Gudwastson, Nils Mattisson Niels Sæyæ, Henrik Paiukanto, Larens Pilto oc Jons Hawala, [the] thenna for:da offwer forscriffna skøtningh widerwaro oc fullelica tilstodo at sa j sandinne war. Ty dømde jak then skøtningh stadugha oc fasta widh hwars iij mark for myn dom. Till ytermere visso oc witnisbyrd trykker jak mith insigle pa ryggen thesse breff, som giffwidh oc scriffwit ær aar, dagh oc stundh som forscriffuit staar."}, {"df": "3376", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3377", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Touppa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit wari för allom desse bref händer att före komma, att på den tid iag Olof Balck, häradz höfdinge, ting hölt med allmogen i Töfsala sochn i Tåuppa by effter ährl. mans wägne Hartwijk Jacobsson, lagman i Norr Findland lagsagu, i wälborne mans närwaro Johan Håkensson och flere gode män åhret effter Christi börd 1469, på 20:de dagen april månadt, då kom på setta ting Korts i Kunnarsby och klagade på hustru Margeta i Sjusholm, at hon giorde stor öfwerwåld med sin boskap; kom så hustru Margretha med sin gl. bref och bewijs, så att hon hade hwart ottonde stacke, och hwar ottonde dehl uppå Kunnars by mulbete. Så sporde iag åth dhe tålf, som i nämbden såtto; wittnade dhe det och så, at så af ålders warit hade, som de af gl. män hört hade. Thesse war i nämbden såtto, som är först Jöns i Wekola, Erich i Kausto, Tårkel i Hylkilax, Simon i Tårois, Pehr och Påfwel i Hallois, Ambrosius i Furila (= Kurila), Nils i Hurunkorpi, Anders i Palua, Lars i Mannila, Böruu (= Biörnn?) i Marius, Jöns Manninnen, och iagh, förbe:de Olof Balck, förskedeligen effter desse skähl, och här ingen emot wittna wille, thå dömde iag hustru Margeta effter sin bref och bewijs hwar ottonde stacke i Kunnars by mullbete. Thes till yttermera wisso trycker iag mit signet här under."}, {"df": "3378", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Touppa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit wari allom them thetta breff höre eller see, att then tijdh jagh Oloff Balck, häridzhöfdinge, tingh hult medh allmogen i Töffuisala sochn i Touppa by aff erligh mans wägna Hartwik Jacobssons, lagman i Norrfinne laghsagu, j wällbördigh mans Johan Hokonssons närwaru och flere godhe manna åhr epter Gudz byrdh mcdlx på thet nijionde, itt och tiugunde dagen j asli (= aprili*) månadt, tho kom på såtho tingh wällborne man Oloff Kirffwis och war openbara bekän[nan]de, att han med godan wilia och berodhen modhe med sine moders, hustro Katharina, och sijne hustro, Martha Niclisdotter, och flere sijne wene och neste jaa, samtycken och fullbordan haffde giordt ett ewigt jordskiffte och ena wenligh stadga och så medh hederligan herre mester Magnus Nicolai, doomproost i Åboo j så måtto som hereffter ståår: såå att forbe:te Oloff vplett mäster Magnus och epter hans dagha Alle helgon capellen i Åboo domkyrckia j rätte jordskipte alt sitt fasta godz, bådhe fäderne och allt annat, som han nu j Nummis by j Nousis sochn äghandhe är, först i then wäster ååkren xv pundland och j lind x spanneland, och j ostre åkren halfsextonde pundland och 11 spanneland och j lind j samma jorden halfsextonde spannaland och nijiotijo lass engh med iiij råår j tompt, åker och engh, skogh och fijskiwan och i alla annadt, som the godz nu tillhörde eller aff ållder tillhördt hafwer, ingen vndantagno. Framdelis kendis förb:de Oloff Kerfwis, at han hadhe annammadt aff för:de mester Magnus först i rätta jordskipte Särkilax godz, then skattat är nijo pund land på huar sidha och cxxij lass engh, hwilket han lagliga aff sijna sijstror med redho penningar köpt hafwer med alla thesse godzens tillaghom j tompt, åker och engh, skogh och fiskewatn, öijar och vi holma, ingen vndantagno, som the godze aff ålder tillhördt hafwer, vthan the twå engiar, som vnder Nijesto lagd äro. Framdelis kendis och för:de Oloff Kerfwis, att han hafdt anamadt aff mester Magnus för ett fult systerdeel, som för:de Oloffs hustru Martha eller hennis arffuingia skulde arffua i faste epter mester Magnus; först war lagd vnder Serkelax Petäje engh och Paarlama täppa, Woris godz, then skattat är iiij pund land och ij spanland på huar sidhan och tw och xl lass engh; jtem Nijesta, then skattat är v pund land öffuer alt, then vnder till bättring är lagd vnder Serkilax Kolast eng, then skattat är elloffwe lass engh, Krampeloto tw, then skattat är v less eng, och Rotzen nijttw, then skattat är iiij lass eng, med alla theres tilläghom; och sagde för:de Oloff Kirffwis, att han, hans hustro och ärffuingar wore fulleliga förnögde bodhe för sitt fasta j Nummisby så och för den systerdeelen, som han, hans hustru eller theris ärffuingia skulde epter för:de mester Magnus at ärffwia j fasta, och loffuade, at ingen af them skulde någon tijdh klandra om Nummisby eller någet wara begärandes at ärffwa epter för:de mester Magnus epter hans dagha widh sijnne godhe troo och sanningh, öffuer hwilket jordskipte, stadga, sämia och skattning wore thenne sex bollfaste män, som är Matti Kattinen aff Koijwisto, Ragwald aff Hijlkilax. Ambiorn aff Vmkiala, Pedher af Hittomala, Heijki Pawola, Jacob Haijnen, och så affhende för:de Olof Kirffwis sigh, sijna hustru och allom sinom arffuom för:de sitt godz j Nummisby och skötte och skäladhe vndan sigh och sinom arffuom och vnder optenembd mester Magnus och vnder Nijkoret i Åbo till ewigh tijdh, öfwer huilka sköttning wore thesse epterskrefne frelssismän, som är Matz Andersson i Arlax, Anders Gregellsson aff Koskis, Gunnar Oloffsson aff Lokelax, Tord Karpelaijnen, Jeppe**, Henrich Göstafsson, och the tolff j nembden såtho, som äro Jöns Vrkoi, Erich i Koijuest, Torckil j Hijllkilax, Simon Petis, Peder Hillois, Påual Hillois, Ambrosius Karulainen, Nilis**, Jöns Hiukokorpi, Anders Halli, Laurens Mangårdh, Biörn Olofsson j Mandere, Jösse Mannoijnen, och iagh Oloff Balck war förskälaman. Epter tessom skälom och har ingen imoth wädhia wilde, tho dömpte iagh thenne sköttning, iordskipte, sämia och stadga staduga och fasta, och förbiuder iagh huariom manne här vpå quälia eller tala widh tre [mark] för min doom. Till mehre wisse och högre förwarning tho henger iagh mith jnsigle nedan för thette breff, som skrifuit är ååhr och dagh som föreskriffwit ståår."}, {"df": "3379", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Irluchtigeste hochgeboren furste, gnedige leue here. Wij don juwen gnaden gudliken weten, dat wij to twemmalen an juwen koningliken herlicheid vnde ok an den gestrengen heren Laurentz Axelsson, ritter, houedman vppe Razeborgh, juwer gnaden vndersaten, der guder haluen ime wynter negest vorleden in den Nulandeschen gebleuen vnde to Razeborgh an land gekomen, gescreuen hebben, na inneholde der copien hiir inne vorsloten, vnde weren biddende, dat sulke guder dem kopman vor redelik bergelon weddergekent mochten werden, na innehalde der priuilegia den gemeinen steden van der Hanse von juwer gnaden zeligen vorvaren gnedichliken gegeuen, dar von wij noch nyn antworde hebben entfangen. Warumme bidden wij noch juwe koninglike maiestad deger demodigen, gij yd so gnedichliken bestellen willen laten, dat den kopman effte eren vulmechtigen sulke guder vor redelik bergelon noch weddergekent mogen werden. Dat vordenen wij vmme juwe koninglike maiested vnde de juwen allwege gerne, de Gode etc.. Datum nostro sub sigillo am auende crucis inuencionis anno lxix. Borgermestere vnde radmanne der stad Lubeke."}, {"df": "3380", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3381", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3382", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3383", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Juwe ersamen wysen manne borgemestere, richt vnd rad der stat Lubecke, vnsen guden frunden, bekennen wy borgemestere vnd radmanne der stat Abo myth fruntliken grote witliken to sinde, dat vor vns jn sittendem rade js gewesen de beschedene man Gotke Schoneberch, borger to Reuele, vnd de erlike frowe Anna, Hans Schoneberges, vnses mede stolbroders, saliger dechtnisse, sine nagelatene elike frowe, vnd hebben vns gegewen to vorstande wo dat des seligen Hans Schoneberges vnd des ergenanten Gotken ere olderen sin vorstoruen dar myt juw tor stede vnd wo dar noch j hus vnd wanynge sy liggende jn sunte Jlligen straten negest Gotken Langen, dat ene noch to hort van rechten vederliken erfen, welk hus vnd faste grunt de erbenomde Gotke der erliken frowe Annen hyr vor vns myt guden willen vnd wol bedachtem raden mode vp droch vnd vruntliken gunde alle sinen anpart vnd del, dat eme jn deme vorgeschreuenen huse van vederliken vnd moderliken erffe anvallen kan, klen vnd grot, wat dat wesen kan, er to manende myt rechte offte myt vrunt schopp van den, de it vnder handen hebben; wor vmme wy juwe ersame wisheyt myt gutliken beden vruntliken bidden, dat gy der ergenanten frowen Annen offte eren mechtigeren bystendige hulpe willet bewysen, vppe dat en dat ere, dat en angestorfen is, mochte werden; dat vorschulde wy alle wege gerne kegen juwe ersamicheit vnd de juwen wor wy mogen. Jn getuchnisse der warheyt disser vorschreuenen sake is vnser stat Abo secret to rugge hijr vp gedrucket. Geschreuen jn dem jare vnses heren dusent verhundert sestich vnd negen, in die ascensionis Domini."}, {"df": "3384", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3385", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "(Rådet meddelar, att det med sitt bud Johannes Bersenbrugge öfversänder konung Kristierns lejdebref för adressaten och för Erik och Ivar Axelssöner, samt anhåller, att adressaten å sin sida ville utställa och med samma bud öfversända sitt bref om lejd, hvarefter rådet fortsätter:) Bidden deger andachtigen juwe koninglike maiestad, angeseen unse guden meninge, ziik der utredinge in der zee allerdinge willen entholden, gelijk koning Cristiern geleyde inneholdet, hedden gij ok jemande utgeferdiget, gij de wedder to hus ropen, alse wij dat koninge Cristierne ok hebben vorscreven, wente juwe gnade wol kan merken, dat gij den juwen, wanner ze in de zee qwemen unde des kopmannes bekommen konden, nicht so strengeliken vorbeden konen, sunder ze sijk an ze vorhalden, so wij uns bevaren, unde wan deme so schege, bevaren wij uns, de vorramede daghvard dardorch vorslagen wurde unde vurde[r] moye unde unwillen entstan mochte, mer den noch is vor ogen. Dat wij ungerne zegen. Kennet God. Wij bidden ok deger demodigen juwe koninglike maiestad yd ok so by den gestrengen heren Laurentz Axelssone upp Razeborgh gnedichliken unde ernstliken bestellen unde ene so hebben willen, dat deme kopmanne sodane guder inne wintere negest vorleden bij Razeborgh geberget vor redelik bergelon wedder gekeret mogen werden. Vordenen wij umme juwe koninglike majestad alle wege gerne, de God spare. Datum under unser stad ingesegel ame sonnavende in den achte dagen corporis Cristi anno lxix."}, {"df": "3386", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Item ego Henricus Fust, clericus Trajactensis, vendidi istud missale venerabili viro et domino, domino Andreæ Johannis, capellano in Carlebüü, pro vj marcis et vna ora anno 1469, altera die natiuitatis s:ti Johannis baptistæ, quod protestor manu mea propria."}, {"df": "3387", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3388", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkesund", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3389", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff kan fore komma kænnes jak Philpus Thomasson, heredzhøffdinge i Nedra Satagund, met thetta mit øpna breff, ath then tiid jak tingh hiolt met almogen aff Kumo sokn i beskedeligx swens Jon Persons, fogote ther samma stadz, Olof Jønssons oc flere godamanna nerwaro arom æffter Gudz byrd mcdlxix°, tiisdagen nest for s:te Pedirs affton, kom for retta Jøns Henricxson oc talade till Jønis Olsson, Næwinpoicas son, om fiskeri i Winnas oc Harieualla, sa at Næwinpoicas son hade honom nekadh at bruka sin retta andell i for:de forsær, som for honom hans forældra brukadh haffdo; hwilkit ærende jak skøt till the xij, som tha i nempdinne sato; the ranzsakado, vitnado oc fullelica tilstodo, at forscriffna Jøns Henricxsons forældra hado nwtit oc brukadh reth helfften i øffra forsen oc nedra, hwilkit thenne æffterscriffna xij met theris edh halla wilia, om æn nagher aff them edh haffwa will, som ære Henrik Fredegxson, Larens Pilto, Henric Karis, Hinza Pedersson, Andris Tukiialka, Jons Swensson, Nilis Calci, Larens Ryika, Magnus Magnusson, Henric Laycost, Nilis Katara oc Jønis Tæræweyn. Æffter thenna xij ranzsakan oc vj manna vitne dømde jak for:de Jønis Henricxson reth helfften at bruka i for:de forsær bade offwan oc nedan, som hans forældra tilforenda brukadh haffdo, oc ther met Jønis Henricxson sin fisk igen jnnan iij vikur. Oc forbiuder jak huariom manne, enkannelica Næwinpoicas son, optermere hindra mernempda Jons Henricxson i for:da forsær vid iij mark for myn dom, som scriffuit ær i Kumo aar, dagh oc stund, som forscriffuit star. Vtermera til visso trykker jak mit jncigle pa ryggen thessa breff."}, {"df": "3390", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3391", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxix, feria sexta proxima post festum assumptionis Mariæ, thå var såmmar tingh i Säxmäki sochn i Ridvala by. Nämden: Jakåp Pärssån. Claus Kunhi, Hans Pärssån, Hanss Dengenn(?), Erlandh Andersson, Oloff Ilmåila, Antte Kangaråst, Lasse Hinrichsson, Claus Rippa, Oloff Hentågh (= Hertågh) Kangessala, Matz Höiraaki, Lasse Ranku, Pär Törnissån, Jönss i Märnäs, Lars Merianiemen, Oloff Vittonmåi, Abram Sitelast. Dässe ächrå härätznämdh såm förskriffuitt står. Ithäm Oloff Salo, Heneke Repolach, Oloff Päluä, Symon Hinrickssån, Nilss Aanalach, Oloff Säriä, Nilss Röffuäri, Clemett Nåchkodes. Thenne förbe:te huardere saakk til 40 marker för the toghe Nilis Tauastens sädh aff Valckiakåski medh vällä, den säden såm Hans mölnare hade fångett i tull aff thee öffuerste quarnar och sedan toogo strax där effter järnätt och förde bårtt vthan laga dooma, och till 40 marker för min herräds doom, ty mijn herre dömde förskriffne tull i quarstadh och the förde bårtt vthan laga och dooma."}, {"df": "3392", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennis jak Cristiärn Ffrille, lagman j Sudherffynne, met thettæ mith öpna breff, ath then tiidh höst tingit var j Pemare soken anno Dominj mcdlxix:o, mandagen nest effther sancte Michels dagh, tha kom ffor rættæ Henric Ffinkenbærgh på then enæ sidhæ oc Jonis j Ræpalæ met sinæ skifftis brödre pa then andra sidhæ met theris landzsynemæn, som hær effter nempnas, som ær Jönis Nielsson, Henric Nielson, Mattis Raualson, Jeppe Henricsson, Biærtil Symonaby, Anders Liwnge, Pädher Staffansson, Jönis Flotte, Staffan Olsson, Clemet j Märghie, Mattis Pocola oc Olaff Vattoynen, at tæssa for:na xij haffde saa forlicth ffornempde Henric Ffinkenbergh oc Jönis j Ræppæla j saa mottæ, at ffor:de Henric Ffinkenbærgh skall haffua xiii[½] stangh jordh kringom Ræppela by, ok ffor:de Jönis Japson scall haffua #15 stangh jordh ok hans met brödre kringom ffor:de by. Ok bryster ffor:de Jönis nogat j thee for:de #15 stangh, tha scall han tala tiill sinæ skifftis brödre; oc ær thet saa, at nogra aff thöm haffue giört nogra giærder vpp eller oc ær ther nogra fformaall, tha skulo thee alla opbrythæs oc skifftæ met stanger, som han æger j bolbyonæ; huilkit ærende jak skött tiill thee xij, som j nempden saathe, som ær Olaff Silo, Henric Rödakoth, Anders Ruki, Henric Huso, Michill Oynala, Hannus j Kruas, Henric Suxilæ, Eric Aaro, Martti Suxilæ, Jonis j Napala, Staffan j Heykas oc Jönis Kärköynen; [the] ranzsakade ok effter suoro, at ffor:de sæmiæ var rættelig oc skællegit tiillgangit effther thee gamble lagmans breffuæ, som ffor:de Henric Ffinkenbærg haffde, oc ingen här j moth vædhiæ ville pa tingit. Effter theris ransakan oc ede tha dömde jach ffor:de sæmiæ stadugt oc ffast, oc fforbyuder jach huariom mannæ offte meræ at tala pa for:næ sæmia, vidh sinæ vj marcker ffor myn dom. Tiill tes breffs meræ vissæ oc högre forvaringæ, tha bidher jach ærligen oc velboren man Olaff Tuwesson at hængie siith jncigle met mith nidhan ffor thetta breff. Datum anno die et loco vt supra."}, {"df": "3393", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff höra eller see, kennomps vi systrar ok bröder j varefrv, sancta Anna ok sancta Birgitta closter j Nadhendall met tesso vaara opno breffue, at arom epter Gudz byrd tusand fyræhundrad fyra aar ok fyretighi, odhensdaghin nest epter sancti Mathei apostoli et ewangeliste dag j Hagha gard, liggendis j sancte Kaderin sokn, giorde broder Larenz Haquonson ok Josse Hanisson aff Villela, som tha clostersens sytzlæman var, med allas vaara samtyckio ok godwilia eth retteligit ok skæligit jorde skipte j tesso dandemanna nærwarw, som ær Nicles aff Saffwola, Olaff Niclisson aff Kahalajoky, Staffvan aff Voyffwala, Josse Niclisson ok flere andra gode mæn, met beskedelige man Peder Ingonen j swa matto, at vi vnnom ok til æwerdeliga ægho vplathom hanom iiij stenger jord ok nagra stycke ther öffuer, huilka Benct Pederson, borgare j Abo stad, ther till lagde ok köpte for xxx marker Aboska peninga ok sidhan gaff til clostrit, liggænde j Suxila by j Pemara sokn, huilka iiij stenger for:de Benct Pederson fik ok skipte med Peder Ensu ok gaff hanom een wælbygdan gard liggiande i Abo stad, som skattat var for hundrat marc Aboska peninga ok ther til fik Peder Jngonen aff clostret v pund rog, spannen ffor vij ortuger, for thet hans jord mere var, ok han vnte oss vj stenger jord j for:da Hagha gard. Thy vplathom vi, for:de systrar ok bröder, for:de Peder Jngonen ok hans ærffwingiom the sama iiij stenger med for:de xxx marc jord köp ok v pund rog med allom theris til laghom, aker ok engh, hws ok jord, tompthom, quarnastadom, skoghom ok skogxluthom, fæmarkom, j wato ok torro, jnnan gard eller vthan, nær by eller fiærra, jngo vndan tagno, som for:de godz nw til hörer eller aff alder til hört haffuer eller retteliga til liggia bör, huat nampne thet hælst næmpnas kan, till æwerdeliga ægho nythia ok bruka for sit retta eigit epter sin eighin vilia ohindrat ok oqualt ffor oss ok varom epterkomandom. Jtem kæmpnoms vy, for:de systrar ok bröder, at Laurens Jacobson vpbar aff Bencte Pederson xj alna Kumest klæde til soona ok sæmia aff allas sina sytzkena vegna for the ij stenger jord, som for:da Peder Ensu salde Bencte Pederson j Suxila by, ok Peder Ensu gaff synom broderson Laurens Jacobson ok hans sytzkenom twa stenger jord j enom androm by til köpsens stadfestilse, som for:de Laurens breff ther vppa luder. Til mere visso ok vitnisbyrd tryckiom vi, for:de systrar ok bröder, beggis vara conuenthena jncigla för thetta breff, som scriffuat ær j Nadhendall arom epter Gudz byrd mcdlxix, om sancti Francissi dagh."}, {"df": "3394", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3395", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Karl, met Gudz nadh Sweriges, Norges och Gotha konung, göre witerliget, at for willige tiänist oc troskap, som thenne breff wisare, wor elskelige tiænere och man Peter Rok, oss och wort rike her til giort och bewist hauer oc hereffter trolige bewisa skal, tha haue wy giffuet och vnt och met thetta wort breff vnna och giffwa honem, hans barn och arfwingar wor och cronone gard Boo i Borgo sokn met alle rettigheet och tillagor, som ther aff aller tillegat hauer til æwerdelige æge. Ty forbiwde wy alle wore effterkome[n]de fogata, ombetzmen oc alle andre for:ne Peter Rok eller hans arffwingar her vthi hindra eller hindra late, quælia, mö[dha] eller oförretta, wed wor hempd och wrede. Datum jn castris nostris Stocholm die beati Martinj, nostro sub secreto anno Domini mcdlx[i]x."}, {"df": "3396", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Sincera et amicabili salute in Domino semper premissa. Kere herrer oc werdoge fædræ, jdher wærdis at withe, at the gode herre capittel j Aboo haffue scriffuat effter thenne breffuisare, mester Cord. Tha haffue wy hanum vnderwiist oc radet, thet han skall først talle met idher wærdoket for æn han farer her vtaff landit som han nw ok gerne gør. Thet som [han] loffuade oc sagde oss, thet haffuer han oss skælige haldet som en dandeman. Oss hapis til Gudhi, thet han wel sameledis gør met idher. Han hauer giord oss her i Stokholm et wærk, tesligis ær ecke i tesse iij righe subtile giord, wel ludande oc wel formeret som thet staar her for øgad, bidandis ider werdoket alle, atj wel gøre oc lathen hanum wore forscriffualsse niwte got aath. Han hauer her omgat boda met vnga oc gamble, thet wy oc alle andre hanum kerlige thacke. Jder werduge welwishede hanum thet beste gøre fforskyldom wy gerne met ider oc edrom ehuar wy kwnne. Jn Christo feliciter valeatis. Scriptum Holmis die Martini beati episcopi, nostro sub secreto anno etc. lxix. Consules Holmenses. Adress: Reuerendo domino preposito et decano ceterisque capittularibus ecclesie Vpsalensis dominis et amicis nostris singularissimis humiliter detur."}, {"df": "3397", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Runa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode men som thetta breff kan fore koma kennes jak Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Pijke hærede, at then tiid jak hiolt ting met almoghan aff Rwna bygd j Rwna gaard j nærwaro ærlig oc welboren man Donhoff Kalle a konungis wegna anno Domini mcdlx nono, pa fredaghn nest epter sancti Andriss dag, tha kom fore rættæ beskedelige men Peder Winkiænstiærna, borghare j Abo, oc Olaff Sonasson met fulla makt oc wmbodh aff Arnd wan Hærffwens barn oc arffwa, skøtte oc skælædhe eth skæligit jordaskiffte, som for:de Arnd haffde giort met Martten Sødøma oc hans husfrw Cicel j swa motto, at Arnd wan Hærffwen gaff oc wplath Torrobøle godz j Sagw soken met allom tillaghom, som han thet met rættæ køpp sig aff Jappe, Marghit oc henne son Dan Jeppeson [førwærffuat], lagbudhit, lagstandit, skøth oc skælædh a tinge ffor hæredzhøffdinge Raffuel Styffelson, som xij gode men for mik ransakadhe, witnadhe oc tilstodho; oc ther til gaff Arnd wan Hærffwen for:de Martten oc Cicele, hans husfrw, lx mark j rede peninge, rog oc andra godha wærdøre; swa at them wel ath nøgde, oc swa gaff for:de Cicele Arnd [wan] Harffuen jgen eth godz j Reesa soken hetændis Petesmækj, oc met allom tillaghom, ingte wndan taghit, skøth oc skælædh a lagmandz tinge oc hæredz ting j Norfinne som there fore breff wtuiser. Swa affhende the sig thenne forscriffne godz oc sinom arffuom oc tilegnade the hwar androm oc theres arffwom til æwerdeliga æghæ met hwss, tompth, aker oc æng, skog oc fiskewatn, nærby oc fiærre, som thenne godz aff alder tilhørt haffuer eller nw tilhøre kan. Oc hær ære thenne tolff faste ath, Andris j Birkekere, Jonis j Træskeby, Olaff køpman, Henric j Digreby, Jop Laurensson, Peder j Mattebøle, Bertil j Redelax, Michil Pedersson, Martten j Sarapista, Jusse j Amabøle, Michel j Kulla, Hemming j Kasabøle oc jak Sten Henricsson forskælæman. Epter tessom skælom oc hær ingen j moth stod, tha dømpde jak there skøtning, skiffte oc køpæ stadugt oc fast, forbiwdandis hwariom manne hær pa qwæliæ eller tala wid iij mark for min dom. Til ytermere stadfestilse oc witnisbyrd bedhis jak for:de Donhoff Kalles jncigle met mith eghit jncigle hengiændis wnder thetta breff, som scriffuit ær aar, dag oc rwm forscriffne.]"}, {"df": "3398", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3399", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Witherlikit och kunnokt vari allom thöm thetta breff höra æller see, at jak Birgitta Niles dotter, Laurens Valdemarssons atherlæffua, haffuer aff Gudz milde forsyn æpter vena raadh oc fulbordhan oc min eigen goduilia oc met beradhne modhe for mit eigit sielagagn sculd tenkt mik fullelige ingiffua j Nadhendals closter [i] Abo biscops döme ther at tiena Gudhi swa lenge jak liffuer. Tha haffuer jak met mina barna goduilia oc samtykkio epter flera vena raadh giffuit vnder fornempde closter for mina oc myns dotters Elins mædhgifft oc prouent saa oc for hennes kost Höffueköla godz, som myn morgongaffuor ær, liggiande j Janakala sokn, och Kurkisari j Saghu sokn, som min modher, Gud henne siel nadhe, lagde vnder optarördhe closter j sins liffs tijdh for myn fornempde dotters mædgifft ok prouent, huilka fornempde godz met alle theris tillaghor j tompt, aaker, eng, skoogh, fæmark, fiskauatn, quærn oc quærnestadhe, närby oc fierre, met allom tillaghom, som thöm godzom nw tilhörer eller aff aldher tilhört haffuer, giffuer jak vnder fornempde Nadhendalss closter och affhender thöm mik och minom arffuom, tilegnande thöm optanempde closter til æuinneligh ægho. Til mere wisso oc vitnisbyrdh bidher jak werdoghen fadher j Gud biscop Kort, biscop j Abo, om syt secret, hedherlige oc velborna mæn, mester Magnus, domprouast j Abo, mester Aruid, erche degn, Hartik Japson, laghman j Norfinne laghsaghu, och Cristiern Frille, laghman j Sudherfinne laghsaghu, oc Olaff Kiruis awapn at hengiæ theris incigle nidhan for thetta breff, som scriffuit ær j Abo arom epter Gudz byrd tusande fyrahundrat sextie pa thet nyende aret."}, {"df": "3400", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxix, thå var en syn på Valkia kåski. Nämden: först Jakåp Pärssån, Hans Pärssån, Klaus Kurhi (= Kurki), Hans Degen, Järll Jönsson, Michl Ruåtzalainän, Oloff Vijttema, Matz Hömäki, Clämätt ij Länisema, Oloff Lambärttssån, Jöns Lerå, Månss Såini, Hinrich Poiu, Hinrich Taustiala, Pär Paiju, Lasse Nilssån; desse förskreffne män ransakade och efftersågå att herr Oloff Tauast hade tridingen i Valkiakåski, och yttermeere bygde han förbe:de quarnar mädh deeres låff, som där låttägande våre, och thee quarnar, som äehrå laghliga bygde, thee dömdes staduga och faste, och thee andre, såm olaghliga våre bygde, thee dömdes opp innan 3 vikur, och thee, såm härr Oloffz quarn brände vpp vthan lagh och rätt och en yttermeere tugå thee 3 karpper minder en 3 pundh sädh och hans quarnjärn, ock thänna effter:ne huardere saakfältte till 40 marker för vålsswärcke: jthem Oloff Salo, Henke Rapåla, Oloff Päluä, Sijmån Hinrichsson, Michill Annialah, Oloff Siriä, Nilss Röffuare, Clämätt Naake."}, {"df": "3401", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3402", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3403", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3404", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3405", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3406", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno 55º dominus Petrus Henrici, condam ychonomus ecclesie Aboensis, emit a Johanne Swarte in Helga, parrochie Berna, quendam fundiculum promtuarij, situm iuxta promptuaria sancti Henricj vltra ampnem versus pontem, inter ortum prebende sancti Iohannis et granaria sancti Henricj, pro xj marcis denariorum, in quem fundiculum ego Petrus Petri transtulj quandam opellam de Awas, pro qua dedit sancto Henrico dominus Nicolaus Nicolaj iij marcas vj oras ad dies vite sue; post mortem suam redibit ad ychonomiam. Anno eodem Johannes Spinj de Sattila parrochie Pemara, scutifer, impignerauit ecclesie cathedralj vnum prediolum dictum Loppis pro xxx marcis denariorum, infra biennium redimendum. Soluit anno lxx michi Petro Petri xv marcas vii oras in diuersis. Anno eodem emit idem d[ominus] Petrus Henrici vnum pratum ad vsum ecclesie dictum Laustis a quodam Johanne Longabeen in Kawxela pro iij marcis. Anno eodem emit idem d. Petrus a Lucia Paualsdotter, relicta Andree in Rahikkala parrochie Vemo, de proprio patrimonio suo ij stenger agri per circuitum de ambabus partibus agrorum demptis pratis pro xij marcis. Anno lxvjº conductus est Nicolaus Justisa pro sedilj regio erigendo pro xx marcis. Anno eodem conductus est Petrus murator de Kymitto pro testudine erigenda in ecclesia cathedralj a summo choro vsque ad turrim magnam, tribus sibi sociis iunctis, pro xc marcis; leuauit 38 marcas v oras. Anno lxvij die beatj Gregorij pape, presentibus Tordone Ketilson, apud ecclesiam Rusko commorante, et Johanne in Vikkala, colono sancti Henricj, ego Petrus Petri feci quandam commutacionem pratorum cum quodam dicto Jacobo Ykato jn Rusko, jta quod ipse Jacobus habeat pratum emptum condam per idem d. Petrum Henrici a Laurencio Halo ultra ampnem in Awas cum quadam porciuncula sibi adiacenti, et ecclesia habeat pratum suum situm in medio pratorum sancti Henrici, et tributabit omni anno de prato suo antiquo, et Halo de prato s. Henrico vendito, prout in litteris super hoc confectis continetur. Anno lxixº ego Petrus Petri emi a relicta Matis Olsson in Parskyla cum consensv filij suj terciam partem silue, que est inter riuulum versus Huktis et Parskyla, pro xx marcis et j tonna salis; solutum totum. Eodem anno emi aliam terciam partem illius nemoris a Johanne, filio Andree Gunnarsson, et suis coheredibus eciam pro xx marcis et j tonna salis: solutum totum. Anno lxxº consulatus et ciues Aboenses emerunt vnam campanam ab ecclesia cathedralj, ponderantem iiij skippund cum j lisp:d, et refundebant ecclesie quinque skipp:d cupri cum xxx marcis denariorum. Anno lxxj pro ereccione capelle omnium sanctorum vna cum testudine percepit Henricus murator lxx marcas et j pecus in valore xij orarum."}, {"df": "3407", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3408", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias deuotus orator vester Johannes Nicolaj, clericus Aboensis diocesis, non sua culpa sed casu fortuito visum oculi sui dextrj perdidit et amisit cum aliquali difformitate, non tamen tali, que in populo scandalum vel risum generare possit, vnde cum orator ipse zelo deuocionis accensus cupiat ad sacerdotium promoueri et in missis ac alijs diuinis officijs altissimo reddere famulatum, recurrit ad pedes s. v. humiliter supplicando, quatenus sibj paterne compatientes dignemini alicuj prelato extra curiam committere et mandare, vt, eodem oratore viso et examinato diligenter, si ita esse reppererit ipseque orator alias sit ydoneus et aliud canonicum non obsistat, secum, vt ad omnes etiam sacros et presbiteratus ordines promouerj et in illis etiam in altaris officio ministrare ac quecunque, quotcunque et qualiacunque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura, [si] sibi alias canonico (= –ce) confera[n]tur aut ipse presentetur, eligatur vel assumatur ad illa, recipere et retinere libere et licite valeat, apostolica auctoritate dispenset, omnemque inhabilitatem ab eo premissorum occasione contractam aboleat, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis nequaquam obstantibus cum alijs non obstantibus et clausulis oportunis. Concessum, ut petitur, dummodo non sit magna deformitas, et committatur ordinario. Jn presentia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et cum commissione ex[tra] curiam vt prefertur, cum sit absens. Et etiam ad presbiteratus ordinem et in illis ministrarj possit. Et [quod] quecunque, quotcunque et qualiacungue beneficia etc:a recipere et retinere valeat. Concessum. Pe. Tirasonensis. Datum Rome apud sanctum Petrum decimoseptimo kalendas februarij anno sexto."}, {"df": "3409", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Paulus etc:a venerabili fratri episcopo Aboensi salutem etc:a. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus dilectus filius Johannes Nicolai, clericus tue diocesis, apud nos fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt, ut ipsum fauoribus apostolicis et gratijs prosequamur. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dicti Johannis petitio continebat, quod ipse ex magno deuotionis feruore ad omnes etiam sacros ordines promoueri et in missis ac alijs diuinis officijs altissimo famulatum reddere desiderat, sed quia olim uisu oculi sui dextri amisit cum aliquali deformitate, non tamen tali, que scandalum in populo generet, suum desiderium adimplere non potest, dispensatione apostolica super hoc non obtenta, quare pro parte dicti Johannis nobis fuit humiliter supplicatum, ut sibi super hoc de oportune dispensationis gratia prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur, uolentes ipsum Johannem in huiusmodi suo laudabili proposito confouere, fraternitati tue, de qua in hijs et alijs specialem in domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta committimus et mandamus, quatenus per te ipsum, si, dicto Johanne prius coram te constituto et oculu huiusmodi per te diligenter inspecto, ita esse repereris, cum eodem Johanne, ut ad omnes etiam sacros ordines promouerj et in illis etiam in altaris ministerio perpetuo ministrare necnon quecunque, quotcunque et qualiacunque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura se inuicem compatientia, si alias sibi canonice conferantur aut presentetur et eligatur uel assumatur ad illa, recipere et retinere libere et licite ualeat, dummodo non sit magna deformitas et aliud canonicum non obsistat, auctoritate nostra dispenses …… Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnacionis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimonono decimoseptimo kalendas februarij anno sexto. P. xvj. de Varris."}, {"df": "3410", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3411", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sagu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff kan forekoma kennes ok kwngör jak Pæder Pædersson, kirkeprest j Saw, met thetta mit nærwarande opne breffue, som jak grannelika bespoorth ok hörth haffuer, at Hannus Hustad ok Cristin, hans husfrw, sætte her Henric Johannis, foordom kirkieherre i Saw, Alla lukta eng ther samastadz liggiænde til pantha for tyo nobla, hwilka eng her Henric Clauusson, Gud hans siel nade, sidan met wæriande hand igen toogh fra for:de kirkioherren. Nw sidan epter alles theris dööd haffuer wælboren qwinna ffrv Lucia Olaffs dotter, for:de her Henrics aaterleffwa, fornöögt ok betalad Saw kirkio the tyo nobla epter her Henricx Johannis befæling ok testamentz breff til goda nögian, som jag mik ok kennes wpburit j dandemanna nærwarw fulleliga aff kirkionne wegne i messo klæder oc i rog. Til mere wisso ok witnesbyrd henger iak mit jncigle witherliga nidhan for thetta breff, som scriffuit ær j Saw anno Domini mcdlxx:mo pa sancti Henricx dagh om winthren."}, {"df": "3412", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vuoltee", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dandemenn, såm thetta breff, höra eller see, bekennes iach Jöns Olaffsson, häredzhöffdinge j Sexmäki heredhe, att thenn tijdh iach ting höltt med almoghenn j Saris sochun, i Wåldes bij, j närwarw ärlighe och welbördige mann Claws Kurcke, fougtte i samma stad, anno epther Gudz bijrdh, m:cdlxx, tijsdaghenn näst för sancte Sigffridi dag, kom for mich Oleff Kassare och hans hwstrw, Katherina, åå satte tinge med sina nästa frender, och weners samtijckia och gådh wilia och rååd och gaff sinon(!) son Olaff Larensson twe manna schogha j Nårbothen och enn engh, som hetter Sarikonabdha(!) for thenn tienesth, han haffwer mich giordtt och enn göra schall till döder daga. Och thesse gode men tå i nemdenn såtto, som är försth Hendrik Olssonn, Pedher Påwalsson, Jöns Staffansson, Oleff Andersson, Las Jönsson, Hinreck Torckilsson, Lauri Nudaiarueld(!), Oleff Pawhan, Staffan Jönsson, Lauri Salmesth, Peder Raijdestasth och Oleff Monoisesth. The skötte och till stodo for:de gaffuin. Tijll mere wisså och wittnes bijrdh bedher iach ärligh man Claus Kurck att trijckia sitt insigle åå rijggen, wider thetta breff med mino, som är schriffuin dagh och stund som forscriffuitt ståår."}, {"df": "3413", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Haistila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff fore koma kan, kennis jak Thommass Olaffsson, ath then tidh jach lagmanzs tingh hiølt met almogen i Wlsby sokn, j Heystilæby, vppa wælborens manzs wægna Hartuik Jopsons, lagman j Norffinne lagsagw, j nærwarw beskedeligin swen Joan Pæderson, fougote offuer Öffre oc Nidre Satagundh, och j welbyrdugx manzs nærwarw Philippus Thommasson, heredzhøffdingie i Nidre Satagund, aarom epter Gudz byrdh mcdlxx, løgerdagin næsth æpter sancte Sigfridz dagh, komo ffor retthe wælborne mæn Olaff Draki och Gøtzstaff Slath pa satho tinge och manadhe Pæder Rennærj vedh sina sanindh ath at(!) sighia hurwdana mattho theras hustrv fader Pæder Swærdh, Gudh hans siæll nadhe, fongith haffde Wikkala godz aff for:da Pæder Rennæri, huilkit han kændis sigh haffua salth met beradhna modhe och godom wilia for:da Pæder Swærdh for:da Vikala godz met tompt, aker och æng, skog ok fiskewatn, nærby eller fiæren, met allom tillagom, som ther tilhører, engo vndantakno, ffor xl marker, for huilken for:da godz han kændis sigh haffua fangeth goda beredning fore; och thetta køp hade the lagliga pa tinget giørth, och thenne effterscrifne xij bolfasta mæn waare offuer there skøtningh j millan Olaff Drake, Götzstaff Slat oc ffor:da Per Rennare, som j næmpdinna satho, swa ærw Henric Asmundzson, Lasse Clausson, Raphael, Jop Mattisson, Olaff Benctzson, Jussj Tyrgilsson, Per Røødh, Jussj Person, Lasse Danmark, Lasse Longh, Arnicka Poya och Olaff Villeson, oc foreskiælamæn Thommass Olaffsson. Epter thessom forscrimpnom(!) dømpde jach theris køp ok skøtningh stadukt ok fasth oc obrotliga holdas, vidh huars there vj marker for lagmanzdom. Till thes breffs ytermer stadfestilse ok vitnesbyrdh bider jach wælbyrdugan man, for:da Philppus Thomasson, at han hengger sit incigle vider thetta breff met myno, huilkit scriffuit oc giffuidh ær aar, dag ok rwm fornempdom."}, {"df": "3414", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Wy Kort, met Gudz nad biscop j Abo, oc meene capitulum ther sama stadz helsom idher oss ælskeliga kirkie² presta oc mene almoge som byggen oc boen j Carelen kerliga i alzmektogan Gudh. Epter thy, kæreste wener, at wy fornomit haffuum at noghon twedregt ær komen ider i millan om then aarliga sæmia oc stadga som ther i landzændan fore Gudz tyonde gærd fore manga forlidna aar vpa lagd ær, thy sendom wy nw ider nogra merkeliga vthscripter baade aff høgburen første konung Magnus, sa oc³ werdigx faders i Gud biscop Hemingx aff sælæ aaminnilse breffuum epter huilka j maaghen ider yterligare rætta, huilka breff ludha oord fraa oord som hær epterscriffuit staar: Magnus, Dei gracia rex Swecie et Noruegie, dilectis (etc. Se n. 50). Magnus, Dej gracia Swecie et Noruegie Gotorumque rex, (etc. Se n. 66). Nota Bene per totam⁴. Wy Magnus, met Gudz nad Swergis oc Norgis konung, oc Heming met sama nad biscop i Abo, (etc. Se n.110). Thy wiliom oc wy for:de Kort oc capitulum i Abo, kæreste wenner, høgeliga bywdom, widh høgxte lyydno formanum vpa førre røørd plicth oc næpst, raadom oc ider, at j bliffuen widh sama sæmian oc stadgan, som forrescriffuit staar, i alla motta; oc wiliom ingalund tilstædia, at nogra vmskiptelse, tiløkilse eller oc minzskan skal hær vtinnan koma j wora daga, vtan thet kunde koma til rætta tyonde gærd som kirkionne ræt oc riksens lagh vthwiisa. Til mere wisso oc witnesbyrd latom wy hengia wora secret oc jncigle nedan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarum epter Herrens byrdh mcdlxx, pa tywgunde dagen j febrvarij manade."}, {"df": "3415", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3416", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff høra eller see kennis ok kungør jach Jeppe Buk a wapn mik haffua meth godwilia och beradhna modhe och myna nesthe jaa ok samtykkio salt och wplatit j retthe køp hederlighen herre ok welboren man mesther Magnus Nicolaj, domprouast j Abo, alt mith godz j Runga by j Pike sokn, som ære fyra stenger jordh kringhom for:dæ Rungha by, fore xl mark rede peninga j swentz mynth, huilka for:de peninga kennis jach mik fullelica wpburit haffua j ena summa j rede peninga ok ey j andra wærdhøra til goda athnøgia. Thy affhender jach mik ok mynom arffuom for:de iiij stenger j Rungha ok tileghnar them for:de mester Magnus och hans epterkomandhom alle thes gotz tillæghar j hws ok jordh, aker ok engh, watho ok torro, nær by ok fiærre, engho wndhan taghno som thy gotze aff allder tilhørth haffuer eller och nw tilhøra kan, tiill æwinnelica ægho. Thogh for synnerliga gønsth och kerligh skuld haffuer for:de mester Magnus wnth ok tillatit om jak eller myna ærffuingia, som mina affødha arw, wilio for:dæ iiij stenger jgen køpa til sigh siælffua ath ægha ok ekke nagra frømendhæ til hendher, tha skall thet for:dæ gotz wara oss falt fore for:de xl marc rede peninga ok alla j ena summa, ok hwat for:da mester Magnus eller hans epterkomende forbætra gotzit j nagra mottha, som (ͻ: swa) mykit skall summan høgre wara, swa ath wy thet swa mykit dyrare jgen køpæ skulum. Ok gør for:de Jæppe thet witerligit ath pa for:da myth gotz ærw saddhe x spen rogh; jnga waar sædh antwardhar jak fraa mik ok jnghen boskap eller ok noghat annath qwikt, ey høø, halm eller annath foodher, ok ære pa for:de gotz eeth pyrthe, eth fææhwss, en ryæ, en ladha ther fore ok en ladha pa ænghen, ok hauer jach wndhan skilth strandha wæghen fraa siøyn ok jn till min gaardh. Skedde thet swa, som Gud forbiudhe, ath thet gotzit nagat eller alt aff thy kune for:de mester Magnus eller hans epterkomandhe met naghan rathgangh fraagha, tha beplictar jak mik ok mynom arffuom ath wederleggia ok beholda honum eller hans epterkomandom swa mykit ok swa got gotz ok j jempndagha læggia jnnan siæx wikur nest epter thet honum fraagongit ær; ok loffuar jach ath holda for:de mester Magnus skadeløsan her vtinnan, wid min god troo, ære ok sannyndh. Tiil mere wisso ok witnisbyrd bider jak thenne godha men, som offuer wart køp ok sæmiæ warit haffua, som ære Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Pike hæredhe, Olaff Jopson, radhman j Abo, ok Lasse Jngesson, borgare ther sama stadz, hengia syn jncigle meth mith egit nidhan for thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdlxx jn die sancti Mathie, etc:a."}, {"df": "3417", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MCDLXX. Item feria qvinta proxima ante dominicam Palmarum obiit soror Margareta Arvidzdotter, una de senioribus, quæ eciam per aliquos annos fuit mater in monasterio Nadhendall Finlandie."}, {"df": "3418", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3419", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wi etc. giöre wetterligt i thetta bref, at om Gud så täckes och forset hafuer, thet wi skole skilias wid thesse werld af thenna siuka wi nu hafwa, tå wele wi at om wårt efterlåtna gods skal tilgå och blifwa som här efterskrefwit står. Item wåre käre döttrer Magdalena och Christina Karls döttre skole hafwa, niuta och beholla Borgholms slott och Öland til thes at thet warder them af cronone frå löst, som wåre beseglade breff, wi ther på hafwa, liuda. Och skole wår dotter Magdalena och hennes arfwa hafwa, niuta och beholla war gård Haga med så många landbo och så mycken rentho, som henne ther til med rätt laga skifte tillfalla kan, thet ware sig i wårt rätta arfwegods eller kiöpegods, och ther til Swinegarn och någre gods i Wester Giötland, som wår husfru drotning Cathrin, hwes siel Gud nåde, kiöpte til sig med de rede penninge, wi gofwo henne til morgongåfwor, som hennes hufwudbref therom klarligen utwisa utan alt skifte. Item wår dotter Christina Karlsdotter och hennes arfwa skola hafwa, niuta och behålla Fuglawik med så mange godz och mycken rentho, som henne ther tilfalla kan uppå hennes rätta andel med rätt laga skifte. Item tå wårt bröllop stod på Ekholm med wår k. husfru Birgitta Thuresdotter, hwes siäl Gud nåde, thå gåfwo wi henne til morgongåfwor all the jordagodz wi tå åtte i Wiby sokn, liggandes wid Tiweden; ty wele wi at förbemelte wår dotter Christina och hennes arfwa skole hafwa, niuta och behålla forrörde gods i Wiby sokn för hennes moders rätta morgongåfwor utan alt hinder til ewardelig ägho för andra wåra arfwa. Item wår k. son Karl Karlson skal hafwa, niuta och behålla Rönö med så många gods och mycken rentho, som honom på hans rätta andel ther tilfalla kan med rätt laga skifte. Item wåre kiöpegods, som wi synnerligen gifwet och bebrefwat hafwom wår k. husfrw Christina Abrams dotter och wår k. son Karl Karlsson, förbiude wi alle något hinder eller qwal giöre them therom i någon måtto, utan welom, at hon och han the samma gotse behålla skole ohindrath och oqwaldt, utan alt skiffte, som wi them henne och honom bebrefwat hafwe. Item efter thet at wår k. systerson her Sten Sture, riddare, hafwer effter oss ingen arfwedel med wåra arffwa, tå hafwa wi kärligen bedit, befaladt och synnerligen tiltrott honom om att wara wår k. hustrus och sons, Christine Abrams dotter och Karl Karlsons, målsman och hielpe och förswara them och theras till rätta, som han oss ock fulleliga lofwadt hafwer sig gierna wilia giöra. Item gifwe wi wår k. måg her Ifwar Axelsson wår största bartsa med thes tilhörelse och et stoort forgylt sölfkar med et högt hwit torn och tre oförgylta skålar nedan på karet, och thertil et förgylt sölf halsband med et sölfskap. Item gifwe wi wor k. måg her Erik Erikson then holk, wi köpte aff Arffwid Trolle med thes tilhörelse och en bulla med et låck af cristal beslagen med förgylt sölf. Item gifwe wi wor k. sösterson her Sten Sture wår bartsa, som wi nu låte förlänga, med thet ther tilhörer, och et förgylt sölf halsebandh med sölfskap af guld; wår röde gyllenstyks kiortel, kåpa och hatt af samma stycke, fodrad med sabell, och ther til wår brokota häst. Item gifwe wi wår k. swåger her Nils Sture then snäcka wi låtho byggia i fiord här för slotet, med thes tilhörelse, och ther til et forgylt sölfwerhalsband med et sölfskap. Item gifwe wi wår k. dotter Magdalena wår sothata häst henne til slädehäst, som går wid Örebro med wår stod, och samma stod med och all then boskap wi hafwa wid Haga, så och twå af the grå gångare wi hafwa wid Åbo, och ther med skal hon sig nöja låta, så at hon i engte skifte skal gå i några lösöra med wår husfru Christina eller wor son Karl Karlsson. Ty at tå wi sende henne frå oss på Raseborg til her Ifwar Axelsson, thå finge wi henne lika halfdelen af alla the lössöra wi tå åttom. Item gifwa wi wår k. dotter Christina then största grå gångare, som wi hafwa wid Abo, så och then stodhäst, som domprosten i Åbo gaf oss til slädhäst, och stodhen med wi ther hafwa, och ther med skal hon sig nöja låta och intet i arf gå i några lössöra med wår husfru och son, Christina Abrams dotter och Karl Karlson, synnerliga therföre, at wi skiffte henne förut frå oss, tå wi henne gifte. Ty wi finge henne tå alla hennes moders lössöre och untom henne qwitt och fri niuta och beholla al then del aff gods och ägodela, som oss tilföl at ärfwa effter wår sohn Thure Karlsson; wi finge ock her Erick Erickson och henne Borgholms slott och Öland frit och umbewart, utan alla afgift, hwar af the församlade stora rikedoma, hwilka konung Christian them sedan afhände, som nogsamt wetterliget är. Item gifwe wi wår k. husfru Christine Abramsdotter wår jakt, Täljeknifwen benämd, och wår lille iagt, wi kiöpte af Olof Hinderson, och wårt dageliga mässerede med then lilla tafla, ther helgedoma äre uti och glas före, och en liten gull sked, som wår dåtter Magdalena gaf oss, och ther till twå wåra swarta gångare och wår stodhest Fogelen, som går med wår stod wid Anderstad, och samma stod med. Item gifwe wi wår k. son Karl Karlsson wårt helgedoma kar, som wi pläga dageliga hafwa på wår hals, wårt dageliga tafelsmide och några wåra klenodier, som wår werd i Dantzig än aff oss i wärjo hafwer, och wårt stora förgylta swärd och wåre förgylte spåra, wårt kärlband, som äro på några hwita rafstenar och thertil alt wårt dageliga kökentyg, som wi pläga färdas med om sommaren, och then stora panna wi fingo af Salestad. Thesslikes gifwe wi honom och alt annat, som äre sängekläder, bonader, hyenden, bolstrer, mulläger och annor sådan tyg, som wi och wår k. husfru Christina förde hit med oss af Rasaborg, och sedan sammandragit hafwa, så att han alt thet behålla skall, mot the dele, som wåre dottrar Magdalena och Christina fånget hafwa. Item gifwe wi til Wadstena kloster wår stora förgylta sölftafla, som helgedoma äre uti och glas står före, och ther til wår största häst, Hofwen, med wårt harnisk. Item hafwe wi gifwit wår systerson Nils Clausson wår röda flögel kiortel och kåpa och en röd flögels hatt, fodrad med sabel, och rödt flögel till en tröje. Item wår dotterson Knut Erikson en röd flögels kappa, fodrad med hermelin, och rödt flögel til en tröje och en band af Kastidonien stena. Item gifwe wi wår frenka, her Niels Stures husfru, fru Birgitte, en gulring med en chrysolit. Item her Jahan Christersons husfru, wår systers dåtter fru Birgitte, en gulring med en turkos, och wår frenka, her Staffan Ulfsons husfru, Sigred, en gullring med en saphir, och wår dotter dåtter Christine Ericks dåtter en fiolbrun silkes borda. At wi alt thetta föreskrefna så skickadt och gifwit hafwa thå bidiom wi kerlige wåre elskelige borgmestere och råd och menighet i Stockholm at hängia låta theras stadz inzigle med wårt secret nedan wid thetta bref til witnesbyrd. Datum in castro Stockholm anno Domini mcdlxx."}, {"df": "3420", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3421", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3422", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pahaniemi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff forekoma kan kungør jak Thomas Olafson at then tiid jak hæredztingh hiolt met almoghen aff Resa sokn pa welborens mantz wegona Peder Karppalaynen, hæredzhøfdingh j Masko hærede, oc j welboren swens nærwarw Johan Hakonsons, landz fougde j Norfynne, arom epter Gudz byrd mcdlxx, monedaghen nest epter sancti Erix dag, j Pahlanemiby, kom for rættæ Laurens Hakonson, stadfeste oc fulleliga tilstood at han haffde lagliga soolt for xxiiij mark [eth] jorda godz liggiendis j Hawgnesby beskedeligom man Olaff Twreson, borgare j Abo, oc framdelis skiffte for:de Olaff Twreson met Mortten j Hawgnes met swadana skæl at Mortten togh xxiiij mark jorda godz j Hawgnesby aff for:de Olaff Twreson oc Martten gaff Olaff jgen aff Somarisoyasby xxiiij mark jorda godz. Oc hwad jorden war mere j Somarisoya wpleth Mortten j Haugnes j rættæ køp wnder Olaff Twreson oc hans arffuom til æwerdeliga ægho. Oc alla tessæ for:de jordakøp oc skiffte war skøth oc skælædh met tessæ xij bolfastæ men som j nempden sotho, swa som ærw Olaff Birgilæ, Olaff Norikala, Laurens Varsi, Niels Waynosare, Knuth Watziala, Peder Nwiala, Martten j Pansio, Jussi Valli, Laurens Kara, Eric j Artokayss, Jonis klockare, Joniss Felbord oc forskælæ man Thomas Olafson. Epter tessom forscriffnom dømpde jak theris køp, skiffte oc skøtning stadugt oc fasth oc obrutliga haldas wider hwaris thera iij mark for hæredzdom. Til tæssæ breffs ytermere stadfestilse oc witnisbyrd henger jak mith incigle wnder thetta breff, huilkit giffuit oc scriffuit ær aar, dag oc rwm forscriffnom]"}, {"df": "3423", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3424", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3425", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3426", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Kærligh ok wenligh helse nw ok altidh fforsænth met Gudh. Wethen, kæræ wener, brödher ok systrer j Nodendal, ath wi haffua warith til Nowses ok latheth skattha Alakylæ godz, som wi idher til skreffue, ok haffdhe wi gerna seeth, ath j hadhe haffth idhert budh ther nær; thy lothe wi lænsmannen ther til næmpna viij godhe mæn, the bæsthe aff Nowses sokon(!); the haffua skattath Alakylæ godz met aker ok engh, en quarnestadh harth wndher byn ok skogh ok wtmark ffor x mark ok hwndradhe, som the wele holdha widh sin eedh, ath godzeth ær bæthre ok ey werre; ok ær ther boskap oppa for xij mark, som ær eth par vxa, iij köör, iij vngnöth, ij faar ok eth erffuoth skiwth; ok ære hwsen goodh som xij mark. Tækkis idher thet godz ath anama, thet staar til idher; tækkis idher thet ok ekke, tha wele wi giffua idher hwndradhe mark, som myns herre[s] breff wtuiser, indhan worffrv dagh natiuitatis sisthe peningen ath bethala j goda peninghe ok godhe köpmandz wara. Hær waren indhan fortenkthe ok biudhen oss til eth wist enkketh swar, ther wi mogho oss epter rættha. Jtem thenne ære the godhe mæn, som haffua skattath Alakylæ godz: försth lænsmannen Olaff Mattisson Spitha, Tordh Waltarson, Larens Palon, Eric j Kodiala, Niels j Kærmælæ, Heyke j Lappala, Per Hiton ok Powal j Klauola. Ey meer j thetta sinne. Hær met idher [Gud] beffelendis ok iomfrv Maria oc sancta Birgittha. Skriptum Abo in die s:te trinitatis vnder thetta ingzsigel. Sten Henricson. Per Nichilson. Adress: Hederlighe ok wælborne bröder ok systrer j Nodendals conuenth sændes thetta breff j kærligh ok ödmiwkth. Lägre ned med annan stil: Alakylä godz, har inghen annan breff ther vppa."}, {"df": "3427", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tirmula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm, som thetta bræff fora koma kan, tha kennis jak Hans Dieng(!), tha jak tingh hiolt j Lampis soken j Tyrmolaby a erligx mans vegna Hans Pedersson, hærædzhøfdinge j Hollola hæræd, arom epter Gudz byrd mcdlxx, om odensdagen nest epter sancte Johannis dag, j ærlix mans nervarv Biorn Ragvaldson, fogot pa Taffuistahuss, tha komo Æffuolaboa for mik pa satto tinghe och kendis, at the haffde salt Biorn Ragualdson en forss, som hether øffuersta forsen j Effuolt, føræ xx mark swienska och jord ther ner forssen fore vi mark och timbir och brandawid swa mykit, som han torffuar vidher for:na forss; och sydan framdelis pa samo tinge tha skøtte the for:na forss och jord wndan siik och synom arffuom och vnder Biorn Ragualdson och hans arffuom til ærwerdeliko(!) ægo, och Æffuolaboa skula siælffue dragha skattin aff for:na forss och jord och thenna epter scriffna godamen woro mæd mik j for:na skøtning, som ær först Jonis Smid, Laurens Pakvn Olaff Laurenson, Laurens Niclisson, Jussi Mainan, Jussi Halin, Olaff Host, Olaff Innan, Matis Villikan, Olaff Halffuast, Hans Niclisson, Laurens Kanan. Epter swadana skæl och ransakan tha dømpda jak for:na køpt ok skøtning staduk och fast, och førbiuder jak nakan man pa for:na køpt ok skøtning at thala, wider huars thæris iij marc fore myn dom. Til mera wisso ok bæthræ forwaring tha bider jak ærlix mans Hans Pederson om hans incigil hengia nedan fore thetta bræff mæd myno. Giffuit oc scriffuit anno & die vt supra."}, {"df": "3428", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3429", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3430", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3431", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3432", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3433", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3434", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3435", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3436", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3437", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Janakkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom thöm, som thettha breff kan förekomma, kænness jach Hannes Diekn, heredzhöffdinge j Hattela herede, ath thet syn jach tingh holt medh almoghan j Jænekala och Ringha (= Rengo) sokn j erlex mans nærwaro Biorn Raualsons, ffogede öffuer Thauestaland, arom effther Gudz börd mcdlxx, tridhie daghen för sancti Mathei apostoli, komo for mik a saattho tinge böndren aff Oynaijala och Newilaby [och] kærdhe, ath Walmar Diekn haffde tagit theris ængiar, som ær Ringejokkj ængh, moth theris wilie och theris forellra. Tha kom for mik thesse efftherskriffne witnen, som ær Witika Atzarson, Pedher Topeno, Jwsse Pwns, Niels Pöræ, Gregis j Werula, Clæment jbidem, Michel Wrthi, Larens Owraia, Mattis Joenthaka, Larens Jngheson, Niels Nokiso, Larens Ryttile, Biörn j Monichala, the witnadhe och sworo, ath Walmar Diekn haffdhe rættelega fangit Ringejokki æng medh köp och skiffte aff thesse efftherskriffna böndher: fförst aff Larens Waymara xv lass æng, jtem aff Jeppe Larensson j Qwittila viij las æng, jtem aff Pedher Steghare viij las æng, jtem aff Mattis Oynala vij las æng, jtem aff Oykonen j Qwittila iiij las æng, jtem aff Tili Peti viij las æng, jtem aff Asimas by vij las æng, jtem aff Jngoynen j Jriala vij las æng, jtem Hindrik Rok iiij las, jtem aff Tywe j Hywikikala iiij las æng, jtem aff Magnes Jakko iij las æng, jtem aff Benckt Hapanemi viij las æng, jtem aff Kirko och Hærkematti x las, jtem aff Jwsse Rehakka vj las æng; och witnade the, ath öffuer thessa for:na æng tha fik for:de Walmar ena öö for mandrop och andhra sina fwlla pæningha aff Bænckt Hapanemi och hans skifftis brödher, holkidh ærende jach sköt til the xij, som i næmpdene saatho, om the ther aff naget wisthe, som ær Olaff Bencktsson, Niels Sakki, Larens Pæyan, Jwsse Jærwis, Magnes Lolas, Jwsse Hythanen, Olaff Nielsson Wsikila, Larens Morthesson Olaff Hattemala, Niels Mwrila, Olaff Mastad, Jwsse Sappi, the witnade, ransakadhe och efftersworo, ath for:de æng och öö hörör rætteligha Walmar Diekness arwingia til, holkidh almoghen aff bade soknana til stodho. Effther saadana skælom, witnom och eddhom och jnghen sith wadh her j mot kastha wille, tha dömdes for:de Ringejokki æng thil Hagagard effter thy thet haffuer standdit ohindratt och oklandrat j Walmar tidh och hans sons tidh, Larens Wallemarsons, för en nw j thenna forlidna aar och ey effther thy som lagh sægier æller laghen wthwisar, thy dömdhe jach for:de æng wndher Hagagard obrwtligith ath holla eller hindra effther thenna dach widh huarss manss iij mark for min dom. Til mere wisso och witnesbörd bidher jak erlege men Knwt Pose, Biörn Raualson ath hængia theris jnsigle for thetta breff medh mith etc."}, {"df": "3438", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3439", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lehijärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom dem, såm dette b[reff förekom]ma kan, kennes iagh Hans Dieckn, [at thet sin] iagh tingh hölt medh allmoghen i [Lehijerffwi sochn] i beskedlighe mäns nhärwaro Bior[n Ragwaldsson] fougdte opå Tawesthuus, åhrom [epter Christi bördh] 1470, om S Anders afton, t[ha komo för] migh skathe bönder af Suontaka [och giorde kun]nogdt å sätte tingh, att de och deris [föräldrar ha]dhe sålt Pyyhrickis fadher i Suom[atka fierdungen] af Raudhan maa skoghet(!) för tiug[ufem marck] och ingom androm, och det willja de [gå?] deras eedh; huilcket ährande iagh sk[ödt till the xij] såm i nempnden såthå, om dhe dem n[ågot afwiste] eller för hafwer hört, som ähr Oluf [Pelkola, Pedher] Tiroinen, Lars Kolainen, Clemett La[rensson, Olef] Sawoilainen, Hindrick Mågnsson, Erich Näpiä, [Nicki Nihattula, Nicki Hyrwola ….. och Olef Tauro]. De witnadhe, ransakadhe epter swårå at * forb:mält Pyyhriki hadhe fångit fierdungen af Tyrfwenda skoogha och watn, såm heeta Raudhan maa skoogha af Suontaka by, såm skatte bönder åtte i förb:de skoogha och watn, for tiughu fem march. Ty domdhe[s] forb:mält Hindrick forb:mält fierdungh till medh rätta skifte efter det, ty at ingen wille kasta sit waadh moot nempnden. Till mehra wisså och witnesbördh tå trycker iagh mit jnseglet o ryggen detta bref, at det waar häär så fulleligha ransakat såm förskrifwit ståår."}, {"df": "3440", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tennilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alla dem detta bref förekomma kan kännes jag Hans Persson, häradshöfding i Hollola härad, att den tid jag höstting hölt i Tenhile socken i välbördig mans närvaro Björn Ragvaldssons, fogde på Cronoborg, MCDLXX, då kom för mig på satt ting Anders i Huchtis och sinom companom och hade ett gammalt pappersbref, som Jöns Djekne hade utgifvit, [hvilket] lydde ord från ord som här efterskrifuit står: och gör veterligt allom dem detta bref höra eller se, att då jag Jöns Djekn (etc. Se n:o 1246, som här enl. Lagus' antekn., stadfästes)."}, {"df": "3441", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3442", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3443", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3444", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3445", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3446", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3447", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3448", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3449", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3450", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3451", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3452", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3453", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Ano : d[o]mi[ni] : m°cd° : septoagesimo : picta : eccl[esi]a : foit : in honorem ….dni Martini : Olavi : …. Petrus Henr[ic]ss[on] pictor."}, {"df": "3454", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dande men thetta breff kan fore koma helsom vi Pædher Karpelan aff vapn, hærætzhøffdinge j Masko hærade, ok Jngegerdh Jønisdotter, myn ælskeligen hustrv, æuærdeliga j varom herra Ihesu Christo. Kungørom vi oc fulleliga tilsthaom met thesso varo nærwarandis øpno breffwe oss met godhom vilia oc beradhno modhe haffwa vnth oc giffuit jomffrv Marie, sancte Anne oc sancte Birgitte closther j Nadhendall alla hælftena aff Vkkelax goodz, liggiendes j Veemo sokn, met alla thes til laagor ffriheth oc ægædeela j vatho oc thorro, hws, tompt oc gaardh som han nw staar, ingho vndan taghno aff thy samo, till booscaps j par vxa, iiij køør oc xvj faar, mæd swadana vilkor oc forordh, at swa lenghe vi baden liiffuom, tha wiliom vij bruka oc behalda goodzet til dødher dagha oc giiffwa ther aff aarligha closthreno j pund rogh, j pund koorn oc j goot slakthis nøøt, adt æpther bægghias waar døød skal sama goodz bliffwa vndher for:da closther til æuig tiidh llikeruiis som vi til förende met vara barna oc ærffwingia samtykkijo giiffuit oc bebreffwat haffwom for:de clostre andra hælffthena aff sama godze, som waar mynnogh breff oc theres ther vpa giiffuin noogh forskælæ. Nw mædhæn Gud alzmettogher, j huilkens woold ær allars liiff oc dødher, haffuer all vaar kæreste barn hær aff werldenne met dødenom kallat, særdelis vara kære søner her Laurens Karpelan, her Henric Petri oc Matis Pædersson, Gudh theres siæll æwerdeliga nade, vi jæmwæl tenkændes vpa theres siæle gagn som vart eighet, giiffuom oc vnnom alt ffor:da Vkkelax goodz, som førre ær sagt, helffthena j the mattho som til førenne ær badhe giiffuit oc bebreffuat, som ær beggers vaars lægherstada rvm epter vaan døød j Nadhendals closther oc oss oc vara kæra barna siæla rykt oc æwighen brodherscap oc luttagilse j allom theres gudligom bønom; ok thenne andra helffthena vnnom vi oc bebreffwom met vara eena oc eenda dotther oc ærffwinghe, Birgitta Pædhersdotter, at hon met the helffthena intaghis oc till dødzsens daga jnnebliffwe jnnan systhrena jnlykke, toch j blandh stegherhws jomffrvr, som kallas focarie, ther haldande the reglo oc liiffwerne, som hænne forlagd wardher aff hennes formannom, och haffwande aff for:de godze syna æwigæ prouento, mædhan hon for krankdoms hindher ey kan æller formaa sik fulleliga til biudha til swadana liiffwerne oc helga reglonne fulcomlighet som andra Gudz vener hafua oc holda j sama clostre. Vaare thet oc swa at myn brodher Tordh Karpelan æller myn syzskene fleren oc theres ærffvinghe vilde her j moth naghat thala eller afreesta, tha før skælar jac for:de Pedher K. met thesso myno breffwe oc gør thet allom vitherligh at for:de Vkkelax godz ær mith rætthæ mødherne, til huilket the inthe koma, ok eendell ther vti ær begges vars køpægodz; ther till haffwa the hafft oc æn haffwa alt mith fædherne liggiende j Kusiwori j Pemara sokn æ sydhan men kære fadher aff werldenne leedh, oc alt annadh bade løst oc fast epter myn fadher; swa hafua oc the alt aarff oc ægædeela, som mik til fwll epter myna brødher Stiigh Karpelan oc Gregers, Gud theres sielæ nade met allom cristnom siælom, huilka giift oc æwigha vplatilse til mera beuisningh oc ytherligare stadfæstilse bidhiom vi, for:de Peder K. oc Jngegerd, værdogen fader j Gud oc var kæreste herre biscop Corth j Abo om hans naadz secreth oc fulbordilse ærlighom ok vælbornom mannom mæsther Magnus Nicolai, domprouast j Abo, Hartwik Japsson, laghman j Nordfynne, vm theres jnciglen met myno eghno veterligha at hengiæ for thetta breff."}, {"df": "3455", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the danne männ, såm thetta breff hender före komma kan, kännis iagh Philppus Thomson medt thetta mijtt breff migh haffua säätth och läsitt ett Per Suerdz breff, Gudh hans siell nådhe, vnder hans insigell, och holler hans breff ord iffrå ord såm her effther scriffwit ståår: För allom them, såm thetta bref fföre komma kan, (etc. Se n:o 3130). Till thetta breff mera wisso och wittnesbyrd trycker iag mijtth insegell a ryggen a thetta breff."}, {"df": "3456", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tammela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Petrvs Talppia pro sepultura vxoris tenetur iij marcis. Matz de Letku pro sepultura patris tenetur iij marcis; soluit. Sigfridus de Huctis pro sepultura vxoris tenetur iij marcis; soluit. Paulus Löötthi de Portas tenetur iij marcis pro [sepultura] matris; soluit Ericus Kæræri pro sepultura sua tenetur iij marcis; soluit."}, {"df": "3457", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Hanss Röffware, wapnare, bekennes thet vppenbart met mitt breff att jagh medh godhan wilia och berådhne modhe haffuer såltt och j rätte kiöp vplått hederligen herre, mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, alt mitt godz Lankis j Wema¹ (ͻ: Wirma) soken medh alle syne wmäghne före lxxx ₥ redhe peninger; dogh likwell atth iag må thet återlöse jnnan sancth Henrici dagh om somaren nw nästh kommande medh för:de femptan ₥ ** j redhe peninger och icke medh andra wärdöre. Kan iag thet ock eij göre, thå skal för:de godz werdhe[re]s, och hwem thå fatass, antige för:de mester Magnus eller mig, thå skal thet vpfyllas och godzet bliffue thå oclandrath wnder för:de mester Magnus till ewigh tijdh. Til mere wisse och witnesbyrd ***"}, {"df": "3458", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Primo legauit ecclesie Reso Pywhaialla Latonytty. Si heredes volunt redimere, redimant pro xx marcis. Jtem ecclesie Rusko Høstelahte lato ibidem, altari beate virginis in ecclesia Aboensi partem prati ibidem de v plaustris, in perpetuam possessionem. Jtem si heredes volunt redimere pratum de Rusko, redimant pro xij marcis. Jtem pars altaris beate virginis maneat ej in perpetuam possessionem. Jtem domino preposito fundum, quem legifer detinet vltra ampnem."}, {"df": "3459", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jaap Jaapson j Teppælæ kennes oc kungør at epther thy min broder Vincencius oc flere mine næste ærffuingiæ eller formogha eller wiliæ at løsa oc køpa min andeel j Teppælæ oc Rebukka, thy haffuer jak met godwilia oc beradne modhe saalt oc [i] rætte køp vplathit hederligen herre mester Magnus Nielsson, domproast j Abo, for:de min andeel Teppelæ oc Rebukka, som ære twa stængher offuer allan byen oc torppet j Piike sokn, met hwss oc tompth, aker oc ængh, boo oc boskap, aarsswext oc affradh aff theta aareth oc samalund aff alle thenne forlidhne aaren som han mith godz nwthit oc brwkath haffuer sidhen jak til arffs kom epter mine forlidhne forældhre, Gud theris siel nadhe, oc æn ther til alle the løsøøre j boo oc boskap oc andra werdøre, som mik bordhe ærffwa epther mine forældre, ffore fæmpton mark peninge swa at for:de mester Magnus fornøghie min broder Vincencius the tre mark jak aff hanom j fiordh wpbar. Jtem haffuer jak giffuit mine fwlle makt for:de mester Magnus at lagligha wpbiudha myn for:de andeel epther laghen oc latha skøtæ oc skælæ wnder sig the for:dæ two stenger som laghen giffwa oc tilstædhia oc riksens sidweniæ ær, epther thy jak haffuer ey tenkt sielff hær j landhit boo eller bliffwa oc jak flerom synnom badhe j fiordh oc j aar haffuer budhit for:de godz mynom nestam til aaterløsning. Oc skal myn broder Vincencius gøra for:de mester Magnus redho oc rekenskap antige met mynne eller en sworen eedh badhe aff godzens aarswext oc samalund aff alt thet arff mik tilfalleth ær epther myne forældræ; oc the for:de peningia haffuer han mik fornøgth til godha aat nøghio. Thy affhender jak mik oc mynom arffwom for:de godz oc tilegnar thet for:de mester Magnus til æwinnelige ægho. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak welbornæ oc beskedelige men Hartike Japson, laghman jn Norfynne lagsagw, Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Piike hæredæ, oc Magnus Hørss, borghamestare j Abo, om theris jncigle hengiænde nidhen fore thetta breff mædhen jak ey jncigle sielff haffuer.] [Predium Tæppelæ emi a Iohanne Tæppa et Olauo jn Vikæ quatuor virgas** per totum et tot virgas in Rebocka pro xlvj marcis et xvj ortugis; et Bartolomeo deberent dari xxviij marce et viij ortuge, et ista summa extendit se ad lxxxv marcas, que tota soluta est. Jtem a Vincencio emi dimidietatem in Rebocka pro xx marcis; jtem a Iacobo Iacobi, fratre eius, ij virgas terre tam in Tæppelæ quam in Rebucka pro xv marcis, quarum xij solui ei, et tres Vincencio sum soluturus Sequitur solucio: Primo vnam tonnam cereuisie Jacobo, et Olauo solui x marcas in prompta pecunia, ij lestas siliginis pro xlij marcis, jtem j pund siliginis pro v̸iij oris, Solucio facta Vincencio in octaua visitacionis: Primum unum span siliginis; jtem satisfeci Stenoni Henrissson ex parte Vincencij et fratris sui Henrici ix marcas cum d[imidio?] marce; deinde unam(!) modium, deinde in profesto sancti Jeorgij vij spen bladi pro ix marcis. Jtem Marcho solui xij oras, deinde die beati Jeorgij tres marcas, deinde tres marcas in cupro operato et vnum pund siliginis pro xiiij oris, jtem j pund ordei pro xiiij oris. Summa solucionis lxxxvij marce. Jtem redemi a Marcho Valmarsson vnum pratum dictum pro *** marcis. Jtem redemi a Martino Twasson vnum pratum dictum pro *** marcis.]"}, {"df": "3460", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm thetta breff kan fore koma kennis jach Anders Hwitte, borgare j Abo, met berodhno modhe och myne husfrves samtickian hustrv Valborgx och fulbordan mik haffua salt och wenliga vplatith hederlighom herre och velbornom manne mester Mognus, domproast j Abo, en bodh met synom tompt oc droprum lighiandis nordhan aen mot Woreffrv kirkio næst dykith och bak sama bodh en kolgordh, huilkin jak ærffde epter mynom forældrom, Gud theres siæl nodhe. Thenne for:de boodh och kolgordh til saman solde jach fore xxxiij march swenska peninga, huilka peninga jach mik kennis haffua anamat och redheliga vpburit aff for:ne mester Mognus tiil goda othnøyan. Thy affhender jak mik och myne hustrv oc worom epterkomandom arffwom for:de boodh och kolgordh och tiliegnar for:de mester Mognus och hans epterkomandom tiil æuerdelige ægho. Sker thet oc swa, som Gud forbiude, at for:ne mester Mognus honom eller hans epterkomandom alt eller nogot aff forscriffne bodh och kolgordh met noghon reth eller dom vndan ginge, tho bepliktar jach mik oc myne hustrv oc ærwingia ath vaderlæghia for:de mester Mognus och hans epterkomandom swa mykit honom kan affhænth wara jnnan xiiij dagha ther epter honom ær affgongit, vtan alt hindher eller retgongh. Tiil mere wisso oc forwarningh tricker jach myth jncigle ffore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini]"}, {"df": "3461", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennes oc kungør jak, broder Michel Supalth, mik haffwa met godhan wilia oc beradhne modhe saalt oc j rætte køp wplathit hederlighen herre mester Magnus, domproast j Abo, alt mith godz j Kernola j Pemara sokn liggiende, som alstingis nw j ødha liggiæ, met alla sina tillaghwr som ther wnder nw ligger oc aff alder tillighat haffuer, oc samalund min gaard hær j Abo stadh, swa at han fornøghie Tordh Karppalaynen swa mykit hanom bøør for godzit oc Philpwss Philpwsson xxvj mark, them jak wpburit haffuer fore gaardhen. Stenkellaren oc andra helffthen aff gaardhen hører domkirkione til met mins faders eighen wilia oc befælingh oc æn eendelis for hans geeld. Oc her wtøffuer gaff for:næ mester Magnus mik x mark peningiæ. Oc om for:de gaard eller godz ærw bæthre æn for:de peningiæ, tha haffuer jak thet giffuit wnder alle helgone altare j Abo domkirkio fore myne oc mynæ forældra siælæ til æwigh tiid, ffore thy thet war mins faders wilia och befælingh som for:de godz aff Tordh Karppalaynen aaterløste oc gaardhen hær j byen køpte. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak hederlighins herre mester Aruid, ærchediegns j Abo, Stens Henricssons, hæredzhøffdingx j Piike hæredhe, oc Olaff Jopsons, radmantz j Abo, hengiænde jncigle nidhen for thetta breff.]"}, {"df": "3462", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jn nomine Domini amen. J Gudz nampn. Mædhen som inte ær wissan æn dødhen oc ingte aawissan æn thimen, tha kennis jak Clawss Jonisson mik haffwa eth godz j Bernø sokn j Bølæby swa got som lxxv mark. Ther aff gør jak sancte Henric til testamente xxij mark aff thet for:de godz; jtem sancto Sebastiano lv mark aff thet for:de godz; jtem sancto Sebastiano eth par vxa oc iij køør oc annan smo boskap hwad ther ær, om then gode herren domproasten wil lata brinna lwss for min siæl; jtem iiij spen korn til woorsædh oc iij spen haffra, thet ær ther pa gaarden; ther til eth goth wisterhwss bade met jnlooss oc wtlooss; jtem min syster Margit haffuer breffuet som ludher pa sama gaardhen.]"}, {"df": "3463", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "3464", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padasjoki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3465", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them som thetta breff fore koma kan kennomps wy epterscriffne mester Godzskalk Huitte, Jap Huitte oc Gertrud Gødikess dotter, gørendis witerligit oc fulleliga tilstaam thet godze byte oc skiffte som waar ælskelige oc kere sambroder Andris Huitte haffuer giort met beskedelikom manne Bern Grotte j swa matta at for:de war broder Andris vplaath Koskis godz, j sancte Kaderine soken liggiendis, met alles wore raadhe, samtykkio oc godwilia wndan sig oc synom arffwom met allom tillaghom som thy godze aff alder tillighat haffuer eller nw tilliggiæ kan oc wnder for:de Bern Grotte oc hans arffwa til æwerdeligha ægha, oc Bern vplaath eth godz Andris jgen j Parghass sokn liggiendis, som heter Blæsenæssby, wndan sig oc synom arffwom oc wnder Andris oc hans arffwom, met allom tillaghom til æwerdeliga ægho, met swadana skæl oc forordh at wareth saka at androm hwarom there kunde naghat fraganga wndan forscriffnæ godz met naghrom rættæ gangh, tha haffwa the beplictath sig hwar there androm thet vpfyllæ til goda nøghian jgen swa mykit oc swa goth som them kan ardrom hwariom wndan gaa. Tha lathom wy for:ne for:dan Bern Grothe oc hans arffwa qwit, frij, ledog oc løøss for oss oc wora arffwa ffor alla ytermere tiltalan eller aamaningh. Thy til tæsse breffs mere wissæ, tyghilse oc witnisbyrd trykkiom wy witerligæ ware jncigle pa ryggen a thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Abo pa fredaghen nest fore swnnedaghen Reminiscere anno Domini mcdlxxi.]"}, {"df": "3466", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dande men thetta breff kan forekomma helsar jak Nigles Pedersson a vapn j Heffuonpæ kerliga i varom herra Jhesu Christo ok kungör allom met tesso myno öpno breffue, at jak met mynne hustrv samtykt ok godwiliæ hafuer salt ok till æuerdeligo ægho vplætit Nadhendals clostre en systerdell j Rödilæ godz j Rymetta sokn, som ær trediungen ouer allan Rödhilæ by, huilkan trediungh broder Nigles Jonisson, clærker j sama closter, aff mik köpte ffor hundrat marker swenska, huilka jak mik kennes haffua skelligæ vpburit til fulla nögyo j gull ok redha peningom ok jngom androm vaarom, hwarfore affhender iak miik ok mynom erffuingiom for:de trediungh j Rödhilæ ok tileighnar han for:de Nadhendals clostre til æuerdeliga ægho met allom thes tillaghom j vatho ok thorro, aaker ok ængh, tompt ok tomptastadhom, hwsom, fægangh, fiskevathnom ok skoghom ok allom androm tillaghom nærby ok fiærre, jngo vndan taghno, som thy godze aff alder tillighat haffuer eller ok ræteliga tilliggiæ bör, huat nampne thet heltz kan næmpnæs. Ok vare thet swa, som Gud forbyudhe, at myn barn eller epterkomande vilde for:de godz eller naghat aff thy j nagra mattho forhindra eller aterclandra, epter thet theris mödherne ær, tha beplictar jak mik ok myna næstæ erffuingiæ thöm swa goth godz annerstadz j gen giffwa aff mynom eighnom godzom, ok helzt Karlila på Kymitta öö næs, thet bliffue theris mödherne j sama stadhen. Ok ther meder giffuer jak, for:de Nigless Pedersson, hærætzhöfdingenom j sama hærædhe fulla makt met tesso breffue for:de Rödilæ godz met allom thes tillaghom som förresagdes fast fara ok gilt ok stadugt dömæ for:de Nadhendals clostre til æwigh tiidh met fastom ok allom skælom epter thy landz lagh vthviisa. Ok beder jak velborna men Hartwik Jopsson, laghman j Nordfynne laghsagw, Torsten Biornsson, hærætzhöfdinge j Masko hærædh, ok Paual Skyttæ a vapn vm theris jnciglen met myno eighno til vithnesbyrdh at hengiæ for thetta breff, som scriffuit ær j Nadhendall dominica Reminiscere anno lxxj:o, jn testimonium premissorum."}, {"df": "3467", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jag Christiern Frille, lagmandt i Sudraffinne, met thetta mit vpna breff, at then tiid jag ting hult med almogen aff Siundo soken i beskedelig manne neruarw Jeppe Olson, fougte vpo Rasseburg, och Biörn Raffualdson, hæridzhöffdinge ther same stadz, anno Dominj mcdlxxj, ffredagen nest före dominica Oculj, tho kom för retta å satte tinge Magnus Larson, Magnus Ruthe oc Bothe Jopson och skötte wndan sig och sinom arffuom och wnder beskedeligom manne Biörn Ragualdson och hans arffua een öö, som hetir Kalfföö, liggendis i Siundo soken, som ligger för en tridiungx skath mark, till æuerdeliga ægo med allom tillagom, som the for:de Kalfföö aff aller tillegat haffuer, oc jngo vndan tagno. Och gaff for:de Biörn Ragualdson for:de Magnus Laurenson, Mongs Ruthe oc Bothe Jönsson(!) igen xxx mark Rigisca föör the ffor:na öö; huilkith ærende iag skött till thenne xij, som i nempdenne sotho, som ære Eric Pederson, Jöns Buk, Oleff Ragualdson, Oleff Pederson, Jop Clemetson, Oleff Larson, Eric Michelson, Nils Hord, Jöns Michelson, Gregers Anderson, Poval Bentson oc Oleff Gisslesson, [the] ransakade, witnado oc æptersuoro, at for:de skötning war lagliga tilgongit. Och thenna for:ne xij wore sköninga men, oc jag, for:ne Christiern, förskäle man; och jngen po tingit ther emot sto wille, ty dömde iag the for:da skötning stadug oc ffast, och förbiuder iag huariom æn for:de skötning hindra eller quælie, wid sin vj mark fför myn doom. Till mere wisso oc högre föruaring tho henger jag mitt jnsigle nider för dhetta breff, som skriffuit oc giffuit ær år oc dagh som fforskriffuit stoor."}, {"df": "3468", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth Philpus Ywarson væpnare breff at han kennis haffwe anameth en gardh i Nyland, som hether Balkeskal, ligendes j Kariis sogn, aff her Jwer Axelson ok aff her Eric Ericson riddare i sa matte, at Philpus Ywarson ægher vpbære alle rentho ther til ligger ok skal arlege göre them rede ok regenskap ther aff; ok nær for:ne her Jwer oc her Eric Ericson æller theris arffwinge vilia for:de Balkaskal igen haffwe, tha skal for:ne Philpus Ywarson æller hans arffwinge forde gardh ather antworde vthen alth hinder ok hielprede Datum Holmis jn crastino annunciacionis Marie anno etc. lxx primo."}, {"df": "3469", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "(Svenska riksrådet väljer Sten Sture till rikshöfvidsman, hvarefter) Her Erik Axelsson monde tha met wylia wpstaa oc honum slottsloffuan öffuer Stokholm, Aabo och Wyborg faa."}, {"df": "3470", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3471", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pahaniemi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dande mæn thetta breff fore koma kan kennes jak Torsten Biornson, hæredzhøffdinge j Masko hærede, at then tiid jak hæredz ting hiolt met almoghen aff Resa sokn j Pahlanemj by j welborens swens nærwaro Johan Hakonsons, landz fougde j Norfinne, anno Domini mcdlxxiº, pa helge torsdag affton, kom fore rættæ beskedelige man Olaff Twreson, borgare j Abo, oc Olaff j Somarisoya oc giorde witerligit eth jorda køp oc skiffte met swa skæl at for:de Olaff j Somarisoya gaff oc vploth all sin andel liggiendis j Somarisoya met allom tillaghum ffor ciiij mark, tompt, aker oc æng, skog, hwss, fiske watn, som hans andel aff alder tilhørt haffuer til førnæ, ingo wndan taghno j tessa forscriffnæ køpa, oc ingen aff næstæ frendherne wilde eller formotte wider tagha j the stoor harda aar, oc wart skøth oc skælædh met thenne xij som tha j nempdene sotho, som ær Laurens Hakonson, Gerlag Kawrisista, Martten j Pansio, Mattis j Nwtila Larens Kaya, Laurens Kerdola, Martten Haugnisten, Olaff Norekala, Peder j Niwffuaro, Jussi Lytære, Jonis Felbodh oc Laurens Pansio; [the] ransakade, witnade oc eptersworo at swa alleledis tilgangit war som forscriffuit star, oc inge mothe nempden wædhiæ eller sæghiæ wilde, tha dømpde jak optanempde Olaff Twreson til optanempde jord niwta oc bruka, oc optanempde Olaff j Somarisoya tilstod sig fult vpburit haffwa till godo nøghæ forscriffne suma peninge, oc forbiwder jak hwariom manne hindre eller pa tala wid iij mark for min dom. Til huilks breffs mere wissæ och stadfestilse tha henger jak mith jncigle nidhan fore thetta breff, huilkit ær giffuit oc scriffuit aar, dagh oc rwm fornempdom.]"}, {"df": "3472", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3473", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thom, som thetta breff fore koma kan, kennis jak Jonis Danielsson, kirke presther j Janakala soken, mik haffua oplatidh ok salth velboren man Biørn Ragualdsson, fogode paa Kroneborg, alth thet godz, som jak ok myn modher, hustrv Jngeborg, haffuom j Cristolaby, nær by ok fiærre, met allom tiill lagom, som ther til aff aldher ligath haffuer ok æn framdelis lige kan met rætthe; thy affhænde[r] jak mik ok mynom arffuom ok tæslikis myn modher ok hennes ærwinge ok tilegnar for:na Biørn Ragualdsson ok hans ærwinge tiill æwærdelige ægo fore c marc redhe peninga, huilka for:na peninga for:na Biørn Ragualdsson mik betaladh haffuer j god nøyge. Ok vore swa sak, som Gud forbyude, vm nogoth eller alth vndan for:na Biørn Ragualdsson eller hans ærwinge borth ginge, tha beplikther jak mik, mynom arwon(!) ok tæslikis myn modher ok hennis ærvinge ath for nøyge for:na Biørn Ragualdsson jæmgoth godz jgen j saa god læge ok met swa mykin ræntha, som ther til ær. Jtem bidher jak then dandemannen, som hæredzhøffdingen ær ok for rætthin sither ok gør jak hanom fullmyndogan ok mæktogan a mynne vegne skøtæ ok skæle vnder for:na Biørn Ragualdsson ok hans ærwinge ok giffua sith skøtingx breff ther pa. Tiill [thesse] breff mera visse ok vitnas byrd bider jak ærliga ok velborna mæn Hannus Persson, haredzhøffdinge j Hollola hared(!) ok Hannus Diegn, hæredzhøffdinge j Hattala hæred, vm theris jncigle hengia nedan før thetta breff met mynom anno Domini mcdlxxj, som geffuit ær pa Kroneborg løgerdagen næst fore pinxtaga dag, j nærwarw hederlige men her Olaff, kappelan j Janakkala, her Laurens, cappelan pa Kroneborg, ok huar dandeswen a hørande ther pa Kroneborg."}, {"df": "3474", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them, som thetta breff fore koma kan, kennes jak Iæppe Pedersson met tæssæ mino nærwarande opnæ breffwæ mik haffuæ köpt eth godz liggiandis j Lemones for cxx mark epther rede peninga tall, som nw gæfpt och genkt ær j Abo biscopsdöme, hwilkit for:de godz jak framdelis bytte met beskedelighen man Olaff Japsson, radman i Abo, oplath jag honom for:da Lemones, och jak thogh j ghen Mariaioki godz j Saw sokn liggiandis for swa manga peninga som forscriffuit staar, met allom tillagom j tomptom och thompta stadhom, akrom och enghiom, skoghom och fiskewatnom, quernom oc quernæ stadhom, jngo vndan tagno, som vnder for:da godz aff alder ligat haffwer eller framdelis bespörias kan. Och haffwer iak giffuid och oplathit fornempdæ Mariaioki godz Nadendals clostre for min dotters Signildh prowent oc oppe hælde for minæ for ældres siæll. Thy aff hender jak for:da godz vndan mik minom arffwom och til egnar thet for:dæ Nadendals closther til æwerdeligæ ægho. Til tæsse breffps mere wisse oc högre forwaringh bidher jak hedherligh herre mæstær Magnus, domprowæst j Abo, Hannus Pedersson och Hannus Benktzson om theris jncigle met mino egno henghiandis nidhan vnder thetta breff, som giffwid och scriffwid ær j Abo pa helge licama apthon anno Dominj millesimo quadringentesimo septuagesimo primo, mcdlxxj."}, {"df": "3475", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff fore koma kan kennes jak Olaff Japson, borgare j Abo, och ghör witerligit met tæssæ minæ nærwarande opnæ breffue mik haffwa vnth och oplatidh beskedeligom mannæ Jæppe Pedersson, Mariaioki godz liggiandis j Saw sokn met allom tillagom, tomptom oc thompta stadom, akrom och engiom, skogom och fiske watnom, quernom ok quernestadom, engho vndan thaghno, som vnder for:da godz aff alder tilligadh haffwer eller framdelis bespörias kan, for Lemones godz, som jak hade köpth pa hans wegna for cxx mark. Thy affhender jak vndan mik oc minom arffwom och til egnar for:de Jæppe Pedersson och hans arffwom til æwerdeliga ægha, thy jak hafwer giffwid och fangit fast fore fast. Til tæsse breffps mere wisse oc witnidzbörd bider jak hederligh herre mæster Magnus, domprowast j Abo, aff vapn Hannus Pedersson, Hannus Benktzson om theris jncigle met mino egnæ witerliga hengiæ nidan vnder thetta breff, som giffwidh och scriffwid ær j Abo pa lögher daghen næst epter helge likama dagh anno Dominj mcdlxx."}, {"df": "3476", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korpilaks", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode men thetta breff kan fore koma kennes jak Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Piike hæredæ, at then tiid jak ting hiolt met almoghan aff sancte Kaderine sokn j Korpelax by, j nærwarv beskedelig man Michel Olafson, landzfogde sama stadz, anno Domini mºcdlxxi pa logerdaghen nest epter sancti Henricx dag om somaren, tha kom for rætta beskedeliga men Bern Grotte oc Andris Huitte, radmen j Abo, skøthe oc skælædhe eth laglige jordskiffte som the syne millan giort hade j swa matto att for:de Andris gaff oc vpleeth met syna ælskeliga brodhra oc systræ oc alla syne metarffwa samtykkio oc godwiliæ Koskis godz, som kallass Ladialax, swa goth som iɉᶜ marc swenska, wnder Bern Grothe oc hans arffwa, oc for:de Bærn gaff Andris igen vj stengher jordh j Parghass sokn j Blæsenæss by, hwar stong swa god som xxiiij marcher, oc ther til swa manga peningæ at fwlt ær gen fwlla. Swa affhende the sig oc sinom arffwom thenne forscriffne godz oc tileghnade hwar there androm oc hans arffwom til æwerdeliga ægho, met hwss, tompt, aker oc æng, skog oc fiske watn, nær by oc fiærre, jngte wndan taghit. Hær ære thenne xij faste aath: Mattis Ylækylæ, Olaff Tokka, Peder Mylleby, Laurens Mægistæ, Michel Wiffuon, Heyki Poykiloma, Thomas Tharo, Peder Sampa, Japp Rawattula, Japp Peppon oc Ysaak Monost, oc Sten Henricxson forskælaman. Epter tæssom skælom oc jngen hær amothe staad och thenne godz wore bodhen laghfangna, tha dømpde jak there skiffte stadukth oc fast oc forbiwder hwariom manne hær pa qwæliæ eller tala wid iij marker for min dom. Til ytermere stadfestilse oc bæthre forwarning tha henger jak mith jncigle nidhen wid thetta breff. Datum anno, die et loco vt supra.]"}, {"df": "3477", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3478", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit ware allom, som thetta breff höre eller see, ath arom epther Gudz bördh mcdlxci (= mcdlxxi?), then tidh jak Michil Benthsson llagmans tingh hwlt met almoghen aff Borga sokn hem til Jæppe Liwtikessons lænsmansdöme, th[er]warendess j ærligh mans nærware Michil Siffwersson j hæreshöffdinghe stadh a ærlighz mans wægne Erich Bothesson och j flerwm godhe manne nærwarende pa sancte Bartolomeus tidh, tha kom fore rette Hinrich Oloffsson Kook met sine grane aff Sælingxby och kærde til Michel Mensse och hans …… och Pawal Mensse om en fierdings march skath jordh ligendes aff sydes …… skogh imillan bade biwom och me[n]ttis sigh vilie ……. met sine bies skogh roor, pa hwlkidh for:ne arende(?) war pa nemp en xij [manna] syn, the thet skwlde siwne och ranzaka, som ær Erich Phar, Magnus Koskoy, Michel(?) Ingewaldson, Larens i Laha, Jöns i Halkis, Jöns i Kerwiskoske, Michil Mognsson, Larens Olaffsson, Olaff Perkeloy, Anders Korp, Hæmingh i Hirfwehare, Larens Kifwelintte, the syntte och ranzakade for:ne ærende epter sworne vitne, som war Jöns Kakari, Jöns Iwlff, Per Jönsson, Henrich Michelsson och Jöns i Laha, ath for:de Mensse fader for l aar haffde köpt for:ne skogh aff en bonde, som bodhe vp i Tawiste lænedh och arlighe haffde giorth kröne(!) skath aff for:de skogh, som er en fierdings skath och fanss atskilnader och met raar och röör omkringh ladder som the for:ne byghe aff alder haffde athskilth. Thesse ære the epther scrifne raar: Nyss selken(?) pæse, Omatoy hara til Kwrian salme, til Talwen the sw, sidan pa anner siden moth Sæli[n]gh forsth Sawkon vme til Salmen soo, til Jozse sælenkolle, saa til eth lythet trasz(!), som kallas Jozsen jærfwe, sidan tagher Tawiste læned wider, hwlkidh for:ne ærende jak sköth til the xij j nempden sathe: Michil Æbbeson, Erich Æbbesson, Anders Henrichsson, Bergil Andersson, Olaff Persson, Anders Jönsson, Larens Jönsson, Erich Jönsson, Niclis Olaffson, Mognus Ingewalsson, Jöns Thomasson och Erich Olaffson, the ranzakade, witnade och epther swore met syne [edh och] sworne witne, som före sworedh haffde som forscrifwad stor. Ath soo j saninghen haffwer töm emillan waridh sydan förste sinne the for:ne bya ……… och jnghen theremoth wædie kwnde eller wilde, thy epther sadane witne och ranzakan dömde jak for:ne fierding skath march skogh for:ne Mensse söner och hans epther komande frii brwke och fare som theris förældre aff alder giorth haffde, widh hwarss mans vj march for myn dom thöm hindre eller qwällie epther thenne dagh. Thil yther mere wisse och witnesbörd trykker [iach] mith jnsigle pa rygghen aa thetta breff met ärligx och wälbördigx mans jnsigle Erich [Bothessons], hæreshöffdinge ther same stadz, som scrifwidh ær ar och dagh och stad fornempdom."}, {"df": "3479", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3480", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3481", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wy Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, gørom witerligit at hederligen herre mester Magnus Waldemari, fordhom canik j Abo oc kirkio prest j Wirma, bleff geldskylloghin for:de Virma kirkio wid tigw nobla, tryhundrade mark peninge oc xij lest rogh, pa huilka summa betaledhe for:de mester Magnus for:de kirkio en predica book then til domkirkiona køptis for xx mark oc Koskis godz liggiende j Sagw sokn, huilkit hederlige herrer mester Aruid Japsson, waar elskelige ærchediegn, oc her Peder Petri, canik j Abo oc kirkioprest j Sagw, skattade for siwtie mark epter waar oc wore eskelige capituli befæling, oc mædhen for:de Wirma kirkio haffuer nw lathit hær giwta en stoor klokka oc formaa ey hanom aaterløsæ, thy haffuom wy saalth oc j rættæ kop wplathit war elskelige domproast mester Magnus Nicolaj sama Koskis godz for siwtie mark redhæ peninge, som thet skattad war, huilka for:de peninge ære redeliga wtkompna j førrerørde klokkans betalning och løsen. Thy affhendom wy for:de Wirma kirkio optanempde Koskis godz oc til eghnom thet alle helgone altare j Abo domkirkio, thiid for:de waar domproast thet giffuit haffuer, til æwinnelige ægho. Til mere wisso oc witnisbyrd bidhiom wy wore ælskelige capitulum at hengiæ theris secret met wora for thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd mcdlxx pa thet forstha aareth oc tridhie daghen j Nouembri monadhe.]"}, {"df": "3482", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3483", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno 55º dominus Petrus Henrici, condam ychonomus ecclesie Aboensis, emit a Johanne Swarte in Helga, parrochie Berna, quendam fundiculum promtuarij, situm iuxta promptuaria sancti Henricj vltra ampnem versus pontem, inter ortum prebende sancti Iohannis et granaria sancti Henricj, pro xj marcis denariorum, in quem fundiculum ego Petrus Petri transtulj quandam opellam de Awas, pro qua dedit sancto Henrico dominus Nicolaus Nicolaj iij marcas vj oras ad dies vite sue; post mortem suam redibit ad ychonomiam. Anno eodem Johannes Spinj de Sattila parrochie Pemara, scutifer, impignerauit ecclesie cathedralj vnum prediolum dictum Loppis pro xxx marcis denariorum, infra biennium redimendum. Soluit anno lxx michi Petro Petri xv marcas vii oras in diuersis. Anno eodem emit idem d[ominus] Petrus Henrici vnum pratum ad vsum ecclesie dictum Laustis a quodam Johanne Longabeen in Kawxela pro iij marcis. Anno eodem emit idem d. Petrus a Lucia Paualsdotter, relicta Andree in Rahikkala parrochie Vemo, de proprio patrimonio suo ij stenger agri per circuitum de ambabus partibus agrorum demptis pratis pro xij marcis. Anno lxvjº conductus est Nicolaus Justisa pro sedilj regio erigendo pro xx marcis. Anno eodem conductus est Petrus murator de Kymitto pro testudine erigenda in ecclesia cathedralj a summo choro vsque ad turrim magnam, tribus sibi sociis iunctis, pro xc marcis; leuauit 38 marcas v oras. Anno lxvij die beatj Gregorij pape, presentibus Tordone Ketilson, apud ecclesiam Rusko commorante, et Johanne in Vikkala, colono sancti Henricj, ego Petrus Petri feci quandam commutacionem pratorum cum quodam dicto Jacobo Ykato jn Rusko, jta quod ipse Jacobus habeat pratum emptum condam per idem d. Petrum Henrici a Laurencio Halo ultra ampnem in Awas cum quadam porciuncula sibi adiacenti, et ecclesia habeat pratum suum situm in medio pratorum sancti Henrici, et tributabit omni anno de prato suo antiquo, et Halo de prato s. Henrico vendito, prout in litteris super hoc confectis continetur. Anno lxixº ego Petrus Petri emi a relicta Matis Olsson in Parskyla cum consensv filij suj terciam partem silue, que est inter riuulum versus Huktis et Parskyla, pro xx marcis et j tonna salis; solutum totum. Eodem anno emi aliam terciam partem illius nemoris a Johanne, filio Andree Gunnarsson, et suis coheredibus eciam pro xx marcis et j tonna salis: solutum totum. Anno lxxº consulatus et ciues Aboenses emerunt vnam campanam ab ecclesia cathedralj, ponderantem iiij skippund cum j lisp:d, et refundebant ecclesie quinque skipp:d cupri cum xxx marcis denariorum. Anno lxxj pro ereccione capelle omnium sanctorum vna cum testudine percepit Henricus murator lxx marcas et j pecus in valore xij orarum."}, {"df": "3484", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxi [hölls] sommarting i Tennile sochn. Biörn Ragualson, fogtte på Tauestehuus. Dömdes 12 men mellan Lasz Matzson Wichmas och Biörn i Vsikyle på en råå, som heter Wenähänkynsi, huilka them haffuer gongett öffuer för:na råå och vtöffuer flere råår, them emellan äre, som äre Hirffuijärffui, Änenkoski, Rotonoijansu och förbe:de Wenähenkynsi, Oyamaankoski, Rangasåå, Soijninoyansåå, Sirkasåånhari, Sirkamäki."}, {"df": "3485", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3486", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3487", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pursis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff före komma kan kennes iach Oleff Balck, ath then tidh iag lagmantz ting huld medh almogenn i Wirmå sochn i Pursiasby vpå welborns mandz Hartuick Iapsons wegna, lagman i Norfine lagsagu, i neruare ærlicha och welbyrdigha suenna Karl Ragualdzson, fougte på Åbo po her Sten Sture wegna, Iohan Hokonsson, landzfougte i Norrffine, och i welbördigx mantz Torsten Biörnsson naruaru, hæredz höffdinge i Masku hærede, åred effter Gudz bordh 1472, på fredagen nest för sancte Henriks dagh om wintern, kom för rette po såtha tingen welbyrdige man Thomas Oleffson och kærde til Olaff i Rauala om then offuan querna rumet, som Tåkila borde haffua aff tilförende, och om en halff querne stadh och fors, som han hade ægnedh sich sidhan för:de Thomas fader dödh bleff, Gud hans siel node, huilket ærende iach skööt thil thenna xij, som tho i næmpnden soto, sosom æro Anders i Haias, Iuns i Mondis, Hendrich i Kaulako, Iop ibidem, Lar[e]ns i Walnatis, Marcus i Koruensu, Peder Thennonen, Peder Parsi, Nissi Kaio, Gerika i Wallas och Ions Halså, the togho före sich ett Hans Hamborgz dombreff, som för:de Thomas ther tho po tinget frambaar, ransakade, witnade och effter suoro, att för:de breff lagliga giortt och giffuedh war på satha tinge, at aldrich inghen på för:da breff nogon tidh clandradh eller kärt haffde, huilket breff war medh heel och oskaadh insegel, lidandes ord ifron ord som her effter folgha. Alle the thetthe breff höre eller see witterligit skal thet wara (etc. Se brefvet n:o 2056). Epter sodana skelicha ransaka, witne och edhe och ingen mothe för:na breff eller nempdh wedia wilde, tho dömpde iach, för:de Oleff Balck, förschriffna breff och ransaka stadugh och fast hallandis, som för dömpd war, obrotliga holdas widh huars mans vj [mark] före lagmandzdom. Til thess breffue yttermera wisso och stadfestilse bider iach, för:de Oleff Balck, welbördiga man for:da Hartuick Iacopson och för:da welbördiga suena och welborn man för:de Torsten Biörsson att hengia sina incegle med mina för thette breff, som giffuit och scriffuit är or och dag och staadh som för schriffuit stoor."}, {"df": "3488", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennes jak Cristiern Frille, lagman j Suderfynne, met thettæ mith øpit breff, at then tiidh jak tinghit hult met almoghan aff Jnga soken j erligæ ok welborna manna nerwaro Jeppe Olaffsson, fogathe wppæ Raseborgh, ok Biørn Ragualson, heredzhøffdinge ther samastatzs, Olaff Tuweson a vapen ok flere goda manna nerwarende anno Dominj mcdlxxij, wppæ sancte Henricx apton, tha kom fore rættæ a satto tinge Jap Olaffsson ok skøtte wndan sik ok sinom arffuom ok wnder erligen ok welboren man Biørn Ragualdson ok hans arffuom en skat mark jordh, ligiandes i Thorp, met allom tillagom, som ther aff alder tilligadh haffuer, enkte vndan takna til æwerdeligæ ægo, ok skøtte for:de Biørn igen wnder for:de Jap Olaffson ok hans arffuom en fierdungh mynne æn en skat mark jordh, ligiendis j Bolstadeby, huilkit ærende jak skøt til thenne xij, som j nemdene satho, som ær Pedher Olaffsson, Hemingh Olaffsson, Jønis Pederson, Tørgels Jønisson, Olaff Magnusson, Andris Jønisson, Laurens Haldensson, Peder Knape, Michil Olaffsson, Niclis Andrison, Magnus Soneson oc Michil Groth; [the] ranzsakade, vithnede ok epter sworo, at for:de skøtningh war laglica ok skællegit til gangit, och thenne for:na xij vore skøtningxmen, ok jak, for:de Cristiern, forskæleman, och ingen wppa tingit ther j moth standæ wille, thy dømde jak the for:da skøtningh stadugh ok fasth, och förbyuder jak huariom en for:de skøtningh hindræ eller quælie, vidh sina vj march fore myn doom. Till ytermer visso ok høgre forwaringh tha bidher jak erligen ok welboren man Olaff Tuweson at hengiæ sit jncigle nidhan fore thetta breff met mith egiit jncigle. Datum anno, die et loco vt supræ(!)."}, {"df": "3489", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennes jak Cristiern Frille, laghman j Suderfinne, met thettæ mit øpit breff, at then tiidh jak tingit hult met almoganom aff Jnga soken j erligæ ok welbornæ manna nerwaro Jeppe Olaffson, fogate wppæ Raseborgh, ok Biorn Ragualdson, heredzhøffdinge ther sama statzs, Olaff Tuweson a vapen ok flere gode manna nerwarende anno Domini mcdlxxij wppa sancte Henrix apton, tha kom fore rætta a satto tinge Olaff Japson ok skøtte wppa Morthen Olaffsons wegnæ ok wppa for:de Morthens hustrv wegnæ, Cicilie, wndan them ok theris arffuom ok wnder welboren man Biørn Ragualdson ok hans arffuom en fierdungh mynne æn en skat mark jordh ligiendis j Bolstadeby, met allom tillagom, som ther aff alder tilligadh haffuer, engte vndan taknæ, til æwerdeligæ ægo, ok gaff for:de Biørn for:de Morthen ok hans hustrv igen xx marcher swenske peninger j ortoger, huilkit ærende jak skøt til thenne xij, som j nempden sato, som ær Pedher Olaffsson, Hemingh Olaffsson, Jønes Japson, Tørgels Jønisson, Olaff Magnusson, Andris Jonisson, Laurens Haldensson, Peder Knape, Michil Olaffsson, Niels Andrison, Magnus Soneson ok Michil Groth; [the] ranzsakade vithnede ok epter sworo, at for:de skøtningh war laglica ok skælleligit til gangit, och thenne for:na xij vore skøtninghe men ok jak, for:de Cristiern, forskæle man, ok ingen pa tingit ther j moth standa wille, thy dømde jak the for:de skøtningh stadugh ok fasth at bliffuæ, ok forbyuder jag huariom en for:de skøtningh hindræ eller quælie, vidh sinæ vj march fore myn doom. Till mere wisso ok høgre forwarningh, tha bidher jak erligen ok welbyrdigen man Olaff Tuwesson at hengia sit jncigle nidhan fore thetta breff med mith egit jncigle. Datum anno die & loco vt supræ."}, {"df": "3490", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode men, som thetta breff kan fore komma, kennis och kungörom wij Michel Symonsson ok Peder Symonsson aff Ræhælæ by i Lunda sokn, oss haffwa saalt ok oplatit beskedelighen man hær Albrict Nyendorp, borgamæstare j Abo alt wart godz j Pitkemæki by i Warffrvæ sokn for fæmthigi marc swenska epter rede peninga, som wij kennis oss til fulla ok gode athnöghiæ vpburid haffwa, hwilkit for:de godz wij met rætthæ arff finghæ epter waar modher brodher Henric Skalenbergh, Gudh hans siæl nade. Alt thetta godz aff hendhom wij oss ok warom ærffwom och til egnom thet for:de her Albrict Nyendorp ok hans arffwom til æwerdelighæ ægho met hwss, tompt, aker ok engh, skogh ok skivl, nær by och fiærræ, encte vndan tagit, som aff aldher vndher Pitkemæki skat ligat haffwer eller framdelis tilligghiæ kan, hwilkit forscriffnæ köp wij endractheliga giort och fulbordat haffwa for xviij aar forlidna och æn nw stadfæsta met thetta warth breff. Epter thet at wij ey sielffwe incigle haffwe, tha bidia wij thenne godemen Sten Henricxson, hæredz höffdinge j Pyke hærede, och Hannes van Askan, radman j Abo, om theris incigle henghiande vndher thetta breff, som giffuit och scriffwidh ær j Abo pa odensdaghen næst epter sancti Mattis appostel dagh j fastone anno Domini mcdlxxij."}, {"df": "3491", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3492", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lundo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dandemæn thetta breff höra eller see kennis jak Cristiærn Frille, lagman j Suderfynne laghsaw, met thetta mith opit breff, ath then tiidh jak lagmanzs tingh [hiolt] met almogan i Lwndh soken anno Dominj mcdlxxij, lögerdagh epter sancte Mathei dagh om fasthan, j ærligx ok welbyrdughx manzs nærwarw her Eric Axelssons pa Abo hwss höuitzman, Magnus Hansson, Oleff Pædherson ok Oleff Twesson a wapen, tha kom fore rætta Anna Hannus dotther ok kerdhe til Knwth j Nawtila om en tridiungh iordh j Nawtila godz, som ær v stenger ok ij alna hennis rætta mödherne, huilkith ærinde jak sköt til the xij, som j nempdene sathe: Anders Parassukw, Jens Hakale, Erich j Kurkela, Thomas Pacola, Biörn Pwndarmæki, Mattis Veyä, Oleff j Ketalla, Mattis Loukenäs, Peder Windale, Mattis Ræhæle, Mattis Peckola ok Theus i Kaskale; the witnadhe, ransakade och epter sworo, ath then for:de Anna Hannus dotter [skal] æghar ætteliga v stenger ok ij alna jordh j for:de Nawtilaby, som ær gamalt frælse, ok all menighe soken til stodho. Epther thessa xij ranzsakan ok edhe tha dömde jak henne the v stenger ok ij alna jordh i ængh ok skogh, nær ok fiærre, thet henne deel kunde til falla, stadught ok fasth ath bliffua. Ok forbiudher iak allom thennæ for:na jordh hindra eller qwælia, widh theris vj march for myn dom. Till tes breffs mere wisso ok stadfestilse tha trykte jak mith jncigle met Magnus Hanssons, Oleff Pædherssons ok Oleff Twesons hængia theris incigle nidhan for thetta breff, som giffuith ok scriffuith ær aar ok dagh som för scriffuith staar."}, {"df": "3493", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3494", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Harviala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Kennes jak Birgitta Claffus dotter j Harffviale met myt thetta nærwarende vpne breffue, ath epther ty ærlegh ok welborin quinna frv Lucia Olufs dotter, her Henric Claffus sons oterleffe, Gud hans siæll nodhe, ær begærende aff mik ath wethe om Halliale godz, som ligger vti Saffw kyrke soken, tha vil iak vitne met myn edh, ath thet ær swa tiill gongit som hær epter scriffuit staar: Jtem Rötke Jngeson satte för:de Halliale godz tiil panta Kort Gardz fore lxx nobla. Ther gipte han sin dotter Mæretæ met til Abo; jtem swa fik Oluff Skelighe ok for:de Rötke Jngesons dotter, hvstrv Cristin, frv Lucia moder; tha sagde Rötke tiil sin mogh Oluff Skelighe: sæl bort tiith fæderne, som tw haffuer j Tavestlandh j Karela by j Vone soken ok löss Halliale igen fore tiith faste fæderne off Kort Gardz; ok swa giorde for:de Oluff; han solde sin deell aff for:de Karela by fore l nobla, ok swa redh for:de Oluff tiil Kort Gardz ok bödh honom the l nobla fore Haliale. Tha swarde honum Kort Gardz: rydh hem ok hempt mik lxx nobla, swa for tw Halliale ok ey annars. Swa redh for:de Oluff Skelige fraa Raseborgh ok satte tiil Saffw kyrke Halliale godz tiil panta fore xx nobla, ok swa förde for:de Oluff tiil Kort Gardz tiil Raseborgh lxx nobla. Sidan bleff Oluff Skælighe döödh, ok godz stod tiil panta fore for:ne xx nobla Saffw kyrke. Jtem sidan fiik Hans Hosstadh hvstrv Cristin, frv Lucie moder, ok swa löste for:de Hans Hosstad for:ne Hallyele godz off Saffv kyrke fore xx noble. Swa hende thet sec sidan swa, at for:de Hans Hosstad war trenghder om peningge ok satte swa Halliale godz tiil panta Saffw kyrke fore xij nobla. Swa bleff for:de Hans Hosstadh döödh ok hvstrv Cristin, hans hvstrv, Gud theris siæl nadhe. Jtem swa löste Henric Swærd forde Halliale godz aff Saffw kyrke fore xij nobla tiil frv Lucie handh, ok ther epter fæste myn broder her Henric Claffson frv Lucie. Paa same dagh han haffde henne fest swa fiik han mik xij nobla j myn hand, ok jak antwarde honum Halliale godz igen. Thetta ær mik wetherlekit ath swa tiil gongit ær, ok swa skall finnes j sanningh om all for:ne ærendhe. Tiil thess breffs mere visse ok vitnisbördh tha bedher jak ærlegh ok wælbornes menss incigil aa ryghen paa thetta breff, som ær Biorn Ragwalson, Jeppe Pederson ok Hans Diæghens, som scriffuit ær j Harviala anno Domini mcdlxxij, dominica Lætare."}, {"df": "3495", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennes oc kungør jak Olaff Twreson, borgare j Abo, at jak met godwilia oc beradne modhe haffuer saalt oc j rættæ køpe wplathit hederligen here mester Magnus Nielson, domproast j Abo, alth Somarisoya godz liggiende j Resa sokn fore cc mark, huilka peningis suma jak kennis mik haffwa fulleliga wpburit til godo atnøgo, huilkit for:de godz jak laglige fongit haffde aff Olaff j Somarisoya oc Martten j Haugnæss, sompt met køp oc sompt met j rætte jorde skiffte, som skøtninge oc køpe breffuen ther pa giffne ytermere wtuisæ. Thy affhender jak mik oc mynom arffuom thet for:de Somarisoya godz oc tilegnar thet for:de mester Magnus os hans epterkomarom, met hwss oc tompt, aker oc æng, skog oc fæmark, torppom, qwærnæstadhom oc met allom androm tillaghum nærby oc fiærre, engo wndan taghno, som thy godze aff alder tilhørt haffuer eller oc nw tilhøre kan. Til større oc mere stadfestilse tha haffwer jak laglige pa hæredztinge j beskedelige mantz Torsten Biornson oc flere goda manna næruarw skøth oc skælædh for:de godz wnder opta:de mester Magnus oc hans epterkomande som skøtninge breffuit ther pa giffuit ytermere wtuisær. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak beskedelige mæn Sten Henricson, hæredxhøffdinge j Piike hærede, Magnus Nielsson, hæredzhøffdinge j Masko hærede, oc Torsten Biornsson at hengia theris incigle nidhen fore thetta breff met mith eghit, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd mcdlxx pa thet andra aareth, fførste daghen j Aprili monadhe.]"}, {"df": "3496", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe mæn, som thetta breff kan före koma, kænnis jak Steen Henrichson, at æpter then verdogha herre her Erik Axilssons vilie, budh oc befelningh ok met hans pæningha köpte jak vij stengher iordh kringhom allan Pastakunna by j sancta Katherina sokn, hwar stong fore xx mark swenska, aff Martin Kokkasönsesson, aff Margreth Pædhers dotther samma staass ok aff Barbara, Olaff Bleks ænchia, oc Korwa mekkia engh aff Laurens j Magista for x mark swenska, hwilke pæningha the siik siælue til fwllo oc ghodho nöye kændis vpparith haffwa æpther theris vilia som aal soknen vitherlighiit ær. Thy affhendhe the siik oc sinom arwom for:na godz oc tilegnnadha thet mik pa her Eriks vegnna oc hans arwom til æuerdheligha eghe met hws, tomt, acher oc ængh, skog ok alla tilaghor, inthe wndan taghith; oc swa gaff her Erik mik xij mark for min boskap, som jak ther pa haffdhe köpth besynnerligha. Thy thil betygilse ok vitnis byrdh bidhiom vj pa badha sidher ærligh ok wælbarin man lammanen Jæppe Pedhersson vm hans insigle oc mith insigle met hans hængiande wndher thetta breff, som scriffwat ær i Abo anno Dominj mcdlxxij, jn festo Philippi et Jacobi apostolorum."}, {"df": "3497", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3498", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Torsthen Biornsson, hæredzhøffdinge j Masko heredhe, kennes thet at arom epter Herrens byrdh mcdlxx pa thet andra aret, odensdagen næst epter sancti Ericx dag, then tiid jak hæredstingh holt met almoghen aff Resaa soken j beskelige swens Jøsse Olaffsons oc flere goda manna nærwarv, kom pa sætte tinge Olaf Thuresson, borgare j Abo, oc war openbarliga bekændh ath han haffde solt lagliga och j rætta køp wplatit hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, alt Somarsoya gotz ligiande j for:ne Resaa soken, fore twhundrade march, huilka peninga kendis han sig fulleliga vpburit haffua tiil goda otnøghia. Thy affhænde han sigh ok synom arffuom pa sama tinge for:de godz ok tilegnede thet for:ne mester Magnus ok hans epterkomande, skøtte ok skælede wnder honom for:de godz met alla thess godzes tillaghur; jngo vndan tagno som the godze nw tilhører eller aff aldher tilhørt haffuer, øffuer huilka skøtningh woro thenne tolff epterscriffne j nempdene sotho, som ærw Larens Hokonsson, Gerlag Kawresista, Morten Pansio, Mattis Nwttilia, Laurens Kayro, Laurens Kerdhola, Morten j Hawgnis, Oleff Norikola, Peder Niwia, Jøsse Luckar, Jonis Felbodh och Larens Pansio; oc jak Torsthen war forskæle man. Epter swadana skæl ok jngen ther emoth wædhia wilde, tho dømpde jach thetta køp stadugt ok fast och samalundh thenne skøtningh. Thy forbiwder jach huariom manne her pa tala viid synne iij march viid myn dom. Tiil mere wisso ok vitnisbørd henger jak myth jncigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit ær aar, dagh ok rwm forscriffne.]"}, {"df": "3499", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle danne män thetta breff händer fföre kåmma kan(!) bekennes wij Anders Hinderson och Hindrick Henderson åss haffue såltth och wplatid wälbåren Lijvnge Tidicksån en ängh, [som] kallas Kåpse ängh, på sex dragvn(!) engh fför tålff [mark] Rijska redhe peninger, hwilka ängh hwstrw Karijn i Sildwick mädh wår fadär Hindrick Tåcks, förbenemde Karin[s] såns sånss, samticke pantthsatt hade för 9 ½ [mark] Rijska tilförende. Epther thet ängen är bättre än hån pantthsatt war, thå skattas änghen aff dannemen, såm är Iakåp Iånssån, Pedher Båvtisån(!), Hindrick Kråpnäs (= Kråxnäs) hwad ängän galtth mer äller wärdtt war. Therefter haffuer förbenempde Liwnghe förnöiadtt åss epther wår egidtt wilkår och begärelsse, och then samma ängh köpthe för:de Kaderijn, wår fader måder, aff Iönss Brvncka, såm bygde och båvdde i Bårghå köpstad, med synna eghna enskylda peninger. Ty latwm wij åffta för:de ängh wndan åss och wåråm arffwingåm och tilägnom wnder Lijvnghe Tijdicksåns arffwingär till ewärdeligh ägår mäd sådanna fårårdtt och skäll, atth Liwnghe skall skatta och göra vttskylder aff för:de ängh. Til mere wisså och bättre bewisningh bijdie wij hederligh man här Sijmån Mvlles insägäll på riggin å thetta breff, medan wij insägell icke sielff haffue; såm skriffvidtt är i Bårgå S:t Wrbanij dagh år epther Gvdz byrd twsen fyrehundratt sijvtijå på thet andre åredtt."}, {"df": "3500", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhemen thetta bref kan fore koma kennis jak Lasse Bondesson met tæssæ mina nærwarande opnæ breffwe, at epter thet jak her nw haffwer warit ok tiænt hær j landit widh thw aar och opta budit mith godz minæ frænder och næsthe til köps ok tæslikis haffwer min moder syster hustrv Elin, Swarta Iaps epter leffwa, flerom sinnom giorth, och enghen war frænde eller næsthe warth godz formatthæ at köpæ, som ær iij stenger och v tridingx alna aff thwa alna liggiændis j Pæysterpæ by j Saw sokn, hwilkit for:de godz wij nw endrækteliga haffwa saalt ok vplatit beskeligom mannæ Jap Iönisson j Nadendal for xlv mark swenskæ, som wij kennes oss till fullæ nöghiæ j godæ betalingh met sampnade handh vpburidh haffwa epter rede peninghæ. Thy aff hendæ wij for:dæ godz oss ok warom arffwom och til egnom thet for:da Jap Iönisson ok hans ærffwa til æwerdeliga ægho met hws, thompt, aker ok engh, skogh, fiske watn, holmæ och vth öyiær nær by och fiærræ, enkte vndan tagit, som thetta godz aff alder til hört haffwer eller framdelis tilliggiæ kan. Thy til ytræ mere stadfæstilsse ok witnidz bördh och epter thet iak ekke sielffwer jncigle haffwer, tha bidher iak thenne epterscriffna godæmen Sten Henricxson, hæredz höffdinge j Pike hæredhe, Olaff Japsson, Iöns Iönisson, radmæn j Abo, och Pelle Pedersson aff wapn om theris incigle hengiandis nidan vnder thetta breff. Datum ciuitate Aboensi sabatho proxima(!) ante festum beatorum apostolorum Petri et Pauli anno Dominj mcdlxxij."}, {"df": "3501", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høræ eller see kennes oc kungør jak Bern Grothe, raadman j Abo, mik haffwa saalt och [i] rætth køpe laglige vplathit hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, alt Koskis godz liggiendis j Nwmmis sokn fore cc marc redæ peningæ oc j inge andra werdøre, swa got mynte at tio marc gøre fult for ena lødug silff; huilka peninga summa kennes jak mik haffwa vpburit til godha atnøghio; huilkit godz jak lagliga fanghit haffuer aff Andris Hwitte, borghare j Abo, sompth j rættæ jorda skiffte oc endelis met køpe som skøtninge breffuet ther pa giffuit ytermere wtuisar. Thy affhender jak mik oc mynom arffwom thet for:de godz oc tilegnar thet for:de mester Magnus oc hans epterkomande til æwinnelige ægho, met tompt, aker oc æng, skog, qwærn oc qwærnastada, oc met allom ardrom(!) tillaghom som thy godze nw tillhører eller aff alder tilhørt haffuer. Skedde thet, som Gud forbiwdhe, at for:de godz optanempdæ mester Magnus eller hans epterkomande fran ginge tha beplictar jac mik oc myne ærffuingie at vprættæ hanom oc them allan then skadha han oc the ther aff fanga kunde, wid myne goda tro, ære oc sannindæ. Oc giffuer jak landzfougdhen j Norfynne eller oc hwen for:de mester Magnus tilsigiænde wardder myne fulla makt at skøtæ oc skælæ forrerørde godz pa sætte ting epter laghen oc riksens sidweniæ wnder optanempdæ mester Magnus oc hans epterkomande. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak beskedelige men Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Piike hæredæ, Olaff Japson, borgamestare j Abo, oc for:de Andris Huitte at hengiæ theris jncigle nidhen fore thetta breff met mith eghit, som scriffuit ær j Abo aarom epther Herrens byrd twsande fyrahundradhe siwtie pa thet andra aareth oc forste daghen j Julij monadhe.]"}, {"df": "3502", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini mcdlxx secundo obiit reuerendus pater frater Ericus Olaui, lector, quondam gardianus Tiokkakarlensis, hic sepultus, de Sudermannia."}, {"df": "3503", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3504", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini m.cdlxxij, fredagen näst effter sancta Margarete dagh, tå war såmmar tingh i Asickala sochnn. Nempden: Peder Rekonsson Hemelsalå, Oluf Heijloinen Wechmast, Peder Rekonsson Muijkulast, Lorens Matsson Wechmast, Reikå Paijmelast, Hinrich Kallioilast, Martten Wsikylä, Oluff Såijmalain, Hans Wålenkåskij, Gudmund Lijkoila, Matz Kurittusson(?), Anders Kåskoi Wijtarlast. Råår emillan Hinrich Swärdh och Syssmäs boar, såm här effter skriffuit ståår: Swpinlax, såm gåår af Päijnde strand, thedan till Swpitin jerffwij och thedan till Såijmaworij och thedhan till Hanhen Järfuij, öffuerst Kypäräworij. Thenne för:ne råår kendes målssäganderne vpå både sijdhår och togo röök emillan … öffuerst Hanhijärfuij, som näst Kypärä wori ligger, gångandes jn …… diæ sancte(!) Barthollomeij."}, {"df": "3505", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3506", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3507", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Johan Cristiernson, riddere j Ribboholm, konungx dom nw ynne haffuandhe aff e[r]lig mantz herre Sten Sture, Sweriges rike forstandare, befælningh, gør viterligit at arum epter Herrens byrdh twsandhe fyrehwndradhe swithie pa thet andra aareth och sancti Olaffs apton, j nærwaru werdugs faders j Gud biscop Koortz, for:de her Sten, her Ake Axelsons, Hartiwk(!) Japson, lagman j Norfynne lagsagw, och flere godha manna nærwaru, kom for rettha pa radzstuguna j Abo Hannis Gunnerson[s] dotter och flere Gunner Jonissons erffuingie och kerdhe til domkirkione j Abo om Yleskila och Sorniiærffui(!) godz och sagdhe at them ware forscripne godz olaglighe fragagne; och haffde mester Magnus, domprouast j Abo, ther fore rettha twg breff, wel beuarat, eeth Gunnar Jonissons pantha breff, annat som ludde ther pa ath panth sætning war forwendh j ræt køp; huilkit ærende jak skøt til the xij j nempdene satho, som æra Eric Abiørnson, Sten Henricxson, Olaff Balk, Jons Degen aff Berna, Olaff Degn aff Brambodha, Pelle Pederson, Olle smedh aff Nakka, Jons Stryk, Mattis Kwmes, Laurens j Thymmebøle, Olaff Marthensson och Jons Tordhson, the ransakadhe ath the forscripne breff ware fasta, staduga, skelige och gildhe, och samalwndh gildhede the thet køp domkirkion giort haffde om for:de godz. Thy epter swadana skelige breff, beuisning och ransakan dømpde jach for:de godz domkirkionne til ewig tydh och forbyudher huariom mannom ath claga om for:de godz vedh syna xl marcher fore konungx dom. Til mere visso och witnesbyrdh lathom wi for:de Sten Sture och Johan Cristiernson hengia wara jncigle nidhan fore thetta breff, som scriffuit ær paa aar, dagh och stadh forscriffne."}, {"df": "3508", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Johan Cristiernson, riddare j Ribbaholm. konungxdom nw jnne haffuandhe aff erligx mantz her Sten Stures, Swerigis rikis forstandare, befelningh, gør witerligit ath arum epther Herrens byrdh mcdlxx pa thet andra aarit ok sancti Olaffs affton, j nærwarv ærligz ok welborens mantz her Ake Axelson, riddare, Hartwik Japson, lagman j Norfinne lagsaghu, ok flere goda manna nærwarv, tha kom for rettha Ragnild ok flere andra Korkiekyles arffuingia ok kærde tiil ærlighen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo ok Helgelicame prebendato, om Korkiakylæ gotz liggiende j Pemar sokn ok sagde ath thet war them olagliga fraagangit. Ther lath mester Magnus koma fore rettha eth breff pa for:de gotz welbewarit met jncigle, huilkit ærendhe jach skot til the tolff j nempdenne satha, som ære Eric Abiornsson, Sten Henricson, Olaff Balk) Jonis Diekn aff Brambodha, Pelle Pedersson, Olaff Marthensson, Olaff smedh aff Nakka, Jonis Stryk, Matthis Kwmes, Larens j Thynnebole ok Jonis Tordhsson, tha (ͻ: the) ransakade ok withnade for:de breff gilt ok stadugkt ok ath for:de gotz war laglighæ komet vnder helgelicame altare. Epter swadana ransakan, skælighe breff ok beuisningh dompde jach breffuit stadugt ok for:de gotz wnder helgelicame [altare] til æwigh tiidh ok forbiudher hwariom mannom at tala eller klandra pa for:da godz widh syne xl marc fore konungx dom. Tiil mere wisso ok witnisbyrdh latom wy for:de hær Sten Sture ok Johan Cristiernsson hengia warom jncigle nidhan fore thetta breff, som scriffuit ær aar ok stadh forscriffne."}, {"df": "3509", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them thetta wort opet breff koma kan kennomps och kungørum wj Magnus Frille, Oleff Balk och Morthen Twesson aff vapen oss haffua warit offuer ena kærliga sæmya mellan hederligin herre mester Hokon, canik j Abo, vpa then ena sidhan, och Tord Carpelaynen oc Magnus Balk vpa then andra, j swa mottha thet for:de mester Haq[u]on beholde och brwke skal eth godz j Saw soken lighiandis, som kallas Mækipæ, met alla tillaghur som the godze aff alder tilligat hauer, tiil tess at ffor:de Tordh och Mognus met theres flere samærffua optanemde mester Haquon vpfyllandis wordha the løsøra och panthade godz efter syn andeel, som honum met rettha bøør, ther hans retthe mødherne och fædherne war. Tiil tesse breffs mere wisso oc høgre forwarningh trickiom wi wore jncigle her nedhan vnder som scriffuit oc giffuit ær anno Domini mcdlxxijº, dag ffore sancti Olaffs dagh, j sancte Katherine gord j Abo."}, {"df": "3510", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxx secundo, pa sancti Olufz apton, thå war sommarting i Lampis sochen. Nempnden: Oluff Kahen, Oluff Kurken, Magnus Ollayn, Jusse Kanaijn, Anders Ylenen, Petrus Kanna, Madtz Mulkijn, Anders Oijtinen, Oluff Nichisson Katalain, Oluff Jachkoin, Larens Ynnäijn. Dömdes enn ängh vnder Gamble gårdh, som heter Roosoo, som her Oluff Tauist wan medh syn aff Hauhala by, och ligger innan före Gambla gordz råår, och herr Oluff Tauist haffuer hafft well j xxv åår och haffuer fört hwart åår årswexten aff; thå haffde Biörn befalet her Oluff Tawist holle syn på sin vegne och moot Hauhiala by."}, {"df": "3511", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom mannom thetta myt opne breff koma kan kennis oc kungør jac Magnus Frille mich haffua wnt och giffuit oc met thetta myt breff wnner oc giffuer hederligin man mester Haquon, myn systersson, canic j Abo, allan myn andeel ther jac ærffde epter myna forældre j en tompt j Abo stadh ligiandis weder stranden mellan domprouestens gord oc stenbastuffwen, fron Knut gulsmedz gord oc jn tiil stranden. Thy affhender jac mik oc mynom arffuom for:de tompt oc tilegnar henne for:de mester Haquon tiil æwinnelige ægho, æller hwem honum teckis for:de tompt framdeles wnna. Tiil tesse breffs forwarningh tricker jac myt jncigle nedhan fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdlxxij, dagh epter sancte Olaffs dagh."}, {"df": "3512", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them thetta mith nærwarande opne breff koma kan bekennis oc kungør jach Elin Magnus dotter, Cristiern Frilies epterleffua, mik haffua bebreffuat ok wnt met alles myne barns samtickio oc jaa oc met thetta myt breff nw bebreffuer oc wnner hederligom herre mester Hoquon, canic j Abo, allan ræt oc andel j en tompt j Abo veder stranden mellan domproastens gord oc sten bastuffwen ligiandis, som iac eller myne barn epter theres kere ffader til for:de tompth haffuom fore then deel j fasto, ther for:de mester Hoquon borde epter syna moder ærffua meder syna skiptisbrøder. Thy affhender iac mik minom barnom oc theres arffwom for:de tompt och tilegnar och tiilwender then optanempde mester Hoquon til æwinneliga ægho. Til tesses breffs høgre forwarningh beder jach erligx mans Magnus Frilles oc myn sons Clauus Henricssons jncigle trickias nidhan vndher thetta breff, som scriffuat oc giffuit ær j Abo anno Domini mcdlxxijº paa sanctj Peders dagh ad vincula, etc:a."}, {"df": "3513", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them thetta nærwarandis breff koma kan kennis oc kungør jach Kaderin Haquons dotter, Peder Swærdz oterleffua, myc haffua wnt och vplatit oc met thetta myt breff nw wnner, giffuer oc vploter hederligin herre mester Haquon Andrisson, canich j Abo, allan myn loth oc andeel som mik retteliga borde eller nw bør ærffua epter myna forældre j en tompt j Abo, ligiandis wiid stranden mellan domproastens gord oc stenbastuffwen. Thy affhender jac mik oc mynom arffuom for:de tompt oc tilegnar henne for:de mester Haquon tiil æwinneliga æghe. Wore oc sake thet nogra myne ærffwingia ville for:de tompt oterclanda, tho bepliktar jac mik met thetta myt breff at fylla for:de mester Haquon syn andeel j Dalby j Kymitte soken som looth oc lotkaffuel honum gaff j ræth byte epter synne moder. Tiil mere visso beder jac myna kere syner Olaff Drake oc Gøstaff Slatte trickia syt jncigle vpa righin a thetta breff. Datum Abo anno Domini 1472* vpa sancti Peders dag ad vincula."}, {"df": "3514", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Sture, Swerigis rikis forstondare, kennis och kungør met thetta myt opet breff at the (he) helge trefolloghet, jomffrv Marie och alle helgone tiil loff och ære och aff synderlige gønst swa och fore tiænist och troskap thenne breffuisare mester Magnus Nilsson, domproast j Abo, myn ælskelige capellan, mik och rikit her tiil giort hauer och æn her epter gøra scal, tho hauer jac wnt och giffuit oc met thetta breff wnner och giffuer honom frælse och fryhet pa epterscriffne godz Somarsoya godz, Pætesmækj, Thorawore, lighiande j Resa soken, Koskis j Nwmmis soken, Teppela, Reducka j Picke soken och prouastens godz wiidh Wlsby stadh. Thy forbiuder jac allom, ææ hoo the helzt ære, besynnerlige myne fogthe och embitzmen, ath the ey hindra eller qwælia for:de mester Magnus eller alle helgone j forscriffne frælse ok friheeth wiidh myna høgxte hæmpdh oc wredhe. Scriffuit och giffuit j Abo anno Domini mcdlxx pa thet andra aaret och første dag j Augusti monade, vnder myt jncigle.]"}, {"df": "3515", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Sture, Swerigis rikis forstandare, kennis och kungør met thetta myt opet breff ath alzmektigen Gud j hymirikj och sancte Henric tiil loff och æra swa och fore verdugx faders j Gud biscop Kortz och hans erligx capitulj kerlige bøn hauer jach wnt oc giffuit och met thetta myt breff wnner och giffuer Abo domkirkio frælsa och friheet pa thenne epterscriffne sticken: fførst pa sanctj Henricx eng nær Pakas j Masko soken, pa Panse engh j Reesa, pa Hwilo engh j Lundh, pa Tærffuenhawta j Pøytho soken, Nacko engh j Pemare soken, pa Suppela eng, pa Pastakunna tegh j Nwmmis soken met Hewos j Lemmo, pa lisla Serkilagx j Tøffuesala soken, pa Soentaka eng. Thy forbiwder jak allom, ææ hoo the helzt ære, besynnerlige myne fogte ok embetzmen, ath the ey hindra eller quælia for:de sancte Henric j for:ne frælse och friiheth, viidh myne høgxte hempd och wredhe. Scriffuit oc giffuit j Abo anno Domini 1472º, fførste dag j Augusti monadhe, vndher myth jncigle, etc.]Jach Sten Sture j Reffsness, riddere, Swerigis rikes forstandere, gør viterligit ath jach haffuer vnth och giffuith och met thetta mit øpne breff vnnar och giffuer sancti Henric friiheth oc frælsæ pa thenne epterscreffne ænghæ: Pakas eng j Masko soken, Pansio eng j Resa soken, Hwilo eng, Terhunhawtu, Nackio eng, Sukkila eng, Pastakwnda tegh, Hewos² teg, litzlæ Serkelax os Sohenpoia.³ Thy forbyuder jak alle, ehoo the helst are eller ware kunno, synderligæ fatege (ͻ: fogete) och embetzmen, sancti Henric pa for:ne friiheth och frelsa ath hindra eller hindra latha, mødhe, qwælia eller j nogra mottha forfang ath gøre eller sancti Henricx domkirkio j Abo, som⁴ thenne for:ne ænge nywtha och brucka skal, widh rikkesens strenge hempd och myn hylest. Datum Nadendal in crastino sancti Petri ad uincula, meo sub sigillo anno Domini mcd septuagesimo secundo.⁵"}, {"df": "3516", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Sture i Reffsness, ridder, Suerigis rikis forstandere, gör witterligt, at jach aff synderlige gönst och godwillie haffuer anamet och vntfongit och met thetta mit opne breff vntfaar och anamær hedherligæ och renliffwis mene conuentz modher abbatissee, alle systeræ och brödere i Nadendal closter met theris embetzmen, gorde, gotzss, hion och tienere alt hwess them met rettæ tilhörer, rörligt och orörligt, e hwat thet helst ær eller ware kan, j myn och rikesens hegn, fridh, beskerm och forswar, synderligæ at beschermæ och forsware til rettæ. Thy förbywdher jach alle, ehwo the helst ære eller ware kunne, synderligæ fogethæ och embetzmen, them eller nogit thet them tilhörer, som forscriffuit star, ath hindræ eller hindræ lathæ, möde, qwelliæ eller i noger mattæ oforrettæ eller forfang at göre, widh rikessens strenge hempd och myn wrede. Datum Nadendal feria 2:a post festum vincula Petri meo sub sigillo anno Dominj millesimo quadringentesimo septuagesimo secundo."}, {"df": "3517", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "[Jach Sten Sture i Reffsnes, ridder,] Swerigis richis fförstander, [gör witterligt, at jach aff] synnerlige gunst och godwelia hafwer tagith, ana[math] och vndfongith och nw met thetta mith opne [breff] nw tagher, anamer och vndfar hedherlige och renl[i]fwes personer sancthe Birgittas ordens systrar och brödher j Nadendall clöstridh och töm alle met all clöstres vordhnedh, landboer, tienistefolch, garde och godz, rörligith och orörligith, hwes forscreffne Nadendals clösther och tess systrar och brödher rætthelige tillhörer, vdj mijn och rigxens hegn, wærn, friidh, förswar och beskerm, besynnerlige at hegne, wærne, beskerme och försware till rætthe. Thy forbiwder iach alle, hwo the helst ære eller vara kwnne, the fore mijn och rigxens skuldh vele och skole göre och lathe, besynnerlige alle fogother och embitzmen, forscreffne Nadendals clösther pa personer, garde eller godz, som forscriffuit staar, at hindre eller hindre lathe, mödhe, qwælie eller j nogre mathe vtower thetta mit förswar at oforretthe, vedh mijn och rigxens strenge hempd och plicht. Gifwith j Nadendall tiisdagen nest effter S:ti Peders dagh ad vinc[u]lam vnder ………….. jndzigle ecke till stædis ær anno Domini millesimo [quadringentesimo septuagesimo secundo]."}, {"df": "3518", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3519", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3520", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3521", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Paimala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Thomas Olafson aff Torkila gør witerligit ath then tiidh jak hærædztingh hyolt a welborens manz Magnus Nielssons wegna met almoghen aff Renthemækj ok Rusko sokn j Paymala by arum epter Herrens byrdh mcdlxxijº ok odhensdagin næst æpter Bartolomej dagh j Jowan Haquonsons, fowgde j Norfinnæ, ok flere danda manna nærwaran, kærde Joniss læntzman aff Paymala til hederleghin herræ mester Magnus, domprouast j Abo, om Paymala godz, ok kom ther for retthe en gambla lantzretthens doombok, then Sone Sonasson, foordhum lagman j Norfinnæ, haffde aath; ther fantz vtinnan ath Gregress Andersson, som for:de godzit haffde wthsolt, war en man næmare en the andra ærffuingena epter Benkt Michelson, ok sameledis swor ok vithnade Jacoy Loyahalainen ok war oc bewist at thet waar swa dømpt ok stadfest pa landzretthen for xxx aar; huilkit ærendhet jak skøt the tolff tiil j næmpdinne saatha, som ære Henric Loyalaynen, Eric Moykosthen, Peder Kullika, Jacop j Magnula, Sigfrid j Meltosta, Knwt j Pitkæmækj, Henric aff Waywasthenkylæ, Niliss j Jacola, Benkt j Pawast, Olaff j Sarema, Larens Liwkko ok Olaff Thuri, the witnadhe, rantzsakade ok epter swora at domprouasten war retther tiil for:de godz pa helge licame wegna. Ty epter swadana skell, bewisningh, sorno withno och skelighen rantzsakan dømpde jak stadugt ok fast for:de Paymala godz wnder helge licame, ok forbiuder hwariom manne at clandra hær widh syne iij mark for min doom, ok for:de Jønis j Paymala saker tiil xl marcher for konungxdom ok til vj mark for lagmanss dom. Tiil mere wisso ok vithnisbyrdh bider jak for:de Magnus Nilisson at hengia sith jncigle nidhen for thetta breff met mith ægith, som scriffuit ær pa aar ok dagh forscriffne, etc:a."}, {"df": "3522", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3523", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Villiö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thette breff forekomma kan kennes iak Philpus Thomasson meth thette mitt opne breff, at then tijdh iak häredzting hölth med allmogan aff Kwmo sochn i Villeby i ärlig och välboren swens Yuer Olsons, fogotha ther samma stadz, och flere goda manna närwaru aar epther Gudz byrdh mcdlxx pa thet andra, på sancti Egidii dagh, tha kom för rätta Jöns Hindrichsson oc kärde till Olof Jwlen sa at Olaf Jwlen hade honom tillact, at han war Lasse Anderssons son oc ekke Henrich Paulssons son; huilckit ärende iak skiöth till thenne effterscriffne xij, som tha i nempdine satho, som äre Mattes Soppila, Jösse Hawallaij, Lars Piltoij, Niels Stegare, Laurens Roijkalast, Jöns Kwimen, Niels Katare, Jösse Kirralast, Mickel Olsson, Marten Quickoij, Henrich Laikost och Lars Pawi; the ransakado, vittnado oc fullelika tillstodo, at thet ärendet förra för lagen, för Henrich Clausson, warit hadhe, som häredzhöffdinge här then tijd waar, således at Lasse Andrisson sig wart hade med xij manna eede at forscriffna ….. oc fornempde Henrich Clausson dömbde them saaklösa Laurens Andresson oc hustrv …. Hans Henrichssons moder, om samma ärende oc wiite han them viith hadhe och forscriffne Olof Jwlen fullelica tilstodh a sätto thinge, at han henne thet awitto i öölsmahl oc visthe ther eij mehra skähl till. Effther thenne forscrefne skälom, wittnom oc ede oc hans sielfs bekennelse dömbde iak fornempde Jöns Hendricsson saklös för Olaf Jwlens åtalan oc for:de Olof saak till iij mark for oqwädins ord oc til iij marck for häredzhöffdinge dombruth. Ytermere till wisso oc bätre forskähl bider jak forscriffne ärligh oc wälboren swen Ywer Olsson at trykka sitt incigel med mith nedhan [fore] thetta bref, som scrifuit är i Kumo aar oc dag forscrifnom."}, {"df": "3524", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3525", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom thøm som thetta breff forekoma kan kennes jach Anders Hwitte met thetta myt opne breff at jach hauer salt myn boodh lighiandis pa norre sidhan aen, som kallas Aensborgh, och myn kolgordh bak sama boodhen tiil eth wædderkøp hederligom herre och velbørgnom manne mester Magnus, domproast j Abo, pa huilka bodh och kolgordh kennis jach mik haffua anamadh aff for:de mester Mognus ij tunnor smør fore xj marc swenska til godha otnøyan. Och om thet swa kunde henda thet jac icki then sama bodh och kolgordh kunde oterløsa jnnan thetta oc sancte Morthens dagh næst komande, tho scal han heholda(!) bodhen och kolgordhen epter thy the wærdh ære. Tiil mere vissa oc forwarning tho tricker jach myt jncigle fore thetta breff, som scriffuat ær j Abo pa helge kors dagh anno Domini mcdlxx secundo, etc.]"}, {"df": "3526", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dandemæn thetta breff höra eller see bekennes jak Niles Kalandh, borgare j Nadhendals köpstadh, och met tesso myno öpno brefue fullelica til star, at effter thet Gudh hafuer kalladh met dödhen til sik myn kære hustrv, Jngeborgh, och myn kære dotter, Gudh theris siel nadhe ewerdelica, och som jach tror och kenner thet sama staar mik fore och jak hafuer jnghen nærmer ærfwinge epter mik æn en myn son, huilkin nw ær j Swerige ok jak ey weth om han ær lifwandis eller dödh, thy hafuer jach met beradhno modhe, godhom wilia och j fullom skælum met wyna och frender radhe, samtykkio och godwilia vnth och vplatith och nw ginstan met thetta breff vplather och antwordar alth mith fasta godz j Vialaby pa Lontöö j Resa sokn, som ære v alna kringom allan byen, swa och myn gardh her j byen met siobodhom oc allom androm lösörom, som jak ægher, hederligom och renlifwes personis systrom och brödhrom j Nadendall ffor mynne hustrvs och dotters lægerstadh swa oc for myn eighen lægerstadh och sielegagn, om Gudi tekkis mik nw til sik kalla, medh swadana vilkor och foroordh, om myn son komber helbrygdh hem igen, tha skal han beholda alla lösöre, och om han formaa betala for allers wars lagerstadh och sielærykt, som ære xl marc, tha skal han wara næst at aterlösa for:de jordh j Wiala och gardhen her j byen. Ær thet swa, at han ey komber jnnan x aar ighen, tha skulu for:de gardhen, lösören oc jordhen j Viala höra Nadhendals clostre til ewerdelica ægho ohindrat oc oqwalt for allom warom wynom och frendrom, hwo the helzt wara kunno. Thesse dandemæn waro tha nærstadde, tha thetta giordis och fulbordadis, fförst myn scriptafader her Dominicus, kirkie herre j Reso sokn, Peder Nilesson och Niles Akten taka, borgmestara, Biörn wærkmestare, byfougte, Jöns Laurensson, Mattis Mattisson oc myn kære broder Eric, borgare her i byen. Thy til mere visso och withnisbyrdh bidher jach her borgmestara och radhit her j stadhen om stadzens jncigle och beskedeliga mæn Peder Nilesson, Biörn wærkmestare och Mattis Mattisson om theris jnciglen at henghia vndher thetta breff, som gifuit och scrifwit ær j for:de Nadhendals köpstadh pa sancti Lamberti dagh anno Dominij millesimo quadringentesimo septuagesimo secundo."}, {"df": "3527", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, som thetta breff före komma kan, kennes jac Eriich Dieken met thetta mitt opne breff, att then tiid jach ting hult met almogen aff Siunde soken på velbyrdig mans vegna Biörn Raualdson, herrishöffdinge j Rasseborgx len, j näruarv arlig suen Jeppe Oleffson, fougte på velboren mans vegna her Lars Axelson, riddere oc höffuidzman på Rasseborg, anno Dominj mcdlxxij, fredagen nest epter Michaeles, thå kom för rette på satte tinge tesse epterschreffne vederdelis men [aff] Munckaby oc Mörsbakka met theris skiptisbröder vm en querna stadt neder vid Munckkaby, på huilkin for:de ström tesse epterscriffne tolff landzsynemen varit hade på samma tid, som är Henrich Dönisson, Michil Person, Pelle Person, Öduast Månsson, Class Nithelax, Oleff Siurdson, Herman j Broo, Anders i Lep, Nils Henrichson, Mons j Hemus(?), Gres j Skorå oc Henrich j Kela, huilkit ærende the ransakade oc på satte ting vitnade oc eptersuoro, at for:de Munckaby skulle haffua then ena querna stadt oc hus, och Mörsbacka, Gossaby, Grönskog oc Per Veije met alla theras skiptis bröder then andra quernstadt och huss, som aff alder j for:de ström lot hafft hade, oc Störsby qwern aff, att byggia på siit landh; huilkit ærende jac sköt tiill the xij, som tha i nempdene sotå, som är Jon Rijsbijt, Jon Bock(?), Pouel Bentson, Jon i Eng, Jon Nikare, Lasse Larsson, Jon Person, Jens Höso, Michel Hard, Oleff Raualdson, Per Biörnson oc Per Jönsson; the ransakade, vitnade och epter suorå met tesse xij landzsyne men, att thet så aff alder varit hade, oc jngen thå mott nempden eller mot synemennen vedie vilde; ty dömde jac for:de ærande stadug oc fast att bliffua oc for:de Munckaby sak tijll xl marc för thet the hade met thera velde; oc förbiuder jach huariom yttermera på for:da thera ærande tala eller quelia, vid sina iij marc för heridzdom. Tesse breff mere visse oc bettre föruarningh trycker jac mitt jnsegell på ryggin åå thetta breff, som scriffuit oc geffuit ær åår oc dag som förscriffuit ståår."}, {"df": "3528", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3529", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3530", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3531", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekiennis jag Philpus Iffuiersson medh thessa mina öpne breffue, att then tijd iach folgde wärdoghem herre koningh Carll till Swerige, så folgde och Pedher Hindireson then wärdge herren. Thå talade Peder Hindirsson till konung Carll om ett godz liggiende i Espå sochn, som heter Baldensböle(!), hwilkhidt godz Halden och hans hwstru, Elin, som ännu boor i Räffle, panttsatte kirckione thet godzett för xxx marcher nästha fränder till ett åtherlösende till Löfena(!). Thå beffaltte konungh Carll mich, att iach skulde eeska opå hans breff, som orätteliga war wtgiffuit, och sändha thet ighen eller och dödhat, som oskäliga war utgiffuit i Kirckeslätt, och godzett liggier i Espå sochn, som thesse troo men Jap Hwith och hans broder Jöns Huit hade ägneth sigh till [som] nästhe fränder och icke finnes kunde. Nw then tijdh wälborna man her Lars Axelssonn, riddere och höffuidzman opå Rasborgh, tingh hultt medh almogen i Espå sochn, thå kom Peder Hindirsson före medh ssin stämpninge witne och talade opå förnembde koningh Carls breff och godz. Thå stämde her Lars Axelsson then annen dagen, wedh theris xl march, före medh theris breff, och the kommo iche; thå spoorde her Lars Axelssonn mich till, om iach trösthe att göre min eedh theropå, om konungh Carll hade thet mich beffaledt, som iach och giorde min eedh opå bookena, och baadh mich så Gudh tilhielpa, att han dödhade sielff sitt egit breff opå Ståcholm och baadh mich att iach skulde tage op hans breff och rijfuad sunder eller sändet till honum till Ståcholm thet förbe:de breff, och baadh mich, att iach skulde flye så, att the helge kirckona skulde fåå xxx marcher, och nästha fränder godzett ighen, som thesse effther:ne witnade och effterswro, som är Iwar Olsson, Michill Olsson, Lasse Larsson, Peder Basse, Oleff i Koffuola, Peder i Träskande, att ingen är närmare kommit till förbe:de Haldensbole godz än Peder Hindirsson och hans ärffuinger och helge kirckiona äre i mistningen både godz och peninger. Till mere wisso och witnesbördh hengier iach mitt incigle neden för thette breff, som scriffuit är anno Domini mcdlxxij."}, {"df": "3532", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxij [war] höstting i Tennile sochn [i] erlige manne näruaru Biörn Ragualson, fogte på Tauestehuus. Synemen mellan Wechmas och Vsikyle; thesse wore wittne: Mons Lunain, Anders Kappon, Henrich Karffuan, Anders Long i Sattila, han står effter sin faders ord; Hans i Tennile, Knut i Käckälä, Lonksu Kuriala, Hans i Hijffueniuola, Nils i Korpkyle, Peer Packainen, Widika i Käckälä, Hemming ibidem, Nils i Huetis, Hemming i Porffuola, Olff Herrain, Lasz Heijkan. Thenne förne 12, the swåre effter förne 4 swårne wittne om en råå, som heter Sirkamäki, som är näst måsan, som tuenne 12 tilförenne swåredt haffue, som Nils Tauestes [dom] vtwijsar. Anders i Vsikyle saach till 3 marcher."}, {"df": "3533", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3534", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3535", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3536", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3537", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3538", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3539", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3540", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Haistila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Hartwijk Jopson, lagman j Norfinne laghsaghu, gör witterligit, att then tijdh jagh ting hölt medh allmogen j Vlfzby sochn, j Haistialaby, j Mårten Jönssons närwaru, fougte på Åbo på her Steen Stwres wegna, riddare och Swärigis rijkis förståndare, och j wälbyrdigh mans Philippus Thomassons närwaro, häredzhöffdinges j Nedre Sategunden, åhrom effter Gudz byrd 1473, uppå S:t Henrichz affton om wintren, kom för rätta Jöns Andersson af Norramarck på satto tinge och hans skifftis bröder och kärde till Lauri Piltinpoica aff Öfre Sastamala* och hans skifftis bröder om åågångh på theras fiskewatn, hwilket the 12 landzsynamän på warit hade, såsom är: Olof Balck, Gunnar Olofsson, Philippus Thomasson, Hindrich Tawast, Hindrich Jönsson i Hwittis, Olof Laurensson j Madjerfwj, Juuti j Letola, Henrich Gudwastsson, Jöns Puutti, Lauris Raija, Hindrich Korkiakoski, Jöns Harittu; the gildade och sworo för thenne 12, som j nembdene sato, at thesse effterskriffne råår skola skilja för:da Norramarckebor och Öfwer Sastamalabor åth, såsom är förste råån Halkiwaha j Toraniemi, så tädhan till Sahankoski, och så åter ifrån Halkiwaha till Heinisenkifwi; och thet träsket, som ligger sunnan före thenne förskrifna råår, skall höra eenskylt Norramarckbor till, som kallas Kainuboor, och theras gambla ängiar frij, hwadh heller the liggia innan förskriffna råår eller vthan, som the nu och af ålder hafft hafwa, som theras föräldrar för them; och diupet skall skilja för:da Norramarckboa åth och för:da Öfwer Sastamalaboor, och offtabemälde Öfwer Sastamalabor skola blifwa på Norrasidone vth medh diupet och bruka intill Toraniemi på Halkiwaha medh jkorna täckth och fogla och eij längre niderkomma medh theras fiskerij j fiskelekom än till Pudasjerfwi, och thet skall wara allmenninge watn, och hwarthera niute frijt sitt fiskewatn och sina wassa vnder sitt egit landh; hwilket ärende jagh skööt till thenne 12, som thå j nämpndena sato, såssom äro Hindrich Bosi, Pädher Karlsson, Raphaël j Hiwäbol, Lasse Ärwestensson, Lasse Persson j Hiwäbol, Anders Oleffsson j Sastemalafierdh, Nils Kurittu j Masia, Anders Oleffsson på Romana, Hendrich Swart af Södermarck, Lasse Longh j Romana, Lasse Danmarck och Nils Longh, the ther om rantzsakade, witnade och efftersworo, at för:na 12 landzsynamän hade retteliga och skäliga synt thera millan, bode om råår och fiskiewatn. Effter thessom försch:ne skälom dömde jagh, för:de Hartewijk Jopsson, för:na råår och fiskewatn staduga och fasta jmillan för:da Norramarckbor och Öfwer-Sastamala obrotzliga holdas, widh 40 marcker för konunghz fougtz förbudh och widh 6 marck:r för min dom. Till thes brefs ytermehra wisso, witnesbyrdh och stadhfestelse beder jagh för:de Philippus Thomasson at han trycker sit insigel vnder thetta breff medh myno, hwilket som schrifwit och giffwit är åhr, dagh och rwm förnämpdom."}, {"df": "3541", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kexholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi, venaja", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Aff Gudz nadhis wägne ok af fulmektoge befalning ok welsignilse erchebiscopens af Store Nogordh, biskop Pheophile, war ärligin herre Wasilie Wasilsson, kanig i Stora Nogordh, Matphe Jwanson, fogdhe j Stora Nogardh, ok Rikar Petirson medh flere gode män j Käkisholm, till thäm komo ärlige sändebudh fran her Erik Absolsson j Wiborg, ärlige män Josse Olaffson, Anders Laurensson, Henrich Hansson medh flere godhe män ok forramade ther ok begrepo en fastär fredh nu om sancti Vincencij dag ok v wikor effter nijaarsdag aat aare stadug ok obruteligin holla skolendes pa bodhe sidher effter rätt korskössning, ok i then samma fredin skall holdis eth wenligid möthe wid Woxen om nyaarsdag nästkommande; ther skole kome gode män af Stora Nogardh fullmäktoge ok godhe män aff Wijborg fullmäktoge at giffue rätt och hämdä bodhe till landh ok watn pa alle klagelige saker ok käremol, som hwar hafuer till annen pa bodhe sider; ok om nagor hafuer giort then annan offuergang offuer gambla raar, som bewijses medh skäligin breff eller wetne, tha skolo the godhe män af Stora Nogardh ok af Wiborg gifwa räät till land ok watn; konno the thet eij görä för än [the] thet seet ok ransakat, tha skolo the ther nämpnä godhe män pa bodhe sidher, som ransaka hwadh stadh, som orätt giort är, ok ganga raan fran Systrene ok till Norrbodn efter besig[l]de breff ok witne; kan thet ther ändas, tha är thet gott, kan thet ok engelund atskillias j thet sinnet, tha skall fredhin likwell stadug ok fast blifwe standande, som nu är begrepin, swa at engin af Stora Nogardens land skall göra skadha pa Wiborgs land eller nogenstadz pa Swerigis landh eller theres vndersathe, hwarken till land eller watn pa nogro, som hwar hafuer j sinä haffuande wärie; ok ekke helder skola aff Wiborg eller af Sweriges land skada görä pa Stora Nogardz land eller theres vndersathe, hwarkin till land eller watn, som hwar hafuer i haffuande wäriä, swa lenge al ärende äru ransakat; ok om nogre ogerningx män eller gieldskyldoga löpe fran sitt landh, the skolo ather antwardas till theres egid landh igen. Ok j then freden skolo wägfarande män ok köpmän ok lödiäkarla frij ok renom wäg hafwa pa bodhe sidher fran Stora Nogardh ok Nogardz land till Wiborg ok till Swerigis land, ok fran Wijborg ok Wijborgz land Swenske män till Stora Nogardh ok Nogardz land, bode offuer land ok watn, epter rätt korskysningh. Alla the, som i thesse skriffwen ärw, [ärw] skriffwen af koning Wasilie Wasilieson fogde Matphe Jwansson af Stora Nogardh; pa alle Stora Nogardz wägne korsskyssning (= korskysste) fogde af Käkssholm Anders Jwansson, befogde Jwan Jacobsson, Kyro Teppansson; pa her Erikx Axelssons wägne i Wiborg pa Swerigis wägne korskyste Josse Olaffsson, Henrich Hansson, Erik Nilesson. Scriptum anno Domini mcdlxxiij."}, {"df": "3542", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3543", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "W[i]thi thet see allom witterligidt, såm betta bref förekomma kan, kennes iagh Hans Dieckn, adt det sin min herre herr Erich Axelsson landztingh hölt wedh Tauesthuus i nhärwaro godhe mäns Jusse Olufson Caxikylä af Pedher Dieckn, Jäppe Pedhersson, Hans Pedhersson, Claas Kurcki och Jusse Olufson af Haw åhrom efter Christi bördh 1473, om kyndermesså afton, thå kom för rätte Pyyhricki(1) och käärde [til] Gudhmund Noodos(2) och hans granne, at the skola hafwa honom hindrat skoogha och watn, såm han hadhe fångit med kööp af Suontaka by; huilcket ährandh han skööt till the 12, som då i nempnden såthå, om dhe dhem nogot afwijste, såm ähr Jusse Tiän,(3) Nichi Niemist,(4) Oluf Cauppisson,(5) Eskill Taurainen, Oluf Andersson, Hemmingh Porfuola, Oluf Keysari, Lauri Paijnaija, Jusse Inni, Heicki Salli, Peer Turdtsson och Heicki Wijalan. Och desse wårå försch:e witne: Jussi Taskoi, Matti Tasainen, Låuri Hisnoin,(6) Nicki Nihattulan, Nicki Hyryola, Peer Mustiala, Oluf Teoi; de ransakadhe och witnadhe, att forb:de Suontaka hadhe sålt och fullelighen penninger vpburit af Pyyhricki såm foreskrifwit ståår. Till mehra wisså och witnesbördh att så waar hafwer ransakat, tå trycker iag mitt jnsiglet på baaken dhetta breff. Varianter i det andra exemplaret: (1) Py Heyki (2) Nordos (3) Tiain(?) (4) Nemist (5) Kåupisson (6) Härefter: Erich Nipu, de witnadhe, ransakadhe efterswåre …… af Suontaka b…… och watn for …… fierdingen till ….. wille kasta sitt ……. och witnes bord ……gen detta bref äre …… som foreskrifuit stor …… Detta står i kalfwen ……. kringh om Tyrfwande …….. först Kurjen oja, Lendo … pahalla Lauta walkama ….. matkan taipale, Kylle …… Saloxen jerfwen paha(?) …… vpå bergen Ruogunraud …… dedan strax til Wilein …… och dedan igen till Kurpen ….. (Jfr. Hans Djäkens bref af 29 nov. 1470, båda kopiorna, med hvilket vid afskrifningen påtagligen en förblandning ägt rum.)"}, {"df": "3544", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcd°lxxiii, sabato ante Letare, i her Erick Axelsons tidh Per Deng, lagman pa same tidh, dömdes thenne epther scripne raa stadugh och fasth mellan Sarwelax och Pickepæ, som ær førsth endhe raa raasten with Lappenorenæs; annan raa hether Sandhbæck with somar al madhe wægen, och medel raa ther mellan ær østhen for Pickepæ aakren, som xij stena ligga och bocthar appa Sarwelax sidha for Pickepæ bygningx aaker och engh skwlth, hwlkit pa bodhe sidher wel aatnøge lothe, widh xl march for kwnu[n]gx dom och vi march for lagmans dom."}, {"df": "3545", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Henricxson, hæredzhøffdinge j Piike herede, kennes thet at aarom epter Herrens byrd mcdlxx pa thet tredie aareth, xxv dagh j Aprili monadhe, j Korpelax by, then tiid jak hæredz tingh hiolt met almoghan aff Piike sokn j beskedeligx swens Benkt Jonissons, landzfougde j Swderfynne, oc flere goda manna nærwarv, koma pa sætta ting beskedelige men Bern scriffuære, borghare j Abo, oc Olaff Pawalsson, Bern Grothis tiænere, met fulle makt oc wmbudh aa for:de Bern Grothis wegnæ, oc wore vppenbarlige bekende at Bærn Grothe haffde lagligha saalth oc j rettæ køpe vplathit hederlighen herre mester Magnus Nielsson, domproast j Abo, alt Koskis godz j Nwmmis sokn liggiende, fore twhundrade marc, huilka peningæ kendes the for:ne Bern Grothe haffwa fulleliga vpburit til gode atnøghio. Thy affhende the hanom oc hans arffwom pa sama ting forscriffne Koskis godz oc tileghnade thet for:de mester Magnus oc hans epterkomande, skøtte oc skælæde wnder hanom met alla thæss godz tillaghur, jngo wndantaghno, som the godze nw tilhører eller aff alder tilhørt haffuer; offuer huilka skøttning wore thenne tolff epterscriffne beskedelige bolfasta men [som] j nempdene saatho, som ærw Jusse j Affuæs, Peder j Mylleby, Henric Poykiloma, Michel Pompa, Olaff Py, Mattis Wittema, Michel Winoynen* Thomas Thære, Olaff Vsipæ, Jaap Papen, Olaff Tokka oc Larens Mægestæ. Oc jak Sten Henricsson war forskælæ man. Epter swadana skæl oc ingen ther aamoth wedhiæ wilde, tha dømpde jak thetta køp stadugt oc fast oc samalund thenne skøtning. Daghen epter at thetta swa skeeth war sporde jak for:de Bern Grothe til om han fulleliga tilstoodh swadana skæl oc skøtning som for:ne hans wmbudz mæn giort haffde pa hans wegna, huilkit han fulleligha thet tilstood oc thet alleledis jakadhe oc samtykte. Thy förbiwder jak hwariom manne hær pa tala wid syne iij marc for min dom. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak for:ne beskedelige men Benkt Jonisson, Bern Grothe oc Bern scriffuare om theris incigle met mith eghit hengiænde fore thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Abo aar oc dag forscriffne.]"}, {"df": "3546", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3547", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cuius proprium est misererj et parcere, exponitur humiliter s. v. pro parte deuote creature vestre Conradj, episcopj Aboensis, quod dudum quendam clericum sue diocesis ad minores et subdiaconatus ordines eadem die promouit ac eciam quod propter longam partium illarum ad Romanam curiam distanciam et viarum discrimina apostolorum limina, vt tenebatur iuxta juramentum prestitum in promotione sua, non visitauit et quod archiepiscopus Vpsalensis, metropolitanus suus, a Datie et Suecie rege caperetur et captus deponeretur, consensijt cum alijs nobilibus regnj, fuitque regis prefatj feudatarius et temporalem exercuit jurisdictionem ac in subsidium regis prefatj obcessi misit familiares, quj in bellis interuenerunt, in quibus fuit magna hominum strages ac, intellecto quod pirate et latrones publici in territorio et districtu et diocesi suis discurrendo damna jnferrebant hominibus sibj subditis, ad illos offendendos familiares suos similiter emisit, fuitque inter eos rixa, in qua homicidia et mutilaciones interuenere, et visitando diocesim numerum quorum(!) a jure statutum excessit et subditas ecclesias et clerum grauauit recipiendo munera pro se et suos familiares ac procuraciones eciam non impenso visitationis officio, latas in tales ecclesiasticas censuras et penas incurrendo, ac illis ligatus existens missas et alia diuina officia non tamen in contemptum clauium celebrauit jrregularitatis maculam contrahendo, postquam tamen de huiusmodi penis plenius certificatus fuit, ad diuinorum eorundem celebrationem jam per annum vel circa abstinuit, prout abstinet de presentj; cum autem, pater sancte, prefatus episcopus maiorem partem premissorum potius ex eo, quia credebat ej licere commiserit, quam alias, et de hijs ab intimis doleat et propter guerras huiusmodi ad paupertatem deuenerat, cupiatque absoluj et intendit de cetero a similibus abstinere, supplicat s. v. prefatus episcopus, quatenus [statuj] suo consulentes ipsum ab excessibus ac censuris et penis predictis absoluj et super jrregularitate predicta dispensarj, omnemque inhabilitatis et jnfamie maculam siue notam ex premissis prouenientes abolere mandare ac sibj [ut] vsque ad viginti annos limina predicta visitare minime teneatur, concedere dignemini de gracia specialj, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis, ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis opportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presencia domini nostri pape de absolutione a censuris ob non visitacione[m] liminum. Jo., electus Vasionensis. Datum Rome apud sanctum Petrum pridie nonas junij anno secundo."}, {"df": "3548", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxiij, på lördaghen näst efter S: Erasmi dagh, thå war sommar ting i Tulos i Sairala. Nembdenn: Eskell Towoinen, Anders Philpussonn, Lahrs Myllare, Påffwehl Regni, Thomas Portas, Thomas Muckala, Lars Sarhiss, Petter Wintij, Hendrich Kotaren, Michel Pinneka, Larss Cowolla, Larss Somnalann. Jtem vnder Syrientacka godz ligger så mångh stycken jordh, som ähr först på ..tissen oija eht pundh landh; jtem i Karpaniemi viij karplandh; jtem Panunmäcki j pundh landh; jtem wedh Kalsala quarn eht pundh landh; jtem huadh gärdhe södher vtt wed Calsiala tee v karpelandh; jtem Mutas oija eet pundh landh; jtem wedh Cangas ij karplandh; jtem wedh Liekiwähru green iiij karplandh; jtem wedh Mustaoija j karpland; jtem wedh Teurois quarn ij pundh landh; jtem i Kortecandhotawos(!) v karplandh; jtem wedh nye bron på wester sidhan iij karplandh; jtem wed Keskas broo på högre sijdan medt Lackola v karplandh; jtem iij lass eengh allt tillhopa hwar the kahn liggie; jtem i Matialax iiij lass engh; jtem Kurki soo ij lass ängh; jtem Panno soo rödiemarck liggandes vnder Syrientaka åcker wedh v lass; jtem om dher finnes meehre engier och vttmarker först thett warder granneligen ransackadh. Jtem desse effter:ne woro skattningzmähn: Hans Beingtsson, Madz Persson, Pehr Tönnesson, Lauritz Taparoin, Hans Kofwalan, Olle Tättoinen, så at mållssäiganden låtter sigh ått nöija på bådhe sijdher, nembden (och) åhörrandhe och alle sohn så att dhe inthet vndanskildhe i förb:de styken, vthan som förschriffuidt står."}, {"df": "3549", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime parter, exponitur humiliter s. v. pro parte deuote creature vestre Conrardi, episcopi Aboensis, quod dudum quendam clericum sue diocesis ad minores et subdiaconatus ordines eadem die improuise et inaduertenter promouit ac quod propter longam illorum partium ad Romanam curiam distanciam et viarum discrimina ac guerras continuas apostolorum limina, vt tenebatur, non visitauit, pro ut ex juramento jn promotione sua prestito tenebatur, necnon quod in quadam ciuitate vnacum rege Datie et Suetie, a quo feuda tenebat, ab ipsius regis inimicis obcessus ad liberandum se et sua obsidionemque dissoluendam vnacum dicti regis familiaribus familiares suos emittere compulsus fuit, vnde hominum strages est subsecuta. Verum, beatissime pater, quia piarum mentium est timere culpam, vbi culpa minime reperitur, timeatque ipse episcopus propter premissa censuras et penas ecclesiasticas incurrisse et irregularitatis maculam diuina celebrando officia contraxisse et propterea ab eorundem celebratione et ordinum collatione iam per annum et vltra abstinuit, prout abstinet de presentj, ac de hijs doleat ab intimis, cupiatque absolui et intendat de cetero a similibus abstinere, supplicat s. v. prefatus episcopus, quatenus statuj suo consulentes ipsum ab excessibus et censuris ac penis predictis absoluj et super irregularitate, si quam premissorum occasione contraxit, dispensarj omnemque jnhabilitatis et infamie maculam ex premissis prouenientem abolere mandare de gracia speciali, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis necessarijs et consuetis. Fiat ut petitur et de visitatione ad quinquennium. F. Et de omnibus Et super irregularitate Et quod non teneatur visitare limina in decem annis Fiat ut supra. F. Datum Rome apud sanctum Petrum decimoseptimo kalendas julij anno secundo."}, {"df": "3550", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Sixtus episcopus, seruus seruorum Dej, dilecto filio preposito ecclesie Aboensis salutem et apostolicam benediccionem. Regimini vniuersalis ecclesie, licet immeriti, disponente Domino presidentes, ad ea partes nostri officij libenter dirigimus, per que prelatorum ecclesiasticorum status valeat et indemnitatibus prouideri. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte venerabilis fratris nostri Conradi, episcopi Aboensis, peticio continebat, quod ipse, qui tempore quo ecclesie Aboensi tunc vacanti in episcopum prefectus extitit et pastorem, iuramento, vt moris est, prestito promisit, quod apostolorum limina certis tunc expressis successiuis temporibus visitaret, propter parcium illarum a Romana curia distanciam et guerras, que in eisdem partibus viguerunt, limina predicta hactenus minime visitauit et inaduertenter quendam clericum sue dyocesis ad minores et subdiaconatus ordines eadem die promouit ac, dum vnacum t[unc] t[emporis] Dacie et Swecie rege, a quo tunc ipse episcopus feuda tenebat, ab ipsius regis inimicis in certo loco obsidione teneretur, suos familiares ad liberandum se et sua vna cum dicti regis familiaribus, ad id impulsus iussu Regis prefati, misit, qui in bello, in quo hominum strages subsecuta extitit, interie(m)runt, periurij iratum (ͻ: reatum) et suspencionis ac alias ecclesiasticas censuras et penas in tales promulgatas incurrendo ac illis ligatus existens missas et alia diuina officia celebrauit ac alias illis se immiscuit. Quare pro parte dicti episcopi, qui, vt asserit, propterea a diuinorum celebracione jam per annum abstinuit et vltra, prout abstinet de presenti, et premissis ab intimis dolet, nobis fuit humiliter supplicatum, vt ipsum ab excessibus ac censuris et penis premissis absoluere ac secum super irregularitate per eum premissorum accione contracta dispensare, omnemque inhabilitatem et infamie maculam siue notam ex premissis prouenientem abolere aliasque statui suo in promissis oportune prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur attendentes, quod sancta mater ecclesia nemini gremium claudit ad eam redeunti, volentesque eundem episcopum fauore prosequi gracioso ac tum (ͻ: eum) et ecclesiam prefatam a laboribus et expensis, quos eum subire oporteret limina predicta visitando, paternis studiis releuare, discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatenus eundem episcopum, si hoc humiliter pecierit, ab excessu ac periurio necnon sentenciis, censuris et penis predictis auctoritate nostra hac vice duntaxat absoluas in forma ecclesie consueta, iniunctis inde sibi pro modo culpe penitencia salutari et aliis que de iure fuerint iniungenda, secumque super irregularitate predicta dispenses aboleasque omnem inhabilitatis et infamie maculam per eum premissorum accione contractam, non obstantibus premissis (ac) constitucionibus et ordinacionibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscunque. Nos enim, si absolucionem, dispensacionem et abolicionem huiusmodi per te vigore presencium fieri contigerit, vt prefertur, eidem episcopo, vt usque ad quinquennium a datis presencium computandum limina huiusmodi visitare non teneatur, auctoritate apostolica presencium tenore indulgemus ac ipsum episcopum a juramento predicto quo ad huiusmodi vicitacionem, duntaxat dicto durante quinquennio, dummodo ad eam faciendam alias realiter non teneatur, dicta auctoritate absoluimus, volentes juramentum ipsum in ceteris aliis inuiolabiliter obseruarj. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnacionis Dominice mcccclxxiij, decimo septimo kalendas Julij pontificatus nostrj ...."}, {"df": "3551", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum parrochialis ecclesia in Kym(!) Aboensis diocesis, que insignis est in ornamentis ecclesiasticis ad diuinum cultum pertinentibus, carere(?) incipiat et illius edificia declinare, passaque sit in suis redditibus propter crebros Ruthenorum et infidelium, in quorum finibus sita est, incursus et incendia dampnum atque non modicum detrimentum, parrochianique ipsius ecclesie partim interfectj et partim in captiuitatem ductj ab infidelibus supradictis [sint], egeatque propterea reparatione et edificiorum conseruatione, supplicat igitur s. v. deuotus orator vester Martinus Olauj, eiusdem parrochialis ecclesie rector, vt omnibus christifidelibus vtriusque sexus hominibus, qui jn sancti Michaelis archangeli ac dedicationis ipsius ecclesie festiuitatibus deuote visitauerint et pro reparatione ornamentorum et edificiorum conseruatione eiusdem ecclesie manus porrexerint adiutrices, septem annos et totidem quadragenas de jniunctis eis penitentijs misericorditer relaxare, et quod perpetuo durent, concedere et indulgere dignemini de gratia specialj, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. Concessum ut petitur in presentia dominj nostri pape. Jo., electus Vasionensis. Et de duobus festis Et quod indulgentia septem annorum et totidem quadragenarum perpetuo duret Concessum. Jo., electus Vasionensis Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kalendas julij anno secundo."}, {"df": "3552", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grut vnde wes jk ghudes vormach. Juwer ersamheyt tho wetende, ersamen leuen hern borgermeister vnd raet der statt Danczik, dat jk juwen breff wol vornamen hebbe, dar jnne juwe ersamheyt schrifft alze van Jons Anderson, dat he myn wedderlages knecht s[c]all syn. Dar segghe jk nen tho, he was myner moder knecht vnde hadde er ghelt, men dat hebbe jk sodder van em genomen. Hir vmme heft em Steffen Hollander jn den saken wes tho kort gedaen, dat he ene dar myt juw behindert heft vnde heft em schaden dan, alze juwe erlyke wisheyt ok wol erkennen kan, wente de ergenante Steffen van my getoghen ys alze nyn ghut knecht vnde ys my schuldich ghebleuen en jar gare kost vnde vj ossenhude, en armborst vnde ene loett busse. Were jk em wes pleghen gewest, he mochte my hebben tho geschreuen edder ok suluen gekomen. Alt wes twischen vns beyden hadde gewest, dat vrome lude hedden erkennen kont, wolde jk em gedaen hebben, he en dorffte den schamel gesellen vmme mynne willen dar nicht besettet hebben. Men wen jk vnde Steffen tho sammede komme, zo wille wii vns vmme de rekenschapp wol vorlyken, wat tuschen vns ys. Wor vmme, ersamen leuen hern, bydde jk juwe erlyke wissheit gy willen wol don vnde wesen dessen ergenanten Jons Andersson behulpplyk vnde bystendich jn sinne rechte, dat he moghe des sines bruken vnbehindert, went he dar nyne schult an heft. Hir mede sytt gode almechtych beuolen. Geschreuen jn Abo des vrydages vor sunte Margreten daghe lxxiij. Hinrik Kortdeshaghen, borgher jn Aboo. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wysen, cloken mannen borghermeysteren vnde rattmannen der stad Danczik myd erwerdichheyt geschreuen."}, {"df": "3553", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3554", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3555", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3556", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vy epterscriffne Gert Hoppen oc Elsebj Albrictz dotter gørom witerligit at wy met godha wilia oc beradne modhe haffwom laglige saalth oc j rætte køpe vplathit j goda manna nærwarv hederligen herre mester Magnus, domproast j Abo, bodhe war godz Petæsmækj oc Torawore j Resa sokn liggiendis met alla theris tillaghwr fore tughundrade mark swenskæ peninge, huilka peningis summa kenomps wy oss haffwa fullelige wpburit til godho atnøgio, huilken godz Arn wan Ærffwen, Gud hans siel nadhe, fordhom radman j Abo, gaff laglige mik for:de Elsebj pa sætte tinge, skøtte oc skælædhe mik til ther sama stadz, som skøtnings breffuit ther pa giffuit ytermere wtuisar. Thy affhendom wy oss oc wora ærffuingæ the for:de godz oc tilegnom them forscriffne mester Magnus oc hans edterkomandom met alla theris tillaghur, jngo wndantagno, til æwinnelige ægho, offuer hwilkit wort køp wore thene epterscriffne boolfasta men: Lasse Hakonsson, Knuth Watziala, Larens Kerdula, Ole Norikala, Niels Wainisari, Marti Hawgniste, Gerlag Kawriste, Olaff Mwlli oc Martten Pansio; oc giffwom wy landzfougdhen j Norfinne eller oc hwem for:de mester Magnus tilsighiænde worder wara fulla makth at skøta oc skæla for:de godz pa sættæ tinge epter laghen oc riksens sedweniæ wnder optanempd mester Magnus oc hans epterkomande. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak Gært beskedelige men Olaff Jopson, borgamestare, oc Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Piike hærede, oc jak for:de Elsebj bider oc Andris Munk(?) borghamestære, oc Jørian, min son, at hengia theris jncigle nidhan fore thetta breff, som scriffuit ær anno Domini mcdlxx tercio.]"}, {"df": "3557", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3558", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3559", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3560", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3561", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3562", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3563", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Anno Dominj mcdlxxiij° uel quarto dödde her Nigles i Pædersöre. Han gaff Nadhendals closter i testament viij aam siel, ½ lest smör oc j godz j Tawast landh. Her wt aff fik clostret ij tunnor smör; alt annat war wt plaanat af testamentz breffuet per Magnum Nicolai, tum temporis prepositum, et capitulares."}, {"df": "3564", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3565", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arboga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3566", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennis och kungør jach Godzskalch Witthe, canic j Abo och kirkeprester j Æffrobominne, at jac met god wilie och berodhno modhe hauer salt och j retthe køp vplatith hederligom herrom mester Mognus Nicolai, domproast j Abo, och her Peder Andree myn kolgordh offuer ana, lighiandis næst Hans wan Askans kolgordh, och myt staal och stallerwm, lighiandis ther twart offuer gathen, til æwinnelige tiidh for xx marc peninge, huilke jak kennis mik haffua vpburit j godhe otnøgya. Thy affhender jach mik for:de koolgordh, staal och stalrwm oc allom mynom arffuom och tilegnar them for:de mester Magnus oc her Pedere j swadana motto at the forrørdhe æghidela lighia vnder alla helgone altare. Tiil mere wisso oc vitnisbyrdh beder jach ærlig man mester Aruid hengia syt jncigle nedhan fore thetta breff met myt eigit, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdlxx pa thet fierde, annan dagen j Marcij monade.]"}, {"df": "3567", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3568", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini Amen. Pernecessarius litterarum usus tanto commendabiliores reddit veteres ipsarum vigilantissimos inventores, quanto plus posteris dinoscitur multipliciter profuturus. Litteris enim facto (= –ta) jam dudum preterita efficiuntur occulta fide presencia. Litteris labilis fluidaque humani sensus memoria fit stabilis, firma ac quodammodo perpetua. Litteris denique clarescunt ratiocinia, tolluntur ambigua, perit perplexitas, provenit securitas, atque evolat sepe securus, qui sine litteris fuerat interdum vexacionibus plurimis involvendus. Paucum proderit homini voluntas liberrima vel intellectiva potencia perspicacissima, nisi assit et fidelis custos memoria, ut quod una voluerit et altera decreverit, hec velud fida thesauraria scripture monimentis adjuta reservet. Quidve valet rerum subtilium intellectis (= –tio), quas sine litterarum patrocionio brevis admodum delebit oblivio. Cum omnium habere reminiscenciam auditorum, divine sit condicionis pocius quam humane. Hinc est, quod vos (= nos) N. prepositos (= –tus) ac capitulares ecclesie Aboensis, propter diversarum (= –sorum) vertigines casuum et causarum per nos actenus decisorum ac in futurum decidendorum, ad forum ecclesiasticum spectancium, qui quoque adeo graves hiis diebus preter solitum insurrexerant, ut patratores ipsorum nervum ecclesiastice discipline vi rumpere videantur, consentanea communique omnium deliberacione desuper sepe facta volumus singulos et omnes casus et causas deinceps demergentes, Deoque juvante, justicie ministerio et nostra sollicitudine terminandos, in scripta plana redigi per aliquem juratum nobis scribam capitularem, nudam gestorum ac gerendorum negociorum veritatem continencia, ad que tamquam ad annales autenticos recursus in submovendis dubiis habeatur, ne lajci rudes et opidani pericie litterarum expertes, negocia sua sollicitissime conscribentes, viris ecclesiasticis illuminatis, et ipsis laycis merito exemplaribus, in hoc appareant quomodolibet prerogari. Neque ob hanc nostri (= nostram) ceptam sero vigilanciam nobis aut nostris predecessoribus incurie desidieque vicium quis se iuste estimet irrogari (= –re), dum prior populus tenacis obedientie filius desiderandeque pacis alumpnus, suo tempore quicquid sancta mater ecclesia observandum duxerat, sine contradictione qualibet subire gaudebat. Quis itaque causam intentaret, dum nullus adesset, qui de retroactis alterum impugnaret. Modernus autem predurus populus, nervum habens ferreum, frontem eneam et caritatem gelidam, velud homo pestilens non amat eum, qui se corripit, ymo non modo non amare, verum eciam, si detur copia, invadere non pavescit. Tres p[r]oinde conficere curavimus libellos, acta capitularia vel negocia complectentes: unum qui statuta, secundum qui causas mere spirituales et tercium qui civiles debeant continere. Anno igitur Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto, prima die mensis aprilis, hoc opus sumpsit exordium, Christi nomine invocato: Statutum huius alme Aboensis ecclesie a tanto preterito tempore practicatum, cujus in contrarium memoria non existit, in suo perpetuo robore confirmantes, consensu unanimi innovamus. Videlicet quod presentes capitulares, eciamsi unus solus presideret, plenam domini episcopi auctoritatem, ex jure communi duntaxat sibi concessam, ac ceterorum absencium concapitularium habentes, possint et debeant licite et libere, si aliud canonicum non absistat (= ob–), ad diffinitivam procedere sentenciam super singulis casibus emergentibus decidendis, nemine penitus expectato propter sumptus pauperum litigancium divitandos (= de–), ac eciam alia reformacionem cleri, ecclesiarum vel scolarum concernencia ordinare, prout illis visum fuerit expediens atque justum, nisi tales vel talia essent, qui vel que eorum facultatem excederent, ymo omnium et singulorum eciam peritorum forent, concilio (= –silio) haberent merito diffinire. Quique presentes solum Deum pre oculis cordis habentes consciencias manusque suas ab omni sorde muneris et munii faciant alienas, meram justiciam omnibus ministrando, si terribile summi judicis judicium ac penam capituli, cum (= dum) eterni Dei sentenciam et reatum in libro vite voluerint evitare. Nullus recenter in capitularem assumptus ecclesie Aboensis prius admittatur ad secreta capituli pertractanda, vel vocem quovis modo habeat in eodem, utpote in prelatorum electionibus, canonicorum recepcionibus vel beneficiorum collacionibus, quam fisco dicte ecclesie Aboensis v markas monete Holmensis exsolverit cum effectu pro libris aut aliis jocalibus necessario reparandis. Quilibet noviter assumptus jurabit se fidelitatem contra omnem hominem mundi, saluo juramento domino episcopo prius prestito, suis concapitularibus servaturum, eorum secreta minime detecturum ac concordiam siue amiciciam ad invicem foturum, quantum in se fuerit, diebus omnibus vite sue. Si dissidium inter singulares personas capituli aut emulacionis seminarium inter partem et partem oriri visum fuerit, omnes reliqui fideliter et constanter insimul collaborent, ut discordes celeriter reconcilientur et emulacionis materia funditus abrogetur. Sed et nemo umquam parcialitates, scismata aut ligas, sub pena relegacionis a collegio capitulari, faciat, foveat aut procuret. Si cuiquam capitularium injuriatum aut conviciatum a quocunque in facie capituli extiterit, omnes sibi deputent, quod eorum eciam numero fuerat irrogatum. Si vero extra presenciam capitularem quis convicium vel criminacionem sit passus, et super hoc querelam coram capitulo fuerit prosequutus, tunc non poterit is suo criminatori remittere aliis fratribus inconsultis. Nullus residencium aut in Reso vel equali distancia et citra vicinus existens ecclesie cathedrali a die capitulari, que semper deinceps die mercurii, nisi festi sublimioris [solennitas?] in eadem celebranda impediat, habeatur, se absentare presumat, sub pena unius ore ante diem capitularem proxime sequentem presidi persolvendo (= –de) capitulari, nisi illum corporalis infirmitas, domini episcopi vel capitularium specialis commissio vel auctorias faciat excusatum. De aliis diebus forte capitularibus in futurum ordinandis simile sit judicium. Predicta vero emenda pro capitularium jocunda recreacioni (= –ne) reservetur. Qui vero penam dictam pertinaciter distulerit exhibere, tantum de suis redditibus pro residentibus [deputatis] minuatur. Nullus horisteram aut sermonem ad populum vel ad clerum se ex ordine superiorum assignacione contingentem, sub pena unius floreni Renensis infra mensem persolvendi, nisi alium canonicum vice sui habeat surrogatum, omittat. Si quis capitularium in festis totis duplicibus, quibus aliquis canonicorum est horista, sine almucio et superpellicio se summo choro ingerat, dum aguntur hore divine, solvat unam oram infra quindenam proxime sequentem; et hac emenda cum immediate premissa cadat tam ecclesie quam capitulo, cum utraque passa injuriam videatur. Insuper concorditer et capitulariter statuimus, quatenus ceteris festis principalibus non omissis, in hiis presertim sex solemnitatibus, videlicet utriusque festi beati Henrici, dedicacionis ecclesie, pasche, corporis Christi et nativitatis Marie, prelati et ceteri canonici capati in processione incedant. Quibus, sic ut premittitur, in predictis sex festivitatibus capatis incedentibus debebitur una stopa vini ex cellario sancti Henrici, tociens quociens unicuique singillatim. Item statuimus, quatenus prelati et cononici inferiores, quibus opus est vino, tociens quociens voluerint ex cellario beati Henrici pro quatuor ortonibus in promptum numeratis stopam obtinere, (= –neant), ceteris hiis privilegio et gracia privatis. Item, quicunque capitularium in fundis ecclesiarum aut altarium velit domos vel novas instaurare vel antiquas restaurare, quatenus ex latomia ecclesie cathedralis millenarium laterum habere proterit pro viginti oris, in promptum numeratis, vel pro duobus pundis siliginis, super plene mensuratis et ante recepcionem laterum cum effectu solutis. Statutum est solenniter, quod nemo in ecclesia Aboensi in canonicum recipiatur, nisi de legittimo matrimonio sit procreatus, et cujus parentes sui conceptus tempore matrimonialiter copulati extiterint, alias, cujuscunque status, gradus vel ordinis seu condicionis existat, ad canonicatus et prebendas qualescunque assequendas inabilis sit, et per presens statutum inabilitatus."}, {"df": "3569", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Sixtus etc. Ad futuram rei memoriam, ad cognitam deuotionis constantiam fidei quoque et affectionis feruorem, quibus celsitudinem carissimi in Christo filii nostri Cristierni, Dacie, Suecie, Norwegie, Slauorum, Gottorumque regis illustris erga nos et Romanam ecclesiam clarere prospicimus, exacte dirigentes considerationis intuitum digne ducimur non immerito, ut petitiones suas, illas presertim, per quas sibi fidis et gratis personis se gratiosum reddere ualeat, ad exauditionis gratiam, quantum cum Deo possumus, fauorabiliter admittamus. Cum itaque, sicut idem rex in nostra constitutus presentia nobis exposuit, in Dacie, Suecie, Norwegie, Slauorum et Gottorum regnis, suo temporali dominio subiectis, que plurimum a Romana distant curia, plereque sunt cathedrales, etiam metropolitane ac alie ecclesie, in quibus nonnulle etiam maiores post pontificales ac alie dignitates fore prohibentur; verum si ipsi regi et successoribus suis ius patronatus ac presentandi ac personas ydoeas ac sibi fidas et acceptas et suo statui minime suspectas ad ipsas dignitates, ingruentibus illarum uacationibus, uidelicet ad maiores post pontificales, nobis uel successoribus nostris Romanis pontificibus canonice intrantibus, ac ad alias dignitates huiusmodi locorum ordinarijs(!) perpetuo reseruaretur, concederetur et assignaretur, ex hoc tranquillitati status regis et successorum predictorum procul dubio consuleretur. Vnde predictus rex nobis humiliter supplicauit, ut sibi ac successoribus predictis ius patronatus ac presentandi personas ydoneas ad dignitates huiusmodi, cum illas deinceps uacare contigerit, perpetuo reseruare et concedere de dignitate apostolica dignaremur. Nos igitur ipsius regis in hac parte supplicationibus inclinati jus patronatus ac presentandi personas ydoneas ad singulas Lundensem, Vpsalensem, Sleswicensem, Aboensem, Lincopensem et Arosiensem preposituras ac Roskildensem decanatum ac Arosiensis, Ripensis et Strengensis ecclesiarum archidiaconatus, dignitates in illis post pontificales maiores, necnon archidiaconatum Vpsalensem ac Lundensem, Aboensem et Lincopensem decanatus ac preposituram Roskildensem earundem ecclesiarum etiam dignitates, non tamen in illis post pontificales maiores, ac etiam decanatum ecclesie beate Marie Haffnensis, qui inibi dignitas principalis existit, quotiens illarum et illorum imposterum uacationis casus ingruerit, etiam si ex quauis causa similiter ratione personarum dignitates ipsas obtinentium dispositioni apostolice reseruate sint locorum ordinariis, qui personas ipsas presentatas ad ipsam presentationem instituere debeant et teneantur, regi et successoribus predictis auctoritate apostolica tenore presentium et ex certa scientia reseruamus, concedimus et assignamus, decernentes omnes collationes, acceptiones, prouisiones, presentationes, electiones seu quasuis alias dispositiones de singulis dignitatibus predictis imposterum contra presentium tenorem faciendas, ac quicquid secus in contrarium per quoscunque contigerit attemptari nulla et inualida nulliusque existere roboris uel momenti, non obstantibus quibusuis de dignitatibus in cathedralibus etiam metropolitanis post pontificales maioribus ac in collegiatis ecclesiis principalibus ac aliis generalibus uel specialibus reseruationibus per nos factis, quibus quoad hoc, illis alias in suo robore permansuris, derogamus, contrariis quibuscunque. Volumus autem, quod presentationes personarum ad maiores ac principales dignitates huiusmodi nobis uel Romano pontifici pro tempore existenti infra quatuor mensium spatium a die illarum uacationis computandum, et non alteri fieri debeant, quodque presentandi ad dignitates, que alias forsan reseruate fuerint, infra idem tempus a die presentationis et institutionis ipsorum numerandum nouam prouisionem a nobis uel successoribus nostris predictis petere teneantur; alioquin facte presentationes ac institutiones forsan subsecute nullius sint roboris uel momenti. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre reseruationis, concessionis, assignationis, constitutionis, derogationis et uoluntatis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei ac beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerint incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno incarnationis Dominice millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto, decimo kal. maij, pontificatus nostri anno tertio. L de Fulgineo."}, {"df": "3570", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennomps oc kungørum wy epterscriffne Magnus Nielsson, proast j Abo, oc Niels Nielsson, canik ther sama stads, at wy met werduge faders j Gud biscop Koortz oc hans ærlige capituli jaa, samtyckkio oc fulbordan haffuom stiktadh oc met thetta wort breff stiktom en æwige mæssæ aff wars Herre helge fæm wnder pa alla helgone altare j Abo domkirkio, swa at hon hwar fredagh hallas j Gudz ære for her Hans Nicolaj aff Salw aff (ͻ: til) sielæ aminnelse oc alla cristnæ siælæ. Och til thenne messæ wphelle haffuom wy giffuit oc met thetta wort breff giffuom wnder for:de alle helgone altare Somarsoyas gods liggiende j Resa sokn met alla tessæ godzens tillagne oc wmæghne, nær by oc fiærre, inge wndan tagno, som thy godze aff alder tilhørt haffuer oc æn nw tilhøre kan, huilkit godz wy køpthom aff Oleff Twresson, borgare j Abo, met forscriffne her Hans aterleffwor for ijᶜ mark swenskæ peninge. Thy optanempde her Hans j sin liffs thimæ oss til sith testamentz fulfølgiere tilkeeste oc tilkoordhe, swa at han ingte annas testament wilde gøræ wthan at han giorde oss fulmektige at skiffta hans aterleffwor j Gudz ære for sin oc alla cristnæ siælæ. Och hær wtøffuer til for:de Somarsoyas godz jnuentarium haffuom wy giffuit fyræ drektevxar, fyræ køør, otto faar, ena hesta moder, en jærnspada oc en rydhie lie, som alment kallas sapuri, swa at thenne stykken skulu æwinnelige tilholdas och aldrige mintzskas eller forfaras. Till alle forscr:næ articlæ større stadfestilse swa at inge wora epterkomare skulu haffwa makt at ryggiæ forerørde siælægiffth oc messoholdh niderlæggiæ eller oc mintzskæ noghat aff gardzens jnuentarium, tha haffwom wy alle thenne forscr:ne ærende giort j forscr:ne werduge faders j Gud oc hans ærlige capituli nærwaro; oc for then skuld bidhiom wy them om theris secret oc jnciglæ hengia nidhen fore thetta breff. Oc æn til mere wissæ lathom wy oc hengiæ woræ jnciglæ hær fore, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd mcdlxx, pa thet fiærdæ aareth och første daghen j Maij monadhe.]"}, {"df": "3571", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3572", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3573", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini mcdlxxquarto, in vigilia corporis Christi, komo for sittiande borgamestara her Lodwik Vesman, her Niels Pedherson, radene endels nerwarandes vppa radzstuffwne, for rettin hustru Anna, Lasse Moors, arffua Mattis Olsson i Wlffsby ok Jacob vel ffortenckte meth beradna modhe ok loto vp erligom manne her Magnis Ericksone, borgamestara i Stocholm, then halffua delin i thet stenhwseth, som them tillfallin war i arff epter hustru Anna, Lasse Moors epteliffua, Gudh henne nade, ok beleghin är bredha wiidh then halffua deelin ok i sama stenhwsith, som the til fforende hado giffuet her til byiakirkiones bygning ffor therris framfarna foreldra sielar, som thet hado saman komit, friit ok qwitt meth hws ok grwndh ok all sin tilbehörilsse, som thet nw är vpmwrat for ena suma peninga, som them a badhe sidhor wel aasambde, hvilka suma peninga the kendis sich redeligan opburet haffua then sista pening meth then forsta vel til nöges i goda ok redeliga bittalning. Ty affhendo the sick forscrifna halffuadel i fornempda stenhws meth all sin tilbehörilsse ok tilegnade honom forscrifna her Magnis Eriksone, honom [ok] hans arffua til ewerdelica egho. Her pa gaff her Magnis Eriksson vth sin fridskylling epter ty som lagin giffua. Item thetta forscrifna stenhws är belegith indhen ffore köpmanna gatw widh almenningx gatuna, som man gaar fra torgit ok til fiskastrandh offuan fore brinkken."}, {"df": "3574", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Magister Nicolaus Johannis Lundensis fuit institutus vicarius ad reformandum conventum Reualiensem et Aboensem cum auctorite plenissima etiam instituendi illic vicarium generalem, inuocato, si opus fuerit, auxilio brachii secularis, et cum potestate recipiendi fratres et assignandi, nullis obstantibus etc. Datum Rome ix junii 1474."}, {"df": "3575", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thenne xij landz syne men wore tilnempde millan her Peder Paxanthe pa siæla altarens wegna pa Sigrela godz ok Paymala by pa theris vthmarker ok rodskogh, som æru Olaff, Tordh Karpalynen, Olaff Balk, Thomas Olafson, Pelle Pedersson, Josse Olafson j konungx foghuthz stad, Erik Larensson, Olaff aff Winkkæla, Olaff Jopson jbidem, Jøniss Magnusson Strukxson, Jonis Hakare aff Pemar sokn met Magnus Nielson, hærædzhøffdinghe j Masko hæradhe. Tha fwnno wj forscriffne xij sokna syne men swa ær (ͻ; wara ath) Æren Lauren[son] met sith selskap haffdo giort en nyan raa j Rayakangare olaglica vidh then raaen, som skiller ath finske retthen ok swenskæ retthen, ok annan ny raa j Joronkulla ok olaglica, swa ath met thenne oretthe raar skore the Sigrela all wthmarker vtaff; hwilke raar wj ogildade ok bortkasthade ok fulbordade the for:de raar millan finske retthen ok swenske ok giorde retthe stangfaall them j millan pa theris rodmarker, swa ath alle the som retthe ægandhe ærw j Paimala by ok Sigrela skulu nwtha ok bruka j wthmarker epter thy som hwar there ægher j bryst jordhen ok j tompt, ok hwar niwta och bruka sina gambla ænger som the aff alder nwtith haffua och skelighe bewisa kwnno. Ok thiil thesse breffs ytermera visso ok sannind thet wj skeligha rantzsakad haffuom som wj wiliom bekendh wara for Gud oc dande mæn, trikkiom wi wort jncigle fore thetta breff, huilkit scripit(!) ok giffuit ær epter Gudz byrd mcdlxxiiij monedaghin næst epter sancte Henrics dag ok (ͻ: om) somaren."}, {"df": "3576", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff fore koma kan kennes jak Clauus Kurki, heredzhøffdingh [uthi] øffra Satagundh, met thetta mith opna breff then tiid jak heredz tingh hölt met almogan aff Kangasala sokn j Hyffuiala by, j beskedelig swens Henric Olssons j fogotans stadh sama tiid sitiande, Henric Tawesth oc flere godamanna nerwara areno epter Gudz byrd mcdlxxiiij°, pa odensdagen nest epter s:te Japs dagh, komo for retta Vexuboa oc giordo viterligit a sætto tinge, at the hafft hade xij sokna synemen, xij heredz synemen oc xij landzsynemen pa Rawtama skogh millan Vexuby oc Pyheiki, thenne forscriffne trinne xij synemen ranzakadh hado oc synth met thenne epterscriffne xij mæn, som tha j nempdinne sato, som ære Jøns Knutzson, Peder Orawayn, Larens Ayamen, Henric Paiw, Hinza Howto, Henric Hapasari, Ebbe Ebbesson, Michel Vrdiaynen, Ragwald Rokolast, Henric Kopoy, Knut Paulsson oc Hinza Næri, at fornempde Vexuby skal niwta oc bruka helfften aff forscriffna Rawtama oc fiske vatnen met Henrik Py jnnan thesse epterscriffne rar: fförsta Somatkantauiall, sa tædhen till Kesemajante oc tädhen till Kiffuipykihin oc sa tædhen till Killerkiffui, sa tædhen till Kangaierffuilæcde, sa tædhen til Vactereworchen sari, sa tædhen till Hetaissenoyansw. Epter thenna trenne xij synamanna ranzsakan oc tilstandh met thenna for:de xii, som i nempdine sato, dömpde jak forscriffna rar stadugha, fasta oc obrutligha halda oc for:da Vexuby theris andell i Rawtama oc fiskewatnet medh Pyheiki som forscriffuit star, vidh huars iij march for myn dom. Ytermere til visso tryker jak mith jnsigl nedhan thetta breff, som scriffuit ær i Kangasala or oc dagh forscriffnom."}, {"df": "3577", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3578", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3579", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3580", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Før alle the dandemen thetta breff fore koma kan kænnis iak Biørn Ragwaldson, hæredzhøfdinge i Raseborgx læn, at then tiid iach tingh hiølt met almogen af Ingo sokn arom epter Gudz byrd mcdlxxiiij°, tisdag nest epter sancte Anne dagh, i ærligx mandz nærvarv Olaf Niclison, fogte pa Raseborgh pa ærligh oc vælboren mandz vægna her Larens Axelson, riddere oc høfuitzman pa Raseborgh, oc flere godamanna nærwarv, tha kom før rætta Jøns j Kaleby oc skøtte j fiærdungx skat march jordh liggiendis i Bolstadh vndan sik oc sinom aruom oc vnder Iop Olafson oc hans arwom til æwerdeliga ægo for vi bonde marcher oc ij spen rogh, huilkit jak skøt vnder the xij, som tha i nempdene satho, som ær Iøns Olson, Olaf Iønson, Paual Iønsson, Iøns Persson, Ragwald Larenson, Iøns Staffanson, Iøns Larensson, Magnus Sonason, Michel Olsson, Karl Torstenson, Hæmingh Olson, Iøns Niclison, vitnadho oc æpter sworo och fullelica tilstadho, at for:de iord køp var laghlica køpt, opbudhin ok laghstandin. Æpter thenne for:de xij ranzakan och edhe tha dømpde jak thet jordh køp stadugh och fast at blifua til awerdelica ægho før hans aruom; oc jak forbiudher nagrom ytermere her æpter hindra æller quælia, vidh theris iij march før min dom. Til thes mere visso oc forwarningh tha trycker jak mit ingzegl pa ryggin a thetta breff, som scriffuit oc gifuit ær aar oc dagh som før scrifuit star etc."}, {"df": "3581", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3582", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3583", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3584", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3585", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Fartygens hemort och antal voro: år 1474: 'vth Vynlandt' ........... 2 'von Abow' .............. 25 ' 1475: 'vt Vynlandt' ............ 2 'von Wyburch' ............ 2 'von Abow' .............. 34 ' 1476: 'vt Vynlandt' ............ 3 'von Abow' .............. 67 Varor, som dit utfördes: hästar (talrikt), tran (mycket), sälspäck, smör, hafre, läder, hudar, osmund, lax, gäddor och fläsk."}, {"df": "3586", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "muu", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3587", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Koorth, met Gudz nadh biscop j Abo, kennomps met thetta waarth opnæ breff, at wij met waræ næstæ frændræ rade, samtykkiæ och godwiliæ haffwom vnth, giffwit och bebreffwadh thenne breffwisare Anders Bidz ij godz liggiandis j Halko hærede, hetandis Æyælæ och Böle, hwilkæn godz wij köptom aff waar swagher Olaff Draka, som han retteliga ærffpt hafde epther waræ kære systher Birgittæ Henricx dotther, som hans hustrv war, Gudh hennes siæl nadhe. Thy affhendom wij forscriffna godz vndan oss och warom ærffwingiom och tilegnom for:de Anders Bidz och hans arffwom til æwerdeligæ æghæ met allom tillagom. Til mere wissæ, tygillse och witnidz bördh lathom wij hengiæ waarth secret nidan widh thetta breff och bidiom wælbornæ men och ærligæ herrer Eric Axelsson, Greger Mattisson, Laurens Axelsson, riddaræ, och Jösse Olaffson aa wapn at hengiæ theris jncigle met waart secreth nidan widh thetta breff, som giffwidh och scriffwid ær j Wiborgh aarom epter herrens bördh tusande fyra hundrade siwthighi och fæm, pa odensdagen fore sunnedaghen Letare etc."}, {"df": "3588", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Exponitur s. v. pro parte deuotj oratoris vestri Johannjs Johannjs, presbiterj, rectoris parrochialis ecclesie in Kwmo, Aboensis diocesis, quod, cum alias quendam de parrochianis suis ad satisfaciendum de juribus parrochialibus ex consuetudine jllius diocesis, prout potuit, monuisset illique propter inobedienciam et contumaciam ingressum ecclesie interdixisset, qui[dam] alius eiusdem oratoris etiam parrochianus et illi primo amicitia coniunctus exponenti siue oratorj insidias posuit et armis prouisus oratorem, cur ipse (= id) fecisset, atrociter increpauit et, paucis cum eo verbis habitis, in ipsum oratorem insiliit cum quodam ligno animo mutilandj vel, ut creditur, interficiendj; orator autem sibj videns mortis periculum imminere et propter clausuras hincinde commode exire non posse, quandam securim a quodam, quj sibj tunc astitit, arripuit et vim ipsius laicj repulit, eumque in capite vulneraujt, ex quo vulnere sequenti [die] diem vite sue clausit extremum. Cum autem, pater sancte, ipse exponens doleat de morte ipsius defunctj ab intimis, prout dolet de presentj, cupiatque in susceptis per eum ordinibus saltem minoribus perpetuo Domino famularj et pro ipsius defunctj anima Dominum jugiter exorare, estque concors cum ipsius defunctj amicis, supplicat s. v. idem exponens, quatenus ipsum ab homicidij reatu absoluere siue absoluj, secumque super jrregularitate, si quam premissorum occasione contraxit, quodque in dictis minoribus ordinibus ministrare ac ecclesiam suam, quam decennio pacifice possedit, libere et licite retinere possit, dispensare seu dispensarj mandare digneminj de gracia speciali, premissis et alijs in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque cum alijs clausulis opportunis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Jo. Vasionensis. Et cum absolutione a reatu homicidij Et cum dispensatione ministrandj in minoribus et retinendj ecclesiam Concessum. Jo. Vasionensis. Datum Rome apud sanctum Petrum pridie idus marcij anno quarto."}, {"df": "3589", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Sixtus etc. Venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensi salutem etc. Sedes apostolica pia mater recurrentibus ad eam filijs cum humilitate post excessum se libenter propiciam exhibet et benignam. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dilecti filij Johannis Johannis rectoris parrochialis ecclesie in Kwmo, Aboensis diocesis, peticio continebat, quod, cum ipse alias quendam de parrochianis suis ad satisfaciendum de juribus parrochialis ex consuetudini(!) illius diocesis, prout poterat, monuisset, illique propter inobedientiam et contumaciam ingressum ecclesie interdixisset, quidam alius eiusdem Johannis etiam parrochianus et illi primo amicitia coniunctus prefato Johannj insidias parauit et armis prouisus dictum Johannem, cur id fecisset, attrociter increpauit, et, paucis cum eo verbis habitis, ipsum Johannem inuasit cum quodam ligno animo mutilandi vel, ut creditur, eum interficiendi, prefatus vero Johannes, videns sibi mortis periculum imminere et propter clausuras hincinde commode exire non posse, quandam securim a quodam, qui sibi casu astiterat, arripuit et vim ipsius laici repulit eumque in capite vulnerauit, ex quo vulnere prefatus inuasor sequente die, sicut Domino placuit, ex hac luce migrauit. Cum autem, sicut eadem peticio subiungebat, prefatus Johannes, qui presbiter est, de premissis, in quibus aliter, quam ut premittitur, culpabilis non est, doleat ab intimis et in minoribus saltem ordinibus Deo famularj et pro ipsius defunctj anima in ipsis ordinibus orare desideret, pro parte dicti Johannis, qui, ut asserit, parrochialem ecclesiam predictam per decennium possedit, prout ad huc obtinet de presentj, nobis fuit humiliter supplicatum, vt ipsum a reatu homicidij huiusmodi absoluere omnemque ab eo inhabilitatis et infamie maculam siue notam premissorum occasione contractam abolere, secumque super jrregularitate, quam propterea contraxit, et quod in dictis minoribus ordinibus ministrare ac parrochialem ecclesiam predictam quo ad uixerit retinere possit, dispensare de benignitate apostolica dignaremur; nos igitur attendentes, quod prefata sedes non consueuit veniam petentibus denegare, huiusmodi supplicationibus inclinati fraternitati tue per apostolica scripta committimus et mandamus, quatenus eundem Johannem, si id humiliter petierit, a reatu homicidij huiusmodi auctoritate nostra hac vice dumtaxat absoluas in forma ecclesie consueta, jniunctis inde sibi pro modo culpe penitencia salutari et alijs, que de jure fuerint iniungenda, omnemque ab eo jnhabilitatis et jnfamie maculam premissorum occasione contractam penitus aboleas, secumque super jrregularitate et quod minoribus ordinibus dumtaxat ministrare et dictam parrochialem ecclesiam quoaduixerit retinere libere et licite possit et valeat, dicta auctoritate dispenses, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs quibuscunque, prouiso quod parrochialis ecclesia debitis propterea non fraudetur obsequijs et animarum cura in ea nullatenus negligatur. Datum Rome apud Sanctum Petrurn anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto, pridie idus martij anno quarto. P. xxx. de Varris."}, {"df": "3590", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum deuotus orator vester Ericus Absolonis, miles de Lagn[oe], castellanus castrj Wiborgensis Aboensis diocesis, vnus ex maioribus consiliarijs regnj Swecie, pestiferum et contagiosum morbum illum, qui lepra communiter appellatur, in partibus illis, vbj dominium obtinet temporale, propter nimiam frequentiam, quam habent ipsi leprosi cum ceteris hominibus conuersando, adeo ingrossarj vidisset, vt, nisi oportuno remedio prouideretur, posset tota patria illa, vt verisimiliter creditur, hoc morbo respergj, nec aliquid hospitale pro huiusmodi recolligendis infirmis in decim dietis legalibus ab illa domo fundatum existit, volens igitur jpse orator prebite(?) hominum vtilitatj * succurrere et sue suorumque progenitorum animarum prouidere salutj, diemque vltionis extreme pietatis operibus preuenire, quandam domum ad vsum leprosorum huiusmodi prope et extra muros opidj Wiborgensis dicte Aboensis diocesis vnacum quadam solempnj capella, jn qua sex presbiteros ipsius capelle capellanos instituere proponit, cum sufficientibus redditibus ex bonis suis proprijs immobilibus, videlicet pluribus predijs et alijs possessionibus, erexit et fundauit; volens etiam accedente eorum consensu, quorum interest, vt colonj et reddituarij, qui possessiones et predia huiusmodi pro tempore obtinent, in decimis predialibus vniuersaliter omnes et qui infra limites parrochie, in qua ipsa domus sita esse dinoscitur, resident, tam in predialibus quam personalibus rectorj dicte capelle et nulli alterj respondere debeant et teneantur, jpsique sic residentes in ea capella dicte domus percipere debeant ecclesiastica sacramenta et jnibj possint, si velint, ecclesiasticam eligere sepulturam, quare supplicat s. v. idem orator, quatenus mente(?)** pij patris dictis erectioni, fundationi et donationi robur adijcere digneminj apostolice firmitatis, approbantes, ratificantes et confirmantes erectionem, fundationem et donationem ac voluntatem predictas, modumque ac forman et tenorem illius vel illorum hic pro sufficienter expressis habentes, supplendo omnes et singulos defectus, si qui interuenerant jn eisdem, jnhibentes locorum ordinarijs pro tempore existentibus et quibuscunque alijs, quacunque prefulgeant dignitate, sub penis, sententijs et censuris ecclesiasticis, ne vllo vmquam tempore futuro quacunque necessitate vrgente presumant aut aliquis eorum presumat aliqua bona, possessiones et jura ipsius domus distrahere, vendere, alienare vel diminuire quocunque ingenio vel colore, constitutionibus et ordinationibus apostolicis et alijs in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque cum alijs clausulis necessarijs et oportunis. Concessum ut petitur de confirmatione sine prejuditio in presentia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et cum confirmatione prepetita Et cum supplecione defectuum Et quod forma fundationis habeatur pro expressa Et quod committatur archiepiscopo metropolitano illius prouincie et alijs, de quibus videbitur, attento quod non sit aliquis in dicta Aboensi [diocesi], qui recipere possit delegationes sedis apostolice. Datum Rome apud Sanctum Petrum quarto kalendas aprilis anno quarto."}, {"df": "3591", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Sixtus episcopis, seruus seruorum Dei, venerabili fratri archiepiscopo Vpsaliensi salutem et apostolicam benedictionem. Hiis que pro divini cultus augmento ac nobis et apostolice sedi deuotarum nec non pauperum et aliarum miserabilium personarum morbo lepre detentarum comoditatibus proinde facta sunt, ut firma, perpetua et illibata persistant, cum a nobis petitur, apostolici mandamus adiici numinis firmitatem. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dilecti filii nobilis viri Erici Absolonis militis, castellani castri Wiborgensis Aboensis dyocesis, peticio continebat, quod cum alias ipse pestiferum et contagiosum morbum lepre in partibus illis, vbi dominium obtinet temporale, adeo ingeri(1) uidisset, ut, nisi oportuno remedio provideretur, posset tota provincia illa, vt verisimiliter creditur, illo morbo respergi, hospitale huiusmodi(2) recolligendis infirmis in decem dietis legalibus ab illa domo fundatum erat, ipse volens publice huiusmodi utilitate(3) succurrere, ac sue suorumque progenitorum animarum prouidere saluti diemque vlcionis extreme pietatis operibus preuenire, quandam domum ad vsum leprosorum huiusmodi prope et extra muros dicti castri vna cum quadam solenni capella, in qua sex presbiteros ipsius capelle capellanos instituere proponit, cum sufficientibus redditibus(4) ex bonis suis propriis immobilibus, vijdelicet parochialibus prediis et aliis possessionibus erexit et fundauit; volens eciam accedente eorum quorum interest caussa,(5) ut coloni et redditutuarii,(6) qui possessiones et predia huiusmodi pro tempore obtinerent, in decimis predialibus vniversaliter, qui vero infra limites parrochie parrochialis ecclesie, in qua domus ipsa sita est, residerent tam in predialibus quam personalibus, rectori dicte capelle et nulli alteri respondere deberent et tenerentur, ipsique residentes in dicta capella ecclesiastica sacramenta percipere deberent et inibi si vellent ecclesiasticam sepulturam elligere possent; quare pro parte dicti Erici nobis fuit humiliter supplicatum, vt ereccioni, fundacioni et voluntati præfatorum(7) pro illarum subsistencia firmare(8) robur apostolice confirmacionis adiicere aliasque in premissis oportune providere de benignitate apostolica dignaremur. Nosque itaque(9) de premissis certam notionem non habentes huiusmodi supplicacionibus inclinati, fraternitati tue per apostolica scripta madamus, quatenus, si et priusquam(10) de erectione, fundacione et voluntate predictis tibi legittime constiterit, illas auctoritate nostra sine tamen alicuius preiudicio approbes et confirmes, supplendo omnes et singulos defectus, si qui forsan intervenerint in eisdem. Nos enim, si approbacionem et confirmacionem huiusmodi vigore presencium per te fieri contingat,(11) venerabili fratri nostro moderno et pro tempore existenti episcopo Aboensi sub suspensionis et aliis, cuiuscunque status, gradus, ordinis uel condicionis existant aut quacunque perfulgeant dignitate, ne bona mobilia aut immobilia dicte domus leprosorum vendere, alienare aut distrahere, sub excommunicacionis penis quocumque ingenio uel colore presumant aut aliquis eorum presumat, quam ipsos et eorum quemlibet, si contrasteterint,(12) absque alicujus iudicis declaracione incurrere uolumus, ipso facto, tenore earundem presencium auctoritate apostolica inhibemus, non obstantibus constitutionibus et ordinacionibus apostolicis, aut si eidem episcopo vel quibusvis aliis graviter(13) uel diuisim ab apostolica sede indultum sit, quod interdici, suspendi uel excommunicari non possint, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem ceterisque contrachtis(14) quibuscumque. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno incarnacionis dominice mcdlxxquinto, qvarto kal. aprilis, pontificatus nostri anno quarto. Olikheter i bullariet: (1) augeri (2) nec aliquod hospitale pro huiusmodi (3) utilitati (4) det följande lyder: pluribus prediis et aliis possessionibus erexit et fundauit (5) interest consensu (6) reddituarij (7) prefatis (8) firmiori (9) nos itaque (10) postquam (11) contigerit (12) contra fecerint (13) communiter (14) contrarijs"}, {"df": "3592", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno Dominj mcdlxxquinto] jn vigilia pentecostes komo fore rettin Mikel Jensson aff Pargassa sockn, neste erffwinga epter her Olaff, cappellano aath sancti Öryans, som nyligan j nest forlidna plago dödh bleff, Gudh honom nade, och loto her Laurens Hemingi, her Arend och Mattis Martinsson, huilke som woro for:ne her Olaffs executores, ledoga ok lösa fore alth ytermera tiltal eller amaning om thet arff, som them tilfiöll epter for:na framlidna her Olaff, ok kendos sik thet redeligan och alth opburet haffua. Ty äro for:ne exsecutores quit och frij fore alth tiltal j tesse motto til ewig tidh."}, {"df": "3593", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3594", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3595", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3596", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3597", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3598", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3599", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3600", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Eodem die (8 juli) vordo borgmestarene, raadet swa eens, ath soldenärane, som till Vyborg woro, skulo ecke haffua lön, fore thet the vthe woro, längher än til pascha, som näst forliden war."}, {"df": "3601", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3602", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno mcdlxxv, tisdagen nest for sanctj Olaui dagh, hölt iach Tomus Olsson sommarting i Posta, i nerwaro velbördigh swens Iöns Håkonsson, landzffougit ibidem. Nempden: Andirs Heteierff, Andirs Wiliast, Iöns Stryk, Andirs i Petist, Nelz Hermesare, Nelz Victiierff, Morten Danila, Per i Böle, Per Danila, Gregirs Pidtkenkallio, Morten Åyala, Ion Hermesare. Dömdis tesse effterscriffne rår stadugha och fasta mellom Ierffwempera och Mattila, som äro Nwmmenraya ok så rårätt tädhan thil Pilpoynkarj, effter tessen sworen forwithne: Oloff Wähax, Oloff Prydza, Oloff Warffwois, Oloff Mortenson ibidem, Simon Ristinkyla, Benct Lockalax, Henric Lwdi, Biörn Rahist, Paulus Kaustio, Litzle Per Krok, Lasse Somenkyla, Mons Stryk, Erich Koywosto. Dömdis Gwnnar Lockalax [och] Oloff Keysare met theris skifftis bröder theris skogh frij innan forscriffna rår och åter skadhan igen och synakostin met semio eller swornom ede innan tre weckor aff Iöns Pimipayo och hans skifftis bröder, och them huar thera sake till 40 march for wälde vm forscriffna skogh effter forscrifna sworen withne och tolff landz synemen ede och the tolff i nempden såtto."}, {"df": "3603", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Exponitur s. v. pro parte deuotj oratoris vestri Ragualdj Gicj(!), clericj Aboensis diocesis, quod ipse visitando scolas in partibus, cum quendam librum (vnde) tantum studuit in diuino habendo officio, quidam ex conscolaribus suis quandam stipulam inaduertenter et in aerem proiecit et casu ipsum oratorem in occulo suo sinistro tetigit, ex quo tactu visum seu lumen occuli suj sinistrj perdidit seu ammisit, aliquali deformitate non tamen tali, que in populo scandalum vel derisum merito (perdidit seu ammisit aliquali deformitate non tamen tali, que in populo scandalum vel derisum merito) generare posset. Vnde cum s. v. ipse orator zelo deuotionis accensus cupiat ad sacerdotium promouerj et in missis et alijs diuinis officijs altissimo reddere familiatum, recurrit ad pedes clementie [vestre] humiliter et deuote supplicando, quatenus sibj paterne compatientes, vt, si ipse orator alias sit jdoneus et aliud canonicum non obsistat, secum vt ad omnes ordines sacros etiam presbiteratus promouerj et in illis etiam altarjs ministerium [ministrare] ac quecunque et qualiacunque beneficia ecclesiastica cum cura vel sine cura, si sibj alias canonice conferantur aut ipse presentetur, eligatur vel assumatur ad illa, recipere et retinere libere et licite valeat, auctoritate apostolica dispensare aut dispensarj mandare, omnemque inhabilitatem premissa occasione contractam penitus abolere [digneminj], non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon statutis etc. cum alijs non obstantibus et clausulis opportunis. Concessum vt petitur etiam [in] ministerio altarjs in presentia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et ad omnes etiam sacros etiam presbiteratus et altarjs ministerio Et quod quecunque beneficia recipere possit  Concessum ut supra. Pe. Tirasonensis. Datum Rome apud Sanctum Petrum kalendis augusti anno quarto. Annan redaktion af samma urkund. Beatissime pater. Exponitur s. v. pro parte deuotj oratoris vestrj Ragualdj Gira(!) clerici Aboensis diocesis, quod, cum ipse jn partibus scolas visitasset, quidam ex conscolaribus suis quandam stipulam inaduertenter ad aerem proiecit et oratorem casu fortuito jn sinistro occulo tetigit, vnde visum seu lumen ipsius occulj amisit aliqualj deformitate, non tamen talj, que in populo scandalum uel risum merito generare possit. Vnde, cum orator ipse zelo deuotionis accensus cupiat ad sacerdotium promouerj et jn missis ac alijs diuinis officijs altissimo reddere famulatum, recurrit ad pedes clemencie vestre humiliter et deuote supplicando, quatemus sibi paterne compatientes digneminj alicuj prelato jn Romana curia, jn qua ipse orator personaliter constitutus existit, committere et mandare, vt, eodem oratore viso et examinato diligenter, si rem jta esse repererit, ipseque orator alias sit ydoneus et aliud canonicum non obsistat, secum, vt ad omnes sacros etiam presbiteratus ordines promoueri et jn illis etiam altaris ministerio ministrare libere et licite possit et valeat, apostolica auctoritate dispenset omnemque jnhabilitatem ab eo premissa occasione contractam penitus aboleat, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon statutis etc. cum alijs non obstantibus et clausulis oportunis. Concessum vt petitur in presentia domini nostri pape. Pe. Tirasonensis. Et cum commissione in curia Et ad omnes sacros etiam presbiteratus ordines Concessum. Pe. Tirason. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto idus augusti anno quarto."}, {"df": "3604", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Birgitta Jacob Wrese dotter kennis och kunnoth gør at jach met godhan wilia och berodhno modhe hauer solt hederlighom herre mester Magnus Nicolai, domproast j Abo, min koolgordh offuer aana som jak ærffde epter her Knut Benedikinj, Gud hans siel nodhe, ffore x marc j redha peningha och eth pund rogh. Och huad for:de koolgordh kan bætre wara en the peninga, tho giffuer jac thet vnder alle helgone altare j Abo domkirkio ffore myn och oc myna forældra siæla tiil æwigh tiidh. Tiil mere wisso oc vitnisbyrd beder jac myn ælskelige bonde Villan varp (ͻ: van) de[r] Velie at trickia syt jncigle nedhan fore thetta breff met myt eighit, som scriffuit ær j Abo anno Domini 1475, xij die mensis Augustj.]"}, {"df": "3605", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Vor allen vnde enen jsliken, de dessen breff seen edder heren lesen, vnde nomliken vor juw, ersamen vysen mannen, heren borgermestere vnde radmanne der stad Reuelle, vnse guden vrunde, bekenne ik Magnus Nicolaj domprowest vnde gemenne cappittel der kerken to Abow myt vruntliken grote vnde begeren juwer ersamheyt to wetende, dat vor vns sint jrschenen de ersame man her Oleff Finke vnde myt eme desse twe vramen mannes, alse her Hinse vnde Andres Witte, vnde hebben myt vp gerichteden vyngeren gestaffendes edes in den hilgen geswaren, dat de ernanthe her Oleff Finke vnde de olde tegeringesche, der God gnade, de sint hadde Hans Brakele, dar se enen sone mede hadde, vnde se hete Kerstine, dessa Kerstine vnde her Oleff were fulle suster vnde broder van enem vader vnde moder, rechte vnde echte vt enen eliken bedde getelet vnde gebaren. Dijt hebben de vorscreuen vramen mannes in der warheyt vor vns getuget vnde geswaren vnde so heuet vns de ergenande her Oleff to irkennende gegeuen, wo in dessen negesten vorledenen jaren mijt juw in juwer stad sy vorstroffwen(!) des erbenonde her Oleffs siner suster Kerstine sone, geheten Hans Brakel, vnde hebbe na gelaten welke gudere vnde faste grunde, to welken nagelaten gude de ernanthe her Oleff Finke vor hapet, dat he en recth erffname sij van siner suster wegen, Kerstine, des erbenonden Hans Brakels moder, saliger dechtenisse, alse wii dat van rechtes wegen konen ouer denken alse vns getuget is, dat nemant neger en is offte gelik mijt eme so na to erffuende siner suster sone nagelath alse her Oleff vorbenemet vnde sin suster, de noch leuet, wan des wegen her Oleff vulmechtich is vnde vor sijk suluen to donde vnde to latende, vp to borende vnde to entfangende vnde vort qwytancien to geuende vnde vor allent to donde, wat des wegen recht is, vulle macht to hebbende. Worvme, ersamen leuen vrunde, wy juwe ersameheijt vruntliken vnde deger bidende sint, dat gij deme vorscreuen her Oleff Finken vor syk vnde siner suster wegen willen behulpelik, bystendich vnde vorderlik vullen sin, dat erne sodane na gelatene gude vnde erffe moge gutliken in vruntscap offte myt rechte ouer antwordet vnde gehantreket werden, wes eme myt rechte beren macht. Dat vorsculde wy gerne in geliken tegen juwe ersamheyt, wor wy mogen; vnde wanner, dat desse erbenande her Oleff Finke to fuller noghe vnde deger vormoget vnde entrychtet vnde wol betalet is wat eme boren mach wan dem vorscreuenen erffe vnde siner suster van den genen, de dat vnder handen hebben, so wille wy vnde lauen samentliken gut vnde wys to synde juw vor alle namaninge, cladinge vnde alle vordermere to sprake vnde hinder vor her Oleff vnde sine suster vnde eren erffen vnde nakomelinge in tokomenden tijden fry, ledich vnde loes to holdende by louen vnde by krafft desses breues. Vnde to ener tuchnisse der warheyt vnde sekeringe late wy vnses capittels jngesegel witliken hangen benedes an dessen breff, de gescreuen vnde geuen is in Abo vppe den mandach vor sunte Bertolemen appostoli dach anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quinto."}, {"df": "3606", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Fratri Alberto Petri datur auctoritas reformandi in nationibus Liuonie, Finlandie et Russie conuentus, quos potuerit, si domini locorum eum requisierint, qui conuentus reformandi subijciantur vicario Hollandie. Datum Rome xxiiij augusti [1475], prout plenius habes in copia signata #16."}, {"df": "3607", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3608", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Mathyas Benedicti de conuentu Haboensi fuit assignatus in conuentu Nidrosie et declaratur absolutus ab omnibus peccatis et censuris et excessibus, propter que venit ad Vrbem, et sibi fuit remissa omnis culpa preterita, et item habet licentiam ire ad conuentum Reualiensem vel ad quemcunque conuentum cuiuscunque prouincie et ibi assignari, si prelato placuerit. Datum Rome vii septembris [1475]."}, {"df": "3609", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3610", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Nuper parrochiali ecclesia Halibo (= Haliko) Aboensis diocesis per obitum condam Johannis Serpelt, illius vltimj et immediatj possessoris extra Romanam curiam et in partibus defunctj vacante, deuotus orator vester Hermannus Johannis, presbiter Aboensis diocesis, dictam ecclesiam vigore collationis ordinarie assecutus extitit possessione subsecuta; verum, pater sancte, [cum] prefatus Hermannus orator ex certis causis dubitet collationem et possessionis assecutionem sibj factas viribus non subsistere, dictamque ecclesiam adhuc vacare [noscatur], supplicat igitur s. v. jdem Hermannus orator, quatenus sibj de dicta ecclesia, cuius fructus etc. quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt ..... prouidere seu prouideri mandare dignemini in vim noue prouisionis uel simplicis prouisionis de gracia specialj cum non obstantibus et clausulis oportunis. Concessum vt petitur in presentia domini nonstri pape. Jo. Vasionensis. Et quod non obstantes oratoris habeantur pro expressis Et quod maior et verior specificatio in cancellaria fieri possit Et cum absolutione ad effectum presentium Concessum. Jo. Vasionensis. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto kalendas octobris anno quinto."}, {"df": "3611", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Exponitur s. v. pro parte deuoti oratoris vestrj Olauj Kirwis, clerici Aboensis diocesis, quod, cum ipse olim in duodecimo etatis sue anno constitutus existeret et studio in partibus illis vacasset, quadam die inaduertenter quandam stipulam siue paruam lingnj particulam non malo animo neque ex mala causa sed jocose proiecisset, accidit, quod quendam conscolarem suum cum dicta stipula siue lignj particula in oculo suo sinistro taliter lesit, quod exinde visum dicti oculi perdidit, nulla tamen tali deformitate relicta, que in populo scandalum generare posset. Cum autem dictus exponens premissa in juuentute sua fecerit et de corencia (= carentia) visus oculi ipsius scolaris alias quam ut premittitur culpabilis non fuerit, sitque zelo deuotionis accensus et cupiat ad sacerdotium promoueri et in missis ac alijs diuinis officijs altissimo reddere famulatum, recurrit ad pedes clementie s. v. humiliter et deuote supplicando, quatenus sibi specialem graciam facientes secum, vt ad omnes sacros etiam presbiteratus ordines promoueri et in illis etiam altaris ministerio ministrare libere et licite valeat, misericorditer dispensare aut dispensarj mandare dignemini de gracia speciali, omnemque inhabilitatem premissorum occasione contractam penitus abolere, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon statutis etc. et alijs in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque cum alijs clausulis necessarijs et oportunis. Fiat ut petitur. F. Et cum dispensatione ad omnes sacros etiam presbiteratus ordines. Et in altaris ministerio. Fiat. F. Datum Rome apud Sanctum Petrum quarto kalendas octobris anno quinto."}, {"df": "3612", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Erich Axelssøn i Langnø riddere, høwitzman pa Wiburgh oc Cronabergh, gør witherlicht met thetta breff, at jach hauer seet och hørt ett dombreff, som Hans Diekn hauer vtgiffuit oc dømpt pa nokre ængier oc marker ligendes i Rengia sokn, som höre Haghægard till oc hether Rengæjoki engh, hulkit dombreff jach dømer stadugt oc fast wid fulla macht j allum syne articulis som thet vtuiser. Thes til witnesburd oc tilstandelsa lather jac hengia myt jnsegla fore thetta breff. Datum Cronabergh anno Domini mcdlxxquinto, dominica proxima post festum Kalixti pape."}, {"df": "3613", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3614", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3615", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3616", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Asikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxv hultte iagh, her Erich Axelsson, um sancte Simonis Judæ afton häredz höst tingh medh allmogenn af Asickala sochn. Dömdis Peder Pulkinen den jordh frij, såm Oluf Andersson khärde till honom, såm heeter Jerfvenmaa; kringgångande råår: först Raikosuontaivall, Alaisenlahdentaivall, Supittunlaxi, Suppitunjerfvi, Ylimeinenhanhijerfvi, Kypärevåri, Noramosjerfvi, och dhett svor hans fader tillförenne, adtt Oluff Andersson war inthett ägande i denne föreschrefne iordh och nempden medh hånom fullborde, dy adt Peder hade dhen jorden kjöpt af Anders Toiwonen hans systers andeell för sex marker swenska mynttnen(!)."}, {"df": "3617", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3618", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3619", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum deuotus orator vester Olawus de Wiburch, cappellanus capelle beate Marie Magdalene Aboensis diocesis et accolitus, que de jure patronatus laicorum existit valoris triginta ducatorum, cupit ad omnes sacros ordines promoueri et in illis promotus altissimo perpetuo famulari, supplicat igitur s. v. dictus orator, qui ratione huiusmodj beneficij artatus existit, quatenus sibi specialem graciam facientes, ut a quocunque antistite in Romana curia residente, quem super hoc adire maluerit, in tribus dominicis uel alijs festiuis diebus, etiam extra tempora a jure statuta, ad dictos ordines se facere promouerj, ipsique antistiti ipsum promouendi et ipsi oratori recipiendi et in sic receptis secundum ritum ecclesie ad ministrandum graciam et facultatem et licentiam concedere et indulgere misericorditer dignemini de gracia specialj, constitutionibus et ordinationibus apostolicis, ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque et cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Jo. Vasionensis. Et quod presentis supplicationis sola signatura sufficiat Et examinetur in camera apostolica Concessum. Jo. Vasionensis. Datum Rome apud Sanctum Petrum nono kalendas decembris anno quinto."}, {"df": "3620", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3621", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3622", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Michael Magni conuentus Aboensis, qui dicitur incurrisse censuras propter decimas non solutas, et quia dedit sacramenta alienis sine licentia, fuit absolutus ab omnibus censuris et dispensatus in omnibus inregularitatibus. Datum Rome xiiii decembris [1475]."}, {"df": "3623", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Michael Magni fuit factus vicarius super conuentu Aboensi et super conuentu Wiborgensi super capita et membra, etiam absoluendi priores et confirmandi etc. et reuocatur omnis alius vicarius et maxime frater Nicolaus Lundensis, qui fuerat institutus vicarius conuentus Aboensis; nullus inferior etc., sed tamen prouincialis potest super omnia etc.; mandatur omnibus, quod obediant. Datum Rome xv decembris [1475]."}, {"df": "3624", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Reso", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thenne synthe mellan Kulustæ, Mahittula [oc] Kertula j Reso sokn; først aff Sudherfinno synæmæn: primo Pelle Magnusson, Magnus Dekn, Poual Karpalan, Laurens Vytyma, Thomas Clemetson, Joh[an] Bleker; jtem de Norfinne: Biorn Balk, Olaff Harffwiakom, Niclis Antikasson, Olaff Ambiornsson, Olaff Pukinpoyka, Biorn Ladhinga. Thenne synthe swa ath the ærw alle aff the thre for:de byom j allom skogom oc vtmarkom, som liggia j ra mellan Masko, Rusko oc Reso, (æru) luttakne swa som the haffua oc (warit) aff alder her til varit. Jtem Hinza aff Mahittula kennes fore thenne for:de xij och flerom allom (ͻ: androm), som tha vppa sancta Philpus dag j Reso kirkio saman war, sig haffua byt och oplatith æwerdelig allan sin del fore thw las j vtmarkin, som han atthe j Hafwnils skogh. Litteram originalem huius rej habent illi de Kulusth. Jtem anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quinto factum est scrutinium nouum super limitibus harum siluarum in presencia magistri Magni Nicolai, prepositi Aboensis, Hartikini Japson, legiferi, et aliorum nobilium patrie."}, {"df": "3625", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Käre wener. Som j wel wethen och sport hafua, at wij hawom nw treswar warit til degtingen i Kalmarna met konung Christierns raad aff Danmark oc Norge om swadana örlogh, twedregt oc owilia, som war komen imellom tessa try rijken, sidan konung Christiern kom her til riket, aff huilkit örlögh stor skady oc forderff er skedt, som j wel alle wetha. Thog, aff Gudz forsyn meer en aff wara forskullan, haffua wij kommet thet i en kerleghet, ewig frijd oc bebyndning mellom thenna try riken, som kostellge nogh er bebrefuat, lowat, sworet oc sagt at hallas skal til ewigh tijdh. (Till följd af konung Kristierns uteblifvande från mötet i Kalmar hade emellertid flere viktiga spörsmål blifvit oafgjorda, hvarför ett nytt möte aftalats att hållas i Kalmar nästkommande 10 juli. Rådet påpekar den stora kostnaden för sådana sammankomster, tackar allmogen för dess bidrag i spisning samt beklagar uppkomsten af ett osannt rykte att herr Ivar Axelsson och herr Göstaf Karlsson skulle lofvat konungen att varda honom behjälplige till att 'warda mektuger her owir riket igen, Sweriges rad, goda men och rikens inbyggiara oatsport'; hvarefter fortsättes i brefvet:) Item, käre wener, som edher oc wel wetherligt er, at nw om sanctæ Margaretæ tijdh nest forleden tha wore tilskickade wärdigaste fadher erchebiscopen oc flere werduga fädher biscopa oc lagmennena met thom i hwars therra lagsagu at tala wijd almogen oc kungöra thom hurw werdug fadher biscop Kort, herre Eric Axelsson oc flere gode men i Findland, andeliga oc werdzliga schrefuo oc bekerde wpa therres oc meniga almogans wegna i Findland oc serdeles wpa the fatiga menz wegna, som nw boo nest rydzran i Findland, hurw swarliga, hardeliga oc oplicteliga the omilde rydzar, Gudz oc christendomens owener, forderfua thesse forscrefne fatiga almoga, men, qwinnor oc barn, i forscrefne Findland met drap, brand, roff oc mange andra harda oc omilla pynor, alt wti en feligh frijd oc dag, som thy wer nog met skelom oc sannind beuisas kan met erlig herra her Erich Axelsson, domprosten aff Abo, gardyeknan aff Wiborg oc met monga andra goda fryborne men, köpstatzmen oc almoga, som her nw era wtaff Findland. Och for swadana merkelig skada oc anfal skuld, som christendomen wpa gaar, tha wore the forscrefne werduge fädher, biscoper oc lagmennena i hwaria lagsagu met sex frijborne men oc sex aff almogen, swa som waar Sweriges lag wtuisa, begärade oc owirwogo wpa alla rykens radz wegna oc therra befalning ena mögeliga hielp i spisning och mantal til at affweria oc wndsätia the land oc almoga, som the helge herra Sweriges patroner, Sancte Eric och Sancte Henric oc wara foreldra manliga wnno, Gudi til hedher, christendomen oc Sweriges crono til ökilse oc bestand. Och hade thet mantal tha wtkommet oc spisningen i retthen tijd, som lofuat oc sagt war, tha matte thet hafua kommet christendomen oc rijket til stor wern oc bestand. Oc meden then spisningen swa sent framkom pa aret, tha kunna wij engthe ythermere ther til göre, vtan swa at wij sende then förrörda spisning, som tha framkommen war, in til Wiborgh, oc scrifuom her Eric swa til, at han skulle then skipta met the dandemen, therra tiänara oc almoganom, thöm, som tilskikkade woro at liggia i Wiborg til landwern, swa langt hon kunde rekkia; thy at hon war ecke mykin. Wil noghor wskeligen man tenkia eller sägia, at wij hafua swadana mantal oc spisning palagt eller anamad oss annorlunda til nytta eller förbätring en som forscrifwit star, tha göre the oss ther storliga wret met – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "3626", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Eric Axelsson til Lagnö, högboren förste min nådige herre konung Christierns hofmästare i .... och höfvidsman uppå Viborg [och] Cronoborg, gör veterligit med detta mit öpna breff, att för troskap och välvillig tienst, som denne brefvisare Laurentz Bärecht för:ne min nådige herre härtil Sveriges rike och mig gjort hafver och än [här] efter troliga göra skall, särdeles til ände var, at legge uppå Cronoborgs slott, när honom af fogdenom der uppå tillsagt varder, thå hafver iag honom undt och unner frij och frälse på en krok jord i Kirstela by och i Mäskäla sockn liggiandes för all skatt eller tunga. Ty förbiuder iag alle mine fougter, embetsmän och alle andre, eho the helst äro eller vare kunde, för:ne Laurentz här uti någon hinder eller qval att göra i någre måtto, vid sine (= mine) hämd och nepst. In cuius testimonium sigillum meum [appendo]. Datum in castro Cronoborgh anno Domini"}, {"df": "3627", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1475. Thenne effterskrefne jord kiöpte sal.(1) mester Mårthen(2) och framdeles gaf Kimitto kyrckio till ewerdeliga ägor, Gudh till loff och ähra och S:t Anders. Jtem af David vi marck(3) i stång jord i Ramsöö för xx öre; item af Olof Spack i Selikesala(4) ix alne jord i Rampsö för fulla penningar;(5) item af Jons Ollson i Träsköö 21 alna jord i Rampsöö för fulla penningar; item af Jons Broderson i Kyrckeby 2 allna jord, liggiande i samma kyrckeby for v marc kringom allan byen, hwilcka v marc iag betalade honom met i pundh och xviii marc i godo koper oc 2 öre i rede peninger. Afvikelser i Haliko och Pikis dombok: (1) sal. fattas (2) Martijn (3) j mark (4) Säcksallöö (5) Det följande saknas i domboken, som däremot har detta: Jtem af Peder Oloffsån i Wäskelax – 4 al:r jordh i Ramsöö för fulla penningar; jtem af Jöns Oloffzsån i Wäsköö – 21 al:r jordh i Ramsöö för fulla peningar."}, {"df": "3628", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyslott", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Om Nyslotz funderingh ähr vthhuggit vthi svarte flisor såm ähre inmuradhe vthan åm salen vppå väggen äffterskreffne ordh: Anno Domini 1475 leth iagh Erik Axelsson, riddare i Lagnö, byggia thette slåt, Gudh till loff, Christum, helga christna tro till styrkielse, och tho heet min hustro Elin Gotztaffsdotter i Lagmansöö. (Därunder afbildning af Tott'ska och gamla Sture vapnen). 'Item ähr vthhuggit vpå then gamble borgstuffwe veggen. Lars Axelson, Riddare. (Afbildning af Tott'ska vapnet). Carin Erikdotter i Diursholm'. (Afbildning af Niepertz'ska vapnet)."}, {"df": "3629", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3630", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3631", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Quisquis principem hujus seculi rogaturus adierit habitu honesto, gestu decenti, prolacione non precipiti sed distincta, attenta quoque mente, se ipsum ac verba sua studet componere; quanto diligencius in sacro loco omnipotentem oraturus Deum hec omnia facere curabit. Idcirco nos Conradus, Dei providencia episcopus Aboensis, cum consilio et consensu dilecti capituli nostri volentes divini nominis cultum non minui sed augeri, pro vicariorum seu prebendatorum et choralium ecclesiæ nostre predicte reformacione primo duximus statuendum, quod de cetero hore canonice in choro non cursim seu festinanter, sed paulatim et tractim et cum pausa decenti, presertim in medio cujuslibet versiculi psalmorum, debitam faciendo inter solenne et feriale officium differenciam, reverenter scilicet gestu corporis, congruenter scilicet horis statutis, integraliter scilicet plena expressione oris, effectuliter sciliset affectione cordis, intellectualiter scilicet intentione et attencione mentis decante[n]tur, teste siquidem beato Bernardo: Multi subveniunt illi fructus, qui horas canonicas devote dixerit, videlicet quod Dominus illas oraciones libenter exaudit, quod in cunctis rebus exterioribus melius illi succedit, quod omni hora Deus illum ab omni peccato mortali et mundana confusione custodit, quod in fine suo tribuit ei Deus specialem graciam, quod ei Deus graciam donabit talem et tantam, quod forte seraphicum ordinem mereatur. Ideo hore canonice cum omni reverencia sunt cantande. Preterea animadvertent chorales cum ceteris sacerdotibus, quam terribilis est valde setencia, quam Deus contra tepidos et negligentes comminatur ore prophetico dicens: maledictus, qui facit opus Domini fraudulenter; quod dictum beatus Bernardus exponens dicit: Fraudulenter opus Domini facit nimis festinans, nimis intente verba proferens, sillabas et dictiones subtrahens; ideo Dei malediccionem incurrit et benediccionem eternam perdit. Qui enim male legit horas suas, fraudat Deum honore, se ipsum merito, animas in purgatorio suffragio et proximum beneficio. Tales, heu dolor, qui timore, non amore, chorum frequentant, nimis legunt illud psalmiste: lauda anima mea Dominum, quod tam creberrime in choro pertonat. In quibus verbis propheta vult dicere: Non laudent eum labia tantum sicut illorum, de quibus Ysayas: Populus iste ore suo et labiis glorificat me, cor autam ejus longe est a me, sed laudet cum anima Christiana, cum reverentia et congruentia etc. ut supra dictum est. Ideo vicarii seu prebendarii et chorales in choro constituti gravitatem servent prout locus et officium exigunt, non insimul aut cum aliis confabulantes, sed cum psallendi gracia ibi conveniant, muta aut clausa labia a divina laude tenere non studeant. Nec quisquam eorum, dum hore canonice publice cantantur, legat in choro privatum officium seu oraciones, seu eciam in choro beneficium absolucionis expectet, quia non solum obsequium, quo obnixus est, choro subtrahit, verum et alios psallentes perturbat. Illam eciam consuetudinem, que corruptela pocius dicenda est, omnino inhibemus, que huc usque per plures est observata, videlicet quod quidam choralium post Gloriam patri in Venite, vel post ympnum in primo nocturno intrant chorum et iterum exeunt, redeuntes circa secundum nocturnum aut tercium, aut post Te Deum exeunt usque ad capitulum In laudibus, sub quo conscribi [solent] absentes; deinde quidam exeunt post incepcionem Benedictus, nec redeunt. Similiter in vesperis suo modo et vigiliis defunctorum et in missa post evangelium et elevacionem. Istos non dicimus interesse horis, nec presentes, sed absentes, cum interesse dicuntur hii, qui a principio horarum ad finem interesse laborant. Tabularius tales divagantes signare tenetur pro absentibus, nisi habuerint necesse exire, et hoc fiat ad modicum spacium. Item statuimus et mandamus omnibus prebendariis ecclesie nostre Aboensis sub decreto obediencie, quatenus de cetero singulis diebus, tam in festivis quam ferialibus, personaliter intersint majoribus horis et processione memoriis corporis Christi et beate virginis, ut sic divini cultus decor et zelus æoneus Dei profeccior habeatur, presertim cum id in statutis provincialibus novissime editis expressius caveatur. Item statuimus et decreto obedience mandamus, quatenus in festis prelatorum duo semper prebendati secundum ordinem cum duobus choralibus ad rectorias in choro in horis majoribus deputentur et ad evangelium administrent, exceptis festis dedicacionis ecclesie, beati Henrici passionis, translacionis ejusdem et nativitatis Marie, quia tunc hujusmodi officia per rurales habeantur. Item statuimus, quin eciam districte precipimus, quod prebendati in festis dublicibus teneant horisteram juxta antiquam consvetudinem, sub penis inferius expressis. Item statuimus, quod horista debet incipere horas et primam antiphonam super psalmos et antiphonam super Magnificat et Benedictus, et debet legere preciosa (= preces), collectas, ultimam leccionem in matutinis et benedicciones leccionum, en cantare summan missam. Item horista legente leccionem ultimam senior post eum benediccionem ejusdem dicat, et novam post missam summam intonet et consummat (= –met). Item primus cantor debet incipere invitatorium, onmes psalmos et antiphonas post psalmos et introitum misse, Kyrieleyson, graduale, offertorium, Sanctus agnus Dei et communionem, et cantare debet in Venite primum et ultimum versum, et similiter in ultimo responsorio, et predicere sive innuere antiphonas, primo horiste, secundo in alio choro, eciam communiter, regulariter de uno choro ad alium, et debet libros claudere et aperire suis temporibus. Item secundus cantor debet legere primam leccionem, et in kalendario, et epistolam et cantare versum in Alleluja, et tractum primum in quadragesima solus in feriis, sed cum tercio in simplicibus festis, et afferre horiste collectarium, et Confiteor legere cum sacerdote, et ministrare sibi vinum et aqvam, et omnia alia ministeria facere sacerdoti. Et debet habere primalem missam in choro, quando due misse sunt habende, et in festo, simplici vel majori, omnia de primo cantare, scripta debet cum secundo observare, excepto quod in missis festorum trium leccionum et ferialium debet servire solus substitutus celebranti, cujus officium tercius cantor tunc supplebit. In festo vero simplici, semiduplici vel dublici et toto duplici, non autem in festis prelatorum, debet servire loco dyaconi, et tercius loco subdyaconi, nisi fuerit tercius senior, et tunc quartus cantor loco secundi cantoris debet permanere. Item in totis duplicibus primus et quartus, quintus et sextus sint rectores. In festis autem summis, scilicet prelatorum, primus et quartus cum duobus prebendariis sint rectores. Item primus cantor debet cantare primum versum, et secundus secundum, cum secunda leccione. Item notandum, quod si aliquis officiatus defuerit, tunc primus sequens choralium officio carens absentis officium adimplebit; absens tamen solvat errores contingentes officium suum complenti. Quicunque defuerit processionibus aut memoriis supradictis, vel qui sub sermonibus celebrare cum pulsacione presumpserit, quando sermo fit in ecclesia, solvat solidum vel xii denarios usuales, sive prebendatus fuerit sive choralis. Provideant chorales, ut sint omnes in choro, quando compulsatur, quia facta compulsacione horista debet legere de cruce cum aliis choralibus tonaliter et voce alta Pater noster, Ave Maria et Credo, quo facto sine fraude statim horas incipiat, sub pena unius denarii, proviso quod omnes chorales sint congregati in choro, induti superpelliciis ante finem compulsus matutinarum summe misse, vesperarum prime et tercie in ebdomada, pentecosten, et completorii in quadragesima, sub pena dimidii denarii. Sed quicunque choralium ingressus fuerit summum chorum sub divinis, solvat unum denarium ad manus tabularii, tantum et prebendatus ad manus tabularii sui. Si horista venerit post primum psalmum, dabit duos denarios, si deest totaliter, tres denarios; hoc idem cum primo cantore est tenendum. Sed alii chorales post primum psalmum in vesperis, vel post Venite in matutinis, vel post Gloriam in introitu misse, vel post finem ympnorum in prima, tercia, sexta et nona, vel post primum psalmum in completorio venientes, solvant unum denarium, horista autem et primus cantor solvant duplum, ut predictum est. Et hec intelligenda sunt in feriis et [festis] trium leccionum. Pro festo vero simplici et semiduplici solvatur duplum, pro festo vero duplici triplum, pro toto duplici quadruplum. Statuimus, quin eciam districte precipimus, quatenus nullus choralium ab horis se absentare presumat, sed nec prebendarii a majoribus horis se absentare presumant. Item, quicunque choralium se absentaverit de matutinis, missa aut vesperis, vel completorio in quadragesima, solvat duos denarios; qui vero de horis minoribus, unum denarium. Ista pena cum horista et primo cantore semper duplicatur; et hec intelligenda sunt in feriis et festis trium leccionum. Pro festo vero simplici et semiduplici solvatur duplum, pro festo autem duplici triplum, sed pro toto duplici, ut supra, quadruplum. Item, qui post tercium psalmum nocturnalem aut post evangelium in missa aut capitulum in vesperis vel in completorio, vel post primum psalmum in minutis horis venerit, pro absente computetur, et solvat absenciam hujusmodi secundum differenciam feriarum et festorum, ut predictum est. Item, quicunque prebendariorum aut choralium se a choro absentaverit tempore, quo dicuntur hore in ecclesia, licencia non obtenta, eciamsi in ecclesia moretur, quascunque alias missas, preter missam aurore, celebrando, vel vigilias extra cantando in quocunque choro, penam solvat absencie, nisi hujusmodi celebrans vel cantans alium loco sui substitutum habuerit, demptis hiis, qui missas ordinarie institutas [frequentant]. Fuit autem olim consvetudinis commendabilis, ne quis choralium missam peculiarem cantando diceret, antequam missa hore sexte fuerat elevata; quam eciam jammodo confirmamus. Item quicunque prebendariorum aut choralium non interfuerit processioni ordinarie superpelliciatus, solvat sicut pro missa, eciam si celebracioni misse aut aliis occupacionibus in ipsa ecclesia tempore processionis se ingesserit. Et similiter puniatur, qui non fuerit in stacionibus seu memoriis corporis Christi et beate virginis. Processiones enim ordinarias vocamus, que in dominicis aut festis ante summas missas, aut in feriis post missas votivas fieri consveverunt. Item legens privatum officium seu oraciones, vel absolucionis beneficium petens, aut alicui impendens sub horis, tanquam absens puniatur, secundum differenciam feriarum et festorum, eciam si chorus per scolares officietur. Item prebendati, contra statutum et mandatum superius expressum, a majoribus horis se absentantes, vel a rectoria vel ab evangelio, solvant unam oram Stockholmensem pro qualibet hujusmodi horarum vel officiorum, nisi habuerint substitutum prebendatum pro officio, vel licenciam superiorum pro absencia. Et illam penam in proximo futuro choralium capitulo sub pena privacionis officii exponere tenentur, nec debent in hujusmodi officiis chorales substituere. Item prebendati horas intermittentes solvant dimidiam marcam Stockholmensem, nisi habuerint prebendatum substitutum officium hujusmodi supplementem. Si vero summam missam hujus festi omiserint, solvant tres marcas, ut superius est expressum. Nec debent officia prebendatorum per chorales suppleri, ut antiqvitus consuetudinis erat, eciam si duas missas vel duo officia eos simul habere contingat. Sed prebendatus prebendato succurrat, et hoc ipsi brebendati inter se ordinent. Item statuimus, quod in festis duplicibus et totis duplicibus, rectores sub Magnificat, Te Deum, Benedictus et Agnus stent in choro ante pulpitum cum capis, sub Nunc dimittitis vero superpelliciati tantum, advertendo, ne error fiat in versibus incipiendis. Et hoc omnino observari volumus, eciam si chorus per chorales sufficienter regatur. Item sacrista, qui in negociis sacristie occupatur, tempore dicte occupacionis non tantum astringatur ut alii, dummodo officium suum, in choro defectum nullum penitus paciatur. Item tercia infra ebdomadem pentecostes cum majoribus horis censetur. Imo secundum hoc tardancie, absencie, et errancie persolvantur. Item volumus, quod novicii non cogantur ad propinandum aliis choralibus, nisi tantum dimidiam marcham pro eorum jocundo introitu. Item decrevimus, quod hujusmodi novicii non nimium constringantur in primis, sed successive et paulatim, ita quod nil solvant infra primam quindenam. Item si quis choralium summam missam celebraturus omiserit, pena trium marcharum puniatur. Item si missam in aurora omiserit, quam ex ordine celebrare tenetur, pena xii orarum puniatur. Item si quis prebendatorum vel eciam choralium aliquam missam eis racione prebende injunctam vel alias assumptam debita hora pretermiserit, duabus oris monete currentis punietur, ex quibus quatuor ortuge capitulo et duo ortuge campanario. Item errantes tam in cantu quam in lectura, eadem pena puniantur, qua tardantes mulctati sunt, ita quod pro qualibet diccione in legendo et pro quolibet errore in cantando, sive fuerit una nota vel plures, aut totus chorus, secundum exigenciam sive differenciam festi puniantur, nisi fuerit facta confusio. Confucionem autem dicimus in hoc loco, quando unus vel plures aut totus chorus propter hujusmodi errorem inceperit succentare, quia errans statim in primis suum errorem corrigere non sufficit, et pro omni confucione solvatur duplum secundum differenciam feriarum et festorum. Item si quis choralium aliquem de libris majoribus, puta antiphonarium, graduale, legendarium vel missale, ad pavimentum projecerit vel cadere permiserit, solvat dimidiam marcham, sive hoc sub horis acciderit sive alio tempore; si autem aliquem de libris minoribus, solvat duas oras. Et si ligature vel asseres in tali casu franguntur, faciat de novo ligari vel reparari; nichilominus pena prescripta solvatur. Item primus cantor claudat libros, sub pena unius denarii pro quolibet libro in feriis; in festis secundum exigenciam festi solvatur; et eadem pena puniatur pro negligencia eorum in custodiendo. Item notarius sive tabularius notet tarde venientes, absentes, errantes, divagantes aut quovis alio modo delinqventes. Si autem in his negligens fuerit, favore, precio vel oblivione non notaverit et in capitulo non accusaverit, puniatur ipse tantum solvendo, quantum reus esset soluturus; nichilominus reus solvat penam suam. Item quicunque choralium opprobriosum sive contumeliosum verbum dixerit alteri in choro vel in capitulo, presentibus duobus et audientibus, solvat solidum Stokholmensem sine omni miseriordia. Opprobriosum verbum sive contumeliosum dicimus, si quis appellaverit alium mendacem, discolum, asinum vel simile. Qui vero aliter excesserit vocando alium furem vel latronem vel simile, presentibus duobus audientibus, solvat unam oram Stokholmensem sine aliqua misericordia. Item volumus et mandamus, quatenus capitulum choralium habeatur singulis sextis feriis hora xii post prandium tempore hyemali, et propter hoc aliquociens, si necesse fuerit vel hora tarda exegerit, pulsus anticipetur. Item quicunque choralium aut prebendatorum suo tempore ad capitulum non venerit, solvat quatuor denarios Stokholmenses. Item quicunque in capitulo monitus per diffinitores silencium non tenuerit, solvat unum solidum Stokholmensem sine omni misericordia. Item volumus et ordinamus, quod semper omni capitulo choralium prebendarii personaliter compareant, sub pena unius ore Stokholmensis, quam penam infra triduum, sub pena privacionis officii, tenentur solvere; et in hujusmodi capitulo sic collecto prima pars, secunda vel tercia horis statutorum coram omnibus perlegatur. Decrevimus, districtius precipientes, quatenus unus capitularium residencium cum uno prebendatorum secundum ordinem, et sacrista in capitulo choralium, semota omni personarum accepcione, diligencius audiant, discucient, diffiniant et decernant, unicuique secundum premissa statuta vel subscripta jus suum tribuendo. Statuimus denuo et sub decreto obediencie mandamus, quatenus de cetero chorales habeant bursam communem, scrinium videlicet vel truncum, non quidem innominatum, duobus seris premunitum, in quo singule pene delinqvencium qvovis modo de propia bursa uniuscujusque delinqventis statim ante dissolucionem capituli der diffinitores fideliter imbursentur. Qui vero de pena, quam solvere tenetur, in primo capitulo non statim satisfecerit, vel saltem ante triduum post capituli dissolucionem delatus de hoc in secundo capitulo, solvat duplum. Et si usque ad tercium capitulum restiterit, nec satisfecerit choralis, carceri mancipetur, donec hujusmodi duplum usque ad ultimum quadrantem persolverit. Et si adhuc rebellis extiterit, ab officio chori et consorcio choralium et a participacione burse communis penitus sit exclusus. Prebendatum autem hujusmodi duplum non solvens, ut predicitur, ab officio volumus penitus esse privatum. Item de licenciis et substituendis in choro volumus de cetero sic servare, videlicet quod illi chorales, qui missarum celebracioni extra chorum in ipsa ecclesia intendunt, aut qui in rure vel in civitate aliquibus suis arduis negociis emergentibus implicantur, post petitam licenciam et obtentam a prelato vel a seniore canonico residente, prelatis non presentibus, possunt, duntaxat tempore hujusmodi ardue necessitatis, in choro substitutos habere; similiter qui in lectulis infirmitatum laborant, vel a suis superioribus vocantur et impediuntur. Nec volumus aut admittimus, quod aliquis choralium officio dispensacionis domorum vel negociacionis impediatur, quia nimis a choro distraheretur. Nemo siquidem duobus dominis servire potest; chorus autem totum requirit hominem. Supradicti igitur, et nulli alii, licencia et substitutis utantur. Pariformiter intelligatur de licencia et subrogacione prebendatorum. Si quis, predictis legittimis impedimentis cessantibus, substitutum habuerit in choro, solvat juxta exigenciam festorum, ac si nullum substitutum penitus habuisset. Statutum est in ecclesia Aboensi irrevocabilitar observandum, quod chorales Aboenses omnes et singuli visitent mensam unius capitularium, quem pro illo anno ipsi capitulares deputaverint, vel vicissitudinalis ordo tetigerit ad mensam hujusmodi exhibendum, et nullus dictorum choralium deinceps mensam in domo laycorum habeat, sicut alias, non sine scandalo ecclesie, fuerat observatum, et quod illis pater familias temporaneus exhibeat in prandio fercula duo, in cena vero unum cum reliquiis prandii precedentis. Item detur illis cerevisia, vulgariter dicta boordhööl et herreöll, minus til ii borgare stopa, ad placitum illorum. Statuimus, districtus precipientes, quatenus nullus choralium sine licencia obtenta aliquem librum chori quovismodo deportare presumat, sub pena dimidie marce etc."}, {"df": "3632", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Tha klokkare walder är, bör hanom anama kirkionyklar aff biscopenom i capituli närwarilse och troheth swäria i hans handom, swa seijande: Iak N. lofwar, sigher oc swär her fore idhre nadh oc idhre nadhz capitulo ärlige, at iak wil oc skal äpter thenne närwarande tima stånde troliga mith klokkare ämbete fore ok wara hörogh oc lydogh idhre nadh oc idhre nadhz capitulo, swa mik Gud hielpe, jomfru Maria oc all helgon. Item bör honom forenämde nyklar bewara oc kirkione upläsa oc tilläsa, näär tiid är; ty at skeer kirkione noghor skadhi for hanss eigno eller hans drengess forsumilse, tha bör hanom ther till swara. Item bör hanom kirkiona altiidh rena holda ok höghekorenss liusstakar oc lestastolen skura swa opta som behöfwis. Item wijn, offlate oc reent watn, som han hwar dag hämte skal, bör honom allom skipta, som messo wilia holda, forvtan vnder prädijkan, tha skal han them formena, oc swa tha processio giörss, winter eller somar. Item bör hanom sielffwan medh rökliin wara i alla processior, om han är lärdher. Item om siäladaghen äpter messona, som daghen tillförende äpter siäla afftonsangen, oc swa om aska odensdaghen, bör honum supelliciatum fore medh wigde watns kätilen oc capellanum med stenkelen oc curatum medh rökilse kareth in processione ganga. Item bör honom messo watukaret reent holda altiid, swa thet watnet ey förfulass. Item bör honum bära wigtwatn i allom them karom, thertill skikkadhe äro i kirkione, oc i hwart kaar färdogha stenkelse halda. Item bör honom göra liwsen till höghe Sancti Henrikz oc Sokne altaren oc til helge Hemminghz graff och läggia sielfuer wekan til liwsomen. Item bör honum göra al bokaliws oc stakaliws till höga koren; staka-liwss menas medher blusa liws, kirkiomesso liws oc mörke ottesangz liws, qwindilmeszo liws oc alleluija liws. Ok kirkio sysleman skall faa klokkarenom iiii marker vax til qwindilmesso, til prelata, canika, prebendata oc koorpresta behoff. Item bör honum vptenda oc wtsläkkia hwar en dagh höghe altarens oc helga Hemminghz liwss til oc fran tiidhegerden i höghe koren. Item om duplicibus et totis duplicibus bör honum wptenda pa hwart altare liwsen til tiidgerden oc slekkia wt wnder predikan högamessone oc tha Magnificat i aptsangen oc Benedictus i ottesangen swngit äro. Item swa skal han oc göra kirkiomeszo liwsom, som wppa wäggene sättiass. Item, skal han atwakta, at blösen ey bäres in i höghe koren otende oc hältz tha monstrantia inbärss eller i processione. Item bör honum oc klädha oc affklädha höghe altaret, Sochnealtaret, Sancti Henrikz altare, helge Hemminghz graff oc prelata bokastolana oc andra i högha koren oc samalund prädikestolen oc bänken pa kirkiogardhin, tha thess plägsider är. Item bör honum kläppa til warfru loff om morghonen, thaa thry slaar, wid annunciacionis Marie, oc ringia swa ty sijne til dagmessona medh the klokko, ther til hörer, ther äpter medh soknaklokkone eeth sijnen oc tredhia sijn ather medh for:de dagmesso klokkone, swa annan tiid medh mindre klokkona oc ther äpter saman medh badha klokkona til attesangen, tha fäm slaar. Item in totis duplicibus ringe han try sijner til attesangen medh störste klokkona, tre först; in dupblicibus ty sijner oc swa til dagmessone först, oc swa et sijn til ottesangen ater, oc annat sijn til daghmessone oc swa tilhopa, oc tredie sijn til daghmessan, äpter thet sammanringt är oc ey förre. Item om S:ti Michels tiidh bör honum foreringia första sijn, annat sijn oc samman til attesangen, oc sidan kläppa oc ey ringia tredhie sijn til dagmessone för än daghen kan kännas giörliga. Item tha siäx slaar om morganen skal han ringia tre resor til primssmessona medh prijmsklokkone, oc dwäliass swa länge mellan hwarie ringilse, at een Aue Maria maa läsas; är högtiid aa färdom, tha ringe förre, och särdelis tha prädiken är i kirkione. Item ringe han medh samma prijmsklokkone til prijmet, tha siw slaar, intil halfganget är til atto, hwar en dagh, tha man äther, ty sijner, men om fastodaghene ey för än halfganget är til atto begynne, oc lykte tha atto slaar, förwthan högtiidher eller prädikan tha falla kunna. Item ringe til soknamessan eller formessan altiidh, tha tercia wtsangit är, tre resor, förste medh soknaklokkan, annat sijn medh myndre klokkan oc tredie sijn samman medh badhin, oc ena Aue Marias dwalär mellom hwario ringilsen som förre sagd. Item bör honum ringia til formessen medh störste klokkan i thenna äpterscrefne daghana, först om badhe S:ti Henrikz daghena, kirkiomesso, om warfrwdagh assumpcionis, helge likamadagh, Katherine oc alle helghon. Item samalundh medh sama klokkor om soknadaghana ringa han til högmessan först sijn, tha halfgangit är til ix, oc saman tha ix slaar eller förre; men om helgedaghana ringa förste, tha viii slaar, oc saman halfua stunden. Item om fastadaghen ringa förste sijn, tha ix slaar, oc saman, tha halff stunden forliden är. Item om langa fastana ringa til sextan widh ix oc saman til höghmeszan widh x, wtan lästen eller epistola äre nogot langa, maa klokkaren bijtidare ringe, swa thet tiidgerdhen om matdaghana blifue joo wtesonghna, tha x slaar, oc om fastdagana widh xi, ahret omkringh. Item bör honum kläppa med störste klokken try sijner, tha wtsangit är före middaghen, altiid om areth. Item skal han ringia från pascha eller annunciacionis Marie til affthonsangen förste, tha iii slaar äpter middaghen, oc tilhopa tha halff stunden forlidhen är; tha högtidelige dagha pafalla eller vigilie defunctorum skulu siwngas i koren, tha ringe bitidere som högtidhen eller timmen kraffuer. Item om S:ti Michels tiidh ringe han til aftonsangen, tha ½ stunden forlidhin är til iii förste, oc saman tha iii slaar, wtan höghtiden eller annat kraffuia. Item om alla helgona messotiidh ringe han förste, tha ii slar, oc samman til ½ stunden, oc swa skal han framhalda til S:ti Henrici dagh om wintren; men tha skal han ater ringa förste sijn, tha halffstunden forlidhin är mellan ii oc iii, oc saman til iii; oc swa ringe alt til lange fastana, wtan om höghtiidzdagana oc när vigilie skulu holdas, som fore sakt är. Item naathsangen skal han altiidh ringe med dagmesso klokkan, tha Magnificat i korin begynnes, oc lyftha, tha Benedicamus siwnges. Item om langafastana bör honum ringe til afftonsang fore middaghen altijd, for wtan om sunnedaghenom, oc tha evangelium läses i höghmessan förste, annan tiidh tha wphöghit är, oc saman, tha messen lyffthes. Item til naatsangen i langa fastana skal han ringa, tha ½ stunden förlidhen är mellan iii oc iiii, oc lata aff, tha iiii slaar. Item om vigilie mortuorum skulu siwngas äpter nathsanghen i choren, tha maa han bitidere ringe nathsanghen. Item widh halffwa fastana skal han ringa til skrifft äpter middaghen, tha i slaar, iii resor med dagmeszo klokkan, oc hafua litzlan dwala ther i mellan. Item i alla fastan, wtan högtidesdagha falla, bör hanum samalund medh sama klokkan ringa til wårfru loffsang, tha v slaar om afftonen. Item bör honum teekna, oc ey ringa medh prymsklokkan, tha alla läsande messor i kirkien säghias om daghin, oc til siwngande messor ringe en stakkot ringning oc kläppa tree resor epter. Item skal han ey teekna til näste messen, som kallas missa qvinte hore om winteren, för än i dagmessan är wphöghet, oc ey ringa til primmessan for än i nästa messen är uphöghet, oc tha hon är uphögt, tha kläppe treem sijnom til alle helghone korssmessan, på thet at altiid skal messas in kirkien. Item bör honum wara kirkioherranom lydogher i tessa maalom: förste at säghia honum til, tha barn skal crisnas, oc bäre liws fore crisman, medh sith röklin, til döpilse karedh. Item bör honum säghia til oc budha, när liwsas skal for brwdhom oc när the skulu wighas. Item säghia til, när han skal soknabudh gaa, oc fölgia i sith röklin medh clokkare lyffto oc handabook. Item samalund, när wighas eller jordas liik, när withias epter siälemessor eller vigilias. Item vptenda vigiliarum liwss kringom kirken. Item bör honum ringa bodha daghana til brudhmessona oc framsäthia brudstolana oc sopa brudhedörena oc tiid bära vikt watn. Item faar clokkaren aarligha af sytzlamannen först ena finska lästh rogh, gambla räntha, oc yttermera iiii pund rogh finska, i en forbätringh pa nya, oc ther medh skal han halda til domkirkione färdugha strengher, men til soknaclokkor besörghe strengher kirkiewärdhen. Item anammar han roghen i Abo; tha skal huar oc en span strykas, men af soknekirkian faar han alt wprökth for sijna fortzla. Item for säyarens omsorgh faar han aarligha vi pund rogh eller iiii pundh medh ii marker penningar. Item prebendatus i Helge likamens prebenda skal honum gifua xii öre peninga eller i pund rogh for thet han ringher med warfru klokkan hwar torssdag til primsmessan. Item faar han ii öre pänningä for huarie ringning oc sytzlamen ½ mark, tha han ringer S:te Henrikz clokka förste i siälaringhningh. Item aff hwarie ringd han ringer warfru clokka, faar han i öre pänninge, oc syslamannen ii öre pänninge. Item sokna klokkor vi päninga i hwarie resa. Item for fullo siälringningh bor honum hafva xiii öre päninga oc ens öres öll thet betzsta. Item fore aars vigilias ringd faar han v mark päninge aff hwario, som thet later halda i sokna koren. Item swa opta noghor lather siwnga vigilias i sokna koren, oc tha ringes ekke med stora klokkan, tha faar han vi päninge. Item aff hwario hionelagh faar han at pasken iiii penningh oc allestads ther kirkioherren faar i öre, ther faar han iiii penninger. Item aff gestom, widerlagzswenom, leghodrengom oc legheqvinnom faar han ii penninger, oc allestadz, ther kirkieherren faar myndre än i öre, faar han ii päninga. Item the peninga, brudgummer oc bruder säthia i theres bloss oc godhe qwinnor epter barnsbyrdh säthia i theras liwsom, faar oc clokkaren, oc tw faath math oc i kanna öll bör honum hafua af bryllopsgardhen första bryllupsdag oc sammalundh annan daghen. Item bör honum swa flue, at then tiidh messa haldas pa höghe altaret eller soknemesse pa warfru altaret dagmesse oc siwngande messo pa S:ti Henrikz altare om wintertiid, at clärkana altiidh hafua eeldh i eldpannana oc sammalundh koorklärken i panna pa hwario koore. Sytzlamannen besorghe om pannana oc swa mykyn koll, som korclärken behöfue i attesanghen, oc kirkiowärdhen besorghe om koll til the messor som forschreffna staa. Item forsumer han nogra articlar som forn:de äre, ma böte äpter som koorprästen pläghe böta, allaledes mere oc myndre som höghtidhen wtkräfuer, oc bothum anamme sytzlamannen. Item bör honum oc klädha oc affklädha etc. ut prius patuit."}, {"df": "3633", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Thetta ære then stadghan, som sanctus Calixtus paffue hauer stadgat oc stadffæst om alle the tiænist, som huar klockar skall oc bør sinom kirkieherre gøre: fførst ath han skall honom ffølghie til prestemoth; fforsymer han thet, bøthe iij øre peninger oc ware prestins eghin sak. Jtem skall han biskops breff oc prouast breff føra til næst klockare; fforsymir than thet, bøte iij march oc vare biskopsins eghin sak. Jtem skall han til alle tide gerninga ringia heligxmol til huario høgh tiidh oc huarian haffthon klæppe jomffrv Marie loff; fforsymar han thet, bøthe iij øre peninger oc vare sokne manna eghin sak. Jtem bør honum sokna herra til sighea om affthonen til ffor:de, om han ffor bwdh til b. aff bondha, ok bør honum følge presthen met klockon j hvart sokne bodh; fforsymar han thet, bøthe iij mærk æpter lagh boken. Jtem skall klockaren prestens bastugh elda en tiid huario viku, tiæna oc raka och honum quastha wphalla. Jtem bør honum slactha kirkeherrens ffææ, om han wiider tarffuer, ok bør klockere ther fføre lika haffue om arith. Jtem tarffwer prestin honum fflere sinnom widh, tha gøre han honum ther like ffor. Jtem inghen ær næmare haffua klockerens harffua en prestin ffor sockne bwdh skull. Jtem skall klockeren leghia presthins korn i hans ledhu.* Jtem skall klockeren tiæna til allom them messom, som sokne mennene tarffue vidher seghia lotha helga daga oc sokne dagha. Jtem vil oc klockeren aff sokna ffara, bedes loff først aff presthin oc faa sigh en sin stadh, som messor och sokne bwd skall skøtha. Jtem bør klockeren thiene presthin til alla sokne messor; kan han en Confiteor etc., tha gøre presthin vij daxuerk om aareth, thaa presthin helst vider tarffwer. (Härefter har Benzelius tillagdt:) aditio ex alijs codicibus: Jtem bör honum och hans hustro böra bryggie lagh och ööl tunna, om så tarffwer wider, och fåå sin dragare kanne therföre. Jtem böör klockarens hustro giöra deegh och baaka brödh åth presten (:al. om så widertarfwes) och derföre bära så bulla af garde. Tha klockaren hafwer thetta upfylt ahret omkring, tha bör honum ett paar skoo och itt par walmalz hussor af prestenom och ey mer."}, {"df": "3634", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sikois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Hartwiik Jopsson, lagman j Norffinne lagsagw, gør witterligit, ath then tiidh jak ting hiølth met almogen j Birkala sokn i Sykosby j welbyrdugx swens Yffuer Olaffsons nærwarw, fougde offuer øffre oc nidre Satægundh, aarom epter Gudhz byrdh mcdlxxvj, tisdagen næsth æpter sancte Pawals dagh, kom ffor retthæ Dan Olaffsson pa sato tinge, gaff och vplet all sin køpejordh vnder sin son Symon, som han køpt haffde aff Olaff Gøsti, som ær helf[ften?] Victamas ægedela, ok ther till gaff han sin son, for:de Symon, all sin afflinge jordh, som han ffortiænth hade aff æn quinna, som heter Helga, som ær iiij karpaland [jordh] och tw karpalandh pa hwario sidhone, oc ther æpter tompt och ængh som pa for:de Helgas andel kan løpa, liggiendis i Ylejokisby, ffor tienisth ok ypphelle, som for:de Symon sin ffader giørt haffde och framdeles skal gøra, føda och clæda hanom till dödradaga, æpter thet at andra barna vedersagde hanom; och thenne tolff, som j næmpdene sato, wore faste aath the gaffwor, som ær Jøns Pyrottj, Henrich Veitoynen, Henric Via, Laurens Paroynen, Laurens Toyko, Niels Westo, Laurens Hinzanpoyca, Pæder Pardoy, Jønis Sigurdzson, Laurens Harmawa ok Pæder Palsialan. The ther vm ranzsakade, vitnade ok epter sworo, at thenne for:de gaffwor wore lagelica fangne vndan frømendhe byrdh. Effter thesse forscriffnom skelom dømpde jak the gaffwor staduge och fasth i mellan [for:de Dan och] hans son Symon obrvttliga holdas, vidh hwars thera vj mark for myn dom. Til thess breffs ytermere wisso, vitnesbyrdh ok stadfestilse, trycker jak mit incigill vnder thetta breff, huilkit som giffwidh ok scriffuit ær aar, dag ok rwm forscriffnom."}, {"df": "3635", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle gode män thetta bref kan förekomma kiennis jac Sten Henricsson, häradshöfding i Pijkie häradh, at then tijd jak lagmansting hollt med allmogen i Pemar sokn på ärligh mans vägnar Jöns Degn i närwaro beskedelig Ivar (= man) Jöns Olsson, landsfougthe, och Claus Hendricsson, häradshöfdinge ther samma stadh, anno Domini mcdlxxvj, måndaghen näst efter sancti Sigfrids dagh, tha komo för rätta thenne xij landssynemän: Michel Maijala, Anders Wijala, Peder ibidem, Greger Kaskola, Winter, Klemet i Lleyio(?), Oloff Pode, Laurentz Osmelax, Laurentz Frödeböle, Michel Kurkisalo, Michel Kavalt och Olof Sulle, och thesse är som forvitne: Mattz Husse, Jösse Lofvest, Michel Hiidenala, Staffan Osost, Josse Torskola, Mattz Kefvo, Jesper Korpal(?) och Michel Yltelä, hvilka som hafva synt och skäliga ransakadh emellan Wartsala och Meldola och stadfäst och gillat thenne efterskrefne råer: Ruskinkallio, Wanhasonsuo, Myllenvaha, Koskenvaha oc Kariabole, som att S:te Brita oc Nils Persson skulle beholda then nidhersta qvarnstaden, bönderna [i] Wartsala then andra och Klemet i Meltola then öfversta qvarnstaden med sijna skiptesbröder ibidem, och skogen alla tillsamans hvar efter sin andel med yxefång och mulo bete, och qvarn behöllte sine gamla (lakun) änghar som förr hafva varit; hvilket jac skööt til de xij i nempden, som äre Michel Kangari, Michel Yltelä, Josse Lofvest, Jesper Korpe, Hendrich Wille, Benct Rukkio, Matts Kajmala, Per Kylle, Josse Kallela, Michel Episto, Mårten Suxela och Laurentz Evost. Thenne ransakade och eftersoro och gildade [för:ne råer]."}, {"df": "3636", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor juw ersamen vnde for sichtigen heren borgermeijstere vnde radhmanne der stadh Rewelle, vnsen sundergen guden vrunden, bekenen wij bormeijstere vnde radmanne der stadh Abo mit vruntliken grote vnde vormøgen alles guden, dat vor vns jn sittende rade heuet gewesen de ersame man her Oleff Vinke, kerchere to Kangasal, vnde mith eme desse vrame ersame mannes her Hinsza, prebendat, Jons Jonson, vnse mede stolbroder, vnde Andres Witte, Henrik Suripæ, vnse mede borgere, vnde hebben mijt vp gerichteden vingere gestaffuendes eydes by Gode vnde in de hilgen geswaren, dat de olde thegeringsche Kerstine, de sedder der tijd hadde Hans Brakele, den God beyden gnade, desse Kerstine Brakelsche vnde de ernanthe her Oleff Vinke schole sin gewesen vulle suster vnde broder van enen vader vnde ener moder vt enen eliken bedde gethelet vnde gebaren, vnde so heuet vns de erbenomede her Oleff Vinke vortmere lothen vorston wo nw in dessen negesten vorledenen jaren mith juw in juwer stadh sij vorstorffven des ernanthen Hans Brakels vnde Kerstinen, her Oleff Vinke rechte vnde echte suster sone, vnde schole hebbe na dode na gelaten welke guder vnde vasthe grunde in juwer stadh, dar sik de erbenomdhe her Oleff Vinke vorhapet, dat he de negeste erffname to is na dem dat he des saligen Hans Brakels moder broder is, alse ok de ernanthen gudhe mannen vor vns getuget vnde geswaren hebben in den hilgen, dat nemandhe negher is hijr offthe gelik sii na mit eme to erffuende saligen Hans Brakele, siner suster sone, denne her Oleff Vinke ergenanth vnde sin suster, de noch leuet, van des weghen he vulmechtigth is to donde vnde laten allent wes des wegen recht is. Worwmme, ersamen leuen heren, wij juwe ersameheijt vruntliken vnde deger biddende sint, dat gy dessen vorscreuenen her Oleff Vinke willen behylplik, gunstich vnde worderlik willen sin to rechte, dat eme in dessen, worrorden saken wedder varen moge se wele alse des wegen recth is, dat eme sodane guder vnde nagelathene erffe moghe ouer geantwardet, enrichtet vnde hantreket werden mit wruntscop offthe mit rechte dat eme van rechte børen vnde an vallen mach. Dat worschulde wij gerne, wor wij mogen, in geliken saken vnde vanner, dat desse her Oleff ergenanth to fuller noghe is aff gelecth vnde gansliken wal enrichtet wan den, de id vnder handen hebben, sa wulle wij juw guth wesen vnde lauen vor alle na maninge vnde klandrige vnde alle vordermer to sprake vor den bauen genanten her Oleff Vinken vnde sine suster vnde eren erffen vnde nakomelingen jn to komenden tijden, wor dat worscreuene erffe ffrij, ledich vnde loes to holdende bij louen vnde bij krafft desses vnses breues. Vnde to ener getuchnisse vnde sekerer worwarringe late wij vnser stadh jngesegel witliken hengen benedden an dessen breff; de gescreuen vnde geuen js in vnser stadh Abo fferia quarta ante dominicam Oculi anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo sexto."}, {"df": "3637", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3638", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandemen thette breff forekoma kan kennes jach Biörn Ragvalson, hæredzhöffdinge j Österhæredeth j Raseborghx lææn, met thette mit nervarende opne breff, at then tiidh jach tingh hiolt met almogen aff Siwndo soken j nerwara hederlige och velborne men Jens Diengh, lagman j Suderfinne, Olaff Nilesson, fougde paa Raseborgh, Rötkel Olufson och flere goda manna arom effter Gudz byrd mcdlxxvj pa varffrv affthon j fastana, tha kom for rette Niles Biörnson och hans broder Ywar Biörnson och kungiorde a setto tinge at theris fader Biörn Kante, Gud hans siell nade, hade giffuid thöm j sins liiffs thiid och stadfeste swa j siith yterste twa dela aff ene skatmark jord ffor sine tienst vndan alla andre arffua en tridiungh, liggiende j Piikkala by, och annar tridiungen j Botuik, och alle sine lössöre vthan hustrune deel; huilket ærende jach sköt till thinne xij tha j nempdene sathæ, som ær Jusse Biörnson, Niles Olufson, Olaf Person, Bent Swenson, Jens Nilesson, Ragval Jenson, Östen Olufson, Eric Michelson, Niles Anderson, Niles Swenson, Per Jensson och Olaff Michelson; the viithnade, ranzsakadhe och effter saro, at swa j sannindhene giffuid war. Och effter thenne xij manna ranzsakan och edhe dömde jach thenne gaffuor stadugh och fast, och forbiuder jach huariom manne thenne for:de gaffuor her effter hindra eller quælia viid sine iij mark fore min dom. Til mere viisse och bætre forwarningh trykker jach mith jncigle pa ryggen thette breff, som giffuid oc scriffuad ær som forscriffuad staar etc. Jtem tesse vare foruetne, som her effterscriffne staa, som vetnede och swore for the xij met flere dandemen, at swa j sannindene var: her Jop Pæderson, capelan hersamestadz, och Anders Tielffne etc."}, {"df": "3639", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3640", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3641", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grote stedes tovoren myt derbedinge in vormoghe alles ghuden. Werdighe hern borgermestere, rychte vnde raadh der stat Dantzik, vnse besundergen gunners vnde guden vrunde. Juwer ersamecheyt do wij witlik borgermestere vnde radmanne der stad Abow, dat vor vns jn gehegeden rechte hebben gewesen vnse medeborgere Hinrik Hemingsone vnde Erik Demer vnde hebben vns clegeliken laten vorstan, wo myt juw tor stede jn dessen vorledenen jaren myt juw tor stede sy verstoruen in Jasper Langen huse saliger dechtenisse Hans Pestelm vnde is gewesen desser ergenanten Hinrik Heminksons vnde Erik Demers erer beyder eliken husvrawen rechte vnde echte vulbroder, rechte vnde echte van enen vadere vnde moder vulbordich in enen eliken bedde geboren, vnde schole hebben myt jw dar suluest vorberat na dode nagelaten etlike erfflike gudere, vnde de schole vppe desse tijd vnderhanden hebben Vrytzse Finkinghusen, juwe medeborgere, to welken erffue vnde naghelade de ergedachten Hinrik vnde Erik myt eren mede arffbroder vnde suster de negesten sint to erffende vnde volgere sint to den nagelatenen guderen Hans Pestelms eren vulbroders vnde nemande neger offte myt en gelik sont, alse vor vns apenbar getuget vnde in warheyt vnses rechtes beswaren is, alse ere vorsychtige breff jnneholt vnde vtwyset, dar se vaken hebben dar gewesen vor juw vnde hebben dar grote teringe vnde vnkosth vmme gedaen vnde ene is nocht weddervaren dar se recht to hebben. Aldus, leuen hern, so sy id juwer ersamenheyt witlik, dat de ernante Hinrik vnde Erik hebben, vnde alse se myt rechte wol mochten, so hebben se hyr in vnser stat to rechte bekummert vnde besite gedan an des ernanten Frytzen Finkinhusen gudere de he hyr in den vorledenen herueste sande, de summa drecht sik vppe lxxxvj [mark], jn sulker mathe vnde mit beschede, jsset sake, dat ene volgen mach dar se recht to hebben van den de jd vnder handen hebben wan se to noge entrychtet sint, so schal Fryssen syn gud leddich vnde loes sin sunder allen hinder. Worvmme, ersamen leuen vrunde, wy juw deger biddende syn, dat gy vmme desser sake willen an de vnsen anschepen noch an gude, nene vordermere bekummeringe vnde hinder willen laten doen van den juwen men, dat juw ersamheyt wille vnderwysen Frytzen ergenant, dat he den bauen dachten Hinrike vnde Erike vnde eren medearffbrodere wille entrychten vnde aff leggen dat se recht to hebben, wan se dar komende werden myt eren beswornen to vorsychtes breue. Hyr jnne weset en behulplik vnde vorderlik, dat sodane twyste moge werden aff gelecht, dat wille wy gerne tegen juw vnde de juwen vorschulden in geliken, wor wy mogen, tegen juwe ersamenheyt, de[n] Got almechtich spare vnde frysce gesundh vnde salich to ewigen tyden. Gescreuen myt haste in vnser stad Abow in den jaren vnses Heren mcdlxxvj, vp den frydach vor sunthe Erikes dage. Borgermeystere vnde rad der stat Abow. Adress: Den vorsichtegen wolwysen hern borgermestere vnde radh der stad Dantzike, vnsen gunstigen vrunden mit aller ersamheyt."}, {"df": "3642", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Sture j Gripsholm, riddere, Suerigis rikis forstondare, gør vitherligit at aff synderlige gønst och godwilia swa och fore hederlige mans mester Magnus Nilsson, domproast j Abo, kerliga bøn sculdh, hauer jak stadfæst oc met thetta myt opne breff stadfæster the frelsbreff som jac tilforendhe haffuer wnth och giffuit then helge domkirkio j Abo oc alla helghona koor thet (ͻ: ther) sama stadz met all the godz och æghor som forørdha breff vppe ludha swa lengi j myn tiidh. Thy forbiwder jac alle, ææ hoo thet helzt ære eller ware kwnno, synnerlige fogtha och embitzmen, for:ne then helge domkirkio och forrørde koor pa for:ne breff, godz och æghor ey hyndra eller hindra latha, mødha qwælia eller forfongh at gøre, wiidh riksens strengda hæmpdh och plikt. Datum in castro Holmensi jn profesto corporis Christi meo sub sigillo anno Domini mcdlxx sexto, etc:a ]"}, {"df": "3643", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Steen Sture j Gripsholm, riddare, Swerigis rikis fförståndare, giör wittherligit och oppenbart, at iach haffuer wnderstandit j the werduga ffaders, herres oc goda mænz næruarelsse, Swerigis radh, som her nu fförsamblade ware, att ther ær någhen trætha oc deell om eth godtz, kallandis Loppela, liggiandis j Bernå soken, som gode mæn haffue giffuit till sancti Sigffridz prebenda j Abo domkircke, som then widisse her fför oss wåre och andra breff ther vppa giffna ære ytherligare wtuisa, huilckit the fför:ne werduge herrer och jach haffuom beffælth oc tilskicket och medh thetta breff beffale oc tillskickæ erlig oc wælbördig man her Erich Axilsson, ridder, domprouesthen eller dækin j Abo, huilken som till stædis ær, ther till Hartich Jaapson, lagmannen aff Suderffin och Norffin och min ffågeth jbidem at ransaka oc oueruæga thet fför:ne ærende oc åtskilia epter thy som laghen vtuisa, oc huad som fför(!) fför:de Erich therom giörandes wårder met doom eller skickælse, thet stadffästher iach på kronana wegna och dömer wid ffulla macth att bliffua, oc fförbiuder någhen thet at hindra eller rugge j någre måtte, widh hans xl marc ffor konungx doom. In cuius rei testimonium sigillum meum presentibus dorsotenus est impressum. Datum Holmis dominica infra octauas corporis Christi anno etc. m°cd°lxxsexto."}, {"df": "3644", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3645", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3646", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wij epterscriffne Erich Axelsson j Langnö, riddare, höuitzman på Wiborg etc., mester Aruid, erchedieken j Abo, oc Martin Jonisson, ffaged på Abo slått, giörom witterligitt, at epter then beffalning, som wij hadom aff erlig oc wælbyrdig man her Sten Sture, rikesens fförstandare oc Swerigis radh, thå ware wij j domkircken j Abo j helge treekonunge koor torsdagen næst epter sancte Margarete dagh anno Domini m°cd°lxx°sexto, hördhom, saghom och ransakadom ther nogre gamble breff j andeligx ffaders oc werdug herres her biscop Cortz, mester Hokons oc fflera goda manna næruaru, huilka breff, som lyddæ på eth gotz Loppela kallandis, som war giffuit till sancti Sigffridz prebenda j Abo domkirke, huilcke ærende wij åtskilde och dömpdom fför:de breff wid theres ffulla macth j allom sinom articulis, och fförsagda Loppala godtz met all sin tilliggelsse till för:ne sancti Sigffridz prebende at bliffua oc ware wtan all hinder och någher manz geensigelsse, epter att oss war wnderuist, att Hakon Frilla hadde annamadt en gammall clerich oc ffödt honom till dödher dagh aff fförörde godzens renthe, så att han ffich sin wederlägninger ther aff fför then kost, som clerichen fförtärde, och war eij anderledis ffrån fför:de prebenda komitt. Thy fförbiudom wij alle, ee hoo the helzst æro eller ware kunna, at beuara sigh någet met optenempde Loppala godz eller tess ægedelæ, wid sina xl marc, wthen fförsagde sancti Sigffridz capellan, som ther till skicket är. Tess till witnisbyrd och fasthan lathom wij hengia wår incigla fför thetta breff. Datum Abo anno, die vt supra."}, {"df": "3647", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3648", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3649", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe mæn, som thetta breff fore koma kan, kænnis iak Albricth Nyandorph, borghare j Abo, mik met godvilia ok berodhna samtykkia haffua solth ok j rætta kööp vpladiith velboren man her Eric Axelson, riddare j Langnö ok höffuidzman pa Viborgh, alth mith godz j Pitkæmæki by j Rænthæmæki sokn, som ær xvj stængher iordh kringhom allan byn, fore fyre hundradhe mark swenske j redhe pæningha ok inghen andra vara, som iak kænnis mik tiil fullo ok godho nöghio vpburith haffua j saa goth mynth, ath halff ffæmpte mark göra en swar engilsken nobele. Ty aff hænder iak mik ok mina arffua forscriffna godz j Pitkamæki ok tiil eygner thet her Erix(!) Axelson ok hans arfuom tiil awerdheligh æghia met hws, tompth, ægher ok ængh, sko ok fiske vathn, nær by aller fierna, inthe vndhan tagith, som thetta godz aff alldher tiil hörth haffuer ælldher nw tiil ligghia kan, ok saa hær met en ængh aff vj lass liggiandis j Pöwtu sokn j Patisthen koorua. Ok wore thet saka, ath hær naghoth vndhan ginghe j for:na godz met lagh aller ræthgongh, tha peplicther iak mik ok mina arffua her Eric Axelson æller hans arffua thet vidher lægghiæ jnnan sæx vikwr æpter thet honom nagoth vndhan ginghe. Ty tiil ytermera stadfestilse ok withnisbördh bedhes iak velborna manne jncigle, som ær Hartik Jopson, lagman j Noorfinna lagsagha, Mognus Nilisson ok Sten Henrikson, hæridz höffdinghe j Pyghe ok Masko hæradhe, met mith eygith jncigel henghiande vnder thetta breff, som scriffuit ok giffuith ær j Abo anno Domini mcdlxxvj:o, jn festo sancte crucis exaltacionis."}, {"df": "3650", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Norrfinne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3651", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3652", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3653", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3654", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Paikallishallinto, Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wij Kortt, medh Gudz nåde biscop i Åbo, Sten Sture, Swerges rijkes föreståndare, oc Erick Axelsson, riddare, görom wetherligit oss haffwa seet oc offuer lesit några framfarne konungars i Swerige oc godhe herrers breff, [som] Raumo borgare och kiöpstadh gifne äre. Thå hafwe wij nu på rijksens wägna stadfäst oc fulbordh och medh thette wårt öpne breff stadfestom och fulbordom förbenemde bårgare och menigheet i Raumo alla the frijheet, privilegia och nådher, som förbenembde framfarne fordom konungar i Swerige them vndt, gifwit och förlänt hafwe, att nyttia och bruka medh alle the artikler, som the lydha och uthwijsa; och vnne wij på meene rijkzens rådz wägna them att seghla, köpslaga och handtera thet köpmanskap, så vthrijkes som inrijkes, som andre rijksens kiöpstädher här i rijket niute, och giöre all cronone tull och frijheet oförsummat; och skole förbenembde borgare och menigheet i fornembde Raumo stadh åhrligen uthgifwa cronan til ränta ottotijo marker redheligen och seneste om fastelagen; och skole the hålle allmogen rätt wicht, rätt alnamåhl och annan rätt kiöpslagan, som thet sig bör. Ty förbiude wij alle, eheo the hälst äre eller wara kunne, synnerligen alle fogter och embetzmän, bårgmästare och rådhmän, förbenämbde bårgare och menigheet i Raumo här emot att hindra eller hindra låthe eller i någen måtte oforrätta, wedh rijksens och wår hempd och wredhe. Datum castro Aboensi in crastino omnium sanctorum nostro sub secreto et sigillo anno Domini mcdlxxsexto."}, {"df": "3655", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3656", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij epterscriffne Sten Sture, Swerigis rikis forstændere, Eric Axelsson j Lagnöö, riddære, och Hartwig Jaabsson, lagman i Nörrefin, görum witterligit, at arum epter Gudtz byrdh mcdlxx pa thet siettæ, tiisdagen nest epter omnium sanctorum, höllæ wij landtz rettan j Abo, och sadde thenne xij godemen j nempden: Claus Henricsson, Magnus Nielsson, Sten Henricsson, Philipus Tommasson, Peder Lilæ, Eric Abiörsson, Göstaff Slattæ, Olof Balk, Olof Kirwes, Jöns Spore, Lassæ Sacki oc Anders Gregersson, oc dömpde wij Nadendals clostre ith godtz till swa got som hundræde marc aff Niels Gregersson, som til hörer syster Annas prouento. Item dömpde wij och til for:ne Nadendals closter en engh, kallad Winckalæ engh, aff Tordh Karpelandh, och affradet met, forbywdendis alle, ehwo the helst ære eller ware kunno, for:ne Nadendals closter her emodh at hindra, qweliæ eller offorrettæ widh xl marc fore konungsdom. Datum die et loco vt supra, nostris sub sigillis."}, {"df": "3657", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem thalade Rotker Olsson til mik j fiord om fasto och badh mik antworda sik Sawstala gardh och Hallia[la] och sagde, at hans modher war ther swa mykit ægandis som jak; jtem jak swarade honom igen, at jak viste jngen hafua deel eller loth j Sawstala gardh annan æn myn systerdotter och mik, och thet hans modher jnkte til hörer, thet kunde jak honom jnkte antworda; och sagde jak, at Halliala ær mith fædherne och ey mith mödherne. Annan tiidh talade Rotker til mik otto dagha epter sancte Henrix dagh och sagde, thet myn modher fadher, Rotker Jngesson, gaff wth alla sina dotthrer met gull och penninga och hans söner skulde blifua widh fasta godsen, och epter thet myn modher fadher oc myn modher och bade myne modher brodher waare dödhe, tha sagde han, at alle systrena skulde gaa til skiptis til jorda godzen, hwar til sin syster deel; til huilkit jak swarede honom, mik aldri haffua annars hörth vthan myn modher systre Gretha, Elin och myn modher Cristin och badhe myne modher brödher sculde bliffua widh jordagodzen; Mærtha och Kadrin, the waro giffne jn til Abo met gul och peninga, swa at the skulde alder gaa til arffs til fasta gozden. Tha swarede Rotker mik aather swa: Gretha, Elin och ider moder Cristin, the togho sielff godzen met woldh och weldhe epter Rotker Jngessons dödh och skipthe sina mellan som the sielff wildhe; thet myn stoor modher boorde haffua och hustrv Kadrin, Wilmars hustrv, thet haffwin j æn j dagh met woldh fran myn modher och Vilmars barnom. Tha swarede jak: tu skal alder faa huarke aff the godzen annars vttan the wardha mik fraa sagde met rættha j dandemanna nærwara, for thy at jak weth jngen hafva j thöm huarke loth eller ægodela annan vthan myn syster dotter och mik. Ther næst kom Rotker Olsson och quarsatthe baade godzen Sawstala och Halliala och giorde myna landboa olydoga och fortogh mik myn rætthoghet. Tha her Sten war hiit komyn j landhet, tha kom Magnus Niclesson, hærædzhöffdinghen, Rotker Olsson, ij her Stens thiænara och iij böndher och stæmpde mik til landsrætthen. Jnnan thes at landzrætthen sætthis, wart jak krank. Tha landzsrætten war sætther, foor jak fra myn gardh swa krank som jak war, och kom jach swa ekke længher æn til Nadendal. Tha jak war komyn til Nadendal, tha war landz rætthen wthe. Ther næst kom her Sten til Nadendal annan daghen sancte Pædhers dagh ad vinculam*; tha kom Rotker til mik j closter gardhen och sporde mik aath, hwj jach kom ekke til landz rætthen och swarede honom ther om the til talan, som han hafde til mik om the godzen. Jak swarede honum swa: Gudh alzmectoger, som mik gaff hindher och forfal j myn krankdoom, han formaa och hindra til och huaren cristnæ mænniskio, nær hans wælsignadha miskundh tækkis. Tha swoor han om sinæ dyra eedhe, at han wilde bliffua baade widh Sawstala och Halliala, eller han skulde giffua sith hiærtablodh wth. Sidhan sagde jak til honom: gaam badhe til her Sten, tha faar thu höra huadh han sigher oss j mellan. Wy giordom och swa bade, wij gingom til her Sten j hans hæbberg, hem til Pædher Nilesson. Tha talade Rotker til her Sten och [bad] honom for Gudz sculdh, at han sculde lætha honom faa the godzen, som hans modher swa længe vmburit och hafde swa stor del wthj, som jak hafde. Tha swaræde her Sten: thet ær alth redha offuer taladh j swa [mattho], at dandemæn skulu sighia then rætthen aff ider j mellan om sancte Henrix dagh j vinther.** Spoorde jak her Sten aath: kære herre, war thet idher budh, at han sculde quarsæthia myn godz och göra myna landboa olydoga och fortagha mik myn rætthoghet. Tha swarede her Sten och sagde: ney, weth Gudh war thet ey, vthan Rotker Olsson kom til mik och kærde pa idher och sagde, thet han haffde stæmpt ider til tingx fyra eller fæm resor, och j wildhen ekke koma swara honom til rätta, tha swarede her Sten: mædhan hon swa opta [ær] stæmpdh och hafuer ekke laglica forfall och wil ekke koma swara tik til rættha, tha quarsæth godzen til rætta. Tha swarede jag her Sten: kære herre, Rotker stæmpde mik alder flere synne til tingx æn entiidh nw til landzrætthen. Ther næst forbød her Sten Rotker Olsson j her Aake Axelssons, her Johan Cristiernssons, her Fikke Laurenssons och j manga dandemanna och dandeswena nærwara, ath han skulde sik jnkte bewara met thy godzen, som jak hafde j myna hafuande wæria, til then tiidh wy sculdom waardha aathskilde met rættha; tha sagde han æn til Rotker: wynner tu godzen, tha wynner tu affwradhen. J swadana mottho wordhom wij ath skildhe pa then tiidh. Ther næst kom Martin Jönsson, fougthe pa Aabo och leth sæthia konungx laas för eth mith hæbbærgh j Sawstala om hymmurdagx sonnedagh for jwl*** och for myn herberg j Halliala om mandagen, epter Rotker Olssons radh, som jak haffde for brutith bade liiff och godz. Ther næst mik war thenne orætthen gör, tha stæmpde Martin Jonsson mik til lagmandz tingh til Saw met sith breff och budh. Tha bödh jak honom swa til met hans budh: haffde han met rætha lathit sæthia konungx laass for myn herberg och jak hafde warit brodzleghen til, tha wilde jak gerna koma til tingx [och] swara honom til rættha; epter thet han hafuer ofuer lagh och ræth sæth konungx laass for mith hæbberg, tha wil jak alder koma til rætta for honom, vthan jak laather mik fullelica til then verdogh herren her Sten, til all ærlige rikesens raadh och til alle the gode mæn, som æra och ræth kunno kænna; och sigh thet Marten Jonsson och Rotker Olsson, at jak giffuer mik j rætthen met them for alle thessa ærlige herra och godemæn. Ther næst jak hafde budhit fogeten swa til, tha leeth. han sakfælla mik til trynne fyretighi marker for konungx laass. ————— Venligha och kerliga helso altiidh foresænde met Gud. Kære syster, jak takkar ider for æra, kærlek och mykit guth, som j hafuen mik altiidh bewist, huilkit ider alzmectoger Gud aterlöne æwerdelica. Kære syster, mik trengher nw nödhen til at mödha ider for then stoora orætten, som mik giort ær och daglica görs, j thy ath Rotker Olsson, Olaff Nilesson[s] aff Poya, han trengher mik bade fra fædherne oc modherne j swa motto, at han sigher sina modher hafua swa stor del j Sawstala och Halliala som jak; och sigher han thet, ath bade the godzen æra hans modherne swa wæl som mith. Tha weth jak jngen then j thetta landh, som bætre weth then trætthen aathskilia mellan honom och mik vthan idher; thy bider jak ider, kære syster, for Gudz skuld, ati wælgörin oc giffuin mik ther breff oc bewisning pa huru som j betzsta withen om thenne trætten mellan honom och mik ær; och æn bidher jak ider, ati wælgörin och gifuen breff och bewisning pa then siættunghen, som myn herre oc jak fingom aff ider for mitt arff, som jak ærfde epter her Niles Olsson j Sontaka. Kære syster, j maghen witha at hustrv Ragnild barn j Meltola, hustrv Cristin j Aktis och hustrv Margitt, Pelle Pæderssons hustrv, the sighia alle, at thæn bör ærfua mith fædherne epter myn dödh. Tha weth jak ekke huru ther om j sannen ær, ffor huilkit jak bider ider, ati wælgörin och scriffuen mik til huiIka the æra, som rættelica bör ærfua mith fædherne epter myna dagha."}, {"df": "3658", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Kære her Johan. Maghin j vitha om then tilthalandh, som Rotker Olaffsson haffuer til mik om Sawstala gardh, som han haffuer qwarsat. The ærendhen haffua sik swa som hær epter scriffuit staar, ath myn moderfadher Rötker Yngeson han haffde ij söner; then ene heet Knut Rotkerson, han foor aff landhet, mædhan hans fader och moder lifde, oc kom aldre sidhen ygen; then andre heet Hannus Rotkerson, han bleff dödh lithet för æn hans fadher oc modher bliffw dödhe. Swa haffde myn modher fadher v dottre, hustrv Gretha, hustrv Elin oc hustrv Cristin; the waro vtgiffne met godz, hustrv Kaderin oc hustrv Mærta, the wortho vtgiffne til Abo stadh met gull oc peninga. Sama gardhen Sawstala bodhe myn modher fadher pa; then ærffde myn moder, som war hans yngxste dotter, epter sin fadher; thy ærffde jak hælffthen epter myn modher oc andre hælfthen myn systher. Myn modher war twegiffth ææ mædhen hoon liffde met the dandemæn; tha thaladis alder om thetta arff. Epther thet myn fadher oc myn modher ware dödhe, tha hafde myn fædhernes frændher mik oc myn godz j thera wæriæ; yngen talade oc tha til thöm om thetta arffuet. Ther næst wy ware til samans myn herre, Gud hans siæl nade, oc jaak j xx aar, aldre talade Rotker Olafsons fadher, modher eller hans moder brodher her Henric j Skæfftwna, som hær war j landhet, sidhen jak kom til myn herre, eth myntzsth ordh om thetta arff. Nw ær pa siwtande aar sydhen Gud kallade myn herre hær aff werldhene; ey hörde jak nagrom ther om thala, ey sidhen heldher æn förre, vthan yw j aar sydhen, tha thalade Rotker Olaffson om for:de arff til mik. Thetta vil jak fulleliga holdha met myn eedh, at jak aldre haffuer aff hans modher swa mykit jordh, som jak maa myn hand pa læggiæ; oc alle the breffuen, som ludha pa the godzen, som myn modherfadher aatthe, thöm haffde myn ælzste modersyster, hustru Gretha, j syn væriæ. Om thet andre godzet, som ær Halliala, han haffuer qwarsat, thet ær mith fædherne i swadana mattho, at tha myn moderfadher gaff syna dotter hustrv Mærtha, Rotkers modermodher, en köpman j Abo, som heet Hannus fan Kampan, tha sætthe han Kort Gaardz Halliala godz til pantha fore lxx nobla, oc thet war hustrv Mærtas metgifft aff syns fadhers gardh. Sidhen myn fadher fik myn modher, tha solde myn fadher sith godz j Tawasthlandh Henric Swærdh for l nobla. Tha sagde myn moderfadher til myn fadher: kære son, löös nw thet sama godzet ygen, som jak pantsatthe. Tha toogh myn fader xx nobla aff Saw kirkie til the l noblana, som han fik fore sith fædherne, oc lösthe ater Halliala godz. Tha myn modher fik en annen man epter myns faders dödh, tha lösthe the sama godzet for xx nobla fran Sawu kirkie. Swa sætthe then gode mannen, som myn modher haffde, aater annen tiidh Saw kirkie for:de Halliala godz til pantha for xviij nobla. Sidhen myn modher var dödh, tha kom myn foremyndare Henric Swærdh oc löste aather Halliala godz aff Saw kirkie for xviij nobla, oc tha myn herre hafde fæst mik, tha löste han sama godz ygen aff Henric Swærdh för xviij fulwigtighe nobla, oc the noblana gaff myn herre mik i sama godzet til æwerdelighe ægho. I swa mattho haffuer jak fangit Halliala godz oc ey annars. Thy bidher jak ider kære herra ödmyukliga, ati for Gudz sculdh mik ther til hiælpen, at jak maagh bliffua vidh mith, som mik rætteliga til hörer, som jak ey rætthare weth fran then dag jak först kom til arffs oc til thenne hær dagh. Kære her Johan. Thetta æru the kærmal, som jak haffuer til alle the bönder och landboo, som j Virmo sokn boo, ath fra then dag myn herre ledh aff verldhinne, Gud hans siæl nadhe, tha egnade the sik mith fiskevatn oc myn fæmark fra myn gardh oc haffua thet nwtith oc brukat met woldh oc veldhe for theris eigit. Nw for nagre aar tha war myn herre biscopen oc lagmannen Hartik Jopson och ærædzh höfdhinge Pæder Karpalaynen oc flere gode mæn offuer en sæmio j Kåskis mellan bönderna oc mik, aff huilken sæmiæ the ginstan offuer gingho, huilkin sæmio jak jngeledis vil mera met them holda. Jak gik ther j siisth pa fææmarken, tha fan jak ther en Jöns Nilesson landboo aff Bussila, som ær besithiande pa eth hans godz, som hether Thiirola, som höögiorde. Tha badh jak hanom, at han sculde lætha staa höet j qwarstadha til theris landz tingh ware offuer standit oc wy sculdhom wardha athskilde met ræth. Tha skötthe hann thet jnkte, toogh höet oc förde thædhan heem til sig, som var viij vxa lass, thet mæsthe the ordkadho dragha hem, mik siælff nærwarande. Swadana oræth haffua badhe bönderne oc landboon mik giort nw pa siwtande aar. Kære her Johan. Jak bider ider for Gudz sculdh oc for ider jnfödde dygdh sculdh, atj bidhen then ædla oc verdogh herren her Sten, at han for syn jnfödhe ærlighetz sculdh hielpe mik ræth aff thöm, som mik thenne stoor orætthen giort haffua, ok bider jak ider oc andra ærligha herra oc ghode mæn, som for rætthen sithia, atj mik ey fatigh verlösa quinna læth swadana oræth mera vedherfara."}, {"df": "3659", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Værdoge herre. Then tiid jder wærdoghet kom först her til landet, tha woren j och j Nadendal om vincula Petrj. Tha kærde jach for jder werdoghet, at Rötkil Olaffsson haffde mik aff wællit iij(!) myn godz. Tha sporde jder werdoghet Rötkel aat, hwi han mik then orætthen giort haffde. Tha sagde han, at han giörde pa jder werdoghetz tröst. Tha swarade jder werdoghet honom jgen, at ingen haffden tröstad til at göra nogon dandeman eller god qwinna oræth. Och strax j sama stwnd forbödh jder werdoghet Rötkil nogot koma wid myn godz fore æn wi skullom wara atskilde met rætta j hær Ake Axlesons och her Johan Cristiernsons nærwarw och badom aahörændis. Offwer jder werdoghetz höggeligh forbodh och offwer thet jach haffde jder forswarilse breff war honom enkte om. Ther effter, om hymmor sonedaghen for jwlen, ffaar han jn j myn iij godz, hwilka han haffde mik forene aff wallit wthan lagh och lagha doma, och sætte laass for iij myn hærberga som jach haffde warit en mysgærningins qwinna. Tha han haffde swa giört, stæmpde han mik til tingx til Saw sokn, til hwilkit jach swarade mik aldrigh wilia koma til rætta for æn jder wærdoghet skulle koma hiit j landet och the ærliga herrer aff rikensens raad, som met jder komande woro. Jtem ther næst, wærdogaste herra, skal jder witerligit wara, at for:da Rötkil leet döma sik jn j Sawstila gard met falskhet, for thy at han sagde ekki sanningena fore the goda mæn, som for rættan saatho. Och thet matte jach ekki nywta, at jach sköt mik for jder werdoghet och flere ærliga herrer til rætthen. Jtem ther effter faar Rötkil til Marthen Jonisson och kom honom ther til, at han sænde landz fogthe Jowan Hakonson til myn gard j Kaskis och leet slaa wp mit hærberge och stæmpde allan soknen tiid at wt föra all thet, jach ther haffde til bærningx och jach skulle liffua wider j flesk, kookööt, fisk, smör, alla handa spiisningh och rogh, korn och alt, til myn gard fran Nadendal ffore æn jach köffte aff myn granne. Ther til toogx mik fraan alla myn aaka vxa. Jtem ther effter stæmpde jach for:de Rötkil til rætta fore jder werdoghet och flere andra werdogha herrer, som hiit met jder werdoghet woro kompna. Tha giigh Rötkil til en borgare j Abo och leet lasa sik jn j en stwffuo och saat ther j viij daga swa lenge som landzrætten staade. Thessa forscreffna æra myn kæramaal, som jach haffwer til for:de Rötkil Oloffsson. Her om bider jach jder, werdogasta herre, och jder alla werdoga och ærliga herror, som for rætten seethen, ffor then helga biterligen dööd, then Gud han toolde, lathen mik ekki nw fatiga wæærlööss qwinna lenger wara rætlösan. Summa aff thet mik toogx ffran j Kaskis löper iii[½] hwndragde mark j alla handa."}, {"df": "3660", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij epterscriffne Sten Sture, Sueriges rikes forstandere, Erich Axelssön oc Laurens Axelsson, riddere, görum witerlicht, at anno Domini mcdlxxsexto, onsdagen nest epter alla helgonar dagh, sathom wi fore landzrettan i Abo. Kom tha fore oss erligh oc welburdigh quinna frwa Lucie, her Henrich Claussons epterleffue, oc kerdæ til Rotger Olofsön om sijt gotz Hallela, som han hadde weldit sik til oc hennæ orettalighen franhollit, oc sa om Saustelæ, som honum wor til dömpt til thes for:de frva Lucie kommo syne skell oc witne fore. Hulkit erende wi skude til the gode men Hartwich Jacobson, laghman i Nörrefyn, oc the xij, som i nempden satho, som ere Claus Henricsön, Magnus Nielssön, Sten Henricson, Philippus Tomeson, Peder Litlæ, Erich Abiörnsson, Gotstaff Slatte, Olaff Balk, Olaff Kyrwes, Jöns Spora, Lasse Seck oc Anders Gregersson, hulke xij met forscr:ne laghmannen thenne erende ransakede, atskylde oc witnade, at so i sanningen wor; thy dömpdom wi for:ne frva Lucie Saustela oc Hallela gotz frijt til ighen aff for:de Rotger, oc affred met aff forrörde Hallela, oc Rotker saket til xl marc for weldit pa Hallelæ, oc ytermere at Rotker skal jnbære met xij frijborne manne eed the tolffhundert marc, som her sagdes at hans modermoder opboret hadde; tesliges sa skal och forsagde frva Lucie jnbære oc igen giffuæ Rotker thet, som hon togh met hans moder, om sa kan fynnes, eller oc wergiæ sik met xij frij borne men; oc sidhen gange Rotker til reett skiptæ met hennæ om Saustelæ oc huad andræ gotz the tilsaman haue. Thy forbiudom wi alle her emod at hindre, qwelia eller oforrettæ i nogre mathe, widh syne xl marc fore konungxdom. Datum anno, die [et] loco vt supra."}, {"df": "3661", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij eptherscriffne Steen Sture, riddere, Swerigis rikis forstondare, och Erich Axelsson i Langnö, riddare, görom witterligit, ath åren epther Gudz byrdh mcdlxx på thet siette, odensdaghen nesth fore Martini, höllå wij landzrettan j Abo rodzstugu. Thå kom for retten beskedeligh swen Hanss Hamborgh och kerde till beskedeligh man Sten Henricsson om en engh, kallis Hinttænittö, och sagdhe, thet hans fadher wdsatte for:de engh till panth for xvj marc. Ther på haffde for:de Hans Hamborgh sine witne och skeell for oss, och sköthe wij thet ærendhe for Harthuigh Jabson, lagman j Nörrefinlandh, och thenne xij godhemen j nempden sotho: Class Henricsson, Philippus Tommesson, Anders Gregisson, Göstaff Slatte, Pedher Lille, Oleff Balck, Oleff Kirues, Gunnar Olsson, Tordh Korpelandh och Oleff Larisson, huilke xij ransakadhe, witnadhe och epther swore, ath så i sanninghen war. Ty dömdhe wij for:ne Hans Hamborgh for:de engh till och for:de Sten Henricsson och hans met arffua for:de sine peningar till; och wille the Hanss ytermere tiltale om flere peninge, thå skall han thet affuerige som lagh segher. Ty forbiude wij alle, ehoo the helsth ære eller ware kunne, forde Hans Hamborgh her emoth ath hindra eller qwelia, widh xl marc for konungx dom. Datum die et loco vt supra, nostris sub sigillis."}, {"df": "3662", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Erick Axelsson i Lagnöö, riddare, höffwidzman på Wijborg etc., gör allom witterligitt, att iach medh flere godhe män worom på Åbo slott anno Domini mcdlxxsexto, odenssdagen näst för sancta Martini dag, tilskickade och befalte aff wår käre höffwidzman her Steen Sture att sittie ther för rättha i portstuffwen. Thå kom för rätta Steen Hendrichsson och giorde wetterligt, hureledis som Herman Fleming hade warijdt medh honom här till rätta på Åbo rådhuss vm Påijckoby godz i Rijmätta sochn, thå som wälboren man her Johan Christernsson, riddere, satt för konungx dom på för:ne wår höffwidzmandz wägne, och latt thå för:ne Steen förekomma sijne köpe breff, dombreff a konungx vägna, lagmandz och heredtzhöffdinge, effter hwilke breff som her Johan dömpde för:de Steen Hendrichsson till fyre femtinga i Poijckaby godz, hwilke ärende jach skött till lagmannen och the xij i nempden sothe: Claes Hendriksson, Philpus Thåmmesson, Anders Gregersson, Göstaff Slatte, Peder Lithe (= Lille), Oleff Balck, Oleff Kijrffues, Gunner Eleffsson, Knvtt Kurckenpoijke och Oleff Larsson, och the ransakade effter ty som klarligen fans i dombocken, att förrördhe her Johan hade dömpdt Steen Hendrichsson the försagde fyra dela till i förrörde Poijckoby, och then fempte delen fick han thå i förrördhe Påijckoby medh rättha köp aff Thönius Grothe, som her Steens och hans eigitt breff ther vm ytterligare inneholdher och wthwisser. Thy stadfäster iach medh för:ne godhe män then förre doom, och ännu tildömer Steen Hendrichsson Poijckobygodz medh alle syne tillager, ingen stycken vnden tagne, förbiudendis allom, ehwo the helst äre eller ware kunne, för:de Steen Hendersson her vdi athindra, mödha, qwäla, vmacka eller öffuerrättha, wedh sijne xl marcher för konungxdoom. Thess till withnessbyrdh och fastare tilståndelsse lather iach wittherliga mitth incigle på alles theris wägne, som thå medh mich för rättha såthe, hengie wijdh thetta breff. Datum anno, die, loco vt supra."}, {"df": "3663", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Steen Sture den äldre, riddere, Swerigies rijkes föreståndare, giör witterligit, adt för trooskap och wellwilligh tienst thenne breefwisare Bencht Jönsson migh och Swerigies rijke långliga och troligha giordt hafwer, och här efter han och hans echte barn och efterkommande giöre och bewise må och skole så lenge han och the leffwe, thå hafwer iagh vnndt och giffwit och vnner och gifwer medh thette mitt öpne breef hånom och förrörde ächte och rätte barn och afkomme friheet och frällsse, som andre riddare och swenne .. hafwa här i rijkedh till ewigheet medh skiöldh och hielm, som ähr et leijonhufwudh medh enn vthrächt tunga vthj eet blådt fieldh och tu baneer på hielmen och eet siöbladh vtj hwart baner, efter ty som här vthj breefwedh måledh står, doch cronones rättigheet oförsummadh på konungens frjbonde godz och kiöpestadz godz; ähn (= och) förbiuder iagh alle, ehoo thee helst ähro eller wara kunne, särdeles fougter och embitzmen, för:de Bencht Jönsson, hans ächte barn och afkomme här emoot adt hindra eller hindre låthe, möde, qwelie eller i någan måtte oförrätte, widh rjkzens hämbdh och plicht. Datum in castro Aboensi in crastino sancti Martini episcopi, meo sub sigillo, anno Domini mcdlxxsexto."}, {"df": "3664", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3665", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3666", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Asiakirjat", "transcript": "Är märkiande, att sedan clostret fick Tammisto godz af Anders Kayris, Gudh hans siäl nade, som thetta brefwet luder, och ett godz i Korfwen ranta, kom Ragwall i Wargiala och bytte med clostreno, gaf 4 stänger i Wargiala før før:de Tammisto och Korfwenranta. Sedan färwärfde clostret frälse till ewigh tijdh af konungen och rijksens rad, som frälsebrefwet ther på gifwet luder, och besätte conventet sama Warhiala godz med boskap, som är j par oxa, swa godh som 5 marker och 2 ör, och 3 kiöör; therföre skulde han gifwa 3 pund smör och oxalego ½ [mark] årligen, 4 spän rog och 4 span or[dei?] før jordhleego ååhrligen och 9 ør i skatt, och Jöns i Warhiala giorde i skatt x ør, förty clostret fick frälse pa een treding i Warhialaby. Framdeles togh för:de Ragwal, war fader, af conventet først 4 spän korn, 1 ½ span hafre, 1 kaap ärter etc. Nakon tima ther effter tok han till at trijdzskas emot conventet. Ta stämde broder Jøns Nilsson, som ta war closters sysleman, opta nämd Ragwald hijt till clostret at giöra räkenskap för afraadet och skatten, som han hölt inne med sik i nakor åhr. Anno Domini mcdlxxiii kom han i brödrene talaport för conventet i dandemanna närwaro, som kallad woro till witne, som är Jöns Gregorson, rådman, Mattes Mattesson, Jap Jønsson och Magnus Japsson, borgare i Nadendaals køpestadh. Ta räknade før:de broder Jøns Nilsson medh honom, at han lagde till the 4 stänger 4 karpa land jord i samma by för giälden. Nakot lijthet ther epter, ta han hörde, at før:de syslemannen broder Jøns war död, och meente at ingen skulle weeta om før:de ärende, dølde han bade godset, skatten och afradet i naken åhr till thes att thet fans i böckerna. Ta sände fader confessor broder Arfwid, Jøns Philipsson, som then tijdh och ännu är closters sysleman, till Joachim Fläming på satte ting, och han dömde honom hijt till räkenskap, som och i fiörd giordes. Han eller hans barn och arfwinga hafwa alt för:ne inne medh sik, och wij weetom icke hwart the høra ska, antingen till Abo huus eller annorstads. Wij hafwa frelsebrefwet och eij faa wij skatten etc. Thetta ransakas bättre. Effter för:ne räckenskap: 1 häst för 5 [mark], och pa samma hästen blef obetaladt 12 øre; ther äre the ännu obetalad. Item anno Domini mcdlxxvi ta hølt för:de broder Jøns Nilsson räckenskap med offta nämd Ragwald om atherståder. Ta blef han schyllog 1 ½ ör minne x [mark] och 4 ahrs oxa leego ½ [mark] åhrligen, thet är 2 [mark] alt obetalat."}, {"df": "3667", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3668", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3669", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3670", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3671", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3672", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennis iak Thomas Olofsson, at tha jak hæredzting hiölt met almogen aff Wemo soken j Posteby anno Domini mcdlxx sexto, pa sancte Margarete afften, tha kom fore retta husfrw Kadrin, Oloff Twresson hustrw, kerde ok beuiste thet Magnes Olofsson af Ylekyle ær henne skyllog vj mark v örtuger, ffor huilke peninge jak henne dömpde helfften aff Rawkon al° eng til panta, hwilkit Sten Henricxsson for mik bewiiste pa lagmans tingit wintern nest effter, at han thenne forscriffne peningar bittaled haffuer pa werdigx herra wegna her Erik Axelssons, som Ylekyle gard nw i wærie haffuer ok for:de eng wnder ligger. Thy til betyghelsse ok witnisbyrd henger iak mith jnsigle wnder thetta breff, som scriffuit ær j Vemo soken tiwgende dag jwl anno Domini mcdlxxvii."}, {"df": "3673", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxvii hultt mijn herre tingh widh slothe torsdagen nest före sancte Pauli. Nempnden: Anders Teywosson, Lorentz Heponiemi, Ragwaldh Aijnia, Heijki Mukkulan, Magnus Heinänewola, Nichi Kallia, Oluff Sijdemma, Oluff Kuckia Toijffwala, Anders Larentzsonn, Lasse Larssonn Sairiala, Pethesälij Kalcku, Erich [Ä]reman. Förste roon Mantukiffwi, Korkiankoski, Korkiansare, Lapensoonsare, Mantierikijnse vpå vndersijdon åånn, Leijtinniene kirke, Leukumäki och szå till Hautakaske omkringh gångit. Philpus Jörenson, Lucas Käijkelä, Hans Tillo, Nilis Nilsson, Bengdt Philpusson, Anders Närffwia, Magnus Olsson, Oloff Heijnäin, Bengdt Kallisson, Jusse Andersson, Anders Andersson, Nichi Orawain, Oluff Acti. Millan Sauijoki och Mallox Philpus .. enssonn etc. Att thetta allaledes szå i sanningh befinnes sosom förbemältt är och är vttschriffuit aff her Erich Axelssons Doombook."}, {"df": "3674", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tyrvis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Hardtwijk Jacobsson, lagman i Nårre finne lagsagu, giör witterligit, at then tijd iag ting hult med almogen i Neder Sastmola sochn i Tyrfwis by i beskedelige mans närwaru Nilis Jönsson, fougde öfwer öfre och nedre Satagunda, och Claes Korke, häradshöfdinge i Birkala härade, anno Domini mcdlxxvii, lögerdagen näst effter kyndelsmessodag, kom för rätta Kauppi i Tyrwis by och hans skiftislagha och kärde till Olof Maskog om theris wilmark, hwilket therpå dömdhe wara 12 härads synemän och the framkommo på ett satt lagmans ting, såsom äre Oluff Jönsson i Kåjola, Nicki Imadpoica, Lauri Piltinpoica, Tordh Mustanojan, Oluff fougden i Lousis, Nilis Muraja, Joff Palwala, Lauri Huykin, Nilis Sotka, Lauri Lumma, Eskil Henrichsson i Kallosta och Erich Walsklog; witnade och sworo för xii män i nämpndena, at thenna effter:ne råer äre rätta råer emellan Caugyn i Tyrwis och hans skifftesbröder på then ena sida och Ruotzila by [på] then andra sida, som är första råen Kankanpä i en steen, som heter Mustapäkivi, och så utmed heden in till Ilmasenkifwi och tädan till Kimajoki i Kankanpä, hwilket ärende iag sköt till the 12, som tå i nempdene såto, som äro Käugi Wihattula, Jöns Kutalainen, Jöns Jara, Jöns Säppä i Leosta, Ragwald Olsson i Ewois by, Nilis Juina, Ambrosius Calialan, Simon Käij, Henrich Olsson Teuckula, Lasse Kinsta i Rautajoki, Anders Humalainen och Oluff Mustasilmä i Efwosta; randsakade, witnade och fulleliga tilstodo effter xii för:na härads synemändet eede(!) at så i sanning war om för:de råer och randsakan stadugt och fast och obrotzliga hållas wid hwars theris vi mark för min dom. Till yttermehra wisso och witnesbyrd trycker iag mitt insigell på ryggen thetta bref. Datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "3675", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godha mæn, som thetta breff kan fore koma, kænnis iak Jeppe Pædherson, lagman i Swdherfynne laghsagho, then tiidh iak tingh hölth met almogen aff Pemar soken j Sauoiokeby i nærware beskelig swen Morten Iönsson, fogote pa Abo aa högborens herre wegna herr Sten Stures, och Clauos Henricson, hæredzhöffdinge ther same stadz, anno Domini mcdlxx septimo, ffredagen næst fore sancte Matthes dagh j fasten, tha kom fore retthe hedherligh quinna hwsfrw Elin Ffinkebers efftherleffwe, skötthe och skæladhe eth skæliget jorda köpp, som hon giorth haffwer met höghboren herre her Erik Axelson, riddher ok hoffwidzman pa Viborgh, j swa matthe, at hon honum salde och vpleeth halff trætthendhe stangh iordh kringh om allen Reppelæ by, liggiandis j Pemar sokn, ffor twhwndradh mark redhe peninghe j swentz mynt, swa goth at halff fæmpthe mark ok two öre göre en swar engilsken nobell, hwilke peninge hon kendis siigh til fwlle ok gode nöyo wpboredh haffwa. Thy affhende hon sigh oc sina arffwa fforscriffna Reppale godz och tilegnadhe thet her Erik Axelson oc hans arffwom til æwerdhelige eghe met hws, tompth, akær och ængh, skogh ok fiiskewatn, qwern oc quernastadh, i watho oc i törro, nær by oc fiærran, inthe wndhantagith, som thetta godz aff aller til hörth haffwer æller nw til liggia kan, ok met the ængher som hennis fadher Matthis Skalambergh ok hennis bonde Henrik Ffinkebergh wndher thetta godz retteligha köpth haffwa æ aff hwem som the thöm köpth haffwa æller hwar the hælst liggia kwnne. Tha affhendher hon sigh thöm met samma köp och wndher ffor:de her Erik Axelson; oc hær æro thenna tolff fasto oc skötninge mæn aath thetta köp: Tomas Tomare, Jæsper Karp, Jösse Thoykala, Niels Episte, Matthis Wistelæ, Thomas Oynala, Staffwan Heykos, Rawaldh Alhokangare, Henric Swxsala, Marcus Iælkala, Matthis Kaymala och Clawus Henrikson forskæle man. Æffther tessom skælom domdhe jak theris köp oc skötningh stadwgth oc fast, fforbiwdandis hwariom manne hær pa tala æller qwælia widh sex mark for myn doom. Thy til ythermera stadhffestilse oc vitnisbyrdh bedhis iak for:da Martin Jönssons och Claus Henriksons insigle met mith insigle hængiande vndher thetta breff, som scriffwath ær aar och dagh som for scriffwat staar."}, {"df": "3676", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bjärnå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thette breff kan före koma kennes jag Jeppe Person, lagman j Söderfinne lagsagw met thetta mijt öpne breff, at then tidt jag ting hult met almoghen j Bierno socken i ärlig och välbördigh suens näruaru Morthen Jonson, höffuesman vppo Abå å ärlighe och hu[g]borgnes(!) förstes veghne her Stenn Sture, ricksens förstondare, Class Henderson, härdzhoffdinge ther sama stedz, anno mcdlxx septimo, odenstagen(!) epter dominicam Jnuocauit, thå kom för rettha å satthe tingh ärligh välbördig man Jons Deckn på Melkilä samt met hans grannar och thesse epterscriffne tolff lanssyne men, som äre sex friborne och sex bönder: Gress Jopson j Helgå, Matz Frille, Nil Andersson j Parkylä, Jons Jonsson i Kugebööll, Carll j Bredilä, Bencth Hamar i Lauckw, Östän Basse, Lasse Pilkainen, Lass Couoinen, Peer Pij j Sawru, Jop Galth och Anders Pauckoinen, the ther om vitnade och met suorne eedh tilstodho och bekende om retthe roar setth och ransackat haffua emillan Jons Deeken vppo Melkilä och hans grannar på then ene sidhon och på then andre sidhon alle Bööls men, Noricaby och Eickekulla. Förste roen emillan Bentilä och Melckila Pahaalhån oia och så tedhan til Kiuilädhe, tedhan och til Bentila Ropakoll, j från Ropakoo och till Kvriän nitu emillan Fogdila och Melkila, först Taluentien suu, thedan och til Raianoia, j fro Raian oia och til Somen [ni]tu, Raian [M]endij. Emillan Huctis och Melkila j från Taluitien sw och til Rieckopaiun nemin, thedan j f[rån] Reickon och til Vähä Kangaren pähen och tedhan och til almande [v]äghen, j fro almande vägen och til Mylly oia. Emillan Kiuila och Melckilä j fron Kiuilan nityn päst och til Varnanummen, thedan och til Sannasten oia, Sannasten oiast och till almende väghen. Emillan Messäkyla och Melckila j fro Aion nity pälch och til Katauan allan vidh almande vägen och så thedan til Houin silta, j fro Houinsilt och vth met becken, så att becken skilier Junala (= Juvela) och Mesz kylä j frå Melckilä. Thesse roar äre emillan Melckilä, Eckekulla och Nurckeby. Först är ende roon Leickokallio. The[dan] och till Leicko och så thedan til Reekå, fron Recko och till Grijs becke, j fro Grijs becke och til Sickaiäruinkarin, fron Sickaiärffuin kari och til Jounan oia. Hulcket ärande jag sköth til the 12, som thå j nempden såto: Mortin j Harila, Anders i Tycke, Mons i Sauterby, Peder Hamenkylä, Hans Smedh, Morthen Taffuast, Jons Kimala, Lass Ärlandzson, Nils Hynöinen, Oleff Skalle, Peder Coiuiston, Jons Sawen (= Sawru), the ther om ransackadhe, vithnadhe och eptersuoro sampt met the tolff, ath thenne roar, som the godhe men seeth och ransackat haffua, äre rette roar emillan Böle och Bolbynn; sampt menigh man på goluet stodho, och epther her ingen emoth vedhia vildhe, ty dömde jag förskriffne roar stadigh och fasth att bliffua, och förbiuder jag huariom och enom her epter meer ath hindra eller quelia v[på] forskriffne roar vid sijn sex [mark] för m[in] dom och för härdzes dom 3 [mark]. Thes [til]l visso och högre fföruaringh tå beder jag är[ligh] välbördigh suenes jnsigle Marthen Jonsons och [C]lass Hendersons ath henge nedhan ffor thenne breff met mine. Datum anno, die et loco vt supra."}, {"df": "3677", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3678", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Räntämäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allæ godemæn, som thettæ breff kan fore koma, kænnes jak Tommas Olafson, at then tidh jak lagmanz ting hiölt met almogan i Ræntæmækij sokn pa ærlikx manz wægnæ Hartikæ Japson anno Dominj mcdlxxvij, torss dagen næst æpter sancta Gregori dag, tha kom for rættæ Lasse Pargas, borgare i Abo, met fwllæmakt oc wmbiidh pa Albrekt Nigendorps wægnæ skötte oc skelæde wnder wælborin herræ her Erik Axselson, riddære pa Langnö, xvj stenger jord krigom allan Pitkæmækibi, liggendis i sama sokn, met alla the ænger oc til lagor, som ther förræ wnder ligit haffwer i Albrektz tidh for iiij(c) marc rede penningæ swenskt minth swa got som there köpæ breff vtwisær, hwilkæ peningæ Albrekt kændis sigh til fwllæ nögæ vpbwridh haffwa. Thy aff hende han sig oc sinom ærffwom for:næ godz oc til ægnade her Erik oc hans ærffwom til æwerdeligæ ægæ. Hær æræ thænnæ xij men fasta och skötningh men at thettæ köp: Gerlagh Pakan, Jösse Stiwlæ, Oloff Twræ, Peder Kainilæ, Marcus ibidem, Jaco Magnolæ, Pawal Hwirölæ, Sigfridh i Meltis, Laurens Wællæ, Per Kolkilæ, Niels Harelax oc Jösse i Walle, oc Magnus Nielsson forskælæman. Æpter tæssom skælom tha dömde jak theræ köp oc skötning stadwgt och fast, for biwdandis hwæriæ manne her pa tala æller qwiæliæ wid sin vj marc for lagmanz dom. Ty til stadhfestilse oc witnesbirdh henger jak mit incigle wnder thetta breff, scriffttom vt supra."}, {"df": "3679", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dande men thetta breff forekoma kan kennis jak Philpus Thomasson met thette mith nerwarande opne breffwe ath then tiidh iak hæradz ting holth met almogen j Hwittis soken i welbwrens swens nærwaro Nilis Jonsson, fogote ther sama stads, och i flere gode manna nærwaro anno Domini mcdlxxvijº pa warfrv apton annunciacionis beate Marie virginis, tha kom for retthe Huittisboor met etth her Henrik Claussons opeth breff, oreffwidh ok oslitidh, lydendis ordh fran ordh som hær epther skriffwidh staar: Jak Henrik Clausson riddare och lagman i Norfinne (etc. Se n. 571*). Till thes breffs mera wisso och withnis byrdh ath saa j sannedh ær som forskriffwidh staar thaa bidher iak welburen swen Nilis Jonsson henge sith jnsigla nædhan fore thetta breff met mith jnsigla."}, {"df": "3680", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kurkela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Før allom thøm thetta breff høre eller see kennes jak Jons Olafson och Sten Henricson ath tho wj heeredz ting hiullom met almogen aff Lwnde sokn arom epter Herrens byrdh mcdlxx pa thet siwende aredh, logerdagen for sancti Marcuse dag j Kurkijlaby, tho kom før rætthen Eric Gruffues och haffde stempdh til retthe hederlighen herre mesther Magnus Nicolaj, domprouast j Abo, om Highnale godz. Tha kom før:de domprouast før rætthe met thenne eptherscreffne godhe gamble men aff Lwndh och aff sancti Marthens sokn, som ær Peder j Winthele, Paual Anka, Jonis clokkare, J[onis?] Anka, Jonis j Pokkale, Valtare Karholast, Biørn Pundemekj, Henric j Killele, Henric Michelson thersama statz, Terffues j Kaskele, Michel Rugest och Eric j Ketelæ. Thenne withnade och ware alle redhe til ath sweria, swa ath for:de Hignale godz, som for:de Eric kaller Radele, ær wthkomedh aff Thessw och ey aff Gruffues, som forrorde Eric oc hans brodher (the) seghie och kære, ath thet haffuer oqwældh standith øffuer lxx aar swa ath inghen ær (then) nw hær liffuandis som annedh mynnes æn thet haffuer liged wndher sancti Henrich som thet och nw ligger; och swa ransakade och the xij men som nw j nempden satho. Sidhen swa war withnedh och ransakadh tha bedhis for:de Eric sith skødhzmal til nesthe lagmanz ting, hulkit wi honom och wnthe, thy hans broder war nw hædhen borthe oc the haffde nw ingen withne eller skæl som thøm fore lakth war j winthres pa lagmantz tinghedh ath the skulle nw haffth her for siin beuisningh met hwarie the swa gamble ærende wilie ather drijffue. Thij til withnesbyrd ath wi thetta swa giorth haffue, tha henghiom wij wara jncigle wnder thetta breff. Scriffuit pa rwm, aar och dag førscripne."}, {"df": "3681", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3682", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff høre eller see kennes oc kunnogt gør jak Kaderin Nielss dotter at min ælskelige moder, hustrw Anna Twess dotter, Gud hennes siel nadhe, wtsætte nw for fæmpthen aar hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, for sin største nødtarffth skuldh, sig oc sine barna til fødhe oc vphelle, Mannas godz, liggiende j Lemmo sokn, for siæxtighe mark peninge epter suenst mynte, oc for:de mester Magnus gaff sama godzet til Nadendals clostare for sine syster dotters prowent, swa at the aff clostaris skulde behalda godzet til tæss at the finge the forscriffne siæxtige mark j god betalning. Thy haffuer jak for:de Kaderin met godhan wilia oc beradhna modhe met min ælskelige bondis Marten Clawsson oc flere mine neste samtykkiæ oc fulbordhan saalt oc i rættæ køp vplathit welbyrdugan man Laurentz Jonisson, væpnere, for:de Mannos godz met alla tess godzens gambla tillaghur, besynnerlige met then øffuerlæps ænghen oc alla andra wmæghor, for two mark och ottotige epter suenst mynte, som thet godzes nw skattad war, swa at han haffuer fornøgt Nadhendals clostare siæxtige mark oc mik xxii mark til goda aatnøghiæ. Thy affhender jak mik oc mynom arffuom thet for:de godzet oc tileghnar thet for:de Laurens til æwige tiid. Oc epter thy thet ær lagbudhit oc lagstandit oc eingen aff mynæ børdamen wilia thet aaterløsæ, thy giffuer jak optanempde Laurens fullan mak[t] at han maa lata skøtæ oc skælæ wnder sig for:de godz pa først ting epter laghen. Skedde thet, som Gud forbiwdhe, at thet godzet fraginge for:de Laurens met noghen rættæ gangh, alt eller noghat aff thy, tha beplictar jak mik oc mynom arffuom at widerlæggiæ hanom eller hans epterkomarom swa goth godz oc pa swa goda læglighet jnnan siæx wikur ther epter wid myna godha tro, ære oc sannindhan. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak welbyrdige mæn Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Pike hæredhe, Magnus Nielsson, hæredzhøffdinge j Masko hærede, Eric Abiornson, Olaff Alffson oc Erland Andrison at hengiæ theris jncigle nidhen for thetta breff pa min husbondis oc mine wegona, mædhen wy eig silffue incigle haffuom. Scriffuit j Abo aarom epter Gudz sons fødilse tiid mcdlxx pa thet siwende aareth oc første daghen j Maij monadhe.]"}, {"df": "3683", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennomps oc kungørom wy epterscriffne Birgitta Jonis dotter abbatissa, Pæder Petri confessor oc flere systror oc brøder j Nadhendals kloster at hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, (gaff) for syne syster dotters Vrsula oc Dorathea prouent jbland andra met gaff Mannas godz liggiende j Lemmo sokn, huilkit hanom panth sæth war for siæxtige mark epter swensth mynte, huilkit godz beskedeligen man Martten Clawsson, som pa sine hustrw wegona Kaderin Niels dotter ther til nw børdugman ær, haffuer aff oss aterløst epter laghen oc beræth oss the for:de lx mark til godo atnøghie. Thy widersægiom wy for:de godz oc affhendom thet oss oc wore epterkomarom oc kennomps oss inghen ræth ther til haffwa har epter, och kennomps ad wy haffwom forlakth the breff wy ther pa haffuom, oc kunne the oss koma til hender, tha wiliom wy antwarda them ræth jordzæghænde wid wore gode tro, ære oc sanninde. Tog ryggie wy the forscriffne breff oc alledis døffwom met thetta wart breff, swa at the skule inghen makt haffwa epter thenne daghen noghen man til forfang eller skada i noghre matta. Til mere wissa oc witnisbyrd lathom wy hengia begges conuentz jncigle nidhen fore thetta breff, som scriffuit ær j Nadhendal aarom epter Herrens fødilse mcdlxx pa thet siwnde aareth ok første daghen j Maij monadhe.]"}, {"df": "3684", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle gode men thetta breff före kan komma kennis jach Joachim Flamingh oc Kort Hartuiksson oss så vell på våre sydtzsken ok skiptisbröder vegna som på vår egin vegna haffua giortt eth lageligit skipte oc lotkast met velboren man Eriich Abiornson vm the godz vij fingge æpter vor kere moder, hustrv Martha, Gud hennes siell node, i thenne gode manne næruarv, som ær lagmannen Jæppe Pederson, Biorn Raualson, Oleff Oleffson oc Benkt Jonsson. Thå full på vor dell en femthe dell i Nijness, twå landbo j Væselæby j Halko sokon, twå landbo i Korlax i Pergas sokon, Ppötis, Lalis, Kackaris oc Nummis i Nawsis soken, Lepiste j Virmo soken, Jntela j Masku sokon, Juuala oc twå gorda j Ortenoia j Peute soken. Oc hær emott kom på Eriich Abiornsons dell met sin hustrv oc barn Quidie gord met sine tiillagor, twa landbo j Kiriala j Pergas soken, Haduala j Piicke, Kanamäkj j Halko, Ledhenoija j Æffwre, Thoijåla i Masku, en femtingh j Yllelæ gordt och en fierdhungh aff Valamaöö. Sedan så vår lothet oc skiifft oss emillan. Thå kom jach, for:de Jachim Flemingh, tiill en jenckning och venligit skipte met for:de Eriich Abiörnson, så ath jach skall beholla Quidie gordt och Finnebij j Pergas soken så god som xl en marck oc deell tiill mijn deell j Valamaöö, och hær j mott feck Eriick Abiörnson aff mig twå landbo j Veselæby j Halicko soken, twå landboo j Korlax j Pergas soken oc Pöthis godz i Nousis sokon. Thenne for:ne jenckningh och skipte haffuer jach Jachim loffuath Eriich Abiörnson oskadeligen holle på alle myne metarffuinge vegne ved saningh oc god trå; oc vm nogot kan minskas met rette i thenne godz för migh eller för honum, thå skall thet fylles æpter lagen. Och thenne æpter:ne godz stå oss emillan tiill eth hæffde skiffte: Philpus Jffuarsons deell j Nynes, Ristinemj, Perke, Vestis oc Halstelax. Tij tiill stadfestelse oc vitnesbyrd bedhioms vij ærlige oc velborne manne jnsegele Hartuick Jopson, lagman j Norfinne, Jappe Person, lagman j Soderfinne, Sten Henrichson, hæredzhöffdinge j Picke hæredhe, oc Lasse Jönsson aff vappner(!) med vore egna jnsegele hengiande vnder thetta breff, som geffuit oc screffuit ær j Abå anno Dominj mcdlxxvij, tisdagen æpter sanctorum Philippj et Jacobj."}, {"df": "3685", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Erick Axelsson i Langnö, riddere, höwitzman pa Wiborgh oc Tauestahuss, gör allum witherlicht, at anno Domini mcdlxx septimo, in vigilia ascensionis Domini, nest epter at Wiborgh stad war brendt, kommo fore mik erliga och beskedeliga men borgemestere oc raad aff forscr:ne Wiborgh stad met twennæ permentz breff met hengenda helæ oc oskadde insegle, hulke breff iach granneligen ouerlass och ransakede, ludendes ord fran ord som her epter fylger: Wij Erick, met Gudz nad (etc. Se FMU, n:o 1173). Wy Karl, met Gudz nadh (etc. Se FMU, n:o 2798). Thes til forwaring, witnesburd oc fastere tilstandelsæ lather iach, forscr:ne Erich Axelsson, hengia myt insegle fore thenne vidisse oc transcriptum. Datum anno, die [et] loco vt supra."}, {"df": "3686", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hermula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Hartwik Jopson, lagman j Norfynnæ lagsaghu, gør witerligit at arum epter Gudz byrd mcdlxxvijº, monedaghen nest æpter sancti Ericx dagh, war jak j Wemo sokn j stora Hermælaxby tha som ærlighe herre mesther Magnus Nicholauj, domproast j Abo, holt ena landz syn j mothe Olaff Nielson j Litzla Hermelax ok hans skiptisbroder om Kyriala skogh. Tha kom for mik thenne sworne withno: Jønis Lawkapelto, Peder Smidh j Bøle, Olaff jbidem, Jonis j Postha, Litzla Peder j Bøle, Henrik Koruerannan j Bøle, Henric Korffuerannan, Olaff jbidem, Erich Kædolta, Litzla Peder, Krol Andris j Wias ok Peder jbidem; witnade epther theris ordh thenne tolff landzsynemen swa som ærw Balk, Mattis Ayralax, Thomas Olafson, Olaff j Mariyarffuj, Eric j Gunnila, Andris Posta, Aruidh Kaystis, Jønis Thennonen, Olaff Koporj ok Mattis Walcoyla, swa aff (ͻ: ath) for:de Olaff Nielsson ok hans skiptis brødher atthe jnghen deell j for:de Kayriala skogh met stora Hermælaxby; huilkit ærende jak skøt tiil for:de xij landzsyne mæn, the ther om ransakade, witnade ok fulbordade met theris for:ne withne, swa ath Kyriala gotz hører stora Hærmelax enskiltt tiill. Ok framdelis ransakade bade the for:ne xij swa at optanempde Olaff Nielson och hans skiptisbrødher skulu haffua hwart attande tre ok Olaff j Bøle ok hans granna hwart nionde træ i storæ Hermælax by skogh swa(t) at nywte ok bruke intiill høst wægen ok ey længre, ok Olaff Nielson ok hans skiptisbrøder sakan tiil xl marc for wælde som [the giort i] for:ne Kyriall skogh ok tiill iij marc for wædfææ epter for:ne sworne witne ok xij landzsyna manna ransakan ok syna kost ok skadan aater jnnan vj wikur. Epter thessom for:nom skælom dømpde jak for:de mesther Magnus pa Hermælax wegna Kariala skogh frij och Olaff Niclisson ok hans skiptisbrøder ok Bøleboor friit nywta ok bruka, som førre scriffuit staar, widh hwars thera vj marker for myn dom. Tiil huilke meræ wisso henger jak mith jncigle for thetta. Scriptum die, loco vt supra etc:a.Thenne ther wore landzsynemen mellan store Hermelax ok Bøle, som ære Mattis jn Arelax, Olaff Balk, Jap j Pyharandha, Nilis Larensson j Lemyttala, Olaff j Mariæyærffuj, Yrigian j Lemittis, Henric Kaystis, Olaff j Kaystis, Jonis Humpponen, Andris Postæ, Andris Wiliaynen, Jonis Skeyk. Thenne wore som witnade: Peder Krok, Olaff Smyth j Nacko, Peder Smidh jbidem, Jonis j Lawkapelto, Henrik j Korffwerantho, Olaff j Pessenalgo. Jtem ransakade thenne for:ne men millan store Hermalax ok Bøle met swa skæll, ath Bøle boana skulu haffua enskilt tiill skoghen, som ligger mellan Myllaby ok epter:de roor: fførst kirkewægia met Hultila træsk, ok swa roo reth widh Kirkiowori wedh Nyniyærffuj fore tw andeell, som alla Bøle boana haffde før hwart ottandhe træ j Hermælax skogh, ok swa for hwart nyonde træ, som smedzens søner otthe j for:de Hermelax skogh. Jtem befunne the for:de synamen swa ath smedzens søner haffde siik tiileghnat eth sothon ængh j Hultila ængh j stora Hærmelax, ok kastade en roo ok flytte ængis gaardhen paa samfelde jordh. Jtem befunne for:de synamen fyre swedhna, tha (ͻ: twa) sadde, twa osadde, swa ath the som haffde sooth skulu skæra sædhene, ok sydhen for:de sædislandh vnder Hermælax jgeen bade soodde ok osaadhde. Jtem affhopade ok thenne for:de synæmen litzla Hermælax fraan store Hermelax fore hwar ottondhe træ at litzla Hermælax beholt then skoghen, som liggher næst them fran Swtarinkaywo, ok swa alt wt met wæghen jn tiil Jnghenytthe wæria, swa at the jnthe beuaffra* sik met jnghen, swa ath faæmarken bliffuer samfelt bode met Hermelax boane ok met Boleboana etc:a. Thenne ære the roo, som mellan store Hermelax are ok Niliss Sonæ j litzla Hermelax: først Swtarinkawo, Hakin Petzsi; the lighiæ pa kirkio wæghin om somar tiidh. Ther bør them hugga hwart nyondhe træ, ok then skoghen kallas Ysomessæ. Then andra skoghen kallas Kwrielax, ther the træta om ok then hører all Hermalax tiill, swa ath ther ær jnghen frømanda ægandhe vthj etc. Ok thet ær othskilt met syn ok dom ok breff ther pa etc:a."}, {"df": "3687", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3688", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Før allom them thetta breff høre eller see bekennis och kunghør jak Pedher Erickson ath jak met godhum willija ock berodhno modhe hafwer saalth ock i retthe køp aaflatijth werdoghum fader ij Gudij bijscop Korth ock hans erlighe capitulum alth mijth godz ij Kurvlaby ij Nwmis sokn, som ær fuller 4 stengher jordh, før 80 march epther Swerigis mijnth i 3 sylf belthe oc i eth helgedoms kar met sylf kadher, som gijordhe 70 half fijærdh march, och Λ̸ (= 6 ½?) mark i redhe pennigar;* och en ofwer thenne 80 march gaafwe the mijk i pundh gijordth kaaper, hwijlke peningar* jak wbburith hafwer tijll godhe nøije** oc var jac oc vætnade før før:ne werdijge herrer ath mijn modher. Gud hennis syel noade, hafde wpburith for 30 aar aaf domkijrkijone wppoa før:ne godz 15 marck ock te før:ne godhe herrer bewiste thet meth theris scripther ath mijn modhersysther Cecilia hafde wpburith paa for:ne godz 30 mark epther swenske peninga * taall. Tij aafhendher jak mijk af (ͻ: och) mijnwm arfwm for:ne godz oc tijllegnar thet meth allom sijnom tijllaghum och wmæghum for:ne Abo domkyrkijo tijll ewijghe ægho. Fijnnes ther oc mer en 4 stengher aaf tij mijk tijllhøre kan, taa hafwer jak ther af gijfwijth vndher domkyrkyon en staangh for te peninga* mijne førældre ther wpaa wpburith hafwa, soa och før theris oc mijn syel, oc ær ther noghijth wtøfwer thet skwle før:ne herrer mijk bethalla. Oc gijfwer jak før:ne gode herrer fwlmakth ath latha skøtha oc skæla optha før:ne godz wnder teris domkijrkyo tijll ewighe tijdh. Tijll mere wisso ock witnijsbijrdh beder jak welbyrdughe men oc herrer Erick Abijørnson, Larens Jønson ock Olaf Alfson, wæpnare, ath henghe theris jncigle nedhan før thetta bref, me[d]en jak eij sijællf jnzigle hafwer, som scrifwit ær ij Abo aarum epther Herrens bijrdh 1000 400 70(!) wpaa thet 7:ne aar, 20:ne daghen i Maij maanijth."}, {"df": "3689", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff høre eller see kennis och kungør jac Peder Ericsson at epter thy ath nw fore fyrathie aar eller ther viidh hade myn elskeliga modher Martha aff Kwrala oc hennes syster Cecilia aff Kwrala solt Abo domkirkio theres godz j Kuralaby j Nwmmis soken, swa at myn moder hadhe vpburit pa for:de godzit xv mark, som Mattis beltare aff Nybygd soken ok Køwka Jussi aff Lundh soken vitnade for Abo capitulum, och myn for:de modersyster sculde och haffua vpburit pa for:de godzit xxx mark, som for:de capitulum beuiste met her Niles Mwlles, fordom ærchidegns j Abo, handhscripth. Thy hauer jak met godan wilia ok berodhna modhe fulbordat oc stadfæst thet køpith myn moder oc myn modersyster haffua giort met Abo domkirkio, oc met thetta myt breff fulbordar och stadfæster. Och epter thy at capitulum kunde ey bewisa at myna forældre hade mera vpburit en for:ne v mark oc xl, tho haffue for:ne verduge capitulum offuer thenne summan bittalat mik ottotye mark i try siilffbælthe oc en siilff skeedh oc viɉ marc redhe peninga, oc offuer the ottotyo mark en ny gritha aff eth bismans pund, huilke ottotye marc oc samalund for:ne grita kennis jach mik haffua vpburit tiil godha otnøya. Thy affhender jac mik oc mynom arffuom for:de Kurwla godz, som kalladis fordom Heyckis teegh eller Cecilia teeg, som ær iiij stenger oc iij alna jord offuer allan byin, oc tilegnar thet sama godzit met alla syna tillaghur oc omæghur optanemd Abo domkirkio tiil æuerdelige ægho. Tiil mere wissa oc vitnisbyrdh **"}, {"df": "3690", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff høræ eller see kennes oc kungør jak Olaff Drake aff wapn mik haffwa met godwilia oc beradhne modhe oc myne næstæ jaa oc samtykke soolt och vplathit j rettæ køp hederligen herre oc welboren man mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, alt mith godz j Mwnkilaby oc Hamarbøle æng j Pemar sokn fore lxx mark redæ peningæ j swenskt mynte, huilka for:de peningæ kennis jak mik fwlleliga wppbwrit haffwa j ena summa redhæ peningæ oc eig j andra werdøræ till godha aatnøghiæ. Thy affhender jak mik oc mynom arffwom for:de Mwnkila godz oc Hamarbøle ængh oc tileghnar them for:de mester Magnus oc hans epterkomande met alle theris tillaghur j hwss oc jordh, aker oc ængh, wotha oc torra, nærbye oc fiærre, met boo oc booskap, jngo wndan taghno som thy godze aff alder tilhørt haffuer oc nw tilhøræ kan, til æwerdeliga ægho. Togh fore synnerlige gønst och kerlig skuld haffuer for:de mester Magnus wnth oc tillathit om jak eller mynæ ærffuingiæ, som mynæ afføddæ ærw, wiliæ for:de Mwnkilæ godz oc Hamarböle ængh jgen køpæ til sig sielffwe at ægha oc ekke noghre frømende til hender, tha skal thet for:de godz oc ængh wara oss fall fore for:de lxx marcher redhæ peningæ oc ey j andra werdøræ, oc alla j ena summa; oc hwad for:de mester Magnus eller hans epterkomande forbætræ godzet j noghra motta, swa mykit skal summan høghre wara, swa at wy thet saa mykit dyrære j gen køpæ skulom. Skedde thet, som Gud forbiwdhe, at thet godzet alt eller noghat ther aff kwnde for:de mester Magnus eller hans epterkomande met noghen ræthgangh fragaa, tha beplictar jak mik oc mynom arffwom at wnderlæggiæ och betala hanom eller hans epterkomandom swa mykit oc swa goth godz oc ængh oc j jæmpngodha læghe jnnan siæx wikur nest epter at thet hanom fragangit ær; oc loffwar jak at halda for:de mester Magnus skadaløsan hærwtinnan wid myn god thro ære oc sannindh. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak thenne goda men, som offuer waart køp oc sæmiæ warit haffwa, som ære mester Hakon Andreæ, canech j Abo, oc Sten Henricson, hæredzhøffdinge j Piike hæredæ, at hengiæ theris jncigle nidhen fore theta breff met mith eghit, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd mcdlxx pa thet siwende aaret oc tigwnde daghen j Maij monadhe.]"}, {"df": "3691", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Aarum epter Herrens byrdh tusande fyrehundradhe siwtige pa thet siwnde aaret oc xxij daghen j May monadhe vpbar Peder Ericxson pa sith mødherne j Kurala først vij marker j ena sylff kædhio, som her Marthin aff Kym tilhørdhe, ij ore mindre. Jtem eeth bælthe, som woogh iiɉ lødhogh marc oc v lodh. Jtem eeth annath belthe aff ij lødhogh marc oc iiij lodh. Jtem eeth tridhie belthe aff iɉ lodhoghe marc oc ij lodh. Suma offuer alth lxxiiij marc j ore. Jtem viɉ marc. Summa ottotige marc. Findz ther siex stenger, tha haffuer han giffuit vnder kirkiona annan staanghen. Jtem hans moder haffde vphurit xv marc som Mattis beltære aff Lund sokn oc Kuka Jossi aff Lundh vithnadhe fore myn herre biskopen oc capitulum. Jtem Peder Ericxsons modersyster vpbar xxx marc som bewislegit ær met her Nicolai Mulle handscrifft. Ordo possessorum agri in Kurala. Proastens teegh j norre aakren byriass først ok then teeghen haffuer Larens Pedhersson, borgmestare j Abo; han ær iij stengher ok iiij alna. Ther nest ær Walmar Diegns teegh; hanoin haffuer warfrv altare, ok han ær iiij stenger. Ther nest ær Køllers teegh; han hører ok warfrue altare til; iiij stenger mindre en alin. Ther nest ær Cicilie teegh; han ær iiiiɉ stangh. Ther nest ær Jusse Olaffsons teegh; han ær viiɉ stangh ok ɉ alin. Jtem xj alna ok eth qwartel mester Conradz teegh. Summa halff tionde stangh ok j quartel mindre."}, {"df": "3692", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3693", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3694", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3695", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3696", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff forekoma kan kennomps wy epterscriffne Jæppe Henricsson oc Albrecth Henricsson wæpnare at war ælskeligen broder Jonis Renkonpoyca, som j Waritzsalo doo, Gud hans siel nadhe, bland annath sith testament gaff han alle helgone prebende j Abo eth godz liggiendis j Resa sokn, som kallas Metzakylæ, for syn oc fore syne forældræ siælæ til æwinneligæ æghæ, huilkit testament oc gifft wy fulleliga tilstaam oc fulbordhom. Til mere wissæ oc witnisbyrd hengom wy wore jncigle nidhen wnder thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd mcdlxxvij pa sancti Henricx dagh om somaren.]"}, {"df": "3697", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3698", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3699", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3700", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3701", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3702", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3703", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3704", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Sture j Gripsholm, riddere, Swerigis rikis forstondare, gør witerligit at jach hauer anamat och wnfongit och met thetta myt breff wnfar och anamer alle helgone capellam ok altare j Abo och tess prebendatum met gorda, godz, hion och tiænare, rørligit oc ørørligit, alt hwes for:ne capella och prebendatum met rettha tilhører, j myne och riksens hegn, freedh, beskerm och forswar, synderligha at beskerme, forsware och fordeutinge(!) tiil rettha. Thy forbiwder jach alle, ææ hoo the helzt ære eller wara kunne, serdelis myne fogthe och embitzmen, for:ne capelie [och] tess prebendatum pa persone gotz och tiænere etc:a, som forscriffuit stoor, ath hindra eller hindra latha, mødha, quæliæ eller j nogra motto oforretta, wiid riksens hæmpd ok plikt. Datum in castro Holmensi fferia sexta ante festum Margarite, meo sub sigillo anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo etc:a.]"}, {"df": "3705", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3706", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3707", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3708", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nykyrka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Birgitta Olaffs dotter, Lasse Biornsons aaterleffwa, bekennes met thetta mith opith breffue ath epther thy min ælskelige moder hustrv Marghit Martens dotter, Gud hennes siel nadhe, gaff wnder the helge kirkio thet godzit jak hær til haffuer aath j Nemis [j] Ylælæ sokn, thy, the helge trefalloghet, jomffrw Marie oc alle helgon til loff oc ære, for myn, myne forældra oc alla cristnæ siæla giffuer jak sama Nemis godzet wnder alla helgona altare j Abo domkirkio met alle syne wmægher til æwinnelige tiid, mestedelis for then skulde at thet skal ey hengiæ pa min fatige siel som mine forældræ haffwa loffwad giffwe j Gudz ære. Oc giffuer jak aff mith eghit for jnuentarium pa sama godzet eth par vxor, two køør oc otto faar. J swadana matta giffuer jak sama godzit oc forscriffne jnuentarium wnder for:de altaret at jak oc myne forældræ skulu wara lothtaghna aff alla the gudz tiænist oc godha gerninga ther gørss j forscriffne koor. Thy affhender jak mik oc mynom arffwom for:de godz oc tileghnar thet optanempnde alle helgone altare til æwerdelige ægha, giffwandis fulmakt min kere broder her Martten eller oc hæredzhøffdinghin at skøta oc skæla pa mynæ wægna for:de godz wnder for:de altare til æwigh tiid. Til tesse breffs mere wissæ oc witnisbyrd bider jak welbornæ men Hartik Jappsson, lagman j Norfinne lagsaghw, her Martten Olaffson, kirkioprest j Nyekirkio, min ælskelige broder, oc Philippus Thomasson, hæredzhøffdinge j nidre Satagundhe, om theris jnciglæ at hengia nidhen fore thetta breff mædhen jak ey sielff jncigle haffuer, som scriffuit ær j Nyekirkio aarom epter Herrens byrd mcdlxx pa thet siwnde aareth oc tiwnde daghen j Augusti monadhe.]"}, {"df": "3709", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3710", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3711", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3712", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them thetta breff kan fore koma kennomps wj epterscriffne Niles Henricsson oc Hans Halfftunna, bode fasta borgare j Abo, oss haffua skelliga hørt thenne epterscriffna hederligha quinnors ordh oc tilstondilse hustrv Kaderin, gamble Dolleskan, hustrv Gertrud Orawons och hustrv Anna Skønebergx, som nw ære the elste quinnor j Abo stadh, at the sagde oc vitnade om en kolgordh som war j trætta milla Anders Hwith och Peder Here j Mwstesare. Tho sagde the wiidh theris retthe sannindh, som the wilia wara bekenda fore Gud och dande men, ath the hade warit nær stadha oc pa hørt tho hederlig man her Knut Benekini, Gudh hans siæl nodhe, gaff oc wnthe the for:de koolgordz tompt synne guddotter oc nærskilde frenka hustrv Elseby Gøtkis dotter, som Anders Hwitis syster war, Gud hennes siæl nodhe, och ær sidhan forlidhit wel xxxv aar tho for:de her Knut hult for:de Elseby til crisnedom; oc sidhan tho hon wart manne giffuin, tho stadfæste han the første goffwone oc gaff tho fulleliga the for:de tompt sinne gud dotther oc frænkia til medhgiffth, huilka tompt Gødike Hwitte sidhan skipte met sinne dotter oc gaff henne ena andra tompt j belæghilighane rwm her j stadhen; och sagde the sigh aldra sidhan haffua hørt her Knuth ther om tala eller otherkalla the tompt, vtan Gødike Hwitte, Gud hans siæl nodhe, han brukadhe the tompthen fore syna rettha egna. Thetta haffua the for:ne dande quinnor fore oss sakt oc vitnadh oc altiid fulleliga tilsta. Oc epter theris ordom tho haffuom wj thenne for:ne articlom framdelis vitnadh pa rodzstuffwne fore sithiande rodhit. Oc swa ær alleledis tilgongit som forescriffuat stoor. Och her j moth haffde for:de Peder Here jnger skæl eller vitne Ther met war theris trætha otskildh j swa mottho at Anders Hwitte bleff wiidh kolgortz tompth som han haffde ærfft epter syne forældre. Tiil mere wissa trickiom wj wore jncigle fore thetta breff, som scriffuit ær j Abo anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo, etc:a.]"}, {"df": "3713", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Fore allom them som thetta breff kan fore koma kennomps wj borgmestare oc rodh j Abo met tessa wore opne breffue at fore oss wore til rettha thenne breffwisare Anders Hwitte, wor medborgare, oc en køpman hetandis Peder Herre j Mwstesare, oc wore the trætande om en kolgortz tompth lighiandis nordan aana her j Abo; huilkit ærende wj wpskutom tiil næste rodzstughw dagh, them oterkoma hwar met synom bæsthæ witnom. Tho kom for:de Anders fore met thenne beskelige men, Niles Henricxsson oc Hans Halfftwnna, fasta borgare her j stadhen, the vitnade ok sagde fore sythiande rodhit sik haffua hørt aff hederligom quinnom, som ære hustrv Kaderin, gambla Dolliskan, hustrv Gertrud Orewans oc hustrv Anna Skønebergx, som nw ære the elste quinnor j Abo stadh, theris vitnidz ordh at the haffde sakt pa theres rettha sanningh, som the wilia wara bekenda fore Gud ok dandemen, at the hade ther nær stadda warit tho hederligin man her Knut Benikinj, Gud hans siæl nodhe, gaff och wnthe the for:na koolgortz tompt sine guddotter oc nærskilda frenka hustrv Elseby, Gødicke Hwitz dotter, som Anderss syster war, then tiid for:de Knut hiolt henne tiil crisnedomps, och ær sidhan forlidhen wel v oc xxx aar; oc sidhan tho hon wart manne giffwin, tho stadfæste her Knut the førre loffuade goffuor oc gaff tho fulleliga the for:de tompt synne frenka tiil medhegiffth, huilka tompt Gødicka sidhan skipte met synne dotter oc gaff henne en andra tompt j belægilige rwme her j stadhen ligiandis, oc sade the for:de iij dande quinnor fore thenne vitnom at the aldra hade hørt her Knut ther om sidhan tala eller oterkalla the tompt oc goffuor, vtan at Gøtke Hwitte brukade oc beholt optanempd koolgortz tompt for syt rettha eighit til syn dødher dagha. Epter tessom skelligom, vitnom at swa allaledis tilgongit ær oc swa lenge oklandat stondit haffuer, oc ath Peder Here her j moth inger ytermera skæl eller vitne hadhe, tho haffuom wj met rettha the for:ne tompt Anders Hwitte tilsagt som han epter syne forældre ærfft hauer, och thy at her Knut motte ey epter laghen nogot fast vndan næstom frændom bort giffua. Tiil tesses breffz mere wisso tho lathom wj trickia wort stadz secret vitherliga pa righin aa thetta breff, som scriffuit ær j Abo mone daghen næst Bartholomej anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo.]"}, {"df": "3714", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3715", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wij Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, helsom ider oss elskelige kirkepresthe ok menege almoge som byggin ok boen j Kym, Yo, Lyminge ok Salw, Aboess biscopsdømes, kerlige j altzmektoghen Gudh, gørendes ider witherligit oss haffua fornwmit at ider imellan ær komyn en trættha om ider sæmio ok stadgha som j aarlige vpbærende ok wtgiffuande æren j tyonde gærdh ok andre andelige acth. Tha haffuom wi nw ther om offuerwægith met wart ælskelige capitulo at som j hær til giort haffuen, saa viliom wi at j hær epter gøra skulin, bodhe tyonde, tyondefisk, jordskat, som maanpoli kallas, lykstaal, inledningh ok alle andre andelige vpbyrder ok wtgifft, ok wiliom wi her vtinnan inge vmwendilse haffua førre en wi hær om yterligare vnderuisthe wardhom. Trytzskas oc noger hær aa moth, som Gudh forbiwde tha wiliom wi ok biwdom ider kirkieprestom at j retthen offuer them som offuer andre olydoghe barn. Hær met befælom vi ider altzmektoghen Gudh. Huad ider ær liufft gørum wi altiidh gerna. Scriffuit j Abo aarum epter Herrins byrd mcdxxvij pa nyondhe daghen Septembris, vnder wart secret."}, {"df": "3716", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vij Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, gørum witherligit met thetta wart øpne breffue at wij met ware elskelige capituli radh ok samtykkio vnthom ok tillathom for nogre aar, then tijdh wi skikkadhom asitiande sokneprest j Yo, at hederliken herre herr Morten Olauj skulle ok motthe beholda vnder Kym kirkio Symaa, Symmenemi ok Maxennemi byer met alla kirkione och kirkieherrins ræntho ok rettoghet, huilke byer wi en nw met thetta wart breff stadfestom ok fulbordhum vnder for:de kirkio ok kirkioherre met alle rentho ok rettoghet, forbiwdandis huariom manne hær vtinnan hinder gøra, vidh høgxte kirkione nepst. Haffuer war landz prouast her aa moth nogoth dømpt eller giort tha ær thet moth ware befelingh ok wiliom wi ingelunde ther til samtykkia. Til mere ok yterligare beuisningh trykkiom wi wart secreth nidhan for thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarum epter Herrins byrdh mcdlxxvij pa elliffthe daghen Septembris."}, {"df": "3717", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3718", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3719", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3720", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3721", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3722", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3723", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3724", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3725", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3726", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3727", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3728", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3729", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande mæn, som thetta breff kan ffore at koma, kennes jak Jeppe Persson, laghman j Syderffinne laghsagw, at then tiid jak tingh hult med almogan aff Inga soken anno Domini mcdlxxvij, tha kom Jøns Laurensson ffor mik och vitnadhe, at han haffde saldh beskeydeligom mane Jap Olafson [½] skatmark jordh liggandes i Kaffueleby j Syundo soken ffor xiij bonda marker, ffore hwilke peninga Jøns Laurens[son] ffulleligha til star, at han haffuer thøm redeligha opburith (haffuer) til fulla nøgha som badhe Syndo soken och Inga soken veterlighit ær. Til mera visso och vetnisbyrdh henger jak mit jnsigle nidan ffore thetta breff, som scriffuit er ar och dagh som for scriffuit star."}, {"df": "3730", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom them thetta breff høre eller see kennomps oc kungørom wj epterscriffne Sten Henricsson, hæredzhøffdinge j Picke hæredhe, oc Jøns Spora at nw fore ottho aar hade Clemet, affwer then tiid mester Mognus landbo, stulit en hæst aff hustrv Birgitta j Harffuila, oc them ville han ey j gen giffua, och samalund eth stod och eth føøl hade han stulit aff for:de proastens staal j Karppakulla, the ther wore jnsatte tiil rettha fore hans geld oc sak. Oc en her vtøffuer var han affarin aff for:de mester Magnus godz vtan(s) hans loff oc ofført gordzens sædh oc foder oc lagt godzet j ødha vtan ositiande lanboo. Ffore sodane saker oc fore han skilloger war vplot for:de Clemet j retta bittalning mester Mognus et ødhisbøle j Pemar soken, som kallas Ackabøle, ther han haffde giffuit paa xxiiij marc. Oc haffde [han] ey kunnit beuisa at han haffde j for:de bølet xxiiij march, tho skulle han thet vpfilla met Koywost eng oc andra engia han sagde sig tilhøra. Oc pa thenne sæmian wore thenne epterscriffne Cristiern Frille, lagman j Suderfinne, Laurens Hittho, Thomas Swxi, Mattis Kuymala, Henric Haskala Oc epter for:de Clemetz ødmiwka bøn oc ordh loffuade wj alla at han sculle stadugt och fast holla thenne sæmyan oc køpit, som han giorde met mester Mognus. Tiil mere wisso trickiom wj wor jncigle fore thetta breff. Ex Abo mcdlxx septimo etc:]"}, {"df": "3731", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Thesse ærw the tolff, som skattadhe Hackabøle mellan domprwasten ok Larens Korkenkylas ok Jop, hans broder, och theris ærffwingia, som hetha Birgitta Larensdotter, Kaderin ok Cecilia, Jøns Jopsson och Staffan Jopson, Birgitta Jops dotter ok theres moder Margit, som ærffde en broder deel met syn barn. Tesse wore the tolff, som jordena ok engen [skattadhe?] ok offuer køpit wore, som ære: Thomas Suxela, Jespar Karppa, Marcus Koffualaynen, Niles Tro, Henric Bredh, Jøns Ræpæle, Henric Hanheiokj, Henric Ville, Henric Suppa, Thomas Thomore, Marti Suxela, Jøns Toickala. Tho scattadhe tessa for:da tolff, swa at j hwar aker sooes offuer huwdh iiiɉ pund, om thet wore vpgiorth, som ligger j lyndher, iɉ pund, ok eth pund skog gongit j hwar akren; ok ær ey mera upgiort j hwar akren æn eth pund. Jtem tessa ærw engana, som ligger wnder for:de bøle; fførst Lagthe niyttw viij lass æng, Pathawore viij lass æng, Pispankankarj eth lass engh, Sumensoo iiij lass æng; jtem Pærenyttw ha[l]ffdelin vnder bølitth och ær ij lass engh; jtem en teeg j Kymanyttw pa ij soothom; jtem Kalffwanyttw, som ær skogh gongin; huilke tesse for:næ tolff scattade fore lxxx marc met alla syna tillagher. Jtem hauer jac Clemeth bittalat xxiiij march, jtem 1 tunna salt fore xij ore. Jtem hauer jac bittalat Thomas Suxe iiij march fore eth sticke engh. Jtem haffua Larens barn vtgiffuit viɉ march aff Jøns Jopsons fodhre. Jtem Jøns Jopsson och hans met ærffwingia haffua vpburit xiij march. Jtem xxxvɉ march dabantur heredibus. Summa lxxxvj march.]"}, {"df": "3732", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pemar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Min ødmiwka tiænist j alzmektuger Gud. Ma j wetha kere broder oc besynnerlig god wen, at som i mik tilscreffue om ider ærende, tho ære the allaledis ransakade oc swa til gongne som i her epter finne, ath til bølit ærw jnga andra ærwingia tiil vtan Larens j Korkykilas bara och hans broder bara Jops. Ok haffua Jops barn vpburit vij (ͻ: viɉ?**) march aff Larens pa theris andel. Jtem then teghen, som Larens haffde wtsath och salt Mickil Sylthe, then hører Korkiekyla tiil, och ær thenne for:de teghen sagder Korkykila tiil, oc mik myna peninga aff for:de Sylte. Och scal forde Larens ærffwingia vplata ider swa miget hoo, som then teghen kwnde renttha j tolff aar. Jtem stodh all mene soken tiil at Clemet Effuertsson haffde vtgiffuit xxiiij march oc j tunna salt; jtem om Larens Korkikylas geld, som han bleff helge licame skillog tho han doo, iij pundh rog och ij spen, ok vij pund salt ok twegge arss affrat. Ok the twegge arss affrat sigx ath her Jonis Tawast vpbar. Om all ander ærende kan her Mickil ider vnderwisa. Jach haffde gierna giort ther en enda paa vtan ther kom en fram och hindredhe skøtningæne. Ok han hauer jak stæmpt in til Abo tiil ider. Alzmektige Gud warj met idher. Scriptum Pemar, meo sub sigillo. Oleff Twesson, ider kere wen.]"}, {"df": "3733", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3734", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3735", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3736", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3737", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Syssmä sochn. Anno Domini mcdxxx (= mcdlxx) septimo. Nembden: Kärpäin, Pähr Pitkjerfwi, Kämpani Lorentsson, Hemming Lorentsson, Henrich Hardi, Bengt i Harttila, Hans Tutinen, Olof Rapalast, Mickel Nuoramåst, Hinsa Hertulast, Lorents Nousiainen, Hans Saris. Dömdes thenne rå stad[i]ga och fasta emellan Kalhu bya, både första rån är Lukonsari, annan Wirtennemi, Itäperän rauta, Kalhon lambi mitt öfwer Nywalen syrimpä, Kylmänoja, Lakian suonsu, Wachteren wuoren ossa, Lewanen sarka."}, {"df": "3738", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "I. n. r. i. help . gat . maria . berat . anno . domini . mccclxxvii."}, {"df": "3739", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3740", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3741", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dee dannemänn, som dedta breff kan förekomma, kennoms och kungiörom wij efftersch:ne Anders Jönsson, kyrckieprest i Hwitis sochn, Matz Andersonn aff Äyrilar(!) i Wirmå sochn, Jeppe Jönssonn, Jöns Jönssonn och Hendrich Danmark i Hwittis sochn oss nu med samtyckie och goodh willia haffwe stadfäst och fulbordat så wäl på wåre medarfwa wegna som på wårom egnom wegna alle the gåffwar, testementer och breff, som beskeedeligh man Peder Rijcke och hans ellskelig hussfrw, Ellsseby, wår kiäre frenckia, Gudh begge theras siäl nådhe, giort och giffwit haffwa till Nådendals closter som ähr Raucka goodz liggiendes i Lundo sochn, så at wij försch:ne medh fleere wåre arffwinge aldrig måge eller skole några tilltalan hafwa till förbe:de Rauckala goodz i några mådta, ty förb:de Pedher och hustru Ellsseby haffwa lagliga och skiäliga giffwit för:ne goodz till Nådendals klöster före thera och theras föräldra siälar och för theras effterkommande siela, som wij nu skielige förståndigt haffwom aff wåre wenner, och forbenemde convent i Nådendal haffwer oss vndt 8 pundh rågh för kiärlig och wenlig gunst effter wåre k. wenner, som wår Peder Rijcke och hans kiäre Ellsseby, och så at wij affhändom oss och wåra medarffwa för:ne Rauckala goodz och tillegnom det forbe:de convent i Nådendal till ewerdeligh ägo, medh huuss, tompt, åcker och engh och allom tillägom, inga vndantagnom, som det goodz af ålder tillhört haffwa eller nu tilliggia kan. Till mehra wisso och stadfestelse bidiom wij förschrefne Anders Jönsson, Mattis Andersson her M:r Magnus Nicolaj, domprost j Åbo, och welb. swenn Mårthen Jönson, fougdte på Åbo, Jeppe Peerson, lagman i Söderfinne, Steen Henderson, heredtzhöfdinge i Pijckie härade, theras insigle medh wåre insigle hengiende vndher dedte breff, som giffwit ähr i Åbo. Datum effter Gudz börd tusendh fyrahundrade [siutio?] på thet åttonde åhret och fastegongz söndag."}, {"df": "3742", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3743", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff före kome kan bekennes jag Jeppe Pederson, lagmand j Sudraffinne lagsagw, met thetta mit vpna breff, att then tiid jag tingh(1) hult met almogen j Siundo soken j beskedelig(2) suens neruarv Hokon Biörnson, fougte ther sammestadz på erliig oc welbyrdig mandz vegna her Laurens Axelson(3), Biörn Raualdzson, hæridzhöffdinge ther sammestadz, anno Dominj mcdlxxviij, odenssdagen nest æptir sancte Ambrosij dag, thå kom för retta Laurens Jönson oc Anders Henricson aff Gossebacka(4) med ith breff, som Hokon Jönsson haffuer(5) vtgiffuit, ludende ord fro ord som her æptirscriffuit stoor: Wari allom kunnogt, som thetta breff höre eller ssee, att thet sin jag Hakon Jönsson (etc. Se FMU, n:o 1624), huilkith breff iag lade j rettin(6) för the xij j nempdenne sotho: Michel Andrison, Oleff Pederson, Jöns Michelson(7), Gadloff(8) Iönson, Jop Clemetson, Peder Veija, Niclis Suenson, Per Iönson, Mattis j Næs(9), Oleff Michelson(10), Östen Oleffson, Oleff Andrison; the stadfeste oc fulbordede dhetta för:ne breff. Ther kom Biörn Raualdson; oc waddes mot thenne nempden at the haffde icke rett ranssakath; tho wart ther sett po nijtt en ander nempd(11): Oleff Jönson, Per Mongson, Per Nilson(12), Iöns Bentson, Oloff Jopson, Michel Iönson, Jöns Olson, Michell(13) Person, Eric Person(14), Per Michelson(15), Ions Michelson, Oleff Hemingson(16). Thesse xij ranssakede, vitnade oc ffulbordede; och æpter så att dhette breff war laglica oc retteliga vtgiffuit, som the xij tilförenne sagt haffde oc menige soken tilstode, æpter thenne tuenne xij ransacan, fulbordelse oc ede tho dömde jag thetta for.ne breff stadugt oc fast at bliffue, [oc] forbiuder jag huariom manne hindra eller quælie vid sin vj mark för myn doom. Till ytermere visso och vitnesbyrd, tho trycker iag mith jnsegell å ryggen på dhette breff. Datum anno die et loco vt supra. Varianter i den andra afskriften: (1) lagmandzting (2) welborna (3) på erliig – Axelson saknas (4) Gossekulla (5) hade (6) nempden (7) Nilson (8) Gudloff (9) Mattis Aues (10) Jngeson (11) tho sattes ther en ny nempd (12) Jngelson (13) Mongs (14) härefter Per Nilson (15) Mongson (16) Henrikson. Allt det följande lyder sålunda: oc koma ther xij landzsynemen vpo satte tinge, vj ffriborna men och vj skattebönder, och giorde theris eed vpo och fulbordede, at dhetta for:na breff oc roor emellan Gossekulla och Suidiaby, at thet skäligt wtgiffuith war: Per Henrichson, Henrich Deneson, Bencht Monson, Öduazt Mongson, Michell Kaijku, Jusse Hanson, Anders j Leppo, Oleff Jngison, Nichlis Sawlson, Olef Hermanson, Mons Hermas. Æptir thet tre tolffter haffue ransakat och suorit oc gildat thet for:de Hokon Jonsons breff oc roor, tho dömer jag thet stadugt oc ffast ath bliffua, och förbiuder jag huariom manne æpter thenne dag optamera hindra eller quælie dhetta breff vid sin vj march för myn doom, som skriffuit är år oc dagh som forskriffuith stoor. Till mere wisso och vitnisbyrd trycker jag mith jnsigle å ryggen på dhetta breff."}, {"df": "3744", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3745", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3746", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jacobus miseracione diuina archiepiscopus Vpsalensis. Premissis nostris sincerissimis dileccione et salute. Ersamen leuen vrunde vnde guden naburs. Alze gy scriuen vmme de gudere, de gy vörloren nw harwestlinch in de Fenschen skeren etc., kent Got, dat sodanig jwe schade is vns van herten leyt. Dar vmme hebbe wij dar vm gespraken, vnde ik, Sten Sture, vor my gescreuen hebbe myt dusseme jwem sendebode allen mynen vndersaten vnde vogeden to in Venlande, wo dat se sodanige gudere vpfragen solden vnde antwarden se dussem sendebode. Dergelichen och wat man van guderen hyr namales befragen kan, zal jw to guderwiss gerne wedder geantwardet werden; vnde willen vns so in de zake bewisen alze gy vns togelouet hebben vnde noch to gelouen vnde vns och van rechtes wegne bort to donde vmme naburscap willen. Vnde wes jw sunderges to leue is, don wij alle tiid gerne. Jw hir mede Gode to beualende to ewigen tiden. Gescreuen to Vpsall ame xx dage jn maio, nostris sub secretis et sigillis, anno lxxviij. Steno Sture, regni Swecie gubernator, Niclis Sture, Godzstauus Karlsone, Niclis Faderson et Magnus Karlsson armiger. Adress: Den ersamen vnde vorsichtigen mannen borgermeysteren vnde ratmannen der erlichen stad Gdanzich, vnsen leuen naburs vnde guden vrunden."}, {"df": "3747", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Perugia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "R:dus frater Laurentius Nicolai Bagghe, conuentus Kalmarnensis prouincialis et lector sacre theologie, habuit commissionem totius provincie [Dacie], reuocando omnes vicarios et nominatim fratrem Albertum Petri super conuentu Reualiensi et fratrem Michaelem Magni super conuentibus Aboensi et Wiburgensi et fratrem Petrum Laurentii de Splendan super suo conuentu Skenningensi et super monasterio sororum et omnem alium vicarium, reducendo totam prouinciam ad obedientiam prouincialis, qui exhortatur, ut reformatos conseruet et laboret ad reformandos, nullis obstantibus. Datum ut supra (Perusii post capitulum generale die xx maij 1478)."}, {"df": "3748", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wii Jacob, met Gudz nadhe erchiebiscop i Vpsala, helse idher borgamestare och raadh i Åbo kerlig met Gudh. Kere wener. Kungöre wii idher huru wii fornomedh haffue, ath i met Morthen scriffuers tilhielp och raadh haffue giort een bebinningh och stadga met idher inbyrdis mot werdigh fadher biscop Cortz, hans verdigh capitels och menighe clærckdomsens gamble goder priuilegiar, friiheter och sidweniær i swa moto, ati haffuen vidh xl mark forbudeth at inghen maa eller skal vtföre nagadh godz ther kirker eller clærke tilhörir, och haffua redha beskaddath pa penningha en then, som i mot bröt, som klæricke godz vtförde; huilket ider ingelunde borde at göra, thy thet ær i mot Gudz och then hielge kirkes lagh, teslikis och mot idher eghin lagh, i huilke swa staar, ath inghen haffue makt göra nogith hindher pa kirke eller klæricke godz etc. I ære och piltoge i skulde wara then hielge kirke lydogh och hennes formeen, som ær biscopen, jæmwel honom pa idher sielegangs weghna som werdzwol pa idher krops wegna. Vii haffua och tiid tilforendhe wel hört at idher stadh war fordendagx (war) een wel forkomen staadh och mestedelen hade theris berningh nogh. Nw haffue wii och wel hört annadh, som Gud idher bæthre, bade aff brandh och annith, at icki ær som thet war i idher forældres dagha. Thet woldher thet ati wilia forhata then hielge kirke och vanwörde kirkens formæn, biscopa, prelata ok theris clærickerii och idher swadan ærinde fortaga, som aldrig for war sidh eller nagher stadz her i rikit eller annerstadz plægades, teslikes och lata gripa, beskatta clærickene vndersate oc tienere, huilket idher aff ingen ræth borde atgöra, vtan staa for swadan vpræknade saker skuld i store drapelig bandz woda til idher siell. I haffua och wel hiört then hielge herrens sancti Henricx fiærdh, at for then skuld at han stræffade naghre for theris missgerningh och offuerwælle, som the giorde pa hans kirker och clærickerii, bleff han dödh fore, och haffua i och wel hört huadh them j ghen widerfoors, som tess wollandhe wore. Thy, kere wener, radha wii idher pa Gudz och idhert sielegangx weghna, atj wendha igen aff swadana wrangwisa sidwenior, och lather then hielge kirke och hennis vndersater, Godz tienere och folk bliffua obehindrade och obeskaddat pa theris godz och ægedela likerwis som idhra goda, gamble forældre giördhe for idher. Ok thet wii swa diwpelige ther vti scriffua, kennedh Gudh, göre wii ey anners en i en godh akt och meningh och vppa ath leggia alt pladzs och ytermere bekymber vtaff, som nogh jæwandhe ær ther vtaff i tilkomende tiid vprisa kunne thet flere motte skadeligit worda och omiwkare wore tha ath styra, bewisandis idher swa her vtinnan som i sielffue merkie kunnin och makt pa ligger. Jidher her met Gud befalendis. Datum Vpsalie feria sexta infra octavam corporis Christi, nostro sub secreto."}, {"df": "3749", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3750", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3751", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3752", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3753", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3754", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Sture [i] Gripssholm, riddere, Swerigis rikes forstondere, gør alla witherligit ath jach haffuer saalth ok wplatet oc met thette mith opne breff sææl oc wplather beskedeliga man som ær jwnkar Williom pa syn hwsfrwss, hwsfrw Birgittas, wegna, Hans wan Asken och Lasse Pedersson, borgare j Abo, thessa epterscriffne gotz, Mækinpæ j Saw sokn och wtij Pyke hæredh liggiendis som iach haffuer rætteligha køpth aff ærligh ok welbwrdwgh man Swarthe her Ake Jonsson, riddere, for ijᶜ mark peninge swenske Stocholms mynth, som thet hoffwith breff inneholder, som han mich ther wpa giffwit haffuer, met swadanth forordh och wilkor ath for:ne jwnker Williom pa syn husfrvss husfrv Birgittas wegna, Hans wan Asken och Lasse Persson haffwa mich igen wplathet och solth noghen gotz j Swerige ligiendis, en gardh j Thydinga j Hamerby sokw(!), twa gaarda i Aasby j Jædher sokn ok eth torp ibidem som hether Danmark, alth thessa gotz wpa østra Regerdha (ͻ: Rekerna) j Strengness biscopsdøma liggiendis, hwilka forrordhe gotz som welborlig (!) man her Staffan Wlsson, riddere, them saolth haffde til eth wedderkøp. Tij affhender iak mich ok myne arffwa Mækinpa met hwss, jordh, skogh, mark, fijskewatn och met allom tilligom, som wnder for:ne gordh aff aldher tilliget haffwer och en nw retteliga tilligger, incte wndhantagyth, hwadh thet helsth nempness kan, och nar for:ne jwnker Williom, Hans wan Asken ok Lasse Pedersson haffwa for:ne summa peninga, tha skal ffrij och qwijt gonga til Mækinpa i gen wthan all hindher. Och wore thet swa saka, ath (ͻ: thet) Gwdh forbiwdha, ath for:ne Mækinpa fraangingæ jwnkar Williom, Hans wan Asken eller Lasse Pedersson jngen (ͻ: jnnan) thess ath the haffua for:ne swm[ma] peninga, tha tilplychter iac mik och myne arffwa them swo megijdh gotz aff (ͻ: och?) ræntha igen ath leggia wiid myn godha tro och sanningen. Tiil thess breffs mere wisse och høgra fforwarningh tha henger iak myth incigle nædhan fore thette breff och bider iak erlig ok welbyrdwgh her Gress Mathisson, riddere, hederligh herre och prelata mester Magnus Nicolai, domprowesth j Abo och Clawes Henrixson aff wapn ath the hengia theris incigla nidhan for thette breff met mith incigle. Datum Abo anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo octauo, die sancti Laurentij martiris, in testimonium premissorum."}, {"df": "3755", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3756", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3757", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3758", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item eadem anno [1478] consecravit dominus Henricus Lincopensis Annam Petri de Aalandia in sororem circa festum canonizacionis b. Birgitte."}, {"df": "3759", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Allen vnde eynen etliken, watterleye states, condicien eder werdicheid de syn, geestlick offte wertlick, dar desse vnse breff ankomende wart, de ene sehen eder horen lesen, vnde sunderlinges juw ersamen borgermeisteren vnde raedtmannen to Wiborch, vnsen besunderen guden frunden, doen wij borgermeistere vnde raidtmanne der stad Lubeke nach behegeliken willen vnde vruntliken grote eynen etliken na synem state vnde giwere witlick, openbaare betugende jn vnde myt dessem breue, dat vor vns sint gekomen de beschedenne manne Jacob Johanssen vnde Hans Oldenborch, borgere to Rendesborch, tuges louenwerdige vrome manne, de denne openbaerlichen, alse se dar to so recht is, geeisthet worden myt eren vtgestreckeden armen vnde vpgerichteden vingeren rechter gestaueder eede lyffliken to den hilgen gesworen, getuget, vorrichtet vnde wargemaket hebben, dat en witlick were, dat Jacob Jacobsen, iuwe borgere seliger, rechter, redeliker schult plichtich vnde schuldich were gebleuen vnde noch schuldich were Karsten Palinge, borgare to Lubeke, dertich marck Lubesch, Ludeken Hogen, ock borgare to Lubeke, eyn vnde twintich marck Lubesch vnde Asmus Troyen by twintich marcken Lubesch, vnde want dan recht eischet vnde redene begert der waerheid tuchnisse to geuende, so certificeren wij juw allen vnde etliken dit vortan jn krafft desses breues, dat dit aldus vor vns bescheen is sunder argelist, deger vruntlick biddende vnde begerende van iuw allen, de myt dessem breue vorsocht vnde angelanget werden, dat gy den vorbenomeden vnsen borgeren jn vorforderinge alsulcker schulde gunstich forderlich vnde behulplich willen syn, dat en de gehantreket, vernoget vnde betalet mogen werden eder wat recht is sunder vortoch deshaluen wederfaren laten. Dat vorschulden wy jn geliken offte groteren saken alle tijd gerne. Jn tuchnisse der waerheit is vnser stad secrete witliken gehangen nedenne an dessen breff, de gegeuen is jn den jaren vnses Heren dusent veerhundert achte vnde seuentich, am donnerdage vor Galli abbatis."}, {"df": "3760", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3761", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pikis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle gode män thetta breff kan förekomma kännes jagh Steen Henricsson, att anno efter Guds byrd mccclxxviij, på tiisdagen efter S. Lucas dagh, effter högborne (lakun) Steen Stures, Sveriges rijkes föreståndare, budh och befalning var jagh medh thenne effterschrefne gode män: Peder i Kurkela, Davedh Kaskala, Anders Rähälä, Jusse Kilpä, Peder i Huilu, Mats i Pochola, Marcus Kåfvalan, Martin Hittu, Jusse Hansaböle, Jusse Poickalan, Heicke Cuilla, och Heicke Kalajocki (lakun) och nempden att skatta Pijke sochns præstebool, huru mycket jord ther under är och huru godh hon är för penninger. Thå skattade the thet för fjorttands pundh landh åker jordh på båda sidor, och så i engerne: Aro eng 10 lass, änn för Aimi (= Ainis?) byss eng 20 lass, Orlax (1) engä st. på 12 lass. Kiimala eng på 3 lass, Vår ... pä eng 4 lass, Mäentäka (2) och Jättö eng 6 lass, Kuckar eng 3 lass, klockarens eng 2 lass; summa gör 50 lass Thenne engier lade Pijke boo sielff i lassetaal, som the sade, at the ville hålla med theras eed. Och thetta gods var nu skattat medh åker och engh på 300 marck och bättre och ej wärre, som och thenne för:ne 12 sade sigh vilia hålla medh theras eedh, om behof görs, och ransakade the så, att then jord Jusse i Andelma van från kyrkian var långt efter gifvin till testament i kyrkia än præstebolet var skattat. Ty till betygelse och vitnesbyrdh att thetta så är skattat, vitnat och ransakat, ty trycker jagh mijn insigel åå ryggen på thetta breff, som schet är dag, åår och stadh, som foresch:it ståår."}, {"df": "3762", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3763", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3764", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3765", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3766", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Henricxson, hæredzhöffdinge j Pike hærede, bekennes ok kungör met thetta mith opit breff, at welbyrdoghen man Hartike Iapson, laghman i Norfinne lagsagw haffuer fornögt ok betalat mik til gode aatnöghio the hundradhe mark epter swenst mynt, som hederlighen herre mester Aruidh, erchediegn j Abo, for:de Hartikes broder, mik geldskyldogh war, ffor huilke for:de hundrade mark haffuer for:de Hartik hans godz i Twrsanpera, liggiande i Wirmaa sokn, som hans breff ther vppa giffuit ytermere wtuisar. Thy giffuer [iak] hanom vppa myn ok myne erffuinge wegna fryan, qwittan, lydoghan oc lösan for alle ytermere aamanilse oc tilthal, ok samalunde alle hans erffuinga for for:de hundrade mark. Ok til mere wisso oc witnisbyrd lather jak henghia mith incigle nidan vnder thetta breff, som scriffuat ær j Abo aarum epther Herrens byrdh twsande fyrahundrade siwtye vppa thet aattande aaridh, försthe daghen j nouembri manadhe."}, {"df": "3767", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Vij Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, ok mene capitulum ther sama stadz helsom ider oss ælskelige kirkepresthe ok mene almoga som byggen ok boen j Østernorrebotn, Aboes biscopsdømes, kerlige j¹ altzmektoghen Gudh. Epter thy, kæriste vener, at wi fornwmet haffuom at noghon twedrækt ær komen ider imellan om then aarlige sæmio ok stadga, som ther j landzendan for Gudz tyondhe gærdh ok andra wtgærdh j andelige motthe fore manga forlidne² aar vppa lagd ær, besynnerlige haffuom vi forstandit at her Magnus aff Pædersøre ær een stor deel waldendis³ til thenne twedrækt, ty han haffuer nogot befatath sik ok dømpt i forskr:ne sak, som hanom inkthe ar befalt eller metgiffuet,⁴ thy ryggion wi ok aaterkallom alle the doma som han haffuer dømpt mothe the gamble sæmio ok stadgha som ther met ider aff alder warith haffuer, ok wiliom wi ændeliga at i retthen ider epther the gamble breff høgboren førsthe konungx Magnus ok werdogx faders biscop Hemmingx⁵ aff sæla aamynnilse, huilkæ alleledis ludha ordh fran ordh som hær epter scriffuad staar: Magnus Dei gracia. (etc. Se n. 53). Vy Magnus met Gudz nadh (etc. Se n. 111). Thy viliom vi for:de Kort ok capitulum i Abo, keriste vener, høgelige biwdhom, vid høgxte lydne formanom, pa forre rørdho plicht oc næpsth radhom ok ider at i bliffuen wid sama sæmion oc stadgan, som forscreffuet staar, j allo motto, oc viliom ingelundis tilstædia at noghen vmskifftilse, tiløkilse eller ok myntzkan skal her vtinnan koma j wara dagha. Til mere wisso och witnisbyrdh lathum wi hengia war secret ok incigle nidhan for thetta breff, som screffuit ær j Abo aarum epter Herrins børd mcdlxx pa attande aaridh och tiwgendhe daghen j Noue[m]bri monadhe*."}, {"df": "3768", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jaap Olafson, kirkioprest j Pyttis, bekennes met thetta mith breff at jak fulbordhar oc stadfester the gaffwor min ælskeligen syster Birgitta Olaffs dotter haffuer giffuit for syn, wore forældræ oc alle cristne siæle wnder alle helgone altare j Abo domkirkio, som ær Koskis godz j Ylælæ liggiende, huilkit godz oc woor ælskeligen kere moder haffde oc loffwad giffwa for syn sijel wnder the helge kirkio. Til mere wissæ oc witnisbyrd lather jak hengiæ mith jncigle wnder thetta breff, som scriffuit ær aarom epter Herrens byrd mcdlxx pa thet attande aareth, daghen nest fore sancte Katerine dagh.]"}, {"df": "3769", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vörå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Iag Gostaff Slatte, häredzhöffdinge j Österboten, bekennes med thetta mith öpna breff, att then tidh iagh ting hultth medh almogan ij Wöro anno Domini mcdlxxviij, thå kom for retta Oleff ij Quima och kärde till Togmaboor, atth the hade giorth honom mijkin agangh vpå ena öö, som heth Iänessara; huilkith ärende iag sköth till the xij, som thå ij nempden såthå, som är Peder Rwth, Oleff Olsson, Tockara, Gregers Räky, Lars Nijkon, Eric Olson ij Rekiioki, Oleff Hemingson ibidem, Jons ...kosken, Lars .... Pouall Thomasson, Matz Anderson Lumby, Pedar Hertoge och Ions Larson Tokkoro; the ransakade, wittnade och effter sworå, atth ingen otthe ij for:da öö annan en for:de Oleff och hans skifftes brödher vtan(?) Tijdeman haffuer ther godz för ena march; och teslijkis wittnade och the xij, som j nempden sothå ij Oruas. Effter tessom forscriffnom vittnom och edhe dömde iagh for:de Oleff the for:da öö för Togmå boor, och forbiuder huariom manne effter thenne dag klandra ther på vidh huar mandz 3 march for myn dom."}, {"df": "3770", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini tusendh fiirahundhrath siutijo och otta tå war sommartingh i Tulos sooknn i Saijralla. Dömdhes thet skiffthe stadught och ffast, som Toijuolla boo och Saijralla boo haffdhe gioorth medh Knut Posse, bådhe oppå brijst och ængh och wtmarcker, effthertij som thenne efftherskreffne skiffthesmænn theem emellan wåra, som ær Hans Benghtssonn, Pedher Törnesson, Matz Helgessonn, Josep Witzele, Hans Kouåla, effthertij ath målsægharenar ffullelijgha tillståå och huar tackadhe om sijnn deell, ath thee någhonn tijdh ffingho eenn endha ther oppå, som the långlijgha haffdhe haffth i tretto theem emellom, och stijckie weedh stijckie fick Knuth på sijnn deell som hær effther skreeffuith ståår, bådhe wthi åker och ængh. Item tå waar it reeth skiffthe emellann Knuth och böndernar i Saijralla och Toijalla om then iordh: försth i thet gærdhet, som ligger emot Juthilla, fick Knuth förste teeghenn, som ligger wth medh gårdhenn, och ther næst ffingho böndherne och så effther Knuth. Item wtmarker wthi fförbenemdhe brijst iordhenn ij thenn (lakun) tree karpe landh. Item i Koijkenpælle tu pundha landh jordh. Item weedh Ttreijthontee(!) ffem karpelandh. Item i Ylenpældhoo tu pundha landh ioordh. Item Åffuanhaagha tu pundha landh. Item weedh kijrckiann tu pundha landh. Item mellom bådhe bæckianar otta karpe landh. Item Kanganhuckthi trij pundha landh. Item weedh Wethelenoija tree karpelandh. Item i Wicktisenmaa adderthonn karpelandh. Ithem wthi thet andhra gærdhet haffuer Knuth it stijcke landh, som ligger rålaaght, och bönderne haffua ther wthi teegh på bådha, sijdhonar. Item wthi wtmarcker wnder förbenembdhe brijst fijra pundha landh och siu karper, effther tij som liggia innan thee råår, som ære laagdhe mellom Knuth och böndhernar. Ithem thenn ængh, som ligger wndher Saijrallas åker omgånghenn medh gårdh, huadh theri ijnnan kann liggia i wtmarck eller mossa, tå fick Knuth böndhernars deell meedh theres samtijckie wndan skiffth eth stijckie ængh liggiandhee wthi Walkilax som thenn(!) Muckilann tillhördhe. Item wndher Sijrientacka goodhs ligger så mångh stijcke ioordh som skattadhe ære. Fförst På Tijsenoija – eeth punde landh. Item i Hapaniemi – otta karpelandh. Item i Paunumæcki – ith punda landh. Item weedh Kallsiala quarn – ith punda landh Item ith annadh giærdhe södher wth wijdh Kallsijala rije – fem karpelandh. Item Mutasoija – ith pundha landh. Item weedh Kangas – tuå karpe landh. Item weedh Likoijas(?) green – fijra karpe landh. Item weedh Kallsiala – fijra karpe landh. Item veedh Mutasoija – een karp landh. Item weedh Teuross quarn – halftannat pundhe landh. Item j Kortikantaus – fem karpe landh. Item weedh nije broonn på westresijdhonn – tre karpeland. Item weedh Hoskas broo på höghra sijdhan moot Lackola – fem karpe landh. Item trij las engh allt tijll hoopa ehuar ther kan liggia. Item wthi Matthialaxi – fijra las ængh. Item i Kurkissöö – tu las ængh. Item Paunusaa wtmarck liggiandhes wndher Sijrientaka åker weedh – fem las ængh. Item om ther fins inghia ænghiar eller wtmarck först ther wardher granneligha wtransaakath. Thesse efftherskreffne wåre skatninghsmænn: Hans Benghtssonn, Mates Perssonn, Per Törnessonn, Laurens Tuparaijni, Hans Koualann, Oluff Tæthom, så ath målsægarenar lætthe sig åtnöija på bådhe sijdhor, nemdhen åhörandhe och all sooknn, så ath the inthit wndhan skyllthe wthi förbenemdhe stijckier, wthann som föreskreffuith ståår."}, {"df": "3771", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "1479 (= 1478) .. Item in desseme sulven iare de van Neugarden in Ruslant myt eren thogewanten togen myt herschilde in Vynlant des rikes to Sweden unde bedreven dar unerleken, schendegen homud, wente velen vrouwen sneden se af de bruste, velen mannen sneden se up de buke unde leten dat yngeweide vallen up de erden, unde ander vele quades deden se mit rove vnde mit brande. Darna nicht lange tid dat rike van Sweden makede ene grote hervard iegen de van Neugarden unde de Russen, unde togen yn unde brenden unde deden groten schaden. Tho lesten quam it to stride; men de Russen legen under unde vorloren grod volk; wol sos dusent wurden veltvluchtich unde wolden over iss, men do se dar mydden uppe weren, do brak dat iss, vnde se vordrunken alle."}, {"df": "3772", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1478 ....... Storfursten Ivan Vasiljevitsch ...... tågade till Novgorodska landet, den 30 november, med en stor styrka och eröfrade Novgorodska landet; och storfurstens voevoder krigade i Savolotschien och i västra trakten och bakom Jama stad och ända till hafvet; och i Tyska landet gingo de bakom Narva, och Tyskarna slogo Narvaborna, men några höggo de ned, andra grepo de med händerna och förde dem till storfursten och släpade många Tschuder till Moska och vunno mycket byte."}, {"df": "3773", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3774", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3775", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3776", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno autem Domini 1478, mortuo reuerendo patre fratre Auone, reuerendus pater frater Stephanus, natione Fynnus, in ministrum eligitur prouincialem in capitulo Lundensi'."}, {"df": "3777", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff höre eller see, kennes och kungör iag Nijls Larson aff Hagha met godhan wilia och berådhne modhe mig haffua sålth och met¹ rätte kiöp vplathit hederligen herre mester Magnus Nilson, domproast j Abo, two tridhinge öffuer allan Pankioki bij och en tridhinge öffuer allan Kijmikallio bij, liggiende j Vema sochen, met alle theris tillaghur och vmäghor, j wotho och torro, när bij och fiärre, inthet vndan taghit som them godzen aff alder tilhört haffuer eller nw tilhöre kan, före tw hundradhe ₥:r redhe peningiä, hwilcka peninga summa kennis jag migh och mijn sijster Katerina Larins dotter haffua vpburit, Gudh hennes siel nådhe, til godha atnöghia, så att för:de mijn sijster såldhe the för:de godz för tijo år och vpbar på them tighw ₥:r och hundradhe j guld och redhe peninge, och ottotijo ₥ haffuer iag nw vpburit effter hennes dödh. Thij affhender iagh migh och mijnom arffuom the för:de godz och tileghnär them för:de mester Magnus och hans effterkommande till ewinnerlige ägho, så ath han må them giffua, skiffta eller säliä hwart honom teckis. Skedde thet, som Gudh förbiudhe, ath offtanempd mester Magnus fråginge eller hans epterkommande någhot aff thet fastha iag honom solt haffuer, thå beplichtar iag mig och mijne ärffuinge at widerleggia honom och hans effterkommande så godh godz på så godhe laghe jnnan siäx wikur ther epter han them miste, wid min god tro, äre och sannind. Jtem giffuer iag fulmacht optanempd mester Magnus atth laglijsa(!) sköta och skälä for:de godz epter laghen när honom sielff teckis. Jtem samtijcker iag och fulkomlige stadfester alle the ärende och bebreffuelse som min käre moder hustrw Birgita Nils dotter haffuer giordt met optanempd mester Magnus om arff, gåffuor, testament eller hwadh helst är eller wara kan. Til mere wisso och witnisbijrd bider iag welbijrdige men Steen Hinrichson, häredz höffdinge j Pike häredh, Lars Jönson och Olaff Olefson, wapnare, at hengia theris jncigle nidhan före thetta breff met mitth eghit, som skriffuit är j Abo åårom epter Herrens byrd mcdlxx på thet niende ååreth, på S. Pouals dagh conuersionis."}, {"df": "3778", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vesilax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Hartuick Japsson, lagmandh i Norfinne lagsagu, ger(!) witerligid, at then tid jag ting hulth med almogen aff Wesilax sockenn j socknestuffun, neruarande beskedelig suen Nils Jonsson, fougthe öffuer öffre och nidre Satagundh, och Philpus Tomasson, [i] häredzhöffdinge stad sittiandes, oren effther Gudz byrdh mcdlxxix, po torsdagen nest fore kyndelmessodag, kom fför rette Ions Wioinen aff Hackala by och hans skiffthes bröder po satthe tinge och kerde til Sigurdh aff Hindzala by och hans skiffthes bröder om ogong po teres ägedela och om sockna ror emillann Lempälä sockenn och Wesilax sokenn, til huilkid ärende suaradhe for:da Hindzala boor med ena gambla rulla skriffth, som fandz j Wesilax kirkio och medh ith Tommas Olssons dombreff, som han j fiordh wtgiffuid hadhe po teres sockna roor, tho hull[o] om roor bodhe för:de skriffthen och breffuidh lydendes, att te nu effther:ne roor ere retthe roor millan bodhe för:da socknar, so som är förste roon Kiffuilotho, andra ron Paiuänemij, tridie H .. kalankangahannenä, f[i]erde Sormuslähde, femthe Vrbanannäräkoskij, sethe Kokoiuorij, och så thedan til Hagmaierffuen Petkelus, Aniaierffuij, Sauitaipalensu, Naulauorij, Torisuorij, Tijnnijrinkiffuij, Hugmarakoskij, Laiamäkij welho, Sariierffuij, Wadzalampii, Hangascangas, Halkiuahankoskij, Waskiierffuij, Kiukuriuorij, Kechroiuorij, Kanguriierffuij, Sodunkiffuij, Leuälämpij, Kodunkoskij, Orilädhe och so tädan in til Kiffuilotho other igen; och om thenna för:de rona lotho molseiiandena po bodhe sider sig fulleligin otnöiia, och för:de Hackala boor bödz at wedia mothe Hindzala boor wnder en retth landzsijnn, och the eij vedia vilde, och om nogra aff Hackala bona eller aff Hindzala haffua nogra ägodela fongidh innan för:da socknar antingen med arff, skiffthe eller köp eller med giffthermol, tho skulle the niutha och brvka thöm som the thöm fongid haffua. Effther tessom förskriffnom skälom dömbde jag för:da roor och Tommas Olsson[s] breff obrudzligia hollas, wid huars tere 6 [mark] för min dom. Til thes breffs mere wisso, witnesbyrd och stadfestelsse beder jag för:na Nils Jonsson, erlig och welbyrdig suen Erick Raualsson, häredzhöffdinge j öffre Satagundh, at hengia sith jncegle med mith nedan för tetta breff, huilkid som skriffuid och giffuid är och(!) dag och rum som föreskriffuit stoor."}, {"df": "3779", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3780", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3781", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Mathyas Benedicti conuentus Haboensis habuit licentiam morandi extra domum et manendi in omni conuentu, ubi prior uult eum retinere, in omni prouincia sine impedimento aliquo. Datum Rome xx februarii 1479."}, {"df": "3782", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bjärnå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode men thetta breff kan fore koma kennes jak Sten Henricsson, hæredzhøffding j Piike hæredæ, at tha jak lagmantz ting hiolt met almoghan aff Bærne sokn pa welboren mantz wegnæ Jæppe Pederssons j nærwara beskedelige men Jusse Olafson landz fogte oc Olaff Diegn j hæredzhøffdingæ staad anno Domini mcdlxxix pa sancti Mathie dag, tha kam for rættæ Claws Redheswen, wpbødh oc giorde witerligit hurw han haffde køpt oc lagligha wpbudhat Pernebøle godz, huilkit jak skøøth til thenne tolff men som j nempndene saatha, som ære Jusse Kerakæ, Hans Steek, Martten Yliskylæ, Niclis Poya, Hans ibidem, Hannes smidh, Hans Koffwa, Mattis Skallo, Erich Sawro, Lasse Hoffuenen, Jussi Sawro oc Andris Pawalsson, the latho for sig witznæ(!), rantzsakadhe oc effter sworo swa at for:de Claws Redeswen haffuer skælige køpt forscriffne Pernobøle godz, oc ær lagbwdhit oc lagstandhit oc j flere aar sidhen forlidennæ. Tha dømpde lagmannen Cristiern Frylla at huilken børdda man thet løsæ wilde, han skulde thet gøræ jnnan siæx wikwr oc eth aar. Som the ey giort haffue, oc ær standit widh tio aar oc æn nw ingen lagligha tilbiwdha wilde tha for:de Clawss thetta godz vpbødh, epter tessom skælom oc hær ingen j moth stodh, tha dømpde jak thetta køp stadwkt oc fasth, forbiwdandis alle manne hær pa tala eller qweliæ wiid vi mark for lagmantz dom. Thy til stadfestilse oc witnisbyrd tha henger jak mith jncigle witerligit wnder theta breff. Scriptum anno, die et loco vt supra.]"}, {"df": "3783", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dandemen thetta breff kan koma kennes jach Bencth Jönsson a wapn, borgare j Abo, mik haffua giort eth stadligit ok lagligit byte met hedherligom oc renlifues menniskiom systrom och brödrom j Nadendal j swa matta, at iac met myns ælskelige hustrvs, Beata Erixdotters, swa ok vælborens manz Erix Abiornsons, hennes fader, oc hans elskelige dande quinne, hustrv Margit Jönsdotter, ok flera vena samtykkio, fulbordh oc godwilia hafuer vplathit oc met thesso myno breffue nw ginstan vplather eth mit fasta godz Pothos at nampne, liggiende j Nowsis sokn, ffor eth stenhwss j Abo stadh vedh torgeth a Kirkiogatwnne, widh östir hörnedh, met tompt oc allo som thet nw staar, huilkit Pothos godz jac haffuer lagliga fonget met ræth skipte oc köp aff for:de myns hustrv fader Eric Abiornson ok nw affhender mik oc mynom erfwingiom oc til egnar thet for:dom systrom och brödrom j Nadendhal til awerdelica ægo medh allo thy for:de godze tilhörer och tilhöra böör eller kan j waato oc torro, nær by oc fiærre, [met] skogh oc skogx luthom oc allo andro, huat helzt thet wara kan, jnga met allo vndantagno, met swadana forskæl oc forordom, at ware thet swa, som Gudh forbiwde, at for:de Potos godz ginge fra clostret met nagan ræt eller laga doom, tha bepliktar jac mik oc myna erfwingia antigi thöm theris stenhws igen antworda eller oc eth annadh swa goth frælse oc fastagodz annerstadz vedh sannindh oc godha tro vtan alla flærd oc hielperædhe, huilko skipte oc lagligo jorda byte til mere visso stadfestilse oc bewisningh bedes jac wælborna manna Hartwik Jopsons, lagmanz j Norfynne lagsagw, oc for:de Ericx Abiornsons jnciglen met myno egno viterliga at hengia nidher fore thetta breff. Giffuit oc scriffuit vidh for:de Nadendals closter ffiærde swnnodagh epter pascha anno mcdlxxix."}, {"df": "3784", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3785", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3786", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3787", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3788", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ijo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Göstaff Slatte, häredzhöfdinge i Österbotn, bekennes medh dette mit öpne breff, att den tijdh iagh tingh hölt medh almogen i Jio sochn anno Domini mcdlxxix, torsdagen effter visitationis sanctæ Mariæ virginis, tå kom för rätta N: N: (= Vitian) Påålson och kärade till Nils Larson, at han hadhe tagit medh wåldzvärckan hans boolstadh liggiandes i Jlli, huilcken boolstadh hans föräldrar långliga haft och nutit hade; huilcket ärende iagh skööt till desse 12, som i nembden såtho, som [äre] Peder Bengtson i Jio, Henrich Olson i Haukipudas, Peer Olson i Quifuaniemi, Nils Påålson, Oloff Sigferdson(!), Langh Jacobson, Jöns Olson, Suän Vinænson, Anders Morthenson, Jöns Leihtanen, Oloff Larson och Lars Sluuck, ransakade, witnade och efftersuore at förbe:te Vitians fader fader hadhe tree söner; twå af dem rådde han i sin lijfztijdh een godan boolstadh, som then war, som han sielff boodde wppå, medh suå skähl, at hans barn skulle ingen träta hafua effter hans dödh. Effter thessom förnempdom skälom dömbde iagh åfftanempda Vitian then gamble boolstaden, som hans fader hadhe, sigh at niuta och bruka, och förbiuder hwario manne offtare meer här wppå tala vidh sina 3 [mark] för min doom."}, {"df": "3789", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3790", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3791", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3792", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3793", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3794", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3795", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3796", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hauho", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff fore koma kan, kennes iak Hannus Person, heredzhöffdinge i Hollola herede, at then tiid iak tingh hiolt i Hauhw sokn anno Domini lxxix, pa warffrv affton natiuitatis beate Marie virginis, tha kom for mik Margit Henrixdotter oc kerde til Knwt Pose at han skulde haffua latet sla hennes bonde i hæll, huilkit ærende jak sköt til the xij, som tho i nempdenæ satho, bade friiborne mæn oc bönder, som ær Jeppe Person i Væsun(?), Hannus Degn, Eric Ravalson, Jærl Jönisson, Erland Nilson, Torkil Vithekeson, Dan Andersson, Marcus Aykala, Josse Person, Michel Henricsson, Mattis Hoffnaki, Josse(?) Kyle … Lasse Persson, Michel Hinzason(?), Per Olson, Per Michelson oc Eric Sonne. The vithnade, ransakade oc effter sworo, at alder war(?) … til(?) hans dööd valdande, vthan han haffde antwardat for:de man ij sine tiænere, Joan Michelson oc Josse Laurensson(?) at … honum frit helbrigd til her Eric Axelson at swara sin kero, som han haffde kært for her Sten at for:de Knut skulde haffua tagit aff honom iord oc lösöræ for gamalt frælse, som han haffde jnne met sigh, huilkit ey fandz met ransakan eller edhe, at han alder haffde tagit aff honom jordh eller läsöra swa goth som i peningh kwnde wara wært for for:næ frælse, vthan for:næ Joan Michelson oc Jösse Laurensson til booth oc bædringh oc fasta mannen jgen, ffor thy han doo aff theris hugh oc slag, som the honom slogo. Effter swadana skæl, vithnom oc edom oc jngen sit vadh her i moth kasta vildhe, thy dömde iak for:de Knwt quit oc frij for thet mandrap, som for:de Margit honom til lagde, oc forbiuder iak hwariom manne hindra eller quællie for:de Knwt for for:næ mandrap, vid theris 3 marcer for myn dom. Til mera visso oc vitnisbird bider iak beskedelige mæn Jeppe Person, Hannus Degn, Eric Ravalson oc Torkil Vithekeson om theris jncigel for thetta breff met mit."}, {"df": "3797", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3798", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode men som thetta nærwarendis breff hender tilkoma helsar jak Aruid Jopson, archediegne j Abo, kerlige j alzmectogen Gud, kungørendis met thetta mith nærwarendis opeth breff at jak met beradnom modhe oc synne oc teslikis met myns kere broders Hartuik Japsons samtykkio oc fulbordhnat haffuer giffuit oc met thetta mith breff nw giffuer wnder alle helghona koor j Abo domkirkio for mine forældress syæler oc for min salighe krops lægerstadha Malgha godz j Lethala sokn liggiende met alla tess tillaghur, som ther nw oc hær til wnderligger ok wnderlighat haffuer j aker, æng, skog, wtmarker, fiærre eller nær, woto eller torro, met boo, boskap oc bohagh, som thet nw staar, til æuerdelige ægha, ok formoder jak pa myns kere broders wegnæ oc the ordh han mik sakth haffuer j thenne sama motto at han sijn oc mijn ordh oc løffte ey ryggiæ wil, særdelis for thy at thetta forscriffne Malgha godz haffuer jak ey annars forlathit wthan til Gudz tiænist oc myne forældres oc myne liffwandis oc dødhæ syælegagn. Wore thet och swa, som Gud forbiwdhe, at min kereste for:de broder eller noghor annar wilde thenne gaffuor oc løfft syns oc myns noghon tiid eller nogherlund beryggiæ, tha hopas mik æn til Gud oc Swerigis bescriffne lagh at the mik ey formenæ hwan tiondhe peningh ther mik tilhører at giffwa hwem mik tekkis, serdelis j milde gerningæ. Til huilks breffs ytermere forwarning bider jak hederlige herrer mester Magnus domproast ok her Sigfred, canik oc kirkioherre j Abo at hengiæ theris jncigle nidhen fore thetta breff met mith eghit, huilkit breff som giffuit oc scriffuit ær arom epter Gudz byrd mcdlxx pa thet nyende aareth, pa Sancti Mathej apostoli et ewangeliste affton.]"}, {"df": "3799", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3800", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3801", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3802", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle men thette breff see eller høre læses kungor och kennes jach Biørn Raualdson aff wapn, herreshøffding j Østerherædet j Raseborgx læn, met thette mit neruerendis opne breff, at arom epther Gudz byrdh mcdlxxix, then tiidh iach tingh hiolt om høsten j Ingha j erlige och velboren mans her Laurens Axelssons, ridderes, høuitzmans pa Rasborgh, nerware oc flere dande mens, som tha tingh søghta, kom for retta Job Olsson, j for:de Ingaa lenszman, och bødh wp alt thet kopa ock skipte gotz, som han hade ærfft epter sin fader, som war iii[½] skatmarch i Bolstadby ligiandis och i[½] skat march, som han hade selff køpt sigh till i same by ligandis, alt vtinen en aker, och spurde sigh ther for retta, om ther waar nogen ther wpa wille clandhre eller wist ther noget hinder vtinnan; huilket iach skødh till menige sognen och serdelis till the xij i nempden saada, som er Jønss i Snellæbølæ, Hemingh Olsson, Jønss Laurensson, Jøns Staffenson, Olaff Andersson, Karll Tostensson, Jonss Reb, Jøns Laurensson, Per Staffensson, Laurens Olsson, Laurens Staffenson och Ionss Iobson, the ransagede, vithnade och sagde for rette och all sognen tilstodh och samtyck[t]æ, adh ther war ingen, som ther paa kunne met rette tale eller clandre oc ingen wisthe ther noget hinder vtinnan ware; thij dømdæ iach for:de Iob Olsson ock hans arffuinge thet stadugt, fast, ffrii och ohindret epther thenne [dag] for alle them ther wpaæ tale kunna; och forbiwder jach hwariom thenne min døm(!) ad rygge eller brydæ, wid sin tre march for dombrodh. Till ytermere stadfestelsæ och bedhre forwaringh bedes jach erligh och welboren manz for:de herres Laurens Axelsson ridderes indcigel at henges neden for thetta breff met mit eghet. Giffuit oc scriffuit j Inga, i for:de lenszmans gard, aar och dagh som forscriffuit staar."}, {"df": "3803", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3804", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3805", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3806", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Sixtus etc:a dilecto filio Conrado, electo Strenginensi, salutem etc:a. Personam tuam nobis et apostolice sedi deuotam tuis exigentibus meritis paterna beniuolentia prosequentes, illa tibi libenter concedimus, que tuis commoditatibus fore conspicimus oportunum. Hodie siquidem ecclesie Strenginensi tunc pastore carentj de persona tua nobis et fratribus nostris ob tuorum exigenciam meritorum accepta de eorundem fratrum consilio duximus auctoritate apostolica prouidendum preficiendo te illi in episcopum et pastorem, curam et administrationem eiusdem ecclesie tibi in spiritualibus et temporalibus plenarie comittendo, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur. Cum autem, sicut accepimus, tu tempore prouisionis et prefectionis earundem canonicatum et prebendam ecclesie Aboensis obtinebat, prout obtines de presenti, nos tibi, vt statum tuum juxta episcopalis dignitatis decentiam commodius tenere valeas, de alicuius subuentionis auxilio prouidere teque gratioso fauore prosequi volentes motu proprio, non ad tuam vel alterius pro te nobis super hoc oblate peticionis instanciam, sed de nostra mera liberalitate tibi, vt etiam, postquam munus consecracionis susceperis et possessionem pacificam vel quasi regiminis et administracionis bonorum dicte ecclesie Strenginensis aut maioris partis eorum fueris assecutus vel tempus de consecrandis episcopis a canonibus diffinitum lapsum extiterit, canonicatum et prebendam predictos vnacum dicta ecclesia Strenginensi, quamdiu prefeceris, in commendam retinere necnon de illorum fructibus, redditibus, prouentibus, juribus et obuentionibus vniuersis, eorum debitis et consuetis supportatis oneribus disponere et ordinare, sicuti ipsos canonicatum et prebendam pro tempore obtinentes de illis disponere et ordinare potuerunt seu etiam debuerunt, alienatione tamen quorumcunque bonorum imobilium et pretiosorum mobilium dictorum canonicatus et prebende tibi penitus interdicta, libere et licite valeas, eadem auctoritate tenore presentium concedimus et indulgemus, decernentes canonicatum et prebendam predictos per prouisionem, prefectionem, possessionem, jmpensionem muneris ac lapsum temporis huiusmodi non vacare ac jrritum et inane, si secus super hijs per quoscunque quauis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptarj, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis quoque et consuetudinibus dictarum ecclesiarum juramento, confirmatione apostolica vel quauis firmitate alia roboratis, ceterisque contrarijs quibuscunque, prouiso quod dicti canonicatus et prebenda debitis propterea non fraudentur osequijs sed eorum congrue supportentur onera antedicta. Nulli ergo etc. nostre concessionis, indultj et constitutionis infringere etc. Si quis etc. Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo septuagesimo nono, pridie jdus nouembris anno nono. Jo. xxx. Gerona."}, {"df": "3807", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle the dande mæn thetta breff fore koma kan kennes jac Jap Olafson, bonde j Ingaa sokn, j mine ythersthe tiidh mik haffwa giffwit Cristin, mine hustrv, ok minom barnom til æwighen tiidh aff oskipto jordh oc goze, huilkit jac sielffuer epter mino faders dødh, huilkes siel Gud nadhe, køpt oc affladh haffuer, som ær førsth ij skath mark oc en fierdhungx skathmark jordh, jtem iij nyæ engher, en liggendis i Langwiik, en j Godisbøle, som kallas Hinze engh, oc then tridhie, Spanghe kerres engh, aff obyttho; oc j andre engher skal hon deel ægiæ effther thy som aakren til sigher. Jtem giffuer jac for:de Cristin oc henne barnom till kledher skip[e]t met takel, oc giffuer jac minom son Olaff en iij vinthrar gamblan fola. Tesse forscriffne stykker haffuer jac vnth oc giffuith henne aff oskifftho til ath nywtha oc bruka met sinom barnom, och bider jac alle dande mæn, som fore lagh oc ræt sitiæ, ath the fore Gudz skuldh oc mine fatigie bøn skuldh hielpæ henne swo mykit, som ræt ær, taghandis løn aff alzmektoghan Gud, som alla goda gerninga mildhelighe atherløner. Oc til thes breffs mere visse oc bætre forwarningh trykker jac mith incigle aa rygge paa thetta breff, huilkit som scriffwat ær anno Dominj mcdlxxix° j fornempdhe Jngaa sokn; ok æn til ythermere visse ok vithnesbyrdh tagher jak min scriffthefadher her Ragwaldh, Mikkil Grotthe oc Olaf baghare til visse ok vithne, om Gudi tækkis mic at kalla."}, {"df": "3808", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ritvala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dandemän thetta breff händer förekomma kännes och kungör jack Oluff Jönisson, häretzhöffdinge i Säxämäki härede, medh thetta mith närwarande öpne breff, att then tijdh jack winther tingh hiölth met allmoghen af Säxämäki sokn, i Ridvala by, i ärlig och wälborne mans närwaru Knut Posse, höffwetzman på Tawesteborgh, åhret effter Gudz byrd mcdlxx på thet nijende, kom före rätte aa satthe tinghe N. N. etc. … Till thette breffs mera skäl och bättre förwaringh beder jack erligh och, wälboren man Knut Posse att henge sitt incigle nedhen för thette breff medh mith, som giffwet är, år och dagh som förscriffwet staar."}, {"df": "3809", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3810", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3811", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3812", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kampen", "issuingplacecountry": "Alankomaat", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3813", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3814", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3815", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3816", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff fore koma kan kennomps och kwngoromps wj æpther:ne Magnus Niclison, prouast i Abo, oc menega capitulum ther sama stadz, at wi haffwom seeth oc offuerlæsit eth permænss breff, wel bewardh met hengiande incigle, liwdandes alleledis ord fran ord som her æpther [scriff]uat stander: Wy Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, (etc. Se n. 352 med varianterna!). Tiil ythermere wissa ath wi for:de haffuom seeth oc læsith swadana breff, som forst(!) [scriff]uat star, tha lathom wy trykkia wart capituli secretum pa rygghen a thetta breff, som scriffuit ær i Abo anno Dominj millesimo quadringentesimo octogesimo, jpso die Marci evangeliste.]"}, {"df": "3817", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grot myt vormogen alles guden stedes voran entfangen. Ersame vorsichtigen heren, besundere gude vrunde. De strenge ritter her Erick Axelszon, houetmaen vpp Wiborch, hefft vns gescreuen enen breff, vth welkerenn gy vorstande mogen syne menynge van worden to worden aldus ludende: Ersamen vorsichtigen vnde wolwisen leuen heren vnde guden nabere vndt frunde. Jck hadde myt den Russen eynen korten byfrede begrepen; my dunket se breken van dage to dage meer yn vnde holden nenen louen bynnen veligen dage vnde vrede. Susz seghe ick gerne, dat gy juwe koplude to husz behelden vnde juwe ersame wiszheide id ock wolden vorscreuen dem ersamen rade to Lubeck vnde anderen vremen steden, dat se ere volck nicht laten reisen yn de Nv vnde yn de Narwe. Wat tor Narwe kumpt, wert vort vorforet vnde vorhanteret yn Ruszland dar mede de Ruszen werden gesterket tegen cristlike lande. Ock vormode ick my, dat ent all volckes wert yn de zee komen dessen bodden tho vorwaren etc. Hijrumme sege ick gerne, dat en yderman sick warde vorschaden, wente ick suszlange dem kopmanne hebbe gegunt, vnde walde nock node, dat he solde vorderuen werden offte schaden krigen. Ersamme, wolwisen leuen vrunde. Wat ick Jw vnde anderen vromen steden to leue willen vnde vruntschapp doen kan solen se vnde juwe ersame wisheide myt gutwillich hebben, de ick Gode almechtich yn wolmacht lange gesunt beuele. Gescreuen vnder vnser stad secrete vpp des hilligen cruces auende jnuencionis anno Domini etc. lxxx. Borgermeistere vnde radmanne tho Reuall. Adress: Den ersamen, wisen mannen, heren borgermeisteren vnder radmannen der stad Dantzik, vnsen besunderen guden vrunden."}, {"df": "3818", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3819", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxxº jn crastino ascensionis Domini tha ware thenne epther screffne godhæ men nærstaddhe oc asiandhe the stykken som wore j helgha tre konungha skrin tha mesther Magnus Johannis scolamesthare anamadhe skrineth tiill sigh pa myns herre biscops veghna ok capituli: fførst Olaff Alfson, rodhman, Hans wan Asken, Gertrvdh wan Bykken ok Bern scriffuare. Thaa war ther jnne j silff bullæ vthan lok, jtem j silff skoll vtan look, jtem ij beslaghen horn, jtem j par altare listher jtem iiij alna blath sæther, jtem siæx besigldhet breff. Tiill ytermere witnisbyrdh ok wissæ tha ære thenne scriffther twa, ordh fran ordh ludhandhe, som forscriffuit staar affskaarnæ vidh thenne bokstaffua a b c d e f g h."}, {"df": "3820", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3821", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, såm tetta breff höre eller see, kennomss och kundgörom wii efterskrifnne Jönns i Ström och Kristinna Pederssdotter, Peer Erichsonn och Elinn Pederssdotter, att wii medh godann wilia och berodnna mode hafue giordt ett ewigt jord skiffte medh domkijrkionne i Abo alleledes såm här efter skrifuidt står: först hafuom wii oplatidt för:de domkyrkio all wår andell, såm wii haffuom i Askala tw godz liggiandess i Pemar sochnn, såm ähr tålf stännger jordh i den enne gårdenn och elofua i denn anndre och åm der ännu finnes mehra på wår andell och der till tuå ödess bole Mustela och Muella medh boo och boskap och alle tilägor och omägor, och der emodt annamade wii i Töffsall sochnn först Ström godz, der xvj stänger jordh äre vtöfuer allann byinn, och tuå delanne i Ruoualax, tuå stennger och tuå alnnar i Koifulax och der till xx mark, wår käre moder hustro Margredt opbar tuå oxer, tuå köör och fyra fåår, såm Jönns Madzsonn vpbar i Tärfues, Gudh beggess deress siell nåde; och då annamade wii gårdzenns boskap i Ström, såm [war] fyr[e] köör, tuå oxar, ett vnngnöth och tiugo fåår. Ty affhänndom wii oss och wåre arfuinnga för:de Askala godz och the förrörde ödes tårp medh alless deres tilägor och omägor och tillägnom domkyrkio i Abo till ewerdelige ägo oc giffue wi wåre fulla macht capitulo i Abo adt låtta sköta och skääla vnnder domkyrkiann för:de godz, när dem täckess, om wii eii kunne sielff tijtt kåmma. Frånnginnge och for:de Askala godz eller något af ty Abo domkyrkio i några måtto, tha beplichtom wii oss och wåre erfuingia adt wederleggia thet hänne och all denn skadan honn der finnge widh wåra sanning och godha troo. Till mehre wisso och witnessbördh bediom wii erlige och wälbornne männ Peder Lille i Auttis, Olof Balck och Stenn Hindrichssonn adt the hänngia deris jnnsigle nedann före thette breff, medann wii icke sielff insigle haffuom. Datum Abo anno Domini mcdlxxx, ipso die sanncti Erici regis et martiris. Peer Lille Olof Balck Stenn Hindrichsonn."}, {"df": "3822", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tartu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3823", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Neumühlen", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3824", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Brefskrifvaren framhåller den groten, suaren auerfall, gedrank vndt beschedidinge, den de anegeszunderden Russzen dussen landen togetagen hebben, szo gie dat vth vnszen schrifften an de gemeynen Henszestede gedaen vornamen hebben; beropar sig på städerna Rigas, Dorpats och Revals anhållan om hjälp samt forsätter: Wie vorfaren wo her Erick Axelsson, houetman to Wyborgh, solle myt den Nowgardern gefredet hebben to vij jaren yn szodaner meninge, he denn stapel der kopenscopp ken Wyborch leggen wille. Wie hebben den Rigeschen, Reualschen ock Nerweschen ernstliken vorbaden, dat nymandt sin guth henn schepen sulle. Bidden ok myt frundlickem vlite, gie idt myt den juwen alsze vorfogen wille, dat dar ock nymandt segele oft toforinghe doe, wente szo dat geschege, wurden van dar de Nowgarder vndt vordamo de Pleschouwere, vnsze vnnd der gemeynen cristenheit apenbare viande, gesterketh vnnde gespiszet to gruntlikem vndirgange vnde voerderue dusszes ordens vnnd smaheit vnnd schande der gantzen cristenheit, alsze dat jntbeste wol konen mercken vndirkennen wath dar vth entstan mochte, dat Goth vorbede. (etc.) Geuen to Rige am sonnauende na corporis Cristi im etc. lxxx:ten jare. Broder Berndt vann der Borck, meister to Lifflandt Dutsches ordenns. Adress: Denn ersamen, wolwiszenn vnndt vorsichtigenn burgermeisterenn vnndt raithmannen der statt Dantzk, vnsenn besonderenn guden frunden."}, {"df": "3825", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unnsenn fruntlikenn groet myt vormogen alles gudenn tovorenn. Ersame wyse herenn, bisunderen gudenn frunde. De erwerdige groetmogende here mester to Lifflande hefft uns unlanges dorch syner gnadenn scriffte entdecket van ansettinge eynes nyen stapels to Wyborch, dat denne eyne grote starckinghe unde entsettinge den Russen, den stedenn unde gantzeme lande to Lifflande ene sweckinge, schaden unde vorderff inbringen solde, van uns unde den Wendeschenn hanzestedenn fruntlick begerende, to vorderve der stede unde landes Lifflande sodanes dorch de unse nicht to vorgunnende eder to stadende etc. Dar van wii vor der entfanginge syner gnaden scriffte sodanes nicht gestadenn, sunder alle schepe, de to Revale woldenn, so de schipper hir sedenn unde doch villichte in meninge weren to Wyborch to wesende, rosteret hebben, vmme to certificerende, dat se to Revale segelen unde dar ock lossen wolden, dat alles deme gemeynen besten unde juw to gude is bescheen. Is uns nu bygekomen, dat etlike juwes raides medekumpane unde borgere to Wyborch tegen der gemeynen hanzestede ere recesse, bolevinghe unde statute, juwer stath in bisundernheit ock anderen stedenn unde dem lande to Lifflande to vorvange, schaden unde ewigen vorderve etlike schepe gefrachtet unde dar hen segelen hebben laten, umme de vaert dar to makende, dat wii den unsen ungerne unser stadt, dar God vor sii, to vorfange solden willen vorgunnen noch gestaden, welck uns nicht weynich juwe egenne vordarff to vormerckende sere groet befromdet; beduncket uns ock, desulven eren egen nuth soken, dar dorch eyn benyderen juwer egennen stath wolfart unde bestentnisse hebben unde siick deshalven groffliken vormercken laten, dat ummer so nicht behorede, want uns juwer stath wolfarth sere leff, unde juwe vordarff getruwelich van herten leyt were, des gii uns genszlick wol mogen belovenn. Och so gii sulves mogen mercken, alse eyn dinck in eyne vaerth unde gewonheit kumpt, is id dar van qwatliken to bringende, hebben dar umme juwer stath tho bestantnisse, juw unde den juwen to gude ernstliken by hogen penen ende vorlese des gudes unsen borgeren unde kopludenn vorboden, ere gudere nicht to Wyborch, sunder na juwer stath tome stapele na older gewonheit to sendende, deger fruntlick begerende, desse dinge to herten to nemende unde wol to betrachtende unvortogetelick juwer egennen wolfarth unde stath bestentnisse, gii ensodanes nicht mer gunnen noch gestadenn; beduncket uns raitsam; unde dat gii de juwe ock dar vor warschuwen, siick vor schadenn unde vorderff to vorwachtende. Welck wii juw in guder andacht to kennende geven hopende, gii id ock int beste vormerkenn unde to gude upnemen willen. Gode deme heren salichliken bevolen. Screven under unser stath secrete ame dage Viti martiris anno etc. 80. Borgermeistere unde raitmanne der stath Lubeke. Adress: Denn ersamenn unnde wiisenn mannen, herenn borgermeisterenn unde raithmannen to Revale, unsenn bisunderenn gudenn frundenn."}, {"df": "3826", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3827", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minem fruntliicken gruth myth vormoghe alles ghudenn stets vorghesannth. Ersamen, vorsichtighenn vnndt wyssem herenn, bysunder ghudenn frunde, leuen naberenn vnndt ghunre. Alss ick denne juwen ersammen wijssheidenn woll er gheschreuenn hebbe, so weren hir nv by my tho Wyborch vppere boden vann weghenn dess grotfurstenn vann Moskow vnndt der houethlude tho Nowgarde, vormenende denn frede to vorlenghende. Alss dat alsso nijcht tholannghenn mochte, sijn sehe wedderumb nha Nowgarde ghetoghen, so dat dat nagebleuenn yss. Suss leet yck enenn ghessellen, ghenometh Peter Kock, myth ssolte vnndt ander ware kamenn, hir vmb to stannde, de hir alsso ene tijdt langk lack, vorwachtende Russker koeplude. Alss de so hast nycht enn quemenn, do drennghede yck ene, dat he muste ijnn de Nv sseghelenn vnndt yss vort nha Nowgarde ghetoghenn, de ghudere tho slitennde, inn sulker menynnghe, dat de frede solde hebben bestannde ghebleuenn. Nv yd alsso steit, iss mynn begher, gy de juwen willen wernenn, dat sehe inn de Nv oft tor Narwe nicht enn sseghelenn myth kopennschopp ofte ware, wente ick ys vann daghe to daghe volkes vth Swedenn vorwachtennde. Queme jemant dar ouert in schadenn, denn mochte he beholdenn, vnndt droffte nemande dar ouer klaghenn, vnndt oft denne jemant wolde heren Euerde vann der Lippe, juwen mede raedt stalbrodere, dar mede vordenckenn offte em dat vorkerenn, dat yck denn vorschrevenn Peter Kock ghedrunnghen hebbe in de Nv to sseghelennde edder van Reual latenn here kamenn, de deyth em vnrecht vnndt to kort, wente id heren Euerdt vorscreuen nycht witlick ys, kenne id Godt allmechtigh, de juwe ersame wyssheide langhe ghesundt inn vorhopeder vollmacht mote bewaren. Gegeuenn vppe Wyborch amme sondaghe vor Margharete imme lxxx:tenn jare. Erick Axelsson tho Langhenö, ritter, hoethmann vppa Wyborch."}, {"df": "3828", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3829", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3830", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Lfoff, heedher ok ärä ware alsualdughom Gudh .. for alla syna helga nadh ok miscundh, som han uslom fatighom syndärom theer ok bewiiser i thennä helga book, huilken screffs i Nadhendal ok lyctädhes pa s:te Margarete dagh aff broder Jönes Budde anno lxxx:o hwilken henne ok wändhe aff llatino först i swenskt maall anno mcdlxix:o, tha stadder i Wazsten i clostrenes ärende."}, {"df": "3831", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Vetandhe ær at thenna föreskriffna book, som kallas Claustrum anime, omwændhes aff latino och oppa swænsko i Nadhendals closter anno Domini mcdlxxx aff brodher Jöns Budda ællar Ræk oc lyktadhes oppa sancte Marthe virginis dagh, huilka book war kæra modher abbatissa, syster Margith Claffwssa dotter, læt affskriffwa met flere hans böker hiit kommo, at hon skulle jnkomma i nakra conuentz book, som nw ær, Gudhi til hedhers oc idher allom til andeliken lærdom."}, {"df": "3832", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3833", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vrunntlijke beuelynnghe myth vormoghe alless ghudenn stets vorgheszannth. Ersamenn, vorszichtighenn, wyszenn herenn, byszunnder leuenn naber, ghudenn frunnde vnndt ghunnere. Ik hebbe mynem weerde Laurentze Fridach, juwenn medeborgher, vmb etzwelke parszelenn my to senndennde geschreuenn, der yck vppe ditmaell, sunnderlinx vmb inuallesz willenn my gheszheenn, behoue, so gy villichte woll voruarenn hebbenn, wo de vann dem vorgannghen szommer tho kamenn ysz etc. Hir vmb ysz myne frunntlyke begher, gy, leuenn naber vnndt frunnde, willenn tho stedenn, dat my sodanne guder mogenn vnvorhindert tenn herinndenn koemen; wyll jck my all tydt gerne geborlick gutwillick vindenn latenn jnn annderen dinghenn tegen juwe erszame vorszichtighe wyszheide, de jck Gode allmechtich jnn vorhopeder wolluardt, langhe salich vnndt g[e]szunndt beuele. Gegeuenn vppe Wyborch ame maendaghe vor natiuitatis Marie jm ten lxxx:ten iare. Erick Axelszonn tho Lannghenø, ritter, houethmann vppe Wyborch. Adress: Denn erszamenn, voerszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn hern borghermeysterenn vnndt radtmannenn der stad Reuall, synenn byszunder leuenn nabernn, ghudenn frunnden vnndt ghunnrenn."}, {"df": "3834", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlijckenn gruth myth vormoghe alliss ghudenn stets vorgheszannth. Erszamenn vnndt wollwyszenn byszunnder leuenn naber, ghudenn frunnde vnndt ghunre. Vor my ysz jrschenenn de andachtighe mynn deennre Hannsz Molre vnndt heueth my ganntz barmelijck tho kennende geuenn, wo he mijth sommygenn juwenn mederaedtstolesz broderenn vnndt ok anderenn medeborgherenn welke jaer lanngk vor juwenn erszamenn wyszheydenn jnn pleythe tho rechte gegaenn vnndt syne zake nha ghebore myth rechte vann sommyger vormunderschopp voruolgeth, so dat he juwe ordell, dar vppe affgesprokenn, ann denn erszamenn raedt tho Lubeke gheschuldenn vnndt nha erem affgesprokenn ordell syk gerne geborlik gehat vnndt richtet heueth, vndt he dar mede syne wedderparte myt namen her Hinrich Schebewent vnde selige her Hemyngh Rumor van der enen vnndt Hanse Bekholte van der anderen anclage wegen myt rechte angelanget vnde geuordert heft, des he denne vth huze hefte vnde alle synen guderen gelijk enem mysdeder, dede lyff vnde gut vorboret, alsz he doch nicht vordenet heft, myt sulues gewalt bouen rede vnde recht vthgedreuen vnde vorweldiget ys, vnde nicht mer behilt denne alz he gink vnde stant, vnde he gelijk wall syn recht jw gesocht vnde sulke syne entweldigde guder nha des Lubesches rades affspreke gespreken heft, dat all nicht helpen mochte, als ek de ersame radt to Lubek fruntlike bede breue an jw vor ene schreeff, dat all nicht mochte langen vnde dar bauen syn affgerichtede recht by nacht tyden van dem radthuze wist wart, also queme he wedder vor jw; he solde seen, wo id em gan solde. Ik kan woll mercken, dat syne wedderparte moten partye hebben, de dem vnrechte vnde gewalt met byuallen vnde bet mede syn denne dem rechten we dem jennen, de also sall to rechte gan, dat vor Gode vnde der werlde nicht temelik ysz vnde ser fremmede ludet vor vromen luden, dede recht vnde vnrecht irkennen konen. Wor vmbe ysz myn fruntlyke beger, warnynghe vnde gude radt, gy, leuen naber vnde frunde, willen her Hinrich Schebewende vnde syne medeparte vnderrichten, dat he Hans Molre, mynem denre, xxxij last soltes, v schippunt wass vnde ander selschopp vnuortagert gutlik to willen vornage, vnde gy dess gelijken Hans Bekholte also vormogen, dat he Hans Molre vorscreuen vele do alsz recht ys, nicht bruken sulker gewalt vnde late ene by synem rechte, vnde em de gewalt vnde schaden wedder vpprichte, dar mede he ene vth dem synen vorweldigt heft, vpp dat he sik des nicht vurder derne beclagen, vnde dat ok ander moyen, schade vnde vare, dede villichte dar van entstan mochten, vorholt blyuen. Vnde oft he hir jnne myns fruntlijken vorschryuens nicht geneten mochte vnde he furder mynsz rades vnde hulpe dar jnne behouede, des konde ik em nicht weygern vnde helpen em to synem rechte, wente he my so gewont ys, dat ik em gedencke by synen rechte(?) by to vallen vnde nicht vorlaten, dar ame ik my denne woll vorwaren wolde, my des eyn vnuortagert fruntlyk antwort by dissem mynem denre Enwolde to benalen. Gegeuen vppe Wyborch dessz mydwekens vor exaltacionis sancte crucis jm lxxx:tenn jare. Laurensz Axelsonn tho Narstede, ritter, houetmann vpp Wijborch etc. Adress: Denn ersamenn, vorszichtigenn vnndt wollwysenn mannen herenn borgermesterenn vnde ratmannen der stadt Reuall, synenn byszunder leuen nabernn, ghuden frunden vnnde gunner."}, {"df": "3835", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3836", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alla dandæmen thetta breff kan koma kennis jach Sten Henricsson, hæredzhöfdinghe j Pyke hærædhe, mik met myna elskeligha hwsfrw, Anna Jopsdotters, ok flere venirs radh ok samtykke hafwa waara elskeligha dötter Katerinna ok Elsseby jngiffuit til Nadhendall, Gudh til loff ok jomfrv Marie, sancto Augustino ok sancte Birgitte, ok gifuer jak met myn dotter Elsseby eth godz j Saw sokn j Pallejoki by, som hennis modher modhir, husfrv Kadrin j Vilies, ffik aff syn brodher her Olaff Tawasth ffor een systher deell j Porkala, ok pa samma tiidh gaff myn hustrv, Anna Jopsdotter, met syn dotther Kadrin, Hans Saxsens dotter, Asskæs godz j Lemw sokn, som hon met ræth arff fick æpter siin kære modher, hustrv Kadrin Clawsdotter aff Nynææs, Gudh hennis siæl nadhe. Thy affhendhe wy oss ok waara arfua for:na godzen tilegnandis thöm syström ok brödrom j Nadhindals clostre til wara for:da dötters fulla ok fasta prowentho met allers theris tillagom, som for:de godzom aff allir tilligat haffuer eller retteliga tilligia bör, huat thet helzt kan wara, engo vndan taghno til æwerdeliga ægho. Ok vm swa ware, som Gudh forbiwde, at nagra aff mins husfrwes metarfwom wilde eller kunde Nadhendals clostre nakot hinder göra pa for:de godz eller nagat kunde vndan gaa Nadhendals clostre aff for:dom godzom met nakan ræth, tha beplictom wy oss ok waara arffwa for:de clostre swa goth godz viderlæggia j sama mattho widh waara sannindh. Thy til mera visso ok stadugare forwarningh bedhis jak ærligha ok welborna manna, som ær hederlighen herra mester Magnus Niclisson, domprowast j Abo, Hartwik Jopsson, lagman i Norfynne lagsagw, ok Claws Henricsson, hæradz höfdinghe j Haliko hærædhe, jnciglen met myno eighno ath henghia vnder thetta breff, som giffuit ok scriffuit ær j Nadhendall anno Dominj mcdlxxx, sonnedaghen næst epther sancte Birgitte dagh."}, {"df": "3837", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Kerligh hielsa tilforene send met warom herra. Kære herrer borgemestare oc radh j Reuel, besynderlige wenner, jdher fortencker wel hwru tiitt och offte iach ider wenlige och kerlige hauer tilscriffuit, begerendes thet j skulle flyæ min bonde sine skin igen eller sin fulle betalning for them, huilket mick er till vithne wordhet ey æn skeet er. Epter thy iach swodant oc annat mere etc. skall lidha aff ider och iach thet j enge mathe met nogen idher fortient hauer, tha kenne thet Gud iack er nodh ther till att haue idher till owenner, som iach hade meent mine venner skulle ware. Her pa begerer iach eth encket swar igen, huar epter iach mick rette maa. Jn felicissime valete. Ex Rasborgh feria secunda proxima ante festum Luce ewangeliste, meo sub sigillo, anno etc. octagesimo. Laurencius Absolonis miles etc. Adress: Hederlige oc welfornumstige menner her borgemestere oc radh j Reuel stad, sine sønderlige wenner kerlige sendes thetta breff."}, {"df": "3838", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3839", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3840", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3841", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3842", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Hustro Kirsten i Steensböle bekienner med sitt opne bref, at hafva gjordt et byte medh sina barn om thesz fädernes arf, i dandemanne narvarende Tuffue Monzson, fogte i Borgo, och h. Simon Mulle, kirckioherre thersammastadz, Erik Boteson, häredzhöfdinge, Henrich Olufsson i Pepotte och flere goda män, i så måte, at bem:te Kirsten skulle blifva vid Stensböle sin lifztima och flere sine godz, som henne sjelfwom tilhörde; och hennes son Arfwid blifva wid Lemmonäs Oxenääs medh sådane welckor, at han skulle hafva af Steensböle trediungen af utmarken och ängebohl; item hennes sonebarn i Pyttis skulle hafva en gård i Norre Finland, som hette Järpelä, och desz mågh Oleff Oleffson blifva wijdh Dragseby och halfwan qwarnene i Tiusterby; item hennes mågh Liunge blifva wijdh Haijka och hennes andel i Tiuste[r]by medh annan halfdelen i qwarnene ther under ligger, sampt hennes dotter Ingeborg blif:a wijdh Peethalax och ett godz i Hälsinge sokn i Skyttmansby(!), och desz mågh Peder Henrichson at blifwa wijdh Kopela och ett godz, som hette Ingorijs. – 1480."}, {"df": "3843", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item in dat anbegyn des iares na der bord Christi mcccclxxx de mester van Liflant makede ene grote hervard in Ruslant iegen de van Plescow unde brande unde rovede, unde wan twe slote; de brak he in de grunt unde toch wedder heym unbestridet. In dersulven tid reyseden wedder uth in Ruslant de Sweden uth Vynlant unde bernden wol ver unde twintich myle ynt lant unde breken dale veler byernen vesten vnde hove unbestridet."}, {"df": "3844", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3845", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3846", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3847", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3848", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Thenne . kalk . loth . brodhær . Jønes . Budde . aff . Nadhendal . göra hy . Stokholm."}, {"df": "3849", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Anno Domini mcdlxxx campana ista fundata est ad honorem S. Johannis baptistæ. Clemens Michaelz."}, {"df": "3850", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Item anno Domini 148– obiit dominus Nicolaus de Thowesala, pie memorie."}, {"df": "3851", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wniuersis et singulis presentes litteras visuris, inspecturis pariter et audituris Magnus Nicolaj, prepositus ecclesie Aboensis, licet inutilis heudolor et indignus, salutem et fidem indubiam presentibus adhibere. Cum cunctis christifidelibus non solum de factis propriis ymo eciam de bonis sibi a Deo collatis coram supremo judice sue villicacionis incumbat reddere racionem, jn huius rei causa ad laudem et gloriam beatissime jndiuidue trinitatis, ad memoriam patronis Domini nostri Ihesu Christi ac eiusdem ascensionis atque celeberrime assumpcionis et amatissime compassionis, intemerate eiusdem Dei genitricis virginis Marie ad laudem, necnon sub nomine et vocabulo omnium sanctorum Dei, jn remissionem peccatorum meorum, ob salutem anime mee et parentum ac amicorum atque benefactorum meorum necnon omnium christifidelium viuorum et defunctorum, preteritorum, presencium et futurorum, altare quoddam jn predicta ecclesia Aboensi ex reuerendi jn Christo patris et domini mei domini Conradi, Dei gracia episcopi Aboensis, et suj venerabilis capituli consensv erexi, instituj et fundauj prout per presentes erigo, instituo et fundo, jta quod in eodem altari preter et vltra missam que cotidie de gloriosissima virgine Maria ibidem decantatur, vna altare (ͻ: altera)** certis modo et ordine, prout in aliis meis litteris desuper confectis expressius habetur, Ioco summe misse dietim et in perpetuum cantando celebretur, pro cuius altaris dote, ereccione et fundacione ac ipsorum choralium ibidem officiacione, sustentacione jnfrascripta predia dono, deputo et assigno, jn primis duas colonias jn Wema, Vkkilax et Pankyioki, deinde vnam coloniam in Wirma videlicet Valdas, in (ͻ: jtem) duas colonias in Mannos jn Lemmo, jtem Nwmmis in Nowsis, jtem tria predia in Reesa, videlicet Somarsoya, Petæ[s]mæ(s)ki et Thorawori, jtem Koskis in Nwmmis, jtem tria predia jn Lund, videlicet Wentiælæ superiorem, Wentiæla inferiorem et Nolima, jn Pemara tria predia, videlicet duo in Mariawori, vnum in Mwnkila et duo in Kyllylæ, jtem jn Sagw tria predia, videlicet Kaukarla, Koskis et Rwskulla, et in Parghaso vnum predium, dictum Pargasby, quod predium honorabilis vir dominus Andreas Diues eidem contulit altari; jtem granarium meum dictum Mækelborg vltra ampnem cum ortis duobus, vno prope granarium et altero ex opposito granarii ad latus ampnis situatis***; jnsuper pro residencia ipsorum choralium memoratus dominus meus reuerendus domum seu curiam lapideam apud foueam, ex opposito fundi beati Bartholomej locatam, eidem altari de conssensu suj dicti venerabilis capituli irreuocabiliter incorporauit, prout in litteris suis desuper confectis plenius continetur, pro qua quidem curia et eiusdem redempcione cuidam Thome centum marcas et domino Gregorio Alueri sexaginta marcas sueuice monete vltra summan in litteris Swenonis aurifabri expressam de meis exsoluj. Jnsuper et fundicum primum, quem jam altarista beati Erici possidet in ortum inter domum Johannis aurifabri et predictam curiam sitam, commutauj, que quidem curia cum omnibus suis attinenciis pro memoratis choralibus in perpetuum est deputata. Et si ipsa infirmaria sacerdotum cassata aut anullata fuerit, quod Deus avertat, domum lapideam, quam a Philippo Kaland dudum emeram, eciam memorate capelle pro dictorum choralium sustentacione volo omnias habere incorporatam. Deinde**** pro domo lapidea, apud fundicum beate Katerine versus ampnem erecta, et pro toto fundico, quem Iohannes aurifaber olim possedit, soluimus sibi primum xl marcas, deinde tradidimus sibi fundicum nostrum ad latus domus Eurardi cirograferi cum cellario murato et testudinato et centum marcis monete sweuicane. Item tradidimus altari sancti Erici fundicum nostrum paternum cum quatuor stubellis, loco cuius recepimus paruam porciunculam fundici beati Erici, in fundico omnium sanctorum memorato incorporatam.]"}, {"df": "3852", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kænes oc kwngør jak Magnus Nielsson aff Særkilax, proast i Abo, at jak met werduge faders i Gud myns herre biscop Koortz Biidz j Abo oc hans ærligx capituli ther sama stadz jaa, samtykkio oc tillatilse haffuer i the helge trefalloghetz, jomffrw Marie oc alle Gudz helgonne loff, heder, oc ære, allom cristnom siælom liffwandis oc døødha til hugnad oc lijse, stiktadh(e) oc funderedh en æwighe siwngande messæ pa høge altareth j alle Gudz helgonne capella, swa at han altiid siwngass epter nonam*** j warffrw tiidher swa oc at om swnnedaghana oc andra landzhøgtidis daghana haldess messærne aff them som j høghe koren haldes met collectis Deus uita uiuencium oc Pietatis. Oc aff thenne epterscriffne høgtiider skwlu ther siwngas messær: per octauas aff jwl, pascha, wars Herre hymmels fiærd, pinxdagha, the helge trefalloghet, helge licame,**** om alle warffrwedagha, som ære purificacionis, annunciacionis, compassionis, visitacionis, assumpcionis, natiuitatis, concepcionis oc presentacionis, sancte Anne, sancti Johannis baptiste, om Vincenti*****, sancti Michaelis, sancti Laurencij, sancte Katerine, sancte Margarete, sancte Barbare oc omnium sanctorum. Om sykne daghana oc naar ekke landz høgtiid ær eller førrerørde octaue, skulw ther messær siwngas som hær epterscriffuit staar: fførst om monedaghana aff alle Gudz helgom, om tiistdaghana Requiem for alla cristna siæla, odhensdaghana aff jomffrw Marie warkunnelse oc bedrøffwelse, om torsdaghana aff wars Herre helge cronelse, om fredaghana aff wars Herre helge fæm wnder, om løgerdaghana aff jomffrv Marie dyra†, huilka for:de messær met sine collectis ære klarligen scriffne j for:de alle Gudz helgons dagliga messæ book; oc til thenne forscrifne messær wphælde, swa at the til æwige tiidh skulw idkas oc siwngande wphaldas tha haffuer jak lakth oc giffuit wnder for:de altare thenne epterscr:ne godz: fförst tw godz j Wema†† sokn, eth j Wkkilax oc eth j Pankyioki, eth godz j Waldas j Wirma, tw godz i Mannos j Lemmo, eth godz j Nwmmis j Nowsis sokn†††, thry godz j Lwnd, Øffuer Wæntiælæ, Nider Wæntiælæ oc Nolima, eth godz j Koskis j Nwmmis sokn, ffyræ godz j Pemara, Mariawori, Mwnkilæ oc tw godz j Kyllylæ, thry godz j Sagw, Kaukarla, Koskis oc Rwskulla, oc eth godz j Pargasby j Pargasa sokn, huilkit godz hederligen herre her Andris Diues gaff wnder for:de alle helgonne altare. Aff thenne godzene skal hwar choralis faa aarlige siæx pund sæædh, rog oc korn, swa at en tiid om aareth then godzen haffuer i sine wæriæ gøre hederligen herre domproasten, ærchediegnen oc capitulo rækenskap aff wpbørdhen oc wtgiffthen; thet til øffuerlops ær skal tiænæ til altarens skrudh, bæstæ oc bestandh. Thenne forscr:ne godzen haffuer jak antwardhat från mik wnder opta nempndh alle Gudz helgonne altare oc tilegnar then nw met sine jnuentariis oc alle wmæghor for:de capella til æwige tiid; oc huad thenne fo[r]:de godzen ære afflad oc saman draghne met kirkionne jngeld, hwad jnuentario the haffwa, thet wtrykkis klarliga i the andra breff ther pa lwdha ††††.]"}, {"df": "3853", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Quia, qui religionem intraverint, mortui mundo censentur, nos Conradus, episcopus Aboensis, de consensu venerabilis capituli nostri statuimus synodaliter ista pertetuo observanda: Primum, quicunque curatorum, vicariorum, vice curatorum, prebendatorum seu aliorum sacerdotum ingressus fuerit religionem, cuiuscunque ordinis, eorum bona tripharia dividi debent intuitu ecclesie vel nomine sacerdocii acquisita, quorum prima pars cedere debet ecclesie cathedrali ad eius instauracionem et ceteras suas necessitates relevandas. Secunda pars cedere debet ecclesie parochiali aut vicarie vel prebende, cuius ex proventibus talia bona quesierunt. Tercia autem pars cedere poterit quam intraverit religioni. Item statuimus perpetuo observandum, quod quicunque sacerdotum Aboensium perceperit mortem alicujus sacerdotis de dyocesi, antequam carnibus utatur celebret vel celebrari faciat unam missam pro anima sacerdotis defuncti. Item statuimus, quod nullus curatorum assumat sibi muratores, vitrifices, pictores, carpentarios aut ceteros officiales ad notabile edificium ecclesie spectantes sine speciali nostra vel nostri capituli licencia, sub pena xl marcharum."}, {"df": "3854", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Monastiset, Muut", "transcript": "Queritur vtrum necesse sit confiteri proprio sacerdoti et vrgetur quidlibet extra de pena et re. Omnes vtriusque: Quilibet fidelis in anno tenetur confiteri proprio sacerdotj, jtem in foro contencioso nemo potest iudicari a judice non suo, ergo et in foro penitenciali non potest absolui ab alio quam a suo proprio. Jtem prouerbiorum xxvij: Diligenter agnosce wltum pecoris tui, sed non potest agnoscere wltum anime, de qua debet racionem reddere, nisi confiteatur sibi. Contra quod ex caritate institutum est, et contra caritatem militare nemo potest, vt dicit Bernardus de dispensacione et precepto, ergo confessio sit instituta ex caritate, et contra caritatem esset, quod aliquis confiteretur proprio sacerdoti ignorantj uel sollicitanti, uel confessionem reuelanti, uel odium habenti ad confitentem, uel cui peccator non habet graciam confitendj; jdeo potest confessio fieri alio quam proprio sacerdotj. Jtem plus valet priuilegium pape et commissio episcorum quam licencia sacerdotis. Sed sola licencia sacerdotis sufficit vt videretur per hanc decretalem etc. Omnes vtriusque, ergo ad hoc magis sufficit sola licencia pape uel episcopi. Jtem probatur extra de sepulturis dicendum, vbj hec verba habentur, quod fratres minores et predicatores possunt libere et licite audire confessiones, iniungere penitencias salutares, vbj glosa libere denotat, quod non est necesse habere licenciam proprij sacerdotis, nec obstat illa decretalis Omnes vtriusque, quod intelligitur de illo, quj alterj legittime non est confessus. Ad primum contrarium dicitur, quod proprius sacerdos est papa, episcopus diocesanus, legatus romanus, parochialis sacerdos et religiosi priuilegiatj. Gerit enim in hac parte vicem proprij sacerdotis papa, jn hac enim decretali Omnes vtriusque. Per hoc enim quod debet proprio sacerdotj non intendit se excludere uel episcopum uel legatum suum uel religiosos priuilegiatos seu confessores ab episcopus constitutos et admissos, sed sacerdotes parochiales nullam iurisdictionem uel commissionem super subditos alterius sacerdotis habentes. Jtem papa uel episcopi possunt sine licencia sacerdotis suum subditum absoluere ergo et aliis committere. Jtem plebanus, vocans in adiutorium sibi vnum capellanum, dat ej in absoluendo totum posse suum, jta quod totum retinet. Jta eciam, si plures vocat in adiutorium, quando wlt, ergo et episcopus, qui plebanum in audiutorium suum constituit et ej posse absoluendj dedit, tamen totum posse sibi retinuit et alios in adiutorium vocare potest et eis dare posse, ergo multo forcius papa, quj habet plenitudinem potestatis, ut habetur extra de vsu pallij ad honorem, non ergo alius, qui per priuilegium factus est proprius. Ad 2:um respondetur, quod non est simile, quia in foro contencioso, cum quis iudicatur ab alieno iudice, fit iudicato preiudicium et judici proprio; jn foro autem penitencie nulli fit preiudicium, ymmo pocius beneficium. Eciam dicitur, quod potest, si ei data est aliqua commissio uel est commissus, quia frater vtriusque ordinis presentatus et admissus potest in omnj casu absoluere sicut curatus de jure. Ad 3:um dicitur, quod illud preceptum est de wltu conuersacionis et non de wltu sciencie interioris, quia non potest sacerdos agnoscere, nisi quantum subditus wlt ej ostendere et quia per confessionem agnoscere non est agnoscere, dicente Augustino, quod per confessionem scio, minus scio quam quod scio uel si intelligitur de wltu interioris consciencie. Tunc intelligitur per se uel per alium enim pape uel episcopo sufficit wltum subditorum cognoscere per sacerdotes, et curatis per suos capellanos eciam curam non habentes; ita sufficit per religiosos priuilegiatos maiorem scienciam ad hoc habentes. Jdeo tenetur ej dare sacramentum eucharistie, quia licet non nouit eius conscienciam per se, cognoscit tamen per religiosum, cui est confessus, vnde si capellano esset confessus, non per se sciret et tamen daret sibi sacramentum. Nec eciam potest cohibere, quia non imperium par in parem, multo minus in superiorem. Superior autem est papa uel episcopus, qui hoc concessit. Cum ergo ex regula nostra a sede apostolica confirmata iniunctum habemus patronis officium et ne fructus predicacionis sit inanis, possumus ex priuilegio apostolico, vbj predicamus eciam confessiones requirencium tunc audire et absoluere penitenciasque iniungere salutares auctoritate domini pape. Cum ab episcopis similiter habeamus commissum officium confessionis non solum de spiritualibus ad ipsos spectantibus, possumus absoluere iuxta formam confessionis et commissionis eorum non tantum laycos sed eciam clericos indigentes. Videte ergo quomodo caute ambuletis, ne quis vos seducat in errorem uel in heresim, quia hereticus est, qui transgreditur precepta sedis apostolice, videlicet per decretalem. Et talis probabiliter potest probarj uel denunciari hereticus, qui contra priuilegia sedis apostolice aliquid docmatizauerit uel publice predicauerit uel ausu temarario contraire presumpserit, eciam qui proprio suo eundj ad confessiones fratrum licenciam negauerit, cum a sede apostolica licencia libera est eis concessa. Alexander papa 4:us. Quod fratres minores libere possunt predicare, confessiones audire, penitencias salutares iniungere, parochialibus sacerdotibus super hoc minime requisitis. Bulla Visby, transcriptum Ottonie et Sletzwick. Alexander papa 4:us et Johannes XXIII:us. Quod fratres libere possunt confessiones audire. Autenticum Vpsalie et autenticum domini Storbernj Stergenensis (= Strengenensis). Alexander papa 4:us. Quod ecclesiarum rectores tenentur in predicacionibus suis priuilegia fratrum predicare et publicare et quod clerici dicentes, eos non posse libere confessiones audire, penitencias salutares iniungere et dicentes nobis confessos non esse absolutos, debent excommunicari, suspendj et interdicj seu extra suas ciuitates diocesis uel loca, nisi reuocetur, confusibiliter expelli. Autenticum Stockholmis. Clemens papa 4:us. Ad hoc, quod fratres audiant confessiones, sufficiat sola licencia pape et sine parochialis sacerdotis consensu. Bulla Roskildensi, transcriptum Ottonie. Benedictus papa XI:us. Quod decretalis super cathedram sit reuocata, et quod fratres non teneantur ad quartam. Vidisse et autenticum Reualie et Stokholmis. Jtem dominus Martinus 4:us dedit et concessit omnibus christifidelibus, qui suas manus porrigunt adiutrices ad construendas seu resarciandas(!) ecclesias uel monasteria ordinis fratrum minorum, et omnibus sepeliendis in cimitteriis et claustris nostris indulgenciam annorum xl. Priuilegium incipit: Habentes in Domino fiduciam, et habetur in rata bulla papalj. Sanctissimus dominus Johannes xxii, qui beatum Ludouicum catholico sanctorum ascripsit, concessit omnibus venientibus ad ecclesias fratrum minorum jn festiuitatibus Christi et beate virginis et sanctorum apostolorum et beatorum Francisci et ordinis festiuitatum Johannis baptiste et sancti Ludouici episcopi jndulgenciam annorum lx. Priuilegium incipit: Jn splendoribus sanctorum, et habetur Marske(?) cum bulla papalj, et in multis aliis locis transcriptum. Sanctissimus in Christo dominus dominus Nicolaus 3:us concessit omnibus visitantibus ecclesias fratrum minorum in festiuitatibus supradictis in priuilegio domini Joannis xxii indulgenciam annorum xl et aliis diebus per anni circuitum c dies et porrigentibus manus adiutrices dictis ecclesiis uel monasteriis totidem. Priuilegium jn sacro minorum ordine et habetur Florencie et Veneciis. Jtem idem dominus Nicolaus concessit omnibus, qui moriuntur in habitu fratrum minorum et qui cum dicto habitu eligerint sepeliri, remissionem quarte partis suorum omnium delictorum. Priuilegium incipit: Futurorum beatorum carismata, et habetur Janue. Sanctissimus dominus Clemens concessit similiter tam visitantibus ecclesias nostras quam morientibus cum habitu fratrum minorum sicut dominus Nicolaus supradictus. Priuilegium incipit: Romanus pontifex in specula, et habetur Mediolanj, Parisiis et Veneciis et Rome cum bulla papali. Sanctissimus in Christo pater et dominus dominus Vrbanus confirmauit et concessit sicut dominus Nicolaus supradictus et dominus N. addidit: Omnibus ecclesias visitantibus fratrum minorum in xl jndulgenciam xl dierum. Priuilegium incipit: Exhita nobis fides, et habetur Veneciis et Rome cum bulla papalj. Sanctissimus dominus Jnnocencius vi concessit omnibus visitantibus ecclesias fratrum minorum in omnibus festiuitatibus Christi et beate virginis et sanctorum apostolorum, Johannis baptiste, die omnium sanctorum et sanctarum ordinis nostri jndulgenciam xl annorum et in xl:ma addidit c dies. Priuilegium incipit: Ffructus liberos, quos sacramentorum parit religio, et habetur Rome cum bulla papali. Sanctissimus dominus Bonefacius viii concessit similiter sicut dominus Jnnocencius. Priuilegium incipit: Obsequentibus exerciciis punctatis, et habetur Rome et Uerone. Clemens papa v concessit similiter sicut Bonefacius ordini nostro. Priuilegium incipit: Ffides deuocio et sacra obseruancia, et habetur Ferrarie cum bulla papalj. Sanctissimus dominus Benedictus xi concessit ut Innocencius et confirmauit indulgenciam sancte Marie de porciuncula, que est a pena et culpa. Priuilegium incipit: Ffundata eius in montibus sanctis. Bulla habetur Asissii. Nicolaus papa quartus, qui fuit frater minorum, confirmauit omnes indulgencias a suis predecessoribus datas et addidit festiuitates angelorum et sanctorum, quorum vocabula et reliquie habentur in ecclesiis nostris. Priuilegium incipit: In cathedra preeminencie. Bulla habetur Rome. Gregorius papa 4:us(!) concessit omnibus visitantibus ecclesias nostras in supradictis festiuitatibus indulgenciam xl annorum. Priuilegium incipit: Manipulos vbertatis ad sanctam Claram. Sanctissimus Vrbanus papa 5 concessit vt Gregorius et addidit remissionem 4:e partis omnium peccatorum omnibus morientibus in habitu nostro. Priuilegium incipit: Euangelii professores. Bulle habentur Janue et Montis Pessulanj."}, {"df": "3855", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3856", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle mennd thette breff höre eller see helsse iack Erick Axelsson, ridder i Lagendo, ewindeligi mett worom Herre ok gör vitterligit allom swo vell epther kommende som nw nerwerindes, thet iack mett beradhe mode ok frij vilkor ock mett myn elskeligi hwstrws Eline Gotzstafsdotther radt, samtycki ock godwillij haffuer wnt ock giffuitt ock mett thette mytt nerwerinde opne breff wnner ock giffuer till sancti Francisci clostre i Viborg eth mytt gotzs, som hetther Norom, liggendes i Karelen, i Viborge sogenn, nest vedt Albretsona, till ewerdelige eghe met ager, eng, skog ock fiskvaten ner by ock fiarenn, i votho oc thoro, mett allom therom tillagom, engthet vnden taghne, som Henrick Styff thet otte i sin liffstiidt, Gudt hans siell nade, ock iack köpthe thet aff hans arffwinge Claus Lerthe, borger i Rewell, for fwlt ock licka som lagbodhet ock lagstanden hade waret i tree aar, i sodane madhe, att brödherne skwlle seg tilbindhe ock plicktige vare till ewig tiidt att holdhe iij messer i hwerie vecka Gudt till loff ock vore siele ock begge vorom venners ock frenders siele leffwindes ock dödhe ock alle cristne siele till roo oc naade, primo enn sungne messe om löffwerdagen aff vor frwe, effter hwilcken messe skall straxt siwnges Gaude Maria mett prosa Jnuiolata*; item enn lasen messe om otthens dagen for alle cristne siele ock twenne begengellsze, eth om someren ock eth om vintheren, item then tridie messe om fredagen aff wor Herris fem vndher. Ock thet skall vere then same messe, som iack haffde tilforen sticktadt till sancte Marie Magdalene for xx marker oc hwndret, haffuer iack vnth till Gudt ock tilstadt hann maa siiges i conuentit at thij ey skwlle omgaa the siwge menske i spitalet, ock giöres thennom sine redhe, som thij seg beplicktede hafde tilforen met theriss opne breff, hwilkit iack döt giör epther thenne dag; hwarfor affhender iack meck oc myn hwstrw oc begges worom epterkominde arffwinge for:ne Nora oc tillegerna (!) till for:ne bröderne oc closter till ewerdelige ege. Vore thet saa, som Gud forbjwde, at thenne for:ne Gwds tidegerdt ey holdes som forscrevet staar, tha haffde begges vore arffuinge tess mackt epther neffdt godzs igien at kalle ock skicket Gud till loff hwar thennom som helst teckes. Till ydermere stadfestning ock forwaringe bether iack erlige ock velborne mends yndsegle myn kiere broders her Laurens Axelsson ridder, Knwdt Poses, Jes Olssens, vepnere, ock stadsens yndsegle at hinge neden for thette breff met for:ne myn kiere hwstrws oc mit begges vore indsegler till vitnesbyrdt. Giffuit ock scriffuitt i Viborg in crastino sancti Sigfridi anno Domini mcd lxxxj°."}, {"df": "3857", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Die xxvj februarij vna bulla pro domino Conrado electo Strenginensi super rettentione canonicatus et prebende ecclesie Aboensis, cuius fructus non exprimuntur, et quos vna cum dicta ecclesie (= –a) Strenginensi, quoad uixerit, retinere possit; patet per bullam sub data Rome pridie jdus nouembris anno nono. Restituta [sine obligatione] de mandato, quia probauit fructus dictorum canonicatus et prebende non excedere iiij marchas."}, {"df": "3858", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Dicta die (= xxviij) vna bulla pro Johanne Johannis, rectore parrochialis ecclesie jn Kwuino (!) Aboensis diocesis, super dispensatione ab homicidio et retentione dicte parrochialis ecclesie. Patet per bullam sub data Rome pridie jdus marcij anno quarto."}, {"df": "3859", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Josse Olson aff wapn bekenness med thetta mith oppeth breff at then tiid jach landzting hiolt wiid Thaweste hws wppa welborens mans wegne her Erich Axelsons anno Domini mcdlxxxj komo for mik welborne men aff wapn Bencht Faderson och Hans Person. Tha sporde Bencht Faderson for:de Hans Person tiil hurw i sanind war om en qwærn liggiendis i Torsolghie, som tilhörth hade fordom erleg oc welboren quinne gamble frw Birgitta, her Arvid Benchtson[s] hustrv, Gvd therres siel nadhe, hwilkith for:de qwern med fiskewatnom oc allom tillagom retthelige oc laglige erffde erleg oc welboren man her Fader Olson, om for:de Hans Person wiiste i siin tiid, som han Gripsholm i weria hade oc for:de frw Birgitte thiente, for:de qwern klandhrade ware heller hindrade ware i nogræ matthe, hwilkit for:de Hans Person swor och laglige sin ræth ther wppa giorde, at han aldrig thet wiiste eller hörde. Thessen ord och ransaken bekenner jach, for:de Jösse Olson, rettelige oc laglige hört hawe i flere erlege oc welborne mens nærwarw, som ær Jeppe Pederson Biörn Ragwalson och for:de Hans Person. Oc tiil ythermere wisso hengom wij war jncigle nidenfore thetta breff, giffuit oc screffuat aar och dag som for ær sacht."}, {"df": "3860", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy epterscriffne Hans Pederson j Lepays, Erland Nielsson aff Soontaka oc Jærl Jonisson aff Nemenpæ, wæpnære, kennomps oc kungørom at wy met godhan wilia oc beradhne modhe haffwom saalt oc j rætta køp wplathit hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, all woor andeel som wy æghom j Rotzsama holm liggiende j Lemmo sokn, som ære tre deelæ eller tre fæmpthyngæ offuer allan holmen, Olaff Diegns andeel wndan taghit, ffore xxx marker j redhe swenskæ ortoger, huilka peningis summa kennomps wy oss haffwa vpburit til godha aatnøghia. Thy affhendom wy oss oc wore ærffuingæ for:de woor andeel j Rotzsama oc tilegnom for:de mester Magnus oc hans epterkomarom til æwerdeligæ ægha. Skedde thet swa som Gud forbiwde at optanempdh mester Magnus fraa ginge thenne waar andeel wy haffuom saalt hanom, alt eller noghat ther wtaff, tha beplicte wy oss oc waare ærffuingiæ at widerlæggiæ hanom swa mykith fast oc pa swa god lægligheeth jnnan siæx wikur ther epter han then andeel mist haffuer, wid woore god troo, ære oc sannindhin. Til mere wissæ och witnisbyrd bidhiom wy welbyrdige mæn Laurens Jonisson oc Olaff Alffsson, wæpnære, at hengiæ theris jncigle nidhen fore thetta breff, som scriffuit ær aarom epter Gudz byrd mcdlxxx pa thet første aareth, daghen nest epter sancti Benidicti dagh.]"}, {"df": "3861", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jerle Nielsson wepnare bekennes ok kungör met thetta mit nerwarande opeth breff, at nw fore nogher forlidhin aar, then tiid iak i skadha kom fore erlighen swen Harald Eleffson, Gud hanss siell nadhe, tha fore ene kerlige sone ok sæmie met forscrepne Harald Eleffsons frender ok wener swa ok fore hanss ok myne ok beggers ware frenders sielegagn skuld gaff iak vnder siele altareth j Abo allan myn andell, som iak atte j Kiffuikyla godz Virmos soknes till euerdelige ægho met aker, engiar, hws, tompt, skoghar ok wtmarker nærby ok fyerre, j watho ok thörro, jngo vndan tagno, som ther nw til liggher eller aff aller tillighat haffuer; huilken gifft iak nw yterlighare met thetta breff stadfester oc fulbordar vnder forscreffne siele altare, bidiandes ok forbiwdandes allom mynom effterliffuandom barnom, frendom ok allom androm, serdelis fore the Gudz tienist ok dagelige messor, som vppehaldes pa forscripne altare, at the ey noghon tiid j myne liffsdagha eller effter klagha eller klandra wilie eller nogher ti[l]tall haffue til fornempde myn andell i Kiffuikylæ. Till huilkis breffs yterlighare wisso och mere forwaring bidher jak erlighen ok frijboren man Haness Pedersson j Lleposs at hengia sith jncigle nidhan fore thetta breff, medhan iak ey incigle sielffuer haffuer. Scriffuit ok giffuit i Abo arom epter Gudz byrd tusandeffyrehundradhe attotie pa thet førsta, ffredaghen fore sunnedaghen Oculi j ffastone."}, {"df": "3862", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets tho vorenn. Erszamenn, voerszichtighenn vnndt wollwyszenn leuenn nabere, byszunnder ghudenn frünnde vnndt ghunnere, my ysz voerghekamenn vann den geburenn, dede my cleghelykenn hebbenn to kennennde ghegeuenn, wo gy enenn geburenn jnn juwer stadt beslagenn haddenn myth ennem par hansschenn, de he krech in ener loddygenn, dar nycht enn mann vppe was, ann lant gedreuenn, vnndt de vaget de gudere to sik nam, eme so vort gegeuenn, entlyuet vnndt dat houet aff houwenn latenn; so my duncket em deszhaluenn to kort gescheenn sy vnndt de fruntlinghe sware clachte dar vann makenn, alsz meyster Ghodert juwenn erszamenn wyszheidenn woll muntlick alle bescheet wert na vnnderwysynnghe tho vorstannde geuenn, des jk gantz fruntlik my bedanncke gy denn suluenn meister Gherarde (!) gheuordert vnndt gheghunnth hebbenn, hir to mynnsz broder nutte vnndt beste to kamen, biddennde myth andachtigem flythe, gy leuenn frunnde, willenn ene sik latenn gutlik beuolenn synn vnndt em so vortann, so gy suszlannghe gewest synn, ghunstich vnndt fruntlik to weszennde nach dem he sik alhir gehat vnndt bewyset heueth in allenn dinghenn, des ik em gantz vthganndes danncke. Hadde he hir v oft vj [dage] er gekamenn, jk hopes to Gode, alle dingk sik vill beth[er] soldenn voruolgeth hebbenn denne id nu gheuallenn ysz. Kann ik wor anne juwenn leefdenn to behegelykenn willenn vnde guder nabersschopp weszenn, sollenn my vyndenn bereidt na ghebore juwe erszame vorszichtige wyszheide, de ik Gode allmechtich langhe stark vnndt geszunt bouele. Gegeuenn vpp Wyborch am dage annunciacionis Marie jm etc. lxxxj(ten) iare. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vpp Razeborch. Adress: Denn erszamenn, voerszichtighenn vnndt wollwyszenn herenn borgermeisterenn vnndt raedtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunder leuenn naberenn, ghudenn frunndenn vnndt ghunnren."}, {"df": "3863", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ydmiwke, wenligh och kerligh hielsæ nw och alle tiid tilforen send medh warom herre Jhesu Cristo. Werdugeste verdughe fædhra, herrer och syndherlige gode wenner, welen i werduges widhæ, at iach hauer ider nw thy wær sörgelige tidendæ til at scriue, swa at min kære broder er affliden. Gud hans siel nadhe med alle gode cristne siela. War jach stadder her ner honom vti hans dödz stwnd och noget tilförendæ, tha forwandledhæ han slotzloffuen ind paa min broder her Iwer, mick oc paa nogre sine thienere, swa at wij skulle holde Viborgs slot, Tauestehus oc sancte Olaffs borgh till rigsens thienstæ, besztæ oc bestand oc epter the breffs ludelsæ, som hogborne förstæ konungh C[ristiern] medh sitt erlige Sueriges radz rad gaff och bebreffuede min broder, Gud hans siel nade, nogherstund ther epter han hade anammet Viborg. Oc ner jach faar idher werdugheitz oc min broders her Iwers scriuelsæ huar eller nor vij bade kunna kome till tals medh ider for mange erenda skuld, som wij bade hawe ider tha ytermer berette, ther ider, riget oc oss allom macht wpa ligger, tha will iach ther gerne rette mick epter, swa frampt at thenne landz enda ma ware i fred och wten anfeckting for Rydsere och andhra, oc at iach kan ware wten merckælige forfald. Ock hopes mick, kære herrer oc wenner, ati welen millelige wpa see oc lathe oss, hans fatige brödher, medarffwæ oc wenner, nydhe hans lange thro thienstæ, som han thetta rikæ giort oc i marge mathe bewisth hawer, som iac formoder idher nog witerliget er, hwre min brodher, Gud hans siel haue, bödh her Ake Jensson, her Eskil Ysaacson, Cristhiern Frille och flere the gode men thetta slot Wiborg, som medh wore paa then tiidh han hade thet vwnnet, oc ingen there wille anammet, men swareda honum swa: Kære her Erick, waren tess ickæ begerende aff oss, wtan i vele wide wart forderff oc ewig skade, som jach formoder the gode men ey annet selffue sighe, som nw ather liffwa, Gud gledæ alles there sielæ, som ere framfarnne, och ati welæ, kære wenner, tesliges betrachtæ then store sware bygning, kostned oc tæring, som han hauer sig siden ladhet bekostæ pa Viborgs slot oc stad, cristendomen, Sueriges rige och oss allom till stor beskærm oc wern. Han hauer sigh oc swarlige ladhet bekostæ paa sancti Olaffs borg medh then store bygning, spisning och weriæ epter idher schriuelsæ williæ oc begeren. Och swa lenge jach hawer the forrördha slott j weria epther idher willia ock kerligheid j swodanne mathe, som forrördæ staar, tha skall thet, Gud kennæ, at iach trolige wil bewise mick badhe medh slotz bygningh oc thienstæ som thet sigh bör epter min yderstæ macht. Och huad iach kan ware idher till villiæ och kerligh och riget till thienstæ, gode och bestand, wil iach alle [tiid] late mick fynnes redboen ther till. Her medh alles ider verdugheid oc herdom then alzmectuste Gud, iomffru Marie och hemmeriges herskab euerdælige befalendes. Scriuit på Viborg othensdagen nest epter dominicam Oculi anno etc. lxxx primo, vndher mit incigel. Laurentius Absolonis, miles etc. Adress: Reuerendissimo reuerendisque in Cristo patribus et dominis Jacobo, Det gracia archiepiscopo Upsalensi, ceterisque episcopis, nobilibus strenuisque viris ac dominis Stenoni Sture, inclito gubernatori regni Suecie, allisque militibus et militaribus regni Suecie consiliariis, amicis et preceptoribus (= protectoribus) suis precipuis et cinceris coniunctim et diuisim."}, {"df": "3864", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sonnäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alla dandhemen, som thetta breff förekoma kan, bekennis jak Olaff Drake aff vapn mik haffwa giort eth venligit skipthe met welbornom man Götzstaff Slatthe æpther bæggiss wore hustrv fadher Pedher Swærdh, Gud hans siæll nadhe, j swa matho, ath jak skall beholla stora gardhen j Vlsby met alla tillagor, som ther aff aldher tilligath haffwer, och för:de Götzstaff skall beholla Sonnenæss met hwss, jordh, aker och ængh och allom tillagom, wndantaghne tæsse ængiar, som ær först öffwerste ænghen vppe vidh Herrempæ aa och in till the raar, som ther j millan oss ær; jtem een ængh, som kallas Thörkyll, liggindis nordan före bæcken vppe vidh Herrempæ ængh; jtem ij hollma, liggindis vtan fore Kalffweholmen; jtem skullw wij badhe brucka fiskevatneth, æ hwarss the helzst liggia kwnno. Item haffwer offta nempde Gözstaff giffwit mik opa for:da skipthe för hwss, bygningh och annan lægheligheth lxx marc swenska peningha, swa got minth ath halff x marc gör een lödogha marc; hwilka peningha jak bekennis mik redeliga opborit haffwa till goda nöyo. Tæsse godhe mæn woro wider vorth skipthe: Larendz Jönisson och Morthen Twffwesson. Thy forbiudher jak all mjn barn och æptherkomande offta nempdhæ Götzstaff eller hans hustrv och barn hindhra eller qwælia om forscreffna skipthe. Till mera visso och bæthre förwarningh bidher jak welborna men ath hengia theris incigle wnder thetta breff met mino ægno, som ær Philipus Thomasson, hæredzhöffdinghe i Sathagwnna, Larendz Jönisson och Morthen Twffvessons, som screffuit ær i Sönnenæss anno Domini mcdlxxxj, opa sancta Walborghe affton etc."}, {"df": "3865", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3866", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3867", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3868", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3869", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "(Efter att hava berört Svenskarnes uteblifvande från mötet i Halmstad om nyåret 1483 samt Danskarnes och Norrmännens val af Hans till konung fortsätter krönikeskrifvaren:) Her wyliom wy wända warth tall i gän och tala om rikensens förstaandare her Steen, och wyliom nw wth höra och saa för idher framföra huru thet är gaangith i handh in i Fynlandh. Tha her Erik Axelsson han bleeff dödh, kommo Swänske män i nödh, then som liffuer han faar wäll höra huru axelen aktar i Swerige waghn ath föra. Axelen war stark och hulth wäl fasth, thet är fryktende ath han komber i lasth. Jak haffuer thet optha hörth ath spaa, thet axelen skal snarth syndher gaa; och maasken thet kan ey wara wndher thet honum händher ath gaanga sundher; och komber axelen i noghot meen, thet skeer för thy ath slotzloffuan är ey reen. Her Erik Axelsson haffuer alth Fynlandh i wäria, han monde thet opta för swänskom swäria, slosloffuan sculde tiil Swerige staa och aldrigh fraa Swänskom gaa. Om sidher her Steen Aabo fiik. I faan höra huru om the andra giik. Slotzloffuan loffuades met swiik, saa sadhis opta för mik. Thet komber wäl tiil röna, thet stora edher äre ekke wärdh eena böna. Nw giik thet saa i handh, Axel släkten bundho hardh bandh met giptamaal och annar lundh och meenthe bliffua fast i longa stundh. Onth är thetta i allom stundom byggia hwss aa lösom grundom. Hören tiil i, som i Swerige boo, huru her Erik Axelsson hulth sina troo. Thet monde siik saa wända, tha hans liiff togh een ände, äpter thet han sina siäll wthgaff röntes Swänske män een annar lagh. Tha komma the i stora nödh äpter her Erik Axelssons dödh. Nw then tiidh her Erik Axelsson han bleeff dödher, hulth han slotzloffuen tiil sina brödher. Man maa thet högheliga klagha, thy thet giorde Swerige storan skadha; sancte Oloffs borgh, ther tiil Wyborgh, Taffwasta hwss och Rasaborgh fingo the i sändher alth i there händher. Saa motte the aar om löpa, dyrt motte Swerige them aather köpa för xx(m) mark och än meer; thet äpter fölgher thet wärre skeer. Her Iwar Axelsson, som Gotlandh haffuer, sin brodher Larens Axelsson tiil dragher. Hoo, som wiil, maagh thet wäll lasta, moot Swänske män giorde the siik fasta. I Nyköpungh holtz een herre dagh, och wille Swänske bliffua wiidh Sweriges lagh. Her Iwar loffuar met syn mwn, togh wthan hiertans grundh, Swerige sculde them faa om paasca tiidh, än i flättya om lopp then riidh. Bartholomei ther näst i Kalmarna samman komma Sweriges mannom wthan froma, än togh thet ekke bör, thet giik nw som för; the siik meenthe slotzloffuan halla, hon kunne them togh wnfalla. Hans bröder slotzloffuan fingo, och swänske met sorghom gingo öffver Taffwasta hwss och Rasaborgh, Sancte Oloffs borgh och saa Wiborgh, her aff är för lithet sakth. Saa finge danske män thenna makth. Sidhen warde the starke met alla och aktha tässa sloth ath halla. Swänske herre gingo tyste, faa waare the, som thetta för ath wiiste, thera hierta war saarth och illa tiil modha, thy thetta kom them lithet tiil godha; hwar aa annan saagh met önkeligh syn, tha dragho the ey alla eena lyn, thy kan thet opta saa falla them skeer onth, som ey tiil hopa halla. Gyptamaall gör thenna wiilla, och optha godhan leek för Swänskom spilla. Her Iwar Axelsson sitther paa Gotlandh säll, han reegerer thenne späll; her Larens Axelsson pa slotthen i Finlandh boor, han är i hiertat och i hogh stoor. Thet war thera gamman huru the breff och bud sände tiil saman, hwar annars breff tiil siik fiik och wille höra huru hwariom giik. – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "3870", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken grod myt vermoghe alles ghuden. Ersamen wolwysen heren, juw ersamheit wol indechtich is jk ….. hebbe ghescreuen vnde benalt myn breue vnde dar jnne lathen …. van der twist, de twisschen juw vnde den juwen is van der einem vnde thwyschen Wilm van dem Velde vnde syner husvrouwen vpp der anderen siden, dar gy den vuste vppe screuen hebben, so ik vppe de tyd den hebbe vorstan; worumme hebbe ik juw ok gescreuen, gy juwe vulmechtigen hir scholden senden tho Wysbu vp dat men de sake mochte in fruntschopp hen legghen, deme doch aldus langhe nicht is gheschen. Worumme bidde ik iuw vmme Ghades willen vnde vme des rechten, gy hir noch willen senden juwe vulmechtigen in kord, welk scholen veligh sin geleidet aff vnde an beth in beholt wedder; jk des haluen will dor, ghude frunde, tonemen vnde Wilms mechtich wesen. Isset dat sake, dat sodan sumen to swar were, ik will en wol myddelen, so gy my de scholen dancken. Leuen frunde gy hir willen wesen vppe vordacht vnde id nemen to herten. Were id sake, dat deme so nicht en scheghe, so isset des to fruchten vnde to befinde, dat dar schade aff komende wart, dat my nicht mede were; worumme ersamen ghuden frunde gy iuw hir jnne bewisen vnde de juwen hir senden, vppe demede deshaluen nen moge efte schaden im valle an juw der vnde an den juwen. Got kenne id ik id langhe hebbe vuste sch[u]ttet, des ik doch vor Gade nicht lenger kan starken men moth recht an seen, Gade deme heren sunt (!) de bouele to langhen vorhapenden tyden sunt vnd saligh. Ghescreuen vppe Wisborgh am pinxstedaghe anno lxxxj° secretum. Jwer Axelsson ridder. Adress: Der ersamen wolwisen mannen vnd heren, heren borgmester [vnde] radmanne der staed Reuell myt gantzer andacht gescreuen."}, {"df": "3871", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets vorgheszannth. Erszamenn voerszichtighenn vnndt wollwyszenn byszunder leuenn naber vnndt ghudenn frunnde. Jck sante ame latestenn etzwelke ghudere nha Reuall ann Hinrick Honnynghuszenn her Hinryx szone vnndt schreff dar by ann juwe erszamheidenn myth frunntlykenn bedenn sehe woldenn tostedenn vnndt ghunnenn, he my dar voer moghe wedder senndenn so vele szoltes tho des slotes behoeff alsz he de ghudere durest konnde vthbringhenn. Hir quam gysterenn eynn schipp vann Reuall vnndt vornam neenn anntwort dar by oft myne bede muchtenn tho lannghenn. Ysz dar vorszumenysse ann denn breuenn ghescheenn, kann yck nycht wethenn; hyrvmb isz ouer myne gantz fruntlyke bede vnndt begher, gy leuenn naber vnndt frunnde my nycht willenn weygerenn dat szodane szolt moghe herwert kamenn. Wille gy des ok nycht thostedenn, so kann yck woll merckenn de frunntschapp tusschenn vnnsz mothe ganntz dunne weszenn vnndt gy myt my nene ghude nabersschopp gedennckenn tho holdennde; wo gy yth willenn holdenn, schryueth my vnuortogerth, gy sollenn my alltydt gutwillich vynndenn. Jk hebbe alltydt ghehoret segghenn eenndracht de vodet de leue vnndt vormeret sehe; my duncketh best gedann synn wy vnnder malkannder gude nabersschopp holdenn, do gy my wesz to leue vnndt bewyszenn my gude nabersschopp in fruntlickeith. Wor anne ik jw kann wedder alleuege tho behegelykenn willenn vnndt fruntschopp weszenn, sollenn gy my gantz gutwillich vindenn, dar anne nycht willeenn twyuelenn juwe erszame vorszichtige wyszheide, de ik Gade allmechtich jnn wollffardt langhe starck vnndt geszunth beuele. Gegeuenn vppe Wyborch des fridaghes negest corporis Christi jme etc. lxxxj(tenn) jare. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Razeborch. Adress: Denn erszamenn voerszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn herenn borghermesterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunnder leuenn naberenn, ghudenn frunndenn vnndt ghunnrenn."}, {"df": "3872", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3873", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jungfrusund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Monastiset, Asiakirjat, Muut", "transcript": "Jak Sten Sture i Gripsholm, riddere, Swerigis rikis forstændere, gör witterligit, at epter werdigste werdiiga fæders oc gode herrers rikessens radtz godwillia, fulbord oc samtycka haffuer jak vnt oc giffuit oc met thetta mit opne breff vnnar oc giffuer hederliga renliffuetz systrer oc bröder i Nadendals closter friihedh och frelssa pa two cronona gardha kallat Karwitha oc Nvyala at nywtha, brwka och beholdhe met aker, engh, skogh oc fiska watn, fæboot oc alla andra til liggelssæ frij och frels til ewiigtidh met swa skæl, at egianderna fongha fyllest pa cronona wegna jgen ther fore. Thy forbywder jak alle, ehwo the helszt ære eller wara kunno, syndherliga fogetha och embetzmen. for:ne renliffuetz systrer och bröder her i modh at hindra eller hindra latha, mödha, qwellia eller j nokore matta offorretta widh rikesens hæmpd oc plict. Datum Jomffrw haffn ipso die sancte Margarete virginis, meo sub sigillo tergotim impresso anno Domini mcdlxxxprimo. ——— Epter thenne frijhet oc frelse hafuom wij faat endeels met bijthe fast i fast och eendels met retta köp, swa at ägiändenne wel atnögier om theris betalan j fullom örom och fastom efter dandemanna skattan j för:ne Karwete godz ix alna när, och thöm wiliom wij met Gudz hielp wel betala. Sameledis hafuom wij bydt Nwyala gotz fast j fast och eendels i fullom örom och fastom betalad epter dandemanna skattan til godo atnögian een fiärding när, huilken wij viliom wel betala met Gudz hielp, swa som thet andra; hwarfore bidhiom wij wärdugaste fäder och ädlästa herrenom i rikesins raadh, ati werdogens forwärfua oss ther paa stadfestilse til ewigh tiidh aff war nadig herre kongen. Jtem på thessa epterscriwin godz bidiom wij idra wärdogheter ödmiukeliea frelse och frijhet, som äre: fförst i Resa sokn: Pawola, skattar vj öre jordskat. Kärtola, skattar j mark jordskat. Jokis gotz, skattar vj öre als. Sowori, skattar j mark. Ymmas, skattar iij mark. Aff Kultaranta two deln ii[½] mark. Jtem pa Gregilæ j Masko sockn.* Jtem M….we ii[½] mark alz. Jtem Be….alä. Jtem i Rusko sokn: Löytala godz, skattar vi öre jordskat. Jtem Lo…. [½] mark jordhskat. Jtem Pargas soken: Pylseböle ij mark. Jtem V… i Säkela j Effra sokn. Jtem j Wiborgx sokn Wasalax Kilpiälä gotz ij mark skat oc fiske vatn frijt, at ingen mooti taga lot fisk vtan clostrit. Jtem j lithen holm, ther strax vnder byen, kallas Lammas saari; thetta skal uttrykkias i breffuit. Jtem en triding i Kaskis, som Joachim Fläming til sik veldade."}, {"df": "3874", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jungfrusund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Sture j Gripsholm riddere, Swerigis rikis forstandere, gör witterligit at epter werdugste werdiigha fadhers och erlige gode herrers rikesens radtz radh, godhwillia och samtycka haffuer jak pa rikesens wegna vnt och forlænt och met thetta mit opne breff vnnar och forlenar hedherligha och renliffuetz systrer och brödhra j Nadendals closter Lonthö oc Ledzala j thio samfeltha aar met alle konungxlika rentta och rettighet. Thy bedher jak och paa rikesens wegna bywdher idher cronona skatskylloga, som boo j for:ne Lonthö oc Ledzala, atj waren forrörde systrer och brödhræ j for:ne Nadendals closter höriigha och lydogha, görendis och gjwendis them idher arliga skat, sagöre, adherstædher, vdskyller och all andra rettigheter, som j pa cronona wegna met retta plictoga ære, och jngom andrum, swaa lengha som forscriffuit staar, fforbywdendis alle, ehwo the helszt ære eller wara kunno, syndherliga fogetha och embetzmen, for:ne renliffuetz systrer oc brödera her i modh at hindra eller hindra latha, mödha, qwelia eller j nokore matta offorretta, widh rikesens hæmpd och plicht. Datum Jomffrw haffn ipso die sancte Margarete virginis anno Domini mcdlxxx primo, meo sub sigillo tergotim jmpresso."}, {"df": "3875", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlykenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn tho vorenn geschreuenn. Erszamenn vorsichtighen wollwyszenn herenn, byszunnder leuenn naber, gudenn frunde vnndt ghunnre, myne ganntz fruntlyke bede vnndt begher ysz gy leuenn herenn vnndt frunde willenn tho stedenn vnndt ghunnenn mynnem dennre Erik Ghiszleszonn, dissem bewysere, dat he maghe schepenn myth jw xj oft viij last soltes vnndt vort wedder vann dar vorenn. He wolde gerne syne berginghe zokenn. Wor anne jk kann vnndt mach jw wedder tho behegelykenn willenn wesen, sollenn my vindenn alltydt bereidt, juwe ersame wysheide, de ik Gade allmechtich jn wolmacht langhe starck vnndt g[e]sundt beuele. Gegewen vppe Wyborch ame daghe sanctj Jacobj apostoli jme etc. lxxxj(tenn) jare. Laurensz Axelson tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Razeborch etc. Adress: Denn erszamenn, vorszichtighenn vnndt wollwysenn mannenn herenn borghermeisterenn vnndt radtmannen der stadt Reuall, synenn byszunder leuenn naberenn, ghuden frunden vnndt ghunrenn."}, {"df": "3876", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3877", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3878", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh och kerligh helsæ altiid fforsend met Gud. Maj wethe, kære her borgemester oc rodh j Ræffle, at oss ær til vitne wordet thet j haffwen en myn herres her Stens Stwres skatskyldægh j idhert hæktelse ffor naghen ærende skuldh, som honum ær til lakt for eth mandrap, huilkit Niles j Medwasteöö haffuer woret hær pa sith hæredztingh j Kerkeslæt soken oc worde sigh ther met xxiiij beskedilige mæn. Ytermere tha kom han pa lagmangs tinget met hæredzhöffdinges breff, huilket the xij met lagmannen stadfeste hæredzhöffdingens dombreff om thet mandrapeth effter Swerigis bescreffne lagh. Tha staa wij wor dombreff til, at swa j sanninghene ær som the vtlwdhe, oc haffua the mæn vnflyth, som gerningene haffua giört, oc ære the hiidh aldre til landz igen kompne, huilkit j sanningene findz at the ære hans sanne drapere oc alle gerninge på then döde giordes, huilkit oss tykkes swa att han ær orættelige komen j idert hæktelse, huilkit wij bidhiom ider atj ekke lathen honom vngælde oc lather honom nywte myn herre goth ath, effter thet han ær mijn herres bonde oc kronone skatskyldogh; thy, kære her borgemester och rodh, rætter ider ther effter hurw j plaghen giffue iddre besworne breff om swadane ærende eller andre flere hwad j ider stadh eller ider mædbröder pa gore, swa är thet oc här giort oc rættelige ransakadh. Thetta ær wor kerligh bön til ider, huilket wij gernæ forskylle viliom met alle godho. Her met ider Gud befollandes oc sancte Oleff konungh. Scriffuit j Loye synnedaghen nest effter sancti Laurencij dagh vnder wor jncigle anno etc. lxxxj. Jeppe Person Swen Basse Niles Jönesson Adress: Erligh oc welborne herre her borgemester och rodh j Räffle kerligh sendes thetta breff."}, {"df": "3879", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3880", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets vorgeschreuenn. Erszamenn vorszichtighenn vnndt wollwyszenn herenn, byszunnder leuenn naber, ghudenn frunnde vnndt ghunnre, eynn vann juwern medeborgherenn vnndt jnwonerenn genometh Oleff Hergk heueth my alhir thom Nygenslote vor synn loͤnn ene tydt lanngk ghemureth vnndt arbeideth, so dat he deszhalluenn nycht konnde vnndt noch nv nycht woll enn kann ouer kamenn er syne tydt vmbe kamenn sy vnndt des arbeides loesz werde etc. Susz heueth he my tho kennennde ghegeuenn wo he voruarenn hebbe, syne husfrouwe solle doͤt synn vnndt desz gelykenn myth jw dat geruchte gha wo he ok alhir van dusser werlde gheschedenn sy, dat Got sy geloueth beter ysz stan. Leuenn herenn vnndt frunde, ysz synn husfrouwe alszo vorstoruenn, bidde ik myth gantzeme flythe, gy woll willenn donn vnndt bestellenn, dat synn armoͤdt, wesz synn wyff heueth nagelatenn, vorwareth maghe weszenn vnndt em vnndt synenn kynnderenn nycht affhendich ghemaketh werde so langhe he szuluest by de hanndt kame; vorschulde ik alltydt gerne nha ghebore tegenn juwe erszame wyszheide, de ik Gade allmechtich langhe starck vnndt jnn wollmacht geszunndt beuele. Gegeuenn vppe Wyborch ame daghe sanctj Bartholomej apostoli jme etc. lxxxj(tenn) jare. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch etc. Adress: Denn erszamenn voͤrszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn herenn borghermeisterenn vnndt raͤdtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunder leuenn naberenn, ghudenn frundenn vnndt ghunnerenn."}, {"df": "3881", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets vorgeszannth. Erszamenn voͤrszichtigenn vnndt wollwyszenn, byszunnder leuenn nabere, ghudenn frunde vnndt ghunnre, my ysz ennckede vorgekamenn vnndt tho wetennde ghewordenn wo juwe borghere vnndt koepluͤde vaste ghuͤdere jnn de Nv vnndt tor Narwe senndenn, dar mede se ere kopennsschopp dryuenn vnndt brukenn. Ysz myne frunntlyke warnynnghe vnndt begher, gy woll donn vnndt vnnderrichtenn de juwe, dat sehe vormydenn vnndt nycht enn szegelenn ofte wannckenn dorch der Swedisschenn crone strome ofte water. Willen de juwe herwert kamenn ofte nha Abo szegellenn, sallenn vngeweigert weszenn vnndt alle wille bewyset werden; vnndt oft jemannt were, de vppe synn egene euenture jn de Nv oft tor Narwe gedechte tho reyszennde, nycht gedennckennde dusser frunntlyckenn warnynnghe to rokennde ofte to achtennde vnndt denne deszhaluenn jnn schadenn queme, desz enn denke he nemannde klaghenn, wennthe yk vaken jnn frunntlyker thouorszicht jme vorledene zomer juwen erszamenn wyszheidenn geschreuenn vnndt gebedenn hebbe, gy vmbe gude naberschopp vnndt nha older woͤnnheit dussenn schamelenn ludenn soltes ene last oft hunndert herwert gunnenn wolden, dat szo nicht mochte to gestedeth werdenn vnndt deszhaluenn myne fruntlycke bede vorstrouweth vnndt vor nycht vorslagenn wardt; vnndt hadde my vormodet gutlyker naberschopp ann jw to vynndennde denne my beyegennth ysz, vormodennde my gy jw hir anne woll wetenn tho hebbennde. Wesz ik sust vormach jw to gude irkennenn vnndt doenn, sollenn my gerne vynndenn gutwillich na gebore, juwe ersame wysheide, de ik Gode allmechtich wollmogennde lange starck vnndt geszunt beuele. Screuen vppe Wyborch desz dinxdages vor natiuitatis Marie jme etc. lxxxj(tenn) jare. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch etc. Adress: Denn erszamenn, voerszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn herenn borgermeysterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunder leuenn naberenn, ghudenn frundenn vnndt ghunnerenn."}, {"df": "3882", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3883", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3884", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione etc. Erbar vnde gestrenge besundere gude frundt, gunnere vnde nabir, juwer erbar gestrengeheit bref ame latesten an vns benalet in ouerlesende to gudermate vorstan hebben, dar dan juwe erbar gestrengeheit vns fruntlike warnynge yn gedan heuet dorch de Swedeschen krone watere off strome nicht segelen off wanken sollen, besunderen na Wyborch off na Abo. Erbar gestrenge here, voge wy juwer gestrengeheit dar up to weten, alss dan, Gode gelauet, manck vnsen heren vnde dusseme lande vnde den Russen iegenwardich eyn stede frede to x iaren begrepen is, dat eyn iszlik synen wech seker mach voren vnde theen syne kopenscop to ouende vnde hanterende na sinem bogher, vorhope wy gensliken to juwer gestrengeheit, se dat mit vns uppe dat olde willen holden alsz seligen juwer gestrengeheit broder gedan heuet, vnde geuen eynem jszliken guden manne synen veligen vnde vrygen wech kopenschop to driuende vnde hanterende dar en id leuet vnde bequeme is; furder vns neyne borden off besweringe upp to leggende, besunderen alsz juwer erbarheit selige broder vnde vorwesere gedan hebben, vorhapen wy alle wege to juwer erbar gestrengeheit. Furder alsz sik dan juwe erbar gestrengeheit in oren breuen beclaget, wy den juwen solden solt geweygert hebben, des en hebben wy ny gedan off gedacht; wes juwe gestrengeheit van solte off andere vitalie hir tor stede komende to juwer erbarheit sloten vnde der juwen behoff heuet, is juwer gestrengeheit ny geweygert noch geweygert sal wesen vppe dat olde, gelik wy alle wege myt juwer gestrengeheit broder ok alle wege fruntliken geholden hebben; wes dar schen is van bodes wegen, is nicht vorseen uppe juwe erbarheit off der juwen, besunderen * vmme den ranevares willen, dede den gemenen beste vnde gemenen kopmanne in dussen vorbaden reysze myt den Russen to vorfange syn geweszen vnde hanteringe mit den Russen gehaeth hebben etc. Furdermer alsz dan juwer erbar gestrengeheit vns in eynem anderen breue relacien deyt van wegen juwer gestrengeheit deenre Hans Molre g[e]nant, de sulue sik tiegen juwe erbarheit hochliken beklaget heuet wodanewisz eme ken recht van wegen somigher vormunderschop na der heren delinge vnde affsproke van Lubek wedderuoren moge, dar he synen willen ane secht vnde klaget vnde de warheit sere sparet, hedde he willen don na dem affsproke vnde na der delinge der heren van Lubek, den he sik beroppet, dar vnse uthgande recht is, des he ny vullen tagen heuet noch don wolde; were genoeth noch behoeff he juwe strengeheit bemogede vnde beswerde em in synen vnrechte bystand to donde, dat vor allen mannen openbar vnde witlik is, dede recht vnde vnrecht dirkennen konnen off mogen, vnde dar tho tiegen vnses gnedigen heren priuilegia deyt dussem gantzem lande vnde ynwoners van der keyserliken maiestat gegeuen, dat gen man buten landes dan vor synen rechten heren recht soken off vorforderen sal; vnde vns sere fromde is, juwe erbarheit sodane manne gelouen gyfft, dede siner egen heren affsproke vnde der heren van Lubek vorsmadet vnde nicht vul don wil vnde bouen recht sin husz tiegen syn wedder part ynt soste iar beseten hefft. Als sik dan de sulue Hans Molre furder beklaget, he by nacht slapener tydt uthe synem huse by nachtslapen tyden wedder Godt vnde recht sy ghewyset, dar ynne he synen frigen sproke tiegen juwe erbarheit foret vnde vns to vnrechte tiegen juwe erbarheit beludet. Syn wedder pardt Hans Bockholt is in sin huͤs vmme vesper tydt dages van der stadtfoget vnde richtheren mit rechte in geweldiget vnde anders nicht; hedde he der heren delinge van Lubek genoch gedan so vorgescreuen, were gen noͤth gewesen he uthe syneme huse treden hadde; wyl me rechtes forme vnde wise vor walt holden vnde reken, so hefft he id to synem seggende. Jrkenne id God almechtich, wolde wy node vnde vngerne eynem iszliken anders don dan alsz recht is vnde vor heren vnde guden luden bekant wolden** syn. Ok, erbar here, bestemmet juwer gestrengeheit in oren breuen van wegen Hans Molre, he by nacht tyden sy van vnsem radthuse gewyset vnde bedrouwet; queme he dar wedder, he solde seen wo he foren solde, dar ane he de warheit gantz sere bevlecket vnde beruchtiget vnde dat nummer vullen bringen off theen mach etc. vnde synen willen dar ane redet, juwe erbarheit wol dirkennen kan vnde mach wy bi nacht tyden gene richte holden. Furdermer beludet Hans Molre in juwer gestrengeheit breue her Hinrick Schelwende, he eme solle schuldich wesen xxxij last soltes, v schippunt wasses van etliker selschop wegen, dar her Hinrick vorbenomed to antwerdet vnde secht, he sy eme noch den synen [gen] pening off heler sculdich gewesen noch iegenwardigen is vnde nummer mit fromen luden war maken kan off mach; aldus sparet he der warheit in alle synen dingen, vnde wy vorhapen vns genszliken to juwer erbar gestrengeheit vns so wol louen to geuende gelik Hans Molre; vnde dede wy anders dan recht were vnde is, were vns to male eyn groeth affsune tohorende tiegen heren vnde fursten vnde anderen guden steden; war vmme, erbar here, sunderlinge gude frunt, gunre vnde naber, is myt gantzer andacht vnse vlitige bede, juwe gestrengeheit deme suluen Hans Molre vnderrichtinge wil donn, he syn quade vornement vnde vnrecht achter stelle vnde syn recht vorvolge an de heren van Lubek, dar id aldus lange vorfolget is vnde dar he sik anberopet eren affsproken noch to donde, den suluen syne sake vnde synes wedder partes wol dirkunt syn, nach klage vnde antwerde vnde soke furder gene frommede richter wedder vnse priuilegia van der keyserliken maiestaten dussem lande gegeuen, furderen wemoth, de dar aff irschinen, to midende vordene."}, {"df": "3885", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Mathias Benedicti conuentus Aboensis fuit assignatus in conuentu Reualiensi eiusdem [Dacie] prouincie. Datum Florentie prima mensis octobris 1481."}, {"df": "3886", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3887", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3888", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3889", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3890", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh och kärligh helsæ altiid forsend met aldzmektigh Gud. Kære her borgmestere och radh, skal alles ider werdighet viterlighet wara at mich ær vitende wordhet at een god man aff ider borgerscap her Hans Hielp ær jn sat for noghin köpinscap, som han hade köp gort her pa thenne hær landz sidhes ænda innen Raseborgx skær och the same godhe kara wore her hoos mich, som thet godz hadhe j wærie, och jach go[r]dhe them alt got thet yterste jach kunde. Ecke viste jach rættere æn the wore rætferdige j theris ærende eller hantering, vtan hade thet sua sak warit, at jach hade thet vist eller fornumed j noghen matte, thet the hadhe haft noghet oræt fanged godz æn helzt fran stæderne, jach hade væl hindret – – – – till rættæ badhe met skip och godz och lathet them koma væl the Danzkæ til handa j gen. For thet, kære her borghmestere och menighe radh, kan jach væl merkæ och thro och thar (!) væl swærie ther pa, at then then (!) fatigh man Hans Hielp viste eigh heller aff theris hænnsket eller scalkhet eigh heller æn jach thet viste anners æn thet war rætferdight eller rætfanged thet the köpgiorde om; elles hadhe han thet inthet giort som sket ær; badhe æræ hans penningh borthe oc sua godzet. Thy tycker mich at hanum skeer Gudz opinbar oræt. Dwar (!) fore bider jach jder oc alles ider werdighet kærlighe, kære her borgmestere, radh och flere godhe men, then fatig mandz metbröder, ati göre for Gudz sculd och min kerlighe bön sculd, thet i late hanum, for:de Hans Hielp, niwte mich got aat, huilkit mich – – – – – – jach vil ganzke gerna forskylled met ider j alle matte til alt got. Kære her borgmestere och godhe guner, görir her vtinnen som min god thro ær til alles ider werdighet och herredöme etc. Ey meer vtan ider alle saman aldzuoldigh God befalindes och sancte Olaff konung etc. Screfuid pa Raseborgh pa sancte Lucas ewangelistæ apton pa j odinsdagh vnder mit ingzegl anno etc. lxxxi. Huad jach kan vara the Ræfuelske til kerlighet oc bestand, tha vil iac gernæ læggæ mic ther al vin um etc. Magens Twre son, höfuidzman pa Raseborg. Adress: Redelighe och ærlighe men borgmestere oc radh innen Ræwelæ, syn kære gunnara, kerlighe thetta breff etc."}, {"df": "3891", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3892", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3893", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3894", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3895", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3896", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3897", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3898", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "mcd simul l ter et x superaddito vno artificum manibus opus inceptum fuit."}, {"df": "3899", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz gudenn stets vorgeszannth. Erszamenn vnndt wollwyszenn, byszunnder leuenn naber vnndt ghudenn frunde, jck sante jm vorledenn herueste sommyghenn rogghenn myt namenn xv last nha Reuall by Hans Becker vnndt meente, he ene solde hebbenn westwart gheschicket vmbe my wedder herwert tho bestellenn wandt, krwdt vnndt sust allerhande parszelenn tho myneme bestenn; vndt alsz he vnderwegenn krencklyck bleeff, ysz de rogghe sunder myn beuell vppgeschuddet, so dat sommighe menenn Becker doͤt sy vnndt se mynenn rogghenn gedencken in syne schult to theennde. Jd ysz, leuen frunde, neen leent ghudt, alsz en deell menen, nha juwem rechte; jk hebbe myt eren dedinghenn nycht tho donde, jk hebbe mynen rogghenn tho Reuall geszant, dat men ene solle senden to myneme besten westwart tho vorkopenn vnndt my wedder dar voͤr tobestellen tor hant wes ik vnndt de myne behouenn. Hirumbe ysz myne fruntlyke begher, gy woll doͤn, oft jemant sik myt deme rogghenn wille bekummeren, vnndt vnderrichten ene he dar van vnuorworen sy, dat Hans Becker mynen rogghen vnndt dat myne schicke westwart vnndt wor ik dat gerne hadde vnuorhindert. Myne frien guder hebben myt nemande to donde, vnndt hoppe vorder, leuenn frundt, gy nemande tostedenn myt myneme rogghenn sik to bekummeren gelyk begerenn vann my in gelyken scheftenn, juwe erszamenn wyszheide, de yck Gade allmechtich jnn wollmacht langhe starck vnndt gesunt beuele. Gegeuenn vpp Wyborch des dinxdages vor sancti Anthonij dage ime etc. lxxxij(ten) jare. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch etc. Adress: Denn erszamenn voͤrsichtighenn mannenn herenn borgermeysterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn bysunder leuenn naberenn vnndt ghudenn frunndenn."}, {"df": "3900", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "ruotsi, venaja", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Epther Gudz willie oc paa the stora herrers willie, Rysse keysere store försten Iwane Wasillewitz ofuer alt Rysseland och hans son then store förste Iwane Iwanewitz ofuer alt Rysland, the store förstis fäderlighe ärffue Stora Nogord, till stora förstis howitzmän i Nogordh knäse Wasille Federwitz oc Gregorij Wasillewitz oc the baijorer oc theres almwe oc theres köpmän oc till all Stora Nogordh, therrä stora förstis fäderlige ärffue, Rysse keyser, paa her Laurentz Axelssons wegne, swa äre the komne hans sendebudh fran Wiiborgh slott Byorn Raffwelsson oc Welliem Gynther. The hafwe giort en fast fret fraa jwl oc til jwl igen IIII aar. Then fret skall fastelige holles; i then samme fret skall wäre ett mödhe oc herredag i then tiidh the giorde frethen, i thet samme aarit, som frethen war giort, vppa the helge tree konunge dagh, oc thet mödhe skall wäre vppo Woxen. Vppa thet samme mödhe skulle komme af Stora Nogordh oc thessliges fran Wiiborg slott godhe män paa bode sider, the som beskedelige män äre, the som mwe göre rätt oc tage rätt om watn oc land oc om alle skelaktelige sager oc om alle skelaktelige städhe, hwo ther hafuer ofuergangit ofuer the gamble raaer, som gode män kunde kende epter konung Jöriens breff oc konung Magnus breff, the som ligge vnder inse[g]len* Hwelke gode män ther komme af then store förstis fäderlige ärffue, then Rysse keysere, af Stora Nogordh, thessliges af Wiiborg slott, hwelke gode män ther komme, the skulle gifue rätt paa bodhe sidher bode om land oc watn oc om alle skelaktelige sagher oc städer, om the rooer, the skulle korskysse them i mellom, oc the skulle gaa then rooen epter konungh Jöriens breff oc konung Magnus breff, fran haffwet oc langx medh Syster becken, ifran Söster becken oc langx medh gamble rooer in till Nörrabundh. Är thet saghe, at the worde ofuer ene paa thet mödhe om watn oc om landh oc om alle skelaktelige städer oc om alle skelaktelige sager oc klagemool, Gudh gifuit at swaa worder. Om swaa worder, at the worde icke ofuer eene, then freth skulle the holle lige fast paa bode sidher fran then dag oc mödhe, fran helge tree konunge dag och till the helge tree konunge dagh igen vthofuer the IIII aar, vthan all falskheet, weth korsskyssningen. Vthaff theris stora förstis fäderlige ärffwe the Rysse keysers oc af all Stora Nogordh oc thessliges af all Stora Nogordz wegne skall man änthe ondt göre paa Swerige eller Sweriges riges land och beholninger, oc thessliges paa Wiiborgx land, oc skulle the änthet örlögh begynde eller röffue eller göre nogre besetninger; oc thessliges paa konungsens wegne af Swerige oc Sweriges beholninger oc Wiiborg oc Wiiborgx beholninger thessliges icke begynde örlögh, icke röffue eller göre nogre besettninger, oc inthet ont göra i nogre madhe pa badhe sidher, vthan alt argt eller argelist, weth theres korskyssninger. Kommer ther noger fran her Laurens Axelsson fran Wiiborg slott vthaff konungsens behollere oc till stora förstens fäderlige ärffue, ther rätt bedes, till Nödeborg eller Kexholm; tha hafue wii befalt, wii höwitzmen, then stora förstis Rysse keysers höwitzmen i Nogordh, knäse Wasille Federwitz oc Gregorij Wasillewitz, till Nödeborg Jacob Pankrato oc Clemente Phomino. Thessliges hafue wii befalit paa Kexholm Gregorij Iwanewo Rickelsten oc Luca Lywonthio Morawino, at the skulle gifua rätt vthan alle argelist, weth theres sanheet och korskyssning, som skee weth rooen. Kommer ther oc nogor vthaff then stora förstis fäderlige ärffue, Rysse keysere, af Stora Nogordh oc vthaf Nogordz beholninger till Wiiborg slott, till her Laurens Axelsson oc bedes rätt, jek her Laurens Axelsson hafuer befalit Jess Oelsson oc Mattis Philippus thessliges rätt att gifue vthan alt argt eller argelist, weth theres sanheet och korsskyssninger. Oc om ther kommer een löbere vthaff Nogordz landh och in till Wiiborgx landh, man eller qwinna, som icke är frelss eller oc then som skyllig är, eller oc then som stanner i borgen eller i borgen hender, tha skal han andwordes vth igen paa rätt korsskyssning, medh alt thet han hafuer medh ath fara. Oc the Nogordz sendebut, gester eller köpmän, som komme fran stora förstis Rysse keysers fäderlige ärffue eller oc noger af stora Nogordz beholninger in till konungsens land af Swerige eller theris beholninger eller till Wiiborgs stat eller theris beholninger till watn eller till land med skiiff eller medh lödye, the skulle hafue reen wegh vthan alt argt eller argelist; oc thessliges faar nagor fran Nogord med skiif eller medh lödye, gest eller köpmen till pa Narffuen eller Räffwell, eller fran Narffwen eller Räffwell oc igen till Nogord, them skall man enthe af Swerigis konungs landh eller beholninger, oc thessliges af Wiiborg oc Wiiborgx landh oc beholninger grebe eller göre noget hynder eller besettninger i nogre hande motte, och the skulle hafue reen wegh, vthan alt argt, weth theris korskyssninger; thessliges kommer ther nogre vthaff Wiiborgx land eller Sweriges riges beholninger eller vthaff Wiiborgx slott eller stath i then store förstis Rysse keyserens fäderlige ärfue till Stora Nogordh till watn eller landh, han skall hafue frii wegh, vthan alt argt eller argelist, weth theris korsskyssninger, ey grebe eller hynder [göre] i noger motte. För then stora konungens fäderlige ärffue, thess Rysse keysers, oc for all stora Nogord, swaa hafue the korsskyst then Podowiske Nazarie Fädosewitz oc Jefrim Phominiss, for all stora Nogordz beholninger, oc for Swerigis konungx rige oc for all Swerigis righis beholninger oc for all Wiiborgx beholninger oc for Wiiborgx slott och staat oc pa her Laurens Axelssons wegne swaa hafue thet the kyst thet korss Byorn Raffuelsson oc Welliem Gynther. Thenne freth är giort i Stora Nogordh tusynde firehundrade ottethi pa thet annet, then sywthiende dagh i januario. Thette breff hafuer forsegelt then stora furste Rysse keyser höwitzman for stora Nogordh, knäse Wasillie Federwitz oc Gregorij Wasilliewitz oc paa her Laurens Axelssons wegne hafuer besegelt the sendebudh Byorn Raffuelsson oc Welliem Gynther medh theris herris her Laurens Axelssons insegle."}, {"df": "3901", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione etc. Erbar vnde gestrenge here, bysundere gude frundt, gunnere vnde nabir, juwer erbar gestrengeheit bref an vnsze gemeynheyt vnde den kopman geferdiget, vns van en dar na gheantwerdet in ouerleszende to gudermate vorstan hebben; vns furder angelanget wy juwer erbarheide eyn antworde to benalende etc. Dar dan juwe erbar gestrengeheit ynne vormeldet, so wy in eertyden der suluen sake weghen vmmetrent Seuerinj episcopi ok breue entfangen hebben, dat wy juwer gestrengeheit denre Hans Molre in synem rechte tusschen em vnde synem wedder parte Hans Bockholt gelegen na der heren delinge van Lubek sollen nicht noch gedan hebben, furder vnse menheit anropen vns vnderrichtinghe to donde wy der heren van Lubek delinge, dar vnsze uthgande recht is, genoch don sollen, gelik juwer erbarheit bref breder vnde lenger dat vormeldet, voghe wy juwer erbare gestrengeheit gutliken dar vp to wetende, alsz dan juwer erbarheit dener Hans Molre sik swarliken by juwer gestrengeheiden beroppet vnde beklaget, eme gheen recht na der Lubischen delinge wedderuoren sy, vorsoke vnde bewete he noch sodane recht by den suluen heren van Lubek, den sodane sake tusschen em vnde syneme wedderparte Hans Bockholte gelegen witlik vnde dirkanth syn, he sal eme alle wege to rechte stan dar tor stede off hir myt vns, wor id em gheleuet, vnde furder vns offte de vnsen in nenen buthwendighen rechten bouen priuilegia vns gegeuen beswere, moye offte nodighe wedder God vnde bouen recht lethe ok sere ouel wy juwe vndersate tiegen juwer erbarheit in oren bosen vornemende sterkeden. Vorhopen vns genszliken ane twiuel by juwen gestrengeheyden, juwe erbarheit juwen dener wol vnderrichten werdt, he syne borlike richter soke sodane twiste myt synen parte hebbende dar suluest endighende; vormenen vns ok genszliken to juwen gestrengeheiden, juwe erbarheit sik sodaner fromde sake tiegen recht vnde priuilegia vns gegeuen nicht vnderwynden willen gelik eynem isliken erbaren heren vnde manne wol temeliken is, so wy ok nicht myshapen, juwe erbar gestrengeheit wol doende wert eynem isliken vor sinen geborliken richter to wisende syn recht dar to vorforderende, furder sodanen luden genen louen to geuende, dede fromde richter bouen recht vnde preuilegia an ander heren soken dan an ore borlike richtere. Alsz dan juwer erbar gestrengeheit dener Hans Moller in oren breuen furder noch bestimmet vnse radesborgermeistere her Hinrick Schelwende vmme xxxij last soltes vnde iiij off v schippunt wasses van etliker vormunderschop weghen etc., dar antwerdet her Hinrick aldus tho, van der weghen is eyn geschulden ordel tusschen ene vnde Laurens Borstell gegan van hir an de heren van Lubek vnde van dar ore delinge an vns benalet; der heuet her Hinrick genoch gedan vnde Hans Moller anders nicht vullenbringen kan off mach ok Hans mit eme ny to rechte van der wegen gestan heft. Wil Hans Moller sik des furder myt en beweten, he weeth wol wor he syne billichlike richtere soken sall. Js he eme plichtich to antwerdende, billichliken he deme also do vor synen borliken richteren; men hefft wol yme bescreuen rechte: actor tenetur sequi forum rei, de ankleger sal soken syn recht dar de schuldige boseten is. Vorhopen furder bouen dat to juwen erbaren gestrengeheyden, se vns by vnsen rechten bliuen laten, de vnse noch den gemenen vnschuldigen kopman bouen recht nicht steden to boschedigende, wente dar mer moye vnde vnwille affkomen mochte."}, {"df": "3902", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitterligit wari allom, som thetta bref höra eller see, att åhrom effter Gudz bördh 1482, then tijdh jagh Michell Bengtsson af ährligh och wälbördigh mans beställningh herr Lars Grellsson (= Axelsson), riddare och höfwidzman på Wiiborgh, (iagh) lagmanstingh hult medh allmogen af Hellsingz sochn, han sielf närwarande i samma sochn, tå kom ther förrätta Jöns Olofzson och skötte en fj. af en tolfftingh uthi ene tegh, som kallas Rosse nytta, undan sigh och sinom arfwom och under Peer Torstensson och hans arfwom till ewärdeligh äga, och för:de Jöns Olofzson skötte en ängh igen i Dösseby i Espo sochn, som är 5 lass ängh, under (= undan) sigh och sinom arfwom till ewärdeligh äga, hwilket iagh skött till the tolf i nänpnden såto: Anders Bengtsson, Lars i Klöskogh, Michell Olofzson, Bengt i Nackböle, Olof Hindersson, Anders Mårtensson, Eerich Andersson, Olof Jonsson, Olof Phi[l]pusson, Anders Sigfredhzson och Jöns Andersson; the ransakede, wittnade och effter sworo, om nakon eedh af them hafwa will, (byytt) och (= at) samma skiffte war lagligit skiffte och lagståndit effter lagen, och ingen moot nämbden wädia wille, ty effter thenne ransakan dömde jagh thet skiffte starckt och fast, widh hwar mans åtaal effter denne dagh, widh sina 6 [mark]:r för min doom. Till thesse ransakan och wittnesbördh, henger jagh mitt insägle nedan under thetta breff, skrifwet på tijssdagen näst effter S. Sigfredz dagh i faston, som är gifwit åhr, som förr skrifwit ståår."}, {"df": "3903", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3904", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wij eptherscriffne Magnus Nielsson, prost i Abo, Götzstaff Slatte, Jerl Jönsson, Lasse Jönsson ok Jusse Pederson, vepnare, bekennomps met thetta nerwarande opet breff, at arom epther Gudz byrd tusande fyrehundradhe attathie pa thet andra, torsdaghen epter Jnuocavit, pa biscops gardhen j Abo warom wi tilnempde ok kerlige bidne aff verdugh herre ok andelig fadher biscop Kort j Abo, Knwt Bidz, Henric Bidz ok Olaff Jönsson til at göre ene kerlige sæmie ok jempkan millan them om Wiike gard, Nynæss, Benekala, Kowstere, Maynemy ok Engelsby, huilke till thenne tiid haffue warit them j millan obytthe. Ok gaffue optanempde verdug fader biscop Kort, Knwt Bidz, Henrik Bidz ok Olaff Jönsson sith fulle samtykke ok godwilia ther til hwad wi them j millan om forscr:ne godz midlande ok jempkande warde. Epter swadane alless theris samtykke ok tillatilsse offuerwoghom wi forscr:ne thetta ærende epter thet wi allebetzste kunnom ok formatthom, swa at optarörd verdug fader skulle ok wille pa syn deel af fornempde godz ok garda aname Kowstere, Maynemy ok Engelsby j Kymitto sokn liggiandis til sik frij, qwiit ok vmbewarat, ok Knwt Bidz sætegardhen Wiik met alle thess gamble ok nye tillaghur met boskap ok bohagh som han nw staar, ok siidhen Henric Bidz ok Olaff Jönsson Nynæss met ene lest rogh, vj kör, vj vxar ok xij faar ok Benekala gard met bohag ok boskap som han nw staar, qwiit, friit ok vmbewarat til æwige ægho. Togh at fornempde Henric Bidz ok Olaff Jönsson sik tess heller nöghe lathe at thenne jempkan warom ok ærom wi swa offuer eenss, at optanempd verdug fader i Gudh skulle ok skal foröka ok forbætra theris andell met Kyllela godz liggiandis i Pemar sokn met boskap ok bohag som ther nw ær. Ok ther met skal alt affradh ok vpbyrd her till aff fornempde theris andell bliffue qwiit ok offuertalat, swa at jngen haffue makt noghen tiid her epter ytermera tala, klagha eller klandra pa fornempde jempkan eller affrad. Tha wi thetta swa som forscriffuit staar offuerwegit ok jempkat haffdom ok them thetta klarlige ok openbarlige vnderwiist, lotho the sik alle fullelige atnöghie ok ingen ther j moth sagde, vthen loffuadhe stadelige ok obrutlige swa holla met hand ok mwn som wi them j millan midlath haffde, huilkit wi wiliom holla met war edh, om swa behoff görss. Til ytermere visso ok witnisbyrdh llathom wi hengia war jncigle nidhen for thetta breff, som giffuit ok scriffuit ær aar, dagh ok rwm som forscriffuit ær."}, {"df": "3905", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3906", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3907", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hauho", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff fore koma kan, kennes iak Jeppe Person, lagman j Söderfinne lagsagw, met thetta mit nærwarendis opit breff, at then tiid jak lagmans tingh hiolt met almogen i Hauhw oc i Tulux soken anno Dominj mcdlxxxij, jn profesto sancte Gertrvdis, tha kom for rættæ Oleff Jönisson aff Judicala pa Knwt Poses vegnæ met eth breff, som Hannus Person haffde vtgiffuit, lwdandis ord fra ord som hær effter scriffuat staar: Ffor allom them, som thetta breff fore koma kan, kennes iak Hannus Person (etc. Se n:o 3796). Huilkit ærende jak sköt til the xij, som tha j nempden satho, som ær Niles Ylmolæ, Jonis ibidem, Peder Nwrmis, Michel Höffnakj, Eric Andzsela, Jönis Tapara, Peder Malchanen, Olof Piithiku, Greger Portas, Paul Reynj, Niles Hynchæ oc Magnus Kothoronen; the vithnade, ransakade oc fulbordade, at alle ledis swa i sanningen war som forscriffuit staar oc ij menige sokner til stodo at swa til gangit war. Effter swadane skælom oc vithne dömde iak for:de Knwt quit och ffrii for for:na mandrap, oc fforbiuder jak hwariom manne hær effter hindra eller quællie for:de Knwt for for:na mandrap, widh sin vj marcer for myn dom. Tiil mera visso oc högerlighe forwarelse bider jak beskedelighe mæn Oleff Jönisson af Judicala oc Oleff Degn i Kymittöö om theris jncigel hengiandis vidh thetta breff met mit jncigel. Datum anno, die et loco vt supra etc."}, {"df": "3908", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets vorgeszannth. Erszamenn voͤrszichtighenn vnndt wollwyszenn herenn, byszunnder leuenn naber vnndt ghudenn frunnde, jck hebbe woll er gheschreuenn juwenn erszamenn wyszheidenn wo yck beuolenn vnndt ghedann hadde myneme dennre Hansze Becker, dusseme bewyszer, sommygenn rogghenn myth namenn xv last tho myneme bestenn west wart tho schickende vnndt my weddervmbe dar vor tho bestellende parszelenn alsz yck em beuolenn hadde. Susz waͤrdt he krannck enntholdenn jnn denn scherenn vnndt de rogghe desz haluenn moste belygghennde blyuenn bynnenn Reuall, dar he noch licht, vnndt bat schrifftlick by deme zuluenn myneme dennre jnn dessem vorledenne winter juwe erszamheide szodanenn mynenn rogghenn em szoldenn vnuorhynndert volgenn latenn vnndt ghunnenn westwart to schickennde. So yck uth synem antworde vorstae, mach myne frunntlycke bede nycht tholannghenn vnndt vormeennde offt ick fremdesz rogghenn hadde behoueth, gy my vmbe guder nabersschopp willenn woll szoldenn hebben tostedet j(c) last ofte mer; wat dar anne hynndert, gy my szo hart synn, kann yck nycht wetenn. Ysz noch myne fruntlike bede vnndt beger, gy, leuenn naber vnndt frunnde, willenn em noch sodanne roggenn ghunnenn to schickennde, wor em na myneme beger geleueth, hir anne my sodannenn willenn tho bewysennde alsz gy in gelykenn ofte groterenn gescheftenn begherennde mochtenn weszenn vann my jw tho bewyszennde; vnndt oft de szulue rogghe nycht maghe uthgann westwart, so hebbe yk geschreuenn myneme werde Hynnrycke Honnynghuzenn, he ene solle bestellenn nha Razeborch alldar ann mynenn vogedt, tho der gebur behoeff tho brotkorne, de doch, kennet Got, grotenn smacht lydenn, vnndt jw erszame wyszheide lange g[e]szundt wille bewarenn. Gegeuenn vppe Wyborch ann palme daghe jm etc. lxxxij(tenn) iare. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch. Adress: Denn erszamenn voerszichtighenn vnndt wollwyssenn mannenn herenn borghermeysterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunnder leuenn naberenn, ghudenn frunndenn vnndt ghunnrenn."}, {"df": "3909", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande men thetta breff kan koma, swa epterkomandom som nw nærwarandom, kennes jach Kadrin Pederssdotter, ffoordom Findwetz hustrw j Fynnilæ j Masko sokn, ath aarom effter Gudz byrdh mcdlxxiiij mik hafwa salt ok ginstan tha vplathet met myna sönerne Nigles ok Philppus ok flere mynne barna ok ærffwingiæ samtykkio ok godwilia renlifwes manne broder Olaff Jönsson, gardzmestare tha ok leekbrodher vtan fore j Nadendaall, een fullan tredingh aff Brwnila godze liggiendis j Rymetto sokn for xc marker swenska, huilka summa jak kennes mik redeliga haffua vpburith til fulla athnöghian, mæstha delen j gull, lödogt silfuer ok redha peningom ok naghan deell j androm gildom ok lagligom wördhörom, som jak behöfde mik til hielp, reddingh ok vppehældhe j myn alder ok fatigdom j hardom aarom, öffuer huilkit köpp ok betalan waro tesse efterscrifne dandemen taghne til witnisbyrdh: Pedher Niglesson ok Pedher Jönsson, borgmæstare j Nadhendals köpstadh, Biorn wærkmestare, byfougte, Jop Gest, Jöns Saunan ok Mattis Mattisson, radmen ther sama stadz. Nw sidhen for:de godz hafde stundet vpbvdit j vj aar, j huilkom aarom thet flerom synnom vart vplyst a satte tinge, vælbornom mannom for rætten sittiendhe Martin Jönsson, fougde pa Abo, Hartike Japsson, lagman j Norfynne lagsagu, Magnus Niglesson, hæredzhöfdinge j Masko hæredhe, ok flerom godhom mannom, ok jngen vilde ther a moth sæghia eller thet köpp j nagra matto ryggia, qwælia eller forhindra, thy gaff for:de broder Olaff Jönsson mik vj alna nærest, krumpet ok ofuerskurit, offuer alla betalan for kerlek sculdh ok thy köpeno til mere stadfestilse; hwarffore affhender jak mik ok mynom ærffwingiom for:de tridiungh j Brwnila met allom thess tillaghom j watho ok torro, alzingo vndan tagno, ok tilegnar han Nadhendals clostre met for:de broder Olaff Jönsson til æwerdeliga ægho, huilke ærendhe ok köpe til mere bewisningh ok stadfestilse bidher jak ærlighen man Pædher Niglesson, borgamestare j Nadhendals köpstadh, ok Torsten Biornsson om theris jnciglen, ok myn son Nigles Fynnewidzson bidher beskedelighen man Mattis Mattisson, radman j Nadhendall, om hans jncigle at hengia nidhen fore thetta breff a waara vegna, medhen wy ey sielfue jnciglen hafuom. Giffuit j for:de Nadhendall pa sanctorum martyrum Tyburcij et Valeriani dagh anno Dominj millesimoquadringentesimo octogesimo secundo."}, {"df": "3910", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3911", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3912", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione etc. Erbar gestrenge bisundere gude frunt, gunnere vnde naber &c., alsz dan juwe erbar gestrengeheit sommige scriffte an vnse medeborgere, benomliken Merten Bocklem vnde Cord Vinken, benalet hebben, wor ynne juwe gestrengeheyde bogherende syn Hans Molre hir torstede vry, velich aff vnde tho komen mochte syne sake hir torstede touortastende, wome de gutliken upnemen mochte, desse to eynem gutliken ende van beyden parten gesleten (!) worde, voge wy juwen gestrengeheyden dar up gutliken to wetende, wy van der wegen juwen gestrengeheyden des nicht myszhoren willen vnde em jegenwardighen in krafft vnde macht dusser vnser scriffte vmme orer bogerte vry, velich aff vnde tho leyden vnde jegenwardigen leyde geuen. Mochte wy juwen gestrengeheyden vele to willen vnde denste don, dede wy allewege gerne desuluen Gode deme Heren to seligen langen tyden vnde wolfarende beuolen syn. Ghescreuen vnder vnser stad secret ame donresdage na Misericordia Domini, qui erat dies marcj ym lxxxij jare."}, {"df": "3913", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3914", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth vnndt ghutlycke ouerbedinghe wess ick vmb iuwir ersamenn wyssheyde willenn ghudess vormach stets vorgessannth. Ersamenn vorssichtighenn vundt wollwyssenn herenn vnndt ghudenn frunnde, ick sannte jnn dem vorledenn zomer ann mynenn weerdt tho Reuall, Hinryck Honnynnghuzenn, somyghenn rogghenn myth namenn lxv last, de westwart tho mynnem bestenn tho schickenn vnndt tho vorkopennde, my dar vor wedder tho bestellennde wynn, wanndt, krwdt, bussenn, harnisch vnndt allerhannde parsselenn, der my ganntz grot behoeff yss vnndt de menn alhir nach tho Reuall ofte Ryghe alsso nha proffythe nycht bekamenn kann so menn westwart woll hebbenn mach, etc. Suss, leuenn herrenn vnndt ghudenn frunnde, voruare yck, dat ssodanne rogghe vann noedthaluenn vnndt stormess weghenn tho juwir ersamenn stadt gekamenn sy vnndt lygghe by Ghodert Wintmoller in guder vorwarynnghe, so dat menn myth jw denn ofte annderenn rogghenn nycht wille vthstedenn, vnndt hope ik, leuenn frunnde, ik also id nycht myth juwenn erssamenn wyssheydenn ghemaketh ofte geholdenn hebbe beth her tho, dat myne gudere, ware, ofte kornn myth jw sollenn getoueth werddenn, dat my, kenneth Godt, mer schadenn machte doenn in thokamenndenn tydenn denne yck nw vann my schryuenn kann juwenn vorsichtighenn wyssheidenn, de jck degher flitich vnndt gantz hoͤchlick bidde, zehe sodane lxv leste rogghenn willenn frunntlick ghunnenn vnndt ghutlick thostedenn, dat mynn dennre Hannss Wulfram, dusse breeffwysser, moghe denn ssuluenn rogghenn enntfannghenn, vnndt so vort westwart schepenn tho mynnem bestenn, wente de rogghe in der zee nat wart, vnndt dat schipp was twyge vorvullet, vppe dat he vnnder eennss nycht vorderue edder my affhenndich ghemaketh werde, so gy, leuenn frunnde, woll konnenn merckenn, ssodaneth my nenenn fromenn wollde jnnbringhenn; hir jnne jw gutwillich vnndt frunntlick tho bewyssennde, gelyck gy begerennde werenn, oft mynn broder her Jwar vnndt yck jnn gelykenn vnndt vill swarerenn vnndt groterenn geschefftenn denenn vnndt frunntschopp bewyssenn mochtenn vnndt konndenn, oft dess behoeff wurde synnde juwen ersamenn vorssichtighenn wollwyssheidenn vnnde denn juwenn, de jck Gode allmechtich jnn vorhopeder wollfardt lannghe salich vnndt g[e]ssundt beuele, juwe fruntliche anntwort my tho benalenn. Gegeuenn vppe Wiborgh ame daghe sanctj Johannis ante portam latinamm jm etc. lxxxij(tenn) jare. Laurennss Axelssonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch. Adress: Denn erssamenn voerssichtighenn vnndt wollwyssenn mannenn herrenn borghermeysterenn vnndt radtmannenn der stadt Danntzick, synen byssunder leuenn frunndenn vnndt ghudenn ghunnrenn."}, {"df": "3915", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets vorgeszannth. Erszamenn voerszichtigenn vnndt wollwyszenn herenn, byszunder leuenn naber vnndt gudenn frunde, jck dancke gantz fruntlick juwen erszamen wysheiden, se myne bede geröket vnndt fruntlick angezeen hebben vnndt Hansz Molre, myneme denre, dusseme bewiser, geuen vnndt gegeuen hebben eynn velich, zeker, vast, strack geleide aff vnndt tho syne zaken tegen Hansz Bokholte tho vorderen etc. Bidde ik myt fruntliker andacht, gy, leuen frunde, willen ene laten sik gutlik beuolen synn vmbe mynen willen vnndt em juwen ghunst, guden willen vnndt fruntschopp tho bewisen, so dat he vormitz juwer alle leffden gunst, guden willen vnndt fruntschopp moge tegen syn wedderpart by syne gudere kamen vnndt latenn em nenen ouerfall gescheenn, ok willet nenen vnwillenn, mysdunckent ofte vnmoͤt tho eme hebben, dat he myner bede hir jnne gheneten moge; oft he sik myt syneme wedderpart nycht konde myt fruntschoppe ofte rechte vorlyken, he zeker, vry vnndt velich aff vnndt tho wedder in syn beholt vmbeuart, vmbesat vnndt vmbekummert moge kamen, vorschulde ik altydt gerne na gebore teghenn juwe erszame wyszheide, de jk Gode allmechtich lange stark vnndt gsundt beuele. Gegeuen vppe Wyborch ame dage Johanis ante portam latinam anno lxxxij°. Laurensz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch. Adress: Denn erszamenn vorszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn herenn borgermeisterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synen biszunder leuenn naberenn, gudenn frunden vnndt ghunren."}, {"df": "3916", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlyken gruth tho vorenn. Erszamen vnndt ……. vnndt ghuden frunde, my ysz sere wollgheuallenn vnndt fruntlik tho dancke, dat de erszame radt tho Reuall heft betrachtet vnndt gutlik angezeen myne fruntlike schriffte vnndt beger, zee Hansze Molr….. dussen bewyser, geuen vnndt gegeuen hebben eyn zeker, vast, velich, strack geleyde afft vnndt tho syne zake to wedderpart to voruolgen zeker, vngehindert, umbesat vnndt ungetouet tho Reuall mach kamen etc. dar juwe leffden ….. fruntlik bewyset vnndt tome bestenn spreken gehulpen hebben, dar jk gantz fruntlik vor dancke. Jk geleue …..anynghe sommyger scrifte vndt ander bye raͤdt nagebleuen dar he umme (?) vnndt sennde vmbe vake twistich ….. fruntlik werden, dat hadde villichte Hans Molres zaken beter gewest weren vort kamen vnndt nycht so vele schrifte…. behoff gedan hadde alsz geschen ysz etc. Bidde jk, leuen frunde, gy dat beste willen helpen, raden vnndt so to gude saken, dat Hans Molre, myn denre, by deme synen moge blyuen vnndt syn geleyde em geholden werde, eft de zaken myt fruntschopp edder rechte mochten nycht ghenlegen, hengelecht vnndt gruntlik gheendiget werden, dat he sunder ennyge vare ofte behendicheit moge wedder kamen jn syn beholt vnndt dat gy ene laten jw gutlik beuolen syn vnndt em juwen gunst vnndt fruntschopp fruntlik mede to delende, vorschulde jk altydt gerne na gebore tegen juwe leffden, de jk Gode lange gsunt beuele. Gegeuen vpp Wyborch ame dage sanctj Johannis ante portam latinam anno lxxxij°. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vpp Wyborch. Adress: Denn erszamenn vnndt beschedennen mannen olderluden, bysitterenn vnndt ghemenen koepmanne, borgerenn vnndt jnnwonerenn der dryer gilde tho Reuall, mynen bisunder leuen nabernn, guden frunden vnndt ghunren."}, {"df": "3917", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets voͤrgeszannth. Erszamenn voͤrszichtighenn vnndt wollwyszenn herenn, byszunnder leuenn nabere vnndt ghudenn frunnde, jck jnnbilde my ganntz nenenn twyuell, juwenn erszamenn wyszheydenn woll voͤrgekamenn sy, wo frunntlick mynn selighe broder her Eryck in er tydenn vnndt yck nv nha der tydt ock bodenn geszannth vnndt geschreuenn hebben ann denn herenn bisschopp tho Ozell, dar tho synn ganntze capittell, ritterschopp vnndt mannsschopp des suluenn stichtes Ozell, vmbe mennygerhannde zakenn willen, de wy vnndt sommyghe myner dennre myt eme vnndt deme stichte Ozell hebbenn vthestannde, dar vnnsz ofte den vnszenn newerlde beth her tho ysz wanndell vor gescheenn noch anngebodenn ysz, dat vnnsz vnndt denn vnnszenn szodane schade, homot vnndt smaheit bescheenn myt fruntschop ofte rechte moghe vppgerichtet, vornogeth ofte betalt werdenn vnndt, wo de zakenn lenngher blyuenn stannde, wo de szulue bisschopp myth denn synenn deste mynn dar vppe achtet ofte passet, dat eynn jewelick synes schadenn, homodesz vnndt smaheit enn bescheenn maghe nakamenn etc. Hirumbe, leuenn herenn vnndt frunnde, steit my vnndt denn mynenn nycht lenngher dar mede tho lydenn vnndt szodanet so slichte latenn henne gaͤnn, vormenennde villichte, id solle vorgetenn synn etc. Bidde jck myth frunntlyckenn begher, gy, leuenn frunnde, willenn de juwe vnderrichtenn vnndt also vormoghenn, dat sehe nene hanndelinghe ofte szegelacie ouenn ofte brukenn myth deme suluenn bisschoppe, stichte ofte vndersatenn noch aff edder tho vorenn ofte vorenn latenn; vnndt eft jemant were, de dusser frunntlycker manynnghe nycht wurde achtenn vpp synn egenne euentur szegelennde vnndt queme denne deszhaluenn jnn schadenn, dreffte menn nemannde claghenn, wenthe jk my ghenoch dar jnne vorwaret hebbe. Hir jnne wetenn sik myth deme bestenn woll tho hebbenn vnndt richtennde juwe erszame wy[s]heide, de jck Gode allmechtich jnn wellmacht lannghe starck vnndt gszunth beuele. Gegeuenn vpp Wyborch des mydwekennsz nha Johannis ante portam latinam anno etc. lxxxij:do. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede ritter, houethmann vpp Wyborch. Adress: Denn erszamenn voerszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn herenn borghermeisterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn bsunder leuenn naberenn, gudenn frundenn vnndt ghunnren."}, {"df": "3918", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3919", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione etc. Erbar vnde gestrenge ritter vnde here, alsz danne uppet enige juwe erbar gestrengeheit vns van wegen des duchtigen Wilhelmes vnde syner frowen relacien gedan hefft, dar doch juwen gestrengeheyden van vns dicke vnde vake guͤdt klaͤr boscheydt aff gescreuen is, gelik sodane breue an juwer erbarheyt geferdiget na orem ynholde klarliken vormelden, js noch vnnse andechtige, fruntlike, flitige bede, juwe gestrengheyde vmme rechtes willenn dene ergnanten Wilhelme sodane vnderrichtinge donn willen, he eyn touorsicht van der stad Stoxholme off Abo vor namaninge vns benale, dar ynne wy vor sekert werden, wy myt eyner betalinge to eynem gantzen ende quydt geschulden werden; wy synn ouerbodich vnde alle wege ouerbodich gewesen der vordracht dar up beramet na allen willen ghenoch to donde. Ffurdermer is Wilhelms frouwe erfftaͤl van wegen ores haluen broders her Frederick Fresen angestoruen, dat sal oͤr vul vnde all ouer toleuert werden ore andell na Lubesschen rechte, by sodane wy eyn touorsicht van der stad Stoxholm edder Abo vns bekoueren moge, dar ynne wy vorsekert werden vor namaninge so vorgescreuen, vnde vorhopen vns to Gode vnde tome hilge rechte wy dar genoch vor doͤn. Hir ynne juwe gestrengeheyden vermede vnsen sik bewisen willen tiegen Wilhelme so juwen gestrengeheyden wy des genszliken betruwen, vordene wy vmme [juwe] gestrengeheyden desuluen Gode deme Heren to seligen langen tyden woluarende beuolen sy alle wege gerne. Gescreuen [etc.]"}, {"df": "3920", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3921", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh ok kerligh helsæ nw ok alle tiid tilforen send met Gud. Kare (!) herra borgemestare ok rad, besunnerlige gode wenner ok naboere, skola i witha at thena danne quine hustrv Birgitta hauer lathet mik vnderstaa at for nogre aar sidhen do hennes bondha ther i stadhen ok hadhe eth skib ther epter sig, som Olaff Mollare anammat ok forkopta (!), ok wista hon honum engen man ware skyldogh paa en penninga, som hon ytermere selffuer for ether beretta kan. Huar for bether jak ether gernæ, athi velæ höre thet erendha till rette ok late henna wederfare swa möket hon er retter vtinnan; thet forskyller iak alle tiid gerne met ether. Her met ether alle then alzmektissta Gud befalendes ok alle tiid gerna gorandes thet ether liwfft er. Screuit paa Viborgh sancti Johannis baptiste afften vnder met incigell anno Domini mcdlxxx secundo. Laurens Axelsson ridder etc. Adress: Hedherlige ok velfornumstige men ok herer borgemestere ok rad i Reuell, sine besunnerlige godhe wenner ok thro naboer, kerlige sendes thetta breff."}, {"df": "3922", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3923", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3924", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3925", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nos Conradus, Dei gracia episcopus Aboensis, vniuersis ad quorum noticiam presentes poterint peruenire salutem et bonorum omnium continuum incrementum. Quia insaciabile cupidinis desiderium adeo quorundam rectorum scolarium animos sua hactenus illaqueauerat prauitate, vt christifidelium elemosinas, pauperibus scolaribus ex longi temporis retroacti consuetudine debitas, sibipsi non expauerant perperam vendicare, qui videlicet insolitorum censuum ta[l]lias singulis pene parrochiis imponentes interdum vadia siue inpigneraciones, interdum jntegram jniqui census pensionem, antequam de Ioco se transferant ab ipsis suis scolaribus consueuerant extorquere, vnde sepe contactum est, nobis insciis, vt qui plus in blado uel pecunia, variorum (ͻ: variis?) pellibus aut aliis rebus obtulerant, pinguiorem sue mendicitatis districtum, licet paruj uel nullius meriti extiterint aut minimo tempore scolis vacauerint, optinebant, studiosis et modestis inhumaniter paruipensis. Nos igitur huiusmodi detestandis abusibus et grauaminibus officij nostri pastoralis diligencia volentes occurrere, sanciuimus cum venerabilis capituli nostri consensu presenti statuto perpetue valituro, quod rectores scolarium futuris temporibus instituendi et beneficiati expensis liberis et salario scolastico consueto, non beneficiati vero vltra victum et salarium predictos parrochia Lund in autumpno et parrochia Hawhu in hyeme sint contenti. Qui autem amplius a quoquam scolarium temere presumpserint exigere, eundem excommvnicacionis sentencie ipso facto decernimus subiacere, a qua nequibit prius absoluj, quam sit exactum illi, cuj tale quid ademptum fuerit reddiderit cum effectu. Jllos eciam simili volumus anathemate teneri, qui libros scole scienter alienauerint, aut sibi nequiter vsurpauerint, aut causam aliis suo neglectu dederint vsurpandi, et qui inhabiles sciencia et moribus uel quouis morbo uel vicio laborantes studiose presentauerint ad sacros ordines promouendos. Accepcius enim non ambigimus fore ipsi Deo nostro bonorum paucitate quam reproborum numerositate in sua ecclesia deseruiri. Datum Abo die Jouis octaua Augusti annj mcdlxxxij, nostro sub secreto."}, {"df": "3926", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3927", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3928", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlicken grothe vnd wat ick gudhes vormach stedhes tho voren vntfanghen. Wethet lieuen gudhen vrundhe, burgemeister vnd rathludhe der stadh Reuall, dat myne vnd der erlighen burgemeister vnd rath vruntlicke beger vnd bedhe is tho juwen erligheidhen, de dan so woll doen willen vnd helppen dusszem mynes heren dener vnd breffwisszer so vele als recht is als van wegen eines mans genometh Niels Tempen, de sin recht suluest nicht vorfordheren vnd kan formyddhels gebreck vnd schelicheit des spittals; so hefft hee volmechtich gemaket dussen vorgemelthen myns heren dener Hans Ionsson tho vorfurderen syns brodher goudh, de genomth was Peter Tempen vnd vorstoruen is van dusszem jare, Got der sele gnedich sy; so is noch is noch (!) myn vnd der ergedachten burgemester vnd rath vruntlike bede hyr inne dat beste tho doen vmb vnsszes vordeinstes willen; dit vorschuldhe alle tyt war ick kan vnd mach enthegen jw alleszamen, de ick dan Godhe befelle saligh vnd gesunt tho langen tydhen. Geschreuen vp Wiburgh feriaa (!) 4:ta ante festum Bartholomee (!) anno Domini mcd lxxxij°. Katrine Ericksdochter. Adress: Denne erligen vnd woldughsamen burgemesteren vnd rath der stadh Reuall, erem besunderen gudhen vrundhen, truven naberen, holdhen gunner, geschreuen mith gansszem werdiheit."}, {"df": "3929", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3930", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxxij, fredagen nest effter Bartolomej, wåro tesse effterscriffne godemen på en syn ok ranzakan mellom Hartick Japson och Lappiiockiboar på theris åker och eng. Thå befwuno wj så, ath Oloff Larsson hade nwttid itt karpland åker iord i Hwisko åker, thet hörde Stora gården til enskilt offuer alt skiffte, och then teghen åffwan fårsen vnder Stora gården igen, som landboen Per Herka hade skifft met Oloff Stark i Lappiiockj och hans skifftis lagha hosbondan owetterligit, och fornempde Oloff Stark thill sin gambla åker tegh igen, som ligger nordost i samma åker. Item framdelis Stora gården till laxa forsen, som ligger vnder Hwisko åker, och fornempde Henric wedersade laxafårssen och fiskerj och ägnede wnder Stora gården igen, effter thy ath Peer Diækne hade fått tet fiskerj met iorden i rätt skiffte aff fornempde Henric, och en rätt ienkning mellom stora gården och Henrik Larsson på thera skiffte i Hwisko åker och i Taypala. Item befwuno wj ath Oloff Stark hade nwtid itt såton eng i Pitti Sarenkopä i bryst iorden, och i samma theghen mitt i engen hade Henric Larsson i Taypala offuer slaghit itt fong höö. Thomas Olsson Olaff Balk Matz Andersson Matz Olsson Anders Murdtama Henric Oloff[son] Taypala Jacob Murdtama Lille Nelz Ionsson Jöns Rodh Henrich Kikoy Lass Ionsson Taypala."}, {"df": "3931", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3932", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3933", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3934", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione etc. Erbar vnde duchtige Diderick, juwer erbarheiden gutliken vogen irkennen wodanewysz vnse jnwonersche, Kerstine genant, vor vns irschenen is, klegeliken irkennende geuen, se van eynem Arnd geheten tiegen jw iamerliken vnde vnschuldichliken bosecht sall wesen, se ghenen echten man gehat hefft, van der wegen juwe erbarheit or sall genamen hebben ore gudere vnde wolvart, alsz se vns vnderrichtet hefft; dar up wy juwe erbarheit gutliken don weten, vor vns irschenen syn dusse nagescreuen twe framelude alsz Merten Nopa vnde Bertold Berntsszon vnde hebben vor vns to Gode vnde synen hilgen gesworen vnde wargemaket, dat de frowe vorbenomet, alsz Kerstine, eynen echten vnde rechten man tor ee hefft gehadt, Mathias arbeydesman genant, vnde nu ym voriare vorgangen hir tor stede in God vorstoruen is. Vnde wante dan sodane tuchnisse vor vns warmaket vnde gescheen is so bouenscreuen, so tuge wy dat vortan vor alszweme. Worvmme, erbar Diderick, gunstige gude frunt, syn mit gantzer andacht vnse fruntlike bede vmme der rechtuerdicheit willen, sodaner frouwen Kerstinen erbenomet ore armoedt vnde gudere, er affhendigh gemaket, willen weddervmme tokeren, er bohulplik vnde forderlik to wesende vnde van der wegen vnser milden bede geneten moge, vordene wy vmme juwe erbarheit vnde den juwen yme geliken off groteren, wor wy mogen, allewege gerne, de sulue Gode almechtich gesunth vnde lange wolfarendes beuolen sy. Gescreuen [etc.]"}, {"df": "3935", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnse vruntlicke grote to vorn vnd wes wy altyd gudes vormoghen. Ersamen vorsichtigen leuen heren vnd guden vrundes, wy syn denstlicke vnd vruntlicke van juwer ersamen vorsichticheit begheren, dat ghy vnsen borgheren willen vthgunnen vnd vnsetten vns vor vnse geld myt xl oder l last rocghen to hehoeff vnser stad Abo. Juwe ersame vorsichticheit darff dat nicht beuruchten, dat wy den rocghen anders war voren lathen dan to vnser stad hehoeff; dar wille wy guet vorsyn. Wy hebn juwe stad jn uortyden als in deme orloge vntsath myt rocghen vnd ander spisinge vnd willen noch altyd gherne doen na vnsen vormoge, wes jw eder den juwen behoeff ys. Ersamen vorsichtighen leuen heren vnd guden vrunde, dyt ys vnse vruntlike bede to jw; willet vnss dess nicht weygeren, vorschulden wy altyd gherne thegen juwe vorsichticheit jn geliken off meren saken, kent Got, de juw, ersamen heren vnd vorsichtighen guden vrunden, lange gesunt in sinem denste mote sparen. Gescreuen to Abo vnder vnser stades secrete ame dage Mathei apostoli anno Domini lxxxij. Borghermester vnd raed der stad Abo. Adress: Den ersamen vorsichtigen heren borgermesteren vnd rade der stad Danseke, vnsen bisundern guden vrunden, vruntlicke geschreuen."}, {"df": "3936", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3937", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3938", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3939", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3940", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlichen gruss mit vormogen alles guden etc. Ersamme gunstige vrunde, iuveren vorsichtikeyten vruntlich toschriben, als von schippere Claus Berntsons wegen eins vergangenen schipps halp iuveren mitborgeren vnd jnwoneren togehorende, noch vnbetalet sol sin berorende, hab ich dan laten vor mic lesen vnd vornommen etc. Gunstige liebe vrunde, jch vormeynt nach dem mal, als ich nach erkentnisse der guden herren Swedenriches ratdes mit jmme selbs Claus Berntson eins worden bin, dat ich jmme solde ein andre schippe geben vnd solliche guddere alsz de zytd to Abow geretd worden vnd to kauff woren betalen solde, dat auch also gedan habe. Jch weyss jn worheyt, dat myn vogt to Abow jm de gudere clerlichen betalet, vnd ich dede jmme selbs ein gude schippe to Calmaren vnd danck vordienet haben. Jch twyual nicht dare an, ob iuvere ersamheyten ein sollichs wydderfore, jr wolten uch nicht gerne laten hohere dryben. Claus Berntson mag sagen wat he wylle, oppenlich ist, dat he dat selbig angenomen schippe vor dat andre storms halp vorsegelt vnd vorloss, vnd auch solliche gelt vor de gudre, de de tytd gerette worden; ich gelobt jmme nicht, do ich jn betalet hadde, ob he solliche schippe vorlose oder synen kauffherren jr gelt als von mynem vogt to Abow anname, andre schippe vnd andre gelt to geben, icz, als das jderman selbs merken vnd erkennen kan, vngeborlichen were. Herumb bydden ich vnd begere, dat iuvere wysheytten wollen den selben Claus Berntson dar an wysen, dat er sich mit iuwern mitborgeren vnd inwoneren desshalp gutlich vortrage vnd mich forter onangelaget darumb laten, wil ich gern jn allen guden verschulden, vnd ves wore, sollen iuvere ersamheytten wissen, war jnne ich den to liebe vnd willen werden kan, wil ich mich willig finden laten, de Godde langetytd to sinem dienste in vrolicher gesuntheyt halden wille. Datum vpp Stockholm vpp sant Crispinj vnd Crispi[ni]anj dag anno Domini etc. lxxx secundo. Steyn Sturen ryddere, Swedenriches vorstendere etc. Adress: Den ersamen vorsuchtigen vnd wysen mannen borgermeisteren vnd rath der statd Danczigk, synen besonderen gunstigen vnd guden vrunden."}, {"df": "3941", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3942", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3943", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3944", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3945", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3946", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3947", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3948", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vi borgamesthare ok rodmen hii Viborgh kennoms ok vetherligith gørom met tettha vorth øpna breff før allom thøm thet føre komma kan, bodhe før thøm, som nw liffwa, ok saa før thøm, som epther os kwnno ad komma, ad wi haffwom solth thenna breffwisare Powel kannegiwthare enna tompth før viii mark, som fordomdax rodeth thiil hørde. Thiil ythermere visso ok mera bewisnyngh ad inghen honom hyndrar eller kræffwia skal mera før the før:de tompth, tha hengia wi vorth sthadz insigle vndher tettha breff. Datum anno Dominj m cd lxxxij."}, {"df": "3949", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Yksityiset", "transcript": ""}, {"df": "3950", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3951", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3952", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3953", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "M[i]nenn frunntlyckenn gruth vnndt gutlycke ouerbedinghe wesz ick vmb iuwer erszamenn wyszheide willenn ghudesz vormach stets vorgeszannth. Ersamenn vorszichtighenn vnndt wollwyszenn beszunder ghudenn frunnde, ick jnnbilde my ganntz nenenn twyuell, juwenn erszamenn wyszheidenn woll vordencke, dat jck jm vorledenne szomer en schriftlik benalede by mynem dennre Hannsze Wulfram, dat myne rogghe, nemelick lxv last, denn jck alhir vann Wyborch gheschepeth vnndt vorhopeth hadde westwart tho kamen, vormytz mynnsz jn Reuall schriftenn, tho mynem bestenn vnndt fromenn wes my hehoeff dede wedder herwerdt tho bestellennde, vnndt sust de sulue rogghe vann wedders vnndt wynndes haluenn nat waerdt vnndt so vort tho Danntzike quam, dar he noch licht by Godert Wynntmolre wedder vppgedrageth, vnndt bat by dem szuluenn mynem dennre, gy, leuenn frunnde, my ene vnuorhindert wolden vthstedenn gelyk woll tho mynem bestenn westwart to schickenn. So jk my ganntz vorhopet hadde, nene vorhinderynnghe van jw dar jnne szolde ghescheenn synn nach deme de rogghe jn Prusenn ghewassenn ofte gekoft wasz vnndt des na beger nein egenntlik antwort enfinghe, so jk my vorhopen was, vann juwen wyssheidenn oft mynn egene gut mochte uthghestedet werdenn vppe dat pass; sunder de sulue mynn dennre berichtet my vth juwenn wordenn, dat sodane rogghe solle my volgenn wor jk ene beger vppe dat uorjar, des jck jw leuenn frunde bedanncke, wenn deme also gescheenn mochte. He heft aldar myt jw ouer eynn jar gelegenn. Hadde gy ene uth gestedet jnn der tydt, my were woll proffyt dar jnne ghescheenn, beyde tho vorkopennde vnndt tho kopennde wes my behoeff dar vor dede, vnndt bidde ouer eennsz, gy, leuenn frunnde, id alszo dar mede willenn voruogenn, dat jk deszhaluenn nenenn grotenn schadenn lydenn ofte sust mer dar vmb schryuenn derue. Kann jk dess gelykenn my ghutlick vnndt fruntlik irkennen latenn jnn gelykenn ofte groterenn gescheftenn, sollenn an my vindenn altydt enenn gudenn frunndt, juwe erszame vorsichtige wyszheide, de jk Gode gsundt beuale tho lannghenn vorhopedenn tydenn. Gegeuenn vppe Wyborch am auennde purificacionis Marie anno etc lxxxiij°. Laurennsz Axelszon tho Aarstede, ritter, houethman vppe Wyborch etc. Adress: Ann erszamenn vorszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn hernn borgermeysterenn vnndt radtmannenn der stadt Danntzicke, synenn byszunnder gudenn frunnden vnndt ghunnrenn."}, {"df": "3954", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Philppus Thomasson, häredzhöffdinge j nidre Satagundh, kennes i thetta mit nerwarandes opet breff, then tiid iak lagmanz tingh hiölt met almogen aff nidre Sastamala sokn pa velbördigx manz vegna Hartwiik Jacobssons, lagman i Norfinne lagsa[g]w, beskeden swen Niels Jonsson, ffogde offuer Satagund, Erik Ragwalson, häredzhöffdinge ther same stadz, ok i flere gode men nerwarv aaren effter Gudz börd mcdlxxx pa thet tridie aared, lögerdagen effter kindelmessa, tha kom fore retta Jacob i Törffwis ok hans skifftesbrøder met eth Olaff Pederssons dombreff, ffordom vnder lagman j Ffinland, wriffwit ok oslited ok i alle matto oforderffwed bade breff ok incigell, huilked for:ne dombreff velbordigh herre her Henrik Clawsson till [Kaskis*] stadfest ok gillad hadhe, ludende ord fra ord som her effter scriffwas: Jag Henrik Clawsson, ridder ok lagman j Norfinne lagsaw, kennes ok gör weterligt met thetta opna breff (etc. Se n:o 2895). Ok huilket forscriffne breff jak sköt till thesse xij j nempden satho: Jönis smed, Anders Hwmaynen, Jöns Vakkaynen, Jöns Hokoy, Niels Pawelsson, Niels Korke, Laurens Penni, Olaff Laurensson, Jöns Kwtaynen, Olaff Matskap, Niels Tala ok Eskill Sotka; the alle ther om görlika ransakade, vitnade ok effter swore, at för:de breff war laglica ok skelica giffwet ok j alle matto saa i sanningen är som offwan fore scriffwet stor. Effter there ransaken, vitne ok edhe dömpde jak berörde breff ok raar staduge, faste ok obrotzlige halles wiid hwars thera vj march for lagmanz dom. Till vitnesbörd beder jak velboren man Erik Ragwalsson henge sit incigle met mit for thetta breff, scriffuit anno, die et loco ut supra."}, {"df": "3955", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth myth vormoghe allisz ghudenn stets voͤrenntfannghenn. Erszamenn, vorszichtighenn vnndt wyszenn herenn, byszunnder leuenn naber vnndt ghudenn frunnde, alsz yck vorsta vth sommyghenn muntlyckenn woͤrdenn, der my Hannsz Becker, mynn dennre, berichtet heueth, so dat he vppe dat nyge myth jw sy jnn borghe hanndt ghekamenn vann mynnsz rogghenn weghenn myth namenn xv lesten, denn he vann myne weghenn westwart schepede etc. Ysz myne anndachtighe bede vnndt frunntlyke begher, gy, leuenn naber vnndt frunnde, willennt alszo vorfoghenn, dat he deszhaluenn vann myner wegen desz schadenn, eme tho gerekennt, vann brokes weghenn moghe ennthauenn synn vnndt dat her Hinryck Honnynnghuzenn, juwe mede radtstolbroder, vnndt synn szone jnn der mathe nene bekummerynnghe deruenn lydenn, wente de rogghe jo mynn eghene was vnndt, kennet Got, jk Hansze Becker vorscreuen, dussenn bewyszer, tho myneme bestenn westwart gheschicket hadde. Wesz jk hyr anne myne fruntlyker bede vnndt guder nabersschopp ghenethenn moghe, late jk my gerne, oft id syk also gheuelle, jnn gelykenn vnndt vill groterenn gheschefftenn tegenn jw vnndt de juwe ghunnstich vnndt forderlik irkennenn. Bidde jk, leuenn herenn, ouereennsz, oft jk wurde vppe dessenn zomer tho kamenn ennyghenn rogghenn myth jw tho Reuall sendenn, gy id willenn alszo ghefligenn, woͤr he her kame vann Wyborch ofte Razeborch, dat he vnuorhindert vann myner weghenn moghe gheschepeth werdenn jnn enem holk, twe ofte dre, wo sik dat denne vindenn mochte, my dar anne nenenn vorfanngh tho scheende, vorschulde jk gerne wor jk kann vnndt mach tegenn juwe erszame wyszheide, de jk Gode almechtich jnn lanngher wolfardt salich vnndt gszundt beuele vnndt my juwe vnuorhinderde fruntlike anntwort tho benalen. Gegeuenn vppe Taffuesthuzenn desz mydwekenns na Mathie apostoli anno etc. lxxxiij°. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch etc. Adress: Denn erszamenn vorszichtighenn vnndt wyszenn herenn borghermeysterenn vnndt radtmannenn der stad Reuall, synenn byszunder leuenn naberenn vnndt ghudenn frunden."}, {"df": "3956", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3957", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlyckenn gruth mith vormoghe allisz ghudenn stets voͤrenntfannghenn. Erszamenn voͤrszichtighenn vnndt wyszenn herenn, byszunnder leuenn naber, ghudenn frunnde vnndt ghunnre, alsz yck ame latenn schreff by Hannsze Becker, mynnem dennre, bidde yck noch myth frunntlycker anndacht, oft yck sommyghenn rogghenn jnnt voͤr joͤr myth jw tho Reuall vppe de wyck ofte ynn de hauenne wurde senndenn, gy, leuenn herenn, gude naber vnndt frunnde, my dar anne willenn nycht vorhynnderlick weszenn, jck enne moghe vort ladenn vnndt schepenn woͤr yck enne gerne hadde, tho mynnem proffyte vnndt bestenn vmbe tho slannde, will jk my gerne latenn gutlik vnndt frunntlik irkennenn jnn gelycker mathe vnndt groterenn gescheftenn tegenn jw vnndt de juwe, oft syk de tydt alszo wurde vorlopenn. Vnndt ofte jk sommyghe breue ann denn bisschopp vann Ozell wurde senndenn, jsz mynn begher, gy sehe nycht vppholdenn vnndt latenn sehe erenn wech gann, wennte jk hebbe woll voruarenn, dat gy, leuenn frunnde, hebbenn de breue beth her tho inn juwir stadt gethoueth, de jk jme vorledenn zomer vppe Razeborch schreff, alsz jk nha Gotlannde wolde szegellenn, dar doch mynnsz broders nu kumpthors tor Parnow schryuer vnndt noch twe vann synenn dennrenn by werenn, da jk sehe vann my anntworde. Dot woll, latet sehe Hannsze Wulfram enntfannghenn, dat he se deme gudenn manne brynnghe. Jk hebbe frunde dar vmbe bekoret, dede my vnndt denn mynenn myth eme woll sollenn helpenn rechtes bekamenn; jk wiste anders nycht denne dat de suluenn breue werenn stracx erenn wech do gegann; hadde dar ok ouer wat ghescheenn, so jk my dar anne genach vorwaret hadde, weme solde menn denne de vorszumenysse hebbenn tho gerekennt etc. Ok vorkundygeth de gude mann my vppe synenn preddykstolenn vnndt maketh vele sermone vann my vnndt mynenn frunndenn, jk sta jo noch nycht jnt kalannder gheschreuenn ok hebbe jk noch nene myrakelle eme bewyszeth; desz gelykenn deyt he in synenn beer collacienn vnndt let dat blat vaste wannckenn. Doet woll eynn myth mynnem broder kumpthur tor Parnow, vnnderrichtet denn gudenn mann, dat he my vnndt denn mynenn gelik vth gha vnndt do nu dat he doch myth Godes hulpe gelyk woll doen sall, wenn em hyr negest myrakelle ghenoch bewyszeth synn, juwe vnuortogerde anntwort my tho benalenn vnndt syt Gode deme Herenn salich vnndt gszundt beuolenn myth alle denn juwenn. Gegeuenn vpp Taffeesthusz ame sonndaghe Oculi anno etc. lxxxiij°. Laurennsz Axelszonn tho Aarstede, ritter, houethmann vppe Wyborch etc. Adress: Denn erszannenn (!) voerszichtighenn vnndt wyszenn mannenn herenn borghermeysterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunnder leuenn naberenn, ghudenn frunndenn vnndt ghunnrenn."}, {"df": "3958", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione &c. Erszame her Johan, sunderlinge gunstige, gude frundt, alsz dan sommige van vnsen medeborgers myt juncker Wilhelms frouwe van sommige erfftalis wegen noch in twiste stan van der wegen, dat sodane gelt, juwer ersamenheit wol witlik alsz benomlik xij(c) mark Rigisch, nicht uthgekomen syn vmme sommige broxsamheit, se geen touorsicht van der stad Stoxholm off Abo dirlangen mogen vor namaninghe &c., dar enbouen dan de erbar vnde gestrenge ritter her Jwer Axelsszon, vormiddelst anbringendes wegen des ergenanten juncker Wilhelms vann Velde, sommige rosteringe etliker vnser medeborger gudere to Wisbu gedan hefft, so villichte juwe ersamheit wol dirfaren hefft &c. Hebben* hir vmme eynen vnser medeborgere sendebodes wise uthgeferdigen myt den ersten vppe palmedach (= 23 mars) to Wisbu to wesende vmme sodane sake, so verne id tolangen mochte na der vordracht hir to Reuall vormiddelst dem werdigen heren vnseme kumpthur her Spar van Herden vnde ander guden mennen in juwer medewetenheit dar up beramet, to vorforderende. Duchte vns der haluen wegen wol geraden wesen, na deme juwer ersamheit de sake jw suluest mede andrepende is vnde der suluen sake vmmestandt wol weten, wo id hir tor stede vordragen is na lude eynes vorsegeleden breues dar upberamet, gy juw suluest personliken mit dem ersten dar ok hen benaleden, de sake vndernamen mochte werden, eyn iszlik, dar he recht to hedde, dirlangen mochte, dat de vnsculdighe kopman van der wegen nicht boschediget worde vnde synen frigen wech mochte holden, groter moye vnde twist dar van risende to midende; bogheren des mit dem ersten jwe scrifftlike vnvortogerde antwerde, vordene wy andechtigen vmme desulue juwe ersamheit &c."}, {"df": "3959", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione. Erbar vnde gestrenge ritter vnde here, gunstige gude frunt vnde gunner, orer gestrengeheit breff ame guden donredage in datum dusses breues entfangen in ouerlesende to gudermate vorstan hebben, dar dan juwe erbar gestrengeheit ynne bogherende syn, sodanen roggen, alsz ore gestrengeheit hir tor stede in vnse wyck senden werden, den suluen vnvorhindert den juwen willen laten folgen dar id en boqueme is. Vogen dar up juwen erbaren gestrengeheiden gutliken to weten, dat de rogge vnde korne van vnseme gnedigen heren deme meistere noch tor tyd uth to schepende eynem jszliken vorboden is. Vorlopen de tyde sik alszo, dat hir korne uthgande werdt, alsze id willichte vor ogen wert komende, sal juwe erbar gestrengeheyde id geneten uth to schepende gelik den vnsen. Alsz dan ok juwer erbar gestrengeheit breue furder vormelden alsz van wegen sommige breue an den heren van Osel to wesende, de wy in vnse stad sollen getouet hebben se oren vortgangk nicht hebben mochten; erbar, gestrenge here, de id juwer gestrengeheit by gebracht hefft, wy sodane breue sollen getouet hebben, de secht synen willen dar ane vnstrafflik. Orer gestrengeheit scriffte, wy God dirkennet, dar ny upgedacht hebben, noch wetenheit van sodanen breuen vorgekomen is*, vnde vorhopen by orer gestrengeheit vns ane twiuel des wol vorlaten, de sulue juwe erbar gestrengeheit Gode almechtich &c."}, {"df": "3960", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erbar gestrenge ritter vnde here, gunstige gude frunt vnde gunner, alsz wy dan vormals juwen erbaren gestrengeheyden dycke vnde vake dat vmmestand in der twistigen saken tusschen dem duchtigen Wilhelm van dem Felde vnde syner husfrowen vnde sommigen vnsen medeborgers gescreuen hebben Wilhelm gutlike vnderrichtinge to donde, he den vnsen eynen seker touorsicht van der stad Stoxholm offte Abo bekoueren mochte, dar ynne se van en quiteret worden mit eyner betalinge vor namaninge, de vnsen alle wege vnde noch iegenwardich ouerbodich syn gewesen der vordracht eynes vorsegelden breues dar upberamet genoch to donde, ffurder de vnsen ok dycke vnde vake syck by oren gestrengeheyden mit scrifften beropen hebben ore recht myt dem duchtigen Wilhelm by der stad Lubek to bliuende vnde dar suluest genszliken uth to dregende vnde en beth her to doch nergende to dingen mochte etc. gelik* de suluen vnse jegenwardigen sendeboden oren erbaren gestrengeheyden gude vnderrichtunge donde werden. Bidden hir vmme andechtigen vnde fruntliken juwe gestrengeheyde den suluen vnsen sendeboden behulplik vnde forderlik willen syn an oren rechten eynem isliken wedderfaren moge, wore recht is, vppe dat de ghemene farende kopman sodanen drepliken schaden vnvorschuldigen nicht liden dorue; vordenen wy andechtigen vmme juwe erbar gestrengeheide, wor wy mogen, de Gode den heren gesunt vnde lange wolmogende &c."}, {"df": "3961", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntlicken grote myt vormoghe alles guden stedes vnd altyd to vorn. Ersamen vorsichtigen leyuen heren vnd guden vrundes, wy dancken juwer vorsinnicheyt altyd gherne vor dat antword, gy vns schreuen wppe den rocghen wy vmme schreuen in den herueste etc. Als juwe ersame vorsinnicheyt dan screff, ed solde wesen vorboden juwer ersamen vorsichticheit myt vorderen jnhoelde juwes breues, so wy wal hebn vntfangen vnde gutlicken vorstan; warvmme, ersamen leiuen heren vnd vorsichtigen guden frunden, js noch vnse hoechlicke bogher to juwer vorsichticheit, gy vns willen vnsetten myt xl eder l last rocghen vor vnse reyde penninge; kan juwe ersame vorsichticheit vnderkomen vnde voruaren, dat vnse borger den rocgen anders war schepen den to Abo, wy borgermester vnd rad der stad Abo willen dar to antworen to rechte, war des juwer ersamen vorsichticheit gud dencket. Ersamen vnd vorsichtigen leiuen heren vnd bisunderen guden vrundes, dyt is vnse vruntlicke bede to jw, gy vns willen nw vntsetten myt sodanne bode vnd scriuelse wy to juwer ersamen vorsichticheit hebn; vorschulden wy altyd in gelicken vnd meren zaken, kent Got, de juwe ersamen vnd vorsichtigen leyffde to langen zaligen tyden in synnem denste mote sparen. Gescreuen to Abo des naesten donredagx na deme sondage Quasimodogeniti anno Domini mcccclxxxiij. Borghermestere vnd radmanne der stad Abo. Adress: Den ersamen vnd vorsichtigen mans borgermesteren vnd radmanne der stad Danseke, vnsen getruwen vnd bisunderen guden frunden, vruntliken geschreuen."}, {"df": "3962", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, quia in ecclesijs cathedralibus et collegiatis, in quibus interessentibus diuinis quottidiane distributiones dantur, illarum canonici et persone ceterique in eisdem ecclesiis beneficia habentes diligentius deseruiunt in eisdem diuinis et curant sollertius illis interesse quam faciunt in aliis ecclesiis, in quibus huiusmodi quottidiane distributiones interessentibus diuinis non dantur, et etiam quia ex huiusmodi diuinorum assidua et deuota celebratione in ecclesiis ipsos (= –sis) decor et venustas et confluentis populi ad easdem deuotio cum animarum salute suscipiunt incrementum, jdeoque, ut in singulis Vpsalensi et illius prouincie cathedralibus ecclesiis diuina officia debite peragantur et huiusmodi decor et uenustas ac populorum deuotio cum illis suscipiat (= –piant) incrementum, suplicant deuote e. s. v. creature Jacobus archiepiscopus et ceteri episcopi prouincie Upsalensis, quatenus ipsis, ut in singulis Upsalensi et alijs cathedralibus et collegiatis ecclesiis ciuitatum et diocesium Vpsalensis prouincie de cuiuslibet ipsarum ecclesiarum prouentibus vnam massam de quottidianis distributionibus dandam et ministrandam canonicis et personis ecclesiarum earundem interessentibus pro tempore diuinis in eisdem ecclesiis et inter eos iuxta prouidam, equam et proportionabilem [divisionem] ad instar aliarum ecclesiarum, si que sint in partibus illis aut alijs eis uicinis, diuidendam, et si aliunde prouentus pro huiusmodi massa ordinanda haberj comode nequirent, illam de grossis fructibus prebendarum, dignitatum et beneficiorum ecclesiarum earundem ordinare possent et ualeant, fructus etc. prebendarum, dignitatum, personatuum, administrationum et officiorum aliorumque beneficiorum huiusmodi in totum uel pro parte, prout eis uidebitur, perpetuo uel ad tempus masse predicte quottidianarum distributionum applicando et appropriando vel que necessaria eis uidebuntur pro diuini cultus augmento in eisdem ecclesiis et manutentione et conseruatione distributionum huiusmodi concedere et mandare dignemini de gracia specialj cum potestate statuendi etc., non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac ecclesiarum iuramento roboratis statutis ceterisque contrarijs quibuscunque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur de consensu quorum interest, in presentia d. n. pape. P. Salern. Et in singulis metropoletanis cathedralibus uel collegiatis. Et quod si aliunde comode prouideri nequeat, possint de grossis fructibus prebendarum ordinari. Et cum statutis super his pro manutentione distributionum et censurarum ac penarum appositione. Et quod archiepiscopus cum suffraganeis uel maiori parte ipsorum premissorum uel quilibet eorum faciant in sua ciuitate et diocesi, prout eis plus placuerit. Concessum ut supra P. Salern. Datum Rome apud sanctum Petrum idibus maij anno decimo."}, {"df": "3963", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3964", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nygård", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Iwer Axelson, riddere etc., kennes oc for alle vitherligt gör, at iach er kerlige til eens vorden i dag med erlig oc welbyrdigh man min kere swager her Sten Sture i Gripzholm, riddere, Sweriges rikes forstandere, nerwärendes velbyrdege men her Niels Ericsson, riddere, Arwid Trolle, Jörgen Agesson, Knwt Pose, Sweriges rad, Bentt Agesson oc Hans Person, vepnere, i swa motte, at iach hawer antwordet for:ne min kere swager her Sten slotzlofwen paa Viborgs slott oc stad, sancti Oloffsborg oc Tawastehus; oc hwat spisningh, pwlwer, verge oc annit han lader mik antworde paa Borcholm, thet skal Knwt Pose hafue fullemacht til hanum igen antworde paa Wiborg oc sancti Olaffs borgh. Item hwat lösöre, guld, sölff, penninge oc kläde, som fru Eline tilhörer epter sin döde herre her Eric Axelsson, Gudh hans siäl nade, vnnentagne bysser, verge, spisning, som pa for:de Viborg oc s. Olaffz borg ere, them skal hwn ohindret anamme oc afföre hwart hwn wil. Och skal velbyrdig man her Götzstaff Karlsson hafue sitt wisse bud ther hos at anamme sin deel paa sin hustrus wegne. Hafuer nogre andre her Ericz arfwinge ther til siden noget tiltaal til them om for:ne arff med rette, thet rettes for riksens rad och dom. Framdelis lofuar jac och at tilsigs mek ey Borcholms slott oc Öland aff riksens rad for eth frijtt brwkeligt pant, tha skal for:de slott oc land komme frijt oc vmbewaret til Sweriges crone strax epter min död vtan alt hinder. Och skal tha slotzlofwen staa til for:de min swagers her Stens och til the firä gode herrers hand som the andre slotzlofuer tilstaa i Swerige. Item hafuer iach oc anammit slotzlofwen paa Raseborg aff for:de min kere swager her Sten, och skal iach hollene til hans hand. Worder honom forstacket, tha skal hwn holles til the firä gode herrers hand, som slotzlofwen tha tilstaa i Swerige. Och nar min kere döde broders barn, her Laurentz Axelssons, Gudh hans siel nade, hawe haft for:de slott i thige samfelde aar efter min död, tha skal strax for:ne slott medh landh och län frijtt och ombewaret komme til Sweriges crone igen vtan alt hinder och hielpperä. Thette for:ne lofwer iach stadugt, fast och obrötliget at halle wedh min christelige troo, äre och sanningen, vtan alle hinder och hielpperäde. Tess til ydermere stadfestelsse och högre forwaringh tha lader iach henge mitt jncigle med for:ne velbyrdige mentz jncigle til vitnessbyrd neden wed thette breff, som giffuit och giort er pa Gotland, i Nygardh i Westräde sokn fredagen nest fore sancti Johannis baptistæ midsommers dagh anno Domini millesimo quadringentesimo octuagesimo tertio."}, {"df": "3965", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3966", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3967", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inventaariot, Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxxiij, in profesto Marie Magdalene, anammet iac Elyene Gøstaffes dother til migh aff mit fadhebwr pa Wiiborgx slot thesse effterscreffne sticke i ærliig oc welbiurdug [mens] nerwaro Knut Pose, Effert Ericsson, Claus Agesson oc Niels [Bo]osson, vebnere, beskeden swen Knut Ericsson oc Niels scriffuere pa heterlig oc wellburdug quinnes ffrv Karine Ericxdothers vegne, først aff thet fadhebwr wedher cappellet: xij sølff stobe, huert wti annet, thet xiij:de war loget, oc woff ix oc xx lødig march sølffuer; jtem ander xij stobe, huert oc i annet, woffue xxix lødig march oc ij lot, oc then xiij:de war loket; jtem xij stobe, huert wti annet, xiij:de war loket, oc woffue xxxiii[½] lødig march oc i lot; jtem vij stobe, viij:de loket, woffue xiiij lødig march iiij lot mynder; jtem vij sma stobe, viij:de loket, woff v lødig march; jtem xij stobe, xiij:de loket, woff viij lødig march; jtem v stobe, vj:te loket, woff iii[½] lødig march oc iiij lot; jtem en solff taffle, woff xi lødig march; jtem ij gamble solff stobe, woff vj lødig march v lot mynder; jtem xv solff beekere met ij loock, woff xxv[½] lödig march oc vj lot; jtem ij oc xx gamle skaaler, woff xvii[½] lødig march; jtem ij gamle brede skaler, woff iiij lødig march oc v lot; jtem viij sma gamle skaaler, woff vj lødig march ij lot mynder; jtem iiij horn met sølff beslagne; jtem en horn, beslaget met koper, forgilt; jtem een sølff kanne, woff ix lødig march vj lot mynder; jtem en sølff bolle met eth lock min herre gaff ffrv Ingeborg, her Gøstafz, til testament; jtem j perlebyneck; jtem j haltzband, forgiilt, woff v lødig march, iij l (?) vægher vj lødig march; jtem i forgiilt bælte, woff iiij lødig march iij lot mynder; jtem i forgilt krone, woff vj lødig march oc ix lot; jtem v(c) [mark] gamle ortuger; jtem i parlæ krws; jtem iiij dwge met cylke wtkastning; jtem vj Lesne dwge; jtem ij wighne dwge; jtem xj dwge ræt oc slæt; jtem een dwg met heden søm oc blatraadh; jtem en skip dwg; jtem en dwg met sylkesprangning oc wtkast; jtem en dwg met cylke i heden søm; jtem en dwg met tiist garn oc wtkast; jtem v dwge wtkaste met sylke; jtem en dwg met stockespragning; jtem i par grend laghen met kryning; jtem ij par wlne laghen; jtem iii[½] par gamle laghen; jtem iij handklæde met cylkesprangning wtkast; jtem iij handklede met heden søøm; jtem viij wtkaste met cylke; jtem ij bordhandklede wtkaste met cylke; jtem ij bordhanklæde met blaatraad; jtem en dwg met blatrad wtkast; jtem i par syængte laghen met kryning; jtem xv par blegte laghen; jtem i par met spragning: jtem i par met hwiid spragning; jtem ij handklæde met stockespragning; jtem i handklæde met dragen søøm; jtem i met blatrad; jtem ij hwige handklæde; jtem xij cylkesparlaghen, ny; jtem iij gamle; jtem en gwlflæde; jtem en sløyere; jtem iiij cylketægen; jtem en røt arnest tæghen; jtem iij tæghen met gwlskynd met bla køgler wnner; jtem eth tæghen met lerit opwnner; jtem iij dyner aff flogeel; jtem viij floyeler ørnegad; jtem iiij cylke ørnegad; jtem en kyste met drætter off aarnest oc spragning til tw stwer; jten vj ryder; jtem viij aaklæde; jtem viij leerlaghen; jtem ij tæppette; jtem i huvit fæld met bomwld; jtem en stor fode grydhe, en panne; jtem v groffue mollwger huer wti annen; jtem iij sma mollwger; jtem xxxiij gryder; jtem en stor kwlgryde; jtem en koper panne; jtem iiij gamle tæghen; jtem ij eengelst tæghen. Jtem wti thet andre fadebwr: iij oc xx sømmet bænckedyner met sømskynd wnner sticket; jtem iij dyner met klæde oc gwlskynd; jtem iiij gwlskyndz hyonder; jtem xvij boonete oc footeklæde; jtem xvij bænckeklæde; jtem iiij drætter, in vigens lader (?); jtem v ryeer; jtem ij fyndzske tæghen; jtem ij graa weeber; jtem hwide weeber; jtem iij hwide klædes weber; jtem iij gamle bordwge; jtem x par laghen, onde oc gode; jtem viij syengebwlster; jtem vij howet bwlster. Jtem wti thet tredyæ fadhebwr: iij oc xl kæffter, som her …ff mec, iiij armbørst oc vj hiernhatte; jtem i[½] tunne skypwapen; jtem vj lotbysser; jtem en fiæring bræckskiffuer; jtem i tunne swawel; jtem ix armbørst, tog jac wt iij, som jac gaff Claus Agesson, Effert Ericsson oc Niss Boosson; jtem iij lotbysser; jtem een god fiæring pwluer; jtem xxix sma koper kædle, woff i[½] skippund [4½] lisspund mynder; jtem ij gryder, woff [½] skippund oc i liispund. Jtem wti fiærde fadhebwrit: vij och xx koperkædle, sma oc store; jtem een stor k…. ij gryde, woff til hobe [½] skippund och i liispund; jtem er stor teenflaske; jtem i …… Thes til mere wisse …..nesbird haffuer iac ladhet gyort ….. skræffter met a. b. c. d. e. f. …."}, {"df": "3968", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ovanåker", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Koortt Harttwijcksonn aff vapn gör vitterligitt, att vppå then tijdh mitt bröllop war i Arffwasala arom effter Gudz börd MCDLXX, söndagen näst effter sancte Birgitte dagh, tå gaff iagh min elskelige hustru Birgitte, Hendrich Flemingz dotter, till hedher och mårgongoffuor på rettom hinderdagh trihundrade Stockholms marcker reedhe peningar i sådana motto, att iagh tå förplichtade migh, att iagh skulle henne weder leggia the tryhundrade marcker i gott iorda goodz innan natt och åhr. Och effter thet att thet icke in till thenna tijdh skeett är, tå wederlegger iagh henne med min fullkomligh gode wilia och met min näste frender och vens rådhe till bätringh min sätegård Kolldelbolsta, liggiandes opå Åland i Finneström sochn, som mig med rätt arff tillfallen är effter min fader Hardwik Olsson och twå mine bröder Michill och Jesper, Gudh theres siäl nåde, i hwilchet arff min käre modher hustru Kadrin i Sonnaridh och både samsystror Kadrin och Margreet lyka mykit fingå till arffz med migh emot förrörde Koldebolsta. Och foghar Gudh oss till samman med arffua, tå skola thee morgongoffuor wara wår barnom för möderne och icke för fäderne. Haffuer och så Gudh thet så förseett, att wij barnlöse åtskilies, så behålle thenn thet förrörda mårgongoffuo, som effter thenn andra leffuer. Och tesse wåro wijd[eru]aremen: wåår fadher i Gudi biscop Koortt i Abå och Har[t]wijck Jacopsonn, wåpnär; och tesse effter:ne tolff frijborne menn wåre faste i åfftanemde morgengoffuens, som är Erick Ambiörnsson, Nils Gregerssonn, Gunnar Oluffzsonn, Andres Gregersson, Herman Flemingh, Larss Jonssonn, Oluff Balck, Matz Ladiss (= Larensson?), Poffuall Jonssonn, Jacob Hendrichzsonn, Albrecht Hendrichzsonn och Jönss Hokonssonn. Till ytermera stadfestelsse och högre förbetringh att iagh tesso effter:ne mårgongoffuor fullkomliga tilstår, tå beder iag ödmiukeliga förrörda wärdig fadher biscop Koortt, Hartwijk Iacopsson och någre aff the wälbördige faste men, att the lata hengia sine secreter och insigle på alles theres vegna för thetta breeff med mitt egit, som giffuit och skriffuit är i Offuanåcker vppå Åland åår effter Gudz börd MCDLXXXIII, vpå sancte Mariæ Magdalene dagh."}, {"df": "3969", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Myttäälä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the danne män, som thette mitt närwarendis opne breff ffore kommä kan, kennes jak Oleff Jönsson, häredtzhöffdinge i Sexemäki härade, [at] anno Dominj mcdlxxx iij, om ffredagh näst epther Tibursse dagh, tho hölt iach wijnthertingh med almogan i Pälkenne socken i Mytteleby i närwaro ährlig och wälboren manne (vägne) Hans Dengnz pa Knuth Posse wegnä och Magnus Olsson, ffougte ther samme stadz. Tha kom ffore migh a eth setthet tingh Heijky Hijppäre, Hijnze Hautho, Michil Rodtzelaynen, Jöns Hilkenen, Magnus Taustela, Oleff Hauka, Hinze Mijtton, Lasse Hampan, Bent Kwmmelaianen, Cauppe Perika, Lasse Kangais, Per Clemetson och Eskil Tauranen, the vethnadhe och soro, at Oleff Kuckonen och hans skiptesbrödher haffua ingen andell j Onkala wtmarcker wthan i enn sweth epther syn andell, som gode men kwnne ransaka adt hans del är. Äpther sadanne vetne och skelom och edhe tha dömde iach Onckala bo syn utmarcker frij met aarswexthen och synekosten igen innan iij wycku wed theris iij marcker ffor myn dom, och Oleff Kukkonen sack til xl marcher ffor weldhet, fforty adh han haffuer gaath in pa theris wtmarkar. Och the xij i nempdene satho ffulelega tillstode, ath swa i sanningene war; oc thesse eptherscrifne the i nempdene satthe, som äre Oleff Eskilson, Æruast Huctis, Lasse Tommason, Oleff Kuckonen, Henric Rostilast, Oleff Pämarinen, Josse Karo, Per …orucke Henric Polson, Victher Kuhalaste, Lasse Polsan och Per Jeruenen; thesse eptherscreffne tw witno sore, adh thette äre theris rette ror them i millan, Per Clemetson, Eskill Tauronen, fforste roen Keskene Toresierue och till Halkesiluaskoske och Halkemeliasiocke och saa roo retth i Herkenkiui. Til ytermere wijsse och vetnesbördhe tha trycker iach mitt jnsigil a ryggen a thetta breff, som är scriffuit dagh oc aar som fforscriffuit staar."}, {"df": "3970", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3971", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3972", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione &c. Erbar gestrenge ritter, gunstige here vnde gude frundt &c., alsz wy dan ym vorleden voriare by juwe erbare gestrengeheiden sommige vnse sendeboden vmme eynne fruntlike vordracht to bekouerende tusschen deme duchtigen Wilhelm van dem Velde, syner husfrowen vnde sommigen vnser stadt ynwoners uthgeferdiget hadden der vnsen ore sake dar suluest touorklarende vnde doch leyder to ghenen dingen komen mochten, gelik oren gestrengeheyden wol dirkunt is &c. Erbar gestrenge here, gunstige gude frundt, na deme de vnsen sick vorboden hebben sodane summen geldes na des breues vordracht dar up beramet ouerbodich syn uth torichtende alsz xij(c) marc Rigisch vnde vort de vi(c) marc R. des duchtigen Wilhelms frowen van oren seligen halffbroders wegen angestoruen ok ouerbodich syn, bidden hir vmme ore erbare gestrengeheyde sere andechtigen vnde fruntliken dem suluen Wilhelm noch gutlike vnderrichtinge to donde, he sick in sodaner vorbedinge wille to freden stellen dorch ore gutlike vnderwysinge vnde neme dar he recht to hebbe, uppe dat gemene vnsculdige vorende kopman des nicht entgelden dorue, des he ny genaten hefft, so wy to oren gestrengeheyden eyn gantz touorsicht hebben vnde nicht myszhapen dat beste dorch rechtferdicheit dar ynne noch bearbeydende werden, dyt vor ogen hebbende vnde anseende, dat de yenne, de sodane gelt sollen uthrichten, nichtes hebben vnde bouen de bestemmede summe geldes nicht vormogen, vnde dar dan nicht en is, kan nemant wes dirlangen; ok moghen ore gestrengeheyde irkennen de orer nicht genaten hebben, dencken orer ok nicht entgeldende noch vor se gelt uth to leggende offte to spildende, dyt ore erbar eddele gestrengeheide willen to herten nemen vnde dorch rechtferdicheit dat beste hir ynne prouen vnde bearbeyden, eyn iszlik, dar he recht to hedde, dirlangen mochte vnde de vorende kopman der haluen vnbeschediget bleue, vordene wy vmme de sulue ore erbare gestrengeheyde andechtigen vnde gutwilligen wor wy mogen, de Gode dem Hern &c."}, {"df": "3973", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3974", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3975", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle dandemæn thetta breff hendher føre koma kænnes iak Philppus Thomasson met mith nærwarandhes øpne breff then tiid iak somar ting hiølth met almogan i Kwmo sokn i beskeligx swens nærwarv Niels Jonsson, fogudhe ther sama stadz, oc i flere godhe mæns nærwarv anno Domini mcdlxxx iij, manedaghen nest epther sancti Mathei dag, kom for rætthæ Michil Olsson och kærdhe til Erik Karis om en eng, som for:dhe Michils fadher panth leth Erik ffør xiii mark och wæl haffuer nw staad i xx aar, hwlke for:dhe eng Pædher Swærd til førendhe dømpth hadhe Michil til oc Erik til sine pæningga jnnen 3 wikur och swa længhe haffuer staad som til førendhe scriffuit staar; hwlkit ærændhe iak skøth til thenne epter:ne screffne xij j nempden satho, som ær først Jøns Hardell, Andhers Lempon, Jøns Kalinen, Jacob Valan, Henrik Jærre, Pawell Laurensson, Olaff Nielsson, Niels Pelhola, Jøns Færewe, Erik Karis, Jøns Sonni oc Henrik Hintzsson, the ther om ransakade, vithnadhe oc fullelighe til stodho, ath Erik Karis hade sva longelika biith oc bedit syne pæningga och han thøm haffuer haffth i swa longhan tiid øffuer lag och doma. Epther sadana ransakom, vithnom oc skælom dømdhe iak for:de eng stadug oc fast och obryzliget hollas wid hwars mans iii mark for myn dom, och Erik til æwerdelika æghe. Til thæs mera visse och vithnes byrd och bættre forwarning trykker jak meth ingsegle aa ryggen pa thetta breff, som giffuit ær aar och dag och stad som fforscreffuit staar."}, {"df": "3976", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3977", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabili fratri salutem etc:a. Mittimus ad partes istas dilectum filium Bartholomeum de Camerino, nuntium nostrum presentium latorem, pro negotijs sancte cruciate, quare fraternitatem tuam hortamur, ut pro officio boni et catholici prelati eidem Bartolomeo oportunos circa hoc fauores prestes, et in ijs, que nostro nomine referet, fidem adhibeas; et licet per certas litteras nostras dederimus prefato Bartholomeo facultatem super certis dispensationibus et nonnullis alijs rebus, nihilominus volumus et ita ei diximus, ut facultate ipsa non utatur nisi cum expedierit et de consilio tue fraternitatis, in qua plurimum confidimus. Datum Rome die XI octobris 1483 anno XIII. in regno Suetie. Episcopo Scarensi Episcopo Lincopensi Episcopo Strowinensi Episcopo Auguriensi Episcopo Aloensi Episcopo Waxionensi Episcopo Abolensi Similia in reg- no Nor- uergie. Episcopo Nidrosiensi Episcopo Bergensi Episcopo Strauangrensi Episcopo Hamerensi Regi Datie. Carissime etc. Mittimus ad partes istas dilectum filium Bartholemeum de Camerino, nuntium nostrum presentium latorem, pro negotio sancte cruciate prout latius ab eo – – –* Simile gubernatori Suetie."}, {"df": "3978", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pälkäne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1483, tå war samfält ting i Pälkänä emellan Sategunde och Tafwasteland om mondagen näst effter Dionijsii dag, ärlig mäns närwarande Knut Pärsson (= Posse), Steen Rafwaldsson, Nils Jönsson, Hans Diekne, Gustaf Skåtte, (= Slatte), Philpus Thomasson, Olof Jonsson, Arfwed Olsson, Olof Dansson, Erich Jönsson, tha kom för rätta å satte ting Kulsiala bo och Hauho bo med theres lands synemän, som här hade warit syndt och sedt hwilcken thera som hafwer gått utöfwer the[r]es rår. Tå witnade synemän så, at Ilmola, Matkantaka, Hynemäki, Nurmis med alle theres skifttes bröder hade kommit utöfwer Kulsiala rår med fäld welde, och sex förb:de friborne män såtho tå i nämnden, och thesse effterskrefne lands synemän såto och i nämden med oss, som är först Jöns Totinan, Olof Winter, Olof Nilsson, Pär Mickelsson, Lasse Nilsson, Nils Hapasari, Hendrich Häppare, Olof Settis, Lars Sallnuske, Pär Hurtig, Arofast ibidem, Hendrich Kåikai; ty effter sådane ransakan och skiäl thärföre gingo och – – tå dömdes thesse effter skrefne råår stadige och fast emellan förberörde suckun, som är förste råån Hakomäki, swa råårätt till Makanpetär, som lands synemän stadfäste, som tå i nämden såto, och så förberörde friborne män; och the förberörde byar saak till 40 [mark] för wälde; och Suotala bo, – – la, Mäniale, alla theris synekost och skada igen med sämie och swurne eede innan 6 wekur, wid deris 6 [mark], och halft af wijtet konungen och halfft målsäganden; och hwar som hafwer gamla slåter innan förberörde råår, bruka hwar som af ålder warit hafwer och Suotala bo sitt höö igen innan 3 wekur och the förberörde byar saak till 40 [mark] för konungz förbud at the förde höet bort."}, {"df": "3979", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3980", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "3981", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno mcd lxxxiij] sabbato, quod est dies Luce evangeliste: jtem betalt schipper Cristoffer van Abo vor j vath salpeter vnde ij tonnen pyle to vracht j postulaschen gulden vnde to prymgelt ij s."}, {"df": "3982", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3983", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wij Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, gørum allom vitherligit, swa epterkomandom som nw liffwandom, at arum epter Gudz byrdh mcdlxxxiii j the dagha wij prestemot hullom j Abo met wort ælskelige klærickerij kome for oss nogre merkelige ok wtualde bønder af Akas sokn, huilkin som hauer aff alder ligat wnder Sæxmækj, huilke bønder som wore wtsænde aff mene Akas soken (och) wore høgeliga begerende aff oss och wore ælskelige capitulo en asytiande klærich wiidh theris kirkio Akas, besynnerliga fore stoor siælewadhe schuldh som framlidhne theris frænder lidhit haffde fore prestemistningh, huilken alt for fiærre fron them bodde. Epter swadane theris store begærelse som wj formerkie kwnnom at them thet høgeliga behoff giordis sendom wj tiil them aff Akas nogre wore godha clericke ok lekmen, som ære her Jop i Hollola, her Oleff i Wonæ, her Oleff i Janakala, her Oleff i Haw, her Jøns i Kyro, kirkiherre[r], lekmen Laurens Toleaynen, Jøns Olaffsson, Larens Yhaynen, Oleff Reko, Laurens Nilsson, Abraam i Sittila, Bertil Staffan, Caupi Ripa, Mattis Løpare, Philippus Ottesson och Oleff Sontwla, wtsoknis ok frømande goda bønder, tiil at see, skodha och offuerwægia om prestens sætrij j Akas oc om tess tillighwr [i] aker, æng, skog, wtmark och fiskewatn och om all androm laglighet som bønder plæga gøre syne kirkiherrer her i landit som laghen wtuisar. Thenne sama forscripne gode clæricke ok bønder beskodde for:de prestesæthe ok funno at clericker kwnno ther wel wara som ther oc behoff giordis. Thy haffuom wj nw met wore ælskelige capitulo samtickio them skickat en asythiande clærich, her Laurens Perko, och quittat for:ne Akas kirkio och soknings inbighiare vndan Sæxmæki herepter tiil ewigh tiid, ock nw met thetta wort breff quittom och løsom vndan for:de Sæxmækj och (ͻ: at i?) alla handa brvka oc niwtha all laglighet som anderstadz sidhwænie ær øffuer alt landit. Fframdelis haffde for:ne Akas sokins inbighiare oss loffuat och besworet oss sithiande fore wort prestemot ath the wilia fulborda theris prestebool fulleligha och allaledis epter thy som lagen wtuisar och sidhwænie ær offuer alt wort biscopsdøme, och at the wilia holda tiil ewig tiid then sama sidwænie som the af Kyro aff alder hollit haffua oc æn holla om prestens skat ok andra wtgærder, swa at the gøre aff hwar konungx kroch iij prestekroka och j bland thenne skat scullo the gøre fore theris krokskin j øre peninga fore hwart hwit skin. Tesselikes haffua the och loffuat fore weedh, haffra och halm kirkieherrenom til vntsætning then tiid biscopen skal thær færma och visitere. Sidhen haffue the loffuet at fylla vnder prestebolet lx lass æng, swa och wedhe skogh och fææbethe ther epter behoffueligit ær prestenom. Ytermera haffue for:ne soknemæn loffuat och besworet at the wilie som the och skulu her epter tiil ewig tiid holla theris kirkiherre j verdoghet oc all laglighet som anderstadz her j landet sydwænie ær bland godhe men. Datum Abo anno die et loco ut supra."}, {"df": "3984", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Altari beate patrone mee Katherine octo coclearia operis mensalis ad vnum calicem fabricandum. Jtem ffundum prope ampnem cum suis edificiis; jtem vnum pratellum jnsulare dictum Hartmansholm. Jtem duo promptuaria paria jn monticulo Keeris sytuata. Erlando, Margarete et Katherine secundum seculum heredibus meis do omnia bona mea pro suppellectilj domus necessaria, que in paruo promptuario Keris collocata sunt, ad inuicem distribuenda et nil aliud penitus nisi quod hiis litteris est insitum. Aliud facientibus occurrat Dei iudicium vlcionis."}, {"df": "3985", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "3986", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "The däktingan giik saa tiill som jak idher säyia wiill, och sculle saa tiil staa, her Iwar sculle her Steen Finlandh faa; thet wille siik tha förlöpa, saa dyrth monde Swänske thet köpa. Ölandh och Stäkeborgh, skulle han beeholla och Rasaborgh, Aakerboo häradhe och Gästringalandh, Aasunda häradhe och Aangermannalandh, Swarthsiöö och Hagha, Svänske maagha thet for Gudhi klagha, och än ther met i thy Öneköpunges by, thet wille her Iwar haffua och rikensens breff ther oppa tagha. Gudh, som all tingh seer, han weeth hwy thetta skeer. Thet motte Swänska göre i nödh, om the wille wiika een ondan dödh; them dreeff ther tiil storth twangh, thet the annan tiidh sculle köpa Finlandh, thy hwart Swänske siik wändher, tha war thet kommith i Däna händher. Swänske motte wäl grugha, met Ryzsom pläghadhe the them trugha. Saa stodh thet i Swerige thaa, Swänske män laagho millan eelda twaa."}, {"df": "3987", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3988", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1484, tempore die Vincenti martii (= martiris), så hult min herre Sten Sture landsting med allmogen wid Tawastehuus, ärlige mäns närwarande herr Grels Matsson, lagman i Swerige, Knut Posse, Jeppe Pärsson, lagman i Södrafinne lagsagu, med Kulsiala suckun, Leihjärwi och Hattula, Wichtis, Loppis, Pelkene. Nämden: Lasse Matsson, Hendrich Keikala, Hendrich Orihirsi, Hendrich Kuritt, Bertil Heinus, Olof Simonsson, Erich Sonni, Lasse Olsson, Pål Hendrichsson, Lasse Hendrich[son], Olof Hendrichsson Lolas, Nils Pitkäpä. Dömdes the råår stadug och fast, som tolf häradz synemän giorde emellan Ilmola, Hyemäki och Nurmis på then ena sidan, Sotala, Anoma, Monittula, Lusi, Retula på then andra sidan, som är först Håkomäki, tädan till Mekanpätäe, i så måtto att hwar skall niuta sin g[ambla] slättar; och hwilken som hafwer fångit med arfskap eller skipte eller giftermål inöfwer förenämda råår, thet skall hwar bruka efter sin andel. Ty efter sådane witne och skiäl jag fant för mig, ty förbiuder jag wid hwars theris 40 m:k för konungs dom här mot hindre eller qwälje och 6 m:k för lagmans dom."}, {"df": "3989", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tarttila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dande men, som thetta breff fore koma kan, kennes jak Oleff Jonisson, heredzhöffdinge i Säxmäkis heredhe, met thetta mit nerwarendis opit breff, ath then tiid iak vinter tingh hölt met almogen i Saris soken i Tartelaby i närwaru erligh och welbördigh man Knwt Pose, höffuitzman pa Croneborgh, och i flere godo manna närwaru anno Domini lxxxiiij°, lögerdagen nest effter sancte Dorothee dagh, tha komo for retta thenne effterscreffne män Henric Halonen och Henric Kayffwa och wore redebone till ath swaria pa satto tinghe, ath thenne effterscreffne raar arw rette raar i mellan Laurens Hattw och Jämpse boor om theris skogh och fiske waten lyggiandhe i Norboten, som är förste raan Hättensalmi och swa raa retth till Lyuthanlampi, tedhan och till Mänthonierffwe och swa till Mwykonlampetokni etc. Raan i mellan Kangesale soken och Laurens Hattw: först Terffwa ierffwen kyffwi raa(r) retth till Tärffwaierffue baak Terffwawore, swa tedan till Hapaierffwenkwli raa retth till Hedanköykw; hwilkit ärende jak sköt till the xij, som tha i nempdena satho, som är först Jönis Nilsson, Niels Powru, Marten Toyma, Caupe Riipa, Laurens Sondola, Ragwald Lwmiierffwe, Mattis Lypare, Per Hawtanemi, Laurens Hyukonen, Caupe Kangaros, Olef Pijnane och Peder Olefson, the her om ransakade och fwllelige till stodo, ath swa allaledis i sanninghen är som forscriffuit staar. Effter thenne xij° ransakan och stadfestelsse och effter thenne for:na ij forwithne dömde iak for:de raar stadugh och fast och obrothelige holdas vidh hwars manzs iij mark for min dom. Till mere visso och höggre forwarelsse tho trycker jak mit incigell aa ryggen pa thetta breff, som giffuit och scriffuit är aar och dagh som forscreffuit staar etc."}, {"df": "3990", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vånå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jærl Iønsson aff vapen bekennis met thetta myt opet breff mik haffua wnt, giffuit oc vplatit, vndan mik och myne ærwingia, vnder siæle altaret j Abo eth myt godz heytandis Kywikila, ligiandis j Wirmo soken, saa migit som jac ther æghande ær oc ærfft hawer offuer alt beskipt, som ær two tredhiunge j aker och ængh, skogh, vatn oc alla handa wtmark, fore myna forældra, myne och alla crisne siæla, och besynnerlige fore Harald Oleffsons siæl ther jach thy werre j skada fore komen ær och tiil dødho slogh, huilkit mik Gud forlothe, och jac j swa motta som forscriffuit stoor wil foorenedh met for:de Haralz ærwingia och molsæyande, swa at for:de myt godz Kywikila scal her epter æuerdeliga bliffua vnder for:de siæle altaret oc tess prebendato. Tiil huilkens breff ytermera forwarningh beder jach verduge ffader j Gudh herre biscop Kort j Abo om hans nadz secrete och ærlig och velbørdigh man Knut Pose om hans jncigle at henghia nedhan fore thetta breff medh myt eighit, som scriffuit ær j Wonøø fferia 2:a dominice Reminiscere anno Domini millesimo quadringentesimo octuagesimo quarto, etc."}, {"df": "3991", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson, aa wapn ok höffuisman paa Örebro, bekennis och fwlleliga tilstar, ath thenne breffuisare Barendh Laurensson, myn tiænare, haffuer giort mik troo regenskap for thet han war myn fogathe paa Aalandh, for then skat, som han ther opbar, peningar, myöl, malt, flesk, fisk och sagören, och tæsligis om wtgiffthen, saa thet jak honum takker som een troo danne swen; ffor hwilko forscriffne ærendhe och regenskap han mik saa giort haffuer, tha giffuer jach honum qwit, frij, ledogh ok löös for mik och myna arffue ok epter kommande for alt ythermere tiltal. Til tæs breffs ythermere wisse och bætter foruarningh tha hengir iach mith jncigle nedhen for thetta breff, som giffuit och screffuit ær paa Örebro arwm epter Gwdz byrdh mcdlxxxiiij, feria 2:a proxima post dominicam Palmarum."}, {"df": "3992", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3993", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3994", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3995", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3996", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wy Conrades, van Godes gnaden vnde des Romeschen stoles bysschop to Abow, groten juw alle borgemestere [vnde] radmanno der stat to Rewal fruntliken in Christo. Leuen frunde, wy don juw wytlik, dat de wyser vnser breue Hinrick Kordeshagen, borger to Abow vnde vnse vrunt, heft sik vaken vor vns beklaget wo dan wys sin selge vader Hans Kordeshagen, [de] in Got vorstoruen is, hefft belecht by welken Roleff van Floeyten, borger to Rewal, xx last soltes, vnde van eschinge wegen gotliker gnade js desse vorgeschreuen Roleff gestoruen in Got vnde alzo dyt vor for Hans Kordeshagen …. gegan vnde to Rewal gesegelt vnde heft betalt de keller hure vor …. alle jar vj mark Ryges der na laten wedewen Roleffes frwen …. Nycht lange dar na, do he to hus quam to Abow, so sta[r]ff de vorgenomede Hans Kordeshagen vnde entlikcn so is ok gestoruen de vorgenomede frwe Talke van Floten; alzo hefft desse Hinryck Kordeshagen sit der frwen dode to Rewal west vnde hefft syk beklaget desser vorgeschreuen xx last soltes, dar em noch nen recht is wedder faren. Hir vmme hefft desse breff wyser Hinrick Kordeshagen, so na des vor genomede Hans Kordeshagen echt vnde recht vnde en war erue ys, to gegan vp dat rat hus to Abow vnde hefft gebeden tuge vnde breue van dem rade to Abow an jw den xx last soltes. So hebben geswaren vnde betuget de na gescreuen borger Berent Grote, selger dechtenysse, Lawerens Schalm, noch tor tyt leuendich, vnde borgemester Gert van Bucken, noch leuendich, Peter Vynckstern, seliger dechtnysse, vnde Symen Owerscherer, leuendich, dat vorgenante Hans Kordeshagen hadde gesecht dat solt by Roleff van Floeyten, vnde dar vmme hefft desse rat juw ok to schreuen, wo wel dat yt ok nycht geholpen hefft. Dar vmme heft he vns nv beden, dat wy ok dar vmme to jw schryuen wolde. So hebbe wy juw nv dessen breff to geschreuen vnde bydden vruntliken vnde vor mane, dat gy jw hyr jnne wyllen berichten vnde bestellen em dat recht vnde redelik ys. Ysset dat des nycht en schut, so wylle wy dyt klagen vor des gansen rykes rades vnde rydderschop to Sveden vnde vor anderen gude heren vnde manne. Hir mede beuele wy juw alle dem almechtegen Gode to ewegen tiden. Gescreuen to Abow jnt jare vnses Heren dusent iiij(c) vnde lxxxiiij, des sundages na sunte Hinrikes dage."}, {"df": "3997", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "3998", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff kan koma kennis jach Niclis Fynwidzson met thetta mith opit breff mik hafua taghit ok vpburit j myna vedher torffth aff hedherligom man broder Aruidh, confessore generali, och flerom brödrom i Nadhendall j rogh oc malt, ten oc kopar oc j androm lagligom werdhörom oc eendeel j redhom penningom swa at thet löper j ene summa xliij marc, som dandemannom væl ær viterligit, som kallade waaro til vithnen offwer wan rekinskap, som æra Olaff Diegn a vapn, Jöns Laurensson, borgmestare, Magnus Japson, radman, Jöns Saunan och Magnus Niglesson, borgara j Nadhendall, oc Clemet j Clokkaris oc Lasse Bagge, myna maagha, ffor huilka peninga haffwer jach vnth oc vplatith oc æn vnnar oc vplater met godom vilia oc vyna oc frender radhe ffor:de fader confessori oc Nadhendals clostre eth næs, liggiendis vidher Kusilax oc kallas Kukoynemi, oc ena engh ther strax nær j serdelis raar for xx marc oc et stykke ængh liggiendis hart wedher Kusilax aker gaardh for vj marc epter dandemanna skattan, som ther offwer waro oc j for:da dandemanna nærwaru til ewerdeliga ægho. Oc the xvij marc, som nw blifwa obetalat aff for:de summa, beplictar jach mik oc myna arffwa at betala antighe j fast eller gildom oc lagligom werdörom ffor:dom brödromen til fulla oc godha aatnögiæn vtan alt argth oc hielperædhe vidh myna troo oc sannindh. Til mera visso oc vitnisbyrdh bidher jach ærligha oc beskedeliga mæn borgmestara och radhit j Nadhendal om stadzins incigle och Jöns Laurensson och Jones Pædersson a vapn om theris jnciglen swa oc myn frende Jöns Philppusson a wapen i Ysonkylæ om hans jncigle veterliga hengia vnder thetta breff, som gifuit oc scrifuit ær j Nadhendall daghen næst epter sancte Margarete dagh anno Dominj millesimo quadringentesimo octuagesimo quarto."}, {"df": "3999", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione &c. Erbare vnde gestrenge here, bisundere gunstige gude frunt, juwen breff an de dre gilde vnser stad vnde den gemeynen kopman gesanth, vns vorkundiget vnde ouerantwerdet, hebben den suluen in ouerlesende ok to gudermate vorstan; hebben furder dan van vns bogerende juwen gestrengeheiden dar eyn gutlik antworde weddervmme up to benalende. Erbar gestrenge here, so dan juwe erbarheit scrifftliken vormeldet, bogerende de sake tusschen dem duchtigen Wilhelm van Velde vnde den vnsen to vordregende &c., dar up juwen gestrengeheiden gutliken vogen to wetende, so wy ok mennichfolt in vorleden tyden gedan hebben, sodane gebreck, so gy woll van vnsen sendeboden vnde ok uth vnsen scrifften vorstan hebben, an den vnsen nicht is ok nicht dirfunden werden sall; se hebben syk mennichvolt vorboden vnde noch sick vorbeden vor oren borliken richteren, alsz an der ersamen raedt to Lubek, ore recht genszliken to eynem fullenkomen ende touorbliuende, men leyder, Gode irbarmet, id dar nicht to dinge mach, men mochte de sake so rechtferdigen dirkennen se worde villichte woll by den ersamen heren to Lubek vorbleuen, men aldus leyder, Gode irbarmet, nyment nu oͤrszake dar ghene is den kopman to beschedigende vnde dat syne wedder God vnde recht affhendich to makende &c. So dan furder juwe gestrengeheide scrifftliken vormelden van eynem Herbordt van der Linden g[e]nant, dede van dem irluchten heren forsten Buggesslauen, hertogen to Pomeren, myt sommigen breuen an juwe erbare gestrengeheit solle gefoget wesen vmme en in synen rechtferdigen saken to vordedingende &c., don dar juwen gestrengeheiden gutliken up to wetende, dat sodane recht vnde beueel, dat de irg[e]nante irluchte vorste van der keyserliken maiestaten uppe sodane sake to richtende gehadt hefft, van syner maiestaten wedderropen is, vnde allent, wes he in den saken gehandelt hefft vnde noch werdt, sall van vnmachte wesen, gelyck juwe erbarheit uth den breuen, dar juwe gestrengeheide mede vorsocht werden, woll dirkennende werden, dar de keyserlike maiestate deme ergnanten forsten vnde allen anderen heren vnde forsten, watterleie states de dan syn, ore hande slut in den saken nichtes to donde edder to vornigende hefft ok de sulue tribulator Herbort van der Linde van den suluen saken wegen syn recht vor deme ersamen rade to Lubek vorlopen vnde dar suluest gewunnen hebben, dar na dan noch ok de sulue sake gewunnen hebben by dem erwerdigen heren bisschop van Osell, dar he van keyserliker macht wegen vor citeret was, vnde dat recht dar suluest ok vorsmade, gelyck wy openbarliken, alsz vns des van noden is, myt vorsegelden breuen nabringen konnen. Worvmme syn wy gutliken bogerende, sodane tribulatori in synen vnrechtferdigen saken nicht willen byvallen offte sterken; hefft ok de sulue tribulator Herbort sodane sake in vorleden tyden alsz in des keysers houe vnde ok to Lubek eynem Georgius Georgii, anders Becker g[e]nant, genszliken vorkofft, so syne eghene handt vormeldet, de vnse secretarius gheseen hefft. Hir ynne juwe gestrengeheid irkennen mogen wo rechtferdigen he synem dinge nagheydt vnde aldus stede uppe moye vnde vnkost bringet. Bidden hir vmme juwe erbarheit na gebade der keyserliken maiestaten den ergnanten Herbordt wisen weddervmme in des keysers hoff, dar sodane sake rechteswyse hangen, syn recht dar suluest uppe syn schoneste tovorfolgende, dar suluest vnse procuratores de sake tusschen vns vnde em gelegen tovordedingende tor stede hebben."}, {"df": "4000", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4001", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione etc. Erbare vnnde gestrenge eddele gunstige holde here vnde gude frunt, alsz wy dan ime vorleden winter dorch her Hilger Vormans, vnses rades medelethmate, vnde sommige ander frunde myt Hansz Grauen, deme muntemester tome Stoxholme, mede besibbet, bede willen juwen gestrengeheiden andechtigen gescreuen hebben vnde fruntliken vnde demodigen gebeden, he sodaner swaren fenknissen, dar he ynne entholden wert, irloszet mochte werden vnde ene dorch God vnde synes suren vordenstes willen in syneme rechte bistendicheit don wolden, vorhopen genszliken to Gode, he der munte haluen rechtferdigen gefunden worden is, so wy vnderrichtet syn etc. Bidden noch deger fruntliken vnde andechtigen juwe gestrengeheide ene willen gunstich vnde behulpen syn, anseende synen langen denst he noch der fencknisse haluen irloset mochte werden desser vnser fruntliken bede geneten mochte. Vortmer, gestrenge holde here vnde gunnere, beklaget sik de ergenante her Hilger, he sommige gudere hebbe gesanth an den houetman vppe Wiborch her Niclis Eriksson, dregende uppe vj(c) mark Rig. myn off mer vnvorsumet, dar her Niclis rekenschop up entfangen hefft, dar up so wy van eme vnderrichtet syn eme van her Nic[olaus] gescreuen wart, he by deme suluen schepe, dar sodane gudere dar mede tor stede quemen, noch afftige ladinge wedder vmme entfan solde, gelik sine breue id vormelden, dem dan so nicht gescheen is. Ffurder, eddele gestrenge here, de sulue her Hilger vns irkennen geuen hefft, he noch van Hans Grauen wegen tachter sy iiij(c) mark, de wy em dorch bede willen in juwer gestrengheit name vnde beste an vns gedan, to leffmode vnde willen to leueren geantwerdet hebben, dar dan de ergenante her Hilger Vorman, ok juwen gestrengheiden to willen, vns gudt vor gesecht hefft vnde ok noch nicht wedder vmme entfangen hefft. Ok furdermer, alsz wy van deme ergenanten her Hilger vnderrichtet syn, hefft de sulue Hans Graue am latisten hir torstede van em entfangen hundert mark Rig., de selige syn broder Rotger Hanszes modder yn syneme testamente gegeuen hadde, dar her Hilger hir tor stede gelouen vor gedan hefft, he sodane gelt tor rechten steden schicken solde. Syn hir vmme vnse fruntlike bede, juwe erbare gestrengeheide id so dirfogen wolde, he sodane iiij(c) mark ene to juwer gestrengeheit beste toleuert vnde sodane vorgescreuen vj(c) mark myn off mer vnvorsumet, dar de eddele gestrenge ritter her Niclis ergenant, houetman uppe Wiborch, rekenschop aff entfangen hefft, by dusseme iegenwardigen baden vnde toger dussen breues, Hans Gherdener gnant, dirlangen mochte, furder ok vorwaret bliuen mochte der j(c) mark haluen Hans Grauen toleuert vort syner moder to antwerdende etc. Js ok vor vns irschenen eyn kopgeselle der duitschen hensze, Hermen Torne gnant, vns irkennende geuen, he dem eddelen gestrengen heren ritter Niclis Eriksszon, houetman uppe Wiborch, propper an guderen dregende uppe j(c) vnde liiij mark Rig. vorkofft hefft gelick syne rekenschop, de her Niclis ergenant van Hermen der wegen entfangen heft, clarliken vormeldet. Bidden ok derwegen andechtigen juwe eddele gestrengeheide id also dirfogen willen, he sodane vorbenomet summe by dusseme iegenwardigen toger dirlangen moge vnde synes lange beydens geneten moge; vordenen wy vmme eddele gestrengeheide, de Gode deme Heren almechtich gesunt vnde lange wolmogende beuolen syn allewege gerne etc."}, {"df": "4002", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4003", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum per assecutionem pacificam prepositure in ecclesia Aboensi certo modo vacantis per quendam N. factam canonicatus et prebenda eiusdem ecclesie Aboensis vacare dinoscantur ad presens, supplicat igitur s. v. deuotus illius orator Magnus Laurencij, presbiter eiusdem diocesis, quatenus sibi specialem graciam facientes de dictis canonicatu et prebenda, quorum fructus etc:a quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt …. eidem oratori prouidere seu prouideri mandare misericorditer dignemini de gracia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis et consuetudinibus dicte ecclesie juramento etc:a roboratis etc:a ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque cum clausulis oportunis et consuetis. Fiat ut petitur. Jo. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentis. Et quod obstantes oratoris habeantur pro expressis. Et quod nomen et cognomen vltimi possessoris ac fructus etc:a augendo uel diminuendo exprimj possint in litteris. Et cum clausula generalem reseruationem jmportante. Et quod maior et verior specificatio omnium premissorum et circa ea necessariorum fierj possit in confectione litterarum. Fiat Jo. Datum Lateran. pridie jdus septembris anno primo."}, {"df": "4004", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lateranen", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Martinus Skwtthe, clericus Aboensis diocesis ac nobilis et a nobili genere ex vtroque parente procreatus, quatenus sibi graciam facientes de canonicatu et prebenda ecclesie Aboensis vnacum dictis canonicatu et prebenda curia (!) eisdem annexa, que dicitur Salb (!), quorum fructus etc. quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, per obitum quondam domini Petri Petri, dicte ecclesie, dum viueret, canonici extra Romanam curiam vacantibus … eidem oratori prouidere seu prouiderj mandare misericorditer dignemini de gracia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis et consuetudinibus dicte ecclesie juramento etc. roboratis, ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque, cum clausulis oportunis. Fiat ut petitur. Jo. Et cum clausula absolutionis ad effectum presentis. Et quod ipsius obstantes habeantur pro expressis. Et cum clausula generalem reseruationem jmportante. Et quod verior specificatio fierj possit in litteris. Jo. Datum Lateran. pridie jdus septembris anno primo."}, {"df": "4005", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4006", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4007", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Hemingus Gadlj (= Gadh), alme vrbis Romane scolaris et beneficiatus Lincopensis, quatenus sibj specialem graciam facientes de canonicatu et prebenda sancte Katherine ac eidem prebende annexam certam perpetuam vicariam, Erymit (= Kymita) nuncupatam, Aboensis diocesis, cuius cum annexe vicarie huiusmodi fructus quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem ualorem annuum non excedunt, per obitum Haquinj Frille in Romana curia defunctj vacantibus … eidem oratori prouidere seu prouiderj mandare digneminj de gracia specialj, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon dicte ecclesie juramento etc:a roboratis statutis etc:a, ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis oportunis. Fiat ut petitur. Jo Et cum absolutione ad effectum. Et obstantes beneficiales oratoris habeantur pro expressis. Et uerior specificatio fierj possit in litteris. Fiat Jo. Datum Rome apud sanctum Petrum tertio jdus octobris anno primo."}, {"df": "4008", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4009", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm thetta bref förkoma kan kennis jak Claus Hindersson, häredzhöfding i Haliko härede, met thetta mit öpne breff, at then tid jak tinget hölt met allmogen i Kimitto sochn uthi beskedligen swens närwaru Benkth Olsson, landzfogatte ther samma stadz, ok redelika manna närvaru anno Domini 1484, torsdagen näst efter S. Mårtens dag, thå kom Erik Olfson för rätten och skötte undan sik och sinom arffuom och under Peder Olfson och hans arffuom 8 alnar jordh liggiandes i Gunneby och en aln i Siuelax met allom tillagom, som ther af alder tilegat hafver, ingo undantagno; och skötte för:de Per Olfson framdeles åter under Erich Olfson 1 stång jord liggiendis i Lundo sochen i Råckaleby met allom tillagom, som af alder tilegat hafuer, ingo undantagno; huilket ärende jak sköt til thesse xij, som thå i nemden voro, som äre – – – – [the therom] ransakade, vitnade och efter svoro, att förb:de skötning var laglika och skäliga giord; och the xij i nemden waldhi skötningmän, och iak Claws Hinderson [var] förskiälaman. Efter theres jakan och edhe thå dömde iak then skötning stadugh och fast bliffva efter thenna dag, och förbiuder jak hvarjom vm then skötning ofta mera hindra eller qvälia, vid sin 3 [mark] för min dom. Til ytermera visso och högre forvarning thå tricker iak mitt insigle på ryggen å thetta breff, som skriffuit och giffuit är år och dag som forskriffuit står."}, {"df": "4010", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bolstaholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J namn faders, sons och den helige andes. Jag Corth Hartwigson, frij och lekameligen helbregda, med wilia och berådde mode i thenne mäns goda närwaro Oloff Oloffson i Mattnäs, Hartwik i Gieta och Erich Andersson giör och besluter jag nu mit testamente, Gudh alsmächtig, jungfru Maria och hennes helgon til lof och heder, min fattige siäl till roo och lijsa. Tå tigger och begärar jag min lägerstadh i Finströms kyrkia för S:t Michels altare, och gifwer iag dertill 3 marker reda penningar med min häst och harnesk, som jag unnar Joachim Flemming til återlösa för halfva wärdh; item j mark Saltwiks kyrkia; item j pundh rågh och j oxe til capellet i Hälleström; item j mark penningar til S:t Anna i Kumlinge; item 12 span råg och j fläsk til Nådendahls klöster; item 12 span råg och j fläsk til S:t Olofs klöster i Åbo; item til helige Andes huset i Åbo j pundh råg och j fläsk, dertill skoor och walmar så mycket det kan wara; item til spetalet wid Åbo j pund råg och j fläsk och dertill skoor och walmar; item 40 alnar walmar och 4 hudar till skoor, som gifwas skall fattig folk i Guds ähra; item j mark penningar Lemlands kyrkia; item j kalk och j pundh råg til Kiökars klöster; item j mark penningar til Jumala kyrkia; item j mark penningar til Hammarland; item j mark penningar S:t Lars i Äkerön; item til S:t Jörans cappell i Gieta 8 mark i allahanda wahror; item än gifwer iag til förenämde cappell 50 mark jordh liggiandes i Bränbolstadh, mitt rätta arf efter min fader, Gudh hans själ nåde, med så skäl, at kyrkioherden i Finström skall årligen wara plichtig at hålla mässo och annan begiängelse för min fattiga sjähl; är och så saker det förbem:de präst icke will fullkomna förb:de begiängelse, tå skall min k. hustru ock wara fulmächtig igen at kalla de 50 mark jordh och föryttra henne i reda penningar till messoaltar, wigiliis och almos; item j kalk och j mark lödig sölfwer förben:de S:t Jörans cappell; item 2 lödig mark sölfwer wara til S:t Michels kyrkia altarkläde til Finström; item gifwer iag min k. hustru Brita Hinders dotter min kädia och agnus Dei med alt annat sölfwer, hwad det kan wara, som öfwer mit testamente är. Thesslikes gifwer iag henne 4 stood och j stor grå fåhla, 2 andra små fålar, 2:ne ruhnor och all annan boskap och fää, hwad det hälst kan wara, smått och stort, intet unnantagandes; item ännu gifwer iag henne en stor båth med segel och takel, som dertill hörer, med så många andra små båtar, som här är, och desslikes alla nötter och näth och all annan fiskie redskap, som här är; item ännu gifwer iag henne allan järnan, koftar och bohagstyg, hwad det hälst kan nämnas, som här är; item än gifwer iag henne alla de sängiar och sängekläder, räkkebolstrar, hufwuddynor, hyender, örnegåtter, lakan, täpender, wepor – – – mine wäggebonader; item än gifwer iag henne alla tennkannor, kittlar, gryter, både små och stora, nya och gamla, och all dryckeskaar, som här är, med 2:ne nya ljusstakar; item så många borddukar och handkläde, som här är; item än gifwer jag henne et wisthuus [med] kiött och fläsk, spanmål och allt annat, som der inne är, thesslikes och et wisthuus med fisk och smör och allt annat ther är inne; item de spennen och stenbockehornet, som en lödig mark sölfwer är uppå, thet skall förytras i reda penningar och gifwas åth åhrs mässor mine siäl; item Johan Flemming en sölfskedh; än Joachim Flemming mit pantzar; item klåckaren i Finström en kiortell och tröija med et par hoser för et åhrs ringelse; item Hartwig Markusson en brun kiortel och j par hoser och en hätta; item til de 5 bröders cappellet wid slåttet j mark i wärde; item prästen i Nykoret 2 m. penningar till mässo och begiängelse; item än gifwer iag min k. moor så mycket swart lärft hon får en kopa af; item gifwer iag min syster Margaretha j pundh råg och j fläsk; item gifwer iag min k. hustrus syster Walborg lerft till en kåpa; item til nyckelpigan Carin lerft til en kåpa; item til pigan Märtta lerft til en kåpa; item gifwer iag kyrkioherden herr Nils ett sängiekläde; item cappelanen herr Bertel j mark penningar för mässo och begiängelse; item gifwer iag Cnuth Påsse ett swart stoodh; item gifwer iag min moor, fru Brita, en sölfskedh; item herr Olof i Hammarland et sängiekläde för mässo och bönehållning; item Walborg Joachims dotter en rensk gylden; item Gissle Johansson en sked och en järnhatt; item Erik Pädhersson på Castelholm en rya; item en kanna Erik Andersson; item Nils en järnhatt; item Erik Hartwiksson en järnhatt. Thesse efterskrefne är iag giäldskyldig: item Jumala kyrkia 12 pundh koppar efter slåtts betzmannen, therföre hafwer förbenämde kyrkia af mig i pant 4 sölfwerskedar, et gullspenne och et sölfwerspenne; item är Pehr Flemming mig skyldig 20 mark gamla örtugar, item j lödig mark giort sölfwer, 3 lodh och 2 qwintin, item 3 Ungerska gylden och 4 Renska gylden; item herr Nils Erlandsson 24 mark för en häst; item Åker (!) Jäpsson 3 mark för en häst; item Broder Bengtsson – – mark för en häst; item enär min k. hustru hafwer kraft och undfångit förenämde min rätta giäld, då hafwer iag och gifwit henne fören:de penningar i så måtto, det hon skal ock giöra efter mina siähl som hon wil answara för alsmächtige Gudh; item alt det sölfwer, som mine syskon hafwa mig ifrån haft efter mine faders död, som iag ärligen klandrat hafwer och ingen rätt eller minne therföre fångit, ty bekänner iag thet nu, at min k. hustru skall klandra bem:te sölfwer twå til skifta. Hwad sölfwer iag hafwer opburit, thet skal hon efter lagen med swornom ed inbära. Så myckit hon tå med rätta kan afwinna, thet gifwer iag ock henne och beder iag kärligen erlig och wälbördig Cnut Påsse at wara henne deruti behielpelig så mycket hon är rätter till. Item bekänner iag fullkommeligen och tilstår, det iag gifwit hafwer min k. hustru thenne halfwa innandehl efter min k. fader i Kådbåhlstadz gårdh i hennes lifstijdh för de 3 mark lödige sölfwer, som hennes mårgongåfwa är, både i wåta och tårra, med allom tillägom, intet undantagit. Wore också mine arfwingar at föranråda min arfwedehl med alla sina tillaga läggelser icke förben:de min k. hustru med någon god wilia i hennes lifstijd, så skola mina arfwingar henne förnöija de fören:de 3 mark lödige förr än de annamma fören:de min arfwedehl i fören:de Kådbohlstadz gårdh. Item hwad huus äro på gården, stufwor och allehanda huus, som iag hafwer å nyo uphuggit – – – det gifwer iag ock henne. Till desse låfwens stadfästelse och – – förwaring beder iag erlig och wälbördig man Cnuth Påsse, höfwitsman på Castelholm, Joachim Flemming och Johan Flemming och herr Olof, probst i Hammarlandh, at tryckia deras signeter med mit signete til witnesbyrd på ryggcn med detta bref; thesslikes beder iag, att förenämnde gode män de skicka och stå mit testamente före, som de willia för Gud answara. Item beder iag erlig och wälbördig man Cnuth Påsse, thet han för Guds skull wil anamma min k. hustru och hennes ägodelar i löst och fast i förswar och beskärm, så att ingen orätt skeer. Skrifwit i Kådbåhlstadh, torsdagen för S:t Clemens dag a:o mcd[l]xxxiv."}, {"df": "4011", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, deuota creatura vestra Jacobus, archiepiscopus Vpsalensis in regno Suetie et partibus ultra marinis, Ruthenis schismaticicis (!) uicinis constitutus, propter bella, que continuo cum eisdem scismaticis eius subditj fideles gerunt in partibus illis, a sua ecclesia longo tempore abesse sine graui incommodo fidej christiane et subditorum suorum periculo posse non confidit et ea propter retroactis temporibus a sede apostolica sepius obtinuit, ut limina apostolorum Petrj et Paulj per se ipsum uisitare personaliter non teneretur, dummodo illa per procuratorem uisitare(n)t; et cum finis temporis concessionum huiusmodi jam instare noscatur, supplicat s. v. prefatus archiepiscopus, quatenus sibi, ut quamdiu prefate ecclesie prefuerit, dummodo limina predicta singulis quinquennijs per suum legitimum procuratorem semel uisitet, ad illa aliter per se ipsum uisitanda minime teneatur nec ad id inuite valeat cohartarj, iuramento de illis uisitandis per eum in sua promotione ad ecclesiam predictam prestito, a que (= quo) quoad hoc absoluere placeat, ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs nequaquam obstantibus, concedere dignemini de gracia speciali cum non obstantibus et clausulis oportunis et consuetis. Fiat ut petitur. J. Et quamdiu prefuerit. Et singulis quinquennijs. Et per breue s. v. Fiat J. Datum Rome apud sanctum Petrum quarto jdus decembris anno primo."}, {"df": "4012", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effter:ne Greges Matzsson, Niels Erichsson, riddare, Knut Posse, Jäppe Persson, Mårthen Jonsson, wäpnare, giöre witterligit medh thetta wårt öpne bref, att thå wij för rätta såttå på rådhstugun j Åbo epter wor käre höfwidzmantz befallning her Steen Sture, riddare, Sweriges rijkes föreståndare, anno Domini m:cd:lxxx qvarto, onssdagen näst epter wårfrudagh dyre, kom för retta Oloff Grönewaldt och kärdhe till hederlig man her Mårthen Olofzsson, kyrckeherdhe j Nykyrckio, om Lognas godz, som nu kallas Bruddenäs, och sadhe sig theer hafwa sitt fäderne ther inne. Thå ladhe för:de her Mårthen här i rätten ett permentz breff, wählbewarat, medh hengiandhe jnsegel, lydandes på förbe:de ährandhe, huru her Mårthens fadher hadhe fulleliga förnögdt Oloff Grönewaltz fadher; hwilket ährandhe iag skööth till xij j nemden såtto, the granneliga ransakadhe och för retta sadhe, att her Mårthens breff bordhe blifwa widh fulla macht; yttermehra ransakadhe the och sadhe, att hans fadher hadhe fångit thet för:de godz för sina fulla peningar och hadhe thet hafft ohindradh och oqwalt mehra än ottotijo åhr. Effter the xij dannemäns ransakan thå dömdhe iag for:de her Mårthen och hans medharfwingar frij, qvitt, lidig och löös för alt yttermehra tilltal, som opta nembnedhe Oloff Grönewaldt hadhe till honom eller till hans medharfwinge om för:de godz eller arff, förbiudandes hwariom och enom ther på hindra eller qwälia, wedh 40 mark för konungz dom. Till yttermehra wisso låtte wij wore jnsegel nedan för thetta bref. Datum anno, die [et] loco ut supra."}, {"df": "4013", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi epther screffne Sten Stwre i Gripsholm, ridder, Sweriges rikes forstander, Greger Matsson, ridder ock lagman i Wesmanne landh och offuer Dale, och Hartwigh Jobsson, wepner och lagman i Nörefynne lagsagw, göre wittherlight, at tha wij lagmandz tingh holde met almogen i Wlzby soken aar epter Gudz byrd mcdlxxx pa thet fierddhe, lögherdagen næst fore sancti Thome apostoli dagh, tha komme fore oss i retthen mange beskedelige danne men aff öffre och nædhre Satthegwnd och kerdhe paa ith olaglighe fiske, som giordis meth nodh wti Kwmme aa, hulcket ærende wij jnd tiil oss anammedhe ock granlige ransakade, och fwnde wij ther ith permendz breff, som war wtgiffuet wti högboren förstes konnigh Cristierns tiidh, lwdhet at han bedet ock befelt erligh och welbyrdugh man her Erich Axelsson, ridder, Gudh hans siel nade, meth manghe andra gode men rikesens radh thet ransake och met retthe atskylliæ aar eptir Gudz byrdh mcdlxiij, om sancte Marie Magdalene apton i forborgen paa Aboo; tha fwnne the thet saa, at ther hade för warith en konungx siwn ther wppa, som her Henric Clauson grannelige hade lathet ransake, som hans breff ther om jndehaldher, hulcket breff for:ne her Erich Axelson met the andhre gode men rikesens radh met theris breff ock jndsiglæ fuldborde[d]æ och stadfesthæ, och hade ther nogra wrongwiise for:ne her Erich Axelsons och rikesens radz breff forfalsket och scriffwet ther wti nodh fore kolcke. Och fore wij syelffue annen dagen met mange andra gode friborne frelsmen ock met the xij i næmpdhen sadhe tiith wt tiil aane, och fwnne wij alle the nodhe drætthe och warp ware olaglighe, riketh ock landhet tiil stoor skade ock fordærff. Thy haffwe wij samtikt ock stadfesth ock met thetta wart opne breff stadfesthe ock samtickiæ bodhe the breff wtan then ena artichel wti her Erich Axelsons och rikesens radz breff, som forfalsket ær, som ær ther som scriffuet ær nodh fore kolcke; och forbiwdhe wij alle, ee hwa the helzt ære eller ware kwnne, saa eptherkommande som the nw ære, wit liff och gotz noghen tiidh her epther nodh at draghe eller brwghe wti for:ne Kwmme aa eller nogra the grene aff henne gaa fra Lagmandz wigh ock jndh tiil Ligholmen entigen offwer eller nædhen. Och epther thet her Henrich Clausons breff war scriffuet paa papir och kwnde icke ware waraktigheth, tha bekenne wij oss thet seth och offwerlæset haffue i alle madhe ofordærffwit, och ludher ordh fran ordh som thetta wedherhengende breff* with wart breff lwdher. Thennæ effterscriffne xij sadhe j næmpden: Henric Laykoy, Henric Hawalaynn, Mangnus Hæriæwastæ, Laurens Rwykæ, Henric Jerri, Olof Lemppoynn, Jönis Sonnj, Oluff Henricson, Jönis Hordan, Henric i Hynækale, Jönis Callinen och Niclis Skytte. Tiil ythermere wisse lathe wij wittherlige hengiæ ware jndsigle nedhen wit thetta breff. Datum et actum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "4014", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Nyby sochn A. D. MCDLXXXIIII dömdes Anders Naston och hans compani then jord frij met årsväxten innen the effterskriffne rååar för Immilä boar, som är förste råå Kilpasjoensu, Kallijärfwensari, Nokoapa, Wanhetaipal, som thenne för:ne 12 landssynemän föregingo och swore och the 12 i nämbden sotho met them tillstodo adt thesse ofta hade gånget med wåld och wälde öfwer förbe:te råår."}, {"df": "4015", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4016", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntlicken grote myt vormoge alles guden to vorn. Ersamen vorsichtigen leuen heren vnd bysunderen guden vrundes, wy bogeren juwer ersamen vorsichticheit to wettende, dat vor vns ys gewest in sittende raͤde vnse leue mede borgher Hans Mandrow geheten, goldsmed, sick boclagende wo dat myt jw in Got vorstoruen sy syn vader Hinrick Mandrow vnd hebbe nagelaten eynen hoff vnder deme korten Doͤmberghe, dar nw tor tyd de Vroudenrikesche jnne wont, vnd se hebbe sick des haues vnderwunden buthen sinen hete vnd en heuet dar nyne renthe van vntfangen, vnd he enweet nicht wo se by den hoff gekomen sy. Warvmme, ersamen leuen heren vnd bisunderen guden ffrunds, js vnse vruntlicke bogher van jw, gy vnsen medeborger willen helppen to rechte vnd lathen eme recht wederuaren, dat se eme boscheit do van deme vorgescreuen houe vnd renthen wo se dar by gekomen sy; vorschulden wy altyd gherne thegen jw vnd de juwe in gelicken vnd an[d]eren, Gode gesunth beuolen in sineme denste. Gescreuen to Abo des naesten dinxtedages na der hilligen drey konnynghe dage a° lxxxv. Borghermestere vnd radmenne der stad Abo. Adress: Den ersamen vnd vorsichtighen borghermesteren vnd radmannen der stad Reuel, vnsen guden frunden."}, {"df": "4017", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini 1485, lögerdagen nest för Palme söndagen, kommo Lasse Bagge, Nhils Sifwedzsson, Swen Gregersson med någre erhlige dannemän aff Nådhendals köpstadh, stadde i clöstrena talapoorth, och ssålde oss een öö liggiandes i Merimascho, emellan Kwkolais och Kwssilax, benämdt Hestöö, för peninger – 10 marker, betalt een then kanna och een ny kopar kaar, i sså måtho ath clöstredt blifwer wed holman ewärdeligen till kyrckene bygningz behoff som förb:de danne män withna. Och hwad holman ähr bethre ähn förbe:de peninger, thet hafue the undt för Gudz schuld och för theris siele gagn the helge kyrckene."}, {"df": "4018", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wy Cord, van Godes vnde des Romesschen stoles gnaden bischopp to Abo. Vnsen vruntliken grot myt vormoghe alles gudes. Wetet, ersamme leuen heren borghermestere vnde radmanne der stad Danzsike, vnse besunderghe gude vrunde, dat wy in dessen somer negest vorleden sanden vnsen werde Peter smid, juwen medeborger, deme Got gnedich sy, twe leste botteren vnde x tunnen lasses alse wy wol bewisen könen, beyde myt synen eghenen breue, den he vns dar vmme to geschreuen heuet, vnde ok myt anderen bescheydenen guden luden etc.; vnde vpp dyt vorghescreuen gud heuet he vns wedder ghesant sess sekke hoppen vnde nycht mere; war vmme bydde wy juwe ersamycheyt vruntliken, dat juwe ersamicheyt wol wille don vmme vnser bede vnde rechtuerdicheyt willen vnde helpen vns to rechte, dat wy vnse gudere wedder mochten krighen van vorgescreuen Peter smedes naghelatene husvrouwe vnde van synen eruen vnde vormunderen. Dat wille wy gerne alle tyd vorschulden war mede wy könen vnde möghen jeghen juwe ersamicheyt, de wy hyr mede beuelen Gode almechtich to langhen tiden. Ghegeuen vnde schreuen to Abo des donderdagx vor sunte Juriens daghe vnder vnsem secreto anno Domini etc. lxxxv°. Adress: Den ersamen, wisen vnde wolduchtigen borghermestern vnde radmannen der stad Danzsike, vnsern besundern guden vrundes, kome desse breff myt ersamicheyt."}, {"df": "4019", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken gruth tho vorenn. Ersamen vorsichtigen leuen nabers, so iuw woll issz indechtich her Erick Axelszon zeliger dechnisse [vnde] her Laurens in God vorstoruen mennich warff geschreuen hebben van wegen Nickels Gropen, mines vndersaten, eynesz huseshaluen eme dorch Johann Lippe, iuwen borger, zunder rede vnnde recht sick beclaget issz aff gedrungen vifftich mark houetstols vnde sesz iare renthe by Laurensz Groppe noch nastendich vnde vorbleuen, der gedachten herenn erer vorschriuinghe nicht geachtet sunder antwort gebleuen hebben laten. So issz he ok vor my erschenen vnnde sik der vorbenomeden klacht swarliken beropen vnnde geclaget vele tyd vnnde male myt iuw to rechte gegaͤn vnde neyn recht hefft mogen erlangen. Issz noch myn begere vnnde vlitige wille, so he zuluen tho iuw komende werd, also vorffogen vnde myd dem besten vortzetten deme gedachten Nickels endeafftighe vorderinghe ghesche vnde so vele alsze recht issz wedderffare. Vorder clacht vnde vorschriuinge vorbliuen vnnde vorder nicht van noden zyn dorue zee ik gerne. Gode almechtich lange gesund beualen. Gegeuen vpp Wiborch ame dage Merci euangeliste int yar lxxxv(ten). Steen Sture vame Gripesholme, ritter vnnde vorstender dessz rikes tho Sweden. Adress: Den ersamen, vorsichtigen vnnde wolwiszenn borgermesternn vnnd radmannen der stad Reuall, synenn guden nabern."}, {"df": "4020", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4021", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4022", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken gruth vnnde wes ik gudes vormach allewege tho vorenn. Ersamen vorsichtigen vnnde wolwiszen leuen nabers, ick foge iuw ffruntliken tho wetende, dat de werdigen veders dessz ordens sancti Francisci eer werdige capittell ime clostere Wiborch alse Iohannis baptisten dage negestkomende ouer eyn yar holdende, hebben vpgenomen etc. vanne my begerende eyne erkentenisze an iuwe ersamheyde der haluen, so se iuw besokende werden, iuwe godesz almisszen en mede deelafftich vorschreuen wolde, dat loen van Gode entffangen vorderlick gunstich vnde behulpen syn willen; vorschulde ik ock in geliken, de ik Gode almechtich lange gesund beuele gerne. Gegeuen vpp Wiborch ame dage vnses Heren heymeluart int yar lxxxv(ten). Steen Stur vame Gripesholme, ritter vnnde vorstender desz rikes tho Sweden. Adress: Denn ersamen vorsichtigen vnnde wolwisszenn borgermesterenn vnnde radmannen der stad Reuall, synenn besunderenn guden nabers."}, {"df": "4023", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum deuotus vester Hemingus Gadh, alme vrbis Romane scolaris et canonicus Lincopensis, cuj alias s. v. de canonicatu et prebenda sancte Katharine ac eidem prebende annexa certa perpetua vicaria Kymita nuncupata Aboensis diocesis, tunc certo modo vacantibus, concessit prouiderj, concessionj (= –nem) gracie huiusmodi, litteris super dicta gracia minime confectis, in manibus s. v. ex certis rationabilibus causis ad id animum suum mouentibus cedere proponat et exnunc cedat, supplicat s. v. deuotus orator vester Laurentius Swripe, clericus eiusdem diocesis, quatenus cessionem huiusmodi admittentes seu admittj mandantes de canonicatu et prebenda ac annexa vicaria huiusmodi, quorum cum dicta annexa fructus etc:a quatuor marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, siue per cessionem huiusmodi siue alias quouismodo aut ex alicuius cuiuscunque persona seu per similj (= –lem) cessionem aut liberam cuiusuis resignationem de illis in Romana curia vel extra eam etc:a coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem execrabilis vel c. de multa vacent et deuoluta, affecta, curata, electiua specialiter vel generaliter reseruata [aut] litigiosa, [cuius] litis statum etc:a, existant, eidem Laurentio prouidere seu prouiderj mandare misericorditer dignemini de gracia specialj, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs non obstantibus quibuscunque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presentia d. n. pape. Julius Ostiensis. Et cum absolucione ad effectum. Et obstantes beneficiales habeantur pro expressis. Et cum clausula generalem reseruationem importante. Et quod maior et verior specificatio premissorum. Et presertim fructuum ascendendo vel decedendo (= descen–) [valor] aliorumque circa premissa necessariorum fiat in litteris. Concessum. Jul. Ostien. Datum Rome apud sanctum Petrum septimo kalendas junij anno primo."}, {"df": "4024", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias parrochialj ecclesia Salb (= Salo) Aboensis diocesis certo modo, quem s. v. habere dignetur pro expresso, necnon prebenda sancti crucis in ecclesia Aboensi situata per liberam resignationem Johannis Swder Tarbatensis diocesis in manibus ordinarij sponte factam et per eum admissam vacantibus, deuotus orator vester Magnus Johannis, clericus dicte diocesis, in artibus magister, sibi dicta beneficia sic vacantia conferrj et de illis etiam prouideri necnon cum incorporatione duorum nocturnorum eiusdem ecclesie parrochialis., que alias erant sub ecclesia Pennere (= Pemare), iuxta formam collationis sibi per dominum diocesanum desuper assignate auctoritate ordinaria obtinuit, prout in litteris desuper confectis, quarum tenores etc:a, plenius continetur; cum autem, pater sancte, dictus orator vester dubitet, collationem et prouisionem huiusmodi ac inde secuta quecumque aliquibus de causis uiribus non subsistere, supplicat igitur s. v. dictus orator, quatenus sibi specialem graciam facientes de dictis parrochiali ecclesia et prebenda, quorum insimul fructus etc:a quattuor marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, …… eidem oratori per modum simplicis aut noue prouisionis, prout sibi melius videbitur, prouidere seu prouiderj mandare, necnon dictam parrochialem ecclesiam prebende predicte cum omnibus iuribus et pertinentijs suis insimul ad uitam dictj oratoris, attento quod fructus illorum adeo tenues et exiles existunt, quod ex illis se commode sustentare non potest, unire, annectere et incorporare misericorditer dignemini de gracia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac dicte ecclesie Aboensis juramento etc:a roboratis statutis et consuetudinibus nec non regula s. v., qua cauetur, quod in unionibus semper communicatio fiat ad partes, uocatis quorum interest, cui hac vice derogare placeat, ceterisque contrarijs non obstantibus quibuscumque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur jn presentia domini nostri pape. Julius Ostiensis. Et quod verus et vltimus ecclesie ac prebende predictorum vacationis modus, etiam si ex illo queuis generalis reseruatio resultet, nec non obstantes beneficiales oratoris habeantur pro expressis. Et per modum simplicis aut noue prouisionis etc:a. Et de vnione huiusmodj ad uitam oratoris. Et cum derogatione dicte regule. Et quod maior et verior specificatio premissorum et presertim, si dicta prebenda curam habeat animarum, ac fructuum ascendendo uel descendendo ad quatuor alias marcas aliorumque circa premissa necessariorum fieri possit in confectione litterarum. Concessum. Jul. Ostien. Datum Rome apud sanctum Petrum septimo kalendas junij anno primo."}, {"df": "4025", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4026", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, supplicat s. v. deuotus orator [vester] Hermundus (= Hemingus) Gadh Linopensis diocesis, in Romana curia presens, quatenus sibi specialem graciam facientes de prebenda sanctorum Johannis baptiste et euangeliste Abaensis (!) diocesis, cuius fructus 4:or marcarum [argenti] secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, per obitum magistri Olani (= –ui) Petri extra Romanam curiam et [in] patria defuncti vacante, siue premisso siue alio quouismodo aut ex alterius cuiuscunque persona seu per liberam dicti magistri Olani uel cuiusuis alterius resignationem (alterius resignationem), de illa in dicta curia uel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, [seu per] constitutionem execrabilis uel constitutionem de multa vacet et deuoluta, affecta, specialiter uel generaliter reseruata [uel] litigiosa, [cuius] litis statum etc:a, existit, eidem oratori prouidere seu prouider mandare dignemini de gracia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon dicte ecclesie iuramento etc:a, roboratis statutis etc:a ceterisque contrarijs quibuscunque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Julius Ostiensis. Et cum absolutione ad effectum etc:a; et quod obstantes oratoris habeantur pro expressis; et quod maior et uerior specificatio omnium et singulorum fieri possit in confectione etc:a. Concessum. Julius Ostiensis. Datum Rome apud sanctum Petrum tertio kalendas junij anno primo."}, {"df": "4027", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias deuota creatura vestra Conradus episcopus Aboensis ad laudem omnipotentis Dei, gloriose et intemerate virginis Marie ac omnium sanctorum Dei in ecclesia cathedrali [Aboensi] in quodam choro, capella omnium sanctorum nuncupato, horas memorate gloriose virginis Marie et missam per certos sacerdotes ad hoc deputatos singulis diebus perpetuis temporibus decantandas de nouo instituit, fundauit et dotauit et deinde, ut memorati sacerdotes et chorales substentari possent et in eorum necessitatibus competens releuamen susciperent, parrochialem ecclesiam beate Katerine e Nimmis (= de Nummis) uulgariter nuncupatam dicte diocesis ad collationem, prouisionem etc:a ipsius episcopi spectantem, de consensu sui capituli et rectoris ecclesie prefate eidem capelle auctoritate ordinaria perpetuo incorporauit, annexuit et vniuit, adiectis certis articulis, qui in litteris fundatoris plenius continentur. Vt igitur, pater s., erectio, fundatio et vnio premisse, que plenarium effectum (effectum) sortite fuerunt, maioris roboris firmitatem obtineant, quo maiori fuerint s. v. munimine roborata (!), maxime cum diuini cultus augmentum et animarum salutem concernant, ac deuoti s. v. oratores sacerdotes et chorales predicti in pacifica possessione dicte parrochialis ecclesie per plures annos extiterunt, prout de presenti existunt, pro parte eorundem tam episcopi quam choralium e s. v. humiliter supplicatur, quatenus fundationis erectionem huiusmodi ac illa concernentia omnia et singula in quibusdam litteris autenticis, dicti episcopi et sui capituli sigillis munitis, quarum tenores haberi dignemini pro expressis, contenta et inde secuta quecunque auctoritate apostolica confirmare, approbare, supplereque omnes et singulos defectus, si qui forsan interuenerint in eisdem, et de nouo unire, annectere et incorporare dignemini de gracia speciali, premissis attentis et quod dicta ecclesia parrochialis vicina adiacet ecclesie cathedrali, cui unita est, et quod eiusdem ecclesie et capelle predicte insimul fructus etc:a 4:or marcarum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis et consuetudinibus ecclesie Aboensis iuramento etc:a roboratis, ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque, cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Julius Ostiensis. Et cum confirmatione vnionis huiusmodi; et quod de nouo fiat vnio etc:a; et quod non obstantes ipsius capelle habeantur pro expressis; et quod tenor[es] litterarum dicti episcopi et fundatoris habeantur pro expressis; et quod maior et uerior specificatio et narratio premissorum et circa ea necessariorum fieri possit in litteris; et in forma gratiosa. Concessum. Julius Ostiensis. Datum Rome apud sanctum Petrum tertio kalendas junij anno primo."}, {"df": "4028", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Innocentius etc. Ad perpetuam rei memoriam. Ex commisso nobis desuper quamquam insufficientibus meritis apostolice seruitutis officio ecclesiarum omnium curam gerentes ea, que pro diuini cultus in illis incremento per earum prelatos prouide ordinata fuisse dicuntur, ut firma perpetuo et illibata permaneant, libenter, cum a nobis petitur, apostolico munimine roboramus et ministrorum in illis propterea deputatorum necessitatibus paterna benignitate subuenimus, prout conspicimus in Domino salubriter expedire. Sane pro parte venerabilis fratris nostri Conradi episcopi Aboensis nobis nuper exhibita petitio continebat, quod olim ipse Conradus episcopus ad laudem omnipotentis Dei et gloriosissime virginis Marie ac omnium sanctorum in ecclesia sua Aboensi, in quodam illius choro, capella omnium sanctorum nuncupato, horas et missam de ipsa beata Maria virgine per certos sacerdotes ad id deputatos singulis diebus perpetuis temporibus decantandas instituit et ordinauit et, ut sacerdotes predicti et chorales dicte capelle commodius sustentari possent et in eorum necessitatibus competens susciperent releuamen, parrochialem ecclesiam sancte Catherine, Quinnus (= Nummis) nuncupatam, Aboensis diocesis, cuius, dum pro tempore uacat, collatio et prouisio ad episcopum Aboensem pro tempore existentem pertinent, de consensu dilectorum filiorum capituli Aboensis et tunc rectoris eiusdem parrochialis ecclesiarum ordinaria auctoritate perpetuo vniuit, annexuit et incorporauit, prout in litteris ipsius Conradi episcopi desuper confectis, episcopi et capituli eorundem sigillis munitis, dicitur plenius contineri, quare pro parte Conradi episcopi et choralium predictorum asserentium, quod vnio, annexio et incorporatio predicte suum plenarium effectum sortite fuerunt et diuini cultus augmentum ac animarum salutem concernunt, illarumque vigore dicti chorales in pacifica possessione dicte parrochialis ecclesie per plures annos extiterunt prout de presenti existunt, quodque tam parrochialis ecclesie, que eidem ecclesie Aboensi adiacet, quam capelle predictarum fructus, redditus et prouentus insimul quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem ualorem annuum non excedunt, nobis fuit humiliter supplicatum, ut institutionem et ordinationem predictas pro illarum subsistentia firmiori robur apostolice confirmationis adijcere necnon parrochialem ecclesiam predictam cum omnibus iuribus et pertinentijs suis eidem capelle perpetuo de nouo vnire, annectere et incorporare ac alias in premissis oportune prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur, qui dudum inter alia voluimus, quod semper in vnionibus fieret commissio ad partes, vocatis quorum interesset, huiusmodi supplicationibus inclinati institutionem et ordinationem predictas ac, prout illas concernunt, omnia et singula in dictis litteris contenta et inde secuta quecunque auctoritate apostolica tenore presentium approbamus et confirmamus ac presentis scripti patrocinio communimus, supplentes omnes et singulos defectus, si qui forsan interuenerint in eisdem, et nichilominus parrochialem ecclesiam predictam cum omnibus iuribus et pertinentijssupradictis eidem capelle perpetuo de nouo eadem auctoritate vnimus, annectimus et incorporamus, jta quod liceat eisdem choralibus per se uel alium seu alios corporalem possessionem parrochialis ecclesie iuriumque et pertinentium predictorum propria auctoritate de nouo libere apprehendere et perpetuo retinere, illiusque fructus, redditus et prouentus in suos ac parrochialis ecclesie et capelle predictarum usus et utilitatem conuertere, alicuius licentia super hoc minime requisita, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac voluntate nostra predicta contrarijs quibuscunque, aut si aliqui super prouisionibus sibi facientibus de huiusmodi uel alijs beneficijs ecclesiasticis in illis partibus speciales uel generales apostolice sedis uel legatorum eius litteras impetrarint, etiam si per eas ad inhibitionem, reseruationem et decretum uel alias quomodolibet sit processum, quasquidem litteras ac processus habitos per easdem et inde secuta quecunque ad dictam parrochialem ecclesiam volumus non extendi, sed nullum per hoc eis quoad assecutionem beneficiorum aliorum preiudicium generari, et quibuslibet alijs priuilegijs, indulgentijs et litteris apostolicis generalibus uel specialibus, quorumcunque tenorum existant, per que presentibus non expressa uel totaliter non inserta effectus earum impedirj ualeat quomodolibet uel differrj, et de quibus quorumque totis tenoribus habenda sit in nostris litteris mentio specialis, prouiso quod propter vnionem, annexionem et incorporationem huiusmodi dicta parrochialis ecclesia debitis non fraudetur obsequijs et animarum cura in ea nullatenus negligatur, sed illius congrue supportentur onera consueta. Nos enim exnunc irritum decernimus et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contigerit attemptari. Nulli ergo etc. nostre approbationis, confirmationis, communitionis, vnionis, annexionis, incorporationis, voluntatis et decreti infringere etc. Si quis etc. Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo octuagesimo quinto, tertio kal. junij anno primo. – H. xxxx. Polycarpus."}, {"df": "4029", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minenn frunntlickenn gruth vnndt ghutlycke ouerbedynnghe wesz jck ghudesz vormach stets thouornn. Erszamenn, voersichtighenn vnndt wolwyszenn herenn vnndt leuenn frunnde, jck quam ghisterenn vppe denn auendt myth Godis hulpe woll geszundt vann Righe hir tor stede vnndt quam to woerdenn vpp de szulue tydt myth sommyghenn loefvastenn parszonenn, des dages gekamenn vann Gotlannde van deme eddelen, wolghebarenn vnndt ghestrennghenn ritter herenn Iwar Axelszonn, de my warhaftighenn vnderrichteden, wo her Iwar vorscreuen ser ouell tho vredenn solle synn, dat juncker Wilhelm vnndt synen medeparten nycht ghenoch geschwt van welkenn jn Reuall wonende, vnndt my, kennet Godt, nycht witlick ysz wo syck de zaken hebbenn tusschenn juncker Wilhelme vnndt denn juwenn; vnndt nach deme, leuenn herenn vnndt frunde, sommyghe vann jw vnndt ok myner lantstadt Lubeke nicht klenenn schadenn deszhaluenn ghekreghenn hebbenn vppe ene tydt, befruchte jck my vntwyuelik, gy, de juwe vnndt villichte ander frome lude vnuorschuldes deszhaluenn mochtenn jnn swarenn schadenn kamenn, dede beter vorhoͤdt bleue jnn tyden er eynn arger dar na queme etc. Hir vmbe wer woll myne fruntlyke vnderwiszynghe vndt gude raͤdt vth gantz andachtigeme hertenn, gy, leuenn herenn vnndt frunde, juwe vulmechtighe vnuortagherdt mochten schicken an her Jwar vppe Gotlanndt myt fruntschopp dit tho vortastennde; jck hopesz tho Gode, alle dingh mochtenn woll tho eneme ghudenn ende kamenn desser zake haluenn, vnndt vorhope my genszlik, wenn her Ernst Wolthusz wedder van dar kumpth, he dit szulue woll werdt villichte jw beschedeliker vnderrichtenn. Leuenn herenn vnndt frunden, dit do jk jnt beste uth ghudem hertenn alsz jk gerne wolde gy my ghudes ghundenn; hir uth moge gy denckenn mer denne jck vpp dit mall schryuenn kann; konde jk vurder wes ghudes jw tho willen donn myt myneme kranckenn denste, so verne gy my ichtesz juwes synnes menynghe myth schriftenn woldenn vormeldenn, solde gj my altydt vindenn ynn dessenn vnndt vill groterenn vnuordrotenn, kennet Got allmechtich, de juwe ersame wiszheyde wille behodenn vnndt bewarenn jn wolmacht langhe stark vnndt gsunndt. Scriptum myt haste jn Abo jn vigilia corporis Christi anno etc. lxxxv(to). Johannes Unrast juwe frundt. Adress: Denn erszamenn voerszichtighenn vnndt wollwyszenn mannenn herenn borgermeisterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synenn byszunder leuenn herenn vnndt frundenn."}, {"df": "4030", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4031", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius etc. dilecto filio Laurentio Swripe canonico Abuensi salutem etc. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Dudum siquidem omnes canonicatus et prebendas ceteraque beneficia ecclesiastica apud sedem apostolicam tunc vacantia et inantea vacatura collationj et dispositionj nostre reseruauimus, decernentes extunc irritum et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contingeret attemptarj, et deinde canonicatu Abuensi et prebenda sancte Catherine nuncupata in eadem, quos quondam Aquinus Frille, ipsius ecclesie canonicus, dum uiueret obtinebat, per obitum eiusdem Aquinj, qui apud sedem predictam diem clausit extremum, apud sedem ipsam uacantibus, et antea dispositioni apostolice reseruatis, dilecto filio Hemingo Gadh canonico Lincopensi sub data videlicet tertio jdus octobris pontificatus nostri anno primo concessimus prouideri [de eisdem]; cum autem prefatus Hemingus concessionj gratie huiusmodi, litteris apostolicis super ea minime confectis, hodie in manibus nostris sponte et libere cesserit, nos cessionem huiusmodj duximus admittendam, dictique canonicatus et prebenda adhuc, ut prefertur, uacare noscantur, nullusque de illis preter nos hac uice disponere potuerit siue possit, reseruatione et decreto obsistentibus supradictis, nos tibi premissorum meritorum tuorum intuitu gratiam specialem facere uolentes, teque a quibuscunque excommunicationis, suspensionis et interdicti alijsque ecclesiasticis sententijs, censuris et penis a iure uel ab homine quauis occasione uel causa latis, si quibus quomodolibet jnnodatus existis, ad effectum presentium dumtaxat consequendum harum serie absoluentes et absolutum fore censentes, necnon omnia et singula beneficia ecclesiastica cum cura uel sine cura, que etiam ex quibusuis apostolicis dispensationibus obtines et expectas ac in quibus et ad que ius tibi quomodolibet competit, quecunque, quotcunque et qualiacunque sint, eorumque fructuum, reddituum et prouentuum uerum ualorem annuum ac huiusmodj dispensationum tenores presentibus pro expressis habentes, canonicatum et prebendam predictos, quorum et perpetue vicarie parrochialis ecclesie Kymitte Abuensis diocesis illis canonice annexe fructus, redditus et prouentus quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem ualorem annuum, ut asseris, non excedunt ….. cum plenitudine iuris canonici et anexa huiusmodj necnon omnibus iuribus et pertinentijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illis etiam providemus …… Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo octuagesimo quinto, septimo jdus junij anno primo. Similimodo: Venerabili fratri archiepiscopo Vpsalensi et dilectis filijs preposito ac archidiacono ecclesie Aboensis …. Datum ut supra. – N. xij. x. quinto jdus junij anno primo. Garillatj prothonotarius."}, {"df": "4032", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntlichen gruͤsz vnd was ich alletytd liebs vnd guds vermag to vorn etc. Ersamenn guden vruͤnde vnd nachtberen(!), also ist vor mich bracht wie der ersame man Hans Kordeshagen, borger to Abo, nicht lang dar vor, er he vt desere werlt mit tode verscheyden ist jn iuͤvere statd Reuall, by iuvere mitborger eynem, genant Rolaff van Floyten, xx laste saltzes der in sinem kellere, den er ettliche jare to iare mit vj Reuelschen marck pennygen vertinset, hadde liggen, der selbe genante Rolaff van Floyten auch nw in Gotd verstorben etc. vnd solliches mer dan to eyner tytd an uch geforderet dar to to helpen, dat sollich saltze betalet vnd des benanten Hans Kordeshagen erben wedere to eren handen kommen mochte, noch bisz here verhalden vnd nicht gescheen ist. Bydden ernstliche begeren uch noch, iuv her jnne bewysen wollent also gude nachtberen vnd desen gegenwertigen dem ersammen heren Herman, mynem capelan, vnd Heinrich Kordeshagen, synem brodere, beyde des genanten Hans Kordeshagen echte soͤne vnd rechte erben, wedder to dem eren helpen also dat jne solliche xx last saltzes betalet vnd vernuͤget werden; will ich gern in eim glicken edder groteren verschuͤlden, dan sol forter mer kost odder andere touall darvpp kommen, ist beter nw vorkommen, vnd solliches wer mir auch leyt, dat bekenne Gotd, dem syent alle beuollen. Gegeben by Borgaa vpp sancti Barnaben dag des heylligen appostolen anno Dominj etc. lxxxv°. Stein Stuͤre vom Grypsholm, ryddere, Swedenriches vorstendere etc. Adress: Den ersamen vornemenn vnd wolwysen heren borgermeistern vnd ratdmannen der statd Reuall, synen guden vruͤnden vnd nachtberen etc."}, {"df": "4033", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4034", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Virmo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dande men, som thetta mith nærwarandis æpno breff hendher fore koma, (och) vitherligh gör iak Laurens Olafson i Hamar landh soken j Aalandh, thet iach haffuer vplatidh eth godz, som hether Reynilæ, liggiendis i Vemo soken, hederligh oc fornvmstiigh man her Mattis j Vemo soken fore l marc swenske, forste eth silff stop fore xxviij marc och j kranssz fore iiij march och viij march redhe pæninga, och thet andra j nyghe messings kaar och j nygth hanz fath fore xij öre oc iiij kannar nyghe fore iiij march oc j silff skedh fore ii[½] march och ij grötha fore iii[½] march, hulka pæninga oc for:de stykker jach kænnis mik redheligha och beskedeligha vpburith oc anamadh haffua, och ythermere [gör iach] vitherligh, thet jach, for:de Laurens Olafson, vplysthe iij ar aff slagh och bedh Mattis j Aarelax, ath han skulde löse och teslikes hustrv Jngeborgh j Raffwis och tesslikes fleerom ærffwingenom, och iak, for:da Laurens, met swadana vilkor och forordh, ath for:de Mattis Niclisson skal behaldha for:da godz och affradh arligha met allom tillaghom, som til the godz aff aldre tilligadh haffuer. Till tess breffs mere visso oc vitnesbyrdh oc högræ forwarningh bidher jach ærlighe herre mesther Magnus domprosth j Aabo oc Johan Kyle, Jachim Flæmingh oc Olaff Balk hengia theris jncigle wndher thetta breff, scriffueth oc giffuet j Virmo soken fredaghen nest æpther sancti Johannes baptiste dagh anno Dominj 14 or (?) mcdix (?) pa thet v"}, {"df": "4035", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione. Erbare edele gestrenge here, alsz vns dan juwe gestrengeheyde screuen van etlikem soltes, benomliken xx lesten, wandages seligen Hans Cordeshagen, borger to Abo, by vnsem borger wandages seligen Roloff van Floyten gnant in synem kellere solde hir tor stede gehadt hebben &c. sodanes juwer gestrengeheit breff breder vormeldet &c., bogerende der haluen den ersamen her Hermen, juwem cappellan, vnde Hinrick Cordeshagen, gebrodere, erffname des ergenanten seligen Hans Cordeshagen, behulplik to syende, se sodane solt hir tor stede dirlangen mogen etc. Don dar juwen erbaren gestrengeheiden andechtigen up to wetende, dat hir tor stede yn vorleden tiden de ergenanten Hinrick Cordeshagen fulmechtich vmme sodane solt to vorforderende irschenen is vnde hefft mit ordele vnde rechte de yennen, de sodane solt solden vnder syck hebben, angesproken, dar dan beyden parten na clage vnde antwerde, ordelle vnde recht hir tor stede gegeuen hefft, na dem he na doder hant bynnen iare vnde dage hir tor stede nicht irschenen is sodane solt offte gudere to vorforderende vnde to manende; alsz hir eyn Lubeschen recht is, so solde he der wegen des soltes haluen nedderuellich wesen, welkere affsproke vnde rechtes delinge he bygespraket vnde an den ersamen radt to Lubek geschulden hefft, dar personliken mit ouer gesegelt vnde hir weddervmme tor stede inbringende sodane affgesprokene ordell, hir gedelet, dar tor stede confirmeret, beuestiget vnde bestediget is, so dat de ergenante Hinrick Cordeshagen syck des vorbenomeden soltes rechteswyse nicht benalen konde; hir uth juwe gestrengeheyde woll dirkennen mogen, de ergenante her Hermen vnde Hinrick ere klachte vnbeschedeliken vorbringen, gelyck Hinrick vorbenomede de sake, de he suluest rechteswise vorfordert hefft, woll bekant syn vnde ym Lubeschen rechte uth to dregende vnde anders nergende hir tor stede vorborget hefft. Vorhapen hir vmme genszliken to Gode vnde juwen gestrengeheyden, juwe erbarheyde dat nycht uppet nige vorhalen willen laten, dat rechtes wyse gescheyden sy hir tor stede vnde to Lubeschem recht uppe recht to sokende, so juwen gestrengeheiden vntwiffliken woll dirkunt is, in allen rechten vorbaden is. Bidden hir vmme andechtigen juwe erbare gestrengeheyde der haluen den ergenanten her Hermen vnde Hinrick vnderrichtinge don willen, se der haluen gene moye edder vnwillen anstellen, besunderen wes recht is alle tyd touorfolgende, vordenen gare fruntliken vmme de sulue juwe erbare gestrengeheide de Gode dem heren to seligen langen tyden [etc.]"}, {"df": "4036", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4037", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Arom æpter Gudz byrd mcdlxxx pa thet v areth, fredagen næsth æpter sancti Johannis baptiste dag, warom wij æpterscrefne Andhers gwlsmedh, Jönis Jönsson, Pitke Laurens ok Peder Nilsson, then tiid borgmestaræ j Wiborgh, met helge andz gilbröders ok menighe radz samtykke j for:de Wiborgh om eenss met her Jacob Bodebek, scolemestære j for:de Wiborg pa then tiid, om ena aarsmæsso ok wigilis met iij lexer pa for:de helge andz gilles wægna j swa mattho ath wj ok ware æpterkomandes skule giffua for:de her Jacob Bodebek scolemestare ællir hans æpterkomandes aarleka vij mark pæninga Ræwælsth mynth, ok han ok hans æptherkomandes skule besörgiæ wiin ok öplöte ok latha ii smadrenghe ther wæll kwnnæ siwnga for:de wigilis met iii lexer hwar tiisdag, ok mæssan skal hallas læsandes om odensdagen aff then helge andæ then tiid klokkan ær wiid viii. Then andhræ kollectan skal wara aff jomffru Marie bedröfwelse, then tredie aff sancta Birgittæ, then fjærde aff all helgon, then fæmpte fore liffuandes ok dödha alle ther mögelikith ær forebidia; hwar fore bidiom wij for:de borgmestare met for:de helge ands gilbröders ok radzens samtykkio ok manom pa Gudz wægna allæ ware æptherkomandes, hæa thee helsth æra, ath the ekke oss ordlösæ göra j thesse sama stikth, som wij sticktath haffwom ey adenasth fore ware salgheth skuld wtan jæmwæl fore marga andra ther ey kwnna betraktha siælwe siith siæle gagn ok mage tilkoma ok warda Gudz wener j sama bröderskap. Hender ok skolemestarens forswmilse koma j for:de gudz tiænisth, tha fformanoms wij alle dande mæn ware æpterkomandes ath læggia ther böther pa met jdkelika tilsyn ok trooskap, swa ath wij matthom thet alle niwtha j the glædi ther aldher ffaar ænda. Tiil thesse brefs ythermera wiisso, withnisbyrdh ok forwarilse tiil een æwiik tiid æpther thess helge andz welsignade wilia hengiom wj ffor:de borgmestaræ, radh ok gillesbröder helge andz gilles jnsigle wndher thette breff ok radzens jnsigle ther hooss. Ok ath swa samtykth ok stadfæsth ær pa bade siidher hengher ffor:de her Jacob Bodebek, scolemestare, siith æmbethis jnsigle her bredwiid wnder sama breff, som scriffwidh ær j Wiiborgh aar ok dagh som tiil förende betecknadh staar etc."}, {"df": "4038", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4039", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4040", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Runa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken ok lefflike grot nw vnde alle tyd to voren myt Gode. Moͤghe gi weten, leuen nabere vnde besundergen guden vrunde, ersamen borghermestere vnde radmanne der stad Reuell, dat eyn van juwen medeborgheren, gheheten Laurens Vridach, is my schuldich eynne summe peninge, also ik hebbe eynen vtghesneden serteyne myt syner eghen hant schrifft, vnde he hefft de andere, de dar vpp luͤt, eyn deels, dat he my schuldich is etc. Nw vor eneme jare sende ik Hans Onrost, mynes heren her Steens secretarius, to vorgenanten Laurens Vridach myt mynen openen macht breue to vorclarende alle vnse rekensschopp vnde to anamende myne betalinge vnde eme to geuende myne quitancie likerwys off ik dar suluen jeghenwerdich by hadde ghewesen; behaluen dat he eme welke tyd vorlengen edder dach geuen mochte, dat en hadde he van myner weghen nycht in beuelinge, vnde dat en steet ok nicht in mynen breue. Jtem so sande vorberoͤrde Laurens Vridach welke gudere j myne betalynge to mynen werde to deme Holme vnde schreff eme dat duͤrer in de hande wan dat kwnde vpp welken ende gelden. Do vorgenante Laurens dat to wetende krech, dat myn werd wolde dat so duͤr nicht anamen also he eme dat in dat hande gheschreuen hadde, do sande vorgenante Laurens synen dener tom Holme, gheheten Borchquart, vnde anamede een dels van den guderen to sik, na Laurens Vridach beuelinge, vnde vor dar mede in Vlanderen, vnde voͤrbrochte de gudere. Jk hope, dat gi edder ander gude lude seggen my dat nicht vor eyn recht aff, dat ik sal dat anamen in myne betalinge, dat syn eghen dener vorvaren vnde vorbrocht heuet &c. Vortmer de guͤdere, de dar bleuen to deme Holme in der stad, de wil ik gerne anamen in myne betalinge, alse des rades van dem Holme besworen breff jnne holt, alse ik jw sende myt dessen breffwiser Peter Oleues sone. Leuen, ersamen borghermestere vnde rad, jk bidde jw vruntliken, dat gi dessen vaken ghenomeden Laurens Vridach so willen vnderwisen vnde wesen my behulplik, dat ik myne betalinge van eme krighen mochte sunder lengher vortoͤgheringe, dat ik des neen behoff hebben doͤrue dat vorder mer to klaghen vor anderen guden heren. Dat were grote vare dat it so mochte komen, dat it de vngulde, de des nicht ghenoten hadde, dat Got vorbede. Hyr vpp beghere ik juwe vruntlike beschreuen antwerde; juwe ersamicheit beuele jk Gode almechtich to langen tiden. Wat jw leff is, do ik alle tyd gerne. Gescreuen vppe Rwne houe, des midweken negest vor sunte Marien Magdalenen daghe, vnder mynen jnghesegell anno Domini &c lxxxv°. Knwt Posse. Adress: Den ersamen, wisen vnde wolduchtigen heren borghermesteren vnde radmannen der stad Reuell, mynen besundern guden vrunden, kome desse breff."}, {"df": "4041", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Sture i Gripsholm, riddere, Sweriges riges forstandere, gör alle witerligidh medh thetta mit nærwarendes opne breff, thet ærligh och welbördigh man Knuth Posze hafwer antwordith och fornögdh mik til gode redhe och fwlth tal m mark redhe peningæ, hwilke swmme peninge han mik arlige giffwe skal wtaff Tawaste hwss ok tess læn swa lenge han thet aff mik paa cronens wægne i wærie haffwer, hwilke forscreffne swmme jak bekennis mik redelige haffwæ anamit och opbwridh, swa thet mik aldeles wel atnöger i thetta aar. Fornempde Knwth Possze haffwer och giorth mik godhe redhe, och rækenscap for alle opbyrdher, wthgiffter och jnteckter, sma och store, enge stykke wndentagne, ath han jw haffwer giorth mik ther gode redhe fore wtaff Wiborg sloth och læn for then tijdh han thet paa mine wegne i sin befolningh och wærie hadhe, och bewisth sigh aldeles ærlige, hullelige och wel emoote mik i alle the befolinger jach honom befolidh hafde som en tro dandeman, saa thet jak honom takker. Ty giffwer jak fornempde Knwth Possze, hanss arffwa och epterkomende meth thetta mit opne breff och qwittance aldelis qwitte, frie, ledige och löse for alth ytermere tiltal, kraff eller namaningh aff mik, mina arffwa, epterkommande och cronen paa forscreffne m mark och rækenskap aff Wiborgs sloth, som forscriffuit staar, fore thette aar, som data pa thette breff innehaller. Til ytermere wisse och bættre forwaringh lather jak hengie mit jncigle witerlige nidherfore thette breff, som giffuet och scriffuit ær oppa Stockholm ar epter Gudz byrdh twsende fyrehundrede ottetighi pa thet fempte, oppa sancti Dominici confessoris dagh."}, {"df": "4042", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4043", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4044", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jungfrusund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Jacob, met Gudz nad erchebiscopir i Vpsala etc, Cort, met sama nad biscopir i Strengenes, Steen Stwre j Gripsholm, riddare, Swerigis rikes forständare, Niels Stwre, Götzstaff Karlsson, Greges Mattisson, Ake Jønsson, Eric Odzson, riddare, Arwiid Trolle, Swante Niellson, Øryan Akason oc Knwt Pose, wepnare, Swerigis raad oc meen, som nw forsamblade æra j Jomfrwhampn, gørum witerligit, at wii haffua wnth oc forlænt oc met thetta wardt wpna breff wnna oc forlæna ærligh oc welbyrdig man herre Niels Ericxson riddare, waar kære medbrodher, fore hans thro tieniste, som han Swerigis rike oc crona giordt oc bewist haffuer oc æn her effther trolige gøra oc bewisa schal swa længe han liffwer met raad oc daad effter sinne yterste formago, cronones sloot Kastelholm wppa Aland met all the lææn oc konwngxlige rænto, aarlige skaat, lagliga wtschyller oc saköre, som han thet nw haffuer, [at] niwta, brwka oc behalda j syna liiffdzdaga met swadana welkoor oc foroord, at han for:da sloot Kastelholm trolige bygge oc forbætra schal met mwr oc bygningh, som forscreffne sloot kan behoff göras, Swerigis crona oc riike til nytta, ganghn oc bestandh, som han oss loffwad haffuer thet gerna gøra wilia. Thii forbiwdom wii allom fogethom oc æmbitzmannom oc allom androm, ee hwo the heltz ware kwnne, for:de herre Niels hyndra, qwælia, möda eller offörretta i for:da lææn oc förlæningh i naghra matto, wiidh rikesens strenge hempd oc plicht. Oc biwdhom allom oc hwariom oc eenom skattabondhom, cronalandbom oc bondalandbom oc allom androm cronone skatschyllughom i forscriffna Kastelholms lææn, at the ware for:da herre Niels Ericxson oc hans embitzmannom wppa hans wegna hörwge oc lyduge, görandis honum oc enghom androm alles theris aarliga skatta lagliga wthschylleer, rættugheet oc saköre, ther the cronone laglige oc rættelige plichtoge ære, wiidh forrörda strengeliga riikesens hæmpd och plicht. Thes til ytermere wisso oc högre forwarni[n]gh tha lathom wii alle witerlige hængia waar secreet oc jncigle met riikesens jncigle nedhan foore thetta breff, hwilkid som giffwit oc scriffwit ær j Jomfrwhampn aroom effter Gwdz byrd mcdlxxx wppa thet fæmpte, dagen nesth effther sancti Laurencii dagh."}, {"df": "4045", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höre eller see helsar jak Knut Biidz Clawsson af wapn kerlige met Gud, oc kennes jak vppenbare met tæssæ mino nærwarendis opne breffwe swa wel fore [them] koma skulende som for them nw ære mik met werdugx faders j Gudi mynom fader broderss biscop Koortz j Abo och flere weners och frænders raadhe och beradhne modhe mine ælskelige hustrw, Birgittæ Cristiernsdotter, til heder och til morghen gaffuer aa rettom hinder daghe giffuit haffue twsande mark Swerigis mynth j jordha godz, som ær en min gaard, som kallas Wijk liggiendis j Kymittæ sokn j Swdhre fynne oc j Abo læn, met alle tillaghor oc wmæghor, som ther aff alder tillighat haffuer, torpp oc torppastædher, aker oc ængh, skogh och fiskewatn, qwærn oc qwærnæ strömer jnnan gaardz och wthen, jngo wndantaghno, som ther nw tilligger och aff alder tillighat haffuer, met swadana forskælom at, om oss Gud the nadher gaffwe, at wy barn eller borna arffwa tilsaman fingom, tha skal thenne for:da morghengaffuer wara bæggis wara barna möderne och ekke fæderne. Skilioms wy och aath wthen barn och bornæ arffwa, som Gud forbiwdhe, tha haffue thet ware thenne for:da morghengaffuer som lenger liffuer, epter Swerigis lagh wtuisæ. Wore och swa saka, som Gud forbiwdhe, at thenne for:dæ gaardh, godz och ægher j noghra matto mina hustrv, Birgitta, met noghre lagh eller ræth fraginge, tha beplictar jak mik, for:de Knut Biidz Clawsson, met mynom arffwom for:de myne hustrw, Birgitte Cristiernsdotter, oc hennes arffwom swa goth godz oc j swa godhæ lægho vpfyllæ och widerlæggiæ jnnan siæx wikur ther næst thet henne fragangit ær, swa hon och hennes arffwa fwlkomlica fore forscr:næ twsænde mark fyllest haffwe. Tessæ epterscr:ne hiollo pa festonne, som först æræ for:de werdug fader j Gud biscop Koort och hederlige herrer oc welbyrduge men mester Magnus Nielsson, prouast j Abo, her Sigfrid Olafson, archedieghen, her Martten Skyttæ, canek ther sama stadz, Clawss Henricsson, hæredzhöffdinge j Halko hærede, Peder Lille aff Awtiss, Llaurens Jonisson aff Willilæ, Joachim Flæming, Joan Flæming, Jwness Nielsson aff Bussilæ, Mattis Anderson aff Ayrelax oc Martten Philpusson aff Ysokylæ. Oc thessæ ære widerware mæn: her Jwer Green och her Nielss Fadersson, riddæræ. Alle thenne for:ne stykke och articulor sig serdelis loffwar jak, for:de Knut Clawsson, met mynom arffwom fasta staduge och obrotelige at halla mina hustrw Birgittæ och hennes ærffuingiom wider ware godha tro oc sannindh wthan all gensegn oc hielperædhe. Til mere wissæ, witnisbyrdh, höghre forwarningh oc stadfestilse bider jak, for:de Knut Clawsson, for:de verdug fader i Gud biscop Koort j Abo om sith secret oc alla andra gode herrer och welbyrdige mæn, som offuer thenne festonne wore, at hengiæ theris jncigle nidhen fore thetta breff met mith eghit, som giffuit oc scriffuit ær j Abo aarom epter Gudz byrd twsandefyræhundradheottotie pa thet fæmptæ och warffrw dag assumpcionis."}, {"df": "4046", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knut Biidz Clawsson aff wapen kennes och kungör met thetta mit opne breffue mik haffua met godwilia och beradhne modhe forbætræd och giffuit pa en ræth hinder dagh, tha jak skenkte min husebondis skool min ælskelige hustrw, Birgitta Cristierns dotter, hundrade mark j fasta godze j verdugx faders oc herres biscop Koortz j Abo oc flere gode herrers oc friborne mentz nærware, som nempnes j huffwd breffuet. Til tesse breffs stadfestilse oc höghre forwarning bedhes jak werduge faders j Gud for:de biscop Koortz secret met mith incigle hengiendis nidhan fore thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Abo aarom epter Gudz byrd twsandefyrahundradeottotie pa thet fæmpte, om warffrw daghen assumpcionis."}, {"df": "4047", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4048", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4049", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla dande men thetta breff hööra eller see helsar jach Lucia Olafsdotter æwerdeligha j warom herra Jesu Christo, kungörendis allom met tesso myno öpno brefue, at the ij godz, som ærw Tursanpera, liggiende j Wirma sokn, ok Thoros, liggiende j Nowsis sokn, huilken ij godz ærlighin ok velboren man her Henric Clawsson, riddare ok lagman j Norfynne, myn kære herre och husbondhe, huilkars siel Gudh æwerdeliga nadhe, mik lagligha gaff och bebrefwade fore myna morgon ghaffwor, thöm hafuer jak vnth ok gifuit ok nw gifuer ok vplather met tesso myno brefwe j Gudz hedher, jomfrv Marie, sancte Anne ok sancte Birgitte Nadhendals clostre fore myns kære herres siel, myna ok begges wares forældra, vyna ok frendræ siela ok allars thera wy j nagra motto beplictoghe ærum andeliga ellir licamliga, medh tolket vilkor ok foroordhom, at iak met tessin ij godz for:de stiktar ok funderar ena æwigha messo dagliga at holdande j sama clostre epter then ærligha ok gudliga seedh, som brödherne holda j Watzstena clostre, huilken messa skal hetha ok kallars (!) förste messa, huilken ok dagliga skal begynnas tha clokkan slaar fæm vm morghonen; ok efter vij dagha j wikunne skal hon sighias aff siw werdogasthe jomfrv Marie högtidher ok amynnilse, swa at om sonnedaghen holdes aff hennes helga concepcione, mandaghen de natiuitate, tiisdagen de annunciacione dominica, odhensdaghen de visitacione, torsdaghen de natiuitate Dominj, ffriedaghen de purificacione, llögherdaghen de assumpcione; ok j huaria messo skulu holdas tesse collecte: the första aff sielfwa messonæ, the andra de sancta trinitate, tridhie de angelis, ffierde Devs venie largitor ok fæmpte de omnibus sanctis; pa huilka stiktan hafwa hederlige ok renlifwes mæn broder Arfwidh, confessor generalis, ok flere bröder j sama clostre aa theris ok allars theris epter komande vegna mik lofuat theris myndoga breff, at the helga messæn j swa motto som her nw forescrifuit staar skal itkas ok holdas oforswmadh til ewigh tiidh. Hwarfore aff hender jak mik ok mynom ærfwinghiom for:de ij godz met allom theris tillaghom, j huaria helzt thet wara kan, ok tilegnar thöm met allan ræth for:de sancte Birgitte closter j Nadendall æwerdeliga at ægha ok brwka fore sit eigith, huilka gafwo ok stiktan til mere stadfestilse ok fulbordan bider jach werdoghan fadher j Gudh biscop Kort j Abo om hans nadhes secretum ok hederlighan herra mester Magnus, domprowasth j Abo, velborna mæn Hartwik Jopsson, lagman j Norfynne, ok Magnus Niglesson, hærætzhöfdinghe j Masko hærade, om theris jnciglen met myno eighno til vitnisbyrdh at hengia fore thetta breff, som gifuit oc scrifuit ær j Nadhendall jn octaua beati Augustinj episcopi et confessoris anno Dominj millesimo quadringentesimo octogesimo quinto etc."}, {"df": "4050", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle dande mæn thetta bref kan koma bekennomps wy hær effter scriffne Pedher Lille ok Mattis j Ayrelaks, ath hederligh quinna hustrw Cristin i Awtus j synnæ vælmakt met beradhno modhe ok fullom skælum j syn ytersta soth keesthe syn lægherstadh j Nadhendals closter, oc gaff hon tiidh ffor syn lægherstadh ok j testament xxx mark; ok for sama peninga summa antwordadhe hon ginstan systrom ok brödrom j for:de Nadhendal then helfthen hon atte j Tursanperæ godz til pantha frilega at brwka, nythia ok haffua for theris eigit til thes the faa for:de xxx mark væl betalat epter theris vilia til fullo nöghio. Til mere visso ok vithnisbyrdh bedhiom wy, for:de Peder ok Mattis, verdogan fader Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, om sith jncigle ffor thetta breff met wor eighen. Scriffuit manadaghen næst epter octavam Augustini episcopi et confessoris anno Domini mcdlxxxv°."}, {"df": "4051", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4052", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4053", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4054", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4055", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4056", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4057", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4058", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thetta breff höre eller see gör iag Jeppe Personn aff Porkala, lagmann j Söderfinne lagsau, witterligitt, att jagh med beråådhne modhe och goduilia med min elskelig moder frw Ingeborg Waldemars dotters, minss husfruess Mättä Oloffs dotterss, Oleff Jönssons och hans husfrues Anna Erichsdåtter och flere mine wenners ia, samtykkio och fulbordan haffuer giortt eth wenligith och euigtt jordskiffte medh hederligen herre mester Magnus Nicolai, domprost j Åboo, j så måtto att han haffuer wplathitt meg j retta jordskiffte altt Sayrila godz ligiande i Tulos soken medh alla sina vmägor och tillagor, som han thöm fongitt och köptt haffuer aff ärligen och welbyrdigen man Knuth Posse, wäpnäre och höffuitzman på Croneborg, för otto hundrade mark j guldh och gambla suenske ortoga, och ther ååmoth haffuer iag wplathitt för:de mester Magnus i förrerörde jordskiffte Marijauore gods, liggiande j Pemar soken, ther iagh haffuer i hwarie gärdä halff fiortonde stongh, och tu godz j Kyllylä j förnemde Pemar soken, ther iag äger femton stenger j huarie ååker, huilkett iagh aff Oloff Jönson och hanss hustru för Lahess godz, liggiande j Säxämäke soken, fongitt haffuer thenne för:de godzen medh alla sinne tillägor och j vmägor i tompt och i huss, åker och äng, skog och fiskevattn, torppa och torpa stada, j voto och torroo, när by och fierre, ingo vndan tagno, som vnder them godzem nw ligger eller förre aff ålder vnderligatt haffuer. Thy affhender iag mig och minom arffuom for:de Marijawore och Kyllylä allaledis som förre scriffuitt står och tillegnar them optanempnd mester Magnus och hanss epterkommande till äwinnelige ägho. Dog af synnerlig venskap och kärlig haffuer förnempde mester Magnus vnth och loffuatt mig att, om iag kan, innan jull nu nest kommande återlösa förnemde Kylylä godz för trij hundrade mark j gull och i gambla ortogha och inge andra werdöre som wtttrycktt står j jordabalken, besynnerlige förty att förord bryte lag, och tij han haffuer och inge andra werdöre giffuit för Sairila godz än gull och gamblaa ortuga; kan iag och eij innan förscreffne tidh att återköpa för:de Kyllylä godz, tå bliffue så, och Kylylä godz till euige tidh wnder förnemde mester Magnus och hans epterkommare som Marijawore. Och till ytermer stadfestilse tå will iag sielff eller medh mitt myndugtt budh wppå förste ting j förnemde Pemara worder att sköta och skälla epter lagenn förnemde godzen vnder för:de mester Magnus och hans epter komande, och änn här wtöffuer loffuar iak på min och mine arffuinge vegna att holda för:de Magnus alleledes och fulleliga skadalösann j thetta iordskiffthe; och finge hann här aff någon skada, som Gud förbiude, them beplicter iag mig och minom ärffuom widerleggia hanom vtan all töffringh, flärdh och hielprede widh mina tro, äre och sanind. Till mere wissa och witnesbyrd beder iagh ärlegen och wellbördigan man för:de Knuth Posse, Oloff Jönsonn, häredzhöffdinge i Säxamäki häräde, Sten Henderson, häräshöffdinge i Pike häräde, Erich Abiörnsonn, Larss Jönsonn, wäpnäre, att hengia theres insegell nidan för thetta breff med mitt ägett signett. Scriffuit i Åbo åårom epter Herrens byrd mcdlxxx på thet fämpte ååreth."}, {"df": "4059", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff hörä eller see kennes och kungör jach Magnus Nielsson, proast j Ååbo, att iach med godhan wili och beraadhne modhe haffuer giortt eth wenligit och ewigt jordskiffte med welbyrdugan man Jäppe Pedhersson aff Porkala, lagman i Suderfinne, j swå motto, ath iach haffuer vplatit hånum j räth jordskiffte Saijrila gåård och godz, liggiände j Twlos sokn, med allom tillaghom och wmäghom och wthmarkom, som for:ne godze aff aldher tilligat haffuer eller och nu tilliger eller her epter kan vpspörias med rättä, som är tompt, hwss, iordh, aaker, ängh, skogh, fiskewatn, quärn och quärnästadha, torppa och torppa stadha, närby och fiärre, j woto och torro, ingo vndan tagno, och samalund alle the iord och stycken, som welbyrdigen man Knut Posse, höffwetzman på Croneborg, mik sålth haffuer och han fongit haffuer aff Jutila, Syriäntaka och aff Sodiala by, med allom androm styckiom och vmäghom, för huilke for:ne godz och wmäghor haffuer iach förnögt optanempd Knwth otto hundrade mark j guld och gambla ortoga, som for:de Knutz breff ther vpå giffuit yterlige inneholder. Och här ååmoth haffuer for:de Jeppe Pederson vplatit mig i rättä jordskiffte Marijawori godz och tw gåårda i Kyllylä j Pemara sokn medh allom sine vmäghom och tillaghom, Marijawori till äwige tiid och Kyllylä godz till åtherlösen för tryhundrade mark i guld och i gambla swenska ortoga och eij i andra werdören innan jwl nest komande; och om thet eij skeer, thå bliffwe och Kyllylä till äwige tiid som hans breff ther på giffuit yterligere wthuisär. I swå motto affhänder jak mik och mino arffwom for:de Saijrila godz med allo sinom tillaghom och wmäghom som förre scriffuit ståår och tilegnar thet optanempd Jeppe Pedersson och hans arffwom till ewinnelige ägho; och naar hann sielff tekkis will iag latha skötä och skäla epter laghen for:de Sayrila vnder hanom och hans arffuingie; och loffuar iagh ath holda honum alleledis och fulleliga skadha lösan j thet jordskiffte, som laghen giffuer och mig widher bör, vtan all flärd och helpredhe. Och til ytermere stadfestilse, naar iag haffuer faath swådana förwarning på Mariawori och Kyllylä, som mig bör ath haffua, thå will iach anthwarda for:de Jäppe all the skäl, breff, scriffter och bewisning, som iag på Saijrila haffuer: Till mere wissä och witnesbyrd bider iach for:de welbyrdug och ärligen man Knuth Pose, Oleff Jonsson, härädzhöffdinge j Säxämäki häräde, Sten Henricson, häredzhöffdinge i Piike härede, Erich Abiornsson och Laurens Jönsson, wäpnäre, ath hängia theris jncigle nedhan for thetta mith breff met mitt eigith. Scriffuit j Åbo åårom epter Herrens byrd mcdlxxx på thet fämpte ååreth."}, {"df": "4060", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4061", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4062", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1485 höllt Hans Persson höst tingh i Nyby sochnn etc. Dömbdes thesse efterscreffne råår skilie twå byer åth, som är Mörskele ock Arthejärwi by, som både målsäijianden på både sijdor hade giordt sinn emillan, som är förste råån Hucktamäki, ander råån Ryemäki."}, {"df": "4063", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4064", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Bartholomeus de Camerino, familiaris sanctissimi domini nostri pape Innocentij octavi et per eius sanctitatem commissarius et executor specialiter deputatus super executione et expedicione indulgenciarum sancte cruciate per prefatum sanctissimum dominum nostrum papam concessarum pro catholice fidei defencione, vobis omnibus et singulis, ad quos presentes nostre littere peruenerint, salutem in Domino sempiternam. Noueritis, quod prefatus dominus noster papa, considerata magnitudine calamitatis et periculi, in qua religio christiana versatur propter crebros incursus nephandissimorum Turcorum, Tartarorum aliorumque infidelium, qui quotidie nituntur orthodoxe fidei cultores inuadere et in eorum spurcissime secte errores inducere et a veritate prefate fidei deuiare, cupiens indempnitati fidei corporis animeque subditorum saluti prouidere, vt fideles ipsi ad defensionem dicte fidei et infidelium predictorum impugnationem et resistenciam promptius assurgant per spiritualem thesaurum militantis ecclesie, qui nunquam exhauriri potest, necessaria suffragia decreuit exquirere per plenissimas indulgenciarum gracias inuitando et exhortando per suas patentes litteras concessit omnibus, qui cum effectu persoluerint per se vel alium quatuor, tres, duos aut vnum ducatum auri vel tantum quantum cum prefato Bartholomeo vel cum habentibus potestatem ab eo conuenerint tam ipse quam quilibet de ipsorum contribuencium familia possint sibi eligere ydoneum confessorem, presbiterum secularem uel regularem, curatum vel non curatum, qui confessione eorum diligenter audita concedere possit et valeat absolutionem plenariam ac remissionem omnium suorum peccatorum quantumcunque grauium et enormium, eciam si talia forent, propter quos sedes apostolica esset merito consulenda, exeptis criminibus et peccatis conspiracionis in Romanum pontificem et sedem apostolicam et iniectionis manuum violentarum in episcopos et superiores prelatos, et possit absoluere ab omnibus censuris et penis ecclesiasticis quibuscunque et quomodocunque contractis a iure vel ab homine inflictis seu promulgatis cum dispensacione et absolucione omnium votorum, exeptis votis dumtaxat religionis et castitatis, et cum dispensacione et absolutione omnium irregularitatum, exeptis irregularitatibus prouenientibus ex homicidio voluntario et bigamia semel in vita et eciam in mortis articulo sepius ac pluries occurenti dicta plenaria absolucio impendi valeat et totiens quotiens infirmitate grauati de morte timerent, et in aliis dicte sedi nostre reseruatis casibus tociens quotiens id petierint de absolucionis beneficio prouidere et in vero mortis articulo plenariam omnium suorum peccatorum remissionem et absolutionem impendere. Et quia deuot in Christo (Här rum för namnet) sue salutis memor, volens dictas indulgenciarum gracias consequi, contulit elemosinam iuxta apostolice sedis indultum, idcirco tenore presentium committimus et mandamus omnibus sacerdotibus, electis per prefatum contribuentem, quod absoluant eligentem et confitentem vt premittitur commutando vota, si qua emisit in istam sanctam expedicionem iuxta tenorem litterarum apostolicarum commissarum dicte sancte expedicioni facta prius composicione cum dicto commissario vel cum eiusdem substitutis super casibus sedi apostolice specialiter reseruatis; in quorum fidem presentes fieri fecimus litteras et sigillo, quo ad hoc vtimur, communiri. Datum anno Domini M°cccc°lxxxv die mensis. Forma absolutionis. Misereatur tui etc. Dominus noster Jhesus Christus merito sue sanctissime passionis te absoluat, et ego, auctoritate eiusdem et eius beatorum Petri et Pauli apostolorum ac sanctissimi domini nostri pape in hac parte michi commissa, absoluo te ab omnibus sentencijs excommunicationis maioris vel minoris suspensionis et interdicti ac alijs censuris ecclesiasticis, si incidisti, et ab omnibus quoque peccatis tuis, criminibus, excessibus et delictis quantumcunque grauibus et enormibus, eciam sedi apostolice reseruatis iuxta apostolice sedis indultum, imparciendo tibi plenariam remissionem et indulgenciam omnium peccatorum tuorum, et restituo te gremio et vnioni sancte matris ecclesie ac eiusdem sacramentis et participationi fidelium et illi puritati et statui innocentie, in quo eras quando baptisatus fuisti, remittendo tibi omnem penam, quam pro eisdem pati deberes tam in presenti vita quam in purgatorio. In nomine patris, filij et spiritus sancti, amen. Vade in pace et amplius noli peccare."}, {"df": "4065", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Muut", "transcript": "Anno MCDLxxxv. Thesse landh och lähn plege aff ålder lyde vnder konungens faatebur, som han sielff jnnehafwer till sitt bordz vppehälle och stååt och säter ther sijne ägne befallningzmän och fougter. – – – – – – – – – – – Åbo slott och lähn. Satagunda. Tawastehws lähn. Thesse effter:ne slott, lähn [och] härader hafwer konungen nu nyligen taget till sin fatebur sedan dee blefwe lööse, hwilcke doch af ålder altijdh pläge alltydh wara förlänte. – – – – – – – – – – – Jtem Karssholms (!) lähn, der holler konungen och nu sin egen fougde, endoch dett war tillförenne förlänt her Nielss Giöstaffsson, Erich Pukes fader, i konungh Christophers tijdh, konungh Karls och konungh Christierns tijdh och andre fleer tillförenne. Endoch der plägade och altijdh ware förlänte. Jtem Rassborgh slott och lähn Jtem Kastelholms slott och lähn – – – – – – – – – – – Thesse effter:ne slott, lähn och härader pläge altijdh ware förländte i Vplandh, Sudermanlandh, Wäsmannelandh, Nerichie och Finlandh. – – – – – – – – – – – I Finlandh: Jtem herr Erich Knutzson marsch, hade Rassborgz slott, lähn och herrad i Tawestelandh. Jtem herr Erich Axellsson hade Wijborgh slott, lähn och Borgå lähn. Jtem herr Lars Axellsson hade Nyeslotz lähn. Jtem biskopen i Ååbo hade halfwe Wemo vnder Chustadh. Jtem herr Nielss Giöstaffsson hade Korsholms lähn. Jtem herr Nielss Erichsson hade Castellholm och Åålandh. Jtem herr Iffwer Axelesson hade Wissby och Gottlandh och myckiet i Smålandh."}, {"df": "4066", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Incipit liber XV. De prouintiis. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – De Winlandia ca. CLXXII. WInlandia est patria iuxta montana Norwegie vsque orientem sita super litus occeani protensa, non multum fertilis nisi in graminibus et siluis. Gens eius est barbara agrestis et seua, magicis artibus occupata, vnde et nauigantibus per eorum litora vel apud eos propter venti defectum moram contrahentibus ventum venalem offerunt aut vendunt. Globum enim de filo faciunt et diuersos nodos in eo connectentes vsque ad tres nodos vel plures de globo extrahi precipiunt, secundum quod voluerint ventum habere fortiorem, quibus propter incredulitatem illudentes demones aerem concitant et ventum majorem vel minorem excitant secundum quod plures nodos de filo extrahunt vel pauciores, et quandoque in tantum commouent ventum, quod miseri talibus fidem adhibentes iusto iudicio submerguntur."}, {"df": "4067", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4068", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tiihala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän, såm dette [bref forekom]ma kan kännes iagh Oluf Balck medh [detta mitt opne] bref, at den tijdh iagh tingh hölt medh [allmogen i Canga]sala sochn i Tijhala by på wälbördig [Hart]wijck Jacobsson[s], laghman i Nårre Finne [laghsagu vägna, i] wälbordig swens nhärwaro Bengt O[lssons, fougte] öfwer Satagundh, och i wälbordigh mans [nhärwaru Erich] Ragwaldtsons, häredzhöfdinge öfuer Pirc[ala häradhe, oc] flere godh mäns nhärwaro anno Domini [1486, mån]daghen näst för purificationis b. Marie [virginis, tå] kom för rette Oluf Pyy medh syne sk[iftesbrödher] och käärde till them af Pelckene och [till Nic]ki Koljolainen och Peer Kärki och Anders [Patiniemi och] Hindrich Sutari och flere deras medh[brödher om en] skoogh hetandes Raudon[mainon, liggande i för:ne] sochn, som han konnungh Carls doom dher [till for haf]wer och her Erich Axelssons (: Gudh begges the[ras siell] nådhe :), så at the hadhe giordt [honom] ogongh och luttelöös [i förb:de] skoogh, hwilcket ährande iag skööt till the 12 i n[emp]nden såthå, såm ähr Michil Vrdiainen, Oluf Paolda, Nichi Mukula, Clemett Pennoi,(1) Oluf Yltari,(2) Lauri Tuotoinen(3) [the] swåro och witnadhe och ransakadhe och all meningh sohn tillstodho så, at forb:d Oluf Pyy var rätter i syn ährandh om forbemälte skoogh som hans badhe doom bref vthlyda. Ty dömde iagh honom syn skoogh frij hans andeel och den forbemält huardere saak till 40 [mark] för wålde och 40 [mark] for konnungs doom och 6 [mark] för laghmands doom. Och förbiudher iagh huarie manne åfte nempde Oluf Pyy hindra eller quellja om forbemält skoogh, widh 6 [mark] för laghmands doom. Til dette brefz yttermehra wisså och stadhfästillse bedher iagh ehrligh och wällbördigh mans Erich Raghwaldesons, häredzhöfdinges der sammastadz, att tryckia sit insiglet å ryggen å detta bref medh mitt, såm ähr skrifwit och gifwit åhr [och] dagh soom forbemält ähr. Varianter i andra afskriften: (1) Penna (2) Ykea (3) Tuottinen."}, {"df": "4069", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allæ dandemæn thetta breff koma kan bekennes jak Jærl Jönsson oc met thetta mith breff fullelica til staar at myn elskeligh dandequinna, hustrv Elin, Gud henne siel nadhe, gaff sin deel, som hon aatthe j Soynista godz, sancte Birgitte closter Nadhendall j testament som oc henne syster, hustrv Birgitta, Olaff Diegns hustrv, hafde gifuit förre sin deel sama clostre for thera oc allars thera sielar, som the plictoge waaro j nagra mottho goth fore göra, huilka twa systerdeela bythe jak til mik aff systrom oc brödrom j for:de closter ok gaff thöm fast for fasth j Hadwala by j Pyke sokn, som ær myn arff deel oc staar l marc swenska, met swadan vilkor ok foroordh, at om for:de Hadwala ginge vndan for:de closter met nagan ræth, tha beplictar jag mik ok myna ærffwingha förnempdom systrom ok brödhrom vedher leggia ok fult gifwa jordh for jordh j swa godha læghe eller ok sama Soynista godz igen som thöm skælliga gifuit ær som forre sagdis. Til thes mera wytnisbyrdh bidher jak werdogan fader j Gudh biscop Koordh om hans nadz secret ok ærlighen man Jöns Pedersson j Nytw gaardh om hans jncigle met myno eighno at henghia vnder thetta breff, som giffuit ær j Nadendall pa sancti Mathie apostoli apton anno Dominj millesimo quadringentesimo octogesimo sexto."}, {"df": "4070", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erbare &c., vor vns irschenen is Laurens Fridach, vnnse medeborger, jrkennende geuen juwe erbare gestrengeheyde em noch schulde tusschen juwen gestrengeheiden vnde em gelegen sollen schuldich wesen vnde der betalinge haluen juwe herlicheyde ene an juwer gestrengeheit voget to Wyborch sollen gewyset hebben, de em derwegen betalinge don solde &c., welker voget en dan sall affgewyset hebben, he der wegen van juwen gestrengeheyden geen beueel edder scriffte dirlanget hedde, he sodane syne schulde uthrichten solde, so wy des breder vnderrichtet syn &c. Erbare vnde eedele, gestrenge, gunstige here, syn der haluen vnnse fruntlike, andechtige, flitige bede, juwe herlicheide de dinge also dirfogen mochte, de ergnanten Laurens sodane schulde by juwen gestrengeheyden hebbende dirlangen mochten, dusses vnses fruntliken bede geneten moge, vordenen andechtigen etc."}, {"df": "4071", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione &c. Erbare duchtige vnde ersame vorsichtige gunstigen guden frunde, so dan vnlanges juwe erbarheyde samptliken vns gescreuen hebben van eynem gnant Diderick Unkost, de syck sall beclaget hebben sommiger vnser borgere, de em etzwelke gudere sollen affhendich gemaket hebben &c., gelyck juwer erbarheit breff dat breder vormeldende is. Erbaren vnde vorsichtigen guden frunde der haluen jw gutliken don weten, hefft de ergenanten Diderick hir tor stede mit sommigen vnsen borgeren, de em dat syne affhendich gemaket hebben, to donde, he kome hir fryg vnde velich aff vnde to in vnnse stad vnnde vorforderende dat alsz recht is; em sall hir tor stede wedderfaren wes Lubesch recht is. Der gelyken hebben vns ok gebeden de gestrengen heren ritterschopp vnde erbaren guden manne in Haryen vnde Wirlande juwen erbarheyden vnde ersamenheyden fort to uorscriuende: so was an en is, alsz he syn recht mit den yennen, dar he mede to donde heft, vor eren borliken richtere vorforderende wert, willen se alletyd eme myt gantzem flite to synem rechte behulplik wesen. So gy erbaren gude frunde in juwen breuen vormelden van sommigen borgeren tor Pernow, de em ok dat syne sollen hebben affhendich gemaken; jrkennen guden frunde woll, wy dar geen geboeth hebben, dar vmme de sulue Diderick der wegen sik woll weth to hebbende, wor he syn recht der wegen soken soll &c. Wy befruchten vns, gude frunde, gar seere syne dinge so clar nicht en syn so he syne klachte vor juwe erbarheide vormeldet, so wy woll vnderrichtet syn etc. Bydden hir vmme, erbaren vnde vorsichtigen guden frunde, off he der wegen wes vnbillikes vorhedde,* ene vnderrichten willen, he syn recht soke vor den yennen borliken richters, dar he vormenet mede to donde to hebbende, gelyck dat in allen enden eyn recht is vnde ok borlik is. Wedderfaret em dan nicht geen recht, dat he nabringen kan, hefft he dan noch tides genoch sik der wegen to beklagende vnde syn recht furder to sokende. Hir jwe erbarheyde vnde vorsichticheide sik woll weten in to hebbende, de wy Gode dem Herenn &c."}, {"df": "4072", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione &c. Vor vns irschenen is Laurens Fridagh, vnnse leue medeborger, vns irkennende geuen, em sommige gudere tho Wyborch vormiddelst juwenn vogede Niclis scriuer sollen genamen wesen, so wy der haluen van eme vnderrichtet syn, gelyck dusse ingelechte cedell klarliken vormeldende is &c. Bidden hir vmme juwe erbare gestrengeheide flitigen myt gantzer andacht, juwem vogede vorbenomet gutlike vnde ernstlike vnderrichtinge don off willen don laten, vnnsze medeborger syne genamen vnde bekummerde gudere weddervmme dirlangen moge alduslange juwe gestrengeheyde id gutliken mit vns vnde den vnsen geholden hebben se erer guder wegen, de se dar tor stede to kope gebracht hebben, vngenamen vnde vnbekummert syn gebleuen gelyck de juwe alle wege hir tor stede ere gudere bringende vngenamen beholden hebben vnde noch seker vorkopen vnde vorkopen mogen, so dat degeliken vor ogen is. Vorhapen ok der wegen juwe gestrengeheide id noch vortan so holdende werden, so wy by juwen strengeheiden nicht mysztruwen wol donde werden de sulue &c."}, {"df": "4073", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy Kort, met Gudz nadh biscop j Abo, oc capitulum ther sama stadz gørom vitherligit at the boda oc tompta rentha som sancte Erichs altare hær j wor domkirkio hade j Stokholm, som war wed fæm march, haffuom wj swa skipt och vmwenth at sancte Ericx altare skal nw beholla hær j Abo fore sama rentane Kelis Anders gord, lighiandis vpa Tauaste gathwnne, huilken gordh wi finge aff Abo closter nw fore xxx aar, swa at wi ther fore goffuom halfft annat hundradhe marc j kalch oc j andra wærdøra. Thy tileghnom wi for:de sancte Ericx altare førrørde gord tiil ewigh tiidh. Tiil mere wisso oc witnisbyrdh lathom wj hengia wort secret for thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdlxxx sexto, prima die mensis Marcij."}, {"df": "4074", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle the dande men thetta breff hender fore koma kennomps wi epter:ne Erland Andrisson oc Lasse Frans thet wi haffuom samtikt wors kere broders testament, mester Haquons, Gud hans siæl nade, om then gordhen som han gaff tiil sancte Katerine altare fore sig oc andra wore wener, som framlidne ære eller her epter aff kallade worda, vpa thet at wi oc the for:de wiliom gerna deelaktoga worda aff the andeliga gerninga som wiid forscriffne altare Gudi oc sancte Katerine oc allom Gudz helgom giord ære sidhan the prebenda wart først skickat och hær epter gørs swa lenge prebendan stoor. Scriffuit j Abo anno Domini mcdlxxxvj om sancte Gregers dag, vnder begges wore jncigle."}, {"df": "4075", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4076", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Jak Barbara Olaffs dotter bekennes thet met thetta mith opeth breff, at jak met godan wilia oc beradhne modhe haffuer saalt oc j rette køp vplathit verdugxte fader j Gud herre Jacob, met Gudz nadh erchebiscop j Vpsala, allan min andeel j Forsaby j Tenstæ soken, som mik tilfallen ær epter welbyrdugen man Erich Ericxson j Sandika, Gud hans siel nadhe, eller oc ther sama stadz tilfalla kan, som ær en siæxtande del øffuer allan for:da Forsaby aff hans aterleffwor j tompt oc hwss, aker oc æng, skog oc fææmark, qwærn oc qwærnæ stada, j torppom oc torppo stadom, j woto oc torro, nær by oc fierre, met allom tillaghom oc wmæghom, jnge wndan tagno, som then andelen aff alder tilhørt haffuer eller nw tilhører, pa huilkit køpe haffuer jak wpburit pa for:de werdugxte faders wegnæ aff hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, fæmtige mark j rede peningæ till godæ aatnøghiæ, huilkæ peningæ jak haffuer tenkt at wendæ j fasta hær j landeth. Thy affhender jak mik oc mine ærffuingæ førrirørde min andel j Forsaaby oc tileghnar henne for:de werdux:te fader erchebiscop Jacob oc hans nades epterkomare til æwinnelige ægho. Oc naar for:de godz bliffuer skattad oc wørdat, lagbudhit, laglyst oc lagstandit, sköt oc skælad, som laghen giffwæ oc riksens sith ær, tha huad mik nw fatass j betalningen skal mik tha worda betalad oc fornøgd. Oc giffuer jak hæredzhøffdingen j sama herede min fulla makt, eller hwem optanempde werdugxte fader tilsægiende wardder, at vplysæ min andeel j Forsaby pa trem heredz tingom som laghen giffuæ. Skedde thet, som Gud forbiwde, at for:de min andeel fraginge for:de werdugxte fader met noghen rættæ gangh, tha beplictar jak mik oc mynom arffuom betala hans nadh eller hans nades epterkomare the for:de fæmtige mark j gul oc rede penningæ oc ey j andra werdøræ jnnan siæx wikur ther epter oc at vprættæ all then skada hans nadh eller hans nades epterkomande ther aff finge. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak hederligen herre oc welbyrduge mæn her Magnus Laurencij, canik j Abo, Sten Henricsson, heredzhöffdinge j Piike herede, Mattis Andrisson oc Laurens Jonisson wæpnæræ, at hengiæ theris jncigle nidhen for thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd twsande fyrahundrade ottotige pa thet siættæ aareth oc Palme swnne dag. Hr Magnus Laurencij Sten Henricxson Mattis Andrisson Larens Jonsson."}, {"df": "4077", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Vy epterscriffne Erland Andrisson wæpnere oc Margit Sigfridzdotter bekennomps (etc. mutatis mutandis som i n:o 4076) ther sama stadz tilfalla kan, som ær en ottonde deel øffuer allan for:da Forsaa (etc.) mester Magnus Nicolaj, domproast j Abo, ottotige mark (etc.), tha huad oss nw fatass j betalningen skal oss tha worda betalad oc fornøgd. Befynnes thet oc met rætæ skatning, det wy mere wpburit haffuom æn waar andeel wærd ær, tha beplicthom wy oss oc waare ærffuingæ the peningæ j gen giffuæ wtan all rætt gangh oc gensegilse for:de werdugxte fader eller hans nades fulmectig bud jnnan siæx wikur ther epter at waar andeel eller arfflut wørdat oc skattad ær. Oc giffuom wij heredzhøffdingen (etc.), tha beplictom wy oss oc wore ærffuingiæ at widerlæggiæ hans nadh eller hans nades epterkomare the for:de ottighe mark j gull (etc.). her Magnus Laurencij Sten Henricxson Mattis Andrisson Larens Jonisson"}, {"df": "4078", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Vy Mattis Andrisson wepnere oc Æby Olaffsdotter bekennomps (etc. mutatis mutandis som i n:o 4076) til falla kan, som ær en siæxtande deel af hans aterleffwor j tompt (etc.) oc at vprættæ all then skada hans nadh eller hans nades epterkomare ther aff finge. Thetta loffwom wy pa waare godæ cristnæ tro, ære oc samuiden at holda oc fulføligæ wtan all flærdh oc hielpredhe. Oc jak, for:de Mattis, loffwar at holda min hustrw hær wtinnan skadeløsan, swa at the peningæ iak nw vpburit haffuer eller hær epter wpbæræ kan for then andel j Forsaaby kwnne for forswmelse eller andra saker skuld worde ey wendæ j fasta, tha beplictar jak mik at widerlæggiæ henne swa mygit aff mith eghit fasta godz hær j landet. Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak welbyrdige mæn Sten Henricxson, hæridzhøffdinge j Piike herede, oc Laurens Jonisson, wepnere, at hengia theris jncigle nidhen for thetta breff met mith eghit, som scriffuit ær j Abo (etc.). Mattis Andrisson Sten Henricxson Larens Jonsson"}, {"df": "4079", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Wy nageschreuen Knute Pose van wapen, howetman opp Tawesthus, Nyels Myckelsson oppe Wyborch vnd Oleffesborch, borgermestere vnd rat der stat Wyborch bekennen mit dussen open breue, dat dusse beschedelike man Dyrick Vux (?) was vor vns vor deme sitende stole des rades to Wyborch vor geschreuen vnd hefft vns laten sen vnde ouer lesen estwelke breue vntosneden vnd vnvtgedellyget vnd hefft guder mans jngesegel dar, woe de dar synt, jn aller hande mate vnvordorwen so ludende van warden to warden so dusse besegelde breff lut vnd jn helt etc. To merer tuchnisse vnd warheit hebben wy Knute Posse, Nyels Myckelsson laten druken vnse jn gesegel myt der stat van Wyborch jngesegel nedden an dussen breff, de gegeuen vnd geschreuen is jn Wyborch* na Godes gebort mcccc vnd jn deme lxxxvj jare, des frydages na sunte Ambrosy. Dyt is de vtscryfft van den besegelden breuen; den latet myt den anderen breuen vor dan gan, dat js myn beger."}, {"df": "4080", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4081", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Jak Kaderin Olaffsdotter bekennes (etc. som i n:o 4076), som ær en sextende deel (etc.), domprost i Abo fæm mark oc tigw j redhe peningiæ (etc.) betalad oc fornøgd. Befynnes thet oc met rættæ skatning at jak mere vpburit haffuer æn min andeel wærdh ær, tha beplictar jak mik oc mine ærffuinge the peningæ jgen giffuæ wtan all rættgangh oc gensegelse for:de werdugxte fader eller hans nades fulmectig bud jnnan siæx wikur epter at min andeel eller arffuith wørdat oc skattad ær. Oc giffuer jak heredzhøffdingen (etc.) betala hans nadh eller hans nades epterkomare the for:de tigw oc fæm marker j gul (etc.). Til mere wissæ oc witnisbyrdh bider jak welbyrduge men, min ælskelige moder broder Hartwik Jopson, Erich Bothesson, Peder Lille oc Mattis Andrisson at hengiæ theris jncigle nidhen for thetta breff, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd twsande fyræhundradhe ottotighe pa thet siættæ aareth, tiwgunde daghen j aprili monadhe."}, {"df": "4082", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4083", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Jw ersamen vnd vorsichtigen mannen heren borghermesteren vnd raͤdmannen der stad Reuel, vnsen gunners vnd bysunderen guden ffrunden, do wy borghermestere vnd radmenne der stad Abow na vnser vruntlicken grote vnd vormoge alles gudes kunth vnd oppenbare betugende, dat vor vns in sittenden rad gekomen sint de erbare her mester Gosschalck Witte vnd Anders Witte vnd hebn vns tor kenne gegeuen, wo dat Jacob Witte, er elike vullebroder, myt jw in Godh vorstoruen sy in dessen vorgangen somer vme eyn trent Laurencij vnd heb ock welcke gudere vnd testament na gelaten myt jw, dar se de negesten eruen to synt etc.; vnd eyn sulkent vorder to bewisende so hebn desse na gescreuene ersamen mansz Lass Jacobsson, Arwyd Andersson, Magnus Pollex, raedmann, Hans van Asschen, Gerd van Bucken vnd Laurens gultsmyd vor vns dar suluest in sittenden rade vorgescreuen na wyse vnd wonheit vnses rechtes stauedes edes to den hilligen gesworen, dat de erbare her mester Gosschalck, Anders vnd Jacob Witte syn echt vnd recht geboren van vader vnd van moder, vnd dat mesther Gosschalck vnd Anders Wytte vorgescreuen sin de negesten na ereme saligen broder Jacob to erffende vnd nemandh negher, vnd wante dan de erbare her mester Gosschalck Wytte vorgescreuen vme in lieghender sake willen vppe dusse tyd in siner eghenen personen nicht komen kan sodane nagelatene gudere vnd testament to vorderen vnd to manende, so heuet he vor vns in der besten wise, als he myt rechte solde, gekoren vnd geseth jn sinen vulmechtigen procuratorem vnde houetman den ersamen Anders Witten, sinen broder, vnsen medeborgher, jn sinem affwesende gelick als yeghenwordich ganse vnd vulle macht gegeuen sodane vorgescreuen erffe vnd nagelatene gudere jn vruntschoppe vnd myt rechte wp to borende vnd jn to manende, war he de vyndene werd vnd war he vntfangende werd, quitancie dar van to geuende vnd vorder alle dinck dar by to doende vnd latende, gelick he sulues personeliken tor stede were, stede vnd vast to holdene alle wes de vorgescreuen Anders dar an donde werd. Vorder so loue wy jw wes deme vorgescreuen Anders gehandrecket werd van den guderen vorgescreuen, dat dar nyne namaninge sal van komen in tokomenden tiden, warvmme, vorsichtigen, leyuen heren vnd bisunderen gude ffrundes, bydde wy juwer ersamheit vruntlicken, dat gy dessen vorgescreuen Andersse willen behulplick wesen in sinen rechten saken, dat eme sodane na gelatene gudere vnd erffe gehandreckt werden, dat wille wy altyd gherne jeghen juwe ersamen vorsichticheit vordenen war wy konen vnd moghen. Jn tuchnisse der warheit so heb[ben] wy vnser stadh segel suluen witterlicken don hangen beneden an dessen breff, de gegeuen vnd gescreuen is na der geborth Christi vnses Heren als men schreff dusend veyrhundert sess vnd achtentich jare vnd in deme pinxtauende."}, {"df": "4084", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4085", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dande men thetta breff kan forekoma helsar jak Jngeborgh, Magnus Flæmingx dotter, kerliga j varom herra Ihesu Christo, kungörendis allom met tesso myno öpno breffue, at medhen alzmectigh Gudh, huilkin lönlighen ær j synom domom ok vnderlighen j allom synom gerninghom, swa fliat hafuer ok hanom swa tekkis, at jak ey hafuer eighen barn effter mik at lefwa jach togh tenkendis ey eens vppa myne eighna fatighe siels gagn vtan jemvæl mynne kære forældra ok flera vena och frændra siæla, for huilkom jach ægher ok plictoger ær goth at göra, nw fore nagre aar önskade jak mik velborna jomfrv Kadrin Nigles dotther ok swa som myna eigna dotter gaff in j Nadhendals closter Gudhi, jomfrv Marie ok sancte Birgitte til æwerdheligha thiænisth, til huilkens prouenta ok vppeheldhe badhe til födho ok clædhe gifuer jach ok bebrefwar Lwsspæ godz, liggiendis j Pemara sokn, huilkit mith rætta mödherne ær, vnder fornempda closter j swa matto, at huat thet godzit ær bætre æn for:de Kadrine prouenta ær, kwmy til hielp ok vpfyllilse j syster Anna Mattisdotters prouenta, huilka myn elskeligh hwsbonde Hartik Japsson oc j sama mattho fore syna dotter jngaff j sama clostreth; hwarfore aff hender jach mik och allom mynom ærfwinghiom for:de godz Lwspæ ok met allom thes tillagom j vatho ok torro, som thet nw staar, met boscap ok allo andro vplater jak thet ok æwerdeliga til eignar Nadhendals clostre Gudhi til loff oc æro, jomfrw Marie oc sancte Birgitte. Vaare thet ok swa, som Gudh forbiwdhe, at for:de godz eller nagat aff thy met naghan ræth vndan ginghe thy sama clostre, tha beplictar jak mik oc myna ærfwinghiæ swa got godz ok j swa godho læghe fulleliga vederlægghiæ clostreno vedh myna sannyndh ok godha troo. Tesso ærende til mere bewarningh ok stadfestilse bidher jak hederligan herra mester Magnus af Serkelax, domprowast i Abo, vm hans jncigle a myna vegna, medhan jak sielff jncigle ey hafuer, ok velborna men myn broder Hermæn Flæming ok myn systerson Henric Niglesson om theris jnciglen til vithnisbyrdh viterliga at henghia vnder thetta breff, scriffuit ok giffuit j Nadhendall friedaghen næst fore sancti Henrix dagh om somaren anno Dominj millesimo quadringentesimo octogesimo sexto."}, {"df": "4086", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla dande men thetta breff kan forekoma helsar jak Hartwiik Jaapsson, lagman j Norfynne lagsaghw, kerliga j varom herra Iesu Christo, kungörendis allom met thesso myno öpno breffue, at nw for nagre aar mynne käre moder, hustrv Ragnildh j Letala, liggiendis j synne sotte sængh, huilkes siel mildaste Gudh æwerdeliga nadhe, j danda manna nærwaru, som var ærligh man her Henric Clawsson, riddare oc lagman thaa j Nordfynne, her Knwt aff Vemo ok flere godha manna, jakadhe jak ok samtykte Malfwo godz, liggiendis j Letala sokn, mith rætta fæderne, j hennes testament vnder Nadhendals closter, huilkit jak ok nw fulleliga tilstaar ok for:da Malfuo godz allaledis vplater for:de clostre til æwerdelica ægho met allo thy sama godze til hörer j watho ok törro, met boo ok boscap, som thet nw staar, swa ok the ængher jak nw j tessom forlidhnom aarom hafuer laglica aterklandat ok wunnet vnder sama godz, huilke thy orætteliga waare vndan taghne. Nw medhen jag fornempdæ godz hafuer j mangha mattho vphögt ok forbætrat, vil jak ok stadgar met tesso myno brefue, at syster Anna Mattisdotter, huilka jak fore myna dotter ingaf j sama clostre, skal hafua syna prouenta ok vphelde aff sama godze, ok badhe hon ok flere systror ok bröder skulu hafua mik ok myna kære forælder ok flere vener ok frendher j theris amynnilse ok bönaholdh ok j blandh andra Gudz vener ok theris velgörare fore thöm lysa, som sider ær j theris clostre; hwarfore affhender jak mik ok allom mynom erfwinghiom for:de godz Malffwo met allom thes tillaghom ok til eghnar thet ok vplater optanempda clostre til æwerdelica ægho som förre sagdes, met swadana vilkor ok foroordh, at om for:de godz eller nagat aff thy kunde met naghan ræth vndan gaa thy sama clostre, tha beplictar jak mik oc myna ærfuingia swa got godz ok j swa godhe læghe vederleggia clostreno vedh myna sannyndh ok godha troo. Thesso ærendhe til mera stadfestilse ok stadugare forwarningh bider jak velborna mæn Pedher Lille oc Mattis Andersson j Arelax om theris jnciglen met myno eighno til vithnisbyrdh at hengia vnder thetta breff. Giffuit ok scriffuith j Nadhendall ffriedaghen nest fore sancti Henricx dagh om somaren anno Dominj mcdlxxxvj:o."}, {"df": "4087", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Hartwich Japsson, laghman i Norfinne laghsagu, giör witterligit, att den tijdh iagh tingh hölt medh Hariwalda boor af Cumo och mins herres biskopz landhboor, Hendrich Bengtsson och Oloff Kumbulainen(1), medh teras skifftes laga vm råår och rååmerke thera emellan åhr effter Herrans bördh tusende fyrahundrade ottotijo på dett siette åhret och annan dagen näst effter sancti Hindrichs dagh om sommaren in på Åbo doomkyrkio gårdh, närwarande wyrdige fader i Gudh biskop Korth, mester Magnus Nicolai, domprobest i Åbo, Knut Posse, höfwitzman på Croneborgh, och Johan Kyle, fogde på Åbo; thå kommo ther för rätta thenne effterskrifne landzsynemän, som ährlige herrer, min herre herr Steen,(2) riddare på Gripzholm och Sweriges rijkes förståndare, sielfwer tillnemt och tildömt hade at syna och ransaka emellan förbenämde wyrdige fader biskop Korth och de bönder i Cumo, både Heriawalde boorne och så Ylistaro borne, at åthskilia den träta dem emellan war, som äre Claus Hendrichsson, Peder Lille, Larss Jönsson, Oloff Balck,(3) Tomas Oloffsson, Matz Andersson,(4) wäpnare, Anders Liuckoi, Lars Wälme,(5) Henrich Ossma, Anders Mäkee,(6) Eskill i Särkis(7) och Mårthen i Jucka,(8) bofaste cronones skattbönder; the witnade, sworo, stadfäste, gillade och fullbordade thesse efterskrefne råår: förste hufvudhråån Kaunislächde och dädan öster effter till Ojanpolfwi till een steen,(9) theer een aspestubbe fordom stodh, och så op medh watzskörden(10) rinnande watn S. Henrichs merk(11) och bönders åtkskillnade, thädan till Humalan ojan hara, thädan till Talles(!) boolstadh, och thädan till Hareilan teenharan till een furu(12) ther 12 manna merken war afhuggen; thädan till Kifwiriutun(13) på malmen weder allmanna wägen, som ligger emellan Cumo och Kiulo, och så råå radin till Päräkallio(14), som ligger nordan före Sijfwäjåki,(15) och så råå rätt in till Halkiwaha, som skill åth Hwidtis och Cumo; och framdeles ogillade the 4 råår, som Ylistaro boare hade nyligen giordt på Hankaskallio(16) föruthan eena råå, som skill åth twå bya uthmark och engiar i Hwittis sokn, som är Hwittisby och Tegesen Kärtanan(17) maan; hwilket ährende iagh skööt till de 12 i nembden sotho, som är Anders Grelsson, Nils Röfware(18), Albrecht Henrichsson, Torchill Spåre, Lasse Frantzson, Clemet Jönson, Jöns Stryk(19), Nils Winter, Greges Hadwelasta,(20) Henrich Achti, Michel i Malala(21) och Simon i Nummelta.(22) Och the sammalunde fullbordade och gillade thet the föreskrefne sijnemän giort hade. Effter sådane(23) synemanne eede och förbenemde 12 manna ransakan i nembden såthe, och ingen emoth de synemännerna och nämbdene wädia wille, dömde iagh de föreskrefne råår staduga, gilda och fasta emellan afftanemde wyrdige fader och de förbenemde bönder i Hariawalda och sammalundh Yllistaro, och min her biskopen åhrwexten af hööt igen och synkåsten, antingen medh sämia eller sworen eede, innan sex wekor, och them af Hariawalta hwarthera saak till 40 [mark] för wälde och till sex [mark] för laghmans doombrutte; och förbiuder iagh hwariom manne biskopenom här yttermera hindra(24) och qwälia, widh sine 6 [mark] för min doom. Till meere wisse och witnesbördh(25) (1) a: Punbulainen b: Bumbulainen (2) b: her Stwre (3) a: Olof Bulck (4) b: Anders Matson (5) a: Larss Wallmo b: Lawrents, Wä (6) a: Mackra b: Makea (7) a: Sårckis b: Sorckis (8) a: Juko b: Quiko (9) a: till een steen saknas (10) a: watn skördan b: watn skörden (11) a: och b: mark (12) a: åthskilliande, tädan till Lalles bolstadh och tedan till Harolantienharan till en furu b: ååt skiliende och swå in til Humalanoijanhaara och rimmande watn ååtskiliande, thedan til Lalles bolstadh och thedan til Haroilantienhaaran till een furw (13) a: Kiuirintta (14) a: Kyäräcallio (15) b: Sijwojoki (16) b: Hongaskallio (17) a: Takasenkartanon b: Taghaisen kartanon (18) b: Röffman (19) a: Seijk (20) a: Hidutaska b: Hädwelästä (21) a: och b: Majala (22) a: Numalta b: Nummerelta (23) b: swårna (24) a: här vijdare oftamehra hindra b: her uthinnan yttermera hindra (25) b: har under den likaledes oafslutade afskriften namnen: Hartik, Peder Lille, Olof Lill, Thom: Olsson, Madz Hendersson, hvilka torde på originalet varit öfverskrifna resp. signetband."}, {"df": "4088", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4089", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4090", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J the helge trefalloghetz nampn amen. Jak Hartwik Jopson, lagman i Norfynne lagsaghw, bekennes (etc. som i n:o 4076) welbyrdigen man Erich Ericxson j Sandika, min kere moder broder, Gud hans siel nadhe, eller oc ther sama stadz tillfalla kan, som ær en halff deel offuer allan for:de Forsaa (etc.), pa huilkit køpe haffuer jak vpburit pa for:de werdugxte faders wegnæ aff hederligen herre mester Magnus Nicolaj, domproast i Abo, twghundrade mark j rede penningæ til goda aatnøgio. Thy affhender jak mik (etc.), tha huad mik nw fatass i betalningen, skal mik tha warda betalad oc fornøgd. Befynnes thet oc met rættæ skatning, at jak mere vpburit haffuer æn min andeel wærd ær, tha beplictar jak mik oc mine ærffuingæ the peningæ jgen giffwa wtan all rætt gang oc geensegelse for:de werdugxte fader eller hans nades fulmectig bud jnnan siæx wikur epter at min andeel eller arfflut wørdhat oc skattad ær. Oc giffuer jak heredzhøffdingen (etc.) betala hans nadh eller hans nades epterkomare the for:de twghundrade mark j gull oc redhe peningiæ (etc.). Til mere wissæ oc witnisbyrd bider jak werdugen fader j Gud biscop Koort, biscop i Abo, oc ærligen oc welbyrdugen man Knut Pose, wæpnere oc høffuetzman pa Tawastehwss, her Martten Skytta, canek j Abo, Peder Lille och Mattis Andrisson, wæpnæræ, att hengia theras secret oc jncigle nidhen for thetta breff met mith eghit jncigle, som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd twsandefyrahundrade ottotige pa thet siættæ aareth oc tiwgwnde dagen j junij monadhe. Hartik Jopsson mins herres* Knut Pose Mattis Peder Lille her Martten Skyttæ."}, {"df": "4091", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4092", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Vy epterscriffne Niels Røffuere væpnere och Margit Olaffsdotter bekennomps thet met thetta wart opeth breff (etc. mutat. mutand. som i n:o 4076) betalad oc fornøgd. Befynnes thet oc met rættæ skatning, at wy mere vpburit haffuom æn war andeel wærdh ær, tha beplictom wy oss oc wore ærffuingæ the peningæ jgen giffuæ wtan all rættgang oc gensegelse for:de werdugxte fader eller hans nades fulmectig budh jnnan siæx wikur ther epter at war andeel eller arffluth wørdat oc skattad ær. Oc giffuom wij (etc.) hans nades epterkomande ther aff finge. Thetta loffuom wy pa wore gode cristna tro, ære oc sanninden at halda oc fulfølighæ wtan all flæærd oc hielpredhe. Til mere wissæ oc witnisbyrd bidiom wy hederligen herre oc welbyrduge mæn mester Laurens Suripæ, canek j Abo, Sten Henricxson, heredzhøffdinge j Piike herede oc Erland Andrisson, wæpnere, at hengiæ theris jncigle nidhen fore thetta breff, medhen wy ey incigle sielff haffuom; som scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd twsande fyrahundradhe ottotighe pa thet siættæ aareth oc warffrw dag wisitacionis."}, {"df": "4093", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4094", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4095", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4096", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4097", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike vnde lefflike grote nw vnde alle tyd vorgeschreuen mit Gode. Moͤghe gi weten, leue nabers vnde besunderghen guden vrundes, ersamen borghermestere vnde radmanne der stad Reuell, dat ik hebbe vornomen, dat min swagher Knwt Posse hefft gheschreuen juwer ersamicheyt to vmme welke penninge summa, de eme syn werd Laurens Vridach eme schuldich is etc. Ik bidde jw vruntliken vnde rade jw, dat gi wol doͤn vnde helpen eme, dat vorbenomeden Knute so vele wedder vare alse he recht jnne is vmme de penninge summa, de he eme rechte vnde redeliken schuldich is. God vorbede dat it nicht en scheghe; so is dat vare, so mochte it so komen, dat it de vngulde, de des nicht ghenoten heuet. Ersamen, leuen borghermestere vnde rad to Reuell, Got de weet dat, dat ik jw dit schriue, dat do ik myt eynner guder meninge vnde achte, wante gi synnt de ghene, dar ik wil mede holden gude naberschopp vnde vruntschopp. Wat ik jw vnde juwen koppmannen vnde boden kan wesen to gude vnde bestande, dar sal juwe ersamicheyt my alltyd wol willich jnne vinden. Hyr vmme ramet dat beste in dessen vorberoͤrden saken also den ghemeynen koppmanne macht vppe licht. Wat juwer ersamycheyt leff is, do ik alle tijd gerne, de ik hyr mede beuele Gode almechtich to langhen tiden. Ghescreuen vppe Abo slot des midweken negest vor sunte Marien Magdalenen daghe vnder mynem jnghesegel anno Dominj etc. lxxxvj. Johan Kuͤle, houetman vppe Abo. Adress: Den ersamen wisen vnde wolduchtigen heren borghermesteren vnde radmannen der stad Reuell, mynen besundern guden vrunden, kome desse breff."}, {"df": "4098", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4099", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntliken grod myt vormoghe alles guden. Ersamen heren vnde gude nabers, dusse breffwiser Erik Jonsson, rechtuerdich in sinenn weruen vme en erue to manende na sineme selighen broder Steffen Ionsson, so hee juw suluest best vnderwisen kan; worvme bidde ik juwer ersamheit, gi vme Gades vnde der rechtuerdicheit willen behulplik, forde[r]lik willen irschinen so wes recht were eme mochte wedderuaren, vorschulde ik an juwer vorsichticheit ame groteren. Scriptum vpp Raseborgh ame sundaghe negest na sunte Matheues daghe anno lxxx vi. Kathe[r]ina Ericks dochter. Adress: Denn ersamenn, vorsichtighenn mannenn borgermesteren [vnde] radmannenn to Reuel, erenn leuesten."}, {"df": "4100", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Särkilax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm thetta breff fore koma kan kennomps och kungørom wy epternempde Thomas Olsson, Oleff Balk, Mattis Olaffsson, Oleff i Kaystis, Laurens Mangaredh, Larens Puli, Thomas j Lemppos, Niles i Kaystis, Mattis i Vihos, Peder Wilu oc Josep j Lawore, at wi worom tilskickat aff velboren man Johan Kyle at øffuerwæga om hustrv Margitas morghongoffuer, som vnge Oleff Kirffwes henne gaff och om hans geldh; tho befunnom wi for:ne, at vnge Oleff Kirffwes andel, bade løst och fast, lop sig mot en grannan rekenskap aff Serkilax godz met helffthen aff Tammista godz clx mark och iij øre, bode fæderne oc møderne, oc hans geld lop sig offuer huwdh met en grannan rekenskap thet som fore oss openbarades vidh clij mark v øre, oc tho lop ey mere offuer hans geldh en otto mark, ij øre myndre. Thil mere wissa at swa j sanninghin ær om for:de ærende bidhiom wi for:de velboren man Oleff Balk a vapen at hengia sith jncigle nedhan fore thetta breff pa alles wores wegna, huilkit som scriffuit ær j Serkilax anno Domini mcdlxxxvj°, monedagen næst [epther?] Kalixti pape dagh."}, {"df": "4101", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grut myt vormoghe alles gudes jn alle tyd to voren. Wetet, ersame borghermestere vnde radmanne der stad Reuell, besunderghen goden vrundes, dat ik jw nw in deme somer to schreff myt Johan Kuͤle, voget vppe Abo, vmme juwen medeborgher Laurens Vridach, dat gi wol wolden doͤn vnde vnderwisen vorbenomeden Laurens Vridach, dat ik myne betalinge van eme mochte krighen, dat he my rechte vnde redeliken schuldich is. Nw vruchte ik dar voͤr, dat gy de breue nicht ghekreghen hebben, de ik juwer ersamicheyt in dessen somer sende; so bidde ik juwe ersamicheyt noch nw, dat gi wol willen doͤn, vnde spreken myt eme, dat he my betale, wes he my mit rechte schuldich is, so verne dat mere godhe lude solen nicht schaden krighen mit eme vor de suluen peninge, de he my schuldich is. Hyr mede beuele ik juwe ersamicheyt Gode almechtich to langen tiden. Wat juwer ersamicheit leff is, do ik alle tyd gerne. Ghescreuen to Abo vppe der xj(m) juncvrouwen dach, vnder mynen jnghesegell. Knwt Pose. Leuen vrundes, jk bidde jw, dat gi wol willen doͤn vnde schriuen my hyr eyn vruntlik antwerde vpp. Adress: Den ersamen, wisen borghermesteren vnde radmannen der stad Reuell, mynen besundergen guden vrundes, kome desse breff."}, {"df": "4102", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4103", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erbore eddele vnnde gestrenge holde gunstighe here vnnde gude frunt, juwen gestrengeheiden gutliken irkennen geuen wo am dage sancti Dyonisij edder Victoris eyn schip, mit gude van der stad Nerwe segelende, gekomen is vmme to Reuall to wesende. Aldus is Mathias van Louen myt synen gewanten gekomen vnde hefft dem schippere schip vnde gudt affhendich gemaket vnde gerouet sunder ienigerleye tosage offte ansproke, de he warliken nabringen kan off mach, in eyn groet vorderff des vnschuldigen kopmans, vnde fort dat sulue schip gesegelt yn dat gebede vnde herschop to Wyborch so wy vnderrichtet syn &c. Erbore eddele gunstige here vnde frunt, syn der haluen vnnse andechtige, fruntlike bede, juwe gestrengeheyde dorch des rechtuerdicheit willen deme schippere syn schip vnde dem vnschuldigen kopmanne, hir vnde vaste in andere stede to husz horende, dorch juwer gestrengeheit gunst vnde hulpe willen weddervmme laten volgen, gelyk wy by juwen gestrengeheyden nicht mysshapen, wente wy alduslange vnde ok van oldinges by seligen her Erik Axelsszen vnde ok by des gestrengen heren ritters Sten Sture, vorstender des rikes to Sweden, tyden ny erdenken, se de yennen in ere beschermynghe vnde geleyde genamen hebben, de vns offte dem vnsculdigen kopmanne sunder recht dat ere genamen vnde gerouet hebben. Vorhapen genszliken by juwen ghestrengeheyden, se id ok so holdende werden so wy to juwen gestrengeheyden des eyn gansz vorhapent hebben &c. Vormenende de sulue Mathias myt sinen gewanten wes rechtes to vns offte ton vnsen to hebbende, dar willen wy vnde de vnsen alle tydt vor to rechte stan, dar vns dat borlyck is, vnde vorhapen der wegen juwe gestrengeheyde de vnsen offte den vnschuldigen kopman so yammerliken sunder orsake, de men thor warheit nabringen moge, nicht berouen willen laten offte sodane mysdeders in juwer gestrengeheit herschoppinge bescherme nicht nemen willen; vordenen vmme de sulue juwe erbore eddelcheyde vnde der juwen yme geliken off groteren [etc.]."}, {"df": "4104", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – Item eddele erbore vnde gestrenge holde gunstige here vnde gude frunt, ame dage sancti Dyonisij edder sancti Victoris is eyn schip segelende gekomen van der Narwe vmme to Reval to wesende. Aldus is Mathias van Louen mit synen gewanten gekomen vnde hefft deme schippere dat schip mit deme gude genamen sunder ienigerleye tosaghe offte ansproke, de he warliken nabringen kan off mach, in eyn groit vorderff des vnsculdigen kopmanns. Erbore eddele gunstige here, syn derhaluen vuse andechtige fruntliken flitige bede, off sodane schip vnde guet in juwer gestrengeheit gebede geforet worde vnde de kopman by juwen gestrengeheiden edder [juwen] vogede vmme sodane schip vnde guͤt to vorforderende irschene, den suluen gunstich, forderlyk vnde behulpen willen syn, se sodane gudere vnde schip weddervmme dirlangen mogen dorch Got vnde der rechtferdicheit vnde dusser vnser fruntliken bede by juwen gestrengeheiden geneten mogen. Vordene alle wege vmme de sulue jwe erbare gestrengeheyde, de Gode dem. Heren almechtich gesunt etc."}, {"df": "4105", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione. Erbare vnnde duchtighe Knuth, gunstighe vnde holde frunt, so dan juwe erbarheit van wegen Laurens Fridages, he juwe sommige summe geldes schuldich solle wesen, vnlanges an vns eynen breff gescreuen hefft yn all synem ynholde to gudermate vorstan hebben &c., hebben kortes dar na Laurens Fridage vor vns vorbaden laten eme sodane breue to irkennende geuen, dar vns dan tho gheantwerdet hefft vnde bogherende was, wan juwer erbarheit dat geleffte vnde boqueme were eynen fulmechtigen procuratoren hir tor stede senden wolden, he wolde juwen gelefften doͤn al wes recht were vnde gude lude irkennen konden, vnde wolde in fruntschop offte myt rechte sik mit juwer erbarheit offte mit juwem fulmechtigen alle wege gerne vordregen vnde vorliken. Wes wy dan juwen erbarheiden to geleffte vnde to gemote don mogen, don wy alle wege gerne vnde gutwilligen, de sulue Gode dem heren gesunth [etc.]."}, {"df": "4106", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Jach Peder Mattisson, borgare j Abo, kennis och kungør met thetta myt opet breff ath jach met godhan wilia och berodhno modhe hauer vplatit j ræth wedder køp och tiil oterløsningh hederligen herre mester Magnus Nicolai, domproast j Abo, Kackaris godz, lighiande j Masko soken, fore tiwffw danitz gillene och halff læst Arbogis jærn, huilke gyllene och halff læst jærn kennis jach mik fulleliga vpburit haffua tiil goda nøya. Kan thet och swa skee at jach formekter ecke for:de godz jnnan sancte Henricx dag j somar nw næst tilkomande oterløsa for forscriffna summa j danitz gwl och halff læst goth Arbogis jærn och ey j andra wærdøra, tho scal for:de godz wørdas och skottas. Och huad sen ær tho bætre æn forscriffne summa jach nw vpburit haffuer, skal mik tho worda bittalat och fornøgt til goda otnøya. Tiil mere wisso och witnisbyrdh beder jach hederligin herre her Morthen Olai, canich j Abo, at hengia syth jncigle nedhan fore thetta breff met myt eighit signete, som scriffuit ær j Abo anno Domini mcdlxxx pa thet siætta aaret och tyondhe daghen j Nouembrj monadhe, etc:a.]"}, {"df": "4107", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandemæn thetta breff hööra, see eller læsæ helsar jak Magnus Niglesson, domprowasth j Abo, kerliga j warom herra Iesv Christo, kungörendis allom, at then systerdeel, som welboren man Erlandh Niglesson j Sontaka fik pa sin deel j Hadwala by, liggiendis j Pyke sokn, medh Iærl Iönsson ok flerom hustrv Birgittis aff Harwiala ærfwinghiom, huilken han mik laglica saldhe for fæmtigi mark redhe pæninga som hans breff ther pa gifuit liwsliga bewisar, then sama systerdelen kennes jak mik framdeles hafwa wplatit ok saalt renlifwes menniskiom systrom ok brödrom j Nadhendall fore for:da fæmtige marc rede penninge, huilka jak mik redeliga kennes hafua fongit ok vpburit til fulla betalan ok godho nögio. Ok thy affhender jak mik oc allom mynom ærfwingiom for:de syster deel j Hadwala ok til eghnar han for:dom systrom ok brödrom ok nw ginstan wplater thöm til æwerdeliga ægho met allom thes tillaghom, som thy aff alder tilligat hauer eller retteliga tillighia bör, engho vndan taghno. Ware thet ok swa, som Gudh forbiwde, at for:de jordh eller nagat aff thy vndan ginghe met nakan ræt for:dom systrom ok brödrom, tha beplictar jak mik ok myna ærfwingia at viderlæggia thöm swa mykit jordh j swa godho læghe oc swa got eller ok theris peninga igen widh myna sannindh, hwlko ærendhe til mere witnesbyrdh ok stadugare forwarningh bidher jak werdoghan fader i Gudh biscop Koort j Abo om hans nadz secret ok velborna men Claws Henricsson ok Sten Henrixson, hærædzhöfdinga, om theris jnciglen met myno eigno witerliga at henghia fore thetta breff, som scrifuit ær j Abo sonnedaghen næst epter sancti Martinj episcopi & confessoris dagh anno Dominj mcdlxxxsexto."}, {"df": "4108", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4109", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Nos Conradus, diuina miseracione ecclesie Aboensis episcopus, uenerabilibus viris dominis preposito, archidiacono ceterisque capitularibus ecclesie nostre prefate, fratribus nostris in Christo sincerissimis salutem et perpetuam in Domino caritatem. Licet nostre sollicitudinis labor ad omnes nostre dyocesis incolas generaliter extendi debeat, quia sapientibus et insipientibus debitores sumus, attamen vbi mayus imminet periculum, diligencius et caucius est consulendum. Hinc est quod curis continuis et assidua meditacione vrgemur, ut iuxta credite nobis dispensacionis officium subditorum commodis jugi quantum nobis ex alto concessum fuerit sollicitudinis studio intendamus. Cum igitur pre ceteris sacrosancta mater nobis commendat ecclesiam Aboensem, sicut primatum optinet ceterarum et oculo sue limpidinis se et sibi subiectas regere habeat et debeat ecclesias corpusque totum nostre dyocesane ecclesie illustrare, sic et pre ceteris luce quadam incomparabilj sapiencie, morum et virtutum vt eminere et nitere debeat, profecto opus fore arbitramur. Hoc sane licet felicis recordacionis predecessores nostri, huius sedis presules dignissimi ac sanctissimi patres, summo circumspectionis studio animaduertissent, ad ea tamen, que intendimus, instituta salubria, quanquam et ipsi temptassent, certis ac racionabilibus causis obnitentibus non poterant peruenire. Siquidem quanta consideracione, opera atque vtriusque hominis sollicitudine circa statum et condicionem predicte nostre Aboensis ecclesie, postquam eius vtinam non immeritj kathedram ascendimus, laborauerimus, non facile dixerimus, presertim qualiter ipsam in strvctura lapidum viuencium personis videlicet studiosis, sapientibus, grauibus et maturis poterimus adornare et eandem huiusmodi personarum residencia personalj decorare. Sed ante hec tempora quomodo id fieri potuerit, non facile erat medium inuenire, ex eo presertim, quod prebende canonicales admodum pauce extiterant, velud de facto existunt, et eciam ipse non fundate, ex quibus huiusmodi residentes deberent sustentari. Vnde est quod maior pars canonicorum dicte ecclesie apud ecclesias rurales residencias duxerat, matre ecclesia, scilicet cathedralj, suis debitis obsequiis in hoc quam plurimum defraudata. Quam ob rem prehabito super hoc maturiorj consilio et examine diligentj, summopere de ratificacione et approbacione reuerendorum patrum, nostrorum successorum episcoporum fiduciam habentes, hanc nostram ecclesiam eiusque consuetudines, jura et instituta, quoad residencias canonicas, veteris ecclesie swecane consuetudinj duxerimus in antea conformari (ͻ: -firmari), prouidentes vobis vestrisque successoribus, prelatis et canonicis, personaliter apud cathedram residere et onera sua consueta supportare, et causis ecclesiasticis superintendere volentibus, de quarta parte decimarum ecclesias rurales, communicata porcione beati Henrici, ex indiuiso contingencium, in quibuscunque rebus huiusmodi decime occurrerint, jn monetis, jn blado, jn pellibus siue tela, aut quauis re alia, quam quidem quartam ecclesia suecana consueuit decimas pauperum apellare, vsibus canonicorum residencium deputatam. Preterea presentibus nostris institutis et decreto vobis vestrisque successoribus canonice intrantibus leuandj ab vniuersis nostre dyocesis ecclesiis dictam quartam decimarum plenam concedimus facultatem et eam inter vos libere disponendj. Et ut maioris firmitatis seu roboris hec nostra concessio et institucio in perpetuum existere valeat, concedimus vobis autoritatem suspendendi et, si opus fuerit, excommvnicandi quoscunque contradicentes, sev aliter consilium, auxilium vel furorem (ͻ: fauorem?) adhibentes, quo minus dicta quarta decimarum ad manus vestras valeat deuenire, cuiuscunque status existant. Quam quidem suspensionis et excommvnicacionis sentenciam ipsos contrauenientes incurrere volumus ipso facto. Jn cuius nostre institucionis ac concessionis perpetuam in antea firmitatem secretum nostrum presentibus duximus appendendum. Datum in Koross, curia nostra, die beate Lucie virginis et martiris anno Domini mcdlxxxvjº, etc:a."}, {"df": "4110", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wij Kort, met Gudz nadh och forsyn biscop j Abo, helsom ider alla wara ælskeliga kirkipreste och kirkjwærændher j wort biscopzdøme warendis kerlige j Gud, kwngørendis ider met thetta wort opet breff at war wilie jnnerliga ær, likerwiiss som wore forældra wilie tilførende longlige warit hauer, at Gudz tiænist oc retwisenne wphælde, alla wægna ther wi rodhum fore, schulu styrkias, fulbordas ok strenlighe holdas, besynnerliga wiid wore domkirkio, huilkit tho ickj wel kan skee forvtan godha ok lærda manna, som Gud fore øghon haffua, nærwarelse, yckelige akth och otskøtilse. Nw tiil thenne tiid ey helder wi æn wore forfæder tilforende haffdom nogot got medheel her tiil funnet hurv flere aff wort capital, som tiil thenne tiid mæste pa landzbigninghen sythit haffua, motte tiil domkirkione koma och ther sythiandis stædeliga worda for then schuld at prebende canonicales faa ære ok jnge funderede, aff huilke schulle theris vphælde wara, som wiid for:de domkirkio bliffuandis worda, førre æn j thetta forlidne aaret, epter monge ok flere grvnlighe roodh och wtletilse haffuom wj met wort ælskelige capiteles rodz fulbordan oc godwilia øuærwægit och nw stadfæstom tiil ewighin tiidh met thetta wort opet breff som wj therpa giffuom: at tiil canika fødhe och vphælde som wid optanempde domkirkionne sythia sculu, oc retteliga allom swarandis warda altiid, besynnerlig pa hwario odensdage, som her epter capitulj rætta dag tiil skickader ær, scal aff hwario moderkirkio sokn och cappelle tesselikis en fiærdedeel bodhe aff kirkionne oc swa aff sancti Henricx deel til hopa wthdelas ok hiith sendas j huario helzt thetta falla kan, j rogh, korn, groskin, lærepth, peninga eller peningx wærdh met een besworen eedh epter idert samwit, ok antwardas twem klærkom som ther tiil skickes skulw her at anama ok redhe fore gøre; huilken fierde deel wtgiffues j menige Sweriges kirkier ok hether ffatige tiondh, canickom tiil hielp ok wphælde. Hwarfore bidhiom wi ider allom oc huariom strengelige och wiid høxte lidilse oc wiidh bantzmal, huilket wi wiliom atj infalla sculen j sama gerning om j her j moth gørandis wordhen, at j ey forhindra, qwælia eller formena for:de fierde deelen aff then tridhie deel, som sancte Henric oc sokna kirkiona tiilhopa syna mellan deela plæga, fallandis som førre ær sakt, vtan redhelige, fullelige och forwthan all motsægilse wtgiffua aarliga her epter tiil ewigen tiidh, bedhiandes jnnerlige werduge fæder i Gud, war epterkomande biscopa ath thetta fulborda ok stadfæsta Gudhi tiil loff och ære øc for:de Abo domkirkio och mene biscopzdømet tiil største gagn och nyttoghet. Tiil tesse wore sticktis och skickilse ewige makt och høgre forwarilse hengiom wi worth secret met capitlens jncigle nedhen fore thetta breff, som giffuit och scriffuit ær paa wor goord Koross arum epter Herrens byrd mcdlxxx sexto, om sancte Lucie dagh."}, {"df": "4111", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ravea", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens namp amen. Epter thy som apostolen scriffuer, at wj skulom alla stonda ffor wars Herre stronga doom och göre redhe ok rekenskap fore wore gerninga, och medhan jngthe ær wissare æn dödhen och jnthe owissere æn dödzens thima, her hauer jak Hartwik Jopsson, wepnare och lagman i Norfinne lagsagw, pa tenkt oc huru otryggeligit ær ath koma for then strænge domaren met thoma hender och wtslæcte lampar; thy haffuer iak nw met myn elskelige husfrwes samtyckie och flere wener giort myt testament Gudhi tiil heder och ære, jomffrv Marie ok alt hymmerikis herskap ffore myn och myne kere forældra siælæ alleledis som her epter fölger. Fförst antwarder jak myn fatiga syndoga siæl, then tiid hon hædhen færdandis ær, alzmektugen Gud i hender, jomffrv Marie och allom helghom, bedhiandis och önskande alffwarlige, at iak ma som mik böör ath stadeliga döö j the helga crisna troo, ææ huad fræstilse mik kan koma pa myt yterste. Fframdelis tigger iak [for] myn syndoge krop lægherstad j Alla helgona koor i Abo domkirkio, ther myn kere broder mester Arwidh ligger, fordom ærchidegn j Abo, oc giffuer iak wnder sama Alla helgone koor tiil ena ewiigh messa och vigilias wppehelde badhen godzen pa Sandöö i Saw soken tiil ewiig tiid, Abo domkirkio och sanct Birgittes closter i Nadendal tiil saman Syffwanpære godz lighiande i Virmo soken, myne ærffwinge til oterlösningh fore hundrade mark; Lletala kirkio mith godz j Widhialaby j Letala soken, retta arwingia tiil oterlösning epter ræt skatning som thet wærth ær, swaa atj sama kirkio bliffuer bode siæle messor ok vigilier i thry aar epter myn dödh. Framdelis giffuer jach myn herre her Sten en groo hæst, bidhiandis honom met alle ödmiwkt och vördningh, at han fore Gudz skuld fore myna ödmiwka böön ok tiænist skuldh aname myn kere husfrv i syt foreswar och beskermen, fforswarandis henne besynnerliga i the saker och ærende, som iak henne giffuit och bebreffuet haffuer, ventandis löön aff alzmektugen Gud. Jtem giffuer iak min kere husfrv, Jngeborg Magnus dotter, alla mine lösöra oc samulund alla myna köpa godz, som wj oss i mellan bebreffuat haffuom, oc æn ther vtöffuer i hennes liiffz tiid alla myna fasta godz; jtem Rawme kirke x mark; jtem Rawme closter x mark; swart brödre closter j Abo x mark; jtem Lemo kirke iij mark; jtem iiij mark Virmo kirke; jtem Masko kirke iij mark; jtem spetalet j Abo iiij flæsk; jtem sancte Gertrudz kirke j Abo iiij flæsk; jtem domproasten en gro hæsth; jtem Johan Kyle en sylfskol; jtem Mattis Andersson en brwn leysk kiortel och en brwn leysk kopa; jtem Niles Röuare j grön kopa oc en brwn kiortel; jtem Peder Lille myt skeep met alt thet ther tiil hörer; jtem her Gregis j sylff skool; jtem Eric Botesson swa mykit klæde han foor en kiortil aff; jtem Wemo kirke iij marc; jtem Töffuesal iij marc; jtem Nowsis iij mark; jtem Oleff Mattisson swa mykit klæde han foor en kiortil aff; jtem Birgitte Mattis dotter och swa mykit klæde hon foor en kiortil aff; jtem her Jöns, myn capellan, myn skeedh; jtem met the peninge jak skal vpbære fore Sydamaa gotz skal thetta testament bittalas met, ffor vtan sancte Henricx, sancte Birgitte och Letala testamenth; oc huad ther offuer löper, thet skal koma j the kawer, som myn husfrv skal lota göra ffore myn fatiga siæl. Ytermera beder jak myne kere moga fore Gudz skuld, at the myn husfrv huaske hindre eller quælia epter myn dödh j eno eller andro motthe, som myn troo ær til them och the mik loffuat haffua. Tiil tesse myt testamentz fulföliare hauer jak bedhit oc met thetta myt breff beder hederligen herre och velbördige men mester Mognus Niclisson, domproast j Abo, Johan Kyle, fogt vpa Abo, Per Lille ok Mattis Andersson, wepnare, bidhiandis them ganske ödmiwkligæ, at the for Gudz skuld och myn böön skuldh fulfölie thetta forscriffne testamenth, taghandis löön fore theris omak vtoff alzmektugen Gudh. Tiil mere visso oc witnisbörd beder iak myne testamentarios at the trickia theris incigle met myth eighit nydhan for thetta breff, som scriffuit ær i Rawio i Virmo soken arom epter Herrens byrd mcdlxxx pa thet siætte aareth, siwttende daghen i decembrj monadhe."}, {"df": "4112", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ravea", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Jagh Hartwick Jopssenn, lagmann j Norffinne lagsagw, gör kwnnogeth och wettherligitt medt thette mitt opne breff, att jagh j the helge treffåldighetz ähre, jomffrv Marie oc allom helghom till loff och heder fföre mijn eigen fföräldher och alla christna siäla giffuer (jagh) wnder alle Gudz helgon capelle j Abå till en ewigh messa och wigilias bodhom mijnom godz liggiandes wpå Sandöö j Sagw sochn, medt alla theres tillagher och innäghier till ewigh tijdt. Ty affhender jagh migh [och] minom arffwom för:de Sandöö godz och tilegnar them för:de Alle Gudz helgone capelle j Abå till ewigh tijdh. Till mere wisså och withnesbyrd bedher jagh erligh och wälbördigh mann Johann Kyle, fogte på Abå, att hengia sitt incigle medt myne eghno nedhan före thetta breff, som skriffuidt och giffuidt ær j Rawio årett epther Gudz byrd mcdlxxxvj, dominica tercia in aduentu."}, {"df": "4113", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vruntlike vnnses vormoghe derbedinge myt bohechlikenn willenn juwenn ersammeheyden stedes thouorenn etc. Ersame vorsenighe wollwise heren, gunstige guden frunden, juwenn breff van wegenn juncker Wilhelms van Felde myt syner ingelechten cedel in ouerlesende to gudermate vorstan hebben, dar ynne he syck vnser sommiger erffguder haluenn eme bynnen vnnser stad van wegen syne frowenn olderen angestoruen, to welkenn he nicht komen moge, beklaget etc., vnde der haluen by jw warschuwinghe gedan hefftgeliik juw breff dat breder vormeldet etc. Don dar juwenn ersammeheydenn gutliken up towetende, dat hir by sommigen vnsenn borgeren sodane erffgudere, dar he vmme scrifft, tor stede synn, dar dan syne husfrauwen broder, seligen meyster Hinric Fresze, domprauest tho Abo, myt den vnnsen mennigerleye rechtes ovinghe by vnsem allirhilgisten vader dem pawesz ok by der keyserlyke mayestate vmme gehadt hefft vnnde dar suluest to ghener uthdracht gekomenn is. Bysunderen na grote vnkost vnde geltspildinge, van beyden parten gedan, hefft meyster Hinric Fresze, vorbenomen broder juncker Wilhelms frowe, hir eynen fulmechtighenn, her Johan van Asschen genant, tor stede gesanth an den werdigen heren Johan Spar van Herten, do tor tydt kumpthur to Reuall, vmme de sake myt den parten fruntliken to vordregende, welker sake dan vormiddelst dem werdigen heren kumpthur ergenanten, rittern, guden mannen vnde vnnses rades sommige heren tusschen beyden parten alsz gude middelers alle rechtesonnighe vnde schade van beyden parten gedan to rugge gestalt tho eynem gantzen fullenkomen ende na lude eynes vorsegelden breues, dar vp beramet vnde vorsegelt, gruntliken vordregen isz, des wy juwen ersammeheyden hir ynne besloten eyne anschulterde copie senden etc., worynne juwe ersameheyde der saken gelegenheyt wol irkennende werden etc., dem suluen breue, de vnsenn alle wege ouerbodich synn gewesenn genoch to doende vnd noch jegenwardich ouerbodich synn genoch to donde, so verne juncker Wilhelm syn frowenhaluen van der stadt Abo offte Stoxholm eyn seker touorsicht vor namaninghe denn vnnsen irweruen vnde dirlangen will, des he dan den vnnsen bethe her tho gheweygert hefft vnde noch iegeuardigen weygert, der haluenn de vnnsenn ere recht by de ersamen heren to Lubeck vnde by den soeszwendeschen stedenn to vorbliuende vnde genszliken uthtodregende syk beropen hebbenn vnde em mennichmael dat vorscreuen hebben vnde doch to genem ende myt eme komen moghen, hir bouen he deme gemenen kopmanne vnde vns mercklicken groten schaden roues haluen gedaen hefft, teynfolt mer geachtet dan alsz he syner sakehaluen eghede, woruth ersamen heren vnde gude frunde de orsake synes roues haluen irkennen mogen, de vnserhaluen nicht irblicket, bisunderen dorch synen bosenn quade vornemendes he de vnnser myt eynem seker touorsichte nicht voerseen will de suluen vor namaninghe tho quiterende. Hir vmme, ersamen guden frunde, fruntliken vnde andechtigen bogerende syn juwe ersameheyden vmme des gemenen beste vnde vnschuldigen kopmans willen id an den gestrengen heren Jwer Axelsszon ok vorscreuen Willem, so wy mennichfolt gedan hebben, he dem suluen Wilhelm van Felde ergenanten strengelike vnnde ernstlike vnderrichtinghe don wille, he syne bose quade vorsate upp den ynsculdigen kopman to ouende aff stelle, ere gudere eynen feligen, frigen gangk hebben mogen ym geliken den ersamen heren to Lubeck mennichmall gescreuen hebben vnd doch leyder, Gode irbarmet, he syk in syner bosheyt nicht sadighen kan etc.; de sulue juwe ersame wisheyde Gode almechtich gesunth vnnde langewolmogende beualen moten syn to seligen langen tyden. Ghescreuen vnnder vnnser stad secrete am dage Siluestri pape ym lxxxv iare. Borgharmeystere vnnd ratdmanne der statt Reuel. Adress: Denn erszamenn mannhafftighenn vnd seer wiszenn mannen herenn borgermeysterenn vnnd ratmannen der stad Dantzike, vnnszenn besunderenn gunstighenn guden frunden."}, {"df": "4114", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Wy syster Anna Jönisdotter, abbatissa, brodher Arwedh, confessor generalis, ok alment badhen conuenten, systror oc brödher j Nadhendall, bekennomps oss hafwa anamath tessen ij epterscrifwin godz, som ærw Tursanpera, liggiendis j Virmo sokn, oc Thoros, liggiendis j Nowsis sokn, met boskap, hws, tomptom ok allom theris tillaghom aff ærligha ok welborna quinna oc frw Llucia Olafs dotter, aterlefua ærligx oc welborens manz her Henric Clawssons, riddares och lagmandz j Norfynne lagsagw, medh huilkom godzom wy oss ok waare epterkomande til ewig tiidh beplictom til at vppehalda the æwiga messo hon hafuer nw her j waro clostre stiktat oc funderat, som hennes öpit breff oss ther pa giffuit liwsliga bewiser, huilken messæ skall heta ok kallas fförste messæ, hwilken ok daglica skal begynnas tha clokkan slaar fæm om morghonen, ok effter vij dagha j wikona skal hon sighias aff vij werdugaste jomfrv Marie högtiider ok amynnilse, swa at hwar swnnedagh skal holdas messæn aff hennes helga concepcione, mandaghen de eius natiuitate, tiisdaghen de dominica annunciacionis, odenssdagen de visitacione, torsdaghen de natiuitate Dominj, ffriedaghen de purificacione beate Marie ok om lögerdaghen de assumpcione eiusdem, effter then ærliga ok gudliga seedh, som bröderna halda sama messor j Watzstena closter, swa at i huaria messo skwlu obryteliga holdas tesse efterscrifne collecte: the forstæ aff sielfuæ messona, the andra de sancta trinitate, tridhiæ de angelis, ffierde Deus venie largitor oc ffæmpte de omnibus sanctis, j huilkom messom ok collectis skal clærken besynnerliga böner ok amynnilse hafwa fore hennes kæreste forenempde herres siell, hona ok begges theris forældra, wyna ok frænda siælæ ok allars thera, huilkom the j nagra motto beplictoghe æru andeliga eller licamliga. Nw ther pa at tessen helga messa j swa motto som forscrifuit star ok begynnat wart dominica Oculi j fastonæ skal swa jtkas och oforswmeliga framhaldas aff oss ok warom efterkomandom til ewigh tiidh hengiom wy begges waara conuenthenna jnciglen til ytermere stadfestilse ok bewarning hær nidher vnder thetta breff, som ær scrifuit oc gifuit anno Dominj mcdlxxxvj:o, dagh oc rwme förnempdom."}, {"df": "4115", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4116", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "a) Anno Demini 1486 celebrabatur capitulum provinciale Viborgis in Finlandia sub reuerendo doctore magistro Stephano, magistro dignissimo etc. b) Anno Domini 1486 celebratum fuit capitulum fratrum minorum in Swinburgis (!) Finlandie."}, {"df": "4117", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sampu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm thetta breff fore koma kan kennis jak Thomas Ollofsson, at then tiidh jak lagmanzs tingh hiölt met almogan aff Hwittis sokn j Samppu by j gille stuffwen, nærwarendis welboren swen Bencth Olofsson, fowgte ok hæredzhöfdinghie samastadz, Mattis Philpusson ok j flere godha manna nærwaru areno effter Guds byrdh mcdlxxxvij, ffredaghen næst effter sancti Pawli dagdh, kom for retthe pa sætto tinghe Laurens Kastari aff Karinemy ok hans skiptis brödher ok kærdho til Pedher j Jacolan aff Keyko by ok til hans skiptis brödher om aagongh pa theris gambla ænger ok wtmarker, huilkit ærendhe jak skööth til thenne xij, som tha i nempdena saato, swa som ærw Anders Liwha, Henric Sarkj, Eric Nwppari, Laurens Michelsson, Olof Mæskæ, Mattis Laurensson, Ambrosius Pynnakoski, Niles Pedersson, Jöns Raska, Peder Loyma, Olof Matikaynn ok Laurens Raya; the togho fore sigh vij aff landzsynamænnena, som synt ok randzakat hafde millan baadhe for:da byar, bade om theris gambla raar oc om aagongh. Tha vitnadhe the vij landzsynæman swa, at Keykoboor hafde ofvergongith tesse gambla raar, som her Henric Clawsson, Gud hans siel nadhe, gildæ ok fastæ dömpt hafde j millan for:da Karinemy by ok Keyko by ok æn nw stadhfæstis samwledis, swa som ær fförste raan Leykoxen oyansw oc swa wth met vatneth jn til Leywsten oyan silta, thædan til Kymason lampi ok swa til rynnande fors, som kallas Jalon oya; ok laatho maalsigendena sik fulleligha aat nöghia aat for:na raar, ok framdelis skulu the nywta theris gambla ængher ok wtmarker, som the hafua nwtit aff alder. Ty effter xij manna ranzsakan ok vij landz synamanna witne dömpde jak forscrifne raar staduge ok fasthe oc obrotliga hallas, wedher theris vj mare for lagmandz doom. Til tess mere visso ok witnesbyrdh bider jak fornempda Benct Ollofsson at hengia sit incigle met myno eighno vnder thetta breff, som scrifuit oc gifuit ær aar, dagh och rwm forscrifnom etc."}, {"df": "4118", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta breff læsa, höra eller see bekennis jak Anna Symonsdotter j Viala, medhen myn kere fadherbroder Henric j Viala nw fore xxx aar doo barnlöös och thy j synne vælmakt fortænkther med beradhno modhe och met wina och frender raadhe, godwilia oc samtykkio gaff syna jordh, som ær fæm alna kringhom allan byen j Viala j Reso sokn pa Loontöö, met aker, ængh och allom androm thes til hörelsom Nadhendals clostre til æwerdelica ægho j retta testament fore syna siel och fore syna forældra oc vener sielæ, Gud allers theris siæl nadhe, thy hafuer oc jac wælfortænkt met beradhno modhe, medhen jac kan ey vel bærga mik pa swa lithet godz, llaglica vpbudit oc lyst mynom næstom arfuom myna jordh j Viala til lösningh, och hafuer lagstondit ofuer x ar ok jnghen aff thöm vilde thet lösa, thy hafuer jac vnt oc vplatith oc æn nw met thetta mith öpit breff vnnar och ginstan vplather met vina oc frender godwilia oc samtykkio hedherligom oc renliffues personis systrom och brödrom j Nadhendals clostre j rætta köp v alna jordh kringom allan byen j Viala for xv marc swenska, huilka peninga jach bekennis mik hafua vpburit redeliga j rogh, malth och mesta delin j redom peningom til fulnatz oc godho atnögian. Thy aff hendher jach, for:de Anna, for:de jordh mik och mynom arfwom och tileignar thet for:dom systrom oc brödrom j Nadhendall till æwerdelica ægo met hus, jord, aker, ængh, skogom, fæmarkom, fiskewatnom och holmom oc allom androm thes tillagom, huat helzt thet kan vara, alzjngo vndan tagno. Ok ware thet swa, som Gudh forbiwdhe, at the optanempd jordh fraginge met nagan rætth optanempdom systrom och brödrom, eller nagath aff thy, tha beplictar jac mik oc myna ærfwingia thöm vederlæggia swa mykin jordh igen oc j swa godo læge eller och theris peninga igen oc vprettæ allan then skada, the kunde ther aff faa, jnnan siæx vikur, vidh myna cristeliga troo och sannindh. Och gifuer jac hæredzhöfdingenom, j huilkens hæræde for:de jordh ligger, fulla makt a myna wegna fast fara oc stadugt döma thetta köp oc sköta och skæla opta nempde jordh vnder Nadhendals clostre til æwerdelica ægho. Til mere visso oc vitnisbyrdh bidher jac ærliga men her borgmestara och radhit i Nadendal om stadzsens jncigle, och serdelis bider her borgmestara Jöns Laurensson oc Magnus Fres om theris jnciglen oc Jöns Philpusson a wapn om hans jncigle at hengia vnder thetta breff. Gifuit j Nadhendal die Blasii anno Dominj millesimo quadringentesimo octuagesimo septimo. ———— Med aktstycket äro följande tvenne bilagor sammanhäftade: Ffor allom dandemannom bekennis jach Niles smedh, borgare j Nadendal, och myn hustrv, Margit, at jac nærwarandom beskedeligom man Jöns Laurensson, borgmestare j Nadhendal, Jeppe Pedersson oc Niles Jaapsson, borgara ther sama stadz, hafuer vpburit aff renliffwes man broder Arffwedh, ffader confessore j Nadhendal, xx öre peninger for ij stykken engh, aff huilkom eth stykke ligger pa Kækölæ næs vidh Ragwalz engh j fyra raar oc annat ligger vidh Kukola by i retta tegh oc byskippe aff Viala, huilka enger jach hafde til panth aff Hemmingh j Viala oc hans hustrv, Anna Symonssdotter, for en hest, for huilken the blifwo mik skylloge for:de xx öre, huilka jach vpbar aff for:de broder Arfwedh och antwordade hanom for:de ij stykken engh til ewerdelica ægo, medhen han haffuer köpt alt godzit aff for:de hustrv Anna Symonsdotter. Til mere visso bider jach for:de Jöns Laurensson at festa thenne scrifft vidh thet köpa brefuit optanempde Anna hafuer gifuit optanempdom fader confessori met syno jncigle eller signet, som scrifuit ær aar oc dagh oc rwm som hofwdh brefuit. ————— Ok jach Olaff Martinson j Wiala bekennis, at myn fader syster Cristin salde Nadendals clostre pa sama tiidh j alin jordh j Viala met allom tilhörelsom for iij marc och ginstan vpbar betalan til fulla aat nögian mik nærwarande och samtykkiende met flerom warom wenom; och thy til vithnisbyrdh lather jak festæ thenne scrift met hustrv Anna breff met sama jnciglom, thy at thetta rörer alt et pa ena arff."}, {"df": "4119", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "S:t Mårtens", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Niels Raweldzson a wapn bekænnis, kwnghör oc nw met thetta mith oppith nærwarandis breff fulkomplike till sthoor, ath arom epter Gudz byrdh mcdlxxx siw, pa lögerdaghen nest fore dominica Reminiscere j lensmanz gardin j sancte Morthens soken, nærwarandis ærlighe mæn och welbördighe Knwt Posse, hoffuidzman pa Tawasthws, Johan Kyle, fowgthe pa Abo, och Claus Henrikxson, lagman i Södherfinne lagsagw, met flere gode mæn nær stæddhe, mich hawa met kerligheth, god wilie oc beradhne modhe giffuidh, wnth, wplothet och met thetta mith breff fulkomplighe giffwer, wnner och wplather ærligh och welbördigh quinna husfrv Ingheborgh Raweldz dotter, myn kære syster, och erligh och welboren man Erich Raweldzson, myn kære swoger, een fullan broder deell met mich [i] lösth och fasth, hwadh thet helzt ær eller ware kan, som oss kan till arffs falla epter woor kære fader oc moder, Gudh alzmektigher theris siell nadhe, ffor kerligheth oc goduilie, som for:de myn kære syster och myn kære swoger mich marghfallelighe giorth och bewiisth hawa och framdelis göre och bewiise wile etc. Till tesse breffs ytermere (till) wisse och witnisbyrdh beder jach for:næ ærlighe och welbornæ mæn Knwt Posse, Johan Kyle och Claus Henrikxson ath tryckiæ theris jncigle wnder thetta breff, som giffuidh oc scriffuidh ær aar oc dagh fornempdom etc."}, {"df": "4120", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4121", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fryntlyken [gruth] myt vormoge allis guden to voren. Ersamen vnde wolwysen frunde, guden naber vnde ghunre. Alsz denne juwe erlyke wisheide sik beclagen, Mattis van Louede eyn schipp genomen in desseme herueste, dar mede to Wyborch gekamen sy, hebbe jk ne ghewist er jk juwen breff krech. He ysz nicht myn denre, ok hebbe jk ene newerlde seen. Heft her Juar ene uth gsant, hebbe jk em nicht heten to tasten, wente myn vaget vppe Wyborch heft ene leydet sunder mynen willen vnde weten. Kan jk jw wor anne helpen, gy des juwen mogen nakamen, will jk my gutwillich jnne befynden laten. Hir syn ok sware clachte kamen van her Juar, welket wy hir jme ryke nicht lenger willen vppholden ofte steden he sodane unmot mer bewyse; jk hebbet vmme den willen myt eme bogunt (?) id nu gheendiget syn. Wille gy juwen schaden laten let syn, jk will jk (!) truwe bystant don myt alle mynem vormoge. Hir mede syt Gode jn wolmacht lange frolik vnde gsunt beuolen. Scriptum tome Holme ame dage Benedicti abbatis anno lxxxvij(mo) myt haste. Sten Sture van Gripisholme, ritter, houetman vppe Wyborch. Adress: Den ersamen vnde wolwysen mannen borgermeisteren vnde radtmannen der stadt Reuall, synen bysunder leuen naberen vnde ghuden frunden."}, {"df": "4122", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff kan koma kennopms wy effterscriffne Lasse Bagge oc Peder Kawra, borgara j Nadendall, Niclis Fynwidzson a wapn oc Clemet j Clokkaris ok met thetta wart opit breff fullelica til staam, at wy met beradno modhe oc godhom vilia, met vina oc frendher samtyckio ok godhwilia hafwom vnth ok vplaatith och nw met thetta wart breff ginstan vnnom oc vplatom renliffwes personis broder Arwidh confessori och flerom brödromen j Nadhendall ena öö, som kallas Hestaholm, och en lithen öö hart vidh sama holmen, som kallas Pöllö, til ewerdelica ægo ffor xvj marker swenska, hwilka penninga wy bekennopms oss haffwa redeliga vpburit j nyan kopar ok ten ok en deels j redhom peningom j dandæmanna nærwarw, som tha pa wart köp ok waara betalan til withnen kallade waro, som ære Torsten Biörnsson ok Olaff Diegn, vepnare, Jöns Laurensson, borgmestare j Nadhendall, Jöns Gregisson oc Magnus Japsson, radmæn, ok Jöns Saunaynen, borgare ther sama stadz, Ok huat som holmen ær bætre æn för:de peninga ære, tha hafwom wy thet vnth sancte Birgitte for allers waara sielæ til ewerdelica ægo. Nw medhen thetta köp ær lagbudit oc laghstondit j mangh aar ok jngen wil thet forhindra, thy stadfestom vy nw sama köp j for:de dandamanna nærwaru, affhendandhis oss oc warom arfwom for:de holma ok til eignandis thöm for:de Nadhendalls clostre til ewerdelica ægo att bruka effter synom eignom wilia ohindrat oc oqwalt fore oss oc allom warom arffwom. Oc gifuom wy hæredzhöffdinghenom j Masko hæredhe makt a waara vegna at sköta, skælæ fastfara och stadugth döma for:de köp. Oc ware thet swa, som Gudh forbywde, at optanempda holma gingo clostreno ifraa met naghan ræt eller dom, tha beplictom wy oss oc wara arffwa at wederleggia optanempda clostre swa mykit jordh oc j swa godho læghe eller oc theris fulla peninga igen oc allan skada ther aff kan koma betala, wedh waara troo oc sannindh. Til ytermere visso ok stadugare forwarningh tha bidiom wy alle saman ærliga mæn her borghmestara oc radhmæn j Nadhendall om stadzens jncigle ok welborna mæn Jöns Philpusson oc Martin Philpusson j Ysonkylä, vepnara, om theris jnciglen, medhen wy ey sielfue hafuom jnciglen at hengia vndher thetta breff, som gifuit ær j Nadhendall dominica Palmarum anno domini 1487."}, {"df": "4123", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Greghers Jopson i Toyala, vepnere, bekennis meth thetta myt opne breff, at jak meth godan vilia och berodhna modhe hawer solt oc i retthe vedderköp och tiil oterlösning vplatith hederligom herre mester Magnus Nicolai, domproast i Abo, Kunoys godz, ligiandis i Virmo soken, for en halff læst rogh swa godh som tolff mark oc fore iij pund korn swa god som fæm mark oc two öre oc iiij mark redhe peninge, huilke forscrefne peninge, rogh och korn kennes jach mik haffua vpburit til gode otnöya. Thy affhender jac mik ok mynom arffuom for:da Kwnoys godz och tileghnar thet for:dom mester Magnus oc hans epterkomandom, och scal han nw stragx anama lanbone och godzet in syn wæria, swa at jak inthe bewarar mik meth lanboen eller godzet epter thenne dagh; togh haffuer han vnth mik at jak ma thet aterlösa innan eeth aar. Franginge och for:da godz mester Magnus i nogra motthe, som Gud forbiwdhe, tho bepliktar jak mik ath vederlæghia honom swa got godz pa swa god læghilighet ther epter innan siex wikur ok holla hanum skadelösan i alla mottho, swa at han scal ingin athalan, klandran, omak eller mödha haffua her vtinnan, widh mynne gode tro och sanningh. Tiil mere wisse beder jak erlig oc velboren man Knut Pose, höffuitzman pa Tavesthus, oc Lasse Jönsson, vepnere, at hengia theris incigle fore thetta breff meth myt eighit. Datum Abo anno Domini mcdlxxxvij°, xviij die mensis aprilis."}, {"df": "4124", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grot myt vormoghe alles gudes juwer ersamicheyt alle tyd to voren. Wetet, ersamen gude nabers vnde guden vrunde, dat jk juwen breff, den gi my nw in den herueste negest vorleden to schreuen vmme juwen medeborghere Laurens Vridach, wol vorstan hebbe etc. So hefft my her Hinrick Hoͤnninkhusen gheschreuen, dat vorberorde Laurens vor eme vnde vor mer guden luden hefft ghesecht, dat he den wolbornen heren vnde strengen ridder mynen heren her Steen Stwren hefft vornoͤget dusent mark van myner weghen vnde vorplichtet sik dar to, dat he my mynes heren her Stens breff dar vpp wolde schaffen, dar ik noch nicht van vornomen edder ghekreghen hebbe. Ok so dede my desse vorghescreuen Laurens synen knecht vppe Gotlande, de solde to deme Holme varen vnde solde welke guͤdere vntfangen vnde annamen, de vorghescreuen Laureus myen werde hadde alto duͤr jn de hande ghesettet, vnde solde vorberorden Laurens beste dar mede doͤn, vnde de gudere worden synen knechte eyn deels ghenomen edder war se bleuen etc. Den schaden wil he vpp my rekenen vnde myn wert edder ik schall de gudere nicht entfangen edder anamet, ok nemant van myner weghen, alse des ersamen rades breff to deme Holme wol vthwiset, den ik jw nw sende myt dessen breue. Myt so daner listicheyt vnde klokheyt hefft he my myn gelt lange vor entholden, dat ik eme in vruntschopp gheleent hebbe. Doch dat beholden gelt, dat to deme Holme is, dat neme ik wol in myne betalinge vnde rekensschopp; js myn here her Steen edder andere gude lude eme wat schuldich, dat maach he suluen manen. Hadde he my mynes heren her Steens breff dar vpp gheschaffet alse he vth louede, des hadde ik wol to vreden wesen vppe de tyd. Hyr vmme so bidde ik juwe ersamicheyt vruntliken myt gantzser begheringe, dat juwe ersamicheyt wol wille doͤn vnde vnderwisen dessen vakenoͤmeden Laurens Vridach, dat ik myne betalinge noch mochte van eme krigen sunder lengher vortogheringe, dat ik van des haluen nene moͤge, vnkost edder vordermere vorteringe edder schade dar vmme doͤn dorue; dat wil [ik] alle tyd gerne wol vorschulden jeghen juwer ersamicheyt, de ik hyr mede beuele Gode almechtich to langen tiden. Wat juwer ersamicheyt leff is, do ik alle tyd gerne. Gheschreuen to Abo na Christi vnses heren ghebort m°cd° jn deme lxxxvi(ten) jare vp sunte Juriens dach vnder mynen jughesegel. Knwt Pwse, houetman to Wiborch vnde Kroneborch etc. Adress: Den ersamen, vorsichtigen, wisen mannen vnde heren borghermesteren vnde radmannen der stad Reuell, mynen guden naberen vnde vrunden, kome desse breff mit ersamicheyt."}, {"df": "4125", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff höra æller see kænnomps oc tilstaom vii Jonis Philpusson a wapn, Mattis Mattisson, Jonis Larensson, radmæn j Nadendall, oc Larens skrædhager, by fogthe ther samastadz, met thetta wort nærvarande opith breff oss haffua seet och hört eth permens breff, oskrapat och ofordærffwet, j allo mattho besigilt med iij hengende jnciglom, ordh fran ordh ludande som hær epther scriffwat stonder: Ffor alle dandemæn thetta breff see, höra eller læsa bekennis jac Jeppe Andersson (etc. Se FMU, n:o 3260). Til thes mere visso ok witnesbyrdh tha trykkom wi, for:de Jonis Philpusson a vapn, effther ty at jak ekki haffwer mith egeth incigle nær mik, tha bedz jak ærligen ok velbordughan man Jonis Person aff Nyttagardz om sith incigle at trykkia wppa thetta breff pa mina wæghnæ etc. Ok wi Mattis Mathson, Jonis Larensson och Larens skrædager trykkiom war stadz jnciglæ wppa riggen fore thetta breff, hwilkit som scriffwit ær j Nadendall areno effther Gudz byrd mcdlxxxvij, die Petri martiris."}, {"df": "4126", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Premissa salutacione. Erbare, eddele, strenge here, gunstige gude frunt, vnlanges juwen breff gutliken entfangen in ouerlesende to gudermate verstan, dar ynne jwe strengeheyde vns dan vormeldende syn juwer strengeheit gude meninghe tiegen vnse vyande &c. Dancken der haluen juwen herlicheiden vnde werden der wegen myt den ersten eynen sendeboden uth vnsem rade juwen gestrengeheyden benalende vnde vmme sodane sake furder to ratslagende &c. So dan ok juwe gestrengeheyde vns in juwen scrifften breder vormelden vns vnde dem kopmanne forderlik to syende vmme sodane gudere van Matheus van Louen wegen ym vorleden herueste genamen wedder vmme to irlangende &c. gelyk juwer herlicheit breff dat breder vormeldet; bidden der haluen andechtigen vnde fruntliken juwe gestrengeheyde de dinge by juwer herlicheit voget vppe Wyborch also dirfogen wolden, de genamen gudere myt dem schepe vnvorsplittert bliuen vnde de vnschuldige kopman syne gudere weddervmme dirlangen mochte. Vordenen vnde vorschulden andechtigen vmme de sulue jwer herlicheide &c."}, {"df": "4127", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlyken gruth vnndt wesz jck ghudisz vormach stets tho vorenn. Erszamen naemhaftighenn vnndt wolwyszen, bysunder leuen naber vnde ghudenn frunde, by my ysz irschenen de ersame vnde wolwyse her Johan Grist, juwe rades medekumpaͤn, myt sommygen juwer erliker wiszheide credencienbreue, muntlik my vnderrichtet, wo Mattis van Louede sunder vorwaringhe jw unde den juwen sommighe schepe vnde ghudere aff hendich gemaket vnndt dar mede to Wyborch gekamen sy. Kennet Got, my nicht dar van ysz witlik gewest er jk entfengh mynsz vogdes vppe Wyborch Nyelsz breue, dar jnne he my berichtet, dat Mattis vorscreuen her Jwars Axelsons apenen vorbiddinghe breue eme hadde vorgheholden jn holden, dat Mattis hir ime ryke, wor he queme, mochte vorhech hebben, so he jn syneme denste was; vnde nach deme her Jwar vppe de sulue tydt also dusser cronen was togedaͤn, gaff em Nyels velich geleide sunder myn weten vnde beuell. So vro jk jn deme vorledenne winter juwer erliker wisheide breue dar vppe spreken irlangede, vnderrichtede jk den suluen mynen vogt vppe Wyborch …. den sulften ….. guderen were vnuorbracht dar noch tor stede, he de solde vorwaren latenn bet tor tokumpst juwer merkliken baden, vppe dat se jw vnde den juwen nicht van handen solden vorbracht werden; vormoden my gantz deme also gefolgt sy. Hebbe jk my nu gheachtet van hir to reysen tor sewart dussen vorgenomen zaken to folgen; wen jk de, will Got, berichtet hebbe, dencke jk denne vort na Wyborch to reysen, vnde oft jk denne so drade nicht dit berichten konde, gedencke jk denne twe gude heren dusses rykes rades na Wyborch jn dussen vnde anderen zaken to schicken, de jw werden dat erste se by de hant kamen vormelden, dat gy de juwe vort na Wyborch mogen fogen juwe ansprake vnde clachte to vullenforenn vnndt fruntlik dar by to hebben. Vurder, leuen frunde, alsz denne dusse werdigen vedere vnde heren vnde jk ame latesten juwe erlike wisheide jn vnsen schriften clare berichtinghe bonaleden wo vnde jn wat mathe jk myt her Iwar Axelson tor veide gekamen were, vormode jk my gantz, gy wol irfaren hebben jn wat mate id to gegan sy. Jd ysz geschen vmme juwe vnde des des (!) ghemenen varenden mans wolfart vnde besten, nicht willenn tosteden her Jwar sulke totastinghe, schaden, roeff, volk myt schepe myt alle an to lopen in de grunt to segelen, solle den ofte don laten, vns solde leit syn mer to schende. Wolde gy nu hir to dencken, so wy er geschreuen hebben, vnde juwen schaden nakamen vnde wreken, wolde jk my myt lyue vnde gude also dar by bewysen, men horen vnde sen solde, sodane ouerfall my vnde dusser cronen solde leit syn. Ersamen vnde wolwysen leuen naber vnde guden frunde, so gy, her Johan Grist ok, begeren gude nabersschopp vnde fruntschopp myt jw to holden, dar nicht anne twyuelen juwe erlike wisheide, jk deme so gerne volgen will; vorhopenn my gantz jk anders nicht sy befunden worden vnde holdent vort myt iw in steder fruntschopp so myne vorfaren beuoren gedan hebben. Wor anne jk kan vnde mach jw vnde den juwen tho fruntschopp, leue vnde fromen wesen, will jk my gutwillich dar inne bewysen. Konde jk ok wes doͤn in den zaken myt Mattis van Louede dat my myt gelicke vnde eren steit to donde, will jk my also dar inne hebben, dat [gy] my dancken sollen alze erem guden nabere vnde frunde, juwe erlyke wisheide, de ik Gode in wolmacht langhe stark, frolik vnde gsunt beuele. Screuen myt haste tome Stokholme ame dage Philippi vnde Jacobi der apostolen jme etc. lxxxvij(ten) iare. Sten Stur van Gripeszholme, ritter, vorstender des rykes tho Sweden. Adress: Denn erszamenn, voerszichtighenn vnndt wolwyszenn mannenn herenn borghermeysterenn vnde radtmannen der stadt Reuall, synen bysziinder leuenn naberenn, ghudenn frunden vnde ghunrenn."}, {"df": "4128", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff høre eller see kennomps och kungørom vij epterscreffne Jøns j Strøm oc Cristin Peders dotther, Peder Ericsson oc Elin Peders dotter, at wi medh godan wilia oc berodhna modhe haffuom giort eth æwighit iordh skipthi met domkirkione j Abo allaledis som her epter scriffuat stoor: fførst haffuom wy vplatit fornempde domkirkio all wor andel, som vy haffuom j Askala godz lighiandis j Pemare soken, som ærw tolff stenger jordh j then ene gærdhen oc elloffue j then andre, oc om en ther finnes mere pa wor andel, oc ther til twff ødhis bøle Mwstela oc Oynela met boo och boskap oc alle tillaghur oc omæghur; och ther j moth anamadhe wy j Tøffuesala soken fførst Strøm godz, ther xvj stenger jord ære vtoffuer allan byin, oc twa delanne j Rouelagx, two stenger och ij alna j Koywlagx oc ther til the xx marker wor kere moder, hustrv Margit, vpbar, oc twa ogxa, twa køør och fyra foor, som Jøns Mattisson vpbar j Tærffwes, Gud beggis theris siel nodhe. Och ther anamadhe wi gordzens boskap i Strøm, som ær fyra køør, two ogxa, eth vngnøth oc xx foor, oc j Rouelagx twa køør eth vngnøth ok otto foor. Thy affhendom wj oss och wore erffwingia for:de Askala godz ok the förørde ødhis torp met alles theris tillaghur och omæghor oc tileghnom them domkirkione j Abo tiil æuerdelege ægho; oc giffuom wy wor fulle makth capitulo j Abo ath latha skøtha oc skæla vnder domkirkion for:de gods, nær them teckis, om wy kunne ey sielff tith koma. Ffronginge och for:de Asikala godz eller nogot aff thy Abo domkirkio j nogra mottho, tho bepligtom wi oss och wore ærffwingia ath vederlæghia thet henne och all then skadha hon ther aff finghe, vedh wore sanningh och godhe troo Tiil mere wisse oc vitnisbørdh bedhiom wj erlige och velborne men Peder Lille aff Auttis, Oleff Balk oc Sten Henricsson at the hengia theris jncigle nedhan fore thetta breff, medhan wi icke sielff incigle haffuom. Datum Abo anno Domini mcdlxxxvij, ipso die sancti Erici regis et martiris."}, {"df": "4129", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4130", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4131", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4132", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Magister Laurentius Magni conuentus Stockholmensis instituitur vicarius generalis in toto regno Suecie cum potestate omnia faciendi, que prior prouincialis posset, si presens esset, – – – – Venetijs x julij."}, {"df": "4133", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem &c. Eddele vnnde gestrenge here, biszunder gude frunth, vor vnns syn irschenen de vormundere zelighen Barteldes van der Heiden kyndere, wandages vnnses borgers, vnnde hebben clegeliken to irkennende geuen wo dat etzlike gudere den suluen kinderen tobehorende durch Thomas Zwarten, brenger dusses breues, to Wiborch den kinderen to nutte geuort, aldar van juwenn gestrenicheiden vagede syn bekummert vnnde beslagen; weten nicht worumme edder wor na en sulkent den armen kinderen beschen is, welkere denne juwer gestrenicheiden vaget durch vele biddende vake et dicke fruntlikenis angelanget vnnde vormanet, he denn armenn vnmundigen kinderen sodane gudere wedder to keren solde, deme doch also nicht beschen mach, also wy des sint berichtet. Worumme, eddele vnnde gestrenge here, is vunsze demodige bede, wille juwe gestrenicheiden den ergenanten juwen gestrenicheit vagede gutliken vnderrichten, he sodane bekummerde guder den armen kinderen tobehorende wille wedder to keren vnnde de bekummerringe losz geuen; vnnde weret ock sake eyn part der guder vorsplittert vnnde vorrucket weren, mochten den kinderen betalet vnnde vorgulden werden. Desser vnnszer demodigen beden gutliken geneten mogen, willen wy alle wege vmme juwe gestrenicheiden vnnde de juwen yn geliken vnnde grotteren gerne vordenen wor wy mogen vnvordraten. Gescreuen &c."}, {"df": "4134", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem etc. Erbare vnnde duchtige Knuth, biszunder gude frunth, juwenn breff van weghenn Laurentz Vridage vnnde junghe Hinrick Hunninckhuszen, vnnsere medeborgher, an vnns belanget gutliken entfangen hebben vnnde jn ouerlezende mit anderem synne jnhalde to gudermate wol vernamen, wor ynne clagen ouere de gedachten Laurentz vnnde Hinrick vmme etlike schulde vnnde rekenschop, gy mit enn hebbende, nicht konen dirlangen &c. so juwer duchticheit breff dat breder vormeldet. Jrfugen dar vp juwen erbarheidenn fruntlik weten, dat wii vnnse radess [sendeboden] nu tor tokomenden berameden dachuart in vnnsen merckliken weruen jn den Vinschen scheren to irschinende uthuerdigen vnnde schickende werden, mit welkeren Laurentz vorbenomet, vmme sick mit juwer duchticheit fruntliken vnnde leffliken to uorlikende ock werth irschinende, dar gy denne schulde vnnde rekenschop malkandere hebbende nicht twiuelen in fruntschop vnnde gutliker handelinge wol endigen werden; vnnde Hinrich Hunninckhusen vnns berichtet hefft, he bii frouwen Katherinen, zeligen heren Laurentz Axelszen nagelatene wedewen, alle dingk gescreuen ock juw muntlicke vnderrichtinge to donde in beuel gegeuen hebbe vnnde nu noch furder gut beschet mit den komenden sendeboden wol scriuende werth, so dat he sick ock mit juwer duchticheit vorment gutliken wol touordragende &c. Vordermere alz ock juwer duchticheit breue van vnnsen gnedigen heren meister to Lifflande vormeldende syn, syner gnaden sendeboden fruntliken begerende to vnderrichten sick vmme vortogeringe des eddelen vnnde mechtigen heren Sten Sture geleydes haluen nicht vorlangen tolatende, wente so vro em weder vnnde wynth gestaden, se mit veligen vnnde zekeren geleyde wille besorgen; dar vp irfugen ouers juwen duchticheiden ock gutliken weten, dat vnse gnedige here meister hir sulues vppe enkede tid vnnde dach tusschen sinen gnaden vnnde heren here Stene vorbeleuen personlick is irschenen, hapende sine gnade sodan geleide jummer solde vor sick gefunden vnnde erholden hebben, dem doch alzo nicht geschen. Worumme, erbare vnnde duchtige Knuth, gude frunth, is vnnse andechtige begere vnnde fruntlike bede, willen noch by dem ergemelten her Stene so gy vlitigest konen bearbeiden vnnde vormogen, sine gnade mit sodan geleide vnuortogert besorget moge werden, wente kenen wol mercken dem so korte nicht enschege, moste villichte sine gnade vmme merckliken saken siner gnaden lande anpredende bynnen landes resende, so dat sodane vortekende dachuart, dat wy vngerne segen, vorbliuen moste. Worumme juw hir ynne, en sodant nicht affgestellet werde, vmme gude gelimpes vnnde des gemenen besten willen vlitich vnnde gutwillich willen uortogen, so wii juw des vnnde alles guden gentzlick wol betruwen donde werden; dat syn wy touorschuldende vmme juwe erbarcheiden vmbesparden vlites, kennet Got almechtich, wilich genoget alle wege gerne, de wy Gade &c."}, {"df": "4135", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4136", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff forekoma kan kennis jach Thomas Oluffson, ath then tiidh jak hæredztingh hiölt medh almoghen, som vnder Nadendall liggia j hiongardhen pa welborens manz Peder Lilles wegna, heredzhöffdinge j Masko hæredhe, nærwarande welboren man Johan Kyle, höfwidzman pa Abo hws oc flere andre gode mæn aareno effter Gudz byrdh mcdlxxxvij, fredaghen nest fore sancte Olafs dagh, kom for rette Olaff Diegn ok giorde vitherligit, at Gödike Finke och hans hustrv Kadrin haffde gifuit theris köpe godz i Hitola by j Lontöö j Resa sokn, som ær iiij stenger jordh kringom allan byn, for xxx marc vnder Nadhendals closter(s) for begghers theris siell ok theris effterkomande, ok theris ærfwinge hafde sidhan fulbordat ok stadfesth sama jordh vnder for:de closter til ewerdelica ægho, huilkit ærendhe jak sköt til the xij, som tha j nempdenæ saato, som ære Peder Jakolan, Henric j Kukola, Mattis j Hayas, Jöns i Quiwelax, Eric j Viala, Eric j Kukolan, Michel Ymmaynen, Symon Löytænæ, Martin Tomasson i Nwyala, Benct Soworin, Jussj y Ymmas och Mattis ibidem. The thogo fore sik thenne sworno witnen Jons j Quiwelax, Peder Jacolan, Anders Jntilæn och Magnus Japsson, the xij ther om ransakade, witnado ok sworo effter forscriffne vithnen at for:da jordh war laglica köpt aff Jöns j Hitola ok han sidhan effter mangh aar thet var gifuit vnder for:de closter olagliga til sik weldade oc behult nær sik i mangh aar, arswæxten obetaladh; och sidan ey tröste han beholda for:de jordh, vtan giorde ena sæmio oc forlikan met systrom och brödrom om for:de godz, swa at the skulde beholdha the iiij stenger jordh friith oc oklandat for hanom och hans erfwingiom til ewigh tiidh, ok ther pa hafde for:de systror oc bröder j Nadhendall fordragit for Gudz sculdh oc for dandemanna bön for:de Jöns the vij marc, som han thöm var skyllogh for jordh lego. Ok æn ther til ffordrogh Olaff Degn optanempdha Jöns xl marc sak for welde ffor Johan Kyles bön sculdh oc the xij j nempdena saato. Och ther met stadfeste for:de Jöns the förre sæmio han met them giort hafde. Thy dömde jach thenna sæmio ok forlikningh stadugt, fast oc obrottliga holdas vidh iij marc for hæredzdom. Til thes mere visso oc withnisbyrdh bidher jach for:da welboren man Johan Kyle ath hengia sit jncigle met myno eigno vnder thetta breff, som gifuit ær aar, dagh och rwm fforscriffnwm."}, {"df": "4137", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4138", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4139", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dandhe mæn, som thetta breff kan forekoma bekænnis jach Andris Pedersson och kunghör j thetta mith oppith nærwarande breff mich apa Sigghe Laurenssons weghnæ hawa vndfangith, anamedh och redelighe opbwridh aff ærligh och welbördigh man Johan Kyle xxiiij march redhe pæningha epter reth swensth mynthe etc; och ytermere gör jach wetherlikith j thetta sama breff, ath fornempde Sigghe Laurensson anamadhe och opbar af förnempde Johan Kyle eth silff belthe swa goth som xxvij march och j Righens gyllæn apa Wiborgh och ij Danska marker i Westergöthlandh siden ath thet permans breff war wtgiffuit apa thet jordha köp förnempde Johan Kyle och Sigghe Laurensson sigh millan giorth hawa. Till tessis breffs mere wissæ och witnisbyrdh beder jach ærligh och welboren man Erich Raweldzson, heredzhöffdinghe j Offre Sathagwndh, ath tryckiæ sith jncigle neden vnder thetta breff, scriffuit apa tiisdaghen nest epter warffrv dag natiuitatis anno Domini mcdlxxxvij°."}, {"df": "4140", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4141", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruͤntlyckenn gruth myth vormaghe allis ghudenn stets voͤrentfanghenn. Erszamen, vorsichtigenn vnndt wolwyszenn herenn, leuenn naber vnndt ghudenn frunde, jw ysz woll vorgekamen van welker twist de crone tho Swedenn vnde jk myt juwen heren deme meyster hebbenn, van welker my denne de herenn prelaten jnn Lyfflannde, alsze de here ertzbyschopp van Rige, Darpte vnde Curlant bisschoppe, gelauet hebbenn, de here meister syne vulmechtige sendebadenn by my hebben szolde sulke twist jn fruntschopp ofte myt rechte tho entscheden, wor na jk denne jnt drudde iar gebeydet unde gheherdet hebbe vnde noch alhir in dusseme dage na beyde vnde noch vortan vmbe bede willenn vromer luͤde noch dre weken na sunte Mychels dage beydenn wyll; ok sende jk juwen herenn deme meister vnde den synen eyn vry, cristlik, vprichtich geleyde na syneme egenen uthsette willen unde beger, vppe dat he nene entschuldinghe tegen my meher hebben kone. Jk hebbe ok jn dusser tydt mennyghe daghe vorschreuen ok vormals en geleyde gesant, welket all van en vorslagen ysz, dar en bouen vele bodesschopp ghesant myt schepen, baden, kost vnde teringhe vnde vorsumenisse gehat vnde geleden; hadde ik ok my gensliken vormodet, gy juͤwe baden alhir by my solden hebben gehat, so jk jw by her Johan van Greste, juwenn medestoͤlbroder, jnt voriar ok na der tydt als jk van Borkholme kamen was, schreff vame Stokholme, des gelyken nu ok de erbare myn leue unde getruwe Knuͤth Posze geschreuen hadde vmme zake willen juͤwers borgers Mattis van Louen, so jw ok de gedachte Knuͤth Posze unde de anderen myt eme gesant alle gelich der zaken woll wert vnderrichten, dar jk gerne eyn gut myddeller jnne geweszen hadde, so men des van my hadde begeret. Idoch kan jk woll merken wor vmme gy en sulkent vorslaen; vnndt na deme juwen ersamheiden en sulkent nicht euen yss, kan yk vppe de lenghe deme suluen Mattis rechtes nicht weygeren. Nu jw fruntschopp nicht geleuet, dat jk doch beth her tho gheschuttet unde nicht ghestaden hebbe willen * vnde jw Knuth Posze vnde de anderen myt enne gesant der zaken gelech woll werden wormelden, hir vmme * were noch woll myn truwe raedt, gy juwenn heren den meister dar tho helden vnde vermochten, he noch tho my allhir bynnen dussen dren weken vorscreuen syne vulmechtige baden sande, vppe dat dat nene grotere moye vnde vnwille tuͤsschen eme, jw vnde my dar mach van enstande werden na deme gy woll so vele hebben tho vorlesen ok woll so drade to vindende syn, alse juwe her de mester, welker jk doch nicht gerne also wolde irmanen vnde besoken, so verne my vnde desser cronen gelyk vor vngelyk geschen mach, welkes jk eyn kort schriftlik antworde myt dessen mynen erbaren baden byn begerende vnde vorwachten wes juwe here de mester by dusser juwer guden vnderrichtinghe donde werde edder nicht, dar jk my myt dusser cronen unde rykes rade na mach hebben unde richten. Ersamen unde wolwysen leuen heren vnde frunde, alsz jk denne nu den gedechten erbaren Knuth Poszen myt den andern mynen erbaren baden myt eme jnt beste vmme guder bequemycheit willen to Reuell sende, bidde jk myt fruntlyken begere, gy se also myt guden, zekeren, vasten geleyde vorwaren vor gewalt unde ouerfall aff unde an, sunder vare vor alszweme, wedder an my hir tho kamen, so jk my des in guden truwen an jw vorsee, als gy wolden jk by den juwen, wen de to my kammen werden, solde doͤn; dar nicht anne tuyuelen, juwe erlyke wiszheyde, de jk Gode ewich frolich vnde gsunt beuele to vorhopeden tyden. Gegeuen vppe Razeborch des dinx dages nha sanctj Mauricij jme etc. lxxx vij(ten) iare. Stenn Sture van Gripesholme, ritter, vorstender des rykes tho Sweden."}, {"df": "4142", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4143", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntlyken gruth vnde wesz wy ghudes vormogen stets tho vorenn. Ersamen vorsichtigen vnde wolwysen heren, bysunder leuen nabere vnde ghuden frunde, wy hebben vornomen wo de schamele man Hans Help myt jw solle ghefanghen sitten vppe syn lyff; so kennet Got, dat he vnuorschulden hir by ysz geraket. He bat vns ofte he hir jme lande mochte fry kopslagen; wy redent eme vnde geuen em loff, dat he sodane guder solde kopen, wente wy vornemen, det sulften kumpans hadden geldes behoff, dat he mochte guden kop dar ane hebben. Wy wisten nicht anders id weren vprichtige koplude gewest; dar vmme wart en alle gut bewyset. Hadde wy ok gewist, dat se sodane guder hadden entferdiget gehat, se solden ere recht alhir hebben uthgestan; hadde wy id Hanse Helpe nicht geraden, he hadde sodane gudere nicht gekofft. Wy horen ok, dat Hans Help altyt eyn fram, truwe man ysz gewest. Hir vmme ysz vnse flitige bede myt gantzer andacht, gy, leuen heren vnde fruͤnde, willen weten syn beste vnde geuen eme dat lyff *, vnse fruntlike bede hir jnne to twyden vnde to vorfullende, so gy wolden wy don solden vmme juͤwen willen *, wilket wy gerne willen vorschulden jn sodanen, wor wy konen vnde magen, dar nicht anne twyuelen juwe erlyke wiszheide, de wy Gade jn wolmacht lange frolich vnde gesunt beuelen. Screuen vpp Razeborch myt haste der fridages vor Martinj anno lxxxvij(mo) sub sigillo nobilis virj dominj Stenonis Sture militis, capitanej nostri. rittere Sten Sture van Gripszholme, vorstender des rykes to Sweden Ture Turson ______________________________________ Erick Ottson ______________________________________ Iwar Gren ________________________________________ Erik Raualtson, wepenner, rykes radt nu tor tydt hir uorsammelt. Adress: Denn ersamen, vorsichtighen unde wolwysen mannen heren borgermesteren vnde radtmannen der stadt Reuall, vnsen bysunder leuen naberen, guden frunden vnde ghunren."}, {"df": "4144", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlycken gruth vnndt wesz jck ghudesz vormach stets tho vorenn. Erszamen vorsichtigen vnd wolwyszen heren, bysunder leuen nabere, ghuden frunde vnde ghuͤnre, juwer erlyken wyszheyde breff by den ersamen vnde wolwysen mannen heren Johan van Grest vnde Diderick Hagen, juwes rades medekumpanen, my irlanget, hebbe jk lezende wol vornamen, vnder lengeren jnholde berurende, gy tho kleyne vnde swack syn den hochwerdigen heren meister, juwen heren, to vormogen my vnde desser cronen gelyk vor vngelyk to donde etc. Hebbe jk deszhaluen den sulften juwen erlyken baden myns willens menynghe dar vppe gutlik vnde clarlik vnderrichtet, de vort an jw tho bringen; vormodenn my genslik sehe juwe erlyke wyszheide duppliker werden vnderrichten, den jk vppe ditmall van my schryuen kan. Wolde de hochwerdige here meister dencken tho fruntschopp, endracht vnde frede, jw my soldes nen ghebreck befunden werden. So gy, leuen heren vnde frunde, vurder beruren van selige her Hilger Voͤrmans wegen vmme sommyger schulde haluen etc., gedencke ik wyll gut vppe den thokamen somer, wenner de hochwerdige her meyster vnde jk werden tho sammen kamen, des muntemesters Hans Grauen rekensboker myt my bringhen, dar jnne de juwe tho belerenn wo id vmme sodane guder vnde parzelen gewant ysz; twyuele nicht juwe erlyke baden bouen gemelt woll deszhaluen werden myne vnderwysinghe berichten juwer leffden, dede ok beruren van Mattis van Louen etc. Wu dat vorbleuen ysz, werden ok woll de sulften baden juwen wisheiden vppdecken vnde vormelden, vnde hebbet vmme den willen ok also an de gemenheide dar id Mattis vorscreuen auschut vorschreuen, sehe my myt eren schriften solen beleren wo Mattis van Louen de zaken myt jw vor en heft vorfolghet. Konde jk wes gudes jn den vnde anderen dinghen jnt beste vortsetten, solde gy my altyt befynden gutwillich togedan juwen erlyken wyszheiden, de jk Gode jn wolmacht beuele langhe frolich vnde gesunt. Screuen vppe Razeborch ame auende sanctj Martinj jme etc. lxxx vij(ten) iare. Stenn Sture vam Gripszholme, ritter, vorstender des rykes tho Sweden. Adress: Denn erszamen, vorsichtigen vnde wolwysen mannen heren borgermesteren vnde radtmannen der stadt Revall, synen bysunder leuen naberen, ghuden frunden vnde ghunren. På en vidfäst lapp: Jtem, leuen heren vnde frunde, heft my Mattis van Louen gelauet myt jw vnde den jwen jn frede gedult to stande bit de hochwerdige here de mester vnde jk myt malkander syn tosamen gewest; sunder oft syne brodere vnde frunde wes wurden bedryuen, will he dar anne vmbeschuldiget blyuen."}, {"df": "4145", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4146", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen ffruntlikenn grod na mynem hogestenn vormoge alles gudes jwer ersamheyt stedes touorenn etc. Ersamen leuen nabers vnde guden vrundes, borgermestere vnde raet to Reuel. Jck dancke jwere ersamheyt hochliken vnde vruntlikenn vor jwer ersamheyt gunst vnde guden willen vnde sendinge my ghedan, [do] ick latest by jwere ersamheyt was to Reuel van mynes heren wegen, her Sten, vnde der kronen to Sweden, dat ick en sodane vnde alle woldaet vorschulde wur ick kan vnde mach na mynem vormoge. Ersamen leuen borgermestere vnde raet, do ick latest by jw was to Reuel vnde jwere [ersamheyt] to irkennende gaf, wu dat ick ichteswat schult hebbe myt jwer ersamheyt medebrodere des rades her Hinrick Honingkhuszenn, dar ick sinem sone mede vor lecht vnde ghelent hebbe vnde he my dar nicht wolde to antwordenn, so sende ick jwer ersamheyt ichtes welke siner breue vnde siner vruwen, der ik noch mer hebbe nu tor tid nicht senden en dor, dar se my ynne gheschreuen hebben von dat ick eren sone bistant scholde don myt gelde vnde myt ware, so gy vinden in sinen breuen, deme ick so dede dorch siner vnde siner vruwen schriffte willen vnde nicht dem sone; ick wol wuste, dat de sone eyn jungk los gheselle is, vnde de summa lopt sick twe dusent vij hundert marck Holmsch vnde xxvj march Rigesch. Ersamenn leuen borgermestere vnde raet, kunde jwere ersamheyt markenn, dat ick recht hebbe to dem mynen, dat de vorbenomede her Hinrick my nu myt dem ersten geue de vij hundert marck Holmsch vnde xxvj marck Rigesch, de anderen twe dusent wolde ik gerne beyden so lange, dat he sine breue mochte hebben an wiue Katrin in Sweden unde andere gude vrunde, de em schuldich sin. Des bidde ick van jwer ersamheyt eyn vruntlik schryftlik antwort, de ick jwer ersamheyt Gade dem Heren almechtich beuele to langen saligen tiden. Ghescreuen vp Wiborch des vridages na Martinj anno etc. lxxxvij. Knut Posze, houetman vp Wiborch, Kroneborch vnde tom Nyenslathe. Adress: Denn ersamenn vnde wolwyszenn borgermesterenn vnde rade to Reuel myt gantzer ersamheyt vruntlike gheschreuen."}, {"df": "4147", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4148", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa, venaja", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Na den willen Godes vn na befelle des groten koniingcs, keijser ower alle Rwslant, grot förste Iwan Wasiliiwitsij,vn siin de grote koniinges [sone] Iwan Iwanewitsij ower alle Rwslandt, in des groten koniinges siin erwue, in Groten Nowgorden, vn des groten koniinges siin namestnick van Nowerden Jacob Sachariiwiitse vn Jurgen Sachariiwiitse, miit den baijaren, vn miit den inwoneren, vn miit den kopluden, vn miit alle Grote Nowerden federlike erwue, des groten koniingx, keyser ower alle Rwslant, van konniinck Sten Stwre Ghwstawesson siin gekomen boden vt den statt Wiborch, Claues Gramsaw vn Kersten Towue (= Louwe), vn hebben genomen enen fasten frede van sancte Nicolai dage in den herwest bet to sancte Nicolai dage in den herwest v jaren, vn den frede fast to holdende; vn in deme frede schal schen en dach van tokame[n]de wiinachten ower en jaar, schal schen en dach na Soboliin vp den beke Woxe; vn vp den dach scholen komen van Grote Nowerden gude lude, des geliiken ut den statt Wiiborch gude lude van beyden parten, welkker gude lude van beyden parten mogen recht geuen vnn nemen ower lant vn ower water vn ower alle schedeliiki stede, welkkeren de ower getreden heft ower de olde lantschediinge, als besen konen gude lude na koniinck Jurgens siinen breuen un na koniinck Magnus siinen breuenn, de dar liggen for [ingesegelen], welkker siin komede gude lude van den groten koniingx, keyser ower alle Rwslant, van Groten Nowuerden, dess geliken van Wiborch, ut der stat, welke de de komen scholen recht to geuende van beyden siiden to water vn to lande vn schedeliiken steden vn alle klagelike sake, vnn geuen ror vp den dage den luden liik vn recht van beyden siiden, miit welkkeren de schediinge schall richten, vn de lude scholen dat cruce kwssen vn scholen de lant schedinge gen na koniinck Jurgens breuen vn na koniinck Magnus breuen van den zee an lancks de Sester beke vn van den Sester beke an van siipen to siipen an dat Norderboddernsche haff. Konen sick forliiken vp dem dage vmme lant vnd vmme water vn vmme alle schedeliike stede vnn ower alle schedelike sake, God geue dat, offt ror sick nicht forliken van allem, like mall schal man holden den stede (= frede) fast van beyden siiden van deme dage an van wiinachten bet to wiinachten ower v jaren, beswnder alle behendicheit by der cruskwssiinge; ut des groten koniingx fäderlike erwue, keyser ower alle Rwslant, vn van Grote Nowerden, vn ut deme stiichte van Grote Nowerden schal gen qwat begynnen nenerleye, ut deme koniinckriike van Sweden, des geliiken ut Wiiborges lant gen toff bedencken, men schall nicht nemen ok nicht besetten, des geliiken ut des koniingx beholt, vn ut der Sweden lant, vn ut Wiborgs lant, vn ut der stat van Wiborch ghen feyde bedencken, [vn] schal nicht schiinnen vn ghene besate schen, un ghen qwat begynnen, van beyden siiden, sunder allerleiie arge list, vn by der cruskwssiinge. Vn kwmpt der woll van koniinck Sten Stwr Ghwstawesson van wege der stat van Wiborch, ut dem koniinckliikem beholde in der fäderliiken erue des groten koniingx [vn recht esket, hebbe wi des groten koniingx]* namestniike, keyser ower alle Ruslant, van groten Nowerden, Jacob Sachariiwiitse vn Jurgen Sachariiwiitse [befolen] thor Noteborch Jacob Pankratow, Clemente Phomiweno [recht to geuende]*; des geliiken hebbe wii befolen tom Kexholme Iwanowo Kolskemo vn Luca Lewontow Vmmorawinaw recht to geuende, sunder arge list, vn by waren worden, vn by der krwss kwssiinge, als van der lantschedinge donde; kumpt der woll ut des federliike erwue des groten koniingx vn keyser ower alle Rwslant, van Groten Nowerden, ut alle Nowerdens beholde, to Wiborch in der stat, to dem heren her Sten Stwr Gwstauesson vn recht esket, so hebbe ok here her Steen Stwr Gwstawesson (ok hebbe) befolen Niels Benctzson vn Matthis Wiliippsson des geliiken recht to geuende by waren worden vn by der cruzkwssiinge. Forlopt dar en ut der Nowerde lant in der Dutscher lant en egen man offt en egen wiff, edder en schuldener, edder en de for den andern hefft de hant gestrecket, de schal auer ut geuen, na rechte by der krwssekwssiinge vn miit deme, dar hee mede gekomen, item miit deme gude. Lopt dar woll ut der Dwschen lant in dat Nowerdesche lant en egen man offt en egen wiff, offt en schuldener, offt en de de hant gestregget hefft, men schal en ut geuen, na rechte by der crus kwssiinge vn miit dem, was hee miit sick gebracht hefft miit gude. Vn den Nowerdeschen boden vn kopluden vn den gesten ut des groten koniingx faderliike erwue, en keyser ower alle Rwslant, ut dem stichte van Nowerden komen in der Sweden lant in des koniingx beholdiinge, des geliiken in der stat van Wiborch vn in Wiborgx len, to water vn to lande, ower see miit schuten vn loiiden, so schal men zee in der Sweden lant in des koniingx beholdinge ut Wiborchx statt vn ut Wiborgchx beholdiinge nicht nemen ofte he setten miit nichtes nicht, vn den wech reiine, sunder arge list; des geliiken van Nowerden, tom (= komen) dar geste offt koplude tor Narwue offt to Reuell, offt van der Narwue, offt van Reuell to Nowerden in schuten offt in loiidiien, so schal men ze ut den Sweden lande offt ut deme koniinkliiken beholde ut der stat van Wiborch, dat er nicht nemen ok nicht besetten miit nichtes nicht, den wech reiine, sunder alle arge liist, by der cruskwssiinge; kwmpt dar woll ut der Sweden lant ut dem koniingliiken beholde, ut der stat van Wiborch in dat faderliike erue, des groten koniingx des keysers van Rwslant, to lande un to water, to Grote Nowerden, den wech en reiine, sunder alle argelist, by der cruskwssiinge; besate schal nicht schen. For siin faderliike erue, des groten koniingx vn keyser ower alle Rwslant, vn for Grote Nowerden schal kwsen dat krwsse de olden lude van der koplude Iwan Plosarwiitse vn Miikii Liiuontiiwiitsij for hele Nowerden beholdiinge, vn for des ut der Sweden lant, van den koniinge ut Wiborges len vn ut Wiborges stat, vn for hele Sweden lant, vn Wiborgx stat vn len, vn van des heren Steen Stwr Gestowessen (= Gwstawesson) hebben gekwsset dat cruce Claues Gramsaw vn Kersten Towue (= Lowe). Vn desse frede is gemaket in Grote Nowerden na Godes gebort dwsent IIII hwndert LXXXVII jaar, in deme mane novembri; dessen breff des groten koniingx, en keyser ower alle Rwslant, vn de namestniikke van Groten Nowerden Jacob Sachariiwiitse vn Jurgen Sachariiwiitse, de hebben eren segell hiir an gehangen; van deme heren Steen Stwr Gwstawiisson hebben gehangen eres heren ingesegell Sten Stwr Gwstawesson siine boden Claues Gramsaw vnn Kersten Towue (= Louwe)."}, {"df": "4149", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4150", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4151", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Enköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wj Jacobus, van Godis vnd desz pawestliicken stulsz genaden ertzbischopp tho Vppsall, Conradus, van der suluen genade bisschopp tho Strengenisz, Steen Stur wam Gripszholme, vorstender des riikes tho Sweden, Nyels Stur, Thur Thurson, Iwar Gren, Nyels Vadersson, ritter, Aruydt Trolle vnd Swante Nyelson, wepenner, bekennen vnd betugen apenbar vor alszweme in vnd myth dessem apenne vorsegelden breue, de ene zehen edder horen lezen: Alsz denne de ersamen vnd beschedenne schippermen vnd copmanne tho Amsterdamme vnd van allt Hollant gheneghet syn in Swedenriik myt eren schepen, kopmanschapp vnd ghuderen tho szegelen vnd to vorkeren, so hebben wy tho gedye vnd framen des varenden kopmans, vmme wolfart des ghemenen besten betrachtet, wilkoret vnd beleueth, offt iemande van Amsterdamme vnd uth allt Hollant geleuede myt welken schepen, myt solte, wyne, crude, wande ok ander ware vnd kopenschopp geladen tho Wyborch tho segelen, dat se solen vnd mogen zeker vnd velich wat tiidt en gheleuet, dar henne kamen, aller dinghe tolfrii tho synde, tho ghenetende, tho bruken, vnd to beholden, sodane priuilegien vnd vriheide geliik de ghemene Dutsche varende kopman, tho Reuall vnd in anderen steden hebben mogen, vnd solen myt roggen, tere vnd ander ware, de en denen mogen, werden wedder geladen, van dar tho reysen vngbehindert sunder vare. (Etc.; öfriga innehållet som i ofvanskriften.) Dat. ame daghe sancte Lucie."}, {"df": "4152", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thette breff höre eller see kennompns och kungörom vij effther:ne Erick Botessonn, Pedher Lille, Mattz Anderssonn och Niles Röffuare, vepnere, att wij medt wore godwillie och berodhno modhe medt wore elskeligh hustrues jaa och samtyckio haffwom stadfest, samtyckt och fwlbordatt och medt thetta wortt breff stadfästom, samtyckom och fwlbordom the gifft goffwer och testament, som hedherlighenn herre och welbördughe mann mester Arwidt, fordom erchidegen j Abå, och Hartwick Jopssonn, lagmann j Norfinne lagsagw, Gudh theris siell nådhe, haffwa giffuit j Gudz äre vnder Alle Gudz helgone capelle j Abå domkyrcke till enn ewighe messe och vigilias wppehälle, som är tw godz, ett hetandes Mäkis j Letala sochn och annatt Sandöö j Sagw sochnn, medt allom tillaghom, som thenn aff alder tillegatt haffwer, som bäggis theres testament breff ther opå giffuitt innehåller. Tiill mere wisså och witnebyrd lathom wij effther:ne hengia wore incigle nedhan fföre thetta breff, som giffuit är j Abå årett effter Herrens byrd twsande fyrahundrade otto tijo på thett siwnde, vpå sancte Thomas dagh."}, {"df": "4153", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem etc. Erbare vnnde duchtige Knuth, biszunder gunstige gude frunt, juwen breff van wegen her Hinrick Hunninckhusen, vnses rades medecompan, hebbe wii mit anderen synen bygebundenen breuen wol entfangen vnnde in ouerlesende wol vornamen, welkere wii her Hinrick vorbenomen lesen leten vnde to vorstande geuen; hefft vnns de sulue her Hinrick dar vp gutlick to antwerde geuen, juwer duchticheit wedderumme to benalende, he vp dat tokamende vor jare tor dachuart tusschen vnsen gnedigen heren meister to Lifflant vnnde gestrengen heren Sten Sture beramet wil irschinen aldar juw in fruntschop donde wes he ym rechten plichtich is vnde frame lude irkennen konen. Twiuelen nicht wenner gy allenthaluen tohope komende werden, juw wol mit Gades hulpe gutliken werden verdragen, dem wj juw gesunt vnnde wolmogende salichliken beuelen etc."}, {"df": "4154", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4155", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4156", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Knut Äskilsson them alla tiil hopa halla för Raseborgh i Finlandh är; Knuth Posse met frälsit är fulth när. – – – – – – – – – – – – (Ärkebiskopen och biskop Kort m. fl.) the breff tiil Rasaborgh sända. Ffru Katerina togh tha wäl tiil raadha, hon saagh ther stoora waadha, hon war her Larens Axelssons frw, hon antwardadhe fraan siik slottet nw. Her Larens Axelsson war her Iwarss brodher och syällan swänskom mannom godher."}, {"df": "4157", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Knuth Posse, een junkar from, met iiij barsar aff Finlandh kom; wth met Gotlandh leeth han gliidha och full snarth ath lydha, jak thet försanna tror. Her Steen siglar met xv skiipp smaa oc stoor i the helgetrefollughetz nampn; alla dragha för Borkholms hampn. The paa slottit waaro illa tiil moodha; tha kom thet Swerige tiil godha."}, {"df": "4158", "dating_start_year": "1487", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Her lyktæs Lucidarius, hulkan dichtadhe sanctus Anselmus ok vth tyddes j Nadhendall aff broder Jønes Ræk eller Budde anno Dominj mcdlxxxvij."}, {"df": "4159", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erbare vnnde duchtige Knuth, biszunder gunstige gude frund vnde nabere, juwen breff van wegen her Hinrick Hunninckhusen, vnses rades medecompane, hebben wy entfangen vnde syn inholt dem suluen her Hinrick vorstan laten. Aldus hefft he vns dar vp to antwort gegeuen juwen duchticheiden wedderumme to benalende, he juw sodane schult nicht to ensta, darumme wil irschinen in Sweden vp dat hochwerdige tokamende pinxtfest vor den gestrengen heren her Sten Stur, ritter, houetmannes des rikes to Sweden, vnde des rikes rad dar sulues, allen dem volgafftich wesende wes em de erbaren heren in rechte aff edder to delende werden. Wil sick ouers juwe duchticheit nicht dar ane genogen laten, so begert he juwen vulmechtigen hir mit vnns tor stede schicken willen, deme will he vor vnns in Lubeschen rechte allen tospraken vnde clachten, de gy to eme hebben, to rechte stan, dat vnns ock wol billick duncket wesen der beyden en syner vorbedynge vp nemen vnde dar van juwe meninge wes juwere duchticheit hir ynne best beleuet dem ergenanten her Hinrick, wor na he sick wete torichtinge, mit den ersten willen benalen. Gode dem Heren zalichliken sit beualen."}, {"df": "4160", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kankas", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle gode mæn, som thetta breff kan fore komma, kænis iak, Alissa Henrics datter i Kankis, mik met myn ælskeliga bondis rod, Magnus Nilessons, ok myn kære broders Claas Henrikssons samtykke mik haffua solth ok i fulle fasthe köp oplatith wælboren man Laurens Ionsson, rodhman j Abo, j mith fasthe godz liggendis j Wlsby sokn i Anneleby for xl mark swenska, æpther rede penninge, som iak kænnis mik til fulle ok gode nöge opburith haffua, æpter minom eynom god vilie, hwilkith godz iak fik met rætthæ arff æpther myn ælskelige son Pæder Olaffson, Gud hans siæl nade. Thy affhænder iak mik ok mina arffua thet forskriffna godz j Annela by ok tileynar thet Larens Ionsson ok hans arffua til euerdeliga ega met hws, thompth, aker ok eng, skog ok fiskevathen, i wooth ok j thörre, nær by ok fiærna, intet vndan tagith, som thetta godz aff aller tilhörth haffuer eller nw tilligge kan. Wore thet ok swo, som Gud forbiwde, ath hær nogoth vndhan gingi i thetta godz met rætthæ, tho beplicthar jak mik ok myna arffua ath vederlæggæ for:da Larens Ionsson ok hans arffua swo goth godz ok i swo godo lege indan næstha vj vikur æpter thet hanom nogoth vndanginge. Thy til stadhfesthelse ok vitnesbörd bedes iak ærlighe ok wælborna manna ingceyle hengende vnder thette breff, som ær myn kære broder Claas Henriksson, lagman i Södher finne, ok Pæder Lille, hæredz höffding i Masku hæred, som skriuit ær i Kankas gord anno Domini mcdlxxxviij:o, fredagen næsth fore passione sancti Henrici."}, {"df": "4161", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyslott", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen ffruntlikenn grod na mynem hogesten vormoghe jwer ersamheyt alles gudes stedes touorne. Ersamenn leuen nabers vnnde guden vrundes, so dancke ick jwer ersamheyt hochlikenn vnnde vruntlikenn vor jwer ersamheit moye vmme mynent willen, vnnde jwer ersamheyt breff vann her Hinrick Honingkhuszenn weghen hebbe ick entfanghenn vnde in ouerlesende wol vornamen, so dat her Hinrick vorbenomet my nalende wert jnt to komende vorjar tome landes daghe vnnde my dar wol entschedenn; wen de erwerdighenn herenn dar to samende komen, de hebben wol anders to scheden sunder vns beydenn. Ock weren de erwerdighenn herenn dar nicht an vnnde ouer, do ick em myn gelt vnnde myn gud lende. Ersamenn, leuen vrundes, so is myne ffruntlike bede, jwere ersamheyt ene to vnderrichtende na mynen rechte vnnde na sines sulues segel vnde breue vnnde egene hantschrifft, dat he dem bewiszere dusses breues Didrik ton Houen geue sodane gelt, dat ick dar vorder nene bekummernisse offte moye moghe vmme hebbenn, wente jwer ersamheyt wisheyt wol jrkennenn kan myn recht offte vnrecht vnnde myner dar ynne mechtich to wesende, dat wy dar vmme nicht doruen komen tome landesdage. Nicht mere to dusser tid, de ick jwer ersamheyt Gade beuele to langen saligen tidenn. Gheschreuen myt der hast vpp dem Nyen slate ame dage sanctorum martirum Fabiani & Sebastiani anno etc. lxxxviij. Knud Posze, houetman vppe Wiborch, Kroneborch etc. Adress: Denn ersamenn borgermesterenn vnnde radtmannen to Reual mynen leuen nabers vnnde guuden vrundes vruntlikenn gheschreuen etc."}, {"df": "4162", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4163", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen ffruntliken grod na mynen hogesten vormoge alles gudes jwere ersamheyt stedes touorenn. Ersamen leuen nabers vnde guden vrundes, so is jwer ersamheyt nalende myn voget Magnus Olleffson vnde hefft ich[t]eswelke ansprake to jwer ersamheyt medeborgher alse vmme eyn stenhus, so he jwer ersamheyt vnderrichtende wert. So bidde ick hochlikenn vnde fruntlikenn jwer ersamheyt eme wil behulplick weszen, dar he recht ynne hedde. Dat vorschulde ick wue ick kan vnde mach teghenn jwer ersamheyt, de ick Gade beuele to langen saligen tidenn. Gheschreuen vppe Wiborch ame auende purificacionis Marie anno etc. lxxxviij°. Knut Pose, houetman vppe Wiborch, Kroneborch etc. Adress: Den ersamenn vnde wolwisenn borgermesteren vnde ratmannen to Reuel, mynen leuen nabers vnde guden vrundes, ffruntlikenn ghescreuen."}, {"df": "4164", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4165", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4166", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4167", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sampu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Erik Ragwaldzson, lagman j Norfynne lagsagw, gör witherligit allom, som thetta breff kan forekoma, ath then tiidh jak lagmanz tingh hiölt met almogen aff Hwittis sokn j Sampoby, j gildzstwffwan, j ærligx ok welborens swens Bencth Olluffssons, fowgte ok hæredz höfdinge sama stadz, nærwaru aareno effter Gudz byrdh mcdlxxx oc pa thet ottonde aaret, tisdaghen næsth fore sancte Sigfridz dagh, komo for rette Oluf Diegn, Laurens Kastari aff Karinemyby ok theris skiptis bröder ok kærdo til Keypoby (!) bona om aagongh offuer theris gambla raar pa theris gambla ængier; huilkit ærendhe jak sköt til thenna xij, som tha j nempdenæ saato, swa som ærw Henric Sarki, Joan Benctzson, Ragwaldh Person, Oluff Mæskæ, Henric Mattzson, Olluff Keypi, Laurens Michelson, Oluff Nielsson aff Naniaby, Japp Loyma, Laurens Raya, Oluff Sarki oc Anders Stegare, the togho fore sigh her Henric Clawssons dombook ok thet dombrefuet, som Thomas Olluffsson hafde vtgiffuit j fiordh pa lagmanz tinghit, ok thet vitnesbreff, som Götzstaff Slatte vtgifuit hafde effter nagra wranga witne; the alle ranzsakade, witnadho ok effter sworo ok gildade tesse effterscriffne gambla raar, som j dombokin stodho, ok stadfeste for:da Thomas Olufsons breff ludandis, at tesse raar ærw rette raar j mellan Karinemy by ok Keyko by, swa som ær förste raan Leykoxen oyansw oc swa wt met vatneth jn til Leykoxten oyan siltha, thædan til Kymasoon lampi ok swa tædhan til rynnande fors, som kallas Jalon oya, som trinne tolff til forende gilde ok fasta sworet haffde, fförste fore for:da her Henric Clawsson nw for xl aar, xij mæn, ok swa j fiordh twinne xij pa lagmanz tingit ok nw thenne fer:de xij, som nw j nempdenæ saato, Thy stadfeste jak for:da raar ok ranzsakade ok fulboorde met theris eedhe at swa j sannindh war om for:da raar, ok menighe sokna bönderne, som pa tinghe waare, alle hiöllo met the iiij tölffter, som förre sworet hafdo, ok ogildadhe tesse ij nyæ raar, som j for:de Götzstafs witnesbreff stodho, som ær Pennisten kyfwy ok Teenpayw. Effter swadanna skælliga ranzsakan, witne ok eedhe dömpte jak for:da gambla raar staduge ok faste at blifwa mellan for:da badhe byerna, ok framdelis Karinemy bona ok Keyko bona at nywta ok brwka theris gamla ænger ok ægedelæ frij hwar for annan, hwat the liggia jnnan raar eller vtan, som the hafwa nwtit af alder. Ok forbywder jak for:da Keyko bona allæ at hindra eller qwæliæ offtanempda raar oc ægedelæ fore oftanempda Karinemy bona, widh theris vj marker for myn doom. Till tess breffs mere wisso, witnesbyrdh ok stadfestilse bider jak for:da Benct Olufson ok Thomas Ollufson aa wapn at hengia theris jnciglen met mith eigit vnder thetta breff, huilkit som scrifuit oc giffuit ær aar, dagh oc rwm fornempdom."}, {"df": "4168", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4169", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Witterligit vare allom them, som thetta bref höra eller see, at åhrom effter Gudz bördh 1488, then tijdh jagh, Michell Bengtsson, af ährligh och wälbördigh mans beställningh heer Steen Steensson(!) riddare, och rijkzens föreståndare, lagmans tingh hult med allmogen af Hellsinge sochn i sochnestugun i ährligh och wälbördigh mans närwaru Knut Påsse, [höffvidsman] på Wijborgh och Kroneborgh, och Erich Botesson, häredzhöfdinge ther sammastädes, i flere gode mäns närwaru, dominica proxima ante dominicam palmaris(!), tå kom ther för rätta Jöns Olofzson och hans syster Kirstin Larsdotter och skötte en f[iärding] af en tolfftingh, som heeter Rotzin nyttu, undan sigh och sinom arfwom och under Peer Torstensson och hans arfwom till ewärdeligh ägo. Ther gaf Peer Torstensson före 6 [mark] Rijske i theras gode åthnöyje, hwilket iagh skööth till the 12 i nämbden såto: Peer Torstensson, Lars Carlsson, Jöns Clemetsson, Oloff Tönnesson, Bagge Oloffzson, Lars Kulle, Haans i Ootnääss, Oloff Pålsson, Matz Olofzon, Olof Peersson, Olof i Outby och Michell Larsson, the ransakade, wittnade och effter swore skole, nak (= när) som eedh bort blifwe, om makom (= nakon) af them eedh wille hafwa, at thet war laghbudit och laghståndit effter lagen, och ingen mooth nämbden wädia wille, ty effter theras ransakan dömde jagh then sköttningh stadigt och fast, widh hwars mans åtaall effter thenna dagh widh sine 6 [mark] för min doom. Till thesse mehra wisso och wittnesbördh trycker iagh mitt insägle på ryggen å thesso breff, som gifwit är åhr och dagh som förr skrifwit ståår."}, {"df": "4170", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Kort, met Gudz [nadh biskop i Abo,] oc capitulum ther sama stadz kennomps och kungørom at wj haffuom samtigth, fulbordat oc stadfæst the gordha och tompthe skipte som giordh ærw mellan all Gudz helgone altare, sancte Ericx altare och Hans guldsmedh j Abo, swa at Hannus anamade tiil sigh sancte Ericx tompth pa hørnet nær hans gambla tompth oc han vploth all helgon then tomptena, som ligger mellan hans gord oc alle Gudz helgone stenhws som ære *    bredh oc sancte Ericx altare beholle alle Gudz helgone gord, som hustrv Elin aff Serkilax och hennes ærwingia hade giffuit vnder for:de alle Gudz helgone altare, huilken tompt ær *     breedh och *     vpa længdhen. Tiil mere wisso och vitnisbyrdh latom wi hengia wort secret nedhan for thetta breff. Datum Abo anno Domini mcdlxxx octauo, prima die mensis Aprilis, etc:a."}, {"df": "4171", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4172", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4173", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4174", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4175", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jdher ærlighet, wælfornompstoghe men, borgamæstare och radh i Ræfflæ, ware syndherlige gode wener, helsæ wij borgamæstare och radh j Abo kærligha met ware herre Ihesu Christo. Kære wener, som i screffwen oss til i sistz ludande om nagat godz, som hustrv Birgitta, jonkar Willamps hustrv, hade met fara etc; tha maa j wetha, kære wener, at hon hade nagat wax, och war alt pakkat j tunnor, hwro mijkit thet war, withe wij ekke for sanna; och strax hon kom hiidh j høstes fraa Stokholm met for:na wax, tha forbudo wij alla ware borgare wiidh liiff och godz ath enghen skulde ther aff køpæ her j Abo stadh, och enchte køptis ther aff her j stadhen. Tha for:de hustrv Brigitthæ kunde thet forsta at hon fik ekke och ey matthe her forslitæ for:na wax, tha war hon til och skipade thet in pa the schip, som til Prijdzsen sigelde; och hon war wæl viij daga før hædan faren æn wij finghom idert breff ther om, och wij visthom ekke retthare æn hon wilde haffwa faret til Stokholm, thy hon kom thædhan hiidh til Abo. Kære wener, her maa j idher epter rettha. Her met ider altzwaldogen Gudh och iomffrv Maria befælændis met liiff och siæl æwerdeliga. Scriffuit j Abo pa helge trefaldighetz apthon vnder waarth stadz secreet anno Domini mcdlxxxviij. Borgamæstare och radh j Abo. Adress: Ærlighæ och wælfornompstoga wisæ men herer borgamæstare och radh j Refflæ, ware besynderlige gode wener, sendes thetta breff."}, {"df": "4176", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4177", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4178", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4179", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlighe helso altidh til förende sendh med Gwdh. Ma i vethe, kære brodher, besyndherligh godhe ven, thet iach fik eder scriffwilse at eder vilia ware thet iach skwlle biwdha eder til hwadh scriffwilse och swar thet rikesens radh och her Steen scriffwo kwnghen til i ghæn medh hans senda bodh; tha förmodher iach thet her Steen ath han biwdher eder til ther om. Item hörde iach thet aff honom, ath han ville ganska gerna, ati skwlle fölghia honom til Finlandh, holkit i giorde honom mykit til vilia, om i thet giordhe. Tækthes eder at fölgia honom, ati ville komma til Stokholm och stigha til skeps med mik och edra dandeswena, tha skwlin i wara mik væl kompna aff tolkit Gwdh haffwer mik förlænth; ithem om eder swa tækthes, ati vildhe haffwa myna dotther med edher til Stokholm, at hon ware nær Ramborgh swa længhæ thet Gwdh wildhe thet wi komme ather fra Finlandh. Her medh eder alsmektigh Gwdh beffellandes til liff och siæl. Snarlighe scriwat pa Gramwnka holm i Stokholm fredaghen næsth epter helge lekome dagh anno etc. lxxxviij. Item ma i vethe thet eder son Swarthe her Jöns kom til Stokholm i onsdags ooh ær karsk och swndh til sith liff, Gwd thess loff haffwi. Gregers Matsson i Thöresö, ridder. Adress: Erligh och wælbördogh man her Ake Jönsson, ridder pa Akrö etc., besynderliigh godhe ven och brodher, tillkomme thetta breff."}, {"df": "4180", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4181", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4182", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruͤnntlyckenn gruͤth vnndt wesz jck ghudesz vormach stets tho vorenn. Erszamen vnndt wolwyszenn frunde, leuenn naber vnndt ghudenn ghuͤnre, alsz ik denne am latestenn juͤwen lefdenn jnn schriftenn vormeldede vnde my gedacht hadde tho synnde tho Razeborch vppe sunte Johanis baptistenn dach negist irschenenn, hebbe jk swarenn voͤrfall gehat van disser cronen vnde myner weghenn, so dat ik vppe de genante tydt aldar nicht irschynen konde, als ik doch gerne gedann hadde, sunder jck sy vppe deme weghe rechte voͤrdt my na Razeborch to vogennde. Dat erste, will Got, ik dar kame, will ik mynen baden an jw hebben, begerende dat denne de juwe by my willenn synn tho Buͤtzö myt malkander to spreken, vnndt oft de here meister edder sust ennyge ander ere badenn tho Reuͤall hadden, bidde jk gy en dit willenn vormeldenn vnde dat se myt jw moghenn aldar ok weszenn, will ik gerne gunstich irkennen tegen juwe lefde, de jck Gade lange frolick vnde gsunt beuele. Screuen tome Stokholme des sonau[en]des na visitacionis Marie jm etc. lxxx viij(ten) jare. Stenn Sture vann Gripszholme, ritter, vorstennder desz rykes tho Swedenn. Adress: Denn erszamenn voersichtighenn vnndt wolwyszenn mannenn herenn borghermeysterenn vnndt radtmannen der stadt Reuall, synen byszunder leuenn naberenn vnde ghuden frundenn."}, {"df": "4183", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4184", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4185", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Prästholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wy Gregers Mattisson, Age Jonson, Erick Ottson, ritter, Magnus Nicolai, domprauest tho Aboo, Erick Rahwaltzson, Johan Kule, Magnus Iwarsson, Claues Hindrichson vnnd Jacob Flemingh, wepenner, riikes rahtt vnnd manne tho Sueden, bekennen vnnd betugen apenbahr vor alseweme in dissen gegenwerdigen vorsegelden breue, datt wy Gade tho laue vnnd der christenheit tho gedey, vormeringe vnnd wolfahrtt, als vulmechtige vnnd gode middellere tuschen dem eddelen, wolgeboren vnnd gestrengen herrn Steen Sture van Gripssholm, ritter, vorstender der cronen tho Sueden, vnses werdigen houetmannes, van einenn, vnnd dem werdigen achtbaren herrn Johan Stull (= Stael) van Holstein, foged tho Wessenberg, Dutsches Ordens tho Lieflandt, den erbarn vnnd wolduchtigen mannen Kersten, radhman, vnnd Thomas Meydeln, wepenern, vulmechtig, vnnd den ersahmen, wolwisen mannen, herr Heinrich Honnerjeger vnnd Diderick Hagen, rathmannen der stadt Reuall, alss gude middelere, dem hochwerdigen vnnd grottmechtigen herrn, herrn Johan Fridach van Loringhoue, meister tho Liefflande, Dutsches Ordens, van den andern dele, einen strucken (= starcken), vasten, christliken, veligen dach vnnd guden frede tuschen vnsen beydenn herrn vnnd eren landen vorschreuen hebben beleuit, vpgenomen vnnd ingegan in dusser nageschreuen formen vnnd wiese Int erste, dat einn velich, zeker, vast dach van frede sall vmgan van dage dusses breues an beth tho den erstkamen pingsten ouer ein jahr in sodaner mathe, datt ein velich dach vnnd natte (!) soll schehen vnnd geholden werden binnen Ryge vp sunte Johannes bapisten dach erstkamen, achte dage vor offte nah, dar de criss von Dutschen stede solen mede thokamen, welkett sall de herr meister vnsen herrn gubernatori mit sinen schriften vormelden twe monat beuorn de dach geschen sall, so dat he dat mag in tiden vorscriuen an de jenne, de he dar tho hebben will, vnd den he de sake in de hande geuen wertt vnnd vulmechtig tho den dage moge senden. Wert ock sake, dat de soss Wendischen stede dar nicht kamen worden, so soll gelikwoll de vorschreuen dach vortgan vnd werden herr (= vnnd wes de herren) prelaten, reden [vnnd] steden der lande Lifflandt vorhandelt vnndt erkandt worden tho den Blomendale by Ryge, alle ansprake, schelinge, twist, homott geschen twischen beyden herrn, in freundtschop offte midt rechte gensslick tho enen guden ende tho gande, hentoleggen, tho endtscheden, vordregen vnnd vorliken mit sodane beschede, dat de hochwerdige herr meister vnnd sin werdige Orden ouer alle Lieflandt holden soll vnnd will stede, vast vnnd vnuerbraken den frede vnnd den bref, latist in der vasten tho den Blomendale gemaket, in alle sinen puncten, clausulen vnnd articulen, als de breff darupp gemakett vnnd besegeltt ludet, anbringet vnnd begrepen is, nichts buten bescheden, offte nemande ouer alle Lieflandt, also datt gelickwoll de saken tuschen den herrn meistern vnnd den Rygischen ock de appellacien haluen in houe tho Rome horigen sall sein tho siner tidt vnd stede, so dat vnsen hilligen vader den pavest, siner hilligheit heut (!) in der mate nicht sall werden geslaten. Binnen dissen vorbenomeden dage, tidt vnd stede sal vnnd magh ein ider mann, geistlich vnd weltlich, waterley vor standes se sin, nemande buten bescheiden vnnd alle de jenne, de vnder vns hören, houetmanns vnnd gubernatoren, vorbiddinge, beschermen vnnd vorandtworde sin, dar tho ock alle de parte der hilligen kercken Ryge, van de jenne, de vmb vnses herrn gubernators vnnd der chrone tho Schweden willen scholen, mogen vnnd willen don vnd laten, frey, willich, starck, vast vnnd seker vngeuehrlick wanen vnnd bliuen, segelen, ryden, gahen, wancken vnnd varen tho water vnnd tho lande in wesser beyder herrn landen vor einen idermanne leut edder van noden wertt sinde, vnbeschediget, vngehindert vnd ungetouet sunder alle vare, indracht, behelp edder argelist, erdacht offt vndacht, vnnd wedder tho kamen in sin sekere beholt. Wertt ock sake, de hochwerdige herr meister vnnd sin werdige Orde, sine vndersaten thogedan vnnd genoten, der voldigen handt wurden offte wolden bruken, offte des was binnen dessen gedingen vnnd frede were angehauen mit maten tho holden, straten tho sluten, offte anfall vndt gewalt tho bruken mit orlage, thorustinge, beringunge, belagerunge vnnd veyde tegen de parte der hilligen kircken Ryge offte jemande van en in besunder, sall vnsen herrn gubernatori vnnd der gantzen cronen tho Schweden mede angan, so datt dusse frede darmede sall gantz vorbraken vnnd gedempet sin, vnnd sodant vullenkamen vnsse herr gubernator vnnd de crone tho Schweden sall vnnd will mede an sick nemen, mit aller macht helpen, wreken, beschutten vund beschermen, gelick offt it siner herrligkeit vnnd der gantzen cronen tho Schweden were geschehen vnnd weddervaren; offt ock de Rygischen vns tho veyde vnnd anfange wurden begehren, soll dem geliken also wedderumme scheen. Vnnd dermaten vp dissen thokamenden dage sollen vnseres herrn gubernatorn vnnd dusser cronen vulmechtige sendebaden mit den herrn meister, sinen vullmechtigen vnnd den herrn prelaten der lande Lieflandt vorhandlen, bearbeiden vnnd beslutenn vmb voreininge, vorbundt vnnd eindracht tho makenn vnnd tho beuestigen tegen den vienden Russenn nach deme se Lieflande so woll (= vel) vnnd groten schadenn gedann hebbenn, als vnssen herrn gubernatori vnnd der cronen tho Schweden, wo men enn vnnd erenn vnuermode anfalle mit der hulpe Gades endrechtlikenn moege wedderstaenn vnnd mitt macht affweren vnnd keren; vp dat Gott almechtich, sine benediede moder daruan geehret vnnd gelauet werden, de hillige christenheitt vnnd geloue vormeret, vorthe[di]gett vnnd gestercket moge bliuen. Alle bauenschreuene artikel, clausulen vnnd puncte vnnd ein gemenlick bysunder louen wy bauengeschreuen ritter vnnd manne, vulmächtig vor vnsen herrn gubernatoren, de crone tho Schweden, alle ere vndersaten thogoden vnnd genanten (= thogedan vnnd gewanten) vor vnns vnnd alle de vnsse in aller mathe wie vorstehett, stede vnnd vast tho holden, vnuorbraken, sunder einige minschenn insage, nie gefunde, indracht offte argelist, wo man de gedencken kan offte magh, by guden, vasten, truwen eren vnnd cristliken gelouen. Des thor tugenisse vnnd mehrer orkunde vnnd sekerheitt der wahrheitt hebben wy vnser aller angebahren ingesegell wittlick laten hangen vnnder an dessen breff, de gegeuen vnd geschreuen is vor Ratzeborch, vp den holme genomet Presteholm am mydeweken vor Petri ad vincula in den jahren vnsers Herrn 1488."}, {"df": "4186", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ick Stenn Sture van Gripszholme, ritter, vorstennder desz rykes tho Sweden, do witlik, apenbare betugende jn desseme apenne vorsegelden breue, dat vor my vnde mere ghuden heren dusses rykes rades, als wy tho rade seten, ys irschenen de ersame vnde wolwyse man her Diderick Hagen, radtman, vulmechtich myt ghenaͤchsammen bewysze der stadt Reuell, swarlyk clagende, wo selige Mattis van Louede vnde syn broder Herman jegenwerdich der stadt Reuell in vorleden iaren swaren, merckliken schaden tor sewart gedan hadden, sik vnuorwaret als van rechte behorde, vnde gaff sik vulmechtich vor vns int recht vnde bat de zaken myt rechte tho entscheden, dar Herman van Louede nicht tho en wolde sunder synes geleydes eme gegeuen to genetende vnde brukende vnde sik de saken gelyk synem broder Mattis anthoͤch vnde gedachte to vorderenn vnde … wor he konde; vnde nachdeme Herman van Louede vorscreuen sick uth deme … solde geuen vnde by den zaken blyuen, dencke ofte will ik nicht so de zaken nu tor tydt tuschen my vnde den Reuelschen vorwant syn to steden ofte ghunnen, dat de vorscreuen Herman uth desseme ryke jemande van Reuell ofte alle Lyfflandt tor zewart sole hinderen ofte beschedigen, vnde dat erste he uth desseme ryke wilt scheden, will ik dat vnuortogert deme rade to Reuall myt den ersten schriftlick benalen, dat se sik dar anne mogen weten to waren. Vnde nach deme Hans van Louede jn dessen vorscreuen zaken sik nicht heft mede bekummert, so he dat ok apenbare vor my vnde den anderen guden heren nogafftich bewyst heft vnde ok vorsaket sik willen nicht desse zake an tho theende, wolde he sik gerne mangh fromen luden gelyk eneme anderen borghere. Hir vmme heft her Diderick vorscreuen sik vorwilkoret vnde louet herwert tho bestellen myt den ersten des rades to Reuell breff vnde bewysz an mynen vogeth hir vppe Razeborch, dar he most sik na richten tho Reuall, Lubek vnde andere stede, dar he kan syne berginghe szoken vnde bruken. Des tor tuchnisse vnde mer zekerheydt der warheit hebbe jk myn jnghesegell witlik laten an dessen breff. Gegeuen vnde geschreuen vppe Razeborch ame dage jnuencionis sanctj Steffanj jn den jaren na Christi gebort dusen tuerhundert acht unde achtentich."}, {"df": "4187", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4188", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4189", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, pro parte deuote creature s. vestre Conradj episcopi Aboensis in finibus terrarum circa scismaticos Rutenos et vltra mare Baldicum constitutj humiliter s. v. exponitur, quod cum dicta sua ecclesia ab alma vrbe jta remota sit adeo, ut sine maximis periculis et jmpensis de triennio in triennium, sicut ex forma per eum prestitj juramentj astringitur, nequit visitare uel per se aut suum procuratorem; cum autem, pater sancte, dicte creature ad visitandum limina huiusmodi de triennio in triennium multa pericula proptir maris et terrarum distanciam sibj immineant et vexent, quia quasi cothidie est in guerris contra dictos scismaticos sue diocesis vtique contiguos uel quasi et propter alios sinistros euentus necnon mense sue episcopalis tenuitatj (= –em) juramentum huiusmodi adimplere non possit (et maxime quia cura (!) sua episcopalis tenuitatj (!) juramentum huiusmodi adimplere non possit) et maxime quia curia sua episcopalis totaliter ex jncendio casualj combusta sit, supplicat igitur s. v. eadem creatura, [quatenus] premissa considerantes secum et (= ut) licentia huiusmodi nisi dequinquennio in quinquennium visitare per se aut per procuratorem non teneatur et alicui prelato in dicta ecclesia committere, vt eum absoluat a reatu huiusmodi juramenti, si quam contraxit de non visitando postquam episcopus factus sit, dispensare misericorditer digneminj de gratia speciali, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque. Fiat ut petitur ad triennium. J. Et per breue s. v. fiat. J. Datum Rome apud sanctum Petrum decimoseptimo kal. septembris anno quarto."}, {"df": "4190", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias parrochiali ecclesia Yaa diocesis Aboensis per mortem Ericj Ebilao (!) eiusdem tunc loci vltimi possessoris vacante, deuotus orator vestre s. Henricus Philippi, presbiter dicte diocesis, de ecclesia illa sic vacante cum alijs connexis videlicet Symar et Kello per ordinarium locj in vim collationis sibj facte per litteras ap:cas (= episcopales) in vulgarj scriptas, cuius tenorem etc. pro expressis etc. obtinuit prouiderj possessione subsecuta. Cum autem, pater sancte, dictus orator dubitet, huiusmodi prouisionem et collationem ex certis causis animum suum mouentibus viribus non subsistere, supplicat s. v. dictus orator, quatenus sibj specialem gratiam facientes de dicta ecclesia cum suis annexis (et) auctoritate ordinaria concessis, quarum fructus quatuor mar. ar se. co. ex. va. an. non excedunt …. eidem Henrico oratori prouidere seu prouiderj mandare digneminj de gratia speciali …. Fiat ut petitur, J. …. Datum Rome apud sanctum Petrum decimo septimo kal. septembris anno quarto."}, {"df": "4191", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, quia superioribus annis a prima plantatione fidej catholice in diocesi Aboensi terre Finlandie in finibus terrarum versus Ruthenorum (= –nos) scismaticos constituta usque in presentem annum canonicj Aboensis ecclesie propter paucitatem et tenuitatem prebendarum canonicalium, quibus viuere et in militia Christi deseruire deberent, apud cathedram hactenus residere nequiuerant sed apud suas ecclesias parrochiales et rurales hincinde dispersi et multarum dierum spatio longissime ab ipsa cathedra semotj extiterant, vnde constat ipsam ecclesiam cathedralem suis debitis obsequijs et jure plurimum defraudatam alijs pre corporum suorum inbecellitate, alijs vetustate et etiam alijs viarum incommodis, dum tamen summe opus fuisset arduis et pregrauantibus ex causis apud ipsam cathedralem ecclesiam ipsos canonicos constituj; hec cum animaduertisset deuota creatura s. v. Conradus, modernus episcopus Aboensis, et longo tempore mem[o]rasset, qualiter sue ecclesie tanto in discrimine constitute posset de canonicorum apud ipsam personalj residentia prouidere, tamdem spiritus paraclitus in mentem suam quandam aliarum regnj Suetie cathedralium ecclesiarum generalem constitutionem jam multis annis spatium (!) et auctoritate sancte sedis apostolicj confirmatam [duxit], ex qua quidem constitutione lucidentur (= –ter) habetur, quod alie rurales seu parrochiales per vniuersam Suetiam ad sustentationem canonicorum residentium tenentur dare partem quartam decimarum suarum, portionibus curati et diocesanj semper saluis, quam institutionem dicta creatura v. s. velut laudabilem et summe necessariam ad ha[n]c suam ecclesiam Aboensem trahere et inducere summo desiderio conatus est, anno Domini MccccLxxxvi, tercia decima mensis decembris, ipsos canonicos sue ecclesie, sicut premittitur, late ac diffuse dispersos, ad personalem residentiam induxit et vacauit (= vocauit), et ut eo liberius Deo et dicte sancte (= sue) ecclesie deseruiant quo competentius fuerint prouisi, dictam partem quartam decimarum, octo mar. ar. se. co. ex. va. an. non excedentem, siue (= sue) diocesis ecclesiarum, in quibuscunque rebus occurrerint, ipsis residentibus canonicis perpetuis temporibus futuris equaliter inter ipsos diuidendam contulit et concessit litteris suis desuper datis et suo secreto munitis, quarum tenores etc. pro expressis etc., quare pro parte dicte creature ac prepositj et capitulj ecclesie Aboensis humiliter suplicatur, ut dictam constitutionem, concessionem [ac] introductionem auctoritate apostolica confirmare digneminj de gratia specialj, contradictores etc., non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis oportunis. Fiat ut petitur. J. Et cum absolutione ad effectum presentium etc.; et cum confirmatione constitutionis, concessionis, introductionis etc.; et quod maior et verior specificatio omnium et singulorum circa fructus ascendendo [uel] diminuendo etc.; alias qualitates fieri possit in litteris etc. Fiat. J. Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kal. septembris anno quarto."}, {"df": "4192", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator Petrus Benedictj, clericus Aboensis diocesis, quatenus sibj specialem graciam facientes de parrochiali ecclesia Layo cum sua annexa Vittis dicte diocesis Aboensis, cuius et annexe fructus quatuor mar. ar. se. co. ex. va. an. non excedunt, per obitum magistri Arffuidj extra Romanam curiam et in partibus defunctj, eius vltimi possessoris, vacante …. eidem Petro oratori prouidere seu prouiderj mandare digneminj de gratia speciali …. Fiat ut petitur. J. …. Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kal. septembris anno quarto."}, {"df": "4193", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Reuerendus in Cristo pater et dominus dominus Conradus Bystz(!), Dei et apostolice sedis gracia presul ecclesie Aboensis, attendens in sua diocesi librorum missalium paucitatem eorundemque corruptionem non modicam et ex hoc quorundem sacerdotum celebrantium consurgere turbacionem et indeuotionem, hos libros missales secundum verum ordinarium sue ecclesie per eximium virum Danielem de Egher, alme vniuersitatis Parisiensis sacre theologie professorem insignem, optime correctos ac magistraliter ex inspiratione diuina per honorabilem virum Bartholomeum Gothan pro gloria Cristi Jhesu cum summa diligentia in inclita ciuitate Lubecensi impressos, auctoritate ordinaria approbauit et confirmauit et singulis sacerdotibus sue diocesis ex eisdem libris missas legentibus et celebrantibus, totiensquotiens de omnipotentis Dei misericordia et auctoritate beatorum Petri et Pauli confisus, quadraginta dies indulgentiarum de iniunctis sibi penitencijs misericorditer relaxauit. Anno Domini millesimoquadringentesimooctuagesimooctauo, die vero xvij mensis augusti."}, {"df": "4194", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reformatio Conradi episcopi Aboensis. Beatissime pater, prefata creatura propter causas supra expressas non potest limina beatorum Petrj et Pauli uisitare singulis trienniis personaliter uel per procuratorem juxta signaturam sibi factam, sed ut dicta creatura uberiorem gratiam a s. v. reportet, cum de jure illam licentiam credit habere, dignetur s. v. litteras in forma breuis super gratia huiusmodi expedie[n]das de decennio in decennium expediri mandare uel ad minus [de] quinquennio in quinquennium de gratia speciali, in contrarium [facientibus] non obstantibus quibuscunque cum clausulis consuetis et oportunis. Fiat ut petitur ad quinquennium. Datum Rome apud sanctum Petrum septimo kal. septembris anno quarto."}, {"df": "4195", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Dominj mcdlxxxviij, odensdagen nest fore warfrwa dach natiuitatis, stode Lasse, then stora kyrkiotiwffuen ok viderkendes sig haffua stolit swa manga kyrkior, som her epterscreffne standa, xxiiij for vtan the xij han til stode widh galgan, ok än hade han tha glömt ij kirkior eller iiij, som han widh galgan widerkendes; ok war han födder i Huittis j Findlandh. Stode han och fore rettin tha som han och opta til foren giort hade ok orsakade sina hustrv ath hon aldrich viste tet met hanom eller war j raadh eller daadh met hanom, tet togh han vppa sina siel ok badh han radet henne for swadant vtjnnan for Gudz harda dötz skul, thy hon haffuer [aff] hanom nogh ont nytit, sachlöös for hans mysgerninga schul. Epter sina widerkennilse dömpdis han til kede j öffuersta galgan. Pie memorie. Thesse äre the kirkior, som han her widerkendes for än han wtgick til döden. Primo Strenes domkirkia Lytzla Rytterne kyrkia Akers kyrkia wiid Strengnes Torsswij kyrkia Hwsaby kyrkia Gambla Vpsala kirkia Slem kirkia Kyle kirkia wiidh Swderköping Mörköö kirkia Östherhaninge kyrkia Solne kirkia Grodinge kyrkia Lytzla kyrkia Ythra Graans kyrkia Kolbeckx kirkia Hyltinge kirkia Bockstaffua kirkia Betne kyrkia Eneby kyrkia Botha kyrkia Hölä kyrkia Loghöö kirkia Fythia kirkia Vretha kirkia Desse epterscriffne kyrkiar widerkendes han wiidh galghan: Primo Ness kirkia moth Vpan Ffodhöö kirkia Herradhe kirkia Eenhörne kirkia Alssznöö kyrkia Kywla kirkia Helgarna kirkia Wanszöö kirkia Boghlösa kirkia Lwndhby kirkia Stora Ryttherne kirkia Loszsöö kyrkia. Än hade han flere kyrkiar stolith och opbrutit, ther hanom ey kom i hogh och han ey wiste nampn pa. Desse epterscriffne kirkior kendis samma tiwff haffua pa brutit och kunne jngalunde jnkoma Calmarna kyrkia Lötha kyrkia."}, {"df": "4196", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4197", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, nuper parrochialis ecclesia Borghaa Aaboensis diocesis per obitum quondam Johannis Danielis, illius vltimj rectoris, extra Romanam curiam defuncti, vacans de illa deuoto oratorj vestro Laurentio Johannis, presbitero dicte Aabuensis diocesis et in artibus magistro, auctoritate ordinaria prouisus fuit; cum autem, pater [sancte], idem Laurentius dubitet, collationem et prouisionem sibi factas ac quecunque inde secuta viribus non subsistere, supplicat igitur s. v. dictus orator, quatenus vltimj vacationis modum pro expresso habentes sibique specialem gratiam facientes de dicta parrochialj ecclesia, cuius fructus etc. sex mar. ar. va. an. non excedunt, …. eidem oratorj, prout expediens fuerit, in forma simplicis aut noue prouisionis prouidere seu prouiderj mandare digneminj de gratia speciali …. Fiat ut petitur. J. …. Datum Rome apud sanctum Petrum quarto jdus septembris anno quarto."}, {"df": "4198", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4199", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlycken gruth myth vormoghe allis ghuden stets tho vorenn. Erszamen vnde wolwyszen, leuen naber vnndt ghuden frunde, jk vormode my twyuelsfrj, juwe erlyke wisheide woll irfaren hebben als des erwerdigsten heren van Rige sendeboden latist alhir by my weren vnde jnt beslut van my schedden na ereme anbringen vnde begere, so jk my gantz vormodenn was, dat de erwerdigste here van Rige vnde de here mester to Lifflant sunsten (!) solden hebben vorbeydene gewest vppe natiuitatis Marie negest vor leden jn Reuell vnde jk vmme den willen van Wyborch herwert hastede mynen schriften genoch to donde, vnde doch myne vnde desser cronen merklike vnde drepplike zaken to swarem schaden hebbe laten anstaͤn vnde nablyuen, vppe dat jk gerne gesen hadde der lande gedye vnde wolfart vmme endracht vnde frede to beuestigen, den vnmylden Rusen entegen, vnde hebbe nu erst des heren ertzbisschoppes to Rige antwort entfangen, dar uth ik vorsta de vorramede vorscreuen dach des heren mesters haluen nicht wert vortgaͤn, als ik vorhopende was, solde geschen hebben. Kennet Got, jk gerne szege, dat endracht vnde frede tusschen den cristen landen were, vppe dat men den bozen, vnmylden Rusen mochte wedderstan. Kan id dar nicht to kamen vnde jk de zaken anders denne jn fruntschopp sall erfolgen, solde men befynden de schult an my nicht tho synde nach deme jk alent, so jk fruntlikest hebbe kont vnde macht, my bouen ghebete hebbe gutlik togebaden. Vppe dat men nen gebrek by my vnde desser cronen to Sweden befynden sall, hebbe jk nu vpe dat nyge deme erwerdigsten heren van Rige geschreuen, dat wy achte dage na sunte Michele erstkamende, oft syne herlicheyt denne vulmechtich des heren mesters vnde syns ordens to Lyflant wolde tho Butzö ofte to Abo denne to samende myt my to worden kamen, zege jk gantz gerne, vppe dat sodane schelinge tusschen deme heren mester vnde dusser cronen vnde my mochte by gelecht werden, endracht vnde frede to vormerende tusschen den cristen landen. Solde dat gebrek an my nicht syn, so verne de here mester my vnde desser cronen wat gelykes wille laten wedderuaren, sall id denne jo anders denne myt fruntschop irfordert werden, sall my sere entegen syn vnde gy, leuen frunde, des nenen groten framen worden hebben nach deme de her mester juwe here ysz, vnde oft ik donne wes myt vnwillen vnde vnfruntschopp worde begynnen vnde anslan tegen den heren mester vnde de synen, dat ik dar to worde nodiget vnde gedrungen. Vnde, leuen frunde, oft juwe lefde vornemen de here ertzbisschopp tho Rige sik vppe de genante tydt worde herwert vogen, were woll myn begere, gy welke van den juwen wolde mede dar by schicken vnde anhoren wo de zaken mochten werden vorhandelt vnde besloten, welket ik gerne will irkennen to vorschulden vmme juwe erlyke wiszheide, de ik Gode lange frolik vnde gesunt beuele. Screuen vppe Razeborch myth haste ame donredage na Lamperte anno lxxxviij°. Stenn Sture vann Gripszholm, ritter, vorstender des rykes tho Sweden. Adress: Denn erszamenn, vorsichtighenn vnndt wolwyszen mannen herenn borgermeysterenn vnndt radtmannen der stadt Reuall, synenn byszunder leuen naberenn vnndt guden frundenn."}, {"df": "4200", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Steen Sture j Gripzhålm, Sweriges rijkes förståndare, giör witterligitt j thette mitt öpett breff, att welbördigh man Niels Bengttsson, lagman i Carelen, war här för migh och rijkzens rådh her Grees och her Åkie på Rassbårgh medh ett permans breff, heelt och oskrapadtt, medh tuu hengende jnsegel, lydandes ordh ifrå ordh som här effter j breffuet står: Alla them som thette breff höra eller see helsser iagh Heluing, kyrckeprest i Vfssala (!), (etc. Se FMU, n:o 1396), huilcke breff iagh medh dhe godhe herrar öffuerlessom och funnom breffuet effter lagan war[a] vttgiffuitt; ty förbiudom wij huariom enom att hindra eller quällie för[:ne] Oleff (= Niels) Bengttsson thet godz, som permans breffuet vttwijssar, [vidh] 40 [mark]:r Swensche. Till mehra wisso och bettre förwahring trycker iagh mitt jnsegel på ryggen å thetta breff medh the godhe mens jnsegel, her Greels och her Åkes, som schriffuit och giffuit ähr på Rassbårgh måndagen näst för Michaelis a:o 1538 (= 1488)."}, {"df": "4201", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Steen Sture till Gripsholm, Swerigis rickes föreståndare, Greelss Madzsson, Åke Jönsson, riddare, giöre wytterligit, at åhrom effter Gudz bördh mcdlxxx på thet åttåndhe kom för oss wälbördigh man Nielss Bengdtsson, i Bårgå sochn boandes, medh eet gammalt dombreff lijdhandes ordh fron ordh som här effter skrifuit står: Witterligit see thet så allom efftherkommandom som nu närwarandom, at iagh Christer Nielsson, riddare och höfuitzman på Wijborgh, (etc. Se FMU, n:o 2089), hwilket breff wij domom gilld och förbiudhom alle medh thetta wårt öpne breffue, hoo thet hellst waara kunne, (eller) her på yttermehra klaga eller åtaala, widh 40 [mark] och wåre och rickzens strengelige plicht och hämbdh. Till thesse breffs ytermehra stadhfästelse låthe wij tryckia wåhre jnsigle nädhan för thetta breff, som gifuit ähr på S. Mauritj dagh, daterat Rassbårgh och skrifuidt sammestädhz anno ut suprat(!)."}, {"df": "4202", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4203", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken gruth vnde alles ghuden stedes vore entfangen. Ersamen leuen nabirn vnde ghuden vrunden, juwer ersamicheid gotliken torkenende gheuen, dat jck sende welke ghudere vnde parszelen an juwe medeborgere Hans Bomholder, dede he vordan van myner wegen irfogen vnde vorsenden schal etc. Worumme beghere jck vruntliken, dat de ergenanten ghuderen mogen vngehindert bliuen, wes jck alwege myt juw jrkennen vnde vorschuldigen wil, wor gy my yn sodaner wiss an langende werden. Hyr mede syd Gode beuolen sund vnde saligh to ewigen tyden. Gescreuen vppe Wiborgh des dinxdages na sante Michaelis archangeli dag vnder myn jngesegel yme lxxxviij(ten) iare. Peyter Raualdzsoͤn vppe Wiborgh. Adress: Den ersamen, vorsichtigen vnde wolwisen heren borgemesteren vnde raetmannen der stadt Reuall vruntliken gescreuen."}, {"df": "4204", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken gruth vnde alles ghuden stedis touoren. Ersamen leuen naburen vnde ghuden vrunden, juw vruntliken torkennende gheuen, dat hir quam eynn skip van wyndes weghen jnt gebede van Wiborgh, dede solt jnne hadde, vnde dat skip was lack worden yn der see. Darumme segilde de skipper dat skip to Wiburgh vnde vormodede sick dar eynn skip to hurende krighen, dar he dat solt wolde mede to Reuall brocht hebben. So en weren hir tor tiidt gene skeppe, dar he krighen konde. Darumme so raet jck eme yn gemeynen beste, dat he scholde dat solt hiir vpschepen. So isz dat solt hir vpgewogen vnde gemettet van vromen luden vnde licht hijr yn ghuder bewaringe to eren besten, dem jdt gehørt vnbeschediget vnde vngehindert. Darumme so sende jck juw welke breue mede vpe deme schepe weren, vruntliken begerende, dat gy – – – – – dat de breue tor stede kamen; vordermere dat gy – – – ock van en vorhoren offt se dat solt hyr vorsliten wille – – – gheuen idt mogelikes kopes also dat solt nw golden hefft – – – – – – ere rede betaling skicken. Beleuet en des nicht, so – – – hyr annamen wan se willen sonder jenege aff tr – – – edder hindernisse. Doet wol vnde benalet my eyn scriplikt antwart myt den ersten. Wes ick alwege gutliken myt juw – – – ken vnde vorschuldigen wil wore gy my anlangende werden. Hijrmede syd Gade beualen sund vnde salig to ewigen tyden – – – gescreuen vpe Wiborg des fridages na Dyonysij vnder myn – – – yme lxxx viij:ten yare. Peyter Raualdszon, wepner, ffogidt vpe Wiborg. Adress: Den ersamen vor – – – – vnde wolwisen heren borgemesteren & raetmannen der stadt Reuall gescreuen myt erwyrdicheyt."}, {"df": "4205", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij efftherscriffne Gregers Matzson j Thöresiö, ridder, llaghman öffwer Wæsmannalandh och Dalæ, Swarthe Akæ Jönsson i Akrö, ridder, llaghman öffwer Swdhermannalandh, görom wetherlighet met thetta warth nærwarande oppit breff, at arom effther Gwdz bördh twsande ffyrahwndradhe atthatie pa thet atthande, llögherdaghen næsth effther sancte Birgitte, tha wij för rættha sathom i Abo radhstwghw pa war kæræ höffwitzmans wæghnæ her Steen Stwre, Swærigis rikis förstandare, tha kom fför rættha hedherligh och reenliffwes herra brödher Arwidh, confessor generalis i Nadhændall, och twa godha brödher met honom [och] taladhe til beskedeligh man Hans skræddare, borghare i Abo, pa ena halffwa öö kallandis Strömsholm, liggiandis vndher Qwiwas öö i Rymettha sokn, som aff aldher hadhe tilligath Nadhændalz klösther, som han bewisa kwndhe met erlighe och wælborne mæns breff, insigle och stadhfæstilsse, som war ærkebiscop Nils i Opsala, höghboren fförsthe konwngh Karl, som then tidh war marsk i Swærgie, och fflere godha herrar, som i rikesens radh sathæ pa thet sin, holkin för:de Hans hadhæ them i fran wældat j margh aar offwer then halffwa deel, som han atthe i för:de Strömholm. Och then deel, som han hade sik til wældath aff klöstherssens ægha i samme för:de halffwa öö, ther pa hade för:de Hans skræddhare beskedeligh mans breff ok insigle, som ær Steen Hinricsson, radhman i Abo, som pa then tidh war domare i Swderffinna, holkin dom han hade olagliga wth giffwit moth thenne godhe herres breff, insigle och stadhfæstilse, som the ther pa giffwit hade; och ware ekke the godha herras breff, insigle heller stadhfæstilse nær pa then tidh han domen wthgaff; thy kalladhe han sith breff til baka och han thet swndher reffh i Abo radh stwghw, at thet ey lagligha wthgiffwit war. Tha effther thenne godhe friborne mæn, som nw i nempdhena sathæ, som war Knwt Pose, Johan Kyle, Clawes Henricson, Joachim Flæmingh, Olaff Jönsson, Arwedh Olsson, Steen Henricson, Nils Röffware, Llarens Jönsson, Per Jönsson, Tordh Karppelandh och Jönss Hakanson, ransakan och fwlbordhan dömde vij förscriffne halffwa öö stadwgh och fasth til ewigtidh wndher för:de Nadhændalz klösther och thesthlikes all the breff, som the godha wærdogha herrar ther pa giffwit hade mæktogh och stadogh. Och forbiwdhom wij hwariom manne a moth thenne war dom offthermer qwelia heller naghan rætthægangh haffwa met förscriffne Nadhendalz klösthers sendabodh om forrörde halffwa öö, widh sina xl march för konungxdom och vj mark för laghmans doom. Til ythermera wissæ och bæthræ för warningh hengiom wij war insigle nidhan fför thetta breff, som scriffwat och giffwit war aar och dagh, stwndh och stadh som förscriffwat staar."}, {"df": "4206", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effterschriffne Gregers Matzson i Tersiö, riddare, höffwitzman på Stäkebårg och lagman i Wäsmannelandh och öffuer Daalen, Swarte Ake Joansson i Åkrö, riddare, lagman j Sudermannelandh, göre allom witterligit, att ååhret effter Gudz byrd mcdlxxx på thet åttonde, trättonde daghen j octobri månadhe, thå wij för rätte sååthom j Åbo rådhstughu i wår khere höffwitzmans her Sten Sture närwaro, thå kom för oss ährligh och wärdugh herre mestar Magnus Nilsson, domproest i Abo, med ett syne breff, som giffuitt och beseglat war på thenne effter:ne råar*, som äre Kaunis ledhä, Oijanpolui, Humalan oijan haara, Lallis bolstadh, Haroilan tien haara, Kiuirintta, Pärakallio när Siffuojoki och til Halkiwaha, huilcke för:de råar som liggie millan Kiulo och Harjawalde och Ylistaro i Cumå sochn; tå effter the tålff frijborna manna rantzakan, samtyckio och fulbordan, som äre Knut Pose, Claus Henrichsson, Joachim Flämingh, Oluf Jonsson, Aruid Olufsson, Nils Bengtsson, Sten Henrichsson, Madz Andersson, Laures Jonsson, Andreas Gregersson, Nils Röffuare och Tordh Carppelaijnen, huilke then tijdh i nempdenne sååtho, dömde wij för:de synebreff medh för:de alle råar och andre article stadugh och fast och obrutzligit hollandes till ewigh tijdh, förbiudandes huariom manne nogon tijdh yttermehre klandra eller kära åå moth för:de breff och thes alle punkter widh sine xl mark för konungs doom. Till yttermehre bettre bewijsningh lathom wij hengiä wåro jnciglä nidhan för thetta breff, som inlukt och inläst är medh för:de synebreffue och giffuit åår och dag som förschriffuit ståår."}, {"df": "4207", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlyckenn gruth myth vormoghe allis ghudenn stets tho vorenn. Erszamen vnndt wolwyszenn, byszunder leuen naber vnde ghudenn frunde, de hogelerde mester Aruydt Korcke, dusse bewyser, heft my tho kennen gegeuen wo syn selige ohem Jönsz Oleffson in kort myt jw vorstoruen sy, vnde dat nemant neger sy denne he vnde syne suster vnde broder syne nagelatene ghuder to eruen; vnde vppe dat nemant derue voͤr nemen ennych behelp ofte jndracht in tho kamenden tyden, dat de gedachte mester Aruydt myt synen eruen jn rechter tydt na Lubesschen rechte vmme syne rechte erue nicht hebbe sproken, heft he sik nu geachtet na Reuell, vppe dat he sik jn syneme rechte nicht will weten vorszumet vmme syns ohms nagelatene guder to spreken, tho vordenen vnde tho entfangen etc. Hir vmme ysz myne fruntlycke bede vnde begere, gy, leuen frunde, willen deme gemelten mester Aruyde gunstich, vorderlick vnde behulpen syn, wes de gedachte Jönsz Olefson myt jw tor stede heft nagelaten an clenodien, guderen vnde smyde, dat eme de mogen sunder indracht ofte behall werden rede hantrecket vnde ouerantwordet; vnde oft jemant myt jw were, dede van synen guderen myt ennygeren behelpe wolden wes vnderslan vnde eme voͤr entholden, gy de willen myt ernste vnder wysen vnde dar tho holden, dat mester Aruydt endaftigen moge alle seligen Jönsz Olefsons nagelatene gudere sunder lenger vortoch ofte behaell annamen, entfangen unde ten handen krigen, welket jk gerne will vorschulden tegen juwe erlycke wyszheide, de jk Gode in wolmacht frolik vnde gsunt beuele. Gegeuen tho Aboo ame dage Calixte papæ anno lxxxviij°. Stenn Sture vam Gripszholme, ritter, vorstender des rykes tho Sweden. Adress: Denn erszamenn voerszichtighenn vnndt wolwyszenn mannenn herenn borghermeysterenn vundt raedtmannen der stadt Reuell, synenn byszunder leuenn naberenn vnndt ghudenn frundenn."}, {"df": "4208", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij efftherscriffne Gregers Matzson j Thöresiö, ridder, laghman i Væsmannalandh och offwer Dale, Swarthe Akæ Jönsson j Akrö, ridder, llaghman i Swdhermannalandh, görom vettherlighet met thetta warth nærwarande oppit breff, at arom effther Gwdz bördh twsandeffyrahwndradeatthatie pa thet atthænde, torsdaghen næst effther Calixti, tha wij fför rættha sathom i Abo radh stwghw i war kæræ höffwitzmans nærwarw, her Steen Stwre, Swærghiæs rike försthandare, tha kom fför rættha fför oss hedherligh och renliffwes man brodher Arwedh, confessor aff Nadhendal, och twa godha brödher met honom, klaghade pa wælborin man Hans Flæmingh om eth godz, som hether Adherlax, holkit han hade thöm i ffron wældath i nagher aar, som the i wæria hade, och the thet bewissa kwnde met breff, incigle och stadhfæsthe; och baro the fram iij stæmpninga breff, som the hade honom stæmth til rættha met, och thet ffiærde, som the hade honom stæmpt met nw fförre i Abo fför war kæræ höffwitzman och för oss, holkit han haffwer inghæn tidh kommit til swartz. Thetta ærænde skwthom wij til the godhæ ærlighæ mæn, som then tidh i nempdene sathæ, som war Knwth Pose, Johan Kyle, Clawes Henrichson, Joachim Flæmingh, Olaff Jönsson, Arwidh Ollson, Sten Henricson, Thomos Olsson, Pelle Person, Nils Röffware, Larens Jönsson och Tordh Karppelandh, the ransakadhæ och withnadhe, thet för:de Aderlax hade længhæ ligath til Nadhendal; ty dömdom wij them in i samma godz til then tidh thet Flæmingh kan komma met breff heller skeel och withnar them thet i ffran; och dömom wij honom sakan til xl mark för wældhæth och sakan til iij mark fför hwarth stæmninga breff; och förbiwdhom wij hwariom manne a moth thenne war doom at hindra heller qwælia för:de gotz, widh xl mark fför konungx dom och vj mark för laghmans dom. Til mera wissa och withnes bördh hængiom wij war incigle nidhan för thetta breff, som scriwat och giffwit ær aar och dagh, stwndh och stadh som förscriffwat staar."}, {"df": "4209", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff kan koma bekennomps wij epterscriffne Johan Kyla, fougte pa Abo, Joachim Flæmingh, hæredz höfdinge j Vemo hæredh, och Niclis Röfware a vapn, at arom epter Gudz byrdh mcdlxxxviij, fridaghen næst epter sancti Kalixti dagh, then tiidh högboren förste her Sten Stwre, Swerigis rikis forstandere, landz rætthen hiölt j Abo, tha kom ther pa radzstwffw gaarden hedherligh och reenlifwes herra broder Arwidh, confessor generalis j Nadhendall, och twa godha bröder met honom ok vnderwijste oss, at han hafde lagliga stempt met ærligha herrana her Gregers Mattisson oc her Ake Jönsson, riddaranna, stemninga breff Olaff Kyllaynen til rætthæ om ij stenger jordh j Saxila by, huilken jordh beskedelighen man Henric Mwnk for margom aarom hafde gifuit met syna brödræ och andra wena samtykkio och godwilia Nadhendals clostre for syna prouento til æwerdheligæ ægo, som och thesse epterscriffne vithnen boolfastæ bönder, som ærw Jöns Qirwelax, Knwt Gwnnis, Anders Jntilæ, Olaff Kultaranta och Magnus Iapson, vithnado, til stoodho och pa lagbooken sworo, at swa j sannindh war och ær, och for:de Olaff Kyllaynen hade sik til weldat for:de joordh vtan lagha doom och haffuer haft j mangh aar fran clostret met orætthæ ok kom ey til swars pa then tiidh han var lagliga stempdher. Til mere visso och vithnisbyrdh hengiom wy for:de vaar jnciglen vnder thetta breff, som gifuit ær aar och dagh forescrifnom."}, {"df": "4210", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4211", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Stwræ j Gripsholm, riddere, Swerigis richis forstondare, gör alle witherligh, ath jach aff synnerlige gönsth och godh welie haffwer anamadh och vnfongidh och medh tetthe mith opne breff wnfaar och anamar alle the godhe brödher och systror i Nadendaals klosther medh theris gardhe, godz, landboo, æmbitzmen, legefolk, ægedelar, rörligidh och orörligidh, hvadh the helst ær eller ware kan, j myn och rigesens hengn, ffriidh, forswar och beskerman, besynnerlighe them alle och alth thet them til hörer forswara och beskerma til retta. Och liser jach medh tette mith opne breff min och rigesins besynnerlige ffridh öffwer them och alt thet them tilhörer; och scal ingen höre eller sitie öffwer theris ret eller oreth eller the, som them tilhörer, wthan jach. Thy forbywdher [jach] alle, ehwo the helst ære eller ware kwnne, the som fore myn och rikesens skyldh wele och scole göre och late, besynnerlige alle ffogother och æmbitzmen ffor:de bröder, systrer och alth thed tem tilhörer, som forscriffuit stondher, paa persone, godz eller ægedeler hindre eller hindra lathe, möde, qwelie eller j nagor motte oförrette, widh myn och rigesens strenge plikth och hemdh. Datum in castro Aboensi anno Domini mcdlxxxoctauo, dominica proxima post Calixti, meo sub sigillo inferius appenso."}, {"df": "4212", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effterskrefne Sten Sture i Gripsholm, riddare, Sweriges rikes föreståndare, Gregers Mattsson, Åke Johnsson, Erik Ottesson riddare, Clas Hindriksson, Hindrik Bitz, wäpnare, göre witterligit, att åhret effter Guds börd 1488, 11000(1) jomfru affton, den tid wi för landsrätt såtom i Åbo rådstugu, kom för rätta af både lagsagun, både af Norrfinnland och Suderfinnland, och trätte om ett fiskerij och nothedrägt, kallas Ersten(2), uppå hvilken föreskrefne träta wij tillnämde någre goda män, som syna och ransaka skulle dem emellan, som först äro wählbördige män(3) Erik Rawalsson, Olof Johnsson, Gustaf Slatte, Arwid Olsson, Nilss Bengtsson, Bengt Olsson, Pehr i Karitta, Michel Want(4), Peder Mältilaxx, Mårten Samuelsson(5), Jöns klockare och Olof i Norickala, hvilka förrbem:de goda männ så hafwa synt, lagt och ransakat dem emellan, att första åtskillnad, som både lagsagur skall åtskillia, är en liten holma, kallad Rantakari(6), som ligger hardt utanföre mitt i Brukholms sund(7), så ända långs mitt ut åt fjärden sunnan för Krampesunds nääs(8), och hwar niute och bruke fritt under sitt landh serdeles hwar under sin åker och eng. Uppenbare hafs strand(9), stenstrand och skogsholma må de niuta och bruka tillsammans effter strömmings fiskie hwar i sin lagsagu, dock så, att de, som landet ega, hafwa fritt första warpet hwar dem täckes twå söcknedaga om weckan, först nästa söcknedag effter söndagen, annan dagen odensdagen der näst effter; de andre daga drage hwar med annan som her i landet är funnit effter konung Måns(10) och herr Arfwid Göstafsons bref, som flera gode herrar hafwa stadfäst med deras bref; så stadfäster ock jag, Sten Sture, med detta mitt bref och alla de gode herrar och männ her föreskrefne stå. Effter sådana ransakan, wittna och eede (och)(11) dömer jag, herr Sten Sture, denna förrbem:de åtskillnad stadug och fast, förbiudandes hwariom manna her effter(12) hindra och oförrätta i någre måtto, wid 40 mark för min domb, som gifwin ær åhr och dag som föreskrifwit står. Till dess wisso och wittnes bördh låter jag hänga mitt jncigle nedanför detta bref. Afvikelser i vidimationen: (1) 1480 uppå dett attande på XIm (2) Erstan (3) wälbördig man (4) Bengt Olufsson, Peder Raviakan, Michel Wundh (5) Peder Moltile, Marten i Rännusta (6) Räntakarr (7) Buckholms sundh (8) Krämpesunds näs (9) hafs strand saknas (10) Magni (11) och saknas (12) her effter saknas."}, {"df": "4213", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlycken gruth vnndt wesz jck ghudisz vormach stets tho vorenn. Erszamen vnndt wolwysen heren, bysunder leuen naber vnde ghuden frunde, jk vormode my gantz heren Diderick Hagen vnde Henrick Honnynghuzen juwe erlyke wisheide woll vnderwyset hebben, wo sik de zaken jnn dem vorgangen zomer hebben vorfolget unde gesleten worden vor Razeborch; vnde id ysz nu also ouersproken, dat jk myne mercklike vnde vulmechtige sendebot nu ouersende an den heren ertzbisschopp to Rige vnde mester tho Lyfflant, mochten de zaken werden also besloten, dat vrede vnde endracht dar uth irristen mochten; vnde my ok wat gelykes mochte beschen, zege jk gantze gerne, vppe dat my nemant schult solde geuen, dat jk tho vnfrede vnde der lande vorderff geneget were vnde node wolde, dat ennyge blotstortinghe ofte grote moye van mynent wegen solde sik vorheuen. Hir vmme is myne fruntlyke begere, gy, leuen frunde, willenn myt mynen baden jn den zaken dat beste behoen inraden, dat de lande mogen tho rouwe vnde vrede kamen vmme der bozen vnmylden Rusen willen vnde dat de varende kopman ock moge wancken syne berginge to zokende, welket an my nicht sall entbroken so verne my wat gelykes wedderuaret vnde node szege dat groter moye vnde bitterheit dar uth solden entspreken, kennet Got, de juwe erlyke wiszheide mote frolich vnde gsunt bewaren. Screuen vppe Abo ame dage sanctj Seuerini episcopi anno etc. lxxxviij°. Stenn Sture vame Gripszholme, ritter, vorstennder des rykes tho Svedenn. Adress: Denn erszamen, vœrszichtighenn vnndt wolwyszenn mannen herenn borgermeysteren vnndt radtmannen der stadt Reuall, syner byszunder leuen naberen vnde ghuden frundenn."}, {"df": "4214", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Petrus Benedicti, ex vtroque parente nobilis, rector parrochialis ecclesie Tenale Aboensis diocesis, quatenus sibi specialem graciam facientes de parrochiali ecclesia de Layo cum sua annexa Vittis dicte Aboensis diocesis, per obitum quondam magistri Arffundi (!), illius dum uiueret ultimi possessoris, extra Romanam curiam defuncti, vacante, cuius et annexe fructus etc. sex mar. ar. se. co. ex. va. an. non excedunt …. eidem oratori prouidere seu prouiderj mandare ac cum dicto oratore, ut una cum dicta parrochialj ecclesia Tenale, quam possidet, prefatam ecclesiam Layo, si illam presentium vigore assequatur, aut, vna illarum uel illis per eum dimissis, quecunque alia duo curata seu alias inuicem incompatibilia beneficia ecclesiastica, etiam si parrochiales ecclesie uel earum perpetue vicarie aut dignitates, personatus, administrationes uel officia etiam curata et electiua in cathedralibus etiam metropolitanis uel collegiatis ecclesijs et dignitates ipse in eisdem cathedralibus etiam metropolitanis post pontificales maiores seu in collegiatis ecclesiis huiusmodi principalis (= –les) uel talia mixtim fuerint, si sibi alias canonice conferantur aut eligatur, presentetur uel alias assumatur ad illa seu instituatur in eis, recipere et insimul quoaduixerit etiam cum clausula permutandi etc. retinere libere et licite possit et valeat, dispensare misericorditer digneminj de gracia specialj …. Fiat ut petitur. J. Datum Rome apud sanctum Petrum octauo kal. nouembris anno quinto."}, {"df": "4215", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius etc. venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi, Glandatensi ac Strongensi episcopis salutem etc. Nobilitas generis, vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus dilectus filius Petrus Benedicti, rector parrochialis ecclesie de Tenal Aboensis diocesis, apud nos fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt, vt sibi reddamur ad gratiam liberales. Cum itaque, sicut accepimus, parrochialis ecclesia de Layo dicte diocesis, quam quondam Arffundus (!), ipsius ecclesie de Layo vltimus rector, dum viueret [obtinebat], per obitum eiusdem Arffundj, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, vacauerit et vacet ad presens, nos volentes dicto Petro, qui ut asserit, de nobili genere procreatus existit ac dictam ecclesiam de Tenalt jnter cetera obtinet, premissorum meritorum suorum intuitu gratiam facere specialem …. fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos uel alter vestrum per vos uel alium seu alios ecclesiam predictam de Layo, cuius et ecclesie Victis dicte diocesis illi annexe fructus, re. et pro. sex marcharum argenti secundum co. ex. ua. an., vt jdem Petrus etiam asserit, non excedunt, …. cum annexis huiusmodj ac omnibus juribus et pertinentijs suis prefato Petro auctoritate nostra conferre et assignare curetis …. Nos enim cum eodem Petro, vt vna cum dicta ecclesia de Layo, si presentium vigore [assequatur], dictam ecclesiam de Tenala et cum altera earum vnum et absque illas duo alia quecunque curata seu jnuicem jncompatibilia beneficia ecclesiastica, etiam si parrochiales ecclesie uel earum perpetue vicarie aut dignitates, personatus, administrationes uel officia in cathedralibus uel collegiatis et dignitates ipse in cathedralibus etiam metropolitanis post pontificales maiores aut in collegiatis ecclesijs huiusmodj principales seu tales mixtim fuerint et ad dignitates, personatus, administrationes uel officia huiusmodj consueuerint, qui per electionem assumj eisque cura jnmineat animarum, si alias sibj canonice conferantur aut ipse eligetur, presentetur uel alias assumatur ad illa et jnstituatur in eis, recipere et jnsimul quoaduixerit retinere illaque simul uel successiue simpliciter uel ex causa permutationis, quotiens sibi placuerit, dimittere et loco dimissi uel dimissorum aliud uel alia simile uel dissimile aut similia uel dissimilia beneficium seu beneficia ecclesiasticum uel ecclesiastica duo dumtaxat jncompatibilia similiter recipere et jnsimul quoaduixerit, vt prefertur, retinere libere et licite possit …. auctoritate apostolica tenore presentium de specialis dono gratie dispensamus, prouiso quod Tenala et de Layo ecclesie ac alia jncompatibilia beneficia huiusmodj debitis propterea non fraudentur obsequijs et animarum cura in de Tenalt et de Layo ecclesijs ac, si qua [cura] illis jnmineat animarum, alijs jncompatibilibus beneficijs predictis nullatenus negligatur …. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo octuagesimo octauo, kal. nouembris anno quinto. L. L:ta tertio jdus maij anno sexto. Trottus, prothonotarius."}, {"df": "4216", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken gruth myt vormoge allis guden stets tho vorenn. Ersamen vnde wolwysen, leuen naber vnde guden frunde, als juwe leffde my ame latisten schr[e]uen, dat her Johan van Grist were van juwer wegen an den heren konyngh van Dennemarcken gereyset vme sik myt juncker Wilhelm to vordregende, vnde dat erste he wedder queme denne Lasse Peterson, borgermester, vnde Peter Symonson, borger to Abo, mynen undersaten, eyn antwort to benalende; gy weten woll, leuen frunde, sehe myt juncker Willem nicht hebben to donde ok van syner wegen nicht gespraken; will juncker Willem vme syn dell spreken, dar mach he voͤr raden dar bekummern, so sick nicht mede, sunder myn fruntlik begere yss, gy, leuen frunde, vmme guder nabersschopp willen dessen mynen vorscreuen vndersaten willen laten rede volgen ere dell, wes en tokumpt, vppe dat se nene groter vorspildinge deruen dar vppe don, wente se doch alrede schaden genoch der vmme geleden hebben, vnde my des juwe beschreuen antwort to benalende oft se wes edder nicht hebben solen, will ik gerne irkennen tegen juwe leffde, de jk Gode frolik vnde gsunt beuele. Screuen vppe Abo ame auende Symonis vnde Iude anno lxxxviij°. Stenn Sture vam Gripszholme, ritter, vorstennder des rykes tho Swedenn. Adress: Denn ersamen vorsichtigenn vnde wolwysen mannen heren borgermesteren vnde radtmannen der stadt Reuell, synen bysunder leuen naberen vnde guden frundenn."}, {"df": "4217", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4218", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4219", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4220", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Minenn fruntlyken gruth vnndt wesz jk gudes vormach tho vorenn gesanth. Erszamen, vorsichtighenn vnde wolwyszen leuen naber, byszunder ghuden vrunde vnndt ghunre. My is vorgekamen, wo Laurensz Fridach, juwe medeborger, my vor juwen erlyken wiszheiden vnde anderen fromen luden jn juwer stadt betastet heft, sik vorludende, jk eme vele sole schuldich syn etc. Jk hopes tho Gade, wes jk eme sy schuldich gewest, jk dat woll betalet hebbe; he streckede my syne hant van Knuth Poszen wegen ij(c) Rinsche nobelen my tho senden; wo he dat geholden heft, wet he best vnde moste sodane gelt van Knuth Poszen entfangen. Jk hebbe Laurensze Fridage by her Johan van Grist vnde her Diderik Hagen tho jare jm herueste ok nu jn deme vorgangen somer by her Hinrick Honnynghusen vnde her Didrick Hagen tho entbaden ok beuoren vnde na vake geschreuen, he parsonlick solde herkomen efte senden syne vulmechtige an my tho Razeborch ofte Wyborch myt syner rekensschopp. Wes he bewysen konde, jk eme myt rechte schuldich were, wolde jk eme als eyn froͤm man betalen, vnde yss gelyk newerlde by my gewesen; vorfolget he my lyk woll dar en bouen alsz eyn man als he isz, vnde let synen munt tho sere raden. Jsz myne begere, gy, leuen frunde, ene willen myt ernste vnderwysen, vppe dat eyn ander nicht derue entgelden etc. Alsz Laurensz Frydach ok sik let vorluden, he sommyge bussen vnde andere dink to Wyborch gesant hebbe, de he bouͤen redelikett vorset heft jme kope, als enne tho voren geschreuen ysz, he late de noch wedderhalen; heft he denne ennyge schelynghe der rekensschopp haluen, he kome suluest ofte schicke syne vullmechtige noch myt syner rekensschopp to my; kan he wes bewysen jk eme myt rechte schuldich sy wes, will ik ene als eyn from man betalen; heft Laurens Fridach myt Knuth Poszen ennyger rekensschopp haluen wes to donde, dar vmbe mach he sik myt eme vorliken dat beste he kan; jsz nicht jn mynen wege. Hir mede juwe erlike wisheiden jn wolmacht Gode beuelen lange frolik vnde gsunt. Screuen vppe Abo ame auende sanctj Andree apostoli anno lxxxviij°. Sten Sture vam Gripszholme, ritter, vorstender desz rykes tho Sweden. Adress: Denn erszamen vorszichtighenn vnndt wolwysenn mannen heren borgermeysteren vnde radtmannen der stadt Reuall, synen bysunder leuen naberen, guden frunden vnde ghunrenn."}, {"df": "4221", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "I Herrens nampn amen. Iack Erland Anderssonn, wäpnare, bekennes thett medt thette mitt nærwarandes öpne breffwe, att jagh medt mins älskelighe hwstrues Margreta jaa och samtyckia fwlbordar och stadfester thett testamentt, som ärlighe mann Hartick Jopsonn, fordom lagmann j Norffinne lagsagw, Gudh hans siell nådhe, giorde, giffwendis Sandöö godzen, liggiandes j Sagw sochn, wnder Alle Gudz helgone altare j Abå domkyrckio för sijn och sijne föraldrar och alle christne siele j swå måttho, att herligenn herre mesther Magnus Nicolaj, pomprost j Abå, haffwer migh förnogt tije marck rede penninge och än hää (!) skall för:de mester Magnus förnögia tiugu marck hustru Kadrin Blomenowss för then andell jagh skwlde haffwa ärfft j the för:de godzen. Ty affhender jagh migh och minom arffwom for:de andeell och tilegnar then för:de Alle Gudz helgone altare til ewinnerlighe äghe. Till mere wisså och withnesbyrd bedher jagh hedherlighen herre her Morthenn Skäcte, caneck j Abå, at hengia sitth incigle nidher wnder thette breff medt mitth eghn. Schriffuit j Abå anno Dominj mcdlxxxviij, die beati Nicolaj episcopi."}, {"df": "4222", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4223", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Nos Conradus, diuina miseracione episcopus, ac capitulum alme ecclesie Aboensis, considerantes ecclesiam nostram Aboensem debitis obsequiis quamplurimum defraudari et presertim ab hiis, qui eius curam vna nobiscum gerere deberent, quam ob rem vigore et auctoritate presencium vniversos dicte nostre ecclesie canonicos ad personaliter residendum apud cathedram et ibidem iuxta canonica instituta ministrandum seriose citamus, mandantes quatenus tres menses a publicacione presencium apud eandem ecclesiam personaliter resideant et ad residendum comparere, alioquin ex tunc ab omni prebendarum suarum fructu et participacione canonice distribucionis sunt seclusi. Datum Abo anno 1488 nostris sub secretis."}, {"df": "4224", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4225", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4226", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4227", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Mille quadringentis simul octoginta retentis Octeno Cristi pro laude Dei decus isti Hoc opus arte mei impressum Bartholomei Ghotan degentis et in vrbe Lubek residentis."}, {"df": "4228", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "Disse klokke scal to Abou; help Ihesus vnde Maria anno Domino(!) m cccc lxxxviii."}, {"df": "4229", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Eddele vnnde gestrenge here, beszundere gunstige frund vnde gude gonre, so deme de erszamen manne here Laurentz Peterszen vnde Peter Symenszen, borgemester vnde borger der stad Abow, mit sommigen juwenn gestrenicheiden vnnde des rikes rad in Sweden mit des rades der stad Abouw van der eruen wegen zeligen heren Johan van Aschen touͤorsichtigen breuen vor vnns syn irschenen in macht sodaner touorsichtigen breue esschende vnde begerende de xij(c) mark den suluen eruen vorsegelt vnde vorbreuet, de wy ouer mannigen iaren syn ouerbodich gewesen ut to richtende, so wy alsulke touorsichtige breue, so se nu benalet hebben, mochten dirlanget hebben, desz vns, Got betert, nii mochte beschen edder wedderuaren, darouer wy vnde de vnschuldigen kopman vnschulden * dupliken schaden geleden hebben. Aldus hebben wy dusser saken enthaluen vnsen rades sendebaden an den aldirdurchluchtigesten heren koningk to Denemarken geschicket, dar wy vns vormuden dagelix heyme to komende, dar juncker Wilm, dede sick ock vormenet recht to hebbende to den xij(c) mark, is vorschreuen; darumme wy de genante eruen to tokumst vnszen baden hebben verwiset to irfarende wo de dinge tusschen vns vnde juncker Wilm geflegen werden, dat wy myt eyner betalinge leddich vnde losz werden mogen. Wat denne recht is, sal den suluen eruen gutliken wol wedderuaren, welket ene in der tid ock wol willen vormelden. Gode salichliken [etc.]"}, {"df": "4230", "dating_start_year": "1488", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem &c. Eddele vnnde gestrenghe here, biszundere gunstige frund vnnde gude gonre, so vnde alz denne ouermals van der eruen wegen zeligen heren Johan van der Asschen mit juwen gestrenicheiden breuen vor vns syn irschenen vmme to esschende vnnde to entphangende eren andel van sulken gelde, alz denne yn sommighen vordrachten breuen dar ouer vorramet is bestemmet, des wy doch gerne ouer mennigen jaren ouerbodich zyn gewesen ut to richtende, so wy vorsekeringe vor namaninge mochten erholden hebben vnde des vele durch vnse scriffte an den ersamen rad to Lubek, Abow vnde andere mere heren yn Sweden de eruen to vnderwisende al vmme sodan vorsekeringe vns to benalende irfordet hebben, des vns nie beschen mochte; dar ouer wy vnde de kopman nicht cleynen schaden geleden hebben vnnde nu noch mere vnkost vnnde geltspildinge de zake an den aldirdurchlugisten heren koningk to Denekemarken to besendende don mosten, dat ock villichte nicht van noden gewesen were so se tobeuoren irschenen hadden; aldus hadden wy am latisten de suluen baden der eruen vppe tokumst vnses sendebaden verwiset vmme to irfarende wo de saken mit juncker Wilm syn vorfolget vnde weshaluen he vns sulken schaden angewracht hefft nichten esschen se ere andel des geldes des wy noch nicht tor tid en weten, wes en dar aff behort dar vmme hebben wy se noch ens vorwiset vppe vnses baden tokunfft; wes wy denne irfarende werden vnnde recht is sal en vngeweyert gutliken wedderuaren, dar ynne se to vreden syn ock wille vnderrichten juwe gestrenicheiden de wy [etc.]"}, {"df": "4231", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4232", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Henrich Biidhz, laghman j Norfynne lagsagw, gör witerligith, ath then tiidh jagh tingh hiölt met almoghen aff Hwittis sokn j gyldz stwfwon, nærwarande welboren man Erich Ragwaldzson, höwidzman ofwer alt Sathegwndh, Bencth Olafson, hæredz höfdinghe j Kwmo hæredhe, Mattis Philpusson oc j flere godhe manna nærwaru aarom effter Gudz byrdh mcdlxxx och pa thet ix aareth, odensdaghen næst effter sancti Blasij dagh, tha kom for retthe Olaff Diegn och hans skiptis brödher aff Karinemy by oc kærdo til Keyko bona at the ey kundhe faa theris skada, maalsægende sak och synkost i gen aff Keyko bona, som Thomas Olafson thöm til forende til dömpt hafde nw for ij aar och Eric Ragwalzson nw j fiordh samwledis til dömpt haffde for:de Karhynemj boar antighe met sæmio eller swoornom edhe jnnan vj vikur, och framdelis hafde for:de Eric Ragwaldzson stadhfesth her Henrich Clawssons doom, som han hafde nw for xl aar dömpth mellan for:de Karhynemi by ok Keykola boa vm boolstadh raar thöm j mellan, som j hans dombook fandz, och stadfeste Eric Ragwaldzson thet dom breff, som for:de Thomas Olafson wt giffuit hafde vppa theris by raar met sith eygeth breff; hwlkit ærendhe jach skööt till thenne xij boolfasta mæn, som tha j nempdine saatho, Olaff Sarkky, Henrik Sarky, Olaf Mæska, Aruik Harittw, Anders Stegare, Olaff Hærkæ, Larens Junka, Henric Tondwra, Ragwaldh Qwike, Niclis Pæderson j Sambw by, Niclis Olafson j Nania och Jap j Loydma, the ther om granlica rantzsakade, witnadhe och effter sworo och stadfeste for:de her Henricx Clawssons doom och the ij lagmandz breff och the raar, som j the brefwena vpscriffna standha, som for:de Eric Ragwalzson och Thomas Olafson wtgifuit hafde opta nempde Karhynemj boom. Effter swadana skællige withne, tolff manna rantzsakan och eedhe, dömpde jach forscrifne her Henric Clawssons dom oc the ij lagmandz breff oc raar staduge och faste obrwtliga hollas, vidh theris vj marc for myn doom, och framdelis tesse ij nya raar wp ryfwa och ogildha, Pennisten kyfwj oc Ocdenpayw, som Eric Ragwalzson til forende ogilt dömpth hafde. Jtem dömpde jach ffor:de Karhynemi boom theris maalsægiende sak, skada, geldh och syn kost igen aff Keyko boa antigi met sæmio eller swornom eedhe jnnan vj vikur, vidh theris vj marc for myn dom. Till thes mere wisso oc witnisbyrdh bidher jac ærliga mæn Eric Ragwaldzson och Bencth Olafson om theris inciglen met myno eighno incigle at hengia vndher thetta breff, huilkit som scrifuit och gifuit ær aar, dagh oc rwm forscrifnom."}, {"df": "4233", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4234", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vitterligit ware allom, som thetta bref höra eller see, at åhrom efter Gudz bördh 1489, then tidh jagh Michell Bengtsson af ährligh och wällbördigh mans beställningh, herr Steene [Sture], riddare på Grijpzholm, Sweriges rijkes föreståndare, lagmans tingh hult medh allmogen af Hellsinge sochn, i ährligh och wällbördigh mans närwaru Peer Påwalsson, höfwidzman på Wijborgh, i thenne som och flere gode mäns närwärelsse, torsdagen näst för sancht Sigfredz dagh, tå kom ther för rätta Oloff Peersson och hans broder Jöns Peersson och skötte en ängh under 5 lass höö, liggiande uthi Rosse nyttu ängh, undan sigh och sinom arfwom och under Jöran Peersson och hans arfwom till ewärdeligh äga. För förbe:te enges teegh gaf förb:de Jöran 5 [mark](r) Rijske, så at Oloff och Jöns låto sigh wäl åthnöyja. The 12 i nämbden såto, Lars i Klöfskogh, Olof Jönsson, Jöns Bengtsson, Maatz Olofzson, Anders Jönsson, Anders Peersson, Olof Pållsson, Erich Andersson, Olof Peersson, Michell Michellsson, Matz Michellsson och Michell Olofzson, the ransakade, wittnade och effterswore, at förb:de kööp war lagståndit och laghbudit. Ty effter sådanne ransakan dömde iagh för(de kööp och sköttningh stadigt och fast och förbiuder hwariom och enom widh 6 [mark](r) här effter åtaal för min doom. Till yttermehra visso och wittnessbördh trycker iagh mitt insägle på ryggen å thetta breff, som gifwit är åhr och dagh och stadh för nämbdom."}, {"df": "4235", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "S[epulcrum] venerabilis patris domini Conradi, episcopi Aboensis; obiit anno mcdlxxxix, xiii die martii."}, {"df": "4236", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem anno Dominj 1489, xiij die mensis marcij, obiit reuerendus pater dominus Conradus Biidz, qui legauit monasterio Vallisgracie in testamento l florenos Renenses, c marcas, iij par vxa, [½] läst smör oc allan then rogh i Orhynpä war. Jtem aff forscriffne testamente fik clostret xxv marc oc roghen, jtem ij sulthna vxa oc nagra pundh gamel klimpa smör j two tunnor löst kastadh, jtem l Rinske gyllene; oc lxxv marc behylt prepositus Magnus Nicolai."}, {"df": "4237", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff forekomma kan kennis jak Thommas Olaffson, at then tiidh jach lagmanz tingh hiölt met almogæn i Nadhendall, j hiongardhen, nærwarandhe welboren swen Arwidh Ericxson, landz fowgte j Norfynne och hæredzhöfdinghie j Masko hæredhe, aareno effter Gudz byrdh mcdlxxxix, dominica Reminiscere, kom for rettæ Olaff Diegn pa Nadhendals closter vegna, ok kærde til Olaff Kyallaynen (!) om ij stenger jordh liggiendis j Saxila by j Masko sokn, som han hafde weldat sigh til ffran for:da clostredh, huilkit ærendh jach sköth til thenne tolff, som tha j nempdenæ saato, swa som ærw Jöns j Qirwelax, Pedher Jacolan, Olaff Mekula, Mattis Yroysten, Henric Kawkatetolan, Niels Kultaranta, Bencth Soworin, Joan Ymmaysthen, Michel ibidem, Anders Intilæn ok Knwt Mekelæn the ther om rantzsakadhe, witnadho oc effter swæriæ skulo, naar som edzbær worder, at swa j sannindh war som for:de Olaff Diegn kært haffdhe om woldzwerkie til for:de Olaff Kyllaynen om for:da ij stenger jordh. Effter thet at Henric Mwnk hafde gifuith the forrörde jordh met syna vena oc frendher samtykkio oc godwilia vnder for:da Nadhendals closter for sytingh och vphielle sigh til födho och klædhe til æwigha tiidh, ok ther pa hafde konungh Cristiern gifuit sith fræls breff vnder rikesens klæm, och bödz for:de Olaff Kyllaynen wædhia moth nempden, och han ey wædia wilde, thy dömpde jach offtarördhæ jordh Nadhendals clostre the offtanempde ij stenger frijth och wmbewaradh igen aff for:de Olaff Kyllaynen oc aarswexthen met aff aare hvario met sæmio eller swornum edhe jnnan vj vikur ok Olaff Kyllaynen sakan til xl marc fore welde om forrörde jordh. Ok forbiwder jak huariom manne oc meer nempde Olaff her pa at thala, vidh syna vj marc for lagmanz dom. Til thes mere wisso oc witnysbyrdh bider jak welboren swen Aruidh Ericxson at hengia sith jncigle met myno eigno vnder thetta breff, huilkit som giffuit oc scriffwith ær aar, dagh och rwm forscriffnum."}, {"df": "4238", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4239", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4240", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vor allen vnde isliken, de dessen breff seen, horen edder lesen, bekenne jk Knut Posse, houetman vppe Kroneborch, dat ik mechtich vnde mundich hebbe ghemaket de ersamen mans Hans Bomhouwer, borgher to Reuell, vnde Hermen Torn jn to manende vnde vpp to boͤrende van Laurens Fridach, borgher to Reuell, vyffhundert vnde dertich mark Rigesch, de helffte vppe paschen de nw vorgangen vnde vorschenen is, de ander helffte vppe pinxten negest to komende; vnde wan desse vorgheroͤrden Hans vnde Hermen desse viffhundert vnde dertich mark to guder noghe betalet synt, so is vorghescreuen Laurens vor my vnde mynen eruen quyd, ledich vnde loͤs vor alle namaninge vnde tosprake, de van dessen vorghescreuen viffhundert vnde dertich mark mochte komen in tokomenden tiden. Ok so synt desse vorberoͤrde Hans vnde Hermen vulmechtich quitancien vppe de v(c) vnde xxx mark to geuende, wan se van myner weghen de vntfangen hebben. Vortmer, isset sake dat vorgescreuen Laurens wes myt my edder jk myt eme to hope to donde hadden, dat sal stan alle tyd to guder rekensschopp to beyden siden, gude rekensschopp alle weghe vnvorsumet. Jn tuchnisse der warheyt so hebbe ik, vorgescreuen Knut, ghebeden den erwerdigen heren mester Magnus Nicolai, electus Aboensis, dat he syn jnghesegel myt den minen hefft laten drukken witliken vpp spacium desses breues, de ghegeuen vnde screuen is to Abo jnt jar vnses Heren mcd° lxxxix°, des midwekens na sunte Erikx daghe."}, {"df": "4241", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen willighen denst vnd alle wes ik gudes vormach. Leue, ersame her Hynrick Schelewent, also ik juͤ jn dem wynter screff, wue my, arme knechte, weddervaren yss, des ik noch Gode klaghe, dat ik des nenen vmmeganck hebben mochte; wolde ik leuen, ik moste my weren, vnde mydt dem suluen gheruchte myn gudt vt ghepandet yss; so mach ik seyghen, Reuell is my tho allen scaden ghewest, wente hyr bynnen Wyborch kome ik jn gar weynych huser sunder jk fynde jo wat van mynen gude, dat my de deue vp deme kreygher stelen; vnde also de deue segghen, de noch leuen, Godt beterdt, also Harmen van Loueden, Otto Albrecht vnde Langhe Lasse, so quam eyn deeff den auderen tho voruanghe, wente de scipper vnde scyplude hadden eyn last appel ghestolen; de delende se vnder syck. Vnder des quemen de deue vnde stelen dat scypp. Wente ik noch gerne betalen wylle alle, den jck schuldich byn, so byn jck begerende vnde bydde, dat gy juwen vogede beualen wyllen, dat he nemande orloff geuen myn gudt tho vorkopende so langhe also myn wyff dar kumpt. Hyr mede weszet Gode beualen. Ghescreuen vp Wyborch des mydwekens na sunte Ericus jnt jar lxxxix etc. Jacop bussenscutte. Adress: Deme ersamen vnde vorsychtighen heren her Johan Rothert, borgermeyster der stadt Reuall, mydt ganszer ersamheyt."}, {"df": "4242", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4243", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4244", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jungfrusund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4245", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "4246", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4247", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Cum nos hodie ecclesie Aboensi, tunc certo modo pastoris solatio destitute, de persona dilecti filij Magnj electi Aboensis, nobis et fratribus nostris ob suorum exigentiam meritorum accepta, de fratrum eorundem consilio auctoritate apostolica duximus prouidendum, preficiendo eum illi in episcopum et pastorem, nos parrochialem ecclesiam Wermo (!) Aboensis diocesis, cui cura immineat animarum, nec non perpetuam sine cura vicariam ad altare corporis Christi in dicta ecclesia Aboensi situm per prouisionem et prefectionem predictas harum serie uacare decernentes ac uolentes dilecto filio Henrico Meyer, clerico Bremensis diocesis, decretorum doctorj, cubiculario nostro ac familiari continuo commensali, gratiam facere specialem, parrochialem ecclesiam ac uicariam predictas, etiam si de jure patronatus laicorum forent et quarum insimul fructus septem mar. ar. se. co. ex. ua. an non exc. …… motu proprio et ex certa scientia conferimus et assignamus ac sibi prouidemus seu prouideri mandamus de eisdem, necnon juripatronatus, si quod sit, laicorum derogamus, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque et cum clausulis necessarijs et opportunis. Fiat motu proprio J ….. Et cum derogatione jurispatronatus, si quod sit, hac uice tantum; et quod non obstantes ipsius H. habeantur pro expressis; et cum derogatione regule de idiomate loci, ubi dicta parrochialis existit; et quod nomen et cognomen ecclesie ac dicte parrochialis (= uicarie) latius exprimenda; et quod uerus ualor etiam usque ad sex alias mar. exprimi possit quatenus [opus] sit, regula non obstante; et quod littere coniunctim uel diuisim expediri possint. Fiat. J. Datum Rome apud sanctum Petrum pridie nonas julij anno quinto."}, {"df": "4248", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum nuper s. v. de persona Magni Nicolai, prepositi ecclesie Aboensis, eidem ecclesie tunc pastore carenti duxerit prouidendum preficiendo ipsum dominum Magnum illi in episcopum et pastorem, et propterea dicta prepositura, quam tempore prouisionis et prefectionis huiusmodi obtinebat seu adhuc obtinet, per promotionem ipsam ac munus consecrationis eidem domino Magno auctoritate apostolica impendendum in breui uacare speretur, suplicat igitur s. v. deuotus orator vester Laurentius Siriepe (!) clericus Aboensis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de prepositura ecclesie Aboensis, que inibi prima dignitas post pontificalem curata et electiua existit et cuius fructus etc. sex mar. ar. se. co. ex. va. an. non exc. ….. eidem Laurentio oratori prouidere seu prouideri mandare digneminj de gratia specialj. …… Fiat ut petitur. J. …… Datum Rome apud sanctum Petrum nonis julij anno quinto."}, {"df": "4249", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum canonicatus et prebenda sancte Caterine cum annexa Kineta (!) diocesis Aboensis, quos deuotus vester magister Laurentius Surepe nuper obtinebat, per assecutionem preposituram (= –re) ecclesie Aboensis, que in eadem ecclesia principalis dignitas post pontificalem existit, tunc certo modo vacantis, auctoritate apostolica per dictum magistrum Laurentium factam, vacauerint et vace[n]t ad presens, suplicat igitur s. v. deuotus orator vester Johannes Petrj clericus Aboensis, quatenus sibi specialem graciam facientes de dictis canonicatu et prebenda ac annexa, quorum fructus etc. quatuor mar. ar. se. co. ex. ua. an. non ex. ……. eidem Johanni oratori prouidere seu prouideri mandare dignemini de gratia specialj …… Concessum ut petitur jn presentia d. n. pape. A. cardinalis Aleriensis …… Datum Rome apud sanctum Petrum jdibus julij anno quinto."}, {"df": "4250", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Jnnocentius etc. dilecto filio Johanni Petrj canonico Aboensi salutem etc. Vite ac morum …… Dudum siquidem omnes canonicatus, prebendas ceteraque beneficia ecclesiastica quorumcunque per assecutionem pacificam aliorum beneficiorum ecclesiasticorum quorumlibet per nos seu auctoritate nostra collatorum et in antea conferendorum eisdem tunc vacantia et inantea uacatura collationj et dispositionj nostre reseruauimus …… Cum itaque postmodum canonicatus et sancte Catherine nuncupata prebenda ecclesie Aboensis ex eo, quod dilectus filius Laurentius Surepe, illos nuper obtinens, preposituram eiusdem ecclesie, que inibi dignitas maior post pontificalem existit et cum qua iuxta ipsius ecclesie statuta et consuetudines dictj canonicatus et prebenda obtinerj non possunt, tunc certo modo uacantem uigore quarundam aliarum nostras (= nostrarum) litterarum sibj collatam extitit pacifice assecutus, [vacent,] …… canonicatum et prebendam predictos, quorum et ecclesie Rinita (!) Aboensis diocesis, illis canonice annexe, fructus, redditus et prouentus quatuor marcharum argenti secundum co. ex. ua. an., ut asseris, non excedunt …… cum plenitudine iuris canonici ac annexa huiusmodj necnon omnibus juribus et pertinentijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illis etiam prouidemus …… Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo octuagesimo nono, jdus julij anno quinto. Simili modo: Venerabilibus fratribus Glandatensi, Nannetensi episcopis ac dilecto filio officialj Aboensi …… P. xij. x. nonis augusti anno quinto. Altissen."}, {"df": "4251", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Die xvij mensis julij venerabilis vir dominus Mathias Nicolay canonicus Aboensis ut procurator et procuratorio nomine reuerendi patris domini Magni electi ecclesie Aboensis sponte obtulit camere apostolice et sacro collegio reuerendissimorum dominorum cardinalium pro communi seruitio dicte [ecclesie] ratione prouisionis et prefectionis de persona sua, eidem ecclesie per bullas domini Jnnocentij pape viij sub data Rome apud sanctum Petrum pridie nonas julij anno sui pontificatus quinto auctoritate apostolica facte, florenos auri de camera ducentos, ad quos dicta ecclesia taxata reperitur, et quinque minuta seruitia consueta, eorundem autem communis et minutorum seruitiorum medietatem infra sex menses proxime sequentes aliam uero medietatem infra alios sex menses extunc et inmediate etiam proxime sequentes soluere promisit etc:a, submisit se etc:a, renuntiauit etc:a, constituit procuratores etc:a, voluit etc:a et jn forma camere se obligauit; et reuerendus pater dominus Gaspar Blondus, apostolice camere clericus, tulit sententias in scriptis, presentibus in camera apostolica dominis Philippo de Ponte curuo, eiusdem camere notario, et Hemingone Gad, canonico Lingopensi, testibus et etc:a et me Aloisio de Campania, eiusdem camere notario, de premissis rogatis etc:a. Die xviij eiusdem julij bulle dicte ecclesie fuerunt date bancho de Medicis, quia eius societas soluit omnia jura pro dicta ecclesia debita; patet per cedulas depositariorum. I marginalen: Cardinales xiiij."}, {"df": "4252", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Innocentius etc. venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi et episcopo Glandatensi ac dilecto filio officialj Aboensi salutem etc. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus dilectus filius Mathias Nicolaj clericus Aboensis apud nos fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt ut sibj reddamur ad gratiam liberales. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dictj Mathie petitio continebat, quod olim parrochialj ecclesia Loymexkij (!) Aboensis diocesis, quam quondam Olauus Moler ipsius ecclesie rector, dum uiueret, obtinebat, per obitum ejusdem Olauj, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, uacante, bone memorie Conradus episcopus Aboensis ecclesiam predictam, ut premittitur uacantem, prefato Mathie ordinaria auctoritate contulit et prouidit etiam de eadem, ipseque Mathias collationis et prouisionis earundem vigore ecclesiam ipsam extitit assecutus; cum autem, sicut eadem petitio subiungebat, prefatus Mathias dubitet, collationem et prouisionem predictas ex certis causis uiribus non subsistere et, sicut accepimus, dicta ecclesia adhuc ut prefertur uacare noscatur, nos …… discretionj vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus uos uel duo aut unus vestrum per uos uel alium seu alios ecclesiam predictam, cuius fructus, redditus et prouentus duarum marcharum argenti secundum co. ex. ua. an., ut dictus Mathias asserit, non excedunt …… cum omnibus juribus et pertinentijs suis eidem Mathie auctoritate nostra conferre et assignare curetis …… Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo octuagesimo nono, quarto (?) kalendas augusti anno quinto. P. xx. nonis augusti anno quinto. Altissen."}, {"df": "4253", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias parrochiali ecclesia Laymeaky (!) Aboensis diocesis per obitum Alauj (!) Moller extra Romanam curiam defunctj vacante, deuoto oratori vestro Mathie Nicolaj, clerico dicte diocesis, de eadem ecclesia prouisum extitit, possessione subsecuta. Cum autem, pater sancte, dictus orator dubitet, dictam prouisionem ex certis causis animum suum ad hoc mouentibus viribus non subsistere, suplicat s. v. dictus Mathias orator, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicta parrochiali ecclesia, cuius fructus duarum mar. ar. se. co. ex. ua. an. non excedunt …… eidem illi oratori de nouo prouidere seu prouiderj mandare digneminj …… Concessum ut petitur jn presentia d. n. pape. A. cardinalis Aleriensis …… Datum Rome apud sanctum Petrum kalendis augustj anno quinto."}, {"df": "4254", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vor allen vnde jsliken, de dessen breff seen, horen edder lesen, so bekenne ik Knuth Pose, nw tor tyd houetman vppe Kroneborch, myt dessen openen breue, dat ik hebbe mechtich vnde mundich ghemaket vnde to mynen vullenkomenen procuratorem ghesat vnde sette dessen breffwiser vnde beschedenen man Hermen Torn jn to manende vnde vpp to borende vnde to anamende, likerwys off ik suluen jeghenwerdich tor stede were, van Laurens Vridach, borgher to Reuell, vyffhundert vnde dertich mark Rigesch, de he my schuldich bleff nw in deme herueste negest vorleden vmme sunte Mertens tyd, do wy rekensschopp helden to Reuell jn des erwerdigen vnde walgheboren heren mester Magnus Nicolaj, electus to Abo, vnde her Johan Super, borghermester to Reuell, vnde mer guden luden ouer vnde an wesende; vnde wenne vorgeschreuen Laurens Vridach vornoget vnde betalet hefft dessen vorbenomeden Hermen Torn vppe myne weghene desse vyffhundert vnde dertich mark, so is he vnde syne eruen quyd, vry, ledich vnde los vor my vnde vor mynen eruen vor alle namaninge, de in tokomenden tiden scheen mochte vor desse vyff hundert vnde dertich mark. Vortmer so sede desse vorgheschreuen Laurens Vridach, dat he hadde ghedan mynen heren her Steen Stwren dusent mark vppe myne weghene, vmme welke dusent mark wy worden so ouer eens, dat vorgheschreuen Laurens sal suluen jn manen van minem heren de dusent mark. Kan he de dusent mark krigen, so sal he my de dusent mark betalen myt sodaner ware, alse he my ghelouet hefft; vnde isset sake, dat he de dusent mark nicht kan krighen, so sal dat wesen myn schade vnde nicht syn schade, na deme male dat he de dusent mark vt lede vppe myne weghene. Vnde isset sake, dat he welke tosprake edder rekensschopp to my hefft edder ik to eme, dat sal staͤn alle tyd to guder rekensschopp. Des to eyner tuchnisse der warheyt so hebbe ik, vorghescreuen Knuth, ghebeden den vorbenomeden erwerdigen heren mester Magnus, dat he syn jnghesegel hefft drukken laten to eyner witliheyt (!) myt mynen jngheseghele vppe dessen breff, de ghegeuen vnde schreuen is to Abo na Christi, vnses Heren, ghebord mcdlxxxix°, des dinxdages na sunte Oleues dage."}, {"df": "4255", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Magnus Nicolai electus, Sigfridus archediaconus et capitulum alme ecclesie Aboensis vniuersis et singulis dominis ecclesiarum curatis et loca tenentibus eorumdem, per nos vbilibet constitutis, affectuosissimam in Domino salutem et presencium mandatis firmiter obedire, non immemores vos, amicos nobis in Christo carissimos, statutorum synodalium, hoc presertim anno conclusorum, estimamus, in qua inter cetera, matura desuper habita deliberacione, statutum est in antea mendicitatem scolarium, eo saltem modo, quo hactenus habita est, perpetuo abolerj propter multiplicia, que ex ea pullulabant incommoda. Nam vt aliqua de hiis adhuc vestris insinuemus auribus, scolares moderni temporis ob diurnam in mendicitate moram similiter et inordinatam consumpcionem collectorum nimium distracti in litterarum cognicionem penitus exorbitant et vacillant et hinc per consequens ecclesia Dei nimium debilitari videtur prebentibus cecis ceco ducatum. Sed et quante animarum pernicies et pericula in illa contingunt, neminem vestrum latere opinamur, quam indiscrete promulgantur indulgencie, quanta mendacia, quot nephanda fuerint experimenta in fraudem et detrimentum salutis tam ipsorum scolarium quam rudis populi, pseudo sermonem recipientis, quamplurima eciam alia, que et referre nephas est et temporis ac pergameni summam inquirerent copiosam. Sane hiis et huiusmodi inconuenientibus permoti, ne consencientes in eandem dampnacionis sentenciam corruamus, eam decreuimus mendicitatem alio saltem modo, et si non nomine militari alieno vt videlicet quilibet vestrum in sua parrochia discretos debeat ordinare collectores sev questores, qui huiusmodi elemosinam a christifidelibus colligere possint et collectam ad manus vestras seu capellanorum vestrorum fideliter comportare, jnde consequenter ad manus rectoris scolarium per subordinacionem vestram aduenturam. Credimus enim indubie, christifideles eque promptos ad hoc modo eam exponendam fore, dummodo tempore et modo congruis per vos fuerint iniuncti quam si ipsimet scolares ad eam recipiendam in persona mitterentur. Jdcirco petimus et exhortamur, quatenus singuli vestrum huius statuti et harum litterarum decretum et seriem studeant affectuose et beniuole adimplere, publice insuper de ambone vestris denunciantes parochianis, quod si qui apud eos fuerint scolares in malicia obstinati, ipsis nullam debere elemosine partem; ymmo si tales per vos poterint inquirj, ipsos deprehensos per vos uel prepositos contracte vinctos ad Abo remittatis, bona per eos acquisita elemosine adiungendo. Jn hiis Deo, ecclesie et nobis rem vtilem et gratissimam effecturj jn Domino felicissime et longeue valiturj. Ex Abo xviij die augusti anno 1489, nostris sub sigillis."}, {"df": "4256", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4257", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Vii Magnus Nielson electus, Sigfridh erchiediegn och mene capitulum i Abo helsom idher oss elskelige klæricker, kirkeoherrer och menighe almoghe, Abo biscopsdömes innebyggare, kerlige j altzmektigh Gudh, kungörendis ider allom och huariom, ath epter een gran rantzsakan och offuerwägningh haffuom wij afflagt och forbudith til ewigh tiid j swa motto thet her til waret haffuer then diengne handeln (?) och tigningh, the när idher haffua brwkat, fore mongha stora och merkelige saaker skuld, i thy at diengnarne met theris longo lantzresor forswme theris lärdom och bliffue olärdhe men, aff huilko the hielge kirkie mwkit forwanskes. Och som wii forwist wethom, brwka the margaledis flärdh när idher, bade ath the lyse och predike fore enfallige menniskor osanne och oskälighe afflat och mykin annan oloffliga tingh öffue och idke, ther j meth them bliffuen illæ forswikne och komme j storan siäll wodha och vij teslikes thet tilstädiendis. Thi bidhiom och biwdom wij ider, wore älskelige cläricker, ath hwar idher j sin sokn skicken ther beskedelige men til at vpbära then same almose aff Gudz wener, huadh the wane äre wilige giffua, och i framdelis then til Abo skicken ath skiptis och delas j millan diengnarne epter theris forscullan. Och bidhiom wij kärlige idher oss älskelige almoghe, ati for Gudz och idhers siäle gagn skuld wilien alle wililege och kärlige vtgiffua them, som kirkeherrer til thet skicka, fortiänendis och forskullandis swadane afflat til then diengne almoss giffuit är c dagha aff en cardinall och xl dagha aff een biscop. Jder her met Gudi befalandis. Scriffuit och giffuit j Abo jn octaua assumpcionis anno Domini mcdlxxxix, vndher wort capituli incigle."}, {"df": "4258", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4259", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Kennoms wy uuerdige brøder i Rawma clostre, met thesso nærwarandis waro opno breffue, thet wy haffwom aff hedherligom renliffwis fædher j Nadendals clostre en tompt och ena bodh ther vpa sama tompthen till lanz swa lenge them tekkis och wy kunnom theris godwilia ther ath niwtha. Til thes wisso och bætre forwariningh trykkom wy worth conuentz och gardengsens insigle vnder thetta breff, datis loco …… anno Domini 1489, die beati Egidij abbatis."}, {"df": "4260", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4261", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4262", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdlxxxjx°, vpo die sancte crucis, tho war giorth eth bythe j mellan Arwedh Anderson ok hans syskian flere, som Jösse Olefson dömpde aa myns herres veghna. Thå giorde the eth bythe syna j millan j thenne dande manne närwarilse, först Anders Torsson, fogde, Erich Botheson häridzhöffdinge ther sama stadz, Nicles j Pöhæpoth, Benth Eskilson, Peder Kroch, Oleff skræddare, Henric j Thejssala, Anders Birgilson, Erich j Biwrebøle, Hanus Degn och j flere godhe manna nærwarilse medt såå skel, at Arwedh Andersson skall bliffua wedh halffth Stensböle, jtem Liwngi oc Oleff Olefson wedt annat halfft, jtem Hans Broderson wedt Wæckoski oc Hinzaby, item hustrv Ingiborgh vedh Torsby, item Ragnil vedh Karleby; och badh for:de Arwedh Anderson at han skulde faa bliffua vedh alt Stensböle met sådana skæl, thet Liwngi ok Oleff Olefson skulde bliffua vedh Nynæs met samma tillægna som Arwedh fich heth j syth fædhenne met allan tredhiwngen j enger oc j wtmarker och j fiske watn vtoff Stensböle. Jtem goffuo for:de ærwingia Arwedh Andersson alla lösöra till, som j gorden vore, bode dödt oc qwicth, ok then iordhen han (han) borth pantsat j Borghe soken, met sadana for ordh, att bythet skulde staa staducth ok fast. Om sa är, att for:de Arwedh Anderson will oss noghot hinder göra eller hindra latha, thå skall han wth giffua vore lösöra som swmman löper vpa iiij(c) mark. Och forbiuder for:de Anders Torsson nogen man at bryta for:de bythet, vidh xl mark. Til mere visso ok vitnesbördh bidiom wj welborne men mester Jöns, kirkio herre j Borgo, och Erich Botheson, hæridzhöffdinge ther samma stadz, at the trycka theris jnsigle ffor thetta breff."}, {"df": "4263", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor jw ersamen manhaftige wolwisen heren borgemeistere, richte vnde rath der stadh Danske wy borgemeistere, richte vnde rath der stadh Abow groten jw fruntliken vnd don jw witlik, dat vor wns heft gewesen jn wnsen rathuse schipper Andrewes Bals mit sine kopp ludhe, alz mit em qwemen jm harweste van Danske vnde hir tho Abow, alse is jnt erste schipper Kradhe, Olaff Schalm, Marten Lawerensson, Petir Matson vnde Bent Matson, Hans Swrepee, wnse mede borgir, Olaff Kopane, Olaff Andersson, Petir Spinke, vnd hebben wns laten vor stan wo dat se kofte jm harweste van juwem medhe borgir gheheten Marten Hersebergh ix last roggen; de betalden se em alse fort by syner taffelen er se den roggen entfingen vnd geuen em ok ith dregir lon vnd matten lon alz vp de ix last roggen sik lep; vnd dusse vorgeschreuene schipper vnd kopp ludhe sedhen vor wns, dat jener van en dar by was, do de rogge wart gemeten. Dar na alse de rogge jnt schipp was gekamen vnde de schipper was aller dinghe redhe vnde ledhe vor den bom, dar na qwam de vor geschreuen Marten, jowe mede borgir, de den roggen hadde vorkoft, vnd drouwede se so, dat he wolde ith schipp bosetten, vnde sede to dem schipperen vnde sine kopp ludhe, dat he hadde x last roggen jnt schipp laten (lathen) dreghen vnd de teiendhe lasst mosten se em betalen vor xij [mark] alse ok hadden betalt de ix last to twelff [mark] de last, vnd nw brekit deme schipperen vnde kopp luden jn de x last rogghe i[½] last, vor welke [½] last, dat de schipper vnde sine kopp ludhe dar nicht wpp saken, dhe nemen se wp eren schaden, sunder de ene last, de se na malis mosten betalen, dar saken se wpp leuen heren borgemeistere, richte vnd rath. Wor vmme bidde wy juwer ersamheit fruntliken, dat gy also wol don vmme wnser fruntliker bede willen vnde helpen dussen breffwisare, vor geschreuen schippere vnde sine kop ludhe, de de x last roggen kofte, so dat se de ene last roggen mogen krigen van dem vor geschreuen Marten, juwe medeborgir, wente wy willent wedder tegen jw vor denen wor wy konen vnd mogen tom besten. Jtem so is hir ok en van wnsen borgir, geheten Mwris Michel; de kofte ok van Merten Herssebergh v last roggen, de kwemen jnt sulwighe schipp, vnd he kregh sine v last fvl wth dem scheppe, men den anderen brekit so fele alz alse for geschreuen steit. Tho dessis breffwis mere wisse vnde betir tuchnisse drukke wy wnses stadhes jngesegil bonedden dussen breff, de gegefen vnde geschreuen is to Abow jn des helligen crutzis dage jnt jar lxxxix."}, {"df": "4264", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4265", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4266", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle dandemæn thetta breff see, höra eller læsa bekennes jach Jons Olufson aff Viala och nw borgare i Stokholm met mynne hustw Aliza godwilia och samtykkio mik hafua laglica vplyst væl j siæx aar waara jordh, som ær v alna kringom byen j Viala by pa Lontöö och vpbudit varom næstom frendom, och jemwel lagh jak thær j byen j aar j iij manadha pa storan kostnat och bödh alwarliga for:de jordh Mattis oc Peder j Hafuas j theris eighen gardh daghen næst effter varfrvdagh natiuitatis j efterscrifna bolfasta dandemanna nærwaru, som ære Jöns Qirwelax, Peder Jacola, Oluff Cultaranta, Oluff Sorfwa, Sigfridh j Karfwitti ok Magnus Japsson, ok the ey vilde lösa eller köpa; thy medhen skipparen Anders Olufson vilde ey lengre bidha epter mik ok jach ey vilde længre blifwa fran mith heman ok mynne hustrv, unte jak och vpleth j for:de dandemanna nærwaru sama jordh hederligom oc renliffwes personis systrom och brödrom j Nadhendall och æn nw vnnar och ginstan vplaater och wart köp stadfester met thetta mith opith breff, swa at jak bekennes mik hafwa vpburit aff for:dom systrom och brödrom xv marc swenska j godhom tinghom och laglicom werdhörom och redhom peningom til godha och fulla nöghiæ, swa ath mik alzingis (!) at nögher; hwar fore affhendher jak ok myn hustrv for:de jordh oss och warom arffwom och til eignom thet for:dom systrom och brödrom til ewerdeliga ægho met hus, aker, ængh, skogh, fæmark, fiske vatn ok alt annat, huat helzt thet kan vara, som thy godzeno aff aldher tilligat hafuer, nw tilligger eller retteliga tilliggia bör, alzingo vndan takno. Ok waare thet swa, som Gudh forbiwde, at for:de godz eller nagat aff thy fraginghe met nagan ræth for:dom systrom och brödhrom, tha beplictom wy oss oc wara arfwa vidherlæggia thöm swa mykin jordh igen och j swa godho læghe eller och theris peninga ighen til fulla at nöghian och allan skadha vpretta, the kunde ther aff faa, jnnan siex vikur, vidh waara cristelighen tro och sannindh, ok gifuom hæretzhöfdingenom j Masko hærede fulla makt a waara vegna fast fara och stadught döma thetta wart köp epter landzlaghen. Til mera visso och högre forwarningh bidher jach, Jöns Olufson, ærlighen man Clemeth Benctzson, radhman, och myn hustrv bidher ærlighen man Mattis Hermansson, radhman i Stokholm, och ther til bidhiom wy badhen hedherlighen herre her Peder Laurensson, kirkie herre j Hamarlandh j Alandh, myn gode ven, som tha nær war stadder hem til Clemet Benctson, om theris jnciglen at hengia vnder thetta breff, som gifuit ær j Stokholm daghen næsth epter sancti Ieronymj dagh arom epter Gudz byrdh tusande fyre hundrada otto thigi pa thet nyandhe aareth."}, {"df": "4267", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4268", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno Dominj mcdlxxx nono], lögerdagen nest fore Symonis et Jude, satho i radzstuen for retta war herre och höuetzman her Sten Sture, Nielz Sture, Ake Jensson, Hans Akesson, Niels Ericsson, Ywer Gren, Niclis Fadersson, Benct Cristiernsson, riddara, Niels Clauusson, Erick Karlsson, Eric Trolle, Benct Fadersson, Cristiern Johansson, Peder Erichsson, wepnara, met borgamestara och radh samestädes. Kom tha for retthen hederligh man her Ragwal, kirkioprest i Poyo, ok Didrick Hansson, borgara i Aabo, pa then ena, ok hederligh quinna hustrv Agnes pa then andra sidan, som war Jaap Baggans hustrv, borgar i Aboo, huilke sigh tha gaffuo (sigh) i retten pa bade sider om eth arff, som fallit war epter hederligh herra her Pedar Finckenbergh, Gud hans siel nade, som och bodde i Abo. Tha kerde hustrv Agnes att hon war retther arffuinge epter honom ok for:de her Ragwal i Poya, och Diderick pa synne hustrv moders wegna haffde henne arffuit fratrenckt. Tha suarade fornempde her Ragwal och Diderick, ath the ware her Pedher Finkenbergh skylde vppa hans moderne ok hustrv Agnes sagde sigh wara skylda honom pa hans fäderne swa ner ath hon waar her Pers Finkenbergx faders systhers dotter och for:de her Ragwaldh war her Peders moders faders syster dotterson; huilkitt ärende the her i retten granneliga rantzakade epter lagen, och haffde for:de hustrw Agnes eth besworeth breff aff borgamestarana och raadit i Danszicke, ludande at fore thöm i theres sittiende reth war ther giord then helge andes eedh paa at hustrv Agnes war her Peder Finkenbergh swa ner skyldh som forescreffuit staar, huilket the gode herrer lade beggis theris ääth pa bade syder epter hon war presten swa ner skyldh, som dödh bleff, ath hon war hans fader sösther dotter ok her Ragwal war for:de her Peder Finkenbergx moderfader systher dotter son, ok som staar i lagen i erffde balkin, ath dele thwa om arff, anner pa federne och annor pa möderne jemskylda then döda, thagi aff federne thwa lutj ok aff möderne tridiungh; är eth ther nermer, tha thagi alt arffuit ok giffui jntet i then andra slechten. Thy dömpde alle samquemliga optanempda hustrv Agnes alt for:da her Peders Finkenbergx arff til, bade löst och fast, bade vtan by och jnnan, ok hwadh for:de her Ragwaldh eller Diderick haffua jnlöst aff for:da her Pers panta eller annadh aff hans rörliga peninga eller orörliga j lösa eller j fasto, thet skulo the antworda for:da hustrw Agnes igen, wiidh theris xl march, ok forbödz thöm ok allom androm, hwo the he[l]st ere epter thene dach forhindra eller quelie for:de hustrv Agness j thetta for:da arff, wiidh theris xl march fore konungx domen."}, {"df": "4269", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken grudt vnde wes yck gudes [vormach] juwen erszamheyden vnde vorsichtigheden alle tydt stedes tho voren. Erszamen vnde andechtigen, bosundergen guden frunde, yck dancke jw alle tydt vor de grote ere, woldath vnde vordernisze, gy my bowiszeden amme latesten, do yck by jw was. Wes yck alle tydt jegen jw erbarheyden gutliken yrkennen kan, do yck alle thydt gerne na mynen vormoge etc. So denne juwer allen ersszamheyden wol wyttlick ys vnde mennigen vramen manne, beyde gestlick vnde wertlick, den groten schaden, szmaheyth, hoen vnde bolastinge, den my geschen ys negest vorgangen in der vasten eyn jar vorleden ys vnvorschulles van dem hoghwerdigen heren heren Johan Vrighdagh, mester tho Lifflande, vnde siner werdigen gebedegers, nemeliken in juwer stadt Reual, vnde yck my doch alle tydt hebbe ghutliken, themeliken yn den szaken gehath hebbe vnde rederliker wisze myt rechte tho vorvorderen, uppe dat yck vngerne wolle offte sege, dat jennige twyst, hyndernisze offte schaden dar aff kamen mochte, vormyddelst mochte my andersz recht vnde lick vor vnlick wedder varen. Yck hebbe my doch alle tydt tho rechte ghebaden vor heren vnde vorsten, rederen vnde steden vnde bosundergen tho Rasszeborgh in jegenwordigheyt mynes gnedigen heren, heren Sten Sturszon, her Diryck Hagen, her Hynryck Honnickhuszen, so dat my dar laueden de erwerdighe here Johan Stal, vaget tho Wesszenbarge, de erbaren manne Hansz Maydal vnde Kersten Toddewyn, ffulmechtig[e] sendebaden des mesters vorbenomet, so dat se my dar laueden, yck scholle tho Ryge kamen, dar scholle (dar scholle) my lick vnden (!) wandel wedder varen van der szake haluen vor bonomet, dar upp my eyn geleyde ghegeuen wort; vnde thoch tho Ryge vnde szande myne breue an den mester, yck des doch neyn antwert kregh. Dar vmme, leuen heren vnde guden ffrunde vnde gunstige naburen, bidde vnde bogere yck noch juwer aller wolwysen vorsichtigheden, dat zy wol willen doen vmme mynes vordinstes willen vnde vorscriuen dussze myne werue vnde clachte an den yrgenanten heren mester van myner wegen by eynen wissen baden vnde bonalen my des sunder sumen eyn scrifftlick antwort van em hyr weder tho Wyborgh; vnde wes de baden kosten aff vnde an, wyl yck gutliken wolbotalen. Yck wolle hebben myn egen both by jw ghehat hebben, szo durste yck dat vngeleydet nich doen; here vnder juwe wolwisze vorsichtighede sick wol weten dar ynne tho hebben, des yck juwe leue Gade almechtigh bouele szamptliken. Ghescreuen tho Wyborgh amme auende Elizabet amme lxxxix(ten) jar sub sigillo etc. Har[t]wygh Wynholt Adress: Denn ersszamen vorsightigen vnde wolwysen heren borgermeysteren vnde ratmannen, allen inwoner der stadt Reual vnde gemeynen Swarten houeden, sinen guden vrunden, samptliken vnde bosunderen myt ganczer erszamheyt."}, {"df": "4270", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno Dominj mcdlxxx nono], mandagen nest epter Clementis, stode fore sittiende retten Pawal Laurensson, erchiebiscop Jacobz i Vpsala kock, Oleff Laurensson, byggiandes man wiid for:ne Vpsala, Heming Laurensson, boendes man i Finlandh, alle Hemming Olssons systerbarn ok hans nesta arffua met hans epffterleffuende broder, ok kendes j fogoten Erick Thuressons ok radzsens nerwaran, at the aldelis wel fornögde ware effter theris wilie om alt thet arff, som them tilfööldh epter theris moderbroder Hemming Olsson, Gud hans siel nade, bade fore löst och fast; stodo ock the for:ne arffuinga ok kendis sig fullelica vpboret haffua lxxx mark pa tw theris söszkens wegna, en pilt ok en piga i Finlandh, huilke swma theris deel the sade sigh haffua jnsat til Ol[e]ff Japsson östan mwr her i byn, ok for:ne Oleff Japsson tha fore rettin kendes sigh til troer handt haffue annamet til godo. Suman til hopa, som lop pa alle the v sösskone deler vaar ij(c) march Stockholmske, ffor huilken summa ij(c) march the tha for retten hustrv Margareta, Heming Olssons epterleua hustrv, quite och fry gaffua for all theris arffdel, bodhe fore vpbördh ok utgifft j lösta ok fasto jnnan stad ok vtan, hwar thet helstz är eller finnas kan, vppa huilken vplatningh for:ne hustrv Margit sin fritzskilling vplade som lag wisa. Thy mag och schal för:na hustrv Margit haffue, niwtha, brwcha ok beholle met sina arffuinga for:de arff vklandrat til eweg tiidh fore alla födda ok ofödda aklagan."}, {"df": "4271", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4272", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini millesimo quadringentesimo octuagesimo nono kom hustru Margareta vp i radzstuen medh velbördigh man Erick Rawalsson, huilken som fulmechtogher war vppa war herre och höffuitzmans vegne her Sten Stures medh hans breff at til thale forscrifne hustru Margit vppa eth arff, som fallet är epter hennis dandeman Hemmingh Olsson, Gud hans siel nade, huilkit arff forscrifne war höffuitzman køpth hade aff hans efftebliffuende bröder Oleff Øyän och Hinrik Øyän, bolfaste men i Kyrw sochn, huilket arff hon Erick Ragualsson pa war höffuitzmans wegna fornögth hade, som thenne efftescreffne quittancia vtluder ordh fran ordh, primo: Jak Sten Sture i Gripsholm, ridder, Sweriges rikes forstander, gør alle vitterligt medh thette mit apit breff, thet jach haffuer redelige annamet och vpborit aff hederlige quinne hustru Margareta, Hemmingk Olssons epteleua hustru, borger i Stocholm, Gudh hans siel nade, vij(c) marcker Stockholmske rede peninge i gode bethaling fore eth arff, som fiöl epter fornempde Hemming Olsson vppa bade hans brödra deela, som äre Oleff Øyän och Hinrik Øyän, bolfaste män i Kyre sochn i Findlandh, huilke som vare vppa Stocholms radzstue ok affhende thøm bade och alle andre fornempde Hemmingh Olssons arffuinga ther kunne eller vele her effter vppa thala, besynnerlige then deel, som thöm och flere arffua i Findlandh boo ok äre, i löst och i fast, hwar thet helst finnes her i riket; ok bekende the sich ther fore haffua vpborit redeliga vppa myna wegna aff velbördich man Erick Rawalsson vj(c) (= vij(c)?) marcker suenske til gode nögie ok bethalingh, swa at thöm fulwel ath nögde, ock effter tet fornempda hustrw Margareta, fornempde Hemmingh Olssons effteleffue, haffuer mik nw fornögdt the vij(c) marcker, som vppa theris deel fiöl i löst och i fast, som war sämia war etc., tha giffuer jach henne och alla hennes arffua och efftekomande medh thette mith apne breff aldelis quitt, frie, lyduch och löse fore alt ytermera tiltal, kraff eller namaningh om forscrifne vij(c) marcker aff mick, myna arffua och efftekomara nagan tijdh effter thenne dach; ok bedher jach borgamestara och radit i Stocholm ath the wilie tette forscrifne køp scriffue latha vti theris stadtz tenckiebock thil vittnisbørdh ath swa ther om sich forlupit är, om nagan her epter ytermera ther pa thalir. Tet (= Til) tess ytermera wisse och betre forwaringh lather jak witterlige hengie mith incigle nedan fore tetta breff, som scriffuit är pa Stockholm aar epter Gudz bordh mcdlxxxix, sancta Barbara dach."}, {"df": "4273", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4274", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem anno Dominj 148–obiit dominus Nicolaus de Thowesala. Pie memorie."}, {"df": "4275", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4276", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4277", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4278", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Elssebo Monson i Åbo bekienner och kungjör, thet honom tilkiännagifwit war, at hans syster i Steensböle hade såldt olagliga sitt godz, for:de Stensböle, en will främmande man, sig owitterligt, hetandes Bengt skräddare, fougte i Borgo lähn; hwarföre han gjort brefwijsare, wälboren swen Joachim Fleming, sin käre frände, fullmyndig och mächtig på sine wägnar at tala uppå för:de godz och til rygga kalla thet olaga kiöp mot lagen och lösat till sig af Bengt skräddare för sådane penninge, som han theruppå gifwet hafde likwist som han ther sjelf persohnligen tilstädes wore; derfore beder han alle gode män, som for lagh och rätt sittia, at the för Gudz skuld och for rättwijsan låte honom wederfaris so myket, som rätt är och lagen uthwijsar."}, {"df": "4279", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4280", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thøm thetta breff hender forekoma kennes och kungør jak Erich Jopson, kirkiepresther j Kyrobomynne, ath jak met god wilie ok berodne modh haffuer wplatit och solth och met thetta myth nærwarendis øpne breff wplather hedherligen herre her Magnus Laurentij, canik j Abo, mith godz ok gordh j Melkyla, liggiandis i Janakala soken, met alle thesse godzes omægor j wothe ok torro, engo wndhantagendis, som ty godze aff aldher tilhørth haffuer eller met ræth kan finnes tilhøra, och ij qwærne met qwærne stadh och alt ty thet tilhører liggiendis j Tærvekoski ther sama stadz, ffor trij hwndradhe marc swenske, hwilke peninga jak bekennis mich haffwe wpbwrit j god atnøgia j gwl ok gamble swenske ortuger, swa met skel ath om myn broder eller skylie wener welige, tha mage the thet otherløsa for tolkit mynth innen aar ok dagh. Gøre the thet icke, tha affhender jak for:de godz ok qwærnæ myk ok allom mynom erffwingom ok tilegnar then for:de her Magnus ok hans erffuingæ til ewighe tijdh, och [skedde thet] swa, [som] Gwdh forbiwdhe, ath forscriffwith godz eller qwærnæ hende for:de her Magnus met noghen rætgangh j fraa gaa, tha beplicther jach mich ok myne erffwingæ wider leggia honum eller hans erffwingæ swa goth godz j swa god lægligheeth ok allan then skadha han ther aff fangandis wordher wprese wijd mijn crisne troo, sanningh ok æro. Til hwilkis breff mere wisso och bæthre bewarningh bider jach werdwgh fader Magnes Nielsson, electus confirmatus j Abo, Johan Kyle, fowgte pa Abo och Clawes Henrixson, lagman j Syderfinne lagsagw, at the hengia theris incigle wpunder thetta breff met mith egit, hwilkit giffwit ok scriffwit ær j Abo arum epter Gudz byrdh mcdlxxxxº pa monedagh nest epter quindelmesso."}, {"df": "4281", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4282", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4283", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff höra eller see kennomps och kungörum wy epterscrifne Ridkil Olsson och Morthen Jwansson, wæpnere, at wy met godan wilia och beradne modhe met wore hustrues och veners jaa, samtykkio och fulbordhan hafwa giorth en æwige sæmye och fulkomplighen endhe met erlighe och welbördigh quinna ffrw Lucia Olaffsdotter, her Henric Clawssons, riddere, fordhom lagman j Norfynne lagsaghw, aterlefwa om all then ræth och til tall wy til henne hadom om lösth och fasth epter wore foreldre och samalundh om alt thet arff, som wy och wore erfwingie epter henne ærfwa skuldom, om Gudh sparde oss eller wore erfuingia j liffwe epter hennes dagha, allaledis som her epter scrifuat star, swa at wy kennomps oss hafwa vpburit vppa sama sæmye Gummenæs och Annekær godz liggiendis j Poyo sokn ffor i[½](c) marc swenska och ther til i[½](c) marc swenska redhe peninga til gode bittalning epter wor eighen wylia, swa thet oss allaledis wel aatnögher. Och ther amoth hafwm wy vplatith henne och widhersakth allan then ræth och til tall wy hafdom til henne badhe om lösth och fasth, som hon j wærie hafwer, och samalundh vedersæyom nw met thetta wort öpne breff all then ræth wy och wore erfuingie epter hennes dödh kunne ther til hafwa, swa at hon maa friligha gifwa, skipta och sælia epter syn eighin wilia all syn faste godz och lösore hwart henne sielff teckis. Thy affhendom wy oss och wore erfuingia all then ræth och arfue luth, wy nw j hennes liifs thyma eller epter hennes dagha hafwm eller kunnom faa, och til eghnom them henne eller the rwm och personer, hon them gifwandhe, skiptande eller sæliande worder, til ewerdelige ægho. Och æn togh hennes godz ære laglica vpbudhne och hafua lagstandhit, togh om thet görs en nw behoff at the skulu lagbiwdas, tho gifwom wy wore macth, hwem for:de frv Lucie til sæyande worder, at lagbiwda, sköthe och skæla for:de godz och arfdela vnder henne eller hwem henne teckis them framdelis at vnna, sælia eller vplatha. Skedde thet och, som Gud forbiwde, at nogath aff hennes godz fronginghe henne eller them, hon the gifwande, vnnende, sæliænde eller vplatande wordher, tha beplicthom wy oss oc wore ærfuingie at vederlæggia henne eller them, optanempdh frw Lucia for:de godz vnnende worder, swa god godz igen met liike myghen rentha och pa swa godh læglighet jnnan vj vikur ther næst epter komandis och at vprettha henne allan then skada hon eller the ther aff kunne faa, widh wore ære, sanningh och gode crisnæ troo. Til mere wisso och stadugare forwarilse bidhiom wy werdoghan fadher j Gudh biskop Magnus, biscop j Abo, om hans nadz secret och hederlighen herra mester Laurens Surepæ, domprowasth j Abo, ærliga och welborna mæn Clawss Henricson och Henric Bijdz, laghmæn, och ærliga mæn her borghmestara oc radhit j Abo om stadzins jncigle viterliga at hengia met begges wara jnciglen vnder thetta breff, som giffuit och scrifuit ær j Nadhendal arom epter Gudz byrdh tusandh fyrehundradh och nyothio, pa fastagangx sonnedagh."}, {"df": "4284", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4285", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaipis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thäm thetta breff förekomma kan kännes iak Arwidh Erichsson åå vapn medh thetta mitt närwarandess öpna breff mik hafua vndt min systersson Arwid Jwansson för 200 xx mark j peninga arff medh mik, än tog åt min syster Johanna, hanss moder, förbröt sitt arff fäderne och möderne, som lagen vttrycker, ok fader ok moder förlåt icke henne sina sak; ty haffuer iak för gönst ok godwillia antwardat före:da Arwidh, min systersson, för dhe före:da 200 mark ok xx Lammis gårdh för halfft annat hundra mark ok 70 mark j Nygårdh ok j then ängen, som iak hafuer aff Anderss Gregersson, liggiandess j Yriewänio. Ok wore thet swå sake, at thet wore oss afflöst, tå beplichtar iak mik at giffua min oftanämpda systersson 200 mark ok 20, med swå skiäll, at wore min systersson förstäkt före än Jwan Vdzson, tå skall förenämda Jwan Vdzson niuta ok bruk[a] the offtanämdha 200 ok 20 marker godz ok ägadeela så länge han leffuer, swåsom Jwan Odzsonss breff yterliga vtwijsar ok vttrycker. Till thess breffz ytermere wisso ok bättre förvaring beder iak erlige ok wälborne männ Joachim Flämming, häredzhöffdinge j Wämo häradhe, Laurens Jönsson ok Tomas Oloffson, wäpnare, att hängia theras insigle med mino egno vnder thetta breff, hvilket som giffuit ok skriffuit är j Kaypissby j Wämo sokn åhrom epter Gudz byrdh mcdxc, löger dagen näst före dominicam Lætare."}, {"df": "4286", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kemi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the godhe, wärdoghe herrer thetta breff hender före ath koma bekennes wij fatighe män met thetta warth opne breff, som bygge och bo i Kim, Ja och Lyminghe, ok klagom wij för Gudh ok idher thet stora mordh ok skadha ok fördärff, som oss the Rysser giorth hafua nu i lxxx aar ok än nw arlighe göre i feligh dagh ok frijdh. Then tijdh wij fatighe män faam bwdh ok breff fran Wiborg ath i, godhe herrer, hafua giorth fridh met töm, tha kome Rysser hem til oss met theras köpslaghan ok fara by fra by ok se ok skodhe ok bespeje landzsens läghlighet, ok tha wij fatigha män menä ath wij fridh hafue, tha fa wij aldrastörsthe skadha aff thöm. Nw för nagra förlidhne aar, tha ware thesse godhe herrar vthsändhe aff Finlandh ok til Nougardh, som war her Henrik Clawesson ok her Olaff Tawasth ok flere godhe män met töm. Tha bebundhe the ok giordhe thär en sworen fridh, hwilken som skulle sta i ix aar. Ok the sändhe oss fatighe män budh ath swodana sworin fridh giord war. Thär war äkke fwl ij aar imellen, tha koma Rysser til oss ok mördhe ok sloghe ok brändhe tesse fornämdhe iij sokner. Thän skadha wij tha finghom, badhe pa the helge kirkior ok pa ware fatighe föräldhre, thär barme sik Gudh i himmerik ower; ok klagom wij thet för Gudh ok idher. Nw nagre aar thär äpter ware wi fatighe män vpfarna i Lapmarken; tha komo Rysser thär til oss ok sworo pa thet helge kors ok sagdhe at fridh war giorth i vij aar, ok beplichtadhe the sik thän fridh ath halla vthan all falskheet. Thär war äkke länghre imällan mere än i tre nätther thär äffther, tha slagho the pa oss. Thär woro opa Lappmarkene lxxx besthe böndher i Kimi sokn war, ok theres rener ok alth theres godz thogo the borth. Sidhen droghe the Rysser nidher til Kim ok Jaa ok brände ok slogho ihäll män, barn ok kwinnor ok alth thet the öwer komo. Ok nw för nagher förlidhen aar finghe wij bwdh aff her Erik Axelsson, Gudh hans siäl nadhe, ath fridh war sworidh ok giorth i fem aar. Rysser komo til oss met theres köpslaghan ok sagdhe, ath swadana frijdh giorth war, ok foro the by fra by ok föddhe sik när oss allan wintheren. Om midhfastha tijd fore the vpp fran oss ok lowadhe ok sworo the, ath thän frijdh skuldhe standha, ok badho oss ath fara vpp i Gäddeträskith. Tha komo the om Palma sundagh näst ther äffther, tha wij oss minsth toghom til wara för töm. Tha brändhe the ok slogo, mördhe ok pijnthe, ok wara kwinnor ok ware fatighe barn ok the män, som tha vntkomo, tha thogo the ware kwinnor ok barn ok fördhe töm met sik til Ryssalandh, hwilka wij fatighe män hafua lösth ok än skule lösa töm igen för stora summa penningha. Ok theres kwinnor ok barn, som äkke hafua makth til ath lösa töm igän för theres fatighdom skuldh, skule thär ware ok bliwe, släpa ok träla för töm. Thet store mordh ok sware pijne, som the oss fatighe kristna folk giorth hawa, klagom wij för Gudh i himmerik ok idher. Manfolckith tagha the ok henge vpp met fotom, ok somlighe met armom, ok bäre höö oc göre thär met eldh vndher töm ok swidha haret ok skäggith aff töm. Nar the swa giorth hafua, tha lösa the töm nidher ok bäre pa theres brysth en mwllögh fwl met eldh ok bränne theris köth aff theris likama, ok bindha the sidhen eth togh omkring om theris hofwdh ok taghä swa en käpp ok wridha aath hofwdhet swa hart, ath theris ögon ga vth aff theris hofwdh. Sidhen skäre the thöm theris naffla vp ok ledha töm omkringh trän, swa länghe ath theres inälfwer är i töm. Somlighe tagha the ok plukka aff töm theres skägg likerwijs som man plägher rykke manen aff oskäligom creatur; sidhan halshugga the töm. Ware fatighe kwinnor henge the vpp met armom ok sla töm met rijs ok gislor ok skäre aff töm theres spänar ok stinghe töm met spiwth ok pina töm til dödhz. War fatighe barn taghe the ok trädhe töm lifwandhes pa gardzstafuen, sidhen skiwtha the töm fwl met handhboga pilor. The bäre tilhopa all the barn, som the kune koma öwer i hwsom, ok säthie stock pa dören ok bränne töm inne. Om nagher aff töm barnomen kryper ginom windhöga vndhan elden, tha stinghe the töm met spiwth ok kastha töm ather i elden igän. När the oss swa piina, tha seye the, ath landhet ok watnet hör töm til, som wij bom pa, oc wilie the betwinghe oss ath wij skulom göre töm en arlighen skath, try hwije skin af hwar man i landhet är oc halffdelin aff Kim aa oc alle the lax aar i landhit äre in til en aa, som heter Pöheioki, liggiandes i Sala sokn. Ther vthan före ligger en sten, som heter Hanakiffwi; thet kalla the theres raa; ok swa thädhen twärt ower in pa wester sidhen till Biwreklubbe, ligger i en sokn, som heter Skällata, swa thäden norr igen in til Tornö ok Kim; ok owerst vpp i Kim aa, ther ligger eth näs, Ruanim kallas; thär är fämthie miler i mellen Hanakiui ok Ruanim ok lx miler mellen Biwreklwbb ok fornämdhe Ruanim; thet eghne the sik til etc. Thet klaghe wij för Gudh i himmerik ok edher. Ythermera räddoms wij fathige män, thet the Rysser ga här swa länghe met theres köpslaghan, at the sla, mördhe ok bränne landhit alt ower howdh etc. Käre wärdogha herrer, the Rysser löpe altidh til Wiborgh ok klaga öfuer oss fattighe män. Gudh, han weth ath swadhana plaga ok nödh är oss fathige män nw widher faridh, ok aldrigh wij faa äller wäntom os thär eth goth ordh före, vthan wij niwthe Gudh i himmerik ok idher wärdoghet aath etc. Nu i fiordh om sancti Eskils tijdh fore wij fatigha män vpp til ware Gäddeträske. Wij ware wäl hundrat i selskap; ok Rysser koma thär til oss ok sagdhe ath fridh war giorth i fäm aar. Thär war äkke mere i mellen än xiiij dagha; strax ther effther komo the ok sloghe ok mördhe xiiij off the bästhe böndher, som i Kim sokn bodde. Hade äkke en aff the böndher, thär slaghne wordhe, han ropadhe ganska swarlighe, pa thet ath the andra kristhne män skuldhe thet höre. En aff the kristne fick thet ropith höre, som het Henrik Joanson i Ylmala; han vndhkom sielff tridhie met en lithen bath. Han förwaradhe the andra böndher widher; annars hadhe the warith slaghne alla saman; ok togho the aff töm mer än iij hundradh skippund gäddor, badhe aff töm, som slaghne wordhe, ok the som vnthkoma etc. Käre wärdoghe herrer, then store obeplichtelighe skadha, mordh ok fördärff, som oss the Rysser giorth hafua, klagom wij för Gudh i himmerike ok idher etc. War fogathe Hans Andersson sändhe oss budh om sancti Michaelis tijdh ath j ok the godhe, wärdoghasthe wärdoghe herrer riksens raadh haffde, endrekthelige waridh öwer ens ok stränghelighe förbwdhet, ath the Rysser ey skuldhe länger nidher koma än til en by, som kallas Turka, liggendes twa miler vpp i Wlo, ok badh oss at then tidh the Rysser skulde nidherkoma, tha skuldhe wij fara moth töm ok vnderwisa thöm thette förbudh, hwilkit wij ok sa giordhe. Then tidh wij förnwma ath the koma i aar, tha sändhe wij imoth thöm thesse eptherskrifne dandemän, som är Kwiue Henrik, Musta Larens, Henrik Holsten, Eleff Larensson, Jowan Härmansson ok Joan Sonapoyka, ath vndherwisa töm swadhana förbwdh, at the ey lenger nidh skuldhe koma än til förnämde Turka. Täkthes töm ther ligge met theres köpslagan, tha hade the tär loff til ok ey annar stadz; tith skuldhe almoghen koma til töm ok köpslagha hwat töm giordes behoff. Hwilken Rysse sidhen funnes nidhen före förskriffne Turka, han skulde hafwa förbrutiht lijff oc godz etc.; hwilkith the inthe aktadhe, vthan fore nedher langs met strandhen by fra by, wäl vj ok xxx Ryssar, ok gik här för rykte, ath the Rysser, thär vpp i Lapmarken ware ok the här nidher i landet fore, hade bebundhit sik tilsaman ok wille hawa slagith ok brenth oss fatige män i Kim sokn; ok röwadhe the oss ifra hundradh renar nagre wikur fore än war fogate kom tidh. Then tidh han thetta rykteth hörde ath the thette förbudh ey aktadh ok swa giorth hade, tha loth han gripa xxi aff the Ryssar ok loth halsshugga xvij aff töm, ok iij vntkoma ok rymdhe vpp i Lapamarken ok sagdhe för töm, at theris selskapp ware all halsshuggne ok at fogathen hadhe församladh xviij hundrat folck, som skulde koma ok vnthsätie töm. Then tid the swadana tidandhe hörde ath landhit war forwaradh, tha drogho the tilbaka in i Hwite hafwith. Ok hade the Rysser ekke faath swadana näffsth, tha hade the om nyaars dagh komith nider ok slagith ok bränth Kim sokn. X aff the Rysser laghe i Tornö. War fogathe togh met sik xij dandemän ok for tijdh ok kallade thär sokn tilsaman ok loth läse for töm thet breff, som i, godhe werdoghe herrer, vthgiwit ok samtykth hade, ok förbödh them epther thy som i pabudhit hafde, ok brefwit luddhe som föreskrifwidh staar, ok badh thöm ekke ath lata the Rysser borthkoma för än theres fogathe tijd kome ok anthwarde töm myns herres breff ath fogathen skuldhe retthe sik thär äffther, hwilkith the Törnebo inthe aktadhe, vthan släpthe töm ok finghe töm wärje, handboger, spiwth, pilor, skioller ok andre wärie, hwat töm giordes behoff vppa warth fördärff, swa ath the Rysser sadhe sik ey rädhes för hundrade bönder, met the hade farith, seth ok bespeieth landhet ok ath thet almogen war ganska fatigh ok hade inthe til wärie. Sidhen the töm swa släpthe, hawa wij waridh ganska räddhe, ok fara Törnbona vpp i Lappamarken ok köpslaga ok bindha frijdh met Ryssana ok akta oss fatighe män inthe. Then tidh wij fatige män hawa gjorth fridh, tha hawa wij giorth fridh öwer alth Norrabothn. Skule the Tornebo swa länge regera met Rysser ok Lappar, tha wardha wij fatighe män ok alt menighe landet förderfwat. Käre, wärdoghe herrer, bidhiom wij idher för Gudz skuldh, thet Törnebo ok wij mattom wara vndher en herre, hwat oreth the oss göra. När wij komom thär til tingz ok klagom ath the ga wara skoga ok fiske wara watn, tha widherfars oss fathige män inghen räth, vthan säye the swa, ath the hawa erkebiskopen til theres herre etc. Käre wärdoghe herrer, om nagher wille swa säye, ath the Rysser ware äkke förwaradh i thetta förbwdh, tha wile wij äpterskriffne fatighe män, som är försth Jöns Nakkanpoyka, Jöns Hermansson, Kaupi Teppe, Lasse Kerpe, Jöns Sonasson, Äre Paual, Niels Ingolffson, Lasse Kenni, Eleff Larenson, Kwiue Henrik, Laurens Olaffsson, Henrik Holsten, Jöns Baalk ok menige almoghe, som bygge ok boo i Lymminghe, Ja ok Kim sokn, wiliom withne ok swärie ok fulkomlighe tilsta, ath war fogathe Hans Andersson ok wij töm swa förwaradh hawa i alla handa mattha, som föreskriwidh staar. Til ythermere wisse ok bäthre förwaring tha latom wij trykke warth landz jncegele pa ryggen a thetta breff, som giwidh ok skriwidh är i Kim om medfastha tijdh arom äffther Gudz byrdh mcdlxxxx."}, {"df": "4287", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm thetta breff see eller höra kennomps wy efterscrifne Jöns Philpusson oc Martin Philpusson j Ysonkyla, at wy hafuom samtykt och fulbordat och met thetta wart breff samtykkiom, fulboordom, stadfestom, skælom och skötom met godom vilia oc beradno modhe the gafuo och gifft, som waar kæreste modher, Gudh henne siel nadhe, gaff Nadhendals clostre met waara kære syster, syster Birgitta Philpusdotter, fore hænne prouento och wppehelle til ewigh tiidh, som ær Kusilax godz j Masko sokn pa Otawa öö, met allom thes tillagom j watho oc torro, alzingo vndan tagno, epter thy hofwdh breffuit luder, som hon ther pa gifuit hafuer. Thy affhendom wy forscrifne Jöns och Martin oss ok warum ærfwingiom for:de Kusilax godz ok til eighnom thet for:de Nadhendals closter til ewerdelica ægo. Til mere visso oc forwarilse tha samanfestom wy thetta wart breff met for:de hofwd breff och besiglom met warom jnciglom, ok ther til bidhiom wy welborna manna Jöns Pedhersson j Nyttegardh och Gödike Finke jnciglen til witnisbyrdh at hengia vnder thetta breff, som gifuit oc scrifuit ær j Nadhendall dominica in passione Domini anno Dominj mcdxc:o."}, {"df": "4288", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jck Knud Posze, houetman vppe Croneborgh, bekenne vor alle den jennen, de dusse breff seen offte horen lesen, dat ick hebbe mundich vnnde mechtigh ghemaket vnnde tho mynen vullenkomenn procuratorem ghesat vnnde sette dussen breffwiser vnnde beschedenen man Hermen Tornn jn to manende vnde vpp tho boren vnnde to annamende, likerwys ick suluen jeghenwordich tor stede were, van Laurens Vridagh, borgher tho Reuall, viffhundert vnnde dertigh mark Rigessch, de he my schuldich bleff nu jn dem herueste negest vorledenn vmme sunte Martens tid, do wi rekenschop heldenn to Reuall jn des erwerdighenn vnnde wolgheborenn heren mester Magnus Nicolai, electus tho Abo, vnnde her Johan Super, borghermester tho Reuall, vnnde meer guder lude an vnnde ouer weszende; vnnde wenne vorgheschreuen Laurens Vridagh vornoghet vnnde betalt hefft dussem vorbenomdenn Hermen Torn van myner weghenn desse viffhundert vnnde dertigh mark, so is he vnnde sine eruen vry, ledigh vnnde losz vor my vnnde myne eruen vor alle namaninghe, de jn tokomeden tiden scheen mochte, vor dusse viffhundert vnnde dertigh mark. Vortmer so sede vorgheschreuenn Laurens Vridagh, dat he hadde ghedaen mynen herenn her Sten Stur dusent mark van myner weghenn, vmme welke dusent mark wi wordenn so ouer eens, dat vorgheschreuen Laurens schal suluen jn manen van mynen herenn de dusent mark. Kan he de dusent mark krighenn, so schal he my de dusent mark betalen mydt sodaner ware alse he my ghelouet hefft. Vnnde jsset sake, dat he der dusent mark nicht krighenn kan, so schal dat myn schade wesenn vnde nicht sin schade na deme male dat he de dusent mark uth leyde vppe mynen weghenn; vnnde isst dar noch jennighe stotinghe tusschen vns beyden, were dat vnuorsumet vnnde alle tid to guder rekenschop. Des tho eyner merer tuchnisse der warheyt so hebbe ick, vorghedaghte Knud Posze, myn jnghesegel beneden vppt spacium dusses breues witlikenn lathenn druckenn, de ghegheuenn vnnde gheschreuen is vppe Croneborgh na Christi ghebord vnszes Herenn, do men schreff dusent verhundert jn dem negentighesthenn, des sondaghes Judica me etc."}, {"df": "4289", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen gar fruntlikenn grod mydt vormoghe alles gudes jwer ersamheyt mydt willen stedes vorghesand. Ersame leue her borghermester, besunderenn gude vrund, jck danke jwer ersamheyt gar hoghlikenn vnnde vruntlikenn vor alle gud vnnde sunderlinges vor de moye, gy hadden jn vnser vorhandelinghe tusschenn my vnnde Laurens Vridagh. Wu vnse affsched vnnde beslud was, ick hope jwer ersamheyt dat wol witlik is. So sende ick deme vorbenomden Laurens Fridagh eyne quitancie; alse my dunket, so dunket eme de tho na sin, wes ick eme hedde tho na gheweszenn edder he my dat alltiid tho guder rekenschopp, wente rekenschopp is neyne betalinghe. Ersame, leue her Johan, dar vmme were wol myn fruntlik begher jwer ersamheyt wolde jwe witteligheyt segghenn vor deme ersamen rade van Reuall, dar ick nu hebbe to gheschreuen, vnnde beghere so vele alse recht is. Wes my jwer ersamheyt hyr jnne tho willen kan sin, dat vorschulde ick alletid gudwilligh gerne. Ok des gheliken vmme her Hinrick Honinghusen, dat ick mochte tom mynen komen, vnnde helpen mynem denere Gerd Borgere, dat eme mochte recht bescheen van myner weghenn. Wes ick jwer ersamheyt kan vnnde mach tho willen sin, schulle gy my alletid gudwilligh jrkennen, de ick jwer ersamheyt Gaͤde allmechtighenn beuele tho langhenn salighenn tiden jn sinem gotlikenn denste. Ghescreuen mydt hast des sondages Judica me Deus anno etc. nonagesimo, sub meo sigillo. Knuth Posze, houetman vppe Croneborgh. Adress: Deme ersamenn vnnde vorsightighenn manne her Johan Super, borghermester tho Reuall, sinen besunderenn guden vrunde ghescreuen."}, {"df": "4290", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4291", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Johan Raualdzson aa vapen bekennis jak och kwngör nw met thetta mit nærwarendis öpna breffue och fwlkomlegha til staar, ath aarom epther Gudz bördh mcdxc, tisdaghen nesth epther Palmasynne dagh, vppo konungx gardhen i Kwmo sokn, nærwarendis och ahörandis erligha och welborna mæn Bencth Olaffson, hæredz höffdinghe i nider Satagundh, och Bencth Jönisson vppa Kala* holmen och flere godha manna nærwarv mik haffua met kærligh goduilia och berodhno modhe giffuidh, wnth och vplætiidh och met thetta mith vpiith breff fwlkomlegha giffuer, vnnær och oplæther erligh och welboren quinna hustrv Ingeborgh Raualdzdotther, myn kære elzskeleghæ systher, och erligh och welboren man Erich Raualdzson, myn kære swager, een fwllan brodher deell met mik i alth thet fasth godz, hwath helstz thet wara kan, som oss til arffs falla kan epther waar kære fadher ok modher, Gudh theris siæll nadhe, och alth annath aarff, som mik kan til arffs falla, hwar thet helstz hændha kan, och tesse likis met sama wilkor giffuer iak myn kære systher jomfrv Estridh Raualdz dotther och nw framdelis giffuer iak myne kære elzskelighe systher alla myna lööss öre til skyptis vthan vndan tagith thet bestha klenodium thet som vppa myn andell kan falla. Jthem giffuer iak myn elskeligha swager Erich Raualdzson fore then kærlegheth och goduilia, som han mik optha beuisth haffuer j mynom siwkdom och yther mera beuisa wil swa længhe wi badhan liffwa. Til tess breff yther mere til visso och vitnisbördh bedher iak erligha och welborna mæn Knwth Posse, Iohan Kyle, Bencth Olaffson och Bencth Jönsson a vapen hængiandis theris insigle nidhan vndher thetta breff, som scriffuidh och giffuidh æær aar, dagh och rwm som för scriffuadh staar."}, {"df": "4292", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4293", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jag Lucia Olaffzdotter, erligz mandz her Henrikz Klauessons ridderes i Kaskis återleffua, huilkis siäl alzmektig Gud euerdeliga nåde, gör kunnokt allom och vitterligit mett teszo mino närwarendis öpno breffue, att epter thij iag förnummet haffuer att werdigiste werdug fader her Jacob, erchiebiscop i Vpsala, her Magnus, biscop i Åboo, erlig oc strengie herre her Steen Sture, Suerigis rijkis förståndare, oc wälboren man Knut Posse, vepnere, haffuer warit begärende att köpa någre godz aff mig her j Finland, och haffuer iag forståndit, att the haffua aktad giffua for:da godz vnder Nådendals clöster i Gudz, jomfrv Marie oc S:te Birgitte äre, huilkit oc jag longsamliga tilforende haffuer aktad att göre oc nw kerliga åstundar och beder fulkompnass, och så endels för mina nödtorfft oc andra merkeliga saker skuld thå haffuer iag nw met godan willie och berådne mode solt och j rette köpe vplatidh oc met thetta mit breff nw säll[ier] oc vplater för:de verdigiste werdige herrer oc welborne men tesse myn godz, som her epter scriffne stonda: först myn gård Kaskis att nampne j Wirmo soken, jtem Sawstiala oc ij godz j Hallila by, liggiendis j Saw sokn, jtem ij godz j Torkilla, liggiendis j Hallika sokn, jtem Akos oc Meltila, liggiendis i Phemar sokn, och Wadias godz, liggiendis i Ressa sokn, mett huss oc tompt, åker oc eeng, skog, fämark oc fiskewatn, quern oc quernestada, torp oc torpestäder, j wåto oc j torro, när by oc fiärre by, oc met alle the godzenne tillägor oc vmägor, jngo vndantagno, szom the godzenne nw tilhörer eller aff aller tilhört haffwer eller och her epter vpspörias kan för ii[½](m) march j rede peninger oc eij j andra werdörer, huilke för:de penninge summa kennis iag mig fulleliga vpburit haffua til godo åtnöije. Thy affhender iag mig oc mijnom arffuom for:de godz oc them for:de werdigiste verdige fader her Jakob, erchebiscop i Vpsala, her Magnus, biscop i Åbo, erlig herre her Sten Sture oc wälboren man Knut Posse och alle theris effterkommanda till euerliga ägo, oc äre for:de godz lagliga vplyste, lagbudne oc lagstondne på flerom herradztingom. Giffuer iag oc herradzhöffdingen i szame herrada, ther godzen liggia, min fulla makt eller huerth optanempde werdigiste werdige fader, herre oc wälboren man tilsäijnde worde, att sköta oc skäla for:de godz vndj sig oc theris effterkommanda epter Suerigis lag och seduenia. Skedde thet, som Gud förbijude, att for:de godz fråginge werdigiste werdige fader, herre oc wälboren man eller theris epterkommanda mett någhen rettgong, thå bepliktar iag mig oc minom arffuom att widerleggia them oc theris epterkommanda så god godz och på så god belegelighett jnnan sex wikur ther epter oc att wpretta allan then skada the eller theris epterkommanda ther aff finge; thet loffuar iag wid mina goda christna tro, äre oc sanningh att fulfölia oc vbrotelig holla vtan alt hinder oc hielperede. Tiil mere wisse oc witnissbyrd oc ijtermere stadfestilsse beder iag hederlige oc ärlige herrer mester Larens Surepä, domprouest i Åboo, mester Arffued Kurke, kanneck ther same stadz, oc wälboren man Sten Henrikson, herradzhöffdinge j Pike herrade, att hengia theris jndcigle nedan för thetta breff mett mitt egit, som scriffuitt oc giffuit är j Aboo årom epter Herrans byrd mcdxc, daghen nest epter sancti Marci euangeliste."}, {"df": "4294", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4295", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias s. v. parrochialem ecclesiam Wenno(!) nuncupatam Aboensis diocesis nec non perpetuam sine cura vicariam ad altare corporis Christi, sitam in ecclesia (sitam in ecclesia) Aboensi, per promotionem Magni Olauj electi Aboensis de persona sua ad eandem ecclesiam, tunc pastoris solatio destitutam, motu proprio et ex certa scientia vacare decreuit ac de eisdem, cum oportuna derogatione juris patronatus etc. existit dicta ecclesia ac regule de ydiomate etc., deuoto oratori vestro Henrico Meyer, e. s. v. cubiculario ac familiarj continuo commensali, motu et scientia predictis gratiose concessit prouiderj, pro ut in litteris apostolicis desuper confectis plenius continetur, quarum possessionem, ut creditur, orator ipse nondum existit assecutus. [Cum vero], p. s., ab aliquibus asseritur, collationem et prouisionem predictas uiribus non subsistere parrochialemque ecclesiam ac vicariam predictas adhunc vacare, supplicat igitur e. v. s. orator prefatus, quatenus sibi specialem gratiam facientes de parrochiali ecclesia, que cum cura et, vt ab aliquibus asseritur, de jure patronatus dominj Stenonis regnj Swecie gubernatoris existit, ac de dicta vicaria, quarum insimul fructus duodecim mar. ar. se. co. ex. va. an. non excedunt, …… eidem Henrico oratori jn forma noue aut simplicis prouisionis prouidere ualere (!) seu etiam ualere (!) et jn euentum litis, si nulli uel si neutri, prout sibi placuerit, prouidere seu prouiderj mandare nec non juri patronatus huiusmodi, si quod sit, ac regule de ydiomate predictis derogare miscricorditer digneminj, attento quod semel derogatum existit, de gratia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque, cum clausulis necessarijs et oportunis. Concessum ut petitur jn presentia d. n. pape. A. cardinalis Aleriensis; et cum absolutione a censuris ad effectum presentium dumtaxat; et quod obstantes oratoris habeantur pro expressis; et jn forma simplicis aut noue prouisionis seu prouidere valere (!) seu etiam ualere (!) etc., prout oratori placuerit, de utroque beneficio; et quod maior et verior specificatio quocunque modo cum mutatione narrationis omnium premissorum, etiam si possessionem sit assecutus uel non, nec non verus valor fructuum augendo uel diminuendo ad quamcunque summam, non obstante regula, jn litteris fieri possit; et quod littere coniunctim uel diuisim expediri possint cum vero valore cuiusvis benefitij; et cum derogatione jurispatronatus ac regule de ydiomate, ut premittitur. Concessum A. cardinalis Aleriensis. Datum Rome apud sanctum Petrum sexto kalendas junij anno sexto."}, {"df": "4296", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jungfrusund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken gruth tho voren. Ersamen vnde wolwysen leuen nabere vnde gudenn frunde, jk hebbe gedacht in kort myne mercklike baden to senden an den erwerdigsten heren ertzbisschopp to Rige vnde den hochwerdigen heren mester to Lyfflant. Jsz myne fruntlyke begere, gy, leuen frunde, willen unvortouet bestellen, dat de sulken myne baden vor sik vynden zekere, stracke, vprichtige, cristlyke geleyde, dar mede se mogen dorch dat landt vnde wedder an my velich kamen; verschulde jk gerne vmbe juwe erlyke wyszheyde, de jck Gade gsunt beuele. Screuen myt haste jm Juncfrowens szunde ame dage sancte Birgitte translacionis anno xc(mo). Stenn Sture to Gripszholme, ritter, des rykes to Sweden gubernator. Adress: Denn ersamen vnde wolwysen mannen heren borgermeysterenn vnde radtmannen der stadt Reuell, synen leuen naberen unde frundenn."}, {"df": "4297", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4298", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4299", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Iacob, met Gudz nadhe erchebiscop i Vpsala, Magnus, met sama nadh biscop i Abo, Sten Stwre j Gripsholm, riddare, Swerigis rikis forstendare, oc Knwt Poose aff wapn görom witerlighit oc oppinbara tilstandom, swa wel fore tilkomandom som them nw æra, thet wi met beradhna modhe oc fortanka, aktandis oc wiliandis i wara welmakt Gudhi, jomfrv Marie oc sancte Birgitte til hedher, wördho och æra betenkia wart oc wara forældris oc weners siælagangn, wnt oc giffuet hawom oc met thetta wart opna breff giffwom, wnnom oc wpantwardhom til æwerdelica ægho Nadhendals clostre j Aabos biscopsdöme til bigning oc Gudz tiæniste vppehelde, all thenna eptherscripna war köpa gooz Sawstiala oc Akass gooz, i Halliala tu gooz liggiandis i Saghu sokn, thu gooz i Torkiala liggiandis i Halko sokn, Meltola gooz (gooz) i Pemar sokn, Wayffmala gooz i Reesa sokn och swa een andeel i Kaskis liggiandis i Wirma sokn, som wi köpt hawom aff ærligh welbördogh quinna frv Lucia Olaffs dotter, fordhom her Henric Clawssons, riddare, Gudh hans siæl nadhe, eptherleffua, hennes gambla fasta oc fria frelse iordh, met allom tillaghom, laghbutna tilforenne oc laghstandna oc allaledhis som landz lagh wtwisa fulfölgda, met rænto, affradh oc allahanda wtskyldher, som breffuen ther pa giffuen ære innehalla. Hwar fore affhendom wi oss oc warom arffuom oc epterkomandom all thenna forscripna war köpa gooz met siin fulla aasæther, hwss, iordh, aaker, ængh skogh, fiskewatn, torpastædher, fiæller oc wretaland, met allom androm tillaghom, jnnan gardha oc wtan, i wato oc thorro, engo wndantakno, som them goozsom nw undiligger oc aff alder wndileghat hawer eller met rætta herepter wndiliggia bör, næmpt eller onæmpt, oc wpantwardom them alsaman til oc wndher fornempda Nadhendals closter, som forscriffuat staar, til æwerldeligha ægho, giffuandis her met hæredzhöffdinghen eller then hans doom hawer fulla makt oc alla hær lysta oc fasta pa giffua aa allers wara wægna pa hæredztingit, ther goozsen liggia, likerwiiss som wi nærstadde ware oc thet sielffue giorde. Tess til ytermera wisso, stadfestilse oc bætre forwaring latha wi met wilia [oc] witzskapp hengiæ waar secret oc incigle fora thetta breff, som scriffuit ær i Vpsala arom epter Gudz byrdh thusande fyrahundradhe niotighi, pa sancti Iohannis baptiste dagh.*"}, {"df": "4300", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4301", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alla the dande men thetta breff see hæller höra læses tha kwngörom wij Pæder Draky oc Mattes Draky, bröder, bade at wy haffwom giorth en samsæth oc et kærleget skypte met wara æskeliche moder om alla thæ lösöre som oos boordde æpther war kære fader Olaff Draky, Gudh hans siel nade, j swa mattho ath war ælskæliche moder hon oos gaff for for:de lösöre ij goodz i Finlandh i Kymetha sokn, kallandes Daalby och Coystil, oc thet trydie kallandes Wychal i Wlffsby sokn, for varth fastha fæderne liggiande i Daala hærade, i Twna sokn, kallandes Litzlabobergh oc en gaardh i Naglaraby met hws, aakær oc ængh, som ther ligger oc aff aallær tillæget haffwer, jngha wndhantagande, hulkidh wy for:da lösöre oc goodz fulkomlica tilstaam, wndhantagande aff the lösöre eth silffbeslaget hoorn oc en silffbulla, hulkidh wij stadelica bröder badhe halle vilie met godhe troo. Thiil thesse bræff mera visso oc foorwarningh bydioms wii ærle:ca och beske:che meens jncigle, mædhen wy ey sielffwe jncigle haffua, som ær Erich Erichson, fogtha offwer Daala, Wylkin Olaffson, domare pa Koperberget, Niels Magnusson, bergxmestare ther sammastadz, Pæder scriffuare, domare öffwer Daala, til vithnisbördh for thetta breff. Datum anno Domini etc. lxxxx:mo, fferia qwinta infra octavam visitacionis."}, {"df": "4302", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4303", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle dande mæn thetta breff kan koma kennis jach Margareta Iaapsdotter, Pedher Niglessons, foordom borgmesters j Nadhendal, Gudh hans siel nadhe, aterlefwa, at jach met godhom vilia och beradhno moodhe met wyna och frendher samtykke och raadh haffwer vnt och vplatith, vnnar och nw strax vplater hederligom och renlifues menniskiom systrom och brödrom j Nadhendals closter allan myn arff deel mik ær til fallin och retteliga tilbör pa Fynnin kayta, liggiendis j Masku sokn vidh Otafwa öö, j rettæ köp for (tomrum) marc peninga, huilka jak kennis mik hafwa redelica vpburit til fulla atnöghian. Thy aff hender jach mik oc mynom arfwom for:de arff deel och til eignar thet for:dom systrom ok brödrom til æwerdelica ægho. Ware thet swa, som Gudh forbiwde, at for:de arffdel ffraginge thöm met nagan ræth, tha beplictar jak mik och myna arffwa at vidherleggia thöm swa mykin jordh igen eller och theris peninga igen, vidh myna troo och sannindh, jnnan siæx vikur ther næst. Til mera visso och vithnisbyrdh bidher jach her borgmestara och raadhit j Nadhendal om stadzins jncigle och Jöns Laurensson och Magnus Friis, borgmestara ther sama stadz, om theris jncigle at hengia vnder thetta breff, som scrifuit ær j Nadhendal pa sancte Margarete dagh anno Domini mcdxc."}, {"df": "4304", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias causa super spolio parrochialis ecclesie Tenala Aboensis diocesis ac triennalium fructuum eiusdem perceptorum rebusque alijs tunc expressis reuerendissimo patrj domino archiepiscopo et venerabili viro domino archidiacono Vxelensi (!) ad deuoti oratoris vestrj Petri Benedicti presbiteri Aboensis [diocesis] jnstanciam contra prepositum et capitulum Aboense omnesque alios sua inter esse putantes per litteras s. v. in forma conquestus commissa extitit, dubitetque orator ipse, ne propter inordinatos fauores et potentiam ipsorum aduersariorum judices ipsi causam ipsam audire et cognoscere neglexerint aut littere ipse deperdite fuerint uel alias non presentate, cum orator ipse, qui presens est in curia s. v., nullam de ipsis litteris jam quasi per annum notitiam habuit; quare pro parte ipsius oratoris s. v. humiliter supplicatur, quatenus causam huiusmodi ad se aduocare, illamque contra prefatos prepositum et capitulum ac modernum episcopum Aboensem alicuj alteri probo viro in illis partibus, et, si placet, eidem archiepiscopo Vxln (!) et reuerendo patrj domino episcopo Strengenensi cum clausula consueta, quod si non ambo etc. per breue s. v. committere audiendam, cognoscendam, decidendam et fine debito terminandam cum omnibus et singulis emergentibus annexis et connexis, et cum potestate citandi et jnhibendi, et postquam ipsis judicibus uel eorum alteri constiterit de huiusmodi spolio, ipsos aduersarios sub excommunicationis alijsque penis, sententijs et censuris ecclesiasticis, ut ecclesiam et fructus predictos dimittant et restituant, moneant et requirant cum potestate in euentum non paritionis de[cla]randi, agrauandi, reagrauandi, jnterdictum ponendi et auxilium brachij secularis jnuocandi, a quibus quidem sententijs et censuris, si non paruerint, nisi per s. v. absoluantur, aliasque et alia circa premissa necessaria et oportuna faciant et exequantur [misericorditer dignemini de gratia speciali], constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs non obstantibus quibuscunque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur de commissione cause jn presentia d. n. pape. A. cardinalis Aleriensis; et per breue s. v., ut prefertur, concessum ut supra. A. car. Alerien. Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kal. augusti anno sexto."}, {"df": "4305", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4306", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Reuerende pater et frater, cum nostri recommendacione salutem plurimam et complacendj paratum obsequium. Post nouissimam nostram Vpsalie separacionem Iomffrvhampn in quadam dieta constituti vestras ad nos datas accepimus literas xx iulij exaratas, quibus fraternitas vestra primiciis suis episcopalibus nunc in festo natiuitatis Domine nostre gloriose Abo celebrandis nos desiderat interesse. Nos itaque vestro satisfacere desiderio libenter conaremur et conatj fuissemus, si aliis non essemus negociis et arduis et plurimis prepediti, presertim circa strvcturam nostram in Tyndelzöö. Pro fraterna vestra vocacione gracias plurimas referentes; ne tamen quo ad hoc omnino frustretur desiderium vestrum, dominus doctor Helgo, ecclesie nostre prepositus, nunc ad partes illas cum domino gubernatore accedens supplebit ad presens vices nostras. Vbi in aliis fraternitati vestre complacere poterimus, nos ad id semper paratos offerimus, sperantes nec minus supplicantes, quod vos cum venerabili capitulo vestro adhuc effectualiter cogitare velitis de fructibus prebende nostre, tot iam annis retardatis, ut illos pacifice et cum fraterna caritate assequi valeremus. Quod si vterque fieri non potest, nobis imputari non volumus, quod post tam longam pacienciam nostram, qua erga vos et capitulum vestrum vsi sumus, ad oportuna iuris remedia cogimur habere recursum, cum nemini facit iniuriam. Ex Strengnesia iiij die augusti anno 1490."}, {"df": "4307", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4308", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris deuocione, reuerencia et salute premissis. Non lateat paternitatem vestram, reuerendissime pater, qualiter hiis diebus dominus regni gubernator in magna comitia suorum hanc nostram ciuitatem Aboensem est ingressus, secum multitudinem populi copiosam ad partes istas adducens, cuius suffultus presidio ad dietam Rasborgensem se disponit transiturum, vbi iuxta compromissionem paternitatis vestre reuerendissime ad manus prelatorum regni nostri factam jntendit de regni et prouincie vestre negociis pertractare veluti ex scriptis suis pariter et nostris, vobis dudum antea directis, speramus paternitatem vestram reverendissimam intellexisse. Sed perceptis hodie ea qua decuit reuerencia literis vestris, reuerendissime pater, immutatum est propositum eius, et iam certos nuncios per suos consiliarios ad hoc deputatos ad precenciam paternitatis vestre mittere decreuit, quibus singula paternitati vestre reuerendissime referendo commisit referre. Ceterum, reuerendissime pater, optamus vehementer singula in meliorem partem et statum quietum per paternitatem vestram moderari ad obuiandum variis fortune incommodis atque ad euitandum strages, subuersiones, depredaciones, jncendia, graues iniurias et bonorum omnium finale dispendium, que ex huiusmodi perturbacione cum multo dedecore, quod Deus auertat, possent suboriri. Neque arbitramur paternitatem vestram reuerendissimam velle tranquillitatem suam ita facile submittere casibus fortuitis, que omnium periculorum genera jn se habent. Nouit enim omnium archanorum scrutator, quod scelo (= zelo) amoris et fidelitatis erga paternitatem vestram reuerendissimam inclinati id swademus, quod paternitati vestre reuerendissime proficuum esse cognouerimus, sperantes eam hiis et prioribus nostris perswasionibus non debere offendi, sed pocius benigne suscipere tamquam prolatas ab intencione fideli. Verumtamen hec et similia relinqueremus paternitati vestre reverendissime in optatum finem et felicem exitum deducenda, quam cum summo deuocionis studio ad tutelam et defensionem ecclesie sue sancte diuine maiestati conseruandam attencius commendamus. Datum Abo, in curia nostra episcopali, in profesto angelorum anno etc. nonagesimo, nostro sub secreto."}, {"df": "4309", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wnnsenn vruntlikenn gruth myt vormoge alles gudenn juwenn ersamhedenn vnde vorsichtighedenn stedes tovoren. Ersamen, andechtigenn, gudenn vrunde vnde naburen, so dan vnlanges juwe medeborgere Hynrik Balman vns geschreuen hefft wo dat Kerstenn Louwe eme xvij [mark] schuldigh sy, so hefft de ergenante Kerstenn hyr vor deme sittende stoel des rades myt borgermesteren vnde anderen vromen luden warafftigen bethuged, dat he sodan gelt Mathies van Lowen van synent wegenn gegheuenn hefft na deme male dat he beuelyngh dar van hadde to manende vnde to entfangende vnde dar to syn borghe was an deme vorbenomeden Hinryke vor eyn monsters laken vnde so vele westerlyndesk, dat sik de summa yn all was xvij mark, dat Kerstenn lange beuoren vtgeuen hefft. Vurdermere, leuen naburen, also ock de vorbenomede Hinryk scrifft, dat de ergenante Kerstenn scholde vore Diderik Warming gelauet hebben vore j last soltes, so hefft de ergemelte Diderik hyr vor deme sittende stoel des rades leffliken to den hilgen gesworen, dat Kerstenn vore eme nywarlde vor sodan solt gelauet hebbe, vnde de vorberorde Hinryk heft des vor gemeltenn gelt Kerstens van des haluen yn besathe vnde rosterynge vnde vnrechtferdigenn affhendigh gemaket. Bydden hyr vmme, ersamen vnde vorsichtigenn gudenn vrunde vnde naburen, dat gy den suluen Hinryk vnderrichten willen, he syne schult mane vnde soͤke recht* van den yennen dor he rechteliken mede to doende hefft, vnde hefft etzwelke ansage edder tosprake to deme vorgemelten Kerstenn, he komme her vnde vorfurdere syn sake vnde recht; eme skal hyr rechtes jrfarenn na vnseme beschreuene rechte. Hyr juwe ersamheide vnde vorsichtigheide sik wol weten to hebbende, de sulue Gade deme Heren almectigh gesunt vnde lange wolmogende beualen motenn syn. Gescreuen vnder vnsenn secrete vnde jngeszegelen ame donredage na Michaelis archangeli yme xc(ten) yare. Peyter Raualdsoenn vppe Wiborgh, borgermestere vnnde raetmanne dar suluest. Adress: Denne ersamenn vnde vorsigtigenn herenn borgermeysteren vnnde raetmannen der stad Reuall, vnsenn gunstigenn guden frundenn samptlikenn vnde besunderen myt gantzer ersamicheid."}, {"df": "4310", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum sincerrima nostri recommendacione promptissimum in singulis animum obsequendj. Arbitramur paternitatem vestram reuerendissimam non latere, reuerendissime pater, qualiter sanctissimus dominus apostolicus hiis presertim temporibus sua pastoralj cura ac exquisita quidem prouidencia omnes orthodoxe fidei principes ad concordie et pacis tranquillitatem totis viribus nititur adhortari et bella ciuilia, que cristiano populo plurimum sunt nociua, pro posse conatur exstirpare, vt eo oportunius, illis sic ad concordie vnionem reuocatis et nihil aduersi timentibus, possit expedicionem suam contra inimicissimos Thurcos, fidei catholice aduersarios, cum omni maturitate dirigere. Quare, reuerendissime pater, hec et similia ante oculos mentis assidua quidem meditacione reuoluentes id procurare pro vestris auctoritate et gratia dignemini, quod Deo acceptum et patrie vestre, cui preestis, noueritis omne proficuum et salutare, pensantes animo autem (?) quomodo fama loquax iam pene terris innotuit circumquaque vicinis. Quod si paternitas vestra reuerendissima diligenter et sollerter se interponeret in causa, que vertitur inter magnificum virum magistrum ordinis ex vna et Rigensium partibus (!) ex altera, tota ista iam inueterata sedicio de facili possit ad vnionem et concordiam reuocari. Optamus idcirco, reuerendissime pater, pacem et tranquillitatem inter magistrum ordinis et Rigenses memoratos, nec minus inter paternitatem vestram reuerendissimam atque suam sponsam sanctam ecclesiam Rigensem, iam multis temporibus diuinis officiis et suis debitis obsequiis viduatam, perswadere. Mittimus insuper paternitati vestre reuerendissime copiam cuiusdam breuis apostolici domino archiepiscopo Vpsalensi transmissi presentibus interclusam, ex qua lacius intelligetis, que sit intencio ipsius summi pontificis, inducentis ipsum dominum archiepiscopum Vpsaliensem ad componenda federa pacis inter regem Dacie et dominum Stenonem, regni nostri gubernatorem, qui pariformiter similia breuia apostolica sub consimilj exhortacione iam receperunt. Ne igitur quomodolibet culpa aliqua, qua minus expedicio huiusmodi contra prelibatos immanissimos Thurcos suum debitum sorciatur effectum, paternitati vestre reverendissime quomodolibet imputetur, omnia in saniorem partem, auxiliante Domino, qui vos ecclesie sue prefecit pastorem, per paternitatem vestram reuerendissimam optamus reformari et ad optatum tranquillitatis exitum procurari, quam summo ecclesie pastori cum humillimo deuocionis studio ad exaltacionem et ereccionem ecclesie sue sancte attencius commendamus. Datum die octaua mensis octobris anno 1490."}, {"df": "4311", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris etc. Reverende pater ac venerabiles fratres et domini amici, nobis in Christo carissimi. Si aliquando nos pati contingat aut periculis aut incommodis affici vel exponi, tunc ista si adest consolacio, quod talibus occasionem non atque non dederemus, facillime similia cum paciencia sufferemus; sed si consciencia nos remordet, quia cognoscimus nos a principio errasse, quare nobis ipsis molesti sumus et refugimus consolari. Hinc est, reverende pater ac venerandi domini, quia audivimus, quod quidam se armant, ut ecclesiam vestram grauant nunc vno nunc alio modo, si tum illis occasio non sit a vobis exorta, facillime talium insidias auctore Domino euadetis. Vnde apud vos ante omnia habere volumus exoratum, quod cum potestis obstare principiis, non sinatis herbam venenosam propagare radices. Verum, reverende pater ac venerandi domini, ut rem propius accedamus, accessit nos hiis diebus dominus Petrus Benedicti, presbyter vestre diocesis, rediens ab urbe Romana, nobis certa mandata apostolica in negocio domini gubernatoris presentabat. Jdem eciam nobis exponit qualiter quandam parochialem ecclesiam in diocesi vestra adeptus fuerat et eam per aliquot annos tenuerat pacifice et quiete, sed nunc conqueritur, quod eum ab ipsius possessione exclusatis [et] minime permitteretur quod fructus percipere poterit ex eadem. Vnde rogamus ut, si quandam in eum displicenciam conceperatis, istam ab animis vestris auertere velitis et ipsum restituere ad possessionem ecclesie predicte ac percepcionem fructuum proueniencium ex eadem. Melius enim est eum pro amico habere et illius vti seruiciis tam in parecia quam extra, quam eum tamquam abjectum reputare, maxime cum sit homo juuenis et studio deditus et a multis propter parentes dilectus, jn rebus agendis experienciam habens et ad seruiendum in rebus ecclesie satis ydoneus, deturque causa paucioribus, quo fieri potest, in curia uel alibi querulandi, et eritis exinde in seruiendo Deo et ecclesie quieciores quam tunc, cum pro parte taliter querulancium debeatis a multis sustinere minas uel suscipere preces. Nos vt tenemur, vbicumque cognoueremus aliquid ad vestrum uel ecclesie suscitari dispendium, cum omni conatu curabimus uel auertere uel per nostras litteras reddere recciores. Cum hiis statum ecclesie vestre et vestrum pariter Domino deuotissime commendantes."}, {"df": "4312", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken gruth myt vormoge allis ghuden stedes touoren. Ersamen andechtigen leuen heren, ghude wolghuneren, juwer allir ersamen, vorsichtige wolwisheyde torkennende gheuen, dat ick beghere degher vruntliken, dat gy my by dussen baden scriptliken benalen willen, offte gy juwen vorsegelden breff holden offte full doen willen, den gy mynem husbunden Hans van Asken, seliger dechnisse, eme vnde synen rechten erwen gegheuenn hebben, so wil ick my dar na richten alzo sik dat gebort myt recognicion vnde tovorsicht. Were idt ane dat my jenigh hinder dar yn queme, dat gy juwen breff nicht full en doen wolden, so werde ick myn recht soken wor ick best kan vnde mach. Hyr mede Gade den Heren almectig sund vnde wolgemogende to ewigen tyden. Hastliken gescreuen to Abo ame dage xi(m) megedenn yme xc(ten) yare, vnder dussen signete. Grethe, Hans van Asken nalaten husfrowe. Adress: Denn ersamen wolwisenn vnnde vorsichtigenn heren borgermesteren vnnde raetmannen der stadt Reuall, synen andechtigen, besunderen ghuden vrunden gescreuen myt erwerdigheid."}, {"df": "4313", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle dande mæn thetta breff see, höra eller læsa, swa wæl efterkomandis som nv liffuandis, kennes jach Anna Wildemarsdotter oc fulleliga til staar met thesso myno nærwarandis opne breffue mik haffua vplatit och medh thesso breffue alleledis genstan vplater ærligo och wælborna qwinna ffrv Lucie, ærligx manzs her Henricx Clauussons, riddares, aterleffua, mynne kære syster och frænko, allan then arffdeel, som mik til falla kwnde efter henne, om mik hende hennes liffue længre at liffua, affhendendis then fornæmpda arffdeelen mik och mynom ærffwingom nw liffuandis och effer komandis och honom æwerdeliga til eignandis for:de ffrw Lucie, at hon ther aff och ther mæder göri hwad helzt henne siælffwer tækkis ffore then kærlek, gönst och fwl atnoyga hon mik giört haffwer; til hwilkis ærendis mere stadfestilse och högre bewarningh bider jach ödhmywkeliga wærdogan ffader j Gud biscop Magnus j Abo om hans nadz secret, hederligen herra mester Larens, domprouast ther samastadz, och ærliga man borgamestare och raadit j Rawma oc j Nadendal at hengia theris stadzens jnciglen nider wnder thetta breff, som giffuit och scriffuit ær j Rawma aarom effter Gudz byrgd thusande ffyre hwndragde pa nyotionde, die xj milium virginum."}, {"df": "4314", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn bekennes jach Anna Willmars dotter och met thetta breff fullelica tilstaar mik hafwa vpburit oc anamaadh aff ærligha och welborna quinna frw Lucia, ærligx mandz her Henrich Clawssons, ridderes, aterlefwa, mynne kære syster och frænko, xlij marc j silffwer, redhom peningom och gildom och lagligom werdörom for en syster del mik kunde falla til epter mynne kære for:de frænko frv Lucia, swa at mik allaledis aatnöghiar til fulnadz epter myn eighen wilia och thy at thetta wart ey wt trykt til en summa j thet förra brefwit, lather jak nw witherlica wth tryckia j thetta breff, huilket jac lather nw saman fæstha vidh thet förregiffuit breff, och bidher jach ther til withnisbyrdh ærligha mæn her borgmestara j Rawmo och samaledis her borghmestara j Nadhendallss köpstadh om stadzsins jnciglom witherliga hengia vnder thetta breff, som gifwith oc scrifwit ær aar och rwm ffornempdom j förre breffuit."}, {"df": "4315", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Spiritum timoris Dominj. Reuerende pater ac venerabiles viri, postquam coactj fuimus fructus canonicatus et prebende nobis auctoritate apostolica commendatorum via iuris repetere, conquesti fuimus apud sedem apostolicam de iniuria nobis facta et optauimus vos primum monere sub censuris ecclesiasticis et aliis penis, quatenus redditus nostros relaxaretis faciendo nobis de illis integre respondere; cui quia parere contempsistis, iterum ad sedem apostolicam recursum habuimus obtinendo vos declarare incidisse penas in monitorio penalj contentas, prout in litteris declaratoriis, quas nunc intimari facimus, plenius continetur. Vnde si adhuc vobis recipiscere placeat et reddere nobis debitum nostrum mittendo ad nos procuratorem vestrum cum fructibus detentis et expensis in causa factis, supersedemus de publicacione ex ambone et in valuis ecclesiarum facienda, super quo, lectis et intellectis presentibus, certificetis latorempresencium infra duos dies; alias cogemur facere vos ex ambone et in valuis ecclesiarum iuxta tenorem litterarum declaraturarum, quas nunc ipse latorpresencium dominus Johannes Jone secum affert, tamquam excommunicatos et interdictos declaratos publice denunciare. Bene valetis ex Holmis anno etc. xc:mo, in crastino xj:m virginum nostro etc."}, {"df": "4316", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allæ dandemæn thetta breff forekoma kan kennis jak Sten Henricxson mik hafwa vnt ok vplaatith medh godhom vilia oc met vena oc frender samtykkio hedherligom oc reenlifues personis systrom oc brödrom j Nadhendall Payala godz liggiendis i Nowsis sokn, ffor myns kære dotters Margarete æwiga prouento, medh aaker oc engh, medh skogom oc skogx lutom, jnnan aker oc vtan oc medh fæmarkom, qwærna stadom, fiskevatnom ok medh allom androm tillagom, medh huat nampnom the helzt næmpnas kunno, som thy godzeno aff alder tilligat hafwa, nw tilliggia eller retteliga tilliggia bör, alzingo vndan tagno. Thy affhendher jak mik oc mynom ærfwingiom for:de Payala godz oc til eignar thet for:dom systrom oc brödrom til awerdeliga ægo at nythia oc brwka for theris retta eigit ohindrat oc oqwalt for mik oc mynom ærffwingiom. Oc waare thet swa, som Gudh forbiwde, at for:de Payala godz eller nagat aff thy medh naghan rææth fraanginge for:dom systrom och brödrom, tha beplictar jach oc tilbinder mik oc myna arffwa ath widher læggia thöm igen swa goth godz eller swa mykit jordh oc j swa godho læge oc allan skadhan vpretta, the kunno ther aff faa, jnnan vj wikur, wedh myna troo och sannind. Til mere wisso och högre forwarningh bidher jach werdogan fadher j Gudh, biscop Magnus, biscop j Abo, om hans nadz secret oc hedherlighen herra mester Laurens, domprowasten, oc Henric Fynne om theris jnciglen medh myno eigno witerliga hengia vndher thetta breff, som scriffuit och gifuit ær j Nadhendall ipso die beatorum apostolorum Symonis et Iude anno incarnacionis dominice millesimo quadringentesimo nonagesimo."}, {"df": "4317", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dandemæn thetta breff forekoma kan kænnis jach mester Laurens, domprowast j Abo, mik hafwa giffuit met myn kære frenka Anna Jönsdotter, Jöns Pederssons dotter j Nytty gardh, Gudh hans siel nadhe, Nadhendals clostre helfften aff Kaywos godz, liggiendis j Lemw sokn, huilkit godz ær mit rettæ mödherne, och ther til hafwer iac gifuit systrom och brödrom j Nadhendal xxx marker swenska ortoga, swa at for:de helfften aff Kaywos godz oc the peninga göra fult for for:de Anna Jönsdotters prouento epter for:de systræ oc brödra vilia och begæren. Thy aff hender jach mik oc mynom ærfwinghiom for:de hælften j Kaywos godz met aker, ængh, skoogh, fæmark och alt annat, hwat thet hælzt ær, som thy godzeno aff alder tilligat hafuer, nw tilligger eller retteliga tilliggia bör, ok til eignar thet ffornempdhom systrom och brödrom til æwerdelica ægo at nythia och brwka fore theris rettæ eigith ohindrat oc oqwalt fore mik oc mynom ærffwingiom oc allom androm. Til mere wisso och withnisbyrdh bidher jach werdugan fadher j Gudh biscop Magnus j Abo om hans nadz secret ok myn kære frende Arwidh Ollufson a wapn om hans jncigle met myno at hengia vnder thetta breff, som scrifuit oc gifuit ær j Nadhendall jn crastino beatorum apostolorum Symonis & Iude anno Dominj 1490."}, {"df": "4318", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffore alle dande mæn thetta breff see, höra eller læsa, swa wæl efterkomandis som nw liffuandis, kennomps vij Ingiborgh Magnusdotter och jac Henric Niglesson och fulleliga tilstandom mæd thesso wora nærwarandis opne breffue oss haffua oplatit och nw genstan kærliga oplatom wælborna qwinna frw Lucie, ærligx manzs her Henricx Clauussons riddares aterleffua, allan then ærffdel, som oss baadom eller hwario waro besynnerliga tilfalla kwnde effter henne om oss hende hennes liifue lengre at liffua, affhendandis then for:da ærffdelen oss och allom worom ærffuingiom nw liffuandis och efterkomandis och honom æwerdeliga til eignandis for:da ffrw Lucie, at hon ther aff och ther mæder göri hwat helzt henne tækkis; til hwilkes ærendis mere stadfestilse och högre förwarningh bedioms wi ödmywkeliga werdogan fader i Gud biscop Magnus j Abo om hans nadz secret och hederliga herror mester Larenss, domprouast, och mester Aruid Kurke, canek och kirkeherra ther samastadz om theris jnciglen, mædan wi sielffwe ey incegel haffuom, til witnesbördh at hengia her nider wnder thetta breff, som scriffuit och giffuit ær i Nadendal aarom efter Gudz byrgd mcd pa nyotionde, lögerdaghen næst fore alla Gudz helgona dagh."}, {"df": "4319", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem &c. Erbare vnnde gestrenge here, bisunder gunstige frund vnde gude gonre, juwer gestrenicheyt breff angande de zaken her Hinrick Hunninckhusen vnnde sines szones sommighere borgetucht vnde loffte haluen vor des genanten her Hinricks sone van Benthe Karlesszon geschenn mit langen vorhale hebben wy entfangen vnde alles inholdes to guder mate vorstanden, welke wy eme hebben vorgeholden vnde lezen lathen; dar to he vnns geantwordet hefft, he were eyn arm, schamel, bedrucket man vnde nicht en kan offte vormach, vnde aller dinge verne gelick is Benthe Karlsson uth der borgetucht vnde lofften sines sones to entheuen. Nichte myn he hebbe voruaren juwe gestrenicheit zick zolle Reual benalen to Ratzeborch kortes tokamende; wil he personlick sick dar, edder wor he voruorschet ere jegenwordicheit synde, henne stellenn mit juwer gestrenicheit vnde ock Benthe hir van muntlike handelynghe to makende; vorsen vnns doch gentzlick, gantz vnbillick zynde, so de genante her Hinrick mit dem genanten Benthe vor juwer gestrenicheyt syner vermogenafftigen schamelheyt haluen nicht der zake ouer eyn kamen mochte, de vnnsen vnde de vnschuldige kopman schaden darumme liden zolde vnnde dusdant juwe gestrenicheit de redelicheit antosende villichte nicht gerne steden zolden; wente wo de saken vnde vorhandelinghe tusschen en beyden to Lubek sik vorlopen hebben is vnnsz gantz vnwitlick ock dar vor noch van vnns edder ymand van den vnnssen ienich geloffte geschen is; dar to en wete wy ock nymande hir tor stede van sinen frunden offte magen, de ienich gelt derhaluen vor em vtleggen willen offte plege sy, als dat suluest wol kan irkennen juwe gestr. sick vmme syner willen toblotende."}, {"df": "4320", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4321", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis nostri recommendacione debita ac decentj paratissimum in omnibus animum obsequendi. Superioribus diebus, reverendissime pater, cum essemus in scopulis Raseburgensibus una cum domino gubernatore constituti, comparuit ibidem dominus Petrus Benedicti, quj alias ab vrbe Romana rediit, quem juxta commendaticias paternitatis vestre reverendissime sibi traditas, quas tamen nobis minime presentabat nec hucusque recepimus, benigne recollectum habuissemus et pro modulo possibilitatis nostre assistenciam prebuissemus, si ipse, sicut nobis pollicebatur, cum apud nos esset in loco memorato, apud cathedram coram capitularibus ecclesie nostre comparuisset. Debuisset utique in fauorem sui nostrum sensisse officium, sed neque in nostra neque in capituli nostri presencia, oppinione sui inflatus, comparere voluit. Jdcirco, reverendissime pater, si suiipsius promocionem in hac parte neglexerit, nobis non debet imputari. Jamque intelleximus ipsum ad paternitatis vestre presenciam iter arripuisse et consequenter omni morandi occasione semota urbem Romanam petiturum. Hiis breuibus vestram paternitatem reverendissimam, nobis ex intimis venerandam, Deo altissimo attencius commendamus. Datum Abo dominica infra octavas omnium sanctorum anno etc. xc:mo, nostro etc."}, {"df": "4322", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem etc. Ex susceptis hiis diebus litteris vestris, reuerende pater, intelleximus vos quoddam monitorium penale, racione prebende vestre canonicalis in ecclesia nostra Aboensi occupate, in et adversus venerabile capitulum memorate ecclesie nostre Aboensis impetrasse. Sed arbitramur paternitatem vestram reuerendam nunc tenere tantum,* reuerende pater, que et qualia emolumenta ab hac paupere ecclesia prioribus temporibus reportastis. Asserimus nempe indubie, quod prelatj tocius patriæ altera ex parte tanta humanitatis beneficia ab ea vix receperunt, neque ab eisdem tantis turbacionibus et inquietacionibus vsquam extitit infestata. Rogamus idcirco, reuerende pater, omni qua possumus sinceritate requirentes, ut in fauorem ereccionis ecclesie nostre, que hiis presertim temporibus in maximis sumptibus pro multiplici sua indigencia fuerat aggrauata, velitis precibus venerabilis capituli nostri condescendere et de eius exhibicione vobis facienda et fienda pio compocicionis animo contentari, ante oculos mentis diligenter reuoluentes quanta ex huiusmodi perturbacione iniuriosa nedum in clero verum eciam in wlgo horrenda scandala cum multo dedecore possent suboriri. Et si paternitas vestra reuerenda in premissis, vt confidimus, perswasibilem se exhibeat, eo magis nos obnixos et beneuolos constituet ad sua vota et ad complacendum inueniet prompciores. Altissimus paternitatem vestram in vtriusque hominis prosperitate ad decus ecclesie sue sancte feliciter et longeue conseruare dignetur. Ex Abo jn octaua omnium sanctorum."}, {"df": "4323", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 149(:mo) (!), tisdaghen nästh epth[e]r s:te Mortin dag, holth iac Iöns Andersson höst ting met almoghen i Koskisby j närwarå welborn sven Henric Stensson, fogthe j Norfinne. Nämpdin: …… Dömbdis Lass Balk sin scog ighen off Knuth i Alhontaka innan tess epther skrefne råår, som är Harmawore, Päskenkallio, Kellonkwlio, äpter tesse epterskrefne iiii sorne witne, ok äpther xii manne randzakan j nämbden soto. Eskel Pimiapaiw, Lasse Benctsson, Per Ketilsson i Wanhakylä, Anders Dani."}, {"df": "4324", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rauna", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Michael, Dei et apostolice sedis gracia Rigensis ecclesie archiepiscopus, reuerendo in Christo patri domino Magno, episcopo Aboensi, etc. pro modulo virium sincerum affectum cum salute. Quamplurimas graciarum acciones reuerende vestre referimus paternitatj de vestris ad nos auisacionum litteris binis nouissime directis. Reddende vicissitudinis memores erimus, sed o utinam ipse magnificus gubernator adeo operam daret conseruandi nos nostramque ecclesiam prout dedit putridis et inobedientibus nostris membris ac rebellj ciuitatj Rigensi in iniustissimis eorum causis. Rigensis equidem destruccionis ecclesie nostre iam semper existere occasio prout adhuc hodie, si possent, libenter vellent; sed speramus iam nunciis regni nouissimis pronunc fraudem et dolum eorum satis apparuisse. Nosque ex altero pronunc satis humiliauimus et obtemperauimus eidem domino gubernatori, non quod ad aliquid de iure tenemur, sed pocius in amicicie signum, si et in quantum a Rigensium defensione manum velit retrahere. Sin autem in antiquo proposito perdurare velit, coget ipse nos pariter et Liuonie magistrum alia excogitare remedia. Numerum suarum copiarum, quas adduxit et hodie habet, scimus, nec illis nos terrere potest hoc uel hoc ob sui metum aliter faciendj, et utique tam parum prout ipse forsitan et nos curat. Scribimus, noscat altissimus, non in malam partem, diximus eciam publice nunciis vestris, quod si mille de suis peditibus adduceret, illis nos soli cum nostris vasallis sciremus Deo volente resistere. Nil ob sui metum in aliquo facimus, sed ut a Rigensibus desistat et [ipsi] in breui subjugentur; tunc possemus vna cum regno Suecie cogitare super modo similj et semel Ruthenos inuadendj. Ad hoc dignetur paternitas vestra eundem vestri regni gubernatorem bonis persuasionibus inducere, cum iam nuncii, qui eum certum facient de dolo et fraude Rigensium, quod tamen antea numquam credidissent, ad eum reuertentur. Vtinam expedicio illa in Thurcas per sanctissimum concepta sortiretur effectum. Magnum aliqualiter et esset pro nobis, et pars aliqua exercitus in bursa debilior posset cedere nobis in Ruthenos, prout temporibus expedicionis Gotfridj de Balun, non habentes sufficientes pecunias proficiscendj pro recuperacione Terre sancte, inierunt versus Prusiam et magnalia ibidem cum dominis de Ordine peregerunt. Hec vadant. Sed reuerende paternitati vestre verum conquerere habemus in Anthonium Mast, quem subiunctum vobiscum habetis in regno, licet suum officium suaque tempora exspirarunt, qui nobis cum domino Aruido misit inuectissimos, ymmo mendacissimos, articulos in lesionem honoris nostri pariter et maiestatis. Scit paternitas vestra digna quomodo sedes apostolica suis nunciis limitatam dat materiam. Eorum rescripta strictj sunt juris; non conceditur eis ut derogent prelatis. Hinc est, quod reuerende dominacioni vestre mittimus illos horribiles et dampnatos eius articulos et nostras desuper excusacionis responsiones; et veniam petimus, si non iuxta doctrinam ewangelicam sed secundum strepitum juris et sacrorum canonum sanctiones sibi ex aduerso iuxta glosam in prohemio decretalium jn verbo prodiga contentam adeo inuectiue respondemus ob honorem nostre ecclesie, ne talem videatur – prout ipse quamvis mendaciter scribit – habere prelatum. Nec sibi ut sedis nuncio sed ut nudo scribimus Anthonio, rogantes ob id ex intimis visceribus obnixius supplicantes, ut nostras quantum ad rem in se responsiones ad obiecta sua velit diligencius eciam iuuare nosque et nostros honorem, statum et famam pro viribus defensare, nec talj iniurioso fidem adhibere. Scripsimus nostras responsiones solum ob id in illumque finem, vt veritas ipsa apud prelatos et maiores regni perueniat in lucem, agentes prout inuicem ex ordine episcopalj et fraternitate facere sumus astrictj; studebimusque pro hiis in longe maioribus vestre reuerende paternitatj complacere, quam ipse altissimus in longas et saluas dignetur conseruare horas. Datum in castro nostro Ronneborg die Cecilie virginis anno etc. xc:mo."}, {"df": "4325", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken gruth vnde wes ik ghudes vormach tho vorenn. Erszamen vnde wollwysen leuen nabere vnde guden frunde, dusse jegenwerdige breffbringer Andresz Mychelson van Inghaa heft my laten vorstan, dat he tho jare enem juwen medeborger geheten Lisle Jonss hadde syn schipp vorhuret twe reyse, vor itlike reyse solde he eme gheuen xj march Rig., vnde vor de ene reyse heft he syne hure entfangen, vnde de andere reyse steit eme noch to rugghe. Vnde als he juwen medeborger Lisle Jons manede vmme syn achterstedige gelt, lede juwe medeborger vorscreuen eme dewerie tho, vnde vormenet em dar mede aftoleggen. Jsz desse sulfte bewiser Anders Mychelson hyr gewest vor dem erbaren vnde eddelen manne her Gregers Mattisson, rittere, vor gerichte vnde heft sik myt xij vramen mannen na uthwysynghe vnses rechten myt rechte sodaner tychte entlecht, vnde dat eme to kort dar jnne is geschen. Hyr vmme is myne fruntlyke begere nach de vorscreuen Lisle Jóns, juwe medeborger (is), gy ene dar tho willen holden vnde vnderrichten, dat he deme vorscreuen Andres Mychelson sodane xj marck sunder lenger vortoch vornoge vnde betale, vppe dat he sik des nicht hoger derue beclagen, welket jk gerne will vorschulden vmme juwe erlyke wyszheyde, de jk Gode stark vnde gsunt beuele. Screuen vppe Razeborch ame mydweken na Andree apostoli anno xc(mo). Jtem, leuen naber vnde frunde, vor dit vorscreuen gelt heft Philippus henipspynner gelouet vnde dar to [½] mark vor j punt botter, dat desse vorscreuen breffwyser jo mote betalet werden, will jk gerne vorschulden jn vil groteren. Stenn Sture to Gripszholme, ritter, ghubernator des rykes to Sweden. Adress: Den ersamen vnde wolwysen mannen herenn borgermesteren vnde radtmannen der stadt Reuell, synen leuen naberen vnde guden frunden."}, {"df": "4326", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alle dande mæn thetta breff forekoma kan, swa wæl nw liffuandis som efterkomandis, kennomps wj Mæretha Nigelsdotter och Katerina Nigelsdotter och fulleliga til stondom met thesso wora nærwarandis opne breffue oss haffua oplatit och nw genstan alleledis oplatom wælborna qwinna ffrw Lucie, ærligx mansz her Henricx Claussons riddares aterleffua, allan then arffdel, som oss boodom eller hwarie wora besynnerliga til falla kwnde effter henne, om oss hende hennes liffue længre at liffua, affhendandis ffor:da arffdel oss och allom worom ærffuingom, nw liffuandis och effterkomandis, och honom æwerdeliga til eignandis ffornæmpda ffrw Lucie, at hon ther aff och ther mæder göri hwat helzt henne tækkis. Til hwilkes ærendis mere stadzfestilse och yterligare bewarningh bidiom wj ödhmywkeliga hederliga herror mester Larenss, domprouast j Abo, och mester Aruid Kwrke, canek och kirkeherra ther sama stadz, och herror borgamestare och radith om theris jnciglen at witerliga hengia nider wnder thetta breff, som giffuit och scriffuit ær j Abo aarom effther Gudz byrgd mcd pa nyotionde, monedaghen næst effter tredie sönedagh j aduentith."}, {"df": "4327", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4328", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alle dande mæn thetta breff see, höra eller læsa, swa wæl effterkomandis som nw liffuandis, kennes jach, mester Aruid Kurke, canek och kirkeherra j Abo, och fulleliga til staar mæd thesso myno nærwarandis opne breffue mik haffua oplatit och nw genstan alleledis kærliga oplater ærlige och wælborna qwinna ffrw Lucie, ærligx manzs her Henricx Clauussons riddares aterleffua, allan then arffdel, som mik til falla kwnde effter henne, om mik hende hennes liffue lengre ath liffua, affhendandis ffornæmpda ærffdel mik och mynom ærffuingom, nw liffuandis och effterkomandis, och honom æwerdeliga til eignandis ffornæmpda ffrw Lucie, ath hon ther aff och ther mæder görj hwat helzt henne tækkis; til hwilkes breffues och ærendis yterligare stadzfestilse och högre forwarningh bider jach ödmywkeliga hederligen herra mester Laurens, domprouast j Abo, och wælboren man Laurens Jonisson, borgamestare ther samastadz, om theris jnciglen met myno eigno at witerliga hengia wnder thetta breff, som giffuit och scriffuit ær j Abo aarom effther Gudz byrgdh mcd pa thet nyotionde, tiidesdagh næst fore jule dagh."}, {"df": "4329", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alle dande mæn, som thetta breff see, höra eller læsa, kennomps wi, Jngiborgh Magnusdotter, wælborens manzs Hartwiks Jopsons, foordom lagmanzs i norfynna lagsagw, aterleffua, och jach Elin, wælborens manzs Hermanzs Flæmingx aterleffua, och fulleliga tilstondom met thesse wora nærwarandis opne breffue oss mynneliga haffua hört aff fornæmpda wælboren man Herman Flæmingh, tha helbrogdan och wid fullom skælom warande langt til forene æn han fwl j dödzsens krankdom, hwilkens siel Gud æwerdeliga nade, at han met godom wilia och beradna mode kerliga och fulleliga opleet och fra sik och allom synom ærffuingom, tha liffuandis och efterkomandis, alleledis opsagde allan then ærffdeel, som honom kwnde til falla efter wælborna qwinna ffrw Lucie, ærligx manzs her Henricx Clauussons riddares aterleffua, om honom haffde hende hennes liffwe længre at liffua, affhendandis sik och synom ærffuingom ffor:da ærffdel och honom æwerdeliga til eignandis ffor:da ffrw Lucie, at hon motte ther aff och ther mæder göra hwad helzt henne tæktis. Och fore ty at myn kære moder och myn kære ffader syster thet fulleliga witna och skæliga til stonda at myn kære fader swa giort haffwer j synne wælmakt, samtykker och alffuarliga stadzfester jach, Magnus Hærmanzsson, alt thet myn kære ffader j thessa motte wnt och giffuit haffwer som fore scriffuat staar i thetta breff. Til hwilkes breffues och ærendis mere stadzfestilse och högre forewarningh bidiom wj alle three ödmywkeliga hederliga herror mester Larens, domprouast j Abo, mester Aruid Kurke, canek och kirkeherra ther samastadz, och wælboren man Sten Henricxson, hærædz höffdinghe j Pyke hæradet, om theris jnciglen, mædan wi ey incigle sielff haffuom, at witerliga hengia nider wnder thetta breff, som giffuet och scriffuit ær j Abo aarom effter Gudz byrgdh tusande ffyra hwndragdhe pa nyotionde, tiidesdaghen næst fore jule dagh."}, {"df": "4330", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1490. Jag Peder Hendersson, heredzhöfdinge i wäster häradet i Rassborgz län, bekännes thet jag hafwer gifwit till Espo kyrckia till ewärdelig äger ith engisstycke liggiandes i Gräsa halffbohl, som kallas Stampekärr, hwilket minom arfwingom sampt allom byttes brödrom (lakun i handskriften) fullkomligat och witterligit är, att jag thetta uthfäste på ith satt ting i Espo sochn i ehrliga och wälbordige mäns närwaro, Tönne Eskillson (= Eriksson), thå Rassborgh innehafwande, och Claes Henderson, [lagman] öfwer alt söder Finland, åhrom effter Gudz byrd som förskrifwit ståår, hwilket förskrifne stycke iag, Peder Henderson, hafwer och gifwit i mine wällmacht, thet jngen skall ryggia eller hindra."}, {"df": "4331", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them, som dätta bref förekomma kan, bekiänner iag mig medh häradzhöfdinge i östre härade i Nylandh i Rassborgz lähn, att dhen tijdh iagh tingh hölt medh allmogen i Siundo sochn anno Domini [mcd]lxxxx, lördagen näst för:ne effter am (!) dagh i ährligh mans närwaru Töne Erichsson, Rassborg inne hafwanden, och flere goda swena närwaru, tå kom för rätte effter satto tinge Thomas Olofsson och skötte och skiffte vndan sig och sino arfwingo och under Niels Joensson och hans arfwidsson (!) j stång jordh liggiandes i Nackaböhle för tu swänska mark, åth (= och) Anders Michellsson skötte och skiffte undan sigh och sino arfwingo och under för:a Niels Joensson och hans arfwingo en stångh jordh liggiandes i Nackaböhle för trij swänske marck, liggiandes i Siundo sochn, medh alt dhet, som dher till ligger och effter åller liggiandes hafw[e]r, hwar thera medh till ewärdelige ägo, inge vndantagandes; hwilket ährende iag sköt till dhe tå i nämbden saͤtto, som ähr Olof i Fal, Olof Län(?), Anders Jacobsson Lint, Olof Jacobsson, Michell Joensson, Per Östen Nielsson Laupf, Lasse Månsson, Peder i Sekus (= Askus?), Niels Pehrsson, Jonas Pehrsson, Niels Hansson, [the] ransakade, wittnade och effter sågo (!) och (= at) för:a jorda skiötinge lagligen giort war och lagståndigt, och them wähl och nögd uppå både sijdo, och intet thaal skiötning handa(!) wilde; ty dömbde iag för:da jorda skiöttningh stadigt och fast och (!) blifwa efter dhenna dagh, och förbiuder iagh hwariom manne thenna skötningh hända(!) eller qwällia, wedh sine trij marck för min domb. Till mehra wisso och wittnesbyrdh tå skrifwer (!) iag mitt jnsigle på ryggen att dätta bref så sandt ähr. Åhr och dagh som före står skrifwit."}, {"df": "4332", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kallela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdxc hölt iach Henric Bidz lagmandz ting i Kallela wiik, nerwarenda erlige welbyrdoge menn Johan Kyle, fougt på Åbo, och Jachem Fleming, heridzhöffdinge. Nempden …. Dömdis thet iorda skiffte ok skötning stadugt och fast, som welboren mann Jachem Fleming giorde met tesse effterskreffne Vådensareboar: Jöns skinnare i Wådensare, Anders Olsson ibidem, Iacob Nelsson ibidem, Röckoy och alla andra, som låttäghanda äro i fornempda Wådensare, i så motto ath fornempde Iachem Flemingh gaff och wplott sitt köpe godz, som är fem karper landh åker iordh och itt lass eng (i Anickalax), som han köpte aff Lass Pälkio wnder fornempde Wådensareboa, vndanskilde fornempde Iachem tompt, skogh och fiskewathen liggendis i fornempde Wådensareboar; och fornempde Wådensareboar gåffwo och vplotto med vilia och berådne mode en qwärnastadh liggendis wedh Wådensare innan fira rår."}, {"df": "4333", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno 1490 benedictum & consecratum est cimiterium in Lockalax ipso die Edwardi regis et confessoris per reuerendum in Christo patrem et dominum dominum Magnum Nicolai Serkelax, diuina et apostolice sedis gracia episcopum Aboensem, in honorem sancte trinitatis, passionis Christi et saluatoris necnon et in memoriam compassionis gloriosissime virginis Marie omniumque sanctorum et sancte Katherine virginis et martiris gloriose, in presentia plurium de sua familia, clericorum et secularium, presertim magistri Pauli Lingonis, ecclesie Aboensis canonici, et parente eciam cancellario et fratre Henrico Lelle, lectoris (= –re) sacre theologie, qui primam missam tunc in eodem cimiterio cantando solenniter in presentia eiusdem reuerendi patris celebrauit et predicauit. Hec facta sunt ad instantias et procuraciones nobilium virorum Gwnnari Eleffson & Alberti Henricson, eius generj, Dei ad honorem et fidelium animarum ad salutem, qui eciam post hoc ibidem capellam ligneam construi fecerunt, vbi ad inuocaciones nominis sancte Katherine postmodum Dominus multa miracula dignatus est operari ad laudem et gloriam sui nominis et omnium sanctorum. [Uti Ivar Flemings jordebok läses (fol. 53) under rubriken Lockalax följande, som äger sammanhang med ofvanstående, En gård i Lockalax by, kallas Storegården, vty Vemo sochen, gamalt frelsse; ther wpå bodde i fortiden Gwnnar, en frelsissmann, huilken forst funderede sampt med sin mågh Albrect Henricson capellid ibidem 1409 (!), (benedictum et consecratum per reuerendum d. Magni Niexj (!) Serkelax). Fornempde Gwnnar hade en dotter heet Birgitta; hennes mann Albrect Henricson, wäpnare, byrdad aff Heykela wedh Åbo, gaff henne til morghongåffwa Lilla Perkio och Ierffwenpæra; skildis barnlös och hustrw Birgitta doo seneren ok testementerede nogre sin godz wnder Lockalax cappel, huilke sedhan löstis for hwan tyonde pening, dock epter Westerårs recess, och ærffdis for itt bak arff thil hustrv Birgittis gambla mödernis ätt (aff Balks slächt), ty hon war gamble Oloff Balkx dotter dotter dotter till tredie grad.]"}, {"df": "4334", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4335", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4336", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4337", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4338", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4339", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4340", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4341", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta bref läsa eller höra kennis jach Lucia Olofzdotter, erligs mans her Henrich Clauussons riddares, fordom lagmans i Norfynna lagsagw, aterlefua, med thesse mino närwarandis öpne bref och fullelika tillstaar mik hafwa giort eet byte medh Nadendals closter om nagra gods, som kallas Gymmenäs och Annekär, liggendis i Poijo sokn i Nyland, medh hwilcka godz jach noijgdhe Rotker Olafson och hans medarfwinge Morthen Iwansson(!) för i[½](c) marck swensk och swa mykit i redha penninga, som beggies theris bref thär uppå gifwit klarlika uthwijsar, för allom then arfdeel them fallen war med mik epter theris förälldre i lösth och fast, och theslikis för allan then arfdeel thöm äller theris erfwingom, nu lifwandes eller effterkommandis, falla kunde epter mik i lösth och fast, för hwilcka ij godz och för för:de summa penninga i[½](c) marck gaf iach och opleet och nu geensten gifwer, antwardar och alleledis oplåter clostret igen Saustila godz, liggende i Fru sochn, med boo och booskap, hws och tompt, åker och äng, uthmarck och fäägång, närby och fierre, fiskwatn och meerdhe-rum, qwern och qwernastadh, ödha tompt och tompta stad, med allahanda äghedela i wåto och torro, altzengo undantagno, som för:da Saustila godz af aldher tilliggat hafwer eller retteliga tilliggia bör. Och huat som förrörde Saustila är bättre än för:da ij godz och i[½](c) marck penninga, hwilcka tillhopa giöra iij hundrade marck, thet gifwer iak for:de Nådendals closter till ewerdelika ägho i swå måtto som wors helgasta faders påfwens bulla lüdar, och then wärdugaste fadhers i Gudh biskop Jacobs, erchiebiskop i Upsala, wärdogs faders biskop Magnus i Abo, ädhlesthe förstes her Stens Sture riddares, Sweriges rijkes förstandares, och wällborens manzs Knut Pooses, höfwidzmans på Castelholm i Aland, beseeglath och wällbewarat bref ther uppa gifwit skäliga och klarliga uthtrykker. Till hwilkes brefwes, ärendes, bytts och gifths stadugare förwarellsse och högre förwarning beder iach ödmiukeliga wärdugan fader i Gudh biskop Magnus, medh Gudz nådh biskop i Abo, om hans nådz sechreth, hederlige herror mäster Larens Swrpä, domprouast, mäster Arvid Kurcke, canik ther sammastädz, wällborne män Rotker Olofson och Morten Jwensson om theras inseglen med myno egno att weterlika hengia nider under thetta bref, som gifwit och skrifwit är i Nadendal ahrom epter Gudz byrdh mcccc …."}, {"df": "4342", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Maa j och vitha, käreste vener, at wy sendom nw for ij aar til Mattis Hermansson j Stokholm the gamle hofwdh breffwin, som lwdha pa fiske wathnit j Kymmene j Nylandh her j Abo biscopsdöme etc. Om j finghen them eller ey, ther hafuom vy jnkte hört sidhan om, ok thy huru ther om ær tha scrifwen oss til. Jtem skal ider oc viterligit wara, at then werdogh fadren biscop Magnus, b[iskop] j Abo, war her när oss nw for nagra dagha oc vnderwiiste oss myndeliga, at then werdogaste fadren her Jacob erchebiscopin met flerom werdogom fädrom, som nw samlade waaro j Wpsalom, hafwa giort et statutum oc stiktadh, at kringom alt Swerigis rike skal siongas Aue Maria gracia plena, Dominus tecum j enne wers, oc Benedicta tu in mulieribus e[t] b[enedictus] f[ructus] v[entris] t[ui] I[hesus] Ch[ristus] j andra, epter huan psalmen ad omnes horas, tam de tempore quam de sanctis, huilkit han oc bödh oss, bade systrom oc brödrom, at wy skulom samaledis göra etc., huilkit wy togh ey dyrfwoms göra oc ey helder wyliom förre än wy vithom ider wilia her vtinnan antigi til eller fraan. Thy, käreste vener, huad ider tykkes radeligit wara, tha biwden oss til, at wy kunnom oss retta ther epter etc."}, {"df": "4343", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nomina prediorum prepositure Aboensis, que prepositura modo possidet anno domini mcd nonagesimo: Vplynge, diu acquisitum. Krokylæ Montiskallio } per mutacionem monasterij Vallisgracie acquisita. Kempelæ Læctemæky, diu acquisitum et forsan est dos cappelle Rusko. Mølleby, per nos Magnum a nouo excultum et cum molendinis adiacentibus erectum. Hæryensylme, diu acquisitum. Vckilagx, ex permutacione cum monasterio Vallisgracie acquisitum. Mølley, olim fuit subiectum curato ecclesie Wemo."}, {"df": "4344", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Liber ecclesie Pykkyö. Legatum pro testamento per – – – – – – Jtem prata adiacencia ad curiam presbiterii Pykkyö: Primo juxta montem et curiam videlicet Villissængh; jtem Jattäss; jtem Wordenpä; jtem Ounasmäky iuxta Kernapä; jtem Jnyss ängh; jtem Pertel ängh; jtem Papynworis ängh iuxta Orlax; jtem Kymall ängh iuxta Pangyla; jtem Kukkar nytthy; jtem Poosth cum vna parua particula, que eicam dicitur wlgariter Poosth, cum Johanne Aroy fuit diuisa. Jtem fideiussores interim (?) Henricus Thome et Birgittan (!) de Tilsali, Nicolaus Symoni[s], Laurencius Henrici, Johannes Erici, Matheus Iohannis etc. de parochia Pykke. Jtem fideiussores Bertilli Petri et Valborgh Mathei, Nicolaus Olai, Henricus Laurencii, Henricus Mathei, Henricus Iornanason etc. de Paraas."}, {"df": "4345", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Cristin Laurensdotter, Hans Lydekesons epterleffue, och Dydrik Hansson göre witterligith met tesse ware narwarendes opne breffue, ath erlig och högboren förste herre Sten Stwre, ridder, Swarigis rikis forstandare, haffuer os til godho nögio ffornökt oc bittalat hwndrade mark gambla ortoger, som han os met rætthe skyllog var. Ty giffue wy for:de herre Sten Stwre oc hans arffwinge frij, qwit, lidigh oc lös ffor os oc ware arffuinga for alt ytermer til taal, kraff eller namaningh pa for:ne hwndrade mark. Oc til ytermer wisse oc forwaring ath swa ær som forscriffuat stander lathe wj for:de Cristin Laurensdotter [oc] Dydrik Hansson witterlige hengia war jncigle for thetta breff, giffuit och scriffuith arom epter Gudz byrdh mcdnonogesimo primo, manedagin næst epter xiij dagh jwl."}, {"df": "4346", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Steen Sture på Grijpsholm, riddare, Sweriges rijkes föreståndare, gore alle wetterligit så nu warandes som komma skolandes, at iagh aff synnerligh gunst och godh willia och för tro tiensth skuldh haffue nu vndt och giffuidh och medh detta mitt närwarandes, öpne breff unner och giffuer denne breffwisare, min tro tienare Peder Nilsson Kyllen frijheet och frällsse på all de godz, som han nu i sin frije hafuande wärio hafuer, obehindrat och oklandrat medh ängar, skogh och torpestäder, som här effter skriffuen ståå; först Perojoensu i Öllewesi(1) medh någre ängiar, som fordom Justilaboor(2) åtte; jtem Läipemaa(3) och Wäselenmaa i Askalaby(4) och een äng i Rijhikallio medh alle tilägor ther nu tilligger och af ålder tillegat haffuer i woto och torro, närby och fierre, ingo vndantagit, huadh nampne det hellst nämpnas kan; så ath förbe:de Peder Nilsson Kyllän må och skall förbe:de godz niuta, bruka och beholla fritt af migh och cronone, vthan all affgildh; huarföre förbiuder iagh alle, ehoo the hellsth äro eller wara kune, de som wele och skole göra och låta för mina och rijkzens skuldh, för:ne min tienare Peder Nilsson Kyllän häremoot hindra och hindra låta, möda, quälia och ofoorätte göre, wedh mina och rykzsens stränge plicht och hämdh Till thesse brefs yttermehre wisso, bättre skähl och störe förwahring låter iagh hengia mit insigle här nedan for detta breff, som giffuit och skriffuit är opå Castelleholm ipso die conversionis sancti Pauli anno Dominj 1491(5). Afvikelser i den andra afskriften: (1) Päro Joensw i Öllewäsi (2) Justeleboo (3) Leipemäa (4) Weselenmaa i Askela by – Här är i marg. anmärkt: 'Leipäma kallas nu Talis och Weselenma kallas Jutila.' (5) millesimo quadringentesimo nonagesimo primo, jn maiorem evidentiam præmissorum."}, {"df": "4347", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nykyrka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1491 hölt iak Henrik Bidz lagmandz ting kyndersmesso apton met almoghan aff Nyekyrkio sochen, nerwarende erligh ok welbyrdygh man Jachem Fleming, höffuitzman på Abo, ok flere godha manna nerwaro. Nempden: Mons Röffuare Wello, Erich Ladhell, Per i Läppast, Olaff Pärest, Nebs Wello, Nels Älkist, Henric Soentaka, Henric Skinnare, Lasse Santia, Per Wactris, Jacob Hallola, Oloff beghermestare. Dömdis alla tessa effterscriffna byar, som är Hallola, Pärest, Käyty, Sorwaka, Rokalax ok Mähtlaboar, ath dragha samfelt theriss fiskewathen huar met annan om vinteren, som låttäghanda äro, och inga främande ther mera dragha. Ok hwar by skall niwta ok brwka theris lawka vathen hwar wnder sitt landh, ved theris 6 marc for lagmandz dom."}, {"df": "4348", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Dilecte fili. Cum negocio sancte cruciate in regno Swecie publicate pro causa defensionis fidei christiane faueas et operam tuam in futurum pollicearis, ut scribis, landamus in eo plurimum deuocionem nobilitatis tue, cui retribuat Dominus pro pia mente et catholicis operibus tuis. Accepimus et commendaciones tuas pro promocione Johannis Breyda, consanguinei tui, pro ecclesia Lincopensi et humillimas preces tuas ac tocius regni procerum nomine super dispocicione potissimum Strengenensis & Aboensis ecclesiarum, cum eas vacare contingat. Audimus libenter supplicaciones tuas et predictorum procerum regni, quorum quantum cum Deo licebit pro personis tibi coniunctis tui intuitu & ipsorum ydoneis & Deum timentibus, memoriam & racionem in huiusmodi promocionibus habuimus ac quieti regni et ecclesiarum prosperitati religiose semper prospiciemus. Tu vero, dilecte fili, jta sedem apostolicam continua veneracione prosequi curabis, vt eius graciam magis indies promerebis Deumque tibi propicium reddas. Dat. Rome xvij ffebruarij anno 1491, pontificatus nostri anno vij°."}, {"df": "4349", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Veterligit wara allom them thetta breff hender ffore koma kan [at] aren efftter Gudz bordh mcdxxx(!), then tiidh iach Erik Botsson tingh hiolt met almoghin j Borgha socken j erligh oc welboren herres närwarv her Nilz Eriksson, höffues man wppo Wiborgh, sama tiidh, om monedaghin nesth epter dominicam Reminissere, hem til Nilz j Pepoth, läns mans dömeth tha haffwandhe, tha kom ffor retthe wppo setthe tinghe Karl Andersson j Biurböll oc hans hvstrv, Margit, oc beggers dotther Birgittha oc kendhe sigh haffua sköth oc solth tridie delin j Kallela ärligh ok welboren man Twffue Mog[en]sson fför lxx mark Rigiske deninger oc begäradhe fförscriffne Karl Andersson en tha noghre deninger, ath han skulle ecke wara angre köp. Tha gaff hwstrv Cissiilla, Twffue Mog[en]sson epther liffueska, honom xxx mark wppo för:ne godz. Thet ärendeth sköth jagh tiil then xij, som tha i nempden sottho, som are fförsth Benth Korp j Ylebym(!) Andriss Korp ibidem, smedhin i Boos gordhen, Olaff Mog[en]sson j Hyndehor, Per Smidh ibidem, Rutte Lasse j Wekoske, Jönss Loff ibijdem, Jöns Nilsson ibidem, Lasse Andersson j Heffwnselcke, Olaff Henricsson j Michilzböle, Jönss Nilsson j Kwlle, Pundarin j Hyndehor, the ranszakade ath fför:de köp war lagbwdit oc lagstondit, och tesse her xij, som nw j nempden sottho, ware ther och ffasth aath: Henric j Saxebym(!), Lasse j Melckil, Anderss j Kirffueskoske, Henric Andersson, Oloff j Swarsaa, Bertiil ibidem, Olaff j Hoffuarböle, Olaff j Saxebym, Jönss j Hoffuarböle, Lasse j Hyndehor, Enewald j Haffuarböle och Henric j Karsby. Epter teris eijdhe och gamble breff tha dömdhe jagh en nw fför:de köp stadugth och ffast obrwsligt holda, och fförbywder jach hwariom manne öffter mere her wppo tala widh vj mark fför myn dom."}, {"df": "4350", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Dudum clare memorie Olauus Skuthonung(!), primus christianus rex Suetie, pie considerans, magistrum et conuentum Rhodj illique subiectos prioratus, preceptores, conuentus et fratres ob fidei christiane tuicionem et eiusdem fidei jnimicorum expugnationem onera, magnas expensas laboresque continuos subire oportere, ut eisdem oneribus i aliquo subueniretur, instituit et ordinauit tempore sacrj baptismatis per se recepti, unum obulum monete currentis ex jure regio sibi competentem in toto suo regno Suetie per omnes et singulos habitatores dicti regni tunc et pro tempore existentj (= –tes) annis singulis in succursum Terre sancte solui debere; postea a tempore defunctj dicti regis, longo tempore transacto, monasterium Eskilstuna, Strengensis diocesis, ordinis sancti Johannis Jherosolimitani in eodem regno est fundatum, cuius monasterij deuoti s. v. oratores prouisor et conuentus de dicti regni habitatoribus pro censu eiusdem ordinis magistrum(!) ad defensionem christianitatis annuatim soluendo colligere dictum obulum singulis annis soliti sunt vsque ad presens, quamquidem jnstitutionem et ea, que per eundem Olauum regem facta fuere, f. re. Clemens V, predecessor s. v., rata et grata habens confirmauit, prout in eisdem Clementis litteris desuper confectis, quarum tenores etc. s. v. habere placeat pro expressis, plenius continetur. Verum, pater s., quod Scarensis ciuitatis et diocesis habitatores hactenus dictum obulum ob dictorum oratorum negligentiam et non requisicionem, ut creditur, minusque habitatores ciuitatis et diocesis Aboensis, que tempore institutionis huiusmodi obulj gens ipsius ydol[a]trea(!) erat nec erat tunc temporis sub regno Suetie, que postmodum per beatum Ericum, eiusdem regni Suetie regem, christiane fidei et eidem regno suo subiugata fuit, eundem obulum non soluerunt prout soluere forte recusant, in eorundem oratorum non modicum preiuditium et grauamen ac contra dicti Olaui regis institutionem et voluntatem, et cum, pater s., habitatores ciuitatum et diocesium Vpsalensis metropolitane, Lincopensis, Strengensis, Arosiensis et Vessionensis in dicto regno Suetie existentes, prout Scarensis et Aboensis existunt, obulum predictum cecundum(!) dicti Olaui regis jnstitutionem soluerunt prout soluunt de presentj, justum et equum existit, in (= ut) Scarenses et Aboenses habitatores, in dicto regno et dominio regni similiter existentes, soluere deberent, quamuis in dictis Clementis pape V litteris de ratione predictorum dicte dioceses non sunt expresse, et (= ut in?) alijs diocesibus, et quemadmodum archiepiscopus Vpsalensis in suis litteris pie amonet sue diocesis habitatores soluere integre dictis oratoribus singulis annis predictum obulum, prout benigne nunc soluunt, jta placeat s. v. mandare dicto archiepiscopo prouenire suffraganeis, quod soluere jnducant suarum diocesium habitatores ad (= ut?) interesset soluendum dictum obulum v. s. oratoribus omni anno; jgitur, ut pia voluntas dicti regis Olaui, qui per totum suum regnum, ut in dicti monasterij antiquj librj missalis(!) plenius continetur, jnstitucionem [huiusmodi] ex jure sibi debito fecit, adimpleatur, dictj oratores s. v. humiliter suplicant, ut jnstitutionem ex jure sibi debito per dictum Olauum (per) regem ac confirmationem per dominum Clementem factas ratas et gratas habentes, eisdem habitatoribus nunc et pro tempore existentibus Scarensis et Aboensis ciuitatum et diocesium ad dictum obulum eisdem oratoribus integre annis singulis soluendum et contribuendum, prout et habitatores aliarum ciuitatum et diocesium predictarum tenerj et obligatos fore ad hoc, compelli debere decernere et declarare ac statutum executoresque eosdem ordinis, qui sunt dictorum oratorum et dicti ordinis conseruatores, qui eorum contradictores ad premissa compellant ad soluendum dictum obulum, [ordinare?] et nichilominus mandare suffrageneis prouincie Vpsalensis, qui (= ut) quemadmodum eorum metropolitanus litteris suis fecit jnducendo pie sue diocesis habitatores, jta ipsius corpus(?) benigne suarum diocesium habitatores jnducere [debeat] ad integre soluendum eundem obulum predictis oratoribus, digneminj de gratia specialj; constitutionibus et ordinationibus, apostolicis statutis quoque et consuetudinibus dicte prouincie ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur de commissione cause jn presentia d. n. pape. A. cardinalis Aleriensis; et cum absolutione a censuris ad effectum; et cum ratificatione et gratificatione, decreto et declaratione, statuto ac mandato predictis etiam suffraganeis, ut premittitur; et cum deputatione executorum predictorum, qui ad premissa dictos habitatores compellant per censuram ecclesiasticam etc.; et quod omnium et singulorum premissorum maior et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum ut supra. A. cardinalis Aleriensis. Datum Rome apud sanctum Petrum octauo idus martij anno septimo."}, {"df": "4351", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4352", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4353", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vorsichtigen vnde wolduchtigen wisen mannen vnde heren borghermesteren vnde radmannen der stad Reuel, vnsen besundergen guden vrundes, do wy borghermestere vnde radmanne der stad Abo na vnsen vruntliken grote myt vormoghen alles gudes witlik, openbar betugende jn vnde myt dessen breue, dat vor vns ghewesen is jn sittende stole vnses rades jn deme jare na vnses Heren ghebort mcd° jn deme eyn vnde negenstigen jare, des midwekens vor sunte Juriens daghe, de ersame bescheden man Siffrit Kwrin, vnses rades medekumpan vnde borghermestere, vnde hadde myt sik desse beschedene mans, vnser stad medeborghere, alse by namen Haken Peterssone, Siffrit Laurenssone, Koutes Steffen, Peter Symonssone, Mathias Grote vnde Jonis Mwre; desse bekanden vnde apenbar to stunden vor vns, dat selighe Peter Langh, borgher to Reuelle, koffte redeliken vnde rechtliken eyn verde part schepes van dessen vorbenomeden Siffrith Kwrin vor sestich mark vnde hundert Rigesch; dar vpp heft vorg. Peter betalet twintich mark Rigesch. War vmme wy juwe ersamicheyt vruntliken vnde leffliken bidden, dat juwe ersamicheyt wol wille don vmme Godes willen vnde vmme der rechtuerdicheyt willen vnde helpen vorberoͤrden Siffrit, dat eme wedderuare alse vele also recht is van Peter Langx eruen; welk wy alle tyd gerne wol vorschulden willen jn sulker mate edder groteren, war wy konen vnde moghen. Jn tuchnisse der warheyt so hebbe wy vnser stad jnghesegel witliken ruggelinges vppe dessen breff laten drukken, de ghegeuen vnde schreuen is to Abo na Christi vnses Heren ghebord dach vnde jare also vorgheschreuen steyt."}, {"df": "4354", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4355", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlige, kerlige hilse försend medh Gudh. Kere wenner och gode nabere, mogen i wethe, ath een aff tesse fattige borgere her i Viborch, ther hether Cristiern Lowe, lodh migh förstaa, ath een aff idra borgare, ther heter Hinrik Balmare, haffuer hafft jnne met sigh wel ij aar xl mark Rigiske pa för:ne Kristierns wegnæ, och skiyter han opa at Cristiern Lowe skulde haffue warit godh før i lest salt, han sende til Diderich Wermyngh; hwar före haffde Cristiern Lowe Diderich Wermingh för migh her pa radt stwffun i nærware the dande men ther sittiæ för raadh och reth; tha gik för:ne Diderich Wermingh lagh för sigh met een swaare eedh, at Cristiern Lowe thet aldrigh tenktæ [eller] siden tha gjorde. Jtem fför:ne Hinrik Balmare och Mattyes van Louen waare her een tiidt i Viborgh met theris köpenskap etc. Tha köpte Cristiern Lowe aff för:ne Hinrik Balmare jth stucke mynsterss klæde och iij alna westerlindesk, xv [mark] för thet stucke klæde, och vj liispund gedder för the iij alna westerlindesk, och war för:ne Kristiern ecke betraedh her om met mynne Mattyes van Loͤuen war ther godh före. Thet hende sigh ther effter at för:ne Mattyes kom hiit til Viborg igen och talade til Kristiern Lowe om swadane penninge han haffde loffuet före, huilke peninge han annamade aff Cristiern her i Viborg effter thet at Per Nielson, Gud hanss siell nade, [som] borgemester war then tiidt, dömde hanum the penninge til. Kere wenner, beder jack ider alle kerlige, at thettæ ærende motte bliffue ransaket at thenne breffwiserske motte widerfares swa mygit hon hawer reth wdj. Thetta och annat förskulder jack gerne met ider igen. Her met ider alle alzmektogh Gudh befalandes. Ex castro Viborgh raptim die vero corporis Christi, sub proprio sigillo anno xci°. Nic[o]laus Ericson, riddere, höffuidzman pa Viborgh. Adress: Hederlige welwise och fförnumstige borgamestere och raadh i Reuelle stadh, syne gude wenner och nabere kerlige etc."}, {"df": "4356", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno a natiuitate Domini mcdxc primo, in crastino corporis Christi, consiliarij regni tunc Holmis congregati commiserunt dominis prelatis et secularibus infrascriptis recipere computum a reuerendo patre domino Anthonio Magni, prothonotario et nuncio apostolico, de leuatis per eum in toto regno Swecie. Nomina autem deputatorum sunt hec: De Vpsalia & dyocesi Vpsalensi: Ragualdus Ingemundi, archidyaconus. Dom. Hermannus Rodericko, canonicus. (Från etthwart af Skara, Strengnäs och Västerås stift likaledes 2 samt från Vexiö stift 1). De dyocesi Aboensi: Mag. Magnus, decanus. De consiliariis regni: Dom. Gregorius Matisson. Ericus Trolle. Hermanus Pral, monetarius. Die jouis xvi die mensis julij supranominati inceperunt computum de leuatis in ecclesia et dyocesi Vpsalensi. Summa autem omnium levatorum erat, preter confessionalia * distributa Vpsalie & Holmis & preter pelles & alia vtensilia non vendita: Primo in moneta viij milia iij:c xiij marce cum [½] ore. Jn argento lxviij marce puri xij lot iij quintin. Jtem in auro ad valorem monete reducto ij:c xcvij marce cum [½]. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – De Dyocesi Aboensi: Jn pecunia ij milia lxii[½] marc. (Räkenskapen utvisar för Uppsala stift en uppbörd – i guld- och silfverpenningar – af 8,300 mark 1 ½ öre 'preter pelles et res' samt 'sine confessionalibus Vpsalie et Holmis distributis'; för Västerås stift penningar 2,236 mark 6 ½ öre samt 62 ½ lödig mark silfver; för Strengnäs stift penningar 2,512 mark samt 72 mark 6 lod 1 kvintin silfver; för Skara stift penningar 2,410 mark samt 142 mark 13 ½ lod silfver; för Linköpings stift penningar 2,156 mark 6 sol. samt 84 lödig mark minus 1 lod silfver). Sequuntur confessionalia distributa diuersis diocesibus. Jtem in primis quando fuimus admissi ad publicandum has sacratissimas indulgentias portauimus nobiscum xx:m confessionalia. Jtem in Holmis fuerunt impressa ij:c Jtem recepimus de Holmis viij:m. Jtem de predictis xx:m habuit magister Michael vi:m in Finlandia et reportauit ii[½]:m. Jtem de predictis confessionalibus habet magister Aruidus vltra ij:m. Jtem diuersi distributores et curati ad huc plura apud se habent de quibus nondum fecerunt aliquam racionem; distributor Vpsalensis habet apud se c confessionalia, distributor Holmensis habet c, distributor Arosiensis habet v:c distributor Arbogensis ij:c et sic de diuersis distributoribus et curatis etc. Sequuntur recepta ex diuersis locis et diocesibus. Jtem recepi Holmis: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem recepi a magistro Michaele Parandi(!) de collectis in diocesi Aboensi ex diuersis cistis ix:c lxxxix marc. Jtem recepi ego ab eodem pelles emptas ex pecunijs confessionalium v:c xxix marc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4357", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4358", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4359", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "I närvaro af i Danzig sig uppehållande borgare från Åbo hafva köpmännen i Danzig beklagat sig, wo se im vorschenenen herweste mit juw tor stede kamende ere gudere unde copenschop nicht na older gewanheit to erem gelefte hebben mucht vorpennyngen unde vorkopen, sunder eyn upsat, de so unde nicht anders to gevende, geschen syn sulle unde geworden, darna overmals mit eren schepen mit korn geladen dar syn gekamen, sick befurchtende en alz vormals to boschende, unde darumme gefraget, eft se ere gudere na older gewanheit to erem gelefte vorkopen unde so (= se) durest kunden vorpennyngen muchten, se desulven dar upschepenn, so se aver deme so nicht don muchten, eyne ander havene mit den vorsoken wulden; darup en denne sal togesecht syn unde vorheschen, se sick des nicht befurchten durffen, sunder dat ere, so se durest kunden, vorkopen muchten; up sodane tosegghen und vorheischen ere korn und gudere mit juw upgeschepet hebben, unde so deme so is geschen, altohandt is gesettet worden de last rogghen nicht durer wen vor 24 mark to gevende. Vidare beklagar sig Danzigerborgaren Peter gildemeister, dat he juwen hovethman 8 tunnen newrithenn de tunne vor 1 mark vorkofft bebbe unnde in der betalinge vor 5 tunnen sothan gelt hebbe gegeven, sunder an den anderen dren an elker 1 orth gekortet unde enthaghen. Äfven en Peter Alff klagar, wo he em ock beth noch her 2 sack hoppen vorentholt ungegulden. Utställaren förklarar detta obilligt, gemerckt, Got betert, dat korn in allen enden to gelde treft, so dat de unsen mit eymsothanen kume tom eren kamen muchten; do se aver eynsothan nicht angan wulden unde ere korne wedder inschepen unde eyn ander wech mede vorsoken, welkt en nicht heft mucht geboren, sunder den unsen noch dreger noch mether gegundt unde so er korn unvorkoft gebleven, daruth den unsen merclick schade unde vorfangk is entstanden, baven dith alle noch durch etlike van den juwen mit unns nhuu wesende, den unsen mit juw vorkerende ensothant, so se overkamen werden, to arige to keren unde darumme toledighen, is gedrouwet worden. Beklagar detta, då ju Danzig i sin stad gynnade Åboborgarne, låter dem till högsta pris försälja de varor de hämtade till Danzig, såsom kött, smör, hästar eller hvad det månde vara, och icke förbjuder dem att föra oförsålda varor hvart de ville; beder adressaterna med hänsyn till gammal vänskap och grannsämja att framdeles ändra sitt beteende, ersätta Danzigborna deras förluster och gynna dem i deras handel; annars finge borgarne i Åbo erfar att åt dem skulle utmätas med samma mått, hvarmed de i Åbo mätte åt Danzigerborna."}, {"df": "4360", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlickenn gruth vndt wesz ick gudess vormach tho vorenn. Ersamenn vnndt wolwysenn leuenn frunde, my is vorgekomen wo eyn van juwen borgheren sole gekomenn syn van Abo to Dantzeke vnnde solen sick hebben vorludenn lathenn segghende, dat ick sole hebben tho Abo den borgheren gesat dat span vp vij arteghe, eme vnde anderenn tho vorfanghe vnde schaden, jn welkenn he my grofflick myt vnwarliker bedassinghe betastet, wente ick was in dem vorghangen wynther in Fynlandt vnde sach, dat dar harde tydt was myt rogghenn; wart my gesecht wo de schepel roggenn myt nicht durer vorkofft worde denne so ghut also v artoghe; wart ik do des synnes myt rade guder manne beyde, de ick mit my hadde vnde ock dar ime lande wonnen, vnde satte dat span rogghenn vm des ghemenen besten vppe viij artoghe beth tome ersten openn wather, vnndt schach nicht jw edder den juwenn in enigher mathe tho arghe offte schadenn, wenthe in der tydt nemandt van den juwenn was tho Abo, wor ane my sodane seggers my vele to kort doen, vorhopen ock gantz, gy, leuen frunde, to sulken worden nenen gelouen setten, wente ick alle tydt des gemenen varenden kopmans beste erkant hebbe vnde wolde en ock node anders denne dat beste irtoghen in allen uprichtigenn dinghenn. Ock, leuen frunde, als gy wol erfaren hebben, dat de stadt Abo in all vthgebranth is nicht langhe na passchenn, dar de armenn lude vnde dat gantze landt Fynlandt nicht in klenen sunder in groten schaden gekamen is, nicht des myn hefft de erwerdighe here bisschop Magnus tho Abo, synt der tydt de stadt vorbrant was, vmme des besten willen dat span rogghenn ghesath vppe ix artoghe, enen artoghen durer dan he gesath was jn dem wynter. Dat erste iak erfoer, dat juwe lude to Abo myt roggen werenn ghekomen, hebbe ick tho Abo vnde in Fynlandt gescreuen, dat se solen eynen jo welken de dar kumpt syne gudere lathen vorkopen dat beste se konen vnde dar ane nemande tho hinderen. Hir vmme is myne fruntlike begher, gy, leuen frunde, lathen de juwen myt rogghen vnde anderen guderen komen hir thom Holme, tho Abo in Fynlandt vnde sust, wor en geleuet ere kopenschop to brukenn. En sall alle gudt beschenn vnde wedderfaren (etc. I det följande anhåller Sten Sture om öfversändande af en viss mäster Peter, i och för fullbordande af en i Stockholms ström anlagd kvarn) Scriptum vppe Stockholme ame sonnauende na Viti vnde Modesti ime jare xcj. Stenn Sture vann Gripszholme, ritter, gubernator des rijkes tho Swedenn."}, {"df": "4361", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4362", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4363", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4364", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alle dande mæn thetta breff see, höra eller læsæ kænnes jak Lasse Bagghe, borgare j Nadhendal, ok fullelica til staar met tesso myno nærwarandis öpne breffwe mik hafwa laglica saalt met mynne hustrvs Elene samtykkio och godwilia beskedeligom manne Staffan Kowto, borgare j Abo, waarth godz Hyrwos at nampne, liggiendis j Masko sokn, pa Otawa öö, gamalt frelse, ffore lxv marker, huilka jak bekennes mik redhelica vpburit hafua j reda peningom ok lagligom werdörom til fulla ok goda aat nöghiæn. Thessæ skællighe oc bolfaste dandemæn waro offwer wart köp och skotningh, som ær Olaff Degn, clostrens fougde, Peder Geth och Nigles Fynwidzson, væpnare, Hannus j Tammisari, Olav j Kultaranta och Anders Jntilæn, faste bönder, Magnus Japsson, radman, oc Jöns Hoffman, borgare j Nadhendal; hwarföre affhendom wy baden oss ok warom ærfwingiom for:de Hyrwos godz oc tileignom oc nw strax j for:de dandemanna nærwaru vplaathom thet ffor:dom Staffan Kowto til æwerdelica ægo met allom thes tillaghom nærby eller fyerre, j watho och torro, skoghum oc skogxlutom, fiske vatnom, fæmarkom ok ofwer hofwdh allo thy for:de godze aff alder til ligat hafwer, nw til ligger eller rettelica tilliggia bör, alzingo vndan taghno. Ok gifwom wy hæredzhöfdingenom, j huilkens hæræde for:de godz ligger fulla makt fast fara och stadugt döma effter landz lagh thetta wart köp och optanæmpdh godz vnder for:de Staffan til æwerdelica ægo. Ware thet oc swa, som Gudh forbywde, at for:de godz eller nakat aff thy fraginge met nakan ræth for:de Staffan, tha beplictom wy oss oc waara erfwingia viderleggia hanom swa got godz oc swa mykin jordh oc j swa godha læge eller hans peningha igen widh waara troo och sannindh. Til tess mera visso oc bætre forwarningh bidher jak Lasse Bagge, her borghmestara oc radhit j Nadhendal, oc myn hustrv Elin bider syna kære frendher Jöns Philppusson oc Marthin Philppusson j Ysokylæ, wæpnara, om theris jnciglen met stadzsins jncigle at hengia pa wara vegna vndher thetta breff. Scriffuit j Nadhendal jn octaua visitacionis Marie virginis gloriose anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo primo."}, {"df": "4365", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fore alle dandemæn thetta breff komber bekennes jach Margareta Jaapsdotter, Pedher Niglessons, foordom borghmestares j Nadhendal, Gud hans siel nadhe, aterlefwa, mik hafwa met beradno modhe met wæna oc frender raadh oc samtykkio lagliga salt och vplatith och nw met godhom vilia strax vplater beskedeligom manne Staffan Kowto, borgare j Abo, mith fasta godz, som jak agher j Hyrfwos, liggiendis j Masko sokn, pa Otaua öö, gamalth frelse, ffore xxx march swenska, huilka jach kennis mik hafua redheliga vpburit j lagligom werdörom och mæsth j redhom peningom til fulla och ghoda aat nöghian. Thy affhender jak mik och mynom ærffwinghiom for:de Hyrfwos godz och tileignar thet for:de Staffan til æwerdelica ægo met allom thes tillaghom nær by ok fiærre, j watho och torro, skogum, skogxluthum, fiske watnom, fæmarkom, ængiom och ænghia stykkiom, alzingo vndan takno, som thy godze aff alder tilligat hafwer, nw tilligger eller retteliga tilliggia bör, huat helzt thet wara kan. Ok gifuer [jach] hæredzhöfdingenom, j hwilkens hærede for:de godz liggher, fulla makt ffastfara, stadugt döma, skötæ och skælæ epter landz lagh for:de godz vndher forde Staffan til æwerdelica ægho at nythiæ och bruka thet fore sith eigh epter synom vilia, ohindrath ok oqwalt fore mik och allom mynom arffwom. Och ware thet swa, som Gudh forbywde, at for:de, godz eller nagath aff thy fraginge opta nempdh Staffan met naghan ræthet, tha beplictar jach mik och myna ærfwingia vider leggia hanom swa goth godz och swa mykin jordh och j swa godho læghe ellir hans peninga igen jnnan vj vykur, widh myna cristeliga troo och sannindh. Til thes mera visso och withnisbyrdh bidher jach her borghmestara och raadhit om stadzens jncigle och Jöns Laurensson, borgmestare, och Jöns Philpusson och Martin Philpusson, væpnare, om theris jnciglen ath henghia vnder thetta breff, som gifuit och scriffuit [är] j Nadhendal jn octaua visitacionis Marie anno Dominj 1491."}, {"df": "4366", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – mochten verkoppen vmb vnsere bede wyllen vor xxvij marc. Do sagten [de] koppelude, dat sie nicht kontent dar by blyben vnd batent, dat sie weder mochten vtsegeln mit eren schepen, war se wolden. Das gontent vnnsere heren ene, vnd gontent ene noch dar to, dat se mochten verkopen mit spann, punde, halbeleste vnd wie sie best kontent glich als wir borgere, dat vormals niemans ist togelaten. Darvpp segelt ein part henueg, vnd die andere parthie bleybe alhiere. Auch als jr schribent wie in sollent vorbodden sin dregere vnd metere vnd die secke, dat haben wir gerantsagt vnd die dregere verboden vor vnnsern gestrengen lieben heren heren Stein Sture, gubernator, jn bywesen vnsers genedigen heren byschoff Magnus, byschoff to Abo, dem gestrengen heren Niels Erickson, ryddere, etc. vnd velen gudere manne vt dessem lande, vnserem vogt vnd vns. Da habent die dregere gesworen mit vtgestrecketen fyngeren, dat ene uwere kopplude nicht mer wolden geben to dragerelon dan ein halbe ere van der last roggen to dragen, vnd sie wolten nicht mynnere haben dan ein gantz ore als alde gewonheyt bis here gewesen ist; vnd dar vmb so wolden sie den roggen nicht dragen, vnd darvpp habent wir auch da by gehat uwere koppelude, die noch nw alhiere sint, vnd darvmb gevraget, die sagent dar nein to, als jr betere in erem brieff, den sie darvmb uch toschriben, sollent verstan; es ward auch nie vor vns geclagt. Darvmb bydden wir, dat jr wollent solliche burgschafft jn guder wyse abstellen, als sich die vnseren haben müssen gegen uch verborgen. Auch wart nie vor vns geclagt noch vmb hoppen noch erweyten, als jr in Jachim Flemings brieff vernemen werden, dar jnne jr konnent vnd mogent erkennen, dat de uweren uch solliche vnbillich vorbringen vnbillich vorgebracht haben. Glichwol, lieben herren vnd vrunde, wollent wir gude vruntschafft vnd nachberschafft noch aldere gewonheyt noch me gerne halden, das kenne Gode, dem wir uch alle lang, selig vnd gesunt beuellen to synem dienste. Datum to Abo vpp mondag vor sant Margareten dag anno Domini etc. nonagesimo primo. Borgermeystere vnd radtmanne der statt Abo. Adress: Den ersammen vorsuchtigen vnd wysen herren burgermeysteren vnd ratdmannen der statt Danczigk, vnsen gunstigen vrunden vnd guden nachberen."}, {"df": "4367", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlichen grut mit vermogen alles guden stets touoren etc. Ersamme vnd vorsuchtige gude vrunde vnd nachbere. Iuveren brieff habe ich entpfangen don vor mir lesen vnd in den besten vernommen wie Peter gyldmeister mich vor uch sworlich besagt vnd beclagt hat vmb viij tonnen erweyten, die ich sol von eme gekaufft haben. Ersamme gude vrunde, dar sollent jr in worheyt vpp weten, dat ich krege nicht mere dan iij tonnen erweyten van eme; dar sendet ich eme strax iij marc pennynge vor. Wer aber die anderen van eme gekaufft hat, dat mag er weten; dar weit ich als nicht von. Hette er eddere die andern wat von mir geclagt edder gesagt darumb edder vmb andersz, so wolt ich eme vnd den anderen gern haben to recht geholpen. Desglichen, gude vrunde, clagt auch Peter Alff vber mich vor uch vmb ij secke hoppen. Sollent jr auch in rechte worheyt weten, die tytd da ich mit eme koppsluge, do lag der hoppen noch in synem schepe vnd ich en sach de tytd den hoppen nicht, dar vpp verworworde ich mit eme, so dat er mir solde leueren twen secke guden verschen hoppen; dat gelobt er mir so to donde, vnd also sendet er mir twen secke hoppen vpp dat slotte; dat was olde hoppen vnd er behagt mir als nicht, dan er was nicht noch synem worden, als er mir gelobt hat. Also saget ich to eme: Peter Alff, du hast mir dine worde nicht gehalden, dan desere hoppen ist olde; weres tu in desem ryche to huse, so wolde ich den hoppen behalden; nw will ich ansehen, dat du vrembde bist vnd dir dynen hoppen wedder geben. Also beuale er Hans Hansson, ein koppgesellen, dat er solde den hoppen annemen vnd dat beste vor in dar mede don; alse det er vnd nam den hoppen to eme ere deser Peter Alff von hiere fuere; vnd lygt noch nw alhiere vnuerkofft, das dere genant Hans Hanson to gestanden hat vor dem wolgebornen gestrengen herren Stein Stwre, ryddere, dysses riches vorstendere, jn bywesen myns genedigen herren byschoff Magnus, byschoff to Abo, dem wolgebornen gestrengen herre Nyels Erickson, ryddere etc., auch andern guden mannen vt dessem lande vnd den ersammen burgermeystern vnd rathmannen der statt Abo vnd mir; als ir bas vernemmen, sollen jn uwer koppgesellen toschriben. Also, gude vrunde, meynt ick danck van uch vnd den uweren dar an verdint haben, so wert myn gude wille mir vor uch to arch gekeret wie dem allen. So see ich geren vnd wyl dar to helpen, dat gude vruntschafft vnd olde nachberschafft hiere nochmals als bis here beyde twuschen den uweren vnd den vnseren vruntlich gehalden sol werden; dat erkenne Gode, dem ich uch selig vnd gesunt beuele. Datum to Abo vpp mondaen vor sant Margareten dag anno Domini etc. nonagesimo primo. Jachim Flemyingh, vogt vpp Abo. Adress: Den ersammen vorsuchtigen vnd wyssen herren burgeremeystern vnd ratmannen der statt Danczigk, synen gunstigen vrunden."}, {"df": "4368", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Jachem Flæmingh aff wapn gör alle widerligit och bekennis medh thette mit opne breff, thet jach hadhe anamit j min befolingh oppa Abo sloth aff min herre her Sten Sture, riddere, Suerigis rigis fforstandere, nagre ffanger ath forware i rigesens torn och hektilse medh swadana forordh och beplictningh ath, wareth sache the wndkome wtaff thet fengilse, tha scwlle thet koste mith liff och gotz. Och ytermere sadhe jach ath wdhen wor herre eller then onde man hadhe thöm ther wtförth, scwlle the ekke haffwe ther wtkomith, hwilchit jach bekennis medh thette mit opne breff, ath the fanger ekke swa worde forwarade som jach ffor:de min herre loffwat och sacth hadhe. Och epter thet at retten war mik for swar, swa ath gode men ransachede och fwnnit fore retten, thet for:de min herre her Sten hadhe mit liff och gotz j macth och thet wordh mik aff dömth ok honwm j hender, taa haffuer jach nw loffwat och forplictidh mik ok medh thette mit opne breff loffwer och forplicther, ath jach wil och skal opantworde och aldelis frith göre min herra her Sten Stwre tenne tw gotz, som hethe Kaskis och Ström swa mygith, som Henrich och Knwth Bidz otte j for:de Ström, medh boo och boscap, som ther nw oppa ær, honwm och hanss arffwa til ewerdelige æghe medh alle the tilægher them wnder ligger [och] aff (aff) aller tilligith hawer j wothe och torre, engtidh wndentagith j skogh, skywl, fiskeri och fiske watn, torpe och torpe stedher, nær by och fierren, qwærner och qwærne strömer, hwat nampn thet helsth nempnis kan. Och bekennis jach mik thette haffwe gyorth medh frij wilie och samtykke badhe mine bröders Johan och Peder Flæmingx, tesligis besynnerlige ffore werdigh ffaders her biscop Magnus i Abo, her Nigels Ericsons, Knwth Poszis och flere gode mentz bön skyldh, thet for:de min herre her Sten mik mit liff och gotz wnthe; och affhender jach mik och mine arffwa the tw gotz Kaskis och Ström och tilegner thöm for:de min herra her Sten och alle hanss arffwa til ewerdelighe æghe. Ytermere beplicter jach mik medh thette mit opne breff ath, wareth sache, som Gwdh forbywde, thet then ffange, som swa wndkom wtaff cronennis hektilse, eller hanss parthie naget argth wille göre eller hender ath göre her in oppa rigith eller the rigerske, och the wille ther oppa tale, taa wil jach och skal then skada aname in oppa mik och mine arffwa fran for:de min herra her Sten och hanss arffwa, om swa i nagre modhe her epter hende eller ske kan, epter min yterste formage. Och loffuer jach paa mine och alle mine bröders och wenners wegne, thet jach ey wil heller skal och ey heller the wilie eller scole nagen tidh tale eller wrekkie oppa thenne fforligningh, som jach nw gyorth hawer medh min herra eller hanss arffwa, æpter thenne tidh; wareth och sache, som Gwdh fforbywde, jach eller nager mine bröder eller wenner thet göre wille, taa skal for:de min herre her Sten och hanss arffwe haffwe same macth offwer mit liff och gotz, som honwm tilforenne medh rette tilsacth ær. Och oppa thet at för:ne ærende tess fastere bliffwe scole och swa j sanningen ære, taa bider jak werdigh ffader j Gwdh her biscop Magons j Abo, mine brödher Johan och Peder Flæmingh, Clawus Henricson, Henrich och Knwth Bidz, Mattis Philposson och borgemesterne och radit j Abo om teris secreth och jncegle medh mit egit incegle nedhen fore thette breff, som scriffwit ær oppa Abo sloth ar epter Gwdz byrdh mcdxcj:o, oppa sancte Margarette dagh."}, {"df": "4369", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pensar", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Sture j Gripsholm, riddere, Suerigis riigis fforstandere, gör alle widerligith, thet jach haffwer wnth och fforlænth och medh thette mit opne breff wnner och fforlæner Nadendals closter cronennis gardh, som kalles Pawole gotz i Rese sogen ligiendis, medh cronennis skat oc alle wtskyllder, som cronen bör arlige ther op ath bære. Thy bidher jach och bywdher bönderne, som for:de gardh besitie eller her epter besitendis worde, at the her epter sware Nadendals clostre och theris fformyndere then skat som thöm arlige bör cronen wtgöre och engin annen. Och fforbywder jach alle, hwo the helsth ære eller ware kwnne, Nadendalss kloster her epter paa for:de cronennis gotz hindre eller hindra lathe, mödhe, qwælie eller j nagre mode oforrette widh min och riigesens hæmpdh och plicth. Datum in Pensar anno etc. xcj°, feria quinta proxima post Margarete, meo sub sigillo dorsim impresso."}, {"df": "4370", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4371", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4372", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlichen grus mit erbiedung alles guden stets touoren etc. Ersamme gude vrunde. Also hat sich ein handel verlopen twuschen uweren koppman vnd den vnseren alhiere to Abo, so dat jr in den handel habent noch anbringunge dar vmb geschribben, vnd dar vpp so kriegen jr nw antwort etc. Also bydde ich vnd begere vruntlich alde nachberschafft mit uch vnd den uweren to holden mit deses ryches jnwoneren alhiere besetten, begerende dat jr wollent sollich burgschafft als vnsere borger haben moten don uch to Danczig jn guder mate abstellen wollen vnd de vnseren mit uch edder to uch komende to verkerende to dem besten vorderen vnd fugen; deszglichen wil ich auch gerne alletytd den uweren don, dat kenne Gott, den ich uch alle beuele lange gesunt. Datum vpp Abo an sant Marien Magdalenen dag anno Domini etc. nonagesimo primo. Magnus schribere, vogt vpp Abo. Adress: Den ersammen vorsichtigen vnd wysen herren burgermeysteren vnd ratdmannen der statt Danczigk, synen guden vrunden vnd lieben nachboren."}, {"df": "4373", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn ffruntlichen grut wnde wes ik gudes vormach tho vorenn. Ersamenn vrundt, wolwisen leuen nayberen vnde gude vrunde, alszo gi my ame latesten besochtenn myt jwen breuen myt vlite biddende, ik swodane tøuede gudere wolde losz geuen jweren borgeren to horennde, welkt ik vmme guder naberskop willen gerne volgede vnde gaff sodane gudere losz, wol ik des nycht hadde plichtich geweset. Bauen dat vorschreue gy my an myneme herenn vnde ik vannth de breue hir vor my etc. Dar mede dancke gi my vor meynenn guden willen vnde vorscreffuen my vor eynenn voget vppe Viburch, des doch myn vader offte ik newerlde vor vogede syn achtet geweszt. Hebbe gi mynen vader offte myn geslechte nycht gekanth, szo vraget den jennen de myt ene synt bekant geweszt; sze werden jw wol wnder wisende myns geslechtes geweszelicheith. Hir mede syt Gade beualen. Geschreuen tome Holme ame dage Marie Magdalene anno xci° etc. proprio sub sigillo. Nigels Erikszon to Vogelwiik, ritther vnde houethman vppe Viburch etc. Adress: Denn erszamenn vorsichtighenn vnde wolwisenn mannenn herenn borgermesteren vnde raadtmannenn der stadt Reuell, seynenn guden vrunden etc. gescreuen."}, {"df": "4374", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wetherlight ware allom them thette bref höra eller see, att åhren effter Gudz bördh 1491, then tijdh jagh Niels Syberdsson aff ehrligh och wälboren mans befalning Erich Bothessons höst ting hulth medh almogen af Helsinge sochn i ehrligh och wälborne mans närwaro Niels Bentzsson och i flere godhe manne närwaru tijsdagen näst effter sancte Jacops dagh, tå kom ther före rätten beskeedeligh man Anders Oloffson i Finby och skiötthe en skattmark jord vndan sigh och vndan sinom arffwom och vnder beskeedeligh man Anders Nielsson och Olof Peersson och vnder theres arffwom, jorden liggiandes i Finby för 20 [mark] Rixske peningar, till äwerdeligh ägho i wotho och i torro, närby och fiärran, inthet vndantaget, som then jordh af ålder tilleghat hafwer; och ther woro thesse 12 faste åth: Larss Sylwesson, Anders Jönsson, Olof Jönsson, Olof Persson, Jöns Nielsson, Matz Michelsson, Olof Påwalsson, Per Olsson, Michill Olefson, Olof Bagge, Bentt i Biörnwich och Anders Matzsson, the ransakadhe, witnadhe och effter sworo att förschrefne skiötning war laghbodhen och laghstånden effter laghen, och ingen emot nämpden wädie wilde, ty effter sådan witne och ransakan dömde jagh förschrefne skiötning stadugt och fasth wedh hwars 3 [mark] här effter åthale, för min doom. Till yttermehre wisso och högre förwahring, tå beder, jag ehrlig och wälb:ne mäns jnsigle Nils Bentzsons och och Erich Botessons att trycke å ryggen å thette bref, som gifwit ähr åhr och dagh och stadh förnämpndom."}, {"df": "4375", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Jens Holgerdyssen i Glimminge gør alle wyterligit medh thette mit opne breff, ath Laurens Frydagh war her wppa Wysborgh ok sade siigh ware myndegh ok mectegh at gøre ok lade pa the Ræwelskes wegne ok atsporde junke[r] Wellem ok hans hustrw, om the wille halle then dectingen ok forligen, som myn herre gyorde i mellom them i Køpenhaffn ok anname theris peninge; tha wille for:ne Laurens Frydagh fornøgye them thill gode rede. Thaa swarede for:de jwncker Wellem ok hans hustrw, ath the jcke konne gøre nw pa thenne tiidh, før een the ære forlygede medh theris medarffwinge i Fyndlandh ok wille først fare thill myn herre ok rade med hanom ok høre hwad han sade ther till. At swa ær gaeth ok faret i sanninge som forscreffwet star, wytner jak med mith jndzegle, som tryckt ær neden for thette mith opne breff. Screffwet pa Wysborgh, torsdagen nest fore sancte Oluffs konunges dagh anno Domini mcdxc primo."}, {"df": "4376", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vorsichtigen walwysen mans borgermesteren vnd raͤdmannen der stadh Reuel, vnsen bisunderen gunstigen guden vrunden, don wy borgermestere vnd radmanne der stad Abo vnsen vruntlyken groed myt vormoge alles guden, witlik vnd appenbar betugende jn vnd vormydelst dussen vnsen breue, dat vor vns in sittenden raed gekomen ys de ersamme bescheidene man Siffrid Kurrin, vnse medestoelbroder, vnd beclagede sick wo dat he in vorleden tyden vorkofft rechtes vnde redelicks koepes eyneme juweme medeborger genant Peter Lange, mylder gedechtnisse, eyn veyrde parth scheppes vor sestich vnd hundert marck Ryghes, dar wy eme to antwerden, offte he dar wetten to hade, des antworde he ya, vnd hadde myt sick dusse na gescreuen bescheidene manss Magnus Pollex, Siffrid Laurensson, Bendh Mickelsson, raedmanne, Caute Steffen, Mattis Grote vnd Jons Mure, borghere, de sworen vnd thugeden vor vns in sittenden rade stauedes edes, dat oen sodane koep witterlick were also vorgescreuen steyt vnd dat Siffride Kurren vorgheschreuen dar nicht mer wpp betaeld en sy dan twintich mark Righes; warvmme wy juwe ersame vorsichtigen wisheit vruntliken bidden, dat jwe ersame wisheit wol do vmme vnser vruntliken bede willen vnd vme der rechtverdicheit willen vnd helppen dussen breffwiser Siffrid he sine betalinge mochte krigen van zaligen Peters erffingen, wellick wy altyd gherne weder vmme thegen jw vnd de juwen vordeynen jn gelyken vnd anderen saken. Jn eyn tuechnisse der der (!) warheit so heb wy sulues witterliken vnser stad segel doen hangen an dessen breff, de gegheuen vnd gescreuen ys na der bort Cristi vnses Heren als men schreff dusentveyrhundert vnd eyn vnd negentich, des midweckens na deme feste vincula Petri."}, {"df": "4377", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Digerviksholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennoms wij effterskreffne landssynemänn, som wåro dömbde emillan Malaxby och Petalaxby opå deeres engesträtor och måsar medh rätt; tå werthe dher målsägande opå bådha sijdhor så tilleens sigh eemillan medh dhe för:de landssynemänn, som der försambladhe wåro, adt dhee fälle opå en wänligh wälwilligh semio sijn emillan medh beggies målsäganders samtyckio och godha willia, som Göstaff, Gudh hans siell nådhe, medh deeres egen begäran tillförende sampt och giordt hadhe, och wäl förlijckt war, så att dhee gilladhe den råån, som heeter Engis Mäskeråå, och vndte för:de Madelaxboo them i Petalax Lenge mörke eng, som gammalt och fordom warit hafwer; och desslijkes finge engie råå och skogen medh hwar annan bruka och niuta som dhe aff ålder hafft hafwa hwar inne medh annen medh semio och kärleek, widh hwars deeres xl [mark], hwilcken semio och sembd giordes j Knuth Erichssons, häredshöfdingens närwarandes och Anders Larssons opå Swen fougdens wägna opå Cwmo gårdh och i thesse godhe manna närwarandes tijt woro sempde til för:de synn, först Vlffzby sochnn Jönns Toord[son?], Anders Jopzson, Matz bonde ibidem, Jusse Peersson och(= aff) Bredhwijck, aff Nerppis sochun Oloff Hendersson i Finby, Peer Jngewaldson, Ragwald Hålstensson, Nills Ollsson i Måikepää, Magnus Månsson ibidem, Lars Nillsson i Terpapata, Oloff Marcusson ibidem, Lars Olsson i Juncksunden, Nilis Mereman, Jöns Kopperen och Gudhmundh i Wijcken, dhee stadfäste och samtychte för:de sämbd och semio medh råår, hwilckenn som skrijffwin och gifwin och sämbd ähr opå Diggrewickz hålma måndagen näst för sancti Laurentij dagh anno Domini m[c]dxci."}, {"df": "4378", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4379", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4380", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4381", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them, som thetta breff kan fore koma, kennoms ok kungörom wij epterscriffne ok fulkomliga tiilstom Staffan Nilisson Kowte ok Margit Oleffzdotter, ath arom epter Herrens byrd mcdxcj°, then tiid wij gaffuom oss intiill sancte Birgitte kloster j Nadendall, leffdum wij ok wplathum met godhum wilia ok beradhno mode met wore ærffuinges wener ok frendres samtykkio allan waar gaard j Abo, liggiandis wiid Fæægathen, som wij haffuom her tiill booth wthi, wnder woor ælskelighen mogh Sigfrid Kurin, borgmestare j Abo, ok hans hustrv, waar kære dotter Katerina, ok hennis arffuom tiill æwerdelige ægho met swadana skell ok fordhord, ath the ok theris epterkomande skulu oorliga giffua aff forrördhe gaard ij mark penningæ tiill sancte Anne messo, oppo sancte Anna altare j Abo domkirkio, som skall orligha siungande holdas alla tiisdaga tiill æwigh tiidh for wore ok wore foreldris ok weners siæla, som fram ære lidhne; skall ok höre sama gaardhen tiill thenne tompthen, som ligger j mellan Mikkiill skredares goordh ok Hemingh Suripäs tompt, bade met lengd och breegd som her epter scripnad staar: först oppo leengdene wiidh Fægathunne li[½] alin; jtem wppo breegdene mothe hustrv Kaderine Tyllemans fra Fæægathen ok tiill Sigfrid Larenssons tompt xlviij alna.; jtem fran hustrv Kaderine Tyllemans ok tiill Offuergathen lxxix alna; jtem langx offuer gatthen moth Wordbærgit xxv alna. Skedde thet ok swa, ath for:de gaard kome frömande men j hender epter theris död, tha skulle the giffua ther wtaff tiill for:de messo, ssom forscriffuat staar iiij marker oorliga. Fframdelis haffue wij wnth ok giffuit tiill for:de sancte Anna messor wphelde ij steen boder met iij kellare, huilka som liggiæ wnder thet steenhusit wppo Kirkiegathen j öster hörnet, then ena bodhen moth Kirkiegathen ok then andra j hörnet, for huilkæ boder ok kellare skall sancte Anne gillisbroder forraada met formyndare, ok the andre ij boder wnder for:de steenhusit mot Tauastgathen skulu höra sancte Birgittis klöster tiill j Nadendall met the rentha ther aff gaar, ok systerna ok bröderna j Nadendall skulu ther fore rada. Fframdelis kennis ok kungör jak Staffan etc., ath enghin aff myna ærffuingia maa eller skule nogat tiill taall haffua tiill mik eller min hustrv eller hennis ærffuingia om nogra arffdelæ, antinge löst eller fast, epther thenne dagh, thy ath jak haffuer them fullelige fornögt bode for löst ok fast offuer ok ekke footh, ok mere en them retthelica borde haffua. Tiill mere wisso ok withnisbyrd bidiom wij werdughin fader j Gudh biscop Magnus j Abo om hans secrete ok borgmestare ok rodmen om stadzens jncigle ath hengia nidhen for thetta breff met myno eghno jncigle, som scriffuit ær j Abo sunnedagen nest epther Bortolomej anno vt supra."}, {"df": "4382", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4383", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4384", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum deuotissima et profundissima nostri recommendacione vtj dignum et debitum obsequij incrementum. Reuerendissime pater, postquam dominus regni gubernator variis hicinde negociis et causis expeditis et terminatis cum suis ad Sweciam remeare intendit, plurima heic peracta et tractata occurrerent scribenda, que breuitatis causa scribere pronunc omittimus, sperantes quod hii viri venerandj et prelatj dignissimi dominus Anthonius Mast, commissarius apostolicus, et doctor Helgo, prepositus Strengnensis, nostram scribendj breuitatem excusabunt, cum facilius et apercius ea potuerint paternitati vestre dignissime viue vocis viaculo explanare, quod enim nobis visum est et ad breuitatem apcius et ad reliquas res prouidencius. Et quamquam, reuerendissime pater, aliqua contencionis materia inter dominum gubernatorem regnj et nos suborta fuerat, nouissime tamen, eum (= cum) soli essemus in sacrario ecclesie nostre pariter constitutj, optimo federe fuimus compositj, seque amicissimum nobis reddidit, qualiter insuper Steno ille Cristiersson, vestre Vpsalensis diocesis inhabitator, in quodam presbiterio Olandie se gesserit, commissimus domino doctori Helgonj paternitati vestre reverendissime referre, cui eciam literas examinacionis in causa illa confectas tradidimus paterniati vestre reuerendissime deferendas. Jlli eciam pro suis fauorabili assistencia et fatigis gratias agemus ingentes, quamquam summa sui in nos officia rem pocius quam verba desiderant. Quamdiu tamen in humanis egerimus, studebimus sibi in similibus et longe maioribus complacere. Cum hiis paternitatem vestram reverendissimam ad corroboracionem pacis direccionem iusticie et ecclesie sancte honorem indefessa prece Deo altissimo obnixius commendamus. Ex Abo anno 1491."}, {"df": "4385", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4386", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vore kerlige helse i alzmectugen Gud. Epter thy, kere Seuerin, besynnerlige gode wen, at wor kere broder och höffuidzman her Sten Sture ær endeligen fryctande, som wi formerkiom vtoff hans scriffuilse, at högboren förste konung Hans wille göre nogot angrep vppa thenne landz endhe etc. Om swa skedde, som Gud forbiwdhe, tho ær thet mestedelis ther vppa giort, ath han wille hylla almoghen vnder sigh. Thy, kere Seuerinn, bedhiom wi ider atj gören thet sama pa wor kere broders och höffuidzmans wegna her Sten och hyllen almoghen til idher; liffwer wel vidh them, swa ath the ære ider wel wilioghe. Wy wiliom gerne göre thet bæste pa wore sijdhe epter ware ytersthe formoghe, som oss ligger macth oppa. Gud ware med ider. Ex Abo dominica infra octaua Michaelis anno 1491, nostro sub signeto."}, {"df": "4387", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum humillima nostri recommendacione etc. Cum propter famosam hominum relacionem, reverendissime pater, rerum gestarum series minime poterit ocultari, arbitramur paternitatem vestram reverendissimam sacius a plerisque viatoribus intellexisse qualiter causa, que vertebatur inter strenuum militem dominum regni gubernatorem et suum aduocatum castrensem Joachim Flæming, consanguineum nostrum, fraternaliter fuerant ventilata, dummodo idem gubernator apud nos nouissime moraretur. Ipse namque Joachim memoratus certa predia, nedum sua uerum eciam suorum coheredum, domino gubernatori promittere atque donare im precium redempcionis [vite?] sue quamuis innumerose cogebatur, vnde a suis obprobriosis insultibus non mediocriter molestatur. Quare pro eodem preces paternitatj vestre reverendissime instantissime dirigimus, obnixius deprecantes, quatenus intuitu Dei et compassionis humane velit eidem in suis iustis negociis paternaliter assistere et, si absque eius detrimento fieri potest, pro eodem apud regni gubernatorem benigne interpellare. Sed formidamus, quod maiorem displicenciam incurrat, si dominus gubernator intelligat ipsum apud paternitatem vestram reverendissimam querelas deposuisse. Timet enim et ammittere predia prefata et privari officio judiciario, quo adhuc in quadam contracta diocesis nostre fungitur. Jdcirco, reverendissime pater, hec et alia arbitrio paternitatis vestre reverendissime moderanda relinquimus cum hiis etc. Datum Abo in profesto beati Francisci, nostro sub signeto, anno 1491."}, {"df": "4388", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4389", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4390", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum nostri recommendacione deuota vtj dignum et debitum obsequij incrementum. Allate nobis fuerunt hiis diebus preteritis litere vestre nobis pergrate, reuerendissime pater, quibus inclusa erat copia cujusdam breuis apostolici cum copiis quarundam literarum ad paternitatem vestram reuerendissimam et inclitos regni Swecie consiliarios ex Dacia emissarum, quas ea qua decuit reuerencia et gratanter suscepimus et earum continenciam diligenter inspeximus, gracias omnimodo(?) condignas tantis pro fatigiis paternitati vestre reuerendissime agentes humillimas; de regiis tamen literis copiam nullam recepimus, quod inaduertancia scriptoris putamus fore ommissum. Sed ne silencio rem cordi viciniorem preterire videamur, breue illud apostolicum, quod interea in primis nobis optulit sese legendum, iam resumendum duximus. Ex eo equidem apparet pertinacis ingenii exquisita inuencio, cui rite conuenit occurrere nouo remedio, ne quieta ecclesiarum libertas, hactenus defensata, tempore paternitatis vestre reuerendissime, cui nos esse subiectos profitemur et vna secum ad partem sollicitudinis vocatos, in laqueum seruitutis, quod Deus auertat, redigetur et tyrannidi subicietur. Et quamquam de ecclesiis Lincopensi, Stregnensi et Aboensi in breui apostolico duntaxat fit mensio, vno nichilominus inconuenientj dato infinita contingunt; hiis enim in seruitutem redactis et relique de facilj redigentur. Sed priusquam ecclesie nostre id contingat, rebus corporibusque minime parcendum decreuimus; eciam si aliarum ecclesiarum prelatj dissimulare vellent, quod non credimus, nos nequaquam dissimulabimus. Quia ergo ecclesia Sweuicana non solum ex reliquiis præteritarum turbacionum, verumeciam ex nouiter emergentibus causis, partim eciam ex materia huius odiose inuencionis, turbari et concutj exterarum gencium iniquarum incursibus formidatur, opere precium nobis videretur, saluo semper iudicio paternitatis vestre meliori, qvod tota prouincia Sweuicana vnum saltem aut duos procuratores valentes propter casus fortuitos in curia Romana sustentaret, qui in expensis tocius prouincie ibidem militare deberent, eciam si oporteret totum clerum pro eorum manutencionem contribuere, quod proculdubio gratanter facerent, priusquam ecclesiam sub seua impiorum tyrannide conculcari permitterent, et quod prouincia vnum de reverendissimis dominis cardinalibus fautorem haberet et promotorem specialem, ad quem imminente necessitate posset oportunum habere refugium, et quod ille semper haberetur commissarius in causa electorum, cui eciam annuatim propina decens et honesta ex prouincia esset exhibenda. Ceterum, reuerendissime pater, dum multiplices huiusmodi calamitates animo recolligimus, jd eciam pro consolacione nobis occurrit, quod ipse idem, qui istud iniquum conflauit principium, idipsum facillime poterit retractare, consideratis iniuriis et exacerbacionibus obprobriosis, quas in opido Holmensi nouissime protulit in dieta. Nam, qui dedit consilium impetrandi, feret et auxilium reuocandj. Præterea si visum fuerit paternitati vestre expediens, quod tota prouincia impetraret a sede apostolica, quod breue huiusmodi reuocaretur, allegando, si opus esset, tyrannidem et seuiciam dominorum temporalium regni nostri et statuencium contra ecclesiasticam libertatem, necnon et alias exhorbitaciones contra ecclesiam per eosdem attemptatas, atque quod sanctissimus nullas electiones aut prouisiones approbaret et confirmaret, nisi rite et canonice factas, quia frustra et in vanum sede vacante fierent electiones aut que suffragarentur ecclesiis et ecclesiarum prelatis canonum sanctiones maxime de electionibus, nisi dominus noster sanctissimus, canonum conditor, eas habere velit roboratas, Quare, reuerendissime pater, propter has et consimiles causas satis arduas videretur nobis non inutile, quod consilium prouinciale celebraretur futurum, iuxta motiua paternitatis vestre reuerendissime hac estate in dieta Holmensi proposita, vbi talia et similia negocia per ecclesiarum prelatos maturius possent masticari, cum non tantum quod ante pedes est sit respiciendum, sed eciam quantum possibile sit oporteat futura intuere. Oramus idcirco affectuosissime paternitatem vestram reverendissimam, ut ad hanc rem exstirpandam viriliter assurgat et pro compassionis animo negocium ecclesie consideret et reuoluet, ne calamitas calamitatj ecclesie Sweuicane accrescat, et extranei iniqui in conculcacionem indigenarum sublimentur atque propter paucorum, qui sunt summæ sortis(?) querencium, importunas instancias multorum hominum incommoda subsequantur. Videmus enim ecclesiam nostris temporibus satis afflictam et homines, perditis erga Deum, religione et veneracione crudelissime immitescere. Hec, reuerendissime pater, minus bene masticata precipitanter et acceleranter scribimus, quia tardius nuncium mittere formidamus, minime diffidentes, quin paternitas vestra reuerendissima similia profundius excogitauerat et quomodo agendum sit in animo disposuerat, maxime cum paternitas vestra in talibus rebus experienciam habeat et apud se quamplures iurisconsultos viros doctissimos et peritos, qui in rebus huiusmodi merito essent consulendj, cum eciam res, que agitur, eos plus concernat, quam nos, qui iam de facto ad apicem, vtrum digne(?), ascendimus episcopalem. Neque, reverendissime pater, temeritati nostre ascribatis, quod ausi sumus talia scriptis demandare. Nouit hancce nostram scribendj necessitatem omnium archanorum percunctator, cui paternitatem vestram reuerendissimam, nobis in honore et reuerencia debitis prosequendam, ad direccionem iusticie et honorem ecclesie Sweuicane indefessa prece humillime commendamus. Datum in castro nostro Kwsto anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo primo, die xiiij mensis nouembris."}, {"df": "4391", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum nostro fauore sincero paternam in Domino caritatem. Superioribus diebus reddidit nobis litteras vestras familiaris vester harum baiulus, ex quibus cognouimus que scripsistis de relaxatione census ecclesie vestre Borgho etc. Annuissemus certe peticioni vestre tamquam honestati consone, cui decet nos morem gerere, nisi cause perardue et maxime rationabiles in contrarium extitissent. Ipsa namque ecclesia Borgho cum adiacentibus ecclesiis fuit redempta pecunia ecclesie cathedralis, idcirco census illarum ecclesiarum per antecessores nostros ad sustentacionem misse aurore in ecclesia cathedrali fuit deputatus. Jdeoque illud variare non possumus, ne ex illo maiora incommoda ecclesie possint euenire. Ffuerunt quamplures viri percelebres et grauitate insignes in eodem beneficio ante vos residentes; semper tamen consueuerunt censum annualem inde exhibere. Primis temporibus dabant v nobulos Anglicos plenj ponderis, de inde v tunnos buturi et demum in illorum alleuiacionem ad xiiij marcas Reualienses deuentum est. Quapropter equo feratis animo, si hac vice precibus vestris non annuimus, cum, sicut prediximus, cause subsunt permaxime. Deinceps, si quid occurret, quod vestri causa facere possimus, non erimus requisicioni vestre aduersi. Si enim in hiis contentari non velitis, parati sumus de alio beneficio primum vacante vobis prouidere. Nos enim status et honoris vestri quantum vires nostre ferunt semper fuimus adauctores veluti ex certis signis coniecturare possitis. Cum hiis bene valete. Ex castro nostro Kwsto fferia 3:a infra octauas Martini, nostro sub signeto."}, {"df": "4392", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Debitam jn Domino recommendacionem et visceribus affluere pietatem. Si iuxta apostolicam doctrinam moneamur operarj bonum ad omnes, reuerende pater, maxime autem ad fidei domesticos illos vtique specialj quadam affectione tenemur suscipere ac in suis necessitatibus oportunis fouere subsidiis eam. Reverende pater ac frater venerabilis, quia latorpresencium religiosus vir frater Henricus Lelle, in sacra pagina lector, cum quodam fratre eiusdem ordinis, pro reparacione et erreccione sui monasterij, nouiter per incendium casuale penitus adustj, intendit versus partes Liuonie graciam excercendj questum in proximo se transferre, et quia prefatum fratrem Hinricum virum laudabilem et conuersacionis modeste nouimus, eundem paternitatis vestre reverende sincero commendamus affectu, supplicantes instanter et affectuose, quatenus ob amorem benignissimj redemptoris nostrj ac intuitu compassionis humane eundem, cum ad prouinciam vestram venerit, dignemini benigne suscipere et fauorabiliter pertractare ac in singulis vite et vie sue necessariis eciam in admissione questus per dyocesim vestram liberaliter subuenire et paternaliter admittere litterisque vestris supplicatoriis apud incolas patrie vestre promouere, ab eo indubitanter remuneracionis mercedem speraturj, qui cunctorum est indeficiens retributor, cuius clementissime bonitatj dignissimam reuerenciam vestram cum omni, qua valemus, instancia affectuose commendamus. Datum Abo anno etc. xc primo."}, {"df": "4393", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4394", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Thettæ sextern (i kodexen) vthtydde broder Jönes Ræk eller Budde j Nadhendals closter anno Dominj mcdxcj. Aff sancti Julianj ok sancte Basilisse hyonelaghi, Aff sancta Justina ok Cipriano koklare: Twndalus ok hans syyn ok openbarilse: … Loff ok æræ vari Gud nw ok æuerdeliga amen. 1491. Frater Johannes Ræk male scripsit hec. Gvidonis siels openbarilse: Velys tik, tu Gwidonis siell – bidh fore allom tik viliæ vææll – at the effter liffsens ændhæ – maghe medh tik j hymmerike lændæ – Thettæ screff broder Jønes Ræk – æn tha at scrifften ær allom othæk. – Anno Dominj mcdxc primo facta sunt hec. Budde Ræk scripit hec anno Christi 1491°. Vdo vsal biscoper, hans lifuerne ok ændalykt. Sancti Bernardi thenkilse book:"}, {"df": "4395", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mcdxci inchoate fuerunt distribuciones communes, gracia visitandi chorum et capitulum, de porcione canonica inter prelatos et canonicos residentes, horas divinas in summo choro ecclesie cathedralis frequentantes, in perpetuum dividende, juxta canonem unicum de clericis non residentibus, lib. vi, et alia jura ad hoc concurrentia. Preterea statutum est solenniter, quod quicunque ex residentibus prelatis seu canonicis socius fuerit visitacionis, quamdiu in visitacione fuerit integra presencialitate, ac si continue choro cum aliis interesset, gaudere debebit, qui eciam totam porcionem canonicalem a sua propria incorporata ecclesia habebit anno illo, proviso tamen, quod quociens vel ubicunque episcopum visitare oportuerit hoc anno, idem comitetur pro socio vel alium canonicum habeat surrogatum. Ceterum vero si socius visitacionis a capitulo deputatus quodcunque notabile dampnum in visitacione incurrerit et in lata negligencia non fuerit ad huiusmodi dampnum, pro una medietate episcopus et pro altera capitulum integraliter et benivole respondebunt. Insuper statutum contra quoscunque prelatos, canonicos et simplices prebendatos ecclesiæ Aboensis, qui negligentes fuerint ergo colonias suas in cultura agrorum et pratorum, in domibus ruinosis restaurandum aut tegendum nec non inventariis semper salvis custodiendis; tales enim desolatores, postquam eorum negligencia fuerit detecta, per episcopum et capitulum seriose moneantur; qui, si noluerint emendam apponere, fructus illarum coloniarum, circa quas facta est negligencia, in earum reparacionem per eosdem convertantur; acrius eciam, si necesse fuerit, puniantur. Et si quis recenter adeptus prebendam a suo predecessore non levaverit integrum inventarium, talis nichilominus ad relinquendum integrum teneatur. Item quicunque residencium negligentes fuerint in reparandis domibus antiquis suarum residenciarum aut novis instaurandis, ubi quondam domus fuerant, dummodo utilitas exposcat prebende, tales liberam non habeant potestatem in extremis testamentum faciendi, quin prius et ex indiviso tantum de bonis eorum deducatur et in restauracionem neglectorum locorum convertatur, quantum juxta estimacionem capituli visus fuerit negligenciam admisisse, eciamsi casus inopinati incendii potuerit evenire. Et si quis talium ab intestato decesserit, estimata negligencia similiter ante omnia deducatur. Et hoc idem circa negligencias coloniarum et inventariorum ex bonis decedencium observetur. Circa curatos et vicarios perpetuos ecclesiarum parochialium statuitur, quod si contigerit eos ab illis ecclesiis quacunque ex causa semoveri, ante omnia negligencie estimentur admisse in manso et juxta æstemacionem successori relinquant. Si autem, durante huiusmodi negligencia, ab hac luce transiverint testati vel intestati, eorum bona nullo modo dispergantur, nisi negligencia juxta bonorum hominum estimacionem reparata. Præterea statuitur, quod in antea nullus intromittat se de censibus ecclesiarum levandis, nisi prepositus et archipresbyter neque de censu studencium, nisi duntaxat archidiaconus et decanus, qui levabunt a Loija unam lestam butiri et xvi pund bladi pro studentibus, xxx marcas Renales pro rectore scolarium, levabunt eciam a Kirkeslet et Espaa i lestam butiri pro studentibus. Item statutum est et perpetuo decretum, quod noviter receptus in canonicum nullo modo admittatur ad secreta capitularia nec ad distributiones communes priusquam realiter et cum effectu solverit ad peculium capituli quinque marcas Svecicas absque omni remissione. Item quicunque canonicorum residencium noviter receptorum, infra annum a die vocacionis proprium non habuerit almucium, dimidia presencialitate extunc frustretur quousque almucium habuerit. Insuper statutum est, quatenus scriba capituli ingrossare debeat omnia statuta de novo edenda et similiter causas occurrentes et quod debeat habere unum speciale volumen ingrossandorum statutorum et caussarum, ex quo elici debent puncta memoria digna et in libris capituli registrari. Stipendium scribæ erunt duæ tunnæ butyri ex Sastamala annuatim. Item statutum est, quatenus quilibet residencium contribuat annuatim pro cereis ad memoriam corporis Christi unam marcam ceræ ad minus, et dominus episcopus anuatim contribuat tres marchas."}, {"df": "4396", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Efter en vidlyftig framställning af den långvariga och vexelrika inför påfliga kurian och dess delegater drifna processen angående drottning Dorotheas lifgeding samt den därvid Sten Sture öfvergångna bannlysningen följer nedanstående, som berör Finland: Ut igitur pacta, conventiones et federa … de data anni Domini mcccclxxij, die festi visitationis beatæ Mariæ virginis in opido Calmarnensi Lincopensis diocesis stabilita et firmata conserventur illesa, et ne (de) dictæ Dorotheæ, qvæ bellorum et dissensionum eorundem ante pacta et federa habita potissima causa fuit et est de presenti, qvo fit ut arma reassumantur, indulgeatur, ut ipsa nunc dissensiones et bella huiusmodi renovet, falso pretendens ad dicta bona parafrenalia; quoniam in ultimo bello ultra numerum trium millium in bello navali et terrestri regis potiores capti et plures interfecti ipseqve rex graviter vulneratus fuerat et vix se cum paucis in fugam recepit; et ne etiam huiusmodi litis pretextu ipse Steno, qvi vicinos habet christiani nominis et redemptoris nostri inimicos Ruthenos scismaticos et a fide catholica deviantes, contra quos cum nuper et maxime in illius iniqvæ setentiæ prolatione cum maxima hominum armatorum copia non sine gravissimis laboribus et dispendiis ac continuis vigiliis et exercitiis ad subiciendos fidei catholicæ et sanctæ Romanæ ecclesiæ unitati et obedientiæ reducendos continue in armis existit, prout annis superioribus etiam cum lx:ta millibus hominum in expeditione fuit et in longitudine et latitudine xij dierum in introitu terræ schismaticorum in ore gladii et flammis pro datis damnis et illatis ipsis christianis terras eorum devastavit et depopulavit, ab huiusmodi pio, sancto et laudabili proposito cepto, quod, qvantum in se est, cum suis et sibi commissis hominibus reducere et debellare proposuit, retrahatur, prout nuper in vim perversarum posteriorum literarum vocatus censurarum in illis comminatarum pretextu ab ipsa expeditione se aliqvantulum retraxit, licet tunc ipse Steno magnam haberet oportunitatem dictos schismaticos invadendi, quando in armis, ut prefertur, fuerat constitutus, qvia rex Moscobiæ, dominus Ruthenorum schismaticorum, tunc temporis magnam habuit guerram contra cesarem Tartarorum ac cum omni sua potentia versus civitatem Kazan occasione belli se receperat, et alio latere alium exercitum idem rex contra ducem Oschfferri vergebat, ita quod major pars dictorum infidelium in duobus exercitibus tunc fuerat constituta; ut etiam hujusmodi indebitis, falsis et paliatis vexationibus per Dorotheam sibi et litis consortibus illatis et inferri cominatis salubre remedium adhibeatur, celeriterque talibus periculis occurratur et obvietur, ne arma denuo assumantur, et ut omni indemnitati consulatur, ne tales processus cogantur ecclesiastici pernitiose conflatos publicare, cum hoc faciliter, si ammodo fieret, posset in prelatorum et ecclesiasticarum personarum damnum atqve periculum non modicum retorqveri, presertim cum populus ipsius regni sententias et censuras ecclesiasticas patienter non tolleret, et maxime qvando manifeste cognoscit, se non dedisse causam vel non habere culpam, qvi omnes magno cum desiderio et devotione singulari contra dictos schismaticos et infideles arma sumere concluserunt, qvoniam hoc anno dicti schismatici maxima damna et scandala inaudita christianis intulerunt, prout annis superioribus immediate elapsis in incendiis ecclesiarum et blasphemationibus redemptoris nostri, rapinis, cedibus, matronarum et virginum violationibus, stupris et deflorationibus in partibus pluribus ipsi Stenoni subjectis vi et armata manu intulerunt et in Karele, Iokas, Kim, Arepe, Iesekis, Kis, Fvenepe ejusdem Stenonis terris, infidelibus predictis qvasi contiguis, continuos insultus dietim facere non cessarunt crudeliter sevientes, alios eorundem gladiis, alios suspensos ad arbores, alios vero canum morsibus laceratos et alios eorundem incredibilibus tormentorum generibus occiderunt. Et si tunc prefatus Steno cum sibi subjectis hominibus a tam sancto proposito revocati non fuissent, indubie tantam partem dominii dictorum scismaticorum tunc temporis ad obedientiam sanctæ Romanæ ecclesiæ, qvanta pars forte major regni Svetiæ se extenderet, acqvisivissent, quod prefatus Steno adimplere et totis viribus omni cum diligentia dictos schismaticos et infideles pro illatis damnis et inauditis tormentis castigare et ad unitatem ejusdem sanctæ Romanæ ecclesiæ, qvantum in eo est, reducere, tacto pectore et ad sancta Dei evangelia pro fide catholica promittit, si pacem illam perpetuam inter ipsa regna dudum de unanimi consensu celebratam Datiæ rex atqve regina predicta pro se ac suis heredibus ac habitatoribus, prout in eorum fide catholica ac honore et fama juraverunt, studuerunt observare. Qvare pro parte Stenonis et consiliariorum predictorum nobis fuit humiliter supplicatum, ut omnes et singulas causas coram quibuscunque iudicibus ubilibet indecisas pendentes ad nos advocare ac alias in premissis oportune providere de beningnitate apostolica dignaremur. Etc. På grund häraf och med anledning af de fakta, som i bullan framhållas, ålägger påfven adressaterna att med påflig auktoritet som ogiltig förklara den af drottning Dorothea medels falska uppgifter mot Sten Sture och hans medintressenter senast utverkade bullan samt att bringa saken till ett behörigt slut, åläggande enhvar, som ville däri bringa resning, ett 'perpetum silentium'."}, {"df": "4397", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4398", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Gracia vobis et pax a Deo patre et domino nostro Ihesu Christo. Vithen synnerlig gode wen at oss tykker ey wara mykit raad at kungöra then opne breffuen, som i hiit nw sendhin, at Wiborg skulle wara bestallad aff Rydzomen, forty ath then tidendhen höris her ey förra, oc ey hördis the i Lyncopungh om lagtingit; ther fraagadhe wi om them tæden koma. Ther bör wara eth fult taal med folk, som ther aff aller warith haffuer; tha ræddis man minne tolkit rykte. Haffuom wi ecke hafft sielffue wel folk i thetta forlidna örligith; sent haffdom wi faat hielp eller vnsætningh aff wplandith, thet haffuom wi försökt. Swa ær oc om Wiborgh oc then landzændan. Thet ær radh at ther bliffuer badhe solkit (= folkit?) oc ræntan oc saa flere stadz i landzændomen. Tha fyændena höre thet som thet wel spörss, the ære the ecke saa dierffue som the hollas wara. Kere herre, thet dreff k. Karl aff Swerige at thet war hans störste akt at læggia saman clenodia och köpa godz, och fik ther mangha fiændha fore. Thet gik tha bort i fiænda hender med dröffuilse, for thy thet war ok alt for mykit ok almogen leed stora twangh bade med bark aar oc örläge. (Etc.) Cum hiis gracia Domini nostri Ihesu Christi vobiscum. Ex Vastenis anno etc. xcij, die Agnetis."}, {"df": "4399", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4400", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Enköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4401", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4402", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem bekennes jach, for:de Niclis Fynwidzsson ok kunnogt gör allom, at jach j myn yterste sootha sængh, j myn scriptafadhers, broder Jöns Petrj aff Rawmo, hulkin mik gaff alla kirkenne sacramenta, mik nw widertorfftoga, och flere godha manna nærwaru, som ære Jöns Laurensson oc Magnus Frijs, borgmestara, och Jöns Saunayn, Lasse Bagge och myn syster Elin, haffuer keest myn lægerstadh j Nadhendals clostre, och giffuer jak ther til for x mark ængh for myn lægerstadh oc for iiij marc j testament och messor for myn siel, mynom barnom och ærfwinghiom til aterlösn, om the wilia lösa för the xiiij marc, som forscrifuit ær. Vilia ekke the lösa, tha blifue vnder clostret til ewigh tiidh, huilkin ængh ligger vidh Kusilax aker gaardh, ther thet ænge stykkit ligger, som jak förre saalt hafuer for:de clostre til æwerdelica ægho, som j thetta förræ breffuit staar, huilkit breff jak æn nw stadfester j for:de dandemanna nærwaru. Och til mere visso lather jak festa thenne scrift vidh thet andra breffuit, som förre war bade gifuit och scrifuit; och bider jag for:de Jöns Laurensson och Magnus Frijs latha met theris jnciglom festa thenne scrift, som förre ær sagth. Gifuit och giorth j Nadhendals köpstad midfasto sonnedagh 1492. (På brefvets baksida tillagdt:) Jtem bekennis jac Michel Hakkare mik hafua vpburit iij marc peninga aff broder Aruidh confessore for pantha engh, som Niles Fynwidzson mik sætte, Gud hans siel nadhe."}, {"df": "4403", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4404", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4405", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gesterby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle dhe dannemän thette bref händer förekomma bekännes iag Nils Jonesson i Gregesby, häradzhöfdinge på Ålandh i thenna tijdh, att åhren effter Gudz byrdh MCDXC på det andra åhret war jag tillnämbder att wara på en syyn och åthskillnadh jmellan thenna twå bya Swijnö och Krogstada, som är medh ena landz nemdh frijborne män och bönder xiiii dag effter S. Walbårge dag i ährlig och wälborens mans Knut Posses närwaro, höfuitzman på Ålandh och Kastelholm, medh thesse xii här effter nembnes, frijborne och bönder: Kort Harttigesson i Codebolsta, Ol Olsson i Mattenäs, Anders Olsson i Dahlkarby, Mårthen Erichsson i Torp och bönder Per Olsson i Jumalaby, Nils Månsson i Biörsby, Jep Jönsson i Göleby, Jep Jep[son] i Empttkarby, Jöns Bentsson i Bärström, Biril Olsson i Hammarland, Ol Joansson i Hara[l]sby, Anders Olsson i Ödekarby, om huilket thenne byä trätt hafwa om en holm, som kallas Broholm och ligger nordan sjdan Swij[n]öö broo. Thenne tolf ransakade gammull witne oc (! = att af) åler ingen annars minnes än then holm har legat af åler under Swijnöö; item effter theras edh, tha walde (= ladhe?) thenna för:de xii thenna för:de Broholm under Swijnöö, och the fiske watn, som der under ligger, måge the och (= aff) Swijnöö bruka sig till måtto (= nytto?); item then rågarden, som är nordan för Broholm och löper in på Krokstadh eng, thenn skulle the och Swijnö halla frijan och färdiugan och den grinden till allmänna wäg, som är på rågården; eij skulle the af Swijnö mehr betta medh sitt fää än på samme ägodela medh än the skatta medh thera sak som lagen gifna (= giffuer?). Item hölt ährlige och wälborne man Knut Posse, landzens höfwitzman i ten tydh, ett lansting i Jummala sochn i Ytternäs Gesterby neste tisdagen effter S. Olofz dag på samme åhr som forskriffuidh står; thå giorde thenne xii sin edh och rätt i samme ländztinget, att dhe hafwa ransakat rätt och sant att för:ne Broholm ligger under Swijnöö: Per Siffredsson i Gesterby, Måns Jepsson i Norsunda, Olof Larsson ibidem, Karl Peersson ibidem, Ol Olsson i Ytterby, Olof Månsson i Hara[l]sby, Jöns Nilsson i Böhle, Lass Jönsson i Tossaleby, Peer Bonde i Ödekarby, Lass Månsson i Månstekta, Hindrich Olsson i Bistorp, Jöns Jepsson i Göleby; huarföre dömde iag, Nils Joensson, offta nämbde Broholm under Swijnö till alders ägo witta saak (!) som lag uthwijsar. Till des bref wisso och sanning bider iag att och wälborne man Knut Posse att hänggia sitt signete för thetta bref medh mitt insegle. Skrifwit åhr och dagh och stadh som förskriffuidh står."}, {"df": "4406", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4407", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4408", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4409", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4410", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4411", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4412", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4413", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Fr. Henricus Lolle conuentus Kabuensis (!) potest stare causa predicandi verbum Dei cum r:mo d. episcopo Ambuense (!): nullus inferior etc. Die 15 junij Rome [1492]."}, {"df": "4414", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4415", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, diuina miseracione episcopus ecclesie Aboensis, vniuersis nobis in Christo carissimis fratribus et filiis prelatis, canonicis, curatis, prebendatis, vicecuratis, altaristis, capellanis ceterisque omnibus et singulis nostre Aboensis dyocesis presbiteris in Christo Ihesu summe felicitatis beatitudinem. Postquam superna disposicione, non nostris meritis, ad apicem pontificalis dignitatis vocaremur, curis continuis non immerito sollicitamur et assidua meditacione vrgemur, ut iuxta credite nobis dispensacionis officium ad id presertim et maxime intendamus, quo et apud Deum fidei christiane sacra religio succrescat et, si quid inter subditos nostros a recto virtutum tramite per queque viciorum deuia siue per impunitatis libertatem aut forsan alias per quascumque negligencias hactenus sit subortum, id ad salutis viam et metam morum, quantum nobis ex alto donatum fuerit, reducamus. Accedente igitur ad hoc nostri venerabilis capituli consensu in hac sacra synodo edicto in perpetuum in antea valituro, articulos infrascriptos statuimus et sanximus per totam nostram dyocesin obseruandos. Primus articulus. Forma baptizandi. Primus, quod vniuersi curam habentes animarum doceant ex ambone suos subditos qualiter in necessitatis articulo possit quilibet, eciam pater uel mater, baptizare infantulum suum; sed hoc nullomodo faciant nisi morte imminente; forma baptizandi: Et ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Et quod debet baptizare in aqua elementari. De nouo crismate. Jn (= Jtem) precipimus in virtute sancte obediencie, quatenus curati in Norfindia et Suderfindia habeant nouum crisma ante festa pascalia, de Sathagundia et ceteriori Nylandia et Tauastia infra quindenam post festum pasce, reliqui vero omnes infra dominicam Rogacionum, sub pena ix marcarum. Pena falsificacionis crismatis. Jtem quia in diuersis locis reperimus intollerabiles negligencias circa sacrum crisma factas, guod vix ita sophisticatum sacrum dici possit, precipimus igitur nullo alio quam olei liquore ipsum crisma aut sacrum oleum misceri, sub pena xl marcarum irremissibiliter. De publicis penitenciis. Jtem quod cauti sint in penitenciis inponendis, ita quod exponatur penitentibus quantam et qualem penam deberent sustinere pro quocunque peccato mortali, ita tamen quod moderetur illa penitencia secundum arbitrium confessoris et qualitatem confitentis. De confessionibus. Jtem quod confessiones mulierum non audiantur in conclaui seu in domibus conclusis, nam sub specie virtutum vicia se ingessisse sepius sunt reperta. De visitacione infirmorum. De equo parochialj. Preterea sunt plerique, qui, dum ad infirmos vocantur, presertim ad pauperes, a quibus nihil lucri temporalis sperant, multas querunt sibi distracciones et occasiones extraneas, ne ad eos vadant, quapropter, cum nil preciosius in homine sit quam anima ad ymaginem Dei facta et Christi sanguine redempta, monemus et in virtute sancte obediencie precipimus, quatenus omni alia sollicitudine deposita, dum vocantur ad infirmos, sine mora transeant, quod si egrotans adeo sit pauper, quod equum non habeat, curatus sollicitet pro equo, in quo ipse uel suus capellanus transeat. Si quis vero ire in equo proprio, ut premittitur, distulerit et infirmus sine sacramentis moriatur, pena xl marcarum absque nulla misericordia se nouerit puniendum. Si vero mortuus non fuerit, nihilominus pena iij marcarum puniatur, pena heredibus secundum legisterium semper salua. Quomodo excommunicatio, suspensio et interdictus ferenda sunt. Jtem quia aliqui curatorum iuris imperiti suos parochianos absque distinccione interdicunt aut suspendunt aut, quod deterius est, eciam temere excommunicant contra c. cum medicinali in sexto de sentencia excommunicacionis, vbi cauetur, quod interdictum aut suspensio debet in scriptis proferri et causa suspensionis expresse conscribi, propter quam aliquis sit interdicendus aut suspendendus, quod, si aliquis secus fecerit, per mensem vnum ab ingressu ecclesie et diuinis officiis nouerit se suspensum et, si durante illo mense se diuinorum celebracioni ingesserit, irregularitatem incurrit, a qua citra sedem apostolicam absolui non poterit. De publice penitentibus. Jtem volumus, quatenus homicide insestuosi et zodomite non absoluantur nisi apud cathedram nec introducantur et quod penitentiarii dent eis formam penitendi in scriptis. Nullus propria auctoritate excommunicet aliquem. Jtem volumus, quatenus nullus curatorum aut quiuis alter simplex sacerdos aliquem parochianum suum excommunicet sine speciali mandato nostro uel nostri capituli uel eciam sui prepositi ruralis causa legitima et graui subsistente. De suspensione a communione pascali. Jtem quilibet curatus habeat conscriptos casus, in quibus licet eis suos parochianos habere suspensos a communione pascali, sub pena ix marcarum; jtem quilibet curatus habeat canones penitenciales, secun dumquos salutarem inponat penitenciam infra proximam synodum, sub pena xij marcarum. Jtem quod non habeant eos suspensos propter prophanos contractus seu propter debita personalia, non spiritualia. De exequiis mortuorum. Jnsuper quia periculosa hactenus per multos facta est negligencia in exequiis mortuorum faciendis, cum post quemlibet defunctum, a quo ius funerale quis suscepit, ad tres missas teneatur, pariformiter ex institucione predecessorum nostrorum pontificum quilibet sacerdos dyocesis nostre ad exsoluendas quatuor missas pro benefactoribus, episcopis et sacerdotibus defunctis quolibet anno tenetur, que misse per negligenciam hactenus multis annis sunt omisse; quapropter ad purificandas consciencias curatorum volumus et districte mandamus, quatenus vnusquisque curatorum pro omnibus premissis missis semel in quolibet mense celebret uel celebrari faciat vnam missam pro defunctis, sciliset in prima dominica jn principio cuiuslibet mensis occurrente. Quod nomina benefactorum recitantur die dedicacionis. Jtem statuimus et ordinamus, quatenus die dedicacionis cuiuslibet ecclesie ruralis ex ambone recitentur nomina benefactorum ipsius ecclesie et quod in crastino pro ipsis benefactoribus fiant solennes exequie cum missa et vigiliis, sub pena ix marcarum irremissibiliter soluendarum. De pater noster, aue Maria et credo ex ambone. Preterea statuimus et ordinamus, quod quilibet curatorum per se uel per alium capellanum in qualibet dominica legat in wlgari ex ambone pater noster, aue Maria, credo et modum confitendi, sub pena sex marcarum tociens quociens, et quod habeat omnia predicta in wlgari conscripta, ita quod vniformiter semper doceat suos parrochianos et facilius discant. De filiis presbiterorum. Jtem quod multus sacerdotum nostre dyocesis appropriet sibi filios ac filias nec imponat eis nomina patrum aut auorum etc., sub pena xl marcarum irremissibiliter. De inuasoribus sacerdotum. Jtem reseruamus nobis absolucionem a sacrilega inieccione manuum in clericos, per quemcumque attemptata fuerit; et si quis se fecerit secus absolui, talem absolucionem invalidam reputamus. Quod non transferent se extra diocesim. Jtem inhibemus omnibus et singulis clericis nostre dyocesis sub pena xl marcarum, ne se transferant eciam ex quacunque causa extra dyocesim sine nostra speciali licencia aut capituli expresse obtenta. Si quis clericorum nostre dyocesis non petita et obtenta nostra licencia se transtulerit extra dyocesim animo eligendi in aliena dyocesi domicilium, eo ipso sit ab officio suspensus et beneficio, si quod habet, priuatus. De clenodiis et bonis ecclesiarum. Jtem quilibet curatus habeat clenodia ecclesie fideliter conscripta, non tantum in vno, sed in diuersis libris, sub pena vj marcarum. De jnuentariis presbiterorum. Jnsuper habeant curati inuentarium suarum curiarum fideliter conscriptum, non tantum in libris ecclesie sed eciam in propriis propter euentum incendii. Si quis eciam a suo predecessore integrum, saluum et incorruptum non leuauerit inuentarium, ipse nichilominus ad id teneatur integre relinquendum, et sibi ipsi inputet. De domibus presbiterorum. Jtem quilibet curatus et similiter vicarius cuiuscunque ecclesie teneatur conseruare domos in curia presbiteralj saluas cum tectis absque stillicidio et cum ostiis et clausuris nec secum deferre seras affixas, dum contigerit eos inde remoueri, nec ecciam ad quamlibet paruam reparacionem domorum suos parochianos aggrauare. De domibus reparandis, agris et pratis. Sunt denique plerique curati, qui nec ad predictam domorum reparacionem nec ad prata, aut agros circumsepiendos seu cisternas fodiendas respicere curant, ymmo desolacioni relinquunt. Tales in visitacionibus acrius puniri debent et, si contigerit, eos ab huiusmodi beneficiis ammoueri, predicte negligencie per duos vicinos curatos et duos laycos de eadem parrochia debent estimari, et tantundem de bonis eiusdem arrestari; neque eciam facultatem habeant in extremis testamentum faciendi nisi negligencia huiusmodi penitus reparata. Jnsuper mandamus omnibus et singulis curatis presentibus, quatenus subscripta statuta ante exitum ab hac sacra synodo faciant sibi conscribi sub pena suspensionis ab officio. Llecta et promulgata sunt hec statuta in publica sessione synodalj anno 1492°, xx die mensis junij*."}, {"df": "4416", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4417", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen frun[t]liken groyt nu vnde tho allen tyden. Juwer ersamen wysheyt tho wetende, borghermester vnde radmanne der stad Reuell, also juwe erlike wysheyt scryuet vmme dussen breffwiszer, dat om eyn scyp entfardyghet sy in der Narwuemunde ofte in der Nuu, dem so nycht gheschen is. Mynes heren knechte hadden twe andere sceppe ghenomen sunder dut scypp, dar gy nu vmme scryuen, vmme ichteswelke kopenscop wyllen, de se hyr vnder dem lande ghebruket hebben. Doch vmme juwer erliken wyszheyt scryuelsze wyllen heff myn werdyghe here oͤn dat oͤr wedder ghegeuen de twe sceppe, vnde hadden dusse hyr ock do thor stede ghewest, feellichte se hadden oͤr scypp vnde gud ok wedder ghekreghen. Myn here syne werdicheyt is nu nycht thor stede; wyllen se hyr wedder komen, wen mynes heren werdicheyt thor stede kumpt, dat staͤt tho oen, wente dusse vorleppen or scypp, dat on nycht van noͤden was; hadden se by dem oren ghebleuen also de anderen, se hadden dat or ok liks den anderen wedder ghekreghen jn mynes heren byweszen. Hyrmede sy juwe erlike wysheyt deme alweldyge Gode beuolen. Ghescreuen vnder mynem syngnyt up Wyborch in vigilia Petri et Pauli int jar cxij (= xcij). Tytke Bachghe. Adress: Den ersamen vnde wolwyszeden borghermestere vnde ratmannen der stad Reuell myt ganszer ersamheyt."}, {"df": "4418", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knwt Posse aff wapne gör vitherligh mædh tættha myth ypne breff, ath the ij stora hws, som jach haffwer til panth aff hær Henric Hønehus ffor vj(m) mark suæn[s]ke pæningia, the haffwer jach giorth myn værdh Hans Bomhugudh mynnogh ok mæctogh, som thet stor j stadzsins bok, och jak haffwer en vth scriffth aff, ath vp biwdhe ok sielie epther staszens bescreffne lagh, epther ty ath han ey løsthe thet jgen jnnan aar ock dagh som lowadh var. Jtem swa haffwer jak giffuidh jomffrv Vændil, hær Henricx dotther, iij(m) mark swen[s]ke deninger j ffor:de hws met swa skuel (!), ath hon eller hennes vener til hennes besthe ffornøia myn wardh Hans Bomhugudh the andre iij(m) mark swen[s]ke offortøffradh. Ær swa sak, ath myn wærdh ffor ecke ffor:de pæningia, tha skal han sieliæ bodhe hvsen swa dirth som han mæsthe kan foo; ok hwadh som han kan ffoo mera en iij(m) mark, thet skal han foo the ffor:de jomffrv Vændil. Til vitnisbørdh ok bety tho hengher jach mith inselgh nider for thetta [breff], som scriffuidh ær aarom epter Gudz børd mcdlxxxxij oppo Kasterholm jn die Petri et Pauli."}, {"df": "4419", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alla dandemen thetta breff kan koma bekennis jach Peder j Nwyala j Resa sokn met thetta mith öpit breff, ath jach j fullom skælum met beradno mode ok wyna och frender jaa, samtykkio och godwilia hafuer vnth och vplatit och nw ginstan vnnar och vplater alt mith fasta godz jak æger j Nwyala by, swa som myn broder Thomas met synom barnom och Olaff myn magh och hans barn, hafua vnth och vplatit sin deel, hederligom och renlifwes menniskiom systrom och brödrom j Nadendal effter thet the hafua forwærfwat æwigt frelse aff högbornom första her Sten Stwre, rikesins forstandare, met rikesins radz samtykkio pa alt Nwyala oc Karwetti by. Och bekennis jach mik hafua vpburit aff thöm fore for:de jordh lxij marc och xviij marc for hwsen, j gull, silfuer och mesta j redom peningom och ther til laglica och gilda werdörom effter dandemanna skattan pa bade sijdor, swa at mik alztingis wæl aatnögiar efter mynom eignom vilia. Tesse dandemen waro offuer vart köp ok scatningxmen: Jöns Laurensson och Magnus Friis, borgmestara, Thomas Jönsson, Olaff Mwnk, Olaff Friis och Gregers Laurenson, radmen j Nadhendal, Knwt j Mekelæ oc Olaff j Manpææ, bolfasta bönder. Thy affhender jach mik och allom mynom arfwom ok effterkomandom for:de jordh, som ær en broder deel kringom allan byen, och til eignar thet for:dom systrom och brödrom til ewerdelica ægo met fullan ægendis ræth at nythia thet oc bruka effter synom eignom vilia, j aaker, engh, skogh, fæmark, qwærn och qwærnstadh och allo andro, huat thet helzt wara kan, j wato eller thorro, nær by eller fiærre, alzingo vndan tagno, som thy godze aff aller tilligat hafuer, nw tilligger ellir retteliga tilligghia bör. Waare thet och swa, som Gud forbjude, at for:de broderdeel eller nogat aff thy medh nogan ræth fraginge for:dom systrom ok brödrom, tha tilbinder oc beplictar jach mik och myna arfwa och efterkomande ath vederleggia thöm swa got godz oc j swa godo læge ellir oc syna peninga jgen j swa godh betalningh, som jach thöm vpburit hafuer, och vpretta allan skada the kunde ther aff faa, jnnan siex wikur ther næsth, widh myna cristelica troo oc sannindh. Och gifuer jach hæredzhöfdingenom j sama hæredh fulla makt a myna vegna ffast fara och stadugth döma for:de köp och jordhen vnder clostridh til ewigh tiidh. Til mere visso och witnisbyrdh bider jak ærliga men her borgmestara och raadit j Nadhendal om stadzens jncigle, serdelis Jöns Laurensson, borgmestare, Thomas Olafsson a wapn aff Villias, Jeppe Valdemars[son] a vapn och Jöns Philpusson a wapn aff Ysonkyla om theris jnciglen at hengia vnder thetta breff, som gifuit och scrifuit ær i Nadhendal die commemoracionis sancti Pauli apostoli anno Dominj millesimo quadringentesimo nonagesimo secundo."}, {"df": "4420", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4421", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4422", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlike beuelinge na gelegenheit. Ersamen vorsychtygen borgermesteren vnde rat der stat Reuel, als juwe ersamheit to jar vorleden sende to Wisbue Lauwerens Frydach vnde wolde van my weten war ik myn betallinge van jw vntfangen wolde, vnde he hadde dar mengerleye wunderlike wort, de nicht to der fruntschoppe endrogen, vnde als gy ok er geschreuen hebben, ik solde my myt den slechten vor dregen, vp dat gy mit ener betallinge mochte qwyt wessen, hir wyl ik jw aldus to antworden: juwe sendebode, de by mynen genedygen heren konnyk was vnde makede dar eyn vordracht, vnde de vordracht, de myn genedyge here gemaket hadde dar enbouen, leit my juwe sendebode besetten to Koppenhage; dar vor brack he de vordracht mede to den ersten mal; to den anderen male hadde he enen breff gek[r]egen van mynen genedygen heren; so quam ik by juwen sendebode to Koppenhagen vnde hadde twe beseten borger myt my vnde was begerende to horende de vordacht breff offte de ok also vtwyssede also id bededinghet wart; do antwarde he my, he hadde einen breff vor sych gekregen, he kundes my nicht laten horen; des hebbe ik ghude thugen, off es van noden is; dar vorbrak he echter de vordracht mede; noch hebbe gy de vordracht gebroken dat gy myn gelt nicht en senden to Rosstok, als ik id jw to schreff; dar hebbe gy echter de vordracht nicht mede holden; wes byn ik jw dan plichtick to holden; so gheuet my wat my van myner husurauwen wegen to komt van eres vaders wegen vnde ok van eres broders wegen na vt wissinge myner husurauwen vaders testement, dat doch vns nye vor den ogen wolden laten komen; noch hebbe ik gelyke wal ein vtschryft van dem testement gekregen. Ersamen heren, bedencket jw noch vnde gheuet vns in fruntschoppe dat gy vns doch mit recht plychtich sint to gheuen. Gy weten wol, dat miner husurauwen broder Frederik sine moder nicht en arffede. In wat mate solden Gert Witten kinder Frederik ghut arffen, dat em sin vader in sinen testement ghegheuen heft vnde vort vp sin ander kinder, were dat sake, dat de junge dot bleff. Wortmer sulle gy weten, wy sint to Abo to hopkomen; wy sint alle begeren[de], dat gy vns by dessen boden ein antwart schreyuen vp dessen breff mit den ersten. Wo gy id mit vns holden willen, dar willen wy vns na richten. Hir mede sint Ghode beuolen. Geschreuen to Abo an sunte Margreten auende in dem jar xcij. Wilhelm van dem Velde. Adress: Dem ersamen vnde vorsychtygen borgermesteren vnde rat der stat Reuel kome dessen breff."}, {"df": "4423", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlyckenn gruth vnndt wesz ick ghudes vormach tho vorenn. Erszamen vnndt wollwyszenn leuen nabere vnndt ghuden frunde, so gy schryuen in juwen breue van dem eddellenn, wolghebarnen her Nyels Ericxsonn, houethmanne vppe Wyborch, etc. wo he sommighe schepe vnde ghudere, [de] juwen borgerenn tohoren, sole hebbenn laten tor zewart anhalen vnde touen &c., hebbe jk nu myth eme bewechlyke worde gehat, dar vppe my berichtennde, wo juwe borgere hebben aldar langh strandes myth desser cronen burenn vnwonlyke kopensschopp gebruket nach deme vnse swedissche rechte inne holdenn, dat nemant mach sunder orloff myt ennygen buren to lande kopslagen, by vorlust [erer]* ghudere, wo woll her Nyels vorscreuen dar en bauen juwen borgern, angeseen juwe flitige bede, sodane gudere wedder gegunt vnde gegeuen heft vmme guder fruntschopp willen. Hir vmbe vnderwyset juwe borgere, dat se dar en bauen sodane vngeborlyke kopensschopp nicht mer en bruken. Kamen se dar auer in schaden, se deruent nemande clagen. Byszunder hebben se gudere ofte kopenschopp, de se willen jn deme orde vorkopen, se kamen dar mede to Wyborch, se solen aldar sodaner fryheit geneten, der dar andere koplude bruken; wor anne her Nyels en kan fruntschopp irtagen, wert he sik dar jnne ane twyuell ghunstwillich bewyszenn. Gegeuen in Stokholme am auende Marie Magdalene im etc. xcij(ten) jare. Stenn Sture tho Gripszholme, ritter, gubernator des rykes tho Swedenn. Adress: Denn erszamenn vorsichtighenn vnndt wolwysenn mannenn herenn borghermeisterenn vnndt radtmannenn der stadt Reuall, synen byszunder leuenn naberenn vnde ghudenn frundenn."}, {"df": "4424", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn vrun[t]likenn groyt vnde wes dat jk gudes vormach stedes thouoren. Ersamen vnde wolwyszedenn, besunderlike gu[n]stighe gude frunde, also jwe erlicheyt jn summyghen scryfftenn berorende vnde vorclarende is, dat jk van jwer leffte weghen wolentfanghen hebbe vnde gans vterliken woluornomen van mynes heren weghen gy vormeldende synn, wu Hans Bachghe den jwen vnde jwen jnwoneren vordret, schaden vnde homoyt szal bewyset hebben, dar he gans ernstliken neyn tho secht, welker vnde sodant buten mynes heren wylle vnde wytlickheyt gheschen were, jk befruchtende sy, de jwen de rechte warheyt vnde rede nycht genszliken vor jw vpghedecket hebben, vmme des na mynen hosten beghere sulke, den sodan schade vnde homoyt gheschen is, my benalen wyllen hyr tho rechte, Hans Bachghe oen na wonlikem ghebortte oen hyr szal tho rechte stan vnde sodan klegher hyr oem dergheliken. Hefft Hans Bachghe den jwen wes vnrecht offte tho kort ghedan, dat bewyszlick is, dat mynes heren wordicheyt den jwen gans wol gutliken vornoyghen vnde wedder thokeren wert, vormode my gans, wen jwe leffte worde vor stan vnde recht jrkennen wu de szake gheleyghen synt, dat sodaner scryffte vnde sendynghe claghe nycht meer vm sodant van noden were. Also is ok myne bede vnde begher, gy my wyllen laten benalen de twe, den duͤt boyt personliken tho hort, dat hyr thorstede is vnde woluorwart vngheszeret is; wente sze hyr suluen erschynen vnde bewys doen, dat se na tómelikem szede vnde older wonheyt vtwyssynghe na des rykes priueleyge se vp behorliken stromen vorkert vnde ghekopslaget hebben, so myn werdighe here oen dat or gensliken jn guder truwe gans goͤtliken vnde fruntliken wedder tho keren vnde wedder geuen wyl. Ghescreuen vp Wyborch vnder mynen syngnyt des mydweken na sunte Oleue jn dem xcij jare. Titke Bachghe. Adress: Den ersamenn vnnde wolwyszeden borgermesterenn vnde ratmanenn der stad Reuell, synenn besunderenn guden frunden."}, {"df": "4425", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4426", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mariendal", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4427", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4428", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4429", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken groet vnde wes jck godes vormacht. Ersamen vnde vorsychtygen leuen heren, soe jwe erlyke wysheyt en dels mede broders syttendes rades wol wytlyken js, dat jck ene vordracht hebbe geholden tusgen Law[r]ens Frydach vnde my, dar doe tor tyt auer was jn Reuel alse myn heren gnade now tor tyt bysschopp js to Abo vnde ytlyke meer, noch her Gosschal Hagen, doemher vnde kerckheer to sunte Olef, her Johan Super, borgemeyster, her Johan Gellynckhusen, her Tyman Scroue, raetman, Hans Boemhuwer, Arent Blome, Symon Norenberch, borgers, dar jck doe tor tyt beschuldyge Lawerens Frydacht omme xxxij t[onnen] lasses myn edder meer, nae jn holde syn egen hantscryf, de jck my dar tor stede berepp vnde dar nycht en hedde; aldus hebbe jck de now gefunden vnde holden jn dat des lasses meer vnde kan dat bewysen myt syner egen hant scryf, dat des lasses js gewesen iiij last. Forder meer hebbe jck den schypper vnde welke van synen folke hant vor myn heren gnade bysschopp, dat se hebben dat vor edet, dat se van mynent wege hebben to leuert Lawerens Frydacht iiij last lasses. Hyr op sende jck jw erlyke wysheyt by mynen fulmechtygen Hynrickus Fust den gesswaren bref vnde syn egen hantscryf. Ersamen leuen heren, noch sprack jck en an omme omme (!) xc [mark] Ryg., de he my schuldycht was van graw werkes wegen; dar woert my doe tor tyt ock op afsecht, konde jck dat bewysen myt syner egen hantscryf, dat jck enen steden fasten koepp hedde gemaket myt em. Wes jck em sande van jaren to jaren, dat solde he entfangen op den olden koepp; dat dyt waer js, sal syn egen hantscryf vt wysen. Doe woert my ock afsecht, wes jck des betugen konde, dat solde jck geneten, vnde he solde my de betaly[n]ge vtrychten nae syn egen wyllen koer. Ersamen leue heren, soe sprack jck en noch an omme iij dusent Ryges, de jck em gesant hebbe vor vnde nae dar he syn egen proffyt mede doen solde en tyt lanck. Des woert jck myt em ens enen steden fasten koepp aldus ludende, dat he solde mynnen weert ton Stockesholm vornogen solden nae der hant; myt wat ware he em sende dar, mochte he em mede betalen. Now secht Lawere[n]s, dat he my vor nogen sal myt Rygeschen merken, dar he de waerheyt seer jn spaert. Leuen heren, jck hebbe dat euentuer staen van al den gode vt Sweden to Reuel, van Reuel ton Holm, vnde hebbe em sant meestel deel reet gelt an schyllynge vnde pennyckge; woe solde he my dan myt Rygesschen paeyment betalen, dat doch ton Holm nycht geue vnde genge js; dyt solde wol en kynt merken; wel wolde gelt auersenden vnde entfangen dat sulfeste gelt wedder. Aldus, leuen heren, dat jck dyt to der waerheyt wyl brengen soe sende jck dar syn egen hantscryf, de ene vt der anderen sneden; de ene hebbe jck, de ander heft he, men late de beyden scryften to hope komen; kan jwe erlyke wysheyt merken, dat jck geen recht to hebbe, soe wyl jck en lyder wesen. Ersamen leuen heren, soe sende jck dar ene hantscryf, de Lawerens Frydach heft selyge her Eryck Axelsel (!) vorsegelt myt den segel, he doe tor tyt hedde ij dussent lii[½] Ryges, dat nycht betaelt js; dyt geltt kompp mynen frowen suster to. Aldus bydde jck jwe erlyke wysheyt em onderrychten wyllen, dat de hantscryf gedodet werde. Ersamen leuen heren, erkennet desse vorscreuen sake vnde vordracht, de dar scheen js, soe wes jck bewysen kan myt Lawere[n]s syn egen hantscryf, dat sal he my vtrychten vnde betalen vnde heft syn egen hantscryf vorsaket, dat jck er nycht en hedde; vnde wes jck sede vor de bauen screuen erbaren lude, dat moste jck legen vnde konde darto tor tyt nycht to der waerheyt komen vnde anderspytyge woerde, de he my gaf, dar jck nycht jn to freden was; docht omme bede haluen der erbaren manne, de de sake handelen an beyden perten, de my dat afbeden, sal jck dat holden. Soe sal he my dat ock holden, dat he my belauet heft, edder jck holde en nych[t] dat jck en gelauet hebbe. Aldus, leuen heren, soe js myn begeer, dat jw erlyke wysheyt wyllen laten vorbaden de vor screuen erbaren manne, de ons vordregen hebben; wert aldus nycht gescheen js soe vorscreuen steet, dat se den Lawerens dar to holden, dat he mynen fulmechtygen dar vor noge vnde betale, soe dat gededynget js; wert dat my hyr enege togerynge jn schege, soe dencke jck my des vorder to beklagen, dat jck nycht gerne dede; doch wes my dar afsproken js, mocht my dat bescheen. Jck begere nycht meer, he heft dus lange de waerheyt seer spaert. Men dar sal he my nycht mede betalen vnde hebbe syn spot vnde spytys gewoerdet lange noch gehoert vnde denke dar geen gelt meer omme to spylden. Leuen heren, alse jck hore soe heft en God gekrenket, dat my leet js, ofte syn eruen wolden segen jck moste beden bet onse Heer em de gesuntheyt wedder geue, dat em joe God geue vnde syn leue moder, dar sege jck neen to. Wy synt alle sterfelick, jck wyl gescheden wesen van em, mach my anders recht wedderfaren; jck wyl dar af wessen vnde hope my des, dat geen recht sal bauen de vordracht gaen. Al hedde onse Here God syn godlyke wylle by em gedaen, dat solde my nycht en tegen wesen, wente my js en recht af wyset, dar scrifte op gemaket synt, dar noget my wol an wen men de wolde wol voerstae, soe men wol doen wert. Meer begere jck nycht. Ersamen leuen heren, soe heft he my gewyset op myn heren her Steet (!) dusent merck, de he solde gemaent hebben my to gode, des he nycht gedaen heft. Hyr mede sy jck ock nycht betaelt; doch dor fru[n]tschopp wyllen kan my Lawerens Frydacht wysse bewys vnde auer bewysynge schycken an mynen heren, wes jck kan manen vnde entfangen, dat wyl jck korten jn afkortinge der suare. Hyr mede befele jck jw erlyke wysheyt den almechtychgen Gade. Gescreuen jn Abo des dages nae assumcio Marye anno xcij. Knotte Poesse, houetman op Kasterholm. Adress: Den ersamen vnde wolwysen vorsychtychgen heren borgemeysteren vnde raetmanne der stat Reuel myt aller ersamenheyt."}, {"df": "4430", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vnnsenn vruntlikenn grot myt gannsz vnnszes vormogenn irbedinge stedes touorenn. Ersamen vorsichtigen wysenn herenn vnnde besunderen gude vrunde. So saal jw erszame vysheyt witterlich wesenn, dat hyr bynnen Abow synt gewest vor rechte vor vnnsze houitzman heren Sten Sthure vnnde des riches roedhe wth Swedenn de erszame juncker Willam van dem Veelde, sine erliche husfrouwe Birithe, Hans van Aschenn vnnde Laurens Petersson vnnde geuen tor kenne wo de hadenn welche geeldes stoendes by denn van Reuel nementliken twelffhundert mark Rigisch, gelich vthwisinge eres breues, de gy Hans van Aschenn haden vorsegelt, dar de vorgescreffuenen twigschelick (!) vmme werenn myt vorderen wordenn etc. So wart edh alszo vorlicht tuschen juncker Willem van syner vrouwen wegen, Hans van Aschen vnd Llasse Pethersson van erer twyer frouwen wegen, dat juncker Willam myt simer (!) vrouwen Birithe sal hebenn vij(c) mark vnnde Hans van Aschen vnde Llaurens Pethersson myt eremen husfrouwen Gretyke vnnde Jwdith sollen hebben v(c) mark. Dar mede wordenn see gensliche gescheyden vnnde vorlicht, sunder dat gelt dat husvr[au] Birithen ys to gestorffuen van oͤres broders weghenn, Vrederich Vreesz, dar ane hebenn Hans van Aschen vnde Llarens Pethersson chenn doen mede. War vmme, erszamenn leuenn herenn vnde besunderen gude vrunde, ys vnnsze vruntlicke bede to jwer erszame vysheyt, gy willen dusse vorgescreuen vruntlicken van jw scheyden vnde dat husvr[au] Birithe moge heben eder broderlike erue na vtwisinge eres vaders testamente; dat gy ock ere geleyde geuenn feylich aff vnnde to vnnde nycht latenn vordret doen; dat vorschulden wy tegenn jwe erszammen vysheyt myt vruntschopp vnnde alle gude, de wy Gode dem herenn jnn langer gesunder herschender walmacht salichliken beffelenn. Gegeuenn to Abow am swnneawenth na assumpcionis Marie anno etc. nonagesimo secundo nostro sub secreto. Magnus, vann Godes gnadenn biscopp der kerken to Abow. Adress: Denn erszamenn vorsichtugenn vnnde wolwisenn herenn borgmeysterenn vnnd roedmannenn to Reuel, vnszenn besunderenn guden vrunde."}, {"df": "4431", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlike grout vnde wat ik ghuedes vormach tho allen tyden. Ersamen vorsichtyghe heren borgermesteren vnde radmanen der stad Reuel. Als ik juwer ersamheit wol ere tho geschreuen hebbe, wo her Johan Grist, juwes rades sendeboede, was an mynen genedyge heeren den konnyk; wat dar gehandelt wart, dat hebbe ik juwer ersamheit wol er tho gh[esc]reuen. Her Johan vnde ik handel dar etlike wort als vmme des gheldes willen, dat by jw steit, vnde ok vmme de thovorsicht, de ik jw wedder gheuen solde. Her Johan was bogherende van mynen genedyge here, dat syne genade solde borgge werden vor my vor namannyghe; do sede mynes heren genade nen; do lede he vor van steden, do sede mynes heren genade ok nen vnde sede, dat wer ein sede, dat rydder vnde knecht pleghen eygen breue vnde jngesegel vor syk tho gheuen; so solde ik ok don, vnde dar mede solde syk her Johan tho freden gheuen vnde laten syk dar mede genogen, dar Johan volbort tho gaff vnde sede ja; vnde war ik myn gelt vntfangen wolde in den sus Wendessche steden ofte war ik wolde, dar solde ik ju breue vnde myn jngesegel weder gheuen vor alle namanynge; vnde dat is nicht gescheen; vnde ben des tho groten schaden komen, dat wet mynes heren genade wol vnde manich guet ander man. Is her Johan ein rechtferdych ghuet sendeboede gewest van juwer aller weghen, so steit he dat wol tho als vorschreuen steit, dat gehandelt is vor mynes heren ghenade vnde is war; vnde issit van noden, so sal id mynes heren genade wal tho stan. Doch, leuen heren, mage ik rechtes geneten vnde mynes heren genade, so latet myner husurouwen werden, dar se vnde ik recht tho hebben, vnde gheuet mynen styffkinderen v hundert merk; dat sullen se hebben van den xij(c) merk van der medegyft selgen her Jacob Vrese, de gy gy (!) Hans van Assen vorsegelt hebben; vnde vij(c) merk sal ik vnde myn husfrouwe hebben van den xij(c) merken; vnde wat myner husfrauwe tho komt van eres broders wegen, dat lat er werden na vtwyssinge eres vaders testement, dat gy hebben, dar hebben ere kinder nen don mede; vnde latet myner husfrouwe vollygen myt fruntschoppen wat er geboret, dat gy doch mit recht gheuen sullen; vnde wat myn husfrouwe dar met jn handelt, als vmme des geldes willen, dat is myne willen wol also verne alse kryget, dar se recht tho heft. Hir mede sint Ghode beuolen. Geschreuen tho Abo des sonaffendes na sunte Barttholmes in dene jar xcii. Willem van dem Velde. Jtem leuen heren, juwe sendeboden weren weren (!) ok eins to Wysbue vor rykes rad van Sweden; dar wart ok ein recht off ges[e]cht, juwe sendeboden solden to Reuel theen vnde solden Jacob Vresen recht testement hallen vnde solden wedderkomen; dar hadden se tyt genoch tho van Vyty et Modesty bet tho sunte Mychaelis; dat wart ok nicht geholden. Adress: Dem ersamen vorsichtygen wol wyssen heren borgermesteren vnde ratmannen der stad Reuel dessen breff."}, {"df": "4432", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Wii Magnus, medh Gudz nadh biscop(1), Laurencius Michaelis, prosth etc. ok mene capitulum i Abo(2) helsom ider alle oss elskelige kirkeherrer och meneghe almoghe i Borgha contracht kerlige i alzmektoghan Gud. Kere wener, ær ider wel witerligith huru i mangh forliden aar hauer warit(3) myllan ider en stor misdregt, owilie och kæremaal om soknehest, huilkin i eller noghre aff ider mena ath han ödödeligen skal bliffua til ewigh tiidh moth naturens skikkilse, ey aktandis, at alt thet som kötligith och liff actogt ær pa iordhena, i watn och wædher, ær alt forgengeligit och dödeligith. Wi haffuom flerom synnom, oc teslikis wore forfæder, tractereth och grunndelige rantzakadh(4), at thet wore ider bætre och nyttoghare, at then sama hest alstingis afflagdis ok at then, som hest sielff hade, förer(5) honom til presthen then tiid soknebodh giördis behoff(6) besunnerlige for thenne epterscreffne saker skulde(7) och(8) then store owilie och misdregth ider mellan(9) kunde koma: fforst at thet skeer offta och maa swa hænda, at then same soknehest faar skada antinghe aff biörn, wlffua(10) eller aff androm heste, swa at han bliffuer fordærffuith æller vpæthin, jtem at han siigh sielff forstakar eller komber i hengedy eller i ondha broer, jtem om han drwnknar eller om somar tiid then same hest wtsleppis och kan ey fynnas then tiid soknebod komber, och maa sa ske at prester ey teslikis syne eghne heste fynner, tha wore then siwke alzstingis ylla forradhen, om han dödde wtan kirkene sacramenth, och ware thet tha prestenom ey forwitandis medh noghan ræth, at han ey til then siwke komber. Fframdelis wore thet swa sake, ath forscreffne sokne hest sculde iw bliffua widh preste gardhen, tha motte æn ligwel hændha stoor forsimylse i soknebodh, besunnerlighe tha prestin faar thu soknebodh eller flere til like, besunnerligh(11) tha pestilencia eller annor brad dödh komber i soknena och then ene siwke ær staddehr nor wt, then(12) andre suder wt i soknenæ(13). Thet ær alztingis ömögeligith prestenom fara met en hest til like til thöm allom, tha bliffuer then ene soknebod iw forswmath. Ffor thenne forscreffne saker skuld(14) radom wi ider, formanom och biwdom, at hwem sokne budh görss behoff, han sendhe syn eghin hest epter prestenom, wtan han swa fatigher ær at han ey sielffuer hest haffuer(15), tha skal kirke herre sielff bestelle hest ther til, tha han soknebudh faar, widh syne xl mark wtgiffuandis wtan(16) nadher, om then kranke dödh bliffuer wtan sacramente for hanss forsumelse skuld, ffor wtan the iij marker, som i lagboken wtrycthe staa. Sama sak ware, om han tymelige foor hest och soknebodh och then kranke döör wtan kirkene sacrament for hans forsymilse skuld. Til mere wisse och witnesbyrdh tryckom wi wore secreth(17) nidan for thette breff som giffuit och scriffuit ær anno 1492, in crastino natiuitatis Marie virginis. (1) Af en något senare hand tillagdt: i Abo – (2) i Abo är af samma senare hand ändradt till ther samastadz – (3) warit tillagdt. (4) Förändradt till: begrunnet och grannelige ofuerwæghet – (5) förde – (6) behoff giördis – (7) skuldh – (8) Tillagdt: for – (9) Tillagdt: warit haffuer och her epter – (10) vlffua – (11) besunnerligh förändradt till: oc enkannelige – (12) then tillagdt. (13) Tillagdt: oc ther kunne wara flere preste oc mwnka til lyka – (14) Tillagdt: oc annor flere – (15) Tillagdt: eller forma at legha – (16) Tillagdt: all – (17) Tillagdt: oc jncigle."}, {"df": "4433", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, honorabilibus ac circumspectis viris dominis prepositis per diocesim nostram vbilibet constitutis sempiternam in Domino salutem. Ad noticiam nostram quotidie graues deferuntur querele, qualiter hiis presertim temporibus capellani nostre diocesis grauiter exhorbitantes suos patresfamilias grauiter infestant pariter et molestant in legacionibus testamentorum et donacionum eis preiudicando, victualia lauciora expetendo, familiam turbando et maiora plus solito stipendia extorquendo, nonnulla eciam committunt enormia, propter que nimirum infamatur status clericalis et scandala grauiora in populo grauantur, potissime cum talia deserantur ut in plurimum impunita. Nos igitur pastoralj vigilancia talibus exhorbitationibus detestandis et exactionibus iniustis obuiare volentes, dignum admodum et oportunum fore perspeximus quod tales metu pene a suis arceantur maliciis. Jdeoque damus et concedimus vobis auctoritatem nostram in hiis scriptis quoscunque capellanos inobedientes, rebelles, contumaces, ebriosos, gulosos et vicio incontinencie laborantes ab omni officio sacerdotalj suspendere et, quominus opus fuerit, ad nostram presenciam cum litteris eorum excessus et rebellionem continentibus transmittere. Jnsuper decreuimus ammodo pro statuto obseruare, veluti per nostros predecessores sepenumero decretum extitit, ne capellani parochialium ecclesiarum vltra v marcas monete currentis a suis curatis pro annuo stipendio exigere presumant, nisi curati ipsi ex mera eorum liberalitate et beneuolencia aliquid vltro optulerint seu alias erogauerint eisdem. Datum Abo in sessione synodalj anno etc. xcij in crastino nautiuitatis Marie, nostro sub signeto."}, {"df": "4434", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Primo querulabantur parochiani de Sommeris contra dominum Michaelem, curatum ibidem, quod habuisset certas pauperes personas suspensas a sacramento confessionis, que persone non fuerunt ibi nominate. Item quidam Olaus Kwris in Lahcdis obiit absque sacramentis ecclesie propter eius negligenciam, quod vocatus non venit priusquam die sequenti de sero; et pro ista negligencia excusauit se dominus Michael postea in Sommeris mediante juramento istorum duorum: Petrus Lahyadost, Siwrdh Susw. Item quidam Eskillus Lappe mendicus, portatus ante domum cuiusdam rustici, in qua audiuit confessiones in quadragesima, noluit sibi ministrare sacramenta ecclesiastica neque eius confessionem audire. Testes: Henric Hadlalast, Henric Pusula. Item quidam Laurencius Kultula mortuus est absque sacramentis; tamen dixit dominus meus, quod audiuit confessionem eius in extremis. Item quidam Petrus Lille cum vxore sua mortuus est absque sacramentis ecclesie in ebdomada penosa. Item quidam peregrinus mortuus est in parochia, qui jacuit inhumatus donec canes deuorabant brachium ipsius usque ad humeros, Predicte querele fuerunt postea examinate in Sommeris dominica post exaltacionis sancte crucis. Petrus Pwsy obiecit domino Michaeli quod supradictus Olaus Kwris decessit absque sacramentis ecclesiasticis. Defecit in probacione; soluet vj marcas pro emenda. Item dominus Michael ad xl marcas domino meo propter quendam Eskillum Lappe et eius heredibus; soluet iij marcas secundum leges patrie. Petrus Pwsylan, Henricus Pellulast et Marcus Kymmolast, quilibet ad vj marcas, quia defecerunt in probacione. Dixerunt, quod quidam Laurencius Kultula obiit absque sacramentis. Henricus Herky et Henricus Oynas ierffwi, quilibet ad vj marcas pro periurio. Henricus Pölle propter inportunos clamores ad iij marcas. Henricus Pellolast, Petrus Pwsy, Henricus Oynas jærffwj eo, quod facile deposuerunt querelas pro parte cuiusdam Petri Lille, quilibet ad vj marcas. Henric Herky pro mendacio ad vj marcas, et dominus Michael ad vj marcas eo, quod calcauit uxorem eius in quodam conflictu, facto in curia ipsius. Henricus Oynas iærffwi ad iij marcas pro inportunis clamoribus, et dominus Michael purgabit se manu xij quod non percusserit eum die pasche dando sibi septem wlnera sanguinea. Super lite et contencione, que vertitur inter dominum Michaelem et Marcum Kymmolast presertim de xij vlnis burellj taliter diffinitum fuit, quod certi parochiani inter eos deberent computare. Henrik Herky pro inportunis clamoribus ad iij marcas. Petrus Pwslan proposuit causam alterius non rogatus neque requisitus, ad xl marcas. Henricus Oyna iærwist bellauit die natiuitatis Mariæ, ad iij marcas. Henricus Pellulast accusauit dominum Michaelem, quod noluit audire confessionem uxoris sue; defecit in probacione ad iij marcas, et Marcus Kymmolast socius suus similiter ad iij marcas. Infrascripta villagia decetero subiacebunt ecclesie Sommaris. Ex parrochia Vskila Vnum mi- liare ad Sommeris,"}, {"df": "4435", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vor wenlige och kerlige helsen i alzmectugen Gud. Mai wethæ, kere her Niles, broder och besynnerlige gode wen, at epter idher eyghin scriffwilse ok begærningh haffwm wij warit tiil ordhe med the gode erlige mæn her i landz endhan, Clauus Hinricsson, Knut Posze oc Joachim Flæmingh, huilke her nw forsampnedhe wore i thenne forlydhne högtidh, at offuerwæghia om thet möthe, som forramet ær med the Rydzer nw i vinther nestkommendis etc. Tho tykthe them radheligaste wara, och oss tesselikis, ath i en nw willen haffua ider sendebodh jn tiil Rydzelandh ofortöffvat ath forarbethe med the Rydzer om thet möthe, ath thet motthe sta æn nw i höst. Och en tog thet wore oss mödhe sampt at sökie, tho ligwel ær thet them tiil ytermera omak, ffore thy the haffwa mykit lengre wægh at koma til Voxen æn wy haffwm. Teckis them oc icky ga her vnder, tho moghe sama sendebodh forarbethe med the Rydzer om eth annat möthe nw i sommar næst tilkomandis hwad tijdh them sielffwom tecthtis (!). Wore thet och swa sake, at the ingelundh wilde thet göre, tho wore thet rodheligare, om ider swa teckis, ath koma tiil thet möthe i vinther en wij skullom sla wp eeth openbare krygh och örligh med them. Togh ligwel, kere her Niles, sæthiom wi thetta ærende och all andre i idre hænder atj moghen göre her om hwad ider sielff teckis, epter thy i boen ther i landz endhen och vithen landzens leglighet oc daglica hören hurv om all ærende kan wara. Alzmectig Gud ware med ider. Ex Abo die x mensis septembris. Kere her Niles, vethom wy icke om wor kere broder her Sten tagher til vedherwilia atj icky stragx hadhen idert sendebodh til Rysseland i sommers som ider war medgiffuit."}, {"df": "4436", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen dynst myt vermoge alles gudes. Wetet, leue Hynryk, gude frunt, dat my Hans Warmbock to heuet to gescreuen, dat jck jw schal dat gelt vernugen van synet wegen. Aldus, leue Hynryk, gude frunt, so wyl jck jt jw gern vernugen. Jck eyn wet nycht woe wel des is geldes is, dat wet Got. Jck haddet em lange sant; myn reckensbuck vnde myn breff, de synt my verbrent al to mal. Leue Hynryk, gy en behuffet myn schyp dar nycht em to rostyren eder schaden to don. Schryuet my woe vel dat is geldes is, jck wyl jt jw by eyne penynck senden, eder jck wyl jt Hans to Lubeck senden an boter eder an heckede so vern als my Got leuen let. Leue Hynryk, jck eyn wet jw anders nycht to schryuen, den dat gy wyllen hyr weten myn best. Jn dat is myn fruntlycke bede to jw. War jck jw kan weder to wyllen wesen, dat wyl jck al tyt gern don. Gescreuen to Wyborch vp svnte Matys dach jnt jar xcij. Hans van Eyken. Adress: Deme ersamen gesellen Hynryck Mychgels to Reuel kome dusse bref."}, {"df": "4437", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jwe ersamen vnde vorsychtyghen wysen manne vnde heren borgermester vnde raetmanne der stat Dansyke, onsen besunderlygen ghunstygen goden frunde, doe wy borger mester vnde ratmanne der stat Abo nae onsen fruntliken grote myt vor moges alles godes wytlyken vnde apen baer betugende jn vnde myt dessen breue, dat vor ons gewesen hebben, dar wy seten jn syttenden stoels des rades, Bente Mychelson schypper vnde Olef, syn mede komppen, beyde onse mede borghers, vnde hebben syck beklaget, dat se hebben jn jwer stat Dansyke ghekoeft op den vorghangen Dommenych nae daten des breues van den ersamen Mychgel Gulden, jwe medeborger, vij last soltes, elke last vor xviij merch, welkeer solt se en doe vornoghende vnde betaelden. Soe dyt ghescheen was, soe ghyngen se jnt syn schyp, soe mysduchte em an den hopen, dat dar gene vij last mochte wesen, we[n]te de hope seer klene to was; des se syck tor stunt beklageden jegen eren koeppman Mychgel, des he nych neen seghen kan; dar he en wedder op antworde, se hedden vij last soltes entfangen nae synen besten, dat se syck to freden geuen, welkeer woerde se laueden, vnde ghyngen dar op to segel vnde van Gades wegen wol auer ghekomen; soe hebben se dyt solt vt dem scheppe gemeten myt tonnen nae older waenheyt, vnde en gheweghen last soltes to Danske in jwer stat holt jn onser stat xvj tonnen; soe is van den solte, se jn hebben ghehat, men v last af gheworden, xvj tonnen vor de last, vnde dar js ock anders gheen loes solt jn gewesen, vnde se hebben de tonnen gestreken vnde nycht ghestot. Soe beklaget syck de vor screuen Bente vnde syn komppaen Olef, dat se an den solte myssen ij last soltes; ofte de vor gescreuen Mychgel wolde segen, de schipper mochte wol schaden hebben ghehat van onderstallych wegen edder van bauen edder qwade hande, de et em entfremmet hedden, dat et soe nycht scheen js; soe heft de schipper myt synen kynderen vor onsen syttende stoels des rades vnde hebben dat jn den hylgen ghesworen myt op gerychtende fyngeren, dat se van den solte nycht enfremet hebben vnde dat et solt ock genen schaden heft gehat, dar syck af mach vormynderon. Soe heft de sulueste schypper tor meer tugenysse der waerheyt vor ons gehat, soe vor gescreuen steet, Peter Synesson, Jacopp Beerkopp, Olef Moeyson, Hans Nyelson, onse mede borgers, de doe myt em op weren och geswaren, dat et solt heft genen schaden hat, dar syck mochte af vormynderen; noch heft he onse stat dreger vor ons gehat vnde hebben dat getuget by den ede, se der stat gedaen hebben, dat se nycht meer solten vt den scheppe meten hebben dan v last, xvj tonnen vor de last. Hyr wmme wy jw ersamen vnde vorsychtygen leuen heren desse sake wyllen erkennen woer dat gebreck macht wesen vnde helpen onsen borger Nyels Anderson wolmechtych he desse sake mogen on scheden op dat he moge wedder jnt lant komen; worschulde wy vnde juwer ersamhede Gode beualen wyllych jn ankomt der waerheyt myt onsen sygnet vorsegelt. Gegeuen to Abo op sunte Mychgeel auent jn den twennesten jaer. Rathmanne [to] Abo. Adress: Dem ersamen vnde wolwyesen heren borgermestere vnde rathmannen der stat Dansike, onsen goden fruntden."}, {"df": "4438", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum nostri recommendacione deuota paratum in omnibus animum complacendj. Reuerendissime p[ater], fecimus hic includi vnam cedulam, quam nuper de curia Romana recepimus, et timemus, quod circumueniamur per illum dominum Hemmingum Gadh, ita quod suo tempore stabimus in turbacione propter eum. Numquam enim constabat nobis de huiusmodi causis seu negociis, neque scimus, qua racione nominat nos in huiusmodi litteris, cum numquam fuimus desuper requisiti. Hec, reuerendissime p[ater], scribimus vobis ad partem cupientes cerciorarj, quid p[aterniti] v[estre] de huiusmodi litteris poterit constare. Hiis breuissimis felicissime viuat & valeat p. v. r:ma. Ex castro nostro Kwsto in crastino s. Francisci confessoris, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, diuina miseracione archiepiscopo Vpsalensi, domino et fautorj nostro precipuo. Copia cedule, secundum quam dominus H[emingus] Gadh prepositus voluit extendi quoddam instrumentum constitucionis procuratorium. Jn nomine Domini etc. Reuerendissimus reuerendique patres Iacobus archiepiscopus Vpsalensis, Henricus Lincopensis, Olauus Arosiensis, Conradus Strengenensis, Nicolaus Vexionensis, Brynolphus Scarensis, Magnus Aboensis, Dei gracia episcopi, Steno Sture, vice rex regni Swecie, Nicolaus Sture, Ako Iönson, Nicolaus Erici, Aruidus Trolle, milites & militares ceterique omnes & singuli regni Swecie principes ac consiliarij animo deliberato matura cum deliberac[i]one in nostrum ac tocius regni Swecie in & ad omnes causas motas & in posterum mouendas suscipimus & creamus reuerendissimum in Christo patrem & dominum, dominum Ieronymum de Caliggranis, archiepiscopum Montisregalem, in nostrum ac dicti regni verum & indubitatum defensorem ac cum venerabili viro magistro Hemingo Gadh, preposito Lincopensi, procuratorem signantem in causam & causas motas & mouendas dictis consiliariis per illustrem dominam Dorotheam, olim Dacie reginam, et quendam Ottonem Brachil, assertum clericum Lubicensem, ratificando omnia acta & gesta per dictum H[emingum] Gad etc. ac de nouo etc. prefatum reuerendissimum p[atrem] ac dictum magistrum H[emingum] etc. cum clausula substituendi etc. clausula ratificacionis etc. eciam obligandi se ad quamcunque summam pecuniariam jdem magister Hemmingus nomine dictorum consiliariorum in dictis causis uel aliis emergentibus pro dicto regno et non alias erogandam etc. In forma meliori extendendo etc. (Härunder är på kopian af brefskrifvaren anmärkt:) Jn illa mala clausula eciam obligandi etc. est mala latinitas, quam nolui corrigere, quia ita habebatur in originali per propriam manum domini H. conscripta, que est in manibus Almanorum, vnde hanc extraxi."}, {"df": "4439", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4440", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4441", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4442", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4443", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4444", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Wenligh ok kerligh helso etc. Kære syster hustrv Margit, hafuom wij vnderstandit ider scrifuilse om Kilpiælæ godz j Rasalax j Viborgx sokn ati æren begærende thet ffor Lemittyla godz i Thøfwesal etc. Tha maa j witha at Lemmittylæ godz ær ganzska lithet oc for maa ekke gøra mere æn xj øre aarliga for jord legan och thøm hafuom wy vpburit j ij aar aff Andris Laurensson oc Biørn i Lemittylæ ok the andre skiptisbrøder vilia jnkte gøra vtan eigna til sik etc. Jtem maa j och witha at wij fingom aff for:de Kilpiæla iiij march aarliga peningar eller fisk etc. Och hafuom wy ther pa ewigh frelse aff konung Karl aff sæla amynnilse swa oc aff k. Cristiern ffor alla konungxlica wtskyller, som ær skat, gingerdh, daxuerke, skytzferd oc allan tunga oc aalegninga, huat thet helzt ær eller vara kan, som hans breff thær pa gifuit j Stokholm anno Dominj 1457 in profesto xj(m) virginum vnder hans maiestets secret clarliga lwdar, at inghen anan høgre eller lagre (!) maa her amothe oforretta j nagra handa motta, landboen besitiande varder pa for:de godz, widh rikesins strenga næpst ok konungxsens wredhe etc. Jtem jnghen maa ok draga nooth eller læggia næth eller andra fiskerij brwka eller stædiæ nagrom at taga antighi konunx lot eller annar deel aff for:de godzins omægor swa langt the rekkia. Ffindz nagat anderletz giort oc mothe tessa friiheter och latha the ekke aff, tha the ære forwarade met thetta priuilegium oc flera andra, som wy hafuom aff høgbornom førstom, konungom, biscopom ok mene riksens raadh j Swerike, tha nødgoms wij vnderwisa thetta thøm som friheeter hafua vnt oc gifuit oss etc. Ok thy, kære syster, tekkis ider holda bythet, som j begære, tha flien oss bætre skæl pa Lemmittyla swa oc pa Kilpiælæ met swadanna foroordh som j scrifuin j thet førsta breffuit j til oss scrifuin ther om, at j wilden beholda clostrens deel met idro køpæ godze oc clostret skulde beholda Lemmittyla. Och epter ider dødh, nar Gudi tekkis thet skeer, skulde clostret beholda bade godzen oohindrat oc oqwalt for allom idrom arfuom och allom androm til ewigh tiidh etc. Tekkis ider thetta, tha scrifuen oss til met thet førsta j kunnen at wy magom oss retta epter. Gud vare med ider etc. Ex Nadendal apostolorum Symonis & Iude, conventus sub sigillo 1497 (= 1492?) S. Anna Jo[hannis] abbatissa, frater Aruidus confessor generalis vterque conuentus monasterij Vallis gracie. Adress: Hustrv Margit, Claws Grampso epterlefua j Viborgh, kerliga sendes thetta breff.*"}, {"df": "4445", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4446", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4447", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Erwirdige leue here, biszundere gunstige frundt vnde gude gonre, so vnde alse denne iuwe vaderlicheit an vns geschreuen heuet, dat juncker Wilm vnde syn husfrouwe Birgitte mit eren kinderen vnde eruen to rechte gewesen vnde gescheden syn vmme sodan gelt alz en jn vnser stad erfftals haluen angeuallen vnde gestoruen is, begerende der suluen frouwen Birgitten sodan gelt tohantrekende. Aldus, erwirdige here, weren wy der frouwen tokumst gantz erfrouwet vnde hadden wol gehapet, dat zolde nu ens eyn ende van geworden hebben vnde willichlick ere gerne sodan gelt vornoget hedden, biszundere se vnns nene nogafftige quitancien vnde vorlatinge, so id durch den alderdurchlugesten heren koningk to Dennemarken bede gedinget is, gheuen wolde, alz id juwe vaderlicheit vt dusser ingelechten copien des heren koninges breuen, wo de saken ene gestalt hebben, wol erlerende werd &c. Worumme bidden wy noch iuwe vorscreuen vaderlicheit, se juncker Wilm, syn husfrouwe Birgitte vnde anderen, dede sake belangen, wille vnderrichten vnns sodan nogafftige vorlatinge vnde touorsichte des gantzen summen, alz ij(m) marck, na inholt des heren koninges breuen moge werden. Se mogen sick denne vmme sodan gelt verdragen vnde delent na eren willen, we en dat geleuet. Wenner vnns de quitancie werd, dat villichte juwer vaderlicheit dat vortan sal geteget werden, so sallen sodane ij(m) marck bereth wesen alse wy allewege ok ouerbedich gewesen syn. Hir ane dat beste iuwe vaderlicheit den wille senn &c."}, {"df": "4448", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4449", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kænnes jak Magnus Andersson, hæreshöffdinge j Östher hæreth i Raseborgx læn, met thette mith opne breff, ath then tiid jak ting hwlt met almoghen aff Ingo soken tiisdaghen nest epter sancte Karin dagh anno Dominj mcdxc secundo j ærligx och velboren swens nær vare Tomo (!) Erixsson, Raseborgh inne haffuandis pa sama tiid, och flere gode manne nær vare, tha kom for rette o sette tingen Larens Michelsson och Larens domare och flere theris skyptis bröder oeh skötte vndhen sek och synom arffuuom och vnder Oloff Byörnsson och hans arffuom alle Vorme öö och Hampn holm och Flot sonddet och alle til lager, som ther til hörer; holkit ærende jak sköt til the xij tha j nempdhen sote: Eric Jönsson, Larens Michelsson, Anders Eiolfson, Jöns Olofsson, Per Raualsson, Larens Larensson, Jöns Olofsson, Olof Jönsson, Arn Olofsson, Magnus Byörnsson, Anders Laurensson och Bote Michelsson; [the] ransakade, vetnade och epter soro, ath for:de öö och holm och sondh var lagh köpt och lagh stondhen som lag wth visse. Ther fore gaff Oloff Byörnsson xxxj marc Renske mynt rede peninge. Ty dömde jak ffor:de nempden skötningh stadugh och fast at blyffue epter thenne dagh och for bywder hwariom for:de skötningh hyndre eller quælia veth sin iij marc for myn dom. Til yter mere visse och bætre for varningh to trykker jag mith jnsegle pa rygghen a thette breff, giffuit ar och dagh som scriffuit stor etc."}, {"df": "4450", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4451", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4452", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4453", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jäskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris dilectione, honore et salute premissis. Som wi och wor kere broder her Nicles Ericsson screffuom ider tiil i systens, kere verdigh herre, ath wi hade warit tiil orda med the gode men, som her nw nylliga forsampnede wore, ath forwethe oss om thet wore rodheligit at wi hadhe wort bodh tiil Rysseland at forwethe oss om en lengre freedh med the Rydzer etc.; tho tikthe the gode men, thet icky rodeligit wara, som theris plægsidh och landzens sidwænie bæst wiste och tilforende hade warit pa theris degtingen, besynnerlige fore thy ath wi swa nylligha wore tiil saman; men wi wore swa offuer ens med them pa ider verdughetz tröst, ath wi och her Nicles Ericsson skulle scriffua her Yrian Torn tiil, ath han wilde werffue wort werff tiil thet bæsthe och forarbethe ther om, ath thet motthe koma i en lengre dagh med the Rydzer, som han idher verdughet och oss tesselikis nw fore eeth aar, tha han foor her i genom landet, alffwarliga loffuade. Nw haffwm wi och wor broder her Nicles scriffuit honom til pa ider verdughetz tröst vidh swadane synne, som thenne copie her inlicth jnneholler. Och kom her i sama motthe her Yriens tiænare Hans Mey, huilken som war hoss ider verdughet om sancte Barbare tiidh, och med sama sendebodh sende her Nicles the breff jn til Mwskogen tiil her Yrien och syn eighin tolk med honom, vppa thet at han matthe tesse snarare faa enkidh swar igen. Swa snart wij framdelis forfare nagra tydende, wiliom wi oförtöffuat biwdha ider verdugheet tiil om all ærende. Ex parrochia Iæskis anno etc. xcij."}, {"df": "4454", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dandemän som detta bref höre eller see kennomps och kungörom wij effterskrefne xxiiij bolfaste män, tålf på cronones och 12 på kyrkiones wägna, som är först: Matthis i Grässa, Mårthen i Marthensby, Lasse Eskilsson i Rödskogo, Michel Jönsson i Finnewijk, Lasse Olofsson i Gunna[r]sby, Lass Jönsson i Basans (?), Olof Swensson i Södwijk (= Södrijk), Anders i Träskenda, Lars Andersson tunnebindare, Olof Joansson i Bodom, Lasse Joansson i Karfwädzbacka, Olof Hokonsson i Esspa bij, Olof Ingeson i Fantzbij, Olof Bengtsson ibidem, Nils Muule i Morssbij, Joseph smed, Peder Thorstenson i Gumböle, Påwel Hendersson i Grässa, Jacob i Glomsbij, Peder Base, Olof Joenson i Sodrik och Jont Nillson ibidem; att wij förbemelte af alla menige sochnens wägna hafwa lofwat, sworit och beplichtat oss med wåre sworen edh och wijd alles wår heder och ähra, att alle the lijffter och gofwor, som Espo kijrkio lofwat och gifwit är, till prestebole i åker och eng, uthmarker, fiskewatn, skog och skiul till ewärdelige ägor, skola oförtöfwat och utan all förfall, hinder och hielpereder uthgifwas och fulbordas aldeles som här effter skrifwit stånder: först i hwario gärde viij pund land åker tillöckande och intet förminskande; item cxl laass eng wäll tillsäätte; item en qwarnastad och qwarna skullom wij sielfwa opbyggia; item i fiskiewatn en man i Boda looth, annan loth i samma träsk med Benneböhlsbij, trid[i]e loth i Grunnare träsk under Wjnasböle, fierde loth i Kijrckieträske, och kattisserum och nättiefästning med merdrastaadom i allom förebenembdom iiij träskom, utan allan annan tiendefisk och theslijkest basta(?) fisken. Item lofwadom wij, förb:de xxiiij boolfaste män, wid wår heder och ähra på menige sochnens wägna att hielpa upbijgga prästegården med kost och arbete så månge huus som behof kan giöras, och sedan uprijdia all then jord, som doger til åker och engh, som fintz och brukas må till åkerjord, både i stoore gärder och bohlet, med laglige och gode gillade gårder och theslijkes dijken, muuhlebeete, fångeskog och wedeskog, hästehaga och kalfwahaga och med alla tillägor och uthwägor (!), som ett fult prestebohl böör at hafwa, utan all teghskiffte med grannom och nagrannom. Yttermehra beplichte wij oss och alle wåre effterkommandom till ewig tijdh förb:de prästebohl frijt och frelst att holda för alle the uthgärder och rättogheeter, som konunga eller theres fogdar och embetzmän kunna uthkräfwia, wid wår sanning, ähra och goda christne troo. Yttermehra beplichte wij oss höruge och ljidoge wara i andelig måtton Gudi och the helige kijrckio, och heedra och ähra wår kijrckioheerde som wij wiliom answarat för Gud och dandemän. Thetta hafwom wij lofwat, gjordt och stadfäst i Espå sochn åren effter Gudz bördh 1492."}, {"df": "4455", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hujala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff fore koma kan kennis jak Thomas Olaffson, at then tiidh Pedher Lillæ, Gudh hans siæl nadhe, lagmanz tingh hiölt met almoganom aff Masko sokn j Hwyalaby aa ærligx manzs Eric Ragwaldzson wegna, nærwarande welboren swen Henric Bydz, Jöns Pedersson j Nittögardhen oc j flere godamanna nærwaræ aareno effter Gudz byrdh mcdlxxx oc pa thet siwnde aaret, tisdaghen næst effter Quasi modo geniti, kom for rætte Olaff Diegn pa Nadhendals closters wegna ok kerde til Henric Hwyala, lænsman j Masko sokn, om Hwyala godz, liggiandis i Hwyala by, som Mattis Kawkulan poyca hafde gifuidh vndher for:de closter til æwerdelica ægho sik til vphielle; huilkit ærende for:de Peder Lille skööt til the xij, som tha j nempdene saatho, swa som ærw Olaff Danila, Lassi Kayala, Knwt Gunnisthen, Henric j Tersalo, Jöns j Tatyas, Olaff j Kynnismægen, Henric j Clokkaris, Ragwaldh i Kaxos, Hinza Heykolan, Anders Jntilæn och Pawal j Tersalo, the ther om ranzsakade, witnade oc effter sworo, at thet for:da Hwyala godz war Mattis Kawkulanpoycas rættæ afflinga godz oc köpe godz oc hafde lagliga gifuit for:de godz, som han atte j Hwyala by, vnder for:da clostreth met allom tillagom, engo vndan tagno, oc for:de Henric thet godzit hafde löst aff Nadhendals closter igen effter lagmanzdoom oc iij wranga witne. Tha kom ok fram thet fræls breff, som konungh Karl aff sæla amynnilse hafde giffwuith pa forrördhe Hwyala godz til ewigh tiidh. Effter swadanna skælliga ranzsakan, witnysbyrdh och xij manna edhe dömpde optanempde Peder Lillæ offtanempde Mattis Kawkulanpoycas godz igen vndher offtarörde closter aff for:de Henric ok affradet a hwario aare antighi met sæmio eller swornum edhe igen betala jnnan vj vikur, oc for:de Henric till syna peninga aff Nadhendals closter oc Hartwikx breff ogildh; och forbödh han for:de Henric j Hwyala oc hwario manne thetta meere rörde godz optarmere hindra eller qwelia, wedh sin vj marc for lagmandz dom. Til thes mere wisso witnisbyrdh oc högre forwarningh bidher jac ærlighen man Henric Bidz ath hengia sith jncigle met myno eigno vndher thetta breff, som scrifuit oc gifuit ær aar dagh oc rwm forscrifnom."}, {"df": "4456", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gyllstugu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4457", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4458", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum nostri recommendacione deuota promptissimum in singulis animum obsequendj. Reuerendissime pater, ad iterata domini gubernatoris scripta, nos specialiter sollicitantis, et ad requisicionem dominorum consiliariorum regni Suecie non sine graui dispendio rerum nostrarum et grauamen (!) cleri nostri propter tuicionem patrie ad Viborgh nos transferre curauimus, quo prouento die dominica ante vigiliam natiuitatis dominice* de Ruthenis nichil certj intelligere potuimus, expensas tamen difficiles, ymmo importabiles, hic faciemus. Nam singula plus solito cariora emuntur propter magnam in partibus istis victualium penuriam, et pauca admodum venalia reperiuntur propter populi multitudinem huc conuocatam; nam nos fere centum familiares & equos quasi nonaginta nobiscum adduximus, quibus tum in victualibus tum in pabulo equorum de bursa nostra saltem pro maiori parte prouidere debeamus, ex quo tempore oportuno istud non presciuimus. De feudo eciam nobis collato parum lucri habemus, cum non habeat in redditibus vltra c mr. in promptis et totidem uel paulo plus in bladis et aliis rebus. Preterea, reuerendissime pater, venerunt huc diebus istis quatuor Rutheni de Kexholm, ad nos transmissi, asserentes suos piscatores numero xvj hoc autumpno circa festum beati Michaelis in Norbotn interemptos et aliquos adhuc ibidem fore in captiuitate, pro quorum liberacione multum instabant. Sed ex quo de illis nobis non constabat, responsum fuit eis, quod aliqui de nostris nouiter inde venissent nec talium aliquid ibidem audire aut intelligere potuerunt etc. Et quia nichil aliud in commissis habebant, petita pariter & optenta a nobis licencia ad propria redierunt. Speramusque in breui nos nouitates inde habituros, quas p. v. reuerendissime indilate scribemus. Ffama eciam apud nos est, quod magnus ille princeps Mwskouie diem clauserit extremum et filius eius septennis in locum eius sit electus, quod, si ita sit, creditur eis futura turbacio imminere a duobus fratribus principis memoratj, quibus ipse in vita multum infestus extitit. Idipsum asserebat interpres istorum Ruthenorum, qui hiis diebus hic fuerunt. Jnsuper, reuerendissime pater, mittimus vobis articulos cum Liuoniensibus tractandos, quos relinquimus p. v. reuerendissime diligencius corrigendos et emendandos; ac taliter emendatos optamus nobis indilate remittj. Mittimus eciam alios articulos per dominum regni gubernatorem confectos, qui, ut nobis apparet prima facie, pocius prebebunt impedimentum quam aliquid conferunt ad huiusmodi combinacionem faciendam, ut est articulus de fundacione illarum missarum & horarum beate virginis necnon de arbitris inter dominum gubernatorem et magistrum dandis, similiter et de conseruacione bonorum episcoporum et prelatorum istius patrie ut ex copiis p. v. reuerendissime missis lucius videri potest. Nec inconueniens putet p. v. reuerendissima, quod prelatj, saltem maiores, istius patrie veniunt in talibus tractatibus nominandj seu inserendj, nam potenciores sunt ex quod vtroque vtuntur gladio, jn signum cuius coram se et crucem et gladium faciunt deferrj. Dominus eciam reuerendissimus Rigensis ex suis terris id pretendit, ymmo ad eius suggestionem magister ordinis pro huiusmodi combinacione laborauit, qui eciam dominum archiepiscopum Rigensem tanquam suum superiorem in omnibus recognoscit. Neque iudicio nostro securum foret, quod Ericus Ragualsson illic mitteretur eis in abhominationem et contemptum, nec aliquis ex nostris hic constitutis id approbauit, ex quo alias, ut p. v. satis constat, tradiciose ibidem fuerat. Nam ipse denuo posset eos ad iniurias suscitare. Alia non occurrunt ad presens p. v. scribenda nisi eamdem nobis semper colendam ad honorem statum et jocunditatem tocius ecclesie Sweuicane Deo humillime commendare. Ex Wiborgh in vigilia epiphanie, nostro sub signeto Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, miseracione diuina alme Upsalensis ecclesie archiepiscopo, domino nostro graciosissimo."}, {"df": "4459", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4460", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem etc. Maa i witha, kere werduge herre, at torsdagen næst fore jwle dagh kome hiit til Viborgh nogre iiij Rytzer fran Kexholm och klagade at xvj theris bönder wortte slagna i hiæl nw i höst næst forliden widh sancte Michels tiid i Norrebotn, och somme hethas skule en nw wara ther i fængilse; hurv mange the ære kunde the ecke for wisse seghia. Tha wart them saa fore swar giffuit, at wort bod kom nylige tædhan och wiste ther vtaff altzinkte seghia; och thi ær wel trodande at inghen sanningh folde med theris ordh. Wi spordom thom framdelis at, om the hade nogre andre werff eller ærende i befalingh ath kungöre oss; tha sade the plat ney, och ther med fore the hem til theris i gen och loffuade oss at wi skuldom faa tædan swar i gen ofortöffuadh. Nw i hafftons, ganska senth, fingom wi fore wisse tidende at fran Nagard wore kompne nogra Rytzer til Kexholm och ath wore sendebod skulle haffua en feele wegh til Kexholm at wara til orde med [the] Rytzer. Thy sendom wi strax tiid Joachin Flæming och Nilss Benktsson. Ær saa sake ath the kunne ecke sæthie ther i dagh eller wara offuer ena med the Rytzer, tha haffua the loffuad oss at the wilie haffua theris sendebod hiit til Wiborg, som skule wara fwlk[omligen] mektighe göre och lata pa Nogardz weghna. Huadh her kan framdelis worde wtaff wiliom wi ofortöffuad biudha ider werdughet til. Ex Wiborg in crastino epiphanie anno etc. xciij:o. M[agnus] D. g. episcopus. N[iclis] Ericsson, ridder. K[nut] Pose, vepnere."}, {"df": "4461", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione et salute premissis animum ad queuis beneplacita paratum. Werdugens wete, kere werdugh herre, at som wi screffue ider werdughet til i sistens, thet wi actadhom haffua wort sendbod till raan, som wi och giörde, och tha the kome tiid, wart thom sakt, ath wij skulde faa jnnan v dagha swar aff Rytzland. Nw sidhen the v daga forlidne wore, sendom wi strax tiid igen Joachim Flæmingh och Nils Bentsson, och haffue ther ligande ææ sidhan och wenthe epter swar, och inghen æn nw fangith. Och kunnom wi ekke anners formerkie wthan at [the] Rythzer haffua hindra, som wj gissom, wtaff thet menföre, som her nw warit haffuer, eller och the haffue theris sendebød in til Mwskogen epter swar. Swa snarth Gud föger at wi fornymom nogra wisselige tidende vtaff them, wiliom wi oförtöffuad biude ider werdughet til. Fframdelis, kere werduge herre, hade her Nilss Erichsson nw fore nogra dagha siit bud til fogden i Narffuan om tidhende, bade wtaff Liffsland oc aff Rytzland. Huad tidende wi tædan finge, kan ider werdughet yterlige forfara wtaff hans eghin scriffuilse, huilke wi nw sende ider werdughet inlykt i thetta sama wort breff och teslikis en wtscrifft wtaff thet same breff, som wi alle screffue honom til. Ex Viborgh die beatorum Fabiani et Sebastiani martirum anno etc xciij:o. M[agnus], Dei g. episcopus. N[icles] Ericsson. K[nut] Pose."}, {"df": "4462", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wniuersis et singulis reuerendissimis reuerendisque dominis locorum ordinariis prelatis, prepositis, decanis, officialibus, canonicis, curatis ceterisque in specialibus ecclesiarum rectoribus necnon preclarissimis dominis baronibus, militibus, militaribus, nobilibus, prefectis castrensibus ac ciuitatum opidorumque proconsulibus ceterisque aliis cuiuscumque status, dignitatis seu officii extiterint jn Liuonia habitantibus Magnus, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis, in Domino Ihesu summe felicitatis beatitudinem et promptum in singulis animum complacendi. Quum, ut ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore gessimus, siue bonum fuerit siue malum, oportet ergo nos diem messionis extreme operibus misericordie preuenire ac eternorum intuitu illud seminare in terris, quod reddente Domino cum multiplicato fructu colligere valeamus in celis, ffirmam spem fiduciamque rectam gerentes, quod qui parte seminat et metet et qui seminat in benediccionibus, de benediccionibus et metet vitam eternam. Cum igitur ad fabricam, erectionem, restauracionem et misse conseruacionem monasterii predicatorum conuentus Viborgensis nostro Aboensi dyocesi proprie non suppetant facultates, necesse habent fratres predicti conuentus ad exteras naciones se diuertere et perfidelium subsidia mendicando postulare propter magnam presertim in temporibus illis, vbi monasterium eorum situm est, victualium penuriam, supplicabantque nobis, ut eis litteras nostras commendaticias fauere et concedere dignaremur. Nos vero eorum peticionibus tanquam iustis et racioni consonis inclinatj, attendentes quod iusta petentibus non sit negandus assensus memoratos fratres vobis vniuersis in Domino sincerissime commendamus, affectuose supplicantes, quatenus intuitu Dei et pietatis humane beati Dominici et nostrarum precium interuentu ipsos fratres fauorabiliter recolligere velitis et in singulis vite et vie necessariis eciam in admissione questus per dyoceses, ciuitates, castra, opida et domicilia vestra humaniter dirigere atque de bonis, vobis a Deo collatis, dum ipsi aut aliquis ex parte illorum ad vos deuenire contingat, pia elemosinarum ssuffragia et grata eis caritatis subsidia erogare, vt per vestram subuencionem eorum inopie consuletur et vos per hec bona, que feceritis, et alia Domino inspirante, possitis ad eterna gaudia feliciter peruenire, non sinentes eos a quocunque emulo iusticie indebite molestari, jn hoc Deo obsequium, opus pium et nobis rem ad modum gratissimam effecturi, nos ad similia pietatis obsequia, quocienscunque super hoc requisitj fuerimus, indefesse obligantes, jn cuius rei testimonium ac robur euidencius presentes litteras fieri fecimus et secreti nostri impressione missimus communiri. Datum in opido Viborgh supradicto anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo tercio, die beatorum Ffabiani et Sebastiani martyrum, presentibus vltra vnum annum minime valituris."}, {"df": "4463", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4464", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Eddele vnde gestrenge here, biszunder gunstige frund, holde gonre vnde nabere, alse wy denne hir vormals vnnsze vruntlike vorbede scriffte an juwe gestrengicheit gedan hebben van wegen der schamelen ludekens, vnser stad inwonres, welken ere gudere van iuwere gestrengicheit vndersaten van Wiborch tor seward genamen weren, den denne dorch ere gunst vnde erfungunge sommige gudere wedder erlanget hebben, des wy iuwer eddelen gestrengicheit hochliken bedancken &c. Aldus is ouer eyns vppet nye eyne andere partie sodaner schamelen lude vor vns erschenen vnde hebben sick swarmodigen beclaget, wo dat en de Wiborgeschen iij schepe mit v last kornes, j last soltes vnde iij schipuntt ij tonnen bersz vnde noch van eynen anderen schepeken takel, touw vnde j ankere, dat gebleuen was, wor mede se vth vnser stad hauene vmme ere not to entsettende vnde liues neringe na der Nu in Ruszland gesegelt weren in der hauen to Perdelsalm, dar se wynt vnde weder ingedreuen hadde, genomen vnde affhendich gemaket sunder rede vnde recht vnde dar to noch etlike mit sick yn swere fencknissze geuoret hebben vnde ock noch eynen anderen van den ersten, geheten Laurens, van Hans kaggen xij marck redes gelds vor entholden werden, welket vnns gantz vncristlick beduncket wesen, nicht wetende wor vmme vnde by wat reden, doch so alle tyd de vnnsen van den eren also mogen beschadiget vnde benamen werden vp frien stromen vnde mit friger kopenschop, dar de ere mit vnns tor stede mit allen besten mer dan se egenen vorgetogen vnde geleden werden, dat eyne vngelike vorschuldinge vnde erkenninge is der woldat &c. Worumme is vnnse andechtige, hochlike fruntlike bede, iuwe gestrenicheit wille vorfugen by eren houetmanne dar suluest, dat de vnnse sodane ere schepe vnde vorbenomeden gudere wedderkrigen, de gefangen losz werden vnde eyn sodan vorbat moge vorhot vnde nabliuen, vp dat dar furder der wegen nene moge, vordret vnde wedderwille erwassen dorue; weten wol sodan totastinge geschut ane iuwer gestrenicheit hete, wille vnde medeweten, biszunder etlike, de des geneten, vnrichtich iuwer gestrengicheit houetmanne ene orsake maken, anbringende, dat de schamelen lude sodane ere guder sollen vorwracht vnde vorbraken hebben, dat sick doch yn der warde so nicht befunden wert. Hirumme iuwe eddele gestrengicheit sick hir anne gunstich vnde gutwillich wille bewisen, en sulket moge gewandelt werden, dat willen wy denstliken verschulden &c."}, {"df": "4465", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Premissis omnibus et singulis excellentissime maiestati vestre regie digne et debite premittendis. Jllustrissime rex et princeps inuictissime. Ex litteris aliquorum regni Swecie consiliariorum, qui per hos dies hic in Viborg jn quadam dieta propter Ruthenos celebrata fuerunt constituti, spero celsitudinem vestram regiam satis fore edoctam qualiter serenissimus princeps felicis recordacionis dominus Karolus, olim rex Swecie et auus meus virinus, quandam notabilem summam auri, argenti et pecunie numerate preclarissimo principi genitori vestro, quondam regi Polonie iam in Christo pie defuncto, superioribus annis bona fide concessit et mutuauit tempore, quo prefatus rex Polonie, genitor vester, contra cruciferos in territorio Prutzie arma moueret, quam quidem summam prefato regi Karulo eiusque heredibus et successoribus quibuscumque in solidum soluere, reddere et restituere promisit. Et quia memoratus rex Karulus vitam adhuc in humanis agens solucionem huiusmodi debitj minime fuit consequutus neque eius posteritati hucusque in aliquo satisfactum est, quapropter omni qua possum precium instancia serenitatem vestram eximiam instantissime exoratam habeo, quatenus attenta et diligenter considerata aui mei defuncti subuencione liberali et necessitate euidenti, que tunc genitori vestro in negocio tam arduo imminebat, de solucione summe memorate mihi et ceteris meis coheredibus soluende vna cum coheredibus vestris effectualiter cogitare velitis, ex quo diuine placuit pietati vos ad sublimitatem regalis fastigii promouere et in paterno solio hereditaria successione collocare, jndubie sperans, quod screnitatis vestre consueta benignitas adhibeat michi aures benignas et pacienter ignoscat, si liberius scripsero quam sue dignitati par est, jn qua re screnitatis vestre cum presentibus regni Swecie nunciis benignum in scriptis opto responsum, paratus in omnibus licitis et mihi possibilibus imperio maiestatis vestre totique regno vestro Polonie pro viribus meis complacere. Cum hiis eandem maiestatem vestram serenissimam summo regi regum et cunctorum dominatori commendo felicissime conseruandam. Datum Viborg anno Dominj millesimo quadringentesimo nonagesimo tercio, die vicesima nona mensis ianuarij."}, {"df": "4466", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Humillima et caritatiua nostri recommendacione et salute premissis honoris spontanei continuum incrementum. Serenissime princeps et domine jllustrissime. Arbitramur celsitudinem vestram regiam non latere, qualiter illustrissimus princeps genitor vester, quondam rex Polonie, in Christo pie defunctus, quandam summam notabilem auri, argenti et pecunie numerate in sua euidenti et extrema necessitate a magnifico principe felicis recordacionis domino Karulo, olim rege Suecie, fideli caucione apposita et fide non ficta mutuauit et acceptauit temporibus, quibus prefatus rex Polonie, genitor vester, aduersus cruciferos in territorio Prutzie bella gerebat, occasione cuius mutui neque ipsi regi Karulo, eo in humanis degente, neque duabus eius filiabus postea jn paterna hereditate succedentibus, nec earum posteritatj hucusque nouimus in aliquo satisfactum, solucione huiusmodi mutuj apud genitorem vestrum defunctum tot annis preteritis retardata. Et quod hiis diebus eramus hic in Viborg certj conciliarij regnj Swecie ad tractandum cum Ruthenis de pace et treugis constitutj, venerunt huc ad nos regnj nostri prefati veri nuncij, qui ad Liuoniam et consequenter ad presenciam serenitatis vestre proficisci debebant, quo cognito strenuus miles et nobilis vir dominus Nicolaus Ericsson, istius loci et territorij dominus et memorati regis Karuli verus coheres, nobis pro parte sua et nobilium dominarum sue matris et matertere memorati regis Karuli filiarum supplicauit, ymmo cum instancia multa nos requisiuit, vt celsitudini vestre regie cum prefatis regni nostri nunciis in causa huiusmodi mutuj scriberemus, rogantes quatenus attenta prospecta et diligenter considerata prefati regis Karuli fauorabilj assistencia et amicabili subuencione genitori vestro defuncto exhibita tantam auri, argenti et pecunie summam sibi mutuando jd efficere et procurare velitis vna cum coheredibus sublimitatis vestre et eos ad hoc efficaciter inducere, ut prefati regis Karuli due filie et ipsarum posteritas pacifice et cum amicali sinceritate solucionem huiusmodi mutuj absque vlteriorj dilacione et excepcione assequi valeant et diucius solucionem condignam non frustrentur, super quo screnitas vestre eximie benignum optamus responsum, quod vna cum presentibus regni nostri nunciis in scriptis prestolamur; studebimusque pro modulo virium nostrarum maiestati vestre regie complacere, quam altissimus et summus rex regum semper sanam et incolumem diutissime conseruare dignetur. Ex Viborg anno Domini mcd nonagesimo tercio, nostro sub sigillo. Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Claus Henricsson Joachim Flamingh."}, {"df": "4467", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vore ödmiwge, kerlige helsen medh behögelig weluilighet ider högborne stormektige förstlighet ewinnelige forsend i altzmektogan Gud. Kere naduge herre, werdugx ider förstlige nade wille wete, at wi ey ther om twiffle, thet ider nadh wel fortenkt ær for nogen forlidhen aar om en summa gull, peninga och sylff ider nadz fader och herre, huers siel Gud haffe, tok til lænss then tiid hans konunglige maiestat kry och örlig förde och hade medh korsherrene i Prytzen, huilket han tho fore sin store trangh, anffal och widertorfft borgade, lænthe och vntfik i gode tro och luffuan aff högborne förste k[onung] K[arl], Suerigis konung, war nadiige herre, huers siel Gud nade, aff huilka forrörde summa peninga for:ne k[onung] K[arl], hans affkome och ærfwinge aff ider nadis fader ey än nw förnögd eller bitalet wart. Kere nadige herre, epter thy wij, nogre aff rigsens raad, her haffue i Wiborgh warit forsampnad om nogre rigsens merkelige ærinde at forhandle och ofuerwegie medh Rytzen pa Suerigis krona weghna, j thet kom och hiit til oss Suerigis rikis sendebod, som ordinerede och beskickede ære medh rigsens werff och ærinde til Liffsland och framdelis til ider nade etc. Ther fore haffuer nw warit for oss ædle strenge herre wore kere medbroder her Nilss Ericsson, riddere, for:ne högbornss förste k[onung] K[arls] dotterson oc retthe medh ærffuingh, begeret och bedith oss pa hans frw moder och modersysters wegne, at wi fore rethwiishet skule thet kungöre wille medh wore scriffuilse ider förstlige nade medh forsagd rigsens sendebud, at ider nade wille werdugis til at betenkie, akte och begrunde then margfallilige wilie, gonst, bestond och wenskap, som hans moderfader, forrörde wore kere nadige herre k[onung] K[arl] ider nadis siælige fader beuiste i hans store trongh och nöd, vndzette medh sodane summa peninga, at ider högmektughet wille her wtinnan wara weluilige och framdelis forarbetha medh ider nadis stormektighetz medh ærffuæ wille werdugis til at wara ærffuinge motte fonga widerlegningh och koma til theris betalningh och fulnit i gen medh saa good wilia, som hans nadh them vtlænte; her om ödmiwgelige och kerlige begærendis ider nadis enkede gonstlige scrifftlige swar igen medh thesse sama Suerigis rikis sendebod; huers wi kunnom wara ider nad och herradöme til wilie ödmiwkt och bestond görendis altiid gerna. Her medh ider högborne weldoge förstlige nade altzmektigh Gud hade medh liff och siæll befalandis."}, {"df": "4468", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Eddele vnde gestrenge here, biszundere gunstige, holde gude gonre, alse wy denne midt iuncker Wilm vnnd syne husfrouwe Birgitten iuwen h. nicht vnwitlick etlikes geldes haluen em vnnde syner husfrouwen eruen tokamende dorch den alderdurchluchtigesten forsten heren koningk etc. to Dennemarck vordragen syn, vnnde wo wol wy denne der vordracht genoch to donde ouerbodich syn gewesen, kan id doch dorch twist erer vnnde erer eruen to iennigen ende gedien, vnnde wy villichte dar ane mochten vormerket worden, de schult by vnns were; hebben darumme to velen tiden an den suluen iuncker Wilm geschreuen vnnde dar na ock an den e. heren bisschopp to Abouw vnde den rad dar suluest fruntlicken begerende de saken vnde stelinge tusschen en vnde eren eruen alse des erfftals haluen mochte geendiget werden, dem bettohere noch so nicht beschen en is. Worumme bidden wy iuwe herlicheide yn vlitigen andacht fruntliken begerende so den genanten iuncker Wilm vnde syne husfrouwe Birgitten mit eren eruen sodane gelt belangende des erfftals haluen dorch recht edder fruntschop entliken wille scheden, vp dat eyn yderman, dar he recht to hefft, vnde wy vnde vnnse stad ock vor furder ansprake na des heren koninges vorbenomede affsproke mogen vorsekert werden. Dat willen wy vordenen vmme de sulue iuwe h., de wy Gade almechtich langer gesunt beuelen, wor wy konen vnde mogen vnuordraten etc."}, {"df": "4469", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Ersamen vnde vorsenigen heren, beszunderen guden frunde, vnns is warhafftigen by gekamen, wo iuncker Wilm vnde syn husfrouwe Birgitte mit iuw tor stede syn sollen vnde sick mit den yennen sodan gelt by vnns synde medebelangende in yenigen entliken handel geuen wil, in vorachtinge des alderdurchluchtigesten forsten, heren koninges &c. to Dennemarken affsprokes vnde vnnse vorbedinge. Worumme is vnse fruntlike bede, gy, guden frunde, den gedachten iuncker Wilm vnde syn husfrouwe vnderrichten willen des gedachten heren koninges affsproke genoch schen moge vnns mit nogafftigen quitancien vnde touorsichten vor sick vnde ere eruen tobesorgende, vp dat se dat ere, dar se recht to hebben, kregen mogen. Wo deme ouers so nicht boschen mochte, so is vnnse vlitige begerte, gy de genante iuncker Wilm vnde syn husfrouwe mit iuw tor stede anholden vnde bekummeren willen bet so lange se dar to van den medeeruen mit rechte gedrungen werden, vp dat he nicht wedder tor seward kame furderen schaden to donde, dar villichte vnnse vnde iuwe copman vnder malckander mede to vordrete vnde vnwillen mochten kamen, dat wii vele veler vorhot seen. Kennet Got almechtig [etc]."}, {"df": "4470", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Humili nostra recommendacione premissa perpetuam in Domino prosperitatem et pacem. Verduge fæder och edhele strenge herrer, verdugens wetha at sidhan wij och tesse gode mæn flere, som her i landet boo, ware forsampnade her i Wiborg, haffua war ærende ingen annan ænda eller beskedh gripet her til med the Rydzer vtan som ider werdugheter och herredöme worde yterligare forfarande wtoff then processen, som wj nw sendom ider med thetta sama wort breff (etc.) Dat. in crastino beati Blasii."}, {"df": "4471", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem etc. Verdugens weta, kere werdig herre, ath som wj screffe ider verdughet til i systens die Fabianj et Sebastiani martirum, at the Rydzer hade theris sendebudh til Nogordh och loffuade oss en enkedh swar igen innan v dagha etc. Nw haffwm wj went epter swar sidhan och fingom ingen forre en om sancte Pauals afton. Tha kome til roen nogra Rydzer fran Kexholm och sagde at wore sendebudh haffde en frij wæg til och fran, om the wilde koma tiidh. Ty sendom wij strax wor budh tiith med noghen werff etc. Hwru all ærende och taal sig nw ther forlopp, och samalund sidhan wij förste wore her forsampnad och huadh tydende wij haffwm her sport, vardher ider werdughet yterligare forfarande vtoff then processz, som wij nw sendom ider med thetta wort breff en wij ther om scriffua kwnnom. Och ærum wij storligha begerende ider werdughetz gode rodh och synne ofortöffuat med eth wist budh her wtinnan huadh wij skulom oth haffuas, om thet icky kan koma i dag med the Rydzer, som storliga fructande ær, epter ty ath te sæye sigh ingen fridh wilie göre med myndher en the faa then roo gongh offuer landh och waten, som them bebreffuat wart nw siist j Nogordh *. Mai och wetha at Knut Pose, Erich Ragualsson och the godhe herrer aff Abo capitulo, mester Magnus oc mester Henric, wore her i Wiborg; och sedhan the betröste icke sökie Liifflandh om Narffuen, ffore thy at the Rydzer liggie ther ganska starka widh thet nye slothet ** och wara (= wakta) vppa at ingen ma koma ther fram om och endelis fore thet menföre, som hiit wth warit haffuer. tha taghe the other til ryggia dag och nath til Raseborgx læn och mene ath the wilie koma ther wt offuer haffuet gynest tiil Reffuel. Swa snarth wij framdelis nogra ytermera tydende forfarom, wiliom wij ofortöffuat scriffua ider verdughet tiil om all ærende; jder verdughetz herredöme her med alzmectig Gudh æwinneligha befellendis. Scriffuit snarligha i Wiborg tisdaghen nest epter sancti Blasij dag anno etc. xciij, nostris sub signeto et sigillis. M[agnus] D. g. [episcopus] N[icles] Eriksson, ridder Clauus Henricsson Joachim Flæming."}, {"df": "4472", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis Jacobus, miseracione diuina archiepiscopus Vpsaliensis, sinceram in Domino caritatem. Quia latorpresencium Ericus Marquardi, laicus Ripensis dyocesis, pro paricidio per ipsum commisso habet necesse se apud omnes cathedrales ecclesias huius prouincie Vpsaliensis presentare, et cum modo sibi non pateat accessus ad cathedralem ecclesiam Aboensem, permittimus quod ad valuas parochialis ecclesie opidi Holmensis nostre dyocesis loco ecclesie Aboensis se presentet et ibi suam penitenciam expleat prout sibi fuerat et est per suum confessorem jniunctum. Datum Vpsalie in domibus nostre solite residencie xij die mensis februarij anno Domini mcccclxxxxiii°, nostro sub sigillo."}, {"df": "4473", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4474", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4475", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris honore, dilectione et salute premissis. Kere verduge herre, som wii screffue ider verdughet til i sistens, tiissdagen næst epter sancti Blasii dagh, om al the ærende ther vore forhandledhe med the Rudzer tiil then tiidh, sidhan wii forst her forsampnede vore, och ath saa stoodh i twiffuil i mellen bade landhen etc. Nw i thenne daganæ kome nagre Rudze sendebuth til raen med the swar, som the loffuit Vinholth siist pa Kexholm, och begærade ath Vinholth eller nagen annin pa wore vegne motte koma til orde med them. Tha var Vynholth pa then tiidh icki til stædhe. Ther fore sende wii tiith til them Peder Nilsson, Cristær Loffue ok Filpuss i Mole ath høre theris taal och verff. Om askeodensdagh ther epther sende wii Vinholth epther til raen at forhøre alffuerliga theris vilia. Tho lothe the Rudzer Vinholt forstaa, at theris sendebuth wore kompne igen fraa Nowgardh med saa dane swar, ath om wi vilde haffua worth bodh til Nouegardh om friid i tyo, vij eller v aar, tha skuldhe wi faa sa dane friid, ther til stoodh os open een frii vægh och prestaff til och fran, och at alle stædis skulle vare reeth moth vor sendebuth i vægen for theris peninge, huat thöm behoff giordis; och nær som the kome til Nowgardh, tha skuldom wii ingen fare haffue ther fore at wor sendebuth skulde nagit vardhe fortøffuit i Nowgardh om skotzmoel til Muskogen eller annerstadz, som thøm ær opte førre hænth. Lyste them at wærffue theris ærende i theriss slæder, tho skulo the strax fa swar pa theriss verff och ærende, om the thess ære begærende; teckis thøm ok tøffue ther iiii dage, en vike, en manad eller [½] aar for theriss peninga, ther skule the sielff rade fore. Ythermere haffde the sagt Vinholth pa theris store forstis vegne ok Vinholt thøm igen pa vore vegne, at thet scal staa i goda och rolighet i millen badhen landhen fran thenne dagh och in til tess vore sendebuth koma fran Nowgard igen. Nu epther ty at the nw sa ytherliga haffua tilbodhit och ville the nw tilstædie vor sendebuth til Nowgardh, Nielss Benktson, Vinholth och Cristiern Loffue, med the articulo och verff, som ider verdughet befynner inlikt i thette wort breff. Besönnerlige fynner ider verdughet i bland andre articulo och værff om i[½] aars friid, om the ingelunde anners kunne dagtinga med the Rudzer, epther theris vilia. Saken ær ther till, at wii saa haffue sæth pa i[½] aar, at wii haffuom waret mikit twikande om lang dagh och friid eller stackoth at berama med the Rudzer, saa at rikit icki bliffue ther vtj forswmit, for ty at ider werdughet bød oss til med Steen Cristiernson, at wii skuldom gøre then længiste friid wi kundom. Sidhen screffue i oss Magnus sa tiil, ath om nagen dagtingan eller dag skulde gøris med the Rudzer, at wi saa ville bestelet, at wii icke bebunde oss sielffue om then dagh och degtingan moth tøhm aff Palandh, Lettugen och mesteren i Lijfflandh. Ther fore, verdug herre, tagom wii thet nødgaste raadh oss tycthe nyttogast at wara, epther thy at mesteren rorir i scriffuilse sin med Herman Horentsze i bland anner ærendhe, at wi skulde forlænge dagen i i[½] aar med the Rudzer, ty om wii satte i længre dagh, fructade wi fore, at the hindrade the verff, som Knut Posze hade med at fare. Thet wii ok skuldo sætie i tyo arss dagh eller ther viid, tho ær oss alffuerligha vnderuist, at then dagh bliffuer oss icki holdhen, saa framt at then store forste aff Muskogen ær vthen forfal ok kant fa tilfelle at orloga in pa thenne landzændhe. For ty han vil endeliga haffua igen land och vatn epter konung Magnus och konung Øriens breffs inneholdilse, aff hulke breff wii sendom ider verdughet en wtscript pa latin, lydandis ordh fra ordh som huffuudbreffuet inneholder. Och tesligis sende wii ider en vtscrifft pa tutzske aff thet stadfeste breff, som Clas Gramso och Cristær Loffue gaffue ther pa nw fore sæx aar, then tiid the vore sende til Nowgardh. Ær han och samalunde begærande sancte Oloffs borgh, som han sægher at bigdh ær i mot samme breff innan samma roor och vppa hans landh. Saa och fore thet folch, som halshuggit bleff i Norrebotn i en felig dagh och then skade the ther fingo. Sidhen for mange andre saker skul, som wii haffuom offuervagit och nw icke kunna scriffua, for huilke wii icki nw betrøste oss at sætie i længre dag med the Rudzer, besønnerlig for ty at oss icki tuchte vare radligit eller nyttogth at stadfeste eller samtickie sa dane breff och rogangh pa nye, som wii vithom at ther ære endelige begærandhe. Och icke hældre betrøstom wii ythermere at besigla sa dane landh och vatn vndan Swerigis krono. Och ty haffuom wii giffuit wor sendebuth saa medh, at the skule ingelunda stadfeste the gamble breff; heldre mage the koma igen saa gode som the kome tiith. Hade och then store forste aff Muskogen hafft siit folch her inne i vynther och bekeent thenne landzænde, om han hade icki hörth thet store ricte, som gick aff thet folch her forsampnede vore. Och liggher hans folch ennw forsampnit pa tesse slot her vte medh raen, som nw strax acthe drage tædhen, sa snart worth bodh ær a stadh til Nowgardh, hulkit wi acthom nw sendhe pa fredag næst komandis. Ty, kere verdog herre, vilde ider verdughet med flere verdugiste, verduge fæder och edele herrir riksens raadh vare tymelige fortenkthe her vtinnan huat raad her til at fynniss, om saa vore, at war sendebuth kunde ingen friid forrame med the Rudzer, medh mindre en the begære at wii skuldom stadfeste the gamble breff, hulkit vii ingelunde betrøstom fore thenne foreskreffne saker skuldh. Kere verduge herre, sa snart wii fa swar igen och vore buth koma fran Nowgardh, viliom wii ofortoffuit scriffua och biude ider myndeliga til med Hans Cruse, hulken her tøffuer til tess, och kan han ytherligare vnderuise ider verdughet om all ærende. Idher her med alzmectug Gud befallendis. Ex Viborgh anno etc. xciij(c), in vigilia Matthie apostoli, nostris sub secreto et sigillis. Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Niels Erichson Ridder."}, {"df": "4476", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4477", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum quidam Magnus Laurentij, pro archipresbiteratu ecclesie Abolensis (!) ad altare sancte Catherine ac ecclesiam parrochialem Tonesale (!) se gerens, Dei timore postposito et mandatis apostolicis spretis, ipso et capitulo dicte ecclesie ad instantiam reuerendi patris domini episcopi Stregen[en]sis excommunicationis maiorem (= –ris) sententia(m) jnnodatis, se diuinis officijs committere ac missas celebrare et per plures annos in eadem excommunicationis sententia insordescere, in anime sue periculum et totius populi et cleri pernitiosum exemplum, ob quod dicto archipresbiteratu merito uenit priuandus; supplicat propterea s. v. deuotus orator vester Hyno Cock, clericus Swerinensis diocesis, quatenus ipsum specialibus gracijs et fauoribus prosequentes sibique specialem graciam facientes alicuj probo viro in partibus illis residenti committere et mandare, ut se informet et, si per informationem eandem repererit premissa fore vera, eundem Magnum dicto archipresbiteratu priuet et amoueat ab eadem; et nichilominus, si priuationem et amotionem huiusmodi fieri contingeret, dictum archipresbiteratum qui in eadem ecclesia dignitas est, non tamen maior post pontificalem existit, et cuius fructus etc. decem mar. arg. se. co. ex. ua. an. non excedunt …… eidem Hynoni conferat et prouideat de eodem …… Concessum ut petitur in forma juris, jn presentia d. nostri pape. A. car. S. Anastasie …… Datum Rome apud sanctum Petrum duodecimo kalendas aprilis anno primo."}, {"df": "4478", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum quidam Sigffridus Olauj, pro archidiacono ecclesie Aboensis se gerens, Dei timore postposito et mandatis apostolicis spretis, ipso et capitulo dicte ecclesie ad jnstantiam reuerendi patris dominj episcopi Strengensis excommunicationis maioris sententia innodatis, se diuinis officijs jnmiscere ac missas celebrare et per plures annos in eadem excommunicationis sententia insordescere necnon quamplurima beneficia incompatibilia, nulla super hoc legiptima (!) dispensatione suffultus, retinere, etiam per plures annos non expauit in anime sue periculum et totius populj et clerj pernitiosum exemplum, ob quod dicto archidiaconatu merito venit priuandus; supplicat propterea s. v. deuotus orator vester Otto Olauj, clericus Arusiensis, quatenus ipsum specialibus fauoribus et gracijs prosequentes sibique specialem graciam facientes alicui probo viro in partibus illis residenti committere et mandare, ut se summarie et extrajudicialiter ac absque tela judiciaria informet et, si per informationem eandem repererit premissa fore vera, eundem Sigffridum dicto archidiaconatu priuet et amoueat ab eodem et nichilominus, si priuationem et amotionem fieri contingit, dictum archidiaconatum, qui in eadem ecclesia dignitas non tamen maior post pontificalem existit et cuius fructus etc. octo mar. ar. se. co. ex. ua. an. non excedunt ….. eidem Othonj conferre et prouidere etiam de eodem …… Concessum ut petitur in forma juris, jn presentia dominj nostrj pape. A. cardinalis S. Anastasie …… Datum Rome apud sanctum Petrum duodecimo kalendas aprilis anno primo."}, {"df": "4479", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4480", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Deuota nostri recommendacione premissa vti dignum et debitum obsequij incrementum. Superioribus diebus, reuerendissime pater, accepimus ea qua decuit reuerencia literas p. v. reuerendissime, dominica Reminiscere Vpsalie exaratas, quibus notificat nobis de dieta instantj estate Telgis celebranda etc. Sed obnixe supplicamus, quatenus p. v. reuerendissima excusacionem nostram de nonveniendo ad huiusmodi dietam coram domino gubernatore et inclitis regni Swecie consiliariis velit proponere sollicitantes, prout confidimus, ut ad eam non vocaremur, quamquam Deo teste frui colloquio p. v. reuerendissime desiderantissimo animo optaremus. Ymmo, si possibile foret, vellemus libenter hac estate apud p. v. reuerendissimam in Biscopstwna aut alibi in aliquo portu marittimo et oportuno constituj, vbi p. v. aptum fore videretur, quia intendimus superno adiutorio comite adueniente estate Alandiam visitare. Graues namque satis ymmo difficiles istis annis elapsis fecimus expensas jam duobus vicibus preter ordinem visitacionis nostre nos ad Viborg vna cum familia nostra in grauibus expensis transferendo, ob quam causam plurimis sumus debitis inuolutj, presertim propter nimiam penuriam blatorum in patria ista, que pro pecunia nostra prompta annis proxime elapsis emere cogebamur. Cum hiis vivat et valeat p. v. reuerendissima, nobis summo humanitatis studio veneranda. Ex Abo feria quinta ebdomade pasche, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo jn Christo patrj et domino domino Jacobo, miseracione diuina alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo domino et fautori nostro carissimo."}, {"df": "4481", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humillima nostri recommendacione premissa debitum in Domino reuerencie et honoris. Reuerendissime pater, attulit nobis hesterna die familiaris noster literas p. v. reuerendissime de aliquibus negociis perarduis, que deliberacione indigent matura, mentionem facientes de quibus in prioribus literis nostris paternitatj vestre reuerendissime partim scripsimus, sperantes quod Kanutus Pose ad presenciam p. v. in breui veniens cerciorem de singulis faciet informacionem. Meminit pretera in eisdem literis p. v. de dieta instantj estate Telgis celebranda, a qua beniuolencia paternitatis vestre interueniente petimus absolui quemadmodum prioribus literis nostris optauimus. Scribit jnsuper p. v. de fevdis a castro Viburgensi alienatis etc. Preterea adhuc rogamus pro parte domini Nicolai Ericsson, ut possent mediante consilio p. v. reuerendissime quamprimum castro reunire priusquam obuenciones istius anni, que solent de piscaturis et aliis tempore vernalj exhiberi, per officiales dominj gubernatoris subleuentur. Summas paternitatj v. gracias referentes, qui negocium huiusmodi ad instancias nostras non desinit promouere, pro aliis eciam nouitatibus paternitatj vestre reuerendissime gracias habemus immortales, quam summus ecclesie pastor ad tuicionem ecclesie sue sancte et nostram consolacionem singularem sanam et incolumem diutissime conseruare dignetur. Ex Abo fferia 4:a ebdomada Quasimodogenitj, nostro sub signeto Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, miseracione diuina alme Vpsalensis ecclesie archiepiscopo, domino et fautori nostro."}, {"df": "4482", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlike beueli[n]ge mit vormogenheit alles ghudes. Ersamen heren van Reuel, borgermesteren vnde radmans, ik sende juwer ersamheit in den harst(!) ein breff mit Hans Elsebet; dar hebbe ik noch nen antwart vp kregen. So begere ik noch ein antwart vp den breff, war na dat ik my richten mach. Desse rad van Abo hebben my gesecht, wille gy van Reuel ein tchovorsicht van en hebbe, so sulle gy en to schryuen wo de tovorsicht ludden sal, de se vorsegellen sullen van mynen wegen, wan se juwen breff krygen Vnde isset dan mogelliken ghut to wessende vor namaninge, so willen se sick berad fragen mit minen genedygen heren konnik, of se id wol don mogen bouen sine affsprak, de sine genade twssen ju vnde my gedan heft, wente in der vordracht steit nein stat benomet; men ik sal ju tovorsiicht gheuen vor alle namaninge. Wan her Johan Gryst de warhet wil seggen, so wet he id wol, dat de affsprak also to gink, vnde ik hebbe öuer boddich gewessen myn tovorsicht ju to gheuen vor alle namaninge, vnde dat kan my nicht helpen. Hir hebbe gy myn gelt mit gewolt vnde mit vnrecht vorvnt holden; dencket hir vp vnde schryuet my vnde dem rad van Abo ein antwart vp desse vorschreuen [s]tucken. Hir mede beuelle ik ju Ghode. Geschreuen to Abo x dage na passen. Willem van dem Velde. Adress: Dem ersamen vnde vorsychtigen, wolwissen heren borgermesteren vnde radman der stad Reuel kome dessen breff geschreuen. (Å en lös, smal pappersremsa, som åtföljer brefvet, finnes nedanstående rader skrifna med samma stil och bläck som hufvudskriften.) Jtem, leuen heren, schryuet my to, off gy my dat gelt willen gheuen, dat her Iacob Vrese juwen rade lende, do de mur vp gemuret wart tussen den dom vnde der stat. Wille gy my dat mit fruntschoppe gheuen, dat schryuet my ein antwart vp ja ofte nen."}, {"df": "4483", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, dilecto filio domino Petro, vicario in Vskila, salutem et mandatis nostris firmiter obedire. Quia intelleximus te fore rebellem inobedientem, contumacem et mandatis nostris pertinaciter remitentem super unione seu incorporacione Hentila cum villis adiacentibus sub ecclesia Somaris, idcirco ab omni officio sacerdotalj vigore presencium te suspendimus et suspensum declaramus donec cum litteris nostris prius ad te directis in presencia nostra quamprimum comparueris, mandantes tibj, ymmo seriose precipientes sub pena excommunicationis, quam te incurrere volumus ipso facto, ne de cetero te ingeras aut quouis ausu temerario te ingerere presumas de villagiis memoratis, quod si contetemnpseris et mandatis nostris huiusmodi non obedieris, contra te tamquam inobediencie filium per optima nostra remedia districtius procedemus. Datum Abo anno etc. xciij°, xxiiij die mensis aprilis, nostro sub secreto."}, {"df": "4484", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Conuentio inter fratres monasterii Vallis gratie et eorum vicarium in Masko etc. Primo exhibet vij pund siliginis, v pund ordei; jtem ij pund auene; jtem j pund fabarum, [½] pund piscium; jtem [½] pund tritici et vij lispund butiri; jtem decimas piscium et animalium de 3bus nocturnis."}, {"df": "4485", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4486", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thetta breff koma kan kennis iac Laurentz Iönsson, kirkieprester j Borgho soken, kwngörandes met thetta mit nærwarande och opne breff, at jac met wilia oc beradhnede modhe haffuer giffuit oc wnth eth godz liggiande i Pargas soken, Pölsseböle hetande, met alle tillagwr thy godz aff alder tillygat haffuer eller nw tilliggia kan nær eller fierre j waath eller torre, inghe vndantaghande, met boskap, hwss och heman vnder Nadhendals closter, syster oc bröder til wphælle ther innelykt ærw for sielrykt och Gudz tiænest the hertil giort oc wpholdit haffua oc framdelis göra oc wpholda vile for myne forældress och andra goda crisna siæler, oc for iij lödigmarc sylff the mik loffuade och framdelis villielighe gaffue. Thy sköther jac for:de godz vndan mik ok mynom ærffwingom oc sköther, giffuer oc tilegnar vnder for:ne Nadhendals closter til æwerdeliga æghe, met swadana skæl oc forordh, at thet ey cronane nogot til skada komber, epter thy at thet skatta godz ær. Til tesse breffues yterligare stadhughet oc bætre forwarning trycker iac mit jncigle pa rygghen a thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær aren epter Herrens börd mcdlxxxxiij, pa sancti Marcj ewangeliste dagh."}, {"df": "4487", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen gar vruntlyken grot myt alles guden jrbedinge alle wege tho voren. Ersamen vnde vorsichtygen leuen nabere vnde guden vrunde, so gy my latest screuen wo van jw en vor den erbaren guden manne Knut Posen vnde Erick Rauelzen sy ouer mals erschenen jw stat schamel jnwoners, dar van gy my to voren alrede gescreuen hebben, wo dat en dat ere genomen js vnd se noch tor tyd to den eren nicht kamen konnen, vnde ok gy my zenden ene jngelechte zeddel, dar se by eren namen jnne gestemmet stan wes en iderman genomen js, vnde de sulften lude jw hebben gebeden ouer mals an my to vorscryuen. Ersamen vnde andechtigen guden vrunde, als gy schryuen wo gy my to uoren geschreuen hebben, dar yk juer ersamheyt alrede eyn schryfflyck antwort op gescreuen hebben wodanne wys dat jwe jnwoners lopen an Ruslant an desse grense, so dat ze ere schepe hebben lyggen jn Ruslant vnde ze bedriuen ere kopenschop allyke wol myt mynen buren hyr vmme langes, dar dan dusse stat Wyborch ouer vordoruen worde, wenne [ik] sodan kopenschop to stede; vnde vnse recht ok vtwyset, dat men sodane kopenschop nicht steden schal, vnde jk jw to voren gescreuen hebbe, dat gy juwen jnwoners vorbeden wilt, dat se sodanne kopenschop aff stellen, op dat en dat ere dar ouer nicht genomen worde, vnde nu desse juwe jnwoners wedder opt nyen sodane kopenschop bedreuen hebben; dar omme ys en dat ere genomen na vtwisinge vnseme rechte. Wo wol dat ze segen vor ju, dat ze sodanne kopenschop nicht bedreuen en hebben, so js jt bewislick myt den buren, dar ze mede gekopslaget hebben. Dar vmme zynt ere schepe vnde guder hyr gebracht vnde zolden hyr tor stede bliuen to rechte bet to der tyd, dat men recht tynge helde op der stede, dar de kopenschop geschen was. Dar wolde jk dan zuluen ouer syn gewesen, vnde jk sede noch to jwen juwoners, dat se solden tor stede wesen bet to der tyd vnde dan dar hen komen. Hadden myne knechte en dat ere myt onrechte affhendiget, so wolde jk ene recht dar geuen hebben ouer de knechte na vnsem bescreuen rechte. Wert ok zake, dat ze dat ere vorbroken hedden, so sede jk en, jk wolde noch dat beste by en don vmme jwent willen. Hyr ouer sint welke van den zuluen vntweken, de jn borgen henden stunden, op dat se do dar to rechte kammen solden; vnde jk gehort vnde vorstan hebbe, dat se geclaget hebben, wo dat se ouer vormyst, gebreck vnde van hunger wegen van hyr solden gelopen wesen, so dat se nicht en hadden to vorteren, dar an se eren willen seggen, wente se weren vor myne iegenwardicheit vnde clageden, dat se nicht to vorterende en hadden. Do hete jk en geuen van eren roggen vnde van eren gude so vele alzo behoffden; so hebben ze so vele vntfangen als se do suluest begerden. Als gy dan der wegen ouer mals myt jwen schryfften myk vruntlyken bydden, dat jk den armen schamelen luden dat ere noch wedder tokeren wil vnde anzen oren nottroftygen armot vnde gy dat gern tegen my willen vordenen vnde vorschulden wor gy konen vnde mogen, hyr vmme, leuen nabere vnde vrunde, als jk de juwen to voren myt den besten vorfordet hebbe, so jk hyr na mals ok gerne don wil, besunderlynge om dusse lude myt den ij cleynen schepken wyl ik en dat ere vmme juwer bede willen noch gern wedder geuen laten; vnde jk begere noch vruntlyken, dat gy jwe jnwoners noch vnderwysen wylt, vnde besunderlyken Clawes Kayen, dat szodane kopenschop nicht mer bedriuen myt mynen buren na dessem dage, op dat en dat ere dar ouer nicht genomen en wert. Wor jk jw vnde den jwen to wyllen vnde to vruntschop kan syn, dar vynt gy my altyd gut wyllich to. Hyr mede juwer aller ersamheit Gade beuolen. Gescreuen op Wyborch des sundages vor Fylyppy et Jacoby, vnder mynen ingesegel anno etc. xciij. Nyels Erixson to Fogelwick, rydder etc. Adress: Den ersamen vnde vorsichtigen wolwisen heren borgermesteren vnde ratmannen der stad Reuel, mynen guden vrunden vnd naberen, andechtlyken vruntlyken gescreuen."}, {"df": "4488", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris honore, dilectione et salute premissis. Kere her broder och besynnerlig gode wen. Wij fingom ider scriffuilse nw fore nogra dagha, lydandis i bland andra ærende om her Pæder Iohannis, ider werdoghetz capplan och scriffuare, ath ider werdughet hauer presenteret honom fore syne longelige trotienist til Ægrepæ kirke, bidiandis oss ath wij wille vnna honom collacionem ther vppa etc., huilkit wij ganske gerna görom, nær som Magnus Larensson, ider werdughetz fogdhe her pa Abo, ær henne begærendis wtaff oss som i honom befelt haffuen. Men wij formodom at her Pæder ær wel swa fornwmstigh wtaff sigh sielff, ath han weth granneliga huadh kirke ræth segher her om och med hurudana consciencia han maa beholde tw swadana preste gield til lika som siele gagn rörir vppa. Thæt ær j mot kirkene ræth ath noghen presth maa æghe twa sokne kirke gieldh i sender wtan han hauer wore hielge fader poffuens besynnerligh dispensacionem ther vppa etc. Ok ær samalunde i mot wor hielge fader paffwens cancelarie regle ath noghen prest scal haffua gieldh, besynnerlige sokne gieldh, i nogoth biscopsdöme, ther han ickj kan moledh. Haffuer her Pæder nogen dispensacionem ther vppa i the motthe ath han thet maa med like göre, thet wore wel nyttokt ath han late oss then forsto. Wij wiliom nöduge sæthie oss i nogre fara eller siele wode fore swadana ærende skuld. Jcki bör oss heldher tighia i swadana ærende, i huilke wij ære besworne pa wor æmbets weghna. Wij latom thet wel til kere werduge herre, ath han ær wel werdh bade tesse gieldh och mykit mera fore the longelige trotienist och stora vmak, som han hauer hafft, giört och beuisth ider werdughet, Suerigis rike och tess inbyggære j swa longe tiid. Men wij moghom icki tigghia sanningen her vtinnan. Fframdelis, kere werduge herre och broder, som i biudin oss til om thet möte nw stonde skulde i somar nestkomandis etc., bidiom [wij] ider werdighet ganske kerlige swa nw som forre, atj wildhen haffua oss fordragh i thetta synne fore laglige forfaldh skuld. Wij haffuom sworlige warit kranch i wor öghon siidhan wij forom fran Viborgis och æn nw ærom, ath wij haffuom icki formoth koma vth i thenne wor ath höre messa her i wor domkirke, som ider werdughetz tienere, her warit haffua, wel viterligit ær. Thy ær thet oss icki wel mögligit at wij kunnom woghe oss vth och besöke swadane möthe pa thenne tiid. Oss hopas at Knut Pose och flere gode men, som ther forsamblade bliffua och her haffua varit i thenne landzænde, kunne ider och flere werdigiste werdige fæder och herrir alleledis berætthe och vnderuisa om all ærende och lægligheter i millan Suerigis righe och the Rytzer. Vij haffuom och warit til Viborgh epter ider werdighetz befalningh och begær, bade i fiördh och i aar pa swor kostnadh och stor fortærningh, thet kenne Gud, och giört the fatige clæricke tiid vt boo ganske mykin twnge, som ider werdughet vel fortenkia kan. Tektis och ider werdughet nw betenkia oss med nogre ytermere forlæningh eller forbætringh, tha wore thet wor kerlige bön til ider. Och wij gerna wiliom göra kronan swadana tienist ther aff, som en annan kunne göra. Men om the Rytzer, kere werduge herre, kunnom wij ingthe annadh scriffua, vtan scall Suerigis rike nogen tiid koma Rytzland vnder the hielge crisne tro epter Romarske kirke siidwenia och affsæthia then stora fara och forderff wij altiid haffua aff the Rytzer, och om thet wore wor hielge fader paffuens wilie och samtyckie, tha hade Suerigis rike aldre bæthre tilfælde ther til æn thet nw haffuer fore manga handa saker skuld, som ider werdughet, Knut Pose och flere gode men kunne thet yterligere begrynna en wij ther om scriffua mogom. Vtan thet bliffuer tymelige forseeth och tagith til wara, ær storliga fryktande ath then landzænde ær stadh i stoor fara och bliffuer forderffuit, huilkit tha Gud alzmectugh forbiude, then vij ider verdughet befalom etc."}, {"df": "4489", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "MInenn fruntlykenn gruth vnndt wesz ick gudesz vormach to vorenn. Erszamen vnndt wolwyszenn, byszunder leuen frunde vnde guden gunre, juwer wyszheide breff, gescreuen ame dage Policarpi martiris negest vorschenen, hebbe jk van daghe erst entfanghen, vnde ouerlezende wol vorstan, dar jnne beroret wert, wo welken van juwen inwoneren ere schepe vnde gudere dorch sommige myne vndersaten to Wyborch tor zewart genomen syn, welkere gudere de juwen en deell weddergekregen hebben etc. vnde dat vppe dat nyge de van Wyborch, ener anderen partie der juwen nu ime vorleden heruiste dre schepe myt inhebbenden guderen, namelik v last kornes, j last iij schippunt soltes vnde ij tunne bers, vnde uth eneme anderen gebleuen schepeken ancker, takell, tow vnde was dar aff geborgen was sunder rede vnde recht genomen vnde affhendich gemaket, vnde de lude in de torne geworpen hebben, vnde dat ok Hans Bagghe to Wyborch eneme van der ersten partie voerentholde[n] xij mark reden geldes etc. Hebbe jk myt her Niels Erikson, houetman vppe Wyborch, hir van mennygerleye wort gehat. So he my berichtet heft, vorsta ik, dat de juwen bouen desser cronen recht vngeborlike kopensschopp in jennern ende vmme Wyborch vaste bruken van iaren to iaren, dat doch nemant van desser cronen jnwoneren don ofte bruken mach edder daͤr doͤn vnde dat he dar en bauen gerne vmbe guder nabersschopp vnde des besten willen den juwen ere gudere vaste hebbe gegunt, togekeret vnde weddergeuen; vormoden my gantz, dat her Niels wol so redelik sy, dat he bouen recht nemande beschedigen late, vnde hebbe [ik] eme nu vppe dat nyge dar vppe geschreuen, dat he sale sik suluest hir jnne vpprichtich holden vnde vorhorent, wor ane den juwen myt vnrechte ere gudere genomen syn ofte werden, will jk my gerne gunstwillich dar jnne bewysen, dat en sall wedderuaren allet wat recht is; dar nicht ane twyuelen, juwe erlyke wyszheide, de jk Gode jn wolmacht lange salich vnde gsunt beuele. Scriptum vppe Stockholme des dinxdages negest na Johannis ante portam latinam jm etc. xciij(ten) iare. Stenn Sture tho Gripszholme, ritter, gubernatur des rykes tho Swedenn. Adress: Denn erszamenn vorszichtighenn hern vnndt wollwyszenn mannenn herenn borghermeisterenn vnndt radtmannenn der stat Reuall, synenn byszunder leuen frunden."}, {"df": "4490", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4491", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4492", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thetta breff kan koma bekennis jach Olaff Mwnk, borgare j Nadhendal, mik hafua vplaatith medh beradhno modhe och godhom vilia medh mynne kære hustrv Margitz och flere gode veners raadh och samtykkio begges wars köpa godz j Kusiwori, liggiendis i Pemar sokn welboren swen Pedher Niglesson, werdogx fader i Gudh biskop Magnus thiænare, medhen thet war lagbudit oc lagstondit mere æn j try aar och jnghen aff frendomen löse vilde; ther ær viij stenger kringom allan byen j aker och engh for xx marc oc hundrade swenska, hwilka peninga summa bekennis jach mik hafua redeliga vpburit i gambla swenska ortoga oc got oskurit klæde, swa at mik fullelica atnöger j alla handa mottho. Thy aff hendher jak mik oc myna arfwa for:de godz ok til eignar for:de Peder Niglesson til ewerdelica ægo, met hws, jordh, aker och engh, skoogh, fæmark, fiskevatn, qwern och qwernstadh ok alt annat, huadh helzt thet ær eller wara kan, alzjngo vndantagno, som thy godze aff alder tilligat haffuir, nw tilligger eller retteliga tilliggia bör. Oc waare thet swa, som Gudh forbywde, at for:de godz ellir nagat aff thy fraginge opta nempde Peder Niglesson medh nagan ræth, tha beplictar jach mik och myna arfwa atergifwa hanom forscrifwin summa peninga igen ellir och swa got godz ellir swa mykit jordh och j swa godhe læge och vpretta hanom allan then skada, han finge ther aff jnnan siex vikur ther næst, vidh myna cristeliga troo och sannindh. Och gifwer jach hærædzhöfdingenom, j huilkens hæræde fornempde godz ligger, fulla makt at fastfara och stadugth döma thetta warth köp effter laghen. Til mera visso och stadugare forwarningh bider jach ærliga men her borghmestara och radith j Nadendal om stadzens jncigle, medhen jak sielff ey haffuer jncigle, och ther til bider jach velborna men Jöns Philppusson a vapn j Ysonkylæ och Jeppe Valdemarsson om theris jnciglen vitherliga hengia vnder thetta breff, som scrifuit och gifuit ær j Nadhendal om pingx daga helghen anno Dominj millesimoquadringentesimo nonagesimo tercio."}, {"df": "4493", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Eddele gestrenge vnde wolmogende here, biszundere gunstige holde gonre, vor vnns is erschenen Margarethe Fridages, vnnse borgerynne, vnnde hefft sick beclaget, so vorhen to mer tiden geschen is, wo dat in vorleden tiden van dem houetmanne vp Wiborch eynem gesellen Thomas Swarten etlike kremerie, so gud alse vp iii[½](c) marck, eren ersten kinderen van zeligen Bartolt van der Heyden erworuen behorende, genamen sii sunder ienighe rede vorwerkinge vnde bauen vorschriuinge des wolgebarenen mannes Knuth Poszen, de Laurentz Fridage, nu erem manne, denne gantzen gelouen to scriuet vmme aldar tokamende vnde fryg mit sulker kremerie vt to stande, welkerer nemynghe haluen wy denne vaken an iuwe herlicheit geschreuen hebben vnnde de frouwe ock vele vnkost darinne gedan hefft, is er vnde eren kinderen vnbatlick gewesen, vnnde dat ere nicht wedderumme erlangen konnen. Worumme bidden wy iuwe h. gantz instendigen vlites gutliken begerende, se der ergenanten frouwen vnde eren kinderen gunstich, forderlick vnde behulpen wesen wille ene sodane genamen kremerie moge wedderkart vnde de schade vpgerichtet werden; dat willen wy vordenen vmme de sulue iuwe h., de wy Gade den heren etc."}, {"df": "4494", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlichen gruth jwer ersameheyt stedes to vorenn vorgesanth. Ersamen, wolwisenn gude vrunde. Jck do jw fruntlich to wetende, wo dat my myn herre jn dessen dagen gescreuen hefft, dar he jnne berórth, wo gi an syne strengheit gescreuen hebben vnde jw sere beclagen, so dat jwen jnwoneren ys vaken genamen thor sze werth ere schepe vnde gudere to jar vann welken hyr wt Wiborch vnde gebleuen schepen ere ankere, takell vnde tow genamen vnde ok dyt jar vppe dat nyge dat ere genomen sy wedder rede edder recht; des my sere vorwundert, gi sodant screuen willen, dat ene dat ere genamen ys tegen rede edder recht. Jch hebbe tegen recht nicht gedan, ych hebbe jchteswelke den jwen dat ere wedder gegeuen, de dat ere vorbraken hadden myt vnwonlicher kopenscop, vmme jwer bede vnde guder naberscop willen, vnde hebbe jw leflichen gescreuen, dat gi de jwen vnderrichten willen, dat sze sodane landzkopenscop solden vordrach hebben, wente dat ys tegen vnse recht, vnde dusse armen schamelichen ynwoners bynnen Viborch blyuen dar ouer vordoruen etc. Vppe dat gy yrfaren mogen offt ene dat ere myt rechte edder vnrechte afhendigt ys, js myn begær, dat gy willen hyr senden de jennen, de dat ere gemystet hebben, vnde eynen vornufftigen man myt en, de sick vp recht vorsteyt. Jsset denne sache, dat se dat ere myt rechte nycht vorbraken hebbenn, sze szolen dat ere wedder krygen vnde en sall wedderfarenn recht vor vnrecht. Hebben sze ock dat ere vorbrakenn, so wil ik en noch dat beste to kerenn vmme jw vnde guder naberscop willen. Hir mede syt Gade beualen. Gescreuen vp Viborg jnt jar xciij, des dinxtedages vor des hilgen lichammesdage vnder mynen jngesegell. Niels Ericson, ritther etc. Adress: Den ersamenn wolwisenn borgermeystere vnnde raetmen der stadt Reuell, synenn guden naberen, fruntlichen gescreuen."}, {"df": "4495", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlichenn gruth tho vorenn. Wetet ersamenn andechtighenn gode vrunde vnd nabere, [dat] vor my gekomenn ys een geselle wth jwer stadt Reuell, genomet Hans Frederikes, vnde beclaget sik … dat he vann den jwenn gedrenget worden van schult haluenn vnde drowdenn em vann dage …. bodell to sendende, den he jn jwer stadt schuldich was, doch dat sze woll wisten, dat he en … was to betalende, vnde doch syn guth vnde des woll meer dar noch tor stede bleff vnvorterdt … geselle Hans hyr to my gekomen vnde vorhapede sick hyr een suman(?) geldes to kopende deme he … dar he syne schuldeners mede betalen wolde, wen he wedder vmme to Reuell queme. Sws ersa….. beclaget sich dusse vorgenante geselle seer tegen my, wo dat he vorvarenn hefft, dat syne sch…. guder angetastet hebbenn vnnd gepartet hebbenn, gelick offt idt vorbort gut were, vnde mendenn he en solde nycht wedder torstede komenn, des he doch geynen willenn edder dankenn gehat hefft, dat he dat syne vor sodane schult entwikenn solde. So is myne vruntliche bede vnde beger an jw, borgermesteren vnde raͤth der stadt Reuell, dat gi dussenn vorbenomeden gesellen Hans Frederikes een gut geleyde willen geuen, dat he vry vnde velich aff vnde to reysenn mach vnvortogert, vnde willen syne zake horenn vnde weszen em behulpelich in synenn zakenn, dar he recht jnne hefft, vnde willet ene so nycht laten vor iagen (?) [vnde] wth deme synenn drengenn, dar em doch tho kort jnne schuth, wente alsz ich vorstan he[bbe] … des nycht en eyget, vnde gi ok dat wol suluen yrkennen konenn, dat he dat sy[ne nicht vor]bort en hadde dar mede dat he hyr jnt landt gekomen ys, vnde meynde eyn stuck ge[ldes to] kopende vnde dar syne schuldeners mede vornogenn, wente hir mennich gut …. kumpt myt syner kopenscop, kofft vnde vorkofft vnde reyszet denne wedder vmme …. dar he mede to donde hefft, dat em dar dat syne likewoll vngenomen mer blift… Js myne fruntliche bede vnde beger off idt sache were, dat dusse vorbenamede H[ans], nycht vppe dusse tydt myt synenn schuldeneren konde alzo sze edder he wolde so der bouen … myne vruntliche bede vnde beger, dat gi dusseme suluen vorgescreuen gesellen willen … vnde veliche geleyde geuenn sunder jenygerleye argelisth vnde dat geleyde em stede vnde v[ast] …. wth vnde jn wedder yn syn beholth sunder jenygerleie hinderinge, dat he hefft van des rik[es vnde van] … mynet wegenn. Hir vp begere ich een scrifftlich vnde fruntlich antwerdt. Nicht …. almechtigen beualenn. Gescreuen vp Wiborch des dinxtedages vor des hilgen [lychames dage vnder] myneme eghenen jngesegell jnt jaer xciij. Niels Ericson, ritther etc. Adress: An de ersamenn andachtigenn vnde wolwiisenn borgermestere vnd raetmanne der stadt Reuell, synenn gudenn vrunde vnde nabere, fruntlichen gescreuen."}, {"df": "4496", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4497", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4498", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4499", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4500", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4501", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris honore, dileccione et salute premissis. Maa j witha, kere werduge herre och besynnerlige gode wen, ath epter ider werdughetz scrifuilse och begär haffuom vij vnt och giffuit her Pæder Iohannis, ider werdughetz scriffuare, collacionem pa Ægrepæ kirke, bade manualem och kathedralem, och antwordeth breffuet Magnus Laurensson, ider werdughetz fogthe her pa Abo, epter ider scriffuelse etc. Och som i framdelis rörin i ider scriffuelse om en god cappalan, som for:de sokne skulde staa fore oc göre ther vidher ræth och like ther vtaff, tha wistom wii ickj j sanninghen och ey heldre withom noghen beqwemere ther til æn thenne breffuisare her Jons Wilii, [som] ider werdughetz capplan ær, huilkin thær vppa sama tiid besethiende war och her til warit haffuer, fforty ath han forstar sigh besth pa landzens leglighet och the rættogheter, som thöm bör at göre theris kirke herre, och teslikes pa theris maal, the ther tala i then landz ænda. Oss hopas at han skulde göre honom gode redhe och rættoghet ther vtaff och wara honom lydogh och hörogh epter her Pæders eghin wilia. Thet ær j mot kirkene bescriffne ræth at noghen mwnk eller closthre broder scal faa swadane kirke gieldh fore eller haffua i sin befalningh, huilket nw skeer, som wii haffuom nylige vnderstondet. Kere werduge herre, wore och saa sake, at for:de her Iöns motte ickj ther bliffue, tha bidiom vij ider werdughet kerlige ther om, at han motte koma till Finneström j Alandh, epter thy at han haffuer longelige thienth ider werdughet alth rede j ix aar. Vij haffuom fornwmith ath her Claus haffuer actath sigh tædhan, och ære swadane saker i mot honom, at han maa mistha sith gieldh och ickj seghia messa medh myndhre æn han hauer hafft syt budh til Rom epter afflösningh och wore hielge fader paffuen dispenserer medh honom, fforty han slogh sin eghin cappalan och gigh sidhan i sama bandz gerningh holda messa fför æn han bleff afflöst fore swadane saak. Vii haffuom stempt honom hiit fore oss, men han haffuer thet ingthe aktat. Thy tektis ider werdughet besee then breffuisare, ider werdughetz ödmiwke vndersathe, fore sine longelige trotienist medh same gieldh; ther om bidiom vii ganske gerne. Oss hopas, at han skal wara ider werdughet til wilie och tienest saa her epter som han hauer her til warit och ytermere, ider werdughet her medh altzmektigh Gud befalendis til ewigh tiidh. Scriffuit i Abo. Ipso die decem milium militum martyrum, nostro sub secreto."}, {"df": "4502", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4503", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1493 – – – – – – – – Samma år, i juni, kom ett sändebud med namnet Ivan från Tyska landet till storfursten, från Danska konungen Johan, angående kärlighet och broderskap; och storfursten ärade hans sändebud och lät honom resa till hans land, och med honom skickade storfursten till Danska konungen Johan sina sändebud greken Dmitrij Ralew Paleolog och Dmitrij Saitsew med kärlighet och broderskap."}, {"df": "4504", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Post humillimam nostri recommendacionem perpetue in Christo salutem. Venerabiles patres, domini et preceptores nostri carissimi. Etsi vestrarum paternitatum singulares noticias non habeamus, animat tamen atque inducit nos professionis idemptitas et ministerij sacerdotalis conformitas, in quibus vnacum venerandis paternitatibus vestris Deo volente communicamus, quatenus in hiis, ad que ex nobismetipsis non sufficimus, ad vos humiliter recurramus. Hinc est, domini preclarissimj atque patres percelebres, quia de sacratissima constitucione, lege et consuetudine ecclesie vestre Nidrosiensis necnon certarum aliarum prouincie Noricane, quibus in obseruacione communis mense seu refectorij ceteris regnorum aquilonarium preeminent ecclesiis, plurima laude digna et summo honore prosequenda comperimus, que nos ad introduccionem huiusmodi sacre consuetudinis diucius animarunt, post longam igitur consultacionem cum nostro reuerendo pastore et mutuo desuper habita instinctu hautdubium spiritus sancti hiis iam currentibus temporibus nos ad id demum noueritis peruenisse, quatenus Deo propicio iuxta celebrem ritum ecclesie Nidrosiensis et nos mensam communem nobis nostrisque clericis deputemus. Eapropter, domini spectantissimj, quia vos vestrosque in Christo defunctos predecessores Deus per secula gloriosus a primordio tanto honore tantaque felicitate in hac re potissimum pre ceteris clarificare dignatus est, vestras dominaciones humillime depracamur, quatenus nobis primordialia fundamenta, leges, iura, consuetudines, libertates et munimenta vestri communis diuine contemplacione pietatis et humilimarum nostrarum precum intuitu per latoremprecencium Jacobum Voldemarj, nobilitarem nostre patrie virum vtique commendabilem, in scriptis dignemini communicare, vt gaudeat sancta Nijdrosiensis ecclesia se in regno Suecie per huiuscemodi sanctitatis transplacionem primogenitam apud nos filiam edidisse. Cum hiis venerabiles paternitates vestras ad decorem et honorem ecclesie sue sancto Deo humilime commendamus. Datum Abo anno Domini 1493, prima die mensis julij, nostro capitularj sub sigillo. Prepositus, archidyaconus, decanus, archipresbiter ceterique capitulares ecclesie Aboensis."}, {"df": "4505", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Debita nostra recommendacione, reuerencia et salute premissis honoris spontanei continuum momentum. Reuerendissime pater, etsi paternitati vestre reuerendissime super localem distanciam nimiam debitis assurgere obsequiis et honoribus ut tantam decet paternitatem, nobis non erat aliquando concessum, plurimum tamen eidem congratulamur propter eius apud exteras naciones famam percelebrem, virtutes innumeras et erga omnes beniuolenciam eximiam, que nobis maximam estimacionem et fiduciam suggerunt et audaciam subministrant ampliorem paternitati vestre reuerendissime ea nota efficere atque significare, que communi salutj et vtilitatj conducere videantur. Sane, reverendissime pater, iam dudum intelleximus de laudabilj obseruancia mense communis omnibus personis ecclesiasticis in alma ecclesia vestra Nidrosiensi militantibus, que antecessores nostros ad similem mensam instituendam plurimum animauit et nos, postquam cathedram licet immerito ascendimus presularem, desiderantj desiderio desiderauimus huiusmodi mensam communem clericis nostris apud cathedram commorantibus instituere iuxta laudabilem ritum et consuetudinem percelebrem prefate ecclesie vestre Nidrosiensis necnon quarundam aliarum ecclesiarum prouincie Noricane. Habita igitur diutina et matura deliberacione cum venerabilj capitulo nostro desuper et illis vnanimiter consencientibus, celesti vt arbitramur auspicio, ad id tandem deuentum est, quod mensam communem iuxta laudabilem ritum ecclesie vestre, vt premissimus, superno adiutorio inuocato de nouo instituere intendimus. Et quia absque statutorum, sanctionibus et munimentis huiusmodi mensa communis non poterit debite gubernari seu messe perpetuari, nam ut in plurimum homines rectum vivendi tramitem facile deserunt, visum est nobis exonerare paternitatem vestram reverendissimam et eius venerandum collegium, quos non dubitauimus nobis et nouelle fundacioni nostre axilium et concilium in hac re prestituros, rogantes et omni qua possumus sinceritate attencius deprecantes, quatenus intuitu pietatis et nostrarum precum humilium ob respectum nobis fundamentalia, statuta, iura, consuetudines et, si qua sunt, alia modum illum viuendj concernentia, eciam si ordinarius loci, quicumque pro parte fuerit, sit astrictus mensam illam visitare et cum quot et quibus comparare, debeat, quantumve pro suis et suorum sequacium expensis daturus est, per latoremprecencium Paulum Nicolaj, clientulum nostrum, quem pro huiusmodj informacione seu experiencia capescenda ad paternitatem vestram reverendissimam dirigimus, dignemini in scriptis communicare, vt tandem alma ecclesia vestra Nidrosiensis gratuletur, se successu temporis apud exteras naciones, precipue apud nos, filiam et imitatricem edidisse. Preterea, reverendissime pater, perlecebris est memoria patronj vestrj et nostrj pariter beati Olauj martiris apud incolas patrie nostre vsque ad Nouagardiam, famosam ciuitatem Ruthenie, inclusiue et quamplurime ecclesie in dyocesi nostra in honore et sub vocabulo ipsius sunt fabricate et dedicate. Si possibile esset particulam aliquam reliquiarum sui sacrati corporis obtinere, libenter vobis viceuersa de reliquiis patronj nostrj beati Henricj mitteremus. Hec, reuerendissime pater, benigna cum supportacione petimus et facile impetrare speramus. Cum hiis eandem paternitatem vestram reuerendissimam nobis in honore et reuerencia debitis prosequendam summo ecclesie pastorj ad honorem ecclesie sue sancte obnixe commendamus. Datum in domo residencie nostre apud ecclesiam Aboensem anno Domini mcdnonagesimo tercio, die prima mensis iulij, nostro sub secreto."}, {"df": "4506", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4507", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humilima nostri recommendacione premissa vtj dignum et debitum obsequii incrementum. Reuerendissime pater, ex communi voto, consensu et deliberacione venerabilis capituli nostrj mittimus nunc ad reuerendissimum patrem dominum archiepiscopum Nidrosiensem latorempresencium Paulum Nicolaj, clientulum nostrum, pro capescenda ibi experiencia seu informacione mense communis, quam fraterno adiutorio comite deliberauimus nobis et dilectis sacerdotibus nostris instituere quemadmodum prioribus annis. Cum reuerendissima paternitate vestra sepius interloquutj sumus, jdcirco supplicamus paternitati vestre reuerendissime ex intimis, quatenus prefato nuncio nostro viaticum concedere dignaretur et domino reuerendissimo Nidrosiensi in negocio nostro scribere, vt res nostra eo melius et facilius posset prosperarj. Non dubitamus, paternitatem vestram reuerendissimam apud eundem multa posse efficere. Preterea mittimus paternitati vestre reuerendissime copiam litterarum sibi scriptarum, vt, si quid per nos ommissum est, per paternitatem vestram reuerendissimam petimus affectuose suppleri. Hiis eciam decursis diebus, reuerendissime pater, accepimus nouitates tam de Lubech quam de Cracouia, quas ex copiis presentibus inclusis lacius intelligetis. Nec alia pronunc occurrunt scribenda nisi eandem paternitatem vestram reuerendissimam summo ecclesie pastori ad decorem ecclesie Sweuicane et nostram consolacionem singularem humillime commendare. Ex Abo in crastino visitacionis Marie anno etc. xciij, nostro sub signeto."}, {"df": "4508", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Debitis reuerencia et recommendacione premissis sempiternam in Christo caritatem. Reverende pater, amice et preceptor noster carissime. Suscepimus hiis diebus medio magistro Bertollomeo Gotan nobis grata reuerende paternitatis vestre scripta, ex quibus quanto erga ecclesiam nostram zelo et fauore ducimini de fecili iudicamus, vnde, reuerende pater, paternitati vestre et grates permaximas et humillimas iugiter agnouimus et habemus. Preterea legimus atque iterum legimus copiam breuis apostolici in causa domini Petri Benedictj super ecclesia Loya nostre dyocesis etc., qui licet in supplicacione sua suggesta falsitate et tacita veritate dominum nostrum sanctissimum perperam et nulliter informarat, nichilominus procuratorem nostrum cum pleno mandato ad respondendum sibj coram reuerenda paternitate vestra intendimus quantocius deputare, cui omnem huius cause veritatem iuxta sinceras constituciones nostras committimus. Cum hiis reuerendam paternitatem vestram Deo ad honorem ecclesie sue sancte et nostram consolacionem precipuam deuote commendamus. Datum Abo anno Domini 1493, octaua mensis iulij, nostro sub signeto."}, {"df": "4509", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Dominj nonagesimo tercio, onsdagen post octauam vicitacionis Marie, stode Hans van Eken och tilthalade joncher Vyllam van dem Velle om sin hustrves federne och om then swmma peninga i Reffla stode. Tha kom for:ne Wyllam fram met eth beseglet permantz breff om thet byteth hans vxor, Birgitta Meydenborgx, giort hade met sina barn, huilket breff klarligen vtludde, ath the skelige byth och skypt hade och dandemen ther met offuer varit hade, huilket breff och bythe dömpdes wijdh makt. Fremmermera hade for:ne Willem van dem Felle met sin hustrv Birgitta fram ith breff, ludende om the peninga i Reffle standa, huilket breff verdich fader i Gud byscop Mans i Aboo vtgiffuit hade pa then reth och dom, som for:ne hustrv Birgitta och hennis [barn] aff sageth war i for:ne Aboo aff nagra gode herrer rikesens radh, som ware her Gregis Matsson, her Ake Jensson met gode herrer och men flere, som war höffuitzman ther offuer wijsth hade; huilket dombreff tesse for:ne gode men forffwnno effter theris klagamal, ath breffuit war skelige effter zachen vthgiffuit, som hon [hos] sich hade och forlopen war. Ther met wylle for:ne gode men i radzstuen sate eij mothe sægie eller kunne the gode herrers breff eller dom i nogre mothe i ghen dryffue met nagan reth. Tha thalade Hans van Eken om the ij(m) march ther och i Reffle stande, ath hans hustrv och henne syster matte ther nagat aff fange eller tess rentte. Tha svarade theris moder hustrv Birgitta ath the höre myk enskylt til och haffuer thöm ärffth effther myn broder, Gudh hans siel nade; ther skole i inthet aff faa än the v(c) march, som eder rykenssens radh i Aabo til sacht haffuer, som dombreffuit vtluder; thöm tager nar edher teckes ok jnthet ytermera pa en penning. Ther bade the sich bade juncker Wyllem och hustrv Birgitta Gud til hielpa, ath the for:ne sin barn ey hindra wylle j for:ne ssumma v(c) march, som i Refle staar. Ther bödh juncker Wyllem sin stiwffbarn breff och jnsigle pa vnder borgamestara och radzsens stadz jnsigle met sit egit jnsigle, huilket for:ne Hans van Eken met syn hustrv och hennes syster ey achtade eller effter frogade."}, {"df": "4510", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4511", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincera dileccione et salute premissis spiritum concilij sanioris et bene dirigi in agendum. Superioribus diebus nobis fuerunt presentate littere tue, copiam cuiusdam breuis apostolicj in causa, que vertitur inter magnificum virum dominum Stenonem Stwre, regni Swecie gubernatorem, et dominam Dorotheam, Dacie reginam illustrem, includentes, pro qua tibi grates referimus multiformes. Fecisti in causa illa ut virum decet bonum et communis commodj zelatorem. Ad ea, que scripsisti de negociis tuis, quorum ut asseris, te tedet facere memoriam, breuiter respondemus pro nostri defensione honoris et fame, cum iura dicunt, nedum rerum sed eciam honoris esse prodigium, qui propriam famam negligit. Et quamuis vnico contextu litteris tuis satisfacere possemus, nichilominus ad particularia respiciendo ffatemur in primis et domini nostri archiepiscopi Vpsalensis et domini gubernatoris preces almas pro parte tua oblatas nobis fuisse, quibus libenter vtj decuisset annuissemus, nec debuissent in cassum apud nos ire, si honestas et recta racio dictasset huiusmodi preces admittj debere; nam frequenter accidit, quod qui suis meritis placere non potest, alieno conatur. Asseris preterea ex liuore inuidie et inueterato rancore te despectui habitum, quod, ut salua vtamur dicendi licencia, citra tamen iniuriam, mendacium est perniciosum et a veritate omnino alienum. Viros maturos, doctos, honestos et litterarum amatores semper dileximus et pro possibilitate nostra promouere curauimus. An non habes mentj, que tibi diximus, cum alias in scopulis prope castrum Raseborgh pariter fuissemus constituti. Sed ut verum dicamus, singularis et pertinax tua opinio et proprie opinionis inflacio te redidit contempnalem, nec quisquam, velut subiungis, in perniciem tui nobis aliquid mali suggescit, multumque miratj fuimus, cur talia non vereris dicere, que nulla racione possunt fulciri; vbi enim pudor non est, neque mansuetudo, pietas aut fides. Quomodo insuper detrahis nobis, ecclesie nostre et eius personis, satis audiuimus; nec tales obloquciones nos semel mouent, cum propria consciencia contenti et nostrorum gestorum conscii non curamus quid dicant ora loquencium iniqua, quamquam tamen tantam diffamacionis materiam tacite preterire non deberemus, cum nichil sit, quin male narrando possit deprauari. Hoc docent littere tue, et testantur homines fide digni quamplures, qui tales obloquciones detestandas ab ore tuo audierunt. An immemor iuramentj ordinario tuo et eius successoribus in ordinacione tua prestiti. Verum ne propositi nostri metas egrediamur, contendis te ad ecclesiam Lloyo ius habere. An ignoras, quod a tempore, cuius memoria in contrarium non existit, pro usu pauperum studencium fuit incorporata et reseruata. Et quamquam magister Aruidus, quondam archidiaconus in Christo defunctus, ad tempus ibidem tanquam vicecuratus resedit, nichilominus censum consuetum inde exhibere pro vsu studencium, ut premittitur, annuatim soluebat, idque mediante iuramento nostro, cum opus fuerit, probare volumus. Nec vnquam nobis constitit, quod super ecclesiam Tenala habuisti collacionem manualem. Sed ad instancias reuerendj patris dominj Conradj, antecessoris nostri in Christo defuncti, annuit capitulum, ut censum illius ecclesie pro continuacione studij tuj ad annos duos uel maxime tres perciperes, qui prius fuit pro canonicis apud cathedram residentibus et expensis choralium. Consuetudo istius ecclesie semper fuerat et est, quam pro lege tenemus, quod episcopus consueuit conferre beneficia cum consensu et in presencia capituli, quod nunquam fuit tecum obseruatum. Eciam si collacionem literalem habes, illam reputamus surrepticiam, jn cuius argumentum memoratus antecessor noster reuocauit et cassauit literas institucionis tue, quas tibi sine scitu et consensu capituli concessit rescribendo tibi literas destitucionis. Jnponis infra nobis simile et iniuriose, quod litteris et mandatis sancte sedis apostolice non obediuimus etc. Reuera litteras domini nostri sanctissimi non vidimus nec mandata sue sanctitatis contempsimus, nec hoc probabis ineternum, si saltem veritati inniti velis. Ceterum incedentes per vestigia humilitatis et iniustas contumelias negligentes hortamur paterne, ut a talibus infestacionibus resipiscas et metiri vires tua prudencia nosque ad gracias vberiores promptos semper inuenies, si saltem id desideres et te perswabilem reddas. Si autem in antiquo proposito perdurare velis, cogis nos pariter et capitulum nostrum alia excogitare remedia. Cum hiis iugiter vale. Ex Abo anno etc. xciij°, die xx secunda julii, nostro sub signeto."}, {"df": "4512", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bergen", "issuingplacecountry": "Norja", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis christifidelibus presentes literas visuris uel audituris Johannes, Dei gracia episcopus Bergensis, salutem in Domino sempiternam. Notum facimus per presentes, nos vidisse et perlegisse quasdam literas testimoniales in wlgari danico venerabilis viri domini Catilli Jwarj, prepositi ecclesie Ripensis, super penitencia iniuncta presenciumlatori Erico Marquardi, layco eiusdem dyocesis, quam idem prepositus vice et auctoritate episcopi ordinarij pro homicidio iniunxit, quod presenciumlator juuenili calore commotus et inimico suggerente lancea proprium transfodiendo patruum commisit, in hunc modum, vt ad collum, manus et pedes ferro cingatur, deinde peregrinatur Romam, ad sanctum Jacobum et ad terram sanctam et ad alia loca sancta et religiosa; jtem quod ante fores omnium ecclesiarum cathedralium Dacie, Norwegie et Swecie stet nudus virgis cedendus, demum quod a nullo petat elemosinam pro se uel propria persona, sed quod christifidelibus sponte et liberaliter offertur suscipere possit; vnde et nos miserantes lamentabilem eius lapsum et sue adolescencie compacientes, cum vicia persequenda sint et homines diligendi, xl dierum indulgencias, qui in perigrinando eidem manus porrexerint adiutrices, de omnipotentis Dei misericordia confisi misericorditer concedimus et indulgemus, jnstanter supplicantes pro eodem, quatinus diuine retribucionis intuitu nostrarumque precum interuentu omnes, ad quos declinare casu uel proposito contigerit, benigne recolligant, non sinentes eum in persona aut in rebus a quibuslibet iusticie transgressoribus pergrauari, premia ab omnium bonorum retributore finaliter recepturi. Datum Bergis anno Domini mcdxciij, xx quarta die mensis julij, nostro sub sigillo presentibus appenso."}, {"df": "4513", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4514", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4515", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wore wenlige och kerlige helso j alzmectugen Gud. Tackom wi ider, kære her Nigles, broder oc besynnerlige gode wen, for ider kerlige tilscriffuilse och tiidende, besynnerlige om konung Hans ath han acther sig til Sverige medh ganska stor macth. Thet ær ganska nytteligit at Swerigis inbyggere forwethe sigh her vtinnan. Tha ligwel hopas oss ath han ingelund biwder thet til. Fframdelis, kere her Niles, som i scriffue om thet möthe, ther standa scal i Nogord nw om iwle tiidh nestkomendis, tha loth wor kere höffwidzman och broder her Sten och thesselikis Knut Posse oss ther om inthe annadh forsta vtan ath then dag nw ær giord sculde en stonde och stadug bliffue framdelis til annath aareth. Och epter thy wi wetom icke landzens legligheth, tha kunnom wi inthe scriffue ider ther om tiil, vtan sætiom thet alt tiil ider, ati gören her om hwad ider tycker likeste ware epter thy j sielff beste wethen hwru som landzens legligheet sigh hawer. Ider her med alzmectig Gud æwinneliga befallandis. Och helser ider elskelige husfrv ffrv Sigrid med monge gode nætther pa wore wegna. Hwad ider och henne kan kome til wilie, kerlech och bestond görom [wij] ganske gerna. Ex castro nostro Kwsto die iij mensis septembris, nostro sub signeto. Mai och wete, kere her Niles, at the ærlige herrer oc gode mæn, som förre haffua hafft Viborgs slot i wærie, hade altiid en besworen wen wtaff the ypperste i Rysseland, aff huilken the altiid forfore oc finge wethe huad tydinge eller vpsoot the hade ther i landit. Om ider tyctz thetta wara rodeligit eller ey, tho sætiom wi thet oc alt til ider ati gören her om som ider tycker likeste wara. Alzmectig Gud etc."}, {"df": "4516", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen gar fruntlichen grut stedes to vorenne vorgesanth. Ersamen gude frunde, weten moge gy, dat vor my synt gewesen ij ratmans hyr bynnen Wiborch alz by namen Gramso vnde Magnus Falkensten vnde hebben my tho erkennynge geuen, wo dat jwe medeborger Hans Bomhower den vorbenomeden Gramso vnde Falkensten etliche sculth scall schuldich syn etc. vnde vmme der scult haluen Gramso nw syne husffrw sendende werth an Hans Bomhower; des geliken hefft och Magnus Falkensten van syner scult haluen eynen vulmechtigen gemaketh ok an Hans Bomhower. Hir vmme js myn fruntlich beger, gy den beyden willen behulpelich syn, dar sze recht jnne hebben. Hir mede syt Gade beualen to ewigen tyden. Gescreuen vp Wiborge des mydwekens negest vor natiuitatis Marie vnder myn jngesegel jnt jar xciij. Niclaus Ericson to Vogelwyk, ritter vnde houetman vp Wiborch. Adress: Den ersamen heren borgermestere vnd radtmen der stadt Reuell, synen guden naberen, fruntlichenn gescreuen."}, {"df": "4517", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4518", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum nostra fraterna recommendacione affectum in Domino sincerissime caritatis. Reuerende pater, non vellemus libenter latorempresencium, capellanum vestrum ad vos redire vacuum litteris nostris, si quid scribendum occurreret calamo dignum. Verum et si nouitates alique non occurrant, nulle tamen que aliquid consolacionis et gaudii afferunt, sed pocius tristicie et meroris. Innotuit nobis nuper qualiter rex Dacie miserat ad dominum Muskowie oratorem suum, quendam doctorem, prepositum Roskildensem; suspicandum est valde, dictum oratorem nichil in commissis hahere, quod cedere possit in vtilitatem regni nostri. Rediit nuper dominus Antonius, capellanus domini gubernatoris, de Vsilia, cum quo scripsit domino nostro reuerendissimo quidam doctor Nicolaus Damquardi, qui fuit orator magistri Liuonie in dieta Telgis hac estate celebrata, [in] retractandam concordiam tunc cum magistro Liuonie factam; scribebat similiter domino gubernatori, vnde nichil boni arbitramur suspicandum. Apud regem Dacie congregant se pirate multum famosi, qui superioribus annis fuervnt in Flandria. Ffamatur eciam hic, quod Johannes Hollmgersson, aduocatus castri Vissborgh in Gotlandia per spolium occupauerat duas naues de ciuitate Holmensi. Retulit eciam nobis Aruidus Trwlle, se ex certis litteris de Dacia receptis didicisse, quod rex Dacie indubitanter intendit arma mouere contra regnum. Sic vndique contra nos mala practicantur et inimici nostri in dies plus se fortificant contra nos. Orandus est Deus, ut mala auertantur a nobis et a regno isto et ut pacem concedat in diebus nostris. (Det följande handlar om brefskrifvarens en konflikt med Johannitermunkarna i Eskilstuna). Alia in presenciarum scribenda non occurrunt nisi quod nos recommendamus deuotis oracionibus reuerende paternitati vestre, quam altissimus conseruare dignetur in vtriusque hominis sospitate ad subsistenciam et honorem ecclesie sue sancte. Ex Stre[n]gnesia anno etc. xciij:o, feria quinta infra octauas natiuitatis Marie, nostro sub signeto."}, {"df": "4519", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wrun[t]lyke bouelinghe vormagh ynne alles gudes stedes to vorne. Ersamen vorsichtigen borgermeisteren vnde radmannen der stadt Reuele, wetet, leuen heren, de schryffte, de ghy my hebben gesanth, de hebbe ik wol vor stan, dar ghy my ynne schryuen alzo van den xij(c) marc, dar myner husfrowen kyndere ys aff tho ghedegedyngeth v(c) marc, vnde dat ander schal ik hebben vnde de renthe; jn welken jwen breuen gy schryuen, ghy wyllen my lathen volgen vnde auer antwerden, dat auer ghe ghelt, dat mer ys wen de v(c) marc, de myner hus vrowen kindere to gedegedynget synt alzo van myner hus vrowen vader medeghyft weghen, dar ghy up begheren eyn nuchafftich tovorsich[t] vor namanynghe van der stadt Stockholm effte van Abow. Leuen vrundes, so schale ghy wethen, dat my nych[t] gevallen ys den ij steden edder landen to wanende. Dar vmme wyl ik jw van dar neyn tovorsych[t] brynghen. Leuen vrunde, ik meyne, gy lethen jw wol noghen an anderen steden, de myt jw yn der hense syn, dar ik my dencke to settetdende(!) vnde to wanende, vortmer alzo vmme myner husfrowen broder ghelt, dat my dat volghen schal na Lubbeschen rechte wat my bohort. So hape ik des to Gade, wen myner husfrowen vaders testament vnde syn laste wylle her vor kumpt, dat gy yn jweme rade hebbet, so hape ik to Gade, dat Lubbesche recht nych[t] schal to steden, dat de ander kiindere Gert Wytthen ghelick myner husfrowen erwen schalen. Dar vmme, leuen heren, besynnet jw wol vnde geuet myner husfrowen en beter antwert wen ghy auer iiij iaren deden, dat se mach to wethen kryghen vnde rekenschop na eren seligen broder dat nouvesthe na rechte, vp dat de to vorsichten dar up luden muchten, de ik jw brynghen solde, wenthe, leuen vrundes, my ys so gheleghen up disse tydt, dat ik suluen nycht kamen kan, ock en kan ik hir nycht her senden lude vp sware therynghe, alzo gy er geschreuen hebben her Jwar Axczelson, gy en kunden nene sware terynge don vmme der saken wyllen. Doch, leuen vrundes, bewyset mi by myner husfrowen dat, dat eyns to eneme ende kunde sclan; dat were alzo gudt vor jw vnde jwen, alzo id is vor my vnde de mynen. Hir mede syt, leuen heren, deme almechtigen Gade bevalen. Gheschreuen jn vigilia [un]decem mille millium (= virginum), jn Abow. Wylhelm van deme Velde. Adress: Den ersamen vorsichtigen heren borgermeisteren [vnde] radtmannen der stadt Reual mit ganzer ersamheit."}, {"df": "4520", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4521", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Jn nomine sancte trinitatis. Ex voluntate Dei et nostro amore nos Johannes, Dei gracia Dacie, Suecie, Noruegie, Slauorum Gottorumque rex, dux Slesuicensis ac Holsacie, Stormarie et Ditmercie dux, comes in Oldenborg et Delmenhorst, facimus amiciciam et perpetuam confederacionem cum illustrissimo et potenti domino Johanne, tocius Rutzsie imperatore, magno duce Volidimerie, Muscouie, Nouogardie, Plescouie, Otpherie, Yngærie, Vetolsy, Permie, Bolgardie etc., ffratri et confederato nostro carissimo, nos esse vna cum eo in fraternitate, amicicia et confederacione per presentes nostras literas, ita ut vbi ipse habuerit opus nostro auxilio contra suos hostes et inimicos, erimus sibi in auxilium quantum possibile nobis est, et vbi nos sui indigemus auxilio contra nostros hostes et inimicos, erit nobis in auxilium iuxta suum posse, et nos esse vna cum fratre nostro contra suum inimicum et hostem Stenonem Stwre, regni Suecie gubernatorem.* Et quum aliquis nostrum incipiet lites contra Stenonem Stwre,** tunc prius inter nos alterutrj significabimus et nos erimus fratri nostro in auxilium quantum nobis possibile est in veritate absque dolo, et ipse nobis erit in auxilium in veritate absque dolo quantum sibi possibile est contra Stenonem Stwre,*** ut possimus recuperare et obtinere regnum Suecie. Erimus vna cum fratre nostro contra hostem et inimicum suum, magnum ducem Litwanie, quantum nobis possibile est in veritate absque dolo. Et vbi nostra regna se contingunt mutuo, distinctio siue diuisio erit sicut ab antiquo continuata fuerit. Et piscatorie, venationes et alij vsus, qui sunt in illis aquis et terris et ex antiquo nostro attinent regno, nobis et nostris libere cedant absque eiusdem fratris nostri aut suorum impedimento. Et piscarie, venationes et alij vsus, qui sunt in terris aut aquis [et] ex antiquo ad suum spectant regnum, libere sibi et suis cedant absque nostrj aut nostrorum impedimento. Et que hactenus hucusque ad istud nostrum pactum inter ambo regna nostra et nostrorum subditos facta sunt per spolia, rapinas et lites de cetero non accusentur nec menti tradentur. Et que postmodum ex vtraque parte inter nostros subditos contingunt, iudicium et expedicionem absque temporis longa prolongatione habebunt. Et isdem frater noster, suj officiales et procuratores secundum suam consuetudinem nostros homines foueant et expediant sicut suos proprios in veritate absque dolo. Et nos nostrique officiales et procuratores suos homines quemadmodum nostros nostra consuetudine foueamus et expediamus in veritate et absque dolo. Et nostri nuncij et ambasiatores in suo regno viam mundam in terris et aquis absque impedimento habebunt. Et sui ambassiatores et nuncij in nostro regno viam mundam in terris et aquis absque impedimento habebunt. Mercatores et institores et alij negotiatores regnorum vtrorumque in vtrisque nostris regnis ex alterutro in terris et aquis ambulare, equitare et libere negocianda tractare possint absque timore et perturbaicone, consuetis solutis theloneis iuxta morem terre, eosque ex vtraque parte fouere et expedire debemus in veritate absque dolo. Et si casu aliqui de nostris vento agitati in et ad regna sua deuenerint, vel aliqui de suis in nostro, tunc nos aut ipse, nostri vel sui officiales et procuratores ex vtraque parte eorum bona vel mercancias nullatenus impediamus, sed eos iuuare absque precio et impedimento debeamus. Et quod soluere tenentur nostre terre, soluant consuetum. Sclaui et sclaue, debitores et fideiussores, fures, fugitiuj, raptores et ceteri malefactores, qui veniunt de vno regno in alterum, cum expedicione restituantur ex vtraque parte. Jn et per omnia ista nos Johannes, Dei gracia Dacie, Noruegie, Slauorum Gottorumque rex, electus in regem Suecie,* dux Slesuicensis ac Holsacie, Stormarie et Ditmercie dux, comes in Oldenborg et Delmenhorst, osculatj sumus crucem fratri nostro carissimo domino Johanne,** imperatori tocius Russie, magno duce Voledimorie, Muscouie, Nouegardie, Plescouie, Otpherie, Vngarie, Vethelsie, Permie, Bulgarie etc. ad tenendum amiciciam et veritatem cum nostris presentibus literis patentibus, appendens hiis nostris fortibus literis sigillum nostrum. Datum in castro nostro Haffnensi anno diuine incarnacionis millesimo quadringentesimo nonagesimo tercio, octaua die menssis nouembris."}, {"df": "4522", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Tha man scriffuer nyetie och try, kom rykte öffuer huars manz by, – – – – – – – – – huru konungh Haniss byndher eeth baandh millan Danmark och Ryzelandh; domprosten aaff Raaskel sände han aastadh wtan meen, met breff och ordh han skal ey wara seen. Han kom försth till Gotlandh och saa tiil Liifflandh strandh, tädhen tiil Noogaardh oc bäther fram. Han wärffwer sin ärende som han bäst kan. Twa bayora met thera folk hadhe han tiil Räffla och steegh i een holk; wiidh xx the ryzer waara, som met doomprosten til Danmark fara, – – – – – – – – – – the taladhis widher twa wiku äller tree."}, {"df": "4523", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nidaros", "issuingplacecountry": "Norja", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Salutem plurimam cum sincerissima in Christo fraternitate. Accepimus literas dominacionis vestre eo nobis graciores, quod eis reperimus et intelleximus, preclarum vestre congregacionis cetum jam non solum naturam sequi ducem, qua homo animal sociale est, communes vtilitates in medium afferre et mutacione officiorum, dando, accipiendo tum artibus, tum opera, tum facultatibus societatem deuincire communem, verum eciam remigio caritatis, vnitatis et pacis attigisse imaginem celestis patrie, que omnis desidii, litis et discordie expers est. Fratrum enim nomen inuicem ideo haud dubium participandum est, vt si huiusmodi fraterne communionis vite inimicus inseuerit (= –sererit) zizania discordie, euulsa foras mittat caritas semper suffulta conuiuendj pace; eam reuera potissimam sue institucionis hec ipsa fraterne communionis vita sibi vindicauerat causam et aliam huic parum inparem, vt caritate et contemplatiue vite dulcedine delectatj huiuscemodi fraternitatis clerici terrenarum occupacionum libere attingantur expediciores in viam mandatorum Dei populoque luce bone vite et doctrine iter ostendant sideree mansionis. Hinc ergo vestro tam salubri primordio quod Deus ipse incrementum tribuat et oramus et horum nihil negabimus, quod opera nostra efficere poterit, ymmo in cunctis morem gerere censemus esse dignissimum; et quia accommodatissimum huic rei putamus scire in primis primeue fundacionis documenta, remittimus nunc cum nuncio dominacionis vestre copias litterarum fundacionis nostre mensalis fraternitatis et alia, que nunc necessario videatur mittenda, in quodam paruo sexterno. Si quem de cetero placuerit mittere consuetudinibus mense, ceremoniis et donacionibus inbuendis, eum omni humanitate exipiemus, conuesci et conuiuere nobis fraternaliter permittemus, et experiencia reuera ille plura et clarius caperet, quam cartis ipsis nos dominacioni vestre significare valemus. Cum hiis paucis cupimus dominacionem vestram in Christo semper valere, jn vtriusque hominis sospitate, ad Dei honorem, pariter et ecclesie sue decorem. Datum Nidrosie vicesima quarta die mensis nouembris anno Dominj mcdxciij, nostro sub secreto. Decanus, archidiaconus ceterisque capitulares ecclesie Nidrosiensis."}, {"df": "4524", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nidaros", "issuingplacecountry": "Norja", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Salutem plurimam et sincerissimum mutue dileccionis affectum. Reverende pater, literas vestras accepimus, quas per fidelem vestrum misistis deuotam intencionem vestram de institucione mense communis continentes etc. Salubris erit, reverende pater, huiusmodi ordinacio pro clero, quatenus qui diuino mancipati sunt officio ac superflua sollicitudine ac precipue ab anxia cura domestica absolutj, liberius vacare diuinis et sue professionis vnusquisque valeat officium adimplere. Verum quod paternitas vestra tangit, si recte intelligimus, ut hec institucio pro toto clero ciuitatis fiat, videtur nobis admodum fore difficile. Vestra tamen sagax et circumspecta prudencia, que huius rei circumstancias magis nouit, poterit fortassis hoc ipsum vtiliter ordinare, ipso docente et dirigente, qui vobis misericorditer reliquum inspiravit. Verumtamen nulla ecclesia Noricane prouincie hanc tam latam ordinacionem mense communis in vsu habet, ut in ea totj clero alicuius loci sit prouisum, sed pro solis capitularibus et canonicis et quos voluerint ipsi, intuitu alicuius ministerii specialis in ecclecia uel mensa exhibitj, ad mensam suam admittere. Jn ciuitate siquidem Asloensi apud cathedralem ecclesiam sic instituta, ut prefertur, mensa communis habetur; est et alia in eadem ciuitate cummunis mensa apud ecclesiam gloriose virginis collegiatam et regalem, que quidem ob paucitatem personarum a cathedralibus discrepat ecclesiis. Cum enim illic sex tantum sint canonici et totidem vicarii seu chorales presbiteri, prelatum habentes prepositum, qui et cancellarius regni est, canonici huius loci duntaxat sollicitudinem mense gerunt ordine suo, ac completo sex annorum cursu ad primum ordo reuertitur, et sic ab origine seruatum est et hodie seruatur. Sed et chorales eorum memoratj in eadem mensa cum ipsis abspue sollicitudine aliqua aut procuratione mense pascuntur, habentes nichilominus et ipsi prebendas suas pro reliquis necessitatibus eorum. Hec, reuerende pater, inserimus, ut e multis reuerencia vestra eliciat quod magis accommodum fuerit, et ut bene et laudabiliter inceptum, operanto Deo, ad finem perducatur optatum. De hiis vero, que nobiscum habentur, ut de singulis reuerencia vestra informacionem aliqualem recipiat, jn scriptis articulatim redacta vestra reuerencie vna cum literis destinamus, eidem vestre reverende paternitati semper complacere et deceruire cupientes, quam in vtriusque hominis felici statu misericors dominus conseruare dignetur ad honorem et exaltacionem nominis sui sancti. Ex recidencia nostra Nidrosiensi jn vigilia beati Andree apostoli anno Dominj mcdxciij°, nostro sub secreto. Gautho, miseracione diuina archiepiscopus Nidrosiensis."}, {"df": "4525", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vore wenlighe och kerliga helse i alzmectuger Gud. Vethen, kere Magnus, besynnerlige gode wen, atj gaar loth her Anders diaconus oss forsta ider scriffuelse, i huilke i scriffue om then landboen j Nemis, som aff alder haffuer ligat vnder Kusto slot, som nogh bewiseligit ær medh all Pydky soken, swa ath han haffuer alder draghit skat eller andra wtskylder medh them aff soken, och ey helder formodhom wij, atj skulen finna i slotzens registra, antighe gamble eller nya, ath han haffuer draghit skat til Abo slot; och tröstom wij thet bewiise, ath thet ær icke i manne amynnilse at han haffuer naghen annerstadz giort skatth eller wtskylder vtan hiit til Kwsto sloth. Ty behöffuen i ingte forwndra ther om, käre Magnus, at wor embetzman leet wtskatta wor rettoghether, hulkin han haffuer holdit bak sigh medh treska nw i tyy aar, oc wij thet icke alffwerlige wistom förre æn hustru Cristin war sielff thet bekændh fore oss i systens pa wor gardh i Abo. Oc wethen wæl hwad laghen giffue i swadane saak oc huad i plæghen göre ther til. Oss är icke swa mykit om then skatthen som thet ther epter kunde fölie, om wij thetta tilstadde, quia uno inconuenienti dato, multa sequerentur. Hwar fore tha hoppas oss at wor kere broder her Sten wil ingte formynska thet, som wnder the helge kirkie haffuer swa longelige ligadh, nær som han foor weta sanninghen. Oc kunnom wij wel formerkie at thet anners fört for hans werdighet æn i sanninghen skal finnas oc i wel wethen: qui false narrat, nihil impetrat, et mendax peccator merce carere debet impetratis. Ty skiwthum wij oss alffuerlige jn fore then gode herren, wor kere broder, oc til hans ransakan oc til ider eighen ransakan, nær Gud fögher ati kommen hiit in i soknen at tingte lagmans tingh i winther; oc moghum wij icke epter wor besworen eedh at offuergiffua wore rettoghether och thet wore kere forfæder fore oss haffua hafft i swa longan tiid medh myndre æn thet warder oss fran slagit medh retta. Ty, kere wen, lather thetta swa bliffue som thet haffuer warit til forende, til thess Gud fögher at wor kere broder her Sten komber hiit i landit och i sielff innen thess haffuen (haffuer) varit her oc ransakat om thetta arendit. Gud kenne, wij viliom nöduge göre noget thet, som wij wistom at then gode herren, wor kere broder, wore a mot, ty wii ærom hans besworen man oc haffuom sakt honom bade lönnlige oc upenbarlige huldskap, broderskap oc manskap, oc swa fore then store gönst, æra oc hielp, som han haffuer oss bewiist, sidhen han wart först riksens forstandere. Mæn oss hopas oc wij alffwerlige wetom, at thet ær icke honom aa moth at wij forswarom thet, som wij [haffue] rætth til. Jder her medh alzmectigh Gud befellendis. Hwad ider liwfft ær göre wij altijd gerne. Ex castro nostro Kwsto die Llucie virginis anno etc. xciij, nostro sub signeto."}, {"df": "4526", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Färnebo", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimum fraterne caritatis affectum cum debitis fauoribus et honore. Reuerende pater, que apud reuerendum patrem dominum Nidrosiensem acta sunt, presenciumexhibitor, qui oculata fide nonnulla didicit, nonnulla eciam scriptis affert, uobis apcius explicabit; vtque pleniorem apud eundem caperet informacionem eciam erga eundem Nidrosiensem, e. p. v. non defuimus nostris scriptis. Ceterum p. r. habita est nuper Encopie dieta vna, in qua extiterint per tunc presentes aliqua expedita, que lacius cum venerando viro domino doctore Erico ad e. p. v. dedimus, quem cum istum forindarem (= ferendarium?) vestrum preuenire non dubitamus, de hiis aliqua repetemus. Extitit enim idem doctor E cum tribus aliis ad ducem Muskouie de prorogandis treugis inter eundem et nos legatus est missus; non esset inutille ymo per necessarium aliquem missis experciorem superaddi vel aliquo deputatorum amoto in eius locum magis ydoneum surrogari, puta Kanutun Posa vel dominum Andream Dines*, qui apud homines illius regionis et fama et auctoritate aliis preeminent, quibus forsitan ob id fides vberior preberetur. Erant preterea in dicta dieta Encopensi illustrissimorum principum regis Romanorum et antique regine Dacie scripta, quorum vterque pro suis natis, ut in nostrj regni regem reciperentur, est hortatus, quod nos indubie vigilanciores circa eam rem efficiet et magis cogitabundos. Dominus Nicolaus Sture cessit iurj, quod habuit ad castrum Arosiense cum terris et dominiis illi coherentibus, obtinens in recompensam Stekaborgh et Vllerakersherede. Alia scripcione digna non occurrunt. Sed cum dictus doctor E. p. v. r se exhibuerit, fiet informacio plenior et extencior quem consiliis, auxiliis ac fauoribus prosequi dignemini tamquam in tali regione incognitum et inexpertum. Deus gloriosus in regimine vobis commisso vos dignetur saluum et incolumem conseruare. Ex Fernabo vigilia natalis Domini mcdxciij°, nostro sub sigillo."}, {"df": "4527", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris dilectione et salute iugiter premissis. Hesterna die summo mane, spectabilis amice, accessit nos quidam Gudmundus Gerss de parochia Kymittha, qui confessus est se cognouisse filiam vxoris sue ex priorj marito genitam, ob quam causam penitenciam subiit publicam, et pecit sibi de absolucionis beneficio prouideri. Nos vero attendentes, quod alma mater ecclesia veniam petentibus et ad se reuertentibus [negare non solet?], absoluimus eum in forma ecclesie consueta, iniungendo sibi iuxta canonum sancciones penitenciam salutarem. Et quia formidet wehementer prefatus penitens, quod potestas secularis debeat se ingerere de persona aut rebus eius, supplicamus vobis quatenus suffragente sibi iusticia a vobis et vestris substitutis expost non molestetur aut quomodolibet aggrauetur ex quo leges patrie et constituciones conciliariorum regni non admittunt, quod potestas secularis talibus se ingerant causis, prout cauetur capitulo quintodecimo, quod incipit Om hionnelagh in tractatu kirkebalke, et prout sonant constituciones conciliariorum regni, quas jam dudum ediderunt et ante biennium in dieta Holmensi vnanimiter confirmauerunt, vbi expresse habetur, quod potestas secularis propter horrorem criminis potest tales ante susceptam penitenciam punire sed non post, nec debet propter huiusmodi crimina irruere in pecuniam seu bona alicuius irruere, cum ad hoc non habeant auctoritatem ex legisterio. Et quamquam non dubitamus, vos constituciones huiusmodj habere, nichilominus ad maiorem certitudinem mittimus vobis copiam earundem presentibus inclusam, rogantes quatenus ea, que in legisterio seu constitucionibus huiusmodj cauentur, tamquam iusta et autentica decernetis, super quibus cum presentj nuntio nostro vestrum in scriptis desideramus responsum. Cum hiis felicissime valete per tempora longiora. Ex castro Kusto die Johannis ewangeliste anno etc. xciij°."}, {"df": "4528", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sorkkis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Håkan Erlandsson, lagman i Norre finne lagsaga, bekänner och allom witterligit giör med thetta mitt öbne bref, att then sinne iag sommar ting hult med allmogen af Eufra socken i Sårkis by anno Domini 1493 i wälbördig Carl Spofs närwaro, landfouti, to kom för mig thesse efterskrefne gode män från Säkylä, som är först Od Mulli, Hindrich Pälli, Erich Wimalla och Markus Bertulla, the ther upwiste för mig en skogs syne bref, som wåret huldet af Sigfred Bertilsson anno Domini 1335, och bodom mig then til högre förwaring att stadfästa, och är så lydande som fölljer: Bekänner jag Sigfred Bertilsson (etc. Se FMU, n:o 428); hwilket ährende iag skiöt til the tålf som tå i nembden såtto, som är först Lasse Wahi, Josep Kalli, Bertill Winnik, Olluf Rawolla, Sten Eko, Erich Weinalla, Erich Räko, Lasse Tuomolla, Hendrich Soupa, Iöns Härkilla, Olluf Hundo och Iakop Heikär, the ther om ransakade, wittnade och efter förro (= sworo), gillade och stadfaste förnembde skogs synna för gilltugi och förnembde råår för rätta råår omkring Säkyllä skog. Ty efter thessom förnembdom skiählom och ransakande dömbde iag förnembda skogs synna för gilltugi och fornembde råår för rätta råår omkring Säkyllä skog obrutteligen att holdis, weder tre mark för min doom. Till mehra wisso och högre förwaring att så i sandighet (!) är trycked (!) iag mitt sigill å ryggen på thetta bref, som skrifwet och gifwet är anno Domini loco utt [supra]."}, {"df": "4529", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Juw ersamen vorsichtigen vnde wiszenn mannen heren borgermesteren vnnde ratmannen der stad Reual, vnsen guden frunden, doenn wy borgermester vnde ratmannen tho Abouw vel Stoxholm* na vnnsen fruntliken grothe witlick vnde apenbar bekennende vnde betugende jn vnde mit dussen vnnsen apenen vorsegelden breue, dat vor vnns erschenen is de duchtige vnde erbare man juncker Wilm van deme Velde van wegen syner erliken husfrouwen, ffrouwe Birgitten, vnde erer eruen dusse nabeschreuene sake andrepende vnnde hefft apenbar togestan vnde bekand, dat he van juwere ersamenheit entfangen vnde vpgeboret hebbe sodane twe duszent marck Rigesch alz de alderdurchluchtigeste vnde hochgeborne forste vnde here, her Johann, koningk etc. to Dennemarken etc. tusschen der suluen iuwer ersamheit vnde juncker Wilm vorschreuen van wegen sommiges erfftals haluen syner erbaren husfrouwen Birgitten vnde eren eruen angestoruen herkomende van zeligen her Cost van Borstels eruen vnde zeligen heren Jacob Vresen wegen in fruntschop bedegedinget vnde vthgespraken heuet, welker twedusent mark enthaluen denne de vorbenomede juncker Wilm vor sick, syne husfrouwe Birgitte vnde ere eruen vnde alle de yenne, de dat anroren vnde belangen mochte, hefft vorlathen vnde quid geschulden, vorleth ok vnde quid schelt iuwe ersamheit, iuwe nakomelinge vnde alle de iuwe van sodan bedegedingen gelde mit alleme, dat dar ane cleuet, van aller furder tosprake, anclage vnde gerechticheide, de he, syne husfrouwe, ere eruen vnde iemandes anders beth an dessen dach jn ienigerleye mathe to iuw gehat mochte hebben, van aller namaninghe to eynem gantzen fullenkomenen ende gentzlicken quid, frig, leddech vnde lossz, nummer in ewigen tiden dar mer vp to sakende. Vnnde des sal furder iuwe ersameheit gantzenn gelouen vnde eyn seker touorsicht to vnns hebben, dat se vmme sodane ij(m) mark bedegedinges geldes nummer furdermer sal angelanget vnde gemanet werden; dar wille wy iuw gut vor wesen vnde gut syn ouermiddelst crafft dusses vnnses breues. To orkunde der warheit hebbe wy vnnser stad secretum benedden an dussen breff laten hangen, de gescreuen [etc.]."}, {"df": "4531", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jag Claus Henricson, lagmandt i Sudraffinne lagsagw, met thetta mit vpna breff, at then tiid jag ting hult met almogen aff Siundo soken i erlig oc welbyrdig mandz nerwarv Thönne Eriicson, Rassburg jnne haffuende på erlig oc welbyrdig förstes wegne her Sten Sture, riddere och Suerigis riikis förstondere, Mongs Grabbe, hæridzhöffdinge ther samme stadz, Erlandt Anderson och fflere gode manne nærwarv anno Domini mcdxciiij, torssdagen nest före sancte Henrichx dag wm winttheren, thå kom fför rette å satte tinge hustru Elin i Suidhia, Biörn Raualdsons æpterleffuerska, huars siell Gud noodhe, oc kærde till Hokon j Gossekulla oc flere hans skiptis bröder wm nogre rår liggendis emellan for:de Suidie oc Gossekulla; huilkit ærende jag skött till the xij i nempdenne sotho, som ær Eriich j Pickala, Peder Nilson, Anders Larson, Peder Benctson, Peder Larson, Anders Anderson, Rauald Jönson, Peder Person, Jöns j Wiik, Jöns Olsson, Oloff i Ffall och Anders Jopson; ranssakedth, witnedh oc æptirsuoret at thenne for:de roor wore rå reth emellan Suidie oc Gossekulla, som ær förste roen wiid grinden och så rå rett genom store mossan och så en stenn rå wider Labbabek oc ro ret tæden j sokne roen, som en landzsyn och hæridzsyn tilfförenne suorit och gillath hade, och lagmannen oc hæridzhöffdingen tilfförenne breff på giffuit hade, och iiij tolffter them stadffest hade, oc jngen her emott wædia wille. Æptir thy at så i sanningen war, thå dömde jag for:de roor stadugha oc ffasta ath bliffua emellan for:de Suidie oc Gossekulla; oc forbiuder iag æn nw huariom och en thetta offta mere hindra ellir quælia, wiid thera vj marc fför myn doom. Till tess breffs mere wisse oc högre foruaringh tho beder jag erligh oc welbyrdig man Thönne Eriicsson [oc] Mongs Grabbe vm theris jnsegell met mitt at hengia neden för dhetta breff, som giffuit oc skriffuit ær år och dag som forscreffuit stoor."}, {"df": "4532", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wii Magnus, medh Gudz nadh biscop i Åbo, borgaremestare och menige radh ther sama stadz görom vitherligit medh thetta wort nærwarandis opne breff, ath aarom epter Herrens byrdh mcdxciiij°, xix daghen j januarij manadhe, wore vii forsampnadhe pa radstwffuen j Abo j ærligx och velborens mans nærwaren Knwt Poss, höffuidzmans pa Kastilholm. Tha lath han oss forstaa j bland andhre ærende, ath ærligh och strenge herre her Sten Stwre, Suerigis rikis forstondare, hade befelt och tilskicket oss honom och menighe radith ath höre, ransaka, offuerwagie och athskilia en thräthe, som longelige warit haffde j millan jwnkar Willam wan dem Welde och hans hustrv, hustrv Birgitte, pa then ena, hustrv Gretha, Hans van Askens aterleffie, Hans van Eken och hans hustrv, hustrv Judith, pa then andra sidhan, swa ath the jcke skulde komma fore honom medh swadane træthe och clagemal ytermere. Tha warth ther medh thet forsthe læsith for rætthe ith dombreff vtaff permenth medh hengiende incigle, huilkit som somme aff rigssens raadh i Swerige haffde vtgiffuit for naghre aar pa een fulkomligen ænde och forliknilse them i millan, widh hwarje thera xl marker, lydandis ath the badho systhor skulde behalda och niwtha alle the gardha, och fastha grundh, som the hade bade her j Abo stadh och swa i Stokholm liggiendis, vndan tagith all enesthe en smidhia i Stokholms stadh och en kaalgardh pa Nörremalm, och ath for:de hustrv Birgitta skulde haffua en tridiungh medh syn barn i the landh gotz och panthegodz, som her Yörien Meidenborgh, Gud hans siele nadhe, leefthe epther sigh. Sidhan vtaff the xij hundra marker, som the haffde stondande j Ræffle, skulde for:de jonker Willam och hans hustrv, Birgitta, beholda, vij hundra marker, och the systror bade v hundra markcr. Ok kundom vii jcke anners merkie eller befinna vthan ath then domen war skelige vtgiffuen. Thy epther swadane skæl och ransakan och wore kere höffuidzmans befalningh dompdom wij honom stadugh och fasth vthan alt ytermere hindher. Fframdelis taladhe the badhe systror til jonker Willam och hans hustrv, Birgitta, om viij hundra marker, hulka henne wore tilfalne medh arff epter hennes broder, vnghe Frederich Ffress, for nagher forlidhen aar. Och epther thy ath systron bör ærffua sin brodher och the hade ther inghen ræth til, tha dompdom vij for:de hustrv Birgitta swadane viij hundra marker til handha. Samalundh taladhe the och til jonker Willam om the iiij tusen marker, som han lath qwarsætia j Wisby och affhende the Reffuelske for for:de Fræderich Fress arff skuldh. Nw epter thy ath the haffde ther vtaff inghen skadha hafft, som the sielff tilstade, och jcke hellirs nogat hindher eller brystilse pa theris for:de xij hundra marker, som them bodhe haffua bordhe samskylt j Reffle, tha dömpdom vij for:de jonkar Villam lydugh och löss fore alt ytermere tiltal j for:ne saak. Jtem talade Hans van Ekin til jonker Willam och hustrv Birgitta, om skada geldh och then aarliga ræntha, som the vmburith haffde på theris deel j for:ne peninga summa j mongh forlidhen aar, och ath the jcke haffde fongith theris peninger tymelighe och redhelige vth som thöm bordhe; tha wart thet swa ransakat och befunnith, ath the peninghe wore aldre sætthe eller lagde til renthe; och thy war jonker Willam och hans hustrv, Birgitta, ingthe plictogh ath sware til swadane skada geldh, epther thy ath thet war bæggis theris skuldh och forsymilse at theris peninge haffde swa lenge stondith. Thy epter swadane skelige ransakan forbudhum vii, epter wore kere höffuidzmans wægnæ och befalningh, for:de hustrv Gretha, Hans van Ekin hustrv Iudith och bæggis theris medh ærffuinga och alle andhra, æ ho the helst ware kundhe, ffor:de jonkar Willam och hans hustrv, Birgitta, hindhra, qwæliæ, mödhe eller omaka i forrörda saker och ærrendhe, viidh hwarss theris xl marker epter thenne dagh. Til ytermere visso och vitnisbyrdh latom vii, Magnus for:de, hengie wort secretth, jach Knuth Pose mith incigle och vij borgamestere och raadh wor stadz incigle nidhan fore thette breff, som giffuit och scriffuit ær j Abo aar, dagh och rwm som fore scriffuit stondher."}, {"df": "4533", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Iuwen erszamen vorsichtighen vnnd wysighen mannen heren borghermester vnnd raetman deer staed Reual, vnsen gaden vrunden, do wy borghermester vnnd raetman tho Abo vnsen vruntliken grote, wytlick vnnd oppenbaer bekennende vnnd betugende jn vnnd myt dussen vnsen oppen breuen, dat vor vns erschennen is de duchtighe vnnd erbare man juncker Wyllem van den Velde van weghen syner erliken huesfrouwen, Birgitten, vnnd eren eruen dosse nabescreuenne sake andreppende vnnd heeff oppenbaer tho ghestaen vnnd bekandt, dat he van iuwer erszamheyt entfanghen vnnd vpgheboret hebbe zodaen twe dusent marck Rigisch alse de alderdorluchtigeste vnnd hoech gheboerne vorste vnnd here her Johan konninck tusschen den suluen iw erszamheyt vnnde juncker Wyllem voerghescreuen van weghen sonnighes erfftals haluen syner huesvrowen, Birgitten, vnnd eren eruen ghestoruen heerkommende van sellighen her Kost van Borstels vnd her Iacob Vresen weghen jn vruntschop bededinghet vnnd aff ghesproken heff, welkere twe dusent marck enthaluen denne de voerbenonthe juncker Willem vor sick, syne huesvrouwen vnnd ere eruen vnnd alle de ghenne, de dat anrorende vnnd anlanghen mochte, heeff vorlaten vnnd quitt gheschulden verleth oick vnnd quitt schelt iwe erszamheyt, juwe nakommelinge vnnd alle de iuwe van so daen bededinghende ghelde mit alle den, dat daer an cleuet, van aller thosprake, anclage vnnd anrekynghe, de he, syne huesfrowe vnnd ere eruen vnnd anhelders bet an dossen dach jn ghenerleye mathe tho iuw hath hebben, van aller namaninghe euen ghanszen vullenkomendhe ghenslike quitt, f[r]y, ledigh vnnd loess, nimmer in ewighen tyden daer vp tho sakende vnnd des fal varder iuwe erszamheyt ghans ghelouen vnnd secker thouorsicht tho vns hebben. Dat se vmme sodaen twe dusent marck bededynghes gheldes nimmer meer anlanghen sollen, daer wylle wy iw guet voer wesen vnnd quet syn vormiddels craft vnses breues etc. Tho oerkunde deer wahrheyt – – – – – – – – – –"}, {"df": "4534", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff forekoma kan kennis och kungör iach Knut Pose aff vapen, thet iach meth godher vilia oc berodhne modhe haffuer solt och i retthe köp vplatith ock medh thetta myt nærwarandis opne breff sææl och wplather werdughom ffadher i Gud biscop Magnus i Abo bodhen myn godz i Oynalaby, lighiandes i Pemare soken, som æræ x stenger iord offuer allan byen, medh hws och tompt, aker och engh, fææmarch och fiiske vatten och alle andra tillaghne och omæghor, fore fæm hundradhe marc swenske redhe peninge, medh alle the wilkor och forord, som myn köpe breff ther vppa giffna jnneholda; huilka godz iach nw fore nogra aar köpte vtaff hustrv Jngiborgh Magnusse dotther, Hartwich Jopsons, fordom lagman i Norserne(!) lagsagw, eftherleffua; huilka fornempde fæmhundradhe marker kennis iach mik fulleligha vpburit haffua tiil godha otnögya. Thy affhender iach mik och mynom arffuom fornempde godz i Oynalaby och tiileghnar them fornempde verdughom ffadher och hans epterkommarom tiil æuerdeliga ægho; och giffuer iach hæredzhöffdingen in sama hæredhet, ther godzen ligghia, myn fulla macth ath vplysa fornempde godz pa trem hæredztingom och skötha och skæla thet i sundher fornempde verdughom ffadher och hans epterkomarom epter Swerigis lagh ok sedwænia. Skedde thet och, som Gud forbiwdhe, ath fornempde godz eller noghot aff thy fronginge honom eller hans eptherkomarom medh noghon retgongh, tho beplictar iach mik och mynom arffuom ath vedherlæghia honom och hans epterkomandom swa goda godz igen eller swa monge peninga, som honom fronginge, och ath vpretthe honom allan then skadha, han kunde theraff faa, jnnan siex vikwr ther epter, vidh myne ære saning och gode troo. Tiil mere wisse och witnisbyrdh beder iach erlighe och velbördige mæn Torsten Biörnsson och Gödicke Finky, vepnere, at hengia theres jncigle nedhan fore thetta breff medh myne eghno. Datum Abo anno Domini mcdxciiij, jn crastino passionis beati Henrici episcopi et martiris."}, {"df": "4535", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Jach Knuth Pose, wæpnare och hoffuidzman pa Kastilholm pa thenne tiid, kænnis och kungör, thet iach met godan wilia och beradne mode, met myne elskelige husfrwes, Birgitte Gotzstaffs dotter, jaa, samtyckio och fulbordan haffuer wnth och giffuit och met thetta mit nærwarendis opne breff wnner och giffwer Alle hielgone capella i Abo domkirke, Gudj til loff och ære, iomffrv Marie, sancte Jacop och alle helgone i hymmerike, fore myn och myne foraldre siele gangn til een ewige messe wppehælle i for:ne capelle alth mit köpe gotz i Talliala by, liggiendis i Kaluela soken i Sexemæki hærede. Ty affhender iach mik och minom arffwom och allom androm, æ hoo the helsth kwnno wara, for:de gotz, boo oc boskap, met hwss och tompth, aker och ængh, skogh och skiwl, wtmarker, fiske waten och ære skogh, qwern och qwerne stade, torp och torpe stade, och met alle andra tillagur och vmægor, thet ty nw tilhörer eller aff aldher tilhörth haffuer eller och wpspörias kan, och tilegnar thet for:de Alle helgone capelle til æwerdelige ægho. Til mere wisso och witnisbyrdh bider iach ærliga och wælbyrdoge men Gödike Nielsson och Torsthen Biörnsson, wæpnare, ath hengia theris incigle met myne egna nidhen wndi thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær i Abo anno Domini millesimoquadringentesimo nonagesimo quarto, jn crastino passionis beati Henrici episcopi et martyris."}, {"df": "4536", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Vniuersis etc. Raphael etc. Vniuersitati etc. Quod cum reuerendus in Christo pater dominus Magnus episcopus Aboensis singulis triennijs, Romana curia citra montes existente, sedem apostolicam siue limina beatorum Petrj et Paulj alme vrbis uisitare teneatur, hinc et quod prefatus dominus Magnus episcopus pro vno triennio, die vj mensis julij annj mcccclxxxxij finito, necnon pro alio triennio, dicta die jncepto et ut sequitur faciendo, per venerabilem virum dominum Henricum Wenne, canonicum ecclesie Aboensis, eius assertum procuratorem ad hoc ut dixit specialiter constitutum, hodie die date presentium sedem ipsam siue eadem limina cum honore et reuerentia debitis et consuetis uisitauit. Nihil tamen uisitationis causa huiusmodi camere apostolice obtulit uel seruiuit. Et insuper prefatum dominum Magnum episcopum a reatu periurij alijsque sententijs etc. tenore presentium absoluimus et absolutum reddimus per presentes. Jn quorum etc. Datum Rome apud sanctum Petrum in camera apostolica sub anno a natiuitate Domini mcccclxxxxiiij, die vltima mensis januarij pontificatus sanctissimj etc. anno secundo. f. j. g. ij. Visa Jo. Gerona. A. de Campania."}, {"df": "4537", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kuggböle", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jach Nielz Jensson aff wapn i Gregersby, herrishöffdinge i Aalandh pa thenne tijdh, gör vitterligth met thetta mith nerwarendes opne breff, at then tijdh jach tingh hiolt j Saltwijck sochn j Koggeböle j erligx och velborens mants Knwt Posses nerwaren, höffuitzman pa Kastelleholm, anno Dominj millesimo quadringentesimo nonagesimo quarto vppa ffastelauens tisdagh, komo fore retta vppa sattho tinge beschedelige men Biörn Mansson och Johan Mansson aff Heluitis torp i Lemmelande sochn met sworno vithne, som her epter scriffne standa: Berger Olsson, Oleff Nielsson j Hamerlandz sochn, Mans Bryse, Niclis Stensson j Eckeröö, Bencth Mansson samastadz, Peder Nielsson i Koggeböle, som nw lensman er pa thenne tijdh; witnade och epthersworo vppa bocken met staffuandom ede, ath erlich man Nielz Pedersson, som borgamestare var j Stockholm, Gudh hans siel nade, ok beschedeligh man Oleff Michelsson, nw borgere samastedes, wore skylde vppa badhe sydor til fyerde man; thet vitnade thenne for:ne sex men och sworo, ok tesse epterscreffne tolff, som tha j nempden sato, samtychthe ok epter sworo, ath thet swa j saningen vaar, som war först Engelbrecht i Langebeens öde(!), Mattis Mansson ther sammastedz, Mans Japsson i Berthaby, Michel Helgasson i Tengessööde, Anders Laurensson ibidem, Erich Nielsson i Sylööde, Mattis Nielsson sammastadz, Niclis schomager ther samestedz, Hinrich Laurensson j Ragnilsby, Lasse Jwnckare ther samastadz, Oleff Mansson i Haralssby ok Jeppe i Hiorthöö. Til ytermera visse ok vitnisbördh tha bedher jach velboren man Knwt Posse at han tricker sit jncigle nedan fore thette breff met mith, som är giffuit ok scriffuit aar och dach som forscriffuit staar, ok framdelis viliom [wi] vittherligare bespörie ok rantzake nw epter xiiij dagh j the ij sochner ther the barnfödde äre, ner wij her epter ting hollom."}, {"df": "4538", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jutikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Knwt Biidz aff wapen kænnis med tettha mith nærwarande opne breff j ærlighe mænz nærwara, minn kære faderbrodersson Henric Biidz, lagheman j Norfinneland, Erland Nilisson j Swontaka, Erland Andersson j Nummis, thet jagh haffwer wnth mine elskelige hustrv, Birgitte Cristærns dotter, alt mith fæderness godz j hennes liffs thima [och] alth mith möderness godz j x aar, ffor hwilke for:de goodz hon skal bitala min geld met och göra æffter mine siæl som hon wil antswara for Gudh. Alle mine löösöra giffwer jagh henne, och alle mine pantha wnnar jagh henne til lösandhe; hwar fore bydher jagh alle the dandhe mæn thetta breff kan forkoma, ath the wari henne hær beholppelighe vthinne thenne for:de ærændhe jagh haffwer henne wnth och giffwit; thet ær min kærligh böön till thöm. Till ytermere wisso och witnissbyrd llather jagh hengya mith incigel met the ærlighe for:de mænz incigle nidan for thetta breff, som ær giffwit och scriffwit aren effter Gudz börd mcdxciiij:o pa Jwdikkala om aske odensdagh etc., hvilkith jagh, for:de Henric Biidz, Erland Nilisson och Erland Andersson wiliom holla met waar eedh, om swa behoff görs."}, {"df": "4539", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4540", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4541", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias deuota creatura vestra Magnus episcopus et capitulum Aboense prouide considerantes, quod in ipsa ecclesia, que in faucibus scismaticorum Ruthenorum sita est, ultra illius preposituram et archidiaconatum nulla alia dignitas erat, ac cupientes ecclesiam ipsam alijs dignitatibus decorare ac alijs cathedralibus ecclesijs illarum partium conformare et viris doctis et fidelibus ad orthodoxe fidei exaltationem, augmentum et defensionem fulcire, quorum doctrina et virtutibus fides ipsa in partibus ipsis roboretur et firmaretur, prefatus episcopus de expresso consensu eorundem(!) capituli in dicta ecclesia vnum decanatum et vnum archipresbiteratum dignitates ibidem post preposituram et archidiaconatum predictos pro vno decano et vno archipresbitero, qui apud dictam ecclesiam residere deberent, ordinaria auctoritate errexit et instituit, ac decanatuj perpetuam vicarium ad altare Corporis Christi situm in eadem ecclesia ac parrochialim ecclesiam Saw Aboensis diocesis, necnon archipresbiteratuj prefato aliam vicariam perpetuam ad altare sancte Catherine situm in dicta ecclesia Aboensi ac parrochialim ecclesiam Tonesale(!) eiusdem diocesis tunc certo modo vacantes perpetuo eadem auctoritate vniuit, annexuit et incorporauit; et quia prepositus et archidiaconus dicte ecclesie similiter et plures canonicorum propter tenuitatem fructuum prepositure et archidiaconatus et canonicatuum predictorum apud dictam ecclesiam residere non curabant, sed hinc inde vagantes apud aliquas ecclesias rurales moram trahebant, vnde ecclesia ipsa Aboensis suis debitis seruitijs et obsequijs frustrabatur, ut illi ad residentiam personalem apud dictam ecclesiam Aboensem faciendam inducerentur et alicerentur, canonicata portione ipsis canonicis predictis assignata nimis exigua et tenuj existente, prefatus episcopus de simili consensu eosdem preposituram et archidiaconatum et certos canonicatus in eadem ecclesia Aboensi de nouo instaurauit ac illis certum et firmum corpus pro eorum prebendis ac nonnullos annuos redditus assignauit, pro ut in litteris autenticis ipsius episcopi desuper confectis plenius continetur. Vt igitur, pater s., errectio, jnstitutio, vnio, annexio, icorporatio, instauratio et assignatio predicte, que in decus et splendorem ipsius ecclesie ac diuini cultus in eadem incrementum ac fidelium deuotionis spriritualem consolationem cedere dinoscantur, maioris roboris firmitatem obtineant, supplicant humiliter s. v. episcopus et capitulum prefati, quatenus errectionem, instaurationem (= institutionem), vnionem, annexionem, jncorporationem, jnstaurationem et assignationem predictas aut, pro ut illas concernunt, omnia et singula in dictis litteris contenta et inde sequta quecunque apostolica auctoritate approbare et confirmare, omnesque et singulos defectus, si quj forsan interuenerint, in eisdem supplere dignemini de gracia specialj, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac regula cancellarie, qua cauetur, quod in unionibus et earum reformationibus exprimantur fructus utriusque et fiat commissio ad partes, uocatis etc., cuj hac vice derogare placeat, ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis opportunis. Concessum, ut petitur, in presentia domini nostrj pape. Jo. car. Alex. – Et in forma gratiosa ad perpetuam rei memoriam; et quod fructus omnium beneficiorum predictorum ac redditus assignati habeantur pro expressis; et cum absolutione ac effectum etc.; et cum supplectione defectuum et quod maior et verior specificatio premissorum et aliorum necessarium fieri possit in litteris. Datum Rome apud sanctum Petrum quintodecimo kalendas aprilis anno secundo."}, {"df": "4542", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, exponitur s. v. pro parte deuote creature vestre Magni episcopi Aboensis ac diocesis oratorum vestrorum capituli ecclesie nec non totius cleri ciuitatis et diocesis Aboensis, quod ciuitas et diocesis predicte site sunt in vltimis finibus terre, et ultra terram illa[m] nulla alia terra habitabilis jnuenitur, et circa solstitium hiemale dies artificialis(!) vix sex horas continet, et per terram ipsam iter facientibus solitudines, nemora et campi immense vastitatis et nauigantibus maria spatiosa frequenter occurrunt, que in tam breuis diei spatio pertransire et loca, in quibus cum hominibus hospitari possunt, invenire nequeunt, jmmo inter immanissimas feras, quibus terra illa valde abundat, frequenter jncidunt in jmmensa frigoris acerbitate, diem, ut missam audire possint, expectantes, nauigantes non fractas procellas et tempestates maris sustinent et interdum naufragia patiuntur, pauperes etiam, qui laboribus manuum suorum uictum sibi querere consueuerunt et ex speciali deuotione missam audire cupiunt, ad illam audiendam lucem diei expectare coguntur, vnde propter diei breuitatem opera sua, ut vellent, complere non possint; jtinerantes quoque et nauigantes predicti, quos (= quibus) ante diem nocturno tempore eorum negotia peragere necesse est, missa similiter priuantur, cum ante diem missa[m] celebrare non liceat. Verum, pater s., si statueretur et ordinaretur, quod deinceps perpetuis futuris temporibus per ciuitatem et diocesim predictas missam in singulis ecclesijs ciuitatis et diocesis earundem per duas horas ante diem celebrari liceret, jtinerantes, nauigantes et laborantes predicti illam commodius audire possent et, illa audita, spiritualiter consolati et contenti ad suas negotiationes transire et illas peragere ac, ciuitatis (= euitatis) nimium frigoris et ferarum et alijs periculis, ad hospicia hominum se reducere et in illis tute receptari possint; quare supplicant humiliter s. v. episcopus, capitulum et clerus prefati, quatenus, quod deinceps perpetuis futuris temporibus in singulis ecclesijs ciuitatis et diocesis predictarum missas et alia diuina officia per ydoneos presbiteros, quotiens opus fuerit, etiam per duas horas ante diem celebrari liceat in mensibus presertim nouembris, decembris, januarij et februarij, statuere et ordinare dignemini de gracia speciali; non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs quibuscunque cum clausulis oportunis. Concessum, quod committatur ordinario, in presentia d. n. pape. Jo. card. Alexandrinus; et etiam ante diem; et cum absolutione ad effectum presentium; et in forma gratiosa ad perpetuam rei memoriam; et quod maior et verior specificatio premissorum et aliorum necessariorum fieri possit in confectione litterarum. Concessum Jo. card. Alexandrinus. Datum Rome apud sanctum Petrum quinto decimo kalendas aprilis anno secundo."}, {"df": "4543", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris honore, dilectione et salute premissis. Kære herre, brodher ok besynnerlighe gode wen. Wij haffwom flerom synne scriffuit ider verdughet tiil i aar om the tidhende och ærendhe, som wii haffwom forfaret och her haffwa warith afærdhom i thenne landz eende, ok forwndrar oss storligha hwy wy haffwom swa siællen idher verdughetz scriffwilse ighen fongit. Hwadh ther wndher skyless withom wy ecke; men som wii kwndom formerka vtoff Knwth Poses ordh then tiidh han war her staadh nw siyneste om sancte Henrics tiidh, tho haffuer ider werdwghet fongit naghen mystro tiil oss. Wii lathom thet tiil Gudh, verdughe herre, ath wii withom oss medh ingha haffua forskullat noghen owilia. Idher werdughet behöffuer inthe annadh formodhe sik wtoff oss wthan stadugh wenskap, [tro]gskap och then manskap, som wii ider werdughet bodhe lönlica ok openbara flerum synne sakth och sworet haffwm. Haffuer nagen annat oss med osanningh pa dictat och offuersakth, tho ær thet oss owiterligith, ok skal med Gudz hiælp inte befynness i sanninghen nær thet komber tiil ræthe ransaken. Thy, kære werdughe herre, om naghre swadane ærendhe ære fordhe for idher werdughet, tho bodhom wii idher, ati lathen oss thet första; wii wiliom göre – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4544", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "– – – – om the Rydzer ære nogot kommandis til thet möthe eller ok ey; samalundh ath forhöre hemelige huadh werff the Rydzer hade til konung Hans eller och hans sendebudh til them igen etc. Her gonger och fore eth menicht rykte, at hertugen vtaff Llettowen haffuer sæth i een ewigh fridh med storeforsten i Mwskowen ok haffuer bebundith ækteskap med hans dotther; hethes han och haffua bebreffuat honom Nowogard, Lifflandh och Finlandh vthan andra stora och groffua hoffuer i gul, siilff och rede peninga, æn togh at wij icke scriffue alffuerliga for wiiss tydende. Ok om saa i sanningen ær, tha ær storliga iaffuandis oc fructandis for thenne fatige landz ænde, vtan Gud altzmektigh vil honom synnerliga beskerma. Ok fore swadane saker skuld och andhra flere tycthe oss icki oradeligit wara ath en nw nogot myndogt budh fore tiid, som kundhe budhæ hiit igen huad theris bedreff och vpsathe wore, huilkit ider werdighet och flere the werdigiste och werdughe fædher och gode herrer kunne bætre begrvnna æn wij ther om scriffue. Som i ok scriffue, kere werdige herre, huadh tiid thet budh skulde ostadh sendis, antige nw stragx eller och ath forbyde noghen tiid lengre, tha epter thet som vij kunnom formerkie tycthe oss wara rodeligit ath forre thet kunde skee jw bæthre thet wore. Gud gode (= giffue) at thet hade lenghe sidhan warit aff stadh. Och æn togh om nogre wore, som wilie seghia thet icki wara radh, dragandhis thet fore, ath jw mere wii them bughe och knicthe, iw mindre ær thet bewänth, tho liguel tycker oss j wort synne thet fyneste wara. Ok the, som tiid farandis worde, behöffue kost och tærepeninga widh, som idher werdughet sielff formerkia kan. Kan thet och ther til koma, ath the Rydzer wilie besöke thet möthe, tha kan idher werdughet vel formerkie, ath jw flere gode formwnstighe(!) grvnnoghe mæn och them obekendhe herrer tiid kunde koma vtaff Suerige, och iw med större makt jw bæthre, thet wore huadh heldhre the dagha j dagh eller örlige. Vii formodom, om the wilie besökie thet möthe, ath ther kome merkelige herrer med ganska stor makt pa theris sydha. Ok ider werdughet weth wel huadh herscap her j then[ne] landz ænde ær och huadh makt the haffua. Thy göres wel behoff at ider werdughet och flere the werdigiste werduge fædher och gode ædle herrer wilie timelige wara fortenkte her vtinnan som the kunne formerkie ath Suerigis rike stor makt vppa liggher, fforlotandis oss, om wii nogot yterligare scriffue her vtinnan æn oss borde. Thet kenne Gud, ath vij görom thet i god akt och fore menige rikessins bæste och bestondh. Jdher werdughet her med alzmektigh Gud t[ill] siel och liff ewinneliga befalandis. Och huar wii kunnom at wara ider werdughet til wilie, kerlig och bestondh, görom wii ganska gerna. Scriffuit j Abo xvij daghen j aprile monadhe anno etc. xciiij:°, nostro sub signeto."}, {"df": "4545", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Debita nostra recommendacione premissa paratissimus in omnibus animum complacendi. Reuerendissime pater, accepimus autumpno proxime preterito ea qua decuit reuerencia litteras paternitatis vestre reuerendissime, nobis per medium familiaris nostri presentatas, gracias paternitati vestre multiplices pro tunna medonis et salmonibus fumigatis indefesse agentes, que, sicut accepimus, adhuc manent apud hospitem nostrum Rigis sub fide custudia reseruata, eidem paternitati vestre reuerendissime pro hiis et aliis quamplurimis beneficiis et caritatis effectibus semper placere et deseruire cupientes. Ceterum, reuerendissime pater, innotuit nobis hac hyeme relacione multorum et ex scriptis aliquorum intelleximus qualiter illustris dux Litwonie matrimonium contraxerat cum filia magni principis Mwskouie, et quod princeps prefato duci Litwonie pro dote nupciali promiserat et sigillauerat territoria infrascripta et omne ius, quod ad illa se putat habere, Nouegardiam videlicet cum terris adiacentibus, Niuoniam et patriam nostram Finlandiam, dempta alia notabili summa et ingenti thesauro in auro, argento et pecunia numerata; et si ita sit, prout verisimiliter credere non valemus, speramus paternitatem vestram melius nobis id iam dudum intellexisse. Ffamatur eciam apud nos, inter Liuoniam et memoratam Mwskouie principem treugas decem annorum esse stabilitas, sed quid veritatis rumoris huiusmodi in se contineant penitus ignoramus. Obsecramus propterea paternitatem vestram reuerendissimam omni qua possumus sinceritate, quatinus intuitu compassionis humane et pro zelo, quem geritis ad nos et verisimiliter ad omnes christiane religionis professores, ut [de] premissis nos velitis scriptis vestris reddere cerciores sicut de vestra erga nos paterna pietate plena confidimus, vt possemus in tempore ad ea intendere, que pro defencione fidei catholice et patrie nostre tutela necessaria esse videantur, in qua re non solum nobis sed cunctipotenti Deo, cuius res penitus agitur, gratuitum prestabitis obsequium et acceptum. Mittimus paternitati vestre reuerendissime caseum vnum, supplicantes obnixius ut munus tam exiguum in grato ferat animo. Nichil vmquam fauenti paternitati vestre negabitur, quod opera nostri effici possit, quam altissimus in longeua vtriusque hominis sospitate ad honorem ecclesie sue sancte et nostram consolacionem singularem diutissime dignetur conseruare."}, {"df": "4546", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4547", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4548", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4549", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reformatio Magni episcopi Aboensis. Beatissime pater, alias per s. v. preinserta supplicatione benigne admissa cassata est clausula de habendo et utendo altari portatilj; verum, pater s., quia ecclesie in certis locis diocesis predicte vltra vnam dietam aut duas a se inuicem distant, et itinerantes prefati similiter et nauigantes, infirmj etiam et debiles longa [in]valitudine laborantes, ex specialj deuotione missam cupientes audire, sacerdotem quidam secularem uel regularem, copiam ac indumenta sacra et alia ad missas uel diuina officia requisita plerumque habere poterant, ecclesias tamen ipsas attingere nullatenus possunt aut valent, pre (= quia) etiam tanta aliquando in illis partibus existit frigoris acerbitas, quod vinum in calice etiam ante consecrationem et post frequenter adeo congelatur(!), quod sine resolutione per calefactionem calicis apud ignem uel inter manus non poterit a communicantibus accipi uel consumi quouismodo. Quare, pater s., supplicant humiliter oratores predicti episcopus, capitulum ac clerus ciuitatis et diocesis predicte Oboensis, quatenus ipsis etiam extra ecclesias, dummodo hoc necessitas expostulat uel sum[m]oneat pietas, absque tamen diminutione seruitij ecclesijs ipsis debiti et consueti super altari portatili in locis ad hoc congruis et honestis missas et alia diuina officia celebrandi perpetuis futuris temporibus licentiam dare et concedere digneminj de gratia specialj, non obstantibus ut supra. Concessum Jo. car. Alexandrinus. Datum Rome apud sanctum Petrum decimo kalendas junij anno secundo."}, {"df": "4550", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Borgarena i Danzig hade åter beklagat sig öfver den förlust de lidit vid afsättningen af sitt korn i adressatens land och voro icke tillfreds med hans svar, utan besvärade sig, wowol den anderen unsen darna in juwe herschoppie mit erem korne kamende eynsodant, alz uns juwe herlicheit in eren andtwerdesbreve vor uns meldet, gegundt und togelaten wurden, is en doch im wynter tovoren, nademe se er korn nicht, alzt gesettet was, geven wulden, datsulvige eyn ander wech toforen nicht gegundt noch gestadet, sunder durch den vaget to Abow genamen unde dardurch to mercliken schaden gekamen. De fordrade, att Åbofogdens en tillstädesvarande skeppare skulle jämte fartyg beslagtagas, något som rådet afböjt; anhåller att, enär det utställda påbudet vore för handeln skadligt och Danzig aldrig användt ett sådant på addressatens undersåtar utan tillåtit dem att sälja sina varor till högsta pris eller bortföra dem, adressaten måtte tillhålla fogden att någorlunda ersätta Danzigerköpmännen för deras förlust, på det en vänskaplig samfärdsel måtte upprätthållas. Dat. feria sexta sub octava corporis Christi"}, {"df": "4551", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4552", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unnsernn fruntlikenn groet mitt vormoghenn alles gudes. Ersamme, namhaftige unnd wolwyszenn herrn, bsunder gonstige guden frunde. Wie fuͤghen jwenn wyszheiden tho weten, wo in kort vorledenen daghen eyn etlick cleen schipp, anders genomet eyne schute, in unse havenunghe ingekamen ist, geladen mitt etlicken Ruͤsschen guͤderen, nemelick eyn stucke was van tween schippunden unnde seven unde twintich pudelen mit szepe; in welker schute inne weren viff lose gesellen van Wiborch neben den andern schepesluden, kegenwerdigen bewisers, darvan uns etlicker mathe misseduchte. Alszo sie wye furbasz der gudere halben undirrichtet, dat de gedachten viff gesellen de andere schepeslude darto mit gewolt genoͤdiget unnd gedranget hebben mitt en nah erem willenn doer de szee to segelen. So quemen se an etlicke Ruͤssen, den se sulke vorbenomede gudere genamen hebben unnd darnah alltohope over bort geworpen unnd vordrencket, dat uns beduncket sere umbillich unde unmynschlick gedaen wesen. Darupp hebben wie sulke genamene gudere by uns gelecht tor tydt entholden unde den andern schepesluden er schipp wedder gegevenn, de denne ane schult dartho gekamen sien; sunder de viff egedachten beschedigers upp idermannes recht hebben laten setten. Szo imandes were bynnen jwer stede, de tosake hadde to den luden unde den gudern, de mochte sick mit den allirersten tho uns fuͤghen; wie wollenn em gonnen unnd helpen allent wat recht is. Des begeren wie uns tho vorkuntschafften vnnde verbeidenn eyn vorschreven antwert van jwen herlicheidenn, de wie lange in gesuntheit to entholdenn Gade bevelenn. Gegevenn tho Dantzicke am mandage nah Viti im jare nah Cristi gebort dusennth veerhundert veer unde negentich. Radtmanne Danntzicke. Adress: Denn erszamenn namhafftighenn unnd wollwysenn herenn borgermeistere unnde radthmanne der stadt Revall, unsernn bsunder gonstigenn gudenn frunnden unnd gunnerenn."}, {"df": "4553", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4554", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4555", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlichenn gruth, erszamenn vorszichtigenn vnnde wolwiszenn bezunderenn gude frunde. Vor my ysz irschenen de erszame vnnde vorsichtige Diderick Hanszzon, myn foged vnnde dener in Abow, vorgeuende vnnde beclagende, wo szin schipp em myt szinem gude in jwere stad Dansche ghearresteret wasz vmme etliche tichte, de ghemeyne kopman em tho lede, he den kop vppe den roggenn, den tho den tiden de kopmanne tho Abow hadden, he dat scholde vpp gheszettet hedde, darvoͤr sze em szin schipp arrestereden myt szynem gude, wor for he mochte szetten veer borgen szin dar wedder in tho kamende. Wor vmme ysz myn fruntliche bede, gy deme vorscreuen moghen szine borgen losz geuen vnnde szin schippe vnnde gut vmme dussze szake haluen nicht mer arresteren effte hinderen laten, wente dat gescheenn ysz szodane vppszettinghe dorch den richs rad. Effte dar iemant yppszeggen offte szake tho hadde, mochte vor vns komen wolden, denne wol borichten vor wat szake dat scheen ysz, mochtenn [ir] szodane moghe, arresteringhe vnnde hinderinghe auer mynes deners schipp vnnde gut nicht mir mogen auer gan latenn, vorschulde ick al wege. Wesz ick jw kan weszenn to willen, gode och bestand, do ick alle tyt gerne, kennet Got, deme ick de szuluen jwe erszamheide bouele langhe wolmogende to szyneme denste etc. Ghescreuen vnder mynem secrete ame auende Johannis et Pauli ame jar etc. xciiij°. Steen Stuer, riddere tho Gripszholm, Sweden richs gubernator."}, {"df": "4556", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias deuota creatura uestra Magnus de Sarkilax(!) episcopus Oboensis prouide considerans, quod in ciuitate Oboensi non erant pistores seu furnarij publici nex (!) braxatores cereuisie, qui canonicis et alijs personis etiam in dignitatibus constitutis ecclesie Oboensis ac alijs clericis dicte ciuitatis panes coquerent et pro potu cereuisiam disponerent, quinjmo canonici et alii beneficiati premissa per se ipsos aut eorum familiares in propriis domibus faciebant uel fieri procurabant et circa ea ac alia negotia familiaria adeo occupati, quod diuinis officijs in dicta ecclesia, ut decebat, celebrandis uix intendere ac alia, que ad ecclesiasticum ministerium et jurisdictionis exercitium pertinebat, adimplere non poterant, quinimo – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – vnanimj voluntate et deuotorum oratorum uestrorum – – – – – – – – – – instancias quandam mensam communem capitularem canonicorum, vicariorum et choralium eiusdem ecclesie per vnum ex illis, qui premissorum negotiorum curam gereret et reliquos a prefatis negotijs releuaret, gubernandam et administrandam ordinaria auctoritate instituit et ordinauit, pro cuius mense dote et communi refectione dictus Magnus episcopus quandam domum, ab antiquo domum clericorum nuncupatam, cum suis attinentijs nec non certos redditus, prouentus et obuentiones tunc expressos tam de mensa episcopalj quam capitularij ac vicariorum seu choralium predictorum perpetuo eadem auctoritate applicauit, annexuit et incorporauit, pro ut in litteris autenticis ipsius episcopi desuper confectis plenius continetur. Vt igitur, pater s., institutio, ordinatio, applicatio, annexio et incorporatio predicte maioris firmitatis robur obtineant, supplicant humiliter s. v. Magnus episcopus et capitulum prefati, quatenus institutionem, ordinationem, applicationem, annexionem et incorporationem predictas ac, prout illas concernunt, omnia et singula in dictis litteris contenta et inde sequta quecunque apostolica auctoritate approbare et confirmare omnesque et singulos defectus, si qui forsan interuenerint in eisdem, supplere ac earundem tenorem pro expresio habere dignemini de gratia specialj; non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis etc., ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis opportunis. Concessum, ut petitur, sine preiuditio, in presentia domini nostri pape. Jo. car. Alexandrinus. – Et cum suppletione defectuum etc.; et quod tenor[es] dictarum litterarum habeantur pro expressis; et in forma gratiosa ad perpetuam rei memoriam; et cum absolutione ad effectum etc.; et quod maior et verior specificatio premissorum et aliorum necessariorum fieri possit in confectione litterarum. Concessum ut supra. Jo. car. Alex. Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kalendas augusti anno secundo."}, {"df": "4557", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, olim bo. me. Conradus episcopus Aboensis prouide considerans, quod canonici capitulares ecclesie Aboensis pro eo quod residendo personaliter apud ipsam ecclesiam cathedralem nulla aut pauca saltem, ex quibus se sustentare possent, emolumenta percipiebant et propter[ea] dimissa dicta ecclesia apud ecclesias rurales resideba[n]t, unde ipsa cathedralis ecclesia debitis obsequijs fraudabatur et diuinus cultus in illa quasi collapsus uidebatur, ipsaque ecclesia suorum canonicorum presentia uiduata quasi abiecta – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – simul cum capitulo – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – pretermittebantur et sic justitia de[i](?) conueniebat per – – – – – – – – – – – – – – – [Con]radus episcopus in prefata ecclesia cultum diuinum uigere – – – – – et alijs ecclesiijs cathedralibus regni Swetie conformar – – – – et personis – – – – – – [dig]nitatibus constitutis eiusdem ecclesie, qui apud illam residerent et diuinis officijs in illa jnteressent, certam tunc expressam partem nonnullarum decimarum etiam tunc expressarum Aboensis diocesis ad mensam episcopalem pertinentem pro huiusmodj diuini cultus augmento donauit et assignauit, prout in litteris autenticis eiusdem Conradi episcopi desuper confectis plenius continetur. Cum autem, pater s., post donationem et assignationem huiusmodj omnes fere canonicj dicte ecclesie, paucis exceptis, apud illam personaliter resideant et eis incumbentia onera decenter supportent, unde ecclesia ipsa non parum illustrata et diuinus cultus fere collapsus in ea restitutus conspicitur, supplicant humiliter s. v. deuoti oratores vestri prepositus et capitulum ipsius ecclesie prefate Aboensis, quatenus donationem et assignationem predictas ac, prout illas concernunt, omnia et singula in dictis litteris contenta et inde secuta apostolica auctoritate approbare et confirmare, omnesque et singulos defectus, si qui forsan interuenerint in eisdem, supplere dignemini de gratia speciali; non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis et statutis etc., ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis oportunis. Concessum, ut petitur jn presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus. – Et in forma gratiosa ad perpetuam rei memoriam; et cum suppletione defectuum, ut prefertur; et quod tenor[es] litterarum episcopi habeantur pro expressis, et cum absolutione ad effectum etc.; et quod maior et verior specificatio premissorum et aliorum necessariorum fieri possit in confectione litterarum. Concessum Jo. car. Alexandrinus. Datum Rome apud sanctum Petrum sextodecimo kalendas augusti anno secundo."}, {"df": "4558", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn grot vnnd wes ick gudes vnnd leuess vormach allewege vorsendt. Ersamenn, vorsichtigenn vnnd wolwisenn herenn vnnd gudenn frunde, als ick vnlangess vorledenn jwenn vorsichticheydenn schryff vann etlikenn knechtenn vnnd van eynem dar mede, genometh Wigant Schynekbeer etc., so hebbe ick syndt vnder dess vorstaenn van myne vogede, dat ick wess tho achter sy van syner wegenn an salpeter, sweuell vnd an puluer. So yss myne fruntlike bede mydt ganser andacht, dat gy denn suluygenn Wygant etc. Herman van der See, mynem dener, tho leuereren jn syne bewarynghe he ene brochte an my alher to Wyborgh, dat ick mochte vorhorenn ane eme wor sodane vorscreuen salpeter, sweuel vnnd poluer gebleuen yss offte gekomen. Ock wert sake Herman vorscreuen alreyde van daer were, ene so langhe wulde sittenn latenn vngeserygz wynte jck eyne vann myner wegenn dar hennen werde sendenn; wyll ick myt allem gudenn wyllenn gerne an eynem sodanen offte vele grotteren gerne (gerne) vorschuldenn etc. Kan ick ock jwenn wolwysenn vorsichticheydenn wor jnne tho wyllenn syn offte tho fruntscop gedoen, sall me myn aͤntwyuell alletydt gudtwyllich jnne sporen etc. Sunderlyngen uppe dusse tydt anderss nycht dann jwe ergemeltenn ersamenn wolwysenn vorsichticheydenn Gode almechtich tho langerwolfart regerende gesundt bouele. Gescreuen uppe Wyborch am sondaghe post sancti Iacobi appostoli, meo sub sigillo anno Domini etc. xciiij. Nyels Eryxson ritter etc. Adress: Denn ersamenn vorsichtigenn vnde wolwysenn herenn borgermesterenn vnde radtmanne tho Danske, synen besunderenn gunstigenn frundennn andechtigenn."}, {"df": "4559", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle dandemen, som thette breff see eller høre leses, bekenis jach Hakan Frylle aff wapn j Kerkis gardh j Findlandt j Saw sochn met thette mit nerwarende apne breff ok fulkomplica til staar, at jach salt och vplatit haffuer och met myna kæra brødra Johan och Erichx Frijlle rade, jaa, goduilia ok samtyckio lageliga seel och vplater verdighom herre och fader j Gudj erchiebiscop Jacob j Vpsala allan then andeel mik met mynne for:ne kera brødra tilfallen ær j Forssa gardh offuan Vpsala j Belingx sochn ok heret ffore thretijfem mark Stocholmske redhe peninge, huilken andeel jach met myne for:ne kere brøder erffdom epter war nerschylde slecht framledne Erich Erichsson j Sandicka, Gudh hans siel nade, och arlige rentath ok vthskylleth haffuer elleffue spen korn, forrørde wan andeel j for:da Forssa gardh, huilke fornempda peninger, xxxv mark, jach, Hakan Frijlle, kennis mik redelige och fulkomplica vpborit och annamat haffue allaledis til fult taal. Thy affhender jach mik, myna brødra ok alla wara arffua forrørda andeel j for:ne Forssa och tilegnom honum verdigom herre och fader j Gudj for:de erchiebiscop Jacob, hans arffua och epterkomanda til ewerdelica ega met husz och jordh, skogh ok mark, aker och engh, querna och quernastroma, vtmarker och alla handa, som ther nw til ligger och aff aller til legat haffuer, hwar thet helst vpspøries kan j wato och torro, jngo vndantaghno. Ther met giffuer jach herrishøffdingen j for:ne Belingx herit fulle macht at giffue for:de verdige faders sendebodh fulle lysen och fasto a samma vaar andeel epter la[g]bochens jnnehollelse fry och quit til ewerdeliga ega fore mich, myna brødra och alla wara epterkomanda arffua oklandrat och obehindrat til ewijgh tijdh. Vare thet szache, som Gudh forbiwde, at for:ne werdigiste herre och fader biscop Jacob eller hans arffue samma andel met nagre lagh eller reth fran ginge, tha beplicter jach myk met myna brødra och arffua for:ne verdige fader och hans arffua swa goth gotz eller andel j gen giffue jnnen neste vj viker [epter] thet hans nade eller hans nades arffua tet fra gangit ær, vydh myn ære, cristelige tro och sanningh. Til tess ytermere vissa forwaringh och stadfestilse haffuer jach bedit hederlige och beschedelige men her Marten Johannis, kyrchiaherre j Stocholm, her Anders Ludolphj, prost och prebendatus ibidem, Helmich van Nørden, stadzscriffuere, och Herman Rogge, borgere samastadz, om thera jnsigle, medan jach ey incigle haffuer, her nedan fore hengiende til vitnisbørdh, som hastelica giffuit och scriffuit ær j Stocholm Sancte Oleffs konungx och martyrs affton anno etc nonagesimo quarto."}, {"df": "4560", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Warnemünde", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4561", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnnssenn fruntlikenn groit mit allenn vormoge alles gudenn. Ersamenn wolwisenn herenn, bisunder gunsti[genn] herenn vnnd gudenn frunde. Jwenn ersamheidenn foge wij fruntlikenn tho wetenn, dat wij jwen breiff, gescreuen in Danske des mandages na Vitij, wol entfangenn vnd in ouer lesende vorstandenn. So jw ersamheit scrifft vann ener schutten in jw hauenn gekomenn sij, geladenn mit etlikenn Russchenn guderenn, nemelick ein stucke wasses vann twenn schippund, seuenn vnnd twintich karppen mit zeppen, vnnd in der suluenn schutenn gewesenn viff losse gesellenn vann Wiborch, dar anne jwer ersamheit missdunk[e]nt hefft gehat vnd ze to alle mans rechte hebbenn settenn latenn, offte jwment mit vns hir thor stede wer, se tho beschuldig[en] hadde, mochte sick tho jw vogenn. Ersamenn heren vnd gudenn frunde, also sint alhir mit vns thor stede welke Russenn, de sick sulker vndaet boclagenn vnnd bogerende sin jw wisheit wille sulke misdeder aennholdenn ein thijt, dat ze sick mit jw thor stede erschinen offt dorch ere fulmechtigenn sulke quade lude vor fordert werdenn; schall schein sunder lanck vortoch. De wij jwe ersamheidenn wisheit Gode almechtich jn gesuntheit bouelenn. Gescreuen tho Reuel anno xciiij, des sunauendes na sunte Olaui. Borgermesters vnnd radtmanne tho Reuel. Adress: Denn ersamenn wolwisenn herenn borgermestere vnnd radtmanne tho Danske, vnsenn besunderenn gudenn frundenn vnnd gunerenn."}, {"df": "4562", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4563", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4564", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4565", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4566", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4567", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4568", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4569", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4570", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grut nu vnde to allen tiden. Ersamen leuen heren, vnse besunderge gude vrunde, moge gy weten, dat vor vns ys gekomen Magnes Rapen, vnse medeboͤrger, vnde hefft sich voͤr vns gheklaget, wo dat nw yn dussem tokomende heruest ij yar wert, dat Tomas Hapen, mylder gedechtnisse, starff to Reuel yn Tyle van der See, dar he kranck lach, wonafftich yn der hokerbode; also dat dusse voͤrbenomede Magnes Rapen vnde Tomes Hapen hadden beyde eyn schipp tosamende, welk vorgheschreuen Magnes Rapen hadde twe partes yn deme schepe. Also Thomes Hapen gestoruen was, nam Marquart van der Moͤlen, de do ju stadesfoget was, dat segel van dem schepe vnde vyff stucke warpptouwe vnde eyn warppanker, welk dusse voͤrgeschreuen Tomes Hapen broder Philpus besettede dat sulue segel vnde touwe vnde anker by dussem Marquart, welk des he neyn recht to hadde. Wy hapen, dat dat kynt neger is to eruende wen de brodher, wente de sulue Tomes hefft kyndere na syck leuendich. Worvmme bydde wy ju vruntlyken, dat gy wyllen wol don vmme vnser vruntlike bede willen, dat gy wyllen laten dussen voͤrgeschreuen Magnes dat segel werden vnde de touwe vnde dat anker, welk wy wyllen gerne myt ju vordenen yn gelikem edder grotteren. To merer tuchnysse vnde warheyt dusses breues hebbe wy vnses stades jngesegel wytliken gedrukket, an dem rugge dusses breffues, de gegeuen vnde gheschreuen ys to Wyborgh des ma[n]dages vor vnser leuen vrouwen daghe de lesten anno Domini Mcdxciiij. (Med annan stil är härunder tecknadt:) Dat gud hefft de vageth dessen vorgeschreuen vulmechtugen geleuert."}, {"df": "4571", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4572", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff hore eller see helsom wij Magnus, met Gudz nadh biscop i Abo, auerdeliga met worom Herre oc kungorum met thetta worth opne breff at wi hafuom antwardat tessom breffuisare, Oleff Kokemalaynen, wort gotz ligiandis i Kannispæ by, at han scal thet besythia, fara och bruka oc os wor rettogeth arliga aff gøra; huilkit gotz wi haffuom hafft aff foorno fryt och frælst for allom konungxligom scat oc wtgørdom. Thy bidiom wi wenliga alla goda men som konungxligen rettogheet handa millan haffua ther i landit, at the fore Gudz sculd och wore bøøn ffor:de Oleff hwaske twinge eller stædie offorettas i nogra motto, huilkit wi gerna forsculda wiliom medh alla goda. Datum Holmis dominica proxima ante festum Micaelis, nostro sub secreto dorsopresencium affixo.]"}, {"df": "4573", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Kære hær Sten, besynnerlige gode wen. Som i nw scriffuæ at then gode quinnæ ffrw Sigridh kom till ider och begerede med gratande tharer paa her Niels Ericssons wegnæ folch och hielp till then landzende Finlandh oc at thet en god man matte komæ tiidh till her Niels och bliffuæ ther hoss honom, om, Gudh forbiwde, honom worde forstacket etc. Kære her Sten, ider drager wel till minnes hwre the gode herrer rykesens radh haffua mestedelen i hwar herredagh, besynnerlig syden Hans Reen loth affhugge the Rysser, rath eder hwre i skole lade forware then landzende. Och hwad i haffuæ swarith ther till, oc nw i siste herredagen i Stocholm radde the eder, athi wille sielffuæ bliffuæ i then landzende i winter; oc the gode herrer beplictade sigh att göre eder all then forwaringh, som i wille begere, swa at inthet forfangh skulle ske paa eder eller edre wenner her i rikit i edra frawaren. Teckes eder en nw folie the gode herre[r]s radh epter, tha wele wij paa ware persone vegnæ, epter swadanne leglighet nw paa feerdhe ær, epter war yterste macth göre ther then hielp till, som wij kunne swa farlöst astadh kommæ. Then, ther giffuer tilfelle till ath then landzende skulle kommæ i Rysse hender, ware mykith bætre at han aldrigh ware födder. Som i och scriffue at then gode quinne ffrw Sigridh begerer slaa breff paa kirkedörener om folch etc.; vii formode at ther er i eder macth at bestellæ swa monge berskarlla och annith swadannæ folch, som ther till tiener och her Niels Ericsson begerer. I sadhe och i sisthens paa skæptingen, at her Niels Ericsson skulle besöriæ at bemanne och væriæ Wiborgs stadh och atj jnthet wille befathe eder med Wiborgs stadh, epter thet han haffuer borgeleen. Kære her Sten, i faa ecke swa sleppæ handlöst; j kunne wel sielffue merkæ hwadh macth her Niels Ericsson haffuer ther till; han haffuer til æwentyr jnthet æn opburet aff thet borgheleen. Ther ligger stoor macth vppa at Wiborgs stadh warde wel bemannith i thenne winter wtöffver etc. Vij wethe ecke hwre i kunne bæter stædie thet gode wor Herre haffuer ider wnth, vthen till ath beskermæ then landzende. Som i och ære begerende at wij wille scriffue then werdugh ffader biscop Magnus i Abo till om the mestæ macth han kan aff stadh kommæ etc., swa wille wij och gernæ göre; och twiffle wij ther jnthet wdi, at han gernæ gör epter sin macht. I kunne wel merkie hwadh hans macht ær, epter thet at rikesens radh och wij haffuæ offte manet goth for honom och flere och lithit waret hörde med ider etc. (Härefter en kraftig öfvertalning att adressaten skulle åt herr Svante Nilsson öfverlämna Stegeborg). J göre och mene rikesens radh mycket till williæ ther med atj fare wel med Swante. Haffde j fölgt rikesens radz radh epter medh the Lifflender och magh anner ærende vthen strenghet och heskhet, tha haffde wij aldrigh kommith till then fare j Finlandh, som nw ær. Swa ær och nw högelige radh ath fölgiæ rikesens radz radh epter paa thet at wij ecke skulle kommæ i större bekymber och fordærff. Eder her med Gud alzmectug befallendes och sancte Eric konungh etc."}, {"df": "4574", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Kære her Sten, besynnerlige gode wen. Wii finge nw i tessæ dage eth then verdigh faders biscop Hinricx i Lincöpingh breff, rikesens rad tilscriffuit, som i sende oss med Jons Abramsson, hulcht vij paa eder och the gode herres tröst opbrutthe; och sende wij ider her en wtscrifft jnnelucth ther aff; oc haffde wij om all ærende gerne scriffuit ider swar med Hans Reen, men tiden föll oss for kort epter thet wij wille skynde honom fran oss med the breff och besiglingh till Stegeborgh. Som wij fornumme aff the iders scriffuelse ider leglighet, atj ecke for ider kranchet kunne fare paa thenne tiid till Finlandh; alzmectug Gud giffue, at wij wiste j hwredane matthe then landzend kunne wntsetties, thet skulle jnthet bliffuæ till bachæ på vare vegnæ saa mykit i war macth ær, skulle wij æn sielffue i war igen persone. Teckes ider scriffue then nywalde mester till noget venlige, swa athi wille vare honom for en godh nabo; ther foor han en god tröst aff. Oc maa alzmectug Gud fögat, at then grotforst aff Lettogen och mesteren finge the Rysszer noget at göre j winter, swa at the glemde then landzende Findlandh, som nw swa vadelige wtsettet ær. J röre och i ider scriffuelse hwre staar rentæ then verdigh ffader bispen i Abo haffuer aff siith biscops dome. Ther kwnne wij jnthet sware till, han wed thet best. Togh wethe wij thet i sanningh, at ecke viij ellcr x swadane biscops dome som Vpsala ær haffuæ swa myken rente som i scriffua. J scriffue och om then köpswen Henrich Lule, som kom fran Narffuen, och om then forlöpne tolch. Swa vare thet radh och nytte at for:de köpswen kunne faa swadane breff och bewisning aff kunteren j Narffuen som hans ordh staa till. Kunne thet bewises at konung H. haffde swa omanlig stempling med then Mwskoueske forste i then forhandling wij sta med honom wdj, ware mögeligit at swadane sattes till minnes till thet Calmarne möthe och matte kungöris i Rom och annerstadz. Tok tycker oss radeligt vare, at jnnen St. Johannis tiidh her hema jnthæ annit oppenbaredes æn widh thet sinne, som war atskilnader war i Stocholm, paa thet at her kunne kommæ skep jnd i landet i waar, och for andre sacher skul. Som i och röre i bland annit i iders scriffuelse, at wij ider meget strengelige skulle haffue till scriffuat och at wij wille swadanne kort scriffuelse affsettiæ; kære her Sten, wij betractade then leglighet, som nw ær j Findlandh, och hwre thet sigh haffuer forlopt j mellom ider oc mesteren j Liffland, som nw död ær; oc teslikis war oss wnderuist hwre i haffde nw nylig strengelig och vredelig talith till en karl j Stocholm, som förde ider eth breff paa then nywalde mesters vegne och haffde snyppelig wist honom fran ider, hulchet oss tycthe illæ vare oc behagede oss ecke wel, epter then leglighet nw paa ferde ær j then landzende. J swadane matte schriffue wij ider till j sisthens noget alffuerlige om strenhet och hetzhet. Vii kunne vel merkie at mange finnes, the ther talæ oc scriffuæ ider till, thet i gernæ höre, oc faa the thet ther alffuerligit medfölger. Kennet Gudh, at wij aldrig annet haffue scriffuat eller raat ider æn thet wij wille rade och scriffua war wen och kotzlige broder till paa thet oc hwat som warde kunne annerstadz, ath iw ingen twedrecht eller splitning skulle ske jnbyrdis. Som i oss bidia ath wij wille aff settiæ swadan kort scriffuelse, holchit wij tog ecke annars æn i en godh acth giort haffuæ, tesligis bidia wi och ider gernæ atj annamæ och merkie wele alle ware ordh och scriffuelse til thet beste och ey wendat oss till jngen owillie. Scole wij och haffue fordragh och jnthe scriffuæ, tha findz ther wel god rad till, om ther kan fölie nogit got epter. J wethe oc sielffue, om i wille reth tenckie, athi aldrig funnen oss med noget löst tall eller halff ordh, wthen medh Gudz hielp med alfuare och stadighet som en tro man bör at göre, ther j eller jngen annen wdj twiffle skole ath wij jw swa göre wele swa lenge wij leffuæ. J hvad matte wij kunnæ ware ider till bestand, göre wij altiid gernæ. Eder her med Gud alzmectogh befallendis etc."}, {"df": "4575", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jach Sten Stwre i Gripsholm riddere, Swerigis rigis forstondare, helse idher Magnus Laurensson, fogde pa Abo, Olaus Henricsson och Joachim Flæmingh kerlige medh Gudh och gör idher witherligt, ath nw rigsins radh war forsamblade j Stokholm, lodh werdugh fadher i Gud her biscop Magnus i Abo, min kere brodher, mik forsto om nogher trætte, som ær och warit haffuer millan Oleff Kirffues barn och Knut Bidz och hans ræth ærffwinge om nagher jordh godz, som ære Kirffues barn tilfalne medh arff epther theris swndherkulle och Knut Bidz them j mot lagh och ræth forhallit haffuer, och barn haffuer ingthe fongit; teslikis loth for:de werdige herre, min kere brodher, mik forstonda om noghen trætte, som ær millan Abo domkirke och Anderss Gregersson i Koskis och hans söner om Sandhesære öö, pa huilkin öö haffuer domkirken fongit flere doma pa tilforene, och the thet inghte akta. Hwar fore bidher jach idher och wil, atj lathin stæmnæ for idher Knut Bidz ærffuinge och teslikis Anderss Gregersson i Koskis och hans söner och thet i anamen the ærende til idher och skylier them aat medh rætthe, saa at the icke epter koma for mik eller noghen godh man i rigsins radh. Och forsymer thet ingelundh, som i göre wilin, thet mik liwfft ær. Jdher her medh [Gudh befallendis]. Ex castro Holmensi anno xciiij, die sancti Franscisci."}, {"df": "4576", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4577", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4578", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Deuotissime seruitutis obsequia vbilibet exequenda cum salute in Domino sempiterna. Venerabilis pater et amande domine. Relacione religiosi et honorabilis domini patris nostri intellexi, quomodo quasi ex quadam necessitate velitis vnum in sacris ordinibus constitutum de partibus istis pro expedicione peregrinorum jn confessionibus, de partibus istis ac eciam Væstherbotne venientium deuocionis causa ad vos, inter vos constitui ad prefatum pietatis opus exequendum. Qua de re jn misericordia altissimi confidens ad huiusmodi negocium me expeditum fore offero reuerendissimis paternitatibus vestris, promittens in hiis alijsue quibuscunque monastice discipline et deuocionis officijs promptissimum et paratum, humillime petens vestre sancte congregacionis commvnem consensum michi filio vestro jn dubium remandare. Cum hijs breuibus altissimo Deo vos recommendo. Raptim et quasi jnopinate ex Vallegracie fferia quinta ante Luce ewangeliste anno etc. xciiij, domini confessoris sub sigillo. Vestre paternitatis humillimus filius ffrater Michael Johannis. Adress: Venerabili ac religioso patri domino Clementi, monasterij Watzstenensis confessori generali, preceptori meo et patri vnico debita cum veneracione."}, {"df": "4579", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4580", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4581", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4582", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breef forekomma kan bekennes och kungør iach Stigh Raghwalson, att iach medh godhan willia och beradno modhe, medh minne næsta frenders och arfvingies jaa, samtykkio ok fulbordan hafver solth och i rette køp uplatit och met thætta mitt næwarandes opna breef saæl och uplater werdigom herre och andeligom fadher i Gudh biscop Magnus i Aabo alt mitt godz i Sauvalaby liggiandes i Pydki sochn, som ær otta stenger jordh uthöfver allan byen, medh huus och tompt, aker oc ængh, skogh och skiuhl, fææmark och fijskevatn, i vatho och torro, nær by och fierran och medh alle andre synne tillagor och om ægher, inge undantagno, som ty godze nu tilhører æller af aller tilhørt hafwer eller och her epter upsporjas kan, før hundrade niotyo tva mark sevenska(!) i gull och reeda pænninga, huilka pænninga summa bekennes jach mich reedeliga upburit hafva til godo nøgio. Ær och sva saka, att min andhel fintz nagot yttermeer i før:de Sauwalaby, æn the før:ne viii stenger jordh, tha skal thæt alt sammans høra før:de verdugom fadher til och reknas i samma køp för førskrifne pænninga summa. Ty afhender iach mich och minom arfwom for:da godz, och tilegner thet før:da verdigom fadher heller huem han thet framdeles sæliande, gifwande æller unnande vardher, til everdeliga ægo; och giffuer iach hæradz høfdingienom i samma hæradhe, ther godzet ligger, eller huem før:de werdigh fadher tilsæijande vardher, mine fulla macht att uplysa før:da goodz uppa twen hæradztingom och skøthe och skæle thet under før:da werdigom fadher, æpter Sveriges lagh och sedhvænje. Skedde thæt, som Gudh førbiudhe, att før:da goodz, æller nagot af thet franginge før:de werdigom fadher mædh någon lagh och rættgong, tha beplichtar iak mik och minom arfvom att vederlæggia honom och hans æpterkommandom sva godt goodz igen, på sva godh lægligheet och medh lijka mycken ræntha, och att uprette honom och hans æpterkommandom allan then skada the ther af kunde fåa, jnnan sex weckor ther epter, vidh mina sanningh, æhre och godha troo. Til meera wisso och wittnesbørdh beeder jak vælboren man Albrecht Henrikson à wapn, Pædher Symonson, myn wærdh i Aabo, och Hans Surepæ, borgare ther samma stedz, att hængia theras incigle nidhan för thætta breef och mijt eegith, som skrifvit ær i Aboo, anno Domini mcdxciiii, circa [un]decem [milia] virginum, præsente Johanne Nielsson in Buskyla."}, {"df": "4583", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4584", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4585", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4586", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem giffuer jac – – – – Aabo domkirkia x mark; item suarthebröderne ther samostats vj mark; jtem grabröderne i Wiborg iiij marc; jtem bykirkiona ibidem iiij marc; jtem Jngaa, Helsinga, Siwndaa, Aspaa (!) hwario there ij marc epter Hakon Biornsson; – – – – jtem Naendals closter [½] läst malth."}, {"df": "4587", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1594 (= 1494) [höll] her Henric Bidz lagmandz ting. Dömdis Sorwakaboar theris fiskewathen friit och theris skifttis bröder från Hallolaboar, som the wilde wt haffua hafft, och epter 9 landzsynemanna rantzakan och the 12 i nempden såtto bödz Hallolaboar wœdzöör mot fornempde men, ok the icke wildo; ty dömdis thenne epterscriffne Hallolaboar huar thera sake till 40 [mark]. Jacob Hallola, Biörn ibidem, Per ibidem, Per Michelson ibidem."}, {"df": "4588", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1494 – – – – – – – – Samma år anlände till Moskva storfurstens sändebud från Tyskarna, Dmitrij Ralew och Dmitrij Saetsow, som storfursten skickat till Danska konungen Johan beträffande kärlighet och broderskap. Ditkomna hade de förmått konungen till (kors)kyssning på sluttraktaterna och hvar för sig tagit sluttraktaterna. Då kom jämväl med dem från Danska konungen Johan ett sändebud med namnet David, likaledes angående broderskap och kärlighet."}, {"df": "4589", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Gentes scitote, propinque sive remotæ, Quod testudo nata fuit huic temploque locata Anno milleno CD sub nonaquegeno Quarto, structura numeri qui certificantur, Quod castellanus miles Nicolaus Erichsson Tempore plebanus dominus Dothleus eodem. MCD monstrant annos Domini simul XC (IIII) quatuor ac hujus templi perfectio scitur. Anno milleno C(CCC) bis duo nonaquegeno Sub quarto Christi testudo loco datur isti."}, {"df": "4590", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle dandemæn, som thetta breff see, læsæ eller höra, kennis jach Philpus Nilesson aff Fynnila, at epter thet jach vpböd mith retta ærffda godz fæderne och möderne, som jach byte met myn kære broder Fynwedh Nilesson fran Biærna och til Fynnilæ, mynom wenom oc næstom frendom och jnghen aff thöm lösæ wilde, thy for myna retta wedertorfft met wyna och frenda raadhe och samtykkio met beradno modhe och godh wilia vplot jac mith for:da arff hederligom menniskiom systrom och brödrom j Nadhendal, som ær en trediungh j Fynnilæ j aker och engh, hws och tompt, skogh och fæmark, fiskewatn och huat thet helzt ær ellir wara kan j waatho och torro, alzingo vndan taghno, thöm thet at nythia och bruka efter theris eighen vilia for sith retta eigit ewerdeliga. Ok kennis jach mik hafua vpburit aff thöm först en hest for xx marc, jtem xij marc Reffleska peninga effter Refflest tal, en silff skedh aff vj lodh oc j quintin for v marc, jtem v mark swenska peninga, jtem j ryæ och j par vepor for iij marc, epter thenne dandemanna skattan, som til withne kalladhe vaaro pa bade siidhor, som ære Jöns Laurensson och Magnus Friis, borgmestara, Thomas Jönsson och Greger Laurensson, radmen j Nadhendal. Jtem om the stykken myn kære fader, Gudh hans siel nadhe, gaff och bebreffwade for:de Nadhendals clostre i sith testamenth [for] lægerstadh och sielægagn och jæmwel ffor the peninge summa han togh aff for:de clostre j sin vedhertorfft, mik nærwarande, epter rettan rekinskap, samtykker jac oc fulleliga til staar met tesso myno öpno brefwe. Thy til mera visso oc vitnisbyrdh bidher jac for:de dandemen, borgmestara och radmen om stadzens jncigle oc jæmwel theris som jncigle hafua at hengia vnder thetta breff, som scriffuit [ær] anno Dominj 1495, jn crastino epiphanye Dominj."}, {"df": "4591", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei gracia Dacie, Noruegie, Slauorum Gotorumque rex, in regem Swecie electus, dux Slesuicensis ac dux Holsacie, Stormarie, Ditmarcie, comes in Oldensborgh & Delmerhosth. Premissis debitis reuerenciis et honore. Werdugiste werduge fæder, strenge riddere och gode men. Hiit kom til oss j dagh erlige och welburdiige men Aruid Troll och Aruid Knutsson med ider scriuilse och samaledis med thet breff, som the beplictade them til j Löse (= Lödöse) at fly oss aff ider beseglet, huilkin scriffuilse som ludde, ati haffue beleffuet thet mode (= möte), som berammet ær at holles wdi Calmarna s:ti Johannis baptiste dag nw nestkomandis, at wij tha skulle wara wiidh handen etc., hulkit wij gerne wilie rette oss epter och thet saa besögie. Fögher Gud thet swo at wij komma til rikit for herre ok konungh, tha wile wij swo haffua oss mode ider hwar j sin stadh, at brösthen skal jcke finnes hoss oss j nogre mode. Oc takke wij idher alle kerligen fore at wij finde ider wel welluge i wore ærende. Jtem epter ider sendebud Aruidh Trolles och Aruid Knutssons begære på alles ider wegne ati (= at wij?) wile haffua wort budh til keyseren aff Rytzen, om then owilie ider och honom mellan ær, swa haffwa wij nw wort bud til honom ther om med wore scriffuilse om dag ok stunder, som j fynne j thenne vtscrifft her innen ær beslutet. Hwar wij kunne wide tesse iij rikens och theris jnbyggeris bæsta och bestand wele wij altiid lade oss finne wel willuge til. Jn Christo valetis. Ex castro nostro Wordebergh sabbato jnfra octauam epyphanie anno etc. xcv."}, {"df": "4592", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Kere bröder (!), wij haffue fforfarit, at millan ider oc Suerigis rike ær nogen owilia om then til tal, som j mene ider at haffua om nogen del j Finland j Abo biscopsdöme; ok ær nw komin wtan dage millan ider och them. Tha ma j witha, at Suerigis rikis radh hauer nw met oss beleffuet jth modhe vdj Calmarna om sancti Johannis bapt. dagh nestkomandis ok ther tha anama oss fore herre ok koningh, som the breff the oss ther pa giffuit haffua ytermere iniholle. Thy bidie wij ider kerlige, ati wille fore wore skuldh som en broder confederas wille met them j Swerige oc Finland ladhe alstingis bestande j gode oc friid pa jth aars tiid eller tw. Nar Gud wiil wij kome til Suerigis rike eller Finland, wilie wij gerna ladhe besögia mode met ider om for:de til tal at höre j rætte. Her fore lade wij oss wisselige til och wilie thet gerna met ider forskylla, och begære wij her pa iders gode scriffuet antwardh igen met thetta wort budh."}, {"df": "4593", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Premissis reuerenciis debitis et honore. Werdugiste werduge ffæder, strenge riddere, gode men. Wij haffue for nwmit pa Aruid Trolle och Aruid Knutsson, at en köpman, som hether Henric Lule, haffuer giort jth rykt j Swerige at j (= wij) skole haffua loffuit konunghen aff Mwskogen Finland ok Liffsland met wore son och hans dotter. Hafde wij swo giort, tha wore thet jth owisth lyffth at loffwa thet borth, thet wij ey sielff haffua. Ær then persone til stædhe, som swadant rykt hauer giort, bidie wij ider kerlige, ath han ma bliffua hindrat, och scriffuer oss tha igen om j wilin hielp[e] oss eller honom thet rette ær; tho wilie wij thet lathe besiwda (= beskåda) och forfölge som oss hopas at ey ær behoff at köpæ wore son nagon gifftermal. När j besinne thet, haffue j ath merkia huath sanningen kan wara aff for:de rykt. Wij bidie ider kerlige atj ey vilie sæthe troo til swadane folk och nogre andra lösth rykt. Jn Christo valetis. Ex castro nostro Vordeborg anno etc xcv, sabbato jnfra octauas epiphanie, nostro sub signeto."}, {"df": "4594", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kenes jach Claes Henricxsson, lagman i Suderffinlagsagw, medh thetta mith öpidbreff, ath then tiidh jach tingit hult medh almogan aff Ingo soken i ærligx ok welbyrdigx mandz næruarv Tonne Ericxsson, höffuisman pa Rasborgh, Magnus Andersson, häredzhöffdinge ther sama statz, ok flere gode mæn næruarv anno Domini mcdxcquinto, odensdagen nest epter sancte Henricx dag wm winteren, tha kom ffor ratte a ssatto tinge Michel Grotte, skötte ok skælade wnden sig ok sinom arffwom ok wnder Oleff Jopsson i Bolstat ok hans arffua en skath mark jordh liggendis j Grotthebachaby, nærby ok fiærre, i woto ok i torro, skog ok ffiskie waten, quærn och quærne stad, huar thet heltz en nw til liggiæ kan, til awerdeleg ægæ; och gaff ffor:de Oleff Jopson ighen ffor:na Michel Grotte xxxij march peninge ffor ffor:de skat mark jordh til æwerdeleg æga; hulket ærende jach sköt til the xij i ne[m]peden sothe, som ær Eric Jonisson, Michel Magnusson, Karl i Langeuik, Larens Larensson, Michel Andersson, Siwrdh Andersson, Magnus Biörnson, Larens Nilesson, Henric Jönsson, Raualdh Clemetson, Peder Skærlaxson och Peder Siwrdhson, randzakat, witnad ok epterswore, ath ffor:de skötning ok köp war laglica ok skælica giort, ok the xij i ne[m]pden ware skötningmæn och jach, ffor:de Claes Henricxsson, ffor skælæmæn, och her ingen imot wædiæ wilde; epter thenne xij mæn ranzakan ok ede tha dömpde jach ffor:de skötningh ok köp stadugh ok ffast ath bliua epter thenne dag, ok fforbiuder jach huariom en thetta offter mere hindre eller quæliæ, wed sin vj mark ffor myn dom. Til tess breffs mere wissa ok högre fforuarningh tha trykker jach mit incigle pa ryggen a thetta breff. Datum anno, die & loco vt supra etc."}, {"df": "4595", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris dileccione et salute premissis. Kære nadige herrer och besynnerlige gode wener. J thesse forlidna daga ffinge wij iders scriffuilse, her Niels Ericsson, Knwt Posze, Clavs Henricsson och Niels Benktson, ffra Viborg hurv the ærende wore sigh forlöpne med the Rytzer etc., som ok Knut screff ath komptaren aff Ræfla begærer thet wort folch i Finlandh skulu slaa in i Rytzlandh, om the Rytzer nogit giorde in j Liffsland; woret och saa the noget giorde jn i Finland; tha ville the aff Liffsland tesligis koma them til vnsætning j Finland; ok ther pa begære j alle wores gøde raadh. Tha tykkis nytte och radelige wara, ati göre ider bestha ther wthi ther epter som i kunnin merkia ath makthen ok tilfællidh ær. Warth och j thet senaste möte nw i Stokholm samtykt at the godhe men Arffuid Troll och Arffuid Knutsson hade i befalning med tilscriffuilse til konung Hans ok Danmarkis rikis radh ath werffua at the skulu med lempæ ffore konungh Hans pa om the Rytzer ath hans nadh vele haffua sith sendebud med sin scriffuilse til then grote försten aff Muskogen om dagh och friidh. Saa haffuer nw konung Hans sith sendebudh til honom ok begærer at thet finge fordenskap genom landit. Hwar för bidiom wij idher, ati lathe thet sendebudit ffaa swadant fordenscap och annadh, som ther tiil hörer, i ginom Finlandit ok ati vnfangha honom vel j swadana motthe, som j kunnin merkie ath tilborligit ær, ok at thet sendebudh finge med sigh een fornomstoge man, som bade tyske oc latin kunne, med een tolk, om saa yterligere behoff görs. Kunde j oc merkia at icki swa behoff görs, swa ati oc landit bliffue wtan wode och forderff, ati tha med lempe kunde thet vtaff sæthia ok flya honom gode fordenscap, saa ath j med lempæ och ære sende honom hiit igen. Jder her med Gud och sancte Eric befalendis. Ex Vpsalia die Vincencij martiris anno etc. xcv, nostris sub signetis et sigillis. Steno Sture, miles. Kanutus Eskilsson. Benedictus Fadersson. Paulus Kyle."}, {"df": "4596", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Wenligh och kerligh helso altiidh foresent met Gud. Käre broder, gode besynnerligh wen j Gudi. Kerliga takkar jach ider for mykit got, serdelis for ider kerligh scrifuelse etc. Ok ma j witha om thet godz Kilpiælæ j Rasalax by widh Wiborgh ligger, som j scrifwen mik til at hustrv Margit siger at wy hafuom byth met henne och tagit her godz igen; ther om hafuer hon scrifuit conuenthene til och hafuer hon vplatit oss eth lithet godz j Thöfuesal, oc wy hafuom vnt henne til en tidh for:de Kilpiælæ j Rasalax met swadana vilkor och foroordh, som j henne breff staa scrifuit, som hon screff til oss ther om; och the ærw nagerledis wttrykte j sama brefuit, ther wy screfuom nw til henne om sama ærendit. Och maa j eskiæ sama breff aff henne oc latha læsa for idher oc merkia hurw ther om ær. Och bidher jach ider kerliga ther, atj wilden welgöra och begaa thet ærendit met henne, at hon wilde bebreffua oss thet hon hafuer lofuat met forrördom wilkor oc foroordh til ewigh tiidh; framdelis bider jach ider, kære broder, ati forhören huru thet for:de goodz ær komit vnder skat igen, medhen wy hafuom ther pa aff högbornom förstom aff siælæ amynnilse konung Karl oc k. Cristiern etc. frelse til ewig tiidh, som wy kunnom sanneliga bewisa, oc scrifuen mik her pa eth swar thet snarast j kunnen. Jtem ær her nagat vadmal, som jac hafuer köpt pa ider vegna. Nar ider tekkis hafua idert budh hiit, tha vil jak gerna senda ider til handa. Jtem hafdom wy gerna senth wart eigit bud tiidh til Viborgh om sancte Birgitte pening oc om fisken at latha köpa ther j waar, tha bider jac ider kerliga ther om, swa oc war kære moder abbatissa teslikis oc baden conuenten, ati welgören biwden oss till ther om snarast j kunnen huad ider tykker radh wara. Och om wart eigit bud kan ekke tiid koma, tha gören wel for Gudz sculd oc allers vaara bon bestallen thetta ærendet bade om sancte Birgitte pening oc om fisken som wy tron til ider. Frater Ar[uidus] confessor."}, {"df": "4597", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4598", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4599", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4600", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thöm thetta breff fföre koma kann kennis jagh Jachim Flæmingh medh thetta mitt öpith næruarandis breff migh haffua giortt itth lagligitt jorda skiptte medh wellborenn quinna hwstrw Elinn j Rottorpp (!), Philppus Jwarssons æpterlæffwe, medh såå skeell, att jagh haffuer giffuit henne mitt godz liggiandes j Nåwsis soken, hetandis Kackaris gardh, medh hwsz, tomptt, åker och ængh och medh allom tillagom, som ther wnder aff alder tilligatt haffuer och nw retteligha tilligia bör, ængo wndantagno, till æwærdeligha ægho, och ther til xlv march redhe pæninga, som hennes breff wiszliga ther om vthtrycker; och haffuer jagh annamadh etth godz ighen aff för:da hwstrw Elinn, liggiandes j Wirmo soken j Lepistaby, som kallas Kymækij, medh hwsz, tomptt, oker och ængh och medh allom androm tillagom, engo wnda[n] tagit. Och tesze ij danne mænn Gunnar Oleffssonn och Nils Jopssonn j Qwiuela wore skattningis mænn osz emillann [s]om skattade bodhe godzenn, såå atth jagh skulde giffua för:da hwstrw Elinn the fër:de xlv march rede peninger tijll, æpther thet för:de Kackaris godz war icke såå gott som Lepista godz war. Till thesz mere wisszo och wittnesbördh beder jagh wellborenn mann Johann Flæmingh, min elskeligh brodher, att hann henger sitt jncigle wnder thetta breff medh mitth eghitt jncigle, huilkit som scriffuit och giffuit ær årenn epter Gudz byrdh mcdxc och på thet ffempte åredh, på sancte Gertrvdis dag."}, {"df": "4601", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "(Efter hälsning:) Don witlich jwen gnaden vnnd herlicheiden, dat wy hebben vorstan van eynem vnszem leuen medebroder vth Finlandh, dat he hadde vorstan van eynem in jwem landhe to weszende, gantz nuttich vmme der vnmilden Russzer willen, de szick starken tiegen dit rike vnde jwe myt jw gestichte vnnd landh, dat wy mochten weszen vnnd gy myt vns in eyner vorhaldinge vmme aff to werende dat grote vorderff, dat de Russzen hebben achtet vpp iw vnnd vns, szo ock vaken in vortiden jwe vnnd vnsze szendeboden hebben vorhandelt. Wes jw beduchte hir ane, effte gy jwe vulmechtige szendeboth willen szenden hir to Stockholm vmme Christi hemmeluart nu kamende edder in den vnszen scheren to Elsnabb, szo willen wy ene gerne lefflichen entfangen vnnd myt en enswerden, wo wij dat willen holden myt den vnmilden Russzen. Härefter omnämnes ett möte, som skulle hållas med konung Hans midsommartid i Kalmar; hade adressaterna något att anföra mot undersåtar tillhörande något af de tre rikena, kunde fullmäktige medfölja till mötet, hvarvid de kunde påräkna allt tillmötesgående. Were ock woll nuttich jwen vulmechtigen mede to donde in bouell eyn middel dar inne bedenckende, wo men mochte beschermen vnnd reyne holden de szee, szo dat de varende kopman mochte fry sunder boschedinge varen twischen den steden vnnde anders wor in allen stromen. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ghescreuen to Lincopingen vnder vnszer aller ingheszegele, de wy witliche hebben heten hangen neden an dusszen bref des (!) in vigilia Marie annunicationis im jar etc. xcv°."}, {"df": "4602", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4603", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris dilectione, reuerencia et salute premissis. Werduge fæder oc besynnerlige gode venner. Som vij nw her i Lincöpung forsampnade vare i merkelige rikessins ærende, oc tha i bland annit lode vij lesee her for oss the breff oc scriffuelse, som her Niels Ericsson, Knut Posze, Claus Hinricson oc Niels Benctson scriffuæ fra Viborg dagen nest epter helge trekonger dagh, hure the ærende vare segh forlepne i thenne sommer med the Rydzer etc., ffor huilche scriffuelse oc tidende vij tacke eder gantzske kerlige. Sva maa j vethe at hiidh vare sende aff hwareie laghsaghe kring om alt rikit, bade vtaff Dalonee, Koparbergit oc aff köpstæderne ij fulmegtuge paa alles theris vegna, som hemæ sathe, med theris scriffuelse oc verff, at the ingelunde ville anamme eller samtyckie nogen vtlensk herre jndh i riket for herre oc kongh; och ther vppa haffuæ vij alle endrectelige samtycht besöchia thet möthe, som staa skal i Calmarna nw om sanctj Johannis baptiste tiidh nest komende med Danmarchs och Norges radh till at fulgöre Calmarna recess och dectingen oc at forhandle med hwad lempe och snille vij kunne skilliæ then hogboren förste kong H[ans] fraa oss oc göre vare breff oc jnziglæ fulle som oss med rette bör. Epter thet yterste alzmectug Gud oc Swerigis patroner giffue oss naden till, ære vij och alle i the helge trefaloghetz nampn endrectelige till ens vardne j eth fast besworeth bröderskap, venskap oc kerlighet paa alle sider med var kere höwitzman her Sten Sture oc han med oss at aff væreie Swerigis jnbyggeres skade oc forderff, om swa behoff kan göris, epter var yterste macht oc formoge. Och som i, Knut, scriffue oc vij forstode j then scrifft, som kompteren aff Reffle screff eder till, at varet swa sachæ at the Rydser noget ville göre jndh wdj Liffland, thet the i Finlandh ville slaa jndh vdj Rydselandh; ville oc the Rydzser slaa jnd vdj Finlandh, thet the i Liffland ville göre teslegs jgen. Ther fore ære vij nw swa offuer ens vardne, at vij haffue nw screffuit then verdugste fader erchebispen j Rike och m[ästeren] i Liffland till, at the ville sende theris fulmectuge sendebodh hiidh till Stockholm eller i swenske skeeren till Elznabben med thet alder förste, till at forhandle med oss hwre vij skole oss forholle mod the Rydzer, som j forfinnende vardhe j thenne copie her jnnelucht. Tesligis haffue vij screffuit steederne till, Danske, Konungsborgh oc the andre hensesteeder, begerendis, at the ville oc besende theris fulmectuge sendebodh till thet möthe i Calmarna, om the noget till tall haffuæ till vare her j Swerige eller Danmarchs oc Norgis jnbyggere, at vij them ther tha ville bestandoge vare etc. Keere venner, betröste j oc at besöchiæ thet möthe i Calmarna med oss, tha giordz thet gantzske vell behoff, om j kunne at merkie ther jngen fare vare aff the Rydzser eller andre j ider frawaren. Betröste j och ecke, tha see vij heller, at then landzende bliffue forwaret een han skullu staa j nogen swadan fara. Huat j kunne merkie at rikit kan kommæ till nytte oc bestand, ther om bedie vij eder atj wele fordele med oss eder gode radh. Oc tacke vij eder storlige, atj haffue bewist eder trolige oc veluilige moth then landzende. Oc hwar vij kunne vare eder till villie, gode och bestand, vele vij altiid late finne oss veluilige till. Eder her med Gud alzmectug oc sancte Eric kong befalendis."}, {"df": "4604", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris honore, dileccione et salute premissis. Kere her brodher och besynnerlige gode wen. Tesse fatighe men, Abo borgare, idher werdughetz ödmiwke vndhersothe, haffua flere synne warit nær oss och bidith ther om, ath wille scriffua idher werdughet til, bidiandis ther om, ath the motthe niwthe och bliffua widh the nadher, som idher werdughet them vndt och giffuit hade epter swadane skade, som them fatigom händhe och wedherfoor i noghen forlidhen aar, bade til landh och watn medh skepbrot, elbrandh och hordhe aar, som idher werdughet wel witherligit ær. Nw haffua the klagath och latith oss forstaa, ath vtaff them kræffs twff skot pa eth aar. Hwrw ther om ær, wethom wii icke alffuarliga. Thy bidhiom wii idher werdughet, atj for Gudz skuldh warkwnnen idher offuer them fatighe och wethen theris besthe och bestondh swa nw som tilforendhe. The ære idher werdughetz ödmiwke vndherdona och göre altiid gerna alth thet them mögligt ær epter idher werdughetz budh och wilia. Och bidiom wij idher, atj wendhen oss thet ey til noghen owilia ath wij ther om swa scriffuom. Gud kenne, ath wii göre thet fore theris store fatigdom och armodh sculdh, huilke oss endelis wel widherlige ære. Jdher her medh altzmektigh Gud badhe til siæl och liff æwinnelige befellendis. Scriffuit snarliga i Abo fferia quinta ebdomade Lletare anno etc xcquinto, nostro sub signeto."}, {"df": "4605", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4606", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, exponitur s. v. pro parte deuoti illius oratoris Laurentij Melle, presbiteri Aboensis diocesis, quod, cum olim ipse in juuenili etate constitutus esset, quoddam pretensum factum commisit, de quo conuictus ab officio sacerdotalj per locj ordinarium depositus fuit; licet postmodum diuinis se usque ad dictum ministerium jnclusiue dimiserit officijs, confisus de quadam rehabilitatione sibj per archiepiscopum Londoniensem (= Lundensem) facta, et licet per litteras penitentiarie vestre fuerit restitutus, quia tamen de diuinorum percipacione huiusmodi et de irregularitate propterea per eum contracta nullam fecit mentionem et de nouo se diuinis non in contemptum clauium immiscuit officijs, dubitet restitutionem predictam sibj propterea non suffragarj. Cum autem, pater sancte, prefatus orator de excessibus huiusmodi plurimum doluerit et doleat ab jntimis et pro eorum expurgatione diuersa loca sancta et pia ac etiam dominicum sepulcrum et ecclesiam sancti Jacobj in Compostella prosequendo non sine laboribus mendicando visitauerit, beneficia non habens nec patrimonium vnde viuere possit, suplicat humiliter s. v. prefatus orator, quatenus statuj suo in premissis oportune prouidentes ipsumque specialibus fauore et gracia prosequentes eundem oratorem ab excessibus huiusmodi ac sententijs, censuris et penis ecclesiasticis, si quas forsan propterea jncurrerit, absoluere secumque super irregularitate predicta et quod in omnibus per eum susceptis ordinibus etiam in altaris ministerio ministrare libere et licite possit, dispensare omnemque jnhabilitatis et jnfamie maculam siue notam premissorum occasione contractam penitus abolere digneminj de gratia specialj. …… Concessum ut petitur in presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus …… Datum Rome apud sanctum Petrum tertio nonas maij anno tertio."}, {"df": "4607", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wruntlichenn gruth. Erszamen vorsichtigenn vnnde wolwiszen bszunderenn guden frunde, szinndht hir my by jrschenen de erszamen vnnde boschedennen Hans van Eken vnnde Hermen Torn szick beclagende vor mich vmme etlicher kopenschop vnnde schult vanne handelinge wegen, de eyne to deme anderenn mende to hebbende, desz jck sze vmme szunderge gunst vnnde willen hebbe sze vanne ander ghetagen vnnde dat jn fruntschop to vorlikende vorwiset, szo denne de frunde erer beider in beiden sziden hebben vorliket vnnde vordragen, dat de vorbenomet Hansz deme jrbenomeden Hermen moste betalinge don vanne teyen lestere gersten, wellich gelt vnnde schult beuorenn vor jwer erszamheidht vanne eynen her Tomas Wolffshagen is anghelanget vnnde em dar suluest moste vornogen etc. Were hir vmme myn fruntliche beghere, gy deme suluen Hans vanne Eken willen behulplich weszen he szodanen gelt mach wedder krigen vann deme vorscreuen herenn Tomas edder szinen eruen, wente he des sunder recht vppghebord vnnde entfangen hefft nach deme Hermen Torn des vorscreuen Hansz sine egen hantscrifft vor mich togede vppe szodane schult, szo em doch bildich was sine hantscrifft to loszende vnnde nicht deme anderenn, de dar neyn bowis vpp hedde szodant em jme rechten helpen mochte nach deme de vorschreuen her Tomas alleyne myt Hermen Torn in handelinghe gheweset hadde etc. Hir jwe willen ane bowiszen szy jck vorschuldende myt vill groteren in ghelicher mate etc. Gade deme Herenn, deme jck jw in gheluckszammiger wolfart bouele etc. Ghescreuen vnder mynen secrete ame hemmlfart dage Cristi anno etc. xcv°. Steenn Stwre, ridder, gubernator etc. Swedenn richs. Adress: Denn erszamenn vorszichtigenn vnnde wolwiszen heren borgermesterenn vnde radmannen der stad Reuall, sinenn baszundrenn guden frunden vnnde holden gonrhenn etc."}, {"df": "4608", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4609", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4610", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4611", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4612", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4613", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jagh Lars Jönsson, fougtte wtt öfuer Rasseborgs lhen medh Espå gårdh, bekenner och tilstår, dett denne brefwijsare Hans Rasmusson, boendes på Siundo kyrckebackan, hafuer waridtt hooss migh och klageligen gifuitt tilkenne, dett han nogre gongor hafuer waridtt förordsackatt att sökia sijnn systers arf, som honom medh rette tilkommer i Refle, det honom fortogradtt är, efter han inthet bewijss haftt hafuer; och efter han migh derom besöcktt och bewijss begäratt, hafuer iagh met flere godhe men ther om ransakatt och förhördtt att han rette arfuinge ther till ähr; derföre kunde iagh honom mitth bewijss icke förwegra. Begärar for then skuldh af alle högbetrodde männ, som för lagh och rätth sittie, att the äre honom til synn rätt behielpeligh efter han hafuer och bewijss af sijnn sysken. Thes till wisso wnder mitth signett och flere gode men bomerke. Datum Siundo socknn thenn 14 junij anno etc. 95. Hendrich Andersånn, Bengt Michilson, Mass Månssånn, her Anders kirkherde, Simon Hendrichson, Hendrich Hansson, Sigfredh Hendrichson, Hendrich Hendrisson, Olof Persson, Tonas(!) Sigfresson Simon Persson, Sigfre Persson, Morthen Larsson."}, {"df": "4614", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, spirituali viro domino Andree Johannis Wärepä, alme ecclesie nostre Aboensis canonico, sinceram in Domino iugiter caritatem. Exiguunt tue probitatis merita, super quibus penes nos laudabili testimonio commendaris, vt personam tuam prosequamur fauore gracie spiritualis. Eapropter ecclesiam parochialem Effrebomynne cum suis annexis nostre Aboensis diocesis, quarum collacio seu queuis alia ordinacio ad nos de iure et approbata consuetudine, quociens vacant, dinoscitur pertinere, vacantes igitur ad presens per liberam resignacionem venerabilis viri domini Ingeri Gotzscalci, earundem ecclesie et annexarum immediati rectoris et possessoris, per patentes literas sigillo suo sigillatas sponte et motiuo proprio ad manus nostras factam, tibi presenti et collacionem de manu nostra recipienti tanquam vero coadiutori ad tempus vite ipsius auctoritate ordinaria conferemus ac de eisdem tibi canonice prouidemus, curam in spiritualibus et administracionem in temporalibus prefatarum ecclesiarum tibi plenarie committentes cum tali tamen protestacione, quod prefatus Ingerus Gotzscalcus victum et vestitum ad tempus vite sue ab huiusmodi beneficio percipere debeat. Post eius vero mortem dispositio seu collacio huiusmodi beneficij ordinario loci debet esse penitus reservata. Quocirca omnibus et singulis earundem ecclesiarum parochianis in virtute sancte obediencie districte percipiendo mandamus, quatenus tibi decetero tamquam eorum vero curato, jn omnibus veneracionem et obedienciam debitas exhibeant, jura parochialia ac sacerdotalia fideliter persoluant atque jn singulis aliis, que salutem animarum ipsorum respiciant, salubriter pereant et jntendant. Jn cuius assignacionis euidenciam firmiorem secretum nostrum presentibus est appensum. Datum Abo anno Domini mcdxquinto, jn vigiliis beatissimi Johannis baptiste."}, {"df": "4615", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alla dandemæn, som thetta breff kan [fore]koma, bekennis jak Philppus Niglesson j Fynnila, at effter thet jak bödh mith arfda godz fæderne och möderne, swa mykit pa myn arff del kan falla, mynom brödhrom och frendrom til lösn, och the ey wilde, thy for myn retta nödtorfft hafuer jach vplatit och nw ginstan medh thetta mith opith breff vplather oc vp antwardhar min for:de arff del, som ær mith fædherne j Fynnilæ j Masko sokn och mith möderne i Poya j Biærno sokn hederlighom och renlifwes personis systrom och brödrom j Nadhendals closter til ewerdelica ægo met allo thy ther til kan retteliga eller bör liggia j aker, ængh, skogh, fæmark, fiske watn, hws och tompt och alt annat, huat thet helz ær ellir kan wara, nær by ellir fiærre, vndan tagno the ænger och stykken, huilka myn kære fader, Gud hans siel nadhe, j syns liiffs thyma lagde vnder for:de closter, som hans breff ther pa gifuit lwdher. Ok kennis jach medh thetta mith breff mik hafua vpburit aff for:de systrom och brödrom j myna fulla betalan, swa at thet löper j ena summa lxiii[½] marc j gul oc redom peningom oc j androm gyldom oc lagligom werdhörom effter dandemanna skattan mik til fulla och godh aatnöghian. Tesse dandemen waaro ofuer waart köp och skatningxmen, som ære Jöns Laurenson och Magnus Friis, borgmestara, Thomas Jönsson oc Greger Laurensson, radmen j Nadhendal, Lasse Bagge, myn magh, och Jeppe Waldemarsson a wapn. Thy j tesse dandemanna nærwaru aff hender jach mich och mynom ærfwingiom for:de mynn arffdeel och til egnar thet for:dom systrom och brödrom til ewerdeligha ægho. Och ware thet swa, som Gud forbiwde, at for:de arff eller nagat aff thy ginghe fra clostret medh nagan ræth, tha beplictar jach mich oc myna arffwa ath wederleggia clostreno igen swa mykin jordh och j swa ghodho læghe, widh myna cristeliga troo och sannindh, jnnan vj vikur ther næst. Til mere visso och withnisbyrdh bidher jach borgmestara och radith j Nadhendal om stadzsens jncigle, medhen jach ey sielf jncigle hafuer, oc ther til bider jach erligh oc velbornen man Jeppe Waldemarsson a vapn oc Jöns Laurenson, borgmestare j Nadendal, och Jöns Philpusson aff Ysonkylä, myn frende, om theris jncigle at hengia vnder thetta breff, som gifuit oc scrifuit ær j Nadhendal pa sancte Peders oc Pawals affton anno Domini 1495."}, {"df": "4616", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Ick Sten Sture ritter, Swedenrikes gubernator, betuge apenbare vor alzsweme, geytslich edder wertlick, wat states, ordens edder herlicheydh de sin mogen, myt dessemen mynen apenen breve, dat ick hebbe ratificeret, bevestet vnde vpp en nye ghegeuen mynen apenen breve, ratificere, beveste vnde vpp nye geve alle de previlegia, rechticheyde, de der erlichen stad van Colberge vnde eeren innewaneren van oldinges here van dussem riche van Sweden bebrevet vnde besegelt szint, alz van wegen des tollen, dat de innewonere der benomeden stadt Colberghe szin myt eren goderen, coppenschoppen vnde schepen fry in dyt ryche vnde uth desseme riche sunder jenigen toll edder plicht in steden, landen edder stromen in Swedenriche belegen van sick, eren goderen edder schepen to geven, welke stucke, puncte vnde article der previlegien, rechtichheyden edder fryheyden der vorbenomden innewanneren der stadt Colbergh van dussemen riche oldinges bebrevet, ratificere, beveste vnde vpp nye geve ick myt dusseme mynem apenen breve vmme sunderger gunst vnde wyllen, dat de vorbenomeden innewaneren der stadt Colbergh my vnde dusseme riche bewiset hebben ere previlegia des tollen halven erer innewonere der vakenroreden stadt Colbergh myt eren goderen coppenschappen vnde schepen qwit vnde fry sunder jenigen toll van sick edder eren goderen noch to Stockholm, Ostergotland, Vestergotlandh, Calmaren, Oland edder Vindlandt in wat steden, stromen edder landen in Swedenriche belegen de vorscreven innewonneren der stadt Colberghe komen mogen, in vnde uut desseme riche myt eren goderen quit vnde fry sunder jenigerleye behindernisse, indeme [de] innewonnere desses rikes Sweden mogen wedderumme in der stadt Colbergh in geliken previlegien vnde fryheyden des geneten. Des to mere tuchnisse der warheyt hebbe ick myn ingesegell hethen hangen wytliken neden vor dussen breff, de ghegeven vnde ghescreuen ys na der bordt Cristi dusent verhwndervyffundenegentich, ame dage visitacionis Marie."}, {"df": "4617", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the gode mæn, som thetta breff see eller höre, bekennoms wy sysztir Anna Johannis, broder Aruid, confessor generalis, oc alment bodenn conuentz systror och bröder j varfrv oc sancte Birgitte closter i Nadendal oss haffua giort laglige byte met hederlig dande quinne hustrv Margit, velborens mansz Clauus Gramszons aterleffua, j sza motto, at wy anamom til oss sza myked jorda godz j Toffuesala sochn, som hon ther ærffde met synom barnom epter syn fore bonde, oc hon tager wort godz j Raselax i Viborgx sochn och vpbær szaa myked arlige aff affrad, som wy hær faam. Oc huad vort godz bætre ær, ther fore haffuer hon sik beplicted göre aarlige clostreno nögio och skæl j syns liffs tyme; och tha Gud henne kallar, skal closters godz wara friit och frælst vnder clostrid som thet her til varid haffuer, oc hon ma göre aff syne iord, som hennes teckis. Huarfore bidie wy ider, at henne ey skær nogen oret eller forfang, vtan bruka oc nytie som wy her till giordt haffua oc framdelis nytie oc bruke vele epter hennes liffs daga som foresact ær. Till huilkx bytes yterligare forwarning trycke wy begges wores conuentz incigle vppo thetta papirs breff, scriffuit oc giffuit i for:da vort closter Nadendal anno Domini 1495, die diuisionis apostolorum."}, {"df": "4618", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, dilectis in Christo filiis omnibus et singulis ecclesiarum curatis, vicecuratis ac eorum loca tenentibus et eorum tutoribus per diocesin nostram seu per N constitutis salutem in Domino sempiternam. Quamuis, in Christo karissimi, non jntendimus prout nec debemus absque iusta et racionali causa oneri aut grauamini vobis esse, quia tamen vires et facultates nostre in variis sed tamen necessariis ecclesiasticis edificiis ac communi utilitate ecclesie aliisque arduis negociis hactenus sunt exhauste, quod nequaquam pro nostris debitis soluendis et ecclesie nostre futuris negociis exequendis, prout necessitas temporis iam expostulat, necessaria nobis suppetunt, nisi communi omni ecclesiarum et venerabilis clerici nostre diocesis subuencione fuerimus releuati; sic enim nobis iustum fore videtur, ut quia communitatis negocia laboriose peragimus, communi contribucione omnium subleuemur. Quapropter de communi consensu et consilio venerabilium fratrum nostrorum, prout in sessione synodalj proposuimus, duximus hanc nostri indigentiam vestris notificare dominacionibus, vos et singulos vestrum affectuose rogantes, quatenus pensata instanti nativitate sancte Marie ecclesie ac nostri multiplici indigencia velitis ad presens nobis in aliquo caritativo subsidio fauorabiliter subuenire, vnde possimus esse aliqualiter releuati, prout et dicti capitulares nostri se et suas ecclesias ad dictum subsidium faciendum beneuole submiserunt, qua in re nobis non modicum prestabitis obsequium et nos semper ad complacendum vobis habebitis prompciores. Non enim prefatum subsidium in spiritu auaricie et lucri causa appetimus, sed teste Deo in maxima nostri egestate id caritatiue exoptamus, jta videlicet, quod non equaliter omnes ecclesie et persone sed unaquaque secundum suas facultates taxatur in predicto subsidio erogando, prout hic in litera inferius patebit. Prefatum vero subsidium vniuscujusque prepositus in sua contracta fideliter leuando conscribat et leuatum cum fidelj nuncio proprio jndilate transmittat. Jn Christo feliciter valete. Ex Abo jn crastino diuisionis apostolorum anno Domini mcdxcquinto, nostro sub sigillo."}, {"df": "4619", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris salute et caritate in Christo semper premissis. Spectabilis amice domine Martine. Arbitramur non immerito ipsum in ecclesia militante, quantum imbecillitas humana paciatur et jura permittunt, honoribus congruis exaltari, quem pie credimus in ecclesia triumphante cum Christo gloriari. Hinc est, quod mira atque prodigia, que meritis venerandi patris domini Hemingi, quondam episcopi Aboensis, in ecclesia nostra cathedrali sepulti, Deus apud nos indies plus solito operatur, nos inducunt, vt pro ipsius honore sagatius atque vigilantius aliquid operemur. Et tanto apud sedem apostolicam atque cetum cardinalium acceptior fiat pro eius canonizacione nostra peticio, quatenus permulta eius meritis per Deum facta fuerunt apud homines miracula. Affectuose supplicamus, quatenus inter sermosinando ex ambone quandoque eiusdem venerabilis patris episcopi Hemingi apud plebem vestram memoriam facere velitis, sciscitando, si qui fuerint, erga quos miracula diuinitus suis meritis sint facta, talesque ad presentiam vestram vocare, et ordinem rei geste in presentia testium a narrantibus recipere et ea iuxta annos et tempora, quibus facta sint, registrare, aliosque inducere, ut suis in necessitatibus ad eundem, tanquam ad regni specialem patronum, refugium habeant speciale. Nec ista propterea scribimus, quod iam primum incipiat miraculis choruscare; ymmo ab anno mcdxvi:o usque in presentem diem mira plurima per eum prodierunt inuocantibus nomen suum, que apud nos sunt registrata et fideliter obseruata in testimonium sue sanctitatis et future canonizacionis argumentum. Jntendimus eciam quamprimum, adiutorio Dei nostra et aliorum perfidelium contribucione suffulti, quantum nobis desuper datum fuerit, pro eius canonizacione vel ad minus corporis translacione laborare, quatenus in speciale solatium et regni suffragium inter alia regni sanctos patronos ad sanctorum catalogum conscribatur; cuius precibus vestram dominacionem et nos committimus conseruandos. Ex Abo anno Domini mcdxcv, die xviij mensis julii."}, {"df": "4620", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4621", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4622", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Carissime et prestantissime ffrater, pro nouis erga nos scire digneminj quam immanissimi Ruteni crudeliter jnvaserant Finlandiam, comburentes domos necnon populum crudelissime interimentes; tota Carelia et magna pars Nylandie sic est consumpta, et nisi Deus omnipotens nobiscum pugnauerit, timendum est quod peramplius jnualescunt, quia potentissimum habent exercitum. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4623", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis nostris humillima recommendacione et salute, debitum in Domino reuerencie et honoris. Reuerendissime p[ater]. Hiis decursis diebus diuersas literas super lamentabili statu istius patrie p[aternitati] v[estre] reuerendissime scripsimus, similiter et domino gubernatorj, super quibus nullum penitus responsum receperamus. Hac de caussa easdem literas repetendas duximus, timentes quod ad manus p. v. non peruenerant. Circa assumpcionis Marie, nauigantibus nobis ad Viborgh, scripsimus p. v. reuerendissime mediante nuncio nostro proprio de nouitatibus tunc occurrentibus. Deinde, existentibus nobis in Viborgh, iterum ad longum scripsimus, qualiter Kanutus Posze cum familiaribus nostris et aliis ibi existentibus contra Ruthenos transiit. Postquam igitur huc ad Abo reuersi sumus, quam primum nobis innotuit de obsidione castri Viborgh et miserabilj strage, que facta est per totam Kareliam, statim idipsum p. v. annunciare curauimus. Diebus eciam postea transactis literas continuare non cessauimus, que, si ad manus p. v. peruenerant, satis intelliget, in quibus punctis sumus cum Ruthenis. Sin autem istas recapitulando ad omnem euentum scribere statuimus. Sumus enim nunc plurimum perplexi de insultu Ruthenorum, qui patriam totam delere minantur, et nisi Dominus Deus nobis specialiter succurrere velit et paternitas v. dignetur de salute istius patrie cogitare, non videmus superesse refugium. Magnam hucusque spem de aduentu domini gubernatoris habuimus, et nisi adhuc in breuj cum exercitu veniet, non est vnde adiutorium speramus, Ffacta est primum vniuersalis expedicio contra Ruthenos de tota patria, ita videlicet quod de partibus istis remocioribus quatuor rustici quintum in expensis et aliis sustentare deberent; demum ingruente maiorj periculo quilibet indifferenter habens annos quindecim in etate exire cogebatur. Igitur quasi de tota patria homines illic congregati sunt. Vtinam aliquid boni pro tuicione patrie efficere possent. Sed vnum dolentes referimus, quod armigeros, qui deberent ducere exercitum, valde paucos habemus, sine quibus rustici non audent progredi, quare res nostra quasi in desperacione dependet. Jpsi enim aduersarij nostri copiosum habent exercitum, armigeros multos et in rebus bellicis, ut communiter famatur, valde expertos. Equos insuper habent valentissimos, que omnia nobis timorem incuciunt. Preter eas, quas in prioribus literis nostris p. v. ordinauimus copias, mittimus et nunc diuersas literas, quas hiis diebus receperamus, ex quibus p. v. plane senciet, quid de aduersariis nostris presumere debeamus. Multa & alia reuerendissime p. de miserabilj statu istius patrie essent scribenda, pestis hic in partibus in plerisque locis iam inualuit, vnde homines non mediocriter contristantur. Faciet Deus, ut ex post meliora noua de euentu istius rej p. v. scribemus, quam altissimus in vtriusque hominis optima valitura ad dies longeuos felicissime dignetur conseruare. Ex castro nostro Kwsto in crastino beati Francisci confessoris anno etc. xcquinto, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino, domino Jacobo, miseracione diuina alme Vpsalensis ecclesie archiepiscopo, ffautorj et domino nostro prestantessimo."}, {"df": "4624", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerrissimis nostris recommendacione, reuerencia et salute iugiter premissis. Käre werdogiste fadher i Gudh, herre och beswnderligh god wen. Sände wi ider nagra scriffwilse inlukt i thetta wort breff, at i werdigis omaka ider at lata them läsa for idher; ther forfinne i i hwad bedröffuelse thetta fatige landet ok i star. Thetta ärendith kräffwer een oförtöfat wndsätningh ok met idre loff lidher enkte skotzmoll. Alzmektige Gud skiwte ider nw i hwgh ok sinne, at i magho finne ther god rad til, at the omilde Rytzer göre her nw ey mere skadha thetta fatige landet än the nw giort haffwa thy werre. Alzmektoger Gud werdigis welbewara ider awerdelige i sina nadher. Ex castro nostro Kwsto jn crastino beati Francisci confessoris, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino, domino Jacobo, diuina miseracione archiepiscopo Wpsalensi, ffautori nostro colendissimo, necnon strenuo militi, domino Stenoni Sture, gubernatori regni Swecie."}, {"df": "4625", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis. Sincerissimis nostris reuerencia et salute premissis. Kere herre broder och besynnerlig gode wen. Wij forvndrom storliga huad hindher eller saak ther til ær, at wij haffua ey fangit ider scriffuilse i ix wikur eller ther widh epter swadana bedröffuæde och sörgiande tidende, som her afiærdom warit haffue i all then someren, om hwilke wij och the gode men aff Viborgh ider flerom synnom scriffuit haffuom. Bærgh och flyse motte giffua sigh widh swadana bedröffuadh tidende thy werre nw afjærdom ær, at swa marga m menniskior, menlöse barn och quinnor ære mörde och dräpne och Ægrepa, Kiffuenapa, Nykyrkio och Jäskis ære grymmeliga wtan all nadh ooh miskundh (ær) vpbrændhe, swa ath ther ingthe bleff qwikt igen. Sidhan wij fingom ider scriffuilse, som scriffuit war om sancte Olaff dagh, fforom wij strax til Viborgh och screffuom ider werdughet til om jonffrv Maria dagh dyre eller ther widh met wore tienere Michel Skench och samalundh met wore smadrengh Erich Friiss, then i hade sätte til oss. Pa then scriffuilse fingom wij aldrigh swar vppa och withom ey eller hwart wore breffdragare, for:de Michel Skench, är bliffuit etc. Sidhan wii kommo och til Viborgh, screffuom wij ider til met Marthen, ider tienere, och ther haffuom eller ingen swar pa; hwadh forsymilse ær ther vtinnan wethom wij och ey etc. Pa sama tiid drogh Knut Pose, ider tienere, och wore in til Rytzer at beskerme crissne tro och thette fatige landet; och sidhan wore wener forswnnw, ath the wore them alt for starke, drogho the sig til Wiborgh at beskerma Viborgh slot, och nogot ther epter komo the omilde Rytzer och belagde stadhen och haffua ther liggadh flere dagha, och ffingom wij thædan scriffuilse aff Knut Pose, Magnus Laurensson och Magnus Frille i onsdagx sent pa queldhen, ath the än tha logho for Viborgh. Knut Pose sende Niels Bencktsson til the ælfuer i Borgholæn ære at hugga brotther for the omilde Rytzer. Gud goffue thet at än nw, kere herre, at thet merkelighe taal folgh, som ider werdughet screff oss til i somarss, atj haffden met ider til Calmarna, ath thet wore crisnehethen til vntsætningh nw i Wiborgh. Oss hopas atj skulden ther tiena then stora tak och ider ene obegrw[n]deligen siele gagn, loff, hedher och ærlige rykte, bade inlændis och vtlændis [forwerffua?]. Om alle thenne forscriffne ærende screffuom [wij] och ider til sidhan wij heem komom fran Viborgh, bade met scriwerens tienare om thet wore wener haffue dragit vtaff markit in til Viborgh, och samalundh met ider tienare Michel, som fran Viborgh kom, sidhan the wore bestalleth. Wii haffua samaledis och tilscriffuit then werdugiste herren ærchiebiscopen. Haffuer then werdugiste fadren eller i fangit wore scriffuilse, ther wethom wii altzingthe vtaff, epter thi wii swar ey fongit haffuom. Wii haffuom thog flere breff ider bodhom scriffuit til, som nw är bewisligit. Gud goffue thet, atj wildhen æn nw tienkiæ pa the hielge crisne troo och thenne fatige landændis bestandh och beskermilse; the hielge trefalloghet forbiude at the fonga theris framgangh her i landith. The haffua fulkomlige i akt at koma alt Swerigis rike vnder sigh, som wora wener oss dageliga oss tilscriffua, ath the haffua forsamnath offuer xx och c(m) lydugior, sneckior, stwra jacther och kaweser at draga in mot thette rikit. Vi sendom ider i somars met wort budh then werduge faders biscops vtaff Reffla tilscriuilse ok samalunde kanikerens ther sama stadz, ludandis at the omilde Rytzer wilde her draga in ath forderffwa thetta landith, och sidhan wij komo til Viborgh, funnom wij sama swadane scriffuilse for oss ther, och samalundh screff Per Nielsson Kylliänen aff Nye slotith oss til etc. Och for swadana saker skuldh, kere herre, scriffuom wij ider til om vntsætningh och samalunde scriffuom [wij] thædhan aff wiborgh almogen til offuer alt landith, at the skulde koma tiid ofortöffuadh, æn togh thet haffuer warit stor forsymilse i them ath the komo icke forre aff stadz æn i thenne daghana. Torsdagx, som nw war, drogh Seuerin met ider tienere och alle friborne menne aff Norfinne och Suderfinne her fram om slotith til Viborgh. Sidan wij komom til orda met honom, formanade han oss om wij wilde biwde honom om the hielge trefalloghetz hielge crisne tross och ider wegna at han skulde fara moth the omilde Rytzer och hielpe wärie the hielge crisne troo och thetta fatiga landit, och war begärende at wij skulde welsignade idert baner och thet antworda honom at föra mot the omilde Rytzer. Nw är almogen vpresth man aff hus. The hielge trefalloghetz welsignælse komme offuer them. Jonffrw Marie milde bön, sancte Henricx och sancte Ericx, Suerigis patrones, och alle Gudz hielgans forskuldan beskerme the gode men, som nw vt dragne äre. Altzmectigen Gud ware met ider och sancte Erich konungh. Aff Kusto monedagen nest epter sancti Francisci dagh, vnder woret signet."}, {"df": "4626", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stegeborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Kære broder. Ma thw vetha, at her dör ganska swara, swa ath jak haffuer mist mestadelen aff myna swena ok legofolk, swa ath jak met stora sorga kan bewara thetta slot. Fik jak nw myn herras scriffuelse her för mik, ath jak oförtöffuat skwlle komma siælff til honum til Finland met al then makt jak astad kan komma, ty the Ryser hafua bestallad Viborg ok Nyslottet. Tha screff jak honom swar jgen, at jak ekke swa hastelig kan komma til honom, ty myna swena æra mik alle offdöde mesta delen, ok haffuer jak hwaske skep eller spisning, ty han vil haffua siit skep jgen han mik lænte. Screff iak ok, vil han giffua mik tid til första opit vatn, vil iak tha gerna komma til honom met al then makt iak astad kan komma. För kan iak ey starkara komma æn met vj eller viij karra för swa dane förfal ok mykyn annan, som jak ekke nw kan scriffua. Ta ler iak ekke komma til tith brölöp, ty jak veth ekke hwad swar jak faar fran myn herre jgen. Hade jak c höffwd, ta haffuer jak nogh at göra, ok ær jak her j stor bekymmelse i thenna finska resa; hwrv ther om bliffuer, vil iak oförtöffua biwda tig til om. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Scriptum Stegaborg fferia 2:a proxima ante Kalixti. Eric Thwrsson. Adress: Welbyrdog swen Per Twrsson, syn kere broder, kerliga kommandis thetta breff."}, {"df": "4627", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vore ödmywke helse och weluiliogh tro tiænist altiid forsend met Gud. Tæckis ider wele wede, kere herre, at som wii förre haffue ider ærlighet tilscriffuit om thenne bestalningh her for Viborgh aff thesse omilda Rydzer, thogh ær hon æn nw swarare æn förre, swa at the ære nw wppa alle sidher, bade östhen oc westan, och brvke them mannelige bade met bösser, piil och andra wærre, och storman forgæte the icke etc. Kære herre, i then forlidna wiken ware wort folk til slags met them wte pa nagra ögier och sloge them i hiel wiid xl Rydzer; thesligis drogh Winholt wt och slogh them och j taal folk i fran. Swa opta the haffua stormad her til stadhen, haffue the faat döde men och saare, mæn thet synes ingthet wppa theris hoop, for ty at the ære otalige etc. Jtem nw i monedags om nath tha drogh Niels Benktson, Winholt oc Magnus Frille aff sted wp til en fors, som heter Watu kyffuj met en hundrade swenne, wel færdige, och wiid viij(c) bönder aff Nyland. Ther som the Rytzer sætte them vtoffuer in i landit, ther giorde wort folk landgangh, och som alt folkit war wp komit, tha kom it anskrij at Rydzserne the komme. Bönderne lope stragx til botene huar offuer then andra och sengte stragx halff delen aff botene. Swennene bliffue stondande pa landit oc togo til wærn och slogo them en hop aff rydzerne i hiel och worde them mannelige; mædhen östes nogra botar wp igen. J samme stund kom en swar makt aff Rydzer och trengde swennene til strandhen. Swa komme the bönder ather löpande alle i sender och lopo them sielffue i sank. Och Niels Benktson och Magnus Frille met the andra dande swenna motte bliffue ather om endh. Wynholt wnkom met ith togh slæpænde æpter bothen och nagra viij eller x swenne med honum. Ther bleff och wiid j(c) bönder; Gud se fore kært at swa skulde gaa. Huad makt wij kwnne nw haffua igen, kwnnen i wel formerkie etc. Jtem stragx giorde hoffud hæradhen sigh til redhe, som her fore stadhen ligger, met otalige mange til foth, met stigher, staffuar och waser och swa manga til hesta, at ther [war] ingte tal wppo, en stoor halff myle om kringh allen stadhen, och droge til stadhen swarlige stormande met swore bösser och andra konster och menthe sigh stragx haffua fangit stadhen. Och trengde the swa swarlige til, at the wore met ij standande banere fran om suarth brödra kloster wt met mwren och siön. Gud alzmectuger met syn stor nadh gaff til lycke at the finge döde mæn och sare offuer pass, och droghe æn nw vtoff til theris læghe igen. Stragx the wore aff dragne östhen til kom en annen hær och westen til oc berende slotit met iiij(c) heste for wtan fotegangere. Nær them lyster nw at storma her nest, tha rade Gud alzmectigher hurw om thenne stadhen ganger. Men wij wele göre thet bæste swa lenge wij formaghe. Jngthet folk, hielp eller tröst haffuom wij fath en nw aff Abo biscops döme vtan som wij förre screffuom om biscops swenne och nagra xx karla aff Abo læn. Ty wær ther bleff alt biscops folk met Magnus Frille, vtan fiæm karle wnkomme. Æptir swadane belægligheter kærlige bidiom wij nw ider, formanandis pa then helge crisne tro wegne, oss lathen naghen wnsætningh faa snarlighen eller ær giort om thenne Östher landh. Och rode Gud om thet lyfftis ther ath. Ty wær aff thesse bönder aff Nyland haffuer man ingthet wtaff, ffor ty at komme iiij(c) Nylenninge met theris wærie i en hoop, ffinge the se ellirs höra ropet vtaff ij Rytzer, the loppo alle sammens. Woro nogre bönder forsamblede aff Borgo læn wiid i[½](c) och wore dragne in til Sække jærffue wppo thenne sidhen. Som the finge höra om wore skade, lopp hwar och en theris wægh igen at skoghen. Her i thenne stadhen ær och alzingen makt; the ære meste delen bort rympde igen her östhen for Viborgh, wtan Philpus aff Mola och lendzmannen i Nykirkio haffua giffuit sigh hiit i stadhen. Och komme the hiit met stort pladz blotte. Alt huad her östan for Viborgh ær, thet ær alt i Rydzens hender. Wij forwndra, kære herre, at wii faa huaske bodh eller breff aff idher, mædh[en] wij swa opta scriffuit haffue til ider werdighet, besynnerlige om thenne landz ænde. Huad the breffue æra framkompne eller ey, thet wij icke wetom. Haffue oc thesse Rytzer sagt oss manlige til, at the wele icke ather wende för æn the haffua seet Stocholm. Ty wær the haffue ther godh mackth til. Her met ider Gud befalendis. Ex Viborg die Calixti anno etc. xc quinto, nostris sub sigillis. Knwt Posze Henric Biidz Magnus Laurensson Bencth Olsson Wynholt Aruid Olsson."}, {"df": "4628", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humillima et deuota nostri recommendatione premissa paratum in omnibus animum complacendi. Reuerendissime p[ater]. Scripsimus vobis latissime superioribus diebus de statu, in quo sumus cum Ruthenis, et speramus p. v. huiusmodi literas nostras iam finaliter recepisse. Iterum hac ipsa hora literas Kanuti Posze recepimus, jn quibus velut pridem prioribus asserit ipsos Ruthenos in obsidione Viborgh adhuc perseuerare. Vtinam dominus regni gubernator, sicut promiserat, non differret quantocius huc venire ad Viborgh via maritima directe nauigando. Alioquin timemus, quod frustra et incassum huc veniet, et aduentus suus nichilominus cedet toti patrie in magnum grauamen, que iam plus solito propter veterem expedicionem hoc anno factam contra Ruthenos est in victualibus et aliis plurimum depauperata. Quis tamen ulterior cum Ruthenis erit processus p. v. reuerendissime intimabitur sine mora, quam cum hiis breuiter exaratis in decorem et utilitatem ecclesie sancte Altissimo ex intimis commendamus. Ex castro nostro Kwsto cursorie die xx mensis octobris, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendisimo jn Christo patri et domino, domino Iacobo, miseracione diuina alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, fautorj nostro singularissimo."}, {"df": "4629", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum debitis reuerencia et honore paratum in omnibus animum complacendj. Reuerendissime p[ater]. Postquam Ruthenj contra fines patrie nostre insultare ceperunt, satis vehementer nos terruit eorum aduentus, timentes illud euenire posse, quod iam heudolor superioribus diebus acciderat. Dolenda noua semper hucusque de congressu Ruthenorum p[aternitati] v[estre] scripsimus; nunc vero dolor maioris acerbitatis nobis accreuit, quem absque singultu et lacrimis deplangere non valemus. Nam hacipsa hora certitudinaliter accepimus, quod familiares nostri, quos pro tuicione patrie et defensione fidei catholice in Viborgh dimisimus, fere omnes a Ruthenis perfidissimis partim sunt capti partim vero interempti, sex personis duntaxat liberatis, quinque videlicet familiaribus et vno coquo, qui de Dei adiutorio manus illorum sceleratissimorum virorum casu fortuito evaserunt. Ex hiis qualem recepimus consolacionem nouit altissimus, ut eciam p. v. laciora noua de statu istius patrie intelligat. Quid vero de Ruthenis aduersariis nostris sperare debeamus, mittimus vobis copiam ex literis Kanuti Posze, hodie susceptis, similiter de literis ascriptis domino gubernatorj per illos, qui constitutj sunt in Viborgh. Vtinam dominus gubernator iam vellet accelerare sicut extrema necessitas expostulat. Nam Ruthenj fere omnia loca vicina prope Viborgh et quasi omnes viarum aditus occupant, vnde animosius incipiunt contra nos insurgere de eorum potencia et speciali multitudine confisi, quorum superbiam et audaciam potenter dignetur prosternere, qui presto est auxiliator omnibus ad eum in necessitate recurrentibus, cuius ineffabilj prouidencie p. v. reuerendissimam ad nostram consolacionem precipuam conseruandam ex intimis commendamus. Ex castro nostro Kusto die saturnj xxiiij mensis octobris anno etc. xcquinto, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri domino, domino Jacobo, miseracione diuina alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, domino et fautorj nostro colendissimo."}, {"df": "4630", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4631", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Cum sincerissima nostri recommendacione obsequendi semper in singulis promptissimam voluntatem. Werdugiste fader, besynnerlige gode ween. Werduges ider nade welia wetha ath sydan iak, Sten Stwre, kom nw fra Swinagarn til Strengenes paa thet at iak wille mik forwethæ om Swanthe Nielsson ok andre friborne mæn flere oc köpstadzmæn aff opstæderna waro framdragne til Stocholm, effter thet tiden sigh fasth förlöper, tha kome wij tree nw her til talss saman om the finska reso, oc i blandh annet taall war her rörth oss i mellan om nytto ware ok behoffh giordis at sancte Erics baner skulle haffuas medh til Finlandh, om huilkit oss tykte at thet skulle mykith nyttigth wara bade för ty at thet schulle wara waara wener til en ganske stoor trösth oc warum ok cristendomens fyendom til en stoor wantrösth, ther ryktedh ther aff wtkome. Togh haffue wij thet sæth til ider nade hwadh ider oc iderth erliga capitell ther om tycker; oss hoppes til Gudz, at ther magh fölgia storth gagn medh, ok magom thes större trösth haffua til sancte Eric, som then landzända kom först til cristindom, ok jach, Sten Stwre, loffwer thet wilia haffua i wördningh oc werdugheyt som tilbörligit ær, oc thet haffua i goda förwaringh ok i goda matto heem föra til Vpsala domkirkio igen, om Gud medh sinne nadh mik föger liffuandes igen koma. Kan ider nade förmerkia at swa nyttigth ær, tha bade iak, Sten Stwre, gerne at i wille mik thet sænda til Stocholm oförtöffuet; nar iak nw tiith komber, achtar iach ther engte töffwa. Framdeles warde wij oc her talandes, ok tykte oss nytte wara om waar herre wille syna nade til oss wænda mote the Rytzser, at tha waare lærde mæn medh, bade then helge cristna troo til bestandh, om predicas skulle, swa ok til raadh ok daadh om til degtinges kome, ok ey nw swa farlösth, som wii wæll förmerkia, finnas kunne nagre werldzclercke som swa hastigth kunne reda warda, oc thet ider nade wille werduges scriffua doctor Lars vicario predicatorum oc broder Erland vicario minorum til, at huar there wille skicka ther til twa gode mæn, som ther til beqwæme ære, och lata them strax koma til mik, Sten Stwre, til Stocholm. Som ider nade oc förtæncker at forgætit war i Dæwenzöswnd om the i Norrelanden boo, som ær i Gæstringalandh, Helsingalandh, Angermannalandh och Medelpada, huilke ey kunno göre then skath ok hielp, paa lagd ær, i alla handa, som the hær schole göre, effter thet the schole altiidh sielffue mælning köpa, ty tykte oss nw her paa ider nades behagh at the i Gastringalandh giorde iærn oc the andre peninga. Hiis . e . reuerendissimam p. v. altissimo commendamus ….. felicissime valituram. Ex Strengenes feria quinta infra octavas omnium sanctorum anno etc. xc quinto. E. R. P. V. Humilis et devotus Conradus Strengenensis etc. Steno Stwre, miles etc. et Petrus Ragualszon Adress: Reuerendissimo in Christo patri ac domino domino Jacobo, diuina miseracione alme ecclesie Vpsalensi archiepiscopo etc. amico et fautori nostro colendissimo."}, {"df": "4632", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "B. p. cum deuotus orator vester Henricus Wene presbiter, rector parrochialis ecclesie Pargass diocesis Aboensis, jam aliquamdiu in canonico operam dedisset cupiatque illo (= –am?) perficere Deo adiuuante et ut etiam notitiam ampliorem consequi valeat, legum seu juris ciuilis studio desiderat insucare, suplicat humiliter s. v. orator prefatus, quatenus eius laudabili desiderio annuentes ac ipsum speciali gratia et fauore prosequentes eidem, ut leges huiusmodi seu jus ciuile continue uel jnterpolatim, quotiens et quamdiu sibi placuerit, publice seu priuatim audire ac quoscunque actus scolasticos exercere libere et licite possit et valeat, licentiam et facultatem concedere et indulgere dignemini de gratia speciali, fe. re. Honorij pape tertij e. s. v. predecessoris, quibusuis alijs constitutionibus et ordinationibus apostolicis, ceterispue contrarijs non obstantibus quibuscunque, cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur jn presentia d. n. pape. A. car. S. Anastasie; et de licentia et facultate prepetitis; et per breue s. v. Concessum A. car. S. Anastasie. Datum Rome apud sanctum Petrum quintodecimo kalendas decembris anno quarto."}, {"df": "4633", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effterscrefne Sten Stwre, riddare, Sweriges riches förståndare, Swante Nielsson. Bängth Fadersson, Erich Trolle, Sten Twresson, Päder Ragualsson ok Bencht Gregirsson aff wapn, Sweriges riches radh, nw församblade i Stocholm om thenne reso til Finlandh mote the omilde Rytzser, göre witerligith met thette waart opne breff, at fore then sthora troo ok imukket (= innikhet), som wij hafua til alsmektigh Gudh ok sancte Erich, Sweriges patronum, hafwa wij offta begärath ok ödmiukelige bidith werdugista fader i Gudh herre erchebiscop Jacob i Vpsala oc hans werdighe capitill, at the oss ok alle Sweriges jnbyggiare, serdelis them thenne reso fare schole, til tröst ok beskerm wille werduges wnna oss sancti Erikz baneer, hwilkit hans nade ok for:de capitill ok swa giort hafua met swadana werdughet och forordh, som wäl behofth giordes och her effter skrifuat staar, swa at wij fornempde och huar wore fore sigh i syn persone lofwom ok beplichta oss oppa wara äro, sanning ock christeliga goda tro at hafua for:da baneer i äro ok werdughet ok wele thet trolige igen antwarda for:de werdugista fader eller hans effterkommande ok Vpsala capitill in wti domkirkione igen wtan alt argth ok hielparäde strax Gudh föger thenna resa är owerfaren. Ok som Gudh forbiwde nagre aff oss worde slagne i thenna reso eller förstäckoth worde, tha skal en eller twa aff oss, som hemkomna aff thenna reso, föra for:da sancti Erikz baneer til Vpsala domkirkio ok antwarda thet her in then werdugiste herre her erchebiscop Jacob och hans werduga capitill igen swa fryth ok ombewarath som wij thet anammat hafwa med all then werdugheet, som tilbörligit är. Lofwom wij ok theslikes, at alth thet efftertal, som ther aff komma kwnne aff Sweriges jnbyggiare, tagha in oppa oss ok fra for:da werdugom fader och hans capitill för then sthora nödh oc trangh, som nu gaar richet oppa aff the omilde Rysser, hwilke nw bestallat hafua ok häriet, skinnath ok bränth en stor del aff landet, som är Karelen ok flere sokner ther omkring. Lofwa wij ok, at wij aldrig wilia eskia och begäre for:da sancti Erikz baneer aff Vpsala domkirkie i nagen tilkomande tijdh fore krigh, örligh eller nakon twedrekt skuldh wtan moot Rysser ok the helge christne troos fyende effter thet at for:da baner hafwer aldrigh kometh fran Vpsala domkirkio sydan thet war ther försth inkometh. Bidiandis oss swa Gudh til hielp ok the hälgedomar, wij nw paa halla, at halla thenne articla alla saman ok hwar there fore sigh obrotzlige widh alles ware äro, troo ok sanningh. Thess til yttermere wisso ok bäthre forwaringh lata wij pa alles wara wegna och menige Sweriges riches wegna hängia richesens jnsigle fore thetta breff, som gifuit är i Stocholm arom effter Gudz bördh m cd xc quinto, tijsdagin infra octavas sancti Martini."}, {"df": "4634", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Humili recommendacione reuerenciam et salutem in Domino semper premissas. Käre werdigiste herre, besunnerlighe gode wen. Werdiges edher nade wele wedhe, thet iach är nw aldeles redhe, saa thet iach acther i thee helga trefollighetz nampn ath legge her wt fra byn i dagh medh flere thesse gode men, som mich scole fölge thenne reso. Och takker iach och thesse godhe men, edher nade och tesliges edher nades ärlige capitel ödmyge och kerlige fore the werdige helgedoma sancte Ericx baner, som edher nade nw sendhe os hiit medh the werdige herre docthor Mattes och docthor Eric, hwilkit iach och thesse godhe men haffwe nw anamit och vnfangit her wdi Stockholms kirkie medh then störsthe ödmiwcth och werdigheth jach och the epther war ytersthe fornympsth göre kwnne, och wele wii medh Gudz hielp haffwa thet i thenne reso wdi then werdigheth, som os retthelighe bör göre. Altzmektugh Gudh och sancte Erich medh alle Sueriges patroner wnne oss nw lykke och segher, ath faa i mothe the omille cristenhetens then helge kirchens och rygesens fyendhe i thenne rese, som jach medh liff och macth gerna wil ladhe finne mich ospar och weluiligh ther til. Fframdelis, käre werdigisthe herre, sender iach nw idher nadhe thet vppne breff, som idher nadhe war begerendhe vppa idher nadhes och capituli wegne; och wil iach nw scriffwe til then werdighe herra biscop Cort i Strengnes om thetta breff wndher rigesens clämme. Och befaller jach nw i thenne min franware Gudh altzmectig, sancte Erich och edher nade thetta righe, tesliges min käre hustru och all thet godha Gudh haffwer mich wnth. Er Gudz försyn, thet mich wardher forstakkith i thenne rese, taa bidher iach idher nade, at i werdigens wele haffwe min kere hustrv i edher nades forswar. Kennet Gudh, then man är ekke i werlden, ther iach sether bether tro til en til edher nade; och wil iach altiidh gerna wara idher nade til al wilie, kerligh och bestand swa lenge Gudh spar mich i liffwit etc. Kere werdigiste herre, ther fattes nager jncegle fore thetta breff, som är Knwth Eskilsons, Sten Twrsons och Sten Cristersons; tha haffwa the ekke theres jncegle widh handen, och Sten Twrsson tappede sith i sommers nidher widh Calmara. Bidher jach edher nade adi haffwen ingen mishagh ther wdinnan i nager modhe. Jach takker och edher nade gantzske kerlige for thet swaffwal och bly, som edher nadh haffwer mich senth. Jach wil medh Gudhs hielp dele thet medh cristenhethens fiende thet ytersthe Gudh giffwer migh nadher til. Framdeles, käre werdigisthe herra, som taladh warth i Deffwenszöö swndh at herre Bencth Cristierson, Gudh hans siel nadhe, skulle haffwa waridh hos edher nade, hwar behoff hade giorth; taa haffwa thesse gode men alle samtyght ath epter thettha rykidh är idher nade befalit i min franwara, tha är thet i edher nadhe macth ath seya til hwem som edher nadhe sielff tekkis ther til haffwa; taa skal thet wara i edher nades macht etc. Hwadh tyände iach framdeles i thenne reso kan forfara, them wil iach edher nade gerna tilscriffwe; och i hwlkin matthe iach kan ath wara eder nade til al wilie, gönsth och kerligh gör iach altiidh gerna. Edher nade her medh Gudh och sancte Eric medh liiff och siel ewinnelige befalendes. Snarligha scriffwadh vppa Stokholm, vnder mith jncegle anno etc. xcv. Steno Sture, miles etc."}, {"df": "4635", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig ok kerlig helso altid försent medh Gud. Kære Niels Claffuesson, synnerlig god ven; ma j vetha, ath iag hade gerna varit hoss ider i myns broders brödlöp ok hade ekke myn forfal mig förtagit krancdom ok myn herres scriffuelse, ath han begerede mig ok myna swena til Finland, tha ær ey myn makt saa ath iag sielff kwnne fara; thi haffuer iag sent honom myna swena saa monga iag haffver. Fik iag oc myn herres scriffuelse ath the Ryser haffua gripit Monss Frille oc Niels Bænktsson, lagmannen i Finland, ok lxx medh them slagne ok gripne. Haffuer ok myn herre her strænk vtbod, saa ath alle friborne men skole vt vid terass frælsse. Beder iag ider at i rader Per Thuresson ath han skynder sig til myn herre medh första opit vant ok komma hit til mig, saa ath vi bode foldis ath, om Gud vil vnna mig liff ok helsa. Ær her ingen synnerlig tidende vtan her medh ider ok ider kæra hustrv ok barn Gud befallandes ok the helge threfolloghet. Scriptum Sudercopie dominica proxima ante festum Katerine. Eric Thuresson. Adress: Ærlig ok velbyrdoge man Niels Klaffusson, höffuisman paa Ælffsborg, kerliga kommandes thetta breffuet."}, {"df": "4636", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Jsti sunt familiares et armigeri domini Aboensis circa Michaelis, qui capti et interfecti fuerunt circum Wiborgh a Ruthenis anno etc. 1495. Magnus Frille sielff annen Johan Frille sielff annen. Jösse Tordsson Peder Olsson Magnus Olsson Oloff Gramso Jöns Bertilsson Henric Jepsson Aruidh Henricsson Jöns Mickilsson Bergil Jönsson Jaspar Marccus Mattis Larsson Andreas Berssman Henric Hoffwenskel Anthonius tysk Bent smoswen Henric Olsson Mattis Iönsson Hans Wlff. Armigerj: Jöns Hokonssons tienere Jeppe Folmerssons tienere Gödickis tjenere Niles Larssons tienere Jöns Nilssons tienere Sone Anderssons tienere Jeppe Henricssons tienere Thomas Heluegerssons tienere Peder aff Töffuesalo Peder Gunnersson Wennes mogh Jönthe aff sancte Mortens soken Magnus ther sama stadz Nieles Vælingh Oleff Staffansson."}, {"df": "4637", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Mädhen daghen i Kalmara stodh Ryzer göra tolkit homodh; iiij(c) blanka som een iiss meenthe siik wynna storan priiss. I Karelzlandh monde the lenna och manga byar ther opp bränna, och hadhe och thet synne gripa baadhe män och qvinne; ther nästh wthan meen om sancti Iohannis dagh the annath sin komma i geen. Konungh Haniss, jak talar tiil idhra naadh, thet saa skeer, thet är idhert raadh; met tolkin skadha kunnen i lithet wynne; än fiik tw ey Swerige i thet synne. The beegynne tha gripa, bränna och häria, ingen förmaagh siik mothe them wäria. Nw maagh Kareel häller graatha än lee, Ryzer laatha there grymheet ath see. Mangher gör ther aff sputh och spee, them händher graatha, som lee. Om Maaremessa giik thet saa, ath Ryzer wille nämaren gaa, som the och haffua giorth, holkit wy alla haffuom sporth. The oppa Oloffs borgh och Wyborgh lyggia, huru starke Ryzerne ther före liggia, the maane saa fasth byggia och meena thet ingen skal them slaa tiil ryggia. The tänkia met fulla akth Fynlandh och the sloth wynna met makth. Rykthet komber i hwarss manss öra ath Ryzer tolkit waaldh i Fynlandh göra. Rikensens förstaandare, ridder Steen, han synes wara lithet seen, meer än holkin thera makt wiil twingha, han ey faar hastukth ath springa. Ärchebyscop Jacob, her Steen, the baadha, och saa flere, som i Swerige raadha, och alla herrer froma ey wylie the, ath the sculo nämaren komma. Alla helghena tiidh och ther nästh the reedha siik som the maagha bästh; v(c) rytther, alle tyske män, wylia gerna fölghia her Steen, saa och andra hoffmän i Swerige ära wylia alla loff och priiss bära; ther kan man tiil liitha, the wylia Ryzer makth ath brytha. Örligh, ambodh the met siik haffua och ekke akta met thee Ryzer dagha; gläffuiar, piil, byssar och andra wärya the nogh haffua oc akta siik met Ryzer bärya. Gudh met syne stora makth han storke there akth. Meer än wintheren är nw saa starker och strängher, han mykit there reesa förlängher. Knwth Posse är een ärligh man, paa Wyborgh sitther han. Han brukar hoffuerk och riddar dath och bär siik ärligha aath. Jak maagh honum loffua, han ey plägher her tiil soffua. Han aff Ryzer optha komber i nödh och aff them manga slagith tiil dödh. Munkar paa baadhe sydhor haffua them oc sökt saa them swidher. Eentiith waagher Knwth, slaar mooth Ryzer met i[½](c) wth. Illa giik thet thaa, Ryzer them alla dödhe slaa. Byscop Magnus i Aabo boor misthe 50, thet jak troor. Likkauäll gaffs Ryze hären widher, iiij tusendh Ryzer ladhis ther nidher. Rikensens förstaandare her Steen synes wara mykit seen. Nw ottadagha äpter sancti Martini dagh wylia Swänske dragha aastadh, i thy wthsende the godhe herrer i Opsala boo allom Swänskom tiil hunghnath och roo, ärchebyscop Jacob oc capitelith och saa, sancti Eriks baneer i Clara closter ath staa, saa maagha manga ath höra huru sancti Eriks baneer leetz aff Opsala föra. Stor processio aff Stokholm wth giik, tha ridder Steen thetta baneer wnfiik. Jak saagh ther saa wnderligh laath, stor sorgh och storan graath baadhe aff qwinner och man, tharor aff therom öghom wthran, tha ridder Steen thetta baneer togh; honum fölgher almoghen som een skogh, baadhe munka och preste, riddare och swäna, jw the bäste, i bykirkiana in, manga met bleeke kyn, her däkin Mattes, mäster Erik, doktores twaa, thet baneer sattes a sancti Örians altare thaa. Ridder Steen paa baadhe sin knä nidher full, Gudh i hymerike ware allom Svänskom hull, han thet baneer annamar met storan staath och saa met sorgh och mykin graath. Daghen ther äpter och ther nästh alla laathe siik liidha som the gaatho mästh. Thet war otta dagha äpter sancti Mortens dagh drogho alla Swänska aastadh, ix(c) och lithet meer war hären, tha thetta skeer; än waare ij(c) tiil baka, the ey kunde komma tiil motta, tha haffuith fröss i Aaland, the tha komma tiil Fynlandh. Nw hwar skippin äller folkit händher ath wara, Gudh laathy them alla wäll ath fara; thet är myn fulla akth, Gudh skal them beeskerma met sina makth. Nw monde hären i Koohampn lyggia; the manga riisbodher ther byggia om sancta Katerina dagh; ther nästh läggia the aastadh och wille alle wäll fara och alla i Fynlandh wara. Snö, storm och storth froosth war them een harder koosth, wintheren starker och then harde han them inthe sparde; likkauäll i Gudz nampn wille the alle fram. Östan nordan wädher war tha storth och them wndher öghonen, thet haffuer jak sporth. The roo och seegla met thera skiipp, och thet tha saa tiil giik, som skipp komma hiith och somme komma tiith, somme komme fram in tiil Nylandh, somme tiil Suttyngen och tiil Aalandh och somme tiil nya Kalla hampn, somme tiil ryggia och lethe theres riisbodher aather byggia, somme komme tiil godha hampn och noghra stötte aa haffsens strandh. Tw skiipp tha skörde och folkit siik tiil landith rörde. Tha full thet likkauäll saa, ath ingen drunknadhe thaa; likkauäll fruso manga om händher oc föther och fingo aldrigh böther; och manga för frosth kommo i nödh, the ey kunde wnwiika then hardha dödh. Ridder Steen kom met nödh fram in tiil Aalandz landh. Jak kan thet ekke saka, manga bliffua tiil baka; ath thet saa skeer wädherith war mooth een maanath och än meer, saa kunde the lithet wynne, för thy the fruso alle ynne. Jak kan thet ekke saka, meer än iiij(c) bliffuo tiil baka; the bliffua tiil baka met stoorth twangh alth in tiil fastagaangh. Om sancti Andris dagh om siidher ridder Steen paa Aalandh stigher. Ärligh herre, waren ekke wreedh, thetta är idher sculdh ath thet saa skeer. Jak haffuer her tiil idher för allom prisath och qwädith aff idhert daath faghra wysar; manga laatha ille, Gud giffui thet i ekke fare wylle; her gaar saa wnderlighit eeth tall, Gud giffui ath i ekke komme i qwal; jak frykther thet saa hardha, ath thet wiil iilth i Swerige warda. Nw samma dagh her Steen stiigher i landh in oppa Aalandh, tha hände thet saa ath Ryzer wille Wyborgh nämeer gaa; och thet skeer om eena maarghon stundh, laatha Ryzer see there makt och ondh fundh. Saa mangh m för Wyborgh liggia, wydha marken the met skermom byggia; tree mylor wiith och longth Ryzer boo, thy warth Wyborgh i stora oroo. The hadhe byssor stora och manga och wille Wiborgx mwr söndher staanga met skerpentiner smaa och storo, och opta met mangh m om Wijborgh foro, manga byssor met blyklooth oc jern ther ynne, och meenthe saa Wyborgh wynne; och sex byssor laaghe om kringh, som en twnna bothn war steenen om kringh. The skutho twaa torna nidher, ther gaffs Wyborgx mwr widher; thy war thet ekke wndher mwren giik mykit sundher. Then tridhie torn the skuthu saa, ath twa humblasäkkia ther motte gynom gaa. Ryzer waare saa tha tiil synne, ath the ändeligha wille Wyborgh wynne. Then ärligh man Knwth Posse saa baal leeth boluerk byggia för the stoora holl, och Wynholth, then ärlighe man, mykit opsaatogh war han. The bygde klokeligha met eena hasth, saa met Gudz hielp inthe brasth, Ryzer tiil liithen froma, ath the ekke sculde snarth in komma. Thet war alth there akth ath wynne Wyborgh met makth. Arla morghon om sancti Andris dagh kommo the saa tiil slagh. Met baneer try dragha the tiil Wyborgx stadh i thy met steeghar och trappar manga och wille Wyborgx män dräpa och faanga. The storma paa sidhor tree och wille Wyborgx män göra oroo oc wee. Wnder hwarth baneer ware m maanga och wille Wyborgx män göra bangha. Een hertoge förde siith baner tiil tornith fram än thaa han lithet wan. Han stiigher aastadh met mykit moodh och strax wndher stora hollit stodh. Ryze hertoghen stigher i holit stora, och manga Ryzer met honum foro. The kliffua i tornen met mykit braxk, then som försth kom in syntes wara snar och rask; the andra baneeren tiil mwren drogho, met them folk som trän i skogha. The hadhe steeghar wiidha och stora, ix tiil liika aa mwren foro. Thet war alles there hopp ath the wille paa mwren opp. Thet sägher jak för wissa nw, the waare paa mwren tymar siw. Manga Ryzer hadhe tha tornen ynne alth wthan Wyborgx mynne. I tornen waare iij baneer wth slaghen strax paa samma daghen, och ther tiil basuna twa, the tha iämpth monde gaa, ath Ryzer sculde täss dristogharen ath wara, alla met makth tiil mwren fara. The scutho steghar nidher i Wyborgx by och meenthe ath borghare sculde wndan fly. Nw i Wyborgx män, waren snara tiil handa, äller i wysseligha kommen i storan wanda. Knuth Posse, Wynholth, the ädle män, ingen there war tha seen, them baadhom och flerom tiil äro, the framdrogho baadhe bäk oc tyäro; the thetta nidhan tornith förde och ganzska snarth siik rörde. The sätte ther eeldh wthy och wille ath Ryzer sculle aff tornith fly. Eeldh, röök och tyära motte them allom thaa förfära; thet monde Ryzer ther wynne, the brunno ther alle ynne. Borghara luppo ynnan mwren met tässa akth, som mik är optha sakth, ath the saa giordhe, rykte manga steegar nidh tiil jorde, rykthe och maanga Ryzer nidher, saa ath the gaaffuoss ther widher. Saa grympth war thetta kiiff; the, som nidher störthe, misthe there liiff; the paa mwren waare kommo tha i wanda, the saagho sancti Andris korss öffuer stadhen standa. Ganzska lithen war cristna manna makth, thy leeth Gudh see syna werdugha kraffth. The saagho och tw baneer pa bergith staa, alla reedha tiil stadzmwren ath gaa, alle blanke som een iiss, och wille met Gudz makth wynna priiss. Wisseligha sancti Erikx oc sancte Oloffs waare the, thet finge Ryzer samme daghen ath see. Ther war tha hwaske meer äller mynne än i[½](c) män ynne. Ryzer kommo saa tiil hopa och beegynthe alla ath ropa och giorde millan siik eeth storth gny och wille alle fraan mwren fly. Tha warth millan them eeth storth trangh, een paa then andra spraangh; then eene wille then andra lytha, saa beegynner millan them blodhen flytha; störthe tha flere m nidher, och ther gaffs Ryze hären widher. Saa staar stadhen än; the ynne waare miste ey meer än twa män. Gudhi warde loff, heedher och ära, som omille Ryzer saa kan förfära. Ther nästh warth them saa braath, the alle rympde om sancta Barbara nath tiil nyia slotthet och Sawalax landh; ther giik them ekke bäther i handh. Lithet kunde the tha wynne, Sawalax män them aff slogho i thet synne; drogho saa i landha märke och siik paa nya ath stärke. Jak kan thet ekke tya, Ryzer tha misthe tusendh nyia och ther tiil een kostelighen man, saa ath alla Ryzer greetho han. iiij och xxx byssa stenar stora aather bliffuo tha Ryzer borth foro. Ryssa stälninga och Ryzer döde, thet finge the tha för there mödhe. Saa staar thet stilla een lithen tiidh alth in tiil kynderssmässa tiidh; tha man scriffuer nyetye och sex ther tiil saa förlöper thetta spiil. Thet rykthe komber tiil Aabo nidher, och alle gläddes ther widher. Thet kom och saa brath, rätzligha om iula nath. Nw gätz mik ekke thetta daath, thy her Steen skiil siith folk aath; han drykker försth iull oc gör siik bliidh och lägger aa sina fiende lythen iidh. Sweriges män spreedes saa wiith, een hiith och annar tiith. The rytter fortäre paa her Steens taska, the baadhe rutha och braska, the byggia aa konungxgaardin i Satagunna och drikka och ätha som the kunna. Maanga döö aff frosth och nödh, manga wordhe slaghne tiil dödh. The af Dalen och sollennere flere dragha tiil Wyborgh, waare the än meere."}, {"df": "4638", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "a) År 1495 – – – – – – – – Samma år sände storfursten Ivan Vasilievitsch sitt ilbud, en bojarson, till Pskov 'att mitt fädernearf, Pskoverna, måtte tjäna mig emot Svenskarna, emot Tyskarne; och jag har affärdat mina vojevoder Jakob Zaharin med Novgorods krigsstyrka å jungfru Marie högtid i augusti månad (15 augusti) och furst Danilo Schtena med Moskovska truppen'. Och fursten af Pskov Vasilij Feodorovitsch och posadnikerna i Pskov och posadnikernas söner och bojarerna och hela Pskov, härskarens fädernearf, täflade att hjälpa storfursten Ivan Vasilievitsch. Och Pskoverna ställde af [hvart] tionde plogland en man till häst. – – – – – – – – – – – – År 1496. Begaf sig Pskovska fursten Vasilij Feodorovitsch jämte Pskovska posadnikerna med Leontiev Timofejevitsch och med dem posadnikerna och Pskoverna, mot Tyskarne till Sverige, och de begåfvo sig bortom Pskov den 6 september på eftermiddagen och voro hos Svenskarne i 15 veckor. b) År 1496 i september, sände storfursten Ivan Vasiljevitsch sina vojevoder, furst Danilo Vasilievitsch och Jakob Saharitsch, att bekriga Svenska landet under Viborg; vid staden stodo de till Kristi födelse; staden intogo de ej, [men] bekrigade landet. c) År 1496. Storfursten öfver hela Ryssland Ivan Vasilievitsch afsände sina vojevoder furst Danilo Vasilievitsch Schtjena och Jakob Saharitsch äfvensom furst Vasilij Feodorovitsch Schuiskij jämte Pskover med en krigshär emot Tyskarne på Svenska landet, till staden Viborg. Och på Tyska landet togo de fångar och härjade med eld, men staden Viborg intogo de icke; då blef vid Viborg dödad från ett skjutvapen Ivan Andrejewitsch Subota Plestscheev. d) År 1496. Sände storfursten öfver hela Ryssland Ivan Vasilievitsch sina vojevoder från Moskva med en här emot Tyskarne på Svenska landet, emot staden Viborg; i den stora hären (kommenderade) furst Danilo Vasilievitsch Schtschena, men i förtruppen furst Peter Nikitisch Obolenskij och på högra flygeln (handen) Peter och Vasilij Borisovitsch. Och från Stor-Novgorod sände storfursten (likaledes) sina vojevoder emot Viborg; i den stora hären (kommenderade) Jakob Saharitsh, på högra flygeln Feodor Konstantinovitsch Bessubtsev, och på den vänstra flygeln furst Timofei Alexandrovitsch Trostenskoj. Och från Pskov skickade storfursten furst Vasilij Feodorovitsch Schuiski med Pskoverna att bekriga det Tyska landet. Storfurstens vojevoder komna till det Tyska landet bekrigade det Tyska landet och förhärjade det med eld och togo fångar, men staden Viborg intogo de ej. Då blef vid Viborg Ivan Andrejevitsch Subota Plestscheev dödad ur ett eldvapen."}, {"df": "4639", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen dynst myt vermoge alles gudes. Ersame leue her Johan; jwer erlyck wysheyt to weten, dat jck jwe fruntlycken bydde, dat gy wyllen wol don vnde spreken myt den ersamen rat van Reuel als vme de ij dussent [mark], de dar verlycket synt twysgen den rat van Reuel vnde Wyllem; aldus, leue her Johan, so dot wol vnde nemyt nycht vor eyn vnwyllen, dat jck jw hyr vme to schryue, wente jt deyt my nu behuff. Jk bowe eyn grot schyp, dar hort gelt to. Leue her Johan, wy hebben gescreuen jn allen steden, wy konen andrys nycht vervaren, men dat se dot synt, dar vme vertogert vns gelt am nycht dat wy jt vns by de hant krygen; schut dat nycht, so wyl Margryte, myner frowen suster, to gan vnde wyl jwen breff verkoppen, dar xij jngesegel an hangen. Hyr ys eyn her, de wyl orderlyck vorgeuen; jk hebbet sus lange gesturet, dat se beyden scholde, men jck eyn kan dar nicht mer to don. Dut wol vnde dencket hyr vp dat dar nen groter schade aff eyn kome, vnde schriuet vns myt dussem schyper eyn fruntlycke antwart weder. Nycht mer vp dusse tyt dan de allemechtyge Got de spar jw lange sunt to synen gotlycken dynste. Gescreuen to Abo vp sancte Katrynen auent. Hans van Eyken. Adress: Dem ersamen manne her Johan Super to Reuel kome dusse breff."}, {"df": "4640", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Vorder, ersamen leuen hernn unnd vrundes, hebbe wii vorspeers gehath iin Sweden, de ock ym here mede gewest syn unnd warafftich unns ynbringen vnnde secht, dat de Russen mith aller macht die werff Wyborch gestormeth hebbenn unnd angegangen mith all erer macht, und Goth hefft en geholpen, dat se sy hebben affgeslagen, unnd hebben groth untellich volk doeth geslagen unnd vele na Nowerden unnd Pleskow vorbii geforth, synn van den oppersten etc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – Gescreuen thor Narve am vriidage vor Thome des apostels jnnt jar 95. Burgermester unnd rathmanne der stat Narve."}, {"df": "4641", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "Anno 1495 … In dissem jahre hefft de Russe edder Musckowiter dörch vervörderinge köningk Hans van Dennemarcken sick vorgenamen de Sweden tho bekriegen in Finlandt, vp datt also herr Steen Sture vth Sweden in Finlandt gelocket [were], könink Hans mit den vornemesten ridderen vnde bischoppen im ricke handlen möchte, dat se herr Steen Sture verleten vnde ehn thom köninge annehmen, den wowol de handelunge vele hemlich geholden werden, konde man doch thom openbahren hader vor Steen Sturen gubernatorn nicht kamen, derhaluen wart de handel mit den Russen, wo gesecht, also vorgenamen, auerst idt is vp disse wiese dem herren Steen Sturen tho weten geworden. De Muskowiter edder Russe hadde 4 mönncken vergunnet in sinem lande ein kloster tho buwen, van dissen nam he twe vnde wolde, dat se sine breue an den könink van Dennemarcken bringen scholden, als auerst de guden lude tho Reuel kemen vnde befruchteden sick, dat etwas in den breuen möchte sin, datt velichte thom verderue etlicher christen lande vnde lude gereken mochte, hebben se de breue dem rade van Reuell auerantwerdet. Als nu herr Steen dorch gude lude gewarnet [is], hefft he sine sake in acht genamen vnde vp bestemmede tidt, als de Russe de slatt Wiborch in Finlandt hemlich anfallen wolde, hefft se herr Steen also wilkamen geheten, datt erer nicht veele wedder tho hus gekamen sin, vnde hefft de statt Wiborch mitt 500 dudische knechte besettet vnde is na Calmeren geilet."}, {"df": "4642", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Eodem anno [1495] horribilissima erat per totum regnum Suecie pestilentia."}, {"df": "4643", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4644", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Istud missale emptum est pro ecclesia Hwittis a Anundo Nicolai (?) presbitero per dominum dominum Magnum episcopum Aboensem anno mcdxcv."}, {"df": "4645", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Item pro felici ecclesie et regni statu edicimus statuendo 4:or missas votivas in 4:or anni partibus, primam videlicet in estate de trinitate, 2:am in autumpno de angelis, 3:am in hyeme de omnibus sanctis et 4:am in vere de beata virgine conuocando populo debere solenniter celebrari. In quarum singulis collecte pro statu ecclesie, pro congruitate aeris, pro pace et pro peccatis dicantur, indulgentiis xl dierum tociens quociens non neglectis. Item in qualibet [ecclesia] nostre diocesis 4:or misse pro defunctis circa ieiunia 4:or temporum, prima videlicet pro episcopis, 2:a pro sacerdotibus, 3:a pro specialibus benefactoribus, 4:a pro quiescentibus in singulis cimitteriis et precipue pro hiis, qui eisdem suis elemosinis iuuerunt, habeantur, et ipsorum singuli ante introitum misse fidelium orationibus committantur nominatim. Item anno presenti habeantur tres misse votiue tribus septimanis sese consequentibus; prima erit de quinque wlneribus Christi, 2:a de compassione beate virginis, 3:a pro quacumque necessitate; et in singulis missis habeantur ut supra in prima statuta."}, {"df": "4646", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dileccione ac reuerencia et salute premissis. Kere besynnerlige gode wener i Gud. Syden wij hemkomma fra thet herremöte i Calmarna met flere gode herrer, som ther forsampnede ware, ffinge wij ty wer the horda oc sorgeliga tidende fra Ffindland hurw the omilde rysszer ware ther jndragne met store och otalige macht oc haffde brencht al Karelen vtoffuer oc piint, plagat oc i heel slagit alt thet, som the leffwandis för sig fwnno och vtoffuer kommæ, oc ther til bestallet Viborgx slot oc stadh pa alla syder. Oc som wij syden oc fornummet haffue, tha ære the jndragne jn vdj Nyland oc Taffwaste landh och giort ther then draplige skada, som osigeliget ær etc. Therfore worde the werdige fædrer, herrer oc gode men rikesens radh oc wij saa ofuer eens, at then gode herre her Sten Sture, Suerigis rikes höuidzman, skulle sielff i syn egin personæ fara vtoffuer til Ffindland met flere gode men, then fatige lendzende til hielp oc tröst oc cristendomen til vntsetning oc beskermelse, met al then macht han kunne osted kommæ. Oc syden han oc the gode men flere wara theris wegh farna fra Stocholm, kom sa stort giinweder i syön oc starcht frost, at the, som ekke wara reda pa then tiidh then gode herre drogh ostedh oc achtade sigh strax vtoffuer epter honum oc kunde ey tha vtoffuer komma, liggia æn nw her i swenske skeren vidh iii[½](c), som ekke kunna vtoffuer komma för yss oc söria, som i haffuet driffuer oc ökes jw dagliga mera &c. Sa, kere wener i Gud, epter sadana leglighet bade i Ffindland oc her ær, ær nogh fructande at the omilde Rysszer haffue mera skada giort æn wij nw fornummet haffuæ, oc ær nogh rædendis hurw om cristendomen wil sigh forlöpe vthen alzmektigh Gudh, sancte Eric, sancta Birgitta oc flere Swerigis patroner vele them och oss behielplige wara. Tha ær thet befructande, at bade then landzende, folket oc slottet komma i Ryssze hender, huilkit Gudh forbiwde at ske skulle i wara daga. Sa kunne wij ecke annit taga til rada vthen fly jnneliga til alzmektig Gud, jomfru Maria, sancte Birgitte oc mene Suerigis patroner, bidiendis ödmiwkliga, at the se milleliga til oss alle, then gode herre her Sten oc hans medföliere oc alle wara wener i then landzende, at the ecke motte komma i Ryssze hender, oc at cristendomen bliffuæ ey forminskat. Wij haffue budit pa her i wart biscopsdöme at loffs messor skole hallas thette aar om kringh j hwar manadh met fasta, almoser oc andra gudeligheter, Gudh alzmektig till loff oc ære, jomffru Maria oc alle Suerigis patroner til priiss oc heder, oc at i alle predichen skal almogen förmanas at bidie for freden, cristendomen oc then fatige landzende Finland oc för then gode herre her Sten oc alla wara wener, som ther ære stadde, at alzmektig Gud them hielpe oc storskia i alle gode. Sa hopes oss, oc bidie wij eder pa Gudz wegne, at i och saa wele göre thet yterste Gud giffuer eder nader til oc nw aller störste macht pa ligger oc behoff görss, epter eder beste leglighet oc eder beqwemeligest ær, oc at i wele i alle predichen kynnæ för almogen sadana gudelighet oc i hwat wada then fatige landzende Ffindland oc cristendomen vtsatte ær. Wij haffue oc scriffuet the werdige fæder biscoper til her i riket, at the oc sammaledis lata göre hwar i sit biscopsdöme, som the oc gerna göre wele. Wij bidie oc eder for Gudz skul, at i wele haffue oss oc wart clercherj i edra gudelige böner. Hwar wij kunne wara eder oc edert orden til bistand göre wij altid gerna, befolendis ider her met Gud oc sancte Eric oc sancte Birgitte. Ex Vpsalia jn octaua sancti Stephanj prothomartiris xcvj, nostro sub signeto. Adress: Venerabilibus Deoque deuotis personis abbatisse et confessori generali ffratribusque et sororibus vtriusque conuentus monasterij Vastenensis ordinis sancte Birgitte, amicis carissimis."}, {"df": "4647", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum deuotus orator s. v. Laurentius Johannis, rector parrochialis ecclesie Borgia (!) diocesis Aboensis, jam aliquamdiu juri canonico operam dedisset cupiatque illi ulterius jnherere et pro illius plena notitia consequenda legum seu jurium ciuilium studio desideret jnsudare, supplicat igitur humiliter s. v. orator prefatus, quatenus huiusmodi eius laudabilj desiderio annuentes ac ipsum specialibus gratia et fauore prosequentes eidem, ut leges seu jus ciuile predictum continue uel jnterpellatim (!) quotiens etc. ad septennium publice et priuatim audire etc. necnon ad quoscunque gradus in illis promouerj et assumj illosque recipere libere et licite possit et valeat, licentiam et facultatem concedere et indulgere digneminj de gratia speciali …… Concessum vt petitur, in presentia dominj nostrj pape. Jo. car. Alexandrinus. Et de licentia ac facultate prepetitis; et in forma litterarum breuis. Concessum. Jo. car. Alexandrinus. Datum Rome apud Sanctum Petrum pridie nonas januarij anno quarto."}, {"df": "4648", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissima nostri recommendacione premissa desideratam hominis vtriusque sanitatem. Reuerendissime pater. Que apud nos hic in patria hiis temporibus gesta sunt, etsi ea calamo non explicamus, ex narracione latorispresencium, familiaris p[aternitatis] v[estre] r[euerendissime], plenius cognossetis, que circa Wiborgh per Ruthenos inchoata fuit obsidio circa ffestum beate Anne, quod apud nos xviij kal. januarij celebratur, dissoluta extitit. Ipso namque die beati Andree apostoli Rutheni contra opidanos insultum ffecerunt et cum jngenti multitudine equestri pariter et pedestrj capere nitebantur, iamque tres turres pociores solotenus subuerterunt. Nam bombardas et machinas habebant magnas et mirabiles, aliquas in longitudine xxiiij pedum, prout nobis scripsit et mensuram misit Kanutus Pose, que postquam facta fuissent, erectis scalis turres et muros viriliter ascendere ceperunt et magnum cum nostris prelium commiserunt, et indubie interitum habuissent, nisi admiranda Dei clemencia propter preces et merita beatissimi apostoli Andree nobis adiutorium contulisset. Nam videbatur ipsis Ruthenis, qui iam aliquas turres cunctas occupabant, opidum plenum esse armatis, cum tamen nostri homines paucissimi essent respectu tante multitudinis. Eo enim die apparuit sub celo non sine jngenti splendore crux beati Andree prout omnes vna voce asserunt, qui inde venerunt, ex qua visione hostes territj terga vertere sunt coacti, nec vlterius pugnandum esse decreuerunt, ymmo post hoc ad recedendum occulte se disponebant. Ex qua re incidit in mentem nostram exhortacio p. v. reuerendissime de aliquo voto solenni emittendo, quam cum omni attencione pro magna consolacione nostra superioribus diebus leti suscepimus. Vtinam successu temporis ad laudem Dei aliquid effici possit. De hoc eciam satis ad longum domino gubernatorj loquuti sumus de aliqua ecclesia saltem collignata in partibus illis erigenda, de qua tamen re p. v. r. adhuc aliquid diffinite scribere non possumus. Subinde nunciatur nobis quotidie, ipsum principem Muskouie non quieturum ymmo verius in eam demenciam ac furorem deuectum esse, quod non solum patriam istam subuertere jntendit verumeciam fines Suecie aggredi, denique habere in vno loco plusquam duo milia nauigia parata, dicta wlgariter lödhier, que post resolucionem glaciej ad partes istas deuastandas destinare proponit; et nisi Dominus Deus ex alto nos respexerit, non est cur illius furori resistere valeamus. Cetera, que pronunc omittimus scribenda, latoripresencium commisimus p. v. r. referre, quam altissimus ad nostram consolacionem singularem sanam et incolumem diutissime dignetur conseruare. Ex curia nostra Koross ipso die epiphanie Domini anno etc. xcsexto, nostro solito sub signeto Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino, domino Jacobo, miseracione diuina alme Vpsalensis ecclesie archiepiscopo etc."}, {"df": "4649", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4650", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "In nomine Domini amen. Jacobus, mira Dei paciencia inutilis ac solo nomine archiepiscopus Upsalensis, recognosco me mortalem et indignum vivere et locum pastoris occupare. Igitur de bonis per divinam largitionem michi traditis lego et ordino ultime voluntatis mee testamentum in hunc modum. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – (Efter att i 26 punkter hafva bestämt om fördelningen af sin kvarlåtenskap åt kyrkor, kloster, välgörenhetsinrättningar och enskilda personer förordnar testator:) Quidquid autem postea superest … dividatur in tres partes, quarum una cedat pro commemorationibus hic [Vpsalie] in ecclesia fiendis et relique due assignentur domino Aboensi et Kanuto Pose cum cupro in Lubech deposito pro redimendis captivis a Ruthenis et alias secundum eorum discretionem in subsidium Finlandie convertende. (På uppvecket läses följande, den 26 april 1497 gjorda tillägg:) Habeant testamentarii potestatem moderandi legata, que continentur in hac littera, quia pecunia reperitur minorata propter expensas factas in expeditionem contra Ruthenos – – – – – –"}, {"df": "4651", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Premissis nostris semper in Domino debitis reverencia et salute. Kære werdigiste herre, besynnerlige gode wen. Verdiges eder nade wele wethe, thet the omille Rytzer ære nw dragne fran Wiborgh, och gaffwe the then bestallningh wtaff nagre dage for jwlen, swa thet tidningen kome hiit til Abo slott oppa jwle nath medh Sten Cristierson som klercherne the begynte Te Deum j ottesangen. Wij, som hiit kome fran Swerige, wore æn tha ekke alle fram kompne fran skepen; some aff oss kome hiit iiij eller v daghe ther epter offwer ijsen fran Alandh, och frosze skepen och spisninghen al j Alandz sker, swa thet wii motte lathe före hiit thet oss behoff görs alth medh skjwss hester. Och bleff en stor del aff folchet forkölth, och en delss frosze nagre j heel, swa at aldrigh war swadan en genstörtigh rese for nagen aff oss som thenne rese haffwer warith badhe medh mote wedher, frosth och snee. Hær j landit ær swa mygin snee och swa swar winter som han haffuer warith j mangh aar, och haffwer her engin töö warit sidhen tenne sware winter her begyntis. Ner nagre daghe sidhen wij ware hiit kompne, ffinge wij twenne breff, som scriffne ware fran Wiborgh, försth eth, som war scriffwit til the godhe men, som lage wij[d] Kimmene, Jachem Flæmingh, Gwdh hanss siel nadhe, och til Clawus Henricson och flere gode men, sidhen eth annit breff, som mich, Sten Sture, warth tilscriffwit fran Wiborgh, hwilchin tw breff wij nw sende eder nade her jnnelucht, hwar epter eder nade ma sigh rette hwat beleglighet ther haffwer warit badhe fore Wiborgh stadh och sloth, tesligis otj stadhen. Gudh och sancte Anders medh alle Swerigis patroner haffwer wisselige hwlpet ware fatige wenner, ath the ecke mere skade finge aff swa mange m folch, som ther fore laa medh swadane sware bysser och andre werier och hadhe swa nær then stadh j theris macth och hender som the scriffwe och sighie ther jnne ware. Och ere nw kompne til oss Henrich Bidz, Tönnow Ericxson och Bencth Olson, som oppa Wiborgh haffwe warith j tenne bestallingh. The sighie oss same tidinge och ytermere aff theris macth æn the kwnne scriffwe etc. Nagre daghe sidhen tenne tidinge ware komen, sende iach, Sten Sture, medh the werdige herrers och gode erlige mentz radh Sten Cristierson met naget folch och eder nades tienere til Borgaa och til Perno adh aname the kirchier jn och formene the Rytzer, thet the ecke lenger skwlle brenne eller skinne jn j landit. Nw sidhen the Rydzer æren wtaff dragne, screff iach Sten Cristiersson til, at han och the gode men och eder nades tienere scwlle drage til Wiborgh och bliffwe ther oppa slotidh, om stadhen, som Gwdh forbywde, the Rytzer wille bywde töm annen tidh, ther fore tha scwlle macth ware ther j stadhen fore töm. Tith kome och alle biergxmen och flere godemen, swa med Gwdz hielp at stadhen och slotidh ære bemannidh etc. Wij finge och tidinge at the Rytzer scwlle ware dragne in j Saffwelax fore thet nyesloth. Taa war fogodhen Peder Nigelson nw her hoss oss, och loth han oss forstande, thet nagre aff Rytzerne hadhe warith ther jnne, och swenene aff slotidh med almogen wore til slagx medh töm och sloghe thöm wtaff landit wdj theris egith landh, och miste wij nagre bönder och en swen. Togh haffwe the engin swar skade gjorth in wdj Sawelax, wthen nagre garde haffwe the brenth och sloghe en lenszman j heel. I Taffwestelandh haffwe the engin skade gjorth, Gwdh tess loff haffwe. Nw j gar finge wij bodh fran Wiborgh ath Rytzerne ære jnne j theris egith landh, och tykker Knwt Pose nytteligit ware, adh wij scwlle haffwe worth bodh til mesteren j Lifflandh och hertogen aff Lettowen ath forhöre hwrw the wille forhaffwit om thenne omille mordh och brandh, som the Rytzer haffwe gjorth in oppa cristenheten och the menlöse blodh. Ther fore ære wii nw swa til ens wordne, adh wii sende nw försth til mesteren Erich Trwlle, mester Magons dæchin j Abo och her Anders Duus, canich, medh nagre beseglde article och en credentze, som eder nade finner her jnnelucth. Hwat swar the godemen före oss hem j gen, töm wele wij edher nadhe framdelis tilscriffwe. Wij hadhen och gerne scriffwit eder nade til sidhen wij kome hiit; tha betröste wij oss ekke ath sende mangh bodh fran oss for fordenscap och fatigheth skyldh her j landit ær. Swa haffwe wij och j twæchen om haffweth ær swa, thet man kan kome ther offuer, epter thet wij engen bodh eller scriffwelse haffwe fangit til oss, sidhen wij fore aff Swerige. Ty bidhie wij eder nade at om bodh kwnne kome her j mellem, thet eder nade wille bywde oss til om alle beleghligheter j then landz ænde och hwrw eder nade beloffwer om then opkastilse oppa eder nades behagh til stederne och then menighe köpman, om nyttigth och behoff ær at swadana breff scole forsendis, swa thet eder nade werdiges wele sette ther aff och til som behoff kan göris. Och tykte oss besth ware, om swadane breff, scwlle forsendis adh the kome gymen Lifflandh til stederne fore fare skyldh gymen Danmark. Jtem ma eder nade och wethe, thet fogodhen aff nye slotidh loth oss forstande, at han och the Saffwelax karle ware jnne j Rytzelandh medhen the Rytzer lage fore Wiborgh, och brende the j Rytzelandh offuer viij(c) garde och bleffwe mange Rytzer slagne. Thet bodh, som nw kom fran Wiborgh, sadhe for oss, thet bönderne, som j gen liffwe af Karelen, kome nw fram vtaff skogen och broter, the haffwe legith wdj, sedhen the fornome the Rytzer ware aff dragne. Och ære the swa forfrossne och forsmektede, thet strax the kome in wdj warmen, tha störte the strax dödhe; och somblige strax the faa mathen, tha bliffwe the strax dödhe; och ögenen sithie thöm store j hoffwedith som store næffwe aff strax (= stark) winter och frosth. Och ær nw tenchende til hwrw then landz ænde skal besettis, swa framt the Rytzer scole thet ecke besette med theris folch. Hwat hielpe skat, som ther nw görs til samen, ær och nw storlige behoff medh förste opidh watn hiit til thenne landz ænde; tesligis folch, skep spisningh och wærie met thet förste, epter thet then försten aff Mwskowen haffwer swa mange c(m) lydier ligiendis widh Narffwen. Jach, Sten, screff och nw eder nades tienere Nigels Rawelson til, at han wille haffwe medh sigh swa mange som han kwnne faa fordenscap til in til Wiborgh. Te andre scwlle han lade bliffwe til ryggie hoss eder nades skep och spisningh til opidh watn. Och screff iach Knwth Posze och Magons Larenson til, ath the scole dele met töm alth thet gode, som iach haffwer ther oppa slotidh, til tess Gwdh föger opidh watn worder, ath spisningen kan kome fram. Och takker iach töm alle the haffwe warit mich fölgaktige som tro dande swene. Hwar iach kan wethe theris beste, thet wil iach gerne göre. Engin annen tidinge haffwe wij nw scriffwe eder nade til. Hwar wij kwnne ware eder nade til wilie och kerligh, göre wij altidh gerne. Eder nade her met Gudi och sancte Erich befolendis. Ex Abo feria sexta proxima post octauam epiphanye, nostris sub secretis et sigillis. Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis Steno Sture Ericus Trwlle Steno Twrson Henricus Benctson Nicolaus Henricsson Adress: Reuerendissimo jn Christo patri et domino, domino Jacobo, miseracione diuina alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, fratri et amico nostro singularissimo, humiliter etc."}, {"df": "4652", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Odense", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Werdugiste werduge ffæder, herrer, bröder och besinnerlige godhe wener. Wij finge nw her j dag ider scriffuilse, som scriffuen war j Dæwenszö swndh the helge xi m jomffrwers dagh, [j] huilken j röre, ath i lathe ware medh brödhra forsthaa j Calmarna ath the Rytzers sendebodh haffua i tessen forlidin aar farith mellan war kære naduge herre och försten aff Mwskow och at ith j haffwe forffwnnith nw j sanheth at the Rytzer ære jndragne in i Finland och at wij skulle wnderwisa war kære naduge herre at hans nadhe bewiser sig som en cristeligh forsthe ther vthij. Kære wener, tha swa tiidh och offta som oss haffuer warith aatsporth aff ider hwar pa forsten aff Muskow hadhe hiit senth syn sendebodh, tha haffwe wij giffwith idher ath kenna, at war kære naduge herre haffuer besörght sin landh Norigis rike och giorth friidh mellan hans nadhe ok forsten aff Mwskow, och haffuer med wilia igen fangith wæl xl mile aff Norigis rike, som the i longh tiidh haffue hafft, som the breff ther oppå giffne ære wæl wtwisa. Jdher fortenker och wæl paa then matte ith aar forlidhith haffde j idert fulmectuge sendebodh Arffweth Knwtsson och Arffuet Trolle til ware kere naduge herre i Vardbergh, begerendis tha aff war kære naduge herre paa alles edhre wegna, at hans nadhe wille besenda och scriffua forsten aff Mwskow till, ath thet matte komma j en bætre matthe med dagh och stwnder mellan honum och ider, huilkit war kære naduge herre aff sin godheth loth sigh fynna welwiliogh till; screff och sende sith bodh aa stadh, som skulle haffua warit hoss försten aff Mwskow, huilkit bodh her Sten hölt hoss sigh och ey wille fram stædia, mæn sende thet fraan sigh til baka igen, war kære naduge herre och oss alle til hondhedh med honlige ordh, som han bödh fran sigh med samma bodh, saa at han menthe sik siælffuer nogoth wara mectogh Swerigis rike ath fordægtninghe. Her wti haffue j ath formerkia ath huath skada eller fordærff ther Swerigis crone lidher nw aff the Rytzer om brosten (= bristen) fins hoss ware kære naduge herre eller hoss ider höffwitzman her Sten. Warth hop ær til Gud ath haffde swadant wart kære naduge herris sendebodh och scriffuilse kommith fram, swadana fordærffuilse, som nw paa færde ær, haffde wæl bliffuit tilbaka. Togh scriffue wij eder, om Gud …. at war kære naduge herre badh förstens sendebodh at the wille wærffweth til honwm, at thet the nw arghe in pa idher matte bliffua til baka. Hwart the sendebudh gaffwa ther oppa for swar, komber wel för ögen fram. Wthy huath wij kunne tilhielpa at friidh och eendracth och alt thet, som tesse iij rike kwnne komme til [gagn], skole j altijdh fynna oss welwilige til. Jn Christo valetis. Ex ciuitate Ottoniensi crastino Felicis in pincis anno Domini mcdxcvi:to, nostris sub sigillis. Consiliarij regni Dacie pro nunc Ottonie constituti."}, {"df": "4653", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "a) 1496, die sancti Henrici obiit Vibergis reuerendus pater frater Stephanus Laurencii, sacre theologie doctor ordinisque minorum prouincie Dacie minister, cuius anima requiescat in pace.* b) Vicesimus qvintus [minister ordinis fratrum minorum prouincie Dacie] frater Stephanus Laurentii, finno, doctor theologie, electus 1478 in capitulo prouinciali Lundensi, obiit 1496; sepultus in conuentu Tyckekarl Finlandie."}, {"df": "4654", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4655", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat s. v. deuotus orator vester Hinricus Wenne, clericus Aboensis diocesis in artibus magister, quatenus sibi specialem gratiam facientes de canonicatu et prebenda ac archidiaconatu N. in ecclesia Zwerinensi dignitate curata, per obitum illius ultimi possessoris extra Romanam curiam defuncti vacante, quorum insimul fructus etc. septem. marcarum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non exedunt …… eidem oratori misericorditer prouidere seu prouideri mandare digneminj de gratia specialj …… Concessum ut petitur, jn presentia dominj nostrj pape. A. car. S. Praxedis …… Datum Rome apud Sanctum Petrum tertio kalendas februarii anno quarto."}, {"df": "4656", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Tiil Oloffs borgh sändes then ädla man, Knuth Karlsson heether han, och met honum lxx än ther tiil, som jak förwissa idher säyia wiil, alle hoffmän froma, och sculle tiil nya slotthet komma. Tha full thet thy wär saa och mondhe ganska illa gaa, daghen äpther kyndersmässa dagh soll op ran, Ryzer them dräpa, holkit jak säya kan. Thet hände och saa i thy ath vij eller viij kunde borth fly. Thet är sorgh ath höra och sörgelighit saa framföra. Ryzer laagho för Oloffs borgh och Swänska män haffua stora sorgh. Ryzer monde nämaren gaa oc dragha, thet maaghom wy för Gudhi klagha. I Sawalax baadhe män och qvinna kunde tha lithet wynna; the rymde in i landith in met sorgh och bleeke kin; Ryzer them fölgher met rwnar snara och them opfynna å hwar them händher ath wara; thet maagh jak scriffua nw. Paa samma tiidh slogo the i häll m siw, Hwar een Ryz war saa snar, slogho hwart thet barn i wäghen war, och Swänskom tiil stoora sorgh, the drogho in för Kronaborgh; man plägher thet Tawastha huss kalla. Thet saa skeer monde naghoth walla. Ryzer the häria och bränne och wille in tiil Aabo lenne; the bränne kirkior och landh baadhe öffuer aaker och strandh; the thetta giorde waare ekke alstinges hundrath tw. Saa hielpe mik Gudh och waares ffrw; och huru stora skam, Swänske ey tordes fram, tha thet skedde; i thy kom starkt rykte tiil Aabo by Ryzer i Hatala kirkia waare och hwaske beeläthe äller korss ath spara. The waare thaa när Aabo paa daxleedher twaa. Her Steen i pläghen ärligh riddare nampn ath bära; lather idher ekke saa förfära, jak märkthe paa Aabo borgh huru hans hiertha war fulth met sorgh; han leeth tha scriffua öffuer Aalandh och Nyland saa, och bodhkafflen sculle öffuer alth Finlandh gaa, man aa huse met thera wäria, och wille saa met Ryzom bäria. Hwar man tha siik rörde, tha her Steen syna byssa borgh aff Aabo förde. Ther motte man höra mykit gny, ther waare ynne skärpentiner hundrath try. Daghen paa sancti Mattias dagh tha dragha Swänske aastadh, ryttere och Swänske alle the fläste, däghlighe män och iw the bäste, sommelighe met slädha och somme met hästh, the fara som the gytha mästh; ix hundrat waare hoffmen tha, som alle wille fram ath gaa, ij(m) aff Aalandh komma, alle däghelige män och froma. Tha the alle komma samman tiil hopa och wthan gamman the mer än xl tusendh waare, som godha wäria i handom baare. Tha Ryzer thetta sporde, alle siik heem hastokth forde; man ey kunde een ath hynna äller noghon Ryz ath fynna. The Swänske wille ekke längher ath yla the äpther them foro wäl xxiiij myla, saa matte the ther yla och gaffuo siik met sorgh tiil hwiila; the ey kunde längher komma siik tiil noghon froma. Hwath halp there mödha, Kareel, Sawalax, halfft Taffwasta landh lygger ödhe; ther maane nw ingen boo, hwaske hundh, hane äller koo. Hoo kan siik ther huila, landit ligger ödha meer än lxxx mila. I blandh Swänske waare lodhbyssor v(c) än meer, tha thenna reesan skeer; waare och ganske manga skytta Swerige tiil liizsla nytta. Stokholms sollenäre finge tha the äre ath the sculle bliffua tiil baka och Oloffs borgh beewaka. Ingen war tha annar seen, hwar drogh heem i geen, och komma hoffmän tha i thy aather tiil Aabo by. Somma skikkas hiith och somme tiith, mästh tiil presta gaarda i then tiidh."}, {"df": "4657", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1496 …. Samma vinter, den 17 januari, var en annan expedition mot Svenska Tyskarne och mot Kajanerna; stora regementet anfördes af furst Vasilij [Ivanovitsch] Kosoi och Andrej Feodorovitsch Tscheljadnin, men avantgardet af furst Alexander Vladimirovitsch Rostovskij och furst Ivan Michailovitsch Repnja, högra flygeln af Dmitri Vasiljevitsch Schein och Gregor Feodorovitsch Davidov samt vänstra flygeln af Semen Karpovitsch och Andrej Ivanovitsch Korobov. Och vojevoderna kommo mot Tyskarne i Svenska riket, i Hamska landet; och vid det de tågade mot Hamska staden, ödelade de det Tyska landet, brände och nedhöggo och medförde en mängd fångar och slogo deras fältvakt samt kommo till storfursten i Novgorod den 6:te mars alla helbrägda med många fångar."}, {"df": "4658", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4659", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4660", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat humuliter s. v. deuotus eiusdem orator Laurentius Johannis, artium liberalium magister, canonicus ecclesie Aboensis et rector parrochialis ecclesie Borgo, quatenus eum specialibus gratijs et fauoribus prosequentes secum ut unacum dicta parrochiali ecclesia unum aliud uel absque illam, quam obtinet, quecunque duo alia beneficia ecclesiastica curata seu alias jnuicem jncompatibilia ….. recipere et jnsimul quoaduixerit retinere ac illa simul uel successiue simpliciter uel ex causa permutationis, quotiens sibi placuerit, dimittere et loco dimissi uel dimissorum aliud uel alia simile uel similia dissimile uel dissimilia beneficium seu beneficia ecclesiasticum uel ecclesiastica duo dumtaxat curata seu alias jnuicem jncompatibilia etiam recipere et quoaduixerit libere et licite retinere possit et ualeat, dispensare dignemini de gratia speciali …….. Concessum ut petitur, in presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis. ……… Datum Rome apud Sanctum Petrum quinto nonas martij anno quarto."}, {"df": "4661", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4662", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom thetta breff fföre komma kann, kænnis jagh Ærlandh Nilsson j Soontaka, att jagh haffuer saaltt ærlighenn ock wellborenn mann Joachim Flæmingh och hans hustrw, hwstrw Elinn Biörnsdotter, helfftænn [aff] Nyattula godz, liggiandes j Wirmo socken, medh mijna hustrw, Mærta Henricksdotters, ja och samtycko, huilkit halff godz henne föll till arffs æpther sijn modher, hwstrw Birgitta j Harffwela, met hws, tomptt, oker och ængh och medh allom androm tillagom, ængo wndann tagno, som wnder för:da helfftena godz aff alder tillegat haffuer, och enn nw rætteligha tilliggie kann och bör, före xl marck swenska örtoger; och nw fyltte för:da hwstrw Elin Biörnsdotter hustrw Mærta Henricksdotter xj marck epter Joachims dödh, Gudh hans siell node, hwilka peninga jagh och mijn hustrw, för:da Mærta, kennomps haffua fullelica wppburidh aff för:da Joachim Flæmingh och hans hwstrw till godo åthnöijann. Ty beder jack wellborenn swenn Jæppæ Nilssonn, fowgtte påå Tawasthwss, och wellborenn mann Claws Hannissonn, hærdz höffdinge j Hattula hærædet, att hængia jnciglen till witnesbyrd wnder thetta breff medh mitt æghitt jncigle, som scriffuit och giffuit ær årenn epter Gwdz byrdh mcdxc oc på [thet siette], then annan dagh sancte Gertrudz dagh, etc."}, {"df": "4663", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4664", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum deuoti oratores vestrj Jacobus Jacobj alias Bon¯(!), decretorum doctor metropolitani Lundensis, et Laurentius Johannis, jn artibus magister Aboensis, ecclesiarum canonicj presbiterj, in Romana curia presentes, zelo deuotionis accensj ex intimis cupiant terram sanctam et illius loca visitare, supplicant igitur s. v., quatenus eis et eorum cuilibet, vt ad eandem terram sanctam se transferre dictaque loca visitare licentiam concedere et jndulgere digneminj de gratia speciali ……. Concessum vt petitur, jn presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis. Et quod presentis supplicationis sola signatura sufficiat, attento quod oratores jn Ro. cu. presentes, cum ceteris clausulis necessarijs, consuetis et oportunis. Concessum A. car. S. Praxedis. Datum Rome apud Sanctum Petrum quinto kalendas aprilis anno quarto."}, {"df": "4665", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Her Steen wille tha tiil Swerige fara och opreesa een storan skara; huru all tingh gaar, Swante Nielsson mädhan höffuisman dömith faar, Steen Twresson och Erik Trulle sculo bliffua honum hulle, och hwar man i Finlandh är baadhe fyärre och när; och alth Fynlandh tiil froma wylle her Steen ynnen een maanath aather komma. Tiisdaghen för paaska dagh ladhe her Steen aastadh. Han leeth siik snarth liidha och in tiil Wpsala gliidha och wille Finlandh frälsa aff wanda, i Stockholm sculde een herradagh standa."}, {"df": "4666", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4667", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4668", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4669", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Vorder e. leve her meister, zo lopen tho Revall imglicken oick hir thor Narve de tidinge, dath de Sweden vaste thomaken und gedencken mith dem ersten apen wather in de Narweke tho wesende, umb dath nige Russche slodt tho forsokende und Watlande tho schedigende, und offte dan de Swedenn up unse zide tredenn ofte gedrungen wordenn, und offte ze begerdenn in de stadt tho gande, und offte ber offte vitalie begerdenn tho kopende, szo is mine demodige bede, jwer erw:t mi duisses en antwordt benalen wille, wu ick mi darinne hebben schall, dar ick mi dan gerne na richten wil. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Vorder e. leve her meister, zo lopen hir ock de thidinge, dath de Plestkovrs mith sampt denn Nougarders vaste vele volk uitferdigen, unnd men secht, ze willenn mith dem ersten vor Wiborch und willent boleggenn tho wather und tho lande. Aldus geith dath gesegge; bsunder wes hiranne is, mach menn hirnegest irfarenn. Sunderlinges zo lopen hir geine warhaftige thidinge etc. Gegeven thor Narwe am fridage na Jubilate anno m°xcvi:sten. Voget thor Narwe."}, {"df": "4670", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4671", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias deuota creatura vestra Magnus, episcopus Albensis(!), prouide considerans, qualiter ob prebendarum canonicalium in dicta ecclesia Abiensi(!) tenuitatem ac nimiam paucitatem plures ex canonicis capitularibus ecclesie prefate, dimissa ipsa ecclesia cathedrali, apud rurales ecclesias hincinde moram trahebant, residuj etiam licet paucj apud cathe. residentes circa negotia familiaria et domesticas occupationes, quibus clericj beneficiatj in illis maxime partibus non modice grauantur, adeo sepius erant occupatj, quod diuina officia in dicta ecclesia celebranda jntendere ac alia, que ad ecclesiasticum ministerium jurisdictionemque excercere pertinebant, non poterant vt debebant adimplere, vnde ecclesia ipsa suis debitis obsequijs fraudabatur et circa cultum diuinum non modicum patiebatur detrimentum, ut canonicj prefatj extra ciuitatem ipsam Aboensem commorantes ad residentiam personalem apud dictam ecclesiam Aboensem faciendum deducerentur et allicerentur et tam ipsi quam alij residentes et domesticis curis et exterioribus exceptj diuinis officijs interesse ac causarum ad ecclesiasticum forum pertinencium deci[si]onj, que ad episcopum, dum presens fuerit simul cum capitulo, alioquin ad ipsum capitulum ibidem noscuntur pertinere commodiosius(!) intendere valerent, jdem Magnus episcopus ex premissis et nonnullis alijs rationabilibus causis motus exemplo vicinarum ecclesiarum de expresso consensu et vnacum voluntate preuia ad crebrias jnstancias dictorum deuotorum oratorum vestrorum capituli ipsius ecclesie quandam mensam communem capituli, canonicorum et choralium eiusdem ecclesie per vnum ex canonicis, qui premissorum negotiorum curam gereret et reliquos a prefatis domesticis negotijs gubernandis releuaret et administrandis ordinaria auctoritate jnstituit et ordinauit, pro cuius mense dote et communi refectorio dictus Magnus episcopus de simili consensu capituli predicti quandam domum, ab antiquo domum clericorum nuncupatam, necnon certos redditus, prouentus et obuentiones tunc expressas ad canonicos et chorales prefatos spectantes et quosdam modicos fructus et sub sua mensa episcopali fructuum, redituum et obuentionum eiusdem mense episcopalis an. va. se. co. ex. centessimam partem nunc ascendentium etiam tunc expressorum prefate mense communi perpetuo eadem auctoritate applicauit, annexuit et jncorporauit, prout in litteris auctenticis ipsius episcopi desuper confectis plenius continetur. Vt igitur, pater sancte, jnstitutio, ordinacio, applicatio, annexio et jncorporatio predicte, que in decus et splendorem euidentem silicet ipsius ecclesie vtilitatem ac diuinj cultus in eadem augjncrementum cedere dinoscuntur, maioris firmitatis robur obtineant, suplicant humiliter s. v. Magnus episcopus et capitulum prefatj, quatenus jnstitutionem, ordinationem, applicationem, annexionem et jncorporationem predictas ac, prout illas concernunt, omnia et singula in dictis litteris contenta et jndesecuta quecunque auctoritate apostolica approbare et confirmare omnesque et singulos defectus, si qui forsan jnteruenerint in eisdem, suplere digneminj de gratia specialj, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis etc. ceterisque contrarijs quibuscunque cum clausulis necessarijs et opportunis. Concessum vt petitur, in presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis. Et cum supletione defectuum etc.; et quod tenores litterarum predictarum habeantur pro expressis; et in forma gratiosa ad perpetuam rei memoriam; et cum absolutione ad effectum etc.; et quod maior et verior specificatio premissorum et aliorum predictorum necessariorum fierj possit in confectione litterarum. Concessum. A. car. S. Praxedis. Datum Rome apud Sanctum Petrum octauo jdus maij anno quarto."}, {"df": "4672", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Jacob, met Gudz nadh erchebiscopir i Vpsala, Cort i Strengenes och Oleffh i Västerarss, met sama nadh biscopa, Sten Stwre (m. fl.), Sweriges raadh ok mæn, som nw her i Stocholm forsamblade ærum i richesens merkeligh erende, görum witerligit, ath fore troscap och welwiliega thienisth, som erligh ok welbördigh man Knwth Posze oss och waart rike Swerige langlige giort och trolige bewisth haffuer, serdelis nw i thenne forlidna winther mote the omilde Rytzser fore Wiborgh ok æn her effter troliga göra och bewisa skall och maa, tha haffuom wij alle endrechtelige wnth ok förlænth och met thetta waarth breffh wnna och förlæna honum Angermanna landh och Aaseherade i Westergötzlandh i sin liifztiidh och hans næstha ærffwingom i trætigi aar effter hans dödh, ok ther til alla the cronelandbor, som hans fader och förældrer haffht haffua och han nw i sinne wærio haffuer paa Daall liggiandis i Westergötzlandh, som hans gambla breffh ther wppa klarliga innehalla, wnna wij och förlæna honom ok hans arffuinge til euerdeliga ægo met alla konungxliga rænto ok rættigheyth. Ty bidia wij och biwda alla skatskylluga bönder ok cronelandbor i förscriffna Angermanna landh ok Aaseheredi, ati ware fornempde Knwth Posze i hans liiffztiidh ok hans næstha arffwinga effter hans dödh höruge och lyduge, (etc.) Datum in insula minorum Holmis anno Domini millesimoquadringentesimosexto, dominica infra octauas ascensionis Domini."}, {"df": "4673", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unnszenn gantz fruntlichenn gruͤt in allsz guts irbedinge. Erszamen vorsichtigenn unndt wolwiszenn bszundrenn guttenn frunde, holdenn unndt levenn nabure. Wii jwenn levenn ann ghenantenn dage umme Johannis baptiste vorledenn to Calmaren twisschenn koningh Hans vonn Dennemarchen, siner erlichen redernn unndt dusses richs rade bostimmet, wo unndt in wat maten de ewige frede twischenn dusszen dreen [richen] wart darsulves ratificeret, bovestet unndt upp en nye bebundenn besegelt unbrecklich to holdende bii siner k. m. ere unndt guder cristlicher gtrwe, unszere scriffte halvenn to deresulven tiidht clarliker apenbardenn, szo wii uns vormodenn wol vorstann hebbenn etc. Alszus, levenn bszundernn gudenn frunde, hefft de vachedachte here koningk Hans to Dennemarchen vore unnde nha szodanenn frien veligenn dage ghehafft sine drepliche vulmechtige szendebodenn bii denne grotfurstenn to Mwschow unndt sine vulmechtigen szendebodenn wedder ghehafft bii denn hernn koningh Hans to Dennemarchen umme vorhandelt, consederende undt sick malkander to verbindende, wo unndt wat mate deme gheschenn, is unns [un]witlich. Nicht de myn wat twischenn dussenn vachedachtenn hern to Dennemarchen unndt Muschow is vorhandelt, consederet unndt bebunden, sin de unmilden haffg[es]neden Russzen herghekamenn mit untalliger macht unndt herschilde in Finlandht, dat landht Wiborch stadt undh slot belacht, de mwren eyn dell nedergheschatenn, mit morde, roffwe unndt brande dat cristene volk unndt landt jamerlichenn vormordet, vornichtiget unnd vordelget hebben unndt dat junge volk jamerlichen mit sick ghevort, der cristenheit to groter smaheit; vorswackinge unndt vordrucke. Wellichet ick Steenn Stwre riddere, des richs gubernator, afftowerende mit Gades hulpe mit etlichenn des richs redenn mit der macht, ick nach legenheit des jars inne Finlandht was ghereiszet, der christenheit unndt des landes Finlandes vorderff dorch szodane swarenn winter unndt snee ick mit denn mynen szii bohindert wordenn, ick nicht hebbe konen nach mynes willen uppsate noch to perdenn effte to vote wrekende szodan vorderff, mort unnde brant, de unmilden Russzen hedden ghedan, szo id witlich is hir bii uns, szodane sware snee unndt winter is gheweszenn, szo je bii minschen tiden szodan ghedacht szii, darvanne ick szii wordenne bohindert, ick nicht mochte wedderstann dem vortgange der affg[es]nedenn Russzen. Szo Got vorbede, sze alszodanenn vortganck hirnamals, szo sze vormenen to hebbende, kregen unndt dorch ere unhwrliche macht dat Finlandth in besittinge kregenn, were to bevruchtende umme Lifflandht unndt andere ummelanck belegene lande der cristenheit to groter vorswackinge, vornichtinge unnd vorminderinge etc. Inn sullicher meninge hefft desulvige grotfurste tor Mwschow, szo wii in tidingen irvaren hebben, sine vulmechtige sendebaden ghehadt bii denn hernn des ordens unndt der stadt Revall in Lifflandt, bogerende de sine ghevangen in Revall sittende loos wedderumme to vorlatende dem Dutschenn kopman to Nowgarden sittende, we denne nw gheschenn szii, vormodenn uns derhalven jw clarer in tidinge is irschenen, wen wii jw des de warde konen irmeldenn. Were hirumme, levenn bszunderenn frunde, unsze flitige bede unndt boger, gii szodant vorderff, dreplich schade, mort unndt homoth der cristenheit dessenn lande Vinlande unndt denn ghemeynen Dutschenn kopmann vann de affg[es]nedenn Russzen ghescheen willenn mit denn ghemeynen kopmann averwegenn, darto helpen to wrekende szodenn schaden, homoth, vorderff unndt blotstortinge der cristenheit ghescheenn, szodane hulpe bii mich Steen Stwre mit dusseme jegenwardigen sommer mit denn erstenn bii hebbende to wrekende denn schaden, de unmildenn [Russzen] ghedan hebben, uns to jw vorszeen deshalven alszo to unszen guden genoten nach unszes fruntlichenn vorbundes inholde, szo gii willen wii deme vuldoenn scholden, weneere eenszodant effte vill groter vann noden were, solden uns gutwillich irtogen. Jwe scrifftliche antwort bii deme jegenwardigen, Gade denn [almechtigenn] salich szunt to fristende, mit denn erstenn benalende. Datum Stockholm sub sigillis et secretis quorundam videlicet Jacobi Upsalensis, Conradi Strengenensis, Henrici Lincopensis, Olavi Arosiensis, Stenonis Stwre regni gubernatoris, Kanuti Eskilson, Kanwti Posze, Erick Ericszon, Benedicti Faderszon, Peder Ericson, Benght Gregerszon, Petri Ragwalszon nomine omnium nostrum die secunda proxima ante pentecostes anno etc. 96. Consiliarii regni Swecie pronunc Holmis constituti. Adress: Denn erszamenn, vorsichtigenn unndt wolwiszen herrnn borgermesterenn unndt raadt der stede Hamburgh unndt Luneborgh, unszenn levenn bszundernn frundenn unndt holdenn gonrhenn etc."}, {"df": "4674", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4675", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4676", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis etc. Reuerende pater. Post dietam in Vadstena habitam redijt de Finlandia dominus Steno et visus est velle inducere nos et alios, maxime ecclesiasticos, ad mittendum exercitum in Finlandiam contra Ruthenos, sed pro se valde paucos mittere voluit, propter quod neque nos ad mittendum multos fuimus inclinati. Hic Holmis nullum conclusionem facere potuimus de populo mittendo, sed tantum modo nunc primum aliquæ parantur naues cum victualibus ad Viborgh mittendæ. Ipse dominus Steno intendit visitare Valles et alia loca hic in Vplandia ad predicandum et nuntiandum que sint in foribus pericula suo more et quantum habebit assistenciam a communitate. Audiemus pariter nos per eum qualitercunque in nulla spe sumus euadendi pericula huic regno vndique intentata, nisi forte Deus et sancti regni patroni præter mea merita voluerint se nostros constituere protectores, ad quod impetrandum de paternitate vestra fiduciam non modicam obtinemus. Oret p. v., roget p. v. et alios, vt orent, jnducat, vt non iusticia sed misericordia fiet nobis, qui meliora pati non meremur quam patimur. Quoniam littere autem vestre ad dominos conciliarios date non placuerunt ipsi domino Stenoni, non libenter veritatem audire volenti, nec propterea p. v. quidquam formidet, quia et si sibi displicuerunt, tamen alijs grate fuerunt. De familiaribus vestris non aliud intelligimus quam quod in Finlandia morantur, stipendijs et alijs necessarijs vt ceterj operantur, de quo p. v. cancellarius et eius collega latius informabit. Felicissime p. v. undique pro nobis et vniuersa ecclesia Deum habere dignemini exoratum. Ex Holmis etc. Familiaris p. v. Lindorm Mattisson fideliter exposuit, que sibi per p. v. commissa fuerunt, et quod jam responsum habuit p. v. eo certius referre nouit."}, {"df": "4677", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Reuerende pater. Quanto magis insistimus consultando cum alijs de liberatione patrie vestre ab hostibus et inimicis, tanto minus nos proferre dietam sentimus. Dominus Steno magna onera wult imponere ecclesijs et ecclesiasticis personis, sed pro se minime vult debitum vt tenetur solvere et allegat continuo paupertatem. Re tamen constat nullum fuisse in longis retroactis temporibus ipso opulentiorem, propter quod et alij non satis favorabiles (?) jnueniuntur. Nichil videmus nisi quod res nunc sunt in summo periculo, et vnde salus nobis venire debeat ignoramus, nisi forte Deus et huius regni patrones propter preces pauperum clamorem in celum, qui audiunt et intelligunt, qualiter patria vestra est afflicta, tam terribilem plagam auertere dignabuntur. Nec esset jnutile quod paternitas vestra de melioribus suis et ecclesie clenodiis provideret reponendo illa in aliquo loco magis securo, (clero providendum capiti suo jn hoc periculo. Si quam fidem de nobis geritis, jnuenietis nos non minus de uestra et vestrorum quam propria salute sollicitos et intentos). Hoc in primis erit, quod aliqua victualia mittentur in Viborgh; postmodum si quem exercitum ex regno parare possumus, illum (coram) quantocius mittebimus. Dignetur p. v. communicare consilia cum familiaribus vestris. Benevaleatis etc."}, {"df": "4678", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Reverende pater ac venerabiles virj amici mei maximi. Cum parua sit securitas in Finlandia pro conseruandis bonis jmmobilibus, maxime ecclesiarum clenodijs et reliquijs sanctorum, que debent nobis esse super omnia cara, satis anxij incipimus esse de vexillo sancti Erici, quod satis turbato animo tradidimus, ea formidantes pericula, que nunc in foribus videmus. Et quamuis dominus gubernator se asserat hoc vestrum commissum fidej, tamen licet de vestra jntegritate non dubitemus, tamen quia tanta superuenire violentia, quod etiam proprie indempnitati nemo consulere posset, quare rogamus quatenus recepti vexilli custodes diligentes solliciti esse voletis donec commode et honeste ad ecclesiam nostram reduci possit, quatenus visa oportunitate remittendi cum honesta comitencia et antequam tanta superueniant pericula, quod reduci non possit cum commoda diligentia, illud ad tutelam meam remittere dignemini; in quo nobis et ecclesie nostre adeo magnum prestabitis obsequium, quod nullum majus poterit excogitari, vnde et nos et ecclesiam nostram redderitis ad quoduis vobis beneplacitum obligatos. Valete felicissime et huic nostræ petitioni humillime … estote. Ex Holmis etc."}, {"df": "4679", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Venerabilis domine decane, amice carissime. Gratissimum nobis est quod frequenter scribetis, licet non subsit materia multa jocunditatis. Consideramus regnum esse in periculo et viam evadendi penitus ignoramus. Putamus dominum gubernatorem et Kanutum Posse cum exercitu in Finlandia redituros, sed ad huc nihil factum esse videmus, nisi quod alique naues parantur cum victualibus in Viborgh mittende, que vt per Ruthenos non partiantur laboratur pro succursu prestando patriæ vestræ. Nos secundum vltimam potestatem nostram conabimur facere quod possibile ut illi, qui maiorem habent facultatem et plus. Scripsimus domino Aboensi et capitulo de conseruando vexillo sancti Erici uel pocius priusquam periculum superueniat remittendo, super quo magnam apud vos fidem repositam habemus; et si rem alij abliuioni tradant, vos rogamus memores estote. Valete feliciter. Ex Holmis etc. Kanutus Posse retulit nobis, quod magister Arvidus attulit de Polonia quoddam iudicium astronomiæ jn latino de statu Rutenorum et de castro per eos nuper edificato circa Narwen. Gratum erit nobis, si sollicitaueritis nobis mitti copiam ipsius judicii."}, {"df": "4680", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jag, Niels Persson till Serkelax, mig haffua hållit ett venligit bythe met mijne jämsyskene om alt thet arff, både löst och fast, som them tilfallit ær effter fader, modher och bröder, Gud theres siell nådhe, j thesse gode mens näruarw: Knut Påse, befalningzman på Tauesthws, Lasse Jönsson och Olaff Balck, så att för:ne Niels Person schall beholla och niuta på sijnn hustrues wegna, hustru Karin, Olaff Kirffuis dotter, thenne effter:ne godz: Serkelax med alla tillägor, som till för:de godz haffuer legat aff ålder, och ther till 6 holmar, benempnde Laita, Niemmi, Cattilo, Kerzö, Rinonpoykæ och Kåleasatt, liggiandes alle i Töffuesala sochn, Bröenda godz, liggiandes j Bierno sochn, och et godz j Sågu sochn liggiandes, benempnd Ylistara. Thet for:de godz Ylistara vnte för:ne hustru Elinn sinom kära swåger, för:de Niels Person, för sit stora omak och swåræ trælning, som han offta haffuer hafft till Swerige inför ricksens rådh och her j landet till tinget och stempno, och thet för:ne godz för æn han van them igen aff Hendrich Bissze och hans medarffuo. Item thenne effter:ne godz fick hustru Elin på sijnn deell: v stenger jord i Wultes och Hanckis (= Lanckis?) godz, liggiandis boden j Wirmo sochn, och et godz j Bierno sochn, benempnd Laytela. Item thenne effter:ne tw godz erffde för:ne hustru Elin för her Magnus bleff dödh, som ær Tammesta godz, liggiandes j Töffuesala sochn, och ett godz heter Maikila, liggiandes j Kimetta sochn, med lösa peningar. Och vore for:de Niels Person och hans hustru Elin så öffuerens, at ginge them nogit aff thenne för:de godz frå med nogon rätt, tå scall thet vara begges theras schada; kan them falla nogot till, tå scall thet vara begges theres fordell. Till bettre föruarning och stadfestelse lathom vij för:ne hengia våre signeter her nedan före, som schriffuit och giffuit ær j Åbo stadh tisdagen nest effter helge lekame dagh anno Christi etc. 1496."}, {"df": "4681", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unnszen fruntliken gruth mit begeringe alles guden tovornn. Ersame, wise heren unde besunderen guden frunde. De erwerdigesten, erwerdigen, erbaren, gestrengen unde duchtigen des rykes Sweden redere unde gubernatores hebben ere droffliken unde clegeliken schriffte van wegenn der unmilden, affgesunderden, boszen Russen, wii jamerliken se dat ryke Sweden to affbroke unde vornichtinge cristlikes blodes in dessem vorgangen winter averfallen vnde benotiget hebben, an uns geschicket van juw, den anderen Wendesschen stederen unde uns trostes unde hulpe begerende na lude der vordracht, eyninge unde vorstrickinge tusschen deme erberorden ryke unde uns stederen gemaket. Van welcken eren clegeliken schrifften wy juw hyrinne ware aveschrifft senden vorslaten, de gy leszende wol werden vornemende. Derhalven denne ock de erhafftige her Anthonius Kelre van den gedachten rederen uthgeschicket na dersulven wise an uns muntlick hefft geworven. Is hyrumme unse andechtige beger fruntlich biddende, gy uns derwegenn juwe gude andacht unde meyninge by dessem jegenwordigen schrifftlick willen benalen. Dat synt wy umme juwe ersamheid, Gode deme heren luckselichliken bevalen to vorschuldende willich. Schreven under unser stadt secrete ame vrydage na Viti anno etc. 96. Borgermestere unde radtmanne der stadt Lubeke. Adress: Den erszamen, wyszenn unde vorsichtigen heren borgermesteren unde radtmannen to Rostocke, unsenn besunderen guden frunden."}, {"df": "4682", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Alexander etc. Venerabilibus fratribus archiepiscopo Vpsalensi et episcopo Aboensi salutem etc. Ex relatione dilecti filii Hemingi Gadh, prepositi ecclesie Lincopensis, familiaris et cubicularii nostri et totius regni Suetie apud sedem apostolicam oratoris, accepimus, quod anno proxime immediate elapso, circa festum s. Andree apostoli et pluribus aliis vicibus Rutheni scismatici, Christi nominis inimici, cum sexaginta milibus hominum magnam partem Aboensis diocesis in regno Suetie constituti incendiis ecclesiarum, blasfemationibus nominis Christi et eius sanctorum, cedibus, rapinis, matronarum ac virginum illarum partium violationibus, stupris et deflorationibus ac homicidiis quam plurimum devastarunt, multa milia christianorum occidendo et servituti perpetue subiciendo, adeo quod vix in partibus illis reperiatur, qui contra eosdem scismaticos pugnare et se defendere velit aut possit; et nisi de celeri et opportuno remedio provideatur, tota diocesis Aboensis et demum regnum Suetie cum terra Liuonie et provinciis ei adiacentibus per dictos scismaticos subiugari formidatur. Ea propter nobis supplicari fecerunt humiliter dilecti filii Steno Sture, dicti regni Suetie vice rex et gubernator, ac eius et regni predicti archiepiscopus, episcopi, consiliarii, qui ultra quinquaginta milia hominum hodierna die contra dictos scismaticos castrametati sunt, quatenus illis, qui in fine terrarum christianorum et confinibus dictorum scismaticorum continua bella gerendo consistunt, more pii patris compatiendo, omnibus et singulis utriusque sexus Christi fidelibus in dicto regno et terra Liuonie pro tempore existentibus, et quibusvis aliis, qui contra dictos scismaticos et ad eos compescendum et debellandum ire et pro Christi nomine contra illos debellare uoluerint, ac qui premissa faciendo in die conflictus decedere contigerit, vere penitentibus et confessis plenariam omnium suorum peccatorum remissionem, nec non senio confectis aut alio quovis impedimento legitime impeditus, et ibidem ire minime ualentibus, qui ad premissa manus porrexerint adiutrices armatos stipendiando aut alias quouis modo subueniendo, similem peccatorum suorum remissionem semel in vita et in mortis articulo auctoritate apostolica concedere et indulgere dignaremur. Nos igitur attendentes requisitionem huiusmodi fore iustam ac uolentes, quantum cum Deo possumus scandalis huiusmodi celeriter obuiare, fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus fidelibus ipsis in conflictibus et bellis huiusmodi decendentibus plenariam omnium peccatorum suorum remissionem nec non ad premissa manus porrigentibus adiutrices, ut prefertur, similem peccatorum remissionem semel in vita et in mortis articulo auctoritate apostolica impendatis ac effectum presentium in partibus illis debite publicetis et impendi ac publicari faciatis. Super quibus omnibus vobis et vestrum cuilibet plenam et omnimodam potestatem, licentiam et facultatem auctoritate apostolica tenore presentium concedimus et impartimur, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis non obstantibus quibuscunque. Datum Rome apud S. Petrum anno incarnationis Dominice 1496, decimo kal. iulii, pontificatus nostri anno quarto."}, {"df": "4683", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4684", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff forekomma kan kennis oc kungör jac Knut Posze, wepnere oc höuitzman i thette synne på Kastelholm, thet jac med goden wilia oc berodne mode medh myne elskelige husfrves Birgitte Göstaffsdotter jaa, samtycke oc fulbordan haffuer wntt oc giffuit oc medh thette mitt närwarandes breff wnner oc giffuer vnder Nådendals closter i Abo biscopsdöme, Gudi til loff oc äre, jomffru Marie, sancte Birgitte oc allom helgom til heder oc prijsz, ffor myne, myn käre husfrv oc beggers wore föräldrer siele gangn til Gudz tienäst oc tidegärde vppehelle mitt godz Pidkinmäki, liggiendes i Räntemäki soken medh alle seine tillägor oc wmägor, som thy godze nw tilhörer eller aff alders tilhört haffuer eller oc her effter vpspöries kan, huilket godz jac oc myn elskelige hustrv erffde effter her Erich Axelsson riddere, aff säle amynnilse, huilkens siäl Gud nade. Thy aff händer jac mik oc mynom arffuom for:de godz oc allom androm, ää hoo the helst kunne wara, som sig lotes eller mene ther til rätt at haffua i nograhanda motte, oc tilegnar thet for:de Nådendals closter til ewerliga äge. Til mere visse, bättre forwarning oc ytermera vitnisbyrd thå bider jac erlige oc wälborne män Swantte Nielsson, howitzman på Örebro, oc Erich Trolle, wepnere, at hengie theris insigle medh mitt egit neden vnder thette breff, som giffuit oc scriffuit är i Abo anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo sexto, die penultima mensis junij."}, {"df": "4685", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4686", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1496, fredagen näst förste(!) Margarethe dagh, thå war sommar ting medh allmogen uthi Kalfvola sochen och tå vore uthi nembden: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Tå dömdes efther:ne råår staduge och faste emellan Lahis och Judickala och emellan Kaijkala och Sittala, som ähr förste hufwudh råår Märenkallio och thedan till Mäskivj och så råår rätt till Suokifvi, som lands synemän hafva syndt och ransakat; och thå hadhe the three suorne vitne för sigh, som dhet granneligen wiste och dhesse för:ne 24, som i nembden såtho medh dhem tillstodo och stadfäste theras leed och ogillade dheras bref, som Kaijkala boerne hadhe thy att dhet var orätrådeligen förekommet, och the råår, som i dee brefvet stodh, liggie mitt uthi Olof Jonssons uthmarck; och Olof Jonson och Mathe Philpusson sin skada igen af förb:de byar, och Kaijkala och Sittala byar huar dhere sack til 40 [mark] efther dhe 22(!) manna ransakan."}, {"df": "4687", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4688", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4689", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4690", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4691", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "a) År 1496 – – – – – – – – – Samma vår sände storfursten furst Ivan Feodorovitsch och hans broder furst Peter Uschatij till Kajanska landet, till de tio älfvar, och med dem en krigshär af Ustjuschaner, Dvinabor, Oneschaner (och) Vaschaner; och namnen på de 8 älfvar, som de bekrigade äro: Kem, Torma, Kolokal, Ouloj, Sigovaja, Sneschna, Hauka, Putasch; men de som bo vid Limingo älf, äfven de förödmjukade sig inför storfursten och kommo med vojevoderna till Moskva, och storfursten förbarmade sig öfver dem och gåfvo dem fria. b) År 1496 sände storfursten Ivan Vasiljevitsch till Kajana sina vojevoder furst Ivan Ljapuna och hans broder furst Peter Ivanovitsch Uschatij samt med dem Ustjuschaner och Dvinabor. Och sedan de aftågat, bekrigade de Polna älf och Tornova och Snjeschna, de bemäktigade sig en myckenhet af goda saker äfvensom otaliga fångar och drogo från Dvina längs oceanen och öfver Murmanska näset."}, {"df": "4692", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Manga i Swerige reedha siik tiil tiil Ryzelandh ath fara met mykit folk och storan skara alle the, som boo nordan skogha, och manga met sik thet förslogho; hwar fämpte man the wthgöra och laathe siik tiil Wyborgh röra; och wiil jak thet tiilstaa, aff Hälsinga landh the giorde och saa, och saa the, som sunnan Hälsinga landh boo, och gaaffuo siik inga roo. Och mädhen komma Ryzer i Norrabothn in, brände Salo, Lyninge, Yäk, Torn och Kyn, täss lykes Jokas widh Oloffs borgh, Finlandh och Swerige tiil stora sorgh; om sancti Oloffs apton thetta skeer, Gudh haffue loff, the ey brände tha meer. The Ryzer tha matte skingra och alla dragha tiil ryggia. Then tiidh thetta hände, noghra aff Oloffs borgh siik brände; aff eeldin, som i jordena giik, brände gode Swänske män siik. Nw manga Swänske syna hendher wridhe, thet her Steen saa lithet kan liidhe."}, {"df": "4693", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "1496 …. Idt sindt de Russen ditt jahr auermahls in Finlandt getagen vnde veele volckes vermordet, auerst her Steen Sture, gubernator in Schweden, is auer de Russen gekamen vnde [hat] se erschlagen, dat gar weinick daruan gekamen sin. Hiruth hebben de Tartern orsake genamen vnde sindt den Russen int landt gefallen, vnde merckliken groten schaden gedahn; idt hebben ock de Tarteren angebaden ein verbuntnus iegen de Russen mit ehn tho maken; her Steen Stur hefft ock vth Dutscher nation einen höuetman mit namen Jost Lorbere mitt etliken knechten vörschreuen, auerst dewiele de Dudischen knechte der Swedischen vnde Finnischen spise nicht gewahnet, sindt se fast alle in schorbuke gestorwen – – – – – – – – – – – – – – – – Idt heft in dissem jahre könink Hans van Dennemarcken etliche kriegeslude mit etlichen Russen van Kopenhagen affgesandt im geruchte als wolde he se vp Gottlandt gesandt hebben, auerst se sindt in Finlandt an einem ortt, welch Osterboddem hett, gesegelt, darsuluest hebben de armen lude disse viende nicht vermodet, darumme hebben se an den armen luden allerley motwillen bewieset, ock so gruwsam, datt ick idt nicht beschriuen mach."}, {"df": "4694", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Knuth Posse, Swanthe och manga flere the finge tha stora leedhe. Om sidher gaaffuo the paa Ryzer akth och drogho tiil Ryzelandh met stora makth. Ok saa foro the in för nya Narffua och wille Ryzer fördärffua, och waare alle samman gladhe ock blidhe, strax äpter dyre warffru tiidhe tw tusendh war then här, som ther wille wara när. The drogho in for Ywan grooth, saa heeth thet stora Ryze sloth, met skiip smaa och stoor, saa hwar om annan foor. Ywan grooth war starkt och fasth, the Swänske styghu i landh met eena hasth. Ekke kan jak skriffua annath än slotthet war wäll beemannath met wärya och mykla makth. Tha brukadhe Swänske thera kraffth, the monde thet sloth beeränna och beegynthe strax ath bränna, the ey wille längher yla, the tiilstormadhe och gaaffuo siik inga hwila; freedaghen äpther sancti Ludouici dagh komme the alle tiil slagh. Thetta war Gudz wndher Swänske wunno thet sloth i sex stundher, thet sägher jag för wyssa, baadhe met eeldh, piil och saa byssa; iij(m) waare paa slottith ynne, likkauäll monde the Swänske thet wynne; alla beegynna hardeligha roopa baadhe man och qvinne tiil hopa, the waare saa maanga, iij(c) warde gripne tiil faanga. Ther fanz alla kysther fulla met sölffuer, skin, wax och gull rulla, hwar een man siik tha rörde och tiil skiipss alth förde; jern dörer och porth hakar fördiss met, jag thet ey försakar. Saa finge the gooth wädher och förde faanger, honogh och haaffuor nogh mädher. Swanthe Nielsson there höffuisman war och heedherligit nampn met ärom bar. Kommo saa tiil Swerige i geen och flere hoffmän met them, wäl hundrat siw, thet scriffuer jak wyssa nw."}, {"df": "4695", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "a) År 1496 …. Samma år, den 19 augusti, om en fredag, kommo Tyskarne från andra sidan hafvet, från Stockholm i Svenska riket, furst Stefan Sture hastigt på sjuttio fartyg att plundra till Narova älf under Ivangorod och började skyndsamt anfalla staden med kanoner och skjutgevär och antände gårdarna i staden genom skott, emedan de icke hade någon motståndare. Novogorodska vojevoden och ståthållaren, nämligen furst Jurij Babitsch, var (nog) full af krigiskt och tappert mod, men satte sig ej det minsta emot fienden, styrkte icke borgarena, skrämde sig genast och rymde ur staden. Men i staden funnos inga vojevoder och litet folk, och krigsförråd saknades i staden; och furst Ivan Brjuho och furst Ivan Gundor stodo med sitt folk nära staden och sågo staden intagas af Tyskarne, men kommo ej staden till hjälp. Tyskarne däremot eröfrade staden, och då de ej funno i den någon, som gjorde motstånd mot dem, bemäktigade de sig genast boskap och varor i otalig mängd och nedhöggo folket och förde andra med sig i fångenskap; och sålunda vände de strax om och flyktade från staden till hafvet. b) År 1496 …. Samma år intogo Tyskarna Ivangorod, (och fingo) en myckenhet värdören och folk, den 28 augusti om en söndag. c) År 1496 … Samma år intogo Tyskarne Ivangorod midtemot Rugodina, och sedan Tyskarne, Svenskt folk, kommit, lämnade de män och kvinnor och barn åt svärdet och i staden brände de hus och boskap, den 26 augusti."}, {"df": "4696", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini 1496 deuastauerunt Ruteni magnam partem Finlandie et tunc, in bello aduersus Rutenos interfectus fuit cum c houalibus capitaneus domini Stenonis Sture Kanutus Kar[l]sson et sepultus tandem in Nodendaal, et illo anno emisit de ecclesia Vpsalensi reuerendissimus pater dominus Jacobus archiepiscopus vexillum sancti Erici aduersus illos Rutenos crudeles tunc. Eodem anno congregauit magnificus dominus Steno in regno isto Swecie magnum numerum populi, tam nobilium quam rusticorum, mittendo aduersus illos crudeles Rutenos et pro aggressu. Circa festum Bartholomei obsiderunt nostri vnum fortissimum castrum dictum Narwen et in 6 horis captiuos receperunt omnes exeuntes in illo castro et spoliis acceptis inde cum gaudio recesserunt multosque nobiles ad regnum nostrum de illis Rutenis adduxerunt."}, {"df": "4697", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hamburg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4698", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mariefred", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Reuerende pater. Supplicant filij vestre reuerende paternitatis humiles Cartusiani cum collega vestro Kanuto Posse sollicitare negocia nostra atque de datis et assignatis nobis in diocesi vestra Aboensi. Non enim diffidimus de literis conficiendis super ij tunnis butyri, nobis per graciam paternitatis vestre assignatis, et quiquid placet sollicitare cum dominis de capitulo paternitatis vestre et aliis. Jn hiis tota fiducia nostra in manibus vestre reuerende paternitatis est solidata, referentes vestre paternitati grates plurimas de optima expedicione nostra et beneficiis plerisque nobis exhibitis. Eiusdem reuerende vestre paternitatis humiles ffilii Carthusini."}, {"df": "4699", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Nos Magnus, Dei et apostolice sedis gracia episcopus, et capitulum ecclesie Aboensis tenore presencium publice protestamur, quod nos ad laudem Dei omnipotentis, qui vota nostra dirigit et ad graciam exaudicionis admittit, necnon ad gloriam sue intemerate genitricis Marie, que pro nostre fragilitatis expiacione apud eum, quem genuit, pro nobis sedulo intercedit, vt conuentus Pacismarie in Gripssholm ordinis Carthusiensis, nouiter eidem beatissime virgini marie dedicatus, felix et faustum suscipere valeat incrementum ac cultus diuinus jnibi magis augeatur et indies continuetur, ex certa donacione et pia quadam affectione, matura desuper perhabita deliberacione, contulimus, deputamus et donauimus pro sustentacione patrum et feminarum in predicto conuentu degensium, ut eo liberius contemplacioni et diuinis obsequiis vacare possint et nos oracionum, indulgenciarum ac aliarum deuocionum, que ibidem fiunt, participes hebeamur, primo: de sub mensa episcopalj annuatim ij tunnas butiri ex Alandia prouenientes, jtem de bonis ecclesie kathedralis vnam tunnam butiri ex parochia Nærpis, quam donacionem presentibus approbamus et confirmamus, ad ratihabicionem nichilominus successorum nostrorum, quos instanter per presentes in Domino obsecramus, quatenus huiusmodi donacionem nostram, pia intencione ut prescribitur factam, ratam et gratam habere velint. Si tamen contingat, prefatum conuentum futuris temporibus aliaqua ex causa annichilari siue ad alium locum transferri vel fratres ipsos ad Alemaniam uel extra regnum reuocari, huiusmodi donacionem ad mensam nostram episcopalem et ecclesiam kathedralem prefatas cessente omni contradiccione reuocamus eamque per presentes cassamus et nullius esse reboris declaramus. Jn cujus donacionis seu assignacionis euidenciam firmiorem sigilla nostra in fidem et testimonium omnium premissorum presentibus sunt appensa. Datum Abo anno Domini 1496, die xj septembris."}, {"df": "4700", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unnsern gar fruntlichen grusz erbietunge alles guten stets zcuvorn. Gestrenger und groszmechtiger herr, besunder gunstiger frundt und lieber nogbar. So denn uwer liebe umb unser bete willen den erbaren und vesten, unsern undersaszen Conradt von der Watlaw czu dienste hot uffgenommen und furschrifft laszen gnieszen, dancken wir uwer herlikeit und wollen das inn allem gut, wo wir konnen, gern verschulden. Also ouch uwer liebe sich in iren schrifften beclaget der abgesunderten unmilden Rewszen oberfall, roup, mordt, brandt an dem cristlichen folcke im reich zcu Sweden begangen, begert von uns hulff und beystandt, alsz wir das ordens und auch guter nagbarschafft halben pflichtich seyn wedir die ungloubigen Rewszen zcu fechten etc. Wir haben die angst und not, so uch, dem reiche und den cristenlanden an den enden czwinget, lange vernomen und sulchs an unsern heilgen vater den babst, den Romischen konigk, alle kurfursten und fursten der Dutschen nacion gelangen laszen, hulff, trost und rath der cristenheit zcu gute fynden mochten, wollen ouch durch unnser botschafft, die wir czu dem czoge koniglicher majestadt czu eren nach Rome gefertiget haben, die ding forder antragen laszen. Wern ouch gantz geneigt der billikeit nach uwer liebe zcu sulchen geschefften wedir die abgesunderten ungloubigen Rewszen hulff und beistandt zcu thun, werden aber durch forderunge des herrn koniges von Polan, deme wir nach innhalt eyner verschreibunge pflichtig sein wedir die Tattern und Turken hulff zcu thun, ouch von dem meister von Leifflandt wedir die Rewszen, den sie ouch keyns guten getrawen, vorhindert uwerm begir uff diszmol nicht stadt geben mögen. Ydoch czu wolgefallen uwer herlikeit und das die unsern guten willen magk vermerken, haben wir dem genanten Conradt von der Watlaw vergunst und czugelassen knechte und dinstlewte usz unserm landen zcu füren, dem reich zum besten, die wir doch selber alhir wol bedorffen. Deszgleich der gestrenge herr Ditrich von Slywen, ritter, unser undersaszen, uns gebeten und angelanget hot, ime vergonnen wolden, uff uwer liebe schriffte, ime bey Conradt zcugesandt, an dinst czihen mocht; wann her uns geliebt und nicht gerne usz unsernn landen wiszen, haben ime doch umb uwer liebe willen erloubt und bitten mit vleisz uwer herlikeith wolle hernn Ditrich lassen bevolen seyn, gunst und willen erczeigen seyns erlichen geslechts und unzwivel redlikeit, zovil einem manne mogelich ist in geschefften czu gebrauchen gnieszen moge. Das wollen wir inn allem gut verschulden vmb uwer liebe, die wir Gote bevelen. Datum Adress: Dem gestrengen und groszmechtigen hern Steyn Stuer, ritter, des reichs czu Sweden gubernatori, unserm bsundern gunstigen hern und guten frunde."}, {"df": "4701", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Saa förlöper then tyma och rydh in tiil sancti Michelss tiidh. Nw i wars herra Ihesu nampn dragher her Steen aff Sandha hampn; han oplypther handh oc är wäll gladh, met xxx och c skiip han seglar aastadh och wiil i Ryzelandh lända, om honom met synom kan thet hända. Gudh i hymerike naadhe Swerige saa almoghen giordes owyliogher thaa och finge eeth annath synne och foro fraan her Steen wthan mynne, thet almoghen wilde tiil Swerige fara och ey längre när her Steen wara. Thet war ekke wndher, för thy the liidhe storan hunger, drukko watn och aatho illa, thy kom i blandh almoghen stoor willa; the waare och nakodhe om liiff, been och föther, och ingen kunde them göra böther; och för thy Swanthe och alla hoffmän foro tiil rykkia, thy wille almoghen ther ey längher liggia; thetta her och för thy saa full gaaffuo hoffmän her Steen stora skull, thy her Steen ekke kom fram som för är sakth met folk och Sweriges makth. O, her Steen, thet i waaren saa seen, thet gör baadhe idher och Swerige meen; och hwar wylin i bliffua, i kunnen lithet mooth Ryzom beedriffua. Saa giffuer her Steen mangom orloff heem ath fara tiil Swerige i geen; thet skeer tha saa, när her Steen bliffua ganska faa. Nw dragha Ryzer aather tiil Ywan grooth och göra Swänskom storan spoth; the läggia paa Iwan grooth mera akth och thet aather byggia fastaren met thera makt; thy her Steen faar noghra, som honum gaa tiil handh, thy ligger han qwar i Finlandh, beesäther slottin Wyborgh och Oloffs borgh, ey wthan stoor hiertans sorgh, och laather öffuer alla marka hugga brottha stora och starka millan Berna och Taffuasta landh, baadhe öffuer mark, skogh och strandh. Huru thet framdeles wiil gaa kan jak ey ythermere ath spaa, ey kan jak thet scriffua tiil ändha för än meer kan ath hända. Saa snarth förlöper then langan rydh nw in tiil iula tiidh; thet wiil jak tha framföra, huilkit alla sculo höra, och hwath skath aff Swerige wth giik och lithen froma Swerige ther före fiik; thet skedde wthan flerdh thet sex män war een geerdh; thet spörss ä hwarth som tw far saa wiith som Swerige war, thet the gärdh wth giorde och saa fram förde x speen skräth myöll oc saa mykit reensath malth, ey är thet ther met alth, ij pund köth, ij pund fläsk, ij pund fiisk, ij pund smör hwar gärdh hon wth gör xxiiij liuss och saa manga piila, alth skal wth görass wthan huila, som thet och skeer och mykith meer, en fiärdungh gryn och twa twnnor thoma, Swerige tiil lithen froma, och een mark peninga reedha, xxiiij piilar wth göra wthan leedha, ther met hwar fiärdhe äller fämpthe man, sägher jak idher för san, met koosth och saa met wärya, the som sculle siik met Ryzom berrya. Thenne skath och folk monde alth wth komma Swerige tiil liithet ganghn och froma. Then, som thetta haffuer giorth och saa wiith är sporth döma och ransake then, som skall, saa ath Swerige ey komber i större qwall."}, {"df": "4702", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Kere besynnerlige gode wen. Wij finge nw j tesse daga eder scriffuilse med Eric Johanson oc nagon annen, som the gode men Knut Posze oc flere hade scriffuit eder til huru teris rese hade gangit för thet nye slot wiid Narffuen. Alzmectig Gud oc Suerigis patroner vari loff, heder oc ære fore för then siger vare venner finge med then lisle makt. Som j ære begerende, at wij ville scriffue ware suene til, at the bliffue qwarre i Finland then winter vtoffuer, sua haffue wij set war ærende ther epter. Som wii scriffue eder til aff Stokholm, at the suene skulle löpe teris veg strax teden, ther the nw liggie, oc til Westrabotnen j landwern mot the Rydzer, tog epter eder begærelse scriffue wij Niels Ragualson til, at han bliffue ther qwar j winter hoss eder med the swene. Wij sende töm swa spisning j somres, thet wij formade at the haffue teris vedertorfft epter skelighet. J vethe wel, at wii finge föge aff then help, som pa var lagd. Oss var tog mere loffuad j Deffuenssund etc. Wii sende oc nw vare swene, the wij her vidh handhen haffue, xl karla til Norrebotn med spisning oc wærie epter war yterste makt. Thet ær högelige rad ati sende j Östrabotnen nagot folk, swa at the liggie ther j winter, ther the Rydzer vende igen at brenna, oc thet the hade ther en lithen sledeborg med nagra byssor. Som j oc vare begerende i eder scriffuelse, at wij wille scriffue the gode men til, Suante, Eric Trolle oc Sten Twreson etc., sua dragis eder wel til minnes, at thet var talat j Vpsale oc tesligis i Stokholm, at the gode men skulle kome hem oc see om teris oc andra skulle fara tiit j same staden igen. I ære nw ther sielffue vid handen, swa ma j sielffue tala vid töm om the ærende. Wij höre at the gode men haffue fast tagit scada j thette ar oc set teris godz wt til at beskerme then landzende. J ma vara ther förtenkte pa, atj ekke spare rikesins len oc peninger pa töm. Hoo som vil kært haffue, han scal lywfft latha, oc ær nw för ögon huad the gode infödde men haffue vagat för rikit oc hade med Gud[s] hielp ytermere giort, om edert folk hade tom varit lyduge oc fölgafftige med swadane wærie, som the hade. Huad j oc riket kostwerie pa swadana men, ther ma j wenthe eder mere tak oc riket mere priis fore oc ey rikit oc j finge för then ther kostadis pa Jost Lagerber oc hans selskap. Scole j oc wij flere ekke bliffue förderffuede, tha ær radeligit ati sette tro til infödde; men eder ær offta til forenne sakt oc radit; varet sake at nager ville rade eder annat, swa begrunder thet wel i huad akt the thet göre. Huad i Stokholm var giort siden i tæden fore, vort eder tha strax tilscriffuit. Ex Upsalia xcvi."}, {"df": "4703", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Kere her Sten, besynnerlige gode wen. Som eder vel förtenker huru war atskilnad var pa helge kors affton exaltationis nw næst förlidin om rikesins ærende, som tha vare framsette om the swar, som k[onung] H[ans] och Danmarcx rad vare begerende, oc hoo the voro, vare medbrödra, som tiith skulle fara, oc om eder reso til Finland oc huru landit skulle settias i landwern, om nagon ofriid ville begynnes riken i mellom, med flere annor ærende etc. Tha ville j först forwete eder om eder reso til Finland oc sagde ati wore alstingis redo oc holla thet lyffte, ther j haffde loffuet then verdige herre biscop Magnus oc flere gode men etc., holkit wij vorde swa til eens med eder, at wij ville æy rade eder fran epter then leglighet nw pa ferdom ær i then landzende bade medh slot, folk oc annit. Her om morgonen, j kome igen, hade i same tall pa ferdom som til forenne. Tha ville i jnthet haffue fram æn j sade för oss, ati vilde sende her Antonius til Lubec at bestelle med honom, ath doctor Heming i Rom skulle fa iij(c) Ry[n]ske gillene til rikesens behoff. Siden begerede j, ati matte fa ende pa thet skiffte med cronen, oc hade ther in the gode men, som ther hade varit pa syn. Strax j finge eder vilia ther om, huad wij sidan talade i rikesins ærende, ther ville j ekke giffue eder tiid til. Tha vare i swa til eens med oss, at wij skulle opkaste the scriffuilse til Danmarc, oc wij skulle besenda eder töm strax same affton til Winterholmen; ther ville i bliffue om natten oc see töm öffuer, huad i hade kunnæt förbetra töm oc bestellat sva, at edert incigle ware her qwar hoss her Peder, at the skulle vara beselgde. Oc same tiid sporde wij, ati vare afflöpne. Tesligis loffuade i oss, ati ville giort Eric Twreson oc Peder Twreson vnderuisning som thet sig borde, at the oc Godzskalk Arendson matte kome i radit med oss, som wel behoff göris. Tha hade wij töm her in för oss oc sporde töm om i hade giffuit töm swadane befaling. Tha sagde the ney ther til; ey haffde i eller Eric Twreson med giffuit then reso til Danmarc, som i late oss forsta. Oc ytermere besporde wij om i haffde med giffuit för:de Eric Twreson eller her Peder scriffuere om the breff til Danmarc skulle vara beselgde vnder edert egit incigle, som i loffuade oc sielffue samtykte med oss; ther sagde the ney til, at töm var thet ey befolit, oc ingen annen ytermere werff hade the til oss etc. Oc ther medh foor Eric Twreson strax sin wegh. J lögerdagx kome the verdige fedre ware medbrodra hit til oss, biscop Cort, biscop Olaff oc hederlige men mester Hans Ganso oc her Anbyörn pa verdige faders vegna biscop Henricx af Lincöping; oc i gaar kom then verduge fader biscop Brinolff, och ære Niels Claueson oc Jöns Knutson pa vegin. Sidan haffue wij varit her til hopa oc offuerwegit the scriffuelse til kung H[ans] oc Danmarcx rad j thet besta wij kunne epter then leglighet nw ær, som wij sende eder ther vtscriffter vtaff. Oc epter thet ati hade ingen befaling giffuit Erik Twreson at han skulle farit the reso, som wij hade förmodit, sua haffue wij nw scriffuit Eric Ericson oc Aruid Knutson til om then reso, som aff eder oc oss benempde vare, oc haffue wij sent töm breff oc scriffter, ther the mage rette töm epter. Wel haffde i hafft tiid nog at koma rikesins rad til samen innen then tiid i fore bort, oc hade thet varit eder til vilia vtan the j Finland ære i rikesins tienist. Gud förlate eder at wij haffue sa faa i radit. I förmene töm, som ther wore nyttoge, inkome. Törte wij viid, tha vithe i hwem wij haffde at sende. Somme ære aldrog, kranke oc somme haffue andre förfald, som i wethe wel then brysten betre æn wij kunne scriffue, nar j ville tagat ret i tanke etc. I haffue offte loffuet oc sakt oss ati ville lyde oc höre rikesins rad oc holla töm i vordning. Huru ther om, thet ær wel förögon, kost oc omak göre wij oss nog i mang herre möte, rikit oc oss litid til gangn, oc altiid settie j til oss store mystanke, thet wij ecke haffue förskullat. Oss hopes til Gud, ati the ærende j haffue lyt rikesins rad aat, tha haffuer hwaske j eller riket fangit ther sörda(!) af etc. Ty bidie wij eder æn nw gansze kerligen oc rade, ati betenken eder i rikesins oc alles ware besta; oc radom wij eder æn nw oc formanom, som wij ofte til forenne giort haffue, ati forware the slot i Finland ære, som i vele vara ther vtan aatall fore, med spisning, wærie oc med edert egit folk, swa at the ære ther med som förnymstighet haffue. J kunne wel förmerchie huad swadane sollenere ther nw liggie ære besluttne med swadane ærende, oc ther marge mentsz folk liggie i swadane matto ær sellan endrecth. J wethe wel sielffue huru the slot vare bewarade med folk oc annet, tha the Rydzer inkome nw eth aar siden, huad folk j haffue hafft ther aff edert egit bade för oc sidan oc nw, thet wete wii och alle wel huru lenge wij kunne holla wart folk swa ther pa swadane stor kost oc lön; thet kunne j wel merkia at ey kan vara lenge j vare makt. Wij bidie oc rade eder, at huad war herre haffuer wnt eder aff rikesins rente oc j see nw at storlige behoff göris, ati thet ekke spara mot cristendomens, rikesins, eders oc alles vare fiende. Bidie wij eder oc kerligen, ati vele wete the gode mentz beste, som ther j landit hoss eder ære, at the matte koma hem som i loffuede oss sistens, tha i skildis her fra oss; oc tykker oss ey radeligit vara at nagor deel i Finland bortbreffuis, som i rörde om för oss, til then försten aff Mwskoffuen; thet kan Gud göre, att wij mage bliffue j friiden rikene i mellan. Epter swadane tidende wij haffue nw faat fran Rom, som j fornymmende warde i mester Henric Vennes scriffuelser eder tilscriffne fra Lubec, sua ligger aldre störste makt vppa, atj vele swa bestallat, at the pawens breff vare med the forste vtlöste aff Lubec, swaframt at the breff skole komme rikit nagot til nytte oc the gode men i Rom, som töm haffue wtsent oc varet gode för peningerne, skole ther ey kome j drapelig skada fore. Swa snart the breff kome j vare hender, tha scal thet breff, som war helgaste fader paffuen haffuer scriffuit til k[onung] H[ans], til honum offortofuat sendis. Thet wij swa dywpelige scriffue i tesse ærende, kenne Gud at wij göret j en god akt oc mening, pa thet ati tess yterligere skole taget til sinnes. Huar wij kunne etc. Eder her med etc. Ex Holmis in vigilia sancti Mattej apostoli et ewangeliste xcvi. Jacobus Vpsalensis, Brunolphus Scarensis, Conradus Strengnensis, Olaus Arosiensis, Aruidus Trolle, Raguallus archidiaconus Vpsalensis, Ericus Ericson, Nicolaus Boson, Petrus Raglson, Petrus Ericson, Benedictus Gregerson et Abraham Cristerson, regni Suetie consiliarii pronunc Holmis constituti."}, {"df": "4704", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntliken grot to voren na vnsen vormoge alles ghuden. Ersame, leuen heren borgermester vnde rat der stat Reuell, wetet vmme vnse fruntlike bede to jw ersame wisheyt, dat gy so woll willen don [vnde] helpen dessen breff wisere Hans Petersson, laten wedderfaren so wele (!) als en recht js van Anders tunnebynder, de frowue hyr hefft ene mechtycht fwll vnde alle sodan gut van em to entfangen gelycks offt zee dar swluesst were, dat vorschulde wy gerne jn deme offt jn enem grotteren, jw ersame wysheyt Gode allemechtich befolen lange gesunt. Gescreuen to Wyborch des mydwekes na sunte Franssyesskws jnt jare xcvj. Borgermestere vnde rat der stad Wyborch. Adress: Den ersamen heren heren borgermestere vnde rat der stad Reuall, vnsen beswnderghen guden vrunde, mit gansser ersamheyt."}, {"df": "4705", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Ewerdeligh helse j altzmektighen Gud. Kære moder ffrv abbatissa, domine pater confessor och alle myne kære möder och fæder och ælskelighe samsysken i Gude takkar jach ider met all kerlighet och vyrdo för allan then kærlek i mik bevisth haffuen, serligha tha jach ther nyligasta var met myne kære bröder. Alzmæktogher Gud verdoghis ider allom löne i ewerdeliga æro. Ytermeer maa i vetha, kæresta vener, ath hösten ther næst jach tædan kom, sendis hædhan en vor borgare, Knut Pederson a nampne, til ider met mith breff och conuenthz breffuom och nogot annadh. Ey veth iach om j fingom them; mannen kom enkte i ghen vthan sende mik j löss skript aff Eneköpungh sægiendis sik haffua varit i idran by i xiiij daga, bidendis effter swar och sagde sik ey haffua fongit annad swar aff ider vthan ati ville sielffue haffua idert bodh hiid til Nadendal oc enkte breff honom befælla; hwarföre kwnde jach ider enkt til scriffua, vthan bidde effter samma bodh. Jtem nw i aar, daghen effter sancti Johannis baptiste dagh, hiit kom idert breff, som scriffuit var i fiord pa sancti Mauricij dagh, ludandis at i vndren thet i enkte breff hædan fongit haffuen. Saken hörden i, och astunden i vetha huru hær staar til i landit, tha maa i vetha, ath iach kan aldrigh fulleligha ider til scriffua oc vttryckia hurv som her staar, fförst för ty ath the omylla Rydzser rwsagdho pa Viborgx læn om helga korss dagh exaltationis i fiörd, och alt i landit var, folk, fææ, rogh oc korn förde [the] til theris land och brænde sedan hwsen opp etc., hwadan vy fingom aarliga meer æn i[½](c) mark i sancte Birgitte peninge. Sedan bestelte the Viborgh, oc somlige foro til Nyland oc Tauast land oc giörde teslikes; tædan foom vy oc enkte. Jtem i sommar voro the i Norbotn oc giörde samaledis; tædan vente vy oss icky en peningh. Jtem i fiörd var her aldra hardeste pestilencia, swa ath i wor borgare gaard dodö vid l menniskia, oc ey bleff liffuandis meer æn j pigha och ij gambla quinnor oc nogra pilta fingos veder. Ey fingom vy vædh, ey nagot tet som matzligit var; enghen torde koma til oss; ey mottom vy vthgaa. Sedan kom swadana vinther at enghen mynnas swadane varit haffua. Hwad köld, frost, hungher oc ysældh vy leddom, tet veth ensamer Gud. Ey tha likvæl döde nogor syster eller broder aff the sothen vthan iij systror, som hetho syster Clara, syster Birgitta Nobis, syster Birgitta Valtis, oc ij leghbröder. Broder Staffan, som pighen sændhe til ider, huilken i skriffuen ligge i Askeby closter, oc broder Ærwast doo i aar, alle aff naturlighen krankdom. Gud theris siell nade. Jtem swadane ræddoghe haffuom vy varit oc æn ærom, ath vy enkte væntom vtan martirium eller flycthena. Swante foor hædan met alt sit folk, her Sten ær vid rydzse roon oc vill slaa pa thöm. Gud han veth oppa hwars deell tet faller. Skulom vy och qwar bliffue, ey veth jach hurv vy skulom liffua; rænthen ær bortho, oc aff alla closters landbo vænthom vy ey offuer ij lesth sædha. Moder abbatissa bider sik swa Gud til hiælp, at hon haffuer icky ena lest malt i ghen til vinther. Ty maa jach sæghia, ath angist oc dröffuilse ærw oss alla vegna vthan vy nywthom Gudz vener. Alzmecktigh Gud goffue tet, ath i villen vnsæthe oss met nogot korn aff oppelandh. Vy vil dom gerna ider vederlæghia, nær altzmektigher Gud fögher ath vy komom i bætre motto i ghen. Jtem om vy skulom fly, som Gud forbywde, tha gören för Gudz skuld och vnner oss idert sten hwss i Stokholm. Then verdigh herren her Sten radde mik oc teslikes biscopen, at jach skulle haffua farit til Stokholm och faat conuenthenna nogat til bærgan, hwilkit iach ey kwnnde göre bade för myn krankdom oc tymen, som framliden ær. Oc sæther jach altzsaman i ælzmektigx Gudz föresyyn. Jder alle her meder och hwan före sigh met siel oc likam the helga trefalloghet oc all Gudz helgon kerliga befellendis. Scriffuit met hast i vort closter Nadendal anno etc xcvj, in profesto Luce ewangeliste mei officii sub signeto. Ffrater Aruidus Nicolai, confessor generalis. Adress: Religiosis ac deodeuotis personis domine abbatisse, domino confessori generalj ceterisque vtriusque sexus monasterij Vatzstenensis conuentualibus matribus ac patribus meis in Christo amantissimis debito cum famulatu."}, {"df": "4706", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4707", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4708", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4709", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4710", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4711", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntlikenn grudt myt derbedinge allesz gudes stedes to fornne. Vorsichtigenn, wolwisenn herenn, frunde vnnd gunre, leuen nabur. Juwer leue ick foge to wetende vnnd yn clagt geue to vorstande, szo juw fillichte wol bekant ysz, dat de vnmilden vnde vncristenen Rutczenn dat cristene bludt dencken to verdelligende vnnde my yn Vinlandt, myneme lande, groten swarenn schadenn dhan hebbenn myt bernende vnnde clachtinge jn deme wyntere vorgangenn, dat ick gerne wedderstan wolde, szo my van rechte behoret ock vmme des cristenen louen willen vp deme de nicht gecrencket werde vnnde de vnmildenn vncristenen Rutczenn de auerhant nicht beholdenn moghenn. Worumme, leuen herenn, beszunderenn gudenn frunde vnnd gunner, ys myne flitige bede vnnde to juwere leue to flugt hebbe, gy de cristenheit mogen helpen, beschermen vnnde by macht beholdenn vnnde my to hulpe kamen myt iij effte iiij hundert knechten, de to schaffende vp de pinxten hilligen dage to zinde to Reuele. De slote vnnde borge jn Vynlandt hebbe ick myt myneme folke befestiget vnnde hebbe gelegen to der lantwere. Ick hadde gerne to der Rutczenn jn dat lant geweset, men de wynter ysz to weke, ock befruchtede ick my, dat ick to weynich folckes hadde. Wil my Got von hemmele de genade geuen vnnde frome herenn vnnde gy bystant dhon, jck vorhape my en zodanen willen wedder to bewisende vnnde de cristenheit nach myneme vormoge to beschermende. Ick my gentzlick to juwere leue vorlate, gy my guden wyllen vmme der Hense bewisende werden de cristenheyt to beschermende; wess ick wedder vmme dhon mach vnde zal by juw vnde den juwen, dho ick allewege willichlick gerne. Ifft juw nodt anstortede effte antrede, dat Got affkere, szo will ick van der krone haluen vann Szwedenn juw wedder vnnde van mynent wegenn gelike byplichtinge vnnde entsettinghe dhon myt zo fele folkes effte mher. Des ick juwe brefflike antwerdt beghere. Gode selich vnnde geszunnt to langen tydenn befalen. Geuen vp Raczeborgh an den jarenn vnses herenn mccccxcvj, des mandages negest na Elizabeth, vnnder myneme signete. Steen Stuwre riddere, Swedenn richs gubernator etc."}, {"df": "4712", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "P. s. Ersamen, vorsichtigen unde wolwisen, biszunderen ghuden frunde, holden gunre unde leven nabur. So ick jn denne ame latesten vormiddelst mynen schrifften by mynem getruwen capellane, eren Antonio Keller, apenbarde unde vorwitlikede den swaren averfall unde schaden, de unmilden unde affgesnededen Russzenn alhir in deme lande Vinlant in desszem vorgangenen winter bedreven unde gedaͤn hebben, derhalven van ju begerende nach unser fruntliker erbedinghe inholde hulpe unde entsettinghe der cristenheit to ghude unde deme ryke Sweden to bescherminge etc.; susz bin ick nu jegenwardigen hir in deme lande Vinlandt unde hebbe mit mynem volcke alle de slote unde borghe also bemannet unde bespiset, dat lant vormiddelst beschuttinghe zo vorwart unde ligge mit mynem folke to der lantwere, so ick my vorhape de unmilden Russzen enen alsodanen vortganck in desszem jegenwardigen winter nicht scholen krigen, so se bevorne gehat hebben. Unde ick in ere landt wedderumme to slande dor ick my mit myner vorsammelinghe nicht vormeten umme erer ungehuren macht. Darumme ick sodane vorderff der cristenheit unde desses landes vare en geschen an desszen jegenwardigen winter nicht kan wreken. Were hirumme myne fruntlike bede und hochlike beger, gy my mochten hulpe unde entsettinge doͤn uth allen sosz Wendesschen stedenn mit dusent mannen, so de mochten wesen to Revall mit deme alderersten apenen watere, beplichte ick my van der crone wegen Sweden, wen sodant van noden were, als Godt vorbede, gelike unde entsettinge to donde. Ock so will ick sodane volck, wen se to my kamen, besorgen mit vitalie, also langhe se hir by my in deme lande zin. Wes gy ju hirinne willen gudtwillich bewiszen der cristenheit to gedye unde dem ryke Sweden to ghude, mogen my unvortovet by desszem jegenwardigen toentbeden, so ick wet, worup ick my moghe vorlaten. Gade salich bevalen to langhen tiden. Geven up Ratzeborch in Vinlant anno etc. 96, ame daghe Cecilie virginis, under mynem secrete. Sten Stur ridder, Sweden rikes gubernator."}, {"df": "4713", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis nostris humillima recommendacione et salute debitum jn Domino reuerentie et honoris. Reuerendissime pater. Scripserat nobis iteratis vicibus dominus regni gubernator, quid sibi perswadere velimus, an debeat se transferre in Swetiam propter famam hic diwlgatam de Swantone et aliis emulis suis, qui velint seditionem contra eum suscitare et habere exclusum de regno, an debeat hic in patria remanere etc. Si transieret, prout ipse veraciter proponit, patria ista erit perdita, neque nullo modo id sibi perswadebimus. Si eciam swadebimus sibi quod debeat hic manere, omnino desiderat, quatenus nos ad presenciam p[aternitatis] v[estre] r[euerendissime] ad interdum de securitate sua accedere debeamus, quod nobis multum graue et satis apparet difficile. Ideoque rogamus p. v. reuerendissimam, quatenus sibi seriose scribere velit, ut hic remaneat per hyemem, et eum de securitate sua reddere cerciorem. Alioquin ipse omnino patriam istam deseret et illic in breui veniet in persona. Mala jndies noua intelligimus de aduersariis nostris Ruthenis prout ex copia almanica hic inclusa lacius apparebit. Eciam hacipsa hora recepimus literas Kanuti Posze de Wiborgh, quas similiter fecimus hic includi. Altissimus p. v. reuerendissimam in utriusque hominis optima valitura ad nostram consolacionem singularem diutissime dignetur conseruare. Ex castro nostro Kustha ipso die Katherine virginis et martiris gloriose anno Domini millesimoquadringentesimo nonagesimo sexto, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, miseracione diuina alme ecclesie Vpsalensis archipresuli dignissimo, ffautorj nostro sincerissimo."}, {"df": "4714", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item iczt in dato disz brieffes ist uns eyn czerat usz Leifflandt ankommen, darinn uns der obirst gebietiger schreibt, wie die Rewszen sich starck sammeln und geben für ins reich zcu Sweden iren czugk wellen setczen; so leyt der gestrenge und groszmechtige her Steyn Stuͤr, gubernator des reichs, starck czu Wiborgk und gedenckt ine den obirfall czu weren und vermeynt das newe slosz gen der Narwe obir, das seyne houptlewte obirgeben hatten, wedir den Rewszen anzcugewynnen. Got geruche ime und der cristenheit beistehen. – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4715", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4716", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4717", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dilectione ac reuerencia et salute premissis. Reuerende pater. Licet pro defensione regni, maxime pro diocesi paternitatis vestre, tam per dominos spirituales quam temporales cura multiplex sit impensa, tamen adhuc nullum videmus effectum, de quo ad plenum gloriarj valemus. Ffatemur quidem magnum esse, quod per nostros circa nouum castrum in Rusia pocius diuino munere quam humano factum fuit; sed quia non continuabatur prout ceptum erat, formidamus quod magis irritamus hostem quam humiliamus, nobis bellum inferre paratum. Si enim familiares domini Stenonis in Finlandia eo tempore constituti necnon Alamanj sui et soldati communitatis ex Holmis et aliunde emissi habuissent commissionem parendi Kanuto Posze et Suantoni, non sic ab inceptis destitissent; quod enim familiares nostri sint, vt accepimus, jn via redeundi, contra nos est, quibus scripsimus, quod in Finlandia per yemem perseuerent; literas tamen tales non receperunt priusquam se ad redeundum in itinere constituissent. Scribit preterea dominus Steno, quod ipsi erant de nouissimis, qui se ad redeundum disposuerunt, et longe postquam Suanto et aliorum dominorum familiares retrocessissent; fuitque Nicolaus Ragualdson, qui ceteris prefuit, cum quisbusdam aliis ex nostris ad manendum paratus, sed hoc dominus Steno respuit tamquam in hoc modicum releuatus fuisset. Nos igitur intellecto reditu eorum plus egre ferebamus quam ausi fuimus aperire; grauabimur enim magis per ipsos hoc presertim tempore quam nos poterunt releuare. Si tamen, ipsis redeuntibus ad nos, aliquos inducere possimus ad redeundum in Finlandiam pro defensione ecclesie vel castri, vbi residenciam facitis, et hec desideraueritis a nobis, in hoc libenter diligenciam faciemus. Si autem finaliter nichil aliud fieri potest, saltem pro eo diligencia fiat, vt ad tempus aliquod cum Ruthenis valeamus treugas habere, donec videamus vnde aut vbi debemus auxilium prestolari. Perpetuam spem in d[ominum] S[tenonem] reponimus vt per ipsum possit patria liberari, qui de nullo confidens ita singula disponit tamquam voluntarie se et nos omnes perditurus. Scribit nobis ex Lubech magister Henricus Wenne de obtenta cruciata contra Ruthenos iuxta continenciam copie hic incluse. Et quamuis bulla missa fuit per banccum(?) priusquam ab vrbe recederet, in Lubech tamen nusquam visa fuit vsque ad xvij diem nouembris, quum ad nos nouissimas literas dedit. Et posito quod bullam obtineamus, an et quomodo ea vtendum sit penitus ignoramus. Jn hoc tamen consilium paternitatis vestre libenter sequeremur. Timemus bullas reuocatas ad suggestionem regnj aduersariorum. Causatur paternitas vestra in literis suis, quod quidam deberent huc scripsisse, quod paternitas vestra se et Finlandiam subiicere statueret magno duci Ruthenorum, super quo vestram excusationem accurate facitis etc. Nos tamen literas tales non vidimus neque talem audiuimus famam, nisi quando quidam familiaris Suantonis, missus cum litera paternitatis vestre et aliorum ad dominum Stenonem, huc ad regnum nomine Mattias Klaffle in presencia consiliariorum ipsi domino Stenoni inter cetera duxit huiusmodi verba vel similia in effectu, nisi vos personaliter veneritis ad Finlandiam cum victualibus ac stipendiariis et armis, cogentur illi, qui illic sunt pro defensione constituti, nominando vos et alios aut se submittere magno duci aut permittere terram ab hostibus depredari. Nullus ex nostris verba illa in malam partem aut in aliquam derogationem paternitatis vestre interpretatus est, nisi ille solus iniuriosus et vnicus discordiarum seminator, quem intelligimus eciam ista more suo apud paternitatem vestram seminasse. Accepimus quod paternitas vestra donauit illi xxx lestas siliginis. Liberalitatem vestram commendamus, sed putamus, si date fuissent pauperibus vestre diocesis, qui fame moriuntur, magis placatus fuisset Deus et patrie liberatio propinquior. Habet ille Holmis tres maximas domus in ciuitate, plenas granis et aliis esculentis, et adhuc habet in Lubech magnam copiam siliginis ex Viborg deportati. Intelleximus eciam ipsum d. Stenonem importunitate sua et vestra beneuolencia, vtinam Deo et sanctis non ingrata, obtinuisse de oblationibus beati Hemmingi magnam summam pecunie vltra id, quod prius ab ecclesiis vestris mutuavit. Si ipse, qui est omnium in hoc regno perniciosissimus seruando sua, que tamen sua non sunt sed regni et ad regni defensionem comportata et illi concessa, oblationibus sanctorum pocius liberare poterit patriam, sua negligencia jam quasi perditam. Adiciendi essent sibi eciam calices et singula clenodia ecclesiarum. Scripsit reuerencia vestra superioribus diebus quomodo ipse dominus Steno formidat aliquid debere innouari contra eum in regno in eius absencia, et quod ipse magnam confidenciam gerit de nobis et quomodo ipse in manibus vestris promisit et iurauit vitam et omnia bona sua positurum pro regno et nobis etc. Scripsimus illi nunc faciendo mentionem de huiusmodi scriptis vestris assecurando eum quod, quantum in nobis est, nichil talium fieri permittemus. Putamus paternitatem vestram et ipsum cognoscere, quod numquam fuimus nouarum rerum auidi, nec per Dei graciam ita nunc insania laboramus, vt velimus ponere regnum in mayori periculo et scandalo quam nunc est. Nichil enim sequi possit, si diuisio in regno hoc tempore fieret, nisi regnj et omnium nostrorum destructio, Ruthenorum et Dacorum profectus necnon coram Deo et toto mundo scandalum sempiternum. Vtinam ille discordiarum seminator abstineri possit ab intestina diuisione, qui, sicut effeminatus est, contra scismaticos et Ruthenos ita semper fuerat strenuus et animatus tamquam flagellum regnj peccatis nostris exigentibus contra fratres suos iuratos. Si quid paternitas vestra intellexerit nouj, faciat oramus diligenciam in scribendo. Non videmus quid vtilitatis sequi possit ex hiis, que nunc practicantur cum magno duce Littuauie, nisi scandalum et futura indignatio sicut alias ex practica cum rege Romanorum habita in tota Germania et Ytalia. Homo ille reddiderat regnum quasi infame pro mendaciis, idem timendum est futurum fieri per eum in Littuauia et Polonia etc. De aliis alias plura scribemus, cum tempus se ad hoc oportunum obtulerit. Cum hiis paternitatem vestram altissimo Deo suppliciter recommendamus. Ex Vpsalia, die sancti Andree apostoli, xcvj, nostro sub signeto. P. S. Jn euentum quod treuge cum Ruthenis fieri non possint, tamen vtile esset fieri expeditionem armatorum cum prima resolutione contra Ruthenos terram incolentes circa ripam maris, et ne inutiliter perdatur tempus future estatis sicut preterite, expediret in tempore fieri prouisionem in nauibus et aliis requisitis. Jntelleximus, quod nobiles, qui nunc redierunt de Finlandia, ad hoc prompti et beneuoli sunt, dummodo illis condigna refusio a corona facta fuerit pro dampnis et interesse, nostra eciam opera huic negocio non deerit iuxta posse. Sperandum, est, quod si Rutheni hoc modo vel alio vexati fuerint, inclinabuntur sicut nos ad pacem et treugas petendas, ymmo eciam sperandum est, quod iste paruus insultus, qui factus fuit circa nouum castrum Russie per paucos nostros, illos inclinabit ad treugas. Si tamen assecurarj possemus de tranquillitate et pace cum Dacis, esset tunc forte equiorj et forciori modo agendum contra Ruthenos vigore cruciate apostolice, si saltem per aduersarios nostros impedita aut ad illorum sollicitationem reuocata non fuerit. Ad officium domini Stenonis pertinet in tempore auisare singulos feuda et castra a corona optinentes, vt se ad similem expeditionem cum prima resolutione pararent, presertim illos, qui feuda et castra habent apud mare; illi commodius et minoribus expensis hoc facere possint quam nos alii paucj, qui nauigiis mare intrare non possumus nisi duplicibus expensis, subter montem (= pontem) opidi Stokholmensis. De expensis loquimur, quia magna pars expensarum et pecuniarum familie in tali transitu non absque dominorum incommodo Holmis remanet, faciat paternitatem vestram compertum quot armatos habuistis hoc anno preterito pro defensione Finlandie ex castris Calmarna, Borcholm, Stekborg, Stekeholm, Nyköping, Stokholm, Elwesborg, Abo et Rasborg. Hec castra maritima sunt. Sunt nonnulla alia castra, que non sunt maritima, que eciam in manibus suis habet dominus Steno. Computabant nobis nobiles nostri, qui hoc anno fuerunt circa Narffuen, quod non habuerunt ex omnibus castris et feudis corone xl armatos preter hos, quos Suanto, Kanutus Posse, Ericus Trolle et Steno Twresson ac episcopi habuerunt. Si aliqua expeditio, vt premittitur, fieri debet pro estate futura, hoc communitati in patria vestra celandum esset propter exploratores Ruthenorum, quos in patria vestra semper habent. Jntelleximus quod dominus Steno excusat tarditatem suam per nos et alios consiliarios tamquam fuisset sibi per eos consultum hic in patria tanto tempore remanere etc. Jlle consuetudinem suam dicendj, que wlt, non deserit. Kanutus Posze, qui in patria nostra est frequenter, audiuit in vere anni recessum suum qualiter sibi persuasimus vt quantocius parare se in Finlandiam ad redimendum, et ita frequenter postea, sicut testes sunt omnes nostri. Jterum valeat paternitas vestra, etc."}, {"df": "4718", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Kere besynnerlige gode wen. Wij finge nw eder scriffuilse medh Eric Trolle ludende om then leglighet, som nw ær j Finland, oc om then credenze oc werff, som hertigens sendebod aff Lettogen haffde etc; oc som j röre om then vndsetning, som j begere vtoffuer til Finland etc., sua haffue wii scriffuit Aruid Trolle, Knut Eskilson oc the andra verdige herre til ther om eth möte her j Vpland; tog haffue wii set til Aruid Trolle om tiden ther epter, som han fornimmende vorder aff vare sende bod Eric Ericson [och] Aruid Knutson fra Danmarc etc. J kunne sielffue merchie huad leglighet her ær pa færde, swa at thet wel kan skee för jwlen, oc ær thet misseligit huru dane före vil vara vtoffuer Alandz haff j winter. Wij kunne merchie ati behöffue vndsetning med folk oc tesligis spisning til slotten i Finland. Huar then spisning scal tagas oc huru hon skal komme vtoffuer swa tiid ars kunne i syelffue merchie at ekke kan skee för ypen vaten. Wij finge eder breff nagra dage til forenne medh Eric Johanson, i huilke i scriffue at swadane kan ey nw leggis pa almogen vtan pa frelsit oc pa köpstæderne, swa kunde thet föge forsla. Tekkis eder nagot offortöffuat scriffue eder tykkie, vilie oc gode rad her vdinnen. Scal nagot swadant pa leggis, tha görs behoff edert opne breff til menigheten. Tog ær redendis huad ther vilde epter fölie. Alzmectig Gud giffui, at thet matte kome j nagot opslag oc dag med the Rydzer, holkit oss hopes vel kan ske meden i ære ther sielffue i eder egin persona i landit oc the Rydzer haffue nw fat then förskreming vid thet nya slot vid Narffuen. Gud förbywde at Ryssen finge the tidende, ati droge ther vtoff landit i thenne winter för æn [thet] komme j nagon dag; tha ær redendis om then landz enda. Var herre giffui, ati nagot bedriffue got mot the Rydzer med thet heele folk, som j nw haffue, som wij oc andra haffue ther hop til etc. J scriffue oss nw til om vara swena, at Niels Ragualdson haffde gerne velet bliffue hoss eder mæn the andre ville ekke. Wii scriffue ware suene til, at the skulle haffue bliffuet ther hoss eder, æn tog at wij fornumme lithen tak fore at the vore ther j thette förlidne aar. Wij kunne merchie, at the haffde ekke fat war scriffuelse, tha the vare j tall med eder. Thet the kome sa tid aars hem kunne [j] wel merchie huad fordel wii haffue ther vtaff. Komo the swa betimelige hem, tha vele wij göre ther mögeligit ær. Wij sende nw vara swene vid xl til Norrebotn i land wern medh wærie oc spisning etc. Eric Trolle lot oss första aff eder befaling oc tesligis screff biscop Magnus oss til om then gode tro j satte til oss her j landit etc. Swa scal thet med Gudz hielp [e]j anners finnes med oss; ville nagor anner swa beuise sig, som wij ekke tro, tha scal han med Gudz hielp ingen framgang haffue. Ther med göre j tesliges i then landzende, ther j ære. Komme nagon twedrekt j riket epter then leglighet nw pa færde ær, tha kome visselige Rydzer pa then syde oc the danske pa then andra i skilssmesso, swa at rijket oc wij alle bliffue förderffuede ther om oc vare oss alle till neso oc skam bade för Gud oc all verlden. Then gode man Suante var swa snarast hoss oss beclagende sig om sin store fatigdom oc then store utlegning han haffuer hafft i thette aret för rikit skul oc tesligis at hunger oc armot dreff honom fra Finland pa thenne tiid, oc mente, hade han nagen then hielp fat aff cronen, ther han kunde haffue hollit sig oc sine swene vtan skade med oc kunned giffue töm ter strax nagon deel j theris lön, tha haffde han wel varit qwar medh honum oc gerne varet eder fölafftig i then rese, som han til forenne giorde, ther han formoder sig bade tak oc gönst före. Ex Vpsalia."}, {"df": "4719", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Kære besynnerlige gode wen. Wij scriffue eder til för nagra daga swar pa the breff, som Eric Trolle förde; tog sende wij ekke thet breff fra oss för thette, ty wij formodede huar dag the Lubeske skep, swa at wij kunde haffue scriffuit eder til nagor vis tidende om the war helge fader pawens breff, som lude pa thet röde kors oc thet afflat aff synd oc pina, mot the Rydzer oc besynnerlige om thet pawens breff, som mester Henric Wenne screff, at pawen haffde scriffuit kung Hans til oc budit honom inkte örligh före pa riket etc. Nw finge wij i dag for:de mester Vennes breff med Olaff Tawest ludendis at viij daga epter Martens messo vare the pawens breff ekke kommin til Lubec, swa ær tyfflande at ther ær nagot hinder vdi kommit. Ingen tidende haffue wij æn nw fangit vtoff Danmarc fra Eric Ericson oc Aruid Knutson; tog finge wij j tesse daga scriffuelse fra Vexiö ludende j bland annen, at fa ære the i Danmarc, som wisselige wete huar kungen ær. Huad ther vnder ær wethe wij ekke. Rykthet gar, at han haffuer nagon församling. J screffue med Eric Trolle om vndsetning til Finland etc. Wij kunne ekke merchie huru then vndsetning skulle tilga at ther föglde nagot bestand med. Man skal varlige fara med tesse menighet oc almoge epter then leglighet nw pa færde [ær]. Eric Trolle lot oss forsta, atj hade fara at nagot skulle begynnas her, eder til forfang her j riket j eder frawaren; tesligis fornimme wij nagot swadant aff verdige herris biscop Magnses scriffuelse etc. Sua görs thet ekke behoff ati haffue swadane fara. Oss hopes, at ingen ær swa owis oc förderffueligen ther nagon twedrekt göre inbordis i rikit j swada wade oc fare, som nw pa alle sydor pa færde ær. Ware nagon swadant ville begynne, som wij ingalunde kunne tro, tha borde honom straff bade aff Gud oc mennisker. Thet vare mykit nytte at thet komme j nagon dag med the Rydzer meden j ære ther qwarre j landit. Kan thet oc ey komme i nagon dag oc opslag med the Rysser oc om wij finge nagon sækerhet, sua at thet bliffue frideligit med töm i Danmarc, antige för war helge fader pawens breff oc scriffuilse skul, om the kommo fram, eller j annen matto, tektis eder tha at vara förtenkte at med förste open vaten giordis nagot in vdi Rydze land vth med stranden betimelige, swat at thenne tilkommende sommer ekke forlöpe sig swa förgiffues som nu ær sket. Oc ther til hörer swadane skep, som ther til tiene. Wii haffue fornummit aff the gode men, som nw vare j Rydze land oc hem ære kompna, at the ære ther veluilige til, nær the finge nagon then hielp, ther the kunde rese teris skada op med. Wij vele oc med Gudz hielp göre thet besta ther til epter var makt. Thet ær rad ati scriffue betimelige wt, swa at huar man kunde skikke sin ting ther epter; the gode men, som haffue slotten vid siö syden, haffue betre tilfelle til swadane, nær the fa betimelige at wetad, (m)æn the, som her boo j Melere oc skole krypa ginom brone j Stokholm. Nær the Rydzer sago, at wij foro med alware oc the wore ekke swa sækre at före teris godz til siös, som the giorde j varis för en vare venner kome tith för thet nya slot, swa ær troende, at the skulle swa gerna begäre friid som wij. Wij haffue fornumit ad Niels Ragualdson oc the swene ære kompne til Stokholm nw i tesse daga, oc haffue the inkte æn varit til tals med oss. Sua snart the kome, vele wij ther ytermere scriffue eder ther til om. Kan thet ekke kome j nagon dag med the Rydzer om nagot scal göres j war in oppa töm, tha ær nytte at then almoge j Finland visthe ther inkte vtaff, ty the Rydzer haffue stedis teris speiare ther j landit. Ex Vpsalia die sancte Barbare virginis etc xcvj."}, {"df": "4720", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Kere besynnerlige gode wen. Wij finge i jafftis then verduge herris biscop Magnusis breff, som Benkt Karson sende oss oc var scriffuit i Abo sancte Katerine dag, i huilke hans nade scriffuer, at han haffuer offte fat eder scriffuelse ati begerer rad vtoff honum om i skole fara hit vtoffuer til Suerige för thet rykte skul, som segis at Suante Nielson oc nagra andra vele göre opresning mot eder, eller om j skulle bliffue ther qwarre j landet etc. Sa fornimme wii aff then verdige herris scriffuelse, om i gaffue eder teden aff landit, som nw star til, tha bliffue then landz ende visselige bortha til forenne. Ær oc then gode herre ytermere begerende j sin scriffuelse, at wij ville yterligere ytermere scriffue eder til om for:de ærende. Wij screffue eder för nagra dage til j the annen aff vare scriffuilse var tykke oc swar pa thet verff, som then gode man Eric Trolle hade til oss fra edher pa the verdige herris biscop Magnusis formere scriffuelse, som lude pa thet sama. Sua vethe wij ingen swadane fara her j riket aff then gode man Suante Nielson eller nagen annen ther eder i nagen matto kan komme til förfang; saa göris thet ekke behoff ati giffue eder teden aff landit för swadane fara skul oc sette then landzende Finland i wada. Om syden nagot hende ther i landit för eder frauarelse skul, tha kunne j wel sielffue merchie pa hwem skullen komme. The samme onytte tal oc rykte före haffue tess ey makt at rette Suerigis rike then skade ther ville epterfölie oc borde ther ingen tak fore. Oc rorer ytermere for:dc biscop Magnus j sin for:de scriffuilse, ati vele eder förwarat ther udinnen. Sua ma j vare säker oc wis pa vara wegna som wij haffue scriffuit eder til j the andra var breff, at inkte scal ske eder her inrikes til förfang j eder frawarelse. Tesligis vele wij haffue wart bod til Suante oc forwarat epter war yterste makt, æn tog oss hopes at thet ekke görs behoff. Wij förmane oc eder oc rade pa eders oc alles vare velferd, thet i inthe begynne pa honum eller nagon annen her i riket, ty thet ær fry[k]tande, at hoo thet först begynner, han faar ther verst om. Tekkis eder scriffue Suante til nagen hogswalilse oc förlene honum nagot, ther han ær beholpen med, Akerboherede eller annet swadant; wij formode, at thet giordis aldrig betre behoff bade riket, eder och honum. Her kome mange fra eder oc förer oc mykit til, som the segie sig haffue hört aff eder mwnd, ther lithet got oc ingen vilie kan kome epter. Gud förbiude, at man skulle [höra?] swadane tal, at sette riket i wada ther fore; tha vare thet ekke nytte. Som eder wel fortenker, at thet möte i Lödöse var afflagt för thet wij scriffue war vrsecth j var til Danmarc, ati vare stadde i Finland mot the Rydze, rikesins fiende, tesligis screffs nw med Eric Ericson oc Aruid Knutson; gaffue j eder nw fra Finland oc komme i hit hem, som i giorde i fastis (!), tess snarare wente oss örlig fra Danmarc, oc vare töm til mere vishet, swa stode bade then landzende Finland i fara för eder forwarelse, oc her i landit matte fölie mera obestand en bestand etc. Ex vpsalia die concepcionis xcvi."}, {"df": "4721", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Reuerende pater. Accepimus hesterna die scripta vestra, in quibus scribitis, quod dominus Steno iteratis iterum vicibus vobis scripserat, quod sibi persuadere velitis an debeat se transferre in Sueciam propter famam ibi diuulgatam de Suante et aliis emulis suis, qui voluerant seditionem contra eum suscitare et habere eum exclusum a regno, an debeat in Finlandia remanere etc. Ante receptionem harum vestrarum literarum scripsimus paternitati vestre ac gubernatori, securitatem per nos dari personalem, prout in ipsis literis plenius continetur; et nunc denuo scribimus sibi iuxta tenorem copie hic incluse. Jn veritate sic est, quod non suspicamur aliquam seditionem fierj contra eum per Suantonem, ymmo quod si aliqua seditio deberet fierj in regno, quod absit, pocius timendum est illud orirj per dominum Stenonem quam per alium. Suspicamur quod ipse et sui suscitant hanc famam contra Suantonem, vt occasionem videantur habere recedendi cum aliquo colore de Finlandia. Cicius eciam fieret sedicio in regno, si huc rediret quam si ibi remaneret, quamuis ipse non est consuetus consilia nostra et aliorum et forte neque nunc sequitur. Scribimus tamen ista omnia bona intentione pro excusatione nostra. Ex Vpsalia die concepcionis xcvj°. Adress: Reuerendo in Christo patri ac domino domino Magno, Dei et apostolice sedis gracia episcopo Aboensi, amico nostro carissimo."}, {"df": "4722", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum humillima nostri recommendacione debitum jn Domino reuerentie et honoris. Reuerendissime pater. Scribitur nobis a diuersis, quod Rutheni ad inuadendum nos magnum parant exercitum, ymmo dicuntur iam habere paratum, et nisi ex diuina disposicione tanta fuisset hucusque in partibus istis viarum immeabilitas, iamdudum eorum furorem veraciter sensissemus. Nunc vero domino gubernatore ad Sweciam remeante relicti sumus desolacioni ac omni humano auxilio destitutj, nisi jnde pacem habeamus. Propterea, p. v. reuerendissima, que bonum commune, quantum in se est, non negligit procurare diligenter, sollicitet melioribus mediis, quibus poterit, vt pax et concordia in regno habeantur; alias omnino timendum est, quod Rutheni patriam istam in breui sibi subiugabunt. Commisimus latoripresencium dilecto nostro magistro Johannj Olaui, canonico ecclesie nostre Aboensis, aliqua puncta de statu istius patrie p. v. articulatim intimare, que vtinam in meliorem partem suscipere dignemini et dicenti fidem adhibere creditiuam. Non absque extrema necessitate id factum est, quod tali tempore anni hunc ad p. v. r. duximus destinandum, prout ipse per se sciat referre, cum et dominus gubernator id sollicite requisiuit etc. Multis enim hincinde vrgemur molestiis, que utinam in nobis bonum paciencie operentur. Alias scripsimus p. v. reuerendissime cum Benedicto Karsson de statu istius patrie includendo in literis nostris quandam copiam in alemannico, et nunc mittimus vobis quasdam literas Kanuti Posze hic inclusas. Cum hiis breuissimis felicissime viuat et valeat p. v. reuerendissima ad Dej et ecclesie sue honorem atque ad nostram consolationem singularem. Ex Abo dominica quarta aduentus Domini anno salutis millesimoquadringentesimo nonagesimo sexto, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, miseratione diuina alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, fautorj nostro et benefactorj sincerissimo."}, {"df": "4723", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "PRemissis nostris humillima recommendacione et salute, debitum in Domino reuerentie et honoris. Reuerendissime pater. Significauit nobis p[aternitas] v[estra] reuerendissima in aliis literis suis de posteriorj datis qualiter scripserit domino gubernatorj super remanencia hic in patria, mittendo nobis copiam illarum literarum etc. Satis extreme et rationabiliter p. v. r. eum hortatur ad manendum hic. Vtinam monitis p. v. r. et aliorum bene volencium acquiescere vellet. Ipse tamen ante aduentum huiusmodi literarum vestrarum ad transeundum in Sweciam se disposuit, nec aliud scimus nisi quod actu sit in castro Castelholm territorio Alandie. Wlt enim omnino experiri de hiis que dicuntur ibi agi apud vos in Swecia et vtrum vera sint, que sibi de Swantone odiose sunt diwlgata. Timemus enim vehementer, quod ita fiet sicut p. v. r. scribit. Quod si aliqua sedicio fieri debeat in regno, cicius fierit si rediret quam si hic remaneret. Jdipsum nos sibi sepissime prediximus antequam transiret, quamquam minime auditj simus. Agat tamen p. v. r. quantum possibile sit, ut pax et concordia in regno habeantur ad euitandum maiora mala, que ex intestina sedicione sepissime sequi consueuerunt. Agimus p. v. reuerendissime gracias immortales eo, quod consanguineas nostras Holmis sub sua protectione habere velit et dignetur. Vtinam aliquando in similj p. v. r complacere possimus, quam cum hiis brevissimis summo ecclesie pastorj ex intimis commendamus. Ex castro nostro Kustha die penultima mensis decembris annoDomini mcdxcvj, nostro sub signeto. Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, miseracione diuina alme ecelesie Vpsalensis archiepiscopo, fautori et domino nostro colendissimo."}, {"df": "4724", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum debitis reuerentia et honore paratissimum in omnibus animum complacendj. Reuerendissime pater. Hesterna die hora serotina ex insperato comparuit familiaris vester latorpresencium Kanutus Bolth cum literis p[aternitatis] v[estre] reuerendissime duplicatis, de cuius aduentu magnam animi recreacionem accepimus, et de cognicione vestre salutis ac statu regni quieto et tranquillo plurimum fuimus exhilaratj. Nec nos tantis fatigiis et sollicitudinibus p. v. r. condigne regraciarj sufficimus, pro quibus in omni bono debitores sumus et eas, quas valemus, eidem gracias agimus jugiter et habemus. Scribit p. v. reuerendissima in primis literis suis de statu istius patrie et offert familiares suos ad veniendum huc pro defensione ecclesie et castri nostri, si id desiderauerimus etc., pro quo beniuolencie et gratitudinj vestre gracias agimus. Consideramus enim modum huc veniendj isto presertim yemalj tempore perdifficilem prout illi experiebantur, qui anno preterito huc venerunt. Ex diuina dispensacione factum esse credimus, quod post recessum domini gubernatoris ad Swetiam iam accelerantis aliqualis spes future securitatis nobis illuxit. Venerunt namque hiis diebus certe litere de Wiborgh sibi asscripte, quas in presencia Stenonis Cristiersson et prefecti Aboensis apperirj fecimus, experiri volentes de nouitatibus illarum parcium ac in quibus punctis essemus cum Ruthenis, jn quibus scribebatur domino gubernatori, quod Rutheni de Kexholm sub spem pacis impetrande nuncios suos ad Viborgh destinassent. Nostri vero viceuersa illis rescripserunt mittendo nuncios suos ad eos in simili negocio informatos prout ex mutuis eorum scriptis lacius apparebit, de quibus habebitis copias presentibus inclusas, quas igni committere ut occulte reseruare velitis; non nempe constabat aliquibus, quod nos huiusmodi copias fecimus inde extrahere. Scribemus enim ista in euentum quod p. v. r. saltem aliquid in generalj sciat, si dominus gubernator, quod non credimus, velit nouitates huiusmodi occultare, de quo tamen incerti adhuc sumus; cerciores vero effecti p. v. r. indilate scribemus. Non enim, prout scribit p. v. reuerendissima, de domino gubernatore magna gerenda est fiducia, quod isto modo patriam liberare poterit, cum multum varius et inconstans existit in agendis. Scripsit nobis pluries hoc autumpno, antequam rediit de Wiborgh, quid sibi perswadere vellemus, an deberet hic remanere an ad Sweciam redire propter suspicionem, quam gerebat de Swantone etc. Dicebamus sibi, quod non esset timendum de aliqua sedicione quamdiu hic maneret, super quo statim scripsimus p. v. r. iuxta eius voluntatem. Et optento a vobis responso rescripsimus sibi, quod nichil talium suspicare deberet; ymmo ad maiorem euidenciam misimus sibi copiam ex literis vestris illum passum concernentem. Postquam vero huc personaliter venit, per multa media affirmationem vnius partis a nobis elicere voluit, quamquam in animo suo prius statuerat omnino in Sweciam redire. Nos tandem dicebamus sibi, quod de disposicione istius patrie et similiter regni magis constaret sibi quam nobis ideoque magis nobis sciret quid esset faciendum, et allegauimus finaliter, quod propter eius recessum patria staret in magno periculo, nec esset hic aliquis, qui posset populum ad pugnam animare. Sed postquam noluit hiis contentari, oportebat nos consentire in voluntatem suam quod in Sweciam transiret et quantocius rediret. Jn tantum enim incaluerat animus suus illic redeundj, quod ab illo proposito non poterat auerti quouis ingenio. Quid vero sibi et suis in via postea acciderat ex aliis lacius intelligetis. Nam aduersitates et tempestates plurimas passus est, prout latorpresencium de hiis et aliis plenius nouerit referre. Ceterum de negocio cruciate in Ruthenos quomodo procedendum sit, dipositionj p. v. r. relinquimus, cuius votis nos conformabimus cognita voluntate ejusdem. Miramur tamen vehementer de tardacione literarum timemusque id euenisse, quod p. v. r. in literis suis commemorat. Scribit p. v. r de xxx lestis siliginis domino S[tenoni] donatis etc. Ffatemur ita esse, cum aliter importunitates suas euadere non poteramus, jn illumque finem factum extitit, quod nouum castrum apud Narffwen deberet munirj pro defensione regni et fidei catholice sicut ipse veraciter promisit et juravit. Quid tamen actum sit, satis constare poterit. Oblationes beati Hemingi similiter a nobis violenter extorsit pro defensione patrie et fidei catholice fide interposita, quod omnia nobis soluere debeat simul cum aliis summis prioribus ab ecclesia mutuatis. Noverit Deus quam libenter hoc fecimus; quibus eciam mediis usus est antequam eas optinuit, satis nobis constat. Nec adhuc cessat nos affligere et grauare. Nitebatur nempe annixe (?) ante recessum suum in Sweciam pecuniam de nouo a nobis extorquere pro soldatis de Lliuonia conducendis, quam sibi prestare recusauimus, cum non habebamus. Si pecunia nobis esset, nosipsi sciremus idipsum facere. De hiis, que practicantur cum duce Litwauie, parum aut nichil certi nobis constat. Volebamus intelligere a gubernatore que habuisset in commissis. Dicebat nobis, quod instabat pro dominio regni, ad quod, si admitteretur, vellet pro reformacione pacis futura estate se mediatorem exponere; sed hac yeme nichil efficere posset. Sed reuerendissime pater, auertat Deus quod ita fieret, per illum namque modum patria ista sequestraretur a regno et maneret sub dominio Nouegardie. Jnsuper, sicut scribit p. v. r. de expedicione contra Ruthenos in vere cum prima resolucione facienda casu, quo treuge cum Ruthenis fiere non possunt etc. Siue habuerimus treugas siue non, omnino tamen expedit, quod exercitus in tali tempore veniat propter tractatum pacis cum Ruthenis celebrandum, si saltem ad hoc deuenire contingat, de quo plurimum hesitamus. Non enim cum parua manu illic erit accedendum. Quod si non velint se ad pacem disponere, tunc omnino erit cum eis pugnandum. De captiuis nostris, videlicet Magno Frille, Nicolao Bentsson et aliis nobilibus istius patrie redimendis cogitare velit p. v. r., quod per medium illorum, qui ad Sweciam captiui ferebantur, redimi possunt. Nullj enim tales apud nos remanserunt, qui alicuius sunt estimacionis. Cum hiis felicissime viuat et valeat p. v. reuerendissima per tempora longiora ad nostram consolacionem singularem. Ex castro nostro Kustha penultima die mensis decembris anno etc. xcvi, nostro sub signeto Magnus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, diuina miseracione alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, domino et fautori nostro precipuo."}, {"df": "4725", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "1497", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4726", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4727", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4728", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle dandemän, som thetta bref see eller höra, kännes iak Philippus Nilesson af Fynnilä, att epter thet att iak upbödh mitt rätta ärfda godz, fäderne och möderne, som iak bytte med min käre broder Finwedh Nilesson från Biärna och till Fijnnilæ, minom wennom och nästom frändom, och ingen af them lösa wildhe, thy för mina rätta widhertorfft, medh wina och frändha rådhe och samtyckia, medh berådno modhe och godh willia uplät iak mitt för:de arf hedherlikom menniskiom systrom och brödrom i Nådhendaal, som är een tridiung i Fynnilä i åker och engh, hws och tompt, skogh och fämark, fiskewatn och hwat thet hälst är eller wara kan i wåto och torro, alz ingen undantakno, thøm thet att nyttia och bruka efter theras egen willia för sitt rätta egit ewärdelika. Och kännes iak mik hafwa upburit af them först een häst för xx mark, item xij mark Räfliska penningar, epter Räfwelskt taal, en silfskedh af vj lodh, och j qwintiin för [4½] mark, item v mark swenska penninga, item j rija och j paar wepor för iij mark, epter thenne dandemanna skatten, som till witne kallade wæra på bådhe sidhor, som är Jons Laurensson och Magnus Frijs, borgmästare, Thomas Jönsson och Gregors Laurenson, rådhmen i Nådhendaal. Item om the stykken min käre fadher, Gudh hans siäl nådhe, gaf och bebrefwadhe för:de Nådhendahls closter [i] testament [för sin] lägerstadh och siälagagn och jemwäll för the penninga summa han togh af för:de klostre i sin widhertarfft, mik närwarande, epter rättan räkinskap, samtykker iak och fullelika tillståår medh thesso mina öpno brefwe. Thy till mehre wisso och witnesbyrdh bedher iag för:da dandamen, borgmestare och rådhmän om stadzens incigle och jemwäll theras, som insigle hafwa, att hengia under thetta bref, som skriwit är a:o Domini 1497, in crastino epiphaniæ Domini."}, {"df": "4729", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thøm thetta breff fore koma kan kennis jak [Thomas] Oleffson, ath then tidh jak lagmanzs tingh hiølt met almogan aff [Kumo] sokn, j konungx garden, aa welborens swens wegna Henrich By[dz], lagman j Norffinne lagsagw, j ærligx swens Seuerin Paualson[s] fowgede pa Abo, Mattis Philppussons hæredzhøffdinge sama stadz och i flere gode manna nærwarw aarom epter Gudz byrdh mcdxc ok pa thet siwnde, tisdagen nesth fore sancte Henrikx dagh, kom for rette Henrik Calci och kerde till Jeppe Nielsson ath han togh hanum fron ena ængh, som heter Walaysten sarj, som hans fader Niels Calci løsth haffde vndan konungx sakøre; huilkit ærende jak skøt till thenne xij, som tha j nempdena sato, swa som æru Jaco Vahanen, Jønis Sonni, Laurens Qwmwynen, Oleff Yloy, Michel Layko, Oleff Talanpoyca, Mattis Næwha, Biørn Henrickxson, Oleff Oleffson j Hincikala, Jop Nielson, Henric Larensson j Peypoya, Laurens Henrikxson i Sæpilæ, the ther om ranzsakade, witnado oc æpter sworo, ath for:da Henric Calcis fader, Niels, haffde løsth for:da ængen wndan konungcx sakøre ok haffde hafft sama ængen ohindradh och oqualth j xxx aar. Epther swadana skæliga ranzsakan, witne oc edhe dømpde jak for:de Henrik Calci sin ængh frij fore Jeppe Nielsson och affradh met jnnan vj vikur, oc forbiuder jak for:de Jeppe Nielsson oc huariom androm for:da æng hindra eller quælia, widh sina vj mark for lagmansdom. Till thess breffs mera wisso oc witnesbyrdh beder jak, for:de Thomas Oleffson, for:da Mattis Philpusson at trykkia sit jncigle aa ryggen thetta breff met mit eigit incigle, huilkt som scriffuit och giffuit ær aar, dagh oc rwm forscriffnom. (Därefter af annan, samtida hand:) Yak Henrik Calci gaff før thenna for:da ængen Jeppe Nielsson vii mark redh deninger oc Laurenss Andersson iiij mark oc Andres Andersson iiij msrk, før thij breff war før scriffuit som ængen war skatthath."}, {"df": "4730", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wij finge j jafftes eder scriffuelse med eder tienere Marten Nielson, j huilke i skriffue, at i hade reda scriffuit the gode verduge herrer oc men til om eth möte pa förste sonnedagh i fasten etc. Sua lothe wij thet ther wid bliffue, æn tog wij kunne merke at thet är somblige olemplighit före the ij marknada skul, samtingen oc distingen, som falla i samma veken etc. Wij screffue then verduge herre til betimelige i höstes, at han skulle segiæ eder sekerhet till pa mina vegna at ingen opresning skulle begynnes her i landit inbördis pa edert argeste i eder fraware. Tesligis seden wij hade förstandet then befaling oc werff, som Eric Trolle hade fra eder til oss, oc sedan wij hade fat the scriffuelser Benkt Karson sende til oss fra Finland, skreffue wij eder ij eller iij breff oc then werduge herre biscop Magnus til med wort eget bod yterligere om then säkerhet, swa at i behöffde ekke för sadane fara skul giffue then landzende vtoffuer Finlandh etc. Alle the, som i thenne höst komme fra Finland, Dalekarle bönder, sallenere oc the verduge herre[r]s och gode mens tienere, haffue alle fört eth rychte hiit i landet aff eder mwn, som ludh pa twedrecth oc vnsigelse pa then gode man Swante Nielson. Tesligis före edre tienere, som nw fölgde eder utoffuer fra Finland, rycthe at ther liggie iiij(c) werafftige i Aland, som hiit skole kommæ vtoffuer, æn tog at thet giordes annarstadz behoff beter æn ther. Ær oss oc vnderwist, at j skreffue eder breff vtaff Finland, för æn i tædan fore, jn i Smoland oc Westgölland, at Benkt Knutson oc flere swadane gode men sculle församme friborne men oc andra swadane folk, som the kunne osted komme oc möte eder her i Opland med tere harnesk oc verie etc. För swadane saker skul görs thet storlige behoff atj yterligere warer ther vdi fortenkte. Æn i skriffue i gar med Marten Nielson huru thet möte skal besökies, om nagot bestand skal ther epterfölie oc kost oc tering skal ekke göres för geffues. Then gode man Swante haffuer sagt oc skriffuit fra sig, at rikesens rad skal ware honum fulmectigt. Swa giordes thet oc behoff at rikesens rad förwiste sig fulkomplige med eder för æn the til hope kome. J alle the breff, wij skreffue eder til til Finland, skreffue wij om sancti Ericx banere, at wij ingen tidende hade ther vtaff förnummit, som beggis ware atskilnad war i Stokholm. Nw ære i oc alle the andre gode men hemkompne fra Finland, som thet breff beselgde j fiore om höst, som ludh pa för:ne helgedoma. Peder Ericson oc Peder Ralson hade ingen befaling fra eder ther om; inthe wart oc eller rört ther a i thet breff wij finge fra eder i gar. Wij hade wel formodet at, om nogen annen merkelig rikesens ærende haffde warit pa ferde, tha hade ther sancti Ericx banere wel varit en merkelig sak at wij hade taledz wiid i Husaby, ther i talede wid war kok, om i hade welet giffue eder tid til at förtöffuat ther ij eller iij time. Tektis eder at sende oss för:ne sancti Ericx banere med nagra goda men til Aker, Frösunda eller Skaneld, eller om eder tycthes at wij sende en eller ij kirkene prelate til Stokholm at anname the helgedome oc at j wele skriffue oss til pa huad dag the skole ther kome, swa at the foro ey tiit fafengt. Wij sage gernæ at thet ware i Vpsale domkirke sancti Erics dag oc sancti Pauels nestkomendes. Bidie wij eder ati well scriffue oss oförtöffuat eth enkande swar om thetta banere, ther wij kunne retta oss epter huar wij kunne etc. Eder her med etc. Ex Ryal anno quo supra."}, {"df": "4731", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum nostri recommendacione sincera debitum in Domino reuerentie et honoris. Reuerendissime pater. Cum hac hyeme Kanutus Posze et alii habentes custodiam castri Wiborgh multi perplexi essent, quid in tanta rerum anxietate attemptare deberent, tandem certos nuncios suos ad castrum Kexholm cum literis emiserunt, quibus redeuntibus simul cum eis tres venerunt Rutheni, qui Kanuto Pose viceuersa certas literas presentabant jn effectu continentes, quod si dominus Steno, regni gubernator, pacem desideraret, nuncios suos auctorisatos ad paternam hereditatem magni principis Muskouie, videlicet Nouagardiam, ordinare deberet. Ob quam caussam exiuimus obuiam Kanuto Posze, quem vocatum habuimus cum nonnullis aliis habentibus custodiam castri Wiborgh, ad quandam parochiam Borgha, vbi conueniebamus de hac materia lacius tractaturj. Tandem conclusimus, quod nuncii mittendi essent ex parte gubernatoris pro treugis optinendis, vt saltem dilaciones ad tempus vernale habeamus, dantes illis certos articulos in commissis prout ex aliis literis nostris, quas simul cum aliis vobis scripsimus, lacius apparebit. Certum est, quod Rutheni exercitum xxxvj(m) virorum contra nos habebant paratum. Siue habuerimus pacem siue non, timendum tamen est, quod capta oportunitate ipsi patriam istam inuadent, quare non erit nobis nunc de regno pax et concordia prestolanda, prout p[aternitas] v[estra] reuerendissima literis suis nos assecurare videtur, quas hiis diebus, cum essemus constituti apud Kanutom Posze, quidam famulus vester Johannes Garpp nobis presentabat, ex quibus, teste Deo, magnam recreacionem suscepimus cum et ipse de valitudine p. v. r. optata noua nobis retulit. Cum vero nuncii nostri memoratj de Nouagardia redierint, de hiis, quæ reportabunt in responsum, p. v., reuerendissime indilate scribemus, quam summo ecclesie pastorj in vtriusque hominis optima valitura humillime commendamus. Ex presbiterio Borgha dominica quinquagesime seu Esto mihi anno etc. xcvij, nostro sub signeto. Recommendat se p. v. r. Kanutus Posze prefatus, se et sua sibi commendans Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, miseracione diuina alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, fautorj et benefactorj nostro colendissimo."}, {"df": "4732", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4733", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4734", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "latina, venaja", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Secundum Dei voluntatem et secundum magni domini præceptum imperatoris Ruciæ magni ducis Johannis Bassiliewiss totius Ruciæ, in patriam magni ducis in Magnum Novogardiam, ad magni ducis capitaneos Novogardienses, ad knes Daniel Alexandrowis et ad knes Semen Romanowis, et ad barones et habitatores et mercatores, et ad omnem Magnam Novogardiensis patriæ (= Novogardiam patriam) domini magni ducis imperatoris Ruciæ, ex duce Sten Sture Gusti filii, ecce venerunt nuncii ex Wiborg civitate, Gregorius Johannis, canonicus Aboensis, et Ciprianus Andree filius in Perno, et acceperunt pacem firmam a die annunciationis Mariæ vsque ad diem annunciationis Mariæ ad sex annos illam pacem firmiter tenere, et in illa pace debet fieri dieta quando pacem acceperunt ipsius anni in nativitate Christi, debetque fieri ista dieta iuxta Sobolin apud flumen Woxen. In illa dieta debent fieri ex Magna Novogardia, similiter ex Wiborg civitate honorabiles viri ex vtraque parte, qui optimi homines ad vtramque partem possunt sententiam dare et accipere de terris et aquis omnibusque locis iniurialibus et omnibus causis iniurialibus, et quis congressus est extra antiquam metam, sicut providerent optimi homines, secundum scripta ducis Georgii et secundum scripta ducis Magni, quæ ponuntur cum sigillis, et qui optimi homines ex patria magni domini ducis imperatoris Ruciæ, similiter ex Magna Novogardia, et ex Wiborg civitate, qui homines optimi debent illis dare sententias ad vtramque partem terræ et aquæ omnibusque locis iniurialibus et omnibus causis iniurialibus, et debent dare in illa dieta homines ad vtramque partem æqualiter, quibus hominibus metam rectificare et illis hominibus crucem osculare et pertransire illas metas, secundum ducis Georgii scripta et secundum scripta ducis Magni, ex mari per flumen Sestre et de flumine Sestre per cognomiam (= cognomina) locorum vsque ad mare Koen, et si concordarent in illa dieta de terra et aqua atque de omnibus locis iniurialibus de omnibusque causis iniurialibus, da Deus ita; et si non concordarent in aliquo, scilicet illam partem (= tamen illam pacem debent)* tenere firmiter ad vtramque partem ab illa dieta ex nativitate Christi vsque ad nativitatem Christi ad sex annos, sine omni calliditate, secundum crucis osculationem, et ex patria domini magni ducis imperatoris Ruciæ ex Magna Novogardia ex Novogardiensi provincia nullum malum facere terræ Svecorum, provinciæ regis, nec terræ Wiborgensi prælium cogitare, nec spoliare, nec arestare; similiter ex regis provincia de Svecorum terra ex Wiborgensique terra, et ex Wiborg civitate prælium non cogitare, nec spoliare nec arestare, nullum malum facere ad vtramque partem, sine omni calliditate, secundum crucis osculationem. Et si quis venit ex duce Sten Sture filio Gusti de civitate Wiborg, ex regis provincia, ad patriam domini magni ducis imperatoris Ruciæ sententiam postulare in castrum Notheborg et in castrum Kexholm, et nos præcepimus domini magni ducis imperatoris Ruciæ capitanei Novogardiensis (= –es), knes Daniel Alexandrowis et knes Semen Romanowis, in castrum (= castro) Noteborg Jacobo Pancrati et Parpheno Timothei, similiter præcepimus in castro Kexholm Gregorio Johannis Rucolstomi et Nikite Pauli, sententiam dare sine calliditate, secundum verbum veritatis secundumque crucis osculationem de causis confineis. Et qui venit ex patria domini magni ducis imperatoris Ruciæ in (= ex) Magna Novogardia ex totaque Novogardiæ provincia in civitatem Wiborg ad ducem Sten Sture filium Gusti sententiam expetere, et ego dux Sten Sture filius Gusti præcepi Saneto (= Svantoni) Nicolai filio et Matheo filio Philippi, similiter sententiam dare sine calliditate, secundum verbum veritatis secundumque crucis osculationem. Et si effugit profugus ex terra Novogardiæ in terram Theutonicam, famulus vel famula, aut debitor, aut talis, qui pro alio manum porrexerat, restituere eum secundum sententiam, secundum crucis osculationem et cum illo quolibet bono fugatus fuerit. Et si de terra Theutonica profugus effugit in terram Novogardiensem, famulus vel famula aut debitor aut talis, qui pro alio manum porrexit, restituere eum secundum sententiam, secundum crucis osculationem, et cum illo quolibet bono fugatus fuerit. Et nunciis Novogardiæ et mercatoribus et hospitibus ex patria domini magni ducis imperatoris Ruciæ de Novogardiæ provincia in terram Svecorum ad regis provinciam et in Wiborg civitatem et in provinciam Wiborgensem, per terram et aquam, per mare in navibus et in lodiis via illius (= illis) libera, sine omni calliditate; similiter [si] ex Novogardia transirent hospites vel mercatores ad Narwam vel ad Revaliam aut ex Narva vel Revalia ad Novogardiam in navibus vel in lodiis, tunc illis de terra Sveciæ ex regis provincia et ex Wiborg civitate et ex provincia Wiborgensi non occupare illos, nec arestare in nullo, et via illis libera, sine omni calliditate, secundum crucis osculationem; et [si] quis transiret de terra Svecorum ex regis provincia et ex Wiborg civitate ad patriam domini magni ducis imperatoris Ruciæ per terram et aquam ad Magnam Novogardiam, via illis libera sine omni calliditate, secundum crucis osculationem et arestantia non debet fieri. Et pro patria domini magni ducis imperatoris Ruciæ pro Magna Novogardia crucem oscularunt seniores mercatorum Thomas Danielis Salarew et Johannes Elissarew, pro tota provincia Novogardiæ, et ex Sveciæ terra ex regis provincia, ex Wiborgensi provincia, et ex Wiborg civitate, pro tota terra Svecorum, et pro civitate Wiborg et pro Wiborgensi provincia, ex parte ducis Sten Sture filii Gusti osculaverunt crucem Gregorius filius Johannis, canonicus Aboensis, et Ciprianus Andree in Perno. Et hæc pax accepta in Magna Novogardia anno Domini millesimo quadringentesimo xc septimo in mense martii die iii, et ad istam cartam domini magni ducis imperatoris Ruciæ capitanei Novogardienses, knes Daniel Alexandrowis et knes Semen Romanowis apposuerunt sua sigilla, et ex parte domini ducis Sten Sture nuncii eius Gregorius filius Johannis, canonicus Aboensis, et Ciprianus Andree filius in Perno posuerunt sigillum suum."}, {"df": "4735", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Fförst om the Rydzer, som hans nade skriffuer, at the akte sig ther in i Norrebotn j sommer, tha wil jak sende tiit in folk epter min yterste makt then landzende til hielp, tröst oc beskerm. Ther liggie nw i Viborg iiij teris senningebod; therfore ær min tro at thet komber i dag. Thetta ær erchebispens swar pa then artichel til then förste: Fför sadane tro oc tröst bleff thet til baka at Jost Lagerber med sit selskap ekke foor strax fra Calmarne oc til Wiborg oc tesligis nagre aff the gode mens tienere, som redhe ware at fölie tha strax fra Calmarna til Viborg oc therfore bleff Carelen oc en del aff Nyland förheriet aff the Rydzer. Gud giffue ekke ske swa nw. 2:dus articulus. Item om then twedrekt her inbördis, tha haffuer jag ekke warit i rad med at sadane skulle begynnes; kunde the stillat, som henne haffue begynt, tha ware thet nytte med thet aller förste; skal ther udi ekke bryst finnes nær mik, vthen jak ther till bliffuer trengd oc nöd. Suar pa then artikel: The haffue wallet then twedrekt, som haffue radt her Sten at han haffuer ekke i thenne förlidne aar fölgt rikesens radz rad epter om Ffinland, Liffland oc annerstedz; tesligis the ther til rada at her Sten skal predika för then menlöse almoge, som inte wete vtaff sanningene, sadana twedrekt. Hade the gode riddere oc swene fat af riket hwar i sin stad hielp, sa hade ekke giortz behoff at legga pa fattige almogen sadane twnge the nw haffua hafft, ok ekke eller hade the warit bekymbrede med sadane ærende, som the nw ære. Kunde the same, som then twedrekt haffue wallet, förbætre then skade som sked ær oc stille thet onde pa færde ær, tba ware thet nytte. (De öfriga sju artiklarna beröra riksföreståndarens utlofvade dagtingan, riksrådets fordran att han skulle följa dess råd, herr Svante Nilssons godtgörelse, m. m.)"}, {"df": "4736", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4737", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4738", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4739", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wij a b c etc., Suerigis rikes rad oc men, helse eder erlige oc welburduge men Eric Twreson, Eric Johanson med the andra gode men, som hoss ware tro medbrödre pa slottet ære, kerlige med Gud. Kere vener. Som eder wel witherligit ær at wij alle ære hiit kompne efter then gode herre her Stens scriffuelse oc begæren til at förhandle merkelige rikesens ærende oc til at affleggie then twedrect oc owilie, som ær i mellem för:de her Sten Stwre oc then gode man Swante Nielson i minne eller retergang efter begges teris beplictelse, sa haffue wij nw lenge leget her pa stor kost oc onytte tering, ty at ware ærende ære mykit fördrögde oc förhindrat för then legde oc gislan skul, som han offte hawer warit begerende. Haffue wij oc med her Sten offuerweget i tesse daga huru Swerigis rike skal settis til wern bade i Finland moth the Rydzer och tesliges mot Danmarc oc Norige pa then side, oc kunne wij wel merkie at om för:de her Sten hade lenger bliffuit rikesens förstendare oc wid höffuidsmans dömet, tha han ekke [kunde skiffte sig i thu] at beskerme Finland oc Swerigis rike pa then side epter thet at han wille ey bliffue j Finland oc ingenstadz fölie wart rad epter, tha nödgade han oc trengde oss til at segie honum endrectelige huldskap oc manskap op oc aterkalle then höffuidzmans makt til oss igen pa cronenes vegna, holkit Gud kenne wij nödoge oc mot war wilie giort haffue epter thet wij langlige och offthe i all herre möte haffue honum altid radt, at han skulle besörie, epter wart rad som tilbörligit ær och hans ed inneholler, the slot i Finland oc then landzende med sadane wederhefftige gode men, som kunde oc wille holle folk ok makt til at beskerme then landzende, som altid i förtider warit haffuer, at the ypperste aff rikesens rad haffue hafft the slot saa at penningarne, spisningen oc folket haffuer ther bliffuet qwart i landet, i holket han wart rad inthet fölgt haffwer. Tessliges radde wii oc honum i fiord om winter thet same, sidhen thet örlige begyntis med the Rydzer, i then acth oc mening at han motte tess friere bliffue i thet hoffuidzmands döme her i Swerige; oc epter thet at han thet ingalunde wille göre, tha trodde wi honum, at han skulle trax i varis betimelige fara til Ffinland oc bliffue ther qwar oc beskerme then landzende, oc sade honum ful sækerhet til at inthe argt skulle her begynnes i hans frawaren; ther i mot sodane ware rad kom han hiit i landit och bestelte at thet beste werafftige folk, han ther hade, skal komme hiit vtoffuer epter honum, oc kunne wij merke at han ther med inthe got mente, thet til endrecht ville draga her inbördis, och at the gode men Suante Nielson, Eric Trolle, Sten Twreson med flere gode men oc dande swene, som i thette förlidne aar lagthe i Ffinland oc ware i Rydzeland oc brukede töm för cristendomens oc Swerigis rikes skul thet yterste Gud gaff töm machten oc nadene til, epter teris yterste förmage, ther töm borde haffue förtient gönst oc tak, ther giffuer töm han otak före, oc eth stort antal, thet theris heder, ære oc rycthe för nær ær, oc therföre ære the oc andre owilige til at wara nagot vdi rikesens tieniste huar behoff göris. Hade han oc fölgt war wilie epter i Calmarna offuer eth aar sidhen, tha the danske bode oss tryggie aare dag, tha hade ekke Finland warit saa förderffuet oc ekke hade wij fangit sadane harda oc strenge scriffuelse, the nw scriffue fra Danmarc. Fför tesse oc mange andre saker, som mange aff eder hört haffue pa radzstugen, nöddes wij göre som for:uat staar i wenskap, j kerlighet til hans oc wart bestand, sa at wij loffuede honom endrectelige pa radzstugan, at wij wille holle honum för war kere medbroder oc affuerie med honum hans oc hans wenners skade oc förderff. Thet samme loffuede han oss igen, sa at wij racte huar annen handen ther pa, huilket wij pa ware side holle wilie, som thet oss hollit warder. Kere wenner waret saker at nogen wille rade honum annet æn thet til wilie oc endrecth kunne drage, tha förmane wij eder oc tilkreffuie som rikesens troe infödde men, ati ekke halle ther til med at giffue honum tröst för Suerigis rikis inbyggeris skade, edert oc allis ware förderff. Ware thet saker, som Gud förbiude, att anners skedde, tha mage i ware förtenkte vdj huad ther epter wele fölie oc hure i stode ther vdi, som sadane dörffuis til at biude som star i högmalis balken i viij capitel. Her pa ære wi edher scriptelige swar begerendis. Datum Holmis."}, {"df": "4740", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij Jacob, med Gwdz nadhæ erkebiscop i Vpsala, Henrich i Lynköpingh, Brynnolff i Scara, Korth i Strengenes och Olaff i Westeraas, med sammæ nadhæ biscopæ, Arwidh Trollæ, Knwth Eskilsson, Erich Ericsson, Erich Trollæ, Niels Bosson, Bencht Gregersson, Sten Twresson, Pedher Raffualsson, Bencth Rynningh och Peder Ericsson, væpnere, Swerigis rigis raadh och mæn, görom veterligith, ath nw wij her i Stocholm vdj rigisins merkeligæ ærendhæ forsambladhæ worum, kom för oss wor kære medbrodher erligh och wælbördogk man Swanthæ Nielsson och lath oss forsthaa hwre han vdj thette forlædhnæ aar haffuer i cristendomens och rigisins tiænistæ i Finlandh moth the omildhæ Rytzer fortærth synæ klenodia och vtsath sith fasthæ jordhe gotz och kommen i stor gældh for then swaare kosth, tæringh och vtlægningh, som han ther hadhæ vdi her Stens fraanwarilssæ, som wæll ær bewiseligith, och serdelis for then skuldh ath thaa for:de her Sten var thæden faren och skicketh Swanthæ then almwgæ och folk at staa fore, thaa kalledhæ her Sten thet wergactughæ folk och rytters effther segh til Swerige och blottadhæ thet landhet med för dagligæ fyendhers hendher; ther fore nöddis Swanthæ til ath scriffwæ effter folk til Liflandh och fich tædhen vndsætningh och hiælp med folk till the andræ tijdskæ han til forennæ siælff hadhæ paa sijn egijn kosth och tæringh etc. Och ther med ladhæ for:dæ Swanthæ her jn för oss worth breff, som wij oc tæsligis her Sten hadhæ scriffuith honum och the godhæ mæn Erich Trollæ och Sten Twresson till till Finlandh, hwilket som lyddhæ, ath hvadh fornempdæ Swanthæ och the godhe mæn bekosthæ och wtlæggiæ kunnæ ther i rigisins tiænisthæ och then fatigæ landzendhen til beskermen swaa och för theris mödhæ, thet skuldæ töm wæll vardhæ vederlagth vtaff krononæ, som lagen innehoollæ etc., i huilkit for:dæ Swanthæ och the godhæ mæn töm trolighæ bevisthæ som ærligæ trodandemæn. Ty tilplicthæ wii oss æn nw med thette worth opne breff thet fwlth göre, ath wij veliæ och skolæ vederlæggæ for:dæ Swanthæ och the godhæ mæn vtaff kronæn, effther thy som hwar thera hadhæ vtlægningen till, effther Swerigis lagh, och veliæ vij enghen herræ æller koningh samtychæ æller anname her i Swerigæ vthan vij thet swaa forordhæ och forwethæ, ath for:dæ Swanthæ, Erich Trollæ och Sten Twresson vordhæ wederlagdhæ vtaff kronen för theris kosth och vtlægningh, som forscriffuit staar, ath the och theris arffuingæ skolæ holdis ther om vthan skadhæ; thet beplicthæ wij allæ for:næ fasth och obroteligith hollæ for oss och vore effterkommendhæ vedh wore ære, sanningh och godhæ tro; och haffwom thet i then motthæ lathet inscriffuæ vdj rigisins register etc. Tess til ytermere wissæ och bætræ förwaringh lathom wij hengiæ allis wore secrete och indsiglæ nædhen vnder thette breff, som giffuit och scriffuit ær i Stocholm dominica Passionis anno Dominj millesimo quadringentesimo nonagesimo septimo."}, {"df": "4741", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4742", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "PRemissis humillima recommendacione, reuerentia et salute. Verdugeste verduge ffædher, herrer och godhe men, bröder och besynnerlige gode vener. Hiit föres mongahanda tydende och sægninger i landet, som wj nöduge höre, kenne Gudh; och gonger her mongahanda rycthe i bland menighethen, ther nepliga nogot got eller bestondh kan epterfölie. Om swa i sanningen ær som rycthet gonger, atj mellan jdher verdughether och herredöme och riksens forstondare och höffuidzman her Sten Sture ær komen noghen twedrecht, missæmie och owilia, som Gud forbiwdhe at swa wore, kan hwar i syn stadh wel betracta huadh gagn eller bestondh ther wille epterfölie. Nær som riksens och wore fiende the omilde Rytzer och andra flere faa swodane tydende höra, som wel spörs snarare æn noghen tror, skule the migit drystes och störkies ther aff, och ær nogh rædhendis at Swerigis rike bliffuer ther met migit fornedrat och thenne fatighe landzende renth forderffuat. Oss hopas ati wel haffua i synne i hwadh wodha och fara thenne fatighe landzende och jæmwel Swerigis rike och tess jnbiggere ære nw stadde. Pa then ena sidhen lighie the omilde Rytzer oss pa halszen, brenna, skynna, mordha och forderffua alt thet the offuerkoma, pa then andra sydhen wele frömende herrer trenghie sigh jn i riket, och pa then tredhie sydhen begynner nw then fula och snödha tilskynderen diæffwlen, som ær vphof tiil all twedrecth vtspredha syn falska rodh oc blanda owilia i mellan riksens inbiggere, som Gud forbiwdhe at noghen tiidh sculle skee i wore dagha; ther wille inthe got epterfölie. Wij behöffue icki longth sökie epter epterdömilse; huadh skadha och forderff rikit och tess jnbiggere haffua fongit aff swodane twedrecth wore longth aff sæya, och huadh blotz vtgiwtilse och mandropp ther aff ær skeet fordom i riket ær æn nw wel i folks omynnelse. Wij menthe swa wel, ath thet bebundh, som bebreffuet och besworet wart i Stokholm nw for noghen aar i mellan riksens rodh och tesselikis i mellan them och wor kere höffuidzman her Sten Sture sculle bliffue widh macth, som nw alstingis migit behoff giordis. Togh fructhe wii fast fore at ther ær komet nogot hynder vthi, epter thy som ricthet gonger. Ty bedhie wij alles ider verdugheter och herredöme ödmiuklige och kerlige formane, ati for Gudz rætwisa sculdh welen nw betracta thet menige bæsthe och troliga forarbethe ath fredh och endrecth motthe bliffua jnbördis i riket och all twedrecth och owilia motthe afflægghies och medheles i thet bæsthe, at swodane blotz vtgiwtilse och mandropp, som fordom skeet haffuer inbördis i riket, motthe nw bliffue affstyrt, som nw alle störste macth pa ligger. Nær som endrecth och sæmie ær inbördis i riket, tho hopas oss tiil Gudh at all ærende grepe en godh ændha. Sker och annars, som Gud forbiwdhe, ær nogh jæffwendis at riket bliffuer noghen tiidh widh svodane stoot och macth, som thet warit haffuer. Epter Gudz enkanneliga forsyn och met thet folk, som wor kere höffuidzman lagde her i landwern, tho haffuom wi forholdet oss i thenne forlidhne winther moth the omilde Rytzer thet bæsthe wi haffuom kwnnet, swa ath the haffua engen ytermera skadha giort pa thenne fatige landzende her tiil, æ huad Gud wil her epter worda kan. Wij skickade wor sendebudh til Nouegordh widh fastegongx tiidh, epter fredh och dagh, som oss tho storligha behoff giordis; them formodhom wij nu daglica dagx hiit heem igen. Swa snart Gud fögher at the koma, wele wj ofortöffwat biwdhe ider tiil om all ærende. Verdugeste fæder och herrer, thet wi swa diwplige scriffue i tesse ærende, kenne Gud, thet göre wi i en god acth och meningh ati skulen tess yterligere tagha tiil synnes, hwadh skadha och forderff epter swodane twedrecth wille fölie. Alzmectigeste Gud skiwthe ider thet i hughen, som oss allom saman kwnne wara gagnligeste och nyttigeste. Hwar wj kwnne wara ider tiil wilie, kerlech och bestondh, göre wi ganske gerna Her met alles ider verdugheter och herredöme alzmectigh Gudh och alle Swerigis helge patroner til siel och liiff æwinnelige befellendis. Snarliga scriffuit i Abo fferia quarta pasche anno Domini mcdxc septimo, nostro sub sigillo. Magnus, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis etc. Adress: Reuerendissimo reuerendisque in Christo patribus et dominis Jacobo, miseracione diuina archiepiscopo Vpsalensi, ceterisque eadem miseracione episcopis, necnom nobilibus viris militaribus scutiferis et armigeris, regni Suetie conciliariis, fratribus et amicis in Christo sincerissimis."}, {"df": "4743", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, medh Gudz nåde biskop j Åbo, att för then tro tiänist, som oss elsklege Magnus Frille, wår frende, haffver oss och the helge kyrkie giort och bewist, så sammelunde för hans store omack och skade, wedermöde och bedröffwelse, som han ledh och fick för then helge cristenheet, rijket och woren skuld den tidh han war grijpen och fången till Rijdzland, thå haffwom wij aff synnerligh gunst vnt och giffuid och medh thette wårt närvarendes öpne breff vnnom och giffwom honom tw godz leggendes på Sandöön j Sagw sochn, hwilcke godz Hartwick Jopson, wepnere och laghman fordom j Nårrefinne laghsagw, Gudh hans siäl nåde, gaff för sin siäll vnder Alle helgen cappell i Åbo domkijrke, och såmpt haffwom wij köpt och löst j förskrefne godz aff hans medh arffuinge, som the breff theropå giffne ähre ijterligere innehålle; thij affhendom wij förnempde Alle helgen cappelle, oss och wore effter kommende förnempde tw godz j Sandö och tilegne them Måns Frille och hans rätta arffinger till ewärdeligh äge. Täss till ytermere wisse att så j sanningen är, thå lothom wij witterlige hengie wår jnsigle neden för thette breff, som scriffuit är j Åbbo anno Domini M:CD nonagesimo [septimo?] primo [die] mensis aprilis."}, {"df": "4744", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlighe helse tilförenne senth med Gudh. Ma j wethe, Folke, som iac screff eder til i siisth, ath j schole fare medh Sewerin til Wiborgh ok löne thet folk, sa wil jac ath j then rese affsethie oc strax medh the Tydzske j haffue ther hoss ider pa Tawestehuss liggie oc med thet meste folk ther kan umberes aff landeth, ath j strax med thom schyndhe eder til Aboo; ther schal Sewerin lathe ider faa schip oc spisningh; och schynder ider sedhen hiit til mich nath ock dagh, teslikis Anderss Bencktson medh the Tydzsche hoss Aboo äre. Är thet saa, ath thet kommer j dagh medh the Rytzer, ta sage iac gerne at Hanss Ether, Peder Ericksson oc tet folk wid then broten ligger komme ofortöffuet hiit til mich. Haffuer iac nu befalet Sewerin at han schall löne alt thet folk, bade Tydzsche och Swensche, ok theris klede wil iac thom sende the ther qwarre bliffue, ok the andre hiit komme scall iac them her giffwe, oc saghe iac gerne the Tydzke pa Wiborgh liggie komme oc hiit the meste the kunne umbäre. Ty mich är schet ock scher hvar dagh stort anffaal aff richesins radh, ock äro här kommen forwarelse och undsigilse bref fran kung Hanss, sa at han wil wara pa mit oc richesins argeste hwar han kan. Thy ligger mich macht oppo ath j schynder ider ofortöffuet med thet folk hiith, som mich aller störsthe macht oppe ligger. Ock haffuer iack warit här op i Dalene ock taledh widh menighe landet, ock haffue the aff Gestringelandh, Helsingelandh, Norlandhom ok all menighe almoghe her i Swerighe hafth teris bud hoss mich saa ath the wele alle leffue oc dö med mich; ock hopes mik til Gud at owenner schole icke faa theris framgang. Ock haffuer iac scriffuith Sten Cristensson til, at han schall schyndhe til Reffle efter her Hermen Poie ock thet folk ther är. Herutinnen görer som mine tro är til ider. Hwar jac kan wara ider tiil gode ok bistand gör iac altidh gerne. Härmed ider Gud befalendis. Ex castro Arosiensi feria secunda proxima ante Tiburtii et Valeriani, meo sub signeto, anno etc. xc septimo. Sten Sture riddere etc."}, {"df": "4745", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4746", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom dandemannom, som thetta breff kan koma, kennomps wy Pedher oc Mattis Michels söner j Hayas oss hafua vplatith met vilia och beradhno [mode] oc met vena godwilia oc samtykkio renlifwes menniskiom systrom och brödrom j Nadhendals closter allan deel wy ærfft oc köpt hafuom j Wialaby pa Lontho öö oc ær lagbudit och lagstondit j mangh aar, som ær vj alna jordh j aaker och engh kringom allan byen j rætta köp for xviij marc swenska, hwilka peninga kennomps wy oss hafua vpburit redeliga j gildom oc lagligom werdörom oc mestadelis j redhom peningom, swa at oss fullelica aatnöger. Tesse epterscrifne dandemæn ther offwer til vithnen kallade, som ær Jöns Laurensson borgmestare, Olaf Mwnk och Iöns Homman, radhmen j Nadhendal, oc Jeppe Valdemarsson a vapn oc borgare ther samastadz oc flere andre gode men. Thy affhendom wy oss oc warom arffwom for:de jordh oc til eignom hona for:de systrom och brödrom til ewerdelica ægho met allom thes tillagom j aker, engh, skogh, fæmark, fiske vatn oc allo andro, huat helzt thet ær eller vara kan, alz jngo vndhan tagno, som thy aff alder tilligat hafuer eller rettelica tilliggia bör. Och ware thet swa, som Gud forbywde, at fornempde jordh ginge thöm j fraa met nagan ræth, tha beplictom wy oss och waara arfwa at vidherleggia thöm swa mykin jordh j Hayas by igen jnnan vj wikur ther næst, vidh waaro tro och sannindh. Til mere visso oc vithnisbyrdh bidiom wy her borgmestara och radhit j Nadhendal om stadzens jncigle och welborna mæn Jöns Philpusson och Jeppe Waldemarsson a vapn om theris jnciglen viterliga at hengia vnder thetta breff, som scriffuit oc gifuit ær j Nadendal pa sancti Erix affton anno Dominj millesimo quadringentesimo nonagesimo septimo. Jtem jack Kadrin (tomrum) Erix effterlefua j Vyala, Gud hans siel nadhe, bekennis mik haffua saalt myn deel oc myna barna deel, som ær iij alna, for:dom systrom och brödrom, oc kennis mik hafua vpburit aff thöm xvj marc swenska bade for jordhin oc hwsom, som jach hafuer thöm antwordat j for:de dandemanna nerwaru, thy at thetta ær alt aff eth arff, lather jac oc scrifwa j eth breff met Peder och Mattis i Hayas oc besigla met for:de dandemanna jnciglom pa sama aar oc dagh."}, {"df": "4747", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vij finge j iafftes sent eder scriuilse med Rwt j bland annet rörende at j acthe rese almogen [oc] köpstederne oc drage mot richisens fiende; oc huilkin god man eder wil wara fölgactig, then wele j med wilie oc kerlig anname, och then ther ecke wil vthan sittie stille, then holle j swa kær som richisens fiende etc. Sa weter, at wij ære tess benægne til at affwærie cristendomens oc richisens forderff. Wij finge nw scriffuelser fra wenner vtaff Finland, at the Rytzer ære wid Segne bro vthen for Viborg och vnderstundom nemere, sa at ryssekungen ær ther for porten, mörda, pina oc plage och i hel sla alt thet the öffner komme, huilket Gud forbarme; och then gode mann Knwt Posse, war kære medbroder, ligger ther pa slothet vthen all hielp och tröst; oc wij förnimme at Knutz mening ær at, om han ecke får snart vnsætning, tha star thet wadelige tiil. Oc nw haffue i kollit edert werfactige folk teden aff landet oc hiit etc. Therfore akte wij göre wart folk rede med skep, spisning oc annat oc vele sende them tiil Wiborg ware wenner, then fattige landzende, the fattige cristne menskior til hielp, tröst oc beskermelse. Wij formode at bisp Mangs gör sin skep rede tiil thet same. Oc om Swante ær wid thet same sinne, som han war then tiit wij sist talade wid honom, the formode wij oc at han gör gerne Knut oc then landzende vnsetning. Nils Raualson oc flere ware swene drage ther god wilie til. Ffor tesse oc andra saker skuld ære nytte at bisp Cort, Swante, Nils Bosson oc flere kome til sammen tiil talss med ider oc oss j wenskap oc kerlighet at öffueruæge hwar vndsetning best behoff görs, at thet motte komme til opslag med honom. Som i scriffue at Swante oc Nils Boson ære opkompne med theris folk etc., swa ær nytte, om wij kome tiil hopa i wilie oc kerlighet som oss hopas och behoff görs om naget skal göres mot richisens fiende, at the haffue theris folk vidh handene; oc görs ecke behoff haffue töffuan epter them."}, {"df": "4748", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jach fek nw strax eder nadz scriffuilse att j ære bewogne tiil at affwærgie cristendomens oc richisens forderff, huilkin j oc wij alle ære tess plictige, æn thy thet j med flere giffue ther lithen acth oppa. J scriffue att the Rytzer ære wid Segne bro, mörde oc i hel sla alt thet the öffwer kome. Tha wet iak beter huru j then landz ende tiil star æn j scriffuer om Knut Posse, thy all then hielp ther behoff görs, saa thet ær vthan all fare. Thet jac haffwer kallit mitt folk teden, wete j wæl ho thet wolled haffuer; hopes mich tiil Gud at jac snart far flere, epter thet Swante ær wid samme sinne, som han war siist j talade med honom; Gud late honom thet lenge beholle &c. Tha haffuer iac fatt et annet synne oc ær betre wid myn makt æn j mich tha giorde [i] thet herremöte; fornimmer iach oc at Nils Raualson oc flere idra swene drage ther wilie tiil at fara tiil Finland, forwndrer mich hwj thet ider nade wil swadant framsettie at thet skal alt wara epter Nils Raualsons wilie, thet kan tha ecke alt ga ther epter, oc lather han med flere idra tienere wæl bewæya sig tiil at wara ther j wele haffue them. J rörer oc at thet ware nytte, thet bisp Cort, Suante, Nils Boson med flere kunne kome til tals med ider oc mich j wenskap oc kerlig; tha kan iac ekke formerkie huru thet kan skee i wenskap oc kerlig epter thet Swante ær wid samme synne som han fore war, oc epter thet j haffue scriffuit epter them, thet the scole kome med theris makt oc wærio som the nw æro, oc wiste ekke j the tiende aff Finland then tiit j swa screffue epter thöm; thy formoder jach wæl at thet ekke ær giort j wenskap och kerlig thet the ware nw wid Strengnes, sloge epter myne tienere oc röffuede thöm; huru mich then dag holtz, warder wel omtalit; mich tykker the sökiæ epter then the wilie snart finne. Jak fik nw mit bud aff Danmark, sa at mich hopes at kung Hans lather sig wæl nögia, som war herre wil haffue oc warder wel sackther pa then sidhen. Jak fik oc nw wisse tiende thet j ære pa wegen hit tiil Stokholm med flere the gode men wid iders störste macth oc wærie thy tykker mich thet j wele kome med forss oc ofred. Jac screff ider tiil j sistens om ider nade wilde wara tiil tals med mich, tha ware iac thess wiliog. Med bisp Cort, Nils Boson, Swante oc flere, ther mich haffuer fallit vtöffwer, haffuer iach inte tale med pa thenne tiit for æn jac haffuer talit med ider. Om eder swa tekkis, kome the hit, oc sker ther noget, tha tykker mich at j see them ecke wæl fore; hopes mich at the finne then the söke epter. Sender iach nw min tienere Benct Karsson tiil eder at ytermera vnderwise eder nade huru ther om skall wara. Ex castre Holmensi feria 6:ta proxima post corporis Cristi anno etc. xc septimo etc."}, {"df": "4749", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Älghorn", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4750", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Älghorn", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4751", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4752", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4753", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Meinen fruntlichen gruus zuvor, nu und alle zeith. Gnediger lieber her voith. Ich dannke ewer wirdikeith inn vorgangenn jaren, als ir unns warnnthen vor den Reuszen. Szo seinth sie nw hie ann der grenntcze mit groszer macht uffgereisth und das gerochte gehet hie, das sie wellen vor die Narve und wollen in Leifflanndt slohn mit aller macht. Goth und die muter Gots helffe der crisztennheith. Sunderlich wiesz ich ewer wirdikeit nicht zw screiben Gothe dem herenn bevolen. Gescreben zw Weiburgk am dinstag vor Johannis baptiste anno etc. 97."}, {"df": "4754", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4755", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4756", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4757", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "U[n]szen fruntliken groedt mydt irbedunghe alles vormoegen stedes thovoren. Ersamen vorsychtigen leven hern borgermester und raedt tho Reval, imbysunderen gunstigen leven frunde und guden nabere. So doen wy naschrevene, als Knudt Possze, hovetman upp Wyborch, Clawes Hynrickszon und Abraham Krystersoen, rycks raedere, und Magnus Lartson, jwen vorsichticheyden fruntliken thorkennen, dat wy hebben uthgesant dussen breffwysern, unsen getruwen Hynrick Bartscherer myt etliken guderen und ware umme tho vorbuten und tho vorhanteren umme andere waren, als hoppen und solt, des unss hyr van noeden yss, tho jwer stadt Revall. Is unss ock anmelde gedaen van etliken, de Russen sich uppreyschen tho orloghe und weten nycht, offt idt unss gelt offt nycht. Is hyrumme unsser alle fruntlike bede, vorscreven dussen breffwisere Hinrick etc. wyllen thosteden und gunnen he sodan ware mach vorbuten van der krone van Sweden und unser vorscreuen wegen aldar vor jwer stadt Revall in der haven mydt weme he des dar bekommen mach. Dem … he des tho … wedder reyde werde, dat anders suss sere lancksam tho schulde gaen, wanthe … do swacheit wen wy de wyande von der doeren hebben. Dat vorschulde wy vorscreven mydt flite alle tyt in geliken vor unss geboren mach tegen jwe ersamen vorsichticheiden, de wy dem allmechtigen Gode tho synem denste in langen wohlfart sundt bovelen. Datum ex Wyburg anno etc. 97, proxima dominica post Petri et Pauli apostolorum. Knuth Possze, Clawes Hynrickszon, Abraham Crysterszon, Magnus Lartsoen etc. Adress: Den erszamen wolwysen und vorsychtygen hern borgermester und raedt tho Revall, eren gunstigen guden frunden und leven nabern fruntliken geschreven."}, {"df": "4758", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4759", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4760", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Matheus Benedicti conventus Oboensis(!) habet licentia[m] redeundi ad suam prouinciam. Die x augusti [1497]."}, {"df": "4761", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den ersamen vorsichtigen unde wisen mannen, borgermeisteren und radtmannen der stadt Revall, doͤn wy borgermeistere und radtmanne der stadt Borga witlick und opembar tugende in unde mit desseme unsen breve, dat vor uns irschenen is de erlike frouwe Katherina Grope, und hefft vor uns to irkennende geven wo in juwer stadt Reval in God vorstorven is Laurens Grope ere elike broder van vader und moder, und nagelaten hefft etlike erffgudere, dar se de negeste erve tho sy, nademe Bartolomeus, des ergenanten Laurens sone, ock in God vorstorven is. Syn derhalven voͤrder vor uns irschenen de ersamen manne Jons Petersson vnde Jons Jacobsson, erffbesetene borgere bynnen unser stad, tuges und loffwerdigen frome manne, vormiddelst eren utgestreckeden armen und upgerichteden vingeren scrivener eede lyffliken tho den hilligen gesworne hebben und wargemaket, dat de vorbenomede Katherina to den nagelaten guderen Laurens Grope und synes sones Bartolomeus Grope de negeste erve is und nymant neger. Beder adressaten vara henne behjälplig till arfvets utfående. Des to merer tuchnisse der warheit hebben wy unser stadt secretum under an dessen breff laten hengen, de gegeven is to Borga na Cristi gebort dusent veerhundert in deme ses unde negentigesten jare an den avende sancti Bartolomei des hilgen apostols."}, {"df": "4762", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4763", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken groet stedes to foren. Ersamen vnde forsichtighen heren borgermester vnde raet, ick doe jw ersa[m]heyt wytlick vnde en jwelke foert to vorwytliken, dat konninck Hans vnde myn heer her Steen syt to hope vnde hebben syck vordragen des orlichges haluen, se foerden, an beyden syden dale gheleck[t] jn fruntschopp, soe dat en jwelick man waterley states macht desser lande felick to soken to water [vnde] to lande fry af vnde to. Forder doe jck jwe ersamenheyt wytlick, dat Hynrick Lule js vt van myns heren wegen in de stede vnde och omme wellick follick jnt lant to halen. Woer omme jck jw ersamenhey[t] bydde, gy wyllen Hynrick dyt vorwytliken myt enen baden, dat he wedder to hus kome; dat wyl jck vorschulden woer jch kan vnde macht. Forder hebbe jck jw ersa[men]heyt ghescreuen omme welken hauer to myn heren behof. Soe bydde jck, dat jw ersa[men]heyt wyl syck dar jn bewysen; dat sal myn here gerne betalen, wylt [Gade], den jck jw ersa[men]heyt befele. Ghescreuen op Abo slot den donredacht vor der xj(m) junckfrowen dacht anno xcvij. Seuerin Pawelson, houetman op Abo slot. Adress: Dem ersamen vnde forsichtighen heren borghermester vnde raetmannen der stat Reuel fruntliken ghescreuen."}, {"df": "4764", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4765", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4766", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4767", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4768", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Sture, riiddere, wedherkennis medh thette mith opne breff, ath høgboren forsthe kongh Hans j Danmark etc., min kereste nadige herre, haffwer effthir Swerigis riichis raadz fwlbordh och samtyckie och swa for min troskap och willigh tieniste, som iach her effthir göre ma och skall hans nadhe och Swerigis riiche, vnth och forlenth mich alle hans nadis och Swerigis krones land och län, som äre all Aboo biscopsdöme vdj Finlandh, som kalles östrelanden, medh alle slothe, som äre Viborgh, sancti Oloffs borgh, Tafwestehws, Raszeborgh, Abo, Castelholm, Norrebotn ok Korsholm med alle köpsteder, och teskeligis Nycöpingx sloth medh byfögetiidh j stadhen, Nefwebergh, østre Reek och vestre Reek, Faringöö medh hans nadis och krononnis gardh Swartesiöö, Sorwndhe och Ödzme sogner och en ödhemark, liggiendis vdj Vestergöllandh hoss Skare [biskopsdöme?], som hether Gotall, ath beholdhe j min liiffs tiidh, effther som thet breff hans nadhe mich ther oppa giffwit haffwer ythermere jnneholler och vtwiser, togh vdj swa mathe, ath iach skall holdhe forscriffne köpstedher, län och slotzloffwerne till alle forscriffne sloth till forscriffne min käreste nadige herris handh, om hans nadhe forstacket wordhe, thet Gwdh förbiwdhe, till the fijre Swerigis riichis radz handh, som thet tha befaledt är. Och sammeledis, naar iach dödh och affgangen är, skole alle forscriffne sloth, landh, län, gardhe, sogner och köpstedher medh alle theris tilligelse frij och qwit j gen ath kome til forscriffne min kereste nadige herre och Swerigis krone vthen alth hinder, hielperädhe eller gensigelsze vdj nogre mathe, togh vndentagith Tafwesthws med alle sine læn och tilliggelse, som min käre husfrw, Jngeborgh Akesdotther, forlenth är, om hon mich tha ofwerleffwendis är, effthir thet breff, henne ther oppa geffwet, jnneholdher, och sedhen effthir hennis dödh ohindret, friit och qwit ath kome till hans nadis och Swerigis riichis handh, som forscriffuit staar. Tess til ythermere visse och förwaringh lather iach vetherlige hengie mith jncigle nedhen for thette breff, ther giffuit och scriffwit är j Stocholm, söndagen nest fore sancte Barbare dagh, aar effthir Gwdz byrdh mcdxc pa thet siwendhe'."}, {"df": "4771", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4772", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4773", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1497 skickade hela Rysslands storfurste Ivan Vasiljevitsch sina sändebud Dmitrij Saitsev och Dmitrij Larev, en grek, till Danska konungen, till Tyskarne, och de drogo till Reval men vågade icke passera dit tillbaka; och de kommo till Dvina, nära Svenska konungariket, och vid Murmanska landtungan längs oceanen förbi Solovetska klostret till Dvina, och från Dvina förbi Ustjug till Moskva; och med dem kom Danska konungens sändebud vid namn David; och de förde med sig en Tysk förbrytare Jakob, själf tredje [man]."}, {"df": "4774", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4775", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Vicarius in Helsinge dabit ix tunnas buturi, xx marcas Rigenses, j lestem siliginis. Vicarius ecclesie Tenala ix tunnas buturi, xx marcas Rigenses, j lestem siliginis. Absentes de synodo: Omnes curati de Norbotn Dominus Mathias in Kyrw Dominus Nicolaus in Birkala Dominus Paulus in Pelkæne Dominus Siffredus in Kangasalo Dominus Henricus in Sexemækj Dominus Nicolaus in Vesilax Dominus Andreas in Rawmo. De Tavastia. Dominus Nicolaus in Hollola Dominus Petrus in Wonöö Dominus Olaus in Janakala Dominus Petrus in Jempsa Dominus Henricus in Padasiokj Dominus Kanutus in Sysmes."}, {"df": "4776", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Thesse læn plege ligge vnder kongens fatebur och vnder slotten: Abo slot och læn v(m) marc Satagunna ij(m) marc Korsholm læn; ther haffde k. sin eyen fogede Jtem Taffwestehws ij(m) marc Jtem Raseborg xij(c) marc Jtem Kastelholm viij(c) marc – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Thesse eptherscriffne læn haffwer erchebiscopen hafft i förlæning i mang aar: Westerbotnen, renter vij(c) marc, noget mindre* oc wid lx timber graskin oc eth timber mardskin. Thette war renten for æn Torne brændis aff the Rytzer, – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4777", "dating_start_year": "1497", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "4778", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Suplicat s. v. deuotus orator vester Henricus Wenne, clericus Aboensis diocesis, in decretis licentiatus, in artibus magister et Romanam curiam aliquando sequens, quatenus eum speciali gracia et fauore prosequentes secum vt quecunque duo beneficia ecclesiastica, curata seu alias jnuicem incompatibilia, etiam si duo parrochiales ecclesie aut earum perpetue vicarie aut portiones seu dignitates, personatus, administrationes vel officia in cathedralibus etiam metropolitanis vel collegiatis ecclesiis, etiam si ipse dignitates in eisdem cathedralibus et metropolitanis vel collegiatis ecclesiis huiusmodi principales fuerint et ad illas ac huiusmodi personatus etc. consueuerint qui per electionem assumi, eisque cura jmineat animarum, si sibi alias tamen canonice quacunque auctoritate conferantur, eligatur, assumatur aut presentetur ad illa, recipere et jnsimul quoaduixerit retinere, illaque simul uel successiue simpliciter uel ex causa permutationis, quotiens sibi placuerit, dimittere et loco dimissi vel dimissorum aliud vel alia simile vel dissimile aut similia vel dissimilia beneficium seu beneficia ecclesiasticum vel ecclesiastica duo dumtaxat inuicem incompatibilia similiter recipere et jnsimul quoaduixerit retinere libere et licite possit et valeat, misericorditer dispensare dignemini de gratia speciali ….. Concessum ut petitur, in presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus ….. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto jdus januarij anno sexto."}, {"df": "4779", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, nuper archipresbiteratu in ecclesia Aboensi per promotionem Magni Grisfoet, tunc archipresbiteri, in archidiaconatu dicte ecclesie vacante, reverendus pater dominus Magnus, modernus episcopus Aboensis, deuoto oratori vestro Paulo Scheel, in artibus magistro et ex vtroque parente nobili, de illo sic uacante prouidit, idemque orator illius prouisionis vigore possessionem dicti archipresbiteratus est adeptus, dubitatque idem orator prouisionem huiusmodi de dicto archipresbiteratu, qui in dicta ecclesia personatus etiam curata et electiua esse dicitur, et cuius fructus etc. quatuor marcarum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt [certis de causis viribus non subsistere. Supplicat igitur humiliter idem orator, quatenus sibi specialem gratiam facientes de archipresbiteratu huiusmodi]* per promotionem dicti Magni, ut prefertur vacante …… eidem oratori de nouo prouidere seu prouideri mandare dignemini de gratia speciali. …… Concessum ut petitur, in presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus …… Et cum derogatione consuetudinis et statutorum ut prefertur; et quod maior et verior specificatio premissorum et circa ea necessariorum fieri possit in confectione litterarum. Concessum. Jo. Alexandrinus. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto idus januarij anno sexto."}, {"df": "4780", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reformatio Henricj Voenne. Pater s., quia ex jnaduertentia formantis supplicationem, cuius copia preinseritur, fuit obmissum repetere ad partem de speciali, jdeo dignetur eadem s. v. litteras desuper expediendas cum clausula: et de speciali ad vitam, alias iuxta illius tenorum expediri mandare de gracia speciali. Concessum. A. car. s. Praxedis. Datum Rome apud Sanctum Petrum decimoseptimo kalendas februarij anno sesto(!)."}, {"df": "4781", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendatione, dilecione et fauore premissis. Reuerende pater, constituti alias Holmis in coronatione dominj nostri serenissimj Johannis, Dej gratia Swecie, Dacie etc. regis, circa festum beate Katherine, exposuimus maiestati sue casum quendam miserabilem secretarij nostri, magistri Pauli Skeel, archipresbiteri ecclesie nostre Aboensis, quem ex fr…… supplicationis per abbreuiatores adhuc meliorande presentibus interclusa vestra paternitas clarius poterit habere, supplicantes …… quatenus sibi commiserando suas dignaretur apud sanctissimum dominum nostrum papam interponere …… partes, vnde maiestas sua, tam ad preces nostras quam eciam persone, pro qua ipsi preces fundebamus, inclinata, literas suas promotoriales et preces regales eidem sanctissimo domino nostro pape in fauorem dicti Pauli direxit et transfudit, quas vsque modo ob defectum portitoris apud nos retentas, vestre paternitati, tamquam maiestatis regie oratorj, quamuis aliam noticiam singularem eiusdem vestre paternitatis minime habeamus, jam tandem decreuimus transmittere et ordinare, rogantes ac instantissime supplicantes, quatenus paternitas vestra onus in hac causa sollicitandj ac negotium ipsum et causam mediis, quibus possit, melioribus prosequj et promouere dignaretur, literas ipsas regias, quas cum earum copiis vestre dirigimus paternitati, sanctissimo domino nostro per paternitatem vestram aut aliam, si ita visum fuerit, eminenciorem personam presentando ac sanctitatem suam de habenda signatura affirmatiua sollicitando, vt videlicet ipse supplicans coram(!) ad ministerium altaris, in quo sine deformitate et scandalo bene poterit et potest ministrare, habilitaretur et restitueretur, non obstante huiusmodi vicio corporis et defectu. Speramus sanctissimum dominum nostrum ad regias preces et vestras ac vestrorum instancias ad hoc faciliter inclinari. Et si in primis saltim signaturam poterimus habere optatam, summas grates paternitati vestre referemus. Expensas qualescunque feceritis aut eritis in literarum extraccione facturi cum omni gratitudine et graciarum accione refundemus, ymmo quam primum de hiis per paternitatem vestram fuerimus edocti, ipsas ordinabimus per nuncios legaliores, cum precencium latoribus, quia homines simplices sunt et exterarum parcium ignari, non potueramus aliquam summam notabilem ordinare. Mittimus nichilominus paternitati vestre pro primis.. florenos per medium eorundem, quos dignetur gratanter acceptare. Et si in negotio prescripto nobis successerit ad vota, prout speramus, vltra expensas, in quibus non dubitamus, paternitatem vestram et nobis et ipsi supplicanti presentabilem fore. Volumus paternitati vestre pro suis fatigis proximam aliquam competentem erogare, reddens nos et ipsum supplicantem eidem paternitati vestre semper ad beneplacita obligatos. Quare cum hiis etc."}, {"df": "4782", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Quidam Paulus Scheel, secretarius episcopi Aboensis et actu archipresbiter in ecclesia Aboensi prefata, homo prouidus, corpore ac statura decorus, morum honestate, genere et scientia preclarus, ex vtroque parente nobilis multisque amicis in partibus illis sanguine federatus ac in artibus magister, cum quadam vice vna cum domino suo episcopo Aboensi ex remotis diocesis sue partibus, a confinibus videlicet scismaticorum Ruthenorum, ffamilia episcopi ibidem pro tuicione fidei catholice et sue diocesis dimissa hora tarda serotina ad castrum prefati episcopi nauigio reuerteretur jusissetque episcopus suis, qui secum in naui erant, ut bombardas aliquas emitterent, ne aduentus suus prefecto et familiaribus in castro existentibus inopinatus existeret eisque timorem incuteret, accidit ut prefatus Paulus, cum pauci ad hoc faciendum presentes ac prompti fuissent (statim presentes essent), assumpta inconsiderate quadam bombarda eam laxare ac dimittere conabatur, que subito, prout aduersa voluit fortuna, inter manus suas in partes minvtatim confracta ac rupta pollicem sinistre manus eius illico sibi amputauit, reliquis quatuor digitis eiusdem manus saluis et integris remanentibus. Et licet sic mutilatus corporeque viciatus ……. posset tamen apte, honeste et sine scandalo cum jndice ac medio eiusdem sinistre manus …… dextera enim penitus salua existente, altaris ministeria ac alia quecunque sacerdotalia officia …… te exercere. Quare humiliter et deuote supplicatur pro eodem ut secum …… ministerium altaris misericorditer dispensetur etc."}, {"df": "4783", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Beatissime pater, alias dem …… sanctitatem vestram Paulus Scheel, canonicatum in ecclesia Aboensi optinens, aduersa fortuna inuidente ex ruptura cuiusdam bombarde, quam propter necessarias causas in manibus suis tenens dimittere ac relaxare conabatur, pollicem sinistre manus in toto ammisit et mutilatus ad altaris ministerium, quin eciam, vt timetur, ad beneficium aliud preter id, quod tunc optinebat et presertim sacerdotale officium requirens, inhabilis est effectus, Nichilominus deuota creatura, sanctissime pater, episcopus Aboensis, de vnanimi et expresso consensu deuotorum oratorum vestrorum, eiusdem ecclesie Aboensis canonicorum et capituli, de benigna sanctitatis vestre dispensacione et confirmacione confisi, eidem oratorj eo, quod homo sit genere, scientia ac morum honestate preclarus, corpore et statura decorus, ex vtroque parente nobilis et in artibus magister multisque in partibus illis sanguine federatus, archipresbiteratum, que vltima in eadem ecclesia dignitas existit et per prefatam creaturam vestram, modernum episcopum, nouiter restituta, paulopost certo modo vacantem, tamquam patronus, fundator et institutor prefate dignitatis, contulit et de eadem sibi auctoritate ordinaria prouidit. Quare humiliter supplicatur sanctitatem vestram pro parte dicti oratoris vestri, quatenus collationen et prouisionem huiusmodi sibi factas cum prouentibus iiij marcas argenti secundum communem annone varie existimationem non excedentibus de benignitate apostolica digneminj confirmare etc., attento quod persona eminens et digna sit ac in prefatum defectum sine sua grandi culpa inciderit. – (På konceptets baksida:) Ffiat hec supplicacio uel nomine oratoris uel ex parte episcopi et capituli coniunctim uel diuisim, prout domino abbreuiatori videbitur, expedire. Magnus, Dei …"}, {"df": "4784", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Scriptum ad mandata. Venerabilis domine Petre, fautor sincerrissime. Ex litteris nuperrime de Stokholmis exaratis intellexistis, nullam penitus spem esse solutionem vlteriorem habendi super obligacionem racionis cruciate contracte tam propter nouam mutacionem factam in regno quam eciam propter sedicionem in preposito subortam. Jtaque necesse est de modo absolucionem habendi cogitare, de quo nunc vestre d. et domino preposito remitto; mihi impossibile est aliquod vltra ea, que feceram, medium aliud inuenire; quantas expensas tam inutiliter hiis duobus annis in hoc facto effeci quantisque debitis me inuolui, non sine grauj dolore potero refricare; de habendis moratoriis – sed forsitan inutiles erunt – opus est laborare, si absolutorias saltem quoquomodo, sine quibus perditi sumus, non poteritis habere, pro quibus rogo instantissime laboretis. Erit circa festum beati Johannis baptiste vna dieta Holmis per conciliarios trium regnorum celebranda; si ad illam aliqua media per vos et dominum prepositum cogitata deuenerint, faciam iterum diligenciam optimam. Nam adhuc ad illam intendo venire. Timeo nullam spem hic in regno quoquammodo superesse, prout eciam ex litteris domini doctoris r. archidiaconj Vpsalensis sensistis et adhuc sencietis. Maledicta sit illa retardacio prime bulle, vnde hec omnia euenerunt quam infausta, etiam illa hora, qua in hanc expedicionem prebui consensum, cum ex illa hora nunquam animum quietum habebam, sed continuas mesticias et melancolias tam de dampnis eius occasionis susceptis quam de inita obligacione, que me super omnia conturbat, de qua rogo itemque precor et rogo intuitu Dei, me digneminj absoluere et releuare; ero vester quo ad spiritus hos regit artus. De domino Torstano Vesgoto scilicet nullam spem bonam vestre d. dare possum; loquebar domino Scarensi Holmis in coronacione domini regis constituto ac decano ecclesie eiusdem, qui vnanima voce respondebant ipsum d. Torstanum neque tantum possidere, vnde j ducatum soluere possit, quantominus cunctam summam predictam; prout asseruit coram vobis, nullum habet. Hiis malis premissis, scitote me bureta domino archidiacono prefato per vos directa optime presentasse ac ipsum eadem nuperrime commissa dimisisse. Mitto insuper d. vestre iiij(or) florenas Rinenses per latorem presencium d. Andream Gynth, pro debitis per dominum Philippum Aboensem anno superiori vobiscum contractis; spero ipsum fideliter presentare; d. vestre aliquid munusculum (?) ordinare, prout …. deberem neque facultas pronunc se exhibet neque commoditas latoris. Noua ex latore. Cum hiis in Christo felicissime valeatis. Ex Vpsalie in dysatingh, que est vij februarij. Nam ad sollicitandum dominos in grauidis expensis hic compellor yemare, marj Alendensi neque nauigio neque equestri itinerj meandi facultatem abnegante. Anno 1498. Salutetis omnes nostros. Rogo summe, libros meos, quemadmodum et pridie scripsi ac semper rogauj, in vestra custodia dignemimi conseruare. D. vestre deditissimus Henricus Wenne Vpsalensis. Adress: Celeberrimo ace plurimum venerando viro [Petr]o Henrici canonico Lincopensi et domus hospitalis ordinis Birgitte vrbe fautori et maiorj suo etc. Rome."}, {"df": "4785", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "B. p., alias deuota creatura (creatura) vestra Magnus episcopus Aboensis prouide attendens, quod propter tenuitatem canonicatuum et prebendarum dicte ecclesie Aboensis et propter domesticas occupationes et familiaria negotia, quibus propriam mensam uisitando canonici illius ecclesie et alie persone in dignitatibus constituti adeo grauabantur, quod diuinis officijs in dicta ecclesia, ut decebat, celebrandis vix intendunt, ac alia, que ad eorum ministerium et jurisdictionis excercitium pertinebant, adjmplere non poterant, vnde decus ecclesie et cultus diuinus non modicum patiebantur detrimentum, nolens itaque utilitati et decori tam ecclesie prefate quam personarum eiusdem jdem Magnus episcopus consulere et prouidere de expresso consensu et vnanimi voluntate deuotorum oratorum vestrorum canonicorum et capituli ipsius ecclesie Aboensis, ymo ad reales(?) eorum jnstantias mensam quandam comunem capituli, canonicorum, vicariorum et choralium eiusdem ecclesie per vnum ex illis, qui pre iis eorum negotianam curam gereret et reliquos a talibus releuaret, gubernandam et administrandam ordinaria auctoritate jnstituit et erexit, dote et certis redditibus tunc expressis eidem mense assignatis et perpetuo vnitis, super quibus omnibus et singulis s. v. et apostolice sedis robur et confirmationem meruit obtinere, prout in litteris apostolicis desuper confectis, cuius tenores etc. pro expressis habere placeat, plenius continetur; sed, quia ob jncursum scismaticorum Ruthenorum et hostilem feritatem, quos dicta diocesis hijs annis proxime elapsis imaniter propessa est, redditus ipsius mense plurimum sunt diminuti, et ipsa mensa jn graue dispendium diuini cultus pene(s) desolata est atque derelicta, cupiens igitur prefata creatura Magnus episcopus dictam mensam, quam pro ampliori ipsius ecclesie decore et cultus diuini augmento pridem erexerit, adhuc de nouo jnstaurare, ecclesiam quandam parrochialem Rentemeki catedrali Aboensi vicinam, certo modo tunc vacantem, cuius fructus etc. quatuor marcarum argenti puri secundum communem exstimationem valorem annuum etc., cum omnibus juribus et pertinentijs suis, ita quod ipsi canonici per se uel per vicarium temporalem siue capellanum, prout id propter vicinitatem commode facere possint, dictam parrochialem ecclesiam deseruire et curam animarum parochianorum illius jntendere(?) et deseruire valeant, mense prefate perpetuo vniuit et jncorporauit. Vt ergo, pater s., vnio, anexio et incorporatio prefate maiorem obtineant firmitatem, suplicant humiliter s. v. Magnus episcopus et capitulum prefati, quatenus vnionem, anexionem et jncorporationem predictas auctoritate apostolica aprobare et confirmare omnesque et singulos defectus, si qui forsan jnteruenerint jn eisdem, suplere dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis necnon regula cancellarie, qua cauetur, quod jn unionibus et earum confirmationibus exprimantur vtriusque etc. alioquin etc. semper fiat commissio ad partes vocantes, cui hac vice derogare placeat, ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis oportunis. Concessum, ut petitur, de nouo, jn presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis; et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et cum vnionis confirmatione huiusmodi, attento quod in illius possessione per certum tempus extiterunt, prout existunt, et defectum supletione et jndulto deseruiendi per vicarium ad nutum eorum amouibilem, quia episcopus concessit etiam per vicarium temporalem, ut deseruiri possit, ut prefertur; et quod fructus mense habeantur pro expressis; et cum derogatione dicte regule, quoad omnes eius partes; et quod maior et verior specificatio omnium et singulorum premissorum et aliorum necessariorum fieri possit in confectione litterarum. Concessum ut supra. A. car. S. Praxedis. Datum Rome apud Sanctum Petrum jdibus februarij anno sexto."}, {"df": "4786", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Til mynnes at anno Domini 1498 pa aska odensdag kom Rötkil Olsson j bröderna thalapoorth och kærde for fader confessore broder Arwidh, at hanom war ekke holdit thet hanom war lofuadh, tha sæmien giordes mellan moder frw Lucia, Gudh henne siel nadhe ewerdelica, och Rötkil Olofsson om thet köpa jordh clostret köpt hafde aff Olof Degn j Gumme næs j Poya sokn for mangh aar, som ære vij alna cringom allan Gumme næsby, oc haffuer ther pa vpburit xij marc oc hafuer nw met woldzwerk tagit for:de jord igen och hafuer clostrens peninge ther met; och thy vilde han ryggia for:de sæmien; hwarföre fornögde hanom dominus confessor broder Aruidh oc flere bröder och gafuo hanom xij marc reda peninga pa conuenthena vegna, swa at han loot sik ther aat vel aat nögiæ j tesse effterscrifna dandemanna nærwaru, som ære Jöns Laurensson oc Jöns Homman, borgmestara j Nadhendal, Olaff Mwnk och Gregirs Laurensson, radmen ther samastadz, Jöns Philpusson, closters syzsloman, oc Olaff Henricson, borgare ther sama stadz. Tha swor han, at han ællir hans ærfwingia skulde aldrigh ytermere tala om for:de sæmiæ epter thenne dagh, vid sin tro och æra. Ther pa til ytermere gönst lofuade for:de broder Aruid fader confessor hanom the for:de peninge ellir jordh aff for:de Olaff Degn, som förre ær sakt, ofuer alla sæmia til mere kerlek etc."}, {"df": "4787", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "For allen fframen luden, de duessen jeghenwerdighen breff sen edder horen lessen, besvender foer jw ersamen vorsichtichgen heren borghermester vnde ratmans der stat Reuel, mynen guensstighen goden ffruenden, myt frwntliken grot to wettende appenbaer vnde betughe jk Tonne Erxchen (!), nw toer tyd hoftman vp Rasborch, myt dussen mynen appen breff, dat vor my syent gekamen dosse tue gode mans geheten Erck Hanssen vnd Mans Hanssen vnde hebben my vnder wiest woo binanen(!) Reuel stad ghestoruen is er vader sosster gheheten vrawe Barbra Brakerske, Got ere selle gnedich sy etc. So moghe jwe erborheyt vnde wolmachtichheyt wetterlich syen, dat dusse twe vorbenumeden Erck Hanssen vnde Mans Hanssen syent de negsten vrunden to eruende na dusser salghen vrauwen dot. So is mine othmodich bedde to juwer erwerdicheyt vnde woldichheit, dat ghy woll doen wolden vnde wessen dyessen myns hyeren buren behulppen so alzse recht sy. Weret ok sak, dat welke van jwer erwerdichheyt vnde woldichheyt borgers offte ander gode mans quemmen hyr vnde rechtes weren begerende se solde gerne gheneten recht soo verne de recht wesste. Jn tuchnisse der warheit hebbe jck myen jnghgesegell laten drucken vpp dessen breff, de ghegewen vnde ghescrewen js vp Rasborch jn dem jare ons Heren miiij(c) vnde xc viij, vpp swnte Gurgen auent etc. (På baksidan anteckning af Revals stadsskrifvare Christian Czernekow:) Anno etc. xcviij, feria sexta ante Jubilate, Hans Help, Bartolt Rauenstorp vnde de Budeler hebben der stad gud gesecht vor namaninghe van desses hir achter geschreuen erffgudes haluen."}, {"df": "4788", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Hans, met Gudz nade Danmarcks, Suerigis, Norges etc. konning, hertug vdi Slesuig oc i Holsten, Stormarn oc Ditmersken etc. Wor sønderlige gunst till forn. Kære her Henrick, wii haffue nw fonget wort bud hiem aff Rydzland, som wii nw i wintter sænde tiidh vp aff Stockholm, oc forfare wii, at ther ære noghre Rydzske sændebud kommen till Stockholm om thet mode, som her Steen forrammet haffde met them till forn. Oc haffue wii nw screffuit ther om wort elskelige raad till i Swerige oc sænde till wort raad i Swerige twenne wort raad her aff Danmarck at wære met Swerigis raad atforhøre forscriffne Rydzer oc forramme fræmdeles mothe i wintter om then rettgangh mellom førsten aff Mwskoo oc her Steen. Oc achte wii først i wintther at draghe tiidh vp i riiget oc komme wii till Bahwss nw sancte Katherine dagh først kommendis, bethendis ether kærligen, ati rette ether ther efftir oc lader thet ingelunde. Befalendis ether Gud. Screffuit paa wort slott Køpnnehaffn, otthensdagen nest efftir søndagen Jubilate aar etc. xcviij, vnder vort si[gnet]. Adress: Oss elskelige her Henrik Krwmmedige, ridder, wor embetzman paa Bahwss.149859KöpenhamnOriginal på papper, med spår på baksidan av konungens sigill av rött vax, uti danska riksarkivet. Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 53. Dipl. Norveg. XVIII n:o 161, varifrån här avtryckt.4788 Köpenhamn 9 maj 1498. Kung Hans till hövitsmannen på Bohus Henrik Krummedige om ryska sändebuds ankomst till Stockholm och om en sin förestående resa till Sverige nästkommande vinter. Hans, met Gudz nade Danmarcks, Suerigis, Norges etc. konning, hertug vdi Slesuig oc i Holsten, Stormarn oc Ditmersken etc. Wor sønderlige gunst till forn. Kære her Henrick, wii haffue nw fonget wort bud hiem aff Rydzland, som wii nw i wintter sænde tiidh vp aff Stockholm, oc forfare wii, at ther ære noghre Rydzske sændebud kommen till Stockholm om thet mode, som her Steen forrammet haffde met them till forn. Oc haffue wii nw screffuit ther om wort elskelige raad till i Swerige oc sænde till wort raad i Swerige twenne wort raad her aff Danmarck at wære met Swerigis raad atforhøre forscriffne Rydzer oc forramme fræmdeles mothe i wintter om then rettgangh mellom førsten aff Mwskoo oc her Steen. Oc achte wii først i wintther at draghe tiidh vp i riiget oc komme wii till Bahwss nw sancte Katherine dagh først kommendis, bethendis ether kærligen, ati rette ether ther efftir oc lader thet ingelunde. Befalendis ether Gud. Screffuit paa wort slott Køpnnehaffn, otthensdagen nest efftir søndagen Jubilate aar etc. xcviij, vnder vort si[gnet]. Adress: Oss elskelige her Henrik Krwmmedige, ridder, wor embetzman paa Bahwss. Original på papper, med spår på baksidan av konungens sigill av rött vax, uti danska riksarkivet. Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 53. Dipl. Norveg. XVIII n:o 161, varifrån här avtryckt. "}, {"df": "4789", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "B. pater, carente alias regno Suetie rege, qui illud ad eiusdem regni jncolarum et habitatorum regeret et gubernaret vtilitatem, proceres et consiliarij predicti regni post tractatus plures desuper habitos quendam Stenonem Sture militem in ipsius regni gubernatorem ad eorum nutum amouibilem elegerunt et assumpserunt, sperantes illum laudabiliter et fideliter regere et gubernare ac populos dicti regni bene tractare debere; sed cum huiusmodi gubernationem ad tyrannidem conuertisset multaque dampna et jniurias incolis et habitatoribus dicti regni jnferret ac jnmanitates quam plurima[s] exerceret, conciliarij predicti pro eiusdem regni pace et quiete et illius ab huiusmodi tyrannide liberatione serenissimum dominum Johannem, regem Dacie, in regem Suetie elegissent et eundem Stenonem predicto gubernio priuassent seu priuatum declarassent, quamuis ipse Steno simulasset se velle prefatum regem Dacie in regem Suetie admittere et illi obedire, nihilominus huiusmodi electioni, prout postmodum clare demonstrauit, moleste ferens et forte existimans, quod deuota creatura vestra Jacobus archiepiscopus Vpsalensis, qui vnus tamquam caput ex consiliarijs predicti regni existit, huiusmodj electionem dicti regis Dacie et amocionem prefatj Stenonis procurasset, tam ipse Steno quam etiam eius vxor, Ericus Joansson et Steno Cristiersson, assumptis secum quam pluribus militibus et eorum sequacibus, quam plurima grauia dampna prefato archiepiscopo et deuotis oratoribus vestris capitulo et ecclesie Vpsalensi necnon clero, ciuitatj et diocesi Vpsalensi atque iniurias irrogarunt, mobilia et jmmobilia bona ad ecclesiam (= mensam) archiepiscopalem Vpsalensem necnon capitulum et clerum predictos pertinentia depredando ac curias et residentias eiusdem mense archiepiscopalis deuastando [et] decomburendo, ac etiam reuerendos in Christo patres Lincopensis et Scarensis ecclesiarum episcopos captiuarj facere et ipsum Jacobum archiepiscopum in quodam suo castro et nonnullos alios regni conciliarios obsidere et cum Ruthenis scismaticis, illis partem regni tradendo, secretos tractatus habere non formidauit, jta vt de fide katholica Steno male sentire maxime suspicandus sit; et nisi ipse Jacobus archiepiscopus ab huiusmodi obsidione auxilio prefati Jo. regis liberatus fuisset, forsan ipse Steno miles de dicto Ja. archiepiscopo, quod de prefatis episcopis fecit, aut etiam forsan aliquod grauius, in personam prefati archiepiscopi attemptasset, excommunicationis sententiam et alias censuras et penas ecclesiasticas in tales a jure promulgatas jncurrendo ac contra eius conuencionem et promissionem cum prefatis conciliarijs habitas veniendo et fidem prestitam violando; supplicat igitur humiliter s. v. Jacobus archiepiscopus nec non capitulum et clerus prefatj, quatenus in premissis aduersus dampna et jniurias eis per dictum Stenonem ac vxorem Jnseburgem(!) ac Enricum(!) Joansson et Stenonem Cristiersson illatas pro satisfactione dictorum dampnorum et recuperatione bonorum ablatorum consequendo jn premissis oportune prouidentes alicui seu aliquibus prelatis et probis uiris in partibus illis, et, si placet serenissimo domino Jo. regi prefato, archiepiscopis et episcopis ac militibus conciliorum suorum, quos rex de consensu Jo. (!) archiepiscopi prefati sibi duxerit admittendos ad causam infrascriptam respectiue, ut, constito Stenonem militem et eius vxorem necnon alios predictos et ejs in premissis complices, sequaces, adherentes et fautores publice etiam per edictum locis publicis affigendum, jta vt verisimiliter ad eorum notitiam ualeat peruenire, moneant et requirant, vt infra certum terminum eis prefigendum sub excommunicationis sententia, quam, nisi paruerint, lapso huiusmodi termino eo ipso jncurrant, ablata huiusmodi bona restituant ac de huiusmodi dampnis et injurijs eisdem oratoribus illatis plenarie et integre respective satisfaciant, alioquin dicto termino elapso singulos predictos excommunicatos publice denuntient, ac loca, ad que eos declinare contigerit et in quibus scienter permissi stare(?) fuerint, interdicto ecclestiastico subiaceant et sint subiecta, ac quamdiu ibidem steterint, huiusmodi jnterdictum obseruari debere decernant, et nichilominus causam et causas, quas ipsi oratores super huiusmodi dampnis, jniurijs et interesse contra Stenonem militem et eius vxorem ac alios et eorum in premissis adhibentes (= adherentes), complices et fautores, clericos uel laycos, cuiuscunque conditionis uel qualitatis existant, movere volunt et intendunt, etiam preterquam super iniurijs tam coniunctim quam diuisim audiant, cognoscant, fineque debito terminent et decidant cum potestate citandi Stenonem et eius vxorem, omnesque alios predictos et eorum complices et fautores tam nominatim quam in genere, et in exauditione citationis decernendi nominandi etiam per edictum publicum, si eorum presentia tute uel comode haberj nequiuerit, etiam ad respondendum qualiter ipse Steno de fide catholica sentiat ac contradictorum (= contra dictos) censuris ecclesiasticis et alijs juris remediis compescendj nec non legitimis seruatis processibus censuras predictas jteratis vicibus aggrauandi, reaggrauandj, jnterdictum ponendj, jnuocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachij secularis, et si eundem Stenonem de fide catholica male sentire compertum fuerit, eum hereticum declarandj et contra eum vt talem procedendi et vt talem puniendi per litteras in forma breuis hac supplicatione jntroclusas committere et mandare dignemini de gratia speciali; non obstantibus fe. re. Boni. pape viij., s. v. predecessoris, de vna et concilij generalis de duabus dietis et alijs constitutionibus et ordinationibus apostolicis nec non quibuscunque promissionibus seu conuentionibus, etiam juramento uel sigillo firmatis per dictum regem tempore receptionis seu (= sue) in regnum, cum prefate Stenone habitis et factis, attento quod Jo. (= Ja.) archiepiscopus prefatus protestatus fuerit coram rege, non posse neque debere sibi et ecclesie sue et clero predicto conuentione huiusmodi in aliquo preiudicare, ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscunque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur, in presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus; et cum monitione, publicacione, jnterdicto, decreto, commissione et etiam jnterdicto predicto; et cum potestate citandi etiam per edictum publicum, constito de non tuto accessu, seu quod comode eorum presentia haberj non poterat etiam ad respondendum qualiter de fide catholica sentiat et hereticum declarendi, si de fide male sentire compertum fuerit; nec non censuras jteratis vicibus aggrauandi ac brachium seculare jnuocandj, ut prefertur, quatenus opus fuerit; et cum derogatione constitutionis et concilij de vna et duabus dietis, dummodo non ultra tres; et cum reintrusione in censuras, quas propter premissa dinoscuntur jncurrisse; et forte propter coronationem regis et eius preces fuerunt simpliciter uel ad cautelam absolutj; cum premissorum omnium et singulorum ac qualitatis dampnorum specificacione necnon narracione et expressione; et quod super singulis premissis contra singulos predictos tam coniunctim quam diuisim, prout placuerit et expedire videbitur; necnon quod contra ipsius Stenonis et vxoris ac complicum predictorum heredis (= –es), si ipse (= –i) ante paritionem et restitutionem plenariam dampnorum huiusmodi decesserint seu alter ipsorum decesserit, tamquam principales predictos quoad dampna etc. procedi possint etc. Concessum. Jo. car. Alexandrinus. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto jdus maij anno sexto."}, {"df": "4790", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "F. de Parma. Alexander etc. Carissimo in Christo filio Jahanni, Datie regi illustri, salutem etc. Jn sede justitie, diuina disponente clementia, constituti humilibus supplicum uotis, per que vnicuique iustitia ministretur, libenter annuimus eaque fauoribus prosequimur. Exhibita nobis nuper pro parte venerabilis fratris nostrj Jacobi archiepiscopi et dilectorum filiorum capituli Vpsalensis ac cleri ciuitatis et diocesis Vpsalensis petitio continebat, quod alias, regno Suecie carente rege, qui illud ad ipsius regni illiusque incolarum et habitatorum utilitatem regeret et gubernaret, proce[re]s et consiliarij predicti regni post plures tractatus inter eos desuper habitos dilectum filium Stenonem Sture militem in ipsius regni gubernatorem ad eorum nutum amouibilem elegerunt et assumpserunt sperantes, quod ipse dictum regnum laudabiliter et fideliter regeret et gubernaret et dilectos filios populo (= –um) dictj regnj bene tractaret; sed cum dictus Steno gubernationem huiusmodi in tiranidem conuertisse[t] multaque damna et iniurias jncolis et habitatoribus dicti regni inferret ac quam plurimas immanitates exerceret, consiliarij predicti pro eiusdem regni pace et quiete et illius ab huiusmodi tiranidis (= –de) liberatione maiestatem tuam etiam Datie et Sucie(!) regem in eiusdem regni regem elegerunt et eundem Stenonem dicta gubernatione priuarunt seu priuatum fore declararunt, et, quamuis ipse Steno simulasset se uelle te in regem Suetie admittere et tibi obedire, nichilominus huiusmodi electionem moleste ferens, prout postmodum effectus demonstrauit, ac forte existimans, quod dictus Jacobus archiepiscopus, qui vnus et tamquam primus ex consiliarijs predicti regni existit, electionem tuam et amotionem eiusdem Stenonis a gubernatione huiusmodi procurasset, tam ipse Steno quam dilecta(m) in Cristo filia Ingeburgis eius uxor et dilecti filij Erricus Joansson et Steno Cristiersson laici, assumptis secum quam pluribus militibus et eorum sequacibus, quam plurima damna prefatis archiepiscopo et capitulo ac clero atque iniurias irrigarunt, ac nonnulla bona mobilia et immobilia ad mensam archiepiscopalem Vpsalensem necnon capitulum et clerum predictos pertinentia depredati fuerunt ac curias et residentias ad eandem mensam pertinentes deguastarunt et combusserunt ac etiam venerabiles fratres nostros modernos Lincopenses et Scariensis episcopos captiuari fecerunt et ipsum Jacobum archiepiscopum quod auso (= jn quodam suo) castro et nonnullas (= –os) alias (= –os) dicti regni consiliarios obsederunt ac ipse Steno miles cum Ruthenis et cismaticis secretos tractatos habere non formidauit, partem eiusdem regni illis promittendo, ita ut ipse Steno miles de fide catolica maxime suspectus existat, et, nisi ipse Jacobus archiepiscopus ac (= ab) huiusmodi obsidione auxilio tuo liberatus fuisset, forsan ipse Steno milles eundem Jacobum archiepiscopum prout prefatos espiscopus captiuari fecisset aut aliquod aliud grauis in eius personam attemptasset, excommunicationis sententiam et alias censuras et penas ecclesiasticas in tales a iure promulgatas damnabiliter incurrendo ac contra conuentionem et promissionem per eum cum dictis consiliarijs habitas et eis factas temere ueniendo et fidem per eum prestitum(!) uiolando in anime sue periculum ac archiepiscopi, capituli et cleri predictorum graue preiuditium et jacturam; quare pro parte eorundem Jacobi archiepiscopi et capituli et cleri nobis fuit humiliter supplicatum, ut in premissis opurtune prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi supplicationibus inclinati eidem serenitati tue committimus et mandamus, quatenus, adiectis tecum aliquibus archiepiscopis seu episcopis ac militibus tuis consiliarijs per te de consensu dicti Jacobi archiepiscopi assumendis, eosdem Stenonem militem et eius uxore[m] ac Ericum et Stenonem Cristiersson et eorum in premissis complices, sequentes, adherentes et fautores publice etiam per edictum locis publicis affigendum, de quibus sit uerisimilis coniectura, quod ad notitiam Stenonis militis et eius uxoris ac aliorum predictorum possit uerisimiliter peruenire, auctoritate nostra moneas et requiras, quatenus infra aliquem terminum competendum(!), quem eis duxeris prefigendum, sub excommunicationis sententia, quam, nisi paruerint, elapso huiusmodi termino eo ipso incurrant, bona per eos oblata (= ab–) huiusmodi restituant ac damnis per eos eisdem Jacobo archiepiscopo ad (= ac) capitulo et clero illatis plenarie et integre satisfaciant, alioquin ilapso(!) dicto termino Stenonem millitem ac singulos alio[s] rebelles predictos excommunicatos publice denunties seu denuntiarj mandes et facias ac legitimis super hijs habendis seruatis processibus censuras huiusmodi per aliquam seu aliquas personam seu personas ecclesiasticam uel ecclesiasticas per maiestatem tuam ad hoc deputandam seu deputandas iteratis uicibus agrauare ac loca, ad que eos sic huiusmodi censuris innodatos declinare contigerit, et in quibus scienter stare promissi fuerint, ecclesiastico interdicto subicj et interdictum huiusmodi, quam diu dicti excommunicati, agrauati et interdicti ibidem steterint, successiue obseruari facere et eadem auctoritate nostra facias et procures; et nichilominus uocatis Stenone milite et eius uxor[e] ac alijs predictis nec non alijs, qui fuerint euocandi, causam et causas, quam et quas Jacobus archiepiscopus et capitulum et clerus prefati contra eosdem Stenonem millitem et eius uxorem et alios eis in premissis adherentes, complices et fautores, clericos uel laicos, cuiuscunque conditionis et qualitatis existant, tam coniunctim quam diuisim super huiusmodi damnis et interesse monere intendunt, eadem auctoritate nostra audias, fineque debito termines et decidas, faciens quod decreueris per censuram ecclesiasticam per personam seu personas ecclesiasticam uel ecclesiasticas huiusmodi promulgandam firmiter obseruari; nos enim tibi Stenonem millitem (= si Stenonis militis) et eius uxoris ac Stenonis Cristiersson et Erici ac aliorum predictorum precentia pro huiusmodi citationibus faciendis commode haberi nequeat, etiam per dictum locis publicis affigendum ita quod uerisimiliter possit ad eorum notitiam peruenire, ac prefatum Stenonem millitem ad respondendum, quatenus de fide catholica sentiat, quotiens opus fuerit citandi ac tam contra ipsos Stenonem millitem et eius uxorem ac alios predictos et eorum complices quam etiam eorum eredes (= he–) et successores, si ipse Steno et vxor et alij predicti ante paritionem et plenaria[m] damnorum datorum satisfactionem decesserint, tamquam contra principales debitores quo ad bona et damna huiusmodi procedendi ac eos, qui propterea excommunicati forsan propter solemnitatem coronationis tue simpliciter uel ad cautelam ante sastisfactionem huiusmodi absoluti fuerint, si non satisfecerint, in easdem censuras reintrudendi, necnon co[n]tradictores quoslibet, ut prefertur, censuris ecclesiasticis et alijs iuris remediis compescendi, necnon legitimis seruatis processibus censuras ipsas iteratis uicibus agrauandi ac loca huiusmodi interdicto ecclesiastico subiciendi necnon auxilium brachij secularis inplorandi et eundem Stenonem millitem, si eum de fide catholica huiusmodi male sentire compertum fuerit, et declarandi et contra eum ut talem procedendi ac etiam puniendi plenam et liberam potestatem et auctoritatem concedimus per presentes; non obstantibus, quod maiestas tua de personis, quibus cause huiusmodi committi consueuerunt, non existat ac fe. re. Bo. pape VIII, predecessoris nostri, illa presertim, qua inter alia cauetur expresse, ne aliquis extra suam ciuitatem et diocesim nisi in certis exceptis casibus et in illis vltra vnam dietam a fine sue diocesis ad iudicium euocetur, seu ne judices a sede apostolica deputati extra ciuitatem et diocesim, in quibus deputati fuerint, contra quoscunque procedere aut alio uel alijs uices suas committere presumant, et de duabus dietis in concilio generali edita, dummodo ultra tres dietas aliquis auctoritate presentium ad iudicium non uocetur, et alijs constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon promissione seu conuentione etiam iuramento uel sigillo tuis roboratis per te tempore receptionis tue in regem dicti regni Suecie cum dicto Stenone millite habitis et factis, cum sicut asseritur, dictus Jacobus archiepiscopus coram maiestate tua tunc protestatus fuerit illis non consentire, quatenus per illas sibi ac ecclesie sue aut capitulo et clero predictis preiudicium generaretur, contrarijs quibuscunque, aut si Stenoni milliti, vxori et alijs predictis uel quibusuis alijs communiter uel diuisim ab eadem sit sede indultum, quod interdici, suspendi uel excommunicari aut extra uel ultra certa loca ad iudicium euocari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiusmodi mentionem. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quadringentesimo nonagesimo octauo, sexto jdus maij anno sexto. B. Lxx. Bagarothus protonotarius."}, {"df": "4791", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4792", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Närdinghundra tingställe", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4793", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4794", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vor alle de heren vnde menne, dar dusse breff komende wert bekenne wy hyr nagescreuen meister Laurentz Johannis, domhere to Abow vnde kerkehere to Borgho, Henric Henricsone vnde Olaff Nielsson, borghemester der stat Borgho, mit dussen gegienuerdigh oppen breffue, dat dusse erbaren vroue Helene Olaffs dotter is gewesen der vrouen Cristinen, de nw to Reffuel jn Got gestoͤruen is, ere recte syster van vader vnde moder. Wor vmme bidde wy de ersamen heren de dar offuer rekt sytthen vnde rekt voͤren, dat sze ere hulppeligh syn dar sze rekt an hefft; dat wile wy stedes gotliken vordenen wor wy koͤnen vnnde vormoͤghen. Gescreuen to Borgho des sundaghes na des hilghe likemes dagha jnt jar na Gades gebort 1498, vnder vnse signete."}, {"df": "4795", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4796", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4797", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4798", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4799", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, exponit s. v. deuota creatura [vestra] Egerdus, episcopus Slesswicensis, deuotissimj vestri sancteque Romane ecclesie filij Johannis, Dacie et Swetie regis jllustris, orator ad eandem s. v. destinatus ac vnius ex palatij apostolici causarum auditoribus locumtenens, quod nuper prefatus Jo. rex, inter quendam (= quem) et nobilem virum Stenonem Stare (= Sture) militem super castro Orebro Arosiensis (!) diocesis cum suis attinentiis, terris, dominijs, juribus et pertinentiis, coram reuerendissimo domino Georgio episcopo, Albanensi cardinali, ac inter quem regem et reuerendos patres dominos archiepiscopum Vppsalensem ac Arosiensem, Scarensem, Strengnensem, Aboensem, Lincopensem, Vesrensem (!) et alios episcopos dicti archiepiscopi suffraganeos ac alios prelatos ecclesiasticos nec non prefatum Stenonem ac alios milites et proceres regni Swecie super obedientie, dicto Jo. regi per eos debite, subtractionibus ac recipiendi honesta seu debita monita et mandata dicti regis jlloque prefato Jo. vt coram regi parendi et obediendi dilationibus et denegationibus necnon priuilegiorum, libertatum, castrorum, dominiorum, jurisdictionum, fructuum et bonorum aliorumque jurium et attinentiarum dicti regni Swecie ad ipsum Jo. regem Swecie spectantium vsurpationibus et occupationibus coram reuerendo domino Jo. Ant., cardinali Alexandrino, lites et cause pendebant jndecise, possessionem dicti castrj, quam prefatus Steno tunc habetat, ac obedientiam plenam in premissis de consensu Stenonis ac archiepiscopi, episcoporum, prelatorum, militum et procerum predictorum existit assecutus; pro parte igitur dicti Jo. regis e s. v. humiliter suplicatur, quatenus alicui alteri prelato jn partibus illis residenti, quatenus predictos et quosuis alios coram prefatis d. cardinalibus, vt prefertur, et quibusuis palatij causarum huiusmodi auditoribus ac alijs judicibus jn Ro. cu. et extra eam in quibusuis forsan jnstantijs super premissis et illorum occasione pendentes [processus], si expressus partium accesserit assensus, apostolica auctoritate extinguat et de cetero non pendere decernat, committere digneminj de gratia speciali, premissis ac constitutionibus et ordinationibus ap. ceterisque contrarijs non obstantibus quibuscunque. Concessum vt petitur de consensu, jn presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus. – Et cum absolutione a censuris ad effectum etc.; et cum mandato de extinguendo et decernendo de consensu partium vt supra; et per breue eiusdem s. v. etiam si opus sit, ac supplicatione jntrodusa. Concessum vt supra. Jo car. Alex. Datum Rome apud Sanctum Petrum, pridie kalendas augusti anno sexto."}, {"df": "4800", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntliken grot to voren nu vnde to allen tyden. Ersamen, leuen heren borgermester vnde rat der stat Reuell, so isset sick gefallen, dat myn werdyghe here, her Sten Stwr, js nu tor tyt to Wyborch gewesen vnde hefft etwelke knechte hyr gelecht to Wyborch, vnde scholden em syn slot helpen vorwaren for de Rwssen vnde heyden, vnde hefft en gegeuen want vnde gelt als hyr des landes wyse vnde wonheyt js. So synt desse deue vnde vorreders em vntogen also deue vnde hebbet gestollen hyr den swarten broderen j mysse gewat myt aller tobehorynge vnde j boͤt. Worvmme myne fruntlike bede js an jwue ersamheyt (is), gy wol willen don vmme mynes heren willen, offt jn jwuer stat sodan deue vnde forreders syck dar dalden, vnde wolden see setten jn de hechte jn jwuer stat bet jk myn bot dar an jw hadde, offt jwue ersamheyt my ok sodan deue vnde vorrede[r]s senden willen; wat dat kostet, dat will jk to frunde dancke woll betalen, dat vorschulde jk alle tyt jn deme offt jn enem grotteren alle tyt, jwue ersamheyt Gode almechtich befolen. Gescreuen to Wyborch vp sunte Egydyen dach jnt jar xcviij Magnus Lawrensson, voget vp Wyborch (På en bilagd sedel, trol. hörande till brefvet, eftersom skrifven på dylikt papper samt med samma handstil och bläck:) Ersamen, leuen heren borgermestere vnde rat, jk sende van mynes werdygen heren wegen to jw van Reuell to vorkopende las, bottere, hekede, tran na willen vnde na profyte. Isset sake, dat jwue ghadynge js, isset ok sake dat hee nicht na proffyte nicht for kopen en kan offt mach, gy so woll willen don [vnde] laten em synen feligen wech ten den hee komen, js myne fruntlike bede an jwuer ersamen wysheyt. Adress: Den ersamen vnde dwchtighen heren borgermestere vnde rat der stat Reuell myt gansser ersamheyt."}, {"df": "4801", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff höre eller see kenis och kungör jach Henrich Bidz, riddere i Nyenæs ock lagman i thette synne i Norfinne lagsagw, thet jach medh goden wilie ock berodhne modhe, medh myne næsthe frænders, weners ock ærffwingia, jaa, samtyckie ock fulborden haffuer giffuit ock vplatit och met thette myt nærwarendis opne breff giffuer och vplather myn elskelige husfrw Anna Hannes dotther tiil heder och ära i morghengoffuo pa retthen hyndersdagh Nyenæs gordh och Genyckala godz lighiendis i Nowss sokn for fiorthonhundrade marker swenska, medh swa skæl ath fögher Gudh thet wi affla barn tiil saman, tho skal the morghongoffuo wara barnen for mödherne och ey for fædherne. Kan thet och swa hænda, ath wi ey affla barn tiil hopa, tho haffwe then thera morghongoffwe som lengre liffwer; ock engen aff wore ærwingie haffua thet macth eller woldh ath qwælia noghen tidh, epter thy som Swerigis lagh clarliga vttryckie och jnneholler. Tesse epter:ne xii godhemæn wore widh ffastha i for:ne morgengoffuo, som ær her Erick Iohansson, her Folke Gregersson ock her Ake Hansson, riddere, Knut Posse, Tönne Ericsson, Oleff Iönsson, Knut Ericsson, Claues Hansson, Jöns Andersson, Gödicke Nielsson, Axil Posse och Nieles Mattisson, wepnere; och verdugh ffader i Gudh biscop Magnus i Abo och her Sten Sthure riddere, hoffmestere i Swerige ock höffuidzman offwer alt Finlandh for widherwaru ock forskela mæn. Tiil mere wisse och ytermera stadfæstilse ath swa i sanningen ær, tha bedher jach forde verdugh ffadher, erlige herrer, strenge riddere och gode mæn ath hengia theris jncigle nedhen vnder thette breff tiil vitnijsbördh medh myt eighit, som giffuit och scriffuit ær i Abo arom epther Herrens byrdh tusand ffyrahundrade nyetighe och otthe, vppa monedagen næst epther woreffrw dagh natiuitatis Marie etc. Henric Bidz Biscop Magnus Sten Sture Erich Johanson Ffolke Gregersson Ake Hansson Knut Posse Tönne Ericsson Oleff Jönsson Knut Ericsson Claues Hansson Jöns Andersson Gödik Nielsson Axel Posse Nieles Matisson."}, {"df": "4802", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effterscreffne Sten Stwre, högboren forste min naduge herres konungh Hanses hoffmester i Swerige, och Erich Johansson, ridder, Knwt Posse, Tönnow Ericxson oc Oloff Jenson, vepnere, göre alle wetherligith, thet wj aar effter Gwdz byrd tusendhe fyrehundrede nietie pa thet ottende vore oppo Aboo sloth pa sancte Mauricii dagh ower en venligh oc kerligh forlichning och dagtingen imellem erligh oc welbördugh qwinne hwstru Birgitte, Knwt Bidzes effterlefwe, och velbördugh man Matz Philpusson om forscreffne hvstrv Birgittes margengafwor, eleffwehundredhe marck fast godz, som hennes kere dödhe danneman henne gaff pa rettan hinderdagh, swa thet fornempde Matz Philpusson lofwedhe, sadhe oc beplictedhe sigh i alles waare nærware at vtleggie fornempde hustrv Birgitte hennes margengafwor fulth effter hennes margengafwo breffs ludhelse effter som dannemen thöm thet imellem beskattende vordhe, teskeliges om alle lösöre, som hennes kere dödhe danneman Knwt Bidz henne vnt och giffwit hafwer, swa thet forscreffne Matz Philpusson sammaledes vnthe och stadfeste henne the lösöre effter thenne dagh aldrigh ther oppa ath tale eller namana. Oc loffwedhe han ythermere fore geldh, som forscreffne hustrv Birgitta hadhe betaled effther sin kære dödhe danneman ath wederleggie henne halff tredhie hwndredhe mark redhe penninger, twhundredhe mark vth att giffwe nw strax i höst och femtie mark i sommer nestkommende. At swa talet, giort och forlicht ær, thet witne wj och betyge medh thette waart opne breff oc waare jncigle, [som wj] til ythermere forwaringh vitherlige henge her nedhen fore medh hans egith jncigle, hwilchit breff giffwit och scriffwit ær aar, dagh oc stadh som forescriffwit staar."}, {"df": "4803", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Magnus, medh Gudz nåde biskop i Åbo, Olof Jonsson i Lahijs, Knut Erichsson i Lauko, wäpne[re], Peder Andersson kyrkyprest i Vlssby, Olof Andersson, borgmestare i Åbo, Anders Slåtte och Arfwidh Erichsson bekennoms och kungiöre medh detta wåre närwarande öpne bref oss hafwa warit öfuer ena sämia och wänliga förlijkan i mellan welboren man Matz Philippusson på hans hustros wegne, hustru Karin Andersdotter, på then ena sijdan och alle Olof Turessons (= Tuvessons?) barn och medharfuingar på den andre sijdan, i swå motto som här effter skrifwet står, at förb:de Mattz Phillppusson medh sin hustro, Karin Andersdotter, skola beholla, niutha och bruka Judikale gårdh medh alle syne tillägor och omägor och alla andre godz, som hennes käre moder åtthe, medh boo och boskapp, som ther tå stodo, och förb:de Olof Turessons barn och medhärfwingia skulle hafwa, niuta och beholla thenne effter skrefne fyra godz medh alle syne till ägor och omägor, medh boo och boskap, som ther thå stodhe, som är Ristniemj medh Långe öön, Marjaijoki och Yhlistaro liggiandes i Sauro (= Sawo) sochn och Brände liggiandes i Bierne sochn, och ther medh skulde all andras åthalan, twedrecht och träta wara aftahlat them jmellan bode om affredh, landzgieldh och alt annat, ehuadh thet helst kunde wara, som förbe:de gårdar och godz ränttadh hade till then thidh; till hwilket the lathe sig wehl åtnöija pa bodhe sijdor, och endrechteligen samtychte och stadfeste paa samme tijdh och yttermehra lofwade och beplichtade sig sådanne förlijkan sämja och jenckningh stadogh och fast att holla effter thenne dagh, widh thes eedh, sanning och goda troo. Till mehra wisso och wittnesbyrdh att swå i sanning är, tho hafwer förb:do Matte Philipuson på sin hustrus wegne och Niels Pedersson, rådman j Åbo, öppersthe malsmen på den andre sijdan, låtit [bedia] samma af os föreskrefne att hengie wår insegle nidan under thetta bref medh theras egne, som skrifwit är i Åbo anno Domini mcdxcviij°, in crastino Mattheei apostoli et evangelistæ."}, {"df": "4804", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Vij borgamestare, radh och ganska menighethin j Abo, gøre vittherligit met thette worth nerwarandes opne breff, ath odensdaghen nesth førre sancte Micke[l]s dagh kommo her oppo radzstuffuen werdugh fader j Gwdi her biscop Magnus j Abo, erligh och velbyrdugh herre, her Sten Sture, riddare och wor nodoghe herres konungh Hanses hoffmestere j Swerige och høffuisman offwer Østherlandh, met tesse erlighe men Olof Jønsson j Tauastalandh, Knwth Ericsson och Mattes Philippusson, och hadhe fornempde her Sten Sture ij sine embitzmen her op met, som wore hans fogwter her pa slotthet och j staddhen, som äre Magnus Larensson och Didrich Hansson och bødh them her j rette fore fatigha och rike om nogen haffde them ath skille j nogen motte. Tho haffde wij them inthet ath skille. Framdelis lagde forscriffne wor høffuitsman her Sten Sture ith breff her j rette och lædh thet lesse for os openbarlighan, som lyddhe oppo en opresning, som giordis mellan Didrich Hansson och stadhen, om noghen wore, som wille ekke holle eller ladhe sigh ath nøgia ath them forsonen, som giordh war oppo Abo sloth epther theris breffz jnnehollilsse eller om noghen wille ney seije mothe the pwngther, som thet breffuit jnneholler, och sporde fornempde her Sten Stwre, om wij wille gille thet forscriffne besilde breff och holle thet j alle sine pwngther som thet giffuit är och klarligha vthuisar. Thogh swaredhe wy ther ja til och ladhe os alle wel ath nøgia om then forliken och forsonen, som to giordis, swa ath wij eller wore eptherkomandhe wele ther allre noogoth atal pa gøre. Och tackom wy alleledis wor kære herre her Sten Sture, Magnus Larensson och Didrich Hansson j alle mothe. Ath swa j sanningen är, bedoms wy forscriffne werdugh faders j Gudh herre biscop Magnus, Olof Jønsson, Knwth Ericsson och Mattes Philippusson jnsiglen met worth egith stadz insigil her nedan hengiandis for thettæ breff, som giffuit och screffuit ær j Abo, anno Dominj mcd xc viij,°, dagh och stadh som fore screffuit staar."}, {"df": "4805", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the gode men, som thette breff kan fore koma, kennis Mickel Lappelain, rodman j Abo, och ythermere beuisar met thette mith neruarendes opne breff, ath odensdaghen nest fore sancte Mickels dagh var jagh fore myn kære herre her Sten Sture, høffuitzman offwer Ostrelandh, j werdugh fader herre biscop Magnus, Oloff Jønsson, Mattis Philippusson, Knuth Ericsson och borgamestere och radz neruaro her oppo Abo radzstwffuo om thenne forsonen och forlikan, som gord war vppo Abo slot epther tes breffz jnnehollelse, som ther oppo giffuit ær mellan myn kære herre her Stcn Sture och mich, swa ath jagh hans erligheth takker och wil ther allre gøre nogen atal lønligha eller openbarligha, vthan lather mich ther ath fulkomlighe nøgia. Ythermere tacker jagh myn kære herre fore velie och venskap, som jagh togh aff honom vnfigh fore tesse forscriffue gode mendz bøn. Til tesse breffz mere wisse later jagh hengia mith jnsigle fore thette breff, som giffuit och scriffuit ær anno Dominj etc. xcviij, dagh och stadh som forscriffuit staar."}, {"df": "4806", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4807", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Sten Sture, riddare, högborne furstis min käre nådigeste herris konungh Hanses hoffmester i Swerige, gör alle witterligit, thet opå för:ne mijn herris wägne, effter then macht migh är vndt och förländt i thenne landzende Finlandh aff hans nådz högmechtigheet, haffuer vndt och giffuit och medh thetta mitt öpne breff vnner och giffuer thenne breffuijserska hustru Kerstin Pedersdotter, Oluff Lydickssons effterlefuerska, frijheet och frelse opå hennes gård Gumtecht liggiandes i Helsingåå, effter som laghen innehåller att frelsman, som får skattebonde dotter, frelser hennes godz medh sitt. Så haffuer jagh ther effter vntt thenne för:ne hustru Kerstin the frelse, att hon må och skal thet niuta til tess jagh dijt kommer och får bespörie huru thet sigh förehaffuer om thet frelse. Huarföre opå min nådigh herris vägne förbjuder jagh alle, hoo the helst äre eller vare kunne, serdelis fougter och embetzmän for:de hustru Kirstin opå the frelse ther förinnen att hindre eller hindre lathe, möde, quelia eller i någon motto oförrätte vnder mijn nådigeste herris hyllest och nåde. Datum in castro Abogie die sanctorum Cosmi et Damiani mcdxcviij, sub secreto."}, {"df": "4808", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4809", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alla dande mæn, som thetta breff see, höra ellir læsa, kennis jach Anna Olaffsdotter, Magnus Frises, Gud hans siel nadhe, fordom borgmestare j Nadhendall, epterlefua, at jach met beradhno modhe, godwilia oc met vena och frender samtykkio hafuer vnth och vplatit, vnnar och nw ginstan met thetta mith breff vplaather hedherligom och renlifues personis systrom och brödrom j Nadhendals closter mith ærfda godz, som ær en fiærdungh j Danzskila by j Masko sokn j Otawa, for myna dotters jomfrv Margarete Magnus dotters prouento, medh hws och jordh, boo och boskap aker och engh, skogh och fæmark, fiskevatn och alt annadh huat thet helzt ær ellir wara kan, som thy godze aff alder tilligat hafuer, nw til ligger eller retteliga tilliggia bör. Thy affhender jach mich oc myna arfua for:de godz och tileignar thet for:dom systrom och brödrom til ewerdelica ægo. Och waare thet swa, som Gudh forbiwde, at for:de godz ellir nagath aff thy ginge fraan thöm met nagan ræth, tha beplictar jach mik och myna erfwingia at vidherleggia thöm igen swa goth godz eller och swa mykit jordh och j swa godho læghe och vpretta allan then skada, the kunde ther aff faa, jnnan siex vikur ther nesth, vidh myna troo och sannindh. Til mere visso och vithnisbyrdh bidher jach werdogan fader j Gudh biscop Magnus j Abo om hans nadz secreth, och ther til bider jach ærliga men her borgmestara j Nadendal om stadzens jncigle och velboren man Martin Philpusson aff Ysonkyla om hans jncigle ath hengia vnder thetta breff, som scrifuit ær j Nadhendal pa sancti Francisci affthon aarom epter Gudz byrdh tusandh fyrehundrat nyotigi pa thet ottonde."}, {"df": "4810", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom thöm thetta breff lesæ, höra eller see bekennis jach Jöns Haqonsson a vapn aff Sukkis medh thetta mith opit breff, ath jach met godwilia och beradhno modhe medh mynne elskelige hustru Elin jaa samtykkio och godvilia och flere vena raadh haffuer vnth och vplatith, nw vnnar och ginstan vplather hederligom personis systrom och brödrom j Nadhendal helfthen aff Lywskallio godz, liggiændis j Virmo sokn, ffor wara kæra döttirs jomfrv Margarete och jomfrv Birgitte Jönsdöttirs prouento, aff huilkit godz fik for:de closter andra helfthen longht til forenne medh mynne elskelige hustrv, for:de Elin, syster, Birgitta Benctz dotters, prouento, och ær theris retta ærfde gotz gamal frelse. Thy affhendher jach mich och warom barnom och allom androm arfwom for:de Liwskallio godz och tileignar thet for:dom systrom och brödrom j Nadhendal til ewerdelica ægo medh hws och jordh, aker och engh, skogh, fæmark, fiske vathn, quærn och quærnastada och allo andro, som thy godzeno aff aldir tilligat haffuer nw tilligger eller retteliga tilliggia bör, alzjngo vndan taghno. Och ware thet swa, som Gudh forbywde, at for:de godz Lyskallio eller nagat aff thy ffraginge medh nagan ræth for:de closter, tha beplictar jach mich, och myna arfua ath vidherleggia clostreno swa got gotz ellir swa mykith jordh och i swa godho læge och vpretta allan skada, ther aff kunde skee for:de clostreno, jnnan siex vikur ther nesth, vidh myna troo och sannindh. Til mere visso och vithnisbyrdh bidher jach ærlighen och velboren man her Hinrich Bijdz, ridder och lagman j Norfynne lagsaghw, och velboren man Dyrich Hansson, hæretzhöfdinge j Masko hæredh, och Martin Philpusson aff Ysonkylä a vapn om theris jnciglen viterliga hengia vnder thetta breff. Datum Vallisgracie die Francisci anno etc. 1498:o."}, {"df": "4811", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4812", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Desse godemen aff Östrabotnen i Norrebotn annamade landzsins jncigle her aff rettin, som her langelica standit hade sidan Hans Andersson Reen, her Stens Stures fogit ther i landet war, som thöm ta tedan aff landit vntfört war met nagra listeligheyt, ok her Sten kom ther vnderwederit met hanom, som tet hade vntfört, huilken som heet Oleff i Repeloth, ok leedh han ther stor nödh fore wel eth aar offuer. Desse annamade sama jncigle hedan: primo: Jap Laurensson j Mwsteswndby Rawal i Hanckamaa. Mattis Olsson i Hankkamaa Peder Staffansson j Junckasundom Lasse Olsson ibidem, Niclis Persson j Salax Siffredh Laurensson j Heewestawese och Oleff Päre i Kaayhala Thette jncigle wort thöm befalith j Per Rawalssons och Cristiern Bagges nerware ath antworde herreshöffdingen Knwt Erichsson, som hijt screff epter jncigellit met kirkioherren och nagra bönder j samma sochn; ok ware ecke herrishöffdingen til stedis, tha skulle kirkioherren met sochnen tet forware i kirkionne gömo, ther til herrishöfdingen komme ok landztingh worthe."}, {"df": "4813", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alla dandemen thetta breff höra, see eller lesa bekennomps wij epterscriffne her Eric, her Aruidh, Oleff och Henric Pederson oss haffua vnth och vplatith hederligom och renlifues personis systrom ok brödrom i Nadendals closter ffor wars kære systers Anna Pedersdotter prouento vart ærfda godz i Tursanpera j Virmo sokn, huilkit godz war kere fader, Gud hans siel nadhe ewerdelica, endeels köpte ok endels ær met warom medhærfuom wart ærfda godz. Ok wij wiliom fria thet aff warom skiptis brödrom, swa at thet skal blifua frit och ohindrat ffor oss och warom medhærfuom och allom androm. Jtem ær och i sama godze for vars kereste modher moders, Gudh henne siel nadhe, lægerstadh oc testament xxx marker, som han(!) gaff j sijth yterste ærfuingom til losningh; och nw medhen jngen hafuer löst thet j swa mongh aar, tha kunnom eẏ heller vẏ lösa. Thy affhendom wij oss och wara arffwa for:na godz och til eignom thet for:de syström och brödrom j Nadhendals closter til ewerdelica ægo met allom thes tillagom j watho och torro, nærby och fiærre, j aker och engh, skogh, fæmark, fiske vatn och alt öffuer hoffwdh huat thet helzt ær eller wara kan, som thy godze aff alder tillægat haffuer, nw tilligger eller retteliga tilliggia bör, alzingo vndan tagno. Ok ware thet swa, som Gudh forbywde, at for:de godz eller nogat aff thy ffraginge clostreno met nagan ræth, tha beblictom wij oss och wara ærffuinghia och medhærffua widherleggia clostreno swa goth godz och i swa godo læge jnnan vj vikur ther epther och vpretta allan then skadha the kunde faa ther vtaff, widh waara troo och sannindh; til huilkis breffs mere visso och stadugare forwarningh tha bidhiom wy werdogan fader j Gudh biscop Magnus j Abo, erligh och strenge riddere her Henrik Biidz i Nynæss, mester Paual archyprester i Abo och bormestare ok raadh j Nadendaal om theris incigle at hengia nedhan vnde thetta breff, medhan wij ey sielff jncigle haffue. Datum Vallisgracie anno Domini mcdxcviij:o, ipso die beati Dionisij sociorumque ejus martirorum."}, {"df": "4814", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4815", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Sten Sture, riddere, gör witterligit, att såm Bengt Oluffzon, Gudh hans siell nade, annamade aff mig Kwmo gårdh och tesliges war häredzhöffdinge i nedre Satagunden, och the opå almogen swårliga kärde, blef han mig en swår summa peningh skyldig, som lagman her Gregers Madzson, her Åke Jörensson, her Hindrick Bydz, Claes Hindersson och flere gode riddere och män witterligit är. Derföre haffuer thenna goda quinna, hustru Margret, (och) hans käre hustru och effterleffuerska, latid mig up Valenpärä gård och hennes deel i Wesund med alle tillägor i wåto och tårro, intet undantagandes. Tå lather jag thenne erlige quinna hustru Margreta för migh och min arffuinge och min käre hustru Jngeborg Eskilsdotters arffuinge och effterkommande frij, quit, ledigh och löös för alt ytermere tiltall och maning henne och hennes barn och arffuinge. Tess til yttermere wisso och högre forwarning lather jag witterligit hengie mit jnsigle nedan för thette breff, som giffuit och skriffuit är opå Åbo slått tijsdagen nesth effter s. Calixti dagh anno Domini mcdxcviij."}, {"df": "4816", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4817", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4818", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken groet myt allen vormoghe. Ersamen vnde vorsichtighen leuen heren vnde gode nabers, jwe erlike wysheyt sal weten, dat jck hebbe entfangen enen bref ludende an mynen heren her Steen van wegen Hans van Ecken, dar syck dan Hans jn beklaget, dat men em to lecht, dat he van mynen heren vnde hyr vt dem lande scheden sy myt onfruntschopp; hyr op begeert Hans van mynen heren en bewys. Aldus, leuen heren, det bewys sal Hans wol krygen van mynen heren; dat erste dat jck enen baden vt sende to mynen heren, soe wyl ick em dar en breff aff schicken. Aldus leuen heren soe vor wytlick jwe leue, dat Hans van Ecken van hyr for myt myns heren wylle vnde weten vnde alle borger vnde buren weten vnde wylle. Dat dyt soe jn der waerheyt js, sal myn heer alle toes to staen woer des behoff is. Hyr mede Gode almechticht befalen. Gescreuen op Abo slot an dem auent alle Godes hilgen jn den jaer xcviij. Frowe Jngheborcht her Sten Stuers. Adress: Dem (!) ersamen vnde vorsichtigen wijsen heren borgermester vnde raetmanne der stadt Reuel, mynen gunstigen goden frunden."}, {"df": "4819", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wij Magnus, medh Gudz nåde biskop i Åbo, hellssom eder oss elskelige Magnus Larenson, fougte på Wijborg, och flere the godhe män och danneswänna, som ligge i slottzloffwen ther sammastädz, theslike borgmästare och rådh i Wiborgz stadh och wåra landz prowester i then landzände kärlige medh Gudh. Käre vänner. Thet skall eder witterligit wara at wår käre broder her Sten Sture, riddare och hoffmästare i Swärige, haffwer offta och tidt ibland andre ährende rördt och talat medh oss om then skada och förderff, som skedd är på thenne fattige landzände aff the omilde Rysser i thenne förledne åhr, och fruchter han aldeles före att någre skole vara the, som honom skole förwijta och förkasta att thet skulle wara hans brist och försummelse att sådana skada skedt är och at thenna landzände eij bleff undsatt i tijdh och i tima, hwilket medh Gudz hielp togh icke finnes i sanningen, när thet kommer till en rätt ransakan. Hwarföre tå bedie wij eder at j hafwe allmogen tillhoopa ther i lähnet och förhörer medh them, om the wele göra wår käre broders ursächt ther uthinnen eller och om någor ähr then som honom wilde skylde herföre, hwilket oss håppas att ingen biuder till. Och när i haffwe fångit swar aff them, thå skrifwer oss till oförtöfwat hwad the edher swara under alles eder incigle och flere godhe mänz, som ther i then landzänden stadde äre, och sänder oss sådanne bref hijt oförtöffwat, hwilket wij och wår käre broder gerna förskylla medh alla godha, och bewijsen edher herutinnan som hans och vår goda troo är till Eder, som oss håppas att j och gärna göre. Edher här medh alzmechtigh Gudh ewärdelige befallandes. Ex castro nostro Kusta ipso die beati Clementis anno Domini mcdxcviij, nostro sub sigillo."}, {"df": "4820", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4821", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Myne ødhmywke kerlige helse nw och altijdh førsende met Gudh. Kere her marsk, besunnerlige gode wen, schal edher ärligheet vittherligit ware, ath her j wor stadh stander alldelis wel til, Gud tess loff haffue. Gud alsmechtik giffue oss swa dana thinde spørie aff edher, atj helbrøgde och karske äre etc. Kere ærlige herre, varthe swa zache, at nagat thaal framkome fore wor keresthe nadege herre, som oss pa rørdhe j ena matte eller andre, tha, kere herre, ær wor store bøn och tro til edher ærligheet, atj villen verdigis ther til ath sware j thet besta; wij fatige men her j wor stad ere the samma thet wele j alle ødhmywkt forskulle etc. Kere her marsk, fremer meer som edher herredøme fortencker, ath then verdige herris erckiebispen och j met flere gode herrer ware swa ens, atj willen forsciffue offuer til Findlandh om then penninge swmma her offuer komme skulle oss til vnthsetningk met ware stadtz jnnewanere etc. på then swmma wij wor keriste nadege herre lant hade etc. Om huilke vntsetningk aff Findlandh wor keriste høgmechtige herre oss och ware menicheet tilscriffuit haffuer, ath hans nade sich ther pa latit haffuer hijt komen ware etc. Tha, kere, ærlige herre, schole j withe, at wij och scriffue then gode herre her Sten ther om til epter wor keriste herris scriffuelse. Tesligis och scriffue wij then verdigis herre bisp Mans til om samma ærende etc. Tha finge wij then gode herris her Sten scriffuelse, ath samma swmma war forsamlet j ene gode matte på ene føge swmma ner, som ther æn j gen stode. Ok nar hon vpbarin ware, tha schulle werdich fader, bispe Mans och her Hinric Bijssz hennæ late offuerkome met thet allerførste. Ok sculle tha ventande ware dagelige dagx etc. Erlige herre, mage j withe, ath hon eij en nw her komen oss til handa. Vare tet zache, ath nagre swa dana thaal framkomme fore wor kereste nadege herre ther om, swa ath eder ærligheet wiste hwat ther om sant ware. Kere her marsk och kere ærlige herre och ven, beder jack eder, atj thage mich fatighman eij tess til mijstijcke, at jach eder swa dierffuelige tilscriffuer, vtan hwat jach kan ware eder ærligheet til wilie och ødhmywkt, gør jagh altijdh gerne. Ytermere, her marsk, antworde jach eder køchemester Sander ena tunna skanska sil til ederth behoff, som her edher forbider j hwsit. Beder jach eder, atj then eij forsman och forterer then fore myn schul nar Gud føger atj her komme, Gud giffue met glede. Æn hwat jach met myn kere met brøder kunne eder ware til kerligh, gøre wij altijdh gerne. Kere erlige herre, warer oss till bestandh fore wor kereste nadege herre, om nagat tal swa til kome oss och wor stad pa ludde. Ytermere haffuer jach edher herredøme [ey at] til scriffue, æn edher alzmektigh Gud ewynnerlige befalendis ok alla Suerigis patroner. Snarlige scriffuit j Stocholm sancta Lucia dagh, anno Domini etc, nonagesimo octauo, vnder mit jncigle. Erick Jonsson. etc. Adress: Erlich och velbørdich man, hær Swante Nielsson, wor kereste nadege herris marsk j Swerige och høffuidzman pa Eliffsborgh ødhmywkelige sendis tette breff."}, {"df": "4822", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4823", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4824", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Presens missale donauit capelle omnium sanctorum in ecclesia Aboensi reuerendus in Christo pater dominus Magnus Nicolai de Serkilax, episcopus Aboensis, anno Domini 1498."}, {"df": "4825", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Anno 1498 – – – Idt hedden dutt jahr vnde 2 vorige jahr de Muschowiter vnde köninck Hans van Dennemarcken veele legation vnder einander gehatt, auerst dutt jahr is idt vthgebraken vnde befunden, dat se vnder einander ein verbundt gemaket, dat de Russe scholde dem köninge Sweden bedwingen helpen, so wolde de köninck dem Russen Lifflandt wedder bedwingen helpen."}, {"df": "4826", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4827", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Sten Stwre aff Reffsnes, ridder, gör wittherligdt alle, ath jagh kennes och bepligter megh met thette mitt obne breff hwertt aarlige aar atgiffue oc skyldugh ware högboren første her Hanss, konningh i Suerighe, Danmarck oc Norge etc., myn kæreste nadighe herre, two twsinde marc ortuger aff the slott och læn hanss nade megh forlæntt haffuer i Findland, togh swo ath iagh nywter mitt liiffs breff, som iegh ther paa haffuer, och samme two twsinde marc hwertt aarlige aar jwle dagh ath ydhe oc fornöyghe paa hanss nades wegne ind paa Stockholm slott vthen altt hinder, gensigelsse eller hielpe rædhe i nogher mathæ. Wore thet och swo saghæ at megh forstackit wortte oc thaa noger aff the penninge till baghe stodhe och ey betalede worde, hwilcke jagh taa tilbinder myne arffwinghe atbethale och fornöyghe for:ne högborenn förste, myn kæriste nadighe herre eller hanss nades arffwinghe oc effterkommere konninge i Swerige och holde hanss nade eller them thet aldeles vthen skaade; thill hwess vitnesbyrd haffuer jach vittherligth hengdt mitt indsegle nithen fore thette mitt abne breff, som giffuit oc screffuit er i Stockholm staad söndagen Jnuocauit aarom eptir Gudz bywrd twsinde firehwndrithe halffemtasindetywge paa thet nyende."}, {"df": "4828", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4829", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Venerabiles fratres salutem etc. Supplicatum fuit nobis per dilectum filium Hemmingum Gad, prepositum Lincopensem, cubicularium nostrum et vice regis regni Svecie apud nos et sedem oratorium (= torem) constitutum, [quatenus] ut corpora seu ossa bone memorie Nicolai Lincopensis, Brynolphi Scarensis et Hemmingi Aboensis episcoporum ac Ingridis sanctimonialis monasterii Skenningensis ordinis sancti Dominici Lincopensis dyoecesis, quorum anime beate, ut pie isthic creditur, in conspectu divine majestatis acceptemur (= accepte sunt), magnusque est populi regnorum Svecie, Dacie et Norvegie concursus, et devocio et veneracio continua vigere asseritur erga dictorum corpora et ossa, ob laudes (= –dabilis) et sancte eorum vite et meritorum opinione[m] et miraculorum, ut dicitur, coruscacione[m], in eisdem ecclesiis, quibus prefuerunt, minus decenter pro eorum dignitate habita, ex sepulturis, in quibus jacent, in alium honestiorem et honorabiliorem locum in prefatis ecclesiis decencius transferri et honorari possint, licenciam de benignitate apostolica impetrare et concedere dignaremur. Nos igitur devotis huiusmodi supplicationibus inclinati, dignitate episcopali ac aliis premissis attentis ………. corpora Nicolai, Brynolphi et Hemmingi episcoporum ac Ingridis sanctimonialis prefatorum ex locis seu sepulturis, in quibus humata jacent, libere et licite exhumandi et in locum decenciorem in Lincopensi, Scarensi et Aboensi ac monasterii prefati ecclesiis respective cum ceremoniis et solempnibus debitis et consvetis transferendi et ornacius ut vobis videbitur collocandi, presentibus aliis devotis et honestis utriusque sexus personis illorum populorum Svecie, Dacie et Norvegie de eadem lingva existentibus, et [ut] ex permicione apostolica, ut debita (= decet), pietate et reverentia sine scrupulo consciencie aut labe ydolatrie omni solempnitate honorentur, donec ad canonizacionem ipsam, ut in animo nobis est, cum juris solempnibus perveniet[ur], plenariam ac liberam facultatem (= faciendi) conjunctim a duobus vel viij (= tribus) vestrum aliis (= alias) legitim[e] ….. una cum publicacione miraculorum dictorum beatorum, tenore presencium auctoritate apostolica concedimus facultatem, non obstantibus constitucionibus et ordinacionibus apostolicis ceterisque in contrarium facientibus quibuscunque. Datum Rome die xvi mensis marcii mcdnonagesimo nono, [pontificatus nostri] anno septimo."}, {"df": "4830", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4831", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Die veneris xxiiij mensis maij m cccc lxxxxviiij. Cum hoc sit, quod die xxviij junij m cccc lxxxxvj dominus Hemingus Gad, prepositus Lyncopensis, Petrus Henricj, rector sancte Brigide vrbis, et Henricus Wenne, canonicus Aboensis, receperint mutuo a Victore Zelonis octingentos lxxx ducatos aurj de camera in auro, quos soluere promiserunt eidem infra sex menses proxime futuros et hucusque vsque in presenciarum non satisfecerunt, hinc est, quod hodie xxiiij maij lxxxxviiij sine preiudicio dictj Victoris erga predictos jam obligatos et ipsa obligacione in suo robore remanente dominus Laurentius Eggherdi, archidiaconus Rippensis, Wibergensis et Arusiensis ecclesiarum archidiaconus, dominus Johannes Brasch, canonicus Lyncopensis, dominus Wynricus Lehusen, canonicus Vpsalensis, dominus Wernerus cancellarius ecclesie Lyncopensis, dicte obligationj solum pro ducatis septingentis xv ducatis aurj de camera in auro soluendis medietatem per totum mensem octobris proxime futurum et aliam medietatem per totum mensem decembris proxime futurum hic i curia Romana eidem Victorj sese insolidum in forma camere apostolice obligando accesserunt, certificatis a me notis submiserunt etc., r:runt etc. constituerunt proc. etc. et jurarunt etc. Actum Rome in bancho dictj Victoris, presentibus etc., et prefatus dominus Heminghus promisit omnes releuare indempnes vt supra in meliorj forma camere apostolice obligando etc. Jo[hannes] Desiderij curie causarum camere apostolice notarius"}, {"df": "4832", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "B. p., alias deuotus s. v. orator Petrus Johannis Streginensis(!) diocesis quandam prebendam seu perpetuam vicariam jn ecclesia Aboensi justo et canonico titulo a quatuordecim annis circa per loci ordinarium collatam pacifice possedet; verum cum ex certis etiam causis animum suum ad mouentibus dicte prebende assequtionem viribus non subsistere dictamque prebendam adhuc vacare dubitet, suplicat igitur jdem orator s. v., quatenus sibi specialem gratiam facientes de prebenda etc., cuius fructus etc. quatuor marcarum argenti secundum communem exstimationem valorem annuum non excedunt ….. eidem Petro Johannis oratori simpliciter aut de nouo ……. misericorditer prouidere seu prouideri mandare dignemini de gratia speciali …… Concessum ut petitur in presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis …… Datum Rome apud Sanctum Petrum ottauo(!) kalendas junij anno septimo."}, {"df": "4833", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4834", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wii Jacob, med Gudz nade erchebiscop i Vpsala, Henric i Lyncopung, Brøniwlffh i Scara, Cort i Strengenes, Olaff i Vesterarss, Magons i Abo, Ingemar i Wæxio, med same nade biscopa, Sten Sture, hoffmæstare i Suerige, Suante Nielsson, marsk (samt 19 andra frälsemän, hvaribland riddaren Henrik Bitz, lagman i Norre Finland, samt väpnarene Knut Posse och Klaus Henriksson, lagman i Suder Finland), Sueriges rikes raad oc mæn, gøre witerligit, at nw wii ware førsamblade her i Stokholm med war kære nadig herre høgboren førsta, koning Hanes, Suerigis, Danmarkes, Noriges, Wendes, Gøtes koning etc. owerwægandes med hans nade om mang merkelig rikesens erende, tha i bland annet om then twedrecht, skade, forderff, blodgiwtilsse oc mandrap, som Sueriges rike hafft hauer, serdeles tha thenne try rike haffua atskilda warit, swo ok teslikes huad gangn oc bestand, som haffue effterfølgt, nar thenne try rike haffue waret wnder en herre oc en konge, huilket wii oc owerwoge i forscreffne wor kære nadige herres krøning nw om s:te Katerine tiid it aer førlidit, oc teslikes i war nadige frwes høgboren førstinnes drøtning Cristines krøning, som war nw atta daga fore fastelagen. Ty wppa thet at swadan skade oc forderff ey mere skee skulle oc at riket skulle wara thes mektogare staa mote the Rydzser oc andre rikesens fiende, tha framsatte war kære nadige herre, at om honom forstecket worde, at hans nades elste son, høgboren første her Cristiern, matte bliffua effter honom herre oc koning ower Suerigis rike, som han ær keyst oc koret effter sins faders død aff Danmark oc Norrige. Ther fore ware wii swa til eens med hans nade, at han skulle scriffua ower menige riket, at huar biscop oc lagman i sitt lagmansdøme skulle wtnempna xij gode mæn aff huarre lagsagw, som Sueriges lag wtuisa, at wara her wdi Stokholm pa thenne tiid oc owerwæga med oss oc wii med tøm om forscreffne erende i rikesens bestand; huilket wii nw swa giort haffua med thesse effterscreffne gode mæn, som ære: Først wdaff Wpland: Knwt Karlsson, Benckt Karlsson (vidare af Helsingaland 1 fullmäktig, Angermanland 1, Trøygden 2, Lagund 2, Hagund 1, Gestrecheland 2, Fiedingeland 1, Østergøtzland 5, Løsningherrit 1, Østkindherrit 1, Brobo herrit 1, Smaland 2, Øland 2, Vestergøtzland 6, Skaninge herrit 2, Wortoffta herrit 2, Ridwægh 1, Kindeherrit 1, Wermeland: lagmannen oc hans medföljare, Neriche 9, Sudrmanneland 12, Wesmanneland 12, Kopperberget 2, Dalane 3,) aff Suderfinland: Lasse Swensson, Per Andersson, Hanes Hartmansson, Mikel Jønsson, Lasse Jønsson, Per Olsson, Mikel Persson, Jønes Jønsson, Mikel Jønsson, Olaff Jønsson, Magons Kotarewnen, Hans Metzomen(1); aff Norrefinlandh: Marten Pypoinen, Peder i Käre(2), Eliff i Vallas, Jacob Vahayn, Kaupi Terffnes(3), Lasse Punckenpoyke, Philpus i Stunkala(4), Peder i Hynis, Peder i Kantzola(?)(5), Lasse i Acky(6), Raguald Bencht,(7) Jønis Fordel; (vidare af Thieherrits lagsaga 13 fullmäktige; 'desslikes flere friborne män, bergsmän, borgmästare och råd i Stockholm och alla andra köpstadmän här i riket, som hit voro förbådade om förnämnda sak' etc.); haffue wii nw alle forscreffne med the fornempde xij aff hwarie lagsagw fulle samtycke endræctige til [eens] wordit (etc.) oc med thetta wart opit breff samtycke oc fulborda i the helge trefallighetz nampn forscreffna høgboren første wor wnge herre her Cristiern, som nw nerwarendes ær, til herre oc konung ower Sueriges rike effter hans kære faders wor nadige herres koning Hanesses død (etc.). Oc wart thetta forscreffna kungiort wdaff bwrsprakit nw om helge lychames affthen nestførliden fore then menige man oc almoge, som her tha forsamblade ware, huilket the oc alle fulbordade ok samtykte med oss med jaa oc godwelia (etc.). Oc nar, effter Gudz førsyn, koningen affallin ær, skole thenne try rikes raad strax samankoma pa en belæglig tiid oc stad, som bebindingen innehaller och tha til eens warde, hurw then tilkomande herre oc koning ower thenne try rike skal huart rike wiid sig styra oc rade effter thes bescreffne lagh med god styrelsse ok regiment. Alle thenne førscriffne article loffua wii alle fore oss oc menige Sueriges rikes inbyggiare, føddde oc ofødde, fasta oc obrotzlige holle til evig tiid, paa vare sanningh oc cristelige troo. Thes til ydermere wisso oc høgre førwaring late wii alle witerlige hænge rikesens insigle med alle wares secrete oc insigle før thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær i Stockholm paa helge tigetwsende riddares dag anno Domini millesimoquadringentesimononagesimonono. Afvikelser hos Hadorph: (1) Metzemen (2) Käres (3) Törfues (4) Surkala (5) Kawkala (6) Nacky (7) Benctzson"}, {"df": "4835", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wii Hanss, met Gudz nade Swerigis, Danmarcks, Noriges, Vendis och Gotis konningh, hertug wti Sleszwig, Holsten, Stormarn och Dytmersken, grewe wti Oldenborg och Delmenhorst, giørom alle witterligt, at effter thii oss elskelige her Steen Stwræ, riddere, wor hoffmestere i Swerige, haffuer nw her i dagh aff sin gode willie wpladith oss Aabo slott, Wiiborge slott och Ny slott, som kaldis Sancte Oluffs borgh, wti Finland liggendis, och the leenn ther wnderliggia, tha eptir wort elskelige Sweriges riiges raadz samtycke och fulburdt haffue wii ther emod aff woro sønderlige gunsth och nade swo och fore troskap och willigh tienniste, som forscriffne oss elskelige her Steen Stwræ oss och wort riige Swerige her tiill giorth haffuer och her eptir troligen giøræ will, bewisæ maa och scall, wnth och forlenth och met thettæ wort obnne breff wnne och forlennæ hannom thesse eptirscreffnæ wore och kronene leenn, som ære Gestringe landh, Twnæ leenn och Watzboo wti Westergøtland met alle theris konninglige renttæ och rettigheed at haffue, nydæ, brugæ och beholde wti hanss liffss tiid frii for wthen all affgift. Och scall hanss hoffuetbreff paa the andræ slott och leenn, som han aff oss i Findland och Swerige haffuer, wti alle matho waræ wforkrenkith. Och sammeledis hwat breff hans hosfruwe oss elskelige ffrwe Jngeborg aff oss haffuer paa Tagestedehwss och leenn bliffue widh sin fulde macht wti alle matho eptir som thet inneholder. Och ey welæ [wii] begere aff hannom nogeth slot eller leenn, som hann aff oss och kronen i forlening haffuer, men han them at nydæ, brwgæ och beholdæ eptir hanss breffs ludelsæ wthen all koninglikæ tynge och affgift. Men wore thet swa, at oss och Sueriges riige behoff giøris, tha scall han oss och riigeth behelpeligh waræ eptir sin macth och formwe aff the leenn han aff oss och kronen i forlening haffuer, som andre wore wndersatte giøre her i riiget och ey ythermera. Tiill hwess witnesbyrd, at wii thetta fast och obrødeligt holde welæ i alle matho som forscreffuit staar, haffue wii ladeth hengdt worth secrete neden fore thettæ wort obne breff, som giffuet och screffuit er paa wort slott Stocholmm sancti Johannis baptiste afften, aarom eptir Gudz byrwd twsindefirehwndredæ halffemtesinnetiwge paa thet nyende. Dominus rex per se."}, {"df": "4836", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jack Sten Stwre, riddere i Reffnes, giør wittærligt allom met thetta mit opnæ breff, at aarom eptir Gudz byrdt mcdxcnono, sancti Johannis baptiste dage, paa Stocholms slott ær jack met wor kereste nadoga herre, konung Hanss i Suerike, Danmarck oc Norige etc., swo ower ænss worden, thet jack skall antworde forscriffne wor nadoga herress embitzmæn, som han ther till skyckiandis worder, fførst Aabo slott, Viborg slott oc Nyslott, som kalless Sancti Olaffs borg, i Fyndland liggiandis, oc alle the len, som ther wnderliggiæ, met swodant inuentario, som jack ther anammet haffuer; oc hwad jack thet forbethra will, setther hanss nade till meg selff. Jtem hwes forscriffna wor kæriste nadoge herris embitzmen ther ythærmæræ anammer eller behoff giøris paa hanss nadis wegna aff spiisning oc werge, skall hanss nade bethale meg innen sancti Hanss baptiste dag nest kommendis owir ith aar oc eptir nytt werd, som the gode men oc hanss nadis embitzmen, hanss nade ther till skyckiandis worder, met meg owir ænss worde. Giffuit aar, daag oc stedt som forscreffuit staar, vnder mith inseglæ."}, {"df": "4837", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Sten Stwræ, ridder aff Reffsnes, giør wittherligt alla och kennes met thettæ mit obna breff meg met mynn frij wilgæ och widskab at haffuæ vpladith och antwordith høgboren førstæ her Hanss, Swerigis, Dannmarckx, Norgis etc. konning, mijn kærestæ nadigæ herræ, Aaboo slott, Wiiborg slott och Nijslott, som kalless Sancti Oluffs borgh, vdj Fijndlandt liggendis, met allæ the læn ther vp wnder liggæ och jack her till aff hanss nadæ i forlæningh hafft haffuer, dogh mit hoffuit breff, som jack haffuer aff hanss nadæ paa the andræ slott och læn j Fijndlandt och Swerigæ vdj allæ madæ vfforkrencket, men thet aldeles at nijdæ, brwgæ och beholdæ paa the andræ slott och læn jack aff hans nadæ haffuer eptir som thet jnnæholler och vdwiiser, vndentaget paa thessæ forscriffnæ slott her forskreffuit stander och hwess breff och contracth, som giort æræ emellom forscriffnæ mijn kærestæ nadigæ herræ och migh, skall fuldkommeliga holdes och wed theris fwldæ macth bliffuæ. Till ytthermeræ witnesbijrd haffuer jack met mijn frij wilgæ och widskab ladith hengt mit indzsegell næden foræ thettæ mit obnæ breff, som giffuit och skreffuit er j Stockholm sanctj Hanss baptiste dagh, aarom eptir Gudz bijrd twsijndæfijræhwndrittæhalffemptæsijnnæ tiwgæ paa thet niendæ'."}, {"df": "4838", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wii Hanss, met Gudz nade Sweriges, Danmarcks, Noriges, Vendes och Gotes konung, hertug wti Sleszuig, Holsten, Stormaren och Dytmersken, grewe wti Oldenborg och Delmenhorst, giörom alle wittherligt at wii aff wore sönderliga gunsth och nade haffwom tageth, anammeth och wndfonget och met thetta wort obnne breff tage, anamme och wndfange oss elskeligæ renliffuede brödre och jomfrwer wti Nadendall closther i Findland, wti Aaboes biscopsdöme liggendis, theris menæ conuent, hion, thiennere och alt theris gotz, löst och fasth, ehwat thet helst er eller neffnes kan, wti wor konunglika hegnn, wern, friid och beskermilsæ, besönderligen at forsware och fordegtinge tiill alle rettæ male; sammelunde haffuom wii aff samme wor gunsth och nade stadfesteth och fulburdeth och meth thetta wort obne breff stadfesta och fulburda alle the friiheder, nader och priuilegier, som wore forfedere framfarne konunger i Swerige och riigenes raad them nadeligen wnth, giffuet och stadfestedh haffue wid theris fulde macth at bliffua wti alle matho som the jnneholde och wdwiisee, fforbywdendis alle, ehwo the helst ære eller wara kwnnæ, och serdelis wore fogether och embitzmæn for:ne brödere och iomfrwer her emod paa personær, hion, thiennere och godz at hindre, hindre lade, delæ, platze, möde, qwelie eller i noger matho at wfor rettæ, wnder wor konungslika heffnd och wredæ. Giffuet paa wort slott Stocholmm torsdagen nest eptir sancti Johannis baptistæ dagh aarom eptir Gudz bywrd mcdxcnono, wndher worth secrete."}, {"df": "4839", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wii Hans, met Gudz nade Suerigis, Danmarckis, Norigis, Vendis oc Gottis konning, hertug …………. oc i Dytmerskinn, greffue wdj Oldenborg oc Delmenhors, giøre allæ witterligit ………. oc nadæ swa oc fore troskab oc willig tienistæ, som thennæ breffuisere, som thennæ bref(!) ……. Knudh Posæ, uor man oc raad, oss, wor kere son her Cristiernn oc wort riige Suerige thess troligere gore, beuisa …… oc sk… haffuæ vnt oc forlent oc met thette wort obna breff unnæ oc forlenæ hanum wort oc kronens slot Kastelholm i Fyndlandh liggendis, thet at haffuæ, nydæ, brugæ oc behaldæ met allæ synæ leen oc tilliggelsæ, som ther nw tilliggendis ere, vden all affgifft suo lenge han leffuer, dog vdj swa mattæ, at han skall halde slotzlagen(!) aff ffor:ne Kastelholm till wor handt, om oss forstacket worder, till wor kæræ sons her Cristiernns hand, om hanum forstacket worder, till the fyræ Swerigis riigis raadz hand ther till skicket ere; thesligis skall han ladæ byggæ oc forbettræ slottet oc gotzet ther tilligger och halde aldeless wiid heffd oc macht oc tienernæ ther vppæ boo wiid Suerigis lag, skeel oc reth oc godæ gamble sedwennyæ oc ey vfforrettæ them vdj nogre madæ. Thii forbywdæ wii allæ, ehuo the helst ere [eller] ware kwnnæ, och serdeless wore fogdæ oc embitzmen for:ne Knud Posæ her emod at hindre, hindre lodæ eller vdj nogre madæ at vfforrettæ, vnde wort hyllest oc nadæ. Giffuit paa wort slot Stockholm torsdagen nest efftir sancti Johannis baptisti dag aar efftir Gudz byrd mcdxcnono, vnder wort secrete."}, {"df": "4840", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn groyt myt alles guden erbedynghe alleweghe thouoren. Ersamen, vorsichtighenn, besunderen gude frunde, geue juwen ersamen vorsichtighen fruntliken thor kennende, dat nu twe jar is, do sende hyr tho Wyborch Bernt Kleuer vj last moltes vnde j last soltes vnde vorscreff dat gud hyr tho slotte an Knut Poszen vnde Magnus den ffoghet; so en wolden de des gudes nycht entfanghe[n]. So heff Knut Posse my ghebeden, dat jk dat vmme Berndes wyllen sodan gud entfanghen solde vnde vorkopen, wente dat eyn were syn gadynck nycht. Sus hebbe jk dat gud entfanghen vnde Bernde dat ghescreuen; also heff he my ghescreuen jn syner hantscryfft, dat jk jd solde vorkopen wu my gud duchte, also jk juwen ersamen vorsichti[chei]den eyn kopighe syner hantscryff hyr mede sende. Sus was dat molt vorhittet, dat jk ffro was, dat jk jd vorkoffte vp eyn half jar vnde jardaghes vnde hebbe an betalynghe ghenomen wat jk krighen kunde: ruske huͤde, heckede, warck, harmelyn vnde ander ware, vnde sodan gud wyl Bernt nycht hebben. He budt my tho, he wil syn molt wedder hebben offte ret gelt so ffele also he suluen wil, vnde wil wetten, wu jk by syn molt ghekomen sy. Do he my screff dat jk syn gud solde vorkopen wu my gud duchte, do solde he my ghescreuen hebben, offt jk syn gud nycht vor ret gelt vorkopen konde, dat jk id hadde lichghen laten. Jk hadde om dat huesrum wol gheghunt x jar, so hadde jk my darna gherichtet, offt he sodan waͤr vnde gud wolde laten lichghen vnde vordaruen vnde ouer eynen jare hyr na my den schade reken wolde, dat jk juwe ersamheit bidde thouordencke, wente jk neynen kop myt om vm syn molt ghemaket hebbe; welke jk juwe vorsichtich[ei]den bidde, off he my jennyghen hinder, bekummernysze offte schaden an dem mynen wolde doen, juwe ersamheit jd dat so voghen wolde, dat jk my des an vnszen gnedechsten heren den konnick nych beklaghen dorue. Wur jk dat an juwe ersamen vnde wolwiszedenn vorsichtich[ei]denn kan vorschulden, do jk alle tyd gerne, de jk Gode almechtich tho langher woluart regerende ghesunt vnde salich beuele. Ghescreuen jn Wyborch des donredaghes vor sunte Margreten jnt jar xcix. Harmenn van Rethem. Adress: Denn ersamenn vnde wolwiiszeden heren borghermesteren vnde ratmanne der stadt Reuell myt ganszer ersamheit."}, {"df": "4841", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn groedt vnnd wes ick leues vnnd gudes vormach jwenn ersamenheyden alletydt vorsendt. Ersamenn borgermyster vnnd raedt tho Reual, do jw fruntlikenn dyrkenende, dat mych yss vnderychtet vnnd tho weten gedan als wmme etlike seeroeuers, de hoeuetman Pauwel Potkamer genoemet, welkere dar hebben gerouet, genomen vnde thogetastet upp myns gnedigesten heren konynges etc. strande vnnd des geliken ouck upp mynen strande, vnnd furder vnderwysszt yssz, dat sodan vorscreuen seerouer werden utht geferdiget van jwere stad vnnd mydt jweme wyllen hebben ere yn vnde uth flucht van jwere stadt Reuall. Worumme yssz myn fruntlike bede degherseere sodaen vnbilicheit affkeren wyllen, dat sodant nycht mer muchte geschen vp dee mer, dat dar furder neyne twysticheit offte twydarcht(!) twyschen dussen beyden landen gescheen muchte, dat, Got kenne, ick nycht gerne seghe jn nagerhande mathe jenych vnwylle begynnen sulde twyschen mynen gnedigesten heren konynck etc. vnnd den stedenn. Dat vorschulde ick myt flithe alletydt gerne jme vele grotteren wor ick kan vnnde mach an jwenn ersamen[hey]denn, welkere ick deme almechtigen Gode tho langer wolfart lange gesunth beuele. Geschreuen by Abbo upp sunte Jacobs dach anno etc xcix, meo sub sigillo. Steyn Sture ritter etc. Adress: Denn ersamenn vnnd vorsichtygenn borgemysteren vnnd raedt der stadt Reuall, synen gunstygenn frunden, myt ganser ersamheyt etc."}, {"df": "4842", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig kerlig helse altid forsent med Gud. Kære Monss Frille, synnerlig gode ven. Vnderuiste min tienere mig, at han ecke fik the peninge i hade opborit off the bönder vnder Rwne gard. Saa vete i vell, tha vaar nadige herre vnte mig garden, tha vnte hans nade mig renten med, oc baare i tøm op xiiij dage eller iij viker siden vaar nadige herres breff var scriffuit. Teslikis borde ecke peningene ghaa vt för mot sancte Bartolomei tiid, oc vnte vaar nadige herre mig Rwne gard för Borgaa gard. Nu haffuer iag mist ij opbyrder aff Borgaa; skall iag miste opbyrden aff Rwne gard med, tha tycker mig sker ther för stakket vdi. Saa vete i vell, at renten gaar mig fran pa alle sider, att her ær nu brændt pa iiij sokner i Karelen, ther iag ecke førmoder mig en ….. vtaff. Saa faar iag eller ingen skatt aff Sawelax i aar, ty bønderne haffue leged ved skogen all thenne sommar vtoffuer och faat inted brwke siit gagn. Jag kan ecke holle tesse slott med inted; skall iag nu miste renten til Rwne gard, tha haffuer iag inted holle garden oppe med vtan thet iag skall sende heden oc tiit. Saa förbiwder vaar kere nadige herre i siit bref, at hans nades fogade oc embetzmæn ecke skole göre mig hinder paa Rwne gard eller godz i nogen hande motte; saa är oc min tro til eder oc flere vaar kere nadige herris embetzmen, adi ecke vele förhindre mig i then motte eller annen. Gud kenne jag ær plictig til oc gerne vill effter min magt vare eder oc töm til hielp och bestand i hwar iag kan hoppes mig vederfares thet samme aff eder oc töm igen, hwilckit mig inted twiffler vdi. Ty beder jag eder gerne adi vele antwarde thenne breffuisere min tienere the peninge igen pa mine vegne, oc beder jag eder gerne, adi vele læne mig j pund malt eller ij til gardzens behoff. Strax han faar late mælted, skall han före eder saa gott malt igen, oc beder iag eder i vele haffue swännen, garden oc godzen i eder hægn oc förswar til rette, oc haffuer iag befalit swennen han skall vare eder hörig oc lydig hwad i sigie honom före paa vaar nadige herres vegne. Saa mai vete, jag vet mig ingen bestandig ærende med tesse Rytzer, utan gripe [the] folked her vtaff læned hwar dag oc tage bort alt thet the haffue. I dag xiiij dage vare the in i Sawelax, gripe oc sloge i häll lxx folk oc toge bort hwad the hade. Mine swene sloge saa effter töm oc finge ………. töm igen hwad the hade tagit oc viij vtaff vort egit folk; thet anned vort folk hade the slagit ………. finge the Rytzer ingen skade igen, vtan forlope batenne oc komme aat skogen ty vär vtan en ……… fran töm, then hengde the strax op. Thenne her landzende de nu saa förderffued, han reess……… en i vaar tid, oc holdz tesse slott aldrig ved magt med the læn her nu ligger vnder i ………… haffue. Rigzens rad screff mig til, jag skall haffue tröst oc vnsetning aff her Sten; then tröst ………. tycker mig vare ganske kleen, som framdelis komber vell oppa taall. Jag takker eder ……. för min bad, i fare altit vell med, nar the komme til eder. Jag vil thet gerne med eder igen forskylle hvar jag kan; ther skole i inted twiffle vdi. Eder her med Gud befallendes. Ex Viborg sabato proximo post Olaui regis et martiris meo sub signeto. Erik Turesson, riddere. Kære Monss, mig lop nu her en smed fran oc heter Michil smed oc hade borit min peninge op, oc ære the vell oppa Aabo, som honum kenner; oc vet jag han theer sig til Aabo sker eller Raseborgs skær, ty han ackter sig till Reffle, oc kan han ecke komme her vtoffuer, thet ær saa bestelt för honum. Ty beder jag eder gerne, i vele befale fogoderne oc lensmennen, om han ther komber, at han bliffue hindred, teslikis med byfogden i Aaboo, ty han giorde met mig som en förrädere. Jag haffuer nu ingen smed igen etc. Adress: Erlig oc velbyrdig man Monss Frille, fogade paa Aabo, kerlige kommendis thetta breff etc."}, {"df": "4843", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4844", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn groyt mydt alles guden erbedynghe allweghe thouoren. Ersamen vorsichtigen besunderghen guden frunde, geue juwen ersamen vorsichtighen fruntliken thorekennen(!), dat her Suante Nygelsson vpghedecket hefft vor vnsem hoc[h]bornen fforsten vnde allder gnedicdesten(!) heren konynck Hans vmme jchteswelke guder he jn juwer stadt let, do dat Ruske slot ghewunne[n] wart, so gy woll horende warden vnde vorstan jn vnses gnedicdesten heren breue, vnde jk ok van synen weghen van jw beghere, gy my hyr eyn antwort vp benalen willenn van syner weghen. Item, besunderlikenn gunstighe gude naber, so id na Godes vorsichticheyt gheffallen is, dat ik nu thor tydt hebbe anghenamen Wyborch, so myn fruntlike begher is an juwe ersamen vorsichtichden, my vnde de myne jn ffrunscop erkennen willen vnde behulpelick, gunstich vnde vorderlich willen weszen, welken jk an jwe ersamen vorsichtichden alle tyd gerne an eynen grotern vorschulden wille, welke jk jw ersamen vnde wolwiszeden vorsichtichden Gode tho langher wolffart regerende ghesunt vnd salich beuele. Ghescreuenn vp Wyborch vnder mynen jngheszegell an dem daghe Augustini martiris anno etc. xcix. Erick Thursson, ridder. Adress: Den ersamen vnde wolwiiszeden heren borgermesteren vnde ratmanne der stat Reuell, synen besunderliken gunstigen guden ffrunden."}, {"df": "4845", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Walk", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4846", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn groedt vnnd gudenn gunst. Ersamen vnnd vorsichtygenn borgermeystere vnnd radtmen der stadt Reuall, jmbesunder gunstigenn frunde vnnd leuenn nabers, so yss dusse breffwyser, myn denere Hynrick Bartscherer, vor my gekomen vnnd sick becklaget, dat he eyn summe geldes tho achter sy van Magnus Lartson wegen vnnd kunde so neyn rech[t] hyr tho Wyborch van eme krygen. So heft Hynrick vorscreuen jruaren, dat Magnus Lartson eyn summe geldes heft stande myt jweme borger Hans Elspet tho Reuall. Worumme yss myn fruntlike bede degher sere, jwe vorsichticheyden dussem mynen denere Hynrich vor[s]creuen behulplich jn den besten syn wyllen, dat sodan gelt muchte by Hans Elspet vorscreuen gerostert werden wynthe solanghe Hynrich vorscreuen vul vnde vornoeghet vnde betalt yss vnde gescheyden van Magnus vorscreuen. Dat vorsculde ick alletyt gerne jm sodane offt vele grottere, wor man van my yss bogerende. Sunderlynges upp dussetydt nycht mer denne jw vorsichtigene(!) ersamheyt Gode almechtich jn synem denste tho langer wolfart gesundt bouele. Gescreuen tho Wyborch am frydaghe negest na natiuitatis Marie virginis anno Domini etc. xcix, meo sub sigillo. Erick Turson, ritter, houetman up Wyborch etc. Adress: Denn ersamenn vorsichtyghenn borgermysteren vnde radt der stadt Reuall, synen gunstygenn frunden vnnd leuenn naberenn fruntliken geschreuen etc."}, {"df": "4847", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyslott", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini etc. nonogesimo nono, helge kors dagh exaltacionis, anthwardade jach, Benkt Benktson, pa myn herres her Sten Stwres wegna erligh oc welbordigh man her Eric Tureson, ridder, thetta epterscrifne inuentarium pa 8ancte Olaffs borgh: jtem v lester myöll, v lester malth, ij lester haffwra, j pund hwete, l röcth nöth, c röcth faar, c sider flesk, xx liffwandis nöth, xx liffwandis faar, xx liffwandis swin, vnge oc gammal, xj werk hesther, xv gess, iiij skeppund braxsen oc gedder, iiij tunnor smör, [½] lesth saltfisk met j tunna lax, [½] tunna skonsildh; jtem vij lester herre öll, j lesth humbla öll, j lest spiisöll, j lest viij tunnor spiisbrödh, iij tunnor herre brödh; jtem i borgharstufwen iij bordhdwka, iij liwse staker, vj benkedyner, ffath, stopp, talerker, träkannor oc annan träkar, som ther tilhörer; jtem i stegharehwset oc annarstadz till slotzbehoff xiiij kopar ketzlar, sma oc store, j lithen grytha, j mortare med syth stöth, ij brodhepannor, j skekespeth, ij halster, j brandhiern; jtem eth bryggiere redha met panna oc j messingx ketill, jtem eth helth smidhieredha, jtem eth twnnebindare redhscapp; jtem j tunna puluer, x tunnor styckat piill, [½] tunna stöppt lodh alla handa, j stycke bly myn en skeppund; jtem ix stenbysser met xxix karmer (!), xvj kræffwætter, xiiij iernhatter, ther till malga kraghar, lyror och noghre skörthor meth eth pantzer, j pulver qwærn, j par wexkolar, iij hella nother, c polöxar, som sendis fra Wiborgh, xxx sten pyckor, iij iern sleffwa at stöpa lodh met, j færdungh fyrepiill, ij iern formor till hakabysse lodh, ij piilekoffwer iernslaget, j tunna talg, iiij tymberbyler, iij naffrar, iij spadhar, ij iernstenger, ij knysther, j iernkill, iiij par ordhebyllor, vj lywstrar, vij yssbyllar, ij hiwlnaffrar, eth bor jern, j hesta qwærn, iij handqwærn, et tymberkrok, j fath jern, jtem i[½] lest rog sodh i ladhgordhen. Jtem j cappelet ij forgylt monstranser, et aff sölff annat aff copar, iij messe redha met altare klædhe, ij kalkar, ij stora klokker, ij sma klocker, j korkopa, eth sölff kors, ij messe böker aff perman, j messe bok aff paper, et graduale aff paper, et antiphanarium (!) aff paper, en handhbok aff perman, en psaltare aff perman, eth sequencienarium aff perman, ij liwsse staker aff messing, j gammol messe hakell, en messe særk met humerale, manipulum, stolam oc cingulum, eth nyth messe redha, j ten flaska, eth rytze tækn, eth tæpete, j ampol, eth rökilse kar, eth crisma kar aff kopar, iij handklædhe xliij marc redha peninger, iomfrv Marie oc sancte Olaffs [beläten?], j fonga bulth met vij boyor, j sondrogh bryggpanna sammanslagen, en pram, ij jacther och ij kamosser. Til vitnesbyrdh beder jach Knwt Poses jnsigle neden for tenne scrifft, meden myn herres jnsigle er ey til stædhe."}, {"df": "4848", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Achtbare vnnde gestrenghe leue her Erick, biszunder gunstige frund vnnde gude gonre, so juwe gestrengicheit denne schryfft van wegenn her Swante Nigelsson ritters, wo he vnns sommigher guder haluen by etliken knechten in vnnsze stadt geschicket, vor der koningliken mayestate van Dennemarken etc beclaget hebbe, dat wy den vorgenanten knechte zick de gudere hebben to sweren laten, vp dat wy de beter vnnde geringeres kopes to vnns kopen mochten, [na] ynholt des ko. maiestate breff vns dar by dirlanget, dar vnns doch ynne, kennet Got, to kort schut, wente her Swante sodane bestemmede guder dorch synen wert Bernd Cleuer, dar to gemechtiget, vor vnns mit rechte hefft vorforderen lathen, vormiddelst welkert fulmechtigen edes geuinghe de knechte de suluen gudere to sick geswaren vnnde dar na vort dorch vnnsze gebot vth vnszen rechte vppe den doem ynt ridder recht geforet vnnde gebracht, so wy dat breder der k. maiestate schrifftlick vortellent hebben vnnde ock alle vordannicheit vnnde vmmestant der sake dorch Bernde vorgenomet vor der k. maiestate muntlick vortellet is etc. Deme na, leue her Erick, js vnnsze fruntlike bede, juwe gestrengicheit vnns in den zaken, dar wy doch sunder schult ynne vorvngelimpet werden, vor der k. m. vnnde tegen heren Swante mit den besten willen entschuldigen vnnde entleggen; wor ynne wy juwer gestrengicheit vnnde den eren naberschop wolgeuallen vnnde guden willenn na begerte wedderumme ertogen moghen, dar sal men vnns gutwillich alle tid ynne ersparren, als worinne des van vnns van der suluen juwer gestrengicheit, de wy Gade almechtich etc. beuelen, nicht begerende weszen."}, {"df": "4849", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4850", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sotjala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dannemæn thetta breff hændher fore ath koma bekænnes och kwngör iak Cristiærn Pædhersson, hæredhz höffdingh i Hollola hæredhe, met thetta myt nærwarandis wpne breff, ath thet synne iak hösttingh hwlth met almoghen i Tulws j Sodialaby anno Domini m cd xc ix, monedaghen næsth æffther omnium sanctorum, tha komo for migh aa settho tinghe tæsse æffther:ne xij landz synemæn, hwilke som haffdo waridh wppa en landz syn millan Oleff Ionsson j Lahiis wppa Porkala wægne och Hemmingh Michelsson i Sydhenmaa och hans skifftesbrödher. Tæsse æffther:ne ære landhz synemæn: primo Mogns Kothoraynen, Laurens Oleffsson Hawhiala, Laurens Oleffsson ibidem, Nils Oleffsson Kurkiiæruj, Jons Clemetzsson Syriæntaka, Oleff Nilsson i Poyhus, Henric Nilsson ibidem, Henric Iohansson Syriæntaka, Laurens Jonsson Pwingos, Oleff Persson Toyuola, Nils Oleffsson ibidem och Peder Henricsson i Tewros. Thæsse for:ne withnadhe och swro, ath tæsse æffter:ne raar ære Porkala kringomgongande raar: primo Lwkuworj, Sinikenwahan, Melolanoyansw, Lepæstwnpordas, Wakooya, Terisooniæruj, Karkaniæruj, Hirwittala, Takasoppj, Swrikiwj, Wahanwæhærenpolen, Someren mæki, Iæmænkalhonkoski, Mæghensyriæ, Kylmæn riwthaan, Pahasonkijrij och Paluanemj, hwilkit ærende iak sköth til tæsse xij, som tha j næmbden sotho, som ær försth Ions Syrientaka, Pædher Tyorus, Oleff Pohihus, Iohan Portas, Anders Oleffsson Ruckula, Mogns Nilsson j Sodiala, Bertil Sigffridzsson Sariala, Pouel j Sodiala, Johan i Sappis, Oleff Benctzsson Kowala, Inge Philpusson Mehola och Henric Morthensson Toruola; the ther om ranzsakadhe, vithnade oc æfftersworo, gildado och stadfæsthe for:ne roor, som forskrifvit staar. Ty æffter swadan ranzsakan, withne och edhe dömde iak Oleff Iönsson Porkala iordh, skogh och wthmarker frij innan for:ne raar och Sydhenmaaboo hwar there sak til xl mark for wælle, fore the ginge wdoffuer for:ne raar bode met yxe och ordher. Och om swa kan finnes, ath Sydhenmaabo haffua footh nogre gamble engeslætther met köp æller skiffthe innan for:ne raar, tha skule the thet nywte som the aff aldher nwtidh haffua, om the haffua ther skæl och bewisningh til oc ey ellers. Til mere wisse oc bætre forwarningh ath swa j sanninghen ær som forscriffuit staar lather iak vitherleghe henge myt ingcele nedhen fore thette breff, som skriffuit och giffuit ær arr, dagh oc stad som forscriffuit staar etc."}, {"df": "4851", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4852", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh kerleghe helszen til fforn send met Gwdh. Maj wethe, kære son, her Swanthe, thet jak nw j the helge treffaldoghetz nampn haffwer achtet megh j dagh aff stad och til Ffinland, och ner Gwdh føger ath jak komber wdoffwer, tha wil jak strax sende myn drengh Nippere til eder met myn scriffwelse om thet jak lot idher fforsta j Søderkøping om the Rysser, hwilkit jak haffwer sport at j sanengen ær, ath the ware ffor Nyslot och finge ther stor drapelegh skade ytermere, en te nagen tid törre ware bekend. Och sagde jak ffor edher, ath the ware wed en vj(c). Ta kom nw Benct Benctszon och lot megh fforsta, ath the ware wel m ffolk, och ware the jcke mer en ij(c) hommen jbland, och ware the andre met sabla och yxser. Kære son, sender jak edher en skrefft om naget gotz, som j megh borte …. Beder jak edher, ath j opsøkia edher breff, wil jak och opsökia myne breff och haffwe them til sammen. Hwilken there haffwer betre ret och skel til, ta ær thet mögelecht ath han ma them beholde. En, kære son, hwar jak kan wete edert beste, gode och bestand, ther skole j ffinne megh aldelez welwelegh til. Edher her met alsmechtigeste Gwd beffalendis. Scriffwet oppa Nycöpinge s:te Lvcie dagh anno Domini m iiij(c) xcix. Sten Stwre, riddere. Adress: Erlegh och welbyrdigh man her Swante Nicliszon, höffwetzman oppa Stegeborgh, sin kære son, kærlige sendis thetta."}, {"df": "4853", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Magnus, Dei gracia episcopus Aboensis, honorabilibus viris dominis ecclesiarum rectoribus et eorum loca tenentibus eorundemque tutoribus per n. vbilibet constitutis sinceram in Domino dilectionem et salutem. Quia, in Christo carissimi, pro communi vtilitate et subsistencia ecclesie in pluribus dietis et congregacionibus dominorum superioribus annis necnon in expedicionibus contra Ruthenos, sancte nostre ecclesie et patrie nostre inimicos, atque in diuersis edifitiis ecclesie castri et mense episcopalis expensas graues et pene importabiles necesse facere habueramus, ymmo, quod grauius est, blada quidem singula pro vsu et sustentacione familie nostre annis preteritis vrgente necessitate emeramus, quod predecessores nostri vix uel raro facere consueuerint, et iam magna pars diocesis nostre, videlicet Karelie et Saulax penitus est deuastata, vnde post depopulacionem Ruthenorum modicum uel nichil quidem de obuentionibus nostris recepimus, jn premissis igitur negotiis atque in nonnullis aliis rebus ecclesie arduis pecuniam non modicam exhausimus et iam debitis plurimis sumus inuoluti, ad que soluenda seu ecclesie negocia uel onera debiti supportanda nostre proprie non suppetunt facultates, nisi communi omnium ecclesiarum et venerabilis clerici nostri fuerimus subuencione releuati. Quapropter de consensu et concilio venerabilis capitulj nostri duximus hanc nostram indigentiam vestris dilectionibus intimare, vos et quemlibet vestrum affectuose in Domino exorando, quatenus pensata et considerata huiusmodi nostra indigentia et multiplici necessitate velitis ad prius in aliquo caritatiuo subsidio nobis fauorabiliter subuenire, prout et dicti capitulares nostri se et suas ecclesias ad dictum subsidium exhibendum beneuole submiserunt, jn quo jndubie domino Deo et ecclesie Aboensis, cui intendimus, thesauro gratanter prestabitis auxilium et nobis fauorem exhibitis specialem. Non enim, teste Deo, in spiritu auaritie ac lucri eum prefatum subsidium appetimus, sed in magna nostri egestate id caritatiue exoptamus. Prefatum vero subsidium vnusquisque prepositus in contracta sua fideliter leuando conscribat, et leuatum per se vel per fidelem suum nuncium proprium nobis indilate transmittat, jta tamen quod non omnes ecclesie vel persone equaliter taxabuntur, sed vnaquaque secundum suas facultates prout heic inferius in litera videbitis annotatum. Datum Abo anno Domini mcdxcix° nostro sub sigillo."}, {"df": "4854", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4855", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen atmodygen dynst nu vnde to allen tyden. Ersamen leuen heren borgermester vnde rat, jwe erlycke wysheyt schal weten, dat Euert Bels ys hen an den konijnck myt mynen gesellen Hermanus, vnde se synt vp dessen dach all hen an den konynck. De byschop van Abo de wolde yt hebben, dat he mede most, then wente he was mede jn den hulycke vnde woste all gelegenheyt woe de hulyck den schaden krech. Aldus, leuen heren, hebbe jck des kopma[n]sgut angetastet vnde hebbe schipp vnde gut geborgen vnde hebbe den buren berch gelt gegeuen van des kopmans gut vnde hebbe den hulyck weder ouer ende gebrocht vnde hebben weder laten bowin al ferdych vnde hebben weder vp senen fadem dep gelecht, vnde jck hebbe weder dat swar gut jngesetet dat syne bandeffol hadde; dat ander gut, dar de bende eyn part aff weren, dat hebbe jck laten lycken. Sem vnde herynck dat wyl jk yrsten laten bynden. Ersamen leuen heren, dessen schaden, den jk arm man hebbe gekregen myt mynen frunde to Lubek vnde de gemeynen kopman, dat ys my let vnde schal my let wessen so lange als jck leue. Hebbe jch dyt myt wyllen gedan, dat sete jk an den allemechtygen Got, de my lyff vnde syel gegeuen heuet. So wer yt beter, dat jck ouer tyn jar hadde gewessen. Dar jck ouer hondert jar schal wessen, schal jck arm man dyt hebben vor myne grote sorgh vnde moij vnde frost, de jck geleden hebbe vnde noch alle daghe lyde. Ersamen leuen heren, jk happe to Gade, jk hebbe gedan by mynen frunde gut vnde by des kopmans gut, dat jck wyl bekant wessen vor jw erlyck wysheyt vnde vor den gemenen kopman van Lubek al ysset sus gekomen, dat beter Got van hemyl vnde eyn gyslyck gut man synen schaden. Ersamcn leuen heren, jk hebbe hyr gelegen vnde hebbe gebeydet na vnssen koplude van Reuel vnde menden alle daghe, dat jw erlycke wysheyt schole hyr felyck hen gesent hebben de, de laken hadden angetast vnde hadden se laten draghen. De laken stan noch all to mal vnde synt nycht gerort jk en wyl se myt nycht vnder wynden er jck breffe von jw ersameheyt krige. De voget van den state de wolde se vp slan; jk sede nen, he scholde se stan laten so vern als he nycht wolde jn schaden dar vmes komen. Aldus stan se noch, vnde de drogh ffatte de lycken ok noch, vnde de rotlasse den hebbe jk al laten droghen, ok js dar noch j part drogh gut dat nycht nat eyn was den nycht eyn schadet, de allen ys ok noch meste part geborgen, men mandelen vnde rys vnde dadelen, konfekt, suker, dat ys all eyn wech. Jtem leuen heren, jk sende des kopma[n]s breffe van my vor wynachten; jk happe, dat se de kopman jo kregen heuet. Ersamen leuen heren, dyt verwondert my vtter maten ser, dat hyr nycht eyn mensche eyn komt, de my doch mochte eyn gut wort ver lenen, wente eyn man ys gen man. Jtem ersamen leuen heren, my ys geseght, dat her Swante de wyl my ok rostyren van jwent wegen, vnde jwncker Wyllen de kwam nu van dem konynck van Denmarken, vnde de wyl ok syn gelt hebben. Jk hebbe en geseght, dat he des konyncks breff genuch doe vnde the hen vnde hall syn gelt to Reuel syn gelt ys en nu werlt geweygert. Aldus hebbe jk moy vnde sorgh genuch. Ersamen leuen heren, dut wol vnde denckt hyr vp, dat jck vm belast blijue van her Swante. Jk hebbe doch ander sorgh genuch, dat kene Got van hemyl, wat jck hyr geleden hebbe vnde noch alle daghe. Dot wol vnde schryuet dyt an myne reders to Lubek als Hermen ter Loe, Freryk Jonsson, Lutke eyn stede, Gert Kok, Mawenstus Loff, dat schyp vnde got geborgen ys, moge wy jt anders beholden, de konynck ys to Kopenhagen. Nycht mer vp desse tyt dan de allmechtyge Got de spar jw lange sunt to synen gotlycken dynst. Gescreuen to Abo des frydaghs na svnte Sebastyanus. Hans van Eyken. Adress: Den ersamen vnde vorsygtygen wyssen heren borgmester vnde rat man der stat Reuell fruntlycken geschreuen."}, {"df": "4856", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn, som thetta breff see æller höra, bekænnes jak Petrus Olauj, presther oc capellan i Birkala sokn, och fulleliga tilstaar met thetta mith nærwarandis opeth breff, at hederligen dande qwynna hustrw Birgitta Jonisdotter aff Kukoyla by i for:de Birkala sokn, Gud hennes siæll nade, then tiid jak gaff henne helga kirkenne sacramenta oc sin ytersta reedho, tha allom nærstaddom ahörendis gaff hon syn jord i for:da Kukoyla by oc alt henne rætteliga tilhörde i aaker, engh, fiskwatn, wtmarker, qwærne oc qwærnestadh, nærby oc fiærre, i wotho oc thorre, alzengo vtantagno, jomffrw Maria oc sancte Birgitte closter i Nadendall til ewerdeliga ægo oc engom til atherlösen i swa mottho, ath ther vtaff skal konungx skatten först wtgiffwas oc alla andra wtgörder, som aff skatta jord plægs wtgifwas, mædan thet skatta jord ær. Sedhan skal then, som jorden brwkar, giffwa for:de closter Nadendall som the honum förelæggia arligha. Til huilkes breffs större forwarningh oc witnesbyrd bider jac fornomstoga oc gode mæn Jonis Larensson oc Jons Olaffson, borgamestare oc raad, i Nadendals köpstad, at witterliga hengia stadzens jncigle met theris signeth nider vnder thetta mith breff, som scriffwit ær i for:da Nadendals köpstadh anno Dominj millesimoquingentesimo, die Scolastice virginis."}, {"df": "4857", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "År 1500. … Detta år, i februari, kom till Moskva Danska konungen Johans sändebud, en kaplan vid namn Johan. – – – – – – – – – – – Samma vår, den 2 april, skickade storfursten till Danska konungen Johan såsom sändebud Jurij Mannilovitsch, en grek, och diakonen Tretiak Dolmatov; och lät äfven Danska sändebudet, kaplanen, med dem draga hädan."}, {"df": "4858", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4859", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom thöm thette breff komma kan kennis iac Henrich Bijtz, riddare och lagman i Norrfinne lagsagu, at then tijdh iac lagmans ting hiolt met allmogen aff Kwmo i gildstufwone arom epter Gudz byrd tusanda fämhundrade pa sancte Tomas dag de Aquino kom for mik et Philip Tomassons breff, obrutligit, ludandes ord fran ord som här äpter staar: For allom them thette breff forekomma kan kennis iak Philpus Thomasson (etc. Se n:o 3523)."}, {"df": "4860", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus viris ac circumspectis dominis ecclesiarum curatis et eorum loca tenentibus per contractum Norbotn vbilibet constitutis Laurencius Swripä electus et capitulum ecclesie Aboensis salutem in Domino sempiternam et fidem indubiam presentibus adhibere. Spectabiles viri et fratres in Christo carissimi. Arbitramur vos menti tenere, quod reuerendus pater dominus Magnus, bone memorie episcopus Aboensis in Christo pie defunctus, anno proxime elapso jn sessione synodali a vobis et ecclesiis vestris quoddam caritatiuum subsidium amicabiliter postulavit, quod fere tota nostra dyocesis et quidem omnes ecclesiarum curati beniuole persoluerunt, excepta contracta vestra, ad quem in tempore debito non poterat prefatus reuerendus pater literas suas commode dirigere, quas pronunc vobis ad maiorem euidenciam premissorum transmittimus, affectuose supplicantes, ymmo seriose requirentes, quatenus pensata presentis temporis et ecclesie multiplici indigencia velitis exemplo aliorum curatorum huiusmodi subsidium quamprimum persoluere et ad manus prepositorum ruralium fideliter ordinare, jn hoc nobis et toti ecclesie nostre iam pastoris solacio destitute assistenciam maximam et releuamen non modicum facientes. Jn Christo felicissime valituri. Ex Abo die annunciacionis Dominice anno Domini md, nostris sub sigillis presentibus dorsatim impressis."}, {"df": "4861", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen wyllygen otmudygen dynst nu vnde to allen tydden. Ersamen, wolwyssen, leuen heren, ys myn andachtyghe bedde to jwer erlycke wysheyt, dat gy my wyllen helpen jn mynen rechtverdygen saken, dar yck recht jn hebbe; vnrecht eyn begere yck nycht. Yt ys geschyn jn vergangen tydden, dat her Tomas Wollyfshagen van Derpte to Reuel kwam vnde manden my vme x leste gersten, de last vor xxiij [mark] Swet[esch]. Yk sede ya, he scholde my myn hantschryft laten werden, yk wolde em betalen. He sede, he wolde my borgh seten vor de hantschryft. Doe fragden yk em, wyl dat wer; doe sede he myn wert her Johan Kul. Doe her Johan Kul to my kwam vnde laueden my by eren vnde trowen, he wolde my schadenloss holden; weryt sake dat Hermen Torn my dat gelt nach eyns aff manden myt my[n]er hantschryft, so wolde he my myn gelt wedergeuen. Leuen heren, nu hebbe yk arm man, dat gelt dar betald, vnde doe yk hyr to Abo kwam, doe kwam Hermen Torn myt myn hantschryft vor her Sten Stur vnde sedde [he] my eyn recht af .. dat yck scholde Hermen Torn betalen, vnde hebben betalt .. tom anderen mal. Leuen heren, dyt sete yk to Gade vnde to jwer .. wysheyt, yk hadde Kullen syn hantschryft, doe my … Denen nemen; doe kwam de hantschryft eyn wech myt mynen schryften. Yk hebbe Albert van Eycken de sake beualen … al myt myne schuldeners dar vme sprecken. Jtem, leuen heren, hebbe yk noch eyn bedde to jwer erlycken wysheyt, dar ys her Jorgen Bade, Henrick Palmdach, de hebben myn huss vtg… yk hebbe vyffhondert [mark] vtgelecht vnde xxxv … ys eyn wech, myn gelt ys eyn wech, vnde yk syn dar .. schuldich vnde wyl gern betalen, vnde yck eyn kan yt … krygen, yk syn verseten rente schuldich her Gert tome dom xxxvj [mark], to swarte monycke x … mogen se my korten jn mynem svme. Leuen heren … Gade vnde jwer erlicke wysheyt holt se dar .. myn gelt laten werden, vp dat dar gen arg… wente yk wyl by de hant komen vnde wyl fo… jk eyn wet jwer erlycken wysheyt nycht … de hyllyge moder sancte Anna salyff drude be.. lyff vnde syel. Gescreuen to Abo vp Letare. Hans van Eycken. Adress: Dem ersamen, wolwyssen heren borgemestere vnde radmanne der stad to Reuell, dynstlyk gescreuen."}, {"df": "4862", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken groet mit vormoghe jn allen ghude. Ersamen vnd besundergen guden vrunde, juwer ersamen leue tho weten, dat vor vns ghewesen is de erbare here her Hinrick Hauerkorn vnde gaff vns auer to jrkenen, wo dat mit jw tor stede em vnde siner suster vnde swager Clawes van der Kulen welke arff goeder angevallen syn van seligen Marqwart malers kinderen. Nach dem dar nene neger jn jare vnde dage dar vmme gesproken hebben vnde ock nene neger arven syn, so bidde wy juwe ersamen leue, dat gi dessen vorscreuen willen behulpen syn wor se van rechtes arfftales wegen recht mogen to hebben. Des to beter tovorsicht heuet desse vorgescreuen her Hinrick vor sine procratores ghekoren twe juwe medeborgere her Hinrick Honninghusen vnde Hans Karssack syn part arffve to vorderende nach deme Clawes syn swager mit jw tor stede jegenwerdich is; dit vorschulde wy gerne jegen juwe ersamen leue jn sodane off groteren saken, dar wy jw mede beuelen Gode alweldich to langer saliger tyt. Scriptum Wiborgij dominica Reminiscere. Borgermestere vnde rad der stat Wiborgh. Adress: Den erbaren heren borgermesteren vnd radmannen der stat Reuall, vnsen besundergen guden vrunden gescreuen."}, {"df": "4863", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4864", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum parrochialis ecclesia Virino (= Virmo) Aboensis diocesis, cui cura jminet animarum, et que de jure patronatus quorundam laicorum nobilium existit, ex eo vacauerit et vacet de presenti, quia detentor eiusdem non solum vltra annum, licet ad sacros ordines non promotus, sed annis pluribus, nulla desuper obtenta sufficienti dispensatione, fructus leuauit et ipsam ccclesiam jndebite occupauit, adeo quod eius collatio juxta Laterani statuta concilij est ad sedem apostolicam legitime deuoluta, supplicat humiliter s. v. deuotus illius orator Johannes Brasche, clericus diocesis Lincopensis, in artibus magister, v. j. baccalarius, quatenus verum et vltimum dicte ecclesie vacationis modum pro expresso habentes, sibique specialem gratiam facientes de dicta ecclesia, cuius fructus etc. quatuor marcarum argenti secundum communen exstimationem ualorem annuum non excedunt, siue ut premittitur, siue alias quouismodo aut ex alterius cuiuscunque persona seu per liberam resignationem aut permutationem cuiusdam Herici Suare* asserti clerici Vpsalencis diocesis uel cuiusuis alterius ……. vacet …… eidem oratori prouidere seu prouideri mandare digneminj de gratia specialj …… Concessum vt petitur jn presentia dominj nostrj pape. A. car. S. Praxedis …… Et quod premissorum omnium et singulorum ac circa ea necessariorum maior et verior specificatio etiam qualitates, nomina et cognomina ac status, gradus et conditiones possessoris etiam exprimi ac fructus etc. augerj uel minuj possint in litteris, quacunque regula cancellarie in contrarium edita non obstante; et cum derogatione regule de annalj possessione. Concessum A. car. S. Praxedis. Datum Rome apud Sanctum Petrum kalendis maij anno octauo."}, {"df": "4865", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4866", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Helsen tilforenne send med Gud. Mai vitha Mattis Lydech[son], thet ider skepper war her hoss mich och eskede vpo thet skep, som iach haffuer ider loffuad. Thet iak icke honum antwordede thet nw vpo thenne tiid ær icke annen sak til wtan thet ath iach haffuer acted mich tiid vtuffuer til myn naduge herre ofortöuedh och iac inted anned skep her haffuer, ther iach kan fare medh wtan then lille kraffuelen, som han kan sielffuer vnderuise ider. Then deel iach haffuer loffuad ider, wil iach ider holle. Ider Gud befolendis. Ex castro Aboensi die beati Erici regis et martiris, meo sub signeto. Sten Sture, riddere etc. Adress: Beskedelig och ffornomstig man Mattis Lydikson, borgere j Stocholm, sin ven etc."}, {"df": "4867", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4868", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne fruntlike grote tho vorne gesent vnde wes yck gudes vormach, yuwer erwerdycheit to wyllen vnde tho deenste nw vnde to allen tyden. Erwerdyghen, leuen heren borgemester vnde radt der stadt Reuel, yck dancke yuwer erwerdycheit vor alle gunsten, den gy tho my hebben vnde alle fruntscap, de gy my manige reyse hebben bewesen, vnde wyl se gerne alle tyd na myneme vormoge an yw vordenen vnde vorschulden war yck kan vnde vormach. So bydde yck fruntliken ywe werdycheit, dat gy wyllen wal doen vnde laten de achte hundert mark pennynge Swedyscher munte by yw staen vnde scryuen my war se vor vth staen; yck wyl yw strax weder senden so vele pennynge Reuelscher munte als dar se vor vth staen to guder vornoghe. Ock mothe yuwe werdycheit weten, dat yck nw tor tyd byn yn Fynlant starck vnde gesunt nuliken gekomen vth Sweden. Hyr ynne, ersamen heren, syt Gode befolen to allen tyden, vnde by den pennyngen doet als yck ywe tho betruwe. Wes yck yuwer werdycheit weder kan to wyllen wesen, scolle gy my alle tyd gudthwyllych vnde bereyth ynne vynden. Gescreuen anno Domini myllesimo quingentesimo, dominica proxima ante ascensionem Domini. Her Sten Sture, rydder vnde hoffmester des rykes tho Sweden Adress: Deme erwerdyghen heren borgemesteren vnde radth der stat tho Reuele, synen bysunderghen guden gunneren, fruntliken gescreuen."}, {"df": "4869", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Juw erszamen vnde vorsichtigen vnde wolwysen mannen heren borgermeisteren vnde raitmannen der stadt Reual, vnsen bisunderen guden vrunden, doen wy borgermeistere vnde raitmanne der stadt Abouw na vnszes fruntliken grotes dirbedunge witlick vnde apenbar bekennende vnde betugende jn vnde mit desseme vunszen apenen vorsegelden breue, dat vor vns erschenen syn Margaretha Kroges, Katherina Berndes vnde Birgitta Dantzick vth deme gebede van Ratzeborch jn byweszen erer eeliken manne vnde hebben to erkennende geuen wo dat erer drier sustere, zelige Barbare Brokes, jn God vorstoruen wandages, do se leuende juwe borgerynne gewesen sy, vnde is geweszen ere vulle sustere van vader vnde van modere echte vnde rechte getelet vnde gebaren, nemliken van Laurensz Anno, eren vader, vnde Katherinen, erer moder, jme dorpe Antubuͤ jme carspil Karres wandages besitlick geweszen vnde hebbe sommige guder na sick gelathen, dar to se de negisten eruen syn vnde nymant neger noch mit en allikena, wente nene vulle sustere vnde broder dar meer to leuen, vnde dat to bewiszen, so syn vor vns gekomen Merten Mertensson, Oleff Karlsson vnde Oleff Nigelsson, tugeszwirdige, bedderue manne, vnde hebben mit eren vthgestreckeden armen vnde vpgerichteden vingeren gestauedes eedes tho Gode vnde den hilgen gesworen, tughet vnde wargemaket, dat zelige Barbara Brokes sy vnde is geweszen der vorgescreuen Margarethen, Katherinen vnde Birgitten vulle sustere so vorgescreuen van vader vnde van moder echte vnde rechte getelet, so dat nymandes neger sy noch mit en allikena sodanen nalaeth erer sustere Barbaren to eruende dan de gedachten dree susteren, vnde wente denne der suluen Margarethen, Katherinen vnde Birgitten vnde erer eeliken manne saken also gewanth syn, dat se in egener personen van anliggender noetsake haluen se dar ane behinderende nicht vtheymech weszen konen sodan nalath erer zeligen susteren to vorvorderende. Hyrvmme hebben se vor vns in der besten wise, weghe vnde forme, also se van rechte solden, konden vnde mochten, mit willen vnde vulbordt erer eeliken manne vulmechtich gemaket vnde maken ok vulmechtich jegenwordigen jn krafft desszes vnszes breues jn eren rechten, waren vnde vntwyuelhafftigen procuratorem vnde houethman Hinrick Kroch, togere desszes suluen vnszes breues, em geuende vnde vorlenende gantze vulkomene macht vnde gewalt sodan vorgescreuen zeligen Barbaren Brokes, erer sustere, nalaeth vnde erue, wor vnde by weme he de vpgaen vnde vthsporen kone jn fruntschop offte mit rechte to vorforderende, jntokomende vnde to entfangende, quitancien dar van to geuende vnde gemenliken alle ander dinge dar by to doende vnde to latende alle wes se dar sulues by doen vnde lathen mochten wannere se dar personlick jegenwordich vnde tor stede weren, belauende alle wes de obgnante Hinrick Kroch dar by doende vnde latende werdt stede vast vnde vnvorbraken to holden in allen tokomenden tyden sunder alle argelist. Wurvmme bidden wy deger fruntliken, gy, guden vrunde, deme gedachten Hinricke jn vorforderinge sodaner vorgescreuen nagelathen guderen zeligen Barbaren Brokes gunstich, forderlick vnde behulpen syn willen, eme de moghen ouerantwordet vnde geleuert werden edder wes recht is mit endehafftiger fordernisse gutliken moghe wedderfaren, steden vasten gelouen vnde seker touorsicht to vns tho hebbende so wes deme suluen Hinricke also gemechtiget van den vorscreuen nagelathen guderen zeliger Barbaren Brokes gehantreket vnde ouerantwordet werdt, dat gy edder de jennen, de se ouerleueren vnde hantreken werden, furder nene namaninge vnde ansprake vmme lyden solen jn tokomenden tyden, dar wille wy jw gud vor wesen jn krafft desszes breues, wente wy dar gude vorwissinge vnde schadeborgen mit vns torstede vor entfangen hebben. Des to merer tuchnissze der warheit hebbe wy vnnszer stadt secrete benedden an desszen breff wytliken lathen hangen, de gegeuen vnde gescreuen is na der gebordt Christi vnszes Heren dusent viffhunderth jare, des ffrigdages jn den pinxsten."}, {"df": "4870", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige kerligæ helsæ nw oc alle tidh forscriffne met wor Herre. Kere her Sthen, fader och besönnerlige godhæ wen, maa j widhæ, at iach fik nw ider scriffwilsæ lydhendis om then skadhæ och fordærff the omildæ Rydzær giort haffuæ och meræ skal ware formodhendis aff them in oppaa then fattigæ landzænde Finlandh, hwekith see Gwdh forkærth at saa sker. Och ey skal rad ther til ware saadanæ wedergöre oc offwæriæ som tilbwdis. Som i och skriffwæ och tyckir raadheligit ware, ath tessæ werdoghæ herrer oc godhæ mæn, rigesins raadh, kommæ til hope at owerwæghæ waar naadoge herris och rigenss bæstæ och bestand, saa haffuer iach offtæ oc ydhæligæ thet warit begærendis och bekaastædhet baadhæ met myndogæ sænningebwdh oc scriffwilsæ; och haffuer iac æn nw i tessæ dagæ scriffwit then werdogxte herre erchebispen til met flere godhæ herrer, at eth menæ herræmöthæ skal berammæss paa en belægligh dagh och stædh, hwickit meg oc tyckir raadhæligit oc nyttæ ware, ath om j kwnnæ formærkæ at the Rijdzær acthæ dragæ frammermere ther i landet, ath j engensslunde forbidhæ naaghen bestalning aff them, vthen lather forware slotthen, som wederbör oc meg enctæ twiffwel ær oppaa at i jo oc göre, oc giffuer ider sielffwæ ower hith til Swerige, saa kwnne i met thessæ gode herrer haffuæ raadh oc daadh oc owerwægæ, hwat til swadana angrep göris skal ællir j hwat mottæ thet kan affstillæss. Oc saa ær raadheligit ower allt ath wij afflæggæ al awund, twedrecth oc owiliæ inbijrdis oc bebindæ oss sammæn i wiliæ, wenskab oc kerlighet. Tha kwnnæ wij tess sækere haffuæ macth oc tilfællæ emoth staa swadanæ war naadoge herris och rigesins drabeligæ fiændæ och beskærmæ wort fæderniss rikæ och then hælgæ cristnæ troo, som fæder och forældrer for oss giort haffue; til hwickit, som iach fornymmer, tessæ godhæ herrer allæ oc iach ære ganske wælwelioge oc begærith aff allæ hierthæ, hwickit iac beder och raader ider at i lathe oc finnæ ider wælweliog til paa ider sidhæ, som meg enctæ twiffwel er, ath i io gærnæ göre, effter som nw aller störste mact paa ligger. J hwath mottæ iach kan ware ider til welia och kerlighet, wel iach wælweliog altidh gernæ göre. Oc beder iach jder, at i wellæ helsæ ider elskelige kære hwsfrv, ffrv Jngeborgh, oc jomffrv Annæ met maange gode nætter paa mynæ wegnæ. Jder hermet – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4871", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Minæ ydhmyghæ wærdskyllæ tro tiæniste iders naades högmæctoghedh nw och altidh tilforne screffne medh wor Herre. Högboren förste, keriste naadoge herre. Werdoges ider naade willæ widhæ hwre iach nw i tessæ næst forlidhnæ daghæ fick the werdoxte verdoge fædres oc erligæ godhæ herrers i Vplandh scriffwilse aff Jomffrvhampn medh en copie aff et her Eric Twressons breff, som han hadhæ screffuit theres herredömæ til, ludhendes om thet sware angrep, the omildæ Rydzær giort haffuæ oc dagligæ dagss göræ medh mord, brandh oc önkelig martirilsse in oppaa cristedh blodh oc then fattigæ landzænde i Findland, som iach formoder the erlige godæ herrer haffuæ screffwit ider naade ther ytherligare til om i alle mottæ. Nw, keriste naadoge herre, werdoges ider naade ythermeræ wellæ widhæ, thet eth ganskæ stort twiffwel, ær kommeth blant almwghen, oc talær ther om then menigæ man her i richit, forwndrandes storlege, thet iders naades högmæctoghedh saa tilstædher thessæ Ryske sænningæbud, som her nw i landet æræ, saa frij oc ohindradh at faræ fra en stadh oc landzænde oc til en annæn at bespeyæ iders naades rigæ oc land vtoffuer, som wel troligt ær at the oc göre, effter saadanæ skadhæ oc forderff, som the haffuæ giort in oppaa Findland, som forscreffwit staar. Oc ær thet en ganske barmæligh fridh oc sæmia the omildæ Rydzer haalle wdj the mottæ. Thy tyckes meg raadhæligit waræ, thet iders naades högborenhedh wel werdoges at waræ alwerlighæ fortænkt, hwre saadane skadhæ oc forderff kan vtaff wæriess oc hwat til saadanæ anfal göres skal, at then fattigæ landzænde ey skal plat bortgaa oc forhæriess i grwndhen, som idher naadhe, richit oc cristendomen macth oppaa ligger, til hwickit iach wel oc waræ wælweliog til effter yterstæ macth oc formwge. (I det följande beder herr Svante konungen tänka på hans gagn och bestånd, hvaremot han ville göra konungen ytterlig tjänst)."}, {"df": "4872", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Jn visceribus misericordie Domini nostri Jesv Christi intimam dileccionem et salutem eciam consiliis semper saluberrimam obedienciam. Reuerende pater et dilecte. Ex quo secundum jura afflicto non debet addi afflictio, sed magis ipsius miserie miserendum, miranda mihi racio, que rerum sit mutacio, cum omnium dominum se comprobat, qui servum pietatis se esse deiurauit et crvdelitas est facere alicuius (= aliquid) mali filiis propriis, quod fieri prohibet alienis etc. Christus Jesus liberauit Loth de Sodomis, Josep de jnuidia fratrum suorum et magnificauit eum super totam terram Egipti ac exaltauit in magnum principem et dominum, ergo (?) etc.; Christus misit Moysem, seruum suum, jn Egiptum ad conseruandum Joseph ab jra et prauitate pharaonis; Christus eduxit populum suum de mari rubro et siccis predibus ambulauit; Christus exaltauit Dauidem ponendo eum jn regalem sedem et expugnauit Goliam per manus Dauidi pueri sui; ipse eciam Christus eripuit me de ore leonis et manu fere pessime et de manibus inimicorum meorum me feliciter liberauit, cui sit honor et gloria jn secula seculorum amen. Exemplum dedi vobis, ergo (?) etc. Licet fera pessima semper pretendit deuorare Joseph, sed quid prodest homini, si uniuersis mundi luceret etc. Et quare tamen laborati et onerati estis de prodicione honoris mei, vt susceptum officium relinquere debeam, cum si vellem, correspondencia suffracta, satis haberem jura. In canone de electionibus monachus vnius monasterii vel ordinis jn abbatem alterius monasterii eligi potest, cum monasterii persona non professa postulari potest ab episcopo, libro vi nullus (!) jn Clementis etc. Si episcopus velit instituere monachum prelatum in ecclesia seculari et abbas noluerit, obediendum est abbati; sed si vtilitas exigat, cogi debet abbas per suum superiorem quod consenciat. C. Cum pro vtilitate etc. Eciam constat satis paternitati vestre quantum bonitatis cum fratribus promisistis et repromisi promouendo personam meam et non prodendo; et in hoc adhuc confido et dedistis mihi librum arbitrium ex speciali licencia ibi standi vel redeundi; sed nunquam inde redibo, quia magis placet iure (?) apponi. Rogo igitur, quia fera pessima etc. Ergo absolucionem et remissionem humillime peto propter Deum et in eodem sincerissime valeat paternitas vestra veneranda, quia nemo potest duobus dominis seruire. Ex monasterio Vallis gracie [die] Johannis baptiste, conuentus sub sigillo. Frater Petrus, confessor generalis ut supra, licet vermis et non homo. Adress: Venerabilibus ac Deo deuotis personis domine abbatisse confessorique generali ac sororibus et fratribus Vastenensibus hec cum reuerencia dirigatur."}, {"df": "4873", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Ego Hemingus Gadh, prepositus Lincopensis, fateor per presentes, manu propria scriptas atque subscriptas, vnacum sigilli mei impressione, quod sponte mera ac libera voluntate, non vi, dolo aut aliqua sinistra machinatione ductus, liberauj, quittauj ac simpliciter absoluj ab omni solutione, satisfactione, dampno et interesse venerabilem virum magistrum Henricum Vennæ, prepositum Aboensem, sacrarum canonum licentiatum, supra obligatione facta alias Victorio Zelonis Florentino, Romanam curiam sequenti(s) ad summam viij(c) lxxx ducatorum, pro quibus nos insolidum vnacum domino Petro Henrici, rectore hospitalis sancte Birgitte de Vrbe, nomine cruciate, contra Rutenos scismaticos in fauorem regni Suecie ad instanciam domini Stenonis, tunc gubernatoris, per nos facte, adeo quod post hunc diem ab omni solutione racione dicte summe cum suo interesse currentj liber sit et quittatus. Ex et propter quod in recessu meo a Romana curia me quoque presentauj cum novis fideiussoribus, non habendo respectum ad magistrum Henricum prefatum dicto Victorio, accedente eius expresso consensu et voluntate me obligauj adeo, quod restabam obligatus dicto Victorio in summa vij(c)xv ducatorum de omnibus et singulis in fauore canonizationum ac cruciatum per eundem nomine mei erogatorum, prout constat in manuali domini et magistri Johannis Desiderij, curie causarum camere apostolice notarii, desuper hinc inde rogato, supra qua summa, tamquam principalis, ut supra jam [dixi?], soluj ducatos cc, quos recepit per manus magistri Johannis Brask ac dominj Petri Henrici supranominatj. Et protestor [me] velle releuare prefatum magistrum Henricum ab omni solutione ac satisfactione coram quocunque judice molestatur de summa prenominata et indempnem causare promitto. Supra quibus omnibus et singulis in maius robur firmitatis presentem cedulam scripsi atque subscripsi manu propria. Lybech vigilia apostolorum Petri et Pauli anno Domini mvc. Jta est ego Hemingus Gadh, qui scripsi manu propria."}, {"df": "4874", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4875", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Tam debitis quam deuotis omnium nostrum dilectione, reuerencia et honore premissis, perpetue dilectionis vinculum in Domino et salutem ac quidquid salute salubrius est. Venerabiles ac Deo deuoti religiosi patres et in visceribus Ihesu Christi amantissimi confratres. Deuotas et humiles grates vestris paternitatibus agimus pro paterna sollicitudine et pio affectu, quibus nos diligitis ac nostrum profectum desideratis, specialiter pro libri vsuum missione, quem quidem codicem cum harum baiulo remittimus, obnixe indulgeri rogantes, quod eum antea remittere non valuimus. Similiter regratiamur deuote pro consolatoria asscriptione, nouissime nobis directa, de et super nouo priuilegio et pregnante per venerabiles patres confratres vestros atque nostros impetrando, quos ad almam vrbem vos missuros significastis missiua in eadem, quos quidem patres duce Domino certa relatione propria repedasse (!) didicimus. Qua de re capitibus inclinatis humili prece et sincera deuotione instantissime petimus, vt velitis et dignemini nobis notum facere, quid actum est; nam quando aduixit reuerendus pater noster dominus frater Aruidus, cuius anime Deus in eternum misereatur, durare sustinuimus persecucionem a venerabilibus patribus prelatis ecclesie, post cuius felicem dormicionem atrociores facti sunt, puta pastore sublato gregem ad exterminium precipitare conantes. Nam paulo ante lxx:e tempus anni currentis reuerendus pater modernus episcopus noster offitium visitationis facturus venit ad nos cum duobus canonicis a nobis seu a conuentibus ad hoc rogatis, et in illo puncto, quo crates aperire nos oportuit, alter canonicorum retraxit pedem, nolens ferre baculum postorale ante dominum, d. per hoc derogari ecclesiastice dignitati per hoc intendens, quod plures intrare deberent contra formam regule. Nos igitur, perpendentes fraudem, vi qua potuimus restitimus, quo viso dyocesanus vestes cum indignacione deposuit et ad epulandum accessit, et ille canonicus ad Abo properauit, et facta reflectione dominus sanioris consilii effectus cum vno canonico et suo scriba, quodam magistro, non canonico, intrat et agit quid tenetur; vale dicens recedit, qui veniens postea eiusdem canonici suggestionibus circumuentus durissime nobis loqutus est, dicens omnia indulta et priuilegia ordini concessa fore cassata per Clementem et vi, seque cum octo canonicis ad minus ter omni anno visitare pollicebatur, de regula non curare, sed iuribus stare affirmans. Et postea nihil boni responsi ab eo percepimus. Et si venerit, nos fauente Domino volumus resistere et in terminis regule stare vsque ad mortem, quare si sic fecerit vt dixit, ita consumet uniuersos redditus nostri monasterii, quod nos mendicare et locum deserere oportebit, quod Deus auertat Insuper deuotissime petimus, vt velitis modis omnibus laborare, vt festum sanctissime Katherine amatissime …….. publicetur. Post xx capitulum locus vacuus relictus est, vtrum propter defectum intelligere non poterimus, et quia ante principium libri, vt moris est, non exprimitur numerus capitulorum seu continencia libri, necnon circa finem locus est, dubium est nobis quid desit vel utrum liber ibi finitur. De multis adhuc dubitamus, de quibus in hoc libro nulla fit mentio, videlicet precipue de officiis in choro. Si sunt aliqua apud paternitates vestras super his scriptis commendata, humiliter petimus, vt transscribi faciatis atque nos, filios vestros, de singulis plenius doceatis. Et si aliqua a nouo habetis impetrata, rogamus humiliter quatenus ea transscribi faciatis et nobis mittatis. Plura habemus vestris scribere paternitatibus, que hac ipsa vice effectum mancipare non valemus. Cum his citissime congestis in vtroque homine feliciter perpetueque valiture omnipotenti Deo nostro sitis commendati. Ex conuentu Vallisgracie anno salutis md, crastino Alexij confessoris, conuentus sub. sigillo etc:ra. Ffrater Petrus Olauj, confessor generalis cum suis confratribus vestris humilibus etc. Adress: Religiosis ac Deo deuotis patribus confratribus nostris in sotali (!) sacri ordinis nostri monasterio Vatzstenensi domino confessori generali ceterisque in eodem loco patribus Deo viuentibus debitis reuerencia et honore etc."}, {"df": "4876", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – Sweriges rijkesz føreståndare och – – gør allom witterligit, det iak af synnerlige gunst och god wilja hafwer tagit, anammat och undfongit och nu med detta mitt öpna bref tager, anammer och undfor hederlige och reenlifwes personer s:tæ Birgittæ ordens systrar och brøder i Nadendals klåstre och them alla med klåstersins wordnad, landboer, tienstefo[l]k, garde och godz, rørligit och orørligit, hwess før:ne Nadendals klåstre och thess systror och brøder rätteliga till hører, under min och rijksens hegn, wern, frijd, førswar och beskierm, besynnerlige at hegna, wärna, beskierma och førswara till rätte. Ty førbiuder iak alle, hwo the helst äre eller wara kunne, the føre min och rijkzens skuldh wele och skole gøra och låta, besynnerligen alle fogother och ambitzmän før:ne Nådendals klåstre på personer, garde eller godz, som før:wit staar, att hindra eller hindra lata, møde, qwählje eller i nogen motte utøwer detta mitt førswar att oførrätta, wid min och rijkzens strenge hembdh och plicht. Gifwit i Nadendal tijsdagen nest epter s:ti Pedhers dagh ad vincula under mitt signet – – – – – – – – insigle icke till handz är, anno Domini M. D."}, {"df": "4877", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum nuper s. v. Laurentium Surepe, prepositum eclesie Aboensis, ad eandem eclesiam Aboensem tunc certo modo vacantem jn episcopum eiusdem eclesie promouerit et de illius persona dicte eclesie prouiderit seu prouiderj concesserit, dictaque prepositura seu [per] promotionem huiusmodi et assecutionem possessionis eiusdem eclesie illiusque bonorum siue per munus censecrationis vacare speretur siue exnunc vacet, suplicat humiliter s. v. deuotus orator vester Henricus Wene, artium magister ac jn decretis licentiatus, canonicus eiusdem eclesie, quatenus sibi specialem graciam facientes de dicta prepositura, que maior post pontificalem dignitas ac curata et electiua jn eadem eclesia existit, cuius fructus etc. sex marcarum argenti secundum communem exstimationem valorem annuum non excedunt …… eidem Henrico exnunc prout extunc prouidere seu prouideri ac secum, vt canonicatum et prebendam, quos jn eadem eclesia obtinet, cum illi anexa parrochiali vnacum dicta prepositura, si illam vigore presentis assequi contigerit, libere et licite [retinere] possit et valeat, dispensare digneminj de gracia speciali …… Concessum vt petitur jn presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis ……. Datum Rome apud Sanctum Petrum septimo jdus augusti anno octauo."}, {"df": "4878", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Die xxij augusti 1500 specialis uir Jacobus de Doffis, mercator Florentinus, Romanam curiam sequens, institor reuerendi patris domini Laurentij electi Aboensis, nomine dicti domini electi et pro eo obtulit camere apostolice et sacro collegio reuerendissimorum dominorum cardinalium pro communi seruitio dicte ecclesie ratione prouisionis eidem Laurentio facte per bullas domini Alexandri pape VI sub data Rome septimo idus augusti anno octauo florenos auri de camera ducentos, ad quos dicta ecclesia in libris camere taxata reperitur, et quinque minuta seruitia consueta, eorundem autem communis et minutorum seruitiorum medietatem infra sex menses proxime futuros, aliam uero medietatem infra alios sex menses extunc jmmediate sequentes soluere promisit, submisit etc:a et sub penis in forma obligauit etc:a. Et reuerendus pater dominus Hadrianus, mensarius clericus, tulit sententias in scriptis, presentibus dominis Stephano de Narnia et F. de Attis (?) notarijs, testibus etc:a, et me M. Saxoferrato notario rogato. Die dicta date fuerunt bulle supradicto Jacobo, quia soluit omnia jura; patet per cedulas depositariorum. I marginalen: Cardinales XIIII."}, {"df": "4879", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, cum quidam sismaticj, videlicet Ruthenj, in eorum sismate jnduratj, aliis in vnitate ecclesie Romane persistentibus jnfesti deuotos vestros jncolas regnj Suetie, ipsorum vicinos, propterea prosequerentur, et eorum persecutio magis magisque jnualesceret, ipsique alias quam per auxilij brachij secularis jnuocationem cohercerj et restringj non possent, s. v. ad presidentium ipsius regnj denunciationem et supplicationem populum christianum in vnitate predicta existentem ad jnsurgendum contra scismaticos predictos et illis resistendum preuia exortacione [admonens], omnibus et singulis christifidelibus crucis signum contra dictos scismaticos assumentibus magnas jndulgentias et penitentiarum remissiones concessit, prout in litteris apostolicis desuper confectis plenius dicitur continerj, pro cuius negotij et aliarum certarum expeditione Victorius Zelonis et socij mercatores Florentini*, Romanem curiam sequentes, circa mille quingentos ducatos quibusdam Hemmingo Gad, Henrico Venne et Petro Henricj, nuncijs ad hoc destinatis, mutuo tradidisse dicuntur, quibus dictj oratores in diuersis obligationibus se principaliter obligarunt, quibus mille quingentis vsque ad summam septingentorum et quindecim ducatorum aurj solutis, prout solutos constat, deuotj oratores vestri Johannes Brasche et Vernerus Nicolaj, clericj Lincopenses, et alij certj pro dictis principalibus et residuo fideiusserunt cum renuntiatione in forma camere apostolice consueta. Verum cum dicte littere, quas ad partes illas transmittendi dictj mercatores onus assumpserunt, jnfra annum in partibus ipsis non compararent (= –rerent?) et propterea de exhortatione et commissione predictis certa noticia non esset et foret, jnde dictum regnum sperato subsidio et adiutorio ex crucesignando careret, multa milia hominum ipsius regnj in defensione contra dictos scismaticos preter innumerabilem fere captiuorum multitudinem miserabiliter jnterierunt, totque et tante in populo illo calamitates et comminationes supervenerunt, quod dictis mercatoribus, quj tamen in deductionem ipsius residuj circa kalendas februarij proxime preteritas centumquinquaginta ducatos jam receperunt, de residua summa commode [satisfacere?] hactenus nequeunt, nec jnfra annum satisfierj posse creditur, suplicat[ur] humiliter igitur s. v. pro parte jncolarum Hemmingi, Henricj et aliorum predictorum oratorum, quatenus calamitatibus ipsorum, quas pro conseruatione vnionis ecclesie Romane sustinuerunt et in dies sustinent, more pij patris compatiendo, maxime cum sit annus jubileus et gratie, quo in veterj lege seruitutes et debita remittebantur, que s. v. temporibus non sine magna ex alto prouidentia advenit, predictis oratoribus, qui ad soluere (= –uendum) peccuniarum summam predictam ad presens jmpotentes sunt, dilationem duodecim mensium proxime sequentium ad soluendum summam eandem concedere misericorditer digneminj, jnhibentes reuerendo patri domino Pe. auditorj camere necnon dictis mercatoribus Barusellis (!) ceterisque quibuscunque justitie executoribus, ne dictos oratores, principales aut fideiussores jnfra dictum terminum in personis aut rebus molestare presumant, quod si secus etc., non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, obligationibus, renuntiationibus necnon juramento forsan de non vtendo dicta dilatione seu aliis in contrarium facientibus quibuscunque. Concessum vt petitur ad sex menses, data ydonea cautione, in presentia d. n. pape. Jo. car. Alexandrinus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod presentis suplicationis sola signatura sufficiat absque aliarum litterarum confectione. Concessum Jo. car. Alexandrinus. Datum Rome apud Sanctum Petrum octauo kalendas septembris anno octauo. Videat archiepiscopus Ragusinus. Jo. car. Alexandrinus. Concessum ad octo menses data ydonea cautione."}, {"df": "4880", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligæ, kerligæ helsæ nw och altidh forscriffne met Gudh. Kære her Sthen, fader och besønnerlige godhæ wen, maa j widhæ, ath iach fick nw ider scriffwelsæ, i hwicken i røre om thet waar keriste naadoge herre ider tilscriffuit haffuær, ath i skullæ sitiæ wederredhæ met folk, byssær, wæriæ oc fetalie, nar hanss naade ider tilsigiendæ worder. Saa fick iach och flere godhæ herrer her i richit tessligis saadana scriffwilsæ fraa hanss naade wedh sammæ sinnædh, om behoff kwnnæ gøris mot the omilde Rydzer. Och thet tessæ werdogiste, werdoge fæder oc godhe herrer richesins raad bøde ider til, ath i skullæ engælunde giffuæ ider tædhen aff landit, haffuer iach formærkt ath the thet i saadana acth giort haffuæ, athi skullæ ware then fattigæ landzænde til hielp oc beskermæn oc the omildæ Rydzer til faræ oc wedersijn, at the ey saa diærffwæligæ skulla infaræ ther i landit oc fforhæriet plat i grwndhen. Som i och scriffuæ athi gærnæ hadhæ besøkt thette herremøthæ her i Tælgøø, hwickit iach alsstingis gærnæ hadhæ seeth for mangæ merkæligæ saker skyl. Och tyckis mæg raadhæligit ware, athi æn nw giffuæ ider hith vtoffuer met thet snariste før wynteren ider thet fortager. Och mwæ j fwllæligæ forlathæ ider in til tessæ godhæ herrer, som iach forfarit haffuer i sanninghen, ath the i allæ mottæ wellæ widhæ idert bæstæ och bestandh nar j tessligis bewisæ iders wælwælioghet i wenskap oc kerlighet mot them igen, som tilbøris oc wæl nyttæ oc raadhæligt ær. Och kwnnæ iach endelss formærkæ paa then werdogiste herress erchebispens ordh, ath om j met weliæ oc wenskab wellæ lathæ hans nade faa sine peninger effter idert breffwis lydhelsæ, som i wæl widhæ*, oc kan ther gagn och bestandh effterfølgæ ath. Oc raader iach ider fulkommelige, ath i och saa gøre oc betænckæ alwerlige j the mottæ och andra waar naadoge herris oc righenss bæstæ, som mact pa ligger, oc meg enctæ twiffler at j jo altidh gærnæ gøræ wellæ. Som i och røre at i fastelige forlathæ ider paa the ordh, som wij loffuadhæ oc sagde hwar annæn paa Nykøpijngh, hwicketh i mwæ fwlkommelige sættæ troo til. Och wel iach haallæ ider al then del iach ider loffwath oc sagt haffuer waar naadoge herre och rigit til godhæ och bestandh. Oc forlather iach meg sammeledis in til ider, at i meg haallæ hwat i meg loffwet oc sagt haffuæ. Hwor iach kan ware ider til al wiliæ oc wenskab, gør iach altidh gærnæ."}, {"df": "4881", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stegeborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig helsæ tilforne scriffne kerlige met Gudh. Kære her Sthen, fader och besönnerlige godhæ wen, tacker iach ider for ider kerligæ scriffwilsæ, i hwicken iach fornymmær, athi haffuæ giffuit ider hith vtoffuer til Swerige effter then læglighet, som i röræ emællæn hertighen aff Lættoghen oc grotförsten aff Mwskw nw paa færdæ ær, wedh hwiicke tiændæ, thet Gud kænnæ, iach glædis aff allæ hiærthæ, formodhendis then fattigæ landzænde oc almwge i Findlandh mwæ tess friære bliffuæ widh fridh oc rolighet for the omildæ Rydzer, effter saa ær sked. Om idert skep, som i scriffue at nw stöttæ, tyckir meg alsstingis illæ ware, effter tog forderff är nog paa færde paa alle sidor oc i offte tilforende drapelig skade haffuæ tagit paa ider skep. Æn, Gud tess loff ware, ati sielff met ider dannæswenne bleffuæ beræddedhæ och kan met Gudz hielp, som iac haffuer spwrt, skep …….. behaalleth ider til gagn oc godhæ. Saa snart ider ærendæ …………hæ, atj kwnnæ kommæ hit til Nyköpyng, formoder iach meg ……….. ther iac meg framdelis kan effter rette. Kere her Sthen, hwess [iach kan ware?] jder til weliæ ……,.., giör iag thet altidh gernæ. Eder her met Gwd och sancte Erich konge bef……….. til ewigh tidh. Aff Stegeborg – – – –1500StegeborgKoncept i danska riksarkivet. Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 45, varifrån här avtryckt. Tiden för brevet framgår dels av att herr Svante belänades med Stegeborg, varifrån brevet är avsänt, år 1499, dels av omnämnandet av förvecklingen mellan ryska storfursten och Lithauen, vilken mynnade i slaget på Mitkovska fältet 14 juli 1500. Då nu herr Sten under sommaren detta år besökte Finland, torde man med skäl kunna förlägga brevet till denna tid.4881 Stegeborg (senhösten 1500). En onämnd (herr Svante Nilsson) till herr Sten Sture med svar på dennes ett brev angående brytningen mellan ryska storfursten och hertigen av Litauen samt om ett skeppsbrott, som adressaten lidit på återväg från Finland. Venlig helsæ tilforne scriffne kerlige met Gudh. Kære her Sthen, fader och besönnerlige godhæ wen, tacker iach ider for ider kerligæ scriffwilsæ, i hwicken iach fornymmær, athi haffuæ giffuit ider hith vtoffuer til Swerige effter then læglighet, som i röræ emællæn hertighen aff Lættoghen oc grotförsten aff Mwskw nw paa færdæ ær, wedh hwiicke tiændæ, thet Gud kænnæ, iach glædis aff allæ hiærthæ, formodhendis then fattigæ landzænde oc almwge i Findlandh mwæ tess friære bliffuæ widh fridh oc rolighet for the omildæ Rydzer, effter saa ær sked. Om idert skep, som i scriffue at nw stöttæ, tyckir meg alsstingis illæ ware, effter tog forderff är nog paa færde paa alle sidor oc i offte tilforende drapelig skade haffuæ tagit paa ider skep. Æn, Gud tess loff ware, ati sielff met ider dannæswenne bleffuæ beræddedhæ och kan met Gudz hielp, som iac haffuer spwrt, skep …….. behaalleth ider til gagn oc godhæ. Saa snart ider ærendæ …………hæ, atj kwnnæ kommæ hit til Nyköpyng, formoder iach meg ……….. ther iac meg framdelis kan effter rette. Kere her Sthen, hwess [iach kan ware?] jder til weliæ ……,.., giör iag thet altidh gernæ. Eder her met Gwd och sancte Erich konge bef……….. til ewigh tidh. Aff Stegeborg – – – –. Koncept i danska riksarkivet. Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 45, varifrån här avtryckt. Tiden för brevet framgår dels av att herr Svante belänades med Stegeborg, varifrån brevet är avsänt, år 1499, dels av omnämnandet av förvecklingen mellan ryska storfursten och Lithauen, vilken mynnade i slaget på Mitkovska fältet 14 juli 1500. Då nu herr Sten under sommaren detta år besökte Finland, torde man med skäl kunna förlägga brevet till denna tid. "}, {"df": "4882", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff forkoma kan kennes jach Peder Henrichsson, häredzhöffdinge i westher hærede, met thetta mitt öpit breff, att then tijdh iach höst ting hult met allmogan aff Tenalæ sokn i welfornumstig swens närwaru Anders Jonsson, landzfogutte ther samma statz, och Magnus Grabbe, häredzhöffdinge i östra häredt, och flere gode manna närwaru anno Domini md°, manedagen näst efter S. Lucæ evangelistæ dagh, tha kom for rette å satto tinge Peder Pedersson i Kagra, skötte och skælade vndan sigh och sinom arffwom och vnder Oleff Andersson i Nitelax och hans arffwa j stangh jordh liggiandes i Kagraby, i aker och ängh, skogh och fiske wattn, qwarn och qwarne stadh, inge vndan tagno, til ewerdelig ægo, och skötte ather Olaff Andersson vndan sigh och sinom arffwom, och vnder Peder Pedersson och hans arffwa v stänger jord liggiandes i Bramo holm met allo til lager och vij mark penninga til ewerdelig ægor, hwilket ærende iack skööt til the xii i nempdene satho …."}, {"df": "4883", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseracione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dilectione et salute premissis. Kere besynnerlige gode wen, ma j widhe, ati tässe daga kom en war swen fra Rytzeland, som hade fört war naduge herris breff til fförsten aff Muskoffuen. Tha förnumme wij aff nagre scriffter han förde täden met siigh, at försten aff Muskoffuen seyer siig wara owittherligit om then schade Rytzerne hade giort in vdj Ffinland, oc seyer at her Eric Tureson haffuer latiid brenne vij eller viij sogner jn j Rytzeland, oc her Eric Tureson scriffuer, at the findzke bönder brände i Rytzeland alene twa byer. Fförsten aff Muskoffuen är begärendis, at nagre gode men schulle sændis til landemeret at ransake her om pa bade siidher. Togh haffue the Rytzer liqwäl sat i thenne höst teris ramerchie langt in i Sagulax, swa at the mene ther med wele haffue bort alle besta fiskeriid oc skin marken oc nye slottiid met. Som wij kunne merchie, tha är ingen tro sättende til then førsten aff Muskoffuen. J thenne ägn staar alt wäl til, Gud tess loff haffue, wtan Westeraris stad är mestedelis bränd wtoffuer oc pestilencien är begynnende i Stokholm. Alzmectig Gud werdis mildelige foget i thet besta. Hwar wij kunne wara ider til gode oc bestand, göre wij altiid gerna. Eder her met Gud befolendis. Ex manerio nostro Arnö, feria 2(a) infra octauas sanctj Martinj episcopi md(mo), nostro sub signeto. Adress: Strenuo ac generoso viro domino Suantonj Nielsson in Ekesiö militj, regni Suetie marscallo, amico nostro in Christo sincere dilecto."}, {"df": "4884", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gripsholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Venerabilis domine preposite, Rediens ex Strengnes cum domino Stenone ad Gripsholm, ille instans rediit et familiaris meus Rigo, vobiscum constitutus. Video ex literis dominationis vestre, quod illud inseratum sit fideli manu domino Petro traditum. Si ita sit, prout firmiter credo et ex literis vestris elicio, contra compactata inter nos et instrumentata nullomodo venire intendo, fidem uobis seruando in omnibus expositis vsque vltimum quadrantem, cuj fidem dabatis indubitatam. Vno modo vel alio vos contentandi. Videatis, quomodo ille bonus vir dominus Petrus vos et me tradiderat in manus inimicorum confundari in eternum. Nam cum illis c ducatis, sibj datis in illo inserato, omnia composuisset, quatenus illa moratoria non fuisset extracta, vt mihi copiam miserit, jam fuisse extractam, tam ipse quam magister Johannes Brask. Video me ex illis esse illusum. Et non dubitetis, quin modum habebo optimum illos castigandi. Quiescat animus furoris vestri; omnia ad obulum restituantur. Graciam beatj Hemingj mitto vobis per familiarem meum Rigonem ex Osgotia, quam primum illam ad manus habuerim, vobis consignandam. Mitto vobis illud confessionale, alias expeditum, et literas beati Hemingj indulgenciales. Cito veniam ad vos ad Abo ex Castelholm. Quare animo dominus Steno intendit, ymo necesse sit, mare transfretare deindeque huc redire. Hæc habeatis pro certo, cum socius ero jtineris. Non alia; commendo me dominationi vestre reuerende. Raptissime ex Gripsholm 2:a decembris, quare ille ad statim equitare me disposui etc. De nullo dubitetis, quin omnia resarciantur etc. H[emingus] Gadh. Adress: Venerabili plurimumque circumspecto viro et domino, magistro Henrico Venne, preposito Aboensi, sacrarum canonum licentiato etc."}, {"df": "4885", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kimito", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4886", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4887", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4888", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Item ick Thyl Clotbraer bogere yn mynem lesten thom testament vor allen, de dusse schrift seen, horen offte lesen, dat yck yn mynen lasten bogere tho geven enem elyken dat jene dat herna gescreven steyt. Und int erste myne sele Gode dem almechtigen, Marien, syner gebenedytten moder, und allen leven helygen etc. Item suntte Henryck 10 marck. Ock so hebbe yck tho hus eyn schyppunt glockenspys, dat hor[t] suntte Henryck und dem werdychen kapittel tho Abow; dar aff lath Henryck eyn glocke geten und de ther schtede komen. Item vort so geve yck in sunte Nyclaes kerke (i Reval) tho der Schmede altar hundert marck tho ener ewigen mysse, up myn hus. (Därefter bestämmer han särskilda penningsummor eller värdören åt Birgittiner klostret och munkarne i Reval, till Nicolaikyrkan där, till gråbrödraklostret i Wesenberg, 20 mark åt de fattiga till skor och kläder, 1 gyllen åt en pilgrim till S:t Jakob i Kompostella samt 1 d:o åt en pilgrim till Achen, 1 mark till stigar och vägar; vidare ihågkommer han sina barn och andra personer, men icke särskildt sin hustru, med större och mindre summor; förordnar om sina barns förmyndare samt framhåller:) Item dat yck nw yn mynem lasten thom testament gegeven hebbe, dat bethalet mit gelde ofte sulver, met roggen ofte solt, vormede gy konth. Item de lade, dar myn schmyde und gelt yn is, de steyt boven up der juncfraven kammer und is met grappen bedecket. Item so hebbe yck entfangen vor myn vordent lon 10 marck lodych sulvers; darvan mack man my thor erden brengen. Und tho eynem thuchnysse dusses vorgescrevenes testaments neme yck int erste mynen bychtfader meyster Peter den kerckherren und dat werdyche capyttel, und tho meher sycherheyt ere ingesegel bogeret hebbe hyr under an tho druckende etc. Ego Petrus Silden, plebanus ecclesie Aboensis, testamentum superius exhibitum et conscriptum approbo et confirmo, quia ultimam et extremam ejus audivi voluntatem."}, {"df": "4889", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Bekennis iac Magnus Olsson, liggande for Rasborgh, ath thenne breffwisare Henric Henricsson ær ræth wthi syn ærandæ adh ærffwe syne systher hustrv Kadrin, Yrians molars hustrv, Gud henne syæll nodhe oc iomffrv Maria. Hwar for bydher iac idher borghmestharer oc roodh adhj lothen thenne fathighe karen skee thet han ær raath(!) wtynan. Gören hæær wthinnan som myn kiærlighe böön stor til idher oc effther ræthwisone, och ther stoor mik al Thenala sookn til om sama ærandh. Magnus Olson. Adress: Beskedhelighyn man Hans snickare, boandes i Ræfflæ, till commandes thetta breff met kiærlyck."}, {"df": "4890", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jtem bekænnes jak Olaff Ericxson mik hawa bettalth Anders Plo…. oppo her Fräderics Korff wegne for noghet godz han sende mik til Wiborgx slotz behoff, först ij heste, then ene for xxj, then annen for xxij Reffuelske; sidhen bliffuer iak skyldogh for:de her Fräderic Korff xxvij; them beplicther iak mik hanom bettale innan sancte Oleffz dag nesth komande, wed mine gode throo och saninghen. Til mere wisse trycker iak wetherligen mith signet nedhen for thette min eyighen handhscrifft. Jtem antwordhet iak Ambrosius Wallke ij mark Ræffwelsk oppo sama bettalingh etc. Des geldes is – xxvij [mark]."}, {"df": "4891", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "LARES SYRPE BISCOP I ABO."}, {"df": "4892", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": ""}, {"df": "4893", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Muut", "transcript": "Forma iuramenti militaris olim Suecie habita. Jagh bider mig så Gud hullan, jungfru Maria, S. Erich, S. Knutt, att jag vill epter min yttersta macht met lijff och godz beskerma helga christna troo och euangelium, och holla och wäria kyrkiona och henna thienare vid sina frijheet och frelse, stånda mått (!) oret och styrkia frid och rett, och beskerma faderlös och moderlös barn, jungfrur och änkior och annat fålck, och vara trygger och troo minom konung och minom rijke, och retferdeligen hålla och öffua mitt rydderskap n: Gudi til heders epter min bästa förmågo. Så hielpe migh Gudh."}, {"df": "4894", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Muut", "transcript": "A. Fforma testandj pro sanis. Jn nomine Domini amen. Quia secundum prophetam omnium terribilium terribilissimum est mors, ita ut quandocunque contingat, quod homo in agone constitutus sui ipsius obliuiscitur et vsum racionis ammittit. Nam animus morbo corporis occupatus alienis rebus curam nescit impendere. Hac consideracione ductus ego N., alme ecclesie Aboensis inutilis licet et indignus canonicus etc., cupiens intestati casum Deo suffragante euitare de rebus et bonis meis a Deo collatis seu propria acquisicione seu aliorum elargicione presens meum vltime voluntatis testamentum in hunc, qui sequitur, modum condo, lego et ordino. Primo altissimo redemptori meo eiusque intemerate genitrici Marie totique celesti curie pauperrimam animam meam, cum ex hac luce eam migrare contigerit, [commendo], eligens locum sepulture mee ex beneplacito domini mei reuerendi in choro beate N., pro quo dono vnam marcam argenti ponderati etc. Jtem beato Henrico etc. B. Fforma testandj pro sanis. Jn nomine Domini amen. Ego N., presbiter curatus ecclesie N., mente et corpore sanus desiderans preuenire condicionis humane ineuitabile periculum, quamdiu viget in meis corporeis membris quies et racio mentem regit, quam siquidem racionem sepe adeo langor obnubilat, vt non solum temporalium rerum verum et quandocunque sui ipsius cogit ipsa langoris vehemencia hominem obliuisci, de rebus et bonis meis mobilibus et immobilibus mihi a Deo concessis presens meum vltime voluntatis testamentum in hunc modum, qui sequitur, condo: primo ecclesie kathedralj etc. Jn ffine. Reliquorum vero bonorum meorum omnium heredem mihi instituo sanctum Henricum, ecclesiam kathedralem uel pauperes sacerdotes apud cathedram commorantes seu pauperes in genere, aut patrem seu matrem, aut beatum Hemingum pro sua canonizacione, ad cujus testamentj exequucionem eligo honorabiles et discretos viros dominos N. et N. Si quis eciam velit, ne cognatj se intermittant de suis bonis, oportet aliquid specialiter eis legare et per hoc eos ab omni suspencione expresse secludere. C. Fforma testandi pro infirmis. Jn nomine Domini amen. Ego Petrus Nicolai, sacerdos licet inutilis, mente sanus licet graui corporis infirmitate detentus, cupiens intestatj casum Deo concedente euitare, de rebus aut bonis mihi a Deo collatis mobilibus et immobilius presens meum vltime voluntatis testamentum in hunc modum, qui sequitur, condo, ut prius Reliquorum vero honorum meorum ut supra etc. D. Fforma testandi in sweuico. J Herrens nampn amen. Epter thet naturligit ok ovnflieligit ær allom menniskom skilias widh thetta forgenligit liiff, medh hopp ath vpresas til æwinneligit liiff j then yterste ok almennigste vpstondilse for Gudz rætwisa och strenge doom, ther wi alle menniskior skulom wederstonda, som apostelen sancte Poual oss lærer och scriffuer, ok vnfa then rætwiseste domarens lön epter thy wi i likamen forskullat haffuom, tho haffuer jak N.     longelica for flerom arom i mynne welmacht och helbrögdo warit tenkiande om myt siæle gagn oc testamente aff the tingom myn millesthe Gud skapare och otherlösare mik owerdugan vnt ok forlænth haffuer. Oc gör jak Gudi til heders, jomffrv Maria och alt hymmerikis herscap myt testamenthe och yterste wilie och skickar thet epter myne weners rodhe medh vitskap ok fullom skælom, æn togh jak kranker ær til myn likame epter Gudz mylde och welsignade wilie i swa mottho som her epterscriffuat stor. Fförst befaler jak i myn Gudz miskunsamliga hændher myn fatiga siæl, bediende jnnerliga Gudz grunlösa miskundh, hans verduga moder jomfrv Maria oc myn helga patronum N., at the verdugis beskerma henne fron allom owenom i hennes wtfærdh. Oc til myn vsla krop, som aff jordh ær skapter och i jordh skal wendas, beder jak ödmiwkliga och tygger i Gudz nampn lægherstadh i Abo domkyrkie i helge likame koor, ther myna foreldra ligghia, ffor hulken jach giffuer etc. Item etc."}, {"df": "4895", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Muut", "transcript": "Archiepiscopus Upsalensis in regno Suecie et prouincia eius florenorum M. [Episcopus] Arosiensis in regno Suecie et prouincia Vpsellensi – CCL. [Episcopus] Scarensis in Suecia et prouincia Vpsalensi – CCCCLXX. [Episcopus] Strengenensis in Suecia et prouincia Vpsalensi – CCLXVI et t. II. [Episcopus] Lincopensis in Suecia et prouincia Vpsalensi – DCLX. [Episcopus] Uesionensis in Suecia et prouincia Vpsalensi – L. [Episcopus] Aboensis in regno Suecie et prouincia Vpsalenci CC. Archiepiscopus Vpsallensis hos habet suffraganeos, videlicet Arosiensis uel Aloensis, Scarensis, Strawinensis uel Strenginensis seu Strengianensis alias Strengiensis; Lingacopensis alias Lincopensis; Aboensis, Aurianensis; Wexionensis alias Wessionensis seu Wesionensis; Asloensis, Skaniensis alias Secaniensis seu Strawiensis (!)."}, {"df": "4896", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Prima colonia, Karhola. Soluit singulis annis xij marcas. Pro jnuentario habet vi vaccas, ij boues, x oues; de vaccis dat vi talenta butiri; jtem xij oras pro gin[gerd]. 2:a colonia, Mylleby. Soluet annuatim ix marcas cum dimidia. Pro jnuentario habet iiij vaccas, duos boues et vj oues; dat iiij talenta butiri, cum gingerd xij oras. 3:a colonia, Lauas. Soluet singulis annis quinque marcas. Pro jnuentario habet ij vaccas, ij boues, iiij oues; dat ij talenta butiri et j marcam pro gingerd. 4:a colonia, Cupisiærffwe. Soluet annuatim vij marcas. Pro jnuentario habet ij vaccas, ij boues et iiij oues; dat ij talenta butiri et gingerd, videlicet j marcam. Isti quatuor pro laboriciis suis operari debent pratum suis expensis pro residente datum*. Jn Alandia, prima colonia. Soluet annuatim quinque marcas et quinque ortones. Pro jnuentario: 2:a colonia. Soluet annuatim quinque marcas et quatuor ortones. Pro jnuentario habet: 3:a colonia. Soluet annuatim v marcas et quatuor ortones. Pro jnuentario: Coloni de Alandia ammodo pro gingerd soluere debent omnes simul vnum pund tritici puri, quod propria sponte subierunt in Dywpewik tempore vicitacionis domini mei anno 1486. Jnuentarium in curiis sancte crvcis sitis in parochia Virmoo. Primo in Møllaby vnum par boum, iiij vaccas, vj oues, j equa pro tribus marcis, quam Paulus de Lawas perdidit. Jtem in curia Karhula j par boum, vi vaccas, x oues, j equa de 3:bus marcis. Jtem in curia Lawas vnum par boum, ij vaccas, iiij oues. Jtem in curia Cupisierffue vnum par boum, ij vaccas."}, {"df": "4897", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "(På lappens ena sida:) Tiil mynnes at sza mang skifftis broder wore om Renile godz, som myn fader haffde köfft iorden aff: Jons i Renilæ ok hans hustrv xij stenger iord; ther fore primo gaff myn fader honom lxxxix marc iiij öre. Cristine i Renilæ, Symons enkie, vj stong iord; ther fore gaff min fader henne xxiiij marc ok x ortuger. Olaff Kumulast iij carpeland iord; ther fore gaff myn fader iij marc. Niels i Renilæ ix stenger ok en alin iord; ther fore fik han xlviij marc ok iij ore. Niels Puttalt ij stong iord ok en alin jord; ther fore fik han vj marc ij spen haffra. Summa clxiiij marc vj ortuger Summa xxviij stenger ok iij karpa land Aue Maria. (På andra sidan:) Jöns i Renilä viij stenger Cristina ij stenger Niles i Renilä iij stong Nilis Puttalt ij stong Olaff Kumulast iij carpa land iord, hon gör viij stenger Jac Mattis Olson, owerdig prest, lot stangen ga cringom allan all akren die s:ti Erici; ther var lændzmannen vtan ok andre gode sokne mæn, som lændzmannen veel kunnogt ær, oc Peder j for:de Renilä. Tha fandz ther ey mer en xiiij stenger iord, som henne deel ær, oc en teg om iij karp land; thet gör viij stenger oc är roo lact teg fra teg."}, {"df": "4898", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Muut", "transcript": "Den tijdh herrmästare i Lijfland hafwe rådt och hafft wälde här i Finland, hafwe dhe låtit sine häster, 24 vthi ett föllie, uthi forace, och när dhe wore komne emellan Sibbo Mårthensby och kyrkian, hafuer een häst af dem der brutit beenet af sigh uthi een broo, som een bonde, Karfwulacki benämd, boandes i Sibbo kyrckeby hade skollat byggia och widh macht hålla. Denne hästen att betalla och sacköhren erläggia hafuer samma bonde intet hafft rådh och meddel at betalla; ty haffuer han gådt til den prästen, som her då sitit och warit haffuer, herr Jngewald wid nampn, och tagit af honom 8 m:r Rijgiske och sat sine 2 skattmarker jord i vnderpant. Men effter han hafuer warit een barnalöös man, och ingen hafuer wellet inlösa hans ägor, hafuer prästen, bem:te her Jngewald, brukat och hefdat dem i sin liffztijdh; men tå han hafuer än leegat på sin sotesäng och skulle döö, haffuer han testamenterat samme 2 skattmarker jord till prästebohl med den condition, att dhe, som effter honom til pastoratet skulle komma, skulle hwart åhr hålla för honom 3 siällamässor, och skrifwit med sin egen hånd detta uthi kyrckiones missale. (I domboken ingår härefter upplysningen:) Och alt ifrån den tijden in till glorwördigast i åminnelse konung Johan den 3:s tijdh hafuer samma 2 skattmarker jord okrakelade varit prästebord."}, {"df": "4899", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyystölä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the gode mæn, som thette mit næruarandis breff ffore koma kan, bekennes ok kungør iach Cristiern Pederson, heradz hoffdinge i Hollola herade, met thette næruarandis opne breff, at thet synne iak vinter ting hult met almogen j Padasioki sochn, Nystylaby, ij erligx swens nærware Henrich Stenson, fogute vpo Croneborg, tha kom for mik aa satto tinge Olaff Jensson i Lahis och talade til Aynes bo, Myllyxebo ok Wema by om en skog ok fiske waten, som heter Sudensenpæ, hwelked ærende iach sköt til the xij j næmbdene soto, som ær först Peder Paualson j Walkyle, Peder Andersson Eyneldhe, Jons Philpus[son] Wehnna (!), Olaff Pederson Kellusalmi, Philpus Mattisson Maskesby, Ions Hansson Kumos, Laurens Olaffson Taypiala, Peder Hansson Vesiiaku, Olaff Bertilson Eynes, Ricus Hansson Pæyelæ, Marcus Andresson Nystile, Peder Paualson Autis, the ther vm ranszakade, witnade ok epter sworo, och haffde the tesse ij epterscriffne sworne vitne for sik: Niels Olaffson j Nystilæ ok Olaff Iopson i Asola, ok all sochn met them sannade och stadfeste there edh, at ingen haffuer deel j Sudensenpæ met Porkala vtan Henrik Hirwin epter sin andel szo mykit, som thet kan finnes och hans forældre aff alder nuted haffua. Thy epter swadana ranszakan, vitne och ede dömde jach Olaff Iensson vppo Porkala godz wegne for:ne skog ok fiske waten fri som forscriffuit stor, och tesse epter:ne huar there sak til xl mark for welle, som ær Torkil Michelson Æymes, Olaff Michelson ibidem, Hans Adamson, Peder Albrectson j Vema, Paual Ragualdzson Æyna, Niels Kucku ibidem, Peder Pelli ibidem, Niels Pederson Mylistæ, Olaff Pederson ibidem, ok Olaff Iensson syn skade igen met arswexten aff are huario met syn kosten. Tiil mere wisse och starkare forwarningh at szo i saningen ær som forscriffuit stor trykker iach mit incigle vppo ryggen aa thette breff, som scriffuit och giffuit ær anno Domini millesimo quingentesimo primo, odensdagen nest epter sancti Pauli."}, {"df": "4900", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4901", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Dominus noster facit dicj vobis: Scripsistis nobis vestris in literis cum vestro nuncio Johanne Andree de istis tribus parochiis scilicet Egrebbe, Jesche & Saualax atque de fluminibus (!) Chain, de quibus nos vobis, ffratri nostro, non semel commisimus. Jn literis autem vestris scriptum est sic, quod consiliarij vestri regnj Suecie narrauerunt vobis, quod jlle iij parochie cum ffluminibus pertinent ad vestrum regnum Swecie, vt nos ambasiatores nostros ad vos mitteremus & antiqua scripta compactualia, que sunt apud noss in Rutzia, eciam que in vestro regno, que inter dominos Russie & regnj Suecie facte & signate sunt, vt in simul comparentur ad videndum & probandum veritatem, vt clarius videretur, ad quod dominium jlle tress parrochie & fflumina pertinent secundum justiciam. Dominus noster facit dici vobis: Quare noss, carissime ffrater, antiqua illa scripta comparere deberemus atque nostris hominibus de isto loqui cum nos vobis, ffratri nostro, non semel cum vestris (= nostris) & vestris nunciis commisimus & in literis nostris scripsimus, quod ille iij parrochie atque fflumina ab antiquo erant patrimonium nostrum Magne Nouagardie korone site, sed secundum casum & jniuste accepte sunt ad regnum Suecie, et quatenus vos, ffrater noster, ad memoriam reducere velitis nostrum vobiscum compactatum, osculo sancte crvcis roboratum, qualiter inter nos vobiscum conscriptum est, vt terram Swecie pariter jnuadere deberemus, et que terre atque aque ab antiquo ad quod dominium spectauerunt, illuc libere redire deberent. Dominus noster facit dicj vobis: Quatenus vos, ffrater noster, nunc ad memoriam reducere velitis nostrum vobiscum co[m]pactatum atque osculum crvcis, quod istas tress parochias (!) & ista tria fflumina redderentur nobis juxta antiquitatem sicut pertinent ab antiquo ad nostrum patrimonium, scilicet Magnam Nouagardiam, vt maneat jnter nos & filios nostros caritas & amicicia & inter vtrasque partes terre pax sempiterna atque requies. Dominus noster ffacit dicj vobis: Nos autem quod vobis, ffratri nostro, promisimus, illud tenemus eciam jn futuro [et] cum Dej adiutorio volumus tenere. Amico vestro sumus amicus, jnimico autem jnimicus, vos autem sicut nobis promisistis et verbum vestrum dixistis, ut hoc teneretis, amico nostro essetis amicus & jnimico jnimicus. Dominus noster facit dicj vobis: Retulit nobis ex parte vestra nuncius vester Johannes Andree, quod aliqua dampna efficiuntur ex vtraque parte inter nostros & vestros subditos, habitantes juxta terminos Finlandie, vt nos mitteremus ad istos terminos nostrum scriptorem cum vestro scriptore ad examinandum & probandum veritatem et facere justiciam atque nobis renunciare de istis causis jnimicitiarum. Dominus noster ff. d. v: Quare nos deberemus nostros scriptores ad istos terminos mittere, quia antea nostri capitanej Nouagardienses & nostra principalitas Magna Nouagardia ffaciebant pacem cum gubernatoribus Suecie atque cum tota Suecia & literas compactuales inter se scribebant, jta eciam jam nostrj capitanej Nouagardienses atque nostra principalitas Magna Nouagardia cum Stenone & cum tota Suecia ffecerunt pacem & literas jnter se compactuales conscripserunt. Jn literis autem scripserunt per nomina jstos nostros homines & Suechos, propterea si alique iniurie ab vtraque parte contingerent, vt illj supradicti jnsimul conuenirent ad terminos et de istis causis jniuriarum ab vtraque parte ffacerent justiciam. Sed nostri capitanej Nouagardienses nobis scribebant, quod istjs nostris hominibus mandauerant, vt facerent justiciam circa terminos, sed vestri homines, quj scriptj sunt in huiusmodi literis, non venerunt ad terminos, neque justiciam faciunt. Nostrj autem subditj a vestris subditis multas jniurias paciuntur, et quatenus vos istis vestris, qui in literis scriptj sunt, mandaretis, vt ad confinia venirent, jllis autem conuenientibus cum nostris tunc istis omnibus jnjuriam pacientibus ab vtraque parte facerent justiciam, vt non justi comprimerentur et culpabiles ab vtraque parte non jmpunitj ffierent. Dominus noster ff. d. v: Dixit nobis ex parte vestra vester nuncius Johannes Andree de captiuis Suecis, vt nos mandaremus eos liberari. Eciam antea scripsistis nobis de istis captiuis. Nos autem propter peticionem vestram, ffrater noster, quos potuimus congregare, illos dimisimus ad vos, vobis autem, ffratri nostro, pro istis captiuis nos non licebat postulare, propterea quia tunc terra Suecorum secundum vestram commissionem ambobus nobis erat jnimica et quot a Suecis jn ista guerra de nostro populo perierunt propter causam vestram, frater noster, vt vos ipse jntelligere potestis, illud vtrum licet nobis a nostris hominibus istos captiuos accipere & dimittere. Nunc autem illos captiuos, de quibus locutus est, ex parte vestra nuncius vester Johannes et nos illos captiuos dimisimus ad vos. Dominus n. ff. d. v: Captiuj autem nostri, qui captj sunt ab jnimicis nostris Suecis, notum est de eis vobis ipsi, ffratri nostro, quod illj nostrj captiuj captj sunt propter caritatem vestram, ffrater noster. Et si quj adhuc de istis remanservnt in terra vestra, quatenus velitis facere eos colligi et dimittere ad nos in terram nostram. Eciam mittatis ad nos tres nostros captiuos Senku Denoschina et Mitri et Jnascha Repiena. Dominus n. ff. d. v: Retulit nobis ex parte vestra vester nuncius johannes Andree de artificibus, de quibus vobis, ffratri nostro, multociens scripsimus, qui scirent invenire omnia metalla, scilicet aurea, argentea etc., et qui scirent salpetrum diuersis modis ffacere. Vos autem, frater noster, pro istis artificibus scripsistis ad alias terras, vt veniant ad vos, et qui ad vos venerint, tunc eos ad nos mittere voluistis. Dominus noster ffacit dicj vobis: Et si quj sunt jam ex istis artificibus, de quibus vobis commisimus ad vos venerint, quatenus vos, ffrater noster, illos artifices ad nos mittere velitis vna cum nostro consiliario et cantzellario; nos autem vobis, ffratri nostro, pro hoc regraciamur, et si aliquid vos, ffrater noster, jndigetur a nobis in terris nostris, nos vobis hoc non negabimus, et si aliquj magistrj sint in terris vestris, quj volunt voluntarie ad nos venire in seruicium nostrum sine vestra jussione, quatenus vos, ffrater noster, velitis istos magistros ad nos dimittere propter peticionem nostram, scilicet cum nostro cantzellario & cum nostro consiliario. Johannes diuina prouidencia serenissimus jmperator de tute le Ruscie & magnus dux comando a referirne auitj dato comessione lo nostro mandatore Istoma a referirine tzoge dio per sua gracia a dato filiolj nostrj tra nuj & nuj ffradello & vuj & sedeo vole perfare perendato tragi filiolj nostrj al hora la nostra ffradelita & amicicia sera piu alta pero el senior nostro comando a referirne dio per sua gracia andato me ffilius & vuo ffradello deo te andato ffiliola & secundo la nostra ffradelita & amicicia ancora a maritare la vostra filia cum lo meo filius Basilius magnus dux & imperator de tute le Ruscie al hora la nostra ffradelita & amicicia sera piu alta & piu fortificata & sera vtile per nuj & per li nostrj filiolj & per le nostre patrie tzoge la nostra patria de Grande Nouogradie & la vostra patria lo reame de Suecia per que seramo in perpetua pace & bona visinitate."}, {"df": "4902", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff fföre kome kan kennis iak Claus Henricson, lagman i Söderffinne lagsagu, met thetta mit näruarendis öpne breff, at then tiid iak lagmantz ting hult met almogen aff Karis sokn i ärligz swens näruaru Anders Jönsson, landzfougte ther sama stadz, anno Domini mdi, ffredagin nest ffore dominica Letare, tha kom ffor rätte o satte tinge ärlig och velbördig quinna hustru Elseby,* Henric Dönsons eppterleffuerske, met eet skötningz breff, som Jöns Henrichson haffde wt giffuit pa eet gotz hetandis Gerkenäs, ligendis i Loijo sokn, hulkit ärende iak sköt till the xij, som tha i nempden sathe, som äre – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – och ingen imot nempden wädia wille; och epter thenne x[i]j ransakan oc ede tha dömpde iak ffor:de breff stadugt oc fast at bliffue – – – – – – vj [mark] for min dom. Till yttermere visse och bettre forvaring beder iak ärlig och velbördig man Tönne Ericson, höuitzman på Raseborg, at henga sit jncigle med mit egit nedan fför thetta breff."}, {"df": "4903", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thetta breff ffore kome kan kennes iak Claws Henrichson, lagman j Swderffin lagsagu, met thetta mit närvarendes vpne breff, at then tiid iak lagmantz ting hult met almogen aff Æspo sokn i ärligh swens närvaru Tomos Danson (?) anno Domini mdi om vareffru affton annunciacionis, tha kom ffor rätte aa satte [tinge] Olaff Hyska och Morthen Pederson och Per Nielsson (?) j Mortilaby met eet skötningz breff, som Matts Morthenson ibidem ffo….. vtgifvet haffde ludandes om een skat [mark] iord ligendes j Tervalampe met hws sampt iord, aker och äng, skog och skiwl, i vato och i torro, närby och fiärre, met allo tiil skeldo och ingo ffra skeldo thet som thet gozet aff aller tiillegat haffuer tiil ewerdelige äge, som Pawal Olson skött vnder Morthen Voye och Per Voye ffor xx horde marker och c (?); hwlket ärende iak skøt tiil the xij, som tha i nempden sathe, som äre (12 namn), som alle vitnend (!) och vele the swarie, när eedhzbär warder, om nogon vel hande ed aff them, ok ffor:de breff och bogeren och skälica vtgiffuit, och ingen i mot myk eller nempden vädie ville, och epter thenne xij ranzakan tha dömpde iak ffor:da breff stadugt och ffast at bliffue epter thenna dag, och fforbiuder iak hwariom mane här i mot hindre eller quælie vid sin vi [mark] ffor myn dom. Til ytermere visse och bätre fforuaring tryker iak mit jncigl pa ryggen aa thetta breff. Datum anno, die et loco vt supra."}, {"df": "4904", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennis iak Clavs Henrixson, lagman i Söderffin lagsagu, met thetta mit nærwarendis vpne breff, at then tiid iak lagmantz ting hult med almogen af Ingo sokn i ærligx swens nærwarw Thomas Danson (?), landzffougte ther sama stadz, anno Dominj mdi, mandagin nest epter dominica Iudica, tha kom ffor rætte aa sætte tinge Jøns Olson i Bredslæt och Olaff Laurenson ibidem och skøtte vnden sig och theres arffwa och vnder Olaff Iopson och hans arffwa, huar there een fiærdinx skatmarch jord ligendis i Bredslæt met alle tiillagur j voto och i torro, jngo vnden tagne, tiil æwerdelig æge, och gaff ffor:de Olaff ffor:de Jøns och Olaff igen xxiiij march tiil æwerdelig æge; och skøtte Jøns Olson i Syggebøle vnden sig och vnder ffor:de Olaff Jopson i[½] alin jord ligendis i Bredslæt ffor en march peninge och en spen korn tiil æwerdelig æge; och skøtte Mognus Hanson aa Strand vnden sig och vnden ffor:de Olaff Jopson iii alne jord ligendis i Bredslæt met alle tiillagur tiil æwerdelig æge; skøtte Olaff Japson igen vnden sig och vnder ffor:de Mognus iii alne iord ligendis j Swartbæk tiil æwerdelig æge; hulkit ærende jak skøt tiil the xij, som tha j nempden sathe, som ær Niles Botuidson, Per Michelson, Mognus Biørson, Per Boteson, Jøns Olson, Laurens Jønsson, Per Andersson, Anders Olson, Laurens Tordzson, Henric Jønson, Siwgrd Andersson och Eric Jønsson, [the] ranzakade och vitnad och vile the swærie, nær edz bær varder, om nogon vil hænde edh aff them, at fforde skøtning ær laglica och skælica giort, och ingen mot mijk eller næmpden vædie ville, och epter thenne xij:a ranzakan tha dømpde jak ffor:de skøtning stadug och fast at bliffue epter thenne dag, och fforbiwder jak huariom een thette effter mere hindre eller quælie ved sin vj march ffor myn dom. Til ytermere visse och bætre fforuarning henger jak mit jncigl nedan ffor thette breff. Datum anno die & loco vt supra etc."}, {"df": "4905", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unsznn gunst mit fruntliken grote stedes thovorn. Erszame wolwiszen leven bszundern. Dessze jegenwardigen brefftogers, genomet Hans Bussch unde Wilkens Maths, unsze inwoner, hebben recht unde redeliken affgekoft juwem borger Hans Kerstkens 2 vate wyns, gudhe koepmanns waringe to leveren, dat nicht gescheyn is; dar tor stede hefft de vorbenomte juwe inwoner de ergenanten Hansze unde Maths geprovet laten guden wynn, ungestraffet, bszundern de ehn in den vaten verantwerdet waerdt; en was nicht gudt unde en docht noch uppe stede nicht. Wente de erbenomten Hans unde Maths synt vor uns gekomen myt den wyne uppe stadt raedthusz to Abo und hebben uns samptliken gebeden, dat wy wolden den wyn proven unde setten ehn up eynen maetlicken pennyngk, dar se mochten mede by blyven bynnen unser stadt to vorkopende. Szo is desulfftige wyn nicht van gewerde, de enen idermanne mach schedelick syn to lyve unde nicht baetlick; darumme brengen se ehn wedder thor stede etc. Erszame wolwiszen leven bszundern, is unse fruntlike bede unde beger, dat gy desszen upgemelthen Hans Bussche unde Maths Wilkens willen helppen, dat ehn lyck vor ungelyck schee, geliker wis dat wy den juwen scolden helppen, dat ehn van den u[n]sen gelich schege, nachdem dat juwer borger Hans Kerstkens hefft en guden wyn vorkofft unde nicht geholden. Dat se desser unser bede unde vorscrivinge mogen jegen jw geneten, vorsculde wy unde erkennet im geliken wedderumme. Jw erkennet God, dem wy jw sundt, salich to langen tiiden bevelen. Gheschreven tho Abo ame sondage jubilate anno etc. 1501, under unszer stadt secrete. Borgermeister unde raedmanne der stadt Abo. Adress: Den erszamen borgermeistern und raedmannen der stadt Ryghe etc., unszen leven bszundern."}, {"df": "4906", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Laukko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dande men thetta breff före komma kann kennes jag Oleff Jonsson, häredzhöffdinge j Sexmäkij häred, med thetta mit neruarandes opne breffue, atth anno Domini mdj°, tisdagenn nest effther helie kors dag, war iag stad po ena syn med flere dande men emillan welboren man Knuth Ericksson j Laucko och med en bii, som hether Sarkoila, ligiandes j Sastamala sockenn, rätandis om ena roo them emillan. Tho talade Knuth Ericksson til thöm, ath the hadhe goott wdöffuer gamble sockna roo och til en quern, som är wel so longth som en halff mile weg, och kenne sig til för en rette roo och giort her til flere ror oretthelige sidan hans hustrv fader dödde, Clas Kurke, Gud hans siæl nodhe, och welde sig til en stor del aff hans skog och ägedell med för:de roor. Tho sporde jag til för:de Sarkoila boo medh huad skäl eller witne vilde the haffua then öffuer roon och önskadhe mongasinne po teres witne, och kunde the ingen witne aff staden komma vtaff thöm, som molseiiande wore. Sidan sporde jag Knuth Ericksson atth huad skäll eller witne han hade. Tho skötth han wpo sin gamble roo breff, och sidan ginge tenne effter:ne bofaste men, som är först Wrbanus j Hindzala, Lasse Imälainän, Nils Paffualsson, Bent Marcusson, Nils Mässä, Matti Taura, Lasse Poithä, Hendrick Rouhu, Oleff Paiukantha, Ions Iopsson, Clemet Sorffua, Gres jbidem, Bertil ibidem och Oleff Römä, och kastadhe fram huar sin merke och hadhe nedan för then quernen, som nu kallas Iespes quern; then forsen, som her nedan före är, är retthe gamble roo, hetandes Hugmarkoskij, som gamble ro breffued wttrycker, och ladhe the merke hurv gamble roo ret ginge fram, och then nije roon är en krock roo, som the för:de men witnadhe och beuiste, och wore the til rede at sueria och bepligthe sig en nu framdeles til att suerie, ner thöm bliffuer tilsagth, att then nederste fors är gambla roo. Nu effther sodana skäl och beuisning och jag sielffue sog och randzakadhe, tho samtycker jag roonn i then forsen nedan för quernen, huilkid jag wil holla med min ede. Ath so i sanningen är thes ytermere til wisse och betre foruarning trycker jag mith jncegle po ryggen po thetta breff, som skriffuid är po Laucko gorde dagen som tilfförende skriffuid stor."}, {"df": "4907", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Walk", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4908", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff hender fore komma kennes ok kungør jach Ake Jopsson a wapen ath iach met god wilia och met myne syszkena samtycke haffuer wplatit och solth oc met thetta mith nærwarendis opne breff wplather hederligen herre her Magnus Laurencij, erchydegne j Abo, mith gotz och gordh j Korwala, liggiendis j Saw soken, met alle thesse godzes omægor, j wothe ok torro, engo wndhentagendis som thy godze aff [alder] tilhørth haffuer eller met rætth kan finnes tilhøra, som oc haffuer warit laga bwdit och lagha stondit, ffor ijᶜ marc swenske, hwilka peninge iac kennes mich haffwa wpbwrit j god otnøye j redhe peninga oc goda wærdhøre, swa met skel, at om myn broder eller skylle wener welige, tha mage the thet otherløsa for tolkit mynte ok werdøre innan aar och dagh. Gøre the thet icke, tha affhender iach for:de gotz mich och allom mynom ærwingom oc tilegnar thet for:de her Magnus til ewige tijd. Och [skedde thet swa], som Gwd forbiwdhe, ath forscriffuit godz hende her Magnus met noghen rætgang j fra gaa, tha beplycter iac mich myna erffwinga widerleggie honum eller hans erffuinga swa goth gotz j swa god legeligheth ok allan then skadha han ther aff fangandis wordher wpresa, wijd myn crisne tro, sanningh ok æro. Tijl hwilkis breff (til) mere wisso ok bætre bewarningh bidher iak werdwgh fader Laurens Swripæ, electus j Abo, ok meinogh capitulum, her Henric Bijdz, lagman j Norre Finlandh, Magnus Frille, fowgte pa Abo hws, ath the hengie theres incigle wpundher thetta breff met mith egith, hwilkit [giffwit] ok scriffwit ær j Abo aarum epter Herrens byrdh mdjº, wpa xᵐ riddere dagh."}, {"df": "4909", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4910", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Juw ersamen vorsichtyghen vnde wolwisen mannen heren borgermesteren vnde ratmannen der stad Reuel, vnszeme guden frunden, don wy borgermesteren vnde rathmannen der stadt Abo noch (= nach) fruntliker grothe der bedinge witlike vnde openbare bekennen, betughen jn vnde myt desseme vnszeme open vorsegelden breue, dat vor vns gekommen is de duchtige juncker Willem van den Velde vnde heft dar sulues vor sych vnde vor synen arffuen openbarliken bekant toghestan, dat he van juwer ersamheyt to fuller genoge vnde dancke vpgebort vnde vntfangen heft sodanne vij(c) mark, de van her Jacob Vreyse, syner hwsfrouwen vader, medegifft vtkommen syn tuschen em vnde vnszes rades mede stolbroderen her Johan Gryst van weghen selghen her Jakob Vreysen, des suluen Willems hwsfruwen vadher, van deme aller dorluchtygesten heren konnyk to Denmerken etc. bedegedinghet vnde fruntliker wisse aff gesproken na lude syner konnykliker mayestate breue by juwer ersamheyt synt, so vns Willem des alles heft bericht etc. Der haluen deme de sulue juncker Willem ergenante vor sick vnde vor synen arffuen vnde alle de dar anroren mochte heft vor lathem (!) vnde quiit sthelt juwe ersamheyt, jw vnde juwe nakomlinge vnde alle de juwe van sodanne vorberorden bededinget des vii(c) mark Rigesch geldes meth allent dat dar amlenet vnde van allen tosprake vnde anclaghe vnde gericht de he vnde syne arffuen edder syner hwsfrouwen heft in dessen dagh in nenerleye mathe to juw gehat mochten hebben vor aller namaninge als vor de vij(c) mark, de vorschreuen stan, to eweghen tyden to eynen ganssen fulkommen ende ganslike qwiit, frye, ledyck vnde losz dar vp nicht meer to sokende vnde to sprekende auer nulddels sick edder yemande van syner weghen in nene tokommande tyden sunder wedder redhe vnde behulp vnde arghelist; vnde bouen dat sulle gy vnde juwe nakomlinge lange to vns hebben eyn ganszen seker tovorsicht vnde vasten gelouen, dat juw ersamheyt vnde ere nakomlinge sodanne vij(c) mark haluen fwrder nene namaninge vmme lyden sulen in tokomenden tyden, dar wille wy juw ghut vor syn in craft desses vnses breues. Des to merer tuchnisse vnde orkunde der warheyt hebbe wy wnszer stadt secret beneden an dessen breff gehangen, de gegheuen vnde ghescreuen is na der gebort Christi dusent vyfhundert vnde eyn, ame daghe vincula Petri."}, {"df": "4911", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw erszamen vorsichtighenn wiszen heren borgermesteren vnnde raͤtmannen der stadt Reuell, vnnszen guden frunden, doen wy borgermestere vnnde ratmanne der stadt Abow witlick mit fruntliken grote vnnde vormoginge alles guden. Wy synt begerende, alzo juwere ersamheit wol witlick js vnnde willet weten alzo, dat Hinrick Cordeszhagen hefft sick vakene vor vns boclaget vnnde grot arbeit vmme gedaen vnnde vuste vele gekostet hefft, jedoch nicht vele gehulpen hefft, alze vmme de twintich last soltes, de ehm syn selige vadere gheeruet hefft, dat doch Roleues van Vloyten nalatene husfrowe jn ereme lesten, alze se Got esschen wolde, bekant hefft schuldich to synde vnnde ok de hure vor dat solt betalt hefft vnnde ok dat vor vns jn vnnsze sittende stole des rades sta[w]ender eede mit vtgestreekeden armen vnnde mit vpgerichteden vingeren leffliken to den hilligen gesworen hebben vnsze loffwerdigen besetene borgheren, alze Lawrentsze Scalme, borgermestere tor tydt, Berndt Grote, Gerth van Kucken, Peter Rogn, Kresteren raedmann, Sjmon ouerescherere vnnd ok en deyl jn God vorstoruen syndt. Hir vmme, leuen heren vnnde frunde, bidde wy jw fruntliken vmme vnsere vlitigen bede willen, willen besturen vnnde dar jnne arbeiden, dat desse vorbenomede Hinrick Cordeszhagen jffte sine nagelatene eruenn erer rechtuerdigen sake mogen enen guden ende krighen vnde richtet jw na den breue den jw desse vorgenante Hinrick brachte vore desszen brue, ok van vns gegeuen, dat he dat fordermer neyne arbeit jffte moye dorffte vmme doͤn, wente wy doch gerne juwer scriffte vnnde sake alle tydt entrichten wore wy konen vnnde mogen jn eneme grotteren iffte geliken. Erszamenn wolwisen leuenn herenn vnnde bszunderenn guden frunde, bidde wy vnde begere, dat dess ergedachten Hinrik Cordeszhagenn nagelatenne eruenn vmme vnnsere bede willen nhu vppe desse tydt mogen der sake genszliken eynn ende krighen vermiddelst guden frunden dare auere geropenn, wente desse jegenwardige breff wisere vnse ledemate des rades js vulmechtich vnnde vore vns borgermesterenn vnnde raetmannen dere stadt Abo vulmechtich gemaket van dere nagelatenne erue wegen, wo bauen beret is, jn aller mathe gelick de eruen by juwere ersamheyt dare thore stede weren; wes de vpgemelte Michel Perszen jn den saken by jw bedegedinget vnnde verhandelen werdt vermiddelst eyner guden eyndracht, dat sal stede vnns vast blynenn vnnde jw dare auere geuenn ene quitantie de jw iffte anderen nochafftich syn. Leue herenn vnnde frunde, juwe ersamicheit vns jn dessen scrifften willen bewiszen, dat vnsze jnwonere des mogen genetenn, versculde wy vnnde erkennen ensodann jme geliken noch vele grotteren vmme jw, erkennet God, den wy jw all samtliken sundt, salich, wolmogende to langen tyden beuelen. Geschreuen to Abo ame dage sanctj Dominicj confessoris anno Domini etc. xv(c) vnnde eynn, vnndere vnnszere stadt jngesegell. Borgermeistere vnnde raetmannenn dere stadt Abow etc. Adress: Denn erszamenn borgmeisternn vnde raͤtmannenn dere stadt Reuell etc., vnnszen bszunderen guden frundenn fruntlikenn geschreuenn."}, {"df": "4912", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vnnszenn willighen bereden denst unt vormoge alles guden stedes thouoren. Erszamen wolwiszen leuen heren, bszunderen guden frunde, jw js villichte wol verdacht, dat wy ermaels an juwe ersamicheit hebben gescreuen etlikes solteszhaluen, noͤmliken xx last, van weghenn vnnses szelighenn vaders Cordeszhagen, de bynnen Abo jn Godt den Heren verstarff etc, wy denne nheyn recht jn juwere stadt Reuell konnen erlanghenn van den jhennen, de vnses zelighen vaders nagelatenne ghudere hebben angetastet vnnde jn ere nudt vnnde profidt hebben ghebracht vnnde lange tydt ere kopenschop mede gedreuen dare vns sere an miszduncket etc. Szo sende wy jw nu by dessen jegemvardigen brefftogere, geheten Michell Perszen, eyne vtscrifft iffte copie des versegelden breues gegeuenn van dem rade tho Abo, mit den houetbreue, dare se juwe ersamicheit jnne bidden, ghy vns armen, elenden, nagelathenne eruen mochten rechtes behelppen weszen, so de breue dat woll vtwiszen vnnde gy fordere woll vyndende werden etc. Wore vmme, ersamen wolwisen leuen heren, bidde wy fruntliken vnnde begheren, ghy vns noch willen tho rechte helppen, dat wy by vnnszes vaders nagelatenne gudere mochten weddere kommen, dat vns mannigere leyg scriuendes iffte arbeides nheyn bedarff were; ok dat andere moye, arbeidt vnnde bekummernissze vns armen knechten nicht tore hant en queme, sege wy gansz gerne etc. Erszamenn wolwiszenn leuen heren, ghy dessze vnnsze scriffte jn gudere wolmenynge willenn jnnhemmen vnnde verstaͤn, dat vnns dare forderinghe moge affscheyn, szo wy des vns tho juwere ersamicheit verseyn ane allen twiuell. Wore mede wy jw edder den juwenn konen to willen iffte to denste weszen, edt sy dach iffte nacht, dare scall vns juwe ersamicheit gutwillich jnne vynden, erkennet Got, den wy jw sundt, salich, wolmogende to langen tyden beuelen. Bidden vnnde begeren fruntliken juwe gutwillige antwerdt by desszen iegenwardighen. Gescreuen Abo jn die Dominicj confessoris anno etc. xv(c) vnnde eyn. Hans, Berndt, Erick, Cordeszhaghenn gebroder Katerina, ere suster Adress: Denn erszamenn vnnde wolwiszenn borgermeisterenn vnnde raͤtmannen der stadt Reuell etc. andechtigen geschreuen."}, {"df": "4913", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ego Laurentius, Aboensis sedis ordinandus episcopus et sacrosancto ministerio vestro prædicationis officium suscepturus, confiteor sanctam et ineffabilem trinitatem, patrem, filium et spiritum sanctum, unum Deum naturaliter esse unius subtantiæ, unius naturæ, unius majestatis et virtutis, coæternum patri ac spiritui sancto filium, in tempore de eodem spiritu sancto conceptum et de Maria virgine natum credo, qui passus pro salute hominum ad inferna descendit, indeque victor surgens et in cælos ascendens venturus est in fine seculi, ut reddat singulis secundum opera ipsorum. Præterea instituta ac præcepta quatuor pricipalium synodorum, videlicet Niceni, Constantinopolitani, Ephesini et Calcedonensis, canones quoque synodales et decreta, quæ orthodoxa fides suscepit, me suscipere et prædicare velle confiteor. Hæreses et schismata et quicquid sanæ fidei adversatur condempno et anathematiso. Tibi etiam et privilegio Upsalensis ecclesiæ tuisque successoribus secundum sacros canones et decreta sedis apostolicæ ex sacris canonibus ac legibus promulgata pro scire et posse me obediturum promitto et absque illius consensu nullum me præbere in magnis negotiis vel ordinationibus assensum; pro ejusdem quoque metropolitani publicis et privatis negotiis, studio, consilio, societate me elaboraturum, nisi in eo, quod ad propriam pertinet parochiam meam, profiteor. Et huic professioni meæ coram Deo et sanctis ejus sub testimonio quoque præsentis ecclesiæ subscribo. Datum Upsaliæ anno Domini md primo, ipso die assumptionis Mariæ, meo sub sigillo præsentibus appenso. Et ego Laurentius præfatus manu mea propria hæc subscripsi in majorem evidentiam præmissorum."}, {"df": "4914", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Ego Matthias, electus Strengenensis, ab hac hora ut antea fidelis et obediens ero beato Petro sanctæque apostolicæ sedi Romanæ ac domino nostro domino Alexandro papæ VI suisque successoribus canonice intrantibus: non ero in consilio aut consensu vel facto, ut vitam perdant aut membrum, seu ut in illos manus violenter quomodolibet ingerantur vel injuriæ aliquæ inferantur quovis quæsito colore. Consilium vero, quod mihi credituri sunt, per se aut per nuncios, ad eorum damnum me sciente nemini pandam. Papatum Romanum et regalia sancti Petri adjutor eis ero ad retinendum et defendendum contra omnem hominem. Legatum apostolicæ sedis in eundo et redeundo honorifice tractabo et in suis necessitatibus adjuvabo. Jura, honores, privilegia et auctoritatem Romanæ ecclesiæ, domini nostri papæ et successorum prædictorum ampliare, defendere, augere et promovere curabo, nec ero in consilio, facto vel tractatu, in quibus contra ipsum dominum nostrum vel eandem Romanam ecclesiam aliqua sinistra vel præjudicialia eminentiarum, juris, honoris, status et potestatis eorum machinantur. Et si talia a quibuscunque procurari novero et tractari, impediam hoc pro posse et quantocius potero, commode significabo eidem domino nostro vel alteri, per quem ad ipsius notitiam pervenire possit. Regulas sanctorum patrum, decreta, ordinationes, sententias, dispositiones, reservationes, provisiones et mandata apostolica totis viribus observabo et etiam faciam ab aliis observari, hæreticos, schismaticos et rebelles domino nostro et successoribus prædictis pro posse persequar et impugnabo. Vocatus ad synodum veniam, nisi præpeditus fuero canonica præpeditione. Apostolorum limina, Romana existente curia citra singulis annis, ultra vero montes singulis bienniis visitabo aut per me aut per meum nuncium, nisi et apostolica absolvar licentia. Possessiones vero ad mensam meam pertinentes non vendam, neque donabo, neque impignorabo, neque de novo infeudabo vel aliquo modo abalienabo, etiam cum consensu capituli ecclesiæ meæ, inconsulto Romano pontifice. Sic me Deus adjuvet et hæc sancta Dei evangelia."}, {"df": "4915", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4916", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom thetta breff fore komma kann bekennes iagh Mons Anderssonn, häredz höffdinge i Raseborgz länn i öster häred, med thette mitt öpne breff, att thenn tidh iach somar ting hultt med almogenn aff Siwndo sochen i beskedelig swens närwarw, Tomas Danson (?), landz fougtte ther sama stadz, och flere gode mens närwarw anno etc. m: d: i, om sancti Augustini dag, tå kom för rätte oo satte ting Anders Teålff och skötte och skälade på Ions Nelssons wegna i Krocköö lijggendis i Borgo sochenn wndan honom och hans arffwa och wnder hustrw Anna i Siwndeby och hennes arffwa enn systers deell iordh leggendis i for:de Siwndeby, som är enn stång iårdh, med åker, och eng, skog och feske watnn, quarn och querne stadh, ingo wndantagandis, till ewerdelig äghä, och solde for:ne hustru Anna framdeles enn stong iordh liggendis i Dynesby i Caris sochen, hennes federne, Michell Michelssonn i Loijo sochnn for xii [mark] redhe peninger, hwilcka xii march hon gaff for:de Ions Nilssonn i Krocköö ffor then stong iordh i Siwndeby; hwilckett ärende iach skött till the xii i nempden, som är Per Ionssonn, Iöns Pålssonn, Iöns Iopsz, Oluff Mickelsson, Anders Andersson, Per Östhensson, Michel Ionssonn, Lass Olsson, Michel Iönsson, Per Godelsson, Sona Iönsson och Iöns Perssonn; ransakatt, wittnad och efftersvoren edhenn att förnempde sköttning och köp war lagliga och ransacliga giordtt, och the xii i nempnden war sköttningz menn och iach, för:de Mons Anderssonn, forskele man. Effter thene xii ransakann och edhe thå dömde iach sköttning och köp stadigt och fast att blifwa effter thenne dag, och förbiuder iach hwariom enn thett öffter hindre eller quelia, widh sinn 3 [mark] för min dom. Tell thes bettre mere wisse och högre förmaning (!) tå trycker iach mitt insegle nidan for thetta breff. Datum anno, die et loco wtt supra."}, {"df": "4917", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "1501…Samma år, i augusti kommo till Moskva från Danska konungen Jurij Staroj och Tretiak Dolmatov och med dem Danska sändebudet David."}, {"df": "4918", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen gans fruntliken grote mit alles guden stedes tovoren. Ersamen leven her borgermester und raetman der stat Revel. Ick do jwe ersamheit witlik, forkynne und klage wo jwe medeborger, de uit der stat Revele sint getogen deshalven oppe de Russen, sint umme dit land gewest oppe minen genedigsten heren de koninck und der krone van Sweden vrigen stroem berovet hebben mine buren 6 schepe mit gude unde alle, ok de armen buren darto geslagen und gevangen sunder jeniger schult edder tosake und sunder alle erlich verwaringhe, des min genedigeste here de koninck und de kronen van Sweden sick nicht van der stat Revele vormodet hadde sodaen homot, overwalt und schaden, de jwe medeborgers dusseme lande gedaen hebben oppe de armen buren, de na erer neringe sint gevaren. So hebben se 6 buren vorkommen, 2 sint wedder dot gevunden und de hovede affgeslagen und in allen stucken gehauwen, de 4 wet numment, war se gebleven sint, sunder se mogent weten, de it gedaen hebben. Mer do se de schepe genomen hadden, do tegen se dat gut uit und leten de schepe enwech driven under Russland in der Russen hende. Do ik dusse sake to weten krech, do nam ick it in dat beste und schreff en to, dat se scholden den buren in fruntschop er gut weddergeven, dat dar nicht mer quades en scholde aff komen. Do schreven se my ganssche kort wedder, wo de buren hadden de Russen bospiset und gesterket und beslogen se op ere vigende strom, darumme hadden de buren dat ere vorbroken und wolden dat gut kort aff beholden. So hope ik, de Russen hebben genen strom da jw volk, sunder myn genedigeste here de koninck und der kronen van Sweden fryge strom, dar se myne buren gemordet und gerovet hebben, so kan jwe ersamheit wal vormerken, wo de armen buren de Russen kunden bospisen eder bosterken; de armen buren hebben sulvest nicht anders, wan se van den Russen kopen und buten; ock late ik my dunken van myn genedigsten heren den koninck und wegen der krone van Sweden, offte myne buren sik vorbroken hadden, dat ik ere richter were und numment anders. Ock is in dusser sulvesten reysen 7 dorpe van dusseme lande affgebrant op Retensare, dar ene schidde ik numment vor, sunder jw volk. Vordermer hebben jwe medeborgers my ganssche unkristlike sake togelecht und schreven, wo ik den affgesneden Russen oppe Noteborch besterken scolde mit bussen und weren, der kristenheit vient, dat Got kenne, ik nummer gedacht edder gedaen hebbe, und nen gut man my over to vullen brengen schal, dat Got vorbede, dat de erwerdige here de mester eder der stat Revele eder ander syn undersate hedde myn doetvient gewest, so hadde my nicht sodane unkristlike sake hort to donde, alse ik ok nicht gedaen hebbe. Und ik wil dar myn recht vor don alsz eyn kristenman hort to donde und denke it nicht myner overtogeven, dat ik nicht sodane unkristlike ruchte op my hebben wil und denke my to beklagen und myn recht darumme vorvolgen vor Got, heren und forste, darto vor alle myne frunde, ok dencke ik off Got wil eyn kristeneman to sterven und neyn heyden edder Russe. Vorder hebbe se my geschreven, dat se utgetogen synt oppe des erwerdigen heren des meysters wegen und nicht van der stat Revele und unser leven frouwen lant vorvechten und verdedingen, so is to bevruchtende, dat se unser leven frouwen lant und de stat Revel mer in veyde gebrocht hebben wen vordedinget, sunder dusse vorgeschrevene sake wert scharpliken gerichtet. So hebben se darto hir lange under dusseme lande gelegen oppe 8 mylen na Wyborch, myn genedigeste here de koninck und de krone van Sweden to grot spit unde homot, dat ik de macht wol hat hadde se to straffende vor ere undaet. Men ik denke mit der hulpe Godes mine sake mit rechte vorvolgen, effte mi recht boscheen mach. Ersame leve gude frunde, her borgermester und raedt. Op dat geyn tvedracht eder verderfflike sake geschen schal tusschen mynen genedigesten heren den koninck, der kronen van Sweden und der stat Revel, verkunde ik und boklage sodaen vorgeschreven overwalt und schade erst vor jwe ersamheit und bidde, bogere und rade, dat gii over sodane sake scharpliken richten laten und mine buren ere schep und gut wedder to erer hant komen laten, dat Got vorbede, dat gii de vorgeschrevene sake nicht rechten laten, so wil ik mi recht los klagen und dencke den mine sake vorvolgen vor Got und mineme genedigesten heren den koninck, der kronen van Sweden und vor alle mine frunde. Und isz dan bevruchtende, de it untgelden mochten, de dar nene schult in en hebben. Got kenne, de nicht gerne en sege. Hyrop boger ik jwen fruntliken antwort, warna dat ik mi richten schal. Hyrmede siit Gode bevolen to ewiger tit. Geschreven op Wiborch op sunte Mauricius dach anno Domini dussent vyff hendert in dem ersten jere. Erick Turssen, ridder. Adress: Den ersamen heren borgermester und rat der stat Revele myt gantzer ersamheit fruntliken geschreven, synen gunstigen guden frunden etc."}, {"df": "4919", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ock gnedige leve here, alse denne etlike knechte uth unser stadt na tolate des werdigen hern kompthors to Vellin, stadholder des landes, in de Nu up ere egene eventur umme de Russchen to beschedigende, gesegelt weren, hefft sick bogeven, dat desulven knechte baven unsze ernstlike vorboth anders mynende den de Russen to beschedigende, overtastet hebben ane jenige warschuwinge uppe etlike undersaten des rikesz to Zweden, den se etlick korne genamen und anderen schaden an live und gude gedan und den name bynnen unse stad gebracht hebben. Dar wii alrede vele clachte van erlangen und noch furder, so to befruchten is, van erlangen werden. Desulven knechte deme vort anvallen unsen wirdigen hern kompthor, se yn sodaner daet to vordegedingen, so syne wirdicheit villichte geneget is, de knechte by deme gude to holdende, darover unszer stad und deme copmanne to merckliken schaden gedyen moge, so vorhen van wegen heren Zwante knechte, de ock also beschermet worden, beschen is. Bidden hirumme demodiges vlites, juwe gnade den heren kompthor mit den besten wille vormoghen, sodan der knechte beschut, dar unser stad wemod und wedderwille van der kronen to Zweden van enstan mach, moge vorhot bliven angemerket und betrachtet, wes den landen ock er beyegent is, do de Zweden den Russen etlike guder nemen in der Narve, de men na weddergelden und betalen moste, juwer gnaden ane twivel unvorborgen, up dat denne sulkens overmals nicht van noden syn dorffte wenner men wedder to frede kamende wirde. Juwe gnade (wirt) mit den besten wol wil up vordacht weszen, desulven wii demodigen bidden, hirvan en schrifftlick antwordt to benalende. De wii Gude almechtich to langen tiden gesunt und frolich in vorhapender wolmacht bevelen. Screven ame dinxstedage na Dionisii anno etc. 1500 und 1."}, {"df": "4920", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Unszen demodighen willighen denst myt gudwylligher unde unszes hogsten vormoghens irbedinghe juwer hochwerden grotmechtigen gnaden stets thovoren. Hochwerdige grotmechtige, gnedige leve here. Wy bydden juwer grotmechtigen gnaden denstliken tho weten, dat wy na verlope juwer g. gnaden schrifften und ytliker thostuttynghe des ersamen rades van Revell myt eynem tall volkes und ytligen schepen hyr van Revall vor de Nuwe loipen umme de afbesunderden desser lande hovedvyande tho bescheidigende, deme wy dan also na unszem hogsten vermoghe unde flite gedan hebben unde noch, so byllich is, gherne doͤn wolden. So gefell zik, alsz wy myt den schepen vor de Nuwe manck de Russen holme qwemen in vyanden lande, so qwemen dar itlige Karelen myth eren schuten und brochten den Russen solt und ander nottrufftighe dynghe. So heb wy desulvighe Karelen genomen in vyande lande vnde stromen und hopen ungetwyvelt, dat wy dar recht ynne gedaͤn hebben. Baven all so bekanden desulvige Karelen, dat itlige borger unde inwonere der stadt Revall sodan solt en hadden ingeschepet, up dat se datsulvighe tho eren besten in Russlande vorkopen szolden, nomentligen de in dusser ingelechten cedulen upgetekent stan. So sy wy nu myt dem solte hyr tho Revall in de haven gekomen, unde de ersame rad van Revall en wyl uns nicht gunnen, dat wy eyn szodan szolt unde gudere hyr tho Revall verbuten unde parten mogen. Ock schreff uns de duchtige her Erick Tursszen, ritter unde hovetman up Wyborgh, der bur halven eynen breff, welken wy antworden deme erszamen vogede thor Narve, unde juwer e. g. gnaden densulvigen breff ungetwyvelt wol thon henden dirlangd hefft, up welkern breeff wy den gedachten heren Erick Tursszen wo unde wat wy de Karelen genomen hadden; im gelyken entschuldigede wy darynne de stat van Revall, dat wy van erenthalven nicht uth en weren, ok en hadden wy myt eme nicht tho donde, beszunder wy weren unde syn juwer g. gnaden dynersz, in lenger vorhall. So horden de schepe itligen borghern und inwoners der stad Revall tho, in und myt welken wy de Karelen nemen und ze weren ok sulvest mede myt meren andern borgern. So hefft nu de ersame rad van Revell desulvighe vor sik vorbodet und angelanghet, dat se borge setten szolden vor lyff unde vor gud unde vor all, dat de hyr negest kamen mach darvan unde solen de godere den Karelen weddergeven, dat uns gantz unbyllik dunketh, went dat gefell zick over twen jaren, dat wy myt Pawel Putkamer ok thor sewart weren vmme de afbesunderden tho bescheidigende, do sachte de ersame rad van Revall leyde tho. Kunde wy andersz den afbesunderden Russen wes genemen, so sette wy dyt tho juwer grotmechtygen gnaden; wes jwer g. gn. hyr bygedan wyll hebben, sal unsz wol und we doͤn. De velegemelte jwe grothmechtigh gnade sy Gode almechtich in zalighen gesunden wolmacht lange tho untholden bevolen. Gegeven im donnerdage negest vor sunte Gallen anno 1500 und 1. Juwer grothmechtigen gnaden arme deners Diderick Germans und Enwolt Schroder mit erer geselschop."}, {"df": "4921", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Eddele vnde gestrenghe leue her houetman, bisunder gunstige frundt vnde holde gonre, juwer herlicheit breff vormeldende van wegen des ouerfalles, slachtinge vnde beschedinge eren vndersaten van etliken den vnnszen vnde loszen knechten vp de vnmilden cristenen vtgetagen bejegent, hebbe wij gutliken entfangen vnde alles ynholdes to guder mathe wol vorstanden etc. Welket vnns denne, leue her houetman, van herten, kennet Got, truwelik leth is vnnde hadden vns darumme beflitiget na allen vormoghe, vor entfanginghe juwer h. breues na der clachte de derhaluen vorhen van den eren vor vnns gebracht werdt, recht dar ouer to geuende, wente wii den houetluden ernstliken vor ere vttoge yn viendelande van vnnszen heren der lande togelaten vnnde vorgont, verboden hebben jn nenerleye mathe vp de frunden to tasten, szo wii vnns vorhapet hadden, deme ok also solde beschen hebben. Hebben derhaluen sodane guder nenerleye wisze den knechten bynnen vnnszer stad to partende vnde butende nicht gestaden willen, ok noch tor tid nicht gestadet vnde vorduldet hebben. Darumme is unsze mercklike schriffte an vnnszen hochwirdigen heren mester to Lifflande vorschicket jn fruntliker vnde andechtiger meyninghe begeret, syne gnade vnns dar mede behulpen vnde todedich solde syn geweszen, vp dat schamelen lude recht ouer geleden schaden erlanget hadden. Dar beneuen vnde by de gemelten knechte ok ere bodeschop vnde scriffte an vnnsze heren mester gesant hebben, vnde wes vnns syner gnaden andacht vnde meyninghe is vnde der gedachten knechte anbringent was, wert juwe h. vth dessen ingelechten copien van der suluen syner gnaden an vns geuerdiget in ouerlesende wol vernemen etc. Nichte myn wo wol syne gnade den knechten sodane genamen gudere orsake haluen in den suluen schrifften vormeldet, vorgunt vnde togelaten hefft to partende vnde to butende, wille wij doch na alle vnnszen vormoge dorch mercklike erfordringe by synen gnaden to donde bynnen vnnser stad nicht gestaden, biszunder den schamelen luden mit rade vnde dade behulplik zynde, so vele an vnns is, se to deme eren wedder kamen mochten. Anders nicht mit juwer h. vnde der krone van Zweden, kennet Got, deme wy de sulue juwe h. jn zaliger volmacht, lange herschende gesunt vnde wolmeynende beuelen, leue, endracht vnde fruntschop begerende etc."}, {"df": "4922", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutationem. Grotmechtige gnedige leve here. Szo denne juwe gnade in lest ergangenen iren schrifften an uns dirlanget under anderen, alles to vorhalende nicht van noden, berorende is van weghen der knechte, up ere egene eventur in de Nue up de Russen viantliker macht utgeweszen, dardorch in beschedinge etliker Zweden ungeradt (!) erdegen is na vormeldinge unszer vorgen. schriffte dersulven juwen gnaden togeschicket, wo se derhalven berichtet sy, dat somelick genomene rogge vor solt und ander gudt van den Russen gebutet und dat solt van unszen borgeren darup ingeschepet unde der lande viande togeforet sy, alsze sick de vorgen. knechte hebben vorluden laten, also in der warheit natobringende und so syn solle to bewiszen, darup se juwen gnaden etlike personen unszer borger overgevende in schrifften bostemmet hebben, uth rakliker orsake haluen. Gnedige leve here, desse nabeschriven unszes rades personen und andere borgere, in jegenwordicheit der knechte hovetlude alz wii irfaren darmede beschuldiget syn sollen, vor uns vorbadet hebben, nemliken her Johan Rotgers, Marten Bokelman, Gotzschalck Becker, Hans Eckholt und Hinrick Schelevent, scharpliken desse tolegginge by en geexamineret sick darsulvest var uns by gestaveden eden genamen und unvorleden samptliken und eyn itzlik in besunderen ere unschult vorclart, seggende behalver Hinrick Schelewende, de nichtes mit den Zweden to donde gehat hefft, dat se datsulve solt, dat welke de Zweden edder Karelen van en erlanget, vor reth gelt gekofft, eynsdels datsulve schirst na paschen, und eyn del vor Johannis (et) ock Petri Pauli tolevert hebben. Unde so ymandes were, en anders over seggen wolde und mit der warheit beleiden konde, gedencke sick des mit deme hogesten to entleggende, so guden mannen temlick und geborlick stad to donde, szo se des anders nicht mogen vorlathen werden. Und beduncket uns dem dele und nach deme gehore denne de unsze sick solcher ticht yn warheit entleggen konen, gantz unlidelicker clachte und vorvolgh belut werden, togen sze uns unde de unsze baven rechten duge unschult vilmals, uns und deme varenden copmanne to merckliken nadele to geneten bejegent is. Hirumme is noch so to bevoren, gnedige leve here, (is) unsze otmodige begerte, angemerket wes unser stadt und gemenen varenden copman hirvan entstan mochte ... Wente de sake mit den knechten nicht so clar und lutter en synde, so juwer gnaden vorgekamen is, alsze se datsulve uth vorslatener aveschriffte eynes clachtbreves des vagedes to Wiborch an uns vorschicket wol vornemende wert, in willens meyninghe, szo de dinge nicht gerichtet werden, vorvolch und clachte up unsze stadt to makende, dat uns umme des gemenen copmans halven, de last mede dragende, unlidelick wert weszende etc. Wii willen ock und hebben alrede betenget de lude, schipper und coplude, in Zweden schepende, na juwer g. schrivende voreiden to latende, de guder uppe de Russzen nicht to vorende. Overs darvor to weszende, dat de Russzen und Karelen, grensende und by malckander wanende, nicht samptliken hanteren solen, konen nicht befroden, wo men dat wol besperen moghe, dar men hir ymme lande an der grensze kume na gelegenheit der zake nicht vorweszen konde, alsze dat juwe gnade, de wii Gade etc. bovelen beth dan wii schriven kanen, vormercken."}, {"df": "4923", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vnszern fruntlijken gruth myt aller behegelicheit vnndt wesz wy ghudesz vormogen juwer grotmechtigen herlicheit tho voren. Hogheborne forste, grotmechtige here, byszunder gude frundt vnndt ghunre, wy vogenn juwer herlicheit fruntlik wetenn, vormodende vnsz, dat juwe grossmechtigheit will erfaren heft, wo de affgesneden vmilden Rusen in etzwelken vorledenn jaren hebben mijt groter macht getogen in desser cronen lande, alsz in Vinlandh, myt morde, roue vnde brande, dat landt vorheret vnde vordoruen vndt dat cristenne blot jamerliken vorgoten, vndt alz wy myt der gnade Gades vnde vnser macht vth togen dat landh to beschermen, quemen des hogeborenn forsten koningh Hanuszes vulmechtige sendebreue an vns, begerende, oft wy syne koninghlike maiestet wolden vor enen vulmechtigen koningh entfanghenn ok syner maiestet an hant gan, denn wolde syne herlicheit sodane schaden vnde vordarff dorch de Russen in Finlandh geschen, affstellen, vppe welkere koninghlike schrifte vnde gelofte, hebbe wy vns dar to vorlaten vnnd hebben syne maiestat dar vff vor enen koningk vndt heren vpgenomen. Sus, hochebaren furste vndt gnedighe here, na syner maiestates kroninghe sint de vorbenomeden Ruszen wedder ghekamen in Vinlant vndt hebben aldar ingenomen en part des landes, alse twehvndert mijle langh vndt twintich mijle breedh, sik vormodende de lande to beholden na sijner maiestatis breuen, de he en dar vpp gegeuen hadde to ewigen tijden to beholden, ock crucekussinghe vnd ede dar upp van beyden parten gedann vndt broderschop gelouet, confedereret vnd gesworen, dat dessem rijke mochte blijven tho ewigem vorderue vnde schaden, desz nu negest in deme vorledenne winter, desz grotforsten to Moskow ambasiatores vnde sendedoden hit vns apenbare tostunden vnde bewijseden in koningh Hanszes jegenwerdicheit, dar vff so vns ere schrifte vnd breue ouergeuen, dat koningh Hans sodane confederacio hadde mijt dem grotforsten to Moskow ingegann, vndt dat konyngh Hans enn orsprunk was sodaner blotstortinghe, morden vndt brandes vndt grotes vorderues des landes Finlandh, welkerer breue vnde schrifte wij juwe herlicheit ene copie ouersenden, hir inne vorsloten. Vidare framhåller riksrådet att k. Johan icke hållit bestämmelserna i Kalmar recess, att han utfört rikets skatt och drätsel samt att han smädeligen kvarlämnat sin drottning i Stockholm och afseglat med en frilla, m. m. Rådet hade på grund af ofvanstående uppsagt k. Johan sin huldskap och troskap, vndt willen eme myt liue, ghude vnde aller macht entegen stan, to water vndt tho lande, war wy konen vndt mogen. Beder adressaten icke lämna k. Johan något bistånd, men åt rådet öfversända ryttare och krigsknektar, som ville tjäna för silfver, penningar och guld, beträffande hvilket allt rådet anhåller om svar. Gegeuen vndt geschreuen bynnen deme Stokholme anno millesimo quingentesimo primo, vnder aller vnser ingesegelle. Ghemene rykes radt tho Sweden, nu tor tydt alhir vorszamelt. Adress: Deme hoghebarenn forstenn vnndt grothmechtighenn herenn herenn Magno, hertoghenn tho Mekelennborch vnndt greuenn tho Swerynn etc., vnnsem byszunder ghunstyghenn herenn, ghuden frunde vnndt leuen ghunnre."}, {"df": "4924", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis presentes litteras inspecturis, visuris seu audituris Magnus Laurencij, archidiaconus ecclesie Aboensis, salutem in Domino sempiternam et fidem indubiam presentibus adhibere. Quia ex testimonio veritatis vnusquisque mortalium villicus Dei fore dinoscitur in hoc mundo, quoque tandem de villicacione sua coram supremo judice necesse erit reddere racionem, jdcirco ego prefatus Magnus, iudicium illud districtum cupiens preuenire, jn laudem omnipotentis Dej ac sue matris, intemerate virginis Marie, et omnium sanctorum eius necnon ob salutem anime mee, parentum, propinquorum, benefactorum ac amicorum meorum et omnium christifidelium viuorum ac defunctorum, preteritorum, presencium et futurorum, de concilio(!) et consensv reuerendi in Christo patris et domini mei, domini Laurentii, diuina prouidencia episcopi Aboensis, et sui venerabilis capituli, jnstituj, fundaui et erexi ac vigore presencium instituo, fundo et erigo quandam prebendam cum certis perpetuis missis in ecclesia Aboensi prefata ad altare sancte crvcis in noua capella ad latus aquilonare ecclesie supradicte modo et ordine infrascriptis in perpetuum dicendis, videlicet, omnibus feriis 2:is pro fidelibus defunctis, fferiis quartis de quinque wlneribus domini nostri Ihesv Christi, fferiis sextis de beata Katherina, et diebus sabbatinis de compassione beate Marie virginis, pro quarum missarum continvacione seu sustentacione dono, lego et appropio eidem prebende quinque predia mea infrascripta: primum in parrochia Janakala dictum Melkela cum duobus molendinis jbidem in torrente Tærwenkoski, que emj a domino Erico Jacobi, quondam canonico Aboensi, pro ccc marcis denariorum monete sweuice, 2:m predium in parrochia Kaluola, dictum Kaluola, quod emi ab Anna Jacobj, sorore domini Erici prefati, pro c marcis denariorum, 3:m predium in Saw, dictum Mækinpæ, quod emi a Johanne wan Eken pro cc marcis, 4:m predium ibidem, dictum Korwala, quod emi ab Akone Jacobj pro cc marcis, quintum predium in Resaa, dictum Soinysz, quod emi a Petro Hansson pro c marcis, quam quidem prebendam et omnia predia supradicta cum omnibus suis juribus et pertinenciis quibuscunque de simili concilio(!) et consensv dicti reuerendi patris et sui venerabilis capituli annexui, vniui et incorporaui mense archidiaconatus pro sustentacione predictarum missarum in perpetuum possidenda, jta quod archidiaconus, quicunque pro tempore fuerit, de huiusmodi missis continuandis et dicendis sollicitudinem habeat diligentem, prout in extremo iudicio coram districto iudice de hoc velit reddere racionem. Quapropter aufero a me et ab heredibus meis quibuscunque omne ius, si quid fortassis in predictis prediis seu ad predicta predia videantur habere, appropriando ea, sicut predictum, mense archidiaconatus in perpetuum possidenda, eo presertim quod intuitu ecclesie et cum eius pecunia fore dinoscuntur acquisita. Jn quorum omnium et singulorum premissorum euidenciam firmiorem sigillum meum personale vna cum sigillis prefati domini mei reuerendi sui venerabilis capituli ac consulatus Aboensis presentibus inferius sunt appensa. Datum Abo anno Domini mdiº die Mercurij, prima mensis Decembris."}, {"df": "4925", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken groth stedes tovoren mit alles guden. Ersamen borgermeistere und ratman der stat Revel, besundergen guden frunden. Ick hebbe jwer erssamheyt breff wol vorstan umme de overwolt und slachtinge der kronen van Sweden, my und minen undersaten geschen is van jwen medeborgeren und knechten, deshalven ju ersamheit des ganss en let sii, welkes ick my vorhope. Darumme ick jwer ersamheyt geschreven hebbe in fruntschop, rechet to begerende, des ik ock noch sy und my recht boschen mach. So hebbe ick vor vornomen, de erwerdige her de meister sin breve, dat he de borger und knechte byfelt und tolet sodan berovet gut buten und parten, darumme ic sy beslagen op syner genaden fygendes strom, welke sodan byval de krone van Sweden van syner gnade nycht vormodet hadde. Doch dat wyl dar nycht by bliven. So is jwer ersamheit wol witlick der tyt, de Swedeschen heren nemen dat Narvesche slot und krygeden myt den Russen, was dar nemant van uns, de jwe borger offte kopman edder buer vordret dede in erer nerynge myt den Russen. So hope ick, dat unse folck sodan vorhandelynge horde to genetende, doch uns anders boschen is. Ock roret de erwerdege meister in synen breve, wo ick gelovet hadde mede up de Russen to tende und syn genade darup gesatet hadde und wiste nicht anders de Russen openbar wygende weren desses landes. So is syner gnade, jwer ersamheit und allen manne vor wytlyck, dat hyr ken fredewesen is, sedder der tyt dat ick Wyborch krech. So bekenne ick, dat ick wol wyllych und rede was mede up de Russen to tende; wat sake my der entgegen was und my dat vortoch, wert wol wytlyck wenner dat darto kumt. Ock wert sodan overwalt darmede nicht betalt, der kronen van Sweden van siner genaden undersaten und jwen medeborgeren geschen is; dar wert al anders umme gedan, wo dar gen recht over schuet. Fordermer roret de erwerdyge meister in synem breve van ander naklachtynge ut Sweden. Darto hoppe ick, de schade geschen is, so hope ick dar wert al na geklaget, doch nicht als syn gnade denken etc. So soll ick huden dach nicht wol mit den Russen, darumme kan ick myn bueren nichte vorboden er neringe mit den Russen. Wes de Russen nicht dwingen kan mit den Sweden und slegen, mit der neringe werden se nummer gedwungen. De heren denken de Russen darmede to dwingende, deshalven vorderven se er lant und stede. So is noch myn fruntlike bede und boger to jwer ersamheit, dat mi recht boschen mach over jwe medeborgers und knechten wor sodan vorgeschreven overwolt und schade. Und worde de grote und ernstlike sake, de my is togelecht, als ick jwer ersamheyt tovoren geschreven hebbe, Got tor kenne, ick mochte gerne sege, dat de stat Revel dar schaden over nemen solde. De werden wol wunden, de sodan sake to danke nemen, dat Goth vorbede, dat darto komen sal, dar wyl mannich man an over werden, de dar gen schult an hebben. Men ick denke myn sake myt rechte to vorforderen, offte my recht boschen mach. Kan my nen recht boschen und offte der stat Revel dar schaden over beschut, so hope ick dat mit rechte to vorantwerden. Hyrup weset vordacht und benalet my wedder en antwort. Und [latet] dessen bowyser des breves fry wedderumme komen, als ick jwer ersamheit des wol tobelove. Hyrmede spare ju Goth allen gesunt to syn gotliken denste. Geschreven to Wyborch up vnser leven frowen ere fangynge int jar 1500 und 1 etc. Erick Turssen, ritter. Adress: Deme ersamen heren borgermeyster und ratman der stat Revel, sinen besunderen guden frunden, fruntliken geschreven etc."}, {"df": "4926", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sibbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dandemen, som thetta breff kan före koma, kænnes jac Sigfrid Andersson then tiid jac hæredzting hult met almoghen af Sibbo soken odhensdagen nest epter woreffrv dag assumcionis j beskedeligx swens nærwaru Lasse Andersson, fogtæ sama tiid, anno Domini etc. mdj, kom for rættha pa tinget thenne epter scriffne xij synemen Nigles, lændzman j Helsingo, Michel j Dikursby, Jøns Olsson ibidem, Ragwald j Swndom, Jöns j Gommebøle, Anders Bertelson, Olaff Japsson, Oleff Pedersson, Laurens Pedersson, Oleff Niglesson, Henrik i Kirkebyen oc Anders Fileploth (!), the wetnadhe oc epther sworo pa sama tinghe, ath thenne epter screffne roor ære stadoghe oc faste millan Masseby och Bockan och Hangolzby; fførsth endhe roen Diwpewarp, annen roen Rønebærgh, tridhe j østher Orremosanes; hockit jac skøt til thenne xij men j nempdhen sotho: Anders Pedersson, Oleff Jønsson, Jøns Jønsson, Peder Jønsson, Peder Olsson, Oleff Jønsson, Anders ibidem, Laurens Jønsson, Laurens Niglesson, Anders Jønsson, Peder Laurensson och Oleff Olsson, hockit the ransakadhe oc epther sworo, at the fore screffne roor haffdhe the forscreffne byer aff aldher ath skyld, och einghen war then hær j moth vædhye wildhe; tho dømdes thenne forscreffne roor stadughe oc fasthe ath bliffue, och forbywdher jac hwariom manne hær epther mera thenne roo øffuer goo, hindra eller qwælye, vedher syne iij marcher ffor myn dom. Til mera visse oc bætre forwarningh trycker jac mith incigle pa ryghen a thetta breff."}, {"df": "4927", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Voipala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dannemän thetta breff hender före ath komma bekiennes och kungiör iag Cristiernn Peersonn, heridzhöffdinghe ij Hollola herede, met thette mith opnne breff närwarhendis, ath thet sijnne iag wijnther thijnng hultt met almogenvm ij Sysmäs sochenn ij Wöipiala by anno Dominj m:d: primo, thå kom for mig åå satho thijnng Oluff Joansonn ij Lahis och kärdhe thill Hardula by och till Johann Staffanson ij Perdomma om Kölä wthmarcker ij skogh och wathnn, som the fijckt och faridh haffue medh wäldhe, huilckit iag thå fann och läth grannelige öffuer[see] en Benngtt Lydicksons dom ij en hans gamble dombok, huilcken dom war dömdt for lvij är sijdhan, lydendis ordh fran ordh som her epther fölger: Dömbdis thenne råår stadug och fastho, som lijggia kringh om Kölä skogh och watnum (etc. Se n:o 2597); huilckit ärendhe iag skiöth thill thesse xij, som thå ej nämbdin såtho: Anders Nijlsson Saris, Oluff Olson Toipala, Lindued Philpusson, Oluff Ionnson Hardoila, Augustinus Ionsonn, Oluff Nijlsonn Kirkolo, Lasse Erichsonn Starbij, Per Olson ibidem, Henrich Nilson Skinnarla, Henrich Larson Noramos, Oluff Andersonn ibidem och Per Ionsonn Calus; the ther om ransackede, wijthnede och effther suore, gyllede och stadfäste for:ne dom och råår; thy effther sådhann ransacken, wethne och eedhe dömbde iag her Oluff Tawest arffuinge Käle skog och wathenn ynnan forskriffne råår, och thesse eptherskreffne huar thera sack thill xl mark for wäldhe och arffuingerne alle sijn skadhe igien aff thesse epther skriffne, som ähr Jap Persson Hardoila, Sigfridt Hannson ibidem, Karll ibidem och Johann Staffansson Perdonma. Thil merhe (!) wisso och bethre for waring, ath så ij sanning är som forskriffuith står, lather iag witherligen hengie mith ynsigle nedhen thette mith breff, som skriffuit och giffuit ähr åår och dag och stadh som for skriffuit står."}, {"df": "4928", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4929", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4930", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4931", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4932", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4933", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tivoli", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, dudum parrochiali ecclesia de Virmo Aboensis diocesis iuxta Lateranensis statuta concilij per deuolutionem vacante, s. v. per suas certi tenoris litteras de dicta parrochiali ecclesia deuoto e. s. v. oratori Johanni Brasche, clerico Lincopensis diocesis et in decretis licentiato, prouidit seu prouiderj mandauit. Cum autem, pater sancte, dicta parrochialis tempore date dictarum litterarum ac etiam ante et post fuerit, prout etiam de presenti asseritur, de iure patronatus serenissimi domini regis Scotie (!) uel eius pro tempore locumtenentis, de quo in eisdem litteris per inaduertentiam mentio facta non fuit, quinimo etiam orator ipse dubitet de viribus dictarum litterarum; suplicat humiliter s. v. idem Johannes orator, quatenus ipsum specialibus fauoribus et gratijs prosequentes sibi, quod littere qrouisionis predicte valeant et plenam roborisfirmitatem obtineant in omnibus et per omnia, perinde ac si in eisdem litteris, quod dicta parrochialis fuerit, prout est, de jure patronatus prefatj serenissimi regis Suce (!) expressa mentio facta fuisset, concedere et indulgere digneminj de gratia speciali; non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis aut regula cancellarie s. v. presertim de jure patronatus exprimendo necnon omnibus, que e. s. v. in dictis litteris voluit non obstare, ceterisque contrarijs quibuscunque, cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum vt petitur in presentia d. n. pape. A. car. S. Praxedis ...... Datum Tiburi quarto kalendas februarij anno decimo."}, {"df": "4934", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum quidam Henricus Venne, pro preposito ecclesie Aboensis se gerens, ratione cuiusdam obligationis in forma camere facte in bancho Victoris Zelonis et sociorum mercatorum Florentinorum Romanam curiam sequentium excommunicationis maioris vinculo dampnabiliter inuolutus extiterit, pro vt extat de presenti, a qua tamen, postquam eidem inotuit, ad certum terminum iam dudum effluxum de concessu partium cum reincidentia extitit absolutus; quia tamen idem Henricus sue salutis jnmemor post premissum terminum reincidentie Dei timore postposito in contemptum clauium ecclesie necnon s. v., cuius auctoritate excommunicatus et declaratus existit, nec minus in plurimorum scandalum et perniciosum exemplum dampnabili presumptione excommunicatus [missas] celebrare alijsque diuinis de jure communi huiusmodi excommunicatis penitus interdictis non est veritus jnteresse et se jngerere, provt jngerit de presenti, quocirca tamquam irregularis priuandus existit, supplicat igitur humiliter e. s. v. deuotus illius orator Johannes Berasche (!), in artibus magister et in decretis licentiatus familiaris etc. eiusdem s. v. clericus Lincurensis (!) diocesis, quatenus sibi specialem gratiam facientes aliquibus probis viris in partibus illis, provt oratori melius videbitur, committere et mandare, vt, si premissa esse vera repererint, eundem Henricum dicta prepositura, que inibi dignitas c[ur]ata et electiua post pontificalem maior existit, priuent et amoueant ab eadem et, si priuationem et amotionem fieri contigerit, eandem preposituram, cuius fructus etc. octo marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, …… eidem Johannj oratori [prouidere] et nichilominus, si post sententiam seu priuationem huiusmodi fiendam ipsum Henricum dictam preposituram seu jus, quod ad eam habet, resignare contigerit aut juri cede[re], quod resignatio seu cessio huiusmodi dicto Johannj et nulli alteri dicte resignationis seu cessionis vigore jus a[c]quiratur, decernere et declarare digneminj de gratia specialj ….. Concessum vt petitur, in forma juris in presentia d. n. pape. A. car. 5. Praxedis …… Datum Rome apud Sanctum Petrum tertio jdus februarij anno decimo."}, {"df": "4935", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Hanss, met Gudz nade Danmarkx, Sueriges, Norges etc. konung, hertug uti Slesswiig oc i Holstenn, Stormarnn oc Ditmersken, wor gunst til fornn. Viid, at wii acthe met Gudz hielp snarligen effter poske nestkomendes at komme met macht till Stockholm, wor kiäre hwsfrw ther at undsette. Bethe wij teg kiärligenn, at tw haffuer tiith bwd ther hooss oss met hwess gode tijender ther äre i thenn landzände, och wiid oc ram wort beste uti alle maathe som wii troo teg till. Oss twiffler doch inthet, at tw thet yo altiid gerne giör, ther giör tw oss storligen till wilie met, oc wille [wij] thet gerne forskille, teg Gud befalendes. Screffuit paa wort slot Kiöpenhaffnn dominica Reminiscere anno Domini M. D. secundo, under wort signete."}, {"df": "4936", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Esbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff forkomma kan kennes iag Magn[u]s Andersson, hæritzhøffdinge j Nylandh, j østerhæreth, mett thetta mit opne breff, at then tidh iag ting hult met almogen aff Espo soken [i] erlig, welbyrdig mandz næruarv Thønne Eriicsson, Rasburg inne haffuende, oc flere gode men næruarv anno Dominj mdij, torsdagen nest fore dominica Iudica, tho kom for rette å satte tinge Oluff Matzson j Hapeierffue, skøtte oc skælade vndan sig oc sinom arffuom och vnder Peder Karlsson j Kotkanemj oc hans arffua en tiendell minne æn en halff skat marc, iord, liggiendes i Nemenkylæ, mett åker, eng, skog oc fiskevaten, quærn oc quærnestadh, ingo vndan tagno, til æwerdelig ægho; oc gaff for:de Peder Karlsson igen for:na Oluff Matzson fyretyio bondhe marc oc thre marc swenska til æwerdelig ægo; huilkit ærende iagh skøt til the xij j nempden såthe, som ære Henrich Pedersson, Michil Iønsson, Iøns Iopsson, Larens Iopsson, Per Oleffsson, Nils Hansson, Magnus Oleffsson, Lindued Tordsson, Iøns Pedersson, Peder Pedersson, ......sson oc Gudze Larsson, [the] ransakade, witnade oc epter suore, at før:de skøtning oc køp var lagliga och skæliga giort, oc the xij i nempden våre her fasth åth, och ingen mot mic eller nempden vædia ville, epter thenne xij manna ransakan oc edhe, tho dømde iag for:de Peder Karlsson till then iord ligendis [i] Nemikylä, som han tillförenne klandhet hade aff vilffremende man, oc Oliff Matzsson til sine peninger; oc forbiuder iag huariom en thetta her epter mere hindra eller quælia wid sin iij marc for mjn dom. Til tesse breffs mere visse oc høgre foruarning, tho trycker iag mit incigle på ryggen å thetta breff. Datum anno die et loco vt supra."}, {"df": "4937", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Furder, gnedige leve here, alsze denne j. g. ame latesten tom landesdage to Wolmar unszen rades geschickeden belaveden umme unsze stad to friende uth den geschefften, de by Wiborch geschen syn, darvan wy noch nicht dirfaren, bisunder nu overmals van deme hovetmanne darsulves van sodanen saken breve erlanget hebben, darvan wy j. g. ware aveschriffte senden hir ynnevorslaten, daruth he (!) vorstan moghe, wo de hovetman gement und gesynnet is de sake tegen unsze stadt antostellende, dat vor uns und den gemenen copman nicht weszen wolde. Worumme is unsze demodige bede, juwe g. na deme affschede tom landesdaghe ere bodeschop an den hovetman to Wiborch schicken wille, uns ut sodanen wemode to friende, dat men tovorn na unszen vorschriften wol mochte gekart hebben, so men buten yn parten nicht togelaten und vororlevet hadde, dar uns de knechte over den hals getagen worden, welke billick also jo nicht weszen solde etc. Hir dat beste inne to beschaffende, alsze wy uns des gantz to juwer g. vortruwen unde bidden des eyn vorhapet antwordt mit den ersten, wor wy uns mogen na richten. – – – – – – – – – – – – – – – – Gescreven in octava ascensionis Domini anno 1502."}, {"df": "4938", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1500 unde 2 uppe der hilligen drevoldicheit dach, tusken negen und teyn, do bekande disse nageschreven Karrelen vor dissen besetten borgers in Hans Klunckert synem stenhuse. Int erste vor Hans Ruyggewolde unde Johan Hagen unde vor Hennynck Symens unde vor Hinrick Lulle und vor Hans Wollters, borgere van Wyborch. Int erste bekanden: Pirell, dat he gekofft hadde van Hans Echolt 4 last soltes, he mede foͤrde in Ruslant. – Mychell Karelle 2 last 1 sack soltes, gekofft van Hans Echolt. – Simmen Karelle 1 last soltes, gekoff van Marten Bockellman. – Hans Ericken poicke, dat he in alle myssede na syner bekantnisse 5 marc. – Laffrens Simmen poicke ok 5 marc. – Hans Seyszen Karlle (!) soket 3 last soltes, gekofft van Rotgers. Dit isz de summen, dar de Karrelen uppsoken, in alle 10 last 1 sack soltes, noch 10 marc an anderen tuge. Wes war is unde konen, maken also des en recht is. Disser seddel is twe, de ene ut der anderen sneden ut dem a b c."}, {"df": "4939", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom töm thetta breff förekomma kann bekennes iach Måns Anderssonn, häredz höffdinnge i öster häredtt med thette mitt opne breff, att thenn tidh iach somar tingh hwltt med almogenn aff Siwndo sochn i beskedelig swens närware Dommes Tiisk, landz fougtte ther samma stadz, och flere gode mäns närware anno Domini m: d: ij, måndagen nesth effter Urbani, tå kome for rätte och (!) satte ting Tåmas Olsson i Nårbecke och Axel Tomasson Kiwinemi [och] skötte wndan thöm och theres arffwa och wnder Oleff Iönsson i Lemptebij, och hans arffwa enn åker teegh såå bredh som v stenger, liggiandes i Nackabij med alle the tillager, som them höredh, ingo wndan tagno, till äwerdelig ägå, och gaff för:de Oleff Jönson them igen vi [mark] penninger för för:de tegh till äwerdelig äge; hwilckett ärende iach skött thill the 12 i nempnden såtto, som är Per Jönson, Linlondus (!), Gåde Laxsson (= Larensson), Iöns Michelssonn, Oleff Iönsson, Michill Iönssonn, Mickell Olsson, Oleff Laxsson, löns Pålsson, Hans Nilsson, Ande[r]s Andersson, Ions Persson, Mickell Hansson; [the] ranntzakade, wittnade och effter soro, att for:de sköttningz wäre lagliga och skälliga giortt, och the xij i nempndene wåre sköttningz men, om [= och] för:de Mons Andersson för skiela män. Effter thenne xij man ransakann och edhe tå dömde iach förnempnde sköttning stadigdt och fasth att bliffwa effter thenne dag, förbiwdendes iach hwariom enn tetta offttare om hindre eller qwelie, widh sin 3 [mark] för min doom. Till thes bettre wesso och högre formaning (!) tå trijcker iach mett insegle på rijggenn åå thetta breff. Datum anno, die ett loco wtt supra."}, {"df": "4940", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Laurencius, Dei gracia episcopus Aboensis. Wor wenlighe helse kerlighe forsendh j alzmectighen Gud. Kiære Mattis, besynnerlighe gode wen. For the marghfallighe gode pleghen, som i och ider dande qwinne haffuer oss bewiisth, tackom wij ider gerne nw oc altiid oc viliom forskulla met ider j alle goda, nær Gudi teckes wii kwnnom koma war mødhe thess wiid etc. Och bedhiom yterlige swa nw som til forendhe, ati wilen forarbedhe om wart secreth thet wi mothom faa thet igen. Hwadh i kostwærie ther pa vilie wi widerlegghe ider j gode athnøghie; tesselikes vilie wi gerne betale ider hwadh wi ære plictoghe ider for silke, mandil eller hwat helstz thet wara kan, thet j wel gøre oc vnderwise oss hwadh oc hurw mykit thet är, swa bidhie wi ider och gantzska gerna oc kerlige atj vile wel gøre oc scriffue oss om all leghelikheth i riket ther wii kwnnom allffwarlighe oc fulkomelige retthe oss epter; thet ær war innelighe bøøn til ider. Her med ider Gud oc sancte Erik beffallendes med liiff oc siel til euig tiid. Scriffuit pa Kustha anno Domini mdsecundo, jn profesto dedicacionis ecclesie Aboensis, hoc est xv kalendas junij (= xvi kal. julij) nostro solito sub signeto. Adress: Prouido ac circumspecto viro Matthie Lydickeson ciuj Holmensi, amico et benefactorj nostro in Christo semper sincerime diligendo."}, {"df": "4941", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken gruth unde wesz ick gudes formach. Ersamen leven heren unde frunde. Ick voghe juwen ersamheiden fruntliken tho wethen, dat ick kregh etlike scriffte unde breve unde warafftige tidinge, dat de koningk van Denemarken hefft van sich gesant enen Rytzen geheten Silvester an den grotfursten van Muskowen myt 18 knechten in eyne kleine jacht unde weren se gelopen langes de see na der Narwe nw kortes vore etliken dagen; unde myt dem ersten wind wert oc de sulveste forbenomde Rytze myt anderen Rytzen wedderumme rede to lopende van den grutfursten wegen an den koning von Denemarken, in wat saken, dat dut so skyt, kome juwe ersamheiden wol betracten, dat id skyt all umme dier lande argeste unde forderve oc umme juwe lande argeste mede. Leven frunde, weret wol nytte, dat ghii hadden juwe baden uthe by Hogelandt edder umme den trent, dat de Rytzen mochten so getovet werden, dat see nummer an den koning qwemen, wil ick min beste oc dar bii doͤn na mynen vormoge, wo ick see over bekamen kan, scolen se nummer deme koninge effte enen anderen bodescop bringen. Weret oc grot schade, dat se ungestraffet scolden so doͤr komen, kennet Got, de juwe ersamheide alle gesunt spare in lucksamer wolvart to ewigen tiden. Gescreven op Rasseborgh up sunte Henrici dagh anno 1500(mo) secundo, meo sub signeto. Thonne Erikson. Adress: Den ersamen vorsichtighen wolwisen mannen unde heren, borgermeisteren undt radtmannen der stat tho Revall, sinen besunderen ghuden frunden unde naberen, fruntliken gescreven."}, {"df": "4942", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4943", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4944", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken grote stedes tovorne. Ersamen besunderlike gude frunde, her borgermester und radmanne der stat Revele. Ik hebbe jwen breff vol vorstaen umme de schepe und gut, jwe medeborger genomen hebben van der kronen van Sweden undersaten und buren in deme vergangen her[ve]ste, so dat geschen scholde wesen in ene mysgripinge, und gy willen den buren 10 last soltes und 10 marc geldes wedergeven, op dat alle schade und tosprake schal gescheden sin, und gy kunden dar nicht so scharp over richten, als it wer myt vorsate der roverye gescheen. Ersame gude frunde, ik hebbe jwer ersamheit so vaken darumme in fruntschop geschreven und recht bogert, dat nauwe eyn ander gedaen hadde. Nu set[t]e gy my solke stucke vore, als ik et nicht anders ene wuste, dat it in ene mysgripinge gescheen were und dat se nicht mer ene nemen dan 10 last soltes und 10 marc geldes. So dunket it my wol raet wesen, dat gy sodaene sake nicht al to licht ene holde, dar wert doch wol umme gesproken, ok hebbe ik de sake hir to al in fruntschop mit jw verwolget; hadde ik sulke sake en ander wegen boklaget, my hadde wol beter recht gescheen. Ok hebbe ik der hovetlude und der gantzen partien ere bref und hantschrift, dat sodaen overwalt und homot myt vrigen willen oppe ere recht und unrecht gedaen hebben, darumme en holde ik dat vor nene mysgripinge. Hadde dat ok in mysgripinge gewest, so moc[h]te jwe ersamheit lange den buren er gut weddergegeven hebben; se hebben so vaken d[a]rumme to Revele gevaren op grote teringe und kost, und ere neringe darumme versumet und hebben dar nicht anders gekregen, man drow und hatsche worde op eren groten schaden. Ok was dar mer dan 10 last soltes edder 10 marc [g]eldes, so nemen hir 6 schepe myt solte und so vele last roggen, darto hennep … ketele und ander ware, de my lancksam is to schrivende. Darumme is [myn fruntlike beg]er, dat gy et so kleyn willen reken, mynder dan et is oppe sodaen homot und overwalt der kronen van Sweden gescheen (is), ok bekummert jwe ersamheit sich dar gansche seer inne, dat gy nene bate af en hebben, und is doch lickwol gescheen ut jwer stat und wedder jn jwe stat. Darumme ene sta gy dar nicht [wo]l ynne, wan it darto komen schal; ok schuet der cronen van Sweden dageliken y[o] mer homoet ut jwer stat, so dat dussen Wiborgeschen borgeren und dem menen manne g[an]sch seer hyr klaget, wo se voren ere gut to jwen besten na der olden wyse, wat se van dar wedder hebben scholen, konen se nicht myt gelde opwegen, und darto scholen se et mit duren eden kopen. Dat gy willen sodane dinck vornemen, dunket my nycht bestendich wesen, wo billick dat ok is, kan jwe ersamheit ok wol merken. Ok ene was numment, de jw verboet to kopslagende war jw lustede, do de Sweden veyde hadden myt den Russen. Wyl gy recht und relicheit hebben, so mot jwe ersamheit desgeliken wedderdoen eder dat wert in dergeliken en ander tiit wol bodacht. Darumm[e] dunket et my wol raet wesen, dat gy sodaen dinck bestaen leten eder dar wert wol ander raet to gevunden. Ersamen leve frunde, op dat neen schade eder verderf scho[l] scheen, so boger ik noch in fruntschop recht und dat den(!) buren dat ere al to male we[d]derkrigen, dat mynste myt dem mesten, und eren schaden opgerichtet na jw[e]r stats recht, nu men de sake in myner hant is; kompt de sake my van der han[t] und to em andern, so bevruchte ik, dat gy der mer umme bekummert werden. Hir[in]ne weset vordacht, als jw dar sulvest macht ane licht, ik ene boger nenes g[u]den mans schade und besunder nicht anders myt jwer ersamheit, dan leve und fruntschop. Hir op bogerende jwen fruntliker antwort, jwer ersamheit Gode bev[o]len unde lange gesunt. Myt der hast geschreven op Wiborch des mandages na visitacione [Mari]a etc. Erik Turssen [ri]dder. Adress: Den ersamen heren borgermester(!) und ratmannen der stat Revele, synen besunderen guden frunden, gans fruntliken geschreven etc."}, {"df": "4945", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4946", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Cēsis", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Alze wy ock ermals syner f. g. geschreven hebben van k. w. tho Dennemarcken, de vele handels mit deme groitfursten tor Muscow dorch syne boden bedrive, dairinne wy uns befruchteden, dusse lande mit dem besten nicht gemeynt werden. Ensodan orsaket sick uth gemeynen geruchte, wy werden uth Sweden und vel anderen enden gewarnet. Ock hebben welcke van den unsen, de hirbevorn in der Moskow gewesen zin, warhafftigen irfaren, wu syck k. w. to Dennemarcken mit dem groitfursten tor Muskouw up Swedenryke und dusse lande vorbunden hebben. Datsulve hefft eyn bynnen Dantske, de up datmall gefencklinck geholden wordt, genometh Jurgen Schryver, unsen mercklicken boden, dem gestrengen und vesten heren Simon van der Borch, ritter, unde dem achtbaren Kersten von Rosen, de kortz was by syner f. g., openbar bekant und vormeldet. Desulve Jurgen was up datmall des groitfursten van der Muskow dener und wordt vor enen tolck mit synen boden an k. m. in Dennemarcken gesant, de alle sake mede vorhandelde; desulve Jurgen entlep den boden, do se wedderumme hir inth landt to Rige quemen. Ith is uns kortz uth Sweden vormeldet van geloffhaftigen personen, wer uns anders unmoglyck, wy ensodan toleggen solden syner k. w., de hute up dussen dagh syne boden by dem groitfursten tor Muskow hefft; Got geve, dat uns und dussen landen nicht schedelick sye. – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4947", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Sabbato ante assumpcionis Marie virginis. Item betalt vor 1 tunne bers mit dem holte, de dem schriver van Wiborch gesant wart, 6 fe. 3 s."}, {"df": "4948", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Exponitur sanctitati vestre pro parte deuotorum nostrorum Philippi Yuerson, armigerj, et Helene filie Henrici, mulieris coniugum Aboensis diecesis, quod ipsi olim scientes, se quarto affinitatis gradu jnuicem fore attinentes, matrimonium inter se publice per verba de presenti contraxerunt, carnali copula minime subsecuta. Cum autem, pater sancte, prefati exponentes in dicto matrimonio sic contracto absque speciali dispensacione sedis apostolice remanere non possint, supplicatur igitur sanctitas vestra pro parte dictorum coniugum, quatenus ipsos ab huiusmodi excessibus absoluere, tum eosque ut, jmpedimento predicto non obstante, in eorum sic contracto matrimonio libere et licite remanere possint et valeant, nunc dispensare digneminj, prolem exinde suscipiendam legitimam decernentes de gracia speciali. Fiat de specialj. A. episcopus Jpentinus (?) regens. Dat. Senis xij kalendas augusti anno ij°. C. de Pegio."}, {"df": "4949", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hollola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ødmiwge oc tibørlige helse tilforende sænt med var Herre. Høgboren første oc nadige herre, verdiges eder nade vele vethe, strax then twedrect begynt var mellen eder nade oc her Sten Stwre med flere Swerigis jnbyggiere, fik jag eder nadis scriffuelsse, thet Monss Frille oc jag sculle førarge her Sten Stwre oc alle the hans medhielpere ære hwar vij kunne tess ved komme, oc eder nade loffuede vele sende Monss Frille oc mig hielp oc trøst med folk, bysser oc verie, ther jag longlige förbit haffuer oc jnkt førnwmmit aff sadane hielp eller vndsetning. Saa haffuer jag offte latit eder nade oc the verdigiste verdige fæder, herrer oc gode men, Swerigis rigis radh scrifftelige førstaa, hwro tesse slott vare førblottede med bysser, pulffuer oc wærie oc lænedh var førheried aff the omille Rytzer, oc ytermere siden jag hiit kom, hwro min scriffuelsse vare aktede oc betrode, ær well veterligit. Med hwad magt jag kwnne eller æn nw kan mig oprese mott her Sten oc Swerigis righe pa eder nadis vegne aff sadane førblotted slott oc førheried læn, kan eder nade oc alle vell förmerchie. Teslikis vett jag mig jngen fred pa thenne side aff tesse Rytzer, [om], thet Gud førbiude, jag mig opsætte mott her Sten oc Swerigis jnbygiere oc nogod oppa komma aff tesse Rydzer, som daglige ær førmodendis, oc jag førwett mig jngen vndsetning eller hielp aff eder nade, ey eller tha førmoder mig wndsetning aff her Sten eller Swerigis jnbygiere, hwro tesse slott oc landzende ware tha besørgde, kwnne ecke ware mig temeligit (?) at sware oc motte jag ther offuer miste arff, eghe oc all min velfart, hwilchit tog før eder nade skyld myn godz oc garde ære skinnede oc illa medfarne oc mist haffuer all then deell, bade løst oc fast, mig tilhørde j Swerige, oc ey eller nywter jag eller mine syskene nogon then deell oss tilhører j Danmark. Hwilchen sadane scade mig hoppes eder nade vill mig oprette, ty jag haffuer mit jngen stedz førbrwtit, vtan sitther her før hedninge oc Rytzer, cristenhetens fiender. Nw her Sten kom hiit till Finland, laag hans folk med stor magt før Aabo slott, oc Stocholms slott, Ørebro, Vestrears äre opgiffne till her Stens hand oc Swerigis crone oc then verdogiste herre, her erchebiscop Jacob j Vpsale oc then verdige herren biscop Larens j Abo med the andre verdige fæder, erlige herrer oc gode men, Swerigis rikis radh oc meste delen Swerigis jnbyggiere, haffue nw eder nade opscriffuit hulscap, manscap oc handgangt her Sten Stwre oc endrectelige hylled honum jgen før herre oc høffuidzman offuer Swerigis righe. Nw jag her j dag var till orde oc tals med førscriffne her Sten Stwre j Hollille prestegard, eskiede han oc begerde effter rigzens radz befelning aff mig slotzloffuen pa Wiborg oc Nyslottit at holle till hans oc Swerigis crones hand oc sigie honum mit hulscap oc manscap, eller han ville kennis ved Viborgx och Nyslotzlen, som han tha well j magt hade. Tha gaff jag honum før swar, at meg ey stod tilgørendis honum nogon slotzloffuen opantwarde før jag komme jn før menige rigzens radh, ther mig sadane slotzloffuen vort antwordede, ey eller ville jag honum tilsigie nogod hulscap eller manscap før jag hade migh erlige skelt fran eder node. Tog effter jag saa alffuerlige førnymber, eder nade ecke ær ved magt at førmene her Sten sadane sacher, oc jag jngen hielp eller vndsetning førmoder mig aff eder nade mott tesse omille Rytzer oc andre fiender, är mig ey tilgørendis, at førsyndre mig eller staa mit fædernis rige vtaff. Ty trenger mig nw nødh till at giffue mig fran eder nade oc med thette mith breff nw opscriffue eder nade mit hulscap, manscap oc trotieniste jag hade eder nade tilsagt, saa at eder nade ecke behøffuer sig førlate till mig med nogon deell Swerigis righe oc tess jnbyggiere ær till scade. Oc akther jag holle tesse slott oc slotzloffuen till Swerigis crones hand oc bliffue, Ieffue oc døø med mit fædernis righe som en tro man bør at gøre. Tog j alle the motte jag kan oc j min magt ær ath førmedele all ting j thet bæste, eder nade till ødmiwgt oc gode, thet mit fædernis righe oc tess jnbyggiere ecke ær till hinder eller scade, scall eder nade finne mig veluelig gerne gøre, bedendis eder nade ødmiwglige mig nw vele late qwit, frij, ledig oc løss før all ytermere bekymbring oc eder nade ecke vill vende mig sadane sacher till ogønst, hwilchit tog ær giort mere aff nødh æn aff lost. Eder nadis høgmectighett her med alzmectig Gud befallendis. Ex Hollile ipso die sancti Jacobi apostoli anno Domini mdij. Erick Turesson riddere. Adress: Illustrissimo principj ac potentissimo domino, domino Johannj, Dei gratia regj Dacie etc., ducj Slæsuicensj, Holsacie, Stormarie et Ditmercie, comitj in Oldenborg et Delmenhorst etc."}, {"df": "4950", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4951", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Sten Stwre, riddere, Swergis richis fforstandere, gør alle vitterligit, thet jach medh verdigæ ffædre erlige herrer och gode mæn rigessens rad, teskeligis med rigsens hulle tro mæn borgamestere och radit j Stocholm haffwer øwerwægit om thæn segling ther Øregrundz borgare, Østhammers borgare, Gæffle borgare, Wlffzby och Rawmæ borgare haffua medh theris skep och varer her aff richit wth j wtlænsche stædher till Lypchæ, Danschæ, Ræfflæ och andre wtstædher, och ffijnnes swadana segling aff ffor:ne stædher icke vara richit och Stocholms stad nyttog, ffor then sack om the segling swa brucha skole, tha ær thet Stocholms stad och riichit till skade och ffordarff, och serdelis thenne stadhen till ffordarff ok ffornedring, och ehwad pa komo kan tha ær iw ffor øgen, at richit och wij alle ythermera bestand haffua aff Stocholms æn aff the annen ffor:ne smastædher. Ty ære wij alle sa endrectelige ower eens, ath ffor:ne Øregrvndz, Østhammers, GæffIes, Wlffzby och Raume inbyggere epther thenne dag ey maaghe eller skole nagen segling brwcha wtrichis och engenstædz fføra theris varer vthen hiit till Sockholm och til Aabo, epther lagen inrigis at fforsliitha och fforwænda huad godz och varer the aff stad komo kwnne, fforbywdendis Øregrund och alle ffor:ne stædher nogen segling brwcha wtrichis epter thenne dag wiid liiff och godz. Dyrffwes nogen ower thetta fforbod aff ffor:ne stædher segle eller godz wtfføre j wtlænsca stædher och ffaar ther skade vtower aff Stocholms borgare eller andre, som komo wtower thøm thet gøre, tha haffue alrig wold eller macth thet at klaga eller kære vthen beholla sin skade, som han then ffar, och vare sammæ pliicth som ffor:uit star. Tess till vittnisbyrd, ythermera vissa och starckere fforwaring lotther jach wittherligæ hengia mit jndzigle nedhen ffor thetta breff, som giffuid ær pa Stocholms slot sancti Laurencij dag anno Domini md secundo."}, {"df": "4952", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Riga", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4953", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4954", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effterskrefne Anders (!), med Gudz nadh biskop i Abo, Henrik Bijdz, riddere och lagman i Norrfinne lagsagu, Tönne Erixsson, höfwid[z]man pa Raseborg, Henrik Stensson, fogute på Tawestehuus, Dyrik Hansson, Mattz Philpusson, Jäppe Falmarsson, Olaff Andersson, Benckt Nielsson, Seuerin Paualsson, Bengt Magnusson, Johan Wiborgh och flere friborne frelses män, köpstadzmän och meeniga here Sten Stures Sweriges rijkes forstanders tro tienere och vndersate, liggiandes pa thenne tijd utan före Abo slot, göre witherligit med thette wort närwarande opne bref, att effter thy Magnus Frille och hans medhielpare the gode män flere, som liggie bestallede pa Abo slot, hafwa budit sigh till dachtingen medh oss, tha hafwom wij for menige Sweriges rijkes thenne fattige landzänders Finlanz och thes inbyggeres beste och bestand ther uppa att skada, forderf, blodstörningh (!), twedrecht och all owillie motte thes heldre läggies utaf och rijkzens slot Abo frit, qwitt och umbewarad komme till Swerigis krone igen, utan alt hinder och ytermere forhalingh giort i the helige trefollogheetz nampn een dachtingen och wenlig forlikningh med fornembde Magnus Frille och hans medhielpare i swa motte som her effter skrifuat star, och medh swadan skiel, willkor och forord: först att alle byssor, pulfuer, wärier, spissningh och fetalia skulle blifwe alsamans pa kronones slot Abo och inte utaf föres, item att the gode män och swene ther uppa liggie maga ga utaf med beholdne hofwer thet them sjelfue tillhörer, ehwad thet helst är, och sidan fara och komma i theres frij behold agripne, aslagne, askadde till lif och lemmer, icke inmanede eller beskattede, togh swa att the, som hafwa gord och godz här i landit, skule sittie stille pa theres arf och eyigt (!) till thes wor kere herre och höfwidzman komme hijt i landit igen, och i ingen matho liggie honom eller Sweriges rijke undan ögonen medh bref eller budh, lönlige eller uppenbara, utan holda med sith fädernis rijke, som gode och troomän af rätt bör att göre. Funnes och nogen her giorde imoth, ta rättes öfwer honom som widher bör och lagh tillsigie. Item andra tieniste swene, som icke hafwa sielfwe sagt konungh Hans sin tienist, magaa och skule tiene i rijkit atrengde hwem them täckes; äre och någre the som sielfwe hafwa räkt konung Hans sin hand, them wilie wij stedie till Stockholm, om the thet begere. Täckes wor käre höfwidzman och Sweriges raad sidan late them framdeles fara af rijket, thet stoor till them. Item unne wij, att Magnus Frille maa före sitt utaf fritt i sitt behold inländes hwad bewijssligit är honom sielf tillhörer; jtem att Swen Myrer ma faa sin gord igen her i Abo; item skall all ärende och saker, som skidde äre i thenne bestellningh till thenne dagh, thesslikes fron then tijd thenne feijde först begyntes emellan konung Hans och wor käre herre och höfwidzman her Sten Sture, ehwar thet helst kan wara eller befinnes mere ene stadz eller annarstadz, wara klarlige aftahlad pa alle sider till een klar aftaled saak och fulle ände, saa att ingen skall hafwa macht eller tillfälle att tala ther uppa ytermere pa nogen sijde effter thenne dagh. Thesse forskrefne article och hwart wid sik lofwom wij forskrefne och beplichte oss staduge faste och obrydzlige att holde, förswara och fordach – – – – thet yterste och best wij formagaa wid wore äre, sanning och gode troo utan all arga list och hielpredo. Till mere wisso och betre forwaringh bedie wij forskrefne borgmestare och raad i Abo om theras stadz incigle att tryckia med wor incigle och signet pa ryggen a thetta bref, som gifwit och skrifwit är utan for Abo slot anno Domini m. d. ij°, tijssdagen nest fore worfrudagh nativitatis."}, {"df": "4955", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini 1502, in profesto visitacionis Marie, fuit castrum Abo obsessum a domino Stenone Sture, in quo castellanus erat Magnus Frille, qui circa festum natiuitatis Marie saluis suis rebus castrum dimisit et exiuit et possessionem Tönne Erici ex parte domini Stenonis tradidit, quia auxilium a suo domino rege Dacie Johanne II non obtinuit nec obtinere sperabat."}, {"df": "4956", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4957", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Item anno xv(c) ij, feria 3:a ante Michaelis, bekande vor deme sittende stole des rades Hans Mekingk, dat he selschop gemaket hadde mit deme houetmanne to Wiborch, presente Johanne Sassen et Carstiano barbitonsore. Harmen, de jungke Meckingk, hefft bekant wes he na Wiborch gefort hadde: Interste – 60 deker rotlasch Item – 3 Brabandesche laken Item noch – 27 Nerdesche laken Item noch – 23 beuer Item noch – 7 tymmer hasenuels Item noch – 7 lasse Item noch – 2 tymmer Spanscher vosse Item noch – 2 tymmer Swedesscher vosse Item noch – hode vnde daggen Item noch – i[½] schippunt rosinen Item noch – 1 korff vigen Item 17 lispunt walpos van Westermanne gekofft, dit is dar vor vorbutet. Dusent lassen"}, {"df": "4958", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutationem. Eddele vnnde gestrenge leue her houetman, sunderlinge gude frundt vnde gonre. Juwer g. dirfuge wy gutliken weten, dat vor vnns gekamen is Hinrick Lule vnde hefft vnns dorch muntlike werue van wegen juwer g. vnde ock durch etlike aueschriffte eynes sendebreues, van der suluen juwer g. an den achtbaren rikes radt to Zweden geschreuen, vorlutbart vnde clegelick vorstan laten, wo dat juwe g. eme an vnns to weruende na ynholt der schriffte zolle beualen hebben, wodane wisz wy twe iar her vorbeden hebben, dat men juwer g. vnde eren vnderszaten ime gebede to Wiborch nen gut to vorforden noch vorkopen zolle ock ere guder in vnnszer stad nicht to kopende, vnde van bedregerye, valscherye vnde homot, de juwer g. vnde eren buren bynnen vnnser stadt wedderfaren sy, vnde van der beschedinge, de to jar geschen is van den knechten in der Nue, ock van boszluden, de juwer g. Hans Elspit sal entfort hebben, vnde ok van dem salpeter, de juwer g. sal genamen weszen, vnde dar to van vnerliker besegginge, de er derhaluen van vnns sal bejegent syn, vnde ynt beslut van eren dener Hinrick Werneken, deme vnnsze knechte dat syne zollen affhendich gemaket hebben etc., wo wy dat alles int lange vth synen worden vnde schrifften vterliken vorstan vnde ingenamen hebben. Dat welke denne, gestrenge here, vnns eynes deles gelimpe, ere vnde de warheyt antredende is, de men billich nicht wol vorswigen moge, hirumme vorgenamen hebben, de dinge de vnns tegen de warheyt vorgeholden werden nicht vnuerantwerdet laten konnen, vnde begeren id mit den besten ok vp nemen willen. Jnt erste alsze denne juwe g. hefft weruen laten jn vorscreuen van deme vorbode mit vnns tor stede vp de Wibergessche geschen, dat wy vnnsze dage nij gedan edder gedacht hebben, bissunder juwer g. vnde eren vndersaten na allen eren begheren vnde willen, was en not vnde behoff was, gutwillich hebben volgen laten to kopende vnde to verkopende vnde anders nicht vorbaden hebben, dan den vnnszen nene Russche war, de vnnsze vnde gemenen landes viande syn, to kopende vnde vorkopende, dar men se mede sterken moge, ouers noch lasz, hedeke (!) vnde alle ander ware, de mit juwe ymme gebede valdende is, nicht vorbaden hebben. Wy hebben ok nicht allenen juwer g. vnde eren vndersaten bisunder allen ymme rike van Zweden nottrofftige dinge gutwellich utgestadet, szo id juwer g. in deme se id wol bedencket, sulues wol witlik is. Wy hebben eren vndersaten vmme alles besten willen vnde juwer g. to wolgeualle jn dessen twen iaren mer solte ut gegeuen, wen se villichte in iiij edder in v iaren behoueden, vnde dar vor genamen ere eede, dat se id nicht vp de Russzen, bisunder to der eren behoff bringen vnde foren solden. We dat geschen is, dat mach men weten dar id gesleten vnde vorkofft is etc. Van den zaken der beschedinge haluen, de in der Nu geschen is, wo de sick mit juwer g. vndersaten begeuen hebben, is Erico eren schriueer, Hermen deme borgermester van Wiborch vnde Hinrick Lulen nicht vnwitlick, wente se sodane zaken fruntliken na beuelinge juwer g. to vorhorende vorliket vnde vordragen hebben, mit guder benoginge der buren, so se id vnns suluen inbrachten vnde vor vnns bekanden. Beduncket vns na reden, dar furder billich nicht solde vp gespraken werden etc. Van der bedregerie, valscherrie edder homot, jn wath mathen de juver g. vnde eren vndersaten bynnen vnnszer stadt wedderfaren, sy, kone wy nicht weten, wente sodane stucke ymandes to bewiszende is nenes guden mannes daet; wy hapen id sal ok nummer by vns befunden werden. Were ouer ymande, de juwer g. edder den eren sodane vndaet mit vnns tor stede boweszen hadde, vnde dar clachte vnde wetenheyt van erlangende worden, dat zolde twyuels fry vngestraffet nicht bliuen. Vorder van den bosluden, de juwer g. van Hans Elspiten zollen entspent vnde entfort weszen, dar hebbe wy klachte van gehat vnde recht ouer gebaden hebben; kone wy vp ditmal dar van nicht vtfragen, wente de sulue Hans na Lubek gesegelt is; wenner he wedderumme tor stede kompt mach men ensulket vterliken dirfaren, wes vnns denne dar van beiegent, sal juwer g. vnvorhalen vnde de schult nicht vngestraffet bliuen, so de by em ersport wert. Item van der vnerliken besegginge hape wy by vnns edder vnnszen rades personen sal des nicht befunden werden, wes ouers eyn vngenante den wy wosten, de id juwer g. beweszen hadde, de zolde id ok vorgeues, nicht gedan hebben. Doch wy befruchten vnns, dat sodane vnde der gelike claffent juwer g. dorch welke vnwarhafftige todregers vnde mengers angebracht werde, de sus wenner munt tegen munde queme wol swegen zolden etc. Item van deme salpeter, wo id darumme is, wet Ericus juwer g. schriuer wol, de darmede vordacht wort, dat he ene vnder juwer g, bescherme zolde gekofft hebben vmme den Russzen wedder to uerkopende, dar vnns to unsze here de bisschop van Reual mede belede. Sus geschach int beste sodane wan to stillende, dat Ericus, vnns juwer g. breff banalen solde, so he ok belauede, dat de salpeter juwer g. tohorde, so wolde wy ene vngeweyert volgen laten, deme so nicht geschen is. Begeren noch juwer g. vns wille schrifftlick vorwitliken, dat de salpeter er tokame, zal deme breffbringer vnuortogert to juwer g. beste geleuert werden. Vnde en sodant is juwer g. nummers nergen ynne to na, wente wy vnns mit sodane breue vor vnnszen heren mester edder wor des to donde is, offt wy dar mede belocht verden, dat de salpeter vp de Russze gegan were, mede entschuldigen mogen, angeszen dat wy ok vaken bedragen werden van welken de vnder juwer g. namen ane ere scriffte zolt vt gefordert hebben, vnde wy doch wol weten, dat sodane zolt vp de Russen gefort is. Vnde ock so hebben de Karrelen eyn part dat solt alhir kofft by kulmeten vnde in de secke sloten laten sunder wichte, vnde de secken mit valscher wichte gemerket vnde van deme zolte gewecken, dat wy derhaluen angeholden hebben. Nychtemyn, wy offt juw g. dar clachte van krege, so wete se, dat id also togegan is vnde nicht andersz, vnde willen ok anders mede nicht wen vprichtich tegen juwer g. und ere undersaten bifunden werden, wo wol men vnns derhaluen anders hefft belocht. Vorder van deme gude, dat vnnsze knechte eren dener Hinrick Werneken vp vnnszen stromen zollen genamen hebben etc.; sodan gud, gestrenge her, hefft vor sick vorfordert eyn borger van Dantzick Hermen Lebbingk genompt, mit der stadt Righe breff, des desulue Hinrich syn geselle sy gewest vnde van em ok ut geschicket, vnde alsze denne sodane Russchen guder dorch antastent vnnszer knechte an vnns erkamen syn, hebben nicht mynder don mogen, bisunder de sulue gudere na bebringinghe der gemenen hansestedere anholden mosten, vnde hebben de in guder vorwaringe vp der stede recht vnde erkentnissze. Kan de Hermen Lebbingk eyn borger vnde ingeseten der hensze des suluen Hinrick Werneken syn herschop van dar frien, dat were vnns leff, vnde willen de eme ok gherne volgen laten. Ouers sus dorch drouw vnde ander vornemende wedder to kerende, moge wy nicht bekant weszen. Moghe wy sus juwer g. in anderen behechliken zaken denste vnde wolgeuallen ertegen wilIen wy gutwillich ersport werden, kenne Got almechtich, deme wy etc."}, {"df": "4959", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Kere her Erich, som i röre i eders scriffuilse eder vnderwist wara, att iach haffuer owilie tiil eder oc ati then vethe eder aldrig forskyllet haffue, bediendis at eder engte argt ske skulle etc. Jach haffuer aldrig hafft i hwgh eller vilie arge in paa eder eller naghen god man, som mich engte ont giort eller achtet haffue. Äre nagre, som mich och Swerigis riche hemmelige met her Sten Cristiersson skade oc forderff oppa stemplat oc achtet haffue, fortaget them thet Gud oc alle richesins helge patroner. Fynnes myn bryst i naghen matte emot eder æller naghen eder tiillijder, tha beplichter iach mich oc met thette myt breff vele sta till swars oc rette för verdige fäder, erlige herrer oc gode men, myne kere metbröder richesins rad ä ner oc huar iach ther tiil esket worder. Forbywde mich Gud, at iach skulle arge in pa eder eller nagre – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4960", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dominj MD2° obiit honorabilis vir dominus Magnus archidyaconus. Ipse viue vocis oraculo dixit patri nostro carissimo, cuius anima jn pace perpetua requiescat, ceteris fratribus audientibus: Vester sum. Sj non venero viuus, veniam vtique mortuus, quia hic jn monasterio elegeram sepulturam, et ante x annos colligauj c marcas pro sepultura et testamento meo. Nunc autem tradunt, quod non fecit nisi xl marcas etc. et nondum mandarunt quicquam nisi pro exequiis conuentualiter celebratis v marcas vij solidis minus."}, {"df": "4961", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Deuote et in Christo sibi dilecte domine Gudnildi(s) Johans dotter ffrater Olaus Henrici ordinis fratrum predicatorum, prior conventus Viburgensis, salutem in Domino et augmentum continuum celestium graciarum. Existente vestre, vt audiui, erga fratres nostri conuentus deuocionis affeccione et illius vsque in finem perdurante fauorabili continvacione vestro, satisfacere cupiens desiderio vobis plenarium remissionen omnium peccatorum semel in vita et semel in mortis articulo, a summo pontifice Innocencio octauo racione huiusmodi confraternitati collatam, ac omnium missarum, oracionum, predicacionum, vigiliarum, ieiuniorum, abstinenciarum, laborum, ceterorumque bonorum, quæ per fratres nostri conuentus fieri donauerit copiosa clemencia saluatoris, participacionem concedo tenorepresencium specialem, vt multiplici suffragiorum presidio et hic augmentum gracie et in futuro mereaminj vite eterne premium possidere. Volo insuper et ordino, vt anima vestra post decessum vestrum fratrum tocius conuentus suffragiis [fruatur et?] in nostro capittulo, cum vester obitus ibidem fuerit denunciatus, idem officium fiat pro vobis quemadmodum pro fratribus nostris est consuetum; jn quorum omnium robur et euidens testimonium officii mei sigillum est appensum. Datum anno Dominj MD 2:o. Fforma absolucionis: Misereatur tui etc. Dominus Jhesus Christus per suam piissimam misericordiam te absoluat. Et ego auctoritate ipsius mihi commissa et tibi concessa a sanctissimo domino nostro domino Jnnocencio papa VIII (ego) absoluo te ab omnibus peccatis tuis, de quibus corde contritus et ore confessus es et de quibus memoriam non habes nec recordaris, vsque ad presentem diem et restituo te illi jnnocencie et puritati, jn qua eras, quando baptizatus fuisti, jn quantum claues sancte matris ecclesie se extendunt, remittoque tibi penas purgatorij, quas propter culpas et offensus contra Deum et proximum et teipsum commissas incurristi. In nomine – – – – –"}, {"df": "4962", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Her Henrich Bidzes Iagmandzdom mdij° i Krokist lendz ... me, Oloff Ericson landzfouget. Dömdis then sämio och forlikning stadug och fast som (= mellan) Clemit i Salmenpera och Lass Balk, ath fornempde Lasse skall giffua fornempde Clemit tw lass eng, som ligger i Birkenäs; och the x mark, som Clemit haffuer wtsatt, them skall han anamma til sik igen, och ther med alt annad quitt och friit them emellom."}, {"df": "4963", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4964", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4965", "dating_start_year": "1502", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4966", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valmiera", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Darna stunt up de ersame her Diderick Hagen van Revel unde vortellede, wo up ereme strome by sunte Birgitten weren angehalt vate midt werke, van Wiborch aff gesegelt, ut Riga aff gelopen, handel unde koppenschop mit den Russen holdende; dat gut wolden de radt van Revel an sick holden bet to dirkantnisse der oversesschen stede, overst de knechte to Revel vormenden dat to partende unde butende, dar se danne musten sick der knechte befruchten, gelik de Rigesschen Tzirs eren capteyn, de 1 schipp mit wasse genamen hadde.* – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Hoff de vorbenomede her Diderick Hagen wedder an van den angehalden guderen van Wiborch, dat de gudere solden stan to irkantnisse der oversesschen steder to der stad Revel beste unde nicht der knechte. Dar de here meyster unde Johan Hildorpp (rådsherre hos ordensmästaren) mede antwarde, des en were nicht, de gudere sin van den fyanden gekofft unde so genamen. Furdermer vorhalde her Diderick, wo se allenen botter, las unde ander etewar hadden mit den Sweden gekofft, overst tran unde ander koppenschop upgedreven, derhalven de hovetman van Wiborch ere halve vyant were. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Furder geven de Revelsschen vore, wo de Rigesschen mercklik gut an solte to Wyborch unde Abo hanteren thegen ordinancie dusser lande, na langeme vorhale Hermen Lubbinge beschuldigende, sodan ut Riga gedan schole hebben, furdermer vorgevende, wo Hermen Lubbinges gudere weren to sunte Birgitten angehalt, darboneven vortellende de hantstreckinghe Hermen Lubbinges, he by deme affsproke der ansesteder unde gerichte bliven wolde. Darup de Rigesschen radessendebaden erer stadt unschult spreken unde vorhalden, wes tome landesdage des was vorhandelt, unde wo alle de handel unde vorbade deme rade unde borgeren entdecket weren; overst also de here meyster up sick nam, dat an alle stede to schrivende, dat men to Abo, Wyborch vnde de Nuͤ nicht soken solde; overst de vorschrivinge des herrn meysters is to Riga vorbleven vnde nicht gekomen. Unde leten enen bedebreff lesen des rades van Riga vor Hermen Lubbinge, dar nicht unlinplikes wart inne gefunden. Item de Revelsschen 4 sware sake up Lubbinges gut vortelleden: int erste der knechte, item des hovetmans van Wyborch, des hernn meysters unde Lubbinges sulven unde der steder. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Vid de Revalska sändebudens dagen därefter skedda enskilda företräde hos ordensmästaren framhöll denne att knektarna väl tillkomme det gods, som de af Lubbynk hade tagit, och att Reval borde tillse att rådet icke finge dem till fiender, hvartill sändebuden genmälde att godset wer up unssen stromen genomen sonder orloff des rades, so en hedden de knechte dar gyn recht to. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item donsolvest qvam de her de mester echter to segen van Hermen Lobbynck synen saken und van synem gude und van alle dengenen, de up Wyborch gesocht hadden myt Russchen guderen, heltt he vor wyande gelyck den Russen und woldet straffen ower vyff jare nan lywe und an gude. – – – – – – – – – –"}, {"df": "4967", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ersamen her borgermester vnde raetmanne der stat Reuele. My is vor gekomen, dat jwe ersamheit heft Hermen Sundesbeke vnde Matijs Resenborch angesproken vmme welke laken, dat se scholden hijr gesent hebben op de Russen, des nicht recht vor jwe ersamheit gekomen is. Matijs Resenberch heft my welker engelsche laken vnde mustervilie gesant; des geliken heft Hermen Sundesbeke my iij engelsche laken gesent by myneme denre Klawes Berntson. De vorgeschreuene lakene hebbe ik Mattijs Resenberch vnde Hermen Sundesbeke aff gekoft vnde numment anders, dat wyl ik by myneme rechte holden, war it behof is; ok en hebben se hijr nene ander lakene gesent, dat my witlik is; ok hope ik, dat set myt ereme rechte wol holden mogen. Dat jwe ersamheit se dar vor beschuldiget, dar en heft jw ersamheit gein recht to. Got vergeuet jwer ersamheit, dat gy so hatsch scholden wesen. Al de genne, de my wat gudes doen, Got de kennet, jk en hebbes nicht van jwer ersamheit vordenet, men ik hebbe sorge, dat wil hijr na mals nicht wol betalt werden. Ok is my vor gekomen, dat jwe ersamheit dencket Klunkert jnt voriar wedder jn der see hebben, vns de neringe to benemende. So do ik jwer ersamheit dar ene vorwaringe inne: kompt he eder ander [en] in sodane wise op der cronen van Swedens strom sunder myn orlef, ik wil ene so straffen laten, eyn ander schal dar an denken. Jwer ersamheit Gode bouelende etc. Erick Tursson ridder Adress: Den ersamen her bormester vnd raedman der stat Reuell schall dusse breff fruntliken etc."}, {"df": "4968", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dandemen, som thette breff ffore komme kan, bekennes oc kwngör jach Peder Vorm met thette mith nerwarendes opne breff mik met godwilige och berodnæ mode, met myn elskelige hustrv Anna Ærlandz dotters radh oc samttycke haffua solt och j rette køøpp vpladit erligh och velboren man Henrik Stenssæn, ffogede oppa Tawastahus, eth godz liggendis j Janakala sokn, hettandis Koltila, ffor lxx mark ørtwger, hwilket godz myn hustrv var til arffs ffallith epter syn modher, Gudh hennes siell nade; och bødh jach thet fforscriffne godz her Niels Ærlandsson oc tesliges Erik Ærlandzsson til ath løse till sigh ffore fforscriffne swmme penninge oc the jcke vilde, och thy soldhe jach thet Henrik Stensson som fforscriffuit star; och bekennes jach migh thenne fforscriffne penninge klarlige vpborit haffwa til fulle och gode nøye, swa ath jach hanum aldelis tackar; thy affhender jach migh och myn hustrw och begges vare arffwa fforscriffna Koltila godz och til egnar thet Henrik Stensson och hans arffwa til æwerdeliga egha met hws, tompt, jordh, aker och engh, skogh och ffiske vatn, qwern eller qwarnas[t]ada, j votho och j torro, som vnder thet fforscriffne godz aff alder til legat haffuer eller nw til ligge kan eller fframdelis vp spøries kan. Til mere vissæ och bethre fforwarning at swa j sanningen ær som fforscriffuit star, beder jach erlig oc velboren man Bent Nielsson, heredzhøffdinge i Hattela heredh, om sitt jncigle, meden jach æy sielffuer jncigle haffuer, viterlige at hengha nedan ffore thetta breff, som scriffuit oc giffuit er oppa Kronoborgh anno Domini i[½]m tercio, sancte Gregorij dagh etc."}, {"df": "4969", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4970", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken grote tovoren. Ersamen her borgermester und radman der stad Revele. Ik voge jwer ersamheit to wetende, dat ick hebbe jwen breff wol vorstaen, to my gekomen is vor wynachten nu negest vorleden umme de werve und klachtinge breve, de jwe ersamheit vorstaen heft van Hinrick Lulen na myner bevelinge umme vorbot der Wyborgenschen borger gut to vorkopende ok numment ere gud vorkopen mochte bynnen der stat Revele, nu in twen jaren verleden vnd van der berovinge, gewalt der cronen van Sweden undersaten van jwen medeborgeren weddervaren is, vorder umme mynen schepper und botslude Hans Elzebet, my van der hant brachte, ok van myn salpeter, de myt gewalt van my genomen, van der unerliker beseginge und beslut van mynen dener Hinrick Werneke, deme syn gut genomen is, welker vorgeschreven werve klachtinge breve myt alle vorbenomede artickele yk Hinrick Lulen vulkomen tosta und denke et vorvolgen und to vullenbrengen, offte Got wil, so verne dat my dar gein recht eder wandel vor en schuet etc. Vorder kan ik et klarliken botugen, dat myne buren sint nicht recht und wyslik vornoget, men met vordeckinge sin se op eren schaden van jw vorwiset, nicht myt halve betalinge, en sint noch 4 schepe en wege myt tobehoringe und guder gut, dat se nicht hebben vor gekregen, men drow van jwen medeborgere vnd spotsche worde. Und en isz de sake ok nicht scharpliken gerichtet na jweme stasz rechte, also jwe ersamheit hebben wolden offt jw eder jwen sodaen roverie gescheen were. Ok vorbode gy in dem herveste, do myn gut to Revele quam, dat it numment ene mochte myn eder der Wiborgeschen gut kopen eder ok unsz wat wedder vorkope, alse wy van kristenheit afgesneden weren eder wy unse gut gerovet hedden. Wer jw edder jwe medeborger gene vitalie to vorkopende en hedden, so ene mochte wy vor reit gelt de ander ware nicht kopen und mosten myt ledigen handen van dar van. Wat gut ik eder en ander dar hadde, was vor jwer ersamicheit altomale Rusch gut, des ik dach dar nicht en hadde boven hundert marck Rusch gut anders, wan ik vor myn schat gekregen hadde, des my doch nicht helpen ene mochte. Ok verbot jwe ersamheit, dat numment mochte my traen kopen und bogerde gii van Hans Meckinck, den tran under jwe slotele to holden als et nover gut gewest hedde und mochte dar umme juwe vorbot unvorkoft ligge[n], my to groten spite und schaden. Ok schrivet jwe ersamheit, dat gii gerne togestedet hebben uit der stat Revele hy to Wyborch alle nottrofftige dinge na der olden woninge (!) und mer solt hyr to Wiborch gekomen sy in dussen twen jaren, wen Wyborch behoff hadde in 3 offte 4 jaren. Wo ser dat jw ersamheit darinne let sik bomerken, weer nicht mer gudes bynnen der stat Revele wen jwe nottroft und gii 1 jar lanck behoff hedden, dat en weer nicht desto beter vor de stat Revele, warumme scholden dan jwer ersamheit vordreten, dat hyr to Wyborch were ok so vele gudes, dat men kunde sik eyn jaer ofte 10 mede neren. Ik ene kan nicht merken, wat schaden dar de stat Revele dar aff hedde. Got en heft et nicht vorboden, lande und stede sik to vorbettern myt redelicheit, men dar is en luttik to vele hates bynnen der Revelschen muren, deme menen manne to groten schaden. Vorder umme de vnerliken boseginge, wo ik de Russen bosterken scholde myt bussen und ander were, dat et nicht uit jwer erliken raet gesocht isz, so wil ik et betugen, wan mer et darto kumpt, dat et eyn uit deme rade gesecht hefft myt der anderen partigen, de Fluwerck und Elsebet myt syck hedden, das se des myt der Godes hulpe nummer meer scholen over my to vullen brengen. Yk sy eyn kristenman und wet oppet veste, wat ik laten offte doen schal. Und en halde ik dat vor nene klene sake, dat an myn kristendom rort. Ok schrivet jwe ersamheit umme wynen salpeter, dat he nicht genomen eder my untholden is anders, men do her Erik Bialke den salpeter oppe de wage brachte, hadde he syk verluden laten vor gestlicke und wertlike, dat he den salpeter oppe de Russen voren wolde. Umme de worde hebbe gii den salpeter op jwen wagen liggende na mynes breves tokumpst, schulde he dan in der alle vortovinge mede volgen, so en si ik nicht plichtich darumme to schrivende, wente her Erik was belovet umme 4 eder 5 dussent marc an gude, so was he ok breves genoch, ok mochte he belovet wesen umme 2 ofte 3 scheppunt salpeter. Ok wuste jwe ersamheit wol, dat ik hyr to Wiborch und sunte Olevesborch niges gekomen was und dusse slote weren sere verblotet van bussenkrude und andereme tuge, des ik van nodes wegen to Revel kopen moste. Dat et Got vorbede, wat anval op dusse slote queme van Russen, der kristenheits vigende, und dusse slote van crudes halven gebreck hedden und se worden dar umme van der kristenheit und der cronen van Sweden gebracht, wo jwe ersamheit und de stat Revel dat vorantweren kunden, worde gy wol to. Und do ok helt ik jw ersamheit dar al vernuftich to, dat gii my dar mede bodenken scholden, dat ik so arch und unkristlik scholde wesen, de Russen und unkristene tegen de kristenheit besterken, dat my Got vorbede. Ik vormene wol, dat Jachim Barke und ander sodane lose boven sint dar bet belovet, wen ik eder ander, de alle dinck gerne to guden bestant hedden. Sy ik belovet van der cronen van Sweden und dem erwerdigen rikesrat umme 2 slote und lande to hebbende, so wert billick, dat ik myt jwe ersamheit umme ene klene sake belovet were. Ok isz et nicht to lovende, dat her Erik Balke heft sik sodane worde vorluden laten, den salpeter oppe de Russen to vorende to ere nutte und profit, darumme sende ik her Erik nu to jwe ersamheit, sik vorantworten und entleggen sodane wort und sake. Kan jwe ersamheit eme dat over betugen myt gestliken eder wertliken und my dar aff bowys schickende myt schrift, notarius eder ander recht boschet, he schal dar over hartliken gestraffet werden. Wert et eme ok nicht over betuget, als jwe ersamheits bref utwiset und myn salpeter schal my so hoͤnliken genomen wesen, so denke ik mynen schaden und hommot nicht vorgeves to hebben. My en is nicht van noden, dat ik schal jw ersamheit schriven eder bydden umme myn egene gut, dat ik redeliken gekoft hebbe und betalt by enen penninge. Ok mende ik, de stat van Revele wer ene stat van rechte und ene fryge kopstat, dar ik my ok seer op verlaten hebbe, des my und den mynen al anders weddervaren is. Ok sint hyr sedder so vele schepe tusschen gesegelt, dat jwe ersamheit hadden my wol mogen den salpeter gesant hebben, offte gy en nycht hedden gedacht myt fors to beholdende. Ok wuste jwe ersamheit wol, dat her Erik Balke nicht de macht en hadde sodane salpeter vor sin egene gelt to kopene, dat Got vorbede. Dar he hadde sick sodanen unvernuftich wort entfallen laten, so en hadde jwe ersamheit nicht tobehort, jwe ersammen wissheit in sin unvernuft to kerende. Dat mach Got weten, alle kristene und wyse lude, dat ik nicht so geck scholde wesen, den Russen und unkristenen salpeter eder were vorkopen. Got de schal schenden alle de gennen, de my dat hebben overgesacht und nicht betugen ene konen. Vorder hadde dar Hans Meckinck my 1 fat rumenige vor 1 pert verbutet, dat wort my dar ok vorboden und licht dar noch und vordervet, my to hommot und schaden. De stat van Revele en hedde dar geinen schaden af gehat, det se my den win hedden volgen laten to frunden behof. Jwe ersamheit let sick ser in velen stucken bomerken, dat wol mochte torugge bliven. Ok so schrivet jwe ersamheit, dat gy dickemals under mynen namen utgegeven habben laken, salt und gy anders gevunden hebben, dat it si oppe de Russen gevort etc. Ersamen her borgermester und radman, hebbe gii under mynen namen jwen egen borgern wat uitgegeven, is er egen profit. Dat jw ersamheit heft my eder den mynen folgen laten, hebbe wy dubbelt betalt. Ok sint de Russen van my eder den Wiborgeschen borger nicht so vet geworden, alse jwe ersamheit dencket. Ik kant myt myn schepsbock betugen, dat hyr nicht to Wyborch is gekomen in dem vergangene sommer nicht boven 2 hundert last soltes; kunde wy darmede dusse 2 slote und land und darmede Ruslant bospisen, dat konen alle wyse mans wol merken. Dar tegen kan ik betugen, de jwe de uppersten und medeborgere hebben boven 2 dusent last soltes myt win und ander tuch in de Nugen oppe de Russen gesant. Dat ander wil ik betugen: eyn bormester der stat Revele by namen her Johan Kullert heft van den Wyborchschen gekoft in dussen vorgangen sommer bowen jwer starke vorbot van deme sulven trane, de ut Ruslant und Nugen was gebracht; to Revele wil he seggen, dat he ene kofte to kerke edder kappelle behof, so mochte he so gerne van myneme trane darto gekoft hebben, de hyr under Wiborch gevallen is und nicht van dem Russchen trane. In jwe vorbot, dar sint er wol welke mer bynnen rades, de ik nu nicht nomen ene wil, dar gii al dor de vinger mede seen. Wil jwe ersamheit recht richten, so latet recht ummegaen den riken myt dem armen. Hadden de Revelschen borgere nicht mer myt den Russen gekopslaget er dage in friden und veiden, wer de Wyborchschen und demgeliken, do Swedenrik veidede myt den Russen, se weren nicht vele vetter to Revele, wen de Wyborgeschen. Und alle jw neringe hebbe gii gehat van den Russen. Warumme wil jwe ersamheit dat der krone van Swedens undersaten dat bonemen, dat gii sulvest al jwe dage gedaen hebben. Dat is jegen alle recht. Ok sint dar welke to Revele van den uppersten, se hebben de Sweden oppet nige gekerstent, dat wy nicht anders en heten wen ranevaren, dar nicht vele afkomende wert und dunket my en grot unvernuft to wesen. Vorder umme de Karelen, de solt hebben by culmeten gekoft ok hemliken in secke gestot und dar valsche merke op geschreven vnd se sint van deme gude geweken umme schaden halven; hebben se recht eder unrecht, hebbe gii myn gut genomen, so gyft et wel rede, dat gii ok mynen undersaten nemen, also my vaken boscheen is in dussen vorgangenne sommer. Doch dunket et my rat wesen, dat sodane gut tor stede blift. Vorder boven al hebbe ik gehort, dat jwe ersamheit heft vorschep to Lubeke, Danske und ander stede, darto nu over winter bynnen der stat Revele scharpliken vorboden und opgelecht by lyp, er und gut, dat numment schal den Wiborchschen eder den Abowschen gut vorkopen, schepen edder affkopen. Dat Got vorbeide, dat it so in der warheit is, dat wer eyn ewich unbestant vor der stat Revele und bleve dar over grot bestant torugge, dat ik nu nicht schriven ene kan ok mach. Jwe ersamheit wol sodan vorbot affsetten, na dem male sodan stucke sint opgelecht, schal et sick wol sulvest verbeden. Ik wilt so schicken, de Wiborchschen scholen jwer haven nein vordret doen in den ersten 4 jaren, sunder dat et anders wert. Ok schrivet jwe ersamheit, dat Hinrik Lule heft jw vorstaen laten van mynen dener Hinrik Werner, efte he sin gut nicht wedder ene krege, dat ik dar op saken wolde, und gii hebben dat gut in vorwaringe to Hermen Lubbinge besten. Na breves bowys van den hensen hadde jw ersamheit sodane gut deme schamelen manne und knechte gedacht weddertogevende, dat wer wol in jwer macht sunder breff van der hensen. Jwe ersamheit lecht my vele schone worde vor, und nemment my myn gut und den mynen, alse gii hebben Hans Detmar geschattet und Hans Meckinck, mynem dener sin gut myt fors affgenomen. Jwe ersamheit mach beschatten und nemen wat gii konen; allen den gennen, de gii beschatten eder nemen, de in myneme denste sin und mynen breff hebben oppe der krone van Swedens wegen hyr to Wyborch frii kopslagen mogen, wil ik al eren schaden oprichten und denke mynen schaden wedder to sokende, war ik kan. Hadde juwe ersamheit jwen wisheit gebruket und latet sodan hat, vorbot und vorboschrevene stucke, dat wer wert ene tunne goldes. Ok ysset vor ogen, jwe tonemmende hat und vorbot heft der krone van Sweden, Lyflant mer geschadet, wan my mogelik is to schrivende, und hebben de lande to hope gebunden in deme gantschen hate. Und dar wil vele quades uit digen. Ersamen her bormester und raed, dat ik so scharp hebb geschreven, kenne Got, ik sy darto gedwungen van hates vnd hommotes wegen, my und den mynen weddervaren is van der stat Revele. Und dunket my noch rat wesen umme bestandicheits wegen, dat jwe ersamheit sodane unfromelike stucke be tiden afsturet und latet malk dat sine wedder werden, allen den gennen, de de crone van Sweden und my anrort, so mach noch all dinck mytter hulpe Godes tome guden sinne komen. So hebbe ik Hinrick Lulen welke werve bevalen to jwer ersamheit myt den munde to wervende, dar jwe ersamheit mach loven tosetten. Worder schrivet jwe ersamheit umme Hans Elsebet, wanner he wedder van Lubecke queme, schal my ungewegert recht weddervaren. So is he myt ede so na in de hande gekomen, ofte it nicht anders en wert tuschen der stat Revele und my, wil ik my wol sulvest dar over richten. So schal her Erik Balke my dar welke laken und mer salpeter, swevel und ander tuch schicken, dat ik to slotes behof hebbe. Mach et my dar werden, so is et gut; oft et ok nicht mach wesen, so mot et sik bestaen. Ersamen her borgermester und raetman, nemet et jw so alle dinck vor, dat nicht quades uit en kumpt und dat gut und ewich bestant torugge blyft, alse jwer ersamheit Hinrick Lule wol underwisen schal. Jwer ersamheit deme almechtigen God bevelende. Geschreven op Wiborch des dinsdages vor palm dage int jaer dusent 5 hundert 3 etc. Erick Tursson, ridder."}, {"df": "4971", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutationem. Eddele vnde gestrenghe leve her heuetman, biszunder gunstighe gude frundt vnnde gonre. Juwer g. antwordesschriffte vp vnsze vorbreue int langhe verhalent vnlanges an vnns gefordert, hebben wy entfangen vnnde to guder mathe wol verstanden, vnder anderen int begyn vormeldende van der bur haluen, den in der misgripinghe denne etlick zolt vnde ander perselen genamen weren, dar de zake to grunde vnde widersokinghe mede vordraghen is, dat de suluen bur nicht vullenkomeliken vornoget beszunder noch iiij schepe missende syn etc. Wo danewisz, gestrenghe here, de waren saken sick tusschen den vnszenn, de mede in sodaner misgrepinghe vnde eren buren vnde vndersaten jn der fruntschop begeuen hebben, js juwer g. schriuer Erico Balken vnnde Hermen van Rethen, borgermester to Wiborch, de mede an vnde ouer der vordracht vnde vorlikinghe alsze gude middeler geweszen syn, egentlick wol witlick, szo se vor vnns willichliken mit wolberadenen mode bekant, ingetugent vnde in vnnszer stadt bocke hebben schriuen vnde antekenen laten, dat de sulue bur nicht hoger sakeden dan vp x last soltes vnde x [mark] an gelde, dat en wol betalt vnde vornoget is, des de suluen Ericus vnde Hermen ock belauet hebben, also an iuwe g. to bringende in guder touorsicht, de sulue juwer g. dar ynne ock wol zolde to frede weszen der misgrepinghe edder beschedinghe der bure haluen dar furder nicht vp to sakende. Vorhapen vnns noch ane twiuel deme so wol beschen wert, ock de misgripinghe in kriges geschefften vnde vorworenheyt togegan, anders nicht dan mit den besten vnde in der fruntschop van juwer g. zal vormerket vnnde vpgenamen werden etc. Vorder so denne juw g. berort in den suluen eren breue de salpeters haluen, dat wy ene angeholden hebben vme etliker worde, de Ericus vp der wage vor gestlick vnde wertlick zolde gespraken hebben, dat he sodan gud vp de Russzen voren wolde, vormoden vnns vnnsze schriffte jn deme dele anders nicht medebringhen, dan de sake der anholdinghe was, dat Ericus van anderen luden gestlick vnde wertlick bynnen vnnszer [stad] beluth vnde beramet wart, dat he den salpeter vp de Russzen voren wolde. Vp dat denne sodane gesegge vnde vordechtnisse Ericj mit anderen anhangenden saken in demesuluen vnnszen breue bestemmet, gestellet vnnde to rugge gelacht worde, hadde wy den salpeter vp juwer g. scriffte nu dirlanget, angeholden vnde losz gelaten, alsz dat do van Erico belauet wart vnde ok van vnns jn vnnszeren schrifften alle tid bogert is, darumme dat sulue ock noch begerende, juwe g. vnns wille vorwitliken, so nu muntlik vnde schrifftlick geschen is, wes se an sodaner ware vnde anderen notrofftigen dingen dar der Russen haluen [nen] misdunckent an is, to eres gebedes behoff bynnen vnnser stad wil gekofft vnde vorkofft hebben, sal der suluen juwer g. alle weghe vngeweyert worgunt vnde utgestadet werden, jn sodaner leue vnde fruntschop alsze de sake to allen tiden tuschen eren voruaren vnde allen ingesetenen heren vnde vndersaten des rikes to Zweden vnde den vnnszen bet an desse tid gestan hebben mit der hulpe Godes almechtich, dem wy juwe g. etc."}, {"df": "4972", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno mdiij°, mondagen nest for sanctj Ericj, hölt iach Henric Stensson wår ting med almoghan aff Vemo swenske rättin, i nerwaro erligh swen Erich Henricsson landzffougt ibidem. Nempden Eskil Pirnipayo, Simon Ristinkyla, Per Larsson Vanhakyla, Henric Persson ibidem, Mattz Persson Pimipayo, Mons Maytola, Per Manni Rawtist, Andirs Persson Bölid, Henric Dirikelax, Oloff Korffwerandta, Per Olsson Bölid, Olaff Kiffwiierff. Dömdis bispens landbo Mons Öyal en trediung vthy en skogh med Clemit Salmenpera, som the longligha haffwa trätt om, vndantagendis itt stycke, som heter Pärenkätto skogh, thet hörer Salmenpera til enskilt; tesligx skall bispens landbo haffwa fri wägh til Kuckarakonemj genom forscriffna skogh, som tesso tyo sworen vitne foregingo och sworo, och the tolff i nempden såtto med them tilstodo epter tolffmanna randzakan. Forwitne: Oloff Korffuerandta, Gwnnar Lockalax, Matz Somenkyla, Oloff Härmelax, Lass Persson Lockalax, Lass Smed Wätist, Olaff Person Krokist, Matz Himoist, Jöns Humpoynen, Per Michelson Rawtist."}, {"df": "4973", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Venligh och kærligh helsen nw och altiid met Gwdh. Kære vener borgamestere och radh i Reffle, may witha, ath for oss haffwer warith Andres Hwith, wor borgare, klagath ath en jder borgare, hwilken som hether Finzensius Sköneberg, ær honom skillogh lxxxiiij mark swenska, som han klarligha kan bewisa met hans rækenskapz bock. Pa then tiid, anno Domini mcdlx och ix, monedaghen nest epter Qwasi modo geniti, tho regnade Gødicka Skøneberg, for:de Winsensius fader, met Andres Hwith och bleff honom thenne for:ne swmo skillogh. Thy bidiom wij jder kerligha for Gudz skul, ath j hielpen honom swa mykit han ær retther, j hwilkit wij j lyka motha kerliga forskilla. Her met jder alzmectwg Gwd befalandis. Scriffuit snarliga j Abo monedaghen nest fore wars Herre hymelferdh anno Dominj mdiij, vndher stadzens insigel. Borgamestere och Radh i Aboo. Adress: Erlighe och velfornwmstoge gode men borgamestere och rad j Reffle, sine gode vener kerliga."}, {"df": "4974", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4975", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Valmiera", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Vormanede de here meister des groten gudes, van Revall unde anderen enden dorch den copmann worde daͤrgesteken, de[n] Russen to troste unde sterkinge erer uncristliken macht, to Wiborch to etc. myt langen bitteren worden. Darupp de ersamen heren radessendebaden van Revall erer stadt wegen entschuldinge deden, dat se biinnen erer stadt sulke coplude nicht en wusten; were iin erer stadt iienich man, zodanen handell bodreven hadde, wolden den richten unde strafen, dat eiin ander sick darane spegelen solde. Hiirna sprak de here meister, he wusste etczwelke, he wolde se richten, wanner eme dat beqweme muchte werden. Darna so deden se deme gemeiinen lande kundt, wo sulker dinge halven de hovetman to Wyborch an ere stadt vorsokinge hadde doͤn lathen umme mannigerhande dinge van salpeter, bliie, pappir unde solte, tho groten summen thobogerth hadde, szunder na siinem willen nicht hefft magen irlangen, allene se vele em nutte unde behoff was tho behovinge siines slates unde der stadt, is eme uth Revall gegundt, anders nicht, miit langem vorhale aller porcele, wo vele der uthgestadet weren. Darupp de stadt van Revall breve entphangen hadde, dar ock entseggebreve weren, unde he wolde sick an se holden umme der tichte unde seggeworde willen, eme togelacht weren, umme sick miit se to bewethende etc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "4976", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle de dannemän, som dette bref förekomma kan, kännes jag Söffring Påfwelson, häradzhöfdinge i westra häradet i Raseborgs län, med thetta mitt öpne bref, at then tijd jag ting hölt med allmogen af Pojo sochn i ehrlig och wälbördig mans närvaro Tynne Erichssons, höfuidzman på Rasborg, och flere goda manna anno Domini MDIII, odensdag efter S. Henrici dag om sommaren, thå kommo för rätta å satte ting tålf landzsynemän, som äre Mons Krabbe, Anders Boijan, Bote Pederson, Hans Säfringsson, Erich i Biörsby, Anders Monsson, Anders Laperla, Olof Aijala, Anders Flemig, Peder Smed, Nils Tammisto och Biörn i Selwijk, om någre rår the giordt och lagt hade emellan kyrckioby och Cofwasto by, som är förste änderår Träskbrädden, annan är ladan, tredje vid rågårdshörnet, fjerde vid höggränet vid åbrädden; huilket ärende jag skiöt til de tolf i nemden såto, som äre – – – ransakade, vitnade och eftersvore, at forskrefne rår var laglig och lagde emellan föreskrefne byar. Efter thenne tvänne tålfmanna ransakan och ede tå dömde jag föreskrefne rår stadig och fast at blifva emellan förenemde kyrckioby och Cafwasto by och dem af kyrkioby theras äng och skog igen af Cafwastoby, som the hafwa haft med wälle, och Cafwasto by til 40 [mark] för wåld; och förbiuder iag hwariom en theröfwer mer hindra eller qwälie, vid sin 3 [mark] för min dom. Till yttermera wisso och högre förwaring tå trycker jag mitt insigle å ryggie thetta bref. Datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "4977", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4978", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pulkkila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the danne mæn, som thetta myt nærwarendes opne breff hændher fore koma, bekænnes och kwngør iak Cristiærn Pedhersson, hæredhzhøffdinghe i Hollola hæredhe, met thetta myt opne breff, ath thet synne iak somartingh hulth met almoghen i Asikala sokn, i Pwlkilaby, vpa sancte Margarethe dagh anno Domini md3°, tha komo for migh aa settho tinghe tæsse æffter:ne vj soorne vithne, som ær førsth Pedher Greghersson Vraiarffuj, Peder Eleffsson Kwrhila, Peder Oleffsson Vitarla, Mathz Nilsson ibidem, Olaff Hansson Kalkis och Nils Saxa Paymila, hwilke som vithnade och sworo, tæsse æffther:ne raar for retthe raar kringongandes al Paliacka ægor, swa ath inghen haffuer andeel innan tæsse raar annan æn her Oleff Taweste ærwinghe til for:ne Paliacka godhz, som ær første raa Rawtaioki, Vooniærffui, Selkæsarj, Vedkataypala, Ialanyoki och swa wth met aan nedh til Rawthaiærffuj, tædhan til Mathinkiffui och swa in til Rawtaioki och nedh wth met aan til Nwrmayærffuj, och tæsse godhe mæn tha i næmbden sotho, som ær forst Mathz Nilsson, Peder Ingesson, Nils Johansson, Larens Magnusson, Olaff Johansson, Henrik Pedersson, Peder Laurensson, Peder Olsson, Hokon Andhersson, Peder Mathzsson och Laurens Nilsson, the ther om ranzakade, vithnade och affter sworo, gildado och stadfæsto for:ne raar for retthe raar kringongandes al Paliacka æghor som forskriffuit staar. Ty æffter swadana ranzakan, vithne och edhe dømbde iak forne raar stadugh och fasth och her Oleff Thauaste ærwinghe aat there ægor frij til Paliacka godhz innan for:ne kringongandes raar obrwthslige ath holde, vidh huar theres iij mark for myn dom. Til mere visse och bætre forwarningh, ath swa i saningghen ær som forskriffuit staar, lather iak vitherlige henge myt ingsele (!) nedhen for thetta breff, som skriffuit och giffuit ær aar, dagh och stadh som forskriffuit staar."}, {"df": "4979", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "4980", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig, kerlig helsse altit försent met Gud. Kere her Swantte, synnerlige gode wen, jag haffuer sport, adj äre hem kommen aff Norige jgen; Gud giffue at then rese motte ware eder oc wenner til gode. Vore eder icke mödesamtt ad biwde mig till, hwre ther wore sig förlopit, ther bode jag eder gerne om; Gud kenne jag gerne hörer, at eder gaar wel j hand. Jag tacker eder kerlige för alt gott j bewise mjn sisken oc wenner ther hoss eder, besynnerlige för thet häredhe j holppe mjn broder Peder Turesson till; oc screff han mig till, at han hade föge hielp faatt aff then honum borde hielppe, hade han icke nwthit eder til. Kere her Swantte, hwad Peder Turesson icke kan förskylle, tha skole j ingin thwil haffue, at jag och flere wenner skal thet med eder förskylle j hwar wj kwnne. Saa haffuer jag nw scriffuit the werdige fäder, herrer oc gode men, rigzens radh, til j Swerige om all leglighett j thenne landzende met tesse Rytzer, hwilchit mig hoppes j wel worde förfarendis j samme breff. Jag befricter storlige, at fredin wil jcke bliffue gamell met tesse Rytzer. Ty wore radligit, atj wille förarbethe med her Sten, hwad han hade til tyske ritters oc anned folck, at han thet ingelunde offuergoffue för thenne landzende wore annenlwnde j fred met tesse Rytzer. Ty the vj aar dag oc fredh, som bestedit war, är lenge siden wthe. Kere her Swante, wether the gode menss, som pa Stocholm lage, oc Niels Beses bäste. The kwnne än entid förskylled met eder. Haffue j nogre gode tidende ther med eder, beder jag eder, atj wel göre och biwde mig töm till; thet förskyller jag gerne, oc j hwad motte jag kan ware eder til kerlig oc welie, skole j altit fynne mig weluelig till. Eder her met Gud oc sancte Erik befallendis met liiff oc siell. Ex Viborg, fferia 3(a) proxima ante Marie Magdalene, anno Dominj mdiij°, meo sub sigillo. Erick Turesson riddere. (På en lös sedel:) Kere her Swantte, mig tiente en swen hetendis Beynt Oloffsson oc tiente et skiffte eder fader, Gud hanss siell nade. Hoppes mig j kenne honum wel, oc haffuer han warit mig fra hande kommin nw j ij aar met mjn räkinskap, saa jag icke wet, hwart han är bliffin. Haffue j noged hört vdaff honum then tiid j wore j Norige, beder jag eder kerlige, atj wele biwde mig til ther om, thet förskyller jag gerne. Adress: Erlig oc welbyrdig man, strenge riddere, her Swantte Nielsson, marsk j Swerige och høffuitszman oppa Stekeborg, kerlige etc."}, {"df": "4981", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne fruntlike grote toforen. Ersame leve her borgermester vnd ratman der stat Revall. Alsz jw ersamheyt wall witlick isz, wo jw medeborger Hansz Elsbet wasz gekomen in de Abosschen scheren in dussen vorgangen herweste myt schep und desz kopmansz ghut van Revall, so quam om de winter so hastelicken an, dat he desz kopmansz ghut tho Abo upschepen most umme etlike vorderfflike war, de he inne hadde und hefft dar en dell van sodanne ghut vorkofft tho desz kopmansz besten. So schreff ick den ersamen rat tho Abo und dechten (!) dat schep und gut em to spreken und tho rusteren(de) ume de sake willen, de ick tho der stat Revall hadde und noch en deyll hebbe, alsz jw ersamheit wall witlick isz, dat mi nu all to lanck isz to scriven. So scrive mi de vorbenomede rat van Abo weder, dat de vorbenomede Hansz Elsbet wasz mit schep und mit ghude geledet und geffeleget, dat ick dar nicht by konde komen, desz ick doch nicht fele na eren gelede en fragede und screv fort Hansz Elsbet, dat he solde personliken to mi komen to Wiborch, soferne he dat worbenomede schep und ghut dechte to beholden, und dat schep und ghut nicht angesticket en worde, dar dat lach. So nam he vor en rat und toch hir up mi gelede und bleff mit mi vorliket, desz ick doch geine grote acht hadde desz schamelen mansz schaden tho bogerende. So wasz dar wat van desz kopmansz gut, dat he dar nicht vorkopen konde. So bat de vorbenomde Hansz Elsbet mi umme gelede und orloff, dat he sodan vorbenomde kopmansz ghut mochte hyr to Wiborch bringen, desz ick em gelede und orloff gaff, und hefft hir sodan vorbenomet gut vorbutet und vorkofft tho desz kopmans besten und proffit. Dar ick forneme, dat he geinen groten danck an vordenet hefft, dar em grot unrecht inne boschut darane, sodan ghut isz nicht up desz kopmans schaden vorkoff[t] und isz fry und felich van hii geschicket tho Revall mit vorbenomeden Hansz Elsabet (!) siner huissfrouwen, dar se itliken ghut beschet van kan don. Wesz desz vorbenomde Hans Elsbet off siner huissfrouwen darover wesz quadesz beschut, dat sall nicht vorgevesz schein, dar richte sick en itlick na. So hefft Hansz Elsebet en schep und segelt vor gelt und sin meininghe, darume hebbe ick en gefrachtet mit minen ghude in de stede aff und tho, offt Got sine gnade dartho gheve. Dat isz mi all van noden, darumme ick gein ghut ut der stat Revall mach krighen tho desz slotesz und landes behoff, sunder ick mot jw ersamheit rekenschop don, wat ick darut hebben will. Doch de wysse isz nye upgekomen, desz ick sorghe hebbe, dar wert ene nye wysse weder enttegen gefunden, dar nicht fele proffit en wert. So isz mi forkomen, wu [he] kumpt, sall he mit schep und ghut gerustert(!) werden. So isset rat, dat ghii sodan stucke affsturen, wat mi darover up min ghut schaden schein, ick dencke dat weder vp de stat Revall to sokende. Doch ick hebbe vornomen, dat sumelike dencken mi dartho vor swack to wesende, schut over sodan overdeidicheit schade, dat wert wall vorantwort dar richthe sick en itlick na. So hebbe ick jw ersamheit faken gescreven umme mine dener Hinrick Warncke und Hansz Meckinck, dat se mochten er ghut weder krigen, so bidde ick jw noch umme rad, dat jw ersamheit mi sodan ghut noch folgen lathe eder dar will in der warheit schade over scheyn, desz gii doch vor mi nicht behoven to klagende. Der gelike umme min sallpeter, do jw e. mi genomen hadde; wodane wisse he wass gefaren, do he hir quam, dat hebbent frome lude wall gesen, dar ick nu nicht mer aff screven kan. Ick hebbe och nicht vornomen in anderen steden, dat et vorbaden ysz vor rot (!) gelt war to kopende, men my und dyt lant isset in juwer stat vorboden. Wo billick dat et ysz, konen alle frome lude wall dencken. Jw ers. mach hiirup en antword weder scriven. Hirmede spare j. e. Got lange gesunt. Gescreven to Wiborch desz sundages na sancte Oloff jnt jar 1500 und 3 etc. Erick Turssen, ridder. Adress: Den ersamen her borgermester und ratman der stat Revall fruntlyken gescreven."}, {"df": "4982", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dande men, som thetta breff fore koma kan, bekennis och kwngör jak Oke Jopson met thetta mith nærwarandis opne breff, mik met frij vilie och berodne mode, met myn ælskelighe hustrv rodh och samtykke, haffua soolth och j retthe köpe vplatidh ærligh och velbyrdogh man Olaff Jönsson j Lahiis Borgheby godz, liggiandis i Sibbo sokn, met allom til æghom, som vnder thet godz aff alder til lighath haffuer eller nw til liggie kan eller framdelis vpspöries kan, met hws, jordh, skoogh, aker och engh, j voto och j torro, nærby och fiærre, for ij(c) xl mark, huilke peninghe jag bekennis mig til fulle och gode otnöghie vpborith haffue, saa thet jak honum aldelis takkar; och bööd jag opta mynom venom och frendom for:ne godz faalth, huilkith som var lagbvdith och lagstandit, och the ekke vilde löse til sigh, ty soolde jak thet for:ne Olaff Jönsson som forscriffuit staar, och lather jak honum och hans arffua och epter komande quit, frij, lydogh och lööss for forscriffne peninghe summa. Soo aff hender jak mik och mynom arffuom for:ne Borgheby godz, som forscriffuit staar, och til egnar Olaff Jönsson och hans arffua och epter komande til ewerdelighe æghe. Vore thet och sake, ath for:ne Borgheby godz met noghan ræth gangh ginghe fron Olaff Jönsson eller fron hans arffua, som Gudh forbiwde, tho beplichter jak mik och mynom arffuom innan neste vj vikur ther epter ath vider leggie for:de Olaff Jönsson och hans arffua met saa goth eth godz och j saa gode læghe jgen j alle motte; thet beplicther jak mik vedh mynne sanning och gode tro. Ty til mere visso och bætre forvarningh, ath saa j sanninghen ær som forscriffuit staar, bider jak ærligh och beskedhelighe men, som ær försth Henric Stensson, fogte vpa Tawestehws, Cristiern Pedersson, hæredzhöffdinge i Hollola hærede och her Mattis, kirke herre j Sexmæki sokn, om alles theris inceyle met mith eygith inceyle vitherlighe ath lathe henge nedan fore thetta breff, som scriffuit och giffuit ær anno Domini i[½] m:o vpa thet tredie, odensdagen nest epter Sancte Olaffs dagh etc."}, {"df": "4983", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4984", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4985", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4986", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "So bekenne jk huster Walbor Oleff dochter, Andres barscherer syn nagelaten frouwe, myt dessem bywesen desses brewes, dat jk hebbe gemaket Oleff Erykson mundych vnde mechtych tho vth to fragende j(c) [mark] rede gelt vnd iij sulwer lepel, de myn leue man Andres barscherer vor seth hefft tho bewarende, des Godt syne sele gnedych sy jn synen ewygen ewygen (!) hemmels ryke. Szo bydde jk ju erlyke vnd volgeboren heren bormesters vnd radt der stat Reuel, dat gy wyllen don vmme Godts wyllen vnde my schamele frouwe vm mynes beddes haluen, dat gy erlyghe heren wyllen wesen dessen vorgenomeden Oleff Erykszon behelplyk thom rechte, dat he muchte vnde konde krygen desse vor berorte j(c) [mark] vnde iij sulueren lepel vom Hermen Bartmans syne frouwe, dat Godt syne sele gnedych sy. To merer orkunde [vnde] erkentnysz, dat jk vnde myne klene sons Lodewych vnd Longynus syne rechte erwynge tho dessen vor genantem gelde vnde lepel, welker jk gau Hans Loͤr to tugenis, hauen foget der staͤt van Reffel, he kende wol my vnde myn leue man, do he dende vp Tawesthus. To vter merer wysse vnde beter vor warynge, dat szo war js, esske jk vnde begere erlyke vnde wolbordyge mynsche Eryk Olofssons syngnet, slots foget vp Tawesthus, nedden vnder dessen breff na dem male jk suluen ghen syngnedt hadde, welker breff gescreuen vnde gegeuen is vp Tawesthus suute Augustyn dach anno Domini millesimo qwingentesymo tercio."}, {"df": "4987", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4988", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4989", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseracione diuina archiepiscopus Upsalensis Matthias, Otto, eadem gracia episcopi, Hemmingus Gad, permissione diuina electus Lincopensis. Ware veluelige oc venlige helse altid wenlige forsent medh Gud. Kere her Erik, besynnerlige gode wen, vij takke eder alle ganske kerlige for then veluilighet, ther i oss, riket och then landzende cristelige oc erlige i thenne feyde oc leglighet nw warit haffuer giort oc bewist haffue, serdelis om the slot, som i nw i befalning haffue, i oc vtouer thet warit benegen, redebon oc veluelig til at afstyre medh rad oc snille blotzvtgytilse, skada oc forderff, och her inn til fornumpstelige hollet swerdet i sliden medh the Rysser, alles vare oc cristenhetens fiender, huilcket Gud alzmektig oc helge Sweriges patroner wedergelle eder i hans helge rike, oc wij her epter tess ytermere edert besta gagn oc bestand gerne vete vele. Ok som wij haffue edert breff och scriffuelse kerlige forstandet [oc] vel vnfanget, ludendes om forbund i mellom then hög[mec]tige herren mesteren i Liffland oc Sweriges chrone in pa the Rysser, tesliges at i ære then gerne wil wete edert fædernes rikes bestand oc besta oc i ingen mote thet forswma, for huilcket wij alle takke eder storlige, sa ma i vete, at som wij nw her forsampnede ware bland mange vordende rikesens saker oc tess merkelige ærinde, offuerwoge oc forhandlade wij ey alenest thette forskriffue forbund, vthen jemwel om fred oc vpslag landene mellen med the Rysser, war wor kere herre oc höuidzman tess viliendes sig at giffue heden oc tiit vtoffuer til orda oc tala med eder om tesse for[skriff]ne ærende ok saker oc til at haffue rad med eder om then landzendes bestandelighet. Tog for then högborne for[stin]nes d[rotning] Cristines hemferd aff Suerige til Danmark bade wij honum kerlige forst giffue sig ned til Vastena at komme hennes nade til vegx med the verdoge feder oc gode men, ther til skikkade vare hennes nade fölie til landemerket sa wyrdelige som tilbörligt ær, som ære the werduge feder oc gode herrer biscop Brynolff i Skare, Ingemar i Vexiö ec her electus i Lincöping, som fulla makt med giffven ær aff oss til at forarbete med Danmarks rad om fred eller opslag rikene i mellan. Therfore sende wij nw til ider wart myndoge sendebod, thenne breff[uisare], hederlig man her Jens Laurencii, canic i Vpsale, war oc rikesens tro man, som i befalning haffuer eder vnderuise alles ware vilie om dag, fred oc vpslag landene i mellen, then i mage fulko[meli]ca tro sette til. Oc sende wij eder the breff, hurv i sommer nw nest forleden beleffuet war om the sendebod til mesteren om fred ock förbund baden landen i mellem at göre, med huilche i skulle tha antinge i eder egen persone eller med scriffuelse haffue delt eder gode radh, huilche breff, thet Gud forclaget see, tha forswmedes for then karl skuld, som vtsendes fra Calmarna (?) war mördet oc bleff pa Holveden. Wij screffue æn nw yterligere mesteren oc kumtaren i Ræffle til om thet samma, oc sende wij eder thenne leyde til mester Dauit, som wij oc til forende nw i somer twenne reser vtsent hade, wij kwnne wel merke pa edert goda behag, at storlige behoff görss, thet forbund göres med mesteren, sa at ekke bliffuer nagra saker til taal eller rettegang ther i forsumede, ok sammeledes om dag ok fred med the Rysser, ok som Gud förbiude ekke skee, motte myket argt afkomme, thette rike och tess inbyggere oc vndersate til langligen ofred, ewikt forderff ok skada, bidie wij eder therfore kerlige, at i vele forarbete, rada och tilhielpe, at dag och fred motte komma pa then syde ...... wele wij gerna med eder forskulla och gerna göre huat [eder] til bestand oc l[i]ufft ær, ok huat i her vdinnen med [the] verduge herra och gode men ther i landet ære görendes och beslutende worde om for[skriff]ne rikesens ærende, thet riket oss alle oc then landzende kan komme til gode och bestand, late wij oss aldeles at nöya vthen alt skotzmal i nagen motte befalendes etc. Jacobus, diuina miscracione archiepiscopus Vpsalensis, Mattias Strengenensis, Otto Arosiensis, eadem gracia episcopi, Hemingus, diuina permissione electus Lincopensis, Steno Sture regni gubernator, Svantho Nielsson, Kanutus Eskilsson, Niels Clausson, Eric Johansson, milites, Ragvaldus, archidiaconus Vpsalensis, Jeorgius, archidiaconus Strengnensis, Peder Ericsson, Knut Ericsson, consiliarii regni Swecie pronunc Holmis constituti."}, {"df": "4990", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynenn willigenn dennst myth guthwilliger vnde mynes aller hogistenn vormoges jrbedinge juwer erlykenn wysheit stedes tho vorenn. Erszamen vorsichtigenn vnde wolwiszen leuen herenn, myne demotige vnde gans fruntlike bede is, juwer erlykenn wysheit woll doenn wyllenn vnde geuen my armen manne dey vythschryfft vthe juwer erlyken wysheit stades bocke, wu jck my myth demme koepmanne mynes scheppes enthaluen vorlyket vnde vordregen hebbe, wanthe my schamelle manne der, kennet Godt, van noeden ys .... sake haluen, welke my Hermen Toerne tho gelacht hefft vnde jck my myth ....nge vythschryfft myth Gaedes hulppe na rechteswysze gedencke tho werende .... haepe tho Gaede, so verne jck de vythscryfft van juwe erlykenn wysheit dirlange, Hermen Toerne zolle dar vor syn recht staen. Vorder js myne deger fruntlike bede, juwe erlyken wysheit willen de fracht heren dar tho holden, dat sey my willenn benalenn dey vythschryfft van Hermen Tornes syneme breue, dar hey my schamell manne jamerliken jnne vorschreuen vnde var achtet hefft, des jck my myth Gaedes hulppe gedencke tho vor antwordende. So verne myne macht wendet vnde so verne jck geyne vythschryfft van deme breue en dirlange, so gendencke jck my tho holdende anne den ersamen Hermen Hagen, wanthe dey ys des eyne oersake, dat jck der vythschrofft van demme breue nicht dirlangen enne k... Hir sick allis jme deme bessten bowysen willen juwer erlyken wysheit vnde seyn .... schamelheit mynes vmes mannes. Wes ick wedder tho denste .... liken willenn kann, dar sall my alletydt guthwillick .... dey velegemelte juwer erlykenn wysheit, dy Gade almechtich tho synen .... enn lange zalich vnde geszunt vrysste vnde spare. Gegeuen tho Wyborch ... dage Dyonisij anno xv(c) vnde iij. Juwer erlyken wysheit schamele mede borger vnde deyner Hans van Eyckenn Adress: Denn erszamen vnde vorsichtigen mannen heren borgermessterenn vnde raedtmannen der stadt Reuall mynen holden gunstigen leuen heren myth gantszer ersamheit denstliken gescreuen."}, {"df": "4991", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grutt nha vormoge alles guden stedes thovorn. Erszamen wolwiszen hern und guden frunde. Wy sindt in vorfaringe kommen, wo dat ghii etliken undersaten unses ledematen und medebroders des gestrenghen hern Erick Turzen, ridder, houpthmanne uppe Wyborch, unde ehme hebben etlike guder in behinderinge gebracht. Wy uns nicht vorhapen edder vormodende sindt, ghii mit ehm iffte vns hebben jenigerleig umvillen iffte vientschop gehadt edder nu hebben etc. Worumme is unse fruntlike bede und beger, juwe ersamicheit de upgemelten unsem medebroder und sinen undersaten willen sodan guder frigghen und laten ehn de wedder kommen in ehre beholdt und vul macht, wo thovorn syn gewest. Erkenne wy jegen jw effte de juwe alletijdt im geliken edder vele grotteren. Wes wy forder juwer ersamiheit konnen und mogen to willen weszen, syndt wii gutwillighen bereidt, Gode sundt, salich to langen tyden vristende. Gesch[reu]en uppe Stockholme des dinxdages nha Dionisii anno Domini etc. veffteynhundert unde dre, under etliker secreten unde ingeseghel. Consiliarii regni Suecie pro nunc Holmi[e] constituti. Adress: Den ersamen unde wolwiszen heren borgermeisteren unde radtmannen der stadt Revell unszen gunstighen guden frunden."}, {"df": "4992", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lehijärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle de dandemen, som thetta breff hendher ffore ath koma, bekennes och kungør iach Eric Erlandzson met thetta mith nærwarendis opne breff, ath sidhan min elskeligh magh Peder Orm met myn systher Anna haffde ffoot Koltila godz, liggendis i Janakkala sokn, pa theris andeel ffor en systher deel, tha budhu the mik och min brodher her Nilis Erlandzson ok flere myne syszkene forscriffne Koltila godhz ffaalth ffor redhe pæninghe och sagdhe, ath the kwnde ekke hwart aar mødhe sik ffroo Swærie och hiid til Tawestelandh ffor thet ene godz skuld; til hulkith wi swaradhe hwar j syn stadh, ath wi haffde ingen makth ath løøse thet godhzet for redhe penningh. Thy gaffwom wi alle badhe iak och her Niles och flere myn syszken thøm fulle macth och loff ath selie thet godhz hwæm the wilde, æ hwar the kwnde ffoo mesth ffore; swa haffwer Pedher Orm och myn syster Anna nw soolth thet godz erligh och wælbyrdigh manne Henric Steensson, som hans køpe breff ther vppa giffwith inne holler, hwlkith køøp iak fwlleligh til stoor och gildar och stadfesther thet køøp ok køpebreff met thetta myn opne breff och ath thet godz war mik ok myne syszkene swa lagheligh vpp budhit ok wi tha alle hwar i syn stadh thet wedher sagdhom som for scriffwit stoor. Thy afhender iach mik ok mynom arffwom forscrifne Koltila godhz ok til ægner thet Henric Stensson och hans arfwom til ewerdelighe æghe, alleledhis som hans køøpe breff ther om inholler. Til mere wisse ok bæthre forwarningh, ath swa i sanningh ær som forscriffuit stoor, bidher iak erligh och wælbyrdigh mæn, som ær Olaff Jonsson, hæredzhøfdingh i Sæxemæki hæredhe, ok Benkt Nilisson i Hattele hæredh om begges theres incigle met mith eghith incigle wedderligh henge nedhan ffor thetta breff, som scriffuit och giffuit ær i Leyhiiærffwi anno Domini m d 3°, fredagen nest æpther sancte Dyonisii dagh."}, {"df": "4993", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poikmetsä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dannemändt thetta breff hennder for ath komma bekiennes och kunngiör iag Christiernn Persson, heridzhöffdinge ij Hollola herredt, met thette mith närwarendis opne breff, ath thet synne iag höst thing höltt met almogen ij Lampis sochnn ij Poyka mädze by anno Dominj 1503, mondagen inffra octauam omnium sanctorum, tho kom för mig a satthe thinnge thesse epter:ne vij suorne withne, huilcke som hade warith på enn ransackenn om råår emellan Porckala och Ewos met sinne skifftis bröder, som er först Beingtt Nilsson i Gamble gårdh, Hartig Mickelson Takupere, Hanns Nilson Ylänäis, Oluff Larssonn ibidem, Lasse Olsson Hauhiala, Per Olson Toiuola och Måns Nilson Tirmula, huilcke som withnede och suore, ath ingen haffuer någen andhell ynnan thesse effther:ne råår met her Oluff Thawastes arffuingar wthan Oluff Orinhinhuli ij Ewos met siine skiffte brödhre, hann ähger en nyende deell y Kintankoski fårs och quarnn, som er förste råå Ihankallio, Wanhanhewoisten leso, Kallion oija, Mädzen mäki, Syuen oija, och Lauhiamodzsa (!), huilckit ährende iag skiöth thill thesse tholff, som thå ij nämbden såthe, som ähr Oluff Larsonn, Lasse Jonson Takapere, Lasse Sigfridsonn, Per Larson Wialast, Oluff Enewaldsonn Rigas, Lasse Olsson ibidem, Oluff Matzson Mikola, Oluff Larson ibidem, Lasse Larsson Mandolla, och Henrich Nilsen, the therom rannsakede, wethnede och effther suore, gillede och stadfäste deris eedh och for:ne råår som forskriffuit står; thy effther sådhann rannsackenn, withne och eedhe dömbde iag her Oluff Thauestis ærffuinger theris skog, wthmarcker, quarn och quarnestädher frij ynnan for:ne råår, och the huarthera sack thill xl [mark], som Kintakoski fårs borth såldhe ohemelth wthan lagh och domme. Thill mera wisse och bethre for warning, ath så i sanning ähr som forskriffith står, lather iag witherligen hengie mith ynsigle neden for thette breff, som skriffuith ähr åår, dagh och stadh som for skriffuith står etc."}, {"df": "4994", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mina ödhmiwcha, wäluillige tiänisth och kärlica hilse altidh forsändh met Gwdh. Käre herre Swanthe, synnerlige godhe wen, täcktis idher werdughet ath wara fortänkte om the c mark deninger, som iach vnsätthe edher met her i Abo, ffor huilka fornempde c marcher jach panthsatthe then godhe werdughe herre biscop Laurens ith landzgodz, och nw acther then verduge herre biscop Laurens betwinga mik godzith i fra, om iach thet ey lösir ighen innan sancte Henrics dagh, som nw komber i thenne tilkommandis somor, huilket Gudh känne, ath iach haffuer ther icke godh empne til for then stora mothegang och skadha, som mik i thenne år til fallin är. Ty kan iach jnghenlund fornempde godz ighen löse vthan edher verdughet ville mik nw betänkia. Kenne Gudh, ath iach haffuer nw thes behoff. Huat iach kan edher verdughet framdelis vara til vilia och bestandh, vil iach altidh lathe mik finna väluilligh til met liff och makt. Käre herre, beuiser edher her vtinnan som min godha tro och enkanneligit hop til eder verdughet är. Her met eder alzmectigh Gudh ewinnelica befalandis met liff och siäl. Snarlige scriffuit j Abo lögherdagin nästh epter sancte Anders dagh Md(mo)tercio, vnder mit insigil. Edher fatige ven Johan Flämmingh. Adress: Erligh och wälbyrdugh man her Swanthe Nielsson, riddere oc marsk i Swärige, etc., sin synnerlige godhe ven, met al ödhmiwkt kerlica dhetta."}, {"df": "4995", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutationem. Aldererwirdigiste und erwirdigen in Got vadere, gestrenghe, hochachtbaren und wolduchtigen guden gonre und frunde. Juwer aller herlicheit breff, vormeldende, wo se in vorfaringe gekamen syn, wy itliken undersaten eres ledematen unde medebroders, des gestrengen hern Erick Turszen, ritters, hovetman up Wiborch, und em sulves hebben etlike gudere in behinderinge gebracht etc. unlanges an uns geverdiget, hebben wy alles inholdes to guder mathe wol vornamen etc. Hirup vogen wy juwer aller herlicheide demodigen unde fruntliken weten, dat uns sodane clachte und anbringent gantz unbewust is, nicht wetende, worane wy mit willen edder weten des gestrengen heren edder synen undersaten in eren guderen wrighe besperinghe offte vorhinderinghe gedan hebben, den wy alleweghe na bogerte ere guder to behoff unde baven nottroffticheit des gebedes to Wiborch und sus in allen steden und jegenoden eres achtbaren rikes to Zweden, in und uth unszer stad to kopende und vorkopende vorgunt und gestadet hebben, szo dat alles unsze fruntliken breve, dickemals an den gemelten heren hovetman vorschicket, wol medebringen unde endecken, wen de vor ogen kamen magen. Biszunder wes wii in desser Russchen veyde, to vorbade unszes gnedigen heren mesters unde susz na recesse der gemenen hansesteder mit etliken ranevars unde vorwegen personen eyn del unser egenen ingeboren borgerkinder, alsze nemliken Hans Meckingh itzunder to Wiborch vorkerende, vormetene und ungeborlike kopenschop to vorachtinge der vorbade, den gemenen steden mit den Russen ovende bynnen unser stad to underholde der recesse vorgenamen hebben, de nu schulen under bescherme dessulven hern hovetmans, vorhapen uns nicht, juwer herlicheit effte nemandes des rates to Zweden ingeseten heren edder undersaten darynne to wedderne offte entegen dan hebben, jodoch in anders merer andacht geschen, biszunder sommighe arrestatie gedan hebben, den vorkopers sodaner Russchen guder umme to vormeldende dejenne, de en de affgebutet edder vorkofft hebben, wente id den unszen und den ingesetenen borgeren und copgeszellen der hensze sodan ware to kopende vorbaden is. Unde up dat desulven vorwegene personen und ranevars de ere vorkopers nicht melden willen, syn hir ere gudere tor stede beleven, wenner den saken noch schut, werden en desulven ere gudere wol frii und losz gelaten. Wolden ock ungerne dan billick im rechte is begeren, offte juwer aller herlicheit samptliken offte biszunderen worynne entiegen to synde befunden werden mit unsen mynsten dancke gedenken in werken, bisunder to allen eren begerten, willen und wolgevallen hertliken und denstliken to erschinende geneget syn, kennet Got almechtich etc."}, {"df": "4996", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "4997", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffora alle the dande mæn thetta breff fora koma kan kænnes iak Mognos Andresson hærrendishöffding (!) j østerhæradhet, met tesse nærwarandes opna breff, then tiidh iak ting hwlt met almoggen aff Ingo sonkne (!) anno Domini mo(te)gessimo (!) stwssan (!) fira hwndrat oppo tridde aar j ærlegges ok wel boren finons (= suens) narwarrande Tønne Ericsson, Rasbrog (!) innehaffadens (!), ok fflære godde mæn nær warrandes, tho kom for rætte oppa sætte tinge Michil Grotte, skötte wndan sek ok sinnom arffuom ok vnder Olaff Japsson ok hans arffuom en skat mark jordh, lijggandes j Grotte bakka, met allom til laghom, inge vndhan tagno, jord for xij mark ok xx, høkke ærrande jak skøt til the xij i næmnpde sotte: Michil Thæra, Larens Michilsson, Rauald Clauesson, Jønes Byornisson, Olof Herminsson, Jøness Persson, Michil Jønesson, Magnos Byornsson, Larens Staffansson, Byoren Olsson, Michel Bredzby; ranssakat ok æpter soro the for næmpde iord skøtinge; æpter ingen mot næmpden vedia vilde, thy domde jak for næmpde skøtinge stadwgo ok fast ok blifua æpter tessom dagd, ok forbiwder jak hwariom mannom wet sinom iij mark. Til mera visso oc wetensbørd trigger jak mith insæle oppo ryggen oppo thetta breff, som scriffuit star. Oleff Jæppesson."}, {"df": "4998", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "4999", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5000", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "Anno Domini MDIII. O rex glorie Xpe veni cum pace."}, {"df": "5001", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Alvettula", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dannemän, som thetta mith närwarendis opna breff hennder for ath komme, bekiennes och giör kunnogth iag Christiern Persson, herredz höffdinge ij Hollola herrede, ath thet synne iag wijnther thing hollt met almogen i Hauho sochnn i Alwittula by anno Dominj m d iiij, odensdagen nest for s. Hennrickz dag, thå kom for mig å satte thing Oluff Jonnsonn i Lahis och kärdhe thill Henrich Möle i Madkantaka om iiij mandz skoge och fyske watten i Nårbåthen hettandis Sarauesi, som Henrich Möle haffde ifrån her Oluff Thawestes arffuinge met wäldhe ynnan thesse epther skreffne råår, som er kringom gangende råår (s)om Sarauesij skog vthmarcker och fijske wathn, som er först råå Kwssatayuala, Kåttonsarij, Affwenaisten worij, Lauka koskonkijffui, Loijtarenkosken tärdom kallio, Panunsarij, Epsasanlaxi, Kwsankoskonsarij, Parthansa ierffui, Rothosarij, och så thill Kwsantaila igen, och thå komme och for mig thesse effther:ne ij sworne withnen, som er först Nilis Jonson Madkantaka och Peer Matzon i Ylmola, huilcke som withnede och suore, ath ynnan for:ne råår äghe her Oluff Thauestis arffue iiij mandz skoge och wathn och Hendrich Mölis han ägher ther en mandz skog och wathn, och ijnghe andre flere haffue någen anndheell ynnan for:ne råår; huilckett ährende iag skiöth thill thesse epter:ne xij, som thå ij nämbden sothe, som ähr försth Anders Clemitzson Aluotula, Oluff Kocki, Johan Olson Ilmoila, Oluff Olson Lounas, Henrich Olsonn Madkantaka, Lasse Nilson Nurmis, Jöns Person ibidem, Jöns Henrichsson Eteles, Oluff Gudmundsson Okerla, Mickel Michelsson Kyrckeby Per Henrichsson Tulitula och Nils Erichson Widziälä, the ther om rannsackte, withnede och effther suore, gillade och stadthfäste theris eedhe som for skriffuith står; thy effther sådhann ransacken, witthne och eedhe dömbde iag Oluff Jonnson the iiij mändz skoga och wathenn frij ynnan for:ne råår och Henrich Mölis sack thill xl [mark] for wäldhe, och bethalle Oluff Jonson all sinn skadhe igien aff ååre huario. Thill mere wisso och bäthre for waring, ath så i sanning ähr som for skriffuit står, lather iag witherligen hengie mith jnsigle nedhen for thetta breff, som skriffuith och giffuith är åår, dagh och stadh som forskriffuith står."}, {"df": "5002", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyystölä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini M.D. 40 (= M.D. 4°?), onssdagen näst effter s. Paulij, höltte jagh Christiern Pärsson, härädzhöfdinge j Hållåla häredt, såmmer tingh mädh almågen aff Padasiåki sochn, j Nystäle by j eerhligh suäns närwaaru Hinrich Suänsson (!), fåude på Crånobergh. Nämden: Peder Påffualssån Mälckilä, Peder Andersson Venelde, Jöns Philpusson Vehmes, Oluff Pärsson Kellåsalmi, Philpus Madzsån Makaskis, Jöns Hanssån Kuhmois, Lasse Ollsson Taipale, Peter Hansson Vehmais, Oloff Bertilsson Aijwiis, Erich Hansson Peliälä, Marckus Andersson Nystälä och Peer Påffualsson Autis. Dömdes herr Oloff Tauastens arffuingar vthi Ruthalaxi egendom sijne gambla arff, skugh och häffdh frijtt niutha, bruka och behålla mädh fleere sijne skifftes bröder fierde partten, och Ruthalaxi boor där emot 3 deelen; där effter såm thee foordom mädh kiöp och skiffte haffua fängett vndan Vedentaka boor j våthe och tårre, när by och fierre jnnan desse effter:ne råårne, såm skill Hauhås och Syssmä ägår ått, och till deeres vttmarck, som äehr först en klippe när uidh Henskauårij, Ylijärffuen Rumawåri, Varttewårij, Hirffuijeruen saarij, Pelåsen surensalmen pirtti ioiensuhun, Hyttawårij, Ripilambi, Lahtisen ioian niska, Musta pårtti, Viemi hostie kulu."}, {"df": "5003", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kataloinen", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the danne mæn, som thetta breff fore koma kan bekænnes och kwngør iak Cristiærn Pædhersson, hæredzhøffdinge i Hollola hærede, met thetta myt närwarende opne breff, ath thet synne iak vinthertingh hult met almoghen i Lamppis sokn j Ketheloysby anno Domini m d 4:to, odensdaghen næsth æffther sancte Dorothee dagh, tha kom före mig aa settho tinghe Lasse køpman aff Borghaa och thalade til Oleff Jonsson j Lahis om Kinthankoskj qwærn och foors. Tha baar Olaff Jonsson eth raabreff her i rætthen, lydendes om Porkala roor och ath fornæmbde foars (!) och qwærn liggher innan Porkala roor, och then foorss och qwærn war laghelige her Oleff Thawesthe ærwinge tildompth alleledis som thet breff inneholdher, hwilket breff jak loth her wppenbarth læse wppa tinghet och lade thet breff for thæsse xii gode mæn, som tha i næmbden sotho, som ær først Oleff Laurensson Ylenæs, Henrik Nilsson Mondola, Oleff Mathzsson Mwlkola, Magnus Nilsson Tynnes, Oleff Laurensson Ronnis, Peder Pedersson Hawhiala, Laurens Laurensson Kwrkiiærui, Laurens Olaffsson Jakola, Laurens Sigffridzsson Ewos, Laurens Johannis Takapærest, Oleff Enewoldzsson och Peder Laurensson Wiala, the ther om ranzakade, withnade och æfftersuoro, gildado och stadfæste for:de breff met alle syne article och pwncther, swa ath for:de Kinthankoski qwærn liggher innan Porkala roor; ty æffther swadan ranzakan, vithne och edhe dømbde jak Olaff Jønsson Kinthankoski qwærn til och for:de raabreff stadugh och fasth. Til mere wisse och bætre forwarningh, ath swa i sanningghen ær som forskriffuit staar, lather iak vitherlige henge myt ingcele (!) nedhen for thetta breff, som skriffuit och giffuidh ær aar, dagh och stadh som forskriffuidh staar."}, {"df": "5004", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaitala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini MDIIII, tå war winter ting med allmogen i Lampis sochn i Kaitala by odensdagen näst efter s:te Dorotheæ dag. För wittne: Hans Nielsson Ylenäis, Niels Hendersson ibidem, Grels Grelsson i Gammelgård, Olof Larsson Yllenäs. Dömbdes thenne efter:ne råår stadig och fast som äro kringomgående råår om Nijpala by, som thesse förenämde fyra wittnen föreginge och swore, som äre förste råå Nipalansari, Halkinkiwi, Korkian ojansuu, Jussin suppi, Randan oija uth med bäcken, Randan ojan polfwi, Parin kiwi, Clemetin mäki, Ylen Koifwu, Korwen kallio, then som högst är, Archu kijvi, Löthen lausten, Kilpän risti, Kalatoinjerfwi, Kyrmenkallio, Pihlawan kando och så till annan Halckian kiwi, Salatien su, Särgen mätes och så till Nipalan sari igen, efter xij manna ransakan."}, {"df": "5005", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kataloinen", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the danemän, som thetta breeff forekomma kan, bekennes och kundgiör iagh Christiern Peerson, häredzhöfdinge j Hålola häredh, medh detta mitt nährwarandes öpne breeff, att det sinne iagh winttertingh hölt medh allmogen i Lampis sochn j Katelås by anno Domini M : D : IIII, onssdagen näst effter s:te Doretea dagh, tå kom för migh å satte tingh Oluff Jönson i Lachtis (!) och giorde wetterligit, att han hade låtit qwarsättia någon fisch i laga hende[r] för Gamble gård boo, och kerde till them, att the fike och farit hade [i] Kälo skogz vthmark och fischie watn, innan thee råår, som rååbrefwen der på gifwit inneholler och Bengdt Lydichsons dombock, hwilken dom, som war dömbdh lx åhr sedan, lydandes att ingien hafwer ahndeel innan thee råår, som rååbrefwen inneholler, vthan salig Oluff Taffwast, och thet rååbrefwet lade iagh her j rätten för thesse xii gode män, som tå i nembden såto, som ähr först Oluf Larson Yllenäs, Hindrich Nilson Mändelä, Oluf Matzson Mulkola, Månss Nilson Tynäs, Oluff Larsson Rauffwis, Peer Peersson Handila, Lars Larson Kurkiärfwi, Lasse Olufson Ichola, Lasse Sigfredson i Ewois, Lasse Jörenson i Tackapäre, Oluf Enewaldson och Peer Laarson Wiala, thee ther ransakade, witnade och effter swaru, gilde och stadfäste thet föreschrifne rååbreff medh alle sine artikler och punchter, alleledes som thet breeff inneholler, så thet ingien hafwer ahndeel innan thee råår, som i thet brefwet nempnes, vtan salig Oluff Tafwastens erfwinger; ty effter sådan ransakan, wittnen och eede dömbde iagh föresch:ne rååbreff stadigh och faast och salig Oluff Tafwaste[s] arfwa theras skogh, vthmark och fischiewatn fridt innan thee råår, som brefwet inneholler, och alle skada igien af Gambla gårdz boor; och then fisch, som stogh i laga hender, dömbde iagh salig Oluff Tafwastens erfwinger till och thesse effterschrefne hwardeera saak till xl [mark](r) för welde, som ähr Bengdt Nillson i Gamblegårdh, Swen Nisse ibidem, Kare Jusse ibidem och Peer ibidem. Till meera wisso [och] bettre förwaringh att så i sanningien ähr som föreschrifwit ståår, låter iagh wetterligit hengia mitt jnsegel vnder för detta breeff, som gifwidt och schrifwit ähr dagh och stadh som föreschrifwidt ståår."}, {"df": "5006", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum sincerissima nostri recommendacione reuerentiam iugiter et honorem. Kere herre, werdigens vele wethe, at wi haffue wel fornwmmet vtaff ider och riksens radz breff, bode vpne och lycthe, som wi finge nw i tesse dager, hurw alle ærende met ider ære wel forlöpne, swa at the werdixte werdige fædre, erlige herrer och gode men haffue samdrectelige met menige Sweriges rikes jnbyggeres jaa ok samtyckie epter then gode herre her Sten Stures döödh, som framlidhen ær j Gudi, keesth och koredh ider for riksens herre och höffuetzman; alszmectig Gud loff haffue, at thet swa ær met sæmie ok endrecth skeet ok giort, Sweriges rike, tess jnbyggere, oss ok then menige man til longligt gagn och bestandh. Ok epter thy at riksens rodh haffua swa endrectelige keesth, koredh ok hylledh ider som wi befinne i theres scriffuilse, wele wi icki heller nw æn wore forfæder haffua giort til forende, syndra oss fron menige Sweriges rike, vtan bliffue ther the ære, lidhe och wngelle met them som oss aff reth ok ære bör at göre. Ther met wore wi i the helge trefolloghetz man (= nampn) forsamnet pa rodzstuffwe j dag her i Abo stadh met then menige man, ffriborne frelsszmen, köpstadzmen, bönder och bokarla, som byggie ok boo i Abo læn, ok lothwm forkynne ider ok the gode herrers breff pa bwrspraket ok giorde som menige riket giort haffuer, hylledh then almoge til ider handh pa riksens wegna, som thenne breffuisere Josep Pedersson, ider myndige senningebudh, kan ider yterligere wnderwise om alle handha ærende, som met oss nw pa færdhe ære. Ingen annen wordende tydende haffue wi nw at biwde ider til, vtan hwar wi kwnne wethe ok rame ider besthe, ther wele wi altiid wara wel wilige til. Her met ider alzmectig Gud befalendis met liiff ok siel swn ok salig til euig tiid. Ex Abo anno Domini 1504, dominica Reminiscere, nostro solito sub sigillo Laurentius, Dei gracia episcopus Aboensis. Adress: Strenuo ac generoso militi domino Swantoni Nielsson, gubernatori regni Swecie, domino et fautori nostro sincerissime obseruando."}, {"df": "5007", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis nostris sincerissimis recommendacione, reuerentia et salute. Verdigiste, verdige fäder, erlige herrer och gode men, werdigens vele wethe, at wi finge idre breff ok scriffuilse, bodhe lycthe ok openbara, swa thet j epter then gode herris her Sten Sturis döödh, som framfaren är, Gud hans siel nadhe, haffue met menige Swerigis rikis inbyggeres jaa och samtyckie keesth, koredh och hylledh then erlige man, her Swanthe Nielsson, riddere ok marsk, ffor herre och höffuetzman offuer alt Swerigis rike. Alzmectig Gud ok alle helge Swerigis patroner giffue thet motthe wara giort j en godh tiid, menige Swerigis rike, tess inbyggere ok oss allom til longligit gagn och bestandh. Ok epter thy wi befinne, ati haffua swa samdrectelige keest ok koredh honum for herre ok höffuetzman ok sacth honum huldscap ok manskap ok giort honum handstrekningh pa menige Swerigis jnbyggeres wegna, wele wi icke heller nw, än wore forfäder haffua giort tilforende, syndra oss fron menige Swerigis rike, vtan bliffue ther j äre, leffue ok döö, liide ok vngelle met ider, som oss aff reth ok äre bör göre j alle motthe. Ther met wore wi j the helge trefolloghetz nampn forsamnet j dag pa rodhstuffwen her j Abo stadh met then menige man, ffriborne ffrelssitzmen, köpstadzmen, bönder ok bokarla, som bygge ok bo j Abo län, ok lothom forkynne swadane breff pa bwrspraket ok giorde som j pa menige rixens wegne giort haffue, hyllidhe honum for herre ok höffuetzman offuer alt Abo län, som thenne breffuisere Josep Pädersson, ider myndige senningebud, kan ider yterlige vndervise. Jngen annen ärende är her pa färdhe met oss vthen gode, jdre herredöme at biwdhe til pa thenne tiid. Her met alzmectig Gud ider befalendis. Ex Abo anno 1504, dominica Reminiscere, nostris sub sigillis. Laurentius, Dei gratia episcopus Aboensis. Henric Bidz, riddere. Clauses Henricsson. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Jacobo, diuina miseratione archiepiscopo Vpsalensi dignissimo, ceterisque patribus reuerendis, eadem gratia episcopis, necnon strenuis viris regnj consiliariis, dominis nostris prestantissimis."}, {"df": "5008", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ängsö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmyge tiænsth nw och altiidh forsend j alzmectigh Gud. Kere her Swanthe Nielsson, werduges eder herredöme vele vedhe, thet jach figh idre herredömes scriffuilse förste sonedagh j fastha, j huikken scriffuilse iach haffuer forstadh hwrw altzmectigh Gud haffuer kalledh min herre, her Steen, aff thenne syndoghe werld, hwars siell alzmectig Gud sigh ower forbarme, och at the werdugeste, werduge fæder och ærlige gode herre haffue eder anamedh och in sæth for en höffwidzman och forstandere ower Swerigis righe. Alzmectige Gud giffue eder the nader, thet j motte komme thetta righet j en god stadhghe, thet vij fatige men, eder herredömes vndersathe, motte nywde och rolighet etc. Kere her Swante, som eder herredöme rörer, thet jach skulle wedhe edert och Swerigis rigis besthe om the slot och slotzlower j Fynlandh, huikkedh Gud skall kenne jac vill thet gerne göre effther myn yterste macth och formaga som en ider troo vndersathe aff ære och reth bör at göre. Och hade jach nw acthet mich til ider herredöme j tesse dagha, huikkedh mich forhindrede thet bijthe, som nw pa torsdaghen næstkomendis skall staa effter myn kere hustrvs död, hwars siell sigh alzmectigh Gud öwer forbarme, och Benckt Farssons barn etc. Kere her Swante, som ider herredöme veluetterlight ær om thet slot Raseborg, ther jach hade aff min dödhe herre, och en sokn hetendis Veslandh, bedendis ider herredöme ödmygelige, thet ider herredöme ville mich then förlæningh vnne, vtaff huikken forlæning jach vill göre ider herredöme och righit tiænsth vtaff effter myn yterste makth. Kenne Gudh, at iach haffuer och vill vogha liff och gotz for eder herredöme och Swerigis rigis skuld, som mich aff ære och reth bör at göre etc., bedendis ider herredöme, thet j ville werduges at vithe mit besthe i tesse ærende, huikkit jach altiid ödmygelige fortiene vill j när ider herredöme mich tilsægiende worder. Ider herredöme her med altzmectigh Gud befolendis, rodendis ower mich som ower ider fatigh vndersathe. Scriffuit aff Ængxiö, tysdagen næst effter Reminiscere, wnder myt incigle. Tönne Erixsson. Adress: Ærlighen och welboren herre, her Swantthe Nielsson, riddere och Swerigis rigis fforstandere med alth ödmyght sendis."}, {"df": "5009", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mina ödmiwcha väluillige tro tiænisth altid forsend met Gudh. Kære herre, maj withe, ath Yocep oc iac haffue her i landet lathe forkynne rikinsins [raadz] och eder breff, och haffue wi her fangith behageligh [och] j alle mattho god swar, sa atj haffue en godhuillig almogha bade andelige och verldzlige i thenne landzend. Och haffuer iach warit i Vyborgh hos herre Eric Tureson pa richissins oc eder väghna. Then gode herre suaradhe mik i the värff aldelis och tyckte ganstz väl ath wara, ath the gode, werdugiste, verdoge herrer hade ider kestd och korat til höuitzmann, och vil han bliffue ther i äre, liffua oc dö met eder och Suærigis rike. Tesligis haffuer och Dyrich Hanson beuist sigh i moth oss pa eder wæghna som en tro man, sa vi honum gerna tacka. Och anthuardade han os m marcher pænningar, huilke iach sender ider met Yocep. Ær thet min och Dyrics begæren aff ider erlige herredöme, ath han matte fa met thet snarasth pa forscriffne pæninge en god, behagelig quittencie, thet ær var kerlige bön til ider. Och vare thet mykith nyttogt, ath i komme hith vthoffuer met thet förste opit vatn for merkelige sakir skul. Acter iach och her i landet forbide ider til komilse. Kære herre, ramer mith besta, som i loffuade mik i war athskilnat, iach vil rame edhert besta i thenna landtzende vthan twiffuil, sa i scole mik tacka. Her met eder Gudh alzmectugh befalandis. Scriffuit snarlige i Abo, dominica Judicare, anno Domini md4°. Bencth Bencthson. Adress: Erligh och välbyrdogh man her Swante Nielsson, riddere, Suärigis rikiss forstandere, sin kere herre, met alle ödhmiwkt kerlige detur hoc."}, {"df": "5010", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mina vndherdanelica, välluillige tiænist nw och altidh ødmiwkelica forsendh meth Gudh. Käre verdugiste, verdughe fädher och erlige, godhe herrer, tacker iach edher verdughets herredöme for eder kerlige scriffuilse, som iach nu anamade aff Bencth Bencthson oc Yocep, j huilke iach haffuer forstandit, ath then erlige gode herre, min käre herre, her Sten Stwre är aff thenne dödeligh värld afflidhin, Gud met sine offuergangendis makt hans siäl nadhe. Swa haffue j werdugiste, verdughe fädher och gode herrer, rigisins radh, met menighe Swärigis jnbyggiare j the helge treffallighets nampn hyllat, kestd och korat erligh och välbyrdigh man och strenge riddere, her Swante Nielson, rigisins marsk, os til herre och höuitzman offuer menige Swärigis rike, huilket andelige och värdzlige och mik fatigh man met allom them, som byggia och boo j thenna landzende, met godhwilia oc fullbordh tyckiom aldelis väl vara. Haffuer iach och epter edre werdugiste verdoghetz begären och befalingh lathit redeligha läsa och forkynna edhre verdughetz breff offuer alt Aabo læn, huilkin breff menighe almoge, köpstadz men och alle ffriborne frälsis men, ää hoo the heltz äre, aluerlige samtykt, alle the puncte och article, som forscriffne breff jnnehallo, tro til sätthia och sigh gerna epther rättha met liff och makt. Käre verduge herrer, som i och röre ath then erlige gode quinne, min käre ffrv, ffrv Jngeborg haffuer vpanthuardet oc oplatith erligh herre, her Swante, vor käre höuitzman, alle slotzloffuor, teslikes oc Abo slotzloffuen, ther om ma edre herredøme vethe, ath the gode men, som her liggia i slotzloffuen met mik, ärom aldelis ther om väl tilfriitz och samtycke thet gerna, togh met suadana for ordh och skäl, ath när Gud föger den gode herre her Swante, vor kere houitzman, her personlige komandis vorder och the fyre eller nogre aff them, som al slotzloffuen til star anama i Swärige met then godhe erlige frv, ffrv Jngeborg, och hon redelighe anamat haffuer then deel henne met retthe bör her aff Abo sloth, när sua är, beplicte vi oss alle endracthelica, erlige och redelighe j alle puncther fornempde Abo slotzloffuan var kere höuitzman vpanthuarda frii oc quith i hender och ingom androm, huaske met bläk eller papper. Achter iach och meth Gudz hielp forwara skat, saköre och al annen ingeld vare käre herre och höuitzman til handha, som tilbörligit är, til en god clar ræginscap vthan alle gensängn, formynskilse eller forsymilse etc. Käre verdughe herrær, epter then gode herris begärilse sender iach nw met Yocep honum m marcher. Och nw i höstis til forenne sende iach min käre döde herre met Mortin iii[½](m) marcher, och Abo renthæ är eij högre en iiij(m) marcher, men for then swara kost og täringh, drapeligh vtgifft var käre höuitzman til stundar rikit til beskärm, haffuer iach fatigh man lagt mik al vin om samansamka alle the päninga iach nogon tidh kunde aff stad komma, fformodendis mik thet niwthe til godo, som mik ther inthe pa twiffler. Jnghen synnerlig tidende är her edre verdugheter tilscriffua pa thenne tidh annan, än her star väl til i thenne landzende, Gud se loffuat. Her met eder alzmectig Gud befalandis, sancte Eric konungh och alle Swärigis patroner. Hastelige scriffuit pa Abo slot dominica Judicare anno Domini mdquarto, vnder mit jndzigle Eder fatige vndersate Didrich Hansson. Adress: Reuerendissimo in Christo patri et domino, domino Jacobo, diuina miseratione archiepiscopo Vpsalensi dignissimo, ceterisque patribus reuerendis, eadem gratia episcopis, necnon strenuis et nobilibus viris regnj consiliariis, dominis nostris prestantissimis."}, {"df": "5011", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dandemen, som thetta breff höra læssis och hænder forekomma, bekennis iach Hans Pædersson, borgare i Aabo, vittherlige met min ælskelige kære hustrv, hustrv Elin, Olaff Kirwis dotters, radhe, fulbord, godvillia och beradhne mode, (bekennis) met thesse mine nærwarandis opne breffue, ath iach haffuer salt och vplatit och met tesse breffue sæl och vplater erligh oc vælbyrdigh man herre Henric Biidz, riddere och laghman i Nörrefindland, ith mith godz, som ær skælige sköt och skælat lagelica a sætthe tinge, som kallis Langis, liggiandis i Virmo sokn, met al sin tilæghor [i] akir, ængh, skoogh, fiske vatn, i vaato och torro, rörligit oc orörligit, som ther til ligger oc aff allir tilligat haffuer, æ huat nampn thet næmpnas kan, inthe vndan tagith i nogre matthe, till æwerdelige ægho ffor twhundrade mark swenska pæninga, som nw gæffne oc gangandis ære, huilka pæninga jach och min elskelige hustrv, hustrv Elin, kennis redelige vpborit haffua til takka aldelis til godo bittalan och nöyo, swa at iach honum kærlige tackar. Ty affhender iach mik och minom arffuom och aff minne hustrv och hennis arffuom for:de Langis godz och til ægnar for:de erligh herre her Henric Biidz, hans arffuom och epterkomandom til æwerdeligh ægho vthan alt hinder. Til thes breffz mere visse, högre forwarning och vithnisbyrd at swa ær som forescriffuit staar bedher iach erligh och vælbyrdigh man Dirich Hansson, slotzfogot pa thenne tidh pa Abo slot, och vælbyrdig man Johan Flæmingh, ath the vittherlige lathe hængia theris jndzigle nedhan for thetta breff, medhan jach sielff ey jndzigle haffuer. Som ær giffuit och scriffuit i Abo arom epter Gudz byrd MD pa thet fierde, tisdagin næst for palmsyndagh."}, {"df": "5012", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere besynnerlige gode wen, wij finge oss tilhande met welbördig man Josep Pederson, ider tro hwl wndersate, iij breff mene rigesins radh tilscriffne, eth werdig faders i Gudj her bisp Larens i Abo, her Henric Biidz oc Clawess Henricsons, thet annet her Erich Turesons oc thet tredie Dirich Hanssons, huilche wij pa eders oc flere the gode herrers tröst opbrötte oc öffuersaghe oc igen antwordede förscriffne Josep Pederson. Epter the leglighet wij finne j the breff oc tesligis förfare aff Joseps tal nw wara j Ffinlandh, är storlige behoff atj oförtöffuat benale eder hinget op, swa atj med første ypen watn äre j Ffinland, som j aldelis förfarende worde när Josep komber til orda met eder. Her war hoss oss i siistens Ernest van Mynden, capiteyn för the rytters j Stockholm liggie, beklagendis, at the borgare wele ingalunde haffue them ther liggandis i staden, ther om bade borgamestere oc radh oss til[scriffuit haffue]. Wij gaffue them för swar met bud oc scriffuilse ingalunde radh wara at the förwiste them staden, oc gaffue them för tröst, at när Gud fögher j komme til baka til tals met flere af radit, skole the bliffue förwiste huar them skal giffue[s] betalning för theris kost oc tärning. Är mykit bade met the rytters oc annet wij ekke nw scriffue kunne, ther Josep kan edher wnderwise. Hwar wij kunne ware eder til wilie, gode og kerlig gøre wij altiid gerne. Eder her met Gud oc sancte Erich kong ewinnelige befalendis. Ex Vpsalia, sabbato ante Palmas mdiiij, nostro sub sigillo. Adress: Strenuo ac generoso viro, domino Suantonj Nielsson in Ekesiö, regnj Suetie gubernatorj, amico nostro charissimo."}, {"df": "5013", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke welui[li]gie trotiænesth nw och altidh tiilfforenne sänth medh Gudh. Ma j vedhe, käre herre, ath Joseph kom nu strax hiith vtaff Ffinlandh. Som iach fforstar aff honum, tha haffwer han godh tiændhe pa edhre vängne. Haffuer han vnderuist migh ath Dirick Hanson wil beuisze sygh jmodh eder och richith j thän slotzloffwen, som æn troman, swa ath han jngen vil antwardhe thet sloth, vtan eder och nogen aff døm, som i slotz loffuen äre. Äre och alle ffryborne män och andre flere gode män ther i landet begärende, athi siälffue personlige tiidkomme. Käre herre, äpter thän lägligheth, som nw pa ffärde är, tha är thet nyttigt athi äre ther vtoffuer medh fforste öpith vatn. Raader iach eder, athi bestelle edher ärende ther nedre och skycker ther hoffuitzmän och skynder edher hiith op jgen offortöffret; rader iach eder, käre herre, athi haffue her ingen töffuen met, swo fframt athi vele ffare wäl och edre venner met edher. Är migh vnderuist, athi haffue eth skeep liggiändis vedh Stäkeborgh; käre herre, tycker migh ware raadh athi scriffue strax tiidh, ath thet skep görs strax redhe bade met spisningh oc verie och hwadh ther tilhörer och i säthe swo än hop aff edert ffolch ther jn oppa och later swo löpe thöm hiith j skären, swo ath the ligge her vthe ffore eder j Stegeswndh. Och nar Gudh ffoger athi komme til Stägeborgh, athi strax giffue eder hiith ath Tälge meth smaa jacther och skärye booter vthgynem skärye goorden. Vil iach nw strax lägie migh vin om ath jach kan ffaa eth skep til edert behoff, som j kwnne haffue häden medh edher. Kan jach ffaa thet skep, som jach kan merkie eder gadningh(?) är, tha vil jach swoo lathe pyntit til, ath (ath) nar i op komme, tha skal thet liggie rede ffor eder. Ma i vedhe, ath erchebiscopzens kanseler var her hoss migh; som jach fforstod aff hanum, tha tyckte erchebiscopen vare raadh och fflere gode män tesligis, ath ffrw Ingeborgh bliffue her tiilstäde swo länge Gudh fföger athi komme hiidh. Äret swo sake, ath edher swo tacktis ath hon fforbider edher herre, athi strax scriffue henne dhet til. Nar Gudh föger athi komme hiith, om eder tycker swo raadh vare athi haffue strax erchebiscopen hiith och fflere godhe herrer, som her boo her om kringh, tha ma i haffue tal och roodh met the godhe herrer, hwadh eder och the gode herrer tycker nyctigt vare, hwadh heller ffrw Jngeborgh skal ffölgie edher vtoffwer, häller hon skal liggie her qwar, tha ffynne j wäl raadh til. – – – – – – – – – – – – – – Haffuer jach intet ytermere ffor tiände ath biwde eder til anners, än som her star wel til, Gudhze loffuet thet ffore. Ex Holmis fferia secunda palmarum anno Dominj mdiiij, meo sub sigillo. Jon Jönszon. Adress: Erligh och väl byrdigh man her Swanthe Nielson riddere, Swerigis rigis fforstandere, sin käre herre, sendis thette breff."}, {"df": "5014", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine ødhmyke tro och veluilegh tienist nw och altydh eder herredøme forsende met Gudh. Kere herre, som edher herredøme vel fortencker om the wærff och ærende j Benct Benctsson och mich befalten offuer til Finlandh til then gode verdige herre bispen och rikesins raadh sammastadz ære, huilke breff wij thøm antwordade epter eders befalen och the oss swar pa gaffue, som edher ärligheet vel fornwmme j alles theres scriffuelse. Och ware the allaledis veluilege til alle ware ærende pa edra wegna, badhe fryborne men som køpstadzmen och mene almogen, met theris vprechte hender eder herredöme segiendis ware hulle och tro met lyff och macht. Teskelykis Diderik Hansson slotzfogith, mester Pawall og Oloff Andersson och Hinric scriffuere j slotzloffuen liggie pa Aabo ok landsfogitter giorde Benct och mich handstreckningh jn fore rikesins raadh pa edra vegna, oss tilsade huldskap, mantzschap och troskap oppa edhre och rikesins vegna. Ok tilssade forscriffne gode men, som slotzloffuen haffue pa Aabo, oss slotzloffuen paa edre vegna och til the iiij, som alle slotzloffuer haffue j Swerige, ok sade, ath the ville joo swa trolige beuise sigh mote edher, som the nagan tiidh trolige thøm beuist hade mote edher herredømes framfarne herre och höffuitzman, her Sten Sture, Gud hans syel etc. Tha the oss tette forscriffne tilsagth haffde pa edra vegna, tha befalde wij Diderick staden och lenit vnder Aabo ligger, ath han thet forestaa schulde til tes Gud föge edher ther sielff j persone komende worde. Och haffuer han sigh bewist j mote oss pa edhra vegna som en godh tro man tilborde j alle matte; Oleff Andersson tesligis. Ok hoppes oss, ath hwat wij tøm tilsade pa edre vegna, ath tet schal thøm vorde aff edre herredøme vel hollit vtan twyffuel eller hinder. Ok ythermere hølt jach Joseph landz tingh offuer alt sødre Findland ok en deel aff Norrefindlandh medan Benct Benctsson war til Vyborg ner herr Erick Turesson met eders och rikesins radz breff. Tha war mene landet edher ganzka veluilegh met theris vprechte hender. Ok bødh jach Dyderick Hansson ther vp vleydet och ofeligh, om nagan hade hanum nagat met retta til ath thale, ok flere landzfogitter tesligis, tha schulle the jnkomme och plege hwar goder man hwat lagh och reth ware, vtan ath enast at the ville haffue athersteder oc tøm jnkreffue, som igen stode epther theris döde herre. Ok tess forjnnen kom Benct Benctsson fran Vyborgh fran her Erick, ok loth han mich vnderstande, ath han wor hanum gantzka vel komen pa edra vegna, som jach kan formode atj wel fornumme ytermera j hans egin breff och scriffuelse. Ok forstodh jach aff Bencht, att herr Erick var begerende, ath han matte scriffue kongen vp sit huldschap och manschap som andre godhe herrer giort haffue, huilket han sigh vil beuise mote sith federnes rike som en troo man tilbør och aff ære til hører. Ok schal eder herredømme vithe, ath jach anamade aff Dirick Hansson m marcker rede penninger, som j fornumme och j hans breff. Ok huilket han kan vite eders gagn och bestandh, tet wyl han gerne göre met liff och macht. Om eder teckis hanum tilscriffue, om han vpsette skal eth skip om c lester i[½] eller ij(c) lester, tha wil han tet bestelle pa edra vegna och til eder hand met ena fart, och ena snecke snarlige til rede är om xx lester. Ok skal eder herredøme vithe, ath jach waar palmeløgerdagh hooss myn herre erchiebispen met the breff jach vtaff Findlandh hade. Thaa war han ther gantzka glaadh aath. Ok kom jach her til Stocholm palmasundagh ok antworde jach Jon Jönsson the m marcker, ther edher herredöme schal liggie til rede hwar eder behoff görs. Ok fornam jach aff myn herre erchiebispen, ath tet ware gantzka radeligit, atj kunne eder ärende ther nidre j landet bestelle swa, atj kunne hitt vffortøffuet vpkomme och offuer strax til Findland met tet allerførste, swa ath frw Jngeborgh ingelunde hedan offuerkomme for æn hon met eder offuerfarer til hopa. Ok radde tet alle gode men j Findlandh, ath tet swa skee skulle vtan hinder fore alle the slotzloffuer j Findlandh äre, huilke the äre eder alle veluilege j then landzändhe. Haffuer ther jngen twijffuel och briist vtjnnan, ath tet joo swa ssandt är. Kere herre, sskvle j withe, ath jach haffuer pa edre vegne tilsagt Oleff Andersson en gammel konungx gardh nyderrotin, som en gammel ænckie hade och nw fransæden (?) är, och eth bool ther vnderligger j then acht han schulle then vpbøggie, liggiendis i Pargas sokn. Hwat han kan ware pa eders besta, gagn och bestandh, tet wil han gerne göre met liff och macht. Och, kere herre, beder jach eder, atj giffuen jngen befalen fran eder til Finlandh för æn j sielue her vpkome. Ok wil jach, kere herre, rede mich swa wider, ath när j vpkomme ath jach wil ware offuer fore eder j Findlandh, ath then deel, som mich och Benct tilsagdh ær, schal eder fullelica holles j alle matte som jach eder tilscriffuit haffuer. Ok haffuer Benct Benctsson sigh beuist met mich pa edre vegne som en tro dandesuen. Ok, kere herre, hwar jach kan ware pa edert gagn, besta ok bestandh met liff och macht, skole j mich finna veluilegh vtjnnen. Jtem, kere herre, är myn kerlige ødhmywke bøn til eder herredøme, atj wylden sende Diderick Hansson pa Aabo edhers forswarilse breff fore frw Jngeborgh och fore her Erick Thuresson, om han haffuer hanum nagat til ath thale. Han wil hanum och hwar godh man standa til retta. Huilket jach hanum pa edre vegna loffuit och trolyge tilsagt haffuer. Ey ytermera, eder herredøme her met alzmectik Gudh ewynnelige befaalendis och sancte Erick kongh. Hastelica aff Stocholm palme mandagh. Ok magh eder herredøme vithe j sanyngh, ath then grot første j Ryszeland är dødh, ok haffue hans sonasøn och then cristne drøtningens son stort kyff och ørløgh sina mellem, en part aff rikit och landet holler met then ene och en part met then andre. The sendebodh her Erick Thuresson til Rytzelande hade, kunne ey lenger jnkomme j landet æn til Nøttaborgh fore ath rychtet skulle ey spøries ther mellen. Ok forstodh jach aff Benct Benctsson, ath Erick Thuresson formode, ath thet sculde kome j dach ther j mellen oss och them, epter thet Rytzser komme til Wyborgh met thera køpslagen och handteringer, som ther ey førre j thenne vinter warit hade. Ok fornamtz ther jnge ti[æ]nde aff mester Dauid, hwar han war dødh eller leffuende. Ey ytermera æn eder alzmectik Gud ewynnelica befalendis. Joseph Persson, eder herre- dømes fatige tro tiænere. Adress: Erligh, velbördich och strenge riddere her Swante Nielsson, Swerigis rikis förstandere, sin kere herre, ödmywkelige sendis tette breff met kerligh."}, {"df": "5015", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Högsby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5016", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5017", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmykeligh helsen, veluiliog trotieniste eder herredøme altiid tilforen send med Gud. Ma i vetha, kere herre (etc.) – – – – – – Som jach flerwm synnom tilforenn haffwer edher tilbudit, atj skulle giffwe edher wtoffwer til Findlandh, sa är thet radeligit, atj setthe ecke then rese vtaff, sa frampth j vele vethe edert egit beste och bestandh – – – – – – – – – – – – – Kere herre, haffwe j i hwgh atj strax vele giffwe eder hedhen vtoffwer till Findlandh, tha tycker mig radeligit vara, atj strax haffue bwdh effther Josep och skicken fram for eder in j Findland, thet är eder til bestondh och han möther eder vnder ögen, vnderwisendis om all leglighether. Som i haffue offta tilforenn scriffwit om thenne skip, tha weth Knwth hure ther om är belegit och eder vorder vnderwisendis. – – – – – – – – – – – – – – – – Her med eder herredöme then alsmectig Gud befollendis. Hastelig scriffwit aff Stocholm, torsdagen nest effther helge korss, anno etc. d4:to, meo sub sigillo. Joen Jensson."}, {"df": "5018", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5019", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Örebro", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5020", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5021", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Iach Swanthe Nielsson i Ekesiö riddere, Swerigis rigis forstandere, göör allom wittherlighet, thet jach aff sönnerligh ghwnsth och godhwellighiæ haffuer wnth och forlænth och met thette myth opnæ breff wnner och forlænær rikesins och myn tro mann Thönne Ericksson, righesins och kronenis sloth och fæsthæ Raseborgh, ath han thet niwthæ och behaallæ skal och maa for wælwiliogh troschap och thiænisthæ han Swerriges rikæ och megh hær thil bewisdh haffwær och æn her effter bewisæ skal och maa swaa længhæ hann leffwer, togh swaa met skæl, ath han skal fornempde sloth och fæsthæ wedh macth haalle, byggiæ och forbæthræ, som ther til hörer, och göræ megh paa kronenis wegnæ fyllæsth effter thet han megh loffuet oc tilsakt haffuer. Thy bedher och paa riksins wegna biwdher iach edher allæ köpstadzmæn, kronenes skatskylloghæ bönder och menighæ almwghæ, som byggiæ oc boo i fornempnde Raseborgx Iææn, thet i æræ forskriffne Tönne Ericksson oc hans foghoter höroghæ och lydoghæ, tro och ræthraadoghe, görendis honom edher rætthæ skat, saköræ oc aatherstædher, hwes i kronenæ aarlighæ plictoghæ æræ ath göræ och i the mottæ swarær enghen annæn vthen honum. Oc forbiwdher jac allæ, ehwo the hælst æræ ellir waræ kwnnæ, som for mynæ och rikesins skuld weliæ skullæ göræ och lathæ, besönnerlige foghether och embetzmen fornempde Thönne Ericksson her emoth paa forscrifne sloth och lææn at hindræ ellir hindræ lathæ, mödhæ, qwæliæ eller i naaker motthæ oforrætthæ, wedh myn oc rikesins strengæ hempd och plicth. Giffuet och screffuet paa Stocholm fiærdhæ dag i pingisweken, vnder myt jndzigle, anno mdquarto."}, {"df": "5022", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dande men, som thetta breff see æller höra, bekænnomps wy Nielss Jopson Sillanpæ, Mortin Olaffson Mwlle, Bertil Henricsson skipmestare, Mortin Olaffsson Wenka, fasta borgara i Nadendall, oss haffwa höört och nærwarit aarom æpter Gudz byrd mdquarto, dagen fore sancte Petronille virginis dagh, then tiid Jacob Henricson Sedænpoyka a nampne aff Norrebotn, Gudh hans siæl nade, gaff æn stadder i sith synne, wet och skæll i syna ytersta tiid, fore sith siæla gagn forde Nadendals closter och jæmwæll for sin liiksto allan then andeell han rættliga otte oc brukade i sin liffs tiid i Owlu aa oc annarstadz, bode löst och fast, i woto och thörro, abzingo vndan tagno, til æwerdeliga ægo, att bruka nywta och för sith egit beholda."}, {"df": "5023", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5024", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson j Ekesiö riddere, Swerigis rikis forstaandere, gör wittherligit met thetta myt opne breff, thet jach paa thet at renliffwæs personer, systhrær oc brödræ i sancte Birgitte closter j Naadændal i Aabo biscopz dömæ moghæ friæræ i rolighet thiænæ Gwdhi, swaa och aff sönnerligh gwnsth oc godhweliæ haffuer jach taghit, vnfaangit och anammet them allæ theris closter, landbor, hion, leghæfolk oc alt theris gotz, rörlighit och orörligit, j myn och rikesins hægn, fridh, beskærmilsæ oc forswar oc besönnerlighæ met thette myt opnæ breff paa righens weynæ ath beskærmæ oc forswaræ thil ræthæ fforbiwdhendis allæ, e hwo the hælsth æræ ellir waræ kwnnæ aandelighæ oc wærdzlighæ, som for Swerigis rikis oc mijnæ skuld weliæ [oc] skullæ göræ och lathæ, besönnerlighæ foghother och embetzmæn, fforn:de systræ och brödhræ hær emoth paa personær ellir gotz som forscriffuit staar ath hindræ ellir hindræ lathæ, mödhæ, qwæliæ ellir i naakræ motthæ oforrætthæ, fforbiwder iach strængælighæ hwar mann naakit befatthæ segh met theris landbor, them at plaggæ, beskattæ, gripæ, faangæ eller i naakræ motthæ oforrætthæ, vthen lathæ forn:de closter haffuæ oc niwthæ konwngxligh ræth met sinæ egnæ landbor som andræ riddere oc swenæ haffuæ oc niwthæ her i Swerighæ, forbiwdhendis allæ her moth ath göræ, wedh myn och rikesins strengæ hæmpd och plicth. Giffuit oc scriffuit paa Stocholm oppaa sancti Eskilss dagh, vnder myt jndzigle wettherlighæ hængd nædhen fore thette breff anno Dominj millesimo quingentesimo quarto."}, {"df": "5025", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wii Iacob, met Gudz naadhæ erchiebiscop i Vpsale, Mathias i Strængenæss, Otthæ i Westeraarss, met sammæ naadhæ biskopæ, Swanthe Nielsson, Swerigis rikis forstaandere, Knwth Eskilsson, Sthen Thwresson, Erich Trolle, Folke Gregersson, Sthen Cristiersson, Karl Carlsson, Erich Johansson, Cristiern Bængtsson oc Trotthæ Moensson, riddere, Swerigis rijkis raadh oc mæn, her nw forsambladhæ i Stocholm, göræ wittherligit met thette wort opne breff, at wij Gwdhi, jomffrv Marie oc sancte Birgitte til loff, hedher oc æræ, swaa och paa thet ath oss elskeligæ renliffwes personæ systrær oc bröder i Naadhændalss closter i Aabo biscopssdömæ mwæ oc skullæ tess friæræ met rolighet thiænæ Gwdhi och bidhiæ foræ oss och menighe Swerigis rikis jnbyggere, tha haffwom wij stadfæsth och samtycth oc met thette worth opne breff stadhfæsthæ och samtyckiæ allæ the priuilegier oc frihether, som forn:de Naadhendalss closther mijldelighæ wnthæ och giffnæ æræ aff högbornæ förster, framlidhnæ konwnger, tessligis aff werdogxte werdoge fædhræ ærlighæ herrer oc godhæ mæn rikesins raadh, waara forfædhræ i Swerigis rike effter allis theris breffwis jnnæhaallilsæ, hwickæ wij stadhfæsthæ oc fulbordhæ i allæ sinæ articulis och punchtær met nærwarendis thette wort opnæ breff, besönnerligha ath the skullæ niwthæ, haffua och behaaldha jus patronatus til Biærnæ kirkæ, allæledis som hwn försth wnthis til forn:de closther, at bliffuæ obehindradh i allæ motthæ til ewigh tidh som breffwæn ther paa giffnæ innæhaallæ, them wij hær seeth och offuerlæsidh haffuæ. Tesslikis aff sönnerligh gwnsth oc godhweliæ haffuæ wij wnth oc forlænth oc met thette worth opne breff wnnæ oc forlænæ til forn:de closters oppæhællæ kronenis lææn, som ære Loontho och Ledzala, ath systhræ och brödhræ ther sammæstadz mwghæ och skullæ them niwthæ, brwkæ oc behaallæ met al konwngxligh rænthæ, skat, saköræ oc aatherstædher frit oc vmbewaridh som the thet brwkit oc i wæriæ haffuæ haffth til thenne dagh effter theris breffwis jnnæhaallilsæ, them ther paa giffnæ. Thy forbiwdhæ wij allæ aandhelighæ och wærdzlighæ, ehwo the hælsth æræ ellir waræ kwnnæ, som fore waare och rikesins skuld weliæ [oc] skullæ göræ och lathæ forn:de systrer och brödhræ i forn:de Naadhændalss closter naakit paa theris priuilegier, forn:de jus patronatus oc kronenis Iææn, som forscriffuit staar, moth thessæ waare breff ath hindræ ellir hindræ lathæ, mödhæ, qweliæ ellir i naakre motthæ oforretthæ, wedh waaræ och rikesins strænghe hæmpd och plicth. Giffuit och screffuit i Stocholm oppaa sanctj Æskilss dagh vnder waare secreth oc jndzigle hengdæ nædhen foræ thette breff, aarom epter Gudz byrdh twsindæfæmhwndradhæ paa thet fiærdhæ."}, {"df": "5026", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Min ödhmikelig, welluellig thro thiänest nw ok altit ffor ssenth met ware häre. Käre häre, theckis eder herredom wethe, ad jak haffuer räckth Klæmeth Hoffuenskell mijn hand, throhet ok thiänist ppaa eder herredommes wenghne, ssom mik ok räthelligh bordhe, huilkit throhet ok thiänstaktighet jak gherna ffullkomna ok æppter fföllia will til ythersste punkth nath ok dagh, nar mik til sseijndis warder, waghe myth liiff ffor eder häredomes skiill ssom thro tjänest til bör. Bedhendis eder heredöm ödmykelligen, thet i wille ffor Ghudz skiill ghöre ok ffore min thro thiänsth skiill, ad jak mothe nyuthe ok behaldhe thet häredzhöffding döm här äppter, ssom jak aff eder häredöm här til haffth ssom eder herredöms breff jnne haldhe, ffor huylken fforläningh will jak ghöre eder herredöm ok ryketh thiänest ok throoheth thet meste ok ytherste, ssom noghen skall ghöre ffor then fforlläning här j thenne landz ändhe, senth hälder brath, nar mik wardher til ssagth. Ok theckes eder häredöm ad wethe, thet jak haffuer ij vnghe häste med the bästhe the äre j Thauastlandh, huilke fförnempde häste will jak skenke eder häredöm med. Bedher jak eder häredöm ffor Ghudz skiill, thet i thaghe eke til mysstikis ffateg mens ghaffuer, än thy ad eder bäthre ghaffuer höffdhe. Bedhendis eder framdelis ödmiwkellig, thet eder häredöm will lathe biude myk til, huan jak skall antwordhe the ffornempdhe heste ppaa eder häredömes wenghne. Eder häredöm här med alssmektug Gud beffellendis til äuygh tid. Hastig skriffuit paa Abba, sancte Eskilz dag, anno Domini m v(c) iv(to). Gunnerdh Larsson."}, {"df": "5027", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jk Eriick Tursson op Wiborch ridder, yck Jonis Laurenszon dom her to Opsell, de nw js ein fulmechtich sendebad van des rickes raidt to Sweden gesent op Wiborch, grotet jw herenn borgermester vnd radt vrontliken midt Gade. Leuen frundes, vnss jss vorkomen jn der warheit, dat gij hebben grippen laten vnd vorhindert [vnd] in der stadt hechte gesat de boschedeliken knechte Hans Kluncker vnd Maurijsikuss Rolffessen, deme geliken oc mede hulppers, de dar ligen op dem dome, de sick befruchten der suluen zacke de mede weren vnd greppen des hochgebornen koninck Hanses sinen sendeboden Markuss, de sine gnade hade utgesant to den affgesneden Russen. So geue wij jw to vorstande, na deme malle de ho[ch]geboren vorste konick Hans was der kronen to Sweden appenbar vnd witlike viandt vnd hadde sine boden to den Russen etc. Do gaff de erlike gude man vnd strenge riddere her Stein Stur, des rickes vorstender, wes zelle Godt mote vorbarmen midt gode, alse sande he eme sin bot muntlikenn midt mechtiger bouelinge Hans Klunckert vnd Maurisikus vnd alle andren de ze dar tho thogen vnd kriigen kanden, dat ze solden vangen vnd grippen solken konick Hans sinen sendeboden war ze de krigen kondenn op Swedes rickes wege[n], so wat ze vndt ere hulppers deden vnd bodreuen jn den sacken, dat solde wesen des bonemeden strongen ritters her Stein Sturs sin wille vnd boger van des gemeynen rickes to Sweden wegen vnde nicht van erent wegen; dar op gaff he ene sinen oppen vorsegelden breiff midt sinen hangenden jngesegl. War vme bidde wij jw hochliken vnd fruntlikenn vnd is mjn radt, dat gy den vorbenomeden Hans Klu[n]cker vnde Maurisikus vnd alle ere mede hulppers, war de sin offt wesen mogen, de dar mede weren [to] hinderen vnde greppen hebben den suluen sende boden, dat ze vnbehindert bliuen, dat men n[i]cht to ein stede ene vor er geringe ein sthe der sacken haluen alse lange gij hebben wedder scriffte van deme strengen ritter Swante Nygelsson, des rickes vorstenders, vnd de erwerdigesten vnd r. herren veders vnd heren des rikes rades ernstliken vnde vterliken erschriuent darumme, dat Got vorbede, vorbenomeden Hans Klunckart, Ma[u]ricius vnd ere medehelpers in den saken wedder dat jn schaden quemen to liue, lemme vnd erige gud edder gelde. So hebbe gy wol to merken, dat vmme der sake mochte arch aff kamen vnd groten vnwillen begynnen tuschen des rikes vnde juwer stadt jnwonres, so id int kort nicht gesturt werde. Hir wollet jw mannichliken ynne bewisen so gy wol gedencken dar machte ane licht. Ock begere wij juwe schrifftlik antworde mit den alderersten. Beuelen juw hir mede dem almechtigen Gade. Ex castro Wiborch die sanctorum Vitj et Modesti martirum anno Domini etc iiij. Datum sub sigillis presentibus fide impressis."}, {"df": "5028", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Jacob, medh Guds nade erchiebiskop etc., Swante Niehlisson, Sweriges rijkes forståndare, och Knut Eskilsson, lagman i Vplande, göre witterligit, att wij hafwe sedt, läsit, ransakat och handterat hederligh mans her Henrich Frijs, fordom kyrkeherrn i Wändil testaments bref pa papper, under hans egit med hederliga mäns mester Anders Bruses, caniks i Vpsale, her Erich, præbendatus ther samme stadz, och her Laurens i Tierp insigle, helt, oskrapit och i alle matte oplumpet, lydandes som här efter skrijfwit staar: In nomine Domini amen. Jak Henrich Frijs, kyrkieherrn i Wändil, bekännis mik wara krank till min likame, alsmechtug Gudh rade om mine fattige siel, hwarføre skicker iak mitt testament, Gudh till lof, heder och ähra, allom christnom siälom till roo och hugswalilse, etc. Alla niderst i samma testaments bref benempnis hwat han hafwer gifwit i finboredh(?), som här epter findz: till Helga kors præbende på kirkiegarden i Abo en gardh, liggiandes i samma stadenom, till ewerdelige ägo; S:ta Birgittæ klåstre i Nadendal en garde, som heter Kylagard(?), i Wirmo sochn till ewerdeliga ägo med bohag och allo som han är; item Töfwesala kirke en gardh, som heter Ingelratta(?), liggiandes i samme sochn, till ewerdeligin tijdh; item Capellæ s. crucis in cæmiterio unum breviarium, Historiam Troianam, unum lavatrum (= –torium) och ene mulløgh. Att swå i sanningh är som för:wit staar låta wij førne Jacob erchiebiskop, Swante Nichlisson och Knut Eskilsson riddare trykkia ware secret och insigle för ryggen aa thetta breef, som gifwit och skrijfwit är i Stockholm åhrom epter Gudz biirdh mdiiij, løgerdagin epter s:ti Eskils dagh."}, {"df": "5029", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mina vndherdanlige, wäluillige, ödhmiwcha tro tiänisth nw och altidh forsend met Gud. Käre werdugiste, verdughe ffädher och godhe herrer, haffuer iach nw i thenne dager vnfangit edre erlighetz herredömis kerlige tilscriffuilse, ludandis pa then anfäctningh, skade och forderff Swärigis rike nw i hender haffuer aff rigisins fiender pa alle sidher, huilkit alzmectigh Gud met sinne offuergangende nadh och makt snarlige affstyre. Käre herrer, som edre verdugheter och rören ath actandis och väl tilsigendis är her i skäriegardin met starke vorder skicka til landwärn j moth the skalke, som nw församblade äre i siön Suärigis rike och mene man til stort fordärff, hinder och skade, huilkit Gudi see förclagat; Gudh kenne alt thet iach forma och kan met liff och makt ther til göre och late j thenne engn, som iach fatigh man pa allis edre werdughetz väghna j wärie haffuer, vil iach och skal göre mith ther til vthan al forsymilse; teskeligis och fforwara rigisins slot rikith och riksens höuidzman, min käre herre, her Swante Nielson, vil iach och skal forwara hanum til gangn och bestand j alle matthe til godho, som mik til börligit är, vthan alt twiffuel, käre herrer. Som edre werdugheter och röre om then gode ffrv, ffrw Ingeborgh, her komandis vordhe eller nogon annen pa hennis väghna her nogon deel pa eskendis vorde pa min döde herris väghna, i huat matte thet heltz vara kan, jnghenlund nogoth ther til suara eller göre och jnghenlunde henne eller nogon her vplathe for en Gud föger min käre herre och rigisins höuidzman her personelige komandis vordher; tha skal rigisins sloth och slotzloffuen sta hans herredöme opith fore j al redelighet som tilbörligith är. Ther ma edre werdugeste verdugheter alle ffulkomlige til tro och epter rätthe och al thet iach loffuath, sakt och scriffuit haffuer vil iach trolige holla vidh makt met al then troloffuan, hulscap och manscap, som en godh tro fatig man bör ath göre sith fädernis rike och rätthe herre. Gud lathe mik thet swa sannelige i längdin niwthe til gode, i huilke togh iach oppa inthe twiffler. Edre werdugiste verdugheter til samans her met alzmectigh Gudh och sancte Erich met alle Swärigis patroner ewinnelica befalandis met liff och siel. Scriffuit pa Abo met en hast ipso die sanctorum Viti et Modesti martyrum anno Domini mdquarto, vnder mit jndzigle. Edhers fatige tro man Dirich Hansson. Adress: Reuerendissimo in Christo patribus et dominis, domino Jacobo, miseracione diuina archiepiscopo Vpsalensi dignissimo, ceterisque eadem miseracione episcopis necnon strenuis nobilibus viris militibus et militaribus regni consiliariis humiliter hec litera."}, {"df": "5030", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij Jakob, med Gudz nade erchibiscop i Vpsala samt biskoparne af Strengnäs och Västerås, herr Svante Nilsson och nio andra riksråd, nw församblede her i Stocholm, göre alle witerligit, at wij haffwe lowat oc tilsagt oc med thetta wort opne breff lowe oc tilseye erlig man oc strenge riddere her Eric Turesson med hans tiænare frij och felige leyde, at han med them maa frij oc felig komma hijt til mötes medh oss oc the wore kere medhbrödre, Sweriges rikes rad, som taa her forsamblede worde i Stocholm wid sancti Bartolomei tijd nestkommende, oc her medh samma hans tiænere frij oc feluge wara swa lenge saadant möte ent oc for[slitet] ær, at sidan frij och felige medh skep oc haffwor, hwat han eller the helzt medh sig haffua, hædan igen koma [i] hans oc theris behald igen före oss oc mene Sueriges rikes rad oc for alle oc hwar besynnerligh, som for [wor] oc rikit scul wele oc scola göra oc late, vtan alt hinder, arge list oc hielperede i nagre motte, wed [wore] ære, cristelige gode tro oc sanning. Tess til vitnesbyrd oc större forwaring henge wij wor incigle nedan fore thetta breff. Datum Holmis anno Domini millesimoquingentesimo quarto, in crastino Botulphi abbatis."}, {"df": "5031", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jac Swante Nielsson etc. gör witherligith, ath jach leydat och feligat haffwer och met thette mith opna breff legdar och felar erlige gode man och strenge riddara her Erik Turson, höffuitzman pa Wiborg met Olaffs borgh, met alle sine swena, skip, godhz, haffwor, harnesk, wærie och egedelar han met sig haffwer æ hwat thet helst ware kan, frij och feligh hith kome til Stocholm, frij och feligh wara her eller anner stadhz her i rikith, ffrij och feligh her aff igen och in til Wiborgh eller anner stadhs hwor honom teckis och ynnis j sith godhe ffry behall ffor mik, myne och alle thöm ffor mik och Swerigis rikis skull skule göre och lathe, thenne her legdh cristeligh hallandis met then andre han för fangith hawer aff rikesens radh och mich j alle article och pwnckter wtan argth, nij fwndher eller hielpe rädhe, pa myn ære, sanedh och godh cristelige thro. Til tess ythermere wisse lather jach henghie mith insigle witherligt ffor thette breff ……………….."}, {"df": "5032", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Swerigis rigis raad oc män Wy a. b. c. d. göræ allom wittherligit met thette wort opne breff, at epter thet the wærdogiste, werdoge fædræ, erlighæ herrer och godhæ mæn, rikesins raadh, ware kere metbröder i Swerighæ, nw nylighesth waaræ begerendis met theris lucthe breff oc ther oppaa vtsænth oc giffuit en opne besiglde cristelig legdæ til erligh wælbyrdog man oc strenge riddere, her Erich Twresson, høwidzman paa Wiborgh, tessligis iach Swanthe Nielsson ther vtoffuer honom tilscriffuit oc myn opne besiglde legdæ honom giffuit haffuer ther oppaa, at han willæ kommæ megh til ordhæ wedh Raseborg ellir i then egn paa Swerigis rigis oc thenne landzændis bæstæ och bestandt, som wæl behøffuis; thaa effter swadane waræ kere metbröders begæræ oc breff giffuæ wij (fornempde) forscriffne her Erich Twresson raadh oc trøst thil at komme meg Swanthe Nielsson til ordhæ oc talss i Raseborgx sker, som forscriffuit staar. Oc [om], thet Gud forbiwdhæ, naaken anfectingh oc anfal skeddæ in oppaa Wiborgx lææn ellir then landzænde i swadanæ hans franwaræ, tha bör slotthanæ forwaret, som ther til hörer, bör forscriffne her Eric Twresson ellir hans arffwinge ther om alssenctæ til swaræ ellir naaken skadhæ, platz ellir fordærff ther ower at lidhæ, effter thet oss tyckis swoodan[t] bør wara honom och hans effterkommende en affthaghen sak met swadan breff, som the erligæ herrer oc godhæ mæn riksins raad honom til bwdit haffuæ, thet wij och affwæriæ weliæ met liff oc macth paa Swerigis rigis wegne, om swaa behöffuis, som tilbörligt ær j allæ mottæ. Til witnissbyrd ……."}, {"df": "5033", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmyke helsen, veluiliegh trotieniste eder herredöme altiidh tilforenn send medh vor Herre. Werdegis eder erlighet och herredöme wele vetha, ath nw j tesse dager wnfich jak eders breff och scriffwilse, j blandh annedh rörenndis om vin och empstøøll etc., hwilchit jach will bestelle till eders behoff offorsymendis. Som j wel ffornijme, hwad wtlegningh her worder, atj ville ware ffortencthe lathe hiidh offwer the mesthe peninge j kwnne a stad komme till at betale tesse köpswener. Ær thet bade ffor ryckthe och tall, at the bliffwe wæll betaledhe. Tesligis atj wele ware ffortenckthe hiit lathe komme iiij lesther sædes rogh; ær her och brijst pa rogh til bakningh etc., ffisk och annen del weth Dirich Hanson eder wnderwise hwad her behoff är, ath then sädis roghen wore her jw senesth om olffzmessen. Inghen synnerligit är her eder til biwdhe pa thenne tiidh, wthen thet ederth besthe och gagn är, wil jak ware offorswmen til wethe och rame j alle morther(!). Jtem aff Abo och Rasborgh är altiidh wanth hiit kome iij lester smör; ath thet ecke eller nw worthe fforswmedh; effter then store kost her nw warith haffwer, tha vethe j wel hwadh bryst her är pa öll, atj wille bestelle thet mesthe ööl j kwnne offwerkome j Findland, som her aldra storste mackth pa ligger. Her medh eder herredöme then alzmectug Gudh befollindis. Snarlig aff Stocholm, odensdagin nest effter warffrv visitationis, anno Dominj M(mo) d(mo) quarto, meo sub sigillo. Joen Jenson."}, {"df": "5034", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5035", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Padasjoki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemen som thetta breff före komma kan bekennes och kungör iagh Christiern Person, häredzhöffdinge j Hållola häredhe, medh thetta mitt närwarandes öpne breff, at thet sinne iagh sommar tingh hult medh almogen i Padasjoki sochn i Ikisby(!) anno Domini i[½](m) quarto, på sancti Margarete affton, thå kom för migh thesse effter:ne tolff, huilche som hadhe warit opå eet skipte i Swtosenpä, bådhe i skogh, fiske watn [och] wtmarcker emillan her Oluff Tauastis ärffuingia och Henrich Hirffuen medh sine skiptisbrödher, the witnadhe och sworo sig haffua skipt them emillan thet besta och rätteste ther the kunde, så att thet her Oluf Tauastis ärffuingie skulle haffua twå deela i Swtoisenpä på södersijdan bådhe i skogh, vthmarcker och fiskewatn och Henrich Hirffuen medh sine skiptisbröder skall haffua tridiungen i Sutoisenpä vpå nårsijdhan. Och thesse effter:ne råår ladhe the them emillan, som skilia then tridiungen från the twå delar, som ähr förste råå Koroisten Ladenpohia, Hongankangas, Käskenierffuen sercken taipale, Ewaswaha, mitt öffuer treskett till Wihersari. Thesse effter:ne wåro skiptismän, som ähr först Henrich Person Askala, Johan Wehema, Madz Henrichsson Soidala, Magnus Kottarinen ibidem, Per Olsson Ewolast, Oloff Staffansson Vitticala, Oluf Larsson Hanghe, Per Henrichson Kauckela, Oluff Andersson ibidem, Michil Olsson ibidem; huilchit ärende jagh skött till thesse tolff, som tå i nempden såtho, som ähr först Oluff Henrichsson Horenaff, Per Philipsson Antila, Nils Harttikan, Per Polsson Walckila, Oloff Olsson Osola, Per Olsson Jockis, Oluff Person Nistale, Bertill Erichsson Vesijacko, Philpus Madzson Makeske, Poual Raffualsson, Äynes, Henrich Anderson Wehemas och Erich Henrichsson Nystälä, the ther om ransakadhe, withnadhe och effterswore, gilde och stadfeste forbe:dhe skipte och forbe:de råår them emillan. Ty effter sådane ransakan, withne och eedhe dömde iagh thet skipte och förbe:de råår stadugt och fast them emillan obrotzligh at hålla, widh theres 3 [mark] för mijn dom. Till mera wisse och betre förwaringh at så i sanningen ähr som förschriffuit ståår [trycker iagh] mitt incigle witterlighen åå ryggen på thetta breff, som schriffuit och giffuit ähr år och dagh och stadh som förschriffuit ståår."}, {"df": "5036", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mina ödhmiwcha, vnderdanlige tro tiænisth altid forsendh met war Herre. Käre herre, fik iach nw edher herredömis kerlige tilscriffuilse, ath edre skep äre stäkh om fetalie for then lange töuelse j hafft haffue j thenne rese. Sender iach nw strax i moth edher skep ij läster öl och spisningh ther epter. Om eder herredömes vele swa ware, athi late benala sig skippin och brwka bören hith pa en vike siös eller ij och ther forbidhe eder til kommælse for spisningen skul, färst math och annath; huat eder herom tyckis radeligth vara, thet sätter iach intil alzmectig Gud och eder; huat eder vele her vtinnan är, rätter iach mik epter altid gerna. Käre herre, loth och min tiänare mik forsta, ath eder vele är ey länghe forhollandis her vthan for slottith. Käre herre, bider iach eder for then dödh Gwdh tolde och for edre erlige infödde äro, ath när Gudh föger eder personelige hith komma met the gode erlige men flere, athi icke ville tha lathe eder forhastha i inghen matthe til thes i haffue warith alwerlige til tals met then gode verduge herre biscop Larens, mester Paual och flere godhe men, her skickade äre i slotzloffuen met mik fatigh man, sua ath wi moghe ärlige vpanthwarde Abo sloth och slotzloffuan i sua matthe, som vi haffue henne anamath, ath war äre i alle article och puncther matthe bliffue obekräncth for al til taal och then gode frv matthe ffa then deel, som henne tilbörligith är. Käre herre, ramer her vtinnan mith och allis vare besta oc bestandh, som mik hopis i gerna göre, ther iach engte pa twiffler; och bider iach eder erlighet ödhmiwkelica, athi biwde til enket met thetta samma bwdh, ther iach ma mik fullelige epter rette met thet alra förste; thet är min ödhmiwkelica kerlige bön til eder erlige herredömis godhheth. Huat iach loffuat, scriffuat och sakt haffuer, thet vil iach halle vidh makt j sanning och tro, som mik til börligit är vthan alt twiffuel. Her met eder alzmectig Gud befalandis til ewigh tidh. Snarlige scriffuit pa Abo ipso die diuisionis apostolorum anno Domini mdquarto, vnder mith jndzigle. Jder fatige tro man Dirich Hansson. (På en bilagd sedel:) Jacob Vresze Tilmann vann Nussze Hermann Halternn Bernth Kredo Thomas Wynrick Pawell Wynszynck."}, {"df": "5037", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsæ nw oc altid tilforenne sændæ kerlige met wor Herre. Kere her Erich Twresson, besönnerligæ godhæ wenn, maa i wethæ, thet iach sænder eder nw met Bænth Bæntsson twænne thessæ werdogiste, werdoge fæders, erlige herrers och godhæ mænss, riichesins raadz breff, i hwicke som iach formoder i fornymmendis wordhæ, hwre then dagtingen segh forlupen ær mellæn Swerigis rikæ oc Danmark, som then copie her jnnæluct klarlighæ innæhaaller, oc hwre tesse godhæ herrer edher begærendis ære at besökæ thet almennæligæ herre möthe berammet skulle sta i Stocholm nw om sancti Bartholomei tidh næst kommendis. Forhopis megh, at i met swadan breff wæl forwarædhæ ære i alle motthæ, oc tyckis megh mökit nyttæ oc raadheligit wara, at i personeligæ besökiæ forscriffne møthæ effter the godhæ herrers begæræ, ther mökit bestandt kan kommæ vtaff i maange motthæ. Swaa, kere her Erich, som eder fortæncker iach bødh eder til i sist, ath iach acthadhæ megh offuer till Findlandh oc begæredhæ ware ider til ordhæ, swaa, kere her Erich, ær iac nw hith komen til Castelholm oc acther morghon at giffuæ meg hædhen til Aabo. Beder iach eder æn nw, ath i weliæ waræ fortænctæ oc ower enss met thenne breffwisare om en belægligh stadh oss boodhæ waara mögeligt at besökiæ, ther at kommæ hwor annæn til ordhæ for maangæ drapælighæ ærendæ skuld, ther storlighæ macth paa ligger. Oc sænder iach eder myt opne besiglde breff, ath i skullæ waræ sæker oc feligh til eder oc alle the met ider kommende wordhæ. Jach haffuer oc ytherlighare befaledh Bænth Bæntsson at vnderuisæ eder om alle ærender, ther i mwæ fulkommelighæ sættæ tro oc lith til, likerwiss iach eder sielff personelige til ordhæ waræ, Hwor iach kan wara ider och ider wennær til weliæ, godhæ och bestondt met liff oc macth, skullæ i finnæ megh wælweliog til swaa længe iach leffuer, thet Gudh kennæ."}, {"df": "5038", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åminne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione et salute premissis. Teckis ider wele wetha, kere her Swante, atwi nw finge ider scriffuelse, j huilke i begære, thet wi wele koma til ordha met ider vthen for Abo for saker skuld, som i röre i idre scriffuelse, huilkit wi gerna göra wele, æn tog wi inthe haffua tagit oss then slotzloffwen i wærie. Tog liqwel wele wi skynne oss dagh oc nath til ider. Swa haffua wi och bebodet her om kringh til the ffriborne mæn, thet the skule koma til ider ofortöffrat til Abo. Huadh wi kwnne wara ytermera ider til wilie, kerlig och bestondh, göre wi altidh gerna. Her met ider alzmectigen Gud til siel och liff swn och saligh til æwigh tiid befellendes. Scriffuit pa Amynnet dominica ante Magdalene, nostro sub signeto. Laurentius, Dei gratia episcopus Aboensis. Adress: Strenuo ac preclaro militj domino Swantoni Nielsson, gubernatorj regni Swetie, fautorj nostro sincerissimo."}, {"df": "5039", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmyge helsen, veluiliog trotieniste eder altiidh tilforenn sendh med vor Herre. Verdis eder herredöme vele vethe, at nw i dag kom Ingewal Tiistill hiit aff Calmarna med nogin breff och wærff, huilchin jach nw skynder eder til hendher. Som jak fornijmer i her electj scriffwilsse, tha weth han eder wnderwise om all ærende hurv sigh är fforlopit nedre i then landzændhe ytermere, æn jak ther om nw scriffwa kan. Teckes eder ware fortænckthe om then sædis rogh jak ider siisthens tilbödh, at thæn kwnne komme med thet aldra förste, teskeligis om öledh, som j wel fornijme thet jak ingelwnde kan lathe brygge öll till eders behoff, ther j ære fforwaredh medh, jnnen iij veker. Ty ær rad, atj bestelle hiith thet meste och besthe öll ther j kwnne offwerkome, som her aldra störste behoff ær. Tesligis atj tale medh Diirich Hanson om strömingh, smör och anned han plegede j her Stens tiidh lathe komme hiith, thet han och sa nw j moth eder bewise wille, at thet komme hiith i tiidh, effter som i haffue mik latedh forsta then herredag och kost eder til stwnder. Plægede han och lathe komme hiit xx fethe oxe, thet han och sa nw gör, som j vel vethe hwad bryst ther ær pa, thet han skynder thøm hiit offortoffuit, effter som j vethe her ær inge oxe vid slottet. Nw frv Ingeborg kom till Gripsholm, gaff hon mik bodh, ath hon ville löse sine pantther jgen for the viij(c) marck pa samme tiidh som hon wtloffwede. Om jak wnfinge the peninge, at eder tycktis the bewaredis och gömdis till j maarmessen til at köpe oxer fore; æ hwad pa komme kwnne, wore thet ganske nyttogt, thetta sloth wore well bespised. Therfore er eder radeligit, atj all then fetalig och spisningh lathe hiit komme, ther j kwnne offwerkome; när thette slot ær vel bespised och fforwaredh, sa ær god rad til the annen. Ma j vetha, at ffrv Metthe ær ecke æn komen till Swarthesiöö, mæn hon ær diit formodendis nw i tesse dager. Inthet synnerligit haffwer jak eder herredöme tilbiwde nw pa thenne tiidh, wthen her staar alth wel oc j en god motthe, tess Gudh loff haffwe, then jak eder befaler karsk och swndh och sancte Erich kwngh. Ex castro Holmensi in crastino Marie Magdalene mdquarto, meo sub sigillo. Joen Jenson."}, {"df": "5040", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmyke, väluilighe, verdskylloghe, kärlighe helse nw och altid til forende edher verdoghet til komandis i alzmectoghan Gudh. Täckys edher verdoghet vethe, käre här Swantthe, som i scriffue mik til at jak skal kome til idher verdoghet offortöffuert, holket jak fijk nw i dag sent om afftonen eder breff, och nor som jak kan komme almoghan til hope met länsmännen, som eder verdoghetz breff jnholler, at the skule komme til ider verdoghet til Abo, tha vil jak gerna skynde mik til edhre verdoghet offortöffuert thet snarasta jak kan. Her met edert verdoghetz herredöme alzmectoghan Gud oc sancte Eric koningh oc sancte Hendric befallandis met liiff oc siäl oc alt i väl vile. Snarlighe scriffuit pa Kwmo gordh, vigilia sancte Jacobi apostoli, anno Domino (!) md 4°. Poual Hermansson, eder verdoghetz vndersot."}, {"df": "5041", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mine ödmiwke tienist kerlige altiid forsenda met Gud. Kere herre, iak sender eder nw met thette mit bodh thenna besiglda copie, ludendis vtaff nogre ffrw Ingeborgx scriffuilsser etc. Kere herre, werdigis eder tesligis weta at Henrik Sander met the annen hennes embetzmen, som her nw ligedh haffwa oppa slottet, haffwa tesse fatig men twingat til at nidh brytæ thenna mantell mwr her for slottet, som allmogen storlige är til skade etc. Beder iach eder, thet i welæ framdelis atwara her vtinnan fortenkte, om han skal opbyggis igen etc. Sameledz giorde the fornempde swæner thenne fatige men storth oweruald pa theris höö ok boskapp nw i thet samma the lagde hedan ffra slottet ok toghe mik i ffra en wepæ ok ij köör vtaff then dell j mich tilsacth haffuen. Kere herre, iach fik eder wenlige scriffuilsse om nogre raa diwr; tha haffuer iach nw her till ingen lykke ther hafft till, men iach wil framdelis legge mik alla win her vtinnan etc. Kere herre, iach beder eder, thet i welæ timelige scriffue mik till atner j akte thenne wägh till baka, om eder teckis atkoma till thette slottet eller iach skall koma till eder i Spetalswnd met hwad dell behoff görss, ther wil iach gerne wara altingx welwillig til met alt annet som eder lywfft är, …. Eder her met Gud ewinnelige befolendis. Aff Castelholm, sancti Iacobs dag, anno m 4°. Erich Iohanson riddere."}, {"df": "5042", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jach Swanthe Niilsson i Ekæsiö riddere, Swerigis rigis forstandere, kwngörer eder borghemestere och raadhet i Reffuele stadh, ath nw jach kom hith offuer thil Aabo for mærkælighæ rikesins ærendæ skuld ath forhandlæ oc owerwæghiæ met thessæ wærdoghæ fædhræ, erlighæ herrer och godhæ mææn i thenne landzændæ, worth mek i sanninghen vnderwisdh, thet i grepith, hindradh och i eders stadz iærn insath haffuæ naakre köpswenæ, som ære Hans Klonckerth oc Mauricius Rolsson, och tesslikis naakræ theris methielpare æræ vntrymdæ ther in paa domenn, the segh befryctha sammæledis ath behindræss for thet the met waaræ ath bekræffthæ, hindræ och paathaghæ högbornæ förstis kungh Hansses sænningebudh Marchus scriffuere, hwi[l]cken hans naadis wærff och ærendæ hadhæ i befalningh thil the omildæ aff skornæ Rytzer, som iach kan tænckæ meræ paa Swergis rigis argist ath stæmplæ æn naaket til godhæ. Swaa effther thet for:nde kongh Hans waar Swerigis rigis oppenbare och wettherlighæ fiændæ, och myn kere forfadher Swerigis rigis forstaandere paa then tidh her Sthen Stwre, Gudh hans siæl naadhe, hadhe giffuit för:nde Hans Klonckerth och Mauricius Rolsson met theris methielpere sith opne besiglde breff paa sinæ och menighæ Swerigis rigis wegnæ met fullæmacth swaadana forscr:e kongh Hansses sænningebudh ath hindræ och gripæ, swaa ath huath the och theris methielpere göre och bedriffuæ kwnnæ i then sak skullæ waræ hans gærning och daadh paa rikesins wegnæ oc ickæ theris, oc ther met i sammæ sith opne breff aff togh for:nde Hanss Klonckerth oc Mauricius oc allæ theris methielpere paa sinæ och menighæ Swerigis rigis wegnæ allæ forscr:ne saker, som han och the bedriffwæ kwnnæ in paa for:nde kongh Hansses senningebudh met angrep, bekrafftning och annet hwadh thet hælsth kwnnæ waræ och ther om haallæ them vthen skadhæ etc. Hwi[l]cket for:nde myn forfaders her Stehns breff jach acther met wennærss hielp ath haallæ wedh macth som tilbörlighit – – – – – – – oc tilkræffuer jach edher oppaa menighæ Swerigis rigis wegnæ – – – – – – ærendæ och ænnu andræ hwath thet hælsth kan ware – – – – – – – – – – the for:nde köpswenæ thet niwthæ, ath the enghen – – – – – i then forbenempde sak, vthen ær alt giorth paa Swerigis rigis – – – – – – at them wedherfores hær vtoffuer vdhi the motthæ naakot argth paa liff l…. gotz eller eghedelar, ær befrwcthendis ath ther vtaff motthæ möket obestandt begynnæss mællæn Swerigis rikæ, eder och eders stadz jnwanere ther laangligh skadhæ och fordærff kan effterfølghiæ. Thy warær alffwerlighæ jnnæn fortæncthæ och biwdher megh ofortöffwet thil edert enkedhæ swar. Hær met edher Gudh befalendis. Hastelighæ aff Aboo sloth oppaa sancti Jacobs dagh, vnder myt indsigle vittherlige tryckedh paa ryggen aa thetta breff anno Domini millesimo quingentesimo quarto."}, {"df": "5043", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jac Swanthe Nielsson j Ekesio, riddare, Swerigis rikis fforstandare, gør witerligit met thetta mith vpne breff at arom effter Gudz byrdh md pa thet fiærde, løgherdaghn næst epter sancti Jacobi dag sath jach ffor rætta pa radzstwghin j Abo j tesse gode herrers nærwarilse, som ær her Steen Twrson, her Henrich Biidz, her Cristiern Bencthson, her Trotte Mogensson, riddare, Claws Henricson, Tønne Ericson oc Mattis Philippusson, wepnare, tha kom for mich beskedelighn man Hanss gwlsmed, borgare j Abo, oc klagade til her Hans Dirhaka, prebendatus j Abo, om en gardh liggiandis j forscriffne Abo oc sagde sigh wara rette ærffuinge til fforscriffne gardh pa sina stiwgdotters wegna, Kadrin Knwtzdotter, effter hustrv Tola Swensdotter, Thomas Arendorpes efftherliffuiska, Gudh theres siæl nade. Ther til swarade fforscriffne her Hanss thet forscriffne hustrv Tola war bekendh j sin ytherstæ at hon aff rætte witherligit giæl skyldoga [war] forscriffne her Hanss c marker ok lx swenske effter the dandemen som hennes witne wore, som ære Nilss Person, Jonss Soneson och Anderss scriffuare, tha war thet them swa enligit sagit pa then tiid at forscriffne her Hans skulle niwte, brwka oc beholla forscriffne gordh for sith frij vitherligit panth til swa lenge han finge forscriffne swmme peninge igen. Ty dømde jach forscriffne her Hanss forscriffne gardh til efter the witne som han for rætte haffde, til swa lenge, forscriffne her Hanss [finge] forscriffne peninge i gen oc myn saak ther vti oførkrænketh i alle motte, oc forbiwdandis nogre ther pa ythermera tale, wedh hwarss theris xl marker for konunges dom, vnder mith jncigle. Giffuit oc scriffuit ar oc dagh som forstander, etc:a."}, {"df": "5044", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rönö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5045", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effterscriffne Swantthe Nielsson, Swergx riken (!) förstondare, Steen Sturesson (= Turesson), Henrick Bidz, Cristiern Benthsson och Trotte Magnusson, riddare, Claues Henrichsson och Tönne Erichsson, wepnere, Swerigis rikis rodh och män, göre wetherligit medh thette worth närwarandis opne breff, ath aarom epther Herrens byrdh md iiij°, på sancte Helm:s (= Helene?) dagh, sothe wij före landzretthen wthan före Abo slotth. Thå kom ther före retthe Nils Thomasson aff Sylledala i Parghas socknn och naghra hans skipthislaghe och naghra men ther om kringh bodde med honum och kärdhe tiill Parghas kirkie om en engisholm, som kallas Lenholm, och sagdhe hon olaghlighe gongna wara wndhan theris föreldre, och ther medh begäredhe the henne ighen; swa samalundh hade theres förfädher giortt then tijdh hogborne försthe konungh Christiern war her wijdh Abo slott, och inghen war tilkallat på kyrkynes wegna, som ther wisthe sware tiil; huilket ärändhe wij anamadhe för oss i rethe och befunnom thet i sanninghen, ath för:de Perghas (!) kyrke hadhe wrmijnnes häffdh på for:de Lenholm, och ther på hadhe hon godh bewisningh, bodhe skelighe breff och liffuandes withne, som thet wildhe withne på monghe socknis wegna, och holdis med theris eedh, när swa behoff kundhe göris. Thy dömpdhe wij Perghas kyrkie för:de Lenholm til frijth, quith och ombewarath ath beholla, niutha och brwcha swå her epter som hon her til giortt haffwer, til äwerdelige äghe, förbiudhandes hwariom manne widh xl mark före konungx doom ther wppå ath tala eller klanda epther thenne dagh. Tiill mere wiss och withnisbyrdh latom wij naghra aff oss för:ne på alles wores wegna hengie wore incigle nijdhen före thette breff, som scriffuith och giffuith är i Abo aar dagh och rwm som för:uith stor etc."}, {"df": "5046", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Jtem fridaghen næst effter visitacionis Marie for myn herre aff Stocholm til Findland, oc annan söndaghen ther effter kom han for Castelholm; och nar Howenskilt oc Ioseph kommæ hænder slottidh, ropthe ther oppa aff mwren och bodhæ læggæ vt aff, oc sköthæ med bysser ij reysær aff slottidh. Swaa lagde myn herre i landh, och komme tha vth thil honum her Eskil, Henrich Ericsson, Anderss Beentsson oc Jwer Jwthe oc waaræ begærendis forwaring om then slotzloffwen, then myn herre them fik besegld vnder righesins raads indsigle. Tho begæredhæ the myn herris eghæn quitencia, then han strax lat scriffuæ, oc sændæ then op med her Trotthæ, Thönne Ericsson och Ioseph, begærendis weliæ waræ paa slottidh, hwilket the honom forwegrade then affthen, swaa han motthæ liggiæ vthæ paa marken then nat; oc sænde the honum fornemde breff fra seg igen. Om morghenæn budhæ the til gernæ wiliæ haffuæ myn herre op och begæredhæ samma breff i gen, thet min herre engelunde sagde seg weliæ göræ. Togh om sidher effter the godhæ menss raad, her Knwt Eskilson, her Sthen Twresson, her Erich Johansson, her Cristiern Bæntsson och her Trotte Moensson med fleræ godhæ mæn, gaff myn herre segh til fridhz oc sændæ them samme breff, och strax om manedaghen næst fore Margarethe anammade han slottidh i the hælgæ trefalloghetz nampn. Jtem om tissdaghen spwrdhæ myn herre slotzfoghethen Henrich Tydsk til i for:nde godhæ herris nærwaræ om han naaket hadhædh komme aff slottidh sidhen kyndelssmesse. Han sagde ath försthæ næy, æn paa sistæ effter laangt samthal bekendis han sig at haffuæ latid aff fört först til Kumægaard ij tunner polwer, l lodbysser, xj hakelbysser och xxij hellebaardher, jtem til Stocholm xvij tunner smör oc eth stal. Tha spurdhæ myn herre honom til effter hwes befalning han swaa giort hadhæ; tha effter laangt beraadh loth han see twænne ffru Ingeborgis breff, i hwickæ hwn böd honum aff föræ byssær, wærgiæ, polwer, salepeyther, swawel oc annat huat som bæst waar, thet oc for öghom syntis, thy ickæ waar ther naaken spisning, flesk, köth, fisk ellir annæn fetaliæ. Oppæ ær alt gammalt oc fordærffuith: iii[½] læst öl, brygd med salth watn, alssencthæ malt, naaket mel, fögæ bröd, oc alt waar til pynthet i ondæ motthæ, med snariste sakt. Jtem sammæ dag antwordhadhæ myn herre her Erich Johansson Castelholm med jnuentarium som her * – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem lögerdaghen næst fore sancte Marie Magdalene dag kom myn herre for Aabo sloth, oc strax kome vth thil honum mæster Powel erchedeghen oc Olaff Andersson borgemestere i Aabo, som stodhæ i slotzloffuen med Didrek Hansson. The fægnadhæ myn herre wæl och thaladhæ paa ffru Ingeborgis bæstæ som them burdhæ och bekændæ sig haffuæ then slotzloffuen effter her Sthens dödh til the iiij allæ slotzloffuer staa til i Swerigæ oc enghen annæn, hvilket the oc fult giorde. Om morgenen, som waar söndaghen fore Magdelene, anammadhæ myn herræ Aabo slot i the helghæ trefaalloghetz nampn och fan ther alt tilpyntidh i godhæ motthæ fore segh. Om onssdaghen næst effter, som war sancti Jacobs affthen, kom myn herre til Aabo stadh, ock waar werdog fader biscop Laris, her Henrich Bidsson, Klaues Henricsson oc capittel til talss j domkirken, oc ther sagde the honum alle hulschap, manschap, tro oc tiæniste pa rikisins weynæ, nærwarendis her Sthen Thuresson, her Cristiern Bæntsson och her Trotthe Moensson, Thönne Ericsson. Strax i sammæ stwndt, nærwarendis for:nde werdoge fader, erlige herrer och godhæ mæn, spurdhe myn herre Diderik Hansson til, om han hadhæ naaken del latidh föræ aff slottidh eller vntstungit sidhen her Sthen bleff dödh. Han swaradhæ segh enghen del haffuæ fört vtaff, wthen naaker bysser och annet sagde han seg hadhæ sath vtower en sidhæ paa slottidh effter fru Ingeborgis breff och scriffwilse. Tha æskedhe myn herre paa the breff, hwicke Diderick Hansson loth hæmpte, oc komme til stædis. The worthæ ther openbaræ læsda, wel vj ellir vij; iij aff them, som scriffnæ wara j kyndelsmessæwekæn, ludde om allæ bysser, værgiæ, polwer, salepeyther, swawel och annet, at han thet skullæ lathæ kommæ vtaff hemmæligæ til Kwmægaardh, sommæ breff ludde om spisning oc fethalie at lathæ affkomme, somlighæ lydde oc paa at han skullæ enghen slæppæ op pa slottid the myn herre tilhörde, besönnerlige Bænth Bæntsson; somme luddæ om penninge oc skat, at hwn willæ oc burdhæ op at bære skatthen til tess jach anammadæ slottidh; eth breff luddæ, thet hwn sagde kort næy at hwn naaker tid myn herre antwordadhæ naaket slot vthen Stocholm oc Westeraarss oc ey hellir willæ vthen bæter vethæ seg forwaret före. Thet sisthæ breff, scriffuit om ericsmessæ, luddæ at nar myn herre kommæ thil Aabo, skullæ han icke sleppæ myn herre op för hwn wara jnnæ paa slottid förre och hadhæ bestilth sinæ ærende effter sin welgiæ. Tha swaadana breff waare læsnæ, satthæ myn herre i rætthæ for for:de godhe herrer om han waar plictog lathæ hennæ faa sin tredhing aff slottid effter saadana stæmpling hwn giordhæ moth thet hwn loffuet oc sakt hadhæ jnne for the wærdogiste werdoge fæder, erlige herrer oc godhæ mæn rikesins raadh, oc unt wek myn herre vt i kirken fra the godhæ herrer swaa lange the toghæ thet ærendæ til sig i beraad. Swaa om sidher wort han kalladher oc sagdhæ werdog fader biscop Laris honum swaa fore med allæ the godhæ herris ja och samtyckiæ at then tredhing fru Jngeburg burdhæ haffuæ aff Aabo slot skwllæ sættis ower en sidhæ i eth hws paa slottidh vnder laass och god bewaring och bliffue orördh til tess thet ytermeræ worder ransakadh i næstæ herremöte for menigæ rikisins raadh oc ther aff sakt hwem ther tredhing bör at haffue. Jtem om morghanæn sancti Jacobss dagh kom her Jenss Laurencij, kanick j Vpsalom, som sænningebwdh hadhæ waridh til Nouagaardh, oc vnderwisthæ hwre han hade ther warith oc ey næmmer kommeth om frid oc opslagh til naaken bestandelighet vthen nar framdelis andræ sænningebud komme thit, som wethæ benæmpnæ huo riksens forstaandere ær oc böghæ theris howet nedh for the omildæ Rydzær, tha kan ske at frid göris, thy the weliæ ey fridh biudæ vthen med ypperstæ rikesins forstaandere paa kaarsenss kyssning i Nogaardh, som gammal sedweniæ warit haffuer swaa offte fridh ær giorth oc sua længe loffuade Rydzerne köpmæn oc senningebud fri wæg til landt oc watn mællen Nogaardh och Wiborg aff oc til. Jtem sagde och her Jens, at the worthæ væl tracteredhe i Nogaard, ythermere æn the Lifflændske sænningebudh, som ther paa waare, oc sændis them hwar dag bröd, fisk, öl oc miöd, oc the ginge fri j stadhen hwor them tæctis; thet motte Liflænderne icke göre. Jtem presenteredhæ for:de her Jenss iiij her Erich Twresons breff, menige rikesins raadh til scriffnæ, eth lydhendis om for:nde Rydzer oc then reysæ, eth lydhendis om naaket homod honom ær sked i thessæ forlidne aar, eth lydhendis om the Ræffuelske hwre the haffuæ grepit naaker köpswene for rikesins skuld oc annedh homod giort her Erich, thet fiærdhæ lydde om thet herremöthæ i Stocholm skal sta, at han klagade sig icke kunne komme tith. Jtem oppaa sancti Olaffs dagh hwlt myn herre bwrspraak i Aabo, och ther hyllade almwghen honum allæ endræctelige, tesslikis allæ friborne mæn ther i landet sagde honum tiænste vthen Moenss Frillæ, han sköt pa han hadhæ loffuet her Eric Twresson tiæniste, oc Bænt Nielsson, han hadhæ skotzmaal om rækinschap han war fru Ingeborg plictogh etc. Jtem om morghanen strax effter spwrdhæ myn herre til verdug fader bispen, her Sthen Twresson, her Henrich Bitz, Claues Henricsson oc ther med viij fribornæ mæn i landet til raadz om then del paa slottid waar, om fru Jngeborgh skullæ lathæ taghæ sin tredhing aff, oc worth tha swaret som förre, sönnerlighæ for then sak skuld at man ickæ for wisthæ sig om fridh med the Rydzer, swaa och forthy at stort twiffle waar om swaadana spisning, bysser och wargiæ skullæ frij kommæ offuer siöen, effter thet at dagligæ spurdis, thet kongenss folk taghæ skep hædhen aff landet; thy waar motthæligæ tro sættendis til then dag giort waar."}, {"df": "5047", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nilsszon i Ekesiö ridder, Sweriges rikes forstander, gör allom witherligit, ath jach aff sönnerlich gwnsth och godwiliæ, swa och paa tetz ath minæ och rikesens tro undersaather, som byggie och boo i Rawmo köpstadh i Aabo biscopssdöme, mwghe ytherlighar widh macth haalless och theres stadh byggiæ och forbæthre, tha hafwer jach stadfæsth, beleffwedh och fulbordhet och paa rikesens weggner met thette mijt opne breff stadhfæster [och] beleffwar allæ theres privilegier oc frihether, som framfarnæ konunger oc ærlighæ godhæ herrer i Swerige forskreffne Rawmo kopstadh for min tidh nw til thenni dag wnth [och] giffwit haffwæ at [förbe:de borgare i Rawmo theres handell så i alla sina artiklar och puncter här effter] niwthæ, brukæ och behallæ mwghæ och skullæ, besönnerlighæ at the mwghæ seglæ och laglighæ brukæ theres kopmanschap swa wæl utrikes som inrikes som andræ kopstadhsmæn her i riket niwthæ och göræ, togh swa forwarredh, at the ej seglæ skullæ til Gotlandh eller riksens fiendæ, hwo the hælst kunna waræ; och nær forbwdh görs, at ingha maa segla aff Stockholm, Aabo stadh eller anærstads, skullæ och fornempdi Raumo borgere hwaringen seglæ uthrikes swa længæ thet forbwdh staandandes bliffwer. Hwo heremot dyrffwes göræ, skall haffwæ forbrutidh hwis han haffuer met at faræ. Thes forbiwhder jach alle, ehwo the hælst æræ eller wæræ kunnæ, som foræ min och riksens skuld wiljæ [och] skullæ göræ och lathæ, besöndliga foghethe, embetsmæn, borghæmæstere, radhmæn forschriffni Rawmo borger heremoth paa sinæ previlegier och frihether ath hindræ eller hindræ læthæ, mödhæ, quæliæ eller i naaker motthæ oforræthæ, vidh min och riksens strengæ hæmpd och plicth. Giffwit och schreffuit paa Aabo sloth s:ti Peders dag ad vincula, vnder mijt indsigli anno Domini etc. md qvarto."}, {"df": "5048", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson i Ekesiø riddere, Sweriges riges forstaandere, gør allom wettherliget, ath jach aff sönnerligh gwnsth oc godhwelia haffwer wnth och [tillathit och] meth thette myt opne breff nw wnnar oc tillather, ath rikesens och mijnæ elskelighæ tro wndersaathe borghæmæsteræ, raadhmæn och menighethen i Wlffsby maghæ och skullæ niwthæ, brwkæ oc behaallæ allæ the priuilegier och frihether, som them wnth oc giffnæ ære och the her till niwtidh oc brwkadh haffwe sønnerlighæ thet the mwghæ seglæ till Dantske, Reffle, Righæ oc andre wtlændskæ stædher, Gothland vndentaget, meth hwdher, skin oc andre swaadane warær, tesslikes meth hesthæ, togh icke storre æn thil VI mark, wndentaghnæ allæ æthænde warer met hwilke the siglæ skullæ til Stocholm, Aabo och andre stædher her inrikis, togh swaa forwaridh, ath ner forbwdh gøres at enghen maa seglæ aff Stocholm, Aabostadh eller annarstædz, skulla oc for:de Wlffsby borgere hwariensz seglæ vtrikes swaa længæ thet forbwdh stondendes bliffuer. Hwo hær dijrffwes emoth ath gøre, skal haffue førbrwtidh hwes han haffuer medh ath faræ; thy förbiwder iach allæ, ehwo the hælsth ære ellir wara kunnæ, som fore mijne oc rikesens skuld wiliæ skullæ göræ och lathæ, besønnerlighæ allæ fogother oc embetzmæn, før:de Wlffsby borghere her emoth thette myt øpne breff at hindræ eller hindræ lathæ, mødhe, qwælie eller i naakro motta oforetthæ, wedh mijn och rikesens hempd och plicth. Giffuit och schriffuitt paa Abo slotth oppaa s:ti Peders dagh ad vincula, vnder mitt indzile, anno Domini md quarto."}, {"df": "5049", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle dhee dannemän, som detta bref hender före at koma, kennes iagh Knuth Erichson, häredzhöfdinge j Österbåtn, at den tijdh iagh hölt ting medh almogen i Mustasaarj, närwarandes beskeedeligh swen Herman Hermanson, fougte der samestädes, adt åhren efter Gudz bördh MDIIII, måndagen näst för Laurentij dagh, tå kom för rätten denne bofaste män, som ähre: Jönss Jakobzson, Jöns Peersson och Oleff Andersson aff Närppis sochn, byggiandes i Petalax by, kungiörandes å satte ting uppå alles förbe:te Petalax byssens wägna, at nu för någre förlidne åhr hafde dhee giordt en wänligh sämbd emillan förbe:te Petalax och Madelaxby, opå deres engemåsan, lydandes ordh från ordh som här effterschriffuit står: Bekennes wij effterschreffne landzsynemänn (etc. Se n:o 4377), hwilcken sembd och semio stadhfästes och fulbordad(es) ähr nu medh dhee 12 män, som tå i nämbden såtho, som ähre Eloff Larsson, Magnus Stuguswen, Oleff Ragwaldzson, Grells Kerfwtha, Jöns Påållsson, Erich Hansson, Lasse Persson, Anders Madzson, Ehrlandh Niellssonn, Lasse Olaffzson, Nills i Toffweby och Oloff Hallen. Effter thessom förskrifnom skälom och alle målsägande samtychte förbe:de sämbd, effter theras egen samtyckio och 12 manna ransakan dömbde iagh dee sämbd staduge och fasta och förbiudandes allom manna der opå åffta mähra opåtaala wider deres – 3 [mark] för min dom; åhr och dagh som schrifuit stånder."}, {"df": "5050", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Unszen fruntliken grudt tovorn. Erszamen vorsichtighen borgermeystere und radtmanne dher stadt Revel dhoͤn wy kundt, dat vor unsz szamentlich is irschenen Jacob Blomenow, borger to Abo, toger dusses breves, und szick boclaget, hee unde szyn in etliken vorgangen tiden hefft to rechte gegangen mit ethliken juwen borgern umme ethlike summe gheldes und hee efft szin vader nie hebben kaͤnnen recht van juw efte van juwen borgern irlanghen, worumme hee unsz szamentlich heft angevallen, wii em aver de juwen mochten gunnen wat recht were, des wii em noch vorthaghen hebben. Worumme is unsze ernstlike meyninge, gii deme upgedachten Blomenowen bohelpet aver juwe borger unvortagerdt recht. Isszet szake deme szo nicht en schut, szo maͤge gi unsz dat nicht vorkeren, wii em bi rechte willen beholden, dat hee de juwen macht schatten und thoven, wor hee ze auerkamen [kan] so lange he szyner szake mach nakamen. Darmede salich bovalen. Geschreven to Abo in den jaren Christi m° v° in deme 4(re) under unszen ethliken ingeszegel vorsegelt des dingesdages vor Laurencii. Laurentszs, van Gadesz gnaden beschop to Abo, Swante Nielszon ritter, Sweden rikes vorstender, Steyn Turszen ritter, Hinrick Bitz ritter, Cristern Bentszen ritter, Trotte Mangtzen ritter, Clawes Hinricszen, Thoen Erikszen, Mathias Philipszen, Jacob Folmerszen, wepener. Adress: Den vorsichtighen borgermeystern und radtmannen der stadt Revell fruntliken."}, {"df": "5051", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsæ nw oc altid tilforenne sænd met waar Herre. Kere frv Ingeborg, besønnerlige godhæ wenn, maa i wethæ, at iac nw i the hælge trefalloghetz nampn haffuer anamet thenne ij sloth til meg paa riksins wegne, Castelholm oc Aabo. Forhopis iach at then del paa Castelholm waar bleff partedh oc skifft til like effter eders egnæss sænningebudz tessæ breffwiseris withw, nærwaræ oc samtyckiæ, oc ther effter aff förth eder til godhæ, thet iach ey annet with. Nw jach kom hith til Aabo, möthæ meg her her Jenss Laurencij, som sænningebudh hadhæ warit j Rydzlandt til Nogaardh om fridh oc dag landen emællæn; oc fördhæ han jcke annæn bestandt met segh til bake, vthen en löss dagtingen oc sagde, at Rydzerne hadhæ giorth en swor opressningh ther i landet; æn huath the willæ oppaa slaa, wisthæ han ickæ. Tessligis komme budh fra Reffle, at en kongenss man Powel Pothkemmer meth eth tal folk laaghæ ther i then egn mællæn finskæ sidhen oc Reffle oc hadhæ taghit skep i samme dagæ. Tho effter swoodan læglighet landet paa hængde paa allæ sidhær, goffue thenne werdoge fader biscop Larens oc fleræ thessæ godhæ herrer oc mæn meg enghen trøst at lothæ vtblothe riksins oc kronenis sloth for daglighæ fiændæ hændar antigæ paa byssær, wergær ellir fethalie; togh worth thet alt vpscriffuit paa baadhe sidhor, at ner Gud føgher wij komme sammæn til talss, skal enghen del eder borthæ waræ then eder bör haffuæ met rætthæ. Ythermeræ wethe thessæ eder tro sænningebudh, the seg paa edre wegnæ trolige bewiisd haffue j allæ mottæ, edher vnderwisæ om al ærendæ, æn jach nw scriffuer. Hwor iach kan wethæ edert bæsthæ, gör iach altid gerna, som iach formoder i meg och tessligis göræ wellæ paa rikesins wegna. Hær met edher Gud befalendis. Hasteligæ aff Aabo sloth, onssdaghen fore sancti Laurencij dag, vnder myt signet, anno Domini mdquarto. Swanthe Nielsson riddere."}, {"df": "5052", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere, besinnerlige gode wen, wij finge nw edre scriffuilse, hurw i haffue anammet Caste[l]holm oc tesligis Abo slot etc. I scriffue oc ath eder swen sculle yterligare wnderuise oss om aal ärende, huilchin icke än är kommin tiil oss. I thenne lans ende stor alt wel tiil, Gud tess loff, togh är stor pæstilencie i Stocholms stad; om then icke sachtis, tha bliffuer bade sorgeligit oc wadeligit besökie ther thet möte. Therföre mage i ware fortenckte med the gode herrers rad i edert fölie äre om annet rwm oc städe antige i Tälie eller annersstadz, huar eder lempeligest ticker ware. Huat wij her ware fornimmende för tiende, wele wij gerne biude eder tiil. Huat wij kunne ware eder tiil wilie oc kerlich, gore wij altiid gerne, thet Gud kenne, huilchin wij eder befale swndh oc saligh beskerme tiil ewigh tiid. Raptim ex manerio nostro Arnö, feria quinta proxima ante Laurencij martiris, anno Domini mdquarto, nostro sub signeto."}, {"df": "5053", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Min ydmykelig trotieneste eders herredömæ nw och altiid forsend met Gud. Kere herre, werdis eders herredömæ wele wetha, ath her star alt wel til paa slottet, Gudh ther loffuat ware. War jag och nw for nogra faa daghe paa Swarthesiø hooss myn wnge herre och frv Mettha; the moghe och weel. Epther edher scriffuelse taledhe jag til henna om the blwsenæ ath göra j tidha; tha sagde hon seg thet haffua bestellet met mesther Hans j Suderköping och haffuer scriffuet efter hanum, ath han skal komma hiidh offortöffuat etc. Kere herre, som i och scriffua om hwre frw Ingeborg haffuer siig bewiist modh edher, ther haffuer jagh giffued eders wenner her tilkennæ effther eders scriffuelsa; tha seghe the ey bætthra raadh wetha, epther thij ati haffua the godhæ herra aff rigessins raad ther hooss edher, ati haffue edert raad met them ther om, om eder er giort fult then deel, som hon eder sagt och loffuet haffuer, en eders wenner tycke ligt ware, ath som j förnema ath hon haffuer siig modh eder bewiist, ther epther maa hennæ wedherfaris igen. Like mykit hwo som koon haffuer förstæ, en annen haffuer melken; de intelligentibus etc. Kere herra, om alla erende wedh Euer eder wnderuisa ythermere en jag nw scriffua kan. Sendher jag edher och iiij lodh dyapemdion, iiij lodh manus Christi och nogre kryder, baket for pestilencia, som i skullæ hwer morgen ethe vtaff för en i gaa wt i luchten och mest tha som j kommæ hiid moodh byen, thij her dör gandska saare. Kwnne j haffua eder wissa budh j Westreaars j marmesse, om j kwnne jcke komma tiid selffuer, tha wore thet myket nyttugt. Her met eders herredömæ then alsommegtigeste Gudh och sancto Erico konung sund och salich tiil ewerdelig tiid befallendis. Scriffuit j Stocholm, sonedagen nest epther Laurencij martiris, anno quingentesimo quarto. E. T. T. Knudh Scriffuere. Adress: Erlig, velbyrdug man och strenge riddhere her Swanthe Nielsson, Swerigis rykis förstannere, sin kere herre, ydmykeligh.1504811StockholmOriginal på papper, med ett ofrälse signet, svenska riksarkivet, här återgivet från Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 102.5053 Stockholm 11 augusti 1504. Knut skrivare på Stockholms slott till herr Svante Nilsson att han besökt hans maka, fru Märta, och son på Svartsjö, där allt stod väl till; meddelar vad adressatens vänner tillrått beträffande fru Ingeborgs otillbörliga förhållande; ber honom akta sin hälsa och tillsänder honom preservativ mot pesten, som nu rasade i Stockholm. Min ydmykelig trotieneste eders herredömæ nw och altiid forsend met Gud. Kere herre, werdis eders herredömæ wele wetha, ath her star alt wel til paa slottet, Gudh ther loffuat ware. War jag och nw for nogra faa daghe paa Swarthesiø hooss myn wnge herre och frv Mettha; the moghe och weel. Epther edher scriffuelse taledhe jag til henna om the blwsenæ ath göra j tidha; tha sagde hon seg thet haffua bestellet met mesther Hans j Suderköping och haffuer scriffuet efter hanum, ath han skal komma hiidh offortöffuat etc. Kere herre, som i och scriffua om hwre frw Ingeborg haffuer siig bewiist modh edher, ther haffuer jagh giffued eders wenner her tilkennæ effther eders scriffuelsa; tha seghe the ey bætthra raadh wetha, epther thij ati haffua the godhæ herra aff rigessins raad ther hooss edher, ati haffue edert raad met them ther om, om eder er giort fult then deel, som hon eder sagt och loffuet haffuer, en eders wenner tycke ligt ware, ath som j förnema ath hon haffuer siig modh eder bewiist, ther epther maa hennæ wedherfaris igen. Like mykit hwo som koon haffuer förstæ, en annen haffuer melken; de intelligentibus etc. Kere herra, om alla erende wedh Euer eder wnderuisa ythermere en jag nw scriffua kan. Sendher jag edher och iiij lodh dyapemdion, iiij lodh manus Christi och nogre kryder, baket for pestilencia, som i skullæ hwer morgen ethe vtaff för en i gaa wt i luchten och mest tha som j kommæ hiid moodh byen, thij her dör gandska saare. Kwnne j haffua eder wissa budh j Westreaars j marmesse, om j kwnne jcke komma tiid selffuer, tha wore thet myket nyttugt. Her met eders herredömæ then alsommegtigeste Gudh och sancto Erico konung sund och salich tiil ewerdelig tiid befallendis. Scriffuit j Stocholm, sonedagen nest epther Laurencij martiris, anno quingentesimo quarto. E. T. T. Knudh Scriffuere. Adress: Erlig, velbyrdug man och strenge riddhere her Swanthe Nielsson, Swerigis rykis förstannere, sin kere herre, ydmykeligh. Original på papper, med ett ofrälse signet, svenska riksarkivet, här återgivet från Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 102. "}, {"df": "5054", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5055", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Var ødmikælig oc weluilighæ, beplictoghe tro tiænst nw och altid forsend met Gud. Kære herre, som i screff oss till om thæ skip, at the skwlle snarlighe bliffue redhe oc ladhe ter in komme bosser oc verie oc hwad ter in skal, tha skal thi pa tisdag nw nesth komendis ware redhe met all then deel, som ther in skall, och haffuer ther holss vppa dag och nat alth thet wii kwnne formaa; och om the skioldhe, som paa holcken skwlle, them kan wy jngen lwde faa ladeth giorth for ther er jngen fargere i byn oc jngænste gören fall, och om thet øll, som i sendhe oss bod om at wi skulle talle til borgemestere oc til the kanycker i Abo er, tha formoder wi oss inthet aff them, vthen i scriffuer them til, tha wil wi legge oss all vinnige ther om; och er ther myketh folck vtflidh aff byn och vt pa lantzbyden for pestelencie skwll. Käre herre, scriffuer oss til igen, hwre wi skal retthe oss effter. Och wedh thenne breffwissare, eder smaswen, ytermere vnderwisse eder om alle æryndhe, hwre seg forloper. Och wil wi legge oss alle vinnighe om eders gaff[n] oc beste som oss bør atgøre. Her met eder Gud oc sancte Erik kong befallendis. Hastelige aff Aabo slot, sondagen nest epter vorffrw dag assumpcionis, anno Dominj mdquarto. Diderick Hansson, Josep Persson."}, {"df": "5056", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsæ nw och altid tilfornne sændæ met wor Herre. Kere her Erich Thwresson, besönnerligh godhæ venn, maa i wethæ, ath iach alth til nw haffuer forbidth eder tilkwmpst paa Raseborg och her i Karis prestegoordh, formodhendis i skullæ her haffuæ kommeth megh til ordhæ, som i megh fleræ reysær tilscreffue och budh om sændæ. Kænnæ Gudh, iach haffuer ther offuer forsymmeth myne ærendæ annarstedis mærkeligæ, meg til skadhæ. Æn nw i sammæ stwndth kom myn smaswen Axel hith til megh, sighiendis for wissæ, ath i edher haffuæ giffuit om til bakæ til Wiborgh sokæn, for hwij jach ickæ weth. Swa effther thet sancti Bartholomej dag ær nw swaa nær paa hænder, kan iach ickæ her længær fortøffue, vthen paa thet the werdogiste, werdoge fæder, erlige herrer oc godhæ mæn, rikesins raadth och iach mwghæ oss alworlighæ forwethæ met eder, tha sænder iach nw eder elskelige kere broder her Sthen oc werdelig herre mester Henrich, domproest i Aabo, met two myne tro tiænere, the naakre wærff oc fullæ befalninger haffue aff meg til eder paa rikesins wegnæ, them i fulkommelige mwe sætthia tro til. Tessligis hwath the eder tilsigiendis wordo paa myne wegne, wel iach fasth, stadogt oc obroteligit haallæ, likerwiiss iach sielff personelige eder til ordhæ wara. Thy, kere her Erich, raader oc tilkræffwier [iach] eder paa menige Swerigis rigis wegne, at i besinnæ weliæ iderss fædernis rikis bæstæ oc bestandt, som nw alder størstæ macth paa ligger oc i her til eder hullælige bewiisd haffue som en god tro man i allæ motte, thet meg oc enctæ twiffler i oc swa her effter gernæ göræ weliæ, oc biwder the werdogiste, werdoge fæder, erlige herrer oc godhæ mæn, rikesins raad oc meg til, hwor wij skulle forlathæ oss til paa edre wegne. Om swaa sker, ath eder tæckis forlathæ eder jn thil meg oc Swerigis rike, iach wel thæ wethæ ederss och allæ eders wennerss bæstæ och bestandt met liff oc macth, swaa jcke skal naakot feyl ellir bryst finnes hos meg i naakre motthæ, thet Gud kennæ, hwickom iach eder befaler. Datum dominica post assumptionis."}, {"df": "5057", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5058", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere werdige herre, met ider scriffuilse, them wi finge nw i sama stwndh, begære i atwi skule koma i dag til oordha met ider, huilkit wi icke kwnne göre, vthen i morgen, om Gudi swa teckes, wele wi wara hooss ider gerna. Ey mere thetta siinne, vthen alzmectigum Gud ider her met befalendes met liiff ok siel swn och salig til euig tiid. Screffuit snarlige pa Kusto, in vigilia sancti Bartolomej apostoli, nostro solito sub sigillo. Adress: Strenuo ac generoso militi domino Swantoni gubernatori regni Swetie, domino et ffautori nostro prestantissimo."}, {"df": "5059", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Nobili ac circumspecto viro domino Erico Turonis militi sueque consorti Gunnild soror Katerina Johannis, abbatissa, ffrater Petrus Olaui, confessor generalis, totaque congregacio sororum et fratrum monasterii Vallisgracie cum salute in omnium saluatore, deuote oracionis obsequia et quidquid reuerencie poterimus et honoris. Quia mediante caritate, que vinculum perfectionis ab apostolo predicatur, menbra (!) singula, que in corpore sancte matris ecclesie sibi invicem conjunguntur et Christo, suo capiti, ad percipiendam per ipsum et in ipso graciarum spiritualium influentiam vniuntur, tanto libentius atque liberius summum caritatis inampliando fraternitatis consorcium dilatamus quanto ex huiusmodi participacione vberiores fructus et amorum lucra cognoscimus peruenire, et quamuis ex diuini precepti sanccione omnibus sumus obnoxii, specialiter tamen vobis, quorum exactam diligenciam in nostra nostrique monasterii promocione didicimus et experti sumus in omnibus oportunam, et ne tanquam ingrati videamur pro tantis auxilio et beneuolentia erga nos et nostrum monasterium exhibitis, vos tanquam speciales amicos in non solum nostram verumeciam in tocius ordinis nostri confraternitatem et consorcium deuote suscipimus, dantes vobis in vita et in morte omnium bonorum nostrum spiritualium ac eciam tocius ordinis nostri in xxviij necnon monasterii plenariam participacionem et communionem jn missis, vigiliis, oracionibus, ieiuniis, abstinentiis, disciplinis, jndulgenciis, psalteriis, rosariis ac in aliis quibuscumque virtutum exerciciis, que diuina clemencia per nos nostrosque successores ac totius ordinis nostri presentes et futuros operari dignabitur, adiicientes quoque vt, cum Domino Deo placuerit vos de huius seculi incolatu ad patriam reuocare nobisque obitus vester jntimatus fuerit, quod pro animabus vestris per nos et tocius ordinis nostri personas misse, vigilie et alie deuociones ac oracionum suffragia celebrentur et fiant sicuti pro nobismetipsis et aliis benefactoribus nostris precipuis sub perpetua memoria fieri consuetum est, jn quorum fidem et testimonium has litteras nostras patentes sigillis nostris decreuimus roborari. Datum Vallisgracie fferia 2:a post Egidii proxima sub anno Domini millesimo quingentesimo quarto."}, {"df": "5060", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5061", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere werduge herre, som i scriffue oss til nw sensth met Josep vtaff Nadendaal om then sthoor wtgiffth och swara fortærningh ider stwnder til i thenne hööst, huilket wi wel throo i saningen ….. worder til gongendes. Thy begære ider herredome at wii vtaff the kirker, som peninge haffua, wile wara behielpelige, at then skatt her goor vtaff lænen kwnne koma met alder försthe ider til handa. Huilket wi gerna göra ther epter som macthen och empnen i kirkionne ær til, æn tog, Gud kenne, her ær icke monge kirker til waals, som nogen summa peninga haffua; tho likewel wile wi met en god wele hielpe ther til thet ytersthe wi …. mogha, oc thet haffua wi aldh redhe lathet Josep forstha; men om g….d, som i begære, sthor ingen raadh eller vtweger til thet j wor mackt …. noget ther vtaff ider til skicke, Gud hielpe oss swa wiist och sancte Henric. Hwat oss mögeliget ær, haffue wi sacth ider til forinde; [thet] som ider til wilie, kerlig och goda kan koma, göre wi altidh gerna. Her met ider herredöme alzmectigum Gud ok alle helge Sweriges patroner met liiff och siel swn och salig ewinnerlige befalendis. Raptim ex Abo anno Domini mdiiij:to, ipso die natiuitatis virginis gloriose, nostro sub sigillo. L. Dei gracia episcopus Aboensis. Adress: Strennuo ac preclaro militi domino Swantoni, regnj Swecie gubernatorj, domino et ffautori nostro prestantissimo."}, {"df": "5062", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson i Ekesiö, riddere, Swerigis rigis forstaandere, gör allom wittherlighit met thette myt opne breff, at nw jach waar thesse wærdoghe fæder, erlighæ herrer och godhæ mæn, som byggiæ och bo i thenne landzændæ, til ordhæ och thalss om rikesins oc thenne landzændis wordhendæ ærendæ oc sakær, nærwærendis the erlighæ herrer och godhæ mæn meg hith fölgactoghæ waare vtoffuer aff Swerige, tha worthæ the godhæ herrer allæ swaa ower enss met megh, thet iach paa rikesins wegne skullæ tilskicke en fulmyndog höffwidzman hær i thenne landzænde, som paa myne oc rikesins wegna landet skullæ fore at staandæ paa myne wegna i myn fraawaræ. Tha met effther fornempde alles the werdogæ faders, erligæ herrers begæræ oc samtyckæ befalthæ jach erligh oc wælbyrdigh man her Erich Thwresson, riddere, höffuidzman pa Wiborg, thenne landzændæ fore at staandhæ, görendis honom met tesse myne opne breff fulmyndog oc mæctog höffwidzman her i landet paa myne wegne, at hwes han gör oc lathæ antighæ i enæ motthæ ellir annæn thet megh och rikit til nyttæ oc bestondt kan komæ, skal fast oc medh fullæ macht haallæs i allæ motthæ. Hwor fore beder och paa rikesins wegna strengælighæ biwder jach allæ, ehwo the hælst ære ællir wara kwnnæ, som for myn oc rikesins skuld weliæ [och] skullæ göræ och lathæ, the ære aandelighæ ellir wærdzlighæ, besönnerlighæ foghoter oc embetzmæn her i Findlandh [oc paa Aaland], thet the vare fornempde her Eric Twresson höroge oc lydoge [i myn franware] oc fölgactoge emoth the omildæ Rydzar oc andræ mijnæ oc rikesins fiændæ, hwor thet hælst behöffwis; oc som Gud forbiwdhæ at naaken wraangwiss mænniske wille naakot obestandeligt begynnæ inbyrdis, thet meg oc rikit kwnnæ skadhæligt waræ, at j tha ære fornenpde her Erik Twresson behielpoge met liff oc macth swaadan wedergöræ och affstyræ, som megh, rikit oc eder allæ allærstörsthæ macth paa ligger. Hwo her dyrffues emoth at göræ i naakre motthæ, ower honom skal rættis som ower then myt oc riksins skadhæ oc fordærff wethæ vthen al naadæ. Til witnissbyrdh – – – –"}, {"df": "5063", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "latina, venaja", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Secundum Dei voluntatem et secundum magnorum dominorum imperatorum Rucie mandatum Johannis, Dei gracia imperatoris et domini tocius Rucie ac magni ducis Wolodimerie et Muscouie ac Nouagardie et Plescowie et Otphirie et Permie et Witgie et Bolgarie etc., et filii eius magni ducis Vasilii Johannis, imperatoris et domini tocius Rucie et magni ducis, in magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonium, in Magnam Nouagardiam, ad magnorum dominorum imperatorum Rucie capitaneos Nouagardienses, ad ducem Danielem Vasilii videliset et ad ducem Vasilium Vasilii videlicet et ad barones et ad inhabitantes et ad mercatores et ad totam Magnam Nouagardiam, patrimonium magnorum dominorum et imperatorum Rucie, a duce Swantone Nielsson, principali capitaneo tocius regni Suecie, et a consiliariis regni Swecie ecce venerunt nuncii, Cristiernus Klauisson et Sigfridus Andersson, et acceperunt pacem firmam a die exaltacionis sancte crucis vsque ad diem exaltacionis sancte crucis ad viginti annos illam pacem firmiter tenere; et in illa pace debet fieri dieta post pacem acceptam, in secundo [anno] in die natiuitatis Cristi, et debet fieri dieta in Sobolino circa flumen Voxen, et in dieta illa debent comparere ex magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonio, de Magna Nouagardia, similiter ex Swecie regno honorabiles viri ex ambabus partibus, qui boni viri ad ambas partes possunt iusticiam dare et accipere de terris et de aquis et de omnibus iniuriatis locis et omnibus iniuriarum negociis, quis transgressus est antiquum terminum, sicut discernunt boni viri, secundum ducis Jeorgii litteras et secundum ducis Magni litteras, et qui fiunt boni viri ex magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonio ex Magna Nouagardia, similiter ex Swecie regno qui fiunt boni viri, debent dare iusticiam ad ambas partes terre et aque et omnibus iniuriatis locis et omnibus iniuriarum negociis. Et dabunt in illa dieta bonos homines ex utraque parte pari numero, qui debent confinia rectificare, et isti homines debent crucem osculare, et debent ire per terminos secundum ducis Jeorgii litteras et secundum ducis Magni litteras a mari per Sefher (= Sester) flumen et a Sesther flumine per cognomina sua vsque ad Kainw mare, et si concordabunt in illa dieta, de terra et de aqua et de omnibus iniuriatis locis et de omnibus iniuriarum causis, dat Deus ita. Et si non concordabunt in illa dieta, tamen illam pacem debent firmiter tenere ex vtraque parte ab illa die, a die natiuitatis Cristi vsque ad diem natiuitatis Cristi per decem et nouem annos absque omni dolo, secundum crucis osculacionem. Et ex magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonio de Magna Nouagardia et ex Nouagardiensi prouincia nullum malum debent facere terre Swecie regis prouincie et terre Viborgensi, prelium non incipere, nec spoliare nec arestare. Similiter ex regis prouincia ex Swecie terra et ex Viborgensi terra et ex Viborgh ciuitate prelium non incipere nec spoliare nec arestare, et nullum malum facere ex vtraque parte sine omni fraude, secundum crucis osculacionem. Et si venerit aliquis a duce Swantone Nielsson ex Viborgh ciuitate ex regis prouincia in magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonium iusticiam petere in Nøtheborgh et in Kexholm, et nos magnorum dominorum imperatorum Rucie capitanei Nouagardienses dux Daniel Vasilijvidz et dux Vasilij Vasilijvidz mandauimus in Nøtheborg Jacobo Pucratiw et Parfæno Tijmofiw, similiter mandauimus in Kexholm Jeorgio Iwanow Pokaliskamow et Nichite Paulaw iusticiam dare sine fraude, secundum verum verbum, secundum crucis osculacionem de terminorum causis. Et si venerit aliquis ex magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonio ex Magna Nouagardia et ex tota Nouagardiensi prouincia in Viborgh ciuitatem ad ducem Swantonem Nielsson iusticiam petere, et ego dux Swanto Nielsson mandatum dedi domino Erico Twresson, Viborgensi capitaneo, similiter iusticiam dare sine fraude, secundum rectum verbum et secundum crucis osculacionem. Et si fugit profugus ex Nouagardiensi terra in Swecie terram sclauus vel sclaua vel debitor vel fideiussor, restituant eos secundum iusticiam, secundum crucis osculacionem cum illis cum quibus fugerint rebus. Et si ex Swecie terra fugerit profugus in Nouagardie terram, sclauus vel sclaua vel debitor vel fideiussor, restituant eum secundum iusticiam, secundum crucis osculacionem cum quibus fugam dederit rebus. Et ex magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonio ex Magna Nouagardia et ex Nouagardiensi prouincia Nouagardiensibus nunciis et mercatoribus et negociatoribus in Swecie terram in regis prouinciam in Viborgh ciuitatem et in Viborgensem prouinciam per terram et per aquam per mare in nauibus et in lodiis, via eis secura sine omni fraude. Similiter quando ex Nouagardia vadunt negociatores vel mercatores ad Narffua[m] vel ad Rivaliam vel de Narffua vel de Rifualia ad Nouagardiam in nauibus vel in lodiis, et illos ex Swecie terra ex regis prouincia et ex Wiborg ciuitate et ex Wiborgensi prouincia non impediant nec arestant, et via eis secura sine omni fraude secundum crucis osculacionem. Et si vadit aliquis ex Swecie terra ex regis prouincia et ex Wiborgh ciuitate in magnorum dominorum imperatorum Rucie patrimonium in Magnam Nouagardiam per terram et per aquam, via eis secura sine omni fraude secundum crucis osculacionem, et arrestacio non debet fieri. Et si contigerit aliqua guerra magistro Liuoniensi et archiepiscopo Rigensi et episcopis et toti terre Liuonie cum patrimoniis magnorum dominorum imperatorum Rucie cum Magna Nouagardia vel cum Plescouia; et dux Swanto Nielsson et consiliarii regni Swecie et tota terra Swecie magistro Liuoniensi et archiepiscopo Rigensi et episcopis et toti terre Liuonie non debent dare adiutorium. Et super hec omnia supra istas pacificatas (= –ficationis) litteras per mandatum magnorum dominorum imperatorum Rucie capitaneos Nouagardienses (= capitaneorum Nouagardiensium), ducis Danielis Vasilijvidz et ducis Vasilij Vaselijvidz pro patrimonio magnorum dominorum imperatorum Rucie pro Magna Nouagardia osculauerunt crucem tres seniores mercatores, videlicet Foma Danielividz Salarow et Volodimer Michititz Torokanow et Alexij Gregorijwidz Korokow pro tota Nouagardiensi prouincia, et dux Daniel Vasiljvidz et dux Vasilij Vasilijvidz super hanc litteram sigilla sua appenderunt. Et a Swecie terra regis prouincia et a Wiborgensi prouincia et ex Wiborgh ciuitate pro tota Swecie terra et pro Wiborgh ciuitate et pro Wiborgensi prouincia et pro tota terra Swecie a duce Swantone Nielsson et a consiliariis regni Swecie osculauerunt crucem nuncii regni Swecie Cristiernus Klauisson et Sigfridus Andersson. Et quando mittunt magnorum dominorum imperatorum Rucie capitanei Nouagardienses suum nuncium ad ducem Swantonem Nielsson et ad consiliarios regni Swecie et dux Swanto Nielsson super hanc litteram personaliter et consiliarii regni Swecie debent crucem osculare in presencia istorum nunciorum pro tota prouincia regni Swecie et sigillum suum ad hanc litteram debent appendere. Archiepiscopus autem Vpsalensis debet manum dare pro tota prouincia regni Swecie et sigillum suum ad hanc litteram debet appendere. Et hec pax fuit accepta in Magna Nouagardia anno vij(m)xiij, die xiiij mansis septembris. Et nuncii de Swecia, qui in istis litteris scripti sunt, et sigilla eorum ad hanc litteram appenderunt."}, {"df": "5064", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen otmodighen wyllichghen denst stedes to foren …. * Ersamen vnde vorsichtighen leuen heren, jwe erlike wy[s]heyt sal weten, dat Hanss Bus de qwam to jaer van Rijghe to Reuel. Soe woert he dar an ghelanget van mynent weghen van selighe Otte Vsseler wegen van wyne, de he my tor hant forde jn vorgangen tyde, aldus, leuen heren, dat js ghescheen jn vorgangen tide, dat jck scref selighe Otte omme wyn my to senden, wente he woste wol woe onse dynghe stunde. Aldus sande he my den wyn by Hans Bus, de was sin junghe, vnde scref my den wyn to, vnde jck sande om den jungen Hans Bus wedder vnde screff, de wyn doecht nycht, vnde leet en foren to Wyborcht, van Wyborcht ton Holm; dar van kofte en ene, de het Peter van Twyfel; de heft dat ghelt nocht by sick vnde js to Ryghe wol bekant. Aldus, leuen heren, soe hebben selighe Otte syn vormundere anlanghet omme den wyn, vnde seden he weer em befalen, dat soe nycht en js; woe solde Otte sin junghe senden jn framde lande, vnde de junghe hedde doe sodan vorstant nycht. Aldus hedde se soe sijne boke auer seen; dar funden se jn de junghe weer den wyn schuldicht, dat wyl jck louen. Dar heel jck en to relick to. Aldus, leuen heren, de formunder de ghinghen soe mijt em to werke to Reuel; wolde he van dar wesen, he moste en dar geuen xx [mark]. Jck wolde dat se et al hedden ghenomen, hedden se dar recht to. Jck vor wylkoer my, js to Reuel einet de my to rekenschop wyl staen tusgen Otte vnde my, sy jck schuldycht; jck wyl betalen vnde wyl myn boeck dar senden vnde maken enen fulmechticht to rechte edder myt frunschop. Desse wylkoer wyl jck doen. Woer omme hebben se em soe beschattet; he was en kranck knecht; dat segen se wol; jck hedde den goden luden nycht to betrwet hebben se syn boeck auer seen latet dat myne dar bij komen. Aldus, leuen heren, Hans hedde my vor onsen heren her Swante Nielson vnde syn raet vnde klag[t]he, dat he moste sodan ghelt vt geuen vnde hedde dar myn boeck; vnde he boet sick to sweren, dat he men en knecht was to den wyn; soe woert secht jck, soldet jw erlike wysheyt vor wytliken, soe jck doe vis bidde jw, ghy wyllen dyt tor kennen weer em recht ghescheen js. Se hedden soe myt em omme gaen vnde he js soe nycht dar he sick konde vor antworden. Se hedden em goet to doende, men et js my leet, dat em dat van mynen weghe wedderfaren js. He heft omme der framen frowen wyllen fake fraren (!) vnde herden slacht leetden; he weet wol der framen frowen er stucke, men he was soe erber, dat he wolde nycht on eren. Aldus leuen, jck doe jwe erlike wysheyt to weten, jsset recht, soe bliuet recht. Ersamen leuen heren, wetet, dat jk in vor tyden Hans van Ecken sande gerste by Hermen Hane; den kofte Hans van Hermen op ene tyt, vnde dar gaf he Hermen syn hant scryf op. De brochte my Hermen Hane. Soe sy jck to Abo komen vnde hebbe em myt siner hantscryf af ghemaent dat ghelt. Soe heft he et mark betalen nicht ens to Reuel, soe he my secht; men my heft he betaelt, dyt bat he my jw to scryuen, ock hedde he my vor myn heer; dar bekende jck, dat he my betaelt hedde. Hyr mede syt den almechtighen Gade befalen. Ghescreuen jn Abo vp sunte Matheus apostel anno iiij. Hermen Torn. Adress: Dem ersamen vnde wysen heren borgermester vnde raet der stat Reuel fruntliken ghescreuen."}, {"df": "5065", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5066", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5067", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, Dej gracia archiepiscopus Vpsalensis, Matthias, eadem gracia episcopus Strengenensis. Sincerissimis nostris in Domino dilectione et salute premissis. Kære Tönne, gode besynnerlige wen, wij haffue seet och granneliga ransakat noger breff, som oss wore sændne aff Wadzstena klöster, och förfinne wij i sannind at the gode syster och bröder ther inne boo haffue ræth tiil eth godz i Pitte sockn, som kallas Kymena, och eth laxefiske med noghra garder ther wpwnder liggie; thy bedje wij ider atj göre them aarliga en skekningh, som her Sten Stwre, hwess siell Gudh naadhe, them giorde i sin liiffs tiidh, swa lenge wij kunne her wm ytermera ransaka; eder Gudh alzmectug befallendis tiil ewiigh tiidh. Raptissime ex Holmis 3 feria post Brigitte sub aliquorum nostrorum sigillis et signetis. Ceterique consiliarij regni Swecie pronunc Holmis constitutj."}, {"df": "5068", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5069", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5070", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Iacob, met Gudz nad erchebiscop j Vpsala, Mattis j Strengnes, met sama nad biscop, Swante Nielsson, riddere, Swerigis rikis forstondere, Knwt Eskilsson, Erik Trolle, Sten Tursson, Bencth Ryningh, Erich Johansson, Ture Jensson, Folke Gregersson, Sten Cristiernsson, Ake Hansson, Karl Larensson, Cristiern Benctsson, riddara, Knwt Ericsson, Axel Posze, wæpnere, Swerigis rad oc men her nw forsambled j Stocholm, gøre witherligit met thetta nærwarande opne breff at werdog fader j Gud biscop Larens j Abo haffwer oss latid forstaa huruledis j hans biscopsdøme j Findland, hælst j Sawlax oc Karelen, ære somme sokner gandzka widæ begripne, swa ther fynnes the sokner ther 12 eller 13ᶜ bøndher ære wtj oc somlige soknebønder haffwe 15 myler oc æn mere till theres soknekirkior, oc for then langa wæghen the haffue bade till watn oc landh kome the siellen till kirkio, somlige næplige en tiidh j 3 eller 4 aar oc somme thy wær aldrig, och ther met bliffue olærde j the helge crisne tro oc leffwa som annen lapper oc hedninge till theres store siæle faræ, oc siældhen pa theres yterste ffa the theres reedo och then helgie kirkios sacrament, hælst om høøst och waare tiidh tha meenføre ær; offta døø oc theres barn vthan cristendom oc døpilse. Togh kwnne wæl bøther fynnes till swa dana stoor och waadelighen siæl forderff, swa ath swadana store sokner ther 2 eller flere cleriker kwnne sig wææl fødha vtaff, matte deles j twaa eller flere kirkiosokner, och ther met byggies flere kirkior j for:nde landzænde met prestebol oc anned huad ther tilhører, om huilkit for:nde werdog fader biscop Larens oss kerlige bad oc formanade ath thet swa matthe skee at j for:nde hans nades biscopsdøme matthe forøkæs kirkior oc gudztiænisth, Gudj till loff oc then fatig almoghen till siælegagn. Tha epter thy wij thet swa j sanning fynne oc mange aff oss thet witherligit ær, ath swadana brijsth som forrørde staa, ære ther j landit, ffor thij ath ther ære faa kirkior, kwnne oc wij grandelike formerckie ath aff swadana kirkennes och cristendompsens forøkilse haffwer rikit eller kronen inghen skade eller forfong j nogher matthe vthan eller een stoor storkilse, forbætringh och bestondh. Thij ey allenast vnnom wij till goda, vthan jæmffwel bediom ok høglige formanom forn:de werdugh fadher, biscop Larens ok hans eptherkomende biscopa j Abo epther thij them tilbør aff theres embete ath latha sig worda ther om ath flere kirkior met preste gaarda och prestebol oc anned ther tilhører kwnne byggies j then landzænde, helst j the store och widhe sokner som kwnne oc fformaa flere clericker ffødha och vppeholda, bediendes och fformanandes erligh och strengie riddere her Erick Tursson, høffuitzman pa Wiborgh oc Olaffzborgh ok swa hans eptherkomande oc alla andra edle herrer och gode men som forlæning hændher ffaa j Findland, at han och the lathe sig fynne wælwilioge j swadana kirkiones och cristendompsens forøkilse och wara ffor:nde biscop Larens oc hans eptherkomende biscopa j Abo behielpoge och bestondige och skynde almoghen thertill ath flere kirkior och prestebol met tolko tilægor ther till høre matthe koma till gaangis och byggies j fforscriffne Ffindlandh, hwar som hælst behoff gørs beqwemligit och nyttocth ær som forscriffwit staar, huilkit wij altijdh fforskylle welie. Tess till ythermere och høgre fforwardningh lathe wij hængia wore jndcigle oc secret nedhan ffor thetta breff, som giffwit och scriffwit ær j Stocholm anno Domini md 4:to, in crastino beatj Calixtj pape."}, {"df": "5071", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lundo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn odmykælig och welwilige beplictoge tro tiænsth nw oc altid forsende met waran Herre. Käre herre, som i screff mig til om vj eller viij lester torsk jag skulde sende eder ower i hosth, tha haffwer jag haufft myt bwdh ower alle finske skeer i Åbo leen oc ladet til saget, ath al then torsk ther er haffuer jag hofflig forbodet them pa edre vegne at føre anderstas en til Stocholm oc biwde Joon Jensson først pa edre vegne, oc haffue swa en vtscreff hiem met them igen fra Jon Jensson. Oc hwad fisk jag kan her til hoppe kome, wil jag sende eder ower met thet snariste jag kan, oc ij lester öl wil jag vfortaget sende eder ower oc sithen framdelis i winther legge mig win om met thi Ramw borgere oc anderstadz hwre jag kan, at jag kan fa noget öll oc sende eder ower i waar met förste öpne wantn. Oc om penige, som i mig tilscriffue om, wil jag legge mig win om thi mesthe jag kan til hoppe komme oc se[n]de eder ower met thet snaristhe jag kan; oc komber ther ganske litet in aff skatten, for böndren for jngen penige fra Abo for thenne pestilencie skwl; oc er alth folcket bort rimth aff byn, swa at then ær plat ødhe. Käre herre, teckes eder herredome at wide om en kiöpswen, som kom fra Tyskland oc hiit til Abo met win oc sagde sig høre Andherss Winman i Stocholm til; oc kom then same kiöpswen til slagx met Herman Tordssons dreng i Abo i hans egen gard oc gior hans dreng iij saremal och i blanet vthen andre sma saar, som han war reffne oc krattet vnder øgnen; oc løp vth aff garden och aader jn i garden igen oc regeret ther som en gallin man. Thi stod han til retthe pa Abo rathws ther for oc bleff ther om ret ransaket i borgemester och gode mens nerware. Tha fantz hans bröthe som forscriffuet star, oc bleff han ther met lagen affdompth xij march for hwert saremal och blaneth, oc saa jag fast mykit ower met honom, epter thet han sagde sig ware hiæme i Stocholm. Oc gaff jag honom all saken vp i xvi march pa edre vegne for dannementz böön skwl, oc bödh jag honom ther i borgen for edre sak, tha wille ther jngen ware godh for honom. Sithen sattis han i stadsens hectelse; tha satte han til pant for sig for han kom vt i aam basterth for edre sak met swa skel, han skulle fare til Stocholm met then annet win och komme swa igen jnnen jwel oc lösse then aam bastert igen. Kom han eky jnnen jwel igen, tha skulle wynen høre eder til. Thi leth jag honom fare sin weg; komber han for edre herredome oc klager her ower, tha er swa skyed i sandnig som forscriffuet star, och ma i tha göre met honom hwad eder herredome tæckis. Och haffwer jag sent Per Stensson aff stad til Sathagwnden oc Thawasthehwsleen met edre breff om then hielppe skat oc scriffuet alle fogather oc herrishoffdinge til, at thi skulle ware hanom ther behielppelig oc legge sig ther wininge om eders oc rikisins gaffn, at then hielppe skat matthe snarlige vtkomme, swa fromth eder herredome skulle wide theris beste oc bestand igen. Oc wil jag gerne leggie mig al wininge om edre gaffn oc beste som myg bör at göre. Her met edher herredome alsmectoge Gud oc sancte Erich kong befallendis til euige tidh. Hastelig aff Lwnd soken, odensdagen nesth epter sancti Calixti dag, vnder myt signete, anno Dominj md4:to. Jocep Pedersson. (På en sedel:) Käre herre, beder jag eder gerne, atj wille ware fortencth och sende [½] lest loppe jern ower bode til bolther thil thet ny skip oc til slotz bohag, thi her er eky jern paa slottet oc eky er thet heller falth i byn etc."}, {"df": "5072", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5073", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5074", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unsen vruntliken gruith myth irbedinge alles guden stetz thovoren. Ersamen vorsichtigen wolwysen, leven guden vrunde und holden gunre. Synt alsz nu nuwlick vor dessen dato hochlick klachte vor uns gekamen van deme gestrengen ritthe[r] her Erick Tursen, hovetmanne tho Wyborch, unsers rade ledemate, wo jwe ersamicheit hebben em syne mennichvoldigen gudere und notrofftigen dinge, nomptlyck salpeter unde bussenkruth, des he dechlik seer bonodiget ys, und dechlik jo mer bonodiget wert in boschut und entsath der gantzen kristenheit, indeme wolle bowust is, wo Wiiborch in den utersten orden der kristenheit bolegen is, weldeliken wedder Goth, rede edder recht alldar to Revall boschatten und roven laten, dar em und dessen unsen landen und der gantzen kristenheyt groth unvorwynlik schade aff enstan moge, uns vyllichte allrede aff orsaket ys. Des wy uns nicht to vullen erwunderen konen, wor wy sodane schaden und gewalth tegen jwe ersamen wysheit mede erschuldet hebben, hadden und suste gude naberschop an jw to hebbende gantzlik vorsaen, vnd nichtemyn noch gantzlik vorhapen, de an jw to hebbende. Ock denne uns ein overige sware merklik klachte vorkamen, unser dener halven, nomplik Hans Klunkert vnd Mawricius, de gii geweldeliken in swaren gevenkenissen lange tydt her geholden hebben und noch holden, und eren medehulperen, unsern deneren, mennigen groten schaden an vordryfingen und anderen overvallen dan hebben und don. Sodanet mennichvoldigen de gestrenge rytther her Swantho Nigelsen, Swedes rike gubernator, dersulven unser dener halven in jw ersamen wiisheit vorscreven hevet, byddende und bogerende sodanet afstellende. Und want denne untwivelich jw woll bewust ys, wo ko. mat. to Dennemarcken und wy averen quemen na der tyd alsz gemelte Mawricius und Klunkert ingesaͤth worden, dat van allen parten de vangen sallen leddich und losz syn; deme denne nach mennichvaldigen scrivende an jw geschen, so nicht gescheen ys, ock uns gene egentlike antworde bonalth syn ock wii nycht mogen edder gedencken sodane vele overvalle van jw uns gescheen erlidende, ock unse dener in sodanen saken nenerleye wysz to vorlatende. Deme allent na ys unsze hochlike bede, jwe ersamen wiisheit vruntlycker wiise hyrinne erkenne unde gemelten heren Erick Tursen syne gudere, em dechlick bodorfflick, quidt und losz vrygh volgen laten und unse gemelten dener ut swaren venknissen laten, allen schaden, kost, moiie, therungen, de dar aff enstan mogen, to vormiddende. Synt wii sampth und bsunderen tegen jwe, ersamen wysheyden, Gade almechtich to seligen sunden langen tyden bovalen, in sodanen und groteren to erschulden gutwillich geneget. Gegeven und gescreven tom Sthoksholme des vrigdages na Calixti, under unser itzwelker ingesegell van wegen unser aller angedrukket. Consiliarii regni Swecye, pro nunc in Stoksholm constituti. Adress: Den ersamen vorsichtigen und wolwysen borgermesteren und radtmannen der stadth Revall, unsen besunderen leven guden vrunden unde holden gonren."}, {"df": "5075", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mijn ödmiwke hælsæ altidh kerlige forsendh med war herræ. Kære verdigste verdigæ fædher, erlige herrer och gode mæn, Swerigis rigis raadh, besynnerlige gode venner, verdigis eder herredöme för tilscriffwith hwre offthe och tiith jach haffuer bekosteth paa mijn swener kosth och tæringh med senningebwdh och scriffwilsæ jn i Rydzlandh och til Nogaardh om fridh landen emellom ath blodgiwtilsæ, skade och förderff matthe affstillis, som her til laangligæ vareth haffwer och eder herredöme kwndhe testhæ sækerligeræ medh rigisins jnbyggere affwergiæ rigisins forderff moth Danskæ och andræ rigisins fiender etc. Swaa hadhe iak ænnw nogen tiidh forledhen mijn sendingebwdh til Nogaardh om for:ne fredh och wpslagh landen imellom och ære nw igen kompnæ med godhæ tijdende, alzmectigh Gwdh tess loff haffwe, swaa ath the haffwe giorth en stædigh och godh fredh i samfællæ xx aar fraa helge kors dagh exaltacionis nw nesth forlydhen och in til helgiæ kors dagh exaltacionis xx aar ther effter thaa nesth kommendis, och i sammæ fredh ær loffwedh ath nw om jwletiidh nestkommendis eth aar skal besökiæs eth herremöthe her vidh ran med godhe mæn paa baadhæ sydher om tessæ raamerke och skadhe sketh ær landen i mellom i thennæ forlydnæ tidh. Och om for:ne godhe mæn icke kwnnæ forlikes om for:ne raar och saker, skal thaa likewæl freden bliffwæ klarlige och obrwtelig holdhen i samfælthe xix aar effter then jwledagen och herremöthe; och ær paa swadanæ fredh giffwen beskedelige breff och jndziglæ paa badhe sydher paa latinæ och rydzskæ, hwilkæ breff och jndziglæ iak haffwer i myn vergiæ och sender en copia vtaff her jnnælycth, i hwilkæ eder herredömæ ytermere finnæ och forstondendis vorde om the saker æn jak nw scriffwe kan; och acther then store förstæ aff Mwskoffwen nw jnnæn staketh tidh ath sendhe sijn fwlmectige sennyngebwdh til then erlige gode man her Swanthe Nilsson, rigisins forstaandere, och allis eder herredöme om ytermere stadfestilsæ, korskysningh och forwarningh at for:ne fredh skal obrwteligæ holdis paa baade syder; och nær swadane sendingebwdh hiith kommendis vordhe, vil iak thaa sendhe edher herredömæ hwffuith breffwen, ath edher herredöme töm ytermere beseglær som loffweth och sakth ær. Och vore wæl raadeligit och goth, nær the senningebwdh komme til eder herredöme, ath thet herremöthe kwnnæ opsætiæs och forlængis, som hollis skall her vidh raan nw om jwl eth aar nest kommendis för nogen saker skwldh som eder herredömæ kan ytermere besynnæ. Och om icke swaadane herremöthe kan opsetties æller forlengiæs, thaa skal væl med Gwdz hielp finnæs godh raadh hwre the herremöthæ skal med lempe besökiæs vthan all skadhe, nær iak för vethæ eder herredömis villiæ therom. Saa waare her nogen tiidh förledhen paa Viborgh the gamble fredzbreff, som her stædight plæye vare vidh haanden och koningh Monss och koningh Öryan hadhe vtgiffuit pa tesse raamerkæ och freden landen i mellom; veth iak icke til wissæ om the ære kompnæ i koningh Hansis hender æller eder herredöme haffuer töm i forwaringh; ty ær raadeligith ath eder herredöme later ther effter grannelige sökiæ och ransakæ ath swadane breff ære til steedis nær thet herremöte holdis skal her vid raan. Jagh haffuer en copia aff sammæ breff; vtuiser hwffuitbreffuit som copiæn, tha maa eder herredöme och rigedh væl förlathe sigh til the breff vthan skadhe, ty iak haffuer med then copie klarlige latit ransake om the raamerke landen i mellom. Kære verdigiste verdige fader och herrer, effter alzmectigh Gudh haffuer giffuit syn nadhe med thenne fredh landen i mellom, thaa ær mit fwlkomlige raadh och ödmiwke bön, thet eder herredöme vill nw alwarlige vare vidh en godh trösth och i kerligh ock endrecth jnbyrdes sammen med then erlige godhe man her Swanthe Nielsson, rigisins forstaandere och menige rigisins jnbyggere til ath offwerge rigisins och allis vaare skadhe och forderff moth Danske och andræ rigisins fiender. Migh hobis til Gwdh, ath iak vil vare ther fore thet eder herredöme och rigith jngen fryckth æller fare skal haffwe paa thennæ sydhæ. Och om swa kwnnæ hendhe edher herredöme haffuer nogen ærendhe foretagith med koningh Hanss och the Danskæ i thet herremöthe nw i Stocholm ær eller varith haffuer, thet eder herredöme æller rigith kan vare til noget hinder eller bekymringh for then fare skyldh eder herredöme hade för tesse Rytzer, thaa beder iak edher herredömæ och fwlkomlige raader swaadane saker draghe till ryggæ igen; och om the Lifflendere acthe nogith forbwndh göre medh eder herredömæ och rigith, thaa forvarer thet wæll, att freden icke brytis med thet forbwndh rigith och Rytzlandh i mellom. Jach kan och ey besynnæ ath swadane forbwndh med töm andra vtlenske nogith behoff giörs. Then venskap mellom konungh Hanss och the ær ickæ swaa fasth som her til haffuer vareth [med the?] Rytzer; swaa haffver iagh och nw paa eder herredömis behagh scriffuit eth opith breff til alle Swerigis jnbyggere, ath the skole testhe bætre sætiæ tro til swadane fredh ær beramet med tesse Rytzer och ath the skole testhe ytermere vara lydoge rigesins forstaandere och eder herredöme och vedh en godh trösth moth the Danske och andre rigisins fijender. Och sender iak eder herredöme swadane breff; hwadh eder herredöme teckis thet forkynnæ lathe eller ey, sæther jak i eder herredömis hender; mig hopes eder herredöme vil annamedh til gode hwadh hæller thet varder forkynneth æller ey, ty thet ær giorth i en godh acth och meningh paa eder herredömis behagh. Och waare migit nyttoght och raadheligith, thet eder herredöme ville ytermere och annerlwnde besörgiæ thennæ landzende med jnfödde och fornumstoge æn her til vareth haffuer, tesligis med eder herredömis swar och scriffuilse paa mange enkede saker iak effter myn ofornumpsth haffwer eder herredöme offthe tilscriffwit, som eder herredöme alle och rigith mesth makt oppaa ligger. Hwadh eder herredöme teckis æn nw giffue mik for swar, thet ær i eder herredömis hender; ty migh tyckis eder herredömis godhe raadh och scriffuelse ære migh offthe langth fran handen, thet migh allenæ ganske swaarth ær. Hwadh eder herredömæ ær til ödmiwgth och kerligh fynner eder herredöme mig altid væluiliogh gernæ villiæ göre allis eder herredöme. Her med alzmectigh Gudh och sancte Henrich befalendis med liff och siæll. Ex Viborgh die sancti Luce ewangeliste anno Dominj mdquarto, meo sub sigillo. Erich Twresson riddere."}, {"df": "5076", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5077", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij A. B. C. etc., Swerigis rigis raadh och mæn, her nw forsambledhæ i Stocholm, göre allom veterligith, ath aar effter Gwdz byrd md4:o, torsdagen nest fore sanctorum Symonis et Judhe apostolorum dagh i allis wore nærware varth swaadan en contracth och wenligh foreningh giorth mællom erligh herræ och strengæ riddare vor kære herre och höffuitzman her Swanthe Nielsson och erligh och vælbördogh qwinnæ frw Jngeborgh Aakis dotter, ath effter thet hennæ affsagt var för rætthæ, thet hon betalæ skwllæ och förnöge for:de her Swanthe the twennæ swmmer penningæ han vtlagth haffwer, som waare v(m) mark örtoger i Calmarna och ix(m)iiij(c) mark her i Stocholm, them the rytters finge til syn förtiænte lön, skadegæld, kosth och tæringh effter her Sten Stwris breffs jnnehollilsæ och the contracter han och hans embetzmæn giorth haffdhe med for:næ rytters, som klarligæ bewistis jnne for oss. Thaa effter allis woris bön och högelighæ begære paa thet ath hon och alle hennes wennær mwge och skolæ tess hwllelegare och trolegare segh beuisæ med Swerigis rike, vor kære herre och höffuitzman och oss allæ med ordh och gerninger; togh affslogh och fordrogh förn:de her Swanthe iiij(m) mark aff for:næ swmmer. Och oppaa thet han tess wissare skal kommæ til syn betalningh, haffwer forn:de ffru Ingeborgh med syn fry welliæ och sinæ venners och frenders raadh och samtyckæ oplathet honom krononis læn (= slott?) Korsholm och Korsholms læn i Finlandh och Wadzbohæradhe i Vestergötlandh, töm hon nw i wergiæ hadhe, effter hennes breffwes ludilse at for:de her Swanthe for:ne læn her effter niwthe, brukæ och behollæ skall och maa med all konungxlige renthæ swaa lengæ han redeligæ och væl betaleth ær och förnögdh for x(m) och iiij(c) mark Stocholmiska, them for:de fru Ingeborgh lofwedhæ och tilsadhæ for:næ her Swanthæ i allis varis nærware. Och thermed skall then tredingh, som for:næ frw Ingeborgh skullæ haffwa aff Aboo sloth i bysser, vergiæ och fetaliæ, vara en afftaledh sak swaa med skæl, ath then deel for:de her Swanthe vpbar aff huffwudskatten i for:de læn skall qwittis i for:næ penninge swmmæ, och nær han redhelige betaladh och wæl förnögdh ær æntingæ aff för:næ læn æller i andræ motthæ, thaa skall for:de fru Jngeborgh the læn til sigh anammæ igen och niwthæ vthan alth hinder som hennes breff innæhollæ töm oforkrenckth i allæ motthæ. Skeddhæ och swa, thet Gwdh forbiwdhe, ath for:ne vor kære herræ och höffuitzman förstacketh wordhæ jnnæn thet han förnögder och væl betalæth ær, thaa skall for:de frw Jngeborgh æller hennes arffwinge effter hennes dödh væl betalæ och oppfyllæ for:ne her Swantis arffwinge hwath som fattis i for:ne penningeswmmæ och haalleth thöm skadelöss som tilbörligit ær. Wareth och sakæ ath thennæ contracth och foreningh ickæ bliffwer swaa haallen och fwltgiordh som forescriffwit staar, thaa skall for:ne her Swantis ræth wara oforsymeth i then sak; och beplickthæ wii oss thaa vor dom vidh fwllæ makt at haallæ i allæ synæ articler och puncther som tilbörligt ær i allæ maathæ vidh vor sanningh och cristelighæ tro. Til vitnisbyrdh her om lathæ wij hengiæ vore jnsiglæ och signeter nædhen for thette breff, som giffuet ær dagh och stædh som forscriffuit staar."}, {"df": "5078", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mariendal", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Soror Birgitta, abbatissa, nec non frater Ruthgerus, confessor generalis, ceterique fratres et sorores utriusque conventus monasterii Mariendal ordinis sancti salvatoris, alias sancte Birgitte nuncupati, prope Revaliam strennuo ac valido viro Erico Thursson militi et honorabili Gundell, sue conthorali, eorumque filiis et filiabus presentibus et futuris, quos cunctipotens sua gracia donare dignabitur, nobis totique congregacioni nostre in Christo sinceriter dilectis, salutem cum oracionum devotarum suffragiis complurimis. Exigente vestra circa nos et monasterium nostrum pia affectione vos tanquam speciales amicos et benefactores in nostram favorabiliter recipimus fraternitatem per presentes, dantes et concedentes vobis in nomine Domini plenam tam in vita quam in morte vestra participacionem omnium bonorum, videlicet missarum, orationum, vigiliarum, abstinenciarum, disciplinarum et jejuniorum ceterorumque piorum ac religio[so]rum exerciciorum, que per nos ac posteros nostros salvatoris clemencia operabitur, adiicientes de gracia speciali, ut cum obitus vester, quem Deus felicem faciat, nobis intimatus fuerit, pro animarum vestrarum remedio salutari apud nos prout nobiscum pro confratribus et sororibus ordinis nostri memoria per vigilias missasque fieri consuetum est peragetur. Datum loco quo supra anno Domini millesimo quingentesimo quarto, feria secunda post omnium sanctorum, nostri conventus sub sigillo in testimonium premissorum."}, {"df": "5079", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5080", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle dande mæn, som thetta breff see æller höra, bekænnes jak Anna Hannesdotter, welborens mantzs Jnge Bakarens athirleffua, oc fulleliga tilstaar met thesse myno nærwarandis opne breffwe, thet iach met beradne mode, fulle withu och skælom i myne liffs tyma oc welmakt haffwer giffwit, vnth oc vplatit oc nw giffwer, vnner oc ginstan vplather mith fasta godz i Nawtilæby i Llundh sokn, som ær fæm stenger och ij alna kringom allan for:da Nawtilaby, gamalt frelse godz, i aker och ængh, hws oc jordh, qwærne, fæmark och boo oc booscap och alt thet Gud mik forlænth haffwer, met myn kære maaghens Anders Henricxsons samtyckio, jaa oc godwylia, Gudhi, jomffrw Maria, sancta Birgitta oc Nadendals closter til æwerdeliga ægo oc jngom til athirlösn, met swadhane forordh, at swa længe som Gud spar mik i thetta liiff oc myn kære maagh for:de Anders Henricsson wil jak sielffwe gardhen beholda, oc han effter mik swa lenge han liffwer, om Gud mik förre kallar; och effther begges wars dödh tha annama clostridh gardhen met alle ty ther tha fynnas löösth oc fasth, rörligit och orörligit, och scriffwe mik oc myn for:de maag i æwiiga bönhald met allom them, som jak oc han ægom got före göra. Til mera wisso oc högre fforwarningh bidiom wy boden ærligha dande mæn Olaff Andersson aff wapn, hæridz höffdingie i Piike hæredhe, och Jæppe Pedersson aff wapn oc borgmestara i Nadendall at hengia theris incigle för thetta breff, mædan wy ecke siælffwe jncigle haffwom. Giffwit och scriffwidh j Nadendall anno Domini md quarto, fferia quinta jnfra octauas omnium sanctorum."}, {"df": "5081", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dande mæn, som thetta breff see æller höra, bekænnoms wy Jons Larensson och Jons Olaffsson, borgemestara i Nadendall, oc fulleliga tilstaam met thetta wort öpna breff, at arom æpter Gudz byrd twsandafæmhundradha pa thet fiærde, torsdagen næst æpter alla helgona dagh vnder högmæssan kallade oss til witne hederligin dande qwinna hustrw Anna Hannesdotter met sin magh Anders Henricson af Nautila by i Lund sokn och gaff i waro nærwaru Gudhi, jomffrw Marie oc sancte Birgitte alt sith fastha godz i sama by, som ær v stenger och ij alna kringom allan byen, som ær gamalt frelse, til æwerdeliga ægo och ingom til atherlösn met swadane forordh, at the skulle beholda swa lenge the liffwa for:de godzit æller annor thera och sidan annama clostrid met alt thet ther tha finnas kan löst och fast alzingo vndantagno, och inscriffwa them i æwerdelica bönhald och theris wener. Til huilkx breffs æller ærendes högre forwarning hengiom wy war stadzsins jncigle vitterliga vnder thetta breff."}, {"df": "5082", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutacionem. Eddele vnde gestrenge leue here, holde frundt vnde gonre. Hans Elspit hefft in merckliken tale bynnen vnser stadt vpgekoft etliken sweuel jn vorludinge dat to juwer g. vnde behoff des achtbaren rikes to Zweden geschen sy, dat wy ock gerne lyden vnde vordulden so sodane sweuel der suluen juwer g. tor handen gestalt vnde nicht dorch den suluen Hans offte eynen anderen vp de Russen gefort werde, welket ane twyuel juwe g. nicht to myn alse wy vngerne wolden vnde to beschende segen. Worumme is derhaluen vnsze andechtige vnde vlitige bede de gedachte juwe g. vnsz vorwitliken wille, offt sodan sweuel dorch Hansze ergenanten ock na synen seggende in gewalt juwer g. gestalt vnde gebracht werdt, vmme vnsz so men spreken wolde, de sweuel vp de Russen gefort were, dar mede hebben to entseggende vnde to entschuldigende, wente wes wy juwer g. vnde den achtbaren rike in sodanen saken to behechliken willen doen mogen, willen wy twiuels fry alle wege gar gutwillich befunden werden etc. Vorder, leue her houetman, gude frundt vnde gonre, szo denne juwer g. besunderen vnde ock sampt deme rikes rade to Zweden to mer tiden van wegen der beiden gefangenen knechte, nomptliken Hans Klunckarde vnde Mauricius Rolauesszon an vnns geschreuen hebben, se der gefencknissze fry vnde losz mochten entslagen werden, dat wy, kennet Godt alweldich, ock sulues gerne segen vnde van herten begeren, ouers vnsz vnde dem gemenen vnschuldigen varenden copmanne van vorbitterunge k. m. to Dennemarken so sware vngnade vnde wrake derhaluen vorgenamen vnder ogen wasset, wy nicht weten wo wy dar anders by varen mogen, beszunder gefencklick bliuen bet tor tid, de k. m. dorch entschuldigunge vnser stadt de syne k. m. anholdinge des knechten der sake orsprunck ynt houet principalick darumme belastet vnde beschuldiget, wo wol dorch sunder noden vnde vnschuldichlicken moge gestillet vnde to frede gestalt werden. Twyuelen nicht juwe g. wol vorstan hefft, wo alrede der vnser guder der sake haluen vp Gotlande getouet vnde angeholden syn, vnde is to befruchten so der k. m. nen recht dar ouer benogent na willen des wol mer geboren wil, szo wy dat vterliken vthe vnsen baden an k. m. vorschicket in antworde vornamen hebben. Hirumme wil van noden wesen, zollen wy vnde de vnschuldige copman sodaner last vnde vngnade konigliker wrake entslagen werden, dat de achtbar rikes rad sodane sake an sick neme to entschuldigende, vp dat de schamelen knechte groter var, dar se ynne geholden syn, vnde wy der k. vngnade mogen gefriet vnde entsachtet werden, alsze wy ock dat sulue an den achtbaren rikes radt begerende geschreuen hebben jn vorhapeninge vnde touorsichte juwer aller herlicheide mit den besten dar wol werden vp gedencken vnde totrachten, so id alder nuttest to eynes idermans woluardt wil gedan syn. Gade almechtich helpende, deme wy juwe vilg. g. jn lucksaligen wolmacht etc."}, {"df": "5083", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5084", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Burtneck", "issuingplacecountry": "Latvia", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5085", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5086", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mina ödhmiwcha, wäluillighe, vndherdannelige tiænisth altidh forsendh met Gudh. Käre herre, som iach formoder edher verdughet väl fortæncker, ath iach war her i Abo ffor rætthe ffor edre werdughet och for the godhe herrer flere her nw forsamblade ware met idher verdughet, vnderwiste och pa clagade Heminc Välmes epterleffue hustrv Katrine om iij(c) march päninga, som var en metgiffpt, huilka forscriffne päninga hon är mik och min hustrv met rätthe skyllugh, som Swärigis scriffne lagbogh inneholler, som her Sten Turesson oppenbarlica for retthe laas och forkwnnade; tha käre [herre] war then räthgangh vpsäth til min hwsfrvgis tilkommilse, och när hon kom hith, var eder verdughet tha ey tilstädhe. Hwar fore bider iach idher ffor Gudz rætwisse och mine fatighe ödhmiwcha bön skul och for allen thro godhwilia jach fatigh man epter mine fformoghe Swärigis rike beuist haffuer och her epter beuisa wil och skal, athi wille wälgöre och scriffue idher werdughets ffogoth Yosep til, ath han alwirlige vthan al forsymilse toghe thetta ärendhe ffor sigh och lathe mik her vtinnan vidherfara räth, sua ath iach fathig man matthe fa mina päningha. Gudh thet weth, ath thet görs mik nw wäl behoff; jach haffuer j thenne ar wmathens skadha och forderff fangit, som eder verdughet endeels väl wittherligit är, Gud see clagath. Hwar fore flyr iach ödhmiwkelica intil eder infödde äre och godhet, atj rame her vtinnan mith och min elskelige husfrvgis beste, i huilke iach inthe twiffler. Jach wil thet met eder altidh ödhmiwkelica fortiæna met liff och makth. Her met eder alzmectig Gudh ewinnelige met liff och siel befalandis, Snarlige scriffuit j Abo, odensdagin for Lucie virginis et martiris anno Domini mdquarto, vnder [mit] jndzigil. Käre herre, forbider iach her i Abo idher werdughetz kerlige swar och scriffuilse. Jdher fatige tro ven Hanss van Eken."}, {"df": "5087", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vordingborg", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar gwnsth tilforne. Keræ her Erich Thuresson, som tw oss nw tilscriffuit och opsigher oss thet huldschab och manschab, som tw oss sworet oc tilsagt haffuer, oc ær aff oss begærendis ath vij skolæ opladhæ tegh sammæ huldschab och manschab, hwilket wij ey plictoge æræ at vpladæ then hulschab eller manschab, som entidh haffuer sworit sin rætthæ herræ och konwngh huld och tro ath varæ. Som tw och scriffuer at tw wilth haaldæ then slotzloffuen paa Viborghx sloth til Swerigis kronæs hand, westw wæl at wij sammæ slotzloffuen haffuæ antwordet tegh i tro och loffuæ ath haalde til waar haandh. Formanæ vij tegh, at tw then haalder os til godhæ som en erligh godh man bör ath haaldæ sin rætthæ herræ. Och haffuer tw nw enghen orsaghæ; her Sten ær dödh förre wij fingæ ditt breff. Her paa ære vij trax begærendis oförtöffuit swar i gen hwes tw her vdj göræ wilth; och sammeledis ære wii och aff tegh begærendis, at thw med Swerigis raadh mödher oss i Kalmare nw i thenne næsthæ tilkommendis sommer til thet herremöthæ, som oss oc tessæ iij riksens raadh ær taghen i mællæn. Wij setthiæ loffuen til tegh; ramæ wort bästhæ, thet weliæ wij forskyllæ med tegh. Her med tegh Gud befalendis. Screffuit paa wort slot Wordengeborg maandaghen næst epter sancte Lucie virginis dag aar etc. mdiiij, vnder wort signete. Adress: Oss elskelige her Erih Twresson, riddere, waar man, raad oc embetzman paa Wyborgh."}, {"df": "5088", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kivijärvi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdiiij hölt Michel Diækne laghmandz ting aff Lappo i Kiffuiierffby i welbyrdoge mendz nerwaro her Henrich Bidz och Dirich Hansson på Abo. Nempden: Jasper Sares Anders Rikandila Jöns Kullimpera Henric Kiffuikyla Henric Kodixoen Jacob Käreiockj Jönss Larson Kwlari Anders Kodixoen Anders Murtama Anders Kuliro Henric Henricson Kodixoen Michel Korffuel Dömdis Knut Henricson i Lappiiockij met sina skifftis bröder theris iord frij innan tessa effterscriffna rår, som är forsta raa Rannanpätes och så rå rätt thill Lowkosten waha, som tesse heredz synemenn foregingo och sworo och the tolff i nempden medh them tilstodo, och årswexten, skadin med synakostin igen innan sex veckor; och framdelis Per Persson Rådast och Jacob Olsson ibidem huar thera 40 [mark] sak for welde. Lass Hinderiocki Anders Sipo Oloff Sånckj Sone Henricsson Jönss Sonasson Oloff Larson Hinderiockj Jasper Sares Henric Mattson Anders Oloff Kwliw Oloff Larsson ibidem Simon Sares Dömdis tesse forscriffne synamenn vpkasta them ny rå, som Per Persson Rohasist giorde och inflytte på Lappiiocki skogh, och framdelis Peer sak til xl march for han upkastadhe gambla rå och nya lagde och till sex mark sak for lagfall effter xij(a) ranzakan."}, {"df": "5089", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaitala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdquarto tå war höstting med allmogen i Lampis socken i Kättälä by. Thesse äro synemän: Michel Diekn, Jäppe murmästare, Magnus Kahwain Michel Hendrichsson Yllenäs och Olaf Hendersson Sudiala. Olaf Hindersson Juttila Olaf Larsson Ylenäs Olaf Pedersson Kaukala Dömbdes thesse efterskrefne råår stadige och faste emellan Nipala by, Kaitala och Tantila på andra sidan, som äre först hufwud råår Kilpan risti, Kulaton jerfvi, Kyrmen kullio, Pelawan kando, Halckin waha, Salatien su, ligger wid stranden ett stenkast öfwer Särjen mäthes, Swigien mätäis och så till Nipalan sari; innan thesse råår dömbdes Nipala boer thes jord, engiar och uthmark frij utaf Kaitala boer och Tantila boer, som de hafwa från Nipala boer med wälde, som thesse förenemde synemän föregingo och efter swore och the xii i nembden sutho med them tillstaddhe, och framdeles Tantila och Kaitela boar hvardera till xi [mark] för wälde efter xii manna ransakan."}, {"df": "5090", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nykyrka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Salutem cum deprecamine obsequioso. Reuerende domine Jacobe. Significauit michi exactor Stenarus, quod habetis equum valentem pro equiciis, dixitque vos velle equum talem conducere pro eiisdem; quare egregietatem vestram deprecor, vt michi eundem fauere velitis pro certo conductu. Non volo cum pluribus equiciis aggrauare sed solum cum 4:or, et est hic optimus pro eo transitus securusque(?). Pater reuerende, vnum est quod volo, ne d[ominat]io v[estra] habeat me jngratum vt significem vobis voluntatem meam. Equum volo conducere pro tanto precio quanto velitis secundum discrecionem, sed concessivum modo quero, Quare timeo me incurrere periculum propter varias causas. Non valeo vitam propriam conseruare extra; mayus est quomodo animal irracionale. Jdcirco dignemini per scripta michi resignare quomodo vester nutus erit; omnia pro posse adimplebo. Velit paternitas vestra complere meum optatum legare cum latorepresencium; tractetur quantum bene poterimus. Cum hiis breuibus felicissime valete; parcatis ruditati scripture et dictaminis precor jnstantissime. Ex Nyakirkya. Johannes Stuth. Adress: Honorifico viro circumspectoque domino, domino Jacobo, jncliti viri dominj Swantonis cancellario, ciuitatem etc."}, {"df": "5091", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "I nampn faders ok sons och thess helga andes amen. Effther thet at allom menniskiom ær dødhen vyss och dødzsens tyma ovyss, thy haffuer jach Olaff Olaffsson j Tungalax by j Kymitto sokn offta varit tænkendis om myn fatigh siæll och om mith ytersta testament aff thom tingom myn myllaste Gud mik førlænt haffuer Ty gør iach nw mit ytersta testament met beradne modhe, fullom skælom och samwit met myne kære hustrvs hustrv Margit jaa, goda vilia oc samtykke, som hær effter staar. Fførst giffuer iach myn fatigh siæll alzmectoghen Gud, jomffrv Maria och sancth Birgitta; the anama henne mylleliga i hennes vtgang aff mynom syndoghe kroppe. Ther næst giffuer iach Gudj, jomffrv Maria och s:te Birgitte closter j Nadendall myn gard j for:de by, som ær v stengher kringom allan byen, met boo och boskap, aker och engh, som han staar, engho vndan tagno, som ær myns kære faders, Gud hans siæll nade, rætte køpe jordh, til æwerdeliga ægho och enghom til atherløsn, met swadene førord at tha som Gud mik kallar, tha skulo syster och brøder i for:da closter anama myn fatigh hustrv och føre see henne j hennes liffs tyma och haffua mik, myn kære fader och moder och alle the, jach ægher got føre gøra, j æwigha amynnilse och bønhold. Och kalladhe jach effter screffne dande mæn til vitnesbyrdh och høgre førvarningh ffør incigle, mædan iach ey incigel haffuer ey heller kan nogors incigle haffua eller faa, som ær Peder Jonsson i Twngalax by, Jop Jonsson thersama stadz, Jons Skægge ther sama stadz, Peder Larensson j Galterby, Jonis Jonisson j Rosnedall, Peder Nilsson j Pyrtisnæss, och swa met skælom, at for:de closter skall gøre ij mark j skonungx (!) skatt aarliga, mædan thet skatta jord ær. Och manar iach myn Gud och myn skapare, hans velsignadhe moder jomffrv Maria och s:ta Birgitta ath, om nogor hindhrer thetta mith ytersta testament och vilia swa skæliga giøord, tha hindre the honom eller thom fran hymmerikis rike. Giørt och screffuit aarom effter Gudz byrd md pa thet fiærde aaret etc."}, {"df": "5092", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Fför alle dande män, som thetta breff see eller höra, bekännis jac Margit, Olaff Olaffsons i Tungalax by i Kymitto sokn atherleffua, och fulleliga tilstaar met tesse myno närwarandis opet breff, ath myn fornempda käre bondhe, Gud hans siäll nadhe, gaff alt thet vy bodhe attom, löst och fast, Gudj, jomffrw Maria oc sancte Birgitta i Nadendall genstan sama dagh, som Gud kallade beggies vors käre son Erik Olaffson, Gud barme sigh offuer hans siäll, och kalladhe til vitne effterscreffne dandemän, som äre: Jonis Stuth j Byrkebo, Nils Olaffsson i sama by, Jonis Skägge j Tungalax by och hans son met Jop Ionisson ther sama stadz, Anders Gudmundzson i Syrnäs, som tha var boolman och togh skatten, Dan Andersson i Bookär och Anders Pedersson ther sama stadz; och stadzfeste och fulbordadhe j syt ytersta, som hans testamentz breff vtvisar. Och jac fornempde Margit met godan vilia fulleliga samtykker, vnner och giffuer alt thet mik tilhörer, löst och fast, och mik selffuan til fornempda closther, alleledis som myns käre bondhes breff inneholler, bode the v stengher, som han vttrykker j sith breff, och alt thet oss bodom rätteliga tilhörer j löst och j fast, alzengo vndan tagno. Och bider jach alle dande män, helzst thom, som för lagh och rätte sithia, at i för Gudz skuld varen fornempda closter Nadendall behiälpoghe och mädstondh görendis, at the mogho then gardhen anama och beholla til äwigh tiid j alle motto, som myns käre bondes breff vtwiser, löntagandis aff alzmectighan Gud, jomfrv Maria och sancta Birgitta, huilkom jach eder alle kerligha befaller. Scriffuit aarom effter Gudz byrd tusande fämhundradhe pa thet fiärde etc. ….. vitnesmän före incigle, mädan jach ey incigle haffuer."}, {"df": "5093", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5094", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5095", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5096", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5097", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen otmudygen wylligen dynst nu vnd to allen tydden. Werdygen here, yck bydde jwer erlycke wysheyt, dat gy wyllen wol don vme Godes wyllen vnd helpen my to rechte, dat yck mochte, arm man, myn gelt krygen van Heming Welmer syn husfrv, wente yck, arm man, dar yo recht to hebbe, dat kenne Got, vnd yck, arm man, hebbe groten schaden geleden to Wyborch; wyl my jw werdycheyt nu nycht helpen, so syn yck en vordoruen man, wente all myn trost dat steyt to Gode vnd to jw werdycheyt; ok en kan yck gen recht krygen van den Reuelschen; yck schryfe breff offer breff, yck en kryge gen antwart weder. Werdyge her, guden raet de dede my nu, arm man, wol behuff, wente yck syn enn ellende man vnd wolde my, arm man, gern weder bergen. Werdyge her, dot wol vnd schryuet Yosep to, dat he my wolde to rechte helpen, dat yck, arm man, mochte by myn gelt komen; dat ys myn otmudyge bedde to jw. Swen Mur de schal jw werdycheyt wol vnderwyssen wer recht edder vnrecht hebbe, wente, werdyge herr, hadde yck vnrecht, yck wolde dar nimer mer vme sprecken. Werdyge herr, dot wol vnd wettet myn best, yck wyl jw wedder to dynste vnd to wyllen wessen dach vnd nacht war yck kan vnd mach. Hyr mede synt Gode beualen to synen gotlycken dynste vnd de hyllyge modere svnte Anne, sulyff drode. Gescreuen to Abo des donredages vor lychtmyssen etc. Hans van Eucken. Adress: Den werdygen gestrengen heren her Swante Nyckylsson, ryddere vnd gobbernator ouer Sweden ryck, dynstlycken geschreuen."}, {"df": "5098", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Djulö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5099", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmykalica oc welwiligæ tro tiænsth nw oc altid forsend met warom Herre. Käre herre, som i meg tilscreff, at jag skwlle offortoget sendhe Per Stensson til frw Ingeborg om the xv(c) march aff Sathagwndhen, at hwn skwlle antwordhe honom them pa edhre wegne, tha swarede hwn met thet forsthe, at hwn haffde senth them offwer till Swerike oc betallet hendes giæld ther met, och sagde hwn seg eky wethe hwar for hwn skulle giffwe forscriffne penige vth; tha bad Per Stensson hende, at hwn skwlle scriffwe eder eth wisth swar til ther om; tha sagde hwn sig eky wille göre paa thenne tid oc sagde ther korth ney fore. Tha screff jag hende ther til om och sende swa ij edre swæne strax in i Sathagwnden oc lat forbiwde skatthen epter edre scriffwelse. Strax hwn hordhe at skatten warforbodhen, screff hwn meg strax til, at hwn wille sende meg thi forscriffne xv(c) march jnnen viij dage; tha kom hendes fogot Pawel Hermansson oc Moghens scriffwere til meg met forscriffne penige welbeseglet oc antworde meg them pa edre wegne. Sithen jag haffde anamet peningen til meg, sende jag strax ij swenne jnn i Sathagwnden igen oc lat kreffwe thet forbwd igen, som jag haffde giort pa hendes skat, swa hwn far hendes skat redelig vth; oc screff jag och her Erich Twrsson ther til om. Och thor jag eky wage nogre penige nw ower at sendhe for Gud wil jag kan spörie at haffwet bar offwer eller met forste opna vatn; tha skal i met Gud[s] hielp faa en god swma penige, som i scwlle wel haffwe hielp aff. Oc som i meg til screff om thet mesthe öl jag kan lathe brigge oc sende eder offwer met forste opne wan, tha kan jag eky faa then span mälth vt aff hwar rög, som vppa war lagt, thi at bondren haffwer jnttet malth, thi haffwer thi vtgiffuit ij öre for hwar span. Och kan jag eky faa span malth myndre fal her aff the Thawaster, en vij ortuger span, oc komber thet ganske lithet her. Tha wil jag legge meg win om thet messte öl jag kan aff stad kome och sendhe eder ower i waar. Och sender jag eder nogre breffwe met Nielss Biörnsson, som her Erich haffwer scriffwet eder til. Oc wed han ytermere vnderwisse eder om alle ærendhe. Beder jag eder gerne, atj scriffwer meg til igen, hwar jag skal retthe meg epter. Och wil jag legge mig all winninghe om eder gaffn och beste som meg bör at göre. Her met eder alsmectoge Gud oc sancte Erich kong befallendis til ewigan tid. Hastelig aff Abo, sancte Blasij dag, vnder myt signete, anno Domini md quinto. Jocep Pedersson. (Till urkunden äro fogade följande två lösa sedlar:) Käre herre, kom Tonne Ericssons swen til meg met edre oppne beseglet breff om then hielppe skat, som jag haffde anamet aff Nyland, som war ii[½] march myndre en vij(c) march Ræffwilske peninger; tha antworde jag them Cristiern Bwre paa Tonnes vegna epter edre breff oc qvittens. Jtem, käre herre, sendhe Henrich Stensson meg eth themer mardskyn, som i skwlle haffwe, hwlketh jag sender eder nw met Niels Biörnsson. Och screff her Erich Twrsson meg til om Henrich Stensson, at han skwlle haffwe scriffwit meg eth breff til swa lydendis, at her Erich Twrsson skwlle nw kome til fastelaffuen oc bestalle Thawasthe hwss, och jag skwlle haffwe læsth thet breff pa Abo radstwffwe, hwlket som hielppe meg Gud och alle helgen, ath jag aldrig swadanæ breff fich eller hördhe i alle myne daghe. Thi haffwer jag scriffwet her Erich Twrsson til och giörit hans orsæcth ther fore. Och beder jag eder gerne, käre herre, atj ware fortencth om jern och malth, som jag screff eder sist til om, atj wille thet ower sendhe met forste open vatn; ther ligger eder sielff macth vppa, om i wil haffue öll ower i war eller skypeth skal bliffwe redhe, thi jag haffwer jnthet jern pa slottet oc kan jag eky heller faa thet falth her, som Niels Biornsson wed eder wnderwisse."}, {"df": "5100", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kiere herre, werdugens wele wethe at hederlig man mester Henric, wor domproest, looth oss forstho i blandh andra ærende, som wore beslwthne ok offuertalet i then herre dag nw stoodh i Stockholm ati sommar nest komendis skal besökes thet herre möthe i Calmaren beramet ær pa riksens wegna met alle macth etc. Och æn tog thet swa behoff görss, tycthe oss wel rodeliget wara, at ider herredöme woree tijmelige fortencth hurw thenne lands ende tess forinnæn motthe bliffue forwaret, som Gud forbiudhe the Rytzer wille noget annit taga fore æn thet, som the nw loffuat ok sacht haffue och then god man her Erich Tursson hauer ider lathet forstha met syn scriffuilse; swa tesselikx om konungh Hans vilde sendhe noget taal folk til siös hiit vth, tho wore her ingen landet kwnne betrösthe eller vntzsethe. Swa haffua ok the röffuere i twa sommar aat slag giort thenne landz ende ok tess fatige inbyggere stoor skada pa skep, godz ok folk, som i til forende hörde; ok ære the æn nw i sommer fast frictendes hiit koma nær the fornijma folket formintzskes eller vtsendes som i kwnne sielff yterlige ok bætre betencke æn wi scriffue. Hwarfore bedhie wi ider verdug herredömæ, ati wele wara fortencthe i tiid ok tyme om thenne fatige landz endes besthe ok bestandh hw[r]w han skal forwares for sadana ok andra saker skul, om nogen nöödh kome vppa antige aff the Rytzer eller aff andra vtlentzske men ok fiende. Wi wele gerna effter wor macth wara weder redhe til ryksens tiænsth, besthe ok bestandh, hwar i oss tilsegendes wordhe, ok i alle the motthe wi kwnne göre ider til wilige kerlig och godha, skule i finne oss all tiid redhbona. Her met ider herredöme alzmectigum Gud ok sancte Erich befalendes swn ok salig til euig tiid. Raptim ex Abo anno 1505, die Blasii, nostro sub sigillo. Laurentius, Dei gracia episcopus Aboensis. Adress: Strennuo generoso ac magnifico militi domino Swantoni, gubernatori regni Swecie, domino et ffautori nostro prestantissimo etc."}, {"df": "5101", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Adress: Reuerendissimo reuerendisque in Christo patribus et dominis domino Jacobo, diuina miseracione archiepiscopo Vpsalensi meritissimo, ceterisque eadem gracia episcopis nec non strennuis et nobilibus viris militibus et militaribus regni consiliariis dominis nostris prestantissimis."}, {"df": "5102", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Börlig helse försent med Gud. Wethen her borgemestere ock radh i Reffle, thet jag fik eder scriffuelse nagen tiid förleden ath jag wilde scriffue ock förarbethe till the werdigiste werdige fäder erlige herrer ock gode men Swerigis rigis radh om Klwnckert ock Mauricius, at the motte komme vdaff then store liiffzfare the vdj sittie [vdj] eder stad ock then farne köpmen wtan hinder ock skade. Sa haffue j offte ock tiit fongit then erlige gode herrens her Suante Niilssons, Swerigis rigis förstondere, tesligis the verdigiste werdige fäders, erlige herrers ock gode mentz Swerigis rigis radz scriffuilse, begärendis ock radendis ider vele lathe för:ne Hans Klwnckert, Mauricius ock theris medhielpere frj ock qwit för the sacher the gripne äre ock the giort haffue effter her Sten Stures ock Swerigis radz befalning, ock haffue ther oppa her Sten Stures breff ock jncigle. Täckis eder ecke rätte sigh effter sodane för:ne breff ock scriffuelse, tha är thet i eder hender göre ther om hwre eder täckis, ock effter the ware [vdj] her Sten Stures ock Swerigis rigis wärff ock befalning, hoppes mig, atj haffue met jngen räth nogre sacher met töm. Sker töm noget hinder ther vdöffuer, tha haffue j well at merkie huad ther effter will fölie. Skall ider stad waare en frj stad, tha borde ider holde ider ström saa frj som jnnen eder stadz mwr ock ecke tilstedie Swerigis jnbyggere noged hinder ske pa ider ström, som oss hertill wederfarit är ytermere än the konung Hans förarghe. Ty besynner eder her well vdj för j tage ider sodant longelig förderff före om then för:ne Hans Klwnckert ock Mauricius worde ytermere förhindret. Som j ock scriffue ock begär wethe om then swaffuell Hans Elsebeth haffuer köfft till mit behoff skulde höre mig till ock ecke kome oppa the Rydzer, mig hoppes at thet är ecke sedwenie at nogen god herre görer stederne nogen rekenskap huad the ther köpe eller selie, ey heller akther jag sodanne sedwennie begynne, än tog sodant swaffuell hörer mig till. Mig hopes jag är en cristen man ock wet huad jag skall göre eller lothe; ty akther ecke jag eller will Hans Elsebet eller nogen annen tilstedie naged godz före jn oppa the Rydzer, thet cristendomen komber till skada. Ock sitter jag sa när the hedninge ock Rydzer som j ock akther ecke faa min fiende swerd j hender. Kwnne thet ware atj wilde sodane saker förbud, rostering ock hommot affsettie, som mig ock riged her till aff eder stad wederfaret är, tha tycthe mig thet well radheligit ware, ther will ellies worde obestand vdaff. Saa är ther ij köpswene j eder stad, en hether Werner Dyding, anner Hans Polmare, the haffue rosteredh ock besatt en packe engilsk laken för mig j Danske wtan all lag ock räth ock tilsyn, mig til stor hommott ock skade; ty beder jag eder ock högelighe begärer atj wele hende borgen aff för:ne Werner Dyding ock Hans Polmare at the ma sta mig eller min fulmectig till retthe j eder stad ock göre mig saa myget som reth är. Komme the her effter vdj eder stad ock mig ecke wederfares räth ther före, tha haffue j at merkie huar jag akther min räth sökie. Eder her met Gud befalendis. Ex Wiborg die ceneris (!) mdquinto meo sub sigillo. Erick Thuresson riddere. Adress: Hederlige ock welförnumpstige men her borgermestere ock radh i Reffle wenlighen kommendes thetthe breff etc."}, {"df": "5103", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Exponitur s. v. pro parte devoti vestri et sacre Romane ecclesie filij nobilis Henrici (!) Turonis militis (pro devotissimo vestro et sancte Romane ecclesie filio), regis Svecie castri Vigoriensis (!) et aliarum terrarum Aboensis diocesis gubernatoris, quod cum olim Rutheni, ortodoxe fidei inimici, cappellam sancte Marie Magdalene extra muros oppidi Viboriensis in regno predicto consistentis crebris incendijs devastassent et diversa alia damna illi obtulissent, dictus Henricus de licentia loci ordinarij dictam cappellam infra muros eiusdem oppidi transferri fecit; ipsoque oppido per eosdem Ruthenos obsesso ac illius incolis longa obsidione fatigatis eorumque et dicti oppidi perditionem expectantibus omnique humano consilio et auxilio destituti[s], ipsi incole per intercessionem sancti Andree, cuius festum instabat, cometaque ad modum crucis eiusdem sancti in celo apparuit (= –rita) ac prefatis Ruthenis prope attonitis ac relicta obsedione aufugentibus, liberati fuerunt, ipseque miles dictam cappellam sanctorum Marie Magdalene et Andree ex tunc deinceps invocari et dedicari voluit. Cum autem, pater sancte, cupiat idem miles, translationem et alia premissa quod (= pro) eorum subsistentia firmiori a s. v. approbari et confirmari, supplicat igitur humiliter s. v. pro parte dicti militis, quatenus eum specialibus favoribus et gratijs prosequentes translationem et alia premissa auctoritate apostolica approbare et confirmare [dignemini], ita quod omnia et singula privilegia, indulgentia et facultates dicte capelle ac christifidelibus, illam in festo beate Marie Magdalene annuatim visitantibus, semper tam per fe[licis] re[cordacionis] Sixtum papam IIII quam alios Romanos pontifices et sedem apostolicam concessa, eidem cappelle infra muros et christifedelibus illam visitantibus concessa (= –cedantur) et que (= etiam) ad festum sancti Andree apostoli annuatim extensa sint et esse censeantur. Et cum, pater sancte, dicta cappella sit in confinibus dictorum Ruthenorum ac christi fideles illarum partium persepe contra eosdem Ruthenos pugnare oporterit, ut ipsi fideles ferventius contra inimicos pugnare valeant ac et (= ad) cappellam ipsam devotius ac libentius confluant, omnibus et singulis utriusque sexus christifidelibus vere penitentibus et confessis, qui cappellam ipsam in quatuor festivitatibus seu diebus in litteris exprimendis devote visitarint et pro illius edificiorum reparatione et edificatione manus porrexerint adjutrices singulis v[irginis] b[eate] festivitatibus, earumdem (= eisdem), quibus id fecerint, ultra alias indulgentias illi concessas, alias septem annos et totidem quatragenas de injunctis eis penitentijs misericorditer in Domino relaxare dignemini de gratia speciali, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrarijs quibuscumgue cum clausulis oportunis ac consuetis. Fiat ut petitur. J.; et cum absolutione a censuris ad effectum presentium, et quod indulgentiarum et privilegiorum dicte cappelle concessorum pro expressis habeantur et exprimi possint, et de confirmatione, approbatione et supplectione premissis, ita quod huiusmodi indulgentia et privilegia illi tanquam infra muros existenti concessorum et ad festum sancti Andree extensa esse intelligantur, et de indulgentia septem annorum et totidem quatragenas ultra alias indulgentias illi concessas in quatuor festivitatibus seu diebus, et quod perpetuo durent, et quod premissorum omnium et singulorum et circa ea necessariorum maior et verior specificatio fieri possit in litteris, et quatenus translatio et erectio predicte nondum facte sint, tunc cum translatione et erectione dicte cappelle ut supra, obmissa si videbitur premissorum mutatione, que de erectione facta per ordinarium, et in forma gratiosa, et de ereptione (= erectione) sine preiudicio. Datum Rome apud sanctum Petrum sexto idus februarij anno secundo."}, {"df": "5104", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Witlick sy, dat nach Cristi gebort unses Heren 1500 ime vefften jare, ame dinxtedage negest na Scolastice virginis, de ersame radessendebaden der Wendeschen stede (Hamburg, Rostock, Stralsund, Wismar och Lüneburg) to Lubeke to dage wesende hebben in saken dat gemeyne beste belangende mit deme ersamen rade darsulvest gehandelt unde gesloten so hir nafolget. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Tho namiddage de clocke twe sint de heren radessendebaden wedderumme vorgaddert, und is int erste worden gelesen eyn breff der ersamen van Darpte, de sick wo ok vormals dorch de anderen stede [in] Lifflande gescheen der unwontliken segelatie na Wiborch in Sweden mit den Russen to afbroke des gantzen landes to Liflande geholden beclagen, und is darneffen by gesecht, dat tidinge vame Holme komen sy, dat sick de Russen mit den Sweden 20 jaͤr lanck scholen vordragen hebben in andacht, eren handell darsulvest unde nicht lenck mit den Liflandeschen steden to holden; dat denne alles gelanget to dersulven stede, dussen landen eyne sunderlinx vorborch unde beschuth zinde, gruntlikem vorderve. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5105", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5106", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwke, kerlighe helsse forsendh met Gwdh. Mai vithe, käre herre, thet her staar alt wel i thenne her landzände. Gudh giffue mik thet samma aff idher spöriä. Haffwer iach forstaat jdher herredömiss scriffuilse om then Calmarna resen, hwilckit i skulle finne mich tiil rede wara met flere gode men her vtoff landet, när i pa ässke, vppo idher bäst och menigie rikit bestand och nyttigh eptir myn forma. Käre herre, som idher herredöme screff mik tiil j hööstes om nogre peninge, thet jach skulle wndzäte jdher met nogre peninge tiil en tiidh, hwilckit Gudh skal känne thet är jcke j myn macth nw vppo thenne her tiidh. Bidher jach idher ödmiwkelige, thet i tagha mich icke tiil mistykke, thet iach kwnne icke scriffue idher för et swar vppo fför myn forfaal skul. J alle hande mothe, ther iak kan wara idher tiil wilie och tiänist, tha skulle i finne mik welwilige tiil met liiff och met macth epther myn fforma. Är her inghen annen synnerlige tidende jag kan biwde idher tiil, män inghe Rydzer är ther komne än tiil Wiborg, fför ty the fructe for then pästilencie ther gaar en nw j Wiborg. Rodher och biwder ower mik som offwer jdher fatige wnderdon. Her met jder Gudh befalendis och sancte Henrich tiil ewig tiid. Snarlighe scriffuit pa Nyenäss, tiisdaghen näst för sancte Thomas dag j fasta, vndher mith jndzigle, anno Dominj M d 5(to). Henrich Biidz riddere."}, {"df": "5107", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5108", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5109", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lappvesi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge helssen ock veluelige trohet altit kerlige försent met war Herre. Kere her Swanthe ……………………….. Jythe om thet wedertall wij hade oss j mellom j Abo om Gestringeland och j nw th…………….. hade thet wdsatt för iij(m) march, sa loffuede jag eder strax jag war kommen till Wiborg …………………….. jag strax biwde eder tho till eth enked swar, hwar effter j skulle eder rette. Sa haffuer …………………… jag ecke haffuer seden vedhkommed at ware ther oc offuerlagt then deell, saa vethe i ……………………. tog kan jeg wel förmerkie och haffuer grannelige offuer betänkt, huad nöd oc anfectningh ……………….. tesligis huad möde, omsorg, koost oc wtlægningh j haffue för Swergis righe oc thes ………………. thet j kwnne teste bätre besta edre oc rigisins fiende oc at wort fädernes righe skal ……………. magt oc förmoge komme eder til wndsetning met sodant jag kan affsted komme met en hasth ………….. kläde mig j Reffle, ty jag vet j skole tog köpe kläde til edert folck, oc vill jag thet sende eder halffdelin …………… march, ty jag ecke alt kan komme swenske peninge affsted j saa motte, at jag faar sadane f………….. ther förwarede met oc sender jag eder en copie her jnnelygt, hwre jag …… th ……………….. rigsins klæmme oc vnder edert oc menige rigzens radz jncigle oc haffuer jag so ……………….. oc behoff görs, tha maj settie thet fierde twsendt ther jn j breffued met oc will jag tha skicke …………. star; görs eder oc ecke hagensk behoff, tha wil jag sende eder engilsk oc leisk j samme stadh. Ty beder jag eder ………. breff oc förwarning; kwnne j oc ecke faa saa hastelige alt menige rigzens radz incigle ther före ………. oc flere the verdige fäders oc gode herris incigle, som nest wed handen äre, till tess the ……………. faa theris incigle oc förwarning, oc j mo endelige offuer alt met thet förste vele fly mig ……….. peninge wtläggie. Beder jag eder gerne, atj vele nw strax giffue mig edert breff till Gestringeland ……. lothe thet anamme. Kere her Swante, tager mig ecke til mystycke, at jag scriffuer eder so………… gäldbwndin man, oc Gud förbiude, at ther komme en annen höffuidzman offuer righet ……….. oc ville gha mig fra sadane pant vtan bettalning, tha vare thet mig oc myne arffuinger ….. kläde wil jag skicke Joseph Pedersson, eder fogede, til hande oc han seden ma offuersände thet ………. Ty beder jag eder atj skicke mig thet breff oc förwarning vnder rigzens klæmme …………… herrer ther hoss eder äre ytermere förbätre then førwarning, ther jag kan …………… aff thet jag haffuer ther insatt. Teckis eder ecke strax sende mig then förwarning ……….. Joseph Pedersson, eder fogode oppa Abo, oc mig en copie her vdaff, oc nar jag …………. mig sodane förwarning igen. Täckis eder oc sende mig henne strax t………… vare vtan fare. Kenne Gud, jag gör thet för edert egit beste oc bestand. Kere her Swante ………… oc j jngelede tröste giffue eder till thet herremöde för jag haffuer varit …………….. oc Swerigis righe andre gode herrer her j righed oc jag hwre wij kwnne ware tess velig at giffue …….. möde effter sodant moordh, falskhet oc angrep bedriffues her jn oppa riged oc tess jnbyggere emoth then feligh dag oc fred, som nw skeed är moth Niels Raffuelssons hustrv, barn oc hans tienere, tesligis the skermer i Kalmarna äre opbrende oc niderbrotne oc endell äre opsatte …… järn oc the stenkister vedh Kalmarna äre oc bortkastede oc sönder reffne; än tog the skermer oc stenkister ecke benempde äre j thet dægtinge breff, tha star ther likewell eth artikell j samme breff, at Kalmarna stad skulle antwordis Swerigis rigis raadh saa friit igen, som thet war tha thet breff wdgaffz. Hwilchet nw är mygit tess ofuer, at the skermer oc stenkister äre affbrotne oc sönderreffne; tesligis tæncker oppa hwre her Knwt Alffson honum vort hollin breff oc jncigle. Kwnne the Danske saa faa eder oc rigzens radh j klæmme som theris agt är, tha vorder eder eller töm hollit hwarken breff eller jncigle, thet Gud förbiwde nagen tiid ske skulle. Jag täncker för mig, heller än jag will giffue mig till möthe met sadant loffuelöst folck, tha wil jag heller giffue mig strax til slagx effter min magt met töm, till siös eller j marken, heller än jag skulle sa vorde tagin ved halsin och ecke faa et ordh för min dödh. J oc the werdige herrer rigzens radh äre oc ganske swage at komme met skep till sadant möthe. Som jag haffuer förnomed, tha haffuer konungen bodh effter Skotter oc Engilske, oc är gott örlögx folk; j siön lägger konungen en hopp aff sin skepp och folck ved Skeggeness oc en dell synnen för Kalmarna, tha äre j met rigzens radh jnnetæpte, huilchet j skole förmoge eder at sa skeer. Kere her Swante, skulle jag scriffue eder alle the sacher till ther vdj äre, thet finge ecke rom oppa x ark papyr. Mig hoppes till Gud, atj ock the werdige herrer oc gode men rigzens radh äre well sa förnwmpstige, atj vele vethe eder förwarede för j giffue eder j sadane klæmme. Kan oc saa hende, at ecke bliffuer dag oc fred mellen Swerige oc Danmark, tha är strax Jöns Holingerssons folck her j finske skären, oc är her tha ingen, som tager j mott töm, tha förderffue the thenne skær j grunnen oc till äffwentyr landet met. Ty borde thet oc well förwares. Sa sender jag eder nw thet samme breff, som konung Hans haffuer mig tilscriffuit, förnymme j well ther j hwad hans mening är; oc begärer han jag skal strax scriffue honom et swar igen. Ty beder jag eder gerne, atj vele haffue edert radh met the gode herrer rigzens radh oc biwde mig till et swar igen, hwre jag skall ther met fare. Mit sinne siger, at mig ey görs behoff at scriffue honum ytermere till, æn hwad eder oc the gode herrer tæckis ther om, retter jag mig gerne effter. Jag hade gerne seet j hade strax anammed thet breff fra mit bud oc thet offuerläsit oc siden sänt mig thet igen. Oc sender jag eder nw ther före samme breff, at jag ecke vill sende eder copie ther aff för onde twnger skyld. Nar j haffue thet læsit och offuersett, beder jag eder gerne j vele sende mig thet igen. Ware oc well radh, at j oc the gode herrer rigzens radh kunne finne oppa nogre sacher at scriffue kongen oc rigzens radh till j Danmark nw oförtöfued met eth vist bud, oppa thet j kwnne lathe förslaa then magt oc skepp kongen akther komme met till Kalmarna. Kere her Swante, är oc radheligit, at j oc the gode herrer rigzens radh tage the ärende alffuerlige före om thet Kalmarna mödhe, som j kwnne tänkie nw aller störste magt oppa ligger; ther henger nw rigzens oc allis vare velfart oppa. Hwad jag kan ware eder till ödmiwgt oc kerlig, finne j mig altit weluelig gerne göre. Eder Gud oc sancte Erick kong befalendis bade till liiff oc siell. Ex Lappewess fferia quinta proxima ante dominicam palmarum, anno Domini etc. mdquinto, meo sub sigillo. Erick Thuresson riddere. (På en sedel:) Kere her Swante, saa fik jag nw then sorgelig tidende, at min hustrvs fader Johan Besze, Gud hans siell nade, är aff thenne syndige verlden lidhin, hwar före är min ødmiwge bøn till eder, thet j vele haffue mine tienere, landbønder, gard oc godz j eder hegn, beskärm oc förswar ther j landit, om tøm naged oppa ghar, till Gud føger jag komber sielff till stede. Saa hade han Atwede sokn aff eder j førlæning opwnder sin gardh; täktis eder j wille well gøre oc vnne mig henne ther opunder garden, oppa thet at ingen annen skal faa henne oc liggie mig oc garden ther till filtis(?). Jag will met Gudz hielpp ware then eder skall gøre tieniste ther føre. Kere her Swante, thet ær min ødmiwge bøn till eder oc jag thet gerne førtiene will. Sa war thet mygit nyttigt then rese j giorde oppe j Dalen, oc tyckir mig aldelis vell vare atj haffue faat the gode swar aff tøm. Som j begäre jag skulle late läse thet breffuet her j landit, som menige Dalen haffuer wdgiffuit, tha haffuer Joseph tøm bestelt alle stedz kringom landit; skal oc jnthet her bliffue försummet thet riget oc eder är till nytte. Kere her Swante, later aldrig beweke eder till at tage konung Hans her jn i landit igen eller nogen wdlænsk herre; all then dell jag aager, liiff oc godz, will jag thet vage for eder oc Swerigis righe skyld för thet nagen tiid ske skall. Vare nogen her jnrigis, ther ville aff sin oförnwmpst sette sig op mot eder eller righed for the sacher eller andre, han skall met Gudz hielp ecke faa tess magt. Som j scriffue at j haffue sport, at the Rytze senningebud äre till rygge dragne, tha haffuer ingen fare för the sacher om then fred jag haffuer eder tilscriffuit, tha är thet fult oc fast; oc haffue the samme senningebud offte varit her ved raan oc ville fulkompne sin rese, tha tørre the ecke giffue sig jn i landit för then pestilencia her regnerer. Och haffuer jag ther oppa sänt eder met eder tienere Niels Biörsson theres offuersægt breff bade oppa rytzske oc swenske. Jag will vell sa skicked, [at] j oc righed skole ingen fare haffue pa thenne side, om Gud teckis vnne mig liiffwed. Beder jag eder gerne, at j vele vethe mine bröders bæste, som j mig loffued haffue; mig tyckir at the äre fasth lenge førnidrede ytermere æn andre, ther j föge bestand vdaff haffue. Kere her Swante, jag haffuer för scriffuit radhit till, at thet hade nyttigt varit effter thet mødhe skulle sa endelige besökies j Kalmarna, at thet föreladis bade swenske oc danske hwre starke the skulle komme pa bade sidher met nagre faa; kwnne saa ske; tycthe mig nyttigt vare; ellis är fryctendis thet endis met obestand oc vare svenske men eij mygit plyctige till at besökie thet mödhe, vtan the wille sielff, effter sadant angrep, mord ock brand är giort jn oppa rigzens jnbyggiere j felig dag oc fred [mot] Niels Raffwelsson oc saa tesligis för monge andre sacher skyld etc. Jn Christo valeatis."}, {"df": "5110", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn odmykalige oc welwillige tro tiænsth nw oc altid forsende met worom Herre. Käre herre, fich jag nw eder scriffuelse met Swen Myre, ath alle the meste peninge jag kwnne aff stad komme och sende eder ower met förste opne vatn, ther wil jag gerne legge meg (ther) al wininge om, swa met Gutz hielp i skal faa en god swma, swa i skal wel haffue gaffn aff. Oc haffuer jag fangit then hielppe skat aff Norrebotnen hit til Abo met Knwdh Ericsson, som war viii(c) march rede peninge. Och som i scriffwer, at jag skal antworde Swen Myre, Dyrich Hansson, Oloff Andrisson oc flere gode karlle thenne swme peninge, som jag haffuer, tha wil jag antworde them Dyrich Hansson, Oloff Andrisson oc nokre aff edre troswene met, swa i skal redelige faa them ower met forste opne vatn oc skal Henrich scriffwere ffölle met oc gøre ther rede oc reckenskap fore. Och forlikis eky wel Swen Myre, Dyrich Hansson oc Oloff Andersson (eky well) til hoppe pa eth skip; thi wil jag ecke antworde them Swen Myre. Och haffwer jag talet fast vtj och wille gerne forlike them, vthen thom kan jngen forlike; oc jngen vnderwisning haffuer jag fangit aff Swen Myre, som jag kan rette meg epter, andre en edre scriffwelse, ther wil jag gerne retthe meg epter. Och wnderwiste Swen Myre meg, at ther gar et storth ricthe i Swerige, at jag skwlle haffue tagit swa store gaffwor aff Dyrich Hansson for jag skulle holle met honom oc forderffue thenne lansende. Hwilcken meg haffuer swadane ricthe oppa, han haffwer saget meg mynne en ræth ower, hwlcket jag wil meg til lade then gode herre bispen, Claus Henricsson oc flere gode men, at jag aldrig haffwer tagit hans mwther eller goffwa i nokre mathe oc aldrig haffuer giorth noken fatiger eller rig ower lag eller ret i noken mathe mere, en xij men oc i saren lagman haffuer meg til dompt pa edre wegne; swa hielppe meg Gud oc alle helgon. Och, käre herre, som i screff meg til, at jag skwlle betalle skiper Elleff oc Jahan Flæming ij eller iij hwndrat marck, tha bodh jag skiper Eleff iij hwndrat march Ræffwilske peninge aff then hielpe skat, som kom aff Nyland; tha sagde han, at han wille jngen Ræffwilske penighe haffue, vthen alth Swerigis mönth. Tha wil jag nw her epter legge meg al win om i hwad jag kan til hoppa skrappe, at the skal fa ij(c) march, swa thet skal löppe wet v(c) march alt, som thi haffuer vpbarit. Oc lather jag nw halle pa thet ny skip at biggie alt thet jag kan, oc haffuer jag stor bröst for kabelgarn oc ancker for jag kan haffue myt bwd til Rige. Och wil jag gerne legge meg al winninghe om edre gaffn oc beste aff al myn ytersthee makt oc formwgæ. Her met eder altz mectoge Gud beffallendis til ewige tidh. Hastelige aff Abo slot, pa tridie dag poske, vnder myt signete, anno Dominj mdquinto. Jocep Pedersson. (På en sedel:) Käre herre, tackis eder ath wethe, at ther ramelet eth stort sticke neder aff manthels mwren wet thet törn, som star i moth skipbroffwen, som swa forst vtlwthe, oc er storlige til fare, at thet torn faller meder nw, tha tiællen ganger vth aff jordhen. Och haffuer jag nw rede saget alle thi fribornne oc frælsismen til her i Abo leen, at the skal sittie alldelis wederrede met theris harnisk oc werie om noget vppa komber eller thi fa edre breff eller bwd; oc wil jag nw strax met forste opne vatn haffue myt bud vthe i skæregarden oc lathe holle ther strærch (!) strandh wacth epter eder scriffwelse. Oc beder jag eder gerne, atj scriffuer meg til om alle arinde, hwar jag skal rette meg epter. Och wed thenne breffwisa[re] Jens Jwthe itirmere vnderwisse eder om alle ærynde, som jagh haffwer saget honom. Her met eder almectoge Gud befallendis."}, {"df": "5111", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5112", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke, welwilige trotienst nw och altid tilförenne send j alzmectige Gud. Kere werdugh herre. Som jder werdighet scriffwer mik til, thet jak skuldhe wara mesther Laurens skylloger nogra peninga effther swenske her Pedher, som dödde j Abo, Gud hans siel nade, tha staar jak thet fulleligh til om ath jak war honom x marck peninger skylloger. Ther sende jak honom fore en gro hest, som han fik xiiij marcher peninger fore, som gode men är witterligt her j landet. Nar mesther Laurens bettaler myn hesth jgen, tha wil iak bettala honom sin x marcher. Mik hopes til Gud, kere herre, atj göre mik swa wäll til rette som j höre then dandeman. Staar här alt wel til, Gud tess loff haffwe. Her met ider werdighet odmiwkeliga alzmechtigiste Gud befolendis och riddere sancte Jerien. Scriffuit snarliga pa Kwma gord tijsdagen nest effter worffro dag annunciacionis Marie, sub meo sigillo. Jder werdighetz trotienere Pawel Hermansson. Adress: Erligh ok welbyrdigh herre, her Swante Nielsson, Swerigis rikis forstandere, syn kere herre, tilkomandis ödmiukelige."}, {"df": "5113", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5114", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5115", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Vacante alias parrochiali ecclesia sancti Laurencij in Verma (!) Aboensis diocesis per obitum quondam Petri Jo[hannis], illius dum viveret novissimi rectoris, extra Romanam ecclesiam et in partibus defuncti, dovotus sanctitatis vestre orator Ericus Laurencij, clericus Upsalensis diocesis, illam auctoritate ordinaria sibi conferri et de eadem provideri obtinuit possessione subsecuta. Cum autem, pater sancte, a nonnullis asseritur, collationem et provisionem predictas ac inde secuta viribus non subsistere, supplicat humiliter dictus Enricus (!) orator, quatenus sibi specialem gratiam facientes de parrochiali ecclesia in Verma predicta, cuius fructus etc. trium marcarum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt ……… eidem oratori in forma nove provisionis gratie, si neutri vel si nulli etc. cum gratificatione opportuna, quatenus illi locus existat, providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque. cum clausulis necessarijs et oportunis. Concessum ut petitur in presencia d. nostri pape. G. card. Sancti Petri ad vincula; et cum absolutione a censuris ad effectum etc; et quod obstantia et quevis dispensatio oratoris habeantur pro sufficienter expressis; et cum clausula generalem reservationem ex quavis causa importanti; et cum gratificatione oportuna prepetita; et quod litere in forma nove provisionis gratie, si neutri vel si nulli, et prout oratori magis expediet cum oportuna et sufficiente narratione expediri possint; et quod invocationis qualitatis valoris nominis et cognominis omniumque et singulorum premissorum ac circa ea necessariorum maior et verior et sufficiens specificatio et expressio fieri possit in confectione litterarum. Concessam G. card. S. Petri ad vincula. Datum Rome apud sanctum Petrum quarto decimo kal. maij anno secundo."}, {"df": "5116", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmykalicæ oc welwillighæ tro tiænisth nw och altidh forsendh met war Herre. Käre herre, som i meg tilscreffwe, at jag skulle sende edher alle the mesthe peninghe jag kwnne aff stad kome, tha sendher jag nw edher met Oloff Andher[son], Dirich Hansson, Henrich scriffwere, Per Stensson oc flere gode karle halffemthe twsandhe march i[½] hwnderet oc noker peninghe ther ower wel besegleth bodhe aff skatthen, sakøre, hielpeskat oc the frw Jngeborg megh sendhe, som Henrich scriffwere wed ther göre rede fore hwar wed seg, oc ther til xxvi skipspund fynske gedder aff hielppeskatthen, iiij lesther ööl, iij lesther thiære, iij(c) bredher, som i meg om tilscreffwe. Kenne Gud, käre herre, at her er eke öffne pa mere öll, som jag kan ower sende, thi her er en swar kost oc fortäringhe met thi skipbiggere som her äre, oc wed jag meg jngen wndsetnig til malth, thi jag far thet eke falth her j landet. Sendher jag eder ij themer mordskin oc iij skin i them, som Henrich Stensson sendhe hit til meg, oc eth, som jag köpthe for edre peninghe, oc xxi themer graskin, som kom aff Sathagwndhen, som skal vp fölle thi xv hwndert march, och iij themer graskin, som jag vpbar ter i saköris. Oc haffwer jag giffwet the danneswene, som her vppa Abo lighe, theres leen oc thi Tisker, som i hith sendhe, hwar there vi march oc thi andre hwar epter som han war ferdog til, som jag eder tilscreffwe i sist; oc haffuer jag eke giffueth thi Tisker eller the swene, som i hit sendhe, theris clege (= kläde) for jeg far edre scriffuelse igen ther om. Käre herre, fröchter Dyrich Hansson storlighe, at han skall wære besaget for eder aff noker hans awynssmen, hwlcket, kende Gud, han haffuer inthet til brötheth, vthen bewist sig trolighe pa edre gaffn oc beste som en tro man bør at gøre; och haffwer warit meg ganske welwilioghe pa all then del, som han wiste at edher kwnne kome til gode i alle mothe. Och tesligest Henrich scriffuer haffuer oc bewist sig som en tro danneswen pa edre gaffn oc besthe, som i wel sielff met Gutz hielp skal fornymme i hans rekenskap; oc wedh han itermere at vnderwisse eder om alle ærendhe hwre seg her forloper; oc beder jag eder gerne atj sender honom snarth hith igen for edre gaffn oc besthe skwl. Käre herre, war och Henrich Stensson her hoss meg om sancte Walborgis dag, oc sagde han, at han kwnne jngen lwnde sleppe frw Ingeborg fore sancte Laurens dag, oc wil han tha komme til eder oc sege eder trotiæniste; oc haffuer han bewist seg trolige pa edre gaffn oc beste nw met thenne hielppe skat, som kom aff Thawasteland, oc er hans tro myket godhe til eder, om noker wil komme til eder oc gaa honom thet herrishöffdinge dom fra, som han haffuer; hoppas meg til Gud, at han skal göre eder ther gode tiænst for. Oc beder jag eder gerne, käre herre, atj scriffwer meg til om alle ærindhe, hwar jag skal retthe meg epter. Her met eder alsmectwge Gud beffallendis til ewige tidh. Hastelighe aff Abo odensdagen nesth epter sancte, Johans dag ante portam latinam, vnder myt signethe, anno Dominj mdquinto. Jocep Pedersson. (På en lös sedel:) Käre herre, som i meg befalthe at jag skulle haffwe lathet giörth myn vngge herre her Sten en gul kædhe, tha kan jag jngen lwndhe faa her gwl falth for penenghe; thi sendher jag her S[t]en eth lithet skrin oc hwndrat march ortuger ther vtj, at han köper sig en kädhe for i Stocholm, om eder swa tickes etc."}, {"df": "5117", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Muut", "transcript": ""}, {"df": "5118", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle dande mæn, som thetta breff see eller höra, bekænnes jak Gwdmundh Aanundzsson i Longanæss i Kymitto sokn oc fulleliga tilstaar met thetta mith opet breff, ath jach met godhan wylia oc beradne modhe i myn welmakt haffwer wnt, gifwit oc vplatit oc nw ginstan oplather, vnner och giffwer mit fastha godz i fornæmpde Longanæss, som ær mith rætthe köpe godz, i rætte testament, Gudhi, jomffrw Maria oc sancte Birgitte til heders och Nadendall til æwerdeligha ægo effter myn dödh, swa ath ther aff göres först konungx skatt, mædhan thet skatta godz ær, och sidan göre then closters förmæn godzit antwordha som them tæckes föreleggia. Om noghon myn frendhe wil clostrid lydogh wara oc skæll göre, tha wnne clostridh then godzit; wil noghor trytzskes för frændzscaps skuld, tha antworde clostrit godz then, som them liika oc rætte gör aarliga til æwiigtiidh swa met skæll, at systror och bröder i for:de closter haffwi mik, myn kære forældre oc alla jak æger goth fore göra j æwiga aamynnilse och bönhaldh. Och bider jak welborne dande mæn Morthin Philippusson och Jæppe Pedersson, wæpnare, och borgamestare oc raad i Nadendall at hengia theris jnciglen före thetta breff, mædan jak ey jncigle sielffwer haffwer. Scriffwit i Nadendals köpstad anno Dominj mdv, annan dagh piinszdagh."}, {"df": "5119", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken grothe stedesz thoforen. Ersamen heren borgemesteren und ratmanne der stadt Revall. So ick dan nu noch erfaren hebbe, dat ghy noch sytten hebben in jwen torne Hansz Klunckert und Mauricius der sake halven desz konnygesz van Denemarken, dar ick dan an jw ersamheyt vaken geschreven hebbe, und ock dat ryke van Sweden. Allent wesz se gedan hebben, dat hebben se gedan van seyten der kronen van Sweden, de se darinne vordedyngen wyllen alsz vor deme konynge van Denemarken und vor alsz weme. Desz ock jw ersamheyt en ghut bewyss geseyn hefft int erste van deme gestrengen heren her Steyn Stur, de in Got den Heren vorstorven ysz, vnd ock van deme gestrengen heren her Sswante Nylessen, ghubernator des rykesz van Sweden. Gedenck (!) darinne tho vordedygen de in ereme denste syt, de ghy sunder rede, sunder recht in jw torne und gevencknyssze gesat hebben. Susz duncket my gansz geraden syn, ghy de beyden vorgescreven, de de dener syn der kronen van Sweden noch willen ut der gevencknysse up de hant gan lathen bysz der tyt, dat de jwbenator (!) desz rykesz van Sweden er baden an jw ersamheyt bonalet werden, up dat in thwkommenden tyden dar nycht argart(!) moch van komen. Und ock hebbe ick hyr ock wall erfaren, dat dar welke heren und borger syn, de se wolden utborgen up de hant, dat deme so gescheyn mochte, dat wer wall dat beste ume mynner moye tho vormytende, de darvan werden mochte. Forder, leven heren, hebbe ghy dar welke in jwer stadt, alsz Werner Dudynck und ene geheyten Hansz Polman, de hebben my myne laken tho Danske bekumert, desz ick groten schaden der laken halven gehat hebbe, und sodane schade dencke ick nychte tho lyden. Darumme, leven heren, underrychtet de beyden, dat my myn schaden gegolden wert, up dat ick in thokomenden tyden jw ersamheyt ume sodanne schaden nycht darff anlangen. Ock hebbe ick vaken an jw ersamheyt alsz ume den schaden der laken halven geschreven und kann desz neyn antwort krygen. Susz nycht mer dan jw ersamheyt Gode bevolen in gesuntheyt. Gescreven tho Wyborch desz sunnavendesz na des hyllygen lychamsz dach in dem 1500(sten) jare und 5 jare. Eryck Turssen, rydder. Adress: Den ersamen hern borgemesteren und ratmanne der stat Revall sall dusse breff."}, {"df": "5120", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5121", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5122", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5123", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5124", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5125", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge, kerlige helse och weluelige trohett altit försent med war Herre. Kere her Swanthe, gode synnerlige wen, jag fik nw sancti Barnabe apostoli dag eder och the werdigiste werdige fäder, erlige herrer och gode mentz, Swerigis rigis radz, scriffuelse, atj och the werdige fäder ock gode herrer äre saa offuer ens wordne nw i thet herremöthe i Stokholm war om pentecostes, at ändelige besökie thet herremöthe j Kalmarna om sancti Johannis baptiste nest kommendis med alle störste magt till landtz och watn. Alzmectig Gud och alle helge Swerigis patroner giffue eder och the werdige fäder och gode herrer sinne oc magt till at besökie sadant möthe, at bestand effter fölger. Mig hoppes till Gud, atj och the werdigiste werdige fäder, erlige herrer och gode men wele wethe sig alffuerlige förwared j the sacher, som nw aller störste magt oppa ligger. Kenne Gud, thet jag ecke nw kan ware hoss eder och the godhe herrer är mig högelige j mott, ock merkelige förfall mig thet betager, som eder well weterligit är, at jag haffuer eder för tilscriffuit, hwre then fred och dag giort är mellen Swerige och Rydzlandh ock then store förstis senningebudh skulle komme till Swerige sadane dag och fredh stadfeste, som the breff jnneholle ther oppa giffne äre ock jag haffuer sänt eder copier vdaff. Seden haffue the höffuidzmen pa Nogardh scriffuit theris förfall och offuersägt, hwj theris seningebud ecke komme, hwilcke breff iag haffuer och skickedh eder till hande; och effter at the seningebud nw sa lenge tøffue, betröster jag ecke giffue mig heden för jag förwett mig at the senningebud äre pa wægen och wele stadfeste och fulgöre thet theris store förste haffuer loffued, sagt ock bebreffued. Hwilchet mig hoppes at well bliffuer hollit, thet jag ey anned setter tro till; tog förtöffuer mig jnthet anned æn sadane senningebudz tilkommelse; ellis hade jag lenge seden warit i Swerige hoss eder. Strax Gud föger jag förmercher the senningebud komme wele ock [jag] töm till väge skicked och jag wett thenne landzende förwared i bestandighett, akther jag met Gudz hielp oförtöffued giffue mig affsted till Swerige för mange sacher skyld, ther mig sielff en deell magt oppa ligger; tij jag förnymmer then deell jag haffuer j Swerige är ther föge j fredzwiiss j min fraware. Hwre gerne och met hwad welie jag försitter sadane rese till Swerige, kwnne j och alle well förmerkie. I scriffue at eder tycker radh ware om jag nagre lwnde kwnne tolelige förtöffue the Rydze senningebudh till tess thet herremöthe ware slithet i Kalmarna, tha tycker mig at the förtöffue sig well sielff; tog ware thet bätre, at the komme fram, än the skulle förtöffues. Alzmectig Gud giffue saa ske kwnne. Jag haffuer her til stedigt hafft oc än nw haffuer mjn bud wthe at förhöre om the senningebud. Hwad jag kan ther om förfare, skole j hastelige faa wethe. Hwad jag kan ware eder till welie och kerlig, finne j mig altit weluelig till. Eder alzmectig Gud befalendis met liiff och siell. Ex Viborg, die san[c]ti Eskillj episcopi mdquinto, meo sub sigillo. Erich Thuresson riddere. (På en lös sedel:) Kere her Swante, mig är vnderuist, atj haffue giort förbudh oppa then malm jag fik effter Johan Besze, Gud hans siell nade, som laa oppa Atwedis berge, hwilchit jag ecke sätter tro till. Haffue j giort ther förbud oppa, tha beder jag eder gerne, atj vele giffue thet förbud løst jgen, thet förskyller jag med eder gerne. Jn Christo valeatis."}, {"df": "5126", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5127", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5128", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5129", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Ave Maria gracia plena. Jn visceribus misericordie Domini nostri Jesu Christi intimam dileccionem et salutem, eciam consiliis semper saluberrimam obedienciam. Reuerende pater et dilecte. Ex quo secundum jura afflicto non debet addi afflictio, sed magis ipsius miserie miserendum, miranda mihi ratio (?), que rerum sit mutacio, cum omnium dominum se comprobat, qui servum pietatis se esse deiurauit et crvdelitas est facere alicuius (= aliquid) mali filiis propriis, quod fieri prohibet alienis etc. Christus Jesus liberauit Loth de Sodomis, Josep de jnuidia fratrum suorum et magnificauit eum super totam terram Egipti ac exaltauit in magnum principem et dominum, ergo etc; Christus misit Moysem servum suum jn Egyptum ad conseruandum Joseph ab jra et prauitate pharaonis; Christus eduxit populum suum de mari rubro et siccis pedibus ambulauit; Christus exaltauit Dauidem ponendo eum jn regalem sedem et expugnauit Goliam per manus Dauidi pueri sui; jpse eciam Christus eripuit me de ore leonis et manu fere pessime et de manibus inimicorum meorum me feliciter liberauit, cui sit honor et gloria jn secula seculorum, amen. Exemplum dedi vobis, ergo etc. Licet fera pessima semper pretendit devorare Joseph, sed quid prodest homini, si uniuersis mundi luceret etc. et quare tamen laborati et onerati estis de prodicione honoris mei vt susceptum officium relinquere debeam, cum, si uellem, correspondencia suffracta satis haberem jura. In canone de electionibus monaçhus vnius monasterii vel ordinis jn abbatem alterius monasterii eligi potest, cum monasterium personam non professa[m] postulare potest ab episcopo, libro vj nullus (!) jn Clementis etc. Si episcopus velit instituere monachum prelatum in ecclesia seculari et abbas noluerit, obediendum est abbati; sed si utilitas exigat, cogi debet abbas per suum superiorem quod consenciat. C[lemens?:] Cum pro vtilitate etc. Eciam constat satis paternitati vestre, quantum bonitatis cum fratribus promisistis et repromisi[stis] promouendo personam meam et non prodendo; et in hoc adhuc confido; et dedistis mihi librum arbitrium ex speciali licencia ibi standi vel redeundi, sed nunquam inde redibo, quia magis placet iure (?) apponi; rogo igitur, quia fera pessima etc. Ergo absolutionem et remissionem humillime peto propter Deum et in eodem sincerissime valeat paternitas vestra veneranda, quia nemo potest duobus dominis seruire. Ex monasterio Vallis gracie [in die] Johannis baptiste, conuentus sub sigillo. Frater Petrus, confessor generalis ut supra licet vermis et non homo. Adress: Venerabilibus ac Deo deuotis personis domine abbatisse confessorique generali ac sororibus et fratribus Vastenensibus hec cum reuerencia dirigitur."}, {"df": "5130", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn odmiwkæ kerlige hælssen altiidh forsendh medh Gudh. Kære herræ och brodher her Swante, godhe besönnerligæ wen, teckis eder herredom veliæ vethæ om her Folke Gregersson, thet han kom hiith till landith vedh sancti Johannis tiidh medsommer, och war thet swaa sagth, ath han skullæ haffwe kommijth i winters mik till hielp och trösth, om the Rydzer hadhe veliath giorth nogith argth jn oppaa thennæ landzende. Effter thet han kom icke för æn nw, thaa visthe iak inthet aff hans kommæ för æn han kom paa iij mill nær slottet; thaa screff han mik swaa till i siith breff, ath iak skullæ antwordhæ honom thennæ slotzloffwen Tawestehuss. Kære herræ och broder, effter thet han screff miik swaa till, visthe iak ickæ hwadh iak skulle ther till göre æller sware, och hadhe han icke eder scriffuilse æller the gode herrer rigisins raadz, vthan alle enæ biscop Matsis. Thaa sendhe iak myn fogothe moth honum och sagde honum, ath iak hunnæ jngen slotzloffwen antwordhæ honum effter hans eghen scriffwilsæ; och effter thet ath landith war her Erich Twresson befaleth i eder herredömis franwære, thaa screff iak (honum) ther till honum och begæredhe hans godhæ raadh hwath iak skulle ther till göre. Sedhen hade iak mith folk i borgerestwffwen och lath thöm thette forstaa. Thaa sagde the alle ney och [ath] the icke ville haffwæ twaa husbönder; ville iak honum anname, thaa ville the alle haffwe orloff aff mik. Ty, kere herre och broder, kwnnæ j væll formerkiæ, ath hadhe iak thaa offwergiffuit mith folk, kunnæ iak icke væll forware rigisins sloth som iak hopis till Gudh iak will forwareth till eder herredömis handh och Swerigis rigis kronæ, ath i skolæ mik tackæ. Och her Folkæ haddhe icke mere med sigh æn iiij æller v karle; ther aff kunnæ iak haffwe haffth ganske föghæ hiælp. Och medhen mith budh var hoss her Erich Twresson, drogh her Folkæ syn vegh igen til bake. Thaa screff then godhe herre her Erich Twresson mik till och sagde ath nær han viste segh ware forswareth med the Rydzer, wille han strax giffuæ segh vtoffuer strax offortöffueret till Swerige och thaa thale med eder herredöme och med flere the gode herrer ther om. Effter the gode raadh och hans scriffuilse gaff iak mik till friidz i the motthe. Kære herre och broder, beder iak eder ödmiwkelige, ath i veliæ tencke oppa the ordh och luffte i haffwe mik loffueth och sagth, och tacker iak eder kerlige for eder herredömis gode scriffuilsse i mik seneste tillscriffwe hwgsualendis mik och scriffue, ath i velle hollæ mik alle the ordh och liffthe i mik loffwede och tilsadhæ baadhe i Krogeck och i eder brwdsengh och vethe mith och myne veners bæsthæ och bestondh, till hwilket iak sætter fwlkomlige all mijn lijth. Hwar iak kan vara eder herredöme till veliæ och kerlighet, thet gör iak altiidh gernæ, kennæ Gudh, then iak eder befaler swndh och saligh til ewigh tidh. Snarligen scriffuit paa Kroneborgh torsdagen nesth fore Margarethæ anno Dominj mdquinto, meo sub sigillo. Jngeborgh Akis dotter."}, {"df": "5131", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vesilax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dande men, som thetta breff före komma kan kennes jag Jacob Folmarsson, häredzhöffdinge j öffre Satagundh, medh thetta mith öpne breffue, ath then tid jag sommarting hultth med almogen aff Wesilax sockenn j kirkestuffun j erlig och welborne suens neruara Larendz skriffuare, fougthe ibidem, och j flere godhe men neruarv, kom för retthe och besporde sig erlig och welboren man Knuth Ericksson om nogra gambla roo, som hans gambla roo breff wtlyder emillan Sastamala sockenn och Wesilax sockenn. Tho sköth jag thet ärendet til tenne xij bolfaste godhe men, som tho j nembden sotho, som är först Peder Kaldzi, Oleff Pöuhön, Hendrick Reuhu, Nils Poffualsson, Henrik Sarkila, Mattis j Sakas, Benth Oiltha, Per Lognattii (!), Anders Kaldzi, Mattis Herkä, Olaff Pöräsilmä och Jöns Wackalast, the ther vm witnadhe och randzakade och menige sockenn fulleligen tilstodho medh thöm och wore redbogen til atth suerie med wpreckthe hender, at thenne gamble roo är retthe roo emellan för:de socknar hetandes Hugmarkoskij, som Knuth Ericksons breff wttrycker, och jngen war begärande ed aff thöm och jngen stod emotth thöm; ty effther tessom skälom, witnom och beuisninge trycker jag witherligidh [mith incigle] nedan för thetta breff, som är skriffuidh och giffuid för(de) stadh po torsdagen nest före sancte Margarethe dag anno Domini md quinto etc."}, {"df": "5132", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5133", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmykalige tro tiænsth nw oc altid forsendh met Gud. Käre herre, som i meg til screwe met Niels Scriwer, at jag skulle fly eder j twsandhe march, hwlckit jag nw sender eder met honom. Kenne Gud at jag haffwer haat stor nøth for jag kwnne kome them til hoppe oc lonth oc borget j parth ther aff, thi at her er stor forlæninge borthe fran Abo sloth forlenth. Vare thet swa ath then forlæninge, som nw i förlæninge äre, motthe komme til Abo slot igen, som ther ware vnder slottet i then gode herris tid, her Sten Sture, Gud hans sjæll nadhe, tha hoppes meg til Gud, atj skulle faa gode wndsetninge met peninge her aff Finland. Kenne Gud at Abo sloth är nw swa vt blot, at her er eke ower [½] march i scriffuere stoffwen, oc haffuer jag oc stor bræst om malth, oc er thet eky falth her i landet. Käre herre, tencker til at thette sloth Abo kwnne oc bliffue forwaret om noket pa kan komme, hwlcken kenne Gud at jag wil legge meg ther al winninge om met the danne swene meg befalth äre, at thet skal wel bliffue forwaret. Käre herre, beder jagh eder gerne atj scriwer meg til om alle ærinde hwar jag skal retthe meg epter, oc wil jag gerne legge meg al winnige om eders gaffn oc beste, som meg bør at göre; oc wet thenne eder tro tiænere Niels scriwere ytermere wnderwisse eder om alle arindhe hwre her til stander. Her met eder alsmectoge Gud befallendis til ewige tidh. Snarlige af Aabo odensdagen nesth epter sancti Olauj dagh, vnder myt signete, anno Dominj m d quinto. Josep Pedersson."}, {"df": "5134", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5135", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis nostris sincerissimis recommendacione pariter et salute. Kere her Svanthe, som i scriffue oss til ati hade formodet wor bartze i flothen met til Calmarna, rikit til tiensth ok bestondh etc., æn tog swa icke skeddhe, thet war for dhij ider wel witerligit, hurw the werdugiste werduge fæder, erlige herrer ok gode men riksens raadh ther om wore vtoffuer ens, swa at alle the til skips wore, skulde tiith benale sik inskäris met sodana skep ok farkosth som ther inleydis tienthe til, huilket oss hade warit omögeligit at göre med den barthze. Tesselikes hade wij icke sodana styremen eller …… , som kynnoge wore i ledhen tiith …….. kwnde wij helder allene begiffue oss til sijös hiit igen, medhen the gode herrer alle thet swa affroddhe. Fframdelis teckis ider wele wethe om the Rytzsse seninghebwdh, som hiit til oss ære nw kompne, at the acthe sik stragx ofortöffuit vtoffuer til ider ok flere the werduge fæder ok gode herrer i riksens raadh; ok effter thy the lathe sik mykit hasta, wile wi gerna hielpe til met fetaleghe, farkosth ok annet, som behoff görss, swa at the skule nest Gudz hielp wel hæden bliffue framfordhet. Men at göre bartze til redhe aat theris behoff, kwnne wi icke swa hastocth aff stadh kome. Ey helder giordis them behoff sodana fordhenskap, medhen the ære icke flere. Her met alzmectigan Gud ider bodhe til liiff ok siel befalendis til euig tiid. Scriffuit snarlige j Abo anno 1505, feria 3(a) infra octauas Laurencij. Laurentius, Dei gratia episcopus Aboensis. Adress: Strenuo ac magnifico militj domino Swantoni, regni Swetie gubernatorj, domino et ffautori nostro colendissimo."}, {"df": "5136", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vik", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ödmykligha helsa altiit kerlighe tiilførendhe santh met war Herra. Ma j wetha, käre her Swante, thet jac fik edhre scriffuelse, j hwlke j rördhin thet j haffuæn fangith wissa tydhandhe aff her Eric Twrsson om the Rysze sendhebudh är komith tiil Aboo ook the äre formodandis tiil edher, ok begära thet [jac] skal koma tiil edher, om myn legelig[het] swa ware etc. Thet kenne Gud, är thet j myn makt, tha wil jac gerne komma tiil edhers, och wad jac kan ware edher oc rikith tiil tiænst, thet gör jac gerne altiid. Her met edher alzmektoghan Gud befalendis oc sancto Erik kwng. Scriffwat j Wik oppa sancte Bartolomey apton anno Dominj 1505, raptim. Niels Clawsson riddhere."}, {"df": "5137", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5138", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5139", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gennarby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwkelighan thro tiænist altiid forsenth met alzmectoghan Gud. Tekkis edher ath vetha, kere verdogh herre, som j mik befelthe fara edhert ærende met her Sten Twrsson, dom prosten och Benth Benthson, och som edher verdoghet mik bodh sende met Hoffwenskell, ath jak skulde forfara och bespöria om all ærende, huilkit jak swo giorde. Kunde jak ingon andron tidande ther forfara, vten the swon god ær vppo edhert verdoghet besthta [och] bestondh j alle motthe. Hopas mik tiil Gud, nor her Erik komber tiil edher verdoghet, tho gor thet alt epther edher vilige. Kere verdogh herre, vnderuiste Henrik Lüle, ath han war nyst komen aff Lybig; sagde han mik for visse tidande, at konunghen aff Danmark han haffuer pansath the Lybiske herre eth slod ligiandis j lanthe Holsten nest ved Lybig for fornempde summo gwl, som edher verdoghet rörde om her vppo Aba; och haffuer the Lybiske herre bemannad thet fornempde slodh met fetalia, bössor och andra verier. Och sagde han for mik, at konynghen (at) befrynner sik fast met the städher och hertoge, som ther vp i landhet är; och fornempde Henrik Lüle vnderuiste mik, at konunghen haffde sit bod in j Rydzlandh, nor then herredaghen var slitin j Kalmaren, och han fig ekke ther the swar, som honom behaffuade; tho actade han vedher göre vp alle syder j Norbonth och andhre städz. Kere verdogh herre, vtoff edhre vndhersoto skriffuelse mo edher verdoghet tage so mykit edher tykkis. Kere verdogh herre, lether mik forsto, hwad tiid jak skal sende edher then hesten tiil Abo, som edher verdoghet tiil hörer. Kere verdog herre, som j loffuade vndher paulun ved Rasborgh, ath j ville befelle Thönne Ericxsson hwadh edher verdoghet vilde vnne mik om oredh, och edher verdoghet ville lothe mik forsto vdi edhers scriffuelse, hwad jak skal begäre aff förnempde Thönne Erikson. Kere verdog herre, gören thet beszta, som myn ödmiwkelighan god tro ær tiil [edher] verdoghet. Then tro tiænist jak haffuer edher verdoghet sakt, then skuli trolege fynne met mik som edher bör at fynne hoss edhert vndhersoth. Mik hopas tiil Gud, at inghen forsymelse skal fynnas met mik, nor jak kan fo edher verdoghets scriffuelse nath eller dag. Jnghen andron synnerligen tidande ved jak eder verdoghet tii[l] scriffua, vtan god. Her met edher herdom alzmectoghen Gud befellandis och sancte Erik konynghen. Scriffuid snarlige j Generby, odensdaghen nest epter Bartolomej; rodher och biwder öffuer mik som offuer edhre fatige vndersot. Söffringh Poualsson. (På en lös sedel:) Kere verdug herre, sydan her Erik Twrsson haffuer varid tiil talss met edher, hwru edhre belegligeheth belöper sigh, ath eder verdoghet vilde vörde mich för stoe vdj eder scriffuelse, hulkit iak skal mik altiid epther rätthe som edert fatige vndersoth bör at göra."}, {"df": "5140", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff före komma kann kennes och kungör jagh Birgitta Christiern dotther, thet jagh medh godhann vilia och berodne modhe haffwer såålt och medh retthe köp vplåtit och medh thetta mitt näruarandes öpne breff sääl och vplåther erligh och welborenn mann, her Hindrich Bidz, reddare och lagman i Norfinne lagessagu i Åbo biscopsdömme, alle mine morgonn gåffuor, som ähr Wijkz gårdh i Kimmethe sokn, Ruggenole och Ängelsby ther sammestadz, medh alle sine tillagur och vmägher i woto och torro, närby och fiärren, ingo vndhantagno, som the godz och gårdher nw tilhörer eller aff åldher tilhört haffuer eller och här effther vpspörias kann, huariahandha thet hälst kann wara, för xi(c) marck suenska redhe pänningha, i så gott mynthe at gambla ortiger gick för x päningha och nye ortiger för viij, och xij marck giordhe lijka för en marck lödigh; huilken päninge summa jagh kennes migh redheliga vpburit haffua thenn minste päningh medh thet mera til fulle nöghie, så ath jagh honom alleledis tacker. Ty affhender jagh migh och minom arffuom och allom androm, ehoo the helst äre æller wara kunne, som sigh låter rett haffua til för:de mine morgon gåffuor och godz, som förre scriffuit ståår, och tilägner them för:de her Hindrich Bidz och hans arffuom och efftherkomandom til euerdhelige ägor, giffuandes häredz höffdingenn i samma häredh, ther för:de mine morgongåffuor och godz lijgge, mine fulle macht och befalningh at sköthe och skäla them vndher för:de her Hindrich Bidz och hans arffuom och effterkommandom, effther Sverigis laagh och seduäniæ, til euerdhelige ägo. Skedde thet och, som Gudh förbiudhe, ath thesse godz eller nogot aff them fråån ginge för:de her Hindrich Bidz eller hans arffuom medh nogonn rettgångh, tå beplicter jagh migh och mine arffue, ath vedherläggie för:de her Hindrich och hans arffue sådhane godz igenn eller andra i theres stadh, och i så godhe lägligheet och medh likemykenn rentha och ath wedherläggia honom och hans arffuom allan thenn skadha, hann eller hans arffua kunna ther aff fåå, innen vi weker ther effther, widh min ärhe, sanningh, och godhe christne troo. Till mere wisse och withnesbordh at så i sanninghen ähr, tå bedher jagh wärdug fadher i Gudh, biskop Aruidh i Åbo, Jocep Peerson, fou[g]dhe på Åbo slot, Claas Hindrichsson, lagman i Suderfinne lagsagw, och borgmestere och rådhman i Åbo ath hängia theres incegle nedhenföre thetta breff medh mith egit, huilket giffuit och scriffuit ähr i Åbo anno Domini m d v, die beati Augustini. Item effther at jagh icke sielffuer incigle haffuer, bedher jagh erligh och welborenn man Hindhrich Stenson om sit incigle nedhen för thetta breff etc."}, {"df": "5141", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke helsen forsende kerlige met Gud. Kere herre, ma edert herredöme wetæ, thet iak nw fik edræ scriffuilse, ludendis om noged gots, som iag hade ladet anama ffra then Niels, som tienthe her Olaff i Hamarland etc. Tha wore her xvj biscopp Larns tienere wtaff Abo, som acthet hade at tage thet forscriffne gots ffra fornempde Niels hustrw, huilken dell iak i then sak setthe j qwarstad, sa at han icke skulle miste eller ombere sit, effter thet han war oppa edra herredömes rese ok besolning. Ok hauer han nw igen fanget alt samens hwad thet helzt war etc. Kere herre, som edert herradöme wel fornomet haffua, hwre iak met thenne ffatig almoge war met konung Hans' folk til slagx, som her laaghe, röffwade ok skinnade nogra fatige men, men Gud tess loff haffue, at the wortho sa grepne. Tacker iak tesse dandemen, som mik then tiid wore lydige ok fölgactige for wten thenne Niels Jonson ok Kort Hartuikson met noget annet partie, som met trijdzsko sathe hemma ok actade mit bodh inthet, for huilken dell almogen bliffuer myket oweligh om sa framdelis behoff giordis. Hwad edert herradöme teckis thet iak her vtinnen skal göre, thet säther iak til eder. Tesligis om thet mordh, som thenna Kort Hartuikson tillagt war, for huilken sak han icke haffuer hwarken breff eller bewisning, at häris nempd honom ther fore wort haffuer, som lagh tilsigie ok ingen kennes wid sadana högmelis hinring. Her är nw ingen tidinge edert herradöme sönnerlige tilscriffuæ, men her stander alt wel til. Eder her met ewinnelige alzmectig Gud befolendis. Hvad jak kan wara edert herradöme j ødmiwcht och tienist, thet gör jak altid gerne. Snarlige vtaff Castelholm, torsdagen fore natiuitatis Marie, wnder mit jnsegle, anno etc. mdquinto. Erik Iohanson riddere."}, {"df": "5142", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ydmiwgligh, kerligh helssen nw och altidh ffor ssendh met wor Herre. Kære herre, werdogess eder herrædöme welle wedhe, ath then tidh jach kom til Rasborgh, hade jach strax meth budh tel Ræffuel ther ath ffor höre om alle ærende. Tha kwnde jach ther jntte annet fforffare eller nooghen tiendhe höre annen, æn kongh Hanss haffuer skreffuedh them tel, thet the skulle jntte godz ssende hiidh j riket. Och war hanss breff lesseth wppa raadstwen, sa thet ho ssom bliffuer ther met ffwnden æller wppa tagen, tho skulle ther jntte effter[giffwes]. Kære (kære) herre, war her eth konggenss skep stöth vedh Rogön wnder Lyfflanss lede. Och komme xviij aff the ssame swæne paa skepeth wore tel mesteren i Liffland, och vj bliffue wedh skepedh och lodhe thet byghe jgen och lwpe strax ther medh tel Gwllandh, och fformoder jach, ath thet skep gör ikke manghe reyssor tel sööss her effter, thy thet war ganske ille stöth. Kære herre, gaar och ffore eth west rögte j Räffuel, thet mester Dawith och Mass Ræffuel ligge wppa thet nye sloth wedh Narwen, ssiden her Erik Twrssön ffek the iij skepen ffra them; hwadh the ther stæmpple æller bedriffue, thet jach ikke wedh. Kære herre, æy ær her naaghre wordende tiende, ther jach kan eder herredöme nw ytermere tel biwdhe, wten her staar alth wæl tel j thenne lanss ænde, Gud tess loff haffue. Eder herredöme her met alzmectich Gudh beffalendis och sancte Erik konungh. Hwadh eder herredömess velie ær, thet gör jach altidh gerne. Ssnarligh skriffuedh aff Rasborgh tisdagen nest effter natiuitatis Mariæ, wnder meth signete, anno etc. m d v° etc. Tönnow Erikssön. Adress: Erligh och velboren herre, her Swantte Nilsson, Swerigis rikis forstandere, sin kære herre, medh al ydmiwgth tilkomendis thette breff."}, {"df": "5143", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5144", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5145", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere herre, teckes ider wele wethe at Magns Larensson, som tienthe her Sten Sture, ær framledhen vtaff thenne werldh, Gud alzmectigum begges theres siel glædj &c. Nw effter hans döödh tho ær Vlsby kirkie lööss her i wort biscops döme, til huilken i haffua kongxlige retth at presentere en annen gode man i same stadh, som ær bekwæmer sama kirkie forestha. Ok effter thy thenne breffuisere her Henric Tordonis, ider herre dömis foreldres gamel tienere, ær mykit begærendes ther til, som han sielff yterligere kan ider vnderwise, tho bedie wi ok kerlige for honum, at han motthe kome ther til for then sthore throo, som han hauer til ider ther om; ok forhopes oss, at han skal ider herredöme wel tiene i sama geldh som i sielffue mage ytermere fortencke &c. Swa tesselikx effter for:ne Magns Larenssons döödh ær sancti Sigfridj prebende lööss her widh wor domkirkie, til huilken i haffua sama retthen som forscreffuit sthor; ok om i nogen god man, som ther til tiener, kwnnen skicke hiit, tho görss han her welbehoff wiidh kirken, som til koorss tiidelige maa ghange, predike ok anner tiidgerder vpholda, som ther til hörör; ok kan han icke hæden fraan prebenden wara, som noget gagn wil vtaff henne haffua som wel witerligt ær ther om hurw thet sigh hauer &c. Wore ok swa saken, ati ingen sodane man haffua, som i kwnne vmbære fra handen, tho ær her met oss en wel befalter ther til, som ider herredöme, kirkien ok oss motthe tiene til gode, hetendes m. Thomas, ffor huilken wi kerlige bedhie om ati wel göre ok giffue ider herredömes samtyckie ok jaa ther til; thet forskylle wi altiid gerne met ider, ok han met syne wener skole thet framdeles fortiene met alle gode som oss hoppes til Gudi alzmectigum, huilken wi ider herredöme befale met liiff ok siel swn ok saligh til euig tiid. Jngen annen tiidende haffue wi nw her met oss, them wi kwnne ider biwde til. Hwar wi kwnne ider herredöme göre til kerlige gönsth ok wilige, finne i oss altiid redebon effter war macth. Raptim ex Abo anno Domini m d quinto, fferia 6:ta quatuor temporum post exaltacionem sancte crucis, nostro sub sigillo. Lawrentius, Dei gracia episcopus Aboensis. Adress: Strenuo ac preclaro militj domino Swantoni, regni Swecie gubernatorj, domino ac ffautori nostro prestantissimo."}, {"df": "5146", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes och kungiör jag Dirich Hanson, häredzhöfdinge i Masko härade, medh thette mitt närwarandes opne breeff, att jag och mine sysk[on]barnn hafwom salldt och j rätta kiöp vplåtet ärlig och wellboren man Jäppe Follmarsson, häradshöfdinge j Birckala härade, ij godz liggiandes i Birkala s., hetandes Stoora och Lilla Nockia, för iij hundrat marck swenske rede peninger heela ortu[ge]r och hallfwa, hwilcka forskrefne twänne godz jag och mine syskonbarn låthom lagliga upbiuda uppå twäne häradztingom wårom nästom frändom att lösa, och stodo tee förskrefne godz än sedan i v åhr wårom nästom frändom tillbodz, och inge af them the forskrefne twänne godz lösa wille innan laga tijdh; ty solldom wij them förnembde Jeppe Fållma[r]sson för förskrefne summa penningar, och bekiennes wij oss sidsta penningen upburit hafwa j sa godt mynt som förskrifwit ståår; ty låtom wij förnembde Jeppe Folmarsson och hans arfwa qwitt och frij för alle yttermer tilltalan om förbenämnbde penningar; ty affhendom wij oss och wåre arfwom förskrefne ij godz medh allom sinom tillägom, och tillägnom them wed Jäppe Follmarsson och hans arfwa till ewärdelig ägo medh huus, jord, tompt, åker och eng, skoug, utmarcker, jnmarcker och fiskewatn, j [quarn] och j quar[n]stadom, j wåto och torro, närby och fierran, jnnan gårdz och utan, intet undantagandes, som wed the förskrefne twänne godz af allder tillegat hafwer, nu liggia kan och frambdeles uppenbaras kan. Till tesse breefz mehra wisso och betre förwarning att så j saning är som förskrifwit står beder jag ärlig och wällbördig man [Josep Pedersson], fougde på Åbo, och Olof Andersson, borgmestare j Åbo och häradzhöfdinge i Pijke haradhe, om begges teres jnsegle med mitt witterligen att låta henga nedan före thetta breef, som skrifwit och gifwit är i Åbo anno Domini mdquinto, på söndagen näst för S:t Michaeli dag."}, {"df": "5147", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5148", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh hælssæ tilforennæ sendh med war Herre. Kære syster ffru Ingeborgh och besönnerlige gode wen, maa j vethe ath iak fiich eders scriffwilsse, i hwilken i göre eders orsegth vm then slotzloffwen till Tawestehwss; och som i screffue, ath haffue ederth skotzmall till her Erich Twresson, swaa haffuer han alwarlige thaledh ederth bæsthe jnnan raadz for tesse verdigiste verdoge ffædher och erlige herrer alle sammen. Togh haffuer verdogh fader her biscop Mattis och her Folke Gregersson forklaredh för tesse gode herrer, thet her Folkis skuldh icke skall fynnes swaa stoor som eder meningh ær til honom effter then contracth eder emellom giordh och beleffuet war, nær i bödhe honum till sedhen fredhen var samtycht mellem riket och the omilde Rytzer ath han skullæ offuer komme med swaa monge honum sielff tæctis, som breffuen ther oppaa giffwen ytermere jnnæhoollæ, som jack formoder tesse erlige herrer menige rigisins raadh samfelth haffue ther om scriffuit eder till. Och nar Gudh föger then erlige gode man her Erich Twreson kommer offuer, veth han eder ytermere vnderuise om alle ærende then i eder fullelige mwge effterrætthe, bediendis eder fögæ all tingh i thet bæsthe, swaa ath ther fölger veliæ, gangn och bestondh till almenth gangn och nytte. Thet ederth budh her swaa lenge töffuet haffuer ær icke hans skuldh vthan för thy iak ville icke lathe honum hedhen för tesse gode herrer komme till sammen. Hwar iach kan vethe ederth bæste och bestondht gör iach altiidh gernæ. Her med eder Gudh befalendis. Raptim Holmis Dyonisij, meo sub sigillo anno Dominj m d quinto. Swanthe Nielsson, riddere."}, {"df": "5149", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5150", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Åtskilliga Sveriges rikes råds ledamöter förklara på menige riksens råds vägnar att de granneliga ransakat de bref, som lydde om then draapelige kost, tæringh, vtlægning, skade och omak vor kære herræ och höffuitzman her Swanthæ Nielsson riddere för sith fæderness rike hade i Finlandh i then rydzske reysæ för x aar sidhen, ther han nöddis vtsætthiæ sith faste fæderlige och möderlige arff, bortsæliæ och forthære syne sköna clenodiæ, vogendis liff, gotz och all syne velfarth ther vtöffuer effter allis voris scriffuelse och begöræ j cristendomens och rigisins tiæniste moth the omildhe Rytzer, hwilket wij oss alle beplicthet haffwæ honum och hans kære husfrw och barn wederlæggiæ. De vore nu så öfverens att herr Svante skall for wederlægningh moth for:ne skade gældh paa krononis vegnæ niwthe och behollæ Swarthesiö gaardh med all Færingöön, som nw ther till ligger, och ther till Raseborgh och Raseborghs læn i Finlandh med alt then renthe ther aff plæger ath gongæ swa lengiæ han leffuer; och nær Gudh tæckis honum ath kalle aff thenne syndoge værldhen, veliæ och skolæ wii swaa forwaret för æn wii noken herræ, höffuitman æller koningh thage i rikit effter honum, ath hans ælskelige kære husfrw och barn, then som lenger effterleffuer, skolæ niwthæ och behollæ samme sloth Raseborgh, Swarthesiögaardh, landh, læn och renthæ i xx samfælthe aar effter hans dödh, vthan all affgiffth och rekenscap noken theraff ath göre i noker motthæ, med swaa skæll ath en godh jnfödh man, som rikit ær nyttogh, skall besytthiæ forscriffnæ Raseborgh och giffuæ ther aff then renthæ, som aarlige plæger theraff ath gongæ. Tæckis Gudh och swaa fögith ath for:ne wor kære herris och höffuitzmanss son her Sten Swanteson kommer swaa till mannæ, ath han for:ne Raseborghx slot kan bestaande, beskærmæ, styræ och forsware rikith till tiæniste [och] then landzændæ till gode och bestondh, thaa skall och bör honum nest ath wara forscreffne Raseborgh ath besitthiæ vedh the velkor, som forscriffuit staar. Brefutställarena förbinda sig och sina efterkommande nw paa nyth the vore breff fulth ath göre i alle synæ articler och puncther. – – – – – – – – – – – – – – – – – Till yttermere wissæ och bæthræ forwaringh läthe wij alle weterligæ hengiæ rigisins klæmmæ med nokræ vore jnsigle och secrete paa allis voris vegnæ nedhen vedh thette breff, som giffuit och scriffuit ær i graabrödra kloster vidh Stocholm fredagen nest effter s:te Birgitte dagh anno Dominj m d quinto."}, {"df": "5151", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennis och for alle weterligit gör, at erlig welbördig man och strenge riddere her Erich Twresson, höuitzman pa Wiborgh, haffuer mich nw her i Stocholm wnsat och lent xiij(c) march örtuger i gode nögia, for huilke xiij(c) march iach hanom giffuit haffuer mit forleninghe breff pa kronenis gard Korssholm och Korssholms len, at han skal och ma ther aff nywte oc redelige op atbäre the fornempde xiij(c) marcher i thette aredh, som mit breff honom ther oppa giiffuit innehalder. Waret sake, at Gud her for innan mich kallade och fornempde kronenis len ginge hanom fra handen i nagre matte for en han sadane swma peninge redelige igen fangit haffuer, tha beplicter iach mich met thette mit breff at mynæ neste arffwinge skole hanom the sama peninge fornögia aff mit retthæ fäderlige oc möderlige arff vid myne gode tro och sanning. Til witnesbyrd later iach weterlige t[r]yckie mit indzigle ryglengis pa thette breff, som giiffuit oc scriffuit är pa Stocholm sancti Luce ewangeliste dag anno m dquinto."}, {"df": "5152", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5153", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Åberopande riksrådets upprepade gånger gifna löfte att till fullo ersätta utställaren för hans under ryska kriget gjorda utläggningar äfvensom dess förläningsbref på Svartsjö gård med Färingsön samt Raseborgs slott och län beder han adressaten att oförtöfvadt begifva sig till tals med herr Svante om then slotzloffwe i haffwæ till Raseborgh aff mik till Suerigis rikis kronis och myn handh, forhopendis och inthe twifflendis ath i jw eder her jnnan swaa bewisæ veliæn som en erligh godh man bör ath göre; för tæsse saker skuldh thaa sender iak eder thennæ myne tromæn och tiænere Clauis Henricsson, Josep Pedersson och Henrich Stensson ther mith bæsthæ skolæ vethe om all skath och vpbyrdh nw jnstunder aff forscriffne Raseborgh och tess leen paa myne vegnæ, bediendis eder ath i vilien thöm göre eder vndervisningh, hielp, trösth och godhæ medstaandh i blandh almwgen i for:ne læn, hwilket iak förskyllæ vill med alle godhæ och vethæ ederth bæsthæ, gagn ok bestandh, swaa ath i mik skolen tackæ, och ath i veliæn hiith offuer före med eder then deell aaterstaar oss emællom om thet eder icke fortöffuer i tessæ reysæ. Kennæ Gudh thet giörss mik væll behoff for thennæ swaare kosth och tæringh mik forestaar i monge motthæ. Hender och swaa, ath her Erich Twresson komber offuer till Finlandh för æn i eder offuer giffwen till tals och ordhæ, thaa haffwer han i befall eder vnderuise om alle ærendæ hure segh her forlöpith ær, till huilket i moge liith tilsætie huadh han eder her jnnan och flere vordendæ rigisins ærendhæ vnderuisendis vorder. Ehwre om her Erich Twressons reyse vara kan æller the aaterstædis penninge, thaa skynder eder jw hiith offuer till talss och ordhæ som forscriffuit staar. Her med eder Gud befalendis. Datum Holmis anno Dominj m d quinto xj:m virginum. Swanthe Nielsson, riddere."}, {"df": "5154", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "(Efter en kraftig protest vidkommande fängslighållandet af Klunckert och Mauricius:) Vorder wor ock weret sake, dat desulften myne und Swedenrikes dener in jwen gevenknissen, dar Godt vor sye, vorstorven edder to nichte quemen, in deme rykes radt und ock mennichmall umme ere vorlosunge gescreven hebben, so kone gii sulvest wol affnemen, indeme dat dem koninge Dennemarken in bystant und starkynge up uns van jw geschut, dar wes anders aff entstan wyll in tokamenden tyden, des men doch gerne vordrach hadde und node sege; darumme wy by dessen myner dener en entlyck antwert bonalen willen, dar yck myt Swederykes rade uns mogen weten na entlyk to richten. Vordermer is jwer ersamenheyt untwivelich woll indechtich, wo gii unde de jwen unschuldigen de krone to Sweden kryges wyse de jwen tegen de Russen in vorhandelinge to apenbaren veyden kamen were und do in dersulven tydt hebben de jwen en gantz lanth, my 7 gantz gude pachtburen vorstoret und upgebrent in der vorleninge der cronen sloth vnd veste Wyborch, Rettensare in Fynlant, also genomet, wolde jwe ersamenheit ock des vordacht wesen, wo de krone to Sweden eren schaden in densulven lande und pachtburen geleden nakamen mochten, wolden my und Swedenryke des en entlyk antwerth up schykken, dar men alle dynck na unser beider parte vordele mochte na weten to vlygen, dat ick, erkennet Godt, int beste gerne sege. Hyr jwe ersamenheit Gade almechtich tho seligen sunden langen tyden bovalen, myt deme nutteste vordracht sye und dessen mynen dener myt den ersten wedderumme schykken. Gegeven thom Stocksholme amme avende Severini confessoris anno 1505.(to) Swanthe Nyelsen, rytther, Swedenrikes vorstender. Adress: Den ersamen vorsichtigen vnde wolwysen borgermeysteren unde rademannen der stadth Revell, mynen bsunderen guden unde leven truwen nabers."}, {"df": "5155", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5156", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Helse forsend med Gud. Weth Josep, som iach screff tiig tiil med Swen Mijre at tw strax skulde giffuæ tiig tiil wägis med Claus Henrichsson och Henrich Stensson tiil Tönnæ Erichsson och bespöriæ tiig med honum om then leglighedh i Rasborgis len och swa sætie dwglege karle tiil fogathe i lænith, som skatthen opbære, sa beder iach tiig ath tw thet engelundh forsymæ, om tw thet icke en nw giorth haffuer. Iach haffuer befaleth then erlige gode man her Erich Twresson giiffuæ tiig befalingh huat len tw skalt ighen anname tiil slottet effter the werdigiste werdige fæders och gode herris richesins radz radh och samtyckie, som her nw i Stocholm forsamblade varo. Item effter thet Gud alzmechtig krencht haffuer then gode man her Niels Clawesson, och her Knwt Esskilson görs fast gamal, sa at han betröster siig icke effter thenne dagh mange herremöthe at sökie, tha er thet swa beleffuith oc samtycht at then gode erlige man her Erich Twresson skal wara en wtaff the fire, som alle slotzloffuer skole tiilsta offuer menige Swerigis riche. Och nar alzmechtig Gud teckis mig aff thenne syndoge werld at kalle, tha haffuer iach befalet honum min elskelige husfru och barn, ath han skal wethe them wel forwaret i all then del, som mich och them aff richesens rad loffuat, tiilsagt och bebreffuet ær for en the slot och slotzloffuer skolo nakrom wpantwardis; och huat for:de her Erich Twresson tiig foresigiandis eller wnderwisendis worder pa myne wegna, ther rettha tiig aldelis effter som iach sielff personlige tiilstædhe wore och tiig thet befalthe. Och om swa sker, at Gud mich kaller, tha tiilkræffuer iach tiig pa then tro tieniste tw mich tiilsagth haffuer och aff ære och retthæ plichtogh æst at haldhe, at tw enghen lather pa Abo slot wthen for:na her Erich Twresson och her electus, och the badhe tha foruare min elskelige hustru och barn som for:uit star. Her wdinnan bewisa tiig som iach tiig tiiltror, befalendis tig Gud. Hastelige scriffuit pa Stocholm in vigilia apostolorum Symonis et Iude vnder mit indzigle anno etc. m dquinto. Swanthe Nielsson, riddere."}, {"df": "5157", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke kerlige hælsse altiidh forsendh med Gudh. Verdigiste verdige fæder, erlige herrer och gode mæn, verdens vele vethe ath jach fiich nw eder scriffuilse alle samfelth, i hwilke i röre, ath jach skulle haffue antwordhet her Folke Gregersson thennæ slotzloffuen Tauestehuss jnnæ för allis eders herredöme. Fformoder jach nær allis eders verdigheter veliæ thet betænckiæ, thaa var thet jckæ annerledis taledh jnnæ for allis eders verdigheter æn ath han skullæ haffue kommith hiit till mik, om then ofridh skullæ haffue lenger stondith mellom the Rysser och thette rigith och varit mik her til hielp och trösth. Jngen slotzloffuen antwordedhæ jach honum och jngen vore eder verdigheter aff mik hæller begærende ath jak skulle honum antwordhæ, vthan then tiidh then erlige gode herre her Swanthe, allis voris kære herre och höffuitzman, eskedhe paa thenne slotzloffue paa Vesteraas, thaa iak honom hennæ [fick?], hwilken then erlige gode herre mik strax igen antwordadhe, med huilken slotzloffue jach vill mik saa erlige beuise och rædelige, ath i skolæ mik tackæ och holle henne till then erlige gode herrens Swerigis rigis forstonderis handh och Suerigis krone thet beste Gudh giffuer mik lycken till. Allis eders herredömæ kwnnæ væll merkæ, ath ther kan icke vara væll twaa herrer oppaa eth sloth, om ther skal staa wæll till. Jach holler mik fulkomlige vedh the ordh then verdigiste fader i Gudh her erkebiscop Jacob i Vpsale mik til sagde jnnæ paa raadith med allis eders herredömis samtycke, och sagdhe han, ath alle the breff och beseglinger, allis eders verdigheter haffue mik giffuith och besegldth, skolæ varde mik aldelis hollen i alle puncther och articler. Saa hopis mich till Gudh och eder alle, ath i jw veliæ holle mik thöm fulth och fasth i allæ motthe, och liither iak ther fulkomlige oppaa. Och effter thet Gudh och allis eders herredöme haffue thet saa skickiith, ath her ær kommen en godh fridh emællom the Rydzer och thette rikith, thaa vill iak med Gudz och then erlige gode herris her Erich Twressons hielp och raadh, effter thet han her i landit saa ner vedh handen ær, thennæ slotzloffue saa erlige holle, ath i skolæ mik tacke och göre then deell fulth och fasth i the motthe, som mik aff ære och rætthe bör ath göre och mijne breff jnnæhollæ. Thy, kæriste verdigiste verdige fæder, erlige herrer och gode mæn, ramer mith besthe och lather mik niwthæ allis eders herredömis opne beseglde breff och rigisins klemmæ. Hopis mich till then alzmectogiste Gudh, ath i jw thet göre viliæ. Och som jach screff allis eders herredöme till i thet anneth mith breff, ath haffde then godhe man her Folke ty (= thaa) kommith hiith, thaa sadhe alth mith folk, ath thet wille haffue haffth orloff och fareth fran mik. Saa sige the æn nw huar i syn stadh. Thy, kære verdige herrer, kunnæ i alle besynnæ hure ther om ær. Allis eders herredöme och verdigheter alzmectigh Gudh befalendis. Raptim ex Tauestehuss feria 3:a inffra octauas omnium sanctorum, meo sub signeto. Ingeborgh Akesdotter."}, {"df": "5158", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödhmyke tro och tiänesthe nw oc altidh fforsenth j alsmäktigh Gudh. Käre wärdigh herre, taker jach idert wärdighet och herredöme ödhmykelige och kerlige ffor alth thet gode idert herredöme mik altidh giorth och bewisth haffwe, serdeles ffor thet ider herredöme mik bewisthe nw systh jek hoss ider wärdigheth war, ffor holketh jach vil ware then samme ther fortiäne och fforskylle wil och waage liff och gossz ffor idert herredöme skyldh swa länge Gudh spar mik liffweth. Käre wärdigh herre, swa haffwer then gode karen Hanss Wiborgh fforth mik eth rykthe her pa, syden ath han hem kom, swa thet jak skwlde ingelwnde thoore komme ffor ider fför en jak begawadhe idert herredöme fförsth met xij skippund gädder, twa läster strömingh, 2:ne läster ööl met ett fath emesth ööl och sydan met mykith annath, holkith Gudh goffwe ath swa j min makth haffde warith. Mik hoppess jak haffde ther fore jngen straff eller skam hafft före. Gudh geffwe thet matthe fframdels ware, ath jak mathe begaawe idert herredöme met nogoth. Käre wärdigh herre, bider jak ider ganske ödhmykeligh, thet ider herredöme ville göre for Gudz skwldh och scriffwe Joseph til ther om och flere gode män her j staden och vrsake mik ffor thet rykte then gode karen haffwer mik förth pa; thet är idert herredöme väl veterlikth hwadh gaffuer jak ider gaff eller hwy jak skwldhe ikke tore komme til ider wärdighet effter swadan ärligh scriffwelsse ider herredöme scriffwe mik til. Min troo och tiäneste skal ider herredöme altidh vare til redhe swa länge jak liffwer, holkith mik skal alder ingen annath före pa. Her met jder herredöme och värdighet Gudh och sancte Erik beffolendis äwinnelig met liff och siäl. Scriffuith j Abo pa swnne dagen nest effter sancte Morten, vnder mith inssegle etc. Dirich Hansson. Adress: Höghboren herre och stränge riddare her Swante Nilsson, Sweriess rikiss forstandere, ödhmykeligh sendis."}, {"df": "5159", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5160", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn, som thetta breff see æller höra, bekænnes iak Jons Larensson, borgmestare i Nadendall, oc myn ælskelige dande quinna hustru Anna, Jons Gregerssons dotter, thet wy boden haffwom warith longsamliga betænkthe at göra Gudi heder, jomffrw Maria oc sancte Birgitte for begges wors siæll, tha Gudh oss aff thenne werldenne kallar, tha ærom wy boden öffwereens i waara welmakt fullom skælom oc beradne modhe, at nar Gudh oss kallar, tha maa oc skal moder ffrw abbatissa oc fader confessor och boden conwenthen anama oc widerkænnas alth thet tha finnas kan æpter oss lösth oc fasth, som ær bode gardha, hwss och alth i them findz, hwat helzth thet wara kan oc æga nywta oc brwka for theris egit ohindrat för allom helzst waara ærfwingiæ, e hwo helszth the ære æller wara kwnno, swa met skælom at the jnscriffwa oss bodhen i æwiiga bönhald oc bidhia for oss oc for allöm them wy ægom got fore göra. Ty forbiwdom wy allom waarom ærffwinghiom for:de systrer oc bröder her vtynnan nagor forfangh, hinder, platzssa æller mödhö at göra vthan lathe obrutzliga tesse waara yterste wylia staa oc framgang haffwa; oc haffuom wy thetta giort i dandemanna nærwarw, som ær herre Jacob Jonsson och herre Niliss Erikxsson, closters clærka, Jons Olaffson borgmestara, Jæppe Pedersson, Peder Hasw, byfogwten, oc Larenss Hasw, radmen ther samastadz. Til mere wisse oc witnesbyrdh oc högre forwarningh bider jak myn ælskelige for:de broder Jons Olaffson, borgmestare, och raad om stadzsins jncigle, teslikis ffor:de Jæppe Pederssons jncigle met myno egno signet at witterliga hengia for thetta breff, som giffwit oc scriffwith ær i for:de wor köpstadh Nadendall aarom æpter Gudz byrdh tusanda fæmhwndrada pa thet fæmpte, dagen næst æpther sancte Katherine dagh etc."}, {"df": "5161", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Humili nostra recommendacione premissa cum debita reuerencia et honore. Kere werdugh herre, som ider herredöme scriffuer vor nadigh herre ok oss til om een summa peninga aff kirkionis pa god betalningh etc., tha kenne thet Gudh, at j alle the matthe wij kunne wara Swerigis oc wort fädernes riike och idher herredöme til welughe, tiänisth oc bestandt, ta wele wij altijdh wara ther til redhebone oc wälwiligoghe til epter war ytherste makth oc förmaghe. Wij förmode at idher herredöme wäl fortäncker oc weterligith är, hwart the peninge kome Abo kirke liggendis haffdhe fför nagre aar, ther hon eller wij ingen betalning haffwom än fangit, och then räntho hon haffuer inkomende oc j thenne forlidne aar vpburin är, haffuom vij wtlakt i klockor oc i högkores bygningh, och än ythermere än hennes räntho oc ingield kunne tilräcke, swa at wij hafwom bade borgade oc laanth ther til. Ty, kere herre, bidiom wij kerlighe oc ödmiwkelighe at idhre herredöme icke wändher nagon owilighe til oss, thet wij ey kunne eller fformaa fulfölige ider herredömes scriffuelsse ock welughe om förrerördh peninge summa. Thy Gudh kenne wii haffuom ther ingen ämpne eller makth til. Idher herredöme her medh alzmectigh Gudh oc sancte Henrich med liiff oc siäl befalendis. Scriffuit i Abo fiärdhe dagh iwl anno Domini m d v(to), vnder vort signete. Capitulum och capitulares i Abo. Adress: Strennuo ac generoso militi domino Swantoni Nielson, regni Swecie gubernatori, domino ac fautori nostro humanissimo."}, {"df": "5162", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerrissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere werduge herre, teckis ider wile weethe, atwi finge ider scriffuilse nw i tesse dager met ider tienere Henric Ericxson, som i oss ok wor elskelige capittel tilscriffuit haffue om the rikxens ærende ok lægligheter, som nw pa færdhe äre ok the forestondha, besynnerlige om then kost ok … förtärningh, som i formode …. ider tilstundha …. nestkomendis sommar .. tess forinnan i ma….. tw rike ……. biudhe kan ey komme til fredh eller vpslag …….. j æn nw ……. rikxens seningebod …..ha forarbedhe om so…….. forneme i den scriffuilse. Hwarfore tho …… giffuit idert opne breff …… til Abo lææn om en hielp, som hwar rök vtgöre skal j peninge til at vppbyggiæ rikxens slotth, som her stonder pa fallende foot. Begärendis atwij wille tilhielpa met roodh ok doodh, ath then hielp kwnne redelige vtkome oforswmet innen stackot tiid. Huilket wi gerne göre wille, thet kenne Gud. Men wij frijcthe fore at thenne fatige almogen her i Abo læn ær ganska swaker til at vtgöre sodane hielp, som i yterlige wel forfarendis wordhe vtaff ider egne fougter ok embitzmen her i landet äre. Swa tesselikis äre i ok begärendis her vtaff domkirken ok oss en summe rede peninge wiid ij(m) marcher pa god betalning etc., pa huilke wi nw i thenne tiid icke empne haffua, for ty at som ider wel fortencker, the peninge her j kirken wore vtaff gamble samendräcth fiik her Sten, tho thet Rijtze löpet war, ok swa thet, som sidhen samendraget är, haffua wij vtlacth for clocker, koor ok annen kirke bijgningh, som her giordis wel behoff effter then skadelige eldebran, som thenne fatige staden tiith ok offtha vtoffuer gongit hauer. Thy kan ider herredöme wel formerkie, om ider teckis, hwat empne her met oss är vppa peninge. Her met ider herredom alzmectigan Gud ok alle helge Swerigis patroner befalendis met liiff ok siel swn ok salig til euig tiid. Raptim ex Abo anno Dominj quinto supra millesimum quingentesimum, die vero Thome Cantu[a]riensis. L[aurentius], Dei gratia episcopus Aboensis. Adress: Strennuo ac preclaro militj domino Swantoni, regni Swecie gubernatorj, domino et fautori nostro prestantissimo."}, {"df": "5163", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn, som thenne wtscriffth eller vidisse see æller höra, bekænnomps wy Jonis Larensson, Jonis Olaffson, borgemestare, Olaff Andersson oc Larens Hasw, raadmæn i Nadendall, oss haffwa seet oc höört met helom inciglom oskrapat oc ofordærffwat i alle mottho epterscriffne breff ord fran ordh, som hær æpter fölghier: (Se FMU, n:ris 2544, 2626, 2627, 1444 och 5022). Til mere wisso, witnebyrd oc högre forwarningh tryckiom wy for:de wor stadz incigle for thenne wtscript, som scriffwit ær i Nadendall arom æpter Gudz byrd mdquinto. Jtem jak Jæppe Pedersson a wapn bekænnis mik haffwa seeth, hantheradh oc offwerlæsith alla tessin stycken, som forscriffwas, i helom breffwom oc inciglom bewaradom, hwarfore trycker oc jak mit jncigle for thetta breff etc."}, {"df": "5164", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän thetta bref händer stå före, förkunnar iag Måns Andersson, häradzhöfdinge i östra häradet i Raseborgz lähn, med thetta mitt närwarande öpne bref then tijden iag satteting hölte med almogen af Ingo sokn i ärlig mans närwaro Tohl Ulfsson (= Tönne Eriksson), håpman på Raseborg, anno Domini 1505, tå kom för retta å satte tinge Lindekulla och Gomalsbålar (!) och trätte om några deras rätta rår, som äro första råå uppå stenig udd eller i furun, och the skiljer Bredslätta från the ägor, sedan rårätt i Kusfors, rårätt tädan åth Fallberg rå, och the lade wite 20 [mark] sölfwermynt på häradshöfdinge domqwal – – – – – –. Och thesse tolf suto i nembden, som äro p. p. The tolf nembl. ransakade och witnade at fören:de råar woro lagliga lagt, och ingen emot min dom eller nämbden wädia wille, ty dömbde iag fören:de råar stadige och faste at blifwa, och förbiuder iag hwar och enom theremot handla eller qwälia, wid sine 3 [mark](r) för min dom. Til mehra wisso och witnesbörd sätter iag mitt insigel å ryggen å thetta bref, datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "5165", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5166", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5167", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Lyber ecclesie Virmo emptus ab ecclesia cathedrali Aboensi pro xxx marcis anno Domini millesimo quingentesimo quinto."}, {"df": "5168", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sääksmäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän, som thetta breff för koma kan, bekennes jag Claes Hinrichzson, lagman vdi Söderfinne lagsagu, medh thetta mitt näruarandes opne breff, att den tijdh iag lagmans ting hultt medh almågen aff Sexmäki sochen i ärlig mans Oluff Olssons, fougdte på Tauasthus, Oleff Jonsson, herid[z]hoffdinge ther samastedz, och flere gode mäns näruaru anno 1506, lordagen näst efter S: Knutz dag, thå kom för rätta å satte ting Riduala by och kerde till Anaiala by om någre råår them emillan, som ähr forste huffuidt råån Kirffuensari och så annan huffuidt råån till Mustanoija, huillke for:ne råår sex syne män och otte suorna föreginge och stadfeste, huilkett ärande jag skott till the 12 thå i nembden såtho, som är Anders Nillsson, Oluff Hinrichsson, Clemett Olsson, Jons Olsson, Lasse Bertillson, Josse Olsson, Jons Michelsson, Erik Hinrichsson, Hinrich Augustinusson, Nills Nillsson, Morthen Bertillsson och Hinrich Staffansson; the ther om ransakade, vitnade och effterswår[e], att forne råår våre gilde och laglige giorde; thy effter theris ransakan och edhe dömde jag for:ne råår stadugtt och fast, widh huars theris 6 [mark] for min doom. Till ytermere wisso ech wittnesbördh trycker iagh mitt signett å ryggen å thetta breff, som giffuit och skriffuit är åhr och dagh som förskriffuit står."}, {"df": "5169", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Muurla", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ødmykalighe oc welwilioghe tro tiænsth nw oc altidh försendh met Gud. Käre (käre) herre, som eders herredomes strenghet megh tilscreffue, at jag skulle talle til werduge fader i Gudj her biscop Laurens i Abo oc hans erlige capetlum, at the skwlle eders strenghet wndsethe met ij twsande marcher pæninghe til thess at somar skatthen nw nest komandis jnkome, tha tallet jag then werdoge herren oc hans erlige capetulum ther til om; tha sagde the for megh, at her Sten Stwre, Gud hans siel nadhe, haffde tagit til læne aff them v twsande marcher sulff oc rede pæninghe, oc badhe thi them Gud til hielp, at the haffde eke iij hwndrade marcher i theris waldh, som kirkyone til hörde, thi at the haffuer them kaastadh pa thi store klocker oc then bigninge, som the haffue nw hafft i thette ar met thet ny koor, som the nw vpbigget haffue; ther sagdhe the then haffde kaasthet alle kirkione peninge wppo, oc en nw ære ther vort skillog for offuer ij hwndrade marcher, som meg hoppes at eder strenghet fynner i theris scriffwelse. Tackis eders strenghet at wethe om then skat aff Rasborgx leen, tha haffuer jagh nw then wpbarit, oc löper thet sigh xiiij hwndrade marcher ræffwilske oc alt ræffwilske pæninghe; tha bødh jag them then werdwge herren her biscop Laurens oc hans erlige capetulum, at wetsele i swenske peninge; tha sag[de] the sig ey haffue mere en wed eth eller ij hwndrade marcher swenske pæninghe, som the kwnne wetsele; epter the jag kwnne eke forwetslet them, ligger the beseglet oc vrörth; hwad eder herredome ther om tackis, som eders strengheth besth til gode kan kome, tha beder jag eders strenghet gerne, atj willee biwde meg ther til om. Tæckis eders strenghet at wetthe, at her Henric Bydz äre framlednæ aff thenne weldne, Gudh hans siæl nadhe; i hwem eders strenghet tackis at haffue til lagman her igen, tha wedh jag jnghen her i landet bether äre til fallen en Knwt Ericsson eller Henric Stensson; oc haffuer jag kendz wed Masko oc Wirmo skögxby[gd], som her Henric i forlæninge haffde; oc haffuer frw Annæ Lemo epter hans dodh. Hwad eders strenghet ther om tackis oc om alle andre arindhe, bether jag ødmykalige at eders strenghet wille meg ther om tilscriffue. Oc wil jag legge meg al winninghe om alle the meste pæninghe jag kan aff stad kome at sende eders herredome offuer met thet alle snareste. Oc wedh her Jacob ytermere wnderwisse eders strenghet om alle arinde, hwre seg her forloper i thenne lantzendhe. Vil jag altid gerne legge meg al winninge oc [om] eder herredomes gaffn oc beste, som j meg om tror. Her met eder herredome alsmectoge Gud oc sancte Eric kong befallendis til ewige tid. Snarlige scriffuet j Mwrela paa warffrw dag purificacionis, meo sub sigillo, anno Dominj m d sexto. Josep Pedersson. (På en lös sedel:) Käre herre, som eders herredöme meg tilscreffue om then hielppe skat, i march aff hwar rok, tha haffuer jag tinget met almwgen ther om; tha haffue the loffuet (vt) med en godh wilie [½] march i ar at giffue vt jnnen medfaste oc [½] march at are, thi then heel march haffde alt warit forstor twnge; oc bad almwgen her sielff om, at then [½] marchen matthe vtgoris at aare, som her Jacob med eder herredome vnderwisse etc."}, {"df": "5170", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge helse oc veluelig trohet altit kerlige försent med Gudh. Kere herre, maj vethe, thet jag fik nw strax fru Annis scriffuelse, at her Henrick Biidz, hennis kere herre, är dödh, Gudh hans siell nade, oc at Joseph haffuer kentz vedh alt hans læn oppa en sokn nær; oc begerer hon storlige, at jag ville scriffue før henne till eder, at hon motte beholle then ene soknen. Ty beder jag eder ödmiwglige, atj før hennis store sorgh oc bedrøffuilsse skyld vele lathe henne nywthe oc beholle then ene soknen nogon stwndh; thet vill jag med eder ødmiwglige førskylle hwar jag kan. Framdelis vill jag biwde eder till om alle sacher med mit egit budh, nar jag haffuer varit till tals med ffrw Jngeborgh. Hwar jag kan vare eder till ødmiwgt oc tieniste, finne j mig altit velueligh till. Eder alzmectig Gud befallendis med liiff oc siell. Raptissime ex Viborgh, die sancti Blasij episcopi, meo sub sigillo, anno Dominj m d vj°. Erick Turesson riddere. Adress: Erligh, welbyrdugh herre oc strenge riddere her Swanthe Nielsson, Swerigis rikis forstandere, sin kere herre, ødmiwglige kommendis etc."}, {"df": "5171", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn, som thette breff fore koma kan, bekennes iach Anna Hansdotter, erligx manz herre Henrik Bidzes riddars vppo Nynäs och fordom lagmansz i Norfinne lagsagw atherleffue, ok fullelige tilstor met tesso myno nærwarandis opne breff, at myn kere for:de döde herre, Gud alzmectig hans siel glædi, æn tha fulle skæll ok synne haffuandis gaff eth sith fasta godz, som heter Ködis, i Halicko sokn liggiandis, Gud til heders, ionffrw sancte Marie oc sancte Birgitte oc Nadendals closter till æwerdeligo ægo ffor sin lægrestad, testament oc siele rykt, met hws oc tompt, aker ok æng, scog ok wtmark, qwærn ok qwærn stæder, alzengo vndantagno, som for:de godz aff alder tilligad haffuer eller rættelige tilligge bör. Ok mædan hans tyma war swa stækot, thet han kwnde icke ther vppo breff ok bewisning giffua, tha stadfæster iak hans ytersta wilie i the hilge trefoldighetz nampn met wener oc frænders iaa, samtyckio ok godwilie. Oc till ytermere stadfestilse will iak, ath helfften aff sama godz scall bliffua herre Jacobi Johannis prouento, hwilken iac acter ther inne giffue. Thy affhender iak mik oc allom mynom ærffwingiom, ehwo helszt the ære eller wara kwnno, for:de Ködis godz oc til egnar for:de Nadendals closter till æwærdelige ægo, aahindrat for mik ok allom mynom arffwingiom. Tiill högre forwarning, vitnisbyrd ok fwlbordilse biider iak werdig herre ok fader i Gud biscop Laurens, met Gudz nade biscop i Abo, om hans nadz secret ok wælbyrdig dande manz Henrik Stensons, herædzhöfdinge i Wæmo herad, om hans incigle met myno egno at witerlige henge for thette breff som scriffuit oc giffuit ær wppo myn gord Nynäs arom epter Gudz byrd tusandefæmhundrade vppo thet siette, vppo sancti Symeonis dagh."}, {"df": "5172", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5173", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vuoltee", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn, som thetta breff see eller höra, bekennis jach Mattis Philpusson aff Wltis, hærædzhöffninghe i Nydersatagund, och fulleligha tilstaar met thetta myno nærwarandis opne breff, thet iak met beradne modhe oc godhan vilia, met mynne elskelige husfrvs, hustrv Katherina, oc barnanna jaa, godwilia oc samtykke haffuer vnt, oplothit oc giffuit oc nw alleledis vnner, oplather oc giffuer Gudj jomffrv Maria oc sancta Birgitta til hedher oc begges vora kære dotter jomffrv Anna til prouento oc opphælle eth mith fasta godz, som hether Salmis j Saffwo sokn, Nadendals closter til æwerdeliga ægho met hwss oc tompt, aker oc engh, fæmark, ffiiske vatn, quærne oc quærne stædher, hwad helzst thet næmpnes kan, nærby oc fiærre, j votho oc j thorre, alzengho vndan tagno, som for:de godz aff aldher til höörth haffuer (oc) eller rætteligha til höra bör. Thy aff hendher jach mik oc allom mynom erffuinghom, e hwo helzst the ære eller vara kunno, for:de Salmis godz oc til eignar for:de Nadendals closther til æwerdeliga ægo, ohindrat for mik oc allom mynom æffuinghom. Oc til mera kerlek haffua for:de systror oc bröder loffuad at, naar Gud mik oc myn elskelige hustrv kallar aff tesse wærld, tha vilie the scriffua oss badhen til æwigha bönholdh oc haffua oss j amynnilse oc göra oss deelaktoghe aff allo thy godo ther görs j vora liffs tiidh oc effther dödhen, ty ath vy badhen stadfestom erligx mans Knut Biidzsens, myns hustrvs brodhers, testament, Gud hanss siæle nadhe, som ær ij godz hetandis Ködis j Halicko sokn. Tiil mera visso, vitnesbyrd oc högre forwarningh bider jag verdughen fadher j gud biscop Laurens, met Gudz nadh biscop j Abo, om hans nadhz secret oc erligh oc vælburdigh dande man Henric Stensson, hærædz höffninghe j Vemo hæræd, om hanss jncigle met myno eigne ath vitterligha henge for thetta mit breff, som giffuit oc scriffuit ær j for:de myn gard Wltis aarom epter Gudz byrd m d pa thet siætte, fförste monedag j fastho."}, {"df": "5174", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerrissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere werdughe herre, teckis ider wele wethe, ath sidhen Gud alzmectigh kallede aff thenne snöde werldh then erlige gode man her Henric Bidz, lagman i Norfinne lagsaghw, som wi formodom ati longo sidhen wel fornwmit haffua, wore wi til tals met almogen aff sama lagsagw försthe wike ffasthe widh Nadendaals closter, pa huilken tiid almogen her i landet pläger ther forsampnat ware, ok forhördoms met them effter Swerigis lagh ok sedhwänie, hwem the framdelis wilde til lagman haffua. Tho om sidher thet war framsäth, kesthe the ok korade vi friborne men ok vi bönder aff sama lagsagw, som [the] vpnemde ok ladhe j walet tesse epterscriffne iij gode men pa ider herredömis behag ok forbätringh, som är Knwt Ericxson, huilkin almogens rösthe hauer mestedelens, ther nästh Dirich Hansson ok Johan Flämingh. Aff tesse iij werdugis ider herredöme en at tagha ok oss for lagman samtyckie, then i kwnne formerkie i mellan Gud ok ider thenne fatige landzende kwnde besth och nyttogeste wara. Om Knwt Ericsson är woor ok mestedelens all almogens bön til ider, ati wele honom for lagman samtyckie. Oss hopas, at han scal wara ider ok riket til wilie ok tiänsthe ok thenne fatige landzende j alle saker bestondigh i längden, som wi altiid her til haffua hört ok aff hans vmgengilse forfareth. Hwat ider herredöme teckis her vtinnan at göre, bedhe wi ati werdugis oss ok landet met ider scriffuilse thet kwngöre. Jdher herredöme her met alzmectigan Gud befalendis, sancte Erich ok alle helge Swerigis patroner tiil liiff ok siel ewinnerlige. Raptim ex castro Kuusta, anno Domini mdvj(to), fferia 3(a) post Jnuocare, nostro solito sub sigillo. L.[aurentius], Dei gratia episcopus Aboensis. Adress: Illustri ac strenuo principi domino Swantoni, regni Swethie gubernatorj, domino et ffautori nostro prestantissimo."}, {"df": "5175", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Solberga", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödhmiwkth kærligh hälse altidh forsänth met alzmectigh Gud. Käre herre och frändhe her Swanthe, godhe besynnerligh wen, tyckes idher herredom wilie wethe, ath myn kære herre ær affledhen aff thenne syndighe werldh, hwars siæl sigh alzmectigh Gudh offuer forbarme. Käre herre och brodher, tha badh han migh j syn ythersthe thyme, ath iagh skuldhe met myne sma baarn giffue migh aldelis in til idher herredom och j idher forswar, huilkit iagh aff alth myt hiärthe gärne giffwe wil. Ty, käre herre och frändhe, är myn odhmiwkelige kärligh bön til idher herredom, athj wilie migh haffwe j idher herredoms heghn, beskärm, fredh och forswar, myne tiænere, fatighe farlöse barn och hwadh migh tilhörer, och idher herredom willie giffue mig eth breff ther wppa. Tæsligis ær myn ödhmiwkelige kærlig bön til idher, athi wilie, kære herre och frænde, wnne migh the two sokner, som ære Lemu og Vema skoghsby, for ty, käre herre och frändhe, maa iagh them icke niwthe, tha kan iagh icke holda gardhen. Ty bidher iagh idher for Gudhz skuldh, athi wilie wethe migh och myn fatigh barns bästhe, som myn store tro är til idher herredom. Jdher her met alzmectigh Gud bodhe met liiff och siæl beffallendis. Hwadh idher herredöme liwff är gör iagh altidh gerne. Scriffuit paa Soolbärghe dominica Lethare. Anna Hanss dotther."}, {"df": "5176", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Växjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5177", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Jönköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Brefskrifvaren sänder kopior af danska riksrådets svar på framställningen om fred eller uppslag riken emellan; hade förnummit att de skånska medlemmarna af sagda råd gärna såge att det komme därtill, men att k. Hans motsatte sig detta med mindre han eller hans son komme till makten i Sverige eller finge en summa penningar, hvilket brefskrifvaren hoppades ej skulle ske; allmogen i Möre och Värend hade, då den fått vetskap om nämnda penningeanspråk, lofvat ath thet skattagellith skulle vara skarpa spader, polöxer och dalapill ….. Jach haffuer och forstondit aff vore budh, ath k. H[ans] loth strax göre iiij æller vj swore skip redhe till ath behindræ myn holk, her electe barse och flere vore venners skep hiith veliæ, richit till vndsætning i sommar. Ehwadh sager iach synna kan med venners hielp fridgæ syön for honum och storcke them hiith komme skole, ther fore giffuer iach mik strax nw op till Stocholm ath göre myne skep redhe med flere andre gode manne i thet neste Gudh giffuer oss naden vore fyender ath bekrenckiæ ehwar wij kwnnom … Brefskrifvaren ordar härefter om sina åtgärder för försvaret i rikets södra del och fortsätter: Och effter thy mith folk ær her nidre forhindreth i thet mesthe iach kan her lathe, ther fore kunnæ i sielffuæ gissæ hwre jach kan saa strax myn skep bemanne i syön som alle störste makth oppaa ligger. Hwar fore beder iach eder, kære broder och synnerlige gode ven, ath i veliæ sielff eder hiith offuer giffwe till Stocholm med alle then makth eder ær till synnes medh segh haffue med thet aldra förstæ och iach kwnnæ serdelis haffuæ trösth och hielp vtaff i tolkæ vordnade ærendhe nw för ögon ær och med eder strax offuer haffue then verdoge faders swena, skip och werija, her biskop Larissis i Aabo och alle andre gode mænss thiænara i Finlandh och kiöpstadzmæn, hwar effter syn yterste makth och formoge, kosth och thæringh i thet nesthe, till mikilsmessa. Her jnnan beder iach eder vara vælwilliogh i thet aldra yterste; jach ær then thet gerne forskylle vill med liff och makth saa lengiæ jach leffuer, och forlather iach mik aldelis paa vor ordh och samtall vii atskyldis i Stocholm vthan alth twiffuell thet iach eder saa holle vill vthan alth argth vedh sanningh och gode thro, thet Gudh kennæ, then iach eder befaler. Datum Jöneköpwngh sabbato palmarum anno Domini mdvj:to."}, {"df": "5178", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åminne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmywke tro tiænisth nw och altiidh forsenth i alzmektighan Gudh. Takker iak ider, kære herre, ödmywglige och storlighe ffor mykit got, som ider værdighet mik beffuisth haffue. Bider iak ider en nw, kære herre, om thet Ingoris godz, som i mik loffuadhe i sakærstiænne, som Seffuerin haffuer; thet war myn fförsthe bön til ider værdighet. Wore ok myn ödmijwk bön til ider, käre herre, thet iak finghe ther eth swar pa, hwilkit iak wil och ther göre tiænist fore. Item, kære herre, haffuer jak och en hæst her stondendis til idert beffhoff (!); hwem ider wærdighet tækkis ath jak skal antwarden Josep eller jak kan fornæme i ider wærdighetz scriffuelse, hwilkit iak mik ödmywglege gernæ effter rætther. Æij mere i thette synne iak kan ider wærdighet tilbywde pa thenne tiidh, vthan her met ider herredöme alzmektigh Gudh befellendis och sancte Erich konung. Scriffuit pa Amynne torsdagen næst effther paskæ vnder mith jnsigle anno Dominj mdsexto etc."}, {"df": "5179", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skövde", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5180", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Wave", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item vortmer geven de radessendebaden van Darbte vor van der Wiborgeschen reysze der ranefarer halven und der jennen, ere guder dar henne schicken, dar dat gemene beste ser ingesprecket unde vornichtet worde tegen de recesse der gemenen stedere, dar sick vele, so en vorgekamen is, sollen ynne vorsen hebben. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item is eyndrechtliken dorch beyder heren radessendebaden boslaten und berecesset, dat nymant in der hense wesende syne kynder offt junge knechte sal na Wiborch, umme de sprake to leren in Ruslandt schicken, bii der stede gerichte. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5181", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere herre ok besynnerlige gode wen. Vii finge ider scriffuilse nw, ludendes i blandh andra stycken ok articler, som i oss tilscriffue, om wort skiip, atwi wile latha thet ofortöffuat göre til redhe met folk ok wærige ok swa sendhe thet stragx otoffuer til riksens tiensthe etc., huilkit wi gerne göre wile epter ty i wor macth ær, ok haffuom ther til longelige welwilige warit, som oss met like ok ære böör at göre, och vilie wederredhe wara, tho wi faa ider ok riksens raadz scriffuilse fulkommelige ther om hwart wi skule sendhe wort folk ok pa hwat tiid the skule sigh endelige giffue til wægx. Togh wore likwel wel rodeligt, som oss tycker, at thet föghe folk, som her ær i landhet, kalledes swa mottelige wth, at landet bliffuer icke alstingis forblotthet ok macthelösth, fföör ty wi haffuom höört, at then Johan Brokenhwsen, som her hauer warit i blandh ok weeth teess legeligheeter, acther sigh giffue hiit vth, tho han kwnne kome syn mödhe teess widh. Ok ær fast fryctendes at (tho thette bespörs thet folket giffuer sigh her vth) fiendhe moghe stiæle sig hiit ok forderffue thette fatige landet om alt thet wæractighet ær hæden vthdrages. Ther met, kere werdige herre, ware her vdinnen grwnnelige fortencthe met the andre werdugxte werdughe fæder ok gode erlige herrer ok biudher swa oss samdrectelige til hwar wij skule oss fulkommelige effter rettha. Jnchte annit haffue wi i thette syne ider til biudhe, vtan hwar wi kwnne wara ider til kerlige wilige ok bestondh, göre wi altiid gerne epter wor macth. Ider herredöme alzmectigum Gud her met ok alle helge Swerigis patroner befalendes met liiff ok siel tiil euig tiid. Raptim ex Abo anno Domini mdsexto, ipso die ascensionis ejusdem, nostro sub sigillo. Adress: Strennuo ac preclaro militj domino Swantoni, regni Swetie gubernatorj, domino et ffautori nostro prestantissimo."}, {"df": "5182", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwcth i alzmectigen Gudh. Kere werdigh herre, tæckis ider wele wetha, at jak fek ider herredömes scriffuelsze nw met ider capellan, thenne breffuisere her Larentz, j hulke i scriffue och begære, at jak scal hielpa til met rodh och dadh met the gode men flere i Abo capitulo, at myn nadhe herre biscop Larentz skulde haffua syt skep til redhe met syt folk, bysser, wærier och fetalie til riksens tiænist och bestondh epter svodane lægelighether, som nw pa færdom ærre etc. Kenne Gud, ther ær hans nade alt redhe berodh vppa; oc haffuer jak icke annat fornwmit vtan at han ær ther welwiliegh til, nær han for ider herredömes oc riksens rodz enkedhe scriffuelse om tidh oc stwndh, tesselikis rwm, oc hwart the skole at fara. Engen wordende tydende ær her nw at scriffua ider herredöme til, vtan the ther gode ære, Gwd tess loff haffwe, hwem jak ider verdughet befeler met siel oc liff äwinnelige, rodendis oc biwdendis offwer mik som offuer ider trofaste vndersothe, hulken altidh gerna gör huadh ider til wilie och tiænist kan wara. Scriffuit snarliga i Abo vppa helge torsdagh anno Domini mdvj:e, meo sub sigillo. Jder ödmiwke capellan oc vndersothe Powel Scheel, erchidegne i Abo. Adress: Strenuo ac generoso militi domino Swantoni Nielsson, gubernatorj regni Swetie, domino et fautorj suo precipuo."}, {"df": "5183", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ydmygeligh, kerlige helssen och trotiänisth nw och altiidh for sendh met alzmegtigh Gudh. Kære herre, verdiges eder herredöme ville vithe, ath nw jak kom hiidh till Rasborgh och anamedh thenne forlæningh igen effter eder herredömes scriffuilse och befolningh, fför hwikken förläningh iak eder herredöme ydmygkelige tackker, tha haffue nw eder herredömes fougther, som her i läneth äre, tingeth nw somertingeth sidhen jak fik eder herredömes breff oppo thenne förläningh, bediendis eder herredöme kerlige, thet j villde migh vnne then saköre, som her nw föll i thette tingh. Thet är myn kerligh bön tell eder herredöme och jak thet gerne förtiäne vill effter myn ytersthe mackth. Käre herre, eder herredöme her met alzmektigh Gudh befolendis, eder herredöme myn tiænisth altiidh tell redhe. Snarlige scriffuith aff Rasborgh, om hellige torsdagh anno Dominj mdvj:o. Tönne Ericksson."}, {"df": "5184", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmike tro tiænisth altidh fforsenth met Gudh. Kære herre, skal idher vitherligit vara, at thet star well til i thenne landz endha. Kære herre, ffik jach och idher skriffuilsse i vinther met her Erik Twresson, sa ath j haffwe forlenth honum i thetta ar hoffwdhskatthen pæninghana. Tha haffuer jach ffornögth honum xl mark aff vintherskatthen och the böndher, ssom i köpthen fisken vtaff i höstes her i Butnet öfore Butnet, tha haffuer jach ffornögth ffornempde böndher pa idhre vegna aff vintherskatthen lxxxen mark ok v[½] ortuger, epther idher beffalningh ok vthskripthen jnneholler, ssom her Pedher fyk mik. The andhra peninga, ssom igenstor off fornempdhe skath, tha vill jach ffornöye her Erik Twresson pa idhre vegna om varffrv tidh dyre, tha är all skat vtganghen ok jnthet ffor [stor?] til godhe redhe, huarth han vil haffua them epther idhre skriffuilsse ok beffalningh. Huat annath her vtaff gar, tha skulen j ffaa til Stocholm i hösth, om thet är sa fredligit ath jach kan komma ffram vthen skadhe her igönom skærgardhen. Kære herre, ffik jach ok nw (idher) nyligha idhre skriffuilsse, hurv i ære bedraghen vthaff koningh Hans nw i thenne vinther; tha haffuer jach latidh lesse fornempde breff ffor almoghen i landit, tilskriueth och latith them forstath idher villie, hulkit the vare ganske gladh ath idhre skriffuilsse, atj villen lathe them fforstadh hurv idher var gath i thenne vinther vtoffuer ok flere godhe rykensens herrer; och är almoghen idher ganska velviliogh her vthy thenna landz endha, ssaa ath the vilia liffua ok döö met idher huar j them til syendess vardhe. Käre herre, tickis idher ath vithe, ath thesse fatighemen her i Butnet äre redhe ath sigla nw til Stockholm met then dell, ssom the haffua sammen dragit i vinther och nw i vor, epter syne skatpeninga. Hwarffore äre the ganska twilaktogh, hurv the skulu komma gönom skæryegardhen, hulkit i ville vare ffortenkthe vthyth, ath the ffatighemen matthe ffram komma vthen skadhe epter syn skath och annat huath them behoff görs. Kære herre, ær jach nw pa idhre reysse til Norrebutn paa idherth fiskrj, hulkit jach ey ffor kwnne aff stad komma, ffor ty ysen ær en nw i syön. Bydher jach idher atj bywdher mich til, hwem jach skal antwardha then fisk, ssom her vtaff gar, nar som jach kommer til Stockholm nw i høsth, om j ære ey sielff tilstædhe. Skal idher vitherligit vare, ath her standhe nakre lagmans peninga igen ythersth i Butnet, som herr Hindrik Byss burdhe ath haffua; bydher jach idher, atj vyle bywdhe mik til om i vile sielff behalle them eller vnne them ffrv Anna; bidher jach idher, atj vilie bywdhe mich til och landit; hwath idhers vilie ær, thet vil jach altidh gerna göre, som tilbörligit ær. Æy mer pa thenne her tidh. Ider Gudh befallandis ock sancte Erik konungh. Ex Korsholm, manedaghen nesth ffore pingysdagha, ssub annis dominicis mdvj(to). Anders Benktsson. Adress: Ærligh och høgbwrin herre her Swanthe Nielsson, Swærigis rikes fforstandhare, sin kære herre, tilkommandis thette breff met ödmiwkth."}, {"df": "5185", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5186", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5187", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ydmychaligh oc welwilieghe tro tiænisth nw oc altid forsend met Gudh. Käre herre, som eders herredome meg tilscreffue met Tønne Ericsson, at jag skulle kalle the swæne aff Rasborgxleen, som jag haffde ther skicket pa eders herredomes wegna at vpbare eders strenghetz skat oc sakøre, effther the at eders strenghet haffuer wnt oc forlænth Tonne Ericsson Rasborgxleen igen, hwlcken jag haffuer nw kallet the danne swæne hit til Abo slot igen. Och haffdhe the tinghet vj tingh aff wartinget then tidh Tonne kom til Rasborgxleen hiem igen, oc løp seg then sakøre ved ij(c) marcher Ræffwilske, som ther nw til bake staar aff the forscriffne vj tingh. Hwad eders herredome tæckis at wnne Tonne Ericsson then sakøre eller eders herredome wil sielff behallet, tha skal thet bliffue til stedis til tess jag ffaar eders herredomes scriffuelse. Thi beder jag ydmychalighe eders herredome, atj wille biwde Tonne Ericsson oc meg ther til om, hwar jag skal ræthe meg effter. Wil jag legge meg al win om eders strenghetz gaffn oc beste i alle mathe som meg bör at gøre oc thet snaristhe jag kan skynne meg til eder met alle the mesthe pæninghe jagh kan aff stad kome oc then roffwers jakt, som eders herredome meg om tilscreffue. Her met eders strenghet alsmectuge Gud oc sancte Eric kong befallendis til ewighe tid. Snarlighe aff Abo pa helge trefoldoghetz sonnedag, vnder myt jndsegle, anno Dominj m d sexto. Josep Pedersson."}, {"df": "5188", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5189", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kiere werdug herre, teckis ider wele wethe at thenne breffuisere, hederlig man her Larentzs, kirkieherre i Vlsbij pa thenne tiid, haffuer giffuit och theet sigh vtoffuer til ider vppa thet han wilde forwetha sigh met ider, om han skal ok maa bliffue besetendis wiid fornempde kirkie, epter thy i haffue pa kronone wegna faderlige retth ther til, som wi formode j wel wethe. Hwat ider teckis tho at göre ther vdinnen, thet stander nw til ider. Han haffuer j forlidne xij aar aat i enne warit stædigt wiid konungx gæld, æn togh icke pa same stadh; och haffue the gode herrer, som framledhne äre, alle takkit honom for thiensth ok throohet han haffuer them bewiist, Gud alzmectigan forbarme sigh vtoffuer theris salige siel etc. Jncthe annit haffue wi helder fornomit aff honum, ok hoppis oss at ingen kan honom ther vtoffuer annit bewise. Thy bedie wi ok kerlige for honom, at han motthe bliffue ther wiid swa her effter som her til dagx, vtan ider werdughet haffuer anderlwnde ther om sigh fortencth, hwem wi befale alzmectigan Gud swn ok saliig til liiff oc siel j euig tiid. Jncthe annit synnerlige, vtan hwar wi kwnne wara ider til wilige, kerlig ok bestondh gøre wi altid gerne. Scriffuit snarlege j Abo in crastino sanctorum Geruasij et Prothasij anno 1506, nostro sub signeto. Laurentino, Dei gratia episcopus Aboensis. Adress: Strenuo ac preclaro militj domino Swantoni, regni Swetie gubernatorj, domino et ffautori nostro carissimo."}, {"df": "5190", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 124. Und syn vort gelesen itlike tidinge von den von Dorpte an de von Lubeck gescreven mit oren byschrifften, darinne unter anderen berort, dat de grodfurste vorstorven isz unnd hefft von syner lesten frouwen eynen sone unnd von der ersten, der Russynnen, eyns sons sone nagelaten; unnd wowol men der vortrostinge gewesen, dat na des olden dode durch der lande delinge mochte twedracht syn irresen, so dat dardorch de wege weren geworden, tome kunthor wedder to kamen, so hadde me doch von des sons sone nene tidinge, unnd were darumme to besorgen, dat de weldige hant by eyneme blyven worde. 125. Beclagen sich ok in dersulven cedelen der ranefars mit beger, dat tegen desulven mochte getracht werden, edder ore stad moste vorlaren wesen. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 129. Vurder dat by one vlochmerich, dat itlike werden westwerth aff up Wyborgh, itlike up den Stockholm lopen, umme mit den Russen to hanteren, mit beger, dat men dar well tegen trachten, dat sodans na inholde der recesse mochte vorblyven. 130. Item dat de Russen bidden, dat men neyn gud up Wiiborgh fore, noch dar enige copensschup anrume, tom ende dat de copensschup vrih wedder in Lyffland komen und dar geleght werden. 131. Item de Russen, de sick dor dat land mit willen der vogede steken und de mit ghifften unnd gaven stillen, laten sik horen, dat de Russen moten uth groteme dwange ore gudere up Wiborgh senden; wen dar denne nene ranefarers weren, so dat ore gudere dar beliggen bleven, mochte de copmansschup upt olde in Liiffland komen. 132. De her burgermeister von Hamburgh sede, von noden to synde, dat dar riplick to getracht unnd, so vele de copensschup to Wiborch belangende, egendlick beseen worde, offt sick de copman von der hense der Wiborgesschen reise entholde offt den ok andere von fromder natien und in de hense nicht horeden dar vorkeren mochten etc. angesen dar men dem copman von der hanse de handtheringe dar vorbode unnd anderen luden de weghe lethe innemen unnd holden, wolde sodans weynich profites der gemenen wolfart bringen. 133. Int leste is bevalen, dat men schal uth den recessen, wes von den ranefarers vormals besloten, upsoken unnd den steden lesen laten, vmme darup sick to bedengken und des besten to helpen raden. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5191", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5192", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Cum humili recommendatione, dilectione et salute. Werdige fadher, broder och besynnerlige wen, som edher fadherlighet vel fortencker, at nw for tw aar thenne mijn trotienere Erich Scrifwere gaff sig her aff richit pa sin rese till Rom om sine merchelige ärendhe han ther at bestelle hade, swa haffwer han nw varedh her for werdigiste och werdige fæder j Gudh, her erchebiscop Jacob och for biscop Matz med sine skæll och breff han j Rom aff wor helge fader pawen forwerfft hafwer pa siit preste embethe och the kircher honom for sin langelige tienist aff kronen forlenthe äre, och fins han beqwem vara till at worde prest och the kircher at hafwe, niwthe och beholle aff pawens synnerlige nade. Effther then nadh honom forlenth är kan han ecke medh nogen rätwise trengias fra the sine kircher, æn dogh thet domprosten j Lincøping, mesther Jens Brask, hans geld ther j Finlandh j hans franware aff mich fforwerffde, sigiendis sig haffwe then forwerffuet j Rom och ther oppaa dog jngen bewisning frambar eller wiiste. Ther fore hafwer jach honom till edher nade skickedh oc eder nadis werdige capitell, atj honom behelplige äre then hans kirchie Virmo j gen aname och ther jnsæthie och hans rettighet ther aff ath faa som tilforenne. Vore then hans rettighet till stedhe, som honom vnderwiist är, tha beder jach eder nade och edert werdige capitell, atj äre honom ther vdj behelplige, swa thet han redelige kan then at faa, for ty jach hafwer fornwmmit honom peninge behoff gøris, serdelis till at betale nogre sine geldh j Rom. Her vdj ramer hans beste som mijn troo är till eder. Hwar jach [kan] wara eder naade till welige, kerlighet, gode gagn och bestand, gör jach velwilig altidh gerne, thet Gudh kenne, hwilchin jach ider nade befaler swndh och salig till ewig tiid. Snarlige aff Stocholm die visitacionis Marie m°d°vj°."}, {"df": "5193", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmygelich, kerligh helsen nw och altidh kerligh fför sendh met alzmectiger Gudh. Kere herre, werdogess idher werdoghedh wele wethe, thet jach ffegh idher werdoghedz skriuilse met idher werdoghedz swen Jons Larensson, lydendis thet jach skulde antwardhe Jwan Jonsson eller och hans wiisse bodh oppo idher werdoghedz wegne the twsen marcher ræwelske, som jach idher werdoghedh her aff slottet skal giffue, huicke ffornempde twsen marcher jach haffuer anthuardet Jons Larensson her oppo Rasborgh effther idher werdoghedz skriuilse ok beffalning, som Iwan Jonsson wel witherligit ær. Kere herre, teckis idher werdoghedh wele wethe, thet kwngenss folk löge her ganske stercke wedh Nariöö met vj mersskep och nogre flögh skep och fförbiddhe the effther ij krawele, som skulde kome ffrom Lübikke och tiill Ræffle, som skulde warit Kærsten Tothe ok Hanss Dætmersk; och giorde the thesse ffatige men her aff landet stor skade oppo theress skep och goodz, ok förde the nogre böndher borth met siigh; ok loth kwngenss folk go ffor eth rykthe j Ræffle, thet the hadhe siigh fullelige actadh hiidh j then her landzændhen, om thet icke komber j ffredh. Kere herre, ey ær her nogon synnerlige tidhende, ther iach kan idher werdoghedh nw ytermere tilbiwde; men huadh idher werdoghedh ær til ödmykt och tiænsth skal idher werdoghedh altidh fynne mich redeboen tiill. Idhers werdoghedh her met alzmectiger Gudh beffalendis met liff och siell tiill ewigh tidh. Skriffuit aff Rasborgh worffrv dagh visitacionis, wnder myt signet etc. Tönne Eriksson."}, {"df": "5194", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, reuerentia et salute premissis. Kere, werdughe herre, teckis ider wele wethe, atwi finge ider scriffuilse met Erich Scriffuere om hans ærende, hurw the forlöpne ære met honom j Room, swa thet han findz beqwem wara til at wardhe presth etc., huarfore begære i, thet wi wile wara honom behielpelige til Virma kirkie igen, som hederlig man mester Hans Brask, domprost j Linkøping, haffuer nw j wærige, huilkit wi gerne göre, kenne Gud, tho han först winlegger sik ok forarbeter met ider och flere gode herrer, thet fornempde mester Hans Brask wilde vidersæghie sama kirkie ok then reth han ther til hauer, effter ty han hauer then forwerffth j Rom aff wor heelgiste fader, powen, som ider ok flere gode herrer wel witerligit war, tho j samtycthe ok presenterede honum ther til, æn tog han ingen bewisningh frambaar eller wiisthe ther oppa. Som i scriffue ok om swa saker ær, thet han ingen yterlige skääl hauer ther til, tho är ther met tessthe bätre at görendis tho the kome fram pa bodhe sider for the werdugiste, werduge fæder ok gode herrer, söm j the helge kirkans lagh ære forfarnæ. Hwat the ok j met them oss ther om sidhen tilbiudendis wordhe, ther vile wi gerne oss effter retthe. Tesselikis om Vlsby kirke ok sancte Sigfridz prebende, som Mogens Laurentzson hade, Gud hans siel nodhe, wore rodeligit, ati skickedhe ther til j tiidh ok thyme two gode men igen, som til forende aff alder warit haffuer, huilke ther aff kwnne sig wel behielpe; ok the skule göre dagelige tiensth ther fore for theris ok alle crisne siele, som sodane geldh haffua vpstikthet. Her vdinnen görer som j emellen Gud ok ider wel formerkie, at macth ligger vppa, swa ok thet j icke forswme then faderlige retth j haffue til fornempde kirke ok prebende. Jncthe annit j [thetta] sinne, vtan hwar wi kwnne göre ider til vilige [ok] kerlig, ther finne j oss altiidh redebone til. Her met alzmectigan Gud ok alle helge Swerigis patroner ider befalendis met liiff ok siel ewinnelige. Ex Abo die patronorum 1506. Laurentius, Dei gratia episcopus Aboensis. Adress: Strenuo ac generoso militj, domino Swantoni Nielsson, gubernatori regni Swecie, domino et fautori nostro sincerissime obseruando."}, {"df": "5195", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini MDVI, die et hora s: IV idus julii venit vir venerabilis dominus et frater Henricus, confessor generalis de Nadhendall, regulariter emissus pro negociis sui monasterii tractandis cum dominis spiritualibus et temporalibus hujus regni super quibusdam possessionibus. Et in festo s. Petri ad vincula venit ejus socius iteneris, confrater ejusdem ordinis nostri dominus Matthias, qui per aliam viam navigio venit oppidum per Telgense; qui fratres assignabant nostro conventui quoddam prædium in Ölandia, quod vocatur Myklaby, quia distabat multum a monasterio eorum. Et in aliqualem recompensam dedit eis abbatissa in valore 40 vel 60 marcharum, et ante virginis Marie assumpcionem recesserunt ad propria tendentes."}, {"df": "5196", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Brefskrifvaren framhåller att han förnummit, det en i Stockholm varande person från Reval klagat på honom beträffande en skuld; Torn hade emellertid förlorat sin egendom genom en sjöolycka, hvilket vore allmänt kändt; och hade han dorch sodan schaden haluen moten rumen vt Reuel, wente jck gheen behalt jn Lyfflande kondhe hebben …… ock halepp jck Wijnholt vt Lijfflande hyr in lant. Alder leue heer, doe jck dar gheen frede hedde, soe hebbe jck my gheuen now onder jwe gnade dar, den jwe werdicheyt dar bede haluen her Erick Tuersson my eynen breff op hebben gheuen, dat jwe werdicheyt my jn bescherment hebben nemen vnde ock dar jn begyttet hebben; beder addressaten icke öfvergifva honom och bryta den lejd honom gifvits; wes jck schuldicht syn, dat hebbe jck tor sewert vorlaren; ….. dat ermoet jck jn handen hebben, dat hebbe jck van jwe werdicheyt vnd her Erick Tuersson vnd de byschoff van Abo vnd ander gode lude, de my helpen ….. Alder leue heer, jck wyl trowe vnd holt jwe werdicheit wesen. Soe bydde jck otmodichlike jwe werdicheyt wyl my nycht vorlaten; dar js Josepp Petersson, jck hope he sol my nycht mysdanken vor jwe werdicheyt. Hyr mede befele jck jwe werdicheyt der almechtigen Gode. Ghescreuen jn Abo des donredagen na sunte Mergreten anno vj. Herman Torn. Adress: Dem werdighen eddelen gestrenghen rydder her Swante Nyelsson, houetman der kronen von Sweden ryke, mynen gunstighen lewen heren."}, {"df": "5197", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Moskva", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5198", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5199", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken grudt myt normoghen alletyd stedes thovorn. Erszamen und wolwyszen leven heren borghermeister und radtmanne der stad Revall. Juwer ersamheyt samptlyck gheleve tho wethen, dat yck hebbe myne buer ghesandt in juwe stadt, als nomptlik Jacob Rover und Jochym Wynrych, umme welke guder und waͤr to vorkopende. Deme denne szo nycht scheen en magh und deme mynen vorboden myt nemande offt nemant myt ohne tho kopslaghende sunder sodane ghoder tho boswerende, dat vor mynen tyden tho Wyborch neynem heren wedervaren offt gheweygert isz, sunder my nu und ock in eretyden ghescheen ysz. Des yck my denne to juwer ersamheyt eyne sodane ungunst nycht vorseen offt thoghetruwet hadde. Is derhalven myn bogher und fruntlyke bede tho juwer ersamheyt, eyn sodan als vorgherort ys wyllen thorugghe legghen und de myne myt mynen ghoderen nycht bosweren und sze kopen und vorkopen laten ghelick eynem anderen, wente de ghodere ick dar nu hebbe und sendende weorde (!), my proppere thohoren und sze wol botalt hebbe. Des yck my genslyck tho juwer ersamheyt vorsee. Weret over sake eyn sodan nicht scheen en magh, moyt ick eynen anderen wech soken und radt vinden wue ick kann. Hyrinne noch juwe ersamheyt dat beste wert schynen lathen, vorsie ick my genslyck als tho mynen ghetruwen naberen. Hyrmede juwe ersamheyt deme almechtigen tho langen tiden salich und ghesundt bevolen. Gheschreven tho Wyborgh ame mydweken negest na assumptionis Marie virginis anno 1500 und 6. Eryck Tursszen, ryttere. Adress: Den erszamen borgermesteren und radhmanne der stadt Revall, mynen bsunderen ghetruwen naboren fruntliken ghescreven."}, {"df": "5200", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmike skriffuilsse nw och altidh fforsenth met Gudh etc. Kære herr, skal idher vytherligit vara, thet jach haffuer ffornöghit her Erik Twresson the xiij(c) march paa ider vegna, som i mich tilbudhin nw i winther och ssaa i sommar, huilken fforscriffne swmme pæningha jach antwardhet haffuer mesther Pawall, kanich i Aboo, epter her Erik Twressons swens ord och beffalning, som han mik vndheruisthe, ath thet her Erikx villia var, thet jach skulle them thette jn antwardhe, hulkit jach och ssaa gyorth haffuer til godhe redhe, met Gudz hielp ey annath skal befynnes. Kære herre, skal idher vitherligit [wara], ath her stodhe nogre lagmans peninga igenn epter her Hindrik (Bijss) Bidz, Gud hans siel nadhe, som lop vidh vj marck ok xxx march, hulke fforscriffne lagmans peninga jach anamadhe paa idhers vegne ok lagdhe i fforscriffne swmme; satthe jach och mith silff i Mwstessare kyrkio til panthe ffor en parth aff samme peningha, ath forscriffne swmma skulle vare full epter iderss villia ok skriffuilsse; ok haffuer jach mynne qwittencia aff mester Hindrik, domprosthen i Aboo, mesther Arwidh och mester Pawall canike ther sammestadz, hulkit ider vitherligit skal vara, ath forscriffne svmme redheliga vth giffuen ær; ok i idhert breff igen anamen aff her Erik, ssom i honum gaffue paa forscriffne swmme pæningha, som makth pa ligger etc. Kære herre, sendher jak ok idher xviij tunnor lax, som her arligha plæger vtaff gaa ok viij tunnor ffor olagha fyske neth; sendher jach idher ok ij skippundh geddher, som jach köp[t] haffuer ffor myno egno peningha, xx spike laxa oc i(c) bæren fysk. Kwndhe jach ey ffaa mere bærenfysk nw paa thenne her tidh ffor then ofredh, ssom i mellan ryken star etc. Jtem sendher jach idher ij loo skin. Kære herre, haffdhe jach flere fath faall ffor myne peninga, tha haffde jach gerna senth ider them. Reffskin kan jach ey ffaa her ffal, ffor thy saa snarth som bondhen far them, tha ær han hoss Ryssen met them. Kære herre, bidher jach idher ffor Gudz skul, atj wæll gören och giffuer mich idhre qwittencia pa forscriffne swmme peninga, som jach nw vthgiffuit haffuer [ok] lacth ssaa ok teslygis i vinther, hulkit som löper en mark mynne en xl ok xiiij(c) mark ok v[½] ortuger, hulkit jach altidh gerna ffnrskylle vill met myn tro tiænisth ok makth huar j mik tilsyendis vardhe. Kære herre, ramer mith besthe, som myn godha tro ær til idher. Ey mere pa thenne her tidh. Jder alzmectogh Gudh beffallandis ok sancto Erik konungh. Snarliga aff Korsholm, feria 4(ta) post festum assumpcionis Marie, sub annis dominicis m d vj(to). Andhers Benktsson. Adress: Högburen herre och forsthe her Swanthe Nielsson, Swærigis rikis fforstandare tilkommandis thetta breff met ödmikth."}, {"df": "5201", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jach Swanthæ Nielsson i Ekesiö, riddere, Swerigis rigis forstaandere, helsar edher allæ aandælighæ oc wærdzlighæ, menigæ klærckærij, fribornæ frælsismæn, köpstadzmæn, bergzmæn, kronenis skatskylligæ bönder och menighæ almwgæ, som byggia och boo i N., kerligæ met vor herræ. Kæræ wennær, i dandæmæn allæ sammæn, skal edher wittherlighit waræ, at sidhen rikæsins oc allis waaris fiændæ kongh Hans wntfor fran Kalmarnæ met sith raadh oc then macth han ther hadhæ oc icke willæ forbidhæ tessæ werdogiste, werdogæ fæders, erligæ herrers, godhæ mænss, rikesins raadz oc myn tilkwmpst oc ther eth wenligt möthæ besökiæ, som taladh, bebreffuet oc loffuet waar, tha sændæ han sin macth til siös met skep, byssær oc wærgiæ, giffuændis thil sköffling kirker, closter och then menæ man, at the skullæ skennæ, brænnæ, myrdhæ och i hiæl slaa alt thet the kwnnæ over kommæ, thet the alt redhæ begynth hadhæ at brwkæ huor the kwnnæ faa tess æmpnæ. Hwor fore loth iach redhæ göræ naakre mijnæ skep met myt egit dagligæ folk, her electi tiænere til Lynköping oc naakre aff Stocholms borgare oc sændæ them vt i the hælgæ trefaalloghetz nampn swaadanæ rikesins skadæ oc fordærff att affwæriæ oc wedergöræ thet bæstæ Gud tæctis wnnæ them naadhen til. Thaa ær thet swaa aff Gudz forsynn forlupit, at nw i lögerdagx næsth forlidhen kommæ myt folk oc forscriffne rikæsins fiændæ sammæn til slagss oc ændis ther met at waaræ wennær behuldæ ower hoonden oc fingæ twænnæ skønæ kong Hanssis skep met bysser, wærgiæ och et merkeligit skønt tal folk; oc et skep wntkam met stor nödh, fleræ reysor igenom skvtidh och swaa til redh, at ickæ ær thet wæntendis i gen at kommæ for thennæ skæær. Hadæ mere macth wareth wtsænt, tha hadæ thet ickæ wntkommit. Swaa ære och nw ganskæ myndoghæ sænningæbudh kommæn hith in for byæn aff Rydzælandh, the fullæ mact oc befelnenger haffue aff then storæ förstæ at bedhiæss, samtyckæ, besiglæ oc stadfæstæ dag, stwnder oc fridh mællæn Swerigis rikæ och the omildæ Rydzær i xx samfeltæ aar omkring, swaa thet bliffuer wthen al faræ paa then sidhæ. Thy, keræ wennær, warær wedh godæ trösth, tackændis oc loffwandis alssmæctog Gwdh oc allæ hælgæ Swerigis patroner for then seghær the haffuæ os wnth oc giffuit moth rikesins oc alles waare fiændæ, tessligis oc for thet at the omildæ Rydzær ære hit komnæ, begærendis fridh aff oss, thet ickæ tilforinæ offthæ ær skedh. Oc warær wederredhæ, æner eder tilsakt worder, met edhre godæ wærgiæ, hiælpændis til at affwærgiæ edert fædernis rikis skadhæ oc fordærff som tro dandæmæn bör at göræ oc i altid giorth haffuæ oc eder bewisd tilbörligæ j allæ mottæ. I skullæ finnæ megh redhæboghæn met liff oc macth at waræ mællæn eder oc fiændæn, ehuor bæst behøffwis oc megh i tidhæ tilsakt worder, oc wethæ oc rammæ alles eders laangligæ bæstæ oc bestandt swaa længæ iech leffuer. Her met eder allæ Gudh oc sancte Erik konge befalendis til ewigh tidh. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5202", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköbing", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei gracia Dacie, Suecie, Noruegie, Slauorum, Gottorumque rex etc., exellentissimo et potentissimo principi et domino, domino Basilio, tocius Ryssye imperatori, salutem et sinceram atque fraternalem in Domino dilectionem. Dilectissime frater et confederate, vestre maiestatis nuncius Ystania tali die n. ad nos vna cum Dauid, haraldo nostro, applicuit atque venit, nobis vestras literas exhibens atque presentans, ex quibus litteris clarius accepimus, vos velle pie memorie domini Johannis Basilij vestigia in omnibus imitari et precipue fraternalem amiciciam atque confederationem nobiscum contrahere ac super tali amicicia et confederatione literas nostras conficere et eas ad manus vestras per specialem nostrum viceuersa et vna cum predicto Ystania, nuncio vestro, dirigere atque transmittere, quas literas, ut desiderastis, confecimus ac eas confectas ad manus vestras vna cum memoratis nuncio nostro N. ac Ystonia in presenciarum dirigimus atque transmittimus, summopere desiderantes atque deprecantes, ut similes litteras vestras, eandem amiciciam et confederationem continentes, nobis remittere velitis. O princeps, frater noster, Suecie occupatores regnj nostri prefati terciis elapsis annis, dummodo oratores genitoris vestri in eodem regno aduentum nostrum exspectarent, sua scripta ad nos miserunt, ut tunc intraremus regnum nostrum Suecie absque grauj populo, ne regni incole per itinera, que tunc ascensuri ageremus, nimium aggrauarentur. Sed postquam regnum intrauimus cum pauco populo, ut voluerunt, opposuerunt se nobis in effectu faciendj nobiscum sicut Judej fecerunt contra Christum. Tamen manus istorum Suecorum, rebellium nostrorum, sicut Deo placuit, in persona euasimus. Et sic prefati Sueci rebelles adhuc totum nostrum regnum Suecie occupant et detinent contra Deum, contra omnem iusticiam et iuratam fidelitatem nobis prestitam. Vnde ex corde mouemur rogare fratrem et confederatum nostrum, ut jniquitatem rebellium nostrorum menti sue habeat. Nos vtique, si talis casus accidisset vobis, fratrj nostro, equo animo ferreremus ac si nobis contigisset. Non dubitamus, quin frater noster simile faciat. Certam quoque commissionem ultra quam scriptum est commissimus nuncio nostro vobis fratri nostro referendam. Velitis igitur eidem nuncio nostro referentj concedere fidem talem, qualem nobis, si mutuo conferreremus, concedere velletis. Cum hiis viuat et valeat frater noster in solio sue celsitudinis felix et longeuus. Ex arce nostra Nikoping."}, {"df": "5203", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Altissimo, jllustrissimo et potentissimo principi, domino Basilio, tocius Rutzie imperatori etc., Johannes, Dei gracia Dacie etc. rex, salutem ac felicia rerum et votorum incrementa cum fraternj amoris affectu. Triumphantissime ac jnuictissime (ac jnuictissime) imperator, frater consanguinee et confederate noster charissime, jntelleximus quendam Siuarum, natione finnonem, Muscouie ciuitate maiestatis vestre iam multis temporibus sub captiuitate teneri, cuius quidem ad manus nostras dimissionem nos non minus gratam quam necessariam fore duxerimus, quandoquidem hic neminem habemus, qui linguam rutenorum scribere et legere possit aut valeat, quod nobis reuera plerumque molestissimum obuenire solet, presertim dum amplitudinis vestre oratores apud nos agunt aut nostri ad celsitudinem vestram nuntii venerint destinandi. Rogamus igitur amplissimam maiestatem vestram, quatinus de solita sua erga nos benignitate eundem Siuarum captiuum nobis dimittere cumque presencium latore Georgio destinare dignetur et velit, eius quoque ad nos transmissionem tamquam singularem complacentiam, nobis a confederatissimo fratre factam, gratissimo animo acceptabimus, pro nostro erga amplitudinem vestram debito cupientissime promerendam. Ceterum rerum ordinationes, qualiter hiis diebus se habeant inter nos et rebellos subditos nostros Suecos, maiestatem vestram serenissimam per Blasium, eiusdem ad nos superioribus diebus nuncium, fecimus certiorem. Sed quoniam familiares nostri, quos eidem itineris sui socios dedimus, nondum ad nos rediere, nihil adhuc de ipsius ad vos reditu certum accepimus. Quare et huic nuncio nostro Georgio, quo in statu inter nos et predictos Suecos res ipse sint, denuo deteximus, maiestati vestre iterum referendum. Quem vt in primis audire et in commissis sibi per nos negociis absque diuturniore mora expedire dignemini, attentissime precamur. Eiusdem enim ad nos reditum magno desiderio quotidie prestolamur. Cum hiis maiestatem vestram serenissimam cum imperii suj amplitudine et gloria Deo optimo maximo facimus commendatam."}, {"df": "5204", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5205", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åminne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmywke tro tiænisth altiidh forsænth i alzmekteghan Gwdh. Kære, wärdoghe herre, som iak haffuer til forendhe bedidh och scriffuit ider til om cronones godz Ingöris, ath iderth herredöme ville värdogas til ath vnne och forläne mik til noghen tiidh forscriffne godz, swa är och nw myn kärligh och ödmywke bön til ider ther om; och vil iak näst Gudz hielp göre ider och rikit ther tiänish ffore effter myn makth och fformoghe. Och är mik kwngiorth, ath ther war noghen brösth vthij then scriffelse, som iak screff iderth herredöme til i waras met Thwne Erichson, hwlkit Gwd kænne ath thet war ekke myn forsymelse. Bider iak idherth herredöme ödmywligh, ath i ekke ville vendhe mik til noghen ouilye. Idhert herredöme her met alzmektoghan Gwdh befellendis, görendis altiidh gerna hwad ider til vilia och tiænisth kan ware. Scriffuit pa Amynne, pa helghe kors dagh anno Dominj mdvj, under mith incigle. Clas Henriksson. Adress: Erligh och strenghe riddere her Swante Nilsson, Swärigis riikis fforstondare, sin käre herre, odmywglege til komendis thetta breff."}, {"df": "5206", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris recommendacione, honore et salute premissis. Kere herre, broder ok besynnerlige gode wen. Vij finge ider scriffuilse nw i sama stwndh ludendis hurw thet j screffue oss til i vinters aff Vexiö effter the werduge fæders erlige herrers ok gode mentz riksens raadz samtyckie, som ther tho forsamnit wore, atwj skuldhe sithe veder redhe met wort folk, skep ok wærige til riksens tiensthe. Sidhen noget ther effter finge wi andra ider scriffuilse giffne pa Sockholm nogra dagha effter wars herre hymmels færdh, j huilke j wore begærende, som i nw sielffue screffue, atwi skulde haffua komet til thet herre möthe, som tho stodh i Stockholm om sancte Eskils tiid nesth forlidhen, togh swa om wi wisthe thenne landzende wara welforwaret, som ther til hörde, effter then lægillighet tho pa færdhe war etc. Thenne twenne idher scriffuilse oc forwarningh bekenne wi oss alleledes wel fonget haffua; tog war sancte Eskils dag fore forlidhen æn wi finge the andra ider scriffuilse, som thimen ok rwmidh vttrycthe om thet herremöthe; ok effter ty thenne for:de tiid ok stwndh war framlidhen, kwnde wi oss ingen wegx sidhen giffue vtan haffuom sithet her vedherredhe thenne sommaren vtoffuer met wort folk ok ingen wegx lathet löpe wort skep, vtan hafft thet oss sielff ok wort folk ospaart for thenne fatige landzendes ok riksens tiensthe ok besthe skuldh, nær wi hade foot ider ok riksens radz enckede scriffuilse ther om at swa behoff hade giordz, som ey skeet ær ty bætre, Gud tess loff haffue. Thette same haffue wi oc scriffuit ok giffuit then gode erlige man her Erich Tureson for edh swar swa offtha han oss om for:ne ærende tilscreffuit haffuer, thet han sidhen gör syn vrsecth ok sæger, atwi thet endelis woldendes wore, thet han swa lenghe töffuidh haffuer. Hoppis oss, atwi thet met inge giort haffue. Wi bathe thet til, at han tiith ok offtha eskede wort folk ok skep vth met syn scriffuilse i fölghe met sigh; tho setthe han ther ingen saak wid hwart the skulde fara ok ther met betrösthe wi ther incthe ytermere tilgöre. Som ider herredöme ok scriffuer om wort folk ok skep nw at sendhe tiith at wara i riksens tiensthe hwar besth behoff kan gores etc., kenne Gud, tho haffue wi sodane hinder ok forfall nw, ther longt wore aff scriffue, atwi thet ingelwnde kunne göre pa thenne tiid, ok tycker oss at man skal ganska föghe gagn eller hoffwerk bedriffue til siös j thette sinne, epter ty at sommaren ær fast forlidhen ok höstdagen i henderne, pa huilken tiid storm ok owæder ær altiid rædendis. Ty bedhie wi ider herredöme ganska ödmiwkeliga, ati wile werduges göre wor vrsecth for the werdugxte werduge fæder, erlige herrer ok gode men riksens raadh, som ther nw forsammet ære, at the vile wor forfall oc hinder for ögon haffue ok oss thet icke til mistijcke tagha. I alle andra motthe hwar wi kunne wara ider ok rikidh til welie ok tiensthe vele wi lathe oss finne welwilige som oss aff ære oc retthe bör at göre. Jngen annen tiidende ær her met oss nw pa færdhe vtan gode, Gud alzmectigan tess loff haffue, hwem wi ider herredöme befale met siel ok liiff ewinnelige. Ex Abo vigilia Mathej anno 1506, nostro solito sub sigillo. Laurentius, Dei gracia episcopus Aboensis. Adress: Strennuo ac generoso militj domino Swantoni Nielsson, regni Swetie gubernatorj, domino et ffautori nostro colendissimo."}, {"df": "5207", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jag Erick Turesson, riddere, bekennis oc veterligit gör met thette mit opne breff, at welbyrdig swän Anders Bengtsson haffuer mig vell förnögd oc betaled xiij(c) marcher ortuger till gode rede pa erlige oc welbyrdig mantz wegne her Swante Nielsons, som her Swante mig plictig var. Ty giffuer jag förscriffne Anders Bengtsson qwit, fri, lidig oc löss för alt ytermere tiltall om förscriffne summa peninga. Till ytermere visse lather jag weterlige trykkie mit incigle aa ryggen pa thette breff, som giffuit oc scriffuit är j Stocholm, torsdagen nest för sancti Michils dag anno Dominj mdvj."}, {"df": "5208", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vnszenn ffruntlykenn grudt myt irbedynghe alles gudenn jn steder tho vorsight tho vorenn. Ersamenn vnnd besunderenn gudenn ffrunden, wy voghen juwer ersamheyt ffruntlyck tho wethende wo wy synn borycht vann dem ghestrenghenn heren, letmathe vnszes rades, her Eryck Tursszenn vnnd sick kleghelykenn boklaghende ohm jn juwer stadt vann dem ersamen rade scholde vor entholdenn vnnd arresteret weszen veer schippunt salpeter he to siner bohoyff hadde kopen lathen, vnnd hefft vns dar beneuen ghetont eynn breyff, gy vp synne vorschreuen benalet hebben, denn wy gheseen vnnd jnt vlytigeste vor horet vnnd anghemerket hebbenn vnd jw hochlykenn bedancke, gy jn iuwen schryfft vormelden, jth jw vann den juwenn szo sy anghebrocht solk salpeter nicht sy an gheseght efft vortollet vnnd durch sulck gudt js vorborth, vnnd setten sodann tho vnszes ricks redenn erkentnysse. Js der haluenn vnsze ffruntlyke bede vnnd andechtighe bogher, gy dem ergedachten vnnd ghestrenghenn herenn sodanenn salpeter weder to dem hande wyllenn lathen komen by dussem jeghenwardighen synemen vulmechtughenn vnd vnghetwyuelden procuratorj, wente he dar tho Wyborch vor denn affghesnedenn Russzenn, denn viandenn der hylligen krystenheyt, licht vnnd Wyborch nicht wol sunder sodane erghedacht holdenn magh etc. Vorder isset tat sick ye wes jn denn ansegghende offte tollen vor seen were, so wy vns nicht tho jw vorseenn, gy vnszenn ryke so vor want synn, dat gudt dar vnd ganslick scholde vor broken synn, gy jw hir gudtwyllich jnne wyllenn lathenn vindenn, synt wy samptlick alle tydt jn eynenn ghelykenn offte groteren tho jrkennenn gudt wyllich jnsunderheyt gheneget. Godt allemechtich jn suntheyt tho langen tidenn salich b[e]uolenn. Ghegheuenn vnnd gheschreuenn thom Stoxholm am auende sancte Ffrancisze anno etc. xvC vnnd vj. Conciliarij regnj Swecie, pro nunc hic Holmie constituti Adress: Denn erszamenn burghamesterenn vnnd radtmanne der stadt Dantzsche, vnnszenn sunderenn gunstighenn gudenn frundenn, ffruntlickenn ghescreuen."}, {"df": "5209", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5210", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5211", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Broderligh kerligh helsse altiidh forsend med Gudh. Kære broder Per Twresson, maa thw vethe ath iak haffuer nw warith till orde och talss med her Swante och rigisins radh, saa iach forweth mik med thöm och the med mik om alle saker. Saa screff iach tigh till i sisth, ath iach haffde acthet mik diit nedh till Hersæther; thaa ær myn stycke nw saa belægen, ath iach icke kan komme ther oppaa thenne tiidh, thy iach varder ofortöffuereth skynde mik offuer till Finlandh igen för thet herremöthe skuld, ther skall staa vedh raan med the Rysser nw om jwle tiidh nest kommendis. Tesligis var iach och till talss med tijne kære husfru ffrw Karine om alle saker, som hon veth tigh væll sielff vnderuise. Saa maa thw vethe, ath iach haffuer thalet till her Swanthe paa thijne vegna om ytermere hielp och forlæningh aff kronone. Tha haffuer han loffuet mik ath veliæ vethe tith beste och besörgie tigh med ytermere hielp, saa thw, iach och flere vore venner skole honum tacke, huilket thw behöffuer icke twiffle oppaa. Togh oppaa en von ware sender iach tig her Swantis opne breff beseglth, lydendis paa Stækeholm och Stægholmss len. Effter ath her Niels Klautsson ær saa saare kranch och Gudh tæckis ath kalle honum, tha skall thw strax kennis vedh Stækeholm och tess len med her Swantis breff. Ær thet och saa, som Gud giffue, ath her Niels Klauisson bliffuer vedh helssen, thaa haffuer her Swanthe loffuet mik paa syne ære, sanningh och gode thro velie besörge tig æntinge med Stækeborg æller Rasborgh, som mik hopis ath han væll holler hwath han haffuer loffuet mik och tilsagt oppaa thijne wegna. Kan och saa hende, ath örlog gaar swaare oppæ för thw faar nogen förlæningh, ther thw tijn hustrv och barn maa haffue tilflwcth till och frihet oppaa, thaa rader iach tigh och beder, ath thw med hustrv och barn skynder tig vtöffuer till Finlandh till mik; thaa vill iach vndsætthie tig ther med en kongsgaardh, som ligger l eller lx landbor vnder, then thw maa brwke [till] tiith beste effter thin egen veliæ, som jach tigh væll sielff vnderuise vill, nær thw kommer; och nær thw vilt komme till mik, thaa scriffue her Swanthe till ther om, saa thw faar hans loff ther till, thy iach haffuer rörth för honum, ath iach vill haffue tig till mik till Finlandh. Thaa formercthe iach oppaa honum ath han nödogt vill ombære tigh her aff landith; thy halth jw fast oppaa, ath thw ændelige vill till mik till Finland; thes snarere veth iach ath han besörger tigh med then dell han mik loffuet haffuer, ther thw skall vare belathen medh. Gudh kænnet, ath iach ganske gerne haffde vareth i tall med tigh och flere mijne siskene och serdelis för thet arff skyld effter vor kære moder, Gudh hennes siell nade. Togh ær mik vnderuisth, ath thw haffer latidh sæth i jordhen meste delen aff hennis lösöre ther mest makth oppaa ligger. Thaa kan thw væll sielff formerke, om thet star ther lengiæ, ath thet bliffuer forderffuet. Ty rader iach tigh ath thw lath[er] taget vp aff iordhen igen och later föret æntinge til Askeby kloster æller och till spittalen vedh Swderkiöpwngh och antwordæth her Knwth i forwaringh till tess Gudh föger vii haffue tillfælle till saadanth bythe ath parthe. Inthet synnerligit haffuer iach tigh till ath biwde; raadh och biwdh offuer mik som offuer thijn kære broder. Her med tig alzmectig Gudh befalendis med liff och siell. Snarlige aff Stocholm söndagen nest fore apostolorum Symonis et Jude dag, meo sub sigillo. Erich Twresson, riddare. Adress: Sin ælskelige kære broder her Peder Twresson, riiddare, kerlige kommendis thette breff."}, {"df": "5212", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5213", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Verdogiste fader, käre nadige herre, besönnerlige gode ven, verdogis ider nade vethæ, ath then verdoge fader bisp Larens i Aboo ær ledhen aff thenne syndoge verlden. Gudh hans siell node; och haffue nw capitell igen valdht hederlig man mester Jens Olauj, som iach formoder ath the eder nade sielffue yterligere tilscriffwæ etc. Ffiich iach nw i gaar scriffwelsse aff her Sten Cristiersson, i hwilke han rörer for tydende, ath the hans swenæ, som komme op fra Hosemo kijrkio, the sagde ath ther gaar för almenth rijcthe, thet kongens skep Swaanen skulle vara skoten i sank och her Niels Bossons kraffell ligger senkth i swndith etc. Tesligis kom her nw i tiisdagx skepper Tothe met en kraffell aff Lybecke och seger han segh alzingen kongens skep fornijmme i siön, eij hæller vethe the hwar han ær sielff, men the menæ ath han skall vara i Jwtlandh och haffuer alzingen makt. Och haffwe the Lybeske sæth i dagh met the Mekelborskæ; mellom kongen och the Lybeske ær ingen dagh æn nw kommen."}, {"df": "5214", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sinceris premissis reuerencia, honore et salute. Verdogh fader och besönnerlige gode ven, som i scriffue thet alzmectogh Gudh haffuer kallet aff tesse syndoge werlden verdogh fader biscop Laris, offuer hans siell segh Gudh forbarme, och at the verdige fæder eders herredömis hederlige capitell aff Gudz forsyn haffue alle samfelth, endrectelige keesth, koredh och vtwaldht i helge trefalloghetz nampn eder till thet verdoge bisps æmbethe effter forscriffne verdoghe faders bisp Larisse dödh etc., ath thet saa sketh ær i saadane samdrectoghet thror iach fulkompnelige och inthet twiffler ath thet ær eders herredöme och thöm aff Gudhi giffuith, aff huilket iach gantzske glad ær, och tycker alztingis væll vara ath thet i sadane endrectoghet sket ær, Gudi tess loff vare. Som eder herredöme begærer myn scriffuilsse till vor hælgiste fader pawen om eders confirmationem, thöm sender iach eder herredöme nw med hederligh man her Bertil, eder herredömis egith bodh, och tycker mich nyttogth vara, ath i haffue oförtöfffueth ederth budh till Rom, effter then lægelighet nw paa ferdom ær. Jach tacker edert herredöme ganske kerlige för then hest j mik nw sende. Som ederth herredöme och scriffuer, ath i veliæ vara richet och mich en hwll thro man, then thro och liith sætter iach fwlkomlige till eder, ath i veliæ beuisæ eder med eders fædernis riche och mik trolige och tilbörlige som en erligh godh thro infödh swensk man i alle motthæ, ther iach alzinthet twiffler vdj. Hwar jach kan vara edert herredöme till all veliæ och kerligh, finnæ i mich altiidh væluilliogh gerne göre vele saa lenge jach leffuer, thet Gudh kennæ, then iach ederth herredöme befaler saligh och swndh till ewigh tiidh. Raptim ex Holmis die sancti Martini, meo sub sigillo [anno Domini] md sexto. Swantho Nicolai miles."}, {"df": "5215", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5216", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson i Ekesiö, riiddere, Swerigis riches forstandhere, helser eder alle, andhelige och verdzlighæ, menige clerkerij, ffriibornæ, frelsismen, köpstadzmen, kronenis skatskylloghæ bönder och menige almwgæ, som bijggæ och bo i Abo biscopsdömæ, kerlige met wor Herre. Kere venner, skal eder alle vetherlighit ware, ath nw i mandagx fiich iach bwdh och scriffuilse aff verdugh fadher, her Hemingh Gadh, electus till Lincöpingh, at han om sancti Seuerins nath nw nest forledhen med storm och macht fanghit haffuer aff richesins och alles voris fiendher Kalmarna stadh tiil richit och kronennæ ighen. Alzmectigh Gudh tess loff haffue och alle richesins helge patroner. Sa haffuer iach nw for en manadh sidhen senth diith nedh tiil Kalmarna eth gantzske skönth tall folk forscriffna her electus och then landzendhæ tiil trösth och vnsätningh. Tesligis göre och nw alle tesse verdugiste verduge fædher, erlige herrer, gode men, richesins rad, friibornæ, frelsismen och alle köpstæder her i Swerige folk ok spisningh diith, sa ath vij vele nest Gudz hielp sa forwara then stadh och landzendhæ, at han icke skal her effter komma fra richit och kronennæ i fiendha eller vtlenska manna hendher, som han nw i thenna forlidnæ tiidh varith haffuer, ther han vtaff ær gantzske mekith forswaghet och vtarmeth i alle matthæ. Hwor fore bedher iach alle kerlige, at i welwilioge vele göre mich en mögeligh hielp met nagen spisningh, som richesins radh met mik samtycht haffue och her i vinther kringhom menighe richit vtgöris skall tiil at bespisa then stadhen ighen och mynæ skiip och folk, som iach i the helgetrefalloghetz nampn met försthæ opith vatn i vaar achter vtsendhæ emoth richesins och alles voris fiendher huar som först och betzst behoff görs, sa at the nest Gudz hielp skole icke fa macht tiil at röffua, skynna, brenna och i helsla her i skären, som the tiilforne giort haffue. Kere venner, varer alle vidh godhe tröst och lather eder fynnæ velwiliogh her vdinnan. Mich hopes tiil Gud och alle richesins helge patroner, at thette orlog skal snarlige fa en god endhæ. Jach vil gerna halle eder alle, fatige och riche, vid Swerigis lagh och gode gamble siiduenior och alltiid gerna vethe alles eders betzsta, nyttha och langlige bestand sa lenge iach liiffuer, thet Gud kennæ, then iach eder alle befaler met liiff och siel tiil ewig tiidh. Snarlige scriffuit pa Stocholm fredagen nest effter sancti Morthins dagh, vnder mith indzigle, arom effter Gudz bijrdh twsandhefemhwndradhe pa thet setthæ."}, {"df": "5217", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sinceris premissis etc. Verdughe fädher, besynnerlige godhä venner, som i scriffue och giffuä mich tiil kennä ath then werdugh fader biscop Laurens är lidhen aff thenna syndogha verldhen, Gudh hans siel nadhe, och i nw samfelt haffue ighen kaaret, keesth och vtwaldh tiil thet werdughä embitte verdugh herre mester Iens Olaui, begärandis at iach ville scriffue med honom tiil vor helgaste fader pawenn, at han testhe snarare matthe fa synä confirmationem, som ther tilhörer, huilke scriffuilse iach nw sender hans herredöme med thette hans eghit budh. Än thet och gantz nyttogt och raadeligit ath thet budh i acthe at sendha tiil Rom, at i thet icke lenge fortöffuä effter then laglighet nw pa ferdhä är. Kere venner, iach formoder eder vel vetherligit vara om thet möthe beramet är vid rysseraen nw om iwle tiid nestkommandis; är thet sake myn broder her Erich Twresson begärer naghen godman aff eders capitulo diith at sendhe, beder iach eder at i ther til latha eder fynnä velwilioge. Thet är richet, eder sielffue heder, gangn och bestandh at nagre gode män koma tha diith, som ther forstandh haffue. Eder her med alzmechtug Gud befalendis. Ex Holmis dominica infra octauas sancti Martini, meo sub signeto, anno Domini m:mo d:mo sexto. Swantho Nicolai miles. Adress: Venerandis viris plurimumque commendabilibus dominis preposito, achidyachono ceterisque prelatis canonicis capitularibus ecclesie Aboensis, amicis sibi in Christo dilectis."}, {"df": "5218", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödhmyke tro tiænæsthe nw och alltidh fforsenth met Gudh. Käre värdigh herre, effter Gudh haffuer kallat then gode mannen her Hendrik Biidz vtoff thenne världhen, Gud hanss siäl nade, käre värdigh herre, effter ty ath jak haffuer alle minne dage tiänth ider foorfäder vtoff blötthe barnss ben och vil tiäne ider värdiheth j swa länge jak liffuer, thet j vilden väl göre ffor min store sleppen, som iach haffde ffor then gode herren skwld ider fforfader her Sten, och vnne mik thet lagmanssdömeth, som her Henrik haffde, met idert oppne breff och scriffwälsse, holkit jak vil met Gudz hiälp framdeles ffortiäne vtoff ider värdighet. Käre herre, jak vil vare then samme, som skal vage bade liff och godsz for ider skwldh. J haffwe loffwat mik goth, thet haffwe j och holdeth som en godh herre. Käre herre, ramär en nw mith bäste. Ey mere j thette synne. Ider värdighet her met Gud och sancte Erik konungh beffelandis met liff och siäl. Scriffuit snarligh j Abo pa odensdagen nest effter Andersmäse dagh, vnder mith inssegle etc. Dirich Hansson."}, {"df": "5219", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5220", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmycth veluilioghe tro tiænist nw och altiit forsent met Gudh. Kere herre, teckis eder verdighet ath vethe, thet jak fiigh noghen breff vdaff her Verne j fran Reffle, huilken jak nw eder verdighet sender met thetta mith bodh Oloff. Kere herre, som iak och fiik eders verdoghetz scriffuilse, ath jak skwlle haffua senth fornempde her Verne j par hester her j fran landeth och in til Reffle, hvilke hester jak her aff landhet engheledz kwnne aff stedh komma. En togh likavell sendhe jak fornempde her Vernæ met mit eghit [bodh] in til Reffle iiij och xx march ortuger, ffor ty han faar ther meghit bethre køp pa hester, en jak kwnne fa her j landhet. Kere herre, teckiis och eder verdighet vetha, ath jak fiik nw for en viij daghe then godhe herre her Eric Twrssons scriffuilse, ath the Rydzar sterke sigh ganska myghit til thet møthe viidh rydza raan skal sta nw j iwll nest kommandis. Ta haffuer jak epter then godhe herris scriffuilse skiicket tiit til fornempde møthe ij godhe men af capiteleth, Claus Henricsson, Knwt Ericsson, Dijdrigh Hansson och j aff radhit met honum; haffuer jak och tilsacth alle friiborne och frelssismen, som siith frelsse vilie vara bekende, ath the setia vedredhe met theris beste verghe, hvilkit alzmectiig Gudh forbydhe, ath behoff skwlle gøris. Bødh och jak then godhe herre til, om honum tectis ath jak skwlle komma ther, ffør ty jak forstodh j hans breff, ath han ville gerne haffue tiit til fornempde möthe thet mesthe hoffolk j thenne landzenda kan wara. Ta vil jak vara til redhe met then meste macth jak oppo edre verdighetz vegna kan aff stadh komma, swa ath Gud forbydhe thet noghet skwlle komma oppa, ath thet möthe slittis annars en vell. Met Gudz help skal enghen bryst fynnas oppo myn syde. Haffuer jak nw enghen synnerlig tiidande eder herradöme til byda en eder verdighet alzmectigh Gud befallandis och sancte Eric kwng. Ex Abo, feria 6(a) proxima post conceptionis Marie, anno Dominj mdsexto. Josep Persson. (På en lös sedel:) Jtem, kere herre, som jak fiik eder verdighetz scriuilse met Swen Myre om thet skep, ta haffuer jak hafft mit bod alle stedhz bodhe j skeren och annar stedz; kan jak enghen städz fa voghen skoth for Gud fögher oppit vatn bliffuer och jak kwnne then tiith fanghath j fran Riighe; til foren kan iak engeledz komme noget verk aff stedh, som til swadant skep til hörer. (På en annan sedel:) Jtem, kerre herre, som jak fiik edre herredömis scriffuilse om the peninger pa her Eric Twrssons veghna, ta haffde jak antwardhet fornempde d[eninger] Jnghe Larensson for en jak nw fiik edre herredömis scriffuilse, ty her Eric haffde jnghen roo for han fiik the d[eninger]; han screff mik til hwarth breff pa annat, ath jak skwlle honom betale eller han skwlle screffuit edre herredöme ther til om. Och sender jak edre herredöme thet breff her Eric screff mek til oppo fornempde d[eninger] och thet breff her electus gaff mik til swar pa her Eric Twrssons vegne. Och bedher jak edre herredöme ganska ödmykelige, ath eder verdigheth tecthis höre myn rekenskap medhen Henric scriffuare vare noghet helbregdhe, ty han är ganska krank, som eder herredöme selff kwnne merkiæ."}, {"df": "5221", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Descriptio possessionum fundi presbyterialis ecclesiæ Töfsalensis. Item pro supplemento fundi presbyterialis assignatum est presbyterio prædium Alho cum agro et pratis. Item dominus Haquinus dedit et assignauit ad mensam curati unicum prædium dictum Harhulax (= Karhulax?), quod ipse emit pro xxvi marcis. Item pratum dictum Prästnäs. Item pratum dictum Mutilax. Item insulam dictam Kalföö. Item pratum in Sandalax de decem plaustris. Item pratum Kircknäs. Item pratum in Hillois. Item curator habet quatuor parvas insulas pro pastu animalium dictas Båckholm, Naurisloto, Patacaljo (= Patakahja?) et Cusis. Item habet quoque presbyterium unam insulam dictam Rihema. Item quartam partem de insula dicta Asama. Item pratum duorum plaustrorum in villagio Marjus occupat ibidem. Item una insula aliquot temporis erat sub presbyterio, dicta Marjaluoto. Habet et presbyterium unum prædiolum dictum Puntis cum agro et pratis etc. Anno D:ni mdvi."}, {"df": "5222", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dandemän thetta breff komma see [kennes jac] Jöns Håkonsson, att ten tijdh iac laghmanstingh hiölt medh allmogen aff Cumo sochn å min käre herres wägna, her Swante Nilsson, riddares och Sweriges rijkes föreståndares, i ärligh mäns närwaru Mattz Philpussons, häredzhöfdinge thär sammestädz, Lasse skrifware, fougte ibidem, anno Domini M. D., sexto, kom för rätta å satto tinge Eskil Andersson och hans skifftes brödher och talade till Mattz Neuhä om råår, som är förste råån, Kärpen oian sw och så tädhan till Ihanmäki och så råå rätt tädan till Kulo råå, effter xii landzsynemän there eede, och framdelis Mattz Neuhä ett vmgångnde stycke engh, som han aff ålder hafft hafwer, och framdelis Eskil Andersson sin syne kost och skade igen innan vi wykur och Mattz Neuhä sack till xl [mark] för wälde, hwilcket iagh skööt till the xii i nembden såto, och the xii syne män Jöns Lauri, Seffre Lauri, Oloff Sääk, Oloff Jopsson, Knuut Luha, Laris Nilsson, Knuut Ruika, Michill Siija, Oloff Paulusson och Hendrich Michillsson, thesse såto i nämbden, Jöns Sonni, Hindrich Kabilniemi, Lauri Mattzson Kauckkula, Biörn Iärälä, Oloff Lauritzsson Wärisalast, Iöns Näuhä, Laurit[s] Nilsson Mattilast, Hindrich Peipåald, Anders Turkilast, Oloff Ollsson Peipilest och Oloff Tehuka, the thär om ransakade, witnade och effter sworo, att som skrifwit ståå; thå dömbde iac förb:de råår stadigt och fast att blifua, och förbiuder iac hwariom manne thet hindra, quälia oc obrutzlogit hålda widh thera sex marck för lagmans doom. Till mehre wisso och witnesbyrdh trycker iac mitt incigle nedan thetta breff, som scrifwit och gifwit är åhr och dagh som förskrifwit står."}, {"df": "5223", "dating_start_year": "1506", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Muut", "transcript": ""}, {"df": "5224", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge helse oc veluelege trohett nw oc altit kerlige forsent met war Herre. Käre herre oc broder, besynnerlige gode wen, jag fik nw för nagre dage seden eder scriffuelse oc the gode tidende, at her electus haffuer fongit Kalmarna stadh igen fra rigzens fiendæ; alzmektig Gud oc alle helge Swerigis patroner tess loff ware och giffue eder oc flere the gode herrer sin nade, magt oc snille till at nw saa förwared, at han ecke mere komber i rigisins fiende hender. Mig hopes til Gud, at jag faar snart gode tidende, atj haffue fongit slothit met. Käre herre, som eder well förtänker om thet möthe beramed war mellen thenne landzende oc the Rytzer nw sta skulle jwledagh nest förleden, oc hade jagh ther till oprest mygit folck, ther till scriffuit effter nagre gode män aff capiteledh, tesligis effter Claess Henricsson, Knwth Ericsson oc nagre aff borgemesteren oc radhet j Abo, ther skulle paa eder oc rigisins wegne sodant möthe besökie; tha kom her ecke flere än Klaess Henricsson oc Knuth Ericksson. Hwad hinder the annen gode mæn förtogh, vet jag ecke. Saa hade jag likewell sänt Claess Henricsson, Knuth Ericsson met flere fribornæ män aff mit län oc mit egit folck met thenne almoge, jag hade her opresth, till raan; tha thesse fornempde gode män komme tiit, ther möthit skulle staa, förbidde the ther j iij nätther, oc ther kom inge moth töm aff Rytzlandh töm sware skulle, som sagt oc loffued war j fredzbreffuit. Tredhie dag jwll kom hiit till Viborg store förstens senningebud, then störste bayor, som war hoss eder oc the gode herrer j Stokholm, oc hade met siigh then samme latine tolck, som met honum war j Stokholm, oc andre Rytzer, saa han alss war sielff tolffte, oc giorde store förstens offuersägt om thet möthe met andre mange article oc sacher oc begärede jag skulle paa eder oc rigzens wegne sadant möthe opsätthie oc förlängie. Tha talede jag ther ganske skarpth vdj, hwj theris store förste ecke för giorde mig thet weterligit, än j samme dagen möthet skulle sthaa; tha giorde han sin offuersägt ther om thet bäste han kwnne, oc gaff jag honum ingen annen swar, än jag sade wele scriffue eder ock the verdigiste verdige fäder, erlige herrer oc gode män, Swerigis rigis raadh til ther om. Ey heller lade han nagen dagh före, stacket eller lang, ecke heller jag honum, vthen sade wele thet försände till eder oc seden giffue töm swar igen. Saa maj nw ware offuer ens met the gode herrer rigzens raadh, hwre langt j wele thet möthe framsetthie oc huad swar jag skal töm ther oppa giffue. J oc the gode herrer haffue nw tilfelle at settie thet möthe saa langt fram, som eder täckis, effther eder oc rigzens läglighet. Mig tykte bäst ware, at thet framsattis j vj eller viij aar, eller till eth aar, ij eller iij för freden skulle ghaa wth; oc om tha behoff giordis, kwnne wij j samme möthe förarbethe at freden bleffue förlängdt om behoff giordis. Tesligis för then store twang almogen haffuer för sadant möthe met kost oc täring oc förderffue theris heste, at ynkie är ath see oppa, oc för mange andre sacher skyld är nyttigt, at thet möthe opsættis thet längxte man kan. Tog faa j met the gode herrer biude mig edert synne till ther om; seden will jag fynne raad thet bäste Gud giffuer mig nadene till. Jag fornymmer the Rytzer haffue stor andfäktning met the Tathere oc frykthe for Polen, Liffland oc andre. Käre herre, tycker mig nyttigt ware, atj wele met the gode herrers raad skicke mig oförtöffued swar igen, hwre jag skal mig haffue om thet möthet. Hwad eder är till kerlig, welige oc bestand, fynne j mig altit veluelig gerne göre. Eder alzmectig Gud oc sancte Erich konung befalendis met liiff oc siell. Citissime ex castro Viborgensi, sabbato proximo post circumcisionis Dominj, anno Dominj mdseptimo, meo sub sigillo. Erick Thuresson, riddere."}, {"df": "5225", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Huukais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dominj mdvij, onsdagen nest epter sancte Knutz dagh, hölt iak Henric Stenson lagmandz ting met almogen i Vemo finske rätt, i Hukast by, i nerwaro Iocep Peersson, fougte på Åbo, och Henric scriffuer, landzfougt. Nempden: Per Tomost, Oloff Hillos, Anders Vinchele, Anders Salo, Anders Laukapälto, Oloff Kaistis, Matz Vhulw, Clemit Laitist, Paulus Laitist, Clemit Rawta, Peer Salo, Anders Vartast. Dömdes then skötning stadug och fast, som Oloff Michelson i Kawkala skötte vndan sig och sinom arffwom, Käsos gård met alla sina tiläger vnder Henric scriffwer på Åbo ok hans arffwom til ewerdelica ägho, for lxvi[½] mark, huilke forscriffne peninger han bekennis sik wpburit haffua i godha nyia ortiger swenske peninger epter tolffmanna ranzacan. Dömdes Henric scriffuer på Abo then eng frij som Nelz Åyal satte til panta for saköris til tess Henric scriffuer får sina peningar igen, epter tolffmanna ranzacan."}, {"df": "5226", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Vnszenn vruntlikenn groet vnde wes wi gudes vormogen stedes touorenn. Ersamen leuen herenn, holde gunnere vnnde gude vruntden. Wij doen jwue erszamheyt witlickenn, dat wi hebben dussenn jegenwerdigenn breffuisers vnszenn vulmectugenn szendeboden nw wtgeszent vnnde geskicket vmme vnszer vnnde vnszer kerkenn wordende szake vnnde werffue to Room etc. War vmme szo ys vnsze andektigen vnnde ganssze vruntliken bede vnnde beger to iwuer erszamheyt, dat gy vnszen vorbenomeden sendebodenn gunstick godwillich vordelick vnnde behulpelick weszenn willenn myt den bestenn epte sze iw was behoff hadde jn eren szakenn. Dat vorschulle wi tegen jwuer erszamiheyt alletiidt gerne war wij kunnen vnnde vormogenn, den wi Gode beuelen frolich vnnde gesunt to ewigenn tiidenn. Gescreuen to Abow anno Domini mdvij° ipso die conuersionis beati Pauli apostoli, nostris sub sigillis. Johannes Olaui electus et capitulum ecclesie Aboensis. Adress: Deme erszamenn vorsicktugenn vnnde wolwiszenn heren borgemeystere vnnde raadtmannen der stadt Reffuel."}, {"df": "5227", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5228", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hyhky", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Hindrick Tomson (= Stenson), lagmans i Norrefinne lagsaguu, bekennes och kungör medh dhette mitt närwarandes öpne bref, att thet sinne iagh lagmans tingh hult medh almogen i Birckala sochen [i] Hycky by, i närwaro beskedeligh sven Lasse Swensson, fougde på Kumo gårdh, anno [md] septimo, på tijssdagen nest för Doordie dagh, tå kom för migh å satte tingh Jacob Fålmarson, häredzhöfdinge der sama städz, och giorde witterligit, thet han hade kiöpt i godz af Dyrick Hansson liggiandes i för:ne sochen, hetandes Stoor-Nochia och Lille-Noc[h]ia för 100 marc swenske peninger gamble årthor (= örtugher), nye årtor och fyrckar och iemte annat mynt, huilket han och här således beuiste medh Dyrick Hanssons öpne bref, huilket iagh lodh här effter liudh[elighen] lässe, lydandes thet Dyrich hade soldt för:de Jacob Fålmarson the för:de 7 (= 2) godz medh allt thet ther tilliggie kan eller framdeles wppenbaras kan i wåthe och i torro, närby och fiäre med wthmarken, fiske watn, i quarnom eller i quarnostadom, inthe wndantagit, huilke godz Dyrik hade uppå tuenne herredz tingom lagliga [upbudit] sinom nestom frändom och sedan stood the i – – [ar] till them till bodz och engen af hans fränder the godz lösa wilde innan för:ne tijdh; ty solde han the godz Jacob Folmarsson som hans öpne bref ther på gifuet ähr och inneholdher, huilket ärende ingh skööt till thesse xij godhe män, som i nempden såto, som ähr först – – – the ther wyd wetnade och suoro, att för:de kiöpe war lagliga giort lagled (!) och lagståndet; ty effter sådanne ransakan, witne och edhe dömde iagh för:ne kiöp [och] skiötningh stadugh och fast åbrodzliga att holda, widh vj march för min dom. Till mera wisso och bättre föruaringh att så i sanningh ähr som förskriffuit stoor bödh iagh ärlige och wälbördig man Knut Ericksson, heredzhöfdinge i Korssholms land (= län), och Matz Philppusson, heredzhöfdinge i nedre Satakunden, att hengie theres insigil medh mitt under thetta bref, som ähr giffuit och skrifuit åhr och dagh som före skrifuit ståår."}, {"df": "5229", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tartu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item so geve yck jw to irkennende, dat yck ame vorgangen winter byn gewest in Vynlant by her Erick Tursen vnde vurder to Nugarden, wo unde in wat wyse sal jw, hape yck, nicht afdrechtich sin, sunder vruchtbarlick. Wes yck dar gesen, gehort vnde angemerket hebbe de kopenschop belangende mynem heren vnde guden vrunde her Johan Hertzen, borgermeister to Lubeke, scriftlick vormeldet, so gy uth ener ingelechten sedulen wol dupliker de meninge daruth werden vormerken. Item nach mynem bedunken vnde vorstande, so ys de herschop in Ruslant myt sampt deme kopmanne ser bogerich der kopenschop. Men dat se van oren vienden, also van den steden in Liflant, de se vor ere viende holden, besocht werden, geven se nyn gehor, so eyn yder man wol heft aftomerkende, deme de lande vnde lufte bowust syn, dat yt eyn hoverdich volk ys vnde wyllen van den averseschen besocht sin. Angesen de vorstorvene grotvorste van velen vorsten, heren vnde sendebaden besocht ys, so ment desse nu herschende nicht geringer geachtet syn. Wylle wy nu to restitution der afgenamenen gudere deme kopmanne geschen vnde tho oldeme herkamende syn, so mote wy unsz vorothmodigen. Demena ys vns van noden gude middelere to hebbende, desse sake vurder int werk to bringende, dar gifte vnde gave to horen, de nyne vientscop inbringen, sunder viende myt sodaner wise vaken geblendet werden. Ys derhalven myne gude menynge up jwe vorbeterent vnde myt rade jwer vrunde, so yck my der dinge undernemende werde, denke to besokende her Erick Tursen, de sere wol myt den Russen steit, dat he eyn myddeler sal syn tusken den Russen vnde den steden, wowol dat he noch tor tyt den steden nicht ser gunstich ys. So yck van om boricht byn, heft he etlike vathe werkes vnde was to Lubeke gehat by Hinrik Lulen vnde Hans Detmers, de om sin rosteret worden, dardorch he yn merkliken schaden ys gekamen vnde derhalven noch wol wes qwades yn tokamenden tiiden aver den kopman to vorhengen geneget were. Wo deme alle, so hebbe yck vormerket, dat he doch gerne wolde dat he vrunde an deme rade van Lubeke hadde, angesen he orer in kort mochte wedder behof hebben unde anropen, wente so de Sweden myt deme koninge eyn vasten vrede mochten irlangen, so worde her Erich Tursen ofte her Ake Hansen, de syne dochter hebben sal, gubernator. Darumme ys om wol van noden vnde wet es ock egentlick boschet, vruntschop myt den steden to maken. Ock scholde he dar gerne af entsen wesen van den Russen vnde steden, dat me an ome vorsege sullick gehore to hebbende. Wente yck rede myt om darvan gehandelt hebbe; baven alle twivelt dar nicht ane, secht he wes to der hense, he wert yt holden. Ock gift yt eyn upsent, dat dorch den wech de Russen besocht werden, dorch welken se ny besocht sin, wente se vrede bogeren. So dyt erst eyn vortgank wint, wyl yck darnegest Volendymer, hovetman to Noteborch, knese Wassilie Wassilevitze, hovetlude to Nugarden, dorch her Erick Tursen bevorderent desser sake byplichtende maken vnde vort den grotvorsten personlick besoken vnde nach mynem vormoge angekerdes vlites nicht sparen, wnder dar myt allen vlite na syn, dat yt jo up eyn vot sal kamen. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Gescreven to Dorpte 17 februari anno 1507. Bernt Lutke."}, {"df": "5230", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5231", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pärnu", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – Vortan wart vorgegeven van den heren radessendebaden van Darpte, wo dat en bygekamen were, dat etlike coplude vth der hense in erem namen vorschreven hebben etlike vathe werkes tokamende here Erick Turszon, hovetman up Wyborch, an summighe coplude ok yn der hense synde, de welke vathe werkes de coplude to Brugghe vnde villichte ander ranevarer gu[dere] vorkofft hebben to merckliken schaden vnde nadele des gemenen besten. Is darup vorramet vnde beslaten, de sake ock an [de stede to] Lubeke to bringende yn deme vorgescreven gemenen landesdaghe(!) [negistkamende]."}, {"df": "5232", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5233", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5234", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Erick Turesson riddere gör vetterligit met thette mit vpne breff migh haffue antwordet oc befalit thenne breffuisere, myn tienere Hans Elsebett, nagod mit godz ath selie oc förythre aath migh i Reffle oc köpe ther nagod godz igen, som migh behoff görs; teslikis haffuer jagh oc befalit honum at tale till Hans Swrepä om eth ancker som migh var i fran stolit oc jagh redelige köpth oc betaled haffuer; ty beder jag borgemestere oc radh ath vare för:ne Hans Elsebett behielpelig pa mine vegne saa mygit han är rätt vdj, thet forskyller jag altit gerne. Scriptum Viborg fferia sexta proxima ante dominicam palmarum meo sub sigillo dorsotenus jmpresso anno Dominj mdvij°."}, {"df": "5235", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5236", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ekesjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Herr Svante säger sig efter mottagandet af underrättelsen om Kalmar stads intagning af Hemming Gadh begifvit sig efter julen med sitt eget och några andra herrars folk af Uppland dit ned; förmodar att adressaten af riksens råds bref af Kalmar förnummit huru den resan aflupit; fortsätter: Kære broder, som eder væll fortencker hwre thet sagth och beleffuith var i höstis ath medh förste opith vaten skulle alle göre redhæ folk, skip, bisser, veryæ och all annen dell ther tilhörer i rigisens thieniste, hwar effter sine makth och som han forleningh aff kronone haffuer; hwar ffore beder iach eder ath i veliæ med thet aldra förste benale eder hiit till Swerigæ och framdelis siden nedh til Kalmarna med the andre gode herrer, som segh achte aff Oplandh med skep och folk till Kalmarna, then stadh och vorth folk, som ther för wore fijender liggendis ære, till trösth och vndsetningh, ath vorth folk then stadh och landzende skall ickæ gaa oss och richit fran honden meden wij honum igen fongit haffwe, Gudh tess loff haffwæ. Kære broder, tacker iach eder ganske kerlige för then vndsetningh i mich giordhæ i vinthers med the xij(c) och lx march, i mich lenthe. Jach haffuer scriffuit Josep till, ath han skall redelige antwordhe eder thöm igen, nær ederth budh diith kommer, men vore thet eder vthan skade ath i ville ombære thöm i thennæ sommer och vndsetthie mich med them æn nw, meden mich thenne store vtlägningh tilstwnder i thenne tilkommende sommer, thet ville iach kerlige gerne med eder forskylle saa lengæ jach leffuer. Jach vill gerne faa eder saadane forwaringh ther fore som i sielffwe begærendis ære. Kære broder, thette sætter iach aldelis in till eder sielff; thet iach eder loffuith och tilsagth haffuer med mith opne breff, thet will iach fasth vedh fullæ makth ath holle, ther i skolæ alzinthet twiffuel haffwe vdinnen. Om thet möthe berammis skall vedh raan etc., nær Gudh föger i sielff komme hiit, thaa moge wij med tesse werdigiste verdige fæder, erlige herrer och gode men rigisins raadh ther om offuer ens vordhæ. Kære broder, i hwath motthæ iach kan vethe ederth bestæ och longlige bestondh gör iach altiidh gerne. Eder her med Gudh alzmectogh befalendis. Scriffuith i Ekesiö odensdagen nest fore sancti Marcij ewangeliste dagh [anno Dominij] mdvij. Swanthæ Nielsson, riddere. Adress: Erligh, wælbördogh man och strenge riddare her Erich Twresson, höffuitzman oppaa Viborgh, sin kære broder och besynnerlige gode venn kerlige sendis."}, {"df": "5237", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Puotila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dominj Mdvij°, onsdagen nest effter sancti Jeorgii dagh, hölt iach Henrich Stensson wår ting med almoghen aff Vemo swenske rättin i Botila by, i erligh swens nerwaro Henric scriffuer ibidem, landffougt. Nempden: Lass Bengtson Lockalax, Nelz Pimipayo, Matz Kiffuiierff, Iacob Lawtanala, Per Larsson Vanhakylo, Henric Dirikelax, Lars Pimipayo, Nelz Pwli, Oloff Kiffuiierff, Per Mannon, Oloff Ritio, Andirs Heteierff. Landzsynemenn: Knut Tomusson, Lasse Balk, Erich Rannald, Lass Hwmben, Eskil Pimipayo, Nelz Petola, Iacob Lautanalho, Marcus Kampar, Jeppe Gwnnela, Lasa Salmenpera, Erich Posta, Michel Wartast. Dömdis Per Wanhakyla met sina skifftisbrödher theris iord ok skogh frij innan for tessa effterscriffna rår aff Iöns i Hwrwst, som är forsta raa Sampas, Pasisilda, Lautaportij och Rawnasti porty, som the tolff landzsynemenen foregingo och sworo och the xij i nempden såtto met them tilstodho thenna forscriffna rår for rätta och gilda rår mellom Hwrwst by, Kawpila och Kupissierff, och thesse epterscriffne hwar thera sake til xl mark for welde, och synekostin igen innan tre weckor. Iöns Andirsson Hwrwst Per Larsson Wanhakyla."}, {"df": "5238", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mortorp", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5239", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5240", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5241", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5242", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vij Jacob, met Gudz nade erchebisp j Vpsala etc., Mattis j Strengnäs, Otthe j Vesteraas, met samme nade biscoper, Swanthe Nielsson, Swerigis richis forstondere, Knuth Eskilsson, Sten Twresson, Twre Jensson, Cristiern Benctsson, Erich Johansson, riddare, Niels Eskilsson, vepnere, Swerigis riigis raadh och men, her nw forsamblade j Stocholm, helsse eder alle krononis skatskylloge bönder, landbor och menige almwge, som bygge och boo paa Aalandh, kerlige met war Herre. Kære venner, skal eder alle veterligit vare, ath thaa wij her församblade vore j höstis nest forledhen, vorthe wij tha alle endrechtelige offuer ens met forscriffne wor käre herre och hoffuitzman her Swanthe Nielsson, at vij tha met honom oppa ladhom en hielp och skepeskat, ther Kalmarna stadh skulle bespiisas met, huilken som aldelis forarmet och vtödh är aff thy at han i Danske manna handhom varit haffuer. Then skepeskaten är nw aldelis redelige vtkomen offuer menige Swerigis riche oc meste delen alredhe nw til Kalmarna sent oc än nw aff stad sendas skal sa meket som ther behoff görs kan; huar fore bedie vij eder, atj vele latha fynnæ eder oc welwilioge tiil at vtgöre sodane hielp och skepeskat, som andra dannemen giort haffue kringhom menige Swerigis riche. Vij haffue befalet vor kere medbroder her Sten Twresson honom anname och vpbäre aff eder. J huat matthe vij kwnna vetha alles eders bethsta – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5243", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Thet se altit kerlige forsent med Gud. Kære nadigh herre ock broder, besynnerlige gode wenn, jag haffuer …. tidende ock scriffuelsze eder nade mig sende, som wor kere herre oc höffuidzman her Swante Nielsson eder nade tilscriffuit, tacker jag eder nade ther ganske kerlige fore, ock sender eder nade …….. ock scriffter her jnnelygt igien, saa fick jag oc nw strax mit bud ock visse scriffuelse fra Reffle, at vnder Narigöö ligger ij kongens skep, en kreijere ock en jagt, ock kan ware wed en lx karle paa bode skeppen, ok haffue the tagit xij skep bade aff Vlsby, Nyland ock thenne landzende ok finge oc bort thet skep oc godz, som Hanss fan Eken war jn oppa, ok Hanss fan Eken sprangh j syön ok vndkom med stor liiffz fare i landh; ok göre the fiende önkeligt mordh in oppa the fatige fanger, som the faa fath oppa, saa ath the hwgge hender ock föther vdaff töm ock kaste töm seden i syön. Ther fore lather jag nu strax göre ij mine skep rede med eth tall folck, thet meste jag kan aff stæd komme, in oppa the fiender; tesliges haffuer jag oc screffuit ffru Ingeborg, Tönne Ericsson, Jasper Persson oc Abo borgere till, at the oc tesliges skole göra theres skep oc folck aldelis vederrede, ok beder jag eder nade tesliges wele nw strax med thet alder förste ware förtenkte till med eder nades skep ok folck, at thet ær ock aldelis till rede, saa at tesse for:ne skep oc folck kwnne komme till sammen i Sandhaffn ock tha ther offuer ens vorde, hwre the bæst kunne beslaa the fiende, ty at ved Sandhaffn ær næmpst at löpe vdoffuer till Refflle. Kwnne the ecke komme till tags med fienden oc the skep ved Nariöö, tha maa the löpe fram bætre hender Mogenswndh, ty jeg formoder at fienderne haffue ther siit tilholdt; oc haffuer jag nw strax iij eller iiij mine spegere wthe at lete förhöre oc bespege hwre starke the fiende ere, oc hwar wort folck kan töm beslaa, oc skall samme min budh oc spegere nat oc dag komme till wort folck i Sandhaffn oc göre töm ther vnderuisning oppaa hwar effter the skole sigh rette; thet Gud forbiude, at fienderne giorde noged angrep in oppa Abo sloth eller stadh, kwnne tha thette wort samme folck, som wij nw vtgöre, komme til vndsetning, oc will iag tha nest Gudz hielp rese alt menige landit, saa at wij tha alle komme huar annen till hielp oc vndsetning huar oc bæst behoff kan göris. Jag hade ock nw i synne oc giorde min skep oc folck aldelis til rede oc agtede giffue migh vdoffuer til wor kære herre oc höffuidsman her Swante Nielsson; effter ty at fienderne ære her saa nær oc göre saa drapligh skade jn oppa thenne fatige landzende oc almoge, star oss ecki til görendes sadant at lide eller geffue oss her vdaff landit, vten sadane skade vedergöre effter then yterste magt, som Gud giffuer oss naderne till. Kære nadigh herre, her ware alffuerlige förtenckte vdj ….. eder nadis skep oc folck nw met thet alder förste, som eder nade kan tenkie nu alder störste magt oppa liger. Hwar ieg kan ware eder nade till kerlig oc velige gör jag altit gerne. Eder nade her med alzmectig Gud oc sancte Henrich befalendes met liiff oc siell. Raptissime ex Viborg fferia quinta inffra octauas pentecostes anno Domini mdvij, meo sub sigillo. Erick Turesson riddere. Adress: Reuerendo in Cristo patri ac domino domino magistro Johanni, Dei providencia alme ecclesie Aboensis electo, patri et amico sibi in Cristo etc."}, {"df": "5244", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmyke tro tiänist nw och altiit forsent met war Herre. Kere herre, sender jak eder nw met Oloff Andersson och Henric Scriffuare xv(c) marcher skat d[eninger] met then hiälpe skat, som her fwl j wintress; och haffuer jak enghen helpe skat fangit aff Bencth Nilssons heredh, tesslikis incthe aff Oloff Jönissons heredhe och en deel star ighen aff Satagwnden j Jäppe Folmarssons heredhe; teslikis haffde jak mith bodh til Tynne Ericsson epter edre herredömis scriffuilse om then helpe skat, som ther fwl j Rasseborgx leen, sa screff han mik saa til, ath han vilde selff vdoffuer och föra then helpe skat edre herredöme til handha. Sa fik jak och edre herredömis scriffuilse nw for noghra daghe om the m marcher d[eninger], som Tönne skwlde mik antwardhe wtan alle genseghn, som edre herredömmis breff jnne holler. Ta haffde jak stragx mith bodh tiith och screff han mik sa til ighen, thet han haffde antwardet her Eric Twrsson ix(c) marcher och j(c) her Verner epter edre herredömis beffalninge; och segher han sigh haffue her Eric Twrssons quittencie ther oppo. Teckis edre herredöme wetha, ath nw fastis jak tingade eth skep til edre herredömis behoff aff en bonde j Korpo och bödh jak honom ther stragx ij(c) marcher ort[uger] oppo och ther til eth annet skep. Ta swarade han mik sa, thet han incthe anneth skep wilde haffue ighen, vthan köpslo met mik j dandemannis närware Oloff Andersson, Diirik Hansson, byfogthen och flere godhe men met sa skel, ath han skwlde selff vdöffuer met samme skep och köpgöre met edre herredöme hwath edre verdugheth tyctis giffua ther fore, om thet skep vore eder gadhnegx (= godh nogh?). Och haffuer jak nw thet forscriffne skep her fore Abo och acthar sendhet vdöffuer met then deel her vthgiordis aff Abo stadh och met then deel jak kan komma her vdaff slottet. Stragx ther epter jak lath före skepet her fore slottet, gek samme bonde jak haffde tingat skepet aff til Jnga Larensson och saldhet honom pa her Eric Twrssons vegna och foor so til Viborgh och beklaghade mik for her Eric och sagdhe thet jak haffde taghet hans skep j fran honom, hwilkit jak förre tingadhe til edre herredömis behoff j dannemannis närware, som Oloff Andresson weth edre herredöme vnderuisa met mwnnen. Kere herre, teckis eder vnna honom fornempde skep, thet sether jak in til eder verdighet. Kere herre, sender jak eder herredöme nw met fornempde skep vj lester ööl, xxx sidher flesk, vj skepund gedder, som the giordhe vthaff Abo stadh, och en lest ööl her aff slottet. Kenne Gud, jak haffde gerne senth eder herredöme mera och ware ecke then stora bygninge met thenne mwren jak haffuer for hender. Kere herre, haffuer jak enghen synnerligis tiidhande edhre herredöme til bydha oppo thenne her tiidh, anneth en her staar alth wel til j landheth och her pa Abo, Gud tess loff haffue; och vil thenne mwr sta swara penninghe for en han komber op; thet är vel viidh xxij fampna, som niidh är fallit; och haffuer jak lathet renseth alth op aff grwnnen och lather jak holla fast oppo och mwre, sa mik hoppis til Gud, han skal brot komma op j en godh matthe. Eder herredöme her met alzmectigan Gud befalandis och sancte Eric kwngh met liiff och siäl til ewigh tiidh. Scriffuit pa Abo slot, ffredaghen nest fore trinitatis, anno Dominj mdvij. Josep Persson."}, {"df": "5245", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke velvilig tienist altiid fforsenth met alzmectug Gwdh. Kære verdug herre, tyckis ider verdugheth vele vethe om thet skeped ider verdughet fek aff mig fatig man ok the fatig faderlöös barna, Peder Symonsons epterleffue, suam then danne mannen Johan Flemingh ider salde pa then tiid han var rodhende ffor the fatig barna, at vj stoo ganske (ganske) mykit tiil acters aff the sama peninga, jag fatig man oc the fatige faderlöse barna skulde haffua ffor fornempde skep, at sidhan jag fatig man senst hoos jdre verdugheth var j höstars for theres fatig barna oc myne vedertorff, haffue vj ecke nutith idre verdughetz bwdh ey til en peningh. Oc al then deel tha stodhe tiilbaka, swam jag ider verdughet vnderviste, stor oss tiil baka æn nw, Gud i hymmerike sig ther vtöffuer barme. Huar fore bidhiom vj ider verdughet ödmiwkelige, at ider verdughet ffor Gudz skyld oc vore fatige bön skuldh lathe oss æn nw ske sua mykit ræth vore. Kære verduge herre, teslikes bidhiom vj ider verdughet om thee ij lester järn, swam öffuer vort köp var, at ider verdugheth verdugis them lothe kome oss tiil hender eller thenne breffuisaren Swen Myre paa vore vegna, thet han sidhan kunne sendhe oss fornempde jern met förste bud her gor j mellan. Thet ær vor kerlig bön, thet kenne Gud, at the fatig faderlös barna ok mig arme man görss thet ganske storlige behoff. Huad ider verdugheth är tiil tienisth ok bestand, görom vi altiid gerna. Her met ider verdughet Gud alzuoldugen ok sancte Eric konungh evig befollendis. Hastelig j Abo pa hymmeldag fredag næst pinsdag. Jdre fatig vnderdon Eleff Eleffson."}, {"df": "5246", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5247", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5248", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Saaris", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dande menn, som tette mith näruarandis, öpne breff hender förekåmma, kennes jagh Påffuell Henriksson, häredzhöffdinge i Säxmächi härede, att iagh haffuer granneligen wpleett och rannsakat i the gamble domböcker, som Oluff Jönsson haffde wttgiffuit, rörendes ordh från ordh som her effter fölger: Anno etc. M d septimo, thå hann hölt sommartinget medh almogen i Saris soken i Sillantakaby, i ährligh och welboren suen näruarandis Oluff Oluffson, fougtte på Tauesthus, thå kom för rätte å satte tinge Anders Pasia Tarttila medh sijnn skifftis bröder och kärde till Nilis Siffredzson Mulkos och till hans skifftis bröder om åuerkan, som för:de Nilis i Mulkos och hans skifftis broder hade giordt opå Anders Pasia wttmark och hans skifftis broder innen för tesse effter:ne råår, som är först, Tiedenristi, Tonejoki, Korkekoski och så wtt med bäcken in till Pietirwhen öyiansw. Tesse effter:ne gode men thå i nempden sååtho: Jönss Bertilsson Linnas, Clemet Caupisson Wddis (= Voldis), Bertill Andersson Sondula, Nilis Bertilsson Haudanemi, Staffan Laurensson Rättämäki, Jönss Hemingsson Kyes, Nilis Bertilsson Wittama, Oluff Hemingzsson Toijala, Oluff Larsson Oreniemi, Lass Jönsson Salmis, Oluff Larsson Laukela och Oluff Ingsson (= Nilisson) Sauiniemi. Effter sådanne witne och edhe, som iagh haffuer funnit för mich, lather iagh wetterliga att trycke mith insegle på ryggen å tette breff, som giffuit och scriffuit är åhr, dagh och stadh vt supra, in testimonium premissorum."}, {"df": "5249", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Meddelar att konungen under fastlagen och sedermera påsktiden sändt ett antal väl bemannade fartyg till Kalmar, men att de blifvit med förlust tillbakaslagna, hvarefter de begifvit sig till Värmdön i Stockholms skär, där de bränt och röfvat. Tychte mich gantz nyttoget vara, at i en nw snarlige opsagde then dagen, at han skulle icke alt thet folk, han siig förmoder aff England, Skotland och Tysland at sende tiil Kalmarna, i skæren eller och anner stadz, tiil Findlandh eller Alandh at forhæria och skinna pa then side, som hans acht ær. Her oppa ær jach begærandes edert swar och mening med thet samme bwdh. – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5250", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Cum humili recommendatione dilectionem et salutem. Verdige herre, brodher och besynnerlige gode wen, som iach flere sinnom med mijn scrifwelse hafwer eskedh och tilkrafft eder pa richesins vegne hiit at komma, richet och mich til tröst och tieniste, medh thet meste folch j aff stadh kwnne komme, swa esker iach och tilkräfwer eder æn nw vthen all skotzmall och gensegn hiit at komma medh thet alder snareste. Om the wore och richesins fiender nogin tilsökningh hafwe j then egn vedh finske siidhen eller och vedh Reffle, förmoder jach at her Erich Twresson och Tönnow Ericxsson medh theris folk och skep thet vell affwärie, som thenne eders tienere eder ytermere vnderwiise kan; ther fore hafwer her ingen skotzmall vdj. När Gudh föger, thet j hiit komme, vill iach gerne vara fortencth om then deell j begäre j eders scrifwelse, ther vdj och j all annen mathe vethe iderth beste, gode, gagn och bestandh hwar jach kan, thet kenne Gudh, hwilchin jach idher befaler swndh och saligh till ewigh tiidh. Snarlige aff Stocholm pa sanctj Johannis baptiste dag m(mo) d(mo) septimo, vnder mith signeth. Swanthe Nielsson jn Ekesiö miles etc. Adress: Reuerendo patri et domino, domino Johannj fadher, electo confirmato Aboensi, fratri et amico sincere dilecto."}, {"df": "5251", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Unse fruntwillige denste unde willigen wolgefallen tovoren. Edele unde gestrenge, lieve her hovetman [guns]tige unde [gude] frunt. Wy geven jwer strengicheit clagende tho irkennende, dat [vorgan]gen sondage nha Johannis et Pauli apostolorum jungest vorschenen jwer strengicheit unde des rikes tho Szweden uthligger thor seewart hebben up unser stadt haven unde strome enem Camper manne ut der ansze syn schip myt gude unde mannen affhendich gemaket unde van unsen strom genamen, doch sunder rede unde recht, unde unensecht, dat w[y] to jwer strengicheit und der erbaren kronen to Sweden nicht vorsheen hadden, als wy mit jw nicht anders weten sunder gunst unde fruntscup. So sick dessulven jwer str. uthliggere horen lethen, uns darumme dorch Hans Elzeben besant in nhamen unde van wegen dersulven uth[ligere] uns werffende anbringende, dat se uth fruntschupp unde lieve uppe unszen strom gesat hadden ere schepe, nottrofft to kopende, so se deden, unde ock vmme de schepe, aff unde ankomende, tho brefende, dan al.. ere vigende to beschedigende, des wy szo geloveden, doch anders befunden, des wy nicht to den uthligeren vorshen hadden, sunder truve fruntscop. Is doch dar baven unbehorlick de Camper man uth der ansze van vnszer stadt strom genamen, unde dat schip mit walt van dar gevort. Umme sulkeme de schipper myt synen schepes redere unde frunde in bitterheit eres geleden scaden togetreden, den hovetman jwer str. schepes Ingell Lorssz myt Hans Elzebet unde Jacob Rover hebben behardet in unszer stadt unde vast angeholden, betthe de schipper syn genamen vnde vorvorde schip frii, ungeschediget in gudere unde mannen wedder under syne vothe kricht. Hebben gedachten Ingel Lorssz, Hans Elzebet unde Jakob Rover umme to stillende den schipper myt sinen anhangeden frunden alsze kleger mothwilliges ripes wolbedachtes synnes mytsampt by eren truwen unde eren helsszen gelavet unde fast togesacht, deme schipper ergnant syn schipp vnder syne hant wedder to bringen sunder jenigerleye beshedinge unde feyel, darto ock hebben deme schipper unde synen frunden gesath alle ere gudere, sculde, de se im unszer stadt vorkeren vnde ummeslan, unde ock vorwilkoret by eren halsze nicht van Revall to wykende, sunder de schipper hebbe syn schip wedder, vnde dat sy mit syneme willen. Darvor hefft ock gelavet de erszame Herman Scroder, borgermester tho Wyborg, mede vor sick vnde de hovetlude vorbenant, [nicht] van Revall to schedende, sunder dat schip sy wedder gekamen by den schipper. Eddele vnde gestrenge here, is dervegen vnsze gar fruntlike bede, jw gestrenheit dat will mit deme flitigesten vorweszen unde scaffen, dat de arme unsculdige Camper man vnde schipper moge syn schip wedder in unsze havene krigen, ok dat mede to betrachtende, dat wy unde de gemene hanszestedere der kronen to Sweden in gunste togeneget syn etc., szo dat jwer strengicheit alles bewust, wol erkent hefft, umme guder .. fruntliker naberscop sick nicht to entslande, oc unfrede lettendes mochte vorhot bliven, vnde dat beste vor vns tho wetende den wy .. alles guden to jwer strengicheit vnde der erbaren kronen to Sweden hebben .. tovorsicht vnde vordenen dat gants willich .. Jw str.. Gade gelukfarich to entholden lange sunt. Geven under unser stadt secrete anno 1507. Begheren des jwer str. fruntliken tovorlatige antwordt by jegenwardigen, wes wyr unszer gruntliker bede mogen gneten."}, {"df": "5252", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn vruntlikenn groth vnnde formoghenn stedes to vorenn. Erszamen vnd wiszenn herenn, getruwenn leuen gude naberenn, vruntlikenn voghenn ick jw to wetten, dat my ann vorgangenn tijdenn szynnth ann gebrocht vnd vorgekommenn szodane tijdinge, wuͦ des konninges volck vann Dennemarkenn synth gelegenn op jweme stromme vnd dar vnszes rijkes to Swedenn burenn vnd koeplude genommen vnd geuangenn hebbenn, hande vnd vothe aff gehawenn, arme vnd ellende vrowen de kinder op denn buck gebundenn vnd ouer borth geworpenn, dat geyne kristlike dynge szynth. Hijr op hebbenn ick rede gemaketh vnd makenn lathenn myne schepe vnd volck meth notrofftigenn dyngenn vmme szodane volck bynamen des rikes to Sweden vyande to krenckenn, dar ick danne vorstaenn hebbenn, myne schepe gelopenn vnd gekomen synth op jw strome Wyke, Narien, Wulues sunde, dar des ergenantenn konnynges schepe denn ergedachtenn schadenn gedaenn hedden, vnd sick myn volck des ergenantenn volkes vermodenn weren, de vnszenn armen ludenn denn vorgedachtenn schadenn gedaenn heddenn. Szo synt sze erer nochtans wederumme vermodenn gewest etc. Szo is enn vespeyeth gewordenn wuͦdaner wysze de Kampermann offte Hollander meth szynem volke vnd geszelschoppes ludenn meth namen de gantzenn vlathe, de dorch denn sunth gelopenn vnd gekommen synth, denn konnynck gespizet meth schippen, bussen, volke, krude, lodenn, pillenn vnd alle ander dinge nw vnd in voertydenn, de he in erenn scheppenn vynt vnd eme vann nodenn synth. Noch hoger vnd vorder hebbenn ick gehort, wuͤ de Hollander denn myne knechte hebbenn genomen vnd enn vth denn schepe es sulff viffte entkomen vnd hebbenn szuluenn vermeldeth wuͤ de schipper by sick hefft beholdenn gelt vnd golt deme konninge voer to kopenn kabelgarnn offte knechte op to nemen offte wes eme danne beuolen was. Darwmme, all de vnsze vyande verhandelen, alsze vor gerörth ist, holdenn wij alle vor vnsze appenbare vyande. Hijr op is my to wetten gewordenn op dussze vnsze rechtuerdige szake vnd des gantzenn rijkes to Swedenn, wuͦ gij meth rechter gewalt synth to gegaenn vnd hebbenn denn mynen genomenn de slottell vnd hebbenn jnn jwer keyszerliker stadt denn ergedachtenn prijs inn myne guder vnd der Wiborgeschenn myth rechter gewalt latenn tredenn vnd geweldenn vnd verhinderenn my dar dat myne, dar gy geyn recht to eyn hebbenn, warumme des konnynges volck hebben jnn jwe gildestauen vnd op denn bolwerke jnn torne gegetten vnd gedrunckenn wynn vnd beer; vnd de myne vnd des rijkes to Swedenn wolde ick gerne wettenn wuͦ dat ze nw tor tijdt szo gantz vnszeker vnd vnfrij synth; nw wy denn mann genommen hebbenn op eynn recht, is he recht jnn dusser szakenn, alszo dat he syck dusszer ergedachtenn stucke sick entlegen kann, ick vnde inth erste vnrechtuerdyghe stucke dar mede der hensze haluen, wanthe jnn denn tijdenn de haue to Nawerdenn appen werenn mostenn, dar geyne Hollander to doende hebbenn. Alsulkennt is my na der wijs to vorenn geschenn vnd schut my alle dage, dat my vam jw nicht gelauet is gewordenn. Ick lathenn jw to vorenn meth mynen vnderszathenn, wes iw vann nodenn is, jnn jwer stadt, dat woll verbodenn schall werdenn nach dusszer tijdt, szo verne alszodane nicht eynn werth aff gestalt vnd de guder nycht loes mogenn werdenn, de my szo geweldichlijkenn voer entholdenn vnd behindert werdenn sunder rede vnd zake. Vnd verhapenn my, gy myn richter jnn dussen szakenn nicht werdenn szullen, wanthe ick my jnn dussen eergedachtenn stucken [vnde] punthenn nicht jnn jwe recht geuenn will vnd gedencke nach dusszer tijdt alszulkenth nicht mer to lijdenn, wanthe myne knechte syck meth deme ergedachtenn scheppe vnd gude hebben geleydenn lathenn des ick herum nicht wegeren mochte, wante ick myner knechte nicht enberen will vmme der gantze kristenheit der Russen vnd des gantzenn rijkes vyande willenn to Swedenn. Hijr mede szijt Gade beuollen. Geschreuen op Wyborch des dages na visitacionis Marie xv(c) vnd vij. Erick Turszonn ritter. Adress: Denn erszamen vnd wolwiszenn herenn borgermesterenn vnd rathmannenn der stadt Reuell vruntlich geschreuenn."}, {"df": "5253", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5254", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Die xvi julij 1507 dominus Georgius Vinnestad, clericus Lubicensis, obtulit camere apostolice et sacro reuerendissimorum dominorum sancte Romane ecclessie cardinalium collegio vice et nomine reuerendi patris Johannis Olaui, electi Aboensis, pro communi pape dicte ecclesie ratione prouisionis et prefectionis de persona sua, eidem ecclesie per bullas sanctissimi domini nostri, domini Julij pape II sub data vij(c) kalendas julij anno quarto auctoritate apostolica facte, florenos auri de camera ducentos, ad quos dicta ecclesia in libris camere taxata repperitur, et quinque minuta seruitia consueta, eorundem autem communis et minutorum seruitiorum medietatem infra sex menses proximos, aliam vero medietatem infra alios sex menses extunc immediate sequentes soluere promisit, constituit, jurauit et se in pleniori forma camere obligauit. Reuerendus pater dominus Phylippus presentibus serijs tulit sententias in scriptis et me (= me et?) do. de Ju:lj notario rogatis. Dicta die bulle prefate ecclesie date fuerunt dicto domino Georgio, quia soluit omnia jura camere et collegij; patet per cedulas depositariorum."}, {"df": "5255", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "MDVII, julius Die xviiij dicti habuit ducatos nonagintaquinque de camera a domino Johanne, electo Abiensi (!), pro communi pape dicte ecclesie per manus Georgij Vinestare (!) – flor. cxxviij, bol. 46."}, {"df": "5256", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge helse oc veluelige trohet altit kerlige forsent met Gud. Käre herre, broder oc besynnerlige gode venn, jag fik nw j tesse dage ederss oc the verdigiste verdige fäderss, erlige herre[r]s oc gode mentz, rigzens radz scriffuelse at kong Hanssis folk oc skepp äre kompne hender Stygeswndh ther j skären, skinne oc brenne. Ther fore begäre j oc the gode herrer oc högelige förmane, jag skulle met all magt aff thenne landzende benale mig tiit, riged oc eder till vndsetningh, som nw aldre störste magt oppa ligger, och besynnerlige för the sacher, som taled war j höstis, at jag vilde met förste oped vatn vare hoss eder. Tha kenne Gud, at jag haffuer varit oc än nw är alffuerlige veluelig till, ty jag kan well förmerchie, hwad magt ther oppa ligger. Tha haffuer mig förtagit rigzens fiende kong Hanssis folk, som alt aar haffue leged oc än nw liggie mellen Reffle oc thenne landzende oc haffue bedriffuit önkeligit mord oc rooff oppa rigzens jnbyggiere; hwem the offuer komme hugge the hender oc föther vdoff, oc haffue bort tagit aff Raseborgxlän, Abolän oc annen stedz aff Norrebotn offuer xxx skep. Togh är thet saa vare tagit, at the haffue än intid skep faat aff Viborgxlän, Gud täss loff haffue, vtän en lithen skwte oc folkit vndkome etc. Strax j voris jag fik spörige kongens skep komme hender Reffle, screff jag strax her electus till j Abo, ffrv Jngeborg, Tönne Ericsson, Josep Pedersson, eder fogode pa Abo, alle friborne, frelsismen oc köpstädzmen, at the vilde strax vare vederrede met skep oc beste verige med mit folk at förhindre sadane rigzens fiende. Tha fik jag engen hielpp vtan Tönne Ericssons folk oc skep; ffrv Jngeborgx folk war aldelis rede, tha kunne hon ecke saa hastelige komme skepp aff stedh. Tog licherwell sende Tönne Ericsson oc jag wort folk wth hender mot Reffle. Tha fienden finge thet at spörige, gaffue the sig till syöss igen hender Gulland. J thet kom ther en hölk, war hemme j Kampen. Saa vort mine swene vnderuist, at the skulle haffue jnne med sig kongens peninge at köpe honum kabelgarn ther fore; ty sloge the till oc finge thet skepp, oc war ladit met salt oc skeperen vndkom. Strax the Reffuelske finge thet wethe, grepe the nagre aff mine tienere ther j staden oc toge bort saa mygit godz jag ther hade oc segie, at thet skepp är hemme j hensen, oc vele ändelige jag skall sende thet skepp oc godz friit j theris haffn igen, huilchit jag ecke j agt haffuer, ty thet wore riged och mig till stor nese. Saa haffuer jag nw scriffuit the Reffuelske till, at the scole sende then skeperen hiit till Viborg oc vndlede sig med rätte för kongens peninge. Nar han saa giort haffuer, skall han friit faa sitt skepp oc godz igen eller bettalning ther fore. Kan han thet ecke göre, tha ghaa ther om som sedwenie är j krij oc örlogh met töm, som störker then anners fiende. Swerigis rige haffuer oc saa god magt oc rätt till at tage eth skepp, x eller xij, aff the Hollender oc Kampen paa en bettalning, om thet skall ther till komme riged till tröst oc bestand som kongen. Och besynnerlige at the Hollender haffue offte oc nw bestarked rigzens fiende med folk, skep oc verige, som bewisligit är. Käre herre, om thet anderlwnde komber for eder, tha är saa tilgaat som forscriffuit star. The fynnes well inrichis, som tesse sacher tage ille wed sigh, tha behöffue j thet ecke tage till hierte, ty thet som giort är, skall well bliffue swared riged vten skade; oc kan jag her effter nogen stedz beslaa the Hollendere, tha scole the vndsetie riged met eth skepp, iiij eller vj, oc kan thet slaa kong Hans, rigzens fiende, fast för hoffwdhit j mange sacher. Saa maj vethe, at kongens folk äre kompne för Reffle igen; ty haffuer jag än nw scriffuit her electus till j Abo, ffrw Jngeborg, Tönne Ericsson, Josep Pedersson, eder fogode paa Abo, friborne frelsismen oc köpstädzmen, at the än nw late fynne sigh bätre velige met skepp, har[n]isk oc werige med mit folk mot förscriffne fiende. Ffrw Jngeborgx oc Tönne Ericssons folk the äre redebon; the andre haffuer jag hertill hafft föge tröst vdaff. Vilde j sadant förscriffue, at the her effter late fynne sig ytermere weluelige mot rigzens fiende, tha ware thet well nytte. Hade thet gaat effter mjn velige, tha hade förscriffne fiende lenge seden warit j wore hender, oc nw med samme magt hade wij warit hoss eder, riged till tröst oc bestand ther bäst hade behoff giortz. Käre herre, will arsens tiid tilräckie för mig, will jag än nw gerne skynde mig vdoffuer till eder effter som jag seer läglighethen will ware met tesse fiende her liggie. Käre herre, om nagen ware ther wilde vantröstis oc drage thenne kongen jn igen, tha beder jag eder oc höglige rader atj jngelwnde giffue ther samtycke till, ty jag haffwer wisse scriffuelse, at han haffuer mindre magt än nagen tenker; all hans magt är ecke vdoffuer xiiij(c) bade ont oc gott. Migh hopes till Gudh, at Swerigis rike är well saa wed magt, at the kwnne sadant affwerige oc ecke oss jndrage en sadane förderffligh herre igen offuer hwffwdh. Ty beder jag eder atj wele störkie ther mot thenne sommer oc vinther vdoffuer, om jag ecke kan for förscriffne forfall komme till eder. Vill Gud jag liffuer, will jag med förste oped watn ware hoss eder med all then magt jag kan aff städh komme oc hielpe affwerige sadane skade oc förderff hwar bäst behoff görss. Gud förbiude at ther nagan vore, som agtede jndrage j rigit thenne förderfflig kongh igen; tha will jag med eder drage ther venner oc fiender till at hielpe thet affwerige oc vedergöre med liiff oc yterste magt. Ty beder jag eder, atj vare wed en god tröst; mig hopes till Gud oc alle helge Swerigis patroner, at thenne konungx magt oc onde begär skall met Gudz hielp bliffue vnderslagen. Ytermere om thet herremöde her wed raan oc om alle andre sacher worde j förfarendis j the gode herrers rigzens radz breff. Hwad eder är till kerlig oc bestand fynne j mig altit gerne göre. Eder her med alzmectig Gud oc alle helge Swerigis patroner befalendis met liiff oc siell. Raptissime ex castro Viborgensj, jn profesto sancte Marie Magdalene, anno Domini mdvij:o, meo sub sigillo. Erick Thuresson, riddere. En kalff: Käre herre, seden thette breff war scriffuit, fik jag min broder Sten Turessons scriffuelse, at kongens skepp oc folk äre kompne hender Aland oc skynne oc brenne hwad de vdoffuer komme ther oppa landit. Ther fore haffuer jag nw sänt myne skepp oc folk wth mot sadane rigzens fiende, at komme thet landit till hielp oc vndsetning. Oc haffuer jag oc tesligis scriffuit then gode herren her electus j Abo, ffrv Jngeborg, Tönne Ericsson oc flere gode men j thenne landzende till, at the oc nw strax med thet förste skole göre theris skepp och folk aldelis vederrede oc vedergöre sadane scade oc förderff, at sadane rigzens fiende ecke skole faa för mygin framgong met theris onde agt oc mening the akte thenne fatige landzende etc. (På en annan sedel:) Käre herre, saa screff Heningh Possze mig till oc begärer ware j eder oc rigzens tieniste met eth tall folk; oc kan jag jngen swar giffue honum ther oppa för jag wet eder oc the gode herre[r]s radh oc velige ther vdj; oc tycker mig bätre nyttigt ware, at han komme j eder oc rigzens tieniste, än han skulle komme till kongen oc rigzens fiende oc motte ware rigit mygit till fyltis. Saa tacker jag eder ganske kerlige för thet herrishöffdinge döme j wnte mjn tienere Gudmund Larensson för mjn scriffuelse skyld, huilchit jag med eder igen altit kerlige gerne will förskylle. Jterum jn Christo valeatis felicissime etc. Adress: Erligh, vælbördogh mann och strenge riddare her Swanthe Nielsson, Swerigis rigis forstondare, sin kære herre kerlighe kommandis thettæ breff."}, {"df": "5257", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh hælsse nw och altiidh kerlige forsendh med war Herræ. Verdigiste verdige fæder, erlige herrer, gode menn och besönnerlige gode venner, verdigis eders herredöme vele vethe, jach fiich nw för nogre dage seden eders herredömes scriffuilsse om thet thaledh och beslutet var i höstis, ath wij alle medh förste opit vaten skulle vara forsamblade ath offweryæ rigisins skade och forderff huar best behoff giordis, och rigisins fyende ære nw kompne ther i skæren och störcke segh hwar dagh; ty begærer eder herredöme och högelige formane, ath iach skal med then verdoge herre her electo i Abo och flere gode men aff thenne landzende och theris folk och yterste makth nw med thet aldra förstæ benale mich hender finske skæren moth Kastelleholm ath ofweryæ thet landz och slotz forderff, om kongen ville ther nogit forarge, dogh saa iach viste thennæ landzende forwaret; saa war jach och æn nw ær alwarlige veluilliogh till ath giffwe mich vtöffuer till eders herredöme i woris med förste opit vaten med then mestæ makth iach kwnne aff stadh komme och screff till her electus i Abo, ffrv Ingeborgh, Thönne Ericsson, friborne och köpstedzmen; i thet komme rigisins fyender hiith hender skæren med iiij skep och lagde segh mellom Reffle och thenne landzende och finge ther borth vtöffuer xx skep her aff landith och vtoff Öregrwndh, giordhæ ther draapeligh skade medh önkelige gerninge och ocristeligit mordh, saa ath hwem the finge her aff rigith, hwgge the vtaff hender och föther och bwndhe them i theris egnæ skep och lothe thöm brenne och toge moderen och barnidh och bwnde thöm till hopæ och kastedhe i siön, med annen osegelige och ocristelige gerninge, som langth vore aff (= ath) scriffwe. Jach screff strax her electo i Abo, ffrv Ingeborgh, Thönne Ericsson, friborne och köpstedzmen till, ath the skulle strax med then aldra störstæ makth vara redhe och vedergöra saadane ocristelige skade och hommoth; och sende jach mith folk och skep strax aff stadh till Sandhampn och forbiidhe ther i xiiij dage och menthe ther haffue fwnnith forscriffne gode menns thiænare och hielp. Thaa komme ther inge vthan Thönne Ericssons skep och folk; ffrv Ingeborgs folk war alstingis redebogit. Thaa kwnnæ hon ickæ saa hastelige komme skep aff stadh. Sedhan gaffwe Thönnijs och mijne thienere segh vtöffuer till Reffle och menthe ther fwnnith rigisins fyendhe. Thaa vaare ther nogre thöm haffde giorth forwaringh och komme sin vægh till siös. I thet samme varth Thönnis och mijne thienere vnderuisth, ath ther var kommith eth swaarth skep aff Hollandh och skulle haffue jnne medh segh k. Hanssis peninge ath köpe honum kabelgarn och anneth fore. Ther fore sloge the ther till och finge borth samme skep. Saa haffde iach nogre mijne swene och godz i Reffle; thöm grepe the Reffuilske strax och the fatige menn her aff Viborgh och thoge borth alth mith godz, iach ther haffde, och screffue mich till, ath iach skulle lathe thet skep och godz komme friith i theris hampn igen, thy thet war hemme i Kampen och i hensen, hwilket mich icke æn saa hastelige stor till ath göre, effter kongh Hanssis peninge skulle vareth ther jnne, som for mich ær kommidh, och the skulle haffwe störkth kongh Hans med skep, folk, bysser och veryæ. Ty haffuer iach nw scriffuit the Reffuilske till, ath mich tycker icke saadanth hommoth væll vara och ath the skolæ lathe then skeparen, som skepit tilhördæ, komme hiit till Viborgh och vndledhe segh för kongh Hansis peninge och ath the Kamper icke haffue störckth k. H[ans], rigisens fyende, med the saker, som forscriffuit staar. Nær forscriffne skepare saa haffuer giorth, skall han faa siith skep, godz och folk igen. Kan han thet ickæ göre, thaa gaa ther om som reeth och sedwennije ær i krii och örlogh med thöm, som störker then anners fyendher, och jach ickæ i acth haffuer ath söke mijn reth i Reffle i the saker. Verdigiste verdoge fäder, erlige herrer och gode menn, om tesse saker annerlwnde komme för eder herredöme, thaa ær eij annerss till gaath æn som forscriffuit staar. Och om saa ær, ath ther vore noger i Stocholm, som hemme ære i Reffle, och reffwelsth godz, ath eder herredöme ville tillathe ath iach motthe faa en rostereringh ther oppaa till tess iach faar mith igen vtaff Reffle för thet hommoth och skade, som the haffwe rigith och mich giorth, baade nw och i fortijder, som eder herredöme væll veterligith bliffuer, tha Gudh föger iach kommer sielff tilstæde och iach eij nw scriffue kan. Jach acther dogh ickæ lidhe saadanth hommoth förgæffz. Haffde tesse gode menn och theris thiænere i thenne landzende vareth lydafftige och strax vareth redhe, thaa the finge mijn scriffuilsse, thaa haffde kongens folk, ther laage för Reffle, vareth i vore hender och medh Gudz hielp ther medh giorth en godh reise, och k. H[ans], rigisins fyende, haffde faath ther en stor forskræckning vtaff, och motthe wij thaa nw lenge seden haffwe vareth redhe med störste makth; wij haffde kommith aff stadh och vareth ederth herredöme och rigit till bestondh och vndsetningh hwar besth haffde behoff giorthz. Ty hopis mich ath skyllen ickæ skall fynnis hoss mich. Saa ær Thönnis folk och mith ickæ æn nw hem kommith; ty kan jach icke visselige biwdhe eder herredöme till hwre om reise vill vara till Swerige paa thenne tiidh, ty iach frycther sommaren forlijder för iach foor mijn skep och folk igen. Och skall iach senth moth hösten giffue mich vtöffuer till Suerige och inthet goth bedriffwe vthan oppaa swar kosth och tæringh, som nw i tesse forledne ij aar henth ær, kan thaa hwarken vare richit æller mich till nytthe. Dogh will iagh göre thet beste iach kan och eij affsetthie then reise, om tijden vill icke bliffwe forstackoth. Kenne Gudh, iach haffuer her till haffth stor brijsth paa skep, ther iach haffuer vareth belaten medh; dogh oppaa thet neste ær ther nw kommit both oppaa. Och om iach icke nw kwnne saa hastelige ath komme vtöffuer till eders herredöme för thenne stackotte tiidh skuldh, thaa vill iach ændelige, om Gudh tæckis vnne mich liffuit, med förste opit vaten i vor nest kommendis med all then makt iach kan aff stadh komme vare hoss eder herredöme och sijden framdelis moth rigisins fyender huar besth behoff görs. Och om saa ær ath rigisins fyende ære nw i Stocholms sker och veliæ intrenge kongen offuer richit igen, thaa ligger aldra störste makth oppaa ath eder herredöme later segh ther till ingelwnde beweke saa framth ederth herredöme icke villie haffue rigit i ewigh trældom; hans makth kan vara mijndræ i thenne sommer æn eder herredöme tenker. Mich hopis thenne vinther kan vell forlijde; i sommer skall han med Gudz hielp annedh faa tage till vare. Thet eder herredöme ville forscriffue till the gode men i thenne landzende, ath the her effter vore ytermere redhe, nær tilsegis baade i vor och nw, om behoff giörss, thaa vore thet mikit nyttogth. Som eder herredöme scriffuer om thet herræmöthe her vedh raan och tycker raadh vara, ath thet framsettis thet lengste man kan, thaa, kenne Gudh, iach haffde væll haffth behoff the saker med eder herredöme bæther offuervæge. Dogh effter thet eder herredöme thet in till mich sætter, vill iach gerne göre thet bestæ Gudh giffuer mich naden till, saa ath mich hopis till Gudh eder herredöme skall ingen frykth haffwe paa thenne syde. War Herre kennæ hwadh omsorgh och vedermödhe iach togh haffuer för thenne landzende, baade med thesse Rytzer och the fyende i siön ære och forarge in oppaa thenne fatige almoge och landzende som och nw hastelige igen förmodendis ære för Reffle till ath formene thenne fatige almwge sin berningh. Hwad eder herredöme varder mich tilbiwdendhe paa tesse saker, ther retter iach mich gerne effter. Hwar iach kan vare allis eders herredöme till kerlig och veliæ, finder eder herredöme mich altiidh væluilliogh gerne göre; allis eder herredöme her med alzmectogh Gudh befalendis med liff och siell till ewigh tiidh. Raptissime ex castro Viborgensi jn profesto sancte Marie Magdalene anno md septimo. Erich Twresson riddare. En kalff Kære verdigiste fæder, erlige herrer och gode men; i thet samme thette breff var scriffuith komme mijne swene hem, och fiich iach nw strax visse scriffuilsse och tijdendhe ath kongens folk ær kommit för Reffle igen. Ty haffuer iach nw scriffuit then verdoge herre her electo till, ffrv Ingeborgh, Thönne Ericsson, Josep Pedersson och alle friborne och frelssismen och köpstedzmen, ath the veliæ æn nw strax göre sith folk vth med mijne ath hindra saadanæ fyende. Ty acther iach nw strax haffue mith folk aff stadh, och kan iach i samme reise beslaa en Hollendare iiij æller sex effter ath bewisligit ær at the haffue störkth kongen, rigisins fyende, med skep, folk, bysser och veryæ, thet acter iach icke affsetthe, ty wij haffue saa godh retth till thöm som kongh Hanss till en betallingh æller förgössz, och kan thet mykit slaa k. H[ans] och hans medhielpare för hwffuedit i monge saker. Fiich iach nw visse scriffuilsse och en fonge, som haffuer vareth hoss kongen alt aar, ath all kongens makth ær ickæ mere æn xiiij(c) baade onth och goth. Ty beder iach eder herredöme ath i vare vedh en gode trösth och vor kære herre och höffuitzmann bistondige ath offwerijgæ rigisins forderff, ath icke skall then kongen komme in öffuer rigit igen. Fföger Gudh ath then rese gaar well med thet folk, wij nw vtsende her paa rigisins fyende, och tiden kan tillreckie, acther iach ofortöffueth vare hoss eder herredöme med all then makth iach kan aff stadh kommæ. Henningh Passow haffuer scriffuit mich till och budith segh i rigisens thieniste med eth tall folk. Huadh iach skall giffue honum för eth swar igen begærer iach eder herredömis raadh ther om. Iterum in Christo felicissime valetis. Annen kalff. Verdigiste verdige fæder, erlige herrer och gode men, verdigis eder herradöme vethe ath seden thette breff var scriffuit fiich iach mijn broders Sten Twressons scriffuilsse, ath kongens skep och folk ære kompne hender Aalandh, skijnne och brennæ ther oppaa landith. Ther ffore haffuer iach nw senth mijn skep och folk vth landit till vndsætningh och hielp, och tesligis haffwer iach nw scriffuit then verdoge herre her electus i Abo, ffrv Ingeborgh, Tönne Ericsson och flere gode men till her i landith ath the och nw strax skolæ vara aldelis vederredhe med theris skep och folk ath affweryæ saadanth rigisins forderff moth the rigisins ffyende. Iterum in Christo valetis felicissime. Adress: Reuerendissimo reuerendisque in Christo patribus ac dominis Dei et apostolice sedis gracia archiepiscopo et episcopis ceterisque nobilibus viris militibus et militaribus regni Swecie consiliariis, amicis sibi sincerissimis."}, {"df": "5258", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Julius etc. dilecto filio Nicolao Johannis, archipresbitero ecclesie Aboensis, magistro jn artibus, salutem etc. Litterarum scientia, uite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et uirtutum merita, super quibus apud nos fidedigno commendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Dudum siquidem omnes dignitates ceteraque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura apud sedem apostolicam tunc vacantia et jnantea vacatura collationi et dispositioni nostre reseruauimus …… Cum jtaque postmodum archipresbiteratus ecclesie Aboensis, quem dilectus filius Johannes, electus Aboensis, tempore prouisionis et prefectionis per nos hodie de persona sua ecclesie predicte, tunc certo modo pastoris solatio destitute, factarum obtinebat ex eo, quod nos illum per prouisionem et prefectionem huiusmodi harum serie vacare decreuimus, apud sedem predictam uacauerit et uacet ad presens …… nos tibi, qui, ut asseris, canonicatum et prebendam eiusdem ecclesie jnter alia obtines, premissorum meritorum tuorum jntuitu specialem gratiam facere ac jn dicta ecclesia peramplius honorare uolentes …… archipresbiteratum predictum, qui jnibi dignitas non tamen maior post pontificalem existit et cuius fructus red. et. pro. quatuor mar. argenti puri se. co. ex. ua. an., ut etiam asseris, non excedunt, …… cum omnibus juribus et pertinentijs suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de jllo etiam prouidemus …… Datum Rome apud sanctum Petrum anno jncarnationis dominice millesimo quing:mo septimo, septimo kal. julij anno quinto. Simili modo: Venerabilibus fratribus Zwerinensi et Reualiensi episcopis ac dilecto filio officiali Aboensi salutem etc. …… Datum ut supra. A. xij. x. sexto jdus julij anno quarto, Colotius."}, {"df": "5259", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlighæ helsæ nw och altidh tilforenne sændæ, kærlighæ forsendæ met wor Herre. Kære herræ, wærdhens weliæ wethæ, ath her kommæ nw j dagh nokra skwther fran Aalandh oc sighæ for wisth, ath fiændæn beskattadhæ klærckærj och menighæ landit paa Aalandh hwar epter sinæ macth, fattighæ oc rikæ, paa thet the ickæ skulle skennæ oc brennæ them oc löpæ the tædhen och fördhæ her Sthen Twresson met segh oc hænnæ lothæ the bliffuæ qwarre paa landit. Ther löp en skipmæn fran fienden, han wort grepen til fornnæ i finskæ skæræn; han sændæ hith budh til stadhen for wissæ, ath kongenss breff wort scriffuit oc kom til then flothen wedh Aalandh oc læsdis openbore, swa the skullæ waræ i Københampn om viij daghæ epter Olssmessen at senæsthæ wedh theris halss til görendis; oc tha acther kongen ath draghæ met then mæstæ macth til hæst oc foth offuer landh oc skickær swaa allæ sinæ skeb till siöss met eth thal folk, oc the skulle göre landgaangh j Blekwngæ, oc swaaledis acther han wntsæthiæ Kalmarna. Gudh lathæ honom aldrigh faa thes macth; her maa j fullælighæ forlathæ edher til, ath swa i sanning ær. Keræ herre, pa edert behagh tyckis megh raadhæligit waræ met fleræ thessæ godhæ mæn, at i weliæ skicke naaken godh man jn til Castelholm, som thet kwnnæ befæsthæ igen; epter thet mwren staar ofordærffuet, tha finnæss ther wæl raadh til. Oc göris thet wæl behoff, at the fribornæ mæn oc menighæ almwgen ther pa landit hadhæ noken godh man at trösthæ segh wedh. Tæcktis edher weliæ wnnæ thet myn brodher Nielss Eskilsson, tha wel iach och fleræ hanss wennær wntsætthiæ honom baadhæ met en del oc annæn, swaa næsth Gudz hielp slottidh skal wara forwaret met folk, fetaliæ, byssar, wæriæ oc annæn del, som til slotz behoff hörer, swaa honom skal encthæ fattis. Thette sætter iach jn til edher, hwath edher tijckis her til at göræ Iach scriffuer thette i en godhæ acth, thet Gud skal kennæ oc allæ helge Swerigis patroner, them jach edher befalar met liff oc siæl til ewigh tidh. Hastelighæ aff Stocholms sloth daghen epter sanctj Jacobss dagh, vnder myt jndzigle, anno Domini md septimo. Knwth Eskilsson riddere etc."}, {"df": "5260", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vor ödmiwke tro thieniste nw och altijdh forsend med Gudh. Kære verdige herre. Teckis ederss herredömæ velie vethæ, ath nw sancte Marie Magdalene dagh haffde wij vorth visse budh till Aalandh. Thaa pa samme dagh löpæ fyanderne tædhen med ix mersseskep till siöss igen och haffde the brenth Kastelleholms sloth nidher i grwndh*, och fördhe the her Sten Twresson medh sigh med alle the ägedeler, the ther finge paa slottet, och beskattedhe landhit i[½](m) march och sagth thöm till, ath the skolæ holle landztiingh nw paa sancte Olaffs tiidh, och thaa haffwe theris skath till redhæ fyenderne till hender; och haffue the sagth, ath the velie ändelige vare jnnan xiiij dage her för Aabo sloth och brwkæ sigh saa her som the giordhe paa Alandh. Ty bedie wij ederth herredöme ödmiwgelige thet ederth herredöme tæcktis vara förtengt her vdinnen tijmelige, ath om saa sker, thet the komme her före, thet ederth herredöme tæctis ath skicke hiit nogen vndsetningh thenne fatige landzenden till hielp och trösth, ath thenne landzende motthe icke bliffwe vnderdwffuader af the omilde fyender. Abo sloth veliæ wij medh Gudz hielp væll forware med tessæ gode men och dandeswenæ her oppæ ære effter vor yterstæ makth och formoge. Kære verdige herre, ære her nw ingen synnerlige tijdende wij kwnne ederth herredöme tilscriffwe vthan the ther gode ære. Raader och biwder offuer oss fatige men som ower ederss thro menn och thienare; liff och leffwerne velie wij woge för edert herredöme, som oss med retthe bör ath göre. Her med ederth herredömæ alzmectogh Gudh befalendis till ewigh tid med liff och siell. Snarlige ex Abo slot tisdagen nest effter sancte Jacobs dag md septimo. H:v:d:s Josep Pedersson Clauis Henricsson Henrick Stensson Olaff Andersson Didrich Hansson Adress: Erligh vælbördogh mann och strenge riddare her Swanthæ Nielsson, Swerigis rigis forstondare, vor kære herre, ödmiugelige sendis thette breff."}, {"df": "5261", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5262", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5263", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5264", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ydmiwkæ tilplictoghæ tro thiænisthæ eders herredömæ nw oc altidh tilfornne sændæ met wor Herræ. Kære herræ, werdhens weliæ wethæ, ath her staar alt wæl til i thenne landzændæ, Gud se loffuet, wthen hwre thet ær fath om then læglighet wedh Castelholm oc paa Aalandh, thet weth thenne breffwisare ytherligere edert herredömæ vnderwisæ æn jac kan scriffuæ, epter han waar ther nær oc saag hwre thet spil gek til, thet Gudhi se klaget, at swaa ske skullæ. Swaa waaræ tessæ godhæ mæn borgemesternæ oc raadit til talss oc swaa offuer enss met her Knwt Eskilson och migh at wij scriffuæ then wærdogiste herre erchebespen til, begærendis hans godhæ raadh i eders herredömis franwaræ; oc waare paa then tidh her Erich Trollæ oc Jon Jensson hoss hanss naadhæ. Tha tyctæ them raadhæligit wara, at tith skulle skickis nokæn godh man til Aalandh, oc ther met sændæ the hith theris opne besiglde breff til landith, sætthiændis oss j skön, hwem wij wiliæ tith sændæ. Tha kwnne wij enghen nyttogere tænckæ ther til, æn Swen Mijræ, thy han ær wæl befryndeth met almwgen och förfaren paa al læglighet i then landzændæ; och ther met haffuæ wij sændh honom tith met nakra karlæ paa eders herredömis behagh oc scriffuit met honom til the godhæ herrer i Findlandh, at the skullæ honom behielpoge wara met folk, fethalie oc wæriæ, swaa han kan mæctog wara thet land oc slot in at taghæ til eders strenghetz behoff oc bæsthæ. Hwat edert herrædömæ tæckis ther til at göræ ythermeræ, staar i Gudz oc edhræ hænder. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Eder wænner allæ tyckis raadheligit waræ ath i lathæ kænnis wedh Semætwnæ heret, epter thet her Sthen swaa skammælighæ haffuer forseth rikesins sloth oc ær bortförth til Danmark. – – – – – – Her met edher alssmæctogh Gudh befalendis met liff oc siæl til ewig tidh. Hastelighæ aff Stocholm lögerdaghen fore Laurencij vnder myt signete anno Dominj mdseptimo. Mekil Ericsson (På en sedel:) Tesligis at i weliæ wara förtenctæ at biwdhæ Joseph til om then del han skullæ lathe kommæ hith til slotz behoff oc sönnerlige om tessa folkis lön, swaa framt the skulle icke forlöpæ slottet."}, {"df": "5265", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5266", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Helser eder alle, andelica och verdzlige, meniche clercherij, friibornæ, frelsismen, kronennis skatskylloge bönder, landbor och menige almwga, som byggia och bo pa Aland, kerlige met wor Herræ. Kere venner, i dannemen alle samman, nw iach var i Vatzstena pa myn och richesins rese, achtandis mich i the helge trefalloghetz nampn nid tiil Kalmarna at affwärie then landzendis skadhe och forderff emot richesins och alle varis hetzske fiendhe, k[onung] H[ans], tha fich iach först i saninghen at vetha the hardhe tidendhæ, at fienderna haffue brent oc skynnat Castelholm, her Sten Twrsson grepet och met siig borth fört, en part brent aff landhet och beskatthet menige almwghen offuer alt landhet, thet Gud se forkert, at för forsymelse skull sa ske skulle. Thij fore sender iach nw tiil ider Swen Myra och met honom eth tall folk, som eder skole tröste och forswara. Hade i tiilforne hafft godhe hoffmen vte pa landhet met eder och Castelholm hadhe varit bætre bemannet æn thet var, tha hadhe thet icke sa gangit som nw teswer sket ær. Huar fore, kere venner, beder, högelige formaner, rader och pa richesins vegna strengelige bywder iach eder alle, atj ære forscriffne Swen Myre hörwge och lyduge, tro, retraduge och fölgachtige pa mynæ och Swerigis riches vegna huar han eder tilsigiandis vorder, trolige och mannelige tiillhielpandis at slottet bliffuer strax intaghit met thet aldra försthæ, som i och sielffue tenckia kwnnæ at nw aldra störstæ macht oppa ligger. Haffue i nw ther met naghen twnga, iach vil gerna framdelis lysa och lettha eder sa, ati skole mich tacke. Jach vil nest Gudz hielp och alle richesins helge patroners snarlige ændhe myn och richesins ærendhe nidre vid Kalmarna och komma op tiil Stocholm ighen; tha vil iach sendhæ eder tiil tröst och vndsetning et tall folk, myt eghit, som skole bliffue hoss eder pa slottet eller landhet at aff värie eders och landzsens skadhe och forderff huar som betzst och först behoff [görss] göris kan. Kere venner, bewiser eder her vdinnan [saa] erlige och trolige met eders retta fædernis riche, som eder aff ære och retta bör at göre. Mich twiffler dog alzengte, ati iw thet gerna göre vele som erlige tro dannemen bör at göre i alle mattha. Kere venner, varer alle vid en god tröst, iach vil gerne halle eder alle, rige och fatige, vid Swerigis lag och gode gamble sidwænior och altiid vethæ alle eders betzsta, nytta, gangn och langlige bestand sa lenge iach liiffuer, thet Gud kenne. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5267", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5268", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5269", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige helsse forsendh med war Herræ. Kære besönnerlige venner. Jach fiich nw i thenne vekon allis eders scriffuilsse, i huilke i beröre hureledis fyenderne vareth haffwe paa Alandh, brenth slottet, gripit her Sten Twresson och honum med sigh borth förth, tesligis beskattedh landith till en stor swmme peninge, thet Gudh see forkerth, ath han eij bæther krononis sloth och sigh sielff fforwaradhe. Saa haffuer iach skickit mijn och rigisins thro man Swen Myre diith ath giffwe sigh ath intage slottet igen och forsware landith. Och scriffuith then verdige herre electus i Abo till, Thönne Ericsson och tigh Josep honum att vndsettie med nogit folk saa lenge iach selff kommer op til Stocholm, huilke scriffuilsse iach formoder tigh longe till honde kompne ære. The skep ther vore for landith, vore nw i tesse dagher forsambladhe her emellom Awesker och Kalmarna acthendis sigh vndsetthie slottet. Seden the fornwmmæ hampnerne vore alle fasth tilsengthe och tessæ praamer för slottidh, tordhe the ingelunde giffwe segh her till, vthan löpæ strax swdher vth till Hannöö, thedan ath haffue budh till kongen om ytermere makth. Mich hopis nesth Gudz hielp, ath the thette sloth eij skolæ vndsetthiæ effter thennæ dagh æller nogith arge paa thennæ landzendæ mædan iach saa nær tilstædis ær. Som i scriffwe ath i væll forware veliæ Abo slot och göre all then dell eder med ære bör ath göre; then thro och liith sætther iach aldelis till alle eder i alle motthæ, ath i vthan alth twiffwell fulth göre. Jach fiich i jaffthens mijn broders her Erich Twressons scriffuilsse, i huilke han rörer ath han haffuer scriffuith then verdige herre her electus till om hans folk, tigh Josep Pedersson, friborne frelssismen och köpstadzmen. Haffde i lathit fynnæ eder væluillioge med honum emoth rigisins fyender, thaa hade the lenge seden vareth i vore hender och han med eder motthe nw haffwe varet her i Swerige, richit till thienist och bestondh huar som best haffde behoff giordz; huilkit mich ganskæ storlige forwndrar, om saa sketh ær. Kære venner, beuiser eder emoth rigisins fyender nær och huar som behoff göris kan som nw aldra störste makth oppaa ligger. Huar iach kan vethe allis eders gangn och longlige bestondh gör iach altiidh gerne. Her med eder alle Gudh befalendis. Scriffuit i Kalmarna sancti Bartholomei apostoli afften mdseptimo. Swanthe Nielsson, riddare Adress: Sine ælskelige thro men Clauis Henricsson, Josep Pedersson, Henrich Stensson, Olaff Andersson och Dirich Hansson sendis thette breff."}, {"df": "5270", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5271", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vichtis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Jag mäster Henric Wanne, domprost i Åbo, å then tid jagh satte kijrkoherde i Wichtis denne manne h:n (= her) Mårthen om sanct Bartholomei dagh, tå besporde jagh til menige sockne bönder om the wiste thes prestebohls råå. Tå nämbde the thesse här efterskrefne råår, som är först råån Purhan Johonsuu, Korkiakyperi, Enemmenmäki, Sawikaljo, Mustakaljo och Rydhankando. Anno Dominj 1507."}, {"df": "5272", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige helse etc. Kære her Erich, broder och bessönnerlige gode venn. Nogre dage effter iach var kommen hiit till Kalmarna i rigisins reise och thieniste fiich iach ederss scriffuilsse med thenne ederss drengh, och i blandh anner ærende biwde i mich till ath then verdoge herre her electus i Aboo, ffrw Ingeborgh och andra gode menn i Finlandh eij haffue haffth siith folk i rigisins thieniste med ederth till siöss. Thet ær mich ecke medh, vthan altiidh mijn befallingh saa vareth med budh och breff, ath the alle med eder, nær i vore i sijön æller edert folk, jw skulle [vara] paa sin sijdhe med alle makth ath göre then dell richit och kronon kunnæ komme till gangn och bestondh. Ær eij saa sket, nær wij komme till talss och samme brijsth fijnne kwnne, skall thet eij vara ostraffeth som tilbörligit ær. See Gudh forkerth, ath the ære saa owelige till almenth nytte, thet vorth fædernis riche paa geller, helst som nw tilstor. Och till ewentyr haffde i och the alle varet i sijön och thet haffde vareth beröchtet, the xxx skip haffde vareth otagen i siön, som i scriffuæ aff Aabo len, Norreboten och Raszborgh optagne vara. Ær togh stort vnder med[en] fyenderne eij vore flere æn vedh lx menn och ij smaa skep, ath the skulle saa twingæ then landzende, tage the skip i scriffwe med[en] i vore saa vedh honden och monge gode mænn i Finlandh. Item om thet skip i finge aff Kampen, ath ther skulle nogit vara, [som] forbrwtit war, thet fyenderne tilhöre skulle; mik twiffler ther inthet vdj, ath i eder ther jnnan jw saa forhaffue velie som tilbörligit ær i alle motthe, saa ath richit eij kommer till noger bekymbringh till nogit obetencth, ther skade aff fölge kan i lengden. Ffijndz nogit thet k. H[ans] tilhörer i samme skep, thet kan eder ingen man forwithe saa giorth vara som sketh ær. Hanss ær jw allestadz togth ath tage och forbrwtiidh som nw tilstor i thenne opinbara fegdh richen emellom etc. The Hollendere haffue altiid störkth och daglige störkiæ vora fyender och owenner hwar the kwnne och formaa etc. Som i scriffue om aarsens tiidh tillreckiæ kwnne, athi velie eder giffue hiit offwer; thet vore stor nytte saa hende kwnnæ för monge honde ærende skuld, saa ath then landzende jw forwaret ær i thennæ hösth, om fyenderne segh giffwe veliæ inhender Aalandh igen, Abo, Norreboten eller Raszborgh. Her i swndit haffue the inthet vareth seden the komme fran swenskæ skæren, eij nemer æn östan Ölandh. Her löpe the daglige daghs owan Ölandh in till Avesker aff och till; hwadh the venthe æller forhender haffwe, faa wij snarth spörijæ. Jach will nesth Gwdz hielp her saa forwareth, ath the aldrigh mer skole vndsætthie Kalmarna sloth. Om Gudh vill mich recker liffuith, skall her komme en godh ænde oppaa. The i Blekwngh haffwe vareth hoss mich och giorth mich en gerdh och help, thet werth ær. Ther aff forstaar iach ath k. H[ans] ær eij vedh then makth rychte gaar aff, med[en] the Blekwngsfarer her nest om kringh falle richit til fothe och göre then dell jach ær begærendis. Som i scriffue om nogre veliæ vantröstis och drage then forderffuelige kong Hans her in igen i richit oss offuer halssen, thaa raade i mich högelige ingelunde giffue ther samtycke till. Tweker inthet ther vdj, i thetta ærende och alle andre vordnede maale vill iach gerne haffue edert raadh och gode tycke vdj som richit och oss alle störste makth oppaa ligger; thet geller eder en binth rem till saa well som flere, om han finge richit igen æller offuerhonden offuer oss, thet Gudh förbiwdhe nogen sin hende skulle. Ffwnnes ock nogre jnne medh oss ther hemmelige æller opinbarlige her jnnan nogit dyrffdis stemplæ æller foretage, iach hopis ath i och flere gode men velie beuisæ segh her vdinnen moth then æller thöm, saadane obestondh foretage velie, som gode swenske menn bör ath göre ther richit och oss alle forderffwe veliæ. Paa mijn sijde vill iach voge godz, liff och makt och alle mijn velfarth ath the[t] aldrig ske skall saa lenge iach leffwer. Som i scriffwe ath eders kære broder her Sten Twresson gaff eder bekenne, ath kongens skep och folk vore kommen inhender Aalandh, skijnnade och brendhe huad the offuerkomme kwnne och atj thaa strax sende eders skep och folk mot saadane rigisins fyende ath komme thet fatige landith till hielp och vndsetning. Jach fformoder ath the vore icke æn thaa framkommen, effter ty iach och flere gode menn haffue footh the sörgelige tijdende aff her Sten Twresson, som i sielffwe nw vell sporth haffwe och tess ver saa hendæ skulle, richit och kronon till stort hoen och forsmædilsse och honom selff till dræpeligh stor skadæ. Som rycthet gaar, ther var alsköns goth och nogh, thet the aff fördhæ för æn the brendæ aff slottet; ee medhen vore fyender faa saadane ægedeler i theris roff aff stæderne och oss som the her till fongith haffwe, thaa haffwe the goth tilfellæ före örlogh med oss, men veliæ wij alle drage offwer eth raadh och med en lijne. Wij weliæ nest Gudz hielp faa godh both bode för eder kære broder och andre sneder, the her brwkath haffwe i thenne sommer och offte tillforrine med ocristeligith örlogh, som the altiidh brwke, ther the faa offwerhonden etc. Nær iach faar eders scriffwilsse her om och aluarlige tiilbudh huadh ederth sin ær her vdj, vill iach thaa paa mijn syde med liff och makth med alle the venner och hielp iach ther till drage kan, saa skickat, ath thet skall eij wara ohempnath thet richit, kronon och eders broder vederfarith ær. Vthan forsymelsse haffuer thet eij vareth ath saa skedde, som the sige ther hoss vore, med[en] thet saa hastogth offuerwunith var och med[en] fyenderne lage vnder landith, thet han vell visthe. Och ær eder vell veterligith ath jach och mene raadit thaa forsambleth scriffue eder till med her Sten nw senesth aff Stocholm, bediendis och befalendis eder och alle andre gode herrer och men i mene Finlandh ath tage vare paa finske skæren och Aalandh, som alle störste makt oppaa lagh, och ther ffore aff sattis, thet i eij skulle eder benale hiit offuer haffuit, vthan sielff staa wore ffare, saa atj med alle makth skulle stærckæ eder broder her Sten och anner stedz i finske skæren, hwar behoff haffde vareth. Om Henning Passow, som i scriffwe han biwder segh i rigisins thienisth, thaa ær thet raadh ath iach forwiste mich med honum om hans lön, hwadh han begærer, æntinge monadh sold æller aarss lön. Om han vill lathe nöge segh aath the lön andræ Tiske haffth haffwe her i richit och hure starch han ær, ther biwder mich till om ath iach forweth mich för æn honum nogit tilsegis ath komme i richissens thienisthe. Hwar iach kan vare eder till kerligh och bestondh etc. Datum Kalmarnie feria sexta proxima post festum sancti Bartolomej apostoli anno Dominj md septimo, meo sub signeto. Swanthe Nilsson, riddare En kalff. Jtem kære broder, som iach screff eder till i woris om eder lægelighet saa vareth haffde, atj hade kwnnet vndsettie mik med en swmme peninger paa dagh och stwndher, saa beder iach eder æn nw ganske kerlige, ath i velie velgöre och vndsette mich nw med xiiij æller xvj(c) march. Iach vill faa eder ther fore all then forwaringh i sielffwe aff mich begærendis ære. Kennæ Gudh huath swar kost och tæringh iach her med mith folk haffth haffuer i thenne sommer och æn nw haffuer. Iterum valetis. Adress: Erligh velbördogh man och strenge riddare her Erich Tursson, höffuitzman oppaa Viborgh, sin kære brodher och besönnerlige venn, kerlige sendis thette."}, {"df": "5273", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kronoberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5274", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Dävensösund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5275", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynn ydmygelig hellssen alltiid forsend met Gud. Maa i viide, kiære herre, her Swante, at högboren fförste konungh Hanss gaff megh loff atsende myne swenne vp till ether, om i haffue nagre aff hans nadis swenne. Bether ieg ether gerne, ati villde vellgöre oc giffue fange fore fange, ellers bliffuer forswart atholde them her nedre paa kost oc thæring oc offuer myn store skade, som iegh haffuer faatt. Hwilcket ieg gerne forskullde vill. Oc haffuer högboren fförste vnndt them dag till tywgende dag iwlæ. Er thet swa, the bliffue icke lossde, tha skulle the ware her nedre paa same thiid. Kiære herre, töcker meg wære fuldkommelig raad, ati oc the verduge fædre, gode menn, riickssins raad vdi Swerige, villde besynne oc offuerweige thette orlog, som nw paa ferde er, at thet motte snartt komme vdi en bedre made, som macht paa ligger. Kiære herre, bether ieg ether gernæ, ati villde vellgiöre oc haffue myn husfrwe oc barn vdi forswar swa lenge Gud vill thet kommer vdi en anden made fore meg. Giörer her vdi oc i allt andet som ieg troer ether till. Her met ether then allmechtugiste Gud befalendis oc sancte Erick. Scriffuit paa Kiøpnehaffn slott, söndagen nest efftir sancti Egidij abbatis dag, aar etc. mdvij°. Kiære her Swante, bether ieg ether gerne, ati hollde oc haffue heter swa skelligh ellir retteligh met the fanger, som i ther haffue, swa i velæ at the fange, som her ære ellir komme skulle, ey nyde thet vnndt att. Thett forskullder iag gerne. Datum vtsupra. Sten Twresson riddere. Adress: Velbyrdig man oc strenge ridder, herre Swante Nielsson, synn kiære herre oc höuitzman vdi Swerige, sendis thette breff."}, {"df": "5276", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "………… tiænisth met vaaris Herræ …………………… soknaböndher, som byggia oc bo i ……………………… Gudz skuld, at eij tesse lanss fatike men …………………….riidh, at vi haffwom eij större makt ……………akthena thet ær vaar kerleka oc ouerst ……. bön hauer …….. waarit met oss …… makt at holdhe folketh …….. grvffuan görs …….. den ær oburgin for vædherlekin skuld ………… ey formatthe wij then snarlekaren aa stadh komma. Vilyom vi oc altijd gerne waara edher til redho nar edher nadh segher oss fatike men til epther vaara fatike makt. Ey mere en edher oc alla edhra tro tiænare alzmektogan Gud befallandis oc riddar sancte Oryan bade met liiff oc siel oc alt thet i væl vilen. Scriffuit pa varfrv aptan sidhermeer. Alle soknaböndher pa Aalandh, idhra nadz tro tiænare. Adress: …. wälbornom herran her Swanthæ Nielsson, rike Swerigis ……re, tillkommandis thette breffwet ödmykt."}, {"df": "5277", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – Swen Mijræ waar paa Aalandh oc hyllædhæ almwgen; the haffuæ sworet enghin weliæ giffuæ skat vthen edert herredomæ. Oc förre æn han kom tith waar Diderick Hansson skicket tith aff Findlandh for en höffwidzman; honum fulde l her electj swenæ, femthiæ edre swena, xxx her Erich Twressons, xxiiij frv Ingeburgx swena oc Thönis folk tessligis met flere fribornæ mæn; the toghæ slottidh in til eders hand oc stodh eth kaarss i thet baner the förde oc edert wapen i iiij hyrnæ wedh korsit. Æn Swen Myræ hylladhæ allmwgen, som förre är scriffuit, oc for strax hith; nw ær han tith igen andræ reissæ oc ær æn enghin budh sidhen fran honom kommæn; oc hadhæ han nw eders herredömis breff met segh oc icke före. Jach sændæ Per scriffuere til Aabo epter the penningæ; han kom icke æn nw i gen. Swaa snarth han kommer, wel jach ofortöffuet biwdhæ eder til. Här staar alt wæl thil i thenne landzænde paa edert bæsthæ, alssmectog Gud oc allæ Swerigis hælgæ patroner tess loff waræ, them iach edert herredömæ befaler til ewigh tidh. Screffuit paa Stocholm voppaa vorfrve dag natiuitatis, vnder myt signete, anno mdseptimo. Mekil Ericsson."}, {"df": "5278", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5279", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Før allom them thetta breff hendher forekome bekennomps oc kungørom wij Jøns, met Gudz førsyn electus j Abo, mene capitulum ther samestadz oc Joseph Pederson a wapen, fougthe pa Abo, thet wij haffwe seet, lesit oc høørth eet permentz breff met v hengionde jncigle, oskadde oc oførfalsket j nogre motthe, huilket breff oss bewisthe oc lott see oc læse erlig oc welbyrdig quinne ffrw Anna, strenge riddhers her Henrik Biidzes aterleffwe, pa dag oc rwm, som her nidhen fore scriffues, oc lydher ordh fran ordh som her epter scriffuat staar: A høgborens første wor nadige her konung Cristierns wegna (etc. Se n:o 3204). Til huilkis mere wisso oc bætre førwarningh, at wij tolket breff haffwe seet, læsit oc høørt oc graneligen rantzakad, lathum wij henghe wore jncigle nidhen før thetta breff eller vidisse, som giffuit oc scriffuit ær j Abo aarom epter Herrens byrd tusande fæmhundrade pa thet siwnde aaret, ffredaghen nest epter woreffrw dagh natiuitatis."}, {"df": "5280", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen otmudygen stedygen dynst nu vnde to allen tydden. Ersamen, wol wyssen leuen heren. Jwer erlycke wysheyt to wetten, dat yck arm man hebbe groten swaren schaden genamen to Wyborch, dat my meste part all myn gud ys vpgebrant, dat Got beter, vnde dar yck framelude van schuldich byn to Ryge vnde to Derpte vnde to Reuel, dat yck arm man nu ter tyt nycht kan betalen; so begere yck van jwer erlycke wysheyt enen breff van dem ersamen rade, dat yck arm man mochte fry aff vnde an komen vor ouerffall bet so lange dat yck mochte myt ten lude myn dynck reckene vme leuende vme steruens wyllen. Wyllen se my dan respyt geuen, so wylle yck se wol bytallen; wyllen se my den nycht lyden, dat yck den mach so fry van dar komen als yck dar hen kome, dat ys myn fruntlycke bedde to jwer erlycke wysheyt, wente, leuen heren, yck eyn hebbes nycht verdobbelt eder vertert, dat kene de allemechtyge Got. Jtem ersamen leuen heren, yt ys jwer erlycke wysheyt wol jndechtych, dat yck to yar kwam vme lant van Lubeck myt tes ersamen raddes breff van Lubeck an jwer erlycke wysheyt, vnde de frachtheren scholden my myn gelt geuen als iij(c) Rynsche gulden, dat my wart van den framen luden to gefunden jn fruntlycker dedynck vnde dat de ersamme raet to Lubeck consettyrden, vnde dar mede scholde se beholden myn schyp, vnde alle twyst vnde twedrecht scholde dar mede dot wessen vnde numer mer myn nakomlynck dar vp to saken. Ersamen, leuen heren, woe ys my arm man dyt geholden; nu syn yck myn schyp kwyt vnde syn ock myn geldes kwyt; schut my recht, dat sete yck ter kentnyse an jwer erlycke wysheyt, vnde Got de schal dyt noch rychten. Doe yck de frachtheren let verbadden vp de schryuery, doe seden se, se kenden my nergent, vor se weren eyns van my gescheden, yo (= ys?) by namen Hermen Hagen jnt houet genomet, de heuet my vel moy gemacket; de tyt mochte komen, he schole my mynen schaden wederlecken; yck hebbe mer gudes verlaren, den yck dor bekant wessen; hadden my de frachtheren myn gelt gegeuen, yck eyn hadde numer mer to Wyborch gesegelt; dar brochte my de grote not to; yck was framen lude schuldich vnde hadde nycht jn den handen, vnde gyslyck fram man de wolde yt syn hebben; war scholde yck arm man doe hen, yck most enen wegh vt, wolde yck nycht jn de boddelly gan etc. Jtem ersamen leuen heren de verdrach, de dar geschyn ys twysgen den kopman vnde my* de wyl yck fful vnde all holden, dar eyn wyl yck numer mer vp sprecken; men yck sprecke vp de kost vnde terynch, de yck dede jn den scheren, doe yck alle nacht helt vj mans vp den klypen, de des kopmans gut scholden bewaken vnde verwaren, vnde vj mans jn deme schepe, dat weren twalyf to hoppe; de vnkost vnde de terynck, de yck doe dede den wynter ouer, dar sprecke yck vme, wente sake war by, leuen heren, doe yck reckende to Lubeck myt myn redders, doe reckende yck desse vnkost vnde de vtredynck van Abo to Reuel, dat lyp syck to hoppe iij(c) Rynsche gulden; dyt syn yck noch huden jn dessem dage to achter. Jtem ersamen leuen heren, als yck sat to Lubeck myt mynen frunden vnde reckende desse vnkost, doe seden se, [se] wolden dar frame mans ouer nemen, de vns scholden scheden; doe sede yck nen, de ersamme raet, de scholde dar wolyke to seten, de dar scholden terkenen myn recht vnde myn vnrecht. Dar weren se mede to freden; dar was ouer her Freryck Jorssen, Heyn Bysbynckrade, Hermen ter Loe, Mawerys Loff, Gert Kok, Lutke Eynstede, schyper Hynrik Mollre, schyper Kwant, Hans van Dallen, desse frame lude de weren ouer vnsse reckenschop; doe desse reckenschop geschyn was, doe sedde myn redders, se seten yt ter kentnyse an den ersamen raet van Lubeck etc. Jtem ersamen leuen heren, doe yck doe myt mynen redders vnde myt ten anderen framen lude vor den raet kwemen, doe dede her Freryck Jorssen, myn reder, desse sake vp vor dem radde vnde sede: ersamen leuen heren, wy synt ouer eyn gekomen myt vnssen schyper Hans van Eycken vme vnsse reckenschop van kost vnde terynck, van schyp vnde gut ouer wynter verwacht heuet myt synen follycke, so lopt de svma iij(c) Rynsche gulden, vnde vnsse schyper syck verment sodane gelt an vns to sucken, des wy happen to Gade vnde to jwen Lubschen rechte em nycht schuldich syn, vnde seten dat ter kentnysse an jwer erlycke wysheyt, of de frachtheren scholen dat gelt betalen eder wy, wente, leuen heren, dar synt gesetet to Reuel iiij frachtheren, de schollen nemen den vyrden penyck van deme gude vnde dar mede schal eyn gyslyck syn gut fry hebben, vnde myt teme gelde schal men betalen ale vnkost vnde terynck. Jtem ersamen leue heren, dar na let yck myn redders wedere wedere (!) vorbadden vor den ersamen raet van Lubeck vnde wolde myn gelt van en hebben; doe antwarden my her Freryck Jorsson vnde sedde, dat he wer my nycht plychtych eder myn redders, wente na dem mal als de frachtheren to Reuel hadden genamen v(c) [mark] Rygisch van dem schepe, dat doch nycht vorlyck eyn was, so eyn dechten se nycht enen penyck mer vnkost to don, wente se wolden den hulyck so fry hebben als de kopman syn gut hadde, doe se den vyrden penyck vtgegeuen hadden, dat seten se ter kentnysse an den ersamen raet. Ersamen leuen heren, doe worde myn redder vnde yck vtgewysset. Jtem ersamen leuen heren, doe wy doe wedere jn kwemen, doe sede vns de ersamme raet de sentencyen aff vnde seden aldus: schyper Hans van Eycken, de raet de seght jw dyt: na dem mal als de frachtheren to Reuel hebben genamen van jw schyper v(c) [mark], so synt se nycht plychtych mer vnkost to don vp dat schyp; so schal de hulyck so woll frye syn gelyck als de kopman syn gut; men wer yt sacke, dat de frachtheren to Reuel gen gelt hadden genamen van dem schepe, so weren jw redders plychtych to betalen alle vnkost vnde terynck; des schal jw de raet enen breff geuen an den ersamen raet van Reual, dat se schollen or frachtheren dar to holden, dat se scholen jw gelt geuen. Ersamen leuen heren, mach yck myn gelt noch hebben ** jn lyff vnde jn fruntschop hebben, so wyl yck yt gern vntfangen; mach dat nycht wessen, so wyl yck dat gelt vorkopen vnde wyl al mynen schaden dar vp reckene, den yck arm man geleden hebbe dusse ij yar her; men Got geue, dat yt dar numer to komen eyn mot. Jtem ersamen leuen heren, yt ys geschyen jn korten yaren, dat Hermen Torn synen knecht Hermen Hanen myt gersten to Abo senden; so kofte yck van Hermen Hanen x last gersten, de last vor xx [mark] Swetz myn ij pund; dat ys jnt gelt ij(c) [mark] Swetz myn iij [mark], vnde dyt korn scholde yck betalen des suluen yars vp Mycheln jnt yar xc. Jtem ersamen leuen heren, doe kwam yck to Reual des suluen harust (to Reual) vnde wolde to Dansche segelen myt mynen klenen hulyck; doe kwam dar her Tomas Wollyfshagen van Derpte vnde sede de garsten horden em to, yck scholde em syn gelt geuen, vnde wolde my dar kort aff jn borgen hande drengen eder he wolde syn gelt hebben. Doe sede yck, he scholde my myn hantschryft to leuereren, yck wolde em betalen; he sede, he eyn hadde or nycht, men he wolde my syn wert to borge seten her Yohan Kull[ert]. Doe streckten my her Yohan Kull de hant, he wolde my stan vor allen schaden. Ersamen leuen heren, aldus gaff yck her Tomas syn gelt vnde doe yck doe hyr to Abo kwam, doe kwam Hermen Torn hyr to Abo myt myn hantschryft. Doe sede my her Sten Stur eyn recht aff, dat yck scholde Hermen syn gelt geuen vnde scholde my holden an her Johan Kull. Ersamen leuen heren, nu hebbe yck arm man betalt iiij(c) [mark] Swetz vor ij hondert [mark]. Leuen heren, so doe yck jw dyt wytlyck, dat yck bynen yar vn[de] dach dar vme gescreuen hebbe, wente yck eyn dencke nycht enen penyck to myssen, wente yck hebbe dar vor den almechtygen Gade recht to vnde hebbet twy most betallen etc. Jtem ersamen leuen heren, yck let to yar besaten by Euert Bur van Hans Rock wegen dat yck noch eyn tachter byn van iij vtredynck vnde van dem schade gelt, dat yck to yar vtgaff van dem hulyck den frachtheren, dat yck kan bewyssen vnde na bryngen myt mynen schryften. Wer yt sake, dat yck bynen yar vnde dage nycht to hus kome, dat de besate nycht nederfellych eyn werde, so doe yck yt jwe ersamenheyt wytlyck. Jtem ersamen leuen heren, dar ys her Albert Feghsack; van dem hadde yck j taffel smyde jn myne kayyuten. So froe als de hulyck dall gesunken was, doe nam yck dat smyde vp mynen nacken vnde lyp mede hen to enen buren, de myn gude frunt was, vnde fyll iij reyssen myt ten smyde jnt water jn der nacht. Noch halp my Got, dat yck ouer kwam to dem buren vnde seten dat jn des buren haffe jn der erden; dar stunt yt xxvj wecken, vnde yck gaff dem buren eyn blauen nertz rock, den syn yck ock to achter noch vnde darto, doe yck weder by yt schyp kwam, doe hadden se my j drogh tunne eyn wech gestalen, de stunt my i[½] hondert Rynsche gulden; de myste yck vm synes smydes wyllen, vnde dar to moste yck alle dage eyn deff vnde eyn vorreder hytten. Leuen heren, dyt ys myn danck vnde myn lon, dat yck so trowelycken arbeyden vor schyp vnde gut; dat wyll yck seten an den allemechtygen Got, de my syll vnde lyff heuet gegeuen, so menygen tran als yck wenden vme des kopma[n]s gudes wyllen. Doe yck sagh, dat se so ouel mede furen hadde de frame mane her Albert Feghsack, so frame eder so berff gewessen, dat he hadde geseght, dar hebbe gy eyn rock lacken eder eyn gut wort, men spy worde dar to. Yt mochte komen, yt scholde eyns all to mal betalt werden. Yck syn nu, Got betert, eyn verdorfen man; dar dancke yck numens vor den Hermen Hagen vnde Bernt Rungen, Heys Patyner; den danck yck vnde Henryck Wynyckens. Kan yck vme orent wyllen wat don, dat wyl yck nycht laten etc. Jtem ersamen leuen heren, verstaet dyt jnt beste, wente yck jw noch ter tyt terkene vor myne ersamen heren, so vern als my recht mach wedervaren so wyl yck jw arm vndersate gern syn to water vnde to lande, war jw des van noden ys. Men, leuen heren, wer yt sake, dat dat nycht so wolde to recken, dat my jw ersamenheyt wolde verdedyngen jn mynen rechtferdygen saken vnde dat yck scholde worden ouervallen vnde nycht mochte to rechte komen als yt, Got beter, saken schut jn menygen lande, woe deden se my to jar to Lubeck, doe se my to Reual toschreuen van Lubeck, yck scholde myt ten hulyk to Lubeck komen, se wolden by my don, yck scholde eyn dancken. Woe my dat geholden wart, dat schal Got noch rychten. Wy schollen all to mall vor enen rychter vnde scholen dar reckenschop don, vnde dan nycht mer wol deme, de den wol gedan hadde, de wer dar wol an. Jtem ersamen leuen heren, scholde yck jw ersamenheyt dat all to mal schryuen, woe se by my deden, so mochte yck noch wol x arkyls papyr full schryuen; dat schal stan ter tyt. Wyl my jw ersamenheyt nycht verdedyngen vnde helpen my to rechte, so wyl yck den den heren wol fynden, de my wol schal helpen to rechte, wente vnrecht begere yck nycht. Dar vme bydde yck jw ersamenheyt, dat gy wyllen dyt ouertrachten vnde schryuen my dessen harust to Abo eyn fruntlycke antwart war yck myna rychten mach, vnde dar yck fast vp sta[n] mach. Yck happe, leuen heren, wyl my Got helpen eyn klene tyt, yck wyl gyslycken framen man wol lyck vnde recht don so fern als my mach recht wederfaren. Ersamen leuen heren, dyt ys myn fruntlycke bedde to jwer erlycke wysheyt, dat yck mochte jn myn beholt weder komen vnde mocht myt mynen schuldeners ouer eyn komen. Yck wolde gern don wat eyn arm man don scholde. Hyr mede synt Gade beualen to synen gotlycken dynste. Geschreuen to Abo vp des hyllygen[n] crusses dach. Jtem ersamen leuen heren, de besate, de yck gedan hebbe vp Hans Rock by Euert Bur, dat ys iij(c) [mark] Rygisch. Hans van Eycken"}, {"df": "5281", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst myt vormoghe. Ersamer Josepp Persson, bosunderghe gude frunt, jwen leue to weten wo dat hyr synt gyssteren xj fan des konges scheppe gekomen, klen vnde grot; so my hyr gesacht js, so willen se jn Ffynlant vnde jn Allant wessen vnde wyllen dat bo mannen vnde wyllen ffort myt welken scheppen jn Orgrunt vnde jn ander lande wynnen. Leue Jossepp, dencket hyr myt don bester to, dat alle dynck woll vorworet werde; doet woll vnde sendet Hans Juten dyssen by binden byeskrifften; jck hebbe em ock all bo – – – gescreuen. Jn dyssen xj scheppen js grot folk. Mattyges Reff de qwam hyr woll jener dach, en de anderen scheppe qwemen, vnde he hefft hyr woll ij schutten genamen, de jn Sweden to hus horden. Hyr mede Gade bofallen gesundt vnde sallych. Geschreuen to Reuall des sonnaffendes jn der qwattertemper vor Mychell jnt jar mv(c) vij. Jtem hyr geyt dat riichte, dat se vor Abo wyllen; hyr moghe guj ock to dencken, leue Jossepp. Jnge Laffrensson. Adress: Dem ersamen manne Jossep Ppersson, hoffetman vpp Abbo, sall dussen breff etc."}, {"df": "5282", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Hwsfrwelighe kerlighæ helsæ nw och altijdht tiilforenn sandht kerlighæ medh vor Herræ. Aller kæriste herræ, verdhens velæ vethe, at for nogra dagæ sedhen fyck jach eders ædelhetz scriffuelse met myn dreng Oloff Persson, swo jach skullæ sendhe eder the pæninge aff Finland komme pa viij(c) march nær, som slodzliggiarne skullæ haffue, holcke som iach eij en nw fijch och ekke framkomnæ ære. Nor Gudh viil the komme, viil jach offortöffrat met mijt wiissæ bodh sændhe eder them. The pæningæ, som komme aff Korsholmss læn, fijch Anders Benctsson mig och togh jach ther off och lönthæ slodzliggiarne meth; eller the hade forlwpet slottet. Hadhe tet ekke varit tiilbyrligit at sligt rop och rygthe oppa eders ædelhet [hade kommit] for pæningæ skul etc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – Hastelig off Stocholm, söndagen nest for sancte Matej apostoli apthon, vnder myt signet. Mætthe Iwarss dotter. (På en sedel:) Vether, kære herræ, at strax jach fiich eder scriffuelsæ, hade jach myt bod tiil Finland och annet en nw epther the peningæ, at the skulæ snarlig fram komme. – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5283", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwgh och weluiligh trotienesth nw och altiid fforsendh medh wor Herre. Käre werdugh herre, teckis ider herredöme wilæ withe, at nw j thessæ daghe ffigh jach her iij aff konungis tienere och j Gotlansk bonde, och sade the ffore mik ffore wisse tidende, at the ffolgde mester Dauidh nw ffron Wisby och till Refflæ medh Jöns Holengerdszons barsze och ij smo andre skip. Strax the kome j söen, ta skildes the oth ffron barszen, sa at ingen wisthe hwartth the ij skip bliffwe; intte kome the till Reffle till barszen. Men strax mester Dauid wor ther komin, ffigh han ther siigh en andre skwte, ther han stegh pa och viij dansk karer met honom och hade han ij Rytzær med siigh och kom sin wegh till Narffwen. Och sade thessæ ffonger ffore mik, ath the wore satte pa j rogh skwta, som the toge wp fore Refflæ, och vilde till Gotlandh, men wädereth fforsatte thessæ hiid j skäregorden och ware sa her gripne; och sade the ffore mik at barszen wor gansk laak, sa the ffinge nogh at göre medh östen, oc medh fförsthe wädereth actadhe the siigh till Gwllandh. Och withe thessæ ffonger aff inge fflere skip till sööss nw j hösth, som konungen till hörer. Och sender jac ider herredöme nw thessæ ffonger till honde, sa at ider herredöm ma ytermere ffoo withe aff theris wpsoth. Och sade the ffore mik, at konungen ær wid ingen magt mere [än] han hade till sööss nw j somar, och ingen magt eller ffolk haffuer han ffongit ffron drøtningins slecth eller fron stederne; och hade konungen lenge siden wpgiffwit Kalmarna slot, hade eckæ Jöns Holengerdsson warit; han haffuer bespisat thöm j somar, bode slotet oc till sööss. Kære werdugh herre, sende jach till Olandh met Swen Myre x ider herredömiss swener effter ider herredömess scriffuilse; hwad swar Swen Myre ffigh ther, weth han sielff vnderwisæ ider herredöme. Och haffuer han* scriffuid mik till, thet han wil ware sa nær at göre ther redh rekenskap aff ider herredöme som Swen Myre och ingelundh honom antwarde thet slothet wp. Och scriffwer han mik till om bysser och pwlwer; tha skal thet Gudh kenne, at jach her eckæ mere haffwer bysser eller pwlwer en her göris vel behoff till thette slotet. Om ider herredömæ tyctis skiickæ tiid en andre god man hwem ider herredöme tyctis, Swen Myre kennis ther intte wp; och seger han siigh wilæ ingen antworde thet slot, wtan j aff rigisins raadh. Hwad jac kan rame ider herredömess gangn och besthe wil jach altiid gerna göre nath och dagh. Eder herredöm her met alzmectogh Gud befallandis medh liff och siel til äwigh tiidh. Ex Abo slot sonedagen nest effter sancte Michils dagh. Joseph Pedersson."}, {"df": "5284", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Vnsze vruntliken grot stedes touoren. Ersamen wysen heren borgermestere vnde ratman der stat Reuel, szo ys vnse vruntlike bede to iwer ersamheit dat gy vnsen getrven dener Hans Beer wijllen ghenomen jn iwer stat to kopen vnde to vorkopen vppe sunte Hynerykss wegen vnde vnszen besten wes wy so hoff hebben wnde vnsen denerss ghunnen jn jwer stat vnde hawen vmme to ghan vnde en nen qwat ensthe in eren rechtferdigen saken. Vortmer dancke wy jwer ersamheit, dat gy vnsen boden, de wy na Rom sunte Hyneryck to eren vnde den menige lande to dem besten scyckede, woll ….rdert hebben mit alleme gude, dat wy gerne gunstlike willen vordenen m[it] …. guden jn sulker sacke wor wy konen vnd mogen effte Got van hemmel .. nostro Kusta ipso die Birgitte anno Domini mille(mo) quingentesimo septimo, nostro sub sigillo. …. Olauj …. Aboensis Adress: Den ersamen vnde wysen borgemester vnde ratman der stat Reuel, vnszen besundergen guden vrunden etc."}, {"df": "5285", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwke tro tiänisth nw och altiidh forsenth meth Gwdh. Käre werdughe frw, som idher werdugheth scriffuer migh til om almoghen her pa Alandh, hwlkit Gwdh kenne at iach haffuer faridh met them thet bæsthe iac haffuer konæth. Och, kære werdughe frw, hoppas migh til Gwdh, at inge dande mæn skuldhe migh straffa, vtan ij sokner, hwlka iach hadhe bwdh til, at the skuldhe före theris skath jn met her Ericx Twrsons swenne wore her. Tho swarade the: wi haffuom giorth won skath til hopa, hwilkit wi wilie ingen stadz före vtan her Swanthe komber met store macth; och komber och konung Hanss eller hans folk, som tesse ij sokner kalla syn herre och syn konungh, tho wile wi antwardha honom skatthen. Och swaradhe the migh: hwar war her Swanthe j sommarss, tho wi worthom röffuadhe och skinnadhe och ingen war aff swenske herrer, swom oss wilde forswara. Tho sændhe iach her Erik Twrsons swen Hans Juthe tiidh, siælff x, om sancte Birgitte dagh och the kirkie messe ther tho [höllo], at han skuldhe seie them, at the skuldhe före sin skath jn. Tho spronge the alle til like jn j kirkien ooh slogho honom och röffuadhe hans wærie fron och hadhe en nath fron honom och sadhe: tw hör icke wor nodgeligh her konungh Hans til. Och, kære werdughe frw, som the kærdhe om at iak ladhe folk hooss them, ij karer til hwar bondhe, och teslikis til hwar knape, hwlkit idher werdughet wel wisthe at iach hadhe hioske(?) lithet eller mikit pa slothet. Och spordhe iach alt landhet til, hwi the wilde ecke föra skatthen fram; tho bodhe the alle met en mwn lotha ij kara til hwar bondhe. Thet är alle myn skuldh, thet iak haffuer giorth, käre werdughe frw. Och almoghen ær mig all til wilie wel vtan ecke the ij sokner. Och thet haffuer ingen woldet, vtan Swen Myre. Swa bidher iac mig Gudh til hiælpa oc jomfrv Maria bodhe met liff och siæll, at iac wil wara myn kære herre hwl och tro oc teslikis idher werdugheth, kære frw, en tro scriuere mere en Swen Myre. Och om smör och fisk idher werdughet skreff migh til om, tho sændher iac til idher werdugheth thet mæsthe iac kan smör, vtan fisk haffuer iach ingelundh pa thenne tiidh. Tacker iac idher werdugheth for spisningh idher werdugheth sændhe hiith, hwlkin swom kom ganzke wel til tarff. Kære werdughe frv, bidher iac idher werdugheth om en bryghie kætil om ij tunnor, for then skuld iack kan honom her j Fynneland ecke fynna, och teslikis om andre eldhe kar. Och ecke är her heller bössor eller pwlffuer. Ey mere i thette synne. Idher werdugheth her met alzmectoghan Gwdh befellandis och alt thet idher werdugheth wel wil etc. Dirik Hansson, idher verdighethz fatig wnderdon. Adress: Högboghen (!)fförsthinne ffrw Mættha, myn kære ffrw, kærlighe til komandiss thette breff."}, {"df": "5286", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5287", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5288", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5289", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmijkælighæ tynæsth for senth met Gudh. Ærwærdogho kere herre, göræ jak edher värdoghet vittarlighe thet, att jak haffwer ingan bifall fotthæ vtoff Iosep sidhan som iak vare ner edher værdoghet [i] fior swa aars, hwlkin jak bidher edher wærdoghet en nw ömykælighæ thet, at edher wærdoghet vill vælgöra ok scriffwæ Iosep Pedherson tel en nw, at han vill vælgöra ok halda edher wærdoghet breff veedh mötthe ok giffwe mik myn peninghe, thet som other stoar. Gudh kænne thet, at mik göris soorliga ther behöff, for ty at iak ær eijg (= eijn) krank man. Ok bidher ödmijkeligæ edher wærdoghet, at i vill vælgöræ ok sendh mik j læsth iærn met thenne breffuisare Knwt Larensson, medh varæ borgara, som iak vare j hö[s]tess begerende aff edher ok feck intte. Ther met edher, kere herre, befællandis Gudh i himmerik boodh met liff ok siæl ok myn ömijkalighæ tynæsth altiidh thet som iak kan ok forma. Scriffuit j Abo anno Dominj millesimo quingentesimo septimo, dominica … [ante?] festum omnium sanctorum. Eleff …ffson, edher verdoghetzs fatig vnderdona. Adress: Then höboren ok …. forsitten (!) försth her Swanth Nilesson riddare, Swerie rikenss forstondare tel komandis thette breff etc."}, {"df": "5290", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Turenki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom the gode män thetta bref händer förekomma, bekännes iag Bengt Nilsson, häradshöfdinge i Hattula härad, med detta mitt närwarandes öppne bref, at det sinne iag höst ting hullit med allmogen af Mäskälä sochn i Turengi by [i] ärlig och wälförståndig swäns närwaru Olof Berg, som fougde [var] på Kronoborg, odensdagen näst efter allhelgona dag a:o Domini 1507, tå kom för rätta å satte ting ärlig man herr Peder, kyrkieherde i Wåno sochn, och kärade å Mäskälä by, att the skulle hafwa giordt någon ågång in uppå prästebohlens utmarker och kaskeland, hwilcket thesse efterskrefne 12 lands syne män ther uppå warit hade, som är Peder Larsson Hugtis, Per Larsson Orchola, Per Ionsson Nihattula, Michel Larsson Ylenola, etc. hwilka thesse 12 föreskrefne lands synemän hafwe lett (= sett) och grannel. funnit och eftersågo att Mäskälä by hafwa öfwergångit thesse efterskrefne råer emellan prästebolet och Mäskelä by, som är första råån Paikalankallio, Kåddialan, (the) Kåddialan then hara och så norr åth till Napacko, hwilket ärende jag sköt till the 12 ther [i] nämbden såto, Fredrik Persson i Kåddiala, Påhl Siluetsson Kappa, Eskil Lukasson Rastila, Staffan Olofsson Peringe, etc. the therom ransakade och eftersworo och med thesse 12 lands synemän hullo, att thesse förenämde råår äre rätta råår emellan prästebolens utmarker och kaskeland och Mäskelä by. Ty dömer iag för:de råår stadige och faste och (= att) obrotsligen hållas med hwartheras 3 [mark] för min doom, och Mäskälä by saak till 40 [mark] för wåldswärcke och her Peder sin skade igen och syne kåst. Till thesse brefs mera wisso och better förwarning at så i sanning är trycker iag mitt insegel på ryggen på thetta bref, som gifwit och skrifwit är ut supra."}, {"df": "5291", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Helsen met Gud. Vet Jacob, som jag befalede tigh j siist, at thw sculle köpe mig ther mere homble, saa will jag at thw köpper mig ther offuer alt xij skeppund homble, then som god är. Kan thw faa färsk homble, tha vill jag thet hälst, oc komber ther nagen färsk win most, tha köp mig ther en om vdaff, oc sänt mig hiit vdoffuer then söndrige halff slangen Jnge Larensson haffuer köfft ther. Oc är min saltpeyter ther kommen, tha sänt honum vdoffuer med, oc fornymmer thw at vintren vill komme naged hastigt, at skepp kan ecke komme hiit till Viborg, tha sänt vdoffuer till Nyland hwad thw köper ther, oc endelige then homblen, j hwre thet ghar om all tingh. Saa maa thw vethe, at jag fik vij karle fra Mattis Reffuell, oc the sade för mig j sanningen, at ther skeldis en skwthe fra mester Dauidt j syön; hon var laden met blij oc stolarbyrst oc bösse former till at gyte bösser vdoffuer oc mygit anned thet till verige hörer, som konungh Hans hade sänt till then store förste i Mwskouen oppa cristendomens argeste; thet maa thw vnderuise kwnkteren j Reffle för sanningen, om honum teckis scriffue mesteren framdelis till ther om. Kan thw komme vdoffuer en god arst, som haffuer förstand oppa allehande krankhett, tho fly mig honum hiit, thet skall vare honum vtan scade. Förglöm ecke thet jag haffuer giffuit tig paa scriffter med, thet thw skall köpe till mit behoff. Thu behöffuer ingen siild köpe, ty ther döör fast j Nogard, oc ätende varer äre förbodne. Tigh Gud befalendis. Ex Viborg fferia sexta inffra octauas omnium sanctorum mdvij, meo sub sigillo. Erick Turesson riiddere. Adress: Sin tienere Jacob Röffuere, kommendis thette breff etc."}, {"df": "5292", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis etc. Kære her Swanthe, broder och besönnerlige gode venn. Nw wij her forsamblade wore i Stocholm om rigisins vordende ærende ffinge vij her Erich Turssons scriffuilsse, i huilke blandh annet scriffuer han och beder, ath wij then gode qwinne ffrv Anne, her Sten Turssons, ville vara behielpige ath hon motthe beholle then forlening hennes kære herre bonde forlent var, huilkit hon och personlige aff oss her begæreth haffuer. Thaa formerche vij well, ath icke skæligit vore eller bestondugt ath the nogen skade faa för richit skuld; skole ther vtöffuer vmbære then dell the haffue aff kronone och lijde skade offuan oppaa skade. Ther ffore bedie wij och tycker ændelige raadh vara för marge saker skuld, atj velie fornempnde ffrv Anne niwthe lathe then fornempnde leningh, serdeles then hon haffdhe wedh sin egen gaardh, till tess Gudh föger han maa sielff komme i landet igen. Her med eder alzuoldig Gudh befalendis. Ex Holmis mdvij, in profesto Martinj, nostris sub sigillis. Consiliarij regni Swecie pronunc Holmis congregatj Adress: Nobili viro strenuoque militi d. Swantonj Nielsson, regni Sweice gubernatorj, fratri et amico in Christo sincerissimo."}, {"df": "5293", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5294", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5295", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5296", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige kerlige helsse etc. Veter, kære syster, besynnerlige gode venn, ath iach fiich nw i affthens med thenne breffuisare, eder thienere, the verdigiste verdige faders erlige herris och gode menss rigisins raadhz breff, som i höstis i Stocholm forsamblade vore, j huilke the röre, atj haffue aff thöm varet begærendis atj motthe niwthe och beholle then forleningh eder kære herre husbondhe, mijn broder her Sten Tursson, aff mich paa krononis vegna i forlening haffdhe etc. Kære sister, saa kwnne i vell tencke ath krononis slot och feste Castelleholm, som brenth, skijnnet och nederslagit ær aff rigisins fyendher, kan ingelunde med mijnne igen opbyggis æller vedh makt hollis, then fatige almuge paa thet landh till trösth och beskerm, med mijnne lenith ligger ther opwndher etc. Saa ær mich och förekommith ath the, ther laage i sommers, toge sammen skatten och förde honum aff landith med sigh och lothe sthaa slottet bloth och ospiseth; och mijne æmbetzmenn oppaa Stocholm nw thet i hösth bespiset haffue med salt, hwmble, malth, miöll, köth, flesk och annen dell, som ther tilhörer och iach eij anners veth vthen krononis sloth och festæ bör oppehollis aff krononis len och renthe; och serdelis ligger richit stor makt oppaa, ath thet slottet bliffuer i thenne vinther vell befesth och bespiset effter then lægelighet nw paa ferdom ær. Jach kan icke vethe huar med thet slottet skulle byggis æller bespises igen vtan aff then krononis renthe, som han i förleningh haffth haffuer, alzmectogh Gudh giffue, ath ederss kære herre husbonde her Sten vore her i richit, ther vill iach gerne tillhielpe med liff och yterste makth, ath saa skee skall; thaa skole han och i gerne niwthe then dell, som reth ær, baade om then forleningh och alth anneth; ther haffuer alzingen twiffuell vdinnen. Eder her med alzmectogh Gudh befalendis. Scriffuit paa Vesteraas fredagen nest fore sancti Tomiss dagh md septimo. Swanthe Nielsson, riddare. Adress: Erligh och velbördogh qwinne ffrv Anne paa Reffuilstæ sin kære sister kerlige sendis."}, {"df": "5297", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmycth och kerlige tro tiænist altiith försenth met Gud. Kere herre, teckiss edre verdighet ath vethe, som jak ederss herredöme tildskreff til forende aff Kastelholm om then slotz loffuen jak togh ther in pa edress vegna och til edre verdighetz handom j ath halla oppo then hwlskap och tro tiænist jak haffuer edre verdighet sacth, hwlken met Gudz help jak obrötzlighen holla skal vdh i dödhen. Kere herre, haffuer jak fornwmmit j noghen scriffuelse fför edre verdigheth ath ware förth, ath jak oärligen skwlle haffue antwardet then slotz loffuen j fran mik och vndan edre herrisdömis handom, hwilkit mik hopes til Gud ath allre skal j sanningen finnas. Thet skal Gud kenna, ath mik dreff stoor nödh til ath geffue mik ther aff landit ffore fetalia skyld; och for terdhe jak ther oppo slottet met the finne karlle, her Erich Twrssons swene, aff Gudz och mith eget, som jak lath hemptha vdaff myn gardh j Abo, vj lester ööl och ther til spiisningh; ty ath almogen war mik ganska genstörtigh och wille ecke före slotzens rettiighet jn til slotthet. Saa böödh jak pa almoghen ath ij swena skwlle haffue leghit til hwar bonda sa lenge the haffde giorth theris rettighet wth, ther the arligha krononne äre plicthoghe wth ath göra. Tha ville och her Eric Twrssons tysker slagit mik j hæll och taghit borth skatten met annan deel ther fol for landit j aar. Saa war jak tta glader, thet jak kwnne komma them ther aff landit, och tha antwardede jak Knwth Olsson then samme slotz loffuen met sa skel, ath haffde mik bleffuit forsteckit, tha skwlle han thet sloth enghin annan antwardit j hendher vdhan eder verdighet. Thette her loffuade Knwt Olsson mik oppo then hwlskap och tro tiänist han haffde ederss herrisdöme loffuath, aff honom obrödzlighen hallandis in til dödhen. Är mik och vnderuist, thet edre verdighet skal wara tiil kenne geffuet, thet jak skal haffue förth ther j fran slottet meket godz och in til Abo, hwilkit j sanningen ecke skal finnas mere en [½] lest smör, och ther sende jak salt och hwmbla ighen fore, och noghit järn ther for brenth war, ther jak fan then tiidh jak lath rensa slottet, ther sende jak til Reffla [½] lest aff epter salt til slotzens behoff. Ffor allen then deel jak haffuer fört thedhan hopiss mik til Gud jak vil edre verdigheth göre godh redhe och rekenskap fore. Kere herre, är myn ödmyke bön til ederss, thet edre verdighet ville enghen tro sätia til the bodh bärara jak haffuer pa mik for edre verdighet for en jak komber til stedis och wj sta bodhe til hope til rette for edre verdighet. Edre herrisdöme her met alzmectigan Gud beffalandis oc sancte Eric kwngh met liff och siäl til ewigh tiidh. Hastelige scriffuit i Abo lögherdaghen nest före sancte Thomasse dagh anno Dominj mdvij. Dirik Hansson. (På en sedel:) Jtem kere herre, teckis edre verdigheth ath vetha for tiidhande, thet war herre haffuer kalleth then godhe frw, frv Jngeborgh, her aff thenne syndighe verldhen, Gud hennes siäl nadhe.* Ffiik och domprosten her j Abo her Eric Twrssons breff, ath Rytzar äre kompne til Viborgh vedh en xl met them dyreste varer the haffue forth j langhan tiidh; och vilia the holla then dagh och stwnder ther sacth är. Regerer ther och ganske swar pestilencia j Rytzeland, sa ath i Nagarden styrte hwar offuer then annen. Haffuer kwnghen aff Palen och vareth ther inne i Rytzelande och van ther slagit och slo them mere folk j fran en noghen twnge kan aff seghie."}, {"df": "5298", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis reuerencia, honore, dilectione et salute premissis. Verdigiste fader, kære nadige herre, besönnerlige godhe ven, jach haffuer forstondith eder nadis folk nw skickith vara till vegx nedh i rigisins thieniste, fför huilkit iach eder nade ganske vdmywgelige tacker. Beder iach eder nade ganske velie vethe rigisins och mith bestæ och bestondh i myn fronwarilsse, som iach eder nade fulkompnelige tilthror i alle motthe. Teckis eder nade vele vethe, at iach fiich scriffuilse i gaar aff Fynlandh ath then högborne försthe konung Sigismundus aff Paalen haffuer giorth ij slag in i Rysland och slagit them mekith folk aff; j thet andra slagit vndkom aff marken Ryssernes yperste höffuitzman met xiiij heste och the andre bliffue alle. Och gonger ther för visth rijcthe, ath han giör segh æn nw redhe, actendhis segh ther in trijddie reisen i saa motthe, ath han vill ther bliffue. Alzmectug Gud giffue honom ther tiil lycke. Och kømme xl Rysser ennu tiil Viborg en manad för jwl met theris yperste warer som hom(?) kom tiit i mang aar och äre begärendis at then fred och dag, som giord är mellan landhen, matte fast at bliffue. The förde och för tydendhe, at pestilencia gar gantzkæ sworlige i Rysszland, ath the stijrtte ther the gonge. Kere naduge herre, i huat matte iach kan vara eder nade tiil all … och ydmywgt ……….."}, {"df": "5299", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Erich Turesson, riddare, gör alle wetherligit met thette mit närwarandis opne breff, at aren epter Gudz byrdh md pa thet siwnde, then tiid beskelighen man Didrich Hansson var tilskicked aff werdigh fadher her electus j Abo, Josep Pedersson oc aff flere gode men at wara höffuitzman for the gode mentz tiænare och mine, som til Alandh fare nw j höstis at anamme slotit oc landit jn til rigedh igen epter the werdigiste werdige fädhers, kärlige herrers och gode mentz, rigzens radz befelningh, och tha slotit oc landit var anammed til riches igen, bleff D[idrich] H[ansson] ther met Thönne Ericssons tiänere och myne at befeste crononis slot och hade ther hwerken kost eller spysningh eller nogen deel ther behop giordis. Ty bödh iach D[idrich H[ansson] til, at han skulde lathe kræffuie jn crononis skath och bespyse slotit oc tage en deel aff skat smöret och köpe ther homble och salth fore. Tesligis bödh iach honom taghe en deel aff thet iärn fra slotit, som bleff igen epter myn broder Sten Turesson, at biggie mit skep met. Swa bleff ther och eth skep wid Alandh aff Koningxbærgh; hwad ther aff bergat warth, hwad thet heltz kunde ware, had jach befolledh D. H. anamme til sigh pa myne wegne j soo motte, at rette malsegendhen til fornempde skep och godz skal haffue sith igen epter Swerigis lagh eller iagh wil giffue honom fyllesth och liche for sith. Tesligis hade iag oc befalled fornempde D. H. och myne swenne ingelunde antwarde Swen Myre Kastelholm eller Alandh, vtan the gode men, som jag hade scriffuet Josep Pedersson til om, huilke tho ecke wilde anamme crononis slot, som iach Josep Pedersson tillscriffuit hade. Saa är migh nw wndherwisth, at Didrich Hansson haffuer sath borgan for liiff och godz for tesse fornempde sacher, ther honom skeer stoor orätt vdj, epther iag honom tilstaar hwad han haffuer j thenne rese aff skatthen eller annadh opboridh oc vtgiffuidh, som forscriffuit star. Ty bedher iach alle, hoo the heltz äre, ther lag oc räth vele kenne, at the fornempde D. H. her vdoffuer thenne myn befelningh jntit hynder [eller] qwal göre eller oforrätte j nagen motte, ty iach vil holle D. H. scadhelöss for thenne forscriffne sacher. Tel ythermere wisse lather iack veterlige trycche mith incigle aa rigen pa thette breff. Giffuidh pa Wiborgh epther Gudz byrdz swom forscriffuith staar."}, {"df": "5300", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lokalax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Albrecht Henricsson i Lokalax gör wetterligit ath på then tidh mitt bryllop stodh i Lokalax anno 1490 (= 1480?) på thet första åridh, sundaghen nest effter helghe kårs dagh om höstin, thå gaff iach min älskeligha hustrw Birgitta Gwnnars dotter thil heders och morghongåffwa å rättom hindersdagh tw hundradh march ortuger i gått jorda godz ok fasta effter broders och frenders wilia och samtijckio. Och fögher Gudh oss barn tilhopa ok barna arffwa, thå skall then morghongåffwa wara barnomen for möderne och ey for fädherne. Haffuer och Gudh thet forseet. ath wi barnlös åtskilioms, thå beholde then the for:na morghongåffwa, som effter then andra leffwer. Och tesse woro wederwaromen: verdogh fadher i Gudi biscop Koort i Åbo och tesse effter:ne godha friborne men: Henrich Fleming, Andirs Gregersson, Oloff Balk, Matz Philphusson, Matz Andirson, Jöns Hokonsson, Jeppe Henricsson ok Mons Philpusson och flere godemen, som hörde offta:da morghongåffwa atte woro geffne och vtloffuade; och effter the wåro icke swa redeligha wtskilt och nempdt på then tidh i hwadh rwm eller gård hon skulde the twhundradh march iord och fasto anamma, thå loffuar iach nw henne två gårdar, som är Perkio [och] Jerffuenpera for for:na twhundrad march iord, medh alla tilläghor medh boo ok boskap, medh mindre och mera som thet står, ingo wndantagno, och fullelica tilstår met thetta mitt ypna breff och dannamanna nerwaro, her Peer i Nyekyrkio, Clemith Salmenpera, Lass Benctsson i Lockalax, Lass Humpoynen och Tomas sammastadz, bönder. Thill ythermera stadhfestelse och forwaring ath iak thenna morghon[goffua] fullelica tilstår, thå beder iach ödmiucheligha erligh welboren mandz Jacop Peerssons, höffuitsmand på Abo, Claws Henrichsson, laghman i Söderffinne, Henrich Stensson, laghman i Norrefenne, Jöns Anderson Koskist och Johan Fleming ath the latta tryckia thera incigler paa ryggen å thetta breff, som scriffuit och giffuid är i Lockalax anno 1507. Och beder iack ödmuchelica atte wela för Gudz skuld wara mina fattigha hustrw behielpeligh thet hon må niwta thet iach henne wnt ok kerligen giffuit haffuer.*"}, {"df": "5301", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5302", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Koskis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn welwilige trotienest nw och altiid forsendh j alsmektogen Gudh. Tacker jach ider herredöme ödmiwclige ffor ider kerlige och goduioluge (!) i mik fatighe man bewist haffua. Ær myn store ödmiwkelige bön til ider herredöme, atj wele göre for Gudz skuld och ider infödde dygd och wara mich fattigh man beholpeligit, at jach motthe komæ til myt hæredzdöme igen, som the werdige herrer wore myt bud, her Sten Turesson och her Erich Turesson, til ider herredöme then tiid j wore [i] Abo seensth, thet jac motte koma til myt häredzdöme igen; thet ær min ödmiwge och kerlig bön en nw til ider werdughet, hwilkit jach j alle myne dagha gerna met min fatige trotienist fortiäna och forskulla wil met idert herredöme epter myn fatighe formoghe, hwar j mik tilsæyende worde eller ider embetsman. Jder herredöme her met befalt Gud och sancte Erich bade met liff och siell och als thet i wel wiligen. Scriffuit snarlige pa Koskis. Jder tro vndersothe oc tienare Jons Andersson i Koskis. Adress: Erligh och velborin man her Swante Nielsson, riddere och Suerigis rikis förstandare, sin herre met alle ödmiwkt sendis thette."}, {"df": "5303", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Fförst tesse effterscreffne article haffuer jag medgiffuit Hans Elsbet at vnderuise borgmestere oc radh i Reffle om thet skep mine swene haffue tagit oc om andre sacher Swerigis riche oc mig är skieth aff Reffle stadh. Jtem först mesteren örlögede med the Rytzer, lothe the Reffuelske brenne opp vij garde for Swerigis riche pa Retensare, ther aldrig bygdis opp igen seden, Swerigis riche till stort hommot oc scade. Jtem i then samme rese toge the Reffuelske bort fra Swerigis rigis bönder her i Viborgx skär vj skep, ladne med roogh, salt oc andre varer, thet the aldrig finge fult like före eller Swerigis krone wandill för siit hommot. Jtem toge the Reffuelske med wold j theris frij haffn vnder bolwerked vj skwther ladne med godz fra rigzens bönder, bastede oc bunde töm, ther riched fiik aldrig jngen vandill fore, æn dogh jag haffuer thet offte förscriffuit till the Reffuelske. Jtem saa haffue the Reffuelske förbodit alle, the hiit fare, byggie oc boo oc köpslaghe, at the intit godz maa faa aff Reffle, oc nor the komme till Reffle wise töm vdaff theris gillestoffue, kalle töm ranefare oc ärelöse oc bescreffuit mig oc tesse fatige men her aff Viborg i alle henser mot alle rätferdige sacher. Jtem haffue the Reffuelske vellelige förbudit oc hindred mit godz i theris stad j ij aar vten alle rätte oc redelige sacher, som war iiij skippund salpeyter, solt, kläde, vin, mig till stor scade, oc twungit mine tienere at beswerige mit godz hwad jag tiit sent haffuer, thet aldrig jngen godh herre her oppa Viborg förre sketh är aff nogon stadh i hensen at göre rekenskap aff theris godz eller thet beswerie, oc vellit migh mit salpeyter vdaff i theris vaaghuss oc i en frij stadh. Jtem saa haffuer the grepit Swerigis richis tienere Klunckert oc Mauricius oc theris medhielpere vtdriffuit aff theres stadh oc haffue än nw i theres fengelse Klunkert oc Mauricius, som effter her Sten Stwres oc Swerigis richis radz befalning haffue arged jn oppa rigzens fiender oc haffue ther oppa her Sten Stwres opne beseglde breff, thet töm jntet hielpe maa. Jtem nw haffue the wellelige grepit swene oc aff tagit mig mit godz oc antwardet thet mine fiende j hender oc släpet oc dragit ther mine tienere offuer gaten som the hade warit hedninge oc kättere fför then sak jag argede jn oppa rigzens oc mine fiender [the] ther haffue bestörkt konung Hans med folck, skep, bösser och verie oc hafft jnne med sig kongens peninge oppa Swerigis rigis argeste, tesliges tilstet konung Hanssis folk bort tage Swerigis rigis skep oc goez paa theris ström oc viik, ther wort folk är aff huggit hender oc föther oc ocristelige marterede, ther fore haffue the Reffuelske skänkt ware fiender vin oc miödh oc fetalie oc rigzens oc mine tienere haffue the fongt oc grepit oc mit godz vellelige bort tagit ther mig effter thenne dagh ey staar lenger till ath liide. Jtem saa haffuer jag giffuit Hans Elsbet oc Jnge Larensson med, at the scole vnderuise then skeperen vdaff Kampen, at han skall komme hiit till Viborg personlige oc göre sin rät ther oppa, thet han oc the Kamper ecke haffue störkt konung Hans i thette örlögh mot Swerigis righe med skep, folk, bösser och verge, Swerigis righe till skade, oc at han ecke haffuer hafft jnne med sigh konung Hanssis peninge thenne rese, som för mig är kommed, oc the Reffuelske scole strax lathe myn[e] tienere Jnge Larensson, Jacob Röffuere, Herman skreddere, Hans Elsbet oc mit godz, the haffue ther hindret, quitt, frij, ledigt oc löst, oc för:ne mine tienere hiit komme med skeperen, oc skeperen skall sigh her vndlede för för:ne sacher; nar saa är giort, skall skeperen faa siit skep, folk oc godz quiit oc friit igen; kan ecke skeperen vndlede sig för sadane sacher, tha ghaa ther om som sedwennie är i krij oc örlög, oc agter jag tha för fölie met hommot met herrer oc förster, vener och frender som mig nw oc offte tilforende sket är aff the Reffuelske, oc agter jag ecke giffue myn rät oc friihet heden oc till the Reffuelske j tesse sacher. Jtem nw jag sende mit godz till Reffle effter homble, salt, kläde, salpeyter, swaffuell oc bly till slotzens oc thenne landzends behoff, ty thenne slot oc landzende liggie her för hedninge oc Rytzer, cristenhetens fiende, thet jag skulle werge slot oc land med, är mig nw wellelige afftagit j en frij stadh vtan all rät oc retferdige sacher, oc effter at örlög oc krij är mellen Swerige oc Danmark, oc rigzens fiende äre i syön oc förmene at jntet godz maa komme till rigit, thet behoff görss, oc om saa ware jag hade ecke rät till then Kamperman, som tagin är, oc rigit nw behoff görss [aff] salt oc annen warer, oc sadant skepp är tagit paa en rät till rigzens nytte j nödh sacher oppa en bettalning, borde the Reffuelske haffue farit ther skälige med oc ecke grepit rigzens oc mine tienere oc ecke saa wellelige tagit mit godz bort, ty Swerigis righe är well saa mectigt at bettale sadant skepp oc godz till nöye vtan minder hommot oc scade, som the Reffuelske nw begynt haffue, ty haffuer jagh befaled Jnge Larensson oc Hans Elsbet alffuerlige oc myndelige at vnderuise the Reffuelske at the oprätte riged oc mig sodanne for:ne scade oc hommot till fulle nöge eller jag agter sökie myn scade oc hommot oppa the Reffuelske hwor jag kan oc förmaa. Jtem her oppa sender jag för:ne skeper myn leyde hiit frij oc felig at komme oc her frij [oc] felig at ware oc heden frij oc feligh till Reffle igen at komme. Jtem saa haffuer borgmestere oc radh i Reffle beskatted Dyrick Eppenskede oc andre för noged godz the köpte vdoff mine tienere, som migh tilhörde oc jag sende till Reffle. Jtem om skeperen will ecke komme hiit till Viborg, tha skall jag [lathe?] Jnge Larensson och Hans Elsbet vnderuise borgermestere oc radh i Reffle at myn herre agter sende thet skepp oc godz vdoffuer till Stokholm till rigzens höffuedzman oc till rigzens behoff, ty the gode herrer j Swerige äre well saa mäctige at the förmage bettale sadant skepp oc gotz till nögie. Jtem vnderuiser borgmestere oc radh i Reffle, at then tran hörde mig till, som Äffuert Hesselsson köffte aff min tienere, oc at the göre honum ther jntit hinder oppa; tesligis taler till borgmesteren, at the lathe Dirick Eppenskede faa siit godz igen, som the haffue hanum ifra tagit för thet godz, han köffte vdoff mine tienere, mig tilhörde, eller jag will bettale honum thet igen."}, {"df": "5304", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmike troo tiænisth nw ok altidh. Mo i witha, kære herre, adh jak war po her Erich Twrssoonsses gordh hoss honom alle helgone ter han wtt off ffoor. Tho spordhe han mik til om the Risser kome wtt ower; loghe tii ii nætter po Weddoen och komo sso wel wtt ower. Takkat eder storligh, ad j giordhe moott tom ssom en godh herre och ssom en högbördigh herre, ok badh dii seyia eder monga godha nætter, ok erkebesspen ok her Erich Torsson, her elechtwss ok to iak war hoss her Erich Twrsson, do badh han adh jagh skwldhe [säga] monga godhe nætter; ok ssadhe han, adh [han] wil wara po ederss bessthe bodh i Ffinlandh oc allestans ssom i honom tro tiil, och badh han adh j skwldhe tagha eder wel tiil wara j alle hondhe ærande ok wite hwem j sætia eder tro tiil, om nogher wilde göre her nogot annat wtt j en börlighett er. Too badh han adh iak [skwlle] seyæ adh j skwlle eikke spara blek eller paper, ok han wil sso koma jder til hiel[p] ok trösst met alle hanss welffærdh hwar behoff görss, sso ti skwle ingen fframgongh hawa. Ey mere po thenne tidh. Eder Gwdh befollandis oc sancte Erich konungh ok alth thet i wel wele. Sin tro tianare Hans Okesson. Adress: Sin kære herre, her Swante Nielsson, Sweriess rix fforstandare met kerligh senth thetta breff."}, {"df": "5305", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Huukais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Mdviij, på helghe tre konga dag, [hölt iak Henrik Stenson, lagmandz ting met almogen i Vemo finske rätt]* i Hwkast by, Josep Persons neruaro och xij j nempden. Dömdis then skötning stadug och fast, som Morten Kikost skötte vndan sik ok sinom arffuom vnder Henric Hanson (= Henriksson) Käsost och hans arffuom til ewerdelica ägho, en eng, som heter Rowstannitu, huilken eng Morten fick aff Nelz Öyala for tiuffuerj, som han stal aff honom xviij marc penningar, efter xij manna ranzacan."}, {"df": "5306", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Axelsgård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsse altidh forsendh kerlige med war Herre. Verdigiste verdige fædre, erlige herrer och gode menn, bröder och besönnerlige gode venner, verdigis eder herredöme velie vethæ jach fiich eder herredömis scriffuilsse nw sancte Lucie dagh nest forleden om iach [wore] vthan fare för Rytzerne æller anneth angrep paa thenne landzende, skulle iach mich benale diith vtöffwer jnnan jwll æller ther wedh till ordh och thale med eder herredöme om rigisins merchelige ærende, som nw aldre störste makth oppaa ligger. Saa haffuer iach her till storligæ frwctedh och eij alwarlige vist thenne landzende fwl sæcher och frij för the Rytser seden saa vorth forseth, ath mester Dauidh kom in i Rytzlandh, ty han loth segh ordh vnfalle vedh Narffwen, ther han stegh i landh, ath jnnan jwll nw nesth förledhen skulle thenne landzende och alth Finlandh vara brendth och offuergaat. Tesligis var mich tijden alth forstackoth saa hastelige giffwe mich diith öffuer, effter eder herredömis scriffuilsse kommer mich altiit saa senth till hondæ. Kan saa her effter hende, eder herredöme begærer mijn tilkommilsse och eder herredöme acther nogit foretage med opslagh eller ytermere örlogh med kongh Hans och hans medhielpare, ath iach motthæ thaa tijmelige faa eder herredömis scriffuilsse ther om, huilket iach vill mich thaa gerne effter retthe. Som iach eder herredöme siistz tilscreff hwre iach haffde mijn sendingebudh till Nogardh om monge merchelige saker, ther menige richit och thennæ landzende magth oppaa logh, saa vore the nw i Nogardh, sijden mester Dauidth kom i Rytzland, och ære nw igen kompne, alzmectogh Gudh tess loff haffwe, med gode swar oppaa alle the article iach thöm medgiffuith haffdhe, saa ath then store försthe aff Mwskowen vill holdhe then fredh och korskysningh obrvtelige med Suerigis riche till fwl ende som han loffuit och sworet haffuer och frisbreffuith jnneholler. Om thet herremöthe, som stondit skull haffue her vedh raan landen emellom nw jwletiidh eth aar forleden, haffuer then store förste paa allis ederss herredömis vegna, in till mich sath hwre longh tiidh och stackoth mich ther om tyckis. Saa om then tyske gaardh och köpenskap i Nogord nær rigisins forstondare och allis ederss herredöme teckis ther om forsende fulmectoge, will then store förste giffwe ther gode swar oppaa. Och haffde iach well strax fongit ther om en fwll ende, thaa var mich thet icke till sijnne the saker alwarlige framsæthie för jach haffde vareth till ordhe med eder herredöme ath offwervege hwre the ærende skole nyttogest och best fore tagis. Saa haffue the loffuit alle, hoo the helsth ære aff rigisins inbyggere, som teckis fare till Nogordh frij wegh till och fraa hwadh the haffue medh ath fare, tesligis alt annet monge ærende och klagemoll iach thöm foresatthe gaffue the mich all scrifftelige och godh swar oppaa, ther nw vore longth aff scriffue, och kan iach eij anneth förnijmme vthan fredeligit paa thenne sijde, Gudh tess loff haffue. Togh worder her lekewell grannelige tilsees ath freden icke brydz paa thenne sijde och mottelige thro æller lithæ oppaa theris ordh och liffthe. Saa maa eder herredöme vethe, ath kongh Hanss hade sendht med mester Dauidh till then store förste eth skep paa xxx lester, ladith med bisser, harnisk polwer, koper, bly, then och former till ath gythe slanger och andre bysser vtöffuer, och vore ther med iiij Skotter som mestermenn vore paa sadanth; ther var och inne monge honde anneth, som till verijæ hörer, och thet skep viltis fran mester Dauidh i sijön vedh Dager orth, och ingen veth enkedh huarth thet ær bliffuith. Rycthedh gar ath thet skal vare bleffuith opwnder Öszell. Thette forscriffne haffue the fonger sagth för mich, som mijn fogote fiich fran Jens Holgerdsson vedh Swenske höyen, och velie thet bekendh vara för herrer och förster. Hwadh cristelige saker saadanth ær, kan eder herredöme vell formerche, och vaare thet och annedh saadant richit en stor orsögth i the saker, som nw paa ferdæ ære. Jach screff eder herredöme siistz tiil om Castelleholm och Aalandh och fiich ther inge swar oppaa; mijne swene haffwe legedh ther alth seden i stoor kyldh, hwnger och swolth och foth ther ingen skath vtaff landit Ther fattis bysser, verijæ, alth thet behoff giörs, och inthet byggis paa slottidh. Jach haffuer scriffuit vor höffuidzman till ij reiser ther om och ingen swar foth igen; veth iach icke hwre ther om ær, bedendis eder herredöme gerne velie æn nw biwdhe mich eth swar till igen huar effter iach skall mich retthe i the saker ath rigisins sloth ickæ saa forfares, thet forskyller iach gerne, allis eders herredöme alzmectogh Gudh befalendis. Raptim ex Axelsgordh feria 3:a infra octauas epyphanie Dominj md octauo, meo sub sigillo. Erich Tursson riddare. Adress: Reuerendissimo reuerendisque in Christo patribus ac dominis Dei et apostolice sedis gracia archiepiscopo et episcopis ceterisque nobilibus viris militibus et militaribus regni Swecie consiliariis."}, {"df": "5307", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pilto", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdviij, onsdaghen nest för sancte Hendhricks dagh, hult jagh Hendrich Stensson lagmandztingh medh almoghen aff Kwmo sochen i Pilcoij gordh j näruaro Josep Persson, fougde på Åbå, och erligh mandh Madz Philpusson, heredzhöffdinge ibidem; nempdhen: Lasse Gregersson, Olef Reinicka, Jons Henrichsson Sepilen, Simon Laijkoijn, Pedher Näuchä, Nils Kurcki, Hendrich Hindzickalan, Anders Twlck, Jons Larsson Willeby, Lasse Jopson Vahaijnen, Oleff Larsson Wäräpala och Hendrich Kävi; synemen: Oleff Nirre, Anders Olsson Kuliudt, Bertel Kolinma, Henrich Ruichu, Olef Larsson Luchta, Oleff Somalaijnen, Oleff Vihattulan, Madz Simonsson, Henrich Biornsson, Lasse Knutsson, Madz Simonsson och Oleff Kikerlen. Dömdes the råå stadugh och fasth, som Hartick Iopsons doombreff inneholler mellom Kiulo, Hwittis, Madz Philpuson och Ylistaro, som thenne xij heredz synemen sijndt hadhe och funno j Ylistaroboo hadhe offuer gambla råår gongit och nija råår giordt (hadhe), som thenne föregingo och sworo, och framdeles Ylistarobåå hwar thera sake tiill xl march för velle och tiill xl march för the vpkastadhe gambla roor och nya giorde, och tiill vj march för lagmandz doom breff, epther xij mandz ranzakan."}, {"df": "5308", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Liuksiala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrich Stensson, lagman j Norre finne lagsagw, bekennes ok kwngør met thetta mit nærwarande opne breff, ath thet sinne jak lagmanzs ting hiolt med almogen aff Kangasala sokn i Liwxalaby i nærwaro ærlig ok velboren man Josep Pedersson, ffogte pa Abo, ok Jacob Folmarsson, hæredzhøffdinge i Birkala hærede, anno Domini i[½](m) octauo, torsdaghen nesth epther quindermesse dag, tho komo for mik a satte ting Jøns Nilsson j Bussile ok Olaff Iempseleynen Victielle ok giorde vetherlig eth lagligit iorde skipte, som the hadhe giorth sine millan medh swa skæll, ath Jøns Nilsson i Bussile gaff ok vpleeth Olaff Iempseleynen all then jordh han atte [i] Onnistaypala met alle syne til æghor, ok fornempde Olaff Iempseleynen gaff ok vpleeth Iøns Nilsson igen all then jordh han atte i Victieleby, met alle sine til æghor til æwerdelighe ægher pa bode sidor, huilket køøp ok skipte her var skøøt ok skælath met tesse epter:ne xij gode men, som tho i nembden sotho, som ær frøsth(!) Peder Wykoinen, Henrik Lonti, Peder Pohaylaynen, Jøns Kesmalax, Henrick Hertog, Jøns Kockon, Olaff Kiffwer, Morthen Koyuonemj, Olaff Ylkoynen, Henrik Atti, Laurens Torsson ok Hanns Hapare, the ther om ransakade, vitnade ok epther swore ath forscreffne køøp ok skipte var lagliga giorth. Ty epther swadane ranzacan vitne ok ede dømpde jak forscriffne køøp ok skipte met skøtninghen stadug ok fasth pa bode sidor obrutliga ath holdas, vid vj mark for myn dom. Til mere visso ok bætre forvarning ath swa j sanninghen ær som forscriffuit stoor lather iak vetherlig hengie mith incigle nedan for thetta breff, som scriffuit ok giffuit ær aar, dag ok stad som forscriffuit stoor."}, {"df": "5309", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tykö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens nampn amen. Jach Magnes Frille aff wapen, krancker j thette sijnne til min likame, dogh ligwell aff Gudz mijlda försynn oc tillatilse helbrögd oc karsk till mijtt samwett, skäll och vnderståndilse, gör mitt testamente oc yterste wilie aff then deell Gudt migh förlentt och wndt haffwer här på jorderike j så måttho som här eptherskriffuatt ståndher. Först oc fremst antwarder jagh mynn fatige siell j alzmectigx Gudz hender, mijskunde moder Iomffrv Marie och alt himmelsk herskap, när henne hender skillias widh thenne snödhe och fwle werlden. Ther näst beser jagh mijn lägerstadh j Alle helgone capelle j Abå domkiorcka, fför hwilcke iagh geffwer Kathinsare öö liggiandes widh Kärkis gårdh i Sagw sochn, som iagh löste igen aff verdugh fader j Gudh biscop Laurentz j Abå, aff säll omijnnelse, för l marker swenske redhe peninger, hwilcke öö iagh vnner nästarffwingen till otherlössa för lijka monga peninga, om them täckes, och ther aff skall bittalas först för mijnn lægerstadh xxx marck och xx marck för siäll messor och arff vigilias j för:de Alle helgonekoor; jtem sancta Anna prebenda j Abå domkierkie till en ewighe messe wppehelle aff sancta Anna, sielff tridie, på samma altare om tisdagen ij mina köpegodz liggiandes i Kaukowore i Salo sochn med boo och booskap och alle andre, som the stå, tillagor och vmägor till ewärdeligh äghe; jtem till altare cläde och messä clädhe thersammestadz xx marck redhe peninga; jtem till höge koren j Abo för siele messor och arff vigilias xxx marck redhe peninga; jtem till Sokne altarett för siele messer oc arff vigilias xx marck peninga; jtem sancte Oleffs clöster j Abå iij pund rogh, ett pund korn; jtem till spetalett iij pund rogh, ett pund kornn; jtem till helgans husett iij pund rogh, ett pund kornn; jtem till Nadendals clöster [½] lest rogh iiij sider fläsk; jtem till Rawmo clöster iij pund rogh; jtem till Tiockaela ij pund rogh 1 pund korn, iij sider fläsk, ij rette nöth; jtem till grobröder j Viborgh ij pund rogh, ij pund korn; jtem till swarttebröder ther samme stadz oc så mygt; jtem till sancta Anna capella j Salo [½] lesth rogh till bygningh; jtem till Halicko kyrckio iij pund korn; jtem till Berna kyrckio iij pund kornn; jtem till Kijmitto kyrckio iij pund kornn; jtem mijne testamentarios till att göra mijne begengilse med l marck peninga; jtem the ij godz j Sandöö, som biscop Magnus, aff siäll ominnelse, vnthe migh med wilkor och förordh then tijdh jagh kom fron Rytzelandh igen oopant, varder jagh Alle helgone capelle j Abå domkyrkio igen frijtt, qwijtt och wnbevaratt; jtem mijn herre her Erick Thomesson (= Thuresson) en siilff skooll, bidhiandes honom for Gudz skwld att han will hielpe till att förswara mijtt testamente; jtem mijn herre bispen enn sotott häst; jtem Tönne Erickssonn ett nytt paulwn; jtem mijn swogher Clauus Henricksson ett beslagiit hornn medt sijlff; jtem Johan Flämingh en mörkgio fola; jtem Willinäs godz i Salo sochn, som jagh löste aff Clauus Henricsson for xl marck ortig, vnner jagh Kadrin, Torsten Biornssons, till åtherlössa för samme peninga medt så skäll, att hennes sonn, her Laurentz, skall fåå ther aff xx marck, mester Kortt x marck och her Aruidt Pederssonn x marck; jtem mesther Henrick, domprosten j Abo, ij vngers gylden; jtem m. Påwall j gwlringh oc enn sijlff skooll; jtem Christiern Clausson en sijlff skooll; jtem Lasse Juthos dottre, hustru Biritä i Ylhäs iij pund rogh eller korn; jtem her Hendrick i Berna en brun ffola; jtem her Anders, Clauus Henricssonn[s] cappelan, en blo kiorttell aff mustele fille; jtem Errlandz barn i Saw en fierdung i Wecka godz liggiandes j Letala sochnn; jtem Oluff Ersson och hans medarffwingia jgen thett jagh fick aff theres modher medt byte j Letala och the viij marck qwijtt, jagh gaff henne emillan. Och myne arffwingie ginge till myn deell j Vecka igen j samma Letala sochnn; jtem ähr Clauus Boye i Ståckholm migh skyllogh xc marck, som hans egen hadtschrifft jnnehåller, aff hwilcke xc marck slor jagh honom qwijtt xxiiij marck och haffuer ssäntt migh ij faatt jernn, swå bliffuer han mich lx [mark] retzlige skyllogh; jtem Her Peder j Vskela, mynn kyrcke herre, en ffola; jtem hustru Merettha, mijn värdinna j Abå, enn sijlff skooll, ther jagh dagligh drycker aff; jtem sancte Hendrick och helge Hemmingh tillhopa c marck peninga aff Fwlkila godz eller hwadt ther kan öffwerlöpa, när myn siele rycthe är wtgiorth. Till thetta mijtt testament och yterste wiliie forstandere och skickare beyser (= keyser) och kårer jagh erlighe och wälborne menn, som ähr Clauus Hindersson, lagmann j Söderfinne lagsaghw, och Johann Flämingh aff vapen. Thå bedher jagh hederlige menn mester Påwäll Skeell, erchidegne i Abå, och här Arwidt Lille, canick ther samme stadz, att the wille wara ther medh hielpare till, giffwandes allom them samma fwlla macht att wtskipta thetta mytt testamente i Gudz ähre och för mynn fatige siell epther mynn ytherste willie som the wele förswara för Gudz strenge räthwise dom, forbiudendes alle myne arffwingiar, wenner och frender, ää hoo the helst ähre eller ware kunne, widt Gudz strenge hempdt och näpst thetta mijtt testementte eller testementarios hindre, qwälia eller mödha j nogra mottho. Och bedher jagh alle gode herrer, andeligh och värdzlighe, som för rätthe sijthia, förswara thetta mijtt testamente och wara mynn testamentarios beståndige, att thett motte gå redeligh wtt, ventandes sigh löönn aff alzmectigh Gudh. Till hwilckens ytermere förswarningh bedher jagh verdugh ffader i Gudh biscop Jöns i Abå och myne testementarios for:de att tryckia theres incigle nedhan före thette breff medt mijne eghno. Som giffuit och schriffuit är j Tyke på sancte Mathias dagh anno Dominj mdviij°."}, {"df": "5310", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5311", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson i Ekesiö, riiddere, Swerigis richis forstandhere, helser eder Olaff Gregersson, slotzfogit pa Tawestehws, eder danneswenne met honom i then slotzloffuan standhe och alle andre ther nw liggiandis ære, kerlige met war Herre, kwngörandis eder alle, at tisdagen nest för sancti Pauli dag conuersionis antwardadhe mich erlige velbyrdige menn och strenge riiddere her Ake Hansson, her Sten Cristiersson, her Twre Iensson och her Ake Yriensson, frv Ingeborgx Akisdotters rette arffuinge, slotzloffuan tiil forscriffne Tawestahws tiil myn och Swerigis krones handh, vthen all gensigilse, hielperedhe och nyefwnder i sadane matte, som forscriffne frv Ingeborg eder henne i sitt yterste antwarde, Gud hennes siel nadhe. Hwar fore haffuer iach epter tesse forscriffne erlige gode herris ia, godwilie och samtycke skicket thenne myn elskelige thro swen och thienere her Ake Yriesson tiil forscriffne Tawestehws at anamme then slotzloffuan aff eder tiil myn och Swerigis kronones hand, som tiilbörligit är i alle matthe, sa erlige oc redelige som forscriffne frv Ingeborg Akesdhotter henne aff mich annamade oc tesse gode erlige herrer mic hene pa Etack pa forscriffuen tiid endrechtelige igen opantwardadhe. Och nar i then honom pa mynæ vegna antwardit haffue, tha haffuer iach lathit och met thette myt opne breff later eder alle frii, qwitte, leduge och lösa ved mich och alle andre pa Swerigis krones vegna, som pa henne vele eller kwnna at tale i nagen matte. Tess tiil vitnesbyrd. – – – – – – –"}, {"df": "5312", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Svanthe etc. helsser eder alle dandesuænæ, som nw liggandis ære oppaa Tauastehuss sloth, kerlige met Gudh. Kære venner, tacker iach eder alle ganske kerlige for at i sa erlige oc tiilborlige eder bewist haffue met then slotzloffuan Tawastehwss, hallandis henne till myn hand oc Swerigis crones, som then godæ erlige qwinne ffrv Inbeborg Akisdotter eder henne i siit yterste antwardade, Gud hennes siel nade, huilkit i gerne niwthe skola till gode saa lenge iach leffuer. Saa haffuer iach nw skicket thenne myn ælskelige throman och thienare her Ake Yriansson riddare diith thet sloth och len anname oppaa mijne vegnæ. Huilke dandesuene aff ider, som tijckis ath thiena och bliffue hoss honum, skall han giffue och gelle eder for eders thieniste som tilbörliget ær, athj (the) skole honæm tacka; ære och nogre aff eder, som velie komme til mich til Stocholm, vill iach gerne thöm anname j myn tienisthe och giffue och gælle thöm för theris tienisthe, ath the skolæ mich tacke; och vill iach altiidh gerne vethe alle eders beste och longlige bestondh saa lenge jach leffuer, thet Gudh kenne, then jach eder alle befaler. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5313", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffore allom thom thetta breff for koma kan kennes iak Söffren Pauelsson met thetta mith nerwarandes vppne breff, ath then tiid iak laugmanztingh hulth met almogen aff Loyo soken pa erligh och velboren mans venghne Class Henrighson, laguhman i Söödher fin[ne] lawxsaghw, i erligh och velborin mans neruarw Thønne Erixsson, höffdswessman(!) pa Rasborgh, och flere godh mane neruarw anno Domini mdviij om sancte Thomas dagh de Aquino, tho kom ffor reth och sathe [tingh] Anders i Hydis och clagha til Oleff Metthw i Karnos om eth fiske vathn, som for:de Oleff Metthw haffuer vellet sigh tiil i vi [aar], som ful are, huilkit erande iak skøth tiil the xij, som i nempden ssotho, som er Jons Kran, Per Awthomo, Magns Maijgkijlle, Jøns i Koskis, Jøns i Rosierue, Larss Marcusson j Paxal, Larss i Rathioky, Oleff i Selola, Larss Majkale, Jøns Immala, Larss i Thøthar, Larss Mekkijle, thy(!) ther om ransakade, vidnaddha och epter sworo, ath for:de Oleff Metthw fullegh haff[uer] honom fran met valdh och valssverke i forde vi aar. Epter sodhan ransakan, vidner och edher tho dömpde iak honom och hans skipptes broder forde(!) ffiske quith och frij brugha och beholda ffor Oleff Metthw och hans skifftes broder vedh huardera, vedh sin vi marck for laughmans dom epter xij:a ransakan, som tho [i] nempden sotho, och thesse iiij sworen vidhne, ssom ere Mathtis Bior[n]sson, Matthis Niclesson, Larss Laper, Niles Henrighsson. Tiil thesse mere visso och bether ffor varingh ath so i saninghghen er, tho lather iak vitherlegh trygh[a] mith incelgh vppo rigghen af thetta breff, som scriffuet er, datum som ffor scriffuit star. Tesse är raar: Vialæ hedhe, Arokasw, Hermanlaxi(?), Hommo..nemj, Som…nemj Rwowalkama, Mayast..palagra, Kernewalki, Kapswportas."}, {"df": "5314", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5315", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5316", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Post salutes. Wy fogen jwer k. mat. tho weten, dat int jare vorschenen unlanges vorleden schipper Johan tor Helle, borger to Campen, jegenwardiges breves toger, vt Browasze myt syneme schepe unde ingeschepeden guderen up unszer stadt strom ys gekamen, dar syn ancker geset unde vnweders halven nicht vor dat bolkwergk konde kamen, dar do syn gekamen des gestrengen heren Erick Tursszen, ritter unde hovetman to Wyborge, syne utliggere vnde hebben dyt sulve schip myt mannen vnde gude, doch in affweszende des schippers, van syneme schepe angehalt vnde myt macht ensegelt sunder des schippers weten vnde schult, deme schipper vorgeholden to natiden vnde geweten, dat he erer k. mat. vele dinste unde tovoringe scolde gedan hebben, szo wy des berichtet syn. De schipper des tor warde quam, dat syn schip vorsegelt was van heren Erick synen uthliggeren, des is de schipper myt synen frunden togan unde heren Erick syne lude unde manne myt den guderen angeholden unde toven laten, de do myt uns tor stede weren. Daraver synt de lude myt deme schipper to vordrage gekamen, deme schipper bolavet schip, gudt unde manne ungelettet wedderumme by unszer stadt bolwergk to schickende, darvor heren Erick syn gudt to eneme geloven to pande geset. Deme loffte so vollichafftich gewesen syn, deme schipper hebben syn schip wedderumme under de vote gebracht, vurder vor moye, sumenisze, unkost unde scaden darwegen geleden, deme schipper fruntliken gegulden unde vornoget. Dur:te unde grotmech:te her ko., gn. leve here. Unde weten (= wente) sick de schipper wedderumme fogen wyl myt syneme schepe an syne frunde, hefft uns derwegen instentliken gebeden, ene umme diszer scheffte willen an jw k. mat. to vorschrivende; bidden darumme gantz othmodigen ere k. mat., den unschuldigen schipper darumme in ungnaden nicht will vormarken, sunder deme schipper gnedichliken ertogen unde in gunsten fordern. Twivelen nicht, sunder ere k. mat. sy des schepes (= schippers) geschefften dorch erer k. mat. secretarien, den werdigen heren Laurens Remmensnider gruntliker underrichtet, we he des gehort heft, in gantzer vorhapinge unde truwe to der k. mat. na warer underrichtinge, de deme scheper szo vele to guedeliker schynen scall, unde diszer unszer vorschrifft gneten laten, uns darvor in behorlike ungesparde dinste to nemende, der wy willigen syn der k. mat. to donde. Godt erkent etc. Datum midweken na Ambrosii anno 1508."}, {"df": "5317", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5318", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdviij, toorsdaghen nest før palmesondagh, tha skattadhe thenne eptherscriffne dandemen Toles tompt for iijᶜ marker, som ære, etc. Michel Lappelan, Pedher offuerskærare, Nielss scriffware, Oleff Swarth, Biorn Magnesson, Parghass Oleff."}, {"df": "5319", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5320", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ick Marcus Lepell, des durchluchtigen unde hoggeboren fursten und heren Johanszen tho Dennemarken, Sweden, Norwegen (etc.), mynes gnedigen lieven heren, dener unde bade, bokenne unde betuge vor my, myne erven witlick apenbar, ock vor allesweme, he sy geistlick edder wertlick, den dissze breff vorkamet, de ene sehen effte horen leszen, dat ick myt todath myner frunde (tre Revalsborgare) gentzeliken unde to enem fullenkamen ende gesloten unde vordragen sy myt Hans Klunckert, Mauricius Rolofsoͤn unde eren compane unde mydhulperen, umme summige twiste unde schelinge erwaszen van enes angehalden unde angeharden schepes, darinne ick do tor tyd was, unde ock myner inhebbende guder unde van klenoden halven herkamende, welker schip ock my vnde myne gudere Hans Klunckert unde Mauricius Rolefson myt eren kompanen up mynes gnedigesten heren koningk stroͤm under Hoggelant myt vorbolgen mode angelopen vnd angehalt, myne person unde dat myne in viande lande, unde der ore hande gefen[c]ligk, nu vorlanges vorleden, gevoret, darumme den Hans Klunckert vnde Mauricius ergemelt van deme erszamen rade to Revall behardet, gefencligk bynnen Reval bewart syn, unde ere compane ut der stadt der schelinge unde undat halven flagen unde geweken. Dat bytoleggende unde to eneme fullenkamen ende gruntlicken to vordregende, syn gebeden van Hans vnde Mauricius unde eren kompanen negest mynen hirto georten (!) frunde, de erszamen manne (sex Revalsborgare), welker unszer beider parte vorbenomede frunde, unde umme erer alle bede willen unde truwe beschaffent alsze gude middeler my averall vordragen unde fruntliken gesleten hebben myt Hansse vnde Mauricius ock eren kompanen aldus gestalt, dat se my geven scollen unde willen vor mynen schaden, moye, hinderinge unde vorsuminge an redeme avergetelden gelde hundert und veertich marck Rigis, de ick to guder noghe wol to dancke to my genomen hebbe, darvan ick, Marcus, Hans unde Mauricius vnde ere kompan quitere unde genslick vorlate. (Etc.) Å sin sida lofvar Mauricius rådet i Reval, dat myn gnedigeste here syne konynglike majestadt nummer up den erszamen radt erkennen edder de eren in ungnade und ungunste saken wyl noch diszer sake halven etwes in ungnaden to gedenckende, nademe de koninglike majestaedt my de ssake vorberort gans gegunt vnde avergelaten hefft. (Etc.) Geven vnde geschenn to Revall na der bordt Christi vnszes Heren dusent wyffteyen hundert in deme achten jare, sonnavende na Philippi unde Jacobi apostelen."}, {"df": "5321", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – Ok ma j witta, käre herre, at her Aakes swen Rodh han kom nu strax hit til Stokholm fran her Erik Twresson ok hade jak honom til tals met mig ok förnam jak wtaff honom, at her Erek Twresson han reder sig wppo al the skep, som han kan aff stad komma, ok mener han swa, at han wil halda ffolk ter til; ok om swa är, at fyenderna te wille leggia sigh in wppo Ræffuelska ledhen, som te haffua tilförrenda pläghat, ta mener han thet han wil wedergörath. Ok som jak förstod aff honom, taa haffuer her Erek en stor owilia til te Räffuelska. Hwre som thet wil sig förslyta, ther kan jak inthet scriffua eder til om. Ok lat han mig ok första, at her Erik Twresson han skal nu om pyngisdaga wara til tals met te Ryssar inne wed Ryssa raadh (= raan). Inthet haffuer [iac] nu ytermer för tydende at byude eder til; en huat som här framdelis kan warda for tidhende, ta wil [jak] gerna byuda eder tom strax offörsymmat til. Här met edre ärlighet alsmektogh Gud beffalandis etc. Jon Jönsson."}, {"df": "5322", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5323", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5324", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ødmøghe wæluiligh troo tiensthe altiidh försendh met alzmeghtigen Gwdh. Kæræ herre, som ider herredømme scriffuer megh thel om iiij lester sædis roogh, tho hielppe megh swaa Gwdh, ath her ær ecke offuer eth pundh gamal roogh; then rogh i fiordh wexthe, then doffwer inthe thel sædis roogh, ty ath jach haffuer thær betalet skepbyggerne met och betaleth för strömingh. Sender jach nw thel Stokholm met Anders Arffuitsson iij lester nijsalthet strømingh och ij(c) tiocke bræder, eth hwndrat taakbræder. War jach hoos domprossten och flere the dandemæn her i byn och begæret iiij lester rogh thel lons för fwlle pant thel gode betaling, tho sorede the alle och bode segh swa Gwdh thel hielp, ath the thær ecke hade æmpne pa, fördj the hade lont vth thænne fatige almoge thet meste the kwnde aff lathe, fördj thöm goor altiingx stoor swelth och hönger paa; haffwa the ecke ætiith j mongh oor swaa mygen bark, som the haffwa æthit j thette oor. Haffuer jach och betalet mwrmestærene, timbermæn mestendelen met roogh. Skwlde jach alth haffwa betalet thet met peninge, tho hade thet ecke kwnnedh rakt ath. Sende jach j høøstis til Stokholm ii[½] lester gamal sedis roogh och iij lester haffra til Mickel Eriksson. Tæckes jder herredøme wethe, ath her ær ecke offuer iij lester malth pa Abo slooth och her ecke malth thel i fongis j landhet, om man vilde giffue en gyllen för spannen. Kæræ herre, foor jach ecke theden nagen vncetningh pa malth, tho stoor her ganske jlle thel. Kæræ herre, sender jach en fatigh karl til myn goord och see om then fatigdom jach haffuer thær; beder jach jder herredøme ødmøgelige, ath i veldhe giffwe then fatig karl jder herredømes förswarelsse breff, swa hanom motthe ecke ghoo swaa i handh, som then annan fatig karl gek tær waar, til thes ath jach fatig man moothe sielff kooma dit ath see hwre thær stoor thel. Jder herredöme her met alzmectigen Gwdh befalendis och sancte Erik kwngh. Snarlige aff Abo om sancte Eskels dag, anno m d viij°, vnder mith signete. Joosep Pedersson. (På en lös sedel:) Kæræ herre, verdigis jder herredöme wethe, ath the Raumo borgare vore vtsegelde thel Räffle met vj skep. Kome swaa fienden och finge thöm och skepet vt alth thet beste tær var j the v skepen och i thet sietthe lothe thær iiij elder v karler jn pa aff theres foolk och iij aff Rawmo borgare met, som skulde löpe met skepet til Gwllandh. Som the fii[n]ge see tornet pa Gwlland, tho sagde the til fongerne: seer tw black, thär skal tw haffua mongen fænens naath; hw[arfo]re fongerne komme mellen vergen och thöm, hwgge swa hwffuit vtaff iij vdoff thöm, ij spronge i siön, swa ath the Rawmo borgare lope hiem met skepet igen och hade i[½] peninge för en the hade misth etc."}, {"df": "5325", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlig helssen kerlige fforsänd met Gud. Käre her Päder, gode ven, ffig iag iders skriffuelse sent i höstis, lydande om en slede häst jag skulle fflye ider, tho kwnde jag then ey swo hastelige tho vpspörie. Män jag haffuer nw en god slädehästh til idert behoff ok vil ider then sände, när i siälff begäre; tog vore thet bäst at han kome vtoffuer i moth hösten met andre hästa, som Josep skal sände tiil myn herris behoff. Käre her Päder, swo är myn bön til ider om thet samtal jag hade met ider i ffiord, lydandis om thet häredz höffdingedöme, hetandis Vemo, som jag aff myn herre haffuer; ok haffuer jag myn herris breff ok tesseligis myn döde herris her Stens breff ther vppo, at iag ma haffuat i myn liffs tid. Nw actar then Iens Anderson met alle syne listogheter ok met her Erikx hälp gaa mig thet vndan; ok thet han miste thet häredh, thet wlt inttet annat en thet forrädilse han giorde pa Abo slot i then bestalning nw ffor v aar sidan, swo thet han lag ther pa slottet ok stod i slotzloffuan met Mons Ffrille, tho war han til ok hyllade alle the tyske til sig ther vppe vore ok annat löst partti ok tog eth torn in ok log syn egen höffwesman vnder ögonen ok twank honom til thet han motte ffaa kwngens saker honom ok hans partti til sköfflingx. Ok ffore swodane saker ok andre, som longt vore aff scriffua, ther miste han thet häredzhöffdinge döme ffore ok almogen …. andre gode män ther i häredet säge ney til thet at the ingen …………. vilie haffua til theris häredzhöffdinge. Hwar ffore är myn bön til ider, käre her Päder, at om swo skeer thet swoda……… myn herre, thet i vilden tho vare pa mith bäste ……. iag altid gerne met ider i alle gode. Han haffuer …………… herris swena eller almoge th…….. borde haffua nogon swodane del aff myn herre, som Henrik skriffuare ok fflere aff tesse swene, som nw äre tith vtoffuer, vita väl vndervisa myn herre, om myn herre tykkis them at spörie. Käre her Päder, görer her wtinnan som myn gode tro stor til idher ok jag thet gerne fforskylle vil, i hwilke motte jag kan eller fformo. Ok äre her nw inge synderlige tidende, ther jag kan ider til biude. Hwat ider är til vilige gör jag altid gerne. Ider her met aldzmäktig Gud beffallandis. Scriffuit pa Poyko, tredie dag pinsdage, vnder mit signethe etc. Henrik Stensson. Adress: Ärlig och välffornymstog man, her Päder – – – – syn gode ven, kärlige sändis thette breff etc."}, {"df": "5326", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5327", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jac Swanthe Nielson j Ekesiø, riddere, Swerigis rikis førstandare, gør alle vetherligit thet jach aff synnerlige gwnst och godwelie haffuer vnth oc giffuit [och] met thetta mit opne breff vnner oc giffuer thenne myn elskelige thro man och thienere Swen Myre, borgere j Abo, then deel mik oppa kronennis veghne tilfallen ær effter Swerigis lagh j thet danarff effter Thomas Tydzske, Gudh hans siel nadhe, vdj then gordh som her Johan Diirhake nw besitther, at han [then] deel maa och skal haffua, niwthe, brwke och beholle til ewigh tiid, fore veligh troskap oc tieniste han mik oc rikit bewisth haffuer oc her efter bewisa maa och skal. Ty forbiwder jac alle, ehwo the helst ære eller vara kwnne, ther fore myn oc rigxsens skuldh vele och skole gøre oc lathe, besynnerlige alle fogother oc embithzmen, for:ne Swen Myre, hans arffua oc effterkomende pa for:de danarffs deel ath hindre eller quider (ͻ: hindre) lathe, møde, qwælie, platza eller j nogre mothe oforrette, ved myn oc rigxsens strenge hempd, plicth oc vrede. Giffuit pa Stocholms sloth die sanctorum Johannis et Paulj martirum anno Domini mdviij vnder mit insigle vetherlige trycth pa ryggen aa thetta breff."}, {"df": "5328", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ny-Varberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5329", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ødmiwgh veluiligh trotienesth nw och alltiidh fforsendh met wor Herre. Kære verdugh herre, teckis ider herredöm vilæ vithe, at som ider herredöm screff mik till at jach skwldhe haffwe mit budh till her Ake Jöriensson om ij tunnor pwlwer, tha ffigh jach ther ingen wndsettningh, och haffwer han scriffuidh ider herredøm till och et breff mik, hulke breff jach ider herredöm sender, ther ider herredöm fformerker hwadh swar jach ther ffigh. Kere herre, som ider herredøm screff mik till om sædis rogh, tha stor han eckæ till ffonge her; jach haffwer ther budit dobel panth ffore eller till loness; han er eckæ her till [fongendis], effter thy spannen geller her x ortuger, och her wort eckæ j monge ar sadane swor hönger, som her nw gor j landit. Och vet jach mik ingen annen sädis rogh, wtan then som nw stonder pa jorden. Kære herre, the breff, som ider herredöm screff hiid j landit, sende jach thöm strax ofortöffuet till her Eric Twrsson och till bispen och Tönne Ericsson. Kere herre, stor her alt vel till i landit æn nw, Gud thess loff haffwe. Kære herre, hwar jach kan ware pa ider herredömess gangn, vil jach legge mik ther all vinningh om nat och dagh. Kere herre, ær min ødmwge bön till ider herredöm, at ider herredøm vilde biude mik till om then herredagen, hwrv han bliffwer fforslithen, at jach visthe mik ther rette effter hwad jach skulde fformo mik. Eder herredöm her met alzmectogen Gud be[fallan]dis met liff och siel. Raptim Abo slot, ffredagen nest effter sancte Margrete dagh anno Domini mdviij°. Josep Pedersson."}, {"df": "5330", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine ödmiwke helsen ok tienist altid forsenda met wor Herre Ma j wethä, kere herre, at iak haffuer forstadt, atj haffwa kallad igen then soknen, som jak hade aff cronen, huilket Gud skal kenne, at jak haffuer fanget store skade i thetta örlogh for ider ok Swerigis rike skuld; hadhe jak thette tilforende wist, at jak skulde haffwa omboret thet læn, som jak hade aff eder ther j landet, tha wilde jak full nögigt at anamet Castelholm i sadana matte, som thet war, tha jak thet figh. Er her och forbrent oppa landet cxx garda, som jak ingen skat vpbär vtaff j thette aar. Haffuer jak ok ingen dell hafft at fortære her pa slottet, wten thet jak haffuer köpt fore mine peninge. Kan jak ok icke hollet wten min skada anners, än eder teckis belatha mik met then sokn, ther jak hade, eller noget annet, ther jak kwnde rettæ min skada igen met. Beder jak eder, kere herre, atj welæ wnna mik Börstell sokn, huilkit jak wil göre eder ok Swerigis crone tienist vtaff effter min macth ok formoge. I hwad matte jak kan wara eder werdighet til tienist thet gör jak altid gerne. Hermet eder then alzmectigiste Gud befolendis. Scriffuit pa Castelholm ffredagen effter sancte Margarete dag, wnder mit signet, anno etc. mdviij. Niels Eskilson."}, {"df": "5331", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis, etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere, besunnerlige gode wen, kom nw her til oss en god man aff Fynland, hether Iöns Andersson j Miskis(!), eder man oc tyänere, wnderwisendis at han är hordelige besagd för ider, swa ati haffue nagon owilie fangit til honum. Bidie wij eder kerligen, ati wele wnne [honum] fry oc felig komme eder tiil orde, at göre sin wrsekt. Wij fornimme, tha är han en god rädligh man oc haffuer aff allom goth ricthe. Fformode wij, at om nagon skwld fwnnes hoss honum, atj wele wende honum eder wilie oc gönst til jgen oc lathe honum nywtha tesse ware scriffwilse goth ath. Her om bidie wij ati wele biwde oss til eth swar jgen oc hwar han skal komme til eder; ther göre i oss mikit tiil wilie met oc wij thet gerne forskwla, altiid gerna görandis hwad eder är til gode oc kerlik. Eder her met Gudh befolendis. Raptissime ex Vpsalia, die patronorum regni Swecie, anno Dominj mdviij, nostro sub signeto."}, {"df": "5332", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis, etc. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ma j oc scriffue (scriffue) the gode herrer til, at the taghe met siig aff hwarie lagsagw friborne men, köpstadz men oc bönder, som them tykker ther til fälte ware. Om eder tekkis at wij serdeles met eder scriffue the gode herrer til i Ffinland, som ekke haffue beleffuet oc stykthet then herre dag, tha wile wij thet gerne göre med samme bud j tinget sende, epter ty budit är ikke langt aff wägin at fara her om. Wij förnumme aff nagre ware, at then werdige fader bispen j Abo hade sagt i Telgø oc Stocholm, at hade han wethet, för än han foor hemen, at han skulle faret lengre än til Stocholm, tha hade han bliffuit ther han war. Som j scriffue tiidhen skulle ware viij:te dagher för Bartholomej, tekkis eder latha bliffuet widh thet the gode herrer haffue beleffwedet thet nidre. Then tiid är them stakkot noogh, som langt bo borthe oc serdelis i Ffinland. Hwar wij kunne ware eder til gode oc kerlig göre wij altijd gerne. Eder her met Gud befolendis. Raptissime ex Upsalia die Praxedis virginis anno Dominj mdviij, nostro sub sigillo. Adress: Reurendo in Christo patri ac domino, domino Ottonj, Dei gracia episcopo Arosiensi, ceterisque regni Suetie consiliariis, pronunc Arosie constitutis, amicis nostris carissimis et tam diuisim quam coniunctim."}, {"df": "5333", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wij Iønis, met Gudz nadh biskop i Abo, kennes met thetta worth nærwarandis opne breff, at aren epther Gudz byrdh mdviij, s:ti Botwidi dagh, epther almogans ytkelighe begærelse wigde wij eth cappel liggiandis i Laijhala by i Mustasare soken, togh met swadane wilkor och forordhum, ath the endræchthelighe loffuadhe och wtfæsthe henne tiil wphælle j Gudz tiænisth och epther the helge kirkenes lagh for morghen goffuar sæx pundhalandh jordh, ffor huilke for:de iordh och hennes frælsse loffuadhe thenne epter screffne vj dande men Hans Pederson, Lasse Oleffson, Erich Larensson, Michel Nilsson, Pedher Torsth, Oleff Andersson, liggiandis ther i sama by. Til ythermere wisse, witnesbrydh(!) och stadfestilse swom forscreffuit ær lothe [wij] trycke worth ingzsigle hengende nedhen for thet breff, swom giffuit och scriffuit ær ar och dagh swom forscriffuit ær."}, {"df": "5334", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5335", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Hælsse försendh met war Herræ. Veth, Josep Pedersson, at som tw scriffuer om thet skip Dirich Hansson haffuer latiidh opsetthie, ath her [Erik] Turessons swenæ ær ther effter och velie löpe met thet in til Viborgh etc.; saa effter thij jach formoder han thet haffwe vill i rigisins reise och thienisti hwar behoff giörs, vill iach ath tw alzinthet hindher gör ther vppaa, uthan lather thöm thet lösth ath före till forscriffne herr Erich (Erich). Och lath jw Dirich Hansson stondhæ och bliffwe i then borgen, som han nw vdj ær ath han jw bliffwer tilstedis som jach tilforenne haffuer budæt tigh till. Rame mith gagn i alle motthe som iach thror tigh till, befalendis tigh Gudh. Scriffuit oppaa Stocholm tisdagen nest effter sancte Olaffs dagh anno Dominj mdviij, vndher mith signeth. Swanthe Nilsson riddare. Adress: Sin ælskelige thromann Josep Pedersson, slotzfogote paa Aabo, sendis thette."}, {"df": "5336", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wy Nicolaus, van Godes unde des hilgen Romischen stoles to Rome gnaden bysschop der kercken Revall, bokennen unde botugen apenbare vor alsweme, de dussen bref solen szen ofte horen leszen, dath vor uns erschenen is de erafftige here Magnus Buck, kerckhere tor Nyenkercken in Vinlandt an der Russchen grensze, im gebede van Wiborch belegen im stichte van Abaw, uth rechtes erforderinge der erszamen unde vorsichtigen manne heren Johan Viandt unde Heysze Patiner, ratmanne der stadt Revall, vullmechtige gedeputerde des rades darsulves, dar denne desulvigen deputerden van wegen des rades van uns bogeren weren, na rechtes forme unde wisze den genanten heren Magnum Buck umme tuchnisse der warheit to seggende unde gevende umme etlike articule unde puncte, szo sze eme vorleggende wurden etc. Deme wy denne szo gedan hebben unde ene vormanet hebben by dem hilgen ewangelium upgelechter vynger swerende umme sodane tuchnisse der warheit to gevende, dar he umme ermanet unde gefraget wurde. Item int erste, weme dath schip tohorde, datt eme der ko. mt: volcke van Dennemarcken up der wyke to Revall genomen hebben. Darto he antwordede, ydt eme propper unde allene tohorde. Item noch wurdt he gefraget, van wo vele lasten syn schip were. Darup he antworde: van 6 lasten. Item noch wurdt he gefraget, wath gudes he in deme schepe gehat hadde unde weme dath gudt tohorde. Dartho he antworde, dath darinne geweszen weren i[½] last tranes unde twe leste roggen; des qwam eme to de tran unde den schipkynderen de roggen. Item noch wurth he gefraget, in wath gestalt unde wysze he synes schepes qwidt wurdt. Dar he to antwordede, dath schip were eme genomen up der wyke nicht veren van der hawen. Item noch wurth he gefraget, wo he uth deme schepe qwam to lande. Darup he geantwordet hefft, ere dan des heren koninges knechte myt eren schepen an syn schip qwemen, were he gevallen uth deme schepe in syn both und szo an landt qwam. Item noch wurth he gefraget, do he an landt qwam, wor he do bleff. Hirto he antwordede, was he vorth to vote gegan langes den strandt beth in de hawen. Item noch wurt he gefraget: do he in de hawen qwam, wes he dar gedan hadde: Hirup geantworth hefft, he hadde dar vor sick gefunden etlike bokande unde unbokande syner kerspele lude, Vynnen unde Karelen, den he synen noth geclaget unde angeropen hadde, synen schaden to kerende, dar he dosulves de gemelten lude upgereyszet unde gelavet hadde en last bers to gevende, dath sze eme helpen wolden syn schep unde gudt van den viande to nemende. Item noch wurth he gefraget, offte he zodane upgereyszet volck an dath schip des heren koninges volcke ock gebracht hadde. Dar he to antworde: nen, he hadde dat volck nicht angebracht, bsunder des heren koninges volcke weren in synen schepe geweszen vnde dath myth den eren bemannet vnde syn volck in ere schip gesath; underdes hadden des heren koninges volcke ander schuten vnde schepe szen ankomen; do hadden szo ere volck wedder utgesath unde utgenomen, unde syn egen schipvolck wedder ingesat. Unde do sze na den andern schepen gelopen weren, unde syn schip vor deme ancker liggen hadden laten, des do syn schypvolck de kabelen eyntwey gehaven hadden vnde dat schip driven laten na der hawen, so doch dath zodan upgereyszet volch an des heren koninges schip nye an en qwam, gewalt edder wedderstalt to donde, wente syn schip gelegen hadde benedden na sunte Birgitten wardt, vnde dath volck was geweszen myth den boten beneven dem Bloten Karle. Item noch wurth he gefraget, offte ymandes uth dem rade edder gemente der stadt Revall eme hulpe, radt, dath, myth were offte volcke, rath edder dath darto gedan vnde gegeven hadde. Dar he to antworde: nen, wente he vor der weddernemynge synes schepes nicht in der stadt geweszen were, ock nenen mynschen in der stadt gebeden, beleth edder gesproken hadde, bszunder dorch des almechtigen Godes gnaden medewerkynge vnde des hilgen heren Hinrici, synes patrones vorbiddent, dar he sick sunderlinges vorloffte, myth synen offerhanden vorplichtiget hadde, zodan syn schip wedderumme zunder anbringinge des volckes darto gevertiget, wo vorberoret is, erlanget unde in de hawen gebracht hadde, szo dath eme Goth helpen unde de hilgen ewangelia. Unde wente denne zodane vorladinge unde tuchnisse der warheit in rechtes forme unde wysze, wo vorberort, vor vns bysschop Nicolaus bavenschreven in aller maten vorhandelt unde geschen is zunder jenige argelist offte behendicheit, des syn wy von den gemelten heren rades geschikkeden to Revell gutlicken angefallen unde gebeden, en des en schyn unde getuchnisse der warheit to gevende. Unde zodanne de billicheit, rede unde recht esschet, tuchnisse der warheit to gevende, sunderlikes wen men des vorsocht unde vormanet werth, hirumme hebbe wy bysschop Nicolaus vorgemelt van dussen vorhandelden szaken den gedachten heren rades geschikkeden sulcken schyn unde tuchnisse der warheit nicht weygeren mogen. Unde des to orkunde unde merer bevestinge der warheit hebbe wy unsze majestatis ingezegell benedden an dussen breff der rechtliken tuchnissze wittliken don hangen. De gegeven unde geschreven is in deme jare unszes herrn na Christi geborth duszent viffhundert unde achte to Revall, up unszem have to dome, des fridages vor Laurentii."}, {"df": "5337", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5338", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiuke tiänisth altidh fforsendh met wor Herre. Käre werdig herre, [som] ider hærredöme wel fortenker, at syste synne j wore her j Abo nw iiij aar sidan köpte j eth skep aff skepper Oleff och mig paa the fatighe faderlöss öffuermage barns vegna, svom iag tho j myne haffuandhe värie hadhe, oc loffuedhe j oss oc bebreffuedhe vnder idert öpne breff oc incigle, at vi skulde ffaa vore godhe bittalning oc fulle nöghie aff ider slotzfogte her paa Abo, Josep Pederson, jnnan sancte Henricx dag ther nest komendes, then syst pening met then mera, hulkit oss æn nw her tiil ecke viderfaret är. Ty är myn fatige ödmiuke bön tiil ider herredöme, atj ffor Gudz skyldh vele werdugis tenke tiil, at wij än nw oc the fatighe öffuermage barn motte bliffue fornögde, som wj nw alstingx wel behöffue. Hulkit iag gerna ffortiäna viil epter myn yterste macth oc fformoge. Jder herredöme oc alt thet j wel vilien her met alzmectig Gud befellendis. Huadh ider tiil vilie och tiänist är gör iag altiid gerna. Scriffuit j Abo paa sancte Larentz dag, anno Domini mdviij°. Ider vndersothe Johan Flæmingh. (På en lös sedel:) Kære verdughe herre, ær myn ödmiwke bön til ider verdugheth om the ij lester iärn, swom j vorth vedertalan var then tiid j finge skepeth, at ider verdugheth ville för Gudzskyld göre ok antwordhe the fornempde ij lester iärn thenne breffuisaren Mattis Ragualsson paa myne vegna, at han motte faa them strax met sig, thet är myn ödmiwke bön tiil ider verdugheth."}, {"df": "5339", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh hælsse altiid kerlige forsendh med war Herræ. Kære verdigiste verdige fædher, erlige herrer och gode menn, bröder och besönnerlige gode venner. Verdigis eder herredöme velie vethe, jach fiich nw eder herredömis scriffuilsse sancti Laurencij dagh nest forleden hure thet möthe ær sigh forlöpith i Nye Wardbergh i threnne article eders herredöme ær forelagth ath anname then gamble kongen æller hans ælstha son till rigit igen æller giffue en swmme peninge i hans liffstiidh och ther fore ær giordh till landh en friidh till sancti Morthens dagh nesth kommendis, och i samme fredh haffuer kongens folk brenth och skijnnet i Stocholms skeer och anderstedz; och eder herredöme acther nw om sancti Bartholomej tiidh nesth kommendis haffwe eth menigth möthe i Stocholm och thaa vtgöre skep och folk til stædernæ, ath humble, salth och anneth godz maa komme i richit; och ther fore begærer eder herredöme ændelige mich till samme möthe med skip, folk, harnisk och werijæ med tesse friborne menn her i Viborgs leen. Kære verdigiste verdige fæder, erlige herrer och gode menn, teckis eder herredöme merche till sanningh och gode, thaa hadhe iach helder vareth i Swerige baade i fiordh och i aar æn eder herredöme thet begære kwnnæ, ty mich hadhe ther sielff makth oppaa legadh för monge saker mich och mijne vederfaris i mijn fraaware; tesligis hadhe iach och gerne effterfulth eder herredömis offthe scriffuilsse och begær, thaa ær mich saadane reise i monge motthe forhindrath, ther mich nw vore langth aff scriffwe för Gudh föger iach sielff kan komme till stædis. Eder herredöme maa vethe for sanningh, ath iach sijtter her ickæ i saa store vellösth som alle tenckiæ. Hwadh fredh och lægeligheter her ær med tessæ Rydzer kan iach eder herredöme æn nw icke tillscriffwe æn togh iach haffuer förre offthe giffuith eder herredöme till kennæ ath fredhen hollez her stadigh och fasth. I huadh acth thet giorth ær, lather iach till Gudh, och eder herredöme vell faar framdelis ath vethe. Her ær och ingen paa xl æller l mile nær, ther iach kan haffue raadh, trösth æller bestondh vtaff, nær behoff giörs vthan Gudh och mich sielff; eij heller ær her nogen then i alth Viborgs len jach kan befale Viborgs sloth, sancti Olaffs borgh och thenne landzende i mijn franware. Tesligis haffuer eder herrædöme och richit icke her till vareth mikit bekymbreth för thenne sloth och landzendæ eller giorth hiit folk æller kostgerder som förre war sedæn iach fiich Viborgh; ty bordis mijn franvarilsse mich ytermere merchis till godo, och effter mijn reise i mongh motthe forhindræs. Saa haffuer iach offthæ haffth mijn budh till Nogordh i aar oppaa mijn sware kosth och tæringh ath affstyræ mikit obestondh, och formoder nw hiit then storæ förstis ypperste sworne scriffuere; hwadh swar jach faar æller ytermere hans verff kan vare, vill iach med thet försthe giffwe eder herredöme till kennæ. Togh haffdhe iach likewell i acth med thet förste i sommer giffue mich vtöffuer till eder herredöme och forfwlth eder herredömis begær och ther effter mich skickat med skip, folk och varijæ och ther oppaa kostadh mijn gwll och peninge och menthe ville vareth i rigisins thieniste hwar bestz hadhe behoff giordz och actedh nesth Gudz hielp fwlkompne thet loffuidh och taledh var in för eder herredöme nogen tiidh forledhen och sath thenne landzende och tesse rydze saker i vars Herræ hender och skickit thet bestæ Gudh haffdhe giffuith mich naden till. I thet vorth mith skep forhindrath aff her Swantis fogote paa Aabo vthan all reth och rædelige saker, thet iach veth mich ickæ haffwe forbrwtiidh æller forskyllet, hwilkit mich ær till storth fortall, hoen och skadhe och richit till fögæ bestondh, ty her haffwe legadh alth aar och æn nw ligge rigisins fyender för Refflæ och giorth rigit och thenne landzende drapeligh skadhe; och iach haffuer ickæ haffth skep æller fordenskap, ther iach kwnne holle thöm vtaff medh, eij heller maa jach faa skep fale i stederne för mijnæ peninge, ty thet ær forbodith ath ingen skal sælijæ mich saadanth. Thet iach nw haffuer latiidh bygge för mijne peninge ær mich forhindradt. Jach haffuer sendth mijne swenæ ij reser ther effter med kosth, spisningh, bysser och verijæ, thet maa mich inthet hielpa. Kan iach ickæ fullelige sæthie throo till ath thet ær her Swantis welie æller befalingh mich skall saadanth hommodh och offuerwoldh her inrichis vederfaris. Ty bedendis eder herredöme velie lathe then gode herræ saadanth forsthaa om saadane saker wore hans befæll æller velie, ath thet motthe aff sættis och lathe mich faa mith skip igen ohindrat ath mijn reise och rigisins thienistæ ickæ her effter i saadane motthe skall forhindhras och ther off eij behöffuer komme ytermere obestondh. Skall mith skep varæ mich ther forhindrath och komme i rigisins fyende hender effter thet ligger ther saa vell till tagis. Hwre om the saker kwnne vare, haffuer eder herredöme vell ath merche; ty bedendis eder herredöme velie her om giffue mich eth swar igen, hwar effter iach kan mich retthe. Nw annen tiidh jach hadhe senth mijne swenæ till Aabo effter mith skep, komme rigisins fyender sancti Dominicj confessoris afften, skinnade och brende op Borgæ stadh, prestæ gordhen och iiij æller v friborne menss gaardhe och togæ borth alth thet i kyrkæn war, och haffwe skinnedh mikit i Rasborgs sker. Saa haffwe the bespeijeth mith skep och ligge starckæ ther vthan för skæren och mene velie haffue thet borth. Ty haffuer iach nw sendt then mestæ makth iach kan aff stædh komme vth moth the fyendhe, tesligis haffuer iach och scriffuit till Thönne Ericsson och her Ake Örijansson, ath the velie sende siith folk vth medh. Saa haffue fyenderne latiidh sig vndfalle, ath the formode mere makt till sigh, acthe skijnne och brennæ hwar the kwnne vtöffuer kommæ. Ty acther iach sielff drage vth och reise almwgen till ath offwerijæ thenne landzendis forderff hwar och besth behoff giörs. Ty kan eder herredöme vell formerche hure om mijn reise till Suerige kan vare paa thenne tiidh effter then lægelighet nw paa ferdæ ær. Kære verdigiste verdige fæder, erlige herre och gode menn, om the threnne article kongen haffuer eder herredöme forelagt tycker mich effter mith sijnne eij ware raadeligit ath anname koningh Hans æller hans son till rigit igen, vthan heller biwdhe en swmme peninge j hans liffstiidh vtgiffwandis hwarth fierde æller fempte aar, om hon mögeligh kan wara, æn togh thet ær richit en foractningh, huilkit Gudh bæthre. Thaa saa Gwtlandh, Kalmarna och Borcholm kommer friith till rigit igen och then skade igen geldis, som nw giordh ær in oppaa swenskæ skæren och thenne landzende, sijden then fredh var giordh och bebreffuith, vill han ickæ ther till, thaa hopis mich till Gudh, sancte Erich och alle Swerigis helge patroner, ath eij skall behoff giöris nogit ytermere beswore richit med nogen sthoor vtgiffth; och hopis mik till Gudh eders herredöme fijnner her vell eth goth sijnne vdj, hwilkit alzmectogh Gudh giffwe eder herredöme naden till, then iach allis eders herredöme befaller med liff och siell till ewigh tiidh. Raptim ex Viborgh dominica proxima ante festum assumpcionis Marie virginis anno Dominj md octauo, meo sub sigillo. Erich Twrsson ridder. Adress: Reuerendissimo reuerendisque in Christo patribus ac dominis Dei et apostolice sedis gracia archiepiscopo et episcopis ceterisque nobilibus viris militibus et militaribus regni Swecie cosiliariis."}, {"df": "5340", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5341", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ødmiwgh ok weluilugh throtiænisth nw ok altiidh tiil forendhe sendh met war Herra. Kære werdughe herre, teckis ider herredeme wile withe, ath iak nw sender ider herredøme thet skip met Swen Mira, iij lesther smør ok [½] aff then speth fisk iak her fiik i skath j aar. Kære werdugh herre, hadde iak selff aktath giffwe mik vdoffuer tiil ider herredeme, tho kunde iak ecke swa wara tiil redhe, for thenne skath aff förste tröwinghen(?) er ecke en nw inkomen. Tho haffuer iak warith vdhe hoss them ok tinghat met them ok manath pa then skath; tho haffue the mik loffuad ok sakt, ath the wile legge sik ther alle störsthe vinningh om ath lona ok borgha ok kome in tiil slothet met then skat nw om wareffrv dagh næsth komandis. Wil iak tho wara tiil redhe ath koma vdoffuer tiil ider herredöme met then deel iak kan koma saman, thet Gud kenne theress store nödh ok brösth, ath sodane swält ok hwnger war ecke her i landhet j x aar. Her gelder span rogh iij öre, malt spannen x ortuger. Ok er frvctandis, ath rogh spannen stigher vp i [½] marck. Ok weth iak mik inghen roodh om malt her tiil slotzsins behoff epter sodane arss vext her kom i landhet. Kære werdughe herre, screff iak ider herredöme senisth tiil om iak skulde giiffue mik her fron slothet, thog saa ath thette sloth skulde bliffua wel ferwaradh met tesse gode mæn ok danne swenna her vppe bliffua. Ok kome iak gerna vdoffuer tiil ider herredöm for mongha ærandhe [oc] saakir skuld, som ider herredöm makt liggher paa, bidiandis ider herredöme ödmiwglige, ath ider herredöme vilde biwde mic tiil her om ok iak finghe swar pa the andhre mynne scriffuilse iak ider herrödöm sensth screff tiil, ther iak skulde rettha mik epther. Käre verdugh herre, er her ganske stor bryst pa iärn; iak har for bigth pa thette sloth ok i thenne …….. , som nw haffuer warith for hender, bidiandis ider herredöme ……….. fortenkt ath sendha hiid nogod iärn til slotzins behoff ……… äre Sanders scriffuars stwffu om iack skal ……………… fortij ath iärn gelder her iii[½] mark. Ider herredöm ……………. Ex Abo sloth, lögerdaghen näst epter Egidij dag ………… Adress: Erliich ok velbirdugh herre ok strenghe riddare her Swanthe Nilsson, Sverigis rigis forstondare, sin käre herre met alle ödmiygh."}, {"df": "5342", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlik, kerliigh helse nw ok altiid tiilforendhe sändh met Gudh. Käre her Peder, bisunderliigh godh wen, bidiandis ider kerlige, atj vilde göra ok vara myt bud tiil myn käre herre met Iogan Ionsson om en hiälp hanss herredöme haffuer mik lenghe loffuadh, attinghe her eller i Sverrige, som ider vel veterlig er, eller hanss herredöm vilde skilia mik vel fron thenne sorgh ok bedröffuilse, ath iak motthe fara ok see myt gangh ok bestha, förtj iak ok myn hustrv haffve ouergiffuit then fatighe deel Gud haffuer oss forlonth ok ecke nw van fatighedom i longhan tiidh [seet]. Ty bidiandis ider, atj vilde tala mith gangh ok bestha, hulkit iak vil altiid gerne forskulda met ider. Som i mik tiil scriffue om nogre botne bräder, bidiandis ider atj biwder mik hurv tiokt i vilen them haffua, tho vil [iak] them ider gerne flya i vinther. Haffuer iak inghen bisunderligh tiandhe tiil scriffua, vthen ider Gud befellandis badhe met liff ok siäl till ävighe tiidh. Ex Abo sloth swnnedaghen näst epter sancti Egidij dagh anno Dominj 1508. Josep Pedersson. Adress: Erliigh ok welfornwmstugh man her Peder, myn käre herress kansselär, sinn besinderliigh godh ven, sendis thetta breff kerlighe."}, {"df": "5343", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij effther:ne Johann Arenssonn, lagman i [We]ssmannelandh (= Söder-), Axell Larensson, Henrick Steenssonn, lagman i Norreffenne lagsagu, Knuth Ereckssonn, häredzhöffdinge i Norbottenn, och Morthen Philpusson, häredzhöffdinge j Kumå härede, bekennoms och allom witterliget gör med thette wort näruarandes öpne breff, ath anno Dominj i[½](m) … , om helige kors tijdh om hösten, thå wij fför rätte sothom på Kumå gordh med almogen aff öffre och nedre Sathakundh effther wår kähre herres och höffuedzmans wilie och beffalningh her Suanthe Nelssonn, Sweriges rijkes fförstondare, i näruaru erlig welbördigh quinna fru Mätta Iffuars dotter, wor kähre fför:de höffuedzmans husfrv, thå kom för oss i rätte beskedeligh man Jäppe Ffolmarsson med sitt roo breff lydandes wm Nochea roor, som skilia Nochea äghor ffrå Yleuetes och Taijpalaboa, och hadhe med sech thesse effter:ne iiij sworne witne, som ähr fförst Jöns Raycko Ylenen, Oleff Greesson Wastaniokij, Oleff Kaijpane och Anders Kyrck; thesse fför:ne witnade och ssworo, ath thesse effter:ne roor ähre fförst Nochea åckre roor, som ähr fförste roon Souckon kallio, Koijuoniemi, och så till Nochia lechte, huilche fför:ne roor Hartuick Jopsson med tolff landzsynemen hade gildat och stadffest, så thet jngen skulde haffue huaske wärcka eller märde rum jnnan the fför:ne roor wthan Nochia allene. Så kärde och fför:ne Jäppe Ffolmarsson thet stoore hugmodh och öffueruoldh, som then gode herren biskop Jöns giorde jn på honom; han leeth slå sunder hans quärnn och wilde brenna wtaff bodhe quærn och godz, och looth skriffue ett breff aff Jäppe Ffolmarssons mun emoth hans roo breff och sedhen nödde och tuingade han fför:de Jäppe Ffolmarsson ath sättie thet (= sitt) jn[segl]e fför thet breffuet, huilchet breff wy nu döde och ågilt döme med thette wort breff, effter thet han nödde och tuingade honom sitt jncigle wtaff. Ty effter soddanna sk…… [s]kälom, wetnom dömdde wij ffor:de roo …… staduga och ffasta och fför:de Jäppe Ffolmarsson sine mierde rum och ffeske watnn frij jnnan för:ne roor, förbiudandes hvariom manne här på tale eller quälie, widh sijne xl march för konungz dom och vj marcher för lagmans dom. Till ytermere wisse och högre föruaringh ath så i sanning ähr som fför:nit stoor, lathom wij witterligit hengie wohre jncigle nedhen före thette breff, som skriffuit ähr och giffuit åhr och dagh som fför:uit stoor."}, {"df": "5344", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwkelighe helsen och veluiligh trotienisthe edher herredöm altiidh kerlige forsenth j alsmectige Gudh. Kære herre, teckis edhers herredöme vele vethe, ath jach fijk eder skreffuelse, j hwilchen j røre om myn kære brodher, ath Gudh alszwoldwger haffuer kalleth honum aff thenne syndige werldh. Gudh alsmectige forbarme siig offwer hans fatige siel och betre mich, ath jach skulle faa swo snarlige the sorgfwlde tidendhe, hwilchet mech ticker aff all mith hierthe, thet Gudh kenne, gantzske ylle ware. Kære herre, som eder herredom röre i ederth breff, ath jach skulle ofortöffuit giffue mich offuer j høstis till eder, hwilcheth fwlkommelige i myn acth war; nw haffuer jach fongit visselige forfaldh, swa thet Gudh haffuer plagit mich, fatige karl, med then almannelige sywgdom gantzske swarlege, swo thet jach kan jngenstedz komme. Tha jach war paa weyen neder till Rasborgh modh rigesins fiender, som ther tha wore, begyntis the førsth medh mich, hwilchet jach tha ecke formerke kwnne, ath thet vor the pocker; nw ære the mech j vissen och i sanningen. Tha er myn hop till Gudh j hemmeriche, ath thet kan snarlige bliffue goth medh mech. Nær Gudh føger swo skee kan, ath jach formagh noget ath ferdes, tha wil jach ofortöffuit giffue mech offuer till eder herredomme. J ære then ene, som all mith hop och trösth tillstor, jach haffuer jngen, fatige karl, som iach kan bøye mith hoffuit till, wthen i eders herredoms skøth, hwilchit jach ødmiwkelige gerne gøre wil swo lenge iach leffwer. Kære herre, teckis eder herredom wele wethe for tidende, ath nw jach hadde mith bodh offuer i Ræffuel epther then deel mech behoff giordis, tha komme ther tw swore Lybeske skep medh, for wthen the andre sex ther wore tilförende; och sagde the j Ræffuell, ath konungh Hanss haffde en riiddere och en abboth aff Danmark til Lybæk, begerindis eth herremøthe ath berame medh kong Hanss, till hwilchet the swarede och sagde siigh ingen herredagh welie holle medh honum, wthen nw j wores och j somers løpe hwarth them teckis med theres skep, hwad heller thet wor koningh Hanss lyfft heller leeth. Annen swar fijnge the ecke aff the Lybeske; tesligis sagde the, som wor oppo the ij fornempde skep, ath ther forgiiks ij sware skep aff kongens for Borenholm, eth war thet, som jwnker Wellam war oppa, och eth annedh swarth skip; och sagde the, ath then Hans Fiiksak, som tiænthe edher herredom, ligger siel[f] xviij wthen for eth closter, som kalles Kolkenpæ, och skynner och røffuer alth thet han kan offwer komme. Annen tidende kwnne ecke myne tienere forfare j Ræffuel. Edhert herredomme her met alsmectige Gudh befalendis tiil ewige tiidh. Citissime raptim ex Kroneborgh, die beate Brigitte 1508. Åke Jörienson, riddere. Adress: Erligh, velbördigh man och strenghe riiddere her Swanthe Nielson, Sweregis riches fforstandere, sin kære herre ödmiwkelige sendis thette."}, {"df": "5345", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hapsal", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5346", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ødmike helse ok weluilige trotiænist eder herredøme altidh kerlighe for senth met alsmectigh Gwd. Kære herre, dhen tidh jak talade sijsth met eder herredøme, da war her Age Hanson dher hos och eder kansælær her Pæder; da vare i rørendis om begghe var frenke ffrv Birithe, huru hon hadhe sig beuisth met kungens folk ok illa moth eder ok Suaries rike. Doch är thet nw hernesth jak venther hennæ hijth til Tauastahus och flere mine met aruinghe at bijthe dhen dhel her ær oppe effter min fadersisther etc. Kære herre, vijl jak gerne før vete mich met eder herredøm, om hon ska fa nageth aff then dhel her ær oppe, om hon kommer. Beder jak gerne eder herredøme, æ huad j tekkes bijde mik dher til om, dhet gør jak altidh gerna efter. Vare jak gerne hos edher sielf, en Gud kenne min krankdom, fatigh karl. Hopes mik til dhet bliuer vel bätre. Her met eder herredøme alsmectigh Gud befallændis met liff och siæl til æuigh tidh. Hastelige skriuith met min egen handh aff Kroneborgh die omnium sanctorum 1508, meo sub signeto. Acke Jörenson riddere. Adress: Erligh, velbördigh man och strenghe riiddere her Swanthe Nielson, Sweregis riches fforstandere, sen kære herre ödmiwckelige sendis thette."}, {"df": "5347", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwg ok veluiligh trotienesth nw ok altiid fforsendh met Gudh. Kere verdugh herre, teckis ider herredöm vithe, at her stor aldelis vel tiill pa Abo slot, Gudh thesloff haffue. Kere verdug herre, som ider herredöm beffalte mik senist iak war hoss ider herredöm om the mesthe peninge jak kwnde koma astad her aff Abolens skat, som nw skulde vtgo effter sancte Michils dagh, tha kwnde iak eckæ koma sodane peninge swmma tiill hopa nw ffor vinteren ok ffor then store svelt ok armot, som her är j landit. Tha haffwer jak scriffuid thessæ gode men tiill, Jon Jönsson, her Erich Johansson ok Staffan Kortzson, om et(m) mark. Om ider herredöm them nw behöffwer, at the gode men vilæ wndsette ider herredöm met sadane swmma peninge, tha haffwer jak loffwad ok sagt thöm, at vilæ bettale thöm the ffornempde twsande mark deninger aff ider herredömess skat, som nw vtgor j vinter, met aldra fförste opne vatten nw j wor nest komandis; ok hwad peninge jak kan koma samman innan thess, vil jak legge mik ther all vinningh om ok sende jder herredöm nw j wor. Kere verdug herre, sende iak Hendrik Stensson strax wp tiill Sathegwnden met ider herredöms opne breff om then hielp skat, tha swarade the som dannemen alle saman, at the vilæ then hielp gerna göre vt effter theris magt. Teslickis sende jak ider herredömess opne breff tiill Tawestland tiill her Ake Jorgensson ok tiill Thönne Ericsson. Hopis mik the göre ok thet sama. Eder herredöm her met alzmectigen Gud befalendis met liff ok siel tiill äwiig tiid. Hwar jak kan vithe ider herredömss gangn, vil iak altiid gerna göre sa lenge liffuid recker wdi mik. Ex Abo slot, sonedagen nest effter sancte Mortens dag. Joseph Pedersson. (På en lös sedel:) Maj ok vitha, kere herre, ath her Erich Twrsson haffwer sitth bwdh jn j Rijzsselandh thil adh göre ett vpslag met the Rytzer ok giffwer her Erich godh tröst nest Gwdz hielp at thet skal koma j en godh freedh."}, {"df": "5348", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5349", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5350", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris reuerencia, dilectione, honore et salute premissis. Verdigiste verdige fedher, erlige herrär och gode men, som j scrifwe ath brysthen schall eij finnes pa edhre kere nadige herris, högboren forstis koning Hanses eller edhers sidhe om then schade, som sked är her j swensche och finske skæren vdj then felige dagh wore kere medbrödher worth tilsagdh j Nywordbergh ock at forscriffne högboren forsthe, edher kere nadige herre, schwldhe jnnen varfrwe dagh assumpcionis nest forledhen gifwe sine vthliggiere j siön till kenne, at the schulde retthe thöm effther swadane handlinge och friidh, som emellen oss och edher beramet war etc. Vor kere medhbrodher her Peder Twresson sænde strax han war hem komen till Stägheholm thet koningh Hanses bodh och breff, som hans nade skicked hade till sine vthliggiere om then forscriffne dagh och recess j Nyewordbergh giordis richene j mellen om sanctj Iohannis tiid midsommer nest forledhen, ock fwnnes the vthliggiere tha vnder Gotlandh. The bönder, som bodith förde, blifwe ther hindrede j en manedh pa Gothlandh för the matthe tedhen kommæ. Ock sidhen the koningh Hanses vthliggere hade fangit thet bodh och förstaat hans nadis scrifwelse, gafwe the sigh tedhen in j finske skären ther at skijnne och röfwe kirchier, klärcher och brenne then fatige almogis hws och hemen vdj then förbenempde felige dagh oss tilsagd worth j Nyewordbergh, Ock som wj wore her församblede j Stocholm effther Bartholomej tiid nest forledhen, forbidendis wore kere medhbröder aff Findlandh at förhandle om forscriffne Wordbergis recess, finge wj werdige fadhers her biscop Jensis j Aboo ok flere erlige herrärs och gode mens, wore kere medbrödhers, bodh och scrifwelse aff Findlandh, at the jngelunde betröste komma hiit vtower för swadane angrep, som forscriffne koning Hanses vthliggere giorde in oppa then landzänden Findlandh. Toghe och fornempde koningh Hanses vthliggere effter varfrv dagh assumpcionis eth skep her j Stockholms skär, som otte hemen her j byn. Edher herredöme röre och at brysthen schall fijnnes pa wore sidhe met thet, ath the gode men j Calmarna stadh liggie pa Swerigis richis vegne hafwa fformenth högboren forstis koningh Hanses folk at före op och vtaff Calmarna sloth hwes thöm lysther, som recessen jnneholler etc. Söfwerin Norby, jwncker Willem och Jyrien Kok giordhe nogen dagtingen och contracther mellen sigh, Calmarna borgere [och] the bönder, som boo j Möre och pa Öland, hwilchen dagtingen och contracth erlig och velbyrdigh swen Otte Rwth ecke hölth, vthen grep the fatige men, som pa (pa) then dagtingen och contracth gafwe sig til Ölandh, och ther vtower togh han eth skep och godz aff Knarrehampn vthen för Calmarna, som forscriffne högborne forstis koning Hanses folch hade felighet tilsagth. Vorth thöm oppa Calmarna ther fore nogit forment aff eller op före, hopes oss at then bryst eij schall fijnnes pa wore sidhe, for ty thet är benempt j theris dagtingis breff, at om nogen artikel, som the belefwit hade pa bade siidher, forkräncth vorthe, tha schwlde then part rame siit beste, [som] torn och hommod skeed wore, och förhale sin schade hwar han kwnde etc. Som eder herredöme ytermere röre om Awiskeren, swa är oss vnderwiist, at hwad the j Calmarna hafwa fangit fran Aweskers borgere, thet hafwa the redelige köpt thöm vtaff och til gode nöije väll betaled. Vored sake, at annerlwnde bryst fwnnes pa wore side, tha schal thet forbätres, som tilbörligit är, förhopendis, at hwad bryst pa eders side fijnnes kan, blifwer och tesligis forbätredh. Eder alle her met Gudh befolendis. Aff Stocholm, die Cecilie virginis m d viij, vnder nogre vore jncigle oc signeter. Consiliarij regni Suecie. Adress: Reverendissimo reverendisque in Christo patribus et dominis, dominis, archiepiscopo et episcopis necnon militibus et militaribus ceterisque regni Dacie consiliarijs etc."}, {"df": "5351", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5352", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh helse altidh forsent kärlige met war Herre. Käre nadige herre, faddher brodher och besynnerlige godh wen, werdigis edher nade wetha, [att] iach fik nw for nogon tiidh forledhen eder nadis scriffuilse om edher nadis folk ok skep wt sendt war til Reffle; tha haffuer iagh sporth, at the ære wel igen komne, Gud thes loff haffue och migh tycker wel vare. Och tackandis eder nade gerne for her Swantis och the gode herris rigisins radz breff edher nade migh sende, huilke iak nw eder nade igen sendher. Swa haffuer her Swanthe och the gode herrer widh samme synne migh tilscriffuit, æn hure edher nade, flere gode men i thenne landzende och iach kunne wart folk sände til Kalmarna i thenne winther. Haffuer alle wel at merchie och wore mögligere och bæthre ytermere j annæn motthe betenkie thenne landz endens besthe oc bestandh och ecke eske eller begäre folket och makthen hædhen, epter her sadane skade och angrep giort ær och storlige fryktandis her epter j thenne tilkomande somer ytermere hende wil, ther jach haffuer fonget visse scriffuilse vdaff; om ecke fredh bliffuer j mellan righen, acther konghen visselige met försthe oped vatn met alle makt besöke thenne landzende, honom in taghe och befæsthe, och mener ther met sedhen begha sin weliæ met rigeth, thet Gud for biwdhe swa hendhe; vtan tiöffuel twunge han ther met righet opundher sig igen, som edher nade wel formerchie kan. Tesligis ær iach och storlighe j twiffuel met tesse Ryser, epter mesther Dauidt töffuer swa lenghe j Rydzlandh; togh wil iach met Gudz hiälp ware ther fore thet ytersthe Gudh giffuer migh nadhen tel. Ty ware ganske nytthit eder nade, Tönne Ericxson, her Ake Ieriansson, Klass Henricxsson, Knwt Ericxsson, Joseph Pedherszon och nogre andre aff Abo stad met flere godh men och iack kwndhe hendhers fastelaghen met nogre faa komme til tals sammen pa en benæmpdh stædh, ther edher nade och oss alle kunde beqwemeligesthe ware och almoghen til minsthe twnge, och ther offuerwægie hure bæsth kan fore taghes at aff værige rigisins, thenne landzändhens och alles ware scadhe oc forderff, och sedhen samdrekthelige scriffue til her Swante och the gode herrer, rigisins radh, om fornempde saker. Thy iach formaar, at the godhe herrer rigisins radh begære edher nade met flere gode men j thenne landzendhe och iach schole met försthe opedh watn giffue oss tel Swerige met thenne makt wj kunne aff städh komme. Om swa hendhe, ær befrycthendis at fiendhen wardhe thet ware och motthe met sadane ware frawarilse begha all syn welia j thenne landzende righit tiil ewikt forderff; kan och saa hænde eder nade ecke tycker nytteligit wara, at wj kome tiil tals sammen for almogens twnghe och hardhe aar nw pa færdhe är; togh tycker migh radh ware, thet edher nade och wj alle fornempdhe endrecthelige scriffue her Swanthe tiil och the gode herrer rigisins radh, at the wele med försthe öped watten göre theris folk och skep redhe med spisningh och bæsthe wärige och the med försthe skicke tiil Jomffrv swnd eller Hangedhe och ther wiil eder nade med flere oss forscriffne möthe töm met ware skep, folk och bæsthe wærige och all then makt wj kunne aff stadh kome. Och om rigzens fiende wildhe togh noget angrep göre jn oppa thenne landzendhe, Stocholm, swenske skären eller læggie sigh for Reffle, som the förre giort haffue, äre wj tho nesth och widh handen och bekrenkie och söchie rigisins fiendhe hwar och när tha bæsth behoff giordis. Vilde och fyendhen eckie tiil oss, togh vildhe [wj] niwthe Gudh, sancte Henrich och alle hælghe Swerigis patroner til at besöchie töm widh Gullandh, Borneholm eller hwar the helst wara kundhe. Jach formodher eder nade ær wel weterlighet, at righet ær nesth skadhe hændt j the Danskes sletzske dæcktinghen och förhalningh och beghaa ther medh all syn welia; och alle sythie ther stille til, righedh och oss alle til skadhe, förderff och stort förtaal och för ackning j fremende landh. Teckis eder nade med flere gode men wele her a[l]ffuerlighe ware fortenkthe vdj, togh wil gerne iach pa myn sydhe ther oppe kastwärne al then deel Gud haffuer migh forlanth at alffuerlige vdaff værie och wedergöre sadant forderff och hommoth. Och edher ville förkynnæ tæsse saker for forscriffne gode menn och eder nadis capetel och biwde migh hær om til igen eder nadis och allis theris gode synne och alffuerligit swar, ther iag kan migh epter räthe. Ty mik tycker radheligit wara, at sadanth bestelle j tiid och tyme och eckie lengie sethie ther stille tiil. Och om saa hendher at wj ecke kunnee komme til tals samen, eder nade wildhe tha lathe scriffue breffuen met samme sinne tiil her Swante och the gode herrer rigisins radh. Tha wil iach met forscriffne men gerne besegle töm. Hwad eder nade her om teckis, säther iag jn til eder nade, och hwadh eder nade kan ware til gode, kærligh och bestandh, gör iach altiid gerne. Eder nade alzmectigh Gud och sancte Henrich med liff och siæll befalendis. Citissime ex Wiborgh, fferia 3(tia) proxima ante festum sancti Andree apostoli, anno Dominj 1508, meo sub sigillo etc. Erick Thuresson riddare."}, {"df": "5353", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke väälvilig tro tiænist altiid forsent met Gwdh. Kære verdigh herre, tacker iag ider verdigheeth ganska storliga ffor mykit got i haffue mig optha oc tiit beviist, huckit ider Gud alzvoldig oterlöne oc iag gerna viil oc skal fortiäna met alla godho epter myn yterste fformaa met Gudz hielp. Käre herre, tyktis ider herredöme vethe om thee goodz oc the peninga Magns Ffrille tog ffra mig fatigh maan, swam mig hopes ider verdugheet vääl viterliget är oc hele riksens raad, oc ider verdugheet mig loffuedh j höösth iag skulde ffaa mit igeen, swom iag förde ider verdughetz eigith breff tiil Josep Pederson ther om. Thaa haffuer Josip varid tiil tals met hans ärvinga paa myne vegna. Nw skiuter then ene ärvingen pa then annan, mädhan hans broder Hokon Frille bleff oc död. Bider iag ider verdughet ffor Gudz skyldh, at ider verdughet viilde scriffue Josep tiil, at the motte ingte byte eller skiffthe thet arff ffor än jag fatig man hade mith igeen. Oc, käre herre, bider iak ider verdughet ffor Gudz skyldh, at ider verdighet vilde scriffue then verdige herren bisp Iöns til her j Abo, at han viilde vara mig behielpeligen pa ider vegna likerviist ider verdughet vore sielff personeligha til städe. Känne Gud, thet görs mig fatig man nu storlige behooff oc later mig fatig man niuthe then store trohet iag haffuer beviist myn döde herre, her Sten, oc hele riiksens raad oc ider verdughet gerna bevise viil vtan twiuel epter myn yterste fformaa etc. Kære verdig herre, bider iag ider verdighet vele vethe om hustrv Birgitta, junkar Villams epterleffue, Gud hans siel gledie, myne hustrv moder. Ffornam iag aff henne, at epter hans död suom hon haffuer hinder j syn öghon, Gud bätre henne skadan, giorde hennes leghe folk henne storan skada j alle honde motthe oc gorden hon sath vppa, Friskala, bleff ganska ilda lakt j ödho aff hus, oker oc eng; annamad iag swa gorden til mig oc viil forbätre thet oss badom tiil gagns oc vil iag göre cronen oc ider verdighet tienist ther aff, när mig bliffuer tiilsakt. Ty bider iag ider verdigheth, at j vilde scriffue Josep Pederson tiil ther om, thet iag motte beholde thet fornempde godz oc kome thet j bätre motte igen, ty thet ligger ganska ilda j ödo oc hon haffuer thet ganska ilda lätith fara, suom thet merkeliget är, ty thet hon kan ingte see, Gud bätre henne skadhan. Thet är nog hon forfaar lösöran oc ecke godzena, oc haffuer iag henne budhit myn bordz endha, hon skulde sithia ther met syne käre dotter oc äthe oc drikke thet bääste oc ga til kirke oc fra (oc ga til kirke) oc thiene var Herre, oc vilde saa göre mot henne met Gudz hielp swom mig vore svarliget for Gudz strenge doom; oc ther vil hon jngte tiil. Huar fore bider jag ider verdughet storliga, at ider verdughet viildhe scriffue Josep Pedersson tiil, at han motte kome henne ther tiil hon moth giffue sig til migh; iag vilde fara swa met henne, suom jag vilde swara for vars Herre streng doom. Jnge andre synnerlige tidhende veth iag ider verdighet nu tilscriffue, æn the ther godh ære. Her met ider verdughet Gud alzuoldig oc sancte Anne eviig befollendis. Huad ider verdighet til vilie oc tienist ær, gör iag altiid gerna. Hastelig j Abo, ipso die concepcionis Marie. Hans van Eeuken."}, {"df": "5354", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwgh och veluiligh throtiænisth nw och altiidh forsändh met van Herræ. Kære verdughe herre, teckis idert herredeme vile vetha, ath som ider herredeme screff mich tiil met Swen Myra om the meste peningha iach kunde koma ostadh ath sendha tiil ider herredem nw for iwl, tho haffuer iach her ingha peninga kwnneth koma saman sydhen iach her hem kom fron Swerighe for then store fatikdom, som nw är her j landhet. Och inthe thore the heller koma her tiil köpstadhen for pestilencia her vankar, förre en Gudh fögher j winther the foo koma in met stokkar, brädher, näffuer, thyära och annath huad the kwnne bythe j peningha. Haar iach hafft bodhe landzfogtdene vthe oc lathet holdhet tingh met thöm och manath pa then skath; tho haffue the swarath, ath the vile säthia gordh och godz vth, annath seghiä the ecke haffua; her gelder nw span rogh j[½] mark, framdelis vil thet mera geldha. Käre verdugh herre, screff iach nw senisth Iwgan Iönsson tiil, her Erich Iönsson och Staffwan Kortson om noghra peningha, ath the godhe män vilde nw vnsäthia ider herredöme met eth m mark peningha, tho haffuer iach beplictath mik thöm at betala aff ider herredömss skath, som nw vthgoor i vinther met försthe opne vatn. Ok huad peninga iach ther vdoffuer kan koma samman, vil iach tho sendha ider herredöm och lägghia mik ther all vinning om, swa ider herredöm skal tho foo en godh swmma peningha. Käre verdugh herre, som ider herredöme scriffuer mik tiil, thet iach skulde haffua meth visth bodh tiil Twnne Erikson om the peningha, som ider herredöm screff honom tiil, tho screff han mik tiil ighen, thet han kunde inghe peningä koma ostadh förre en moth iwl och sompt epter iwl, epter thy skatthen plägar inthe forre vthgoo. Käre herre, screff iach och her Aake Iwriansson tiil pa ider herredömss vägna, thet han vildhe vnsäthia ider herredöm met en swmma peningha; tho screff han mik tiil ighen, thet han inghe andhre peningha hadhe, en som arwinghena tiil höræ epter frw Ingeborgh, män tho vil han ther tagha vdaff och sendha hiid nw framdelis, och vil han thet vpfylla ighen vdaff skatthen, som vthgoor om sancte Henrikx dagh nw i vinther. Teslikis hade iac budh tiil Satagwnna tiil Poual Hermansson om peningha, tho hade han sänth the mesthe peninga han kunde koma ostadh myn frw nw j hösth met Lasse Scriffuare. Käre verdugh herre, bider iach idert herredöm, ath idert herredöme vilde ecke tagha mik tiil noghen owilia, thet skal Gud kenna, iach vil läggia mik ther alle störsthe vinningh om om ider herredömss gangh oc bestha. Huad iach kan rame och vetha ider herredöm gangh, vil iach altiidh gerna göra. Ider herredöm her met alzmectughen Gudh befellandis met liff ock siäl tiil äwigh tiidh. Snarligha aff Abo sloth swnnedaghen nästh [epter?] sancte Niclis anno Domini 1508. Josep Pedersson."}, {"df": "5355", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynem fruntlicken grus nw vnde tho allen tyden thouoren. Ersamme vnde wyszen hern borgemeyster vnde rotmans(!) der stat Refel, ick fuge jwer wysheyt tho wetten, dat in den herbist vorganen eyn iar alhyr ken Abo quam eyn geselle genomet Mathias vnde sloch vp synen krom sunder orloff vnde vorleff der stat vnde myner, dat doch eyn wyse vnde eyn gewonet ys noch vnszeren swedischen recht orleth tho byden by vorlosth des gudes. Des hebbe ick clage gekrygen ober yn. Dor ist dy vorgenomete Mathias tho my gekomen vnde hat my gebeden, ick solde ym behul[p]lich wesen. Des froget ick ym wor dy gutter tho hus horden. Do sprach he, sy horen tho Refel tho hus, vnde gude lude hetten yn uth gemaket myt den gütder vnde alhy in dat lant gesanth. Do sprach ick wes ick kan doen vmme der von dor in Refel vnde vmme des dowzken copmans wylle wulde ick gerne doen vnde alle tijdt my fruntlicken latten fynden dor ynne. Hyr nochmols hebbe ick vorfaren wo dy guttere in Hollanth tho hus horen vnde nicht tho Refel. Des hebbe ick ym syne gutter alhijr gerastyreth, wentte Swedes rick helth dy (helth dy) Hollander nicht better alzo yre fy[e]nde. Des yst dy vorgenomet Mathias vor my gekomen vnde hat my gebeden. ick solde yn los latten; he wulde bywys hollen von den radt tho Refel, dat dy gutter tho Refel tho hus horden, vnde dy gutter solde alzo lange alhyr blyuen so lange dat hij bywys brecht von den rade tho Refel, des ick darme tho frede was vnde noch sy, ys sagke dat ys tho Refel tho hus horth. Bouen dat ys he wech gethogen vnde hefft nicht gehalden syn gelefft, sunder mede genomen losse rosze, marden, myngken smaschyn vnde ander felwergk, dat ick bywysen kan mit guden luden. Alzo vorsta ick wo yn dy kontter wyl vordedigen vor synem man, dat hy vnnder ym geboren ist, dat ick denne nicht straffe vnde etzlickem guttere gerastyrth hefft, dy ym doch nicht tho komen, wente ym komt nicht mer wenne en schyneysen tho; dy andere beyde komen my vnde mynen heren tho. Alzo ys myn bede, dat gy alzo wiil doen vnde vnderwysen den kontter, dat hy latte my vnde mynen heren folgen; dat genne doe ick recht tho henen. Gescryuen jnt jar xv(c) vnd viij, den donerda[g] noch Lucie. Josepf Peterssen voget vp den slotte Abo. Adress: DEm vorsichtigenn vnd wysenn heren heren burgermester vnde radt der stat Refel tho kommende dysse bryff."}, {"df": "5356", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5357", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": ""}, {"df": "5358", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande mæn thetta breff for koma kan kennes iak hustrv Margeth j Melkele, ath iak haffuer giordh eth iordhe skipthe met mynæ systher hustrv Ingereth i Presthekulla j dandemænne næruarande, fförsth hær Olaff Mwlle, kirke herra j Berno soken, och Erich Laurensson, Gwnnar Eliffson j Localax, Morthen j Harla, Niles Fynne j Loppale, swo met skel, ath myn systher Ingereth skal haffua myn deel j Presthekulla, som ær vj stengger iordh, som iak ærffde effther myn modher hustrv Valborgh, Gud henne siæll node; ther fore aff hendher iak vndhan mik och mynum arffwm och hemlar iak vndher myn systher j Presthekulla the for:de vj stengger iordh tiil æuerdheleca æghe. Thess lykilse gor hon mik ighen, ath iak skal haffua vj stengger iordh j Rekyoky j Vskele soken. Ther fore aff hendher myn systher Ingereth the for:de vj stengger iordh och hemlar vndhan sigh och syno arffwom och hemlar vndher mik och mynum arffuom tiil æuerdelica æga the for:de vj stengger iordh ligiandis j Vskele soken. Tiil mera visso och vithnisbørdh beder iak welbornæ mænz incigle: myn swoger Peder Henriksøn, heræsz höffdingge j Rasborgh len, hen[g]iandhess nedhan for thetta breff, som scriffuat ær i Thenale soken anno Dominj mcccc[c]viij°."}, {"df": "5359", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vesilax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei et apostolice sedis gratia episcopus Aboensis. Sinceris nostris decencia, reuerencia, fauore et salute premissis. Käre her Swante, herre och besynnerlige gode wen, som edher verdughetz herredöme scriffuer om peninger till laans, tha kænne Gud at wij ther ecke vethe raadh eller vege tiil opa thenne her tiid for then store kostnadh och vtlægningh vij haffue hafft j waar romske rese och consecreringh, ther vij och wart ælskeligheth capittel ære offuer swarlighe swake wardene och skilloghe. Ecke kwnne wij heldher sancti Martini tiid affløne wart folk mynne en m och iij(c) marcher vthen theris borgh klædhe, vndhentagendis och thet folk wij finghe fran Ræffle, som en standher olönth. Kwne wij framdelis fræmye edher herredömes vilie her vtynnan, tha skall eder herredöme fynne oss weluegne tiil. Hadhe wart ælskelighe capittell helghe Hemmings peninger j god betalningh j gen, then gode herren her Steen them afflænthe, Gud han[s] siæl nade met alle cristne siæle, tha skulle the ware edher herredöme tiil redhe. Ty bidie wy met them edher herredöme kærlige, ati wille scriffue her Ake Hansson, her Ake Yrienson, Tönne Ericxsson och flere frw Ingeborgx ærffuinghe tiil, Gud hænnes siæl liise, at the wilde ware fortænkthe vthi och fulfölghe then förnögningh helge Hemmingh i gode betalningh, som fornempde fru Ingeborgh begynnedhe göre och syne ærwinghe j hænnes dödztyme formanede framdelis kome swadane geldh wth i god betalningh, som ære mm marcher; kwnne wij nywthe edher herredömes formanelse ther om, tha wilde wij göre edher herredöme ther vndzsætningh aff tiil laans met wart ælskelighet capittel etc. Teckis edher herredöme wethe, at wij haffue halleth wart folk aldelis vedherredhe tiil wægs hendher Kalmarna epther edher herredömes scriffuelse, tha warthe vare skep rostereth aff then brodwinther oss kom opa i thenne landzænde, swa at the ecke kwnne fwlkome theris vtfærdh. Togh vardhe wij forfarendis edher herredömes ytherligere begærelse om them, tha vilie wij gerne legge oss wynne om at rede och skicke nogoth folk offuer, riketh och edher herredöme tiil bestandh nar och hwar bætzsth behoff kan göris. En hure wy thet kwne göre met skæl for thenne fathige landzændis wadhe, haffuer edher herredöme wel förmerke aff then gode herrens her Erick Turessons breeff hans herredöme oss screff ffor nogre daghe, thet wy sende edher werdughetz herredöme her jnnelychth met then verdughe herrens bespens i Össels breff tiil the verdughesthe verdughe fædher, erlighe herrer och gode mæn, rigisins raadh scriffuit ær. Och hwar han farer före, wardher edher herredöme ytherligere forfarendis aff hans scriffuelse. Teslikis finge wy och hans scriffuelse sametiidh, hwilket wij och sende edher herredöme inlychth met fornempde breff. Och vilie wy aldelis en nw met försthe j waar sithie wedherredhe met wart folk och skep met allerbætzsthe værie thet bæsth (oss) Gud geffuer oss licke och lemper tiil at affuerie the hedzske rigisins fiender, som sigh haffue hothandhes jn opa thenne landzende met försthe opeth vatn, hwilkit oss for wisse tidende haffue sacht the fangher i gen ære komne fran Golland. Ty sæthie vy tiil edhert herredöme betrachte om thet ær nijttoght at wy geffue oss tiil Jomfrv swndh och andre gode herrer j riketh, som her Erick Turessons breff lydher, kærlighe begærendis edher herredömes och fleris gode herrers scriffuelse och alwarligh meningh ther om met försthe och wisth budh, som nw allerstörsthe makt opa ligger. Hwadh wy kwne ware edher herredöme tiil kærligh, godwilie och bestandh göre wy altijdh gerne, kænne Gud, then wy edher herredöme befale met liiff och siæl ewinnelighe met alt thet edher herredöme well viil. Ex presbiterio Vesilax anno Dominj mdix, die octaua beati Steffanj prothomartiris, nostro sub secreto. Adress: Strenuo, generoso ac magnifico viro domino Suanthonj Nielsson militj, regni Swecie gubernatorj, domino et fautorj nostro colendissimo."}, {"df": "5360", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwk helsen och weluilige trotieneste eder herredom altiidh kerlige forsenth medh Gudh. Kere herre, som i mech tilskreffue, ath iach skulle nw strax sendhe eder then gamble skath, som tesse danne swenne skulle mech haffue antwordeth, tha maa eder herredom wethe, ath then tiidh jach hiidh kom tha stodh her ecke flere penninghe æn ij(m) mark i skreffuere stwffuen, hwilchet wetterligit er ath the ecke flere wore; tha motthe jach strax giffue swennen theres kledhe och penninghe aff the samme ij(m) mark och nw senesth theres höstelön. Kære herre, for nogen dage för æn her Erich hiidh kom fiik iach Joseps scriffuelse, ath jach skulle wndsetthe eder medh the mesthe penninghe jach kwnne aff stadh komme. Och effter thet jach weth hwad swar wtlegningh j daglige dagx haffue, tha winlagde jach mich och sendhe Josep v(c) mark, ath han skulle strax skicke eder them till hande. Then tiidh jach hiidh kom stodh her nagre penninghe j then gode ffrwens fatebwrdh, hwilche oss arffwinge tilfalle, till hwilche Tønnow Ericxson haffuer en nygle och jach then annen. Strax her Erich kom hiidh medh eder scriffuelse, sendhe jach bod till Tönnow, ath han wille sende siith bodh hiidh op medh then nyglen han haffwer, hwilchet han gerne till gode wnthe; tha togh iach ther wth v(c) mark, hwilche jach eder herredom med her Erich nw sender. Och matte jach beplicthe mich ath lathe inkomme jgeen the v(c) mark swo snarth som jach kan faa nogre penninghe indh. Jach haffuer ecke en nw seden jach hiidh kom fongit nagen skat eller penninghe och ecke heller foor för æn en manedh eller iij wikur her effter, hwilchit her Erick kan eder wnderwiise och jach yterligere, nær Gudh föger jach kan komme till eder herredom. Käre herre, som j scriffue ath jach sculle giffue mech diidh offwer till eder, kenne Gud swo gerne jach thet giorth haffde. Nu haffuer mech thet fortagit thenne store och sware sywgdom. Hopes mich till Gud, ath thet kan snarth bliffue betre. Eder herredom gantzske ödmiwgelighe tackendis for thenne arsth i mech sendhe. Gud giffue ath han kan nogen gode radh [finne]. Swa snarth Gudh føger thet bliffuer noget betre medh mich, tha wil jach ofortoffuit skindhe mech offwer till eder, käre herre. All myn tro och hop setter jach in til eder herredom, och böyer jach mith hwffwit gantzske ödmiwkelige j eder herredoms sköth, forhopendis ath j jw welie wethe mith besthe och gagn. J hwadh mathe jach kan wethe eder herredoms beste gør jach altiidh gerne, thet Gud kenne, then jach eder medh liiff och siel swnd och saligh till ewige tiidh befaler. Citissime raptim ex Kroneborgh in crastino circumsicionis Dominj 1509. Ake Jorienson riiddere."}, {"df": "5361", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwgh och veluilugh throtiänist nw och altiid tiilforende sänd met wan Herræ. Käre verduge herre, werdugis ider herredöm wile weta, ath som iach fiig nw ider herredömss scriffuilse met her Erik Scriffuere om päningä, tho hade jach strax mit bud tiil Twnne Erikson epter ider herredömss eghen scriffuilse. Tho fig jach ther inthe. Och screff han mich tiil, ath the meste peningä han kan koma samman aff thet länet, som nw wt goor, tho vil han them strax senda hiid til Abo; och när iak sodanne peningä foor, vill iach them ofortoffueth skijcka ider herredöme tiil hondhen. Käre werdug herre, som ider herredöm screff mich tiil, ath Sander skulde folkt her Erik Scriffuare vp tiil Thauestlandh, huilkit han och swa giorde; och wore the tiil talss met then goode herren biscopen pa ider herredömss wegna, teslikis met her Ake Iwriansson; huad peningä ider herredöm ther fig, wet her Erik Scriffuare wnderuise ider herredöme ther om. Käre werdug herre, verdugis ider herredöme vile vetha, ath iach sender ider herredöm m mark, som her Ake mich sende, och v(c) mark her vdaff Aboo län, huilkit Gud kenne, ath iach kunde ecke flere päningä ostäd koma pa thenne her tiid. Som ider herredöm scriffuer ath Henrik Scriffuare, landz fogodhen, skulde koma vdoffuer met the peningä, tho kan ider herredöm ecke wel ombera honom hädhen pa thenne her tiid for thenne lagmandzting nw pa färdhen är, teslikis for sak är skat, som nw vtstondher om sancte Henriks tiid nw j winther. Vil iach och gerna haffua noghen hiälp aff tesse köpstädher met fötalia och folk tiil ider herredömss skip, som nw ligger wet Räfflæ. Ther fore wil iach gerna haffua honom wthe pa ider herredömss gangh ther om. Tektis ider herredöm senda hiid ij skip met förste opne vatten ider herredomss skip tiil wnsätning, ath thet motte vel koma thädhen ther thet nw ligger. Huad ider herredöm ther om teckis, säther iach tiil ider herredöm. Wil iach lægge mich winning om ider herredömss gangh epter myn yterste formoo, thet alzmectughen Gud kenne, then iach ider herredöme befeller tiil äwighe tiid. Snarlige scriffuit aff Kalass [i] Aabo län, torsdaghen näst epter sancte Knwtz dagh anno Dominj 1509. Josep Pederson."}, {"df": "5362", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the gode mæn thette breff see eller höra eller forekoma kan, bekennes jac Greta Iostesdottir mik haffua vnt och giffuit eth godz Nadendals closter, [som] kallas Böle, i Masko sochn liggiendis, met all tess godzes tillagur j aker och æng, met tompt oc hws, met boo och boscap, j voto oc i torro, nærby ok fierre, jntens vndan tagende, met sza skæll, ok (= at) the gode personer ther nw liffua j for:de Nadendals clostir scole göre begengilse æptir myne fatige siæll och sza the æpterkomande vordo, och ath mith nampn skall inscriffues j böne hold. Item om myne ærffuingie teckes thet godz löse, tha ær thet skattat til hundrat Stocholms mark, hwilkit godz ær mit rettelige morgongoffuors godz. Tiill mere wisso och höggre forwarning bedes jac erlig och welbyrdig mansz Henrik Stenssons, llagmansz i Norfinne, jncigle nidan fore thette breff, oc teslikes beskelige mæn Jæppe Pederson och Laurens Hasu, borgmestere i Nodendall, om stadzens incigle och nidan fore thetta breff, som giffuit och scriffuit [är] anno Domini i for:ne Nadendall millesimo quingentesimo nono, xiij mensis januarij."}, {"df": "5363", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5364", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Turenki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dannemen thetta breff ffore kome kan kennes jack Claus Henrikson, lagman i Søderffin lagsagw, met thetta mit neruarandes opne breff adh thän tiidh iak lagmandz tingh hult met almogen aff Turringe [by i Mäskäle] soken i velbyrdugx mens neruarv Oleff Gresson, ffogde pa Tauiste hus, och Bent Nilson, heredz høffdinge ther same stadz, och fflere gode men neruarendis anno Domini mdnono, sonne dagen nest efter conuersionis s:te Pauli dagh, tha kom for rette a sette tinge Lasse Larensson i Melkela by i Kulsila soken och skette vndan sigh och sinom arfum och vnder hustrv Kaderin i Løpos(!) och hennes arffum en halff ffijerdungh aff all Harwila by, bode ner och fierre, skogh och skiul, som ther aff alder tel ligat haffuer; och fra[m]delis skette hustrv Kaderin vnder ffor:de Lasse Larensson och hans arffum en heel ffierdungh aff en kroch liggiandes j for:de Melkola by epter en ræth skatningh, adh then, som bettre haffuer, skal vederliggia met dannemen then andre; hulckit erende jak sket tel thenne epter screffne xij, som tha i nempden sote, som er Larens Michelsson Meskela, Larens Henriksson Ylolast, Fflerick Person Kodiala, Larens Nicolai ibidem, Michel Nicolai Hetola, Nicolaus Laurencij ibidem, Staffan Oleffsson Peringe, Larens Jonson Turringe, Per Nicolai ibidem, Eskel Lucason Rustila, Erian (= Eric) Nicolai Kyrstola och Oleff Nilson Pindila, thy (!) ther om ransakade, vetnade och epter swore adh for:de sketningh var laglige giort pa sette tinge och enghen mot nempden eller mik vediæ vilde eller hindre eller qwelia; thy epter sodane vetnen och skel dømde jach for:de skøtningh stadugh och ffast och obrotlige holdandes vedh hwars theres vj mark for min dom. Til ytermere visse och vetnes byrdh at swo i sanningh er trykker jak mit incigle pa rykken a thetta breff, som giiffuit och scriffuit – –"}, {"df": "5365", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hyhky", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Henrich Stensson, lagman i Norre finne lagsaga, bekennes och witerligit gör, ath thet sinne jagh lagmans tingh hult med almogen aff Birckala sochnn i Hijchkeby i erligh welbördigh mans näruaru Josep Pedersson, fougte på Åbo, och Poual Hansson, fougte i Sathakunda, anno Domini i[½](m) nono, mondagen näst för kyndelmesse dagh, tho kom fför mich å satte tingh thesse effter:ne iiij sworne witne, huilche som haffue waredt för mongh åhr sedhen opo en landz sijn medh Hartuick Jopsson, Göstaff Slatte och flere gode män wedh Emekoski footh quärnn om roo märcke emillan Taypala boa och Nochia, som ähr fförst Jäppe Långh, Nilis Westoij, Oleff Kangantaka och Philphus Gamaldh; thesse fför:ne witnadhe och sworo ath thesse effter:ne roor wohro thå geldadt och stadffest med xij landz sijne mens edh fför rätte roo emillan Taijpala boa och Nochia, som ähr förste ron Sauckankallio, som ligger åffuan fföre Emekosky fotquarn, thedan till Koyuoniemi, så thedan till Nochialechte; thesse for:ne ror ähre Nochia åcker roor med fägongh, vtmarck och skogh …. the samfelth Nochia och Taijpalaboa; huilchet ärande jach sköth till thesse xij godhe men, som thå i nempnden sothå, som ähr Oloff Kohma, Oloff Via, Oloff Lemettij, Clemet Almanen, Oloff Käänen, Sijmon Danij, Peder Eneckele, Philphus Gamaldh, Marthen Rönöij, Johan Kälas, Oloff Hauisto och Laurens Misulaynen, the ther wm witnade, ransakade och efftersworo, gildhade och stadffeste för:ne mens edh, ath thet så aldeles giordt war aff xij landz syne män som för:uit stoor; ty effter soddane ransakan, vitne och eedh dömdde jach fför:ne roor staduga och ffasta som för:uit stor, och Jäppe Ffolmarsson sin jordh och ffiskerij frij jnnan fför:ne roor och Taijpalaboa huar thera s:r till vj march fför lagmans dom och till 3 (= xl) march fför woldzwerckan the giorde jnnan Nochia roor med märde rum och wärcka och bittala allan skadan igen med sämio eller suornom edhe jnnan vj wekur, widh vj march fför min dom. Till thesse breffs ytermere wisse och bättre fföruaringh ath så i sanningh ähr som fför:uit stoor beder jach fför:ne gode man Joseph Pedersson, fougte på Åbo, om sin jncigle med mich witterligh lathe hengie nedan fföre thetta breff, som ähr giff:t och skriff:t år och dagh som for:uit stoor."}, {"df": "5366", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Allenn de dussenn breff seenn, horenn edder lesenn bokennenn vnnd botugenn wy borgermesterenn vnnd ratmanne der stat Wyborch, dat vor vns erschennenn is jnn sittende stoll des rades de erbar vnnd gestrenge here her Erick Turssen vnnd vns vor gegeuenn, dat eynn vann synenn knechtenn by namenn Jachim Wynekenn, dem he hyr to Wyborch wedderleginge gedaenn hefft eynn grothe sumenn gudes, dencket eme tho entwikenn vnnd neyn rekensschopp to doenn na vtvissinge syner hant schryfft, sunder recht vnnd alle redelike szake, vnnd heft her Erick Turszen to screuenn, dat he wil Hinrick Lulenn reckenschopp doenn vnnd nemande anders, dar vmme he hefft dat gut vntfangenn van Hinrick Lulenn vnnd nicht vann her Erick Tursszon, des szall hant hant (!) warenn, vnnd hefft gesecht, dat Hinrick Lule eme bouollenn hefft nemende reckenschopp to doende sunder eme. Des heft her Erick Tursson vor vnssem sittende stoll des rades Hinrick Lulen gefraget, offte he des szo tho stan wolde; dar dan Hinrick Lule apenbar neynn to sede; vnnd was bokant, dat Jachim Wyneke hadde de wedderl[eg]inge vntfangenn hyr to Wiborch so woll van her Erick Tursson als van Hinrick Lulen vnnd her Erick Tursson hantstreckinge gedaenn jnn alle erer dre iegenwardicheit, dat he wolde eme trwe vnnd holt wesszenn vnnd komen hyr to Wyborch vnnd wolde hyr rekenschopp doenn her Erick Turssenn vnnd Hinrick Lulen, dar eme dann woll ann nogenn solde; vnnd schedenn vann eme jnn leue vnnd fruntschoppenn. Der gelikenn fragede her Erick Tursson Hinrick Lulen offte eme wittelick was, dat her Erick Tursson Jachim Wyneken mede dede westwort eynn sumen gudes als negent eyndussent vnnd elffen tymer troenszen, so syn egene hant scrift woll vt wiset, vnnd offte Hinrick Lule wittlick was, dat Jachim Wyneke hyr to Wiborch entfenck, doe he jnn de Nuge resede, van her Erick Turssen vyff tymmer vosse, veffteynn losse, welke otters vnnd teynn marck retgelt sunder de wederlinge, dat Hinryck Lule so vol vnnd all to stunt. Der gelikenn fragede her Erick Tursson Hinrick Lulen offte eme woll wittlick was, dat Jachim Wyneken vntfangen hadde thom Stockholm van syn propper vyffhundert marck lubesz, dat Hinrick Lule ok so to stont. Vorder leet her Erick Tursson vns vorstaen, wo dat Jachim Wyneke hefft vt erer geselschop genomen eynn sumen geldes vnnd hefft myt sodann sume geldes ene selschopp gemaket myt ene borger to Abo, genomt Jngo Larssen, sunder bewoll her Erick Turssen vnnd Hinrick Lule, vnnd sodann nicht vor meldet van Jachim Wineken, besunder van anderen luden, dat doch nicht byllick js. War vme js vnse fruntlike bede vnnd boger to dem ersamen rade to der Narwe vnnd alle fromen luden, de recht erkennen dusse vor gescreuen sake, willen to synne nemen vnnd beholpick syn dem gestrengen ergenanten her Erick Turssen synen wulmechtigen gunnen so vele als recht js, dat wy gerne jnn sodann edder groteren vorschulden willen war vns dat gebort. Des to merer tuchnisse der warheit hebbe wy wyttlikenn doenn drucken vnsser stat secret vnder vp spacium dusses breuess, de gegeuen vnnd gescryuen js to Wiborch op sunte Appolonyen dach jnn dem jar neghen."}, {"df": "5367", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamenn vorsichtigenn vnnd wolwisende borgermesterenn vnnd ratmannenn der stat Narwe doe wy bo[r]gemester vnnd ratmanne der stat Wiborch nach themliker grote erbedinge wyttelick vnnd openbar jnn vnnd myt dussem vnsem openne breue betugende, dat ann vns erschennen is jnn sittende stoll des rades de erbar vnnd gestrenge here her Erick Tursson vnnd synn denre Hinrick Lule jnn der beste wisse schickynge vnnd forme alsz vann rechte soldenn vnnd wulmechtich gemaket vnnd geordinereth vor ere vollenkomenn procuratores dusse twe beschedene personenn alszo Hermenn Scroder vnnd Matthias Scryuer Jachim Wynekenn ann to langenn he syck to benalende na Wiborch ann her Erick Tursszon vnnd Hinrick Lulen vnnd dar recht werdige reckensschopp to donde van anbeginne vnnd beslut erer selschopp vnnd wedderleginge. Offt sick dyt jnn fruntschopp szo nicht drepen mochte, szo bidde wy vnnd begerenn, dat de ergenanten her Erick Tursszon vnnd Hinrick Lule so well mocht scheenn alszo sick jnn rechte erlangen konde, welker wy ann jw ersamheit all tyt gerne jnn enem groteren vorschuldenn. Jnn tuchnisse der warheyt doenn wy hangenn vnsser stat secrett nedenn ann dussenn breff, de gegeuenn vnnd gescreuenn [is] jnn Wiborch jnn jarenn Christi gebort veffteynn hundert vnnd dar na jnn dem negedenn jar, jnn die Appolonij(!) virginis."}, {"df": "5368", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine ödmiwgke verdskilleghe tro thiäneste edher verdoghet fforsendt medh Gwd. Kæra herra, som edher verdoghet bödh mik tiil medh Anders Bengtson om alle the penninga iak kwnne samman komme j vintther, ath han skwlle haffwe thäm medh sägh, saa sender iak edher verdoghet nw medh honom iiij(c) och xl march, then hielppe skat, som edher werdhetz beffalningh vare. Ther j bewiste Knwth Erixson sägh moth mik oppo edra vegna som en danne man. Sendher iak oc edher verdoghet j hwndrat oc xviij march retthe vintther skatthen her off läneth orliga bör vtgo. Swman er alt tiil hoppe her off Östrabwnnenth, som iak sändher medh honom v[½](c) och viij marc besiglede penningia; mera kwnne iak eckä sammen komme ffor thän stora hwnger och fattigdom, som her er i Bwnnenth, som Anders Bengtson veth edher werdoghet vnderviissa. Kära herra, som edher verdoghetz breff lydhe om the ottherstäder Anders Bengtzson skwlle haffwe her, thöm fik han. Saa fwl iak oppo, ath han skwlle ffara inj vestra Bwnnenth medh edhert verdoghetz oppne breff oppo edher verdoghetz bestaa, thet han och velwiliegh giorddhe. Hwrv hans ressa ther giik veth han edher sielff vnderwiissa och redhe ffore göre. Kära herra, haffwer han och bewist sägh medh mik j thenne ressä, saa ath iak honom tacker oppo eder verdoghetz vegna. Saa sender iak en kar medh honom och myn drängh, ath edher verdoghet verdhens skyndhe mik thöm snarligha ighän medh edher verdigiste viilia. Edher verdoghet thän alzmegtok Gwdh beffallandis oc sancte Eriik kongh. Snarlig aff Korsholm torsdaghen j förste viikw ffasto anno Domini mdix°. Kadiil Scriffware."}, {"df": "5369", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige helsen altiid försendt kerlige met vare Herre. Kære verdige fader och herre, fadder broder och besynnerlige gode ween, alsmectige Gudh bætre iach skal scriffue edre nade thenne sörgelige tidhende til, huilket Gudh kenne iach storlige nödis, æn togh thenne saker äre migh iij reser tilförendhe kungiort met sæningebudh och scriffuilse sedhen fredhen war giordh mellan oss och the Rytzsær och iach thet her til hömlige hafft haffuer for rigzins inbygeris wantrösth skyldh epter then læglegheth nw pa færdh ær och waridh haffuer. Nw star migh ecke til sodandt lengre förtydhe vtan æuicht forderff wil epter fölie. Sa ma eder nade vetha for sanne tidende, nw fiærdhe rese försthe swnnedagh i fasthen var stare försthens sändebudh her hoss migh och sade wp then dagh, som giort ær landen e mellan j sa motthe, at the wele vtan all twiwel haffue jgen then landh och watten, alle the nye raer, som the giorde for noghen aar sedhen, som är xiiij mile bredh och i[½](c) mile langh aff Viborgx læn och Nyslotz læn och Nyslotet medh; ffa the ecke nw strax saadant jgen met gode, tha wele the gaa landet vtoffuer. Iach gaff them för swar, at her ær giort fredh och korskysningh mellan boden landhen, och mener theris stare försthe skulle holde syn breff och karskysningh widh makth, som börgelighet är; tha sade the ecke ware giort fredh landhen j mellan ther pa, at wi skole haffue borthe theris stare förstis landh och watten, honom til start hommath och skadhe; och sadhe sig wel wetha förwaret, at inghen dagh eller fredh holle met oss vtan them tæktis. Hwadh tal the ytermere hadhe, var ganszke swarth och myk nw langh aff (!) scriffue. Iach haffuer opthe förre met Gudz hielp saadane saker aff styrdh pa myn sware kosth och tærningh; nw äre gode radh ganszke dyre, thy Rydzsærne är all wp ræsthe then wäghen moth Nysloteth, och weeth inghen dagh eller stundh förre the ære in j landeth. The haffue nw giort fredh met Taterne, Lettoughen, och mesterens budh [aff] Lifflandh ær nw [i] Mwskogen och göre fredh, ther före wele the nw örleghe hiith, ty the wel wetha och ær ingiffuit aff mester Dauid, som nw ligger j Mwskoghen, hure thet tilstaar mellan Swerige och Dannemarck. Sa haffuer eder nade atmerkie, hure tesse saker kwnne fortaghes met mothstondh eller macth epter thenne dyre tiid nw pa färdh är. Sa weth eder nade wel, at Rasborgh och Taffuesthhuss formar ey holdæ mykit folk, epter skatten föres vdaff landeth. Hwad annen makth her j landeth ær aff ffryborne oc annær, ær eder nade wel witerligeth. Ty kenne Gudh, her wil staa ganszke wnderligh tiil; bliffuer thetta landeth nw forhæreth, tha reses thet aldregh wp swa lenge verldene staar, thet bliffuer ey all enesthe forhæreth, vtan the vele thet haffue borth met alle som iach merkie kan; vtan Gudh och sancte Henrich wil nw hiælpæ, tha stadhe Ffinlandh aldregh j större wodhe æn thet nw gör. Jach haffuer her ecke en förnwmstigh man j alt thetta læn, som iach kan försändhe om saadane drappelighe saker, en togh the her ware; ær storlige flictandis, thet vilde lithet pa thenne tiidh hiælpæ, togh liqwel skal man försthe biwdhe tiil thet bæsthe. Jach haffuer nw mith budh til tesse næsthe slotz höffuidz men och bayorer och them forgiffueth, ath her komber oförtöffueth sænningebudh fra her Swante och rigisins radh tiil then staare förste om merkelige sacher, som bodhe landhen makt pa ligger; om iach kan ther met och andre saker nw noghen stundh stille theris onda synne och wpresningh saa lenge ther om ytermera forsendis, staar i Gudz hænder. Ffor lathe them Gud met theris mystanker eder nade ingaffue [at] eder nade, flere gode men och iach ecke skolde kome til tals samen j winther; hwadh bestandh ther epther fölgher komber nw for öghön och ytermera j somær met rigisins fiendhe pa then sydhe; kunne swadane nw stille tesse forderffuelige saker, thet giordhes nw wel behoff theris gode radh; min begärelse och samtaal war pa rigisins och thenne landz endes bæsthe, thet later iach til Gudh. Hure om al tingh kan ware, thet är nw alle storsthe radh at ingiffue tesse saker för the gode mæn, ther eder nade næsth widh handhen ære, och förre Joseph Pedherson, thet eder nade och the gode men wele strax hiid skicke en godh fornwmstogh man aff cappellet, ther wel kan latine och tala for sigh, och en godh fornwmstigh verldzligh man, som ther til fallen ær at fare swadane rese til Naagardh eller Mwskoghen, om Gudh teckis swadant forderff aff stylle, som nw aff færdh ær, en vdaff tesse eptherscreffne Claffues Henrichxson, Knwt Ericxson, Diderich Hansson och Olof Andersson j Abo, at the offertöffueth hiidh kome nath och dagh; them skal met Gudz hiælp wel wardha met giffuith, hwadh the skole fram sathie. Och at ther tenkis tiil theris tärningh, ty sadant ær mik alt swart; jach haffuer kostwärdhet pa sendeningebudh til Rydzlandh och fra sidhen iach fiigh Viborgh vtoffuer xiiij(c) marcher, ther wel bewisæ skal, och rackenes migh föghe til tak. Jak hade gerne scriffuit Joseph Pederson och flere godh men tesse saker tiil, tha later iac thet bestaa; eder nade kan togh wel giffue the gode men tesse saker til kenne, at the alffuerlige förre tages, swa framth eder nade wele ecke see forderff pa Finland och fryktandis ær om Swerige medh. Jag acther nw strax haffue mith budh vtöffuer til her Swante och the gode herrer rigisins radh om theris folk, makt och gode radh; jach kunde ecke nw swa hastelighe göre theris breff til redhe, ty giffuer iach eder nade thet förste til kenne om the förnempde gode men hiidh skole, at wj kunne noghen tiid forlengget til tesse swar komber igen fran her Swanthe och rigisins radh, hwadh the wele ther tiil göre. Eder nade ligger makt pa at taghe tesse alffuerlige til hiærtæ och ecke holledh for læth. Jach ma seghe eder nade for santh, her stwnder inte annet förre vtan forderff, vtan Gudh och sancte Henrich wil besynnerligh hiælppa. Och ware wel radhelighet eder nade vilde strax sende thette eller copia til her Swante och the gode herrer, rigisins radh, at the taghe thesse saker betidhe före, hwadh her til göres skal och edher nade vil vnderwise the gode men, som thetta breff före komber, haffue thet hemmeliget met sigh för rigisins fiende och wantrösth skyldh. Sydhen sæninghebudhen fore hændhen, haffue Rydzsæn greppedh mikith folk her aff landet och taget met sigh hwadh the hadhe; om iach thet wedergör, ær tha beginth medh alle; ty lather iach ther om bestaa tiil tess iach fare eder nadis scriffuilse igen. Och ware ganszke radheliget eder nade lathe lysæ j alth biscopsdömeth om loffsmessar pa alle syder. J hwadh matthe iach kan vare eder nade til welie och kerlige, gör iach altiidh gerne. Edher nade alsmectogh Gudh och sancte Henrich med liff och siæll befalandis. Citissime ex Viborgo, fferia 6(ta) ante 4(or) temporum, anno Dominj mdix°, meo sub sigillo. Erich Turesson riddare."}, {"df": "5370", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5371", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5372", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis. Sinceris nostris reuerencia, honore, dilectione et salute premissis. Kære herre, brodher och besynnerlige gode wen. Teckes edher verdighetz herredöme vilie vethe, at wi finge nw för nogre faa daghæ sorgelige scriffuilse fran then gode herren her Eric Turesson om Gudz och crisnehetzens fiender the omilde Rydzer, hulke ære upreste meth alle macth, göre infal och forderff pa thenne fatige landzende i moth there besacth feligh dagh och korskysningh som edher herredöme förnimendes varder yterligere af thette jnlycthe for:de her Ericx breff. Gudh kenne at thette landedh staar wedermödhe före sylth och örlige badhe aff crisne och ocrisne fiender, saa at thet ecke kan bliffue wid sigh vtan Gud alzmectigh och the helge Sverigis patroner vilie thet teste bætre beskærmæ och edhre herredöme met macth, folk och gode radh. Hure swadane forderff nw tilstunder mothe forstilles, ther vilie wij hiælpe tiil epter ware yterste macth och formaa. Togh görss ecke behoff at edher herredöme tagher sigh slike tidhende for nær. Wij vilie beuise oss her vdinnen epter warth yterste formagher, swa ath the ecke skule faa fram gangh op inghen sidhe næst Gudz hiælp och sancti Henricx, them wij eder herredöme befale ewinnelighe met liff och siæll. Ex Abo jpso die beatj Gregorij pape anno Domini millesimoquadringentesimo nono, nostro sub signeto. (På en bilagd papperslapp:) Teslikis bidie wij edher werdighetz herredöme kærlighe, at j welie vne oss frælse opa j lithet godz hetendes Symonby i Pargas soken widh v stengher iordh, huilket besyther Henrich Pedersson; nær Gudh fögher at wij kome til samtals meth edert herredöme, tha vilie wj gerne förnöghe eder herredöme ther om. Iterum valete. Adress: Strenuo generoso ac magnifico viro domino Swantonj, militj ac regni Swecie gubernatorj, domino, fratrj et fautorj nostro prestantissimo."}, {"df": "5373", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Aarum epther Herrens byrdh mdix, torsdagen nest epter sancti Gregorij dagh, wore tæsse eptherscrifne gode men offuer een forlikan oc eeth bythe j mellen domkircken pa then eno oc j mellen Menarth glasmesther oc hans dotthror Margareta oc Kaderin pa then annan sidho om nogre tompther, hwss oc gordher, som the bytthe oc skiffte sigh j mellen, som ære Nielss scriffuare, Nielss Mwraynen, Michel Lappalaynen, Peder offuerskærare, radmen her j Abo, oc Sigfridh Swartis oc Marcus Andersson, borgare ther same stadz. Først skattadhe the tompthen ther Menart bodde wid commvne met steenhwss oc kellare etc:a ffør ccxxx marker oc een lithen tompt ther strax nær, som hørdde hustrw Margareta enkannelige til oc war løst fron sancte Vrsule, then skattadhe the for lx marker. Jtem ther aa mooth skattadhe the ij kirkiones tompther met steenhwss oc kellare etc:a, først litzle Worefrwgarden, som kirkin fik aff Knwt Posze, liggendis ginmooth Gertrud Karwotaske paa Aagathan*, før cxl marker, huilken tompt oc gardh anamedh før:de Menart oc hans dotter Kaderin før theris andell oc xxxiij marker denarer ther til, huilke the finge j gode redho, førthy them borde før theris deell clxxiij marker. Item swa skattadhe the før:de gode men een tompt met steenhws oc kellare etc:a pa Tawestgathwn, som kircken fik aff hustrw Kaderin Grottens, for cxxx marker. Then gardhen anamedh hustrw Margarita før hennes deell met hennes husbondis Henrikx jaa oc samtycke, oc honom eller henne bør giffwa sancte Henrik j moet xiij marker. Theris deell j bade for:de theris tomther løper cxvij marker; swa at her epter scall kircken eller preste commune friith oc qwith beholda til ewigh tiidt the før:de twa tompther som Menart met hans dottror aatthe, oc forscr:ne Menart met syne dotthror oc theris erffuinge scule beholle the forscr:ne kirckens tompther oc til ewiigh tiid. Thenne førscr:ne wenlige bythe oc forliiken forkynnedhe for:de gode men Nielss scriffware etc:a førsthe radzstwghw dagh ther epter oc lathe kome j stadzens tænckebook met badhe parthernis samtycke oc jaa, huilke ta nærwore aa kirkens wegna, hedherligen herre mester Henrik Wenne, domprowest j Abo, oc Menarth glasmesther aa syne oc syns barns wegna met syn maagh Henrik. Acta sunt hec die et loco quibus supra. Iste processus de verbo ad verbum habetur jn libro judiciorum consulatus, dicto stadz tenckebook."}, {"df": "5374", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh helsen kerlige försent med var Herre. Kere her Swanthe, brodher och besynnerlige venn, then verdige herre, her biskop Jens i Abo sende mich eth breff, som j hade hans nade, flere godhæ men j thenne landzende och mich samfelt tilscriffuit, medh the kopier, hure the sacher sigh förlopen äre mellen koningh Hans och the gode herrer och männ, Swerigis senningebudh, met iij merkelige och sware artikle, och j begäre then werdige herre her bisp Jens met the gode menn och jagh skole kome til orde och tal medh eder och the godæ herrer rigisins raadh, nar wij framdelis faa ther om eder scriffuelse. Tha var mich tilforenne j synne och än nw är med thet förste at vare til orde och tale met eder och flere the gode herrer, Swerigis radh, om jagh thet nagrelunde vten thenne landzendis skade bekome kan, som j wel förfarendis vorde j thet breff jagh haffuer menige Swerigis radh tilscriffuit, thet Gud kenne, jagh aff ingen vellöst sadane tidendæ nw i fra mich scriffuer epter then läglighet nw oppa ferde är; togh kan jagh nw ecke anned ved kome eller lenger förtigie för langeligh mystanke och tilkomende skade ther aff hendhæ matte. Ey tess helder tagendis eder nagen myströst eller nagen obestandigh dectingen fore; saa frampt jagh faar the gode men fra Abo jagh haffuer epter scriffuit, ther jagh försende skal til Muskowen eller Nogardh, wil jagh än nw gerne som tilforenne bekasted epter min yterste magt, ath obestand ma affstilles pa thenne sidhe, j hwre thet bliffuer til tacke tagit. Her war nw strax hoss mich en köpswen vtsendt aff Lybke, hetendis Æffwert Potgetere, med merkelige werff til eder och the godhe herrer rigisins raadh; om saa j sanningh vaare och hende kunde, vaare tha betre dectinge. Var herre giffue al tingh vyslige fore tagis, ath vij alle bliffue vedh bestand och rælighet. J haffue kalled edert breff och jncigle igen, som j laglige giffuit haffue myn tienare Gudmund Larensson oppa eth herredzhöffdingedöme j Tawestelandh, för osanne budh berere skyld, at han ecke vilde sigie her Aghe Jörensson hulskap och manskap pa edre vegne, thet ey j sanningh fynnes skal, thet her Aghe nagen tiid aff honum sadant begärende var; och haffuer han varit her Aghe redeboen och epter fult hwar han thet haffuer begäred epter sin magt. Och hopes mich, at han är i edert oc rigisins hulskap och manskap saa lenge han tiener mich, om thet ma holdis ther fore. Ma thet vare pa thenne tiid, bedendis eder vele lathe honum nywthe edert breff och jncigle, j haffe honum giffuit, och scriffue her Aghe til, honum sker ther jntit hinder oppa. Kunde the samme saa wel stille obestand vdaff, som nw för öghen är paa alle sijder, som the aff al theris akt gerne begynne vele, ellis borde töm vdaff viiste vare och lithen tak för theris mödhe, at the saa sanningen för eder spare oc gerne giorde eder och flere ytermere möde, om the thet bekome kunde. Jagh fik nw strax eder tienere Söffwerin Budtz scriffuelse, at han är mygit bemödet, ty han ecke vet hwad han skal före tage met eder holk; tha screff jagh honum til igen, om han sigh ecke viste full säker vara j flathe met the lybske skep, som nw liggie för Reffle, vaare radeligit han ladede holken met salt och rogh och gaffue sigh med thet förste til Abo, thy ther är badhe salt och rogh dyr. Hwart j tha seden vilde haffue skep och godz, vaare han tha ved handen. Til Lybke at segle med andre skep j flathe, kunde vel hende, tha [han] ensamen thäden igen vilde, vare stort ewentyr, som j vel sielff förmerchie kunne. Hwad eder her om tyckis, lather honom faa en scriffuilse om oförtöffued. Hwad eder är til kerligh och velie gör jagh altit gerne. Eder her met alzmectigh Gudh befalendis med liiff och siel. Raptim ex Wiborgh fferia sexta proxima ante dominicam Letare anno salutis m(mo) d(mo) nono, meo sub sigillo. Erick Thuresson riddere. (På en sedel:) Kere her Swante, then Effwert Potgetere badh mich scriffue til eder för sigh, at han matte faa nagon medell j tollen, om han naged godz faar aff stederne j somer; täckis eder ther om vethe hans beste, tha siger han sigh sielff vele förskylled. In Christo valeatis."}, {"df": "5375", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Kaderin Knwtzdotther, borgerske j Abo, bekennes oc kwngør oc met thetta mith øpne breff fullelige tilstaar mik haffue soolt oc wplatit hederlighe men capitulum j Abo pa Abo domkirkens wegna then deel mik war tilfallen j ræth arff epter myn fræncke hustrw Tole, fordom borgerske her j Abo, Gudh hennes siel nadhe, j then tompt oc gordh for:de hustrw Tole aathe wedh Fægathan, før lxx marker swenske j redhe peninga oc ey i andra waror, huilke peninga jach kennes mik fulleliga haffue wpburit til god atnøge j erligx oc welborne mantz Tiderick Hanssons, borghamesthers j Abo, nærware. Ty affhendher jac for:de tompt oc gardh mik oc mynom ærffwom oc tilegnar forscr:ne Abo domkirke til ewiigh tiidt. Til ytermere wisso oc witnisbyrdh bidher jac for:de wælbürdigh man Tiderick Hansson at trycke sith incigle nedhan før thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær j Abo pa sancte Gertrudz dag, aarum epter Herrens byrdh tusande fæmhundradh pa thet nionde aaret."}, {"df": "5376", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5377", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jac Swen Myre, borgare j Abo, bekennes oc kwngør oc met thetta mit nærwarandes øpne breff fullelige tilstaar at jac met beradne modh oc goduilie haffuer salt oc wplatid Abo domkirke för lxx marker swenske then deel erligh herre oc strenge riddare, myn herre, her Swanthe Nielson, Swerigis rikis forstandere, gaff och wnthe mik, som hans breff ther pa giffuit yterligere inneholder, j then tompt hustrw Tole, fordom borgerske j Abo, Gud hennes siel nadhe, otthe widh Fægathan, huilken deel war før:de myn herre her Swanthe rætzlige tilfallen men (ͻ: met) dandemen skattingh j danaarff epter Thomas, førscrifne Toles boondis, dødh, huilke for:de lxx marker jac bekennes mik haffue wpburit j redhe peninger til gode atnøghe. Ty affhender jac optanæmpde deel j hustrv Toles tompt oc gordh mik oc myne erffuinge oc tilegnar forscriffne Abo domkirke til ewigh egho. Til ytermere wisso oc bæthre bewarningh trycker jac mit jncigle witherligit nedhan før thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær odensdaghen nezt for wareffrw dag j fasto, som kallas annunciacionis, anno Domini mdix."}, {"df": "5378", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno domini mdix, odensdagen næst fore woreffrw dagh j fasten tha kome for sitiende radett thenne epterscreffne her Hans Dyrhack, hwlken som kennis sigh met hond oc mwn haffwa solt the werdugha herrer capitulum j Abo then deel som han haffde j hwstrw Tholess tompt for clx marc. Teslikes solde oc Sween Myre j sama tompt for lxx marc, oc swa giorde oc Katherin Knwth[s] dotter then deel hon ærffde epter hustrw Thole j for:de tompt for lxx marc, hwilkin tompt oc gordh som ligger widh Fægathen millan Jons Sonasons gordh oc Wingisters Anna gordh met kolgor[d]s tompten som ligger wedh Gropen oc fast j for:de gordz tompt; oc ær then tompt paa bredden wed Fægaten xxxiij alna oc iɉ quartir oc pa bredden wed Gropen xxxvj alna. Ther met lothe hwar annan ffrij oc qwith, lydwge oc løøss for alt ytermere tiltale heller namaningh."}, {"df": "5379", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseracione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dilectione ac reverentia et salute premissis. Verdige fadher och kære besynnerlige gode wenner. War nw i thenne næsthe forlidne dagher berammeth eth herremöte i Arboghe, tiil huilkit vii for menföre ey komme kwnne. Togh hadhe wii ther wart visse budh och haffue the gode herrer, som ther tha tilstædis vare, beleffueth och beskycket eth nyt herremöthe, stha skolendis i Stocholm söndaghen næst epter sancti Erix dagh næstkommendis, huar om the menighe radhet och allis edhers herredöme tiilscriffuit haffue. Bidie vii edher kærlighe och fulkomlighe radhe, at i thet möthe ændelighe besöchie vilie vthen alle försymelse och skotzmal, som i merchie nw riget och oss alle störsthe makt pa ligger, at endræchtelighe matthe offuerwægis om rigesins nytta, gagn och bestandh. Anners ær fare, hure om al ærende siig förlöpe wiil. Hwar vii kwnne ware edher herredöme tiil gode och kærligh, göre vii altiid gerne. Edher her med Gud befalendis. Raptissime ex Upsalia sabbato dominice passionis mdix, nostro sub signeto. Adress: Reuerendo in Christo patri, strenuis ac generosis viris dominis Johanni, Dei gracia episcopo Aboensi, Erico Turesson, castri Viborgh castellano, ceterisque regni Swecie consiliariis Finlandie commorantibus diuisim et conjunctim."}, {"df": "5380", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwghe tro tyæniste nw och altiid met voris Herra. Kære werdughe herra, werdugas jder werdughet wele wittha om then del, som jder werdughet screff Jozep til, ath han skulle hie[l]ppa mich til retta math Hokon Frille; for en jagh kwnne koma til retta met honom for bleff han dödh. Nw är Cristiern Clausson hans arffwinghe met andra sina systra. Cristiern Clausson ær hoss her Acke Hansson. Thy bidher jagh jder werdughet ödmiwgligha for Gwdz skul, ath j vele personlighe tala honom til om thet ärande oc scriffua mich ith swar jgen. Then del jagh loffuade jder werdughet skal ecke bliffua til bagha, om jagh kan faa reth aff them. Och ath jder werdugheth vele scriffua biscop Jöns ther om til. Jder werdughet her met alzmectugh Gwdh och sancte Henrich ewinnerligh befalandis. Screffuit j Abo, daghen nest epter warffrvge dagh j fasthen anno Domini mdix. Jder werdughetz tyænare Hans fan Eken."}, {"df": "5381", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwke tro tienisth altidh för senth met Gud. Tekkes eder werdoghheth ath wetha, ath iak er nw her kommyn fron Norrebothen ok tel Stokholm epther eder beffalningh nw senasth j höstass ath iak for i fraa eder met naggra verf, som Kætil Skriffware haffwer anthwardheth mik, hyelppe skath vth vdoff Norrebothen ok teslikes wintherskatthen, hwilkith iak förmaa, ath han haffwer skriffwit eder werddoghheth til vm the peninger, som vth gar aff Östrebothen, hyelpe skatthen ok wintherskatthen, som ære besigldhe peninger alle sammanss. Kære herre, tykkes eder werddoghheth ath wettha, ath haffwer iak warit eder ærendde her j Östrebotthen met eder werddoghhethss breff, som j haffwe skriffwit almoghen til om en hielpe skath i ærkkebiskoppenss len met thet samma breff, som (som) her Peder fyk mik j höstass oppa edre wenghne. Tha skwlle eder werdhoghheth ath wetha, ath almoghen han war ther ganskonss tresk j noggra sokna, hwlkit som ær Vma sokn ok Skellettha, hulkith [var] förnempdha sokna som giordhe almoghan owiliogh i landdith; ok hadhe iak wel fath flere peninger oppa edre wenghne, ok hadhe ekke the förnemdhe soknæ warith, hulkith te skwthe oppa ærkkebiskoppen, ath han hadhe them förbudhith nw sisth han war j Norrebotthen, ath the skwlle i inghen hielppe skath vthgöre för en the fyngghe hanss skriffwelsse, som wel godhe men hördhe met myk, vm thet komber framdelis til talss, hwlkith som haffwer iak them beskriffna, som thet sadhe, som eder werddoghheth skal wel faa ath wetha, nær Gud wil ath iak komber til taldhss met eder. Tha fyk iak ther peninger aff noggra sokna oppa edra wenghna, hwilkith iak wil sendde eder en skrifth j tetta samma breff hwath iak ther fyk oppa edra wengne, hwilkith och iak ladhe mik al vinningh vm, ath (ath) hadhe iak flere fath, tha hadhe [iak] thet gerna giorth, thet skal Gud kenna. Kære herre, skwlle i ok wetha, ath haffwer iak ok waredh offwer enss met Kætil skriffware vm Korssholm, saa ath iak haffwer foth honom al then del, som han war begeren oppa edre wenghne, swa ath jak wil haffwa framdeles eder werddoghhethss tak, hwilkith met (= mek) hoppes ath eder fogdhe skal mik inthet ath skylle. Tykkes eder werddhoghheth ath bethemkkia mik met nogghen del for dhenne her del, som iak haffwer slepath ok haffth vmak fore, tha bider iak eder werddoghheth ther gerna vm. Skal eder werddoghheth ath wettha svmman öffwer alle peninger, siw hwndrath mark ok xl mark ok iij mark aff Östrebothen ok Westrebothen, badhe hyelpe skath ok vinther skath. Kære herre, wil i skriffwe mik til, hwem iak skal antwardhe the förnempdhe peninger, met thet samma booth, för dy ath iak kan ekke siælff komma til eder för myn krankdom skwldh, som Gwdh thet wel weth ok drengghen kan eder wel vndherwisa. Och haffwer iak nw giffwit mik til en lækiare, om Gwdh wil ath han kan mik noggot hyælpe. Bider iak eder werddogh[heth], ath i tagghe mik ekke til owilia för dij iak kan ingge lwndh komma til eder för min krankdom skwldh. Ey mer en eder werddoghheth alssmektogh Gudh beffallandis ok sancte Erik konwngh. Skriffwit j Stokholm, löggerdagghen nesth för palme sondhdhagh, anno Dominj m°d°ix°. Anderss Benkthsson. (På en sedel:) Jtem, kære herre, skal eder wetherliggit wara, ath tessa förnempda peninger fyk iak oppa edhra wenghna j Westrebothen i erkebiskoppens len, xxx marcker [aff] Byggddhe sokn, xx marcker off Löffangger sokn, xxx marcker aff Pythe sokn, xl marcker aff Lule sokn, v ok xx marcker aff Kaliss sokn, xxx marcker off Torne sokn; swmman off tessa förnempda peninger löper c marcker ok lxx marcker ok v marcker."}, {"df": "5382", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ma i witta, käre herre, at iak haffuer inga gedder här paa slottet ok ikke heller inghen annan skarp ffysk wtan som iak köper här j byn, ok en äro te ganska dyr. Ok skal man jkke här nest fynne tom ffaal. Gud giffue jak kwnde ffaa noghen wnsetning hit wtaff Aabo met noghen skarp ffysk, taa vaare thet ganska nyttogt. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Käre herre, at her Aakes swen Ek han kom nu strax hit til Stokholm j fran her Erik Torsson ok hade iak honom til tals met mig, ok förnam jak vtaff honnom at her Erek Torsson han reder sig wppo al te skep, som han kan aff stad komma, ok mener han swa, at han wil halda ffolk ter til, ok om swa är at fynderna te wille leggia sigh in wppo ræffuelska ledhen, som te haffua til forende pläghet, ta mener han thet han wil weder görath; ok som jak förstod aff honom, taa haffuer her Erik en stor owilia til te Ræffuelska. Hwre som thet wil sig förfflyta, ther kan jak inthet scriffue eder til om. Ok lat han mik ok forsta, at her Erik Torsson han skal nu om pingisdaga wara til tals met te Rysser inne wed ryssa raadh (= raan?). – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Här met eder ärlighet alsmektogh Gud beffalandis etc. Jon Jonsson. Adress: Erlig ok welbyrdug herre ok streng riddere her Swant Nilsson paa Ekesyö, Swergis rykis forstandare, ödmyuklig etc."}, {"df": "5383", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5384", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stegeborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5385", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh helsen tilforenne sendt kerlige met var Herre. Kere her Swante, broder och besynnerlige gode wenn, teckis eder vele vethe, jach fik nw strax eder scriffuelse met thenne breffuisere, her Erich Scriffuere, om thet j scriffue verdigh fader her besp Jens j Abo met flere gode men j thenne landzende och mich til, ath j nw haffue varit til samtale j Arboge met the verdige fädre, erlige herrer och gode men aff radhit och theden förscreffuit haffue til Danmarcis radh om ytermere leyde och bätre förwarningh om thet artikel ther star j dectingis breffuit, huilkit oc ganske radligit var. Ty ingen then, som förnwmpst och sinne haffuer, vilde giffue sigh till then rese och j sadane vaade, och vndrer mich storlige vilde ingha sadant eth swart article. Ty kongen matte setie sine sacher ther oppa saa höge honum teckis, och sculde vaare fulmectige thet samtycke om the vilde liffue och fare well eller nagen tiid tæden kome etc. Sa screff jach eder til j fastis, at jagh tha j synne hade och än nw haffuer at giffue mich vdoffuer til orde oc tale met eder och the gode herrer och menn rigisens radh, huilkit mich en del sielff magth oppa ligger. Och gaff jach eder tha til kenne, huadh läglighet her tha pa ferde var och än nw ær met tesse Rytzer, huilkit Gudh kenne jagh aff ingen vellöst giorde för rigisens inbyggeris vantröst; och nw j demell weken war her myndige senningebud aff Rydzeland met samme werff om the ramerche, landh och vatten the ændelige vele igen haffue, om huilke sacher jach aktede försende til then store förste then gode man Klaes Henricsson och en canich aff Abo, som nw her vaare. Tha matte the inglwnde faa frij vägh och säkerheth, vtan bliffue hoenlige till rygge wiste, ther fore iach matte sadane rese och sacher affsetie; kan jach förmerchie, ther är inthet goth opunder. Tha lichewel wil jach försende the breff oc scriffter medh eth viist bud till then store förste, som the gode mænn och iach her beleffuedh haffue; hwad thet hielpe kan, star j Gudz hender. Strax jagh sadant bestelt haffuer oc iach vet thenne landzende förwaredh för tesse Rydzer oc annen fyendæ, som äre kongens folk, ther nw rede liggie för Reffle, wil jach strax skynde mich till vägx vdoffuer till Stocholm, saa frampt mich ecke mercheligit forfall eller offuermectige fiende thet förtager, som Gudh förbiude. Togh är mich ecke mögligit saa hastelige kome, som j begäre; om mich ecke anned förtoge, tha är ysen mich her än nw j vägen. Jach wil togh likewell skynde mich thet snariste iach kan och mich mögligit är, som förscriffuit star. Ty tycker mich radh vara, atj vilde till kenne giffue the gode herrer och men rigisins radh, at the strax met eder göre siit folk till rede met skep oc beste verie, tesligis friborne oc köpstedzmen met all magt, saa at nar then verdighe herre her bescop Jens, flere gode men j thenne landzende oc iach komende vorde, matte tha alle til rede vare och strax vth till fyenden, hwar the helst j syön vara kunne. Mich hopes till Gud och sancte Henrich saa vele vara ved magt at besta kongen och hans partij. Hadhe saa förre hendt, som offte begäred är, vaare lenge seden thenne feydt til ände, ty met dectingen winne wij intit (met), vten sledzskhet oc bedregerij. Täktis Gud giffue k[ongen] en rese eth vedermoth pa hans folk oc skep j syön aff swenske men, han gaffue sigh well seden til fredz och bätre däctingen. Vthen saa sker som förscriffuit star oc tesse sacher ecke alffuerlige företages, tha ma wij saa gerne offuergiffued met alle; vele j oc flere gode men oc wij alle ecke göre wort folk oc skep til syös, tha förderffue fyenden Swerige vnder eningis(?), almogen oc then mene man bliffuer eder oc rigxens radh owelige oc genstörtige, oc finne j för saningh om sadane sacher alffuerlige foretages, ath the lybske träde met in till rigedh. Hwadh eder och flere the gode herrer tycker her om raadh vara wil iagh gerne epterfölie och met thet förste jagh kan vara hoss eder j Stocholm. Ytermere fynne j om alle sacher j the verdigiste werdige fäders, erlige herrers oc gode mentz, rigisins radz breff oc her Erich Scriffuere eder myndelige vnderuise kan. Hwadh eder kan vara til kerligh, gode oc bestand gör jagh altit gerne. Eder alzmectigh Gudh och sancte Henrich befalendis met liff och siell. Ex Viborgh, die sanctj Petrj martiris, anno mdnono, meo sub sigillo etc. Erich Turesson riddere. (På en lös sedel:) Kere her Swante, her skeldis en styrman fra mich j höstis hetandis Erich j Sandhamffn, oc haffuer ther hustru oc barn, oc fulde han en borgere aff Stokholm häden, hether Valter, oc moth min velie; ffrykter iach storlige at han haffuer giffuit sigh till rigzens fiende, epter jag ingen spordoge far til honom; bedendis eder gerne velie late förhöre om han är j Stokholm eller nagen stedz j Swerige, at han matte kome mich till hande igen. Ty migh är ecke mögligit nagen stedz kome met mine skep vten jagh faar honum igen; han är then eniste styreman her war, ther jag kunde förlate mich till, oc giorde han ecke mygit well moth mig then honum häden förde. Min smaswen jagh eder siist sende met mit breff, kwnde han faa honum hiit met sigh eller möthe mich pa resen, thet vaare mjn böön til eder. Jn Christo feliciter valeatis.* Adress: Æerligh, velbördigh mann och strenge riddere her Swanthe Nielsson, Swerigis richis förstandere, sin kere brodher och besynnerlige godhe wenn, kerlighe komendis etc."}, {"df": "5386", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rönö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5387", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmöghe welwiligh tro tiensthe altidh försendh met alzmectiger Gwdh. Kärä herre, werdigis ider herredöme wethe, ath jach kom hith thel Stokholm nw j torsdax nesth förleden. Beder jach ider herredöme ödmögelighe, ath ider herredöme wildhe werdigis ath biwde megh thel om jder herredöms welighe, om jach skal förbide jder herredöme her j Stokholm, jlder hwar jder herredöme wildhe werdigis jach skwlde kome thel jder herredöme. Kæræ herre, verdigis jder herre döme wethe, ath jder herredöms skep holken kom wäl thel Löbecke met the löbeske skepen ther loge met holken för Räffle j vinther; eth vdaff the löbeske skep bleff skildh fron thöm j siöön och kom thel baka thel Räffle hampn igen; thet finge kwngens folk, och myste kwngens folk xxx karle the löbeske sloge fron thöm, och the wore ecke flere pa then löbeske holken en x karle, the annan wore alle i staden j Refflä. Äre her ingen annan synerlige tidendhe jder herredöme thel biwde pa thenne tid annen en som thenne breffuisere Jöns Bagge vet yterligere wnderuise jder herre döme om alle ärendhe. Jder herredöme och alth thet j wäl wellen alzmectig Gudh och ridder sancte Örgen thel äwig tidh befalendis. Snarlig aff Stokholm lögerdagen nest för helge torsdagh, anno m d ix. Josep Pedersson."}, {"df": "5388", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the danamän thetta bref händer före at komma kännes iagh Olof Eerichzson, häradzhöfdinge i Borgo lähn, at åhrom effter Gudz bördh 1509, then tijdh jagh wåårtingh hylt medh allmogen af Hellsinghe sochn i befallningsmansens närwarande Olof Jönsson, landzfougde ther sammastädes, kom opå satte tingh Erich Nielsson i Biskopzböle och skötte een fierdingh skattmarch jordh, vndan sigh och sinom arfwom och under Jöran Peersson och hans broder och tess arfwom för 26 [mark](r) ri[n]ske penninger och thess wärdh, hwilke penninger för:de Erich Nilsson kände sigh aldeles hafwa upburit i gode åthnöijije, och intet ther emooth sin willia. Ty dömde iagh för:de sköttningh stadugh och fast at hållas, så at för:de Jören Peersson och Peer Peersson, hans broder, skulle behålda för:de een fierdingh skattmarck jordh med all tillagom, som thet tillförende ligat hafwer, i wååth och torfft, närby och fierran, intet undantagno. Och thesse 12 män the i nämbden såto: Jons Olofzson i Dikursby, Anders Philipzson, Jöns Peersson, Olof Andersson, Lasse Nielson, Jöns Persson, Niels Henrichzson, Olof Olofsson, Niels Ingwallsson, Lars Henrichsson, Olof Jönsson i Konal, Enwalldh Nilsson, the thet wittnade och ransakade och efftersworo, at för:de sköttningh war laghligh giordh; ty dömde jagh för:de sköttningh stadugh och fast at hållas wedh hwars 3 [mark] för min doom. Till större wisso at så är i sanningen trycker iagh mitt insägell å ryggen på thetta breff."}, {"df": "5389", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jhesus Maria. Ersamen leuen rychters vnde wyssen heren, so my Hermen Scroder vnde Matyges Scryuer, dusse ffulmechtyghen her Eryck Turssens, vor juwer ersamheyt myner personen, Jochym Wynecken, ansprecken vmme welke goder, de jk to Wyborch entfangen hebbe, dor se van my nv wylt rekenschopp hebben, sus ersamen leuen heren, jck hebbe welke goder to Wyborch entfangen van Hynryck Lulen, de my dusse goder dar gehantrecket hefft syner personnen allene jnt jar vj, dar ock nemant by eyn was den de dregers, de dat gut to scheppe brachten, ock so, ersamen wyssen heren, so Hermen Scroder, dusse ffulmechtyghen seggen, dat Hynryk Lule dusser goder nycht ffulmechtych js gewessen er jck se von em entfenk. Ersamen leuen heren, dor segghe ick allsus to, er jck dusse goder wolde entfangen, do sede jck to Hynryk Lulen, syn gy dusser goder ock mechtych, hebbe gy dor ock part anne. Do sede he my ja, se horen mynem heren vnde my lycke deppe to, vnde jk sy dusser goder mechtych vnde boloffet gewessen bet to dusser tyde. Fort sede ik tho Hynryk Lulen, dusse goder stan my nycht an, dat ick se entfangen wyll na deme dat gy selschopp myt dem heren hebben, vnde ick sede to Lulen, jck hebbe alle dage gehort van groten heren js qwaet aff schedent. Fort antwerde my Hynryk Lule vnde sede: du salt gen dont myt dem heren hebben jnt affschedent, du denst my jn dussen goderen vnde bysst by my vor eynen knecht; jck to leuere dy dyt gut hyr negest, do my reckenschopp vnde anders nemant. Ersamen vnde wyssen heren, vpp sodant hebbe jk dusse goder entfangen vnde he hefft se my vpp sondane (!) vorwort my gehantrecket to truwer hant. Ersamen wyssen heren, sus happe ick to Gode vnde to lubschen rechte, dat hant mot hant waren. Jck hebbe myt dussen ffullmechtyghen her Eryck Turssens nycht to donde vnde ock gene goder men entfangen. Ersamen wyssen heren, dat jck dut gut to Wyborch weder to lefferen solde, dor jck dat gut entfangen hebbe, dat steyt my nv nycht to donde dorch gebreckes halffen, van welkem herynghe den Jacob Roffer my vnde Hynryck Lulen vor kofft hefft to hundert lasten to, vnde jck vor let my to dussen herynge vnde jck hebbe dussen herynk vort den Russen weder vor kofft, vnde sus hebbe jck nycht eynen herynk van Jacob Röffer kryghen konen, dar jck mynen loffen mede holden solde. Sus ersamen leuen heren, wer jk jn Ruslant gekomen, so were jck van dusses herynges halffen jn grotten schaden gekomen vnde solde nycht weten wo jk dar van gekomen were. Ersamen wyssen heren, dyt hebbe jck my boclaget jn mynen breffen vor den werdyghen heren her Eryck Turssen, wo dat jck sus vor let sy myt dussem herynghe, dar syne werdycheyt my vpp scryfft: jck hebbe Jacob Roffer hyr an gesprocken, he secht, dat he jw den kopp nycht holden wylle na dem dat gy em nycht geholden dat gy em geloffet hebben. Sus wolde jck se hyr myt rechte hebben gescheden hyr to Wyborch, sus schot Jacob Roffer vpp de tughe, de offer den kopp weren tor Narffe. Dar vmme lede jck Jacob Roffer vor he sall tor Narffe ten vnde syck myt rechte der fan Lulen vnde dy scheden, hyr machtu dy na rychten. Ersamen wyssen heren, na deme dat her Eryck Tursson syne werdycheyt Hynryk Lulen vnde my hyr myt Jacob Roffer vns hyr jnt recht tor Narffe wysset vnde Jacob Roffer syck suluen ock vor wylkoret hefft hyr tor Narffe, dat he Lulen vnde my hyr wyll to rechte stan, ersamen wyssen heren, so happe ick ock noch to Gode vnde to lubschem rechte na dem, dat de werdyge here vns hyr jnt recht gewessen hefft, dat jt byllyck vnde borlyck js, dat Hynryk Lule hyr komen mot hyr to Narffe, dat wy alle dynck vnde sak to vulem ende scheden. Ersamen wyssen heren, so ock her Eryck Turessen syne werdycheyt bogerende js, dat jck to Wyborch kamen sal vnde scheden dar van em. Wen jck to Wyborch toghe, dar dede jck my suluen to kort jnne na deme dat de orsprunck van dem herynghe js dar Lule vnde jck vpp sacken vnde de werdyghe here vns hyr jnt recht wysset, vnde jck hebbe hyr dem werdyghen heren dem ffogede vnde dem borgemester vnde dem ersamen rade van der Narffe de hant gestrecket, dat jck nycht van hyr wyll ten ere wen jck gude reckenschopp gedan hebbe, wen Hynryck Lule, myn houet, hyr kumpt, de my de goder gehantrecket hefft vnde de goder hyr tor Narffe meysst tor stede synt. Ersamen leuen heren, sus hoppe jck to Gode vnde to lubeschen rechte, dat hant mot hant waren vnde so dat jck myt ener botallynghe qwyt sy. Jhesus Maria. Ersamen leuen rychters vnde wyssen heren, so my dusse ffullmechtygen ock an sprecken von her Eryck Turessen halffen vmme etlyck gelt, dat jck tom Holme entfangen hebbe, dar de summe van js – vj(c) xxvii[½] [mark] lubsch, dyt stae jck ffull vnde all to, dat jck sodan gelt tom Holme entfangen hebbe van des werdygen heren weghen jn vnsse selschopp, dyt js Hynryck Lulen ock woll mede wytlyck. Da jck myt em vor dem heren was to Wyborch vpp syner kamer, er jck van dar na dem Holme reyssede, do sedde syne werdycheyt to my, dar Lule mede by stunt: Jochym, jck hebbe vnsser leydessche lacken na dem Holme gesant an mynen wert Hynryk Strobuck vnde jck hebbe en gescreuen, dat he dy sall bohulplyck wessen de lacken to vorkoppen; ock hebbe jck Hynryk Strobuk gescreuen wes he hefft an gelde by syck, dat my to kumpt vnde ock myne ffoggede Clawes Berendes, Knut Jute vpp Benhamer, dat solen se dy don so fferne du de lacken so drade nycht vorkoppen kanst, hefftu des to donde, dar machtu to tassten vnde laet dar so velle weder jn der stede stan alsse du dar an gelde nymst. Ersamen wyssen heren, jck hebbe tom Holme jn mynem affwessent stan latten by Hynryck Strobuck vnde by mynem werde Lambert Bodynk stan lassen jn dem suluen husse, dar jck de lacken vor my vant, do jck tom Holme qwam, jn der suluen stede xxv leydessche lacken, jt lacken reckene jck opp xxvij [mark] lub. js vi[½](c) xxv [mark] lub. noch jn dussem stenhusse let jck j stucke koppers, dat wech ij schy(t) ij lyspunt v punt, dat schy(t) stunt my xx [mark], js xli[½] [mark] ij ore; noch steyt by mynem werde Lambert Bodynck tom Holme xl [mark]; so js tom Holme vor des heren gelt mer jn der stede den alsse jck genomen hebbe, – js j(c) xxjx [mark] lub. Ersamen wyssen heren, so se my nv anlanghen vnde seggen hant mot hant waren ersamen leuen heren, dar antworde jck allso to: her Eryck Turssen, syn werdycheyt hefft my dyt gelt nycht gehantrecket to Wyborch offte hyr tor Narffe. Sus so hoppe jck to Gade vnde to lubschem rechte, dat jck nycht plychtych sy to Wyborch offte hyr tor Narffe dat gelt vt to rychten, bosunder tom Holme, dar jck dat gelt entfangen hebbe na des werdyghen herens syn bovell vnde wyllekor, sodan gelt tom Holme weder jn der stede to latten, dar js mer bleffen vnde nycht mynder an ware vnde an gelde. Ersamen wyssen heren, so my dusse ffulmechtyghen des andyghen heren her Eryck Turssen fan synen propperen goderen verlangen, de jck to Wyborch van dem heren entfangen hebbe vnde he se my ock gehant recket hefft, jnt erste v tymer ij vosse xv losse j otter. Jtem hyr van vorkofft in der Nvghe dusse vosse vnde j otter vnde fort wes jck van dem werdeghen heren myt my westwert mede hebbe gehaet, dor wyll jck hyr tor Narffe gude reckenschopp van don dussen vullmechtyghen. Ersamen wyssen heren, js de here noch entachter dat by my nycht eyn is xv losse, de synt noch jn der Nvghen. Ersamen vnde woll wyssen heren, alsse jck, Jochym Wynecke, my boroppe vnde bogere mynen hantrecker der goder alsse myt namen Hynryk Lulen dusser sake der selschopp vnde he de prynssepall js vnde ock eyn hoffetman js van deme koppe des herynges vnde na deme dat de werdyghe here her Eryk Turessen syn strengeheyt vns ock hyr tor Narffe jnt recht wysset jn synen breffen, so hoppe jck to Gade vnde to lubeschen rechte dat Hynryck Lule hyr personlyckn komen sall vnde her Eryck Turssen syne prakratores(!) deme breffe genoch don sollen, na deme dat my Hynryck Lule de goder gehantrecket hefft. So happe ick to Gade vnde to lubeschem rechte hant sall hant waren vnde he parsonlycken hyr komen sall, vnde dat wy alle dynck myt fruntschopp offte myt rechte hyr scheden to enem ffullen ganssen ende. Dyt sette jck tor kentnysse to juwer ersamen wysheyt vnde forder vorware jk my jmme lubeschen rechte tughe, tugheschutynghe, ede, edeshant vnde stundynge vnde alle wes my van noden is jmme lubeschen rechte jt gae dar forder vmme alse eyn recht is."}, {"df": "5390", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Eodem anno [mdix] venerunt scripta de monasterio Vallis gracie in Finlandia circa festum annunciacionis Domini, continentes lamentabilem dolorem de obitu triginta quinque personarum, sororum et fratrum, ibidem in autumpno præterito mortuorum, quasi in uno mense, ex pestilencia. Ideo pecierunt humiliter sibi mitti aliquas personas de monasterio nostro pro sublevamine et reformacione, quod et factum est. Eadem estate circa festum s. trinitatis, videlicet in crastino trinitatis, emisse sunt sex sorores et duo fratres: soror Anna (= Katharina*) Algoti, soror Elisabeth Giorderi, soror Birgitta Petri de Venestada, soror Birgitta Andree, soror Anna Nicolai, soror Elena Svenonis, frater Sveno Thordonis, tunc confessor generalis, et frater Clemens Martini diaconus."}, {"df": "5391", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5392", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis. Sincerissimis nostri recommendacione, dileccione et salute premissis. Kæresthe vener i Gudj. Wij finge edher scriffuelse nw i thenne daghene met reenliiffues personer edher systhrer oc brödher, som i aff gudeligeth beraadh sende hiit tiil Nadhendaals klosther i waart biscopsdöme etc., ffor huilkith vij stoorlige och högelige edher tacke, fforhopendis at thet ær for edher ordens ökelse, ære och bestandh. Swa vare vij nw i dagh tiil ordhe och taals met them och bodhen conuenten j fornempde Nodhendaals klosther och kom ther tiil om sidher, at bodhe systhrer och brödher, teslikis vij bade hedherlige och reenliffues man brodher Swen Tordonis ther om, at han met edher tiillatelse ville nogoth skiffthe bliffue her met thenne fatige offuergeffne systhrer och brödher tiil tæss the kwnne nogoth bætre kome sigh fore, huilkit han om sidher haffuer tiillathit for alles vores böön skuldh, swa framt at edher gudelige samqwembdh vijl thet samtycke, huilketh vij alle samens samdræchtelige begære aff edher at swa maa skee, bidiendis edher kærlige atj met försthe budh hær emellem kan fare och edher mögeligeth vare vilde biude oss tiil eth goth alwarligheth swar ighen, ther vij oss vilie gerne epther rætte, huilket vij met alle gode gerne forskylle vilie; eder gudhelighe samqwembdh her met alzmæchtighen Gudh, iomfrw Maria och alth hymmerikes herskap befalendis. Scrifuit pa war gard vthen for Nadhendaals kloster for:de die commemoracionis beati Pauli anno Domini mdix, nostro sub secreto. Adress: Religiosis ac Deo deuotis personis sororj Anne Fickonis abbatisse, ffratrj Iohannj Mathej vice confessorj generalj ceterisque sororibus et fratribus vtriusque conuentus monasterij Vadzstenensis Lincopensis dyocesis, nobis in Christo sincerissimis."}, {"df": "5393", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helse tilforenne send kerlige met war Herre. Kere Tönno, gode besynnerlige wen, ma j vethe, at tesse gode herrär rigisins radh och iach nw wij siist her församblede wore skickede och vthsendhe sex vtaff radith met fwlle macth till Danmarck om fredh och vpslagh richene emellen. Och hafwe wij än nw jnghen swar j gen fangith. Ehwro then dagtingen sigh kan forlöpe, tha vill iach ligwäll hafwa Calmarna stadh forwaret för förraskningh, tesligis holle folch alstingis redhe hwar som best behoff kan göris, med hwilchit folch iach haffuer en gantzsche stor kost, thäringh och vthleghningh, som j sielfwe formercke kwnne. Hwar fore beder iach edher om the peninge, ther nw schole gaa vtaff Raszborgh j thetta aar, atj thöm vele skicke och sende hiit vtofuer met thenne mijn capellan her Anders nw strax met thet alder förste; pa hösthen och vintherdagh är thet stoor fare swadane peninge vtoffuer sände, thet the nw kwnde koma vtofuer, tha är thet med Gudz hielp vthen fare; och komme the mich nw gantzsche väll till mathe fför thetta folchit skyld. Ty beder iach eder atj her bewise eder vdj sem mijn troo är till eder och mich ecke twifvel är j thet gerne göre. Hwar iach kan forskylled eder till gode och bestand, gör iach velwilig altiid gerne. Eder her met Gudh befolendis. Snarlige aff Stocholm, jn crastino Jacobj apostolj mdix°. Swanthe Nielsson j Ekesiö, riddere. Adress: Erligh och velbyrdigh man Tönno Erickesson pa Raseborgh, sin besynnerlige godhe wen, venlighe sendis thetta breff."}, {"df": "5394", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minenn ganss willigen denst midt erbedinge alles guden nu vnde tho allen tijden stedes thouoren. Ersamen vorsichtigen vnnde wolwiszedenn heren, voge jk juwe vorsichtichden tho weten, dat jk hebbe ghekopslaget midt Diderick Eppensche[de], so dat he mj schuldich bleff xj last heringes. Dusszen herinck solde he mj tho leueren, wen de ersten lubesken sceppe jnt lant kemen, vnnd solde mj tho leueren guden ffarsken herinck. Sus, ersamen leuen heren, alszo jk horede dat dar sceppe ghekomen weren, also hebbe jk myn bodt vnde minen knecht tho sandt an Diderick Eppenschede vmme szodane herinck tho entfangende alszo he mj schuldich vnnd plichtich was. Alszo hefft he minen knechte tho leueret v[½] last stromelinck, dar ik ghenen Russen mede tholeueren kan, vnnde jk ok vore ghenen herinck vor kopen kan. Al vore koffte jk en dar voͤr, vnnd keme he tho Muskaw, he worde mi wedder vmme ghesandt vnde moste noch grodt schade gelt dar tho betalen. Sus, ersamen leuen heren, sende jk eynen tunne heringes an juwe ersamheyt, dat gij mogen seen wadt gudes vnnde wadt packninck dat jd is, dar jk vmme scriuen; kan jd de ersame rat van Reuell erkennen, dat jd kopmans gudt is, mj szall dar on ghenogen; kan jd ok de ersame rat erkennen, dat id ghen kopmans gudt js, szo hope jk des tho Gode vnde tho rechte, dat Eppenschede mach sin ffalske gudt suluen beholden vnnde geue mj alszo ffele geldes alszo mi de Russe solde hebben ghegeuen, dem jk den herinck vorkofft hadde, de lasst vor lxiij mark rigisch. Vnnde vort bidde jk juwe ersamheyt, dat gij willen jn dechtenisse nemen dusse stromelinck; sszall hij lichgen tho sinen besten vnnde vp sin euentur, jk hebbe oͤn deme rade van Wijborch gheantwordet. Jk will mj dar nicht mede bekummeren, sunder he beuelen wem he will vnnde vorkopen weme he will. Vore ghenen herinck will jk oͤn entfangen vnnde ok wil jk ghenen herinck von oͤm hebben, sunder he geue mj mjn gelt vore xj last heringes vnnde vore de last lxiij marck rigisch. Sus, ersamen leuen heren, js mine demodige bede, gij woll willen doon vnde laten dussze tunne heringes woll be seen. De herinck js dar jn ghepakket. Alszomen eynen thouer ffuel szees jn eyne tunne sludt, alszo kann juwe ersamheyt marken wadt guder packninck id veszen kan. Vnnd vort js mine denstlike bede, de ersame radt mj hijr wolde eyn scrifftlick antwort vp benalen wur jk mj na richten szolde. Jk hebbe om iij offte iiij breue ghescreuen jk ken ghen antwort van om krigen. Sus moidt jk on juwe ersamheyt scriuen vnde hope des genszliken, dat jd juwe ersamheyt szo warde vogen, dat jk eyn antwort krige vnnd dat he beholde sinen ffulen herinck vnde gegeuen mj myn gelt alszo ffele alszo jk van den Russen szolde ghehadt hebben, wen de herinck were gudt ghewest vnnde jk oͤn tho rechter tijdt ghekregen hadde. Hiir mede jk juwe ersamheyt Gode salich vnde ghesundt beuele tho langer wolffort. Ghescreuen jn Wijborch des donredages vore krutwiginge jnt jar negen. Herman Scroder. Adress: Den ersamen vnde voresichtigen vnde wolwiszenden heren borgermesteren vnde ratmanne der stadt Reuell denstliken."}, {"df": "5395", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere, besynnerlige gode wen, wij finge j jafftens eder scriffuilse, huru fyenderne äre oc theere siig j Abo, Gud oss thet bätre, [oc] atj akthe sielff personlige strax met alle the makt j kunne asted komme ware then landzende til wnsätning oc äre ther til hielps begärende ware swenne etc. Wij haffue hört för almänt rykthe, at fyenderne äre delde j flere parter, pa thet at the kunne täss bäthre förraske oss. Om swa skedde, som Gud förbiwde, at thet fulle hinget pa thenne ägn, wore stor fare om thenne domkirke oc landzende her oppe, ther wij ändelige plictoge äre epter makthen förware oc beskerme. Wij förmede j hwarie stwnd tidende oc bud aff the gode herrer oc men til Danmarch äre oc met them fange wethe, hwar wij skole rette oss epter, Wij wele gerne at ware swene äre eder fölgafftige ther epter som legligheten tilseger oc faren finnes lithen eller stor. Therföre tykker oss ändelige radh ware, meden her Erich Tureson är her oppe, atj, han oc flere gode herrer her widh handen äre oförtöffuat komme til tals oc öffuerwäge rigesins bestand. Gud kenne, at wij äre ekke mykit starke. Wil war Herre giffue oss sine nadh oc makt til, wile wij gerne möthe met eder ther oss ware ey langut at fare för war krankdom skul oc benale oss strax heden til Stäkit. Then gode herre bisp Mattis oc andre maghe j sielffue biwde til. Hwat her är för tidende, weth eder her Erich wnderwise. Hwar wij (wij) kunne ware eder til gode oc kerlig göre wij altiid gerne. Eder her met Gud befolendis. Raptissime ex Vpsalia in crastino Laurencij mdix, nostro sub sigillo. Adress: Strenuo ac generoso viro domino Suantonj Nielsson in Ekesiö, regnj Suetie gubernatorj, amico nostro charissimo."}, {"df": "5396", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Väddö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiwke trotiänesthe nw och altidh fforsänth met Gudh. Ma i vethe, käre herre, ffor tiände, ath her ligger wedh xvj skep her vthen ffor skärie garden, skinne och bränne alth thet the ffare ffran, haffwe the bränth vtaff Syngen och Brönholmen ffor viss tiände. Käre herre, vele j ware ffortäncth vthi ath sände hiith nagen vntsätningh, tha görs han nw ganske wel behoff. Käre herre, ma j och vede, ath jach är j Vädön hos almogen ther, swa migh hopis til Gudh ther skal jngen skade skee. Käre herre, later almogen kerlige bedie eder om vntsätningh; the haffwe giffwit migh fforswar, ath ffaa the vnsätningh, tha vele the leffwe och döö met eder. Äret sake, ath the ffaa ecke mere vntsätningh, tha är thet frwctandis, ath the gange hannum til hande; män thet haffwe the giffwith fforswar, ath the vele thet nödigth göre, om the nagen vntsätningh kwnne ffaa. Käre herre, sänder nogen swene vth, almogen viil gerne giffue döm swa danth the haffue, ath the kwnne ffange nogen vntsätningh. Är och ffor tiände, ath Aalandh haffue the jnne och Aabo är belagth. Käre herre, äre Häffwrebo karlle begärende, athj vele sände Nielss Scriffuere vth til döm, ath han ware hoss döm dher j skärie garden etc. Edert herredöme alzmectigh Gudh beffalendis. Hestelighe aff Väddön, fferia 2(a) Laurentij. Benct Manson."}, {"df": "5397", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Roslagen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5398", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis. Sinceris semper in Domino reuerencia, honore et salute premissis. Kære herre, brodher och besynnerligh gode wen. Teckes edher verdughetz herredöme vele vethe, at the hetzske rigxens fiendher haffue vareth i Abo och giort the helge kirke, oss och edher herredömes vndersather samestadz droplighen stoor skade och offorwinnelighen i longhen tiid j swa mathe, at the haffue taghet kirkene belethe, kalker och ware biscops skrwer och krikcher met manghe andre kirkene æghedele, ther longht ware aff scriffue, och fareth met then mene man, swa at the haffue misth alt thet the i verdhen tiil atthe. The sloghe swmme aff borghmesther och radh, presther och annedh folk i hæll, och grepeth tiil fanghe swmme met bætzsthe borgherrer och köpswene. Nw ligge the i Hangö met swar macht, hothendess framdeles mera forderff göre pa for:de Abo och menighe landeth met rooff, mord och brandh, om the ecke faa xij twsande mark for brandh skath aff stadhen och landet och swa miketh aff oss for war biscops hat och krijcken. Ty verdhuges edher herredöme koma thenne fatige landzændhen æn nw tiil vndzsætningh offortöwedh met got taall folk som nw alle störste macht opa liggher, at the matthe ecke begha theres omilhet och ondzsko mere framdeles pa edher herredömes vndersather som the achte landeth oc riketh tiil longhlighen skadhe och forderff. The skule met Gudz hiælp inghen wilie begha met slothen i thenne landzænde. Togh standher landeth i stoor wadhe met menlöse almoghen her bygge och boo i landeth, vthen edher herredöme faller them tiil vndzsætning. Hwadh eder herredömes læghlighet och vilie ær her vtinnan, verdughes offortöwedh biudhe oss tiil om; edher herredöme alzmæctiighum Gud ewinnelighe befalendes met liiff oc siæll Ex castro Kustha anno Domini in crastino assumpcionis virginis gloriose, mdix, nostro sub signeto. Adress: Strenuo ac magnifico militj domino Swantonj Nielsson, regnj Swecie gubernatorj, domino et fautorj nostro nobis prestantissimo."}, {"df": "5399", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Turenki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the danne men, som thetta mith nerwarendes øppne breff hendher adh koma kan, bekennes iak Bencth Nielsson, hæredzhøffdinghe j Hatthele hæredhe, ath thet sijn iak sommartingh hulth met almogen i Meskele sokn, i Turinge by, ij ærligz swens nerwarandis Oleff Gregersson, slottzfogdhe paa Kroneborgh, ok flere god men anno Domini md nono, tho kom ffor retthe a settho tingh hustrv Kaderin i Leppes met thenne her æptherscreffuenne landz syne men, som haffdhe skodadth, synth og ransagedhe (!) j millan Kadialabo och Twrmila ror, som är Jøns Gregersson i Katinala, Oleff Seck, Jocep Solth j Thurehiælæ, Niclis Jønsson Sotala, Jøns Andersson aff Leyniælæ, Per Larensson i Huctis ok Hendric Imenssæ aff Kulsilæ. Tesse ære ræth ror: Læpesdhen nænæ, Harw mækij, Viala nyemj. Tesse her æpther screffuene xij, som tho j næmpdene sothe, the wore ther ffast oth ath alle menæghe soken, som ær først Lasse Michilsson Meskele, Michil Jønsson Hætile, Hendrie Nilisson ibidem, Laurens Henricsson Ykolast, Laurens Niclisson Kodiala, Hokon Michilsson Kerkoijla, Jöran Nilsson Eristola, Staffan Olsson Peringhe, Thomas Jønsson Meskele, Larens Jønsson Turinge, Per Nilsson ibidem ogh Niclis Klavsson Syrientaka, the ther om ransagedhe, withnedhe og æpter sore, gilledhe ogh stadfeste ffornembde ror. Epter sodane ranzacan, vitne, edhe ok stadfestilse ogh skel dømbde iak offuannembde ror stadugh og ffasth obruthelighe hollandes, hwar man widh sin iij mark ffor mijn dom, ogh Kodialabo sac til xl mark ffor valdz werken. Til yther mere visse ogh högre fforwaringhe adh so i sanijnghen ær trøkker iak mith incigle a ryggen a thetta breff, som screffuith ogh geffuith ær or som offuenscriffuith står, etc."}, {"df": "5400", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5401", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5402", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena cum affectu & effectu tocius spiritualis edificij soliditatem salute premissis et fauore. Kære ælskelige fader, in die assumpcionis Marie virginis fingom wij nadogh herras breff, biscoppens i Aabo, met bade conuentz systras och bröders breff j Nadendal endræcteliga lydande, at hans nad oc the alle astunda oc begera at j til en tid skulen nær them blifua, them oc warom kæra systrom til hugnad oc rættilse, huilkit allas wara wilie war, nar wy eder met them wtsændom, oc æn nw alle endræcteliga bade systra och bröder wnnom oc met allom kerlek tillaatom, thy thet ware oærligit och oss för allom godom mænniskiom oswarligit, at wij skullom wara ælskelica systra sa omillelicha wtan fader oc hugxsualere ofuergifua och ensama lata. Æn tha the æro fran oss til en tid skelde lekamlicha, skulo the ey j warom idkelicha bönom oc gudelikom kerlech skilda wara eller glömda aandelicha; thy ær thet alles wara wilie, at j met them blifuen ij eller iij aar, sa at closteret maghe förbætras och förökias j personis och reglo, Gudj til loff oc æro oc eder oc them til æfuerdelichen lön. Oc epter iij aar wiliom wij met största kærleg eder alla saman til hopa hem kalla som wy eder alla til hopa met gudelichom kerleg wtsændom. Ælskelige fader, skulj oc weta at war kæraste Gud haffuer os æn alla j liffue spart, sa at ingen syster eller broder döder ær sidan j wtforen; honom warj loff æfuerdelicha. Jngen tidande eller breff hafua wij faat aff Rom fraan warom brödrom oc inthe sidan aff them sport; eth swenst breff fingom wij aff broder Bertil, oc war sama effectus som latino brefuet lydde wij senast aff honom fingom, nar j hema wara. Ælskelige fader, helsen then wærdoga oc nadoga herran biscopin j Abo, takkande honom pa allas wara wegna för then stora dygd, kerlech oc bestandh han j eder wara kæra systrom oc wara helga reglo giorde jn officio visitacionis, huilkit wy alla gerna viliom förskulla met warom idkelikom bönom. Teslikis helsen oc takken baden conuenten systrar oc bröder j Nadendel pa allas wegna för thet at the eder alla kerliga anamade och vnfingo; enkannelica helsen wara kæra oc ælskelica conuentz systra met manga goda næter. Eder och them alla her met befallande warom herra Jhesu Christo, jomfrw Marie, wara helga patronis Birgitte oc Katerine til æwige tidh amen. Scriffuer os snarliga met första bod swar ighen om all ærande hwru ider gaar. Snarliga scrifuad j Watzstena closter anno Domini millesimoquingentesimonono, in vigilia Bartolomej Syster Anna Ficconis abbatissa, broder Joan Mathej vice con- fessor oc alla systrer oc brö- der j Watzstena closter ad v. Adress: Venerando religiosoque viro fratrj Swenonj Tordonis, monasterij Watzstenensis confessorj generalis iam Vallis gracie degentj, caritatiue et deuote hoc."}, {"df": "5403", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh helssän kerligh ffor ssendh met alzmegtich Gwdh. Kære Ssander Arenssön, ssynerlich godhe wän, moi wedhe, ath konggenss ffolk ære her æn nw j skæren met iij eller iiij jachther och skinnedhe the j gaar Jnggho preste gaardh och sloghe wpp kerken och toghe ther wdh hwadh ssom ther war; oc ligghe wedh Nargön iij konggenss skep och wagthe effter the ffatich mæn, ssom skulle sseyle effter theris bærningh; mæn hwarth the ander skep toghe wægen, thet jach ikke wedh. Kære Ssander, haffue j naaghen godh tiendhe ffra myn herre æller hwre ther tel stor, thet j wille dem dele met vænner. Jach gör eder altidh thet ssame jgen. Ey ær her nw naaghre wordene tiendhe, ther jach kan eder nw ytermere tel biwdhe, mæn hwadh eder ær tel velie och kerlich gör iach altidh gerne, thet Gudh kændhe, then jach eder beffaler met liff och siæl tel ewich tidh. Skreffueth aff Rasborgh ssöndaghen nest effter sancte Bartelmeus, wnder met ssiignethe, anno etc. xv(c) ix etc. Tönnow Erikssön. Adress: Erligh och welbyrdogh sswän Sander Arendssön vppa Abo sloth, ssin godhe wen, met al kerlich ssendes thette breff etc."}, {"df": "5404", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Johannes, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis Sinceris nostris reuerencia, decencia, dileccione et salute premissis. Kære her Swante, herre, brodher och besynnerligh gode wen. Tacke wij edher verdughetz herredöme gandzske höghelighe for kærligh och hogswaleligh scriffuelse vij finge met thenne breffuisere, edher herredömes swen Erik Gwnnerson, om the omilde rigxens fiendher och theres wanbrukelse the haffue i thenne landzænde bewiisth, hwilke nw ære hædhen farne met theres rooff, the ocristelighe hær forwiffueth haffue, ffulachtendes framdeles kome met större macht, kænnes och heghne sigh landeth tiil eller thet i grwnd offuer hwffud, som Gud forbiude, forderffue, som the och nw achtede göre, om vij hade ecke theres ondhe vilie met noghen vedherstyggelse affstyrth thet mæsthe vij göre kwnde pa ware sidhe. Hwad tiid opa areth the wenthendes ære, thet ær owisth opa lithe. The seghie wel sancte Michels tiid segh vilie kome eller met förste opedh vathen. Togh kan man föghe troo sæthie tiil therres löse taal och sledzskhet the altiid biude tiil. Thet ær fasth befrychtendes at, biude the segh framdeles hiit i landeth met större macht, at almoghen gaar them tiil handa som en parth nw giorde och flere tiilbudhe, hadhe the fanghet radhe vthen fiendherne faa noghen mothstand met förste ingangh swa at the ecke kwne lisme och hylle almoghen tiil sigh. Hwar före tycker oss radhelighedh vara at edher herredöme vilde skicke hiith eth tall folk kronenes och edhert herredömes sloth och landeth tiil vndzsætningh thet mæsthe ider herredöme kan afflathe tiil tess vintherren kan kome fiendherne tiil hindher. Ther vilie vij gerne hiælpe tiil epther var ytherste macht och formaghen, en togh wij ære fasth forswaghede aff for:de rigxens fiendher, kænne Gud, then vij edher herredöme ewinnelige befale met liiff och siæll. Om annen tiidhende och thenne landzændes lægheligheth kan thenne for:de breffuisere mwnnelige ythermere vndheruise edher herredöme en vij longelige scriffue. Ex castro nostro Kustha anno Domini mdix, ipso die decollacionis beati Johanis baptiste, nostro sub sigillo. Adress: Strenuo generoso ac magnifico militj domino Swanthonj Nielsson, regni Swecie gubernatorj, domino et fautorj nostro colendissimo, etc."}, {"df": "5405", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwgh och weluilug throtiænist nw och altiid tiilforende met war Herre. Käre werdug herre, teckis ider herredöme wile weta, at the hæske rigisins fiende, som här wore och skynnadhe thenne stadhen met mord och brand, äre hædan lopne tiil Gulland eller huart the wägen toghe, som iak screff ider herredöm tiilforende om, mæn the skip och iaktar, som skynnade och brände Öregrwnd, the lige här vnder Narghöen ok tage wore pa then wdsiglingh, swa at ingen aff tesse fatige män hær aff landhet kan koma tiil Räfle epter therjs bärning; och lige ther iij skip och iij iakther vnder Narghöen. Oc wore te iij iakter in j Rasborgx skær, skynnade ther j kirkio och preste gordhen, hetandis Ingho, om sancte Bartolomej dag, som Twnne mik tiil screff, huilket breff iak ider herredöm sender inlukt j thette breff. Käre, werdug herre, som ider herredöm screff mich nw tiil, at ider herredöm är nw aldelis tiil rede met et got tal folk, actandis ider herredöm hiid thenne landzenden tiil hiælp [oc] tröst, huilkit som wel behoff görs, om rigisins fiendhe wile ther noghet töffwa. Mæn tiil öl ok math är här ganske hort i thenne stadhen, man skal ecke foo j tunno öl for d[eninger], vilde man alder swa migit giffwa ther fore. Käre werdug herre, mæn the fiende, [som] här wore, lite the goo for openbar rikt ok tall och sporde om al lelighet tiil Swderkoping, Nykoping ok Wæsterwik; huart the wile slo, wet iak ther inte vdaff. Käre werdug herre, kan thet koma i vpslag, swa ider herredöm kunde koma här sielff i höst personnelig eller nogre gode herre pa ider herredöms wägna, som här hulde räpss och ting met almogon for then store villilse, som här är komyn i landhet och endelis ganske olyduge, som hælder sogho, at konungen finge thenne landzenden, som Gud forbiwde. Käre werdug herre, wet thenne breffuisare vnderuisa ider herredöm, hurv här stor tiil i thenne stadhen; här är hwar port och gatwbodar vpslagne oc the som sluppo, rimde vd pa landzbigden och bigge ther. Käre werdug herre, som iach screff ider herredöm tiil om j puluermakar oc j god bisseskittæ, them giordis här ganske wel behoff, æ huad pa kan koma. Käre, werdug herre, ider herredöm här met alzmectughan Gud befellandis bode met liff och siäl tiil æwig tiidh. Snarlig ex Abo sloth torsdaghen næst epter Bartolomej anno Dominj 1509 ………. Szandher Arendszon. (På en sedel:) Käre werdug herre, tecktis ider herredöm wara fortenkt sende hiid noghet saltpeyther ok swagel ok en puluermakere; här ligger alle störste macht pa. Käre werdug herre, är här ganske store bryst om en god bisse skyttæ; hade iak then hafft innan mwren hoss mik, rigisins fiende skulde haffua bäthre twllath en the giorde, när the förde the ägedele genom oen här; men the wogat ther på ok finge ther döde ok sore män. Ider her met Gud befalendis.1509830Original på papper, med spår efter ett signet, i Sturesamlingen i svenska riksarkivet. Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 240, där adressen sägs vara den vanliga. Den här följande sedeln enl. Grönblad insatt med andra sedlar i ett annat konvolut än själva brevet hör på grund av handstilen, pappersvecken och även innehållet uppenbart till nedanstående brev.5405 Åbo slott 30 augusti 1509. Sander Arendsson (slottsloven på Åbo) till herr Svante Nilsson att fienden efter plundringen av Åbo nu dragit bort, men att tre skepp och tre jakter låg vid Nargön, och hade jakterna varit i Raseborgs skär samt plundrat Ingå kyrka och prästgård; tackar adressaten för löftet att själv överkomma med krigsfolk och råder honom att då hålla räfsteting med den motvilliga allmogen. Myn ödmiwgh och weluilug throtiænist nw och altiid tiilforende met war Herre. Käre werdug herre, teckis ider herredöme wile weta, at the hæske rigisins fiende, som här wore och skynnadhe thenne stadhen met mord och brand, äre hædan lopne tiil Gulland eller huart the wägen toghe, som iak screff ider herredöm tiilforende om, mæn the skip och iaktar, som skynnade och brände Öregrwnd, the lige här vnder Narghöen ok tage wore pa then wdsiglingh, swa at ingen aff tesse fatige män hær aff landhet kan koma tiil Räfle epter therjs bärning; och lige ther iij skip och iij iakther vnder Narghöen. Oc wore te iij iakter in j Rasborgx skær, skynnade ther j kirkio och preste gordhen, hetandis Ingho, om sancte Bartolomej dag, som Twnne mik tiil screff, huilket breff iak ider herredöm sender inlukt j thette breff. Käre, werdug herre, som ider herredöm screff mich nw tiil, at ider herredöm är nw aldelis tiil rede met et got tal folk, actandis ider herredöm hiid thenne landzenden tiil hiælp [oc] tröst, huilkit som wel behoff görs, om rigisins fiendhe wile ther noghet töffwa. Mæn tiil öl ok math är här ganske hort i thenne stadhen, man skal ecke foo j tunno öl for d[eninger], vilde man alder swa migit giffwa ther fore. Käre werdug herre, mæn the fiende, [som] här wore, lite the goo for openbar rikt ok tall och sporde om al lelighet tiil Swderkoping, Nykoping ok Wæsterwik; huart the wile slo, wet iak ther inte vdaff. Käre werdug herre, kan thet koma i vpslag, swa ider herredöm kunde koma här sielff i höst personnelig eller nogre gode herre pa ider herredöms wägna, som här hulde räpss och ting met almogon for then store villilse, som här är komyn i landhet och endelis ganske olyduge, som hælder sogho, at konungen finge thenne landzenden, som Gud forbiwde. Käre werdug herre, wet thenne breffuisare vnderuisa ider herredöm, hurv här stor tiil i thenne stadhen; här är hwar port och gatwbodar vpslagne oc the som sluppo, rimde vd pa landzbigden och bigge ther. Käre werdug herre, som iach screff ider herredöm tiil om j puluermakar oc j god bisseskittæ, them giordis här ganske wel behoff, æ huad pa kan koma. Käre, werdug herre, ider herredöm här met alzmectughan Gud befellandis bode met liff och siäl tiil æwig tiidh. Snarlig ex Abo sloth torsdaghen næst epter Bartolomej anno Dominj 1509 ………. Szandher Arendszon. (På en sedel:) Käre werdug herre, tecktis ider herredöm wara fortenkt sende hiid noghet saltpeyther ok swagel ok en puluermakere; här ligger alle störste macht pa. Käre werdug herre, är här ganske store bryst om en god bisse skyttæ; hade iak then hafft innan mwren hoss mik, rigisins fiende skulde haffua bäthre twllath en the giorde, när the förde the ägedele genom oen här; men the wogat ther på ok finge ther döde ok sore män. Ider her met Gud befalendis. Original på papper, med spår efter ett signet, i Sturesamlingen i svenska riksarkivet. Grönblads Nya källor till Finlands medeltidshistoria n:o 240, där adressen sägs vara den vanliga. Den här följande sedeln enl. Grönblad insatt med andra sedlar i ett annat konvolut än själva brevet hör på grund av handstilen, pappersvecken och även innehållet uppenbart till nedanstående brev. "}, {"df": "5406", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwk helse och weluilighe trotienesthe, eder herredom altiidh kerlighe forsenth j alsmecteghe Gudh. Kære herre, teckis eder herredom wele wethe, ath the rigesins hetzskelighe fiendhe, kongh Hanses partij, haffue giorth här owermatis skade j Aabo stadh, skynnedh staden alth thet the offwer komme, somme aff the fateghe mæn borgerne i heel sloghe, hwilchet Gud see forklaghedh. Then tiidh iach the tidendhe fornam, drogh iach aff stadh medh lx myne swenne, actendis them tilhielpe komme och affwærie ath the ecke lenghre indh i landeth skulle siigh giffue. Tha møtthe mich i wegen noghen scriffuelss, lidendis ath fienderne wore sin weygh borth dragne, ty droch iach till rygghe jgeen. Nw ære the borth løpnæ, hworth wth, weth iach ecke forwiisth ath skriffue eder herredom till, doch haffue the latidh gaa for rycthe och openbarlighe sacth, ath the welie jgeen komme nw i höstes. Weth iach ecke, om the haffwe actedh siik till Wiborgh, om the kwnne ther nageth angrep göre heller forraskelse, som the j Aboo giordhe. Formoder iach, ath then gode man her Erich Twreson haffuer wel wnderwiisth eder herredom, hwre thet er forwareth met Wiborgx sloth och staden, ath thee wethe siigh forwareth, om the fiender giffue siigh diidh, ath the ecke begaa sine wnde welie, som the actidh haffuä. Kære herre, iach hadde lenghe seeden gerne skreffuit eder till, nw wisthe iach jngen radh, hwro iach mith bodh offwerkomme kwnne, effther ath fienderne logho alle stadz j skærie gorden swo wel i swenske skæren, som her i finske skæren. Gudh alsmectighe giffue eder och flere the werdighe feder, erlighe herrer och godhe mæn nogen godhe radh, ath fynne nogen godhe radh till ath swodanth kwnne affwæries. Skole almogen swodanth lenghe offwergaa, tha kwnne j formerke, kære herre, ath thet er storlige frictendis, ath olydne bywdis eder (ecke) j manghe mothe, som eder herredom betre formerke och besinne kan, æn iach nw scriffue kan. Kære herre, jngen annen wordendhe tidende haffuer jach eder tilbywdhe paa thenne tiidh. Eder herredom her met alsmectighe Gudh met liff och siel till ewighe tiidh befalindis. Citissime raptim ex Kroneborgh, feria 3:a proxima ante natiuitatis Marie, anno labenti deitatis m(mo) d(mo) nono. Ake Jöriensson riddere. (På en sedel:) Kære herre, teckis eder herredöm vele vethe, ath myn werdh j Abo Swen Myre bleff greepeth och borthförder; tha skreff hans hustrw mich [tiil], ath iach wille scriffue eder herredom tiil, ath han matthe framdelis beholle then forlæningh han aff eder haffuer, hwilchet och swo myn kerlighe bøn er till eder ati thet for Gudz och hans fateghe doms skuld velie wnde honom. Kenne Gudh, han er en fateghe man jæmwel som flere, som siith misthe etc."}, {"df": "5407", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnd wes ijk gwdes wormach. Wetet, werdijge herre her meijsster Pawel, dat ijk jw schryffent wol werstanden hebbe; vnd iij ferndel botter, so gij mij schreffen, dat ijk dem heren abot geffen solde j ferndel vnd den chesse vnd her Tomes ok j ferndel botter vnd mij ok j ferndel, dat hebe ijk so gedan; ok entfijnk ijk ij halffetonnen botter, wogen xvj marc pwnd offer; se lijcht noch wnworchofft. Ijk menne wen jwe lwde wech syn, so sal se dwrer warden. So gij mij schrijfwen als wme j bote rommenije, de chan yk nenne to chope chrijgen, se wijllen al basstert mede worchoppen. So schreff mij ok Mychel Molner wme j bote rommenije vnd wme solt; de schijppers wolden em nycht j tonne ijn nemen; so hebbe ijk den schijppers al gesecht, dat ijt ijw werdychheijt hebben solde; so chrech ijk ijt se ijn, vnd de [s]chyppers hebben ijt al mijt erem march gemarket. So chrech ijk dat dar ijn. Jtem, her meysster Pawel, so sende ijk ijw ijn Hynrych Tijmmerman j pype got basstert, de steijt xxx [mark], vnd yn Schalm j bote rommenije,* steyt ok xxx [mark], j harme gwlden to sijse, xv sc. forlon, iiij sc. yn dat schyp to brijnen, j fr. to bijnende, so stan de beijden fate lxi[½] [mark] vij sc. Michel Molner sende ijk den basstert so for he dar ijs, vnd j lasst solt ix [mark], de tonnen i[½] [mark], j to pachende, iij sc. to wegen, iij sc. prijmgelt, vj sc. sijse, so steijt de lasst solt xj [mark] mijn ij sc. vnd ijn Schalm ok ij lasst solt, stan ok xxij [mark] mijn iiij sc. xvij tonnen war de lasst, vnd ijs al gemarket mijt des schijppers marke; de warb ijt jw effte Mijchel wol leffreren, effte Mychel nycht tor stede were. So for gij ijt nijcht behoff hebben, so latet** ijt Peter Wijen entforen, effte gy jw dar nycht bechommeren wolden, latet mij wedder senden botter effte las effte wat jw gotdwnket, ok sende ijk jwer werdijchheijt j gar goden sach happen, dat schyppwnt vj [mark], vnd wecht j schyppwnt viij lysspwnt, iiij sc. to beren, iiij sc. to wegen, j sc. to dregen, vj sc. sijse, soma den sach hoppen viij [mark] xxj sc, noch ijn Schalm j ser got fat ber sere got dan[s]ke ber; latet jw nijcht worsmaden, ijw werdychheijt, drijnke ijt wme mynen wyllen. Nijcht mer wen fele goder nacht. Gescrewen to Dan[s]ke den dinxdage wor den hylgen chrwche (!) jnt jar m v(c) & ix Hans Chonnert. Jtem lewe here meysster Pawel, worffoget ijt jw so, dat ijk mijnne betalyn[g]e chryge wor wijnter wan Peter Wijen vnd wan meijsster Mattijes, weme leck ijk em doch ret gelt, ok schryfft mij Jwrgen nycht j wort effte Peter dat were, so forfoget jt so, dat [ijk] myn betalynge chrijge; ok lech ijk nw ij jar eijnem schijpper, de hete Mans Jonsson, xij [mark] ret gelt. Peter Wije chent en wol; mochte ijk yt ok wedder chrygen, dar bede ijk wor wme fruntlych etc. Hans Chonnert. Adress: Dem werdygen heren meijsster Pawel Slel (!) to Abow sal dijsse breff etc."}, {"df": "5408", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnd wes yk gwdes wormach. Wetet werdijge here her meijsster Pawel, dat ijk jw schryffent wol w[or]standen hebbe, vnd iij ferndel botter, dat eynne gaff yk dem here abat vnd den chesse vnd her Tomes ok j ferndel vnd mij j ferndel na jwem schrijffend, dar ijk jw grot wordanke. So sijn dar noch ij halwe tonnen, wegen xvj markpwnt offer; se lycht noch wnworchofft. Wen jw lwde wech sijn, men wij, se sal dwrer werden. Jtem dar vp sende yk jw j goden sach brwe hoppen, dat schijppwnt vj [mark], vnd wecht j schijppwnt viij lijsspwnt; dat schijppwnt vj [mark], iiij s. to beren, iiij s. to wegende, j s. to dregen, j s. prijmgelt, vj s. sijsse, soma den sach hoppen – viij [mark] xxj s. Jtem so gij mij schrijffen wme j bote rommenije, de chan ijk nijcht to choppe chrijgen, swnder ijk mot j pyppe basstert dar to chopen. Yk bot wor j bote rommenije xxxi[½] [mark], yk mochte er dar wor nijcht chrijgen; ok schreff mij Mychel Molner vme j bote rommenije, so choffte yk j bote rommenye vnd j pijpe basstert wor lx [mark]; gij werden jw wol nycht Mychel wor gan so ferre alsse se jw nycht beyde denen; denen se jw, gy mogen se walbeholden. Yk gaff iij fr. syse, xv sc. to fforen, iiij sc. den chnechtten ijn dat schyppen to brynen, j fr. to bynen, so – – de ij stwcke lxi[½] [mark] vij sc. Jtem so schreff mij Mijchel Molner vme iiij lasst solt, so chwnde ijk nijcht j tonne wor em effte wor mij ijn chrijgen; so worde ijk dat dat (!) wan ywer wegen; so chrech ijk yn Hijnrijch Tymmerman de pyppe basstert vnd j lasst solt, vnd j lasst solt xvij tonnen steyt xj [mark] mijn ij sc. Noch ijn Schalm ij lasst solt xxxiiij tonnen, stan xxij [mark] myn iiij sc, soma de iij lasst solt xxxiij [mark] myn vj sc. Item, her meysster Pawel, mij schreff Mijchel Molner ok wme j bote rommenije; so chwnde ijk sse nijcht to choppe chrijgen, vnd wme iiij lasst solt so chwnde ijk ijn de ij scheppe nijcht j tonne chrijgen, swnder ijk warff won ijwen wegen; so chrech ijk den wyn vnd de iij lasst solt dar yn, vnd dat solt hebben de schyppers myt erem marke gemarket. Hynrych Tymmerman hefft xvij tonnen, Schalm hefft xxxiiij tonnen, so warden yt yw wol antwarden. Nycht mer wen ffele goder nacht. Gescreuen to Danke (!) vp des hylgen chrwches (!) affent ynt jar mv(c) & ix. Hans Chonnert. Item fromme here, offte Mychel Molner nycht tor ssteden were, so dot nymande won dem wijne effte won dem ssolte, effte Hermen wan Tornne jw dar wme to sspreke; dot em nijcht, swnder Mychel Molner; so fferne ijt yw nycht denet effte ijw werdijchheijt de wnrowe nycht mede hebben wijl, so latet Peter Wijen entfanen; nemet dar wan wat ijwer werdijchheijt denet, vnd were ijt frede gewesst, ijk wolde ijwer werdijchheijt gesant hebben, dat ijw wol solde gedent hebben. Wij horen noch al man gwade tijdijne; ffoget Got vnd Marija dat ijt ffrede wart. Sso schrijffet mij frijgh, yk wijl yw mijt der helpe Gades wol ssenden dat jw denen sal. Jtem ijk sende Peter Wijen ij(c) chlapholt vnd j(c) bodden holt vnd j sach hoppen. Ijs dat he leffet, latet ijt em entfanen; were he ok dot, so do[t] wol vnd worchopet ijt vnd sendet my jo wor wijnt[er] wedder. Schalm hefft yt ynne, vnd holdet en ja d[ar] to, dat he my wor wynter dat wijn my sendet; d[at] bydde yk ijw frwntlych wme Adress: Den werdygen heren meysster Pawel Skel to Abow sal dijsse breff."}, {"df": "5409", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minenn gans willigenn denst midt alles gudenn erbedinghe stedes thouorenn. Ersamen vorsichtighen wnde wolwiszeden heren, demodichliken voghe jk juwer ersamen wisheyt tho weten szo jk juwer ersamheyt beroret vnnd voremeldet hebbe, vnnd jk ok hope szo dat juwe ersamheyt szoden scrifft vnnd breff woll entfangen gheleszen vnnd vore stan hebben, dor jk mj jn miner voͤr breue ju beclage van jchteswelkes heringes haluen, den mj Diderick Eppenschede schuldich vnnd plichtich js vnnd jk oͤm den suluen herinck tho jaͤr jn dem winter woll vornoget vnnd betalet hebbe vnnd minen herinck entfangen szolde wen de ersten lubesken scepe kemen. Susz alszo de scepe ghekomen sin, hebbe jk mjn boͤdt an oͤm ghehadt vmme sodane xj last heringes tho entfangen. Alszo hefft he mj ghe sandt stromelinck, vnnd js clen gudt, dat jk ghenen Ruszen mede tho leueren kan. Susz hebbe jk juwer erliken wisheyt beroret jn minen vorbreue vnnd vormeldet nu noch, dat jk sadanes heringes nicht will annamen sunder he beuelen wem he will vnnd laten vorkopen szo dure alszo he kan; sunder jk bekummere mj dar nicht mede. Vort hebbe jk ok juwer erliken wisheyt jn minen vorbreue vormeldet, dat jk ghenen herinck van oͤm meer entfangen wolde, sunder he szolde mi geuen mynen summe geldes vor de last, alszo mjn vorbreff jn holdende vnnd wol vormeldende js. Dudt szall juwe erlike wisheyt aldus recht vornemen; wil he mj nu vp dussen Michaelis by dusszen breffwiszer scifferidt geuen vnnd senden retgelt vor xj last heringes vor jlleke last lxiij march rigisch vnnd ik dar nu thor stundt mjn proffidt vnnd beste mode doen mach, szo sij jk dar woll mede tho ffrede; sunder sendet he mj myn gelt nicht bij dusszen breffwiszere vnnd jk dar nicht mede mach kopen, dar jk ffordeell vnnd eghowijn anne wordt, szo bidde jk juwe erlike wisheyt willen jn dechtenisse nemen, dat he mj den herinck szall betalen alszo jk on vp den winter tho Nauorden geuen mach vnnd scriuen oͤm openbar neen, dat jk om szodan kop nicht laten will. Js id sake, dat he mj nicht mjn gelt ensendt bij dusszem breffwiser, vort bidde jk juwe erlike visheyt d[e]nstliken mjt ganszer demodicheyt mj hijr wolden eyn antwordt vp benalen wur jk mjt dussen saken voren sall, wente dat jk Didericke ffuste scriuen, jk kan ghen antwordt van oͤm erlangen; welker jk an jw vorsichtigen vnnd wolwiszedenn heren altijdt gherne vor schulde denstliken, wur jk kan vnnd mach, de jk Gode almechtich tho langer wolvart regerende salich vnnd ghesundt beuele. Ghescreuen jn Wijborch des sondages vor Mattheii apostolij jnt jar nigen. Hærmen Scroder. Adress: Denn ersamen vorsichtigen vnnd wolwiszedenn heren borgermester vnde ratmanne der stadt Reuall denstliken."}, {"df": "5410", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlige, kärlige helse nw och altiid forsänd met war Herre. Käre her Peder, besynnerliig god wen, som i forsthode i myn käre herres scriffuilse, som iak hanss herredöm tiil screff om huad belägelighet här är i landhet, thar myn käre herre här nogan skade vdj, sin Iosep for hädhan, iak ther ecke wore tiil talader om eller haffue nogen skuld fore, förty iak hade ingen befelningh mere en then tiid iak for fron Stokholm. Har Iosep noghet anneth sakt for myn käre herre eller myn frw, thet skal ecke fynnass i sanningh. Käre her Peder, är myn kärlig bön til ider, atj tale myt bestha for myn käre herre, ath then godhe herren vilde rame myt bestha ytermera [än] hanss herredöme haffuer giort thettæ här oreth, swa goth iak haffuer ligat paa myn egen pwngh och betärningh syn iak hiid tiil landhet kom, huilkit mik hopas atj vel vethe, ath mik war bäthre loffuath. Käre her Peder, tagher ecke tiil mestickis, at iak har inthe goth ider ath sendha, forty iak har inthe goth siälffuer. Dricker en god wen skool och glømmer ecke skytith fynger. Huad iak kan wara ider tiil vilia och kärlig gör iak altiid gernæ, thet God kenne, then iak ider befeller met liff och siäl tiil äwigh tiid. Snarlig ex Abo sloth, manedaghen näst epter helge korss dagh exaltacionis anno Dominj 1509. Szandher Arendsson."}, {"df": "5411", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Frater Martinus Michaelis conuentus Aboensis remittitur ad [priorem] prouincialem, vt ei de conventu provideat. XVIII septembris [mdix], Florentie."}, {"df": "5412", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5413", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5414", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena mutuam oracionum vicissitudinem cum cultu amicitie perpetue et sincere. Kæra modher abbatissa, ffader vice confessor och alla mina kæra systra och brödher, tackar jach eder alla mykit kerlika för then kerlech och godh wilia j mik altijdh bewiisth haffwin. Gudh alzmectogher warj allas eder ewerdelikin atherlön j himerikis æro och glædhi. Maghen j wetha ath nw för naghra dagha næsth forlidna fik jach met closthres drengh allas edhra scriffwilsse hurw jach skal fulfylia och fulkomna the ærende ther j mik befalath haffwen pa wara hælogha regles wægna. Thesligis om Kömmene widh Wiborgh &c. Tha maghum j wetha ath pa reglenes wægna tha ær thet nw her i thæssom hælgha stadh alt j ena goda mathe, och tackar jach mykit kerlika alla the ærlika och gudelika systrar och brödher, met hwilkom jach nw ær her j Nadhendals closther. The haffwa mik warith lydogha j alla the mathe ther jach them til sighiendis wardher om nagher rættilsse til eth gudeligit reglo haldh och æro mik swa til allan kerlech, ath jach kan them ther fore aldrigh fultacka, fför hwilkith jach edher kerlika bidher ath j them thet första j kunnen kerlighe tilscriffwen och ganzskans kerlika mykit tacken; och æro the væluiliogha til allan then deel ther eder alla kan wara til godho. Æn thess wær her haffwer warith stor fatigdom j thenne landz ænda för thetta onda örlogh nw haffwer warith och enkannelika nw sidhen sancti Augustinj dagh war förlidhen och Otthe Rwth met sith sælskap war her och fördærffwadhe then godha stadhen Aabo. Thet ær osegheligit hwat richedoma j gull, sölff, pæninger och andra dyra haffwor the ther fingo. Och haffdom wij her j closteret ey hafft stragx the kommo til Aabo wara brödher til them och fordæktingat met them om thetta closter och stadhen, tha haffde the stragx annan daghen næsth æpther kommith hiit och skenath och brænth. Æn Gudi warj loff ath wij gaffwom ena möghelika summo xxv march i redha pæninger &c. Ther næsth som j scriffwin, som ær om Kömmene, tha kwnne jach ther jnthe til göre æpther thet her Erich haffwer jnthe warith pa Wiborgh i thenne sommar. Thy stragx jach war hiit kommen, tha foor han met sin skep til Stocholm, och thy trodde jach ther fulkomlika vppa ath j schullen ther latha forslitis jnne för richezins radh om the gootz och laxafiske. Hwar fore radher jach eder ath j met första opith watn lathen thenne breffuisare Anders komma hiit til mik i geen met eder scriffuilse til her Erich och ederth maktz breff, j hwilko j gören mik fulmæctoghan til at aatala och anama thet godz pa Watzstena closters wægna. Thetta war alt försumath för æn jach vthfoor. Thy ware j nw snarlika redho, jach wil jnthe förswma then deel j mik befaleth haffwin, sæther ther fulkomlika tro til. Och j alla the mathe ther jach kan wetha closters och allas eders bætzsta, ther scholin j finna mik væluilioghan til j all the ærende och værff ther j mik befalath haffwin. Och magha her Clæmith och alla waara conuentz systra wæl, æn alla haffwa the warith siwka sidhen the hiit kommo vthen enasth systher Elin Swensdotther. The æro gerna altidh i chorenom oc ey lagdis naghet aff tidherne nidher sidhen the hiit kommo, thy the wilia thet engaledis swa længe the her æro. The latha och alla hælsa eder met margha godha næther. Swa göra och the godha modher abbatissa och alla conuentz systrar och brödher her i closterith. Ther met edher alla mykit kerlighe befalendis alzmæctogom Gudi, jomfrw Marie och warom kæra patronis sanctis Byrgitte och Katherine met liiff och siæl til æwiigh tiidh. Raptim respondens cursorie ex monasterio Vallis gracie feria quarta jnfra octauam canonizacionis matris nostre sancte Byrgitte, sub sigillo conuentus anno Domini mdix. Broder Swen Tordzsson etc. warendis i Nadhendals closter til en tiidh, allas edhra godhe wen nær Gudhi. Adress: Sancte regularis vite ac solitudinis monastice Deo deuotis cultoribus sororj Anne Ffickonis abbatisse, ffratri Johanni Mathei vice confessorj ceterisque vtriusque sexus personis sororibus et fratribus monasterij Watzstenensis, amicis sibi carissimis, cum omni deuocione et sincerissima caritate."}, {"df": "5415", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Dominj m(mo) d(mo) nono, fredaghen nest för Kalixti, vore richesins rad e[n]drechtelige offwer eens vordna at arliga giffue högboren forstä kong Hans tolff twsänd march och högboren förstinnä drotning Cristina eth twsandh march [aff hele rijkett, och skall alla lehn taxeras effter föliande wärdering]. Jtem aff huart twsand march ij(c) x march. Jtem aff huart hwndradhe march xxij march. Jtem aff huar x march ij march ij öre.(1) Jtem aff [hwar] fem march j march j öre.(2) Jtem huar biscop oc lagmann i sin lagsagw – – – – mötis – – om xiij dag iwlä, bäre op alle renthen. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem tesligis skole bispen i Abo och lagmen komma tiil samman pa forscriffne tiid och bequemmlig stad halle ther ret rekenskap som forscriffuit star. Jtem the fornempde skole skriffue tiil verdugiste fader och herre erchebispen och wor kere herre och höffuitzman huat summa som reknat är vtoffwer alt och the framdelis tiilscriffue huat som tiilleggis skal om ther vdinnan nagot fattis. Jtem skal nw forkynnas oc scriffuas tiil huar embitzmann, at the komma pa forcriffna tiid oc göre ret regenskap for siig som han vil for oss bekend wara. Tesse friborne menn skole opbære peninge: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – J Aboo biskopsdöme: Biskopen j Aabo Her Erich Twrsson Tönne Ericsson Her Ake Jöriensson. [Och giordes tå thenna efterskriffne werdering aff alt riksens rådh om förlähninger och taxepris:] Lest korn för xij march, lest jern xxv march, twnno smör för v march ortiger eller sex march dansk, [skepund koppar xx march], skeppund flesk iij mark(3) ortiger, tunno lax iiij march(4) ortiger, en koo xij öre(5), tijmber mardskin xx march, [timber] hermelin iij march, [timber grååskin ij march], skeppund gedder iij march, en oxe iij march, [en lodugh mark sölff xiij march]. Afvikelser i kopieboken: (1) ij öre saknas. (2) j öre saknas. (3) iiij march (4) iij march (5) ij march."}, {"df": "5416", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5417", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Verdeger forste, ick bitte iw forstlicke genode den barbijr, den ijij by yw heben, Jacob Blumensteijn, dat wyff, dy amme, dy he by sich hefft, dat isz nicht syn getrwde wyff, wenne sy is eyne gemen wiff, alle manne zcw Gdanczk gewest, vnde ick Margaretha Blumensteynichijnne byn syn getrude wyff zcu Gdanczk yn sanct Katherina kyrchen, dat hee nicht löcken mack. Jtem ick bytte ijw genedickeyt, ick Margaretha, dat ijij dijsen ebrock von Jacobs werlich stroffen wolden wenne ick wolde yn gerne stroffen; ick kan esz nicht thun, wenne he ysz my entlopen myt der soluegen dijnyn; he hefft mij genamen wat ym notlick was, ringe vnde gelt, was ick hatte, vnde hefft my wol vmb iiij hundert margk gebracht. Auck hebbe ick dat soluige wyff laten stäcken unde törmen, dat sy von ym laten sölde vnd dy stat ys ir vorbaten zcu Danczk von den hern; vnd my Margaretha ys sy by dem sacke gewert, dat ick sy vorsöpen solde zcw Gdanczk, vnd dy wyrdige herre de officialis dy hefft yr mynen man vorbaten vor xx gude margk, vnde dy soluige officialis dy hefft Jacob Blumensteyn by xx gude margk dat wijff auck vorbaden, vnd dy erwirde rat von Gdanczk heff auck Jacob vor genent ym dat soluige wijff vorbaden vor xxx gude margk, vnde worde he dem erwirdigen rat dat gelt nich zcu geuen hebben, szo solde he gefangen sytten dor vor iczlicke wecke von eynen fyrdungk vnd eten water vnd brot byt he yn dat betalet hefft; vnde ys my entlopen yn der aller hilgisten tyt yn der wecke vor mytte vaste vnde szo sy ick dor na he ijsz zcu der see weck getagen myt yr, szo hefft my de erwirdige rat hölpe getan. Da ick quam thu dem schepe, do was he my entlopen, do nam ick dat gut hirruther, dy kyste vnde j lade, vnd dat stehet zcu Gdanck vp dem rat hwse. Sy köme zcu Gdanczk vnde vor antworde sick dat. Jtem ick bydde yw genede forste von rechtess wegen dat ijy yn dor thu wolt halden vnde komme zcu Gdanczk vnde vorantvorde sick dat vnde dy schupe dy sij an hefft, wen sy by ijwen tijthe syt, dy hebe ick schwor zo werlick betalen must, vnd sy horet nicht er. Jck geue Jacob nicht so grote scholt als ir wen; sy hefftet ym yn seynen hals zcu freren gegeuen, dat he nicht kan von ir laten; vnde he löp ir na yn alle werlde, he kan nicht von ir kamen. Jakob Blumensteyn, dw lugest dat Vincke dyn bruder ysz; do dw wördest gefangen zcu Abaw, do sedestu es wer dyn bruder. Datum zcu Gdanzk am abent des xj tusent juncfrawen anno Dominj m° ccccc° jx. Nicht mehr, ick beuele yw forstelicke gnede dem allmechtugen Gote [vnde] Marie syner muder. Amen. Adress: Ann erwyrdijgen hochgebornen forstenn bischoff ztw Abow zcw komme dysser bryff yn fruntschafft."}, {"df": "5418", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Almarestäket", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5419", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Almarestäket", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5420", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Laukko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dannemen, som tesse breff hendher fore at komme, bekennes jach Steen Jopson met thette mith øpne breff, ath aarom effther Gudz byrdh twsindhe fæmhundrede paa thet nyendhe, paa sancte Mortens dagh, tha stodh myth brøllop paa Lawku gordh met erligh och welbørdighe jomffrw jomffrw Anne, Knudh Ericsons dotther; tha paa samme tiidh met godh velie och wel beramedh modh gaff jach henne paa rætthen hynnerdagh till sin morgengoffwe myn sæthe gordh Porkale, liggiendis i Lampis sokn, met en gordh ther samestadz kallendis Sangwele, met alle the ægedeler, som wnder forscreffne Porkale och Sangwele ligge, som er ocker, ængh, skogh, fyske watn, øøyer, qwern, qwernsteder, tompthe, tompthe steedher och wtmarker, nær by eller fiern, j wotho och i tørro, jntedh wndentageth i noger handhe mathe, som nw tilliger och aff alder tillegith haffwer heller her effther framdelis øpspories kan, met hwadh helsth nampdh (!) thet næmpdnes kan. Thess till ytermere wisse och betre forwaringh ath swo tillgangeth er som forscriffuit stor bedis iach erligh welbördighe mantz och strenghe ridders her Ake Jörenssons jndzigle met mith egeth och flere godhe mæntz witterlighe henghe læth nedhan for thette mith øpne breff, som giffuit och skreffuit er ar och dagh, steedh och stwndh som forscriffuit stoor."}, {"df": "5421", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Die XII (dicti) mensis nouembris 1509 Henricus van den Bust, clericus Vpsolensis diocesis, obligauit se camere apostolice pro annata prepositure ecclesie Arosiensis ac canonicatus et prebende ecclesie Aboensis vacantium per obitum Vincencij, quorum insimul fructus otto marcharum argenti puri communi extimacione etc:a; mandatur prouideri dicto Henrico sub anno sexto kalendas junij anno sexto; et promisit soluere huiusmodi annatam infra sex menses uel docere de non habita possessione sub penis camere. Jurauit, et dominus Detleuus Longebeker notarius rote coram Achille [de] Grassis accessit huic obligationi sub penis et jurauit, quem dictus Henricus indemnem releuare promisit. Juranit etc:a. – Restituta de mandato mensarij, quia docuit de intruso per testes."}, {"df": "5422", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen denst stedes touorenn wes jck gudes vormach. So foghe jck juwer leue tho wetende, dat jck juwen breff woll vorstan hebbe. Alze gy schryuen, dat gy my senden l marc, de hebbe jck woll entfangen; alse juwe leue schryft vmme roggen vnde molt vnde hauer tho sendende, Goth kenne, dat jd hyr sere düre js, vnde js hyr nycht tho krygende; hyr js nycht gewassen dyt jar. So sende jck juw eyne last roggen vnde j last moltes vnde eyne last hauer; de last rogge steyt – xxiiij [mark], de last moltes steyt – xxiij marc; dat molt js so gut alse jd hyr dyt jar gewassen js; beter molt kryge gy dyt jar van hijr nycht, vnde dat molt vnde rogge js so reyne van hyr fort jn Sweden, dat hyr nycht tho krygende js. De last hauer steyt – ix [mark], so kumpt van dessem hauer – iij [mark] dem roggen vnde molte tho hulpe, so is dat l [mark], so js dar noch van dem hauer vj [mark], dat sende jck juw vor de ossen, vnde dem schipperen gegeuen v sc. to fracht, he sede gy hadden em – ij [mark] gelauet; js dat so, so dat moge gy myt eme weten, vnde jck dancke ju fruntliken dat gy se my senden; gy solden juw dar nycht mede bemoget hebben. De xl [mark], de gy my latesten senden, dar sende jck juw ock vp ene last moltes vnde j last haueren vnde louwant alse juw breff wol vt wysen sall dat de xl [mark] ock betalt synt mer efte myn, jck hebbe jd suluest vorgeten. Dot woll vnde schryuet my efte gy noch wes to achter synt van den xl [mark] efte tho foren. Alze gy scriuen van dem brunen laken, dat jth so gut nycht en was alse gy jth gerne hadden. Goth weth, jck kofte jth for en gut laken, jck en wiiste anderss nycht, gy en scholen dar nenen schaden aff hebben. Jck sende juw ok by Clawes eyn musterdefylers laken; jck mende jt solde wesen eyn schon laken; dende jt juw, so mogen gy jt beholden, gy sollen dar genen schaden aff hebben, schoner konde jck jt nycht jn Rewell krygen etc. Noch sende jck juw eyn lechell must, dat latet juw nycht vorsmaden. Hyr quam man eyn fat, jt wart vor rucket, jt solde hebben to Ryge gewest; noch sende jck juw ene klene kanne. Hyr js gen tyn, men kan hyr nycht krygen; vnde juw faddersche leth juw sere dancken vor juwe gyfte. Jtem se sent juw eyne klene hemede, latet juw nycht lutlyck vorsmaden, se wylt gerne vp eyn ander tijt vorbeteren, jd is hyr nu sus gelegen. Jtem so is myne fruntlike bede tho juw, dat gy wolden spreken den schole mester mester Matyes; he bleff my schuldych xviij marc for leydesch, do he tho hus quam; dot woll, latet juw dat gelt geuen, jck hebbe lange noch gebeydet. So js dar noch en van juwen borgers, de het Nyelsz Ruter, de bleff my schuldijch i[½] last roggen jnt for jare, de last vor – xxvj marc, vnde he lauede my myt den alder ersten tho betalende vnde he heft dar gut gelt vppe gewonnen vnde he heft nycht gemysset; he wasz nycht to hus, do des konynges folck dar wasz, dat js my gesecht. Noch js dar ene, de het Myckell lensman, de js my schuldych – x marc vor eyn westerlyndes; dyt js myne fruntlike bede, dat gy dysse lude wolden laten tho juw kamen vnde wolden juw laten dyt gelt geuen; jck will vmme juwet willen don wat jck kan vnde mach. Wo sall men lude mere louen, wen dar doch gen loue jnne js etc. Hyr synt tydynge van Lubek wo des konnynges folck myt xxxvj schuten wolden hebben by nacht tyden Tramunde jngenamen, do segen se en fur jn Nygesteder wick vnde menden dat hadde de luchte gewest vor Tramunde, vnde lepen hen jn de wiick myt den schuten vnde konden dar nycht wedder vth kamen. Se treden dar an lant de knechte, do quemen de Tramunder vnde kregen de schuten wech. De knechte hebben füfte dorper forbrant; wat hyr vth kamen mach, dat mach Got weten. Hyr mede syt Gade beualen vnde sunte Hynrick. Gescreuen tho Rewell des sondages na sunte Marten jnt jar xv(c) ix. Hans Surpæ. Adress: Dem erwerdigenn herenn mester Pawell, artzedyakcn tho Abouw, kame desse breff fruntliken gescreuen."}, {"df": "5423", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst myt vormoge alles guden wes jck gudes vormach. Wetet leue mester Pawell, dat jck juw sunderges nycht tho screuen en weth, besunder jck hadde van juw nycht vormoden west, dat gy juwen knecht solden hyr senden vmme des willen, dat he my den jungen solde van hyr stelen. Jsset juw bevell gewest edder nycht, des wet jck nycht. So bydde jck vnde begere, dat gy my den jungen wedder senden by dem suluen knechte, dat ene van hyr forde, so sall he horen wat de sake gewest js worumme dat he ene fan hyr gefort heft; darume will he dar wesen dat he synen egenen willen mach hebben. Worumme bidde jck juw, dat gy ene hyr wedder schicken dyssen harwest by dem suluesten knechte, de ene van hyr stall, dar jck nycht aff en wuste; schut dat so nycht, solde jth my dusent marc kosten, dat schall dem knechte den halsz kosten. Jck hadde jth nycht vormoden west, dat gy my enen deff solden jnt hus senden, de my sulken hon vnde schalcheyt solde bewyset hebben. My js wol gelt vnde gut aff hendich gemaket, men nu werlde leuendige lude so affhendich gemaket; hadde gy ene wolt hebben, jck hadde ene juw woll etc. gesent. Jck hape gy werden juw hyr jnne bewysen alse gy willen, dat jck yegen juw don sall. Hyr mede syt Gade beualen vnde sunte Hinrich lange gesunt tho synen gotliken denste. Gescreuen jn Rewell vp sunte Katrynen auent jnt jar xv(c) ix. Hans Surpe. Adress: Dem erwerdighenn herenn mester Pawell, artzedekenn to Abow, sall desse breff."}, {"df": "5424", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen denst myt vormoge alles guden. Wetet leue mester Pawell, jck en weth juw sunderges nycht tho screuen besunder jck en hadde van juw nycht vormoden west dat gy my solden sodanen gast jnt hus gesant hebben, de my sodan dynck bewyst hefft, dat he my den jungen afflocket vnde forfort heft, dat my sere vordrut vnde sall an em nycht vngewigkenn blyuen. Hadde gy des begerende west, jck hadde ene juw woll gesant. So hape jck, dat jt myt juwem wetende nycht geschen js, efte juw knecht seggen wolde dat syn schult nycht en were; hadde he fram west, so solde he my dyt tho weten hebben laten werden; solde jt my dusent marc kosten, jd soll nicht vngewraken blyuen an eme. Hyrumme so bidde jck vnde begere, dat gy my willen den jungen senden myt bewyser dysses breffes vmme sake willen alse gy woll marken konen; vnde hape jck, dat gy juw hyr jnne bewisen willen alse myn gude loue tho juw js; dar vmme will he dar wesenn, dat he dar synen egen willen mach hebben. Leue mester Pawell, dot hyr jnne mynen willen; jck will juwen willen gerne don wor jck kan vnde mach. Hyr mede syt Gade beualen vnde sunte Hinrick lange gesunt to synen gotliken denste. Gescreuen jn Rewell vpp sunte Andreas auent jnt jar xv(c) ix. Hans Surpe. Adress: Dem erwerdighenn herenn mester Pawell, artzedekenn tho Abouw, sall desse breff fruntliken gescreuen."}, {"df": "5425", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Post mej sinceram recommendacionem affectum in omnibus fraternaliter obsequendi. Venerabilis domine archidiacone, frater et amice carissime, quamuis ad literas meas, ad reuerenciam vestram iteratas, non receperim aliquas responsales post eas, quas recepi cum nepote meo Petro, pro cuius manuduccione ac dileccione ac aliis humanitatibus eidem impensis multis me vestre reuerencie fateor debitorem; nichillominus michi persuadeo, uel literas meas ad reuerenciam vestram minime peruenisse, vel eandem ob maliciam temporis ac curas et sollicitudinem reformande et restaurande ecclesie ac ciuitatis seu supellectilis domestici ad seruicium misse tantum ocij non nactam, quod literis vacare possit. Quantum autem non solum michi sed et totj patrie nostre infortunium ac derobacio alme ecclesie Aboensis vestrj ac aliorum amicorum sit molesta, reuerencia vestra forte non credit. Vtinam viuere liceret Deo et sancto Henrico vlciscentibus tam temerarium et sacrilegum scelus. Quid meruere ecclesia et eius persone in regis eieccione uel introduccione, cuj non interfuerunt auctorizantes etc. Dignetur reuerencia vestra demandare michi de suo statu et beneualencia, cuj me semper deditissimum reperiet ad mandata. Sitque fraternitati vestre, vt alias supplicauj, cura prebende mee et solite procurationis onus, ne ecclesia uel prebenda in suis indebite desolentur. Nec aliquam sollicitudinem habeat euerencia vestra de suo Olauo, quia et meus erit sicque faciam paulatim prout sibi vtile fore cognovero. Cum hiis bene et feliciter valeatis. Recommendo me domino meo gracioso, domino preposito ac toti venerabilj capitulo, quorum votis semper deditissimus existo. Citissime ex Lincopia 9 decembris 1509. Nouitates occurentes lator presencium Sveno Myra referet viua voce, earum in parte experientiam habens. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "5426", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Einer allen vnde jslyken, de dussen mynen open vorsegelden breff seen, horen effte lesen, so bekenne jk Erik Tursen, ritter vnde houetman vpp Wiborch, vnde besundergen vor de ersamen borgermester vnde ratmanne der stat Reval, dat jk vulmechtich vnde mundich gemaket hebbe dussen breffbowisser Petter Matszen mit rechte an to langende Reynolt Puluermaker van myner wegen na vtwysynge des erszamen rades ordels breff to Wiborch, de dat recht gesetten vnde gefunden hebben vmme de vnerlyke daet, de de vorbenomede Reynolt by der krone van Sweden vnde my gedan hefft. Worvmme is myne fruntlyke bede, gy willen dussen vorbenomeden Petter Matsen behulpplyk wesen van mynent wegen so vele also des recht is, so dat jk myn recht forder nicht soken darff; vor schulde jk alle tit jm sulken offte grotteren, wor my des geboren mach. Gescreuen vpp Wyborch vpp sunte Lutcien dach jnt jar ix."}, {"df": "5427", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Allen vnde enem jewelikenn, watterleie stades condicienn vnde werdicheidenn syn, gestlick offte wertlyck, dar desse vnsze breff vorkumpt getoget edder gelesenn wert, vnszen bosundern guden frunde don wy borgermestere vnde rath der stat Wiborch nach temelyker groth erbedinge wittlick vnde appenbar jn vnde mith dessem vnszem apene breue betugende, dat an vns erschenen ys jm sittenden stole des rades de erbar vnde gestrenge her Eryck Turszen, ritter vnde houetman vpp Wyborch, vnd hefft gegeuen thor kennen van wegen synes deners Reynolt Puluermaker, de eme vnborlyckenn vnde vntemlyckenn vntagen vnde vntfaren js, nicht so als he ton eren wol verantworden kan, dar en vnsze erbar vnde gestrenge here hefft vth gesanth tho krenkende des rikes viende vnde dar to eme boleuet hefft puluer, bussenn vnde ander were, de he verloppen hefft also eyn vntruwe knecht synes hern erder tit he synne hant streckynge hefft wedder genomen van vnsem gestrengen hern van sodane vntemlyke vnde vnborlyke saken willen vorgescreuen hefft. Vnsze erbar vnde gestrenge here bogeret hefft eyn affsproke des rechtes wes sodan vntruwe knecht an synen heren vor denet hefft, dar dan de ersame rath vnde dat Swedessche recht hefft tho geantwort aldus wat here des rikes tho Sweden syne denre vth sendet vor des rikes viende vnde vnder des rikes baner, de dar aff fluet offte aff tret mit frien willen vnde synen rechten hern nicht wedder tho hus kumpt vnde hefft bowiset den truwen deynst, den he gelauet hefft vnde gehantstrecket welkore syck an sodane sake bowisset hefft als dusse vorbenomede Reynolt Puluermaker, so hefft he an dat swedesche recht vorbort lyff vnde gut, wente dusse vorgescreuen sake is hir apenbar botuget deme ersamen rade van alle vnszes heren knechten bey swedeschen vnde dudeschen, dat dusse suluige Reynolt nicht erlyken van synen hern gescheden is. Hir vmme in vnsse demodige bede vnde boger, dat vnssem gestrengen hern vor dusse sake mochte geschen so vele alse des recht is, dat wy yn sodanen geliken alle tit vorschulden willen wor vns des geffallen macht. To ene tuchnisse der warheit so hebbe wy laten don drucken vnser stat secret ruggelinges vpp dussen breff, de gegeuen vnde gescreuen is vpp sunte Lucien dach der hilligen juncfruwen na Cristis gebort mv(c) dar na jn deme negende jare."}, {"df": "5428", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis, etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere besynnerlige gode ven, …….nge j gaar her Eric Turesons breff, huilchit ther fongit war [af] eth wort bod, som i Stocholm war. Bedie wij eder kerlige, at sedhen j thet breff læsit haffwe, ati thet oss jgen sende oc scriffue oss til edert synne oc gode tykke huad wij ther til swara skole. Hwar wij kunne vara eder til gode oc kerlig, göre wij altiid gerne. Eder her met Gud befalendis. Ex Arnö in Sast……….. mdix, nostro sub sigillo."}, {"df": "5429", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5430", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5431", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5432", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Palho", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5433", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini 1509. Heft de koninck van Dennemarckenn vele schepe in der see gehath vnd heft doch nemannde enthsechtt, hatth mith den Schweden ock ein vordrach gemaketh (se n:o 5400), welkes de van Lubeck bebben tho weten gekregen vnd woll vorstaen, tho wath ende sodan vordrach reckenn wolden. Denne noch hebben se der tidt gedeneth vnd wedder den koninck nicht viendtflickes willen vornemen, sunder hebben erer kopenschop nicht willen vorsumen vnd hebben viij schepe thogerusteth mith volcke vnnd were vnd hebben se in Lifflandth gesennth. (Sex veckor därefter sammandrabbade dessa fartyg på återväg till Lübeck nära Warnow med den danska flottan.) Konynnck Hans heft sick nicht allene yegen de vann Lubeck also ein vienth erthogeth, sunder ock iegenn syne nien frunde de Schweden, wennthe desuluigen schepe, welck mitt den Lubschen to warcke gewesen weren, heft he in de Fynnesken scheren gesannth vnd hebben de stadt Abouw vthgeputhett vnd noch karken noch cluse beschoneth. De kroneken schryuere clagen bauen allenn schaden, dath se ock des bischops van Abouw sinen hilligen staf, wennte it was suluer, vnd sinen hilligen hoeth, wennthe he was schonen perlen gesticketh, nicht beschonet. Dusse Denen hebben ock im lannde vm Abouw grothen morth begann; se hebben auer dussenntt der armen nackeden lude vormorth. Idt is denn Dannsken auerst de tidinge ghekamen, dath de Lubischen vorhanndenn synn vnd denken se tho sockenn; do sin de armen blöden lude vorschrocken vnnd hebben sick nicht doren in de apenbar see weddergheuen, segelden dorch denn Calmers sunth vnnd quemen mitt grothem fruchten tho Copenhagenn."}, {"df": "5434", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Swanthe Nielsson, riiddere, Swerigis rikis forstandhere gör allom veterligit, at iach aff sönnerlig gunst och godwilia haffwer vnt oc tillathet oc met thette myt opne breff vnner och tiilstäder, at vördelig mann och hederlig herre, mester Henrich Vennæ, domprost i Aboo, ma och skal nywta och behalle j myn tiid all kronennis arlige skat och vtskyller aff tesse epterscriffne gotz och iord, som är N. N., for velwiliog troskap, kost oc tering han for myna och Swerigis riches skuld giort haffwer oc än her epter trolige bewisa ma sa lenge han liiffwer ……………"}, {"df": "5435", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dannemen thetta breff fore kome kan kennes jak Clawes Henriksson, lagman i Söderfinne lagsagw, met thetta mit neruarendes opne breff, at then tiidh iak lagmandz tingh hult met almogen aff Loye soken i welbyrdix mans neruarv Sonj Person pa ärligh och velbyrdigx mans uegne Tönne Erikson och Seffuerin Paualsson, heredz höffdinge ther same stadz, och flere gode men nervarendis anno Domini mdx°, fredagen nest epter nyars dagh, tha kom for rette j sette tinge Anders i Hydis och kerde til Larens i Råwtial om eth stykke ängh, som han haffdhe veldat honom i from(!) liggiandes innan v roar: forste roon Pijttemeky, annan Hanga, Passalminoya och swo theden raret och til Lepenkando, Sammalalhoo, som herer al helffthen for:de Anders til, bodhe ängh och skogh, som ligger innan ffor:de roar, som thenne vj sworne vitnan for gangt, som är Per Hawttema, Mattis Rekkela, Olaf Lilles, Jöns Gvnnarsson, Jons Gam, Thomas Mattisson, swore och vitnade och at for:de Anders i Hydis haffde reth pasto och thenne effter scriffne xij i nempden sote tel stode, som är Jons Rekke, Mons Maykan, Larens Maska, Johan Koskis, Morthen Wekkelax, Jons Kodisierve, Johan Remas, Olaf Lillila, Larens Tetal, Per Hawtwma, Larens Meyke och Larens Amala, thy(!) therom ranzakade, vetnade och epter swore at for:de Anders i Hydis var reth vithn sin erende och var hans rethe byrdh och arff; thy epther theris ranzakan, vetnan och edhe dømde jak for:de ängh Anders i Hydis tel och for:de Larens i Rawtial sack til xl mark for velde, och forbiudher iak for:de Larens then for:de ängh hindra eller queliæ vidh sin vj mark for min dom. Tel ytermere visse och vetnisbyrdh och(!) swo i sanningh är, tha trikker jak mit incigli pa rykken a thetta breff, som giffuet och scriffuet [är ar och stad som forscriffuit star]."}, {"df": "5436", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5437", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5438", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5439", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "For alle the ärlighe welwise och fforsictughe godhe men, serlige ffor wår kiære nodigste herre och högborne fförste, helse vij idher alle kärligh met Gudh wårom frelsare, widterligit idher allom giörendes met thetta wårdt opnä breff, att wij borgmestare och rodh j Abo bekennomps och fulleliga tiilstå att wij haffua hördt årdhen aff knictthernis eedh, men aldher haffua wij begärit eller anamadt theris eedh, vttan fänicke dragaren han bringgadhe then siälff fram fför retthen och siälff anamadhe han theris eedh. Så epther thet att wij wåre po hörendes sodana eedh bescreffue wij honom j wor dombock po thet att the icke fram[delis] skulle vnwika theris edh eller mootstå; men Knutt Kappe haffwer gongit sin edh redeliga met xxiiij bofaste borgare att han alder haffuer taladt, tenckt, eller framfördt sådana åskäligha ordh, som knicttherne honom tiillagde; och bekennomps wij borgmestare och rodh och menighe man her ij Abo stadh osz vara tiil redhe tiill att gonga hanss lagh och eedh adh for:ne Knutt Kappe haffuer aldher taladt sådana ordh, som the haffua honom tillaght. Jntte annadt besynnerligen vttan idher her met Gud alzmectighen befollandes. Tiill ydtermere viisse och högre vidtnisbyrd att swå ij sanninghen är trycke vij stadzsens signett vnder thetta breff, som giffuit och scriffuit är åren epter Gudz byrdh mdx, monedaghen nest effter sancti Henrici dagh etc."}, {"df": "5440", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Matikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Stensson, laghman j Norfinne lagsau, bekenniss och allom wittherligit gör met thetta mith nærvarandiss opne breffh, ath thet synne iach lagmanz tingh holth met almoghen j Hvittis songh i Matikalaby i narwaro ærligh man Mattis Philpusson, hæræshöffdinghe ther samma stass, ok Pawal Tommosson, foghtte paa Kwmo gaardh, anno Domini i[½](m)x, fregisdhaghen nesth för sancte Siffridz dagh, taa kommo for mik a satho tinghe tesse effther:ne landz syne men, som ær försth Olaff Hansson, Olaff Sæk, Jæppe Laangh, Jönss Langh, Pawal Kherpelle, Olaffh Somalaynen, Olaff Vihattula, Olaff Kæky, Olaff Sjwkay, Laurens Hyti, Laurens Gregile ok Arwidh ibidem. Tesse for:ne hade varith paa en landz syn millan Peder Fantynen ok Larens Viwkoy; the withnadhe ok sworo ath Peder Fantynen ok Larens Fantinen ægha twa dela j wth markhen met Larens Vyukoy innan tesse ij raar, som ær försth Swtinraya ok Korkynoya, hwilkit ærendhe iach sköth tiil tesse effther:ne xij godhe men, som tho j nempden sotho, som ær försth Henrik Herke, Henrik Noppare, Oloffh Tackw, Arnicka Meymoy, Iönss Sarke, Iönss Klasson, Olaff Makalynen, Henrik Meskin, Knwth Natusson, Iönss Tandanen, Ionss Sallila och Olaff Siwkoy, tha ther om ranzakadhæ, vithnadhe ok effhter sworo, ath for:ne Peder i Fantilan ok Larens ibidem ægæ ij dele i then wtmark innan for:ne raar, ok Larens Vywkoy han ægher trediunghen allaledis saa som for:ne landz syne men synt ok ransakath haffde. Ty effther swadanom forskriffnom skælom, ransakan ok edhe dömdhe iach for:ne Peder Fantynen ok Laurens ibidem ij delarna frij innan tesse for:ne raar i then wthmark ok Laurens Wiwkoy trediunghen ok framdelis Laurens Wyukoy sak tiil xl mark för veldhe. Tiill tess breffz mere visse ok bætre forwaringh ath saa i sannigh ær som forskriffuith staar laather iak vitherligt hengia mith insigle nidan for thetta breffh, som skriffwit och giffwit [ær] aar, dagh och stadh som for skriffuit staar."}, {"df": "5441", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Matikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdx, fredaghen nesth för sancte Siffridz dagh, hult iagh Henrich Stensson laghmandz tingh medh almoghen i Hwittis sochen i Mackalaby i näruaru erligh man Madz Philpusson, heredzhoffdinge ther sama staadz, och her Madz (!), fougde på Kwmo gordh. Nempdhen: Henrich Härkä, Henrich Poualson Noppare, Olef Tacko, Arnick Memmoij, Jons Sarkj, Jons Clawsson, Oleff Maklaijnen, Hendrich Meska, Knuth Natusson(!), Jons Toudore, Jons Salli och Oleff Siukoij; sijnemen: Mons Iuesson, Olef Hansson, Oleff Säck, Ieppe Longh, Jons Longh, Jons Köre. Dömdes Karhiaby och Kankanpää by theres skogh och vthmarck frij aff Madz Kärffuäijnen och aff Pouolaby innan thesse epther:ne roor, som är först råån Sulalecti, then andra, största, som rindher och stena liggia vdij (or) som ind tiill Halkivaha, som thenne [efhter]screffne aff landzsijnemennen föregingo oc svoro; oc thesse epther:ne hwar thera sake tiill xl mark för the gingo vthöffuer the råår, och tiill vj mark för lagmandzdom och bettale allan skadha ighen innan vj wikor epther xij mandz ranzakan, som Hartuick Iopsons breff ther på giffuit inneholler."}, {"df": "5442", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sääminki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Kere broder Swen. Jach fich nw eder scriffuilse met broder Mattis om thet Kymmene. Tha kan jach ther nw jngen annen swar oppa giffue æn jach siist i Stokholm gaff Watzstenas klosters egit budh jn för the gode herrer rigsens raadh j swa matte, huad the werdigeste werdige fæder, erlige herrer oc gode menn ther om tycker liigt vara cronen vtan skade, later jach mich vell met atnögie. Och i huad matte jach kan förfræmie broder Mattis oc andre sancte Birgitte tienere till thet beste i theris reser oc huad the haffue med fare, besynnerlige om the peninge her Erich Balk i thenne forlidne aar opborit haffuer oc ecke fra sigh antuardet haffuer, fynne i mich velueligh vdj, och altit gerne görendis thet eder ær till kerlegh och velie. Eder alzmectigh Gud befalendis. Ex Seminge sogn dominica quadragesima anno Domini mdx°, meo sub sigillo. Erich Turesson riddere. Adress: Hederligh och renliffuis mann broder Swen Tordsson, confessor generalis, i Nadendals kloster, kerlige komendis etc."}, {"df": "5443", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5444", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dannermän thette bref hender sigh att förekomme, kännes iagh Clåwes Henrichssons(!), laghman i Söderfinne laghsaghu, medh thetta mit näruarendes öpne bref migh hafue warit på een ährligh och wenligh sämio emillan Oluff Michelsson i Maijala j Halicko sochn och hans elskelige söster Britha Michilsdotter, Mattis Jönssons hustru i Sawelax, anno Domini 1510, torsdagen näst före sancti Matt: apostoli dagh; thå stodh thet wenligit bijte emillan för:d Oluf och hans sijster, så medh skääll, att för:de Oluf skall hafue bådhe löst och fast här i Åbo lhän, huar thet helst liggia kan, och hans syster Birgitte bådhe löst och fast, huar thet helst liggie kan i Wiborgs län, föruthen then gården Charsten Loof i Wiborgh hafuer, som Nils Kijllein hafde honom pantsatt för 20 [mark] vndan arfvingen. Och then skall Mattis Jönsson lössa igen halfdelen medh sin mågh Nils Haijan i Sawelax och sedan skall Nils Haijan hafue gården. Thenne efter:ne godhe män närwarendes: her Oluf, kijrckieheerde i Halicko, her Lars cappelen ibidem, Mattis i Tawela, Simon i Nummis, Olef Rijs och Nils Puijo, Ty efter sådane wenlige bijte och sämio, och the godhe män hafue gildt och stadfäst och så i sanningh är, tå trijcker iagh mit jnsigle å thette bref, som gifuit och skrifuit är åhr och dag som förre skrifuit står."}, {"df": "5445", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5446", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Secundum Dei voluntatem et secundum magni domini mandatum Basilii, Dei gracia imperatoris ac domini tocius Rutzie et magni ducis Volodimerie, Mwskouie, Nouagardie, Pleskouie, Otphirie, Permie, Jogorie, Vetgie et Bulgarie etc, dux Swantho Nicolai, principalis atque capitalis homo tocius regni Suecie, [et consiliarii regni Suecie] et tota terra Suecie, miserunt suos nuncios ad magnum dominum Basilium, Dei gracia imperatorem ac dominum tocius Rutzie et magnum ducem, frontis cum percussione, propter hoc [ut] dominus magnus Basilius, Dei gracia imperator ac dominus totius Rutzie et magnus dux, duci Swanthoni Nicolai et consiliariis regni Suecie et toti terre Suecie graciam faceret mandatumque daret suis capitaneis Nouagardensibus et suo patrimonio Magne Nouagardie cum duce Swanthone et consiliariis regni Suecie et cum tota terra Suecie accipere pacem, eciam mercancias sui patrimonii hominibus Magne Nouagardie cum terra Suecie mandaret tenere secundum antiquitatem. Tunc magnus dominus Basilius, Dei gracia imperator ac dominus tocius Rutzie et magnus dux, secundum eorum frontis percussionem, duci Swanthoni, principali ac capitali homini regni Suecie, et consiliariis Suecie et toti terre Suecie fecit graciam mandauitque suo capitaneo Nouagardensi, duci Alexandro Volodimerowitz et heraldo suo Michaeli Constantinowitz et suo patrimonio Magno Nouagardie, cum Swanthone Nicolai, principali atque capitali homine regni Suecie et cum consiliariis regni Suecie et cum tota terra Suecie accipere pacem; eciam mercancias sui patrimonii hominibus cum terra Suecie mandauit tenere secundum antiquitatem. Et exorauerunt frontis cum percussione magni domini imperatoris Rutzie capitaneum Nouagardensem ducem Alexandrum Volodimerowitz et heraldum Michaelem Constantinowitz oratores Alemanorum Suecorum Anthonius Erici, Paulus magister, archidiaconus Aboensis, et Clemens Hogenskiildh, eciam Viborgensis proconsul Hermannus Laurencii, et acceperunt pacem cum magni domini imperatoris Rutzie capitaneo Nouagardensi et cum heraldo, pro magni domini patrimonio, pro tota Nouagardie terra, ad sexaginta annos a die annunciacionis Marie, anno ab origine mundi septimo millenario decimo octauo, vsque ad diem annunciacionis Marie anni septimi millenarii septuagesimi octaui, et pro tota terra Suecie. Et in ista pace debet fieri dieta in Sobolino(1) iuxta flumen Woxense(2) post acceptam pacem in quarto anno in die sancti Helie, videlicet vicesima iulii anni septimi millenarii vicesimi primi. In dieta autem debent fieri ex magni domini imperatoris Rutzie patrimonio ex Magna Nouagardia, eciam ex parte regni Suecie, honorabiles viri ex vtraque parte, qui debent reducere et terminum facere terre et aque secundum ducis Georgii litteras et secundum ducis Magni litteras, eciam iniuriosis causis iusticiam dare in omnibus ad vtramque partem. Eciam isti honorabiles viri conuenientes ex vtraque parte ad istam dietam, in die sancti Heliie, hoc est xx:a iulii anni septimi millenarii vicesimi primi, debent crucem osculare et terram et aquam ipsi debent reducere secundum ducis Georgii litteras et secundum ducis Magni litteras, sine omni mora, eciam metam facere ex mari per flumen Sesther et ex flumine Sesther per cognomina vsque ad mare Kayno; eciam iniuriosis causis debent ipsi dare iusticiam in omnibus ad vtramque partem, sine omni calliditate, secundum crucis osculacionem. Et ex magni domini imperatoris Rutzie patrimonio ex Magna Nouagardia, eciam ex tota dicione Nouagardensi nullum malum debent facere terre regni Suecie, Swantonis dicioni, eciam terre Viborgensi guerram non cogitare, nec spoliare, nec arestacio debet fieri. Simili modo ex regno Suecie, ex Swantonis dicione, ex terra Suecie, et ex terra Viborgensi, eciam ex Viborgh cinitate guerram non debent cogitare, nec spoliare, nec arestacio debet fieri, et nullum malum debent facere ex vtraque parte, sine omni calliditate, secundum crucis osculationem. Et si veniet aliquis ex parte Swantonis Nicolai, eciam ex Viborgh ciuitate, ex Swantonis dicione in magni domini imperatoris Rutzie patrimonium iusticiam in aliquo petere ad castrum Nötheborg et ad castrum Kexholm, tunc nos magni domini imperatoris Rutzie capitaneus Nouagardensis dux Alexander Volodimerowitz et heraldus Michael Constantinowitz precipimus in castro Nöthæborgh Jacobo Jeorgii et AIexandro Jacobi filio Pancrasii; eciam precipimus in castro Kexholm Stephano Cosme filio Bolaxsina et Nichiforo Jacobi filio Rukolskow(3), iusticiam dare sine calliditate, secundum verbum veritatis et secundum crucis osculacionem de causis confinibus. Et si veniet aliquis ex magni domini imperatoris Rutzie patrimonio ex Magna Nouagardia et ex tota Nouagardie dicione in Viborgh ciuitatem ad ducem Swantonem Nicolai iusticiam petere, tunc ego dux Swantho Nicolai precipio Erico Turesson, Viborgensi capitaneo, simili modo iusticiam dare sine calliditate, secundum verbum veritatis et secundum crucis osculacionem. Et si fugam dabit aliquis profugus ex terra Nouagardie in terram Suecie, slauus vel slaua, debitor vel fideiussor, restituere ipsum secundum iusticiam et secundum crucis osculacionem, cum istis rebus, cum quibus fugam dedit, oportet. Et si ex terra Suecie aufugiet profugus in terram Nouagardie, slauus vel slaua, debitor aut fideiussor, restituere ipsum secundum iusticiam et secundum crucis osculacionem, cum istis rebus, cum quibus aufugit, oportet. Eciam ex magni domini imperatoris Rutzie patrimonio ex Magna Nouagardia et ex Nouagardie dicione Nouagardiensibus nunciis et mercatoribus et negociatoribus in terram Suecie, in Swantonis dicionem et in Viborgh ciuitatem et in Viborgensem dicionem per terram et aquam, per mare in nauibus vel in lodiis, via ipsis munda, sine omni calliditate. Simili modo ex Magna Nouagardia, si transibunt negociatores aut mercatores [ad] Narffwam vel ad Rewaliam, aut ex Narffwa vel Riualia ad Magnam Nouagardiam in nauibus aut in lodiis, tunc ipsos ex terra Suecie, ex Swanthonis dicione et ex ciuitate Viborgh et ex Viborgensi dicione non debent preoccupare nec arrestare in aliquo, sed via ipsis munda sine omni calliditate secundum crucis osculacionem. Et si transibit aliquis ex terra Suecie, ex Suantonis dicione et ex Viborg ciuitate, in magni domini imperatoris Rutzie patrimonium ad Magnam Nouagardiam per terram aut per aquam, via ipsis munda sine omni calliditate secundum crucis osculacionem, et arestacio non debet fieri. Et si facta fuerit aliqua gwerra cum magno domino Sigismundo, regi (= rege) Polonie et magno duci (= duce) Lituanie, eciam magistro Liuonie et toti terre (= tota terra) Liuonie et aliqua causa fuerit cum patrimoniis magni domini imperatoris Rutzie, cum Magna Nouagardia aut Pleskowia, tunc Swanto Nicolai et consiliarii regni Suecie et tota terra Suecie Sigismundo regi aut quis alius rex fuerit in regno Polonie et in magno ducatu Lituanie, subsidium nullum debent facere; eciam magistro Liuonie et toti terre Liuonie nullum subsidium debent facere, et istam pacem tenere firmiter secundum istas pacis litteras ex vtraque parte vsque ad istos determinatos annos iuxta crucis osculacionem. Et super omnia ista, super hanc pacis litteram ad mandatum capitanei Nouagardensis magni domini imperatoris Rutzie, videlicet ducis Alexandri Volodimerowitz et heraldi Michaelis Constantinowitz pro patrimonio magni domini imperatoris Rutzie, pro Magna Nouagardia osculati sunt crucem seniores mercatorum Thomas Danielis Salarew et Basilius Nichite Torokanow, pro tota Nouagardie dicione. Dux autem Alexander Volodimerowitz et heraldus Michael Constantinowitz ad hauc litteram sigilla sua appenderunt. Et ex parte terre Suecie, ex Swanthonis dicione et ex Viborgensi dicione et ex Viborgh ciuitate et ex tota terra Suecie pro Viborg ciuitate et pro Viborgensi dicione et pro tota terra Suecie ex parte ducis Swanthonis Nicolai et ex parte consiliariorum regni Suecie osculati sunt crucem oratores regni Suecie Anthonius Erici et Paulus magister, archidiaconus Aboensis, Clemens Hogenskiildh et Viborgensis proconsul Hermanus Laurencii. Et quum mittunt magni domini imperatoris Rutzie capitanei Nouagardenses suum ambasiatorem ad ducem Swantonem Nicolai et ad consiliarios regni, tunc dux Swantho Nicolai, principalis et capitalis homo regni Suecie, et consiliarii regni Suecie in presencia istius ambasiatoris debent crucem osculare super hoc, sicut in hac pacis littera scriptum est, pro tota regni Suecie dicione, et sigillum suum ad hanc litteram debent appendere. Archiepiscopus autem Vpsalensis super hoc debet manum dare pro tota dicione regni Suecie et sigillum suum ad hanc litteram debet appendere. Et secundum hoc debent ipsi se rectificare, prout in hiis pacis litteris scriptum est. Ista autem pax accepta est in Magna Nouagardia anno ab origine mundi septimo millenario decimo octauo, ab incarnacione vero Christi MDX:mo, in mense marcio. Oratores autem Suecie, qui in hac littera scripti sunt, sigilla sua eciam ad hanc litteram appenderunt. Viktigare afvikelser i andra afskrifter i sv. riksarkivet: (1) i kop. bok B c: Momsmemy. (2) i kop. boken 'Muskowitica': Woxen. (3) i 'Muskoviticä: Rubulskow, i B c Rukustow."}, {"df": "5447", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kynnysmäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Henrich Stensson, lagmand j Norfynland lagsagw, bekennis och allom wittherlig gör medh thette och myth nærwarendis opne breff, ath thet synne iak lagmandz ting hiölthe met almoghen j Masko soken j Kynnys mæki by anno Domini i[½](m)x, die sancte Gertrwdis, tha kom for mik a stetto (!) tinget ærlig och welboren qwinne ffrw Anna pa Nyenæss ok gioyrde wittherlige eth lageligit iorde köpe, som hon hade gioyrt met hustrv Birgitta i Jærffuis i saa motto, ath hon gaff for:de hustrv Birgitta cx marc i ortw taal ffor Koffweris godz ligiandis i fforscriffna Masko soken, hwilkit köp her war sköt och skælet pa tinget met tesse epterscreffne xij gode mæn, som tha i næmpden sathe, som ær först Michel Heykola, Thomas Thatiss, Symon Jærffwensw, Mickel Thærckis. Jöns Kyllas, Henric Langala, Oleff Heyckola, Iöns i Kapiass, Powell Lawlass, Pedher Pakass, Thomass Kalast och Iöns Mæckis mæky; the ther om randzsakade, witnade och epter swore ath fforscriffne köp ære lageligha gioyrt, och ingen ther i mote segie eller wædie wilde, ty epter swadanom skælom, randzsaka och ede dömpde iak forscriffne köp och schötning stadwgt och ffast obrwtteliga ath hollas wid vi marc for myn dom. Tess till mere wiisse och witne ok bethre forwarning ath swa i sanninghen ær som forscriffwit stoor, llather iach wittherlige henge mith incigle nedhen for thette breff, som scriffuit ok giffwit ær aar, dag och stad som forscriffuit staar &c."}, {"df": "5448", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen vruntliken grote stedes to voren vnde wes ych gudes vormach. Ersamen leuen heren, ych dancke juwer erlicke wysheyt vor gude betalyngh alz vor de ij dussent [mark] de gy my betalt hebben van myns vaders wegen her Jacob Vrysse. Aldus, leue heren, yss myn vruntlycke bedde to jwer erlycke wysheyt, dat gy wol don vnde syn jn jw stadz breff; dar steyt jn dat myn vader, her Jacob Fresse, lenden jw ersamenheyt ix dusent [mark] rig., dar de stats mur mede gebowet wart tuzgen dem dom vnde der stad; her Johan Velthuss, de gaff de rente vt van des rades wegen. Leuen heren, hyr west vp verdagh; wylle gy jw stats buck by macht holden, gy moten my betallen eder yk wyl eyn heren saken de my wol schal to rechte helpen vor Gade vnde alder werlt; syn gy my dyt gelt schuldig, dar vme verlycket jw myt my de wylle dat yck leve; schal ych yt eyn ander vp dregen dar wyl grot ver… vnte moy van komen wente ych wyl yt myn nycht myssen …. west vp verdacht vnde schryfet my myt dessen baden eyn antwart Matyss Bocken. Hyr mede synt Gade beualen. Geschreuen tom Abo vp palmeauent. Fraw Byryte van den Velde. Adress: Dem ersamen vorsychtygen heren her borgemesteren vnde rodmanen der stad Reuel fruntlik geschreven."}, {"df": "5449", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen denst myt vormoghe alles guden wes jck gudes vormach. Weteth leue mester Pawell, dat jck juwer leue sunderges nycht tho scriuen eyn weth, besunderges dat jck juwen breff woll vorstan hebbe. Alze gy scriuen dat jck juw kort gescreuen hebbe, men den vntruwen schalk, de my den jungen forforde, hadde he eyn guth knecht gewest, he solde my hebben gasecht efte de junge hadde wech gewolth. Dat schip quam des anderen dages wedder vp de wyck vnde lach dar noch enen dach; he darff id nycht seggen dat he id nycht en wiiste dat de junge jnt schip wass; dat hadde beter gewest dat he ouer wynter hadde tho der schole gegan alze dat he her Matyes syne perde tho water reden heft den helen wynter, doch beth eyne kleyne vosumenysse alse vnder ensz vordoruen; so dot woll vnde sendet ene my noch thor hant, jck wolde ene gerne buten landes senden etc. Alse gy screuen my vmme rekenschop tho scriuende, dat will jck gerne dou. Jtem jnt erste hebbe jck entfangen xl mark an gelde. Jtem hyr vp gesant ene last moltes, de last vor xxiij mark. Jtem noch ene last hauer de last vor ix mark. Jtem noch eyn stucke louwendes, js xc elen bredes, de brede elen vor xj d., is jnt gelth – ix mark vnde vj sc. So lopth sick dyt jnth gelth, dat jck juw vp de xl mark gesent hebbe, is – xlj marh vj sc. Jtem noch entfangen l mark an gelde; hyr vp gesant j last roggen, de last vor – xxiiij mark. Jtem noch j last maltes, de last vor – xxiij mark. Jtem noch sande jck juw eyne last haueren; de sande jck juw vor de ij oss., dat eyne tegen dat ander gekortet, so ryst juw noch van my – is ij mark mynder vj sc. all tyth tho guder rekenschop, Sunder de beyden laken, de jck juw sende, synt se noch hell, so dot woll vnde sendet see my wedder; jck will se hyr woll vorkopen; hebben gy se ock vpsnede, so mage gy se vorteren alse gy best konen. Anders en weth jck nycht dat wy vnder vnsz hebben to donde; wete gy wath, dath scriuet my van tydynge. De last rogge xxiiij mark, molt, dat gut is, xxvj mark. Hyr synt tydynge, dat hyr gene schepe dyt jar solen kamen; dath solth gelt hyr xxiiij mark, dat solt js tho Danske ok sere dure worden; wath se dar mede jndeme synen hebben, dat mach Goth weten. Hyr mede sith Gade beualen lange sunt tho synen gotliken denste. Gescreuen jn Rewell des sonnavendes vor palme jnt jar xv(c) x. Hans Surpe. Adress: Dem ewerdighen heren mester Pawell, arzedyaken tho Abow, sall desse breff."}, {"df": "5450", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmuwgh och weluiligh throtiänisth nw och altiid tiilforende sändh met war Herre. Kere, werdugh herre, teckis ider herredöm wile wete, ath the godhe mæn äre nw höm kompne, som wore tiil Riszeland; och kom mästher Pouel höm pascha apthon och Hogenskæl worthe siwk pa väghen, swa han bleff ligiandis emyllan Wiborgh och Aboo. Kere, werdug herre, lath mästher Poual mich forstho, ath the kunde ingen lwndhe komma tiil noghen dagh met myndre ath the loffuadhe, ath en herredag skulde stho iij aar epter sancte Margarete dagh näst kommandis, annars hade then store försthe warith in pa then fatighe landzende Karilen, bränt, skynnat och röffuath; och skulle then herredaghen sthoo weth Woxen; tho wil then store förste wite theris roor bade tiil landh och watten; met swa skäl skal thet sthoo i dagh i lx aar. Och hade ecke ider herredöms fulmectughe senningebudh tho warith ther, tho hadhe then herredagh warith om inthe. Kere, werdug herre, när Gud fögher Hogenskäl komber fram, huad han wet mich ytermera sägie for thiande, vil iak tho biwda ider herredöm ther tiil om met Henrik Scriffuere, som nw skal ofortoffuit skinde sigh vdoffuer tiil ider herredöm. Och sade mästher Poual mich, at then store förste skulde sendhe hiidh ij bayorer met breff och werff tiil ider herredöme och verdugiste, werduge fädher, erlige herrer, rigsins rood, ij aff them här senaste wore. Kere, werdug herre, huad iak kan vara ider herredöm tiil ödmiwgt, gangh och bestondh wil iak lägie mik all winningh om, thet Gud kenne, then iak ider herredöm och sancte Erik konungh befeller met liff och siäl tiil äwigh tiid. Snarligh ex Abo sloth, tredie dagh pascha anno Dominj 1510. Josep Pedersson. (På en sedel:) Kere, verdugh herre, teckis ider herredöme wile withe, ath then store förste war ved en ganske swar macht. Tho bedreff han al syn ärende met the Plässkoge alt met listochet; hade han bud epter them, at the skulde koma tiil honom til Nogordh. Tho sende the honom nogre skomagare, swtare och pelsare och fegnade han them ganske wel och begoffuade them met flogeldz supar, sambledz supar och silkes supar; och sende them höm ighen och bad the andre gode män, som hade klagamal och ärende tiil honom, koma tiil Nogord. Tho redde sigh alle ostadh, the yperste j staden wore, och menthe alle skulde worde swa begouade som the worthe, och kome tiil honom tiil Nogord; tho hade han them tiil gäst och for wel met them; j then sama glädj togh han them alle wed halssen och satthe them i torn, i iärn och skarp fengilse. Met samma farth drogh han in för Plässkogen och sade for them, ath the gode män i sende tiil mich tiil Nogord och klagade ider nöd och bryst ider är öffuergoth, thy är iak komen här met them och the met mik ath hiälpe ider alle tiil rettha; tho lothe the vp alle porta och toge honom in met store verdughet. Annan dagen hade han bud epter alle the yperste och beste i stadhen wore, ath the skulde koma tiil honom pa slothet met theris klagamal; then tiid the ther vp komme, tho lath han sloo alle portar tiil och tog them alle wedh halssen och lath sloo them met iärn och sende them intil Mwskoven och annars stadz i syt land, ther the wore beuarade och rodde sig ecke selff; och i häl sloo alle the andre han vdoffuer kom och vtdreff quinfolk och swa monge i staden wore, och satthe ther nye fogothe och syt eiget folk och bemannade then stad. Swa drog han täden och intil Nogord och ther besätthe met nye fogothe och syt eiget folk. Och tho finge the gode män ther swar, som wore tiil Riszeland, pa syn ärandhe. Och wore ther the lybiske senningebud, mästher Iohan Rode och greffwe Konrodh, och mästarens bud aff Liffzland, och finge the ingen god swa[r] pa syn ärande. War och mästher Dauid ther; hurv danne tal han förde pa ider herredöm och flere verdugiste verduge fädher, erlige herrer, rigisins rod, thet foor ider herredöm ytermera framdelis withe; swa the gode män goffue honom ther swar pa, ath alt han hade talath och sakt, thet hade han lwget som en skaalk, swa ath thæn store förste fornam, ath han for met drawel och legn, swa han var ther inthe syden betrodder eller hörder. Ider herredöm her met alzmectugen Gud befalendis."}, {"df": "5451", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5452", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Kere her Ake, frende och gode besynnerlige ven, som iach optha haffwer scriffwit oc begäret, ati ville haffue benalet eder hiit op tiil ordhä oc tals met tesse gode herrer och mich her oppa, ta kan iach vel formerchie, at sywkdom thij wer och laglig forfall haffue eder thet fortaget her tiil. Alzmechtug Gud giffue ther godhe both oppa och spare eder swnd oc helbrögde tiil richesins och alles woris langlige bestandh. Sa giffuer iach eder nw tiil kennä, at iach fiich her i dag the lybeskes sendebud och scriffuilse, aff huilke iach sender j vtscrift her innelycht. Tesligis fiich iach och i fastis met myt eget bud theris opna besiglde bebindelse breff under theris keijselige maiestatz stadz yperste secret, lydandis at the och theris methielpere ingedere vele sitie stille, at Swerigis riche och tess inbyggere skole forderffwes i naghen matte, met mange andre merchelige befalninger the bwdet medgiffuit haffue. Jach fiich och her i dag the fridzbreff, som giordis i vintres emellom Swerige och Rydzland och förmoder daglige the Rytzer tiil Stocholm, om the allredhe ther icke kompne äre. For sadane oc flere merchelige och vordendhe richesins ärendhe sage iach gantzske gerna, atj ville benale eder hiit op tiil Stocholm met thet aldra förste, om en thet är i eders macht, at dele eders godhe radh met the godhe herrer och mich, som her oppe forsambles. Jach haffuer och befalet thenna eders swen Götstaff Torstensson at vnderwiset eder om alle ärendhe, ther i fulkomplige mage sätie tro tiil. Kere frendhe, i huat matthe iach kan vethe eders betzsta och langlige bestandh, ther skole i altiid haffue mich welwiliog tiil, thet Gud kenne, then iach eder befaler met liiff och siel til ewig tiid."}, {"df": "5453", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Kere broder, synnerlige godhe ven, iach fiich her i lögerdagx naghen scriffuilse aff Lybecke och Findland, aff huilke iach sender eder copier her innelychte etc., ther i worde vel fornymmandis, huat macht nw oppa ligger at giffue ther alwarlig swar oppa. The lybeskes seningebud, som förde tesse breff, siger at the lybeske skulle försambles för Köpenhaffn met xx(m) folk xiiij dage epter paske, the haffue oc vtoffuer i[½](c) skep, sma oc store, etc. Iach formoder och daglige the Rytzers seningebud hiit tiil Stocholm; thet är xiiij dage sidhen the komme tiil Abo. Kere broder, beder iach eder, atj vthen all forsymelse vele benale eder op tiil Stocholm for tesse och andre richesins vordendhe ärende skuld, atj äre ther aldra senaste om söndag nw förstkomandis at dele eders gode rad met the gode herrer, som ther tha försambles, som i sielffue tenckie kwnna at oss alle nw aldra störste macht oppa ligger. Kere broder, tager her inghen skotzmal vtinnan, för thii vii haffue nw got tilfelle at skilie the hedne fra the crisne, om en vii sielffue vele ecke forseet. Kere broder i huat matte etc. – – – –"}, {"df": "5454", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Almarestäket", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere, besynnerlige gode wen, wij finge j gaar eder scriffuilse om thet möthe j Stocholm nw ascensionis etc.; tha wele wij gerne swa skikke war ärende, at wij äre ther pa förscriffne tiid. Togh kunne wij ther ekke lenge bliffue, ty wij wele joo endelige ware j Vpsale j ericxmesse för then werdige hygtiid skul. Bidie wij ider kerligen, ati och wele ware j Stocholm pa förrörde herre mötis tidh, at wij tha ther kunne snarlige ände ware ärende, at wij oförtöffuat kunne komme til Vpsale för förscriffne saker skul. Haffuer nw hoss oss warit hederlig man, domprosten j Abo, begärendis wethe huat swar wij finge om the clenodie wij epter mene rigesins radz oc hans begere scriffue kong Hans til j höstis etc. Tesligis är han oc här kommen, wiliendis förwethe siig om then skade, som honum tilkom j fiord, när han war wtsänd j rigesins ärende, aff Jon Bondis sons tilskyndilse. Bidie wij eder kerligen, ati ther wtinnen wele wethe then gode mans besta, at han motte faa fyllest oc hogswalilse för sin skade; oss hopes ati och äre ther sielffue wäl tilbögne, epter han then skade fiik när han stadder war j rigesins ärende. Hwar wij kunne ware eder til gode oc kerlig göre wij altiid gerne. Eder her met Gud befolendis och sancte Erich kong. Raptissime ex Almersteg, die jnuentionis crucis, mdx:mo, nostro sub signeto."}, {"df": "5455", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5456", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5457", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh helsen altiidh kerlighe forsenth j alsmectighen Gudh Käre Henrech Stenson och Josep Pederson, godhe besynnerlighe wenner, maai wethe, ath iach fiik nw medh Peder Laurenson then gode herrens her Swantis skreffuelse, lydendis ath iach skall sendhe honom twsindh mark paa myn herres wegne; tha haffuer iach aff myn herre ther ingen befalningh oppo swadane swmme penninghe fron mich antworde eller nogen stadz sende. Nær Gud föger myn herre heem kommer, hwilchet Gudh gyffue snarlige skee matthe, skal han tha gyffue then godhe herren nagre penninge, tha hopes mich han faar them till godhe reedhe etc. Som i och swo skreffwe i ederth breff, ath iach skulle giffue mich neder till Rasborgh edher til talss, tha haffuer iach nw swodane forfaldh, ath iach paa thennæ tiidh thet ecke göre kan, effter ty iach haffwer nw begynth tyngeth, som sedwænie er, tha worder iach ath holledh wth, som i wel formerke kwnnæ, hwro ther om er. Jach sender nw diidh til eder thennæ myn herres swen, han kan eder ytermere wnderwiise om alle ærindhe æn iach nw skriffue kan. Kenne Gudh, haffde iach ecke hafft swodane lageligh forfaldh, tha wille iach gantzske gerne haffue gyffweth mich till talls medh eder etc. Kere Henrich och Josep, ingen anrörendis tidende haffuer iach eder tilbyude paa thennæ tiidh wthen the som gode ære; haffue i nogen, eder kerlige bediendis ati welie for myn herres och myn bön skuld deele them medh mech. I hwad mathe iach kan wara eder till welie och kerligt gør iach altiidh gerne, thet Gud kenne, hwem jach eder befaler. Snarlige skreffuit aff Kroneborgh, die beati Eskilli mdx°. Oloff Gregerson. Adress: Erlighe och welbordighe menn Henrich Stensson, lagman i Nörrefin lagsagw, och Josep Person, fogode paa Aabo sloth, sine gode wenner, kerlige sendis thette."}, {"df": "5458", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5459", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnd wes ijk gwdes wormach. Wetet werdijge here her meijsster Pawel, beswnderge gode ffrwnt, dat ijk hoppe, dat mijn jwne Pawel jo to Abow gechamen ijs vnd mijt Peter Wijen to hws wessen sal. Lewe her meijsster Pawel, effte em wat wan noden were, wesset em doch mijt goden worden beholpen, dar bijdde ijk jw fruntliken wme. He sal dar de sprake leren ok hebbe ijk dar wijllen mijnen sonne to jw to sendende so forre als gij en to jw nemen wijllen. Ijt is gar eijn fijn jwne; Got vnd Marija heft em fele wernost (= wernoft) geffen, ijk wolde sijn chosst wor en wol betalen, men he mochte nijcht anders spreken wen lattijnijch effte fijnnijch. Dot wol vnd schrijffet mij doch eijn antwort. Jtem ersamen her meijsster Pawel, mij wondert ganch grot dat ijk won des genedijgen heren bijsschoppes genaden nijcht eijn breffeken effte wan jw [gekregen], effte ijk ok sijner genaden to danke gedan hebbe. Wor wor de warre entfijnk ijk jo vp den dwrssten chopp; ijk hebbe noch wan sijner vnd jwer botter vnd noch al dat grawewerk vnd de hwde al wnworchofft, ok de war de ijk sijner genaden sande, choffte ijk jo wor ret gelt den bessten chopp; leijdesche; vnd hagensche laken chonnde ijk nijcht to choppe hebben. Dat segen jo al sijnne dener wol, vnd de choppelwde de hebben ijt ijw wol gesecht wor wor ijk dede dar ijnne jo mijnen besten flijt vnd wijl ijt noch al tijt gernne don. Jtem ijk hebbe noch gelt, dat sijner genaden to chompt, als de rekenschopp medebrachte; wesste ijk wat ijk ssijner genaden ssenden solte, dat wolde ijk gernne don; mij ssede Hans Swrpel(!), dat he brachte dem here bijsschschop [½](c) wogensschot, dat mij grot wnder hefft dat he nijcht an mij schreff. Jtem den mij de schijpper wan dem wogensschote ssede, dat ijt de here bijsschschoppe hebben ssolde, den hadde he ijt al ijnne. Hadde ijk dat wor er gewesst, so hadde ijk ijt syner genaden gesant. Ijk wesste ijt al nijcht dar wme. Lewe her meijsster Pawel, al wat ijwwer genaden herre bijsschoep dennt, so forre ijt to chopen is to Danke, dat wijl ijk ijw jo mijt der helpe Gades wol senden, dar twijffelt nijcht ane, ok chrege de here nw wol tro…. glesser meijsster vnd polfermaker vnd solke lwde, dar sijne genaden wme schreff, de solde he nu wol chrijgen; ijt was den ehe gen den wijnter se wolden nijcht dar wt. Nijcht mer wen ffele gode nacht vnd segget sijner genaden mijnen denst. Gescreuen to Dancke den donner dach wor swnte Johannes ijnt jar m v(c) &x. Hans Chonnert. Adress: Deme werdigenn herenn her meister Paul Sæl to Abou, ssal dusse breff."}, {"df": "5460", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humillima mei recommendacione jugiter premissa, debitum jn Domino reuerentie et honoris. Reuerendissime pater, fautor et promotor, consolator humanissime, postquam diuine placuit pietati, cuius nutu omnia geruntur, dominum nostrum reuerendum Johannem bone memorie, episcopum Aboensem, satis improuise nimis subitanea cede, dolenter refero, ex hac luce subtrahere eiusque corpore, vt decet, reuerenter et honeste ecclesie tradito sepulture, patres nostri prestantissimi capitulares ecclesie Aboensis, preceptores mei colendissimi, me licet inutilem, prorsus indignum atque prorsus immeritum ad episcopatus dignitatem constanter, licet renitentem, elegerunt et de facto assumpserunt (decreuerunt), nescio quo occulto Dei tremendo judicio, cum in alios maioris meriti consentire merito potuissent; vnde tandem ipsorumque paternis deuictus precibus, onus certe grauissimum et humeris meis longe jmpar necesse habuj subire, confidens de illius misericordia, qui infirma mundi eligit ut fortia queque confundet, ut et mihi vires sufficientes tribuat [et] administret. In tanta igitur animi perplexitate constitutus, quo me diuertere debeo penitus ignoro nisi ad paternitatem vestram reuerendissimam, cuius erga ecclesiam Aboensem et eius suppositos jntegra semper fuit dilectionis affectio. Quare mihi cum omni humilitate attinentj deprecor aggredere, compellor, humillime deprecando, ut me eius electum vtinam non inutilem, more pij patris in agendis velitis dirigere et fauoribus paterne assistere optimis. Ex quo tanta sum distancia propter pericula viarum iter ad presentiam paternitatis vestre reuerendissime statim non possum et adeo inconsulte iter arripere, donec plenius, quomodo videlicet (processu) successu temporis, in hoc negocio fuerit peragendum fuero per eandem informatus. Jnterim facultates pro talj itinere et negocio necessarias amicorum concilio et auxilio possum colligere, qui michi in promptu cum non assistant (occurunt), aliis existentibus in Swecia, aliis agentibus in remotioribus partibus diocesis istius vitam agunt. Sic nunc pro colligenda huiusmodi pecunia in primis sum intentus …. maxime cum ecclesiarum facultates superioribus annis penitus sint exhauste, jta ut nisi per vnum ………….. michi non sufficienter subuenire. Super hiis et aliis, reuerendissime pater, directionem ….. scriptis exspecto sententiam preter meritum in hoc concludendo, offerens pie ad (vestre) paternitatis vestre reuerendissime beneplacita ….. prumptum jugiter et paratum, quam altissimus pro communi omnium vtilitate in longeua prosperitate conseruare dignetur ad …….. consolationem singularem. ……………………………………………………………………"}, {"df": "5461", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humili debitaque (semper) recommendacione semper premissa Venerabilis domine preposite, fautor et amice vnice colende. Suscepi gratanter literas vestras diebus proxime jam elapsis, in quibus inter cetera …… in eisdem explicatur exarata …… de pensione prebende vestre in ecclesia nostra Aboensi …………….. fecissem si commoditas interueniens nunciorum michi sese tum obtulisset ………………………. scribo vobis de pensione dicte prebende ………………. verum tamen est, quod annus jam transactus grauis (?) erat et sterilis …………… nullius valoris presentis prout lator ………… oculata fide vidit ………… ac .. poterit vobis magis explicare (informare) propterea …… manet non vendita, quare nemo eam wlt emere donec .. siligine anni …..dam meliorem dederit, poterit commiscerj, neque ea, que in computu sunt ……. prope(?) sunt soluta, cum ad hoc coloni pauperes propter anni sterilitatem ….. necnon poterant. Ne tamen computacio facta videretur (redderetur?) …. tempus iam …. annotari curavi; de residua vero pecunia apud me remanente … quod fieri libeat michi iam primum … dignum … reuendere (?); de ecclesia vero vestra …… semel nomine vestro ad manus domini prepositi nostri, procuratoris domini Erici d.. namque obulum inde subleuauj; poteritis idecirco cum domino Erico de illa inter vos con….. ibi litteras(?); ipse nempe postea hic non apparuit pro porcionibus, quas impenditis scolaribus diocesis nostre gratias quas possim (gracias) vobis refero …. atque vobis altissimus …… et consilii opere pietatis et ….. diuine largitatis, cui p. v. ex intimis recommendo, supplicans vt me domino archidiacono Vernero et magistro Henrico aliisque amicis recommissum habeatis prout et vobis debitor sum in omni bono."}, {"df": "5462", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dannemän, såm detta bref före komma kan, bekennes jagh Jacop Folmarsson, heredzhöfdinge [i] Öfresategundena, met detta mitt närwarandes bref, at then tijdh jagh hålt sommar tingh met almogen i Cangasala sochn, närwarandes wälbördigh Jören Påfwelsson, landzfougdte på her Stedz Stores (!) wägne och flere godhe män närwaran söndagen näst S. Margarete dagh anno Domini 1510, då kåm för retta thesse efterskrifwne bijiar Tihala, Wänninsalo och Rarunsalo met vthwalde 12 fremande män, hwilke warit i sijn och met flijtt ransakat hafwa then 25, 26 och 27 maij, såm ähr från Lempälä sochn Hinnich Tiroi, Madz Lastuisten, Henrich Toppi, Madz Kaialan, Lasse Håfwäldi, från Kangasala, Henrich Fatillw(!), Oluf Pendolaine, Olef Skinnar, Grels Påfwelsson, Lasse Parfwe, Anders Soini, Anders Josefsson ibidem, [som] warit der öfwer och met flijt ransakat rette athskilnedhe them emillan, at dy förb:te byiar ligge innan thesse efterschrifwine råår, såm är först Sudhenhauta, som ligger emillan Weihoiniemi och Tihala, så alt in till ginst till Raren(?) Kiuwass och Oinoin kiwi, hwilke förb:te twå råår ligge emillan Apaia Pohia och Rarunsalo, så och till Paiuensaari och Järwentaiwall och sedhan till Halko Hafwan Järfwenpää, så alt in till ginast till Myllyn selkä kiwi, tedhan till Pijoränkåski, hwilke förb:te fem råår ähro rett atskilnedhe emillan Painokaari och Säxämäki sochn och heredh och emillan Tihala, Wanninsalo och Rarunsalo; emillan Lempälä och Tihala atskilian thesse efter:ne råår, som ähr Rutejärfwi, tedhan till Paskon kiwi, så och till Suolyneswne kiwi pickie vdi westan nårendan så och till Kiwi ristin hauta, Järfwen korbeen vdi westan nårendan, så sedhen all ner ginast till Ristiniemi, sedhan till Oriain mäen kiwi pijckin, tedhan till Ruohaudhan maken och Lasken lakan, sedhan till Syriän lackien och Lapinsaaren, och wilde [ingen] moott stå eller wadie wile och alle meningh sand tilstodho; hwilket ärende jagh sköthe till the 12 [i] nempden såthe, som ähr Anders Bårgar, Lasse Tarpilan, Peer Luotolainen, Lasse Kaldilan, Lars Kopåi, Jönss Möckailän, Larss Rasmusson, Sigfre Parfwi, Clemet Niemen, Henrich Atti, Hendrich Paininen och Henrich Tohkalan. De ther wm withnedhe, ransakadhe och fulkomligen til stodho och efterswåre; tij efter theras witnen, ransakan och edhom thå dömpdte iagh förb:te råår stadige och faste och obrotzligh att holles (till att holles) hwar man – 3 [mark] för heredzdom. Till ytermere wisso och witnesbördt tå tryker iagh mitt insigle nedhan för detta bref. Åhr och dagh såm förschrifwit ståår."}, {"df": "5463", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsen altit tilforenne send kerlige med var Herre. Kere Josep, gode synnerlige venn, vethe mai, jach fik nw strax scriffuilse oc visse tidende fra Narffuen, at ther är komed eth skep om xxx läster oc en lithen skytte baet ved lx starke, förendis mester Dauidt oc then stora förstis scriffuere aff Danmark oc tiil Rytzeland igen, at stemple oc ytermera sin onske pa thenne landzendä vanbrwke, som han longelige her tiil giort haffuer, huilkit skep oc folk tagit haffue en kregere aff Danske oc eth skep aff Stokholm med mygit selff, bäffuer oc annen skinwarur oc godz; oc haffue v fonger jnne hoss sigh aff thet Stokholms skep swarlige i häctilsse, och skepen haffue the sänt in hender Gulland j fra sigh med godzit. Late the sigh ordh förlöpe oc vndfalle, at the vile skynne, bränne oc jhäll sla, nar theris rese faller tiil baka igen, alle the öör her j Viborgx skär liggendis äre oc jngen aff almogen skone eller spare vile, huilkit töm Gud alzmectig icke giffue lycke eller nogen tiid magt tiil. Ty haffuer jach nw scriffuit min swene jach j rikisins tienste försent haffuer tiil, epter the haffue motböör oc ligge i Pelingen, at the skole göre thet beste ther vdj oc försökie huad Gud teckis giffue töm tiil lycke oc nader med sadane karle, epter then däctingen oc fred rigen j mellen giort var lenge siden j vooris saa well som nw aff kongen brotin och icke tilbörlige holden var, ther her Swante oc the gode herrer rigisins raad mich nw j theris scriffuilse gaffue bekenne. Ty bedendis eder vile tenke ther tiil pa eder side, tesligis vnderuisendis then gode herræ, her electus, oc saa göre vilde oc vtsende edert folk tiil Näreöö, Roghöö eller ther j best bespörie kwne belägligiste vara at liggie j forsaet oc vägen för töm; ty the agte sigh vth met lifflenske siden tiil Danmark igen. Haffuer kongen jngen flere skep j siön vthen thet enæ, huilkit wäll förhindris kwnde, om myne swene icke kome tiil tagx met töm. Huad helder the haffue tagit thet skep oc godz aff Stocholm nw eller och tiil förende, tha matte the lichewell förhindris oc jn manes oppa theris räät och orät tiil täss man enked bespörie oc förfara motte, hure thet sig rigen j mellen om freden förlöpe will. Stode well raad oc lemper tiil än siden giffue skep oc godz igen, om thet ther tiil kome skulde, huilkit jagh och min swene medgiffuit haffuer swa göre skole. Tesligis ma electus oc j göre töm j vtsendendis vorde oc varer met thet snariste förtenkte, at the icke swa osnappede alstingis vthen ram skole aff thenne ägn nw komme, som i förmerchie kwne magt oppa ligger. Huad eder är tiil gode oc vilie görendis altit gerne. Eder Gud befalendis. Ex Viborg fferia 2:a post octauas visitacionis Marie virginis mdx(mo), meo sub sigillo. Erich Turesson riiddere. (På en sedel:) Jtem mai lathe then werdige herre her electus oc hans capittell första thetta breff, at han, j och the ther aff tagendis vorde thet eder tycker nyttigiste oc best redeligit vara, epter monge huffwud oc synne ytermera nyttighet oc bestand betracte oc offuerwege kwne än en blat persone. Jterum valeatis. Adress: Velbördigh man Josep Pedersson, ffogode pa Abo slot, sin gode synnerlige venn, venlige komendis etc."}, {"df": "5464", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsse etc. Kære her Swanthe, broder och besynnerlige venn. Jach fiich nw strax eder scriffuilsse med mith egith bodh i longh fortöffringh effter swar oppaa the saker iach eder förre tilscriffuit haffuer, ther i nw begære mijn tilkommilsse med folk och verijæ i rigisins tieniste effter then lægelighett nw paa ferdom ær. Thaa screff iach eder siistz till ath saadane saker ickæ vore forhandlade æller samtyckt jnne för the verdigiste verdige fæder, erlige herrer etc. Suerigis rigis raadh siistz jach var i Stocholm vthan beleffuedh och stadfesth en feligh dagh och fredh mellom Suerige och Danmarck oppaa en swmme peninge. Medh saadane saker skijldis iach tæden och mich ther till fullelige forloth och inthet viste aff nogen reise. I thenne sommer är mykit fryctendis ath rigisins ærende och velfarth settis saa lenge in oppa Lybke och tyske stæderne, ath thet eij richit bestondogth bliffuer i lengden, ty ær mikit raadeligit ath i alle ærende nyttelige och effter rigisins raadz raadh med thet bestæ foretage. Thaa effter then lægelighet iach eder siistz tilscreff oc nw ytermera paa ferdom ær, kan iach nw saa hastelige eij personlige nogen reise foretage, mest effter mester Dauidh kom nw fran then högborne förste k. H[ans] med storeförstens sendebodh aff Mwskowen med ij skep vell bemannedhe och gaff sigh strax i landh vedh Narffuen och till then store förste och later sigh vndfalle i sanningh ændelige velie rese Rytzerne oppaa thenne landzende Finlandh, huilkit honum Gudh alzmectogh forbiudhe, och i samme rese togh han eth skip aff Danske och eth aff Stocholm och sende till Gutland, som mich tilscriffuit ær. Och lathe the samme sin ordh gaa ath the velie skijnne thenne finske skærgegordh, nær the tiil rygge löpe. Epter iach för saadane saker eij personlige komme kan, haffuer iach senth eder eth tall folk i rigisins tieniste thöm medgiffuendis och befaleth ath bliffue ther the verdigiste verdige fæders, erlige herris och gode menss Suerigis rigis raadz folk samsellelige i rigisins thieniste skeckit vorder som iach eder med thöm och tilscriffuith haffuer. Tesligis screff iach eder till siistz om en soken wedh Herresætter och andra saker mich vederfars aff eders fogoter och thiennare och fiich ther ingen swar oppaa. Saa fornijmmer iach ath i haffue forkrength mijne bröders och venners forlæningh, tesligis tagit fran Niels Besze then dell han aff kronon haffde och hans egith faste iordegotz han laglige köpth haffuer, och kan iach fornijmme, the mik tilhöre ære föge tæckelige tagne hwar the komme, ther togh eij saadanth forskylledh ær. Saa haffuer forscriffne Niels Besze teeth sigh hiit till mich och haffuer iach honum tagit och annammedh i mijn hengn och forswar till all retthe molle, och sigendes sig velie göre eder rede och god rækenskap, nær i tess oppaa eskendis vorde; och nær Gudh föger iach tilstedis kommer, vill han thaa ytermera staa till rette jnne för the gode herrer rigisins raadh hoo honom nogit tilltal haffuer. Hopis mich i lathe honum æller hans icke nogit argt ther vtöffuer vederfaris; han haffuer och ij sine suenner med i rigisins tieniste huar behoff giörs thet honum dogh borde ytermera till gode niwthe etc. och effter eder ecke tæckis vnne mik forscriffne soken, bedendis eder ath i lathe mik jnthet hinder skee oppaa hwadh dell jach aager i Attwidebergs grvffue eij heller paa Niels Beszes dell för oss fult och fasth aff kronen igen vederlagt ær, och ijcke ytermera mik och mijne venner med flere her effter fran eder trengie, ath wij icke nödis till vor lydafftighet till rygge kalla; ty i vethe vell huadh skade och forderff iach och mijne siskene tesligis flere gode menn oppaa vor ægedeler och godz lidith haffue och æn nw daglige lidæ i Danmarch för thennæ longlige feigdh och örlogh, ther vij dogh föge vdj vollendis ære; ty ær icke börligit, ath wij skole mistæ baade her och hiissedh. Hwath eder till velie och kerlig kan komme altiid görendis gerne. Ex Viborgh feria quinta proxima ante Marie Magdalene mdx. Erich Tursson riddare."}, {"df": "5465", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen denst myt vormoghe alles guden wes jck gudes vormach. Weteth leue mester Pawell, dat jck juwer leue sunderges nycht weth tho schryuende besunder jck krech enen breff nu van Abouw van enen de nomet sick Dyryck van Reess, vnde schryft dat he my heft gelth gebracht van juwent weghen vnde beklageth sick des dat gy ene beschuldighen efte he my dath gelth heft gebracht edder nycht vnde dat he gen bewijss van my mede brachte etc. Wan jck ene sege, so wolde jck ene woll kennen, efte he my gelth brachte edder nycht, sus kan jck ene nycht kennen. Jck hebbe jw jn mynen ffor breuen gescreuen wo fele geldes dat jck van juw entfangen hebbe jn dessen ij jaren vnde wath jck juwer leue wedder gesant hebbe. Jtem jnt erste hebbe jck entfangen xl marc, noch entfangen l marc, noch entfangen hundert marc, hebbe gy my mer gesant, dat moge gy weten; jck hebbe nycht mer entfangen. So hebbe jck juwer leue jn mynen ffor breuen gescreuen, dat juw ryst van my vj marc vnde iiij s. all tijt tho guder rekenschop, vnde dot woll vnde scriuet my wat gy dar for hebben willen. Jck hadde jw gerne lange wat gesant, men hyr synt gene schepe van Lubek gekamen, de wat bryngen; dar heft eyn laden schip dyt hele jar gelegen vnde solde hyr wesen; men de anderen stede de mede tho den orlege segelen, de willen ith nycht steden dat se kopfart segelen scholen de wile dat se orlegen. Hijr van Rewell segelden iiij schepe na Lubeck myt kostell guder, myt wasse vnde warck geladen; de heft de konynck wech gekregen, Goth betert; de Lubschen hadden welke Hollander genamen jnt vor jar, jn den siint ock welke Schotten vnde welke andere, vnde weren mede vor de Kaffen gelopen vnde buten vnde parten de; do quam des konynges folck vnder des vnde nemen desse alle fere de rewelschen schepe, Goth betert; do makeden de lubschen rede vnde lepen hen jn Dennemarken myt vj dusent man vnde ij dusent solden j dach edder ij na folgen. Goth geue, dat se moten wat bedryuen. Kan jck welke tydynge wedderffaren, de will jck juw myt den ersten scriuen. Jck sande latesten enen breff by her Mathiess an myns herren gnade; do he quam, do wass he jn Goth vorstoruen, dem Goth gnedich sy. Hebbe gy den breff gelesen, so hebbe gy myne menynge woll vorstan; hebbe gy den breff nycht gelesen, dat scriuet my, so will jck juw noch enen breff scriuen, vnde segget dem werdigen herenn, de nu gekaren is, vnde gy, wan juw dat passet, dat gy hyr enen fulmechtegen willen senden, de myt my tho fullen ende reket van myns heren gnade wegen, denn Got gnedich sy, efte juw guth dünkt. Hans Ber, de js all tyt dar ouer vnde an gewest, de weth jt alder best etc. Fforder sendet noch nycht tho der see warss; de mester Dauijt brochten jn Russlant, de willen hyr ffysken by Gotlande vnde jn Mossvnt aff vnde tho den helen haruest; dat seggen de fangen, de dar vth kamen synt. Dot woll vnde vorgetet myne schuldeners nycht. Jck will vmme juwent willen don wath jck kan vnde mach. Hyr mede syt Gade beualen vnde sunte Hynrick lange sunt. Gescreuen jn Rewell des dynx dages na sunte Maria Magdalena jnt jar xv(c) x. Hans Surpe. Adress: Dem erwerdigenn heren mester Pawell, archedekenn tho Abow, sall desse breff."}, {"df": "5466", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij epterscriffne Johan Arendsson, lagman i Swdermanna land, Axel Larensson, Claus Henricsson, lagman j Swderfinne lagsagw, och Henrich Stenson, lagman j Norfinne lagsagw, bekennomps och kwngörom met thette worth nerwarandis opne breff ath aarom epter Gwdz byrd mdx° om sancte Oleffz tiid, tho wij fore rettæ sato j Abo radz stwffue epther wor kære herres och höffwidzmans her Svante Nielsson, Swærigis rikis forstandare, beger och befalningh, j nærwarv erligh och velboren qwinne ffrw Metta, wor kære for:de höffuitzmans husfrvge, och werdugh fader mester Aruid Kwrke, electus til Abo domkyrke, och velbvrdughe men mester Henrich Wenne, domprouast j Abo, mester Pauel, ærkedeyne ther sama stadz, Johan Flæmingh och flere goda manna nerwarv, kom for oss j retthen beskedeligh man Jeppe Andersson och talade til Jöns Andersson j Koskis om tw godz liggiandis j Veme sokn Lammis och Nyegard och om lxx lass ængh ther samma stadz, som Jöns Andersson hade weldet sigh til j fron Jeppe Andersson och hans skiptis bröder wtan lagh och reth och met woldz wercke sigh til egnat. Och hade Jöns Anderssons fader Anderss Gregersson sath the for:ne godz Erich Abramsson til panta for iij(c) mark, som her Gregerss Matzssons, her Niels Ericssons och Knwt Poses dombreff, ther pa goffuit, inne holler, hwilkit breff her logh j retten fore oss, och worth for:de Jöns Andersson stempder lagliga til ath swara for:de Jeppe Andersson iij daga at slagh och han ecke wilde komæ til swars, vtan en dagh kom han leydigh och feligh til swars for nogre andre saker han hade giort, och grep han til ith hielpe ræde och sagde thet her Sten Sture skulde haffua dömt thet breff ogilt. Tho eskade vi oppo hans breff och skæl ther oppo at han skulde lata koma them fore rettæ, huilkit for:de Jöns Andersson ecke wilde at koma til rette, oc ey helder hade han jngen skelige breff eller skæl j mothe for:de dombreff; thy dömde wij for:de Jeppe Andersson met sine skyptis bröder in j for:ne godz niwta och brvka friit wtan al affslagh swa længe the faa the for:ne peninge j gen, och skal for:de Jöns Andersson fornögie them tiæ aars arswext, som han aff the godz opbar medan han haffde j fron them met wælde, jnnan vj wikur, wed syn xl mark, forbiwendis hwariom manne for:de Jeppe Andersson noged hinder göre pa for:ne godz for en han foor sine pæninge j gen, som forscriffuit star, wed hwars mans xl mark for konwngx dom. Thil mere wisse och forwarningh at swa j sanningh ær som forscriffuit star bidiom wij for:de werdug fader mester Arued electus om sit jncigel at henge nedan fore thette breff met wore egno, som scriffuit och giffuit ær aar, dagh och stad som forcriffne stander."}, {"df": "5467", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Knut Erichsson, häredzhöffdinge i Österbotn, bekennes och giör witterligit medh detta mith närwarandes öpne breff, att den tijdh iagh sommartingh höldt medh almoghen i Mussare sochn närwarande ehrligh och wällförståndigh swen Kiell Påffwelsson, fougdhe der sammastädes; och fleere godha manne närwarandes, att åhrom effter Gudz börd mdx, odenssdagen näst effter s. Oloffz dagh, kom för rätte Bertill Laarsson och Anders Laarsson, byggiandes männ i Biörköö, giörandes witterligit på satte tinge, att de haffua kiöpt allan halffua deell aff Tielffwe Laarsson wäll för xl åhr Biörcköö skiähr i wåte och tårre, när landh och fierran för   marck redha peninger, och hwad der fattes lofwer be:te Bertill Laarsson och Anders Laarsson betala hwar penningh. Och hafwer warit laglyst, och desse i nembden såtho, som ähr Peer Nilsson, Olaff Törgelsson, Erich Kasse, Ödgiör Olsson, Peer Staffwansson, Erich Axelsson, Anderss Andersson, Peer Nijlsson, Anderss Jönsson, Erich Hansson, Oloff Ragelld i Sållffwå, the här om ransakadhe, witnade och efftersworo, att förbemält war lagligit kiöpt. Dy döinbde iach forb:te kiöp skadigt och fast att ståndha wid saak hwar man ther på tale wedh sijna 3 [mark] för myn doom. Till yttermera wisso att så i sanningh ähr trycker jagh mit insegle å ryggen på detta breff, som gifvit och skrifvit ähr åhr och dagh som forskriffwit ståndher."}, {"df": "5468", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwk helse edher herredom altiidh kerlighe forsenth i alsmectighe Gudh. Kere her Swanthe, teckes eder herredom wele wethe ath iach och flere tesse danneswenne medh mech i thenne slotzloffven skickede ære her oppo Tauesthehus finge eder herredoms scriffuelse, lydendis om twsindh mark eder tillhande skickendis. Tha kan eder herredom yterligere betracthe, skodhe och owerweyghe hwro thet staar mich och flere tesse danneswennæ tilgörindis nogen svodane swmme penninghe antighe eder herredom eller (eller) nogen annen fron oss antwordhe, effther ty wij ingen befalningh aff wor kære herre paa swodane ærindhe haffwe, som eder wel witterligt och tillkenne gyffuit er, medh hwro stor skynningh och hasth han then reese fore siigh togh, effther then hans legeligheth siigh swo haffdhe i manghe mathe, ey tha formodendis siigh ther nogen dwellisse (dwelelse) eller töffningh göre i the mathe han nw giorth haffwer; hadde han thet tilforinnde wiisth ath han skulle swodane hynder paa sin reese haffwe hafft, tha formoder iach ath han mich ok flere tesse danneswennæ ther oppo befelningh medhgiffuit hadde swodane swmme penninghe eder herredom tilhande skicke paa hans wegne. Ty er alles wore kerlighe bön till eder ati welie eder medh tillfredz gyffwe swo lenghe Gud befögher hans tilkommelsse, och ingen owelie eller ogönst till mich eller nagen aff tesse danneswenner tilwenne i nogen mathe for the saker skuldh, effter ty eder herredome kan formerke wom brysth i the mathe. Nær Gudh fögher myn herre heemkommer, skal han tha gyffue eder nogen penninghe, fynne i honom godwiloghe och redebon till j alle mathe yterligere æn iach nw skriffue kan. War kære herre haffwer nw paa annedh aareth borth wareth och ingen skreffuelse haffue wij off honom fongeth eller nogeth hans wisse bodh, hwar effter wij skullom oss rætthe, thet honom fortagendis thenne feydh och ofredh i thette aar och lenghe wareth haffuer, hwilchet Gudh och alle Swereghes patroner aff styre och till en rolige ændhe komme lathe. Kære her Swante, i hwad mathe iach och flere tesse danneswenne kwnnæ wara eder herredom till ödmiwgt och kerlig, skole i fynnæ oss veluilige till, thet Gudh kennæ, hwem wij eder herredomme befaler swnd och saligh till ewige tiidh. Snarligen scriffuit aff Kroneborgh die beati Petri ad uincula anno Dominj 1510. Oloff Gregersson."}, {"df": "5469", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sinceris reuerencia, decore, honore et salute premissis. Käre her Swanthe, herre och synnerligh gode ven, jach tacker edher verdughetz herredöme mykit kerlige for edher herredömes tecke och gode scriffuelse opa myne ärende tiil then heligiste fader, pawen j Room. Thet viil iach kerlige met edher herredöme forskylle och vare edher herredöme och Swerigis rige j alle the motthe iach kan och förma, som mig tiilborlighet är, tiil gode och bestandh. Som edher herredöme och scriffuer w………..ue haffuer skickedh edher herredöme skylluge met nogra flere ………. eder at höre hwar fatigh och ……… och ………. the gode män met hän……… epther rätwisen fwll……….pnen och rätwise gode ……….. i huadh matthe jach kan ……… et är feghna och vethe hännis verdughetz betzsthe, gode, gang…………… schal edher herredöme altijd finne migh veluiliogh tiil etc. Teslikis scriffuer edher herredöme mik tiil och forwndrar, at inghen hielp vart edher herredöme bestelt epter verdugh fadhers biscop Iönses dödh, sele ominnelse, som väl tiilbörlighet hade varedh, i thenne rigisins rese edher herredöme nw haffuer for hendher. Tha betrösthede the verduge fedhre capitulares i Abo sik ther ecke väl tiil at forsende fran kirkenes sloth then föge macht the epter fornempde biscop Iöns behölle for swadane vode och forslikningh, som the hedzske rigisins fiendher [i] fiordh moot Abo stad bewiisthe och än nw brvke, vedherrede met noghre jachter j Mooswndh, achtendis ytermere forderffue thenne landzände vedh siöö sidhen met roff, mordh och brandh. Thy haffuer edher elskelige hussfrwe och jach i dagh giort vart folk tiil redhe met two snecker j mooth them, at the ecke matte fræmye theris vnde vilie. Hwar fore kan jach ecke väl ytherligere migh tiil forscriffne rese bewise opa thenne här tiid. Huad iach kan vare edher herredöme tiil kerligh, goduilie och bestand göör iach altiid gerna, känne Gud, then jach edher herredöme tiil ewigh tiid befaler i lyckesammelige velferdh. Ex Abo, anno Domini mdx, die inuencionis sanctj Stephanj prothomartiris, nostro sub sigillo. Aruidus Koorck electus Aboensis. Adress: Strenuo generoso ac magnifico viro domino Swantonj militi in Ekesiö, regni Suetie gubernatorj, domino fautori et amico suo obseruandissimo etc."}, {"df": "5470", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5471", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Venlige helsa forsent met Gudh. Som i skriffwe mik til, Hans, besynnerlige gode wen, bode nw och swa i höstres om ider son Morthen, at myn drengh skulde haffua stulit ok lockat honom tedhan fron ider etc., tho mai wetha, at sidhan idert budh, Mickil, hade warit her oc war hedhan faren, kom mick en resa vppa oforwarendis, at jach skulde giffua mik til Rytzelant i Swerigis rikis ärende. J thet sama jach sath j slädan oc skulde fara aff stadh pa sancte Thomas affton, mötte ider son Morthen mik vtan for myn porth oc myn drengh met, hwar fore stodh jach strax vpp vtoff slädan och sporde honom till i monge dandemens närwaran, hwi han war swa lupin fron ider eller i hurudane motthe han war kommin tiidh, om min drengh hade honom luckat eller tubbat. Huad han swarade ther til, weth han sielff göra rekenskap fore. Män myn drengh vrsakade han oc alle andre, the i skepet wore, at the hade met honom inthe göra. Sidhan förde jach honom met mik in til her Mattis i Karis, epter ty jak war stadh pa myn resa, oc badh honom ther om, at han skulde honom när sik haffua til tess idert wisse budh kome tidh eller jach kunde aff Rytzeland igen koma. Jagh hade ganska gerna seet, at han hade stragx komit ider tilhonde igen. Engen fordel weth iak mik aff honom haffua. Jach kan swa wel vmbära honom som han kan mik. Nw sidhan jak kom fron Rytzelandh folde han mik hiit til Abo oc gonger her nw til scola. Kosten och hwsrwm hauer jach vnt honom for wener skuldh. Teckis ider lata henta honom igen, thet mai göra. Jnthe acther jac honom ider forholla; i ma göra met honom huad ider täckis. Jnthe bodh hadhe jac effter honom, inthe hentade jac honom hiidh, ey heller acther jac honom hädan föra. Jac haffuer vnderwist honom met godom ordom thet bäste oc yterste jach haffuer kunnit göra. Engen kan jach truffwa tidh han sielff wil ey fara, ey heller kan jac nagon latha basta eller bynda for ider skuldh, eller bödhel eller byswen aff mik göra. Ty giordis icki behoff at scriffua sa hommodigh breff fron ider. Haffwa j monga m mr. at spilla bort, kan sakta hända, at the ma än en tidh nyttoge wara. Jnthe behöffue i vnsäye eller forfära mik met ider monga peninga; i wethe nw han är her, görer om honom huad ider täckis. Jac menthe mik haffua fortjänt tak oc engen owilia, at jak honom haffuer hyllat til mik ther vppa, at han skulde icke koma i on skalke hopp eller tage sik nogot löst liffwerne fore. Män vele i tagha myt rodh, tho roder jac ider fulleliga, ati fara wiseliga oc sacta met honom, swa frampt i wele noghen tidh hugnat aff honom haffua. Man kan icke skapa menniskien stragx sa wiiss och kloch, som henne bör wara. Jder her met Gud befellendis. Scriffuit i Abo circa Tiburcij anno mdx(mo). Pouel Skeel."}, {"df": "5472", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmuwgh och weluilugh throtiänisth nw och altiid tiilforenne sänd i alzmectugh Gud. Kere werdugh herre, teckis ider herredöm wile withe, ath iach fiik nw her Erik Twrssons scriffuilse om the Ritzser, swa the komme här pa torsdagh næst komendis. Bidiendis ider herredöm ganske ödmiwge om et swar, om iak skal them här töffwa eller senda them vdoffuer tiil Swerige tiil ider herredöm. Haffuer jach ij resor scriffuit ider herredöm tiil om the Ritzser, och haffuer iach ingen swar fot ighen aff ider herredöm; thy bidiandis ider herredöm en nw ofortoffuit om et swar ighen, ther iach kan mich epter rättha. Käre werdug herre, huad iach kan wara ider herredöm tiil ödmiwgth gangn och bestondh wil iach gerne leghe mich al winning om, thet Gud kenne och sancte Eric konungh, them iach ider herredom befeller met liff och siäl til äwigh tiid. Raptissime ex Abo sloth tisdagen näst efter Tribureij dagh anno Dominj 1510. Josep Pederson."}, {"df": "5473", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn gantz fruntlichenn groet met aller irbedinge stedes tho vorenn. Ersamenn leuenn bosunderenn gudenn frundenn, jch voge juer erszamheit vruntlichenn tho wetende om ichtes welkenn salpeiter dar jn juer ersamheit stadt Dansche lange hefft vorbadenn vnde rastert geuest. Vnde der achtbarenn rede des rikes tho Sweden vnde ich juer ersamheit vochenn oem gescrewenn hebbenn sodaen salpeiter loes tho geuende vnde my edder myn vulmectigenn volgenn latenn. Dar sich juer erszamheit wol willich jn vinnenn leet vnde wedder om voert dar wp eyn antuort screuenn, dat de salpeiter were looes gegeuen, dar wp ich min boet vnde vulmectigenn tho juer erszamheit dicke vnde vochenn gesant hebbe, vnde by gescreuenn, dat my de salpeiter werden mochte, den szo nicht gescheen is, dat my grottenn hinder vnde schadenn gedaen hefft om der aff snedenn Russzenn willenn, de dar dachliche denkenn dusszenn oett landes vnde de cristenheit vnder tho twingen vnde vorderffenn, des auer Got vorbede. Dar wmme sende jch noch tho juer erszamheit dussze bouiser, myn denere Jacob Rouer vnde bidde juer erszamheit gantz fruntlichen, dat juer erszamheit em noch jnt fruntschap den salpeiter volgenn lattenn wilenn, darwmme jch hope sodaen guet jn nenerleije wiis vorbei offt vorbrachenn hebbe edder szodaenn besaet tegenn juer erszamheit nicht vordent; darwmme hape ich juer erszamheit wett sick woluillich hir jnne vyndenn latenn. Sus hebbe jck noch dussze ergenante bouiser beualenn sodaenn salpeiter vntuangenn vnde vulmacht gegeuenn dar vp vorlatinge doen vor all na maninge licheruis als ich suluest personlichenn dar tor stede were. Hir wmme ijs myn fruntliche bede vnde boger, dat juer erszamheite in dusszenn vorgescreweden articlenn sich goetlichenn hebben wilen als ich juen vorsichtigden woll tho trwue. Wiil jck met alle gerne an eynenn sodan offt grotterenn tegenn juer vorhenn vormeltenn wedder vorschuldenn. Jwer erszamheit den almectigenn Gade to langer woluart vnde gesunt beuelende. Ex Viborgh anno Domini mdx:mo, dominica jnffra octavam assumpcionis virginis gloriose, meo sub sigillo etc. Erick Tursszenn rytter. Adress: Deme erszamenn vorsichtigenn vnde woluisedenn herenn borgermesteren vnde raetmannenn der stadt Dansche, sinen besunderenn gunstigenn gudenn vrundenn andechtigenn gescreuenn etc."}, {"df": "5474", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini mdx, dominica infra oct. assumpcionis Marie virginis venerunt litere fratris Svenonis Thordonis de monasterio Vallis gracie, cum quibus quidem literis officium confessoratus, quod hic habuerat, libere resignavit in nomine Domini."}, {"df": "5475", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwgh och weluilugh throtiænisth [nw] och altiid tilforenne sænd met war Herre. Kere werdug herre, teckis ider herredöme wile wetha, ath myn kere frw ma wel, Gud tess loff haffue, och flere gode mæn henne folgde. Kere werdug herre, som iak fiik ider herredöms scriffuelse om the mäste peninga iak kunde komma ostadh, tho har iak nw antuordet myn kere frw j(m) mark d[eninger] Abo skat, huilkit Gud kenne iak icke nw mere kunde komme ostad; huad peningæ iak framdelis kan komma tiil hopa wil iak lege mik ther all winning om ider herredöme tiil honda [sende]. Kere werdug herre, kom här nogre thiande nw i tesse dagha, swa ath nogre aff the syö reffuere lige i Moswnd och haffue giort nogen skade in pa tesse fatige mæn och taget nogre skip bode aff Stocholm och här aff landet. Tho har myn kere frw nw warit tiil talss med then werduge herren her electus och flere gode mæn här aff landet, swa the wile göre nw et tall folk vd emoth rigisins fiende tiil Moswnd eller huar mann kan them befynne vnder the hampn, som the haffua syt tilhold. Och gor här for et rickte ath the haffua store tröst aff then biscopen aff Örslæ bode med fetalia, biszor, pulwer och annen wæriö huad them behoff görs, och en borgmestare son aff Pärno, som ther ligger, roffuar, skynnar och thar til pa konungxsins hond. Kere verdug herre, hade myn kere frw syt visse bud intill Moswnd, som viste segie thesse thiande i saningen. Kere werdug herre, har iak nw ingen annen synnerlige thiende iak kan ider herredöm tiil biwda, mæn huad thiende iak kan framdelis forfare, wil iak ofortoffuit biwda ider herredöm tiil. Ider herredöm her met alzmectugh Gud befalendis med liff och siäl till äwigh tiid. Snarlig ex Abo sloth octaua assumpcionis Marie anno Domini mdx. Josep Pederson."}, {"df": "5476", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnd wes yk gwdes wormach. Wetet werdyge here her meysster Pawel, beswnderge gode ffrwnt, dat wy wan der genaden Godes fryssch vnd geswnt syn, des gelyken begere yk wan jw to horende & her Tomes vnd de werdyge here abbot. Ych hadde jwer werdychheyt gerne wat gessant, ych dorsste nycht; dar syn won des chonyges wegen schotten yn de se, de nemen wech wat en for chompt. Dar wme werdyge here nemet nycht wor chot, foget Got vnd Marija dat wij beter tydyne horen, so warde yk jw werdychheyt nycht worgeten etc. Jtem werdyge here, ywe werdychheyt schreff my wo gy Harmen wan Tornne hadden gedan wor i[½] lasst solt effte j. Lewe her Pawel, fromme here, dat solt horde my to vnd Mychel Molner nycht vp j d. Dar wme latet jw betalen, vnd chonde yk dat myne wor wynter chrygen, were wol myn beger; al wat jwer werdychheyt won my dent vnd to Dan[s]ke to choppe hebben mach, wyl yk jw gerne senden. Nycht mer wen fele goder nacht. Gescreuen to Dan[s]ke den donner dach wor swnte Bartelmewes jnt jar mv(c) & x. Hans Chonnert. Adress: Dem werdygen herenn meysster Pawel Schel to Abow sal dysse breff."}, {"df": "5477", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5478", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst thouoren. Jck weth juw sonderges nycht tho scriuen besunder dat jck juwen breff woll vorstan hebbe. Alse gy screuen, dat gy dar an holden synt, dar weth jck nijcht aff, vnde js myn beuell nycht, vnde jck hebbe dar nycht vmme schreuen dat gy dar solden an holden werden; ock wuste jck nycht dat gy dar wesen wolden efte nycht; ock hebbe jck nycht gescreuen dat jck dat gelt nycht entfangen hebbe, sunder jck hebbe gescreuen, wan jck den sege, de my dat gelt brachte, so wolde jck ene woll kennen. Sus kan jck nycht alle man beholden edder kennen, de my des jars tho spreken, wente mester Pawell heft my faken breue vnde bodesschop vnde gelt gesant, dar jck alleman nycht by kennen ofte beholden kan. Des jungen folkes js so ffele; wereth en alt man van xxx jaren gewest, den wolde jck beth beholden hebben. Darumme dorfte my so spytygen breff nycht scriuen; jck en hebbe dy nergen vmme beden. Haddestu wath vmme mynent willen gedan, jck hadde jth dy woll vorgelden konth; jck konde dy ock woll enen spytygen breff geffuen hebben, men das will jck nycht don. Du schryfst, dat du dar vele vorterst, dat machstu weten wat du vorterest. Jck en hebbe dy dar nycht hen gesant dat du vmme mynent wyllen wat vorteren soldest; jck hebbe ens entfangen van mester Pawels wegen xl mark, jck hebbe ock ens entfangen l [mark]; noch hebbe jck ens entfangen j(c) [mark] ock ens entfangen xlv; dyt hebbe jck jn ij jaren entfangen. So kan jck nycht alle man beholden, de my wat brynget wat se heten efte wor se her synt. Mester Pawell heft my woll jn ffortyden gelt vnde ware gesant, jck kan all er namen nycht beholden de jth my gebrocht hebben, jck hebbe ock wat anders tho denckende. Hyr mede syt Gade beualen. Gescreffuen jn Rewell des mandages na Bartolomeus jnt jar xv° x. Hans Surpe. Adress: An Dyrick van Reess, Hermen Koffordes junge, sall desse breff etc."}, {"df": "5479", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Claus Henrickszon a vapn kennes met thette mit nerwarendis opne breff mik oplatit haffue min elschelik fränke frw Cecilie Jacopssdotter til Toiola tw mine tårp Lindelä oc Pensahle benempdh, liggiendis i Haliko i Bierno sokin, att brwke och beholle wtij sina lijffzdaga met alla dagzwerke wthan hinder eller gensegilsse oc i swa motte att huar for:de frw Cecilie scholle bliffue mik offuerleffuendis, ta schall hon sittie ij szame tårp okuallt for minom arffuom, tills hon dödher ähr; men ta swa skier, att Gudh täckiss tagha henne aff werldenn för, tha schall szame tårp komme mik til met allom dagzwerke uthan hinder. Till yttermehre wisse bedess iak beskeedelijke mans insigle, szom ährr her Tönne Erichszons ffor thet breff med min egen, som skiedhe i Abo arom epther Gudz byrdh md på thet tijondha aret, tijsdaghen nesth epther sancte Egidii abattis dagh."}, {"df": "5480", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dilectione ac reuerencia et salute premissis. Werdige fader oc kere besynnerlige gode wenner, epter then leglighet wij förnimme nw widh the slot Calmarna oe Borkholm är, at the met Gudz hielp snarlige mage komme hinget til riget igen, huilchet hopendis är meden the lubzke äre kongen swa mektige wordne, när swa fierre komme, at the oss til hande komme, thet Gud föghe, wore ekke oradeligit för marge saker skul, at wij met the lübzke tilbude at thet motte komme til friid oc opslagh mellem Suerige, the lubzke oc kongen, om ther finnes kunne lempelig leglighet til. Mäst för then saak skul wore thet got pa ware siidhe, at wij täss tryggeligere oc met mindre kost oc täring kunne holle the slot oc försware the landzender, at the ekke oss skamlighe fraginge igen eller förhärgiedis; tesligis för the Rytzer skul, ty wij förnimme af her Erich Turesons breff, at han är ekke alzingis säker pa then siidhe oc mener, at the Rytzer holle then dagh, som the finne legligheten til. Wij haffue oc förnummet, at mester Dauid oc hans medfölie haffue nagot swadant latiid första när han droogh til baka til Rytzeland. Wij förmode och at her Erich Tureson haffuer ther om scriffuit nagre aff eder yterligere til. Thet wij Sueriges men kunne kommet til opslagh, wore thet oss oc thetta rige mykit til priis, gangn oc stor äre, ty thet är förmodendis at then feygd mellem the lubzke oc kongen kan ekke länge ware, ty thet är troendis, at the tydzke herrer och städer skole leggie siig ther wdj, at thet komber j opslagh oc friid mellem them. Therföre wore got at wij oss ekke förglömde wdj sadane dectingen, at wij bliffue the yterste. Tekkis eder her wtinnen alffuerlige ware förtänkte, som nw alle störste makt pa ligger, thet sätte wij til eder, epter j nw ther stadde äre oc fa wethe alle legligheter. Alzmectig Gud wnne eder ther til fornompst oc nadher, atj radh finne kunne, at thetta örlig motte nw faa en ände, ty thet görs nw högelige behoff, ty at alt thet wij skole nw haffue af Tydzland, salt, kläde oc annet, bliffuer alt dyrt för then skul, at stykke lädisk gäller reedhe j Stocholm xxx marcher. Huat saker ther til är wthen thetta örlig, skole wij wäl allesammens framdelis förfinne. Hwar wij kunne ware eder til gode oc kerlig göre wij altiid gerne. Eder her met Gud befolendis. Raptissime ex manerio nostro Arnö, feria vj(ta) ante natiuitatis Marie mdx, nostro sub sigillo. Tha the lubzke fa wethe, hwrw the ärende äre förlöpne siig met her Ake Hansson oc andre Westgöte j Skaane, Gud förbarme siig ther wtoffuer, är troende at the bliffue yterligere förtänkte om opslagh. Alzmectig Gud giffwe oss bäthre tidende aff the gode swenske men oc folk, som wtfooro met them. Är ingalunde radeligit at flere swa wtsändis. Thet är ekke wthen saak saat j lagboken, at swenske men skole ekke ware plictig lengre fara än til landemäret. Gud förlate them ther j mot radt haffue. Gud giffwi oss makt til at beskerme oss her j wort eghit land. Jterum felicissime et longeue valete. (På en sedel:) Oss är wnderwist at the Hollender sende kongen städigt folch j sma hoper met the skip, som segla mellem Holland oc Danmarc oc sätte them hemmelige op, pa thet at inthe rykthe schal ther afga, at kong Hans haffuer nagon makt. Therfore ligger makt pa, ati seer thet wiislige före ati ekke nagonstädz sende thet folk j haffue at them widerfaris nagot swadant, som the Westgöter skedde j Schane. Adress: Reuerendo in Christo patri, strenuis ac generosis viris dominis Mattie, Dej gracia episcopo Strengnensi, Swantonj Nielson, regni Suetie gubernatorj, ceterisque militibus et militaribus, ejusdem regnj consiliariis, nunc Calmarnie constitutis, amicis nostris sincerissimis."}, {"df": "5481", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine ödmiwgke tro thiæneste edher werdoghet altiid forsænth met Gwdh. Kæra herra, verdhens edher werdoghet wethe, ath iak kom her til myn ffrw i Ramaa effter hennes werdoghetz skriffwelsæ och waar her fortydendhe, ath edher werdoghet waar personligha i Danmark, off brenth Ronnaby, Syllisborg, Aawss och Ystadh och slagit konghen iiij(m) folk j ffro. Kæra herra, saa wille myn ffrw mik enghelwnde viid myn trothiæneste til stedhe ath löppe til Calmerna, ecke och heller till Stocholm, effter thy edher werdoghet waar ther ecke, vthan anamedhe all then del iak hade met ffaara oppo edra werdoghetz wegna; oc flyde iak hennes werdoghet al then mesta lax oc fisk iak öffwer komme kwnne, som hon kan eders werdoghet wnderwissa, ner Gwd fögher eder til hoppe komme; oc wille iak gerna bettre haffwe giorttadh, om iak hadhe kommeth til Stocholm met Bwnnaflotthon. Kæra herra, saa haffuer oc myn ffrw mik nw til saacth oc befallat ath löppa tiil Bwnnen ighän och sy til om edre werdoghetz gagn, thet iak gerna wil legghe mik win om. Kæra herra, saa waar myn ffrw ganska mykit betaghen met sorgh ffor en hennes werdoghet fik edre bwdh oc scriffwelse; thet lysadhe hennes sorgh, saa ath hennes werdoghet ær nw vel tiil paas, Gwd tesloff haffwe. Edher werdoghet thän alzmegtok Gwd befalandis och sancte Eriigh kongh til ewigtidh. Snarlig off Kwma gordh helge korsdagh exaltacionis anno Dominj mdx°. Kædiil Skriffware."}, {"df": "5482", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlige helssen kerligh fforsendh met wor Herre. Käre Jesper Skilling, besynnerligh god wen, maj withe iach sender ider nw j tunne smör met thenne breffuisare Hans Pwrinpä ffore thet clappholt min tienäre togh ther j woris aff ider. Hwad ider tyckis giffwe mik ther pa, setter jach in til jdher; och hade jach gerna senth ider nu mere smör, huilkit iach eckä torde ffor the skotter j siöen äre och göre skade på noget cläde mik gjordis behoff her til slothet. Käre Jesper, wore swa saker ath ther wore noget köp pa leist eller engilske, atj vilde bestellä mik ther ij stycker engilske, thet got wore och iij stycker thet mindre gelde pa gode reede och bettalningh, swa jach wore ther wiiss pa j wor met fförste opne watn eller om j trösthe sende mik thet cläde nw [j] höst. Och bider jach ider, atj vilä biude mik till hwad waror j begere igen, wil jach leggä mik win om at sende ider j wor nest komandis. Kere Jesper, som j mik till scriffwe om the geldh i Rawmo jach skulde tale pa, tha äre the mesthe delän dödhe, men nw j winter jach tiidh komber, wil iach fforhöre hos ther ärffwingä äre till och withe idert besthe ther om, som j tro mik om. Käre Jesper, gören wel och sender mik et styckä leist nw j höst pa myne egnä wegnä, huilket jach wil ider wel bettalle, och biuder mik til om tienär nogre gode hesthe, wil iach sende ider the gode äre. Jder her met Gud befalendis met liff och siell. Helsser ider (ider) käre hustro pa myne vegnä met monge m gode nätter. Käre Jesper, hwad god tidende j haffwe ther, atj wilde biude mik till. Ex Abo slot lögerdagen pa sancte Mattis appostoli dag anno Domini mdx:o. Josep Persson. Adress: Erligh och velboren man Jesper Skillingh, borgare i Dansk, till komandis thetta breff venligh."}, {"df": "5483", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwglighe throtiänisth ider werdughet altiid kärlighe forsänd met Gud. Käre herre och fadher, teckis ider werdughet ath wetha, ath myn käre moder är karsk och sundh, Gud alzmectigh vnne oss thet samme aff ider ath spöria och alle Swerigis patronor. Kere herre och fadher, epter thenn befalningh som ider werdughet mich befol, ath folge myn kere modher med flere godhe män, huilkit mich hopes ath iach har och swa giorth epter ider werdughetz befalningh, swa haffuer iach nw forstoth ath myn käre frw är nw aldelis tiil redhe och wil tiil ider werdughet, iak teslikis ath folge henne til ider werdughet, som til berligit är. Hwar ider werdughet syden wil haffwa mich til land eller vatn med gode karle, som iach har tiil mich tagit och framdelis tagha wil, ider och myt federike tiil gangn och bestondh, hwar och när mich tilsägendis worder tiil landh och watn, som mich bör ath wara myn rätthe thro herre, som mich icke twifler, ath i wile vite myt bestzthe och myn kere hustrv[s], huilkit iach woga myt liff och godz for ider ärlighet[s] gangn ok bestondh. Kere werdugh herre, ingen synnerlige thiende är ider werdughet til ath biwda i thenne här landzende annen, än myn kere modher haffuer hafft budh tiil Wiborgh och haffwer forfwnnet, ath the Riszer wile holda then dagh, som the ider werdughet haffwe sakt. Ider werdughet her met alzmectugh Gud befalendis met liff och siäl. Och lather myn hustrv, ider kere dotther, helse ider werdughet met monga m(c) gode nätther. Kere herre, helser myn kere brodher her Sten och flere the godhe herrer, som [hos] ider werdughet äre, med monga gode nätther. Snarligh ex Abo sloth swndaghen for sancte Birgitthe dagh anno Domini mdx°. Axel Laurisson."}, {"df": "5484", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Dotterligha helsen altidh tiilforenn sændt kerligenn met vor Herræ. Keriste fader, verdhens velæ vedhæ, at myn kere moder ma vel; alzmectigiste Gudh vnnæ hennæ oc mich samma thiender off edert herredöme spöriæ nw och alle stwnder. Keriste fader, thacker jach eder for all äre, dygd oc kerlighet edders infödde godhet mich i alle dhe lwnd altiidt bewist haffue, thesligist for then godhæ stadghæ iach nw til kommen är; hoppes mich nest Gudz hielp, att eder, myn kere fader, myn kere moder och kere broder her Stenn skal vara til gode gangn och langligh bestandht ewinneligh. Och är myn store tro til edders infödde godhet, att vore noget godt aa færdom, attj ecke ladhæ myn käre hosbonde vara ford[g]lömder, holckit forskylles skal saa lenge vij leffue. Keriste fader, ma j vedhæ at myn kere moder [skal] giffua siigh til vegx at Swerige ighen; alsmectigiste Gud giuffe, attet vore i eders ädelhetz legligheter attj matthe snarlige finnes karsk, swnd oc helbrögdæ pa bodhæ sidher, holchit Gud giffue och alle rigesins helige patroner, them iach edert herredome befaler til ewig tid. Hastelige aff Abo ipso die Birgitte mdx. Cristina Anderssæ dotter."}, {"df": "5485", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lappvesi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig, kerlig helse altit försent met Gud. Kere Joseph, gode, synnerlig wen, maj vethe at the senningebud aff Rytzland äre oppa Nöteborg, som scole till Swerige oc haffue giort freden landen j mellen; oc akthe sig met thet förste till Viborg oc siden framdelis till Swerige oc äre ved xxx eller xl starke. Ty beder jag eder, atj nw strax lott bestelle j Abolen ved hwar lensman fran Raseborg oc till Abo, at nar sadane senningebud ther komme, at the faa god fordenscap, matt oc ööll hwad töm behoff görs, saa atj ecke scole haffue ther nogon tilsegen före nar the komme till her Swante; ty j vethe vell sielff hwad ther till hörer. Och skall nogre aff minne swene fölge töm till Swerige; oc nar sadane senningebud komme till Abo, tha flyr töm fordenscap vtoffuer met thet förste met bather eller hwre j kwnne, ty thet är ecke pa her Swantis bäste at the scole lenge töffue j Abo, som i vell sielff kwnne merchie. Hwad eder är till velie oc kerlig gör jag altit gerne. Eder her met Gud befallendis. Ex Lappeues, fferia quinta proxima ante apostolorum Simonis et Jude, meo sub sigillo. Erick Turesson riddere. Adress: Velbyrdig man Joseph Pedersson, fogode pa Abo slott, venlige kommendis etc."}, {"df": "5486", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn odmykalig oc welwilige tro tiænsth nw oc altid eder herredom forsend met warom herre. Käre herre, teckis eder herredom ath wethe, at jag fich her Erich Twrssons scriffwilse om the sendinghe bwd aff Ritzland, at the wfortöget skulle kombe hith til Aboo; och sender jag eder herredom her Erich Twrssons breff, som han meg til scriffwæ hwre stercke the hit komber; och nar the hith komber, wil jag vfortoget fly them fordingskap ower til Stocholm til eder thet beste jag kan pa edre wegna. Och ma eder herredom widhe om the röge penige, som her skal vtga aff landet, löper mykit mere pa landtborn en skattebondren. The talede jag til then werdoge fader biscop Lawrens, Claus Henricsson och flere the gode men ther om kring ware; tha bleff the swa ower ens met meg, at the lagde i span malth pa hwærie rog til skip ööl och loffuet skattebondren thet gerne wille vtgöre. Oc er Per Stensson nw igen kommen fra Sathagwnden och Thawastahwsleen met gode tidende, swa at the dannemen swarede honom ther alle wel oc wille gerne then hielp vt göre oc the i Sathagwnden vtloffuet [½] pund fynske gedder met hwer rog oc the i Thawastehwslen wil thet [½] pund fisk eky vtgöre, vthen røge peninger wil the gerne vtgöre met thet snariste föret komber och eky föör. Oc wil jag ofortoget sende eder herredom the meste peninge ower jag kan aff stad kombe bode aff skatten oc röge penige, som i meg til screffwe. Oc er her stor nod i landet for peninge, the at bondren komber eky til köpstan och the, som kome hien aff Swerike, ligger en parth döde i skiben, the ther the eky heller köpsla met them. Oc som eder herredom meg tel scriffue om ööl, kan jag jngen lwnde nw mere aff stad kome en thi ij lester jag sende eder met myn dreng, hwilket Gud kenne her er eky nw mere i macten, forthe her er lithet malth pa slottet. Er thet swa ath thet malth komber redelig in aff landet, som the haffuer vtloffuet, wil jag legge meg win om at sende eder ower i war thet meste öl jag kan aff stad komme. Kenne Gud, jag wil gerne legge meg al win om eder gaffn oc beste thet iterste jag kan formaa. Her met eder herredom alsmectoge Gud och sancte Erich kong befallendis til ewig tid. Hastelig aff Abo sloth pa sancte Marthens dag, vnder myt signete, anno Dominj mdx:to. Jocep Pedersson."}, {"df": "5487", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Jocundas noctes ac luces jmprecor almas. Venerabilis magister, vtinam condignas dominationi vestre gracias agere possim pro benevolencia mihi prestita in hac re, s. vacancia illius heneficii prememorati scriptis me exhortando. Sane, optabilis domine, iam dudum requisiuissem ambitum idipsum impetrandi, sed vereor ac certe prenostico tali beneficio indignum apud patres me censerj tum quia canonia sit et per consequens alcius meis meritis, tum quia semel alias frustratus mea peticione pro re ambigua et incerta inquietare me amplius erubesco. Porro habeo pro certo, quod parochia, que Ieskis dicta, sita in confinibus Ruthenorum, vacabit. Quamprimum Deo propicio dominus meus venerandus electus erit consecratus, estimo quod par esset mihi premaritarj, quia beneficium Borga supradictum parui est prouentus, sed locus ipse quietus. Vtinam mee paruitati saltem de ea patres mej mihi prouiderent. Sed scio quod et ea frustrabor, quia procurante domino Erico milite, aduocato Viburgensi, capellano suo deputetur. Oportet me denuo diuagarj pro tempore, postea providebor. His visis felix sit vita vobis in corpore sano. Juvenis vester dominacioni vestre de reliquis negociis certificabit. Ex Viburgis crastino Lucie. Vester in votis Ericus presbiter …. Adress: Venerando spectabilique viro, bonarum arcium magistro domino Thome ecclesie Perna curato dignissimo fautori suo singulari."}, {"df": "5488", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Käre herre, ma I vedhe, ath syden myn ffrw kom vtaff Ffinland, tha haffuer hon varit ganske krankligh vtaff sygh, och the ondhe tijende här haffwe warit, the haffwe mykit holpit tiil hännes sywgdom. Haffwer hon varit mykit besörgiände och bedröffwedh alth tiil thänne her tijdän, ath hon ffyck thänne her gode tijänden i ffran edher.* Och nw är thet bäthre medh henne, Gudh tess loff haffwe, swa ath hon görer sygh nw reede och viil giffwe sygh nedh tiil eder. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Dat. torsdagen nest för sancti Thomasse dagh anno Dominj mdx°, vnder mit jncigle. Jon Jönsson."}, {"df": "5489", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dandemen, som thetta breff høra lessis och hendher fforekomma, bekennes iach Birgitta Erigx dotter i Iærffuisby ath iach med myn gode wilia och berodhene modhe, wenums och frenderss samtycke bekennis med tesse myne nærffuarandis opne breffue ath iach haffuer salth och vplathit och med thesse breffue sæll och vplather erligh och wælbyrdigh quinne ffrw Anna, her Henrich Bidzssz(!) eptherleffuerske, eth mith godz, som ær skelige skøth och skælath laghelika a sætthe tinghe, som kallis Koffueris liggiandis j Maska soken, med all sin tilæghor, akir, ængh, skogh, fiske vatn, i vaata och torra, rörligit och orörligit, som ther til ligger och aff allir tilligat haffuer, æ huat nampn thet næmpnas kan, inthe vndan taghit i noger matte, til effuerdelige ægha ffor hundrade och x marker i ortwge taall swenska peningha, som nw gæffne och gangandes ære, huilka peninga iach kennis redelige vpburit haffua til tacka aldelis til gada bittalan och nøgie, swa at iach henne kerlige tackar och om, Gud forbiwdhe, (at) for:de Koffueris godz ginghe ffrw Anna ifran eller hennes arffuom med nogen rættegang, tha skulde hon haffua halffdeelen i Acthis gard, som mith fasta mødherne ære. Thy aff hender iach mik och minom arffuom ffor:de Koffueris godz och til ægnra(!) for:de ærligh och vælbyrdigh quinne ffrw Anna hennes ærffuinge och efterkomandis til æverdeligh ægho vthan alt hinder. Tel thesse breff mere wisse, høgre forwarningh oc vitnisbyrd ath swa ær som fforescriffuit staar bider iach werdige ffader i Gudi biskop Jonss i Abo och menighie capitals och velbyrdigh man Iosep Pedersson slotfogot pa thenne tiid pa Abo slott ærligh och wælbyrdigh man Dirick Hansson ath the viterlighe lathe hængia theris indzigle nedhan for thetta breff, medhan iach sielff ey indzigle haffuer, som ær giffuit och scriffuit j Abo arom epter Gudz byrd i[½](m) pa thet tiendhe."}, {"df": "5490", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5491", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5492", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5493", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5494", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Kære Staffan. Som j wel wethen ath j haffwin loffwat hustro Birgitthe, Erik Persons j Syderby i Danmarka soknn ath j wilin fly henne war kæreste förstes breff in til sith fädernes land Nyland(!) j Kymetthe sokn at hans herredom wille för Gwdz skwl göre et saa lwdandis, at the gode mæn, som ther för lag och ræth sittie, willie och skwlle for hans herredöm fly henne ræth för sith fæderne och möderne, holket hon haffwer j fraa warith sidan hon war eth barn, sae the henne met inthe draffwel eller skwtsmal j mothe standa, wthan giffwe henne sith ræthe arff j saa gode matthe som fader och moder henne thet leffde och hon motthe fara fry fra sith och ather hem til sith for alla edra, holket honom löne och ider then alzmectigeste Gwd etc."}, {"df": "5495", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jsta infrascripta commisit verbotim dominus Iacobus pie memorie executoribus suis pro salute anime sue fideliter eroganda. Jtem primo dedit altari animarum iiij tonnas butirj; jtem ymagini saluatoris in Borga argentum fractum pro corona et ij florenos vngaricos pro deauratura, jtem j casulam sericam pro sepultura et testamento ecclesie Borgha et j calicem; jtem domino electo casulam meliorem cum sella et j pocius coclear; jtem domino preposito Aboensi tentorium cum sacco; jtem magistro Paulo ij tonnas butiri ad ij prius datas; jtem domino Andree Diues j tassam argenteam; jtem j rosarium corallinum d. Henrico in Kangasalo; jtem d. Petro in Viborgis j velamen tecti; jtem Petro in Padasioki j tunicam suam meliorem simplicem; jtem sorori sue in Viborgis j par taurorum et j equam; jtem villice sue j coclear, j fibulam balteariam, j vaccam et j equam; jtem magistro Paulo archydyacono pelles dictas dockor pro j subductura; jtem campanario j vaccam, jtem Lasse Iopson j polidrum, jtem famulo suo Henrico nauiculam, dictam iacht, cum omnibus requisitis."}, {"df": "5496", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5497", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Verdug ffader och käre bröder, wij haffue nw waret her fforsamblad j nogre ffo daga ok j blandh andre ärende offwerwäget hwrv wij besthe kwne thetta ffatige riikis skade och fforderff aff wärgiä, som nw in stwnder, bade nw j vinter ok sa j somar, bade pa Ölandh ok annerstedz, huilkit til fforende j ffredh haffwer staath j konungis fforswar ok wy ther intte gerna pa arge vilæ, thy at the wore swenskemen, huilkit fornempde Ölandh nw met slot ok landh igen kompne äre til Swerigis krone, Gud ok alle Swerigis patroner tes loff haffue. Sa kwnne wij wel fformerke, at nyttogt wore thet wij met ider ther om til samtal komme kwnne, sa ok ffore monge andra merkelige ärende skul, som j selff besynne kwnnen nw aller störste magt pa ligger. Ty haffue wij scriffuidh wore kere höffwidzman til her Swantte ok honom ther om ffulkomlige til rodet, at han ider ther om til biude vil, sa sadant samtal ok möte jw endelige sto skal j Stocholm j fförste vikne ffasto nw nest komandis. Ok wore thet sa sake, atj eckæ timelige ffinge hans scriffuilsse ther om, heller ok the bliffue j nogre motte fforswmet, bidiæ wij ider atj vilä alffwarlige her wdinnan wara ffortenkte, atj jw sadane möte söke pa tiidh ok stadh som fforscriffuit stor, som j merke kwnnen oss alle ok alle wore epter komande aller störste magt pa ligger. Jder her met alzmectiger Gud befallendis. Ex Wpsalia in crastino circumcisionis Domini. Consiliarij regnj Swecie pronwnc Wpsalie congregatj."}, {"df": "5498", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5499", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vemo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmöge, wäluiligh tro tiensthe altidh försendh met alzmectigan Gudh. Kæræ herre, verdigis jder herredöme vethe, ath jach fech myn ffrvs scriwelsse, lydendis om peninge, theslikis skulde jach haffwa mith budh thel Tawaste hwus och Rasborgh om the peninge the goode mæn borde vth giffue, hwlket breff jach myn ffrv sende met Anders Oreede, lydendis om thet swar jach fech aff fogten pa Tawaste hus; thesligis thalet jach sielff met Tönne then tidh han kom vdoffuer fron jder herredöme om förscriffne peninge, tho gaff han megh för eth swar, ath han skulde haffwa foot nagon middel pa förscriffne peninge och han ecke vesthe hwadh hans fogte hade footh thel peninge vdaff lænen mæn han war bortaa; thoch loffwet han ath han velde haffwa sith eyget visse budh offwer thel jder herredöme met the meste peninge han aff stadh kwnde koma; vel jach och legge megh al vin om the peninge her vth bör goo aff Abo län nw j vinter thet alder snareste jach kan koma thöm samen och skicke töm jder herredöme thel honde. Kæræ herre, äre her jngen tidende jder herredöme thil biwde anan en her goor rygte ath the Rytzser äre ganske starke församblede och veth ingen hwart the haffua acthet segh. Hade her Erik Twrson hafft sith budh veth rydzsse roon, tho kunde hans budh ecke slippe ther in j landhet. Hwadh tidende jach kan theden framdeles förfare vel jach oförtöffuet buwdhe jder herredöme thel. Wel jach legge megh vin om ider herredömes gangh epter myn yterste fatuge förmogæ, thet alzmectig Gudh kennæ, then jach jder herredöme befaler swndh och salig met liff och siel thel æwiig tidh. Snarlige aff Vemo soken j Abo län, torsdagen nest epter sancte Knwttis dag anno mdxi, vnder mith signete. Josep Pedersson."}, {"df": "5500", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Stensson, lagman i Norrfinne lagsagu, bekenner och kungör medh thetta mith närwarandis opne breff mik haffwa seeth ok granneligha öfwerläsith eth gamalt papris breff, som herr Steen Booson haffwer utgiffwit, lydandis ord fron ord som här epther följer: Wij Sten Boosson, riddare, höghbordne försthe ok nadugh herra konungh Eriks dom öfwer Österlandet i thet sinne innehafwande (etc. se FMU, n:o 1201). Tiil mera wiisse ok bättre forwaringh att såå i sanninghen är som föreskrifwit stoor, beder jak ärligh ok wälbördig män Jacob Folmarsson, häradzhöfdinghe i Birckala häradhe, om siith inseijle medh mith wetherlighen latha hänga nedan för thetta bref, som skrifwit ok gefwit är ok fornyeth anno Domini millesimo qvingentesimo undecimo, odensdagen nesth fore S:t Sigfridi daghs afton."}, {"df": "5501", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Oripää", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Henrich Steenson, lagman i Norrfinne lagsagu, bekänner och kungör med detta mitt närwarande öpne bref, at det sinne iag lagmans ting hölte med allmogen af Loimjoki sochen, i Oripä by, i närwaro ährlige män Dirik Hansson, fougte på Kumo gård, och Matts Philpusson, häradshöfdinge i Kumo häradhe, anno Domini mdxi, odendagen näst för S. Sigfreds dag, tå witnade och sworo thesse effterskrefne tolf godhe män, som tå i nämpten såthå, och thesslikes all menige sockne män tilstodho, at thesse effterskrefne råer äre rätte råår emellan prestebohlet i Loimjoki och bönder deromkring, som en landssyn och twå härads synemän gillad och stadfäst hade, hwilka synemän och råer äro inschriffne i messobokin i Loimjoki kyrckia, hwilcken bok här war för rätta och öfwerliud läsin war i all menige soknes åhöro, både råer och synemän upnämpna[n]des, som är första råå emellan Hirfwikoski och prästebohlet Sillancorva och så tädan til Papinsuo rårrätt, och så tädhan rårätt intil Ongjoki Acheis ma, jtem på ände åån emellan Seppälä och prästebohlet, förste rå Pahanojansu till en talla råå, och så tädhan til Ristimäki; item emellan Ristimäki Ilmaris och prästebohlet förste rå Naistenojansu benämd; råån är den som står Haacoas lilla Hara åtskiljer tredje råån i Ongioki hara der som äån krökias. Thesse äre lands synemän the thär sworedh hafwa, som äro Hans Håkanson, Thomas Ollson, Gödik Nijlson, Nijls Larson, Mårten Philphusson, Matts Lång, Thomas Waiwasten, Bertel i Brunkalan, Måhns Styck, Lasse Eskellson af Sastmola, Iöns Ohlson ibidem. Thesse äro häradssynemän: Eskil Mällilän, Niels Thomasson, Matts Thomasson i Wambula, Thomas Kojonperä, Olof Hintsalan, Eskil Kuningalan, Henrich Pahikaisten, Peter Witzanojan, Olof Mäkisten, Henrich Mårthensson och Peter Kåskis. Thesse äro sokne synemän: Erick Säppä, Henrich Memis, Henrich Mälsä, Henrich Karhu, Nillis Unikengä, Mikel Haitulan. Thesse gode män tå i nämpden såthå, som är först Niels Käsäri, Olof Mäkisten, Knut Wesikosken, Matts Laurois, Olof Pisäsuolda, Mårthen Kåskis, Nilis Mäenpän, Sigfred Kauhanojan, Henrich Pahikaisten, Lars Piräst, Iöns Pohjalainen och Olof Mäenpä, thee effter swordom skiälom, ransakan och edhe och inge häremot säija eller wädja wille, dömde iag förskreffne råår stadige och faste emellan for:de byin och prästebohlet obrutliga at hållas. Och förbiuder iag hwarje manne här på hindra eller qwälja, wed 6 [mark] för min dom. Til mera wisso och bättre förwaring at så i sanning är, som för:t står, bedher iag ährlige och wälborne män, som är Hindrik Hanson, fougte på Kumo gård, och Matts Philpusson, häradshöffdinge i Kumo härade, om beggies deras merche med mitt witterl. låthe henge nedan för thetta bref, som schrifwit och gifwit är åhr, dag och stadh som för:t står."}, {"df": "5502", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pyttis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenligh helsen altit tilförende kerlige sendt met var Herre. Käre her Swante, brodher oc godhe besynnerlige wenn, jach fik nw strax the werdigiste werdige fäders, erlige herrers oc gode mendz, rigisins raadz scriffuilse om eth herremöte beramed är j Stocholm nw neste tilkomende förste vike j faste om rigisins merkelige ärende, som nw aldra störste magt opa ligger, begärendis jach sadant möthe besökie sculle. Tha kom the gode herrers scriffuilse mich icke tiil hande förre [än] nw fastelagens lögerdagh, ty forbud sculle vara giort paa Veddön ther jngen offuerföre; hopendis thet icke eder vilie eller befelningh är om förscriffne forbud, huilkit oc eij nyttigt är, togh eij för myn skyld, vthen för menige rigisins hinder, om Gud forbiude naged opa kome aff tesse omilde Rytzer, som daglige befryktendis är. Epter sadane breffz forzumelse oc forbud är mich nw icke mögligit sadant möthe besökie. Alzmectigh Gud giffue eder oc the gode herrer flere sine heligiste nade nw rigisins merkelige ärende saa foretage, at thenne saargelige feygd, scade oc blodstörtingh matte stilles oc affsetties etc. Saa haffuendis eder oc offte förre tilscriffuit oc ingen swar ther opa ighen fongit om Atwedo sogn oc andra saker, tesligis om nagre min gotz j Östergylland j skole bebreffuit haffue en borgere j Swderköpingh, hetendis Swen Joensson, hopendis mit icke forbrotit haffue. Om saa är, bedendis ider vilie sadant breff tiil rygge kalle oc mich mit nywte late tiil tess thet vorder mich aff wunnid met lagen. Teckis eder än nw vile giffue mich god swar paa Aatwede sogen, epter hon langelige vnder min gard leged haffuer, tha förhopendis thet kan wel bliffue förskylled. J wethe wel huad scade jach tagit haffuer pa min godz j Danmark för thenne langelige feygd skyld oc jngen vederlegningh ther fore hafft; ty bedendis eder gerne vile i tesse saker met thet beste förtengt vara. Ytermere vorde j förfarendis j the gode herrers rigisins raadz breff om alle sacher. Huad eder tiil vilie oc kerligh är altit görendis gerne. Eder alzmectigh Gud befalendis. Citissime raptim ex Pyttis, anno Dominj mdxj°, dominica carnispriuij, meo sub sigillo. Erick Turesson, riiddere."}, {"df": "5503", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij eptherscriffne Aruidus Kwrke, electus j Abo, Henrick Venne, domprovasth, Powel Skiel, archediegn ther sama stadz, Josep Pedersson, fogthe pa Abo, Knwt Erickxson, hæredzhöffdinge j Norrebotn, ok Clemet Hoffwenskel a vapne bekennomps ok allom vetherligit görom met thetta vorth nærvarandis opne breff os haffua varit pa en venligh forligningh nw her pa Abo rodstoffue anno Domini i[½]mxj°, pa askeodensdagh, millan ærlighe ok velborne quinne frw Anne pa Nynæs, her Henrick Biidzes epther liffue, Gudh hans siell nade, pa sin barns vegne pa then ene side, ok ærligh ok velboren man Henrick Stensson, lagman j Norfinne pa hans hustrv vegne ok Sten Jopson pa then andre siden. Tho talade Henrick Stensson tiil frw Anne om twa sine hustrv bröders arfua dela ok sagde thet arff var ekke skelighe skipth epther laghen, for ty the vore her Henrick Biidzes halffbröder ok her Henrick togh fulth arff epther thöm ther honum ekke mere borde en fierde peninghen epther laghen. Teslikis talade fornempde Henrick Stensson tiil frw Anne om vij ars affradh, som her Henrick Biidz hade inne met siik, tho han hade sine bröders ok systers godz i værie i vij ar, ok reknadis then summa tiil xvii[½] hwndrade mark. Tho varth thet swa om side forsonadh ok venlighe forligth met alles theris godh vilie pa bode sidor, bode om thet forscriffne arff ok vpbyrdh, swa thet frw Anna hon vnthe ok gaff fornempde Henrick Stensson ok Sten Jopsson ther fore, fförsth aff oskiptho Parikkala godz i Lampis sokn met alle sine tiil æghor ok æremarker, ok ther met skulde thet vare en klaar aff talet sak thöm i millan om alt thetta forscriffna. Sidan ginge the venlighe tiil skipthis ok skipthe swa bode jordhe godz ok löössöre bodhe epther hustrv Anna i Layhis ok Axel Jopson, Gudh theris siell nade, i swa mottho, ath frw Anna skulde beholda alla hustrv Anna godz her i Abo læn ok Layhis gordh j Tawestelandh met alle sine tiil ægher ok æremarker ok ther tiil Valkikoski quarn ok alla hustrv Anne llösöre pa Layhis ok Köllele, vndantagandis then sæædh ok smör pa Mayenemi ok fetalia, thet skal Henrick Stensson ok Sten Jopson beholde, ok ther j moth skal Henrick Stensson ok Sten Jopson beholde friit all Axel Jopsons godz, bode lösth ok fasth, bode fæderne ok möderne, ok ther tiil forbætringh Kawkola godz met then quarn vedh Leso j Lampis sokn met alle sine tiil æghor; ok ther pa thoges the i hender ok vore vener ok velforligthe om alth ythermere tiil taal om forscriffne arffua dela; ok ære tesse breffuen tw ok lyde bode ens, thet ene haffuer frw Anna ok thet andre haffuer Henrick Stensson, pa thet ath thet skal swa bliffua obrutligit holdit alleledis som forscriffuit stor. Tess tiil meere viisse ok högre forvarningh ath swa i sanninghen ær som forscriffuit stoor lathom wij forscriffne vetherlighe henghe vorth inceyle nedan fore thetta breff, som scriffuit ok giffuit ær aar, dagh ok stad som forscriffuit stoor &c."}, {"df": "5504", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst nu vnde too allen tyden. Leue mester Powel, ik danke iwen verdjcheyt vor alle got dar ghy my hebben beuyst. God gheue dat ik et mach vordenen; wort mer leue mester Powel, dot vol vnde antuort dessen bref visser Ludeken Larssen de xl mark allsse ghy vol veten vor dat golt, dat is myn frentlike bede toe yu. Vat ik kan iu toe villen vessen doe dach vnde nacht vyl ik altyt gherne don. Nyet mer vp desse tyt dan c(m) guoder nacht. Ghescreuen toe Borghe int iar xi, des ersten daghes in der vasten. Engelbrecht van Naeghenar Jtem leue mester Powel, ik scref iu ock en bref myt Ollef Ionssen, de vor toe Scanst lant, den moeghe ghy int vor varppen. Adress: Den ersamen vnde val gheboren man mester Pawal arkedeken toe Abow komme desse bref frentlike ghescreuen."}, {"df": "5505", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwg och veluilige trotienesth nw och altiidh fforsendh met war Herre. Kere verdug herre, teckis ider herredöm vithe, ath nw j dag kom her et breff, som the gode herrer rigesins radh hade wt scriffuid i Wpsale dagen nest epter ny arss dag, ok war thet breffuidh scriffuidh her electo til i Abo ok fflere gode men her ilandhet, ludendis om thet herremöthet, som nw skulde sto j Stocholm j fförste viken ffasthe, aff hulket breff jak ider herredöm sender nw j copie aff, ther ider herredöm ma ythermere fforffare wdj om alle ärende. Ok gor her et gansk stort rykte ok tal, sa ath then wnge konungen skulde haffue waret j Vestergyllandh, Smolandh, Östergyllandh skulde haffue gonget konungen til honde. Kere verdug herre, ffor sadant tal ok rykthe är thenne ffatig landzende ille fforskrecth, sa the haffue en stor ffare om siig j thenne nest komande somar. Ty bidiendis ider herredöm, at ider herredöm tectis scriffue tessæ godemen til j thenne landzenden, hwrv the saker fforlopne äre, ok bidiendis ider herredöm ödmwgelige, at ider herredöm tectis scriffue mik til, ther jak motte rette mik epter. Kere verdug herre, om thenne skatten wil jak honom offortoffuit sende ider herredöm til hender met aller fforste opne waten met Henrik Scriffuere, thet meste jak kan kome astadh. Käre verdug herre, har jak hafft stor nödh ffor malt, ok är gansk dyrth, spannen fföre iij öre; ffore sadant rykte ok tal her gor har jak köpt malt ffore iij(c) marker, sa thetta slot skal jw wara fforwaredh met Gudz hielp. Kere verdugh herre, hopendis nest Gudz hielp, ath thesse Rytzär göre her ingen skada pa landet j aar, ok höris intte aff thöm, wtan sitiä alt stille. Kere verdugh herre, hwar jak kan wara pa ider herredömss gangn, wil jak altiid gerna göre. Jder herredöm her met alzmectigeste Gud befallendis met liff ok siel til äwiig tiid. Snarlige ex Abo slot monedagen nest epter sancte Thomas dag de Aquino anno Dominj mdxj°. Josep Persson."}, {"df": "5506", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5507", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wii epther:ne Aruidus Korke, electus i Abo, Henrick Venne, domprovasth ther sama stadz, ok Josep Pedersson, ffogthe pa Abo, bekennomps ok allom vetherligit gørom met thetta vorth narwarandes opne breff ath anno Domini i[½](m)xj, torsdaghen nesth epther sancti Gregorij dagh, her i Abo komo for oss tesse epther:ne godhe men, som ær arligh ok velboren man Henrick Stensson, lagman j Norfinne, ok Sten Jopson a vapen ok giordo vetherliget thet the hade giorth eth venligit skipte sigh j millan om alla the arffuadela, som them nw tiil fallith ær bode epther Axel Jopson ok epther hustrv Anna j Layhis, Gudh beggis theris siall nade, j swo motto ath Sten Jopson han figh førsth the scatte lanbor j Siwndo sokn met Pikkala, Hwdiala godz j Lampis, Poykunæsze godz ibidem ok en qwarn vedh Leso j Lampis, j Poyhias godz ok Poyhias quarn j Tulis sokn, ok ther tiil gaff Henrick Stensson fornempde Sten Jopson hwndrade mark holmiske nye orteger, ortugen for viij d., tiil forbætringh, swa figh Henrick Stensson pa sin hustrv vegna ther j moth Parikkala godz ok Kawkala godz j Lampis, Rekiioki godz ok Vitikala godz j Vskela sokn ok Degergordh j Tenala sokn met alle sine tiil ægher pa bode sidor, ok loosören hade the skipth i tre dela. Sten figh twa dela ok Henrick tridingen; ok ther met lotho the sigh vel ath nøghie pa bode sidor. Ther pa begærede the vorth breff ath thet skal tess vtherligere bliffue holdit alleledis som for:uit stoor. Ty tiil ythermere stadfestilse ok vitnesbyrdh ath swa j saninghen ær som forscriffuit stoor latom wij forscriffne vetherlige henge vorth incegle nedan fore thetta breff. Datum et scriptum vt supra."}, {"df": "5508", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Lydic Lawerensson off vapn kennes mik haffwa wpboret pa Ængelbrectes wegna i Borgo off hederligh man mester Pawel, erkede[k]ne i Obo, xl mark rigiska, närwarandis beskelig man Päder Larisson, lensman i Sibbo. Til witnesbyrt to är thetta min handscript, som scriffwit är i Obo anno Dominj mdxj, pa fredae nest epter sancte Gregers dac."}, {"df": "5509", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ravenna", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Julius etc. Dilecto filio Conrado Philippi, decano ecclesie Aboensis, magistro in artibus, salutem etc. Litterarum scientia, vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fide digno commendaris testimonio, nos inducunt ut tibi reddamur ad gratiam liberales. Dudum siquidem omnes dignitates ceteraque beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura apud sedem apostolicam tunc vacantia et in antea vacatura collationi et dispositioni nostre reservavimus, decernentes ex tunc irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigeret attemptari. Cum itaque postmodum decanatus ecclesie Aboensis, quem dilectus filius Arvidus electus Aboensis tempore provisionis et prefectionis per nos hodie de persona sua ad dictam ecclesiam tunc certo modo pastore carentem factarum obtinebat, ex eo quod nos etiam hodie decanatum predictum personalem (= per similem) promotionem et prefectionem predictas harum serie vacare decernimus apud sedem eandem, vacet ad presens, nullusque de illo preter nos hac vice disponere potuerit sive possit, reservatione et decreto obsistentibus supradictis, nos tibi, qui ut accepimus canonicatum et prebendam dicte ecclesie inter alia obtines premissorum meritorum tuorum intuitu specialem gratiam facere volentes teque a quibusvis excommunicationis, suspensionis etc. fore censentes, motu proprio non ad tuam vel alterius pro te nobis super hoc oblate petitionis instantiam sed de nostra mera liberalitate decanatum predictum, qui inibi dignitas non tamen major post pontificalem existit et cujus fructus, redditus et proventus quatuor marcarum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum, ut etiam accepimus, non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujusvis persona, sive per liberam resignationem dicti Arvidi electi vel cujusvis alterius de illa in romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem fe: re: Johannis pape XXII, predecessoris nostri, que incipit Execrabilis, vel assecutionem alterius beneficii ecclesiastici quavis auctoritate collati vacet, etiam si tanto tempore vacaverit, quod ejus collatio iuxta Lateranensis statuta concilii ad sedem predictam legitime devoluta ipseque decanatus dispositioni apostolice specialiter vel alias generaliter reservatus existit et ad eam consueverit, quis per electionem assumi eique cura immineat animarum super eo quoque inter aliquos lis, cujus statum presentibus haberi volumus pro expresso, pendeat indecisa, dummodo ejus dispositio ad nos hac vice pertineat, cum omnibus juribus el pertinentiis suis apostolica tibi auctoritate conferimus et de illo etiam providemus, decernentes prout est irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter attemptatum forsan est hactenus vel in posterum contigerit attemptari, non obstantibus pie me: Bonifacii pape VIII, etiam predecessoris nostri, et aliis constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac dicte ecclesie privilegiis, confirmatione apostolica vel quavis firmitate alia roboratis, statutis et consuetudinibus contrariis quibuscumque, aut si aliqui super provisionibus sibi faciendis de dignitatibus ipsius ecclesie speciales vel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus generales dicte sedis vel legatorum ejus litteras impetraverint, etiamsi per eas ad inhibitionem, reservationem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus te in assecutione dicti decanatus volumus anteferri, sed nullum per hoc eis quoad assecutionem dignitatum seu beneficiorum aliorum prejudicium generari seu si pro tempore existenti episcopo et dilectis filiis capitulo Aboensi vel quibusvis aliis communiter vel divisim ab eadem sit sede indultum quo ad receptionem vel provisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli non possint, quodque de dignitatibus ipsius ecclesie vel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collationem, provisionem, presentationem, electionem seu quamvis aliam dispositionem conjunctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali vel speciali, cujus cumque tenoris existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectum hujusmodi gratie impediri valeat quomodolibet vel differri et de qua cujusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis, seu si presens [non] fueris ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus dicte ecclesie solitum juramentum, dummodo in absentia tua per procuratorem idoneum et cum ad ecclesiam ipsam accesseris corporaliter illud prestes. Nulli ergo etc. nostre absolutionis, collationis, provisionis decreti et voluntatis infringere si quis etc. Datum Ravenne anno incarnationis dominice millesimo quingentesimo decimo (= undecimo), xvi kalend. aprilis anno octavo. Simili modo dilectis filiis archidiacono ecclesie Melevitane et Upsalensibus ac Aboensibus officialibus salutem etc. Hodie dilecto filio Conrado Philippi, decano ecclesie Aboensis, magistro in artibus, decanatum dicte ecclesie, tunc certo modo apud sedem apostolicam vacantem et antea dispositioni apostolice reservatum, cum omnibus juribus et pertinentiis suis apostolica auctoritate motu proprio committimus et de illo etiam providemus, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur. Quocirca discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum, si et postquam dicte littere vobis presentate fuerint, per vos vel alium seu alios eundem Conradum vel procuratorem suum ejus nomine in corporalem possessionem decanatus juriumque et pertinentiarum predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum, amoto exinde quolibet dententore (!), facientes Conradum vel pro eo procuratorem predictum ad decanatum predictum ut est moris admitti, sibique de illius fructibus, redditibus, proventibus, juribus et obventionibus universis integre responderi, contradictores auctoritate nostra etc.; non obstantibus que in dictis litteris voluimus non obstare, seu si pro tempore existenti episcopo et dilectis filiis capitulo Aboensi vel quibusvis aliis communiter vel divisim ab apostelica sit sede indultum, quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem. Dat. ut supra. Phil. XVI X sexto cal. aprilis anno octavo de Senis."}, {"df": "5510", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vor allen den ghenen dar dussen opene breff vorekumpt seen, horen edder leszen bekenne vnde betuge wi openbare Aruidus Korcke electus vnde dat mene capitulum der kerken to Abo dat bischopp Magnus van szele dechtnisse, de in vortiiden eyn bischopp was hyr to Abo, gaff in szyne lesten testamente vnde lesten tiiden dussen jegenwerdigen brefuisere Marthen Hansson Swrepe van synnerlike gunst [vnde] guden willen c marc swetzske, dar he myt szolde to scole goen, welke c marc swetzskæ szynen ffader Hans Swrepe wpbar to guden wisze vnde vorbenomede bischopp Magnus em affgekortede van eynen summa geldes, de he em geuen szolde vor eyn bartzsze, de he bischopp Magnus affkopthe. Dessgeliiken starff hyr ock manck vnsz eyn van szynen vrundinne, de heet Katherina Anundzdotker(!); sze gaff ock den sulweste Morthen Swrepe in syneme lesten testamente x rinske gylden vnde eynen sulueren skole van i marc lodig. De anamade ock Hans Swrepe to szynen szone beste vnde to beworende, dat betuge wij myt vnszen eeydhe effthe dat van naden were. Dar to eyner merer tuchnissze dar warheyt szo hebbe wi vnszes capituli secret witlicken laten drucken nedden am dussen vnszen opene breff, de gegheuen vnde schreuen ys to Abo jn den jaren vnszes heren Christi gebort, dusent viffhundert jn dem xi jare des viiffthe dage jn aprili monede etc."}, {"df": "5511", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vorsichtigen vnde wolduchtigen wiszen mannen vnde heren borgemeystere vnde rodtmannen der stadt Reuel, vnsen guden vrunden, do wj borgemeystere vnde rodtmanne der stad Abo witlick vnde openbare betuge in vnde myt dussen opene brefue, dat jn der tiidt dat Hans Swrepe van szeler dechtnisse hyr myt vns eyn borgere was vnde wolde van hyr geskeyden vnde syn borghereskapp wpseggen, makede hee eyn endhe vnde szone myt syner husfrouwen kynde, de sze myt der vorre man gehadt hadde, vmme ere moderliike arffue vnde myt eyn vruntskapp de kynder van szy skeydde jn sulker wisze, dat jywelick kynt kregck vppe syn part iij(c) marc swetzske. Der gelicke kregck ock vppe synt part syne sone Morthen, dussen jegenwerdigen breffuiser, vnde noch vele mere, welke iij(c) mark vorbenomede Hans Swrepe to sick nam syne szone to bewarende. Dat betuge wi myt vnszen eeydhe. Derto eyner merer tuchnisse dar warheyt szo hebbe wi vnsze rodhes jngeseghel witlicken lathen drucken nedden an dussen vnszen opene breffue, de gegheuen vnde schreuen ys to Abo jn den jaren vnsges heren Christi gebort dusent viiffhundert jn deme xj jare, des viiffthe daghe in aprili monade etc."}, {"df": "5512", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sääksmäki", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Officiosum jugiter famulatum dilectione preposita filiali. Reuerende pater et domine colendissime, semper vestra pace loquar. Jsta inutilj et ieiuna narratione multum me timeo vestram offendere bonitatem, sed ffortune quid erit michi iussa capessere phas(!) est. Dominationem vestram, insignem pietate virum, quedam honesta matrona Wiburgensis, nomine Agneta Iohannis Meckinx, facit salutari millecies noctibus saluis, scribens mee paruitati tali verborum sub tenore: Ex quo ignota sum venerabili viro domino magistro Paulo archidiacono, sicut et ceteris reuerendis patribus dominis de capitulo Aboensi, eis non audeo conquerj meas necessitates, contumelias michi illatas et contemptus a domino Magno Bok de Nykirke. Sed tu dic, quj in partibus illis michi proximus es, pro filioli mej lauacro salutari et quem maritus meus vnacum Iohanne Detmer, iam in morte laborante extrema, pro curia mea constituit responsales. Et nisi meam narrationem reuerendo domino magistro Paulo voltis exponere propter preces et mea erga te merita, saltem idipsum fac ob mulierum honestarum omnium probitatem. Venerande pater, tot verbis ammonitus vestre suas querimonias enucleo pietatj. Tempore carnispriuij venit dominus Magnus de Nykirke et eripuit de seruicio ancillam supradicte matrone, sibi eam alliciendo sue mancipans seruituti, que in recessu suo, nescio cuius instinctu, paruulum filium Iohannis Mecking adeo dure collisit in pauimentum, quod sanguis ab ore pariter et naribus mox erupit, [per?] abrotonicum exhilarata suo de recessu. Quo facto, venit matrona prememorata ad conuiuium in domo domini Petri, sedentis vna cum domino Magno Bok, et conquesta est modeste et faceto verbo vtrique pariter, quomodo hoc promerverat quod ancillam suam allexerat ab ea, presertim in absentia virj suj. Jnterrupit dominus Magnus idipsum verbum matrone dicendo: 'vade pro mille centesimis dyabolis et illis do et te commendo'; et aliis pluribus contumeliosis verbis eam lacessiuit, de quibus scribere deficio. Inquit illa et rogat, ut ob passionem sancti Dej paternitati vestre suam querimoniam exponere festinarem, vt sibi exhoc æqua honesta satisfactio consequatur. De futura vestium muliebrium pompa, quam promiserat dominus Magnus suis ancillis in contemptum matrone, multum et ad longum continent litere sue, de quibus abstineo pennam. Hoc magnis precibus vestre paternitati denunciarj supplicat. Et si non adeo grauida esset, suas ipsamet literas venerabili capitulo deportaret. Nouiter, ut ait, acceptis literis mariti suj prosperum et incolumem nunciauit. Jntuitu diuinj amoris michi postulo parci. Ego nichil in domino Magno potuj dignum reperire pudore, sed coactus et pie ammonitus, talia scribo, ne ingratus beneficiorum inueniar acceptorum. His uisis Deus gloriosus incolumem dignetur reuerendam paternitatem vestram felicissime conseruare. Est michi tam insolita hic manendi racio, quod decies adhuc scole interesse preeligerem puerorum. Jn veritate copiosiores multo de scola obtinuj redditus, prout iam didiceram, quam de parochia obtinebo Sexamäky. Ex eadem anno Domini 1511, septima mensis aprilis. Vestre inclite paternitatis humilis subiectus Ericus, presbyter inutilis de Säxmäki. Reuerende et Deo amabilis pater, ista oro non de meo set de matrone commemorate pectore et ore emanauit. Tam bonus et liberalis fuit michi maritus suus pro certo, quod multis annis me sua mensa gratis et largiter sustentaret et in multis michi se promiserat subuenturum. Si tamen attingerem usquam sue mansionis pertinencias, a quibus elongatus, ideo in multis necessitatus. Adress: Reverendo patri et domino spectabilissimo magistro Paulo, archidyacono alme Aboensis ecclesie meritissimo, patri et domino suo metuendo."}, {"df": "5513", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ad Joseph Petarsson. Achtbar lieue her foget, inbesunder gude frunt. Wy hebben jwer breff an vns gesant enttfangen auerlezende wol vorstann, den gy vnsi hebben geschreuen van laken in (in) vnszer stadt stann schollen vnd der wegen van jwen gnedigen gesonen breffue hebben gekregen, dat noch ons to vorschriuende etc. Wy fogen jw hir vp wedderumme tho wetende, dat wy van nenen laken jndechtigh szyn de in vnszer stadt jwen g. heren edder jw vorentholden werden. Wolden vngerne weme wor ane entegen donn dar wy wusten he recht jnne were vnd reden dar tho hadden; weten gy vns der laken haluen to beschedende vnde vnderrichtinge to donde wor dee synn edder by weme dee in vnszer stat mogen befunden werden, willen jw alles rechten vorhelpen vnde gneten laten, sodane schelingen haluen jw wedderfaren schall alles wes reden vnde recht ys, dat Gade helpende, dem wy jw lange sunt bephelen. Dat. sonnauende vor Quasimodo genitj anno xj."}, {"df": "5514", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sinceris semper in Domino reuerentia, honore et salute premissis. Käre her Swanthe, herre och godhe besynnerlige vän, teckis ider verdughetz herredöme vile vethe, at paske apton näst fforlidhen fek iak the verdugiste verduge fäders, erlige herrers oc gode mändz, rigisins radz breff met ider herredömes scriffuelse samfelth giffuit j Stokholm meedfaste swnnedagh, thet iag och godhe mæn fflere her j landhet skulle benale oss ötöffuer tiill thet möthe eder verdughetz herredömer alle beramedh haffue stondhe skulendis j Stokholm viij dagha for sanctj Ericx dagh nästkomendis met then mäste makth vij kwnne ostaad kome, sodhane fforwarning foresätiendis och vilkor, om vij thenne fatige landzendhe och slothen vethe ffor thee hädzske rigisins ffiender väll vaare fforwaredh. Thaa kenne Gudh, at epter ty ider verdughetz herredömer jngen ffry sekeerheth vethe oss met fforwisse oc stadhelige tiilbiudhe, betröster jag mig ecke ffulkomlighe edher verdughetz herredömers scriffuilse ffulfölge vthan yterligere tiilkomende skadhe oc fordärff, som j fforlidhen tiid här och j Swerige hänth är, huilkit än nw fast befrycthendis är epter then lägeligheeth oc almenth rycthe nw är vppa färde met oss om alle sider. Som then godhe herren her Eriic Twreson meg giffuit haffuer tiill kænne fförre än fornempnde godhe herrers scriffuelse offuerkomne vore, at thet radheliget är folkit tiill städis holle huar behooff kunde göris, föghe troo sätiendis tiill the Rydzser. Kan ider herredöme formerke fframdelis radheliget vare aff thette landhet folk offuersende vtan landzens ffare och mere tiilfälle om angrep aff fornempnde rigisins fiender, tha viill iag gerne pa myne sidhe sithie veder redhe met skeep och folk epter myn yterste macth, rigit och ider herredöme tiill godhe och bestandh, kärlige bidhiendis sodhane saker och vrsäkth fornempde godhe herrer fforkynne. Huadh iag kan vara ider herredöme tiill kärleg, godvilie och gönsth, ther skaall ider herredöme altiid mig finne väälviligh tiill näst Gudz hielp, then iag edher herredöme ewiig befaler j lyckesamlige väälfärdh. Ex Abo anno Domini mdxi°, ipso die Philippi et Iacobj apostolorum Aruidus Korke, electus Aboensis. (På en åtföljande sedel med annan stil:) Käre her Swanthe, Josep Pedherson haffuer lathet mech forstaa, at edher herredöme formaner got for her Andhers om Berne kyrke at besitie; tha haffue the brodherne i Nodendaal epter edher herredömes breff ius presentandj tiil fornempnde kyrke och ther tiil en annen presenteredh; ecke heller är fernempnde her Andhers beqwember at aghe eller noghet gäl besitie, epter at han är en klosther giffuen man; thet vare moot var helgiste fadher pawens lagh, thet ecke tiilbörliget är. Iterum valete. Adress: Strenuo, generoso ac magnifico militj, domino Swantonj Nilsson, regnj Swecie gubernatorj, domino et fautorj suo humanissimo."}, {"df": "5515", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwgh ok veluiligh trotienesth nw ok altiidh fforsendh met Gud. Kere verdug herre, teckis ider herredöm vilæ vithe, thet jak hade nw gerna komith wtoffwer met Josep Persson til ider herredöm ok vnleth mik ffore then sak mik är til lagt ok scriffuidh pa, hulket Gudh skal kenne ok huar godeman, at mik är oret scriffuidh pa, ok wil thet affværie met godemen ok danneswenne, helst met the ypersthe. Kere verdug herre, torde iak eckæ giffue mik ffron ider herredömss slot ok rekenskap, epter thet jak ingen scriffuilse ffig eller bodh ok ider herredöm screff epter Josep Persson thet han skulde kome til ider herredöm offortoffuit met skatten. Kere verdugh herre, bedendis ider herredöm ffor Gudz skuldh, then mik tolken sak haffwer tillagt wtan min broth, motte kome j borgan swa wel som jak ok sto mik til rette ok jak honom. Then borgan jak stor wdj vil jak ffulkomlige holde sa lenge liffued recker j mik. Kere verdugh herre, wil jak tiene ider herredöm som jak vil sware ffor Gudh ok ider herredöm. Hwar iak kan vithe ider herredömss gangn, vil jak altiid gerna göre. Jder herredöm her met Gud befalendis met liff ok siel til äwiig tiidh. Snarlige ex Abo slot, om sancte Valborge dagh, anno Domini mdxj(mo). Henrik Scriffuere."}, {"df": "5516", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Werdyghe leue here vnde vadder. Ik sende jw j klen korweken myt rossynen, bydde jk dat klene nycht vorsmaden wyllen. Jtem dyt nagescreuen js dat vordracht tusschen Marten vnde my. Anno Domini dusent vyffhundert vnde xj, na jnuentionis sancte crucis, synt vorgaddert geweszen de vrunde van beyden parten szaligen Hans Surenpe na gelatene wedwe Gerdrut alsze ere vormunder benamen her Johan Fyent, radman der stad Reuel, Wolmer Brockhuszen vnde Hynrik Stumme, borger der stad Reuel, an de ene syde, vnde Merten Surpe er steeffszoens haluen, Merten Surenpe, her Oleff Surenpe, syn oem, vnde Sygfryt Paulszon, syn swager, an der ander syet, szo dat wy ouer en gekomen syn jn fruntliker handelynge van beyden parten van matrimonium vnde patrimonium, szo dat em bescheden js veerhundert mark rygesz vnde x rynsche gulden vnde ene sulueren schale. Hyr mede hefft Merten vnde syne negesten bouenscreuen vrunde vorlatynge gedaen jn sulker botalynge na volgende jn vj jaren alle jar l [mark] dat leste jar tomme vullen ende to betalen; des hefft vns Merten myt synen bouenscreuen vrunde gelouet en nogeafftich to vorsicht van deme ersamen rade van Abou. Hyr hefft her Oleff vp entfangen ene sulueren scale, x rynsche gulden vnde l march, etc. Werdighe leue her mester Pawel vnde gunstige leue vadde[r], myne fruntlike bede js, offt her Oleff by jw queme, biddet em doch, dat he my wil behulplik wesen myn scult jn synen ke[r]spel jn to manende alsz he my dat gelouet hefft; [dat] vordene ik alle tiid an jw vnde her Oleff."}, {"df": "5517", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere, besynnerlige gode wen, wij haffue förnummit, at nogre rade til at noget argt her aff rigit skal brukas jn pa then werdig fader bispen j Ösil. Saa dragher eder wel til minnes, at hans fulmynduge sendebwd wore j fiord j Stokholm j edre fraaware oc vilde ther haffue staat til retthe for alt tiltal for rigesins rad; oc hadet kwnnit finnes, at han aff nogen rigesins inwonare hade latiid tagit j fra til en peningis, tha vilde han wedergelle x peninge for huar en. The samme hans bwd war forwegret at the motte kome til oss, som the aktede. Om noghre vilde rade eder at noget argt skulle bedriffues jn pa honom, tha vore rad, atj inthe saadane rad epterföllie, ty riget haffuer tess vthen alt formarge fiendher. Huar wij kwnne ware eder til gode oc kerligh, göre wij altijd gerne. Eder her med Gudh beffalendis. Ex Vpsalia feria 6(ta) inuentionis sancti crucis mdxj, nostro sub signeto."}, {"df": "5518", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwgh ok veluiligh trotienesth nw ok altiidh fforsendh met Gudh. Kere verdugh herre, teckis ider herredöm vithe, ath the breff ider herredöm hiidh screff til her Erik Twrsson kome wel ffram, och ffigh jak nw sama bodh igen ffron Viborgh ok sade han ffore mik, ath her Erik wart gansk hardeligh siwk monedagen nest epter paske, annan odensdagen ther nesth togh han alle sin rede, nogre daga ther epter giik ther ffore rykthe, thet han lagh mollööss; ok eskadh thetta bodh swar ok scriffuelse igen aff scriffwaren, tha swarade han ok nogre andhre met honom, ath her Erich kwnde eckæ wel lothe läse the breff eller höre thöm nw pa thenne tiidh. Hwrv fframdelis ther om är wordet, vet jak eckæ til visse, ok är tiwlaktige ath han är lydhen aff thenne syndogh werldh. Kere herre, mötthe Thönne Ericsson thetta bodh nw j tisdagx i Helsingo, sa han war tiil vegx nath ok dagh til Viborgh, hopendis han är ther nw pa ider herredömss besthe; ok sende Thönne mik bodh, ath huad tidende han fforffarandis worde aff then landzendæ, wil han offortoffuit biude mik ther til om. Kere herre, sa gick ther ffor rykthe, ath the Rytzär wore wpresth ok lage pa roen wiidh landz merket; tha sende ffrv Gwnnil ok the godemen ther rodende wore thet mesthe ffolk the astadh kwnde koma in til raen til talss ok ordhe, at fforhöris huadh theris viliæ ok beger wore. Huadh swar the ther ffoo skal ider herredöm ther ffoo vissæ scriffuilsse aff. Kere herre, sender jak ider herredöm thet bodh, wet han ider vnderuisä ythermere om alle ärende huad tiist är j then landzenden bade om tal ok rykthe ther gor. Kere herre, huad tidende jak fframdelis fforffare kan, wil jag offortoffuit biude ider herredöm til. Hwar jak kan wethe ider herredömss besthe [ok] gangn vil jak altiid gerna göre. Jder herredöm Gud beffallendis met liff ok siel til äwiig tiidh. Ex Abo slot lögerdagen nesth epter Johannis ante portam [latinam] anno Domini mdxj(mo). Clemet Hogenskel."}, {"df": "5519", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5520", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle dandemän thetta breef hender förekomma, kennes iagh Söfring Påfwelsson, häradzhöfdinge uthi wäster häradh j Rasseborgs lähn, medh detta mitt närwarande öpne breef [at] then tijdh iag höst ting hult medh allmogen af Karis sochn j wälborne mans Matts Erichssons Kruuse, som dhen tijden satte för rätten vppå wälborne mans wägna Tönne Erichsson, höfwitzman på Rasseborg, och Hans Pedersson landzfogate och flere gode män anno Domini MDXI, uppå, helge Erichz affton, tå kom för rätta å satte ting Peder Olofsson i Röösunde med 6 sworne witne och klagade till sina grannar om een äng, som kallas Mällarwijk äng och ligger innan hans egne råår: första råån kallas Lindestubbe, annor råån vp medh strömen, tridie råån i manna steen; hwilcket ährende jagh skööth till dhe 12 i nembden suto, och thenne 12 hafwa alla warit ther synemän vppå, och Tönne Jacobsson hafwer warit sielf ther vppå. Thesse äre the sex sworne witnen: Bothe Pedersson, Jacob Mattsson, Hans Classon, smeden i Åssna by, Peder Rääff, Lasse Mando; och thesse 12 suto i nembden: Hans i Swidia, Anders Larsson, Hans Jacobsson, Staffan i Kegra, Bern i Brötorp, Mattis Michellsson, Olof Bengtsson, Mattis Michelsson, Olof Bengtsson j Mangård, Toro Mattsson, Peder Ersson, the ransakade, witnade och fulleligen effter swore, och alleledz fans i sanningen att förberörde engh hörer Peder Olofsson i Röösunda till; effter 6 manna witne och 12 manna ransakan, och ingen emooth them wädia wille, ty dömde iag förberörde Peder Olofsson i Röösunde sin äng och sitt höö igen innan 3 weckor wedh 3 [mark] och hans grannar hwardere till 40 [mark] för wäldet, och förbjuder jagh alle ytterligare åfftermehra tilltahla vppå förberörde engh wedh sine 3 [mark] wedh min dohm. Till yttermehra wisso och bättre förwaring trycker iagh mitt jnsigle vppå ryggen å thetta breef, som gifwit och skrifwit är åhr och dagh som förskrifwit ståår."}, {"df": "5521", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5522", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Min ödmwgh ok veluiligh trotienesth nw ok altiidh fforsendh met ware Herre. Kere herre, tyckis ider herredöm vithe, ath jak nw ffigh ider herredömss scriffuilsse om thet skipet jak skulde sende wtoffwer til ider herredöm. Kan jak ickæ ffoet tiil then del jak skulde göret rede met, ty her ffattis bord wiidh siglæ, togh, tagle ok anker. Jak tackadh Gudh jak ffigh sa mykit iak ffigh göret ffärdh met jak komet j söen, at ffiendene skulde eckæ kome ok brennet wp som thet sto pa staplen. Veth jak ingen bätre radh en senkedh nider, om ffiendenæ kome her ffore, til thess man ffor then del man kan göret ffärdight met. Kere herre, som ider herredöm screff mik til om ffetalie ok spisningh her är pa slothet ok bysse ok värier, tha sender jak min ffrw en vtscript ther aff huadh her är pa slothet, ok veth Henrik Scriffuere vnderuisæ ider herredöm ythermere om then leglighet her pa ffördom är. Kere herre, bider jak ider herredöm, att ider herredöm vilde skynde hiidh then, som kan molet ok vet landzens leglighet, ty jak har ingen mik kan göre wnderuisningh pa then del her skal wpbäres ok vtkräffues sidan scriffueren ffor sin vegh epter ider herredömss scriffuelsse; ok stwnder nw til ath smör ok boskap skal wpbäres. Kere herre, har jak inge vissæ tidende ffoet ffron Viborgh, hwrv ther är ffath i then landzenden, ok eckæ heller är Thönne Ericsson komin igen thedan. Som iders herredöm scriffwer, at jak skul vel tage war pa sengrwmeth, hulkit jak vil legge mik ther al winningh om epter min ytherste magt. Kere herre, är her inge merkelige tidende jak kan biude ider herredöm til pa thenne tiidh. Ider herredöm her met Gud befalendis oc sancte Erik konungh. Ex Abo slot, tisdagen nest epter Urbanj pape. Clemet Hogenskel."}, {"df": "5523", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Die xxx Maij [MDXI] habuit dictus [generalis thesaurarius] octuagintaocto similes (= ducatos auri de camera) a domino Aruido pro communi pape ecclesie Aboensis per manus de Fruharis – flor. Lxxxviij."}, {"df": "5524", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5525", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken groth vnde denst wes jk alle tid gudes vormach. Werdige leue here mester Pawel, vadder vnde gude vrundt. Wetet dat jk van Godes wegen noch wol to passe sy myt mynen kynderen, deme geliken jw de ewyge God ok lange gunnen vnde sparen motte myt allen leuen vrunden. Vorder mer, leue here vnde vadder, hebbe jk dat jn de namen Godes gewageth vnde mynen knecht Peter an jw gesent vnde em wes gudes mede gedaen vmme to vorkopen an kruderen vnde ander tuch vmme myne bergynge to soken vnde jk scyllynge dar vor krygen mochte. Is myne vruntlike bede van jw, vnde mynen knechte Peter mochte myt den besten vnder wyset werden, dat he de war to gelde mochte maken; vorsculde jk alle tid jegen ju wer:t; vnde js dar wat mede, leue werdige here vnde vadder, dat vor jw denet an saffraen, peper, peperkornen, ryssen effte mandelen effte watterleye, dar mede jw denet js, dat nemet vor aff vnde scriuet my, wy wyllen vns wol vruntliken to hope vorgaen vnde dat dat ander mochte vp dat beste vorkofft werden. Vorder, werdyge leue here vnde vadder, hoppe jk dat her Oleff Surpe nw wol myt den ersten wert by jw werd:t komen vnde alle sake vnde dynge, de hyr tuschen Marten vnde my jn fruntschopp van beyden syden gehandelt syn, wol openbaren wert vnde ok als jk jw amme last by Merten schreff wol vorstaen hebbe vnde jw all mynen gelouen dar ynne geue vnde bydde, dat id so blyuen moge; dat Merten gelauet js, wyl ik en holden, vnde sal de beste vnde lengeste fruntschopp blyuen tuschen den vrunden vnde my; vnde seet doch mede an den groten schaden, den zalige Hans vor syneme dode gehat hefft myt deme scheppe, dat vp Gotlande bleff, do he wol xiiij(c) [mark] vorloess, vnde dat em des konynges volk genomen hefft vp schepe, de van Danske to Reuel komen solden, vnde noch wol by en xv(c) [mark] an sculde vth steyt, dat jk mochte dat mynste deel dar wedder van hebben; vnde syttc nw jn groter wemoet vnde bedroffnysse vnde moet van mynen redesten teren; vnde hyr en js gene bergynge. God van hemelrike moet vns vt dusser wemoet helpen vnde to guden vrede, vnde bidde jw, werdige leue here vnde vadder, dat her Oleff, Marten vnde syn swager Syffryt hyr gelouet hebben to holden so gescheen motte vnde my seenden en wulmachttigen breff van deme ersamen rade van Abow vnde de c [mark] van des zaligen heren vnde byschopes Magnos Merten gegeuen hefft, vnde vor alle na manynge motte vorwart syn. Jtem jk scolde jw, leue wrund, here vnde vadder, wol wor mede bodencken, dan hyr en js nw tor tid nycht gudes to bekomen. So sende jk dem erwerdughen heren electus en hemmet vnde en par nesedoke; bydden eme dat [he] dusse klene giffte nycht vorsmaden wyl, vnde jw ok so, wylt God, hernegest vorbetern wyl; vnde wes gy vor jw gelt by my hebben bogerende syn, sal jw vruntliken [vorsendet] werden; jw werdicheyt vnde leue vadder dem ewygen Gode beuolen lange salich vnde gesunt myt uele guder nacht. Gescreuen to Reuel vp der hilgen dreualdicheyt auent anno xj. Gerdrud Surpesche. Adress: Deme werdighen heren mester Pawel, archidiaken der hylgen kerken to Abbou, kome dusse breff vruntliken gescreuen."}, {"df": "5526", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsenn gunstigenn gruth thuuornn. Achtbare inbesunder gude frundt vnde lieue naborc, vnsze kopmann hefft vns wemodich to vorstande geuen wo ann dem Raszeborgeschen gebede vnde des suluen strande, dat iwe actbarheit in regemente hefft, edder dar up de negede, Gode barmet, en schutte van der Narue kamende myt kopmans gudere nu vor dusseme jare sy gebleuen vnde g[e]strandet, de wille den de vnszen dar uppe ere gudere vorlaren hebben. Js worumme vnsze fruntlicke boghere vnde bede vnszem kopman ere gudere, de dar geborgen synn, willen wedder rekeren folgen latenn, vnde van dat tho bringende vorgunnen dar vann na gelegenheit der gudere vnde swarheit der suluen berginge, titlick berchgelt thonemende, gelick gy wolden den jwen van vns to bescherende, dat Godt affwende, dar idt up dem vnszenn den jwen wedderfaren were, ock dath vorschulde wy tegen jw alsze vnszen fruntlicken lieuen naboren in anderenn edder gelickenn willigh gerne wedderumme, ock sulke geborgen gudere jegenwardigen breffes wysser Peter Nagel van wegen vnszes kopmans laten antwerden, de des macht vnde beuel hefft, vnde begherenn des jwer achtbarheit touorlatige auerschreuen antwordt; Gade beualen. Schreuen vnder vnszer stadt secret am mandage na sunte Vitj anno xv(c)xj."}, {"df": "5527", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi, saksa", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesum, vnsenn leuenn Herren van groten hertzen gnaden. Myn aldre kereste herre, teckis eder werdighet wita, at her Henric ma wel, jac oc e. od. met wora smo barn och allers vora gode wener. Alzmectigh käreste Gud oc helge herren sancte Jacob late oss allom tet sama aff eder altiid atspöria bade til liiff oc siel til äwigtiid etc. Jtem kereste herre, fik jac forstaa alt saman tet eder werdighe handscreff mic vnderuiste oc teslikis som myn gode stalbroder mic sadhe alt ärinde; Gud forlate eder, kere herre, tet j ey vnderuiste for mic for än jac tog wegen til Köninsberg. Oc herre Gud miscunne ower mic, jac war ecke hema then tiid. Jtem, kere herre, farlathen mic for Gudz sculd. Jac haffuer eder nw jnte at senda, mykit wore jac plictog eder for alle eders gode gerninge, som j haffuen mic oc myne fatige stalbroder beuist j allom godom gerningom m(e) falt oss ofortient. Alzmectighen Gud late oss sza lenge liffwa, at wj mottom eder werdighet j tridiungh ater löna; Gud wete kerligen, fatigdomen rader än mäd oss etc. Jtem teckis eder ytermere wita, at jac talade til mester Michel j Gdansk om tafflen oc begerede the ij gylden jgen, medhan han hade fornempde tafflan salt, som mester Olaff ther sama stadz mic tilstaar. Han svarade mic skarpt nog etc. Oc fornempde mester Olaff war begerendis at göra sama taffl met myndre summa peninga som han giorde. Jac kunde honom jngen swar giffua terwppa for än jac war [til] taals met eder. Jtem teckis ider wita, att her Eric aff Wiborg är död, Gud glädj hanss siel met alle cristne siel, oc her Peder wdaff Jeskis sokn är komyn hiid til clostred. Kere herre, hurw the fatige hudwildre menniske spreke wan iwer erwerdighet, seggens dat gy sullen nymmermer hir wedder komen; de eyn secht nicht sza ass de ander; dat steyt to almectighen Got vnd leuenn herren sunte Jacop. Jac tror til alzmectighen Gud oc sancte Birgitta, tet iac syer eder werdighet än j Nadendal wol mectig herre eer an mynnen dodis dag. Her Aruid haffuer waddis met ene mester j par leysth klede ther om j ären hem komandis, som mic hoppes til Gud etc. Epter eder fik jac staart sorg oc lencth, som for sact är. Kere herre, forlaten mic hurv jac ofornumpstog folde eller war met eder fölge. Nw hade jac waret wisar än tilforende; litet forstade jac ären, hwad hade bewisa lang honorem etc. Her met eder alzmectighen Gud, jomffrv Maria oc wora helge moder sancta Birgitta kerlige ödmiukelige beffalendis bode met liiff oc siäl. Jtem tesse epterscreffne helser eder kerlige: her Aruid, her Henric, moder abbatissa, hustrv Margit, Olaff Pederson e. od., jomffrv Margreta Olaffs dotter Kykling oc allers wora gode winer met ewige (= mange?) m(e) gode nätter. Snarlig aff then störste stad, som är millan Abo oc Rawmo, som kallas Nadendal, jn vigilia visitacionis Marie. Jac hade gerna tilforende scriffuit eder til, alle skepan woro forbiudne etc. ix iy. eder fatige ödmiwge wen i Gudh. Adress: Deme ersame erwerdigenn man her Matias, broder van Gnadendal, nw weggedogen is to sunte Jacop Compostelle, vruntliken to komendis vnd gescreuen."}, {"df": "5528", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria. Salutes dulci amore spirantes. Kereste ffader, broder oc besynnerlig god wen, tackis ider wilia vithe, at jak ma wäl, onsker jach oc beder dagliga til alzmectighen Gudh, at jach thet sama aff ider ma bespöria. Teslikis alle iders ffatige vener hiidh wd thet jnnerlige begere epther Gudz mille forsyn, huilka oc alle wäl maga, besynnerlig i thette rwm eller thenne stad, först W3 oc andra flere sza oc tesligis iders ven Oleff Persson oc hanss elskelige stalbroder e. od. Hwad ther tiid är, wari äred æwerdelige amen. Jtem om nagre tidende kan jach ider jnte tilbywde anned æn the ther gode äre. Men (i) ider wen, Gudh hanss siel glædj, ær i Gudz wold. Her Erik Tursson, pro quo tota terra dolet, och fflere gode men äre sidan fframfarne j hädan ffore, besynnerlig i clærkerj. Men idre vener, som jak vet, the ma alle vel, Gudi thess loff. D[ominus] Martinus magister nunc residet [in] Kymitto, si contigerit jn reditu jllic deuiare. Jn domino Jhesu feliciter valete. Jam non loqvar vobiscum, quia nescio vbi jnueniam vos, set semper jn Deo gaudete. Salutant vos omnes clerici amiceque vestre jnfinitis cum valediccionibus. Ex camera ipsa vigilia visitacionis Marie, templj ssub signeto. † #22 A¯ T V #23 Adress: Renliffues man broder Mattis Olsson, sin god wen, tilkome."}, {"df": "5529", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5530", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Venlige hälse kerlige tiilforende senth kärlig j Gud alzmectigh. Käre Tönne Ericxson, gode besynnerlige ven, teckis eder vele vethe, ath iag nw strax ffeck viisse scriffuelse och bwd öffuer land ffraa Narffuen aff her Fredrik Korff, honum aff Nogord tiilscriffne i saningen, at the affskorne Rydzer ändelige ffulacthendis äre offortöffret thenne ägnen skadhelige besöke scole och ändheledis allredhe thädhen till väghe dragne vara; om huilket iag myne bwd oc speyere paa alle sider vthaffth haffuer, tha ingelundh kunnendis anned fforstaa, vtan swa endelighe j sanningen är; och lathe Rydzene sig vndfalla, at konung Hanses partij och makth her opa annen sidhen och fforekome skule, thet Gud alzmectig bätre. Och thaa [borde] vääll beradhe[s] hurv om alle saker sig forhaffue viill, besynnerlige ffor then olydh[n]o och missämio her bliffue skuldhe, epter ingte huffwd paa färde är, ther noghen ffare och vederstygelse ffore är, vthen alle jempne och like godhe, the fföghe [fformaa] her moth swadane oseyelige häär paa färdhe äre. Huar ffore, käre Tönne, om eder tiilfälle noghreledis sig begoffue, ath j personeligh met nagre ffaa offortoffret hiith then helghe crisne troo och thenne ffatig landzendhe tiill vntsätningh och trösth kome kwnde och tiilskikke noghre god män j ther om bästh beleffwade paa Raasborgh j eder stadh, hoppendis thet vääll fforvaredh pa then sidhe vara j eder ffraavara. Vthen j thääs goris och eder strax opa taghe vilie, tha är aller störste vodhe och ffare om thenne stadh och sloth cristendomen och rigit i ffraa trenkth vorder, thet ffor Gud ecke swarlighet vore, at i voor tiid och daghe sodhant ffoordriiff hendhe skuldhe, som var Herre fforbiwdhe. Ty, käre Tönne, stadhelige fforhoppendis, atj hervtinnan alffuerligen vele ffortenkth vare och rame cristendomens bästz och bestandh. Som Gud forbiwde, om j ffor krankdomens eller annen höghelige fforfaal skyldh nw strax ecke kome kundhe, som storlige behoff är, atj tha strax the gode men hiith aff the wärdighe ffädre oc godhe herrer rigisins raad tilskikketh äre, vilie ofortöffreth tiilbiudhe, ath the sig nath och dagh hiith benaladhe vthen all skotzmoll och ginsighilse; och storlige ffrycthendis, om j ecke strax komendis vardhe, vthen them tillbiudhe, äre vj tha her inne täpte och porthen fformente them eller flere genom inlothe. Käre Tönne, beviser eder tiilbörlige met flere the godhe men j moth then helge crisne troo her vtinnan, som mig fulkompliga förhopes atj gerne altingis göre. Skal ffordhenskap eder j hwar landzsmans gordh redhe vare och fforbidhe vthen all ffortöffringh. Maa j och lathe then godh herren her electus och fflere godhe men thenne scriffuilse och tidhende met thet fförste fforstaa, ath the huar j syn stadh alffuerlighe her till ville fförtienkt ath vara. The seningh bud sisth hedhan sendis, ligge ännw vedh Nöteborgh och ecke kome ffram. Hwadh ther vp vnder är, kunne godhe men vääll fformerke. Huad j haffue ffor tidhende aff konungins folk, som ffor Räffle liggie sigs, och andre vordhende saker, kärlige bidhiendis ville them dele met megh, haffuendis thenne breffuisere Hans Holm vnfonghet thet fforvarelse breff aff Narffuen edher thet besee och vnderstaa lathe, huilkith eder och myndigelige om alle saker ytermere forklare kan, ther j maa fulkomlige liith tiilsäthie. Eder Gudh befolendis. Ex Viborg anno Domini mdxi(mo), dominica infra octauas visitacionis virginis Marie. Gwnnildh Johans dotther."}, {"df": "5531", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5532", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5533", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödhmiwkeligh och kerlighe hilse nw och altidh forsenth met alsmectogh Gudh. Kere verdogh herre, tekkes idher verdoghet vilie vethe, thet iak fik nw idher verdoghetz scriffwilse, j hwicken idher verdoghetz scriffwilse i rører hwrw rikensens fiende haffwer vareth i Kalmarna swnd met swar macth och haffwe actet ath giorth naghet arght in oppa Ölandh och thet idher verdoghetz folk met almoghen slagha them ther til baka, för hwilkith Gud vari loff, hedher och ära, ath the eke alle stadz fa framgangh effther teress onde vilie etc. Som idher verdoghet och rører om the peninge iak skal idher verdoghet giffwe her vtaff slottet, veth iak eke om idher verdoghet dragher til minnes, tha iak skeldis fra idher verdoghet oppa Ekesiö oc for idhre værff til Vestregötland oc framdelis, som idher verdoghet vel vetherlighit ær, tha loffwedhe j mik en medhel ythermer oppa then swmman æn förre, hwickith iak idher än nw kerlighe bidher, thet j vethe mith bæste, hwikith iak altidh kerlighe førskylle vil. Och sender iak nw til Iosep oppa idher verdoghetz veghne vi(c) mark reffwelske effther idher verdoghetz scriffwilse. Rörer och idher verdogheth j idher scriffwilse om the slotzloffwen oppa Viborgh och sancte Olaffsborgh, thet i haffwe mik ther om tilscriffwet, oc idher verdoghet förvndrar ath j haffwe inghen sswar ther oppa jgen fath, hwikketh iak eke haffwer fath idher verdoghetz scriffwelse om naghen sloth eller naghen befalningh, vthen met Tomass Anderson, hwickith iak skreff idher verdoghet ther oppa swar igän; sidhen haffwer iak inthe fath idher verdoghetz scriffwilse ther om. Tekkes och idher verdogheth ath vethe, ath naghet for visitacionis Marie tha lwpa iij snækkiar bemanneth alt vth met Lifflandz sidhe och for:de mester David in j Rydzelandh; oc tha the lupe til bake, tha skinde the och brende naghre öör, som j veghen for them lagha; och höres inthe vtaff kongens vtliggiere, vthen rycte gar, ath the skulle liggie j Moe swndh, hwilkit iak eke til visse veth. Kere, verdogh herre, är her [icke] noghre vardneth tidhende, thet iak nw kan idher werdoghet ythermere tilbiwdhe, vthen idher verdogheth alsmectogh Gud bøfalandis oc sancte Erich kungh. Hwath idher verdogheth är til ödmiwcth och tieneste, skal idher verdogheth finne mik altidh velwiliogh til. Scriffwith oppa Rasborgh in crastino Iacobi apostoli vnder mith signete. Tönne Ericson."}, {"df": "5534", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen ffruntlickenn groth myth gutwilliger yrbedinge nu vnde alle tidt stedes touoren. Erszamen vnde besunderen leuen guden frunde borgemester vnde rathmanne der stadt Reuel. Myne demodige vnde flytige bede ys to juwer ersamheyt, dat gy dussem breff bowyser, mynen dener also by namen Jons Jonsson, willen behulplick syn, dat he mach jn namen mynes saligen heren, de jn Got vorstoruen ys, syn nastande gelt vnde godere, de eme van rechte tho horen na vt wysynge Jacop Rouer synen schrifften, de syn koppman ijs, alzo ok by namen van Dyryk Eppenschedenn wegen, dar dane dusse vorbenomede Jakopp mede gerekent hefft, so dat Eppenschede Jakoppe van mynes seligen heren wegen schuldich gebleuen ys; so ys noch myne fruntliche bede, gy dussem mynem dener willen des rechten genetten latten, vpp dat jk hir namales gene kost offte vorteringe na don derfft; vorschulde jk nu vnde alle tit gerne tegen juwer leue jm sulkenn offte grottern, wor my des geboren mach, myt der hulppe des almechtigen Gades, deme jk juwe ersamheyt beuele lange gesunt to synen gotlichen denste. Gescreuen upp deme slotte Wyborch vpp suntte Oloff auent jnt jar xv(c) vnde xj. Gundyl Johans dochter. Adress: Ann denn erszamen vnnde vorsichtigenn borgermester vnde ratmanne der stath Reuel kame desse breff mith gansser ersamheyt fruntliken gescreuen."}, {"df": "5535", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis et singulis, quorum interest aut quolibet poterit interesse jn futurum, Aruidus Korcke, electus confirmatus, et capitulum ecclesie Aboensis …em jn Domino salutem et presentibus fidem jndubiam adhibere. Notumfacimus [per presentes], quod presencium ostentatores Petrus Flæmingh et Ericus Krogh, layci diocesis …… supplicabant nobis, quatenus ipsis super legalitate eorum quo ad bona derelicta …. quo ad testamentum pie memorie Thome Toren Reualie hoc anno vito ….. testimonium perhibere dignaremur oportunum. Nos jtaque per presentes publice fate .. quod predictus Ericus Krogh nomine vxoris sue, que vnica soror superuiuens dict.. Thome existit, est indubitatus et immediatus eius heres, [et] Petrus von Flämingh, vt ex testamente prenominati Thome patet, fuerit commissarius et testamenti eius exequtor est deputatus. Jdcirco omnes, quorum interest, supplicamus caritate, quatenus ipsis assistenciam faciant optime apud illos, jn quorum manibus huiusmodi bona deposita existunt; et si, quod absit nec fuerit, quod per juris strepitum huiusmodj bona per dictum Thvmam derelicta extorquere compellere quod ….. prestamus eum fidem et assecuramus quod a ……………………………………………. quinta mensis augusti."}, {"df": "5536", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Venlig hälse altiid kärlige fforsenth met alzmectig Gudh. Käre Tönne Ericxsson, synnerlige godhe ven, maa j vethe, at j afftens kom här scriffuelse och viisse tidhende ffran Narwen, ath the omilde Rydzer ffulacthendis äre met thet aldre förste thenne fatige landzendhe skadhelige besöke och swadant högeligh viidh liiff, godz och all välfärdh forbwdhe thet naghet rycthe eller fforwaringh ther vthi landhet pa thenne landzende [komme], vthen stälendis met theris slischeth och infödh fforrädheri, actendis thenne stadh och forraske, konung Hanssis folk opa annen sidhen her ffore koma honum ytermere til bestand och tröösth, thet them alzmectig Gud affstyre och theris ondzke betaghe och tiill ingte ath göris. Oc om Gud fforbiwdhe her swa brooth bestallningh hender ffore at kome, kärlige bidhiendes [eder] met fflere godhe men öffuerväghä vilie, ath thässe sloth och iag ecke fforgäthet bliffue motte, vthen noghen vnsätningh, trösth oc hielp oss tädhan fformodhe ath ffange, jngte haffuendis ffornwmith aff the seningebwdh hender Nogardh ffore sidhen the kome in j Rydzlandh. Scriffuit opa Viborg, vigilia assumpcionis virginis gloriose."}, {"df": "5537", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst. Wettet meister Pauel, gud frunth, dat jck yu grott dancke vor yue j tonne botter vnd vor alle gut, dat gy by mynem knecht gedan hebben. Jtem so hade yck yu gerne j last solt effte ij gesant hebbenn als yu Yorgenn Kurgenn wol seggen wart. Jtem so sende jck [yuer] werdycheyt wan iiij tonen solt yn yue kokenn vnd j sack hoppenn, wecht j schyppunt vnd v lyspunt; dar dot gut molt vnd vatter to, dar ward gy wol guth ber van brugen latten; dat lattet juer leue nicht vorsmaden vnd dryncket myne schalle. Jtem so sande gy my sedelken, dat jck ju abbeteke senden solde. So ffele als gy dar jn geschreffenn hebbe et wolde stan wol xij [mark]; jtem dat ander seddelken, dat Clement hadde, wolde standen hebben xi[½] mark, dat ducht my to dure synn. So sende jck ju myt Jurgenn Churgen vor iiij mark xij leye, vnd Clement hefft vor iij mark vnd hefft dar schryff by; Yorgenn Kurgenn vart jue alle beschett segenn; ock send jck juer leue j pruschenn tuarch vnd j peperkocke vnd iij messe[r] jn ener schede, dar gy denn tuarch med snydenn, vnd j tone honych, steyt viij march; Jurgenn was dar by. Jtem ock send jck ju ij stro halanch bykynch; dot wol vnd sendet des heren byschoppes genad ock wat dar wan Yurgenn Kurgen warth dat e regerenn. Leue meyster Pawel, al wat jck wmme juen wyllen don kan, wyl jck alle tyt gerne donn. Jtem gy schryffen my vmme de rekenschapp, schreff jk ju dach to jare, don gy my dat brune lakenn weder sandenn, dat myne soma was, de jck ju gesant hadde, was iii[½](c) mark vnd xxx mark iiij sc., vnd jue soma was ii[½](c) vnd xxxj mark iiij sc., dar to dat brune lakenn, dat gy my wedersanden, xl[½] mark quam vp jue soma. So js jue soma iij(c) mark vnd xxi[½] mark iiij sc. Dar vp entfynck jck vt Schalm iiij tonen botter, de tone vij mark vnd woch iiij tonen, vnd j lyspunt, js xxviij mark x sc. vnd ij tonen lasz vor xij mark. So gaff jck deme shyppern to fracht iij sc. j sc. sysse. So js de soma – – mark x sc. xj(c) – – – So sy gy mij xxi[½] mark vnd nw vor abeteke iiij mark vnd vor ene tone honych viij mark, so sy gy my xxxii[½] mark ale wege to guder rekennschopp. Hyr med ffelle gwder nacht. Got sparet ju so lange gesunt bet. De muschatte vecht en punt. Geschreffenn to Danscke den vp vnser leffen fruuen hemelfart affe jnt jar mv(c) vnd xj. Hans Connerth. (På baksidan af brefvet:) Jtem, her mester Pauel, gode frunth, de iij last solt, de jck vp genne tyt schepede vnd ene pipe bastert vnd ene botte romenyge, dat horde jo my to vnd sand it an Mychel Molner. Were he nycht torsted, so solde ju leue so wol donn vnd entfangen it vnd vorkoppenn jt to mynem bestenn. Jck was Mychel Molner nycht i d. schuldych; he was my vp de tyt wol lxxv mark schuldych vnd noch my schuldych is vnd mer; dar vmme, leue meyster Pawel, jue leue wet dat sulwen wol were it gebleffenn. Jck hade denn schadenn gehath. Adress: Dem wyrdygenn herenn her meister Paul Skel to Abow sal dusse breff myt fruntschaff geschreuenn."}, {"df": "5538", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnd wes yk gwdes wormach. Wetet her meyster Powel, dat yk dank wor al got de gy mynen chnecktte Pawel gedan hebben wnd wor de j tonne botter. Jtem yk hadde jwer lewe gerne j last solt effte twe gesant, yk chwnde nycht j tonne yn chrygen; so chrech yk yn Hynrych Tymmerman iiij tone yn, de geffe yk yn jw choken, ytem noch j sach hoppen, de wecht j schijppund v lyespwnt, den geffe yk jwer lewe; dar dot got malt vnd water to vnd brwet got ber vnd drynket myne schale vnd latet ywer lewe nycht wor ssmaden. Jtem Jurgen Chorgen hefft eyn em pepperchoke vnd j prwchen twarch vnd iij musser (!) yn j scheden, dar sol yw leffe den peper choke vnd twarch mede snyden, vnd ij stro hollandych bwchynk, dem delet myt dem gneden here byschschopp. Jwrgen Chorgen wart jw wol beschet seggen. Nycht mer wen dwsen hwndert goder nacht etc. Hans Chomert (!) Jtem als my Pawel secht wme j par raklaken, ffoget Got wisse scheppe to hws kamen, so wyl yk yw wol senden ycht brwn effte got blaw, dat beste yk to choppe hebben mach etc. Adress: Dem wyrdigen herrn her meyster Pawel Skel to Abow sal duse breff."}, {"df": "5539", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst vnd wes jck gudes vormach. Wettet genedyge wyrdyge her her byschapp, dat jck juer genadenn schrijffennt wol vorstanden hebbe als my jue genad schreff als vmme de xx mrk, jt js xx mrk j fardynck. Jck wolde syner genad, selyger gedechtnysse, jt gerne gesant hebben; so sede my de schypper Petter Lange, dat syne genad em beffalenn hadde, dat he by my stan solde lattenn vor xxx effte xl mrk to synner behoff. So bleff by my xx mrk j ferdynck. Item so hadde jck jn dat sulwijge schijpp gescheppet j sack happenn; den solde Petter Wije entfangenn. So brachtte Petter Lange de schypper logenne vor syne genad, wo dat de sack em to hord; he horde wor ware myn, vnd jck sande en an Petter Wijge, als he juer genaden wol segenn wart; ock was jt jn Peter Wyen breffe. Jtem de sack happen stot gerad xii[½] mrk j ferdynck; he woch i[½] schyppunt vnd j lispunt, iiij s. to berijffenn, v s. to wegenn, ij s. to dregenn, j s. prijmgelt, vij s. sysse, js xii[½] mrk j ferdynck. So restet juer genade nach vii[½] mrk. Jtem als jue genad dan an my schreff vme solt vnd vme happe, jck hade juer genad gerne gesant. Ick chonde narne yn en schypp wat krygenn. So gaff jck Hans Purenpe so gude worde, dat he my jn nam j last solt, de last stet ix mrk xvij tonnen j mrk viij s., j fardynck to packenn, iij s. to wegenn, iij s. prymgelt, viij s. sysse, soma de last solt x[½] mrk j fardynck. Item nach j sack happenn, vecht j schyppunt vnd vj lyspunt, iiij s. to berijffenn, v s. to wegen, ij s. to dregenn, j s. prymgelt, vij s. sysse, dat schyppunt vij mrk etc., is de sack ix mrk xxiiij s.; soma de last solt vnd den happenn xx mrk ix s.; dar neme jck aff [vii[½] mrk wan der anderen rekenschapp, so ijs mij ju genade] xii[½] mrk ix s. Jck hade juer genade gernne mer gesant, jck kund juer genade nerne wat jn krygenn, als juer genad wol segenn wart Jorgenn Curgenn, de hefft ale dynck angehort. Jtem genedijge her, so sennde jck juer genade j pruschschenn tuarch myt negelkenn vnd enen peper koke vnd wat buch kynck. Lattet juer genad nycht wor smadenn. Jorgenn Kurgenn wart et juer genade wol segenn vnd ale beschet segenn. Js dat juer genade my geleffet jue gader to sonnden, jck wijl dar gernne dat beste by donn. Solt vnd happe js gemarket mijt myne:n marke. Nu nych mer men felle guder nacht. Got geffe juer genade so lange gesunt bet. De muschate wecht en punt. Geschreffen to Danscke op vnser leuen frowen krut wygynge affennt jnt jar mv(c) vnnd xj jar. Hans Connerth. Adress: Den erwerdygysten jn Gotte vader vnd herrem her Arwiede, den hylygenn kerken to Abaw byschopp, szeynen gen. herenn."}, {"df": "5540", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmiwkeligh och kærlig helse nw och altiid fforsenth met alzmectig Gudh. Kære verduge herre, synnerlige godhe ven, teckis eder verdugheth vele vethe, at iag ffeck nw j dagh then godhe ffrwns ffru Gunnildis scriffuelse, lydhendis at hon haffuer ffooth visse bodh och scriffuelse ath the omildhe Rydzer haffue sig fullelica akthet inne j thenne landzenden at bestalle Viborgh och fframdelis brænne och skinne, som the förre giorth haffue, huilkith them alzmectig Gud affstyre och theris ondzske betaghe. Och sender iag eder verdugheth en vtscriffth vtaff ffrw Gunnildis breff, inlykth j thette mith breff, ther eder verdugheth kan sigh ytermere epter rætthe. Teckis eder verdugheeth at haffua raadh met fflere the gode men, hurv sodane sskadhe och ffordærff matthe affstilles; teckis och eder verdugheth ath nogre godhe men skuldh giffue sig tiith till Viborgh, then gode ffrwn tiill raadh och trösth epter then lägligheth nw opa färdom ær. Hade hon gerne scriffuit eder verdugheth tiill, [men] the bodh kom henne swa hastelig opa. Ty bad hon mig at iag skulde giffue eder verdugheth och fflere the godhe men thet tiill at kenne; huad eder verdugheth tyckis her om bästh vara, bidhiendis eder verdugheth kærlige thet eder verdugheth vilde meg thet tiill kenne giffue j eder scriffuelse. Ey ær hær nw noghen synnerlige tidhende jag kan eder verdugheth ythermere tiilbiudhe. Edher verdugheth her met alzmectig Gud befalendis och sancte Henric. Huad eder verdugheth ær tiill ödmiwkth och kärlek, skulj finne meg altiid väälvilig tiill. Scriffuith opa Rasborgh, fferia 3:a infra octauam assumptionis Marie, vnder mith signeth. Tönne Ericson. Adress: Verdigste herre oc andelige fader her Aruid Korke, met Gudz nadh electus tiill Abo, syn synnerlige god ven met all ödmiwkth tilkomendes thette breff."}, {"df": "5541", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sinceris reuerentia, honore et salute premissis. Kære her Swanthe, herre och besynnerligh gode ven, iach fek i gar edher herredömes kerlige scriffuelse, i hwilke iach forstar edher herredömes tiillat och gode bemeningh om helge Hemmingx verff och myne ærende, Gudi tæss ære varj och loff, swa beföght haffuer vthen bekymbringh, edher herredöme for all godwilie gantzske kerlige tackendis. Tha achter iach i the helge trefallughetz nampn nw thet förste och snareste iach kan benale mich otöffuer fornempde myn ærende næst Gudz hiælp fwlborde, vthen mech swadane rese noghen osækerhet och merkelighet forfall kan hindre och fortaghe. Och j hwadh matte iach forma, mich mögeligeth ær och standher tiil at göre, viil iach mich gerna bewise edher herredöme tiil gode, gangn och bestand. Ffor tidhende ma edher herredöme vethe, at the affskorne omilde Rydzer fwlkomplige tilbiude sigh, achtendis, thet them Gud affstylle, gore angrep met mord, roff och bran opa thenne fatige landzende, som edher herredöme yterligere forfarendis vordher aff tesse inlycthe copier. Och ær befrychtendis fast, at theris ondzske och hedzskelighet far framgangh, vthen ther om tidelighen achtes met alle vpsat, tillemper och rad, bediendis edher herredöme thetta beföge the verdugiste, verduge fedher, erlige herrer och godhe men, rigisins rad, tiil kænne. Och haffuer iach nw epter edher herradömes och fornempde gode herrers samtycke och befalingh beueget then erligh gode man Claess Henricxson ther til, toch met stort nödoght, met myketh vedhertaall, at han sigh geffue skal hendher Viborgh then erligh gode frwn frw Gwnnildh och slothen tiil tröst och bestand, delendis syne gode rad met hænne, ther them Gud alzmectugh tiil hiælpe och styrke, then iach edher herredöme ewigh befaler. Ex Abo, anno Domini mdxi, vigilia beati Bartholomej apostolj, meo sub signeto. Aruidus Korke confirmatus electus Aboensis. Adress: Strenuo, generoso ac magnifico militj domino Swanthonj Nielsson, regni, Suecie gubernatorj, domino, fautorj et amico suo sincerissimo."}, {"df": "5542", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5543", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sinceris reurencia, honore et salute premissis. Käre her Swanthe, besynnerlige godhe ven, teckis edher herredöme vele vethe, ath nogre dagha sedhen fforlidhen sendhe iag eder herredöme en copie aff then ærlighe godhe ffrws, ffrw Gwnnildes breff om the affskorne Rydzers argheth och ondhe bemeningh moth thenne fatighe landzendhe, then nw j vodhe, Gudhj fforkæredh vare, stadder är om alle sidher, hælsth mædhen the ffornempde omildhe Rydzer nw vpresth ære, ffwlacthendis her j landhet skinne och bränne, som eder herredöme yterligere forfarendis vorder aff thenne inlycthe copie, thet thy värre ecke forstylles vthen met obegripeligen skadhe opa cristinheten och righet, om ther tiill ecke met all synne, vpsath och makth tenkis j tiidh. Eder herredöme kärlighe bidhiendis, atj met fflere godhe herrer ther vtj vele vare fortenkte, swam iag ingte vti twifflar, ati nesth Gudz hielp gerna göre, then iag eder herredöme eviigh befaler. Ex Abo anno Domini mdxj, ipso die Bartholomej apostoli, meo sub signeto. Aruidus Korke electus confirmatus Aboensis. Adress: Strenuo ac magnifico militi domino Swantonj Nielsson, regni Swecie gubernatorj, domino et fautori sibi prestantissimo."}, {"df": "5544", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst myt aller gebarlychheyt. Erwerdyger leuer here mester Pawel, gude frunt. Hyr was j Suede, de sede my felle guder macht (!) fan juwent wegen vnde sed my, dat gy my fruntlyken leten bydden, dat jk juw doch tydynge schryfen solde wo et hyr stonde jn der se myt den fan Lubek vnde myt dem konynge. So schrife jk juw dar j wetent up alse et syk hir na forlopt: de fan Lubek vnde de konnynk hebben fan beyden parten grot folk jn der se. So synt se to iij tyden to hope gewest vnde hebben syk mechtych ser geslagen vnde geschuten, so dat fan beyden parten felle folk dot geblefen is. De fan Lubek sanden hir to Dan[s]ke ij bote ful kranke gewndene lude an lant; se lyggen to Helle, se hebben bofen lxx Holander genamen, se hebben er felle forbrant vnde jn den strant gejaget; dar dor nycht j Holander jn de se. Hyr lyggen er noch wol schepe geladen, de jn Holant to hus horen, et js summe, se werden ofer vynter hyr to Danske blyfen belyggen myt den schepen. Jtem des konynges schepe synt na Gutlande eft na Borneholm vnde maken wedder rede an de fan Lubek to wesen, so maken de fan Lubek ok wedder rede to des konynges schepen; komen se noch j mal to hope dar werden grote flege fallen; frede der Got de en hebben. Mochte alsus Got et hyr to vp dyt pasen; de stat fan Dansk de sytet dar stylle to nachter tyt. Jtem gy solt weten, hebben gy solt dat forwerpet nycht, et ryst(?) hyr alle dage, et ga[l]t j wylle ix [mark], et gelt nu xiij [mark], hoppe viij, osement xxviij [mark], tonen viij [mark], boter viij [mark], buchke ij [mark], las wert wol ge[l]den vij efte viij [mark], heket v [mark]. Ersamer leuer here, js hyr wes dat juw dent, schrifet my, dat wyl jk juw gernne senden ets. wnt ets.(?) Jtem aller leyge w[r]nt, js hyr dar mede schepe nycht segelen mogen vnde wert noch durer werden. Js summe, wert et sa lange stan, Got fan hemel sende synen hylygen ge[y]ste dar ent tusken, dat et mochte frede werden. De fan Lubek synt vp sunte Bertul meves dach her to Danske jnder stat gewessen; j fan eren kapteynes, de ment se hebben j guden mot. Se wyllen dar bet an se hebben felle schepe genomen myt kapper; de koper qumt vt Vngeren, so dat se j gude bute gekregen hebben, vnde hebben se j mot. Got fuge alle dink tum besten vnde for ker en elken synen schaden. Jtem eft et so passede, dat dar schepe myt juw rede warden, de hir wesen wolden dessen herfest efte vp et forjar, sendet my j gode tonne botter vnde ij gude starke perde, de nycht alt synt; konde gy j guden telderge kregen hebben, dar byn jk ser vmme gebeden, dar denket up vnde sendet se my vnde schrifet my vat kosten vnde vat juw wedder dent, dat vyl jk juw gerne weddersenden. Jtem wille gi hyr ab woresenden, kan jk juw wor jnne to wyllen syn, bedet ofer my alse ofer juwen frunt vnde dener to allen tyden. Hyr mede befelle jk juv Gade dem Heren vnde hebbet felle guder nacht. Geschrefen den dach an sunte Bertolmeves jn den jar xj. Claues Strubuk. Jtem myn husfruwe to entbot juw felle guder nacht vnde eren fruntlyken gros. (På ett skildt blad som tillägg till ofvanstående:) Jtem erwerdyger leuer here, j fruntlyke bede to juwer leuen. De sake is dyt, dar synt noch lude to Abo, de synt my schuldich alse hyr na folget jn dessen seddel; eft se noch lefen wet yk nycht. Jk hebbe dar lange nene beschet fan gehort; se kame jk to juwer leuen vmme guden rat. Konde me dar wat fan krygen, dat gy dar et beste wolden helpen to raden, wolde jk wmme juwe leue fordenen war jk kan efte mach. Jtem de Hans Blomenousche, der sande jk gude engelsche nobbelen, hoppen, salt, laken, wat er gelefede fan hijr, so dat se mj dar fan schuldich blef unde noch schuldich is – xvi[½] [mark]. Se heft jn j same, de heft er gut entfangen, de moste jo de schult betallen. Js hir j recht jn dessen lande de dar erfgut baut(?), de mat de schult betallen. Jtem noch j ander fruwe, er man hete Hans Tijlleman, de blef my ok x[½] [mark] [schuldich]. Se krech j ander man, de het Ollef Andreweson; up de x[½] [markpund] hebbe jk j kyppe heket entfangen fan Ollef Andresen, he schref he wulde my alle jar wat senden, men dar folget nycht na. Jtem noch j het Hans Stalknecht, de js mj xxv[½] [mark] [schuldich]. De hadde Hans Blomennowen dochter, dyt synt mj de guden lude fan Abo mich schuldich for war. Erwerdygen leuer here, jk hebbe dar for gude recht to. Hirwmme erwerdyger leuer here, kame jk to juwer leue alse to mynem guden frunde. Konde gy wat rat gefen, jk wolde juwe j macht bref her fan dem rade senden, dat se et juw gefen solden dorsch fruntschop efte dorch recht, eft jk wolde et juw up dregen fordern af se jal, dat se et juw by dem bann gefen mosten. Erwerdyger leuer here, hir vp beger jk fan juwer leuen j antwort wo gy et myt en maken; jk byn es to freden alle jar; wat [½] tonne botter, j scheppunt heket efte sus ander ware, allent wes gy hir jnne don byn jk to friden unde gefe juw eynen fulle macht jn allen dyngen. Adress: Dem erwerdygen heren mester Pavel, domher to Abo, sal desse breff."}, {"df": "5545", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnde wes ijk gwdes wormach. Wetet her meysster Pawel, dat ijk jw schryffent wol worstanden hebbe vnd [½] tonne botter dar ijk ijw grot wordanke, ijk hadde ijw gernne fele wedder gesant, jik chwnde nijcht ijn de scheppe chrijgen. Jtem so sende ijk ijwer werdijchheyt iiij tonne ssolt ijn ijwe choken ijn Hynrych Tijmerman vnd j sach hoppen, de woch j schijppunt vnde v lijsspwnt; dar dot got malt to vnd water vnd brwet got ber vnd drijnket mijne schale vnd latet ijwer werde nijcht worsmaden. Jtem ok sande yk jw bij Jwrgen Chwrgen j groten peperchoke vnd j prwschen twarch vnd iij messer yn j scheden, dar gij den peper choken vnd twarch mede solden snijden vnd ij stro hollandych bwchynk, men ijt ijs al genamen, Got betere ijt. Jtem ok sande ijk jwer werde bij Jwrgen Chwrgen de abbeteke dar gij wme schreffen, de wolde sten heben xij [mark]; so sande ijk jwer werde wor iiij [mark] vnd al schrijfft dar bij vnd j tonne honijch wor viij [mark], ok hadde ijk ijw al rekenschapp chlar gescreuen; gy syn my nw schwldych xx[½] [mark] olde schwlt vnd nw wor abteke vnd wor de tonne honijch xij [mark], ijs – xxxii[½] [mark] al wege to gvder rekenschappe, ok wan den iij lasste solt vnde wan der pyppe basstert vnd wan der bote rommenije, wat dar vp gewonnen wert qwam jo mij to. Stet yk doch all effentwre; ijwe werde wart wol recht maken. Lewe her meijsster Pawel, gode ffrwnt, wolde Got vnd Marija dat ijt frede werde, so wolde ijk ijwer werdeychheyt wol ssenden. Jtem ok sende ijk nw ijwen genedijgen heren bijsschschoppe jn Hans Swrpel, so sijnen genaden schryffent, j lasst ssolt vnd j sach hoppen vnd [jn] Jwrgen Churgen ok j peperchoken vnd j prwschen twark. Feget Got vnd Maria dat he wedder to Abow chompt, wart he ijt ijw wol sseggen; ijk hadde ijwer genaden vnd werden wol gegwnt dat gij ijt gechregen hadden. Jtem ok hadde Peter Wije ok ijn bij Jwrgen j sach hoppen; dot wol vnd segget ijt em. Jtem ok was noch wor iij [mark] abbeteken; nw ijw em schrijffen de, de hadde eijn bij sych de hete Steffen, de betalde; he solde ijk em so felle senden als gij schreffen, ijt hadde ok xi[½] [mark] gestan, so neme wy man ssolwtych vnd hadde ijw dar bij ok al beschet gescreuen. Lewe her meysster Pawel, al wat ijk wme ijwer werde don chan, wijl ik al tijt gernne don. Nijcht mer wen fele goder nacht. Gescreuen to Dan[s]ke den donnerdach na swnte Bartolmewes jnt jar m v(c) & xj. Hans Chonnert. Jtem her meysster Pawel; gij hadden ijuen (ijwnen) Pawel beffalen wme eijn grot lycht brwn raklaken effte dwsster blaw. Ffeget Got (Got) dat (dat) wnse scheppe wan Enelant to hws chamen, wijl ijk jwer werde sso wol bestellen als gij em beffalen hebben. Wat ijk wme ijwen wyllen don chan, wijl ijk al tijt gerne don etc. Adress: Dem wyrdygenn heren her megster (!) Pauel Skel to Abow ssal dusse breff etc. gescreuen."}, {"df": "5546", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5547", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mynen vruntliken groth vnde denst wes jk alle tid gudes vormach. Werdighe leue here mester Pawel, vadder vnde gude vrunt. Wetet dat jk van Godes wegen myt mynen klenen kynderken wol to passe sy, deme geliken jw de almechtighe God myt allen leuen vrunden lange to gesuntheyt vnde geluckyger wolfart fristen vnde sparen motte. Vorder werduge leue here vnde vadder, alse gy my scriuen, dat gy nycht konen to weten krygen wo Marten vnde jk to hope vordrogen syn; hadde jk gehopet, solde jw her Oleff wol gesecht hebben; jk hadde (hadde) her Oleff dat nycht to betruwet dat he my vnde mynen armen klenen kynderken so hart solde gewesen syn; doch hebbe jk myt (myt) wyllen jn de vordracht gegeuen wo wol my dat harde was an to gande, alsz gy mogen lesen jn dusse jn gesteken zedele, vnde dyt na myner loffte myt den besten holden wyl, vnde van sadanen gelde alsz her Oleff, dar he bewysz aff brachte alse van den werdighen heren capittel vnde van deme ersamen rade van Abou, hebbe jk van szaligen Hanse, mynen manne, nycht gehort ok van nummende jn synen latesten gehort vnde hebbe van sodan gelt nycht geweten. Jk hebbe my nw dar ynne gegeuen; de almechtige ewyge God mach my helpen, dat jk my myt der tid dar mach doer breken. Myne vruntlike vnde oetmodige bede js an jw, werdige leue here vnde vadder, dat gy my doch wyllen behulplik wesen, dat jk mochte nw ens vor alle en god to vorsicht krigen vp de vordracht van deme ersamen rade van Abou vnde vor alle namanynge, vp dat jk my macht to vreden geuen, vnde bidde dat Merten, myn steffzoen, jo to den besten motte geholden werden; vnde wyl he suluen wol, he sal ene gude moder an my hebben. Jwe breue, de gy myt Peter her senden, werden myt den ersten wol besturet. Peter sede my jw werdicheyt hadde gerne en grau engelsz laken gehaet; so was hyr bynnen Reuel nycht mer alsz j slycht laken; dar boet [ik] lv [mark] vor, vnde en mochtet dar nycht vor hebben, do en dorste jk dat nycht durer kopen. J last soltes wolde jk jw gerne gesant hebben, dan jk en dorste des nycht wagen vmme des konynges wolk wyllen; de hebben hyr alle den szommer gelegen vnde hebben groten scaden gedaen vnde vele scuten genomen. Wes gy hyr by van solte wyllen gedan hebben, screuet my, wyl jk jw gerne senden alsz ment hyr tugen kan. Vor jwe botteren, de gy my sanden, vnde juwe gude wylle dancke jk jw werdicheyt hochliken, vnde wo jk de entfangen hebbe, wert jw Peter wol vortellen; vnde bidde jw werdicheyt, dat gy Peter wyllen behulplik wesen dat he gelt mochte maken vnde dat he myt den ersten moge wedder vmme kommen; vordene jk jegen jw werdicheyt, Gode ewychliken beuolen lange gesunt vnde salich myt vele dusent guder nacht, vnde grotet alle leuen vrunde. Gescreuen to Revel des mydewekens na Egidij anno xj. Gerdrut Surenpesche. Adress: Dem werdyghen heren mester Pawel, archidiaken der hylgen karcken to Abow, myt aller vruntschopp geschreuen."}, {"df": "5548", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmywke thro tiænisthe nw och altidh kärlighe fföre senth medh alzmectigh Gwdh. Käre, werdigh herre, werdigis eder werdighet ath wethe, som eder werdighet screffuen migh til om Olaff Hanssons godz her aff Stocholm, ath iagh aldre wisthe ther aff eller nokon dandhe manz godz. Och inthe haffuer iagh rosthereth hans godz eller nakon annars. Thy sege the migh mynne en räth öffwer. Thet är wel santh, ath Iocep Pedersson rosteret ther nokoth godz, och weth iagh ekke hwem thet hördhe til, wtthan böndren the kendis met thet. Och ther är landzköpmens godz och en del är ther aff röffuere godz, som Albrekt Fanneken kärdhe fför eder werdighet i Opsala om distinget ij ar sidhan, och ther haffwer han edert werdighetz breff pa, ath han skuldhe ffa sith ighen innan vj wiker, holkith han haffwer ekke en nw fath. Och ther haffuer Iocep kwar säth godzet til tess the wardhe fförlykthe. Och edre sak stan en nw offör swmat fföre konungx dom. Och iagh beder migh sa Gud til hielp, käre herre, ath iagh haffuer ecke kwarsät theris godz, sa godz som en penningh. Och hwat the göre her i landet, tha skiutthe the al skuldhen pa migh och iagh är ekke stwndom xx myller när, som eder werdighet kan wel fför sta, hwro godh wile som en delz haffue til migh, helzt om thet lagmanz döme, som Henrik Stensson misthe. Och tesslykis som eder werdighet scriffue migh til, ath iagh skuldhe fförhindre the bönnder i skären, ath the moghe ekke segle, tha seghe the migh mindre en rädh oppa, ath iagh haffuer nakon hindret nakon tidh. Thy beder iag eder werdighet fföre Gudz skuldh, at thet i tro inghen tidendhe fför en iagh komer sielff til städis, fför thy iagh wil aff inghen man tagha, wttan iagh haffuer laghe och döma for migh. Ma och eder werdighet wethe fför tidendhe, ath her star gansske wel til oppa edre werdighetz gardh och alle sta[d]s her i landhet, Gud tess loff haffue. Her medh eder werdighet Gud befalandis met liiff och siel til äwigh tidh. Snarlighe scriffuith pa Kwmo gardh, helghe kors affthen, anno Dominj mdxi. Dyrick Hansson."}, {"df": "5549", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus, Maria. Minen willigen denst myt vermoge alles guden stedes to vorne. Juw geleue to wetten, werdige leue her vadder vnde gude vrund, dat hyr an my gekomen is her Olleff Surpe myt des erwerdigen heren electuss & kappitelss breue vnde ock des rades van Abo forsegelden breuen, dar se den in screuen ene wytlick sy, dat by salligen Hans Surpe wessen sall ij(c) xij [mark], [de] Morten, mynen steffsone, to horen sal; des geliken dat werdigen kappittel och myt sampt de erwerdigen heren screuen och vmme c [mark], screuen vnde tugen, vnde noch x rinssen gulden vnde ene silueren schale. Erwerdige leue her, vader vnde gude vrund, is my van schulden (schulden) offte gelde nycht wy[t]lyk, och van salligen Hanss nv gehord en hebbe, och hefft he in sinen lasten welken dingen vp screuen laten, men van desse geldes heft he nycht bekand. Aldus, leue her vadder vnde gude vrund, hebbe ick ene vruntliken handeling geholden myt mynen vrunden vnde hebbe deme werdigen heren & kappittel vnde deme rade den louen geuen vnde hebben ene vruntlike handelinge na rade mynen vormunder holden vnde hebben vnss in vruntliken handelinge gescheden jn jegenwerdicheit her Olleff Surpe vnde Merten Surpe, hans sone, vnde Syfferet Pauwelsson, de sick vor vulmechtige dar gesa[n]d hebben, so juw dat her Oleff wol vnderrychte[n]de werd etc. ock scryffuen dar vp gemelden sin, so dat [ick] eme de betallinge voll vnde all holden sal vnde ick eme ene guden moder wessen wil; vnde bydde juw, leue her vnde vadder, gy wol willen don vnde willen Merten tom besten holden, [dat] he en gud preste werden mogen, so wil ick eme gerne to hulpe komen myt clednigen, myt krude to siner ersten myssen, dat he my dancken sall. Leue vadder, ick bydde juw vruntliken gy an em willen mynen klenen hu[l]pen, se och by brode bliuen mogen, vnde dessen vordracht so bliuen mogen vnde ick dar jn moge vor clard werden, wante all myn trost nv to Gode vnde to juw sted; werdige leue her vadder, sallige Hanss heft grote schaden geleden myt den scheppe vnde gude he vorloss, vnde dat ame dee konynck tussen Danske vnde Reuel nam, vnde noch ouer xiiij(c) [mark] in schulden sten, en del vorstoruen vnde vordruncken, so her Oleff in sallige Hansses sinen boken wol gelessen heuet, so dat vermogend hyr is grot, nycht en is so men wol mente; leue vadder, ick sy juw ock noch schuldich, scriuet my (my) wad ick juw senden sall, will ick gerne don; ick hadde juw gerne wad gesand; gud win is hyr nycht to bekomen. God geuen myt leue de scheppe komen, sal juw leue nychd vorgetten sin, vnde bydde gy myn vrunde wessen willen, so ick juw des vnde alles guden to truwe. Hir mede Gode almechtige beuollen gesund vnde sallych jn langen wolvard. Gescreuen to Reuel des mytwekenss na Mathei anno xj. Gerdrud, sallige Hans Surpe nalatene wdewe. Adress: Deme erwerdigen heren mester Pawel Schelen, domher to Abo, sall desse [breff]."}, {"df": "5550", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5551", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ego Arvidus electus Aboensis ab hac hora in antea fidelis et obediens ero beato Petro sanctæque Romanæ ecclesiæ et domino nostro domino Julio papæ secundo suisque successoribus canonice intrantibus. (Etc., se n:o 4914.) Sic me Deus adjuvet et hæc sancta Dei evangelia. Datum Ravenne anno jncarnationis dominicæ millesimo quingentesimo decimo (= undecimo), sextodecimo kalendas aprilis, pontificatus nostri anno octavo. Datum Strengenes anno Dominj mdxj, in crastino beati Francisci confessoris, meo sub sigillo præsentibus appenso."}, {"df": "5552", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ego ille Arvidus, illius ecclesiæ Aboensis sedis ordinandus episcopus et sacrosancto ministerio vestro prædicationis officium suscepturus, confiteor sanctam et ineffabilem trinitatem, patrem et filium et spiritum sanctum, unum Deum naturaliter esse unius substantiæ, unius naturæ, unius majestatis atque virtutis, coëternum patri et spiritui sancto filium, in tempore de eodem spiritu sancto confiteor conceptum, et de Maria virgine natum credo, qui passus pro salute hominum, ad inferna descendit, indeque victor surgens et in cælos ascendens, venturus est in finem seculi, ut reddat singulis secundum opera ipsorum. Præterea jnstituta et præcepta quatvor principalium synodorum, videlicet Niceni, Constantinopolitani, Ephesini et Calcedonensis, canones quoque synodales et decreta, quæ orthodoxa fides suscepit, me suscipere et prædicare velle confiteor, hæreses et schismata et quicquid sanæ fidei adversatur, condemno et anathematizo. Tibi etiam et privilegia Upsalensis ecclesiæ, tuisque successoribus secundum sacros canones et decreta sedis apostolicæ ex sacris canonibus et legibus promulgata, pro seire et posse me obediturum promitto, pro eisdem quoque metropolitani publicis et privatis negotijs studio, consilio societate me elaboraturum promitto et absque illius consensu nullum me præbere in magnis negotijs vel ordinationibus assensum, nisi in eo quod ad propriam pertinet parochiam meam profiteor; et huic professioni meæ coram Deo et sanctis eius sub testimonio quoque præsentis ecclesiæ subscribo. Datum Strengnes anno Domini mdxj, [in crastino] beati Francisci confessoris, meo sub sigillo præsentibus appenso."}, {"df": "5553", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne welwillioge thro tieniste altiid foresent met waris herra Jesu Christo. Skole j wethe, käre frw, ath for noghre daghe kom en aff kongenss jackther her j skären och togh her bort iij finske skuther, som hyt wilde med fiisk och fatalia; oc nogre karlle kome vadhen met bathen oc komme her och sade tidende. Nw j gar wore borgamesterne j radstogen swa offuer eenss met meg, at the wiilde göre eth tall folk vtaff staden, oc jac sende vtaff slottet xx karlla; j dag tha viij slog fore the aff stadh etc. Kort Köningx jackt, som her war j siist, är komin j skären ighen. Skepparen aff then lubske jackt haffuer loffvet, ath han wiil ware met tesse wore, som nw äre vtgiorde, at wädergöre then skade, om the kwnne fynnas her j skären. Och jngen annen tidende är her nw pa ferde och jngen skip äre komne aff städerne syden j fore her heman. Käre frw, som j scriffue at jach screff for hart j thet ath jack lath eder forstaa, huat brist her pa ferde är; käre ffrw, nar Gud fögier j her hem koma, tha fornymme j wel huat her är j husitt. Her met eder ärlighet alzmecktiig Gud befallendis oc sancte Erich kongh. Scriffuit i Stocholm sancte Birgittæ dag mdvndecimo. Olof Jensson. Adress: Erlig och welbirdig qwinne, ffrv Mättha Yffuersdotter, Suerigis rykis forstynna ødmywcheliga sendis thetta breff."}, {"df": "5554", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5555", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlicken ghrod stedes tho voren vnde wess jk altyd ghudes vormach. Wetet werdige here messter Pauel, gude vrund, dat jk jw werdicheit hir gescheppet hebbe in schipper Dyrick Krabben sin schipp j last soltes, de last vor xxix [mark], hir to i[½] last, tonnen stan vij fer. mynder j sc.; ij sc. to wegen, j fer. [to] den dregers, iij sc. vor de secke, j fer. dalto; for dem munderlick iij sc., to prymgelde ij sc., so steit dat solt beit jnt schipp myt allen vngelde – xxxij [mark]; dat vor geschreuen solt hebbe jk hir gekofft vor myn rede gelt, den besten kopp den ik hir krijgen konde, vnde jw gesant vnd gescheppet na juwen breuen; vnde jk was vor hoppen, dat gj dat myt leue wol tor hant gekregen hadden, vnde nv hebbe jk dat vor faren dat et jw genomen js, dat my dat van herten leit is, dat kent God. Vorder so wetet, werdige mester Pauel, gude vrund, so sende jk jw noch vp dat nyge [½] last soltes in schipper Nygels Buock sin schip; dat solt woch ouer vj lysp., de [½] last vor x[4½] [mark]; ist myt der ouerwichte – xv [mark]; hir to ix tonne, stat iij fer. we[ge]gelt, dreger gelt (for gelt dreger gelt) beit jnt schipp is – xiij sc.; ist nv in al myt den vngelde beit jnt schipp is – xvj [mark] iiij sc. Hir sende jk jw to ij tonne soltes, de ouergebleuen sint van der ersten last soltes, de in dat schipp nicht en quemen, dat sint nv xj tonne soltes, de gj vp desschen(!) schepper entfangen solt; werdige mester Pauel, gude vrund, hade jk dat weten dat dat solt so solde gefaren hebben, jk en hadde jw dat nicht gesant, jk hebbe my gerichtet na jwen breue, vnde is my ser gans leit dat et so gekomen js. Jk danke jw vruntlicken vor dat pert, jk wilt an jw vordenen. Wilt God, jk solde jw nv wol wess gesant hebben, dat js nv al to spede jnt jar. Dat solt is gemerket aldus.* Vorder so js myn vruntlicke bedde an juwer leue, dat gi wilt so wol don vnde don dat beste by seligen Hans sin soen Merten dat he to enen guden manne dege; jk solde jw werdicheit wol schryuen wo myne dinge stan, dat en kanne jk nv tor tyd nicht don; dat is nv so nycht gewant, myne kopplude de sit noch westwart offte wor dat se sit, des en weit jk nicht ok en hebbe jk gene tydinge offte breue van en gekregen, dan Merten de steit dar wol an, he weit dat he dat syne heifft, men jk en weit des nicht wo ik myt mynen schamel kinder faren sal, wente dar is gud by den kopluden buten landes, de selige Hans mede gedan heifft, vnde jk hebbe nene dynge van en nicht gehad im langen tyden. Hir mede bevel jk jw werdicheit Gode almechtich lange myt leue gesund, vnde hebbet dussent gude nacht. Gescreuen in Reuel des frydages [na] sunte Merten jnt jar xj. Gerdrut, selige Hans Surpes na laten husfrouwe. Adress: Dem werdighen heren mester Pauel, decken tho Abouw, vruntlick geschreuen."}, {"df": "5556", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5557", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domimi mdxj, circa festum s. Andree, obiit soror Anna Nicolai, cognata fratris Nicolai Ragvalli, quæ quidem obiit in monasterio Vallis gratie et emissa fuit ab isto monasterio nostro Vatzstenensi cum aliis quinque sororibus."}, {"df": "5558", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen vruntlicken ghrod stedes tho voren vnde wess jk gudes vormach to allen tyden. Wetet erwerdige her mester Pauel, besunderge gude vrund, dat jk jwer leue sunderges nicht en weit to schryuen dan jk my des vorhoppe dat gy de [½] last soltes myt den twen tonnen, de ouer gebleuen weren, vnde mynen breff wol vntfangen hebben vnde vorstan hebben. Vorder wetet, leue mester Pauel, dat jk hir entfangen hebbe* van juwent wegen van dem schipper Per Oloffsoen ij tonne botter, de hebben hir gewogen aldus dat is nv j lis:tt vnde ij [mark] mynne, den ij tonne botter, de tonne vor vi[½] [mark], so hir nv vor kofft is xii[½] [mark] r. g.; jtem noch vt dem scheppe entfangen j last ossemunt, de last an genomen, so hir nv de kopp van is ist xxx [mark] r. g.; ok is de ossemunt hir mynne gekofft alse xxx [mark]; hir vp jwer leffte weder gesant in dut sulue bouen schreuen schipp j last soltes, de heifft fol gewagen vnde gekofft vor reit gelt, de last vor xxix [mark]; hir to gekofft xvij tonnen, stan vij fer. iiij sc., den dregers geuen to poken xij sc., vor de secke iij sc., den wegeren ij sc., dem mundeick iij sc., den forluden ix sc. vt to foren, dat vngelt loppet sick ii[½] [mark] vj sc.; jtem so stet dusse last soltes beit jnt schip myt allen vngelde ist in al xxxi[½] [mark] vj sc.; God late jw dat gud myt leue tor hant komen, vnde jk dancke jwer leue vruntliken vor jw kesse, de gj my by deme schipper gesant hebben; dat solt gemerket aldus.** Vorder wetet leue mester Pauel jk solde jwer leue wol rynsschen win gesant hebben, God weit dat hir in Reuel nicht en gud drunck wyns to koppe is. Isset dat her Oleff dar jn den wynter to Abow komt, so dot wol vnde biddet em my behulplich sy myn schult in to manen alse jk ene gebeden hebbe myne schulde in to manen, so jk em in schryfften ouer gegeuen hebbe. Vorder wetet leue mester Pauel, gude vrund, jk sende jw en ecken tonne, dar sende jk jw in en clene gyff, jnt erst xvj rochgen vnde en noss droge butten vnde en weynich reuelscher appel so gud asse jk se hir krygen konde. Dot wol, nemet desse klene gyffte in danck vnde latet jwer leue nicht vorsman. Hyr negest wil jk et, wilt Ghod, vorbetteren; jk hebbe dem schipper Per Olofson geuen vor de last ossemunt vnde vor de ij tonne botter to fracht in al j [mark] vj sc. Hir mede bevele jk jw, werdige leue ffader, Gode van hemel lange myt leue gesund, vnde hebbet dussent gude nacht. Geschreuen in Reuel vp svnte Barberen dach jnt jar – xj etc. Gherdrut, seligen Hans Surpes sin nalaten husfrouwe. Adress: Dem werdighen heren mester Pauel, erssedecken in Abbow, vruntlich gheschreuen."}, {"df": "5559", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5560", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dannemæn thetta breff hendher fore koma kænnes jak Oleff Ericson, hæreshøffdinge j Østernylandh, ath thet sinne jak tingh hylt met almoghen aff Helsingo skoken (!) anno Dominj mdxj°, tha kom for retthe Per Larenson Bok ok kende sigh hawe wareth j Ræffle epther naghet arff epter sin systher Karsthin (!) Larensdotther, hwars siæl Gudh nadhe, som honom ok hans sysken war tilfallet epther for: de Kirsthin Larensdotter. Thetta ærende skøth iak til the xij mæn j næmpden sothe, som førsth war Jøns j Dickersby, Jöns Person j Staffansby, Lasse Rwdi, Jons Person j Hanabole, Anders Monsson j Tomptabacka, Per Jønsson j Kwngebøle, Lasse j Sipo, Lasse Oleffsson, Jøns Ingewaldzson, Oleff Nielsson j Repoby, Niels Larensson, Per Iønsson ok Lindwedh j Kilom, the thet ærendhet ransagade ok epter swore ath inghen war nærmære til ath ærffwe for:de Kristin Larensdotter æn hennes samsysken, som ær for:ne Per Larenson, Margit Larensdotter ok Elin Larensdotther. Thy epter swadana godemæns ransakan ok wetne ath swa i saninghen ær, trycker jak for:de Oleff Ericson mith insigle pa rygghen aa thetta breff, som geffuit ok screffuet ær aar ok dag som forscreffuit stor."}, {"df": "5561", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Förr allä thä danämän thetta mitth närva[ra]ndes öpnå breff före komme kan bekennes jagh Claus Henderson, lagman j Södherfinne lags[a]gu, atth then tijdh örlighe(!) man Jonis Spore lagmans ting huld påå mine wegnä met almogen aff S. Mortens sochän j ährlige mänez näruerw Josep Peerson, slothz fougthe på Åbo slotth, och Jonns Peersson, landzfougde ibidem, anno Domi[ni] 1511 etc. tå kom för rätthe j sattå ting Aruidh Hansson, borgarä [i] Åbo, och kwngiordhe för rätthe om the viiij alin iordh, som hans broder Jopp Hansson hadhe giffuitt honom j sijtt ijthersthe för then welgerninghe han honom bewysth hadhe, bodhe kläätth och föödt well j 15 åår sedhen han blindh war wården, och ingen ander om hans syskån eller frendom etc. såssom och lagmans breff widher förmällar etc. (Omedelbart därefter följer en afskrift af ett annat Klas Henrikssons dombref:) Bekennes jagh Claus Hendrihcsson, lagman i för:ne sochner och stondh(!), att then tijd jagh somerting huldh met almogen aff Santt Morthen sochen i ärlighe mans närwaru Jons Persson, fougthe samma stadz, anno etc. mlxi(!) etc., tå före rethen kom Erich Jonisson [i] Quarnby(?) sköthe wnden sigh och sinom arffuom och wnder hustru Gwnnil Nilisdoter i Åbo och hennis arwinge iij stengär jordh ligiandis i Awranby för clxxx [mark] i godhe redhe met alle tillager etc."}, {"df": "5562", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5563", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5564", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5565", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5566", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5567", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5568", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5569", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rahvola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Knwtt Ericksonn, lagman i Östreboten och j Sathagwnde, gör vitterligitt med thetta mitt närwarandes öpne breff, ath then tijd iak lagmans ting hiolt med almogen i Effra sokn i Rahola by i ärlig och välförnumstigh swens närwarw Lass Scriffuare, fogde ther sama stadz, i ärlix och välbyrdig mans närwaru Anders Skatte (= Slatte), härädzhöffdinge ibidem, och näruarandes thenne epther:ne xij mæn, som tha j nempden satha, som är Michel Jonsson, Hendrich Mickelson, Mickel Clemetzson, Anders Hendrichson, Peder Bentzson, Anders Laffson(!) och Mickel Oloffson, och i flere godhe männe närwarandes anno Domini mdxij, på s:te Sigfredz dagh, kom for jak(!) i rätten i Hendrich Claessons dombreff oreffuit och oslited lydendes ord fron ord som är(!) eptherskreffuit stonder. Jach Hendrich Claesson, riddar och lagman i Norfinne etc. (Se n:o 2986.) Tyll thesse breffs ytermera visse och vittnesbyrd trycker iagh mitt incigle nedann for thetta breff, som geffuit och skreffuit är åår och dagh vnn(!) och stundh for(!) forscriffuad stonder."}, {"df": "5570", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ödmywke tiæniste och helsen met kerlig. Tekkis ider nadh at witha, at then gode man Dirik Hanson tog aff oss fatige men hær j Ramo nw forlidene höstis j lest ööl, xij flæsk, j tunne lax, j(c) benffiisk, j skippund gedder. Thetta tog han vppa thet ny gingerde aff oss fatige men; gambla gingerde met oss war aldre mere en xx marcher ortoger, och lxxx marcher for skattet; han tog thöm met, thet vete wij jcke huart ær komit. Thy, käre nadige herre, bidom wi ider nadh storliga, ati wij fatige men kunne jngelund staa fore then ny gingerd, vtan gambla velom wj gerna wppa holla. Her met ider nadh Gud befelendis oc sancte Henric. Scriffuit met haste j Raumo, anno Domini mdxij°, ffredagen nest epter fastelagen, vnder staadzens jncigle. Borgmestare, radh oc menighet j Raumo, ider nadz vnndersatte. Adress: Reverendo jn Christo patri et domino Aruido, jnsignis ecclesie Aboensis episcopo, patri singularissimo presentetur hoc."}, {"df": "5571", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsen tilforenn kerlige j alzmectigen Gud altit försent. Käre, besynnerlige gode wenn, som eder herredöme berörer, eskendis migh edert beste nw epter min käre herris framlidelse, säle [i] aaminnelse, j thenne landzende vithe, thet Gud kenne jagh aldelis velbenegd tiil är epter min yterste förmoge eder tiil vilie, licheruis oc jämwäle vdi eder kere faders liffztiid. Fframdelis som eder herredöme begerer nagre peninge aff Raseborgh, tha är jagh nw her opa min rese j Abo, inge peninge med mig haffuendis eder tiil honde sende, hopendis eder herredöme oc flere gode menn kynnigt oc veterligit vara, hure min kere herre i Kalmarna migh om sadane peninge summe j mögligh affgiifft vissede oc tilsade, ther jagh migh alffuerlig tilförlatit oc epter retted haffuer, mygit folk pa swar kost oc tärningh holdet thenne landzende tiil wern, tröst oc rolighet migh icke vthen scade oc stor vmsorg. Ty hopendis eder herredöme migh icke tiil ogönst eller vederuelie tagendis migh sadant forfal nw betager. Jnge synnerlige tidende förlöpe sigh her, ther jagh nw eder tilbiude kan, vthen i huad matte jagh förma oc kan at vare eder herredöme tiil vilie oc kerlighet, tilbefinnendis migh altit veluiligh göre vile, thet kenne Gud, hwem eder tiil siell oc liiff ewinnelige befelendis. Citissime ex Abo, anno Dominj mdxij, fferia 3(a) proxima post Inuocauit, meo sub signeto. Tönne Erickson. Adress: Erligh, velbördugh man och strenge riddere, her Sten Swantesson, höffuitzman pa Örebro, sin godhe besynnerlige wenn, met al kerlighet tilkomendis."}, {"df": "5572", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine ödmiwgkæ, tilplictandis tro thiænestæ edert herredömö altid forsænth met Gwdh. Kæra herra, fik iach edher herredöme[s] tilbwdh och scriffwelsæ [met] thän sorglik tidendha ath myn kæra herra ær aff thenne verldhen forlydhän, alzmogtok Gwdh sy milleghe til siällen. Saa som edert herredöme scriffwe, viil iak gerna aff almyn wyn och trohet legia mik om eder werdoghetz bestaa och gagn, som eder herredömes personlighet tilstædhe wore j thenne landsendha. Saa rentther thetta län xiij(c) marcher och i[½] lästh kongx lax stora skatthän, och thet komber eckæ edher herredömo til hondha for warffrv tidh dyre epther gamble sädwenye och lansens belägheth. Saa er mik och nw vth fest paa j(c) marcher och mär sagöre, thet iak haffwer, samth paa lax och törre geddher, och skal thet wtga met skatthän nw j thenne sommor, saa nest Gwdz hielp ath thän opbyrdh skal komme edher herredömä til honda j godhe redhæ; och j alle motthe iak kan legia mik om eder herredömes bestza [oc] gagn gör iak gerna, ther skal eder herredöme inctet tiwfwell j haffwe. Verdhens biwde mik til thet iach skal mik epther retthæ. Edher herredöme thän alzmegtok Gwdh befalandis och sancte Erigh kongh met liff och siel, swndh oc saligh til ewig tidh. Snarlig aff Corsholm, tysdagen nest fore sancte Gregorij dagh, anno Domini mdxij°. Kædel Pawalson. Adress: Erligh, velbyrdogh man oc strenge riddare her Sten Swantesson, sin vngha herra, met al ödmiwcth sendis."}, {"df": "5573", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sinceris nostris dilectione et salute premissis. Kere Josep, epter var Herre haffuer kallet then gode herren her Suante aff tesse syndoge werld, ligger eder oc the dande swenner, som i slotzloffuen staa pa Abo, makt pa ati haffue eder tilbörlige met then slotzloffuen, hollendis henne til the iiij gode herrers hand, som hon eder antwordit oc befalen är. Oc tilkräffuie wij eder oc flere the dande swenner met thetta wort breff, ath ther wtinnen bewiser eder som tro dande swenner bör at göre, icke tilstädiendis flere ther op pa slottiid än i tröste ware fulmectige jnnen then tiid j fange war breff oc scriffuilse, hwo rigesins höffuitzman bliffue schal oc thet slot anname skal. J skole inthe twiffle, at huar wij kunne wethe edert gode oc bestand, skole i finne oss wäluilige wtinnen, besynnerlige at wij wele tilhielpe atj skole faa fyllist aff her Sten Cristiernson för then skade han lot göre pa eder gaard oc eghedeler nw i höstis. Eder her met Gud befolendis. Raptissime ex Vpsalia feria 3:a post Letare mdxij, nostris sub secretis. Cristofferus prepositus Vpsalensis. Kanutus Eskilson Ericus Trolle Steno Tureson milites. Adress: Nobilj ac generoso viro Josep Pederson, prefecto castri Aboensis, nobis in Christo sincerissime dilecto."}, {"df": "5574", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5575", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Malmö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5576", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Puotila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdxij, die compassionis Marie, hölt iagh Hinrik Stensson wår ting met almoghen aff Vemo swenske rättin i Botila by i erligh och velbyrdogh swens nerwaro Erich Flemingh, landzfougt ther samastadz. Nempden: Peer Mammonen, Luss Lokalax, Peer Wanhakyla, Mons Lwdj, Oloff Krok, Lass Heteierff, Nelz Puli, Jöns Korffuenrandta, Michel Anis, Erich Rannald, Nelz Petola, Jönss Bölid. Dömdis tesse affter:ne rår stadugha och fasta mellom Balkist och Alhontaka, som är forsta rå Kyrkioworj, Peskenkallio, Tammikando och Såttkanwaha, som tesse effter:ne xij landzsynemen foregingo och sworo, som ther på en syn warid hade; och Alhontacka sin iord frij innan for:ne rår aff Balkistboar, och framdelis Balkistboar sak thil 40 march for welde och betala skadin och synekostin igen innan tre weckor, epter tolff manna ranzakan. Frelsse [synemän]: Ieppe Gwnnela, Knut Tomusson, Clemit Pyherandta, Lass Salmenpera, Jöns Hwrwst, Lambrecht Mareierff. Bönder: Örian Danila, Matz Heykala, Oloff ibidem, Iöns Strygh, Iacob Laitist, Eskil Pimipayo."}, {"df": "5577", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myn ydmygelige och velwillelige thro tienestthe nw och altiidh redhebodhen. Kære herre, som eders erlige herredom wel fortæncker then skriwelsse iag eders strenghet met Per Scriffwere siist tiil skreff ok then deel, som iag honom jngiffuit haffdhe eder herredom wnderwise, som iag icke ville ladhe nogre forstaa hwrelwndhe the migh fore eders herredomis fattwge embedis och tillsynisman her wppo Kwmo gord och leen po ehtre wegne till sath ok bethroeth hawe, swo wil iag och windleggie, forarbeygde och bewise [mig] i alle then deel iag kan ramme och wethe ethers strenghetz gagn meth thenne fattwge almwge, som nw swo hordelike vthtiwnget ær, ethers herredom all then redeligheth vt drage epther gamble sidwenye och met Gwtz hiælp skicke ethers herredom eth goth røcthe och veluilligh almwge wppo, i hwilcket ethers herredom torffwe intthet tweghe, ath iag skal jw her epter migh swo throelige bewise, som iag daghelige neer ether wordhe, och ytermere i frowaren, som tilbörlicth er och som iag wil hawe ethers strænghetz tak ok hyldhesth, thet myn brøsth skal inghenstedz fyndis. Swo hawer iag och swo stark thro och storth hop tiil ider herredom, at j icke wille wethe mith argesth j nogrehande mothe. Om noghre wille komme met nogre liistthe stynghe sigh her i mællom och met nogre støcker skyllighe migh her fraa thenne forlænynge swo snarlige, thet wore migh en stoor forsmædilsse ok harmheth. Tyckis eder herredom lathe migh niwthe opthe nepmdhe forlænynge, iag skal gøre ider alle then redeligheth som en fattwg thro tienere bør syn kære herre och høwitzman gøre och redebodhen i alle mathe dag oc nath epther myn fattwge formwge hwar mig tiilsigandis worder, och jnghen andher herre eller høwitzman hawe eller tiene epther myn kære herris oc eder herredomis kære her faders dødh, hwes siæl Gwd hawe. Swo er och myn ydmygelige begerilsse, ath iag motthe foo tiil kændhe noghith aff eders herredoms villige och beleghelighetz støcker, som nw jnna är, ther iag och flere ethers herredoms fattwge embitzmæn och thro tienere bør sig epther retthe. Nw meth thenne breffuissere Joesth, hwat bwdh eller scriffwelsse iag aff edher herredom foer, wil iag fulkomlige retthe migh epther. Och om ether herredom tæcktis hawe nogre aff tesse gode mæn ower tiil eder, ati gawo migh thet tiil kiende, hwar wet siith nampn; thet er myn ydmygelige bøn. Her met eder erligh herredom Gwt oc sancte Erich kwngh tiil ewigh tiid befallendis. Snarlige aff Kwmo gord fredaghen nest epther sancti Marci anno Dominj mdxij. Jwer Flæmyngh, eder herredoms ydmyghe tienere. Adress: Høgbördwgh herre och strängha riiddhere her Steen Swantisson, Swerigis rickis höwitzman, sin kære herre ydmyglige sændandis thette breffh."}, {"df": "5578", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Yck Ake Yurgenszen, ritter, houetman vp Tauesthuszen, bekenne vnde betuge openbare vnde myt dessem mynen openen vorsegelden breue vor alssz weme, watterleye states effte condicien he sij, dat ick jnt jar Christi vnses Heren dusent vyffhundert twelue personlyken tor Narue was vnde jrschen vnde do suluest van jtlyken vromen luden vornam vnde entrychtet wort, wo de erbar vnde gestrenge rytter her Eryck Tureszen dar suluest tore Narue etlyke gudere stande vnde lyggende hadde, szo ick denne sodans voruarde vnde my vorwytlyket wort; wolde darumme den erszamen raedt de sulfftigen gudere jnt frygh to geleydende besocht hebben des my de tyt vp dat passz to kort veell. Schickte vnde beszande nychtemynden erszammen heren Daem (!) von dem Brame, borgermester tor Narue, vnde begerde van em, des ganszen rades haluen, my de sulfften gudere vor alsszweme to geleydende vnde vrygh to synde; hefft de vpbemelte her Adam myne bede angenomen vnde sodane guder als vpberort vor alszwem geystlyck edder wertlyck, van wat ort landes he ock komen mochte, ostwert, westwert, sudenwert, nordenwert, vryg, velich vnde vmbehyndert gheleyde my gelauet vnde togesecht by wesende vnde jegenwerdicheit der ersamen vnde walwysen heren Ffrederich Korff vnde her Hans Ruggesberch, radtheren dar suluest. Des to merer tuchnysse der warheit hebbe ick her Ake bauen benompt myn angeboren secret beneden an dessen breff laten hengen, dede gegeuen vnde gescreuen is vp Tauesthusen vorberort des verden sundages na paschen Cantate jnt jare wo vorgescreuen etc."}, {"df": "5579", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5580", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmyuke helse nw och altiidh forsenth met Gudh. Käre her Steen, tyckis ider herredöme vile withæ, at som ider herredöme migh tilscreff met Erick Flæming, at iak skulde waræ vpa ider herredömes gagn och bæstzta, huilkith Gudh kænne iak gerne göre will i huilke mottho iak kan eller forma. Kere her Sten, then Dirik Hansson, han blandar her mygith wnth, han haffuer sakth her for thenne almoghe och sath sin halss til wædz, at han skal bliffue fogthe pa Abo sloth innan mädsomars dagh nästkomande, met huilkith tall han haffuer forskreckiädh thenne almoghe swa the haffue ther stor fare fore, redhandis at them skulde ga swadanne oräth och offuerwoldh vtoffuer, som offuer then fatighe almoghe j Sathegundän är offuergoth i thesse ij aar sidhan Dirich warth ther fogthe. Kere her Steen, ider herredöme kundhe aldrig större hyllisth fa aff thenne almoghe j thenne landzände än met thet i lotho straffa forscriffne Dirick for then store oräth han haffuer gyorth thenne fatighe almoghe. Käre her Sten, jak haffuer nw inge synderlige tydendhe ider herredöme tilbyudha. Huadh ider herredöme är til viliæ, thet gör iak altiid gerne, thet Gud känne, hwem iak ider herredöme met liff och siell befaler. Scriffuit vpa Poycko synnedaghen nest fore sancte Erickx dag etc. Item fick iak frue Mettis scriffuelse i gaar, huilke scriffuilsse jak ider herredöme nw sender in i thetta mith breff etc. Henrick Steensson. Adress: Erligh och velboren man, her Steen Sture, riddere och høffuidzman pa Örebroo oc Vestergötlandh, ödmyukelig sendis thetta."}, {"df": "5581", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Porras", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dande män, som thette mitt närwarandes öpne breff händer förekomma kann, kenner jagh Påuell Knutsson, häredzhöffdinge i Säxemäki härede, anno Domini mdxij°, om helge lekame affttonn, thå iagh sommertingh hult medh almogen i Loimo sochen i Portasby i ärligh och wällförståndigh swen närwarandes Oleff Sigffredzons, fougtte på Tauesthuus, tå kom för rätte å satte tingh Knutt Hinrixson i Pitkierffue och kundgiorde för the xij i nempnden sotto, at han haffde köpt vij las ängh för ix [mark] aff Caupi Kartano, som ähr staatt i xij åår oklandrat ohindrett, huilket ährende iagh sköt till the xij i nempnden sothe, som är först Lauri Marcusson Syläne, Simon Matzson Kartano, Per Marcusson Hetierffui, Lauri Laurisson Ioruala, Oleff Hansson Sargis, Marcus Oluffssonn Pitkierffui, Marcus Persson Pertis, Lauri Hendrichssonn Waulanpäre, Oleff Olsson Putkierffui, Jöns Personn Talpia, Lauri Andrisson(?) Martila och Oleff Laurisson Ka[r]tano; the ther om ransakade, witnade och stadfeste for:de köpet at thett är lagh stått, giortt och på satte tinge. Och ther war ingenn, som mot wilde stå eptter sweriande witne och ede, hwarföre dömde iagh för:de köpt stadugt och fast obrutzligh at holdas eptter thenne dagh, wid hwars iij march för min doom. Till ytermere wisse och förwarilsse att szå i sanningh är later iagh witterligit at tryckie mit inzigle på ryggenn å thetta breff, som schriffwit och giffwit är åår, dagh och stadh vt supra etc."}, {"df": "5582", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn thette breff hender fforekoma kennis jach Cristine Larensdotter och fullelige tilstar mik haffue giffuit, vnt oc vplatit och met thesso mino breffue giffuer vnner och nw ginstan vplatir met myn elskelige hwsbondis Jop Jonssons samtycke, jaa och godwilia mit rætte arffua godz iii[½] carp land i aker och ther effter i eng, skog, fæmark, fisk vatn och alle andre tillagwr oc wtwægaa j vatho oc torro, alzinga vndantagno, liggiandis i Kyrw sokn i Lagdenby j Norbotn, Gudj til hedirs jomffrw Marie och sancte Birgitte clostre i Nadendall ffor myna siell, myna forældra oc allers thera jach æger at göt göra ffore, med swadana skeel, vilkor och forordh, at om myne nesta frender tæckis for:de jord aff for:de closter met fwll werd aterlösa, skolo the ther nesth wara. Jtem gör jac myndog oc fwlmectigen vppa myne vegna oc ödmyukelige bider hederlig man her Gregers Aruidi, kirke herre j for:de Kyrw sokn, for:de jord sielie och hwad han ther ffore kan ffaa renliffuee personer jnlykte j Nadendalls closter redelige framdelis til handh at senda. Tiil mere visse, vitnisbyrdh oc bætre forwarningh bider jach beskedilig oc wælfornumstig mæn borgmestere och radh j Nadendall om theris stadz incigle, tesligis erlig man Jæppe Pædersson, væpnere, om sit incigle, mæden jach ikke sielff incigle haffuer, viterlige henge vnder thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær j Nadendall arom epter Gudz byrdh tusande fæmhundrade pa tolffte aret sancti Eskilli dag episcopi et martiris."}, {"df": "5583", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Steen Sture i Ekesiö, ridder, Sweriges rikes förståndare, bekennes med thetta mitt öpne breff mig haffwe sedt, läsit och ransakat desse efter:ne Hartwigh Jepsons öpne bref, besegledt ifron Hwittis, med sigle lydendis ord fron ord som här efter skrift står: (se FMU, n:o 3008 och 3253). Till thess wittnesbyrd att detta är rätt vthskrift af Hindrich (!) Jåpsons öpne breff trycker jag mitt insigle å ryggen å thetta bref, skrifwit på Stockholms slott s. Eschilli dagh."}, {"df": "5584", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5585", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5586", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5587", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaukola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrik Stensson, lagmann i Nordffinne lagssagw, bekennes ok allom vitherliget gör medh thetta mit opne breff at then tiid iak somartingh hulth medh almogen i Letela soken, i Kawkalaby, anno Domini i[½](m)xii°, tiisdagen nest epter vorffrw dagh visitacionis, i ærligh ok vælboren swens nærwaru Erik Fflæmingh, landzfogte ibidem, tha komo ffor megh a satta tinge Kodialabo ok kerde til Jens Larensson i Salo ok Mattis Persson ibidem om iij las ængh, ssom the hade rooth ok vældath sig til innom Kodiala roor, ok them i millom en hæredzsyn ther uppo dömpt var på höst tinget nest fforleden, hvilken syn Jöns Larensson i Salo ok Mattis ibidem vidher lagde ok bekende sig ingen ræth haffua til for:ne iordh, ssom the ok nw giorde hær uppa tinget ffor tesse xij gode mæn, ssom tha i nempden ssatto, ssom ær fförst Per i Malgo, Olof i Kars, Lars Poltala, Mattis Leymemæki, Kaupi Undamala, Per Seppelö, Olof Valgo, Olof Larensson ibidem, Pol Tordold, Jöns i Salo, Anders i Salo ok Henrik i Malgo; the ther om ranza[ka]de, vitnade ok epter ssworo ath ffor:ne iordh haffuer hörth Kodialabo til aff alders, ok ingen ther i moth sæygæ eller vedige vilde, ty æffter sodanom fforskreffinnom skælom, ranzakom ok edhe dömbde iak opta nembde Kodialabo theris ffor:ne iordh ok ænger ffrii aff ffor:ne Jöns i Salo ok Mattis ibidem ok fframdelis ffor:de Jöns Larensson i Salo ok Mattis Persson ibidem huar theres sak til xl mark ffor vælde ok bittala skadan igen medh aresswexten innan iij viker. Tess til mere visse ok betre fforwarningh, ath ssaa i sanninggen ær ssom fforskreffuit stoor, lather iak vitherliget trycke mith inzæle pa ryggen a thettæ breff, ssom skreffuit ok geffuit ær aar, dagh ok stadn som fforskreffuit stoor."}, {"df": "5588", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5589", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wi Jacob, medh Gudz naade erchiebiscop j Vpsala, Vincentius j Scara, Matthias j Strengnäs, Otte j Westerars, Jngemar j Wexiö, Aruid j Abo, medh samma naade biscopa, Sten Stwre, riddare, Sweriges rikes förstandare, Cristofer j Vpsala, Hans Brask j Lincöping, domproesta, Jogan Nielsson, erchediegne j Strengnes, Knut Eskilsson, Twre Jönsson, Peder Twresson, Sten Cristiernsson, Cristiern Bengtsson, Holmger Karlsson, Aache Jöransson, riddere, Claws Henricsson, Johan Arendsson, Johan Maansson, Niels Eskilsson, Axel Posze, Benct Abiörnsson, Johan Jönsson, Maans Green, Nils Jwarsson, Lindorm Biörnsson, Axel Mattsson och Henric Erlandsson, wepnere, Sweriges rikes raad och men, göre alle witterligt medh thette waart vpne breff, at wij haffwe befallit och fulle makt giffuit och medh thette waart opno breff befalle och fulle makt giffue erlige herrer och strenge riddere Sten Twresson och herr Eric Trolle, waare kære medbröder, at – – – och kreffie vpaa the slotzloffwen i Viborg och sancte Oluffs borg, som erlig herre herr Eric Twresson, Gwd hans siell naa[de], som en erlig slotzloffwen aff oss och Sweriges crone j ære och tro anamede, att the scole for:de slot til sigh anama aff then erlige god quinna fru Gwnnild och the dande swene paa bade slothin j slotzloffwen standhe och them tha strax at antwarde erlig herre herr Niels Boosson, waar kære medbroder, at han the sloten erligt som tilbörligit är til waare och Sweriges crone handholle skall. Och naar for:de frw Gwnnild och the dandeswen, som j för:ne slotzloffwen standhe, the for:de slot Viborg och sancte Oluffs borg strax redeligen for:de herr Sten och herr Erich antwardat haffwa, som forscriffuit staar, uthan all argalist, tha giffwe wii for:de fru Gunnild och the dande swen frij, qwit och lööss för for:de slotzloffwen för oss och alle waare epterkommande rikzens raade i Swerige, teslikes för alle herre och konunger j Sveriges rike regerendes och radandes warde. Till tess yttermere wisse och högre förwarning lathe fför:de wij Jacob, Mattes etc. Sten Sture, rikxens forstandere, och Knut Eskilsson, huilke alle slotzloffwen nu j Sveriges rike tilstaa, viterligen henge waar incigell nedan för thetta breff paa alles wore wegna. Scriffuit j Stockholm lögherdaghen [näst] fore sancte Olaffs daag aarom epter Gudz byrd md paa thet tolffte."}, {"df": "5590", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dande men, som thetta breff fore komma kan, bekennis och kwngör jach Aghada Hanssis dotter, Henrich Mynttæres epter leffwerske j Stockholm, met thetta mith nærwarandis opne breff mich met vilie och berodne modhe haffwa soolth och [i] rætthe köpe vplätidh ærlige och velboren swen Clemmeth Hoghenskeell eth godz [i] nedher Kyriala by ligiandis i Pargass sokn, met allom tiil æghom, som vnder thet godz aff aldher till ligath haffwer eller nw till liggie kan eller framdelis vpspöries kan, met hws, iordh, skogh, aker och æng, qwærne eller qwærne stad, i votho och i torro, nærby ok fiærre, ffor nitigie march, hwilche peninge iach bekennis mich tiil fwlle och gode atnogie vpburit hafue, saa thet iach honom aldelis tacker, och bööd jach optha mynom venom ok frendhom for:ne godz faalt, hwilchit som war lagbwdit ok lagstandith och the icke wildhe löse till sig, ty solde iak thet for:ne Clemmeth Hoghenskell, som forscriffuit staar, och lather honom och hans arffwa ok epter komande qwiit, frii, lydogh ok löös forscriffne svmma peninge. Saa aff hender jach mich och mynom arffwom for:ne Kyriala godz, som forscriffuit staar, och till egner thet Clemmet Hogenskell oc hans arffwa ok epter komande till ewerdhelige æge. Vore thet ok sake ath for:ne Kyriala godz met noghan ræthgangh ginghe fron Klemmet Hogenskell eller fron hans arffua, som Gud forbiwde, tho beplicther iach mik och mynom arffwom innan neste vj vikur ther epter ath viderleggie for:de Clemmeth Hogenskell och hans arffwa met saa got eth godz och i saa goda læghe igen i alle motte; thet beplichter iak mich vedh myne sanningh och gode troo. Thy tiil mere visso och bætre forwarning ath saa i sanningen ær som forscrifuit staar beder iach ærlige och velbyrdige men som ær förzt Josep Pederson, fogte paa Abo sloth, Claass Henrichson, Oloff Andersson, herrædzhöfdinge sama stadz, om alles cheris incjgle vitherligie lathe henghe nedhan fore thetta breff, som scriffuit och giffwit ær anno Domini i[½](m) vppa thet tholffte, sancte Jacobz affthon."}, {"df": "5591", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5592", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5593", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5594", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5595", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini mdxij, in crastino assumpcionis Marie virginis, rediit frater Sweno Tordonis de monasterio Vallis gracie cum tribus sororibus, videlicet K. Algoti, B. Petri, E. Swenonis, ubi steterunt ferme tribus annis. Due vero sorores, videlicet Elisabeth Giorderi et Birgitta Andree ibidem remanserunt. Una vero obiit, videlicet Anna Nicolai, que quidem omnes simul emissæ in numero sex fuerunt."}, {"df": "5596", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5597", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwk trotienisth och bön fforsent met Gud. Kere, werdige herre, maj jder verdighet viterligit vara, at nw ffor v eller vj aar togh Josep Persson, ider verdighetz foget pa Abo, aff mich och aff iiij andre mine metborgare v tunnor lax, ii[½](c) benfiske och ther til en partil siker pa god bitalning, pa hans äre vy skulle ffom vore päning fförre han aff by skulle fare. Tho vy antworde honum fiskin, ffoor han strax aff by, fiskin bleff obittaladh och befolthe en swen fföre fiskin hädan och han skulle segie oss: j skule ffaa jder betalning nor min herris skat tagis. Ther effter togh han skattin, som honum borde pa ider verdighetz vegne, och vy ffatige men hende icke vare til stetz. Ther bleff vaar betalning vm inthe. Swa kom han vm vinteren her j gen; vy talade vm vor bitalning, han bad oss kome til slotit sunnedagen ffor sancte Henrickx dagh, jder bitalning skal ider vare til redhe; pa huilchin dag vy tid kome; han swarade: komber j morgen, huilchit vy giorde. Vy kome annen dagen j gen, then tiid sagde han: landzffoget Henric Ericsson skal ider bittala. Vy talade til landzffogoten pa Joseps vegne, han swarade: tager ider bitalningh aff then j ider fisk antworde. Noger tiid ther effter han ting hult pa ider verdighetz wegne j en soken liggiandis vid Rawmo, nempnandis Effrabominne, vy j gen bode honum vm vore bitalningh; han satte oss en dagh ffor: komber then dagh til slotith, j skule ffo ider deninger. När vy ther komme, han icke hemma vaar, oss var borthe vor bitalningh, och kenne Gud then möde och platz vy hade tiidh. Ther effter bleff en ander foget pa Abo, hetandis Sander, och Josep ffor til Stokholm. Vy kome hädan til Stockholm, talade ther til Josep vm fornempde bitalningh, at han skulle oss bitale eller vy vilde klage ffor vare döde herre, her Swante, Gud hans siel nade. Han swarade: jach bider jder, klager ingelunde pa mich; pa myn danne mantz äre j skulo ffo ider deninger, när jach til Finnelandh komber, huilche betalningh vy ffatige men icke en nv haffwe ffoth. Huar ffor bidie vy ider verdighet ödmiwkelige, at lather oss ffor Gudz skuld och retwisens skuld ffo vore bitalningh aff fornempde Josep och oss en scrifft met thenne breffuisare Swen Mottin, huad jder verdighetz vilie vore, motthe vy ffaa vore bitalningh eller ey. Kenne Gud huad platz och vidermöde vy haffue möth oss effter fornempde bitalningh. Jder verdighet alzmectigh Gud befalendis och sancte Erich. Scriffuit snarlighe j Rawmo, fferia sexta inffra octauam sancti Augustinj. Thil mere visse och vitnesbörd at so j sanningen är, trycker jach statzens jncigel ffor thetta breff. Oleff Nielsson. pa ider verdighetz vegne. borgmestere. Adress: Erligh och velbyrdigh herre her Sten, Swerigis richins fforstondare, ödmiwkelige tilchomandis thetta breff."}, {"df": "5598", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Per Laurensson i Noxxsson(?) Klaget till Henrick Stensson, ath han haffuer tagit hans boskap vthen lagedome. Thet befelltis Josep atskillie. Jtem en hustrv klaget pa Viiborg, ath han haffuer taget fra henne gryther och kanner. Thet befalltis Josep henne rett skickie. Jtem Hans van Eken talet Cristiern Clausson till om noget gottz Moens Frillä hanom fra togh i konungh Hanssis tijd; thet bleff vpsatt till thet herremöth beramet er emellom tesse iij riche sancti Iohannis baptiste tijd etc. eller till en god fforlickellsse. ———— Anno Dominj m d xij. Llöger dag nest ffore natiuitatis Marie sad myn herre ffor rettha pa Aaboo rastwffue. Tessa effterscrepna klagemoll paa Dyrich Hansson. Fförst Symon i Vindale klaget, ath Dyrich Hansson basteth och bant hanom och volfførde hanom vthen lag och retthe; thet sattis vp till beggis theris vithnä till myn herre komer till bage ighen. Jtem Olaff i Vansta i Resa soghen klaget till Dyrich Hansson, [att] han tog badhe boo och boskap fraa hanom vthen lagedöme. Thette ärendhe saa atskylldis, kan Dyrich Hansson thet beuisa met herris næmpden, ath thet er lagligt dömt, tha bliffue ther viid. Kan thet icke beuises, skall bondhen haffue siit ighen. Jtem bønderne aff Remyttha socken klaget, ath Dyrich Hansson tog en baadh fra them; thet sagdis Dirich Hansson till ighen giffue. Jtem Lass Dywass claget pa Dyrich, ath han lood taghe en skeed fra hanom; dømpdis hanom strax ighen giffue. Jtem kom en drengh och klaget på Dyrich Hansson ath Dyrich forswarer then hans ffader tog aff dage, [och] pa hanom skeer inghen retth, ther ffore thet befaltis Josep etc. Jtem her Laurens Torstensson klaget pa Dyrich Hansson, han tog eth par oxer fraa hanom. Dyrich Hansson haffde skottzmall till Tønne Erichsson; staar Tønne honom icke till, skall Dyrich giffue oxerne ighän. Jtem (lakun i originalet) klaget pa Dyrik Hansson, han togh en sech hwete j tunn, wogh – – – – – – – –"}, {"df": "5599", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Broderligh helsen altiidh kerlighe forsenth i alzmectighe Gudh. Kære broder och herre, her Sten, teckes eder herredom vele wethe, ath iach haffuer ingen tidende fron Viborgh, ecke heller haffuer iach nogeth hørth aff the omildhe affskornæ Ridzser hwad the forhender haffuæ etc. Kære herre och broder, er myn kerlighe bön till eder, ati weliæ giffue thenne myn tjenere till kennæ oppo hwadh tidh i veliæ her ware eller hwad dagh och hwar eder teckis iach scal møthe eder oppo veyen, hwilchet iach kerlighe gernæ giøre wil. Ingen synnerlighe tidende haffuer iach eder herredom till ath byudhe paa thennæ tiid. J hwad mathe iach kan wara eder till veliæ och kerlig skole i fynnæ mich reedebon till j alle mathe, thet Gud kennæ, then iach eder befaler med lijff och siel till ewighe tiidh. Snarlighen skreffuit aff Kroneborgh dominica inffra octauas natiuitatis mdxij. Åke Jörienson, riddere."}, {"df": "5600", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rostock", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Humillimam in Domino obedicionem. Venerabiles patres inclitique domini, amplissimas vberrimasque mirificenciis vestris ago gratiarumactiones, quod meam cum tam magnifico dono gratuitoue munere respexistis exilitatem. Nempe vti oleum linit et consolidat membra valitudinar[i]a, itaque hoc placidissimum donarium meam exhylarauit, animauit stabiliuitque iuuentutem atque floridam fecit. Pro quo, si sanitas in corpore meo fuerit et fortuna arriserit prospera, perpetuum aput me et meos memoriale erit. Nec vestras lateat dignitates Johannem Petri post festum assumpcionis diue virginis versus Coloniam arripuisse iter, Johannem Stwt reducem partes Alemannicas attigisse circa exaltacionem sancte crucis. Nouellas a Ragualdo Iohannis obtinui literas, et in hisce suam insinuauit voluntatem, vt studium, per ipsum iampridem inceptum, velit feliciter consummare absque omni obstaculo et fluctuacione. Futuris precor temporibus meam cum æquo adminiculo et opitulamine aspicietis commoditatem, indubie a Domino immarcessibilem consecuturi remuneracionem. Nouellas et fortasse tempestatibus istis inauditas habebitis nouitates de vrbe Constantinopolitana. Primo perlibenter aliquas de me scripsissem insinuaciones, set bellum id maleficum et mauorcium multas mihi contulit prepediciones et perplexitates. Viuite felices longos multosque per annos. Ex gymnasio Rost[och]iano, die lune ante exaltacionem crvcis anno Domini 1512. Petrus Iohannis Sildh. t. h. Adress: Venerabilibus viris eximiis magistris doninisque preclaris, alme ecclesie Aboensis prelatis et rectoribus, patribus suis semper colendis. (Bihang med påteckning under skriften. Ad mag[istrum] Paul Scheel.) Anno Domini 1509, die xiiii mensis septembris, hoc est die exaltacionis sancte crucis, mirabilia vt dicam, nostris temporibus inaudita, in terra Machometica facte(!) sunt in ciuitate Constantinopolitana aliisque ciuitatibus prope adiacentibus, terremotus maximus, fulgura, tonitrva et tempestas maxima permissione diuina; claruit scilicet quod in Constantinopolitana ciuitate maxima pars muri versus mare turresque pociores necnon plures domus funditus corrverunt ac innumerabilem hominum occiderunt multitudinem, ita quod pro expugnanda vrbe Machmometana necessaria non essent. Item arx quinque turribus munitissimis maximoque precio elaboratis, vbi thesaurus cesaris reconditus fuit, funditus cecidit. Jtem illud murale edificium, pro leonum atque ferorum animalium fomento factum, corruit. Jtem sepulchrum antiqui cesaris, non paruis sumptibus ex marmore artificiose exstructum, magnifice elaboratum, cecidit funditus. Item multa Turcorum et Grecorum templa, saluis tamen omnibus Cristianorum ecclesiis, funditus corruerunt. Item canalia illa subterranea laboriosa maximisque sumptibus elaborata, ex Danubio per montes et valles difficiliter per ducenta miliaria dulces ad vrbem Constantinopolitanam aquas ducentia, pene omnia sunt obruta, que, vt aiunt, toto cesaris thesauro reparari non possent maximoque pro dampno hoc reputant. Item maxima pars turris plumbee apud Galatas corruit. Item sancte Sophie templum in Constantinopoli fracturam passum est nichil penitus, sed sola turris, post captam ciuitatem a Turcis pro Machometis ornatu et templi munimine exstructa, a templo discreta in fine ipsius ecclesie tota precipita est et periit. Item calx et cementum, quo omnes imagines Christi Ihesu matrisque eius sanctissime ac aliorum sanctorum diuinorum in perniciem nostre relligionis obfuscate fuervnt et cooperte, longo iam tempore latens, nunc per tantam ipsius terremotus violenciam quasi arte quadam et industria calx ipsa et cementum separatum ab imaginibus cecidit, que iam vt primo suo splendore dotate sunt. Item in ciuitate Soleciensi xviii diebus terremotus durauit, eodem muro (= eiusdem muri) fortissimeque turres corrverunt. Qui quidem terre motus per totam Greciam est protensus ac omnibus hominibus maximum iniecit terrorem. Item in ciuitate Caleopoli castrvm fortalicie penitus ruptum nullaque domus integra remansit. Item brachium id maris inter Galatas et Constantinopolim, ipsius terremotus violencia motum, in vtramque ciuitatem vltra muros aquas iniecit. Item domus tributoria ad muros Constantinopolis e fundamento in mare proiecta nec aliqua apparent vestigia eius. Item cesaris iussu reperti et conscripti sunt 13 milia hominum, qui edificiorum et murorum ruina perierunt. Item de familia Mustaphabassa, primi consiliarii cesaris, trecenti et septuaginta homines simul cum equis suis omnibus interierunt terremotu. Jtem Allauaska, secundj consiliarii, tota familia cum equis, lign[e]is edificiis et lapidibus obruta. Item tercii consiliarii Alla bassa imbribus, tonitrvis ac tempestate domus, familia, equi, iumenta omniaque sua bona penitus absumpta sunt. Item Turcorum cesar quendum grecum senem in curia sua habet, collegii sancte Katerine monachum, qui omnia ista terremotus pericula longo tempore ante predixerat. Nam quandam nubem atram, obscuram et tenebrosam, in aëre volantem supra vrbem Constantinopolitanam ostendit, que demum versus Moldauiam est protensa aëris motu sensibiliter. Ex quo senex ille grecus Moldauis quoque aliquid futuri mali vaticinatus est et in primis sectam Turcorum perniciem passuram. Viuente hoc moderno cesare incepturam, publice et in cesaris faciem quottidie intrepidus rettulit, cuius causa premonitu[s] imminente terremotu cesar in hortum descendit, alias indubie precipicio sue arcis obrutus periisset. Ex Vestphalia p."}, {"df": "5601", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rostock", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Subiectum in Domino famulatum. Magnifice pater egregieque magister, altissimas vestre claritudini totis meis ex precordiis effundo gratias vsque acceptabiles, cum vestra in me beneficia tam cumulata atque copiosa sint, propter largissimum id donum per vos delegatum et peroptime (= peroportune) ad manus meas allatum, de quo incredibili quodam affectus sum gaudio dum vestras dulcissimas inspexi perspexique litteras, omni denique suauitate amenitateque refertas, haud castigacione aliqua uel acerbitate proueniente, set documenta paternalia et premunimenta salutaria vndique sunt dotate. Tandem id poeticum carmen et Virgilianum meam pertentauit mentem, sic inquiens: Semper honos nomenque tuum laudesque manebunt, premia digna ferant, que te tam leta tulerunt secula, quem tanti talem genuere parens (= parentes), quod digne, probabiliter, laudabiliterue de vestra munificencia, honorificencia, dignitate agere, dicere, asserere possum. Ni vestra esset dignitas, prochdolor, omni vigore essem destitutus et mea spes totaliter frustrata. Post festum assumpcionis diue virginis Johannes Petri versus Coloniam viam secauit, Iohannes Stwt nauigato mari portum Lubecensem solidus accepit, nouellas exaltacione sancte crvcis a Ragualdo Johannis ex Sundis obtinui litteras, que indicarunt eum studium, jampridem per ipsum inceptum, velle repetere. Nouitates huic commisi nuncio; infinite sunt, quas ob angustiam temporis pertranseo; literas tamen, que dignitati vestre et dominis meis capitularibus conscripsi, partim tangunt easce. Dominus vos conseruet longeuaque felicitate viuere faciat. Venerabilis pater, meam, deprecor, attendite vtilitatem et futuris temporibus manus adiutrices dignemini impertiri. Ex achademia Rostochiana, die crvcis anno Domini 1512. Petrus Iohannis Sild, vester inclinatissimus. Adress: Magnifico viro egregioque domino et magistro, magistro Paulo Skeel, alme ecclesie Aboensis archidiacono, patri suo limpidissimo."}, {"df": "5602", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Waare ödmywke, wnderdanige, kerlige helso nw och altiid foresend met waris Herra. Kæreste herræ, werdidis edher erligheth ath wethe, ath nw om worffrv dag natiuitatis finge wy eder kerlige scriffuelse, j huilke j röre atj äre karsk och swndh wel offwerkomne tiil Aabo, huilkit oss allom tycker mykit wel ware, Gud tess loff haffwe, at swa j sannindh är. Käreste herre, stander och aldelis wel tiil j thenne landzende, som Gud loff haffue, och wij altiid wele ware edher fogethe bestandig ath forware och forsware her edert senge rwm, som j oss fullelica tiil throen, j huilkit j skolen jnghen twilen haffue, atwij æ jw swa altiid göre wele. Käre herre, ytermera scriffue j atj wele giffue edher emoth the Rydtser tiil landemerchit met then hielp j kwnne aff stad komme tiil ath stylle the Rydzer, som vpreste och forsamblede wore etc. Alzmectig Gud och helge Swergis patroner giffwe edher ther hielp oc bestand tiil, at thet kwnne komme j thet besthe. Käreste herre, är thet sache at edher görss wara hielp behoff, tha biudher oss tiil och wy wele gerna welwilioghe komma edert herredöme tiil bestand och hielp effter war fatighe formaghen etc. Käre herre, thet öpith breff eder erlighet screffh oss oc menigheten tiil, thet wele wij forkwnna fore menighethen strax the nw hem koma fran marknaden; the äre ecke en nw hemkomne; en oss tweler jnthet vtj, atwj met wor fatig menighet wele altiid wethe edert besthe met then fatige tieniste wij formage. Her met edert herredome alzmectig Gud befollendis. Scriffuit j Stocholm helge korsdag exaltacionis mdxij. Borgmestare och radh ibidem. Adress: Erligh och welbördig man her Sten Stwre, Swerigis ryke forstandere, met all ödmywcth zendis thetta bref."}, {"df": "5603", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5604", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Eekesiø, riddere, Suerigis richis fforstandere, gør allom vitherlicth met thette myt opnæ breff, ath arom effther Gudz byurd mdxij, søndagh nest ffore sancti Matthej dag, kom ffor mek pa Cwmegard velbyurdug man Jepp Ffolmarsson [och] llood mek syne køpe breff see, lydendis pa Nockia gottz liggendis i Birckala soghen, hwruledis han thet gottz køpt haffuer aff Dyurick Hansson ffor iij hwndret march; tesligist lood han mek see eth raa breff lydendis om fforscripna Nockiæ raar, som er fførst raa Sawkonkalliæ, thedhan till Koywaonemj och sa till Nocka lecthy och Sokylothe och allt then deell ther aff alldher till leghat haffuer, huilke breff och raar jach haffuer gillat och stadfest och met thette myt opna breff them giller och stadfesther i alle syne puncther och articulis ord ffraa ord som ffor:de breff jnnehaller. Thii forbyuder jach alle, ehwo hellst vare kan, ffor:de Jeppe Ffolmersson her emoth thette myt breff pa fforscriffne gottz och egœdeler hindre eller hindre lathe, plattze, qwellia eller i noghen mathe her effther fforfang gøre, viid myne och richesens strenge hemd och plicth. Till ytermere vitnysbyrt ath sa i sanning er, lather jach henge myt insigle nedhen ffor thette breff, som screffuit er pa Cwmegaar aar och dag som forsta."}, {"df": "5605", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mijn ödmiwge hälsse etc. Käre her Sten, frende och besynnerlige gode venn. Täckis ederss herredöme vele vethe mich nw strax eders venlige scriffuelse vndfongit och vell forstondit haffue, berörendes edert herredöme skulle besport tesse omildhe affskorne Rydzers forsamblingh aatskijlt och meste delen forskingreth wara, huilke sanelige æn nw som the lenge her till giorth haffue vedh grenszen paa theriz landh i landvernn starkelige forsamblade ligge. Togh är aff thöm, Gud loffuendes, i forleden sommer inthet andfall äller skade pa thenne ängn skedh. Huath iach framdelis aff theris opsath och bemeningh i saadane saker kan forfare skall eders herredöme skyndelige vordhe till kenne giffuith. Framdelis haffuer iach enckit forstaat thee myndelige verff och befalinger aff thenne breffuisere eder herredömis hulle thro mann her Peder Baade* om thesse sloth; sammeledis om then vederlägningh och forwarningh eder herredöme mich ther emoth nw tilsagth och bebreffuith haffuer, fför huilken dell eder herredöme med all ödmiwgth fore tackandes och i acthe then erlige gode mann Thönne Ericksson med forscriffne sloth och len igen besee och förläne, huilkit iach helstz gerne seer, och kenne Gudh om eder herredömis scriffuilse äller bodh hade mich noget förre ther om til honde kommith hure alstinges gerne iach mich thaa hade ther effter rettedh. Nw kan eder herredöme vel besinnæ och förmerche mich icke mögeligit wara saa senth paa aarith heden reesæ kwnnæ, vthan paa eder herredömis trösth och gode tillatilsse acter æn nw tesse slot och lenn till förste opit vaten besittie och inneholle eder herredöme och Suerigis krone thöm ther forinnen tilbörligen till honde, stadelige förhopendis eder herredöme saadane icke till misstyckes æller vederwilie ath vara vthan tess gode benägningh och gönstoghet fulkomplige vdi formoder. (Resten af skrifvelsen innehåller en begäran att herr Sten ville öka hennes förläning med Åtvid socken, som låge så väl till hennes gård Herresäter i Östergötland, och föröfrigt taga henne och hennes små faderlösa barn i sitt beskydd.) Ex Viborgh vigilia beati Mattei apostoli et evangeliste mdxij, meo sub signeto. Adress: Erligh wälbyrdogh herre och strenge riddare her Sten Stwre, Suerigis rigis forstondare, sin kiäre frende och besönnerlige gode venn, med all ödmiwg."}, {"df": "5606", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Eckesiö, riddere, Sueriges richis fförstandere, gör allom vitherlicth, ath iach aff sinnerligh gwnst och god villia haffue[r] vnt och tillathit och met thette mijt opnä breff nw vnner och tillather, ath rijksens och mijne elskelighe tro vnnersathe[r] borgemestare, radmen oeh menighethen i Wlffsby mvge och skulle nywthe, brwka och behalle alle the priuilegier och friihetther, som them vnt och giffna äre och the her till nijwthit och brwkat haffue, sönnerligh thet the mwge seglä till Danske, Rijghe, Refflä och andre vtlenskä stedher met hwdher, skynd och andre swadane warer och hestha, icke större en til vj marck, vnnentagendes alle äthende warer, meth huilke thee siglä skullä till Stocholm, Aabo och andre stedher inrikis, tog sa forwaret, att ner forbud görss, ath inghen ma siglä aff Stocholm, Aabo stadh eller annurstedz, skulle och fför:de Wlffzby borgere hwariens siglä vtrikes sa lenge thet fforbud standandes bliffuer; hwo her emoth dyrffuis göre, haffue fförbrwthet hwes han haffuer met at fara; swa effter ty ath ffor:de Wlffzby borgere i tesse for:de aar haffwe fatth stoor schadhe, thå haffuer iach vnth och tillstad them nw mwghe ffriitt vtsigle med ffiisk, smör [och] annat, hwad the afstad kwnne komme, togh sa met skell mek noghot ther aff behoff görs, mijn foget pa Cwme gaar[d] them tillseghe skall och maa ther vara nest fför peninge; ty fförbiudher iach alle, som ffor myne och richesens skull ville [och] skulle lathe och göre, serdeles mijne ffogother och embijtzmen, ffor:de Wlzffby borgere her emoth mijt breff hindre, plattze, qwellie eller i noghon mothe oforrettha viid mijne och richesens strenge hemd och plicht. Screffuit på Cwmme gaar[d] sanctj Matthej apostoli et evangelistæ dag under mijt insigell anno Dominj mdxij."}, {"df": "5607", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmyke, weluilligh trotienist nw och altiit fforsent met Gud. Kere, werdigh herre, teckes eder wethe, ath Bencth Ericsson och Michel Iwthe hadhe godh bör en v daghe ath slagh epter the lope hedhen, swa migh hopes nest Gudz help the äre wel ffram komne etc. Teckes eder och wethe, ath Dirik Hansson togh alle syn redhe nw pa sancti Mathej affthon; och äre her noghre ther seghe thet han ffik syn siykdom aff nogre breff eder herredom hade scriffuith epter honom, ath han skolle möth eder j Sategwnden etc. Engen tidingh äre her kompne ffran Swerge eller ffran stederne annen en thenne breffuisere Magns Holm eder weth geffue til kenne. Eder herredom her met Gud alzmectigh swndh och saligh met liff ok siel ewinnerlige beffellendis. Raptissime ex Abo slot, in crastino sancti Matej apostoli anno Dominj m dxij. Josep Persson."}, {"df": "5608", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mijn ödmjwge hælsse etc. Kiære herre her Sten, frende och besönnerlige gode venn. Täckis edert herredöme veliæ vethæ mich nw strax visse scriffuilsse och sanne tijdendæ besporth och vndfongith haffue, lydendes ath then gode mann her Niels Boson är her i länith kommen ock sine breff för almogen forkynneth och läsit haffuer vm lydafftighet, ther honom ingen ænde æller swar oppaa giffuen är, vthan ändelige nw i tæsse dager hiit sigh personlige acthet haffuer, begærendes tæsse slot; ther iach obetængth oppaa är thöm honum vplathe och vdi hender giffue, vthan stædelige mich aldelis forlater til eder herredömis befalninger och myndoge verff iach aff eder älskelige thro man her Peder siistz vnderstodh och alffwarlige fornamm ath saa fulkomplige fulth och fasth holdet vorder i all motthe, och eder herredöme täcktis velä mich en änkedh effterrettilse her om med thet förste igen tilbiudhä, thet iach väluiliogh altiid gernä vil forthiäne och i all then motthe iach formaa och kan vara eder herredöme til ödmiwgth kerlighet och godweliæ görendis altiidh ganske gerne, thet Gudh kennä, hwem iak eder herredöme till siäll och liff ewinnerlige her med befaler. Snarliga aff Viborgh fredagen nestz effter sancti Matthei dagh Gunnildh Johansdotter. En kalff. Kiäre her Sten och frendhe bedandis eder herredöme ödmiwgelige velie giffuæ mik eth breff till allmogen igen, saa thee ingen sware motthe, vthan then slotten i verijæ haffuer, effter iach mik aluarlige forlater till the ordh eder herredömis hulle throo mann her Peder mich paa eder vegna siistz till sagde och effter ingen anners trwgh æller framsætning vthan holler eder herredöme fulkomplige för then iach haffuer, och hopis ath i ther en godh ända veliä med giöre förre edher herredöme giffuer sigh her vtaff landith. Iterum in Christo felicissime valetis. Adress: Erligh välbördogh herre och strenge riddare her Sten Sture, Sueriges rigis forstondare, sin kiäre frende och besönnerlige gode wenn, med all ödmiwgt."}, {"df": "5609", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Sten Sture i Eekesiö, riddare, Sweriges rikes föreståndare, giör allom witherligit att åhrom efter Guds byrdes anno Domini md på then tålffte, lördagen nästes för S:t Michaelis dagh, [tha jag repstating hult i] Lax(!) sochn, kom för rätta ther för migh anderligh thar aerr ars (= andeligh fader herr Anders?), kyrkieherde i Benckala (= Birckala) j godh mans närvaru, som ähr Knuth Erichson, Erich Staffansson, lagman, och flere godhe man, [och kärde att Olof Olofsson för] 3 åhr sedan tagit från Birckala kyrcke och prestboleth ther sammastädhes en tridingh af Sotkalooto öö, bådhe landhes och wetto, som af ålder tillförne presteboolet tillegat hadhe, huilket iagh granneliga bespordhe och ransakadhe medh the 12 i nempdhen såtho, som ähr – – – j Wålckila – – – hvilket de 12 witnede och på bocken sworå att dhe aldrigh anat wijste eller besporia kundhe ännu för (= än at för:de) tredingh af Sålkalothå öö af åldher vndher för:de prästebolet legat hafver, [som] (för)fördhe Oloff Oloffson 3 åhr sedhan olageligit annamadh; ty hafver iagh the[n] nu vndher för:de prestebool igen till böndher (= dömpt) och medh dhetta mitt öpne breff för:de tridingh i Sotkalootå öö bådhe till landho (= landh och) vathn, fijskerij mierdha ruum, katizar och huadh helst wara kan, som dher af aldhrom tillegat hafver, nu för:de prestebolet tilldömd, förbiudandes alle, ehoo helst vara kan, för:de kyrkie och prestabolet på för:de triding i Sotkalootå öö här efter hindra eller hindra låta eller quelia eller i någon hand måtto förfång giöra, vid min och riksens strengt hempdh. Och till yttermera vittnesbyrd trycker iag mitt insigell på dhetta breff anno, die, loco ut supra."}, {"df": "5610", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helse altijd tilforen send med wor Herre. Wither kere Tönne, synnerlige godhe wenn, ath iach fiik i gar eders scriffuilse i huilke i ibland annet rörä at her Niels Bosson och her Erich Trolle acthe med welle intage kongsgordhen i Borgaa fra then erlige gode qwinnes frw Gwnnilds fogitte etc.; tesliges och at nagot angrep eller förtöfweringh giorth war pa naghen spiisningh henne tilhörer, och mene vthen hennes taack eller gode mynne wele bliffue ved länit etc., huilkit ingelunde nyttogt är ath sa sker, for thy ther wille mykit obestand epterfölige i mange matte, som nw belägit är i then lantzende med the omilde affskorne Rysser etc. Jach will scriffue her Niclis Bosson och her Erich Trolle till ath the sadana skule aff sätie och fara sielffua eller haffua theris wissa myndoga bud till then gode qwinna frw Gwnnildh om hwn är benegd epter riichesins radz scriffuilse nw strax i hösth opantwarde her Niels Bosson Wiborgh och Nysloth pa then forläningh richesins radh henne forlänth haffue. Jach haffuer och scriffuit frw Gwnnild tiil och send henne all then forwarningh pa alle deler hon i gar viij dage i eders nærwarw pa Wiborgh aff mich begärendes war. Hwad swar iach aff henne ther oppa fonger, retter iach mich gerna epter. Och sidhen will iach strax alwarligere scriffue her Niels Bosson och her Erich Trolle till hwar the skole siigh epter retta. Kere Tönne, iach hade gerna eth enkit swar igenn aff frv Gwnnild med thet aldreförste, sa ath thette kwnne stilles for en iach giffuer mich hädhen aff landhet. Jach kan ingelunde her epter lenge töffue. Eder her med Gud etc. In profesto angelorum anno Domini mdxij. Stenn Stwre Ekesiö riiddere."}, {"df": "5611", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij epterscriffne Sten Stwre i Ekesio ridder, Swerigis [richis fforstandhere], Hemyngh Gaad, aff Gudz forsyn electus till Lynkopwngh, Ache Iorenson ridder, Ni[els Eskilsson, Claw]es Henrickson, Knwt [Erichsson och] Henrich Stensson göre weterlighit, thet wij i sannijngh förstandh[et haffue] aff erligh och welby[rdogh] qwinnes ffrw Gwnnildh Iohansdotters scriffuilse saa och aff hennes och alle the d[andemæns och dandeswe]nes ffwlmectigha sendnijngebwd, som pa Viborgh slotzlofwen hafwa, at hon eller the migh the slot opantwardha wele i noghen mantz hender pa then forlänijngh ………… som menige richesins raad met oss samfellt i somres nest forledhen i Stocholm tilsakt hadhe ……… met naghen bätre oc makligare forläningh hendvgt wid synä garda i hennes liffstid ……. tillkennegifandes om Skiplaghen och Atwedhe soken. Saa oppa thet att tesse slott som [liggie] therwid rysse raan motthe till lighe besorges och forwaris i cristendomen, riichit och oss alle [till trösth?] och bistand som nw alder störste makt oppa ligger och inthet spliit eller naghen twedrekt for …. finnes emellan wor kära medbroder her Niels Boson och then erlighe gode qwinne frw Gwnild och henes swene ffor tesse slot och län skuld for then stora ffara riichet, thenne landzendhe och oss ….. oppa henger badhe aff the omildhe affskornä Rytzer och kongh Hans, och oppa thet at samme ….. och endelat motthe blifwa her inbyrdhet och forscriffna ffrw Gwnild wille siigh thet ….. fynna latha met spisnyngh, byssor och wärie till slottenes forbätringh oc forsterkilse emot cristendompsins hetzskelighe fyendhe the omildhe Rytzer, sa hafwe wij alle samfelt och endrektelighe pa alle wares käre medbröders menighe richesins raadz wegna lofwad och tilsakt och nw met thette alle wares opna breff lofwa och tilseye for:na frw Gwnlid Skiplaghen och Atwede soken, at hon them niwtha, brwka och beholla maa och skall i hennes liifstiid ffor the sacher skwldh, som forscreffuit star. Och ner Gwd ffogher wore käre medbröder, meerb[ermälde] riichesens raad, forsamblade warda i nesthe herremothe, wele wy tha met them ti[enligit?] forsee her Niels Bosson met cronones forlänyng, fforbiwdendis allæ, eho the h[elst äre] eller ware kwnne, som forware och riichesens skuldh wele och skola göre o[ch latha] forscriffna ffrw Gwnnild her emot at hyndra, hyndra latha, mödha, qwälia, ofor[retta eller i] nagre motthe forfangh at göre, wiid richesins och alle woris strenghe h[ämpd och], wredhe. Giffuit och scriffuit pa Croneborgh Sancth Mychels dagh [vnder alles wore in]sigle anno Domini milles[imo qwingentesimo duodecimo]."}, {"df": "5612", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige helsse etc. Kiäre ffrw Gwnnildh, frenckiä och gode besönnerlige venn. Jach haffuer eder scriffuilse vndfongit och allis theris innehollissæ vell forstondit. Tesligis och then makt och befalingh i och thee dandemænn och dandeswenæ paa Viborg och sancte Oloffs borg i slotzloffnen stonde tesse ederss thiænnare Hans Holm och Iönss Pauelsson medgiffuith haffwe etc. Och haffuer iach nw her i dagh i närware tesse erlige herrers och gode mänss her electi aff Linköpingh, her Ake Örijanssons, Niels Eskilssons, Klawiss Hendricssons, Swerigis rigis raadz och menss her nw när mich äre jnnan lychte dörer i helge trefolloghetz nampn annamedh slotzloffuen aff forscriffne ederss thiænnare paa Viborg och sancte Oloffs borgh till mijn och Suerigis rigis throo hondh och henne thöm strax igen antwordith och befaleth eder och the dandemæn och dandeswener henne framdelis igen antworde, och henne her effter till mijn och Suerigis kronis thro hondh och ingen anners ath hollæ som tilbörligit är etc. Och vil strax, thaa then erlige gode mann Thönne Ericsson kommer till mich thee slotzloffuer forwandræ i hanss hender med all forordh och vilkor, som oppaa Viborgh nw sijstz i hans egin nærware och tess eders thiænnares aff eder begæreth beleffuit och samtyckth var, vthan alth fortægth och befaleth tæsse erlige herrer och gode mænn her i landith, ath the i mijn fraaware skolæ vare eder och thennæ landzende till godhä hiälp, trösth och bestondh med raadh och daadh huar och nær i thöm i saadanä motthä behoff haffuä etc. Jach sender eder nw the breff med thässe breffuisare, forscreffne ederss thiænnare, paa then dell i aff mich begærendes äre, vnder tæsse förscriffne gode herrers och menss insigle, som nw her nær mich aff raadit tilstedis ære. Jach haffuer och alwarlige scriffuit her Niels Boson och her Erich Trolle til ath the skolæ inthet befathe sigh effter thennæ dagh med ederss læn, som nw belägith ær; men thee skolæ strax haffue sin wisse myndoge bodh äller och farä sielffue til edher med theris breff och verff etc. Täckis eder bliffue vedh then forläningh rigesins raadh och iach samfelth haffue forseth eder medh och opantwardha her Niels Boson Viborgh och sancte Oloffs borgh, äller och tyckis eder bliffue vedh thenne forläningh, Skiplagen och Othwede soken, thet sätter iach aldelis in til eder sielff; hwilkit i sielff begärer, skal eder nestz Gudz hielp aff mich vthan all argelisth vall hollith bliffue, bedendis eder kerlige velie strax offortöfferet biudhe mich till huar effter iach mich i then motthe retthä skal för än iach mich her aff landith giffuer. Tha kan iach med nogrä lemper stillä och betage [thet], som nw aff her Niels Bosson in oppan eder begynth ær. Kiäre frenkiæ, i huadh motthe iach kan vethe eders och eder kiære barnens bestæ, gode gangn och longlige bestondh, ther skole i altiidh finnæ mik væluilliogh till gerne göre saa lenge iach leffuer, thet Gudh kenne, then iach eder befaler med liff och siell til ewigh tiidh. Snarlige aff Kronäborgh sancti Michaelis archangeli dag, vnder mith insigle anno Donimi mdxij. Sten Stwre riiddare etc."}, {"df": "5613", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Ekesiö, ridder, Swerigis riches fforstandhere, gör weterlighit at iach her i dagh i helghe trefolloghetz namnpn i nerwarw erlighe herrers och godhementzs her electi aff Lyncoping, her Ache Iörensson, Niels Eskilson, Clawes Henricsson, Knwt Erikson och Henrich Stensson, haffwer anamit aff erligs och welbyrdix qwinnes ffrw Gwnnilds swänä Hans Holmm och Iöns Pawalsson aff for:ne frw Gwnnild oc the dannemen och danneswänne, som pa Viborgh i slotzlofwan standhe, wtskijckadhe till mych met fulle mackt paa alle theris weghna, slotzloffwen till Viborgh och sancti Olaffszborgh till myn och Swerigis riiches trohandh och for:na slotzlofwer them strax och nogra andra ighen antwardhit och befalet them framdelis for:na frw Gwnnildh och danneswänne, henne her till i befalnyng haft hafwä, ighen at antwordhe oc henne her epther tilbörlighe till myn och Swerigis crones trohandh at holle saa länghe hon i theris wärie och befalnijngh är och inghen anners. Och ner the henne epter myn scrifuilse och befalnyngh opantwardhit haffwä erligh och welbyrdogh mann Tönne Erikson pa myn weghna oppa fore nemnpd tiidh, tha gifwer och lather iach for:na frw Gwnnildh [och] alla hennes arffwyngha met alle the dannemen och danneswänne pa for:na slotth ligghe, ffrij, qwiitta, lijdoghe och lösze wiid mych, oc beplijckther mijch met thette myt opna breff staa till rätthä ffor andelighe och werdzlighe, som wele eller kwnne tala oppa for:na slotzlofwer i naghen matthe. Till tessz ytermere wisso och högre forwaringh lather iach wetherliche mijt eghit met alle tessis for:na indsigle ryglengis trycke pa thette breff, som giffuit och scriffuit ær pa Croneborgh sancthe Mijchels dagh anno Dominj mdxij:mo."}, {"df": "5614", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5615", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig helse etc. Kere bröder och synnerlige gode wenner. I siisth iach öffuer komen war fra Swerige til Abo forbidde iach ther i ix daga epter eders tilkommilse, och epter thy iach eders her Erich scriffuilse tiilforen i Stocholm fangit hade, at j för eth bijta etc. eij kwnne fölige her Niels Bosson hiit i thenna hösth, ware och i, her Niels, en tha twekande som i mich och tha med eders scriffuilse tiil kenna goffue etc., och war eij fwll wiiss om i komma wille. Ther fore hade iach sidhen miith budh tiill frw Gwnnild ath förhöre om the slotzloffwer, och fick hennes enkit swar och scriffuilse igen ath hon ingelunde för Norreskoge vpantwarde will Wiborgh, Nysloth eller theris län, ecke häller for naghen annen bätre forläningh naghen mann the slot vpantwarde i thenne hösth etc. Sa är mich och til kenne giiffuit ath naget är förlupit emellom eder och frw Gwnniltz ämbetsmen i Borgaa i thesse dagha etc. Beder iach eder, rader och högelige formaner at j nw sadane vtaff säthie, for the omilde Rytzers skuld, som en nw forsambladhe [äre], hindra lathe, mödhe, qwälie, platzsa, offorrettha eller noghen motthe forfangh ath göre pa folk, gorder eller gotz, som forscriffuit star, viid mijn och riichesins strenge hempd, pliicth och vrede. Datum Croneborgh in crastino angelorum mdxij:o."}, {"df": "5616", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre etc. gör allom veterligith ath iach her i dagh i hälgetrefollighetz nampn i närware erlige herrers och gode mænss her electi aff Linaköpings, her Aake Yrienssons, ridderis, Niels Eskilssons, Klawis Henricssons och Henrich Stenssons, väpneris, haffuer annameth aff erligh och välbyrdogh qwinnis ffrw Gwnnildhis thiænnare Hans Holm och Jöns Pauelsson, aff forskriffne frw Gwnnildh och the dannemenn och dandesvennæ, som paa Viborgh och sancte Olaffs borgh i slottsloffwen stondä vtskickade till mich med fwlla makth paa allis theris vegnæ, slotzloffuän till Viborgh och sancte Olaffs borgh till mijnn och Swerigis richis thro hondh och forscriffne slotzloffwor nogrä aff thässe forscriffne och thöm strax igen antwordadhä och befaleth framdelis fornempde ffrw Gwnnildh och dandeswena hennæ her til i befalingh haffth haffwä igen antwardhä och henne her effter tilbörligæ til mijn och Swerigis kronis throo hondh ath hollæ saa lenge hon i theris verijæ och befalingh är, och ingen annerss. Och när the hennæ effter mijn scriffuilse och befalingh opantwordäth haffuä erligh och wälbyrdogh mann Tönne Ericsson paa mijne vegnä oppaa fornempdh tiidh, thaa giffuer och lather iach och alle tesse forscriffue gode mænn med mich fornempde ffrw Gwnnild, alle hennes arffwinge, thee dandemen och dandeswennæ i fornempde slotzloffwen stondæ, och allis theris arffwinge med alle the andre dandeswenæ paa forscriffne sloth ligge, frii, qvitthæ, ledogh och lössze vedh mich och alle andre andelige och verdzlige, som velie äller kwnnæ paa forscriffnæ slotsloffuer ath thale i nogre motthe. Och beplichther mich med thetta mith opne breff allä velie staa til retthä huar och när saa behoff giöres kan. Giffuith oppau Kroneborgh in crastino angelorum, vnder mith insigle mdxij."}, {"df": "5617", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Finland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jac Sten Sture etc. helser idher alle etc. Kere wener, jac formodher idher well witerligith är, hwat tall och ryckthe ower mene Finlandh warith haffwer j nest förlidhen tidh om dhe omildhe Rydzser, [som] forsamblade waro i grensin moth Wiborgx län och än nw, som ryckte gar, forsamblat äre pa theress stora kost och besta wäria i then ackth ath, om the ey fa the dectingen thöm ynnir i nesta til komande möte om rysseran, the ackte införa pa Swergis landh til teress ramerke, mena the met forss nogat obestandh beginna in pa Finlandh och kristendomen met mordh, brand och slag, som the til förendhe giorth haffwa. Strax the tidandhe spordis til Swergis rike sa j sannindh war om then forsambling, war tha mene radith i Swerge sa ower ens, ath jac strax skulle mik ower giffwa in til Finlandh met mith egith folk (folk), höra och forsla om alle leglighether j thetta wardnadhe ärendhe, som aller största makth pa liggher. Sa war och ower mene rikith til sakth friborne, frelsismen, köpstadhzmen, Koperberg, Dalana och mene almoga sitia widher redhä, æ nar til sägis, strax koma hiith ower til wntsätningh och än sa til sinnis är, om sig sa behöffwis kan, wtan alla ylan eller fortöffringh. Jac will wara then liff, halss och all myn welferdh woga will for thenne landzendha moth forscriffne omyldhe Rysser och alless theress met haldh, ath ther til nyuta Gud alsmectigh, sancte Erik konung och alle Swerigis helghe patroner, ath the inghen framgangh fa skole j theress ylsko och ondha wilia the fforhendher haffwa. Och är Swergis rikis inbyggiara, fatige och rike, andelige och werdzlige, gansch well wilioge til alless idhres bestha, til kristenhetsens bestandh, æ nar a trenghie kan. Sa är jac och owerdig komen til tetta höffuitzmans döme met mene mans ja ordh oc samtyckie ower Swergis rike och aff mene radith hyllat och samtyckth epther Swergis rikis gamble sidwänie och teslikis ower mene landith her j Finlandh jach nw ower farith hawer. Och epther thet jac for merkelige rikesens ärendhe ey kan nw pa thenne tidh koma til idher j Raseborgx och Wiborgx län, tha är myn (myn) wilie oc begär, ath j göre then hyllningh, hulskap och throskap erlig, welbördig man Tönne Eriksson j fforscriffne län pa myn wegna til tess Gud fögher jac sielff personlige til idher koma kan; han skall halla idher wid Swergis rikis lag och gamble godhe sidwänie pa myn wegna til myn til komsth wtan alla twäkan; och ath j wilä wara wel wilioghe til en lithen hielp och trösth mik wtgörandis, som mene landith her och j Swerge welwilioghe wtj görandis wardhe wtan alla gensegn, forhopandis och inte miströstandis, ath alth thet och hwat forscriffne erlig god man Tönne Erikson pa myn och rikesens weghna ider wndheruisendis wardher, ati idher ther innan sa beuisa wilia, som myn store oc gode thro til idher alle är och jach inte twifflar j altid gerna göra. Hwar jac kan wara idher til kerligh, godh wilie, longlig besta oc godha bestandh, skulle j altidh fine mik welwiliog sa lenghe jac leffwer. Her met idher Gud beffellendis til liff och – – – – – – –"}, {"df": "5618", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1512, lögherdagen nest epter sancte Birgitte dagh, thå satt erlige herre her electus på min herris wegna, her Steen Stures, for rätta hem thil Dirich Hanssons i erlighe mends nærwaro Nelz Eskilsson, Claffws Henricsson, Knut Ericsson, Henrich Stensson [sampt] borghmestara och rådh. Dömdes Mäkekyla godz i Rwsco sochen wnder helghe andz hwsid i Abo, som hustrw Ragnild i Körpelax hade giffuid vnder helghandz hwsidh met sina barnas samtyckio. (Denna anteckning föregås i nämnda källa, fol. 79, af följande redogörelse:) Var en gammol qwinna wedh nampn Ragnild; bodde i Mäkekyla wty Rusco soken; bleff tädhan gipt til Korpelax, strax nar Åbo slått. Nw thå hennes dotter Elin, enda barn, mandgiffwen bleff, kwnde hon icke forenas met sin mågh och dotter, vtan boflytte til Mäkekyla igen, som war hennes arffhemman. När hon nw noghon tid ther bodt hade, gaff hon sich ind til Åbo och war en litin tidh forsiia for the fattigha i helghandz hwsid, och met tet samma testamenterede hon Mäkekyla godz wnder helghandz husid, huilkid [godz] sidhan bleff skifft wtgiffuit for Artukast. Vty the tider var Dirich Hansson fougt på Åbo slotth mdxij, så och heredzhöffdinge i Masco herede, rådhaman i Äbo stadh och the fattiges formyndare i helghandz hwsidh. Thå bodde twå skatt bönder på Artukast, namplica Mons och Jönss Wallj. Nw thå thenne fornempde Mons dödh bleff, hade han en dotter Elin, enda barn. Hon war endels rasande, och hennes mand war af Kukola aff Wirmo sochen. Och effter atte barnlös wåro, testementerede fornempde Elin sin andel wtij Artukast epter sin dödh wnder helghandz hwsid, som war helfften vtij hemåkeren och fierde part wty Pilkola vtåker. Framdelis ther epter begynte Dirik Hansson handla met then andra grannan Jönss Wallj om hans jordaandel i Artukast, doch på helghandzhusins wegna, effter ath han war theriss formijndare. Först sakade honom till 40 march for nogit timber han wphögg på Artukast till itt pörte, huilkit war met wår floden kommid nedh genom Abo ok sedhan siöwräkid wnder Artukast strånd. Thernest sakade Dirick Hansson fornempde Jöns Walli dotter till 40 marc for itt får, som hon then tidh sadis haffua affhendh frå Matz Kawra Pahalanemj, then thå war helghandz hws landbo. På thet sidzsta begick offta nempde Dirick Hansson sin handel met Iöns Wallj, vplott honom Mäkekyla godz i Rwsco, som thå hörde till helghandz husit till, for hans hws och iord i Artukast. Och mellom skifftid ath Artukast war bättre än Mäkekyla, thå gaff Dirich Hansson fornempde Iöns Wallj till sextijo march både i penningar så och affquittadh i tessa saköra (som än bewisligit war på thenna tid 1550 med Iöns Wallj dotter, som thå leffde, och hennes mågh Jacob Wallj, jemuel meneman offuer tesse nest Abo omliggende sochnar wetterliglt.) Så effter thenna förberorda sentenzia thå är Artukast helgeandzhusens eghit både skifft, köpt och testamenterid. Allenast om noghor i seghen faller om the sextijo mark mellom skiftid, skola räknas for Diricks affling; doch haffwer Dirick sampt met sin hwstrw bebreffwad alt effter theris dödh wnder helghandz hwsid."}, {"df": "5619", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mijn ödmiwge helse altit kerlige i alzmectigen Gud forsendt. Kere her Stenn, frende och gode besynnerlige wenn. Täckis edir herredöme wele wethe mich for nogra dage iders gonstiige tilscriffuilse och then wederlægningh eder heredöme mich nw wnth och tilsagt haffuer medh then förwarilse ther opa wel wndfongit haffue, theris innehollen och lydelse wel förnomit och besijnnedh oppa mijth gangn och bästhe aldeles forment och giort wara, ther eder herredöme högelige med all ödmijwkt oc kerlighet före tackendis, togh ider herredöme ecke tiill wederwiliä eller i mot wart mich paa edra wegna her i siisth i bland annen fforhandlingh och besluthen loffuit oc wisselighe tiilsagt aff eder herredömis canceller her Peder rigisins klemme tiil säkerligere forwarningh ther oppa etc. Stadelige wthen all twekan forhopendis eder herredöme sadant wthen gensegn fulborde oc wed velmacth holle wele, tesligis ath tilskreffuie och skynde the gode herrer riigisins radh ath thet nw siisth fore tagit ryggied oc stadfesth bleff, motte fulkomlige saa holdes och ther wederbliffue, mich och mijne sma faderlöse barnn aff forscreffne gode herrer vtan all forkastilse, tiltall, straff eller owilie i then motte; mich hopes fullelige ath eder herredöme wil mich oc töm swadent aff tage och skadeslöse ther wdi holle och rame mijth ac theris gangn besthe och bestandh. Jach är then welueligh med all högeste omhoxen oc fliith sadant altid skall tiilbörlige med eder herredöme förskylle etc. Käre frende, framdelis besögeudis eder herredöme ödmijwglige tiil kenne ath iach epter eders scriffuelse och begär haffuer bokostedh och förwerfft aff then store forsthe eder herredömes senningebudh ffrij wägh, fordenskap och täringh tiill och fraa wthen allt qwal och hinder ther i landith; ty ticker mich för thenne landzendes rolighet och beste skyldh ganske nyttigt och redligit wara ath sadant snarlige ffullfölges, forsendes och ingelunde ther om yles eller aff sättes, ath thet skulde förmerkes töm tiil förhalningh, hoen eller bepröuilse sidhan giorth wara, thet mygit tiil ofredh och fare draghe kwnde riigit och them emellom blandh andra monge högwårdendes saker som eder herredöme och flere agtende yterligere oc bätre grvnnelige wel kwnne besijnne och formerkie. Togh är her pa thenne tiid, Gud loffwandis, all spekt fredesembdt oc got med thöm, som tesse mijne tiänere eder herredöme om the saker och alle andra vardandes kwnne yterligere wthtryckie och berette epter mijn ingiffuilse och befalningh än iach nw langlige kan aff scriffue, ödmywgelige och kerlige bedendes, atj ther tro och aldeles liit tiilsätie vile. I all then matte iach förma och kan wara eder herredöme tiil all ödmywgt kerlighet, gönsth och goduiliä görendes veluilig altidh gerne. Snarlige scriffuit pa Viborgh alle helgene dagh anno Domini mdxij vnder mijt signete. Gunnildh Johanssdotter. En kalff. Kere frende, beder iach eder herredöme höglige thenne miin drijstige fåkwnnighe oc forflogne scriffuilse ecke tiil nagen framfoshet, wederuilie eller ogönst mich bewende vile, vthan then i swa god agth och meningh teckens vnderstonde och formerchie, som hon bement oc vtscriffuen är, togh ecke epter tillbörlighet med framsätninger i god beslutningh som ther til vederborde etc. Framdelis, kere frende, är then erlige gode man her Niels Bosson mijn granne en mill när slothit och tiilbiwder sigh jnkome her i stadhen, thet iach honom ecke tiilstädie kan fförre iach forweth enked eder herredömis wilie til lathen och gode radh ther vdijnnen. Huadh i mich tiilskynde och biwde ther om göre och lathe epter retter iach mich alstinges gerne. Tecktis eder herredöme forscreffne gode mann och naged til encket epterrettelse wilie tiil kenne giffue, ware wel goth proffue och vnderstande kan, han motte mygit siigh ther epter besijnne, tage och forholde tiill spekt och aterholdh. Iterumque in Christo felicissime valetis."}, {"df": "5620", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5621", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Nilss Eskilsson j Wänegarn [väpnare] och höffuidzman på Kastelholm, gör allom witterligit med thette mitt nerwarendis öpne breff, att iag haffuer vndt thenne min tro tienere Niels Gudmundson frelsse och friihett, honom och hans echte barn, på then jord han j Bastöö haffuer, för then weluilelig troskap och tienist han mig her til bewijst haffuer och än hereffter troligen bewijsa må oc skall så lenge som han leffuer. Scal och for:de Niels Gudmundzson haffue för:de iord aldelis frij för alle affgierder och vtskylder som vppå lcggis kan. Och wil jag framdelis flia honom wår kiäre herres her Steen Stures, Swerigis rikis förstondare, frelssis breff, som han scal ware förwareder med. Till tesse breffz mere wisse och better förwaring henger iag mitt insegle nidhan för thette breff, huilkit som giffuit och scriffuit är på Kastelholm åren epter Gudz bördh tusende femhundrade på thet tolfte, fredagen nest epter wårfru dag conceptionis."}, {"df": "5622", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "J Herrens Ihesu Christi nampn amen. Jach Clemet Howenskel, krancher tiil myn lykame och met Gudz hiælp helbrögdher tiil synne och skæl, gör thetta myns ytherste vilies testement aff thet Gud altzmektugh mech vnth oc fforlænth haffuer pa iorderiket: fförst myn synduga siæl Gudi synom kæresthe skapare, velsignade modher iomffrw Marie met alt hymmerikis selskap oc kroppen jordeno, kesendis myn lægherstad i Abo domkirckie fför höghe alteredh i nye koren; ther næsth aff myne ægedeler giffuer iach sancte Henrich x marc, jtem helge Hemmingh x marc, jtem Nadhendals klösther x marc, jtem Abo closther ij pund rogh oc v marcer tiil messer, jtem helgandz hwseth samestadz ij pund rogh, jtem spitalen ij pund rogh, jtem sancte Gertrudes cappel ij [pund] rogh oc j pund malth, jtem Nowsis kirchie ij pund rogh, jtem Parghass kyrckie ij pund rogh, jtem Lokalax cappel j pund rogh; jtem Rengo cappel iij pund rogh, Tiokarle closter iij pund rogh, jtem verdughe ffadher i Gud biscop Arwedh i Abo en soteth hæst, j nobell oc v betthe loskyn, jtem myn herre her Steen Stwre j ghroo hesth met stecket rwmpe, jtem domprowsten i Abo en gul ringh oc j vngherss gyllen, jtem ærkediæknen j gul ringh besat met iij beletthe och i vngherss gyllen, jtem hwar kanek samestadz j rengx gyllen, jtem Josep Pedhersson j gull ringh, jtem myn brodher Erich Howenskel met sölff bondh, j gull ringh, myn skedh och iiij alne rööth flogeell, item myn systher Margarete mijn dageligh gull kædhe oc j gul ringh, jtem Henrik Steensson j gull ringh och j skiorthe, jtem Crister Claasson j gul ringh, j gull huffwe oc j skiorthe, jtem mester Mattis Kwryn vj alne swarth eengilsth, jtem her Nielss i Pargass en swart reff skyndz kiortiill, iiij alne swart cameloth och i[½] annen alin swart leydzsk, jtem her Matz cappelan pa Abo sloth iiij alne camelot, jtem hustrv Ingeborgh, fforsye paa steenhwseth, j rynskh gyllen, jtem mijn styffson Erich Bidz j gull ringh, j skeedh, eth stycke swarth cameloth, j gul huffue, j skiorte, myn stolboge, myn swidzsere oc eth myt swærdh, jtem mester Henrick Asken j gul ringh, jtem Lasse Scriffuere en myn gwll huffue, jtem fför messer oc vigilies tiil höge koren xv marc, tiill nye koren x marc, tiill varffrw koor iij marc, tiil sancte Anne koor iij marc, tiil helge three konunge koor iij marc, jtem tiil alle begængelse c marc, ther aff taghendis hwad i begraffninghen tiilhörer, thet andhre ther aff tiill messer och vigilies; jtem ær thet swa, at min ælskelighe hustrv ey bliffuer barnbwndhen met mech, tha giffuer iach henne alle mijnne lösörer oc hennes morghengoffue ffrij, som ær xij(c) marc; tiill huilckis myns testementis oc ytherste vilies wtredhere oc testementarios bidher jach oc keser ffornempde werduge ffadher biscop Arwedh i Abo, mesther Pawel, erchediecken samestadz, Josep Pedhersson ffogwthe paa Abo sloth, oc Crister Claæsson vepnare, them kerlige bediendis at the thet swa fforsthaa vile som iach them fulkomligha ombethror oc for Gudi sware wile. Teess tiill ythermere wisse oc bætther fforwaringh bidher iach fornempde testementarios at the trycke late theris incigle ryglinges paa thetta breff met myth egith incigle. Giffuit oc scriffuit i Abo anno Dominj mdxij, sancte Anne dagh &c."}, {"df": "5623", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5624", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dande mæn thette breff se eller höra bekennis jac Jonss Andersson aa wapn aff Hwrwss oc fullelige tilstaar met thette mit nærwarandis opne breff, thet jac met berodne mode, ffrij wilie j mine fulle mackt oc met myns elskeligeste hustrw Jngeborgs samtyckie, ja oc godewilie haffuer giffuit wnt oc wplatit oc nw giffuer wnner oc wplather mit fast mödherne godz Hwruss liggendis j Wemo sokn, gamalt ffræls godz, haffuendis konungx Ericx ffræls breff wppa ffor:de godz, j aker oc æng, hwss och jordh, quern, quernstad, fiiskewatn, wtmarker j woto oc j torro, næær by oc fierre, jngom myne frender til atherlösn, jntens vndan tagende, Gudj, jomffrv Marie oc sancte Birgittis closter j Nadendaal til æwerdelige ægho. Giffuer oc jack ther til sama gaard eth par oxe och iiij köör; jtem teslikis giffuer oc wnner jack ffor:de closter mit fæderne, kallad Kylmeloothe, j aker oc ængh, met alle tess ægor, som ther til aff alder til liggat haffner, oc then deel jack köpt haffuer æpther myns ffaders döödh, hwess siæl Gud glædj, oc til æwerdeligo ægo, jntens vndan tagande, som fforscriffuit staar, szwa met skeel at jac oc myn for:de hustrw skole sielff rade for garden j myne liffs tyme; æpter myn dööd skal hon rade ower sith egit godz, kallat Lotyla, lliggendis j sama sokn, huilkit godz jac henne haffuer til morgon goffuor giffuit met alle the lössöre jac henne giffuit haffuer. Jtem haffuer jac wnt henne j stwfwe, eth lwffte, eth wiisthwss, j kellare oc eth stalle til hennes döde dag met eth stycke ængh, kallat Kaywos ængh, huilkia for:de hwss oc ængn scal æwerdelige bliffue j met andre closters hwss oc ægor oc met swadane forordh, ath naar jac eller myn for:de hustrv hiit til clostred komande worde, at wj aff for:de closter wore liiffs fföde haffua scole oc j stwffue j closters gaard at haffua; hwarfore bider jac oc högelige formaner alle the gode Gudz wener, systror oc brödher, the nw liffua oc framdelis tilkommande worde, thet the tesse forscriffne godz ey forskyngre wele met köpe, met byte eller j nagrahandhe motte fraa fran for:de closter antworde wele, hwilkit jac for min oc for myne for ældre siæl welwilielighe giffuit haffuer. Til mere wiisse oc högre forwarningh, bedis jac nadig ffaders her Aruidz, bispes j Abo, werdig herres mester Pouals, erchediekns samastadz, oc welbyrdigh manzs Henrix Stenssons, llagmanss j Norfynne, jncigle nidan for thette breff, som giffuit oc scriffuit æær i for:de Nadendal anno Dominj 1512."}, {"df": "5625", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5626", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5627", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5628", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5629", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5630", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Relictum jnventarium in fundo presbyterali Tammela per dominum Petrum Kurki et domino Henrico Olaui assignatum, mediante domino Martino curato jn parochia Somarom anno Domini mdxij°: Vnum par boum, 4(or) vaccas(!), vj oves, due sues ………… pro dimidia marca, vna olla antiqua ponderis xii marcarum, vnum(!) vomer, 4(or) falces, vnum falcastrum."}, {"df": "5631", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "I the daghar hade Hartick Japson skifft sig frå Letela och bodde nogon tid i Ladell, mest for fiskerid skuld, som än synes tompt och källare, och for oleghenhet skuld, ath ther war trångt wtiiident(!) så och djurgong, begerede han sommar beet till nogra fåhlar aff Sundholm på Kittama öö, thet ok honom for måghskaps skuld tillatid bleff, tå met loff och seemiö. Menn epter at i fornempda Ladell war honom såsom en olycksam tompt, boflytte han til Letala igen, ok ther affsompnede barnlös, och ärffde sä huar ättlägg sin byrd igen for itt bakarff. Ther epter wphoff sik Iöns Andersson på Koskist, som war en aff Hartickx arffue, ägnede sik samma hemmhold till fornempda Kittama öö, som forra hade Hartick met löff och minne, och noghon tid förde med welde nogra wnga hestar och föhler ter wpå, epter ath min [Iffuar Flemingx] moder satt en wärnlös quinna, ok iak i min wngdoms tid sampt mine äldzste bröder tieente i främande land; menn sedan Gud fogede min hemkumpst laghwand iach ind for wnge her Sten och richzens rådh samma öö frij wnder Sundholm igen, och then rättegong skedde i Stocholm på Gråmunkeholm 1512. Tess breff [medh all annor Sundholms] bleffwo forryct, thå kong Christierns folk skinnede Sundholm [1522], och frå then tid affstelte sik fornempde Jöns Andersson Koskist och hans arffua frå förnempda Kittama öö."}, {"df": "5632", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5633", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jtem mynnes at vnder vise myn herre om sancta Maria Magdalena godz vid Viborg ok anderstadz i Ffynland, at then vpbörd tagis ekke til Viborgx slot, som thet skedde i her Erik Turssons tid, vtan at ther bliffuer en clärik besitiande, som holler Gudz tidegärd vppe, swo som her Erik Axelsson ok andre gode herrer haffua thet stikttat. Jtem at myn herre han skriffuer landet til om then Viborgx stadz mwr, at han bliffuer täktter fför en han mere ok värre fforffaller. Jtem at myn herre skriffuer hit til Ffynland, at ingen skal eler ma fföre vtländis hästa högere en til iiij eller v marcher vidh syn xl marker. Om swa ekke skeer, tho bliffuer landet vt ööt ffor hästa, ffor the Ryzser skul när then ragong skal besökes met them. Jtem at myn herre skriffuer til Viborg, at ingen skal eller ma sälige the Ryzser hästä, som the mykyt gort haffua j tesse aaren, ffor ty the Ryzser spare ekke peninga ok köpa dyre hästa. Jtem at vnder vise myn herre om thet konwng Monses ok härttig Yriäns raa breff, som lyder om raar j mellan Ryzseland ok Viborgx län oc Ny slotz læn, aff hwilket breff ffrv Gwnild säger sig inttet aff vita, vten säger at her Sten Sture thog thet raa breff met sig ffra Viborg siste syn han ther var. Jtem haffuer ffrv Gwnild vtskriffter aff fforscreffne rabreff, hwilke skriffter Mattz Skriffuare haffuer vtskriffuit sidan her Erik Tursson anamade Viborg. Ty ligger ther stor makt vppo, at the breff vpspöries ffor en then ragang skal sto."}, {"df": "5634", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Antikais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Henrich Stensson, lagmann i Norfynne lagsagw, bekennis och för allom veterligith gör met thetta mith nærwarendis opne breff, ath then tiidh iach lagmantz tingh hwlth met almogen aff Læmmo sokn i Antijkais by i erligh och wælbyrdogh manss nærware Josep Pederssons, fogothæ paa Aboo, aar effter Gudz byrdh mdxiij, tisdagen nesth effter nyorss dagh, thaa kommæ for mich aa sattho tingæ tæsse effter:ne fæm sworne vithnæ, som ær försth Jönss Longh, Jæppe Longh, Erlandh i Nymmis, Knwth Tomesson och Jæppæ i Gwnnilæ, huilke som haffde varith paa en landzsyn i her Henrich Bidzes tiidh nw för xiiij aar sidenn emællom Toyolaby och Bænickala om eth stycke ængh och fiskæ vaten i Siffwos næss. Tæsse forsc:ne vitnadæ och swore ath thee landzsine mæn vore thaa saa öffuer enss, ath thennæ forsc:næ ængh och fiskevaten skulle ligge vnder Bænickala gordh som thet aff aller ligith haffde, och Thoyolaboo vedersadhe thaa baade then ængh och fiiske vaten och baado her Henrich Biidz för vars Herre dödh skuld ath han skullæ haffwe thöm fordragh then sak och ickæ sakfælle thöm, huilkit her Henrich och saa giordhæ. Han fordrogh thöm then sak för Gudz skyldh och gaff thöm till then synekosth, som han ther om kostwarth haffdæ; hwilkit ærendæ iach sköth till tæsse efft:ne tolff gode mænn, som thaa i næmpdena saathe, som ær Peder Kanckis, Mattis Hirffui, Niels Paffuöst, Erich Kaupist, Mattis Kaijno, Anders Maijasth, Anders i Thalo, Morthen i Kalliola, Jönss Vanakylæ, Henrich Nærffwe, Sigfridh Vannakyle och Henrich Wærosteen, thee ther om ransakadhe, vitnadhæ och effter swore, gijlladhæ och stadfestæ for:ne gode mænss eedh, saa ath thet alleledis saa tilgongit war, som forscriffuit staar. Ty effter saadane forscriffnom skælom, ransakan, viitnæ och eedhom dömpdæ iach forsc:ne ængh och fiskæ vaten i Siffwos næss vnder Bænickala godz obrvteligæ ath holdis, vedh sex marc för mijn dom, och Thoijolabo bethale ffrw Annæ sinæ kostan igen jnnan vj veker. Till tæsse breffs mere vissæ och högræ förwarningh ath saa i sanningen ær som forscriffuit staar, beder iach erligh och vælbyrdogh mann forn:de Josep Pedersson om siith insiglæ met mith veterligæ lathe hengæ næden för thetta breff, som scriffwith och giffuith ær aar, dagh och stadh som forscriffuit staar."}, {"df": "5635", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Främby", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Ekesiö, riiddere, Sweriges riches forstandhere, helser eder alle menige klerckerii, friibornæ, frelsesmen, köpstadzmen, kronennis skatskylloge bönder, landbor och menige almwgæ, som nw församlade [ære] om tywgwndhe dagh jwla i Schara, kerlige och ewinnelige med wor [Herra]. Kere venner, eder skal alle vetherligit vara, at sidhen jach seenth j höstes hadhe warit i Findlandh och ther bestelt om riche[se]ns wordandhe ärendhe, besynnerlige pa christendompsins vegnæ, emot the omilde Rytzer, sa haffuer jach och nw warith till ordha och taals med thenna almwga her i Dala och vtoffuer all menige Norlanden och fan them alle gantzke welwilioge, endrechtelige och samholduge till riche[se]ns betzsta och bestandh, sa och tiil at afwärie richesens och alles tess inbyggeres skade och forderff, om naghen inriches eller wtriches ville nagot obestandh her in begynnæ. (Etc.) Scriffuit pa Koperberget i Fremendby fiortande dagh jwla, vnder mit indsigle, anno Domini mdxiij."}, {"df": "5636", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Puotila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1513, tiisdagen nest epter epiphanie, hölt iak Henric Stensson lagmandz ting met almoghan i Botila by i nerwaro Jocep Peerssons, fougt på Åbo. Dömdis än nu Hans vann Eken Korffuel gård til en pant så lenge han får sina peningar igen som tilforne dömpt war nu tw år sedhan, och Märetta wäldade sig gården till igen, och framdelis hustrw Märetta sak til 40 march for wälde."}, {"df": "5637", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tapala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle tthe tthetthe breff ffor komme kannd kenndes och kunnd giör iagh Klaws Henricszon, lawgmand ij Söderffinne laagssaguu, mett tthette miitth neruarenndis opnne breff, atth åår efftther Gwdz byrd mdxiij, ttorsdag nesth ffor kyndellmijsse dagh, tthenn tthid iagh tthing hwlltth mett almughen aff sancktthe Mortthens sogenn ij Tthaij palaby ij erligh och welbyrdigh mandz nervare Josep Perszon, ffoged påå Ååbo slotth, och fflere gode mendz nervare, tthåå komm tther for retth å satthe tthinngh hederlijg mand mester Powell, ærcke deghenn ij Aå bo, och kund giorde ffor retthe påå erlig och velbyrdigh kuindes vegnne ffru Gwnnill, her Erick Tthomesens (= Thuresons) efftther leffwer påå Wiborg, om etth iorde kiöb hunn och hennis döde herre, Gwd hans siell node, giortth haffde mett Iöns Smed thenn tthid hannd vor ij Viborg, somm er enn rett tthridiung ij Iohalaby ij ffor:ne sanctthe Morttins sogenn, mett alle sinne ttillagwr och vmm egur, quernne och quarnne stheder, ij votthe och ij ttöre, ner by och ffierre, inttet vnnd tthagen, huillckid somm loper viij sthengher iord vtt öffuer allenn byenn ffor cc marc peninge ij gode nöyghe, huillckit iag sköd tthill de ttholff, somm då ij nemnden sååtthe, som er Erick ij Lettonper, Peder Ivckas, Ietthe, Anders Kyllda, Mortthen Karmmas, Iörinn Seppele, Marckus Lawrialle, Pouell Sijmola, Ionis Iuttila, Henric Pytty, Marcus Kyllila och Matti Halcola, tthe tthill sthode, vitthnade och eptter suorer, atth såä ij sanndinngen vore, och ffor:ne kiöb vor laglighe giortth och hade lag stonndeth, och tther mett tthe nu stad ffesthe; the (= tho) dömde iag ffor:ne kiöp sthandigh och ffasth atth bliffwee och ffor byder huor mannde effther denne dagh detth hinder eller kuellie, vid huor tthieris vj marc ffor min dom. Ttill ytthermere visse, högre fforvaringh latther iag mitth inndseglle henghe neden ffor tthetthe breff och beder erlig och velbyrdig mennd etc."}, {"df": "5638", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tiihala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Henrik Stensson, lagman i Nordfinne lagsagu, bekännes och kungjör med thetta mitt närwarande öpne breff, atth thå sum (= thet sinn) jag lagmanstinge hjölt med allmoga af Kangasala sokn i Tijala by i närwarå ärlig man Jacob Follmarsson, häradshöfdinge thersammastads, och Paul Simonsson, fougte på Kumo gårdh, anno Domini 1463 (= 1513?), thorsdagen för kyndersmässo dagh, tho kommo för migh å satte ting thesse effterskrefne synemän, hwilka som hade warit på syn mellan Henrik Kattilus och Morthen Kollainen med sine skiptesbröder, som är först Oloff – – – – – Thesse fore:de wittnade och swåro, atth Henrik Kattilus hafwer ingen andel i eth stycke utmark, som hether Konajankorpi mer än ett stycke äng, som han hafwer intagit med gärdet wid tre lass; hwilket ärende jak skööt til tesse epther:ne 12 gode män, [som] tho i nempden sotho – – – Lauri Kopoinen, Pehr Pohjalainen, Henrik – – – – Jöns Rotzalainen, – – – – – Morthen Karpila, Pehr Oloffsson Raukoinen, Lauri – – – – Nils Roijonen, – – – – Clemet Njemis och Anders Thorsson, the therom ransakade, wittnade och epter sworo, gillade och stadfäste före:de synemäns edh, swå thet Henrik Kattilus ingen andel hafwer med Mårthen Kollainen och hans skiptisbroder [i] then utmark som föreskrifwit stoor, obrottsligen hållas wedh 6 [mark] för min dom, och Henrik Kattilus till xi (= xl) [mark] för welde och betala skadan och synekosten igen med vi riksdaler (= innan vi wekur). Til mer wisso och bättre förwaring att swå i sanningen är som förskrifwit står trycker jak mitt jnsigle witterlig på rygghen å thetta breff, som skrifwit och giffwit är then dag ok stad som förskriffwid stoor."}, {"df": "5639", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh kerlig etc. Kere frw Gwnnildh, frenke och synnerlige gode venn. Jach haffuer eders scriffuilse och myndelige befalinger i medgiffuit hade tessa eders egna thienare vel forstandhit i alle theris innehold och lydelse, i hwilke i först beröre och begäre eder tiill yterligare forwarningh försäkre med richisins klämma och ath iach thet sa bestella ville med rigisins radh, ath thet, som foretagit är, motte fwlkomlige holles, eder och eder kere sma faderlösa barnn aff forscreffne godhe herrer vtann all forkastilse, tiltall, straff eller owilia etc. Kere ffrenke, iach menar ath then richesins clemman, slotz klinken, ther iach forwarade och forsäkrade eder med i the slotz forwandlinger iach giorde then erlighe gode man Tönne Erichsson i eders tiäneris närwarn, eder och eders kere sma barn tiil forwarningh, gode och bestand, skall eder iw yterligare försäkre, forswara och vedh macth holle än fordom the breff och klemman konungh Karls barnn her Niels Stwre, frw Ingeborgh med mange flere i sadane matte försäkrade i lengden beholne waret haffue etc. Som i och röre ath iach ville haffue eder och eder kere sma barn forwarade om thesse slotennes forwandlingh etc., huilkit Gud kenne ath wisthe iach lempä eller med nagot vnderstand betracthe eller besijnna kwnna, eder och eder barnn tiil vederlägningh, försäkringh och tiil alle dele erlighe tiil swars och med ären bliffua, tha ville iach thet gerna vinlagt och giort, fforhopandes eder eij tiil straffs eller ffor när wara thet i mich tilsagt haffue vnder Stocholms sloth och Swerigis cronä, epter then befalingh, macth och tiilskickelse iach med Gudz hiälp epter menige Swerigis jnbyggeris samtycke tiil koma och beföget är. Käre frenke, lather eder i jngen matte wantröste, bedrage eller forskreckie, thy manger giiffuer broderligh radh, föge vtaff menandes, vthen siith och sijna venners gangn mere betencth en hurw riigit och richesins fatige vndersatta synnerlige moth the omille Rytzer forwarade skole wara. Men, kere frenke, twiffler eller omhoger eder i then motte engte; thet iach haffuer eder loffuat och tiil sagt, tesliges Tönne Erichsson pa eders vegna i tesse slotz forwandlinger, forwarning, försäkringh, hiälp och trösth med liiff och macth skall eder obrwteligit holle[t] wordhe, sa sanneliga mich Gud hiälpe, then iach eder befaler med liiff och siäl tiil ewigh tiidh. Scriffuit pa Castelholm then sönedaghen nesth epter conuersionis sancti Pauli anno Domini mdxij (= mdxiij) vnder mijth indsigle. Stenn Stwre i Ekesiö, riiddere."}, {"df": "5640", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Knut Erichsson, lagman i Österbotn och i Satagundh, giör witterligh med det mitt när warandes öpne breff, at den tijdh iagh lagmans ting hultt med almogen aff Huittis sochn, näruarandes ehrligh och wälbördigh swen Iffuar(sson) Flemingh, fougte ibidem, och ährligh wälbordigh mans närwarv Anders Slatte, heredzhöffdinge dersamestädes, och flere gode mäns narwarv, at åhren effter Gudz börd MDXIII, måndagen näst för catetra sancti Petri dagh, thå kom för rätta 12 landzsijnemän, som sijnt och vtletat hade denne effter:ne råår, som 12 landzsijnemän tilförende giord och stadfästat hade med them i edhe emillan Nedersastamola sochn och Hwittis sochn, som är först råån Ijhijnwuori, Taikienwouri, Pahanoijansw, Hakakåskennijska, Ääzänlaka; denne for:ne råår gillade och stadfäste och sworo desse efter:ne 12 synemän at för:ne råår äre rätte rår emillan Nidersastamola och Huittis sochn, som är Jöns Månsson, Håppa Lång, Oleff Säck, Olef Hansson, Jöns Kijra, Olef Käki, Nils Kårckiakåski, Matz Kwsikoski, Påll Kärppä, Nils Kåhma, Anders Firick, Oleff Kijnenpoika, och framdeles gillade och stadfäste the andre xij landzsijnemän som andre ferdh woro daterade på för:ne råår emillan för:de Nidersastamola och Hwittisboor och wilie swäria åffta för:de råår stadugh och fasta medh them när eedz[bär warder], som är först Oleff Olefsson, Erich Schrifuar, Lasse Salmenperä, Matz Camppare, Lasse Bercki, Oleff Hansson, Matz Lwsikoski, Oleff Mustanoija, Jacob ibidem, Oleff Swrensilmä, Olef Thörfuis och Oleff Wihattulan, omsijder mere stadfästade och fullkomnade thenne effter:ne 12 men, som thå i nembden såtå åffta för:ne råår stadugh och faste och tuänne landzsyner – – – – – som föreskrifuit står: Thomas Liuha, Hendrich Nappuri, Joseph Harittu, Jöns Sarcke, Jöns Pehu, Hendrich Fijrik, Lasse Wineki, Hendrich Joncku, Hendrich Påtilast, Jöns Tondura, Heicke Sarke och Nils Tårcku; och framdeles Sastamåla sitt höö, synekåst och skada igen aff Huittis boo innan 6 wekor, och framdeles thenne effter:ne Huittisboar huardere sak till 40 [mark] för welle och till 40 [mark] för konungz dom, som s. Erich Axellsson dateret hadhe den tijdh han konungz dom i wärie hadhe, och 6 [mark] för laghmans dom, som Steen Hendrics[son] (= Henrik Stensson) dateret hade then tijdh han hade lagmans dom i wärie på Harttwijk Jopsons wägne: Jöns Classons Nåkia, Arfwed Jönsson ibidem, Oleff Nilsson, Oleff Jönsson och Joseph Harittu. Effther thessom för:ne skälom, ransakade, vunno och eede (!) dömde dagh (= iagh) åffte försckrifne rår och thenne 12 landz synemäns gärningh stadugh, faste och obråtzligit at hållas widh huardere man sin 6 [mark] för min dom. Dess till mere wisso witnesbördh beder iagh ährligh wälbördigh Matz Andersson Skatte (= Slatte) at tryckia sitt jnsigle sampt medh mitt nedan före thetta breffuet."}, {"df": "5641", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tiihala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Knut Erichsson, lagman i Österbotn och Satekunda, giör witterliget medh thenne mit nährwarendes öpne breff, at then tijdh iach lagmans tingh hölt 8 martij (!) medh allmogen i Cangasala sochen i Tijhale by, nährwarande ehrligh och welbyrdigh swen [Iwar] Fläming, fogate thersammestädes, och i nährwaru ehrligh och welbyrdigh man Jeppe Wollmersson, heredzhöfdinge ibidem, och flere goda manna nährwarendes, at ahrom epter Gudz byrd 1453 (!), torsdagen nest epter dominicam Oculi, tå kom för rätta G[rels] Henrichson Borgarll (!) och Henrich Karppi i Tijhala by och giorde sigh imellan et wenliget jordeskipte så at G[rels] Henrichsson gaff förbenemde Henrich Karppi 4 spanlandh åker jordh på hwar sidho och fyra stycken engh, som ähr förste stycket Sarastinen, thet andra Aptala, thet tridhie är Rookoss, thet fierde är Äteläjokj, och förbe:de Henrich Karppi gaff Grells Henrichsson igen allan then deell, som han äger i Kwsijärwi vthmark, liggiandes i Jwpa vthmark, och till Kwiwessallmj, hwadh helst thet kan wara, som honom tilhörde, i ingo vndantagne; huilcket ährendet iach skööt till thesse 12 män, som tå i nämpden såto, som ähr Jöns Kesämalax, Larss Hödikäinen, Henrich Herttua, Larss Rassi, Hendrich Epi, Clemet Woitinen, Larss Persuj, Willi Wichtainen, Henrich Attj, Jönss Ruotzalainen, Lass   och Henrich Kattilus, tee ther om ransakade, witnade och epter swäria wille, när them eedh biudes, at förbe:de jordeskipte war lagliga giort och skipt. Epter thessom förskrefne skälom, ransakan, witnom och edom dömde iach förb:de jordeskipte stadugt och fast och obrutzliga at hålles, wedh hwars mans 6 [mark] för min dom. Till thesse brefz yttermehre wisso och witnesbyrdh trycker iach mitt jncigle nedhan för thetta breff, som gifwet och skrifwet är åhr och dagh som förskrifwit står."}, {"df": "5642", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmyke helssen met trotiänesthe nw och altid fforsänd met Gud. Käre herre, tyctis ider herredöme vile vita, at then gode man Niels Eskilsson begärede aff mig pa ider herredömes vägnä, thet iag skulle ffölge honom til Ryzseland; ty vilde iag ekke säye honom ney, vtan giorde mig strax til rede ok ffolde honom swo, at vy kome hit til Viborg i tisdagx näst fforliden; ok haffuom vij nw her fforbit swo lenge vy ffinge nw vor leydebreff aff Ryseland, swo thet vij äre aldelis til rede at giffue os til vägx i morgon; ok hoppis iag til Gud, at vor rese hon gor väl äffter the tidende, som iag haffuer en nw sport. Nw i lögerdagx näst fforliden kom Henrik Lule hit til Viborg ffra Narffuen; han sade ffore visse tidende, at then store fförste aff Ryzseland var siälff nw j vintter met al syn makt in j Lätogen ok hade bestallat en stad ther i landet, som het Tärfylle, ok ffore then stad miste han xij(m) ffolk, ok swo drog then store fförste siälff tädan ok in til Mwskowen igen nw iiij veker sidan; ok i somar met fförste gräs akttar kwngen aff Polen ok hertugen j Lätogen at slo j Ryzseland met al then makt the kwnne aff stad koma ok mestaren aff Liffland han vil ok ändelige halda en rogang nw j somor met then store fförste; ty hoppis mig at han ffar nog göre hen til syn. Käre herre, i gor var then gode man Niels Eskilsson ok iag ffrv Gwnels gäst her vppo Viborgx slot, ok som iag kwnne fforsta pa hännes taal, tho ær ther ingen kärlig i mellan her Niels Boosson ok hänne; ok som iag haffuer fforstot aff tesse swene her vppo slottet, tho var Tönne Eriksson her ffor ffastelagen ok anamade tesse slotzloffuen aff ffrv Gwnild ok aff the gode karlle, som her stode j slotzloffuen met hänne vppo ider herredömes vägnä. Swa är her ok ffore ryktte, at the tatherske haffua ok örlig in vppo the Ryzser; ty hoppis mig til Gud, at ider herredöme ffor snarlige gode tidende hädan. Swo är her ffore visse tidende, at then store fförste haffuer ffat ganske stor skade pa sit ffolk ffor en anan stad j Lättogen, som heter Smalänske, hwilket Gud latj sant vare. Käre herre, iag haffuer nw inge andre tidende ider herredöme tilbiude. Idher herredöme her met aldzmäktig Gud met liff ok siæl beffalandis. Scriffuit j Viborg, sancte Benedictj dag, anno Dominj i[½](m) xiij°. Jtem her Niels Boson han gör sig rede ok actar sig hädan ok til Swärige met thet aldre fforste opit vaten etc. Henrik Stensson."}, {"df": "5643", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum devoti sanctitatis vestre oratores frater Mathias Olaui monasterii Vallisgratie ordinis sancti salvatoris Aboensis dioecesis, ac Olauus Petri, civis Vallisgratie ejusdem dioecesis, ex votis suis altissimo Deo emissis cupiunt sepulchrum dominicum et terram sanctam Jherusalem visitare, supplicant sanctitati vestre dicti oratores, quatenus eorum pio desiderio paterna charitate annuentes eis et eorum cuilibet, quod terram sanctam et sepulchrum dominicum predicta absque aliquarum censurarum et penarum a jure seu per sanctitatem vestram aut ejus predecessores Romanos pontifices latarum et comminatarum incursu libere et licite visitare et ad illa peregrinari possint et valeant, licentiam et facultatem concedere ac indulgere dignemini de gratia speciali, [non obstantibus] constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscumque et cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. P. cardinalis sancti Eusebii, Et quod presentis supplicationis sola signatura sufficiat et ubique fidem faciat, quia oratores sunt in Romana curia presentes, et quoad dictum Mathiam de licentia sui superioris. Concessum P. cardinalis sancti Eusexii. Dat. Rome apud sanctum Petrum tertio kalendas aprilis anno primo."}, {"df": "5644", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gracia episcopus Aboensis. Cum recommendacione sincera promptum in singulis beneplacitis animum complacendi. Kære her Steen, besynnerligh gode ven. Epther edher herredömes kærlige begær och scriffuelse, som oss tiil hande kom midfasthe swndagh næst forganghen, thet vij offörsymmedh skulle biwdhe edher herredöme tiil om thenne landzendes leijhelighet, hælzst om the Rydzser, tha kwne vij ecke æn nw enkedhe edher herredöme for visse och sanningh tiil kænne giffua om therres handelingh och bedreff annedh æn fwlfölgendes the verdugxte verdughe fædhers erlige herrers och gode mendzs rigxens raadz breff och vilie ære skickedh och vtsende hædhen aff landith erlighe gode mæn Niels Eskelson, Henrik Steenson, væpnare, her Arwedh Lille, kanek i Abo, och her Bertell, kirkeherre i Perna, tiil samtaals met for:de Rydzer, hwilke sedhen i höstes formodeth och vedher raan epter rigxens sendingebudh töffuedh haffue, them vetherlige görendes och openbare at edher herredöme alldeles fultgöre och holle then dagh, fredh och korskysningh ther edher kære döde fadher, aff sæll amijnnelse, landen emellan giorde och stadhfesthe, æn hwre beqwemligh thet vare ij merkeligh möthe nogoth nær paa en tiidh besöke för swadane skipelse nw för öghen ær kan edher herredöme och gode mæn flere thet væl acthe och begrwnne. Ty ær for:de gode mæn och sænningebudh swa metgiffuit at the forarbethe skule, thet möthe sancte Marie Magdalene tiid næstkomendes samtycht ær oc beleffuedh kwnde tiil nogher formere aar vpskiwtes och förlenges. Gudh alzmæchtigh och Sweriges helge patroner giffue them ther nadher tiil lempe och vpsaat rigxens verff swa begaa, at ther longlighet gangn och bestand maa epterfölighe, synnerligh thenne vtskotne landzende tiil lise och vndzsætningh, som paa alle sidher faarlighe ær vtseth i vadhe for rigxens fiende angreep och insökelse, thet Gud met syn helghe naadh forstyre &c. Kære her Steen, for then store venss tekn och gönst vij befijnne i edher herredömes for:de scriffuelse, oss besogendes met en sokn i forlænningh, tacke vij edher herredöme met fwlkombligh vilie och störsthe kerligh. Toch sæthie vij then troo och liith tiil edher herredöme, at edher herredöme aff syn infödde godhet hænne ytherligere forbætre viil epter edher herredömes gode tiilbodh, vilie och gönstigh behagh. J hwad matte vij kwne vethe edher herredömes bætzsthe nytte, gangn och bestandh skal edher herredöme met all kerlighet fynne oss vælwilighe tiil, befalendes edher herredöme her met alzmechtigh Gud, then edher herredöme swndt spare tiil siæll och liiff ewinneligh. Raptim ex castro Kustha anno Domini mdxiij, feria quarta pasche, nostro sub sigillo. Adress: Strenuo, generoso ac plurimum circumspecto viro domino Stenoni Sture in Ekesiö, militj, regni Swecie gubernatorj, domino fautorj et amico nostro humanisimo. (På ett särskildt papper finnes bifogad följande afskrift af ett lejdebref för de svenska sändebuden:) Store försthen met Gudz nade Vacilius Hanson, keysere offuer alt Rydzseland, hans höffuitzman pa Nöteborg kness Iffwan Iwanouetz kwngör edher Niels Erikxson, höffuitzman paa Viiborgh, ati haffue sendt en edher swen, hetendes Henrik, tiil mech met breff, lydendes at edher storeforsthens her Steen Stwres senningebud achte kome in vti vart land hendher Noogardh och iach skulle paa var store forstes vegne giffue them legde breff, fordhenskap, priistaff och frij fortærningh fran raan tiil Nöteborgh och fran Nöteborgh tiil Nogardh och frij vegh tiil och fraa epter fredzbreffuitz och korskysningx inhollingh vthen alt qwal och hindher. Tha maa i lathe edher store forstes bud kome in vti vart land epter thette mith leigde breff. The skule haffua frij vægh, fordhenskap, pristaff och fortærningh fran raan tiil Nötheborgh och fran raan hendher Nagardh. Screffuit pa Nötheborgh etc."}, {"df": "5645", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Runa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Broderligh helsen altiid forsent kerlige j alsmectigen Gud. Kere herre och broder, her Steen, gode besynnerlige wen, teckis eder herredom wele wethe, ath her stoor alstingis wel till i thennæ landzende, Gud tess loff haffue; och hopes mech ath nær the gode mæn igeen komme, som wtsende ære till Ridzland, komme the medh gode tidende oppo thennæ siidhe. Nær swo skee kan, hwes tidende the haffue med sigh, skole i snarligen faa ath wethe, effter huilche theris werff eder herredom kan siig seeden effter rætthe och eder ærinde beskicke. Kære herre och broder, tacker iach eder herredom ganske kerlige oppo then werdige herrens biscopens wegne, ati haffuæ hans nade betencht met nagon forlæningh, och war eders skriffuelsse hans werdighet ganske kerlige kommet. Som iach oppo honom fornymmer, tha haffue i ther en troo huld wen, ther maa i fwllelige settie troo till. Annedh iach ecke aff honom fornymmæ eller forfare kan. Kære herre, ingen synnerlige tidende haffuer iach eder herredom tilbyude oppo thennæ tiidh. J huad mathe iach kan wara eder till ödmywgt, welie och kerlighet, skole j altiid fynne mech weluilige till j alle mathe. Eder herredom alsmectige Gud med lyff och siel till ewige tiid befolendis. Snarligen screffuit aff Rwne gord, fierde paske dag mdxiii°, meo sub sigillo. Ake Iørienson riiddere. (På en sedel:) Kære herre och broder, er myn kerlige bön till eder herredom, ati welie wethe och rame ffrw Mæretis bestæ och gangn, warindis henne for eeth goth forswar, om nogen henne i nogen mathe oforrætthe welie, huilchet iach alstingis kerlige met eder herredom forskille wil. Bediendis eder ati mich tilbyude wil, nær iach scal komme diidt ower till eder och oppo huad tiid, tha wil iach gerne giöre. Iach er heller hooss eder herredom en iach her ligger, for ty tiiden er meg her ganske longh. Jtem in Christo feliciter valete."}, {"df": "5646", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum quoddam perpetuum simplex beneficium ecclesiasticum, prebenda nuncupatum, ad altare Sancti Sigfridi situm in ecclesia Abuensi, quod ut asseritur de jure patronatus laicorum existit et quod devota creatura vestra Johannes, electus Lincopensis, tempore promotionis per sanctitatem vestram facte de persona sua ad ecclesiam Lincopensem obtinebat prout obtinet, per promotionem hujusmodi ac munus consecrationis eidem electo impendendum vacare speretur, supplicat igitur humiliter sanctitati vestre devotus orator vester Ericus Suenson, decanus ecclesie Lincopensis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicto beneficio, cujus fructus etc. quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, cum ut premittitur aut per lapsum temporis de consecrandis episcopis a canonibus diffiniti sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Johannis electi vel cujusvis alterius de illo in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam vacet, etiam si specialiter vel ex promotione hujusmodi aut alias ex quavis causa alia in litteris exprimenda generaliter reservatum affectibus devolutis litigiosis, cuius litis etc., existat, eidem Erico oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus apostolicis ac dicte ecclesie Abuensis juramento etc. roboratis statutis et consuetudinibus ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. P. cardinalis Sancti Eusebii. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium et quod obstantie beneficiales oratoris, et quatenus opus sit verus dicti beneficii vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, habeantur pro expressis, et cum clausula predicta et quamcumque aliam generalem reservationem importante, et cum oportuna derogatione juris-patronatus, quatenus illud ex fundatione vel dotatione pro medietate alias in totum existat, ut prefertur, et quod major specificatio singulorum premissorum qualitatis invocationis et fructuum augendo vel minuendo quantum opus fuerit etiam ad expressionem, si beneficium illud non beneficium sed prebenda per se seu vicaria vel capellania et ad quod altare in dicta ecclesia Aboensi existat, etiam si dictus Johannes electus illud in titulum vel commendam obtinuerit, aliorumque circa ea necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. P. cardinalis Sancti Eusebii. Dat. Rome apud Sanctum Petrum pridie nonas aprilis anno primo."}, {"df": "5647", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Leo episcopus, seruus seruorum Dei, venerabili fratri episcopo Aboensi et dilectis filijs archidiacono ac Aruido Lille, canonico ecclesie Aboensis, salutem et apostolicam benedictionem. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus dilectus filius Ericus Suenson, decanus ecclesie Lincopensis, apud nos fidedigno commendatur testimonio, nos inducunt ut sibi reddamur ad gratiam liberales. Cum itaque, sicut accepimus, quoddam perpetuum simplex beneficium ecclesiasticum, prebenda nuncupatum, ad altare Sancti Sigfridi situm in ecclesia Aboensi, quod, ut asseritur, de iure patronatus laicorum existit et quod dilectus filius Johannes, electus Lincopensis, tempore prouisionis et prefectionis de persona sua ecclesie Lincopensis, tunc certo modo pastoris solatio destitute, per nos nuper factarum obtinebat, prout obtinet, per prouisionem et prefectionem huiusmodi ac munus consecrationis eidem Johanni electo impendendum vacare speretur, nos prefato Erico, qui, vt asserit, decanatum dicte ecclesie Lincopensis inter alia obtinet, premissorum meritorum suorum intuitu specialem gratiam facere volentes, ipsumque Ericum a quibusuis excommunicationis, suspensionis et interdicti alijsque ecclesiasticis sententijs, censuris et penis, a iure uel ab homine quauis occasione uel causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existit, ad effectum presentium dumtaxat consequendum harum serie absoluentes et absolutum fore censentes, necnon omnia et singula alia beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura, que etiam ex quibusuis apostolicis dispensationibus dictus Ericus obtinet et expectat ac in quibus et ad que ius sibi quomodolibet competit, quecunque, quotcunque et qualiacunque sint, eorumque ac dicti decanatus fructuum, reddituum et prouentuum veros annuos valores, ac huiusmodi dispensationum tenores presentibus pro expressis habentes, ac iuripatronatus huiusmodi, quatinus ex fundatione uel dotatione existat, pro medietate alias in totum hac vice dumtaxat specialiter et expresse derogantes, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus uos uel duo aut vnus uestrum per uos uel alium seu alios beneficium predictum, cuius fructus, redditus et prouentus quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum, ut dictus Ericus etiam asserit, non excedunt, cum ius illud, ut prefertur, aut per lapsum temporis de consecrandis episcopis a canonibus diffiniti uel alias quouis modo preterquam per ipsius electi obitum vacare contigerit, etiam si actu quouis modo, aut ex alterius cuiuscunque persona, seu per liberam resignationem dicti Johannis electi uel cuiusuis alterius de illo extra Romanam curiam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, vacet, etiam si tanto tempore vacauerit, quod eius collatio iuxta Lateranensis statuta concilij ad sedem apostolicam legitime deuoluta ipsumque beneficium dispositioni apostolice specialiter reseruatum existat, et super eo inter aliquos lis, cuius statum presentibus haberi volumus pro expresso, pendeat indecisa, dummodo tempore dati presentium non sit in eo alicui specialiter ius quesitum et alterius medietatis dictorum patronorum, quatinus ius patronatus huiusmodi ex fundatione uel dotatione existat, ut prefertur, ad hoc expressus accedat assensus cum omnibus iuribus et pertinentijs suis, eidem Erico auctoritate nostra conferre et assignare curetis, jnducentes eundem Ericum uel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem beneficij iuriumque et pertinentiarum predictorum, et defendentes inductum, amoto exinde quolibet illicito detentore, ac facientes Ericum uel pro eo procuratorem predictum ad beneficium huiusmodi, ut est moris, admitti sibique de illius fructibus, redditibus, prouentibus, iuribus et obuentionibus vniuersis integre responderi, contradictores auctoritate nostra appellatione postposita compescendo, non obstantibus felicis recordationis Bonifacij pape viii, predecessoris nostri, ac alijs constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon statutis et consuetudinibus dicte ecclesie Aboensis, iuramento, confirmatione apostolica uel quauis firmitate alia roboratis contrarijs quibuscunque, aut si aliqui super prouisionibus sibi faciendis de huiusmodi uel alijs beneficijs ecclesiasticis in illis partibus speciales uel generales dicte sedis uel legatorum eius litteras impetrarint, etiam si per eas ad inhibitionem, reseruationem et decretum uel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus prefatum Ericum in assecutione dicti beneficij volumus anteferri, sed nullum per hoc eis, quoad assecutionem beneficiorum aliorum, preiudicium generari, seu si venerabili fratri nostro episcopo et dilectis filijs capitulo Aboensi uel quibusuis alijs communiter uel diuisim ab eadem sit sede indultum, quod ad receptionem uel prouisionem alicuius minime teneantur, et ad id compelli aut quod interdici, suspendi uel excommunicari non possint. Quodque de huiusmodi uel alijs beneficijs ecclesiasticis ad eorum collationem, prouisionem, presentationem seu quamuis aliam dispositionem coniunctim uel separatim spectanibus nulli valeat prouideri per litteras apostolicas, non facientes plenam et expressam ac de uerbo ad uerbum de indultis huiusmodi mentionem et qualibet alia dicte sedis indulgentia generali uel speciali cuiuscunque tenoris existat, super quibus presentibus non expressam uel totaliter non insertam effectus huiusmodi gratie impediri valeat, quomodolibet uel differri et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis, aut si dictus Ericus presens non fuerit ad prestandum de obseruandis statutis et consuetudinibus dicte ecclesie Aboensis solitum iuramentum, dummodo in absentia sua per procuratorem ydoneum et cum ad ecclesiam ipsam Aboensem accesserit corporaliter illud prestet. Nos enim exnunc irritum decreuimus et inane, si secus super hijs a quoquam quauis auctoritate scienter uel ignoranter contigerit attemptari. Datum Rome apud Sanctum Petrum, anno jncarnationis dominicæ millesimoquingentesimoterciodecimo (anno), pridie nonas aprilis, pontificatus nostre anno primo. Chr:(an) N. de Aucia. Leo Valtrinj."}, {"df": "5648", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Motu proprio dilecto filio Johanni Magni, clerico Lincopensis dioecesis, de canonicatu et prebenda Lundensis ac prepositura Lincopensis ecclesiarum et parrochiali ecclesia N. Abuensis diocesis, quos dilectus filius Johannes, electus Lincopensis, tempore promotionis et prefectionis per nos nuper de persona sua ad ecclesiam Lincopensem, tunc certo modo vacantem, factarum ex dispensatione apostolica obtinebat ex eo, quod nos hodie canonicatum et prebendam ac preposituram et parrochialem ecclesiam predictam per solam prefectionem predictam harum serie vacare decernimus, apud sedem apostolicam vacantibus specialem gratiam facientes canonicatum et prebendam ac, que inibi dignitas major post pontificalem existit, preposituram et parrochialem ecclesiam predictam, quorum in simul fructus etc. decem marcarum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum, ut accepimus, non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Johannis electi aut cujusvis alterius de illis in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, aut constitutionem Execrabilis vel capitulum De multa vacent, devolutis affectibus specialiter vel ex quavis causa, que in litteris exprimi possit, generaliter reservatas, cujus litis status etc. curatis et electis existat, eidem Johanni motu simili conferimus et de illis etiam providemus secumque ut preposituram et parrochialem ecclesiam predictas, si sibi litterarum super presentibus conficiendarum vigore conferantur, recipere et insimul quoad vixerit retinere libere et licite valeat dispensamus, generalis concilii et quibusvis aliis constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis etiam juramento etc. roboratis ceterisque contrariis non obstantibus quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Fiat motu proprio. Et cum clausula absolutionis ad effectum presentium, et quod obstantie ipsius Johannis Magni ac verus et ultimus canonicatus et prebende ac prepositure et parrochialis ecclesie predictorum vacationis modus, etiam si ex eo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, habeantur pro expressis seu exprimi possint, et cum clausula quamvis generalem reservationem ex quavis causa in litteris exprimenda importante, et cum provisione cum clausula gratificationis ac dispensationis predicta ad vitam, cum derogatione statutorum predictorum latissime extendenda, etiam si videbitur cum unione dicte parrochialis ecclesie eidem prepositure ad vitam ipsius Johannis Magni cum derogatione et clausulis de unionibus committendis ad partes, et quod omnium premissorum et valorum augendo vel minuendo usque ad verum valorem ac dividendo qualitatis invocationis situs annexarum aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris, et cum decreto vacationis per solam promotionem. Fiat J. Dat. Rome apud Sanctum Petrum octavo idus aprilis anno primo."}, {"df": "5649", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gracia episcopus Aboensis Sincerissimis nostris semper in Domino reuerencia, honore et salute premissis. Kære herre och besynnerligh gode ven, epter edher herredömes behagh, vilie och befalingh haffuer velboren swen Ijwar Flemingh skildh fran segh Kwme gordz læn, hwilken togh nyttugh vare her for landzsens legelighet och godh tycke, som han haffuer aff almoghen. Ty ær var kærlige bön met hanom tiil edher herredöme, at edher herredöme honom met nokot ville betenke ther han kwnne vedh bliffue, riget och edher herredöme tiil gode och gangn. Oss hopes han skulle sigh i alle sacher tiilbörlige skyne lathe &c. Inghen synnerligh vordhende tidhende haffue vij nw dele met edher herredöme annen æn som vij siistl. screffue edher herredöme tiil, at the Rydzser haffue foodt skade pa ix(m) folk; thet haffue vij och swa for sanningh sedhen bespoort, och vorthe the ypersthe baiorer döde ather förde tiil Rydzseland. Oss ær och met visse scriffuelse tiil kænne giffuit, at koningh Hans ær dödh; Gwd siælen nade met alle cristne siæle. Ther om scriffue vij vthen alle forsymelse frw Gwnnildh tiil, at hon thet skulle rigxens sendebudh forkynne lathe, oss hopes at for:de Rydzser aff slighe tidhende faa noghen miströsth och athersætningh. Swa kan Gud alzmechtigh forsee, at riget pa alle sidher maa kome tiil fredh och roligheth, ther myket aff thenne longeligh feygdh forswaketh ær. I hwad matte vij kwne vare edher herredöme tiil vilie, gönsth och kerligh skal edher herredöme fynne oss alztinges wælwegne vti, edher herredöme met alt edher liwfft ær Gudi alzmechtighen met siæll och liff ewigh befalendes. Raptim ex Abo anno Domini mdxiij, in crastino beatorum Tiburtij et Valerianj martirum, nostro sub sigillo. Adress: Strenuo, generoso ac nobilj viro domino Stenonj Stwre in Ekesiö, militj, regni Swecie gubernatorj, domino, fratrj et fautorj nostro sincerissime obseruando."}, {"df": "5650", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Runa", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Broderligh helsen altiidh forsenth kerlige i alsmectighe Gud. Kære herre och broder, her Steen, gode besynnerlighe wen, teckis eder herredom wele wethe, ath her stoor alth wel till i thenne landzende, Gud tess loff haffue; tha haffuer iach en nw ingen tidende aff the senninghebod, som insendhe wore i Rydzland. Hopes mich ath the komme snarligen igeen medh gode tidende, som mich tycker aff segen; tha faa wii i thette aar god fredh aff the Rydzser. Iach hadde gernæ wareth offuer hooss eder herredom, antige till Borkholm eller annenstadz; tha fiik iach eder fogodis Iosep Persons skreffuelse, j huilchen han rörer ath han wil antighe sielff personlige ower till eder eller haffue siith wisse bod; och war han syn iacht igeen begerindis, sore klagendis siigh for skep. Tha oppo thet han ingon skatzmal haffue skulde, sende iach hanom sin iacth igeen. War thet i eder herredoms æmpnæ mech igeen med en liiten wndsettie, tha er thet myn kerlige bøn till eder. Thenne landzende Finlandh er mech kæær ath wara och dweles wdi, doch haffuer iach betre weliæ ath wara i Suereghe for eders och flere gode wenners omgengelsse skuld. Kære herre och broder, mai wethe, ath her löper hwar man med wisse tidende, ath kongh Hanss reedh aff en torsdagx affthen med Per Oxes kleede sæk; hwad i sanningen er, wed iach ecke; er thet swa, tha hopes mech ath wii faa en god dactingen med honom j aar; hopes mich till Gud, ati faa en god endhe oppo alle edre ærindhe och alltingh goor nest Gudz hielp effter eder weliæ och begere. Kære herre, j huad mathe iach kan wara eder herredom till welie, skole i altiid fynne mech weluilige till med lyff och macth, thet Gud kenne, then iach eder med lyff och siel till ewighe tiidh befaler. Helser eder kære förstinnæ, myn wolgemot, med manghe gode natther. Hastelighe skreffuit aff Rwnæ gord sancte Marcij ewangeliste dag anno Dominj mdxiij°. Ake Iørenson riiddere. (På en vidfogad sedel:) Kære herre och broder, om i mich wndsettie kwnne med en liten iacht; haffuer iach nogen deel i myne wärie i off mech begere, skole i rade och biude ower. Kære herre, biuder mech till igeen om then hest iach gaff min wolgemoth; wil han bliffue noget god, tha weth iach two hans bröder her i landhet, som icke fynnes magen i Finlandh, om the maa leffue etc. Iterum in Christo valete."}, {"df": "5651", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reformatio Johannis Magni, cujus preinserta supplicatio est sub dat. Rome apud Sanctum Petrum octavo idus aprilis anno primo. Beatissime pater. Per errorem scribentis supplicationem preinsertam positum est, quod dictus Johannis electus obtinebat parrochialem ecclesiam N. Abuensis dioecesis, cum revera deberet ponere loco parrochialis beneficium simplex, prebendam nuncupatum Sancti Sifridi in ecclesia Abuensi. Dignetur sanctitas vestra litteras provisionis super preinserta conficiendas non de parrochiali ecclesia, sed de simplici beneficio, prebenda nuncupato Sancti Sifridi in ecclesia Abuensi, expediri mandare ac secum ut quecumque duo curata seu alias invicem incompatibilia secularia aut cum uno ex eis vel sine illis unum cum cura vel sine cura cujusvis ordinis regularis, beneficia ecclesiastica, etiam si secularia, dignitates etiam majores principales, personatus administrationes vel officia etiam curata et electiva in cathedralibus etiam metropolitanis vel collegiatis ecclesiis vel parrochiales ecclesie vel earum perpetue vicarie, regulare vero prioratus prepositura, prepositus dignitas, personatus administratio vel officium etiam curatum et electivum seu talia mixtum fuerint, si sibi alias canonice conferantur aut ipse eligatur, presentetur vel assumatur ad illa vel instituatur in eis, recipere et secularia in titulum regulare in commendam quoad vixerit retinere, ita quod de fructibus etc. disponere cum clausula permutandi et commende cedendi toties quoties dispensare dignemini de gratia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac statutis etiam juramento etc. roboratis, privilegiis quoque etiam Cluniacensis vel Cisterciensis ordinum concessis in litteris latissime extendendis, quibus derogare placeat, ceterisque contrariis non obstantibus quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis, et quatenus dictum beneficium sit de jure patronatus laicorum nobilium, tunc si ex fundatione vel dotatione pro dimidia, alias in totum derogare placeat. Concessum. P. cardinalis S. Eusebii. Et de duobus incompatibilibus ad vitam et de speciali ac duabus parrochialibus ad vitam et de uno cum cura vel sine cura etiam Cluniacensis vel Cisterciensis ordinum in commendam ad vitam et cum clausula permutandi et commende cedendi toties quoties etc. et cum derogatione privilegiorum in litteris latissime extendendorum, et quod omnium premissorum cognominum invocationis qualitatis fructuum augendo vel minuendo, quantum opus sit, aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris, et quatenus dictum beneficium sit de jure patronatus laicorum nobilium ex fundatione vel dotatione pro dimidia alias in totum derogare placeat. Concessum. P. cardinalis Sancti Eusebii. Dat. Rome apud Sanctum Petrum nonis maii anno primo."}, {"df": "5652", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "ruotsi, venaja", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Det från rysk sida utställda exemplaret. Nära samtidig afskrift af den originalet bifogade öfversättningen, införd i biskop Brasks kopiebok i svenska riksarkivet, fol. 241, och därifrån aftryckt i Sverges traktater, sid. 579, som utgör källa för nedanstående. Vadzsalij, med Gudz nadhe stoorførste, keysare och herre offuer alt Rydzland, stora førstens bayor oc høffuidzman paa Stora Nogard her Wadzsalij Wasiliuitz och hoffmæsteren Iuan Andreewitz sade oss wppo her Stens Stures wegnæ, høffwisman offwer alt Swerigis rike, archebiscopen i Wpsala och flere biscopa och alt Swerigis lands, och her Stens Stures senningabod Niels Eskilson, her Erik (!) Stenson, her Arffuid, canich i Aabo, oc Bartholomeus, capellan; wor stoorførste Wadzalij, med Gudz nad keysare och herre wtoffwer alt Rydzland store første, her Swante Nielson med alt Swerigis raad epter theris begæra bynode them, bød sin høffuidzman paa Stora Nogard gøra frid i lx aar fran war frv dag i fastonne aratalet vii(m) och xviii aar til war frv dag igen aratalet vii(m)lxx oc viii, oc fridzbreff scriffuæ oc beseglæ; oc korset kyste wppo thet fridzbreffuid her Swante Nielson, erchebiscopen och flere biscopa och alt Swerigis rikis raad. Nu ær her Swante dødh oc nw ær i her Swantes stad her Sten Stwre herre och høffuidzman öffuer alth Swerikis rike. Thy ær war store førstes, keysares oc herre öffuer alt Rydzland bayoor oc høffuidzman paa Stora Nogard oc Stora Nogardz rike saa offwer eens med her Steen Stwre, erchebiscopen och flere biscopa oc alt Swerikis land then friidh holla stadug och fast epter fridzbreffuid til førscreffne aar, som war store første, keysare och herre offuer alt Rydzland, her Swante Nielson, erchebiscopen och flere biscopa oc alt Swerikis rike epter theris begæra bynode them store førstens bayoor och høffuidzman pa Stora Nogard her Vadzilij Vadziliiwitz och hoffmestaren Iwan Andreewitz epter sendebodzsens begærilse, Niels Eskilsons och the goda men med honom waro. Thaa woro wii saa øffwer eens med them och recktom them wora hand epter fridzbreffuid pa wor [store] førstes wegnæ, Wadzilij, med Gudz nadhe keysare oc herre wtoffuer alt Rydzland, store førstes bayor oc høffuidzman paa Stora Nogard och Nogardz rike med her Sten Stwre, erchebiscopen och flere biscopa och alt Swerigis landh, at the wilia holla then friid stadug oc fast epter fridzens breff; oc her Sten Stwre oc menoge rikisens rad med store førstens bayor och høffuidzman pa Stora Nogard och alt Nogardz rike holla then friid stadug och fast til lx aar fran war frv dag arataled vii(m)xviii oc til war frv dag igen aratalet vii(m)lxx och viii aar och wore ther til begærende, at wii skulle førlengia thet herramøte, som skulle staa i Soboline [wid] Voxen epter then dagh, som star i fridzbreffuidh, i thet fiærde aareth paa Helie prophete dag aarataled vii(m)xxi aar, som war giort i gambla fridzbreffuid, ath wi skulle saa førlengia førscreffna møte, och haffuom warid offuer eens med her Sten Stwre[s] senningabod Niels Eskilson och the gode men med honom wore, oc thet førscreffne herramøte skal staa i Saboline wid Woxen epter wor ord i thet siætta ared på Helie prophete dag aartalet vii(m)xxvi aar ath aatskilia land [oc] watn wid roan fran store forstens keysare oc herre offuer alt Rydzland Stora Nogardz rike oc Swerikis land epter fridzbreffuid oc korskysningen; oc naar som til her Steens Stwre komber war store forstes keysares oc herres offuer alt Rydzlandh senningabod med fridzbreffuid, tha skal her Sten Stwre offuer alt Suerikis rike och menige rikisens raad, som ekke haffua kyst korset tilforenna, kysse korsit i warth senningabodz næruarilse oc her Sten Sture trykke sit insigle før thetta fridzbreffuid, erkebiscopen oc flere biscopa oc alt Suerikis rikis raad med store førstens bayoor oc høffuidzman paa Nogard her Wadzilii Wadziliiwitz Bortmako oc borgamestaren pa Stora Nogard Wiyilij (!) Michitin Torachano, war store førstes bayoor oc høffuidzman pa Stora Nogard oc Stora Nogardz rike, ath gøra som i fridzbreffuid scriffuidh staar, her Sten Stures senningabod Niels Eskilsson oc the goda men med honom wore; oc haffua war store forstes bayoor och høffuidzman paa Stora Nogard her Wadzilij Wadziliiwitz hoffmestaren Iwan Andree[witz] giffuid oss breff vnder theris insigle och handscrifft och korskyste i wara nærwarilse ther om, och her Sten Stwre, erchebiscopen i Wpsala och nw rikisens raad skola oc gøra som i fridzens breff scriffuit staar oc saa teslikis epter thenna her scrifften, och jak wnderscriffuare Micha Wadzilzson screff thetta breff medh mine hand. Scriffuid paa Stora Nogard aarataled vii(m)xxii (= xxi) aar i may manade ix(de) dagen."}, {"df": "5653", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Broderlig helsen altiid forsenth kerlige med Gud. Kere broder och herre her Sten, gode besunerlige wen, teckis eder herredom wele wethe, ath her stor alth wel till i thenne landzende, Gud tess loff haffue. Tha haffuer iach en nw ingen tidendhe fonget aff the wore senninghebod, som i Rytzland skickede [äre] om Wiborgx sloth. Mai wethe, ath myn broder Tönno benaled siig diidt noget effter paske, formodendis ath han nw i dagh annamer then slotzloffuen paa eder herredoms wegne. Kære herre och broder, huro i welie nw beskicked met Rasborgh, thet star till eder, eder kerlige bediendis, ati welie byude mich ther till om. Kan thenne myn trotienere Cristiern wnderwiise eder om alle legelighether. Om eder teckis ath haffue eder egne fogde ther oppa, tha faa i ecke swa redelige then swmme penninge ther aff, som Tonnow wtgaff. Kære herre och broder, ingen synnerlige tidendhe haffuer iach eder herredom tilbyude paa thenne tiidh. J hwad mathe iach kan wara eder till welie, kerligh och bystand, skole i finne mich altiid redebon och weluilige till, thet Gud kenne, then iach eder med lyff och siel till ewige tiid befaler. Helser eder wnge ffrw och eder wnge son med marghe gode nætther oppo myne wegne. Hastelige skreffuit aff Kroneborgh dominica trinitatis mdxiii°, meo sub sigillo. Ake Iörienson riiddere."}, {"df": "5654", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Narva", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5655", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus Dei gracia episcopus Aboensis Sincerissimis nostris semper in Domino decore, honore et salute premissis. Kære her Stenn, gode besynnerligh venn, teckes edher herredöme vile vethe, ati dagh finge vij gode och behagelige tidhende aff the omilde Rydzer, som edher herredöme befinnendes vordher vti thette inneluchte breff, hwre rigxens sendebud theres verff ther endeth haffue och begat i thet bätzste them mögeligit vareth haffuer. Hwad theres ytherligere handelingh och vedhertaal vareth haffuer i alle motte twiler oss inthe vti, at the iw osparlige dele met edher herredöme offorsymmet. Swa hopes oss tiil Gud och alle Sweriges helge patroner at riget maa och kan pa alle sidher kome tiil freedh och roolighet, them vij edher herredöme ewigh befale met siæl och liiff i lyckesamblige velferdh. Raptim ex Abo anno Domini mdxiij, feria tercia infra octauas sancte trinitatis, nostro sub sigillo. (På en bilagd sedel:) Item ær oss och vnderwiist ath noghre böndher aff Vemo soken haffue vareth for edher, beklaghendes om eth ærende och trætte, som the segh olaghelighe vti befynne, hwilket och i iij heredz tingh randzsakedh ær, nærwarendes lagmannen och heredzhöffdingh, och ey annedh met rætte och skæl befynnes æn the met oræt fare bode met ordh och gerningh, som vij edher herredöme enkede vile vndherwiise i sanninghen met helge biscop Hemmingx breff, thet Gud försth besögher ath vij kome tiil taals. Iterum valete. Adress: Strenuo ac generoso viro domino Stenonj Stwre in Ekesiö, militj, regni Swecie gubernatorj, domino, fratri et amico nostro sincerissimo."}, {"df": "5656", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wenlig hilsen altijd tilfforende met Gud. Kere her erchedyegen, gode wen, eder helbrede, welffart oc gode røchte er meg altijd gerne lyfft at høre. Ydermere jeg ok myn son Cristoffer, wy thacke eder storlige for møgen ere ok dygd j oss bowyst haffe j mange mathe bosønderlege for eder gaffe j oss sende for jwl, en thy at wy thet ey fynge, tha thacke wy eder lige gerne for eder gode gønst och welye. Eder breff sende myn werd meg fra Lubbek oc jeg screff hanum at han skulle anname alt eder gotz, som j meg til screffe ok sende eder jgen althen delen, som j meg screffe ok wille haffe; ther myt breff kom til Lubbek igen, tha war skypperen bort segeld, sa lader hanum göre eder ther regenschap aff eder gotz etc. Jtem, kere her erchedyegen, gode wen, myn kerlige bøn er nw stor til eder; jeg sender eder noger regenschap som Johan Ericsson (?) til kommer, hwylken regenskap han satte meg j pant for xl r[ensche] gyllen han meg skyllig war, om han bleffe greben eller død, som skedt er, at jeg skulle søge myn betaling ther aff jgen, som Rawald Hansson oc wel weterlecht er met fflere boschedene men oc hans egen hantscrift bewysser j all hans regenschap ok Hinrich otte, som nw met eder er oc wel haffuer fforstand, so hobes meg at Henrichs egen hant schal thet bowyse. Jtem ydermere oc begerende eder gode rad oc trøst: Rawald Hansson er meg ok skylleg xxxiiij r[ensche] gyllen jeg hanum haffuer forlathet met clede ok trost och rede peninge, som hans egen handscrifft wdwysser, som han haffuer giffuet meg ther oppa; beder jag eder gerne at ware meg her behelpelig j at hans moder meg wylle sende hijd ffor:de betaling eller til Lubbek til myn werd Hans Trupenicht, so wyl jeg sende offer igen hans hantscrifft. Kere her erchedyegen, gode wen, jeg kan wel fforsta, wden eder hielp oc gode rad oc thrøst kan jeg her langsampt her noget aff ffa; jeg hade ment at Rawald wylle waret tel staden til Rostok; som jeg haffuer syden sport, tha skal han ware hos en ryg cøpman j Hamborg; han haffuer sent hanom i England met købenschap. Hwat jeg kan spørye for sand tydende wyl jeg wel scriffue hans moder. Jtem kere her erchedyegen, gode wen, sender jeg eder met then skypperen Oluff Rytteren et fat met bærnowst øll, ij tunnor hwede oc j tunna met hwyde erter, och myn son Cristoffer han sender eder en tunna kyrsse drank, bedendes eder ey wele thet lille ffor sma. Hade jeg ffanget eder bod eller scrifiuelse at jeg hade west hwat j begerende ware, thet skulle j gerne haffe fanget. Ey mer pa then tijd; jeg beffaler eder Gud aldzmegtist, oc myn hostro oc børn bywde eder alle ok mange gode netter. Scriffuit j Stralsund vigilia corporis Cristj anno xiij. Oluff Lorber. Jtem, kere her erchedyegen, oc sender jeg eder med samme schipperen en hwyd brecke, jeg haffuer gømpt honom ij ar effter eder. Adress: Werdyg oc welboren man mester Poell Skel, erchedyegen j Abo, sin gode wen."}, {"df": "5657", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5658", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ekholmen", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynn ydmyghelig, kerlig helsenn all thiidt forsent met wor Herræ. Kiære herre, tæckis eder giffue the gode mend till kende her op i landet oc thessligis køpstedtzmender, som besöke schulle thet möthe met the omylde Rytzer, at the redde seg ther till met skip oc fitalie, om swa wore thet behoff giordis, at the ware tha wederredhe, anners bliffuer thet langsampt oc motthe komme riikit oc eder till schade. Kiäre herre, jach formoder at myn broder Thure Trolle haffuer synn hand igenn aff ærchebispenn i Lundh; äre i hans tiæniste begerende, scriffuer meg till ther om met thette bud. Helst saage jach hann ware hooss eder. Hwar jach kann ware eder herredöme till tiæneste och wilie, finde i meg all thiidt weluillig till. Her met eder Gud befalendis. Ex Echolm feria 2:a infra octauam corporis Christi aar etc. mdxiij. Erich Trulle riddere. (På en sedel:) Kiære herre, jac haffuer förnwmmet, atj wille forlene Nielss Eschilson noget betræ forleningh. Teckis eder herredømme at wndne meg Castelholm. Jac will göre eder oc riiket ther aff tilbörlig tiæniste, bedendis edert herredömme wille wethe mytt beste ther vtynnen. Iac will thet gerne huldelige och troligenn fortiæne."}, {"df": "5659", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyslott", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Tönne Eriickssön oppå Wiborgh bekiennes medh thetta mijtt öpne breff, thet iagh haffuer annammett och wpboriitt aff beskedeliigh och förnumstiig swenn Jöns Pucke, wppå erliig och welbyrdiigh frwens wegna frw Gwnnill Johansdotter, wppå sancte Olaffzborgh thessze effther:ne stycker, som wdtöffuer jnuentarium wore, som först år xxxvij lesther kornn, iij lesther rogh ii[½] pund mynne, ii[½] lesth miöll j pund mynne, xxix lesther haffre, viij skerpertiner, xx hacke bysszer, v lodhbysszer, vj skeppund saltt, j skippund homble, hwilcke för:ne stycker jag beplicther meg betala thenn erliig gode fru, nar honn wppå esker. Tiill ytthermere wissze trycker iag mijtt signett nedenn for thette breff, som giffwitt och scriffuit är wppå sancte Olaffs borgh anno Dominj mdxiij, tiesdagenn nest for sanctj Erasmj."}, {"df": "5660", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmywklege, kærlig helse nw och altiid fför sänt met alzmektog Gudh. Käre herre, täkkis edert herre döme vilie vethe, thet iag vthj the helghe trefalloghetz nampn aff myn moder ffrv Gunnil nw annammad haffwer oppa eder herredömis vegne oppa helge lichame dag Viborgh och sancte Olaffs borg sloth. Och haffwer hon giorth then delen ffwlth, som hon edert herre döme loffwad och tilsakt haffwer, swa thet iag henne takkær. Hwar fföre edert herre döme ödmywklege bedhendis, ath i henne ther j moth ighen halle ville, som eder herre döme j mellan beslwthet oc fför vissedh war, thet iag veluillelig altiid wil fför tiäne. Wordhendhe tydhende fförlöpe her inghe pa thenne tiid, vthan alle godhe, tess Gud och alle helge rykinsens patroner ssy loffwandis, huilke iag edert herredöme tiil siel och liff swndh oc salig ewinnelig her met beffalende. Hwad edert herredöme ær til ödmywkt, godh vilie oc tiänist, gör iag tilbörlige altiid velueliog gerne. Scriffuit oppa Viborg, odensdagen nästh fför sanctj Erasmi martiris, anno Dominj mdxiii°. Tönne Erichsson. (På bilagd sedel:) Käre herre, komme her nogre Ryssor in til Viborg och lathe ga fför eth ryckthe, ath then store fförste j Rysland är wth dragin met en ganske swar makth j moth konungen aff Palen. Och äre her ganske ffa bayorer heme vidh grenssen. Alzmectog Gud giffui honom moth gang, alzmectog Gud tha störke the crissne. Hwad tidende [iag] fframdelis fför ffare kan, vil iag edert herredöme til bywdhe offortöffwadh etc."}, {"df": "5661", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mijnæ wælwileligæ helsæ altiid for sænd met war Herre. Tijckis ider wethæ, kiæræ herræ, ath tæssæ godæ mæn aff Finlandh och iach hafwæ nw warith idærth och riikiæsins værf och ærændæ æpther ider begiæræ och scriifwilsæ til Rijdzsælandh; och hafwæ wij faath godæ swar, Gud tæs loff hafwæ, pa waar ærendæ, swa ath then raagaangh ær förlængdær til v aar fraa sancte Margretæ tiidh nw næsth kommændæ, och tha ath besökiæs vtan al skotzmaal, som fredzbrefweth vtwiisær. Tijckis ider och wethæ, kæræ herre, om Viiborgx sloth, tha skuldæ Tönnæ Ericson annammet nw om hælgæ lekamæ dagh næst förlidæn. Och war her Niels Bosson farin fraan Wijborgh hælgætrefallughetz swnnædagh och laagh han iiij wekæ siöös fraa stadæn, dhen tiidh iach foor dædæn, vdj en hampn, som hether Korsnæs. Kiære herre, tyctis ider herredömæ ath scriifwæ mich til, om iach skullæ nw strax kommæ til ider. Tijckis ider och wethæ, kiæræ herre, ath then storæförstæ af Rydzsælandh hafuer misth mijket folch; j thennæ förlidnæ winther mistæ han för en stadh, som hether Smaalændzskæ och liggher j Lættogæn, wæl x(m), och gech ther för rijctæ, ath allæ hans bössær och fælskoth bliifwe dher för dhen stadæn, och maattæ han flij dædæn met storæ skam; mistæ han nw paasskæ dagh næsth förlidæn v(m) folch och iiij(c) vidh lættogesskæ grænzsæn. Liggher och mæstæren aff Liifflandh til redæ och vil haaldæ raagaangh met then storæ förstæn af Rijdzsælandh om sancte Margretæ tiidh nw næsth kommændæ pa grænzsæn mellæn Liifflandh och Rijdzsælandh. Och hafuæ och the Tattaræ giorth stor skadæ in pa dhen storæ förstæs land j thenne förlidnæ winther, och hafwæ dhe wnnith honum vtaf väl xx sloth och städher, och hafwæ dhe bebundith sig til hopæ kwngen af Paalæn och dhe tattærskæ samfælth ath ørligæ in vppa dhen storæ förstæn af Rijdzsælandh. Tijckis ider och wethæ, kiære herre, ath then storæförstæns sænnyngæbodh komme nw om sancte Iohans tiidh och velæ dhe til Stocholm tiil ider herredömæ ath stadfæstæ dhen fredh, som nw giordær ær. Waaræ dhet nijttocth ath j wildæ biwdæ Tönnæ dher til om, ath han lotæ dhem kommæ til skieps och eckiæ vtöfuer landh. J hwadh maadæ iach kan ware ider herredömæ til tiænisth, giör iach altiidh gærnæ. Her met ider then alzmæctugæstæ Gud befalendis. Snarligæ af Kastelholm, dagæn næst æpther sancte Erasmj dagh, vnder mith signete. Niels Esskilson."}, {"df": "5662", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5663", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "Samma år (1513), den 24 juni, anlände till storfursten i Moskva ett sändebud vid namn David Härold från utvalde konungen af Danmark och Sverige Kristiern om vänskap[sförbund]."}, {"df": "5664", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5665", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mine vruntlicken ghrod stedes tho voren vnde wess jk al tos ghudes vor mach tho allen tijden. Wetet erwerdige her mester Pauel, myn leue ffadder, jw suntheit vnde wolfart, dat hore jk altyd gerne. Wetet, dat jk jw breff vnde de botter wol vntfangen hebbe, dar jk [jw] werdicheit vruntlicken vor danke. Vorder so jw werdicheit my schrifft vmme guden win to senden, so js hir dus lange gein guden win gewest, dat hir tom tappen geloppen heisst. Gysster quam hir en klein schipp van Rijge, dar sal guden rinsschen win jnne wessen, so de lude na geseicht hebben wan de bekellert wart; den besten jk dan krygen kan, dar wil jk jw leichgelen van sellen laten vnd den myt den ersten scheppen an jw senden; ok hebbe jk de xij [mark] schillinger entfangen; so sende jk jw en kruke lichssthebom oly, de ser gud vnd fers is vnde js nw myt dussen hollandesschen schippe jnkomen; vorder wetet, werdige her, dat jk jw wol tijdinge solde schryuen, so wetet dat hir myt den ersten quemen vj hollandessche scheppe myt solte geladen, vnde vnsse borgere hebben dat solt gekofft vt den scheppen vor xxv [mark], vnde so sin hir nw noch mer scheppe nagekomen, al myt solte geladen, dar js de kopp noch nicht van gemaket vnd jk hebbe noch gein solt gekofft. Suss en weit jk jw sunderges nicht mer to schryuen, dan hir na so wil jk jw al bescheit schriuen. Hir mede bevel jk jw werdicheit Gode almeichtich lange myt leue gesund, vnde hebbet dussent gude nacht. Geschreuen to Reuel des mandages na vnssen leuen ffrouwener berchganck jnt jar – xiij etc. Gherdrut Surppessche. Adress: Dem erwerdighen heren mester Pauel, ersse decken tho Abow, vruntlicken geschreuen."}, {"df": "5666", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Puotila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1513, feria secunda infra octauam vicitacionis Marie, hölt iach Henrich Stensson sommarting medh almoghan i Botila by i erligh ok welbyrdugh swens nerwaro Erich Fleming landzfougt. Nempden: Per Wanhakyla, Lass Lockalax, Måns Ludhila, Iöns Stryk, Andirs Bölid, Iacob Lautanalda, Oloff Krok, Henrich Wanhakyla, Iöns Bölidh, Oloff Kiuiierff, Mons Maytela, Per Mammon. Dömdis thet köp staduct och fast, som hustrw Märetta i Korffuel giorde met Iffwar Fleming i så motto, ath hon sålde och wplott Korpist godz met alla sina tilägher Iffuar Fleming for itt hundrad tiugho march och bekende sik the peningar fulleligha wpborit haffua, med sådana forord och wilkor, ath hon skall beholle gården frij i sin liffztidh, och epter hennes dödh skall gården höra Iffuar thil för forscriffna peningar til ewerdelica ägho. Thetta köp war skött och skäladh wpå tingit med the tolff i nempden såtto."}, {"df": "5667", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5668", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij epterscriffne Steen Stwre, Sweriges rikes forstandere, Hemming Gadt, electus till Linkøpingh, Knwth Eskilsson, Sten Cristiersson, Ake Yriensson, rijddere, Niles Eskilsson, Jwan Jonsson, Clawes Henricsson och Henrich Stensson, wepnare, Swerigis rikes radh ok mæn, gøre witherligit met thette warth næ[r]warendis wpne breff, ath aar epter Gwdz byrdh mdxiij, tijsdagen nesth fore sancte Marie Magdalene dagh sothe wij for rætthe pa Abo rodstwffu, tha kom for oss hedherligh man mester Pawel Skeel, erchedegne j Abo, ok kerde til Henrich, lænszmannen j Korpolax, om eth stycke ængh, som sancte Henrichx gotz Heijkyla rettelige tilhørde och xij hæredzsynemen ffor nogor aar sancte Henrich til sakth, tilsyndt ok ransakath haffde, hwlkit engstycke for:de Henrich Korpolayn pa nya sijg tijlwellat haffde, och nw pa same tijdh j war nærwaru loth han slaa ther hødh wtoff met offuerhand oc woldzwerk etc:a, ffor hwilkit wij dømpdom honum sak til xl marker och for:de mester Pawel sijth høø igen. Jtem kerde mester Powel til Henrich Korpolayn pa sama tijdh ath han hade borth kastadh roostenan som for:de hæredzsynemen them j millan lackt haffde j lagmannens ok hæredzhøffdingens nærwaru then tiidh the ransakade och synte sancte Hendrich thet stycke ængh till, ffor hwilkit ærende Henrich Korpolaijn faste lagh met xij boolfasthe men pa neste hæredztingh at goandis at han eller hans folk thet aldrigh giorde oc eij helder ær skeeth met hans withw, raad eller till skyndelse. Kan han then edhen gaa ware sakløøss, kan han och ecki, bøte xl mark som lag tilsæye. Jtem æn kerde mester Powel framdelis till for:de Henrich ath han hade ingærdath til sigh almenninge bya mark ok hiørde woldh, som ther om kringh bodde, røth borth eijne skogen ok giorth sijg ther aker ok ængh wtaff, huilkith ok bode lagmennen tilstode, som ther wpa sama trættha tilførende warit haffde. Ty dømpde wij honom sak till iij marker ok haffwa fortappat sijt arbethe ok (for)budw honom framdelis, wijd xl mark for konungx dom, ath han skwlde rijffwa syna gordar wp ok leggie wt sam almenth ær ok gamalth ok for warit haffuer. Tijl mere wisse ok withnesbørdh ath saa j sanningen ær, tho haffwe wij nogre aff oss forscr:ne witherlige latit ware incigle nedhan for thetta breff pa alles ware wegna, swam giffwit och scriffuit ær j Abo aar, dagh ok rwm, swam forscriffwith stoor."}, {"df": "5669", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Ekesiö, riiddere, Swerigis rigis forstondare, gör allom veterligith, ath aarom effter Gudz byrd mdxiij, sancte Praxedis dagh, thaa iach för retthæ sath paa raadstwgen i Aboo, nærwarendis verdogh fader i Gudh her biscop Aruidh, her doctor Hemmingh Gadh, her Knwth Eskilsson her Sten Cristiernsson, her Aake Yriensson, riddara, Niels Eskilsson, Ioen Iönsson, Klaws Henricsson och Henrich Stensson met borgemestere och raadmen sammestedz, komme för retthæ nogræ bönder aff Thoijolaby och klagedhe hwreledis erligh och wælbyrdogh qwinnæ ffrw Anna haffde thöm eth stickæ ængh och et fiiske vaten i Siffwos næss ifraa met oretthæ, till huilkit Henrich Stensson lagmannen strax swaradhe, sig haffwæ giffwith ffrw Annæ en dom ther oppaa met breff och jnsiglæ, som tilbörligit ær, effter then landzsyn och eedh, som ther oppaa gongen var, i her Henrich Biidzes tiidh xiiij aar siden, som dombreffuith ther oppaa giffuith ytermera jnneholler, huilkit breff iach met forsc:ne godæ mænn ransakadhæ, och fan thet aldelis rettelige vtgiffuith wara; thy dömpdæ iach samme bref i alle sine articulor och puncthe fasth och vedh fwlle makth ath bliffwæ, fforbiudendis forsc:ne bönder i Thoijola by och alle andræ her emoth paa for:ne engh och fiskevaten for:nde frw Anne ytermera hindher at giöre, vedh hwars xl marcker för myn dom. Giffuit och scriffuith paa Aabo are och dagh som forscriffuit sthaar, vndher mith jnsiglæ."}, {"df": "5670", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Steen Stwre i Ekesiö, riddare, Suerigis rigis forstondare, gör allom veterligith, thet iach aff swnnerligæ gwnsth och godweliæ haffwer tagith, annameth och vndfongith och nw medh thetta mith opne breff tager, annamer och vndfaar renliffwis personer sistrer och brödher i Nådendals kloster medh gaardher, gotz, landboer och thiænnare, rörligit och orörligith, hwath thet hælstz ær æller ware kan, thöm medh retthæ tilhörer, vdj mijne och rigesens hengn, freedh, beskermilssæ och forswar, besönnerligæ ath hengnæ, fredhæ och fordægtingæ till retthæ, tesligis haffwer iach och aff samme gwnsth och godweliæ vnth, tillatiidh, samtyckth och stadfesth alle thee preuilegiær, friihether och naadher, som framlednæ Suerigis rigis fwlmectogæ koningær och forstondare thöm milleligæ och naadeligæ vnth och giffuit haffue i alle sinæ puncther och articulis vedh fwlle makth ath bliffwæ, allaledis som thee jnnehaalle, fforbiudendis alle, ehoo thee hælstz ære æller ware kwnnæ, som för mijnæ och rigesens skuldh velliæ och skoolæ göre och lathe, besönnerligæ alle fogother och krononis æmbetzmenn sistrer och brödher i fornempdæ kloster her emoth paa personer, gaardher, gotz, landbor, privilegier och friheter ath hindræ æller hindræ lathæ, mödhæ, plasszæ æller i noker motthæ forfongh ath giöre, vedh mijne och rigesens strenge hempdh, plicth och vredhæ. Giffuith och scriffuith paa Abo sloth lögerdagen nestz effter sancte Margarete dagh anno Dominj millesimo quingentesimo tredecimo, vnder mith insiglæ."}, {"df": "5671", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Steen Stuure i Kisko (= Ekesiö), riddare, Sweriges rijkes förståndare, gör alle witterligit, att åhrom effter Gudz bördh 1513, lögdagen näst effter San[c]t Oloffz dagh, thå jagh för rättha sath på wallen vthan för Rassborgh i närwarande ehrlige godhe männers Thöne Adolffsson (= Erichsson), Claus Hindersson, lagman i Söder Finlandh, Hindrich Steensson i Norfinlandh, Jöran (= Söffrin) Påwelsson, häradzhöfdinge etc., kom för rätten hustro Karin Pedersdåtter i Domargårdh och kierdhe till Magnus Grabbe om ett godz liggiande i Järnwijk och helfften af Böle, liggiande i Thenala sochn, som hennes bonde Jäpper Mattsson hade pantsatt för 36 marck och kunde för sittiande rätten strax wäll bewijsatt att förbem:te Magnus Grabbe war förnögdh för dhe 36 marcker, och kunde han dhet icke neij föreseijia. Thå dömbde jagh effter föreskrifne goda mäns ransakan, föresk:e hustro Karin Peders dåtter the godz till igen till ewerdelig ägha, förbiudandes alle förbe:de hustro Karin thär emoth på förbem:te godz att hindra; hindra låta, modh[e], quälia, platza, oförrätta eller i någon måtto förfång att göra, wedh hwars mans 11 (= xl) marck för min dom, 6 marck för lagmans dom, och 3 marck för häradzhöfdinge dom. Gifwit och skrifwit åhr och dagh som förbem:t står, under mitt insigel."}, {"df": "5672", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij epterscreffne etc. Göre witherligit, at tha wij för rätthe sathe wten for Abo slott anno etc. på sancte Helene dagh, kom for oss j retthe beskedeligen man Jönss Mattisson j Grindh j Thenale sokn oc clagedhe til Sancte Pedhers præbendatum j Abo domkircke om eet godz hetandis Maijala j same Thenale sokn liggendis, oc sagde thet war komet olaglige fraa honum och hans metärffuinge etc. Til huilket ärende swarade hederligen herre mesther Henrik Wenne, domprouest j Abo, at hederligen man her Magnus Fläske, fordom kirckeherre j Karis sockn, haffde lagelige köpt förnempde Maijala godz aff Thenale kircke och hans brodher, her Henrik Fläsk, prebendatus j Abo, epter syns broders wilige oc yterste befalningh lagde förnempde Mayale godz wnder benempde Sancte Peders altare, som hans breff therpa wtgiffuit yterlige inneholler, hwilket breff war för oss j rätthe. Tha epter thy thet godz war förnempde her Magnus arfflige godz oc han gaff thet til förnempde altare oc forscriffne her Henrik Fläsk, hans broder, stadfästhe, oc war fornempde godzet aff andra byrdh oc icke aff förnempde Jonss Mattissons byrdh langlige (= laglige) wtkommet, som gamble breff, huilke oc wore i rätthe för oss, wtwiisthe; thy dömpde wij optanempde Maijala godz stadugt oc fast wnder förnempde Sancte Pederss altare till ewigh tidh, forbjudendis etc."}, {"df": "5673", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Stenn Stwre j Ekesiø, riiddare, Swerigis riiches forstandare, gør alle weterligit, thet iach aff synnerlige gønsth och goduiliæ haffuer vnth och tillath och nw med thette myt opna breff vnner och tillather ath thenna breffuisare, myn elskelige throman och vndersathe, Olaff Jacobsson i Bolstha ma och skall nywthe, beholla och opbære kronnenis arlige skath aff thessa hans egne epterscreffne gotz ech iordh, som ær Yterbolstad, Offuerbolstad, j Bredesleth, j Siggebøle och j Stwbbebøle ffor wælwiliogh throskap och thiænesth han mich och Swerigis riiche her epter beuisa ma och gøre skall; hwar fore bider iach och oppa riichesens wegna strengelige biwder eder alle, som besithie for:ne hans gotz och iordh, ath i epter thenna dagh redelige wthgøre honom eders arlige skath, som i kronnone arlighe plictoge ære ath gøre, och ther om sware ingen annen vthan honom. Thy forbiuder iach alle, e hoo the hæltzst ære eller ware kunna, som for myna och riichesens skuld wele och skole gøre och lathe, besynnerlige alle fogther, the for:næ Oleff Jacobsson her i moth pa för:ne gotz ath hindra, hindra lathe, mødhæ, qwæliæ, platzssa, oforretthæ eller j noghen matthe forfangh ath gore, wedh myn och riichesens strenge hempd, pliicth och vredhe. Giffuit och scriffuit pa Rasborgh sanctj Petri aduincula anno Domini mdxiij, vnder myt indsigle."}, {"df": "5674", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Ekesiö, riddare, Swerigis rigis forstondare, giör allom veterligith, ath aarom effter Gudz byrdh mdxiij, lögerdagen nesth före sanctj Laurencii dagh, thaa jach för retthæ sath paa raadstwghen i Aboo, nærwarendis verdogæ fæder oc erligæ godæ mæn, her biscop Arwidh sammestadz, her doctor Hemingh Gadh, her Knwth Eskilsson, riddare, Joen Jönsson och Klawiss Henricsson, væpnare, met borgemæstare och raadh sammestedz, kom for retthæ thennæ breffuisare, myn thro thiænare, Jönss Pedersson, paa sin hustrves och hennis medarffwes wægnæ, och taladhe till Jöns Hokonsson och hans medarffwæ om en gaardh hetændis Worenpæ; hwilken gaardh for:de Iönss Pederssons hustrws fadermoder haffdæ giffwith hennis fader, Tordh Karppelaynen, för 150 mark peningæ, som han haffde henne lænth och vndsath then tiidh han thiænthe vtlendis, hwilkit han strax met eth besegelt forwaret breff væll bewisæ kunnæ, hwilkit ærendha forscriffnæ verdoge fæder och erligæ godæ mæn ranszakadhæ och iach effter alles theras ransakan och Swerigis lagh dömpdæ forn:de Iönss Pedersson och hans hustrvs medarffwæ forscriffnæ 150 mark, in till saa lengiæ honum forscriffne peningesumma vorder fornögdh, och nær saa sketh ær, then betalningh giordh ær, gongæ siden till arffs, som Swergis lagh vtwisæ; forbiudendis forscriffne Iönss Hokonsson och alle andre hans medarffwæ ther oppaa noget hindher ath giöræ, vedh hwars theris xl mark för myn dom. Giffuith och scriffuit paa Abo aar och dagh som forscriffuit staar, vndher mith jnsiglæ."}, {"df": "5675", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre j Ekesiø, riddere, Swerigis rikes forstandere, gør allom witerligit thet iak aff synnerlige gwnsth ok godwiliæ haffuer wnth ok giffwith och met thette mith nærwarandis opna breff wnner ok giffuer Abo domkirkio frijheth ok frelse pa thessa hennes epterscreffne gotz ok iordh, som ær Wrola ok Wærienkorffwa, liggiandis j Renthemakj soken, och noghen stycke jordh, aker ok ængh, liggiandes j Radikala gotz j Wemo soken, ath hon them niwtha, brwka ok beholla maa och skal j rætth frelse ok frijheth for alle konungxlige wthskyller til ewigh tijdh ffor then store drapelige skadhe hon figh aff rikesens fijendæ, konungh Hansses parti, nw trij aar næsth forlidhen, swa ok for then store wthlegningh ok bygningh hon nw wdj stadt ær, fforbiwdendis alle, ehoo the helzt ære eller ware kwnne, swam for mynæ och rikesins skwldh wele oc skwle gøre och lathæ, for:ne domkirkie her emoth then frijheth pa for:ne gotz ok jordh ath hindra, hindræ lathe, mødha, qwælia, platzsa, offorrettha eller j noghen motta forfangh ath gøre wijdh mijn ok rikesens strengh hæmps(!), plijcth och wredhe. Giffwit ok skriffwit pa Abo sloth mondagen nest for sancti Laurencij martiris dagh, wnder myth incigle, aar epter Gwdz byrd mdxiij."}, {"df": "5676", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmywke tro tiänst, hillssen och (?) for senth i alzmectigh Gud. Teckes idher ath vetha, kere herre, om then delen, som i haffwæ oss beffelt, thet fögderi, tha siger Henrik Steensson, at vi haffwa inthe bestella ved tingit, vtan latha komma math för slotz fogthen. Ok är och swo vi ekke faa haffwe thet, som idher herredom haffwer oss beffelt, tha ma han siälff besöriad met sine egne swenner. Bidhendis idher herredom, at i vill ekke vetha vore skadha, och bidhendis idher herredom, at i latha komma oss snarth hedhen, swom j haffwe oss loffwad, och bidhendis idher atj betenkke bädhre thetta scriffuilse en vi kwnne idher tiil scriffwa for then skwld, ath her är inghen scriffwaren. Viille vi vara oppo idher gagn swo som vi ville swara for idher herredom. Ey mere oppo thenne her tid. Her met idher herredom alzmectig Gud befellendis och ridder sancte Iörian. Scriffuit snarlig oppo Rasborg, om sancte Larenss affton, anno Dominj m dxiij°. Hanss Persson. Anders Bentzsson."}, {"df": "5677", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödhmiwghe och kerleghe hilse nw och altid forsenth met alzmectog Gud. Kere herre, verdoghas idhert herredöme vilie vethe, thet idher herredöme haffuer her en kongx kirkie, soghne kirkien til Rasborgh, och sither her en klärk, hetendis her Matz, och är han ganske vidherworden j moth them, som idher herredöme til lydher; bidiendis idher herredöme ödhmiwkeligh, thet idher herredöme ville velgöre for myn ödhmiwghelig bön skuld och vnne thet en min capellan, hetendis herr Pedher; och haffwer han mik lenge tienth som en godh man. Hopes mik, ath han skall vare idher herredöme til vilie och ödhmiwkt effther sin ytherste macth och formaghe. Idher herredöme her met alzmectogh Gwdh befellendis. Hwath idher herredöme är til ödhmiwkt och kerlek skal idher herredöme finne mik altid velwilugh til. Scriffwit oppa Raseborgh tisdaghcn nest for sancti Tyburcij dagh anno mdxiij°, vnder mith signethe. Tönne Erikson."}, {"df": "5678", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn gunstigenn groth mydt jrbedinge alles guden to vornhe. Ersame vnde vorsichtige wolwisze besundere gude vrunde. Hans van Ecken, burger der stadt Abow, myn leue getruwe, hefft sick vor my gans hochlick boelaget wo dat jwe ersamheide sijn hues, by jw jn jwer stadt stande vnde he dar vp viffhundert marck botalet, ane alle to sprake angetastet vnde vorkofft hebben, dar bouenenst noch ij(c) mark by her Johan Kalen radtmanne, Linken Lossken iij(c) mark, burgere gedachter jwer stadt, hinderstellich vnde schuldich syn gebleuen, vnde wo woll he to velen tyden szodane v(c) mark van wegen synes hueszes ock den andere schulde befordert vnde gemanet hefft, szo kan he doch nichtes irlangen. Szo hefft he dese haluen my angefallen, dat ick vor oeme an J. E. vpt fruntligste mochte scryuen vnde szo ick denne to des suluen Hanszes, myns leuen getruwen, bede vnde forderinge nicht ungeneget. Bidde fruntlikere bede vnde andechtiges borgers szo ick gutligst mach, dat J. E. willen gedachten Hansze, myn dener, szodane vorgerorde v(c) mark bohanden lathen vnde botalen sampt den anderen schulden nach vnderrichtinge J. E. berorden borgeren mydt vorleninge veliges geleides aff vnde tho, sunder jenich vorvorhinderent mogen vorghunnen sick desse beth myt J. E. ock anderen synen schuldeneren to vordragen, vorhope vnde twiuele nicht men J. E. werden eme dusser myner vtscrifft laten fruchtbarheit fynden vnde geneten; wor deme anders geschege, moth ick deme suluen wes rechtes is bohelpen szo ick my nichtes vorhape werdt syn van noden. Wor ick sustes J. E. kan wedder to willen syn, des bin ick genegt vnde do idt gerne mydt der hulpe Gades, deme jck juwe ersamheide bouele. Screuen jlende vnder myn secrett vp Abow sloth am dage Laurentij martiris anno etc. xiij°, Sten Sture rittere Swedenrikes vorstendere. Adress: Denn ersamenn vnnde vorsichtigen wolwiszenn herenn burgemeysteren vnde radtmannen der stadt Reuel, mynen holdenn ghunneren vnde guden vrundenn."}, {"df": "5679", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5680", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5681", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dileccione ac salute premissis. Kere gode wen, wij finge nw for nogre daga then gode herris scriffuelse, her Stens rigisins höffuitzman, i holke han begeredhe vort jnsigle til Finlandh, epter thet han wenther the Rijdzer tinget til sigh ath göris ther en ende met thom. Wele wij gerne wethe edert sinne, om nw behoff görs haffue wort bod tinget. Epter thet i äre til bake kompne, formode wij ath the gode herrer, ther ware qwarre, töffue ther ecke lenge her epther. Tesligis finge wij en copie aff then dektingen giord är mellan Niels Eskelsson oc de Rydzer, i holke inthet star nempth om the Rytzer äre kompne til Finlandh eller eij. Bedie wij kerlige [eder] biwde oss tiil, hurw beleget är om all tingh, hurw sigh forlopet är, ther wij moge oss epther rette, thet wij altidhe gerne forskulle met alle gode. Huar wij kunne wara eder tiil gode oc bestand, göre wij altidhe gerne. Bene valete. Ex Vpsalia die assumpcionis Marie virginis mdxiij, nostro sub signeto. Adress: Nobilj ac generoso viro domino Stenonj Cristiersson jn Salista militj, amico nostro sincerissime dilecto."}, {"df": "5682", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlig kärlig helse nw och altiid fför sänt met alzmectog Gud. Käre Henrik Stenson, besynnerlige gode ven, ma j wethe, ath jag ffek nw j dag bod ffra Ryssland, swa the sanenge bod, som skule wtöffuer til myn herre och til rykensens radh, lygge her oppa grenssen och äre dhe med xl personer och görss them behoff xx hesthe oc c. Och wenther iag döm j dag eller j morghen hiith til Viborg, och vil iag strax offförtöfwad skynde töm diid hender Rasborgx len. Täktis eder ath lathe nogre swene möthe döm och fölie töm j genom Rasborgx len och bestyre ther nath leyer, thet sether iag yn til eder. Och wilj och wel göre och bywde Iosep Person tiil pa Abo ath han vis[t]e seg dher epther rätthe. Wordende tydende [äre] her ynghen, ther iag kan eder till bywde. Hwad eder är til vilie och kärlig gör iag altiid gerne, thet Gud känne, then iag eder befaler met liff och siel til ewig tiid. Scriffuit oppa Viborg torsdagen nest epter assumpcionis Marie. Tönne Erichsson. Adress: Erlig och velbyrdig man Henrik Stensson oppa Rasborg, kärlig tilkomendis thette breff etc."}, {"df": "5683", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5684", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus Vpsalensis etc. Sincerissimis nostris dilectione et salute premissis. Kere besynnerlige gode wen, wij finge för nagre dager siidhen eder scriffuelse, j huilka j begärede witte ware tyckie om tiid och rwm, huar och nar the werdige ffädre, herrer och gode men, riigisins raad kwnne komme tilhope at öffwerwäge om riigisins ärende, besynnerlige om then beslutten, som riigisins sendebwd giort hade j sommer mellom tesse try riige j Köpnehaffn. Swa wore wij nw siidhen til tals med werdigh ffader bisp Mattis oc tyckte oss bade nyttogt ware, at när swadan drapeligh ärende skulle forrehanles, at tha skulle menige riigisins rad til hope komme bade aff Ffinland, Westergöland, Wärend och Smalandh, huilket ecke wel ske kan j thenne höst; j winther är ecke mögeligit at the gode men kwnne komme til Ffinland. Thet är och gandzske hard tiid paa heste foder, ty kan thet ecke ske för sommeren. Täckis edher ware öffuer eens med the gode herrer, som nw kompne äre til Stocholm, swa at rwmet och städet bliffue, ther the gode men kwnne komme tilhope bade til land och watn, och tiiden, swa at the kwnne faa bärningh til teris heste. Och om nagre aff the werdige ffädre, bispe eller wij, finge tilfälle ath fare til Aaboo j helge Hemingx ärende om sanctj Henrigx tiid, swa ath mötet bliffue swa langt effter sanctj Henricj hyktiid, at the kwnne komma fra Abo til mötet. Ee hurw j kwnne ware offuer eens med the gode herrer om tesse ärende, tha tykker oss ware nyttogh, atj förscriffne the möte alle tilhope, saa ath hwar man kan merkie endräkt oss emellom. Täckis edher och flere the gode herrer haffue oss ther om til tals j Däffwesse swnd eller annerstadz i Mäleren, ther edher oc flere gode herrer tykker lägligist ware. Ffaa wij edhers och the andre gode herrers scriffuelse, tha rette wij oss gerne ther effter moth annen sonnedagen. Wore thet nyttogt ath werdigh ffader bisp Otte wore ther när. Hwar wij kwnne ware edher til welie och bestand, göre wij altiid gerne. Edher her med Gud alzmectig befalendis. Raptissime ex manerio nostro Arnö, in crastino natiuitatis Marie virginis anno Domini mdxiij, nostro sub signeto."}, {"df": "5685", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmiyke, veluilli[g]e trotienist nw och altiit fforsent met Gud. Kære, verdige herre, teckis ederth herredom vile wethe, ath iak har opboreth skatten her aff lenith, bode the tridungene, som vt bör ga om sancti Olaffs tiidh och Michelss messe, som är vij(c) marcher. Och tordiss iak them ederth herredom nw ekke sende, saker ath her är en ganske ffarligh strandh om höst tiidh hedhen ffran Vlsby och til Alandh. Testelikis kom her ffor en xiiij dage sedhan ffran Abo eth selssynth rycthe, ath j Swerge skwlle ware swa stor twedrecht, ath hwar skolle röcke ffran annan. Ffore thenne her saker tröste iag ecke sende peninger ffra migh Män nest Gudz help wil iak met alle fförste oppet vatn j war ware hoss edert herredom met alle skat summan och annen del, ther iak aff stedh komma kan edert herredom til hande her aff lenith etc. Kere herre, sender iak eder nw met thette breffuisere Per Nilsson then ffetallie her gar aff lenith met then ffisk j fforsene ffel j thette her ar, som är fförst xv[½] tunne daxuerkis smör och ij tunner smör aff gardzens affuel, xij skeppund daxuerkis gedder och iij skeppund saköris gedder. Jtem aff bode fforsene vj rynker tör siik, [4½] tunne salt siik, ij tunne j ffjerding salt lax, xiij spike laxe, sma och store, j ottingh sike mager och ij ffjerdinger sike rompn. Thet skal Gud kenne, iak ecke mere kwnne her til hope komme. Her är ecke mynne ffisk til gangen pa eth aar j hwndrade en pa thenne tiidh, som gamble men seghe. Engen annen synnerligh [tidende], vthen her star alt wel til, Gud tess loff se. Och hwad iak kan migh win legge om eder herredoms beste, skal altiith ffinnes myn weluillighet, thet Gud kenne, then iak edert herre[döme] met liiff och siel swndh och saligh ewighe befeller och sancte Erich kwngh. Hastelighe scriffuit j Vlsby, swndagen nest epter exaltacionis sancte crucis, anno Dominj mdxiij. Lasse Scriffuare. (På en sedel:) Jtem kere werdigh herre, har iak stor bryst pa iärn til gardzens behoff; iak kan thet her engen stedz ffa ffaalt. Teckes edert herredom sende hiith ij ffaath smides iern, ware peningene eder herredom til handa. Testelikis en lest salt har iak och storligen behoff, om eder herredom tectis thet hiith sende; ware och the peninge eder til hande och edert herredom ffar ther betre köp en iak her tyghe kan."}, {"df": "5686", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wenlik helsen altijd tilfforen met Gud. Kere her erchedyegn, gode wen, eder helbrede, velfard oc gode røchte er meg altijd gerne lyfft at høre. Kere her erchedyegen, gode wen, tacker jeg eder storlige vør then store dygd j meg offte j mange mode gyort ok bewyst haffe ydermere en jag ffortyena kan, besønderlege nw ffor the halffe t:e smør oc ij t:er øl j meg met then breff[uiser] Jurgen sende; jeg fortyener thet nar Gud wil etc. Jtem kere her erchedyegen, sender jeg eder nw en brem t:e met eble oc en brem t:e met walnöder oc [½] t:e med løg oc en halff t:e met persylye røder oc en wesgøde ost oc en lyden bwtte met sylte walnøder oc en lydet skrin met kyrsebere kryde; thet er gantz got then som ont haffer j syt bryst. Gud bewar eder ok alle eder gode wener; lader eder ey thet lylle forsma; jeg hade gerne sent eder noger schane syld, then wor her ey en kommen, som Jurgen wel kan sye eder, met ander tyng, som jeg wyste eder til welie ware, oc hade jeg gerne sent eder hwede, thet ma ey her ut schybes, som Jurgen wel wed, oc erter ere her ey en kommen til marked; wyl thet Gud i wore, nar skyp kommer, tha wil jeg sa thet sa ffore[se?], j skole thet wel ffa etc. Jtem kere her erchedyegen, haffer jeg nw aff then breffuiser Jurgen entfått pa eder wegne iij t:r smør, en t:e wog xj pund offer, oc j wog iij pund offer, oc en wog viij pund mynne, j t:e oc [½] gyllen gaff jeg ffor iij t:r kyrsse drank; them sender jeg eder met then samme skypper. Jtem wort gamla regenskap haffer jeg offer seet oc offer lacht, sa at j ere meg iiij gyllen skylleg; ther haffer then annen t:e smør fore, so kommer eder aff then tredye t:e smør til iii[½] rynsk gyllen oc ij sc. lubbiskt,* thet jeg schylle eder scriffue wor regenschap fra thet forste til thet syste kwnne ey nw gøres; handen hann er nw swar pa meg at scriffua, tog er thet eder welye, thet scriffuen meg, tha skal thet gernne schee etc. Ey mera pa then tijd; jeg befaler eder Gud aldsmechtige, oc myn hostro byder eder oc mange gode netter och thacker eder storlige for møgen dygd j henne offte bewyst haffuen. Scriffuit i Strolsund söndagen ffor s:te Matheus dagh anno xiij. Oluff Lorber. Ydermere, kere herre, her erchedyegen, gode wen, thacker jeg eder storlige for eder gode welye ok store vmag j for myn skyld hade, forst met Johan ens hans skyllener; jeg formener jeg skal ther jnthet aff haffua etc. Ydermere then danne quinnæ, Rawaldz moder, som hon gaff eder stacked swar oc sade hon hade jnthet betet mig at fa eller giffe hanom noger peninge; thet er wel sa, men hans styffar Oluff Andersson, han haffuer meg screffuit om jeg gyorde hanum noger hielp, thet skulle meg wel betales, men ware then danne swen selff til stede, taa veet jeg wel thet wore hanom j mod at jeg skulle fa sadon swar. Meg hobbes til Gud han kommer en selff hem. Jeg haffer for sant sport, han er til sancte Jacobs segeld fra Hamborg, thet wore stor skade at han ey skulle bliffe en prest; han er en høffesk, bescheden man etc. Jtem kere her erchedyegen, er thet myn kerlege bøn til eder atj meg wele hielppe med eder gode ret, at jeg matte fange myn betaling aff Rawald Hansson, aff hans gotz, som hans moder haffer pa hans wegne. Wore han selff til stede, tha gyordes mig thet ey behoff, han rette seg wel sselff. Jeg sender eder met Jurgen myt macht breff oc hans egen handskrifft, som j ok flere danne men wel kenne; skriffelsen er meg nw swor, men meg hobes j gøre her wel eder beste met som jeg tror eder til etc. Jtem Jurgen Matzon haffer meg sagt, atj haffe dyr tid pa heste foder; sender jeg eder et boskab til at skere hackelse met til edre heste; j ffa wel en som thet kan lere at gøre; jeg haffer wnder vyst Jurgen hwre thet gar til ther met, oc sender jeg eder en lyden krocke etc. Jtem kere her erchedyegen, gode wen, som jeg her fore j breff haffer scriffet at jeg sender eder iii[½] gyllen oc ij sc. lubbiskt, som jeg er eder skyllig aff all regenschap, so bad Jurgen at jeg skal the peninge beholde hos meg til jeg far eder scriffuelse, ok wille ey tage them til sek, men bliffer her noger skyp rede for wyntter til Stockholm oc kommer her skane syld fal, tha wyl jeg legge ther peninge til oc sender eder en t:e skane syld til Cord Ruthe och scriffuer hanum at han lader eder then komme til Abo etc. Adress: Werdyg oc welboren man oc herre mester Poel Skell, erchedyegen i Abo, sin gode wen wenlige sendes thetta breff."}, {"df": "5687", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen denst vnd wes ijk gwdes wormach. Wetet werdijge here her meijsster Pawel Schel, gode ffrwnt, dat ijk ijw sende mijnen sone Hans Chonnert, dat gij so wol wijllen don vnd hebben en bij ijw ijn chosst, dat he de sprake mochte leren fijnijch; vnd, so ijk heret, hebbe gij bij jw wol stoddenten, de en noch mochte leren swedijsche breffe mochte leren, vnd fijnnijch ok so wat lattijnesch; he chan jo wat worsoket, wen en sal he eyn choppman werden, so ijs ijt em ganch nwtte. So bijdde ijk ijw als mijnen groten goden ffrunt, dat gij en tom bessten holden, dat he ijw behorsam ssij. Effte gij beter rat wessten, dar bijdde ijk ijw fruntlijch wme effte gij en depper jnt lant ssenden wme de sprake. So mij Pawel, myn chnecht, sacht, so ffare gij den wijnter offer ijnt lant; dwnket jw got, latet em mijt jw tom al wat jw got dwnket, dar sal he ijw mijt wijllen folgen; al wat he wortert, wijl ijk jw mijt wijllen gernne betale; schrijffet mij, al wat gij wan Dan[s]ke begeren, wijl ijk jw so wel senden mijt der helpe Godes. Jtem her meijsster Pawel, ijk (ijk) bijdde ijw fruntlijch, ber mach he nijcht drijnken, mochte he got dwnber chrijgen, dat were em sere got. Jtem werdijge here, mijn sonne Markus qwam wan Rome, dar ijs he wol vij jar gewesst, de ijs wedder hen, so begere ijk wan ijwer werdijchheijt, dat gij mij mochten choppen wer j[w chan?] eijn got teller pert, chwnde gy eyn graw teller effte tewe al, solde gy xxx [mark] wor dat stwcke geffen ok wor eyn got droffer. Peter Wye sal dat gelt wt geffen. Ijk hebbe em mede gedan mijnem sone vnd em ij lasst ssolt vnd j ffat, dar ijs ijn en x#15 laken vnd viij elen got brwn vnd vj elen mwssterde fijlgesch; denet ijw wat dar wan, dat mo gij wan en nemen, de anderen laken sijn enelsche, so wan allen chanten farwe. Peter Wije ret mij dar grot to. Jtem ok sende ijk ijw xv elen got messterdefijlges dar Peter Wije jw de preffe wan brachte wor warre. Mijner dochter man hefft ijt mij solffen gechofft to Lwnden yn Enelant, de ele stet em offer ij [mark], swnder gij mogen ijt beholden wor ij [mark]; ijt ijs eijn sere got laken vnd grote brede; ijk menne ijt sal yw wol denen. Lewe her meijsster Pawel, ijk bijdde jw ganch fruntlijch, beholdet jo al mijnen sonne bij jw, dat he jo nijcht to schaden chome, dat he nijcht ffele ijn de stat geijt, dat he nijcht to sschaden chwmpt, dar bijdde ijk jw ganch fruntlijch wmme. Nijcht mer men ffele goder nacht. Gescreuen to Dan[s]ke wp swnte Matijes* affent ijnt jar mv(c) & xiij. Hans Chonnert. Jtem ok sende ijk jw j tone chijppel en vnd j schak chwnpwnt ok sal ijw den Peter Wije [½] pwnt mosschaten; ijk hadde ijw gernne frijch schonijch herijnk gessant, dar was noch nijcht; foget Got so ffro wat chwmpt, wijl ijk ijw wol senden; dot man dat besste bij mijnem sone, dar bijdde ijk jw ganch fruntlijch wme, vnd wesset doch beholppen Peter Wijen, dat (dat) he dat want wol wor choppet, vnd he sal mij ware wedder choppen vnd mij wedder ssenden. Lewe here, set ijo wol vp mijnen ssone, dar bijdde ijk ijw frwntlijch wme. Nijcht mer wen grot gode nacht etc. Jtem rekent doch eyns wnser dijnk offer, ijk wylt al dem wor war, begere ijk wij effte gij mande vp j d. wnrecht to donde, dat lasse ijk jw wor warre etc. Jtem ffoget Got, hen na py[n]xten solen gij en mij wedder to hws senden, dat schenst ijn dem somer mijt eijn gode sschwte etc. Adress: Dem werdijgen heren her meijsster Pawel Schal (!) to Abow sal dusse breff etc."}, {"df": "5688", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst touoren in dem ik gudes formach. Werdyge lewe her meisster Hinrik Wen, gude frunt, ik weit juw sunderges juwer werdichheit nicht to scrywende, men juwen bref vnde iiij tonnen botter hebbe ik entfangen; so my de werdygen heren j tonne scheinken, dar danke ik juw hogelyken for vnde is vnfordent. Forder de iij tonnen sal ik af nemen x gulden, de ik sin bok gaf, so in worden fan den iij tonnen botteren beholden gelt xvj [mark] viij sc., den gulden rekent for xxvj s., so sy gy iiij s. by my to foren alle tyd to guder rekenchop. Jtem fort vmme juwen frunt Jacob Petri vnde Erik hebben hir wesen, er botter entfangen na inholdinge erer brewe, dat se juw wol vp scrywen etc. Fort moge gy weten, dat ik juw sende vp der dom karkken ewentur in dem namen Gades myt schipper Jonis Swarte j(c) lx stucke dak kopper, de wegen iiij schippunt v lispunt iij [mark] lubesch, it schippunt xxx [mark] j s. vngelt. Jtem noch sende ik later na dem Hollem mit Hans Holsten schip – j(c) lv stucke dak kopper, woch iiij schippunt iiij lis. iij [mark] lubesch. Dat sal juw Klawes Boge tor hant senden van; dar weren brewe by, de kwemen fan Rome. Ik scref Klawes, he scholde se juw senden vnfortowet. Johann Petri hadde se vtsand. Jtem lewe her prawest, is juwer werdichheit genet de domkurken myt kopper to deichkende; dat were in grot teisstemente for juw vnde der karcken ser grot fordel vnde is awer j(c) jaren so gud alse it nu is; so kamen juwe heren awer ein, ik wil juw myt Godes hulpe so fele dach kopper kopper (!) juwer karken leweren in j jar, dar moge gy juw to forlaten; vnde schrywen my j antwort. Jtem gud klachwark gelt hir xij ore ofte xiij ore; dar moge gy it wol vp koppen vnde samtfank, item tymer vj ore efte vij ore, gude marten tymer xxx [mark]. Wen gy so gelt an leiggen, kone gy nicht my[nder?] don; hekede v [mark], tran vj [mark], botter de tonne v [mark], gud selspeik de tonne vj[mark]. Hir mach me it wol vpforen etc. Jtem ik sende juw j tonne appel by dem schipper vnde j klene biitte kweden; de ettet vmme mynen willen; dyt is marke*. Hir mede ik juw Gade befele to synen denste. Gescrewen to Lubek vp sunte Mychgelis dach xv(c) xiij. Jtem kan ik juw wor ane to willen wesen, dar bedet awer Hermen Bremer. Adress: Dem werdygen vnde achgebaren heren meisster Hinrik Wen, domprawest to Abo etc."}, {"df": "5689", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Amplissimi et ornatissimi domini oratores in presenciarum coram illustrissimo principe et domino nostro vice rege domino Stenoni Stwre ac incliti regni Swetie consiliariis constituti ex et pro parte illustrissimi principis vestri domini Yiwanni Wassliuesse, miseratione diuina superioris et inferioris Rudzssie domini. Et primo vbi dicitis, quod dominus Swanto Niclai iam mortuus est, qui literas principales et originales pacis ad lx annos sigillavit, et dominus Steno Stwre in eius locum in viceregem assumptus, quod ipse debet apponere sigillum suum et osculum crucis facere, vt pax illa ad annos prefatos in omnibus suis capitulis observetur. Ad illum articulum ita respondit dominus gubernator, quod pacem illam tenere et obseruare intendit ad annos in litera principali nominatos, et sigillum suum ad illam literam pacis appendere et osculum crusis facere, vt pax ipsa pro eo et omni populo regni Swetie obseruetur. Item promittit omnibus suis nobilibus capitaneis in Viborg et aliis locis in Fijnlandia constitutis cum omnibus eorum subditis stricte precipiendo mandare, vt durante tempore pacis non transgrediantur terminos et metas proprias, vt non intrent terras vel aquas magni ducis Mwscouie ad remetiendum vel faciendum suo populo et subditis aliqua mala, furta, spolia aut alia dampna. Et hoc idem faciat magnus dux Muscouie et eius capitanei circa suos subditos inhibendo eisdem, ne terras nostras aut aquas, quas nostri hactenus prescripserant, recoluerant et tenuerant, intrent ad faciendum dampna nostris, vt prefatur. Sed ex vtraque parte viuant vt in littera pacis latius continetur et habetur. Item promittit dominus Steno Stwre, regni Swetie vicerex et gubernator, archiepiscopus, episcopi et regni omnis consiliarii quod mittant suos viros et indubitatos procuratores et homines regni ad dietam in Sobolijn tenendam ad faciendum omnia illa, que sunt justicie et que de jure debentur super initis terrarum justiciam ministrare. Item promittit quod Ternwkaaw Kanwblaaw cum aliis vestris captiuis omnibus, qui a nostris detinentur, quantocius ad vestrum imperatorem libere dimittantur. Et eorum res bona ab eis oblata per nostros debent eisdem plene et integre restitui, dummodo Antheas Pitzokonaw, Petrus Erichsson, Swen Nilsson cum aliis nostris captiuis, quoniam a vestris detinentur, nobis restituantur eciam cum omnibus bonis suis et rebus ablatis, et (= vt) in littera pacis plenius continentur. Item promittit dominus vicerex dominus Steno Stwre, archiepiscopus, episcopi et omnes consiliarii scribere capitaneo in castro Viborg, vt ipse cum suis substitutis capitaneo magni ducis Muskouije in Kexholm et Neteborg debeant diligenter inquirere, perscrwtari et inuestigare de dampnis, iniuriis, spoliis et furtis hinc inde factis et iusticia mediante vnicuique quod suum est restitui facere et de dampnis et iniuriis illatis prout iusticia dictauerit satisfacere, precipere et mandare et super omnia nostris et vestris subditis districte precipere et mandare vt pacem datam inuiolabiliter obseruent. Item similiter per vos dominos oratores promissum est, vt ita cum illustri principe vestro magno duce Muscouie dummodo ordinetur, ne Rwteni in Norraboten circa Tornem tanta mala nostris hominibus in furtis, spoliis, rapinis, adulteriis, virginum defloracionibus et, quod deterius est, quia ecclesias spoliauervnt, vasa sacra cum sacramento eucaristie spoliauervnt et portauerunt in ludibrium nostre sacre re[li]gionis et contemptum christianitatis; et omnia ista facta per vestros homines post pacem factam et osculo crvcis firmatam et sigillatam. Item promissum est per vos dominos oratores, vt religiosus pater et dominus prior in monasterio Viborgensi debet reabere ablata per vestros homines et boiores, qui eum spoliauervnt anno clapso post pacem factam osculo crucis confirmatam in xxvij equis absque aliis rebus per vestros homines illi ablatis. Item dominus gubernator et regni consiliarii dabunt suas litteras ad capitaneum castri Viborgensis, vt, si ibi aliqui vestri captiui sunt detenti, consignentur absque omni impedimento vel alibi, vbi fuerint constituti. Amplissimi domini oratores isti sunt, qui crvcem osculaverunt, qui alios non inter fuervnt. Primo: Dominus Akoo Öriensson, capitaneus castri Tauasthws. Dominus Cristiernus Benchtsson nobilis miles. Dominus Görgius Niclaij, archidiaconus Strengnensis. Dominus Johannes Gudmundi Dominus Johannes Johannis proconsules Stockholmenses. Reuerendus dominus in Cristo pater et dominus dominus Mattias, miseracione diuina episcopus Strengnensis, fidem fecit pro omnibus aliis, qui presentes non fuerunt in concilio constituti, siue in Vesgocia, siue Osgocia aut Vplandia, spiritualibus quam temporalibus, ibidem habitantes, vt omnia iam dicta in congregacione et dicta cum oratoribus Rutenorum scripta sigillata osculo crvcis iurata firmiter obseruare et inuiolabiliter tenere debeant."}, {"df": "5690", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, Dej gracia archiepiscopus Vpsalensis, Matthias, eadem gracia episcopus Strengenensis. Sincerissimis nostris in Domino dilectione et salute premissis. Kære Tönne, gode besynnerlige wen, wij haffue seet ock granneliga ransakat noger breff, som oss wore sændne aff Wadzstena klöster, ock förfinne wij i sannind, at the gode syster och bröder ther inne boo haffue ræth tiil eth godz j Pitte sockn, som kallas Kymena, och eth laxefiske med noghra garder ther wpwnder liggie. Thy bedie wij ider atj göre them aarliga en skekningh, som her Sten Stwre, hwess siell Gudh naadhe, them giorde i sin liiffs tiidh, swa lenge wij kunne her wm ytermera ransaka. Eder Gudh alzmectug befallendis tiil ewiigh tiidh. Raptissime ex Holmis 3 feria post Birgitte, sub aliquorum nostrorum sigillis et signetis. Ceterique consiliarij regni Swecie pronunc Holmis constitutj."}, {"df": "5691", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5692", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Steen Sture j Ekesiö ryddare, Swerikes rijkes förståndare, gör allom witterligit thet iagh af synnerligh gönst och godwilia haffuer vnt och tillatidt och nu met tetta mitt opna bref vnnar och tillåter att thenne breffwisare Nils Gudmundzon må och skall niutha, bruka och haffue frälse och frijheet på thenna sin gårdh Bastöö, så mykidt honom ther vtinnan med rätta tilhörer. Teslikest och på alle the godz och gårdar han med giftermåål her till fångidt haffuer eller här efther fånga kan och tillförenne i frälsse waridt haffue, för wälwilioghe troskap och tieneste han här efther migh och Swerikes rijke bewijsse må och skall så länge han leffuer, förbiudandes alle, e hoo the helst äre eller ware kunne, som för migh och rikens skuld wele och skole göre och låthe, för:de Nils Gudmundsson her emoth att hindra, hindra låthe, mödhe, quälia, platza, oförrätta eller i någon måtte förfång att göra, wed mijn och rikssens strenge hemd, plicht och wrede. Giffuidt och skriffuidt på Stocholm odensdagen näst efther S. Dionisij episcopi dagh anno Domini millesimo quingentesimo tredecimo, vnder mitt signethe."}, {"df": "5693", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniversis et singulis Christi fidelibus presentes literas visuris seu audituris Aruidus, Dei et apostolice sedis gracia episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Iustum et humanum esse arbitramur discretos itinerantes testimonialj assistencia licite contuerj, quibus vite et morum honestas benigne suffragatur. Cum igitur precensium ostensores religiosus ac Deo deuotus vir ffrater Matthias Olauj ordinis sanctj saluatoris expresse professus, non excommvnicatus, non suspensus nec aliqua interdictj macula quantum ad humanum spectat examen resperssus, necnon circumspectus vir Olaus Petrj, ciuis opidi Vallisgracie, ad limina Romane curie sanctum Jacobum in Compostella necnon ad sepulcrum dominicum aliaque pia loca, vbi sanctorum reliquiæ venerantur, sincera deuocione proficisci disponunt, super eorum fama discreta et honesta conuersacione testimonium prebemus veritatis, idcirco omnium et singulorum, ad quos ipsos casu vel proposito eundo, morando vel redeundo venire contigerit, recommendamus in Domino charitatj, attente cum et pro eiisdem fauorabiliterque supplicantes, quatenus ipsos diuine remuneracionis ob respectum et precum nostrarum interuentum omnj tranquillitate colligere velint, in viis dirigere seu consilium et auxilium inpartirj et eiisdem esse in omnibus fauorabiles promotores, non sinentes eosdem in persona aut rebus ab aliquo indebite contra insticiam quomodolibet molestarj, retribucionis mercedem ab omnipotentj Deo finaliter recepturj. Hiis vero, qui manus porrexerint illis adiutrices, de omnipotentis Dei misericordia ac beatorum Petrj et Paulj, apostolorum eius, meritis et auctoritate confisi xl dierum indulgencias de iniunctis eis penitenciis misericorditer in Domino relaxamus. Datum Abo anno Domini mdxiij, die decimaseptima mensis octobris, nostro sub secreto presentibus apposito in pendentj etc."}, {"df": "5694", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmywkæ helsæ met thro tiæniste nw och altiidh fforsenth met Gudh. Kære herre, tyckis ider herredöme wile vithæ, at nw sonnedaghen nästh epter Calixtj antwordhe iagh Cristiärn Claasson Raseborgx sloth oc nyklä pa ider herredömes vägne epter ider herredömes scriffuilse och befolningh. Oc then inuentarium, som welboren man Tönne Ericksson mig antworde pa ider herredömes vägne, then haffuer iagh antwordeth reedhelige Cristiärn Claasson i händer styckæ wedh styckæ och ffoth honom ther loss och nyklæ til. Oc swa serdhelis haffuer iag antwordet hanom all then dell, som her är inkometh til slottet i thessä x wiker, som iak haffuer waridh her i ffogute stadh; ty her är inttet annadh inkometh i thessä x wiker, som iagh her haffuer waridh vpa ider herredömes vegne, en rogh, malth, haffra, humble, hamp, höns oc gäss, och ther til nagre atherstädher epter Thönne, som är smör oc ffaar. Thette fforscriffne haffuer iagh antwordet Cristiärn oc slotz scriffueren her Anders reedhelige j händher oc the böker, som iagh her loth göre, antwordhe jagh Cristiärn epter hans eyghin begäre oc teslikis then wtskorne scriffth, som Tönne Ericksson migh figh pa thenne inuentarium, som han migh antworde pa ider herredömes wägne. Och ther j moth haffuer Cristiärn Claasson giffuit migh sith breff oc incygle, lydhendis swa, thet han met slotz scriffueren tagha migh wtaff the x wikwr regenskap, som jak her waridh haffuer, oc beplikte sigh göre ther reedhæ ffore in ffor ider herredöme nar ider herredöme vpa äsker. Käre herre, sthor her alth wel til, Gud thes loff. Kære herre, war iagh wth j höst tinget nw i thenne fforlidhne wike met then lille makth iag haffuer oc taladh iag om then gärdh, som landhet ider herredöme loffuedhe j sommars, oc begäredhe, at the skuldhe göre thet wth. Tha swaradhe the migh swa: Herren han war her sielff i somars; hadhe han wiladh lakth oss naghen gärdh wpa, han hadhe ffulle sakth oss thet. Tha gaff iag them swa för eth swar igen, at the skulde göre wth ij män aff hæle länedh, j aff huarth härädhe, til iderth herredöme at ffor withä om ider herredöme wil haffua them then gärdh ffordragh æller ey. Thet är ingen hymmerike at haffua them swadanne dell ffordragh, thet the sielff wilielighe haffua wth loffuadh, ty at thet är swa arghe skalchæ; ffaa the inghen näpsth, the wonde eckæ huadh the göre. Jtem i ffredagx, som war, hylth jagh ting her j Karis sokn; tha taladh jag om ider herredömes bästzte om the atherstädher, som hiidh til slottet skulde epter slotz bökerne lydhelsä. Ther wore the vppe wel met xl staffrä wth vppa tingx gordhen oc wilde slo vppa migh, oc iagh hadhe eckæ meer en v eller vj swänna hoss migh; the annen wore wthe met lanz ffoguten om thet wrack, som ider herredöme ffar fforstho i thet andre breff, som jagh ider herredöme til scriffuit haffuer. Käre herre, wtan ther legis naghen skarp näpsth vpa somblige aff thessä bönder, tha ffaar ingen dandhe man boo hoss them, ffor ty the haffua haffth swa sthor sielsswold. Käre herre, iak haffuer waridh ganskæ illæ sywk sidhen woreffrv dagh natiuitatis vtaff febris, oc holler hon mig en nw huar anner dagh ganskæ swarlige, och störste delen aff alth thet folck her vppe är äre oc befängde met sama soth, teslikis bodhe lanzffogaterne, the liggie vpa sänghen oc fforma inttet. Oc äre the lanzfogather ider herredöme intthet nyttoghe her i landhet, oc ingen triffnadh eller vilie haffua the hæller at wara her. Ty tykte mig radh wara, at ider herredöme kallar them wtoffuer oc scriffue Cristiärn til, at han skyckär andre godhe karlæ i sama stedhen jgen; tyktis oc ider herredöme at skickæ thenne breffuisare Lasse Dansson thil lanz fogute j östhre härädhe, tha är han ther wel fallen til oc weth lanzens läglighet i alle motthe, ther ider herredöme kan kome til godhe. Kære herre, iak haffuer ider herredöme inttet synderligit nw til byudhæ. Jder herredöme her met alzmectigh Gud met liff oc siel befellendis. Scriffuit pa Raseborg, tisdaghen näst epter Calixtj etc. Henrik. Stensson."}, {"df": "5695", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jtem leue mester Pawell, gude vrunt, myn hochlike bede is to jw, ghy so wol wyllen don, Oleff Lille is my schuldich xx [mark], de ick em en part an rede gelde lende als syn kost stoter; leue mester Pawel, ick heb, kent Got, nu lange gebedet, wolde gy don als en gud vrunt, wan jw dat so to passe, vnde wolden em van mynet wegen an spreken vnde sodan xx [mark] van em manen, wer my hochlike bede, wilde ick myt allen vlyte ge[r]ne wedder an jw vordenen war ick kan vnde mach. Gescreuen tom Holm vp Sant Symon vnde Jude auent anno xiij, Hans Burmester."}, {"df": "5696", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Kennes iak Kyrstiär (!) Classon met thetta mit breff, fowgde pa Rasborgh, mik haffue giffuit och antwordet igen thenne epterscriffne köpmen aff Dandezske siidh godz igen epter myn kere herres beffalingh och skreffuelse, Per skyper, Alff och hans skephlagh tel alle otneyghen, swa miget them tel hörer aff thet skep her betz (= bleff?) vpunder Rasborgx län, epter thy som theris eygen handzskrifft wtuiser; bidiendes ider ytermera, alle menegha borgemester och rodet i Reffuela, at i vel göre och lete thenne forscripne skypar och köpmen siidh godz och varor niwta och beholda epter myn herres skriffwelse och beffalningh, her Sten Stwre; och ytermera om hans skat skytlige (!) bönder her aff landh, om swa kan henda at nogen aff them kan skade foo wpunder idert landh och egit, thet i beuisse them thet sama igen. Til ytermera visso och högre forwaringh och (= ath) swa i saningh är tricker iak mit signete nyden for thetta breff, som giffuit och scriffuit ær aar och dagh pa Rasborgh fredagen nest epter voreffrv dagh concepcionis Marie mdxiij° etc."}, {"df": "5697", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän detta mitt öpne breff förekomma kan kännes jag Clas Hindrichsson, lagman i Söderfinne lagsagu, at den tid jag lagmansting hölt med allmogen af Pojo sochen i ehrlig och välbördig mans närwaro Tönne Erichssons, höfuidzman på Rassbårg, Söfring Påfwelssons, häradshofding dersammastäds, anno Domini 1513, på 5:te dag juhl, tå kom för rätta å satte ting Jöran Larsson i Orijärfvi och kundgiorde för rätten om någre rår, som åtskilja föreskrefne Orjärfui och Kyrckioby i Kisko sochen, som är förste rån Halkiwaha och så tädan rårätt til Kåifwusilda vid vägen, änderån till Maremraha. Desse föreskrefne rår skole åtskilja föreskrefne byar vid theras utmark och annan del dem emellan; hvilken ärendet jag sköt til the tålf, som tå i nemden såto, som är – – – – the ther ransakade, vitnade och eftersvore, at förskrefne rår voro rätt och gilde rår them emellan, ty dömde jag föreskrefne rår stadiga och fast dem emellan, vid hvar 6 [mark] för min dom. Til yttermere visso och högre förwaring trycker jag mitt insegle på ryggen å thetta bref."}, {"df": "5698", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Mine odmiwkæligha tiænesth nw ok altidh försænth met alzwollogher Gwdh. Maa i wetha, kæra ffadher, ath iak maa ganska wæl, Gwd alswollogher geffwe mek the samma tidendhen aff edher ath spöria. Jtem, kæra fadher, tackar iak edher storliga ok ödmiwkæliga før eder brinnandhe kærlik ok godha gernigh, som i mek bewisth hafwen, ecke før mine goda gernigha skwldh, wthen før edher æra ok dygdh skwldh, hwilkit iak aff edher hafwer oførtiænth. Edher løne ok førskylla alzmæktogher Gwdh i hijmmerikes rike, hwilkin som inghen goodh gernigh lather wara oolønth ok inghen ondh gærnigh oo næfzth. Nw ok i blandh andra ærandhe (ærandhe) moghen i wetha, kæra fadher, ath iak hafwer ingen besynnerlighen tidhen ath skriwa edher til oppo thenne nærwarandhe tidh, vthen bekennes iak mek hafwa edher storligha brvtidh i moth ok førtørnadh, hwilkit mek osuarligheth ær før edher ath iak fraan edher foor met omijnne, hwilkit iak ecke skulde gøra; hafwer iak giorth, thet, lather iak mek aangra aff alla mine hiærtha. Ty flyr iak nw wndher edher naadh ok mijskwndh ok faller til føga met alle mijne størsta ødmiwk, bediandess edher kærliga ok ødmiukaliga ath i øfwer sien met mek dhen delen, som iak edher hafwer brwtid i moth, ffør mijne fatiga bøn skwldh. Om thet saa ær, ath i wilen ingaledes thet gøra før mijn fatiga bøn skwld, saa gøren thet før Gwdz haarda pina ok dødh skwldh, ok førlathen mek then delen, som forskriwen ær. Then tidh iak war øfwer kaamen ok kom til Opsala, taa fan iak fadher ther føre mek. Han sporde mek aath hwru i maatthen ok sporde mek aath hwadhen iak war farandes heller komandis. Taa swarade iak honom ok sagde saa: ther ok ther war iak sokne diakn, ok taa iak hade i soknen all min ærandhe ænth ok mek tycthe ath iak war saa liiger nær Stokholm, saa legde iak mek en baath ok for saa hiith; ok inte sporde han mek aath om iak hade edærth læaff (!) eller om thet war edher wilia ath iak saa foor, ok thet tycthe mek ecke illa wara, fførty haffde han mek tolkit aatsporth, iak hade honom inthe kwnnit swara; ther met tijcthe mek thet wæl wara. Ty bedher iak edher, alla kærasthe fadher, ath Gwdh i himerik maathe blidka edher wredhæ øfwær mek. Ecke mere i tætta sijnne wthen edher her met Gwdh befellandis ok sancte Henrich. Skriwit i Stokholm met hastogheth anno Dominj 1513. Georgius Petri discipulus vester. Adress: Ærligh, beskedelighen ok wælførnwmstogh man mæsther Pouel, archidiaconus i Åbo, tilkomandes tætta met kærl[e]ch. (På en lapp:) Dhen skriffthen, som i nw haffwen faath, dhen haffde iak ecke tröst komma ostadh aff mith egith sinne, ok hafde ecke modher warit, hon nöddhe mek ok styrkthe mek ther til ath iak skwldhe skriwa edher til; ty bedher iak edher kärliga, ecke iak all enesth, wthen modher lather ok bedia storligha ok kærliga, ath i skriwen inthe ffadher til om mek, fför ty faar han naaghen skriwelse aff edher, som lydher ther oppo hurw iak fraan edher kaam, thaa faar hon owilia ok owenskap aff honom, för ty han maa wæl sægia, ath hon lockade mik tædhen; ther met bediom wy edher oppa beggis waare sidher, ath i wændhen thet alth til gogoda (!), hwilkit eder Gwd til styrkia."}, {"df": "5699", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Ad venerabile capitulum Aboense. Insuper, venerabilis pater, vestram piam paternitatem aliorumque venerabilium patrum paternitates summe et indefesse habeo exoratos, quatenus Jacobo, nepoti meo, Rostochie causa studii degentj cum aliqualj sudsidio prouidere dignentur. Multo enim cum gemitu miseriam suam in literis ad me datis deplangit, timens se a fine, quem cum suis collegis querit, cum rubore et dedecore segregarj. Cum melius sit opus aliquod non jncipere quam ab jncepto turpiter resilire, jdcirco patres mei reuerendi quod vobis licitum videbitur cum eo faciatis. Cum hiis altissimo vos recomendaus feliciter valituros. E. p. v. Obsequtor humillimus. Jaco Wenne."}, {"df": "5700", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5701", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5702", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5703", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5704", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5705", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater, alias prepositura ecclesie Aboensis certo modo vacante sanctitas vestra de illa sic vacante devoto vestro Wolgaugo (!) Nalmano, clerico Vienensis dioceesis, apostolica auctoritate providit seu provideri mandavit vel concessit. Cum autem, pater sancte, dictus Wolgaugus ex certis causis animum suum moventibus ad manus sanctitatis vestre dictam preposituram resignare proponit, prout de facto ac de presenti per manus notarii publici resignaverat, supplicat humiliter sanctitati vestre devotus orator Iohannes Biello, clericus Lincopensis dioecesis, in decretis licentiatus, quatenus ipsum specialibus favoribus et gratiis prosequentes de dicta prepositura, cujus fructus sex marcarum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo seu ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Wolgaugi vel cujusvis alterius de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, aut constitutionem Execrabilis vel c. De multa, etiam si devolutis affectibus specialiter vel si dignitas major existat aut alias generaliter reservatis litigiosis, cujus litis status etc. existat, eidem oratori in forma perinde ac etiam valere aut alias prout utilius videbitur providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis quoque juramento etc. roboratis, ceterisque in contrarium facientibus quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in praesentia domini nostri pape. Io. Bontian. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium, et quod obstantie oratoris ac verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, habeantur pro expressis seu exprimi possint et cum clausola generalem reservationem importante ex quavis alia causa etc. et cum oportuna gratificatione, quatenus illi locus sit et quod premissorum omnium etiam qualitatis denominationis annexarum et fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem, regula non obstante contraria, nec non tenoris dicte cessionis aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris = Concess. Io. Bontianus."}, {"df": "5706", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5707", "dating_start_year": "1513", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "Mayia hete yck, de doden beschryge jck vnde levendegen + roppe jck + Hynryck + van + Swychgel + goet + myck + ynt + yar xv + vnde xiii."}, {"df": "5708", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennis jagh Klaes Henrichsson, laghman i Sudrefinne laghsagu, met thette mit närwarandes öpne breff, att then tidh jagh lag manzting hölt met almogen af Lojo sochn i min käre sons närwaru Christer Claesson, fougtte opå Raseborgh, och Sigfred (= Söffrin) Påfwelsson, häredzhöfdinge ibidem, anno Domini mdxiiij, annan dagh nyåhrs dagh, thå kommo the för rätta å satte tingh Kettälakz Sieläla, Nummis, Halila, Kofwela och kendis sig hafva giordt een wänlig sämio om theris vthmarcker, som the aff ålder hafwe haft, som ähr förste höfödhråån Sijtakoski och sedhan till Lautakallio och sedhan thedan råå rätt till annan ände råen heetandes Långeråå, [som] skola åthskilia forb:de byiar Kettäla på then andra sijdan i Åboo lähn och Sieläla och the andra bijjar i Raasborgs lähn; hwilken sämio the tolff synemän fulleligen tillstodå att så i sanningh waar, som ähr: Jöns Kram, Jöns i Lapeola, Lars Järfwe, Eskil Lahdensalå, Michil Monson Jmmola, Jäppä Jacowala, Madz Gregersson Warola, Lasse Eskilsson Kaikoila, Mårthen Kijkala, Anders Oluffson Härjänwadza, Peer Wijsar, och thenne effter:ne 12 i nempnden såthå them och fulleliga tillstodå, som ähr Morthen Jmmola, Peer Mandela, Peer Höväla, Larentz Oittila, Thomas Koskis, Påwal Huchtila, Pälle Kofvola, Larentz Titell, Larentz Mäkikylä, Mårthen ibidem, Jöns Remas och Henrich Wanå. Ty effter deris ransaakan och wenliga semiå, witne och eedhe dömde jagh för:de rååer stadugh och faste them imellan att blifwa ohindrad effter thenna här dagh, wijdh hwars theras 6 [mark] för mijn dom. Till ijttermehra wisså och högre förwaring trycker jagh mitt jnsegell, på ryggen å dhetta breff. Datum anno Domini etc. loco ut supra."}, {"df": "5709", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5710", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Hyhynkylä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knuth Erichsson, lagman i Österbotn och i Sathagunda, giör witherligit med thetta mit närwarandes öpne breff, att then tijdh jak lagmans tingh hiolt med almogan i Birkala soken i Hyhenkyle i ärligx sweeno närwaru Lasse Skrifware, fogothe ther sammestadz, och i närwaru ärlig och wälbördig man Jeppe Folmarsson, häradzhöfdinge ibidem, och flere gode manne närwarendes, ath arom epter Gudz byrd mdxiiij, lögerdagen nest epther sancte Matthie appostolij dagh, tha kom för rätthe xij landzsyne män, som synt och uthleeth hafwe thenne epterskrefne iij raar imellom Nils Hackard och hans skiptis broder och Nils Paxsu och hans skiptesbroder, och soro wara rätta raar them imellan, som er förste ran Wethirmauere (!), then andre ran Löijthemauöre, then tredie ran Kallierfue, som xij häradzsynemän tillförende giorth och stadfest hadhe medh theres ede och the xij män, som tha i nembden satho, stadfaste alledes dhe xij landzsynemanne giernung och heredzsyne manne gierning och ede som forskrifwit stander, och framledis for:de Niels Hackard och hans skiptes broder theris skada och sine kost igen aff Niels Paxsu och hans skiptes broder innan vi wikur, och framledes thenne epter skrefne ehwar there sine [sak] thil xl mark för wälde: Niels Paxsu, Jolno i Thomasson (!), Yrian Anundsson, Per Pölloy och Olaf Yriainen; thesse epterskrefne xij äre landzsynes män, som är Josep Nauhila, Henrik Nappore, Thomas Liuko, Henrik Wadilax Henrik Liukas, Henrich Laresson i Hintes, Per Lekasson (!), Per Pyno, Henrik Pennaninen (!), Lars Rautia, Staffan Persson och Olof Partha; hwilket ärende jak sköt till tesse xij män, som tha i nemnden sotha, som är Jeppe Walkelia, Anders Syrik, Olof Sorka, Nils Enewaldsson, Olof Persson, Philippus Ghamal, Niels Lädran, Erik Pähu, Niels Olofsson, Niels Kafweroin, Henrik Leno och Olof Wikante, ther om randzakade, witnade och epter soro, att for:de raar äre rätte raar imillen Nils Hackare och Niels Paxsu och theris skiptes bröder. Epter thessom förskrefnom skälom, randzakan, witnom och edom dömde jak for:na syne männe gierning stadugh och fast och obråtteliga at håldas, wid hwario manno vj mark för min dom. Till thessis brefs ytermere wisso och withnis byrd trycker jak mit insigle nedan for thetta bref, som skrifuit och gifuit är som förskrifwat standher."}, {"df": "5711", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwgelige trotieniste nw och altid tilforenne met alsmectigh Gwdh. Käre herre, gifwer [iac] edhert herredöme ödmygelige till kenne, ath nw om sancte Henrikx tiid nest förledhen Knwt Erickxson och iach tingh hölle wdj Kijm sogn, kom ther till tinged en bondhe aff Thorne soken, som hade waredh met breff tiil Kexholms sidhe ……… honom hafwa ther vared, besporde wij och rantzakadhe, hwo honom hade vthsänth och om han wiiste hwad brefwet lydde. Han sadhe baadhe för Knwt Erikxson och för mich, thet Niels Birghersson, som boor j Stocholm, dicthede breffwit och antwordede thet bönderne sidhen at the schulde thet aff stedh sände, som the och giorde met twa the betzste bönder j Thorne boo. Och sade han, at breffwit lydde wider swadant synne j förste begynnelsen som thenne jnnelwcthe scrifft lydher; han sade sig jngelwnde vele fore thet breff med mijndre han wilde vethe hwadh thet lydde; och kwnde han icke mere beholle hwad thet lydde, än som scriffthen innehaller. Var ther och en köpswen aff Stocholm, hetendis lille Niels och hafwer siit herberge hem till Anders Swensons effterlewerske j Stocholm; han foor ther effter nogre aff the Rytzer, som ther ware jnne, hwilche han grep och pinthe saa, thet theris roop hördis en stoor veke siös. Ther oppa talede hofwidzmannen paa Kexholm och sade saa, at om edert herredome ecke vilde saadant näffsä och straffa, tha vele the hepned sielffue. Hwar vdj, käre herre, äre raadh atj bespörie eder saa, ther ecke mere onth effterfölier, som edert herredöme ythermere kwnnæ förstaa, saadane breff at vtscrifwe vtaff eder herredömes mwn och the werdugiste, verduge feders, erlige herrers, rigisins raadz, tesligis saadane angrep at göre mener iach icke vara beqwämpt eller tilbörligit. Annen besynnerlige tidende äre her jngen thenne tiid. Hwad iach förfare kan, vill iach oforsymmed edert herredöme till biwde, hwilchen iach befaler alsmectig Gud och sancte Erik koningh. Snarlige aff Nadendall mandagen nest effter dominicam Inuocauit m d xiiij(mo). Jorgien Hansson. (På en sedel:) Jak Sten Sture, Sweries rikes fforestander, ok vy Jop erckebesp j Opsalle ok alth rikens radh ok jak (lakun), ffogd j Tarnö, ok kyrkie herre ok kapelan ok meneg almoge, som bygge ok bo j Tarnö, bediem vy alle edher högbördoge store fforste ok konung, ath vy mate ffa j gen thet vy haffve mist aff vare kyrkie. Thete var bygenelse j breffved."}, {"df": "5712", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Alias ecclesia parrochiali Lopa (= Loja) Aboensis dioecesis per puram et simplicem resignationem cujusdam Mathie Henrici, ejusdem tunc rectoris et possessoris, in manibus loci ordinarii factam vacante, fuit de illa sic vacante devoto oratori vestro Andree Henrici, presbytero ejusdem dioecesis, auctoritate ordinaria seu alias provisum, possessione forsan subsecuta. Cum autem, pater sancte, ab aliquibus asseratur, dictam parrochialem ecclesiam alias quam per hujusmodi resignationem vacavisse et adhuc forsan vacare et propterea ac aliis certis de causis dictus orator dubitet provisionem sibi desuper factam et inde secuta viribus forsan non subsistere, supplicat igitur humiliter sanctitati vestre dictus Andreas orator, quatenus dictam resignationem, si rite admissa non fuerit, admittentes seu admitti mandantes ac verum et ultimum dicte parrochialis ecclesie vacationis modum, etiam si ex illo quevis generales reservationes resultent, pro expressis habentes sibique specialem gratiam facientes de dicta parrochiali ecclesia Lopa, cujus fructus etc. treum marcarum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam dicti ultimi possessoris aut praefati Andree vel cujusvis alterius de illa in dicta curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam resignationem aut constitutionem Execrabilis vel constitutionem De multa seu assecutionem etc. vacet, etiam si devolutis affectibus specialiter vel ex quavis causa generaliter reservatis litigiosis, cujus litis status etc. existat, eidem oratori in forma nove provisionis perinde et etiam valere aut in eventum litis, cujus statum ac nomina et cognomina judicum et colligantium exprimi possunt, gratie surrogationis si neutri, si nulli, si alteri perinde et etiam valere aut alias prout utilius videbitur providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et reservationibus. Concessum ut petitur in praesentia domini pape. P. cardinalis Sancti Eusebii. Et cum absolutione a censuris ad effectum etc., etiam si in illis ultra annum insorduisset et esset in aliquo ex casibus de inordescentia regula non obstantibus et latissime extendenda; et quod obstantie beneficiales oratoris ac verus et ultimus dicte parrochialis ecclesie vacationis modus, etiam si ex illo quevis generales reservationes resultent, habeantur pro expressis et exprimi possint; et cum clausola generalem reservationem importante ex quavis causa, qualiscumque sit, etiam dispositione vel conditionaliter exprimenda; et quod littere in forma nove seu provisionis perinde et etiam valere aut in eventum litis, ut prefertur, gratie surrogationis etiam quoad possessionem si neutri, si nulli, si alteri aut alias ut utilius fuerit cum gratificatione oportuna pro oratore, quatenus illi locus sit latissime extendendo faciendo, si opus fuerit, jus sibi non competisse nec competere et causam quare simul vel separatim expediri possint; et quod premissorum omnium et singulorum etiam qualitates invocationis, denominationis, situs et fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem, regula non obstante, nominum et cognominum etiam judicis et colligantium ac aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri et titulus sive jus ipsius oratoris, ex qua auctoritate et ex quo modo vacationis sibi provisum fuerit, verius exprimi possit in litteris. Concessum. P. cardinalis Sancti Eusebii. Datum Rome apud Sanctum Petrum quinto idus martii anno primo."}, {"df": "5713", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst vnd wes ijk gwdes wormach. Wetet, werdijge here her meijsster vnd her profft her meijsster Pawel Schal (!). Got vnd Marija sta ijw bij ijn al jwen warken vnd geffe ijw got gelwcke, so ijk ijw gan wan grwnt mijnes harten, dat laffet mij wor war. Jtem werdijge here, ijk bijdde ijw ganch fruntlijch, dat gij doch mijnen sone Hans tom bessten holden wijllen, dat he sijch so framelijch jo holden, dat were mij eijne grote frow[d]e; ok wondert mij grot, dat mij jw werdijchheijt nijcht eijn chlen breffeken schrijffen mochten bij Peter Alff. Wat ijk wme ijwer werdijchheijt don chan, wijl ijk altijt gernne don. Jtem mij schreff Hans, dat ijk jwer werdijchheijt ssenden solde j dossijn schonne ffate tijnnen vnd j dossijn mijdden ffate vnd j dossijn salsereken, vnd swerlijke channen her; werdijge here, de wijl ijk jw mijt der helppe Gades wol so bestellen (bestellen); al so dot wol vnd schrijffet mij mijt weme, effte gij sos wat hebben wijllen, dat wijl ijk jw wol senden mijt der helppe Gades. Jtem mij schrijfft Hans, ok secht mij Peter Alff, dat ijw werdijchheijt Hans dar beholden wijllen bet to swnte Johannes men wart to jw eijnen hijlgen man vpheffen. Werdijge here, al ijwer werdijchheit got dwnket, des bijn ijk sere wol toffrede. Beheffet Hans wat wan chlederen jwer werde to eren, latet se em maken, ijk wyl se mijt der helppe Gades wol betalen, effte latet Peter Wijen dat gelt wtgeffen wes em dent. Nijcht mer wen grot gode nacht. Gescreuen to Danke den dinxdach to ossteren jnt jar m m (!) & xiiij. Hans Chonnert. Jtem tijdijne won der choppenschop: bogesolt gelt xxx [mark], weijen xxiij [mark], seggen xvij [mark], garssten xvij [mark], haffer xij [mark], hoppen x [mark], botter vij [mark] ok vii[½] [mark]; wes ywer werde dent, moge gij mij schrijffen, dat chan yk jw wol senden etc.; tran vij [mark]. Jtem wan dem ffaten, sendet my de mate wo wijt de grossten vnd wo wijt de andern vnd wo wijt de dorden, legget man iij twernfedeme[r]ken ijn jwen breff, ijk wet se yw schon to choppe, ok hebbe ijk j part solken, ok wijl gij schonne chanen hebben, schrijffet mij man wo grot vnd wo fele, gij solen se mijt dat ersste schij[p] chrijgen, de ijw behagen solen etc. Jtem werdyge here, efte jw Hans bede[t] dat gij em wor ijnne beholppen wesen wes tomanende effte Peter Wije, geffet en goden rat, dar bijdde ijk jw frwntlijck wme etc. Adress: Dem werdijgen heren her meijsster Pawel Schel, domher, praffesst to Abow, sal dijsse breff."}, {"df": "5714", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Immensas fauentissimo corde salutes. Si quid in me fuisset ingenij, si quid eloquentie atque doctrine, quod sentio perexiguum esse, patres et virj prestantissimj, perlibenter vobis in hoc sancto negocio inseruirem et dignas pro meritis, Abo cum fuj, exhibitis, egissem gracias et si quid vestra quouis tempore auctoritas magnifica imperabit. Nulla vnquam erit in me mora. Fateor me perpetuo vobis deuinctum et vehementer obligatum; et quoniam agende gracie minime facultas datur, ille queso pro me rependat, quem fontem vberrimum esse constat bonorum omnium. Valete felicissime et de me semper jubeatis. Ex castro Stocholm die Philippi et Jacobj appostolorum mdxiiij. E[arundem] v[estrarum] r[euerendarum] d[ominationum] humilis seruus, H.[eming] Gadh etc. Reuerendo patrj et domino meo gracioso, domino Aboensi, benefactorj et promotorj singularissimo, mille dicentes salutes etc. (På en sedel af samma papper och bredd som föregående bref:) Jtem then store torsbelgbune (!) fogothen Jocep, myn fadher, han ma wel giffwa eller læna sa mang bredhe och sparrar til göra parken aff; the ære ey wær[t] taga ighen sidhan högtidhen hallin ær, om han wil ey giffua for alla hans forglömdha syndher skull; han och her Pedher cancelleren the drucko sa sisth met progesthen j Aboo, ath han fik ther aff thet han doo. I ma wel sighia myn fadher Jocep han tenker ther til. Jach weth nogith met honom, thet jac idher segia wil, ner Gud [wil] wy koma til talss, om han ey hielper myn kære helge nampne, helge biskop H[eming]. Verdens sigha honom m gode netther. Item baldacinus, thet pellith, som skall bäras ower skrineth, skulle och görass met helge biscop H[eming] och hans wapn pa alla sidhor. Kan ey annath wara, tha aff papir, som for är sakth, sömmat pa eth stycke sylke sa lange i fa redha idher annars widher etc. Iterum valete felicissime, virj prestantissimj."}, {"df": "5715", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Verduge herrer och fäder. Tesse epterskreffne articlar äre i war helge ffaders pawans och romara gord hallandes, nar som nogor häliger man, jomfrw eller qwinne ophäffwes och heliig hollas skal. Sa skedde i beati Bonaventura och Leopoldi canonizationibus. Fforst [skal] mith i kirkion en park aff bräde byggias, sa widh och bredh kyrkion är i mellom pelarna, xxx alna long och iiij alna högt. Ther oppa skal göres eth altar hederliga breth och langt; ther skal höghmessan oppa sighias; och oppa then parkin kommer inghen op, wthen riichesens forstandhere, alle i rodhet äre och gode män flere meth alle bisper och werduge prelater aff clerkeriidh och ministrantibus. Ther skal ware en porth fore, ath inghin trenger sig in, wthen tilskickadh; mijth pa trappone skal porthen vare, och ij godhe män honom war taghe skulle etc. Item am i hawe ecke skrin ath legge strax the hälgedoma in, tha tager en fyrakantha kystho, eller afflang, och lather henne forgylla meth malara gwll, och helge biscop Hemmingx wappn oppa alle sider. Item är siduänia ath alle, sam gaa i process, skulu haffue brännandhe waxliws i hand, saa stort som hans stath tilsiger, inthe dog större än til iij marka wax, och mäst en mark, ii[½] och i[½](1) sam i sielffue wele göra then hälge herre hedher etc. Item är och plegsider ath kasta i grabb(2) aff parkin en iiij eller vj(c) peninghe liws for then mene mann sidhan processio är giord och officium begynnes, am sa skal skee her, thy her är otoluger almoghe och dryxe etc. Item oppa huar pelarä eth wappn hälge biscop H[emmingx] am eth ark stort, och offwer vapnet eth wax liwss, methan officium säges i the viij dagha. Item fran midhvägin, fra hwalffuith, mijt nidh pa pelarna, skulu hengias gröna qwista pa segelgarn och blomster kranza, och i mellan hwarie ij qwista eller kranza eth vappn hwart am eth halft ark. Teslikes pa kirke gordhen och i alle kirkio porta. Item mijt i kirken skal hengias iij stor vappn hwarth am eth ark, myns herres riichesens forstandere pa en sidhen oc ärkebispens pa then andra, och hälge biscop H[emmingx] i mellan; och the skule wara malad pa bodhe sidhar, fästhe i en kranzs, sa huart the wändes, ath vapnen synas. Item offuan parken skule vara l, lx eller hundrade lamper meth olio brännandes, om i kwno koma thöm ostad; öwerst en moth en, ther näst ij moth ij, iij moth iij och sa sidhen ä widare och widare. Item [huru] mong liws i wilen haffua pa parkin, stor och lang, stor til eder. Item i Rom för huar cardenal iij liws, [ij] aff cera communj och eth huit cera virgjnea; the ij bör candatarius, the huita cardinalis; och brynna ä medhan messen segis. Item huar erkebiscop, biscopa, protonotarii ij liws, eth hwith och eth cera communi, tesliges oratores och alle herre sändebud, senator urbis ij, de statu(3) communi eth. Item for mins herre herberge alt bestrot gatan; tesliges verduge fäders, och helge Hemingx vappn pa porthen. Eij skule i forsta ath helge biscop H[emmingx] vappn alene skulo malas, wthan hans hälghets persona, och sa vapnit vndher högre handen eller huru i tha wilen, män the andre wappn allena. Item sidan hälgedomana äre meth wirdningh optagne, göres processio fran höga korin kring om kirken först, sa in oppa parkin, och skrinet bärs meth aff min herre richesens forstandere meth andre the offuerste in pa altaret pa parken, och tha sijwnges Veni creator spiritus i the processione. Sidhan skrinith stor oppa altaredh och Veni creator är wtswngit, wphäffuer then verdugeste herre och fader erchebispen sine werdughe hender och ögon i hijmlen, begynnandes compositis manibus Veni sancte spiritus. Tha thet är wthe sine collecta, begins strax letanie Kirieleijson; och när hans nadh kommer til ytherste wärsen i Te rogamus audi nos, skal han ophäffue händerne och siwnger allene iij verser ut in hoc sancto negotio hujus beati patris beati H[emmingi] nos non contingat errare, et chorus respondet Te rogamus audi nos. Item sidhan skall processio göras aff parkin och kring om kirkegordhen, och min herre richesens forstandere bär skrinit, och other in pa parken igen; och saa begynnes officium misse, och methän introitus siwnges, bärs skrinit in pa höga altarith eller huar then mene man kan betzst wedherkomma ath offra och kyssa och göra sin gudlighet. Haffue i tha nogre spälemän eller diiskantores, som goo fore skrinith, ffa i se for eders och riichesens heder skuld etc. Item ij bröd skule offras om en [½](4) span, eth forgylt, eth silffreradh; ij fierdinga mödh eller win, en forgylt och en silffreradh. Thetta skal offra ordinarius bispen: först eth bröd, thet andra astans episcopus, win fiärdwngen mijn herre, then andre maior prelatus ther näst; och alt thetta ffa the, som ministrera; the ffa inthe annedh offer(5) mera. Wil noger lleggia l eller lx gyllena pa altared aff thöm, som brödhit eller fiärdungha bära, ther warder ingen wredher om. Item om alla andra högtidher och ceremoniis, som skee skall, kwnne i eij begrijpa wthen then ware hoos, som wisthe the swencker och stycke ther til hörer meth löpande eld fran hwaluit och in pa parkin och aff parkin op til hualffuit och ij leffande dwffor meth huar eld; thet är eth gantz lämpeligit stycke. Som i begäre iach skulle personlighe sielff koma, thet stor til min herre iach thiäner; om hans herredöme wille giffua mich loff, gierna giordhe [iach] eder verdughet then tiänest för min nampna skul, jack owerdug liknas wid hans nampn, helge biscop Hemmingh. Item epter offertorium skal hollas sermo latinus aut oratio pa parkin, en tho sidan en, som predicar pa kirkegarden aff then helighe herre och werduge ffader helige bisp H[emming]. Item när oratio är wthe, ganghe ath actum archiepiscopus; och som actus begynnes, skal kastas nidh af hualffuit alt iempt meth(6) (= medhan) Sanctus och Agnus Dei siwnges, halff och hell öfflathe och fragmenta, som skerss aff öfflathen(7), och ibland them blomster blad, bla, brwn, grön, gol och huit, alt wthen stijlcka, och ther ibland(8) leffandes fogla, smo och store, dwffor, järpa, stiglizor, spirwer och andre smo fyncker, thet(9) far kringh om alt kirkon hijt och tith och waffrar. Ther wil wäl ij span blomster til och en iij, wthen öfflathin. The wilia och ware vid then mottan, och ther ibland o rodh(10) (?), rwnd och afflang halffue mäst; thy the siwncka snarasth nidh, när the äre hele; och off golffuit wid hvar pelare göres parfumj, meth rökilse och mirram, sa thet ena möther thet andra mellom hwalffuit och kirke golffuit; är tw holl pa hualluit, och kastas ginom them bodhen. Item smo bolla afi lin blor, stor som en walnöt, och ther in i [½] nötskal(11) meth poluer kastas nidh meth eldh; thet tyckes bland andra som liwngeldh. Item wapnen, badhe sma och store, wilia wara ene v eller vi(c), skal thet räcke alle stads om kringh, bodhe i kirken, kirkegorden, kastas i grab, och alla herra herberge, och bortgiffuas. Item officio finito och messan är wthe och välsignelse är giord, som siwnges aff jomfrw Marie som dagen tha tilsiger(12) eller annedh etc., ther näst for torftelig wederlek, Domine rex, ther näst för fridh och nadhe Da pacem, och yterste for alla kristna siäla och elendhe Clementissime etc. Tha alt thetta är skeet är bäst ga heem och snacka i skinkkan, ho hona haffuer, och drijcka goth finsth ööl; thet bliffuer wäl klockan widh eth for alt är wthe, thij poffuen beginner pa officium i Rom mellan xij och xiij, och är ey wthe for i mellom xviij och xix. Item forarbeder meth alle the i stadhen boo ath alle gatwr äre rene wthen alla dyngio, löffwadhe, meth gräs strödde, mith(13) mellan all hus pa gatwner blomstra kranzsa och hengiande löff qwista, hwar som han wil göra sig sielff heder och then hälge herre hälge biscop H[emming]. Tolkin högtiid skeer aldrig mer i theres och ware daga som nw leffua; thet är uthen twekan. Ha then helge herran gör heder her i wärden, han hedrar wether honom i hijmerike, wthen twekan. Item wnder mooltijd skal läsas til bordh then hälga Herrans leffwerne och miracula for alle tha närstadda äre och tesligis parfumj ther kosten(14) holladz ower til maaltijdher;(15) och thet skal ware en aff prelatis ecclesie vestre, ad minus(16) canonicus, och for honom tw brännande bloss methän han läs til bordzs. Item [huru] mong bloss i wilie haffue for then werdugeste herre och fader erchebispen meth the andre verdughe fäder, stor i eder skön. Item for myn herre rijchesens forstandere och mene riidderskapet haas(17) hans herredöme sitia, om han komber, är och i eder skön. Item xij par unge före karla, hwar there en staka i hand om iij alna, formolad, som skulle holla hvar i anners stochs(18) ände, och i mellom them gor sacramentet och skrineth, myn herre och mene rodhit, ath ingen trenger in oppa thöm. Item verdige fäder och herrer, thetta är opkastat i en god ackth, ath i ther aff besinna huru then helige högtidh til gå skall. Hon sker i edher tijdh, och aldrig mer methän i leffue. Jac weth inghen tingh idher kan mer fattas(19) än lamponar etc. Och(20) i haue icke malara ther i byn, hawer(21) bod til Reffla eller uth(22) til Stocholm; her är en ganss kostelig Lass Snickare. Thet beställin(23) met borgamestaren her Eric Jenson; jach wil gerna göre honom(24) ….. Adress: Verabilibus plurimumque circumspectis viris et dominis preposito, archidiacono ceterisque canonicis ecclesie Aboensis, dominis et maioribus suis observandis. Väsentligare olikheter i dissertationen: (1) iij och ij (2) j trappan (3) romani de statu (4) 1/3 (5) eller mera (6) medan (7) öfflather (8) stylcker och illd; ibland (9) the (10) orodh (11) therinne j notskal (12) tilsiger Salve (13) och (14) then kosteligaste (15) öwer all maltijdhen (16) eller ad minimum (17) hoos (18) stakes (19) felas (20) Item om (21) malara i edher byy, holler (22) hiith (23) kostelig hoffsnickare, then beställin (24) göra. Hnus Gaddh."}, {"df": "5716", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Aboenses bulle …. Principalis prouisio munus conscripcionis (?). absolutio Ad gubernatorem regni Swetie. Ad archiepiscopum Vpsalensem. Ad capitulum Aboense. Ad clerum. Ad populum. ecclesia non habet vasallos, ideo non scribitur ad vasallos. ———— De horis tractetur jgitur (?) distincte dicendis. De missis ad Mariam (?) horis statutis dicendis. De corporalibus et jndumentis mundis habendis. De choris mundandis. De candelis et antependiis. De vino et oblatis debite offerendis. Quod in processionibus solenniter incedant buritati et non cum pilleis et luripinteis, et quilibet m…. statum suum. Quod illi de nouo choro cantent in sacristia etc. Quod consulatus mundet plateas. Jtem quod reforment plateas. Jtem reforment pontem. Jtem quod ornent plateas in aduentum dominorum. Jtem quod intersint processionj."}, {"df": "5717", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5718", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Norrnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn odmiwkelighen ok weluiliogh trotiensth nu ok altiid forsenth met woris Herre. Käre herre, som jak badh idher herredöme tiil om then hielpp ij wore begärendis aff Korssholmss län, hvilkit förnempde peningha, som star ij Stockholm ok myn hwstrw ider herredöme them antwarda skal. Summan hon löper v(c) ok xl marck; ok haffuer ider herredöme ther weluiliogh almogh, ok wiil jag leggia mik aal win om ath the herepter ytermere skwle wordha. Viil jak gerne epter myn yterste macth ath förswara then landzendhen. Käre herre, är myn ödmiwkelighe böön tiil ider herredöme, ath idher täctis wnne mik then saak faal frij vppa myn tiänisth, hwadh jak gerna förtiäna viil epter myn yterste macth. Thy, käre herre, jak skaal köpa aal then fetalia, ther jak mik ok slotthet holda skaal; jak haffuer ther fögha macth tiil, wthan iderth herredöme täckis vita mith bästa. Eij mere wthan ider herredöme Gudh befallandis ok sancte Erik konungh. Scriffuit snarlig ij Norrenäss om sancte Erikx dagh. Jörien Hansson. Adress: Erlig och högboren herre her Steen Sture, Swerigis rikis förstandare, ödmiukeligh sendis thette breff."}, {"df": "5719", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Magliano Romano", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Wolffgangus Nunchmaet, clericus Viennensis ac magister in artibus, quatenus sibi specialem gratiam facientes preposituram ecclesie Aboensis, que inibi dignitas et forsan post pontificalem major existit et cujus fructus sex marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, per obitum quondam Henrici Wone (= Wenne), ipsius ecclesie prepositi dum viveret, extra Romanam curiam defuncti, vacantem, sive ut premittitur sive alias quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam dicti Henrici vel alicujus alterius resignationem de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, aut constitutionem Execrabilis vel c. De multa seu assecutionem etc. vacet, etiam si devolutis affectibus specialiter vel alias ex quavis causa etiam dispositione exprimenda generaliter reservatis litigiosis, cujus litis status etc. ac curata etiam jurisdictionalis et electiva forsan existat, eidem Wolffgaugo conferre et de illa etiam providere seu providere mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis eidem ecclesie et illius capitulo per sedem apostolicam forsan concessis, confirmatis et innovatis, quibus latissime extendendo derogare placeat, ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Fiat ut petitur. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris verusque et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex eo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa, preter quam per obitum apud sedem resultet, habeantur pro expressis, seu in totum vel in partem exprimi possint; et cum clausula quacumque generalem reservationem importante ex quavis etiam dispositione exprimenda cum gratificatione, quatenus illi locus sit latissime extendendo, ac derogatione clausule de verisimili notitia obitus, quatenus opus sit, et cum derogatione statutorum ac privilegiorum quoque indultorum …. et aliorum contrariorum quorumcumque latissime extendendo, quod non obstent sed omnino tollantur, et quatenus esset in partibus vel alibi inter quoscumque litigiosa tunc in forma surrogationis si neutri, si nulli, si alteri, vel prout oratori utilius fuerit, ita quod status litis etiam cause seu causarum hujusmodi ac nomina et cognomina judicis et collitigantium habeantur pro expressis seu exprimi possint in totum seu partem; et quod premissorum omnium et singulorum ac circa ea necessariorum etiam fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem …… verior et major expressio fieri possit in litteris. Fiat I. Datum Malliani Portuensis dioecesis quartodecimo kalendas iunii anno secundo."}, {"df": "5720", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst na vormoghe alles guden etc. Ersamen leue mester Pawel, besunder gude vrunt, jck en wet jw vp desse tyd anders nycht to schriuen dan jwe gesuntheyt jn langher wolfart hore ick alle tyd gherne etc. Ersame leue mester Pawel, gudhe frunt, jck danke jw hochliken vor de xx [mark], de gy van Oleff Lille van mynnet wegen jn manden etc. Vnde ick danke jw for felle gudes, gy my alle tyd bewyst hebben. Got van hemel sy jw lon etc. Forder, leue mester Pawel, so sende ick jw myt Mattes Rawalsson iiij tiin wethe vnde v wesgotes kese. Dot wol vnde nemet jn dank vnde vorsmadet dyt klen nycht; jck wilt gern en ander tyd vor beteren etc. Jtem leue mester Pawel, isset sake, dat hyr wat gudes van rynss wyne kompt, so en wyl ick jwer nijcht vorgetten etc. Gescreuen myt hast frydach na sancte Erik jnt jar xiiij Hans Burmester, jw dener altijd. Jtem leue mester Pawel, dar is jn Mattis Rawalsson syner schuten vj tunnen kersdrank; de kompt mynen gaste to; de is gemarket aldus:* Ick heb Mattis gebeden, kan he den vorkopen, dat he dat do; off dat sake wer he en dar so drade nycht konde vorkopen, so wer wol myn beger, dat gy en wolden laten jn eren keller leggen, so dat he nycht lange jn der sunnen leghe vnde dar aff vordorffe etc. Adress: Deme werdoghen heren mester Pawel, erkedeken j Åbo, fruntliken gescreuen. (Däröfver har mottagaren tecknat:) j lest kerssedranck xxiiij marc."}, {"df": "5721", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Magliano Romano", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater – Cum alias prepositura ecclesie Aboensis regni Swetie per obitum quondam Henrici Usum (= Wenne), illius ultimi possessoris extra Romanam curiam defuncti, seu alias certo modo vacaverat, devoti vestri capitulum dicte ecclesie devotum oratorem vestrum Paulum Scheel, de nobili genere ex utroque parente procreatum, tunc ejusdem ecclesie archidiaconum, in illius prepositum elegerunt, et idem orator electionem de persona sua factam ratam et gratam forsan habens, illam per ordinarium confirmari seu sibi de ipsa prepositura vigore ejusdem electionis per eumdem ordinarium provideri et illam sibi conferri obtinuit, possessione forsan subsecuta. Verum, pater sancte, dictus orator dubitat electionem hujusmodi et inde secuta quecumque viribus non subsistere et forsan de facto processisse et propterea eamdem preposituram adhuc vacare; supplicat igitur humiliter sanctitati vestre dictus Paulus orator, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicta prepositura, que inibi dignitas post pontificalem major existit et cujus fructus octo marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, sive ut premittitur sive alias quovis modo etiam apud sedem apostolicam aut ex cujuscumque persona seu per liberam dicti ultimi possessoris vel cujuscumque alterius de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, resignationem aut constitutionem Execrabilis vel c. De multa seu assecutionem vacet, etiam si devolutis affectibus specialiter vel alias ratione vacationis illius apud sedem predictam vel quod prima dignitas post pontificalem generaliter reservatis curatis, etiam cura jurisdictionali electiva (jurisdictionali) sive inter aliquos litigiosos, cujus litis status etc. existat, eidem oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon statutis etiam juramento etc. confirmatis et roboratis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. L. card. Agenensis. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium etc.; et quod obstantie oratoris nec non verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio in corpore juris clausa resultet, habeantur pro expressis vel exprimi possint; et cum clausula quascumque generales reservationes importante, etiam apud sedem, et cum gratificatione oportuna pro oratore, quatenus illi locus sit, ac derogatione quorumcumque statutorum, privilegiorum et indultorum contrariorum latissime extendendas; et quod liceat oratori fateri vigore electionis sui nullum jus sibi competere illumque fore nullum et invalidum ac exprimere causas etiam infectivas; et quatenus litigiosa sit tunc status litis, nomina et cognomina judicum auditoris ac collitigantium habeantur pro expressis seu exprimi possint; et quod littere possint expediri in forma nove provisionis seu surrogationis etiam quoad possessionem si neutri, si nulli, si alteri perinde ac etiam valere aut alias ut utilius fuerit vel videbitur oratori expediri; et quod omnium et singulorum premissorum etiam electionis et provisionis predictarum et an orator fuit solum electus, per capitulum seu etiam per ordinarium institutus et an aliquos fructus percepit, et quanto tempore possedit etiam qualitatis invocationis cognominum tam oratoris quam ultimi possessoris defuncti ac fructuum augendo vel minuendo usque ad quamcumque summam, regula non obstante aliorum quorumcumque major et verior specificatio fieri possit in litteris, que super quolibet premissorum non facta mentione de alia separatim expediri possint et cum expressione, quod nullos fructus indebite percepit. Concessum. L. card. Agenensis. Dat. Malliani Portuensis dioecesis undecimo kalendas iunii anno secundo."}, {"df": "5722", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Magliano Romano", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum archidiaconatus in ecclesia Aboensi, quem Paulus Skiel, dicte ecclesie prepositus, nuper obtinebat, per assecutionem prepositure ejusdem ecclesie vigore electionis de persona sua ad eandem preposituram facte vacet ad presens, supplicat humiliter sanctitati vestre devotus orator vester Iohannes Petri, clericus civitatis seu dioecesis Aboensis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de archidiaconatu predicto, qui inibi dignitas non tamen post pontificalem major seu officium existit et cujus ac canonicatus et prebende illi forsan annexorum fructus quinque marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, sive ut premittitur sive alias quovis modo aut ex dicti Pauli seu alterius cujuscumque persona de illo in romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam, resignationem aut constitutionem Execrabilis vel c. De multa vacet, seu cum illum per assecutionem predictam vel alias quovis modo vacare contingat, etiam si devolutis affectibus specialiter vel ex quavis causa in litteris exprimenda generaliter reservatis litigiosis, cujus litis status etc. existat, eidem oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus ordinationibus et constitutionibus apostolicis statutis etiam juramento confirmatis ac roboratis ceterisque contrariis quibuscumque, cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. L. card. Agenensis. Et cum absolutione a censuris ad effectum etc.; et quod obstantie oratoris ac verus et ultimus dicti archidiaconatus vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etc. resultet, habeantur pro expressis seu exprimi possint; et cum clausula generalem reservationem importante ex quavis alia causa etc.; et cum oportuna gratificatione, quatenus opus sit, ac derogatione quorumcumque statutorum, privilegiorum et indultorum forsan contrariorum latissime extendendorum; et quod premissorum omnium et singulorum etiam status litis, quatenus litigiosa sit etc. cognominis judicis auditoris et collitigantium qualitatis invocationis denominationis annexorum et fructuum augendo vel minuendo usque ad quamcumque summam, seu cum clausula non obstante aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris, que de vacante cum decreto oportunitatis exprimendo, si jam plures obtinuerit et assecutus fuerit, aliam juxta regulam cancellarie expediri possint. Concessum. L. card. Agenensis. Datum Mallianj Portuensis diocesis undecimo kl. junii anno secundo."}, {"df": "5723", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jtem kere her erchedyegen, gode wen, thacker jeg eder storlige for eder store dygd oc mangefold welgerninger i meg offte ok møgt bewyst ok gyort haffe mere en jeg haffuer forthyent, besunderlege for eder goffe j meg ok myn son nw sende, ett spynd (!) geder; jeg ma thet forthy[e]ne nær Gud wel etc. Jtem kere her erchedyegn, gode wen, myn son sender eder j t. barnowst ok beder han eder ey wele thet lylle forsma. Jtem ok sender jeg eder ok j t. barnowst øll oc noget grønt jngeffer j en lyden bøtte oc en met noget sulte kalemes, hwylket j skole gerne aff æde afften oc morgen, nær i haffe waret drucken; ok sender jeg eder ok et lydet skryn met noget baget confecht, som eder ok sonderlige er got til for en mantz brust. Kere her erchedyegn, nolite spernere jn gratanter, thet er men[et] for en god welie. Jtem kere her erchedyegn, gode wen, tachker jeg eder storlige for the vj gyllen, som jeg inne haffer [och] vntffått pa Ravald Hanssons vegne. Jeg kan wel for merke, wore jcke eder hielp, jeg skulle ey møget haffe ther aff; sa er en myn kerlige bøn atj wele warie myt beste ther met at jeg fynge mere. Gud wethet, jeg halp thenne danne swen j syn nød ther jngen man kwnne hanum rad[e], som j haffe set hans egen handscrifft oppa etc. Jtem kere her erchedyegn, en haffer jeg en kerleg bøn til eder, atj wylle wel gøre oc thager en eder noger wmag til ffor en myn gode wen, heder Hans Kroske; ther er en borgere met eder, heder Jurgen, ssom er hanum skyllig xxx gyllen, oc en køpswen er hans gest, han(s) heder Hans Otte; han er ham xx gyllen [skyllig], som thet macht breff wel utwyser han sender eder, ther atj motte hanum her ware behyelppelig i sin retwyse sager, hwylket jeg gerne forskylle wyl hwar met jeg kan; jeg haffer her j then stad jngen bredre (!) wen en myn son etc. Jtem then danneman sender eder oc j t. kyrsse drank ok beder eder gerne wil ey lade eder thet lylle ffor sma, han wil thet bædre med alle gode etc. Jtem kere her erchedyegn, gode wen, jeg sender eder et breff til her G[re]ge Jurgenson; jeg formoder meg han kommer til eder [i] sommer; jeg haffuer ffor lacht hans frende her Nigels Gedde met x [mark] lubbiskt then tid then herren bleff jordeth som hans swene wel wede, som nerwerende [ware], at jeg haffer scriffuit her G[re]ge at han skulle gyffe ffor:de penninge ut j Stockholm [til] en heder Claues Bøye; haffuer han ey gyffet hanum for:de penninge, at wel welle gøre oc giffe eder them etc. Her met eder Gud almechtige befalen. Scriffuit i Stralsund vigilia assentionis (!) Domini anno xiiij. Oleff Lorber, eder gode wen. Adress: Werdyg oc welboren man oc herre mester Pauel Skele, erchedyegen j Abo, sin gode wen, sendes thetta."}, {"df": "5724", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "Samma vår (1514), den 9 april, lät storfursten danska sändebudet David resa och skickade med honom till danska konungen Kristiern sitt sändebud Ivan Mikulin, Jarijs son, och diaken Vasilij Bjelij; och de återkommo till Moskva från danska konungen den 14 augusti, och med dem kom gamla sändebudet David."}, {"df": "5725", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini mdxiiij foor erchebiscop Jakob, biscop Matz i Strengnes til Åbo medh noghra flere och graffuo vp aff jordenno helge Hemmings been, som biskop hadhe warit i konung Magnus Smeeks tijdh."}, {"df": "5726", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mijnen steden denst vnd wes ijk godes wormach. Wetet werdijge here her meijsster Pawel Schel, dat ijk jw grot danke wor jwen woldat, de gij bij mijnen sonne Hans gedan hebben vnd dem ijk wijlt mijt der helppe Gades wol betalen; vnd werdijge here, dot doch, wen de groten heren to Abow chamen, latet doch Hans jw folgen vnd vp jw warde, dat he jo nijcht wan jw geijt, dat he nijcht to sschaden chamen mochte mijt welken chnechten; dar bijdde ijk jw fruntlijch wme. Jtem werdijge here, so hebbe ijk entfanen wan jwer wegen vp Jons Berchappen iiij tonnen botter, de woch mijn ij lijsspwnt, se was sere wijt als jw wol seggen wart Jons Berchappen, so beholde ijk se wor vj [mark]. So hefft Peter Wije wor chofft jw vij tonnen hebesach ok de botter, some de botter xxiij [mark] mijt sijse vnd to dregen ijn de woge, jtem noch iij deker chohwde, den deker iiij [mark], ijs xij [mark]; so gaff ijk dem schijpper to fracht wor botter vnd wor de hwde – xxiiij [mark]; so blijfft xxx[4½] [mark] vnd vj [markpund]. Jtem noch hebbe ijk entfanen wt Peter Wijgen v deker hwde mijn j hwt; dar was Peeter Wije bij, dat se mij de besslwde to telleden, dat wert jw Peter wol seggen; so weren fele chlene hwdeke dar mank, se behelt ijk, se war [4½] deker vnd wor iiij [mark] den deker; Peter wert jw wol al beschet seggen; soma de hwde ijs xviij [mark], so gaff ijk Peter to fracht iij fr., so beholde gij – xvij [mark] j fr.; somma wt beijden scheppen ijs xli[½] [mark] xxj [markpund]. Jtem gij schreffwen mij j tonne botter, dar wor solde ijk jw wogenschot worsenden, vnd vj tonnen botter, dar solde ijk jw ij seche hoppen worsenden; so sede Peter, gij hadden se em beffalen vnd hadde se wor chofft vnd sede mij, he werde sijch mijt jw wol worlijken; he hadde ijw solt gechofft wor dat gelt, so was ijk dar to frede. Jtem so scheppede ijk jw [½] hwndert grot wogenschot wor viij [mark]. Peter secht, gij wolden eijne schwte bwen, ok choffte ijk Peter Wijen ij sagen, dat man dat wogenschot to jw snijden mach. Peter gaff mij de viij [mark] wedder. Jtem so bat mij Peter, dat ijk jw senden solle ij seche hoppen; so sende ijk jw ij seche hoppen, got hijnderlandijch hoppen, jw selffen to brwende, dat schijppwnt x [mark] vnd wecht iij schijppwnt vnd iij lijsspwnt, viijj [markpund]. to wegende, viij [markpund]. to berijffende ij [markpund]. to dregen; soma de ij seche hoppen xxxi[½] [mark] iiij [markpund]; noch ij chijsten vj [mark], de slote sijn mijt ij chlijnken; noch v stole wor iij [mark], noch j sten peper wor xiij [mark]; somme dat ijk jw hijr schreffen hebbe liii[½] [mark] iiij [markpund]. Nijcht mer wen fele goder nacht. Gescreuen to Danke den donner dach wor pinxten jnt jar mv(c) & xiiij. Hans Chonnert. Jtem werdijge here her meijsster Pawel. Gij hebben j schene tonne lijttewes mede vnd j tern[ij]ch tarck vnd j ternijch peperkake; latet jw nijcht wor smaden. Jtem ijk danke jw grot wor dat ferndel botter vnd ok wan mijner dochter wegen wor j fernde[l] botter; foget Gat dat ere man to hws chompt; ijt sal wol betalt werden; ok hebbe ijk jw gescreuen to Lwnden ijn Enelant wme j goden blawen chagen, gij solen en mijt der helpe Gades wol chrijgen. Al wat gij, werdijge here, won mij begeren, dat wijl ijk jw gernne wt rijchten mijt der helppe Gades. Jtem werdijge here, so sende ijk jw i chorff, dar ijs ijnne xij tijnen schotteken vnd iiij tijnnen ffate, de sijn to Nerenburch gemaket; ijk hadde er wol wor lx [mark], ijk hebbe se worchoft, so chrijge gij se noch; dat pwnt steyt mij xviij s.; se wegen xlvj pwnt, ijs – xiiij [mark] mijn xij [markpund]. Jtem noch ijn dem chorffe x tijnnen channen, dat pwnt j fr., ijs – x [mark]. Jtem noch sende ijk jw iiij tijnnen fate, de stan dat pwnt ok xviij [markpund].; se wegen xxvij pwnt; viij [mark] mijn vj [markpund].; some de ffate vnd channen ijn al ijs xxxij [mark], mijn vj [markpund]. Yk hadde ijw ander gesant, ijch chwnde se nijcht to choppe hebben, man ijt ijs al reijne got tijn; wijl gij mer hebben, so schrijffet mij to mijt den erssten, vp den Domenijch sole gij wol chrijgen al wat gij mij vme schriuen. Some hoppen vnd (vnd) schijsten vnd stole vnd peper vnd fate vnd chanenn is – lxxxvj [mark] mijn ij s. Jtem werdijge here al wat ijk wme ijwer werdijcheyt don chan wijl ijk alle tijt gernne don. Jtem tijden won den choppenschappe: solt xxxj [mark], hoppen x ef[fte] xj [mark], weijten xxiij [mark], roggen xvij [mark]. Nijcht mer wen fele goder nacht. Gescreuen to Danke den donnerdach wor pinxten jnt jar mv(c) & xiiij. Hans Chonnert. (Det följande på skilda ställen af annan hand:) Summa leuatorum a Johanne Connerdt in ista littera – lxxxv[½] [mark] ij s. minus. Solucio super hiis – lii[½] mark i[½] fr. Sic adhuc restant sibi xxxii[½] [mark] viij s. Rec. communis liij mrc derepto minusculo pro butiro. Super hiis ij secke humulj for xxxij marc. Tenetur mihi Peter Wie singulis computis xij mrc prisk. v dæker totum pro xvij marc. vj t:or smör for xxxij mr j fr. woge xj lispund mynder, be- holne peninge xxxij marc, ther vppa bittalat mik viij t:r salt for xviij marc. Super hiis ij säckie humbla for xxxij marc. Jtem i stennike for – x marc. Jtem iiij stor fath for – viij marc. Adress: Den werdijgen heren her meijsster Pawel Schel, domhere to Abw, sal dijsse breff. (Av annan hand:) Anno mdxiiij. (På en skild lapp, troligen samhörande med ofvanstående skrifvelse:) Jtem her meijsster Pawel, dat ssolt, dat gij wech gedan hebben, dat latet jw betalen, ijs em wat Mijchel Molner, Hermen wan Tornne. Chompt Mijchel to Danke, he sal em senden, dar wijl ijk en to holden dat besste dat ijk chan; de lxx [mark] he ijs mij ok ffasste schwldijch, man mij ijs gessecht dat he ijn chort to Danke wessen wijl wan Suderchoppen; dar ijs [he] nw etc. Ijk wijl gernne dat besste don wme des fromen mannes wijllen vnd wme jwe wijllen etc. Hans Chonnert."}, {"df": "5727", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsingör", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5728", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen fruntliken grot to voren etc. Ersame leue mester Pawell, gude vrunt, jck en wet jw vp desse tyd anders nycht to schriuen dan jw ghesunthet jn langher wolfart hore ick alle tyd ghanss gherne etc. Forder leue mester Pawel, als gy my dan schriuen, dat ick jw solde senden, sus leue mester Pawel sal jwer leue weten, dat ick jw sende vi[½](c) fyn golt noch v(c) fyn suluer; steyt dat gholt to hope myt dem suluer – xxiij [mark]; noch sände ick jw – xv lp. hot sukker, stet dat lp. vij s., is vi[½] [mark] j s. Noch sende ick jw – v[½] lp. lynolije; steyt myt dem potte – xij or. Summa als bouen gescreuen steyt – xxxj [mark] [½] or. Jtem hyr is gyn gud pappir; wan ick wiste dat gy desse felle hebben wilden, so wolde ick dat vorscriuen. Doch ick wil jw j rys myt den erste senden etc. Leue mester Pawel, ick en kan vp desse tyd nycht vt komen. Jck danke jw hochliken vor jwen guden willen; myn frow de is wat krenklik, so en wilde ick nycht gerne van er faren etc. Nycht mer dan heb gy wes meer behoff, dat ick bestellen kan, sulle gy my gerne gudwillich jnne fynden. Hyr mede dem Hern befallen etc. Gescreuen myt hast tom Holm vp sancte Eskillus dach a:o xiiij. Hans Burmester, jw dener altyd. Adress: Deme ersamen heren mester Pawel to Abo ffruntleken geschreuen."}, {"df": "5729", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat sanctitati vestre devotus illius orator Henricus Brandis, clericus Bremensis dioecesis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de prepositura ecclesie Aboensis per obitum quondam Henrici Weidt (= Wenne), illius ultimi possessoris, extra Romanam curiam et in partibus defuncti vacante, cujus fructus quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam dicte Henrici vel cujusvis alterius resignationem in Romana curia vel extra eam, etiam coram notario publico et testibus sponte factam, aut constitutione Execrabilis vel c. De multa vacet, etiam si tanto tempore aut alias specialiter seu ex eo, quod dignitas major post pontificalem et principalis in dicta ecclesia existit, vel alia quavis causa in litteris dispositione exprimenda generaliter reservata, affecta, electa vel litigiosa existat, eidem oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, premissis constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis quoque et consuetudinibus dicte ecclesie privilegiis quoque indultis ac litteris apostolicis, cujuscumque tenoris existant, ceterisque in contrarium non obstantibus et cum clausulis consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini pape. P. card. S. Eusebii. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris ac ultimus et verus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex eo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, pro expressis habeantur seu exprimi possint; et cum clausula quamcumque generalem reservationem importante ex quavis causa in litteris dispositione exprimenda; et de provisione dicte prepositure pro oratore et cum derogatione statutorum forsan contrariorum ac privilegiorum et indultorum litterarumque quarumcumque apostolicarum domino episcopali concessarum in litteris latissime extendenda, ut omnino et non obstent, ac etiam derogationi regule sanctitatis vestre de ydiomate quoad omnes ejus partes; et quod premissorum omnium et singulorum et circa ea necessariorum qualitatis, invocationis, denominationis nominum, cognominum valoremque fructuum augendo vel minuendo, quantum opus fuerit, clausula non obstante, seu quatenus dicta prepositura electiva vel curata seu jurisdictionalis fuerit aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. P. card. S. Eusebii. Datum Rome apud Sanctum Petrum decimoctavo kalend. julii anno secundo."}, {"df": "5730", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen steden densst. Wetet werdijge here her meijsster Pawel, dat ijk jwer werdeijchheijt sende ij secheke hoppen, wogen iij schijppwnt, dat schippwnt x [mark], is xxxj [mark] myt allem wmgelde. Werdijge here, hebbe gij en behoff, so moge gij en beholden do (!) ywer behoff; hebbe gy en nycht behoff, so latet em Hans vnd Peter Wije werchoppen als se dwrsste chonen, vnd latet mij wat wedder dar wor choppen. Jtem werdijge here, ijk happe, dat ijw genaden jt al wol entfanen hefft, dat ijk ijw sande ijn Peter Wijen. Jtem genedijge here, dot nw wol vnd sendet mij nw Hans wedder to hws je myt eijn got schhijppe, effte Peter nycht chomen werde; doch Peter Wije laffede mij dat schijppe wedder to ssendende. Dar wme werdijge here, wesset em wat beholppen dat he wel to hos chwmpt. Jtem wijlt mijt der helppe Gades wedder wme ijw werdenen. Nijcht mer wen fele goder nacht. Gescreuen vp swnte Peters vnd swnte Pawels affent jnt jar mv(c) xiiij. Hans Chonnert. Adress: Dem werdijgen heren her Pawel Schel, dombrofft (!) to Abow, sal dijsse breff."}, {"df": "5731", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rostock", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minenn ghut willigen vnde stedes bereydenn denst juwer werdycheyt stedes bereyth. Ick weth juwer werdycheyt sunderlinges nicht to scriuen men dat ic gesunt byn; de ghelicken begere ic alle stedes van juwer irdachte w:t to horen etc. Fforder, werdyge here, wylt doch woel doen vnde laten Augustinus bockbinder desse bocke werden vnde den brefft; vnde ick bydde juwer werdycheyt wylt my dat nycht forkeren dat ic de bocke an juwe werdicheyt forscicket hebbe, in den se juwer werdicheyt nycht to en komen were, ic dede dat darvmme ic konde dar ghyne vinnessche scheppe hebben, vnde juwe werdicheyt is hir vnde to dem Holm mest bekant, vnde se des to bet tor stede quemen. Hir mede ic juwe werdycheyt Gade salich vnde ghesunt beuele. Gescreuen to Rostock am dage Petri et Pauli m v°xiiij. Berndt Wijseman, mester Jacobs gast. Adress: Deme erwerdige here unde mester Pawell, doemprauest der kerken Abow, in aller w(t) fruntliken screffen."}, {"df": "5732", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jtem wetet werdijge here her meijsster Pawel, dat to mij qwam Peter wan Aken; he was wol xiiij dage to Danke gewesst vnd sede mij wan ijwer genaden gode nacht vnd sede mij ok wan mijnem sone; so bat ijk en to gasste; so hadde ijk (em) mijt em wele wort vnd drwcken goden wijn. So sende ijk ijwer genaden j ferndel sere gode rommenije vnd j achtende sere got basstert; drijnket wme mijnen wijllen vnd latet ijw nijcht wor smaden; so hadde ijk jw gescheppet ij sach hoppen; so sprach mij Peter wan Aken, dat ijk jw noch ij sache hoppen senden solde, gij hadden en wol behoff; so scheppede ijk em noch ij sache, de wegen iij scheppwnt myn ij lijsspwnt, dat schijppwnt x [mark]. Lewe here, hebbe gij en nijcht behoff, so latet en man Peter Wije man worchoppen: ok loffet mij sere grot Peter wan Aken, dat he en wol hohere wijl to worchoppen vnd wijl mij wedder felle wark dar wor choppen vnd tran wat se denne besst chrijgen chonen, man latet en nijcht lijggen; tor fracht wan dem sakke [½] [mark], ijs ij [mark]. Jtem ok ijs mij Peter wan Aken j sach hoppen schwldijch; he loffet mij mijt den ersten to sendende ffelle wor dat gelt, ijs – xvii[½] [mark]. Werdyge lewe here, sendet mij ok Hans to hws, mij ijs geseckt wo sere he ber drijnket; dat ijs mij let; Hwndert dwsent goder nacht. Gescreuen vp Marien dach so se ijn dat gebijrge gijnk etc. Hans Chonnert."}, {"df": "5733", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5734", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5735", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5736", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Om helge Hemingx ben aff Aabo; kom om onsdagen post vij fratrum anno Domini mdxiiij. Samma dagh kom werdughe ffader med Gud her Jacob, erchebiscop j Wpsala, Matis ok Otte, med samme nade biscopa, fför midagen til södramalmen hora viij. Ther mötte the them processionaliter aff byn presta ok mwnka och toge jn the helge ben med korssz och faner och baare tet medh all wördning och tilbörlig heder i bykirken. Benen bar domprosthen mester Cristoff i Wpsala; gamble doctor Raffual giorde sermonem, scolemesteren mester Matis hade hogmessen De patronis, her Mortin Johannis och her Antonius ministrerade. Om qwellen tilfförende komme herrene her fför byn med theris skep och snekker oc lage om natten pa Walmelsszön, och dagh ther nesth hora octaua kome the pa malmen cum reliquiis, som forrört är. Jtem benet hit kom war [en arm legh aff hans wenstra arm. Sit Deo laus].*"}, {"df": "5737", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jtem Hans, ijk hore eijne qwade tijdijne wan dij wo dw eijn berdore werst, wo dw ber swpt to follen als eijn sw, dat mij denne sere wordrwt wnd mij let ijs. Stelle dat aff. Jtom so was Peter wan Aken wol xiiij dage to Danke gewesst, vnd ijk hadde ijn de schwte ij sache hoppen vnd eijn breffe. So qwam he to mij vnd sede mij godenacht wan her meijsster Pawels wegen vnd won dijnent wegen; so sprach he mij dar to, dat ijk noch her meijsster Pawel senden solde ij sachehe (!) hoppen. So sende ijk em noch ij sache, de wogen iij schijppwnt mijn ij lijsspwnt, dat schijppwnt x [mark], ijs xx#15 [mark] mijt allem wmgelde. Effte en her meijster Pawel nijcht behoff hefft, so wert he mij effte dij wol beholppen wesen dat he worschofft wert. Bijdde Peter Wijen dat he dat besste do wnd worchoppet en man wech; ok hefft he mij sere grot geloffet Peter wan Aken, dat he wol helppen wijl, dat he worchofft wert sal, ok ijs he my j sach hoppen schwldijch, ijs xvii[½] [mark]; dar loffet he mij ok felle war to senden mijt dij, wen dw wan dar wolt; man spe dij to hws myt den erssten wnd sw dij wol wor. Jtem choppe felle vnd tran, selspeck; rame dat besste ijn allen dijnen vnd brijnk al dat mijne mijt to hws. Jtem so sende ijk her meijsster Pawel j ferndel sere goden rommenije vnd eijn achtendel basstert, dat gijff sijner werdijchheijt vnd dat he dat chlen nijcht worsmaden let. Ijt ijs serre got wijn, als Peter wan Aken dij wol seggen wert. Got vnd Marija spare dij geswnt etc. Hans Chonert."}, {"df": "5738", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5739", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jitem wete Hans, dat ijk gescheppet hebbe ij seche hoppen, de wogen iij schijppwnt, dat schijppwnt x [mark]; de hebbe yk gescreuen an her meijsster Pawel so ferre he en behoff hefft. Jjt ijs got hynderlandych, got brwe hoppen; effte he en nijcht hebben wijl, so worchoppe en mijt Peter Wijen effte worbwte en an ffelle bwche chegen chalff felle smasseken effte an tran. Jtem tran gelt wol ii[½] [mark], bwche ij [mark] ij sc., chalfelle smasseken viij sc., man worbarget elch nijcht, worchoppet wat he gelden wijl vnd brijnge mij al dat mjjnne wedder to hws; ok wan dat want wat nijcht wor chofft ijs, dat worchoppet effte worbwtet; man latet mij nene schwlt achter stellijch, vnd chom dw mijt dem erssten to hws je myt eijn got schyppe vnd dyn gerede, roche, hossen, wat dij to hort, brijnk mijt; mij ijs gesecht, dat dw dijn dijnk worgijfft; worgijff dat dijne alch nijcht, legge ijt wedder ijn dijne chijsste vnd brijnk ijt mij to hws, dat rade ijk dij; vnd danke dijnen heren her meijsster Pawel ganch grot; al wat ijk wme sijner werdijchheijt don chan, wijl ijk al tijt gernne don, vnd danke al den gennen dij got gedan hebben, vnd schede al ijn fruntschoppen wan dar vnd sege her meijsster Pawel, al wat em won Dank denet, dat wijl ijk em gernne senden. Man sw dw dij wol wor, for dat rade ijk dij, vnd chom je er je beter to hws vnd choppe der meder je fijner hanken als dw meijsst chrijgen chanst. Got vnd Marija sta dij bij ijn allen tijden. Gescreuen to Danke jnt jar mv(c) xiiij. Hans Chonnert. Jtem hefft dw tom genedijgen heren bijschopp gewesst, so mij gesecht ijs, so ga ok to em vnd danke em vnd segge sijner genanden grot gode nacht; wat dw wme sijner genaden wijllen don chanst, wijlt dw gernne don. De schijpper, de ij seche hoppe ynne hefft, de hijt Lasse Petersson stwrman. Adress: An Hans Chonnert to Abow sal dijsse breff."}, {"df": "5740", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5741", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5742", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wenlig hilsen altijd til fforene met Gud. Kere her erchedyegen, gode wen, eder helbrede welferd oc gode røchte er meg altijd lijfft at høre; ijder mere som j meg scriffue oc sende vj t. smør at göre edert beste met oc ij t. smør, som jeg skal haffe vj gyllen aff pa Rawald Hanssons wegne, oc x thymmer werk, oc sende eder ther kyrsse drank ok hwede ffore etc. Jtem thynne smør galt xiiij [mark] sundiske oc iij [mark] sundisk offerwecht, oc grawerked gaff jeg til hobe ffor xiiij [mark] sundisk; jtem ok behølt jeg hös meg aff eder penninge sijst j høst jeg screff eder regenschap met Jürgen Matzon iii[½] rinske gullen och iiij s. sundisk. Jtem oc ffek Jurgen Matzon meg x [mark] oc vj s. sundisk pa eder wegne, han solde et skyppund gedder ffore, so er then swm all til hobe, som jeg haffuer entffangit upa eder wegne, l gyllen ac ij s. sundisk altijd til god regenskap. Jtem her oppa sender jeg eder nw jgen effter eder scriffuelse oc wnderwijsning Jwrgen Matzsson xxv t:r kyrsse drank, lesten galt xviij gyllen, ok vj t:r hwede och en t:e. erter, tunnen stor met t:e och alt xx lubbisk s., thet er vj gyllen mynne iiij s. lubbisk s. Jtem j t:e honink xiiij [mark] sundisk. Jtem oc gaff jeg til fracht for eder gotz, som Jurgen bot meg xxx lubbiske s., oc gaff jeg til dragerepenninge til skipps for thetta gotz x lubbiske s. Jtem som j screff meg at Jurgen Matzon skal andworde meg oc vj gyllen pa Rawaldz wegne, then corther jeg ok j then regenskap aff the ij t:r smör. Jtem sa er thet til hobe jag jder haffuer sent met the vj gyllen pa Rawaldz wegne – – Jtem so er then sum altil hobe jeg eder haffer sent oc for eder utlacht met the vj gullen j pa myne vegne haffe opborit lvj rinska gyllen mynne viij lubbeska s. Jtem thet ene med thet annat regnet altijd til god regenskap, so bliffe j meg skylleg ix lubbeske s. mynne en vj rinska gyllen; sender meg ther fore hwat ware eder selff thøckes."}, {"df": "5743", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Cum archidiaconatus ecclesie Aboensis in Svetia ex eo quod magister Paulus Cheel archidiaconus nuper in prepositum prefate ecclesie eligebatur vacaverit, vel per assecutionem prefate propositure aut alias certo modo vacare speretur, supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Iohannes Hielbo, clericus Lincopensis dioecesis, in decretis licentiatus, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicto archidiaconatu, que inibi dignitas non tamen major post pontificalem existit et cujus fructus sex marcharum argenti puri juxta communem extimationem valorem annuum non excedunt, cum ut premittitur vacaverit, etiam si alias quovis modo seu ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti magistri Pauli vel cujusvis alterius de illo in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam assecutionem vacet, etiam si devolutione affectus specialiter vel alias etiam ratione vacationis illius apud sedem apostolicam generaliter reservatus, curatus et cum cura jurisdictionali aut electivus seu inter aliquos litigiosus, cujus litis status etc. existat, eidem curatori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus regula cancellarie de beneficiis ... per promotionem vacaturis aut aliis constitutionibus et ordinationibus apostolicis nec non statutis etiam juramento etc. roboratis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. P. cardinalis S. Eusebii. Et cum clausula absolutionis a censuris ad effectum; et quod obstantie oratoris nec non verus vacationis modus et locus, etiam si ex inde quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, habeantur pro expressis; et cum clausula quamcumque generalem reservationem importante, etiam si apud sedem seu ex quibusvis aliis causis latissime extendenda; et cum clausula gratificationis pro oratore et derogatione statutorum privilegiorum indultorum necessariorum latissime extendenda; et quod major ac verior specificatio omnium et singulorum premissorum et circa ea necessariorum qualitatis invocationis ac fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem regule non obstantis contrarie fieri possit in litteris. Concessum. P. cardinalis S. Eusebii. Dat. Rome apud Sanctum Petrum quarto idus augusti anno secundo."}, {"df": "5744", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen steden denst vnd wes ijk gwdes wormach. Wetet werdijge here her meijster Pawel Schal (!). dat ijk entfijnk ijn der for jar wt Jons Berchoppe iiij tonnen botter, woch mijn ij lijsspwnt, de tonne vj [mark], soma de botter – xxiij [mark], noch wt dat selffege schijppe iij deker chohwde wor – xij [mark]; so gaff ijk dem schijpper to fracht – xxiiij [markpund]., so blijfft wan der botter vnd wan den hwden is – xxx[4½] [mark] vnd vj [markpund]. Jtem noch wt Peter Wijen v deker hwde mijn j hwt; dar was fele chlene mank; entfijnk ijk se wor [4½] deker, den deke iiij [mark], soma de hwde – xviij [mark]; so gaff ijk Peter to fracht j horme gwlden, so blijfft – xvij [mark] vnd j fr.; some ijn beijden scheppen, ijs – li[½] [mark] xxj [markpund]. Jtem sende ijk jw ijn dat selffege sschijppe ij sach hoppen, de wegen iij schijppwnt vnd ii[½] lijsspwnt, dat schijppwnt x [mark], viij [markpund]. to berijfen, ix [markpund]. to wegende, ij [markpund]. to dregende, iiij sc. pwntol, ij [markpund] prijm gelt; soma den hoppen is – xxxi[½] [mark] vnd xvj [markpund]. Noch sende ijk jw ij chijssten waren vj [mark] vnd v stolen – iij [mark], noch j sten peper – xiij [mark], noch j chorff, dar ijs ijnne xij klene tijnen schotteken vnd iiij grote ffate; ijs xlvj pwnt, dat pwnt xviij [markpund]., ijs xiiij [mark] mijn xij [markpund].; noch xv channen xl pwnt, dat pwnt j fr., ijs – x [mark]; noch iiij fate, wegen xxvij pwnt, dat pwnt xviij [markpund]., ijs viij [mark] vnd vj [markpund]; soma ijn de beyden scheppen – lxxxv[½] [mark] iiij sc; won der rekenschappe chompt mij – xxxiii[½] [mark] et xix [markpund]. Jtem so hebbe ijk entfanen wt Peter Wijen mijt mijnem sone, dar ijk ijw grot wordanke; al dat got, dat gij bij em gedan hebben, vnd wor ijw gijfft vnd gaffe, wor ber vnd chese; so gaff ijk Chlawes Strwfynk j tonne ber vnd dem here abbot ijn der Olewe ok j tonne ber vnd j chesse, dar se ijw grot wor danken. Jtem noch hebbe ijk entfanen v ffate tran, dat fat vii[½] [mark]; x sc. to fracht, j fr. sijse, so blijfft beholden gelt – xxxvij [mark] mijn iiij sc.; noch i[½] tonne olde botter, de tonne vj [mark], de tonne wecht mijn j lijspwnt, de [½] tonne wecht mijn i[½] lijsspwnt, noch [½] tonne frijssche botter wor iii[½] [mark] j fr. vnd wecht mijn j lijsspwnt; so blijfft beholden gelt xj [mark] iiij sc. myt der fracht; jtem noch j tonne lass, so gij mij schreffen were; ijt were sere got frijssch las, so sloch ijk en vp vnd dar was choken, so was he nijcht ffel ner vp j spanne na, vnd was gel olt las als jw Peter Wije end mack vnd erer nermer seggen wert; so beholde ijk em ner v [mark] worwar; he was nijcht iiij [mark] wert als se ijw wol seggen werde; so dede my Peter Wije xxxiij [mark]; soma, dat ijk nw entfanen hebbe, ijs, – lxxxv [mark] mijn ij sc. Jtem so sende ijk jw j stwcke enels tijn, wecht iij chentener vnd viij pwnt, den chentener xxiii[½] [mark]; so ijs iij chentener i schijppwnt vnd ii[½] lijsspwnt, soma dat tijn lxxij [mark], ij [markpund]. to wegen wnds to dregende vj [markpund]. Dat tijn schrijffe gij mij sol an stan vp den harffest. Jtem noch dat rak laken, dat jw Hans brachte xv elen xxx [mark]. Jtem in dem harffte, dan Hans bij ijw was, sande ijk jw j sach hoppen j schijppwnt ij lijsspwnt, dat schijppwnt x [mark] iiij [markpund].; to berijffende iij [markpund]., to wegen, ij [markpund]., to dregende [½] [markpund]. sijse vij [markpund].; soma den sach hoppen – xj [mark] j fr., ane dat tyn ijs lxxij [mark] viij [markpund]., dat blijffe gij ok mij. Jtem so ijs ok bij jw ij feteken wijn, so mij Peter Wije secht; so bijdde ijk jw wat dar fan chompt wolde gij tellen vnd choppen mij ware dar wor, lass effte selespeck; chonnede gij mij laten choppen Peter Wije felle wark buche chegen chalffelle, dar were ijk besst mede. Jtem, lewe here, ijk hadde gescheppet ij sache hoppen ijn de schwt dar Peter wan Aken ynne was; so qwam Peter wan Aken to mij vnd sede mij grot gode nacht wan jwer werdijchheijt; so sprach he mij an, dat ijk jw noch ij seche hoppen senden solde, so sende ijk jw noch ij seche; de iiij sechen hoppen wegen vj schijppwnt myn ij lijsspwnt, dat schippwnt x [mark], is de iiij seche lxj [mark]. Lewe here, dot so wol vnd helpet dat he worchofft wart wat he gelden wijl, dar bijdde ijk jw fruntlijch wme. Wat ijk wme ijwer werde don chan, wijl ijk al tijt gernne don, dat ijk dat mijnne wor wijnter wedder mochte chrijgen. Jtem chompt Peter Wije to hws, he ment he wijl wol beholppen wessen. Jtem, lewe here, so sende ijk jw eijnen schijmynkel, de ys won fele geswenke, als gij den wol sen werden vnd Peter Wije wol gesen hefft, vnd he wert ijt jw wol wijssen, de latet jw nijcht worsmaden. So hebbe gij eynnen speelfogel, ok sende ijk jw j kross fol lijssebonen olege, dat latet jw ok nijcht wor smaden. Foget Got ijk wijl ijt wedder wordenen wat gij bij mijnem sone don hebben. Nijcht mer wen ffele goder nacht. Gescrewen to Danke den frijdach na dem Dommenych jnt jar mv(c) & xiiij. Hans Chonnert. Jtem als gij schreffen wme de xxiiij [mark], ijk wijlt mijt mijnem sone soken vnd rekenen; ijs ijt nycht so, ijk wolde mode j d. hebben, wen ijk dar nijcht recht to hadde, dat loffe yk jw wor ware etc. Jtem werdijge here her meijsster Pawel Schel, dat Peter Wije vnd Mach Oleffson sijch qwalijch wor gauen hebben, wor war mach deijt Peter Wijen, so mij dwnket, grot wnrecht, als gij dar wol horen werden; dar wme, werdijgen here, dot wol vnd helppet dat Peter Wije wan Mach Oleffson komen mach; se wijllen jo bwen j schijpp, so were gernne Peter wan Mach; dar wme, werdyge here, helpet dat se wan ander chamen, dar bijdde ijk jw frwntlijck wme. Wat ijk wme ijwer werdijchheijt don chan, wijl ijk al tijt gernne don etc. Jtem werdijge here, ijk hebbe bestelt eijnen blauen cagen, den bessten ijk happe vp den harff; warde ijk en chrijgen, so wijl ijk en jw fort wedder senden. Jtem foget Got, dat de schonnesche herijnk chompt, worde ijk jw nijcht worgeten, c(m) goder nacht etc. Bedet offer my als offer jwen chnecht; wijl ijk al tijt beret wessen etc. Hans Chonnert. Adress: Deme werdigenn heren her meister Pavel Skel, domprowest to Abow, sal dusse breff ffruntl. gescreuen. (På brefvets utsida följande anteckningar af mottagaren) Summa mihi transmissa per Johannem Connert Cl[½] [mark] j s. Summa sibi soluta cxxxvi[½] marc xxj s. Restant sibi a me xiii[½] marc x s. Excepto stanno pro lxxij marc duobus vasibus vinj et iiij(or) sach humulj Pro vino albo leuauit Peter Wie xxxi marcas."}, {"df": "5745", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Willighe vnszes ghannzen vormoghens irbedinghe myt allen bohorliken groten vnde willighen densten juwen gnaden alleweghe kompt stedes vor vns an. Eddele vnde wolghebarene ghestrenghe here, szodanne juwe g. zodane ghudere jnnen vorghanghenen wintere jnnen last ghebleuenen schepe jn den schwedeschen scheren, van Dantzich ghelopen myt etliken blyge, Ghade allemechtich vnde deme hilghen herenn sunte Olaue tokamende, myldichlick losz ghegheuen heft, des juwe gnade alszo vnsze sunderghe togheneghede ghunstighe here jnt hogheste zal bodancket zyn, welkes blyes haluen jrer g. voghet van Raszborch an vnsze borghermeystere ock ghescreuen heft, dat de vormundere sunte Olaues haluen dar hen schicken szolden zodane blygh visschen to latende vnd to berghende, deme denne ghenanten vormundere gherne zo volghaftich ghewesen zyn; szo daes ere gheschicheden dort ghekomen zyn, hebben ze bovunden dat zodane blygh alrede ghevysschet vnde gheberghen wasz, konen mers nycht vorheysschen iffte derfaren vth wes here idt gheschen edder wor zadane blygh ghebleuen is, to groten schaden des armen Ghades huszes. Js derhaluen vnsze fruntlike flitighe bede juwe g. alszo eyn sunderich ghunner Ghades denstes by deme voghede van Rasborch eyn ghutlick vorvogher zyn moghe, dat zodane gheberghene blygh dorch juwe g. Ghade tor eren loszghegheuen dorch ghenanten voghet moghe vth ghefraghet vnde der suluesten vormundere gheschicheden ghehantrecket werden. Eyn redelick moghelick bergheghelt zyn ze ouerbodich nijcht to weggherende, zo dat van en boghert wer, nicht twiuelende juwer g. wmme vormerighe vnde erynghe willen Ghades denstes zick hir ynne ghutlick toghende wert, dat lon van Ghade allemechtich vnde deme hilghen heren sunte Olaue wedder entfanghende, dat wy ock gherne myt densten to vorschulden synt willich jeghen juwen g. vnde de eren jn ghelikenn iffte groteren, de wy Ghade allemechtich to langhen tiden ghesunt vnde zelich bovelen. Gheuen to Reuel amme daghe Ypolitj anno xiiij. Borghermeystere vnde radmanne der stadt Reuel."}, {"df": "5746", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen vnderdanygen denst nv vnd allen tiden is yuer werdicheit van my als van yuen vnderdanygen denner. Wort mer werdiger, wetten solle gy, dat ick, Got hebbe loff, wol offer kamen byn vnd ffrisch vnd gesunt byn van der genade Gades; desz szulwygen gelicken begere ick alle tit van yw to horenn vnd alen guden frunden. Vort mer werdige here her meister Pawel, dat ick yuer werdicheit sere dancke vor ale gut geifft vnd gaffe, de mei yw wirdicheit gedan hefft; Gat geffe, dat ick et vor denen mach kegen yw vnd de yuchen. Hyr mede ick ywer weirdicheit Gade bevele myt ale den ywen. Gescreuen to Danczk den sundach vor Marien krutwiging int yar 1514. Hans Connerdt de yunge. Adress: Deme werdigenn hernn her meister Pavel Scel, domprost to Abov, meinen gunstigen hernn."}, {"df": "5747", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst na vormoge alles gudes etc. Ersame leue mester Pawel, bysunder gude vrunt, jck en wet jw vp desse tyd anders nycht to schriuen sunder jwe gesunthet jn langer wolfart hore ick alle tyd gherne etc. Forder leue mester Pawel, gudhe frunt, jck dankke jw hochliken vor jwe sendenghe vor de ij t. bers, Got van hemel geue ick dat vordenen konde etc. Forder leue mester Pawel, gude vrunt, sol gy weten ick de lv [mark] na vt wysynghe jwer schryfft wol entfangen hebbe vnd danke jw gans hochliken vor jwen guden willen vnde for felle gudes gy my alle tyd bewysst hebben. Got van hemel geue, dat ick wes vme jwen willen don kondhe, solde gy my ghädht (!) willich jme fynden, wil Got, dem ick jw befalle myt lyff vnde sele. Geschreuen tom Holm myd weken na vnsser leue frowen krutwiggenghe anno xiiij. Hans Burmester, jw dener altyd. Leue mester Pawel, mochte jw dat so passen, dat gy Hans Otten noch willden ene rese an spreken, dat ick myne betalynghe van em mochte kryghen, wer wol myn hochlike bede to jw, wordene ick gerne kenne Got etc. Adress: Deme werdoghen heren mester Pawel Skeel to Abo fruntliken geschreuen. (På en liten lapp:) Jtem myn her her Sten faret morghen na Telghe, dar sal en heren dach stan. Godht van hemmel foghe al dynck tom besten etc. to enen guden frede etc."}, {"df": "5748", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jtem in dem namen Gades entfangen fan her meyster Pawel also her na stet: Jnt erste iiij t. botter; dusse iiij t. wege gerade, noch xij t. botter, de xij t. hebben j t. myn gewogen; so is fan dussen xvj t. tor wicht geworden xv t., de t. gegeffen for – vij [mark], is – j(c) v [mark]. Jtem noch entfangen ix t. las, dar wart jngehoget [½] t., so blifft noch i#15 t., de t. for vj [mark], jnt gelt – lj [mark]. Jtem noch entfangen fan jwen knechte xxxiiij [mark] x s. jtem dyt boffen geschickt js j(c) lxxxx [mark] iiij sc. her aff puntol vnd vmgelt gegeffen, bleff beholden gelt j(c) lxxxix [mark] iiij sc. Jtem noch entfangen ij fate tran – xiiij [mark]. Jtem noch entfangen ij halfe t. botter, wogen j lisp. offer, de t. for viiij [mark], is myt dem [½] lisp. gust (?) – i#15 [mark]. Jtem noch vt Hinrik Tymmerman entfangen vj t. botter, wecht xij merket tt offer, noch vt Schalm – vj t. botter, wecht ij listt myn de t. – vi[½] [mark], is – lxxvii[½] [mark]. Jtem her aff gegeffen to wngelde Schalm – j [mark] fracht. Jtem noch Tymmerman – fracht xxiiij s. Jtem noch puntol – [½] [mark]. Jtem jn de woge to dregen – vj s. Jtem summa fan dusser botter to vmgelde gegeffen ij [mark]; bleff beholden gelt fan dusser botter – lxxv[½] [mark]. Jtem noch entfangen jnt jar x jn dem herffeste vt schipper Schalm iiij t. botter, wogen j lisp. offer, de t. for vij [mark], js – xxi#15 [mark]. Jtem noch vt schipper Schalm entfangen ij t. last, gegefen för xij [mark] myn ii[½] sc. Jtem dussen gude geffen tor fracht – iij f. Jtem noch wngelt – j f. Jtem bleff beholden gelt fan dussem iiij t. botter vnd ij t. las, bleff beholden gelt – xxxix [mark] x[½] sc. Jtem noch hebbe jk entfangen fan her meystr Pawel jnt jar xij vt dem schipper, dar gy Strufijck (?) de grawen perde by sanden, iij t. botter, wogen j lest myn, de t. gegeffen for vij [mark], is xx[½] [mark] ii[½] sc., fan dussem iij t. botter geffen to vmgelde xxxiij s., bleff holden gelt – xx [mark] j sc. Jtem suma, her werduger, fan dyt boffen geschreffen, dat jk fan jw entfangen hebbe, is jn al iij(c) xlvi[½] [mark] v#15 s. Jtem hyr hebbe jk her meyster Pawel gesant also hir na steyt: Jnt erste jn des her bisschop barse iij qvarter wagenschot, steht xj [mark] j f. Jtem noch gesant j pipe romenije vnd j pippe bastert for lx [mark] iiij sc;, puntol xv sc. noch j fr. vmgelt, jnt gelt – lxj [mark]. Jtem noch ij feteken rijnschen wijn, dar jnne lix stop, den stop for – vij s., noch for de feteken xxiiij s., js – vij [mark] xvij s. Jtem noch j hykeshoffet lissebonsche olije for [mark] xxiij [mark] vnd j f. to vmgelde. Jtem noch j last solt for – ix [mark], dar to xvij t. for i[½] [mark], dat forlon j fr., noch j f. to packen, iij s., to wegen, iij s. primgelt, iij sc. puntol, summe disse last solt – xj [mark] j s. Jtem noch ij sack hoppen, wogen ii[½] schippunt iij lisp., dat schippunt for viij [mark], noch viij s. to beriffen, iij schot to wegende, iij s. to forende, iij s. primgelt, iij s. puntol, is. – xxi[½] [mark] xiii[½] s. Jtem noch iij wicht schalen for – ix f. Jtem noch j mussterdefyllisch laken, dat gut was – liij [mark]. Jtem noch for abbeteke – iiij [mark]. Jtem noch ij t. schonisch herink, de t. viij [mark], viij s., js xvi[½] [mark] iiij sc. Jtem noch blaye nerdesche laken – xv[½] [mark]. Jtem noch j brun lundisch for – xl[½] [mark]. Jtem noch sende ik jw nu tor thyt jnt jar xij j sack hoppen, de wecht j schipp:t vj lisp., et schipp:t for vij [mark]; to beriffen iiij s., iiij s. to wegen, iiij sc. puntol, j s. to dregen, js – ix [mark] xxiiij s. jn Erik Vrpel. Jtem noch gesant jn schipper Schalm ij last solt, de last for ix [mark], stan bet jnt schip(t) – xxij [mark] ij s. Jtem noch in Henrik Tymmerman j last solt, de last for ix [mark], steyt myt vmgelde jnt schip – xj [mark] j s. Dyt synt de iij last also jk jwer werdichheit schrefft, de Mychel Molner solde entfan; also wus he nicht dat, so heft se jwe werdichheit entfan na lude jwer breffe. Jtem noch gesant jn schipper Schalm j bote romenije for xxx [mark] vnd in Henrik Tymmerman schip j pype basstert for xxx [mark], to foren vnd puntol i[½] [mark], viij sc. bet jnt schip lxi[½] [mark] viij sc. Jtem noch jn schipper Schalm j sack hoppe, sack wecht j schip. vnd viij lis:t, dat schip:t vj [mark], steyt bet jnt schip viij [mark] xxj s. Jtem her werduger, summa dat jk jw gesant hebbe also for geschr. persel by persel js iij(c) lxxx [mark] [4½] s. Jn dusser rekenschop hebbe gy my wedder gesant dat brune lundischsche laken, js xl[½] [mark], so bliff noch dat jk jw gesant hebbe iij(c) xl [mark] [4½] s.; dar vp hebbe gy my gesant, also ges[a]cht steyt, iij(c) xlvi[½] [mark] ix s.; rest jwer werduheit noch fan my – vij [mark] iiij s. Jtem her werduger, gy hebben geschreuen jn jwen breffen fan Claus Boyen fan dem Holm, dat jk solde hebbe entfan j last osemunt vnd iij t. botter; jw werdicheit sal weten, dat jk fan dem Claus Boyen fan jwer werdicheit nicht entfan hebbe. Jtem her werduger, ik hebbe forgeten jn desse rekenschop, jk hebbe jw gesant jn Hinrik Tymmerman j sack hoppen, woch ij schipp:t j lisp:t, dat schipp:t for vij [mark], steyt disse sack hoppen xj [mark] [4½] s.; jtem vor sande jk jw eyn t. honich fan deme jk jw den sack hoppen iiiij t. solt gaff jwer werdicheyt vnforweten, steit de fan viij [mark] vnd for iiij [mark] abbeteke, dyt hebbe jk noch jn disse rekenschap forgeten, noch hebbe jk jw in den herueste gesant j t. herinck for viij [mark], js jn al xxxj [mark]. Jk bydde jw werdicheyt gy willen disse rekenschap offer sen; wen alle dincke gecortet truckt (?) my xxiiij [mark]."}, {"df": "5749", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Marya. Mynen vyllygen denst nu vnde tho allen tyden. Ersame leue mester Pauel, vnvorkande gude ffrunt, ys myne ffruntlyke bede an jw, dat jw verdychhet vol volde don: yck ssende dar j knecht an jw, dat gy vol volden don vnde ssen doch j venych vp den hopen; dat ber ys em j venych leff, vnde dat mede gai(= gnt?); yck hebbe em ffast gut mede gedan, vnde yck ssende dar ock j sschone taffel alsse vol yn j dome kercke denede ofte mynen genedygen heren den bysschop yn ssyne kapelle. Leue mester Pavel, ys myne ffruntlyke bede, dat gy em doch volden beholpelyck ssyn ynt vorkopen; de knecht ys alles dyngen noch nycht ffrodych. Myne ffrontlyke [bede] ys an jw ofte gy den tingen mochten herbergen vor ssyn gelt, sso konde gy vol mede vp den hopen ssen; ofte gy des konden nycht herbergen, dat gy em doch volden j gudes vort fflygen, dat ys mynen ffruntlyke bede. Leue mester Pavel, ofte de taffel vorkoft vorde, ys myne ffruntlyke bede, gy dat gelt by jw holden sso lenge hyr i vysbot mochte tusschen gan. Leue mester Pauel vnverkande gude ffrunt, vorlatet et my, dat yck jw ssus an ffalle. Vor yck juwer verdych[eyt] kan denst vnde tho vyllen ssyn, verde gy my altyt gutvyllych yn ffynden. Leue mester Pauel, yck ssende jw ij ffate kappers; latet jw nycht vorssmaden; yck wyl et hyr na vorbeteren. Geschreuen myt der hast des ffrygdages na krutvygynge jnt jar xiiij. Hermen Yssechel. Adress: Dem erssamen vol vyssen heren mester Pauel, erkedeken tho Abo, ffruntlyken gesscreuen."}, {"df": "5750", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno Domini mdxiv, die XIX mensis augusti due sorores nostre reverse sunt de monasterio Vallis gracie, videlicet Elisabeth Giorderi et Birgitta Andree, ubi steterunt ferme per quinque annos et secum afferebant duos fratres conventuales Vallis gracie, frater Johannem Erici sacerdotem et Thomam conversum laycum, qui quidem fratres steterunt hic aput nos et regressi post tres ebdomadas Vallem gracie."}, {"df": "5751", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wenlig hilsen altijd til fforene met Gud. Kere herre her erchedyegen, gode wen, eder helbrede welffard oc gode røkthe er meg altijd gerne liff at høre. Thacker jeg eder gerne ok myn son Cristoffer thesliges ffor eder gwnst oc gode welie ok ffor edre gaffuer j os nw sende; wy wele thet gerne fforthyne nor Gud wyl. So er myn son nw ey hemme, han er j stadsens erende at han ey nw kan eder scriffue etc. ok jeg ey nw eder kan gøre nogre dygdt som meg bwrde, men met Gutz hielp, komme her nest skyp, tha wil jeg ware ther ffor tenckt wdij etc. Jtem som then nadyge herren byschop Aruit aff Abo meg haffuer scriffuit om mange hande, ther haffer jeg schriffuit hans nade oppa, som j wel ffa at wede, oc then breffuet her Moens eder [skreff] wel sye kan mere en jeg kan scriffue. Hans nade screff meg om clede, thet er her ey, ffor thy then greffe aff Ffry[sland?] han haffuer thaget fra ware copmen althet clede, som the fførde offer land; wy ffor[mo]de oss at wy thet skole ffa igen; alle tesse steder haffe scriffuit ther ffor, thy wy hade jngen ffyenskap met then; hade clede waret her til cops, hans nade skulle thet wel ffangit. Som j scriffuen ok om then dochter, han kan nw ey komme, han haffer forsagt sek til hertigen aff Holsten et ar, ok retz han ther ffore at han ey ma komme ther ut aff landet jgen, nar hanum tøckes; ther haffer jeg gyort hanum wnderwysyng oppa at han tor ther ey ffore ffrøchte, sa mener han at komme til eder j sommer na[r] skyp komme j war, at j scriffue hanum til j Kyl j lan to Holsten; men jeg frøchter at hans ord ere jnthet werd etc., men jeg ffek hanum [4½] gyllen pa byschopens wegne, ther sender han hans nade noger specialia ffor, som her Mons haffuer hos seg, oc bescriffning hwru hans nade skal haffe seg ther met. Thacker jeg eder storlige [for] eder store dygd oc wmag j haffe hafft for myn wens skyld, Hans Kroske, ffor myn enskyld oc sa Oluff Andrissons hostro pa Rawaldz wegne; at same quinnæ sende meg nw ij t. lax eller smør, thet reciduum j sommer, er jeg wel til fretz etc. ther [met]. Arffe mester, han er ey hemme, om sanchte Mechels dag kommer han hem; so wyl jeg scriffue eder god besked; jeg formoder meg at jeg wyl wel ffly eder hanum til handen; cober tecker wyl jeg oc gerne høre om her noger tit wyl etc. En teyelslagere som eder teyel kan fforsta oc regere, ther wet jeg oc rät til, men han wil fførst wede ffor han far tijd hwat han kan fforthyne om aret ffor syn konst oc wmag; han mener han kan wel brende xij ogne om aret met kalk oc sten, om j kwnne sa ffy hanum ther til folk oc hwat han ther til behøffer etc. Jtem her erchedyegn, gode wen, pa wort regenschap haffuer jeg entfått j t:e smør, som j meg nw sende, ten gaff jeg for v gyllen; so ere j meg nw skylleg aff all regenskap xv lubbske s. etc. Jeg kan nw inthet gøre eder til gode som meg wel bwrde at gøre, och møget forthyenet er, nar Gud wyl annen skyp komme fra eder, skal bliffe wfforglømt etc. Her met befaler jeg eder Gud aldmechtig. Scriffuit j Strolsund die Bartolomej anno xiiij. Oluff Lorber. Adress: Werdyg oc welboren man oc herre her Poel Schel, archedychn j Abo oc mester j the fyne bogele conster, sin gode wen, sendes thetta breff."}, {"df": "5752", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reformatio Pauli Skeel nobilis, cujus preinserta sub dato Malliani Portuensis dioecesis undecimo kalendas iunii anno secundo. Io. Cavallicensis. Pater sancte – Cum Wolfgangus Nimichvar, clericus Viennensis, asserens sibi de dicta prepositura per obitum Henrici hujusmodi ut premittitur vacante apostolica auctoritate concessum fuisse concessioni hujusmodi litteris apostolicis desuper non confectis in manibus sanctitatis vestre, sponte et libere cedere proponat et ex nunc cedat, dignetur sanctitas vestra cessionem Wolfgangi huiusmodi admittere ac de dicta prepositura, sive per cessionem Wolfgangi hujusmodi sive alias quovismodo vacet, eidem oratori providere ac litteras desuper etiam in forma nove provisionis perinde et etiam valere gratie si neutri si alteri vel alias prout utilius videbitur cum majori et veriori expressione dicte concessionis alias juxta preinserte supplicationis tenorem expediri mandare de gratia speciali, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis preinsertis et aliis oportunis Concessum. Io. Bontianus. Dat. Rome apud Sanctum Petrum septimo kalend. septembris anno secundo."}, {"df": "5753", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Computacio cum Johanne Connerdt, ciue Gedanensi, anno mdxiiij° circa Augustinj. Jnt erst entfangen myt Jöns Boerkopp jn syne skepe – iiij t. botther, gegeuen vor – xxiiij marc. Jtem iij decker hwdhe – xij marc. Jtem [4½] decker hwdhe – vor xviij marc. Jtem v fath troen vor xxxvij marc mynne iiij sk. Jtem vor ij t:n botter – xj mark iiij sk. Jtem j t:e lassz vor – iiij marc. Jtem van Peyter Wie – xxxij marc. Summa cxxxix marc. Exposita sunt soluta. Jn aresthe vor frackt – xxiiij s. Jtem noch vor frakt – iij fr.* Jtem iij skeppund vnde ii[½] lispund hoppe myt vmgelle vor – xxxi[½] marc iiij s. Jtem noch ij kysthen vor – vj marc Jtem noch v stole vor – iij marc Jtem noch l sten peper vor – xiij marc Jtem xij schottelen oc iiij fathe – xij marc mynne xij s. Jtem vor tenne kannen – x marc Jtem noch vor iiij fathe viij marc mynne vj s. Anno mdxiij jn autumpno cum filio Jnt aresthe en rock lakenn vor xxx marc Jtem i skeppund ij lisspund hoppe vor xj marc j fr. Jtem noch xxiiij marc olde skulth. Summa i[½](c) marc xxxiiij s."}, {"df": "5754", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5755", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnnsen fruntliken grudt myt bogheringe alles guden stedes to vorenn. Ersame leue heren, gude frunde, wy zin irsocht vnde bolanghet myt juwer ersamheit scrifften van wegen Hans Elszebet etliker huzer haluen hir jn Reuel eme tokamende, vp welcke he jegenwardigen toge etliker sculde haluen sal gewizet hebben, wogen derhaluen juwer ersamheit fruntlik to weten, dat vp zodane huze vnde erue vorbenomed dorch etlike sculdenere boszadte gescheͤn vnnde gedan jsz, de erer nastelliger scult haluen myt rechte in de huze gewellighet zint. Isz derhaluen vnsze fruntlike bogher, juwe ersamheit deme suluesten Elszebet fruntlike vnderrichtinge don moghe, he hir kame edder her schicke vnnde late zodane bozate entzetten vnde de sculde myt der vorsetener rente botale vnde afflegge, wente de schuldenere eresz geldes nicht leng myssen willen, welck husz kume szo vele wert zyn szal alze hoch zick de schulde lopen willen; wo deme szo nicht gescheghe alzodenne gedencken de schuldenere ere pande vp to bidende vnde to vorkopende vnde ere gelt dar an to zokende, dat wy juwer ersamheit vor antwordt nicht hebben vorentholden willen. Wor wy der suluesten zusz to willen vnde wolgefalle jrschinen mogen don wy vngespardesz flitesz gerne. Hir myt Gade allemechtich lange gezunt bouelen. Gheuen to Reuel amme dage Lambertj anno xiiij."}, {"df": "5756", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the danemän, som detta mit öpna bref före hände at koma, bekiennes jag Lasse Matson, häradzhöfdinge i Hattula härad, at then tid iag ting hölt med allmogen i Janakala sochn, i ärlig herres närwaro här Åke Iöranson, höfwitzman på Cronebårg, anno Domini mdxiiij, onsdagen näst efter helige korsdag, tå kom för rätte ärlig och wälförnumstig swen Mångs Olufson med flere Månickala boor och lade i rätte et gamle Ådzsetsons dombref lydande ord från ord som härefter skrefwen står: Thet see allom mannom witterligit både nu warande och efterkommande, at then tid iag Vidke Ådzsetson (etc. Se FMU, n:o 2162). Till wisso och höger förswarelse beder iag min herre herr Åke Jörenson at hänga sit insegle för thetta bref med mit."}, {"df": "5757", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5758", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vruntlyken grot to woren vnde wes ik gudes vor mach nu vnde to allen tyden. Wetet e[r]same leue her domprowest, jwe ersame gesuntheyt horæ ik alle tyt gerne vnde van alle gudes frondes. Fort leue her prowest, so danke ik jw fruntlyken vor jwe sendynck gy my senden myt dem byschop hans gnade scholde hebben. So was ik by synen gnaden to Tellege vnde antworde synen gnaden dat ber vnde de xx [mark], so dankede he jwer werdycheyt hochlyken; so sede he, dat syne gnade wolde jw suluen schryuen, so dan (= kan) ik denken, dat he dat vor sumet heft, so is dat wol to stede kamen na jwer breue vt ludende. Leue her prowest, wore ik jw kan to wyllen edder to denste syn, schollen gy my gutwyllyck jn fynden. Hyr mede Gade beualen to sinen gotlyken denste: Gescreuen to Holm den frydach na Mattheus dach jnt jar xiiij etc. Hermen Lutynck. Adress: Dem ersamen worsychtygen heren mester Pawel, domprouest to Abow, fruntlyken gescreuen etc."}, {"df": "5759", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen vyllygen, vnvorkanden denst nu vnde tho allen tyden. Erssame leue mester Pauel, gude ffrunt. Yck juver leffe ssu[n]derlynges nycht vet tho sscryuen, men juven breff hebbe yck vol entffangen vnde yn den vol vorstan. Alsse gy my den sscryuen alsse ffan der tafelen, de yck mynen dener Hans mede dede, alsse den de gude her de bysscop ssyne genade heft dar vp gedynget vnde jw verdychhet mede vnde dat kapyttel. Alsse gy my den sscryuen, dat de gude her de byssop ssyne genade vnde dat kapyttel dar nycht mer vylt an keren alsse iij(c) [mark] ret gelt, sso dede my wol ret gelt bederff, ssunder vorlust ys quat en tho geue, sso ssal juuer lefte geleuen tho vetten, dat de gude her her Ake Jurgessen kofte j taffel ffan my, sse stut lx [mark] myn alse dusse; dar gaff he my ffor iiij(c) vnde x [mark], vnde entffenck sse hyr tho Holm, dat [ys] vns vngelyck alsse gy my beden; men yck ssys vol tho ffreden, yck geuet juer verdychet yn de hant; vat gy dar yne don, dat ssal my altyt vol beleuen, vnde danke juuer verdychhet vor alle got; vnde yck hebbet mynen dener Hans gesscreuen, dat gy de ffulmacht [hebben?]. Ys myne ffruntlyke bede, dat de knecht myt dusser sschuten mach vedder vme komen. Ys ssake, dat de guden heren der taffelen nycht vyllen hebben, dat he sse vedder hyr bringet ofte na Reuel ssent, dat he ssy(n)ck na mynen sscryuen rychte vnde kome myt dusser sschute vedder tho Rige. Gerne ssege yck, dat gy sse beholden, men ffor dat gelt kan yck en nycht geuen; men vat gy don, dar ssy yck vol yntho ffreden, vnde de knecht vert jw vol alle besschet ssegen. Hyr mede ffele guder nacht. Gesscreuen myt der hast dess ssundages vor Mychely jnt jar xiiij etc. Jtem leue mester Pauel. Yck ssende jw j ffateken kappers; lat jw nych[t] vor ssmaden ffruntlyken. Hermen Yssechel. Adress: Den verdygen heren mester Pauel, erkedeken tho Abo, ssal dyse breff gesscreuen."}, {"df": "5760", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst touoren wes ik gudes formach. Werdyge here meisster Pagel. Ik weit juw sunderges nicht to scrijwende, man ik hebbe juwer brewe ij entfangen. So ik juw for hen screwen hebbe, alse j last botter, de t:e gewen for vij mark, dar af worden ia lxxxj [mark] xi[½] s. Jtem noch by Mychel Hardenbargh l rinske gulden, wogen [½] gulden myn, summa lxxiiij [mark] iiij s.; summa in alle – j(c) lv [mark] xi[½] s. Jtem hir vp screwen in de bank na juwen begere l dokaten for screwen an Johan Petersen. Jtem noch sende ik juw myt Erijk Flemeink j smale tonne,* dar inne ij blawe leydeske; dar nemet j af dat juw beist behaget; dat ander sal Sywereit Petersen hebben; it stukke steijt xxv [mark]. Jtem noch in der sulwen tonnen ij par patoffelen, ij par semesche scho, half for juw vnde half meisster Kort Fijlippi, vnde latet juw nicht for sman; dar is ok j t:e appel for juw. Jtem noch sende ik juw by Mychgel Hardenbargh j klene leichgelen sulten eingefer. Dat etet vmme mynen willen. Dijt marke,* vnde forsmat nicht j klene gawe etc. Werdyge here, ik danke juw fruntlijken for juwe gawe, alse int for jar de t:e botter vnde nu for botter vnde las vnde ok de brede gy Mychgel hadden gedan. It is vnfordent. Hebbe gy myner wor ane to donde, dar bedet awer, ik wil gerne don wes an my is juw to willen. Forder wo juw bot hir kwemt, ik wilt juw wol to der hant besturen. Dar for latet juw to de brewe vnde gelt ik na Rome besturede; gy schollen horen se kweme in vij weken fan Abo to Rome. Jtem ik sende juwer karken myt Erik Flemenck iij(c) lxxix stukke dak kopper; ik wil nyen mer koppen ik krijge juwe brewe; vnse here Got laten juw myt lewe entfangen. Hir mede ik juw Gade dem heren befelle myt alle den juwen. Gescrewen to Lübek in mandage for sunte Mychgelis int jar xv(c) xiiij. Jtem wen gy hir gelt willen hebben, so latet grauwark, marten, gud selspeik, botter, gude bukke, droge hekede; dar blywe gy jo so wol mede by alse kopper efte ossemunt; wen gy lude hebben, dy juw dysse war koppen, so ramet juwe beisste etc. Hermen Bremer."}, {"df": "5761", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5762", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst in dem ik gudes formach, Werdyge here meisster Pagel, gude frunt, ik weit juw sunderges nicht to scrywende, man ik happe to Gade Mychgel Hardenbargh sy wol to hus komen vnde Erik Flemeink, dar ik juw alle bescheit by screif vnde ok juw sende der domkarken beisste iij(c) lxxix stucke dak kopper, wogen x schippunt ij lispunt j [mark] lubisk. Ik happe to Gade gy hebben it wol entfangen. Jtem des hebbe ik dyssen somer entfangen fan Klawes Bogen wegen viij schippunt myn j lispunt kopper, is af worden j(c) xviij [mark] xiiij s. viij d. alle tijd to guder rekenschop. Jtem ik screif Klawes Bogen in dem somer he scholde der karken gud by somerdagen awersenden, he helde it vp den harwest; wert dat dar schade vp kweme, he scholde dar to anttwert den man he leit it geschein etc. Jtem forder hebbe ik entfangen to juwer werdicheit beisste j last botter noch by Mychgel Hardenbargh l rinske gulden, dar ik juw for hen vpscrewen hebbe. Jtem so forscref ik na Rome l dokaten in de wesselbank an meisster Johan Petersen na juwen begere vnde scrijwent; in mandage na Marjen bort gingen de brewe vt Lubek. Jtem noch sende ik juw j blau leydisch; ik happe gy hebben it wol entfangen. Jtem noch was by my juwe bot her Peter Karlo j dach na sunte Dyonysy; dem dede ik iiij [mark]. Ik happe to Gade he is vp dyssen dach wol by juw. He sedede for my juwe sake wer klare to Rome. Ik hebbe hort de kopman einne [!] bedroch in juwen warwe; se it (!) to Rome in dem torne; dar heft meisster Johan Petersen laten em seitten; dijt is my seigh de it sagh to Rome, de it sagh, vnde was j prester vt Sweden etc. Jtem de koneink to Frankrijken, de hilge fader papa vnde koneink to Eingeland de snedygen (!) seintd in j forbunt; Hartich Kalre (!) in Brabant was truwet it (= in?) Franken vt Eingelant; de brut heft em namen, de koneink to Frankrijken, vnde heft al byslapen. Alse de bruut wart foret in Frankrijken, so blef dar j kraffel of fan v(c) last grot; dar weren iiij(c) manne vp vnde it meisste eddelinge myt eren klenodyen. Got sy der selen gnedich, amen. Jtem de koneink to Palen is to felde myt den russen vnde heft af slagen xxx dusen manne vnde viij(c) gefangen, fele fan synen rade vnde bageren fangen vnde smaleinske werder in namen. Lof sy Gade, amen. Jtem Erik Spare, de is reyghset na Brabant to Lowen in stade inn; ik leinde em gelt. Willet juw (?) Sparen seiggen he it my int forjar wil senden myt den ersten scheppen ok mer, dar Erik seik af holden schal. He kan em nicht faken scrijwen; it is j(c) myle fan Lubek etc. Jtem werdyge here, hebbe gy gelt an dysse syde behof, koppet myt juw grauwark, marten, botter, tran, selspik, bulke, smaken hekede; dar blywe gy bet mede by alse myt kopper efte ossemunt. Jtem ik danke juw fruntlyken for juwe botter vnde las bred, it is vnser schuldet. Hir mede ik juw Gade dem heren befele to synen denste gesund myt alle den juwen; vnde seigget meisster Kort Fijlijppy alle fele guder nach[t] van mynen denst. Gescreuen to Lubek vp sunte Martens awent int jar xv(c) xiiij. Jtem ik sende juw vnde meisster Kort j screift fan den konynk to Porttegallen. Latet juw nicht for sman. Hermen Bremer. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren heren meisster Pagel Schele, domprawest to Abo, mynen besunderge gunstigen heren vnde frunde, sal disse bref etc."}, {"df": "5763", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viterbo", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater – Cum quidam Petrus Guto, qui se gerit pro rectore parrochialis ecclesie civitatis Holmensis Upsalensis dioecesis, dictam parrochialem ecclesiam ac preterea aliam parrochialem ecclesiam videlicet Ulfftor (= Ulfsby?) Aboensis dioecesis curam animarum habentem per multos menses detinuerit et de presenti contra constitutionem Execrabilis detinet, nulla in premissis sufficienti dispensatione suffultus et secundum premissa dicte parrochiales ecclesie vacare noscuntur et legittime ad sedem apostolicam devolute existunt, supplicat sanctitati vestre devotus illius orator Iohannis (!) Magni, clericus Lincopensis dioecesis, in decretis licentiatus, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dictis parrochialibus ecclesiis, quarum insimul fructus octo marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso modo sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Petri vel cujusvis alterius de illis in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam sive constitutionem Execrabilis vel c. De multa aut alterius beneficii curati vel alias incompatibilis assecutionem vacent seu aliquo modo premisso vacent et devolutione affecte specialiter vel ex quavis causa etiam in litteris exprimenda dispositione generaliter reservate aut de jure patronatus principum, attento quod sint legittime ad sedem apostolicam devolute seu litigiose, cujus litis statu(m) existant, eidem oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis et consuetudinibus, etiam juramento vel confirmatione etc. roboratis ceterisque in contrarium facientibus quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini pape. Io. Bontianus. Et cum clausula absolutionis ad effectum presentium; et quod obstantie beneficiales oratoris habeantur pro expressis seu exprimi possint; et cum clausula generalem reservationem importante; et quod hujusmodi parrochiales ecclesie vacent per constitutionem Execrabilis et quatenus hujusmodi parrochiales ecclesie sint de jure patronatus principum, attento quod dovolute ad sedem apostolicam, derogare dignemini; et quod omnium et singulorum premissorum qualitatis invocationis nominum et cognominum fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem, regula non obstante contraria ceterorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. Io. Bontianus. Dat. Viterbii septimo id. octobris anno secundo."}, {"df": "5764", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff höre eller see kennis och kwngör iach Ions Laredzson væpnare, thet iach met godan vilie och berodhne modhe met myne næsthe frændhers och veners iaa, samtyckie och fulborden haffuer giffuit och vplatit och met thette myt nærwarendis opne breff giffuer och vplather myn elskelighe husfrw Anna Hannes dotther tiil hedher och æra i morghengaffuo pa rætthen hyndersdagh Liwsfors gardh met tesse epterscriffuene godz och alle tiiloogher, som ær Hagha och Hallastadh i Kwllarsta soken, Myardnäss i Vyngaker sokn met tw torp liggendis vedher Göthahwlt och Rærsæther, ther tiil och alle myna löösören met swa skæll ath fögher Gudh thet vij affla barn tiil saman, tha skall the morghongoffuo vara barnen för mödherne och ej for fædherne; kan thet och swa hændha at vij ey affla barn tiil hopa, tha haffue thet thera morghongoffue som lengre liffwer, och enghen aff vore ærffingie haffua thet macht eller voldh ath qwælia noghen tiidh epter ty som Swerigis lagh clarligha vttricker och inneholler. Tesse epterscriffne xij godhemæn vore vidh fastha i for:ne morghengaffuo, som ær mester Pawal Skeell, domprowst i Abo, her Arwedh Lille, ærkepræst samestadz, mesther Iacop Venne, caneck samestadz, her Henrick Kyskynen, prebendatus samestadz, her Niels i Parghas och her Morthen i Kymytte kirkeprestha, Henrick Steenson, Johan Flæmingh, Gödicke Nielson, Erick Flæming, Ærland i Nwmmis och Mickel Bentzson pa Leesnieem, væpnare, och verdugh fadher i Gudh biscop Arwedh i Abo och Josep Pedherson, foughte pa Abo slot, for vedherwara och forskila mæn. Tiil mere visse och ythermera stadfæstilse ath swa i sanningen ær bedher iach for:de verdugh fadher och noghre aff for:ne erlighe och velborne godhe mæn mester Paval, Josep Pedherson och Henrick Steenson ath henghie theris incigle met myt eighit nedhen vndher thet breff, som giffuit och scriffuit ær i Abo arom epter Herrens byrdh mdxiiij, sancte Birgitte dagh."}, {"df": "5765", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Leipzig", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Reuerentia obedentialj premissa. Ffauentissime pater, reuerencie vestre non quantas debeo, sed quales paupertas mea valeat graciarumactiones refero multiformes pro beneficiis michi, heudulor, immerito ab eadem collatis et missis, quorum sufficientem recompensam omnium retributor gloriosus Deus seruet in celestibus. Ego quoaduixero nunquam ea obliuiscar. Preconizatam igitur reuerenciam in presentiarum minime lateat, me incolumem vsque Lijptzk peruenisse ibique lectiones baccalaureatorum concernentes a nouo auditurus. Placet eciam michi hic moram ducere, permaxime cum lectiones ordinarie gratuito communicentur. Earum tamen alleuiacionem recuperat grauitas expensarum, ita quod pro singulis exponendis minus xxx aureis annuatim prestandum. Mensa michi erit tenuis et exilis, quam ob causam in vestram reuerentiam totum meum refugium stabilietur, ut proxima estate preparatum subsidium atque promissum paternum sentiam affuturum. Est enim michi animo per triennium pedes hic sistere vestro paternitatis cum fauore, cuius limitem non preteream. Scire eciam digneminj, in Gedano ex butiro nullum michi lucrum prouenisse, quia mercantiis non deseruio, quod artibus lucratiuis operam prius dedj minimam. Quare vestre paternitati humillime supplico, quod si michi in aliquo prouiderit, id ad manus Hans Conrath in Gedano dignetur ordinare et ipse demum michi disponet oretenus ut promissit. In hiis amore Dej quamadmondum fidutialiter spero, pater humanissime agere velit. Cum hiis paucissimis festinanter scriptis viuat et floreat paternitas vestra prospere et longeue. Citissime ex Lijpczk, anno Dominj m:5:xiiij, dominica post Birgitte. Jasparus Johannis ffilius vester adoptiuus, ad omnia vestra paterna vota promptissimus. Adress: Magnifico viro domino Paulo Lingonis, preclarissimarum artium liberalium magistro necnon ecclesie Aboensis preposito meritissimum, patrj ac fautorj suo colendissimo."}, {"df": "5766", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5767", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rostock", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Cum debitis reuerencia et honore recomendationem suj humillimam. Cogitantj michi, reuerendj patres et spectabiles virj, quantis paternis fauoribus me prosequj vestre paternitates sunt dignate ab jneunte etate mea, non possum sine magno jngratitudinis vitio vestris humanitatibus hiis meis literis, quamquam jneptissimis, non scribere et pro susceptis suscipiendisque beneficiis gratias offerre filiales. Suscipiant jgitur jn hiis meis scriptis dignitates vestre post jmmortales graciarumactiones sibi deuota mea omnia seruitia, omnia studia et omnem quam potero filialem subiectionem, donec me Deus sanum et jncolumem, virtutibus et scienciis reformatum, jn patriam redire concedat, jd affectui mancipaturum, quod affectu jam concipio, vt non peniteat dominos meos me paternis oculis respexisse. Ob quam rem filialibus meis et humillimis petitionibus hoc vnum a patribus meis exoro, vt me paterno amore, velut ceperunt, prosequj non desistant. Egoque jd efficiam, vt fama mea sine querela erit ante dominos meos, quos omnes et singulos Deo recommendo michi [in] singularem consolationem diu et feliciter conseruandos. Ex Rostok anno Domini 1514, dominica ante Luce ewangeliste. Johannes Stwt, scolaris Rostokcensis. Adress: Venerabilibus patribus, dominis preposito et archidyacono ceterisque reuerendis viris alme ecclesie Aboensis canonicis, dominis suis et preceptoribus colendissimis."}, {"df": "5768", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Civitavecchia", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Johannes Petri, clericus Aboensis dioecesis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de parrochiali ecclesia Sorhurde (= Sorunda) Stregnensis vel alterius dioecesis in regno Svetie, cujus fructus etc. quatuor marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, vacante per obitum quondam Laurentii Johannis, ipsius ecclesie dum viveret ultimi rectoris et possessoris, apud sedem apostolicam defuncti, sive ut premittitur sive alias quovismodo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam dicti Laurentii aut alterius in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam resignationem aut constitutionem Execrabilis vel c. De multa vacet, etiam si devolutione affecta, litigiosa specialiter vel generaliter reservata etiam apud sedem seu inter quoscumque litigiosa, cujus litis status etc. existat, eidem oratori misericorditer providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque cum clausulis necessariis et oportunis, et quatenus dictum beneficium sit de jure patronatus laycorum nobilium in totum derogare placeat attenta vacatione apud sedem. Fiat ut petitur. I. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris ac verus et ultimus dicte parrochialis ecclesie vacationis modus, etiam si ex illo quevis generales reservationes etiam in corpore juris clause resultent, habeantur pro expressis seu exprimi possint; et cum clausula generalem reservationem importante etiam apud sedem qualiscumque sit etiam dispositione vel conditionaliter in litteris exprimenda; et quod littere in forma nove provisionis perinde etiam valere et in eventum litis gratie surrogationis si neutri si nulli si alteri aut alias ut utilius fuerit cum gratificatione opportuna pro oratore, quatenus illi locus sit latissime extendenda; et quod qualitatis situatus beneficii et dioecesis in regno Swetie predicto omniumque premissorum et circa ea necessariorum ac fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem, regula non obstante ac invocationis ac annexorum nominis ac cognominis defuncti verior et major expressio fieri possit in litteris; et quatenus dictum beneficium sit de jure patronatus laycorum nobilium, cui attenta vacatione apud sedem in totum derogare placeat. Fiat. I. Dat. civitatis Vetule Viterbiensis dioecesis tertio decimo kalend. novembris anno secundo."}, {"df": "5769", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. – Si parrochialis ecclesia Ulsboy Aboensis dioecesis, que de jure patronatus laycorum existit, per obitum quondam N., illius ultimi possessoris, extra Romanam curiam defuncti, vacans, ad quam sic vacantem devotus orator vester Petrus Jacobi, rector parrochialis ecclesie Storcholmensis Ussellensis (!) dioecesis per illius patronos loci ordinario presentatus et per eundem ordinarium institutus fuit, possessione subsecuta, eidem parrochiali Storcholmensi quamdiu illam obtineret uniretur, [annecteretur] et [incorporaretur] profecto commoditatibus oratoris non modicum consuleretur, supplicat igitur sanctitati vestre dictus orator, quatenus sibi specialem gratiam facientes parrochialem ecclesiam Ulsboy, cuius fructus etc. quatuor marcharum argenti secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, dicte parrochiali ecclesie Storcholmensi, cujus fructus etiam quatuor marcharum argenti similium non excedunt, premisso sive alio quovis modo et ex cujuscumque persona seu adhuc per obitum dicti N. aut liberam resignationem ejusdem in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis vel c. De multa vacet, etiam si devolutione affecta, specialiter vel alias generaliter reservata, litigiosa, cujus litis status etc. existat, eidem parrochiali ecclesie de Storcholmensi ad vitam ipsius oratoris et quamdiu illam obtinuerit unire, annectere et incorporare, ita quod liceat sibi de illius fructibus disponere etc. dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis etiam regulis cancellarie de unione ad partes etc. vocata etc., cui pro hac vice derogare placeat, ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis. Concessum ut petitur in presentia domini pape. Jo. Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum etc.; et quod obstantie beneficiales oratoris ac verus et ultimus dicte ecclesie Ulsboy vacationis modus et nomen et cognomen dicti defuncti pro expressis habeantur vel exprimi possint in litteris; et de unione hujusmodi ad vitam in forma gratiosa cum derogatione regule de unione committenda; et quod liceat oratori exprimere qualiter sibi de ambabus fuit provisum; et quod major et verior specficatio premissorum etiam fructuum augendo vel minuendo, regula non obstante ac nominum, cognominum qualitatis situatus etc. fieri possit in litteris. Concessum. Jo. Casertanus. Dat. Rome apud Sanctum Petrum predie kalend. novembris anno secundo."}, {"df": "5770", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnszen fruntliken groth jn willigher irbedinghe vuszes ghantezenn vormoghens to voren. Erbare vnnde wolduchtighe leue here voghet, bosundere gunstighe ghude frundt vnde naber. Wy syn borichtet dorch de erszamen her Euert Hesselszen vnde Hinrick Dellinckhuzen, vormundere des ghades huzes sunte Olaues jn vnszer stadt Reuel, wo dat by jennes vorfardes tiden, de tor tidt voghedt [was], jn deme last ghebleuenen schepe jn den scheren, van Dannzick ghelopen, manck anderen ghuderen etlik blygh ghewezen is to komende Ghade vnd ghenanten ghadeshuze, dat dar suluest ock ghebleuen is vnde noch tor tidt nycht wedder ghekreghen, to des suluesten armen ghadeshuzes groteme schaden, welke vormundere myt juwer erbarenheit ghunst vnde willen gherne wolde zodane blygh wedder visschen vnde taghen laten. Js derhaluen vnsze fruntlike bede juwe erbarheit den geschickeden der erghedachtenen vormundere jn den dinghen vmme erynghe vnde vormanighe willen Ghades denstes ghunstich vnde forderlich irschinen moghe. Eyn reddelick bergheghelt vorluden ze zick nycht to weygherende, zo dat juwe erbarheyt esschende were, dat ouerste lön van Ghade allemechtich vnde deme hilghen heren sunte Olaue wedder entfanghende willen ock gherne jn ghelikerne valle van juwer erbarheit vnde de eren fruntlick vnde ghutwillich wedder ghesporet werden, de wy jn volmacht vnde ghesuntheyt to langhen tiden Ghade allmechtich bovelen."}, {"df": "5771", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. – Alias prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas post pontificalem major existit, certo modo vacante sanctitas vestra de illa sic vacante Paulo Skeel, ipsius ecclesie archidiacono, apostolica auctoritate providit seu provideri mandavit ac secum ut una cum dicta prepositura, si illam pacifice assequeretur, archidiaconatum ejusdem ecclesie, quem etiam tunc obtinebat, ad annum a die habite ejusdem prepositure pacifice possessionis computandum, dumtaxat retinere valeat, dispensavit. Cum autem, pater sancte, dictus archidiaconatus per assecutionem prepositure predicte per eundem Paulum faciendam lapso anno predicto vacare speretur, supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Iohannes Petri, clericus civitatis seu dioecesis Aboensis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicto archidiaconatu, qui inibi dignitas non tamen major post pontificalem existit et cujus fructus etc. sex marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non excedunt, per assecutionem prepositure post annum hujusmodi ut premittitur vel alias quovismodo tunc seu in antea vacaverit, etiam si actu nunc quovis modo aut ex cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Pauli vel cujusvis alterius de illo in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis vel assecutionem etc. vacet, etiam si devolutione affectus specialiter vel ex quavis causa in litteris exprimenda generaliter reservatus, curatus, etiam cura jurisdictionali electivus, litigiosus, cujus litis status etc. existat, eidem oratori providere seu providere mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis statutis etc. ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis. Fiat ut petitur. I. Et cum absolutione a censuris ad effectum etc.; et quod obstantie beneficiales oratoris habeantur pro expressis et exprimi possint, et cum clausula generalem reservationem importante ex quavis causa etiam dispositione exprimenda, et cum gratificatione oportuna pro oratore, quatenus illi locus sit, et cum derogatione quorumcumque statutorum et privilegiorum quomodolibet forsan contrariorum latissime exprimenda ad effectum, et quod premissorum omnium etiam qualitatis denominationis annexorum et fructuum augendo vel minuendo quantum opus fuerit ac cognominis tenorisque provisionis et dispensationis predictorum aliorumque necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris. Fiat. I. Dat. Rome apud Sanctum Petrum quinto decimo kalend. decembris anno secundo."}, {"df": "5772", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw erszamenn vnnd vorsichtigen etc. der stadt Abow etc. do wy borghermestare unnd ratmanne der stadt Reuel etc., dat vor vnsz irschinende [isz] Mathias Rassenberch, vnnser stadt borger, vnde hefft jn den bestenn wise etc. Mathiass Bredemunt, borgher tho Abow, affwezende, alzo jeghenwardich em gheuende vnnd vorlouende etc. van Jurghenn Assche, borghere dar suluest, xxij [mark] rigisk, de genante Matiass Resenberch etlikes medeshaluen hir in Reuel gheleuert van em noch to achter jss, jn fruntscop to esschende edder myt rechte to irfordernde to bomanende etc. wt in forma juris meliorj. Gheuen dess fredags na Martinj anno etc xiiij."}, {"df": "5773", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. – Alias postquam prepositura ecclesie Aboensis per obitum quondam Henrici Venne, ipsius ecclesie prepositi extra Romanam curiam deffuncti, seu alias certo modo vacante, devotus sanctitatis vestre orator Paulus Scheel, ipsius ecclesie archidiaconus, in ejusdem ecclesie prepositum per illius capitulum electus fuerat, confirmatione seu forsan provisione ordinaria subsecuta, idem Paulus dubitans electionem et inde secuta hujusmodi viribus non subsistere, quemdam nuncium pro impetrandis litteris apostolicis desuper ad Romanam curiam destinavit, quem quidem nuneium iniquitatis filius Wolfangus Minich, assertus clericus Viennensis, fraudulentis verbis decipiens et promictens se litteras hujusmodi pro dicto Paulo impetrare florenos renenses triginta sex et ducatos auri largos decemseptem ab eodem nuncio pro litterarum hujusmodi expeditione extorsit et preposituram ipsam suo nomine impefravit, quibus ad notitiam procuratoris fisci sanctitatis vestre deductis, et ad ejus ac oratoris prefati Pauli instantiam auditor camere tam ex officio quam ex commissone sanctitatis vestre contra dictum Wolfgangum processit et procedit de presenti. Cum autem, pater sancte, et dictus auditor dictum Wolfgangum dicta prepositura seu jure, si quod sibi in ea vel ad illam quomodolibet competebat, jam privaverit seu privatum declaraverit, et inconveniens sit ut bona fides fraudibus supprimatur, supplicat igitur sanctitati vestre dictus Paulus orator humiliter, quatenus sibi specialem gratiam facientes preposituram predictam, que inibi dignitas post pontificalem major existit et cujus fructus etc. octo marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non exedunt, [etiam si] quovis modo et ex cujuscumque persona seu per privationem et declarationem hujusmodi aut liberam Wolfgangi et Henrici predictorum vel cujusvis aliorum resignationem aut cessionem de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis seu assecutionem vacet, devolutione affecta specialiter [vel] ex quavis causa in litteris etiam dispositive exprimenda generaliter reservata, curata et jurisdictionaliter electiva, litigiosa, cujus litis status etc. existat, eidem oratori conferre et de illa providere dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus ac statutis et consuetudinibus etiam juramento etc. roboratis, nec non privilegiis indultis et litteris apostolicis, quibus latissime derogare placeat, ceterisque contrariis quibuseumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini pape. Io. Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum; et quod obstantie oratoris ac verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex eo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, ac status litis et cause, si que sint, habeantur pro expressis et latissime exprimi possint; et cum clausula quamcumque generalem reservationem importante ex quavis causa in litteris etiam dispositive exprimenda; et de provisione dicte prepositure pro dicto oratore, et in eventum, in quem dictus Wolfgangus jure sibi in illa vel ad illam competente jam sententialiter privatus extitit, ex nunc prout ex tunc et econtra latissime extendendo et in forma surrogationis etiam quoad possessionem nove provisionis gratie si neutri si nulli si alteri etiam proprium titulum inficiendo et causas infectivas exprimendo aut simplicis provisionis littere expediri possint; et quatenus archidiaconatus dicte ecclesie, quem prefatus Paulus orator obtinet, per assecutionem dicte propositure vel alias vacaverit seu vacare contigerit cum oportuna etiam provisione de illo predicto oratori cum omnibus clausulis et modis vacandi supradictis ac illius fructuum etc. qualitatis latissima expressione nec non dispensatione ad preposituram et archidiaconatum predictos insimul ad invicem a die adepte pacifice possessionis dicte prepositure computanda vel ad vitam obtinenda; et cum oportuno decreto, si opus fuerit, dictum archidiaconaturn per assecutionem prepositure hujusmodi non vacare latissime extendendo; et quod premissorum omnium et singulorum etiam fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem invocationis qualitatis annexorum nominum [et] cognominum et an dictus orator aliquos fructus ex prepositura et archidiaconatu predictis postmodum bona fide et credens, hic litteras apostolicas pro eo desuper expeditas fuisse, perceperit; et quot existant aliorumque circa premissa quomodolibet exprimendorum ac verior specificatio et expressio fleri possit in litteris, que simul vel seorsim etiam nulla in una facta mentione de aliis expediri possint; et cum expressione, quod nullos fructus indebite perceperit. Concessum. Io Casertanus. Dat. Rome apud Sanctum Petrum quinto kalend. decembris anno secundo."}, {"df": "5774", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sampu", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Cnut Åkesson (= Eriksson), lagman i Österbotten och j Satagunden, giör witterligit med thetta mitt närwärande öpne bref, att then tid iag lagmans ting hölt med allmogen i Hwittis sochn j Sombu by j ärlige mäns närwaru Lasse Månsson, fougde ibidem, och j ärlige och wälborne mäns närwaru Anders Skåtte (= Slatte), häradzhöfdinge ibidem, och flere gode männe närwarande årom effter Gudz byrd 1514, på S:t Thomæ dag om affton, tå kom för rätta å satte tinge Jöns Salli j Sallila by och Simon Hendersson i Kanganpä by och kungiorde, thet the hafwa giort sin emellan j wänligheet jord köpe och skipte, swä att Jöns Salli gaf Simon Hendrichsson 30 och 6 engiar* och 6 stänger åker (j) jord liggiande j Kanganpä by, och förberörde Simon gaf Jöns Salli 6 stänger igen åker jord med allom tillägom, som ther af ålder tilligat hafwer (j), engo undantagande, liggiande j Kåttaja by; hwilket ärende iag sköt till the tålf, som thå i nämbdena såto, som först är Thomas Kiusa, Hendrich Nåppar, Michel Kårkekåski, Olof Larsson, Hendrich Såcko, Olof Makalainen, Josep Harittu, Hendrich Påtilas, Matz Mommolast, Arfwed Sarfware, Jöns Pehu, Jöns Salle, the ther om ransakade, wittnade och effter sworo, att förenämbde jordköp och boskifte aldeles swå lag som föreskrifwit stånder. Epter thessom föreskrefnom skälom, ransakanom, wittnom och edom dömbde iag förenämbde köp och skipte stadug och fast och obrutelig hållas wid 6 mark för min dom. Till detta brefz yttermera wisso och wittnesbyrd trycker iag mitt insigle nedan för thesso bref, som gifwit och skrifwit är år och dag som föreskrifwit stånder."}, {"df": "5775", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5777", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Isokorpi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini Mdxiiij° hölt iach Henric Stensson wårting medh almoghan aff Lappo sogen i Isokorpi by i erligh swens nerwaro Erich Fleming landzffougt. Nempden: Per Kiffuiierff. Lass Rogdast. Henric Kiffuikyla. Nelz Henricsson Sorka. Lass Hinderiockj. Olaff Hindricsson Lappo. Lass Iönsson Sares. Nelz Olsson Lappiioki. Jacob Rogdast. Jöns Kullimpera. Andirs Kaukala. Olaff Olsson ibidem. Dömdis thet skiffte staduct och fast offuer all Lappiiockj by, thet aff alder warid haffuer om theris engiar, som är xx stenger huar tegh stora gården frelse och xl stenger skatta bönderna, vndantaghndis the engiar, som stora gården ägher mera än then trediungen är i Lappiiockj, som ther wpunder aff alder tilleghat haffuer epter xij manna randzakan."}, {"df": "5778", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän, som thetta bref för händer at komma kan, kännes och kundgiör jag Påfwal Hermansson, häradshöfdinge i Säxmäki härade, med thetta mitt närwarande öpne breff så at jag hafwer granneliga letidt och ransakat i the gamlä Olof Jönssons domböcker tå fant jag för mig två gamla domar, lydandes ord från ord som här effter skrifwit står: Anno Domini 1483: tå war samfält ting i Pälkänä emellan Sategunde och Tawasteland om mondagen näst effter Dönisii dag. (Se FMU, n:o 3978). Anno Domini 1484 tempore die Vincentii martii (!) så hult min herre Sten Sture landting med allmogen wid Tawastehuus. (Se FMU, n:o 3988). Till yttermera wisso och högre förwaring låter jag allom witterligit at trycka mitt insigle på ryggen å thetta breff, som giffuit och skriffuit är anno Domini MDXIIII."}, {"df": "5779", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5780", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5781", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5782", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5783", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5784", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5785", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5786", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5787", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5788", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willijgen denst touoren in dem ik gudes formach. Werdijge here meijster Pagel Schele, ik weit juwer lewe sunderges nicht to scrijwende, man ik sende juw dijssen insteken bref, de kwem fan Rome. Ik sende it up sunte Marten, j an Klawes Bogen; ik mene gij hebben emme wol entfangen fan meijster Johan Petersen. Item ik foge juwer lewe to wetende, efte gy gelt willen to Lubek hebben, so seind droge hekede, botter, grawark, tran, gut selspeik, bulke, dijt is hir nu de beisste war vnde de mynste schade. Hir wille gy wol to denken myt dem beissten. Jtem wen juwe werdichheit mijt dem kappittel is geneget de domkerke myt kopper to deichkende, willet mij scrijwen wo fele ellen de kerke lank is vnde wo fele ellen hoch, so wil ik juw to scrijwen vp vj schippunt na wo fele gij behowen. Hir willet to denken myt dem beissten. Hirmede ik juw Gade befelen myt alle den juwen to synen gotlyken denste gesund. Gescrewen to Lubek vp sunt Anneten dach in jar xvCxv. Hermen Bremer, borger to Lubek. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren heren meyster Pagel Schelen, domprawest to Abo, sal dysse bref."}, {"df": "5789", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Laukko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Iagh Arfwedh Erickzson a wapen giör allom witterligit medh detta mit närwarande öpne breeff, at den tijdh mit bröllop stodh på Laucko gårdh medh min elskelige hustro Christina Cnutzdotter, tå gaf iagh henne till hedher och mårgongåfwor på rättan hinderdagh min sätegårdh Sijdama, liggiandes i Sagu sochn, medh alla sine tillägor i wåto och tårro, närby och fierran, innan gårdz och uthan, som der till af ålder legat hafwer, nu tilliggia kan eller framdeles opspörias kan. Skier tå så, at Gudh fogar oss barn och bloma tillsammans, tå skole thesse för:ne mårgongåfwo wara wår barn för mödherne och icke för fäderne som lagen uthwijssar. Och thesse underskrefne godhe män wore ther faste åth, som är först Iöns Lorensson på Nynäs, Gödick Nielsson, Sten Ionson, Ioppe Wolmarson, Olof Olufson, Gudhmundh Larsson. Till yttermehra wisso och högre förwahringh at så i sanning är som förskrifwit står bedher iag för:ne godhe män om theeras insegle medh mit witterligen låta hängia nedhan före thetta breeff, som gifwit och skrifwit är på Laucko gårdh anno Domini 1515, måndagen näst effter sancte Henrici dagh om vinteren."}, {"df": "5790", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Muurla", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän thetta mitt närwarandes öpne breef förekomma kan bekännes iag Claes Hindersson, lagman i Södre finne lagsagu, att then tijdh iagh laghmans ting hult med allmogen af Muurila i ährlig wälbördig mans närwarande Joseph Peersson, fogdte på Åbo, och fleere gode män anno Domini M:D:XV, måndagen näst för kyndermesso dagh; thå komo för rätta thenne effterskrefne 12 landzsynemän, som hade syynt och warit på een träta emellan Metzälä boar och Kåukarila boer om theras uthmarker, som är Jöns i Berghby, Erich Jöransson, Peer Jönsson Sielewijk, Henrich i Kyrkiebyyn j Kisko, Nills Boije, Jöns Grindh, Jöns Golöö, Hans i Sielewijk, Anders Grellsson i Skuru, Olof Carlsson i Trätebålsta; the gillde och stadfäste thesse effterskrefne råår för nembde byar emellan, som äre förste råån, som skall åthskilia förnembde byar, Kirfwensillmä till Byynwaha och åther Kuliuntaka åjansu, Kulliun sisälle lähtesehen och alt till Kuningan kurkun kåsken och thedan op åth till Karinsuon mäken, som the af ållder warit hafwa, och the 12 i nembden såto woro ther faste åth, som äro Mårten Kurho, Jöns Laperla, Måns Tahittu, Michell Surela, Pelle Mustsaaren, Staffan Kurkelan, Clemet Rekijoki, Lasse Kitula, Peer Ylldäkiehlan, Cnut Comisto och Lars Kiexmän; ty effter theras ransakan, witne och ede, och efter thet war så laglig syynt och ransakat, dömde iag förskrefne råår stadugh och fast att hållandes, widh theras 40 [mark] hwarther för min dohmb. Till yttermehra wisso och högre förwahring at så i sanningen är, trycker iag mit insigle på ryggen å thetta breef. Datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "5791", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum nuper prepositura ecclesie Aboensis per obitum quondam Henrici [Venne], illius ultimi possessoris extra Romanam curiam defuncti, vacavisset et devoti vestri capitulum dicte ecclesie devotum sanctitatis vestre oratorem Paulum Scheel, de nobili genere ex utroque parente procreatum et in artibus magistrum tunc eiusdem ecclesie archidiaconum, in illius prepositum elegissent, et idem orator electionem de persona sua factam ratam forsan et gratam habnisset illamque per ordinarium confirmari seu sibi de ipsa prepositura vigore eiusdem electionis per eundem ordinarium provideri et illam sibi conferri obtinuisset, possessione forsan subsecuta, dictus orator dubitans electionem et inde secuta quecumque viribus non subsistere et forsan de facto processisse et propterea eandem preposituram adhuc tunc vacavisse et premissa sanctitati vestre exponi fecisset, eadem sanctitas vestra de ipsa prepositura tunc sicut premittitur seu alias quovis modo vacante per litteras suas prefato oratori providit, prout in eisdem litteris, in quibus quod fructus dicte prepositure sex marcharum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, expressum fuit, plenius continetur. Cum autem, pater sancte, a nonnullis asseratur, fructus predictos etiam tunc plus valuisse et valere, licet octo marcharum similium secundum existimationem predictam valorem annuum non excederent neque excedant, ac propterea dictus orator dubitet litteras predictas de surreptionis vitio notari et sibi minus utiles reddi seque desuper molestari posse tempore procedente, supplicat igitur humiliter sanctitati vestre prefatus Paulus orator, quatenus sibi, ne propterea litterarum huiusmodi frustretur effectu, oportune providentes ipsumque specialibus favoribus et gratiis prosequentes sibique quod littere predicte cum omnibus et singulis in eis contentis clausulis et per illas sibi de (de) dicta prepositura collatio et provisio facte necnon processus per easdem litteras habiti et habendi et inde secuta quecumque a data presentium valeant plenamque roboris firmitatem obtineant et sibi suffragentur in omnibus et per omnia perinde ac si in illis quod fructus huiusmodi octo marcharum similium secundum eandem existimationem valorem annuum non excedebant expressum fuisset, etiam si dicta prepositura, que inibi dignitas maior post pontificalem existit, adhuc premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cuiuscumque persona seu per liberam dicti quondam Henrici vel cuiusvis alterius de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam resignationem aut constitutionem Execrabilis vel capitulum De multa seu assecutionem etc. vacet, etiam si devolutione affecta specialiter vel alias generaliter, etiam quia maior dignitas post pontificalem reservata, curata, etiam cura iurisdictionali electiva, litigiosa, [cuius] litis status etc. existat, in forma perinde et etiam valere aut nove provisionis gratie surrogationis si neutri si nulli si alteri aut alias prout utilius videbitur concedere et providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis statutis etc. iuramento etc. roboratis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis necessariis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Iohannes Casertanus. Et cum absolutione ad effectum etc.; et quod obstantie beneficiales oratoris ac verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, otiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore iuris clausa etiam ex vacatione apud sedem apostolicam resultet, habeantur pro expressis seu exprimi possint in toto vel in parte; et cum clausula generalem reservationem importante ex quavis causa undecumque resultet etiam apud sedem etc.; et quod littere in forma nove provisionis gratie surrogationis etiam quoad possessionem perinde et etiam valere et in eventum litis gratie si neutri si nulli si alteri seu alias ut utilius fuerit et oratori videbitur simul vel separatim expediri possint; et quod premissorum omnium et singulorum etiam tenorum electionis et confirmationis seu provisionis ac litterarum predictarum et aliorum inde secutorum quorumcumque qualitatum denominationis nominum [et] cognominum invocationis annexorum etc. fructuum augendo vel minuendo quantum opus fuerit, regula non obstante aliorumque necessariorum maior et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. Iohannes Casertanus. Datum Rome apud sanctum Petrum quartodecimo kalendas martii anno secundo."}, {"df": "5792", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "MDXV februarius. Die xvj februarij habuit ducatos duodecim bolandinos 25 similes a domino Paulo Schoel pro annata prepositure ecclesie Aboensis per manus Johannis Petri clerici Aboensis – florenos xij, solidos v."}, {"df": "5793", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Arwedh, met Gudz nadh biscop i Abo, och mene capitulum ther samestadz, Iosep Pedherson, fowghte pa Aboo slot, och Henrik Steenson, laghman i Norfynne laghsagw, görom allom vetherligit och betygom met thetta vort nærwarendis opne breff, at hedherligh och velbyrdugh quinna frw Anna Hans dotther var laghligha gifft epter the helghe kirkis ræt och Swerigis lagh och ærlighe sidhwænye met Clemet Howenskyldt aff sæll omynnelse, och sidhen the vore kompne tiil hopa i ræt æchtenskap afflade the en dotther tiilsammens, hwlken æn nw helbroghd, karsk och deyligh leffuandis ær och for:de Clemet Howenskyldz æcht boren ærffwinge som alt Finland vetherligit ær, æn toch Gud alzmechtigh, som all tingh radher, kallade for:de Clemet Howenskyldt nogoth tilförende aff thenne snöde verld æn thetta for:de barn tiil verldena födth var, ffor thy the mondhe ecke fwlt aar liffua tiil hopa. Thetta vile vij holdha och fwltgöra met vor cristeligh eedh, om eller naar swa endelighe behoff göris. Tiil meere visse och vitnesbyrd lathom vij for:ne henghia vart secret och insighle nedhen for thetta breff, som giffuit och scriffuit ær i Abo anno Dominj mdxv, dominica prima xl:me."}, {"df": "5794", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Myn dotterlige ödmyukt met gudligit tienist altiid sendt met Gudh. Werduge herre oc elskelige fader, eders faderlige vælwillioghet jak altiid ödmyukelica tackar for alt wælgiort, och ær oc nw myn stor kerlige bön at i hielpa myk i Gudz heder i klärk til nest komende gange dagana, om i them nagre lydoge ther haffuen oc sig vilde hiid möde, vil jak gerna hanss mödhe och omak til god nöygie viderlegge; eders werdughet her met alzmectighen Gudh vyrdelica oc kerlige befallendis til siel och lyff. Edher fatige wener menige conventhen late ider kerlige helsse och synnerlige ider egin kere dotter, syster Cristina Magnusdotter. Raptim ex Nadendal sabbato ante anunsiacionis, conuentus sub signeto. Eder fatige dotter oc wen sisster Margareta Jönsdotter, abbatissa. Adress: Venerabili patri ac domino domino Paulo Schel, Åboensis ecclesie preposito dignissimo, suo patri ac preceptorj cum omni reuerencia."}, {"df": "5795", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff kan forekoma bekennomps wj Tord Geeth och Sigfrid Geeth, borgere j Nadendall, at wj met godwilia oc berodne mode met wore hustres, barns oc broders samtycke oc ja haffuom wplatit oc salt oc met thetta wort opit breff wplatom oc sæliom hederlige oc renliffuedis personer systrer oc bröder j Nadendals closter til æwerdelige ægo, jngom til atherlösn, then tridiung wy ægom j Kwsiworis godz, liggendis j Pemar soken, for lx marker, huilke lx marker wy haffuom redelige wppburit j rede peninger oc andre gode werdörom, swa at os fullelige atnöger j alla handa motto. Thy affhendom wy os oc wor ærffuinge for:de godz oc tilegnom for:dom renliffuedes personis systrer oc bröder til æwerdelige ægo met hws, jord, tompt, aker oc eng, skog, fæmark, fiiskewatn, quern och quernstad oc alt annad huad thet helst ær eller wara kan, alzingo vndantagno, som thy godze aff alder tilliget haffuom (!) eller retteligo tilligge bör. Oc wore thet swa, som Gud forbiude, at for:de godz eller tridiung eller nagat aff thy fraginge optanempdom systrom oc brödrom met nagan ræt, tha beplicta wj oss oc wara arffua athergiffue för the lx mark igen eth swa got godz som then tridiung ær eller swa mykit jord oc j sza gode læge oc wprette them allan then scadha, the ther aff finge, jnnan siex wikwr ther næst, wid wara cristelige troo oc sannindh; oc giffuom wj hæredzhöffdingen, j huilkens hærede for:de godz ligger, fulla macth at fastfara oc stadugth döma thetta wor köp. Til mere wiisso oc högre forwarning bidiom wj werdugen fader j Gud biscop Aruidh, met Gudz nad biscop j Abo, oc (= om) siith secret, teslikis erlige oc welborne mæn lagmæn Clawess Henricxson i Soderfinne oc Henric Steenson j Norfinne lagsagvm oc Peder Fleming, hæredz höffdinge j Masko hæredhe, om theris jncigle, metdan wj ey sielff jncigle haffuom, witerlige henge vnder thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær j Nadendals stad anno Dominj mdxv, om Palme lögerdag."}, {"df": "5796", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff förekoma kan kænnes och kwngör iach Philpus Olsson aff vapn, thet iach met godan vilia och berodhne modhe met myne næste venners och frenders iaa, samtycke och fwlbordha haffuer solt och i rætte köp vplatit och met thetta met nærwarendis opne breff sæl och vplather tiil æwerdeligha ægho erligh och velbördigh quinna frw Anna Hans dotther paa Nynæs met godz Iwtila, liggendis i Virmo sokn, met hwss, tompt, aker och skoogh och skywll, fiske vatn och alla andra syne tiillagwr i votho och torro, nærby och fiærre, æ hwadh thet hælst næmpnas kan, inthe vndan tagha, som the godz aff aldher tiillighat haffuer eller hær epter vpspörias kan, for c marck swenske i sölff och redhe peningha i swadant mynthe, som nw gæfft och gongandis ær, hwilke peninge iach bekænnes mech redelighe vpbwrith haffua tiil tacke och goda nöye, swa at iach hænne alleledis tackar. Ty affhendher iach mech och mynom arffwom for:de godz och allom androm, som ther lathes ræt ath haffua, och tiileghnar for:de frw Anna och hænnes arffuom och epterkomandom tiil æwærdeligha ægho. Skedde thet och, som Gud forbiudhe, at for:de godz eller noget aff ty frangynge for:de frw Anna eller hænnes arffwom met noghen rætgang, tha beplichter iach mech och mynom arffwom at vedherlegge hænne och hænnes arffwom swa got godz i gen innan vj veker ther epther pa swa god leghelighet och vedherlegge hænne allan then skadha hon kwnde ther aff fongha. Och giffuer iach hæredz höffdinge i same hæred, ther godzet liggher, myna fwlla macht at vplysa for:de godz pa treem hæredztingom och at sköta och skæla thet vndher for:de frw Anna och hænnes arffwom epter Swergis lagh och sedhwænie tiil æwerdelighe ægho. Tiil mere visse och vitnesbyrd at swa i sanningen ær, tha bedher iach ödmiwkelighe verdughe fadher i Gud biscop Arwedh i Abo, mester Pawal, erkdyeckne (= domprowast) samestadz, Josep Pedherson, fowgthe paa Abo slot, och Pedher Fleming, hæredzhöffdinge i Masko hæredhe, om theris secreter och incigle at henghe vetherlighe nedhen för thetta breff, medhen jach ey siælffuer incigle haffuer. Som giffuit och skriffuit ær i Abo aredh epter Gudz byrdh mdxv, pa sanctj Ambrosij dagh."}, {"df": "5797", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willijgen denst touoren, werdijge here meisster Pagel Schele, gude frunt. Ik weit juw sunderges nicht to scrijwende, man Clawes Boge heft hir awer screwen j(c) [mark] lubisch fan Hermen Luchtinges wegen vnde screift ik sal Johannes Petersen awerscrywen j(c) dokaten to juwen beissten. Ik wil dar bij don alse juwe wille is, man juwen bref is mij nicht vorden, etc. Jtem ik hebbe em rede xxiiij dokaten awer screwen juwe warf to besturende; Got gewe it juw to willen sij, etc. Jtem ik hebbe wol ij efte iij brewe sand an Clawes Bogen juw to besturende, so sende ik em nu den howet bref; vnse here Got laten juw mijt lewe entfangen; juwe sake is clar, dar moge gy Johan Petersen wol for danken; wer he nicht wesen, so wer it forloren speil, so is (= ik) forstan hebbe. Hir is neije tydinge, de konynk to Dennemarken sal bijslapen xiiij dage na sunt Johan dage, vnde meisster Goslof (!) Trolle sal bijschop sin to Vpsal; vnse here Got gewe to seleicheit der selen, amen. Hir mede ik juw Gade befele to sijnen denste gesund myt alle juwen frunden, vnde seigget meisster Kort Fijlippi fele guder nach[t] vnde mynen denst. Gescreuen to Lubek mandage in den pasken anno xv(c) xv. Meijster Goslof Trolle kwemt dale gegen Jacobij, so kwemt Johan Petersen mede d[ale] etc. Hermen Bremer. Adress: Den werdygen vnde achtbaren heren meisster Pagel Schelen, domprowest to Abo, fruntliken gescreuen."}, {"df": "5798", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlig hælssen kerlig fforsænd met Gud. Kære mester Poual, besynderlige gode ven, tykkis ider at vita at iag talade met Cristiærn Classon i sistis om then Sigffred Deyn, som vppo Abo tiæntte, at han motte koma til mig, om hwilket Cristiærn væl var til fridz, swo fframpt at thet var myn her bispens ok iders vilige, om hwilket iag haffuer nw skriffuit myn her bispen til, bidiandes ider mykyt kerlige atider tyktis ware til gode at han motte koma til mig; iag vil gerne ælske honom ok ffare væl met honom ffor iders skuld. Kære mester Poual, görer her vtinan som myn tro ær til ider, hwilket iag i alle gode kerlig fforskyllo vil, thet Gud kænne, hwem iag ider met liff oc siæl beffaller. Snarlige aff Poyco palma lögerdag, vnder mit signeth etc. Henrich Stensson. Adress: Hederlig herre mesther Poual, domprosth i Abo, syn gode ven, kerlige sændes thette."}, {"df": "5799", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Myn dotterlige ödmyukt met wndzskyllige tienst nw oc altiid sendt met Gudh. Werduge herre, myn elskelige keriste fader, vnfig iach iders kerlige scriffuilse oc faderlige rod nw for nogre daga, huilke jach myket kerlige anamade met then del i mik sende, thet ider löne alzmectoghen Gudh met mykit annad got i mik offortiænt haffuen altiide bewist. Men i sama scriffuelse vnderstod jach mik wara illa befördh oc besagd for iders faderlige werdighet, thet mik ekke kunde annars vtan illa behaga, thet ær at jach skulde sende ider faderlige werdighet spe ord, thet then alwollogh Gud kenne oc mik witne skal bæra ath jach ikke giort haffuer ey heller thenkt haffuer göra och ey heller göra ma i nogre motte; thy iders faderlighet ekke thet i nogra motta fortienth haffuer, vtan störste tack, æra, heder oc wördo, och jæmwel vilde jach fförre vpbæra spe oc spot aff al werdens menniskior æn ider eth ord tiltala, thet ider skulde mistækkias, oc mykit mindre sænde met frömende folk; alzwolloghen Gudh forlate then mith bood haffuer til iders faderlighet waridh i thet ærendet; och i for Gudz skuld oc hanss signade moder Marie mik forlate werdighinss myn broth, thet mik offuersakt ær. Æn met Gudz hielp om sanninden ma nogan framgong haffua, tha ær jak ikke brwtzligen i the ærende. Och epter iders faderlige werdoghetz rod vil jach her epter mik vel taga til wara ath then jak giszer mith bod haffuer gongit i thette ærende, skal ikke i myne ærende haffua möde framdelis, hwaske til santh eller osanth, til huilkit mik Gudh oc sanctus Thomas ma hielpa etc. Jtem myn kerste fader, om thet i forwndrar at jach inte bod haffuer hafft til iders werdighet sidan myn kere moder her war, haffuer jach ther vdi ingen genstride haffth vtan myn eghen vanskilse mik thet fortaget haffuer och endels ath jac inted got kan met iders faderlighet fortiene eller forskylle, heltz met swadane bod som nw nyliga haffuer gongit millan iders faderlighet oc mik, mik oc inted annad brister, vtan jach nw motte faa iders werdighetz wenskap och hyllest ighen, then jach formerker mig nw haffua vtan min brwth mysth. Nær jach hör och bespör ider helbrygd wara och wel gaa i handh haffuer jach nog, thet kenne Gud oc sancta Birgitta, them jach iders faderlige werdighet ödmjukelica oc wyrdelige befeller til æwigh tiid. Ex Nadendal sabbato post dominicam Pastor bonus * etc. sine signeto. Eders fatige dotter syster Cristina Magnusdotter. Adress: Hederwerdughin herre mester Powal, domprowest i Abo, syn keriste moderbroder oc elskeligiste fader, ödmyukeliken sendis thette [breff]."}, {"df": "5800", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Allen vnnde eynen isliken dar dussze etc. jn sunderheyt jw erszamen heren borghermeystere vnde radtmannen der stadt Abow jn Sweden don wy etc., dat vor vns, dar wy to radhe vorghaddert weren, irschenen is de erszame Lutke van Mynden, vnsze borgher, vnde hefft in der beste wysze etc. den boschedenen Hans Welczow kopghezellen afhendich alszo jeghenwardich em gheuende vnnde vorlenende ghanteze vullenkamene macht vnnd moghenheyt zodane schulde de Lutke vom Hans Molre kopghezellen etliker lakene kenden vnde andere ware haluen em vp ghuden ghelouen gheschicket noch to acht is na inholde zyner rekenschop van deme suluesten Hans Molre jn fruntschop to esschende edder myt rechte to irfordrende to bomanende etc."}, {"df": "5801", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vnde vorsijgtygen wyssen heren borgemesteren vnde ratmanen der s[t]ad Reuall vnssen bysundrygen gunstygen guden frunden doe wy borgermesteren vnde radmane der satad (!) Abow na vnssen vrontlycken grote jrbyddynge wytlyck, appenbar bekenende vnde betugende jn vnde myt dessen vnssen appen breue, dat vor vnss synt gekomen vor syttende stol des rades Lass Hynrikson vnde Josep Ollyfson, vnsse beyde borger jn Abow, vnde hebben bekant vnde to gestan vnde lyflycken jn den hyllyge gesworen myt vp gerychten vyngeren, dat Ollyff Nyckylson vnde Mangus Nyckylson vnde Eryck Andryson synt de rechten arwen na sellygen Alheyt, der Got genedych sy, myt den ij susteren, de dar to Reuel synt, als Kateryna vnde Ellyn, vnde hebben bekant de vorbenumde Lass Hynrikson vnde Josep Ollyfson, dat dusse synt echt vnde recht geboren van vader vnde moder na dem hyllygen echte der hyllygen kerke vnde synt vol susteren van vader vnde moder, war vme bydde wy jw ersamenheyt, dat gy wyllen behulplyck syn als desse vor genante OIlyff Nyckylsson vnde Mangus Nyckylson vnde Eryck Andryson na sellygen Alheyt na gelaten guderen dat ene dat mochte gehantreckt werden sonder gynyger ley togerynge, wente se de rechte aruen synt, welk wy all tyt jegen jw ersamenheyt yn sulker matte eder groteren gerne wol ver schulde wyllen; vort mer so wylen wy ywer ersamenheyt vnde alen schaden, de jn to komende tyden geschyn mochte van dessen vor benemden arffen alsse Ollyff Nyckylsson vnde Mangus Nyckylson vnde Eryck Andryson, dat sy jn wat mate dat yt wessen konde, so scholle gy vnde de jwen van des haluen quyt, ledijch vnde loss syn to ewygen tydden, des wylet eyn ganss seker to vorsyght vnde vngetwyuelden lowen to vnss hebben vnde setten, wente wy hyr vnss weten gude verwaryngh wetten. Jn tugnyse der warheyt so hebben wy vnsser stad jngesegel wytlycken laten hengen, de gewen vnde geschreuen is to Abow na Christi gebort dussent vyfhundert vnde xv vp Ph[i]lipi et Jacobi auent neden an dessen breff."}, {"df": "5802", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5803", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen otmodygen dynst nu vnde to allen tydden. Ersamen wol wyszen leuen heren, jwer erlycken wysheyt to wetten, dat yck, arm man, hebbe vacken gescreuen, dat yck mochte enen geleyde breff krygen vor ouer ffal, nycht dat yck beger vor schult hallyff, men vor ouer val; wer yt sake, dat yck mij nycht en konde ver lycken mijt mynen schuldeners, dat yck den mochte so fry van dar then als yck dar gekomen wer. Ersamen leuen heren, yck hebbe jw erlyke wysheyt vor hen gescreuen van des husses haluen; dar syn yck noch vp en tagter [4½](c) [mark], dat yck Bomhowers kynder gaff, vnde j stuck bron kamper laken. Yck syn eyn yar rente schuldich; de wyl yck betalen, vnde gyslyken framen man, den yck schuldich byn, mach mij weder recht schyn. Dar ys nu Lutke Loske jn Got verstoruen; de ys mij ii[½](c) [mark] schuldigh van Hans Rocks wegen, dar he mij dre reysen de hant vp gaff al. Ys he dot, yck eyn wyl vme des wyllen myn gelt nycht myssen; yck byn eyn arm man geworden ouer dussen vnde wetten noch alle dage nycht wat Got van vns macken wyl. Hadden se myn huss betemen laten vnde heden van myner husfrowe de slotel nycht genamen, yck hadde noch huden des dages wol to Reuel geseten vnde hadde fram lude gebrucke dar yck nu hyr syte vor eyn arm man. Yck men yck hadde wol so vel vp yt huss betalt, dat de rente hadde wol betalt geworden; men yck happe noch to Gade vnde to jwer erlycken wysheyt, dat jw ersamenheyt wert my wol gonen so vel als recht ys. Yck byn her negest eyn olt man, myn tyt de geyt fast hen; dar vme sege yck gern, dat al dynck scholde gut weren de wylle, dat yck leue se hebben myt my beter dont dan myt dessen lude. Got verbyde, dat yck myn houet lede vnde desse sake worde nycht verlycket; dusse lude leueden nycht lyuer den dach, dat se mochten gynyge to sprake krygen van myner husfrouwe haluen. Hyr mochte vel kwats van komen, men mach mij gynygh recht schyn, yt eyn schal nycht schyn, se don my alse wyllen vor dat strenge rychte Gades bekant. Wesse yck wyl dat sulue weder vme don, yt ys hyr eyn klene tyt myn dencket menynge stolten man jn jwen ersamen raet, se syn al ter syllen gedegen. Got van hymyl, de sy eyn all to mal genedych vnde barmhertych. Leuen heren, hyr mede jck jw Gade den heren vnde de hyllyge moder sancte Anna beuel myt lyff vnde syel. Gescreuen to Abow vp Philip et Jaboby dach jnt yar xv. Hans van Eycken Adress: Dem ersamen mannen vnde vorsygtygen heren borgemesteren vnde raetmanen der stad Reual dynstlyk gescreuen."}, {"df": "5804", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Leipzig", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Seipsum offert ad votu cum salute. Multipharias vestre paternitati et immortales refero gracias pro beneficiis vestris michi immerito sedule impensis, que summi largitor dignetur copiose et affluenter recompensare, necnon ego studio totis viribus ad vestra mandata peragenda obsequiosissimum me exhibere. Preterea non lateat vestram paternitatem, quod gymnasium Lipczense frequento, sicut per prius reuerentie vestre literis non ornatis insinuaueram. Eciam non lateat vestram magnificensiam jn Vpsalensi studio me aliquantulum uel propter infirmitates aut eciam magistrorum discontinuitatem fuisse a studio distractum, quare in illa vniuersitate Lipczica neglecta restaurare cuperem. Item proposueram continuare studium in eo loco pro magisterio per triennium cum vestra licentia ac fauore. Set quibus expensis siue subsidiis id efficiam, penitus ignaro. Quapropter, humanissime fautor et consolator, post solum Deum michi vna cum parentibus meis estis singularis honestatisque exemplum, prudencie speculum, benefactor precipuus et refugium singulare, sub cuius vmbra respirare cupio, proficere, viuere et studere. Quamobrem augende et tuende fame vestre gracia acuratissimum me fore, non dubitetis velim; me quoque perpetuo vobis obsequio, vbicumque terrarum fuero, obstrictum me profitebor, me eciam promitto, nullum eciam diem, quo pro salute vestra Deum non exorem, pretermissurum. Jnter ceteras graciarumacciones speciales profecto paternitati vestre immortales et ago et habeo gracias pro subisdiis michi relatis ad Vpsaliam, propter quod vestram paternitatem spero a sapientissimo Deo sat mercedis accepturam, cuj, ut vos diu incolumem seruet, indies supplicabo. Studuj eciam aliquas nouitates scribere, set nulle se vero obtulerunt pro tempore nunc scribende. Set cum aliquid in veritate percipero, id reuerencie paternitatis vestre scribere non tardabo. Hiis breuibus me iterum atque iterum paternitati vestre recommendo. Citissime ex Lipczt die nuencionis sancte crvcis anno virginei partus decimoquinto supra millesimumquingentesimum. Jasparus Jo[hannis], Vpsalensis baccalaureus, Lipczensis vniversitatis membrum – – – – Adress: Spectabili atque magnifico viro et domino Paulo Schel, bonorum areium et tocius philosophie magistro ecclesie Aboensis, colendo."}, {"df": "5805", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst touoren in dem ik gudes formach. Werdyge here meisster Schele, gude frunt. Ik weit juw sunderges nicht to scriwende, man ik hebbe juwe sand na dem Hollem awer winter iiij brewe, de fan Rome kamen seind dyssen winter, alle an Clawes Bogen forscrewen, den laten bref vtsant iij dage na pasken. Ik holde it was de bref vp de profosteie etc. Jtem fort moge gy weten, ik hebbe entfangen to Lubek to juwen beissten fan Hermen Luchtinge j(c) [mark] lubisch; jtem hir vp hebbe ik awer screwen to Rome in de wesselbank to juwen beissten an meister Johan Petersen l dokaten iij dage na pasken; dar hadde ik em to forne awer screwen xxiiij dokaten juw sake to besturende; ik hape it sy juw to willen. Jtem ik hebbe brewe fan juw entfangen vp sunt Jurgens dach, screwen to Abo vp sunt Luceyen; de fortsant [ik] dor de bank na Rome an Johan Petersen vnfortowet, etc. Jtem gy mogen weten dat her Goslof (!) Trolle is karen for alse beisschop to Vpsal, vnse here Got gewe to seleicheit der selen; vnde de brewe vnde baden seind alle to Rome vpp dyssen dach. Wen he myt lewe dale kwemt, so holde ik Johan Petersen kwemt myt em dale, so heft he gude selschop. He sal j gut man werden. Fort moge gy weten, de konynk to Dennemarken sal byslapen xiiij dage na sunte Johans dage. Noch hartich Karle to Brabant sal hebben dat Franken in Frankrijken, Got gewe alle to guden frede, amen. Jtem scrywet my to eft gy ok me[r] dachkkopper willen hebben, vnde Clawes Boge heft my nicht sant fan juwer wegen. Hir willet to denken myt dem beissten ik mijne betalinge kryge. Hir mede ik juw Gade befele to synen denste myt allen guden frunden, vnde seigget meisster Kort Fylippy fele guder nach[t] vnde mynen denst. Ik screif juw in den winter, botter, tran, grauwark is hir gude ware to Lubek. Gescrewen to Lubek wiij dage na sunte Fylyppy vnde Jacoby anno xvCxv. Hermen Bremer, borger to Lubek. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren heren meisster Pagel Schelen, domprawest to Abo, mynen besunderge gunstige heren vnde frunde."}, {"df": "5806", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5807", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Petes", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini Mdxv, sancti Erici dagh, hölt iak Henrich Stensson sommar ting med almoghan aff Nyekyrkio sochen i Pätistby, i erligh suens nerwaro Erich Fleming, landzfougt. Nempden: Lass Rammela, Lass Kauhempä, Lass Oxalampä, Jönss Sornaka, Matz Palza, Michel Taypala, Andirs Taypala, Oloff Pwtta, Morten Sayrist, Per Arffuasalo, Andirs Taypala, Lass Wariorandta. Dömdes tessa epterscriffna råår staadugha ok fasta mellom Pätist by och Ladelleby, som är forsta rå Pasisilda, Kiriakallio, Wätinwaha, Ronansw, som tesse effterscreffna landzsynemen foregingo ok sworo, ok Pätistboar hwar thera sake till xl march for wälde, for the gingo offuer forscriffna rår, ok betala skadhan med syne kostin igen innan tre weckor. Landzsynemen: Frelsse: Swnj Kahelit, Lass Balk, Lass Salmenpera, Knut Säynila, Clemit Pyherandta. Bönder: Michel Korffuenso, Nelz ibidem, Marcus Rawka, Andirs Buck, Andirs Kiffuikyla Oloff Wallast."}, {"df": "5808", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5809", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5810", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5811", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Affectuosissimum cum omnj veneratione seruitium loco salutis. Quod ego prestantissimis paternitatibus vestris scribendi suscipio audatiam, non mee ascribatis temeritati, set habundatissimis vestris pietatibus, que me exulem in exilioque constitutum promouere non solum estis dignati, verum eciam cum paternalibus subsidiis atque auxiliis me intenditis sustentare. Non enim aliquid excogitare possum, cum quo paternitatibus vestris dignissimis satisfacere valeo, nisi quod meum seruitium sit vobis ad omnia vestra desideria semper paratissimum. Suscipiant igitur paternitates vestre mea seruitia mancipiaque, ad omnia vota semper et vbique locorum parata, et si locorum distantia dominationes vestras et me segregatas habet, animus tamen semper pronus paratusque est famvlandi. Cum hiis breuissimis propter temporis angustiam valeant eadem paternitates vestre in optima corporis sospitate. Raptissime ex Swndis, anno Domini Mdxv, ipso die pentecostes. Jacobus Koork. Adress: Venerabilibus viris ac dominis, domino magistro Paulo Skeel, ecclesie Aboensis preposito bene merito, ceterisque capitularibus ibidem commorantibus, patribus ac dominis suis semper venerandis."}, {"df": "5812", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5813", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stralsund", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "muu", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wenleg helsen altijd tilfforen met Gud. Kere her erchedeegen, gode wen, eder helbrede, welfard oc gode rochte er meg altijd gerne lyfft at høre etc. Ydermere som i meg nw screuen oc sende pa hostre Karine wegne j tunne smør ok et skyppund gedder, ther haffuer jeg screffuit henne regenschop oppa oc mystøcker meg ther storlege oppa, at then danne quinnæ meg gører (meg) sa forsumelige betalning, hwylked jeg ey sa haffer aff henne eller hennes son fortyent. Hade jeg wyst meg sodan ond betalning, jeg kwnne wel gyort oc sagt som en annen, ther han kom negen ok bedrøffuat aff Rostok, sa at han ther ey war betrod til en skon rogge eder (!) til eder (= et) qwarter øll, tha gyorde jeg ther for eder skyld, at jeg fformodede meg god betalinge for myn kost oc rede pennige jeg hanum fek oc i Cøbenhaffen, thes ligis hans kost bethalede oc nød meg thet til gode at han ey bleff j torn sat som somelige andre bleffe. Hade jeg wyst hans moder hade waret sadan quinna, tha hade jeg ladet honum ga then samme wey han kom etc. Jtem nw jeg se oc ffor nemer at ey annet kan ware, tha warde jeg at søge myn ret hwar jeg kan. Jeg fornemmer then danne qvinne lader seg thøcke, hwn achter ey myn scrifft oc ey denne mens wnderwisinge, och sende jeg eder hans handscrifft, som jeg jnthet thwiffeler oppa ath j henne wel haffe wyst. Thet er ond at komme j fferd ok handling met sadant draffels folk, so[m] jk[e] betele (!) wele, jeg wyl ffor there ther oppa hwat jeg kan. Nw han ey wil betale meg met gode, tha skal han thet gøre met skade, jeg wil thet fforscriffue til Röm met thet förste at jeg for pawuens breff offuer henne ok ma kiese (?) meg en retter ther offuer j Danmark eller hwar jeg wyl eller thøckes; wyl hwn thet jcke heller høre, tha worde jeg scrifue hans naffen pa kåk oc kyrke dor effter hans handscrefft som her ar sed aff ondt oc wretfferdygt folk. Wyl then danne quinnæ ey retthe seg selff at jeg motte fa myn betaling met forste skyp, wil then danne quinne haffer wyssen aff meg, ath hwar Gud wil Rawald hem hommer oc ey bestor sin handscrefft, jeg wil giffe iiij gullen for hwer en jeg haffer opboret. Henne göres ok ey behoff at giffe meg aff hennes godz, hwn haffer nog aff hans federnes gotz, som Rawald meg selff haffer sagt. Her met eder Gud aldmechtigh beffalen. Screffuit j Strolsund vigilia tninitatis anno xv. Oluff Larber. Adress: Werdyg oc welboren man oc herre mester Pael Skell, erchedygn j Abo, sin gode wen, hoc presentetur. (På en lös sedel, hvars veck stämmer med förestående bref:) Item kere her erchedyegen, sønnerlege gode wen, thacker jeg eder storleg for møget got oc store dygd j mig [bewist] j mange made mere en jeg kan ffortiene, besønderlige for eder gaffe, then [½] tunne smør j meg nw met then skypper sende, ok for eder store wmag j oc haffe for myn skyld hafft met hostro Karyne, Rawalds moder. Tog meg thøcker hon achter lydet danne mens wnder wyssinge eller scrifft; hon lader sik tøg at man ey skulle kwnne mane henne ret aff, etc. Jeg haffuer screffuit henne myn mening ok en ey gelld (?). Gører wel oc leser henne myt breff, som jeg haffuer eder screffuit, om hwn wille tage thet til sin etc. Jeg haffer talet wed en man, som Rawald wel kener, at han talede met Rawal nw j jwl j Wolland och war helbred ok skadde inthet som then skypper Cristoffer ok wel kan sye eder. Je[g] wil ey gøre hans moder thet til welie at scriffue henne thet. Jtem kere her erchedygen, gode wen, sender jeg eder met then schepper Cristoffer en tunna kyrssedrank oc en tunna erter; lader eder thet ey forsma, ey for noger gaffe, men for en god amynnelse. Jtem myn son Cristoffer han er ey hemme, han er til Lubbek [i] stadsens erende; sa sender hans hostro eder oc en tunna kyrsse drank [ok] beder eder ey lode eder thet forsma. Gører wel oc wnderwys henne at her er for syd j landet the som ey wele betale, ther scriffuer man en galye offuer hans regenskap ok hans naffn pa krog ok kyrke gar til sköm, hwar man at se."}, {"df": "5814", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5815", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst touoren in dem ik gudes formach. Werdyge here meisster Pagel Schele, ik foge juw to wetende Mychgel Hardenbargh is kamen myt synen scheppe fan de Wismer, vnde ik hebbe juwer brewe iij myt em entfangen, dar gy juw beklagen vmme den bref vp de prowestteyge. Gewet juw to freden; he heft xij dage by my wesen, vnde ik wil juw senden by Mychgel; hir moge gy juwe dink napassen. Jtem ik sende juw dyssen by bunden bref na dem Hollem; de kwam nu in iiij dagen fan Rome. Johann Peterson is gesund, lof sy Gade. Jtem gy screwen fan den brewen gy Bogen sand hedden, ik kreich xiiij dagen na pasken; ik sende se in de bank na Rome, vnde l dokaten scref ik em awer iiij dage in den pasken. Juwe sake is alle klare; hebbet man j guden mot! Hadde ik juwen willen awer j jar weten, it scholde juw j(c) dokaten batet hebben in dysser sake, etc. Jtem ik hebbe entfangen to juwen beissten xx tymmer warkes, iiij tymmer harmelein. Wat dar af wert wil ik juw in kort scrywen. Ik danke juw fruntlyken for juwe gawe vnde gunst alse den las fan s. vnde [½] tonne lass, is it vnfordent. Alse gy scrywen efte Johans was behowede xx efte xxx dokaten, ik sal se em for leiggen efte he sodane behowet juw to willen; dem sal so schein, dar forlatet juw vp. Jtem so gy scrywen van iiij tonnen botter to reste wesen scholen; ik sende em den bref, he sal de botter nicht krygen; ik hebbe synen bref vp. Clawes Boge heft my nicht sand dyssen samer behalwen de j(c) [mark] fan juwer wegen. Scrijwet my to efte gy ok mer dakkopper behowen, wen gy lxxx schippunt hadden efte j(c) schippunt; so kweme wol j guden meisster, de juw de karke deichkede. Hir moge gy myt den werdygen heren kapittel vmmespreken. Hir mede ik juw Gade befele lange gesunt to synen denste to lewende in guden frede, amen. Gescrewen to Lubek in dinxfte dage for den hilgen lichgammen dage in jar xvCxv. Hermen Bremer, borger to Lubek. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren heren meisster Pagen (!) Schellen, domprowest to Abo, mynen besundergen frunde vnde heren sal dyse bref to Abo."}, {"df": "5816", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. – Cum incole et habitatores regni Swetie, in quo quedam dioeceses, utpote Upsalensis et Aboensis, triginta dietas legales in longitudine continentes existant, ab Vrbe et Romana curia per quatuor millia milliaria Italica vel circa distantes et Ruthenis infidelibus vicini, quorum aliqui ab ecclesiis cathedralibus per viginti et plures dietas legales longe constituti sunt, moram trahunt, sepius contingit, quod clerici et presbyteri in partibus illis diversis de causis ad rixas perveniunt et se multotiens ad invicem percutiunt et etiam mutilant usque ad sanguinis effusionem ac postmodum eorum excessus et delicta hujusmodi celant et nichillominus se divinis immiscent ac missas et alia divina officia celebrant, irregularitatem super qua non nisi per sedem apostolicam cum eis dispensari potest contrahendo. Et cum propter nimiam distantiam se sedi apostolice pro dispensatione super premissis impetranda commode presentare nequeant, clerici et presbyteri, qui irregularitatem hujusmodi incurrunt, sic usque ad extremum vite permanent in animarum suarum grave periculum et ecclesie scandalum non modicum. Verum si pro tempore existenti archiepiscopo Upsalensi, dicti regni metropolitano et primati, cum hujusmodi personis sic contrahentibus seu contrahere volentibus quarto simplici seu duplici ac in tertio et quarto gradibus consanguinitate seu affinitate conjunctis ac etiam cum presbyteratus irregularitatem premissorum occasione super irregularitate sic contracta dispensandi facultas concederetur, profecto ex hoc scandalis ex hoc provenientibus et animarum periculis incolarum et habitatorum ac clericorum et presbyterorum predictorum salubriter consuleretur. Supplicat humiliter sanctitati vestre devota creatura vestra Gostavus archiepiscopus Upsalensis, quatenus in premissis oportune providentes eidem archiepiscopo et pro tempore existenti archiepiscopo Upsalensi cum quibusvis clericis et presbyteris super irregularitate per eos premissorum occasione aut etiam secundo nubentes seu ad similia vota transeuntes benedicendo contracta quodque in susceptis per eos ordinibus ministrare possint, omnem ab eis inhabililatis et infamie maculam sive notam propterea abolendi, dispensandi ac desuper debitam absolutionem impendendi facultatem concedere ac hujusmodi facultatem sub quibusvis revocationibus, annullationibus, suspensionibus et modificationibus, que a sanctitate vestra et sede apostolica etiam ex quibusvis causis, etiam quantumcumque maximis et urgentissimis hactenus emanarunt et imposterum emanabunt, cujuscumque tenoris et continentie existentium et quascumque clausulas etiam derogatorianum derogatorias etc. in se continentia nullatenus revocari, suspendi vel modicari (!) posse neque debere decernere dignemini de gratia speciali, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscumque et cum clausulis opontunis. Fiat ut petitur. Et cum absolutione a censuris ad effectum; et cum facultate absolvendi, nuntiandi etc. perpetuo; et cum decreto quod non comprehendatur sub quibusvis revocationibus latissime extendendis; et quod premissorum omnium et singulorum et aliorum necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris et ad vitam moderni archiepiscopi dumtaxat. Fiat. I. Dat. Rome apud sanctum Petrum quinto id. iunii anno tertio."}, {"df": "5817", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. In regno Swetie nobiles et potentes ecclesiis et ecclesiasticis personis ut plurimum infesti existant et sepius, nisi armata manu et potentia eis resistatur, bona ecclesiarum et clericorum invadunt ac propterea ad resistendum eisdem et etiam incursionibus et invasionibus infidelium Ruthenorum eis vicinorum necessario opportet prelatos ecclesiarum in partibus illis familiam armatam et in copioso numero tenere, prout inter alios archiepiscopus Upsalensis, dicti regni metropolitanus et primas, cui ecclesiarum jura ac suffraganeorum et subditorum bona tueri incumbit, in familia continua quadringentos et aliquos plures familiares armatos necessario tenere habet, quibus, cum opportunum existit, precipit seu mandat, cum jure permittatur, unicuique resistere volentibus bona sua propria temeritate aufferre, ut invasionibus bonorum ecclesiasticorum et ecclesiasticarum personarum resistant ac etiam aliquando ab eisdem invasoribus bona per eos ablata per vim et manum armatam recuperent, et occasione premissorum multotiens contingit, quod inter familiares dicti archiepiscopi et alios eis adherentes ac invasores hujusmodi devenitur ad pugnam et multorum virorum occisionem ac propterea a nonnullis asseratur premissa eidem archiepiscopo non licere ipsumque archiepiscopum exinde irregularitatem contrahere posse; supplicat igitur humiliter sanctitati vestre devota creatura vestra Gustavus archiepiscopus Upsalensis, quatenus pro libertatis ecclesie conservatione ac ecclesiarum et ecclesiasticarum personarum tutela et securitate in premissis oportune providentes eidem archiepiscopo et pro tempore existenti archiepiscopo Upsalensi familiaribus suis pro tempore existentibus, ut prefatis invasoribus resistant et bona per eosdem invasores ablata in continenti reciperent, quotiens oportunum fuerit absque alicujus inhabilitatis seu irregularitatis incursu percipiendi seu committendi et mandandi et alia super hiis, que resistentia infidelium invasorum et recuperatio bonorum ab eis ablatorum predictorum moveat, profutura agendi et exequendi plenam et liberam auctoritatem et facultatem concedere et indulgere ipsumque archiepiscopum propterea aliquam irregularitatem seu inhabilitatem incurrere seu incurrisse censeri posse decernere dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac in provincialibus et synodalibus conciliis editis generalibus vel specialibus statutis etc. ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Fiat ut petitur. I. Et cum absolutione a censuris ad effectum; et cum facultate concessionis et decreto et pro omnibus predictis perpetuo in forma gratiosa; et quod premissorum omnium et aliorum necessariorum major et verior specificatio fieri possit in liiteris. Fiat. I. Dat. Rome apud S. Petrum quinto idus iunii anno tertio."}, {"df": "5818", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen wyllegen denst nu onde thoe allen thijden wes jck alles goedes wormach. Worder werdijgen leuen heren soe hebbe jck jven bref onfanghen onde vol worstan; soe js mij jv moenghe onde schade ghans ser leet, Ghaede sijt gheklaghet. Worder soe ghij mij begherende synt omme ijtelijke klockken omme thoe gheden. Werdeghen leuen heren, des kan jck op dijt pass nijch wol vesen, wat mijne vroue js mij of ghestoruen, sus dochte mij wol goet rat toe wessen dat ghij dat ghoet hyr toe stede voolden senden onde ont beden mij woe ghroet ofte voe suaer dat ghij see hebben wijllen, soe volde jck se metten ersten bijnnen en weke edder iiij offe v volde jck se metter hulpe Gades rede maken. Jck pleghe dat schyp:tt toe maken vor xx march, op mijn kost onde omkost. Jck vylt jv maken wor xij march; jck wyl jven schaden mede hebben dreghen; et is nu ghoet soemrer dach, ock js vrede jn der se; id were wol de mijnneste moeghe onde onkost soe woll wor jv alse wor my. Wen ghij de ghroete klockken laeten gheten, soe onbedet mij, dar wyl jck altyt wyllych jn wesen toe jv tokomen. Vorder als hyr boeghen ghesch[r]euen styt dat schyp:tt vor xij march, dat sckoll ij worstan nae reualsche wychte onde nae reualschen ghelden. Hyr wet ghij werdijgen leuen heren jw nae toe rychten. Hyr mede synt Gaede almechtijch beualen; de spare ons allen langen ghesont. Gesch[r]euen metter hast des anderden mydueke vor sante Johannes jnt jar xv. Tyle klockke gheter. Adress: Dem werdyghen heren kapijttel der kerke Abo wrontlyke ghescreuen."}, {"df": "5819", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen wyllygen denst alle tijt. Werdyge her, jue wolfart hore jck alle tijt gerne etc. Werdyge her vnde gude vrunt, jck dancke juer leuede vor alle guet; so js myn vruntlyke boger, ghy wyllen gunstyck syn dem knecht Hermen, war he juer leuede in to donde heft, nv dat aldus kamen j ... myt zelyge Bertelt. Nv sytte jck in der last vnde ... botalen. Werdyge her, wen my dar mach recht ... varen myt deme gude, dat wer my noch eyn ... Leue mester Pouel, nemet den knecht Hermen vnde spreket myt em we dat js vm dat g[ude?], wat dat mach wert syn. Werdyge her, lot jn dy ... nycht vordreten, jck wylt al tijt jegen juer leuede vordenen. Leue her, my denket Lubbert dar js my nycht vele mede boholpen; doch dat gar ... dorch werdyge her Jachym; vore zelygen Bertolt Brade (?) heb jck mede to recht gaen tom Holm; de heft nycht wol by my gedaen vnde js my wan deme rechte geweken syne groten vnrecht haluen; dat mach jck dulden to ener tijt etc. Erwirdyge her, was jck kan don vm jur leue wyllen, bedet ouer my ock hebbe ix(m) negel dat handering etc.; hebben ghy de bohoff, bedet my to, jck wyl se jw senden. Dem almechtygen Gade bofalen to allen tyden. Gescreuen tom Stokholm vp sunte Antonius dach anno 15 .. Joest Jacopsson m... to Holm. Adress: Deme erwyrdygen herren mester Pouel, domprauest to Abowe, vruntlyken gescreuen."}, {"df": "5820", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5821", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5822", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. – Supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Iohannes Petri, presbyter Aboensis dioecesis, licentiatus in decretis, quatenus eum, ut equum ab iniquo et licitum ab illicito facilius discernere possit, specialibus favoribus et gratiis prosequentes sibi ut leges et jura civilia in aliqua universitate seu studio in loco, ubi illud vigeat generale, usque ad quinquennium audire et in illis debitis cursibus prorsus gradus consuetos suscipere ac quoscumque actus scolasticos exercere et postquam sufficiens et ydoneus repertus fuerit bacalariatus et licentiatus ac doctoratus gradus suscipere libere et licite valeat licentiam et facultatem concedere et indulgere dignemini de gratia speciali absque censurarum incursu, non obstantibus felicis recordationis Honorii III et Innocenti III predecessorum vestrorum et aliis apostolicis et in provincialibus et sinodalibus conciliis editis generalibus vel specialibus constitutionibus et ordinationibus ac statutis etc. juramento etc. roboratis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri Pape. Io. Casertanus. Et quod presentis supplicationis sola signatura sufficiat et fidem ubique faciat absque litterarum desuper expeditione, attento quod orator est presens in curia. – Concessum. Io. Casertanus. Dat. Rome apud Sanctum Petrum pridie kalend. iulii anno tertio."}, {"df": "5823", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntliken gruth vnnde alles ghut to vorenn. Erbare vnnd ghestrenge leue here houetman, wy voghen juwer ghestrenghicheit fruntlik tho weten, dat kortes vorledenn jn vnser munte eynn vngherodt gebort jsz, zo dat vnsz etlik suluer isz entwendet gheworden, darhaluen wij zint vorvrsaketh vnser gheltsmeden to bouelende zo en etlick vnghemerket suluer tor handen ghebracht wurde dat sulueste mehr wedder van zick to hantreckende er wy zodaner suluest bozedregher hadden. Mit vorlope der tidt hefft zick bogheuen dat eneme vnser goltsmede dorch enen jn vnser stadt nu tor tidt zick entholdende twe gheghatene jene suluvess vnghemerket to kope ghebadem zyn, de dat sulueste suluer na vnseme bouele vnss furder hefft ghehantrecket, dar wij den vorkoper dess suluerss hebbenn vmme anghelanget to irfarende wo he by zodanne suluer ghekamen were; de vnss antwerdende hefft borichtet, dat em zodanne suluer dorch juwe ghestrenghicheit vth Swedenn by schipper Jonss Jonssen ghezandt were, dar vor juwer ghestrenghicheit etlike busszen zolde wedder tor handen schaffen; derhaluenn de warheit to sporende hebben wy den schipper ansprecken laten dorch loffwerdighe lude, de jnt erste ghespraken hefft, dat he van myneme suluer gheweten ock em vann juwer ghestrenghicheit myn suluer hir to bryngende ghedann is; tom lasten zo de vorkoper dess suluerss by em ghekamen iss, iss he wedder ghekamen zeggende, dat he zodane suluer van juwer ghestrenghicheit hir to bringende entfangen hebbe. Vth zodanen twyerleyen wankelworden bliuen wy der zakenn vnnd warheit bister. Jss derhaluen vnsze fruntlike bede, juwe ghestrenghicheit vmme der warheit willen to irfarende moghe vns mit den ersten dorch ere scriffte vorwitliken ifft juwe ghestrenghicheit ock suluer hir her gheschicket, dar juwe ghestrenghicheit busszen vorboghert hefft, vnnd wo vele dess suluerss ghewest iss ock wo idt gherekent iss vnnd by weme ock an weme juwe ghestrenghicheit zodane suluer hir ghezant hefft, vp dermede wy vnss dar na richten moghen vnnd by vnse vorlarene suluer wedder kommen, so wy ouerss dorfarenn, dat zodane vngherekent suluer dar nimmersz nicht ghewonlik jss dorch juwe ghestrenghicheit hir gheschicket zij. Alzodanne willen wij vnss dar bildelick vnnd gheborlick der gherechticheit na juwe toghen. Wor wy juwe ghestrengheit vakenghemelde wedder to denste willenn vnnd wolgefalle jnne irschenen moghen, don wy vnghespardess flitess to allen tiden weddervmme gherne, de wy hir mit Gade allemechtich etc. Dat. sabat. vor Margarete anno xv."}, {"df": "5824", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rostock", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "S[alutem] p[lurimam] cum commendatione suj. Recepi pridem literas vestras, spectabilis domine anchidiacone, et has profecto michi gratissimas, jn quibus commemoratis, admonitum esse per dominationem vestram quendam magistrum Jacobum Wenne, ne in sue fame deiectionem diutius pecunie sibi hactenus per me credite solutionem protelaret, vestram tamen prestantiam, cum idem m[agister] Jacobus per se non possit pro ista vice exoluere credita suj nomine, in Lubecam cuidam Hermanno Bremer transmisisse iiij t[onnas] butiri in aliquam totalis summe defalcationem, pro quo plurimum sane non jmmerito d[ominationi] v[estre] gratior. Sed non dum vel ad me peruenerunt vel ipsis venditis pecuniam translatam recepj, nec constat, quantum in deductionem obligatj sint profuture. Puto tamen ad plenum illis ipsis michi non posse satisfieri, cum obligetur in xxxvj florenos. Vbi tamen venditione facta magis fuero certioratus de calculo, de restantibus debitis cum primis clariorem in literis sum facturus mensionem. Ceterum perspecta singulari beneuolentia dominj mej, vltro se votis meis offerentis, audentior factus peto in simili casu ut prius dominatio vestra monitos habere velit quosdam alios, in ecclesia vestra residentes magistros, Henricum vann Asschenn, quj tenetur iiij florenis, et Petrum Syldt, quj michi in viij florenos obligatur, ne et ipsi poterint ulterius rememorata per seipsos mea ipsis exhibita beniuolentia solutionem sepe moniti retardare, multam, qua me afficiunt, molestiam remoturi. Hanc rem domino meo presingulari ordinandam committo, existimans, in hac parte michi fore neminem, quo securius mea poterint hec prescripta committj negotia, ut in optatas metas deueniant. His valete perpetuo. Datum Rostochij ex collegio theologorum anno etc. decimoquinto, octaua julij. Henricus Kruselmann. Adress: Prestantissimo viro domino et magistro Paulo Schelen, sancte cathedralis ecclesie Aboensis archileuite etc., suo domino et fautori semper obseruandissimo."}, {"df": "5825", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst touoren in dem ik gudes formach. Werdyge here meisster Pagel (!) Schele, gude frunt, ik weit juw sunderges nicht [to] scrywende, man juwe sundheit vnde wolfor[t] here ik alle tyd gerne fan juw etc. Ik scref in dem laten by Mychgel Hardenbargh alle bescheit; ik happe he is wol awer kamen. Ik sende juw by em juwen bref vp de prowesttyge; ik happe gy hebben wol entfangen. Got gewe to seleicheit der selen, amen. Fort moghe gy weten juwe bot Awstynus is noch to Lubek vmme lude to wynnende na juwen begere vnde willen. De lude willen dar nicht hein, de weich is to ferne vnde lank. So hadde wy j tymmerman, de wil den dach vj schilling hebben, syne gesellen de dach iiij schilling lubisch; vnde wen se hir vt reysen, so sal er lon an gan beit tor tyd se hir wedder kamen vnde alle kost fryg. Dem gelyken ok de mur lude. Dat dosste anstyn vnde ik nicht an ne men, it scholde j jar awer viij(c) gulden kosten x possonen. Hir moge gy myt juwen heren spreken. Konde gy welke fan Danske krygen beter kop, so ramet den beissten. Vnde de lude willen ok for wissunge hebben for er lon. Hir willet to denken mit dem beisten. Ok willen se nicht vt er jn dat for jare etc. Willen gy laten teygel erde grabben awer samer, so dat gy j jar efte ij noch to arbeyddende hebben vnde laten den in de kerken foren vnde laten begeten vnde wol dorre treden vnde so leyggen vnde raten awer winter. Ik mene gy scholen j tegelmeisster efte krygen in dat for jar. Ik wil myn fleyt don. Hir vp scrywet my j antturt vat juw beist dunket, man latet lem foren in de karken jo er jo lewer, so de lem beit ratet so gy beter stein krygen etc. Jtem hir seind fele scheppe kamen fan dem Hollem, man Clawes Boge heft my nicht sand fan der karken wegen vp j schilling. Willet dar to denken jk myne betalinge moge krygen dyssen harst etc. Jtem gy mogen weten de werdyge her meisster Gustaf Trulle is alse byschop to Vppsal vnde haft syne mysse vnde wygginge to Rome alle entfangen vnde kwemt in vj dagen to Lubek, God gewe to selichheyt der selen, amen. Jtem de konynk heft noch nicht by slappen, man ik mene it sal in kort schein. Vnse Here Got forlene guden freden. Jtem to Rijge sal j gut meysster sin myt v gesellen; kwnde gy den krygen, heft to Koppenhagen j torne speret. Syn name is meisster Pagel vnde is fan Kanppen. Hir mede ik juw Gade befele to synen denste gesund, vnde wes ik juw mach to willen sein, dar bedet awer vnde scrywet my j anturt hir vp. Gescrewen to Lubek in mandage for sunt Marijen Maddalenen dage xvCxv. Hermen Bremer, borger to Lubek."}, {"df": "5826", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5827", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen willygen denst touoren. Werdyge here meisster Pagel Schele, gude frunt. Ik weit juw sunderges nicht, man ik happe gy hebben de brewe entfangen by Mychgel Hardenbargh, dar ik juw alle bescheit in scref, vnde ok brewe fan den Hollem ik an Clawes Bogen sende, dar gy woll alle bescheit in feinden. Jtem Clawes heft my nicht send fan der domkarkken wegen. Jtem fort moge gy weten myn gnedyge here, assebeyschop to Vpsal kwam fan Rome vnde meisster Johan Petersen myt em; so hebbe ik forstan de dekeneye heft he forworwen vnde heft grote moge vmme juwen willen hat. So dot wol vnde weset em behulleik in synen saken, wentte ik hebbe wol fornamen efte se em nicht wolden insteden vnde wolden pleten; so kwemt he so ferne mijt x dokaten alse de anderen kamen mit l dokaten, wente meisster Johan heft fasste frunde to Rome. Dyt for keret my nicht, ik juw scrywe, ik dot int beisste; ik kenne de kordesanen wol vnde de assebeisschop folt em nicht af vnde beholde em gerne to Vpsal dat lowet fast etc. Jtem gy dorwen juw nicht for laten fan hir vp tymerlud, murlude, tegelslager; de luden willen dar nicht hen. Hirmede seit Gade befalen to synen denste; vnde wes ik juw mach to willen sin, dar bedet awer lik juwen frunt. Gescreuen to Lubek in mandage for Bartolomey anno xvCxv. Hermen Bremer. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren here meisster Pagel domprawest sal dysse bref."}, {"df": "5828", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Matthias, Dei gracia episcopus Strengenensis. Sincerissimis nostris in Domino dilectione et salute premissis. Venerabilis ac magnifice domine preposito, amicorum optime, audiuimus malas nouitates de ciuitate et ecclesia Aboensi, de quibus ex intimis dolemus. Erat apud nos quidam laterarius de Rostoch, satis expertus in arte sua, qui aliquos ante dies repetijt patriam suam. Quod si ille nunc esset hic ad manum, libenter eum transmitteremus vobis. Dabimus inhilominus operam adhuc perquirendi vnum huiusmodi artificem vobis mittendum. Videtur nobis esse vtile, quod ordinare velitis huc in futuro vere nauim vnam cum collectore illorum, que tunc pro fabrica ecclesie Aboensis dari contingat, efficiemusque nos per Dei graciam, quod talis collector non redibit sine fructu. Jn Cristo felicissime valeatis. Citissime ex Holmis mdxquinto, 5:ta feria ante Bartholomej, nostro sub signeto. Adress: Venerabili ac magnifico viro domino magistro Paulo, alme ecclesie Aboensis preposito, amico nostro nobis sicerissimo."}, {"df": "5829", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5830", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria, gratia plena. Venligha helsa met allen kerligh i herranom Jhesu Christo. Kere her domprost, besunnerlige gode wen, jac tacker jder met all ödmiwkt ffor then stora kerligh oc alt got, j bewisten mik oc alt mith metffölghe, myna käre systrar, hwilchid alzmektoger Gud oc sancte Birgitte jder äuerdeliga löne oc iac owerdugh i Gudz tiänist gerna fforskulla wil. Käre her domprost, täckis ider witha, at mester Olaff är annat sin ffarin til Paland jghen, oc lath han mykid kerliga helsa jder met mangha m goda nätter. Sender jac nw til Nådendal ena litla pigo, hwilcha jac haffde hem til Watzstena met mik, oc kan hon nw wel sin stycke, bade book oc annat, som henne behoff görs. Är myn ödmiwka bön til jder, at j ffor Gudz skul willen hielpa henne, thet hon icke skulle ffor glöme thet hon kan, oc warin henne til goda, som mik hopes til Gud at j oc görin. Oc tacker jac jder met allen kerligh ffor then ärodygdh, j bewisten myn käre broder, Peder Birgesson; bade thet oc alt annat got löne jder alzmectoger Gud oc sancte Birgitte, hwilchom jac jder kerliga beffaller met liff oc siel äuerdeliga. Scriffuit snarliga j Vatzstena closter, die Egidij abbatis etc. 1515. Syster Katerina Algutzdotter, conuentz syster i Vatzstena closter. Adress: Hederligom oc ärligom herræ her mester Pawal, domprost j Aabo, sin besunnerliga goda wen, met allom kerligh."}, {"df": "5831", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jnmensas fauentissimo corde salutes. Quid retribuam, magne pater et domine, pro beneficiis receptis, non habeo saltem quid singulari respectu receptorum retribuendj nisi cor humile et animum indefessum suo tempore ad debitas meritorum conscendere refusiones. Mitto e. v. d. munus pusillum licet pro debito non preciosum, quod si sue d. p. pro vsu aliquo inseruire non videatur, saltem ancille vaccas mulgendo, ne vestes maculet, consignaretur. Valeat d. v. p. felicissime atque longeue de me tanquam slauo semper jubentes. Raptim ex Castelholm die Egidij etc. E. V. D. P. Hemingus Gaadh etc. Adress: Venerabili plurimumque circumspecto viro et duo magistro Paulo, ecclesie Aboensis preposito, benefactori singulari."}, {"df": "5832", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen ffruntliken grot mit dem hogesten dat ik vormach. Werdige her mester Pawel. Juwer werdigeit gesuntheit vnde wolffart hor ick altit gerne etc. Vorder werdige her, so sende ick juw ij(c) flissen, i[½](c) grotte vnde [½](c) klene, dat hundert van den grotten stat x [mark], de klenen dat hundert vj [mark]; noch vor teken tho den stenen dem rade geuen vij ff [markpund], noch dem karman ij [mark] min xij s. noch dem mundrick iij ff[markpund], noch vj s. dem arbedeilude, xij s. vor den vp den wagen to legen. Noch sende ick juwer werdig[e]it ij hant sten, stan j [mark] iiij s. vt tho voren vnde dem munderick iij s. Juwer werdige her, begert juw werdigeit wes van my tho koppen offt to bestellen, will ick altit gerne dat beste dar by don etc. Mester Tille, de hefft ij klocken alrede gemaket, de derde wil he morgon getten. Got geue dat et em wol gerade etc. Ock werdige her, ick solde juw wol wat selsen senden; hir is nu nicht tho bekomen. Hir quam van dage en schip van westen; is dar wes ynne, dat wette wy noch nicht van. So sende ick juwer werdigeit en nasch mit appellen, de sint gekomen van Lubek, went hir sint noch kenne tho bekomen bet vpp den herwest. Ock sende ick juwer werdigeit en klen ollywen; juw werdigeit wil et nicht versman. Ik will et hernegest vorbetteren. Sus wil ick juwer werdigeit Gode vnde Marien beffele vnde der hilgen ffrouwe sunte Anne, vnde mine denst; vnde myn husffrouwe but juwer werdigeit eren grot. Geschreuen in Reuel des sondages vor Marien gebort anno [md]xv. Victhor van der Lippe. Adress: Dem werdighen vnde ffesten heren mester Pawell Schell, prowest tho Abouw, geschreuen mit ganszer werdicheit."}, {"df": "5833", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jtem leffe mester Pawel, her domprouest, gode ffrunt, gy mogen weten, dat ick sande na Lubek xiii[½] schipunt kopper van der kerken wegen; ix schipunt quemen to Lubek vnde [4½] schipunt kam vp Dansken vnde kam my wedder tor hant beholden; der kerken reken wyl ick jw in cort scriuen vnde aller scheyt van mer dyngen her; her Kryster is jnt lant, vnde he hefft her Stens breff vnde des jungen arckebys[chopps] breff; ick happe it sal gelt in bryngen. Alman is wijllych hyr tom Holm doch to helpen. Segget mester Hans Petri vele guder nacht; synen breff syt bestoret na Lubek; Got geffe se wolffart kamen. Heyne Schulte myn naber hadde enen jwen breff van Hermen Bremer by syck fforgeten; ick sende jw nu. C[laus] B[oye]. Adress: Dem ersamen manne mester Pawel, domproest to Abo."}, {"df": "5834", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst in dem ik gudes formach. Werdyge here meisster Pagel Schele, gude frunt. Ik weit juw sunderges [nicht to scrywende], man Clawes Boge heft my sant v stukke kopper; de wegen to Lubek ix schippunt [4½] lispunt myn vngelt (vngelt) afname; so is beholden gelt j(c) lxx [mark] v[½] s., it schippunt gewen for xviij [mark] xij s. Ik hebbe Clawes de rekenschop gescrewen. Jtem alse gy begeren tymmerlude, tegelslager, me[n] kan neye lose gesehlen krygen; se willen al to fele geld hebben. Ik dore my des nicht vnder winden; man den meisster, de kopper vnde bleigh deichket, dar is rad to, wen gy den behowen; man alse it myt juw gelegen is, so behowe gy j guden mur[me]jster alder beisste etc. Item ik happe to Gade meisster Johan Petersen is wol by juw to Abo; dar hebbe gy j guden jungen heren, de juwer karken wil sere nutte sin; wen gy to Rome to donde hebben, sal juwe werdichheit so feynden. Got laten myt lewe lewen. Jtem hir is tydinge de konynk to Franryken vnde sweyseren hebben seik to samende slagen. De fransen hebben de nedderlage; hebben bawen xx dusend forlaren in beyden syden. De her to Brunseik is wedder in Freislant togen. Got helpe den jennen de reicht heft. Hir mede ik juw Gade befele myt alle den juwen. Seigget meisster Kort fele guder nach[t]. Gescrewen to Lubek vp sunt Maoweres dach xvCxv. Hermen Bremer. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren heren meisster Pagel Schelen, domprawest to Abo."}, {"df": "5835", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen ffruntliken grot mit vermoge des hogesten dat ick vermach. Werdige her mester Pawell, juwer werdigheit gesuntheit vnde wolffart is my alltit leff. Werdige her. Als juw werdicheit my schreff am lasten vmme kalcksten, de vpp dat pas hir nicht to krigen stan, went se sint ffast vorffort; will juw werdicheit welke kalcksten hebben jegen dat vorjar, dat mach juw werdicheit my schriuen, so mach ick se by winter dage mit sleden by den strant fforen latten vnde so vort mere se guden kopp. Ock werdige her; her Arwet let hir by my liggen v last kalkes; de sende ick em nu. So wolde ick gerne ock juwer werdicheit v last gesent hebben, besunder de schipper konde nicht mer fforen. So sende ick juw werdicheit in dem suluen scheppe j last kalkes, de steit j [mark] iij s., ij s. dem munderick to metten vnde dem karman viij s. etc. Sus, werdige her, hefft juw werdicheit wes behoff, dat mach juw werdicheit my schriuen, will ick gerne altit dat beste by don, vnde ock mit den l [mark]ken, de Marten Surpe hebben sal, mach jw werdicheit my ock schriuen wo et juw werdicheit dar mede holden will etc. Sus werdige her, ick solde juw werdicheit wol nye tydinge schriuen; sus is hir nicht besunders, sunder mester Dauit is hir wedder gekomen mit den russen mit twem scheppen vnde will mit den suluen scheppen na der Narwe loppen. Dat ene schipp, dar he in is, licht hir in vnser hawen, vnde dat ander licht vnder dem Wulffes sunt. Wat dar in is, kon wy nicht wetten. Sus juwer werdicheit God vnde Marien gesunt vnde salich beffolle. Geschreuen in Reuel vpp sante Michels dach anno xv. Victhor van der Lippe. Adress: Dem werdigen vnde ffesten heren mester Pawell, prowest to Abow, ffruntliken geschreuen."}, {"df": "5836", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen ffruntlyken densst. Ersame leue mester Paugell. Alse gy my hebben to en baden iij ma[r]k yn eyner weken dat yck to yw scholde kame[n], sso lauwede yck vt dat yk dar kamen wollde ynn hersste. So kam sunte Clare yn groten schaden, so konde yck van dar nycht kamen vnde kan nycht kame[n]. Jtem ys yw dar vat vmme dat gy eynen guden man wyllen hebben, de syn dynck woll kennen, so (so) sendet my doch j gud pert, dat dar guth ys, wente yck wyll yn dusselant dat schal wol vor denet blywen, wente met den ersten wyll yck to yw kamen ynt ffor yar, wylt Goth; ys yw dar vat vmme, so dot dat myt den ersten vnde scrywet my to etc. Dar mede syt Gade beffalen nu vnde to aller tyde etc. do me[n] screff m v(c) vnde xv, des mandages na sente Byrgete. Bendyctus Leman. Jtem leue mester Pawell, gy hebben eynen man, de het Wychman; de is my schuldych iiij marck; dot doch wol vnde vnderwyset eme, dat yck mach my gelt krygen by dessen baden etc. Adress: Deme werdegen heren messter Pauwell to kome desse breff ff.g. etc."}, {"df": "5837", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst touoren wes ik gudes formach. Werdyge here meisster Pagel Schele, ik weit juw sunderges nicht to scrywende, man ik hebbe j bref fan juw entfangen vnde to dem beissten forstan, alse vmme xiiij rinske gulden vnde vj tonnen botter, de de werdyge here meisster Johan Peterssen to synen beissten em tor hant senden. Ik hebbe it alle entfangen vnde holde it by mij tor tyd ik juw vnde syne brewe kryge. Ik mene, he sy by juw; wen gy scrywen, dar reichte ik my na myt den beissten. Fordermer so dar noch j tonne by den vj tonnen was, dar ik juwer werdichit sere for danke gy senden my alle tyd, ik kan it nicht forschulden. Ik weit nicht wat juw beist deint, sende ik gerne it beisste na myner mach[t] etc. Jtem noch so hebbe ik entfangen to juwen beissten fan des bisschopp dener Anders Jacobsen iij tonnen botter; dar werde ik juw bescheit af donde. Jtem alse gy scrywen fan kopper ik dijssen somer entfangen hebbe fan Clawes Bogen, is in alle ix schippunt [4½] lispunt; is beholden gelt j(c) lxx [mark] vj s. alle tyd to guder rekenschop, man Clawes screift, he wil hir mer senden. Jtem ik sende juw in dem namen Gades myt Andrewes Jacobsen ij win leijchgelen, in jewelyk xxxj stoweken*, noch ij tonnen, ein jewelik xxiiij stoweken, dat stoweken iiij s., samen (?) int schip xxvii[½] [mark] dijt marke*; so steyt de swedeske stop ij ore artoge juwe gelt (gelt); so mogen gy nareken; jtem noch for juw int sulwe schipp j tonne; dar inne ij brune, j gron hagens; it stukke xiiij [mark], noch vngelt ij s.; steyt de tonne int schipp xlij [mark] ij s. Jtem noch j tonne schoken hereink v [mark] j s., al j marke. Jtem noch sende ik juw in Andrewes tonne neijet im louwent des abbeteker juwe besturet heft, iij bussen, j nask, j bref; jtem noch hir bij j klene pakken buren, de sal Mychgel Hardenbargh hebben; dar inne bunden i[½] ellen rot want, de gewe ik juw; dar latet af maken j hemmede vnder juwe wanbous*, vnde dreget it vmme mynen wyllen alle dage negest juwen hemmede*, vnde forsmaget nicht j klene; it is vp walsk etc. alle dijt marke.* Jtem werdyge here, ik sende juw int ssuliwe schepp vp myn ewentur, dat Mychgel Hardenbargh willet entfangen to syner to kwemt, iij smale last bage vnde viij sakke guden nyen hoppen; noch myt it ander schipp iij smale last bage, iij sakke nyen hoppen, dyt marke alle*; willet dyt entfangen to Mychgel to kwemst; de hoppe is sere gut; Got late em juw myt leue entfangan. Jtem no[ch] xj tonnen appel, j tonne beren, dysse b[eren] for j by marke*. Noch heft Ander[es] j tonne appel; de ettet vmme mynen willen; ik hebbe nye frach maket, man xvj tonnen soltes for j last vnde iij sakke hoppen for j last. Vnse here Got late it wol faren. Hir mede ik juw Gade befele to synen denste gesunt. Gescrewen to Lubek vp sunte Dyonysy anno xvCxv. Hermen Bremer, borger to Lubek. Adress: Dem werdygen vnd achtbaren heren meisster Pagel Schelen, domprawest to Abo, sal dysse bref."}, {"df": "5838", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen willygen denst myt formoge alles guden. Werdyge here meisster Pagel Schele, gude frunt, ik hebbe juw by Andres Jacobson alle bescheit screwen vnde juw sant rumeneye vnde iij hagenske laken, j tonne herink vnde an der ewentur so de bref inneholt. Jtem an juw forscrewen iij smale last bae, viij sakke neyen hoppen, in dat ander schipp iij smale last bage, iij sakke neyen hoppen vnde j last appel, noch ij last appel in neyen. Jtem alle myt marke*. Willet dyt alle entfangen to Mychgel Hardenbargh to kwemt in gude bewaringe, dat fordene ik alle tijd wor ik kan. Dysse scheppen loppen beydde to lyke af, vnse here Got late se wol faren, amen. Hir mede ik juw Gade dem heren bofele to synen denste, vnde seigget meisster vnde meisster Johan Petersen fele guder nach[t]. Gescrewen to Lubek in sondage na sunte Dyonysius dach int jar xvCxv. Hermen Bremer, borger to Lübeck. Adress: Dem werdygen vnde achtbaren heren meisster Pagel Schelen, dem prowest to Abo, sal dyse bref etc."}, {"df": "5839", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gracia episcopus Aboensis. Sincera dileccione premissa perpetuam in Domino salutem. Venerabiles viri, amici charissimi, optamus magnopere descensum vestrum ad predium Hwlkis, prandiium ibidem non propter delicias, set pro temporis aliquali decisione, die beatj Luce ewangeliste, Domino concedente vobiscum expleturj, vbi et de prebenda beatj Laurentij, iam post mortem dominj Andree pie mencionis vacante, inuicem conferre possumus et tractare. In Christo felicissime viuite et valete. Raptim ex castro Kustis die martis post Calixti anno Domini mdxv, nostro sub signeto. Adress: Venerabilibus plurimumque circumspectis viris dominis et magistris Paulo Schell, alme ecclesie nostre Aboensis preposito dignissimo, ceterisque eiusdem ecclesie canonicis, fratribus nobis sincerissimis."}, {"df": "5840", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helse altiidh kerlige forsent j alsmectigen Gud. Käre mester Pauel, gode besynnerlige wen, fiik iag ider handskreff med menighe capittels sambtickie, beklagendes huro myn fogde Iogan Helgeson haffuer röffuit och vpbwrit nogen saköre aff kerkene landboer. Tha then herredagh senesthe stod i Vastene, var thet oppo lacth aff alle the werdighe feder, som tha alle tilstede wore, biscoper i Swerige swo ner som erchebiscopen, och aff alle the erlige herrer och gode men, som tha nærwærendhe ware, ath then som aff kronen landh och læn i værie haffuer, skall haffuæ alle koninglige rænthe och vpbærie swo wel sakören aff kerkene landbor och andre frelses mæntz, som i hans læn boo och biggie, som aff kronenes skatskylleghe bönder. Ther effter rætther iagh migh och gaff myn fogde thet i befalningh effter swodane theris oppolegningh; j nogen wndh meningh eller acth giorde ieg thet ecke. Nær then herre möthe scal staa nw i ware, wil the gode herrer thet affleggie, seer iagh thet ganske gerne for then rygdome iagh haffuer ther aff. Iagh haffuer lygeuel Gudh och nogh. J hwad mathe ieg kan størke then helge kerke, wil iag thet gerne giöre och ecke i noger mathe hathe eller nedertrycke. Haffuer myn fogde nogot taget vthen lagedome, tha scal han thet igeen giffue med rætthe. Inted synnerliget haffuer iag ider tillbywde oppo thenne tiidh. I hwad mathe iag kan ware ider till welie, gior iagh altiid gerne, thet Gud kenne, then iag ider werdighet befalindes medh lyff och siel. Hastelige scriffuit aff Tauestehus, fredagen nest fore xj(m) jomffrver dagh, Mdxv. Aghe Jöriensson riddere. Adress: Erlighe och velbördighe man mester Pauel Schell, domprosth i Aabo, och menighe capitall ther sammestadz, sine gode besynnerlige venner, kerlige sendis."}, {"df": "5841", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1515, onssdagen post xj(um) virginum, hölt iach Peer Fleming höst ting med almogen aff Hapas (!) län, i nervaro erligh och velbyrdig swen Erich Fleming landzffougt. [Nempden:] Knut Haghan, Lasse Rwno, Oloff Tarffwast, Lasse ibidem, Andirs Nackj, Wilhem Haghampera, Jöns Kukola, Jöns Mustela, Oloff Nackj, Lass Salauast, Jacob Mwndist, Frederich Haghampera. Dömdis Jachem Fleming sin eng frij igen aff Jöns i Nihedist, (= Nihattulast), engen hetandis Jerffwenöya, och hödh medh, som fornempde Jönss haffwer hafft i mång år vndan Lepsta gård; och fordrogx fornempde Jönss sin xl march for Gudz skuld, och Jöns Nihedist (= Nihattulast) sina peninga igen."}, {"df": "5842", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen steden denst to fforen. Wette wyrdigen her her meister Pawel, gud frunt, dat my yv gesuntheit vnd wolffart stede leff is to horen; wort mer wette wyrdige her meister Pawel, besunderge gud fruntht, ick byde yv dat gy willen so wol don vnd sen vnsze reckenschap offer wo et tuschen vnsz beiden stet; ick byn nycht wol tho passze, ick si itzunder ser kranck gewest. War ick vme yvuent wellyn don kan, wil ick alle tytht gernne don, vnd hebbet c(m) guder nacht. Gescreuen to Danczke ynt yar mv(c)xv jare, den mydeweck vor suntte Symen vnd Yudas. Hans Connert. Adress: Dem wyrdigenn herenn her meister Pawel Skel, domprost to Abow, sal dusse breff fruntlikenn gescreuen."}, {"df": "5843", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Myn dotterlige ödmyukt met gud:ge wndzskyllige tienist altiid sendt. Myn kereste fader, sidan i her wore siistis haffuer jak wariid mygit sörgendis om iders bestand mædan i sza ider clagaden etc. Thy kunde jak ey nw mik lengre holda vtan iders faderlighet sökia bidiendis, thet i velie och werdiges lata mik wete hure ider gar. Werdigenss och wetha thet jak fig mijn kereste moders scriffuilse sza hon ma wel och lather iders werdighet kerlige helsse met mang god or. Om then rogen, som i wethe, myn kereste fader, aff honom görer hwad iders faderlighet sielff täckis, han görss mik ecke behoff nw etc. vtan om thet gamalt smör och nagot annad thet feeth är til nagid läkedom etc. Är myn stor ödmyuke bön jders faderlighet wet vel hwar til jak thet behoff, som jak siistis vnderuiste. Moder abbatissa lather ider kerlige hälssa eders faderlighet. Her met alzmectigen Gud bode til siel och lyff, begerendes vethe hure ider gar etc. Ex Nadendal raptim fferia 2 post Calixti conuentus sub signeto. Eders fatige dotther syster Christina Magnj etc. Adress: Hederlige herre mester Poual, domprowesth i Abo, syn kereste fader, met al ödmyukt thetta."}, {"df": "5844", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wruntliken grot vnde alles gudes nu vnde alle tit etc. Werdiger leue mester Pawel, jwe leffe ick sunderges nicht weet tho schrefen den ick bedanke jwe werdichheit alles gudes my vnde den mynen faken bowest hebben; wor ik dat iegen jwe leffe konde forschulden, do ik willichlik gerne etc. Ick sende jwe leue bi dussen breffue bringer Mickel Hardenberch vj klene steinkrus; willet myn klen willen nicht vorsman. Ick hope id alle weg gerne tho forbeteren, welt Got, dem ick jwe leffe sunt bofele tho sinen denste. Gescreuen in hast thom Holm vppe aller kristen selen dach anno 1515. Konde jwe leue dusse vorgescreuen Michel wor an to gude wesen ane jwen schaden, bidde ick vruntlik des besten etc. Ghories Holst. Adress: Deme werdegen vnde dogesamen heren mester Pawel der kerken to Ab[o]."}, {"df": "5845", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jnuentarium mense archidiaconatus relictum per magistrum Paulum Scheel anno Domini mdxvº circa natiuitatem Marie ad manus venerabilis viri domini magistri Jacobi Johannis in presentia capitulj, et per eum aliqualiter emendatum et adauctum: Primo vna stopa argentea de xxvj lotis, ex donacione domini Magni de Serkilax, bone memorie, episcopi quondam ecclesie Aboensis, quam magister Paulus postea fecit renouari et deaurari, adaugendo et de nouo fabricando pedem de viij lotis. Jtem adauxit jdem magister Paulus vnam tassam de vj lotis. Jtem vnam caldariam magnam pro braxatura de mensura vnius lagene cum dimidia vel quasi."}, {"df": "5846", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Uniuersis et singulis presentes litteras inspecturis Ericus Getingh, canonicus et officialis in spiritualibus ecclesie et curie Vpsalensis necnon delegatus .......nicus ad infrascripta deputatus, salutem et sinceram in Domino caritatem ac presentibus fidem indubiam adhibere. Noueritis reuerendissimum in Christo patrem et dominum dominum Gostauum, Dei et apostolice sedis gracia archiepiscopum Vpsalensem, regnj Suecie metropolitam et primatem, litteras sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Leonis diuina clemencia pape decimj nuper recepisse cum vera ipsius bulla plumbata, non cancellatas, non abolitas, nec in aliqua suj parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes huiusmodi sub tenore: Leo episcopus, seruus seruorum Dei, venerabili fratri Gostauo archiepiscopo Vpsalensi salutem et apostolicam benedictionem. Deuocionis tue sinceritas promeretur, vt votis tuis, per que presertim scandalis et animarum periculis salubriter consuleratur, quantum cum Deo possumus fauorabiliter annuamus. Sane pro parte tua nobis nuper exhibita peticio contihebat, quod cum incole et habitatores regnj Suecie, in quo quedam dioceses, vtputa tua Vpsalensis et Aboensis, triginta dietas legales in longitudine continentes existant, ab Vrbe et Romana curia per quatuor millia miliaria Jtalica vel circa distantes et Ruthenis infidelibus vicinj, quorum aliqui ab alijs ecclesiis cathedralibus per vigintj et plures dietas legales longe constitutj sunt, moram trahant, sepius contingit, quod clerici et presbiterj in partibus illis diuersis de causis ad rixas perueniunt et se multociens adinvicem percutiunt et mutilant usque ad sanguinis effusionem at postmodum eorum exessus et delicta huiusmodi celant, et nichilominus diuinis se immiscent at (= ac) missas et alia diuiua officia celebrant, jrregularitatem, super qua non nisi per sedem apostolicam cum eis dispensarj potest, contrahendo; et cum propter nimiam distantiam se sedj apostolice pro dispensatione super premissis impetranda commode presentare nequeant, clerici et presbiterj, qui jrregularitatem huiusmodi incurrunt, sic vsque ad extremum vite permanent in animarum suarum graue periculum et ecclesie scandalum non modicum. Si tibi, qui dicti regnj metropolitanus et primas existis, cum huiusmodi presbiteris irregularitatem premissorum occasionum contrahendi et super huiusmodi jrregularitate sic contracta dispensandj facultas concederetur, profecto ex hoc scandalis jnde prouenientibus et animarum periculis clericorum et presbiterorum predictorum salubriter consuleretur, quare pro parte tua nobis fuit humiliter supplicatum, vt super eis oportune prouidere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur, qui fidelium quorumlibet salutj libenter consulimus, huiusmodi supplicationibus inclinati tibi quoad vixeris cum quibusuis clericis et presbiteris super irregularitate per eos premissorum occasionum aut eciam secundo nubentes seu ad secunda vota transeuntes benedicendo pro tempore contracta quodque in susceptis per eos ordinibus ministrare possint, omnem ab eis inhabilitatis et infamie maculam siue notam propterea abolendi, dispensandj ac desuper debitam absolutionem impendendj auctoritate apostolica tenore presencium facultatem concedimus, decernentes huiusmodi facultatem sub quibusuis reuocationibus, annullationibus, suspensionibus et modificationibus, que a nobis et sede apostolica eciam ex quibusvis causis eciam quantumcunque maximis et vrgentissimis hactenus emanarent et inposterum emanabunt cuiuscunque tenoris ac continencie existentant et quascunque clausulas eciam derogatorias (derogatorias) seu fortiores, efficaciores et insolitas in se continentes nullatenus comprehendi nec per illas reuocarj, suspendj vel moderarj posse neque debere, non obstantibus premissis ac constitutis et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscunque. Nulli omnino hominum liceat hanc paginam nostre ordinationis et voluntatis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatonum Petri et Pauli apostolarum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum quinta idus ju.. anno tercio. Verum quia, reuerendissimus pater, dominus archiepiscopus prefatus ad executionem contentorum in premissis litteris apostolicis vlterius faciendam nequeat ad presens aliis arduis in regno et prouincia predictis jmpeditus negocijs personaliter interesse, idcirco nobis officialj prefato super vlteriori executione presen[ta]tarum litterarum facienda commisit plenarie vices suas donec eas ad se duxerit reuocandum; quo facto ex parte discretj viri Mathei Thome, presbiteri Aboensis, nobis oblata peticio contineleat, quod cum ipse olim ad rixas cum quodam scolarj in minoribus ordinibus constituto peruenit et eundem scolarem cum lapide vulnerando in capite vsque ad sanguinis effusionem citra in membrj alicujus mutilacionem immisit (?) et absolutione obtenta tanquam iuris ignarus postea se ministerio altaris et diuinis ingessit; ea propter asseritur a nonnullis exponentibus primam notam contraxisse et propterea in susceptis ordinibus ministrare non posse, quare sibi super hiis oportuno remedio supplicat humiliter prouiderj. Nos igitur auctoritate predicta prima(n)tus apostolica dicti exponentis compacientes inopie considerantesque, quod non ex malicia seu in contemptum clauum ecclesie, sed ex simplicitate et tanquam iuris ignarus diuini(s) vt premittitur se ingesserat, super quibus et ad circumstanciam postquam fuimus plenarie informatj de peritorum consilio et assensu exponentes ipsum id humiliter petentem a summa canonis duximus absoluendum et absoluimus. Ceterumque super jrregularitate predictarum occasionum contracta quod in susceptis ordinibus ministrare possit et valeat premissis non obstantibus generose dispensamus, omnem ab eo inhabilitatem et infamie maculam siue notam omnimodo abolendo iniuncta sibi nihilominus pro modo culpe penitentia sal..., jta tamen quod ex diocesi Vpsalensi et Aboensi suum exequi non debeat officium infra super hoc habita gracia superioris uel nostra licencia speciali. Datum Vpsalie in domo capitulari sub anno a natiuitate Domini millesimo quingentesim[o] decimo quinto die lune mensis nouembris duodecima sub sigillo officij curie predicte."}, {"df": "5847", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle dande men thetta breff hendher fore koma kennes jak Söffringh Pawalsson, härädz höffdinge j Vesther häräd j Rasborgx len, met thette mith närwarandes vpne breff then tiid jak höst tingh hult met almogan i Karis soken i erlige och velborne manz näruarv Nils Eskilsson, höffwedz man vppo Rasborgh, anno Domini mdxv, odensdaghen nest epther sancte Morthensdagh, tho kom ther for retten Bothe Pedherson met ij sworne vitnen, swom är Magnus Grabbe och Olaff Michelsson i Kila, och kendis sigh haffua salth och vp lothet ärlighen och welborne manne Pedher Henrikson j Prestekulla j Tenal soken, hwars siäl Gud nåde, een tridie dell aff Laywasse holm for x mark rede peninghe, hwlkit ärande jak sköt tiil the xij j nempden sotho: Pedher Michelsson j Kila, Olaff Knap, Henrik j Kila, Pedher j Joddeböle, Olaff Kasi, Niel[s] Olafson, Mickel i Konungzböle, Olaff j Högben, Mognus j Konwngxböle, smeden i Osmwndeby, Staffan i Keggra; the ransakade, vitnade och epther sworo, ath swa j sanningen war om thet for:de köp. Epther teriss ransakan och ede och ij sworne witnen swom förskriffuad star och hans eyen vedher kennilse dömde jak for:de köp stadwg och fast ath bliffua epter thenne dagh, och forbiwdher jak hwariom manne afftar mer hindre eller quäliä thet for:de köp ved sin iij mark for myn dom. Tiil ythermer visso och bätre forwarnigh trykker jak mith incigell o rygghen o thetta breff, swom giffuit och skriffwid är or och dagh swom for scriffuad star."}, {"df": "5848", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the danne men thetta breff fore kome kan kænness jak Class Henrikson, lagman j Søderffin lagsagw, med thetta mith nærwarende opne breff, ath then tiid jak lagmandz tingh hiolt med almoghen aff Ingo soken, nærwarendis ærligh swen Hanss Michelsson, landzfogde ther same stadz, och Mons Grabbe, hæredzhøffdinghe ther same stadz, och j flere godhe manne nærwarv anno Domini mdquinto, swnnedaghen næsth epter sancte Morthens dagh, tha kom for rætthæ aa sætthæ tinghe Pæder i Grotthebakke och skøtthe vndan sigh och synom arffwom och vnder Olaff Jopson och hans arffwom som ær en [½] skath mark jordh liggendis i for:de Grotthe bakke, ffor iij mark och xx, hwilke pæninghe han kænde sigh redelighe haffwe opbwridh til godhe otnøghe, hwilkidh ærendhe iak skøth til thenne xij, som tha i nembden sotho, som ær fførsth Ærich i Oddebøle, Laurens Nilesson, Raualdh Clemedzson, Lasse Pederson, Michel Iønsson, Laurens Michelsson, Lasse Iønsson, Iøns Jopsson, Erich Laurensson, Michel Nilsson, Henrik swarware och Henrik Iønsson; the ther om ransakade, vitnade och epter swore, ath for:de køp war lagleghe skøth och skæledh pa tinghe; thy dømdhe jak for:de køp stadugh och fast och widh hwarss theris vi mark ffor myn dom. Til thesse ytermere visse ath swa i sanningh ær, tha trykker jak mith jncigle pa rygghen a thetta breff, som scriffuit och giffuit ær ar och dagh som førre scriffuit stor etc."}, {"df": "5849", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen ffruntliken grot mit erbedinge des hogesten dat ick vermach. Werdige her mester Pawel, juwer werdicheit gesuntheit vnde wolffart hor ick gans gerne. Werduge her mester Pawell, ick berorde juw in minen breue, den ick juwer [wer]dicheit screff by her Lewen Lille vmme kalck, sten vnde wes juw werdicheit behouet, vnde dar kener antwort vp gekregen hebbe; mach my juw werdicheitt her negest scriuen. Werdige her, ick solde juw wol wat selsens senden, men hir is noch nicht gekomen; wi vermoden noch alle dage dat schip van Lubek; so sende ick juwer werdicheit ij laden mit conffeckt; juw werdicheit will et nicht versman. Ick solde juw werdicheit wol tydinge scriuen, dan hir is nicht nyes besunder. Mester Dauit, de licht noch by Ywannegorde vnde de russe willen en nicht vp steden, went syn ffolck sterffet em ffast aff; vnde de russen, de mit em quemen ffan Copenhagen, der sint ock welke gestorwen. Vnde wy hebben hir tydinge van Danske kregen, dat de koninck van Ffranckricke ffel dussent sswitszer vorslagen hefft; des hebben se em vell dusent wedder aff slagen, als den heren van Borbon vnde der vorstender van Naffera vnde der hertich van Gelleren. Sus wet ick juw werdicheit nicht to schriuen, dan Gode vnde Marien sunt vnde sallich beffollen vnde minen denst; vnde myn husfrouwe dot juwer werdicheit ock ser grotter vnde eren denst. Geschreuen in Reuell vpp vnser leue ffrouwen auent als se in den tempel geoffert wart anno xv. Dat juwer werdicheit gesent by schipper Peter Wye. Victhor van der Lippe. Adress: Dem werdigen vnde erentricken heren mester Pauell Schell, prouest der kerken to Abouw, geschreuen mit ganser erwerdicheit."}, {"df": "5850", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Franciscus, miseratione diuina episcopus Tiburtinus, sacro sancte Romane ecclesie cardinalis Vulteranus, alme vrbis apostolice sedis legatus de latere, venerabili in Christo patri Dei gratia episcopo Aboensi et dilecto nobis in Christo archidiacono ecclesie Aboensis salutem in Domino sempiternam. Conquestus est nobis dilectus in Christo Ericus Suenson, decanus ecclesie Lincopensis, quod Paulus Skheel, prepositus ecclesie Aboensis, ac quidem alij clerici et laici ipsum Ericum quominus quoddam perpetuum simplex beneficium ecclesiasticum, prebenda nuncupatum, ad altare sancti Sigfridi situm in ecclesia Aboensi, quod, ut asseritur, de iure patronatus laicorum existit, de quo tunc certo modo uacante auctoritate apostolica sibi prouideri mandatum extitit assequi et pacifice possidere illiusque fructus, redditus et prouentus cum integritate percipere possit, contra iusticiam impedire presumpserunt hactenus et presumunt seu alter eorum presumpsit hactenus et presumit dictusque Paulus seu ipsorum alter nullo de facto se intrusit et illud detinuit, prout detinet, indebite recipientes fructus, redditus et prouentus exinde prouenientes percipiendo ac super hijs et fructibus huiusmodi iniuriantur eidem. Jdeoque auctoritate legationis nostre et iure specialis facultatis nobis ubique locorum desuper concesse discretioni uestre per presentes mandamus, quatinus uos uel alter uestrum, uocatis qui fuerint auocandi, summarie, simpliciter et de plano procedentes, auditisque hinc inde propositis, quod iustum fuerit appellatione remota decernatis, facientes quod decreueritis per censuram eccleciasticam firmiter obseruari. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio uel timore subtraxerint, censura simili, appellatione non facta, compellatis ueritati testimonium perhibere. Jn quorum fidem presentes literas fieri nostrique magni sigilli iussimus et fecimus appensione communiri. Datum Rome apud sanctum Petrum, anno jncarnationis dominice millesimoquingentesimoquintodecimo, decimo kalendarum decembris, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini Leonis, diuina prouidentia pape decimi, anno tercio. Mar. Ant. Do. Bersamj."}, {"df": "5851", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gracia episcopus Aboensis. Sincerissimis nostris dileccione, fauore et salute premissis. Recepimus presencium ostensorem Johannem Nicolai ad veniam, cum pro offensa nobis facta reconciliatus est. Nullum igitur impedimentum sibj in nupciis, quas celebrare proponit, nostra ex parte fierj volumus. In Christo felicissime viuite et valete. Ex castro Kustha anno Domini mdxv, die beati Clementis, nostro sub signeto. Adress: Venerabilj ac plurimum circumspecto viro magistro Paulo Scheell, ecclesie nostre Aboensis preposito dignissimo, nobis in Christo sincerissimo."}, {"df": "5852", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Aue Maria gracia plena. Dotterlige ödmyukt met wndzskylloge gudlige tienist altiid sendt met Gud. Myn elskelige keriste fader, eders faderlige werdighet jak altiid gerne ödmyukelica tackar for myket got i mik ofortient haffuen giort, thet ider Gud æwerdelica löne. Swa for thet jak anamade aff ider dreng i gaar bade jak aff thet vart glad och mykit dröffd: glad, thy at jak fig idert bod, huilkit jak longe astwndade, swa alstingis bedröffd at jak vnderstod idher krankdom, thet jak inte vente epter; then alzmectig Gud, som al makt haffuer, wari ider läkedom til siel och lyff och iders faderlige werdighet beskerme aff allo wada. Myn kereste egin elskeligiste fader, vnderuiste jak drenghen ider faderlige nagat sægiæ met mwnnen, medan jak ekke hade tiid til late scriffua. Om nogen del mik fatas ene mark deninger, bad jak hanom bedas, ty jak ekke mere tröste begæra j sænder, en tog lekwel hade jak behöfft mere; ey helder vil iak swadant haffua til nagat licamligit gangn, vtan til nagat ther Gudh ma ske tienst oc heder vdaff. Jak haffuer til lonss en mark pæninga, som jak haffuer köpt böker fra Vastena etc. Jtem, keriste fader myn, bider jak met störste ödmyukt, thet i mik, fatige pige, ey til videruilia tage at jak offta oc mykit aff ider werdighet bedis; kenne Gud, jak tog ey större tröst til nagen haffuer nest Gud æn til iders faderlighet, bidiendis oc tesligis at i for Gudz kerlek late mik wita hure ider gar. Jak tror ingen mwn, om jak ey ser iders handscrifft etc. Jtem myn hiertens kere fader, jak vnderviste oc dreng[en] om sko, om i them nw haffuen giorda; them jak fig i fiord wore goda etc. Ey mera at synne, vtan iders werdige faderlighet alzmectigen Gud, jomffrv Marie, sancte Birgitte oc sancto Thome de Aquino ödmyukelica oc wyrdelica befollendes, begerendis for alle goffwor oc sændninga bespörie iders vælferd oc helbryg. Later moder abbatissa oc alle idre fatige wener oc capellanj ider kerlige helssa met m(c) gode netter. Alzmectoger Gud wari ider hielp, myn hiertans kereste fader. Cursim ex Nadendal dominica 2 aduentus. Eder werdighetz fatige barn, syster Cristina Magnusdotter Adress: Hederlige oc welborne herre mesther Powal Scheel, domprowest i Abo, syn elskeligiste kere fader met allo vyrdo sændis."}, {"df": "5853", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnnser fruntliken groth vund alle ghuth to vorenn. Erbare ghestrenghe leue her houetman, vor vns zynt jrschenen dussze fromden menschen, de tateren ghenomet, zyck klegelick boklagende wodane wys se ghezynnet weren dorch dissze lande Lyfflande to reysende, des se deme vnkunde haluen der sprake ock vme werlicheyt wyllen der vndudeschen buren zyck nycht hebben doren vordristenn, der haluenn se vororsaket zynt gheworden jn erer ghedrunghenen noth dat reke van Sweden wedder to sokende zo langhe de kulde des wynters vor by is, derweghen ze dysszen jeghenwordighen schypper bolanghet hebben ze in zynen schepe myt zyck eme to voren, dar denne de scypper gans vnwyllich to gheweszen js, jodoch tom lasten vmme vnszer mennychvoldighen bede wyllen dorch barmherticheyt bowaghen dar to vor wyllighet. Js der haluen vnsze gantz fruntlike bede, juwe ghestrengicheyt dem schypper zodanet jnt argheste nycht vorkeren wyl, wente nycht vmme ghyricheyt wyllen des gheldes, dat he vame ene krycht, edder vmme nynerleyghe dynck dat ghedann hefft, zunder vmme vnszer mennygherhande bede wyllen, der he vns myt reden nycht wol vorsegghen muchte den suluesten armen menschen vmme Ghades wyllen ock trostlick vnnd forderlich jrschynen wyllen jn eren noden, de nu tor tijdt anders nerghen hen komen, dat lon van Ghade alle mechtich dar vor entfanghende, vorschulde wy jn ghelikenn jeghen juwe ghestrenghiheit gherne wedder vmme, de wy Ghade allemechtich langhe ghezunt bouelenn. Gheuen to Reuel fridaghes na Luce anno xv."}, {"df": "5854", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åminne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwcke trotiänisth nw och altiidh kerligh for sendt i alzmectugh Gudh. Käre herre, tackandis idert herredöme och edre foreldrer ödmiwgelige for mygit got j och the mik ok mine vener altiidh beuisth haffue, hulckit eder alzmectigh Gud oter löne. Käre herre, teckis eder vilie veta, at j min krangdom j wor gaff jak ider en groo hästh, hulcken iak haffwer antwardet min son Kyrstier pa edre vegna, bidiandis edre herredöme om ati eycke forsmo lyten goffwe. Gudh tess loff haffue, at iak hawer forwunnit min siwgdom. Er her pa thenne her tiidh enghe synnarligh tiende edre herredöme tilbiudandis, wthen at her stor alt vel tel bode pa slotet och annar stadz j landet, thet Gud kenne, then iak eder beffoller met siel och lyff tel ewigh tiid. J hwat motte iak kan vora pa eder herredömis beste och gangn, skule j finne mik altiid ödmiwcke och veluiligh tel, ro[d]andis och biudendis som offwer edre fatige tro man. Skriffuit pa Ominnet sonnedagen nest for iwledagh, meo sub sigillo, anno Dominj mdxv°. Adress: Erligh herre och strenge – – – – – forstondare, sin elskelige – – – –"}, {"df": "5855", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlig helsse kerlige fforsænd met Gud. Kære mester Pouel, besynderlige gode ven, myn kerlige bön ær til ider ati ville wæl göre ok spækie myn capellan her Laurens, ffor ty iag haffuer inge hænder met honom; han ffar ok regerer ther i köpstaden som han vil ok ekke som han skulde; nw i torstagx om affton hade han varit til then fatig man Iæppe Olsson ok huggit swnder hwad del han ffan ther i stoffwn, bode clæder ok annat. Kære mester Poual, iag ffor nimer thet wæl pa hans aat hæffer, at han vil intet besynne sig ok ekke hæller lata sig sæyæ, ty trenger mig nöd til at vidersæye honom swo fframpt at iag ey komber i plaz eller skada ffore honom. Jagh haffuer mykyt torkkat in met honom, aff hwilket longt vore aff sæyæ. Kære mester Poual, iag haffuer nw inttet synderligit ider til biuda; hwad ider ær til vilige gör iag altid gerne, thet Gud kænne, hwem iag ider met liff ok siæl beffallar. Snarlige aff Poyko lögerdagen næst æffter sancte Tommas dag, vnder mith signeth etc. Henrik Stensson. Adress: Hederligen herre mesther Paual, domprost i Abo, syn gode ven kerligen sændes thette breff."}, {"df": "5856", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lappi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini 1515 holt iach Henric Stensson lagmandz tingh met almogen aff Lappo sochen i nerwaro Iosep Perssons, fougt på Åbo. Dömdis tessa effterscriffna rår stadugha och fasta mellom Lappiiockiboar på Kikola sidhan, och annar Lappiiockibo påa Willela sidhon, som är första rå Häffwensosammas, Pettestenworen och så till Hanckilaukarj, som tesse synemen synt och ranzakat hade: Swnj Keriiockj*, Iöns Nihattula, Iöns Kullimpera, Oloff Kaukala, Iap Rodast, Michel Isokorpj, Anders Rwick, Nelz Hinderiokj, Henrik Kiffuikyla, Bertil Kolema, Olaff Lappo."}, {"df": "5857", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlighe helsse fförsenth met warom Herre. Ma i wiithe, kære Lydiik ffan Myndindh, ath iak ffiik eders scriwiilsse lwdhindhe ath konwngens folk liigher wthen fföre Narghedhe. Tha takker iak eder fföre eder godh wiilie i bewiisth haffwe Swerigis righe och mik nw oppa thene her tiidh, hwilkiith iak gerna förskylla wiil met eder i hwar iak förmaa. Ær thet saa sake, ath eder dugher komma hiith i lenith, tha wiil iak fara met them thet besthe ther iak kan. Hwath iak kan wara eder tiil wiilie gör jak altiidh gerna. Her met eder Gud befallendes. Skriffwiith paa Rasborgh anno Domini. Nielss Eskiilsson. Adress: Beskedheliigh ok fførnwmstiigh man Lydiik ffan Myndin wenlighe sendis thetta breff etc."}, {"df": "5858", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5859", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5860", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5861", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Preclarissimi patres et domini mei prestantissimi, dignissimi sacerdotes et totus cetus venerabilis hic in presentibus constitutus salutem. Vt domus Dei, supra parvulam petram fundata et Christi sangvine consecrata, longitudine dierum non deficiet, sed continue floreat et perseueret, neccesse est eam viuis semper fulciri columpnis. Hinc est quod dominus meus reuerendus dominus Aruidus, diuina prouidencia huius alme et – – ecclesie Aboensis episcopus dignissimus et suum venerabile capitulum vacante jam dignitate archidiaconatus ad futuri archidiaconi eleccionem hodie decreuerunt procedere. Jnuocata igitur primum gracia spiritus sancti, prout moris est, et deinde in eodem spiritu capitulariter congregati ex omnium consensv matura deliberacione conuenimus in hunc venerabilem virum dominum magistrum N. virum mitissimum(?), in spiritu modestum et genere mansuetum, litterarum peritia, morum honestate atque vite probitate preclarum, in negociis ecclesie gerendis tam spiritualibus quam temporalibus plurimum circumspectum aliisque virtutum meritis – – specialiter commendandum. Et ipsum premissorum meritorum suorum intuitu et respectu elegimus concorditer in archidiaconum ecclesie nostre Aboensis, sperantes jn Domino, quod in hoc non minus bene prouisum sit ecclesie quam prouincie(?). Quocirca vobis omnibus huius alme ecclesie suprascriptis filiis et absentibus tamquam presentibus alumpnis jn virtute sancte obediencie districte precipiendo mandamus, ut ei decenter tamquam huius alme ecclesie Aboensis archidiacono benemerito obedienciam, veneracionem, honorem et humilitatem congruas et debitas exhibeatis, et ut hunc meritum prelatum hic et vbique locorum cum summa reuerencia [et] honore studeatis. Altissimus sua ineffabilj providencia dignetur (conseruet) eum et nos omnes in longeua prosperitate conseruare et faciat ecclesiam suam sanctam prosperari, crescere et dilatarj."}, {"df": "5862", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Reuerende pater. Latorpresencium Vincentius jncidit in canonem: Si quis swadente etc. Contigit enim, quod ipse et nonnulli alij socij suj biberunt apud Petrum Bongh toto die jouis proxime jam lapso(1) circa pulg .. excubiarum – – Item illic duo de sacerdotibus nostris dominis, videlicet dominus Johannes Laurencij de nouo choro, frater dominorum Martini et Benedicti, et dominus Andreas Sassere, qui ad tempus ibi simul(2) consederunt, postea vnanimiter jnde(2) recesserunt(3). Venientes ad plateam, ut quemlibet peterent locum quietis et dormitionis sue, audita est vox letancium in domo Nicolai scriffuere bone memorie,(4) condam proconsulis Aboensis. Dixit tandem vnus ex alemanis nomine Henrici (= Johannis) Kranck: aliquondo(5) (?) fuit hec domus proconsulis satis honorabilis(6), nunc autem facta est domus meretricum manifesta. Ex illo verbo commotus dominus Andreas Sassere voluit inuadere eundem Johannem Kranck(6) cum cultello. Andream verso properans(7) Vincentius restitit(7) et impedivit eum quantum potuit(8). Interim dominus Johannes quesiuit(9) sibi aliquos(7) lapides, ut jaceret in Vincentium, qui occurrens ei cum spata vulnerauit eum in capite tanquam eum vi repellendo. Finaliter separati sunt(10) et satisfactum est parti lese, prout idem dominus Johannes fatebatur in presentia capituli. Ffaciat p[aternitas] v[estra] cum latore presencium prout sibi videbitur,(11) quoniam ad eandem jam veniet (12) pro benefactione absolucionis petiturus.(13) Ex Abo alia ad presens non acciderint nisi quod dominus Aruidus, confrater noster dilectus, hesterno sero rediit de Reualia; idem p. v. r. quantocius visitabit, quam cum hiis breuissimis cunctipotenti Deo ex intimis commendamus. (1) De fyra sista orden skrifna öfver några utstrukna otydliga ord. (2) Ordet tillagdt öfver raden. (3) Härefter utstruket: postquam autem venerunt ad plateam. (4) De två sista orden tillagda öfver raden. (5) Ordet skrifvet öfver ett utstruket quondam. (6) De två sista orden skrifna öfver raden. (7) Ordet tillagdt öfver raden. (8) De fem sista orden tillagda öfver det följande. (9) Häröfver skrifvet: voluit. (10) De sista tre orden skrifna öfver: interim inter se confederati sunt. (11) Öfver de fyra sista orden tillagdt: videlicet (?) de duplice menda. (12) Öfver detta ord: quale (?) ut. (13) Öfver detta ord: misericorditer optinendo."}, {"df": "5863", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Humillime subiectionis obedienciam debita cum promptitudine famulandi. Insignis domine, vestre paternitatis benignitati (quam consolatorem pre ceteris semper habeo) grates ago immortales. Nam meorum post obitum parentum me vestris sub alis hactinus educastis, solatio fuistis, sumptibus et expensis iuuistis et in aliis necessariis (tamquam pater filium suum carnalem) me laudabiliter prouidistis, quod et latius vos facturum non hesito, si cartule a me relegate ad vestre paternitatis dignitatem peruenerint. Igitur pater pie, vos latere non existimo, quin victus semel penuria quendam Vpsalensis civitatis accessi mercatorem ad nundinas vsque eiusdem expensas conducendo, quod egestati mee opportunum fore intellexerim, ne inceptum omnino studium postponere cogerer. Quia, ut dicit philosophus, deficiente causa deficit et effectus. Mox is mercator precibus meis acquiescens solucione tum ipsius Nicolai Boije pro solidis octo michi cuiuslibet cursum septimane prefixit. His itaque peractis venit Vpsalie mercandi opportunitas, ubi et eundem Nicolaum Boije cum merca[n]ciis nundinalibus more solito extitisse repperi, qui postea eisdem pro expensis patrifamilias sex marcarum pro me non dedignatus est reddere solucionem. Quid plura mihi, et octo vlnas panni cum dimidia pro tunica facienda; quare quidquid vestium prius habui, hoc fere totum modo detritum est. Profecto me destitutum in solucione expensarum fore intellexi; idcirco secundum mee facultatis inopiam propriis vti statui in expensis. Cum in scienciarum artibus incumbenti modicum homini refert perpetue bene viuere, sic et magnum in soluendis cumulum denariorum exponere facit, quod cuidam displicet. Pro his et singulis aliis me reddo beniuolum daturum operam studio, ne plus annis quam scienciis crescam, ipseque vobis ad vestra grauis beneplacita in omnibus assero paratissimus etc. His cum paucis reuerendissima vestra in Christo valeat paternitas, meque faciat ut in numero seruorum suorum perpetue habeat, quare vester sum quantuscunque. Martinus Johannis discipulus vester humilis. Adress: Venerabili ac magnificentissimo domino humanarum artium magistro Paulo, ecclesie Aboensis preposito dignissimo patrique suo colendissimo."}, {"df": "5864", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Item leff mester Pawel, ick vnde men ffrunden danken jw hochlyck ffor dat ber xvij tonnen wol emtffangen myt Mattes Rawelson; wyl ick jw beter bescheyt screuen; ick sende jw xxiiij tonnen bayen, dat hadde ick gewen hekeden ffore. Hyr mede en goden nacht. Gescreuen in hast. Claus Boijen. Adress: An mester Pawell to Aboo gescreuen."}, {"df": "5865", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Magnifice domine archijdiacone, benefactor humanissime; pro innumerabilibus beneficiis non michi modo sed et meis amicis persepe collatis nunquam sufficimus vestre dignitatj condignas reddere recompensationes; attamen iuxta breues vires meas gratificarj eijdem volo donec spiritus hos regit artus, in cuius signum pilleum hijlarj offero voluntate, rogans humile, quod eodem animo digneminj perexile munusculum acceptare. N. Lyderi ad vota deditissimus."}, {"df": "5866", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "A:o 1515, då Itima kyrkian blef först funderat, haf:r Walkeala kommit undan Weckelax och Lapwes kyrkior och blifvit förordnat och lagdt wnder Itima kyrkian (äfven såsom Mändyhariu sochn är och samma gången kommen wndan Lapwes och Syssmä kyrkior och lagd under Itima). Nastola cappelgield sammaledes är och då kommen wndan Hollola kyrkia til Itima såsom ock Itima sochn sielf är afsöndrat ifrå Hållola kyrkian och worden een moderkyrkia af många sochnar samanhemptat såsom sal. biskop Arfuedz breff, i Åbo daterat och til Itima kyrkias confirmation wtgifuit, det medh mera wthwijsar. Och brefuet hafr iag läsit i Itima prestgården, der det förwarat ligger hoos pastorem ibm."}, {"df": "5867", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5868", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Humillima mej recommendacione meipsum cum prona ad queuis exequenda voluntate. Venerabilis pater et domine, gaudent affectuose venerabilis parens dominus archidiaconus et ceterj de optima valitudine, fausto et prospero successu paternitatis vestre, optantque et ex toto corde deciderant, idipsum de ea sapere et audire deinceps semper in futurum; dominus Deus conceruet eam et sanam et incolumem reducat in prosperas lares. Dominus Andreas in Piicke jpso die beatj Henricj in Abo constitutus sanus & incolumis, vt omnibus visum fuit, posteaque domum rediit feria sexta proxime sequentj, sabato iterum proxime sequentj diem obiit extremum, intestatus et absque sacramentis, jn cuius locum nondum aliquis suffectus est neque erit ante reditum dominj mej reuerendj et paternitatis vestre. Alia scitum digna non occurrit paternitati vestre scribenda preter me ej et etiam altissimo commendare in vestre parnitatis vnicum solacium et refugium singulare. Cursorie ex presbiterio Hwittis crastino conuersionis diuj Paulj apostolj. Ignoscat paternitas vestra tedi stilo; id fecit festinantia latoris. E. p. v. humilis filius Mattis Siurdj(?), clericus Aboensis. Adress: Egregio plurimumque venerabili viro domino magistro Paulo, alme ecclesie Aboensis preposito dignissimo, patri preceptorique colendissimo."}, {"df": "5869", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen denst to allen tyden. Ersamen mester Pauel, gude frunt. Ick en wet juwer leue sunderlynges nycht to schryuen dan juwe gesuntheyt vnd wolvort hore ick altyt gerne, den vns Got lange vorlenen motte. Vorder mester Pauel, gude frunt, ick hebbe juw by mester Jacob dem barberer al bescheyt geschreuen vmme dat gelt ick van Mychel Hardenberch hebben solde. Des solt was xxxij tunen, den ick by em leijt stan. Vor j tunen dar hebbe ick van Mychel lensman et gelt entfangen, iij [mark] swes. So behelt hey by syck xxxj tunen solt; wes dar vorkomen is, mach hen wetten; ock hebbe ick dar eyn klent aff gehort van ander luden, den et koff hebben. Wes hen jw gefft, moge gy entfangen to mynen besten vnd sendet et my by Oleff Perschon, brenger dusses breues, wente ick es ser behoff hebbe. Wet Got, ick hebbe se hyr i[½] jar gemysset, dar vmme wert wol tyt dat et ens vt queme. Wes gy entfangen, dat schriuet my; dar mach ick my na rychten; wes gy my senden, dat vorsegelt jn eynen dock offte wor gy jn wyllen, dar wet ick my na to rychten etc. Jtem mester Pauel, gude frunt, als Hans Kranke hyr to jare was to Wyborch, don rekede ick myt Hans Kranken al dynck clar. Wes ick Mychel schuldich bleff, is x [mark] swes. Dat mach hen aff korten vnd geuen jw dat ander wes hen entfangen hefft, des ick em mal to betruwe, wers ock mer. Hyr mede syt Godde beuolen. Geschreuen to Wyborch des dynxdages vor lychtmyssen jnt jar vxj. Hans Detmerson. Adress: Dem erbaren vnd vorsychtygen mannen mester Pauel, domprouest to Abo, soll dusse breff fruntlyck geschreuen."}, {"df": "5870", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Deuotissima et humillima mej recommendatione premissa me totum ad mandata paratissimum. Amplissime pater et preceptor colendissime, vestre paternitatis reuerencie mee paruitatis animus vix tantas fundere sufficit graciarumactiones, quantas reconplacendi afficit jntuitus refundendas, precipue ffauorabilis pater, quia vestra veneranda paternitas literis mellifluis ex Ulfsby et Kallola emanatis non dedignata est meam paruitatem vnacum ceteris venerande paternitatis vestre amicis humanissime consolarj. Quam leti, quam hylares earum visa serie redditi sumus, Deus nouit, cui humillimas referimus graciarum laudes, quod peruersorum hominum prauas machinationes confundere, quando vult, nouit et annjchilare, a cuius bonitatis clementia ammodo ecclesie non desinemus annos faustissimos et longeuos paternitati vestre venerande jncessanter exoptare. Nunc prout antea vestre paternitatis familia cum re domestica hic et jn Heykilä optata sanitate consistunt. Harum lator, paternitatis vestre venerande seruus Thomas, binas habet literas eidem venerande paternitati vestre presentare, quas Hans Jwth ex Holmis reuersus secum tulit, asserens pro nouitatibus, mitram episcopalem ecclesie Aboensis ad manus domini reuerendissimi Vpsalensis restitutam et per consequens in prima resolucione glaciej huc restituendam, pocioribus tamen spoliatam lapidibus preciosis. Refert idem ex Lybyck, vnasecum in nauigio vj cistas vitrorum pro fenestris huc destinatas et ad Holmis (!) applicuisse, inde Deo duce quamprimum in vere huc deferendas. Concordiam jnter dominos illic fore annunciat, aliquid tamen discordie jnter dominum reuerendissimum juniorem et eius patrem de prediis iuris eiusdem suborirj, domini gubernatoris eciam dominam filium peperisse. Dominus Andreas de Picke subito uel dominica lxx intestatus diem clausit extremum, jn cuius locum dominus Martinus ex Wæmo constitutus, saltem vsque ad reditum paternitatis vestre venerande, quam Deo altissimo felicissime conseruandum jn longitudine dierum ad decorem ecclesie sue sancte et mee paruitatis consolationem singularem, ex totis precordiis recommendo. Cursorie ex Abo iiij kalendis ffebruarij anno salutis mdxvj. E[iusdem] v[estre] venerande p[aternitatis] humillimus ad beneplacita, Andreas Jacobi. Adress: Humanissimo patri egregioque viro domino magistro Paulo Skeel, alme Aboensis ecclesie preposito dignissimo, patri et preceptori suo colendissimo."}, {"df": "5871", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlig helsen altiidh kerlighe forsent i alsmectigen Gud. Kære mester Pauel, gode besynnerlige wen, tacker iagh ider werdighet ganske kerlige for ider scriffuelsse mig nw tilhande kom och fore gode tidende ther inne berörde äre, Gud tess loff haffue. Som ider werdighet wttrycker i then kalff i breffuit laa om then nye kerke, tha war iag till tals med then werdige herre biscop Aruid, i Hollele. Tha hörde hans nade personlige hwad bönderne ther till swarede. Effter swadane theris ord och mening kwnne i welformerche, at een bether aldreg wil med then hwnd man scal drage til skogx; wnth ær och at nöde them til theres egen siele gagn, wthen thee ther weluilige wndergoo welie. Forhopendes ati snarlige till tals komme med then werdige herre biscopen, tha kan hans nade wnderwiise, hwad iag honom ther till suaredhe, hwilchet meg nw langt wor ider werdighet tilscriffue. J hwad mathe iag kan ther till hielpe, at thet maa stadige bliffue, som begynt er Gud till loff, nær thet insettis fore rigisins höffuitzman och menege rigisins radh, som swodane ærinde anrörendes ære, om iag tha till stede ær, wil iag mig ther win om leggie thet beste iagh kan, thet Gud kenne. Ingen synnerlige tidende haffuer iag ider nw tilbywde paa thenne tiid, högelige tackendes ider, ati wylle meg tilbyude hwes gode tidende i forfare. J hwad mathe iag kan ware ider till welie, scole i fynne meg weluilige till i alle mathe. Ider werdighet her med Gud befalindes. Snarlige scriffuit af Kroneborgh, sabbato Inuocauit, mdxvj, meo sub sigillo. Aghe Joriensson riiddere. Adress: Erligh och welbördige man mesther Pauel Scheel, domprouesth i Aabo, sin gode wen, kerlighe sendis."}, {"df": "5872", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno mdxvj, daghen nästh effther Sigfridi, hwltt iagh Olåff Erichsån till Kijalla tingh medh almågen i Bårgå såchen i närwarv beskedeligen swen Bentth Skreddare, fåwgthe på samma tidh. Nempden: Jönns Persånn, Peder Månssån, Olåff Larssån, Olåff Jönssån, Nilis Larsånn, Peder Mensse, Olåff Andersånn, Eiwald Persånn, Anders Andersonn, Lasse Simånsån, Lasse i Laha, Nilis Swartt i Kvllå. Kåm för retthe thesse epther:ne tålff, landz sinnemen, såm är Hindrick Bentthsånn, Anders i Bijvrbölle, Lasse i Kråcköö, Erich Persån, Peder i Brattnes, Iönss Skräddare, Class i Haraldznäs, Bärtill i Cwris, Simån Olåffzån i Swarttzå, Olåff Massån ibidem, Erich i Michillsböle och Lill Anders ibidem, hwilke för:de men hade waridtt och sintth och granneligen ransakadtt emillan Haijkå och Karlby åm theres gamle råår, såm är försth end rånn widh nampn Måsahålm, tädan till Håttbötthe och så sedann till Tawistnäs, hwilke råår här gildades, dömdes och stadfästes på tingädtt epther the för:de tålff synnemens edhe och ransakan, och förbyvdandis någråm manne atth talla her effther på thenne för:de råå, widh hwars deris vi [mark] för mijn dååm. Och framdelis thenne eptherne men sack till xl [mark] för rågångz atth the ginge in öffuer gamle råår och giårde wåldz wärke wppå Haykå äghår epther xij mens ransakan: Nilis Jakåpsån i Karleby, Pedher Månsse ibidem, hwstrw Gärtrvdh ibidem, Mårthen Larsånn ibidem."}, {"df": "5873", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5874", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntliken grot mit erbedinge des hogestem dat ick vermach. Werdige her mester Pauell; juwer werdiget gesuntheit vnde wolffart is my altit leff. Vorder, werdige her, ick scholde juw werdicheit wol tydinge schriuen ouer. Hir is nu nicht nyes, besunder dat de koninck van Ffranckrick Meilan gewunnen hefft vnde veldusent Switzers erslagen syn etc. Ock werdighe her mester Pauell, ick juw werdicheit im herweste schreff als van Merten Surpe wegen als l [mark], de man em solde geuen als Michell de erschen ..rs vnde nen antwort van juw werdicheit erlanget hebbe; so will ick juw werdicheit mit den ersten scheppen senden [½] schippunt wasses. Dar wert juw werdicheit den dat beste woll by donn etc. Ock werdighe her mester Pauell, juw werdicheit schriff my off juw werdicheit ock wes behouwet van sten offt van kalck offt van anderen persellen, wyl ick all wege gerne dat beste by don vmme juwer werdicheit willen, et sy solt, hoppen offt molt offt wan wande wes juw werdicheit behoff hefft etc. Werdige her, ick solde juw werdicheit wol wat gesent hebben ouer; hir is nu nicht selsens tho bekomen. Got geue mit leue her negest. Sus wet ick juw werdicheit nicht tho schriuen; den Gode vnde Marien vnde der hilgen moder sant Annen beffolen vnde mynen denst; vnde myn husffrouwe dot juw werdicheit ock ser grotten. Geschreuen in Reuell des dinxdages na sunte Mattis anno xvj. Victhor van der Lippe. Adress: Dem werdigen heren mester Pauell Schell, prouest der kercken tho Abouw, sinen guden ffrund, geschreuen mit ganszer werdicheit."}, {"df": "5875", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Maria. Mynen vyllygen denst nu vnde tho allen tyden. Ersame leue mester Pa[u]el, gude ffrunt, jwuer verdychet danke jck hochlyken vor alle gut, vnde vor yck jw true dener kan ssyn, do yck alle tyt gerne. Ffordermer ssal juuer leue vetten, dat yck ssy ffan den Holm geresset vesteuort vnde hebbe de beden taffalen myt my gebracht tho Lubek, vnde ssynt gemaket na jwuen bogere ffan (ffan) bylde vnde ffan grote vnde na vt vyssenge jwuer breue, vnde ssynt ock vol gerustet vnde ssolt jw vol behagen vor enen mogelyken peny[n]ck; vnde jck ssy sse hyr fformoden myt den ersten. Jck vyl sse jw ssenden; gy vnde myn heren bysscup ssyne genede, gy verden des besten vol vt denken; yck verde jwuer leue dar alle besschet by sscryuen. Ssus en vet yck jwuer verdychhet nycht ssunderlynges tho sscryuen, vt dus la[n]t js nycht nyges. Gesscreuen yn hast tho Reuel des ssunauende vor myt ffasten jnt jar yvj. Hermen Yssechel. Scryuet my doch en klen breucken by dyssen gesellen gesant. Adress: Dem verdygen heren mester Pauel, domproest tho Abo, ssal dusse breff."}, {"df": "5876", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor euch erbaren vorsichtigen vnde wysen herren burgermeijster vnde ratman der schtat Reuel, vnsern besundern gutten nachbarn vnde frunden, bekennen wijr burgermeijster vnde ratman der schtat Abow mit fruntlychen grusz vnde vormogen alles guttes begerende wyssentlych zw seyn wy das wnsers gnedychsten herren von Gotes wegen byschoff Erwetz dyner mit namen Hans Wychman, zeger dusses bryffes, mit vnsern mitborgern ij mit namen Peter Wij wnde Hans Goltschmit vor vnsz ysz gekomen jn sytzendem rade vnde hat vnsz clagende vorzalt wy das seijne suster selyches gedechtnis Helycke jn eurer schtat jn Got ijs vorschtoruen, welche seyne leyplyche suster beyde von vater vnde mutter gewest ys, das em dysse vorgemelten vnsere mit borgere als Peter Wij vnde Hans Goltschmyt vor vns mit wfgerackten fyngern noch geuanlycher wys jn dy heijligen bekant vnde bezewget haben, das der vorgemelte Hans Wychman der rechte vnde negeste erff seyner suster ys. Hijrume ys vnsere fruntlyche bede das yr dussern vorgenanten Hans Wychman behulflych wyllen seyn, das her moge krygen das jene das em dij thode hant von syner vorbenumpten selyches gedechtnis sustern Helyke hot zw gereychet, das wyr vm euch vnde alle den euren jn sulcher oder grössern gütlyck vorschulden. Des zw eyner bokentnis vnde meher sycherheijt der warheyt hab wyr vnser schtat segel wyssentlych auff dijssen brijff drucken lassen, der geschrijben ijs am tijngstage vor santte Jorgen des jars vnsers herren Christi mccccc vnde xvj."}, {"df": "5877", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minne ødmiwke kerlige hælse nw [och] altiid forsendh met var Here. Kære her borgemestere, besønnerlige gode wenner. Thenna breffuisare Hanss Wickman haffwer latidh mich forstaa om eth arff honum tilfallith ær effter hanss sijster Heylicke, ther iach formoder han tilforenne eder erlighet vell bewisth haffwer, ath han jw visselige hennes æckte broder och arffwinge ær; hwarfore ær myn kerlige bøn och begaren (!) till eder erlighet [ath i] veliæ lathe fornæmpde Hanss Vickman komma till forscreffne arff, thet honum dogh met retthe tilbörligt ær, hwilkit iach i likerwiss motthe æller större altidh met alle ederss erlighed kerlige forskijlle vill hvar och nær mich ther om tilsagt vorder, thet Gudh kenne, then jach eder all befaler swnd och froligh till ewighe tiidh. Scriffuit paa Aabow sloth sancti Georgij martiris dagh anno mdxvj vnder mith signete. Cristiern Klawesson høffwitzman paa Abow Adress: Erlige och vælfornwmstoge mæn her borgemestare och raadmen i Reffle sine besynnerlige venner kerligen."}, {"df": "5878", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Cum devotus orator vester Iohannes Petri, clericus Aboensis, cui nuper de prebenda canonicale ecclesie Aboensis, clericorum nuncupata, tunc certo modo vacante, ordinaria seu alia auctoritate provisum, possessione forsan subsecuta, et cui dudum etiam de archidiaconatu dicte ecclesie, certo modo vacante, auctoritate apostolica provisum seu provideri concessum extitit, et qui super ipso archidiaconatu caussam contra quemdam Iacobum Iohannis, assertum clericum adversarium in eodem intrusum, certo palatu apostolici causarum auditori, litteris apostolicis super concessione hujusmodi sibi facta non confectis, dummodo infra certum tunc expressum terminum proficerentur, committit, et citationem decem (?) nondum forsan executioni demandatam obtinet, certis de caussis dubitet, provisionem sibi de prebenda predicta factam viribus non subsistere et ab aliquibus etiam asseratur, neutri dictorum Iohannis oratoris et Iacobi adversarii in dicto archidiaconatu vel ad illud jus competere, supplicat humiliter sanctitati vestre dictus orator, quatenus liti[s] et cause hujusmodi statum verum et ultimum tam dicte prebende canonicalis quam archidiaconatus huiusmodi vaeationis modum, etiam si ex illo quevis generalis reservatio, etiam in corpore juris clausa, etiam ex vacatione apud sedem apostolicam resultet, pro expressis habentes sibique specialem gratiam facientes tam de prebenda canonicali, cujus trium, quam archidiaconatu predictis, que inibi dignitas non tamen post pontificalem major seu officium existit et cujus ac illi annexorum fructus etc. quatuor marcharum argenti puri secundum communem extimationem valorem annuum non exeedunt, [etiam si] quovis modo et ex cujuscumque persona seu per liberam cujusvis resignationem de illis seu eorum alio in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis vel assecutionem etc. vacent, etiam si devolutione affecti specialiter vel generaliter reservati litigiosi, cujus litis status etc. curati ex cura jurisdictionali et electivi existant, eidem Iohanni oratori in forma nove provisionis surrogationis, si neutri si nulli si alteri perinde et etiam valere ac alias ut utilius fuerit providere seu provideri mandare secum ut quecumque duo curata seu alias invicem incompatibilia secularia parrochiales ecclesie vel cum altero illorum seu sine illis unum cum cura vel sine cura cujusvis etiam regularis ordinis regulare beneficia ecclesiastica, etiam si secularia parrochiales ecclesie vel earum perpetue vicarie aut dignitates personatus administrationes vel officia etiam curata et electiva in cathedralibus etiam metropolitanis vel collegiatis et dignitates ipse in eisdem cathedralibus etiam metropolitanis post pontificales majores seu in collegiatis ecclesiis hujusmodi principales fuerint, nec non in singulis tribus cathedralibus etiam metropolitanis aut collegiatis etiam parrochialibus predictis aliisque ecclesiis quibuscumque etiam in singulis sub uno et eodem tecto unius et ejusdem ecclesie dumtaxat consistentia se invicem tamen et cum dictis incompatibilibus compatientia etiam in similibus qualificata et unum illorum cum cura aut canonicatus et prebenda dignitas personatus administratio vel officium similiter curatum et electivum et dignitas ipsa in cathedrali etiam metropolitana post pontificalem major seu in collegiata ecclesia hujusmodi principalis fuerit regulare vero prioratus prepositura dignitas personatus administratio vel officium etiam curatum et electivum aut talia mixtim fuerint, si sibi alias canonice conferantur aut ipse eligatur, presentetur vel alias assumatur ad illa et instituatur in eis recipere secularia videlicet victui regulare vero beneficia hujusmodi in commendam quoad vixerit retinere, ita quod liceat sibi de ipsius regularis beneficii fructibus etiam disponere alienatione etc. cum clausula permutandi et commende cedendi toties quoties etc. libere et licite valeat, dispensare dignemini de gratia speciali, generalis concilii et quibusvis aliis constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis et consuetudinibus tam dicte Aboensis quam aliarum ecclesiarum, in quibus secularia etiam sub eodem tecto consistentia necnon monasterii seu regularis loci, in quo regulare beneficium hujusmodi fuerint seu a quo ipsum dependere contigerit, juramento etc. roboratis privilegiis quoque et indultis et litteris apostolicis etc. placeat hac vice derogare, ceterisque contrariis quibuscumque non obstantibus cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini pape. Io. Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris ac verus et ultimus tam prebende canonicalis quam archidiacconatus predictorum vacationis modus, etiam si ex eo quevis generalis reservatio, etiam in corpore juris clausa, etiam vacatione apud sedem apostolicam resultet; nec non status litis habeantur pro expressis vel exprimi possiut; et cum clausula premissas et alias exprimendas generales reservationes importante, que undecumque resultent conditionaliter vel dispositiue exprimi seu pro expressis haberi possint; et in forma nove provisionis gratie surrogationis etiam quoad possessionem, si neutri si nulli si alteri si alicui etiam faciendo oratori forsan jus non competere et causam, quia etiam infectivam perinde etiam valere, ac alias ut utilius fuerit; et cum clausula gratificationis pro oratore, quatenus illi locus sit, ita ut sibi suffragetur et de duabus incompatibilibus secularibus ad vitam et de duabus parrochialibus, et de speciali similiter ad vitam ut supra, et de duobus sub eodem tecto ad vitam ut supra, et de uno cujusvis etc. regulari in commendam ad vitam ut supra, dummodo canonicatus et prebenda aut totidem dignitates non existant insimul sub eodem tecto; et cum clausula permutandi et commende cedendi toties quoties ut supra; et cum derogatione privilegiorum indultorum et statutorum etc. ut supra; et quod major et verior specificatio omnium singulorum premissorum et status litis nominum, cognominum judicum auditorum et collitigantium etc., ad quos actus sit processum qualitatis situatus denominationis invocationis et fructuum augendo vel minuendo usque ad quamcumque summam regula in contrarium edita, non obstante aliorumque necessariorum fieri possit in litteris, que simul vel separatim et ad partem non facta mentione in uno de aliis si videbitur expediri possit. Concessum. Io. Casertanus. Dat. Rome apud Sanctum Petrum quarto kalend. maii anno quarto."}, {"df": "5879", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne tilborlighæ ok velvilighe retheboghenheth medh helse nu ok altidh kerlighe forsenth medh Gudh. Verdigh, elskeligh ok kere herre, ffor ydhert herredøme ok stora mandom, kerlick ok äre j haffve mig ok minom kære soon beuist, mik ok honom ofortienth, takkar iak ydher ødmykheligh ok kerligh ok serdeles for al ydher besynnerligh kerlek ther j haffve beuist mik ok al myn barn medh ydher stora herre gaffer, huilkit iak altidh gerne forskille viil ok fortiene effther myn ytherste formaaghe; ok haffer iak hugh ok vilia ydher altiidh for ydher kerlek ok stora vilie vara til kerlek ok tiensth fulkompneligh, nær i vilie mik tilbiudhe. Jtem elskeligh herre, takkær ok min dotther kær ydher kerlighe for ydhre senninge ok stora gaffer ok haffer hon hugh ok vilia ydher til vilia huar kon formaa vara. Elskeligh herre, sendher iak ydher eth krus medh rödhe rosevatn ok eth krus medh leeffengil vathn, huilkith iak haffuer sielff brenth in thenne neste dagha for en Peder Vye foor sin vegh, bidiandis kerlighe thet i ville ekke forsmaa lisle gaffuer. Sandher ok myn dotther Elslee ydher verdugheth en skiorte ok iij neese dokæ, bidhiendis kerlighe thet i ville ekke forsmaa hennes gaffuer; taghandes kerlighen for alle gaaffer. Gudh giffui iak viste huadh ydhir til tienst ok viliæ kunna vara, thet ville jak altidh gerna gøra. Kære herre, biudher mik tiil huadh ydher liufftth ær, vil iak altidh gerna gøra. Her medh ydher Gudh beffalandes ok s:te Hindrich. Margareta Conradz too Danzke. Adress: Verdoghom ok ærlighom herre mester Paavel domprosth i Aabo ….. tilkommandes thetta ….. kerlek."}, {"df": "5880", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gratia episcopus Aboensis. Sincerissimis nostris semper in Domino decore et salute premissis cum debitis reuerencia et honore. Käre herre, brodher och besynnerligh gode ven. Vij haffue forstadt vti edher herredömes scriffuelse tiil oss kom, thet edher herredöme haffuer forscriffuit eth herremöte stonda skolande i Telghe sancte Margarethe dagh nästkomandes, och begäre, ath vij ecke vile tagha ther fore noghen skotzmaall. Tha vile vij gerna ther tiil vara fortenchte swadana möthe pa for:de tiid och stadh besöke; geffue Gud alzmectigh got medell, raadh och v[p]saat tiil at forstyre then forderffueligh feygd riken emellan lenge varith haffuer etc. Vij achte i the helghe trefallughetz nampn tess for innan ända och fulbordha var rese tiil Norrehothen, som vij plictughe äre, oss met aller förste och snareste thedhen skyndendes tiil for:de möthe. J hwad motte vij kwne vare edher herredöme tiil kerligh, godwilie och bestand, skall edher herredöme altiid fynne oss welwilige tiil, thet swa Gud känne, hwem vij edher herredöme ewigh befale met siäl och liiff. Ex Abo anno Domini mdxvj, vigilia sanctessimi trinitatis, nostro sub sigillo. Adress: Strenno, generoso ac nobilj viro, domino Stenonj Stwre militj, regni Swecie gubernatorj, domino, fratrj et fautorj humanissimo."}, {"df": "5881", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige, kerlige hälsse nw och altiidh forsendh met war Herræ. Käre her Peder, besönnerlige gode venn, maa i vethe, ath i thennæ landzende vanckæ mongehonde rijcthæ aff Tijdzlandh, lönligh köpmentz breff till sine venner, ath kongen aff Danmarck haffuer sine skep aldelis rede liggendis, actendis strax effter sancte Olaffs dagh hiit till thenne landzende ath lathe bedriffuæ roff, mordh och brandh som tilforenne sket ær, thet honum Gudh fforbiudhe. Kennæ Gudh, ath thenne landzende är nogh vtarmeth bode aff örlogh, brandh och saa tesligis haarde aar, saa ingen landzende her kan vnsätte then andre met nogen then dell thöm behoff giörs. Kære her Peder, legger eder vinningh om, ath myn herre ville vndsætte met malth, annerss veth iach ingen raadh. Jach haffuer alzinthet malth paa slottet, om noget paa komer, eij staar thet heller her till fongis; och biwder mich till hwadh gode tijdende i fornwmmeth haffue om freden, om hon holles skall, som dagtingis breffuit vtuiser sistz giordis, och alth anneth makt oppaa ligger, ther iach ok flere i thenne landzende gerne rette sigh effter. Haffuer myn herre noget vall paa bijsseskijtter, bode iach gerne ath hanss herredöme ville skicke en aff thöm hiit till slottet; han giörss her vell behoff, om noget paa kommer. Huar iach kan wara eder till all ödmiwgth och gode, skole j finne mich altiidh veluilliogh till gerne göre, kennæ Gudh, then iach eder befaler met liff och siell til ewig tidh. Snarlige aff Abo sloth, feria sexta inffra octauam corporis Christi mdxvj. Cristiern Klawisson. Adress: Vwrdelegh man och hederlige herre, her Peder Jobsson kijrkeherre j Stocholm, sin besönnerlige gode venn, kerlige"}, {"df": "5882", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Porras", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffør allom thøm tætte breff – – – – – – – koma, kænnes oc kvngør iag Poval Hærmænson, hæredzhöfding j Saxmekij hæred met tætte mith nærwarendis opne breff anno Dominj mdxvj, monedagen nest effter sancti Urbanj dag, tho iag hølt somerting met almoghen j Loymo soken j Portas by i ærligh swens nærwarv Magnus Person, fogte pa Tawesthus, oc flere andre gode men nærvarandes ibidem, tho kom hær før rætten a satho tinge Lasse Nilson aff Nijwa oc kungiorde hær før ooss om sijn aker roor alt vmkringongit roor, som ær først roon Riwtanlædhet oc Kowrwmj (?) mækij, Kvrienkangass, Hijrffuenlaxi; hwilket ærande iag skøtte tiil the xij j nempden sotho, som ær først Oleff Laurenson Kardano, Per Nilsson Rettierffuj, Oleff Laurensson Dordo, Marcus Person Portas, Gregers Marcuson Kimala, Eric Bijørnson Villixelæ, Staffan Iocepson Hawdonkorwo, Siffred Henricson ibidem, Per Bentson Boligas, Oleff Person Ahweldo, Lasse Laurenson Oijnasierffuj, Lasse Nilson Sylwænæ; the tär om granlige rantzakade, vitnade oc efftersworo, swa ath the for:de roor ære rætte roor alt om hans oker oc gærde, oc ingen vilde antigen vædhiæ eller moth stoo, ty effter sodana vitne, ranzakan oc skæl hær føre gigh oc swor dömde iag for:nde roor stadug oc fast ath holdass effter thenna dag ved hwarss teres 3 march før mijn dom. Tiil ytermere visse trycker iag mith signete pa ryggin a tætte breff, som giffuit ær oor oc dag som forscriffuit stoor."}, {"df": "5883", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ilmola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Universis et singulis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis seu audituris auribus divina miseracione episcopus Aboensis salutem in Domino sempiternam. Licet de cuius munere venit, ut sibi ac fidelibus suis digne et laudabiliter servatur de abundancia pietatis sue, que merita supplicacionum et vota bene sperantibus multo majora tribuit quam valeant promereri, nihilominus nos Domino populum acceptabilem reddere volentes et desiderantes, ut capella Ylmola, ad honorem beate Anne et sancti Jacobi apostoli, per nos anno Domini mdxvj die vj mensis Junii solenniter consecrata, debitis frequentetur honoribus, omnibus penitentibus et confessis, qui in festivitatibus predictorum sanctorum et in anniversario dedicacionis ejus die singulis dominicis diebus seu aliis per annum principalioribus solennitatibus causa devocionis et oracionis capellam visitaverint ante dictam aut dominica officia ibidem erudientes pro nostro ecclesiarumque nostrarum statu felici et quieto, pro pace totius christianitatis aëris congruitate Deum pre exorauerunt seu cemiterium ejusdem orando pro fidelium animabus circumierint aut angelicam salutacionem in matutina et serotina pulsacione flexis genibus trina vice dixerint seu ad fabricam et sustentacionem prefate capelle manus porrexesint adiutrices, quocies premissa vel aliquid promissorum devote fecerint, toties de omnipotentis Dei misericordia beatorumque Petri et Pauli apostolorum meritis et auctoritate confici xl dierum indulgencias de iniumtis eis penitenciis misericorditer in Domino relaxamus. Datum apud eandem capellam anno et die predictis nostro sub secreto presentibus appenso."}, {"df": "5884", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5885", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor allen vnde ijzlijchen, dij dijssen vnsern offenen bryff syen ader lesen, vnd synderlych vor euch ersamen vorsichtigen vnde weysen herren borgermeyster vnde ratman der schtat Reuel thw wije borgermeyster vnde ratman der schtat Abow kunt, wy das vor vnsz erschijnen ys wnsers genedijchsten herren herren Erwert, jn Got byschop, dyner mit nam Hans Wychman vnde mit sijch gebracht hot Peter Wij, Andres Goltschmit vnde Hans Goltschmit, vnsere mit borger, dy ym vorsichten brijff avch benumt seyn, vnde sych beclaget hat wy das eyn wort vorgessen ijs durch den schreyber alz vm namaning, so ys wnsere fruntlycke bede, das yr wol thwn wolt vnde lassen em folgen das em dij thode hant gereycket hot von seyner suster wegen selyches gedechtnis Helijke pottersche, dar wyr den vor alle namanyng vnde anschproch schtan vnde guth wyllen wesen. Des zw mcher sycherheyt vnde gezewgniisz haben wijr wnser schtat jngesegel hyr wnder an drucken lassen. Geschrijben zw Abow des sonnabendes nach Erasmi jnt jar mccccc vnde xvj."}, {"df": "5886", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen denst to allen tyden. Ersamen Mychel Hardenberck, gude frunt. Jck en wet juw sunderlynges nycht to scryuen dan juwe gesuntheyt vnd wolvort hore ick altyt gerne. Vorder Mychel, gude frunt, juwen breff by des bysschoppes knechten [hebbe ick] entfangen vnd wol vorstan, dar gy my jnnen beroren van dem gelde vor dat solt gekomen is, dat jck by jw stande leyt. Is jw wytlyck wes gy entfangen hebben, gy en hebben my nycht geschreuen woy gy gegeuen hebben. Moge gy wetten, ick hebbe van Mychel lensman entfangen vor den j tonen solt, den gy em to leuerden; den moghen gy affkorten, vnd ick rekende myt Hans Krank, als hen to jar hyr was, al vnsse dynck clar, dat ick juw schuldyck bleff x [mark] vnd j or off ij, dat Hans wol wet; dat moge gij affkorten vnd geuen dat anders mester Pauel van mynen wegen wes gy entfangen hebben, des ick jw wol to betruwe, wers (wers) ock mer. Vorder Mychel, gude frunt, gy schryuen my van welker russcher ware; ick werde jw wes senden, offte ick werde suluen komen vmme vorsen en wyllen, offte ick werde mynen jungen dar senden offte dem nycht en scheghe. Besturt, dat mester Pauel dyt gelt krygen, ick hebbet an en vorschreuen. Hyrmede syt Godde beuelen. Geschreuen to Wyborch op sunte Anto[n]yus doch jnt jar xv(c)xvj. Hans Detmerson. Adress: Dem ersamen gesellen Mychel Hardenbeck (!) to Abo sal dusse breff."}, {"df": "5887", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nynäs", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myne ödmyukelighe thro tiänist nw och altiidh forsendt met Gudh. Werdugiste herre, werdugis ider ath vithe, at jagh haffuer footh ider werdughet[s] scriffuilse, ath jagh skal kome til then herre dagh och sware hustrv Birgittæ pa Arestadh. Kere herre, tha war hon her j landhith then tiidh jagh war j Danmarck och var her til retthæ met myn hustrv, huickit then gode herren bispen oc flere godhe mæn her j landhet toghe hennes ärende j ranzakan, huckit the ey anners kunde fynne (annars) en myn hustrv hadhe henne räth och redelighe bittaledh alth thet hon henne skyllugh war; män en togh ath en godh venlighe forlikningh skulde ware them j millan gaff myn hustrv henne l marcher, eckæ for then skuldh, [ty] hon var henne inttet plictugh. Hadhe och myn hustrv til thal til henne om xv(c) marcher, som Knuth Biidz hadhe her Henrickx Biidzes godz borth j monghe aar och aldrigh giordhe huaske redhe eller regenskap fore. Och hadhe myn hustrv varidh henne noghet skyllugh, hadhe the godhe män wel sacth henne thet j fra. Kere herre, bidhiendis ider herredöme, ath j taghe ecke migh til mistyckis, ath jagh ecke komber til then herre dagh, for ty jagh haffuer hustrv Birgitte inttet swara, ty thet rörer inttet migh ellir myn hustrv, vthan thet fatige fadherlöss barnidh, her Henrich Bidzes son. For ty huar ider herredöme vil haffue migh j ider tiänisth, när jag ider budh eller scriffuilse foor, vil iak gerne ware til redhæ nath och dagh och voghe myn halss fer ider skuldh. Wore thet och nyttokt, ath ider herredöme kome her sielf personlighe j landhet oc ranzake om all ärende, som ider herredöme liggher makth vpa. Kere herre, jder her met Gud befalendis oc sancte Erich konungh. J huadh motthe jagh kan vara ider herredöme til ödmykt och tiänist, gör iagh altiidh gerne. Scriffuit pa Nyenäss, jpso die octauo visitacionis beate Marie virginis anno Dominj mdxvj, vnder mith signethe. Jons Larentson."}, {"df": "5888", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "Detta år (1516) i juni lät storfursten danska konung Kristierns sändebud David resa; och till konungen affärdade storfursten öfver hela Ryssland Vasilij Ivanovitsch, diakonen Nekras Harlamoff, och sände med honom en sluttraktat till konungen."}, {"df": "5889", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5890", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5891", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5892", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Södertälje", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5893", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Moskva", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Von Gots Gnaden vnd nach vnserm Willen, wir Grossfürst Basiliuss, von Gots Gnaden Keijser vnd Herscher aller Reussen, Grossfürst zu Wolodimer, Musscow, Neugartten, Plesskow, Schmolenssko, Vthwersskj, Jugerschkj, Parnisskj, Wotskj, Wolgartskj vnd mher ander Herscher vnd Grosfürst des Nidderlandts Newgartten, zu Zernigaw, Resanscke, Volotske, Jrsanskj, Belsske, Rostoffske, Jerosslauske, Belaserske, Jodorske, Obdorske, Kondinsske, vnd der mehr etc. Nach geschehener Bewilligung mit vnnserm Bruder Christiern, Konigen zu Dennemarcken, Schweden, Norwegen, der Schlauonen, Gotten, Hertzogen zu Schlesswig, Holstein, Stormarn vnd der Dytmarschen, Graffen zu Oldenburg vnd Delmenhorst vnd mehr andern, seindt wir vbereinkommen mitt gemelten vnnserm Bruder auss bruderlicher Liebe nach Jnhalt dises Briefes, wo dass nottig iss demselbigen vnserm Bruder König Christiern vnsere Hülffe vnd Beijstandt zu leisten wo wir konnen, dass jr vns auch widerumb da es nottig euer Hülff vnd Beijstandt jn vnsern Widerwerttigkeitten auff vnser Begern leisten sollet so uil als euch muglich; vnd jn euer Widerwerttigkeit kegen der Schweden Stathalter, Her Schwant Sone Stein Sture, vnd dem Stathalter zu Wijburgk vnnd gantzen Schweden Landt wollen wir zusamen kommen mitt vnserm Bruder für einen Man vnd wollen das Schweden Lanndt vnntter vns eröbern vnd vnntterbringen. Würde sich aber zutragen, dass der Stathalter der Schweden oder dessen Anhang, Schwandt Sohn Stein Sture mit allen Landen zu Schweden sich vfrüsten würedt, so wollen wir einer dem andern derhalben Bescheidt zuschicken. Vnnd jch will Schwantt Shone Stein Sture vnnd dass gantze Landt zu Schweden mitt meiner Macht ohne Hinterlist vbertziehen, dessgleichen soltu auch Schwantsöne Stein Sture vber dass gantze Landt zu Schweden mitt deiner Macht ohne Argelist vnd Weigerung vbertziehen. (Etc.) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Auff diss alles haben wir Grosfürst Basiliuss, von Gots Gnaden Keijser vnd Herscher aller Reussen (etc.) selber dass Kreutz gekusset vnsern Bruder Christiern, Koning zu Dennemarcken vnd Schweden, Norwegen (etc.) nach vnserm Willen vnd Recht; vnnd soll nach jnhalt disses Briefes gehalten werden. Zu mehrer Vrkundt haben wir disem Brieff vnser Sigil fürgehangen. Geschrieben jn vnserm Reich vnd Schloss Musscow, Gott gebe zum Friede, jm jar sieben dausein [auch vier vnd zwanzig?], jn augusto den andern Tag."}, {"df": "5894", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Arnö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Jacobus, miseratione diuina archiepiscopus etc. Sincerissimis nostris dileccione et salute premissis. Kere, besynnerlige gode wen, j eder faders tiid vnderuiste verdigh fader bisper Larens rigisins radh om en sokn j Finlandh, ther xiiij(c) bönder äre och tess kirkeherre haffwer xx mile wegh j soknebod. Ther före akted han epter soknemens begeren skipte soknene j tw och bygge nij kirkie. Tha screff eder fader ok rigisins radh thom til, som länen hade, ath the inthet hinder skulle ther paa göre, thij rigisins skat minskes ther inthet med, epter bönderne biude sigh tiil aarlige fylle cronone sin skat op swa mijkit presteboleth kan draga ther vnderleggis. Teckis eder scriffue her Ake och Tone Ericson alffuerliga til, at the thet ecke forhindra Gudz tienst forökelse. Thom och then landzende ligger makt paa the ecke fortörnö war Herre. Komber noger fegd paa östan fran Rijdzlandh eller vestan, tha äre the som mest görs behoff wars Herris beskermelse. Maa och ingen med nogen rädelighet swadana bijgningh och Gudz tienst forökelse forhindra den fatige almoge tiil siele waadha ner mest omtrenger Her met eder Gud och sancte Erick befalendis. Göre wij altidhe gerne huad eder kan komma till gode och bestandh. Ex curia nostra Arnö, die Germanj episcopi et confessoris mdxvj°, nostro sub signeto."}, {"df": "5895", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5896", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge helsen oc veluilige trohet altit kerlige försänd met Gud. Kere herre, som j mig vdj twänne eder herredömis scrifffuilse tilbiude, begärendis vithe huad tidende oc lägligheter her äre pa ferdom met tesse affskorna rydzer etc., tha beföger jag eder herredöme för saning och visse tidende at vithe, at tesse ij neste slotz lään äre tilsagde at vare aldelis vederrede at rödie iij väger, hwar thera x fampne bred, her in oppa Finland, oc när the faa nw annen tiid ther om bud, tha skole the sadant stragx begynne oc fulborde tiil ände. Tha haffuer jag hafft myne bud vthe ther om änked förhörindis; tha sigie the rydzer sadant göris för thet herremöte oc raagong her ved grensen om sancte Margarete tiid nest komendis stonde skal, saa store försten wiil ther tha mäctelige komme at rense oc besee tesse röör bade landen j mellen; är ther oc nagit annit opunder eller oc icke saa j saningen, som the sigie, kan jag icke aff töm vtspörie eller förfare. Hwad eder herredöme med flere the gode herrer her om tycker nyttogt oc radeligit vare, om nagre senningebud skal försändis ther kunde förlängie sadane raagong eller icke, beder jag eder herredöme vile mig om the sacher oc alle andre vordende tymelige tilbiude, ther jag mig kunde epter rätte. Nagit synnerligit eder herredöme aff förscriffne rydzer tilbiude, är her jntet, vtan at the begha sig her ved raan met styld oc roffuerij effter theris gamble sidwänie oc töm jngen kan sadant betage eller förmene, som jag eder herredöme offta förre haffuer tilscriffuit. Hwad eder herredöme är tiil ödmiwct oc vilie, gör jag altit gerne. Edert herredöme her met alzmectug Gud tiil siell oc liiff euig befalindis. Aff Viborg, tisdagin nest epter Barttolomej appostolj, anno etc. mdxvj. Tönno Ericxson."}, {"df": "5897", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Isokorpi", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jag Hendrich Stensson, lagman i Norrfinne lagsagu, bekänner och allom witterligit giör med thetta mitt närwarande öpne bref, att then sijne iag sommar ting hult med almogen af Lappo sochn i Ysokårpi by anno Domini mdxvi, S:t Augustini dag, i wälbördig swågers närwaro La; M: fouti ther samme städe, tå kommo för mig thesse effternämbde härads synemän, hwilche som hafde warit uppå en härads syn imellan Hauckela by och Iöns i Wallio om råer them emellan, som är först Niels Olofsson i Lapjoki, Iöns Kullidpäre, Niels Nacki, Anders Coluna, Oluf Hendrichsson ibidem, Yriän Rukardila, Oluf Nielsson i Lappo, Hendrich Kifwekylä, Iacob Sopu, Anders och Erich Kifwejärfwi och Oluf Carlla; thesse förenembde wittnade och sworo thesse efternembde råer för rätta råer emellan Hangila by och Wallio, som är första råå Alarijoki, Johexenniemi, Ylinijoki och så till Nuhianwarsa, hwilket ährende iag skött til them xij; som tå i nembdene såtta, som är först Lasse Larsson i Sarris, Lasse Rogdas, Niels Lapjoki, Iöns ibidem, Suni Karrinjoki, Lasse Iönsson Ipparis, Lasse Kalli, Erich Roualth, Oluf Lappo Iacop Rogdh, Oluf Sonki och Anders Kaukala, wittnade och efftersworo, gillade och stadfäste förenämbde synna med eedh och förenämbde för rätte råår imellan förenämbde byar. Thy effter thessom förenämbdom skälom, ransakan och eede dömpte iag förenämbde råår staduga och fasta emellan förenämbde byar obrutteligen att hållas weder iij [mark] för min dom, och Iöns i Wallio ssi (= sak) til xl mark för wäldi han giorde öfwer förenembde råer. Tills (til) mehra wisse och högre förwarning att så i sanning är som föreskrifwit står, trycked (!) iag min sigill på ryggen å thetta bref, som skrifwit och gifwen ähr anno die, loco etc."}, {"df": "5898", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humil[l]ime nostris recommandatione(!) premissis cum debita reuerencia et honore. Reuerendissime pater, vnde scribendi modulum incipere debemus, non facile aperire ex eo, quod tempore hoc turbido a[c] minus iocundo quo regnum tempestatis antiquæ turbinibus vexatur, omnia plena sunt tristitie et meroris. Nam infortunia nova dominus gubernator per suas literas nobis cæterisque consiliariis regni in nostra diocesi constitutis diffuse exponendo significauit, quod r[euerentia] p[aternitatis] v[estre] assumatis et nonnullis regnum in direptionem et predam dare volentibus discordias et apertas inimicitias contra ipsum dominum gubernatorem, qui in omni sinceritate, quantum nos in veritate perpendere possumus, ad unitatem se offert, insurgendi studio dissentiare ac demum resumptis vicibus transtractamentis bellicis ac optatis illustrissimum Datiæ regem in sugillationem ambulantium et non in via introducere pretendit, prout hoc in copiis literarum diocesium Strengenensis et Arosiensis, eadem gratia episcoporum, pro firmanda inter vos concordia directarum expresse videmus designatum ad r. p. v. Contrarinm nobis esse[t] periculosa dissimulare, quæ omnibus vertuntur in stuporem. Ea propter ex intima dilectione et caritate non ficta affectuosissime et humiliter rogamus et hortamur, quatenus r. p. v. armamenta salute serenissimi domini nostri papæ Leonis X* et alios (= aliorum) reuerendorum patrum dominorum p. v. cooperari[orum] benigne suscipiat et, tanquam angelis (= angelus) pacis tempore iracundiæ sit, regalia et digne (= dignam) modestiam in suis actionibus prestare, pacis pulcritudinis amplexionem, ne nouissima peiora fiant prioribus, cum res nobilissime, que vigore coniuncte crescunt, per discordiam misericorditer peribunt et dissoluuntur. Sunt indubie, r. p. v., qui commendabiles sunt apud Deum homines, pacis amatores et bonæ voluntatis. Suscipiant igitur r. p. v. montes pacem et colles iusticiam, vt regnum et nos pariter omnes de immunitionibus (= imminentibus) periculis reperiamus ad pacem, ad quam confortare dignetur reuerentiam paternitatis vestre rex pacificus, eum (= cui) tandem commendamus felicissime valituram."}, {"df": "5899", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5900", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Hieronimus de Ghinntijs, Dei et apostolice sedis gratia episcopus Asculan[ensis], sanctissimj domini nostri pape eiusque camerarij necnon curie caussarum camere apostolice generalis auditor ac Romane curie judex ordinarius sententiarumque et censurarum in eadem Romana curia latarum vniuersalis executor, vniuersis et singulis dominis abbatibus, prioribus, prepositus, decanis, archidiaconis, scolasticis, cantoribus, custodibus, thesaurarijs, sacristis, tam cathedralium et metropolitanarum, quam collegiatarum canonicis prouincialiumque ecclesiarum rectoribus seu locatenentibus eorundem plebanis, viceplebanis, cappellanis, curatis et non curatis, vicariis perpetuis, altaristis ceterisque presbyteris, clericis, notariis et tabellionibus publicis quibuscunque, per ciuitatem et diocesim Aboensem ac alias vbilibet constitutis, et eorum cuilibet jnsolidum ac illi vel illis, ad quem vel ad quos presentes nostre litere peruenerint, salutem in Domino et nostris huiusmodi presentibus apostolicis firmiter obedire mandatis. Noueritis, quod nos pro parte venerabilis virj, domini Erici Suensson, decanj Lincopensis, Romanam curiam sequentis principalis requisitj, discretionj vestre et cuilibet vestrum tenore presentium committimus ac in virtute sancte obedientie et sub excommunicationis pena, quam in vos et vestrum quemlibet, trium tamen dierum canonica monicione premissa, fecimus in his scriptis, nisi feceritis que mandamus, districte precipientes, quatenus statim receptis presentibus vos vel quicunque vestrum fuerit requisitus, per vos vel alium seu alios ex parte nostra moneatis et requiratis primo, secundo, tertio et peremptorie quendam dominum Paulum Schel, prepositum Aboensem, in quodam perpetuo simplicj beneficio ecclesiastico, prebenda nuncupato, ad altare sancti Sigfridi sito in cathedrali ecclesia Aboensi, jntrusum et occupatorem ac quoscunque alios forsan in dicto perpetuo simplicj beneficio jntrusos et occupatores ac jmpedientes, in executionem presentium nominandos et cognominandos eisque nichilominus et eorum cuilibet in virtute sancte obedientic et sub excommunicationis maioris aliisque ecclesiasticis sententiis et censuris in jnfra memoratis litteris apostolicis prouisionis dicti beneficij et processibus de super habitis et contentis et expressis ac ducentorum ducatorum auri de camera penis districte precipiatis et mandetis, quibus et eorum cuilibet nos etiam tenore presentium precipimus et mandamus ac requirimus et monemus, quatenus jnfra sex dierum spacium a die monicionis huiusmodi per vos vel alterum vestrum eis facte jmmediate sequentium, quorum sex dierum duos pro primo, duos pro secundo et reliquos duos dies eis et eorum cuilibet pro tertio et peremptorio termino ac monicione canonica assignamus et vos assignetis eisdem, debeant et teneantur et eorum quilibet debeat et teneatur prefato domino Erico principali seu eius legitimo procuratori, ad hoc mandatum sufficiens habenti realiter et cum effectu possessionem corporalem, realem et actualem dicti perpetuj simplicis beneficij ecclesiasticj, prebenda nuncupati, juxta vim, formam et tenorem dictarum literarum apostolicarum prouisionem dicti beneficij ecclesiasticj sibi, domino Erico, nuper per sanctissimum in Christo patrem et dominum nostrum, dominum Leonem, diuina prouidentia papam decimum, concessam et processis de super habitis et fulminatis vacuam, liberam et expeditam tradidisse, consignasse et remisisse ac jpsum de cetero in illius pasifica possessione stare permisisse, necnon (necnon) de omnibus et singulis fructibus, redditibus et prouentibus, occasione dicti beneficij ecclesiasticj quomodolibet prouenientibus et per jpsos et eorum quemlibet hucusque a tempore illius vacationis citra jndebite et jniuste perceptis et leuatis et quj percipi potuerunt, jntegraliter respondisse et satisfecisse, aut jnterim se cum eodem domino Erico personali seu eius procuratore predicto amicabiliter componant et concordent; alioquin prenominatos monitos, si in premissis se fore grauatos senserint, modo et forma premissis peremptorie citare curetis prout et nos citamus eosdem, quatenus sexagesima die post citationem vestram huiusmodi jmmediate sequente, si dies ipsa juridica fuerit et nos seu locumtenens noster vel alius forsan jnterim loco nostri surrogandus auditor ad jura reddenda pro tribunali sederimus vel sederit, alioquin prima die juridica ex tunc jmmediate sequente, qua nos seu locumtenentem nostrum vel surrogandum prefatum ad jura reddendum et causas audiendum pro tribunali sedere contigerit, compareant in judicio legitimo coram nobis seu locumtenente nostro vel surrogando predicto per se vel procuratorem seu procuratores suos jdoneos causam suj grauaminis allegaturj aliasque dicturj, facturj, auditurj et recepturj quicquid justicia suadebit et ordo dictauerit rationis, certificantes nichillominus eosdem monitos et citatos, quod siue in dicto citationis termino, vt premissum est, comparere curauerint siue non, nos nichillominus seu locumtenens noster vel surrogandus predictus ad declarationem dictarum sententiarum et penarum et alia grauiora, prout justum fuerit, procedemus seu procedet, ipsorum citatorum absentia seu contrario in aliquo non obstante, diem vero seu dies monitionis et citationis vestrarum huiusmodi atque formam et quicquid in premissis feceritis nobis per vestras patentes literas aut jnstrumentum publicum horum seriem seu designationem in se continentes seu continens remissis presentibus fideliter jntimare curetis, absolutionem vero omnium et singulorum, quj prefatam nostram excommunicationis sententiam jncurrerint siue jncurrerit quoquomodo nobis vel superiorj nostro tantummodo reseruamus. Jn cuius rei testimonium presentes literas siue presens publicum jnstrumentum, huiusmodi in se continentes siue continens, exinde fierj et per notarium publicum nostrumque et huiusmodi cause ac dicte curie causarum camere apostolice coram nobis scribam jnfra scriptum subscribj et publicarj mandauimus sigillique dicte curie, quo talibus vtimur, jussimus et fecimus appensioni communiri. Datum et actum Rome jn domo habitationis nostre, sub anno a natuitate Domini millesimo quingentesimo decimo sexto, jnditione quarta, die vero sabbatj vigesima secunda mensis nouembris, pontificatus sanctissimj in Christo patris et domini nostri domini Leonis diuina prouidencia decimj anno quarto. Guilliemus de Vegio, dicte curie causarum camere apostolice notarius. Tax. ad Cruselos Ser. Hie[ronymus] Asculanensis auditor."}, {"df": "5901", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the dande mæn thetta breff hender ffore at koma bekennomps wj epterscriffne gode mæn Magnus Jonsson, closter ffowgte j Nadendal, Erland i Nwmmis oc Knwt Thomasson wepner met wort nærwarandis opne breff, at oss ær witerligit nw om sancte Henricx tiid bleff eth aar, tha kom erlig oc welborin quinne hustrw Birgitta, Knwt Bidzces epterlewerska, Gud hans siele naadhe, oc taladhe til erlige oc welborin quinne ffrw Anna Hansdotter til om tree hesta, huilkit thet ær oss witerligit, at Knwt Biidzce han gaff her Henric Biidzce the hesta; then ena war sza gode som xxx marc wppa thentiid, oc then annan sza god som xij marc, oc then tredhie sza gode som viij marc, oc eth gamle stry oc ij gamml rythy, som Knwt Biidzce hade ridhit j mange aar tilförende met. Ær oss oc witerligit, at her Henric Bidzce gaff Knwt Biidzce jgen thentiid Knwt Biidzce gaff her Henric Biidzce the hesta, tha gaff her Henric Biidzce Knut Biidzce iij lester rogh, oc tesse goffuor war gongin them j mellan wel j xij aar ffor æn hustrv Birgitta kom j Knwt Biidzces sengh. Jtem then tiid Wiiks gard war brent, tha gaff her Henric Biidzce Knut Biidzce iiij köör oc ij par wxe oc ij hesta, then ena sza gode som vj marc, oc then annan sza gode som fæm marc, oc ij stora kwlgryte. Jtem haffue wj oc spoort at hustrw Birgitta haffuer talad til ffrw Anna om eth spaan oc sölf hattebandh oc en skena oc eth korill band. Jtem thet spanet oc thet sölff hatte bondet, thet köpte her Henric Biidzce wtoff Longe Jonss Olaffson Babensse ffor xvj marc gamble ortoger, oc om then skenæn hustrv Birgitta talade til ffrw Anna, gaff Knut Biidzce Erland j Nwmmis ffor en blackot hesta han köpte. Jtem teslikis om thet korelbondet, som hustrv Birgitta taladhe til ffrw Anna, thet fik her Henric wtoff sin kere modher. Jthem teslikis tha her Henric Biidzces hemkom ööl war oppa Nyenæss, tha talade her Henric Biidzce oc Olaff Jonsson til hustrv Birgitta om Wiikx gard, huilkit hustrv Birgitta sagde, at thet war lageligit byit them j mellan oc hon ther oppa breff haffde, huilkit her Henric Biidzce oc Olaff Jonsson ther wppa eskade oc wilde see thet for:de breff, huilkit hustrv Birgitta hon swarade, the sculu aldrige ffaa see, oc thet scal aldrig koma ffor theris ögon sza lenge som the leffua, huilkit her Henric Biidzce oc Olaff Jonsson swarade, at the aldrig wore wtoffuer thet bytet oc aldrige samtycktt oc aldrige sogho the breffue, oc aldrig theris jncigle kom ffor theris breff, oc alder jngen beffalning haffde wppa theris wegne giffuit oppa thet for:de byitet antinge biscop Koort eller nogon, ffor thy at godzet war byit laglige them j mellan, Eric Biidzce oc Claws Biidzce, vtan biscop Koort, han hialp Knut Biidzce ther met, ffor thy at han war til manne komen oc her Henric Biidzce war eth baarn. Teslikis talade her Henric Biidzce oc Olaff Jonsson til hustrv Birgitta om xv(c) marc, som the wore til acters oc Knut Biidzce war them laglige skyldoger, fförst for boskapin och hele bohaget wppa Wiik, teslikis at Knut Biidzce hade her Henric Biidzces godz j sza mange aar j syne wærie. Ffor tesse saker bleff Knut Biidzce her Henric Biidzce skyldoger xv(c) marc, som her fore scriffuat staar, ffor wtan the iij lester rogh, som her Henric Biidzce gaff Knut Biidzce ffor the hesta; oc wore ther offta gode mæn offwer oc wilde forliika them oc greep thet alder jngen gode ænda. Jtem ær oss oc witerligt then tiid hustrv Birgitta hon solde her Henric Biidzce Wiikx gard oc Rwggenool oc Engilsby ffor xj(c) marc, som thet war henne giffuit j hennes morghon goffuor met boo oc boscap som thet stood, sza sculde her Henric Biidzce oc haffua, tha han köpte, sza war oc theris widertaal. Teslikis bidie wj sza Gud til hielpa at sza i sanning ær som her fore scriffuit staar, oc framledis wilia holla met wor eedh, om behoff kan göras, ffor thy wj folgde them dagelige epter oc then födde oss wpp wtoff barnedomen. Thy ær jngen j thetta her landhet, som bettre weth wtoff thetta her ærendet æn wi tree for:de mæn, som mangen dande mæn ær witerligit her j landet at sza j sanningen ær. Til ytermere wiisse oc witnesbyrd tryckom wj worom jnciglom nidhan ffor thette breff, som giffvit oc scriffvit ær j Nadhendall om conceptionis beate Marie wirginis anno Domini millesimo quingentesimo decimo sexto."}, {"df": "5902", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "[Bekennes jak Clawe]s Henrikson, lagman i Söderfinne lagsagw, met thetta mith nerwarandes [opne breff at] then tiidh iak lagmans tingh hulth met almogen aff Loyo soken [i welbyrdug man]s nervarv Kyrstier(!) Classon, fowgde pa Rasborgh, och Seffwerin [Pawalsson, heredz]höffdinge ther same stadz, anno Domini mdxvi, annen dagh – – –, tha kom for rätta a setted tinge Anders i Hiidis och kerdhe [til Karnes] by om wtmarcker och fyske vatnen, hulcket ther wore swa [– – ran]sakath met menighe soken och the xij i nempden sotv [– – An]ders i Hiidis skall niwtha, brvcka och beholde en ottonde [dell i for]scriffne Karmes by wthmarcker och fyske vatn ner[by] och [fierre – –] thet helst vora kan. Nempden: Mortten Ymmolan, Per Mondola, – – – Oyttvla, Pauel Hywela, Thomas Koskis, Pelle Kawol, Larens – – Meyckela, Mortten Mekikyle, Jons Rennel och Henrik Vane – – – theris ranzakan, vetne och edhe dømde iak forscriffne Anders [i Hiitis en ott]onde dell frij niwtha, brvgha och beholda epter thenne [– – – –] fyske vatn, vedh hwars theres vj mark for min dom. [Til ytermer]e visso och vetnisbyrdh triker iak mith incigle pa ry[gin aff] thetta breff. Datum anno, Domini (= die) et loco ut supra."}, {"df": "5903", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5904", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5905", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5906", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno m[d]xvii die octaua epifanie …. obiit dominus Olauues, vicecuratus in parochia Pvitis, cuius anima requiescat in pace, amen."}, {"df": "5907", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mijn ödhmijkelegh thro tiienisthe nw och alltiidh ödhmijkeligh fforsenth met wor Herre. Thökiss edhers herredöm ath wethe, ath om dhen tienndhe om dhe rijser, dhaa är her inghen andhen tiendhe wthen godh (eke), dher wij kwnne rethe oss äffther. Saa maa edhert herredhöm wethe, ath bispen haffwer sith bodh dher indh j Rijsslandh; nor Gwdh wiill ath wij ffaa naken tiendhe j gen, will iach bijdhe edhert herredöm tiill wfforthöffwidh dher om. Kere herre, är her sthor brijsth wpaa thette sloth om ij halff slanger och en böse sköthe, hwar ffor är mijn ödhmijkeliigh bön tiill edher herredöme, ath edher tökiss wndsæte thette ederth herredömss sloth och edher wndherdaane dher met, saa ath wij haffde mwren och dhen dellen wij kwnne ffor sware oss met, som nw makt wpo ligger. Kere herre, tijktis edher herredömme biwdhe Lasse Scriffwer tiill paa Kwme gaar, [att] hand met dhe swäne hand dher heffwer motte komme her tiill slaathet och dhen ffijthalie och spisningh hand dher haffwer maathe komme her indhen porthen nw men fföredh är. Thökess edhert herredöm om the ffrijbornne men dher i Sathegwne är, ath the ffijnghe edhert herredöm[s] scriffwillsse nw i tiidh, hwadh dhe skwlle räthe sigh äpther; och görss thet well behoff, ath the komme her indh om mwren. Kere herre, dhet wore migith nijttoght ath ederth herredöm scriffwe hidh i gen offortöffwid edher wille her om, hwre edhert herredöme her om tijkess. Kere herre, saa maa edhert herredöm wethe, ath her war mijn ffar och Hiindrich Sthensson; äffther dheriss samtöke haffwer iach scriffwid edhert herredöm saa tiill. Enghen andhen sijndherligh tiiendhe, dher iach kannd bijdhe edhert herredöm tiill, wthen edhert herredöm alzmecthogh Gwd befallendis. Scriffwiid ffredhagen nest äpther sancte Hienndrich[s] dagh her paa Abo Mdxvij. Cristher Clawsson."}, {"df": "5908", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Vitherlikit och kunnockt vari allom thöm thetta breff höra, see eller læsa, at jak Anna Lywngisdotter, Magnss Nilssons aterleffua, haffuer af berodna modhe oc goduilia epter flere myne weners samtykkio oc raadh giffuit eth godz liggiandis i Llemmw soken j Askas by vnder Nadendals closter til æwerdeligo ægho ffor myns elskelige dotthers Cristine Magnssdotters prowento oc mædgifft, huilkit godz ær myn morgon goffwor oc ær gamalt frelss. Thy afhender jak mik oc mynom arffuom for:de godz, tilegnendess thet for:do Nadendals closter met alle thess tillagor i tompt, aker, engh, skogh, fæmark, fiskeuaten, qwærn oc qwarnestade, nær by oc fierre, alzingo vndantagno, som thy godze nw tilhörer eller aff aldher tilhört haffuer oc rættelica tilhöra bör. Til mere visso oc witnisbyrd bider jak werdighen fader i Gudh biscop Aruid, biscop i Abo, om sith secret, erlige oc wælborna men Clauiss Henrekson, llagman i Soderfynne, Henrich Stensson, lagman i Norfynne lagsagu, Gödich Nilsson oc Erland Andersson, wæpnara, at hengie theris jnsigle nidhan for thetta breff, som scriffuit ær wid fornempde Nadendal arom epter Gudz byrd tusande ffæmhundrat pa sywttende are, sancti Ansgarij dagh episcopi et confessoris."}, {"df": "5909", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Vacante nuper prepositura ecclesie Aboensis per obitum quondam magistri Pauli extra Romanam curiam et in partibus defuncti ejusdem ultimi possessoris [supplicat] devotus sanctitatis vestre orator Johannes Petri, in decretis licentiatus, [quatenus] sibi specialem gratiam facientes de prepositura ejusdem ecclesie, que inibi dignitas major post pontificalem etiam curata existit cuiusque fructus, redditus et proventus quatuor marcharum argenti secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive ut premittitur aut alias quovis modo aut ex alterius persona cujuscumque seu per liberam resignationem dicti Pauli vel alicujus alterius de illa in Romana curia aut extra illam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutione Execrabilis vel assecutionem beneficii ecclesiastici, quavis etiam apostolica auctoritate collati vacet etc., si devoluta generaliter vel specialiter, reservata, affecta seu ejus litis status etc. existat, litigiosa existat, eidem Johanni Petri providere dignemini de gratia speciali, non obstantibus statutis et consuetudinibus dicte ecclesie juramento etiam roboratis et constitutionibus ac ordinationibus apostolicis ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque cum clausulis opportunis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. P. cardinalis S. Eusebii. Et cum absolutione etc. quoad effectum; et cum supplectione defectuum; et cum clausula generalem reservationem importante; et quod obstantie oratoris habeantur pro expressis; et quod qualitates prepositatus latius exprimi et major specificatio in litteris fieri possit. Concessum. S. P. cardinalis S. Eusebii. Datum Rome apud sanctum Petrum nonis februarii anno quarto."}, {"df": "5910", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Prepositura ecclesie Aboensis, nuper per obitum cuiusdam Pauli L (= Scheel), illius ultimi possessoris prepositi extra Romanam curiam [defuncti], vacante, supplicat igitur humiliter sanctitati vestre illius orator Ericus Suenonis, decanus Lincopensis, quatenus sibi specialem gratiam facientes de dicta prepositura, cujus fructus etc. novem marcharum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso sive alio quoris modo aut ex alterius cujuscumque persona etiam per liberam resignationem dicti Pauli vel cujusvis alterius in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam resignationem et constitutionem Execrabilis vel constitutione De multa affecta, dispositione exprimenda generaliter reservata, electiva, inter alquos litigiosa, cujus litis status etc. existat, eidem oratori providere seu provideri mandare (mandare) dignemini de gratia, speciali, constutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis non obstantibus quibuscumque cum clausulis necessariis et oportunis. Fiat ut petitur. I. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris etiam beneficiales ac verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio, etiam in corpore juris clausa, preterquam per obitum apud sedem resultet, et cujuscumque litis status pro expressis habeantur seu exprimi possint in litteris; et cum clausula quamcumque generalem reservationem ….. vel dispositione latissime in litteris exprimenda etiam per unam xviii novembris anno secundo et aliam decimonono aprilis anno tertio ac reliquam vigesimo nono aprilis anno quarto in cancellaria publicatas regulas latissime exprimenda importante; et etiam in forma surrogationis etiam quoad possessionem etiam + gratie si neutri si nulli si alteri perinde etiam valere aut alia utiliori via littere expediri possint +; et cum derogationibus quorum cumque statutorum dicte ecclesie ex consuetudinum et fundationum etiam constitutionum provincialium et sinodalium etiam juramento etc. roboratis ac privilegiorum et indultorum et litterarum apostolicarum latarum extendendis adeo quod contraria quecumque tollantur et non obstent; et cum derogatione regule de verisimili notitia obitus quatenus obstet; et cum clausula gratificationis quatenus illi locus sit; et quatenus de jure patronatus existat exprimi possit in litteris cum illius derogatione, videlicet si laicorum tantum ex fundatione vel dotatione pro medietate alioquin in totum; et quod premissorum omnium et singulorum etiam fructuum + vel minuendo usque ad verum valorem et an sit prima dignitas +; et cognominum invocationis status qualitatis etiam ad illa obtinenda requisite annexorum et connexorum aliorumque circa ea quomodolibet exprimendorum major et verior specificatio fieri possit in litteris. Fiat. I. Datum Rome apud Sanctum Petrum octavo idus februarii anno quarto."}, {"df": "5911", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkäng", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff före koma kan bekennes oc kungiör jagh Jöns Spore medt thetta mitt nerwærendes ypne breff att thet sinne jag lagmands tingh hult med almogen aff Pargas socken i Kyrckieængeby å welbijrdigh mands vegne Klaus Henrichsson, lagmand i Sudraffinne lagsagw, i neruaro welbyrdigh suen Christer Clausson, ffougte vpo Åbo anno Dominj mdxvij, mondagen nest æptir purificationis Marie, thå komo fför mig a sattho tinghe welbyrdig man Johan Fleming och welboren suen Eriich Fleming oc giorde witterligit ett lageligit jorda skiptte, som the tilfförenne giort hade sina emillom j så motte att for:da welborem man Johan Fleming wntte oc vplat for:de welboren suen Eriich Fleming Quidie godz, liggendes j Pargas, med allom sinom tillagom, som wndher for:ne godz aff alder tillegat haffuer, oc en holme, som hettir Hooffuarholma, oc helfftenne aff Kupniholme, oc ther emot vntte oc vplatt Eriich Fleming ffornempde welboren Johan Ffleming ighen Padho godz liggendes i Letola socken, Korffuela godz i Wemo socken och Siggile godz, liggendes j Poytte socken, och med allom sinom tillagom, som vnder for:de godz aff alder tillegat haffuer, jnthet vndantagit vpo nogre sidor, till euerdeligen æghe, huilka fforskriffne jordeskipten, som æro nu sköt oc skælat opo tingit med tesse æpter:ne tolff, som tho i nempdene sotho, som ære först Henric Kædhes, Mattis j Ffinneby, Siffrid j Skræbby, Jöns j Kijriala, Oleff Jæpa, Siurd j Sijselax, Secundus Siurdson, Mattz i Taraby, Oleff Monson j Yppenäs, Morthen j Ærsteby, Las i Simonssby oc Henrich i Ærsteby; thy æptir tessom for:nom skælom dömde iag for:na jorda skipte oc skötning stadugt oc ffast obrutzlige at holles vid vj marc för lagmandz doom. Tess till mere visse oc högre föruæring at så i sanningen ær som forskriffuit stoor bedher jag erlig oc welbyrdig men, som ær Claus Henrichsson, lagmand i Sudraffinne lagsagu, oc Henric Stenson, lagman i Norffinne lagsagu, wm beggis theris jnsigle med mitt egit jnsigle vitterlighe lata hengia nedan för dhetta breff, som scriffuit oc giffuit ær år, dag oc stad som forscreffuit stoor."}, {"df": "5912", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsen, altiid forsent kerlige j alsmectigen Gud. Kere broder, godhe besynnerlige wen, teckis ider herredom wile wethe, ath her stor alth wel till i thenne landzende, Gud tess loff haffue och wnnæ swo lenge blyffue. Iak fiik ider herredoms breff nogre faa dage for iwlen, i hwilchen i mik tilskriffuer till then herredag, som stoo skulle ther j Arboge nyth arss dag, huilche meg tha forstacket war diid komme och endels fortog migh then fare wii hadde och æn dagelige haffue aff the omilde affskorne hedningher. Effter ider scriffuelse och begere hadde wij tillskicked the gode men, som diidt ind sendes skulle, och hadde wort bwd ther ind, forhörindes om frii weyg och pristaff; tha bleff warth bwd swarlöss tilbake dreffuet. Hwad the i synne haffue, weth ingen etc. Thet anned ider herredoms breff bleff och swo forkynned for tesse gode men her i landet, hwilchet them tycker ganske ylle wara, ath eder swadant hoffmot skee skulle helst i ene fellugh dag, forhopendis till Gud och alle Swerigis patroner, ati faa ther en god hwgswalelsse fore Maj och wethe for wisse, ath (at) ther ligge for Ræffuel two kongens skep, en iacth och eeth anned skep, höffuitzmannen ther fore heder Casper van Danckfort. Om i wiiste, ati skulle ecke faa edert skep igeen, om tha kwnne fynnes rod till ath giöre them noget hinder; bywder mik ther till om hwad ider teckis; iag haffuer wel lenge seden kafft myne speyere ther wth om nw ……. j sacth ati skulle faa ider skeep igeen. Ingen synnerlige tiidende haffuer jak ider herredom tilbywde paa thenne [tid]. Ider her med Gud alsmectugh med liff och siel swnd och salig bafalendis. Hastelige scriffuit aff Tauestehus, torsdagen nest fore Sigfridi Mdxvij. Åke Jörienson riiddere."}, {"df": "5913", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kjulo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gracia episcopus Aboensis. Amicabilem in Domino felicitatem et salutem cum debitis reuerentia et honore. Kære herre, brodher och besynnerligh gode ven, vij haffue hört och for visse spoort ath then gode mannen Örian Hansson ær framlidhen aff thenne snöde verld, Gud hans siæl node met alle cristne siæla. Ty ær hans atherlewerskes ödmiwke och kerlige bön tiil edher herredöme, ath edher heredöme vilde hænne bliffua lathe vedher Korsholms forlæning tiil noghen tiid, segh och syne fadherlöse smaa barn tiil tröst och hogswalen for then hwlle trooskap, som han seth fædhernes rike och edher herredöme in tiil dödhen bewiste, ffulkomblige hopendes ath edher herredöme i thenne bön och begærelse och alle andre bestondelighet hænne ecke vile vndfalla etc. Fframdeles besöge vij edher herredöme vethe om the sendinge bod tiil Rydzeland epther edher herredömes vilie och scriffuelse; tha haffue vij oss ther om vinnelacht met bod och scriffuelse tiil Tönne Erikxson, ath han skulde forwerwa the gode men som tiit nempde æra pristaff och sæker leyde vth och inne, och var ther inghen instad aff hans bodh lenghere æn tiil Nöttebörgh met swar och genseghelse ath inghen skulde biude segh ther tiil for nye aredh. I hwad thet haffuer inbære ær Gudi bæst vetherligit. Toch vile vij æn nw biude tiil thet mæste och bætzste vij kwne, edher herredöme kerlige bediendes vile oss och flere gode herrer och mæn her i landet tidelige tiilbiude hwre rigxens fiendher pa then sidhe segh stelle vile, tiil vpslagh eller feydh, tha vile vij sitie vedher redhe, riget och edher herredöme tiil bestand i thenne opne landzænde eller anner stedes, hwar behoff kan göres, thet ytherste och bætzst vij formaa næst Gudz hiælp, hwem vij edher herredöme och alt thet i wælwile ewigh befale met siæl och liiff i lyckesamblige vælferdh. Ex manso nostro Kiwla anno Domini mdxvii vigilia beati Sigfridi, nostro sub sigillo. Adress: Strenuo genereso ac nobilj viro domino Stenonj Stwre in Ekesiö, militj regni Swecie gubarnatorj, domino fratrj et amico nostro humanissimo."}, {"df": "5914", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Reformatio Erici Suenonis decani Lincopensis, cujus preinserta est sub data Rome apud Sanctum Petrum octavo idus februarii anno quarto. Dignetur sanctitas vestra litteras super preinserta conficiendas cum provisione dicte prepositure pro ipso Erico, etiam si vacet per obitum quondam Johannis Petri in ipsa prepositura vel ad illam jus habentis seu habere pretendentis + extra curiam defuncti, et alias prout in eadem supplicatione continetur, etiam in forma surrogationis etiam quoad possessionem, quatenus ipsa prepositura inter eundem Johannem Petrum(!) et quoscumque alios litigiosa esset, etiam cum expressione judicum et collitigantium ac titulorum eorum expositione mandare de gratia speciali. Concessum. Johannes Casertanns. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto nonas marttii anno quarto."}, {"df": "5915", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rönö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5916", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmiwge helsen oc veluelige trohet altit kerlige fösänd i alzmectigen Gudh. Kere herre, täckis eder herredöme vile wethe, at som i mig offta tilscriffuit haffue, at iag sculde mig vinlägge och bekaste at förwerffue eders oc rigisins senningebud frihet och leygde tiil oc aff in j Rydzeland, tha hade iag strax mit bud ther in när iag fiik eder herredömis första scriffuilse oc tesligis sidan haffuer hafft iij myne bud ther in om samme sacher. Tha vorthe the icke lengre instadde, än tiil raan, oc sidan matte the komma ändelige tiil bacha igen, swa the ingelunde vilde nagre senningebud ther instädie. Och gaffue tiil skuld, at her regnerede pestilencie, ther fore the icke betröstede nagre senningebud ther instädie. Vtan nw för nagre dage sidan kom en baiore in oppa grensen oc sende vist bud hiit tiil slotit, at eders oc rigisins senningebud skole nw haffue frij väg oc leygde in vdj theris store förstis land tiil Muskowen, Nagard eller hure langt töm sielffue täckis tiil oc aff vtan all slädzskhet, oc haffuer ther räcth sin hand oppa. Ty haffuer jag nw scriffuit then werdug herre biscop Arffuid oc her Ake Jöriensson tiil, swa vägin är the gode men frij, som the pa eder herredömes vegne ther tiil haffue skickad oc benempt sadane rese sig foretage. Alzmectig Gud giffue töm nader tiil nagit got ther kwnne förwerffwa rigit tiil tröst oc bestond. Jntit synnerligit är her pa thenne tiid eder hersedöme tilbiude, vtan alt fredligit oc got, som jag kan förmerchie. Oc beryctis her at konungen aff Palen acther oc wiil sätie j dag med store försten. J huad matte jag kan vare eder herredöme tiil ödmiwct oc trohet, befynder eder herredöme mig altit veluelig tiil. Eder her med alzmectig Gud sund oc salig tiil siell oc liiff euig befalendis. Aff Viborg, torsdagin nest effter dominicam Reminiscere, anno etc. Mdxvij. Tönne Ericxson. (På en lös sedel:) Kere herre, her ghar oc för wist rycthe, at store förstin haffuer fäm brödre oc the vile nw skiffte landit j v deler, swa huar thera wiil vithe oc haffue sin rette andell aff landit. Hoppes mig, som her oc ghar j mwmmel, at töm jnbyrdis j mellen begynnes en mysdräct oc ouilie fförre thet skiffte liche tilgonger eller tager nogon god ände. Jterum in Christo felicissime valeatis etc."}, {"df": "5917", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Cum devotus vester Ericus Suvenonis, canonicus et perpetuus beneficiatus in ecclesia Aboensi, perpetuum simplex beneficium ecclesiasticum, prebenda nuncupatum sancti Sigfridi, in dicta ecclesia Aboensi, quod obtinet in manibus sanctitatis vestre, sponte et libere resignare proponat prout ex nunc resignat, supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Iohannes Magni, clericus Lincopensis, quatenus resignationem hujusmodi admittentes sibique specialem gratiam facientes beneficium predictum, cujus fructus etc. quatuor marcharum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona sen per similem dicti Erici vel cujusvis alterius resignationem de illo in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam vacet, etiam si devolutum, affectum specialiter vel ex quavis causa in litteris etiam dispositione exprimenda generaliter reservatum, litigiosum, cujus litis status etc. existat, eidem oratori conferre et de illo etiam providere dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis et statutis etc. ceterisque contrariis quibuscumque, et cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Iohannes Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris habeantur pro expressis et exprimi possint; et cum clausula quacumque [quamcumque] generalem reservationem importante ex quavis causa in litteris etiam dispositione exprimenda; et cum suspensione quarumcumque gratiarum expectativarum specialium et generalium reservationum etiam mentalium et unionum etiam perpetuarum necnon uniendi etc. et quorumcumque aliorum mandatorum et litterarum quocumque nomine nuncupatarum, etiam in nullius sive quarumqumque personarum etiam cardinalium [favorem] concessarum latissime extendenda ad effectum resignationis dumtaxat et citra accessus et regressus et de consensu coadiutorias; et cum derogatione de infirmo resignante et infra viginti dies decedente ac verisimili notitia obitus regularum, attento quod resignans est absens ac statutorum et consuetudinum nec non privilegiorum et indultorum etiam apostolicorum contrariorum latissime extendenda et quod premissorum omnium et singulorum ac circa ea necessariorum etiam fructuum augendo vel minuendo usque ad verum valorem et qualitatis invocationis situatus denominationis vocabulorum etiam si sit canonicatus et prebenda seu cappellania aut aliud beneficium major et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. Iohannes Casertanus. Datum Rome apud Sanctum Petrum sextodecimo kalendas aprilis anno quarto."}, {"df": "5918", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Djulö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5919", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For alle dande mæn, som thetta mit opne breff hænder sig forekoma, bekennis oc allom viterligit kungor jac Cristiern Clausson, pa thenne [tid] ffougte pa Abo slott, at jac met goduilia oc berodne mode haffuer wnt oc giffuit eth mitt godz vnder Nadendals closter, hetandis Carinkorffua, liggendis i Saghw soken, för myn systerdotters prowento, Margareta Pedersdotter. Thy affhænder jac mik oc mynom effterkomande ærffwingom for:de godz oc tilegnar thet for:ne Nadendals closter oc the renliffuis personer ther jnne til ewinnerlige ægo met allan rætt och tillagor, som ther aff alder tilligat haffuer oc æn her effter tilliggie kan met rætt, nær by oc fierra, alzingo vndantagno, oc ingen effter thenne dag aff myne erffwinge them for:de godz hindre, qwælie eller oforrætta j nogra handha motto. Thil tess ytermere visso oc högre forwarning at so ij sanning ær som forscriffuit står, bidher jac werdigin ffader i Gud her Aruidh, met Gudz nad bisp j Abo, om sith secrett, teslikes erlig vælborne man Henric Stensson, lagman i Norfinne lagsagw, om sith jnsigle met mitt signeth hengie vnder thetta breff, som scriffuit oc giffuit ær torsdagen næst warffrv dag annunciacionis anno Domini milesimo quingentesimo decimoseptimo."}, {"df": "5920", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödhmijkelegh thro tiiensthe nw oc alltiid ödmijkelegh fforsenth met wor Herre. Kere herre, thökess edhert herredöm ath wethe, ath som j screffwen mich tiill om dhe päninghe, sendher iach edert herredöm ij(m) march. Saa är her och pänninghe igen her paa slaathet, och kwnne iach eke sendhe edher döm fför än swennen blijffwe lönnthe; dhe pänningh her är jgen skwlle lijghe edhert herredöme tiill hondhe. Ware thet saa, ath edhert herredöme kwnne wnsäthe mich met klädhe tiill swänen, viij æller x sthöker klädhe, disthe mere päningh kwnne iach senndhe edher thet snaristhe dher iach kannd. Som edhert herredöm screff, ath iach skwlle halle ffolk, som iach och will göre och bewise edhert herredöm dhen thro tienist dher mijch bör ath göre, och diss likiss dhe (dhe) gode men her är om krinngh i thenne lanss änndhe och saa dhe godhe karlle dher iach haffwer her paa slaathet hoss mich. Maa edhert herredöm wethe, ath biispen och her Aake och the gode men ware her tiill thallss och till raass om dhen rijss reijsen och thogh Ienss Lawrensson och Iep Ffollmersson sigh dhet wpaa och maa iach wnsädhe dhöm c march paa edhert herredömss wegne. Enghen andhen sijndherligh tiiendhe edhert herredöm tiill ath biwdh. Her met edhert herredömme alzmägthog Gwd befallindis. Scriffwidh paa Aabo slaat ffredhagen nest äpther war ffrw dag annunciacio[nis] mdxvij. Cristher Clawsson."}, {"df": "5921", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the dande mæn thette breff forekoma kan bekennes jac Katherina Pedersdotter, Jeppe Olafsons atherleffue j Sawilax, thet jac met myn kere mages Lasse Tomesons i Cappelstrand oc met myn eneste dotters Birgitte, for:de Lasse Tomesons hustrvs samtyckio, jo oc godewilie haffwer wnt, giffuit och wplatet oc nw ginstan met thette mit opne breff wnnar, giffwer oc wplater Gud oc sancte Birgitte j Nadendal mit fast frelse godz Reynila liggande i Wemo sochen til æwerdeligo ægo met all tess godz tilægor, intens vndan tagno, som aff alder tilligat haffuer eller tilligge kan, ingom til atherlösn, huilkit godz ær scattat til clxvj marc swensko epter Stocholms mynto; scal oc allom viterligit vara, at myne forældre, Gud theris siel glædj, hade fordom thet for:ne Reynile godz til pant sat welbyrdig man Peder Lille ffor lxxx marc swenske, oc ærlig swen Magnus Olafson, Hartwig Jopsons tienere, ffor fæmtige marc suenske. Oc epter thet jac formecte ey löse aff the for:ne gode mæn thet godz igen, tha haffua systror oc bröder j Nadendal met myn samtyckio löst offte for:ne Reynila godz aff for:ne erlige mæn. Oc epter at mic brister x marc sama godz forbæterning, bekenes iac mic nw haffua vpburit aff erlig jonffru syster Margareta Jonsdotter abbatisse oc aff broder Peder confessore oc aff systror oc bröder ther sama stadz the for:ne x marc swenske j yterste bittalning til gode noge, oc wppa thet jngen ther epter scal haffua mact oc til felle oc (= at) ytermere ther om clandre. Oc til mere wisse, witnesbyrd oc högre forwarning at sza j sanninden ær bedes jack nadig ffaders biscop Aruidz j Abo, erlige oc welbyrdige mens Cristiern Clauussons, hoffuidzman wppa Abo, Henric Stensons, lagman j Norfinne lag sagu, oc Peder Flæmingx, hæredzhoffdinge ther sama stadz, incigle hengie nidhan aa thette breff, som giffuit oc scriffuit ær j Nadendal anno Dominj millesimo quingentesimo decimo septimo, fferia sexta proxima post dominicam Letare Jherusalem.*"}, {"df": "5922", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5923", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västbo", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5924", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5925", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5926", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmyge, velweligh tro tiensth nw och altidh försendh met Gudh. Kärä, werdigh herre, täckis iders herredöme welige wethä, ath jach ligger nw her pa Abo sloth met swennän swaa monge jach haffwer vthan ij karla, som jach haffwer skikket pa gorden for lege folket och thän del actendis, som pa gorden bleff epter megh, och ij karle, som jach haffuer skicket j forssen, förwarendis hwadh war Herre thär vil giffuæ. Anders Slatthe haffuer jach skicket thär ath see thel met thöm, swa ath megh hopas ath thär skal inthe nowua(?), om fienden ecke koma thär. Hwadh jdert herredöme her om tyckis, thet sätther jach in thel jder; ödmygelige bediiendis, ath jder herredöme tyctis biwde megh thel thär om jder viliia. Haffwer jach och her pa slotthet allan then besthe och mesthe fetalia, som jach haffde pa gorden, thet jach kwnde hith koma for föret skwldh, korn, rogh, miöl och malt bleff alth pa gorden. Jach kwnde thet jngenstadis koma täden, saker ath jach swa senth vetha fech jder herredömes viliga. Haffwer jach och alle the besthe vxsar, som jac hadhe pa gorden, lathet förä in pa en öö hender Norrebotten, thet jach mener the äre förwareth, om fienden koma ok bönderne töm eche förroda. Theckis jder herredöme wetæ, thet jach en föge magth haffwer anners, vthen mesth veth sänngen etc. Alle annan ytermere tiidendhe förmoder jach jdert herredöm förfarendis worder j Cristers breff; jngen annen wthan hwadh jach megh vin lägge kan om jdert herredömis besthe, gör jach altidh gerne, thet Gudh kännä, then jdert herredöme swnd spara och äwinnelige bewara thel liff och siel och alle Swergis helige patroner. Hastelige screffwit pa Abo slot fredagen näst epter sancte Johannes dagh anthe portam latinam, anno Dominj Mdxvij. Lasse Scriffwer."}, {"df": "5927", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödhmijkeliigh thro tijenisthe nw och alltiid ödhmijkeligh fforsenth met wor Herre. Kere herre, thaker iach edhert herredöme mijkith ödmijkeligh ffor Pike herris höffdinge döme, som edhert herredömme mich her tiill wnth haffwer, hwilkith iach nw oplather; och bedindis edhert herredöme ödmijkeligh, thet edhert herredömme tijktis wnne Erik Fflemingh fforscriffna herris höffdingedöme, æpther thet ligger hanom saa legelighe och hans gaardh ligger ther mith i herredit; her är och inghen, som ther är bätthre tiillffallin. Kere herre, mich hopess thet hand är then samme, som thet odmijkelige och throlighe fforskijlle will met sin thro tijennisthe. Saa haffuer hand och her till throleghe bewisth sigh met mich paa edhert herredhömes besthe i alle maathe, saa ath iach hannom thaker. Kere herre, bedher iach edhert herredöme ödmijkelegh, ath ederth herredöme wille well göre och lathe hanwm beholith, som mijn och hans ödhmijkelig bön är tiill edhert herredöme. Kere herre, är her enghen sijndherligh tijenndhe edhert herredöme tiill ath bijwdhe. Her met edhert herredöme alzmægthogh Gwd beffallendis. Scriffwidh paa Abo slaath, sancte Brandheanus dag mdxvij. Cristher Clawsson."}, {"df": "5928", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5929", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5930", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5931", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5932", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5933", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Jhesus Mynen otmudygen dynst nu vnde to allen tydden. Ersamen wol wyssen heren, yck eyn wet jwer erlycken wysheyt nycht sonderyges to scriuen den jwe gesuntheyt vnde wollvart hor ick all tyt gern etc. Ersamen heren, yt ys jw erlycke wysheyt wol jn dechtyck, dat yck to yar was by jw to Reuel vnde was begeren myn gelt vt Bomhowers huss jnt yrste v(c) [mark] rygisch, de yck vp vt huss betalt hebbe, dar to hundert rynsche gulden, de my gelauet wart, dat yck scholde Bomhowers kynder dat hus weder geuen or vader patermonij, des scholde yck enn enen macht breff geuen hyr van dem rade, vnde scholde laten screuen jn dem machtbreff, wer yt sake dat my wat to kweme vnde yck dat hus nycht betalen enn konde als yt, Got beter, geschyn ys, dar scholde yck vor hebben hondert rynsche gulden etc. Ersamen leuen heren, dessen macht breff hebbe yck enn gesant myt Yacob Klutynck, vnde yck verbot Yacob Klutynck he scholde den breff nycht van syck don, sonder he scholde de hondert gulden jnt yrste van em nemen. Ersamen heren, wat hadde Yacob to donde; Yacob de geyt to vnde deyt den breff van syck vnde nymt syn gelt, dat yck em schuldig was, lxiij [mark] rijgisch, vnde let my hijr na syn. Yck happe, leuen heren, na dem mal als he heuet betalynch gedan vp de hondert gulden, so schal he my dat ander ock betalen, so vern als recht ys jn der werlt. Leuen heren, dat ys nu de schult, de yck bebbe vp yt huss, vij(c) [mark], vnde so vel dar to als wy to reckenschop komen syn. Yck gynyge rente schuld vp yt hus, dat wyl yck bitalen, des gelycken schal he my wedder don; macht mij recht weder varen vnde mach yter myn krygen, yck wyl wedder betalen all den genen, den jck jn Reuel schuldig byn, hy sy jwnck eder olt; yck en frage dar nycht na all, fur ick nycht eyn dening van dar wan gyslyck yt syn heuet, so wyl yck frolycken sternen. Yck hebbe, God hebbe loff, wol so vel lant guder, de my wol ffuden so lange als yck leue, men God van hemyl de geue vnss frede etc. Nu ersamen leuen heren, nu heuet jw erlycke wol gehort woe yt steyt tusgen Bertelt vnde my; dot wol vnde holt eyn dar to, dat yck mach to mynen komen vp dat dar gen arger aff komen mach. Hyr synt lude, de my hebben eyn stucke geld gebaden, dat yck eyn scholde desse sake vp dregen vnde scholde se ffulmechtygh maken; so hebbe yck gesagt: neu, yck wyl de sake noch eyns verscreuen an jw erlycke wysheyt. Wat jw erlycke wysheyt nu hyr yn don wyl, dat kryge yck to synde, vnde dot wol vnde lat my myt dessen breff wysser eyn fruntlycke antwart weder vme werden, dar mach yck my den na rychten. Hyr mede synt Gade baualen jn Gad den Heren, de sterke jw to synen gotlycken dynste vnde de hyllyge moder ste Anna. Gescreuen to Abo vp vnser leuen frowen auent. Hans van Eycken. Adress: Dem ersamen wol wyssen heren her borgermestere vnde radmanne der stad Reuel dynstlyck gesc."}, {"df": "5934", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekännes jag Knut Erichsson ifrån Lauko, lagman uti Österbotn och i Satagund, at then tid jag ting hult med allmogen [i Kyro sochen] i välboren mans närvaru Jörans Hanssons, höfwitzman på Korssholm, och i flere gode mäns närvaru anno efter Gudz börd mdxvij, torssdagen näst efter visitationis Mariae, tho kom för rätta Bent Larsson Ilmolan och gorde vitterligit å satte tinge, thet han hade köft af tenne eftermämde: först af Jons Talisoja för xv mark rede peningar både åker och äng ibidem och bytte med ben:de (= Bent) Olsson jord, så at ben:te (= Bent) Ohlsson gaf Bent Larsson et pund land och Bent Larsson gaf Bent Ohlsson ij karpland åker i Liuchtari åker, och till en förbättring xv öre peningar af Henrich Matsson i Lodlax ……………."}, {"df": "5935", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Stormägtigste Herre Basilius af Guds nåde Zar und Herre aller Russen, Grossfurste, Vladimirske, Moschowske, Smålenske, Thverske, Permske, Viorske, Bolgorske og Indigarske, haver benådet de vilde Lapper af den Norrske Ssöestranden, de Terske (Trineser lappar), Lofforske (Lagoner), Berske Lappar, og af den fläch Sumtoufskage Sten Jacobsson, og af den fläch Babinitskago (Akseld) Kiel Nauneksen(?), og af den Lottoserske fläch Storius Pordinussen, og af den Therske odde Jekaja Malendivnasen, og udi alle Lapparnas städ och värn som haver til mig suppliceret och tillkiende gifvit hvorledes vår skattfoged der drager till dennem att samle skatt etc. etc. Jag stormägtigste Herre etc. hafver benådet mine Lappar att när våres skattfogde drager till dem uti Lapparnes land att uppbära våres skatt, då skall den ena af våres skattfogde draga till Kandalax og udi Babinits og udi Lottoser og udi Saniel og udi Niafdain og udi öfverste Niadri og udi Udziuckei och udi Varjagi og udi den Norrske ända – – – – – Så hafver jag også benådet dennem deres söestrand från Palizrekou (d. är Patsjoki) och intill Ombo: på dennem deras söestrand skulle hvarken Corelierne eller de Neugardske eller de Svenske eller nogen anden fördriste sig dit att draga og bruka sin näring."}, {"df": "5936", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Nuper prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas post pontificalem major existit, per obitum magistri Pauli, illius ultimi possessoris extra Romanam curiam defuncti, vacante, de illa sic vacante quidam Iohannes Petri sibi per sanctitatem vestram provideri seu provideri concedi obtinuit, possessione forsan subsecuta, prout in litteris sive explicatione desuper confectis, in quibus sive qua quod fructus, redditus et proventus dicte prepositure valorem annuum quatuor marcharum argenti puri secundum communem existimationem non excedebant expressum fuit, plenius dicitur contineri. Cum autem, pater sancte, tempore date dicte provisionis eidem Iohanni facte fructus hujusmodi prepositure ei concesse ante dictum valorem marcharum argenti puri excesserunt et exedere consueverunt, prout excedunt de presenti, licet valorem annuum octo marcharum argenti puri secundum eandem existimationem non exedunt, et propterea provisio dicto Iohanni adversario facta vitio surreptionis subjaceat nulliusque sit roboris vel momenti, supplicat humiliter sanctitati vestre devotus illius orator Ericus Svenonis, decanus Lincopensis, quatenus sibi specialem gratiam facientes verumque et ultimum dicte prepositure vacationis modum, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet, pro expresso habentes auditori seu aliquibus probis viris, coram quibus causa hujusmodi pendet seu forsan pendebit, vel si eis vel eorum alteri legitime constiterit fructus, redditus et proventus dicte tempore provisionis eidem Iohanni adversario facte longe plus valuisse et valere quam in sua provisione expressum extitit, provisionem ipsam eidem Iohanni de dicta prepositura ut premittitur factam et inde secuta quecumque et litteras desuper confectas (confectas) surreptionis vitio subjacuisse et subjacere et nullius roboris vel momenti fuisse et esse apostolica auctoritate declarent et nichilominus eundem Iohannem, quatenus possessor extitit, a dicta prepositura et illius possessione realiter et cum effectu amoveant, prout de jure fuerit faciendum, et insuper si declarationem et amotionem predictas fieri contigerit, ut prefertur, preposituram predictam, cujus fructus etc. octo marcharum argenti puri secundum communem existimationem non excedunt, sive premisso sive alio quovismodo aut ex alterius cujuscumque persona sive per liberam resignationem quondam Pauli vel cujusvis alterius de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis vel assecutionem etc. aut amotionem et declarationem predictas etiam vacet, etiam si devoluta, affecta, curata et electiva specialiter vel ex quavis causa in litteris etiam dispositione exprimenda specialiter reservata, litigiosa, cuius litis statum etc. extitit, eidem Erico per viam nove aut simplicis provisionis gratie si neutri si nulli si alteri per inde etiam valere conferat et de illa etiam provideat, commictere et mandare dignemini de gratia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis dicteque ecclesie juramento etiam roboratis statutis et consuetudinibus privilegiisque indultis et litteris apostolicis etc. quibus omnibus quatenus opus sit hac vice latissime derogare placeat ceterisque aliis in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Iohannes Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium etc. cum oportuna derogatione regule de insordescentibus, quatenus opus sit latissime extendenda; et quod obstantie beneficiales dicti oratoris ac verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio resultet, habeantur pro expressis vel exprimi possint in totum vel in partem; et cum clausula quascumque speciales vel generales reservationes importante, que undecumque resultet, in dispositione exprimi possit; et de commissione, declaratione, privatione et amotione predictis et committatur aliquibus probis viris in partibus illis commorantibus cum illa clausula, quatenus vos vel duo aut unus vestrum; et cum oportuna derogatione statutorum et privilegiorum predictorum latissime extendenda; et quod littere in forma gratie si neutri si nulli si alteri perinde etiam valere surrogationis et alias utiliori modo prout dicto oratori visum fuerit expediri possint; et quod omnium et singulorum premissorum qualitatis invocationis annexarum et fructuum etiam si dicto oratori de dicta prepositura alias provisum seu provideri concessum fuerit aliorumque circa premissa necessariorum major ac verior specificatio fieri possit in confectione litterarum etiam divisim in diversis litteris et in forma perinde valere ad effectum subsistentie gratie hujusmodi semel et pluries expediri possint; et in forma juris et prout de jure concessum. Iohannes Casertanus. Datum Rome apud Sanctum Petrum septimo idus augusti anno quinto"}, {"df": "5937", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Puotila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini md#15vij, onssdagen nest effter sancti Augustinj dagh hölt iach Henric Stensson sommar ting met almogen [i Vemo sochen] i Botila by i nerwaro erligh ok welbyrdug swenn Erich Fleming, landzffoug[te]. Nempden: – – – – – – Dömdis tesse rår staduga och fasta Perkioby och Ingoris by met thera skifftis bröder, som är forsta raa frå Perkiotanho och så wt met Hæffwostehe och thil Kiffwitocke, som Perkio hade gått wtoffuer och ægnadh sik thil, och framdelis Perkio by sak til 40 march for wælde. Ok theris gambla engis slätter skola the niwta, brwka, beholda som the aff alder giort haffua som tesse landzsynemænn foregingo ok sworo ok the tolff i nempden med them tilstodho. Frelse: Jeppe Gunnela, Knut Soynila, Lambrecht Mareierff. Wirmo [bönder:] Michel Korffuenson(!), Marcus Rawka, Oloff Wallast, Anders Yhalast, Anders Buck, Anders Kiffuikylo."}, {"df": "5938", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5939", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Motu proprio etc. Dilecto filio Iohanni Matheo Digiberto, clerico Romano, dilecti filii Iulii tituli Sancti Laurentii in Damaso, presbyteri cardinalis vicecancellarii etc. servitiis insistenti familiari nostro continno commensali specialem gratiam facientes de prepositura ecclesie Aboensis, que inibi post pontificalem dignitas prima existit, per obitum quondam N., cujus nomen et cognomen in litteris exprimi possit, extra Romanam curiam et in partibus defuncti vacante et cujus fructus etc. decem marcharum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti quondam N. vel cujusvis alterius de illa in dicta curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionibus ecclesiasticis vel constitutione De multa aut assecutionem etc. vacet, etiam si devoluta, affecta, curata, electiva specialiter aut per unam xxviii novembris 2° et aliam xviii aprilis 3° ac reliquam xxix etiam aprilis 4° annis pontificatus nostri in cancellaria apostolica publicatas et innovatas constitutiones aut alias ex quacumque causa in litteris etiam dispositione exprimenda generaliter reservata seu inter aliquos litigiosa, cujus litis statum etc. existat, eidem Iohanni Matheo gratiose providemus seu provideri mandamus, constitutionibus et ordinationibus apostolicis statutis quoque et consuetudinibus dicte ecclesie Aboensis etiam juramento etc. roboratis ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque cum clausulis opportunis et consuetis. Fiat motu proprio. Iulius. Et cum absolutione a censuris ad effectum etc.; et quod obstantie dicti Iohannis Mathei ac verus [et] ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis etiam in corpore juris clausa resultet, habeantur pro expressis seu in totum vel in partem exprimi possint; et quod cum clausula quamcumque generalem reservationem tam ex dispositione dictarum regularum quam alias ex quacumque causa in litteris etiam dispositione exprimenda resultantem importante; et cum clausula opportune gratificationis pro dicto Iohanne Matheo, quatenus illi locus existat latissime etiam quoad qualificationem et graduatorem extendenda; et quatenus dicta prepositura litigiosa existat cum opportuna narratione status litis et causae ac nominum, cognominum judicum et collitigantium et tunc in forma surrogationis aut nove provisionis gratie si neutri si nulli si alteri perinde ac etiam valere aut alia via oratori utiliori; et cum derogatione dictarum regularum etiam quoad hoc si forte in eis caveatur expresse, quod super hujusmodi manu et motu propriis sanctitatis vestre signari debuisset ac quorumcumque premissorum statutorum etiam indultorum etiam apostolicorum fundationis et aliorum contrariorum quorumcumque in litteris latissime et specialiter extendendarum, adeo quod non obstent; et cum suspensione quarumcumque gratiarum expectativarum specialium vel etiam generalium reservationum etiam mentalium et in illius favorem unionum ac uniendi et aliorum mandatorum quibusvis personis etiam cardinalibus ac familiaribus etiam descriptis sub quibusvis formis concessis citra accessus et regressus ac de consensu coadjutorias latissime extendenda; et quod omnium et singulorum premissorum etiam fructuum etc. augendo vel minuendo usque ad verum valorem, regula contraria non obstante invocationis, denominationis nominis et cognominis ultimi possessoris, quatenus et annexorum aliorum circa premissa necessariorum major et verior specificatio fieri possit in litteris. Datum Rome apud Sanctum Petrum tertio idus novembris anno quinto."}, {"df": "5940", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vinkkilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1517, fredaghen epter sancte Mortens dagh hölt iach Henrich Stensson höstting met almogan [Vemo sochen] i Vinckela by, i nerwaro velbyrdug swens Erich Fleming landzfougt. Nempden: Matz Lallist, Clemit Rawtalax, Erich Wrko, Morten Kikost, Anders Rackamala, Peer Olson Salo, Oloff Kaypist, Matz Kaistis, Matz Whwlw. Matz Hinnelax, Oloff Hillist, Matz Kätto. Dömdis thet skiffte stadugt och fast, som Knwth i Såynilca giorde met Erich Fleming, i så motto ath Knut vndte och vplott vnder fornempde Erich Fleming Victiierff godz met alla sina tiläghor liggende innan fira rår och åtskilt frå böndernas äghor. Och Erich Flemingh vndte och vplott honom igen helfften aff Sowko by met all then deel, som ther aff alder tilleghadt haffuer, med hws ok all then deel, som Erich thet forbättrad haffuer, och ther til tiugho march peningar och en twnna salt, huilkid köp och skiffte war her skött och skälad wpå tingit med the tolff i nempden såtto."}, {"df": "5941", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5942", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5943", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5944", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5945", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödhmijwkelegh thro tijennisth nw och altiidh ödhmijkeligh fforsenth met wor Herre. Kere herre, thökess edhert herredöme ath wethe ffor tijendh, ath konungins ffolk är (är) her i Nijlans sker och andhers stadh her i skären och röffwe och thaghe tiill badhe ffolk och goss hwadh dhe öffwer kwnne kwmme och wentijndis hidh ath komme dagh[elighen]. Saa hopass mich tiill Gwdh, ath iach haffwer pijnthet slaathet saa tiill met alth dhen dhell dher her görss behoff, ath iach will met the godhe men och dandhe swänne akthet saa, ath the skwlle ffaa hwgh ath ffare hädhen, met thet bästhe Gwd gijffwer oss nadhen tiill. Kere herre, maa edhert herredöm wethe, ath her Aakess swänne äre her j Aabo met sin hesthe och haffwer iach latit giorth gär[d] j modh döm och help. Som edhert herredöm screff mich tiill om smör, dhaa kannd iach eke well sendith wth ffran slaathet nw paa thenne her tiidh; ffram bäthre paa aaridh om sanctj Olss tiidh, ath mere smör kommer ind, will iach well ackthet thet besthe dher iach kanndh. Kere herre, enghen andhen sijndherliigh tijenndhe haffwer iach edhert herredom tiill ath bijwdhe paa dhenne her tijdh. Her met edhert herredöm alzmägthog Gwdh beffallendis. Scriffwidh paa Abo slaath, sanctj Andriss dagh Mdxvij. Cristher Clawsson. (På en sedel:) Kere herre, thökess edhert herredöm wethe, ath her war Knwdh Eriksson och bödh sigh tiill ath ware her paa slaathet hoss mich. Saa war bispen tiill raass met Lasse Scriffwer och Andherss Slathe, saa ath Knwdh skwlle tiill Nöre bondh och regse (= reyse) allmoghin, om rijser will slaa dher in, och Andhers Slathe skwlle blijffwe wedh Kwmme gaardh, om dher naakedh paa kommer, ath hand regess allmogenn paa dhen sidhe."}, {"df": "5946", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5947", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5948", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5949", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5950", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5951", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5952", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5953", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5954", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle dannemen, som thettc mith närvarandis opne breff fore koma kan bekennis och kungör jagh Elsseby Mongsdotter j Aåbo, thet mich är nw nyliga tilkenne giffuit, ath min syster j Stensböle j Borgo sockn haffuer solt olagliga sit godz for:de Stensböle en will främande man, mich owitterligt, hetandis Benth Skräddare, fogthe j Borgo län, huilkit hon leth mich aldre forstå, thet hon sit godz bort sälia wildhe, vthan som jag nw aff andre mine wener haffuer besporth. Ta haffuer jagh giorth och nw mitt thetta mith opne breff gör thenne breffwisare welboren swen Jachim Fflämmingh, myn kere frende, fulmyndogh och mäctigh pa myne wengner ath tale wppa for:de godz och til rygge kalla thet olaga köp mett laghen och lösa til sig for:de godz aff for:ne Benth Skräddare for sadane pänninghe, som han ther wppa wtgiffuit haffuer, likewiss som iach ther sielff personeliga til städis wore; huarföre bider iagh alle godhe men, som for lagh och rätt sithia, ath the for Gudz skuldh och for rättwisan skuld lathe mich widerfaras sa mykit som rätt är och laghen wtwisar, Till thesse breffs mere wisse och bätre forwaringh ath sa j sanninghen [är] som forscriffuit star, bider iagh ärlighen och welboren man Hinrich Stensson, lagman j Norrefin lagssagw och welboren swen Christer Classon, fogthe pa Aåbo, om beggis theras jnsigle witerlig latha tryckia pa ryggen å thetta breff, som scriffoit och giffuit är j Aabo anno Domini i[½](m)xviii, vm sancte Hinrich dagh om vintren."}, {"df": "5955", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5956", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5957", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5958", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Gödich Niellson å wapn bekennes och allom witterligit gör med thette mitt närwarandes öpne breff, at then tid mitt bröllop stod på Lesijnemi med min hustru Ingeborgh Ardersdotter, tå gaff iag henne till heder och morgongofuo för ij(c) marck fast godz liggiandes i Mälickäle by i Reso sockn, och nu sedan mitt annat bröllop stod med min ellskelige hwstru Margareta Gödzstaffsdotter på Suonenäs, thå gaff iagh och henne till heder och morgongoffuo på rettom hinderdagh för iij(c) marck fast godz liggiandes i for:de Mälickäle by, så thet godz skall wara min barn för möderne och eij för fäderne som lagen vtuise. Skeer thet och så at för:de min hustru lefuo mitt liff lengre, thå hafuer iagh vndt och gifuit henne min gård Perno i hennes lifstid och alle mine lösöre, och efter hennes dödh wår barn till skiftis; thet same hafuer hon och lofuat migh igen alle sine lösörer i min lifstid, om iagh lefuer hennes liff lenger, alleledes som för:uit står; så skall och hon beholle i sin lifstid Mudas godz, som iagh löste aff Nadendals closter för 6 marck suenzke. Sker thet och så, at min barn med min förre hustru wile icke vnne henne för:ne Mudas godz i sin lifstid som för:uit står, tå skulu the gifue henne 6 marck peninge och tagä så sedan godzett igen och eij förre. Till thesse brefs yttermere stadfestellse och högre förwarning at så i sanningen är som för:uit står, beder iagh ärlige och welborne män, som är Knut Erichson, lagman i Satagunnen, och Henrich Steenson, lagman i Norfinne, om beggis theris incegle med mitt vitterlige lata henge nedan för thette breff, som schrifuit och gifuit är i Abo anno Domini MDXVIII, die sancte Johannis Baptiste."}, {"df": "5959", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5960", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij eptherscrifffne Knut Erikson, lagman i Sategwndh, Erich Fflemingh, hærædzhøffdinge i Pyckee hæradz (!), Gwdmwndh Larensson, hæreshøffdinge i Hollola hæradhe, och Erich Niielsson a wapen bekennumps oc allom wittherligith gørom met thetta wortt nærwarendis øpne breff, ath anno Domini i[½](m)xviij, løgerdagen næsth ffor natiuitatis Marie, tha wore wi forsambladh her i Abo paa en rekenskap och wennelick forlickningh millan welborin man Hendrik Stensson, lagman i Norrefynne, och Sten Iapson aff Porkala; tha reknadhe Sten tiil Hendrick Stensson, ath Hendrik skulle haffua flere godz een honom met retthe bordhe, och Hendrick Stensson reknade tiil Sten yghen met sin rekenskap, thet Sten hadhe opburith aff for:de Hendrik Stensson ffor thet offwer lop, som han hadhe i godzen ii(c)xxxiii[½] mark i redha pæningha, siælff, klædhe och andre godhe wærdøre, och ther tiil hadhe Hendrick wnth ffor:de Sten sin tridingh aff the løszøra, som waaro paa Porkala gaardh Thaa æpther loukt samtal wortte the swa fforenthe och wennelighe forlikthe om all then räthgongh ock tiil tall, som the hadhe tiil hwar annan, bode om gammalt och nyth hwar thet hælsth wara kwnne, ath Hendrick Stensson gaff och wnthe ffor:de Sten Jopson Parikkala gaardh, liggiandis i Lampis sokn, met sodana förordh och wilkor, ath Hendrikis landbor i Kawkela skall samfälth haffwa skogh, wtmarkær och kaskelandh met Parikkala jnnan Parikkala raar och Hendrickis landboe i Nypala han skal frith haffua skogh ath tagha brandh weedh, tymber, næffuær, basth och kaske stocka ynnen Parickala skogh, och ther tiil gaff for:de Hendrik Stensson Sten Jopson thenne ffor:ne summa tiil som ær ii(c)xxxiii[½] mark, som Steen hade wpburith aff Hendrik, som forscriffuith staar. Oc ther met worttho the wennær och wäl forlykthe bode met handh och mwn wm alt ytermere tiil tal, kraff, maningh eller rethgongh om alla arffuadela, som them i millan warith haffuær bode om løsth oc fasth, boda ffore thøm och theris arffua och æptherkomanda. Tess tiil ytermere stadfestilse och høgre forwarningh, ath swa i saningen ær som fforscriffuith staar, latom wi ffor:ne wittherlighe hængia worth jncigle nedhan ffor thetta breff, som scriffuith oc giffuith ær aar dagh och stadh som forscriffuit staar etc."}, {"df": "5961", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Dominus episcopus Portunensium, Leonardus 14, electus Sancti Petri ad vincula, et Adrianus 14, electus Sanctæ Sabinæ, presbyter, Ludovicus Sanctæ Mariæ in Cofineda et Paulus ad Sancti Nicolai, miseratione divina sacrosanctæ Romanæ ecclesiæ cardinales, universis et singulis Christi fidelibus patentes literas inspecturis salutem in Domino sempiternam. Quanto frequentius fidelium mentes ad opera charitatis inducimus, tanto salubrius animarum suarum saluti consulimus; cupientes igitur ut capella Lauconii Aboensis dioeceseos in Finlandia prope Ruthenos infideles situata congruis frequentetur honoribus et a Christi fidelibus jugiter veneretur ac in suis structuris et ædificiis debite reparetur, conservetur et manuteneatur, nec non libris codicialibus, luminaribus, ornamentis ecclesiasticis et rebus aliis divino cultui inibi necessariis decenter muniatur, utque Christi fideles ipsi eo libentius devotionis causa confluant ad eandem et ad reparationem, conservationem, manutentionem ac munitionem huius manus promtius porrigant adjutrices, quo ex hoc ibidem dono coelectis gratiæ uberius conspexerint se refectos, nos cardinales præfati, videlicet quilibet vestrum (= nostrum) per se supplicationibus dilecti nobis in Christo honorabilis viri Hermanni Bremer Lubicensis nobis super hoc humiliter porrectis inclinati, de omnipotentis Dei una ac beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus auctoritate confisi omnibus et singulis Christi fidelibus utriusque sexus vere poenitentibus et confessis, qui dictam capellam in singulis videlicet S. Bartholomæi apostoli, S. Laurentii martyris et S. Henrici martyris et pontificis ac S. Catharinæ et S. Barbaræ virginum festivitatibus et diebus, in quarum nomine dedicatio ipsius capellæ celebratur seu celebrabitur, a primis vesperis usque ad secundas vesperas inclusive devote visitaverint annuatim et ad præmissa[m] manus porrexerint adjutrices, pro singulis festivitatibus et diebus prædictis, quibus id fecerint, c dies de injunctis eis poenitentiis (utuntur) in Domino relaxamus patentibus perpetuis futuris temporibus duraturis. In quorum fidem literas nostrorum nominum fieri nostrorumque sigillorum iussimus appensione muniri, Datum Romæ in domibus nostris anno Domini MDXVIII die vero X mensis septembris, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Leonis, divina providentia papæ decimi, anno sexto. Johannes Halteri."}, {"df": "5962", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5963", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5964", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5965", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5966", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5967", "dating_start_year": "1518", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno milleno quinqenteno quoque deno octauo dante sancto quoque pneumate flante librum subscriptus hunc scripsit tunc Benedictus: hic cuius finis. Sit laus et gloria trinis."}, {"df": "5968", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Repola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Henrich Sthensson, lagman i Nörrefynne lagsagw, bekennæs ok allom vittherligeth gör met thetta mith næruarendes öpne breff, ath then thiid iach laghmanthz ting hwlt met almogan aff Nowsiis sokn j Repola by j neruare erlig ok velboren man Pedher Fleming, hærithzhöffding ther samma stadz, ok velboren sven Erik Fleming, landzffogathe jbidem, anno Domini mdxix, lögerdagen nesth fföre sancte Hinrichz dag om vinthren, thaa kommo fför mig thesse æpther:ne landz syne mæn, som hade varith oppa en landz syn i mellan velboren man Jöns Larensson pa Nynes ok nagre böndher aff Nowsijs sokn vppa Kurkila tompta stadh ok thes eger liggiendis jnnan iiij rar, som ær fförsth Mans Jönsson, Jöns Pawælson, Pedher Villilæ, Knwth Swenilæ, Clemet Pyhæranta, Tomas i Laulas, Matthes Kyffuiærffui, Jöns Stryck, Pawal Layttis, Jacob Lawtta, Clemeth Layttis, Pedher Ladingo; thesse för:ne synemen vithnade ok sworo ath thesse æpther:ne rar ære retthe rar om kring gangandis all Kurkila skogh och marker, som ær fförste Pakastenaydankulma, Koskenkallio, Lechtenmeki ok Vadenwaynionkulma, och then skogh innan ffor:ne rar hörer tiil Nynæs gardh vndanthagandis the enger ok marker, som Clawes Deyns ærwingiæ æga jnnan fför:ne rar; alt gammalt ffrelse met Nynæs, som the aff aldher met laga skipthe ffangiith haffwa, them skulu the hwar i sin stad nywtæ, bruke ock beholdhe swa her æpther som fför, vthen all skothzmal, hindher ellir hiælperæde, och nagre böndher haffde rötth ther enger och veldhet siik tiil jnnan fför:ne rar; hwilkiith ærende iagh skötth tiil thenne æpther:ne xij, som thaa i nempdenne satho, som ær fförsth Sigffriid Repola, Hinrich Vetka, Jöns Mahala, Michil Layos, Jöns Pauki, Matthes Kodiola, Clemet Mahala, Pedher Hyrkoy, Erik Hinszi, Matthes Köllo, Andhers Kaurila ok Hindrich Petherla, the ther om ransakade, vithnade ok æpther swore, giillade ok stadhffesthe fför:ne synemens ransakan ock eed, ok fför:ne rar fföre retta rar om kringh gangandis fför:de skogh ock torpe stadh, allelediis som fförskriffuit star. Thy æpther tessom fför:nom skælom, ransakan ock eede dömbdhe iach fför:de Jöns Larensson tiil Nynes gard thenne fför:ne skogh ok tomptta stad innan fför:ne rar allaledes som fförskriffuit staar, obrvttligit ath haldes vid vj march fför min dom, och tesse æpther:ne hwar there sak tiil xl mark fför veldhe och betala skadhen igen met aarswexthen och synekosthen, som ær Matthes Mattila ok Matthes Ræpi. Tiil tesses breffues mere viisso ok högre fförwarrningh ath swa i sanning ær som fförskriffuit staar bedes iach ærlig och velboren man fför:de Peder Ffleming om siit jnsigle met mith vittherlige latha hengia nedan fför thetta breff, som scriffuit ock giffuit ær aar, dag och stad som fförskriffuit staar &c."}, {"df": "5969", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5970", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knwt Erikxson, lagman j Østerbuthen ok j Satagundia, gør witerlighit met thette mijt næruarendes opne breff, at then tid jak lagmans ting hiolt met almogan j Kangesal socken j ærligx ok velfornumstiigx swens næruarv Lasse Magnusson, fogde ibidem, ok j ærligxens ok velborens mans næruarv Jacop Folmarsson, hæradzhøffdinge ibidem, ok flere gode menne næruarendis aren epter Gudz byrdh mdxix, tysdaghen nest epter s:te Matz dag apostol om vintern, tho kom for retto j Oleff Broderssons breff oriffuit ok ofordarffuat, lidandis oord fron ord som her epter stondher: Ffor allom them, som thetta breff fore koma kan, kennis jak Oleff Brodersson (etc. Se FMU, n:o 3186). Ok tesse ære the xij, som tho j nempden sothe: Henrik Smid, Oleff Sylkyæ, Arffued Varapenne, Oleff Kesemelax, Per Pynne, Heyky Payhwnen, Oleff Ylko, Erik Seppi, Oleff Pønnv, Lasse Gotik, Laurens Hiwkku ok Larens Tordzson, the ther om randzakede, vitnade ok stadfeste met theres ede, at fornempde breff var alleledes swa oreffuit ok osliitit som forscriffuat stonder. Epter tessom fforskriffnom skelom, randzaknom [ok] edom dømpde iak for:ne breff stadug ok fast ok obrvkeliga hollas, vid vj mark for myn [dom]. Til ytermere visso ok vitnesbyrd tryker iak myt incigle nedan for thetta breff, som giffuit ok scriffuit ær [ar] ok dag wt supra."}, {"df": "5971", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime pater. Alias prepositura ecclesie Aboensis, quam quondam Paulus Kil(!) dum viveret obtinebat, per obitum ejusdem Pauli extra Romanam curiam defuncti vacante Sanctitas Vestra de illa sic vacante devoto vestro Erico Svinson, clerico Lincopensis dioecesis, sub data si opus sit in litteris exprimenda, providit seu provideri mandavit prout in supplicatione desuper signata plenius continetur. Cum autem, Pater Sancte, dictus Ericus dicte cessioni et gratie alias juri sibi in dicta prepositura seu ad illam quomodolibet competenti litteris de super non confectis in favorem devoti oratoris vestri Jacobi, majoris clerici dioecesis Aboensis predicte, in manibus Sanctitatis Vestre seu alterius ad id potestatem habentis libere cedere proponat prout cedit de presenti, supplicat ipsi Sanctitati Vestre dictus Jacobus orator, in artibus magister, quatenus cessionem hujusmodi admittentes seu admitti mandantes sibique specialem gratiam facientes preposituram predictam, que inibi dignitas post pontificalem existit et cujus fructus quatuor marcharum argenti secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive ut premittitur sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem Pauli vel similem Erici cessionem vel cujusvis alterius de illa in Romana curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam vacet et devoluta affecta specialiter vel ex eo quod prima post pontificalem dignitas existit vel ex quavis causa in litteris de necessitate exprimenda generaliter reservata curata, etiam si affecta litigiosa, cujus litis etc. existat, eidem Jacobo oratori conferre seu conferri et de illis etiam providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, constitutionibus et ordinationibus apostolicis statutis etc. juramento etc. roboratis ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri Pape. Johannes Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris habeantur pro expressis et exprimi possint in litteris ac verus et ultimus dicte vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa resultet exprimi possint; et cum clausulis premissis et quascumque alias generales reservationes importantibus etiam apud sedem; et cum suspensione et derogatione quarumcumque generalium et specialium reservationum etc. in favorem cujusvis aut nullius mentalium ac unionum etc. perpetuarum citra accessum et regressum et de consensu coadjutorias et si quis alias ordinaria seu quavis auctoritate intrusus existat exprimi possit; et quod omnium et singulorum premissorum et circa ex necessariorum et qualitatis invocationis vel fructum augendo vel minuendo major et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. – Johannes Casertanus. Datum Rome apud sanctum Petrum, pridie idus marti anno sexto."}, {"df": "5972", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Reuerende pater. Salutem plurimam. Etsi nichil dignum occurrat, quod scribam, et si quid est, id coram referendum reseruare statuissem, cum propediem apud vos me futurum confiderem, tamen habita occasione infrascripti negotij non potuj me a scribendo continere, presertim quod propter absentiam regie maiestatis ad Jutiam aduentus meus isthic plus opinione mea forsan differetur. Conferendo cum presenti nunctio magistro Theodorico familiarj meo de nonnulIis, incidit sermo, quod paternitati vestre dixisset, ipsam esse vt proditorem proclamatam in regno Swetie, ac quod bona vestra essent confiscata, que vos vix referentj credebatis; quare decreuj super hijs paternitatem vestram claram literis meis reddere affirmando esse verissima; et hinc sumunt occasionem quod sponte ad regiam maiestatem defeceritis et alios nobiles dolose in captiuitatem produxeritis; vnde paulo post vestrum recessum dominus Steno gubernator misit suos ad recipiendum castrum illud alias fidej vestre commissum, quod vestri deputatj reddere recusarunt asserentes, Paternitatem Vestram adhuc esse jn humanis; ne tamen contumaces viderentur, duos destinarunt ad prefatum dominum Stenonem excusationem hujusmodj allegantes, nichilominus offerentes se nomine corone per medium vestrum illud tenere; sed auditj non fuerunt, retentj et carceribus in castro Holmensi mancipatj. Ista sunt verissima; et decanus Lincopensis totus vester, qui et propter vos multas patitur persequutiones, mihi attestatus est et cupit vobis jntimarj. Postmodum castrum predictum per vestros dimissum est, et vt accepi sororio dominj Stenonis ratione vxoris sue commissum. Alia que occurrunt coram conferemus, jn quo summo ducor desiderio; et postquam in Swetia vestri copiam non habuj, jn Datia mihi eam dominus dabit. Valete et me vestri amantissimum amate. Datum in curia domini militis Stenonis Bille Lundensis diocesis 18 martij 1519."}, {"df": "5973", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5974", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5975", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5976", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5977", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Durchlauchtigster, grossmechtigster Kunig, meyne vndertenige, bereyt wyllige Dinst szollenn ewer K. M(t) altzeyt zuuorn bereyt seynn. Gnedigster Herr, dem Befel nach jünst Karln Knutzenn bey Meynster Dauidt muntlich auch schrifftlich erscheynenn hat lassen, hat mir Karl auch Meynster Dauidt muntlich erkennen gebenn, dem selbigen nach ewer Gnaden Pest altzeijt zu rammenn seyn Karl vnnd ich altzeyt gewilliget. Szo ewer Gnadens ann Karl Schreibenn ist, das wir mit dem Hauffen jm ewer Gnaden Dinst nw habende denn Winter vber byss auffs füer Jar jm Vyndlandt bleybenn sollenn, wollen Karl vnnd ich samt denn Knechtenn, dy weyl nw Seuerin Norbw auff Oellandt kumen ist, vnserenn hoechstenn Vermuegen vnd schuldiger Verpflicht nach gernn vnderstann zu thunn. Zwischen ditzs vnnd sant Michahelis auffs lengst kunnen [wir] vns mit dem kleynenn Heuffle da lenger nicht avff enthaltenn auss Vrsach wy ich dann vam Karl bericht, das wir vier Schloesszer, die weyt vam ennander gelegenn, zu gleich bestellenn vnnd belegen müsszen, jnn dem, wy ewer Gnaden bewust, wir vns nach Gelegenheyt auff die Schotten in dem Ort nicht fast verlasszen dürffenn, ewer Gnaden Nutz vnd Peste hirrinn zubedencken. Jst Karls vnnd meyn Meynung, das vns ewer Gnaden eyn tausent guter Lantzknecht auffs ehesth nach schicken wolt, so das sie vor Michahelis pey vns zw Abw erscheynenn, auch eynen Secretari mit der Bezalung vonn Manet zu Manet denn Winter durch piss auff denn Summer zu gebenn, szo wollenn wir vnns williglich vnderstan vnnd wellenn ewer Gnaden Got helffende Vyndland gewinnen vnd vberlifferen als ewer Gnaden vndertenige, getraue vnnd beraidt willige Dyner zuthun schuldig seynn. Wu aber dy Knecht samt der Bezalung van Monet zw Manet, wy sich ewer Gnad jm dem Bestellbriff gegen Knechtenn verschriben, so lang jrer ewer Gnaden bedarffenn ist also zu halten, vff ader vor bestimte Zeyt nicht quemmenn, weren wir vnter zwey tausent Knechtenn denn Winter vber ann dem Ort, der Vnterrichtung nach des Landes wy obgemelt mir geschehenn, nicht starck genunck Karl vnd ich, wisszen auch die Knechte denn Winter vber vff ewer Gnadens Schreibenn Karle gethan auffs Jargelt mit ever Gnaden Nutz nicht zufriedenn zestellenn, muestenn auss der Vrsach vnd gantz vngernn, so Michahelis verschinen vnd das vorberürt nicht kumen, vonn dannen scheyden. So das selbige so geschehenn solt, wer es auch nich vnnodt ewer Gnaden Karle vnnd mir bey erster Potschafft schrifftlich zuuorwisszen, wo wir als dann dy Knecht hynn zufüren vns halten solten, do mit ewer Gnaden Karls auch meyn vndertenigen, guetwilligen, getrauen Dinst zu allen Zeyten erfinden magk. Szo es ewer Gnaden ernstlich Meynung vnd Beger ist, auch nicht anders will gehabt haben, den mit denn tausendt Knechten alleyn den Winter jn Vyndlandt zu bleiben, dem selbigen hoechstes Fleyss treulich nach zu kummen gutz Willens, vnd solten wir auch vm ewer Gnadens willenn all darüber erwuerget werden, wie woll es Karls auch meyns Bedunckens vns mit denn tausenth alleyn zuthun nicht mueglich sey, jn Sunderheyt dy Knecht ann dem Ort auffs Jargelt zu vnderhalten, welch ewer Gnaden eygenner Gewissenheyt auch nach Gelegenheyt wol zumercken, ewer Gnaden daran merklich Landt vnd Leudt gelegenn. Jst ewer Gnaden auch wol zu bedencken, dan solte man sy auffs Jargelt vnterhaltenn, musten sy dy Profandt selbst weytlaufftig hollen vnd zu wegen bringen. In dem wir den dy Schlosserr beleit, mustenn wir vns offt schimpflich vnd vnweisslich trennen, do durch vns dy Reuter von eyner Zeyt zcu der anderen Abbruch thuen möchten, so vieleicht auff eyn Zeyt Vnglück dar zcu schlagen mocht, so das eyn Leger nach dem anndern auff geschlagen würd; so solch geschee, weren dy Feyndt darab serh gesterckt, da durch ewer Gnaden das Gelt vnd Vnkost, wir ewer Gnad dy Zeyt hynn gestanden hetten, als verlornn, auch mochten sust, das Got verpit, jn mercklichen Nachteyl kummenn. Wo aber ewer Gnaden wy obgemelt vns dy tausent Knecht schicken wirt sampt solcher Bezalung auff ader vor bestimpte Zeyt zu schickenn wirt, magen als dan alle Schiff nach Koppenhagen lauffen, szo willenn [wir] vns befrisszen lasszen jn Vyndlandt vnd willenn darin den Winter vber szo romoren, das ewer Gnaden eynn Wolgefallen haben wirt. Solches alles obgemelt dinstlicher, treulicher Meynung, auch schuldiger Verpflicht halben ewer Gnaden nicht zuuerhalden, gnedigster Herr, welch ewer K. M(t) ich almechtigem [Gott] altzeyt beuolen wil haben. Datum jn dem Leger, des Montages vor Margrete, anno etc. xix. Steffen von Weberstedt."}, {"df": "5978", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Durchleuchtigster, groissmechter Kunick etc. Jn dem ewer königliche Gnaden Karle Knutzenn Seuryn Norbw Oelandt zu vberantworten jn Beuelch gthaen, vnd sso solichs gschen, wijr midt den tausent Knechten jnn Vijnlandt zu zijhen, er Meyning nach; gnediger Herr, jch auff Montagk nechgst vorgangen beij Eylen Gyesler ewer Gnaden zu gschrijbenn Jnhaldt eyner eyngeleytenn Zeijdelnn, alszo lautende, szo ewer Gnaden vns vor sant Michaeliss midt tausent guter Lantzknechte auffs weenigst midt sampt Betzaling auff Monit Solt bis auff den Summer zu schicken wyrdt, kunen wyr vnns jn Vynlandt nicht enthalten weyter dan auff Michaeli. Szo wyr dan szolchs Gebrechs halb, wy berurdt, auff bestympt Zeydt auss Vijnland zyhenn musten, wüste ich auff meyn Trwen vnd Glauben ewer Gnaden vorpflicht keynn besszer Leger vor dy Knechte den Wynter vber dan auff Olant; dorvann mochten wyr alzeit Oster- vnd Westerguitlandt dar zu Kalmar Landt jn Brantschatzing halten ader aber zuuerbrennen Macht habenn, vylleicht ewer Gnaden Nutz jn andern auch schaffen. Solt jch mich aber durch Zwangk vnd schuldiger VorpfIicht halb vnderwynde[n] midt taussendt Knechten alleyn vnd werden von Tag zu Tage schwecher den Wynter jn Vynlant zu bleyben, oder ander vnmueglich Sach vber mich nemen, das myr bewust nicht zu thune were, vnd ewer Gnaden nicht zu kennen geb; gnediger Herr, dymit dynir jch ewer Gnaden nicht treulich, wijl aber midt der Wordht anderst nummer jrfunden werden, dan das jch ewer Gnaden gedencke treulich vnd erlich zu dynen szo lang meyn Leyb vnd Leben werdt. Darumb, gnediger Herr, gyb ich dytz ewer Gnaden, nach dem ich das ewer Gnaden nicht zuuorhalten schuldigk byn, dynstlich zu kennen, das js nicht mueglich jst midt dysem Hauffen den Wynter jn Vynlant zu bleyben. Vnd ist zu besorgen, so wyr do blyben, das wyr geschlagen wurden vnd, das Got vorseij, wan solichs gescheg, kem ewer Gnaden jn grossen mechtigen Schaiden; aber do midt ewer Gnaden meyn trven Dynst auch das jch myr meynes Leibs nicht graussen lassen vyl erkennen kan, wyl ich mich allenthalb nach ewer Gnadens Schrifften altzeit willicklich vnd gerne gehorsam vynden lassen, es gee auch zu Glück oder Vnglücke; wie mich aber is, komme wij is kan daryn szunder Nachteil wijssze, bit ewer Gnaden auffs erst vmmb eyn gnedig Antwert. Ewer Gnaden Got beuolen. Datum Mitwochens Margarithe anno etc. xix. Ste[phan] v[on] Weberstedt."}, {"df": "5979", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Frunlichenn gruss tu vor jw ersamen herenn burgermeystere vnd ratmanne, jw guttenn frunden. Jch bekenne jw dat jch habe gelygenn Albrycht Schyllinge hundert mark vnd xxxx mark, der nu todt yst. Got habe syne sele. Alzo habe ich fache dor vmb thu geschrybenn syner fruen vmb dat selbe gelt; alzo habe ich dat selbe noch nicht gekregen. Szo byt ich jw vmb holpth vnd bystandt by minenn knechte kegenn wertigenn, benempth Jens Nilsson, dat selbige gelt tho vbere kommenn jm ganczer wolmacht jn egener persone vor mynet wegenn; dat wyl ich altijt kegenn ju vorscholden wu ich kan ader mack. Liber her burgermeyster vnd radtmanne, jch habe och ffache geschribenn vmb dat gelt, dat Henrick Hennick husenn was myner fruuen muder schuldick, ij tusent mark vnd iiij hundert reinschen golden; do er der Lubischen gefangne war, dor benompthe Henrick Heninckhusenn, do gaff myner fruuenn muder dat selbige gelt vor em vth. Alzo muss ich dat selbige gelt vonn Henrick Heninck husen synenn erbenn wyder bekommen. Byt jw, liben hernn, wolt myr dorynne beholfflichenn syn, dat ich mochte dy semme geldes wyder bekommen mit recht ader wy mans dorch brengen kann; dat vorschulde ich myt jw alzyt gerne wy ich kan ader vor mach. Hyr myt sy jhr Got bevolen mit lybe vnd sele tho ewygen thytenn. Dat. Rasseburgk anno Domini 15xjx jar um am obenth sancte Olaui. Nyels Eskelsonn. Adress: Denn ersamenn getuchtigenn vnd wolwysen hern burgermeyster vnd ratmanne der stadt Reuel, sinen gutten frunden."}, {"df": "5980", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Föglö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Bidher iac Ragnild, Oleff Thomessons aather leffuerska i Horsholm, gode herrer borgmästara, radmæn oc byfogwta i Ræfla stadh met thetta myt öpna breff, atj ffor Gudz skwld oc rætwisone wel gora oc lathe migh wærlöös quinna met myt barn niwta then ræt, som andhre gode quinnor ffor migh nwtith haffue, som i sadhane sorgh oc stoor inkeligahet miste kunnat haffue syn bondh, som migh ffatigh quinne nw offuer gonghit haffuer migh tiil eller at thet noghen tiid skulde skee; hwilkit i, gode herrer, ythermera oc bæthre wethe en iac scriffue kan, hwre myn fatigh lagligh bonde blöff snepeligh aff dagwn tagin i Ræffla hampn nw i somar. När thet sket war, kom byffogthen oc qwarsatte hans godz lagliga, saa at hans skepare oc fölie kwnde thet ey wtfanga. Ther fföre bider iac eder ödmiwkelica, atj wel göre oc lothe migh ffaa ffor:nde godz, tiil huilkit iac ræt arffwingh oc molsman tiil ær met, oc antwarder thet thenne breffuisare Pæder Gunwetzson, myn nabiggare, huilkin iac myndogh oc mæktogh gör tiil om talo, wtkreffue æpthe[r] næmpd godz pa myne wegna migh tiil hender oc myt ffatigh barn. Tiil mera witnisbird tagher iac thenne breffuisare tiil tyen oc vitne hans fölie, som ær Iohan Iopson, Osmwnd Gregersson, Oleff Persson, Iacob Henricsson oc Anders Mognsson. Tiil ytermera fforskiel oc wissen bidher iac myn kyrke herre om at han trycker sijt incigle nijt wndher thetta breff, som ær scriffuet i Ffög[e]ldh soken aren epther Gudz byrd md pa xix(nde), sonedaghen næst före sancte Larentz dagh."}, {"df": "5981", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntliken denst vnde vat ick gudhes vormach. Ersamen leue Hermen Bremer, gudhe vrunt, dank ick iw vrunntlich alles gudhes gy my hebben gestandtlik beviist; Goet iw loen saall syn, vnd ick gerne viill vnd szaall yt myt gude vordenen all tiidt, effte Goet wiill ick leuen mach vnd dat vnsze Herren Goet dem ffreedhe hyr jnt lant nog enes genadheligh vnde myt vns arme lydhen barmherteligh tooskicken woelde. Ffort veteth, leue Hermen Bremer, dat ick vnde iw skyldeneree meister Johan Stwt, meister Jacob Venne vnde de anderen door thaa bereyde synt myt alder dinck iw skult woell betolen, venth yt freedhe mocthe bliffuen. Wy hebben nw groetter noet vnd mislik vat vth taa sendhen, venthe vy nycthe vethen vor yt hen mach komen ass nw steith, ass gy woell sylffuest veten. Woo all dinck sigh forlopen wiill, yck hoppe dat yk iw besthe wiill doen. Leue Hermen, gudhe vrunnt, hebbet myth vnsz pacientiam beth dat nog naa Godhes wiillen de skepe van hyr mocthen taa Lybech lopen, szaa vert all dinck guth. Leue Hermen, van handlingh hyr ynt lant wnde woo hyr too geith vnde van tidhendhe veth yck iw nicth vp dysse tiidt taascriffuen, man yck sy nu vondanctigh taa Abo vnd byn alles dyngx woell forliketh vp myner part myt dem verdug cappittell taa Abo. Seggeth myn leue modher, iw aller leueste husfrowe, vyl m.(m. m.) guder nacth vnde alle gudhe vrunnde myt lyksamlig woellfoert alltiidt. Hyr medhe iw Goede alszmectig vnde dee hilge dree koningh Jasper, Melker, Baltsaer eviig befaelen. Hastig scriffuen taa Abo, vigilia assumpcionis Marie anno 1519. Hans Petrj, jw vrunnth. Adress: Dem ersamen vndh vorsichtiffen manne Herrmen Bremer taa Lubech, vondactigh vp dem Köningx stroet by sunte Jacob, vruntlich gescreuen."}, {"df": "5982", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus, Dei gracia episcopus Aboensis. Vnsszen vruntlijken groth stedess touoren vnde wess wij gudess vormogen. Ersame lewe Hermen, gudhe wrunth, alsse gij hebbe vnsze thoskrewen wan dath skwlth, dath wij ijw skijldijk sij, sza hebbe wij vnsze werth Wijchtur tho Rewel thoskrewen, dath he skal vp vnszer weghen ijw bijthalen iij(c) mark lijptzk wor de skruwen wor dath gelth gij hebben vnsze sijsthersön gelenth Jacob vnde vor den sijlweren – – – – kijnne jw nijkth vp dijsser tijth ethlijken woren sendhen – – – – wnde späk wor dath könijngx wolk – – – – ymme se lyggenss. Sza hebbe ich mijth vnseme werth Wijchtur tho Rewel besturth, dath he skal ijw vp vnszer wegen jneme redhen gelth bijttalan effthe woren; vnde dath regenskap, de tijsken vnsz ijss, vile wij mijth hulpe Godess ijw wol bijttalen vnde ijw vngemak worskijlden, dem wij ijw bewale tho ewijgh tijth. Geskrewen vp vnszer sloth Kwstis ijnth yaar xix, dess dunderdagess vor Bartholomej, vnder vnse signete. Adress: Deme ersamen vnde vorsijchtijghen manne Hermen Bremer tho Lijpk, vnssen gudhen vrunth, kome dusse breeff."}, {"df": "5983", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmarsund", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmigh ok plectighe thraa thienisthe nw ok altydh tilforne sendh med vaar Herre. Vidhe maa edher nadhe (etc.) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Käresthe herre, som edhers nadhe skreff megh til iij breff, thet iek skwllæ føllæ Kaarll Knwtsson til Fijnlandh, thaa vaar iek altydh redhe til ath følghe hanom met thee godhe kaarlle iek haffdhe; thaa tycthe megh ath ther var ickæ manghe ther villigh vaar til ath løbe til Fijndlandh aff thee, som beffallinghen hadhe. Kæristhe, nadigiste herre, viil edhers nade skriffwe then grotthe førsthe til i Rijeslandh, ath han vil lone edher nadhe eeth taal faalch ind i Fijnlandh, thaa vill iek føre hanom edhers nadis breff ind til Ryeslandh ok taghe meedh megh saa møgith faolch iek kandh aff steedh komme ok faare saa indh i Fijnlandh ok bliffwe ther hooss them leffwendis ok dødh saa lengghe vy kwnne faa landith til edhers nadis handh. Tijcker edhers nadhe, ath thee rijesser villæ ickæ hielpe edhers nadhe met saa møgith folch, thaa kandh edhers nadhe sendhe en edhers nadis skriffwere til hoffmestheren aff Prysseen ok til mestheren aff Lifflandh met gwldh ok peneghe, saa fly thee edhers nadhe j(m) reijssener til heesth ok saa fly thee edhers nadhe veel saa møgith andith folch, som edherss nadhe gøørss behoff til Fijndlandh. Vildhe edhers nadhe saa haffwith, thaa kandh edhers nadhe sendhe noghre skiiff ok iacther til Reffwel met myne skiiff, thaa vil iek føllæ them ther offwer; thet er men xij weghe søøs owffwer ffraa Reffwel ok indh i Fijnlandh, ok flijer mestheren aff Liffland edher nadhe wel saa manghe skwdher, thet vy ville setthe them offwer paa entydh alsammen. Keristhe, nadigiste herre, vil edhers nadhe saa haffwith, thaa motthe edhers nadhe nw sendhe en skriffwere met noghre penneghe ok eth skiiff fwlth aff syldh eller thw til Reijwell ok same skriffwere kwnne køffwe edher miell, malth ok andhre fetalligh, som edhers nadhe kwnne tencke, ath same folch giordis behoff i Fijnlandh; ok er ther en gardh i Reffwel ok en paa landith, som hører til Romkloster paa Gwllandh; them kandh edhers nadhe [tage] til edhers ok ladhe ther indfføre miell, malth oh hwess andhen deell edhers nadhe gøørss behoff, ok kandh edhers nadis skriffwere ladhe brijgghe ok baghe i same gardhe. Kæristhe, nadighe herre, vil edhers nadhe haffwe tesse anslagh forhender, thaa skwlle thet wære saa, thet vij vare redhe ath fare i Fijnlandh om poskæ. Villdhe edhers nadhe verdis til ok skriffwe megh til, hwar effther ick skaal retthe megh, hwarth edhers nadhe vil haffwe megh, enthen then enæ vegh eller then andhen veij, thaa vil ick vare redhebon til bodhe nath ok dagh enthen deer eller anderstedz, hwar edhers nadhe vil haffwe megh etc – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Her met edherss nadis hoffmectighet then allssommectisthe Gud befallendis. Datum Kalmerswndh dominica die post festum Matheij anno Dominj mdxix. Söffrin Norbij edher nadis thraa tiænere."}, {"df": "5984", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh ok kärligh [helsen]. Kennes jak Gregerss, ffogdhe pa Kwsto, ath thenne breffwisare Hans Eysth haffwer myn herres nadhz orloff ok venskap. Nw acther han sick til Räffla eller til Rijghie, hwarth han försth koma kan. Hwar for bidher jak idher alle dannemen ok danneswenne, fogdher ok länsmenne honom jnthe hindra eller hindra latha, vthan hielpe honom met forenskap ok met andra miscunsampdh gerningh, thaghendis löön aff alszmectighen Gud j hymerikis ryke. Ex castro Kwsta, anno Dominj 1519, jpso die beatj Michaelis archangelj. Gregorius Stwth, prefectus castri Kwstensis."}, {"df": "5985", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5986", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5987", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5988", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5989", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Anno domini m v(c) xix die concepcionis virginis marie obiit discretus armiger ericus petri de terfweioki cuius anima requiescat in pace amen."}, {"df": "5990", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vesilax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5991", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Ærlighe herrer och godhe men borgmestere och radh i Reffle. Teckis eder herredøme wethe, at meg ær wnderwisth at en godmantz gotz, hetendes Jøns Jwthe, aff Borgo stadh hær aff Nylandh bleff pantedh och quarseth i eeder stadh Reffle for ingen skyld eller brwtz, for dy thet hende sig swa at nw i sommar kome nagre eesther och en forlwpen rytz, hetendes Clemet, fra Reffle och hiit tiill Nylandh och ffore hær i lænit och giordhe landzkøp wten mit looff och mynne. Seden jak fijk thet vethe, hadhe jak mit bwdh epter them och togh fron them thet the hadhe køpt hær j lænit, for dy thet ær sedh i kringom hele cristhenhethen, at hwar en komber i eth ffrømende landh och wil gøre landzkøp, tha skal han haffwe fougde[n]s loff och mynne ther tiill, eller han kennes wedh swa mykit han haffuer medhffare, huilket jak och swa giorde och togh fron them i[½] tunne smøør oc ij asker smøør, huilkit jak beder meg swa Gud tiill helpe och wil gøre for:ne Jøns vrsegth ther vdinnan at han aldrig hadhe ther skyld vdi eller togh fron them swa got som tiill en pening eller peningx werdh. Teslikes wele och thenne ærlighe godhe men, som ær Oleff Ericxsson, lagman offuer alt Viborgx læn, Eric Peedersson i Perno och Oleff Lille ther same stadh swærie och bidie sig swa Gudh tiill helpe, at han aldrig togh fran them swa got som tiill en pening eller peningx werdh. Wil nogon ther om tale, antinge the eller Lytke van Mynden, the tale meg tiil, jak wil staa them til rathe infore myn herre her Sten Stwre och rigxens radh och infore Tønne Erikxsson. Ty bider jak eeder ærlighe herrer och godhmen, atj lathe ffaa for:ne Jøns Jwthe sith gotz igen, epter thet han haffuer ther jngen skyld vdi. Ffaar han icke sit gotz igen, ther bliffuer ytermere hær epter om taledh. Teckes eeder herredøme och teslikes vethe, pa same tidh jak tog ffath pa the esther, tha fantz medh them blodwge skiorther och nogre dager ther [epter] fantz en ny eke booth nedersænkt och folkit war forgiort. Om the eesther haffwe thet giort, thet jak icke weeth. Tyl ytermere visse at swa i saningen ær som forscriffuit staar, tha biider jak erlig och velbyrdighe men Oleff Erikxsson, lagman offuer alt Viburgx læn, Eric Persson i Perno och Oleff Lille om theriss jnsigle at trycke met mit signet for thette breff, som giffuit och scriffuit ær i Borgo mdxix etc. Hakon Magnusson fogde i Borgo læn."}, {"df": "5992", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5993", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5994", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "For allom them thetta breff hender fore koma kennes jach Margaretha Mattzdotter medh thetta mith närwarandes opne breff, ath jach medh godhen wilie och berodeth modhe vnth haffwer och giffuit och med thetta breff vnner oc giffuer i Gudz och sancte Birgittes heder vnder Nadendals closter for myne foreldres oc myna siel til Birgitte Oloffsdotthers prowente oc ingang samestadz alt mith godz Ööwd, j Halcko soken liggiandis, medh allom tillagom i wotho ek torro, nær by oc fierre, engo vndantagno, som thy godzeno aff alder tilligat haffuer eller her effther spöries kan. Thy affhender jach thet fornemde godzit mech oc mynom erffwingom oc tilegnar thet medh allam (!) ræth Nadendals closter til ewinnelige ægha. Til ytermere visse ock bætre forwarningh beder jach verdighen ffader i Gud her Aruid, medh Gudz nad biscop j Abo, strenge riddere her Ake Öriensson, erlig oc welbyrdig man Knwt Erichson, lagman j Sategwnne lagsagw, henge theris jncigle nedhen for thetta breff, medhen jach ey sielffuer incigle haffuer; som giffuit oc scriffwit ær j Abo anno Dominj millesimo quingentesimo vicesimo, sancti Mathie apostoli dagh."}, {"df": "5995", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "5996", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Cum devotus Sanctitatis Vestre Ericus Svenonis, qui (= cui) alias auctoritate apostolica de prepositura ecclesie Aboensis provisum fuit certis modo et forma ut in supplicatione, cuius tenorem pro expresso haberi placeat, litteris desuper non expeditis posessioneque eiusdem prepositure non habita, ex certis causis animum suum moventibus pure et libere in manibus Sanctitatis Vestre vel alterius ad id potestatem habentis resignare proponat prout resignat de presenti, supplicat Sanctitati Vestre devotus illius orator magister Nicolaus Johannis, archidiaconus eiusdem ecclesie Aboensis, quatenus resignationem huiusmodi admittentes seu admitti mandantes sibique specialem gratiam facientes de dicta prepositura, que in eadem ecclesia Aboensi dignitas maior post pontificalem existit et que forsan animarum [curam] habet seu iuris dictionalis est, cuius fructus, redditus et proventus novem marcharum argenti pnri illius patrie secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive ut premittitur sive alias quovismodo aut ex alterius cuiuscumque persona etiam in curia vacet sive per liberam resignationem prefati Erici vel cuiusvis alterius de illa in eadem curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam resignationem aut per constitutionem Execrabilis vel capitulum De multa vacet devolutione affecta specialiter vel generaliter reservata litigiosa, cuius litis statum etc. existat, que conditionaliter vel dispositione exprimi possint, eidem Nicolao oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, premissis constitutionibus et ordinationibus apostolicis, statutis, consuetudinibus, privilegiis et indultis iuramento etc. etiam firmitudine apostolica roboratis dicte ecclesie Aboensi seu illius episcopo et capitulo coniunctim vel separatim concessis, quibus hac vice latissime derogare placeat, ceterisque in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Iohannes Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et cum derogatione regule de insordescentibus ad omnes eius partes, si opus fuerit, et de resignatione, admissione et provisione pro oratore ut prefertur; et cum clausula generalem sive specialem reservationem, que qualiscumque sit et undecumque resultet exprimi etiam dispositione possit; et cum derogatione statutorum privilegiorum et indultorum latissime extendenda ut prefertur, adeo quod tollantur; et cum suspensione quarumcumque generalium vel specialium reservationum etiam mentalium et mandatorum de providendo in favorem quorumcumque etiam imperatorum, regum, reginarum, ducum et sancte Romane ecclesie cardinalium latissime extendenda in litteris citra accessus et regressus et de regressus et de consensu coadiutorias; et quod maior et verior specificatio premissorum omnium nominumque cognominum invocationis situatus qualitatis et an dicta prepositura habeat aliquam iurisdictionem etiam curam animarum et valoris fructuum dicte prepositure quatenus opus fuerit regula non obstante fieri possit in litteris. Concessum. Iohannes Casertanus. Datum Rome apud sanctum Petrum pridie kalendas martii anno septimo."}, {"df": "5997", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "5998", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "5999", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Magliano Romano", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Cum archidiaconatus ecclesie Aboensis certo modo, quem pro expresso habere placeat, vacet ad presens et a tanto tempore vacaverit, quod ipsius collatio juxta Lateranensis statuta concilii est ad sedem apostolicam legitime devoluta, licet illum quidam Iacobus Iohannis, prepositus dicte ecclesie Aboensis, qui se gerit pro clerico, per certum tempus detinuerit prout detinet indebite et injuste occupatum, supplicat humiliter Sanctitati Vestre devotus orator Iohannes Magni, canonicus dicte ecclesie Aboensis, in theologia bacchalarius et in artibas magister, in Romana curia presens, quatenus verum et ultimum dicti archidiaconalus vacationis modum, etiam si ex illo quevis generalis reservatio resultet, pro expresso habentes sibique specialem gratiam facientes de dicto archidiaconatu, qui inibi dignitas non tamen major post pontificalem existit et cujus fructus etc. quatuor marcharum argenti secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive adhuc per obitum illius ultimi possessoris extra Romanam curiam defuncti, cujus nomen et cognomem exprimi possit in litteris, sive alias quovis modo et ex cujuscumque persona, seu per liberam resignationem ultimi possessoris aut Iacobi predicti aut cujusvis alterius de illo in Romana curia et extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem De multa aut per assecutionem dicte prepositure vacet, etiam si dovolutus affectus specialiter vel ex quavis causa in litteris de mente experimenda generaliter reservatus, affectus, curatus, etiam cura jurisdictionali litigiosus, cujus litis etc. existit, eidem oratori providere seu provideri mandare dignemini de gratia speciali, premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis et regula Sanctitatis Vestre de annali possessore non obstantibus quibuscumque cum clausulis opportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Iohannis Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie oratoris nec non gradus nobilitatis dicti possessoris et tempus sue detentionis ac causa specifica et determinata quare jus sibi non competit, necnon verus et ultimus dicte vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore juris clausa preter quam per obitum apud sedem resultet, habeantur pro expressis, etiam in toto vel in parte exprimi possit; et cum clausula generalem reservationem ex assecutione ex quavis causa importante; et cum derogatione regule de annali possessore; et quod omnium et singulorum premissorum et circa ex necessariorum etiam fructuum etc. augendo vel minuendo etiam qualitatis major et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. Iohannes Casertanus. Datum Malliani Portuensis diœcesis nono kalendas maii anno octavo."}, {"df": "6000", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6001", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6002", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6003", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnseren fruntlichenn groth vund alle gudt thouorenn. Erssame vorsichtighe herenn, gude frunde. Vor vnns js erschenenn deh boschedene Simon Vorman, kopgeselle duthscher hensze, entdeckende woh dath jwer ersamheit em ethliche syne gudere bynnen erer stadt Abow angeholdenn vnnd bokummeren hebben laten orzake haluen he in vortyden mith eynen genometh Hans Jleth geselschopp gehat, deh villichte iegen jwe ersamheit efte ere vorwante wes vorbraken sall hebben, vormenende bomelthe Hans Jleth an genanten Simon Vormans guderenn durch jwe ersamheit arrestereth nach parth vnnd deel mede hebbe deh wiele auers bemelthe Simon van dem suluestenn Hans Jleth erer geselschap och sust alles handeles haluen vor hen genczlickenn geschedenn jn wisse vnnd mathe. Woh jwe ersamheit vth erer samptlicken vordracht der copie auscultereth wie hyr jnne vorslaten schickenn klarlich heft tho besichtenn, so kamenn zodane gudere Simon Vorman alleyne tho, dar bomelthe Hans Jleth heller efte penningk nicht ane heft; wor vmbe is vunsze frunthlicke bede jwe ersamheit densuluesten Simon zadane sine propperen gudere wiil volgen laten vnnd ene der haluen nicht anders dan mith dem besten vordenckenn, welckenn vordracht breeff he vor vnns botugeth vnd wargemaketh heft, woh jwe ersamheit vth vnnsze vorsegeldenn tuchnisse klarlich heft tho bosichten, nicht twiuelende jwe ersamheit em dyszer vnnszer fruntlickenn vorschrift fruchtesrechtich werth laten geneten, dath vorschulden wir jegen jwe ersamheit jn gelikenn edder groterenn alle tydt gerne wedder vmbe, deh wie hir mith Gade allweldich langhe gesunth bouelen. Geschreuen tho Reuell mandages nah trinitatis anno etc. xx."}, {"df": "6004", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vinkkilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdxx in profesto Johannis aute portam latinam hölt iach Henric Stensson wår ting met almoghan i Vinkele i nerwaro erligh ok welbyrdogh suen Erich Fleming, landzffougt. Nempden: Michel Wartart, Clemit Laytist, Henric Wighas, Matz Annwst, Matz Kätto, Matz Reynila, Oloff Whwlw, Matz Wahelais, Biörn Ladingo, Pauel Wighas, Oloff Hillisten, Clemit Rautalax. Dömdis then forlikning stadugh och fast som Putilaboar giorde på satte tinge met mester Hans på sancta Maria Magdalena godz wegna i Ylekylä, i så motto ath Putilaboar skola haffwa itt leedh friit genom rågården til thet punda land åker iord som the haffwa ther, så atte iche gå offuer diiken, hwarken met ligha, årder eller yxa. Så skola the och haffwa theris frij farwägh wpå annar sidhon om träsken, och haffua frit mwlabeet, vndantaghen skogh och rydmark, ther skola [the] intid befatta sich medh, jnnan tessa effterscriffna raar, som är Nålaierffuikangare, Poyrahhändta, Qwiffwanemj och tädhan till Karnaierffuj diwpast, och saa till Kiffwitöckj, ther som rågården löper thil frå Nåla ierffwi."}, {"df": "6005", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wii Christiern, met Gudts naade Danmarcks, Norgis, Wendis och Gottis konning, vduald koning till Sueriche, hertugh i Slessuig, Holsten, Stormaren och Ditmarskenn, greffue i Oldenborgh och Delmenhorst, helsse ether alle oss elskelige werduge fader i Gud, her biskop Arwiid i Aabo, her Aake Jörgensson, Thönne Ericksson, Clawes Henricksson, Knudt Erickssonn, Henrick Steensson, wepnere, Suerigis riikis raad och mend i Findland, kierlige met Gud och war kongeliga gönst och nade. Kiere wenner, wii haffue ether tilkienna giffuit met word breff och sendebod i nest forledenn thiidt, at wij aff Gudts forsyn waare komenn ind hender Stockholm om war och mene riigsens merckelige ærende eder her komma, som breffuenn thaa lydde, förhopandes, och ey saa skeedt er, thet oss och wart elskelighe raad, bade Danmarks och Suerigis, wiid handhen er, storliga förundra. Och hade ganske nyttogt och raadeligit werit, at i, werdig fader och gode menn, alle nw tiillstædis wæret hade mett the andre werdigeste werdige fæder riiddere och swenne och mene almoge med fwlle magt aff flere landsager i Suerikis riike tiill thette mötthe opsænde ware, at i met oss och the met ether kwnnæ hielpa, styra och god raad at giffua, hwerledis thetta skadeliga forderffliga örlig, mord, slag och brand och Gudts förtörnelse margfolleliga i forliden thiid sket er, stillis och betagis kwnnæ, tiill huilckit wij och gode menn alle eendregteligenn aff Gudts forsynn och alle hellige Suerigis patroner saa offwer eens komenn ære tiill alt thet och huad ewig friidt och mene mans rolighedt tiill land och watenn öffuer tesse try rikenne in draga kann, swa at saadanna obotelig skada i ware dage i örlix eller kriigisuise ey ythermere rikenn emellom her epther nogenn sinnæ henda skall. Wij haffua loffuat the werdugste werdugo fader, erlige herrer och gode mend riigsens raad och mene Suerikis riigis almoge haffwa och holde wiid Suerigis riikis lag och gamble god seduænie vthan alt argt och ny funder, och the oss igen med opregthe hender och finger oss sworit och tilsagt hulschap och mandzscap, vtann alt forteckt, lydagtige och fölgachtige æ hwar och nær wij thennom tilsigiandes worda. Och epther thy i, werdige fader och gode menn, alle ære san ledamot och nest the störste aff Suerikis riikes raad och krona, therföre nötsamligæ raadeligit, at i oc som flere gode herrer i rikit, andeliga och werdzliga, ether och hiidt tiill oss och mene raadit meth thet aller första vthann all forsumilssa och ofortöffwrat benala wiliæ, saa frampt i wilie wetha eders eijt, the helge kirckes och mene mandz i Finland för fedda och ofedda goda gang oc longliga bestand, swa at j alla innenn otthende dag nest epther sanctorum Petri oc Pauli apostolorum dag förstkomendis jw her ære hoes oss oc mene raadit, som forschreffuit staar. Her met ether alle Gudt befalendis. Schreffuit paa Södermalm söndagen nest effther Gudts lekomens dag aar etc. mdxx., vnder wort signete."}, {"df": "6006", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Cum humilj nostri recommendatione debitum in Domino reuerentie et honoris. Reuerendissime pater, oblatefuervnt nobis diebus hiis proxime elapsis litere regie maiestatis vna cum literis reuerendissime p[aternitatis] v[estre] sub sigillis aliquorum dominorum regnj consiliariorum scriptis et conclusis, quarum copias jllis, quorum jnterest, jndilate communicauimus. Vnde propter nobilissimum pacis donum et felicem statum r. p. v., que nobis semper gratissima acceptissimaque existunt, vehementer gauisi sumus. Nam secretorum cognitor Deus, cuj omne cor patet, quj et de lacu erumpne, quo r. p. v. transactis jam temporibus tenebatur, ad pristinum statum et salutares euentus pro fidelissima gregis suj custodia necnon vtilitate commvnj victoriosissime transuexit et reduxit. Jpse solus nouit, quod injurias r. p. v. cum maxima animj perplexitate portauimus quasi nostras cordialiter reputantes. Sed aliud non potuimus quam dissimulatiue tolerare, quemadmodum et ceterj reuerendj patres, coepiscopi et fautores r. p. v. humanissimj dissimulare compulsi fuerunt, vt. r. p. v. poterat tunc plenissime jntuerj. Quia preterea, reuerendissime pater, quia similibus malis finem optatum jnponendi tempus nunc aduenit conuenientissimum pacemque ex specialj Dei adiutorio reintegratam jnuiolabiliter conseruandj, ad hoc jpsum pacis amator pleno desiderio aspiramus pacis amatoribus firmiter adherendo, quamuis immutationibus et multis anxietatibus jn hac misera et desolata patria. Jnter crudeles quosdam et effrenatos fluctuamus adeo, quod non vt expedit, ymmo sicut jpsorum placuerit voluntatj, jn omnibus agere et exibere debeamus, que omnia literis mandare superuacuum fore existimamus. Jdcirco presencium ostensor familiaris noster Nicolaus Skytthe de premissis per nos. jnformatus nouit reuerendissime p. v. organo viue vocis veracj modulo explicare. Hinc est, reuerendissime pater, quod ad predictorum violentam suggestionem preter liberam voluntatem misimus nuper aliquos familiares nostros ad Sweciam, non ut Deum testamur animo jniuriandj aut jn preiudicium et contemptum alicuius, sed pro conductu jllius nauigij, quod alias dominus Steno jmportune a nobis petendo vendicionis titulo acquisiuit. Quare humiliter et attente supplicamus, reuerendissime p. v., de qua confidenciam gerimus specialem, quatenus r. p. v. jn hoc casu sine alio quouis respectu nostram jnnocenciam quoram regia maiestate, si eandem intelliget r. p. v. jndignacionem contra nos concepisse, dignetur humaniter excusare, nobis responsum directiuum rescribendo, si ad conspectum maiestatis sue saluj jn persona et rebus possumus absque periculo comparere. Jnsuper, r. p., nos cum ecclesia nostra, venerabilj capitulo ac vniuerso dijocesis nostre clero serenissime regie maiestatj, reuerendissime p. v. et aliis maijoribus regnj cum ea qua decet reuerentia et honore submittimus et recommendamus tanquam ad refugiam (!) nostrum singulare, quam humilem peticionem nostram dignetur r. p. v. pio fauore admittere et attentis auribus exaudire, quam summo ecclesie pastorj Deo altissimo jn decorem ecclesie sue sancte nostram et multorum consolacionem singularem commendamus felicissime valituram. Ex castro nostro Kwsto anno Dominj mdxx, die beatj Barnabe appostolj, nostro sub signeto Aruidus, eadem gracia episcopus Aboensis. Adress: Reuerendissimo jn Christo patri et domino domino Gödtzstaffwo, alme ecclesie Vpsalensis archiepiscopo, dignissimo patrj, preceptorj et fautorj nostro prestantissimo etc."}, {"df": "6007", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6008", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn grotd vnnd alle gudt tho vorenn. Ersamenn borgermester vnnd raetmanne der stat Reuele, myne besundere gude frunde vnnd nabere, als jwe ersamheit my geschreuen hebben jnn genenn tijdenn vmme welke sake vann jwenn borgerenn haluenn, als by namenn Heluich Vicke vnnd Lutke vann Myndenn, wo dat myn vaghet Hakenn Mangssonn solde vann erem denerenn ere gudere vnnd schep berouet hebbenn, so hebbe ik dicke vnnd vakenn enn to entbeidenn lathenn, dat se soldenn her komenn eder ere vulmechtigenn her sendenn, so möchte menn hörenn wo de sakenn sint to gegaenn. So hebbenn se gesecht, wann se her komenn, so werden se geslagenn vnnd myne vogede varenn oüele mit enn, dat se nicht hijr dörenn komenn dar se nicht waer ann seghenn. So do ik jwe ersamheit to wethende, dat se möghenn ere vulmechtighenn her sendenn, so wil ik mynen voghet vor my lathenn komenn; de schal enn tho rechte staenn. Isset sake, dat se recht hebbenn, enn schal recht wedder varenn, jwe ersamheit enn doruenn myne gudere nicht besettenn vann denn sakenn haluenn; sy ik weme wat schuldich to Reuele, ik wilt eme mit der Godes hulpe wal betalenn. Hyr mede jwe ersamheit deme almechtigenn beualenn langhe ghesunt. Geschreuen op Wijborch des mandages vor sunte Margretenn jnnt jaer m v(c) vnnd jn deme xx jare etc. Tonne Ericksson hovetmann op Wijborch vnd sunte Olafs borch. Adress: Denn ersamenn vnd wol wysenn herenn borgermester vnnd raetmanne der stat Reuel fruntlikenn geschreuenn dessen breff."}, {"df": "6009", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6010", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wj Cristiern, med Gudz nade Danmarkis, Norgis, Vendis oc Götis konungh, vtuald konung till Suerighe, hertugh j Sleswigh, Holsthen, Stormarn oc Ditmersken, greffue j Oldenborgh oc Delmenhorsth, göre allom vetherligit, at vj j the helge trefalloghetz nampn epter verdigiste, verdige fædræ, erlige herrers och gode mændz, Suerigis oc Danmarkis rikes radz radh, som æro ærchebiscop Göstaff j Vpsala, biscop Mattis i Strengnæs, biscop Otte j Vesteraars, biscop Jönss Andersson i Odense, her electus Hemming Gad, her Erik Trolle, her Nielss Bosson, her Prebiörn Pudbusk, her Thomas Nielsson, her Peder Twresson, her Erik Iohansson, her Erik Abramsson, her Holgher Karlsson, riddere, Johan Aruidsson, Erik Ryning, Knuth Benchtsson oc Knut Nielsson, vepnæræ, her nw församblade æro, venliga oc endrechteliga fördaktingande met then erlige gode qwinne frw Kirstin, her Sten Sturis epterleffuerska, oc met alle slotzloffuer pa Stocholmss slot, borgmestara, raad oc then menige man j Stocholms stadh oc med alles theres medhielparæ, swa at the samfelliga wilia oc skulu nw paa freedag nestkommendis intaga oss oc opantwarda oss förnempde slot oc stad Stocholm. Ther haffua vj effther wart förnempnde elskeliga raadz raad, nær slottid oss swa opantwardat ær, loffuat oc tillsagth förnempnde frw Kirstin alla thessa eptherscreffna punchter oc articlar fast oc obrotlige at hollæ. Hwadh deell, skade oc förderff, som thill thenne dag skedder ær j thette longa ørlige j war kere fadherfadhers tid k.[onung] Cristierns, vor kere herris oc fadhers k.[onung] Hansses tid, teslikis nw med oss oc wara medhielparæ, andeligæ oc verdzliga, med mord, brand, rooff, fengilse oc annen skada oc förderff, at förnempde frw Kirstin oc hennes döde hosbonde her Sten Stwre oc fornempndæ beggis theres tienaræ oc tilhielparæ, andeliga oc verdzliga, inrikis oc vtrikis, till land eller vatn, skall wara en klar afftalad sak till en eendelig ændha, teslikis huad skeet ær paa verdigiste fædher, ærchebiscop Jacob paa Arnöön, erchebiscop her Göstaff oc biscop Otte j Vestreaars oc andre prelather, riddara oc gode mæn, frelses mæn oc thera tieneræ, böndher oc bookarla, inrikis oc wtrikis, som fongne haffua varid eller fongne æro, för all then skada oc förderff, som sked ær them, besynnerliga paa Stækes slot, erchebiscopens slot Arnöön oc andra thera gorda, godz oc ægadeeler, huat thet helst ær rörligit eller orörligit, skaall wara oc bliffua en klar afftalad sak i alle deelar, andeliga oc verdzliga, effther thenne dagh. Och the gode mæn nw inne æro i Stocholm nær frw Kirstin, theras godz oc ægadeler eller annen förlæninger, som the j riked haffua, naar the haffua oss tilsagt hulskap oc mandskap, viliom vj gerna försee them med then förlening eller annar krononness læn, huar effter som han kan oss och riked tieniste aff göræ. Ther med haffuom wj wnt oc tillatid at förnempnde frw Kirstin maa oc skall j hennes liffztid haffua oc nywta, beholla oc bruka krononnes slot Tawastahwss oc læn j Finland liggiandis med all konungxliga ræntha oc rettighet, dog swa, at hon oss ther aff ok riked skall göra tilbörlige tieniste, naar henne(s) tilsægis, ther næst krononnes gord Kwma med sin rænta oc tillægelse, teslikis skall hon oc nywta oc beholla Mörköö sogen till Hörningxholm och till Ekesyöö gord Vestrahærad oc Sudrauidboo, teslikis Askesogn j Nærike, som haffwer varid hennes döde hosbonde för krononnes pant oc longlighen heffd paa. Wj haffua oc aff samme wore gönst oc nade effther förnempde frw Kristines böön oc begæren indragit j then venlige contrakt och recess, som j vinthres nest förledhen i Vpsale giordis, then verdug fadher biscop Arwed i Aaboo, her Ake Jöriensson, riddara, Tönne Erikxsson, Nielss Eskildhsson med theras selskap oc Göstaff Erikxsson med alle andre fatige och rike, som met hennes döde herre oc hosbondhe och henne j thette örlege intrædne æro, swa at the maage oc skulw inbesluthes oc niwthe alla the punkther oc arthecla, som samme recess inneholler. Fframdelis haffuom wj loffuat oc tillsagt ath beskydde oc beskærmæ förnempnde frw Kirstin för offuerwoll och all oræth aldelis oc hennes barnn oc barna vener, tienara, godz, gordha oc ægædeler oc huad thet helst kan wara, rörligit oc orörligit, j waar kongxlige fred oc beskærmelse, at förswara och fördektinga till alle rettha oc redelighet. Och wiliom wj i all the ærende henne aarörende ær latha oss i mothe henne, hennes barnn oc vener j alle motte weluilige finnes, swa hon och the oss tacka skulw. Ther paa skulu alle fonga wara löse paa badhe sidor och quitthe för theres fengilse oc friie wthan lengher holdh och hindher, ee huar the haffua warid eller æro fongne. Till thess ythermere förwaring oc stadfestilse haffuom vj latid hengia vort maiestatz incigle nedhen för thette wort öpna breeff, och thill witnesbyrd haffuom wj förnempde Göstaff, med Gudz nade erchebiscop i Vpsale, Matz j Strengnæs, Otte j Vestheraars, Jönss Andersson i Odhensse, biscopar, Hemming Gadd, Erik Trolle, Nielss Boosson, Prebbiorn Pudbusk, Thomas Nielsson, Pedher Tursson, Erik Iohansson, Holgher Karlsson, riddara, Johan Aruidsson, Erik Ryning, Knut Benktsson oc Knut Nielsson, vepnara, hooss Suerigis rikess clæma alless wores incegle oc signether. Giffuit paa Valmassöön för Stocholm, odhensdaghen nest epter sancti Egidij abbatis dagh, aarom epther Gudz byrd Mdxx."}, {"df": "6011", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vnssen vrijntliken groth mith alles gudes to voren gescreuen. Ersamen woluisen werdigen heren trwe gynnerss vnde gude nobers, wij don iw witligh, dat vor wnss iss gekamen wnsser gnedigiste here hogboren vorstes koning Cristiern, Danemarkz, Norwegz koning etc. wtgeborenn vnde erwelter to Suedenn etc., hertug in Slesuik, Holsten, Stormer vnde Dijtmersken, grewe to Oldenborg vnde Delmenhorst, trwe wndersate Hans wan Eijcken vor ganss rikes radt, hir mit deme adele hir vorsamelt to Aboo, vnde heuet sijck hog beklaget vor vnss, dar wy seten to Aboo vp dem rathuss, vnde heuet vor vnss gesecht woe dat Euert Bur heuet em groten schaden gedan vnde heuet em vor schreuen to Lubek an sijnen maschap Hans Roch woe dat Hans van Eijcken scholde schuldig sijn dre hundert rijnsche gulden; dar om bauen heuet Hans Rock sijn schijp bekumert vnde heuet em dar jn rechts drangh geholden all den ssomer, vnde dar en bauen heuet de arme man sijn schijp vnde gelt ver laren, den schaden denckt he an sijn arue to suken vnde dusse vor genante Hans van Eijcken nij hely neck (!) eder penick schuldig was, vnde dar enn bauen schepte Euert Bur ijn sijn schijp vijrtiu stro wassen, dar heuet he ock gen ffragh vor gek[r]igen etc. Jtem ersammen heren, noch heuet sijck Hans vor vnss beklagat woe dat dar jw mede borger Bartult Bomhower ijs eme schuldig vij hundert mark rigisch vor ssijn huss vnde so menijch ijar rente. Ersamen heren, dijt schrijf wij iw to van wnssen genedijgen heren wegen, dat gij ijt so flijen, dat de arme mann mach bij ijt sijn komen, vp dat dar gen arger van enn kome. Hijr in Gode den Heren beuell to ewijch tijth. Gescreuen to Aboo vp sancte Dionisiis dach anno etc. 1520. Hemmyng Gadd, electus to Lincoping. Her Ake Örianson, to Tauesthus. Knut Erijcsson. Henric Stensson, rikes rades in Sueden. Borgermestere vnde raedt to Aboo, jw gude vrijnden. Adress: Demen (!) ersamen woluisen werdigen leuen heren borgermestere vnde radtlijdhe tho Reffwel, vnssen sijnderlige guden vrijnden."}, {"df": "6012", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6013", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6014", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6015", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Wij Hemming Gadd, electus till Linköping, wor käriste nadige herres konwng Cristierns, Danmarcx, Norges, Wendes oc Gottes konwngh, wdwald koning till Swerige, hertog i Slezswik, Holsten, Stormaren oc Dijtmersken, grewe i Oldenborg oc Delmenhorst, öwer menige Finland fwlmectige sendebwd, göre wittherligit met thetta wort närwarande opne breff, at then tid wij lag ting hwlloo oc för rättha satho pa radstugwn i Viborg i erlig god manz närware Tönne Ericszon oc wor käriste nadige herres koning Cristierns hoffzind erlig welbördig swen Rolff Mattisoons, Oloff Erikson lagmans, Lasse Andersrons och flere gode män aff frelsith över mene Viborgs län, komo fför oss borgamestare oc raad sama stadz oc framboro nogor gamwll permans breff, rääth illa förwarat, met hengiande inszegle, lydandes pa Viborgs stads beskermelse, privilegia, frihether oc herligheter pa stadzens frihether till land oc vaten, thöm vnth, giffne oc förläntä wore i förlidin tiid aff nogra cristna herrar oc framfarna konwngha, ödmiwkeliga eskandes oc begärandes, at wij sadana breff wille till wittnisbördh exemplera oc wid magt holla latha, o hindrade, o qwalde, o förrättadä aff allom hwariom oc eenom andeligom oc werdsligom innan stadz oc wtan till land oc watn för all oreth, öwerwall pa alles theres egor oc ägadela, godz oc gardha, hwstrwr, hion oc barn, som för:ne konunglige breff inneholla, thet wi oc till lothom, wntom oc stadfestom i alle sine articlee oc pwncter, till thess wij aff war keriste nadige herre hans nadis maiestat för:ne konunga breff seeth oc öwer läsit hadhe, och förwerffat hans nadis maiestats breff och inszegle pa alth thetta för:na met thett aldra första wij komme i tall met hans nade, förbiwdandis alla andelige oc werdzlige, ä hwat staat, conditie eller gradth tee äre eller herepther wara kwnne, för:na borgamestare, radh oc tess menighet hwariens hindra, plassa, qwälia, mödha eller i nogon mottha offörrättha paa för:na theres priuilegia oc frihether, the här till dags hafft hawa, wndher käriste nadige herres ogönsth, konungligha hempdh, plicth oc wrede. Giwit oc scriffwit i Viborgh sancte Mårthens affton anno Domini M°d°xx°."}, {"df": "6016", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Vor gunst tilforn. Vider Peder Huid oc i andre gode karle, som der slotzloven annammit haffver paa fru Kristinis vegne, effter vort oc rigens raads skrifvelse at holde til hendis haand oc, om hende forsteckit vorder, til vor haand. Nu er hun død for verden, thi hun er dømt med de andre for aabenbare kætterj, oc er straff offver dennem gaatt mesten parten effter Sverigis low. Derfore biude vi eder strengeligen ved den samme straff, som de kættere ere offvergangen, at i offverantvorder denne breffviser, Jens Matzsøn, forneffnde slot av slotzlov at holde til vor haand. Huor ey sa sheer, da bliffver i regnet for parthiske med de andre, och binder eder selff til den straff, som dennem er offvergangen, befalendis eder Gud. Skreffvit paa vort slot Stockholm S. Mortens dag aar 1520, under vort signet."}, {"df": "6017", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen ffruntlychen grot nw vnd to allen tyden. Wetet leue Lytych van Mynnen, dat yck van wegen mynen genedygesten heren Wyborch vnde Nygeslot entfangen hebbe nw oppe sunte Martinj negest forleden vnd ych gebrech hebbe nw wppe dusser tiit von hoppen vnd solt. Wor wmme ys myn ffruntlyche bede to iw, dat gy vol doen wolden vnd my myt dat aller ersten x edder xij skeppunt hoppen oeber skijcken wolden her to Wyborch edder in den skeren myt jw egen wysse bot wor dat se ersten her in der scheren to lande komen kunden, vnd dat gy my to schrijuen wolden dat negesthe kop wo gy my dat forloten wyllen van mynen ge[ne]dygesten heren wegen, vnd schryffwet dor by wat gy vor wore wedder hebben wyllen, saa scholen de wore her vor jw to rede lyggen. Ys yt och, dat gy nw nene hoppen offwer schycken kynnen van winter vnd frostes halffwen, so doet wol vnd schycket my myt tenn ersten open woter; ych wil altiit an jw ferschycken wor ych kan vnd mach etc. Ys och myn ffruntlyche bede to iw, dat gy wol wolden doen, offt gy welyche tidinge gehort vnd vorforen hebben van deme hoffmeyster vnd van den steden von west vort vnd van Stocxholm, dat gy my von aller leye tydinge to schryffuen wolden; dat forschyl ych altiit gerne. Jw Gode befalen. Geschreuen op Wyborch des sundages na sunte Martinj int jor xx. Roloff Matisson. Jtem dot wol, leue Lydych, vnd sendet my och xij last ber tunnen vnd v last treen fate. Nw eddher op dat för jor schol dat altomal wol bittolt blyffwen. Adress: Deme ersamen manne Lydych van Mynnen, borger to Reuel, kome dusse breff fruntlych geschreuen."}, {"df": "6018", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "For alle the danne menn, som thetta breff hender förekoma, bekennes iach Mons Crable (!), heredz höffding i österhäredtt i Rasborgs länn, med thetta mitt närwarande öpne breff then tidh iach ting hultt med almogenn aff Siwndo sochnn, i ärlig och welbördig mandz närwaru Seffrin Polsson pa Thill Gizelss wegna och pa wor nodege herres wegne konung Kristierns anno Domini mdxx, po odensdagenn nest för sancte Kaderini dag, tho kom for rätte och satte ting Henrick Raualsson aff Siwndebij och kungiorde att han hade köpptt enn engh, som hetter Trättz äng åff alle them, som boo i Böle för j(c) [mark], och bekennes the att hwar ther haffwer burett wp peninger effter sijnn andeell; hwilkett ärende iach skott till the xii i nempdene sotto, som är försth Iohan i Gamble bij, Anders Hardh, Nils Koghiar, Anders i Askos, Per Andersson i Annebij, Anders i Rodzbole, Per i Störsbij, Olaff i Genäs, Nils [i] Munxbij, Påll i Gåskulla, Olaff i Störsbij, Olaff Askos, the ther om wittnade, ransakade och effter swore, att for:de köp war laglig och lag stondig wij ... ååm, och ingen aff bijrdenn wille thett åtterlössa; effter theres ransakan, edir och ingen mot mich och nempden wedie wndt (= wilde), to dömde iach thett förnempda enge köp stadigtt och fast, som so lenge haffwer warit wpbudett och så lenge haffur warett ohindrett och oklandratt, och förbiwder iach hwar man på hindre eller klandra, hoo thett helsth kunne wara, wid sin iij [mark] för häredz dom. Till ijttermära wisso och högre förwarning adht så i sanning är, thå bedher iach ärlig och welbijrdig man Seffrin Polsson, häredz höffdinng i wester häredtt i Rasborgz län, hengiandis sitt insegell nidan for thetta breff medh mitt, som geffewett (!) och screffuett är aar och dagh som tilforende skriffuett står."}, {"df": "6019", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Och vdi samme [Stockholms] dactingan brukade han (= k. Kristiern) mycket biscop Heming Gadd, som han hade medh sig ifrå Danmark, then ther så wijt förhandlede medh fru Cristine, att hon vpgaff slottet och staden vdi kongens hender. Och förskicke[de] (k. Khristiern) sedan samme her Heming Gadd til Findland til att öffuerantuarde kongens befalningsmen alle the slot ther wore, nembligen Roloff Matzson Wiborg, Jöns Matzson Taffuestehus och Tile Gisle Rasborg. Någet ther effter sende k. C[ristiern] Roloff Matzson breff och bud, thet han skulle late rette biskop Heming Gadd. Ther öffuer Roloff Matzson bleff illa tilfreds, effter her Heming Gadd war honom med sin skicklighet och förstond myckit til hielp til kongens beste; lot så Roloff honom see samme breff, och låg vdi breffvet en zedel opå alle them, som kongen vdi Stockholm hade rette låtit. Gaff så b. H[eming] G[add] ther opå sådane swar: Thet haffuer iach tilförende hördt wara spått, att så shee skulle, men icke hade iagh trot at thet vdi thenne kongens tiid skee skulle. Men thet seger iach, att han skal bliffue så fördriffuin och skild ifrå land och rijke och komme i stoor fattigdom och älendigheet, så att han sig aldrig igen vpretta skall."}, {"df": "6020", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Merkinnät kirjoissa", "transcript": "Decollacio her Åke Jörenssons. Anno eiusdem (= 1520) feria 4:a post festum sancte Katherine (=28 november) decollatur dominus Åke Jörensson miles ante castrum Croneborgh, quod d:r Taffuasthws, per Jöns Matsson. Decollacio Niels Eskilsson. Ebdomada 3:a adventus Domini (= 16 december) decollatur Nicolaus Eskilsson ante castrum Rassborg per Tighle Gislesson. Doctor Heming Gadd. Et altera die decollatur ibidem doctor Heming Gadd per Roloff Matsson."}, {"df": "6021", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6022", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6023", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6024", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item suma so Jacopp Suertt vor noghet hebbe vnde jn dit stat bock gheschrewen steit summa mk lxviij [mark] j sc."}, {"df": "6025", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6026", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6027", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6028", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6029", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knwt Erikxson, lagman j Östherbuthen ok j Satagundia, gör vitterligit met thette myt næruarendis opne breff, ath then tid jak lagmans tingh hiolt met almogan aff Kwmo sochen j ærligxens ok velborens mans næruarv Iwer Flæmingh, fogde pa Kwme gord, ok j ærligx ok velborens mans næruarv Anders Slatte, hærædzhöffdinge ibidem, ok j flere gode menne naruarendis aren epter Gwdz byrd mdxx primo, odensdagen nest epter s:te Sigfridz dag, tho kome for retto Yllestarabo, Redunga, Vitikalabo ok kerde til Hinzakalabo at the haffue giort thöm agongh pa en fors hetandes Vorios kosky, hulkit ærende jag sköt til the xij, som tho j nempdine sote, som först ær Jöns Taloyn, Jöns Færik, Olaf Kaukarist, Jacop Bertilsson, Niclis Haraualda, Olaf Haffingen, Michel Seyæ, Lasse Pikkepasi, Jöns Soynila, Heyki Hordel, Matz Karis ok Eskil Purila, the ther om ransakade, vitnade ok epther sworo, at forscriffue Hinzakalabo haffue alder haffuit inghen loth j forscreffne fors, som Hartik Japsons dombreffuit wtlyder, som Yllestarabo, Redunga, Vitikalabo haffue pa forscriffne fors. Epther tessom forscreffnom skelom, ransakanom, vitnom ok edom dömpde jak forscreffue fors Yllestarabo, Redunga, Vitikalabo niwta, brvka forscreffne fors, som the aff aldher brvkat haffue ok Hinzikalabo haffue aldher brvkat forscreffne fors för en nw j oor met velle, ok framdeles Hinzakalabo hwartere sake til xl mare for uelle ok vj mare for lagmans dom, som ær Lasse Sigfridzson, Anders Olafson, Olaf Henricson ok Olaf Niclisson. Til tesses breff ytermere visso ok vitnisbyrd tricker jak myt incigle nedan for thette breff, som giffuit ok screffuit ær oor ok dag som forscriffuat stonder."}, {"df": "6030", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Anders Slatthe, domare j nidre Satagundia, gör vitterligit met thette mijt næruarandis opne breff, ath then tiid iak tingh hiolt met almogan aff Kwmo soken j ærligxens ok velborens mans næruarv Olaff Swarth, fogde pa Kwmo gord, ok j ærligx hærædzhöffdinge ibidem ok j flere gode menne næruarendis aren epter Gwdz byrd mdxx° primo, odensdagen nest epter sancte Sigfridz dag, tho kome för retto Erick Kedara Yllestarabo ok kerde til Thomas Dåalffwa, at the haffwæ giort thöm agongh pa en enghe ok jordh hetandes Eleijte, hulkit ærende iak sköt til the xij, som tho i nempdene soto, som – – – – – – Færik, Olaff Kaukarist, Jacob Bertelsson, Nilis Ha – – – Olaf Haffninge, Michil Seyæ, Lasse Pikkepaso, Jöns Soijnil[a], Heyki Hordel, Matis Karis ok Eskel Purila, the ther om ransakade epter iiiij menne, vitnade ok svoro som ær först Iöns – – – meke, [som] solt thet iord for xl mark ok v span rog Michil Seyä, Olaff Rög, Anders Barma, Eskil Kedara, ær vitnade ther vpåå ok epter sworo, at forsc:ne Thomas Daalffwa haffwe alder haffwit noghen loth j forscne iord, som Anderss Slatte domb(t) wtlyder, som Erick Kedara haffwe pa förscr:ne iord ok eng. Epter tessom forsc:nom skelom, ransakanom, vitnom ok edom dömpdc iak fors:ne iord ok eng Erick Kedara niwta, brvka forsc:ne iord ok eng, som [han] aff aldher brvkat haffwe, ok Thomas Dolffwa hafue aldher brvkat forscr:ne iord ok eng for en nw i oor met velle, ok framdeles Thomas Dolffua sake til xl marc för uelle ok iij marc for dommars dom, som ær Thomas Dolffwa. Til tesses breffs ytermere wisso ok vitnisbörd tricker iak myt incigle nedan för thetta breff, som geffuit ok screffuit ær oor ok dag som for:uat stonder."}, {"df": "6031", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntlykenn grouth stedes to vorenn. Ersamme leue Lutke vann Mynden, gude vrunth. Wettyt, dat jck juwenn bryf by Henrik Strobuken entfangenn vnde wael vorstaenn hebbe. Szo alsz ghy screuen, dat ghy grottenn skaeden hebbe, dat id guth szo spaede vp denn heruest juw ter hande gekomenn isz, vnde screuen dat id gueth noch vnforkopt isz vnde ouch vnforkopt lyggen skal bet jnt vore jaer, dat ick jo nicht en dencken kann. Dy waerenn, dy ick juw gesandhet hebbe, synth io guede varske waeren, botter vnde dy hekede vnde ouch ellende hude; synth doer etlyckenn dy kleyne siinth, szo plagen szy woel ij vor eyne jnt denn deckerenn vnde nicht gaer to wraken szyn. Wuste ick dat ghy mynenn gnedigsten herren synn gueth wullenn wrackenn hebben, szo wull ick leuer mynen knechten daer by szanden vnde laethenn vorkopenn dat gueth jn der stat alsz id gellen kann vnde betalen juw myt redenn gelde eher gy skaeden lydenn skoldenn vm myn[e]t wullenn. Alsz ghy ouch screuen, dat ick juw noch eynn grotte somme gelde skuldyk szy, szo hebbe ick iuw guede ware gesanth, eherste by juwenn knecht Berent xxx skippund hekede, by juwenn knecht Hans viij tonne speckesz; vnde dy breddere (dy bredder) screuen ghy my to vorenn, dat gy szy eutfangenn haddenn, vnde nw screuen ghy, dat szy em weck gestolenn szynth, dat myne skaede nicht kann szynn; entfoe ick wesz vann juw ofte eynerne andere, wul ick id dann vordarfuen laethen, dat szy vor my etc.; noch by Strabvcken ij mael gesant i[½] last j t:e botter, ij laste traensz j(c) xiij ellende huden. Szynt daer etlike kleyne manck jn demme, szynt szy io nicht alle wraek gueth, vnde vj skippund hekede vulle gewegen, hyrvp dy waege alsz dy wicht daer to Reuel och stede plak to holden. Szo sande ick juw noch by Petter Justim xi[½] skippund hekede; szo holde ich ouch dat dussem eher benomeden goder ouch in der szomme wat risenn, alsz myn folk my vore gesecht hebbenn, dat duss wore daer gegulden heft. Vorder, leue Lutke, boderfue ick nw andersz nicht meher dan viij ofte x skippund hoppen vnde etlyke knapholt; id isz myne vruntlike gebede, dat gy wuldom my nw szenden by dusse Petter Justim dem hoppen, dy guet szy, vnde eyn half groet hundert klapholte, vnde sandit juwen egenen knecht hyr vp dem winter myt juwen rekenskap, szo wulle wy vns dynk alle klaer maken. Wesz ick juw skuldyk szy, wul ick juw dan redeliiken woel betalen myt gelde vfte gwde ware. Hyr mede szyt Goede bofalen gesunt to langen tyden. Gescreuen vp Wibork des medewekes in quatter temporen jnt jaer mdxxj. Leue Lutke ick sande juw by dusse Petter j t:e lasz vnde ij ferdink botter in juwen köken; lottet juw nicht wenich vorsmaen. Roloff Matson. Adress: Radmen ersamenn Lutken vann Mynden, borger to Reuel, vruntlyken gescreuen."}, {"df": "6032", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen groyt wes ick ghodes fermach. Wettet leue Luck, gode ffrunt, jue wollffart wer my gans leyff. Ffort, leue Lucke, wetten moge gy, dat Knut schryffer by my was vp Rassborch wnnd ettlyck werff tho my hadde etc, vnnd so was ick ju band(?)an Knut. So dat gy my tho schreffen vm ettlyck rewells gellt, so Knut ju sande, jx hundert mark an rewellsche schyllynk, wyllker gellt ju knecht an genamen hefft tho Wyborch. Sunderlykes weyt ick ju nycht thoschryffen dan God haue louff, dat gyt hyr all woll. Ouck, leue Luck, ouff dan wat nyger thydynck is van dem hauemester vt Prussen ouff sus wat ander thydynck, dat sscriffet my douch myt den eyrsten, dan byd ick gern vm. Sunderlykes weyt ick ju nycht tho schryffen, dan wat ick ju kan tho wyllen doyn, dar sulle gy my allthyt gutt wyllych yn ffynden, vnnd ju knecht is noch nycht by my gewest; wen de jue komen, so wyll ick en dat best doyn dat ick kan. Doyt woll vnnd segget Steffen schryffer fyell dussent goder nacht vnnd dat hen my wylle ouck tho schryffen. Nycht mer dan Gode befollen. Gesscryff vp Rassborch des donnerdages vyrst yn der ffassten anno Domini mv(c) xxj. Thylle Gysseller. Adress: Dem ersamen man Ludeke van Mynen, borger tho Rewell, dysse breyf ffruntich gescreuen."}, {"df": "6033", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Tijlle Gissell, höffwessman paa Rasseborigh, bekender och alle wetherligth gör met thette mith opne breff, ath thene breff wissere Lydicke wan Mindhen ær ræthfferdich och redhelligh i sin ærindhe met hwadh handh haffwer met ath ffare wpaa mijn kerristh naadigh herres wegne; hwar ffor bedher iach ffo[g]there och æmbetismen, hwem honwm helsth hendher tiill ath komme, ffhordhe honwm och ffræmme tiill thet besthe, hwadh heller handh will tiill landz æller wandh, ffor dij hand ær paa miju keristhe naadigh herres besthe resse och ærindhe, saa ath enghen hanwm hindhre, qwællie plasse æller i noken mothe görrendes, wthen ffræmme tiill thet besthe, thet iach gerne ffor skyller, nor mich blijffwer tiill sackth. Tiill ijther mere wissen ath saa i sandinghen ær tröker iach mith signeth nædhen ffor thette breff. Screffwith paa Rasseborgh s:ta(!) Gregwriii (!) dagh mdxxj."}, {"df": "6034", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": "Leo etc. dilecto filio archipresbytero ecclesie Aboensis salutem etc. Dignum etc. suffragaturum. Dudum siquidem omnes dignitates in cathedralibus post pontificales majores tunc vacantes et in antea vacaturas collationi et dispositioni nostre reservavimus, decernentes ex tunc irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigeret attemptari, et deinde prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas post pontificalem major existit et quam quondam Paulus L.(!) ipsius ecclesie prepositus dum viveret obtinebat, per obitum ejusdem Pauli, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, vacante, nos de illa sic vacante et antea dispositioni apostolice reservata dilecto filio Erico Suenonis, decano ecclesie Lincopensis, sub data videlicet octavo idus februarii, pontificatus nostri anno quarto, concessimus. Cum autem dictus Ericus concessioni gratie hujusmodi litteris apostolicis (apostolicis) desuper non confectis hodie in manibus nostris sponte et libere cesserit, nosque cessionem ipsam duxerimus admittendam ac propterea dicta prepositura adhuc, ut prefertur, vacare noscatur nullusque de illa preter nos hac vice disponere potuerit sive possit reservatione et decreto obsistentibus supradictis, nos volentes dilectum filium Jacobum Johannis, clericum dicte diœcesis, apud nos de vite ac morum honestate aliisque probitatis et virtutum meritis multipliciter commendatum, horum intuitu favore prosequi gratioso ipsumque Jacobum a quibusvis excommunicationis etc. censentes nec non omnia et singula beneficia ecclesiastica cum cura et sine cura, que dictus Jacobus etiam ex quibusvis dispensationibus apostolicis obtinet et exercet ac in quibus et ad que jus sibi quomodolibet competit, quecumque quotcumque et qualiacumque sint, eorumque fructuum, reddituum et proventuum veros annuos valores ac hujusmodi dispensationum tenores presentibus pro expressis habentes, fraternitati tue mandamus, quatenns si per diligentem examinationem eundem Jacobum ad hoc ydoneum esse reppereris, super quo tuam conscientiam oneramus, preposituram predictam, cujus fructus, redditus et proventus quatuor marcharum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum, ut dictus Jacobus asserit, non excedunt, sive premisso sive alio quovis modo aut ex alterius cujuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Pauli vel cujusvis alterius de illa in dicta curia vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutione felicis recordationis Johannis pape XXII predecessoris nostri, que incipit Execrabilis, vel assecutionem alterius beneficii ecclesiastici quavis auctoritate collati vacet, etiam si tanto tempore vacaverit, quod ejus collatio juxta Lateranensis statuta concilii ad sedem predictam legitime devoluta ipsaque prepositura dispositioni apostolice specialiter vel alias generaliter reservata existat et ad illam consueverit quis per electionem assumi eique cura etiam jurisdictionalis imminet animarum super ea quoque inter aliquos lis, cujus statum presentibus haberi volumus pro expresso, pendeat indecisa, dummodo ejus dispositio ad nos hac vice ut prefertur pertineat, cum omnibus juribus et pertinentiis suis eidem Jacobo auctoritate nostra conferas et assignes inducens per te vel alium seu alios eundem Jacobum, recepto prius ab eo nostro et Romane ecclesie nomine fidelitatis debite solito juramento juxta formam, quam sub bulla nostra mittimus interclusam, vel procuratorem suum ejus nomine in corporalem possessionem prepositure juriumque et pertinentiarum predictorum et defendens inductum ac faciens Jacobum vel pro eo procuratorem predictum ad preposituram hujusmodi ut est moris admitti, sibique de illius fructibus, redditibus, proventibus, juribus et obventionibus integre responderi contrariis etc., non obstantibus pie recordationis Bonifacii pape VIII, etiam predecessoris nostri, et aliis apostolicis constitutionibus ac dicte ecclesie Aboensis juramento, confirmatione apostolica vel quavis firmitate alia roboratis statutis et consuetudinibus contrariis quibuscumque aut si aliqui super provisionibus sibi faciendis de dignitatibus ipsius ecclesie Aboensis specialiter vel aliis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus generaliter sit processum, quibus omnibus te in assecutione dicte prepositure volumus anteferri, sed nullum per hec eis quoad assecutionem dignitatum seu beneficiorum aliorum prejudicium generari seu si venerabili fratri nostro episcopo et dilectis filiis capitulo Aboensi vel quibusvis aliis communiter vel divisim ab eadem sit sede indultum, quod ad receptionem vel provisionem alicujus minime teneantur et ad id compelli aut quod interdici etc. quodque de dignitatibus ipsius ecclesie Aboensis vel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collationem, provisionem, presentationem, electionem seu quamvis aliam dispositionem [spectantibus] fiat mentio specialis; aut si dictus Jacobus presens non fuerit ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus dicte ecclesie Aboensis solitum juramentum, dummodo in absentia sua per procuratorem ydoneum et, cum ad ecclesiam ipsam accesserit corporaliter, illud prestet etc. Nos enim etiam prout est irritum decernimus et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter attemptatum forsan est hactenus vel imposterum contigerit attemptari. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno etc. millesimo quingentesimo vicesimo primo, octavo kalendas aprilis anno nono."}, {"df": "6035", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Lider van Offensse, hövessman pa Kasterholm, pa var kariste, nadigste herres vagne, bekennes met thette mith ópne breff ath thenne breffuisare Tirik van Aunen (?) ær retfærdeg i sin ærendhe och met allan dhem han har met farande (?), och ær han pa var kariste nadegeste herres besthe e hvar han ær. Ffor ty beder iach ffogter och embesmen, e ho the helsth ære, ath the honom ey hyndra eller qvælie eller nagoth forffang göre, vtan honom fordh[r]e oc ffræmie til thet besthe e hwar han vil auer til landh eller vaath[e]n, hvilketh iac altidh gerne fforskille vil, ner mech bliver tilseandes. Til ytermere visse tricker iac mith signeth neden ffor thette breff, som scriffuit ær pa Kasterholm skære torsdag anno Domini m(c)q(c)xxj."}, {"df": "6036", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Pater sancte. Quia de dicta prepositura, tunc per obitum quondam Pauli N., illius ultimi possessoris extra Romanam curiam defuncti vacante, prefato Erico, qui (= cui) litteris desuper ut prefertur non confectis, provideri concessum fuerit, dignetur Sanctitas Vestra de dicta prepositura, sive ut premittitur vel per liberam resignationem ipsius Pauli vel alias quovis modo supradictorum modorum vacet, ipsi Jacobo oratori providere ac litteras desuper cum opportuna derogatione regule de annali possessore, si quis forsan in ea iam annalis possessor existat, cuius nomen et cognomen exprimi ac qualitates, tempora detentionis et causa, quare ius sibi non competit, pro expressis haberi possint necnon constitutione de una et duabus, non tamen tribus dictis, non tamen ultra tres si opus fuerit, alias iuxta preinserte supplicationis tenorem expediri mandare dignemini de gratia speciali. Cum clausulis preinsertis et alias opportunis. Concessum. Johannes Casertanus. Datum Rome apud Sanctum Petrum octavo idus aprilis anno nono."}, {"df": "6037", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Var kerlighe helse altidt for senth met war Herre. Ma I wethe jwnker Likede(!), oos ær till kenne giffuit om en war borgere her af staden hetendis Per skerdere(!), attj haffve hanum ther i borgen for thet att han for her aff byen etc. Paa then tidt war her inthet forbudhet, wthen fridh oc fryndskap vpropit, thet huar matte frij och seker besökiæ theres werff till annen, oc ther forloth then fatighe man sigh aldeles vppa och gaff sigh til sine wenner och frender ther pa Alandh j then akt, som wij formerke kunne, han wilde ware her ighen effter thet hans ægher och fatighdom finzs her stedis orappit och oforskingreth, oc siger hans hustru, han bleff ther siwk ligendis oc gaff henne saa both, att wilde hon noghen tidt finne honnum liffuendis, skolde hon oförtöffuet skinde sigh tith, son hon och giörde. Saa haffue wij inthet anneth fwnnedt met thom her hoss oos wthen redelighet, dragit met stadhen, giört lige och reth effther theris formage. Saa biddie wij ider, ath wel göre ok giffuer hannum hans borgen löös och lather hannum nyte vor böön oc scriffuelse gott att och komme hith til sith ighen. Huar wij kwnne ware ider til willie och kerlegh göre wij altidt gernæ. Her met ider Gud befalendis. Ex Holmis fredaghin nest effter Tiburjc anno Dominj 1521, wnder wort stadt signet. B: R: (Detta bref åtföljdes troligen af följande af Henrik Slachec utställda skrifvelse med öfverskrift: Henrich Slachecz breff til Alandh, införd i samma registratur och äfvenledes tryckt af Ekdahl a. a. sid. 1352. Venlige helse för senth met Gud. Wether jwnker Lydigke ær the ærlige gode men borgmestere oc radt her i Stocholms stadt haffue mik tilkenne giffuit om theris borgere hether Per skerdere atj haffue hannum ther i borgen for thet han for her aff byen. Togh war han j ackt som jach forfaredh haffuer att komme her tilstedis ighen, oc hade hans siwkdom honnum thet betaget. Huar fore bider jach for tesse godemens bön och begeren giffue hannum sin borgen löös, thet han komber her til stedis ighen til siith egedt. Ær tet saa att han haffuer sigh [i] nogen annedt motte for setth oc skelige bewises kan, skall han altid staa her til swars oc til rette. Eder Gud befalendis. Datum vtsupra."}, {"df": "6038", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Nuper prepositura ecclesie Aboensis per obitum quondam Pauli L.(!), olim ipsius ecclesie prepositi extra Romanam curiam defuncti seu alias certo modo in litteris si videbitur exprimendo vacante, Sanctitas Vestra sic vacantem et antea dispositioni apostolice reservatam devoto oratori vestro Jacobo Johannis clerico eiusdem diocesis apostolica auctoritate contulit et de illa etiam sub certis modo et forma providit, possessione forsan subsecuta. Cum autem, Pater Sancte, dictus orator dubitet, collationem et provisionem sibi factas huiusmodi et inde secuta quecumque certis ex causis viribus non subsistere dictamque preposituram adhuc ut prefertur vacare, supplicat igitur humiliter Sanctitati Vestre dictus orator, quatenus verum et ultimum dicte prepositure vacationis modum, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore iuris clausa resultet, pro expresso habentes sibique specialem gratiam facientes preposituram predictam, que inibi dignitas post pontificalem maior existit et cuius fructus etc. novem marcharum argenti puri secundum communem existimationem valorem annuum non excedunt, sive ut premittitur sive alias quovis modo aut ex alterius cuius cumque persona seu per liberam dicti Pauli vel cuiusvis alterius resignationem seu iurecessionem de illa in Romana curia et Sanctitatis Vestre manibus ac apud sedem apostolicam vel extra eam etiam coram notario publico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis vel assecutionem etc. vacet, etiam si devolutione affecta specialiter vel ex eo quia dignitas maior post pontificalem existit ut prefertur aut alias ex quavis causa etiam dispositione exprimenda generaliter reservata curata etiam cura iurisdictionali electiva letigiosa, cuius litis status etc. existat, eidem oratori in forma perinde et etiam valere aut alias prout utilius videbitur cum gratificatione oportuna, quatenus illi locus sit latissime extendenda conferre et de illa etiam providere seu conferri et provideri mandare dignemini de gratia speciali, non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis statutis etc. etiam iuramento etc. roboratis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis et consuetis. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Johannes Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum presentium; et quod obstantie beneficiales oratoris ac verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore iuris clausa preterquam per obitum apud sedem apostolicam [resultet] habeantur pro expressis seu in toto vel in parte exprimi possint; et cum clausula quamcumque generalem reservationem importante ex quavis alia causa qualiscumque sit etiam dispositione exprimenda; et quod littere in forma nove provisionis perinde et etiam valere aut in eventum litis, cuius status etc. ac nomina et cognomina iudicum et collitigantium ac ius tituli illorum (illorum) et qua aucthoritate fuerit eis provisum exprimi possit gratie si neutri si nulli si alteri gratiose surrogationis etiam quoad possessionem aut alia via oratori utiliori fatendo, si opus sit, ius sibi non competere et causas quare seu etiam propter quas dubitet collationem et provisionem predictas viribus non subsistere seu etiam non subsistant cum gratificatione oportuna, quatenus illi locus sit latissime extendenda ac derogatione statutorum, privilegiorum et indultorum apostolicorum quorumcumque in litteris latissime extendenda ad effectum expediri possint; et quod premissorum omnium et singulorum et fructus augendo vel minuendo quantum opus fuerit invocationis situatus de nominationis qualitatis annexorum nominum et cognominum aliorumque necessariorum maior et verior specificatio fieri ac ius ipsius oratoris et aliarum desuper confectarum tenores verius exprimi possint in litteris. Concessum. Johannes Casertanus. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto kalendas maii anno nono."}, {"df": "6039", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Magliano Romano", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Beatissime Pater. Nuper prepositura ecclesie Aboensis, que inibi dignitas post pontificalem maior existit, per obitum quondam Pauli, olim ipsius ecclesie prepositi extra Romanam curiam defuncti, seu alias certo modo vacante Sanctitas Vestra de illa sic vacante et antea dispositioni apostolice reservata devoto oratori vestro Jacobo Johannis, clerico eiusdem diocesis, apostolica auctoritate sub certis modo et forma providit, prout in litteris apostolicis desuper confectis, in quibus quod fructus etc dicte prepositure quatuor marcharum argenti puri non excedebant expressum fuit, plenius continetur. Cum autem, Pater Sancte, a nonnullis asseratur, fructus predictos etiam tunc plus valuisse et valere de presenti, liceat novem marcharum similium secundum communem existimationem valorem annuum non excederent neque excedant, ac propterea dictus orator dubitet litteras predictas de surreptionis vitio notari et sibi minus utiles reddi seque desuper molestari posse tempore procedente, supplicat humiliter Sanctitati Vestre prefatus Jacobus orator, quatenus sibi, ne propterea dictarum litterarum frustretur effectu, opportune providentes ipsumque specialibus favoribus et gratiis prosequentes sibique quod littere cum omnibus et singulis in eis contentis clausulis et per illas de dicta prepositura eidem oratori facte collatio et provisio predicto nec non processus per easdem litteras forsan habiti et habendi ac inde sequuta quequmque a data presentium valeant plenamque roboris firmitatem obtineant et sibi suffragentur in omnibus et per omnia per inde ac si in illis quod fructus predicti novem marcharum similium secundum existimationem predictam valorem annuum non excedebant expressum fuisset, etiam si dicta prepositura adhuc per obitum Pauli huiusmodi sive alio quovis modo aut ex alterius cuiuscumque persona seu per liberam resignationem dicti Pauli vel cuiusvis alterius de illa in dicta ecclesia vel extra eam coram notario puclico et testibus sponte factam aut constitutionem Execrabilis vel assecutionem etc. vacet, etiam si devolutione affecta specialiter vel alias ex quavis causa etiam dispositione exprimenda generaliter reservata curata etiam cura iurisditionali electiva litigiosa, cuius litis status etc. existat, eidem oratori in forma nove provisionis per inde ac etiam valere aut alias prout utilius videbitur concedere et indulgere dignemini de gratia speciali, non obstantibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis statutis etc. etiam iuramento etc. roboratis ceterisque contrariis quibuscumque cum clausulis oportunis Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape. Johannes Casertanus. Et cum absolutione a censuris ad effectum; et quod obstantie beneficiales oratoris ac, si opus sit, verus et ultimus dicte prepositure vacationis modus, etiam si ex illo quevis generalis reservatio etiam in corpore iuris clausa preter quam per obitum apud sedem apostolicam etc. resultet, habeantur pro expressis seu in toto vel in parte exprimi possint; et cum clausula generalem reservationem importante ex quavis causa qualiscumpue sit etiam dispositione exprimenda; et quod littere in forma per inde et etiam valere a data presentium ac nove provisionis aut quatenus litigiosa existat quod(!) ac litis status ac nomina et cognomina iudicum et collitigantium ac ius et titulus illorum exprimi vel etiam pro expressis haberi possint surrogationis etiam quoad possessionem gratie si neutri si nulli si alteri aut alias prout utilius videbitur cum gratificatione opportuna pro ipso oratore, quatenus illi locus sit fatendo, si opus fuerit, ius sibi non competere et causas quare simul vel separatim expediri possint; et cum derogatione quorumcumque statutorum etc. ac privilegiorum, gratiarum etc. indultorum apostolicorum quomodolibet forsan contrariorum latissime exprimenda ad effectum sufficientis derogationis etc.; et quod premissorum omnium etiam qualitatis invocationis denominationis annexorum et fructuum augendo vel minuendo, quantum opus fuerit, ac cognominum tenorumque dictarum litterarum et aliorum necessariorum maior et verior specificatio fieri possit in litteris. Concessum. Johannes Casertanus. Datum Malliani Portuensis diocesis pridie kalendas maii anno nono."}, {"df": "6040", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Venlige helse altidt forsendt met wor herre. Ma i vethe, jwnker Lyder, at nogre skalske(!) oc borgere her aff staden haffue sig forstungit met hustru oc barn oc ægedeler oloffuendis aff by; saa ær wnderuist att en aff thennom hetendis Sten Michelson ær komen ther till landz, oc hans hustru foor her aff j syndagx met alt thet her eruart war oc aff sin borgan, oc tesse twa alenninghe forde henne heden, som oss ær sakt; ten æne heter Jacob Person i Götaby i Jwmale sogn, then andre heter Oloff Ericson i Diwrewiik ibidem. Biddie wij ider, atj her om grannælige ransake oc forware wille att then forrederen motte komme her till stedis ighen oc hans hustru teslicis oc flere sadane skacke(!), som ther kunne fynnes paa landet, som haffue wor breff oc bewisninger atj oförswmendis forsee ider her wdinnen, atth the göre ider inghen forrederii ther paa landit, ty nogre wt aff them haffue wared vppe hoss Göstaff Ericson i Dalerne oc till bage ighen; oc mest her aff staden ryme, ære aleninge; ty akter idert slott oc tagger ider wel till ware, ther ligger ider sielffue makt vppa, atj jcke bliffue j nogen motte förraskede aff mange skalke, som ther wanke pa landet. Ær wore jackter iij heden met bysser oc verier oc got folk, forhopendis the andre aff Finland oc vel framkomne ære till ider paa Alandz haff, atj rade met the godemen, som houitzmen ære, i alle motte vor keriste nadugiste herres gangh oc beste met then befalningh the met sig haffue, förhopendis oss met the andre oforswmed noger flere skiip oc jackter fron vor keriste nadugiste herre paa samme far waten oc alle stedz huar behoff giörs; veter oc at en jackt ær her i skeren, ære twa hövitzmen pa, som oc ære rymde her aff byen som forredere, Jöns Warg oc Per Fredagh, met sig vid en xxiiij karla, roffue oc skinne pa wor kieriste nadigiste herris wndersate, ther vij nw haffue bod vppa; oc om the vnkome, tha ære the formogendis hem till ider. Herom warer fortienkte vdj som alder störste makt pa ligger, at skalke oc forredere matte bliffue straffuet. Kere Lyder, giffuer ooss altidt tilkenne hwre ther tilstar i then landzende, ville vij oc gerne skiffte met ider oforswmendis huat her paa fierdom kan kome. Ma j vete att noger göre galne aff sig her i Vpland, lösninge karla pa Göstaff Ericsons vegne, hulche nest Gudz hielp skole snarlige bliffue straffade, oc giffuer oss her vppa snarlige et swar oc scriffuelse. Nar i aff thenne sama bonda, Tord Jönson, tette breff anamadh haffue, taa later thenne bonde niwte oss gott atth. Datum syndagen niest Philippi & Jacobi apostolorum etc. Jonker HINRIC borge- mestere och rat."}, {"df": "6041", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bollstad", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemen thetta bref händer förekåmma kan, bekennes iagh Söfringh Powelsson her medh thetta mit öpne bref den tidh iagh wår tingh hult medh almogen aff Poijo sochn i ehrlig mans närwarende Tile Gisle, höfwetzman oppå Rasaborgh, anno Domini 1521, om tijsdagen näst för pingzdag, då kom för rätte åå satte tingh Östen i Immalla, kungiordhe om ett köp, som han hade köpt af Till Jyllybyin, såm är en eng Hauistå, för 4 [mark], huilket erende iag skött till the 12 i nämden såthe, som är – – de där om witnade, ransakade och efter svore, at förb:de köp var lagbudit och lagståndit. Efter deres ransakan och edhe då dömde iagh det köp stadugt och fast, och förbiuder jag huarie manne her yttermera opå tala, vid sin 3 [mark] för häredzdom. Skrifvit och gifuit i Bålstadh byen anno Domini som förskrifvit står. [Till] yttermera visse och bettre forwaring att så i sanningen är, då låter [iagh] trycke mitt insegell oppå ryggen på thetta breff."}, {"df": "6042", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor kerlige helsse fforsendt met Gud. Kiere Tile Gisle, ær oss witterligit wordet, atj haffue lathet fförhindre twa Köpungx borgere ther hos ider. Then ene heter Oleff Jensson, then andre Mattis Staffansson. Swa maj wethe, at the ffore her gemen strömen i waaris met wort loff oc minne oc worde ransakade, oc ffans icke met thennom mere en ij ffath jernn. Bidie wij ider, at the motte bliffue löse oc komme hit till theris igen. Thet forskille wij gerne met ider. Huar wij kunne ware ider till wilie oc kerlek, göre wij altid gerne. Her met ider Gud befalendis. Ex Holmis torsdagen nest fför pinsdaghe etc."}, {"df": "6043", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Kærligh helse forsenth meth Gwdh. Kære Lydik ffan Mijnnen, godh synnerlighen wen, om thet smøør och spæk i skule oss (= aff) mik haffue po Hans Kranx wegne, viii tunnor til hope, tho haffwer thet ligat til rede alle thenne woor och swo i vintres. Noor som idher tiænere Hanss hær war, jach honom bødh sama smör och spæk, han loffuede mik scriffue til fron Raseborg, om han skulde foot Tygelss Gijsle loff ath føre vtoffwer sama gosz. Gernæ hade ider tiænere Hanss thet anamede, om han hade fot loff. Jtem ær æn nw hær stoor forbwd; thy trøster jach thet ekke sænde pa thenne hær tidh. Mith bwdh ær nw til Roloff Mattisson thet jach kwnne foo hanss loff, po wore nodegeste herres wegne kwnogt (?), ath iach mo jdher thet gossz sænde, som jach och ændelige gøre wil meth thet første bwdh hær i millan gonger; thy tagher mik ekke til mistykke, thet iach ekke nw idher sænde. Kære Lydik, om i ære ekke siælffwer heemme i hwset, tho mo ider tiænere Hanss eller nogon annen i ider stadh heem i hwset ær, vita thet jach vth offørtøffwat for:de spæk och smør tijth sænde. Kære Lydikke, sænder iach tijth eth lijthet skeep; vile j vel gøre och flije mik en køpman tær til; æn tho thet ær lijthet, tho ær thet starkth bygdh och tiænelig seglle millan Stokholm och Ræffle och til Rige och til Narffwen. Gørre thet bæste som mijn gode tro til idher stonder. Hwar jach kan wara idher til vilie och kerlighet gør jac altiid gernæ. Her met ider Gud befalendis til liff och siæl. Ex Borgo sancte Ericx dagh mdxxj, meo sub sigillo. Ericus, jder wen Lille. Adress: Beskelighen man Lydik ffan Mijnnen, borgor tho Ræffle, sijn godh synnerlighen wen, kerlig tilkomendes thetta breff."}, {"df": "6044", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vij Gotstaff, met Gudz nade erchiebiscop i Wpsale, etc. Jens, postulatus til Strengnes, Otte j Westrars, met samme nade biscoper, Erich Trolle ridder, Knut Benctsson wepnere, Suerigis rigis raad oc men, borgemestere oc raadt i Stocholm helsse ider alle frelsessmen, friborne och cronenis skatskyldige bönder, som byggie oc bo offuer menige Aaland, euinnerlige met Gud. Kiere wenner, wij her forsamnede wore offuerwegendis oc tiil ens worde om högborne förste wor kieriste nadigiste herre och rigsins merkelighe ærende, fförfunne wij nogre skalke och syötiwffua holde sigh her wthe i skæregaarden at göre hinder oc forffong them sigh hingat til Stocholm akthe sigle; swa haffue wij bestyrt nogre skep oc jagther her wt for skæren, swa ath thee nw aatskilde oc fforsplidde ære. Och skall æn yterligere her effter tagis ware wppa, swa the inthet forffongh göre skule eder heller andre sig hingat akte kome met theris goz eller warer, huat som helstz j före heller the. Ther före ma j ffrij oc szæcre giffue eder hiit tiil Stocholm och ingen anner stedz antinge in för Helsingelandt, Gestrikeland eller Nordland fför olyden nogre aff them sig företaghet haffue emot theris troloffuan hulskap oc manskap, the wor kieriste, nadigiste herre giort, loffuat oc sagt haffue. Haffuer icke heller nogen huldning met thöm aff Nordland om the sig giffue heller the in för eder haffne komme, swaa fframpt j icke wele komme j skade oc fördarff oc wndwike wele wor kieriste nadigiste herres ogunst oc wrede jnnan then tiid the sig forligt haffue och them förwerffuat hans nadis gunst oc wilie igen. I skule her fonge lika och redelig betalning för huat del the haffue hingat före eller j at sælie. Och skule j för skelige peninge at fonge hwadj behoff haffue her at köpe, thy at her er alle hande, Gud thess loff haffue, köpenskap nogh kommit ffran stæderne. Wij tacke ider alle thet wij höre och förnimme, thet j erlige som tro wndersate beffwise emot wor rette herre och krönthe konung, hulchet wij hopes j och her epter trolige oc jw yterligere beffuise skule som hans nadis ynnest oc gönst förtiena wele. Wij wele altijd gerne förarbethe allis iders besta, longligit gagn oc bestond hooss wor kieriste nadigiste herre, swa at i oss tacke skule. Om någer finnes, ther ider wiil före noget fafenglig tall eller rykthe fore, tha sæter tiil swadane ingen tro heller liith. J skole finne wor aldre kieriste nadigiste herre eder altiid gönstig oc nadig then tiid hans nade finner trohet oc huldskap aff ider. Ther pa behöffue j inthet twilaktige ware. Eder Gud befalendis. Ex Holmis dominica trinitatis 1521."}, {"df": "6045", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlige helse met wor Herre. Kere Lydeke, synnerliig gode wen. Tackar ieg eder fför thet kläde, i haffwe mig sendt pa war k:te nadigiste herres wegna, huilkit ieg will gerna förskylle met eder och bethale eder well nw met thet aldra fförsta met goda warer och redhe penninghe, saa eder skall wel nöijes. Käre Lydeke, haffwer eder swen Beren[d] warit hoss mich och latith mich see en copia aff ioncker Henrickx breff, lijdendis atj fför loff haffwe at köpa och wtföra her aff landet alla handa köpmans warer, epter huilkit breff ieck wett mich inthet epter retthe, wtan epter wor kj:te nadegiste herres breff och myndige bwd. Thoog ligwel wil jeg gerna fööre eder och eders bwd pa wor k:te nadigiste herres wegna thet mogeligit ær i alle motte. Haffwer ieg och stat eder swen Berend at köpe och wtföra nogre warer, hues han wet eder best wnderuise, och all annen ærendhæ, som iech honom myndelige befallet haffwer. Maj wæthe, kære Lydeke, mig fates enn nu nog[re] stycke nærsk lakan, viij eller ix; beder ieg eder atj well göre och skicke mich them met thet alra förste, alt wnder en rächinskap oc god betalning. Kære Lydeka, beder ieg eder atj och well göre, om ther ære nogre westfars skiip eller aff Dansken oc Könssberg, at köpe meg xx skepund hwmble och xv lester salt till godhe ffor mogeleget kööp; och kan eder swen Bæren[d] all ærenne her wtiinnen eder well beretthe, hues ieg ecche nu scriffwe kand. Jnghen synnerlig tiidende pa thenne tiid, mæn hues ieg kan wara eder til wilie, gör ieg altiid gerna. Eder her met Gud beffaled. Scriffwit pa Viborg in die corporis Christi anno etc. 1521. Roloff Matson. Adress: Erliig welförnympstig man Lydeke van Mynden, borgare i Räffle, sijn synnerlig gode wen, kerlige send."}, {"df": "6046", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor ödmiwke kerlige helsse etc. Kiere nadige herre, werdis iders nade wele vethe at fför swadane lægligheter her nw pa ferde ær j thenne landzende haffue wij effter wort kieriste rigsins raadz radt, wilie oc beffalninger ider nade tiil kenne giffue ödmykelige bidiendis och begerendis at ider nadhe wille werdugis förarbethe oc förwerffue met then erlige gode man junker Wolff, wor kieriste nadigiste herris embitzman paa Aabo sloth, borgmestere oc raadt ther i Abo stadt, thet the wille oförswmendis pa wor kieriste nadigiste herris wegne hit beskicke noger fetalia ther aff landit, smör, fiisk, oxar, kör, ffaar, leffuandis, rökt eller saltedt geder oc alle andre ætande warer fför rede penninge, thet meste the kunne a stad komme, tesligis oc c gode styrmen oc batzmen, som gode siöfarnemen ære, och nogre gode twnnebindere oc tymbermen ther aff staden heller aff landet i Corpe sogn eller annen stedz ther the kunne thöm opspörie, fför klæde, penninge och theris redelige lön. Ther ligger nw alle störste macth pa jw met tet aldre förste ther the kunne. Thee godemen hingat komme met for:ne fetalie, skule the fa fyllisth för theris effter theris egie wilie. Oc ther met förhopandis ath the göre wor aller ker. nad. h. myket til wilie oc wort keriste rigsins radt tesligis; nar thesse ære til rede försedde, wore thet got at the hade nogre werieactige skip wtoffuer til fölgis hit met thöm. Wij haffue pa wore siide wtbeskicket it tal folch, swa at thee skule nest Gudz hielp ware wtan all fara. Nadige herre, tette skulle ske wtan all forswmelse swa snart tet mwgeligit waare. Datum Holmis x:m ridderes affton. Borgemestere oc radt etc."}, {"df": "6047", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jhesus. Minen denst vnde wes ick vormach. Wetten moge ghi, leue Lutke, gude frunt, alsz ghi mi latest to schreuen vmme juwe jacht, wille ghi nu idt beste don, dat were mi tedt; ick hebbe Rolff Matzon ock geschreuen vnde bin mick sin folck alle dage vormoden, wente wi sint desz sinsz, wi wellen Alant entsetten; ock schriff mi Wulff to, dat Steffen schriuer eme ock to geschreuen heiff, dat he ock entsettinge wel don, so nemet ghi Steffen sine hulpe dar to vnde kamet mit den alder ersten to mi jn de schern, wente dar solle ghi minem genedigen hern denstlich ane don. Ock leue Lutke, sint dar x offte xij guder knechte, de schicket ouer, de wil ick to Wulff schaffen; ock leue Lutke, moge ghi wetten, dat Lasse Krusse latest bi mi wasz, alsz juwe junge wol weit, vnde ick sede eme he solde ten na Helsinge, vnde he sette sin korsz na Alant. So schreff ick Wulff to, vnde Wulff heiff ene fangen latten; so js he op Abouw. Noch schrivet mi to wo ghi idt mit eme halden willen, dat mach ick dan Wulff weder vmme to schriuen; ock leue Lutke, dot wol vnde schriuet mi to alle tidt wener dar Sweden sint to Reuel vnde welke de recht schuldigen si[n]t. Hir mede ick jw Gade befelle to langen tiden. Geschreuen op Raseborch des ersten denstages na sante Johanesz anno xxj. Tille Gisseler. Adress: Dem ersamen mane Lutke van Minden to Reuel sal dusse breff fruntlich."}, {"df": "6048", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venlige helse met wor Herre. Käre Lydek, synnerlig gode wen. Mai wide at iech sender eder j läst tran met thenne breffuisere Henrick Strabwck, och wille ieg gerne sentt eder meer, tha war han eccke aff klartt eller till rede i fatene som han skwlle; tha maj wide at ieg will met thet alra förste skep her gar emellom sende eder tran oc elge huder, smör och annen wara, hues iech afflatande haffwer paa att bethale eder met pa then dell e hawe mich sendtt. Käre Lydeke, maj wide iech haffwer brijst paa mere kläder; beder iech eder atj well göre och sende mech en nw iiij stijcke kläde och ther met ett styckee riinghe ängilst och en vj eller vij stycke närsk laken, som iech skreff eder till i sist om. Käre Lijdeke, som iech skreff eder till i sitzst om hwmble, thaa maj wide at thet är min störste bräck; beder ieck eder atj wille weIl göre, om at ther komme nogen humble, atj wille bestelle mich pa war ke:te nadegste herres wegna alra meste e kunne a[f]stätt; will iech nest Gudz hielp eder well bethale och thet gerne met eder förskylle. Käre Lijdeke, beder iech eder atj well göre och biude mich till hues tidende i förfare fraa Köpmanne hapn eller annan städtz. Her met eder Gud befallandes. Screffwit pa Viborg sijndagen nest epther Margarete virginis anno etc. mdxxj. Roloff Matson. Adress: Erlig welförnijmpstig mand Liideke van Mijnnen, borgere i Räfflee, wenlige sendiis thette breff."}, {"df": "6049", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlige helse met wor Herre. Käre Lijdeke, gode besijnnerleg wen. Som i screffwe mich till, at thill Räffle war kommen en engilsman met wiin. Om ther är noget mögeligit kööp oppa, tha beder iech eder atj köpe meg till gode her till slootzs behoff ett ffatt pööto, ther god wore, pa reddeliig betalning. Käre Lijdeke, görer well och biuder mich till hues tiidende i fförfare aff Köpmanne hapn eller annen städtzs. Inghen sijnnerlig tidende aff färde pa thenne tiid, wtan huatt iech kan wara eder tiill wilie gör iech altiid gerna. Eder her met Gud befallendes. Screffwit pa Viiborg lögerdaghen nest för Magdalene anno etc. mdxxxj. Roloff Matszon. Adress: Erliig welförnijmpstiig man Lijdeke van Mijnnen, borgare i Räfflä, wenlige sendes thetta breff."}, {"df": "6050", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6051", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Venligh och kerligh helsse ffor senth met wor Herre. Kere godhe naber borghe mesther och raadh i Ræffwell. Maa j wethe, ath thenne breffwisere Paffwell Jønsson haffwer klagith sigh ffor mich, ath hanwm ær noken wræt sketh, hwar ffor bedher iach edher, ath i wille well göre och lathe hanwm skee saa megith som handh haffwer ræth i och ecke ath hanwm sker wræth, thet iach met edher alltiidh gernne fforskijlle will. Thet samme will iach gerne göre edhert ffolck, nor döm hendher ath komme her i mith læn i ghen. Her met edher Gwdh beffallendes. Scriffwid paa Rasseborigh sloth Sta (!) Pædhers dagh, wndher mith si[g]nethe anno Domini mdxxj. Tijlle Gissle. Adress: Erligh och beskedheligh dhanne men borghemesther och raadh i Ræffwell kerligh tiillkomendes."}, {"df": "6052", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlige helse met wor Herre. Ma j wide Lijdeke, at Tile screff mech till, at hans iagt ær hem kommen fraa Köpmannehampn met hans hustrv, oc siger saa för tiidende, at wor ke:te nodigiste herre ma well och gör siig rede oc är actandis till Stocholm met gansker macth; oc är Tiles iagt kommen fra Stocholm oc siger at ther inkom x skiip met fetalia oc noget folck, oc liige knectherne i Stocholm. Ma j wiide, thet förste Gud wiill iech ffor skatthen in, will iech eder wellförnöije paa then rechiinskap wij haffwe oss emellom. Käre Lijdekee, kommer ther skiip met färsk humble oc redeligit köp, beder iech eder, at i will acthe mich thet meste i kwnne, thet gott wore och ecche fförleget wore. Höre i nogen sijnnerlig tidende, beder ieg eder, atj wille biude mig till. Käre Lijdeke, befallde iech Hans, eder swen, at köpe mig iij alne och ett qwarter swart dwbbeltt saijan, thet gott wore; wore Hans eij komen, beder iech eder, at j velgöre [oc] skiicke mig thet hiitt met thet alraa förste. Jnghen sijnnerlig tiidende pa thenne tiid, wtan eder her met Gud beffallendes. Scriffwit pa Viiborg mondaghen epter s:te Peders apostels dag anno etc. Mdxxj. Roloff Matson. Adress: Erliig welförnijmpstig man Lijdeke van Mijnden, borgare i Ræfflee, wenlighe sendis thetta breff."}, {"df": "6053", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mijn ödmiuk, wnderdanlige, plicktoge troo tiäniste eder nadis hogmeckthet altiid sendt met wor Herre. Keriste, nadigiste herre, werdegis eder nadis högmectighet wile wethe, at her staar alstingis well till i thenne landtzende och paa bade eder nadis högmectighetzs sloothe, tes alsmecteg Gwd looff haffwe. Och haffwer eder nade her en fatiig, welwileg almogee till at göree wtt skatt och skijll, hwes the eder nadis högmecteghet och cronene plicktighe ærä at göre epther theris ijtherste förmoghe. Keriste, nadigiste herre, ær her inghen sijnnerlig tiidende, som iech eder nadis högmectighet tilscriffwe kan, vtæn som eder nadis högmectighetzs harall, mester Dauid, eders nade wnretthe kan, som iech honom mijndelige beffalliitt haffwer at wnretthe eder nade, hues her skett ær oc dagelige skeer aff thee rijsser her wtower grænssen in pa eder nadis ffatige wndersatthe meth stijld och rooff. Och törs iech ther inthet tillgöre, som læglehethen nw till segher, förren iech hawer thet förmelt till eder nadis högmectighet. Hawe the bayorer, her nest grenssen boo, hafftt ssin sendebwd her hos miich och looffwet goott, at thet skwlle bliffwe affstillett och bliiffwe alstingist i gode epther then handling mester Dauett handlett haffwer meth then stoore fförste, hwilchit mick tog inthet holles. Tijckis eder nadis högmectighet lathe handlee mett store förstens sendebwd, som nw kommer till eders nade, att sadantt obestand motte bliffwe affstijllt, eller the ffateghe paa grenssen boo bliiffwe ganskee odæt. Keriste, nadegiste herre, werdigis eders nade at wide, at her in mot Rijsseland war kommitt i skep och nogre iachter till en stad, som och kalles Nijn, huilchen the röffwade och affbrände och toge effraa the rijtzser hwat the ower komme. Och komme nogre aff eder nadis högmectighetzs wndersatthe, som boo her i Viborgx læn wtæ pa thee wtööijer, och klagedhe fför meg, at the hade taget och röffwet ffraa them skiip och godtze, huad the ffategemæn hade meth ffara the som ffore till Nijn och ffraa Nijn epther theris biærning; och hwgw en par wtt för boord och loothe the ffatege mens skiipp seden driffwe till siöös. Epther iech sadantt sporde, loott iech göre mine iagter rede meth eder nadis högmectighet folck, och komme the i ffälle meth ij smaa skwtter, som the hade tagit ffra rijsser och andre köpmæn, pa huilche skatter ffans, thet godtzs the hade tagit ffraa eder nadis högmectighetz wndersathe, som ær roog, salltt och annen dell, hues the hade köptt till siin biærneg. Oc wore ther opaa xiiij karle, som meth wore at bedreffwe sliktt skalkerij. Them haffwer iech her meth skeepp och godtzs till stædæ. Ther wtöwer är store förstens sendebwd begärende aff mich, at iech skulle giffwe the rijsser igen hues godtz ther finnes paa skepen, som them tillhörer och theris fiende haffwer thaget ffra them och eder nadis folck haffwer wogit theris hals ther wtöwer at thage forescreffna godtzs aff eders nadis fiender. Och ......... wett iech honom inghen swar at geffwe ther oppa, wtæn iech sætter thet till eders nadis högmectighet, hues eder nade mich ther om tilscriffwe eller och bijde, och om alle ærende will iech aldelis rätthe meg epther, som mich bör at göre. Her meth eder nadis högmectighet alsmectig Gud befalendis och sancte Oloff koning. Scriffwet pa Viiborgh, odensdaghen nest fför Bartolomej, anno etc. Mdxxj. Roloff Matson."}, {"df": "6054", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen vruntlichen grout stedes to voren. Ersamme leue Ludicke van Mynnen, gude vrunth. Wettet, dat ick iuw nw sande by dussem skipper Henrik Strobwken j last traens, i[½] last vnde j tonne botter, j(c)xiij elende hude vnde vj skippunt hekede vp rekenskap. Ick hadde jnw gerne meher hekede gesant, dan hijr was keyn meher kwmis vp dussen skwtte, och weren hyr keyn andere skepe daer hen wulden. Leue Ludike, doet wael vnde nemet nw dyt guet an vnde dy last traens ick juw voren sande, alsz id daer gelden kan, szo dat id mynes heren genade nicht to na kømpt. Leue Ludke, Got weth ick hadde juw lange to voren wat vp dy hant gesant, ick en hadde nener leghe ware dar ick juw sanden konde; dyt gut ick juw nw sande, dat hebbe ick hyr to id slot gekregen, szo goet alsz xiiij dagen, och hebbe ick strenge brijffwe gekregen, dat ick an dem Holm skicken skal allen den fetallie, daer ick van stede komme kan, vnde nergen vt staden ofte sanden, sunder tom Holm; lykewael vp myn eghen ewentur wiil ick iuw mit botter vnde hekede entsetten in demme dat gy my entsetteth hebbe, wes ick hyr van demme slotte myssen kan. Forder, leue Ludicke, wettet dat ick juwen knecht Berent dede xxx skippund hekede; daer louede he mynnen besten by wullen doen vnde skolde my doer guden hoppen widder gesant och iuwen knecht Hans etlike dwsent breddere befalen to mynnen beste och vorkopen. Szo alsz ick int juwem briff vorstaen hebbe, dat Berent vnde Hans nicht to hws synt vnde dat gueth noch vnforkopt is, szo bidde ick juw, leue Ludycke, dat gy dij hekede vnde bredder juw an schriwen wilt vnde mit dussem gude, ick juw nw sande, int eyner summa ower gerekent vnde my dan geschrewen ofte ick iuw edder gy my skuldük syth vp dy eherste summa, dar ick nw van juw gekregen hebbe for laken, solt vnde hoppen. Och schriwet my, leue Ludyke, wo ick dy laken hebben skal, daer weren manck alle dy laken man ij stucke leydisk, dy andere weren amsterdamiske vnde hagenske etc. Leue Ludyke, szo is myne vruntlike gebede, dat gy wael wullen doen vnde sanden my by dussem skipper Henrich xx skippunt guden prusken hoppen vnde iiij stucke leyduske laken vnde vj stucke nerdiske laken vp eyne gude botalingx eher sunte Michel. Boleuet juw inder botalinge drogen koledher vnde skapis velle, dat schriuet my, szo wiil iak sy jüw sanden och inder botalingx mit andere waren wes ick van stedhen komme kan. Leue Ludecke, doet nw hyr in allen als ick juw angeloue; wes ick juw tor wille vnde – – – – doen kan, do ick gerne. Nicht meher dan syth Gode bofalen gesunt to langen tyden. Geschreuen vp Wiiborgx vp den dyngxdack na Bartholomej jnt jaer mdxxj Roleff Matsson Adress: Demme ersammen vnde wijsen Ludicke van Mynnen, borger to Reuel, vruntlicken geschreuen."}, {"df": "6055", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dominj mdxxj, sancti Augustinj episcopi dagh, antuordet jeg mijn alder keriste nadigiste ffrwe thesse klenodier, som Jens Matson forde fro Tauastehus oc til Stocholm. Fförst iiij guldspan med edle stene oc perler. Jtem iij halsband met perler oc edle stene. Jtem eet es aff en gylden bogstaff met en brwn sten oc iiij perler. Jtem en liden guldkiede met [½] taffle. Jtem iiij guldringe. Jtem iij spende. Jtem xv[½] lot perler met silke oc alt. Jtem i forgylt hoffuit sölff. Jtem en förgyllt sölffschee. Jtem iiij forgylte horn. Jtem antwordet ieg hennes nade thet ketterbreff, ludindis offuer them i Stocholm rettede bleffue etc. ———— Anno etc. xxj. Summen poa the peninge, som Iens Matson fförde aff Tauastehus oc till Stocholm. Fförst war uti kisterne xij tusen marcher holmis. Jtem uti skrijnet two tusen tryhundret marcher holmis. Jtem uti the iiij kober kanner war xiiij(c) marcher holmis. Summa summarum xv[½] tusen ij(c) marcher holmis. Jtem lxix wegen marcher i lot solffuer colnis wicht. ———— Thette effterscriffne sölff oc peninge er leuereret Jurgen Myntemester poa mynthen i Stocholm aff the swmme Jens Matson förde fro Tauestehus. Fförst lxix wegen marcher i loth sulffuer colnis wicht. Jtem vij(m) iij(c) marcher holmis suensche fericken. Jtem annen tijt [4½](m) iiij(c) marcher holmis vti dansche huide ny örtuger oc köffuenhaffns schillinger. Jtem sancti Calixtj dagh leuereret Diderich Harstenhorst, mynter i Stocholm, two tusen sex hundret trettij oc vi marcher gamell örtuger holmis tall, oc ij hundret sextij sex marcher holmis vti firicken. Offueruerendis her Erich Trolle, Hinrich Slagheck, mester Gotschalch oc her Gurges Holst, burgemester i Stocholm. ———— Jtem xi tusen iomfruer afften leuereret Hinrich Slaghech two hundret xxv marcher dansche klippinge, som wetzledis for ij(c) marcher riges, the ware eblant the andre peninge. Summa summarum —— xv[½] tusen iii(c) ij marcher holmis. Knut Scriffuer. ————"}, {"df": "6056", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6057", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Poikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Henrik Stenson, laghman i Norfijnne laghsagw, bekännes och gör allom wetherlight met thette mith närwarande opne breff, thet iach met frij willije och berodhne modhe haffwer wnth och giffwith och nw met thette mith närwarande opne breff wnner och giffwer Mijllijnoija qwärn och qwärne stadh alzwoldogh Gudh, jomfrw Maria och sancte Jocop tiil loff och äre wndher prestheboleth här i Römijtthe soken tiil äwärdelighe äghe met sadane foraardh och wilckor ath kläryckin i för:de soken skal hwar sonedagh effther höghmessene sijwngha Libera me Domine och De profundis met then collecta ther tiil hörer ffor alle godhe crisne sijäla, och thenne for:de songh skal han sijwngha opo golffwith. Thet skul then ene kijrckeherren vpholdha effther then andre saa lenghe som werdhin staar. Jtem köpte iach fore:de Mijllenoija qwärnestadh laghliga aff Kawppijlabij lagbwdhin och lagstondet som köpe breffet och sköthningha breffet ther vpa giffne inneholdha och vthwijse. Ty affhendher iach mich och mynom ärffuingom fore:de qwärn och qwärnestädh och tiileghnar them vndher s:te Jocops presthebool i Römetthe tiil ewerdeliighe ägho. Tiil thette breff[s] mere wisse och högre forwarningh ath saa i sanninghen är som forskriffet star, bidher iach wördiigh herre och andheligh fadher här biiskop Arffwedh i Abo om hans nadz incijgeell met mith witherliighe latha heijngha nidhan fore thette breff, som skriffwit och giffvet är pa Poycko anno Domini mdxxi, die natiuitatis beate Marie virginis."}, {"df": "6058", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "muu", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ydmyghe, plectughe oc wndherdanelighe thraa thienisthe edher nadis hoffmectughet nw oc altyd till forne send mett war Herre. Käre, nadigiste herre, mo edher nadhe widhe, att nw i sommers iegh war till Nyköpingh, Stigborgh oc Stigholm att wnssetthe them paa eder nadis vegne, som ieg plectug war oc giordhe; ther iegh löff till baghe igen till Kalmern, mötthe megh nogre i skären eder nadis wndersotthe aff Ölandh, klagedhe for megh, att Staffenn Sassæn war i söen oc hadhe taget en skwdhe fraa them fwll mett gooss oc hugget theress foolch ower boordh. Ther iegh kom till Kalmernn, fijch iegh bwdh, att han hadhe taget et skiff fraa megh, som iegh hadhe sendh till Danskæ, oc war ther paa krwdh, blij, klædhe till myne swæne oc andhre deell, som iegh hadhe skreffwen effther, saa goott som feem twsindh gijlden, som thee hadhe sendh megh paa myne breff, thraa oc loffwe, som iegh maa nw betalle. Ther iegh hordhe tijendhe, sendhe iegh strax wth myne skiiff oc folch att söghe effther hanom i hwar thee kwnne hanom fijndhe. Ther the komme for Reffwell, fijnghe thee spwrdh, att Kastelholm war belacth oc lyddhe staar nödh. Saa loffwe thee tijd och wnsetthe thet mett eder nadis folch, som kom till them fraa Stocholm. Sijdhenn slottijd war wnsett, löff eder nadis folch till Stocholm i genn oc myne skiiff oc folch loffwe till Öregrwndh oc brendhe thet aff; ther fijnghe thee noghre fangher, som wisthe them hwar Staffen Saassænss iaacth laa mett enn kraweijgell, hedher Bartwnerenn, som thee aff Danskæ hadhe köfft aff thee Lijbskæ. Oc ther war enn rottmand aff Danskæ höwitzmand ther paa, hedher Iesper Skillingh; hadhe han indhe saltt, hommell, salpeyther, bösser oc andhre deell, som Gösthe Ericksson skwlle haffwe, som then breffwissere eder nadhe ydermere wndheruisse kandh, hwar Staffenn Sassæn oc Iesper Skillingh ware i landhe hooss Gösthe Ericsson mett breff oc indzeijlle fraa konghen aff Polen, borgmesthere oc radh aff Danskæ en dagh för myne skiff komme till them. Menn thee ware i landh hooss Gösthe, sloffwiiss myne skiff och folch mett thee andhre theriss skiff, saa myne fijnghe bodhe kraweygell oc iaacht mett bøsser oc werghe, noghre andhre skiiff mett salth oc hommell, saa manghe thee kwnne bemandhe, thee andhre brendhe the opp. Oc bleff ther manghe slaghne aff mytt folch paa edher nadis wegne, bodhe dødhe oc saare. Jtem iactherne oc skiffwenne bleffwe forskottne, bodhe myne oc thee thij toghe, saa iegh kandh nw inghenstadz komme mett them för iegh haffwer latt bradhe them alssammen. Iegh haffwer arbedis foolch paa them hwar dagh. Jtem maa eder nade oc widhe, atthee skwllæ hadhe wnssett Stegholm ther thee loffwe hiem i genn, thaa war dijwbitt seencth i genn, atthe kwnnæ ickæ komme ther till, for thee ware ickæ sterckæ nogh; oc haffwe thee forskott mögitt krwdh oc bly modh eder nadis fijendher. Thy bedher iegh eder nadhe will werdis till oc sendhe megh noget foolch, krwdh oc blij, som iegh kwnne wnsette Stigholm mett. Thaa hoffwiiss megh till Gud oc riddher sancte Iörghen, att iegh will well wnssetthe thet mett thet aller førsthe iegh kandh faa giorth skiffwennä redhe oc köfft öll, fettalligh ther till, helst forthij iegh foor her ickæ mögitt mere endh iegh looner, borgher oc koffwer for myne pennighe paa eder nadis wegne. Thij iegh foor her inthet aff Smolandhen, wthen löghen oc herremskeett. Her mett eder nadhe thenn alssom mectisthe Gwdh beffalendis oc riddher sancte Iørghen. Datum Kalmernslott feria 2(a) post exaltacionis sancte crucis anno Dominj mdxxj. Jtem, käre nadigiste herre, ma eder nadhe widhe, atther rodh nogre aff myne swæne szaa megh i sisthens som forredhere oc fwlle them enn prest, som heder mesther Erick oc skwlle ware edher nadis thraa thienere. Sameledis war her oc en rattmand oc noghre andhre aff myne swæne, som hadhe oc actiidh them her aff byenn till eder nadis fijendher, them lad iegh hwghe halssindh aff etc. Söffrin Norby riddher, edher nadis thraa thienere."}, {"df": "6059", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Humilj ac deuota recommendatione semper jn Domino premissa, promptissimum jn omnibus animum complacendj cum debitis reuerentia et honore. Höghborne förste, käriste nadighe herre, wärdiigis edher nadh wiile wethe, ath wij täckliighe vndfijnghe och anamadhe edher nadtz kärliighe skriffwelsse om visitacionis Marie fron Köpenhampn, ath wij skwle wara edhers nadtz ffogther och embetzmen j thenne lantzändhe beholppeliigh met rodh och dodh och lathe worth folk, skeep och wärrijer wara tiil redhe hwaress behoff görss och nar oss tiilsakth wordher, holcket wij saa giorth haffwe och framdeeless ijtherliighe akthe göre effther edhers nadtz tiilbodh och befolningh effther wor ijthersthe makth och formoo. Och skal edher nadtz höghmektigheeth fijnne oss for edher nadtz höghmektiigheeth hwl och trofasth vndersathe och j alle motthe wethe edher nadtz höghmektiighetz nijtthe, gaghn och bestondh, thet ythersthe Gudh giffwer oss makth och nadher tiil, hwöm wij edher nadtz höghmektigheeth ewinnelighe befale met liiff och sijäl tiil ewiigh tiidh. Ex castro nostro Kwstho, anno Dominj Mdxxj, die Mathej appostoli, nostro sub signeto. Käriste, nadighe herre, haffwe wij skriffwit edher nadtz höghmektigheeth tiilförindhe tiil weedh same sijnne, om thet ene breffwedh kome ecke edher höghmektigheeth tiil hondha, tho kome thet andre. Edher nadtz ödmijwk cappelan, Arffwedh, met sama nadh biskop j Abo. (På en sedel:) 'Käre, nadiigiste herre, är wor kärliighe bön, ath edher nadtz höghmektigheeth wiil vnne oss Sawo soken met Rwne gordh ther sama stadtz och anama Parghas met the bool jgen vndher Abo sloth for lægliigheethens skwldh. Wij wiile gerne wethe riikisins besthe och gaghn och wara edher nadhe tiil tijänsth j alle mottho hwar wij kwnne och formoo effther wor ythersthe makth. Är här och en ffriiboren man wedher nampn Arffwedh Ereksson, som är j edher nadtz tijänsth, som och kärliighe biidher edher nadh, ath edher nadh wiil wnne honom eth godtz wedher nampn Modhoss, kan räntthe wedh xv eller xvj marck. Wiil han gerne göre edher nadhe tijänsth ther fore hwar han formoo. Kan edher nadtz tro tijänare Wlff wan Grewendorp edher nadh mynneligha här om vndherwiise, hwlckin här j landet haffuer wariidh och wetedh edher nadtz besthe som en erligh dande swen och tesliikis the helghe kircke och henness personer. Adress: Serenissimo ac jllustrissimo principi domino Cristierno, Dej gracia Datie – – – – – – selaworum gothorumque regi, ducj Sletzwijkcensis, Holsatie, Storma – – – – comitj jn Oldenboorgh et Delmenhorsth, domino nostro – – – – –."}, {"df": "6060", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wulff van Grewendorp, wore nadigiste herris embitzemand paa Aaboo, ffick quittencie, at han haffde giort gode rede oc reghenskap fore alle rede penninge han paa wore wegne vpboret oc ighen wdtgeffuit haffuer paa wort slot Aaboo sidhen i fyordt sancte Birgitte dag, dog (= då) Gudz aar screffues mdxx, hand tha ther ther aff oss først befaling fick, oc saa ther fraa regnendis in til i dag, som er sanctj Mauricii dag mdxxj, som han nw ther fore regenskap giorde, som er fore houedtskatten, stadeskattenn, arbedis penninge, sager öre, geengerdt, höö penninge oc fore alle andre penninge, som slotz register wdtuiser fore fraa i wintther sancte Birgitte dag oc tiil nw Mauricij dag nest foreledne, som forescriffuit staar. Dog skall hand her effter giöre oss reghenskapper fore ith helt aars fittalie, som ind ere kommet ther paa Aabo slot oc ighen wtspiset er, som hand nw ighen met bleff standendis och icke giorde oss reghenskap fore. Thee lade wii forescriffne Wlff van Grewendorp oc hans arffuinge quitt, frii, ledige oc lööss fore alle ytthermere tiltal eller kraff aff oss oc alde andre paa wore wegnne fore forescreffne reghenskap paa penninge effter som forescriffuit staar i alle made. Giffuit paa wort slot Kiöpnehaffuenn sanctj Michels dag aar etc. mdxxj, wnder wort signeth."}, {"df": "6061", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Venligh helsse nw oc altiid försenth met wor Herre. Wethe maj bergemestere (!), raad oc menighet j Wiborgh stadt, at nogre aff idre metborgere hit wore sende met nogre gedder, wor kieriste nadigiste herre till bestondt, oss oc menige man her i hans nadis stadt til hielp; ther aff haffue the solt thet meste the kunde fa selie oc the besthe. Siden komme the tiil oss och bude oss falt thet the igen hade. Swa wiste wij thöm til joncher Henrik pa slotthet at han skulle löse thöm pa wor kier n. herres wegne til sigh, hulehet han swarade sigh icke med penninge ware. Swa ære the kompne igen til oss och haffue solt oss for:de gedder, thet wtoffuer war, skeppundet för vij marck danske; soman j wicthen pa gedderne löper jx oc femtigie skepund i[½] lispund mindre. Swa löper oc summan aff penningene iiij(c) marck och xiij marck danske iiij danske skillinge mindre; thenne summe penninge haffue wij redelige offuerantwordet Lasse Bagge met hans metföliere. Kiere wenner, om eder synes at the gedder ære solde i læth köp, tha giorde wij thet j ene god acth wppa thet at idre penninge skulle folgie thöm strax hem til hope j en swmma. Kiere wenner, her met ider storlige tackandis pa wor kieriste nadigiste herris vegne atj haffue warit hans nades högmectighet ther til wilie wdinnen som tro dannemen, ther oss hoppes j thet nywtandis worde til gode framdelis j alle mode. Her met ider Gud befalendis. Huar wij kunne ware ider til wilie och kerlech, göre wij altid gerne. Ex Holmis jn crastino sancti Dionisii 1521."}, {"df": "6062", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Christiernus, Dei gracia Suecie, Noruegie, Sclauorum Gotorumque rex, dux Slesuicensis, Holsatie, Stormarie et Ditmertie, comes jn Oldenborgh etc. Premissa reuerencia cum nostro sincero fauore. Kere wenner, haffue wij nu formergt och i sandingen forfarit ether troschap och willughedt emodt oss, fore huilcket wij ether tacke och wille ighen ware een gunstiig och nadig herre och konung och ramme och wiide alles ethert gagnn och bestand, som een christen forste bør at giöre hans kare tro vndersatte, saa i alle och huer serdelis oss tacke schulle, bethendis ether kerligenn, atj her effther som tilfornne wille giøre ethers störste flijdt och haffue god tilsiwn paa almwen ther paa alt landit, saa the bliffue siddendis i friid och rolighedt. Och om nogenn Gostaff Ericksøns parthie eller andre skalcke komme ibland almwen och wille føre nogen onde stemplinger ibland thennom met løygnagtoge och wranuise thale, herrenskedt och bedragerie och ther met ackte eller wele reigse almoen emod oss ighen, som the noger stadts giordt haffue, thaa giører ether ytherste fliidt tiill at saadanne forrædere, skalcke och dragelsmenniske tilbørligenn straffis, saa at then fattoge menløse almoe ey schall i framtiiden niwta then skalcke hopen ondh at. Wij agte strax met thet aller første at giffue oss thiidt jnd j riiket met it megtugt thall kriigisfolck tiill hest och fodh, alle wore wenner och tro vndersatte tiill glæde och vndsetning och ther met tilbørligen neffse och straffe alle, som seg emod oss vpsætte och ey wele agte ære, eedt, rælighedt eller wele wiide theris och theris barn och barnebarns beste, welfardt och bestandt. Kere wenner, rammer och wiider wort gagnn och beste vdj alle maatte, som wij ether tiltro. Wij wille thet kerligen ighen met ether forskylde. In Christo valete. Ex castro nostro Haffnensi, jn profesto beate Marie presentationis, anno etc. mdxxj, nostro sub secreto. Adress: Reuerendo jn Christo patrj domino Aruido, ecclesie Aboensis episcopo, ceterisque regnj nostri Suecie consiliarijs Finlandie constitutis, coniunctim et diuisim nobis sincere dilectis."}, {"df": "6063", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wy Christiernn met Gudts nade Danmarckis, Suerigis, Norgis, Wendis och Gottis konung, hertug i Slesuigk, Holstenn, Stormernn och Ditmersken, greffue vdj Oldenborg och Delmenhorst, helsse ether alle wore kiere vndersatte, aandelige och werdzlige, ehuem the helst ære eller ware kunde, som bygga och boo vdj Findland, kerligen met Gud och war nade. Kere wenner alle, haffue wy nu i sanninge förfaret och formergt ethers willughedt och troschap emodt oss, som i ether vdinnen beuisdt haffue i thet at i stadigt och i allæ maatthe haffue hullit then huldscap, mandschap och tro tiæneste, som i oss, ethers rette herre och konung, loffuet och tilsagt haffue, för huilckit wij ether tacke och wille wære ether een gunstig och nadig herre och konnung, ramme och wiide ethers och ethers barns och barnebarns euige gagnn, beste och bestand, saa i oss alle tacke schulle. Och bethe wij ether alle, biwde och høigligenn formane, atj endnu her effther haffuer ether saa emod oss, som i her tiill hafft haffue, och wærer wore embitsmenn och fogether wij ther paa landit haffue hörige, lyduge, fölgagtige och bistandege i alle matte som oss sielffue. Och om nogen Götstaff Ericksons parthie eller andre skalcke komme eblandt ether och före vth nogre wranguise thale, löygn och onde stemplinger ebland, thaa setter jnghen loffwe tiill thennom vdj noger maade, meden aldelis tilhielper at straffe offuer thennom, som bör at straffis offuer thennom, som ethers och ethers barns argeste skade och forderff wethe wille och ackte met ethers blod och forderff at vnderuinde sig welde och herredöme, som the her tiill giordt haffue. Wij ackte och strax met thet snareste at giffue oss ther ind vdj riiget met it megtugt thall kriigisfolck tiill hest och til fodt, ether och alle wore tro vndersatte ther i riiget tiill glæde, vndsettning och bestand och alle wore vtro vndersatte tiil forskreckning, skade och forderff. Och er thaa nogenn aff ether, som er skedt noget forfang eller vlag aff wore embitzmenn, fogather eller nogenn andenn, thaa möde ther fore oss och giffue oss thet tilkende; wille wy thaa fly thennom lag, skell, rett och wandell ighen och lade ther offuer tilbörligen straffe. Er och nogenn ebland ether, ware seg frelsses mend, bönder, landbo eller nogre andre, som seg tilforenn haffue forseett vdj nagre maatte emod wor kere herre fader (hues siell Gud nade) eller oss vdj bestalninger eller andre maatthe, thaa wille wij met thennom nadeligen offuersee och thennom thet forgiffue, ther som the nu her effther lade oss finde theris villughed och troschap emod oss, och wille wære thennom eenn nadig och gunstig herre och konung och eij thet drage tiill myndis effther thenne dag vdi nager matte. Kere wenner, thette legger paa hiertte och betencker ethers och ethers barns effther ether tiill euig thiidt gagnn, beste och euige bestand, och ther som i nogen vpreisning emod oss giöre eller i anderledis ether emoth oss beuise end tilbörligen, huad skade, euige forderff och stoort blodtsvtgydelsse ether ther fore offuerkomme wille, thij wiider her effther att retta ether. Wij wille met Gudts hielp saa haffue oss emod ether som een christen konung, gunstig och nadig herre och förste bör athaffue seg mod syn kere troe vndersatte, saa at brysten eij vdij noger maade schall hoes oss findis. Ether her met alle Gud och sancthe Erick konung befalendis met alle Suerigis patroner. Screffuit paa wort slot Køpnehaffnn, wor frowe affthen presentationis aar etc. mdxxj, vnder wort signeth."}, {"df": "6064", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wor gunst tilforenn. Kere wenner, haffwe wij nu formergkt och vdj sanninghenn forfaret ethers troschap och willige tiæneste, som i oss som tro erlige dannemend siden i oss sistis sworet och hylliget haffue fore ethers rette herre och konung, giordt och beuisedt haffwe, fore huilckit wy ether kierligenn tacke och wille ighen ramme och wiide ethert gagnn, beste och euige bestand, som een christen koninng bør at giöre syne kiere troo vndersatte, saa i oss alle oc ethers barnn effther ether tacke schulle. Och bete ether, raade och formane, atj her effther som tilforenne wærer wor embitzman paa wore weigne hørige, lyduge fore och, om naget paa kommer, fölgagtuge och bistanduge met harnisk och werge, liiff och magt, at affuerge ethers eigen skade och forderff; och om nagen Gotstaff Ericksons parthie eller andre dragels menniske komme ebland ether och före ether nogen wranguise thale och onde stemplinger ebland ether, thaa setter jngen loffuen tiill thennom, meden (= wden) straffer thennom som wiidt bör och saadann skalcke skulle straffis, som ethers och ethers barns euige skade och forderff wethæ wille, ther tiill wy oss wisseligenn forlade. Kiere wenner, at ether er ethers seiglatie foreholden i thenne forgangne sommer, thet er giordt vdj then beste mening och for nogen ethers eigen merckelige leiglighedts skyld, som i sielffue vdj framtiiden skulle forfare, at ether skall ware gaffnligit. Ether Gud befalendis och sancthe Erick konung. Giffuit paa vort slot Kiøpnehaffnn wor frowe affthen presentationis aar etc. mdxxj, vnder wort signeth. Adress: Oss elskelige wore vndersatte borgmesthere, raadmend och menige borgere vdj wor stad Aabo."}, {"df": "6065", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Christiern, met Gudts naade Danmarkis, Suerigis, Norgis etc. konung, hertug i Sleszvig etc. Wor gunst tilforenn. Wij bidhe tig oc wele, at thw strax skicker thenne breffuiser oss elskelige Knwdt scriffuer, war thiænere een iacht met folck, bysser, werge och fittalie ther aff oc till Findland, saa han strax maa affstedt komme indhen wintheren paa ganger. Ther ligger oss alsom störst macht vppaa; thi ladh thet ingelunde. Befallendis tig Gud. Scriffuit paa waart slott Köpnehaffn sancte Chaterine virginis affthen aar etc. mdxxj, vnder waart signete. Adress: Oss elskelige Henrick Slacheck, waar embitzmand paa woort slot Stocholm."}, {"df": "6066", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "muu", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Christiernns, Dei gracia Datie, Suetie, Noruegie etc. rex, dux Sleszuicensis, Holsatie, Stormarie etc. Premisso nostro sincero fauore. Wy bedhe ether oc wele, at hwes breff thenne breffuiser oss elskelige Knwdt scriffuer till Findland begærindis ær som i selffue formærcke kwnde effther then læglighedt nw paa færde behoff giöris, atj them giffue hannwm vndher wort indsegle; oc ladher thett ingelunde. Jn Christo valete. Ex castro nostro Haffnensi, ipso die beate Catherine virginis anno etc. mdxxj, nostro sub. signeto. Adress: Venerabilj viro magistro Gottschalcho Erichsson, secretario nostro nobis sincere dilecto."}, {"df": "6067", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Erues, van Gades genaden vnde des Romyschen stoles biscop tho Åbow. Wnsern fruntlijcken groth tho voren mit vormogen alles gudes Ersamen vorsichtigen vnd wysen heren börgermeysteren vnd ratman der stat Reuel, leue nabers vnde gunstige gunner, wetlijck ijs jw wo de koning Cristern by Swedenrick gedan heft, alz wij konne vormerken, dat gij dat wol gehört hebben, welke breff vnde vorsegeling he gegeuen heft wnde we he dij geholden heft vnde welken vnkristlicken mort boderuen heft, welkers gy jw vormoden mogen met welken anderen steden vnde landen wörds em nijcht vndergan. Hijrume ijs vnsere fruntlycke bede, beyde her Gostaff Ericksons, nw vorestender des rijckes, vnde vnsernt haluen, gy wellen doen alz ersamen wijsen heren, leue nabers vnde gunstige gunners aff wij ijn des gnedigen heren des meijsters lande vnde jwes ersamen stat vore vnser gelt mochten krigen j(c) knecht, ij offte iij, dem wnmilden koning tho wederstande, wente nw dij tijth ijs eer hee sych wedder sterkende deijt wnde gij vns dar ijnne behulflijck vnde nijcht vorhijnderlijck wolden wesen beijde ijn des gnedigen heren des meijsters lande vnde jwer ersamen stat sodan folk alz vo[r]benmnpt ijs vp jwer hauen tho segelende etc., welkere her Göstaff Erickson, nw vorstender des rijckes, vnde wij kegen jwe ersamheijt vorschulden tho allen stunden jn sodannen vnde vel grotteren wor wij sollen, konnen vnde mogen etc. Gescreuen wp Kuscht schlot des medwekens vore suntte Thomas des helligen appostels dach jnt jar mcccccxxj, vnder wnse signet. Adress: Den ersamen vorsijchtigen vnde wijssen heren borgermeijstern vnde ratman der ersamen stat Reuel met fruntschafft etc."}, {"df": "6068", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwirdige in Goth vader, genedige leue her, neuenst vnser willigen denste irbedung vnd wes wie j. e. vaderlicheit tho willenn vnnd geualle leues vnnd gudes vormogen stedes thouorn. Willen dersuluesten andechtiger mening nicht bergen, dat wie j. va:t breef enfangen vnd woll vorstaen hebben. Dar ynne zo vns denne j. v. ethlicker dinge haluen deyth bolangen, weren wie dar to nicht vngenegeth j. e. v. bogerten genoch to donde, auers angesehen, wo j. e. v. woll twiuelfrig bie gekamen, wie hir durch der durchluchtigesten key. maiestet acht vnd aueracht breuen vast ernstlicken irsocht vnd densulftigen vth borlickem gehorszam genoch to donde mit reden nicht vorbie konnen, wo wie ock na key:r ma:t strackes bouele dessuluigen gebadenn bohorich to synde van vnns geschreuen hebben, welckt itzunder vorbie to gaende vns billich nicht vordristen doren. Szo wie sust gefochlick vnuormercket j. e. v. to willen vnd geualle irschinen konden., wolden wie vns vnsers vormogens guthwillich stedes in dem deyle bowisen vnd irtogen tegen j. e. v., de wie Gade allweldich lange geszundt in geluckszaligen regemente andechtigen emphelen tho fristende. Datum to Reuell mandages na winachten anno etc. xxj."}, {"df": "6069", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Venlige helse for senth met Gudh. Maa i wethe, kere Lyder, besynnerlige gode wen, thet oss ær forekomedt att hustru Anna[s] son i Bergzströmkulla i Fynnestrome soken Ole Olson ær mistenkt och forhindret aff eder fogette for en swart leysk kiörtell vnderfodret met grönt nersk. Ter om haffue wij nw latet ransake oc finzs met skell att han ær rettelig komen till same kiörtill effter sin broder Per Ollson, som drwnknede paa Alandz haff; oc anamede han kiörtelen her i byen aff hustru Anna, Jon Karlssons, med redelighet. Biddie wij ider at han matte kome till siith ighen eller och hans moder och bliffue sin borgen qwit, thet forskulde wij altid gernæ. Eder Gud befalendis. Datum anno Domini mdxxj, loco vt supra etc."}, {"df": "6070", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Mdxxj hölt iach Henric Stensson wår ting met almogan aff Lappo, nerwarande Nelz Funnbo landzfougt. Dömdis Lappiiockj by, Lappo by och Sarest by theris andel fri i Wahasalo öö, som the aff alder hafft haffwa aff Knwt i Koywonemj, som han wilde ägna sik til, som tesse foruithne foregingo och sworo, ok Knwt sak til xl mark for welde ok betala skaden och synekostin igen. Oloff Iwntu Oloff Neckj Anders Sorka Lars Ottila Michel Isokorpi Swni Keriold Iöns Kullimpera Lasse Kolama Oloff Kullimpera Olaff Ragdast Per Käffuiierff."}, {"df": "6071", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1521. Wenth bursen van weghen Roloff Matzen, der sein gut genommen hat und dar tho den hals nemen wolde."}, {"df": "6072", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6073", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6074", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Eruidus w[an] Godes gnaden vnde des Römeschen schtoles byschop tho Abow. Wnseren fruntlijcken grot tho voren met vormogen alles gudes. Ersamen vorsychtigen vornumstigen vnde wysen heren, weten sul gij, dat wij jwe breue entfangen vnde wol vorschtan hebben als vns gerne behulflijck tho wesende, vnde dat nijcht wol bij komen krijgen vornechst des allerdorchluchtigestes keijserlijgen maiestat acht vnde oueracht haluen. So ijs doch vnsere fruntlijcke bede nijcht angeseen de vorberorde alz der allerdorchluchtigesten keijserlyken maiestat acht etc., sunder tho bedenckende, vormerkende vnde betrachtende wat jamere, wemot vnde bedröffnis hijr noch w[o]lgen wijl vnde komen. Jsset dat dem vnmilden konijng nijcht wert benomen sijn moth vnde de sulue geschtyllet nijcht alleijn bij vns offte Swedenrijch sunder ock by jw vnde andern, vel meher beijde landen vnde schteden wes tho besorgen schteijt. Hijrumme sodannen jamere wnde wemot tho styllende ijs noch vnsere fruntlycke bede wat gy nijcht könen tho wege brijngen oppenbar, dat gij et dorch gelijnp vnde durch eijnen guden funt doen wellen, beijde vore jw vnde vns. Nycht ijs vnser kegen jw ijn last tho bryngende, sunder beijde vns dar vsz vnde jw dar fon met felen andern weten ijn den, denen reen lone ijs ock neen lone ijn schteijt tho settende etc. Vort meher, wij hebben wornomen, dat gij vnsern denere fruntlijck vnde wol entfangen hebben vnde allen wijllen em bewesen hebben, des wy jw gancz fruntlycken dancken vnde thegen jw vnde de jwen ijn sodanen offte vel grotteren vorschulden tho dage voor ijnne wij sollen mogen offte konen. Hijrmede jwe ersamheijt den alwoldijgen Gode befolen lange gesunt etc. Geschreuen wp Kuscht wp svntte Knuths dach jnt jar mcccccxxij, wnder vnses secreth. Adress: Den ersamen vorsychtigen vnde wolwijsen heren borgermeyster vnde ratman der (der) stat Reuel fruntlycken gescreuen etc."}, {"df": "6075", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6076", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Wy Erwijdus, von Godes wegen vnde des Römijsche schtules bijschop tho Abow. Wnseren fruntlijchen groth tho vor met vormogen alles gudes. Ersamen vorsijchtijgen vornumstijgen wnde wijsen herren vnde gunstijge nabers her borgermeijster vnde ratman der stat Reuel. Vnser fruntlijcke bede ijs beijde van wnsernt wegen vnde der kerken, Göstaff Erijckson[s], her vnde nw gubernator yn Schweden, vnde des rijkes vns vnde vnsern bot offte bewijser des breues behulflijck, vorderlijck vnde nicht vorhijnderlijck offte schedlijck tho wesende, dat wij mochten kregen vor gelt vnde want so fel folks alz vnser both hebben wyl vnde krygen kan, wp dat wy dem wnmylden koning wedderstan mochten, dat sodan vngehort jamer vnde mort na blyuen mochte alz Got betert geschen ys vnde tho besorgen schtet: behijlde he synen wyllen, dat he by meher wmlyggenden landen vnde schteden dem gelijch doen wolde, dar Got vor sij wnde wij wnser beste darumme brucken wellen, dat sodan jomer vnde mort vort meher geschtyllet werde. Ysset dat wy etwes heher vor vnser gelt wth jwer ersamen schtat vnde des gnedygen herren des meijsters lant hebben mogen alz vorberört vor vnser gelt, ijs vnsere fruntlijcke bede, dat wij vorschulden dach vnde nacht jn sodanen offte grotteren wor wij könen offte mogen etcetera. Gescreuen tho Abow des frijdages vor vnser leuen frawen dage tho Iychtmijssen des jares mcccccxxij, vnder vnser secret."}, {"df": "6077", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "muu", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Tyndelse är wed mact, oc der sigis at Gustaff den myttemacker haffuer fört derfaar det skytt hand haffuer fatt paa Wester aas, udi Upsall oc andensteds. Oc det er gaat oc snarligen att forskiude, naar Gud will Söffren Norbo kommer wel fra Finland met de fire kartover oc wi faa Eders Naades wilje at wide. Hand tog met sig till Finland fem läster krud oc try hundrede jernkloder. Nu er her igien paa slaattit wed fire lester krud, men ingen jernkloder flere. Eders Naade wille wärdis til at wäre der til förtenkt met krud oc kloder."}, {"df": "6078", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ulvsby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knwt Erikxson, lagman i Östherbuthen ok i Satagundia, gör witherlighit medh thette mit närwarandis opne breff, at then tid jak lagmans tingh hiolt medh almogan aff Vlsby sokn i ärlighens ok wel fornwmstughens swens närwaru Oleff Swart, fogde pa Kume gord, ok i ärlighens ok wolborens mans närwaru Anders Slatte, häradshöffdinge aff nedre Satagund, ok i flere gode manne närwarendis aren epter Gudz byrd mdxxij, om fastegangs sundagh, tho kome for retto xij landzsynemen, som dömpde wore i millan Nederbyen ok Offuerbyen i Hwittisbofärd, ok giorde witterlighit a satte tinge, thet the haffde ransakat at vtletat räte rör i millan fornempde byä, swa at halff ön (= ån) ok halffuen forsen skal haffue hwar by ok swa roret vt mit medh ön, ok framledis giorde the xij wittherlighit, thet Nedre byen haffuer iij skär fri liggiandis vtan for ön, förste skäret hetandis Sondöö, annat Budxholm, tredie Bukkeholme, som thenne epterskriffne bolfaste men swore pa tinghit, thet Öffuerbyen haffde aldher fongit nagan lyth i fornempde skärer vtan farit medh legho och Neder bysens loff ok goduilie, ok i omgonghit stykke engh liggiandis på nordan sidan om ön, hetandis Helsingholme innan for iiij ra liggandis. Ok tess är the, som swore: Eskil i Puurela, Per Neuhw, Arfvid Piltw, Per Vrbanusson, Nils Andersson, Henrik Andersson, Anders Jönsson, Helik Biörnson, Bertil Ann, Lasse Oluffsson i Benila, Erik Gregersson, Pauel Michelsson, Matis Hylky och Jöns Monnusson. Ok tesse ære the xij landzsyne men: Oleff Kollaynen, Oleff Käky, Oleff i Törffues, Lasse Persson, Pouel Lekas, Jöns Kaskylasky, Oleff Balk, Anders Kosuizth, Nicolas Oleffson i Lappi joki, Jöns Kullijnpäresth, Oleff Jönsson i Kaukyla ok Anders Bertilsson; huilkit ärende jak sköt til the xij, som tho i nempdine sote, som först är Mattis Persson, Oleff Larensson, Jören Oleffsson, Henrick Andersson, Lasse Larensson, Per Tunnebindare, Morten Poijo, Erik Hoffuare, Jons Oleffsson, Mattis Bonde, Oleff Swensson ok Knut i Kultamarka, the ther om ransakade, vitnade ok fullelig tilstode medh theres ede, at swa i sanningh är alleledis som forscriffuat standher, ok gildade the xij landzsynemen gärnungh stadug ok fast ok framledis Yterbyn syn skada ok syne kost igen vtaff Offuerbyen innan sex wikur, ok thenne epterscriffue hwarthere sine [sak] til xl marker for uelle: Oleff Oleffsson, Anders Gregersson, Lasse Jönsson ok Longe Mattis. Epter thessom forscriffnom skelom, ransakanom, witnom ok edom ok xij landzsynemen gernungä dömpde jak fornempde xij landzsyne men gernungä stadug oc fast ok obrutäligä holles wid vj marker for myn dom. Til thesses breffs ytermere visso ok bätre förwaringh henger jak mit jncigle nedan for thetta breff, som giffuit ok scriffuit är or ok dag, som forscriffuat stondher."}, {"df": "6079", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen groyt [vnd] wes ich leues vnd godes vermach. Erssamme leue borgermester vnd rayt der sstat Reuell, naber vnnd bessunde gode ffrunden. So is myne dener Jorgen Kart ffor my gekomen vnnd hefft syck ffor my boklaget, dat eyn erssam rayt vnnd ynvonners dat ssyn hebben an gehollden vm tue schutten halluen, vylker schutten hyr yn Wybors leyn ssynt vor varck (ssynt) antlant gheslagen vnnd dat sse wegh goyt nu noch thor stede lycht vp eyn goyt recht gelyck alls dat lant reech vt wysset yn Ffynnelant. Dar vm wer myn ffruntlycher boger vnnd bede an eynen erssamen rayt wyllen woll doyn vnnd fforschaffan (!) dyssen mynen dener Jorgen Kart wedder, wylker ick all thyt fferschullden wyll, war my wert tho gessecht. Hyr mede Gode all mechtygen boffallen to euygen thyden langh gessunt. Geffen vp Vyborch am dagh pallmarum anno Domini mv(c)xxij etc. Roloff Mattyson Adress: Dem erssame borgermester vnnd rayt der stat Reuell, mynen bossunder gode ffrunde vnd naber, ffruntlich gescreuen."}, {"df": "6080", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem bekennes iac Niclis Skütthe ath haffua tagiith utaff Sielhorsth opa min herres biscops vegna i Abo første i[½] skeppundh iij lispundh kabbelgarn, jtem en [4½] skeppundh [4½] lispundh kabbelgarn, lxxxij mark reliske penninge opa j godh bittalning. Tiil meyre wisse ok wetensbørdh trickær iak mith signete her op vnder thenna handh scripth. Anno xxij, opa helge korssedagh. Summe alth offuer hwffwdh (c)xlvii mark xxxi sk."}, {"df": "6081", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1522 torsdagen nest epter Nerej et Achilles martyrum antwarde her Henrick Göye ridder, wore nadigiste herris statholder, her Seuerin Norby thesse effterscreffne peninge vti Stockholm. Fförst vti en tunne nije sæcke met Jurgen Kockis myntemesters jndsegel oc vpschrift, halff andit twsende marcher i hwer sæck. Er summa i then sæck __________ xiii[½](m) marcher. Jtem end i en anden j tunne oc nije sæck halff andit twsende marcher i hwer sæck, som forscriffuit staar. Er summa oc i then tunne _______________ xiii[½](m) marcher danske. Jtem i then tredie tunne oc nije sæcke, halffandit twsende marcher i hwer sæck, som forscriffuit stander. Er summa i then tunne ________________________ xiii[½](m) marcher dansche. Jtem end tree löse forseglede sæcke, halff andit twsende marcher i hwer sæck, oc aff forcriffne myntemester owerantwordit. Er summa halffæmte twsende marcher danske. Jtem end eth twsende march danske her Henrik Göye haffde ladit antworde her Seuerjn Norbyes capellan. Summarum ________ firetijge sex twsende marcher peninge. Jtem framdelis lodt her Henrik Göye antwerde her Seuerin Norby fijre twsende marcher, som han met Knut schriffuere lodt loane oc hente aff the danske köpmænd."}, {"df": "6082", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jeg Soffuerin Norby rydder etc. kendis, at jeg haffuer giffuet welburduge mandt her Henrick Gøye svadane en recognicion och bekendelsse paa forscriffne bøsser, krudt och bly, hvilke handt mig antuordet i Stocholm torsda[gen] nest effther Nerej et Achilles auenn. Jeg Seffuerinn Norby ridder etc. gör alle witterlicth, at jeg haffuer annamet her aff Stocholms slott aff welburduge mandt och strenge ridder her Henrick Gøye, wore keriste nadigiste herris stattholder i Suerige, fyre kartwuer, en slange acthkantig, two halff slanger och fyre falkenether, ther til fæm lester krudt groff, iij tunner kørne kruudt, iij(c) jern keedher och wedt sexton skipund bly, huilke jeg wil bruge lade paa war keriste nadigiste herris beste paa thenne reyse i Findtlandt at krenke hans nadis fiende og theris festhe meth och göre hans nadis slatth och throo menndt vndsettninge met, som hans nadis archelij mester Lucas ythermere skal kwnde forklare. Endt hues aff thette forscriffne icke worder paa thenne reyse i Findtlandt bruget och op nyt wor nadigiste herre til gode, thet beplicther jeg mig met thette myt obne breff at forskicke met mesther Lucas hiidt til Stocholm igienn met thet aldre første. Tess til wittnisbyrdh lader jeg trøcke myt jntzegel nethen for thette myt obne breff. Dat. vt ............ Jeg Seffuerin Norby, ridder etc., gör witterligt met thette myt obne briff, at haffue anammet aff welburduge manndt och strenge rytther her Henrik Gøye, wor keriste nadigiste herris stattholder vtj Suerige, fyre twsyndt marcker danske peninge vtj klippinge til behoff at løne och besolde met hans nadis krigxfolk, rytthere och knecthe, som mig nw vtj hans nadis tienesthe skulle følge mig jndt i Findlandt, och wil gierne hoos sadann besoldninge gøre myn flyt, som jeg plicthuge er at wære, [at] war nadigiste herris peninge icke til wnytte wdtgiffues, som jeg met mynne quitantie aff wor keriste nadigiste herris musterscriffuer och hans nadis scriffuer met synne register och regenscab ythermere skal forklare. Tiisligiste antuerte mig forscreffne her Henrick Gøye ij tunner krudt och en skipund bly, som jeg skulle haffd wndsett Stengholm met, thet wil jeg selff for wor keriste nathigiste herre forantuerde. Til wittnisbyrdt lade[r] jeg trøcke myt jntzegle nethen for thette myt obne breff. Datum anno, loco, die, quibus supra. ——————— Jeg Seffuerinn Norby ridder etc. kendes, at jeg haffuer giffuet welburduge manndt och strenge ridder her Henrick Gøye sodanne recognicione paa forscriffne summa peninge, som handt mig antuordhet i Stocholm torsdag effther sanctorum Nerej et Achilej martyrum. Jeg Seffuerinn Norby ridder etc. gör witterligt for alle met thette myt opne breff, at jeg haffuer anammet aff welburdige manndt och strenge ridder her Henrick Gøye, wor keriste nadigiste herris stattholdher i Suerige, sex og fyretige twsyndt marck pendinge danske vti klippinge till behoff at løne och besolde met hans nadis krigxfolck, rytter och knecthe, som mig nw vtj hans nadis tieniste skulle fölge (mig) jndt j Findtlandt; och wil jeg gierne hoos sodann besoldninge gøre mynn flyt, som jeg plichtug er, at wor nadigiste herris pendinge icke til vnytthe wdtgiffues, som jeg met mynne quitancie aff wor keriste nadigiste herris munsther scriffuere og hans nadis scriffuer met syne register og regenscab ytthermere skal forklare. Tiil wittnisbyrdt haffuer jeg ladet tricke myt jntzegel nethen for thette myt obne breff. Datum vt ..........."}, {"df": "6083", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor kerlig helsse nw oc altiid försend met wor Herre. Kiere Lyder, tacke wij ider kerlig för eders welwillioghet och gode bestond j oss altid bewist haffue wppa wor alder k. n. herres wegne, hulket wij met ider altid gerne forskulle wele. Kiere Lyder, sende wij til ider nogre wore metbröder j fölie met then erlige gode herre her Söuerin Norby at beskaffe oc ther en xx eller xxx skutor met wedt och then meste fetalie ther the kunde vnfonge ffor then skuldt atwij formodandis ære wor alder k. n. herres tillkommelsse met ith merkeligit tall folk j thet förste. Bedie wij eder, ati wele ware for:de wor sendebud ther welwilig och behielpelig wtinnan, ther oss jnthet pa twiler j och gerne göre pa wor k. n. herres wegne, och nw förmerke kunne at alder störste macth pa ligger oc ganske wel behoff görs effter then leglighet oc förterningh her tiill wppa ferde warit haffue. Eder her met then alzmectig Gud beffalendis. Snarlig aff Stocholm fredagen nesth för sancti Erich konungs dag anno Domini 1522:o."}, {"df": "6084", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenliighe helsse met wor Herre. Käre Lijdeke, som wort wedertal war senest om noget kläder, atj loffwade welle screffwe mig til om; och haffwer ieg en nw inghen screffwelse faat. Beder ieg eder atj wel göre och screffue mig til met thene samma breffwisare Albregt Kasperson hwar ieg skall rättha mijg epther. Och som wort wedertal war om nogne kneckther, at wore ther nogne kneckther eller botzmend mig wille tiäna för kläde och penninghe, tha beder ieg eder atj well göre och fflij miig til hande the meste i kwnne öwer komma; och beder ieg eder, atj wille well göre och förlägge them met nogne pennige paa handena, wil ieg eder gerna well bethala anthen met godee waroor eller redhe penninghe igen; och är mijn tiänare Jören Kart eller oc thene breffuissere Albregt begerende aff eder nogne penninge til för:ne karle, beder ieg eder atj laathe honom them ffaa, ieg will eder gerne well betha[la] som förscreffuit staar. Och wille ieg gerne sende tit penninghe, man(!) miig beffruckther ther skall liigge enn skalke hoop i wegen, som nw til staar och fföraske meg p. aff. Käre Lijdeke, gören her wtijnnen som mijn troo är till eder, hwilket ieg met eder gerne förskylla will och screffwer mig til met thette samma bwd hwes tidender haffwe met eder aff wor nadigste herre och aff Swergee och all annan arendhe. Jnthet synnerligit, wthen kan thenne breffuisare myndelige berettha edher met mwnnen all ärendhe hues ieg icke screffwe kann. Eder her met Gud beffalendes; aff Vyborg torsdaghen nest epther Ericj regis et martiris anno etc. mdxxij. Roloff Matson Adress: Aerliig och welförnijmpstiig mand Lijdek van Mijnden, borgare i Reewle, wenlige sendes [thette breff]."}, {"df": "6085", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynenn fruntlikenn grothe. Leue borgermester vnnd raed der stat Reuele, so is my gesecht, dat daer ene jacht licht jnn jwer hauenn, de myneme genedigestenn herenn deme koninge vann Danmarkenn to hört; so is myne fruntlike bede to jw, dat gy wol wyllenn doenn vnnd latenn de jacht tor stede bliuenn, so dat se nicht jnn der viende hende ene komenn vnnd dat jwe haue nicht berouet ene werde, dat vorschulde ik altijt gerne tegenn jw vnnd denn jwenn. Hijr mede jw dem almechtigenn Gade beualenn. Gescreuen op Wiborch des vridages vor cruce wekenn jnt jaer mv(c) vnnd xxij. Rolaff Matssonn"}, {"df": "6086", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Odense", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Christiernn etc. giöre alle wittherligit, at wy aff synnerlige gunst och nade saa och fore troschap och willige tieniste, som oss elskelige Seuerinn Norby ridder, wor embitzmann paa Wisborg och Kalmarnn, oss och riiget her tiill troligenn giord och beuisdt haffuer och her effther troligenn giöre och beuise maa och skall, haffue vndt och förlændt och met thette wart opne breff vndtne och forlæne hanum Custo slot vdj Findlandt met alle the læenn, rentte och rettighedt, som biscop Aruidt thet nu sist i wære haffde, som fran oss nu vndfalden er, och tiill Abo stigt liggiendis er, met alle the knabe gaarde og godts i samme stigt ligger, at hafffue, nyde, bruge och beholde quit och frij indtill saa lenge wor nade ther om anderledis tilsiiger, tog met saa skell, ath hann skall komme oss och riiget ther aff tiill tilborlige tiæneste nar hanom ther om aff oss tilsiiges etc. Cum inhibitionibus solitis et consuetis. Datum in curia Ottoniensi, xvij dag julij anno etc. mdxxij."}, {"df": "6087", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ydmyge, vnderdanige, plichtuge troo tieniste edher nades högmechtighed alltijd ydmygligen foresent met wore Herre. Högborne furste, keriste nadigiste herre, som ieg tillforne haffuer tillschriffuit edher nade vti en god ackt oc aff myt beste forstand, bether ieg end nw ydmygelige edhers koniglige maiestat inthet will tage meg till mystycke. Som ieg tilforne haffuer tillschriffuet edher nade, er nw högelige raad at edher nade tager alwarligen vti oc beflijter sig met aller første at schicke wælduge mackt hiit ind i righet oc göre en ende poa thette longe fordærfflige ørlog. (Etc.) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Aff Findland finge wij nu gantz föge vndsættning. Her Seuerin Norby hastet hiit ower igien effther edher nades schriffuelse oc juncker Thomas war icke saare willigh at schicke nogit vti skiben i her Severins franwærilse, som the sige; dog kom hær noget fææ oc faare, men inghen wed eller kwl, som mest bröst er poa. Vden Gud will giffue wore jachter, som end nw tilbage ere, motte beleyde en flaade skwder hiit ower aff Nyland oc fran Wiborg met fisk, smör oc wed etc. Aland skall wære bestallet igien, som ieg forstander; fore weed will wære then störste nöd i winter, vden her kommer fran Findland oc Aland. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 'Jeg skriffuer edher nade i en god ackt oc aff myn beste forstand, saa hielpe meg Gud oc aldrig sanner mere. Oc bether fore then alsommectigiste Gudz skyld, edher nade will ingendeel tage meg till mystøcke oc ey lade meg høret igien aff andre. Edher nades konigliche Maiestath till liiff, siæl oc lycksalige oc victorie Gud alsommectigiste befalendis. Schriffuit i edher nades stad Stockholm sancti Laurentij martiris dag aar xxij. Edher nades koniglige Maiestates ydmyge, plictuge tro thienere, Gotschalk Ericksson."}, {"df": "6088", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6089", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "muu", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Aar etc. mdxxij, tisdagen effter worfrue dag natiuitatis paa Kiøpnehaffn slot giorde her Severin Norby regenskab fore alle the penninge han siden poske nest forleden indtill i dag vtj Stockholm og Fyndeland paa wor kæriste nadigiste herris veigne vpbar och igenn vdgaff vor nadigiste herris ryttere oc andre hans nadis tiænere hanom fulde i sommer vtj fyendelannd. Fförst upbar han aff her Henric Gøye i Stockholm ______________ xlvj(m) marck. Item antwordet her Henric Gøye her Seuerin Norby anden tiiden iiij(m) marck aff Knud scriffuer ____________ iiij(m) march, som her Henric Göye antwordet Knud scriffuer at foo her Seuerin Norby. Aff the penninge Sigbret sende hanom met her Eric Symonsen löber segh summa ther paa ____________ xxiiij(m) march. Summarum __________ lxxviij(m) marcker. Vdgifft paa forscriffne penninge: Fförst lodt han antworde mester Jahan at betale knechten met vtj Fyndelannd fore tre monetz sold _____ xlix(m) j(c) lxxii[½] marcker. Lodt han forsende tiill knechterne, som ere i Fyndlannd vtj Nørrebond at betale thennom iiij monetz sold met och tiil the andre knechte oc reysenere, som i Fyndland vtj Aboo ere, ______________ vij(m) ii[½](c) marcker. Jtem gaff han the sølff bergismen, som komme tiill Rasborg _____________ i[½](c) marcker. Summarum __________ lvj(m)v[½](c) xxii[½] marcher. Liget oc lagt hans vdgifft emodt hans jndtecht, er han igen hos segh behollendis _________________________________________________________________xxj(m) iiij(c) xxvii[½] marcher."}, {"df": "6090", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "muu", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Christiern etc. giøre alle wittherligt, atwj haffue aff wor sunderlig gunnst oc nade saa [oc] fore troskab oc villig tieneste etc. haffue wndt oc forlenit oc met thette vort obne breff wnde oc forlenæ hannom wort oc kronens hospitale sancti Jørgen, wden fore wor kiøbstadt Aaboo i Fyndtlandt liggendis, met alle syne renthe oc retthe tilliggelsæ, jncthit vndertaget, at haffue, nyde, bruge oc beholde [i] sijn liffstidt, dog met saa skell, hann skall holde the fattige, siwge menneske ther sammesteds wedt then prouenthe oc retthighet, som them bør oc pleige at haffue effter fundatzens lydelse, oc holde capellet oc gorden wedt maght oc thet gotz ther tilligir oc tienerne paa godtset boo wedt Suerigis loug oc icke forhugge ffougterne ther tilliger. Cum jnhibitionibus solitis. Datum [in] arce Haffnie die Mauricii anno etc mdxxij."}, {"df": "6091", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6092", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Her Seuerinn Norby fick saadann qvittancie, at han nu paa myn herris weygne haffuer tiill gode rede förnöyget och offuerantuordet Engelcke van Ketznick, høffuitzmann paa barcken, otthethusinde otthehundrede och nij marcher danske, huilcke penninge forscriffne Engelcke nu skall føre tiill Findland och løne myn herris folck met, reygsenere och fodfolck, som hans nade ther nu haffuer liggendis. Cum clausula consueta. Datum in castro Haffnensi, otthensdagen nest effther sanctj Mauricij dag aar etc. mdxxij Ad mandatum domini regis proprium."}, {"df": "6093", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Christiernn etc. giøre alle wittherlight, atwj nw aff wor sunderlig gunnst ock nade, szaa oc fore troskap oc willig troo tieneste, som oss elskelige her Seuerin Norby ridder, wor embitzmandt paa Wisborg etc., oss oc riget Danmarck her tiill giordt ock beuisdt haffuer oc her effter troligen giøre oc beuise maa oc skall, haffue wndt oc forlenet oc met thette wort opne breff wndtne oc forlenæ hannwm thessze effterscreffne wore ock Suerigis kronens slott ock lænn wdj Fijndtlandt, som ere Kustadt slott ock the lænn, som her tiill haffuer legitt tiill Aaboo slott, sammeledis alle the lænn, bønder, landtboo ock tienere, som her tiill haffuer legitt oc swaret till Thaffestehuss oc Raaseborgs slott oc konungx gordenn i forskreffne Fijndtlandt, ther tiill met allt Nørrebodenn, at haffue, nijde, brughe ock beholde frij ock quitt wden all affgifft till saa længe wor nade tilsigher. Och skall hann ther aff holde oss ock riiget tiill tieneste fyræ hwndret gode, dwlige, weriagtige karle till hest oc till foedt at försware samme slott, landt oc lænner met om noget paa komme, paa hans egen besoldinge, koost oc lønn. Thesligeste skall han met samme folck komme oss [oc] riigitt tiill tieneste tiill landt oc wadnn, till hest oc till fodt, effter som wij hanum ther om tilsighe lade. Schall hann ock straxt i winther nest kommendis lade slaa ith blockhuss two myle wdfraa Wlsbij ock ther met formenæ wore oc riigenns fyender indselling indt wtj Fyndlandt widt Nørrebodenn. Ock skall hann holde Kustædt slott ock godszet i alle forscreffne lænn widt heffdt och macht well bygdt oc bønderne ther paa boder widt sanctj Erickx konungs loug, skell oc recht ock eij tilstæde at nogenn aff thenwm wforrettis i noger made. Schall hann ock szaa holde forscreffne Kustadt slott, blockhuss, landt och lænn till wor handt ock engen andhenns. Skede oc szaa (:thet Gudt forbiude:), atwj bleffue kallede aff thenne werden, tha skall han thet holde till hogborne furstis her Hanssis, wor kiære szons handt, och om hanum førstacket worder, till hogborne furstindes, frue Elyzabetzs, wor kiære husfrues handt, oc ther som hende forstacket bleffue, thet Gudt forbiude, till Danmarckis riigis raadz handt ock ingenn anndhens. Oc skall all then fisk met anden fittalie, som faller i Nørrebodenn oc wore wndersatthe ther samme stedz (ther) pleyge ock plecthuge ære aarligenn atgiffue till oss oc kronenn komme oss till gode, oc then skall forscreffne oss elskelige her Seuerin huert aar redeligen flij oss wdt tiill wort slott Stockholm. Ock om nogenn forscreffne wore wndersatte i Nørrebodenn wille seigle om theris næringh ock biæring till Stockholm eller hiidt jndt i wort riighæ Danmarck met theris kiøpmenskap, fisk oc andhre warer, tha skall forscreffne her Seuerin met syne skibe ock jagther ledtsaghe oc frij thennum egennwm siøenn ock thenum forsware fore woldt ock offuerlast. Sameledis huess bijtthe, som forscreffne her Seuerinn met synne folck oc tienere her effther windendis worder aff wore oc riigens fyender till landt eller till wadnn, ther aff skall tredie parten komme oss till gode oc the two hanum oc hans folck. Oc huess wrag, som ther hender wnder landet at komme, ther skall han metfare effter then skyckelszes wdwisning oc lydelsze wij ther paa giort haffue, wden szaa skeer wden (= att) wore och riigens fyenders skib oc gotz hender atstrande oc wräge ther wnder landitt, tha skall samme wrag alt komme oss till gode oc jngen anden. Ock huess landzhielp, som wore wndersatte oss ther paa landitt giffue skulle, thet skall hann paa wore wegne wpbere ock gøre oss ther fore rede oc regenscap. Thij forbiude etc. cum jnhibitione solita. Giffuit paa wort slott Kiøpenhaffnenn sanctj Michaelis afften aar etc. mdxxij, wnder wort signete."}, {"df": "6094", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Köpenhamn", "issuingplacecountry": "Tanska", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jeg Seuerin Norby, ridder, giör alle vitterligt med thette mijt obne breff, thet ieg haffuer nw taget vtj forlæninge aff högboren förste oc stormectuge herre her Christiern, met Guds nade Danmarcks, Suerigis, Norigis, Vendis oc Gothis konung etc., myn aller nadigiste herre, thesse effterscreffne hanss nadis oc Sueriges riigis krones slott oc leen vtj Fijndland, som er Koostadt slot oc the leen, som haffue ligget tiill Aboo slot, sammeledis alle the leenn, bönder, landboo oc tiænere, som her tiill haffue ligget oc swaret tiill Taufstehuss oc Raaszeborgz slot oc koningisgorden i Fyndland, ther tiill met all Nörrebodnin oc Korshollm, nar thet her effter worder wendet fraa the swenske tiill wor nadigiste herris handh, at haffue, nyde, bruge oc vtj forlæninge beholle quitt oc frij vden all affgifft tiill saa lenge hans nade igen therom tiillsiger. Och ther fore tiillplicter ieg meg paa ære og rædelighedt at holle hans nade og riigenn tiill tiæneste fijre hwndert gode, dwelige oc wergeatige karlle tiill hest oc tiill foedt at forsware same slott, land og leenn met, om noget paa kommer, paa mijn egen besoldinge, kost och löen. Thessligiste skall ieg met samme folck kome hans nade oc riiget tiill tiæneste tiill lannd oc vadnn, tiill hest oc tiill foedt, effter som hans nade ther om tiillsiger. Oc skall ieg nw strax i thenne vinther lade slaae itt blockhuss two myle vdt fraa Vlsby och ther met formene hans nadis oc riigens fienders jndseglinge i Fyndland wedt Nörrebodnin. Och skall ieg holle Koostadt slot oc leen oc the andre forscriffne leenn wedt heffdt, mackt oc bygninge, och bönderne ther paa boendis äre wedt sanctj Eric koningis log, skeell oc rett oc eij tiillstede ath nogen aff thennom vforrettis i noger mode. Och skall jeg holle forscriffne Koostadt slot, blockhusset oc gandske forscriffne lander oc leenn tiill forscriffne högboren förstis koniger Christierns, myn naduge herris, hander oc engen andens. Skede oc saa effter Guds vilige, at hanss nade kalldis aff thenne werdenn, thaa skall ieg thett holle tiill högborne förstis her Hansses, hanss nadis kiære söns, hander, oc om hanom forstacket worder tiill höghögborenn förstjnnes, frue Elizabets, hanss nadis kiære husfrwes hannd, och ther som hennes nade affdöde effter Guds vilge, thaa tiill Danmarckis riigis raads hander oc tiill engen andens. Oc all then fisk met all annden fitalie, som faller i Nörrebodnin oc wor nadigiste herris vndersatte ther sammestedts pleige oc arligen plictuge äre at vdtgiffue tiill hanss nade oc kronenn, skall kome hanss nade allsammenn tiill gode, effter at Nørrebodnin her effter bliffuer vndertwynget vnder hanss nadis hannd, oc then skall ieg hwert aar redeligenn flij vdt till hanss nadis slott Stockhollm. Oc om nogre hans nadis vndersatte i Nörrebodnin wele seile met theris næringe oc bierninge tiill Stockholm eller oc jndh vtj Danmarck met theris kiöbmanskap ............ än andre warer, tha skal jeg met myne skiib oc jacther ledsage oc frij thennom igienem siöenn oc thennom forsware fore wold oc offwerlast. Sammelediis huess bijthe ieg met mith folck oc tiænere her effter vynder aff hanss nadis oc riigens fyender tiill vadnn, ther aff skall hanss nade komme aff tredie parttenn, oc the two partte megh oc mith folck; men huess gots oc bytthe som tagis paa landett .......... skall være, ligeruisth som allt thet gots oc bytthe hans nadis eiget kriigxfolck tage paa landeth Och huess vrag ther hender fore atkomme, ther skall ieg mettfare effter then skickelse, vtwisninge och lydelsse effter som hanss nade ther paa giördt haffuer oc hans nadis breff jndholler, vdenn saa skeer hanss nadis oc riigens fienders skiib oc gots hender at strande oc vrage ther under landet, thaa skall same vrag at komme hanss nade tiill gode oc engen anden. Och huess landehielp hanss nadis vndersatte ther paa landet vdgiffue skulle, thet skall jeg vptage paa hans nadis vegne oc giöre hanss nade therfore gode rede oc regenskapp. Tiill ythermere vidtnesbyrdt oc större forwaringe at alle oc hwer artickle, som forscriffuet stor, skall vbrödeligen holldis vdenn alle nyfund, argelist, hielperede eller nogre rettegang, andelige eller verdtzlige, som meg her emodt nyttelige være eller bode kwnne eller koninglige maiestat eller och hanss nadis forscriffne herr sön eller förstjnne tiill skade kwnne komme, henger jeg thette myt jndsegell nethen fore thette myt obne breff, giffuet oc scriffuet vtj Kiöpnehaffnn, annden sanctj Michels dag, aar effter Guds byrdt twsindefemhunderet vppa thet andet tiill tiwffuende."}, {"df": "6095", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item bleff Korro Petj sak til 40 mark, thå Andirs Person landzffougt war, for itt swart aghadt bånd met fira sylff stenar, som hans foster dotter Clara stal iffrå frw Mätta, warandis i Gambla gård i warmstugw, och Korro Pety tok sik måls mandz saken wpå at swara for henne, huilken kongx sak her Iffuar betalade 8 march, heredz och målzägande sak fwll her Iffuar thil, 8 march; them quittede her Iffuar på Korro iordh i Palila – 16 march. Jtem quittedis och 8 march her Iffuars målzegendis och heredzsak i the 40 march, som Korro Petj sakedis for then gryta, som han stal [fran] her Iffuars gömer i iwtarnas regementz tidh i landit anno 1522 – 8 mark. Ther wpå wp lot Korro Peti herr Iffuar Flemingh sin jorda part i Palila till halfsionde aln, som skötninga brefiwen inneholla. Oloff Noppi bodde i Santia, ättad af Palila; var bolmand i gambla iuta regementz tid 1522 och i skattin mykid til acters kommen och skulde föras til Åbo slott. Thå försträckte her Iffuar honom warande i Nnmmistby (i Nousis sochen) sexton march ortiger til skatt peningar, på hans arffdel i Palila."}, {"df": "6096", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1522 [iz gheledet] Andres Osse, ein buer van Wiborch, der Sant Birgitten klosters buren Peter Pirrinn tho Sant Birgitten geschlagen."}, {"df": "6097", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Muut", "transcript": ""}, {"df": "6098", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6099", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Historiateokset/tapahtumakoosteet/narratiivit", "transcript": "Item im jare xxii – – – – Der konig von Dennemerkt sante aus seynen heerfurer, Severin Norbü genant, eyn ritter, mit xl schiffen, kleyn und gros, in Sweden unde speisete den Stoxholm. Darnoch lifen sy von do in Fynlant und krigten do eyn des bichofis feste[s]te slos Kus[tö] genant; daruf hatte der bischof seynen schacz, den krigeten sy weg, went der bischof war selber nicht auf dem slosse, sunder her war in Norde bodde umb folk unde hulfe zcu holen, und hatte das slos seynem stadtholder befolen, der gab is auf. Szo eroberte der konig alle Fynlant eyn mit iren festen. (Härefter skildras huru hansestäderna, efter att förgäfves hafva sökt förmå konung Kristiern att godtaga deras vidtgående fordringar, förenade sina skepp med svenskarnes samt huru den förenade flottan seglade till Öresund och der brände Helsingör och Kjöge m.fl. ställen). Item also disse Dewtsche [und] Swedische [schiffe] mit der Danczker schiffen aus dem Sunde lifen, quam eyn scherbot aus Sweden gesant und brochte zceytnnge, wy das Scweryn Norbu queme mit seynen schiffen aus Fynlant geladen mit grossen gute und wolde segelen in Dennemerkt, dar mochten sy auf warten. Sunder sy wolden nycht harren und segelten van dannen. Darnoch den drutten dag do quam des konynges herfurer Severyn Norbu mit xl schiffen, gros und kleyn, aus Fynlant geladen mit grossem gute an silber, gelt und golt, kelliche und creutcze und des bischofis schacz aus Fynlant von dem slosse Kus[tö] und ander gute mee, das brochte her zcu Kopenhagen; dis mochten dy stete mit den Sweden wol gekregen haben, hetten sy wolt im Sunde lenger harren."}, {"df": "6100", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6101", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Mdxxiij. Sidan wor nadigiste herre wort wtwaldt konung, tha fförlæntes thenne effterscreffne fförleningh (här blott i Finland): Jtem mesther Iesper spettalen wten för Aboo. Jtem her Eskil spetalen weth Wiborg. Jtem her Oloff Swrepæs prebændam clericorum in Aabo. Jtem Oloff Erecsson Helsingaa sokn i Ffinlandth förlænth. Jtem Oloff Ericsson Tæssio i Ffinland fförlæning. Jtem Albrieth tolk Jeeskes, Mola, Pilax och Nykirke prestegældth ffogdhe. Jtem fförlæningh Kawkeierffwa i Nykirkesokn, Biscops ön i Wiborg sokn, Sawanimma i Iæskes ssokn ok alle Iwxeielkar (?) idem cepit. Jtem Anders Slatte Nerpis förlening i Tawastalandth. Torsdaghen nest effter Henricj."}, {"df": "6102", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6103", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Och nær jeg haffuer wndsott Ölandt, tha wil jeg wære rede met mynne skib och löbe tiil Gulland och sidhenn tiil Findlandt tiil ether nadis folk och löne them och myt folk och freme ether nadis ærende ther i mig befalt haffue. (Berättar att han varit i Kalmartrakten i strid med fienden.) Thaa finge [wij] xxx fongere och theris bösser och feltsckott; the haffue sacth for mig, at ther er enn tall folk af the swenske vti Findland och haffuer enn parth jnde wdaff landet; huor fore wil jeg giffue mig tiidt met thet snaresthe och göre mynt (!) yterste fliidt tiil at jeg kandt slaa thennum ther aff igenn; och beder jeg ether nade gerne at ether nadis bössegötter mester fader motthe stöbe mig ith kartwue aff nogre brodne slanger, som jeg skoedt i söndher vti Stocholm skeer for edher nadis fiender, och thend will jeg haffue tiil Gullandt, forthe ther er icke mange skitthe paa ether nadis wegne paa Wiisborig slott. Och nær jag kommer tiil Gudlandt, tha wil jeg scriffue ether nade til huad tiidt jeg kandt löbe tiil Findlandt for ijss, och wil edher nade wnde Roluff Matzen Gullandt, tha wil jeg antworde hannum slotslogenn pa ether nadis wegne och ether nade wille tiilstede at jeg skulle wære paa Wiborig, tha wille jeg taghe the rösser tiil hielp, om the swenske komme for stercke vtj Findlandt, saa jeg kwnde slaa thennum aff igenn, eller och om ether nade forsckiket ith tall folk egenom Lifflandt och indt vtj Findlandt, tha ville jeg tage the rösser tiil hjelp mot thennum och slaa indt vti Suerige i winther nw nest kommendis. Och er ether nade myn kraffuell begerendis, tha haffuer jeg spord at Jenss Matzenn er endt nu vti Findlandt, saa wil jeg antworde hannum hinnde at hand skall strax wfortöffwit löbe tiil ether nade met hinnder, nar jeg kommer tiil Findland, och nar Jenss Matzenn kommer tiil ether nade, saa kandt ether nade faa Jenss Matzenn Calmarnn och Ölandt, och wil ether nade at Roloff Matzenn skall haffue Gulland och at Jenss Matzenn skal löbe till ether nade met myn kraffuel, at ether nade ville tha scriffue thennum tiil och ether nade wille scriffue mig ether willy tiil her om och sende mig breffuenne met aldher forste tiil Gulland. Her met ether nadis siell, liff statt hogbordighedt thendt helige triindtfaldighedt till euig tiid beffallendis. Scriffuit Calmarnn anno etc. xxiij, sancti Thome de Aquino dag. SEFFUERIN NORBY Eder nadis thro thienere. Adress (skadad): – – – – – – – oc – – – – hertug vti Sl... Holstenn etc. synn keriste nadigste herre."}, {"df": "6104", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6105", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6106", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6107", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6108", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6109", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6110", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6111", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis etc. Wij förmode, kære Rolof, gode wæn, ath j wel hörth hafwe hwru Lubeke stadth och menige Hansen hafwe segh wpsath moth högboren förste k. Cristiærn för thet ocristeliga regementh, som han j longeljg tiidh fört och brukath hafwer in paa te mene farande köpmen, saa wel som paa oss swenske mend, teslikes och alth Danmarkis rikes raadh ondeliga (!) ok werlzligh med menighe landsens inbyggiare hafwa honom wpscrifwith huldskap, mandskap oc troe tiænest paa alla Danmarkis landz tingh ok förswrith honom aldrig wela hafwa för konung ok herre i teras dagha. Ok ær för then skuldth rymd wtaf Danmarkis rike med hustrv ok barn etc. weth then sunnedaghen quasimodogeniti som wi i sannig förnummith hafwom aff the bref ok myndoge sendningebwd, som han skickade paa samma tiid tiil sith krigx folk, borgere, raad ok menigheith her j Stokholm lydandis ath the ingin wnthsetningh skola seg förmodha wtof honom eller hans wæner; kunde the sielfwe komma tiil noghen dagtinghan ther med, wore han med them wel tiil fredz. Saa gefwe wij edher ok til kenna ath the hafwa nw warith tiil dagtingan med wor kære naaduge herre och finge saadan dagtingen, som them aldeles wel aath nögher, och hafwa wpantwardath j hans naadis hender Stokholms stad ok sloth med werie ok spiisningh ok ære i reth gode behold epther teras begæra. Epter saa skeeth ær ok som i sielfwe wethe ath al slotzlofwan j Swerigis rike hengia ok lyda in til Stokholms sloth, bedie wij ok fulkomlegha raade eder ath i wele ok nw wpantwardha i wor kære naadughe herres hænder rigisins sloth Wiborgh ok Sancti Oloffs borgh, taa hans naades breff ok myndoghe budth ther om tiil eder komber, wtan al ytermera cristen blotz wtgiwtelse; hwath hans nade hender eder lofwa eller tiil segia, ther seya wij eder god fföre at tet skal eder fasth ok obruteligeth hallath blifwa; ok j hwath motte wij kunne weta ederth besta, ther skolen j finna oss altiid welwiliogha tiil; om saa ecke skeer, kære Roloff, kunne i sielf besynna hwat ther wil epter fölgie epter saadana legligheeth som for:uit staar. Her med eder Gud befallandis. Datum Holmis, mdxxiij, dominica ante festum Johannis baptiste."}, {"df": "6112", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6113", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6114", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Mereta Benctzdotter, her Aake Jörenssons efftherleffuerska, bekennes och med thetta myt opna breff gör allom vetherligit, at then tiid myn kære dode herre, hans siell Gud nade, hoffuidtzman war oppa Tauesthusth(!), tha kopte han af her Henrics Jerlssons erffuingia j gard benempdt Nemenpaa, liggiandes i ffor:ne Tauesthus lææn, i Waanöö songn, ffor cccc mark suensche, welbyrduge mandz barn Claus Hanssons oppa Lippas, Gud hans siell naadhe, till eeth wederköp, huilke till sodant godz nemasth schyldhe och rette byrdemen ære; huarffore wnner och vplather iach ærliigh och velbyrdugh suen Biörn Clausson ffor:na Nemenpæ gordh igen med alla till æægor, som ther till aff aldher tilleget haffuer, med tompt, hus, aaker, engn, skog, skyl, ffiskuandt, quern och quernstædher nærby och fiærra, enthet wndentakennes, som then ffor:na giord med rettha till hörer, ffor the ffornempde iiij(c) mark suenska i ortuger och annat suen[s]kt mynth, then iak nu aff honom i een godhe redhe opburet och anamat haffuer i thesse welbyrduge suanes naruærelsse, som ær Jöns Knusson ok Peder Sperre(!). Till thes wtermera wittnes byrdh och bettre fforuarningh beder iak arligh och welbyrdigh mand Lasse Siggesson marskalck ock Knut Ericsson, lagman i Satagunnan och Osterbotnen, om theres insigle hengene them hoss myth weterliige needhen ffor thetta breff, som giffuet och scriffuet ær i Stocholm lordagen nast effther S:ti Petri och Pauli dagh anno Domini millesimo quingentesimo vicesimo tercio. I 'De la Gardiska archivet' III, sid. 152, är aftryckt sammaf, enligt uppgift original, i hufvudsak lika lydande, men med följande afslutning: – – anamet haffuer i thesse goda effther:na mendz närvarelse, som är först Michel Nielsson, lagman i Upland, och Thure Benctzson, lagman i Närike. Till thes ythermere visso och bätre förvarnijngh beder iak strenge herre her Thure Jensson, Lasse Siggeson, Michel Nielsson, lagman i Upland, for:der Knut Erichsson, lagman i Norfinland, och för:de Thure Benctsson, lagman i Närike, om theris indzcigle tryckiands them nedan for thetta breff hos mith, som gifvit och schriffvit är i Stockholm dominicx post trinitatis (= 7 juni) anno Domini mdxxiij."}, {"df": "6115", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wor synnerlig gönsth etc. Haffwe wij granneligha öffwerwægith, Iöns Matsson, then stora skada och ffördærff med moordth, brandth och andra obekwæmmeligheeth, som nw skeeth ær i thenne neste fförliidne tiidth fför tet oskickeleghe regementh, som then omilde kwng Cristiæn ocristelegha fförth haffwer baade i Swerighe, Danmark och Norghe. Ther fföre haffwer Gudh alzmectogh honom straffath, saa ath then mene mand öfwer thenne trij riche ære nw faldne honom wnder ögonen oc drifwith honom plath aff siith egith födeland Danmark etc. Saa kan tw wæl gissa hwadth wndsætning thw kan fförmodha aff honom epter hertogen aff Holsten haffwer nw paa thenne tiidth alt Danmark i sijna hender oc ær ther wtwaldth en herre oc kwng. Wete wij oc wæl huruledis tw skildes fraa her Steen, hwes siæl Gudh naadhe; tæth war dog icke tijn skuldth paa then tiidth; saa hafwa wij ey annars förnummith ath tw iw altiidth haffwer warit swenska mend tiil wilia oc godha, oc haffwer dogh alla tina wælfærdth hafth her wdi worth riche Swerighe. Ther fföre ære wij begærande aff tiigh, at tw gifwer tiig plath ffraa then tiænesth tw wdi ær, oc giff tig ind tiil oss; wij wilie saa fförsækra oc fförwara tiigh med breff oc indzigle, tæth tiig skal inthet skadha wtan alla arga listh; oc skal wara een öwertalath sak millan oss oc tiigh hwat som her tiil dagx skeedt oc giort ær, ther tw maa fulkomlega troo paa; wij wilie annars oc bætre holla wor breff oc indzigle with macth en kwng Cristiern giorde. Oc hwat som tæsse wore raadth oc waare fulmektoghe höwidzmend tiig tiil sægia paa wore wængna, ther maa tw ffulkomliga sætia troo oc liith tiil, saa sanneliga oss Gudh hielpe. Wij haffwa oc saa handlath med tæsse, som haffwa her legath wdi Stocholm i thenne bestalning paa kwng Cristiers wængna oc flyth them goda skiip in tiil Tydzlandth, saa ath the oss tacka. War her wdi alworliga fförtæncther som tiig siælff ligger mact paa; tætta bodt biwdz tiig eij tidare. Teg Gud beffallandis. Scriffwit paa wort slot Stocholm in octaua apostolorum Petri et Pauli mdxxiij etc."}, {"df": "6116", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff, met Gudz nådhe wtualdt Suerigis och Götis konungh etc. göre allom vitterligit met thetta wort opne breff, at oss elskelighe hulle troo tiennare Joachim Fläming haffuer oss latid förståå at gamble her Sten Sture, fordom Suerigis rijkis förestondare, huarss siell Gud haffue, haffde köpt Öllälä gårdh aff forna Joachim Flämingz böörd, som met rättha i arff oss tilfallän är äpter for:na her Sten Sture; huarför haffue vy solt och oplatidh och nu met thetta vort öpna breff sälie och oplathe oss elskelighe hulle troo tienare Joachim Flämingh for:na Öllöla gård, liggiandis j Aboo biscops döme, met torp och torpa städher, oker och ängh, skogh och fyske vathen, quærn och quærna strömmer, inthet vndantagit aff thet, som nu ther tilliggher och aff aller tillighat haffuer eller her äpther mere vpspörias kan, för tusende mark rigiske i räffuelst mynt, som nu gongande och gifft är. Ty affhende vij oss och vora arffuinger for:na Öllöla gårdh och tileghner honom oss elskelige hulle troo tienere Joachim Flämingh och hans arffuingia til æuerdeligha äghå. Vore sake, som Gud förbiudhe, att for:de gord och torpastädher honom fron ginge met någhen verdzlag eller kyrkelagh, thå beplicthe vij oss och vora arffuingia honum och hans arffuingia såå goodh een gårdh i så godha lägha oc räntha igen at giffua innan näste vj viker äpther thet at gården är honom iffrån dömpt. Till ytermere visse och höghre foruarningh thå låtha vij hengia vort konungxlighe maiestatz indzegle nedhen for thetta breff, som giffuit och skriffuit är på vort slot Stocholm viij daghen [äpther] Petri & Pauli anno etc. mdxxiij."}, {"df": "6117", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gustaff, medt Gudz nåde vtualdh till Swerigis, Göttis etc. konung, görom witterligit medt tætta wårtt öpne breff, att wij aff synerlig gunst och nådhe haffwe vntt och giffwitt oss elskeligh hull och tro man Knutt Ersonn för then troskap han ossz och rickett troligen beuiist haffwer och hereptter troligen beuissa må then stund han leffwer, effuiig frijhett och frelsse pa Tondura gårdh och Kakila godz, som före legatt haffuer i cronones skatth, medt all engh, skog, skijul, fiskewattn, quernstæder och all annen dell, som vnder them liggia kan j wåto och torro, nar[b]j och fiærrj, intet vndantagitt, vtan niuta och beholla thet medt samma wår gönst j fför:de euige frelsse och frijhett som alle andre sine godz och gårder, fförbiudandes alle wåre embettismendh och alle andre, e ho te äre eller wara kunde, som fför wåre skuldh velle, skole göre och låtta, honom eller hans affödo her emott hindra eller emott thettha wårtt öpne breff offörretta i nogon motto, vidh wår strenge hembd, plict oc vrede. Giffuitt och skriffuitt på wårt slott Stocholm die septem ffratrum anno D. 1523, nostro subb siggillo."}, {"df": "6118", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6119", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6120", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Von Gotts genadenn Gustaff, den reijche Schwedenn unnd Gotthenn erwelter konnijnngk. Unnszernn gunstigenn grus unnd guthenn willenn inn allem gudenn stetts zuvornn. Ernnbarn unnd vorsichtigenn gunstigenn weijszenn herenn, bezundernn gunnrhe unnd frunndhe. Iwver E. schreibenntt, jungst ann uns gethann, habenn wir allennthalbenn gennszlichenn unnd inn frundtlicher menung vorstanndenn, unnd wir bedannckenn uns hoechlichenn ann jwver E. des gutthenn willenn unnd ernnstlicher gunst, szo ir seijnnd zw uns tragenn unnd beredhe vorhijnn inn etzlicher masszenn ann uns trewlichenn geferderth unnd thann und das seijlbige vorder nach vormughenn sttes(!) zu thunn guethwillig genegeth. Da wir dann neijnenn zweijfell ann tragenn unnd das alles widderumb ann jwver E. mijth unnszenn vormugenn unnd allem vleijs zw vordinenn will wir durch hulff Gotts des almechtigen inn trewlicher menung allenndhalbenn frundtlichenn unnd gudich erkanndtt werdenn unnd szo inn naberlijcher liebe unnd gunstigenn gebrauch uns ann jwver E. stellenn unnd thunn erzeijgenn, das manss uns schall hebben zu bodannckenn. Die will wir dann unnszer leibenn getrawtenn veldtshernn inn Vijnnlandtt das scylbige uns zw unnszernn reijche zw brenngenn unnd aberanndtwarthenn geschijckt, szo ihm dann etlicher dinng vonn nothen wurden seijnn, als dar sijnnd pulver, lodhe unnd kraueth unnd alle noeth bedorftige ding, wie sie dann seijnn moghenn, unnd umb dasseylbige jwver E. zwr noeth boschickdenn, wollenn ihm dasseijlbige unnszrundt halbenn guethwillig lasszenn zw sthann vor redlicher unnd geberlicher gewonntlicher botzalung, willichs wir dann allenndthalbenn zw vornughenn guethwillig gesijnneth gebettenn. Sollichs alles widderumb ann jwver E. zw vordinenn unnd inn allenn guthenn sw vorgeleychenn willen wir uns stetts gevlijsszen habenn. Gebenn zum Stockholm am donnderstag nach Olavi anno etc. xxiij°. Adress: Denn erbarnn vorsichtigenn und weijszenn herenn burgermeisternn unnd radtmannhenn der stadtt Rijghe, unnszernn leijbenn gunstigenn frunndhenn."}, {"df": "6121", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jck Jacob Flemingk, des durchluchtigen vnnd grothmechtigen hern hern Gustaffs der Sweden vnnd Gotten koniges genedigestes hern houetman vnd vtligger yn den Oestseh, bokenne vnnd botuge vor alszweme yn vnd myt dyssem openen vorsegeldenn breue, dat ick yn namen vnd van wegen hochgemelten Kon. Ma:t van den erssamen hern borgermestern vnnd radtmannen der stadt Reuel anderhalue last bussenkrudes to slangen vnd kartouwen denende yn datum tor noghe entfangen hebbe, welcher bussenkrudt myn genedigester her der vorbenompten stadt burgermeisteren vnd radtluden myt den aller ersten dat siner Kon. Ma:t mochlick myt wedder geleuerden krude edder so vele geldes vnnd ware als de vollenkamene worde dessuluesten tosecht vnd vordert gesynneth is ane ienigerleij vnsage vnd vortogering tor noye gancz willichlicke wedder vmbe tho gelden vnnd tho botalende. Des so bolaue ick bauengemelte Jacob zodan krudt edder des vollenkamene werde dessuluestes der vorbenompten stadt rade tho gude van mynem genedigesten hern myt dem besten tho vorforderen vnnd hir her wedder vmbe tor stede tho bosturen vnnd to vorschaffende. To mehr orkeende der warheit hebbe ick oftgenompte Jacob myn angeborn signetssegel bonedden an dyssen breeff rechtes wetendes don hangen. Gegeuen tho Reuel donnerdages negest na Jacobi apostoli anno Domini vosteynhundert vnnd ym drevnndtwintichsten."}, {"df": "6122", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij Gölzstaff etc. helse eder alle friborne frelsemen, köpstadzmen, böndher ok menige almogæ, som byggia ok boo etc. kerliga med wor Herre. Kære wæner, wij tacke eder alle samans för then troheeth ok welwiliogheeth, som i altiid hafwe bewisth oss ok ederth rætte fædernes rike mooth te omildhe ok hedzskeliga konungh Cristiærns folk, som hafwe warit ok en nw ære vdi Finlandth, som hafwa skinnath körkior ok klosther ok förderfwath eder alla sammans i grunden, teth wij dogh longliga gærna betageth hadhe, men thenne longligha bestalningh för Stokholm hafwer tet förhindrath. Saa hafwer alzwollogh Gud gifwith naaden tiil at wij hafwa nw faath bode Stocholms stadth och sloth i gæn. Saa snarth wij hafwe skickath fraa oss tæsse lypske herrer, som i thenne bestalningh meder oss warith hafwa, wilia wij taa strax wtan försymelse skicka tiil Finlandth iiij(c) resznere ok ij(c) foothgangare tiil siös, landet ok eder alla tiil skyd ok beskerm, saa ath j scole faa godh wnsætningh ath förkrænkia ok förderfwa alles edra ok waara fiender. Ther före warer alle weth ena gode trösth ok hielper tiil epter eder macth ath straffe wore ffiender tet ytersta i kunne. I hwath motte wij kunne wethe alles eders besta, gode gagn ok longlegeth bestaandh göre wij al tiidth gærna. Eder Gudh befallandis. Datum Upsala etc. mdxxiij."}, {"df": "6123", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skeppet Ugglan", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Helse fforsent meth Gud alzm[e]ctughen. Wærdugh herre och besynnerlighe gode wener, haffuer jag forstandit ider begærilse aff ider scriffuelse om thet wrach godz her ær kometh vnder thenne landzenden, ath thet schal bliffue oforskingrat till thess then mene köpmand kan kome tiil talss met wor nodugiste herre, hulkit jag alt tiilforende bestyrt hade och wil nest Gudz help for:ne godz forvare thöm tiil beste, som wor nodugiste herre wærduges fornempde godz meth ratte tiil dela, hwem thet ware kan then ratt ægare tiil ær eller ware skulle. Jak hopes hans nod wil inghen oforrette i noghen hande motte. Hwar iak kan ware ider anbornheijt tiil gönst och wælwilie, gör jag altiid gerne. Her met ider Gud befallendes tiil evigh tiidh. Scriffuit pa wor nodugiste herris skip Ugglen die martis proxima post vincula Petri anno Domini 1523. Niles Grabbe, höffuitzman pa Ugglen. Adress: Ærligh och ærboren herrer borgmestaren och rodhet i Räffuel sendes thetta breff."}, {"df": "6124", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6125", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Unnser freuntlich diennst stetz zuvorn unnd wess wir liebs und guetz(!) vermogen. Ersamen unnd weijsen lieben herren burgermeister und ratt der statt Rijg. Wijr geben euch freuntlich zu erkhennen, wo unnser genediger herr, her Gustoff, erwelltter khunig zu Schweden und Norrweden, affgewerttigt hatt mit etlichen reuttern unnd knechten seiner genadenn feindt in Vinlanndt zu krenncken. So wir dann in Vinlanndt gekhomen sindt, hatt unns Gott geluckh geben, die veindt vor unns geflohenn, die statt Abo mit der hilff Gottes ingenomen unnd unnser leger mit reutter unnd knechten dahin geschlagen; unnd gedennckhen mit der zeitt mit Gotz hilff mer inzunemen, unnd das ganntz lanndt der pawern sindt unns inngegan. Warumb ist derhalb unnser freundlich und diennstlich gebett an euch, ersam unnd weijsz herrenn, wellen verschaffen mit ewern innwonern der statt Rijg unnd sunft anndern khaufleutten, das sij unns mochten aller notturftigen dingen zufur thun; das wellen wir in helffen hannthaben, beschutzen unnd beschermen vor einerleij gewalt zu brauchenn an reutter und an kneht. Auch mer, ersam weijsz lieb herren, wir schicken euch gegenwurttig unnsers genedigen herren seinen besigelten brief, darinn ir die mainung wol versteen werdenn, unnd wir bitten derhalbenn als zu unnsern herren unnd zuversichten, liebenn freundten, ir wolden unns enntsetzenn mit zweijen last krutz. Das wiertt unnser genedigster herr, sein khunigliche wiertt, in gunst unnd genaden gegen der statt Rig enntschuldenn, so ir in seinen brief wol vermerckhen, unnd guetlich mit silber, geltt oder so vil krautt widerumb bezallen. Lieben herren, wir bitten derhalbenn, ir wellenns nicht onnder wegenn lassen. Daz wellen wir alle zeitt gegen euch beschulden unnd verdiennen. Hiermit Gott bevolhenn, unnd wir thun hiermit was euch lieb unnd diennst ist. Datum Abo anno etc. 23 am tag sannctus Lorennthij. Obersten velthern Erigkh Flemingkh Johnn Vieregkh Adress: Denn erbarn vorsichtigenn und weijsen herren burgermeistern unnd rathmannen der statt Rig, unnsern gunstigen herren und freundenn."}, {"df": "6126", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6127", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jack Ereck Fflemming, wor käriste nadigste herres her Göstaffs aff Gwdz fförsijn wtwald Suerigis, Götis och Ffinlandz koning etc. fwlmecktighe høwitzman oc staathollare wdj Alandt oc Finlandt fför hans höghetz kriigxfolck, helser eder her domprost, erchedechin oc menighe capitlett i Aboo kerlege oc ewinneliga met wor Herre. Verdughe ffædree, erliige herrer oc gode mend, effter then legliigheit nw paa färde ær skicker iach oc presenterer pa wor käreste nadugste herres wegna hederliig mand her Hanss Olaj till Örebromiines kyrche, hwarfföre beder jach eder kärligä paa war nadugste herres wegna atj instillere welle för:ne hederliig man till benempde kyrche och giiffwa honom collacion paa henne och alla hennes arligha wtskyller oc renthor, ther pläger aarliga arss affgaa. Ther vti göre i war nadugste herre mychit till wilie och tacke, och jack thet teslekis met eder fförskwlle will, thet Gud kenne oc alla helge patronor, them jack eder ewiinneliga befaller. Giiffuit oc scriffuit pa Kwsta monnedagen nest för worffrve dag natiuitatis anno etc. mdxxiij, meo sub sigillo."}, {"df": "6128", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntliken grot stedes tho fornne. Ersamen wyssen heren vnd besonderelyken goden frunden, ys for vns komen van daghe for syttende recht Mathys Bartschere, Hynrick Osse, onsse medeborger, Pauwel Sorsson, Syfferth Ollaffson, Eyr[i]ck Ollafson, Benedyctus Ollaffson vnd hebben daer for ons folmechtych gemaket desen breffwysser Rawolt Ollafson van ere aller vnd syner eygen wegen tho spreken vnd ju tho manen alsse om eyn arffgoyth alsse van sollygen am annen wegen Hennynch Gronen wolt forstorffen hussfrauwe. Bydden vnd bogeren van jw, ersamen wyssen heren, gy dem forbonomeden Rawolt, jwe medeborger, wyllen bohelplyck syn myt dem geynnen daer he recht tho heft, want vns allen ock wol wetlyck ys, dat de se forgescreuen gode man vnd Rawolt daer neste arffwe tho synth vnd nyemant anders; dat wyllen wy alle tyt thegen jw ersamenheyt forschulden. Geschreuen vnd gegeuen jn Åbo des mydeweken nae Maryen gebort jnt jar vyfteyn hondert vnd drey vnd twyntyck, vnder onser stat yngesegel. Borgemester vnd raeth Adress: Dem ersamen forsychtygen vnd wyssen heren borgemester vnd raet der stath Dansken, onsen besonderen goden frunden vnd gonneren, komen desse bref forgeschreuen."}, {"df": "6129", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn ödmyge plichtige trotieniste edher nades högmechtighet altijd ydmygeligen forsent met wor Herre. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Nu ere the swenske met all makt til hest oc food draget ind i Findland. Ieg wijd dog icke sönderlige hworledis thet er om edhers nades tienere, reysener oc kneckte, som ther i landet ligge. Jeg haffuer mijne bud oc tienere ther heden och ingen foat igen. Meg hobes dog till Gud, at the swenske skulle icke foa slotten saa snart. Jeg haffuer schriffuit oc tillsagd them met myn tienere Seuerin Brun, som ieg ther siste heden schicket, at ieg will vndsette them wed myn ære, heller thet skal koste myn halss. Thy bedher ieg ydmygeligen edher nadhe vill forskriffue oc forschaffe met thet allerförste at ieg foar hielp oc tröst hoos hoffmesteren aff Pryssen eller mesteren aff Lyffland oc egönnom theris lande till Wiborg at vnsette them, saa ieg icke skall bliffue ordlös oc ærelös efter sodane tillseghen. Oc edher naadhe will vförtöffrit scriffue meg wisseligen till, hwes hielp edher nade meg oc them kand giöre oc poa hwad tijd; tha will ieg selff möde sodane hielp oc folk i Lyffland oc fölge them saa ind i Findland at slaa ether nadis fiænder ther vth igien, heller thet skal koste mijn halss. Edher nade wil met thet aller förste være ther vdi alwarligen fortænkt. Findland er then beste deel till rente aff Suerige. Ieg haffuer oc tilschriffuit then store furste aff Rysselandt om hielp oc tröst emod edher nadis fiender, the svenske, oc haffuer mw yther mere handlet met then grote furstis sendebud Jocobo Johannis, som kom frann keyserlige m:t oc haffde wæret hoos edhers högmechtighed i Londen i Engeland oc bleff nu hiit fongen till meg poa eth swndesche skiib. Tha effter han haffde keyserlige maiestatis och edher nadis breffue, haffuer ieg well handlett oc affærduget hannun met thet beste oc skicker met hannum till then grote furste myt wissebud oc scriffuelse, som han haffuer loffuet igien till meg at forschaffe met all booskeed oc scrifftligh swar poa hwes tröst oc hielp ieg skal formode. Bedher ieg ydmygeligen edher nade will oc vden all försömmelse scriffue oc formane then grote furste poa atgiöre meg oc eder nadis folk i Findland hielp och bistand, som nu störste macht poa ligger. Thesligis oc forschriffue till hoffmesteren oc mesteren aff Lyffland. Jeg will gierne woge myn halss ther hoos them at vndsætte oc then deel at forsware, som edher nade meg haffuer vndt och forlænt till edhers nades och edher nades kiere furstinnes och barns troer hand oc ingen andens saa lenge mijt lijff recker. – – – – – – – – – Scriffuet poa edher nadis slott Wysborg hellie korss dag exaltationis aar etc. mdxxiii. Ethers kongl maiestatis ydmyge tro tienere SEUERIN NORBY ridder Adress: Dem durchluchtigsten grotmechtigsten fursten vnd hern hern Christiern to Dennemarken, Sweden, Norwegen, der Wenden vnd Gotthen koningk, hertug tho Slesuig oc to Holsten, Stormaren etc., mijnen aldergnedigsten hern. (På en lös sedel, som medföljer brefvet:) Oc kieriste nadigste herre, j dag, som er anden dag effter hellie korssdag, tha komme noger myne iachter hiit ind med en föge prijs, som war seglet frann Stokholm i gaar fyorten dage forledhen, oc sige the fore wysse tidinge at Lyder van Offense komm fore iiij vgher indtill Stokholm till Göstaff met synn iacht oc eyget folk oc haffde willigen vpgiffwet oc forlatt slottet Castelholm strax nogen aff the swenske sagde hannum loffwe till, och ware aldrig bestallet i thette aar etc. Framdelis siige the, at eders nadis folk oc myn tienere i Findland haffue inthet slagdes met the swensche. Men tha the swenske opsatte theris heste wed vj(c) en myl frann Aboo poa en öö oc rede saa over en grwnde at Abo, tha römpde edhers nades folk oc myne fore aff Abo oc forlode slottet öde oc gaffue them alle ind poa Kustedh, bode reysenere oc foot folk. Men somme syge, ath edhers nadis reysenere gaffwe them ind at Wiborg oc alt foot folk till Kustæd. Nu ligge the swenske met all macht fore Kustæd, jtem at the swenske haffue taget met them ower till Findland Gories Holste oc Anders Pederson till talsmænd emellom edher nadis folk oc them; the syge oc at Jens Matsson haffuer giffuit seg frann edher nade indtill them. Hwad sant er wiid ieg icke. Datum tijsdagen nest effter hellie korssdag."}, {"df": "6130", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dande mæn thette [breff] hendher ffore at kome bekennes wij epter:ne Matz Staffansson, landsfo[g]dhe [i] Rasborgs læn, ok Söffring Poualsson, hærætz hö[f]dinge sama stads, met thette vorth opne breff, at then her breffuisare Jop Jönsson Bodebäk ok Anders Güskesson ære stadhe ij sine rette reijsso hiid tiil Ræffuele at söke epter siith skep, swom Wlff lot tage fron döm, swom war fogde po Rasborg; huare fore bede wij idher borgmestär ok redh (!) her tiil Ræffuele. at ij göre for Gudz skuld ok retuisens skuld at ware dom behelppeleg swo mijkit swom dij ære ræt wdij, at dij motte kome tiil siit skep igen, tagendes lön off alzmectogen Gud, swom ingen gode gerning lather bliffue olænth, ok vij forskreffne altiid gerne forskulle wiil huar ooss tiil seiandes vordher. Tiil tesse breff mere visse ok beter foruaring ath swo ij saningen ær, to lathe wij trycke worth signet nedan vnder thette breff, swom skriffuit ok giffuit ær ij Kirkeslet tisdagen nest epter heliig korss dag anno Domini mdxxiij."}, {"df": "6131", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6132", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Jagh Jffuar Fleming, wår k. nådige herris her Gustaff, aff Gudz försijn vthwald Swerigis och Giöthis konung etc., höffwidzman för hans folckh nu her för Wijborgh, göre witterligit medh detta mitt öpne breff, att iagh opå wår käre nådige herris wegne annamat och j för swar och beskerm taget haffuer borgmestere, rådh och then meenige man borgare, som byggie och boo i Wijborgs stadh, medh alle theris hustrur, barn, folck, godz, penningar, rörligit och orörligit, innan stadz och vthan, till landh och watten, effter thenne dagh för wällwilligheet iag aff them på wår k. nådige herris wegne förnummit haffuer, them aldeles benägne vnder wår käreste nådige herre och Swerigis crono, som hulle och ährlige troo swenske män i alle måtte; hwarföre på wår k. nådige herris wegene förbindandes alle, som för H. N. skuld wele, skole göra, låta, wedh then plicht och nepst, som ther tillbörlig wara kan. Thess till yttermehre wisso och bättre förwaring beder iag her Gorius Holstes, borgmestares j Stockholm, och wälförnu[m]stig swen Madz Larssons medh mitt egit signete tryckiandes nedan för detta breeff. Giffuit och skriffuit j lägret vthan för Wijborg tijsdagen näst effter Matthei apostolj et ewangeliste a° M° d° #15xiij."}, {"df": "6133", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6134", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij efterschrefne Iwar Flemming, Olaff Erichson, Nils Grabbe, her Gorius Holsth göre witterligit med thetta wort opne breff, at wij påå högmechtigh förstes her Göstaffz wägnä, af Gudz försyn vthwald Sweriges och Göthes konungh, wor käriste nådogste herres wägne hafwe warit till taalss med Roluff Mattsson och the dande swäne medh honom påå Wijborgx slott ligge och innehafwe på högborin förstes wägnä konunge Cristierns af Danmark etc. hafwe wij af thöm eskat och begärit Wijborgs slott och nygle med S:te Olufz borgh till Sweriges cronä och wor keriste nodogste herres hender, förty hans nådz herres högmechtigheet hafuer medh sigh alt Sweriges rijkä, Stockholms slott och stadh och alle andre slott och städer i Swerige, och såå i Finlandh för vthan Wijborgh och S:te Oluffz borgh &c; låthe wij och thöm förstå, at såå i sanningh är, at theris herre högborne förste konungh Christiern är medh sijn förstinne och barn af Danmark vthdrifwen och rymäth, och Danmarcks rijges rådh hafwä sijk intagit igen högborenn förste hertogh Frerick af landh tho Holsten, höllit och sworit för herrä och konungh öfuer Danmarcks rijke. At så i sanning är, som förskrifuit ståår, widh wor ähre, sanninge och cristelige troo, hafuer Roluff Mattsson och the dande swännä på Wijborgh gifuit sik medh oss j en wenlig handell, och äre wij förskrefne Iwar Flemmingh, Oluff Erichsson, Nils Grabbe, her Gorius Holste medh Roluff Mattsson och the dande swännä medh honom swå föreente och öfwer eens kommä, at Roluff Mattsson skall oss öfwerantwarde Wijborgs slott och S:te Olaffz borgh medh theris slotz lofwär, qwitt och frij, obesmittade j alle motte, medh alle tillböieligheet till wor käriste nodogste herre och Swerigis crone. När såå skedt är, skall Roluff Mattzson och alle andre, swenske, tydske, danske, finske, nu med honom på Wijborgh och S:te Olaffz borgh äre, skole wara frij, säkre till theris lijf och godz, niutha och behålla alt theris egit gull, sijlff, penninger; och alt annat thöm sielfwe till hörer, som the skyldigh bewijse kunna, moghe och skole the sijk till godhe och alle theris beholdne håfwor hafwa medh sijk qwitt och frij fahra till Tyslandh, Swerige, Danmarck och hwarth thöm täckes och wara ohindrat till landh och watn, och alla missgerninge, the imoth wår käriste nådogste herre och Swerigis rijke giordt hafua, skal wara en platt klar öfuertaladt saak, och ingen här före till rätte ståå, för vthan rätt witterligh gell &c. Och skall Roluff Mattsson och hans swäne wara säkre och frij här i rijget för alle rättgånge af thöm i tyske städer, dogh swå medh sothan förordh och skeel, at the inghen deel af konung Christierns heller nogre annar mäns, som wor käriste nodogste herres fijende äre, there godz, gull, sijlff, peninnge ägedele medh sijk [taga] inne at förswara eller dylliä; hwar som sadant medh fijnnes och beslagen warder, skall hafua förbrutit lijff och godz, och ingen annan skall thet undgelle j någre mothe &c. Haffua wij lofuat och tillsacht Roluff Mattsson och alle andre medh honom vppå förskrefne Wijborgh och S. Olaffz borgh äre, om någer will sijk af thöm gifua intill wor nodogste herre till tienist, skole alle hafua en nodigh och gönstigh herre, och skole hafua samma soldh som the andre hans nådes krigsfolk hafua &c. Och alle andre, som icke nödgias at tiena hans nadhe eller annorstädz här i rijket, will wij gifua theres passbordh på wor käriste nodogste herres wägne, at the moghe och skole komma medh skijff här vthaff landet, säker och frij för alla wår käriste nodogste herres vthliggere, till Tysklandh, Danmark, Swerige och Norigie eller hwart thöm tyckes etc. Alt som förskrifuit står lofwe wij förskrefne Iwar Flemmingh, Oloff Erichsson, Nilss Grabbe, her Gorius Holste på wåre käriste nodogste herres wägne Roloff Mattsson och alle the andre förskrefne medh honom obrotzlige at holdas, alt som föeskrifuit står i alle handa mothe, vthan alle argelist, widh wor ähre, sanninge och christlige troo. Til thess bättre förwaringh och witnisbyrdh hafwe wij, för:de Jwar Flemmingh, Oluff Erichsson, Nils Grabbe, her Gorius Holste witterligh låthit trycke wår jnsigle och signeter nedan före thetta breff. Gifuit och schrifwit lögerdagen näst effter S:te Dionisij dagh anno Domini 1523."}, {"df": "6135", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumlinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Helssa for ssänth medh Gud & cetera. Jtem, kere Hielmick, sskal eder vettherligheth vare, ath jak ssendher til eder min dhrengh medh noghoth litthet ghoss, ssom är en halff tunne thran en [½] tunne ssmör och halff dheker boxskin och en hessth, huar ffor beder jak eder, kere Hielmicke, ath i thaghe thet for:de goss saa dhyrth som thet ghaar och gheller j sthadhen och sender mek ene lessth rogh i ghen. Huadh ssom thet for:de ghoss kan eij bitthale, thaa beder jak eder, kære Hielmick, ath j borgha mek thet til vaaren ffor dhen saker skuldh ath jak ær nybordhe och alt vth blotthat och borth skinnath. Huadh j finghen ghiorth, kere Hielmick, vil jak altthidhe gherna ffor skulle met alle godhe; och skriffver mek til j ghen huadh j vile haffve j ghen, mere spek heller thraan heller ssmör heller huadh jak kan assthadh skikke, thaa vil jak ssendhe eder medh thet fförssthe skip, ssom hedhan kan komme i vaar. Ghören her vtthi ssom en dhanne man och ssom min sthore thro sthaar til eder, och thror mek her om eij mere en eder. Gud biffolla[n]dz sancthe Anna & cetera. Anno Domini mdxx3 skriffvid Komli[n]ghe pressthe ghaardh dhaghen nesth epther sancthe Deonicii dhagh. Nilss Olaffsson kirkie prest i Komlinghe. Adress: Wel ffor nomsstvgh man Hielmicke, borghare i Reffle, til kommandz thette breff & cetera."}, {"df": "6136", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6137", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6138", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Deuota pedum oscula beatorum. Beatissime pater, cum alias Christiernus rex Dacie ecclesiam regni Suecie miserabili tirannide opprimeret pluresque ecclesiastici ordinis viros episcopos, abbates et sacerdotes morte vel exilio condempnaret, tunc Aboensis episcopus Aruidus per insuperabiles gotici maris procellas cum pluribus sui collegij canonicis a facie persecutionis diffugere conatus, inter medias vndas vitam vnacum comitibus canonicis infeliciter finiuit, quod cum pauci illi canonici, qui superstites remanserant, plene cognouissent et ad electionem futuri episcopi processissent nostreque clementie obnixe supplicauerunt, quod eis et dicte viduate ecclesie Aboensis permittere vellemus venerabilem virum magistrum Ericum Svenonis, canonicum cancellarium nostrum eiusdem ecclesie decanum, in episcopum et predicti Aruidi sueccessorem [eligere?], quorum precibus in primis egre consensum prestitimus, quia consiliis et opera eiusdem Erici in rebus ardius uti consueuimus, sed commiseratione, quam super dicta ecclesia gerimus, virum nobis valde necessarium ipsis permisimus. Ille vero attenta paupertate et desolutione, quam dicta ecclesia per danicum bellum nuper passa fuerat, consensum negauit, donec ci promisimus, quod Sanctitati Vestre preces pro eo feceremus, ne pro hac vice tam desoluta ecclesia quam modo non secus ac a primis fundamentis erigendam assumeret, ad alicuius annate aut debitorum camere apostolice solutionem obligari deberet; quare, Beatissime Pater, pro parte eiusdem electi et omnium aliorum, qui ad ecclesias cathedrales per regna nostra vacantes electi sunt supplices preces effundimus, ne quicquam Rome pro infulis episcopalibus in tanta eorum pauperie et desolatione, quam ab hostibus multipliciter passi sunt, ab eis exigatur; jam satis diu, in quartum annum vacuerunt et ideo vacuerunt, quia pecunia caruerant. Dicitur nobis a nonnullis hominibus, talem curam de earum vacatione apud sedem apostolicum manere, quod si in perpetuum pauperes essent, etiam perpetuo in caritate essent episcopis, quod nobis nec apostolicum nec christianum videretur. Ideoque talibus relatoribus paruam fidem prestamus donec Sanctitas Vestra ad presentes nostras literas responderit; tunc si ipsam confirmationem eorundem electorum negauerit aut distulerit, cogitabimus desolutas et viduatas ecclesias alio modo restituere earumque electos a solo et summo pontifice Christo confirmari faciemus, quam ob sedis apostolice negligentiam ecclesias illas et religionem illam corruere patiamur. Preterea, Beatissime Pater, relatum est nobis per nonnullos lubicenses, quendam italum Ffranciscum de potentia ordinis predicatorum ex Dacia Romam rediisse et informationes quasdam pro iustificanda tyrannide Christierni regis Dacie, qua venerandos episcopos regni nostri immanissime occidit, attulisse et Sanctitatem Vestram illi in pretium talium laborum ecclesiam Scarensem contulisse, quod, si verum est, tunc sedes apostolica nobis et predicte ecclesie parem iniuriam cum predicto Dacie rege inferre contendit, quam nos cum Dei adiutorio per sanguinem nostrum, si opus fuerit, auertere volumus. Nec sibi persuadeat Sanctitas Vestra, quod exteros homines ecclesiis regnorum nostrorum vnquam preesse [sin]amus. Diu et feliciter valeat Beatitudo Vestra, tantumque nostris votis apostolica pietas fauent quantum iustitie et equitatis coram Deo in se contineat. Ex ciuitate nostra regia Stocholm anno Domini Mdxxiij, secunda nouembris, nostro sub sigillo. Gostauus, Dei gracia Sueorum Gotorumque rex electus L. Andree, secretarius subscripsi. Adress: Sanctissimo domino nostro Pape."}, {"df": "6139", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6140", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kustö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jack [Iwar] Fflehming, vor keriste nadugiste herris her Göstaffs, aff Gwdz fförsijn wtwaldt Swergies och Gotis koning etc. ffwlmectighe höwitzman och stathollare fför hans nadis höghetz krixffolk wtj Aaland oc Ffinland, gör wetterligit, at aar epter Gudz börd Mdxxiij, tiisdaghen nest effter sancte Martinj episcopj dag, thaa iach paa Kwsta war, kom fför mich reenliffuedis man broder Henrick Mattei aff sancte Birgitte orden vti Nadendal, antwardade mich eet wortt keriste nadugiste herris lijkte breff, vti hwilket berörtt war, at iack öwersee skwlle teris breffweffrijheter och gambla priuilegia oc ther öppa giffwe them en ssäkerheit oc vtj ingoo moottha ther öwer göre them noge fforffong etc. Saa aff then sinnerlig gönst och nade hans maiestat them vndt och giffuit haffwer fför klösterns och menige conuentzens ffatigdom skwll oc jach the breffwe skelige öwerseet haffwer, som gamblee koningha oc fframlidna herrer them giff[uit] haffwer, tager, anamar och wndfonger jach menige conuenthet teris tienare, legeffolk, gotz och egedel[e]r, rörligit oc orörligit, oc hwad thet helst ware eller nempnas kan klostreno met [ret]ha tilhörer, i war keriste nadigeste herris hegn, ffreed, fförswar, skijd oc beskerm, besijnerligha ath hegna, ffriida, fförsware, skijdde och beskerme ffor altt owerwall och ffardagha till rettha in till wor nadigste herris tilkömpst. Och när hans höghet warder sielffwer personlige komendes [til] thena landzenda, fförhoppes mich at hans maiestät epter … fförbätrer och fför ….. priuelegia effter redlighet en thet nw i mijn magt är dog effter then beffalning … aff hans nade medgiffwen är, fforkuner jach alla [andliga?] och werdzlighe serde[les] …… embitzmen, som fför hans höghetz skwlh wele skole göre ……………….. i nogen mottha offörretha ………. wed wor k:te nad:te herris ………….. som fför scriffwit staar ……………"}, {"df": "6141", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis omnibus et singulis, que dilectionis sunt et amoris. Intellecta per quosdam communes nostros amicos vestra vocatione ad ecclesiam Aboensem letati sumus, agentes Deo speciales gratiarumactiones, qui vestrum statum in tot contrariis fluctibus agitatum dignatus est reducere ad hunc portum pro sue deitatis seruitute, regni ac totius ecclesie swecane subsistentia singulari. Suademus preterea, quantum in nobis est, ut ad aliorum discrimina habendo respectum ad exequtionem huiusmodi v: negotii ullis parcendo laboribus vel expensis festinetis, etiam si duplatos nuncios mittere debeatis in euentum etc., ne vos, cui aliorum salus in creditis sibi negotiis semper cure fuerat, Vestriipsius tam utilis negotii oblitus videamini prostetisse. Si quid in nobis est in rebus vel personis, quod pro vestre intentionis assequtione conducere possit, vestrum arbitremini; cesset saltem omnis mora, cum rem vestram de singulari serenissimi d. nostri regis electi fauorosa promotione credimus agi. De aliis occurrentibus scripsimus superioribus diebus serenissimo domino nostro ac. f. v. cum Gummundo, quondam familiari nostro; nec depost aliqua calomo digna occurrerunt nisi quod duo de consiliariis regni Dacie deueuerunt ad Vastenum, an cum saluo conductu vel sine vel cum quibus commissionibus pro comperto non habemus. Si quid inde ceperimus auisamenta, serenissimo domino nostro ac vobis faciemus; reseribere velit fraternitas v. nobis ad ea que scripsimus eidem nouissime, quam dominus Deus dirigat et secundet recommendando nos reuerendissimo patri domino electo Vpsalensi, magistro Olauo ceterique amicis. Ex Lincopia anno Domini mdxxiij vigilia sancti Andree, solito nostro sub sigillo."}, {"df": "6142", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Wittenberg", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Ethr konlige maiestadt, myn ydmoge tro plictuge thieniste altiide redboden vtj Christi Jesu, wor Herre. Hogbornne förste, allernadeste herre, werdes ether nade at wiide – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem baad Hans Michilssen meg, at ieg skulle scriffue ether nades högmechtighedt till, at ether nade skulle were forthient (= fortenckt?) ther vppaa, om thet kom vtj nogher good handlinge, at ether nade kunde beholle Wiborgh och hues andet, som ether nade haffuer end nw vtj Ffindland, tha kan met tiden Suerige inchtet vnd staa ether nade. – – – – – – – – – – – – – – Scriffuit vtj Wittenberg anden sancte Barbere dag sillige om affthen anno etc. 1523. S. E. K. M. ydmöge thro thienere Christiernn Winther secretarius. Adress: Hogbornne forst oc stormechtigiste herre her Christiern etc., sinn aller nadigste herre."}, {"df": "6143", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6144", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vithe skule alle godhe men, som thetta breff hender sigh forkuma, bökennes(!) iach Lasse Kwrke, min nodighe heress fogdhe her Gøstaff Eriksson j Nylandh j Rasborslen, met thetta mith neruarandes opne breffue, adh thenne effterskriffne brefuisare Olaff Skarph och hanss mogh Nilss Staffansson kwngiordhe for mich met thenne efterskrifne withne aff Kirkesleth soken, försthe Monss Staffansson, Poval Ionsson i Bøle by, Jonss Nilsson i Meduasthöö och Mons Larsson j Korffakwlla, adh for:de Olaff Skarpæs brodh[er] Lasse Skarph, borghr j Reffle, bleff dødh, Gudh aldzuoldighr hanss siel nodhe met alle krisne sieler; kan iach for nyme ad ingen er nomer til arffss kwmin en hans kythslighin brodhr och hans moghr, som haffer hanss systhr; huar for bider iach alle godhe men, borgemestare och rodhemen, adh töm sker swo mykidh, som the ere reth wthy, taggandes löön aff alzwoldighn Gwdh, som ingen godh gerning forsmor. Tiil ytermere wisse och bethre forwarningh adh swo j sanninghin er, tho trickr iach mith signeth nidhn foor thetta breff, som skriffidh er j Rasborgss ladegordh anno Domini 1523."}, {"df": "6145", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6146", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6147", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6148", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6149", "dating_start_year": "1523", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1523 [iz geledet] Micke Weckewe son, wes van Wiborch, der Hanti Huttipoick daselbst geschlagen – Pavel Schmidt der einen in Abow verwundet."}, {"df": "6150", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Königsberg", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Allerdurchlauchtigester, hochgeborner Koninck vnd Her. Ewer konigliche Maiestät sein meijn gutwillige, vnderthenichlick geflisszen Dienste hochstes Fliess zuuorann. Gnediger Her vnnd Koninck, nach dem ich mich vff ewer konigliche Maiestät zw Stockholm enthalten vnd dar nach mit Her Severijnen, ewer koniglichen Maiestät obersten Anwalt, seijnem Bouel nach in Vinlant gezingenn (= gezogenn?) vnnd allen vnsern Willenn geschaffet, hat mir Her Seuerin in Vinlandt sampt etlichen reisigen Zwge vnnd Knechtenn in Errettung des Landes zu bleiben beuolen, dar neben vorheischen vnd gelabet mir sampt den meijnenn in zwen Monat Entsetzung thun wollte; dennoch hab ich mich mit denselbigenn inn Vinlandt biss ins ander Jahr erhaltenn ane alle Ersindinge gedachter Entsezung. Derhalben vnd deweil auch van ewer koniglicher Maiestät Anwalden der Slosser doselbigst die Entsezung so gar kleijnn als vor nichten in denn Sachenn zu achten erschisslich gewesen, hab ich mijch aus zwingender Noet, Unuormogenheit vnd Gedranck der Feijnde auff Wijburg begeben ins Ende; als ich mich auch aldo mit Radolff Mattenszenn ane ferner Zwthun vnd Hilff nicht hab wissenn zw enthaltenn vnd ich eijnenn reijsigenn Zeugk sampt eijnen Hauffen Knechte ewer koniglichen Maiestät zustendich zw seijnn vornomen, hab ich mich zw Vormerung des Haufens mit Geleidt durch Rewslandt vnd darnach durch Eislandt mit szundern Gnaden, Gunst vnd Zwlassenn des Hern Mesters doselbst keijn Koningsperg vorfüget vnd alda des ermelten Hauffens Zuertreunung in Erfarung gekriget. In dem als ich auch zw Koningsperg Otto Stiessen vor mich gefundenn, mit aller Noturfft vnd Rüstigung seijns Schiffs geschicket, vnd ich mit jme auff Gotlandt sampt denn meijnenn zw segelenn gewilliget, is korz vor vnserm Abschedenn eijn Bote vann Lübeck mit Brieben zu Koningsperg einkamen, dar aber Schiff, Gut vnd Volck angehalden vnd an den Kircken offentlich durch Schrifften vorkündiget wordenn, keine Vitalie noch Profandt van Koningsperck zw schickenn, wan sich de Stiete Koningsperg zwfelliger Schaden vnd Nachtel der anderen Sie Stete von wegenn der für besorgten. Süst die Stiete Koningsperg sampt jrer Herschafft des loblichenn Ordens der Dingen vnd Sachen vmb Wolfart ewer koninglichen Maiestät ser wol zw fridenn werenn; vnd wiewol es sich nicht füglich wil thun lassen mich mijt dem reijsigen Zeuge aldo vmb Vrsach wie vormeldt zuenthaltenn, so habenn sich doch dennest dar aber der Her Bischoff auff Szamelandt als obrister Regent des Landes auss sunderlicher Gnad, Lieb vnd Forderung vann wegenn ewer koninglichen Maiestät beflissen vnd also vnder dem Volck vornemen lassen, wie das sine fürstliche Gnaden vnd die meijnenn vnd reisigen Zewg auffgenamen vnd erhilde zu Sterckung vnd Widerstatung der Polen Anfall des Landes, wie men sich besorgte, der halben die loblich Ordenn, die es gerne siglich erfüren vnd siegenn wol zw lobenn vnd zw preijszen ist, sege auch hir inne mijner Person vor gut an, das ewer koningliche Maiestät mit dem Hernn Hochmester zw Wege brengen mochten, de alde Sicherheit vnd Zwflucht wie vorgien Koningsperg zw habenn; vnd woll nu hinfürder ewer koningliche Maiestät mich in andere Wege ader Weise zw princhen (= prauchen?) wüstenn, mocht vnd wolt ich mich dar nach richten vnd halten mit allem hochstenn vnnd meistenn Fleiss, wie ich mich in ewer koninglichen Maiestät merglichen Anlijggenn, das Got drate in zielich Sieg vnd Glück wenden wolte, nach meijner Vorpflichtung schuldich finde vnd mich darzw ganz willich weissenn. Hirumb ich ewer koningliche Maiestät gnedich Andtwort erwarte, wan ich mich, die har zw Koningsperckh sunder Vormerckung nit wess zu enthaldenn, ewer koninglichen Maiestät zw Lieb, Dienst vnd Frömenn zwhandelenn, bijn ich zw Tag vnd Nacht willich vnd zuuolbringen geneget. Datum gans snelle zu Koningsbergh, Sonabent nach des nijen Jarstag im XXIV. Ewer Koninglichen Maiestät ghorsam Vnderthan, Mauritius Oldenborckh."}, {"df": "6151", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6152", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pernå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Allenn vnnde synenn islikenn watterley stades, grades, condi[ti]en yfte werdicheydenn, de zynn gestlick edder wertlick, dar dusse breeff vor kompt, de ene zeenn edder horenn lezenn, vnnszenn gu[n]stigenn gude vrunndenn bekenne jck Oleff Jricssenn(!), howethzmann up Wiborch vmde(!) sancte Oleff borch vann mines gnedygenn herenn vann Swedenrikes wegenn etc., dat vor my unde Nijls Grabbe sinth gekomenn jnn deme syttende rechte, dar wy lansz recht hebbenn geholdenn vann vnsers gnedygen heren wegenn van Swedenrick, alze by namenn Oleff Mickelzenn, Hinrick Jacobssenn, Mortenn Tomassenn, Hinrick Branth, Lass Magnussenn, Mortenn Hinricsen, Hinrick Ericksenn, Hans Ericssenn, Lass Joppzenn, Anders Nyckelzenn, Jons Oleffzenn, Oleff Gammell, Anders Larennssenn, vnde hebben getuget vnde myt upgereckedenn wyngeren ij ut viventes geschaten vnde hebbenn lijfflikenn ton hylligenn geswarenn, dat Jons Larenrensenn(!), der Ffluwerckschenn vader, unde Rangnete de sulvestenn eyliche hussffrouwe vnde ym eylikenn stande to hoepe geleuet hebbenn, dat ock selligenn Margarete Fluwerckers Katherina unde Jacob Jonssenn vollenkomene suster unde broder myt eynn den anderenn gewest synn vann deme vorbenomptenn Jons Larenszenn unde Rangnete erenn olderenn echte unde recht gebarenn synn; dar vmme bidde jck van minnes gnedigenn herenn wegenn eynenn yderen mann, hey sy gestlick effte wertlick, binnenn Reuel, dat se wol willenn doenn vnde latenn dussenn vor benomptenn erwyngen recht sscheenn alze gy woldenn dat denn jwenn jn Swedenrick wedder solde scheenn. Des to warheyt unde beter beuaringe hange jck myu angebarenn jngesegell nedder vor dussenn breeff, de gegeuen vnde geschreuenn is to Pernowe jmme jare na Cristi vnszes Herenn geborth vesteynn hundert vnde xxiiij, in die Valentini."}, {"df": "6153", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6154", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6155", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6156", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6157", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6158", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Myn wnderdanige plicthuge tro thieneste ethers nades högmecthughedt altiid ydmygeligen sendt met wor Herre. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Ythermere, kiereste nadigiste herre, at Calmarenn oc Öland edher nade, Danmarcks rege och mig er affhendig worden, tha skall Gud wyde, jeg haffuer ther jngen skyld. Vtj Calmarenn slott haffde jeg fore eth aar well bespiset och met krudt, bösser oc werge aldelis forsörgit, thesligist met folk och riddermendtzs mendt, som jeg haffde meent. Saa slaa them galge och hiwll thet haffue opgiffuit. Jeg kand icke see huad huer haffuer i hierte. Thesligist wor och Kustæd med al then diell the behöffde for thuo aare well forsörget. Saa haffue the swenske en gantz syde aff slottet nether skwdit tiil grwnnen och syden met macth stormet slottet och wondet, som edher nade skall forfare i sandingenn. Jeg haffde i förledene höstis tiillscriffuit Roloff Matson, at hand skulle joo halle Wiiborgh och Nyslott oc forplicthede meg wedt myn troo och ære met myne beseglede breffue jeg wille i thenne forgangen wijnther haffue görd honum wndsetteninge. Haffde Roloff thet effther myn scriffuelse hollet, tha wille jag personlig met all myt folk strax paa wijnteren haffue draget offuer tiill Rysseland oc ther bruget alle lempe oc ethers nades wenner. Jeg wille haffd wndsaat Wyborgk och slaget ether fiender aff Fyndland igien eller ingen halss haffd. Huorledis slottet er opgiffuit moo Roloff forclare. Her met ether nades högmecthedt Gud alsommecthugiste befallendis. Scriffuit paa ether nadis slott Wiisborgk anno etc. mdxxiiij, mandagen nest effther Gregorij pape. Ether K. Ma:ts ydmyge plicthuge throo tienere SEUERIN NORBY Ritter Adress: Hogeborenn furste och mectuge herre her Christiernn, Danmarcks, Suerigis, Norges, Wendis och Gottis koning, hertiig vtj Slesuick, Holsten, Stormaren och Dietmarskenn etc., syn kieriste nadigiste herre ydmygelige scriffuit."}, {"df": "6159", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Novgorod", "issuingplacecountry": "Venäjä", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Electi regis Suetie terre Gostaui Erici nos oratores Chanutus Erici et Bero Nicolai presbyter, Johannes, canonicus Aboensis, et Albertus, prefectus in confinibus, venimus in magni domini Vasilii, Dei gratia imperatoris et domini totius Rutie et magni ducis, patrimonium in Magnam Nouagardiam ad magni domini capitaneum Novagardiensem ducem Johannem Johannis Obolenschi et magistrum curie Nouagardiensem Johannem Constantini Zaburow, cum frontis percussione et petiuimus ex parte domini nostri electi regis Suetie Gostaui et ex parte totius Suetie terre, ut facerent gratiam mandarentque secundum antiquas pacificas literas pacem confirmare. Et secundum magni domini Vasilii, Dei gratia imperatoris et domini totius Rutie et magni ducis, mandatum capitaneus Magne Nouagardie dux Johannes Johannis Obulenschi et magister curie Nouagardiensis Johannes Constantini Szaburow fecerunt gratiam secundum antiquas pacificas literas, pacem confirmauerunt et manus suas nobis oratoribus super pacificas literas dederunt. Et nos ora[tores electi regis Suetie] Gostafui, Chanutus Erici et Bero Nicolai et presbiter Johannes, canonicus Aboensis, et Albertus, prefectus in confinibus, super antiquas pacificas literas crucem osculati sumus super factam pacem secundum antiquas pacificas literas ad lx annos. Et dominus noster Gostafuus, electus rex Suetie, et tota terra Suetie cum magni domini capitaneis et cum patrimonio magni domini, cum magna Nouagardia et cum tota Nouagardiensi terra istam factam pacem ad lx annos debet tenere firmiter secundum pacificas literas et secundum crucis osculationem. Et quando venerint magni domini ex capitaneis Nouagardiensibus oratores ad nostrum dominum, electum regem Suetie Gostafuum, cum illis pacificis literis, tunc dominus noster rex Gostafuus super illas pacificas literas in presentia magni domini capitanei Nouagardiensis oratorum crucem osculari debet pro tota terra Suetie et manum oratoribus super illas pacificas literas dare, et sigillum suum debet rex ad illas pacificas literas appendere. Quas pacificas literas magni domini capitanei Nouagardiensis oratores secum ad Suetiam apportabunt et factam pacem rex Gostafuus et tota terra Suetie debent tenere firmiter secundum pacificas literas et secundum crucis osculationem, et magni domini capitanei Nouagardiensis oratores apud nostrum dominum Gostafuum, electum regem, ad pacificas antiquas literas, que apud nostrum dominum in terra Suetie sunt, sigilla sua appendent et manus domino nostro regi Gostafuo super illas pacificas literas porrigant. Et que damna per vim et iniurias cum furtis, latrociniis et spoliis magni domini patrimonio, Nouagardiensis terre populo ex Suetie terre populo fuerint illata, et dominus noster electus rex Gostafuus in istis omnibus iniurialibus causis semper debet iustitiam dare secundum pacificas literas et secundum crucis osculationem, et in confinibus debet suis capitaneis mandare, ut in omnibus causis iusticiam faciant secundum pacificas literas et secundum crucis osculationem. Et que damna per vim et iniurias cum furtis, latrociniis et spoliis Suetie terre populo ex magni domini patrimonii populo [illata] fuerint, et magni domini capitaneus Nouagardiensis dux Johannes Johannis Obolenschi et magister curie Johannes Constantini Zaburow in istis omnibus iniurialibus causis semper debent mandare iustitiam dare secundum pacificas literas et secundum crucis osculationem, et in castris, que in confinibus sunt, [suis] capitaneis debent mandare, ut in omnibus causis Suetie terre populo iustitiam debeant ministrare secundum pacificas literas et secundum crucis osculationem. Et ad hanc cedulam nos oratores electi regis Suetie Gostafui, Chanutus Erici et Bero Nicolai et presbiter Johannes, canonicus Aboensis, et Albertus, prefectus in confinibus, manus et sigilla nostra apposuimus. Scriptum in Magna Nouagardia anno septimo millenario trigesimo secundo, mensis aprilis tertia die. (På urkundens frånsida är tecknadt:) Ad hanc cedulam electi regis Suetie Gostafui ego orator Chanutus Erici mandaui capellano meo Johanni Erasmo (!) pro me apponere manum, quia ego scribere nescio. Ad hanc cedulam electi regis Suetie Gostaui ego orator Bero Nicholai manum meam apposui. Ad hanc cedulam electi regis Suetie Gostaui ego orator presbiter Johannes, canonieus Aboensis, manum meam apposui."}, {"df": "6160", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6161", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6162", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6163", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6164", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tövsala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jach Peder Serkelax i myn wel magth, thet jach haffuer haffth tesse godhe men po hörandhe imellan mek och myne forsije Margrete Cornelij dotther, szom ær Oleff Ambrosiisson j Karhwlax, Peder Adresson (!) j Hackienpe, Oleff j Hwkoss, Hendric Tommasson j Lempoys, Eric Ericsson j Lille Serkilax, Matz Jörensson j Wilu; och tesse bofasth men haffua hörth myth tall och samtycke, thet jach haffuer giffuit henne met myn godhe vilie myn lösöre, for ty hon ärffuer ecke fasth effter myn dödh, vthan thet jach haffuer syelffuer samendragit, thet loffuar jach henne j tesse godhe men neruarandes, szom geffuit och skriffuit er [i] Töffuesall presthgordh anno Domini mdxxiiij om sancte Erichss tidh om somaren."}, {"df": "6165", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntlyken groth vnd steden goytwyllygen denst. Ersamen vnd forsychtygen wyssen heren, als jw ersamenheyt wol forstan hefft der monthe haluen vnsser aldergenedygester her hyr tho Abo gelecht heft, dessen lande vnd dem ryke van Sweden tho besten, so hefth yt syck begeuen van dagh, dat daer ij gesellen vp der monthe gewest synt, eyner myt namen Hans Slessyger, eyn monter gesel, der ander Phylypus van Foyssych, eyn stempel ofte ysser greffwer; synt beyde van daghe van hyr geweken sonder myns genedygen heren ofte mynen weten vnd wyllen, dat mynen genedygh heren groten schade kan geuen vnd dem monthemester in grothen last kan bryngen, want he nw tho geynen dyngen komen kan. Daervmb bydde yk jw, ersamen wyssen heren vnd goden frunde, vnd boger van wegen myns genedygen heren, jw ersamenheyt de beyden forbenomeden daer wolden an holden gefencklyken vnd hyr her tho schaffen; dat wyl yk alle tyth van wegen myns genedygh heren thegen jw ersamenheyt vnd de jwen forschulden waer mij kan tho gesacht worden, vnd wyl hyr alle vnkost vth rychten, wess daer vpgaen kan, dat ken Got, dem yk jwer ersamenheyt boffel myt lyff vnd sele. Geschreuen jn Abo dess maendagh for des hylgen lycham dagh anno xv(c) xxiiij, vnd[er] myn syegneth. Larentz Magnusson, faeget vp Abo. Adress: Dem ersamen vnd forsychtygen wyssen heren borgemester vnd raeth der stath Rewel fruntlyken geschreuen."}, {"df": "6166", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6167", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6168", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6169", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6170", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6171", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6172", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6173", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6174", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gustaff, med Gudz node vtuald Suerigis oc Gøtis koning, gørom vitterligit, att åren æpter Gudz byrd mdxxiiij, sancte Johannis baptiste apton, po worth slott Stockholm giorde oss elskelig Eriich Fleming, wor tro man oc rodt, oss redeligh rekenchap för all handling, vpbyrd oc vtgifft, som han po wora oc riikssens wegna handlat, vpburit oc vtgiffuit haffuer i Ffinlandt, szo at vij lathe oss aldelis otnøijee, tackendes honom gunsteliga för sith omak, troghet oc redelig beuissning, som han oss och riikit alffuarlig oc troliga beuissett haffuer; huarfföre haffue vij giffuit oc nu met dhetta vort vpna breff giffue och göre för:ne oss elskelig tro man oc radt Eric Ffleming quit, ffrij oc lidog för alt ytermer tiltall vm for:ne rekenskap bode för oss oc wore eptirkomende, so ath han jngaledis tilkreffuies ellir oc plictugh är ellir oc wara skall nagen ytermere rekenskap ther fføre at gøra eptir thena dag. Till tess ytermere visso lathe vij vitterliga hengia vort secretum niden før thetta vort breff, som giffuit oc skriffuit är år, dag oc stad som forscriffuit staar."}, {"df": "6175", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6176", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6177", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6178", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6179", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntlyken grot alle tyth tho forne. Ersamen forsychtygen wyssen heren vnd goden frunden, sal jwer ersamen wytlyk syn, dat for vns ys komen vnse medebroder vnd lytmathe des raedes Eyryck Schalm vnd heft syck for vns beklaget wo he bynnen Danske gewessen ys jnt jaer xv(c) vnd xxiij om trenth xiiij dach nae sunt Johans dach vnd solde daer ayn gelanget syn, welker sake haluen dat he nycht solde recht gewessen syn in synen saken, daer dorch he daer moyste borgen stellen, vnd ons allen wol wytlyken yss, dat he de tyt aff gesegelt wass van Orgronth vnd dat he rechtfardych jn syner reysse wass, dat wy alle myt onsen eyden beholden wyllen, so ons Got help vnd de hylgen. Ock so wy fornomen hebben, dat forbenomet Eyryck daer heft for syck tho borgen geseth Hans Koneredh, so ys onser aller bede vnd boger, gy dem forbenomet Hans wyllen syne borgeschap qwyt geuen, dat wyllen wy alle tyth thegen eynen grotteren ayn jwer ersammeheyt forschulden, dat Got ken, dem wy jwer lyeffden bofellen myt lyff vnd selle. Geschreuen vnd gegeuen yn Abo des dynsdagh nae Marya gebort jnt jaer ons Heren dusent wyff hondert vnd fyer vnd twyntych, vnder vnser stat syngeneth. Borgemester vnd raetman der stat Abo. Adress: Den ersammen vorsichtygen vnd wyssen heren borgemester vnd raetman der stat Danske, onsen goden frenden vnd gonneren."}, {"df": "6180", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6181", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6182", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6183", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6184", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6185", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6186", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6187", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdxxiiij, ottha dagar fför sancte Katherine dagh, thaa anammadhe jak Jwar Ffleming thetta epterscriffne jnuentarium på Kastelholm wtoff Hinric Jönson. Fförst ij ffatthebured xiiij vnder bolster, ond ock godhe, iiij gamble hwffddhä bolster, xx wth gamble höijande, j gamble veggebonad y tw stycken, j gulskyns senkä dyna, vj gulskyns höijande, j gambla gulskyns täken, xj rior, ond ock godhe, viij weper, vj gambla tepen, vij gambla åå klädhe, j skynffel, ix bord dwkar, ond ock godhe, ij hand kledhä, iiij par lakan, j gamal lädher lakan, j lyus staka met iiij pipor. Jtem ij krwt hussed j tunna lööst krwt, [½] tunna körna krwt, [½] tunna swaffuel, vj styckia bly, en lithen mortare. Jtem ij flesk hussed c ock xx sidhe flesk, l nöthz fal rökt köth, l rökt ffoor, l salt grönt nöth, c ock l salt grön ffoor, Jtem ij ffisk hussed xxiiij cloffua spiket fisk, ij decker lwdhna huder, j deker gethskyn, iij deker ffoor skyn Jtem ij ssmör hussed viij tunnor smör, i[½] fath jern, i[½] tunna salt; ij kellaren ij lester ööl Jtem ij möl hussedh j pund skat mööl, i[½] pund spise mööl, [½] lest rog, iiij pund korn, ij lester bröd, Jtem ij stecker husset iij käszlar, vij gryther små ock store, j brand jern, j stecke spet, j brand jern, en ketiil, en gryttha, som war wppa jakten Jtem viij steen byssor, xl skerpatinär, ond ock godhe, ij dwsen teel haker, iij dwssen andra hakar, Jtem j smed redskap, j bryge redskap, xx swyn viid slotiid. Jtem ij ladhw gorden viid slotiid xxv köör, v vng nöth, xvj ffoor, ij werk hestar Jtem ij annan ladhw gorden Kermwndö, xxvj köör, jx wng nöth, xviij ffoor, 3 arbetis skyuth."}, {"df": "6188", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gotland", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ich Mauritz vonn Oldenborch bekenne mijth dijssem offenenn breue vor jdermenichlichenn szo das vonn weghen, Ko. Ma:t zu Denemarck etc., koninges Cristierns, m[yn] aller g[nedigste] herren, vnde des gestrengen vnde erenth vhasthenn herenn Seuerynn Norbij, rijtters, seyner Ko. M. obersthenn beuelch hebber ijn Vijnlandh, bey myr der erbare kegenwertige Olde Arndt, zeeger dusses bryffes, vor eyner reyszyger traulychenn vnde elichem, wo eynnen erenthvhasthenn krygeszmanne zusteyth, gedenet hath vnde dor offer von den schwedenn, vnszerenn vijendenn, ynn krygesz nothenn schwarlyg ghedrungenn, seiner perdhe, rustungh, harenysch vnde anderenn zwges quit gewarden, hynger sich mussenn verlossenn, auch seynne nochstellygen solth wyth dem jhör gewande auff drij perde mjth enth pffomgenn, szo dan hijr benijdenn scrijffllychenn angeszieget tueth folgenn: jms ersthe seyn nostellijger solth, szo he yn Vijnlanth gelegenn viiij moneth auff drije perde, auff jtlijch perth den moneth vj gulden; auch seyn gewanth auff eyn jhore auff jtlijgh perdt xij elen kopenhavijsth engylsth tuches; jtem auch xiiij guldenn wor der bezalyngh z[u]m Abo nochstellych geblywenn ehm noch aussem stann; jtem eynen growen gaull vor den vijendenn ijn Norboden nochgelossenn vor xx gulden; jtem eynen brwenenn gawll ijn zcoge nach Raszenborgh auch vor den vijndenn vorterbth vor xij gulden; jtem eynen rog vor Aboe yn dem lerm mussen vo[r]lassen vor xxvj gulden; jtem dry harnijsch mijth aller zwgehorunghe auff Wijborgh mussenn vorlassen, steyth noch wyrdenn erkantenysz; auch auff Wijborgh mussenn nochlassenn eyn brwenn pert szo gueth als xiij gulden; jtem eyner pfalen gawll auff dem veghe noch Lyflandt mussenn vor lassenn szo guth als xiij guldenn, so das dijsse kewartyghe der erbare Olde Arent ijn Vijnlandt vonn den sweden, wnszren vijendenn, gedrungen solch perde, rustunge, harnijsch, cleder vnde anderenn tzwge wo jztonis schryfftlychenn vormelt hath mussenn øwergebenn wnde vorlassenn; das wijll ijch, Maurijsz vonn Oldenborgh, ehm gantzlygh vnde vnwijdderrufflich bekanth vnde vhasthe zusthoenn. Des zw erkunde der warhet habe jch mijnen sygneth zw ende dysses brijues lossenn drucke. Gegewenn auff Gothlandt am tage Katarine jns jhor etc. Domini natiuitatis xxiiij. Jtem auch hath he mussenn vorlossenn zwo Westherosz ijn Swedenn xij gulden wnde vj gulden by Peter Schrijber seynen hyngher stellygenn solth; jtem auch eyne ghefarthen rag alzo guet als xij gulden; jtem auch zu tom Holm nochgebleuenn, szo he van Abow dar sthecketze xx gulden; jtem noch zuvm Holm mussenn nochlassenn xxiij loth solber vnde eynen hamber gergulden szo gueth als ij mrg lubysk; jtem eyn paer kny kappen vnde eynn paer armtugh, jtem eynen engelyche rathenn ragk szo queth als viij gulden, vnde eynn haszenn lackenn vor iij guldenn."}, {"df": "6189", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6190", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6191", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Olsböle", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jak Erik Ffleming, lagman i Söder Fynland, then tiid jak ting hwlt met almoghin aff Tenalle sokn ffyärde dag iwl i welbördug mans närwarw Nilz Grabbe, ffogte pa Rasborg, Hendric Hendersson, hereds dom i wold haffwa[n]dis, tha kom fför migh aa sette tynge Jöns Matisson j Grynd ok hade eth kwnwng Ka[r]lz breff löydandis wppa eth gos heytandis Mayola, som hörde hans moder bröder til, som war mester Conrodh ok her Mo[n]gz l Karis, ok ffwl thet then trydie broderin thil, her Hendrik Fflesk, til arffs, ok ther war inghe andhre arwinghe epther her Hendrik en Matis Jönssons hwstrv i Gryndh, som war her Hendrikz sösther, heytandis Byritha, ok hennes barn, the ecke wiste hwrv thet wnder Abo domkoro war kwmit, som han nw haffuer kens weder, ok han bödh syk ther i retthen en nw, ok hans arwinge ther wpthe pa taladh haffuer, ok jnghin wille them swara pa domkyrkenes wegne hwru thet wp wnder henne kwmit war; hwlkin sak iak skjöth til Tenal sokn, som ffor:ne gos j lyger, ok thiil the xii, som tha i nempden satho, Oleff Nytelax, Nilz Swart, Nilz Ffastarby, Erik Greterby, Gisle Gwnneby, Oleff Smil Øydhe,* Jöns Ffasterby, Matis Berkenes, Michil i Dal, Lynwidh Melssareby, Michil Deghergordh ok Anders i Nytelax ok Söffring Pawalsson, som höffdinge haffuer warit i nogre fför lydne aar, met nempden ok witnade ok swerie wil, naar them pakallandis worde, ath her Henric Fflesk war nöder at gijffwa syth gos Abo domkyrke, ok hii sama twangh bleff död i Abo. Probo. Thil öyther mere wisse ok witnesbørdh, ath jak thenne sak swa hört haffuer, tha tröcker jak mith insygle neden fför thet breff, som gyffwit ok screffwit är ffyerde dag jwl j Tenal sokn, j Olzby, anno Domini md xxiiii."}, {"df": "6192", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6193", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6194", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6195", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1524 [iz geledet] Michel Zcane (= Icane?), der her Jacob den kerckhern to Helsingen in Vinlandt geslagen. – Peter Mattesson uth dem kerspel Sunderkyrcke, Erick Fleminges buer, der Peter Olafsen einen feigen man geschlagen hat."}, {"df": "6196", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inskriptiot ja esineet", "transcript": "In. domini. honore. sum. fusa. per. henricum. enderwutzk. (?) ad. mat. nav. m. f. v. 1524 (?)."}, {"df": "6197", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Sinceram in Domino dilectionem et salutem cum nostri recommendatione affectum in domino fratre sincerissime charitatis. Venerabilis frater, sunt hic singula in terminis istis salua, nihilque novi occurrit nisi quod receperimus aliquas copias ex urbe Roma litterarum apostolicarum, in quibus conceditur jubileus omnibus incolis huius regni gratis sub modo qui sequitur, videlicet volens promererj dictum iubileum possit eligere sibi confessorem, qui coipso habet plenariam auctoritatem ipsum absoluendi et communicandi quecumque vota exeptis 4:or maioribus, et confessione peracta feria 4:a, 6:ta et sabbato ieiunare debeat in cibis quadragesimalibus et eisdem diebus flexis genibus dicere 5 Pater noster et Aue Maria in memoriam passionis Christi et 5 vulnerum eius ac tandem dare pauperibus aliquas elemosinas ad arbitrium sue voluntatis et communicare die dominica proxime sequente; id autem sanctissimus dominus noster papa Clemens VII concesserat de sua liberalitate ob regni distantiam, bellorum incommoda et multorum paupertatem, qui premissorum intuitu templorum limina commode visitare non possunt, quemadmodum latorpresentium frater Anundus, quem in suis necessitatibus singulariter facimus vestre fraternitati recommissum amore nationis, latius referre poterit. Disposuerant sui pro obedientia emittere eum extra regnum, quod auertimus preferentes Vallem gratie dyocesis vetre; egetque aliquotiens vestrarum amonitionum conductu, ne sit inquietus quibus conuiuere debeat vel sollicitus de rebus, ad eum non pertinentibus, quod fuerat causa sue translationis ad presens, ne vobis veritatem taceamus. Credimus tamen eum reformari posse vestro consilio saniori. (Etc.) Citissime ex Vastenis anno [1525], die sancte Scolastice virginis, que est decima mensis februarij, solito nostro sigillo."}, {"df": "6198", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "1524. Dominica 4 adventus – – – Deinde post aliquot dies missus est frater Anundus Ingonis versus Finlandiam ad monasterium nostrum, videl. Nadhendal, circa diem S. Scolastice."}, {"df": "6199", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar synnerlighe gunsth tilförendhe seendt meedt Gwdt etc. Weeth Lassze, ath wij haffue forstondit thet malmbergh paa Aalandt icke löne mödhen ighen förre æn thet grabergh wardher ther wtaff rympdt, och schulle man æn sidhan tiil ewentyrs staa szina fara ther om; acthe wij för then schuldt oss paa för:da bergh icke ytthermera bekoostha. Dogh ære wij ther meedh aldeles wel til friidtz, ath nogra godemen wildhe siigh ther om windtleggia, ath thet kwnde komma tiil gongx ther riikit och the sielffue motthe haffua gagn wtaff j framtidhen etc. Om the i[½](c) karla, som tw ther haffuer paa slotthit, see wij gerna ath tw them ther alla beholler, landit tiil forswar och beskerm, saa ath the ære redeboen med theres hestar, harnisk och fwlla weryor, ther med the oss och riickit tilbörligha tiænisth giöre kwnne mesth för thy ath wij nw icke saa foruetthe oss meedt her Söffuerin Norby, ath wij oss ther tiil aluarliga kwnna forlatha. Ær for then schuldt nyttugt at haffua ögeeth medt paa brædit e huadt som helst paa komma kwnne. Och epther saadana tall folk icke kan wara paa en stadh wthan een dropeligh fortæringh, wile wij för then schuldt ath tw wille wara fortæncth wthij ath forschicka them meedt waare fogthar om kringh lænith at holle siig med then gestningh ther faller j landit hoss lændtzmen, clerkerith och annorstadtz huar the kwnna faa theris berningh epther schelighet, saa ath al kostnath och besweringh oss alena icke henger paa halszen, epther tw wel haffuer forstondit huad twngha wij j thenne forlidtnæ aar haffue hafft och æn nw dagliga haffue. Teslikis wile wij ath tw med thet första förshicker hiit tiil oss Clawes scriffuere med then hoffuedtscatthen ther aff Aabo læn oc all annen deel, som tw ther j fraa slotthit kan wmbære. Wile wij och ath tw med for:de Clawes sendher oss the iij swndrogha kaaperslongher ther ære paa slotthit, som tw berörer wthij thin scriffuilse. Acthe wij sidhan wara fortæncthe wthij ath skicke tiidt ighen ij eller iij falkenetther med nogher steenbösser ther man kan settia lithe tiil huar thet behoff gierdis etc. Haffua wij och tiidt och offtha tiig formanath wthij waar scriffuilsze, ath tw schulle schicke hiit tiil woorth slooth Stocholm then mestha haffra tw kwnne aff stadt komma, huilkit tw icke her tiil dagx æn giordt haffuer; thy wile wij æn nw och högielige biwdhe, ath tw wthan al forhalingh scaffar oss hiit tiil for:de woorth slot Stocholm al then haffra tw kanth wtöffwer komma, tagendis ther wthinnan inghen forswmmilsze wiidt waara ogwnsth. Tiig her medt Gudt befallendis. Scriffuidt paa woorth sloot Stocholm S:t Sigfridj dagh aar etc. mdxxv wnder woorth secreth."}, {"df": "6200", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6201", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knuth Erikson, lagman i Östrebotnen och Satagunna, gör weterligit met thetta mith neuarendiss opnee breff, ath then tijd jak lagmandz tingh hulth met almogen i Kumoo sokn i erligh och welborenss mandz näruarw Anders Slatthe, häridz höffdinghe i nidre heredh, och i flere gode manna neruaru aarom efter Gudz byrd mdxxv, tisdaghen nesth effther dominica Sexagesima, thåå kommoo Ylestarboo fför rætthä åå satte tinghe met eth Pæder Swerdz breff, oriffwit och oslittidh lydandes ord fråån ord som her effter screffwit staar. Weterligit skal allom them wara, som thetta breff höre eller see, ath then tijd iak Pæder Swerd hæredz tingh hulth met almoghen i Kumoo (etc. Se FMU, n:o 3303); hwilkit ærende och breff iak sköt tijl tee xii nw [i] nempden saato, som ær Oloff Sonni, Niclis Kuralist, Michil Kokoy, Oloff Hindrikson, Eskil Anderson, Oloff Person, Tomas Hindrikson, Michil Iohanson, Matis [Gregerson*], Knuth Simonson, Mortin Kume och Pæder Neeff; the ther om ransakade, vitnadhe och stadfeste met tæris edee, ath for:ne war saa alla ledis som forscriffwit stånder. Effter tessom for:nom skælom, ransakan, vitnom och edom dömde iak for:ne breff stadigt och fast och obrotligz håållas, wid vj mark for min dom. Tijl ytermera visso troker iak mith incigel for thetta breffet."}, {"df": "6202", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gustaf, medh Gudz nådhe Sweriges och Gotes vtwalde konungh etc., giöre alle wetterligit, at wij för någon tidh sedan såldom och vpläthom oss elscheligh, ehrligh och welbyrdigh man Jakob Flemmingh een gårdh be:d Ylela för tusende mark räfwelsche och räfwelscht mynt efter som wårt bref wij honom tå gåfwe på för:ne gårdh ytermera innehåller; hwilken penninghe summa han oss nu redelighen vtgifwet hafwer, så at wij oss tär medh aldeles wäl åtnöija låtha och gifwe honomm terföre quit och frij för allt yttermere tiltaal åm för:ne penninger af oss, wåre arfwom eller effterkommandom eller någrom andromm i thenn måtton etc, tilseijandes för:ne Jacob, hans arfwom och effterkommandom för:ne Ylela gårdh till ewerdelighe ägha effter som thet andra för:ne wårt bref ytermera vthwijsar. Thess till wisso latha wij hengia wårt secret nedan för thetta bref. Gifwet på wårt slått Ståcholm första sondagen i fastann åhr m d x x v."}, {"df": "6203", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Linköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Premissis etc. venerabilis frater et amice; sunt in hiis terminis per Dei gratiam singula salua, pacifica et quieta, hoc vnum tamen animos hominum cum quadam admiratione suspendit, quod tractatus nouissime Malmogis facti inter serenissimum dominum nostrum ac regem Dacie non sunt seruati per dacos quantum ad negotium dominj Seuerinj, qui ut asseritur congerit familiam quam pariter; dominus Deus omnia vertat in bonum. Charum esset nobis aliquid sapere de exitu negotiorum vestrorum circa obtentum confirmationis, ne videamini diuisus ab vnitate ecclesie catholice ac cristiane religionis, quod si f: v: diu procelauerit sicut quidam alii, actum veremur de statu ipsius acclesie Swecane, quod Deus avertere dignetur pro diebus nostris. (Etc med vidare underrättelser.)"}, {"df": "6204", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gödzstaff, medt Gudz nade Sverigis och Götthis wtualldt konungh etc., göre vittherligit at vij aff synnerlighe gunsth och nadhe taghit, anamatt och vndfongit haffuom och nw med thetta vort opne breff taghom, anamom och vndfongom vore elskelighe vndhersaather borgmestare, raadmenne och all menighethen vtj vor stadt Viborgh med theris hustrwr, barn, gotz och eghedeler, hws, heman, rörlighit och orörlighit, alt thet them tillhörer eller aff allder tilhört haffuer, vti vor konungxlige hengn, fridt, beskerm och förswar, besinnerlighe hengna, fredha, beskermma och förswara för all orett och öffweruoldt och fördagtinge till rätthe etc., förbiwdandis allom, serdeles fogthom och embetsmannom, szom för våra schull vela och schola göra och laatha, för:ne vora elskeligha vndhersaather häremott i nogen motthe hindra eller oförrettha, wedt vor ogunst. Theselichis förbiude wj alle andelighe och werdzlighe prester, fogther, lensmen och alle andre, ee hoo the hellst äre eller nempnas kwnne, at the effther thenne dagh ingestedis vti Wiborgx len, hwarsken i Sawlax eller noghen annersteds, bedriffue nogen köpslagen antinghen med rydzser eller noghen annen, vtan köpe och selgie huatt dell them nödtorfftught är vti Wiborgh, vedt för:ne wor ogunst och vredhe. Tess till visszo laatha wj hengie vort secret nedhan för thetta breff. Giffuit paa vort slott Stocholm dominica Oculj anno etc. millesimo quingentesimo vicesimo quinto."}, {"df": "6205", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff etc. Giöre wittherligit, ath wij andtuordat haffua oss elskelige tro tienere Jonss Wesgöthe och the godemen, szom medt honum j slotzloffuen stonda, som ær lille Matz Larsson, Bencth Nielsson, Per Nielson, Lassze Iönsson, Eskil wndherfogthe, Lassze scriffuere, Hendrich scriffuere, Per Nielson, Friille Matzson, Per Iwsthen, Hendrik fogthe oc Lassze screddare, woorth sloth Wiborgh och Wiborgx stadt medt woort slot Nysloth wthii en erligh och redeligh slotzloffwen j swaa motthe, ath nær waar kære her swaagher edle och welbyrdughe herre her Johan, greffue tiil Höijen och Brockenhusszen, eller waar kære syster ther kommer, schal han honom thet paa waara wegna wp antduorda, dogh oss tiil handa och tiil woorth betzsta. Ther forinnan ath samme her Johan icke kommen ær, schal han them holla tiil waar handt och ingom androm wp antuordha wthan oss ighen, om wij paa eska; worde oss och thess förinnan for stackedt, schal han æn thaa andtuordath for:ne her Johan, dogh medh thenne eptherscreffne wilkor, at han thet holla scal then herre tiil honda, som riikitzins raadt och then menigeman endrecteliga samtyckia wthij waar stadt ighen, och dog icke wpandtuorda förra æn han medt hanss hustrv, waar kære syster eller andra wora ærffwinghe redeligh forsækringh faath haffua aff then goda herra riichit annamar och riikitzins raadt, ath the icke schula öffuerfalne bliffua aff nogrom, then siigh tiil ewentyrs menar aff oss förtörnath wara then stwndt wij regimentthit hafft haffua, ey heller tiltaladhe warda om nogra schadegeldt, ther oss noghen tiilreckna wille för thet örlugh schuldt, som wij emoth konung Cristiern och hanss tilhengiare föört haffue, oc ey heller kraffda warda om noghen geeldth ther wij för riikith schuldt wittherliga wthij kompne æra, wthan schula niwtha oss goth aath och icke ondt och wthan all hindringh komma tiil then deel them epther oss j arff lagliga tilfalla kan, och ath for:ne waar kære her swaagher greffue Johan medt waare kære syster Margaretha, om the leffua woorth liffue lengher, maaga och schula frij och obehindrat beholla then deel, som wij them wndt och forlændt haffua epther woorth breffs lydilsze, som wij ther paa giffuandis warda. Thess tiil wisszo etc. Scriffuith paa woorth sloth Stocholm monedaghen nesth epther dominicam Oculj aar etc. mdxxv."}, {"df": "6206", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6207", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6208", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Toorsthen Salmonson eth forlæningx breff paa ith booll j Nykyrkio sockn j Findlandt, som Halla lændtzmandtz gaardt wthij liggher, med alle konungxlige renthe och rettighetther etc. lögherdaghen nesth före dominicam Judica; teslikis ith frelssis breff paa alle the frelsis gotz, som honum epther thenne dagh med kööp, gifftermaal eller arff tilfalla kan. Sköllemerkit een goll grijps ffooth affwanföre en halff mane wthij ith blaath fiel och een regherbwsche affwan paa hielmenethit. Och ena qwittencia, saa ath wpbyrdhen och wthgiffthen droghe öffwer eens saa nær som noghen fettaliæ, szom han före ræchenscap giöra schal, ther han mesther Olaff, waar camara mesther, szin recognicionem paa giffwit haffwer, thet anneth som han wpborith och wtgiffwit haffwer ær oss alth klarth emellom, saa ath wij oss med honom wel aathnöija latha."}, {"df": "6209", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Iwar Flemingh ath han schwlle andtworda Iönss Knwthson allth thet gotz ther han wthij sziin haffwandis werye hafft haffuer, som biscop Aruidt wthij Aabo fordom tiil hördhe. Jtem fiick Iönss Knwthson ith macth hreff, at han maa och schal wedherkennes alth thet gotz, silff eller peningar eller hwess haaffwor thet helst ær, szom biscop Aruidt fordom i Aabo, hwues siel Gwdt nadhe, tiil woorth behoff etc. (Den 2 april:) Jtem tiil her electo j Aaboo, at han med thet aldra första skyndhar the landtzknecther, som wij wthij Findtlandt liggiendis haffue, wtaff landit tiil Liifflandt eller annen warth. Wij acthe them icke lengher wthij woor tienisthe behålla etc. Som i beröre om Eriich Flemingh, ath wij schulle skicka honom tiil höffuitzman för the friibornemen och theris folk wthij Finland, wile wij wara ther wthinnan fortecnkthe wthij thet beramade herremöthe i Arboga etc."}, {"df": "6210", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item her Larss j Waana ffiich presentationem paa Waana kyrkio. Tiil capitulo wthij Aaboo om her Lars Suenonis. Sammaledes tiil electo ibidem at han schulle vara honum behielpigh."}, {"df": "6211", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6212", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6213", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6214", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Lassze Monsson paa Aabo sloth ath han the karla förnöya schulle, szom then skwthe tillhörde, ther the landzknecther med aflope tiil Gotlandt, saa ath them inghen schade paa hengher."}, {"df": "6215", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Iffwer Flemmingh om the baatzmen, som folgdhe Hendriich Iönsson, ath han schyndar them hiit, och om hans iacht och willebraadt."}, {"df": "6216", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem mesther Hans archediechne wthij Aabo fiich friihet paa Pastakwnda j Nummis sogn, Mwnittula i Rwsko, Leffuelæ j Sagw, för alle skiwtzferder, theslikis och för lændtzmandtz gengerdt. Jtem Olaff Olson heredtzretthen j forlæning j Sexmæky hæredit."}, {"df": "6217", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Muut", "transcript": ""}, {"df": "6218", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij Godzstaff, med Gudz nadhe Swerigis och Göttis vthualdt konungh etc., giöre vitterlighit ath aår efftter Gudz byrd mdxxv, then tisdaghen nest for sancti Erik konungx dagh vij med wortt elskeligha rikis rååd for rettha sathåm vti Westerarss klöster, kom in för sitiandhe retthen oss elskeligh hustru Dorothea, fordom Kristiern Johansons, och taladhe til vel byrdugh quinna fru Anna, her Hendrich Bitz, om viij tusend marck, som hon hennes for:na bonda Klemit Houenskel sadhe sigh vnsaatt hafua then stund han til henne frijadhe. Sa epther forn:da hustru Dorothea hadhe ther på huarken breff, liffuandes vitne eller noghen annan skææl, sadhe the gode men, vortt rikis rååd, for:ne fru Anna quit och frij for samma geldh, så framptt samma hustru Dorothea thet eij frandelis kan beuisa med fornempda Klemitt Heuenskæls öpne besegelde breff, som hon sadhe sig ther på hafua. Thes til wissa lathom wij tryckia vortt secrett på ryggen aa thetta breff. Giffuit och scriffuit aår, stad och dag som forscreffuit ståår:"}, {"df": "6219", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6220", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Niels Grabbe om the hollendhere. Tiil Lassze Monsszon paa Aabo slot at han inthit forfong eller hindher gör paa then danscha karl wthan giffwe honum lööss."}, {"df": "6221", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnssen fruntlicken groth vnnd wes wie leues vnnd gudes vormogen stedes touorn. Erbare vnnd woldichtige leue her houetman. Vns is vth loffwärdygen boricht vnszer burgere vnnd coplude der guder, [de] vp schipper Hans Heidebreckers schepe vorbleuen vnnd yn juwer erbarheit gebede tho Kasterholm geborgen syn, byegekamen, dat sick juwer erbarheit dener yn der berginge sulcker guder gancz vmmilde vnnd vorbolgen tegen vorbenompten schipper Hans Heidebrecker sollen boweszen vnnd irtogeth hebben, zo dat seh vth rechten wreuel vnnd vormetenheit vp dat mael den vorberorten [schipper] vorbaden vnnd geweigert hedden des kopmans gudere tho bergende, vnnd sick nicht anders horen leten, dat de hinderstellinge vnze borgene gudere an ere herschop vnnd seh vorfallen weren, des denne de schamele boschedygede kopman yn synen swaren geladenen schaden billich so nicht eigende jnegelicken sie, wie ock vnlangest vorstendyget wo juwe erbarheit etlicke van den buren vnderslagene gudere sal vthgesporeth vnnd irlanget hebben, welcke juwe erbarheit des kopmans dar thor stede wesenden volmechtigen vor eth gebadene bergelt nicht volgen laten wil, sunder gesynnet is zodane vthgesporede gudere vor sick tho vordegedyngen des wie denne van juwer erbarheit nicht wol vorhopen vnnd (Här en half sida bortrifven) … maten konnen vthgesporeth werden vmb eyn temelik bergelt wedder loszen vnnd an sick bringen mogen, so ock jwe erbarheit van den buren ienige kopmans gudere vth gesporeth vnnd irlanget hedde; bydden ock desuluesten ane vorentholdynge vnnd wegerent vor eyn mochlick bergelt gedachten volmechtigen volgen tho laten vnnd tho ouer ant worden, angescheenn dath sulcke van den buren vndersagene gudere na Gades rechte io zo wol als de ersten geborgene gudere dem vorgedachten kopmanne thobohoren vnnd eme myt nenen reden vnnd rechte sunder tegen Goth ere ere(!) alle billicheit vnnd nicht anders mogen vor entholden werden. Vorsehen vns hir vmbe to juwer erbarheit seh sick hir jnne vp vnsze vorschriuent aller billicheit hebben vnnd tegenn de vnszer all szo yn deme valle bowyszen vnnd irtogen wert gelick seh vnnd de eren en hir jn sulcken vnnd der gelicken geboren wedder vmbe to gescheende wolden gehat hebben vnd wie tho donde stedes gewilliget syn, vp dat wie vns vnd de vnsen neuer vmbilligen vnd nadeiligen vorentholding weder boklagen dorue, des wie Got kennet, vele leuer vorhauen syn wolden; vnd wo wol wie vns tho juwer erbarheit alles guden vorhopen, bogeren doch nichte weniger vns hir vp en gutlick antwert int den ersten wedder vmbe to benalende. Ame xxix may."}, {"df": "6222", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6223", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Eriick Flemingh Karalax gotz j forlæning tiil noghen synnerligh tiidt. Tiil fru Margrethe, ath electus j Aabo ær wel sielff benedugh tiil ath wara henne fölgactugh tiil Wiborgh, theslikis och Erich, och at hon giffwer sigh tiil wegx med the godemen med thet aldra första. The aatherstædher aff then skatthen, som hon ær begærendis, ær myn herres nad tiil friidtz med at hon them anamar, oc haffua wij scriffuit Iönss Wesgota ther til om."}, {"df": "6224", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Götzstaff etc. helsze eder etc. kærliga med Gudt etc. Kære wenner, wij giffwe eder tiil forstaa, ath nw söndaghen nesth epther sanctorum Philippj et Jacobj dagh wij wore tiil möthe och samtal med worth elskelighe riikitzs raadt wthij Westherars, bleff ther j blandt andra riikitzins wordandis ærende forhandtlath om then roosthningh, som menige frælsismen och alle forlæningxmen aarliga plictugha ære at holla till cronones tiænisth, ther medh the tiilbörligha epther laghen kwnna widherkennes och forswara theres frælsze och friihether, som theres fædher och forældhre aff framfarne konungha och riikitzins herrer haffua forworffwit; och bleff saa endrectheligha besluthit, at hwar och en frælsisman, som haffuer gaardhar och godtz tiil iiij(c) mark, schal ther aff holla een hest och ith harnisk epther thenne nye maner. Then som mera gotz haffuer en for:uith ær, schal ther aff holla hestar och harnisk som gotzen ære wærdt tiil; och then som icke haffwer saa monga gaardhar och godtzs, ath the siigh forlöper tiil iiij(c), schal han thaa haffwa ith gooth skytthe tygh meedt ith gooth röör eller arborsth, ock huar forlæningxman, som haffwer ij(c) marck cronones ræntthe, skal ther wtaff holla iij karla ferduga tiil hestar oc harnisk epther then nye maner, som forsagdt ær, hwilkin besluthningh wij thaa samtycthom och gijlladhom ath thet obrotzliga j alla landzendar her j riichit scal hollas wiidt mackth, wiliandis och strengeligha biwdendis edher alle samans, athij huar j sziin stadt leggie edher windh om ath giöra thenne beleffningh fwlth, saa frampdt j wile widherkennes, forswara och niwtha edhert frælsze och ther meedt wndtwika wora ogönsth och wredhe. Edher her meedt Gudt befalendis. [Dat. odhensdaghen ante pentecostes]."}, {"df": "6225", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem her Anders Jacobj, canich j Aabo, skal giffwa oss en aarligh stadgaskath wtaff Ragnistilla gardt, som ær ij mark om aareth baadhe för lendzmandtz gerdher, skiwtzfærdher och al annen deel, som aff for:de Ragnistilla gotz plægar aarliga wtgaa. Tiil Nielss Grabbe, at han icke byggher wiidh thet gambla sloth wthan wiidt Ekenes, ther man lægligare med skiip och iacther tilkomma kan; oc leg tiigh win om ath befesthe thet med blockhws och annen deel, ath gaardhen icke ken saa hasteliga bliffwa forraskath."}, {"df": "6226", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Lasse Monsson paa Aabo sloth at han offortöffuadt lather then sthore iackt hijt komma wtöffwer med thet mesthe folk han kan aastadt komma, och at han skickar sziith fwlmyndughe sendtningebudt tiil Lubeck ath beröra szin sack ther j rætthe och icke roosthere then köpman, som ther tiil oskyllogh ær. Theslikis at han sender hijt offortöffuat then roogh han wmbære kan ther j fraa slotthit. Item om the fotgongare fraa Wiborgh och Nyslooth tiidt warde kommendis at han flyr them fordhenscap hiit wtöffwer. Jtem at han her epther icke giör saa stoor peninghe spillingh paa stockar, brædher, kool och thet mykla folk, som han her tiil dagx giort haffwer, och om all annen deel haffwe wij wnderuisth Clawes scriffuere ther tw maa setthia tro och lithe tiil."}, {"df": "6227", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Claus scriffuere thenne epther:ne gotz j forlæningh paa al then deel han aff them j aar wpborit haffwer och en her epther wpbæra kan tiil thess wij personliga komma tiil Findtlandt, som ær Strömer, Treskebyrdt och – – – – wndhan tagit Koralax gotz, ther med han sig her epther inthit scal befatha, wthan beholla then deel han her tiil wpborit haffuer aff ffor:ne Koralax."}, {"df": "6228", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svidja", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jack Erick Flemmingh riddare, lagman y Sudrafinne lagsagw, bekenner medt thetta mitt ypna breff, att när jack stadder var oppå myn gårdh Swidhia annan dagh pinsdagha, kom for mik thenna breffwisare Påffwell Olson y Domarby medt thessa epther:na xij men: her Thomas kyrkeherre y Jngo, Jacob Olsson y Bolstadh, lensman, Jöns j Haldansböle, Ture j Knapsby, Jöns ibidem ock Matz i Tordebacka, the ther vitnade ock eptersweria vela, hwar nogre edhen aff them henda vill, szom ock ganska Jngo sochen y gåår oppa kyrke stempnan vitnade ock tilstodh, att hustrv Chirstin, Peter Keeswerters y Reffle (Gudh hennas siell nådhe) ingen nermere erffwingar her y landet epther sigh hadhe än hennas halffsydzkan for:da Påffwell Olson y Domareby ock hans samsyster Elin Olaffs dotter, som alle try aff laggiffto senghe een fadher hade, ock Christin doch eenskyltt moder hadhe, och ingen samsydzskan heller barn epter sigh hadhe; hwarffore ær myn kerlighe bön till the godha herrar burgemesttarer(!) ock rådh y Reffle, att thenna fatigh man for:da Påffwell Olson ock hans syster Elin motthe ske szå mykit som rett är, thet the theres fulla arff medt for:da Peter Keeswerter vtan all genseyelse heller motståndh fåå motte, thet Gudh, som sielffwa retwisan är, vell lönandes varder, ock jack thet gerna y sliick ock alla andhra motthe forskylla vill, hwar som helst mick ther om tillsacht varder. Tess till visse henger iack mitt jnsegill neder vndher thette breff, som giffuit ock schriffuit är oppa Swidhia anno & die prescriptis."}, {"df": "6229", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Albriicth toolk ith förlæningxbreff j hanss liiffstiidt paa spettalen wiidt Aaboo. Tiil Jönss Westgötha paa samma Albrictzs wegna at han lather honom ighen faa allt hen deel, som honum tilhörer, theslikis all then deel han wpborit haffuer wtaff hans foror aff rytzszerna. Tiil Lasse Monsson paa Aaboo om the bothnekarla och om frw Anne, her Hindrich Bittzs, om hennes breff, lathendis henne them ighen faa. Tiil her Eskiil at han ranszaker breffwen paa Aabo paa frw Annes wegna förra en hon them anamar, och om ther noghen ære, som ære myn herres nadh nyttugh, at han andtwordhar them Lassze Monsson och sedhan faar frw Anna the andre ighen. Jtem frw Anna, her Hindriick Biitzs, jth mackth breff at hon maa kennes wiidt szin tingesth hwar hon them wpspörya kan, som togx j fraa henne j konungh Cristierns tiidt, och myn herres nadh wiil ath fogtherna ære behielpigee ther wthinnan. Tiil Jwar Flemmingh om the bothnekarla, at han haffwer nogher iacther wthe paa farwathneth för them, ath the icke schola segla med the warer ther falla j landit och tiil Riigha eller Reffla, wthan schal twingha them tiil ath the löpa hiit tiil Stocholm. Tiil Niels Grabbe at han offörtöffuadt bemannar the iacther, som han haffuer, med fogthe tienere och andre frælsismens tienere eller huadt höff folk han aastadt komma kan, baade hans eghet och anners, och sender them offortöffuadt genasth aath Calmarna swndt. Tiil Eric Flemmingh at han med thet aldra förstha skyndar aastad med then kraffwel med alth thet hoffolk, som han aastadt kommer aff Findtlandt, genast aath Calmarna swndt. Dat. annan dagh pinxdagha."}, {"df": "6230", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Göstaff, med Gudz naadhe Swerigis och Göthes vthwaldt konungh etc., görom witterligit, at wij af synnerlige gunst och nåde hafuom tagit, annammad och vndfongit och nu med tesse wora opna breffue taga, annamma och vndfonga wora elskelige troo vndersåther, byfougten, borgmesterna, raadtmän och borgare med all menigheten vthi wår stadt Aabo och thera epterkommenda med hustrur, barn, legha hjonom, gåård, godz, rörligit och orörligit, vthi wår konungzliga hengn och wern, frijd och förswar, besynnerliga at hegna och werna, frida och fördectinga til rätta och förswara för all orätth; och på thet ath för:na wor elskeliga vndersåther och för:ne wor stadh maga thes bättre wedh magt blifua, oss och cronone til tienst, haffuom wij nu med wort elskeliga rijkes raadz samtycka vndt och giffuit them thenne epterskrifna nåd, frijheett och privilegier, som her epter fölger. Först, alle the bymän och geste, som sigla in til Aabo, schulu hädhan från sigla frije och frelse fram om wart hws i Aabo, så att wår fougte eller nogon annan åå hans wegna skulu them intid hindra for husena och them ej nödga till att theras sigell stryka latha; item änthå at stadzens laghbooch segher, ath byamän och geste skulu bida med thera godz i tre dagha och thet ingom selia för en fougeten hafuer thet seett, thå wiliom wij ath alle the sigla in till Aabo, badhe byamän och geste, skulu theres godz qwart latha blifua i thera skeep och intid vpskipa innen eth dygn, som är natt och dagh, som räcknas aff then ena thiman och till then annan, ath fowgheten eller wor embetzman mage kiöpa thet, som honom synes til wora och worss hwsses nytta; och skulu twå män af huart skip på alles theras wegna, som godz haffua i skipid, gonga till fougethen eller nogon annan åå hans wegna, om han ey när är, och them seija och kwngiöra hwad godz som the hafva infördt. Lenger må ingen fogte eller annor åå hans wegna, byaman eller geste, nograledes hindra eller quelia, ath the maghu ey sith godz vhindradhe opskipa och thet selia hwem the wilia. Jtem förbiuda wij hardeliga vndher wora [o]nådh, ath ingen fougthe, höghr eller logher, eller nogre thera embetzman eller syslaman eller nagor annor man, huad man thet helst är, ma sielfwer eller med andra manna hielp eller gerninga eller raade löönliga eller vppenbarliga köpslaga som köpmän plega vthan staden i Aabo och andre köpstäder i Österlandom. Gör her nogor emoth, thå böthe then, som köper, xl mark, och andre xl marck then, som sääll, och misth baade alt thet, som sälies och köpes, och thet skiptes, som her epter segs: äro the lanzmän, som köpslaga, tha wår sakören som förra är nämpdt, och thet köpes och sälies ware een saack; äro the köpmän, som sälia eller köpa oppå landena och fougethen eller hands bud hindra godset, som soldt eller köpt är oppå landena för än thet komber i köpstaden, thå ware och wor eensaack som för är sagt. Köpslaga byamenn å landena och käres oppå them för fougten eller för borgemestarna och godzet warder hindred innen stadhen i Aabo, tha tagom wij eller wore fougte å wore wegna halffdelen af sakören och halffdelen af godzet, som köpt eller soldt är, och halffdelen staden. Jtem är thet så ath landzmän köpslagha på landena, thå wiliom wij och biudom, thet worom fougtom och theras embetzmannom hardeliga vnder wor [o]nådh att the söka vth saakören, som för är nempd, och thet som sälies eller köpes af them, som göra moot thessa wore brefue, ther som the boo på landena, doch är märckiende ath med thette förbodh ey förbiudtz bondan eller androm landzmannom selia eller köpa sin emellan ätande waror, som är salt; cläde och andra sadana waror moga the eij til köps hafua. Item förbiudom wij allom warom landzfougtom vnder wår [o]nådh och hyllest hardeliga och allom androm vnderfougthom, syslemannom, nempdamannom och embetzmannom, ee huilka thee helst äro, hogha och lagha i Östrelandom, vnder huars thera godz at mista, huilkit godtz wij till dömom warom fattabur, att nogor ther dörfues eij emoth göra thessom wårom wilia, ath ingen there gifui nogrom byamanne eller landzmanne orloff eller loff lönliga eller vppenbarlica aa sijna wägna eller anners wägna, kan thet också wara att nogon breff giffuas af worum fougtom, bymannom eller landzmannom emoth thesse wora breffue, the wiljom wij the breffuen inga macht gifua och döma them alstinges ogildt. Framdelis wiliom wij och dömom, ath alle the byamanne eller landzmän, som breff taga eller orloff faa aff thessom för:da fogetom eller embetzmannom ee huilcke the helst äro, och köpslaga emoth thessa wora budi, skulu böta alstinges som the hade köpslagat mooth wore breffue, att huar then som köper eller sääll, böte xl marck och miste alt thet som köpes och sälls, som för är sagt. Jtem förbiudhom wij worom fougta aff Aabo och huariom androm manne at woldzföra nogon borgare eller gest aff staden eller stadzrätten vthan han tala ther i stadhen för stadzretten till then borgare eller geest, som han skyller; och hende ther orätt af honom, vthan thet wore sadan saack som skäliga bör slitas för landzlag eller landsrätten. Alla thenne for:na articla hafua wij vndt worom för:de borgarom i Aabo och wiliom ath the sculle them felz seliga nytta i alla motto; ty förbiudom wij allom worom fougtom och embetzmannom och allom androm, eehoo the helzst äro i Österlandh, hardeliga vnder wora kongeliga hempd, att the ey nogreledes hindra för:da wora byamenn af Aabo eller thera godz emoth thessom wårom för:ne privilegier och nadhom, som wij them nu vndt hafuom. Thesa til yttermera wisso och stadfestilse lathom wij henga wort majestatz incigle nidhen for thetta breff, som giffuit och skrifuit är på wort slott Stockholm [fierdhe dagh pingisdagha]."}, {"df": "6231", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil borgemesthere, raadt och menighethen wthij Aaboo, ath myn herres naadt tackar them för theres skænckningh och wil wara fortæncthe wthinnan, ath the fogther, som brwka the landzköp icke schal tilstædies epther thenne dagh, wthan straffas epther laghen. Tiil Lassze Monsson paa Aabo sloth at han ingelwnda tilstæder the landzköpare, wthan straffar ther öffuer epther laghen huad thet ær mera fogthe, presther, presthetienere, knape eller bondhe, som saadenth bedriffwer, och om han thet icke aff stella kan, at han thaa the landzköpare wpskriffua lather, saa ath wij faa them ath witta; nær wij ther j landit komma, thaa wilie wij them straffa wthan alla nadher. Jtem Petther wan Aaken, borgmesthare wthij Aabo, jth forswarelsebreff. Jtem paa samma tiidt finghe Aabo borghare theres priuilegier. Dat. fierde dag pingisdagha."}, {"df": "6232", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6233", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6234", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6235", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6236", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6237", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kalmar", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiill heer electo j Aabo, Eriick Flemingh och Lassze Monsson paa Aaboo slooth. Ath the forhindra sthore forstens sendtningebudt wtaff Rysselandt ther j Findtlandt, bewiszendis them alth gooth thet bestha the kwnna tiil thess waar nadigiste herre eller Peder Haardt paa hanss wegna them ther om framdelis tilkenne giffua kwnne nær the öffwer tiil waar nadigiste herre komma schola. Tiil Pedher Haard at han scriffuer thiil waare embitismen i Findtlandt, ath the tractere the rydtzska sendtningebudt thet besta the kwnna och scriffuer tiil Eriich Fleming, Iöns Wesgötha och Stheen Fijnna och flere waare men och fogthar ath fly oss thet mesthe salpetther the kwnna och fforfyller the thome tynnor wij honom sendhe med ööl och annen fetalie thet mesta han kan aastadt komma tiil waar skiips behoff. Dat. odhensdaghen nest epter visitacionis Marie."}, {"df": "6238", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6239", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bjärnå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jagh Erich Flämingh, lagman i Söderfinne lagsagenn, medh thetta mitth öpne breff then tiidh iagh somar tingh hultt medh almogen aff Bärno sochenn j ärlige swens näruaro Marchus Andersson, landzfougtte ibidem, anno Domini mdxxv, sanctte Margretta afftton, tå kom för retten åå satte tinge wälbördigh swen Hinrich Hinrichsson och klagadhe till Sigffredh j Lauko wm ett godz liggiande i Bärno sochenn, hettandhes Åsala, huilckett ärande iagh skött till the 12, som tho [i] nempden sotto: Michill Hemekile, Hinrich Poijast, Morthen Persson, Oluff Harla, Hinrich Persson, Ions Andersson, Oluff Hansson, Madz j Poija, Lasse j Harla, Mongs j Sagu, Thomas ibidem och Michill Andersson, the ther wm ransakade och swore, att för:de godz war Hinrichz rette möderne och kommitt j fremmande mens hender och alder war laghbudditt eller laghstonditt. Efftter theres ransakan och ede, att thett så j sanningen fans, thå dömde iag för:de godz Hinrich Hinrichsson till medh alle tillaggor som vp vnder för:de godz aff alder tilligat haffuer och yttermere en nu ligge kan j wotto och thorro, jnge vndantagandes, till euerdeligh ägå. Thesliges en engh, som var giffuen till Vsala godz till en förbättringh, liggiandes vp vnder Lauko öö, ther till ett fiske vatthen fron Prest slott och till Fårbergh huar fierde katteske stadh, och Sigfridt j Lauko sine penninge igen, som ähr 50 mark ortiger, och them wore the wäll förligthe vm vppo både sidor. Ty förbiuder iag huariom manne thetta emodht hindre eller quelige, vedh 6 mark för min dom. Till yttermere visse och wittnesbördh henger iag mitt jndsigle nedhan för thetta breff, som giffuitt och schriffuitt ähr som förschriffuit står."}, {"df": "6240", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6241", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Lassze Monsson, Toorsthen Salomonson, Nils Grabbe och Oloff Swarth om haaffra. Tiil her electo j Aboo hwre myn herres nadh haffuer dragit thenne forreder [herr Thure Iönsson] wth med haareedt; jtem ath the dansche haffua forlændt Söffuerin Norby Blekingh oc her Iogan Ranzaw Guthlandt weeth myn herres nadh icke j huadt act heller mening thet geordt ær och raadher för then schwldt ath han tagher granliga wara paa then sidhan och rwsthe siigh wth thet bestha han kan. Jtem ath han offortöffuedt forskicker the rysze sendtningebudt wtöffwer tiil Stocholm. Dat. S:ti Jacobi apostolj dagh."}, {"df": "6242", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6243", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the gode men dhette mit neruarende vpna breff fore koma kan bekennes oc kungör jag Lasse Monsson, ffougte vpo Abo slot, mig haffua redelig annamet och vpburit herin vpo scriwer stuen siu thio march ortuger aff erlige oc welbyrdog man Eriic Fleming vpo Quidie för hustrv Mettes ffierde part j Pyheiokj godz, liggendis j Berno soken, som vpo konungens dell kom oc hon æptir lagen forbrutit hade, latendis myrda sin egen bonda. Oc bleff therföre hennes liiff, godz oc lössöre jfron dömpt nw j winthers vpo lagmandz tingit, som lagmandzens doom breff allaledis i sanningen beuise skall. Tess till ytermere wisso oc bätre föruaringh tho beder iag erlig oc welbyrdig gode men Knuth Eriicson, Björn Clausson och Oluff Olssons jnsegle met mitt signete witterligen tryckandes å ryggen på dhetta brieff, som giffuith oc skriffuith är vpo Abo slott dagen nest æptir worffrue dag assumptionis anno Domini mdxxv."}, {"df": "6244", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6245", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6246", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Ersamen besundere gude front, myn leue here. Gy sollen [weten], dat jck van der gnade Goth byn to der stede gekommen; so is myne frontlyke bede an ju, dat gij wol wyllen don vnd entfangen van schepper Peter Tyne j scheppunt hecket vnd j tonne speckes vnd gyfft em to fracht v s.; dat ander hebbe jck em gegeuen etc; noch so sende [jck] ju vp schepper Sunny j schepunt heckett vnd j tonne speckes, vnd gyuet em as de anderen geuen; jtem noch sende jck ju by scheper Mychel, dar lange Albert oppe is, ij schepunt flas, noch iiij tonnen speckes, noch ij secke hopen, to fracht ij secke hoppen xxiiij s., speck xvj s., flas j ferding, vnd is mytt mynen mercke gemerçkett al sus (bomärke). Nycht mer dat Gott spare ju gesunt jn alle juwer wal fart. Gescreuen jn Wyborch acht dage na c[r]uces anno xxv, fruntliken gescreuen. Hans Selhoff. Adress: An dem ersamen Helmych Fycken kome dusse breff fruntliken gescreuen."}, {"df": "6247", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6248", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Hindrick Iönsson hæredtzhöffdinghe paa Aalandt. Jtem Gudtmwndh Larsson Kaaffwala fierdungh j Hagw sockn j Thauastehuss læn j forlæningh. Tiil Jönss Wesgötha och Lassze Monsson om then slædhehesthen, szom Steen Fynne skengthe myn herres nadh. Jtem Lassze Olson hæredtzhöffdinghe j Hattula hæredhe. Jtem Iöns Andherson Korsholm j forlæningh och Östherbothnen med saadane forordh, skæl och wilkor, ath han ther wtaff aarlighan giffua schal xij(c) mark örtuger j redhepeningha, ij lesther lax och x skipund geddhor, godht godz och tiil godha redho. Jtem samme Iönss Anderson ith quittensze paa all then deel han paa Korsholm och j Östherbothnen wtaff oss handa mellom hafft haffuer baadhe för wpbyrdh och wthgifft j sylff, peninghar och all annen deel. Dat. mondaghen [nesth före sancte Michaelis dagh]."}, {"df": "6249", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Tiil Erich Flemmingh. Szom tw berörer ath wij schulle wara fortængthe ath forskicka nogra myndugha sendningebudt in wthij Rydtzszelandt etc., szaa weeth tw wel sielff ath thet haffuer aldriick warith sidwennia ath sendha hædhan wtaff Suerighe noghen sendtninghebudt ther in j landit; icke tycker oss heller mykit raadheligit wara at hædhan nogra schulle forskickas mesth för then schul, ath the icke ære forfarne j then handil och legligheter, szom ther ære paa ferdhe j then landzendha. Wiliom wij för then schul ath thu med her electj och flere godemendtz raadt ther j landit raadt fynna ath ther nogra godhemen wardha thiil forordineret som siigh ther om kwnne windtleggia ath thet motthe komma wthij en goodh stadug friidh, som then landzenda aldra störsthe magth paa ligger. Wij wile wara fortængthe tiil ath sendha tiidt worth incigle med woor kære her suaager, athij thet maghe haffua wiidt handhen, huar ther noger forsækringh skee schal paa waara wegna etc. Om then myntthemesthere ære wij tiil friidtz at han bliffuer wiidh then leygdhe, som tw honum paa waare wegna tillsagt haffuer etc. Dat. mondaghen [nesth före sancte Michaelis dagh]."}, {"df": "6250", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6251", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Tiil Eriich Flemmingh ath waar kære her suaager greffue Iohan tiil Höijen och Brookenhuszen oc her electus wtaff Wpsala ære nw ighen komne j fraa thet möthe, som nw haffuer stondit j Lubek; therföre wel hade nyttugth waret ath wij nw hadom tiilhopa kallath woorth elskeleghe riikisins raadt att höra och öffuernæghe the swar, som forn:de waar kære her suogher oc her electus tiil Wpsala haffue forlongath. Saa epther forn:de waar kære her suoger nw acthar giffua siigh tiidh wthij then landtzenda, formode wij att han tiigh her wthinnan om allehande ærende wel warder wnderuisendis. Wile wij for then schuld ath tw om samma ærendhe framdelis oss thin godhe raadh och szinne thiil thet almennelighe herremöthe, som wij acthe att holla j thenne tiilkommande winther med thin scriffuilsze giffuer tilkenne. Wij haffue och forstaath ath tw tiigh icke gerna paa tagha thet höffuitzmandtz dömme, huar ther noghen hær emoth the rysszer schulle bliffue forsambledh. Haffua wij för then schuldt samma waar kære her suager ther om bekymbrath att han sigh thet omagh schulle paa siigh tagha; huarföre bidie wij tiigh, ath tw med her electj och flere godemendtz raadh och daadh wile wara honum behielpuge och bestonduge ath öffueruegie landtzens schada och forderff, som aldra störsthe magth paa ligger, huar noget obestondh kwnne komma paa ferdhe. Heer wthinnan giör som waar synnerligh throo sthaar tiil tiigh."}, {"df": "6252", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Torsthen Salmonsson ath myn herres nadh huffuer besport att han ær alth for hoord med almoghen ther j landit, saa att hanss nadh tiil ewentyrs haffuer ther en owiliogh almoga. Saa wiil myn herres nadhe att han leggher ther böther paa wiidt hans nadis ogönsth. Tiil Olaff Swarth och Iöns Wesgöthe wiidh for:ne synne och atth the med the andhre fogthar ther j landit bestyre myn herres nadh noghra gran tynnor wiidh j(c) lesther eller ij(c) och fly saa att the komma hiit wtöffuer med thet förstha öpna watn. Tiil Nielss Grabbe ath myn herres nadt haffuer wiidh Sthen Fynne fodringh tiil hanss hestar wtöffuer thenne winther ther j Raseborgx læn etc."}, {"df": "6253", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6254", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6255", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Sincerissimis nostris etc. Werdugh fadher och erlighe godhemen, som j röre wthij eder scriffuilse ath thaa wij kaaradha wordhom för herra och konungh j Strengnes, worth beslutit ath myndugh senningebudt schulle wthsendhes tiil Ryszelandt etc.; en dog j saa scriffue och fortænckia oss tiil forsumelsze j riikitzins ærendhe och formodhe wij dog athij wthan twiffuel wel anners wethe; för thy strax wij finghe Findlandt in ighen, sendhe wij Knwtt Erichson och mesther Hans erchedekenen och nogher andra ther hæn, och kommo ighen meedh friidh och godhe tidhende och sculle strax ther epther kommith noger myndughe senningebudt tædhen oc hiit tiil oss epther stadtfesthningh paa szamma friidh som the godhemen tiit skickat wore, eder och menige riichitzins raadh myndeligha sielff wndheruisthe j thet herremöthe, som nw sisth stoodh j Westhrars. Huars schuld eller bristh thet företagit haffuer ath saa icke och sidhan skeedt ær, entinghen paa theres sidho eller paa thenne, wethe wij icke enkandhe, dogh twifflar oss inthit ath waar kære suogher greffue Johan wardher thet wel wthfraagandis medh the andher godhemen j Findtlandt och teslikis meedh rydtzsarena; oc huar bristhen finnes, maa booth paa leggias, oc huilkin sidhan thet ær, entinghen theres eller wor, oc haffuom för then skuldt hoop, ath thet maa bliffua betagit tiil godho; oc huar honom och the gode men j Findlandt synes raad wara ath tiidt sckulle sendes noghen ny senninghebudt, schula thet giöra paa wora wegna och wndher worth nampn ther wij them worth incigle paa sendt haffuom och agthe j alle motthe besörgia thet ærendhe thet besthes Gudt giffuer oss nadher tiil; meen athuj schulle noghen hielp och wndsethningh forwentha wtaff the danske eller stæderna, ther betrösthe wij icke fulleliga paa, för thy wij fornemme icke annath än lööss handil medh noghen then parthen och kwnnom icke fulleliga besynna huadt eder meningh ær, tha j saadanth scriffue epther j wethen ther om wel sanninghen saa wel som wij huad trösth wij af them formodha scholom (etc.)."}, {"df": "6256", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Brodherligh kærlig helszenn tiilförenna tiilscriffuenn meedh waar Herre. Kære elskelige syster (etc.) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Szom tw scriffuer ath inghen fare ære aff the rydszer och at then wpresningh, szom ther för handen war, ær them betaghen och at the sendtninghebudt, som her electus hade aastadt skickadt, icke droghe ther in, besynnerlighe för then schuldt ath the hade inghen befalninghar eller framsethningar aff oss thiil sthore försthen etc. Saa tycker oss thet ganscha wel wara ath szamma wpresningh betaghen bleff och athuj oss paa then sidho szæker wethe etc. Om the senninghebudt giffuom wij tiigh tiilkenne athuj paa then leglighet, szom ther ær paa færdhe, inghen forstondt haffue oc haffuom för then schuld oss elskelighe greffue Iohan medh flere wore elskelighe thro menn j then landtzendhe fulle magth och befalningh giffuith j saadane ærendhe handtla och giöra thet bestha epther alle leglighether etc. Teslikes szom thu scriffuer om Albrickt toolk etc., saa ære wij thiil friidtzs, epther han ther icke nyttogh ær, at han faar tijdt wij honom forlændt haffue. (Etc.) Scriffuit paa worth slot Stocholm tiisdagen nesth före Clementis."}, {"df": "6257", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jak Nyelss Grabbe, höffw[i]zman öffwer Rasborgss län pa war käriste nodigiste herres veghne, kwngör oc bekännes met thetta myth opne breff, adh thesse breffuisare Michel Brethugudh oc Michel Groth haffwe varit ffor mik met syne vethne, som är Lasse Erikson j Jodböle oc Poffwel j Böle j Kirksläth, som öffwer haffwe warit oc fforhörth met Larss bagharss ärwingha, som döddhe i Räffwele, hwarss siäl Gwdh nadhe; tho haffwa the alla samans her i landet ära giorth ffor:de Michel Brethugudh myndugh oc mäctogh adh thala oppa hwss oc grwn j Räffwele jnnan oc vthan, hwar thet hälsth ligia kan, som honom met syne met ärffwingha tiil ffallt är oc oskildher man sik intrenkth oc insäth haffwer jn j ffor:de Lars bagharss hwss; hwar ffore tho bidher jak fförsth oc ffremst borghmästher oc rodh, ath the ffor gwskwldh oc räthuison skwldh vara ffor:de Michel Brethugut oc Michel Groth behälppeligh oc störkeligh thet han är räther vthj epther ffor:de Larss baghare; äre ther naghre i Raffwele (!), thet ma j ärligh godhe män ffor edher latha redha j närwaru, tho iak thesse saker fforhördhe, erligh swen Sten Fynne oc en köp swen hethandes Herman Ffyrborgh. Tiil yther möre (!) viisse adh swo i sanninghen är hängher iak mijth jnsighle ffor thetta breff, som giffwit oc scriffuit är pa Rasborgss gardh tiisdaghen ffor Clemäntis anno Dominj mdxxv."}, {"df": "6258", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6259", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6260", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6261", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6262", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6263", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Mass Larsson confirmerar sin hustrus Anne (hon har tvifuels utan tilörene ägt Olof Lille, som varit död barnlös) och sin hustru sijsters Beretthe af Torlax (som har tvifuels uthan ägt Mons Nilsson), som ägde Torsten Salmunsson, i deras jungfrudom giorde syster skiffte, sedan Olof Lille och Mons Nielsson woro döde, af det godz, som dem i arf tilfallit war effter deras morsijster, öfwer hwilket arfskiffte Pär Skrifware i Borhgo sokn, Knuth af Serkelax (= Sarflaks), Knuth Biörsson af Perno kirkebij och her Bertil kijrkoherre ther samestädes den tijden hade warit til städes på hustru Annas sida, och Jöns Juthe, Per Nielsson Pepoth, Henrich Bentsson på hustru Berettes wengne, och hafuer Anna fått på sin andel thesse godz i Finland, nembligen en parth af Torlax och en gård i Jälkessarij, en gård i Lethe sochn, som heter Karekulla, en fierde part af Tiuxstheby samt godzen i Niland nemligen Lassedal, Rosendal, Ström och Ythr Lassedal, jtem Finibij, Siögård, 3 garda i Jnggebij, 3 gårdar i Gamblebij, 1 gård i Katerriböle(!). Men hustru Berethe feck 1 parth af Torlax, Kaijssenes och husset, Tiussöö 1 gård, och 3 gårdar i Akerbij, 2 goss i Gamble gård i Baggeböle och i Bareböle i Böthesiö."}, {"df": "6264", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno 1525, enähr lagmansting ähr hållidh i Kåmianpääby, doch (!) ähr domdt een rätt syn emillan Thomas lendzman i Wihmalåby mott Sånij i Reckioki och hans medh grannar Mårthen ibidem, Jacob ibidem, Thomas ibidem och Sigfrid ibidem och gånges skulle måndagen efter s:te Erichz dagh; der till åhret efter, 1526, är ännu vidare dömdt Wihmalåby att hålla en syn emillan Wihmalåby och Reckioki medh the samme men, som tillförene dem wahr tilldellt, och framdeeles wijdhare Wihmalåboer saak till 3 [mark] huardera för the komå inthet medh syne synemän tillstedhes, som skulle gånges förste måndaghen nest effter Pedhersdagh."}, {"df": "6265", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6266", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6267", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6268", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6269", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1525 [iz geledet] Thomes Martenpoick, ein vynnisch buer des gebedes tho Wyborch, der einen swedischen buren Olaff van Cannisyeruell geschlagen."}, {"df": "6270", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes iach Erik Fflemingh, lagman i Söderffinne lagsagw, then tiidh iagh laghmans tingh hwlth met almoghin aff Borgaa sockn j högverdugh herress närwarv her Johan, greffue tiil Högen och Brockenhws, höffuesman paa Wiborgh oc Nye sloth, aren epther Gudz bördh mdxxvj, tiisdaghen nest epter sancte Knudz dagh, tha kom fför rettin a setti tinghe hwstrw Birgittha j Kallele och klagade tiil Hendrik scriffuar j Borgaa, boendis pa Nässeth, om en trijdie deel j Kalleleby, hwlkit fförbemälde Henrik hade breff oc beuissningh wppo, ath thet war laghbudith och laghstondith swa leydandis ordh ffron ordh som her epter scriffuadh stor: Veterligit wara allom them thetta breff hender ffore koma kan (etc. Se här n:o 4349). Oc som thette her gamble breff, som nw fför noyath är, wtwissor wppo then tridiunghen j Kallela oc hustrvs Bregittas breff wtwissar pa twe delan oc ffor:de Henrik Scriffuers wppo then tridiunghen, som bodhe breffuen wore fför migh j rettin, oc thet enewt wisthe som her fför scriffuit stor; til oytter mere wisso ath swa j saningh war tha henger jagh mith incigle met Oloff Erikssons, herredz höffdinghe j Borgha her[e]dh, nedhan fför thetta breff, som giffuit oc scriffuit är som ffor scriffuit stor etc."}, {"df": "6271", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini mdxxvj tisdaghen nest epther s:te Knutz dagh hult jagh Erich Fflemingh lagmans tingh med almogen aff Borgo soken i Borgaby i högbördigh herres neruarv her Johan, greffue til Höijien, höuedzman på Wiburgh och Nijslott, och Oleff Erichsson, heridzhöffdingie ibidem. Nemden: Hindrich j Saxssby, Lasse j Nalkill, Anders j Kiruekoske, Henrich Andersson, Oleff j Suarsöö, Bertill ibidem, Oleff j Hoffuarböle, Oleff j Saxsseby, Jöns j Hoffuarböle, Lasse j Hindehorr, Eneualdh j Hoffuerböle, Henrich j Karsby, dömde Oleff Erichsson migh Erich Fflemingh til vpå min broderss vegne, Jacop Fflemingh, ij(c) oc xx march deninger aff Lasse Liffslender innan iij vecker fför Stensböle godz, äpter han ffaldz åth eden thet han icke kunne göre lagh fför j(c) oc x march, som han nu necka ville, och sidhen nest arffuana til godzit igen ehuar the helst ffinness."}, {"df": "6272", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6273", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Växjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6274", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Växjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6275", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gennarby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Söfring Påvelson i Generby bekiennes medh sitt öpne bref, att then tijdh han wahret her Steen Stures fougde på Åbo Slott, tå hade ther waret een landz fougde, Jäpe Nielson benämd, födder i Åhlland, effter Gudz lagh och gode sidwenie hwilken hade fäst Jöns Jönsons dotter Biritte. Någre åhr ther effter haffuer her Steen Sture satt honom till fougde på Tawasthuus, och dersammastädes waret fougde i 4 åhr. Så kallade wåhr Herre honom af thenna syndiga werld, och att bem:te landzfougde blefwet något til acters i sin räkenskap, för hwilke saker skuld har berörde Stuure skrefwet Söffring Påfwelson til, att han skulle kiännas wijdh alt thet honom tilhörde i Kimitte sochn, hwilket han och så giordt (:som skrifz:) tu godz Skäggeböhl och Toorsbööl; och hade then gode herren Sten Stuure icke annat wetat, än bem:te 2 godz skohlat hört for:de Jäp Nilson til, som doch medh skiähl och wittne befunnitz, att han ingen dehl ther uthi hafft, och wijdh ber:de Söfring Påwelsons i Kimitte, å bem:te herres wägna tingtande, bespordt met the 12, som tå i nämden sutet, och alle mehnige sochnemän the ther om ransakat och wittnat och fulleliga tillstått, att for:de godz wahr Jöns Jönssons i Kuggeböhl rätte fäderne och fulla arff, men aldrig Jäp Nilson met kiöp eller arf tilkommet. Seden är om thetta ährandetz beskaffenheet mehrbem:te Sture kungiordt wordet, hwilken gifwet Söfring befallning, att han skulle antwarda the godzen från sigh vnder rätte erfwinge, hwilket han och straxt så giort och antwardet samma godz ofwannämde Biritte Jöns dotter i Kuggeböl igen. Tå wart 29 åhr förledna, det offta bem:te Söfring Påwelson welat hålla met sin eedh, som han sworet hade på helgedom för landsman Claus Henrichson. Således fullelige tilgånget wara som föreskrifwet står och til thess brefz högre förwahring [har han?] witterliga låtet tryckia sitt signet nedan på samma bref, som skrifwet och gifwet är i Ginerby gårdh lögerdagen näst effter kyndelsmässadagh 1526."}, {"df": "6276", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6277", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor allom them thette breff höre eller see kennes iag Jöns Vesgöte, ffougte paa Abo sloeth, openbarliga medh thette mith nerwarendis opne breff, at verdig fader j Gud mester Erich, electus i Abo, med hans nadz elskelige capituli ja, samtycke oc alles theris goede vilie haffua vnt, soelt oc vplatith migh en tredingh i Nemenpä goedz, liggendis j Birkala sokn, for iij(c) marc svenske sodane mynte, som nu gor oc gefft är j Abo, med sodane forordh, skiell oc vilkor, om Gud soo forseer at iag her i landhet bliffuer oc voerdher laggiffter med myn äcthe hustrv, then Gud mig haffuer forseeth, ta skal thette köp stadugth oc fast hoeldes oc stonde obrutzlige pa bode sider. Om ellers skeer oc mig hender hedhen fra landhet fara eller, som Gud forbiude, mig stackoet voerde innan thes, ta haffuer iag pa myn goed cristelige troo, äre oc sannindh loffued och giffuit Abo domkirke for:ne Nemenpä goedz igen vtan all hindher genseiilse qviit oc friith ffor mig oc alle andre myne ervinge, saa the ingthet ther i moet skulu stoo ey helder clandra eller noghet eptertall göre paa for:de Nemenpä godz. Och thesse for:ne iij(c) marck skall Abo domkirke tiill hennes vphelde quith oc friith behoelde ffor then venligh gönsth, godvilie oc kerlige vnnelse the verdige fäder migh nu vnt oc tiillatith haffua, huilket iag paa myn cristelige troo, äre oc sannindh loffuer oc beplicther migh oc myne ervinge hoelde paa myne sidho oc the verduge fäder oc theres epterkomende obrutzlige vtan all genseeielse, argelisth oc nyfunder. Tiill thes breffs mere visse at szaa j sanningen är beder jag erlig oc veelfornumstog men borgmestare oc raedh i Abo att henge theris stadz jncigle med mith eighet viterlige nedhen ffor thette breff, som giffuit oc scriffuit är j Abo odhensdagen nest for sancti Mathie dag om fasten anno Domini mdxxvj."}, {"df": "6278", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Ffor alle the dannemen thetta mith vetnisbreff hender sigh koma kennes och kungör jak Henrik Jönsson y Asterjokij j Berno sokn adh jak var ner stadz och telkallat med the gode men, her Frans pa Imduct (?) [och] Hans Boye aff velbyrdig quinna Margreta Mattis dotter ij Anttila gordh i Pemar sokn på thet köp och fforleningh, som erligh och velbyrdigh quinna hustrv Ingeborgh hade giordh medh for:de Margreta Mattis dotter y swa motto adh hustrv Ingeborgh skulde giffua henne v(c) mark i sylff och gamble ortogar for iij godz, Vesula j Haliko soken, Haslepö och Botekulla y Kymitto, hulikö peninge och sylff hon kendis sigh wpburit hade y gode otuungan vii[½] mark och v(c) mark och ther offwer en räth rækenskap som the holde sine millan. Pa sama tiidh bleff hustrv Ingeborgh henne skyldogh ii[½] mark och xl pa the v(c) mark, hu[l]kit oc saa j saningh var och hon och vederkendes medh thette breff hon hade vt giffuit pa for:de köph medh the erligh och velbyrdigis mens incigle Clas Flemings, lagman i Soder finne, mester Kortts Deygne i Abo, Peder Fflemingh. Tel ytermere vitnisbyrdtt adh saa i saningh [ær] trycker iak mith signet nedhom for thette breff, skreffwet i Bierno sancte Thomas dagh de Aquino anno mdxxvj°."}, {"df": "6279", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6280", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6281", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6282", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6283", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6284", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Iffuar Flemmingh at han windlegger sigh ath fly oss hiit then mesthe kalk ther wtaff landit [Åland] han kan aastadh komma. Sammaledis ath fly oss ther x eller xij goda timbermän, saa ath the her komma kwnna medh thet aldhra förstha. Tiil Nielss Grabbe at han lather Hindrick Nybwr faa hans bettalningh wtaff then peninga vpbyrdt han haffuer, men alla the waror ther kwnna thiena hollenderna wiliom wij at han forskicker them hiit tiil Stocholm, baadhe ælxhuder, oxehuder, thiero, roog, korn och alla andre waror, som han kan aastadh komma. Oc at han forskicker oss hit medh thet aldhra forstha then deelen wtaff tiendhen ther oss tiilkommer j hans fogdrij, baade roog oc korn etc. Tiil Jöns Westgöthe at han lather hustrv Ingeborgh, Aake Clauessons, faa iij lesther korn. Tiil Jöns Westhgöthe ath han forskicker oss hiit tiil Stocholm xiiij eller xv godhe timbermen; teslikis och alle the waror ther han aastadh komma kan, som hollenderna thiena kwnna, baadhe elgxhuder, oxehuder, rogh, korn, thiero, bredher etc. – – – – – – Dat. om toorsdaghen [nesth epther sanctj Tiburcij dagh]."}, {"df": "6285", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vij Eriic, med Gudz node electus till Åbo domkijrkio, bekennes med thetta vort vpna breff then tiid vij församlede vorom på Åbo rodstuffu att bestyre nogen ärende, som min herra konungen och menige riikit magtt vpo log, först welbyrdig man Knut Eriicson, lagman i Norrffinne lagsagu, Jöns Wessgötte, slotz ffougte po Abo, Biorn Classon, häridzhöffding i Hollola häride, Nils Grabbe, höffuedzman på Rasseburg, oc Torsten Salmundson å vapen, slotzfougte på Tauesta huss anno Dominj mdxxvj, s:te Jörens dag, tho kom för oss beskedeligen man Lass Andersson med tesse xij gode men, som för retten hade setith j Pargas soken för iij år siiden, och bekende sig haffue soltt erlig oc welbyrdiig man Eriich Fleming, lagman i Sudraffinne lagsagu, tuo alne på ottonde stong frelsis jord, liggendis j Kaskesore by i Pargas soken, stongen geller xxiiij march, huilken for:de jord war lagbudit oc lagstondit oc vpolyst vpo iij ting tilförenne. Oc tesse xij, som tho i nempden hade sittit oc so för oss vitnade, först Anders Person Gummenvik, Mons Olson i Lemmelax, Marcus j Greggeböle, Jöns Olson j Wanas, Mattis i Tara, Jöns Nilson i Bolstad, Las Olson j Finneby, Henric Olson i Ersteby, Michell Simonson j Södepäre, Las Clemetson j Keldevik, Michill Anderson j Kellill och Mattis Pederson j Ffinneby; vitnade oc tilstode, at for:de godz var lagbudit oc lagstondit äpter Suerigis lag, oc Lasse Anderson bekende sig the peninger redeliga vpburit haffue j gode otnöijien, så at han åff hende sig oc sinom arffuom oc vnder Eric Fleming oc hans arffuom til äuerdeligen äghe, huilkit desse tolff för:ne tilstode, som tilförenne skött war j Pargas po sokna tingit. Till ytermera visso at so j saningen är hengiom vij vart jnssegell med desse gode mens jnssegell, sosom är Knut Eriicsson, Biörn Classon, Jöns Wessgötte, Nils Grabbe, Torsten Salmundson; teslikis bidiom vy rodt oc burgemestere vm stadzens jnssegell att hengia vnder dhetta breff med vort, som giffuit och skriffuit är po Åbo rodstugu anno etc. dat. vt supra."}, {"df": "6286", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6287", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6288", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6289", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Jönss Andhersson paa Koorsholm at han forytthrar then kyrkietiendhen, som oss j thetta aaredh j hans fogdrij tillfallen ær j elgxhuder, oxehuder, kohuder och andre waror, som oss thienne kwnna, och at han giör oss en godh rekenskap huadt samme tiendhe drager och huart han bliffuer etc. Tiil Jönss Wesgöthe, Toorsthen Salmonsson och Olaff Swarth ath the ringha agthe waar breff och scriffuilsze; wiliom wij för then skul ath the retthe sig epther wor breffz lydilsze ytthermere her epther en the her tiil wndher tidhen giort haffua; teslikis och epther Peder Hoordtz scriffuilsze, nær wij icke personlighan ære tiilstædis. Tiil Nielss Grabbe ath han haffuer szina iagther wtij theres farwaten, som bruka theres seglas tiil Riigh, Reffle och Danske, lathendis them komma hit tiil Stocholm, dog saa ath han aff them inthit tager förra en the hiit komma och theres ærendhe och skæl her hooss oss ransakadhe ære etc. Dat. lögherdaghen nesth epther hellige koors inuencionis dagh."}, {"df": "6290", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Consiliarijs in Findlandia. Waar etc. Wij giffua edher godhemen tiilkenna ath waar kære suaagher greffue Johan haffuer lathit oss forstaa at honum och eder synes raadeligit wara ath man hade myndughe sendthningebudt in tiil grothförsthen j Rysszelandt ath beclaga then drapeligh scadha, som tædhen epther skeer in paa Findlandt, och faa wetha om saadanth skeer medh hans wilia etc.; saa synes oss icke oraadeligit wara ath saa och skeer oc ath samma sendningebud taghes j Findlandt, epther the ære ther nesth wiidt handen och wetha alla leglighetthen och thet ther handlas schal oc geller them aldra försth wppa, och synes oss ath Erich Flemmingh bliffuer een aff them. Rörer och for:nde waar swaagher om then bekostning, som ther tiilhörer, athuj ther om skulle wara fortengthe. Hopes oss athij godhemen j Findlandh formaagha wel tiilsammans bekostha then reszo oss foruthan, och ære wel somligha saa besörgdhe medh forlæningh, ath the icke j sligha ringha wthlegningar behöffua seya oss tiil. Weeth Gudt, oss henger dog twnghe nooch wppaa och schulom bekostha annor sendtningebudh, som nw tiil Bremmen och andre flere the her wtaff landit medh tidhen beskickes. Liggher och oss mackth paa och iemwel allo riichena ath the geld bliffua bettaleth j stæderna, ther wij nogoth tiil tenckia motthom j thenne sommar. Bidie wij för then skuldt athij her wthinnan ware fortengte ath thet ærendhe warder bestelth thet bestha Gud giffuer edher nadhen etc. Dat. [vigilia ascensionis Dominj]."}, {"df": "6291", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Tiil Erich Flemmingh. Epther waar kære suaager greffue Johan scriffuer ath the godhemen aff raadit j Findlandt synes raadeligit wara at haffua sendningebudt tiil gröthförsthen j Rysszeland, synes oss athij ther aff bliffue een, och hopes ath the andre godhemen ære eder wel behielpeligh tiil bekosthninghen. Ære j icke heller saa cleenligha besorgdhe medh forleningh, athij iw nogoth sielffue formaagha eder wthan drapeligh scadha; wethe j wel sielff ath oss stwndar dooch nooch bekostningh tiil med sendningebudt, som nw tiil Bremmen oc framdelis annor stads; ligger wel magth wppaa ath en deel aff riikitzins gell wardha bettaledh j thenne sommar saa frampdh ther icke affödas skal nogit obestondh; begere wij för then schuldt och wilie athij ther wthinnan ware fortengtthe. Huar och saa hende ath reszan wordho eder swor j noghen mottho med bekostningh, wilie wij en thaa wel wetha edert besta ighen j then stadhen etc. Dat. [vigilia ascencionis Dominj]."}, {"df": "6292", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6293", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Swar tiil then wnderuiisningh greffue Johan sendhe tiil myn herres nadhe. Om thet blochuss &c. Ær waar nadughe herre tiil friidtz ath saa bygghes; doch om the godhemen j Findtlandh kwnna foruarath ath thet wardher them icke forraskath och bliffuer saa szedhan riichit wndher öghenen. Jtem om the sendtningebud tiil Rysszelandt &c. Synes myn herres nade nyttugth wara ath saa skeer och ath samme sendtningebudt ære wtaff Findlandth, for thy the wetha besth aff belegenhethen och geller them aldhra försth wppaa. Jtem om theres bekoostningh &c. menar hans nadhe somligha aff the godhemen j Findtlandt saa wara försörgde medh forlæningh, ath the then reszo wel kwnna bekoostha, besynnerliga medh the andre godhemendtz hielp ther j landit, anseendhe at her j landit mosthe och bestellas sendtningebudh baadhe eenstadz och annor, som ær medh then reszo, som her giordis tiil Lubeck och en nw giöris skal tiil Bremmen och annorstads flere. Jtem synes hans nadhe ath Erich Flemmingh ær een aff the sendtninghebudh; om han nogit bekosthar sig formykit, ther han icke hielp faar aff the andre godhemen, wiil hans nadhe altiid wetha hans bestha ighen, saa ath all skadhen icke skal bliffua hooss honum. Jtem om myntthit &c. Saken huarföre thet swensche myntthit foragthes j Findlandth ær sompth for thet falscha myntthit schuld, som tijdh inkommith ær fraa Reeffle; hopes hans nadhe ath ther icke saa swaare mykit inkommith ær, ath ther wardher iw wel snarth en endhe wppaa. Annor sach ær för thy ath swenska myntthit warth wpsath högre æn thet warth slagit wppaa, och therföre kan man icke giffua thet saa dyrth wth j Reffle som thet wpbærs j Findlandt. Ær icke j myn herres nadis leglighet en nw saa hastugt tenckia ther nogoth raadh emoth med noger anner ordinancie, och kundhe hans nadhe wel lidha ath j Findtlandt ginghe alenesthe reffuelsth mynth; thet swenska kwndhe wel forytthras her, huar thet icke waare hanss nadhe tiil en snypligheet. Jtem om the domare och andre slighe ther lendit forarma &c, hopes hans nadhe sielff personliga komma tiil stædis och skicka ther om som nyttugesth kan wara, saa mykit laghen lida kwnna. Jtem om then wndtsethniingh j peningha tiil noghen tiid &c. Ær hans nadhe ther gandtsche godwiliog tiil huar saa wore j hans leglighet; weeth wel then godhe herren greffuen huad skuld myn herres nade her wthinnann besynnerligha j stederna, ther hans nade aff nödhen motthe tiiltengkia j thenne szomar ath ther nogoth aff bettalas; annars waare wel fare tiil nogoth obestondt. Bidher hans nade för then schuld ath then gode herren greffuen wille ther medh haffua ith medlidandhe och behielpa sig thet bestha han kan j thetta aar &c. Jtem om then holk &c. Ær myn herres nadhe ther tiil friidtz med ath then godhe herre greffuen sellier honum sig tiil hielp. Jtem om then godhe herre greffuen skulle giffua sig hiit wtöffuer tiil hans nahde &c. Segher hans nadhe ath thet icke giörs behoff, wthan han faar ther om framdelis hans nadis scriffuilsze; menar oc hans nadhe sielff komma tiil Findlandt j thenne szommar oc thala medh then godha herra huadh ther behöffues, baadhe om then edleman, som han begærar, och annath meer; sammelunda och om the konungx kyrkior och huad her electus ther aff tagha skal. Dat. [vigilia ascensionis Dominj.]"}, {"df": "6294", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Allom them thette breeff hender förekomme bekennes jagh Cnwt Larsson, adt thet kom för rätte på wårtingh anno Domini 1526, tijssdagen näst för s. Erici dagh, tå wart Anna Oluffzdotter wijt på tinget för truldom och tiwfferij, som lydde på hennes lijff, hwilkit hon kunde icke sigh före wäria. Thå wart hon satt j stock och j fiettre för samme gerningh; thå runne frå henne wenner och frender och wille henne inthet löse eller frelsse, och hon ropade met ödmiuke röst till them. Thå kom hennes egen son och vthsatte han sitt fäderne och möderne 3 alner för 3 [mark] Knwt j Sarffwelax till ewigh tijdh, så met skäl, thet ingen aff hennes frender skulle löse henne igen. Thesse effter:ne män [wore] närwarande och hörde på hennes ordh, som är först Beingt Rwte j Kwskoskj, Erich Jönsson j Tawisteby, Jop Jonsson j Hommansby, Per Olsson ibidem, Simon Morthensson j Märttelax och fleere andre theslijkes. Och ther näst gaff jagh, Oluff Erichsson domare j Borghå län, een sildefierding för 3 fierdingx peninger, och theslikes gaff jagh henne Anna Olssdotter 2 kijlmette rogh för 1 [mark](r)."}, {"df": "6295", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6296", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6297", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Broderlighe helsse altidhe fför senth met wor Herre. Kære sösther, som eder tyænar Lucas haffuer eder wnderuisth ath Lasse scriffuere i Wiborgh ær begærendis thet godzsedh i Wiborghz sockn hejtandis Rasale, swa ath han wil göre eder licke fölles ther aff som i til fförendhe ther aff haffwa ffoth, ok bettre godssedh ok ecke werre, ok ther haffuer han scriffuit migh til om ok Jönss Wesgötthe teslikes, ok ære wi godh fför honom hii swo mottho, at han skal ytermere göre eder fölles aff för:de godz en ther til fförendhe giorth ær aff; thi bider jagh eder, kære sösther, ath hii willin wara til rodz met conuenthet, ath han kwndhe thet ffaa ok conuentets breff ther wppo i swa mottho ath han skwlle nywthe ok brwcke thet swa lenghe som edher ok conuenthet töckes ok han kan göre eder ther ffölles aff. Kære sösther, at iach kwndhe ffaa her en swar wppo met thet aller fförsthe hom (!) han kan ffaa thet godzedh eller ok ey. Ey mere en eder her met Gudh befallendis. Met hast aff Abo sloth die non dico neque hora etc. Erik Fflemingh. Adress: Erligh wel bordigh iomffrv sinn kere söster Walborgh, abbadissa i Na[n]dal, kerlige til komandis."}, {"df": "6298", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Keskushallinto, Asiakirjat, Kirjeet", "transcript": "Then tijdt Erick Flæming wår i Mwskow oc presenterede store försten wår keriste nadege herris her Göstaffs aff Gudtz forsyn S. och G. etc. wtuald konungs scriffuilse anno Dominj mdxxvij (= mdxxvj) huro han grootzsade for:de store förstha etc. Högmectogiste högbaaren försthe och herra, her Vasilii Iohannis, medt Gudtz forsyn konung och keysere vtoffuer alt Rytzselandt etc. Högmectegh herre och forsthe, her Göstaff Erickson, medt Gudtz nade vtualdt konungh offuer alt Swerige, vår keriste nadoge herre, wndtsker eder keyserlig maiestati helse och swndheett medt tilbörleg heder, venskap oc kerlegh, högeliga begærendis withe och höra edert säle stålt oc luckesamblickt regiment; och haffuer samme wår keriste nadege herre her G. &c oss sänth til eder maiestatis högheett medt nogra articler, värff oc befalninger anrörendis på frijdt mellan edert landt och Swerigis rijke, som wår nadigiste herris breff, giffuet til eder keyserlig ma:t, clarliga bewisa skula, Verdegis eder högha keserlig ma:t liuffliga anfangha samma breff med wår wärff, articler oc ärende oc them forsthå och vttolka til thet bestha, giffuandis oss ther wppå eder mille och oss behagelighe suar, huilket eder Gudt inskiuthe, som allom ärendom giffuer godan ändhe, oc then samme Gud göme ederss maiestatis staatt til ewig tijdt. Vtscriffthen på breffuit til storeförsten &c: Högmectogiste, hogbåren store forstha oc herre, her Vasilio Johannis, med Gudtz nadh Keysare och herre vtoffuer alf Rytzselandt, store hertug j Valedimiren, Muskow, Nouagardhe, Pleschaw, Ottserj &c. Breffuit: Högmectogiste hogbaaren forsthe och herre, helse och huatt wij mere formoge altijdt tilförna scriffuit medt Gudt. Högmectogiste förste, wij gisse edert Keyserliga ma:t icke okunnogth vara huro konung Cristiernus, j foretidhen konung i Danmark, bleff in anamader vtaff Swerigis rikitz jnbyggere och wpsåth for konungh, strax effter sine cröningh sijg beuisade mott them som en omil tyran, jcke hållandis swåren edh, besegledt breff heller lyffthe, som långt vare wtaff att scriffua på thenna tijdt. Ther före fijk Swerigis rike tesligis the mecthoghe lxxvij siöstæder en ledtzsle oc vämielse til honum, oc for slika saker skul wndrycthe sijg Danmarcks rikitz inbyggere wndhan hans lydn och herrewälle, vtdriffuandis honum först wtaff sijt arffua rike Danmarck. Sidhan gåffue Swerigis rikitz rådh, andelige och werdtzlige, sijg tijl hopa och medt then menige mans endräctheliga samtycke effter Gudtz vilia och forsyn kårade och wtuålde oss j then helge trefålleghetz naffn tijl konungh offuer Swerige til att beskydde, forsuara oc beskärma for:ne rikitz jnbyggere for for:ne konung Cristierns offuerfal oc offueria then skadha och fordärff, som han ytermere acthede att göra på thet omilla regiment han til forna brwkat haffde. Oc så som han kom til riket medt krij, örlog oc blodtz störtilse, så haffuer Gudt tilföghat sina nadh att wij medt krijgss handt haffue thet igen jncrecktadt oc forlossatt wtaff hans anfectan oc betwingilse och giortt thet frälst och frijt jgen. Oc tijl thess fastare oc yterligere for:ne konung Cristierns mootstandt haffue wij med wårt elskeligha rijkiitzens rådtz rådh tractereth, handlät oc stadfäst eth wenleckt forbundt oc eweg frijdt medt högbåren forstha hertog Ffredreck aff Hålsten &c, crönadt konung til Danmark, wår kere brodher, oc thesligis medt förbenämpde mäctoghe siöstädher, besuariandis oss tiil hopa med them, at huar skal wara then andre til hielp, tröst och bestandt på hwilken sidhe mäst behoff kan göris. Tesligis när wij haffde medt wäriande handt jncrecthet Ffinlandt, forordinerede wij waare fulmyndoge sändebudt til edert Keyserliga ma:t på slikt forbundtz och friidtz handel om eder ma:t så syntess nyttogt vara, heller jw at minsthe tijl the lx årss frijtzstadfästilse, som våre forfäder medt edert ma:t jnrymdt och confirmeret haffua. Dogh effter att for:ne wår sändebudh jcke komme til eder ma:tis personliga presenciam wthan al enast tijl Nogårdt, äre wij twäkande om wår begären är forswmeliga eller medt noghon ofornomst forhindret oc jcke kommet rättheliga for edert ma:t, thy withe wij icke om wij skule aluorliga forlåtha oss pa the swar wår sändebudt finge j Noogardt, effter thy eder Keserlig ma:tis sändebud icke äre kommen til oss som ther wartt beleffuadt och wtloffuadt. Oc wåre wndersåthe widherfars dagliga oforwinnerlig skade medt mordt, rooff och brandt, som myket skeet är sidhan wår sändebud wåro j Noogardh, som thesse wåre gode män wäl kunne betyghe med mång wpscriffuen claghemaal om eder ma:t icke leddis vidt att höre them, thett wij dogh icke troo giortt wara medt eder wilia oc samtyckie. Ther före äre wij begärande, som tilbörligit är, att witha och wndherstå wtaff edert K. ma:t om for:ne frijdt for nogher aar sidhan betaghen och stadtfester medt beseglatt breff och korskysning, om eder K. ma:t werdegis bliffua j samma frijdelig forening oc then stadhfestha til längre tijd. Wij acthe icke trädha frå then pact och frijdt wåre forfäder giortt och stadfäst haffua medt eder ma:t gönom fridtz breff oc corskysning; thy haffue wij medt wårtt elskeliga rådtz samtycke forordineret och skickat tijl edert K. ma:t thenne wåre betrodde och erliga män Erick Flemming och nogra flere att witha och forfara om forberörde frijdtz yterligere stadfestilse, giffuandis them j mackt oc befalning, att huat som helst the medt eder K. ma:t effter wår oc wårt rikitz rådtz befalningh, som wij them giffuit haffue, varda beslutendis om for:ne och annor wart rike omwårdendis ärende thet wile wij gerna hålla och hållas latha wtaff wåra, huar wij icke med offuerwålle ther frå trängde bliffua. Befalandis edert K. ma:t, alzmectog Gudh tijl eth saluckt oc luckesamtt regimenth. Datum sub secreto nostro ex arce nostra Stocholmensi jn ferijs sacre penthecostes anno ab jncarnatione Dominj mdxxvj. Gostauus, Dei gracia Swecie et Gothorum electus rex Effterscreffna article worde presenterede store förstan her Vasilio, Keysare wtoffuer alt Rytzelandh, wtaff Erick Flemming och hans medtfyliare. 1. Fförst är wår böön att eder Keyserliga ma:t vil wnderwise oss när then skade, som skeed är widt Sisterbeek, skal widerläggis oc betalass på bägge sidher, heller om eder K. ma:t wil att thet skal wenliga forsones wthan peningha. 2. Om then swenske manness gårdh j Nogordt, som liggher ödhe, maa wpbyggias igen wtaff swenskom mannom, och breff oc priuilegia, som ther wppå wntt och giffuen äre, måghe bliffua widt mackt hållen. 3. Ytermere om noghon skade med rooff, brandh eller annat ofuerwalle, thet Gudt forbiude, bliffuer giortt her effter in på Swerige aff rytzsar, for huat fogote skule the swenske klaga sin skade oc jgen kräffia huat them med ofuerwålle frå taghet bliffuer. 4. Jtem wdj huatt köpstäder oc landtz ortt eder K. ma:t will wnna oc tillatha swenske köpmän att bruka theris köpslaghen. 5. Jtem om noghon skade skeer effter thenne tijdh iu wppå annan parten aff them, som boo oc bygge på gränsen wid begge rikitzens landhemäre, antinge att eder K. ma:ts wndersåthe göre eller få skada, om then skade skal strax j samma månadh, som han görs wppå, wpfylles oc betalas igen. 6. Jtem then tiidt finske bönder for räddegha skul oc offuerfal medt roff, brandth, mordt &c., som them offtha är widerfaret wtaff rytzener, fly oc offuergiffua sin gootz oc heman, flytiendis sijg bort annerstadtz oc taghandis sig annor heman, om the moghe säker oc ofeydede koma til sijtt j gen. 7. Jtem at eder K. ma:t wille så forordineret att bönderne på bägge sidher icke skulle lättheliga bliffua betrodde hoss fogoterna, når the clagha huar på annan, sigiandis sijg wara j frå röffuat gul, sölff eller peninga, som risa kan til nogher store summe. Män huar the ellegis beclaga sijg mist haffua clädhe, boohagh, hwss, sädh, fänadth eller jordh, thet man wäl troo kan, ther om må tilborligha ransakas. Mädh köpmän är annor skäl. Responsio. Storeförstans her Vasilij, Keysares offuer alt Rytzselandt &c swar, giffuit Swerigis rikitz sändebud wdj Muskow, vendtt wtaff rytzske paa latin ordh frå ordh anno Domini mdxxvj annan dagen wdj septembrj månadh oc nw sidhan wänth vtaff latin på swenske. Storeförsthen her Vasilius, wtaff Gudtz forsyn Keyser wtoffuer alt Rytzlandh och store hertugh &c, haffuer budhit att sigia tik Erick: Tu sagde oss om konung Göstaff huro han är vtualdt herre offuer Swerige oc haffuer forskickat sin sändebudt in wdj wårtt fäderness arff Stora Nogårdt tijl wåra ståthållare j stora Nogardt, att wåre ståtthållare j Stora No[gard] och wårt fäderne Store No[gard], wille wnna swenskom lx åra frijdt, oc att wij medt wåra ståthållare j Stora No[gard], wårt fäderne Store No[gard], ville giffua befälning att fridhen måtthe städegt ståndhe tijl fulle årataleth effter frijtzbreffsens lydelse, oc att konung Göstaff wille sammaledis halla friden tijl then terminen, som frijtzbreffuen innehålla oc korskysningen. Thå sagde tw for oss, att wåre stådthållare j Stora No[gard], wårt fäderne, jcke giorde oss wnderuisning at budhen wåre kommen wdj wårt fäderne Stora No[gard] til fridtzens stadfästning for then skul att bud wåre icke kommen til konungh Göstaff frå wåre ståthållare, och thy skulle wij nw befalla vora ståtthållare wdj Stora No[gard], vårt fäderne, at the ville städegt oc oforcränck hålla then stadfästade frijd tijl fulla årathaledt effter friidtzbreffuetz wtuisning oc korskysningen. Storäförsthen her Vasilius &c befelthe att vnderwisa tijgh, att sidhan konung Göstaff sände til wåra fogoter j Stora No[gard] sin sändebudt Knut Erickson oc Biörn Nielson, screffue wåra fogoter oss tiil, oc wij budhom wåra ståtthållare j Stora No[gard], wårt fädernes arff Stora No[gard], att the skulle confirmere friden; oc wåra ståthållare j Stora No[gard] hertug Johannes Iohannis Abolenissen oc wår marsk Johannes Constantini Szaborow tilbude konung Göstaffs sändebudt frijdtzstadfästilse, som breffuen innehålla, oc gåffue befalning wåra edla män oc ridderskap j Stora No[gard] oc tesligis köpmannannäss ållermän och the andra köpmän att the skulle göra eedh til fridtzbreffuens stadfestilse, oc sammeledis konungh Göstaffs sändebudt Knut Erickson med hans medfyliare hängde sin jndzigle wiid friidtzbreffuen, som gömas oc bewaras wdj vårtt fäderne Stora No[gard], medt theris swåren eedh på konungh Göstaffs oc alt Swerigis rikis wegne, at konung Göstaff och alt Swerigis rike med for:na våra wdj Stora No[gard], wårt fäderne stora No[gard], then stadfesta frid. wile fast oc städeg hålla effter fridtzbreffsens wtuisning oc corskysningen. til benämpde åratals terminen. Storeförsten her Vasilius &c haffuer befalat at sigia tijg: Vij haffuom nw budhit wåra ståthållare j vårt fädernes arff Stora N., att then friid, som våre ståthållare, hertug Johannes Iohannis oc wår marsk Iohannes Constantinj med handsträckning haffue confirmeret, then skule the städegt hålla effter breffuen oc corskysningen til benämpde årataledt, oc the skula sändha til konung Göstaff fulmyndog sändebud på fridtzsens stadfestilse, oc skal k. G. sammaledis latha hängia sit indzigle for fridtzbreffuit, som sändebuden skule före medt sijg; skal han och medt sin eedh for alt rikijt stadfeste friden, at han skal fast oc stadeg hållen bliffue effter breffsens beuisning oc corskysningen til benämpde åratals terminen. Tw sagdhe oss, att wii skulle wnna swenskom, att the måtthe åther wpbyggia wdj wårt fäderne Stora No[gard] en gardt och honom niwtha oc behalla effter gamall sidwänia medt sine friheter. Tijl thet begärelse giffue wij eder frij wilia: byggher, om edher täckis. Ytermere sagde tw oss. hwre langt in j landhit oc j huilke wåre rikitz köpstädher swenske köpman maghe färdis oc bruke theris köpslaghen &c. Swensker köpman skal alle städis wdj wåra köpstader köpslaga med alla handa waror effter fridtzbreffuit och gamal sidwänie som tilförna warit haffuer. Storeförsthen &c haffuer budhit at sigia tijk: vppå konung Göstaffs vegna haffuer tw betheet for oss. at hans wndersåthom widerfars stor skada wtaff varom vndersåthom medt moordt, brandt oc rooff, Och for then skul befallom wij vara ståthållere j Stora No[gard], att swenskom, som orät är skedder vtaff vårom, skule the lathe widerfara så mykit som rät är. Wij hafue och til förna budhit ware ståthållare j Stora No[gard] at the på wåra vegna skulle biudha fogoterne på grensen wid landamerit at wåre wndersåther ecke skule göre konung Göstaffs vndersåthe noghon skadha. Oc om wåre brukade noghott rooff på konung G. wndersåter, thå skulle the lathe them widerfares räth. Oc våre ståthållare j Stora No[gard] haffue scriffuit oss til huilke the äre wtaff wåre wndersåte, som k. Göstaffs wndersåthe haffuer giort skade, oc wij haffwom budhit lathe wphängia the ilgärningess män j landamärit oc latha få igen huat deel the medt orätt taghit haffua. Storeförsten &c bödh att sigia tijk: Wppå konung G. wegna sagde tw tijl oss att nogre vtaff edra finska bönder for räddoge skul, som the haffua vtaff wåra, haffua offuergiffuet sin gootz oc egedeler och bytt siig annerstadtz att boo, begärendis säker och ofeydadhe komma til sith igen. Ther wdinnan mågha swenske haffue sin wilia, män j wart landtskap, wnder Kexholm och Nötheborg eller j annar rwm j vatn eller landit, som oss til höre, skule the jcke byggia. Nogre wtaff Swerige göra stor skadha på wåra medt lönlegt tiuffrj, mordt och rooff, oc wåre fogoter wid grensen sände sin budh tijl Wiborg, begärendis jgen thet, som wårom är orättheliga fraa taghet, oc konung G. fogoter oc flere swenske lathe them inghen rät widerfaris, ok wij biudom nw warom ståtthållere j Stora No[gard], at the skule biudha allom vårom fogothom widt grensen til landamäret att wåre skule ingen skada göre på k. G. wndersåthe, oc om thet skeer, skule the latha them faa räth. Wille oc så k. G. befalle sina fogoter, att hans wndersåthe icke göre wåra wndersåthe skadha, oc om skade skeddhe, at the ville lathe skee räth oc igen fångis thet som är orättheliga bort taghet, leggiändis forbudt oc noghot withe ther widh att sådant rooff icke skal offthare brwkat vardha. Nw på thenne tijdt scriffua oss tiil wåre ståtthållare j Stora No[gard] at wåre fogother scriffua them tijl wtaff Käxholm och Nöthaborg: swenske män haffua bygdt mangha byiar in wdinnan Kexholms oc Nöthaborgs län, benämpdhe. Nywatnj*, Purowäsi, Sawkoso, Peltazarj, Penisarj, Vähasari, Lethasarj oc Saruhesarj, oc ther offuer haffua the oc bygd siig egedelar på andra öyar. Våre wndersåther aff Nötheborgh Olsere Jaklau och Matthias Klimaw haffua här sackt for oss, att svenske haffua bygt sijg heman j Nöthaborgs län wdj en ödesby, som kallas Kerasolo, oc på andra ödhemarker, icke til wnnandess att wåre moga ther byggia heller boo; thy begäre wij at k. G. wille befälla sine fogother, att the lathe affhysa the ägedeler, som bygde äre wtaff hans vndersåter wdinnan wår län, oc icke tilstädie at the här effter byggia på wart landt, watn eller öyer, oc then tijd vår ståthållares sändebudt aff Stora No[gard] komma til honom, at han wille tilskicke nogra som medt warom på begge sidher läggia skule en wiss rågång effter vårt fädernes Stora Nogards oc Swerigis rikitz gambla råmerke, som hertog Irians oc hertog Albrectz frijdtz breff innehålla, oc thess forinnan at wår sändebud komma til eder, skal huar androm på bägge sidher göre lag oc rätt som fridtzbreffuit oc swåren eedh wtuisar. Storeförsten Vasilius &c haffuer befaledt att sigia tijg: Een aff Stora No[gard] haffuer claghat på Wiborgs borgare Irian gulsmidt oc Iost Pederson oc nogre swener, som tiäna på viborgs slåt, Jöns Pederson, Albrect tolk, Jacob Flemming, Maram Swha, att the j hans fråwäre j Mekels hwss haffue wälleligha wtwr hans bodh taghet frå hans dräng j alla hande köpenskat til clx nogårdtz ruble. Ther om sände wij wårt budt Anders Wålesåthe tijl konungen i Danmark Christiernum oc then tidt han talade til rådhit j Wiborg om thetta offuerwålle, suarade the att the wille få them jgen, som thet mist haffde. Oc her til dags är ther jnthet tilgiortt. Thet sijg k. G. på wåre wegna, att han biudher att wår wndersåthe får sijt j gen. Ytermere beclaga wåre köpmän j Stora No[gard] Andreas Jäske oc Gridhe Subaff, Jwan Sekiren och Gride Bocke på Wiborgs borgare, att then tijd kongens tiänare aff Pålen komme j Nyen til en öö benämpdt Fomijn oc röffuade them, oc når samme röffuare drogho til baghe, kom en stoor storm och dreeff skepen, eth stoort oc eth lithet, med folk och gootz jn j Wiborgs haffn, oc Wiborgs borgare anamade alt samman oc sändhe til Stocholm. Tu Erick skal sigia k. G. på wåre wegna att han tilstädher wåra wndersåthe att få sijt igen. Så wår och en annan köpman aff Stora No[gard] benämpd Gride Vasilii, sigiandis at han war faren fraa Reffla oc war kommen jn i Nyen, ther komme Viborgz borgare oc röffuade honum j frå skip oc gotz. Wille konung G. lathe bespöria huro thär om är, oc lathe them faa sijt jgen effter rätwisen. Then tijdt wij komme frå Mwskow til bagha igen til Nogård vordhe wij ther forhindrede til thess Söffuerin Noorbys löpare til baghe kom frå Mwskow oc haffde medt syg thenne effterscriffne befalningh: Effter storeförstens her Vasielij, med Gudz forsyn herres oc keysares wtåffuer alt Rytzelandt budt oc befalningh haffwa hans edla män Johannes Vasilij capitenere och Johannes Symonis marsk j stora No[gard] lathet mik Wescha Subaff, canceller sammastadz, sigia k. Göstaffs sändebudh Erick Flemming oc hans medfyliare hwre Gabriel Sigfridj oc Maximus Oculanj, som wpbåre store förstans skat i Lappalandt bliffue röffuade widt elffwen Wtze wtaff k. Göstaffs wndersåther Heiki Poikilan oc Iöns Thoroy oc flere theris medhängere; fförst togho the stora förstens wpbären skat i[½](c) nogardz ruble oc the twå, som skatthen haffde wpbåret slogho the j häl oc gripe oc medt sig fordhe x köpmän med theris gootz til c nogardz ruble och lxxvj rener. Ville k. G. lathe bespöria sanningen her om oc igen fångis thet, som boorth är taghet, och sammaledis att han wille befella att the fångher oc theris gotz måtthe jgen komma, oc the ilgerningsmän straffas på thet sådant skulle jcke skee tidhare. Swar til the ryskes værff. Ar &c mdxxvij, xxvj daghen j maij månadh lått högmectigh herre oc förste her Göstaff, med Gudz nade Suerigis oc Göttis &c vthuald konung, sethe sitth jncigle för frijdz breffuit, stadfestandis then lx åra frijd med korsskysning, som var beleffuad j her Swantes tijd mellom Suerige och Rydzlandh, j storeförstens her Wasilij, med Gudz nåde herris och kiesaris offuer alth Rydzseland sendingebudz närwarilse j Stocholms stad, och latt hans nade giffue thenne effterscriffne swar på theris werff och framsettninger. Högmectig förste och herre her Gostaff, med Gudz nade Suerigis och Göttis &c wthuald konungh, vår keriste naduge herre lather segie eder hogborne förstis grotteförstens och kieserens (öffuer alth Rydzseland) sendingebud, ath han haffuer forståndit, och öffueruägit edera framsetninger och giffuer på them thenne eptherscriffne suar. Fförst, ath så som handladt var med hans högmectighetz sendingebud Erich Fleming in för högborna första grotfeförsten j Ryszeland, ath hans högmectighet skulle samtycke, stadfesta och med korskysning fulborda thenne lx års frijd, som fordom emellon hans högmectighetz rike Suerige och Rydzseland giort var, så ær hans nadis högmectighet oc thess til sinne, ath han oc så giöra vil effther gambla fridzbreffsens lydelse. Sedhan så som och thå vthloffuat var med hans högmectighetz sendingebud wijl hans högh:[mectighet] forordinere nogra godha men vthåff hans nadis landh, som med högborna förstis grotteförstens godemen, the han ther om vthskikkandis varder, ransaka om then rågångh emellon Suerigis rike oc Rydzland, och ser gerna thet ske kwnne iw före iw betther oeh wil radfraga och öffuer ens vardha med eder pa storaförstens vegne, hwat tiid thet ske kan then begge partar bequemmt kan vara. Och ther til suarade storeforstens &c off Rydzseland sendingebud, ath thet skal stonda til hog:[mectig] förstis konung Göstaffz &c vilia nær han veth siig haffua tilfelle ther til, och giffuer storeförsten &c thet til kenne gönum sin scriffuelse på huad tijd han vil latha sin bud mötha wijd grensen; ther epter wijl storeförsten retta siig. Swar oppå the rydzse klagemal. Tijl then skada, som sked ær aff Viborgx læn med lönligit tiwffuerij och roff på rån &c var nadugste herre konung Göstaff biuder nw sin ståthållare, til greffue Johan på Viborgh, ath han skal straffua med retto huad ther j then motten sked ær, och så foruarath med hans högmectighetz fogtar wijd grensen ath thet her epther icke ske skal, och huar thet sker, skal thet tilbörliga straffas. Tijl thet klagemål om the nye bygning jnne pa högborne förstis grotteförstens land suarar wår naduge herre ath hans högmectighet ær icke vitherligit, ath nogra hans vndersåther haffua annerstadz bygt en på hans högmectighetz land; huar annerlunde kan finnes j rågongana, skal thå samma nya bygning gerna offhysas. Tijl thet klagemal om Viborgx borgare Jacob Fleming, Albrickt tolk &c suarar hans högmectighet, attj godemen högborne förstis storeförstens sendingebud haffua nw her forhörth ath så icke tilgångit ær som för högborne förste storeförsten klagath ær, vthan ath for:de godz vart för then skuld annamad, ath Gride Boch haffde köpslagath med Tyns Erichson om nogra saltpetra, och nær han samma saltpetra icke leuera kwnne och haffde thå bittalinngenn vpbårith, varth hans godz ther före antastad och var icke mer godzseth en tijl ij(c) mark, och drog lika mod salthpetran &c Och var thetta Tynnes gerningh alena och inthe the andres, som benempde ære. Jtem om thet klagemål om thet roff, som konungens folk j Påland tog frå Nyn ath thet skulle sedhan vara tagit vijd Wiborgh och senth til Stocholm, swarar hans högmectighet, ath thet giorde konungh Cristierns folk, och ther före haffuer han ther inthet swara til. Jtem om thet clagemål på Gride Basilij vegne ath Viborgx borgare skula haffua röffuad honum j frå skip och godz &c suarar hans högmectighet ath han ther om haffuer lathit bespörgie och kan icke finnes ath thet ær skeedt aff nogra hans vndersather. Jtem om thet clagemål ath twå storeförstens befalningxmen vtj Lappeland varde slagne och hans högmectighetz skatt bortagen til i[½](c) Nogordz rwbla &c suarar var nadige herre ath han haffuer ther vthinnan besporth siig, och haffuer forståth att samme ij befalningxmen j sannyngen bliffue slagne, men att skatten skulle ther vara taghen, ær oretteliga klagit för storeförsten j Rydzland och haffde hans vndersåther sielffue vållet samma angrip, ther med ath Jffuan Jacobson med hans sölskap nogot til förna hade slagit på samma stad vthöffuer xxx godha bönder j hell, tagit them j frå iij(c) renar, med the ägedeler, som the förde och var vel wijd lx(m) mark värth. När then skade varder viderlagd, skal gerna til tänkes, ath then skade skal och viderlagdt vardha. Jtem samme Jffuan Jacobson slo j hel xxiiij men, och ij quinnor wijd træsken j samma Lappeland, thess ligis Grippe the iiij drenger, och förde med siig til Rydzsland, och vj men sloppe blotthe j skoghen. The toge och fra them xxv håper och alla theris fiska, nätt, kläder, kettslar och theris matt &c; war wärt til hopa j(m) mark, trengde them, och en nw trenga frå siit eget fiske vatn, som the draga skatt och skwl vthaff, så ath the icke torffua fara och fiskie och brwche siig som the aff alder giort haffua. Begærer var nadige herre ath ther må och ske viderlegningh före och fongana lösse giffuass, och ath storeförsten wille biude sine vndersåther och böndher til, ath the icke her effter skwla göra nogot forfångh in på samma treske, thet med rette hans nadis vndersåther tilhörer. Ytermere medhan fridhen, som var beleffuad vtj her Suantes tijd til lx år emellom Suerige och Rydzland, ær nw samtykt och confirmered på beggis sider med korskysning och fridzbreffsens besegling til for:de åratals terminen, vil högmectig förste konung Göstaff, vår nadige herre, ssamma frijd oforkrænkt holla och holles latha vthaff alla sina vndersather, inthet twäkandis ath storeförsten her Vasilius &c, herre och kiesare vthöffuer alth Rydseland, jw så göra vil på then sidhan. Doch ligeuel effter mang fogtha skiffte offthe sker j kort tijd wijd grensen, och bliffuer for then skuld forsummad, ath then skade, som sker med roff, brand och tiuffuerij, lönliga och oppenbårliga, bliffuer icke altijd retteliga ransakat och tilbörliga straffat, vthan then ene skiuther saken i fra sich til then andra segiandis, ath then skade ær icke sked j myn tijd, och ther med få thij ingen viderlegningh eller rett, som skadhan haffua j hondom. Synes för then skuld var keriste nadige herre rådeligit vara, ath en fulmyndog off huarth ryket tilskickad bliffuer wijd grensen, pa begge sider, som j samma månad, ther skadhen sker vppa, skal latha straffa och fly rett och viderlægning för skadha, eller sielffuer betalan. Ellix haffua the skalkar, som bo wijd grensen, lithen forsyn til ath brwka sijt skalkerij, huar in på annan, som the plæga göra. Hær oppå begærar var keriste nadigiste herre vetha store förstens &c sinne, goda råd, och mening, gönum hans scriffteligh vnderuisning, ther hans hög:[mectughet] kan siig epterrette hwre han ther om skal forordineret med sin ståthållare på Viborgh greffue Johan och flere befalningxmen vijd grensen. Jtem om köpmæn, som plæge ferdes mellom Suerige och Rydzland på begge sider &c ær var kereste nadege herre til frijdz ath the bruka sijt bestha huar med annan som gammalt och fordt varidt haffuer, och före the varor som nyttoge ære. Och om storeförsten lather alla waror j sijt land, som her tiæna kwnne, vara frij och oforbudna, som ær salthpeter och annat huad thet helsth vara kan, så vil och vår kereste nadige herre latha vareth med the varor, som falla her j landit. Men huar nogot forbud sker på then annan sidhan, ær loffligit ath så och sker her j landit."}, {"df": "6299", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lepistö", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennis Jack Jochim Ffleming medt tetta mit nærwarandis opna breeff adt haffua variidt goodt fföre fför beskeligen man Lasse Henricksson, borgare i Viiborgh, adt szaa medt skæl adt fför:de Lasse Hindrichson skal haffua edt goodtz aff Nadendals klööster, huilkiidt goodtz hetandis Rassalagx, liiggiandis i Viiborgx sockn, medt tetta vilkoor ock fföroordt adt offte fför:ne Lasse thet goodtz ey fförarga eller medt siit goodtz beblanda nockra lwndt medt nye teeger eller raamerker æntinge i aaker eller æng vtan goodtzssedt fförbættra medt hws epter Suerigis lag ock aarlige ars vdt gööra skal al redeligen rættighedt szaa lenge han thet goodtz niwtta kan ok maa medt menige conuentets goodt villia ok samtikke. Tiil tes breffs mere fförwariilsse trukker jack mit signedt nedan fför tetta breff, szom giiffwiidt ock scriffuidt ær paa Lepiisdorp tiisdagen næst epter dominica trinitatis anno Domini mdxxvj."}, {"df": "6300", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6301", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil greffwe Johan at han medh thet aldhra förstha skicker oss hit tiil Stocholm then kraffuel, som han haffuer, medh bysszor, weryor, folk och fettalningh, wel bemannath. Till electo j Aaboo, Nielss Grabbe och Jöns Wesgöthe ath the wthreda theres iagther med bysszor, weryor, folk och fettalningh, saa ath the iw liggia bereddhe ee nær the ther om framdelis faa waar budt eller wissze scriffuilse huar the schola sig epter retta. Tiil Toorsthen Salmonson Tiil Olaff Swarth Ath the ære them tiil the iagther, som schola bemannas, hielpactughe medh folk och fettelning, giörendis them en good wndsethning. Dat. [monedaghen nesth före sanctj Escilli dagh]."}, {"df": "6302", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6303", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Västerås", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Tijll riikesens raadh i Finlandh. Kære her electe och j flere godemen, vy gyffwe eder tyll kenne ath vi nw j dagh fyngghe eth myndogh sennyngebuth i fraa konung Ffredrecht mett nogre myndelyghe wnderwitznynghe och befalnyngher szom oss menighe riikit och eder allom störste makt paa lygger saa i bland anneth betedde for:ne sennyngebodh ffor oss eth bref, som Söffrin Norby konwngh Fredrech tiillscriffuit hade, ther wtaff wij eder sende dhenne neruarende copie j hwlke i clarlighe nogh moghen formerkie hans ondde menyngh tiill oss oc woor vndersoother. Saa epter for:ne Söffrin Norby i samme breff formelder ath han wiill wrecche syn skade in paa oss och en orth landh her i riikit liigger oss all som störste makt oppa at then landzendhen Fynland blyffwer forwareth, wii wille nest Gudz hielp pa thenne sydhen ekke forsooneth. Ær ffor then schull woor viille oc beger at i oc paa edhre syde ther tiill alluarlighe wille wara fortencht, giffuandis thenne tydendher alle woore embetismen j then landzenda tiill kenne ath hans ondde menynghe i then landzenda ekke motte faa noghen framgaangh. Teslikis bidie wij eder ath j wille waare fortencthe tiill ath stiille the fotgoongare tiill friiss och göre them velwilioghe, saa ath man icke noghet ondt vtaff them schulle formogha. Haffwe wij och forstaath at ther ær komne nogre fremmede kopmen i landit, som wesle klyppyngher tiill sigh, wille wij ath the forhindradhe blyffwe tiill tess wij kwnne formerkie hwat meningh ther vnder ær. Haffue wij oc forfarit at nogre vtaff the fotgangare haffwe j tölzmoll (?) latet sygh noghen oll vnfalla, wille wij at om the thet giord haffwe, med thet förste hiitt skickis med en scrifftherliigh wnderuisningh i huru dane taall the siigh laathet haffwe bemerche. Her vthinnan görer och beviser eder som woor synnerlighe tro stoor tyll eder och i formerche kwnne at oss, eder allom och menighe riikit all som störste macht paa ligger, etc. Dat. Vestrars onssdaghen nest epter Kanuti."}, {"df": "6304", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Om theris iacther, ath the göre them redhe mett dhet alldra förste oc haffue theris speiare vthe om the kwnne fornymma hwart Söuerin Norby haffuer tagit weghen, om the fornymme at han haffwer draghet oth Riighe, Reffle eller vnder priiszche sydene, görs taa icke behoff ath the strax schicche iactherne hiith vthan the fornymme at han noghen annen staadz draghen ær, thaa maa the offörtöffuith laathe komme iactherna hiith tiill Stocholm; wii vilie mett alldre snariste göre vaar schip röde (!), effter vii granlighe formerkia at thet vill mett myndre ekke liiktes en ath baade vii och the danske motte i fördh mett honom etc. Tiill Jöns Vesgötte, ath epter Vesinö (?) gaardh ær ith vthaff the köpegotz, som gamble her Sten Sture besegdledhe in vnder frw Ingeborgh och hennes arffwe, wille wy at tw tigh ther mett epter thenne dagh intthen (!) befaather, vthan anwardher thet Aake Clauesson, som for:de fru Inggeborgz rette arffwe ær. Dat. Tiisdaghen nest effter Marie Magdalene dagh."}, {"df": "6305", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Hindrich Jönsson eth breff at han friiheth och frellze haffua schulle paa alth thet gotz han nw haffuer och en her effter mett giffthe eller noghet annett laghefongh faa kan. Dat. fredaghen nest effter sancte Jacobs apostellz dagh."}, {"df": "6306", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil Jönss Wesgöthe at han laather hit komma xvj eller xx gode thimbermen medh theres eghen redhscap yxszer etc. saa snart the haffua rooghsaath, och sender hiit thet mesthe smör, finsche gedder och thiære han aastadh komma kan, tezlikis oc röckth faarekiölh. Dat. sancti Petrj ad vincula dagh."}, {"df": "6307", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6308", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Muut", "transcript": "Ecclesia dabit marcas. Vpsalensis 4000 Lincopensis 2500 Aboensis 3000 Scarensis 2000 Strengenensis 2000 Arosiensis 1000 Vexionensis 500"}, {"df": "6309", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Muut", "transcript": ""}, {"df": "6310", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Tiil riikitzins raadt j Findtlandt. Vaar &c Kære her electe, Knwth Ericson och j godhemen flere. Wij giffue eder tiilkenne athuij för monghe merkelige saker schuld hadom beramath it herremöthe her wtij waar stad Stocholm Olauj regis et martiris dagh nw nesth forlidhen oc haffuom nw paa samme tiidh och stadh warith tiil orda och samtal medh riikitzins raadt, besynnerlige om the swore geld, som wij för menighe riikitzins bestha schuld ære wtij kompne wtij tyscha stæderna, therföre wij dagliga wardha bekymbradhe medh scriffuilszer och skarpa formaninghar, som j wel haffue forstaath wtaff the copier, som wij eder sendhom för noghen koorth tidh forlidhen, oc haffuom för then schuld thet ærende grundeligha betractadt och öffuerwægeth hure forn:de geld medh thet första besth och lempeligiste oc medh huad lister eller lemper the kwnna bliffua bettaledt, och ærom nw saa wtöffuer eens wordtne, ath the godhemen kyrkiornes prelater haffua sig före tagit medh god wilia och beraath mooth wthloffuad ath the en sthoor deel betthala j samma geld wela paa kyrkiornes och menighe cleerkeriitz wegna xv(m) march örtuger, huart stiicth epter som the godhemen kwnna betenckia ath thet ær formegtthande, nempligh Vpsala stiicth iiij(m) marc, Lincöpungh iij(m) marc, Schara iij(m), Aaboo iij(m) &c. Doch epter swmman j samme geeldh ær gansca stoor, saa ær ath thet en thaa föga forslaar tiil saadane drapelig swmme, haffua the godemen riikitzins raadt samfelleliga medh oss och wij medh them ytthermere beleffuadt och paa lagth en gærdt her om kringh menighe landith och sath thet alth j then deel som then menigheman epter leglighethen besth kan aastad komma, saa ath j samma gærdh schula wara xij skatthebönder eller xxiiij landtboor, som gammal sidher ær, och schula wthgiöra thenne epther:ne stycker j thön roogh j thoon korn &c vt patuit fo: 113,* doch icke saa forstondandis ath the enckom schula wara trengdhe tiil thenne forberördhe stycker wthan giffua andre waror j samma stadhen ighen, som the besth aastad komma kwnna, doch saa ath mann bliffuer wiidh samma werdit och swmman bliffuer licha sthoor. Saa epther wij icke aldelis ære forfarne wtij then landtzsens leglighetter, haffuom wij för then schuldt thet sat wtij eder sköön, formodendis atij epter landtzsens legligheter medh saadane waror, som ther faller, forn:de gærdh heller wilen forbetthra en forargha, som j wel wethe ath oss och riichit magth paa liggher, och athij eder windtleggia ath samma gærd redeligan motthe wthkomma, skickendis ther tiil nogre godhe forstonduge men j huart læn och hærede, sem henne medh waare fogthar wthkreffuia och wpbære, saa ath the eder epter manttaleth och j framdelis oss kwnna giöre god rede och rækenscap före, beuisendis eder her wthinnan som waar synnerligh thro staar tiil eder och som j kwnne formerkia ath oss eder allom och menighe riichit magth paa liggher eder &c. Dat. fredaghen nesth epther varfrughe dagh assumpcionis."}, {"df": "6311", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar etc. Vij giffue eder tiilkenne ath the dansche tiidt och offtha haffua oss tillscriffuith och loffuadt oss gooth, athuj inghen fara schulle haffua for Seffuerin Norby och hans partij, epther the wille wel haffua saa god tiilsyn medt honom, at han icke schulle haffua tiilfelle ath forargha in paa oss och waare wndersaatther. Haffuom wij doch ligewel j sanninghen forstaath at han giör oss schada och fordarff ee huar han thet bekomma kan, besynnerliga wnder then landzenden, och forundrar oss ganscha stoorlighan athij thet saa haffue tiilstadt epter hans folk ther icke en nw starkare waret haffua en med twaa smaa iagther och giordt ther ligewel saa drapligh schada. Saa epter the nw ære lopne tædhen, vile wij athij medh thet aldra förstha skicke hiit tiil Stocholm alles eders iagther wel bemannade medh folk och fattalie, byssor och weryor som j kwnne aastad komma. Vij wile nesth Gudz hielp leggia oss win om, athuj hans onda meningh och wpsaath, som han haffuer j synneth, maage oc kwnne fortagha. Ær och saa saker, athij icke haffue saadana skytthe, som behoff giörs, ær ther wel good raad til nær Gud fögier ath forn:de iacther kwnna hiit komma tiil stædis etc. Dat. [fredaghen nesth epther vårfrughe dagh assumpcionis]."}, {"df": "6312", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Giffue wij och eder tiilkenne, athuj haffue forskicketh nw waare skiip och iagther tiil siös, the nw liggia wiidt swenske Sandön, viliandis, om j icke noger wisse tidende haffue aff samme Söffuerins partij ath the j finsche skæren ære, athij thaa strax wthan al forswmmilse lathe iacterna löpa genasth öffuer fraa Findtlandt oc aath for:ne swenske Sandön, ther the thaa waare skiip och iacther finnandis wardha för them; haffue j och ther noger wisse tidender aff Söffuerins iacther, thaa wile wij athij skicke offortöffuadt waare iachter budt, ath the komma eder tiil wndtsetningh. Teslikis wele wij athij edhre iacter wel fettalie, saa athuj them her icke schola fettalingh schaffa, som wij tiil forenna plæghe, tagandis thetta ærende nogoth aluarligha före som oss allom magth paa liggher etc. Dat. [fredaghen nest epther varfrughe dagh assumpcionis]."}, {"df": "6313", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaff etc. helsze eder etc. Kære wenner wij giffue edher tiilkenne athuj nw för monghe merkelige ærendhe schuld haffua warith tiil möthe och samtal medh worth ellschelige riikitz raadt her wtij waar stadt Stocholm oc haffuom her j blandt andre ærendhe betength och betracthet ath somligha wtaff frælsith icke haffua saa tiilbörlighe rosthningh och weryor tiil ath affuerghia riikitzins schada och fordarff som Suerigis lagh inneholler och tiil effwentyrs wel behoff giörs oc haffuom för then schuld beleffuath en wapensyn i huario lagsagw om kringh menighe riichit xx:de dagh iwla nw nesth kommandis. Vilie wij för then schuld athij godhemen alle paa samme tiid medh edher hestar, harnisk och besthe weryor, som j aastad komma kwnna, besökie for:ne wapensyn wtij N. in för werdug fadher N. oc Aake Clauesson, som wij j for:ne ærende wore befalningh giffuit haffua. Huar saa hende ath nogre godhemen icke haffua tiilbörlighe rosthningh, vile wij doch ath the sig paa samme tiidh och stadh precentere, epther wij forn:de N. oc N. fulla magth och befalingh giffuith haffua at handla och midla ther wthinnen j alle mottho, ther j eder fulkomplighan maaghen epter retta etc. Dat. [fredaghen nesth epther varfrughe dagh assumpcionis]."}, {"df": "6314", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar etc. Kære her electe och Aache, wij giffue eder tiilkenne ath nw wij waare tiil möthe och samtal medh riikitzins raadh her j waar stad Stocholm bleff her j blandt annath betracthet och öffuerwægith ath en deel wtaff frælsith och forlæningx men icke haffua saa tiilbörligh rostningh och weryor tiil ath affuergia riikitzins schada och fordarff, som Suerigis bescriffne lagh inneholler och som tiil effuentyrs wel behooff giörs epther then leglighet, som nw ær paa ferdhe. Therföre riikitzins raadh samfelleligha medh oss och wij medh them haffuom beleffuad och samtyckth at huar friiborne frælsisman och forleningxman, som haffuer iiij(c) marc rentho om aaret, thet ware mere frælse eller forlæning, schal ther wtaff holla vj godha karla medh tiilbörligha weryor, iij medh draffharnisk och glaffuener, huar thera medh en godh hest om xxx march, och andra iij medh skytthetygh, stoolboghar, spetzser, kneffuelspiuth eller rör. Then som mere wpbyrdt haffuer j frælse eller forlæningh, holda epther for:nde tall saa mykit mera, oc then mindre haffuer, oc saa mykith mindre, oc huar saa hende ath nogre frælsismen waare saa fattighe, ath the icke for mecthe at holla rostningh epther laghen, szee wij thaa gherna, athij midle medh them epther theres magth och formaaghe ther the agthe bliffua wiidh frælsith, saa ath the icke bliffua twughna tiil noghen deel, som icke ær j theres magth. Her wthinnan forsee wij oss athij rame worth och riikitzins gangn och bestond epther leglighetthen, som wij eder synnerliga tiil thro. Haffuom wij och beramath een wapensyn om kringh menighe riichit om xx:de dagh iwla nw nesth tiilkommandis, formodendis athij thaa epther thenne waare befalningh maaghen skicka och forordinere all tingh tiil thet bestha etc. Dat. [fredaghen nesth epther varfrughe dagh assumpcionis]."}, {"df": "6315", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Svartsjö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar &c. Kære her electe oc godemen, vij hade wel formodeth athij schullen oss aathsporth förra en j ginghen tiil prouesthe wall, och hadom för then schuld tiilfelle nooch tiil ath ryggia samme wall, huar wij hade wilieth strengia oss emoth eder. Doch eder tiil wilia ære wij tiil friidtz med eder, ath samma wall bliffuer stondendis med saa skæl, athij antinghen aff samme prouesthrj eller aff noghrom annen prebendom skicke j worth cancellarj cc marc peningha aarligha tiil ath ther medh maa een godh man wphollas j waar gaardh, som j wel wethe ath aff the andre domkyrkior ære iw nagre prelaturer j samme waar gaardh; oc ære the her wel saa nyttughe som the kwnna wara wiid domkyrkiorna, och ær her wel saa mykit tiil ath bestella oc en meer för thet mene bestha en ther kan wara &c. Dat. Suartthesiö sancti Bartholomej apostolj affthen"}, {"df": "6316", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaff &c. Giörom wittherligit ath oss ær förekommith huruledis then godemann domprouesth Iacob j Abo hade lathit epter sigh en sthoor summa peningha, huilcha han doc hade skicketh j sith testementthe epther som honum syntthes. Doc huar man retzligha tiilseer, wil finnes wel at samma peningar wel kwnna wthskickes j betther mottho en som han sielff skicket hade, som ær ath mestedelen aff peningha skickades then menige mann tiil godho. Epther then trongh, som riichit nw wthij ær med the swaara geld, som paa ferde ære aff thet örlug, som nw en tiidh long warit haffuer emoth konungh Cristiern, ther före befale wij her electo och capittlet j Aabo ath the medla och moderera forn:de hans testemente, som wij och endels haffue giffuith hans testamenterere mesther Peder Sild oc mester Peder Serkelax ther wthinnan waar meningh tiilkenne, ath nær hans arffwinghar, frendher och fattig folk haffua then deel, som them giffuen ær, ath thet andra maa komma tiil forn:da riichitzins geldes bettalningh saa longth thet reckia kan. Nær saa skeedt ær, giffue wij forn:de hans testamenterere quith och frij för alth ytthermere tiiltal aff them, som forn:de testamente giffuith ær, ee hoo the helst wara kwnna. Thess tiil wisso &c. Dat. [sancti Bartholomej apostoli affthen]."}, {"df": "6317", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff &c giörom wittherligith at hederlig man mester Peder Serkelax, canich j Aabo, haffuer beclagath sigh före oss huruledis medt hans modersyster warth ingiffuith j Naadhendals closter för hennes prouentthe ith halfth gotz kallat Tammisth, liggiendis j Töffuesala sockn, oc at samme gotz ær nw plat forlagth oc ligger ödhe och giorth then andra halff delen öde med sigh, som han j samma by qwart hade oc haffuer j saa mottho wmborith thet ena medh thet andra; ther före begærede han off oss worth loff oc god mijnne ther tiil, at han motthe ighen wptagha baadha delena och wpbyggia them ighen, och sedhan bruka oc beholla epter thet ær hans retthe byrdh och arf, oc clostret haffuer thet wel saa lenge hafft ath thet longho szedan haffuer fyllesth för een redelig prouento som med slige personer ingiffuas plægar. Huilkit oss oc icke syntthes obörligith wara, wthan motthom wel lida ath saa skeeddhe, som wij och medh thetta worth breff lidhe wnne och tiilstedie, forbiudendis huariom och enom honum her emoth nogot hinder eller mothstondt giöre j noghen mottho. Thess tiil wisszo &c. Dat. [sancti Bartholomeij apostolj affthen]."}, {"df": "6318", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem mesther Pedher Sild och mesther Pedher Serkelax een recognicionen paa j(c) marc örtuger, en nobel och ij wndgersgyldene, som domprouest Iacob wtij Aabo myn herres nadhe j testamente giffuit hade. Dat. [sanctj Bartholomej apostolj affthen.]"}, {"df": "6319", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6320", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Tiil electo wtij Aaboo. Szom j scriffue athij ghernna gaaffue eder hiit oss tiil ordha etc., saa epther thet wij för margfallight bekymber schuldt icke j thetta aar komme kwnne j then landtszendha, saaghe wij och thet ganscha gerna athij för merkeliga saker schuld wele giffua eder hiit thet förstha j kwnne tiil oss her, wij thaa huarannars meningh forsthaa kwnne etc. Jtem at han med thet aldra förstha skicker hiit j Stocholms sker the finsche iagther eller tiil suensche Sandhön, huar the ware skiip wpspörya kwnne, entighen ther eller annorstadtz. Naar the thaa tiilhopa komme, kwnna the altiid sökin finsche skæren, om Söffuerin Norbys parthij ther ære eller och giffua sigh tiidt och kwnna the thaa thess tryggeligare alle tiilhopa sökia Söffuerins partij huar the them finna kwnne, entigen i swensche eller finsche skæren etc."}, {"df": "6321", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6322", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Pedher Spaare ith quittensze paa al then deel han wpborith och wthgiffuit hade. Tiil Nielss Grabbe ath han haffuer granneligh tiilsyn medh the ij borgare wtaff Visby kompne ære, saa at the icke haffua tiilfelle om the nogoth ondt haffua j synneth. Jtem Jacob Flemmingh hæredtz retthen j forlæningh wtij Kwme hæredit medh saa skæl at han oss och chronone tiil thiennisth ther aff altiid holla schal iiij godhe karle med sköne hestar och godhe draffuetygh saa lenge han thet haffuer. Jtem Hendrich Iönson ith fogthe breff paa Norre Findlandt. Tiil Jffuar Flemmingh at han hit skaffar tiil Stocholm nw j höst medh thet aldra förstha xxx eller xl skwther med kalk och legger sig al win om at latha brænna then meste kalk, som the brænna kwnna paa Aalandt j wintter, tiil Stocholms sloth wpbygningx behoff, skickendis honom hiit medh förstha opne wathn j waar. Tiil Hindrek Iönsson at han kendtz wiidt Norre Finlandt. Tiil Jacob Flemmingh at han inthit befatther sig medh fogdrit, wthen giör Hindrec Iönsson wnderuisningh paa alle aattherstæder och alth annath. Dat. Matthej apostolj dagh."}, {"df": "6323", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Aake Claffuesson Loppis sockn wthij Tauasthws læn j forlæning. Jtem Jöns Anderson ith quittensze paa xij(c) marc örtuger j waror och redhe peninge, ij lesther lax, x skipund geddhor, szom han j thetta aareth wtaff Korsholms læn wthgiffua schulle, och ægher framdelis giöre redo för xj pund korn, [½] pund roogh för kierkio tiendhen aff Östrabothnen. Jtem her Johan, greffue tiil Höyien, Brochenhuszen och Viborgh etc. all then peninghe rentha j forlæningh, szom gaar wtaff Kwmegaardz læn. Dat. Stocholm monedaghen nesth före sanctj Michaelis dagh."}, {"df": "6324", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar &c. Wij haffue forstondit, kære her electe, athij ghernna hade warith hit öffuer oss tiil ordha &c. Saa hade thet och warith waar begær för mongha merkeligha saker schuldt, en doch wij wel formerkie ath thet j thenna höst icke skee kan, begærendhes athij j nesthkommandis waar wile giffua eder hit tiil oss her wij thaa eder wilie och meningh om alle deler ytthermere forsthaa kwnna. Och som j beröre athij icke betröstha beghaa eder j then landzsendha, bidiandis för then schuld athj wile wnna edher Lincöpungx dæchene döme ighen, saa skule j inthet twiffle, nær wij eder aluarlige meningh forstaat haffue, wile wij baadhe j then och all annen mottho wetha oc rama edhert bestha huar wij kwnne. Maaj och wetha ath högbören försthe konungen j Paalandt haffuer scriffuit oss tiil ath paaffuen haffuer skicketh sin legath in j Rysszelandt. J blandt andre hans befalninghar ær en, at han skal handle om friidh emellom Suerighe och Rysszelandt, och raadher han athuj och för then schuld tiidt inskicka wele worth myndugha sendtningebudt &c. Saa epther then legatio för merkelige saker schuld ær wpsath, som her electus j vpsala fara schulle tiil Prydtzsen, sendhe wij honum nw tiil Findtlandt ath forbida ther waar sendthningebudtz ighen kommilsze, som nw j Rysszeland æro. Sedhan the ighen kompne ære, synes thaa eder honum oc waar suaagher greffuen nyttugth wara ath nogre saadana ny legatio företages. Ær han thaa wiid handen och maa thaa fara. Jnnan opeth wathen ighen wile wij wel scriffua waar wilie och sinne om then andre legation, som nw wpsath ær. Saa epther wij wordhe öffuer eens medh capitulares j Aabo sendningebudt nw sistens, ath tiil waar gaard schulle aarliga skickes fraa Aaboo prouestrij eller annath geeld ij(c) marc, wile wij ath samme ij(c) marc antighen hiit sendhes som thaa sagth war eller ath for:nde her electus tiil Vpsala anamar them tiil thære peningha etc. Tesligis begære wij och bidie athij wile leggia eder all win om ath then gærdh motthe redeliga wthkomma j then landzsenda, epther magtthen ramandis wort bestha j alle mottho szom wij synnerligha thro eder tiil etc. Dat. toorsdaghen nesth före sancte Michels dagh."}, {"df": "6325", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6326", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vor allenn vnde enen yslykenn, wath standes, wesen offte condytyen se syn, geystlyck offte wertlyck, besunder vor yw erszame namafftyghe wolwyszenn herenn borgemester vnde rath der stadth Reuell, vnszen besunderghenn gunstyghenn gudenn frunden vnde gunneren, don kunth vnde bekennen wy borghemester vnde rathman der stath Abo myth erbedyng vnses fruntlyken grotes, dath vor vns erschinen ys, dar wy tho rade sethen jn byweszende vnszes houithmans Jons Westguth, de erszame Peter van Aken, vnsze mede broder vnde borgemester der stadth Abo, myth ettelken vorsegelden breuen, he van der keyszerlykenn stadth Aken hefft erlanghen lathen yn gegenwardycheyth Tonnyes Sasszen, borgher van Aken, ludende vnde ynholdende vmme ettelke erffgudere, eme tho Reuell dorch dothlykenn affganck mede an gestoruenn scholde syn van zelygher Oelheyth van Kyrchrade, Hynryck Klotzmakers na gelatenn husfrauwe, de tho Reuell yn God den Heren vorstoruen ys, welcher geweszen ys vorbenomede Peter van Aken grothe moder suster, Drütke ghenanth, alsze van offtghemelten Peter syner moder weghen Cycylya, de ock tho Aken yn God den Herenn vorstoruenn ys, vnde sze Jacob Lentzenn, borgher tho Aken, lyfflyke vnde rechte suster gheweszenn ys van vader vnde van moder echt vnde recht gebarenn, vnde dath dar ock nimandes negher ys edder myth em der gelykenn sunder Jacob Lentz, Peter van Aken, syner zelygen moder haluen Cecylyen, dar dan Tonnyes Sasse vulmacht hefft van allenn frunden beyde tho Aken unde hyr na vthwysynghe syner breue van ener keyserlykenn stadth van Aken vnde eme ock vor[g]henomede Tonnyes Sassze vor vns tho gestande hefft, dath vorbenomede Peter van Aken gelyck myth ynne ys yn de oftgemelten erffgudere alze van syner zelyghen moder wegen Cecylya vnde sus nemande anders edder des gelyken. Szo hefft der haluen vorbenomede Peter van Aken gekeszeth vnde geordynereth, mechtych gemaketh vnde maketh wullekomelyken mechtych van syner weghennt Tonnyes Sasszen vnde yn dem namen der offtgemelten erffgudere synes andels de suluyghenn tho forderende manende vnde tho entfanghen tho quytheren enen anderen vor dan tho mechtyghenn szo vaken eme dath werth syn van noden vnde susth allenn vnde jslykenn recht ganck dar by don vnde lathen gelyck he suluen don vnde lathenn mochte szo he personlykenn yegenwardych dar ouer vnde an were, gelauedes wes bauen geschreuen mechtyger don werth by den offtgemelten erffguderen dath suluyghe stede vnde vasth vnvorbrolykenn tho holdenn yn alle tho komen tyden. Erszame namhaftyghen wolwyszenn heren ys vnsze gansflytyghe bede vnde begher [gy] wyllenn dem gedachtenn Tonnyes behulpellyck vnde vorderlyck syn der bauen geschreuen erffgudere haluen vpp dath he ane wyderen vortoch erlanghenn moghe, dath vorschulde wy yeghen yuwe erszame wyssheyth yn dem gelykenn offte vele grother wedderumme hebbeth ock guden louen vnde tho vorsycht tho vns, dath alle de genne de sulke gudere vnder hebben vnde van syck reckken, dath se der haluen genen wyderen na manenth lyden scholenn jn tho kamenden tyden, dar vor wy lauen vnde guth segghenn vnde wy ock hyr tho der stede genuchsam vnde vasthe borghen vnde vorwyssynghe hyr vor vns hebben. Tho orkunde der warheyth hebbe wy vnszes stadth jngeszegell myt wethenn vnde wyllen vnses houethmans Jons Wetsguth (!) nedden vor dussenn vnszenn breff wytlyken don henghenn. Geschreuen vnde gegheuen yn Abo den xxvij dach yn september jnth yar vnszer Heren dusenth vyffhunderth vnde xxvj jaer."}, {"df": "6327", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Biudher jagh Vacilius, wåre stadthollere på Nogårdh, att ffridhen skall stadigt hollis till åre tall som ffridz breffuit innehåller och kårskysningh. Jtem haffue wij beffalet wåre stadthållere hertigh Johan Johan[son] Ouilenski och wår marsk Johan Constantin[son] Zabaru conffirmere och stadffeste ffriden medh konung Göstaffs sende budh Knuth Erichson, Biörn Clauson och göre kårskysningen på beggis sidhe, och haffue Knuth Erichson och Biörn hengdt theris insigle fför breffuidt såm gömes ij Nogårdh. Then gården ij Nogårdh är, bygges honom om idher tyckes. Suenske men måge allestedis köpslage ij wårtt riike, medh huad warer them tyckes effther gamell siduane och ffridzbreff. Vij haffue beffalet wåre stadthållere på Nogårdh lathe ffåå suenske men igen, som aff them stullit och röffuat är, och budit wphengie wåre wndersåther; the wid landtmerkit äre, the bårtt rimitt haffue ffrå theris gårder och godz, haffue theris egenn wilia kome igenn, männ ij wårtt landh widh Käxholm eller Nöteborgh eller annanstadz ij wårtt landh till watn eller landh skulle the icke boo eller byggie. Item begärer fförstenn ffly rätt af konungh Gustaff öffuer röuerij och tiuffereij som han haffuer och beffaledt rätt göre sine stadthållere widh Nogårdh. Item wåre vndersåther skreffue åss till nu aff Nogårdh, thet suenske men haffue bygdh byar på wårtt landh ij Käxholms länn och Nötteborgz länn, benemdhe Ny watn, Purewesi, Saukosari, Pälthasarij, Penisarij, Wehasari, Lethasari och Santhasari, och ther wtöffuer haffue the sigh bygdt ägedelar på annan öiiar. Item j by, som heter Kerahala ij Nötheborgz länn och på andre ödhemarker, icke williendis wnne att wåre motte ther byggie eller boo; ty bidie [wi] konungh Göstaff lathe same wndersåther affhyse och icke ytermere byggie wpå wåre öijar, landh eller watn; och skall konungh Göstaff skicke nogre aff sine godhe men och medh wåre sendebudh, som titt kome, att leggie enn wiss rå gongh aff beggis sidhe, effther wår ffedernis store råå och Suerigis rikis gambla råå marcker, som hertigh Jörens och hertig Albrechtz breff innehåller, och thess fför innan skall huar annan göre lagh och rätt aff begge sidher, som fridzbreffuitt och swåren edh wtuisar. Item klagemåll om then skadhe köpmen hade ffått ij Viborg aff Viborgz borgare i k. Cristierns tidh. Item om Gabriel Sig(di) ij Lappalandh, huru the röffuedhe bleffue aff Heiki Poikalan och Jens Toroij och andre theris medhengiere, jttem att ilgerningis men måtthe bliffue straffatt."}, {"df": "6328", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem her Bength Magni ith forlæninge breff paa Vlffsby kyrkio j Aabo biscops döme, doc medh saa skæl at han ther aff aarlighan wthgiffua skal til worth cancellaries behoff en redeligh pension. Dat. monedaghen nesth epther sancte Michaelis engels dagh."}, {"df": "6329", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Maaj wetha her bisp Vincentj at her electus j Aaboo haffuer begærath aff oss athij maaghe wara ther hooss honum j thenne wintther och giöra ther embethit &c. Saa ær och nw waar wilie ath saa skeer, och bidhie athij antighen komme nw strax oc fölier honum heem eller skyndher eder epther honum thet förstha j kwnne innan wintther dagha. Kan wel henda athuj saa besörghie edher ther, athij bliffue ther wel j lengre tiid. Wij behielpe oss wel j Vpsala stickth med biskop Pedher &c. Dat. [fredaghen nesth epther sanctj Francisci dagh]."}, {"df": "6330", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaff &c giorom vittherligith ath epther thet thenne epther:ne geeldh wthij Aaboo biscops döme ære konungx geeldh, szom ær Kwma, Berno, Kariidtz och Vaanö, ære the oss plictughe epther gamble sidwennien aarlighe pensiones en doch the nw en tiidh longh haffue sittiidt frij. Therföre haffue wij nw wthij verdugh fadhers mesther Ericx electi tiil Aabo, mesther Hansze domprouestis och mesther Jaspers er[che]dæchens ther samme stadtz nærware for:ne geeld pensioneret, saa ath then godheman, som wiidh Kwmo kyrkio sitther, schal aarlighe ther aff giöre tiil worth cancellaries behoff xxx marc örtuger, aff Berno xl marc örtuger, aff Kariidtz xx marc örtuger och aff Vaanöö xx marc örtuger, huilken pensionem wij befallet haffua for:ne mesther Iasper wpbære och wthkreffuie och szedhan tiil worth cancellarij forschicke j godho redho, biudendis clerkerna, som wiidh samme geld sitthie, ath the samme pensionem redelighaa wthgiöre saa frampth the gellen lengher beholla wile. Thess tiil visszo &c. Dat. sancte Birgitthe vidues dagh."}, {"df": "6331", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff &c giörom wittherligith, athuj befallet haffue oss elschelig mesther Iasper, erchedhæchen j Aabo, at han the iij(m) march, som oss aff capitteleth och cleerkeriith ther samme stadtz tiil riikitzins geldtz bettalningh wthloffuadt ær, schal vendha j godha waror, som ther j landit fallær, och leggia oss them tiil godho ther wij them besth, anama kwnne. Vilie wij för then schuldt ath waare fogthar och embetismen giöra honum ther inthet hinder wthinnan, wthan heller wara honum hehielpughe tiil thet bestha. Ær och teslikes waar wilie at han wthkreffuer oss tiil godho the aattherstæder aff then hielp, som i vintthras schulle vtgiffuen warith. Thess tiil visso etc. Dat. Stocholm [sancte Birgitthe vidues dagh]."}, {"df": "6332", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem biscop Vincentius ith magth breff, athuj honum tiilskicket haffua at haffua j sin veryo och befalingh the iij graabrödhra closther, som j Aabo biscops döme liggia, som ære Tiockarna, Viborgh och Raamo, strengeliga biudendis bröderna j samme closter ath the honum och icke ministhro swara epther thenna dagh, widh waare ogunsth och vredhe etc. Dat. Stocholm tisdaghen nesth epther sancte Birgitte vidues dagh."}, {"df": "6333", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6334", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff &c giörom vittherligit, ath för the margfoldughe geeldt schuldt, som riichit wthij kommith ær för then feijdhe skuld, som emoth konungh Cristhiern varit haffuer, haffue wij warit öffuer eens medt her electo och capitteleth j Aaboo ath nyekorens tidegærdh j samma Aaboo skal niderleggias tiil een tiidh tiil samme geldtz bettalningh, oc haffue befaleth then godhemann mesther Iasper at han schal wpbære samme nyekoors renttho ee huar hon faller antighen j norre eller sydhra Findtlandt och giöra oss ther goda redho före. Therföre biudom wij allom, som vndher samme nyekoor ligghia oc her tiil dags legat haffua, ath the swara samme mester Iasper och inghen annen tiil al then deel, som the ther tiil aff aldher pligtughe ære wth ath giöra. Forbiudhom wij och ath ther noghor bekymbrar sigh medh the gotz, som ther vp vndher liggher, ee hwo the helst kwnna vara, viidt waare ogunsth in tiil thess wij ther sielffue tiilstædes komme och ranszaka huad reth huar och een tilkomma kan. Tes tiil &c. Dat. Stocholm [tisdaghen nesth epther sancte Birgitte vidues dagh]."}, {"df": "6335", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6336", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skokloster", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil her Johan, greffue tiil Hoyen etc. at han haffuer ögath pa brædit medh the rydtzsar at the icke haffua tiilfelle ath giöra noghen forraskningh her in paa riichit som the altiid ghernna giöra plegha næær sendtningebodt inskickes tiil them; teslikis at han haffuer agt paa Söffuerin Norby at han icke noghen stadz med hastughet giör noghen anlop in paa then landzsendha. Wij haffue electo j Aabo, Niiels Grabbe, Olaff Suarth och flere waare embetzmen tiilbudit ath the skula wara eder bestonduge huar behoff giörs nær the faa eder scriffuilzse etc. Tiil Electo Torsten Salmonson Jöns Vesgöthe Olaff Suart ath the ære greffuen bestonduge med al then maght the kwnna aastad komma huar saa behoff giörs. Dat. Schoo closther tiisdaghen nesth epther Kalixti."}, {"df": "6337", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Heimos", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thenn tijdh jagh Erich Flämingh laghmans tingh hwlt med allmogen i Rasborgz län aff Karis sochen i Heijmosby i welbyrdigh mans närwaro Niles Grabbe, fowgote på Rasborgh och öffwer länedt, anno Domini 1526, lögerdagen näst effter sancte Birgitedag, tå kom å satte tingh Claus Grabbe och tilstodh om ett jordskiffte, som han hadhe giortt medh sin elskelige broder Niles Grabbe nw för ett åår sedan. Tå war iagh staddt widh Rasborgz gårdh och wart kalladt aff them till samma skipte, och welbördigh man Hendrich Hendrichson, booandes wpå Donisby, närwarandes och flere gode männ öffwer samma skipte, så att Clas Grabbe wpleth en halffdeell wthi Grabbacka, som Niles och Claes war tillhopa giffuit, förwthan all sijskensbijte, theres fader och moder them hade giffwidt tillhopa allan gården såsom Mångz Grabbe sine söner hadhe giffwidt medh breff; samma breff och iagh seedth haffwer medh welbördigh mans insegel Tönne Erichsons medh Mångz Grabbes egidt insegill och Såffrin Påualsons jnsegill för samma breff, som war giffwidt wppå alltt Grabbacka, hwilcken halffdeel, som Clas hadhe wthi Grabbacka gårdh (hade) nw skötte wndan sigh och sinom arffuom å satte tinge och wnder Niles Grabbe och hans arfwom; affhände och Niles wndan sigh och sinom arffwom vpå samma tijdh och vp wnder Claws Grabbe och hans arffwom een gårdh liggiandes i Espo sochn för then halffdelen, som Claes hade wthi Grabbacka, gården, hetandes Koskis, liggiandes till Espo till tingzlagh och till Kyrkesläth till kyrckie, hwilckedt skiptte the nw stadhfäste, som the tillförenne giortth hadhe, som thesse 12, som tå i nämpden såto, wore ther fasth åtth, såsom ähr först Staffan i Kägrebacka och i Skwggböle, Oleff i Rwllarsböle, Oleff i Konungzböle, Oleff Andersson i Kila, Jop i Mesby, Lasse i Kila, Bentt i Göbbelby, Jöns i Konungzböle, Hans i Kwrby, Per i Kyrckenäss och Erich i Klockaböle Effter theres egne godh willia och sammtyckie och effter thet skiffte lagligit giorth war och fans ther och wittne till att för:de Mångz Grabbe och hans e[l]skelige hwstrw Ingred Classdåtter hade andre köpegodz annorstädis än Grabbacka wärdth war, hwilcke köpe godz war skipt alle sijskene emillan. Effter thet så lagliga alltth tillgån[g]idt war, tå dömde iagh för:de sköttningh staducht och fast och hwar skall niwtha wpwnder sin gårdh ther effter som hwart haffwer haft wtaff ålder, jngo wndantagandes, hwadh ther nw wpwnder eller thet framdeles wpspörias kan, hwadh thet är hälst i wåtho eller tårro. Till ytermere wisso att så i sanningen är tillgångit, tå hänger iagh mitt insegil nädanför thetta breff medh Niles Grabbes egidt och Hendrich Hendrichsons och Clas Grabbes insegil. Datum anno die et loco vt supra."}, {"df": "6338", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6339", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Iönss Vesgöthe ith quittenzse paa al then deel han j sin befalningh vthij Aabo slotz læn haffuer hafft sedhan saa screffs aarom epther Gudz byrdt mdxxv och in til paasche högtiidhen nw nesth forlidhen j fraa sancte Michaelis dagh ther nesth tiilförene. Jtem samme Iöns Vesgöthe Tomerle gaardh liggiendis j Pemmer sokn, som Cristhiern Pederson hade, med al then rentte ther aff gaar tiil thess vij komme sielff tiidt j landit j forlæningh. Tiil Jönss Vesgöthe at han thet gengerde höö, som faller vtij Aabo slotz læn, lather inkomma tiil slotthit och thet, som icke fortærth bliffuer, vender oss thet tiil godho for vthan thet, szom besynnerligha forlænt ær. Tiil Aake Claffuesson at han inthet befatther sigh medh Ström eller Koosketz godz, vthan lather Claffues scriffuere ther medh be[s]themma paa vaare weghna oc andtwordar honum ighen all then deel, som han ther aff vpburit haffuer vthan al gensegen, teslikis och Tykebool och een thaa ith bool ther nesth viidh thin gaardh ligghiendis, huilke tw haffuer för tiith egit vthan vorth minne och befalningh en doc thet vel tiilbörligit vaare at han retther siigh sielff ther vthinnan. Tiil mesther Oluff Torchillj at han andtwordar Claffues scriffuare [½] lesth iærn tiil Aabo slotz behoff. Dat. monedaghen nesth epther xj(m) iomfrughes dagh."}, {"df": "6340", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "[1526] in crastino S. Sauerini reversus est frater Annundus et in unitatem fratrum acceptus cum supplicatione domini Johannis episcopi Lyncopensis."}, {"df": "6341", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6342", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vaar synnerligh gunsth &c. Kære her electe och Jönss Vesgöthe, wij giffue eder tiilkenne, athuj aff nogher breff (som konungh Frederick haffuer oss forschicketh) haffuom forfareth, læszith och öffuerseeth monghe andre vthscriifftther ther medhfölgiandhes, som Söffuerin Norby j fraa fremmandhe herrar och försthar tiilscriffne vore, och tesgeligesth nogher copier aff the breff, som han them ighen haffuer tiilscriffueth, som fwnnes paa the skiip, som honom i fraa toghes nw senasth vnndherr Blegingx sidhen, ther aff wij forstondit haffue hans ondhe vpsaath och fordarffuelige meningh han tiil oss haffuer, och haffuer han vthij samme hans scriffuelsze, begæreth keyszerlige ma:ts breff till mestheren vthij Liifflandt och sthore försthen j Rydtzlandth ath the schulle stilla och friidtsamlighe sitthia och inghen vnndtsethningh eller bestondh giöre oss eller vorth riikitz Suerigis inbyggiare och vndersaatther, om han sziin arghet her in paa riichit j noghen mottho forfölghia och bedriffua kwnne. Therföre och annor hans agth och arghet och onde meningh och epther then leglighet nw medh samme Söffuerin ær paa ferdhe schicke wij nogoth vtaff vorth hoffolk in tiil eder för æn vathnet legghes vthij skæren, begærendis athij samme vorth kriigxfolk j then landtzsenda ther the besth voore beleghne wiidt grenszen (huar saa behoffdis them tiil noghen anfegtingh eller mothstond hastelighan tiilhopa komma) ville med fortæringh latha besörghia. Och epther for:ne Söffuerin Norby nw saa indkommen ær j Rydtzslandt, liggher sthore magth vppaa athij granlighan medt honum haffue ögath paa brædith, besynnerlige epther han och mester Lucas, som j fortidhen vaar bysszeskytthe var, vetha aldelis then landzsendes leglighet, therföre the mykit ondt in paa riichit kwnna medh siin skalkhet aastad komma, huar thet icke them medh granligh tiilsyn och starkth mothstondt bliffuer fortageth, ath the icke giöra schula noghen forraskningh in paa then landtzsendha med nogoth forteckth anfald j noghen motthe med theris ilfwndt och sthore skalkhet, vthan altiid haffuandis eders vissze budt och listige speyningh in j Rydtzland ath forfara for:ne Söffuerin Norbys vpsaath oc hedtzske mening huad han agthar sigh nw företagha, ey sparandis peningar, guldt eller silff viidth them ther saadane hans leglighet och anslag listeligha kwnne forspörya, giffuandis oss ther om hasteligan tiil kenne. Viliom wij teslikis athij lathe vthmönsthra the beste karle, som wij kwnnom wara medh belathne vtaff vorth foothfolk, som wij ther haffua liggiendis j landit, och flyr them ther theris koosth och tæringh med the andre for:ne vorth kriigxfolk, som wij nw tiid forsendhe och annorstadtz ther nesth om kringh hooss prester och lænsmen, som them formegttha ath holla, saa ath the bliffua liggiendis viidt grenszen eller huruledis j thet besth kwnne belempa, saa ath the vaare viid handen huar them behöffdis medh ther hast forsambla och forschicker the andre hiit utöffuer tiil oss the andre foothgongare ther quarre bliffua j landit, forsendhe wij nw theris clædhe med Peder Olson, som wij forordineret haffue för höffuitzman, ther med the sig schula kwnna behielpa. Tesgeligesth begære wij athij lathe beredha eders iagtter tiil forstha opeth vathen tiil foraareth medh godhe karla, bysszor, veryor och fettalningh, tiilsegiendis the andre godhemen Erich Flemming, Nielss Grabbe och andre flere, som nogre iagtter haffua ther j landit, ath the och saa giöra paa theres sidho och them thaa vthsendha tiil siös med vaare kære suaaghers her Johan, greffue tiil Höyen &c, godhe radh oc samtyckie huar the thaa besth och nær the medh hans kraffuel och iagtter kwnna komma tiil sammans, ther om j oc the honum lathe tiilscriffua och med honom ther vthinnan foruetha hureledis thet besth och lempeligesth företaghas schal. Jtem, kære her electe, tacke wii eder ganscha gerna för then iagth, som j oss skength haffue, then wij begære athij oss nw ville forschicka tiil handa medh aldhra snaresthe för æn siön legghes j nærwarandis vintther. Huad henne j bygningen fatthas, agtthe wij her lathe forbyggia epther vorth egeth sinne oc henne thaa vthredha latha medh bysszor, veryor een deel och annen och bemanna som ther tiil hörer. Och sende wij eder nogher copier och vthscriffther her innelycthe, ther vthinnan i kwnne forfara sompth vtaff Söffuerin Norbys veszendhe och handlingh. Ramer och vether vorth och riikitzins bestha j then landzsenda, som aldra störstha magth paa liggher och wij eder synnerlighan tiil throo. Dat. [fredaghen nesth epther omnium sanctorum]."}, {"df": "6343", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6344", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6345", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekänäs jagh Erich Flemingh, lagman i Sudhre finelandh, medtth thetta mitth öpen breff then tijdh iagh war tingh huldh met almogen aff s:te Morthen sochen i ärligh suens närwaru Marcus Andersson, landzfougdte ibidem, anno etc. mdxxvj; thå kom förr rätthen å satte tinghen Lasse Öffuerskärer, borghare i Åbo, och hustru Birgittha Oleffsdotter och bekendhe sigh haffua soltt beskedheligen man Lassæ Öffuerskärre v[½] stongh ioordh j Horisby, liggiandes i S:t Mortthen sochen, förr lxx [mark] orthuger, hwillee (!) [mark](r) hustru Birittha bekendhe sigh wenlighen wpburith haffua etc. sosom och lagmans breff förmeller."}, {"df": "6346", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Muut", "transcript": "Ffinland. Aboo iiij(m) mark peninga, v lester smör, iiij pund och xj lester malt, xj lest rog, lxxxij kör, j(c) lxiiij faar, xxxiij(m) och iiij(c) spitfisk, [½]x tynna torsk, ii[½] lest arbetis rog, ii[½] lest korn och xv tynnor arbetis törsk. J förläning. Virmo skogx bygd oc Lemoo ränta clxxix mark. Masku sokn cclxj mark. Ynio sokn lxxviij marc. Karintaka bool xxviij marc. Torosbool lxiii[½] mark. Kaxbyrita (= Kakskerta) öö oc flotabool xlix mark. Vskinabol renther liij marc. Viikabool xxxi[½] mark. Tycha xiiij mark. Alabool liiij marc oc iiij ort. Hoffuenskäls förläning cxc mark oc iiij ort. Saw clxxxii[½] marc för vthen arbetis smör. Särchelax xvj mark. Aabo stad ij(c) mark. Viiborgx lään xj(c) och j marc iiij räffuilska skillinga reda peninga, ij(c) lester spannamola, v lester smör, v lester lax. Olssborgx län är Sämminge, Joccass oc Saulax c skeppund gädder, i[½](c) tymber graskin, j(c) lester spannamola. Borgaalän vj(c) marc oc c lester spannamol. J förläning. Kymmynä. Konungx garden i Borgalän met xl landbor. Moodas i Pargas sokn. Konungx garden i samma sokn met iij bool. Salabool xliiij mark xij pund smör, 1 koo, ij faar. Ingaridz konungxgard i Vskels sockn vj marc j lest säd. Rama köpstad c marc. Lymmabool. Tawastahuss xviij(c) mark huffuut skatthen. Rassborg xv(c) mark cxx kor, v lester smör cc faar xxx lester spannamol oc Satagunna ii[½](m) marc ort, in toto xxj timber graaskin, xv tunnor smör, xv skeppund geddor. Korsholm xiij(c) marc huffuut skatten oc c mark j lax oc skin. Kwma gard, vnder honum ligger Satagunna, som förscriffuit staar; rentar ij(m oc c marc, xxj timber graaskin, xv tunnor smör, xv skeppund geddor. Castelholm m marc. Östra botnen."}, {"df": "6347", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Muut", "transcript": "Hwrwst i Vemo, itt godz gammalt frelsse, hwilkid Iöns Andirsson aff Hwrwst hade testamenterid thill Nådendalz closter 1512, ok vndte mene släckten theriss byrdahödh thill Jachem Fleming på Lepsta ath lösa samma godz effter Westerås recess sik ok sina arffua till alders ægho. Ok thetta effterschriffna haffuer bemelte Jacob (= Joachim) Fleming giffuid arffuingomen på forscriffna Hwrwst godz Mdxxvj. Luca Worampää ............ rede peningar .. 6 mark. en koo ........ 20 öre. malt ............ 4 spenn .... 4 [mark] rogh ............ 6 spenn .... 5 [mark] 2 öre korn ............ 5 spenn .... 5 [mark] humbla ........ 16 mark ...... 1 [mark] Paulus Ylekyla – med sin syster peningar ........ 6 [mark] korn ............ 3 spenn .... 3 [mark] Mariet Olssdotter Rökasten peningar ....... 3 [mark] rogh ............ 2 spenn ..... ½ [mark] Paulus Ingeranda och hans broder Henrich i Töffusala sochen peningar ........ 4 [mark] rogh ............ 10 spenn ..... 12 ½ [mark] hampa .......... j [lispund] ........ 10 öre fårskind ........ 5 ........... ½ [mark] Iöns Andirsson i Lemettus och Bertil Iönsson Sannasten i Töffuesala samfelleligen ............ peningar ........ 6 [mark] rogh ............ 8 spenn ..... 10 [mark] hampa för ...... 6 öre Oloff Råkasten, Oloff Wanhakylä och Chirstin Messenkyla fädernis frender peningar ....... 6 [mark] rogh ........... 3 pund 4 spenn 27 ½ [mark] vathmal for ..... 3 mark Offuer alt thetta skencte Jacob Fleming till Nåendals conuent till ära tört nöt kött ............................... 10 [lispund], pundit 6 öre, thet är 7 ½ [mark] i peningar."}, {"df": "6348", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6349", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6350", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6351", "dating_start_year": "1526", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "1526 [iz gheledet] Mattis i Morgaet, des klosters tho sunt Birgitten bure, vor doetlichen verwundingen willen, welche er Peter Kitu(!), einem Wiborgischen manne, in dorpe Hapnes geschlagen."}, {"df": "6352", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Var etc. Vij giffwe eder tilkenna ath wij aristereth haffwe eth ræwelsth skip med goodz och warur, som inkommit ær vid wår stad Nylödese, for noget öffwerwåldh skwld, som wara vndersaather sinnerligan oss elskeligh Staffan Sassze och Hans Witthe viderfarith ær paa theris godz j Refle och wij tiit och offtha gönum vår scriffwelse aff them vtaff Reffle ath vara vndersåther motte viderfaras saa mykit som reth ær begæreth haffue, thet the doch inthit anszeth haffwa hwarken var scriffwelse eller theris egen påäskningh vthan med bedragerij tid fran tijd then forhalad haffwa. Ther före vele wij ath hwar nogre ære vtaff våre vndersåter j then landzenda som plæge fara eller skippa til Rij eller Ræfla med theris varwr, ath them motte j tijd tilsakth bliffwa ath the ingeledis brwka theris segladz ther hædan vppa thet ath them motte ingen skade viderfares antingen til godz eller personer, vthan hwar the behoff haffwa ath sökie theris berningh epther salth och hwmbla ath thee kwnna föia siigh til Danske eller Köningxbergh, men doch saa som vij eder för faa daga sedhan om thee haallender tilscreffwe, ath hwar nogra varur fynnas kwnne, som them thiena, ath thee ingeledis forskyngrade vardha paa noghen annen stad vthan alenast skickes hiith til var stad Stocholm, ther thee jghen annamandis och fångandis varda then deel thee behoff haffwa jw saa goth köp som thee andre wåre vndersåther her j Stocholm haffwandis vardha; och om saa skeer ath nogra öffwertreedandis varda samma varth bwdh, hwar the noger skada faa paa theris godz aff wåra jacther j siön, reknas thet theris olydactughet til. Vele wij och ath j första ypna vatn vtredhen edhra jacther acthendis granligan om nogher biwder siigh til ath skippa paa någhen annan stadh en til for:de vår stad Stocholm med theris warur; som thee haffwa mett fara, thesligis ath j maa granligan forstaa hwad warur them mesth thiena och nyttwgasth ære, ær thet vpteknadh j thetta innelykte registher och samma warwr motte forsamlade bliffwa och hijt til Stocholm skikkade vardha. Edher etc. Dat. [xx:de dagh jwla]. Calffwen tiil her electum i Åbo. Viliom wij sammaledis athij eder vinleggia ath skaffa tiil vårth egeth behoff thet mesta rugh och korn wel törkadt som j öffwerkomma kwnne j then landzenda, athwj och kwnnom nogoth faa til ath ladha och fractha samma skep med, nær the kommandis warda, vid xx eller xxx lesther vtaff tiendhen. Thetta ære thee varwr, som thiæna j Hålland, Braban och Sælandh. Jtem kååper och jærn. Jtem elgzhwder, oxahuder, kohwder, mesth saltadhe, bucskin, gethskin och calffskin. Jtem grååwerk, hermelin och vlffskin. Jtem talgh, smör, isther, kökenfeth, siæltraan, flesk, finska gædder och osthar. Jtem korn, rwgh och haffre, alth veel torkad. Jtem horpöss, terpentin och thiære, wel tiwk. Jtem masther, thee stærstha, lengxthe och tiwckaste man kan finna. Jtem saagobrædher, æckebrædher, færebrædher och båtnabrædher."}, {"df": "6353", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6354", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6355", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6356", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Asikkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höre eller see bekennis iach Eriich Fleming, lagman j Sudra ffinne lagsagw, then tiid iach lagmandz ting hult med almogen aff Askala soken j welbyrdig mandz næruarv Torsten Salmonson, slotzfogtte po Tauiste hus, anno Domini mdxxvij, odensdagen nest före purificacionis Marie, tho kom for rette welbyrdig man Biörn Clauson aff Leppes oc lade for rettin eth Hans Persons breff, häritzhöffdinge vppo then tid j Hollole hærith, huilkit som stode benempdt tesse epter:ne råår jmillan Witterlaby oc Gamble gord, som är först Ilkoiokjsw, Solecthe, Kiffuinemj, Nipalasarj, Wondala vorj, Kaxanharankiffuj, Korckeoijansw, Keskemenesosarj, Teytopä, Hiinukiffuij, Paskoija hara, Paskaoijan poluj, Holdinhaara, Lepikiffuj, Keubijerffuj, Herttalakoski, Ristikallio, Hemensilta, Likayerffuij, Rohauta, Askensaw, Ristinkusi, Selkensaria, Selkenijerffui, Joijstenijokj, Sarisijerffui, Effws möllw, Kanganpæ, Hettas hara, Häffwnpalua, Örenkily, Memmaintio, Kaxanharanhonga, Turppinoija, Lahankiffuj, Korckenköle woriossa, Meleniokisw, Saffuenkorpi silta, Rehenkangas, Iothen söria; oc innen thenne for:ne råå boo thenne epter:ne bye först Tantilaby, Kurdikalaby, Kostilaby, Ylalaby, Pakonaby, oc thenne for:de by äre lagde met råår jnnen Gamble gordz råår. Effter the for:na råår hade Vitelabo offuer gongit oc met welde sig til egnad eth stycke iord, hetandes Kouanstemo, huilkit the sade, at the hade foot met skiffthe från Euosby, aff huilkit the hade ingen breff eller beuisning, oc ingen met them thet vitne vilde, och som Hans Persons dombreff inne holler at ingen ær lothægande innen for Gamble gordz råår vtan the for:de byer som forscreffuit står, huilkit tesse xij wore oc fasth åth: Per Larson Askalä, Per Kauppo Kimenlass, Per Person ibidem, Per Nilson Actiala, Sigffrid Pålsson Heynalampi, Magns Person Aniopelto, Per Hanson Lussisth, Nils Olson Oraierffui, Morten Larson Kurhelasth, Per Person Pöhänemesth, Henrik Person Vitalasth oc Oleff Person Askala. Oc szo vitnade som gamble dombreffuet inne håller, ath for:de råår äre rette råen thera jmellan. Effter theris vitne och synemen, som j Hanss Persons breff benemde äre, stadfester oc iach the råår, oc forbiuder iach huariom manne her emoth hindre eller quelie, vid vj marc for myn dom. Til mere visse oc vitnesbyrd henger iach mit jncigle nedhen fore thetta breff, som giffuit och screffuit ær anno vt supra."}, {"df": "6357", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6358", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6359", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6360", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tiil her electum j Åbo ath han anthwordher Jöns Vestgöthe then jachth han oss skænkth haffuer saa vthröstad som han oss henne tilsagde, och at han icke tilstædher syna thiænare saa bråth selia theris hestha eller hærnisk för en wij theris rwsningher beseth haffua, och ath han mett våra fogther saa belæmpe kwnne, ath för thee gærdha pæningher motthe kiöpes godha varor, delandis ther vthinnan hans god raad mett våra fogther. Tiil Jöns Vesgöthe ath han alla sammans thee gærdha peningher annamer til siig, vinleggandis siig ath thee motte vel förytrade vardha j goda varwr och ath wij icke kwnne settia fwlleliga tro til ath electus j Åbo haffuer j synneth ath bedriffa noget anneth en som then recess oss emellom giord ær inneholler, doch ligevel agthe wij oss tidh j then förstha opne vatthnss tijd ath besögie then landzendhe för en her electus dragher ther vtaff landit, och ath han besteller xl eler l tymbermen, varandis offuer ens med them hwad the skwla haffua j theris lön, och skyndher them hijt til Stocholm med thet aldra förstha. Dat. Vpsala odensdaghen nesth för Sigffridj."}, {"df": "6361", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6362", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6363", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij haffue vndfångit eders scriffuelse ath store förstens (vthj Rydzlandh) sendingebud ære paa resen med fwlmyndoghe værff och befalninghar til oss etc., hvilke och fwlmegtighe och thæris medföliare wij wela athj och flere wåre embetismen och fogthar ther vthij Ffinlandh j theris framsögningh alle stadz ther om tilsægiandis göra forfordringh oc tractherær them paa vara vegna thet besthe j kwnne baadhe j sin fortæringh och all annan mottho med öll, math och hwess del them behöffuis ee hwar the fram komma med alth goth in til första opna vathns tiid; thess fornædhan formodhom wij athij wår vilie yterligare vardhe forfarandis hwreledis wij ther om betænke, når thee hijt vtöffuer til oss komma skwla. Men ligewel fordrögher them ther j then landzenda thet længstha j kwnne och scriffuer oss til ee thaa och tha hwad samme fulmegtwge lidher j sin væghes fordenskaps framskyndilse och hwre ther om ær belægat. Om thee andher ærende j oss giffue til kenne vele wij biwdha edher vårth synnes oc meningx forkynnelse j wår scriffwelse til igen med her Eskill, nær han kommer och sendes til bagha igen; och acktar tidhen iw saa, athj komme hiit j landit til oss vtöffuer haffwet forre en for:ne ryssze sendingebud skynde siig til Stocholm, athj kunne göre oss noghen besked och vndheruisningh til förne aath om nogra verffs forhandlingh huar saa behoff görs j thess leglighether etc. Dat. mondaghen nesth epther Sigfridj."}, {"df": "6364", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6365", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Var etc. Vether Jffwar ath oss ær noghit behoff tijl vårth slåth Stocholm eth par stora skwther, hwilke wij begere athj lathe aff ny byggia ther paa Ålandh, saa ath thee bliffua vell bredhe paa bothnen och starcke giordhe, medt vråånghar, inhwlth och hwess annan dell med inredhe, tackell och tygh som skwthor tilhörer, och lather them icke byggis mesthe höghie vthan testhe bredhare, saa ath thee flytha veel grwnth åffwan vppa vathneth, och forskicker them sedhan til Stocholm thet snarasthe j kwndhe j tilstwndandhe vår, ther wij them thaa vele bethale med våre ægne peningher, ee huad thee bekostad haffua edher etc. Dat. Vpsala tisdaghen næst effther Matthej (= Matthie) apostolj dagh."}, {"df": "6366", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6367", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6368", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gdansk", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6369", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6370", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Gripsholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6371", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Noor", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6372", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6374", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij etc. viliom allom viterligit vara, ath wij haffue loffuat och tilsagt och med thetta vorth opne breff loffua och tilsegiom oss elskeligh her Benct j Olsby (= Ulfsby) ath han må haffua, niwtha och behålla vart gæld Olsby så længe honum sielff behager ther atth bliffua, på thet for:de her Benct skal thess aluårligare företaga gordzens forbetringh med bygning och rydning til akers och ængs vphælle, doch så att han bliffuer oss för en tro och retrådig man, åhrligha vthgiffuandis l mark j pension vår canceller om s:te Ericj tijd vthåff samma gæld och ingeledis försummer then tiænist, som han på sijt presteembetis vägne är plictog ath göra sina socknabönder med Gudz ordz förkynnelse och predicen, och så længe han for:ne vilkor j alla sina puncter oforkrænkte fult gör och haffuer siig tachsamliga j sijt omgængilse med for:ne sine sochnabönders wnnisth, skal ingen macht haffua med öffueruelle och oreth ath driffua for:ne her Benct frå forbene[m]pde gæld Olsby, vthan han forbryter siig sielff mot for:ne vilkor och kan siig icke ther före med lagligh vrsekt vndlede. Eder etc. vthaf Vpsala [torsdagen nesth för Ericj]."}, {"df": "6375", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaff etc. helse eder etc. Kære wener, oss ær til kenne giffuit athj plæghe oss forhindra vårth laxefiske med the stöthe nöther j brwken vthanför åmynneth j Wlzby ffierd, så ath fisken ey wp får gå j åmynneth för edere olagelige nöther skyld, doch thet stor oskäl är; hwarföre wilie wij och hoglige forbyude eder alle, som the stöthe nöther plæge brwche, athj her effter slikt åffstille, brukandis eder stötheno her och fiskerij alenasth wijdh eder egen landt så som gammal seder varit haffuer och Suerigis lagh inneholler, thesligis och j gode mæn alle j Yllesstadha bo, som våre laxafiske brwke, athi oss lathen niwthe och behålle wår konungx del obehindradt hwar tridie dagh, som gamal seder warith haffuer, til thess wij tiidt personliga kommandis vardha wele wij tha ther om yterligare forhöra och forfara hwre sanninghen siigh begiffuer. Eder Gudh etc. [Vthaff Stocholm] ffredagen nesth epther Ericj."}, {"df": "6376", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaff &c. Fförst tacka[n]dis thij för gærden ath the veluilielige henne vthdroge; thesligis giffue wij eder til kenne, ath wij icke til sinnes ære, effter Rasborgh nw så fordörffuad och nider bruthit ær, latha thet vpbyggia och renouere på then stad som thet tilförne stondit haffuer, för then oleglighet skul, vthan ackte thet lathe settie på en annan stad ther på landit, ther better legligheth och bequemare rwm vara skal och seglads invnder till liggia kan, så ath oss forhoppes ath oss och eder framdelis til gagn och bestånd vare skal; huarföre begære wij atj berede edra tegellawger(!), betænkiandis så ath j oss behielpuge ære med tegelslagning och kalkbrenning nær behoff görs, lathandis eder veluilioge finnes til for:ne slotz vpbygning och al annan del huar vår embetismann eder ther om tilsegiandis varder på våra vegne. Och achte wij vijd thet rwm som slotthet skal vpbygges lathe vpkomme en köpstad, eder til gagn och bestånd, ther j skule til köpes få salth, hwmbla och annan del, then j behoff haffua, så atj icke ther epter altijd skole fara til Reffla eller annerstadz vthan thet fongandis varda inne j landit hoss eder. Eder Gudh. [Uthaff Stocholm tiisdagen nesth effther Vrbanj.]"}, {"df": "6377", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff etc. göre vitherligit med thetta warth öpna breff ath år etc. mdxxvij, tisdaghen nest effter Vrbanj på warth slott Stocholm befelte wij wåre godemen och råd biscop Peder i Vesterås, mester Mons til Strengnes, mester Erich til Abo, electi, Larss Siggesson vår marsk, Erich Fleming, Iwar Fleming, Biörn Claffuesson och flere godemen, som oss våre vijd handen, att ransaka om nogot godz som Jöns Pederson och nogre flere våre vndersåther, borgare j Stocholm, haffde misth til siös och the tiwffuar, som samma godz röffuad och stulith haffde w[o]rdhe sidhan bespeiadhe och gripne wthaff Nilss Grabes thienare och rettade wijd Rasborgh. Och menthe för then skuld for:ne Nilss Grabbe ath hans tiænare siig rett haffde til for:ne godz, som the finge med samma tiuffuer och röffuare, och strax partedhe och skiffte thet sin emellom retthe ægandene oåtsporde, huilkit ærende forbenempde våre gode men och råd annamade j rette, och effter ty icke kwnne finnas med siöbreff eller anner beuisning ath the våre rikisens fiender och samma godz kwnne ther med dömes för prijs vthan som beuisligit ær ath the sielffue våre bekende, nær the bliffue rettade, våre the med ominne rymde frå for:ne Jffuar Fleming och haffde röffuad och stulith samma godz frå Stocholms borgare. Doch effter Suerigis bescriffne lagh ath then som tiuffwen griper och fonger, haffuer icke retth til mere en huad han fonger med tiuffuen, thet honom siælffuom tilhörer, dömde the ath for:ne Nilss Grabbe och the andre, som samma godz bijtt och partet haffue, skulle thet frå siig leggie, huar och en så mykit som han fångit haffuer på sin parth, jnnan neste vj veker sedhan for:ne dom bliffuer them vnderuised, wijd huar theris xl marcer; och skal samma godz vpanthuårdis hustru Katerine, for:ne Jöns Pederssons efftherliffuerska och flerom rettom ægandom j Stocholm som lag tilsiger, huilken for:ne dom wij gille och confirmere med varth indzigles på triskning (!) åa ryggen fför thetta breff, giffuit [die ascentionis Dominj]."}, {"df": "6378", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6379", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Var gunsth &c. Vij lathe tig forstå Jöns, ath j thenne nesth forlidne dager haffue varit hoss oss her vtj vår stad Stocholm storeförstens aff Rydzseland fwlmyndoge sendingebud, en bayor och storeförstens secretarius vthaff Nogård, vthskickade &c, huilke som haffue med oss på storeförstens vegne then frijd och forening, som beleffuad var j her Swantes tijd ath stonda skulle obrotteligh j lx år emellom Suerige och Rydzseland, confirmered och med korskysning och fridtzbreffs beseglning stadfest &c, ther nest föredragit nogre framsetninger, verff oc clagemol, som storeförstens vndersather haffue til våre &c, och j bland andere clagemål handel och ærande, som her med for:ne storeförstens forendat varth, bleff så besluthet om then skalkheth, lönliga tiwffriid, mord, brand och råff, som bedriffues pa grensen pa bådha sider, både storeförstens vndersåther in vppa våra och åther våra in vppa hans, ath huar nogon skade hender heller sker epther thenna dagh på grensen, anthen på then ena sidon eller på then andra, och thet bliffuer beclagat och skæliga beuisath, skula thå befalningxmennena bestella ath skadhen bliffuer vidergullen på samma månad eller och sielffue betala samma skada, och sedhan med tidhen ransaka och vthleta then brutlig ær, lathandis honom tilbörliga straffat bliffua epter sakenness tilkreffielse och lagsens tilsegelse. Så ær var vilie, ath tw lather forfara huad skada the rydzser haffua giorth och bedriffuit vijd then landzorth och giff oss ofortöffuat theris nampn bescreffuen; och huar the boo, som vij och vare vndhersåther haffua något med rettha til ath klaga, och alla andra legligheter lath oss forstånda gönum viiss bud eller tijn scrifftelig vnderuisning. Ther nesth vart her forendath om the köpmæn, som plega fördis emellom Suerige och Rydzland, ath the måga bruka theris bestha then ene med then andra som gammalt och forth haffuer varith, fförendis the varor, som nyttoge ære j rikit, våre och for:ne sendebud begærende på storeförstens och menige köpmæns vegne vthåff Nogård, ath wij skulle förtaga oc icke tilstædie thet olagliga handel, som köpmæn vthaff Kexholms læn bedriffua med theris köpenskap in vtj Botnen med våre vndersather etc; och ære wij ther om så fortencthe, ath epther thy samma köpmæn vthåff Kexholms læn ære våre vndersåther til beswæring och stor twngha och oss til skada med the bestha varors vthförning, som ther falla j landit, vthan the vele bekænne oss med en mærkelig skænck och ärlig tribut, vele wij ingeledis tilstædhe thet sielffsswål the her til dagx brukat haffue, vthan ath the alenasth måge besökie köpstaden som lag tilsegia. Thetta mott tw hemliga sæthe them före, så ath almogen forstår ther inthet vthåff, giffuandis oss tilkenne theris suar oc anslagh med thet alla första, huro nær tw kanth begåt med besta lempe ath the sielffue vele tilbiude och beplicthe siig til nogon årligh tributh om våre vndersåter icke vel kwnna vara them för vthan. Her vthinnan læt oss oförtöffuat forfara all læglighet. Tig etc. Dat. Stocholm ffredagen nest för pingxdaga söndagh."}, {"df": "6380", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta mitt vpna breff före kome kan bekennes jag Pedher Fleming mig haffue giortt it venligit skipte met myn elskelige ffader broderson Eriich Fleming, szo att jag gaff honom ith godz för jthun[dre]de march liggendes i Pargas soken i Mudussby, huilkit godz jag ärffde æptir myn kiere ffader Johan Fleming, Gud hans siell nodhe. Och fick jag aff honom itt godz igen i Sagu soken j Sødmaby liggendis och för j(c) marc till ith gott jempne bythe. Wøre thet oc så att thet klander kome vpo och for:de Södmaby ellir noget ther aff ginge mig ifro med nogen rettegong, tho skall jag haffue fullmachtt gå till mitt egitt ffæderne Mudus godz igen vtan all ginseijelse, ther Eriic Ffleming skall mig annerstedis so mykit ffast godz other giffue æptir for:de j(c) march på så god leglighet. Hær vm vorom vij well forliichte vpo bode siider j så motte att huar niuthe oc bruke till æuerdeligen æghe som vnder for:de godzom aff alder tillegat haffuer oc ytermere tilliggie kan. Till ytermere visso oc vitnesbyrd beder jag erlig herre myn kiere broder mesther Hans, domprost i Abo, och burgemester oc radt sammestadz vm stadzens inssigle oc welbördig mandz Henric Jønson, landzffougte j Norreffinneland vm alles theris jnsigle hengendis neden før dhetta breff meden jag icke sielff jnsigle haffuer vtgraffuith. Scriffuith j Abo anno Domini etc. Mdxxvij, feria 3:a penthecostes."}, {"df": "6381", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6382", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij Göstaff etc. helse eder etc. kärliga med Gudh. Käre wänner, wij gifwe eder till förstå att nu söndagen nest epter sanctum Philippo Jacobi dag wij wore till möte och samtahl med wårt elskelige rijckzens radt uti Westerahs blef ther ibland andre rijcksens wordnadens ärende förhandlat om then rostning, som menige frälsisman och alle förlähningzmän aarligha plichtuga äre att hålla till cronones tienist, thermed the tillbörligha epter lagen kunna wederkennes och förswara theris frälse och frijheeter som theris fäder och föräldrar af framfarne konungä och rijckzens herrer hafwa förwärfwat, och blef så eendrechtelige beslutat att hwar och een frälsisman, som hafwer garder och godz till iiij(c) mark, skal theraf hålla een häst och ith harnisk epter thenne nyie maner; then som meera godz hafwer än för:with är, skall theraf hålla hestar och harnisk, som godzen äro wärdt till, och then som icke hafwer så många garder och godz att the sig förlöper till iiij(c) mark, skall han tå hafwa ett godt skyttetygh med itt godt röör eller ar[m]borsth, och hwar förlähningzman, som hafwer ij(c) mark cronones ränta, skall therutaf hålle iij karla ferduga till hester och harnisk epter then nije maneer som försagt är, hwilcken besluthning wij tå samtycktom och gilladom och (= att?) thet obrotzligom i alla landzändar här i rijket skall hållas wijd mackt, williandes och strengelige biudandes edher allesammans att i hwar i sin stadh leggie edher wind om att giöra thenne belefning fult, så frampt i wele widherkennes, försware och niuta edert frälsse och thermed undwijka wår ogunst och wreede. Eder hermed Gudh befallandes."}, {"df": "6383", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Göstaff &c. görom vitherligit ath oss elskelig throe man och råd Biörn Clauson haffuer oss vnderuist om noger gambla frelses godz, som honum j reth arff tilfalne ære och j en tijd longh haffua varit vnder skatten, huilke godz så benempnes och ther belægne ære som her epter fylger: j Vanö sokn en gård kalles Æykele, en fierde del aff Harmal i samma sokn, en gård benempd Torp j Jngo sokn; tesligis læth han oss och forstå om nogon skattaiord, huilkin och honum somt j retth arff och somt j bythe tilkommit ær, som ær Soentakaby j Hettala kock jord, Karhj j Janathala (!) sokn, Sættwngj kock jordt, j Kiala j enefierdinngx kock jord, Karbj j Janathala sokn en fierding, som han sielffuer köpt haffuer för sina penningar, på huilkit for:ne godz och jordh vij aff synnerlig nade och gunst haffua vnt och giffuit och nw med thetta vårt opne breff vnne och giffue honum euig frihet och frelse för then troskap han oss och rikit longlig beuist haffuer och en nw ytermere beuisa må och skal, forbiudandis för then skuld alle ee huem the helst ære eller vare kwnne, som för våra schuld vele, skole göre och lathe, ath the for:ne Biörn Claueson, hans arffwom eller epter kommandom emoth thetta vårth breff nogot hinder, platz, qual eller forfångh at göre vijd våre strenga hempn och ogunst. Thess til visso &c. Dat. varfrwe dag visitacionis."}, {"df": "6384", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff &c göre vitherligit med thetta vart opne breff ath nw j nesthe forlidne herramöte j vår stad Vesteras, ther wij med vårt elskeliga rikisens råd öffueruägandis våre riksens och thess inbyggiares menige bestha och longliga bestånd, bleff ther j bland anner ærande handlad och tracterad om oskælig köp, olaglige hamffner och köpmen, som emot lagen brwka landzköp och segladz, affförandis vthwr landit alla bestha varor, våre egne köpstæder til niderlægning, skada och euigt fordörff, som ther vthåff j fortiden plægade haffua sin berning, profect oc vphelle, och vart ther om så beslutet j forbenempde möthe ath slig oredelighett skal osparliga och vthan nadher straffas epther laghen vthöffuer them, som effter thenna dagh beslagne varde ther vthinnan. Och vppa thet vår stad Åbo motthe komma sig före igen med köpmandz varor, som fallandis vardha ther j landit, och må ther med teste betther magt haffua in ath skaffa vthåff stæderne salt, hwmbla, klæde och andra varor, som then meneman j then landzorth behoff haffuer, samtykte wij med vart elskeliga riksens råd ath köpmen vthåff Vlffzby och Ramo skula åffsettia then segladz the plæga brwcha til tyske stæderne, och alleenest besökia våra egna inrikis köpstæder Stocholm och Åbo, ther forytrandis huad godz och varor the haffua med fara, och igen köpandis huad them behoff kan göris, hållandis forscreffna våra och rikisens radz besluthning och påbwd oforkrengt j alle sine puncther, så framt j icke vele lydha ther högielig straff före ther wij haffue budit och med thetta vårt opna breff strængeligan biude våre fogther och andre våre befelningzmen haffua grannelig agt vppa, icke tilstædiandis nogon köpman, klerk, bonde eller annan, hoo thet helst vara kan, för gönst, gåffue eller venskap skul her emot göra wijd våra ogunst och vredhe &c. Dat. [söndagen nest epter varfrwe dag visitacionis]."}, {"df": "6385", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij &c helse eder &c. Wij formode eder viterligit vara hure beslutet oc endrecteliga samtygt vart j neste forlidne herramöte j vår stad Vesteras om the godz, som med köp, pant heller gåffue komne ære vnder kirkier, closter, prebenders begagnilse &c sedhan kong Karls reffst var, ath the skwlle igen komma tiil sine retthe byrdemen, thet som köpt eller pantad ær och icke sielfft sig inlöst haffuer til vedderköp för mere eller myndre som thet längre eller stækre tijd haffuer borthe vared, och thet som frijt giffuit ær må frijt igen gånge, frelset, som j long tijd mykit ær forsvagat, til hielp, vprettelse och forkoffrning, doch med sådant forord ath hoo, som kennes vil vijd forbenempde godz, skal han til förne beuise sin byrd, huad rett han haffuer ther til, på heradzting eller landzting effter laghen j swararens nærwaro och ath samma godz ær komit frå hans slægt och byrdt sedhan forbenempde kong Karls reffst hållen vart, och thet giffue oss retteliga tilkenna med eder breff och bekennelse hwre ther om ær j sanning; huar icke så sker och noger godz bliffue eder kirkie eller prebender med vålle j fråtagit, vele wij atj giffue oss thet til kenne med budh eller eder scrifftelig vnderuisning hoo han ær, som them igen tagit haffuer, hwre mykit the renthe, hwro mang the ære och huad the hetha. Dat. Stockholm [söndagen nest epter varfrwe dag visitacionis]."}, {"df": "6386", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij Göstaff med &c göre vitherligith ath emædan wij ståå i berad hwroledis Abo domkyrkia skal besörgd varda med biscop som tilbörligit ær, haffue wij befaledt erlig man mester Hans, domproste j Abo, ath han skal haffua regimentet offuer clerkerijd, försörgia soknakyrkior, nær the lösa äre, til vårt behag med the soknaprester, som ther til nyttoge och beqwemme ære, men ingen prebender eller canickageld vthan med wår samtykio epter then ordinantia, som j Vesteras skedt ær, bæra vp procuracionem och then saköre aff presterna, som ordinantian vthuisar; och skula the prester, som aff honum vardha forsede med gäld, seya oss hulskap och manskap til j wår fogtas Jöns Vesgötas hender, och skal samme Jöns vpbæra biscop gårdzens rentho på våra vegne och göra oss rækenskap ther vppa huad thet ær aff tyende, awradt, fiskerij, peninga, saköre, effter for:ne ordinanties innehållilse, besetia affuelsgårdana med landbor och all ting bestella, som j the motte biscops bordit til lyder offuer alth sticktit, j hwars som helst forlæning thet ær, och haffwa klerkerijd j sijt beskydd oc beskerm för ofueruåld och för alla gestning eller inlegning aff them, som lænith haffua, vndhantakne then gestning eller inlegning, som oss sielffue hender them på leggia, hwilka wij doch gerna vilia fordrag haffua thet bestha wij kwnne, ther icke alförstor nöd tiltrænger, Thess &c. Dat. [söndagen nest epter varfrwe dag visitacionis]."}, {"df": "6387", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Henrich Jönson på Abo slot eth euigt frelse på ij gårda bene[m]pda Haga oc Hyltha, som honum j rette arff tilfalne ære j hans liffstijd met all rettoghet, som ther pleger årliga vthåff gaa. Jtem Per Suenske eth fogtha breff pa Kwma gård. Jtem Jöns Vesgöte slotzloffuan på Kwsta. Jtem Mons Suenson eth fogta breff på Åbo slott och stad, Rawmo och the læn ther vnder liggia. Jtem Erich Flæming biscopstunnan och the dagxuerkie ther vnder liggia j forlæning til en tijd. Dat. Stocholm octaua visitacionis Marie."}, {"df": "6388", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6389", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Skövde", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6390", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6391", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaf &c helse eder kerliga med Gudh, giffuandis eder tilkenne, ath effter wij icke ære tilsinnes ath holla affuel på vår oc cronones sætegård Kwmå oc cronan haffuer ther j then motte föghe gagn eller proficth vthåff vthan heller til förminskelse, ær vår vilie atj samme Kwmogårdtz läns inbyggiare effterfölie huad oss elskelige throe men Knuth Ericson, Iöns Vesgöthe oc Jacob Flæming eder effter læglighetena ther om på våra vegna varda tilsegiandis oc vij tesligest eders sendingebud nw her personligan haffue wår mening forstå lathet oc tilsagt j thet ath the skula leggia och göra med eder en stadga oc vara offuer eens med eder thet besta the kvnna, så ath cronan icke lider ther skada före, oc thet icke heller kommer eder til formyken twnga, vthan så att thet går lika til på bådha sider: fförst atj giffue oss för husabygning oc för thet skattahö, j plæge vthgöra, ena summo j pæningha effter mögielighet, oc så för the nothedrekte för fisk så mykit ther kan pålopa, sammeledis for alle dagxuerkie, the som plægade them göra til gården, the giffua oss smör j then staden effther som ther om stadgatt bliffuer med eder aff ffor:ne wåre troemen på en tijd tilgörandis så lenge oss och våre effterkommande behagar så haffuad ther med; och huar wij eller våre effterkommande tæcktis haffua gården uid magt igen och latha besettia honum, skall hann tha vppbyggias oc formeres eder alla sammans ofortwngade med wår eller theris egien bekostning oc then ordinantia, som nw med eder görs skal, gånga thå aldelis til bacha igen och bliffue effter gamble skickelsen oc siduenien, och sethan skal ather skatten, renthan oc alth annad öfuer lænith ey fördy eller nw minskas för cronone eller högre forökes eder til twnga annerledis æn som nw haffuer vareth effter gamble rækenskapss bökernes vthuisning; ey skule j heller med årlige skatten betwnges eller för honum nogon ytermere nödh eller twang haffua met nogon længre försle æn som j her til dagx vane ære in til for:ne Kwmmo gårdh. Eder Gudh &c. Dat. sancte Michelss dagh."}, {"df": "6392", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Knut Ericson Nerpis sokn med alla konungsliga saker oc rettogheter j forlæning. Jtem Rawmo borgare eth breff ath the må niwtha theris gambla priuilegier j alla puncther til thess wij ther personliga kommandis varde och yterligare then landzendens leglighet forfare. Dat. mondagen nest effter Michaelis."}, {"df": "6393", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6394", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Gostaff etc. helse eder etc. giffuandis eder tilkenne att oss ær förekommit atj eder landzenda brukas formykit olaglegit landzköp, våre stæder (icke alenast therj Finland vthan jæmwel her j Suerige) tijl niderlægning oc forsuagilse, thet wij wæl kwnne formerkie att mykit sker vthaff fogternes och lænsmæns tilstædielse. Så haffue wij för then skuld med vårt elskeliga rikis rådz rådh befalatt vår tro man och rådh Jffuar Flæmingh ath han skal haffua tilsyn j then landzænde med for:ne lænsmen oc landsköpare ath sådant olagligit landzköp motte niderlægges, och huar för nödhen ær effter landzens læglighet ath nogra skula vara som haffua falth salt och andra torffteliga varur för fatiga almogen skuld, som bo långt fron köpstæderne, skal for:ne Jffuar Flæmingh och ingen annan forordinere oc tilskicke så mange som behoff göris oc icke flere til for:na torfftheliga varors vppehælle, til thess Gudh fögier wij sielffue komma ther in j landit och kwnne forfara huad ther om nyttogt ær. Dyrffues oc nogre andre æn the, som besynnerliga bliffua tilskickade, brwka köpslagan på landzbygden emott laghen, then skal han straffa som tilbörligit ær. Eder Gudh befalandis etc. Dat. torsdagen nesth effter Birgitta."}, {"df": "6395", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ten tijdh iagh Erich Flämingh lagmans tingh hult medh allmogen i Rassborgz lähn och Ingo sochn i wälbördigh mans närwaro Niels Ybbe (= Grabbe), fougote på Rassborgh och öfwer lähnet, anno Domini 1527, frigedagen näst effter sanct Brigitte dagh, dagen tillförene än tinget stoodh, tå blef iagh och Niels Ybbe(!) kalladh af the bönder, som boo i Jngewaldzkijhla och af them, som boo i Tächteby, vppå een syn medh thenne tålf effterskrefne syn män, som är först Lasse Erichsson i Joddeböhle, Madtz i Bohlstadh, Olåff Staffansson i Fagerwijk, Jacob Carlsson i Långwijk, Michel Arfwedzsson i Bredzby, Madtz Smedh i Kaldekulla, Anders i Flijth, Måns Nielsson i Solbärgan, Jacob i Gudmarsbacka, Claes i Stobböhle, Olåf Michelsson i Åhlekijla och Erich Peersson i Bredzby, tå blefwe the så förlijkthe om theras trätha, som the hadhe sin emellan, så att the sadhe ja vppå bådhe sijdor om thesse råår, som skall skillia åth Jngwaldzkyhlan och Tächtaby, som är först Notabuska och så i ett tåå, som ligger emellan twå gårdar, så thädan och i Käldabergh liggiandes nedan för Swenskeby, och sedan skill råågården them åth; och skall fornempda Techtaby hafwa in i Wastböhle, som kallas och Träthengh, halfdeelen till Tächtaby och halfdeelen till Jngewaldz kyhlan i förnempda Wastböhle, hwadh thet hälst är, skoogh eller engh, i förnempda Wastböhle; samma förlijkningh och the tillstodo för thesse tålff, som i nämbden såtho, som är först Anders i Flijth, Olåff i Måssaböhle, Peer Nielsson i Bergh, Hindrich i Siggeböhle, Lasse i Wästanqwarn, Olåff Peersson i Innanbäck, Michel i Näss, Jöns i Fagerwijck, Michel Peersson i Åhlekijla, Anders i Swenskeby, Michel Larsson i Mon (?) och Jöns i Gördewijk. Effter thesse godhe mäns wittne och theras egen förlijkelsse dömbde iagh then samma stadugh och fast obråtzligen håldha, wedh 6 [mark] för min dom. Till yttermehra wisso tho hänger iagh mitt jncigle nedan under thetta breff. Datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "6396", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Jöns Vesgöte eth hwuid quittenciam på al then del han vtaff oss hafft haffuer j befalning på Åbo slott. Jtem Clauss scriffuare eth hwuidt quittenciam på al then del han j sin verio hafft haffuer med Jöns Vesgöte på Åbo slott sedhan han senast fik befalning. Dat. xj(m) jomfru dagh."}, {"df": "6397", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Göstaff &c görom vitherligit ath effter ty nw j nest forlidne sommer vart forhandladt om cronenes renthe, som ganske mykit ær forswagit, att hon skulle forbettres vthaff biscopers, capitels, domkirkiers och closters renthe, haffue wij så varet offuer ens med oss elskeligh mester Hans domprost och mester Jacob Venne archiprest i Aboo på capitels och menige klerkeritz vegne sammastadz, ath the skule niwtha och beholla theris och kirkernes renthe så mykit kirkian och them icke gonger jfrå och in til ffrelsit vthåff the godz, som the heller kirkian fongit haffua sedhan konungh Karls reffst stodh, och skole the vthåff theris och kirkernes renthe med studentesmöret, vndan taghen nya corens renthe, årliga giffua oss iiij lester smör och ij(c) mark örtuger, vthleggiandis om natiuitatis Marie, och ther med bliffua frij för borgarelæge; haffue wij och loffuat och tilsagt for:ne capitel och clerkerijt j Åbo ath våre fogter och fodermarsker skule icke fortwnge them med oskæligh gæstningx påskyndelse, vthan om så hender ath wij eller vårt folk j storen hop drager ther in j landit, skal thå en vthåff capitelet fforordineres med ffogten, som gestningen skicker så vel til klerkerijt som til borgerne, ath thet går lika til på bægge sider. Jtem om så hender ath wij vele siælff beholle renthen åff the prebender som vacere, heller om wij vthåff synnerligh gunst vele haffua nogon ffrij i theris prebender, antingen them som ære vtj vår dagliga thiænist eller nogra andra, skal thå så mykit affslådz vthåff for:ne vthuissade summe som the prebender bliffua taxerade före; och huar noger gæld bliffua löss på landzbygden, skole the biudis canickaner och prebendater, som vele them begære, til thess the bliffua icke flere besittiandis wijd kirkien æn wij them föresegiandis varde. Skule och wij eller then wij våre befalningh giffuandis varde bliffua athsporde huro the prelaturer, canonier eller prebender, som bliffua löse, skole forsees j fframtiden, och ther med anname wij for:ne Abo kirkie capitulum och clerkerijdt med kirkenes och theris godz rörligit och orörligit, vtj vårt konungxliga beskerm, hægn och forsuar, fforbiudandis alle andelige och verdzlige them nogot hinder, platz eller forfongh ath göra &c. Dat. [torsdagen nest for Martinj]."}, {"df": "6398", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6399", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6400", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6401", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6402", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "I thet åratal 1527 her Iffuar Fleming Ålands förläning hade och Lass Larsson* honom tiente, hade han olofflich affhendt nagre gyldene wtwr her Iffuars wäsko, som beuislica sedhan fandz både hoss Raumo borghara och andre, som sådant guld aff honom fått hade, menn for liffz saken ath honom for släckten skuld benådit bleff, thå bleff tet saa medladh ath her Iffuar fick fornempde Lasses arffdeel i Salmenpera, som war på hans broder deel trettyo tre mark och åtta ortiger iord. Ty kallades han uppenbart Lasse guldköpare."}, {"df": "6403", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Alle dannemän thetta breff händer förekomma eller hörre läsas bekennes jagh Oluff Erichsson, häredzhöffdinge j Östernyeland, och kungör med thetta mitt närwarandes öpne breff, att åren effther Gudz bördh mdxxvij(c), then tijdh jagh wår tinget hultt med almogen aff Helsingo sochen j beskedeligh suens närwarande Niels Finbå, landzfougte på samme tijdh, och flere godhe manne narwarende, thå kom för rätte på satte tinghe Per Andersson j Clemetzskogh med ett breff hans fader hade först fått xxx åhr sidan oppå en fierdings skatmarch jordh, och jorden liggiandes j Storebyen nordan om åen j Clemetzskoga, huilkin for:de fierdungz skat [mark] for:ne Per Anderssons fader hade före giffuit xij [mark] rij[gi]ska aff en fremmande man, hett Lasse Nielsson ibidem, och begär han ett witnesbreff på samme köp, huilkit ärende jagh skött till the xij j nämpden sotho, som war först Jöns Persson j Simonsböle, Thomas i Finneby, Jöns Andersson j Keijmeby, Jöns Larsson i Klöckeskoogh, Oluff Staffansson j Othenäs, Anders Jopson i Klobbeskogh, Anders Olsson j Domarby, Oluff Erichsson j Hopelax, Per Matzson, Oluff Andersson, Jop Monsson och Jöns Olsson j Baggeböle, the thet ärendet ranzakade och efftersuore at for:de jord war lagbundin och lagstonden effther lagen och ingen emott nempden wädia wilde; och effther sodana ranzacan och witne dömde jag, for:de Oluff Erichson, for:de Per Andersson till for:de fierdungz skat [mark] jordh, och förbiudher huario manne her effter å sama jord på tale widh huars mans 3 [mark] för min dom. Tijl ythermere wissen at så ähr j sanningen trycker jag witterligen mitt jnsigle på rijggen å thetta breff, som giffuit och skriffuit ähr j Helsingä anno och dagh som forskriffuitt står."}, {"df": "6404", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "1528, 3 kong. d. dat. Wexiö. Jngemar m. g. n. biscop i Wexiö och sitt elskelige capittel sammestädes giorde ett jorde bijthe medh erlig och welbyrdig man Jöns Knutzson uppå Laucko i Finland, gifwandes honom the godz, som biskopen och Wexiö domkyrkia tilhörde, belägne i Finland i Poijo sochn i Raseborgz län, som kallas Skåwasta godz 15 gårdar, emot hvilka för:de Jöns Knutzson gaf biskopen och Wexiö domkyrkia sitt gods i Småland, först i Ydhre j Torpa sochn säthegården Näs och 13 gårdar under honom, samaledes i Wäreijdh (= Wärend) i Wexiö biskop döme 6 gårdar, nembl. 2 i Härillis kijrkeby, i Tolg sochn 2 gordar, kallade Tiellerijdh, Löpanes i Fårstby sochn och Wijdhe i södra Rötnå med 100 [mark] och (Fortsättning saknas)."}, {"df": "6405", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6406", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Götstaff &c göre vitterligit att vij effter then ordinantia, som i Västrås giordis, haffue så offuer ens varddit medt värdog fader biscop Mårtten i Åbo, att han thenna åårs renttan åff stiktit skal platt intet befatta sig medt, ehuadt hoon är vpboren åff vår embetzman på Kustå eller eij, vtan skal samma räntta aldelis höra oss til; män then räntta, som tilstunder i nestkommande sommer och annan vintter och frambeter, then skal han vpbära ehuadt thet är i peninga, affradt, kilt, smör, lax eller annat, och skal ther åff swara oss til en summa i peninga eller i annat tingist effter som han medt oss kan öffuer eens varda, när Gudt föger vij persoonliga komme til Finlandt eller ellies viss vnderuijsning kunne fåå om alla ränttana, som ther faller. Vilie vij för then skul och biude att alt clerkerijdt oc tesligest biscops bordzens landboor effther thenne dag skola vara honum höruge och lydoge och swara honum til then deel, som the theris rätta biscop åff aldir plictoge äre, fforbiudandis vara fogoter och embetzmen ther i landit någit bekymbra sig medt samma clerkerij och landboor annerlunda än som then ordinantia i Västrås giordis innehåller. Dog vilie vij att then stundt vij haffue vår fogta på Kusta, skole the bönder ther på öne swara honum allena til theris vdtskylder och ecke for:de biscop Mårtten. Skal och samme bisp Mårtten låtha hålla prouesteting som gammel seder är och sköta the saker, som ther pläga att handlas, til thess vij komma tilstädz tiith j landit eller ellies varda til enda foreenthe medt honum om summan åff stiktit som förberördth är. Om sakören, som ther kan falla, gånge som thå handlat och beslutit varder. Och effter än nw lång tiidt är til thess någen ny räntta inkommer, förlegge vij honum met iiij lester spannemål til hans vppehälle in til thess samma räntta inkommer, huilken spannemål han taga skal åff Nya koorss ränttane. Huar hoon icke tilrecker, skal vår fogote på Kusta latha honum fåå huadt som fattas. Thess till visso &c. Dat. Vpsala [17 dag i ianuarii månadt]."}, {"df": "6407", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6408", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6409", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6410", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6411", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij Johan, greffue till Höij och Brocken hwss hwss sett(!), till Wijborgh och Nijslott, gör witterligitt och fulkomliga tillstondh (!) medh thetta wårtt öpne bräff, att wij till euigh tijdh haffuom stadgatt och giortt ett wenligitt bytthe och jordheskiffte till bettringh och icke föruärringh medh erligh wälbördigh man Hindrich Erichssonn till Nässett, så att wij scolom beholla wndher Magdalena tridie deelen wdij Kullo by j Pyttis sochen till euinnerligitt ægor (!) medh åker och ängh, skoo[g], skiull, wattenn och watten wärcka, ehuadh thett hälst ähr eller nempnes kan i wato och torro, som ther medh rätte aff åldher wndher legat haffuer och nu medh retta wndher ligger när by och fierran, och han skall haffua och beholla åther igenn twå deelenn aff ett Magdalena godz, såm honom belegligitt ähr medh sijnn gord, hetandes Böle och ligger i Bårgå sochenn, medh skoo, åcker och ängh i wåtto och thorro, som ther medh rätta nu wndher ligger och ränttar tuå mark penningar, tu hundrade jde och medh huars anners samtyckæ, och stadfeste same bägge wåre bythe och skiffte som skriffuit medh wårtt hengiandhe jnsegell för thetta breff, som giffuit och skriffuit ähr på Wijbårgh thenn andra [dagen efter?] Philippi Jacobi thenne ähr effter Gudz bördh tusendh femhundratt tiw och åtto."}, {"df": "6412", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Til Iönss Vesgöte och Peder Swenske att the antwarde Matz scriffuere v(c) marcer ortug huar thera; ther til medt skola the vara honom behiälppige att hann kann få köpa therföre trån och andre gode varor i Abo och Kumo län etc. Til Iönss Andersson på Korsholm att hann är Knut Buller biståndig att hann kann få förytra then spannemåle och salt i goda varor ther i Norboten, som för:ne Knut Buller haffuer medt att fara. Calffuen til Iönss Vesgöte och Iönss Andersson; ath the bestella til vår nådigiste herris behoff xxv lester ströming huar thera, skyndandis them hijdt til Stocholm etc."}, {"df": "6413", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6414", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6415", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Götstaff etc. helsse eder alle cronones sk[attskyllig] b[önder] o[ch] m[enige] a[lmoge], som bygge och bo j norre och södre fijnlandt kärliga medt Gudt och våre nåde. Käre väner, vij haffua förståndet attj och foräldre for eder haffua her til dags hafft myken twnga wtåff the twenne slått Åbo och Kustå, the så när til hopa liggiandis ära huartt vidt annet, att rijkit them båden eij behoff haffuer. Therföre haffua vij eder til lijsa och forb:de tungas åffslag befalat Måns Svänsson på Åbo slott att han medt alles eders tihiälp for:ne slått Kustå nw i thenne sommer skal lata nederbryta, begärendis vtåff eder attj til samma slotz niderbrytning bewijser eder hiälpaktoge, når forbe:de vår fogote eder på våra vegna ther om tilkreffuiandis varder, om edher faller til vilia att vara for:na twnga forutan, then i her til dags vtåff Kustå slott hafft haffuen. I huatt måtte vij kunne veta och rama alles eders bätzta etc. Dat. vtåff Stocholm fjärdde dag pintzdaga."}, {"df": "6416", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Götstaff &c bekännoms och göre vitterligit att effter then skickilse som i fijordt beleffuat och samtykt var i Västrås att cronones räntta, then ganska mykit är förswagat, skall oprättas medt någon partt åff biscopernes räntte, haffue vij så offuer ens varedt medt värdog fader biscop Mårtten j Åbo, att hann skal giffua oss årliga åff biscopsstolens räntte och opbyrdt j(m) marck päninga, x lester smör, x skeppundt gedder, iij läster lax, x läster rog, x läster korn, och vj läster haffra j swänskt tal, i så måtto att päningarne, rogen, kornet och haffran skal årliga forskickas hijdt til Stocholms slott medt första öpet vaten om våren, och smöret, laxen och geddor vidt tijden sancti Michaelis om hösten. Och ther til skole vij behålla ladegården på Kustå öö och the landbor ther vnder liggia, som plictoge äre att göre arbete til åkers och ängs brukning vidt samma ladegårdt. Ther emoth skal förbenemde biscop Mårttin niwta och behålla quijt och frij alla biscops bordens räntto medt the andra landbor och huat the göra til affradt, arbede och andra årliga tijänist. Skal hann och behålla all biscops tijenden kring om alt Åbo stikt medt biscops sakerna, the hann eij annerledis skal lata vdtkräffuia eller opbära än som Västrås recess och ordinantia innehåller effter lagboken. Må hann och frij niwta sine visitering til att gästa eller bära ther opp päninga före effter lägligheten, dog så att ther medt ecke forsumas tilbörlig tilsyn om presterna ath the renliga predijka Gudz ordt och anner Gudz tijänist skickeliga oppehålla. Och ther medt annama vij samma värdog fader biscop Mårtten och alt thet honom och biscopsstolen i Åbo tillhörer vdj vårtt hegn och förswar etc. förbiudendis – – – – Dat. [Stockholm fjärdde dag pintzdaga]."}, {"df": "6417", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Värdog fader, som vij haffue förståndit eder begäran vtåff mester Peder Särkilax, att vij skulle late eder förstå huadt ordinantiam vij medt eder göre vele om biscopsstolens räntto j Åbo, som vij medt flere bisperne her j vårtt rijke Suerige giortt haffua effter then beslutning, som i fiordt beleffuat och samtykt vartt i Västrås &c, så i forhåp att j eder mot oss och rijkit skickeliga och tilbörliga i alle måtte haffua vele och skole, som i oss loffuat och tilsagt haffua, och ther til medt promouere och forfordra then helga ewangeliske lärdom, som edertt ämbete tilhörer, ther vij oss til forlåte attj tagen ingen försumilsse före, tilseendis medt edertt clärkerij att the hålle sig in til samma lärdom och then läre och predijke för almogen som them bör att göre. Huar så skeer, vele vij thå gärna veta och ramma edertt och för:na edertt clerkerijtz betsta i huatt måtte vij kunne. Och ther opå late vij edher förstå huadt ordinantiam vij medt edher om forbe:de biscops stols räntte giortt haffua. Ther opå vij eder sände vårtt öpna breff, huar effter i eder rätta kunne. Thet andra huadt thet heldzt vara kann, som biscopstolen tilfaller i årliga räntto medt affradt, visitering &c och biscops saker effter Västrås beslutnings innehållilsse, the skole i haffua til edertt redeliga ophälle, som yterligere beslutits och vdttryckis i forbe:de vårtt öpna breff. Eder … Dat. [Stocholm fijärdde dag pintzdaga]."}, {"df": "6418", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6419", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jag Knuth Erickson på Lauko bekennes med thette mith öpnne bref at Lasse Månson ähnn thå hann war fougte på Kumegård bekennde och sade för mig, thed hann efter frw Kristinnes bref hade betaled her Åcke Jörensson v(c) mark ort:r på hennes wägnne och antuardade them biscop Arfued efter herr Åcke Jorenssåns begäre. Thes till yttermere visse trycker jag mith signethe under dette bref, som gifued är i Wpsala s:ti Hendrici efter passionnis anno Domini MDxxviii."}, {"df": "6420", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wy burgermesters vnde radtmanne der stadt Abow don allenn vnde jslikenn, jn sundercheit jw burgermesterenn vnde radtmannen der stadt Reuel, na behorlicker jrbedynghe hyr mede bokennende vnde betugende, dat vor vns jrschenen syn Joens Knappe vnde Peter Joenszen, olde vmberuchtede tugessloffwerdighe frame manne dar tho wo recht is gefordert, vnde hebben mith vthgestreckeden armen vnde vpgerichteden liffliken vyngeren rechter geswaren ede by Gade vnde synen hillygen gesecht, getuget vnde war gemaket wo en egentlyck vnde jn rechter warheit wol bewiist is wo dat Anna, zeligen Laurens Breden nagelatene wedewe, vth dem kerspel Jngo vnde dorpe Bresbuve, ere vader myt namen Laurens Scharppe vnde der zelige Anneken Formanschen hyr jnt langest vorstoruen ere vader Oleff Scharppe syn rechte naturlicke vulle broder gewesen van eynem vader Joens Scharppe vnde eyner moder Kattherina echt vnde rechte vth eynem eliken bruth bedde getelet vnde gebaren syn vnde ok dem gelicken dat de vorgemelte Anna Breden nagelatene wedewe noch jm leuende van erem zeligen vader Laurens Scharppe vnde erer moder Birgitte ok echt vnde rechte vth eynen eliken bruthbedde getelet vnde gebaren sy vnde tho eres zeligen vader broders Oleff Scharppe hir vorstoruenen dochter alse nomlick der Annchen Formanschen nagelatenen guderen de alder negeste erue is wesende, dar ok nemandes dar tho negher is effte mith er gelicke na ane alle argelist vnde geferde, szo werlick ene Godt helpen mothe. Vnde na deme der sulfftighen fruwen Annen sake vnde dynghe also gelegen syn, dat sze jn egener personen szodane angestoruene gudere nicht vor mach jnthoforderen, dar vmb hefft sze jn der besten wyse weghe vnde schyckynghe effte forme des rechtes, szo se van rechte best solde, konde vnd mochte, volmechtich gemaket Mychel Breden, eren szon, affhendich alse jegenwardich vnde Mychel Groten, eren suster soen, jegenwardighen breffthoger, eme geuende vnde vorlenende gantze vullekamene macht vnde mogenheit jn namen van erent wegen vmbe alle vnde jslike gemelten Annen Formanschen na doder hant nagelatene gudere an suluer, golde, gelde, goldeswerde, husgerade vnde allem anderen nalate, kleyn vnde groth, nichts buten boscheden wor zodane auerthokomende is, jn fruntschopp tho bomanen, vpthoboren vnde tho entfangen edder myth rechte an sick tho vorforderen vnde tho jrlangende, vann allem entfangenen tho quiteren vnde tho vorlathende eynen edder mer volmechtige jn syne stede vnder tho settende vnde den effte de tho wedder ropende zo vake des van noeden vnde jnt gemeyne alle ander dynghe hyr by tho donde vnde lathande de vorbenompte fruwe doen vnde lathen solde, konde vnde mochte, wen er sze jn egener personen dar jegenwardich vnde thor stede were, lauende by gudem cristliken gelouen wes alszo wo vorberoth van den vpgemelten beyden vulmechtigen hyr by gedaen vnde gelathen werth, stede vaste vnde vnvorbraken wol tho holden jn allen thokomenden tiden ane alle geferde. Ock erszamen vorsichtigen vnde wolwyszen herenn, willet ey[n] zeker vast tho vorsicht tho vns hebben; jsset sake dat den vorbenompten beyden volmechtighen van den ergedachten erfguderen wes ouer antwerdet vnde gehantreket werth, dat jw ersamheyde vnde de jenighe, de sodan van sick doen vnde ouerleueren, dar vurder nen namanent effte ansprake vmme liden sollen, dar willen wy juwen ersamheydenn vnde eynem jderen gudt vorweszen jn krafft dusses breues, wente wy der wegen genochszame borghen vnde vorwyssynge vor allerleye vnder ansprake vnde thosaghe hyr thor stede genamen hebben ane alle argelist vnde geferde. Tho erkunde der warheit hebben wy vnser stadt secret hyr an rechtes wetendes hanghen lathen. Gegheuen tho Abow na Cristi vnses herenn geborth dusent vyffhundert dar na am acht vnde twyntigesten jare des frydagx vor sunte Johannes babtisten."}, {"df": "6421", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Värdog fader, som i haffue oss tilscriffuit om then pensionen i oss til cronones förbättring giffua skole vtåff eders biscops stol, bärandis före, attj ecke betröste vdtdraga then tilnämpde summa, besynnerliga i thenne hårda tijdt, och begäre for then skul att vij vele göre edt annedt medel medt eder &c. Så förhåppes oss att nw på tilstundendis år kan väl bliffua näst Gudz hiälp bätre tijdt j landit än varedt haffuer, oc för:ne opregistreredhe pensio bliffuer eder ecke odragelig, huar i vele ansee vår och riikesins torfftoghet, för än vij forlossa kunne the swåra gäll och skuller rijgit är vdj kommet, som eder nog viterligit är. Och ther vtoffuer haffue vij stor bekostning på cronones slotz Stocholms murning, och sköna skeps bygninger til att förswara rijget medt, och kunnom för then skul inttit annedt medel göre på thenne tijdt, för än vij yterligare bliffue vnderuijste om all lägligheter &c. Ytermera som i scriffue att mångom tycker then nylärdom vnderlig vara &c, så råde vij eder och begäre attj ecke akter förmykit edert capitels föregiffuilsse i then sak, vtan effterfylier then helga ewangelij rätta vdttydning och sijnne, thet förfordrandis effter edert ämbetz tilkräffuilsse som i oss loffuadt haffue. Når i och edert clerkerij så göra, thå vele vij gärna ramma och veta eders och theris betsta. Dat. Vtåff Stocholm visitationis Marie."}, {"df": "6422", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6423", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6424", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Wy borger mester vnde ratmann der stat Abo doenn kunnt vnnde bokennen ower mytz deyssenn onssenn oppene breff, dat vor vns is kammen dar vij to rechtte ssetten de bescheddene man mester Keynert Ponne mann, etzont montzmeyster hyr to Abo, vnnde hefft sick boklagget eytliker scholde halue[n], de em Hans Moller scholdych sy, alse nomelich -- ij:c* mark densch, de Hans Moller hefft vann em hallenn lattenn inn ssefferinn montten, vnnde Hans Moller denn montzmester weter gelauet hefft ssueddes gelt vedder vor toschaffen, des scholde em de mo[n]tzmester eynn eytlik vp gelt geuenn, velch sswedes gelt Hans Moller enntffangen hefft de tyt van ionker Tommes, de de tijt he hoffmann vas vp Abo; sso heff[t] for benomet mester Keynert vor enn kommen latten Petter vann Ackken, vnsse medde brodder, vnnde Ossewalt Pulle, vnnde het se beydde by erenn eyddenn manne latten was em vytlick vere der ssaken halue; so denn vor benomede Petter vann Ackken vnnde Ossewalt Pulle hebben aldar vor vnsz myt vt gestreckennde armen vnnde vp gerychtten ffynger lyfliken swerende to Gudde vnde synnen hylligenn vargemaket, dat dat em dat wytlick is gelick alse dar vor geschreuen steyt, dat enn Got so helppe vnnde de hyligen. So it dann vor vns is getuget, so thugen vij eyt fforgenomet. To orkonnde der vorheyt wy onser stat singenet wytlikenn hyr vnder donn drucken. Gegeuen vnnde geschreyen eyn Abo des myt vekens ffor sonnten Egydie innt jar vnsses Herrenn 15 vnde 28."}, {"df": "6425", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gustaf med Gudz nåde Sweriges och Giöters konung giöre witterligit, at wij hafwe besett, ransakat och öfwerwagat(!) några gambla privilegia och frijheter, som wår älskeliga allmoge i Mustasari, Kyro, Pedersöre och Nerpis sochnar utaf framledne konungar nådeligen undt och gifne äro lydande, att de måge frije och obehindrad kiöpa och sällja emellan Kumå och Kimi allahanda ätande warur; och effter det wij icke annat förnimma kunde, utan at samma privilegia voro skiäliga nog uthgifwen, hafwa wij af synnerliga gunst och nåde gillat och stadfäst och än med detta wårt öpne bref gillom och stadfästom förskrefne deras privilegia i alla sina puncterne, effter som brefwet, til förn deruppå gifwen, fömälde, oss all (= till) en behageligen tijd. Och hwad der faller all (= aff) warur uti förbenemde sochnar, skola ingen annorstädes skieppas eller föras utan [till] wår stad Stockholm och sedan stå oss först til bodz der; hwarföre hafwe wij gunsteligen anammat dem med all den dehl, for:ne wåre allmoge med rätta til kommer, uti kong:e hägn och förswar, besynnerligen at frida och förswara för orätt och öfwerwåld och hielpa til rätta; förbiudandes allom som för wåra skuld skola och wela giöra och låta, särdeles wåra fougdar och ämbetzmän dem här emot i någon motto förhindra eller oförrätta, wed wår kongl. hemd, pligt och onåde. Des til wisso låte wij hängia wår selut (= secret) nedan för detta bref, gifwit på wårt slott Stockholm S. Mathiæ dag om hösten åhr 1528."}, {"df": "6426", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Götstaff &c helsse eder kære vener; vij förmode attj förstondit haffua huroledis vij för itt år sedhan voro til mötis och samtal i Västrås medt vårt elskeliga riikis rådt och andra gode män åff menige landit, ther vti mång stycke åfflagdis, som then menige man skedde met många olagliga tungar åff clerkerijdt, som vårtt breff ther opå giffuit och til hela landit vdsentt yterligare vdttrycker. Så haffue vij dog sedhan förståndit att somblige ibland eder haffua tagit sig ther åff tilfelle til att hålla tilbaka edhra rette tijende, nebbeskatt, matskot och annan deel, som i åff åldir och medt rätto edher biscoper och kyrkeherrar plictoge ären, thet dog oskälligit är, och alrig heller så vår mening varit haffuer, vtan allenast at thet, som olagliga vpkommet var, att thet skulle åffleggias och ecke thet man åff rätto och gode gamble siduenio plictog var. Therfore förmane vij edher alla och biudhe, att j herutinnan rätten edher siälff och gören then deel redeliga vdtt, som fader och foräldre för idher medt skäl och rätt vdtgiordtt haffua, thet vij och så befale våra fogtar och embetzmän att the haffua ther een tilsyn til, att så skeer. Edher … Dat. Stocholm, sancti Francisci dag."}, {"df": "6427", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vij Götstaff &c helsse eder. Vij förmode i gode män vel förståndit haffua huroledis för itt år sedhen vart beleffuat och samtyct i Västrås åff oss, mene rijkesins rådt och en stor deel åff hela landit, som ther församblat var, att kring om hela rijkit skal predicas reena Gudz ordt och euangelium och låtas til baka onyttog squaller, owiss iertekne, fabuler, och menniske dict, thet och så ther förutan nog finnes i scrifftenne budit vara, fför huilcka sak och nu en stor deel åff then helga scrifft på vårt eiijt tungamål vdsätt är mest för fattiga enfolloga prester skull, som ecke så aldelis förfarne ära i latinen som vel behöffdes; förmane vij eder alla attj samma böker ecke föracta och attj så acte på then deel edher i then måtton tilhörer att göra, att rena Gudz ordt måtte åff eder förkunnat varda, ther om vij och haffue giffuit oss elskelig värdog fadher bisp Mårtin befaling att randzsaka i alt hans stict; och huar någor finnes, som thet ecke göra vil effter hans embetz tilkräuilsse, må och skal han gå gellit quijtt, och then setties til igen, som thet göra kan och vil, i huilcko vij eder föruare attj ther taga eder vara för. Tess til visso &c. Dat. Stocholm [sanctj francisci dag]."}, {"df": "6428", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6429", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Anno achtentwintich am actentwintigsten dage nouembris quam vor vnszen szittenden stol des rades Hans van der Heyde, vnsze burger, dar to wo recht is gefordert, vnd hefft vp bolangenth Joan van Kollens, dar vor vns iegenwordich myt vthgestrekenden armen vnd vpgerichtede liffliken vingeren rechtes stauendes eehdes tho Gade vnd szynen hillighen swerende gesecht, getugeth vnd wargemacketh, dath iczgelte Hans van Kollen anno etc drevndtwintych, als he van hir reyszen wolde, yn schrifftes bie vorgedachten Hans van der Heiden eyne gedechnisse gelathen vnd eme boualen hadde her Erick Lyllen, yn der tydt geweszenen kerckhern tho Burgo, vmb veer tonne botther hir to Reuell antoszpreckende vnd zodan van deszuluesten Joan van Kollens wegen vor eyne last lyssebonsch solth zo he van gedachte her Erich tho achter was tho entfangende vnd dat gemelte Hans van der Heide up dat mael durch vorsumnisze vorgenompte her Erick vmbe zodane veer tonne botter nicht angespracken hedde vnd dath de szulueste her Erick dar noch vnangespraken gebleuen vnd ane vthrichtinghe der benompten botter van hir gereiszeth were. Jnngelicke is ock vorth desuluigest vor vns ym gerichte irschenen Bernth Hetterman, kopgeselle hir vorkerende, vnd hefft noch richtlicker irforderinghe gedachtes Joan van Kollens ock myt vthgestreckeden armen und vpgerichtedenn liffliken vingeren rechts stauendes eehdes to Gade vnd synen hilligen swerende gesecht, getugeth vnd war gemeket, dat em ynn Goder kuntschop gancz wol yndechtich vnd bowust is, dath Johan van Kollen gemelten her Erick Lillen zodane last lyssebonsche soltes reckt vnd redlyck vor veer tonne botter vorkofft vnd zodane botter van her Erick Lillen nach synen geloffte beth her to nicht entfangen hebbe, szunder van eme tho achtern szie ane alle geferde; welcht alles to mher orkunde vnd tuchnisse der warheith zo vorgunt is yn dies vnsze denckelbock to vortekennen."}, {"df": "6430", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6431", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "(Efter att hafva berättat huruledes Lübeckarne gemensamt med sjuttio hansestäder, då han ville med fetalier undsätta Stockholms slott, tagit ifrån honom trettio fartyg med en besättning af väl sexhundra man, hvilka människor de sedan hållit fängsliga ett dygn och följande dagen kastat bundna till händer och fötter öfver bord, allt under larm af pipor, trummor och trumpeter samt aflossande af sina kanoner, på det att de drunknandes rop ej skulle höras – fortsätter Norby:) Weitter haben sie Lass Ienssen, der mein hauptman ist gewest in Vinlandt von wegen meines gnedigisten herrn jn meinem abwesen auff dem schloss Kuste vnd Tachsthaus(!) auch auf Raspor dem schloss vnnd Obbe schloss mit ettlichen meinen dienern schentlich vmb den halss gepracht gegen jren brieff, sigill vnd allem erlichen zusagen, so sie jnen geben vnnd gethan habenn, eh sie die benantter schlossen aufgegeben habenn, die mainung, das sie mit allem so jnen zügehorig, jn sicherenn glaid zü mir mochten ziehen. Item dergleichen auch auf Stükholm schloss, Kastelholm schloss, darauf n: Litther hauptman wass, den sie auch mit anderenn krigsleüthen erdrenckt vnnd vnerlich vmb den halss pracht haben."}, {"df": "6432", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6433", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6434", "dating_start_year": "1528", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Thenna efftherscreffne godemenn haffua cronones förläningar vdij Findtlandt: Her Johan, greffue thil Höyien etc. Viborgs slott och Nyslot och län. Her Erich Flemming. Saw sokn och Rwne gårdt medt nogot j Pargas sokn och lagmandtz rentton öffuer alt Viborgs län, Raseborgs län och Sudre Findtlandt och Biscopstuna gårdt medh alle the dagsuerke ther vnderliggia, och Koralax gotz j förläning, och ther til medh Raseborgs län j forläning på it stycke päningar. Och skall han ther aff årliga giffua vår nådigiste herre så länge han thet j forläning haffuer. Her Jffuar Flemming. Casterholms slot och alt Ååland och laghmandtzrenttona ther samma stadtz och vdij Norrefinlandt. Knut Ericson. Nerpis sokn och laghmandtzdömet j Östrebothnen och vdij Satagunda. Aåke Claffuesson. Masko soken Loppis sokn j Tauastlandt och Salo bool j Åbo län, ther til medh Lemw j Bierno sokn och nogre cronegotz, häredtzretthen eenstadtz j Tauastalandh. Biörn Claffuesson Een fiärdung j Tauasthws län. Gudtmundt Larson. Een fiärdung j Tauastehws län benemdt Kåffuala vdij Hagw sokn liggiendis. Jöns Vestgöte Pälkene sokn, tesligest Temerle gårdt vdij Pemmer sokn til tess wij personligan kommandis varde tiit in j landit, och Vesuna gårdt medt alla tilägor. Jachim Flemming Matz Larson på Tyufstare by, Nogre Crone landbor vdij Viborgs län. Jöns Michilson En fiärdung vdij Tauastlan. Torsten Salmonson Jt bool j Nykyrkio sokn som Halla ländtzmandtzgårdt vtij ligger. Nils Grabbe Victis sokn. Hindric Iönson Frelse j hans lijffztijdh på ij gårda benempde Haga oc Hultta. Jacob Wundendranck Jt gotz vdij Koysama by och it vdij Koisama åmynne liggiendis j Kulsila sokn och tesligest nogra vtiorder vdij samma sokn skatfrij j hans lijffztijdh. Olaff Ericson Täsio och Helsinge sokn.* Claffues scriffuare Strömer Träskebyrdt och Sauiakibool j Pemmer sokn til en tijd. Eric Suenske Vestanträske by vdij Finnaström sokn på Ålandt til en tijdh, oc frijhet och frälse j hans lijffztiid på en gård liggiendis ther samme stadtz, oc andre flere gotz, som hans ventte hustrv tillhöra. Paffuel Larson j Hancka Skatfrij i x år, tesligest frij för alla ålegningar oc ländtzmandtz gärder. Anders Iönson Haffwris vdij Vämo sokn skatfrj j hans lijffztijd. Thomas Anderson j Järffuentacka i Hulula sokn Frijhet på hans gård til thes han honom vpretta kan. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Mons Balk Frijhet och frelse på thenne gotz så länge han kan rida färdug på marken med j godh hest och harnisk: Vtål Tislinge Harö vdij Bro sokn v öris land iordt; vdij Bäling j samma sokn; Lamborgs ö vdij Saltuiks sokn på Ålandt och Marchböle ther sammestadtz j Finneströms sokn och Åsby vdij Esbro sokn."}, {"df": "6435", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Vij Göstaff etc. göre viterligit medt thetta vårt opna breff att vij gunsteliga såldtt och vplatit haffua vår tro mann Iachim Fleming tw iordtgodz liggendis vti Virmo soken i Finlandt, benämpde Store Saris och Lille Saris före trehundrade marcer ortug i gull medt så förordt att huar thet kann beuisas att samma gotz äre bätre än för:na trehundrade marcer, thå skal förbe:da Iachim vederlägga osz så mykit som gotzen ära högre beskattade före, och medt så skäl att then pensio, som pleger årliga vdtgöras til vårt cancellarijs behoff vtåff för:na Virmo kyrke, bliffuer aldelis oforkrenkt, aff hvilcko godtz annat thera haffuer her til dags legat, vnder Virmo kyrke och annat thera vnder biscopsbordet, och nw ära osz lagliga tilfalna efter then ordinantia som senast beleffuat vart i Västrås att cronones räntta skal förbätras medt kyrkernes och clösters räntta. Så effter thet för:na bettalning är osz kommen redeliga til hånda, åffhände vij osz och vårom effterkommandom för:na gotz och tilegne them förb:da vår tro mann Iachim Fleming och hans effterkomandom rättom arffuingom medt all then del ther tilligger och aff åller tillegat haffuer, både i våto och i torro, ingo vndantagno, til euerdelig egho; och huar rikesens konung i framtidher tesse förbe:de gotz vilde igän haffue, thå skal hann åter igän bettale för:de Iachim eller hans erffuom så månge päninger i gull, som vij nw opburit haffue; förbiudendis ther före allom åndeligom och värdzligom för:na Iochim her emot något hinder eller förfång att göre i någon måtto, vedt vår ogunst. Tess til visso etc. Dat. [nyårs dag 1529]."}, {"df": "6436", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kohmala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Knuth Carlsonn (= Erichsson), lagman j Osterbotn och i Satagundia, giör witterligit medh thette mitt nährwarendes opne bref, att then tijdh jag lagmans ting hullt medh allmogen i Birkala sochen, Kohmaby, j ährlig wällbördig swenns närwaru Peder Swenske, fougde på Kumo gård, och j erlig och wallbördig mans närwaru Jöns Wästgiöthe, häredzhöfdinge i Öfre häradh, och i flere gode mäns närwaru anno effter Gudz bördh MDXXIX, om måndagen näst effter S. Matz dag, thå kom för rätte ährlig och wälbördig man Jacob Follmarson och giorde witterligit på then såthe ting, thet han unte och gaf sin ellskelig dåtter hustru Barbro och sin måg Olof Larsson alla sina loesöre och kiöpe jordh, som på hans del faller, liggiandes hwar han liggia kan, hwadh han hafwer kiöpt af will fremmande bröde (= bönder?), för deras ödmiuklig och trootienst skulld, som the hafwe honom bewijst och yttermehra bewijsa skulle till dödzdaga; hwillkit ährende jag skiöth till the 12 män j nämbden såto, som är först* – – – medh them fleere, som therom ransakade, wittnade och fullelig tillstode för:de gifferj. Effter thessom förskrefnom skälom, ranssakan, witnom och edom dömbde [jag] them theris forskrefne giffte stadigt och fast och obrutzlig hollas, widh vj mark för min dom. Till yttermehra wisso och wittnesbyrd trycker iag mitt insegel nedan för thetta bref, som gifwit och skrifwit ähr åhr och dag som förskrifwit stånder."}, {"df": "6437", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Att vår nådigiste herre haffuer affkortat ij lester rog och ij lester korn vtåff then summa, som hann skal giffua hans nåde i år emot the viij lester finskt öl, som han låter brygge til hans nådis behoff etc. Dat. [Stockholm midfaste tijdt.]"}, {"df": "6438", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6439", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår &c. Skall tu wettha Anders, att thesse breffuisere Mårthen och Jacob i Kosces, wåre fatige wndhersåthe, haffue warit för oss och klaghelige giffuit tiilkenne huruledis tw haffuer aff hendt thom wthan lag oc laghadoma en eng oc ther wtöffuer thagit wthaff them några penninga, thom the kalla köpmandz penninga; wetta wii ecke medt huad skell &c. Hwar förre wele oc biude wij tiig strengeliga att tw lather them få igen for:ne äng så och the köpmandz penninge tw aff them olaglige tagit haffuer, så frampth wij icke skole late straffe ther wtöffuer som tiilbörligit är. Wij haffue sett tiig tiil att tw skaltt skicke lag och rett för then fatiga oc icke så öffuerfalle wthan laghadoma som wij spörie tw stedze gör. Huarförre giffue wij tiig nw medtt thenne wår scriffuelsse förwaring, att tw icke mera så handler hildä oss tiil en willig almoge som wij tig tiiltrott haffue oc icke en genstortigan som well hende kan aff sådanna olag. Wij haffue oc förnummit att i then befalninghen [är] en lensman, som icke fast förstondhen är oc är öffuerdadigh; latt then wtaff och sett ther en annen tiil, så wij icke få flere resor klagemål så öffuer tiig eller honnom. Ther wtinnan tw jngen försymelsse tag. Gud &c. Aff wort slott Stocholm Philippi & Jacobi arom &c mdxxix."}, {"df": "6440", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennis jak Lasse Brooke met thetta mith nærwarendis öpne breffh, ath then tidh iak woortingh holth met almoghen offuer Kwmoo sochen pa ærligh och velboren mans veghne Jackijm Fflæmingh, haresshoffdingh ibidem, i ærligh och velborne sweens nærwarw Per Swenske, ffogthe pa Kwmo gordh, och i fflere godhe manne nærwarendis aren effter Gudz bördh 1529 om Phijlippi et Jacobij dagh, tha kom fför retthe Olaffh Skytthe och Jöns Olsson och giordhe the vetterligh aa satte tingghe thet the giorde eth vennerligh iorde skijffthe sine i millan sa ath Olaffh gaffh Iöns hwar tiende stoongh iordh liggiandis i – – – – * by oker och engh i votho och torro, närby och ffiärran met allom tillagom ther affh allder tillegad haffwer, och gaffh ater Iöns Olsson iordh igen hwar tiende sstongh liggendis i Kijataraby oker och engh bodhe i votho oc i torro, nærby och fiærre met allom tillagom ther aff aldher tillegad haffwer; hwilket ärende iak sköth til the xij i nempden sotho, som ær Erik Iönsson, Olaff Kallin, Anderss Bengtsson, Michel Iönsson, Iönss Henriksson, Olaff Persson, Iönss Henriksson, Erik Simonsson, Lasse Siwrdsson, Seffredh Clemetsson, Nilss Persson, Olaff Sonni, the ther om ranzakade, vitnade och efftersworo ath fför:de iorde skijffthe var lagliga giorth som fföreskriffvat stonder. Effter tessom fför:nom skelom, ranzakom, vitnom och ede dömde iak fför:de iorde bijthe stadwgt och ffasth och obroteligh holla vedh hwarss theres iij march fför häredss dom. Til ijtermere visso och vittningxbördh trycker iak mith insigle nedhen för thetta breffh, som giffuit och scriffuit ær ar och dagh soom fforescriffvat stonder."}, {"df": "6441", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6442", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6443", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lübeck", "issuingplacecountry": "Saksa", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6444", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6445", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Sincero nostro fauore premisso. Käre her biscop Marthen och j gode men flere, wij haffue wndfongit eders scriffuelsse medt thet sölff och the peninge, som i saman sankadt haffue oss tiil godhe wtaff sticthet medt thesse breffuisäre, eders medtbrödre, mester Peder Syll, her Anders Jacobi. Sza tacke wij eder gunstelige för then weluillighett j och mene klerkeriedt oss i then måthen beuisth. Huar wij kune wette eders och there gode beste igen, göreui altiid gerne. Ythermere som i äre begären oc bönfalne tiil oss i sama eders scriffuelsse, atuj wilde stadfestä thet wall, som [j] haffue giortt wm for:de m: Peder Siil tiil erchedächäne dömedt och the andre gode men tiil the andre prebender och canonier, som lösze äre, äre ui well tiil fridz och benegne på thenne tiidh, så att huar måg haffua och behollä then prebenden, som han är kommen tiil, men effther thenne tiidh, när som hende kan, att canonier eller prelaturär lösse bliffue, weleui ati oss ther wm tiilkenne giffue och åtspörie lathe, huem wij sådanna gäld, prelaturer eller canonier ärne wele, synnerlige effther i wette effther Westerårs recessz thet så jnneholler. Huar wij kunne forsee eder och gode men flere tiil tiilbörlighen oppehelle, äre wij ther wel benegne tiil, så att Cristi lärdom och thet helge ewangelium måg förkunnat wårde. The annen gäldh på bigdana äre, ther wår kon:ge presentacio icke tiil är, lathe wij ske att bispen forsee the[m] som for:de Westerårs recessz och ther om jnneholler. Thet i haffue latedt oss förstå munneliga igenom thessze edre medbrödre mester Peder Syll och her Anders, wm then årligä taxen wij haffue skole wdaff capitledt, att honn mågh gå wtaff alla prebenderne, som ther äre, är oss icke emoth, wthän wele att så ske skall. Huar någher prebende är i wår gård eller camare, som taxeres skall, är oss like. Huadt honn tiilbörligit ther hoss eder taxeres och taxän föllier suman eller slå så mykit wtaff i wår camar som taxen wara skall, effther som wår förre breff ther wm uttrycke. Ther wij kunne wette och rama alles eders beste och gåde gagn igen i lengden, göre wij altiid gerne. Gud eder medt befalendis. Månedaghen för Barnabe [arom etc. mdxxix]."}, {"df": "6446", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wii etc. hellse edher dannemen alle osz elskelige tro wnderzåther, som bygge och boo wdtj N., kerlige med Gud och wåre nåde. Kere wenner, wi haffwe förnummith hwruledis nogra wdtåff edher haffua begynth fasth öffwertredha thet förbud, szom wi haffue giorth om segladsz till Reffle, såledis at the haffue wthan vårt eller wåre tro mandz loff eller minne förth tidth alla hånda varor, som the åstad kunne komma. Szå förwndrar oss storlighe huar vtåff i haffue tagid edher sådane dierffhet medhen i haffue ther om platt jnted lathet oss förståå tillförende, viliendis oc biudendis atj med thed allra första skicke hiith till oss nogra edhers fulmynduga, som kunne lathe oss förstå för huad saker skuld i kunne jcke ware thet segladz förwthan, och måghe edhers fulmyndughe wara förtenckte at fulfölie thet klagomåll, som the i nesth forlidne höst hade paa wår tro man och rådth her Erich Fleming. Ther förinnan att samma edhers senningebudt komma tith till Rasborgx leen ighen hedhan frå oss, wele wi och strengelige biude at jnghen brukar nogedt segladz till för:de Reffle, wid liiff och godz tilgörendis. Her wdtinnan vi edher föruare. Edher her med Gud befallendis. Aff Stocholm sancti Botolphi dag [arom etc. mdxxix]."}, {"df": "6447", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Göstaff, medt Gudz nådhe Suerigis och Götis etc. konung, göre vittherligedt at wj aff synnerlig gunst och nådhe haffue wndt och til latidh och nw medt thetta wårth närwarandis opne breff wnne och til latha att thenne breffuisare oss elskelig Joachim Fläming måg och skall annamme och kennes widh en gårdh Koskis, ij gårde Nemijm och en gårdh Virilla liggende widh hans gård Ylilee efter thet the äre komne wndan hans bördh oc wnder helge likames prebende i Abo med såå skeell att han oss för thom til nöije ware skall epter såm gådhe men wittra (!) kunne att the wärde äre. Hvar före forbiwde uj allom them, som för wåre skuld ville och skule göre och late, at the for:de Iachim Fläming wppå for:de gårde och godz intit förhold göre, widh wåre strenge nepst och wredhe. Tess til ytermere forwarning lathe wij trycke wårth secreth på riggen å thette breff, giffuit på wårth sloth Stocholm årom etc. mdxxix, sancti Botolphi dagh."}, {"df": "6448", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6449", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6450", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wii Gustaff, medt Gudz nåde Suerigis ock Gottis &c konungk, göre witerlight attuj befaled haffue thenne breffuiiszare osz elskelig tro tienare Pedher Swenske wårtt ock Suerigis rijkis slott Taweste hwssz med the län ther wndher liggher att han thedt beholla skall wdj en ärligh slottzloffue och tilsija att ther en skälig wtgifft ock fortärningh holles ock all wtgifft och wpbyrd redeligha inkommer ock wtgiffues osz altidh till en god rekenskap, och skall for:de Per Swenske holde ossz for:ne slottzloffuan till hånden och inghen annan oc osz then weluilleliga i ghen wpantwardä, ee när wij begäre eller paa eske. Wåre thed och saa att osz forstackutt bliffue kan, skall for:dä Pedher thå holda for:de Suerigis slott then herre til bondhen, szom then meneman och Suerigis hwlle tro inbyggiare endrektelige samtyckte wdj wår stadh j ghen, med slijke forordh ock wilkor att thedt jcke wpantwardas skall, för än wåre arffwinger redelig och god forsäkring fongit haffue aff then herre then thå rijkitt szaa eendretteliga annamer, så att the icke nograledis öffuerfalne bliffue aff noghen, then sig till äwentyrss menä aff oss fortörnat wara then stwnd wij regementhet hafft haffuä, ey heller till talade warde wm nogen skadageld ther osz någhen tilreckna wille för thedt örlige skulld wij emott konungk Cristiern och hanss anhang förtt haffue, eller oc för the geld kraffde wardä, som wij för rijkesins skulld witterlige äre wdj kompne, wthen att wåre arffuingar skole niwthe oss gott aatt och inted anned, oc frij wthen allt hinder eller forfong komme thill then deell then them effter oss j arff lagliga tilfalla kan j afflingegodtz, lösszöre, gull ock peninge. Tess till yttermere &c. Dat. aff Stockholm, die visitationis deipare virginis anno &c 1529."}, {"df": "6451", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6452", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekænnis jag Cicel Mattisdotther pa Rydby och meth thetta mith opne breff gör allom vitterligit, ath jag aff godan wilia meth beradne modhe och meth myn mags Swen Biwggs samtycke haffwer vnth och vplatet och meth thetta myth opne breff vnner och vpplather welbyrdog man Björn Clausson pa Leppas en gord lyggiandes i Nyeland i Sibbo sokn, benempder Borgeby, meth allom ty ther ligger vtan gaards och innan, nær by och fiære, intid vndantaget, som ty godze aff aldher tilligat haffwer, til æwerdeliga æga for the ccc mark ortuger myn kære brodher Lasse Mattesson, Gud hans siäll naadhe, gaff Biörn Clausons systher sin ælskelige hustrv, hustrv Birgitta pa Harwiala, Gud hennes siæll naadhe, til hedher och morgongoffvor pa rætthen hinderdag. Och om swa hænda kan, som Gud forbiwde, ath forscreffne gord kan i framtiiden fornemde Biörn eller hans arffwæ aff vinnas meth noghon lagh eller retthe gongh, tha beplichter jach mik och myne arffwingia at bittala Biörn Clausson eller hans arffwa forscreffne ccc mark ortuger igen eller vedherleggia honom meth annad swa gooth godz innan vj viker nesth ther epther. Teslikes bekennes jach forscreffne Cicel Mattisdotter mik haffwa redeliga vpburit alle myn brodhers lösörer til myne goda atnögiæ, swa jag ær alleledis wel til freds meth forscreffne Biörn Clausson swa meth skæll, ath han skal bittala Henrich Scriffware pa Merwas xl mark, myn fornemde döde brodhers giæld. Til tess vitniss börd och bætre forwaring beder jach tesse epterscreffne gode mæn, som ære Gudmund Pedersson, slotsfogtes pa Stokholm, Staffan Sasse, Sten Henricson vepnare, hæradshöffdinge i Noer Finland, och Erich Ericsson, radman i Stockholm, om all theris signeter, epther iag siællfuer inkted haffwer, hengiandes them allom vitterligen needan fore thetta breff, som giffuit och scriffuit ær i Stokholms staad anno Domini mdxxix, monedagen nesth epter visitacionis Marie etc."}, {"df": "6453", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij &c göre witterligit at oss elskelig werdugh fadher bisp Morten i Abo haffuer nw aldeles waridt i wår nöje for then pensionen, som han skulle giffua oss vthaff abo bisps bord i thetta förledna år; och haffue wij på nytt met honum så foreent oss met thetta år, som nu inne är, at han oss skall giffua för samma pensionem, vj lester korn, vj lester rogh, och iiij lester haffra, ix lester smör, iij lester lax, x skippundh gedder, och m marc peninge, huilkit alt han skal latha komma hiitt til Stochholm förutan kornet och roghen, thet skal han sälia i Finland och latha oss fåå peningana. Tess til wisso at wij så offuer eens vordne äro &c."}, {"df": "6454", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij &c göre witterligit at effter wij haffue förstondit at i Abo bispsdöme begynna monge sitia biscopenom ohörughe och icke wilia så redeliga göra honum vth then deell, som the aff rette och aff aldir plictuge ära vth at göra, och teslikis falla somlige til med åffweruold och wilia tagha bisps bordit i frå någon fiskerij, engiar och andra ägedelar, som ther aff aldir vnder leghat haffua, vtan all lagh och rettgong, huilkit oss doch ingalunda står til at lidha. Therföre befale wij och biude wåra fogtar och förläningxmen kring om alt Abo stikt at the honum behielpuge ära til lagh och rätt och icke låtha honum offweruold vpå gåå aff någon man, widh wåra ogunst. Tess til wisso at så wår wilie och befalning är &c. Jtem skreffz Monss Swensson til om en öö benempd Mölö, som wår käriste nådigste herre haffuer vnth bisp Morten til engebol vnder biscopsstolen."}, {"df": "6455", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij &c göre witterligit at wij befalet haffue och met thetta wårt opna breff befale thenne breffuiszare mester Jacob Wenne nye kors landbor i Abo, them regera, och oss godha redho och rekenskap ther aff göra. Thy biudhe wij alla samma landbor at the honum och ingen annan på wåra wegna swara til all then deell, som the aff sidwenione plictige ära årliga vth at göra. Huar och någhor menar sigh haffua rätt til någon aff the godz och wil them clandra eller igen tagha, wilie wij och strengeliga biudha ath then som thet will göra, skal förste lata sigh giffua en vtscrifft aff breffuen, som ther på giord ära, huilken för:de mester Jacob honum icke neka skall, och sidhan taghe beuisning at han är rette och neste byrdeman. Och komme sedhan ther met til oss, at wij thå måge ther om göra och låta effter som oss syness redeligit wara. Annerlunda ryckia och kippa något i frå för:da nykors rento förbiude wij strengeliga huariom och enom widh wåra wredhe och ogunst. Tess til wisso &c."}, {"df": "6456", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij &c göre witterligit at wij vnt och tillatit haffue at Töffuesala kirkia bliffuer her effter liggiandis vnder then prebende i Abo, som hon aff åldir leghat haffuer, huilken prebende nw haffuer mester Jacob Wenne, effter wij wäll förstandit haffua at prebendan elles förlegges huar samme kirkie ther icke til ligger, thet wij doch icke letteliga tilstedie måge, doch så at her Michell, som ther nw sitter, teckis sitta ther qwar och göra then taxan vth, som ther aff pläghar aff aldir vth gåå, skall thet honum tilstadt warda, effter wij honum samma kyrkio förläntt haffue. Huar han och icke thet will, befale wij biscop Mårtin och capitlet giffua honum itt annat geld, ther han medt belaten är. Tess til visso at så wår wilie är &c."}, {"df": "6457", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår etc. Som eder förtäncker her Michel at wij förlänte eder Töffuesala kyrkia, så wåre wij doch icke så well vnderuiste i thet ärendhet som well behöffdis, vtan haffue nw förståndit, at huar i skule sitia ther frij för then taxa, som ther bör gå vtaff, förleggis ther met en canica prebenda, thet wii doch icke berådde äre at skee skall. Therföre effter wij haffue för:da kirkio eder förlänt, äre wij til friidz at i then behålle; men then taxam, som ther plägher affgå vnder canica prebenden, then moste i giffua vth. Huar i thet icke göra wilie, haffus wij thå befalet biscopen och capitulit at the skola besöria eder met itt annat geld, ther i well skola wara met belatne. Her medt &c."}, {"df": "6458", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij &c göre witterligit at wij haffue vnt och tillatit at oss elskelige Erik Skalm, borgare i Abo, på hans hustrws och hennes brödhers wegna må och skall kennas widh thenna effterscriffna gotz, som leghat haffua vnder nyekoren i Abo, som är, Siwsholm i Töffuesala soken, Vckilax j Vemo, Vallas i Virmo, Öffrawentila i Lundo, Kiruela i Nummesby i Nowsis soken och Kaukorla i Saw, doch så at han skall först wittra sin bördh på tingit såsom Vesterårs recess inne håller. Tess til wisso [etc.]"}, {"df": "6459", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår &c. Wij haffue förnommid, her Erik, tessze fatige mendz wtskickade aff hele Raszeborgx län margfallelige klagemåll, i huilke the öffwer alt klage wtöffwer eder atj älthä thom i frå theris rätt, wndseije och plåge thom för thet at the klaga theris nödh in för oss som tilbörligit är, basten och binden thom olagligha och plåghe så hardelige, at the haffue gååt somlige fredlösze en helan winther i skoghen för eder och eders tijenere, och befrychte sigh thet än nw så skee, nar the hem komma. Effter thet the haffue icke fwnned eder her hoss oss tilstädis, atwj hade skilt sakerne eder emellan, som the stempde wåre at sware eder &c. Så effter eder wäl witterligit är at sådana öfuerwelle reknas i laghen för edzöres brott, och oss stånder icke til liidhe atj then fatige så swåre ofuerfalle skole met olagha skatninger, gestninger, hestestånd och annan dell, som både owanlighen är, och oskelighen, baste och binde thom wtan lagh och rette, driffue thom i frå theris faste fädherne godz och äghor, och lathen thom gåå fridlosze som the oss haffue scrifftelige latid til kenne giffue både på theris eghna wegna och så på then mene mandz wegna i läned. Weleuj och förmane atj rette eder sielffue i tesse saker och alle andre, latendis thom bliffue widh theris gamble årlige skatt och gestninger effter thenne dagh, som i för Gudh och oss answare wille, nywthe friidh och bliffue widh theris egid, så frampt wij icke skole nödgas til at skicke anners wm then förläningh; wij haffue vnderuist thom at the och mene almogen skole göra eder på wåre wegna all then rätt och rettughett, som the aff aldir årlige plictuge äre, thet the och gerne göre wille. Och förlathe den reffuelske seglass så lenghe wårt förbwd ståndher, ther the sigh och tilförplictad haffue, och then mene man, som thom wtsendt haffuer; doch klaghe the at then köpstad i begynt haffue widh Raszeborgh, Ekeness benempd, är eder mera til gangx och profiit än landene, och theden är offtermerä segelth i jaar til Reffuele wtj wårt förbwd, än aff thom på landet boo, thet wij och icke förmodet hade, och säls thom ther på dyreste peningen all then dell the haffue skole. Huarföre är wår wilie atj eder vtj thenne saken och så skicke willen emot then fatige i then landzende, hollendis wårt förbwd wm seglassen så wäll som then mene man, wm j thenne stadhen ther anners behålde skolen, skaffande oss en willigh almoghe som wij eder til troe, och lather tesse fatige icke nywthe thet onde som tilförende skett är, at the warid haffue för oss beklagendis there nödh. Huar anners skeer nödgas wij skilie eder i frå then förläning. Gud eder &c. Jtem effter wij haffue förnwmmit, her Erik, at the fatige men i thenne landzende haffue seglad för stora nödh skull til Reffuele, at the icke swelthe skulle ihijell. Thå är wår willie atj inthet beskatte thom för thet som skett är. Når wij framdelis fåå bettre ransakad ther wm, huad the seglad haffue för nödh skuldh eller treske, weleuj sielffue tencke till at straffe ther öffwer &c."}, {"df": "6460", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij &c helsse eder dannemen alle, som bygge och boo j Raszeborgz län, kerlige med Gudh och wåre nåde. Kere wener, wij haffue förnwmmit eders margfallelige klagemål, som i haffuen latid oss til kenne giffue med thenne otte bönder, eders sendningebwd, thom i haffuen emot eders slotz herre her Erik Fläming både wm olagha gestningh, skatt, hestestånd och annan dell &c. Så effter wij warkunnas öffwer eder fatigdom, som i oss haffue latid föregiffue, haffue wij scriffuit för:ne her Erich Fläming skelige och alwarlige til, at han skal skicke sig emot eder som skäliged är och lathe eder blifue wid thet som gamalt och fort hafwer warid bade i skatten och gestningen och såå hestestånden, och skall ingan eder oförrettä effter thenne dagh, som oss hoppes han och göra wårder. Huarföre biudhe wij och eder atj honum på wåre wegna höruge äre och lyduge, wtgörandis all then dell, som rätt är effther eders årlige wane wtskulder som tesse otte eders fulmectige oss på alles eders weghne wtloffuit haffue, och forlather at seglaa til Reffla stad såå lenghe som wårt förbudh står, thet wij icke för lithen saker vppa budit haffue. Oss hoppes atj thet well göre kunne och söke eder berningh annerstadz i Liffland vtan edar skadhe."}, {"df": "6461", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6462", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6463", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6464", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6465", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Söderköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6466", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6467", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6468", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem bekennes jach Per Flåmingh migh haffua wpburit aff hederlighen mann Lasse Liifflender j(c) xx marc rigiska på Jacop Flämings vegna påå for:de Stensbööll liggiandis j Borgho soken j Nylandh, ath han thet haffuer qwitt oc frith for vtan alth till tall bade aff liffuandis oc dödhan, medh thenne dandemens närwaro, som är forst och främsth Långe Peder, wår nådigiste herres fogte, Erich Kugge, borgare j Stockholm, Hindric Bentson i Bode j Borgåå soken, Bertil j Kuris ibidem, Nils Suenson. Till yther mere wisso bedis jach ärligh mans jncighel her Biörns, sacristianus j Sthocholm, nedhan for thetta breff. Raptim Holmis sabbato ante Mathei anno etc. 1529."}, {"df": "6469", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6470", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6471", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6472", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6473", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6474", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6475", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes och kungör jag Nils Grabbe, häridzhöffdinge i Rassburgxlen, met thetta mit vpnæ breff mig ware tilsagth oc beffalt i gemell (!) konungelige m:ttz vor kiere nodugiste herris konung Göstaffs breff och scriffuilse, jnnehollendis ath jag med xij gode men skulle besee, syne och ranssake vm thet ærinde Jöns j Querneby j Siundo soken hans nodes högmectughet klageliga tilkenne giffuith hade szo at welbyrdig man oc strenge riddere her Eriic Ffleming skulle haffua velleliga gongith vtöffuer the roor emellan Quernby oc Suidie gordz ægor aff alder varit haffuer, huilkit jag oc so giorde æptir hans nodz befell, syntte oc ranssakede vm för:ne ærende med tesse æptir:ne xij dande men, som äre Lasse Lucan, Martin Remas, Arffuid j Næckile, Per j Oytuma, Michell j Palonemj, Marcus Muijalan, Mons Vanj, Martin j Grönskog, Anders ibidem, Peder j Störsby, Thomas j Kockis oc Jop i Gossekulla, the ther hade och tesse æptir:ne vj före vitnen för siigh, som äre Mattis j Paunj, Mons j Öffuesby, Knuth Kepo, Peder i Blesaby, Poval i Nessby oc Peder j Störsby, huilka för:ne xij sijnemen med theris för:ne före withnen vtj neste höst tinget jag hölth med almogen aff för:ne Siundo soken j neruarv erliig suen Linduedh Clauesson, landzffougte ibidem, med welbyrdiig man Henrich skriffuere po Dönisby och flere gode manne neruarv, gildade och stadfeste för:ne xij sijnemen desse äptir:ne roor at ware retthe ror emellom för:ne Querneby och Suidhie gord æptir thenne dag, som the och vtaff ålder æuerdeliga varith haffue, som är förste roon, benempd Suartteholm, som skiill åth Skreddareskoog och Biörnatresk iffro Suidhia ægor, thedan och so till Hongnemj, som otskill Suidia godz ægor iffro Biörnatresk och Querneby; theden oc till Ffliisom, som skiill oth Suidia och Querneby, och so till Smellebrinck, som oc otskill Suidia och Querneby; theden och j merkesten nider j oon, som otskill Suidhie och presteboleth. Och ther æpter giorde för:ne xij synemen theris edh, thet for:ne Quernebyggiere hade velleligha goth vtöffuer for:ne roor; huilkith ärende jach tho sköth till thenne xij, som tho j nempdene sotho, som äre Martin j Grönskogh, Jöns Munk, Mattis j Malm, Oleff j Suarttebek, Thomas j Kockis, Voltur Paturs, Mattis j Bierkom, Nils i Suarttebek, Anders j Storby, Martin j Storby, Peder ibidem och Anders j Grönskogh, the ther oc wore fasta; och ty som for:na xij synemen synth, ransaketh oc med theris edh gildet oc stadfest hade och allaledis tilstode med menige soknen, thet för:ne roor haffua æuerdelige varith rette och gilde emellan optabenempde Suidie ægor po den ene siidhe, Querneby, Biörnatresk och Skreddareskoog po dhen andra siide æptir sodane förskælom, som forskriffuit stor, och jngen her emoth stood eller vädia kumæ, thy dömde jag Nils Grabbe för:ne roor staduga och faste och them aff Querneby huardere sak till xl marc för velleth oc her Eriich Flemingh allom sin vmkost och skade ath vprette, som han ther före hafft haffuer, forbiudandes huariom manne for:ne roor äptir thenne dag mere hindra ellir quelie wiidh sin iij march för myn doom. Till ytermere visso oc stadfestelse henger jag mith jnsigle nider wnder dhetta breff med for:ne erliig mandz Henrich scriffueres po Dönisby, som giffuith oc skriffuith är jn loco vt supra vm elloffue(m) jumeffrv dag anno Dominj mdxxix."}, {"df": "6476", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår &c Giffue wij tigh tilkenna, Jacob, att stoor clagemåll är kommen för oss på tigh, ath tu i then förläningh, som wij tigh vndte, brukar mykit orätt och offweruoldh, tagher bönderna i frå aker, engh, sädh, höö och huad tu kan offwerkomma, vtan lagh och rätgångh, för huilka sak skuld bönderna bidia för Gudz skull att the mågha komma vnder Abo slott igen. Wilie wij och strengelige biudhe att, hues tu haffwer taghit them i frå olaghwunnett, att tu få them igen och latt huar beholla och bliffwa widh sitt til tess tu haffwer them noghen deell affwunnet met laghen jnd för the domare, som owildugha kunna wara i saken, epter tu est ther sielffwer hæredzhöffdinge och äst vtan twekan wiildugh i thin eghin sak; haffue wij och förståndit at tu äst sielffwer länszman i thin förläningh, thet ey heller mykit betämer sigh. För thenna thin misbruk skull haffwe wij nw scriffuit Moenss Swensson til, at han skal kennas widh samma thin förläningh åther vnder Aboslott jgen, besynnerliga til tess tu haffwer herutinnan giort thin redeliga vndskyllingh. Och willie wij at tu lather the fatiga men bliffua ofägdadhe, så frampt wij skole förlika oss wäll ther om. Gudh tigh"}, {"df": "6477", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår &c. Wett, Monss, at oss förekommit är huruledis Jacob Flemingh jcke ställer sigh så i hans förläningh, then wij honum i sommars vndte, at bönderna kunna lidha honum, vtan de bidia för Gudz skull at the mågha komma vnder Aboslott jgen. Therföre må tu kennas widh samma förläningh jgen vnder Aboslott, besynnerliga til tess han haffwer ther om för oss giort sijn redeliga vndskyllingh; och breffuit thet wij honum nu tilscriffua, latt tu komma honum til handa, ty bönderna bära fara för honum och drijsta jcke sielffue bära thet fram. Gudh &c."}, {"df": "6478", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Wi Margareta Erickzdotther, greffinna till Hoij och Brochussen etc. hussätä till Viborg och Nyesloott, göre wettherligit, thet wij anamatt och opburitt haffuom aff hederlig man her Eskill Michilson aderthon dobbell dukather, stycket om xij marck, jtem ffiorthon wngerskä gyllene, stycket om vj marck danska, noch twhundrade rinska gyllene, stycket om iij marc danska, noch tiugw stycken ffranskee kronor, stycket til v marc danska, noch jthundrade oc ffioorton ängelotther, stycket om viij marc danska, noch aderton hinricj noblee, stycket om xj marc danska, noch rede peningha halffempthe hundradee, ffyretyiee och een march danska. Tess till ythermere wiissoo och högre fföruaring giiffwom wij honom oc hanss arffwom quit, ffrij, leediig och lööss fför altt ythermere till tall epther förscreffnee summa fför oss och wårom arffwom, och här mäder stadffeständiis thera wiitnesbördt med wore signet her nedan wnder. Giffwen och screffwen i Vijborg ffredagen neest fför Martinj anno etc. xxix."}, {"df": "6479", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6480", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vinkkilä", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Iffuar Fleming, riddare, lagmand j Norre-Ffinland och höffuidzmand wppo Kastelholm, bekenniss och wettherligit gör med thetta mitt nerwarendis wpno breff, ath åren effther Gudz byrd tusand femhundradh tiugho på thet nyonde, siunde dag iwla, thå iach lagmandz tingh war hollendis med almoghen wthy Vinkel, j nerwaro erlig och welbyrdug suen Mons Suensson, konwngxlighe maiestatis beffalningxman på Åbo slott, Sten Henricsson på Poyko och flere godhe mendz, thå kom ffor rætta beskedhelig man Lasse j Mutarayst, kwngiorde och berættadhe å besatte tinge, ath han med sin frii wiilie och berådde modhe iemwæl medh sine frenderss ia och samtyckio sålt och wplatid hadhe erligh och welfforsicktig swen Anders Persson tre stänger iord liggiandes j Tackelax by wtij Vemo sochen ffor femtyo tuå marc ortuger. Item framdeliss å samme dag och tinge kom for rätta beskedhelig man Peder i Hackempä och hans medarffua bekende och tilstodho sigh med theris eghen frii wiilie och forbetenchte modhe sålt och wplattidh haffua forbenempde Andirs Persson tuå stænger iord ligendis ther sammestadz j Tackelaxby för trættijo marc ortuger, för huilken thenne for:ne iord the bekende sich j mene mandz åhöro haffua wpburit och wndffongit theriss fulla nöyo och redhelighe betalning effther theris æskan och begäre them wæl åtnöyendis; thy affhende the sich och sine effterkommanda arffua, så for ofödda som födda, samma iord och henne tilægnadhe och wpantwardadhe offtabemelte Anderss Persson och hans arffua till ewerdelighe ägho medh hws, iord, åker och äng, j skog och fiskewathen, torpom och torpestadhom, quernom och quernestadhom, j wåto oc torro, när by oc fierre, alzingo wndantaghno, som nw ther tiilliggier och aff alder tilligghad haffuer, och æn framdelis her effter ytherlighare med noghen rætt bespörias kan. Ytermere ransakadhe iach och mich granneligha besporde om the thenne ffor:ne iord sielffuileligha med sin eghen frii wiilia oc betenckte modhe sålt och wplattid hadhe, och om hon effther Suerigis lagh war lagbudhen och lagstonden, huilkid thå iord sæliendener tilstodho och med nempden clarliga beuiste henne wara lagbudhen oc lagstonden; och ath the henne weluileligha och berådheligha sålt hadhe som fforreberördt är. Thå sköt iagh thetta ærende tiill tesse tolff her effterbenempde, som thå j nempden såtto: Clemitt Rautalax, Erich Karintaka, Anders Salo, Symon Rackemala, Philpus Pilost, Clemitt Kaystis, Clemit Laytis, Tommoss Skipisoya, Iöns Vinkele, Nielz Ladingo, Matz Kedoys och Peder Tommoysten, ath öffuerleggia och widhare ransaka, huilkid så fandz i sanning the withnade oc effther suoro, thet iach thå effther ransakning oc edha thera dömer thetta köp stadugt och fast obrutzligha holles wiid huarss theris sex marc for lagdmandz dom. Tiill tess ythermere wisso och höghre foruaring trycker iach mitt insighle på ryggen å thetta breff, som scriffuid är år, dag oc stadh som forescriffuid står &c."}, {"df": "6481", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6482", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6483", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem tesse effterscriffne partzeler anamadhe Lasse Ionsson till konungl. ma:ttz gårdh Mustela anno 56 aff Tammela prestegård jnuentarium, som salige mester Pedher Sergilax effter salige her Bertill her Anders Swenonis till handa inventeradhe anno etc. 29, som är oxar ett par, tiur ett stycke, kiör sex stycken, foor sex stycken, tuo lijor, huitt fate tije stycken, talrikar fiordton stycken, grytor 3 stycken, kädzleringar tu par, spadha, ett stycke, ordebilde ett stycke."}, {"df": "6484", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Mustiala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Thet se allom viterligit ath thet sijnne iag Bijörn Clausson … met almoghen aff Loijme soken j Mustiala by pa .... Eric Flæmingx laghman j Søderfinne laghsaw anno Domini 1530, söndagen nest effter nijörss dagh, tho kom før rætten Lasse Ni[lsson met] jth Poval Hærmænsons dombreff, oskwridh och oskrapat – – – som hær effter scriffuit stoor: Fför allom thøm tætte breff (etc. Se FMU n:o 5882); hwilkitt breff tæss effterscriffne xij gildadhe och stadfæste oc sworo ath thet lageligen aa tinge giort, tæslikis vitnade tæsse effter – – – – mæn ath før benempd Lasse Nilsson aff Nijwa – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "6485", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jagh Nils Grabbe, herres höffdingh j Rasborgh lähn, medh thetta mina öpne breff, at thenn tijdh iagh lagmanns tingh hulltt medh allmågenn aff Bårgå sochenn på ährligh wällbördigh manss och frije riddars weghne här Erich Fläminghs, laghmann wthi Söther finne lagsaguu, och wthi närware höguärdigh förstig här greffue Johans, höffuedingzman på Wijbårgh [och] Nyslott, och i wälbördigh Månss Nilssons närwaru och Oluff Erichsson[s], herres höffdinghe ther same stedhes, arom effter Gudz bördh m v xxx(!), mongdagen näst efter helige tree konungz dagh, thå kom för rätte o sette tinge erligh velbordigh man Hindrich Erssånn i Bårgo på Nässett och giordhe witterligitt åhm thett bythe och skiffte, som han giordhtt haffuer medh höghuerdigh förste här greffe Johann, så att ärligh mann Hendrich Erssånn fick ehnn tuä deell i Bårgo sochenn medh alle honde till ægor, såm thär till aff åldher till legatt haffuer, jnthett wndantagandes, och fick höguærdigh förste egenn enn tridie deel j Kulla by j Pyttis sochenn medh alle hondhe till ägor, såm ther aff åldher till legatt haffuer, inthett undantagandhes på inghen sidho anttingen j skoo eller skiull, wåtho eller i torro, närbi eller fierrann; huiligitt (!) ärandh jagh skött till dhij 12, som thå i nempde såthe, som äre Jonss Andherssonn j Stidböll, Andhers i Kirueskoski, Jonss i Heffuoselkä, Oluff j Haffuerböll, Hendrich Yliby, Hendrich i Löffkoski, Oluff j Skaffueböll, Klass Terme, Lasse Hipo j Korski, thy (!) ther om wittnadhe, ransakadhe, effter suåre, att förskriffne skiffte laglighitt på tinge war giordtt, och ingen i mått migh eller nämpndhe wedhia wilde, dhij dömdhe iagh förnempndhe skiffte stadigh och fast att bliffua effter thenne dag, och förbiudher jagh huariom må wijdh sijnn wij (= vj) marck för minn dom effter thenne dagh att tala eller klandra om för:de skiffte. Thill yttermere wisso lather iagh henge mit inssegell nädhan för thetta breff, giffuitt och skriffuitt åhr och dagh som för skriffuit står, amen."}, {"df": "6486", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem fik Jacob Flämingh Kiffuikijle booll i Virmo sokn med alle konungxliga rentta i förläningh."}, {"df": "6487", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pälkäne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekiennes iagh Erich Flämingh, riddare, laghman i Söderfinne laghsagh, medh dette mit öpne bref, då iagh lagmans tingh hölt medh almogen af Pälkene sochn närwara(ra)ndes welbördigh swen Jören (= Jöns) Knutzsson, häredzhöfdinge ibidem, anno Domini MDXXX om sancte Hindrici dagh om winteren, tå kom för rätte welb:ne man Biörn Claesson, häredzhöfdinge i Hållola häradt, och kärde till Anders i Huechos(!) by om någon vthmarck och fiskie watn liggiandes i Norbåtenn, såra (= som) kallas Armaiärfwi, som förb:te Andres vthan laga doom sigh tilläghnat hafwer med orätte någon tijdh sedhan förledhen, där han doch sin xl(?) [mark] för both hafde effter deres 12 synnemanne witnom och eede, som där vthöfwer den tijdh waridt hafde. Dåch wårre dhe nu so wänligen wäll förlichte på både sydher, som ähre försch:ne wälborne män Biörn Classon och Anders Hwyhoes(!), at desse twå eftr:[ne] råår skulle åthskilia dem deres vthmarck och fiskiewatn, som ähr skatten och frälsset, förste råån heetandes Kinonemi och annan råån Aymuswori, hwilcket som desse eftersch:ne 12 sworne witnen föreginge och försch:ne(!) för:de råår at wara gilde och gamble råår dem emellan: Olaff i Matkantaka, Peer i Jepikäiut(?), Mickiel i Nurmis, Anders i Hömäki, Matz ibidem, Hindrick i Jlmåla, Lasse i Hömäki, Hindrich i Tulitwla, Olof ibidem, Hindrich i Matkantaka, Peer i Acko och Jönss Jlmola, och desse tollff i nämbden såto och som witnade och wåre faste åth som försch:it står: Nilss i Patilz, Erich i Hwikala, Mickiel i Mytälä, Simon ibidem, Jönss i Sappest, Matz ibidem, Niels i Molssia, Peer i Kulala, Oluff i Oxala, Matz i Salmentaka, Oloff i Tawstela och Olof i Kandekylä. Efter denne 12 sworne eede och denne 12 ransakan och witne i nembden tå dömde iagh för:en råår staduga och fasta och förbiudandes hwariom här emoot hinder (!) eller qwällie widh sine sex [mark] för min dom. Till ytermehre wisso och witnessbyrdh henger iagh mit jnsigle neder vnder dette bref. Datum vt supra."}, {"df": "6488", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tulois", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jag Eric Flemming, riddar och lagman i Södra finne lagsago, bekännes med detta mitt öpne bref, då jag lagmans ting hölt med allmogen af Tulois sokn i närwaro wälborne mans Biörn Clasons, häradshöfdinge ibidem, och Gudmund Larsson, denne efterskrefne sokn i förläning hafvandes, (och) anno M:D:XXX, odensdagen näst efter sancte Påvels dag, då dömde jag desse efterskrefne tre byar, som är Toivola, Sairiala och Iuttila, at niuta och bruka hwar met annan den utmark, skog och fiskewattn hwar efter sin andel in till dess de blifwa med rår och rör åtskillda, hwilket the härtill dags ännu inga rår eller rör them emellan warit hafwer som thesse 12 i nämnden såto och wittnade och woro fasta åt, at där alldrig hafwa warit rår eller rör emellan förenämnda byar, som är Påwal i Ruf… Ruckola, Caupi i Syrjentaka, Heming i Kogandala, Peca i Portais, Mickel i Sappis, Lassi Mehåla, Olof i Sodjala, Anders ibidem, Michel i Witziälä, Peha i Pohjois, Nils i Teurois och Hinric Lemettula: Till yttermera wisso och wittnes börd trycker jag mitt insegel på ryggen å detta bref. Datum ut supra."}, {"df": "6489", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Spurila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes iac Kriister Erixsson (= Pedersson) paa Storiila (= Spurila) meth thette miith naruarandes opne breff, att iach vntthe oc gaff erlig och velbordiig man Jöns Vessgötth Kaukavori godz oc Kyis pa hans hustrv vegne sso mycket paa min andel kunde ffalla, och framdeles vntthe Jöns Vessgött mig igän till fforbättring Wiiliikala goodz oc hans hustrvs andel j Varisala. Män tesse efter:ne goodz (ssom) äre ffallene paa Jöns Vessgöttes hustrus andel, benembd Loucknes, Kultila, Lampile, Pianoia, Lammall oc Piiglas oc Jonsenois, huilket vij latte oss pa baade siidher väl att nöija etc: Tiil tesse breff ytermere visse lathom vij tryckie vortt bäggias insigle nedan fför thette breff, och biidioms vij erliig oc välbordiig herre her Eric Ffläming att sithie siith insigle meth vortth etc. Giffuith och scriffuit paa Sporiilla logerdagen näst effter kuindelmesso dag, aarret Domini MDXXX:mo."}, {"df": "6490", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Spurila", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jach Jons Veszgøtt med thetta miitt næruauarandes(!) opne breff, att jach vntthe oc gaff Kriister Person j fforbatring Viilliikala goodz oc myn hustrv andel j Varijsaloo, oc fframdelis gaff Kriister mig igæn Kaukovorj oc Kijis szo mijkt paa hans andel kunde ffalla. Mæn thesse effter:ne godz ære ffallne paa Kriisters andel benempdh Hæffuonpæ, Kincka, Kaijstiila, Pottkela, Kiirnula, Kaskelax, Saloo godz, Kiiriala, Koyu[i]stho, hui[l]ckit vij latthe oss paa boodhe siidher væl atth nøiie. Tiil tesse breff[s] ytermere viisse lathom vij trijckiie beggies vortth insiigle nedan ffor thetta breff, oc biidiom erliige ærliig oc valbordiig herre her Eriic Fflaming att siitie siitth insigle med vortth egith. Giffuit oc scriffuit paa Sporila løgerdagen næst effter kuindelmesso dag aar etc. Dominj mdxxx."}, {"df": "6491", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Janakkala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6492", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raikku", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jak Knuth Erihcsson, lagman j Österbotten och j Satagwndia, gör wytterligh met thetta myth näruarendis öppne breff, ath then tydh jak lagmanss tingh hwlt met almogen j Kangasal soken j Rayko by j ärligh och welfornumstogh manss näruarv Pædher skriffware, fogde paa Kwmo gordh, och j ärligh och welbordygh manss näruarv Iønss Wesgötte, herrishöffdyngge i Öffwerhereth, och j flere gode menss näruarv, ath aren efther Gwdz bördh mdxxx om s:te Albyni dagh taa kom for rette ärlygh och welbordygh man Jönss Wesgötte och gywrde wytterligh paa eth sath tingh, thet han haffde gywrth eth wenlygh iordh skypte met Clemeth Woyten, saa ath welbordygh man Jönss Westgette gaff wth Rayamettis godz met allom tyllagom, som ther aff alder tillygath haffwer, närby och fyærre, j wato och torro, j jngo wndan tagandes, for lx march, och gaff ärligh och welbordygh man Jönss Clemeth Woyten tyl betryngh xx march och terpaa jgen j Wääxöö jordh for lxxx mark met allom tijllagwm, som ther off alder tyllygath haffwer j ingo wndantagandes, närby och fyärre, j woto och torro, som paa Clem[et]hz deel falder; hwlkit ärende jak skööth tijl dy xii men j nempdene saato, forsth Lasse Hoyffwa, Ambrosius Sorkyla, Michil Lämola, Olaff Roppo, Olaff Wyolaynen, Erik Pohyialaheeldh, Erik Mälkelest, [Jöns] Hekäre, Lasse Wayar, Henrik Häponemeldh, Jönss Kyffwer, [Jakob] Olaffsson met tom flere, the ther om ransakade, wytnade och [ful]leligh tyl stode for:de jordh bytte(1). Effther tessom for:dom sk[älom], ransakom, wyttnom och edom dömpde jak tom thet skyffte stadwth och fasth och obrottligh hollas wyth vj march for myn dom. Tijl ytermäre wysse och wyttnessbördh trycker jak myt inccygyl nedan for thetta breff, som gyffwydh och skriffwyth är [åhr] och dagh som förre skriffwydh stondher.* (1) Kopian i de la Gardieska arkivet ersätter de tre sista orden med följande sats: att för:ne godz war så lagligen skööt och skäladh wndan erlig man Jeppe Folmarson och hans arffvingom til ewärdeligh ägår. (Etc. som ofvan.)"}, {"df": "6493", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Haapais", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Iffuar Fleming, riddere, lagman i Norfinne lagsagho oc höffuidtzman på Castel[ho]lom, bekenis och wetterligt gör med tette mitt neruarandes wpne breff, at åren epter Gudz byrd Mdxxviii, ellofte dag iul, thå lagmandz ting stod i Martila i neruarelse erlig welbyrdug suen Mons Suenszon, ffogat på Abo slott, thå kom ffor rätta beskelig suen Nielz Henricszon, berättade, kungiorde oc fulleligha tilstod sich haffua sålt oc i rätt lagligit köp goduileligha vplattit hederlig man her Anders Jacobi, canich i Åbo, på hans broderss barns wegna, szom äro hans nesta frender oc skyldmen huar aff sin syster, itt godz nampligh Pahikala, liggendes i Vemo sochn, szom nu i öde i trij år lighad haffuer, oc itt godz Tokila liggendes i Virmo sochn, huilke benempde godz han sielffuileliga vplott, skötte och skälade vnder ffor:ne her Andersz broder barn tiill euerdeligha ägho, oc iemuel tilstodh och bekende sich oc hans broder Per Henricszon (huars siel Gud nåde) redeliga fornögd oc affbetalad vara szom framdeles yterlighare beröris. Doch ffor framdeles eptertal, clander, motsegen eller tess köps återryggelse skull framskötz sama ärende, och haffu nu oc sedhan i samfel try år ohindret oc oclandret vtan al breffs oc foruarings pågiffuelse stått forbe:ne Niels Henricszon tiil budz oc (= at) återlöse. Framdeles anno Domini Mdxxx, tiisdagen nest epter Gregorij, thå iac lagmandz ting i Hapasby i Virmo skog bygd hölt i neruarelse velbyrdig suen Mons Suenszon, fogat på Abo slott, oc Sten Henricszon, heridzhöffdinge i Masko herede, tå kom åter for rätte for:de her Anders Jacobi, frambar och beuiste forbe:de Nielz Henricsons och Per Henricsons breff, ther the bekende sich med forbetenckte mode oc kerlighe vnnelse sålt oc vplattid haffua, jemuel skött oc skälad för:de Tokila och Pahikala godz vnder offtabe:de her Anderss broder barn tiill euerdeliga ägho med hws, iord, åker oc eng i alle vtuägher och godzens tilliggende äghor, alzingo vndantagno, som nu ther tiil ligger oc aff alder tillighad haffuer, och framdeles yterlighare vpspöries kan. Jterligare offta:de her Andris genom for:ne iordseliendeness breff oc bekennelse beuiste huars theris betalnings vpbärelse oc vndfongningh i tess motte Per Henricson clxxx marc oc Niels Henricson cxxx march, enn doch offtabe:de Tokila mätid oc beskattad var for tw(c) marc och Pahikala for siutijo marc, oc ther med xvi marc beuisligha utgifuit for noger boskap på både godzen var epter gode mendz redelige beskatning. Doch i en kerlig förnögning och welgåffuo hade för:de her Anders them skencht oc vtöffuer tess godzens beskatning epter rätt räkenskap begåffuad xxiiii marc; huilket ärende iac än nw epter thenne fortalda fulla målsäghendess breffs bekennelse oc godzess affhandelse, som for:ne her Anders nw i samfell 3 år på the offtabe:ne godz beuist och hafft haffuer, thå sköt iac thet jn vnder nempdenes yterlighare ranzakning: Matz Hamper, Matz Seppel, Sigge Tauasten, Nils Kasw, Lass Runo, Jacop Montisten, Marcus Siggi, Per Nackj, Jacob Tauasten, Jöns Sodiokj, Eric Hagan, Siluest Montila, the ther om ranzakadhe, vitnade, eptersuoro och aldeles i saning befunne som forscriffuit står; huilket iac epter for:nom skälom vitne, ede oc ranzakning thaa dommer for:ne iordaköp oc skötning stadug oc fast obrutzligha hollas, forbiudendes allom epter thenne dag her vpå något plunder eller clander, hinder eller forfong göre viid vi marc for lagmandzdom. Tiill tess saning, vitnesbyrd oc högre föruaring henger iac wetterligha mit insigle neden for tette breff, som scriffuit är anno, die et loco vt supra, scilicet 30."}, {"df": "6494", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Torlax", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Min odmyvkellige wndherdanlige och plictoge hulle trotiænisth iach edher Nadhe och konggelige Magestas gyærna bewijssa wiile mv och hvarstadt. Ær mijn odmiwkellige wndherdanlige bön tiil edher Nadt och kögmektighet wiildhe werdis tiil at (wdj) wijthe iach haffwer wädt met Mons Swensson, edher konggelijge Magestadz beffolnings man på Ååbo slåt, then tidt han kendis widt her Sten Tureson köpe goss, j hulkidt iach ther j blandt for:ne goss fan ith goss, som war kommijdt inwndher ærlig herre her Sten Sture och wndhen miin fatighe hustrvs fadher Johan Flemming. Ær min odmiwkellig och wndherdanlige bön tiil edher högmektigheth wildhe wærdis tiil at wnne for:ne gos tiil lössen ighen for sölff penninge guul, efther thii for:ne gos lijggher for j(c) mark oc for:ne godtz liggher j nabolen j Kijmmitthe soken och hether Ström; ær mijn wndherdaaneelige bön tiil edher Nadht och konggeliige Magestas wiildhe werdiis tiil at giiffwå mek tiil kennæ wm edher nadhe wiildhe werdiis tiil wnne mek thet goss tiil lössen ighen efther thii thet ær kommidt wndher mijn hustrvs bördt, och på huadt tidt edher Nadtt och konggellige Magestas ære begærendhe edher bettalningh, ath iach måtte wardhe edher högmektigehetz wiilj forstandhendis her wthiinan, vm thet ær löst for penninga, at edher nadhe wilde werdis tiil att wnne mek for:ne gos wndher bördhen jgen, efther thii som thet wært ær, eller edher Nadhe så got gos jghen som thet ær j så got læghe. Inthe nemer, edher Nadt och konggellige Magestas alsmektig Gudt bediendis tiil ewig tidt. Aff Torlax then söndaghen nest for palma söndag anno Domini mdxxx. Torsthen Salmwnson. Adress: Stormäktog och högboren försthe, her Göståf, met Gudz nadt Swerigis rijgis oc Götis konung, sin nadigiste herre odmiukelig sendis."}, {"df": "6495", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Edle wälbördug herre her Johan, greffue til Höien Brockenhuszen &c och höwidzman på Wiborgh, wår käre swågher gunstelighenn. Wår synnerlig gunst och kärlig helsze altiid tilförende &c. Käre her swågher. Förmodher oss att eder wäl förtencker huruledis wij haffue förbudit then seglasz til Räffle, att jngen skal segla til them til tess att the komma och bekenna sig emote oss och wåre vndersåter vm then dell wij med them haffue vtestondandis, ther the sig och sielffue til förplictedt haffue nw i höstes med theras [budh] och borgare Hanss sack &c. Så haffue wij doch nw förnummedt att endels monge vtaff bönderne vtj Viborgx lään segla tiidt, jnted achtendis thet förbudh, som wij ther vm giort haffue, och före them all then dell i hender, som them behoff göris, ther aff the räffuilske ytermera ilherske worde emote oss än ödmiwchte, och andre flere wåre vndersåte ther i Finland wele och så söke ther med theris näring genom samma seglatie; huarföre vppå thet att wårt förbudh måg widh magte holles någit starkare än thet her til giort är, är wår wilie och begären atj wele lathe achte på them, som sådana seglasz bruka, förtagandis them thet thet betsta i kunne, besynnerliga jnd til tesz atuj förnimmandis wårde nw i tesse wår wm the komme wele såsom sagt är och försona sig medt oss och wåre vndersåther, therutinnan i göre oss til wilie, Gudh eder &c. Aff Stocholm lögerdagen nest före påskedagh. Jtem samma tiidh skreffz och her Erik Flämingh til endels widh nest för:na sinne wm then räffuilszke seglaszen."}, {"df": "6496", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Fför alle gode mæn thetta kan fforekoma bekennis vij Symon Andersson, borgmester i Abo, Henric Hærka, borgere sammastadz, ath vy haffuom anamad aff hederlige renlyffuis menniskior systror oc bröder i Nadendals closter eth skeppund oc [½] pund i kopar oc then til hopa oc ij hæstar for j(c) marc bættre hwart annad ffor then deel the plictoge wore Olaff tymberman, fordom borgere i Abo, hwess siæl Gudh ewige miskunne, huilke for:ne ting vy anamede i Olaff tymbermandz erffwingis nærwarw tridie dagen paska. Til thess mere visso oc vitnisbörd trycker jac, for:de Symon Andersson, mith signete vnder thetta breff, giffuit j for:ne Nadendals closter dagen som forscriffuit står arom effter Gudz byrd mdxxx."}, {"df": "6497", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Erich Flemingh, ridder i Södherfinne laghsaghu, bekennes och gör wetterlight met thetta mijtt nerwarande öpne breff at dhen tijd jagh lagmans tingh höllt met almoghen aff Poijo sochen, närwarendh wälbördigh suen Nills Boje såm (såm) samme sochn i förläningh haffuer aff wår nodighe herre och konungh, och Hendrich Hendrichzsån på Dönsby, herres doom i werie haffuend på ährligh mans wägne Nijlls Grabbe, häres höffdinge her sammestädz, anno Dominj mdxxx nijonde dagh maij, kom för rätte ährligh etc. Lass Hanssån i Selliewijk och klaghat till her Jacåp, kijrkio heerde ther sammestädz i Pojo, om jtt stijcke engh, benämpt Piparnäs, huilken engh förbenempt Lass Hansåns förälldrar wnder kyrkian wndt hadhe, huilliket ärend jagh sköött till the 12 i nempden såto, the ther om ransakade och sadhe at samma nääs ligger jnnan Seluijkz råår. Thå kom någre aff Österbij, såm ther moott stodho, huilket ärand jagh skött till enn wijdare ransakningh: om samma nääs hittes jnnan Selliewijkz råår met skelom, så dömer jagh honom hans arffuum samma nääs till, och han skall gifue kyrkion någre penninger till godho. Att so i sanningh ähr trycker jagh mijtt signett i detta breff på ryggen, såm gifuid och skriffuitt är åhr och dagh såm förb:d ståår."}, {"df": "6498", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Wår kärlige helsze altidh försendt medt Gudh. Edle wälboren herre och käre brodher. Som eder nade ytermere än oss wäl witterligit är huad vtloffuadt är vm rikisins geldz betalningh etc., så haffue wij nw warith her j Vpsala til sammans och bestelt ther vm så mykit som her bestellas kan, besynnerliga medt köpstadzmennen vtöffwer alt rikit atuj motte få til hielp en klocka aff huar köpstadh, effter att oss tycker jcke rådeligit wara att tagha ther till nogre klocker vtaff bonde kyrkiorne her i landett i thetta åår, och haffwer huar köpstadh för sigh loffuat vtsende ena klocka, then största vtaff huario kyrkio, capell och clöster i stadhen jnd til Stocholm jnnan sancte Johannes tidh nestkomandis; huarföre är alles wåre kerlige begären att eders nåde medt the andre godemen wåre medbrödre aff rikisins rådh ther i Finland willen och så handle medt städerne och medt the bonde kyrkier, som vth medt siöö sidan liggie, att the och så i eders nådis län wele hielpe och vtgiffue theris klocker rikene til hielp, och lathe them komma till Stocholm jnnan neste sancte Oleffz dagh, som eders nade wäl sielffue weeth att rikitt och oss allom störste magt vppå ligger vppå thet att fridh och rolighett bliffue mågh och eder nådis ordh och loffuen måghe holdet bliffue, ther wij alle faste medt eder nade til hielpe wele, vm the andre kyrkie clocker vppe i landet bätre kan eders nåde wäl handle i winther, att the och så vtkomme. I huad motte wij kunne ware eder nade til wilie göre wij altidh gerne. Eder nade her medt alzmectugh Gud befalendis. [Vpsala fredaghen nest epter sancte Erikx dagh anno etc. mdxxx.] Jtem skreffh och rikisins rådh her Erich Fleming och her Iwar Fleming samfelt till endels widh neste för:na sijnne att om the klockor mågh och så skee i theris förläning."}, {"df": "6499", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaukola", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän, såm thette mith närwarendis öpne breff hender förekomma, bekennes och kungör jagh Hendrich Steensson, häredzhöffdinge j Wemu häredhe, atth thet sinne jagh wåhr tingh höltth medh allmogen aff Lethala sochnn och ij Kauckalaby j ährligh swens närware Hendrich Erichsson, landzfougtte ther sammestädz, anno Domini i[½](m) 30, lögerdaghen nästth efther sanchtte Erichs dagh, thå kåm för rätthe å satthe tingh thesse effther:ne 12 swårne wittne, huilcka såm wittnadhe och swåre thesse efther:ne rår för rätthe råår emellan Palttilaby och Salosby, såm ähr försthe råån Hauansarij, Hochdentoghe. Tesse effther:ne wittnadhe och swåre, szåm ähr försth Jons Kauckala, Jons Seppälä, Oluff Walkos, Philppus ibidem, Hendrich Malgo, Pedher Ruskinpä, Michel Seppälä, Peer ibidem, Jons ibidem, Oluff Waronkylä, Kauppa Wrttama och Lasse Polttila; huilckidh ärandhe jagh skötth till thesse 12, såm thå ij nempden såtthe, ssåm ähr Oluff Vahintacka, Jons Koumas, Philpus Hiedy, Hendrich Vndallmala, Anders ibidem, Peer Valuo, Hendrich Karo, Michel Malgos, Simon Hiedy, Jons Walluo, Mattz Seppälä och Anders Wndallmala, the ther om ransakadhe, witthnadhe och effterswåre, gildade och stadfästhe för:ne råår för rätthe råår emellan för:ne Palttialaby och Salosby; ty effther sådane ransackan, wittnen och eedhe dömde jag för:ne råår stadighe och fasthe emellan för:ne byar, och Palttilaboor theris jordh frij innan för:ne råår af Salosby, såm the hadhe them ifrån medh wäldhe, och Salosboor hvardere sach till 40 [mark] for wälle, och Jons Larisson Salos sach till 6 [mark] för wadhfall han kastadhe sitth wadh emotth the 12 j nempden såthe och tappthe wadhett. Till mere wisså och bättre förwarningh atth så ij sanningen ähr såm förreschriffuit ståår, lather jagh witterlighen hengie mitth insegle nedhan för thette breff, szåm ähr giffuith och skrifuith åhr, dagh och stadh szåm förreskriffuith ståår."}, {"df": "6500", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6501", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item her Gothorm, slotzscriffuare på Tawesthusz, en recognition på xix(c) xxxiiij mark och ij öre skattepeninga, teslikis ij(c) marcer ij öre saköris peninge och dagxwerkzpeninge. R: her Påwell Joannis. Dat. aff Stocholm monedagen nest epter ascensionis Domini."}, {"df": "6502", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Vår &c. Wij finge nw, werdugh fadher, eder scriffuelsse, vtj huilken i röre i bland annat om the öijar Miölöö och Finneholm, vtan huilka i jcke wäl behielpa eder &c. Så giffue wij eder til kenna att nw wij wåre i Vpsala i ericxmesson, handladhe wij ther mett nogra aff wort rikisins rådh, som ther tilstädis wore, och teslikis mett capitulit ther sammastadz om Vpsale domkyrkes besörgning, att hon icke lenger skulle stå vtan biscop. Thå föll rikisins rådz och capitulis rööst in på eder, så att the samtychte eder ther till, huilkit wij och så wår samtyckio til giffue och aff eder begäre, atj och så thet vppå eder annamme wele och giffua eder hitt til oss mett thet aldra första til att handla mett oss huad eder deell skall wara til edert redheligha vppehelle, och tagha besitninghen til kyrkiena och stichted jw förre jw bettre. Och hoppes oss atj skole her i Vpsala sticht endels bäter kunna begåå eder än i Abo; effter j haffue oss her altijdh widh hondena til styrkilsze och tröst i alla saker. Och warer förtenchte huem i wilie rådha oss till att latha komma til Abo domkyrkio jgen, ther i och capituls sinne om höra måghe. Sedan wilie wij tå wara förtenchte både om the för:da öijar och annat, som han sig til vppehelle haffua skall. Gudh eder &c. [Dat. Stocholm effter Ericj]."}, {"df": "6503", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår synnerlige gunst etc. Framdelis vm the anner werff i haffue medt giffuit Erich scriffuere, haffue wij giortt thet beste för eders böön skuldh både mett Henrich Tysk, Ambrosium eders draffwante, her Larens i Viborgh om then prebenden, och mett Nils Grabbe vm thet godz Normis. I huad motte wij kunne ytermera wara eder til wilie göre wij gerne, och see wij gerne atj annamme vnder eder jgen och Wiborgx slott Tessiä landtbönder, som i begäre, ther vm wij haffue och scriffuit Mattis Larsson til att han sigh mett them jntett mera skall befathe. Huad annen werff för:de Erich scriffuere ytermera mett sigh hadhe kunne jngen both til förre än wij sielffue kommandhe worde til Finlandh, ther wij thå alt til beste motten lagha wele. Gudh eder etc."}, {"df": "6504", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår etc. Skall tw wetha Månss att wortt elskelighe rikisins rådh her i Vpland haffue så warith öffuerens mett alle köpstadzmen i Vpland, Östergötland och Westergötland att en then störste clocka skall vthtaghas aff huarie kyrkie, capell och closter i alle köpstädher till rikisins geldz betalningh. Så haffue för:ne wort elskelige rikisins rådh ther vm och til scriffuit the godemen aff rådhit i Finland att the och så i köpstäderne ther i Finland och widh soknekyrkerne, som vidh sijöö siden belegne äre, wele latha vthtagha then största clocka. Så är wor wilie at tw wilt haffua granneligha acht och öghatt vppå brädhett när sådana clockor vthtagas, att ther jngenss anners profijtt mett sökies vtan wortt och rikisins, och att jntedt förminskatt warder theraff vtan måg komme oss redhelige til hånde hitt till Stocholm, som wij betroo tigh vm, ther tw jngen förswmelsze vtinnan tagha wilt. Gudh tig her mett befalandis."}, {"df": "6505", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem her Henrik slotzscriffuare på Abo slott en recognition på iii[½](m) xli[½] marcer ij öre skattapeninge aff Abo lään. R: her Påuell Joannis."}, {"df": "6506", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pyttis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6507", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gustav, med Guds nåde Swärigis och Giöthes konung, giör witterligit at åhren efter Guds börd tusende femhundrade på thet trettionde, uppa pingestdaga tid, när wij personligen stadde worom uti wår stad Stocholm, kom för oss wår älskelig edle och wälbördig Jochim Fleming och uti underdånighet ödmiukeligen begiärandes wår confirmation och stadfästelse uppå Ylänä gårds råer, efter som lagmans Steen Hindersons utgifwen dom (af 2 febr. 1466 enl. FMU, n:o 3294) skal widare utwisa, hwilcka wij honom nådigst icke hafwa welat förwägra, utan härmed och uti thetta wårt öpna brefs kraft confirmere, stadfäste och gilt kienne uti alle sina punchter och articlar, som för:ne lagmans dom innehåller, förbiudandes alle, ho de hälst ärw eller wara kunna, thenna wår dom och stadfästning i någon måtto förknäckia eller någon hinder giöra uppå för:ne hans råer och egendom efter denne dag, wid then plicht, som Swäriges lag therom utwiser. Thes til yttermera wisso låte wij wårt secret [å] ryggen å thetta bref, som skrifwit och är gifwit i för:ne Stockholm åhr och dag som skrifwit står."}, {"df": "6508", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Gustaf etc. Vår gunst tilförende. Vi gifve eder tilkenna fru abbatissa att denne brefvisare Olof Mårtensson hafver varit här hos oss och clagevis latit oss förstå huruledes i göre honom hinder och förhåld på 2 gods benamnd Kusilax och Brunila, som är gifven dertill clöster för en tid long och han nu tilbjuder att lösa af eder same godz igen för så månge penningar som skäl kan med följa. Så efter det at vår troman och råde her Ivar Fleming hafver honom samme godz för en sittande rätt tilsagt efter Westerås recesses inhållelse, är vår vilja och förmanelse till eder att i her efter inthet ytermera förholdh göre för:ne Olof Mårtensson til för:de godz, utan late honom dem igen få när som helst han påesker och tilbiuder, som för sagt är, så framt i vele göre thet oss ljuft är. Gud eder härmed befalandes. Stockholm 2 dag pingst 1530."}, {"df": "6509", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Karkku", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff hender förekomma, bekennes iach Jöns Wessgöthe, heredzhöfdinge i Birckala heredhe, med thetta mit närwarandes öpne breff, at thet sinnet iach wåhrtinget hölt medh allmogen i Öfre Sastmala sochn i Carckuby i ehrlig och welförståndigh swens nährwaru Peer Sigfredssons, fougdte på Kumå gårdh, och i flere godhe mäns nährvaru at aar epter Gudz byrd 1530, onsdagen nest epter pingesdagen, tå kom Nills Langj, Olof Haunia, Nills Nurebj, Oluff Leinilä för rätta på satte tingh och giorde witterlig at the hafua sålt her Henrich kyrckioherren theres ahndeell i [en] öö hetandes Ekåsalo för 3 [mark] örtuger, och hafuer thet lenge legat vnder kyrckian och sålde lagligen igen vnder kyrckian för för:de peningar; huilcket ährandet iach skööt vnder the 12 i nembhden såto: Oloff Haunia, Jöns Kaipia, Olaff Suurikurku, Michell Hycky, Henrich Sarkålan, Erich Jren, Jöns Kuuttj, Henrich Kerå, Henrich Maga, Staffan Pakkala, Olaff Nurka, Henrich Wahalax, the ther om ransakade, witnade och fulleligh stadhfeste at för:de kiöp war aldeles laglig köpt och laghståndet. Epter thessom förschrifnom skälom, ransakom, witnom och eedom thå dömbde [iagh] för:de kiöp stadugt och fast och obrutzligen hållas wijdh 3 [mark] för min domb. Till thesså breff yttermehra wisså och bettre förwarningh tå trycker iach mit insigle nedhan för thetta breff, aar och dagh som förskrifuit står."}, {"df": "6510", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij etc. göre witterligit mett thetta wort neruarandis opna breff att årom epter Gudz byrd 1530 om pinxdaghe tiidh, när wij personliga stadde wore vtj wår stad Stocholm, komme för oss thenne breffuisare Erik i Raymelaby och Anderss Erichson jbidem vppa thera egna och flere thera grannars wegna, clagandis att erlig välbördigh man Jacob Fleming, som och thå ther tilstädis war, hade giort them mykit öffweruelde, trengdt them i frå någen åker jord mett en åårs wexst och en qwärn, som han hade köpt twedelar vtj, vndan theris skatt och wilde än trenge them i frå then trediungen vtan peninge, som the honum jcke sälia wilde; clagandis och så på mene Virmo soknens wegna om en almenningxöö liggendis ther i sokn, ther för:de Jacob Fleming gör them och then meneman i soken förfang vppå, sleppandis mera jn än hans rett tilsegher, och att för:de Jacob Fleming haffwer trengt för:de Erik i Raijmelaby ifrå en hans eghen engh och annat mera &c. Så epter wij jcke wiste hurv ther om til wisso wara kunde, förskickadhe wij nogra godamen aff wort elskelige rikisens rådh, som thå tilstädis wore, wid nampn her Knutt Andersson, her Peder Hård, riddere, mett flere godemen aff Finland, som och thå ther vm granneliga ransaka skulle, thet the oc så giorde, och epter rette ransakan funno the i sannind, att Jacob Fleming hade warith för:ne bönder aldelis för när både i the saker och annen flere. Therföre tilsagde the för:na godamen samma bönder för:de åker jord jgen jn til tess att för:de Jacob Fleming then thom mett lagh och rette aff winne kan, oc att han them för then åårs wext han vpburith hade giffue skall mett thet förste vj pund rogh, ij pund korn och ij pund haffra, ther the sig oc mett åtnöije lothe, oc lathe sedan holde ther vm ena landzsyn huem som samma åker jord aff rette tilfalle kan, huilken syn häredzhöffdingen och wår fogte på Abo slott them emellan nempne skole mett thet förste. Jtem skal och för:de Jacob Fleming epter thenne dagh platt jnthe befatte sig mett then quärn, vtan vplathe them henne jgen för så monge peninge han ther vppå kostwardett haffwer, epter thet the samma quärn vndan theris skatt jcke wäl vnbära kunne; och eij heller skal han göre för:de Virmo soken någet yterligaren hinder eller förfang på för:ne almenningxöö, vtan sleppa ther in vppå så mykit som hans äghor oc anpart vtkreffwer. Ytermera skal oc förbemelthe Jacob Flemingh wederleggie för:ne Erich i Raijmelaby enskijlt för then engh och annatt, som han honum i frå trengdt haffwer, vndantagandis thet lerfft, som han aff honum tagit hade för hans sakfall, latandis honum obehindratt få sina engh jgen jn til tess att för:de syn them emellan gongen är och kan åtskilies både vm then åker jord och så vm then engen, tagandis för:ne Erich i Raijmalaby och hans grannar flere mett thetta wort breff vtj wåra konungsliga hegnn, friidh och förswar för all orett och öffweruåld, förbiudandis för:ne Jacob Fleming och jemwell alle andre, som för wora skuld wela och skola &c. Och epter för:ne godemen mett god skäl så dömt haffue, stadfeste wij samma theris doom. [Aff Stocholm fempte dagh pinxdaghe.]"}, {"df": "6511", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem Peder Swenske en recognicionem att han haffwer giortt en redeligh rekenskap i Oleff Larssons närwarv för all then vpbyrd och vtgifft, som han hafft haffuer vppå Tawestehuss och Tauestehuss lään sedan han i fijord senast rekenskap giorde, och til thenne närwarendis tiidh. Och förlöper sig vtgifften lika emot vpbyrden vppå thetta effter:na jnventarium när: Först peninge xxxii[½] marcer xiiij d., korn xxxiij lester i[½] pund ii[½] karp, rogh vij lest iiij pund ij karp (etc. en mängd fetalier, skinn och kläden.) Jtem itt breff för Nils Boije och Erich Boijie att wår nåd:te herre haffwer vntt them till en behageligh tiidh alla konungxligha saker mett theres egna landboor. Jtem Jönss Olson fogthe breff på Hollola häredhe i Tauastehuss lään. Jtem Bertill Jönsson fogte breff på Hattula häredhe. Jtem fik her greffwen [aff Hoya] Tessijo landboor vnder Viborgx slott igen. Jtem Ambrosius, her greffwens draffwante, vår nad:te herris breff vppå en gård och någen tompt ligendis i Viborgh, til en behageligh tiidh. Jtem Nils Grabbe itt breff på Normis gård, som tilförende lydde vnder swartmwncka closter i Viborgh, til en behageligh tijdh. Jtem her Gothorm itt befalningxbreff på Tauestehuss til thes wår k:ste nad:e herre förskickar titt någen annen. Jtem Månss Suensson på Abo slott en quittencia att han haffwer giort en godh redeligh rekenskap för all vpbyrd och vtgifft, som han hafft haffwer sedan han rekenskap giorde om Joannis baptiste anno 29 och til dominicam trinitatis anno 30 på thet jnventarium när, som finnes igen i thenne hans quittencia och rekenskap. Jtem Jacob Fläming en quittencia på en sölff krona, förgylt, om iij eller iiij löd:e mark, som han vthtagit hade aff Virmo kyrkio til rikisins geldz betalningh. Jtem Oleff Henrichsson itt breff att wår k:ste nad:e herre haffwer vnt honum till en behageligh tiidh alla konungx:a saker mett hans egna landbor. Jtem her Erich Fleming en quittencia på xij(c) marcer viij lester rogh, v lester haffra, iij lester smör, som honum bör epter contracten vth göra att Rasborgx lään. Dat. fempte dagh pinxdaghe anno 30."}, {"df": "6512", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Göstaff, mett Gudz nåde Suerigis ock Gottis etc. konung, göre witterligit, at vi aff synnerlige gunst och nåde så och för huldskap och wälwilioga tyänist, som thenne oss elskelige Jöns Knutson oss och wårt rijke Swerige trolige her till dagz bewist haffuer och än her epter yterligare bevisza må och skall, haffue vntt och vplatit, szom wij och nw mett thette wårt öpna breff vnne och vplate, honum Oynola godz liggiendis j Pehmar sokn, som tilförende legat haffue vnder Nya choren i Åboo, och nw oss vppå kronone wegne epter Westerårs recess tillfallen är, för femtyie vngerska gyllene, them wij bekenne oss till godo nöye vpburit haffue, epter thet att han mett god skäll bewiszede att han til sama Öynola godz retter byrdeman är, och inghen annen; huarföre affhende wij oss och waͤrom arffuom, så och förnempde Suerigis krone forscreffne Öynala godz och tilegne thom fornempde Jöns Knutson och hans arffuom til euerdeliga ägo mett alle tess tilägor j wåto och torro, skog och skywl, när by och fiärren, jngo vndantagno, som the godze nw tilligge och aff aller tillegat haffuer, förbiudendis allom, ee hoo the helst äre eller wara kunna, som för wåra skuld wela och skola göra och lata, att the forskreffne Jöns Knutson heremott jnthet hindre, platze(n) eller qwal göre j någhen motte vppå forscrefne godz, wid wåre ogunste, wrede och strengie nepst och wid then plicht, som laghen ther wm vtwiszer. Tessz tiil ytermere wisse late wij hengia wårt secrete nedan för thetta breff. Giffuit på wårt slott Stocholm fredaghen nest för trinitatis årom etc. mdxxx."}, {"df": "6513", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wår &c. Wij haffue vndfongit eders scriffuilsze, frw abbatissa, i huilke i beclagha eders store fatigdom oc armod, och ären therföre bönfalne til oss, atuj wille wara eder bistondige och behielpuge atj bliffue måge widh the godz, som eders closter är funderatt mett, och them i sedan ther vnder fongit haffue mett testamente eller prouentar, vppa thet atj tedan jcke vtgåå skolen &c. Så kenne Gudh atuj wore eder gerne til wilie i then motten oc all annan huar wij kunde ther mett tilkomme för then handell skull, som i Vesterårs beleffuat wart vtaff wort rikisins rådh och then meneman i rikit, huilken oss thet betager. Och förnimme wij att epter eders closter är nyligan stichtadt, att mest all godzen kunne jgen clandras epter samma Vesterars handell, thet wij jcke heller kunnom nw någrom förwegra än tilförende. Mæn thet oss til kommer och cronone, som är mett the godz Helgom och Stenberga, som clostrett mett funderett är, och teslikis mett then förläningh Lonthöö och Lithala, som wår fogte Månss Suensson jgen kallade, och wij wäl jgen kalla motte epter för:de Vesterårs recess jnnehollelsze, äre wij wäl till friidz mett atj än heholle en tiidh lång, synnerlighe för the gamble brödre och systre skuld, som ther jnne äre, the til euentyrs jngen radh wiste före sigh vm clostredt platt förlagdis. Och tacke wij eder gunstelighe för then skench, som i oss senden. Huar wij kunne ramma eders beste så mykit som oss stonder til att görandis, wele wij altid gerne göre. Och haffue wij nw scriffuit wår fogte til, Månss Suensson, att han skall [lathe] eder frijt vp jgen för:de förläningh och dagxwerke och göre eder ther jntett hinder vppå. Gudh eder &c. [Aff Stockholm dominica trinitatis 1530]."}, {"df": "6514", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem skreffz Månss Suensson på Abo til att han kallar jgen the ij booll Åke Clauson haffwer hafft vdj förläningh och alle the godz, som äre komne vndan cronone mett skatten etc. Jtem skreffz itt opit breff til Tauestehus län att wår keriste nad:e herre kaller jgen then rokarosze gestningh vpunder Tauestehus slott til hans nadis egitt folk och fotgongare, som domarne ther en tiidh lång hafft haffue. Tesslikis Loppis sokn, som Åke Clauson haffwer hafft vdj förläning. [Dat. Stockholm corporis Christi]."}, {"df": "6515", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breff förekåmma kan bekennes iagh Oleff Larsson medh thette mitt öpne breff, att iagh medh min godh willie haffuer låffuatt och giffuit och gör witterligh ähnnu medh thette mit öpne breff, att iagh vnner och giffuer hedherlige personer Birgithe Frijlles dåtter och Margretha Frijlles dåtter ett godz, hetandes Torsby liggiandes i Perno sochn, medh alle the tillägon(!) och rentte ther af aldeles tilliggia [och aff alder tillegat] haffuer eller och framdeles tilliggia kan, för then skadha iagh kåm j och war theras fadher Frijlle Madzsson[s] banneman till hans lijff; ty affhender iagh (förb:de) medh (= migh) och minom arffuom förbe:de Torsby godz och tillägnar förbe:de Birgitta Frijllesdåtter och Margretha Frylles dåtter och theres arffuom till ewerdeligh äge; skall och ingen aff mine arffuinger, leffuandes eller effterkommande, (skole intet) tilltaal haffua till förb:de personer eller theres arffwingar om förbe:de godz effter thenne dagh. Till yttermehra wisso att så j sanningen ähr bedher iagh ehrlige godhe män bårgmästare och rådh j Borgo stadh om theres stadz jnsigle och Lasse Månsson j Hajko att tryckia theres jnsegel på ryggen å thetta breff, effter thett iagh icke sielff jnsegel haffuer, som giffuit och schriffuit ähr j Borgå prästegårdh kyrckemässo dagh åhrom effter Gudz bördh 1630 (= 1530). Jthem haffuer iagh och giffuit Frijlle Madzssons (Matz) dåtter(s) hustru Margretha 6 alnar syskens arffuegodz till en willie och wänschap."}, {"df": "6516", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Gustaff, met Gudz nådhe Suerigis och Göttis etc. konung, göre vitterligit, attui aff vor synnerlig gunst och nådhe haffue vnt och vplatid, som vij och nu met thetta vort öpna breff vnne och vplathe, tenne oss elskeligh tro man Jacob Flämingh tesse äpter:ne godz ther han sigher sigh vara rätther byrdeman till, som först är en gårdh benempd Wyrilä, jtem en gård Nemiss och et ödis torp ther hoss, och et gotz Koskis beliggiandis i Pöytthe sokn för tw hundradhe fyretije mark ortuger, them vij bekenne oss redhelige vpburit haffue, huilke gotz tilforenne lighat haffue vndj Helghe lichamme prebenda i Åbo och nu oss vppå krononne vegue äpther Vesterors recess tilfallen är; huarföre affhende vij oss och vorum arffuom så och for:de Suerigis krone för:ne godz och tilegne them for:de Jacob Fläming och hans arffuom til euerderlighen ägho met alla tess tiläghår i votho och torro, skog och skiull, närby och fiärren, ingo vndantagne, som the gotze nu tilligge och aff aller tillegat haffue, forbiudhendis allom, eehoo the helst äro eller vara kunne, som för vora skuldh vele och skole göra och latha, for:de Jacob Fläming her emot naghit hindher, platz eller quall at göre i någhen motthe [pa] for:da gotz, vid våra ogunst, vredhe och then nepst laghen ther vm vtuisa. Tess til ytermere visse lathe vij hengia vort sechret nädhen för thetta breff. Giffuit på wårt slott Stocholm monedaghen näst för Joannis baptiste. Anno etc. mdxxx."}, {"df": "6517", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sjundeå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes iach Neels Grabbe, härettz höffdenge öffwer Rasborgz länn, medh thette mitt närwarände öpne breff, att thenn tiid iach somar ting hwltt med almogen aff Siwndo sochnn i ärlig swens närvarande Lindwid Claesson på ärligh och welbördighe [mans] wegne här Erick Flämingz, riddare och höffues man på Rasborg, anno Domini M: d: xxx om sancte Iohannis baptiste afftonn, tå kom för rätte och (!) satte ting Staffan i Enng och kungiorde att han hade wplatidt och såltt ärligh mann Henrick Rawaldsson i Siwndebij en ottungx skatt marck iordh liggiandes i Gossarwa för vi marck och wtåff the vi marck ärffde Oleff i Näsbij i[½] mach, och the andre peninger lade Staffan i fast iord i Engijs bij, som han köptte wtoff sin broders hustrw, so thett bleff iordh för iordh; hwilckett ärende iach skött thell the xii i nempndene sotho, som är Ions i Munxbij, Pedher i Störsbij, Madz i Göxbij, Morthen i Störsbij, Per Larssonn i Biörnträsk, Peder i Malm, Mechel i Swarttebäck, och Tomas i Munxbij; the ther om ransakade, witnade och effter sworo att for:de köp war laglig giordtt och lagstonditt, och inghenn mått mich och nempnden wedie wilde, tij dömde iach for:de köpp stadigtt och fasth att bliffwa, och förbiwder iach hwariom manne här emott mere hindre eller qwalie, wed sinn iij march för min dom. Tiill thesse breff mere wesse och bettre förwarning tho lotter iach wetterligtt hengie mitt insigell nider wnder thetta breff. Datum die ett loco wt supra."}, {"df": "6518", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jach Iffuar Fflemingh riiddare kunnogt och allom vetterligit gør, szom thetta mitt öpne breff hender före komma, att iach mett förbetenckte moodhe szå och mett mine frenders samtycko och goduilia haffuer giort itt venligit och lagligit jordeskipte mett ærlig vælbyrdig quinne hustrv Birgitte j Bastö, Nils Gummundsons effterleffuerska, huars siell Gudh nåde, j tess motto att iach i rätt lagligitt skipte vplatidh haffuer, jæmuæll nw bebreffuer och veluilieliga vplater henne en halff ægodeell vthii Bastö, szom iach mich tilköfft haffuer vtaff Aboo domkircko för en gård j Näss medh alle tess vthuæger (!) och tilliggiande ægor, som ligger för hundrade tyo [mark] ørtugor, vtøffuer huilkidt thetta skipte stadde och næruarandes vore til fasta och vithne tesse epter:ne ærlige godhe mæn erlig herre her Henrick, kirckeherre j Ffinneström, wälbyrdig man Jocep j Näs, Per Borree, Gijsle j Traneuijck, Jöns Olson j Haralsbij, Oloff Michelson j Ödkaraby och Jöns Erickson i Laffö, huilke tess fastar och vithne ære, än dogh förmælte hustrv Birgittes ægodell j Næs högre och vidhere strecker sich j iænkatale æn mijn ægodell j Bastö. Dog för henness wælbeleghenhet skull ære vij ther om iemth moth jemt wælförsåtte, förenthe och venliga velförlichte huar att niuthe, bruke och beholle vthan all jenckningh opladzat och obehindradt till euærdeliga ægo. Thy affhender iach mich och myne arffua then forbe:de halff part j för:de Bastö och honom tilegnar vnder för:de hustrv Birgitte och hennes arffua till (till) euærdeliga ægo, frii, quitt, opladtzadt och obehindradh. Dog huar framdelis szå henda kunne, som Gud förbiudhe, att then offtabenempde halff partt heller ægodell j förne Bastö vorde förbe:de hustrv Birgitte heller hennes arffua met noghen lag heller rett ifråuunnen, thåå beplicter iach mich och mine arffua att vederleggia them i fasta godz och iemgodha beleghenhet jnnan dag och tiidh szom Suerigis lag inneholler. Till tess högre stadfestilse och breffs föruæring ath vij ther om samma skipte ære vælförsåtte, förenthe och venliga velförlickte huar niuthe, bruke och beholle som förscriffuidt ståår, thy trycker iach mitt incigle påå ryggen å thetta breff, szom giffuitt och scriffuit ær vpå Castelholms slott jpso die apostolorum Petri & Pauli åren epter Gudz byrd mdxxx etc."}, {"df": "6519", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Göstaff, medh Gudhz nådhe Sw[e]rigis, Göthis etc. konungh, göre wetterligit, att wij haffue vntt och tillathet att thenne breffuisere oss elskeligh Erich Schalm, borgere j Åbo, på hans hustrus och hans brödhers wegna må och skall kennas widh thenna effterskrefna godz, som här till dagz legat haffua wedh Nijkorn j Åbo och komne äro vndan theris slecht, som är Söderlax (= Vuoris) j Töffsala sochnn, Vckijlax i Weemo sochn, Vallas i Wirmo sochnn, Öffueruentila j Lundå sochnn, Kirffuela j Nummisby j Nousis sochnn och Kaukurla [j] Saw sochnn, doch så att han skall först wittna sijnn bijrdh på tinget eller och för the gode men j Åbo capitell, när oss elskelige tro man och rådh her Erich Fleming är till städz. Thess till ijthermere wisse lathe wij hengia wårtt secret nedhan för thetta breff. Scriffwit på wårdtt slått Stocholm undecimo iulij anno MD 30."}, {"df": "6520", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Grabbakka", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "För alle the dannemän thetta mitt närwarandes öpne breff händer att före komme, bekennes och kundgiör iag Nils Grabbe à wapn mig hafwa undt och gifwit min elskelige hustru welbördig frw Christina Cnwtzdotter till heeder och mårgongåfwor å rättan hinderdag een min gård benämd Goltö, så god som fyrahundrade [mark] i thesse ährlige gode mäns närwara, som är först ehrlig wälbördig man her Erik Fläming riddare, Jöns Wässgöthe, mäster Erik kyrkioherde i Tenala, her Thomæ Grabbe kyrkioherde i Kyrkslätt, her Jacob kyrkioherde i Poijo, Clas Grabbe, Henrik Skrijfwer, Jöns Mickelsson, Bertil Jönsson, Erick Ollsson, Lars Skalm, Hendrich i Siundeby wäpnare, hwilka för:ne godhe män tå på glawenet hullo och stadfäste för:ne morgongåfwor med sådana wilkohr och skiäll att, om Gudz förseelsse så wore, thet wij icke worde barnbunden tillhopa och om sedan ther om något klander worde, thet the icke wilde för:ne gård för fyrahundrade marck fult anamme, som han doch lickwäl wärder är, då beplichtar iag mig eller minom arfwom thet med rede penningar wederläggie såsom förskr:ne gård kan pröfwas eller finnas mindre wärdt wara än som förskrifwit står. Till yttermehra wisso, förwahring och stadhfästelse beder iag för:ne wälbördige herrar her Erik Fleming riddare, Jöns Wessgöthe och Hendrich Skrifwer à wapn at hängia theras insegle med mit jnsegell neder vnder thetta breeff, efther thet at thesse andre gode män, som här och benämbde och på thenne tidh icke hafwa theras begrafwen eller uthstungen jnsegel hoos sig; doch lickwäl stadfäste the för:ne mårgongåfwor lyka som thessa godhe män, som sitt jnsegel här under hängia. Gifwit och skrifwit på wår gårdh Grabacka then måndagen näst för sancte Margaretæ dagh anno mdxxx."}, {"df": "6521", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij &c göre witterligit, atuj haffue befaledt thenne oss elskeligh mester Jacob Wenne, ercheprest i Abo Nykoren, mett the landbönder och then rente ther vnder ligger, att han them oss til godo och nytto besijta och achta skall altidh til godan rekenskap; huarföre förbiude wij alle, som för wora skuld wela och skola göra och latha, besynnerliga wora fogtar och embitsmen, att the för:ne mester Jacob jnted hinder eller förfang göre vppå för:de wore befalningh eller landbor, vtan heller hielpe och störke til lagh och rette och bistond göre huar han them behoff haffuer och på wora wegna tilsegiandis worder; och biude wij för:de landbor, att the och jngom androm sware til theris årlige utskylder som the plictuge äre vth att göre, huad thet helst är eller nempnas kan, vtan för:de mester Jacob vppå wora wegna. Huar noger menar sigh haffue någen rett till någit thet godz, som vnder för:de Nykoren belegne äre, och wil thet effter Vesterårs ordinancia jgen kalla, skall then, som thet begärer effter Westerårs recess jnnehollelsze, beuise först sine byrd vm för:de godz vppa lagha thing och stempne [och] få vtscriffter vtaff för:de mester Jacob vppa the breff, som lyde vppa thet godz, som så jgen klandras skall, ther wij oss effter rette kunne, huilke vtscriffter för:de mester Jacob then jcke neka skall, och komma så sedan till oss och få wår wilie och gode loff och minne til att lösse sådana godz jgen etc. Huar som nogher annerlunda dierffues till att rycke eller kippe nogit aff för:de Nykors godz vnder sigh, wele wij therutöffuer straffa latha som tilbörligit är, och biude therföre att jngen öffuerfaller för:de mester Jacob eller förtunger mett omak sijn eller gestning vm för:de godz. Tesz til wisso etc. [Dat. castro nostro Stocholmensi ii calendas augusti anno etc. 1530]."}, {"df": "6522", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem bisp Mårten i Abo en quittancia på itt(m) marcer ortuger för then taxa wår nåd:e herre vtaff stichtedt för thetta år giffua skulde, och vij(c) marcer vppå then spannemåll han wår nad:e herre och så aff stichtedt vtfest haffuer för thetta åår. Dat. die Magdalene."}, {"df": "6523", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij Gustaff, medh Gudz nadhe (etc.) konungh, hälse edher oss älskelighe troomän och jämwäl wåre och cronones skattskyldige bönder och meenighe allmogen, som bygge och boo uthi Finland, kärligen medh Gudz och wår nådh. Kiere wänner, gifwe wij edher tillkenna att oss är förekommitt huruledhes någre ibland edher begynna att göras treetske emoth edher biskop och kirkioherdar, wellandes till sigh tijonden, den the hålla inne medh sigh, och annat sådant mera aff den rättigheet the årligen plichtighe äre att uthgöra; och kunne wij icke görligen weta uthi hwad acht och meeningh the sigh nu så olydighe och ohörughe finna låta, dragandes sigh undan then godhe gambla skickeligheet, som här till dagz aff ålder uthi christenheten warit haffuer. Hwarföre biudhe wij edher alla och högeligen förmane, att i råder ther boot uppå, görandes förbemälte Morthen biskop och kyrkioheerdarna uthi tijdh och tijma edher rätte tijond och andra rättigheet i them plichtige äre såsom andre godhe dannemän göra här i rijket annorstädes effter Sweriges lagh och godhe gambla christna sedwänior; thesslikes the, som ännu haffua den tijonden inne medh sigh, att the låte henne redeligen uthkomma medh dett första, så frampt att wij icke skole warda förtänkte att låte straffa [them] theruthöffuer effter laghen som uthöffuer andre treesko, som wij och wåre fougter och embetsmän wår wilie theruthöffuer tillkenna giffwitt haffue. Edher härmedh Gudhi befallandes. Aff Ståckhålm die Jacobi apostoli anno Domini 1530. Under wårt secret."}, {"df": "6524", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij etc. göre witterligit, att oss haffuer warith claghat huruledis en dell aff the bönder i Körw sokn i Norraboten fara mett wald och welle [i] theras fiska waten, somboo i Mostesåre soken, och haffua huarkin loff ther til aff them, som watnen til höra, eij heller göra ther tijonde fisk vtaff kyrkieherranom, som i samma Mostesåre sittiandis är, som sig aff rette til bör; huilkit, om så i sanningh finnes, bör jcke tilstadt bliffua. Therföre befale wij lagmannenom, häradzhöffdingenom och wor fogte i then landzende och huariom thera för sigh att the ther vm ransaka, och, huar thet så finnes, straffa ther offuer effter laghen, så att huariom och enom bliffuer sin rett beholden, bönderna sin fiskewaten frij och kyrkeherren sin tijonde som goda gambla sedwenia är i rikit, vtan så finnes att för:de Körwbönder mett nogra redeligha skäll eller priuilegier sigh therföre förswara kunna. Tess til wisse att så wår vilie och befalningh är lathe wij etc."}, {"df": "6525", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij etc. göre witterligit, atuj vtaff synnerligh gunst och nåde haffue vndt och tilstadt [och] nw mett thetta wårt opna breff vnne och tilstädie att oss elskelige wyrdeligemen clerikeriidt vtj Abo sticht effter thenne dagh måga och skola wara frije för thet borgeleige, som the her til dagx vtaff wora tienare hafft haffua, mett sådana skäll och förord att the skola giffua oss årlige sex hundrade mark vtj en taxa, vtgiffuandis för:de summa altid först vm wåren som the oss them weluilieliga vtuiszedt och loffuadt haffua. Huarföre biude wij allom them, som för wora skull wela och skola göra och latha, serdeles wora fogtar och embitzmen, att the för:de clerikerij her effter mett jntedt borgeleige i någen motte förtunga, gesta eller gesta latha, wid wora ogunste. Tesz til visso etc. Giffuit på wårt slott Stocholm odensdagen nest före Olauj anno etc. 1530."}, {"df": "6526", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem mester Jakob Wenne, archeprest i Abo, en quittencia att han haffuer giort en redelig rekenskap för affradzpeninger, gingerdzpeninger och all annen dell, som han vtaff Nykorens renthe i Abo vpburith haffuer sedan i fiord om erixmesson anno 29, thå han then vdj befalning fik, och til thenne tiid, som är Olauj anno 30, thå han rekenskap giorde på thetta effter:ne när, som her effter fölger: först ij lester malt i[½] pund i[½] spann, rogh ii[½] pund [½] spann och xj pundh smör, ther han framdeles vdj nesta rekenskap ägher göra redho före. Teslikis haffuer han och giort rekenskap för the peninger han vpburit hade för the godz her til igen löste äre vndan Nykoren i Abo, R:O:I: Dat. die Olauj."}, {"df": "6527", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6528", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6529", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Götstaff &c göre witterligit, at arom &c 30, daghen nest epter wårfrue dagh assumpcionis, når wii personliga stadde wore vti wår stad Abo med wåra tro men och rådh her Knuth Andersson, her Jffuar Fleming, her Erick Fleming, riddare, och andre flere och hullo ther reffst, kom ther in före oss några bönder åff Reesze sokn, Oloff i Kerdo och hans son, och clagade til borgmestare och rådh ther i stadhen vm itt godz benempdt Rettis liggiandis strax vtan för Åbo jnnan stadzens råår och röör, begärandis thet fås them igen, och sadhe sigh eller theris forfädhrom aldrigh wara retgiort for samma godz, endoch the bekende at sådana godz war komit vnder stadhen för itt mandråp skull, som skeedt war for mong år sedhan vppå stadzens fäherda, och wiste icke vm for:da godz for peninger betalat wart; ther emott borgarena bvro fram itt konungh Kristierns stadfestilse breff vppå fordom konung Eriks breff lydhandis ath stadhenom vnt war at köpa vnder sigh vtåff kronenne itt heelt krookland jord, thet the sadhe finnas skulle j for:da Rettis godz och Pissuby, then the sadhe longo betalat war. Så effter wij icke wiste eller wetta kunde vm samma krook iord finnas kunde vti sama Rettis eller och vm borgarena hadhe inkrectat sigh någhot mera åff for:na bönder än som for:ne konunga breff tilloth, itt heelt krookland iord, förskickadhe wij tesse epterskriffne wåra troe men til at holla ther en syyn vppå, som woro Torsten Salomonson, Sten Finne, Hans Buszila, Lasse Skalm, Pedher Skalm, wepnare &c, the ther granneligha besågho stadzens råår och röör, som woro: först Store Lötestenen rett österuth frå domkyrken; then andra råån til itt högt bergh benempdt Korolabergh, rett österuth frå Lötestenen; then tridhie råån frå samma bergh och til Korolabeck och östersödher; ffierde råån frå becken södher vth in j Blomans äng, som nyes vptagen är aff stadzens vtmarker, widh en höladha vppa en stor steen westersödhervth; femte råån frå ladhastenen södher vth til itt bergh tw pijlskot i frå; sjette råån til itt bergh i frå thet samma bergh södher vth; siunde rån til Röffuresten widh almunda wäghen på södhra sidhon; ottonde råån frå Röffuaresten til en eek södher vth och en kant til wester; niyonde råån j frå samma ek och till Pissu äng westersödher j en börkebuska, som lagd är med råstenen hart widh gierz[g]ården widh södhra berghit; tiyonde råån i samma äng vestersödher litet i frå, hart widh södhra berghit wid itt eketrä lagt med gamla råstenen; elleffte råån westervth och en kant til södher wid en beck emellan Pissuåker och Kackars äng lagt med råstenen; tolffte råån frå samma becken och til Pissu bergh ret wester vth som råmerckit är huggit på bergit; trettonde råån frå Pissubergh til Roposten wester vth; fiortonde frå Roposten rett westervth och til Heikela wester nör frå Heikela gård vppå en bergh hell, som war lagd med gamla råstenen; femtonde frå samma råån och til åån westervth och en kant til södher, lagt med sten i åbredden. Och funno for:ne synemen ther j sanning at for:da stadh och borgare hadhe intit mera j frå bönderna än en halff krook iord, then the funno liggiandis innan for:da gamla stadzens råår vti for:da Rettis godz och Pissuby, effter som them til löszn vnt war och konung Kristierns breff vm yttermere vthtrycker, thet for:ne Torsten Salomonson med flere for:de synemen witnade och epter sworo inn for for:ne wårt elskelige riksens rådh, som wij åter igen tilskickat hadhe at sittia for retta på Abo rådstugo neste daghen nest epter S. Egidij dagh samma åår, at thet hörde stadhen til och icke for mera skattat war än en halff krook, endoch the icke wiste eller sweria willa ath for:da halff krok iord naghon tiid for:ne bönder gulden eller betalat war, ther och tå for:de bönder och åclagare jntit emot wedhia wille, vtan allenast kende sigh en wid nampn Morten j Ilposte med sina arffuinger haffua ther otta lass äng inne, som lydha vndher for:de Pissuby; huarföre dömde for:de godhemen borgarne och stadhen til samma halff krook iord vti for:da Rettis godz och Pissuby med åker och äng och alla tilåghor til ewerdeliga äghor, vndantagande for:da otta lass äng som forscriffuit står, med så skäl at borgarne skola for siela wådha skul giffua for:da bönder xxx mark ortuger til en wenlig förlijkning och bettalning for samma krook, huilka for:de xxx mark wii fornimme at the them til godho nöijo förnögt och giffuit haffua. Therföre samtycke och wij samma doom och stadfeste then med thetta wart næruarandis opna breff j alla motto som forskriffuit står, fförbiudhandis allom någhon tijd yttermere vppå thenna krook syyn eller doom at tala eller platza stadhen wid plict xl mark huan och en som laghen giffua. Tess til yttermere wisso late [wij] hengia &c nedhan for thetta breff."}, {"df": "6530", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Götstaff, mett Gudz nade Suerigis och Gottis konungh, göre witterligitt, att arom effter Gudz byrd mdxxx, sancti Bartholomej affton, när wij personlige stadde wore vppå wår och cronones gård Rasseborgh och hade förskickadt tesse efterscriffne wore tromen och rådh, som äre her Iwar Flemingh, her Erich Flemingh, her Knut Peder[son] (= Andersson) riddere, Biörn Clauesson, Peder Erlandsson, och flere godemen att the ther skulo sitte for rette ther sammastadz, komo thå för them i retten Hanss j Stoxböle och Michel ther samastadz och talade till mester Erich – – – kirkieprest i Tenale sokn, om en öö benempd Langöö, liggiandis i för:de Tenale sokn, vnder for:de Stoxböle by, som theris foreldre hade giffuit til for:ne Tenale kyrkio för lxxx år – – – – – – – haffuer och doch likwell – – – – – årlige vtaff samma Langöö huilk – – – – – – skall beuise. Så effter – – – – – – – – – – – för nogre år sedan aff the menena Suerigis. – – – – – – – ock samtyckt war – – – – jord, som är giffuen til kyrkor och closter förre eller zedan – – – Karlls reffsth stod, skall – – – vnder cronone ransakade atth(?) dömde för:ne godemen som för rett – – – för:ne Hanss i Stoxbol – – – – thersamastadz och flere, som jordägande äre i för:ne Stoxböle, samme Langöö till jgen, dödhandes och om intedt görandes thet breff, som för:de mester Erich Spore hade på Tenale kyrkies vegne vppå for:de öö, huilken dom wij och nw mett thetta war nerwarendis opna breff gille stadugt och fast göre, förbiudandes alle, som nu är eller här effter wara kunne, att thenne wor dom icke i nogen motte förkrenkia eller ryggia göre widh theris xl mark effter laghen. Tess til ytermere wisso och högre förwaringh late wij hengia worth secreth nedan för thetta breff, som giffuit är år, dagh och stadh som forskriffuit står."}, {"df": "6531", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tesse epter:ne godhemen, som är her Knuth Andersson, her Iffuar Fleming, her Erik Fleming, Pedher Erlandson etc. såto för retta på wår käre nad:e herris wegna på for:da tijd och stad anno 30 och sedhan epter theris ranzakan äre sådane breff vtgiffuen. Jtem fick Hans i Stocksbole och hans grannar med honom jtt dombreff på en öö benempd Laukiö, huilkin öö for lxxx år sedhan giffuin war vndan skatten til Tenale kyrke; hadhe doch bönderna draghit vth skatten lijka storan och presten hade öön. Jtem fick Pedher i Högbole i Tenale sokn dombreff at han igen lösza motte ix alna iord liggiandis i Rörsby, huilken iord Söffuerin Påelsson hafft hadhe vndan skatten och fåt ther frelse vppå åff her Svante Nielson, dödhadis samma frelsze. Jtem fik Jöns Wesgöte itt dombreff vppå Wigxsta gård, then han nu på sitter, at han honum beholla skal vtan hinder for sin hustrues barn til tess at barnen lösza honum the twå qwernar igen, som hans hustrus retta morghongåffuor woro; sedhan skola barnen få forn:e Wigxsta gård igen. Jtem fick Jöns Knutsson itt dombreff at Anders ryttare, borgare i Åbo, skal innan vj vikor betala honum clxx marc, som Anders vpburit hade epter Jönsas moderbroder bisp Arffuit, huilka peninger Anders antwordade canecarne i Åbo."}, {"df": "6532", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6533", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tesse epter:ne klenodia äre j Nådendals clöster, som bescreffues anno etc. 1530, feria sexta post Barthollomæj. Först xiiij förgijlte kalkar mett theris patener, stora och små, wogo tilhopa – xxx lödige [mark] ii[½] lod j qvintin. Jtem en arm vog – viij lödige [mark] j lod minus. Jtem j kors förgylt vog – xv lödige [mark] iij lod. Jtem j lithet forgylt korss vog – ij lödige [mark] j lod j qvintin. Jtem iiij små helgedoma kar met suarta strusegg beslagna met sölff, wogo – vj lödige [mark] tilhopa. Jtem ij små helgedoma skrin litet beslagna met sölff. Jtem än iij små skrin, som inthet beslagna wåre. Jtem eth rökilsze kar wog v lödige [mark] vj lod. Jtem eth månstrantz vid v quarter hökt, väger xiiij lödiga [mark] vj lod. Jtem eth lithet pixis pro jnfirmis. Tesse epter:ne klenodia haffua the godemen satt till pantha. Jtem haffue the satt en kalk vtt til panta her Måns j Nowsis för xx [mark]. Jtem haffuer Biörn Klauesson fått aff them ij kalka för mijöl och korn. Jtem haffuer och Jacob Fleming aff them iij kalka. Först en röd halff slithin flogellss korkåpa. Jtem iij gambla vtslijtna korkåper. Jtem j grönt gammalt flogelss messehakell och redett. Jtem j suart flogelss messehakel till wåre fru altare."}, {"df": "6534", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6535", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6536", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uskela", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Götstaff, medt Guds nådhe Suerigis och göttis &c konung, göre witterligit, at epter wii besinnat haffue ath the dandemen, som byggia och boo j Kimeta soken, boo så longt i frå Åbo köpstad at thet them alt for tungt och swårt är at fara til for:ne Abo epter salt, humbla och annen deel, som them behoff görs; therföre haffue wii vnt och tillåtit at thenna breffuisare Anders Persson j Germundeby ok Kimeta soken må frii och vbehindrat haffua sin handel och köpslaghen allenast medh bönderna j for:da Kimeta soken och icke medt flere sokner her i landit, och sökia ther effter sin näring och berning i frå for:ne Kimeta til Räffle, Stocholm och annorstedz; och ther åff skal for:da Anders Persson oss årliga giffua til skatt v mark ortuger, leffuererandis them j scriffuer stughon på Abo. Huarföre biudhe wii wåra fogtar och embetzmen, teslikes borgarne j Abo honum her emot jntit hinder eller förfong göre, wid wara ogunst. Tess til wisso &c. Dat. Åff Vskela prestegård [tempore Bartolomei]."}, {"df": "6537", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Kirjeet", "transcript": "Wij Götstaff, medt Gudz nadhe &c, helse idher dandemen alla, som byggia och boo vppa Aland, kärliga medt Gudh &c. Käre wenner, effter som wii förnumme idhers marge clagemål then tijd wii wore ther på Aland, huilken clagemål j hadhe emot wår troe man och rådh her Jffuar Fleming, så haffue wii nu sedhan holdit honum for:ne idhers clagemål före, vthinnan huilken han gör sina mångfalleliga vrsegt, så at wii icke aldelis kunna finna så stora skull hoss honum som i oss på then tijd emot honum föregåffuo. Therföre effter wii icke görliga wette huru ther vm är eller hoss hwem största skulden finnes, förskicke wii til idher tesse wåra troe men och rådh her Knuth Andersson, Peder Erlandson, the ther vm for:ne idhers clagemål ytterligare forhöra(s) och ranszaka skola och sedhan giffua oss til kenne huad ther vm i sanning finnas kan. Huar han enom eller androm naghot vtöffuer lagh och retta giort haffuer, skal thet icke ostraffat bliffua. Och efter for:ne her Jffuars wilkoren och högeliga förplictelse at han effter thenna dagh idher ingen orett eller vskäl i naghon motto göra eller göra lata wil, haffue wii forskickat honum til idher igen, förseendis oss til idher atj äre honum så her effter som [j] her til dags warit haffue höruge och lyduge, suarandis honum och ingen annen til all then deel j oss vppå kronnenes wegna årligha plictoge äre vth ath göra. Wii haffue högeliga budhit honum at han skal holla idher alla fattiga och rijka widh bescriffna Suerigis lagh och kristeliga sedwenier, thet han oss och så alffuarliga loffuat haffuer at han göra skal. Huar annat medt honum finnes, wele wii tå wara fortencte til at skilia honum j frå idher, och wele wii altijd wetta och rama alles idhers betsta i huad motte wij kunne. Gud idher her met befalendis. Aff Abo S. Egidij dagh."}, {"df": "6538", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem her Knuth, prebendat i Abo, fik stadfestelsebreff vppå the breff han hade på Wartisari godz, huilkit godz for cxliiij år sedhan giffuit war til S. Eriks prebende j for:da Abo. Wij etc. göre witterligit, at wij åff synnerlig gunst och nådhe så ok fiör thet huldskap och trohetz skull, som oss elskelig wyrdig fadher bisp Morten i Abo oss her til dagx bewijst haffuer och än her epter beuisa må och skal, haffue vnt och vplatit frijt och qwitt itt godz benempt Danskekulla, huilkit godz oss tilfallet är epter Westerårs recess vndan Nykoren, och är fordom kommit vndan bisp Martens byrdh; huarföre affhende wij oss etc. Jtem fik Alert Drekop itt breff at mana sin geldh in med en huar som helst han sina gellenära beslå kan her i Finland. Jtem såte the for:ne godhemen for retta på Åbo rådstugha samfelt med bisp Morten, och efter theris ransakan gåffuos tesse breff vth. Jtem fik Erik Skalm itt breff at han sagdis frij för thet förräderij her Erik Däken i Abo honum forkastade in för en sittiande rett. Jtem fik hustrv Margreta, Henrik Stensons, stadfestelse breff vppå the breff hon hadhe vm någhra morgongåffuor, huilka gåffuor Steen Finne påtalande; och skal hon beholla the godz j sin liffstid; sedhan skola the koma til retta arffuingar igen. Dat. aff Abo tempore Egidij."}, {"df": "6539", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem en recognicion for her Erick Fleming på iij lester smör och ij(c) xl mark räffuelske for 5 lester finsk rogh han stod til baka med. Jtem en recognicion for Claes Skriffuare på ij(c) mark ortuger på then summan han är war nad:e herre plictigh. Jtem fik junckar Kastenberg konungxgården j Borgho med tess tiläghor j forläning, war nad:e herre til en behagelig tijd. Jtem en recognicion for her Henrik, slotzscriffuaren på Abo slot, vppå ix(c) mark ortuger. Jtem fik Måns Nielson itt breff at han skal frijt beholla alla kongxliga saker med sina eegna landboor. Jtem kalladis igen Saghu sokn och Meris bool, som her Erick Fleming j förläning hafft hadhe. Jtem vnte war nad:e herre redheswennen på Abo ena tompt i Abo stad i hans liffstijd, then han wppa bycht haffwer, liggendis twert offuer clostrid. Jtem fogte breff for Hans Skriffuare öffuer Nykorens landbor. Dat. die Egidij."}, {"df": "6540", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6541", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Göstaff, mett Gudz nåde Suerigis och Gottis etc. konung, göre witterligit, att thenne oss elskelig ärlig wälbördig qwinne frw Anna, her Henrik Bisszes efterliffuerska, haffuer warit her for oss och latid oss första huruledis henne sker föge rett vtaff lagmennener, herradzhöffdinger eller wåra fogtar ther hon komber til tinghen för retta, wtan skyuta henne mett hennes ärende oc klagemåls jn för ossz, att wij ther vm ranszaka skulle, oc förhala henne så ther mett tid frå tid, huilkit oss icke tycker skäll eller rett wara. Hwarföre byude wij alle szom för wåra skuld wela och skola göra och latha, synnerlige lagmennen, herradzhöffdingener och wåra fogtar, huar szom helst hon för retta kommandis worder, eller och hennes fulmyndige sendningebod, att the henne hiälpa oc bijstond göre till så mykit hon är rätt vtijnnan, att hon icke mett huart ärende torffuer komme oc bekymbra osz mett, szå frampt the wele göre thet oss lywfft oc behageligit är oc vndfly wåre nepst oc wrede. Tess till ytermere wisso late wij tryckia wårt secreth på ryggen å thetta breff. Giffuit på wårt slott Aboo lögerdagen nest for natiuitatis Marie anno Dominj mdxxx."}, {"df": "6542", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wii Göstaff, medt Gudz nåde etc. göre witterligit med thetta wårt näruarandis opna breff at arom etc. 1530, warfrue affton natiuitatis, när wii personliga stadde woro vppå wart slot Abo, worde wii så vtöffuer eens med oss elskelige mester Hans, domproesten i Abo, och capitulum ther sammestedz vm alles theris och domkyrkenes rente at the then niuta och beholla skola med studenta szmörit och the otta t:or smör, som årliga vtgå åff Töffuesala, och giffua oss årliga ther vtåff kronenne til vphelle epter Westerårs ordinancia iiij lester szmör och vij(c) mark ortuger vm natiuitatis Marie årliga vtgiffuandis och forskickandis oss til Stocholm, och ther med bliffua frij for borgeleye eller gestning, når så skeer at wii icke sielffue met wårt folk ärom ther till städis eller draghom ther i landit. Och vm så hender at wij wille sielffue beholla någhon renta åff the prebendor, som vacera kunne, eller vm wij åff synnerlig gunst wele haffua någon frij vti theris prebendor, antingen them som ära vti wara dagliga tienst eller några andra, skal tå så mykit åffslås vtåff for:da vtwissade summo som the prebendor skäliga kunne bliffua taxerat före och icke meer, och ther met bliffua åtsporde huru the prelaturer, prebender eller canonier skola försees j framtidhen, som så kunne lösze bliffua eller vacere. Och her med anamme wij for:ne Abo kyrke och hennes rento, the godhe men j capitulit och theris rento, rörligit och orörligit, vthi wåra konga hegn, beskyd och försuar, biudhandis allom, hoo the helst ära eller wara kunne, som for wara skull wela och skola göra och lata, at the them i ingen motto hindra, platza eller förfong göre, eller och tagha them eller theris prebender någhon deel i frå annerledis än som Westerårs ordinancia jnneholler, vtan heller hielpa them til retta at the måga vtfå theris rett och rettigheter, tiende och annan deel, ee huar som helst the them på wåra wegna tilkreffuiandis varde och behöffue som the wilia göra thet oss liufft är, Tess &c."}, {"df": "6543", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem skreffz Niels Boije til at han skulle kalla the frelsismen vnder skatten, som eij mecta göra theris frelse fyllest, och giffuer wår nad:e herre til kenne huad lagmansens, herredzhöffdingens, boolmannens, lensmannens renta rijsz i Rasborgx län, och han handlar med bönderna at han kan få brädhen for the bielkar the pläga vtgöra, svennerna och leghofolkit skal lönas aff sakören och ath han saltar then mesta ströming han kan ostad koma och sender till Stocholm; tesligest ther jidh ther tagis."}, {"df": "6544", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem fogta breff för Erick Olsson vppå Nörrafinland. Jtem fogte breff för Thomas skriffuare på Södhrefinland. Jtem itt breff fik Jöns Knutson at war nad:e herre vnte honom fodring til iij hestar, ther han är herredzhöffdinge. Jtem vnte war nad:e herre Niels Grabbe fodringen i en sokn. Jtem en recognition for mester Jacob Wenne på iii[½] löd:e mark iiij lodh sölff, x mark rigeske och x[½] mark ortuger på thet subsidium, som vtgik åff klerkerijt i fiord. Jtem fogtebreff för Thomas skriffuare på gamle her Stens köpegodz j Fjnland. Jtem Mons Suenson en recognition vppå tuå falkeneter och x finske röör."}, {"df": "6545", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6546", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jagh Erick Flämingh, riddere, lagmandh vdj Söderfinne laghsagw, bekennes medh thetta mitt öpne breff, thå jagh tingh hult medh almogen j Murla länn, [närvarande] ärligh swen Tomas Scriffuere, landzfougde ibidem, anno etc. 1530, lögerdagen nest effter helge kors dagh vm hösten, kom för rätte Jöns Huito aff Loppisby, skötte och skelade [vndan] sigh och sinom arffuom och vnder Hans j Murla och hans arffua tw stenger jordh liggendes j Murla by både j åcker och engh, jngo vndantagno, som thy 2 stenger aff alder tilligadh haffuer, till äwärdeligh ägo, och Hans j Murla gaff för:ne Jöns Huitte och Jacop Haytto igen 5 allne jordh liggendes j före:ne Loppisby, som för:ne Hans hade köpt aff Henrich j Loppis, som är 4 alne jordh för 5 [mark] hwar alin, och en alin hade för:ne Hans j samme by tilforenne, så thet nu ähre 5 alne til hope och så myckit mehre war ehnn jorden j Murla by, så att Hans gaff för:ne Jöns Haijtto och Jacop Haytto 5 [mark] rede peningar till, som the bekende sigh till godo och nöije vpburidh haffue, som thenne 12 j nempden såtho wore fasta åth, som ähre Lasse j Birilä, Erick j Lugnan järffui, Lasse j Sillanpä, Oluff j Knukurij, Lasse j Kixemakj, Erich j Keyckola Jöns Kollarij, Jöns Krusi, Henrich j Hitis, Östen j Laidicka, Bertill j Lapperla och Nils j Händälä, ransakede, wittnade att så aldelis laghliga till gångidh war som fors:uit står. Thy dömde jagh för:ne sköthningh och skyffte stadugt och fast, förbiudendes hwariom her emoth mehre hindre eller qwelia, vidh sin 6 [mark] för min dom. Till ytermehre wisso att så j sanningh ähr trycker jagh mitt jnsigell åå ryggen på thetta breff. Datum anno, die et loco ut supra."}, {"df": "6547", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6548", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Myn öödmywcheliigen och redeplictig tienst Eder Nååds höögmectigheet nw och altiid tillfförenne sendt aff kerleech. Käre Nadigiste herre, Edert Maiestat haffuer (som mich hopes) fornummet M. Jacobs gamble Wenes affäärd, Gud hans siell nååde, hwilchin nw nylege forleed häär aff wärdene j pestilencia, som häär vancher. Swå haffuer jach med the gode men j capittelet opo itt staducth forhopp och goda trööst till Eder N. schicket Eder Nådes tienare hederlig man M. Jacob vnge Wennen thenne breffuisere till same prebenden och staad igeen och en god aldrug man tesliiches i vnge Wennes rwm ååther igen, hetendis M. Siffred. Hwar fore bider jach Eder N. höögmectighet ödmiwchelige werduges tillstädie, samtyckia och stadfeste at for:de M. Jacob vnge Wennen måå bliffue i sama staad och prebende epther syn moderbroder och M. Siffred i sama staad igen, Gudi och Eders N. till tienst och vnderdåånigheet; ther the met oss alle begiiffue siig godwellige till, ther epther them och oss möygeliigit är. Ther nest, käre N. Herre, om nye chorens landbönder, som M. Jacob gamble Wennen hade j befalning, bider och Eder N. werduges giffue till kenne hwruledis Eder Högmectugheet teckis ther om schicke. Ythermere, käre N. Herre, om then deell iach ståår till ryggie med smöör och gedder till par thunnor for thette ååret actar iach häär epther i hööst vtoffuer schicka thet första iach ther kan fåå schep rwm till. Män till at vpfylla laxen epther pacten haffuer iach jngen macth, for thy han sigx ganscha ringa i åår som Eder N. widare haffuer fornumit. Hwad Eder Maiestat warder mich tilbjudandis, actar iach gerne fulfölgie so wiitt myn macth formåår nest Gudz hielp, then iach befaler Eder höögmectigheet ewinnerliige. Snarlige i Abo anno etc. xxx, sancti Mauritij daag. Martinus Aboensis."}, {"df": "6549", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Mynnen ganswilligen denst met erbiedung liues vnd gudes beuohr. Ersame wyse gonstige herre. Ann jw is myne fruntlicke bede, dat juwer wisheit my wolden jx tonnen solt laten tostan vnd by dussem zeger schickenn. So sende ick jw hirmede vor vj thonnen rede gellt, die ander iij wollet my stadenn eine kleine tidt, do wil ick jw vor hoppe oder leder oder wat jw denet wedir kopen vnd schaffen. Ock wa[r] ick jw sus denen kan befinde ghi my alltidt willigk vnd vnuordraten. Datum am dage S. Michels des erzengels jm xxx° jar. J. w. williger Peter, her Ericks des olden schlosherren to Rasseborch kopman. Adress: Den ersamen, wyssen herrenn Helmen Ficken, burger to Reffeln, mynen goinstigen herrenn."}, {"df": "6550", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jtem fik Jacob Olsson herradshöffdingedömet på alt Åland. Jtem en recognicion för Niels Boije på ii[½](c) xl mark räuelske for klockemalm ther j Rasborgx län p: J: Dat. söndagen nest efter Calixtj."}, {"df": "6551", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6552", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6553", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6554", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Halikko", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Thet ssee alla godhamen wetterligit, som tetta breff hender fföre komma, helsser jach Hans Persson j Ffulkiil j Halicho sochen ewinneliga met Gudh och kungör met tetta mitt närwarandis vpna breff, att iach met ffrij wilie och fförbetencktte modhe szå och met mine ffrenders samtickio, ja och godminne haffwer såltt oc j rätte köp lagliga wplatiid erligh welbördig mann Henrich Jönssonn på Haga een gård liggiandis j Hwlta j Swnda sochen tiil ewerdeliga ägo fför lxxx march ort., jtem än viij march jord, som iac köpte åff Hans j Hwlta, än iij alna iord iach köptt hade aff Michel Staffansson ibidem och ij [mark] jord, ssom iach köptt hade åff Knwtt Michelsson j Hwlta, liggiandis all j een samffellig teeg wtj fför:de Hulta, fför huilcked fför:de goodz och thenne fförtalde iord iach bekennes mich redeliga fförnögdt och j alla måtto wel bettaladt wara, wtan al fframdelis åclankann och tessz betalningx påtalan; ty åffhender iach mich fförbe:de godz och jord mich och minom arffwingom nw närwarandom och fframdelis tiilkommandom och thet tiil ägnar och ffwllelica wp antthwardar wnder fförmelte Hendrich Jönsson och hans arffwingom tiil ewerdeligha eegho med hws, iord, åker och äng, skog och ffiiskewathn, wtan gårdz och jnnan gårdz, j wåttha och torro, närby och fierre, alz ingoo wndantaghno, som nw ther tiil ligger och met rätta tiilliggia bör. Ytherligare bekenner iach och ffulkomlica tiilståår, att iach påå mång besatte ting och annerstedis met personlig tal och jemweel scriffteliga tiilbiwdiilsse haffwer samma offtabe:de godz goduillelica wpbwditt mine ffrender och näste byrdemen, ther jngen fandz tessz wiilliandis eller fförmektandis, och thå ther wtöffuer nw j samfelle j år wtan all förhinder, påtal eller köps åtterriggiilsse haffuer stått wtann brefflige fförwarann heller stadffestann, huilckiid jach nw bebreffuer och stadffester, önskandis och kerliga bediandis alla gooda männ tetta fförtelda kööp her eemott jnthet qwelia, pladza eller fförhindra, wtan fför rættwisone skul tryggia och stadffesta. Tessz tiil yterligare förwarning och höghre stadffestilssze beder iach erlig och welbördig mann Tommos Jonsson, landzfogde j Suderffinneland, och hederligenn herre her Henrich, kirke herre j Halicho, om teras jnsigle wetterliga henggia nedan fför tetta breff, szom giffuit och scriffuitth ær j fför:de Halicho jnfra crastino natiuitatis sancti Saluatoris anno Domini mdxxx."}, {"df": "6555", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6556", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tenala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes iak migh Niclis Grabbe, häretzhöfding offwer Wijborgz lähn, medh thette mitt närwarindes vppne bref, ath then tijd iak winterting hvlt med almogen af Tenala soghen i erligs och velbördoghan swens närwaru Niclis Boije, vor käreste nodoge herres foghet offwer Wijborgz lähn, och flere gode män närwarendes anno Domini MDXXX om fjärde dag jwl, tho kom för rette och satte tinghe hustro Gonil i Mörby och clagade till Soffrin Pauelsson om nogher jordh, som hon hafwer tillforende laglich koffdh for vi år i vi[n]ther tinghe aff samma soghn, sva ath Söffrin Pauelsson skuldh haffue xv alin jord och i Rörsby, och hustro Gwnnil fiik ighen een stångh i Mörby i [Pojo] soghen, för xviij mark; huilket erande jak sköth til thij xij i nempden sato, som er försth Jop i Fasterby, Oleff Aruedzson, Lindwedh i Melsarby, Anders Aruedzson i Pergass, Mass i Sevallzbölle, Jöns i Jordansböle, Hindrick i Melsarby, Anders i Jordansböle, Anders i Lagestrand (?), Morten i Pergass, Kel i Olzböle och Anders Niclisson i Mytilax (= Nytilax), thy (!) ther om ransakade, vitnade och eptersworo ath for:de skifte war lagligh skiffth, thilforende och thet fanss i domboken; thy dömbdhe iak en nw thette skiffted stadugh och fasth ath blifwe, och Karin i Mörby her till iij mark för hon tala vpo heres dom, och förbiudher iak hwar[io]m manne her i moth mere hindre ellir qwelje, wid sin iij mark för min dom. Till thesse breffs mere visso och bettre förvarni[n]gh, tho lother iak vetherligh tröcke mijt incigl vppo rygghen af thette breff. Datum in die et loco vt supra."}, {"df": "6557", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Anno Domini Mdxxx. Thetta eftherskreffne tinggest, [som] bleff påå Brödttorp efther hustrv Margretå, Andhers Slattes eftherleffwerska, lat iach Torsthen Salmwnson al thene del bescriffue j gode mens näruara och ärlig welbördoch quijnnå hustrv Cirstin på Hapanemij och welbördoch man Henrich Scriffuer på Dijnesbij, kirkeheren j Poijio her Iacop, lenssmanen ther samma stadt. Thene goda men och hedherlig quijnna ware tho wttoffer. Jtem j gulring met iiij perlär och en gulring, en annen gulring met iij perlår, ij andra gulrijngher; jtem iiij sölff stop, iij sölff skalär, ij sölffbelther, eth forgiilt annat huit, eth halsbondt met en tåffla, j kråns, en lijthen keädija, iij sölffskedher, v bröst knåpper, eth korlabondh, j suart agadabondt met nagra sölfftenå, j(c) march redha penninga, en emekagijldhen, ij hörn gijldhinna; jtem en swart laijsk kijortel met halfsliithet rässkijns fodher met j par små spenner, en brvn läijsk kiortel met graskins fodher, j widt suart läijsk kiortel met nijt graskins fodher, j suart leijsk kiortel, en dobbel, en blåå samladtz (!) kiortel; jtem j enggelst bolsther, v räckiebolsther, iiij hoffdabolsther, en wippadt benkedijnå, ij wäffnabenkedijnar, iij russkabenkedijnår aff rödehudher; jtem iij nij sengeklädher, eth halsliithet senggekläde, v nijå weper och vii gambla weper, j nijt täpidt, ij gammwll täpidth, ij lädherlaken, iii nijia rijgher, ii halslijttnå, vi pår laken, iij örnagåt, j wlskinffel met blat närskh, j halfslijthen biörskinffel met blåt närst, en biörskijnffel, en nije, iij skijnffel, ij gulskijnshijgende blåå, j gammalt; jtem vj granna duker, iij spijsseduker, xiij hankläde, wäuijn och sömmadt met blatrådt, j nijth wngeklädhe, iij gammwl, ij sparlaken suart, j gammalt blat sparlaken, iiij nij spranggasticker, j gammwlt tacklädhe, v flamskaa taffler; jtem ii stora grijther, j griitha wägher xvj marcker, en wägher ix marchker, j (viij) wägher viij marcker, en wägher xviij marcker, en vm xiiij marcker, en vm viii marcker, en vm vii m:cker; j brijgge kätiil, 2:o en kätiil dragher [½] tijnna, 3:o en kätiil wägher xviij m:cker, 4:to en wägher viij marcker, en bradhapanna wägher vi marcker, en wägher [½] pwndt; jtem en ketil aff kopper, i halsther, vi par kettelle rijnggher, ii[½] liispundt then kannor och stänicker; jtem iij handtffadt wägher ij pundt, en mwlöeg, iij bäcken, eth wigdewåns kar, ij lywsse staker met viii piper huar, ij andra met iiij piper huar thera, ij gambla lijwsestaker, j gammalt handtffåt; jtem viij jxser, ii bijler, iiij naffra, xi lijer, j wedthage, ij timbbedrag, j plogbildt, en iärnstongh, en järnstol, en quärn met al reskap, som henne tiilhörer, x skäror, iiij ordabijller; jtem vi par ochser, j par wngga ochser, xxj koo, en tiwr, x wngnöt, xxviij faar, xx lamb, iiij bocker, ij gether, vij kijdlingher, ij hesther, iij stådt, j werkastodt, xiij svijn, viij kijsther, j messeredhe wthen kalk, en lagbok; jtem ith smedia bäliar, ij stora städt, j lijtidt, iiij hammara, v tenggher, en klippa tangh; en lijthen mortel, j huärckhe tig met hiälneth, xiiij rodt fåt, iiij biörskij[n], v beslagne (?) stalboge."}, {"df": "6558", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6559", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Högborne förste, vore käre nadig:te herre, haffuer jach eth odmyukt clagamål til edher nodhe, at mijn moder modher var hos hustru Elin [i] Högsaar i iij åår; sijdhan kallat Gud henne fron tesse her verdt; szo anamat for:de hustrv Elin til sigh eth iordt godz for hennis kost, holkit iordt godz är i Vorfru kyrkio soken i Kayrlaby; haffuer jach teslikis varit i ij lagmans tingh och begärat lösa iggen thet for:de godzet for myne penninghe, men jach kan ingeledis henne foo til tingx eller til lagh och retthe medh migh. Ty flyr jach ödmynkeligh til edher höghetz nod kerligh bediandis thet jach finge lösa ighen thet for:de godz for mine penningha holka penningh jach hoffuer henne optha budet. Nw segher hon so, at hon haffuer sköttningh breff fott po thet for:de godzet, holket aller i sanninghen finnes, forty thet var aller på tingh eller stemno vplyst, men thet var i tal i mijn moder moders lijffztiid, thet hustro Elin hon var begerandis ther skötningh breff vppo, men myn moder moder ville ingelundt giffua sin samtyckio ther til, och som vel meninge sokn vettherligt är, at hon haffuer inggen skötningh fott ther vppå. Item teslikis haffuer hustru Elin vtoff mijn moder moder ij sylff skädher, j krandss, j sylff belthe och sölgio, ij theen kannor, ij käslar, j rödh engilst kopo, j brwn lenst kiortil och et taak cledhe. Tesse her förscriffne tingh haffuer för:de hustro Elin egnat sigh til epther myn fatighe moders moders dödh (Gud hennis siell node). Item jach, som är nest ärfhimghen, for her inggen rett medh; ty beder jach eder nod storligh och ödmyukeligh, thet migh motte ske szo mykit rett är och eder höghet vilde giffua migh her en goda skylnan pa."}, {"df": "6560", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Tesse effter:ne godz äre kompne oc tagne vndan Nådendals clöster för än Westerårs recess giordis: Först haffuer her Erich Fleming them j frå en öö benempd Tammesta och huilkin clöstret giffuin war pro fundasione vtaff rijksens herrar och rijksens råd, then for:de her Erick sigher sig haffua i förläning aff v. nådigiste herre. Jtem mester Päder Salkilax (!) kendis wid ij godz liggiendis j Teffuesale sokn i Tammesta by, eth war hans modersysters prouenta, thet andra haffde the fått för en tompt i Åboo, huilken them och j frå är vtan all vederlegningh. Jtem Mattis i Nautila j Lunda sokn tog eth frelsis godz j for:na Nautila, huilkit giffuit war til clostret j testamenthe; thet tog han vtan wederlegningh. Jtem Erik Knape j Aboo eth testamentz godz benempt Wreta j Kimeta sokn vtan vederlegningh, stadgatt for en marck årliga. Jtem hustru Cicilia [i] Balkis eth testaments godz j Vlsby sokn, benempt Salistada, huilkit giffuit war till clöstret met boo och boskap, som thet stod, ther hon gaff then före alenast x marck. Jtem her Mårten Frijss löste eth prouente godz, som war giffuit jn met hans syster för xlv [mark]; heter same godz Danskila j Maskå sokn. Jtem löste och eth godz för xx [mark], som köpt wår vndan hans slekt oc til clöstret; hett godzet Karuias j same sokn, Jtem tog Bertil Jönson eth godz benempt Otoijss j Pike sokn, thet en gamul hustru gaff til clöstret j testament. Tesse effter:ne godz äre kompne vndan Nådendals clöster effter Westerårs recess. Först löste her Erick Flemming eth skattegodz j frå clöstret benempt Pölseböle j Pargas sokn för xx [mark] peningar, [½] lest salt och et skeppund humbla, huilkit stadgat wår arliga för iiij [mark]. Jtem idem eth godz Kiszåss j Wemo sokn, seijandes sig thet haffua mett Henrik scriffuers erffuingers mynne, huilkin szame godz gaff til clösterett, dog jnthet wederlakt clöstret. Jtem haffuer her Iffuar Flemming eth godz till panta benempt Vkkilax j Wemo sokn för j lest malt, j skippundh kött, thet han sigher sig haffua mett retta erffuingerss mynne. Jtem haffuer Jacob Fleming eth godz från clöstrett benempt Hwrus j Wemo sokn, ther och clöstrett jnghen wederlegningh före fått haffuer. Jtem jdem eth godz til panta benempt Lepijestada för j lest rogh. Jtem Jakob j Kappelstrand j Pargas sokn löste eth godz igen benempt Börsteböle, eth gamalt prouente godz, för j(c) [mark]. Jtem et annet prouente godz Brundzbole j same sokn för l [mark]. Illud jam occupat dominus Ericus Fleming. Jtem hustrw Margreta, Anderss Slattes epterliffuerska, kendis wid eth prouente godz benemdt Höuekele j Janekale sokn vtan rettegang eller wederlegning. Jtem Hans Erengisselson tog eth godz benempt Öwdd j Haliko sokn vtan rettegongh eller wederlegning. Jtem Mattis j Pernispä j Haliko sokn tog eth godz j same by vtan all rettegong eller vederlegningh. Jtem hustru Jngeborg, Ake Klauesson[s], tog eth godz på sine barns wegna, benempt Bamszila, war eth prouente godz, vtan vederlegning eller rettegong. Jtem Päder j Rekala löste en dell i szame godze, huilkin dell clöstret köpt hade för xxx marck. Jtem Krister Person och några bönder met honom togo eth gammalt frelsis godz igen benempt Variszala j Phemar sokn, then the jngen wederlegning finge fore. Jtem haffuer mester Jacob Wenne junior kendz wid eth godz benempt Hulkis, thet än nw j klander står och oforslititt met rettgong. Jtem Hans Bussela tog eth godz benempt Kaywos j Lijma (= Lemo?) sokn vtan vederlegningh, dog honom pa tinghet tilsakt. Jtem en bonde vid nampn Marcus j Mälsale tog eth skattegodz benempt Grekile, ther han kastede alenest x march före, thet honum wart tilsakt laglige."}, {"df": "6561", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Ffinland. Aboo iiij(m) mark peninga, v lester smör, iiij pund och xi lester malt, x[½] lest rog, lxxxij kör, j(c) lxiiij faar, xxxiij(m) och iiij(c) spitfisk, [½]x tynna torsk, ii[½] lest arbetis rog, ii[½] lest korn och xv tynnor arbetis törsk. J förläning: Virmo skogx bygd och Lemoo ränta clxxix mark Maskw sokn cclxj march Ynio sokn lxxviij marc Karientaka bool xxviij marc Torosbool lxiii[½] mark Kaxbyrita (!) öö oc flotabool xlix mark Uskinlabool (!) renther liij marc Viikabool xxxi[½] mark Tycha xiiij mark Alabool liiij marc oc iiij ort. Hoffuenskälss förläning cxc mark oc iiij ort. Saw clxxxii[½] marc för vthen arbetis smör Särchelax xvj mark Aabo stad ij(c) mark Viiborgx lään xj(c) och j marc iiij räffuilska skillinga reda peninga, ij(c) lester spannamola, v lester smör, v lester lax Olssborgx län är Sämminge, Joccass oc Saulax c skeppund gädder, i[½](c) tymber graskin, j(c) lester spannamola Borgaalän vj(c) marc oc c lester spannamol J förläning: Kymmynä Konungx garden i Borgalän met xl landbor Moodas i Pargassokn Konungx garden i samma sokn met iij bool Salabool xliiij mark xij pund smör, j koo, ij faar Jngaridz konungxgard i Vskelssockn vj marc [½] lest säd Rama köpstad c marc Lẏmmabool Tawastahuss xviij(c) mark huffuut skatthen Rasaborg xv(c) mark cxx kör, v lester smör, cc faar, xxx lester spannamol oc Satagunna ii[½](m) marc ort. in toto xxj timber graaskin, xv tunnor smör, xv skeppund geddor Korssholm xiij(c) marc huffuut skatten oc c mark i lax oc skin Kwma gard, vnder honom ligger Satagunna som förscriffuit staar; rentar ij(m) oc c marc, xxj timber graaskin, xv tunnor smör, xv skeppund geddor Castelholm m marc Östra botnen"}, {"df": "6562", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6563", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6564", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6565", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6566", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Queritur vtrum necesse sit confiteri proprio sacerdoti et vrgetur quicquid extra de pena et re. Omnis vtriusque quilibet fidelis in anno tenetur confiteri proprio sacerdotj. Jtem in foro contencioso nemo potest iudicari a judice non suo, ergo et in foro penitenciali non potest absolui ab alio quam a suo proprio. Jtem prouerbiorum xxvii: Diligenter agnosce wltum pecoris tui, sed non potest agnoscere wltum anime, de qua debet racionem reddere nisi confiteatur sibi. Contra quod ex caritate institutum est et contra caritatem militare nemo potest, vt dicit Bernardus de dispensacione et precepto; ergo confessio sit instituta ex caritate, et contra caritatem esset quod aliquis confiteretur proprio sacerdoti ignorantj, uel sollicitanti, uel confessionem reuelanti, uel odium habenti ad confitentem, uel cui peccator non habet graciam confitendj; jdeo potest confessio fieri alio quam proprio sacerdotj. Jtem plus valet priuilegium pape et commissio episcoporum quam licencia sacerdotis. Sed sola licencia sacerdotis sufficit vt videretur per hanc decretalem etc. Omnis vtriusque; ergo ad hoc magis sufficit sola licencia pape uel episcopi. Jtem probatur extra de sepulturis dudum, vbi hec verba habentur, quod fratres minores et predicatores possunt libere et licite audire confessiones, iniungere penitencias salutares, vbj glosa libere denotat, quod non est necesse habere licenciam proprij sacerdotis, nec obstat illa decretalis Omnis vtriusque, quod intelligitur de illo, quj alterj legittime non est confessus. Ad primum contrarium dicitur, quod proprius sacerdos est papa, episcopus diocesanus, legatus romanus, parochialis sacerdos et religiosi priuilegiatj. Gerit enim in hac parte vicem proprij sacerdotis papa jn hac enim decretali Omnis vtriusque; per hoc enim quod debet proprio sacerdotj non intendit se excludere uel episcopum uel legatum suum, uel religiosos priuilegiatos, seu confessores ab episcopis constitutos et admissos, sed sacerdotes parochiales nullam iurisdictionem uel commissionem super subditos alterius sacerdotis habentes. Jtem papa uel episcopi possunt sine licencia sacerdotis suum subditum absoluere, ergo et aliis committere. Jtem plebanus vocans in adiutorium sibi vnum capellanum dat ej in absoluendo totum posse suum ita quod totum retinet. Jta eciam, si plures vocat in adiutorium quando wlt, ergo et episcopus, qui plebanum in adiutorium suum constituit et ej posse absoluendj dedit, tamen totum posse sibi retinuit et alios in adiutorium vocare potest et eis dare posse, ergo multo forcius papa, quj habet plenitudinem potestatis, ut habetur extra de vsu pallij ad honorem, non ergo alius, qui per priuilegium factus est proprius. Ad 2:um respondetur quod non est simile, quia in foro contencioso, cum quis iudicatur ab alieno iudice, fit iudicato preiudicium et judici proprio, jn foro autem penitencie nulli fit preiudicium ymmo pocius beneficium. Eciam dicitur quod potest, si ei data est aliqua commissio, uel est commissus, quia frater vtriusque ordinis presentatus et admissus potest in omnj casu absoluere sicut curatus de jure. Ad 3:um dicitur quod illud preceptum est de wltu conuersacionis et non de wltu sciencie interioris; quia non potest sacerdos agnoscere, nisi qaantum subditus wlt ej ostendere, et quia per confessionem agnoscere non est agnoscere, dicente Augustino: Quod per confessionem scio, minus scio quam quod scio, uel si intelligitur de wltu interioris consciencie, tunc intelligitur per se uel per alium. Enim pape uel episcopo sufficit wltum subditorum cognoscere per sacerdotes, et curatis per suos capellanos eciam curam non habentes. Jta sufficit per religiosos priuilegiatos, maiiorem scienciam ad hoc habentes. Jdeo tenetur ej dare sacramentum eucharistie, quia licet non nouit eius conscienciam per se, cognoscit tamen per religiosum, cui est confessus. Vnde si capellano esset confessus, non per se sciret et tamen daret sibi sacramentum. Nec eciam potest cohibere, quia non imperium par in parem, multo minus in superiorem. Superior autem est papa uel episcopus, qui hoc concessit. Cum ergo ex regula nostra a sede apostolica confirmata iniunctum habemus patronis officium et ne fructus predicacionis sit inanis, possumus ex priuilegio apostolico vbj predicamus eciam confessiones requirencium tunc audire et absoluere, penitenciasque iniungere salutares auctoritate domini pape. Cum ab episcopis similiter habeamus commissum officium confessionis non solum de spiritualibus ad ipsos spectantibus, possumus absoluere iuxta formam confessionis et commissionis eorum non tantum laycos sed eciam clericos indigentes. Videte ergo quomodo caute ambuletis, ne quis vos seducat in errorem uel in heresim, quia hereticus est, qui transgreditur precepta sedis apostolice, videlicet per decretalem. Et talis probabiliter potest probarj uel denunciari hereticus, qui contra priuilegia sedis apostolice aliquid docmatizauerit uel publice predicauerit, uel ausu temerario contraire presumpserit, eciam qui proprio suo eundj ad confessiones fratrum licenciam negauerit, cum a sede apostolica licencia libera est eis concessa. Alexander papa 4:us. Quod fratres minores libere possunt predicare, confessiones audire, penitencias salutares iniungere, parochialibus sacerdotibus super hoc minime requisitis. Bulla Visby, transcriptum Ottonie et Sletzwick. Alexander papa 4:us et Johannes XXIII:us (= XXII:us). Quod fratres libere possunt confessiones audire. Autenticum Vpsalie et autenticum domini Storbernj Stergenensis (!). Alexander papa 4:us. Quod ecclesiarum rectores tenentur in predicacionibus suis priuilegia fratrum predicare et publicare, et quod clerici dicentes, eos non posse libere confessiones audire, penitencias salutares iniungere, et dicentes nobis confessos non esse absolutos, debent excommunicari, suspendj et interdicj, seu extra suas ciuitates diocesis uel loca, nisi reuocetur, confusibiliter expelli. Autenticum Stokholmis. Clemens papa 4:us. Ad hoc quod fratres audiant confessiones sufficiat sola licencia pape et sine parochialis sacerdotis consensu. Bulla Roskildensi, transcriptum Ottonie. Benedictus papa XI:us. Quod decretalis super cathedram sit reuocata, et quod fratres non teneantur ad quartam. Vidisse et autenticum Reualie et Stokholmis. Jtem dominus Marcus 3:us (= Martinus 4:us) dedit et concessit omnibus christifidelibus, qui suas manus porrigunt adiutrices ad construendas seu resarciendas ecclesias uel monasteria ordinis fratrum minorum, et omnibus sepeliendis in cimitteriis et claustris nostris indulgenciam annorum xl. Priuilegium incipit: Habentes in Domino fiduciam et habetur in rata bulla papalj. Sanctissimus dominus Johannes XXII, qui beatum Ludouicum catholico sanctorum ascripsit, concessit omnibus venientibus ad ecclesias fratrum minorum jn festiuitatibus Christi et beate virginis et sanctorum apostolorum et beatorum Francisci et ordinis festiuitatum Johannis baptiste et sancti Ludouici episcopi jndulgenciam annorum lx. (= xl?) Priuilegium incipit: Jn splendoribus sanctorum, et habetur Marske cum bulla papalj et in multis aliis locis transcriptum. Sanctissimus in Christo dominus dominus Nicolaus 3:us concessit omnibus visitantibus ecclesias fratrum minorum in festiuitatibus supradictis in priuilegio domini Joannis XXII indulgenciam annorum xl et aliis diebus per anni circuitum c dies et porrigentibus manus adiutrices dictis ecclesiis uel monasteriis totidem priuilegium jn sacro minorum ordine, et habetur Florencie et Veneciis. Jtem idem dominus Nicolaus concessit omnibus, qui moriuntur in habitu fratrum minorum, et qui cum dicto habitu eligerint sepeliri, remissionem quarte partis suorum omnium delictorum. Priuilegium incipit: Futurorum beatorum carismata, et habetur Janue. Sanctissimus dominus Clemens concessit similiter tam visitantibus ecclesias nostras quam morientibus cum habitu fratrum minorum sicut dominus Nicolaus supradictus. Priuilegium incipit: Romanus pontifex in specula, et habetur Mediolanj, Parisiis et Veneciis et Rome cum bulla papali. Sanctissimus in Christo pater dominus dominus Vrbanus confirmauit et concessit sicut dominus Nicolaus supradictus et dominus N. addidit omnibus ecclesias visitantibus fratrum minorum in xl jndulgenciam xl dierum. Priuilegium incipit: Exhita nobis fides, et habetur Veneciis et Rome cum bulla papalj. Sanctissimus dominus Jnnocencius VI concessit omnibus visitantibus ecclesias fratrum minorum in omnibus festiuitatibus Christi et beate virginis et sanctorum apostolorum, Johannis baptiste, die omnium sanctorum et sanctarum ordinis nostri jndulgenciam xl annorum et in xl:ma addidit c dies. Priuilegium incipit: Ffructus liberos quos sacramentorum parit religio, et habetur Rome cum bulla papali. Sanctissimus dominus Bonefacius VIII concessit similiter sicut dominus Innocencius. Priuilegium incipit: Obsequentibus exerciciis punctatis, et habetur Rome et Uerone. Clemens papa V concessit similiter sicut Bonefacius ordini nostro. Priuilegium incipit: Ffides, deuocio et sacra obseruancia, et habetur Ferrarie cum bulla papalj. Sanctissimus dominus Benedictus XI concessit ut Jnnocencius et confirmauit indulgenciam sancte Marie de porciuncula, que est a pena et culpa. Priuilegium incipit: Ffundata eius in montibus sanctis. Bulla habetur Asissii. Nicolaus papa quartus, qui fuit frater minorum, confirmauit omnes indulgencias a suis predecessoribus datas et addidit festiuitates angelorum et sanctorum, quorum vocabula et reliquie habentur in ecclesiis nostris. Priuilegium incipit: Jn cathedra preeminencie. Bulla habetur Rome. Gregorius papa 4:us concessit omnibus visitantibus ecclesias nostras in supradictis festiuitatibus indulgenciam xl annorum. Priuilegium incipit: Manipulos vbertatis ad sanctam Claram. Sanctissimus Vrbanus papa 5 concessit vt Gregorius et addidit remissionem 4:e partis omnium peccatorum omnibus morientibus in habitu nostro. Priuilegium incipit: Euangelii professores. Bulle habentur Janue et Montis pessulanj."}, {"df": "6567", "dating_start_year": "1226", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1226 – – – Samma vinter begaf sig Jaroslav, Vsevolods son, från Novgorod öfver hafvet mot Jämerna, där (härintills) icke en enda af de ryska furstarne kunnat uppehålla sig (dit – – – vågat sig); och han intog hela landet och återvände till Novgorod lofvande och prisande Gud samt medförande en mängd af fångar; men då de, som voro med honom, icke kunde medtaga alla fångarna, nedhöggo de en del men lössläppte en myckenhet andra."}, {"df": "6568", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lyon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6569", "dating_start_year": "1275", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6570", "dating_start_year": "1281", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6571", "dating_start_year": "1282", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6572", "dating_start_year": "1310", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Magno Valdemaro superstite defuncto Birgerus, ipsius Magni fiIius, patri successit in regnum. Hoc tempore diuisum est regnum in tres partes: Vestgothia, Varmaland et Möri Erico duci, Finlandia, Tawastia, Nylandia, Alandia, Stokholm et pars archiepiscopatus et Ölandia duci Valdemaro fratribus regis, regi vero reliqua pars regni cessit in sortem."}, {"df": "6573", "dating_start_year": "1312", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Varberg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6574", "dating_start_year": "1326", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Anno Dominj m°ccc°xxvi° [dedi] fratri Godskalco, lectori predicatorum Finlandie, quando iuit de Swecia ad episcopatum Aboensem pro negociis dominj pape, ij sol. et viij den. sterlingorum."}, {"df": "6575", "dating_start_year": "1337", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "venaja", "indexterm": "", "transcript": "År 1337 kommo tyskarne (svenskarne) till den karelska staden (Keksholm) med stor härmakt; voevod i staden var då karelaren Valit, och Valit begick förräderi med tyskarne och dessa begynte härska i staden; men då novgoroderna fingo vetskap härom, började de belägra staden med hela sin styrka den 3 juli, och den 8 juli skredo de till anfall; och Valit slöt förrädisk förbindelse med novgoroderna och öfverlämnade staden åt dem; och novgoroderna eröfrade sin stad den 8 juli vid middagstid, och de nedhöggo tyskarne och några af dem hängde de."}, {"df": "6576", "dating_start_year": "1340", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6577", "dating_start_year": "1344", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Asiakirjat", "transcript": "Die xi augusti [mcccxliiij] dominus Paulus, archiepiscopus Nidrosiensis pro vno triennio proxime nunc transacto per venerabilem et religiosum virum dominum fratrem P. de Abo, penitentiarium domini pape, procuratorem suum, sedem apostolicam visitavit."}, {"df": "6578", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kaland", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Honorabilibus dominis dominis proconsulibus necnon consulibus ciuitatis Reualie Esgerus aduocatus ex parte Danielis Niclisson super Kalandiam quidquid poterit reuerencie et honoris. Per presentes in verbo veritatis protestor, quod nauem, quam Andreas in Sandnæs et Michael Karwne versus Reualiam nunc in autumpno tulerunt, de exhibitore presentis Henrico conduxerunt, cuius eciam predictus Henricus verus est possessor. Quare vos instanter rogo, vt predicto Henrico de naue sua, si vendita est aut naufragium passa est, ad quod iusticiam habet iuvare velitis, quod vobiscum promereri cupio requisitus. Scriptum in Kalandia anno Domini m°c°c°c°x°lvij die beati Iohannis baptiste, meo sub sigillo."}, {"df": "6579", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem eth latines breff, hesegleth met konung Mans jnsigle, ath Gerdh Skytte ok aboten i Pades j Räffle biscopsdöme pantsette Engewigh i Kirkesleth ok Lakukulla i Kariis. Datum Kyrkeslet anno etc. xlseptimo die lune post assumpcionis Marie."}, {"df": "6580", "dating_start_year": "1347", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Paris", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "6581", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "Consules civitatis Reualie dilectis concivibus sinceram in Domino karitatem. Notum vobis facimus littera in presenti, quod Gerhardus Scytte, illustris principis domini regis Swecie atque terrarum Aboensium et Finlandie capitaneus, presente domino .. commendatore nostro, coram nobis firmiter promisit, quod omnes et singuli nostri cives cum omnibus suis bonis et rebus quibuscunque secure et libere ad nostrum portum venire ac abinde recedere debeant et valeant, domino conservante. Littera lecta aliis nostris concivibus, tam presentibus quam futuris omnibus ipsam reseretis. In Christo valete. Scriptum nostro sub secreto."}, {"df": "6582", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Fogdö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6583", "dating_start_year": "1351", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Vniuersis presentes litteras inspecturis Hemmingus, diuina miseracione episcopus Aboensis, salutem in Domino sempiternam. Recognoscimus per presentes, nos anno Domini m(c) ccc(c) quinquagesimo primo, die beati Gregorii pape, recepisse litteram patentem per venerabilem in Christo patrem dominum nostrum Hemmingum, archiepiscopum Vpsalensem, nobis missam, in qua continebatur transscriptum seu transumptum litterarum papalium, in quibus imponebatur clericis solucio decime biennalis. In cuius recognicionis euidenciam sigillum nostrum presentibus est appensum. Scriptum anno vt supra, feria quarta proxima ante annunciacionem beate Marie virginis."}, {"df": "6584", "dating_start_year": "1358", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Vos viris honorabilibus proconsulibus et consulibus Reualiensibus salutem sinceriter in Christo. Ego Nicholaus Thurson miles, Swecie dapifer, vobis signans, quod communitas in Nylandia et etiam iu Østerlandia coram me pluries sunt conquesti, quod vos in civitate vestra famulares domini Benedicti Aglitersson (= Algotsson), quondam ducis, tenetis et quando aliquis de illis partibus ad vos venerit qro emendis suis necessarijs ibidem, extunc ipsi ducis servitores huiusmodi homines pro eo, quod bona ipsorum ex iussu domini mei ibidem impediverunt, ad vestra consistoria perducunt et vos statim eos, secundum dicta ipsorum, iudicatis et etiam secundum iura vestra tam civitati vestre, quam familiaribus illis, sicut ibi opera facta essent, sub indebita tallione compellitis. Ad emendam de talibus iuribus per vos sic factis nescio quod (?) dicam; sed quia secundum excessus hic penes nos commissos vultis vobiscum terminare, ad quod nullum ius habetis. Extunc nos concives vestros pro excessibus vobiscum actis licite possumus incausare. Consulo pro eo quantum possumus, ut alias a talibus desistatis, magis quam concives vestri penis similibus in partibus nostris comprimentur. Insuper primum vero exhibitori presentium Johanni res, litteras, sibi iniuste allatas restitui faciatis. In Christo valete. Scriptum dominica infra assumptionis beate virginis, meo sub sigillo."}, {"df": "6585", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": "Wij Albriht, medh Gudz nådh Swee och Gøte konunge, kiennomps met tesso brefue, att wij hafwom åthdømpt thessom breef [f]ørære Mattisse aff Orewall alt thæt godz han kan met skiælom wijsa ok rækna thed Olle af Paijpene, Pæther Molon, Olle Annapelte, Olle aff Heihialom, Påwell af Hetseerm ok twe hanss søner, Olle Syntiæson, Pawell Lenuze, Olli Willikæ ok Pawell Lanekæs, pænto ok orættelike toke aff samme Mattisse; biudom wij førnæmpdom alle, Pæther ok there kompanom att the føre innan siæx wikur epter thet the brefwet hørt hafwa thet föresagde godz samma Matisse ååtergifuen met sæmio eller sornom edh, under fyratigi marker till wåhre ensaak och till os taka till treeskiptt føre nempth. Datum apud castrum Aboense anno Domini millesimo ccclx quinto, (fr.) feria proxima post festum beati Sigfridi episcopi et confessoris, nostro sub secreto, etc."}, {"df": "6586", "dating_start_year": "1365", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6587", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Viris … fulsitis habitantibus Nylandie. Nos consules Reualienses salutem in Domino sempiternam. Literam vestram nobis missam sane intelleximus de securitate vobis danda venire ad nos et redire sicut antiquitus conuenistis, quare nobis vtile videtur vos per tempus expectare quod nuncium nostrum ad magistrum Liuonie mittemus; et quanto idem a capitulo reuertetur, vobis quanto cicius poterimus rursum transs[c]ribemus. Valete in Christo."}, {"df": "6588", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Glorioso in Christo patri ac domino mangnificenter scienciarum radiis et virtutum floribus permaxime ornato domino Johanni, diuina prouidencia episcopo Aboensi. Litteram vestre sapiencie sane intelleximus de villanis de Nylandia apud nos ad – – –* tractis, qui inpetiti jure Lu[bi]censi, quod nulli denegare possumus, et curaliter ideo excusantes, libertati pristine fuerant restituti, preloquutorie eciam coram nobis citare fecimus, qui fateba[n]tur se non plus sustulisse quam xvj oras. Talia et huius similia vestre discrecioni relata vero rogamus, vestras [reuerencias] nos habeat excusatos et defensos, quod vestri firmi sumus; et sicut littera vestra sonuit, inducias fore positas inter villanos de Nylandia ex parte Simonis bone memorie, nobis extunc aliud non constat nec quod secure ad nos venire possunt; sed rogamus vestram honestatem, vt eos informetis, quod ad nostrum portum non ducant bona absumpta Simoni et suis seruitoribus et cum hoc illos, qui nocturno tempore prope nostrum portum nauem Simonis conbusserunt. Valete in Christo."}, {"df": "6589", "dating_start_year": "1368", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ernesto de Dotzem aduocato Aboensi. Obsequiosa et amicabili salutacione in Domino. Vestra nouerit honestas per presentes, nos vestras literas, nuperrime nobis missas, reuerenter recepisse atque intillexisse satis clare, vnde vobis presentibus reseramus, nondum aliquas literas a ciuitatibus Theutonie nos recepisse qualiter ipsi mandatum hoc tenent, quia nulli mercatores cum mercibus versus Reualiam seu Wyborch cum ruthenis mercaturj debent velificare. Vtrum ipsi de Stokholm aliquam prohibicionem seruant aut non, nobis veraciter nichil constat, sed dominus noster magister lyuoniensis cum suis preceptoribus et dominus episcopus tharbatensis prohibuerunt, vt nulli mercatores ad portum Reualie et Wyborch cum mercibus, quibus ruthenj possent comportarj, de isto territorio velificare non debeant cum ruthenis mercaturj, attamen omnes mercatores versus Abo, Stokholm, Sweciam, Nylandiam cum suis bonis libere velificare potuerint de nostro portu ad vsum terrarum antedictarum. Preterea rogamus vos amicabiliter quatenus, si aliqua noua formola(?) vobis manifestentur, nobis in contrarium existencia in illis, pro nobis velitis respondere sicuti velletis vt nomine uestro facere deberent. Conseruet vos Deus."}, {"df": "6590", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vos discretos viros et amicos nostros in Domino dilectos commendatorem, proconsules et consules Reualienses salutamus nos communitas Karelie et specialiter Haraldus Kaza, Andres Satlesson amicabiliter et sinceriter in Domino Jhesu Christo. Noueritis quod litteras vestras sepius habueramus, in quibus certe intellexeramus, vos omne bonum et fidelem amiciciam nobis dixisse, quod nos eciam inueneramus et videramus vsque in presentem diem. Regraciamus vobis igitur multum significantesque vobis amicabiliter, quod proditor tocius regni Swecie atque noster Haquinus Gherekesson ad partes vestras nuperrime venit pro auxilio de vobis petendo. Nunc vero in vos tantum credimus, quod non contra regem minime neque contra regnum Swecie inimiciciam prouocare velitis causa talis proditoris, sed cum perceperamus pro certis rumoribus quod in ciuitate vestra est et ibi moratur cum quibusdam vestris conciuibus pronunc sicut prius, videlicet cum Johanne Benenbeth(!), Lamberto de Marcke et Bertold Hake, jsti ipsum prius abscondiderant et dilexerant sicut et nunc faciunt nobis in magnum dampnum. Jgitur rogamus vos in caritate, dileccione et amore, quibus possumus, quatenus disponatis sic, quod inter vos et regnum Swecie discordia non veniet ex parte talis predicti proditoris atque ne sibi subsidium veniet de partibus vestris facientesque nobis taliter sicut et vester proditor ad partes nostras veniens iusticiam et jus velletis habere diligenter. Jtem supplicamus vobis, quod quitquam quidam familiaris domini nostri nomine Nicolaus Boom nomine nostro vos rogauerit in adiutorium, per vos micericorditer largietur, quod vobis cum in pari uel maiori requisiti volumus promererj. Jn Christo viuite sane et valete. Scriptum Wyborch feria tercia proxima post dominicam jnuocauit nostro sub sigillo."}, {"df": "6591", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viljandi", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6592", "dating_start_year": "1370", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Avignon", "issuingplacecountry": "Ranska", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6593", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Valde amicabili et sincera in Domino salutacione premissa. Ernst van Dotzen. Iuwe erbaricheyt sal weten, dat wy iuwen bref wol vornomen hebben, dar gy vns inne to screuen hadden, dat wy iuw iuwen knecht ane gheslaghen hebben. Alse gy mid vns in guder handelinge vnde vrentschop seten, des scole gy weten vor de warheyt, dat wy des vnschuldich sin; vnde dat iuwer beschedenheyt witlik si de sake vm iuwes knechtes weghen, so scriue wy iuw de to: dat schach dat en vrowe ghesad was in vnses stades boden hus vmme eren brøke; de wolde iuwe werkmester vt hebben one yemandes dank, vnde quam vor des stades boden hus vnde begunde de døren to støtende mid wold vnde mid welde, also dat des stades bode vte deme hus nicht en mochte, sunder do he des stades wachte schicken scolde vnde vte deme husquam, do verdeghede en de werkmester an in des stades werue; des werde sik des stades bode vnde wundede ene, dar he van starf in rechter notwere alse dat ghetughet is. Aldus is de sake ghevallen bouen al. Were dat iuwer denre yenich here queme, deme gy des belouen wolden, deme wolde wy dat wol witlik vnde konlik maken, dat wy sines dotslaghes vnschuldich sin, vnde dar redeliken mede varen is na vnseme rechte van deme anbeghinne wente to deme ende. Hir vmme bidde wy iuw vrentliken, dat gy mid vns in alsodaner vrentscop vnde leue vort blyuen alse gy wente her to ghewesen hebben. Des ghelik wille wy gherne wedder don. Valete in filio virginis gloriose. Scriptum feria secunda post diem conuersionis beati Pauli, nostro sub secreto. Consules Reualienses."}, {"df": "6594", "dating_start_year": "1372", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Myneme eraftighen bescheidene manne Ernste van Dotzem, eyneme voghede to Abo, deme eyn buydet Johan Duderstat, eyn borghere to Reuale, zinen willighen deinst to allen tiden bereiden. Juwer bescheidenheit do ich to wetene, dat ich iuwen breif wol vornomen hebbe wnde hebbe deme rade vnses stades dei zake vor stan laten, dat hii zei schuldighen, dat zei ju juwen cnecht af gheslaghen hebben; dar antwordet zei thou, dat zei des vnschuldich zin vnde hebben mi ghebeden dat ich thou ju wolde varen vnde wolde in der zake berichten wo dat zei here gan zi; des eyn kan ich noch tor tit nicht wol thou iu kamen. Hir vmme so hebbich dei zake tusschen ju vnde vnseme rade tho nu ghe nomen tusschen hir vnde zunte Johannis daghe to midzomere dat it in guder vrenschop stan zal also na juwenne brewe dar hii nu inne ghe mechtighet hebben. Wes ich dar bi do dat ju dat wol behaghen zole, hir vnder so moghi des berichtet werden van luyden, dat dei schult vnse nicht eyn is; vnde war hii meinen dat ich ofte eijn ander ju vruden mochte, dar wolde wi bi ju komen vnde wolden ju alle zake berichten, also dat ich hape dat hii vnde vnse stat in guder vrenschap solden bliuen. Eyner antwordes begher ich van dusseme brewe. Ghescreuen in sunte Peters auende; vnse leiuen here mote jn lange bewaren zunt vnde mechtich. Adress: Syneme erafftighen wisen manne Ernste van Dotzen, eyneme voghede to Abo."}, {"df": "6595", "dating_start_year": "1380", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6596", "dating_start_year": "1385", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "", "transcript": "Dessen kelich ghif Heyne Watmal to zunte Hinrikes altar to Abo."}, {"df": "6597", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken gruth tho voren ..... Leue sunderlik vrunt … weten dat vns vnse ghetruwe medebor.. [Jac]ob van der Beke heft gheopenbaret wu dat em Ghercke, kremere tho Borgha, wedder …dert an ener schutten de eme Jacobe van der Beke dar rechtliken vnde reddeliken afkofte, dat he hir vore vns vollenkomeliken ghetughet heuet mit bedderuen luden mit vpgherichten vingeren an den hilgen ghesworen de ouer den kope weren vnde den wynckop mede .... vnd ick so .. he sick des an de ghemenen sulude dar selues, de dar ane vnde ouer weren, dat desse kop mit deme schepe so reddeliken geschen ijs. Hir vmme, leue her voghet, so bidde wi jv sere lepliken, dat gi vor middest der ghelliken rechticheit vnde der vnser bede willen desseme Jacobe dat vrentlick vnde vorderlik to wesen dat em sin schip volghe sunder hindernisse. Dar wille wy jv gherne vmme beheghelick wesen na vnser moghe wor gy des an vns begherende sint, wente wy tho allen tiden gherne de iuwe eren bede vorderen mit alle dat wy vormoghen. Valete etc. Scripta in vigilia beatorum Philippi et Jacobi apostolorum, nostro sub secreto. Per consules Reualie."}, {"df": "6598", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Saluberima salutacione prehabita. An den ersamen man Marqard Kyncken (= Lyncken), voghet to Borgha. Leue sunderlike vrent, willet weten, dat wy des erbaren mannes Jacob Abrahamsson, voghet to Abo, bref vntfangen hebbet vnde lefliken wol vernomen, jn welken breue dat he begherende was, dat wy jv vrentlik vnde vorderlik solden wesen in sinen weruen als van Sture Petirs weghene van Borgha, de hire in vnsere stad afliuich gheworden ijs. Hire vmme so wetet, dat wy na vtwisinge vnses rechtes vore sinere leue willen jn allen rechtuerdighen zaken jv vorderlik vnde behulplick willen wesen na vnsere moghe wore gi dat an vns eyschende sint vnde tho vns komen. Valete in Christo. Scriptum jn die beatorum Abdon et Sennes martirum, nostro sub. sigillo. Per consules Reualienses, vestros fautores."}, {"df": "6599", "dating_start_year": "1387", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Salutacione dileccionale amicicia cum omnis boni desiderio presignata. Here voghet vnde leue sunderlike vrent Jacob Abrahamsson willet weten, dat wy iuwen bref, de ludende was van Sture Petirs weghane van Borgha, de hire afliueth gheworden ijs to Reuele, klarliken vnde lepliken wol vernomen hebben, dare gi inne begherende sint, dat wy Marquard Lyncken vrentlick vnde vorderlik wesen in iuwen weruen van der zake weghene, wenne he tho vns kumpt. Des so wetet, dat wy eme in alle sinen rechtuerdighen zaken dere iuwer leue willen vorderlich vnde behulpelick wesen willen van iuwere weghene na vtwijsinge vnses rechtes na alle vnser moghe. Jn Christo vnde val. Scriptum ipso die beatorum Abdon et Sennes martirum, nostro sub secreto. Per consules Reualienses, vestros singulares."}, {"df": "6600", "dating_start_year": "1390", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Sincera et beniuola salutacione in singulis beneplacitis premissa. Leuen heren vnde zunderlike vrunde, juwe erbaricheyt beghere wi to wetene, dat Ghoedeke Hoyeman, de ichteswanne vnse borgher was, dot blef mit vns to Abo, des nv alse lest was to sunte Gregorius daghe en iar was, vnde heft ichteswelk ghud na zik ghelaten, des en deel to Abo is vnde en deel binnen iuwer stad to Reuele, dat de sulue Ghodeke bi sinem leuendighen liue dar nedder zette, dat bedderuen luden alse iuwen borgheren wol witlik is, de dat vnder zik hebben. Dit sulue gud, dat hir mit vns is vnde mit iv to Reuele, dat heft ghestan iar vnde dach dat dar nin erue binnen iare vnde daghe mit bewisinge na komen is van desses vorschreuen Ghodeken weghene. Hir vmme zo is dat sulue gud mit vnseme zwedeschen rechte, dat Ghodeken eruen van rechtes weghene to boert hedde, of se binnen iare vnde daghe dar na komen hedden mit ghuder bewisinge, to ghedelet Jacope Abrahamessone, vnseme houetmanne, van des rikes weghene van Zweden, dat vormals plach to hetene dane arf, zo dat he dar recht to heft van Ghodekens erue weghene, wor he dat vt vraghen kan, alse to der helfte des ghudes, wente de ander helfte siner husvrowen kunnen van vnses rechtes weghene to boren mach. Na dem dat Jacop Abrahamesson vorschreuen, dor sines rechten beschedenen vorvalles willen, to desser tid suluen nicht leddich was dat vorschreuene vorstoruene gud vt to manende, vt to vorderende vnde vp to borende, wor he dat vt vraghen konde mit rechte, zo heft he vor vns in dem ratstouen to Abo van siner weghene myndich vnde mechtich ghemaket Hans Vridach, dessen brefuorer, vnde heft eme ganse vullenkomene macht ghegheuen to donde vnde to latene dit vorschriuene gud, dat Jacobe to boren mach, wor Hans dat wet edder vt vraghen kan, dat he dat vt vorderen vnde v[ervo]ren mach vnde schal van Jacopes weghene likerwis of Jakob sulwen ieghenwardich dar bi were. Hir vmme bidden wi iv, leuen vrunde, dat gi dor vnser bede willem desseme vorschreuene Hans Vridaghe in desseme werue [van Jac]opes weghene be holpen zin, wan he to iv kumpt, dat eme dit vorschreuene gud alse Jacopes deel gheantw[ordet w]erde willichliken van den ghenen, de dat vnder hant mit iv hebben, vnde nicht daran ghehindert wer[den, w]ente wes wi hir mit vns hadden, dat Jacope dar af to boren mochte, dat is eme antwordet. Hir doet bi als wi iv alles ghudes wol to louen. Jn Domino semper valete. Scriptum in vigilia pentecostes nostre ciuitatis sub sigillo tergotenus app[en]so in testimonium premissorum per nos proconsules ac consules Aboenses, vestros speciales. Adress: Honorabilibus ac discretis viris ..... proconsulibus ac consulibus ciuitatis Reualiensis hec littera reuerenter presentetur."}, {"df": "6601", "dating_start_year": "1392", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno xc° secundo:] Witlick si dat de beide brudere Johanes vnde Mychael, van Wyborgh gheboren, mit vrien willen bekanden, dat se gheschichtet vnde gescheden weren allir dinge an ghude, dat se tu samene hadden an eruen vnde an anderen ghude, wor dat wes, vnde wat des was alsobescheden dat Johanes beholt alsodane ghut alse se hir hadden tu Reuele vnde Mychel beholt wes dat se tu Wyborch hadden."}, {"df": "6602", "dating_start_year": "1399", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nyköping", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6603", "dating_start_year": "1350", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Bergsätra", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6604", "dating_start_year": "1405", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6605", "dating_start_year": "1407", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the thetta breff höra eller see helser jach Larens Hemingxson kärlika met Gwdi och gör witherlikt allom mannom met sesse(!) myne opne breff ath jach haffwer solth godom manne tesse breffwisare Josse Lax minna jordh, som liggher j Wallegrwndom och kallas Närnäs (?), met allo ty ther til hore j wotha och j tora när och fierren lande eller j haffwet hwrw hwares helstz ma kallas, hanom och hans arwom til äwerdeliga egha oqwalda och ohyndra for mik och mynom arffwom och atherkalla aff hwariom manne. Och haffwer han mik bittaladh xx march for the samme jordh j penningom och werdhören effther ty mik wellech at noghde, och är the jordh kööpth och laghligh wpbwdin. Til tesse skyel och witnisbyrdh tha säther beskedhelighen man her Hannus, prowasthe och kirkeherre j Mwsta[sa]ren, sith jncigle for thetta breff, som scriffwat war effther warsz Herrres byrdh anno Domini mcdseptimo, jnfra octawas pasche."}, {"df": "6606", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Myne vruntlike grot to voren geschreuen an de erbaren lude borger meyster vnde rat. Wetet dat desse iegenwardyge breff wyser Steffan, myns heren borger, heft vor myge west vnde heft my berycht vnde ok hebbe ik syne breue geseyn, dat em iuwe mede borger schuldich syn. Hir vmme bidde ik iu, dat gij wol don vnde helpen em dar he recht an is dat em dat syne werde. Dat wil ik gerne tegen iu vorschulden. Hir mede bliuet gesunt in Gode vnde to my to bedende. Gescreuen vp sunte Oleffes auent to Wyborch, vnder mynem ingesegel. By my Tordo Bunde Röryckesson, rydder Adress: An de erbaren lude borgermeyster vnde rat der stat Reuale kome desse breff myt werdycheit."}, {"df": "6607", "dating_start_year": "1410", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno millesimo quadringentesimo decimo, die beati Leodegarii martyris, consecratum est hoc altare per venerabilem patrem et dominum, dominum Petrum, divina gratia episcopum Arosiensem, in honorem beate Marie virginis gloriose et sanctorum martyrum Olaui regis et Henrici. Et hec reliquie reposite sint in altari, videlicet de sancto Henrico."}, {"df": "6608", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Mille quadringentis undenis temporis annis vastat ruthenus Viborg perit atque prutenus."}, {"df": "6609", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – rat der stat Reuale – – – eliken groten mit – – – – dessen openen breue, dat vor vns gekomen is Kerstyne, Bernd Domers dochter, vnde heuet – – – vns openbar bekent, dat se rechtliken vnd redeliken vorcoft heuet alle dat lantgud, dat se heuet in deme kerspela to Kvmmea in Vinlande belegen mit alle siner to behoringe Hans Schutkenberge, vnseme borgere, wiser dusses brewe, vmme ene summe geldes alse se des vnder er beyden wol ens syn, dar he se wol ane vor noget heuet alse wij des berichtet sin, vnd heuet eme dat vorscreuen gut vor vns ghensliken vnd vullenkomenliken beradens modes vpgedregen vnd vorlaten; war vmme bydde wy alle de gene, de dusse jegenwerdige breffwiser to kumpt, mit gantzeme vlyte begerede dat se eme vmme Godes willen vnd vmme vnses bede willen in dussen zaken vnd in synen rechtuerdigen mogeliken zaken gunsstich vorderlik vnd behulplik willen syn, dat eme wederuare vnd werde des he recht to heuet, dat wij gerne vordennen willen war wij mogen. To groterer getuchnisse der warheit dusser vorscreuen zake so hebbe wij vnser stat secret to rugge an dessen breff gedrucket. Gescreuen jnt jar vnses Heren xiiij(c) vnde xj jar, an des hilgen crwces auende exaltacionis."}, {"df": "6610", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grothe. Leue besunderge vrond, willet weten dat vor vns gekomen is Hinrik Bijck, iuwen denre, vnd heuet vns gheoppenbard wu dat Wulfard Rosendal, seliger dechtnisse, iw schuldich gebleuen sy twe hundert mark ryg. vnd wij van iuwen schulden nichtene wijsten er vns iuwe dener des muntliken berichtet heuet. Hijr vmme so wetet, leue vrond, dat wij hijr en oppenbar bod geboden hebben so we zijk in enen gheestliken orden begheuen wil van vnsen borgheren, dat dar tho vorne er he dar in thut syne wpstande erue vnd liggende grunde vorkopen sal vnsen borgheren. Hijr en bouen so is Wulfard vorbenomet jn sunte Byrgitten closter ghethogen vnd is dar ghestoruen, dat God syner sele ghenade, vnd heuet syner erue nicht vorkofft na dem bode. Des hebbe wij hijr gheboden dat nyman de erue bewonen ene sal er dat syne eruen eder de schuldeners, den he schuldich is, de vpstande erue vnd liggende grunde vorcopen borgers in vnser stad wonhafftich; vnd vnses stades recht is hijr also, wes dat vnser stad bok ynne heuet, dar de erue vore vorpandet syn, dat gheit to vorne aff, dat ander, wes dar blyuet, dat nemet de anderen schuldenere vnd deylet dat na mark tälen also verne alze dat dar nicht so vele ene is, dat dat to reket. Hijr mede zyt deme almechtigen Gode beualen. Gescreuen an sunte Dyonisius dage xiiij(c) xj."}, {"df": "6611", "dating_start_year": "1411", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Na der grothe. Leue besunderge vrond Magnus. Iuwen breff an vns gesant hebbe wij leffliken entfangen vnd wol vornomen, dar gy vns ynne scryuen alze van der schulde, de iv Wulfard Rosendal seliger dechtnisse schuldich ghebleuen is; ok so röre gij dar ynne alze wij vornemen dat wij vns syner erbe vnderwunden hebben. Des so wetet leue vrund, dat wij vns der eruen nicht vnderwunden hebben, alse wij iv ok wol er ghescreuen hebben, sunder wij bebben gheboden dat nymant de erue bewonen ene sal byt thor tijt dat syne eruen eder de schuldeners de erue vorkopen, vnd wes eneme mweliken dan mit rechte boret, des ghunne wij eneme ydermanne wol; vnd wes wij vmme iuwer leue willen don moghen, des sole gij ganczen ghetruwen tho vns hebben dat wij dat alle tijt gerne don willen dat vns stet to donde mit all deme dat wij vormogen. Dominus conseruet vos. Scriptum in vigilia Mertini."}, {"df": "6612", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6613", "dating_start_year": "1413", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Heilzame groth mit aller beheglicheit vorscreuen vnd wat wy gudes vormogen. Ersamen heren vnd besundergen leuen vronde, wetet dat wij yuwen breff gutlyken entfangen vnd wol vornomen hebben, dar gy vns ynne schryuen alse van Clawes Dekene van deme gelde, dat eme Wulfart Rosendal seliger dechtnisse schuldich gebleuen is, vnd dat Clawes dar wat vmme denke to donde. Leue heren vnd vronde, des bidde wij iuwer wisheit to wetene, dat wij van Claweses schulde noch gelde nichtene wisten er he vns dat schreff vnd ok by synen boden muntlyken enbod vns; wy hebben eme mer dan ens geschreuen, dat Wulfert hijr in vnser stat vpstande erue vnd liggende grunde na gelaten heuet, de hijr to der schuldener behoff stan, vnd dat he here kome eder enen eder mer here sende, de des mechtich syn van syner wegene dat me de erue vorkope vnd de schuldenere dar van betale na vnser stad rechte. Wy eme gerne behulplik syn na vnseme rechte dat eme wedervare vnd werde, dar he recht to heuet, mit all deme dat wy vormogen vnd wij ene voe ten van van (!) Wulfardes gude hellink noch pennynk; vnd leuen heren vnd vronde, wy danken iv gutliken vor iuwe gude gunst, dat gij vnse beste weten. Got de Here de geue dat wy dat tegen iuwe leue vordenen moten."}, {"df": "6614", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Erwerdige groth myd aller behegelicheyt vorsendt vnd wad wi gudes vormogen. Erwerdyge leue besunderge here, wetted dat vns Wynke Heydeman vnd iuwe denre Stangeberch an vns van iuwen wegene muntliken wornen, deme God genedych sy, wu dat wi den kopman warnen solden, dat se de Nuwe nychtene sochten, wante de russen schaden hadden jn deme norden bodeme bynnen veligen dagen, also lange dat gi horden wad vnse here de konynck dar by don willen. Hyr vnne, leue here, so bidde wi iv denstliken myd ghantseme vlite begerende, dat gi dat bose also wegen dat de kopman enen veligen wech jn de Nuwe hebbe alse lange alset tusschen iv vnd den Naugardes ut genge, dat gi vns dan dat so tidigen voreschryuen, dat wi den kopman warnen mogen vppe dat de copman vnd wy des vnbeschedeget blyuen; vnd dusses begere wi juwe ghutlike antworde sunder sument to schrywende, dat wi gerne thegen juwe leue vordenen willen war wi mogen. Dominus conseruat. Des donr[e]stages vor Palmen."}, {"df": "6615", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6616", "dating_start_year": "1414", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vittis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Istud missale emptum est pro ecclesia Huittis a Anund m:r pro r. domino domino Magno episcopo Aboensi anno mcdxiv(c)."}, {"df": "6617", "dating_start_year": "1415", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6618", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Helso thil forennæ æuerdeligha forsændhæ met Ghudi. Ærlighe mæn ok wælbördighe, [som] for raadhit ok rætthen besithande æræ, at j wæl gören for Gudz sculdh ok mine bön, waren thæsse godhe quinne Marghit Lahiis behylpelighe j hænnes rættha ærænde til rættha ther hon ræth jnnan ær æller hon sik eygh betænkiæ kan, hwlkit idher Gudh löne maa ok jac for sculdha wil ther jak kan ok maa for idher sculdh at göra. Jn Kristo feliciter waletis. Scriptum Abo anno Domini mcdxvij, feria sexta post festum sancti crucis, meo sub sigillo dorsotenus. Hec Nicolaus Korke, miles, westris tocius. Adress: Prouidis wiris ac famosis proconsulibus ciui[tatis] Reueliensis presentetur littera hec."}, {"df": "6619", "dating_start_year": "1417", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6620", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pälkäne", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "[Allom thöm thetta breff höræ æller se schal thet witherligith wara] at then tijdh wij Wåldmar Finkie (= Djäken), haupman öfwer Tafweste land, och Bengt Lydiksson, häradzhöfdinge j Öfre Satagunden, landsting huldom med allmogen af Tawasteland och Sattegund i Pälkäne sochn anno 1418, sundaginn och måndaginn näst effter wåhrfrwdag, swuro desse 12 Oluf Dawidsson, Oluf Hugesson Keipinen, Jaceb Smidh, Hendrich Peipois, Andres Wehäynen, Oluf Sijke, Heiki Pakoinen, Hendrik Pappinen, Magnus Persson, Sigfred Ånckala [och] Clemet Påwellsson desse råår Halkiowaha, Hariuswuori, Mellinoijansu emellan Mälkiläby och Taustiala by; ty dömbde iag Bengt Lydicksson förenämbde råår stadugt och fast obrutzligh at hållde effter denne tijdh, wid hwars 3 [mark] för min doom."}, {"df": "6621", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den ersamen vorsichtigen wisen mannen, vnsen ghunstigen vrunden borghermester vnde radmanne der stat tho Reuele entbede wy borghermester vnd radmannen der stat tho Abo vnsen vruntliken groet tho voren vnde begheren juwer bescheidenheit to wetende, dat vns Henrik Kolners kinder, also her Gosschalk vnde Henneke vnde Arnt, gewittiget vnde gheopenbaret hebben, dat Grete, de Claus van Spiren husforouwe (!) was, ere modder, jn juwer stath vorstoruen sij, der Got genedich sij, vnde dusse vorgescreuen her Gosschalk vnde Henneke vnde Arnt hebben vor vns gewest mit vj erbaren luden, de dat lifliken jn de hilgen gesworen hebben mit vpgereckeden vingern vnde ok js et vnsem gantzen rade wol witlik, dat desser vorgescreuen her Gosschalke, Henneken vnde Arndes moder van dem broder echt vnde recht vt enen echten vnde rechten bedde gheboren sy van vader vnde van moder dat dusse vorgescreuen Grete van der suster ok echt vnd recht vt enen echten rechten bedde geboren sy van vader vnde van moder vnde se de neghesten erfnamen tho allem na ghelatenen ghuden sin, dat dusse vorgeschreuen Grete na ghelaten heuet, de van der suster geboren was echt vnde recht vt enem echten vnde rechten bedde vnde dess her Gosschalk vnde Henneke vnde Arndes moder van deme broder ok echte vnde rechte vt enem echten vnde rechten bedde geboren was also hir tho voren gescreuen steigt, vnde nemant negher sy van erfnamen weghene edder like na. Jtem so hebben dusse vorgescreuene her Gosschalk vnde Arnt vulmechtigh vnde mundich gemaket eren vader Henrik Kolner vnde eren broder Henecken dat vorgescreuen na gelatene ghuet tho vorderende, jntomanende vnde vppe tho borende vnde dar by tho doende vnde tho latende lykerwies efte se dar suluen jeghenwerdich weren. Wor vmme bidde wy juwe erbaricheit, dat ghy dussen vorgescreuen Henrik vnde Henneken behulplik sit tho ereme rechte, dat en dat vorgescreuen na gelatene ghuet werde gheantwordet tho vorgescreuen her Gosschalk vnde Arndes behoeff. Dat wille wi gerne vordenen jn gelijken saken; vnde hebbet des to vns eine gantze tho vorsicht wes vorgescreuen Henrik vnde Henneke van dusse vorgeschreuen ghude geantwert wert, dat ghi edder de juwen dar nene na maninghe vmme liden sullen, wente wy dar vulle vorwaringhe van vnsen borgern vore genomen hebben. Tho einer merer thuchnisse vnde bewisinghe der warheit so hebben wy vnser stath jngesegel gedruckt vp den rugge dusses breues, de gegheuen vnde geschreuen js in den jare vnses Heren veertheinhundert vnde jn deme xix:den jare, des negesten midwekens vor sunte Marie Magdalenea daghe."}, {"df": "6622", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnse vruntlike grote mit begheringe alles ghudes vorgescreuen vnde wat wj ghudes vermoghen. Ersame leue besunderghe ghude vrunde, juwer bescheidenheit begheren wi to wetende, dat vor vnsen radh gewesen js vnse medeborgersche de Hintze Knappersche mit vj erbaren luden, de dat lyfliken in de hilgen gesworen hebben mit vp gherecheden vinghern, dat er Henrik Seuensterne, de juwe mede borger was, redeliker plichtigor schult schuldich sij xx marc rigesch. Hir vmme heuet se vor vns vulmechtich vnde mundich gemaket her Johan Stolthevote vnde Michel Nøteken de vorgescreuen suma gheldes to esschende, jntomanende vnde vp tho borende mit vruntschap ofte mit rechte, off en des behoeff sy, vnde alle dink tho erer behoeff dar by to doende vnde tho latende likerwies efte se dar suluen jegenwerdich were. War vmme, leuen vrunde, bidde wy juwe leue mit alleme vlite begerende, dat ghi wol doen vnde sin dessen borger her Johanne vnde Michele vorderlik vnde behulplik, dat en dusse vorgescreuen suma geldes tho vnser medeborgerschen behoeff vorgenante sunder lenger vorthogeringe entrichtet vnde tho willen betalet werde; dat wille wy jn eine gelyken ofte jn groteren saken vordenen wore sik dat also gevellet. Hir mede sijt deme almechtighen Gode beuolen. Gescreuen vnder vnsem jngheseghel jn dem jare vnsen heren veertheinhundert vnde in dem xix:den jare an zunte Marie Magdalenen auende. Borghmeister vnde radh tho Abo. Adress: Den ersamen wisen bescheidenen mannen borghermeister vnde radhmannen tho Reuele, vnsen leuen vrunden kome dusse breff etc."}, {"df": "6623", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "", "transcript": ""}, {"df": "6624", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Inventarium in parochia Wirmå a:o salutis MCCLX (= MCDXX?) in plantacionem præposituræ Remari Gislonis; [presentes fuerunt?] prepositus Aboensis primus cum Sigismundo Johannis canonicus (!) ibidem et Remigius Gislonis canonicus Holmiensis ac magister Magnus Woldemari canonicus Upsalensis ac magister Nicolaus Carhu prepositus ruralis in prochia Wirmå, cum tutoribus ecclesie Olof Hansson Parda, Olof Eläwen poica et assessores; similiter indixerunt Simon Andersson Lemskallio, Henrich Jönsson Walais etc."}, {"df": "6625", "dating_start_year": "1419", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vruntliken grot tho voren an de erwardighen heren borgermestere vnde raet lude to Reuele. Wetet leuen vrundes, dat desse breff forere Peter Niclissone for my gheweset heft vnde foore eynen setten dinghe vnde bewiset dat Peter Lampankely sin rechte broder was, de dar mit jw for storwen js, des Ghot sin sele hebbe. Dar bidde jk jw vmme, dat ghy eme helpet dar he recht ane js vmme myns heren des konighes willen, dat men to allen thyden deit den jwen j myns heren lande. Nicht mer tho dessen tijdh Ghot beware jwe werdicheit to ewighen tyden. By my Janeke Hampmos, foghet ower Raseborgh."}, {"df": "6626", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kuninkaalliset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6627", "dating_start_year": "1420", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Item in deme jare 20, do brochten de van Reuele in, dat [se] vorterd und utgeuen hadden na Clawes Docke, de gerovet hadde in de see, 2 hundert 2 mr. und 18 ore. Item hebbe de van Revele noch ingebracht, dat der stede sendebodden vorterd hadden to Wyborch; wart to dage de summa 5 hundert mr. und 80 mr. ryg. myn 37 oren."}, {"df": "6628", "dating_start_year": "1421", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6629", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den vorzichtighen erbaren mannen heren borghermesteren vnde radmanne der stat Reual wy borgermestere vnde radmanne to Abo begheren juwer erbarcheyt to wetene wo vor vns is gewesen Margrete, Mathias Kokes wyff, vnde heft vns witlik ghedaen wo dat ere echte rechte broder van vader vnde van moder myt iv doet gebleuen is, in namen genomet Jacob Sadelmaker, vnde desse vorgescreuen Margrete, des vorgescreuen Jacob echte vnde rechte suster is van vader vnde van moder vnde syn rechte erfname is vnde nemant negher edder er geliik, also vor vns ghetughet vnde gesworen hebben ses vnsen borghere in de hilghen myt vp gerekeden vingheren. Wor vmme so bidden wy iuwe beschedenheyt, dat gy wol wyllen to donde vmme vnsen bede willen vnde syn desser vorgescreuen Margreten behulpelik an eren rechte, dat er dat vorgescreuen erfgut werde geantwordet, dat vorgescreue Jacob na gelaten heuet; dat wyl wy gherne vordenen in gheliken zaken; vnde hebben des to vns eyne gantze to vorzicht, wes vorgescreuen Margreten van dessen vorgescreuen na gelaten gude geantwordet wert, dat gy edder de juwe dar nene namaninge vmme liden solen, wente wy dar vulle vorwaringe van vnsen børghen vorgescreuen vorgenomen hebben. To ener merer tuchnisse so hebben wy vnsen stat ingesegel buten vppe dessen bref laten drucken. Gescreuen to Abo in den jare vnsen heren xiiij(c) in den xxij(gesten) jare vp sunte Bartolomeus auende."}, {"df": "6630", "dating_start_year": "1422", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6631", "dating_start_year": "1424", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kangasala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom them thetta breef förekomma kan kännes jag Claus Kurck, häradzhöfdinge i Öfre Satagunden, med thetta mitt öpne breef then tid iag höst ting hölt med allmogen af Cangasala socken i Hywiäld by i beskiedelig swens Hendrick Olufsson, [i] fougtens stadh samma tid sittiandes, Hendrich Tawast och flere godemanna närwaro åhret efter Guds börd mcdxxiiij, på odensdagen näst efter sanct Jacobi dagh, kom för rätta Wäxyboer och giorde witterligit å satte ting at the hafft hade xij sockna synemän, xij häradzsynemän och xij landssynemän på Rautama skogh och Pylsike; thenne förenämbde rååerne, [som] xij synemän ransakat hade och syntt med thenne effternämbde xij synemän, som thå i nämbden såto, som är Jöns Knutsson, Peder Oråwainen, Lasse Apaiainen, Hendrick Paiu, Hendrick Horia, Hendrick Hapasaren, Ebbe Ebbesson, Mickell Wadianen, Ragwald Ruokolachdest, Hendrick Kåpoii, Knut Påhlsson, och Hintza Närri, att (= ägde?) förbenämbde Wäxyby niuta och bruka, hälften af berörde Rautama och fiskie watten med Hendrick Pyninen; thesse eftterskrefne råår: först Suomatkan taifwal, så tådan til Kesomolachden och thedan til Kifwipijckihin, så thän til Killerkifwen, så thådan till Wachderwuoren, så thedan til Kaukajärfwen, så thådan til Hietaisen Ojansuu. Effter thenne twenne 12 synemänne ransakan och tillstånd med thenne förenämbde 12, som i nämbden såto, dömde jag föreskrefne råår staduga och fasta och obråtzligen at hållas, och föreskrefne Wäxiö by theras andehl fri i Rautama och fiskie watten med Pylsike som föreskrifwit står, wid hwars 3 [mark] för min doom. [Til] yttermera wisso trycker iag mitt jnsegell under thetta bref, som skrifwit är i Cangasala åhr och dag som förbemält är."}, {"df": "6632", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersamen vnde wisen mannen heren borghermeysteren vnde radmannen der stad Reuell, vnsen leuen vrunden, borghermeystere vnde radmanne der stad Abo don iw mit ersamer grote witlik, openbare betughende in dessen breue, dat vor vns ghewest is Honnigher, Oleff Honnighers son, wiser des breues, vorklarende, wo dat Laurens Molners son, gheheiten Meeltu Molre, vnde sine moder ghenomet Margrete, welke Laurens vorbenomet, mit iw vorstoruen, ghuder dechtnisse, jchteswelk ghud vormidest sinen dode na ghelaten hebbe, dar Honnigher, Oloff Honnighers son vorbenomet van erfftale weghen recht to heft, wente mit eme ghewest syn vor vns Peter Langh, Magnus Schalm, Jusse Schovat, Hans Deken, Jones Kiriala, Oloff Iacobs son, louenwerdige bederue manne, vnse mede borghere, mit vtghestreckeden armen vnde vp gherichteden vingheren stauendes edes to den hilligen swerende vnde war makende, dat de erfghenante (!) vorstoruene Laurens Honnigher, Oloff Honnighers son erghenomet, wiser des breues, syn vader Oloff Honnigher vnde Laurens Meeltu Molres son syn moder weren suster vnde broder echte vnde recht vleschlike van vader vnde van moder, also beschedeliken dat de erbenomet Olaf Honnighers son is de negheste erfgename to alle dem erfliken gude, dat de vorghenomet Laurens Meeltu Molners son na ghelaten heuet, mit sinen broderen ghenomet Magnus Honnighers son, Erik Honnighers son vnde Jons; desse dry vorbenomede makeden mechtich vnde mundich vor vns den borgheren Oloff Honnighers son dar na ghelaten erfghut to vorderen vnde in to manen, dat na Laurens Honnighers son is na bleuen, dar by to donde vnde to laten of se dar suluen jeghenwordich weren, vnde nyement negher ok nyment mit eme allike na erfname mit eme. War vmme, leue vrunde, wy iv vruntliken bidden, dat ghi dem erbenomeden Oloff Honnighers son vmme vnse leue willen vorderlik vnde behulpen syn, also dat eme alsodane gud also de erbenomet Laurens Molres son vormidst sinen dode na gelaten heft, van den jenen, de dat vnder hebben, vnvortoghert gheantwerdet vnde ouer gheuen werde; dat willen wy vmme iuwe leue gherne vorschulden stede, vnde to vorsicht eyns gantsen vnvortwiuelden louen to vns hebbende, dat noch iw noch (den) den ghenen, de deme vakenobenen Honniger also dane gudere, also vor gheroret is, ouer antwerden, den dar nynerleye namaninghe ofte vorder ansprake vmme schen en schal in to komenden tiden, wente wy hir nochaftighe vorwaringhe dar vore vntfanghen hebben. Vnde desses to merer tuchnisse is vns stat jngesegel rugghelingx gedrucket vppe dessen breff. Datum anno Domini m°c(do) (!) xxvij°, jn die Benedicti."}, {"df": "6633", "dating_start_year": "1427", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Marienburg", "issuingplacecountry": "Puola", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Kirjeet", "transcript": "Also hefft de homester geschreuen deme houedman tho Wyborch. Vnsen garfrundliken grut touoren myt guder jrbedynghe vnses moghens woltuchtigheit. Strengher leuer houedman, besunder frundt. Vnses ordens geswornen vnde leuen getruwen der stadt Reuell hebben vnss durch eres rades sendeboden laten vorbrenghen wo juwer gude sy anverdiget van nemeliken schellynnen vnde sunderlynge van eyns knecht weghen, Clauwes Dock genant, de juwes denst sulle syn gewesen, alz men zecht etc. Leue her houedman. De ersame geistlike vnses ordens ouerste marschalk broder Waltraue van Hynsbach, als de nylkst vt Denemarken quam, vortelle he vns vuste woldaet eme geboden van juwer leue, der wy werlike danghsam syn hudesdagen, vnde dair enbouen wo sich juwe frundschopp jrboden hadde, wurden de vnsen jenygherleye schellyngen hebbende weder de vt den landen juwers gebeydes, dat darumme des allir duchtigesten vorsten vnses allirgnedigesten heren heren Erike konynge tho Denemarken gnade solde bezocht werden, vnder der gelyken hyr wederumme vnses ordens werdigen meister jn Lyfflande dorch juwer gude edder der juwen, offte de jenygerleye schelynghe weder de vnsen wurden hebbende, de wyse vns wol gheuelle vnde js redelick, godlik vnde vns gans woll behegelick, vnde durch sommelike ouereynkomynghe alz denne, de vorgedacht vnse ouerstemarschalk js gescheden van juwer leue. Soe bydde wij juw myt gancsen vlitigen begerliken beden, dat gy de suluen vnse geswornen vnde leuen getrewen van Reuell willet vmme vnser leue willen laten vmbesweret vnde ok vmbeschediget van juw vude de juwen. Hebbe gij ouer dat jenygerleye schelynghe weder ze geroked, dar leue her houedman myt en tho komende vor vnses ordins vorgedochte mester jn Lyffland, mit deme wij ok sunderliken bestalt hebben, vnde hopen vntwyuelich wat zomeliker gebreken an en komen, dat de jn eyne guthe frundlilick vnde leefflick wol sullen werden henn gelecht; vnde bidden des juwe gudelike antworde vns weder hijr vpp tho schryuende by dissem breffwyser. Gegeuen vpp vnsem huus Marienborgh vor dem sunnendag Oculi jm xiiij(c) vnde xxvij(tm) jare etc. På baksidan: Copien des heren homesters breuen, gescreuen an den bisscopp tho Darbet vnde hern Krister Nigelsson, houedman vppe Wyborch."}, {"df": "6634", "dating_start_year": "1425", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nebbeskatten soluitur pro tertia parte decimarum et foremark pro expensis collectorum. I Tawesteland äru twå preste krokar vdi en konungx krok och ther aff bör wthgöres effter kroken ett huit skin eller 1 öre pnr. Quando pater et filius insimul habitant in die natalis Domini, tunc non tenentur soluere nisi vnum mascot, sed quum ante separant se ab inuicem, soluere tenentur duo mascot. Parochiani nominati ad laborem ecclesiæ, si non veniunt, soluere debent iij oras et supplere labores denuo, sed si fuerit conquestum in placito, soluat 3 [mark] cum labore diei. Omne quod offertur sub missa curati est, sed illud quod ante uel post, diuidatur in duas partes inter ecclesiam et curatum. Pro sepultura in ecclesia cathedrali soluuntur x [mark], in ecclesia rurali lapidea v [mark], in lignea vero iij [mark] dabuut. Retter maskåtz karp är v fierdinger strukne eller een fr. och een retter landz karp, eller een strukin span. Item ubi habitauerat, qui moritur, illic sepultura detur; pro loco funeris uel cœmiterii iij oras curato."}, {"df": "6635", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Ersame leue Clawes vnde sunderlinx gude vrunt, juen breff gescreuen jn sunte Juriens dage hebbe wij vntfangen vnde vol varnomen, dat jw Wulfart Rosendaels breue wol toirkennende gegeuen hebben dat he sik jegen se beklaget hebben dat wij em jn vortijden jn sinen kintliken vnmundigen jaren, do he nene vormundere en hadde, alle zine gruntuasten erue ent weldiget sollen hebben etc. Hiir vp geleue jw to wetende; dat it sik gevel dat Wulfardes vader mit siner husurowen dat closter toch to sunte Berigitten; also quemen de guden lude, den he schuldich was, vt den rijken vude van hiir vnde en ilk was sine schulde manende. Des zante de raet to her Wulfarde jn dat kloster en bedende dat he guden luden beuole dat erue to uorkopende, vppe dat de schuldemers (!) vntrichtet worden, wente hiir anders nen rede guden was dan dat erue dar men de schulde van betalen mochte, dat doch her Wulfart vorsloch vnde des nicht en achtede. Binnen der tijt dede God dat sine by em, so dat he afliuich war; also wolde sik de rad des erues vnderwunden vnde de schulde dar van betalt hebben, des doch her Gerd van der Beke nicht tolaten wolde mit sinen vrunden vnde leet it bispraken to siner kinder behoff; doch vorkofte her Gert mit siner kyndere vormunderen dat erue na der tijt Hermen Ploninge, deme it de vormundere her Gerdes kindere vor deme sittenden stole des rades vorlaten vnde toscreuen hebbet laten, vnde de erven vormundere brachten dat gelt, dat uor dat erue gekomen was, vppe dat rathus, vnde dar worden de rechten schuldemers (!) van vntrichtet; vnde wes dar vorder ouerleep, dat wart grantwort Wulfardes vrunden to siner behoff alse he hiir des vor deme rade muntliken bekant heuet dat he dat gelt wol vntfangen hebbe etc. Ersame Clawes vnde leue vrunt, aldus sin de sake geuallen vnde anders nicht, dar vns Wulfart billiken vmme solde vnuoruolget laten alse em dat wol temede, vnde bidden jue leue den vorbenomede Wulfart to berichtende dat it nicht mer en sche wij em vnde eneme ilken anders nicht dan recht doen en willen alse gij dat zuluen wol jruaren solen. Scriptum: Nicolao Ludekenson, capitaneo castri Aboeusis, jn octaua sti Johannis ante portam latinam anno xxx."}, {"df": "6636", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6637", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sibby", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the thetta breff höra heller see tå skall thett witterligit wara att wij efterskrifne, såsom äre Peder Storkarsson, Nils Storkarsson, Anders Jöriksson och Magnus Andersson och alla andra, som äger i Hästaholm, kennoms oppenbarliga medh desso wåre närwarande öpne brefwe, thet wij hafuum skip[t] medh willie och berådne mode medh hederlikom man Hindrich Giöryeshagen Hestaholm för xiiij mark fasta jord liggiandes i Sibbaby för twådelana aff holmen och för vj mark fasta jord liggiandes i Biörnsakth (= Biörnsaker) för [tr]edingin, thett Peder Storkarsson tilhörde i for:ne holm, så thett oss aldelis wel ådtnöijght. Förthenskuldh thesse vj män, som är Knut Jönsson, Helge Magnusson, Heming i Enklinga, Jöns Olsson i Turnik (= Tranvik), Clauss Staffansson och Gunnar Wastasson, the skattade holman af allas wåre wegna för xx mark peningar efter allas wåra fulla ådtnöijo, förthenskuldh att för:ne Hestaholm war jnstipekth (= jnskriffuen?) för (för) Rissholm för v mark penningar, förty tå hafwer wij alla för:ne ägande j Hästaholm oplåtdt, scipt och vtgifvit honom så dyrk (!) för:de Hindrich, att han skall wara frij för allan skatt. Tij afhende wij alle, som för:de ståm i Hästaholm, oss och wårom arfuom och tilägnom wij honom, för:da Henrich, och hans arfwom medh allom tilägom till ewerdelig ägo medh rätta och lagliga skötning och vi fastom som äre Waldenun (= Wademar?) j Lapsaböle, Swenskog Markus i Finneby, Oleff Aamo (!), Erich Skinner, Jöns Olsson j Trewik (= Tranvik), Magnus i Koskenpe, Hening i Enklinge, Holued i Grennesundh (!), Oleff Vnge i Magnusteckta, Ketill i Fastelby och Håkon i Haraldzby, xiij:de forskäleman Nils Diekn, [som] stadder ar i lagmans stadh. Till mere wissa och högre förwaring, att thett så ähr som föreskriffuit står, tå bedoms wij alla för:ne hederlikom mantz jnsegle, som är her Jöns i Sundom, Nils Diekn och Knut Jönsson domare, att hengia nedan thetta bref, medhan wij eij insigle hafuum. Datum et actum in Sibbaby feria sexta post beatj Luce ewangeliste sub anno Dominj mcdxxx."}, {"df": "6638", "dating_start_year": "1433", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mine vruntlike grote tovoren mit begheringhe veles gudes. Willet weten, erwerdighen heren borghermeystere unde radmen der stad Revele, dat ik jw vruntliken bidde, dat gy mynen vedderen, dussen breffwiser, Otten Pogwisch unde sin guͤd willen leyden in juwer stad Revel to einer tiit, also to eynem jare myn edder meer, also he juwer erwerdicheyt wol utermer kan berichten, welk ik gherne jeghen jw vorschulden wil mit alleme guden. Hiirmede bevele ik juwe erwerdicheyt deme almechtighen Gode unde siner leven moder to langhen tiiden sund unde salich, to my to bedende also to juwem guden vrunde unde holden nabure. Gescreven uppe Raseborgh des sondaghes na sunte Michaelis daghe. Otto Pogwisch ridder. Adress: Den erwerdighen heren, den borghermesteren unde den radmannen der stad Revele, kome desse breff mit werdicheyt."}, {"df": "6639", "dating_start_year": "1434", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Salutem in Domino premissa. Within borgæmæstære oc radh j Ræfflæ at mik ær til witænde wordet at j haffuæn lathet affliffuæ æyn myn fatike swen, som Hans hether, hwilket mijk happas at jak ey forthiænt haffuer mot jdher æller han hæller. Tha ware thet myn wiliæ at j giorden mik ther forre som goda mæn [finna] thette at skælligt ware. Ær thet swa, at j wiliæ icke göræ mik ther likæ fore, tha skulin j icke takæ til mystykkis at jak holder met vtj thet, som jdher til hörer, swa længe til thes atj haffuen giort mik ther like fore. Oc skriffuen mik her eyt swar opa hwat j wiliæ her göræ til. Intet mer opa thænnæ thidh. Skriffuet j Abo fiærdedagh pinsdagh anno Dominj etc. xxxiiij Jwen Flæmingh. Adress: Heydherligha mæn borgemæstæræ oc radh j Ræfflæ kome thetta breff."}, {"df": "6640", "dating_start_year": "1436", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Ffor allom them thetta breff höra eller see kennes jac Olaff Jönnisson, kirkeprester i Kirkeslät, met thesso nærwarande mino opno brefue at thenne brefuisare Laurens Niclisson, soknabonde j for:de Kirkeslet, ær aff sinne husfrv weghna rætther erfwinge til thet gotz hans husfrv syster Katerin, Pædhers .., . husfrv ther j Ræflom doo, Gudh hennes siæl nadhe, alate (?) oc atherleffde epther sin dödh. Thy bidher jac hwar en dandeman, ther han kan sin ærende fore föra, at wara hanom behielpelighen i sinom rættom ærendom oc hwarghen hindre eller hindre latha, wenthandis sich lön af Gudhi oc fra mina forsculden i sama matte, vm swa kan widher torfua. Scriptum Kirkeslæt anno Domini mcdxxxvj°, die beati Marci ewangeliste, nostro sub signito pronunc sigillum non habente."}, {"df": "6641", "dating_start_year": "1437", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Amicabili et sincera jn Domino salute semper premissa. Withen gode syndelighe wenner, j gode he[rer] borgemestare oc radhmen, at thenne brefförare Olli Hopian war nær idher i fiordh wm arff epter sin son Jacob Kræmare oc han fik ther jnkte. Huar fore bidher jak ider atj for Gudz sculd oc rætter sculd oc myne ödmyuka bön sculd oc hielpen honum huar han ær rætter wtj, oc taghen lön aff Gudi och myn fatighe tiænist. Gud wari met ider æuerdeligen. Schriffuit Wyborg feria tercia pentecostes meo sub signeto anno Domini mcdxxxvij°. Martinus Degen vestris sinceris. Adress: Circumspectis et discretis viris proconsulibus et consulibus ciuitatis Reualiensis hoc reverenter."}, {"df": "6642", "dating_start_year": "1438", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kastelholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenlicha hels.... fore ath sænda. Withen kære borghamestare och radh j Ræfla ath ......hus skippar skipper Helghe kom aff Ræfla oc berette mik thet han wa.., ...ulde haffwa waret ledder j bödhelshus, hwilkjt jdher Gudh löne, ath ...... til borghan lætin fore Hannussa sculd som hans hosbonde och myn, hwilkit .... hopas ath myn hosbondhe han thet gerna met jdher forthiæna wil och jac fatig ... swen met. Ware thet swa ath thet sak swa fulle ath j mik nagher stadz betörfthin, ther wil jac jdher thes likes gerna göra æller nogrom aff jdhrom stadh. Jthem sculen .. witha at nw om wara frw dagh assumpcionis tha hafde jac alth landit saman j Saltuik, badhe friborne mæn, prester oc menigha almogen, som ther j landit bygia och boo. Tha ranzakadhe jac met them om thet ærindhit, som Helghe war fore skyldhader j Reffla. Tha badhe the sik Gudh til hielp och wiliæ ther sin reth oppa göre, swa oc the swener, som Erik Puke hafdho tienth oppa then sama thima, thet skipper Helgæ war ther nöddher oc trænghdher til ath fara then resona met them och aldrig togh deel eller bythe opp met Alff wan Mølin oc hans selskapp eller them noghat niwtandhes war i sina dagha wtan swa mykit øll oc math som han foretæradhe. Thy bidher jac jdher thet j wel gøren fore Gudz sculd oc rethuisones sculd och myns hosbonda sculdh oc mina, waren thenne brefførare, førnempde Helghe, behælpeliche til hwat han ær retther wti, som jac wel weth ath j gerna gøren, hwilkyt jdher Gudh løne, och haffuer alt menigha landith giffuit honom sith opna breff ther oppa som j faen wel at høra, tha han tiith komber, thet för:de Helghe ær ther radhis oc dadhis oskyldog fore som hanom ær til lakt j jdher stadh Refla. Och sculen j witha ath fornempdhe Helghe ær faren myns hosbonda ærende til Stockholm; æn første Gudh wil ath han hem komber, tha skal han gerna koma och haldha the dande manna skadhaløsa, som fore hanom borghat haffwa. Gudh ware met jdher æwerdhelica. Scriptum Castalholm oppa sancte Bartolomeus apthen wnder myth jncigle. Her Symon Körningh Adress: Ärliche mæn oc wælborne borghamestare oc rad j Refla sendis thetta breff met werdighheeth."}, {"df": "6643", "dating_start_year": "1439", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6644", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Lojo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "För allom thette breff förekomma kan, kännes jag Matts Mårtensson, lagman i Suderfinne lagsagu, att then tid jag ting hult med allmogen i Loijo sokn, närwarande ährlige man Henrich Bids aff ährlig mands wägne Ioan Karlsson, höffwidsman upå Åbo huus och Abram Pedersson, häredshöffdinge sammastäds, med flere godhe män, åhren effter Guds byrdh MCDXLI, feria tertia post dominicam Reminissere, thå kärdhe Michel Mellois til Hedais by och Maickais och Koskis by um ett fiskewatten, som heter Sawijerffwenkoski, hwilcket måhl jagh skiöth till thesse tolff i nempdenne såthe: Laurens Konungh, Henrich Junkar, Mickel Oluffsson, Bertil Henrichsson – – – – – Thomas Laurensson, Mårten Weticko, Mickel – – – – uppå Peder wägnar, Anders Karsto, Ragwald Gustaffsson, [the] ransakade, wittnade, och effter skola swärje – – – warder, att förbenämnde Michill Mellois hörde halffwa landet til och tridjungen i wattnet; upå Hedas strandh ägher hann en tridjung deel och upå Maickas strandh een fierdungh. Och thetta är särdelis å hans deel från Koskenkådis och så till Rödesteenn och så til Ihntunpyty och så til Kåskenjåenensu. Thenne fyra woro ther för wittne tiil: Anders Juthe, Mickel Simonsson, Laurens Taimo och Oluff Jette. Effter thenne tolff ransakan och wittnen thå dömde jag Matts Mårtensson förb:de Mickell Mellois sijn rätte ahndel frj – – – – som föreskrifwit står, och dhe af Hedais by och Koskis och Maicka hwarthera fyratije marck sak för wälde och för mothrån hwarthera saak til tre marck; och förbiuder jagh någre effter thenne dagh hindre eller qwälje Mickel Mellos rätte ahndel, widh sine sex mark för min dom. Datum et actum anno die, loco et tempore prenotato."}, {"df": "6645", "dating_start_year": "1440", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Wenliga helso oc ödmyuka tiænisth til forene senth. Within kære herrær oc synderlige gode wener at thesse brefförare Magnus Keme oc Laurens Keme haffua mik bereth at ther ær en qvinna dödh i Reffla oc heeth Cristin, Armkas husfrv, Gud henne siel nadhe, och war there syster, huilket iak haffuer besporth met almoganom i Helsinga at the ære henne nesta frender och henne rættæ arffwinghe, huarfore bider iak ider ati wel göre fore Gudz sculd oc fore myns here sculd och mynne bön, thet i waren thenne brefforare behulpelige huar the ære retta jnnan, huilkit ider Gud forgelde vm i swa gören. Gud ware met ider æwerdelica. Scriptum Helsinga jpso die corporis Christi, meo sub sigillo. Niclis Laurensson. Adress: Honestis viris et discretis proconsulibus et consulibus Revaliensis detur litera hec etc."}, {"df": "6646", "dating_start_year": "1441", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Filiali ac deuota salutacione, commendacione ac oracione in domino Ihesu premissis. Pater et frater dulcissime, memini me duos dumtaxat litteras manu paternitatis vestre scriptas, postquam corporaliter licet non cordialiter a vobis recessi, habuisse. In quarum prima scribitis et anxius pariter et sollicitus estis de litteris Jo[hannis?], ubi sint deposite, penes vos vel eciam apud me habeam eas mecum deportatas, dubitatis, et, si sic, eas propter causas allegatas remitti postulastis. Sed, pater karissime, scire debetis, quod ante exitum meum convocaui vos et fratrem Jo[hannem] .... ad transitum qui tendit ad loquutorium ad populum ibique substitui dictum confratrem J[ohannem] loco mei et plene exposui negocium litteras dictas tangens, ut eum loco mei cooperatorem et coadiutorem ac responsalem haberetis negociis in premissis, et finaliter omnes litteras ad manus vestras commendaui et assignaui. Sed tamen unam copiam de predictis litteris ad cautelam duobus fidedignorum sigillis munitam michi procuraui et mecum eduxi. Sed ut opinor frater J[ohannes Hildebrandi?] easdem habeat alicubi depositas, quo reuerso veritatem huius negocii cum aliis circumstanciis ipsum tangentibus cum primis intermediantibus nuncietis, <ut> in casu, quo omnia, quod deus auertat, essent deperdite, saltem unum consimile vidisse, quo modo fruor, vobis procurarem. De preposito vero Arosiensi si quid de negocio prefato attemptauerit inter alia declaretis. Item consonanciam responsionum sicut petitis signeto meo munitam vobis mitto, ut firmiorem in effectu verborum habeat veritatem. Item scire vos volo, quod quietus stare hic intendo usque ad terminum michi prefixum, quamvis panem hic gratis comedo et in regulari vita et monastica disciplina cum meis minime vivo, et ambulo, donec placuerit domino in loco alio submittere colla iugo domini et manum ad aratrum, et amplius retro non respiciamus, ad quod totis nisibus et viribus ego et mei aspiramus. Item totus fere patrie populus nos in caritatis visceribus habet et fovet amplexatos. Item sermones numero quinque in ecclesia Aboensi vocatus a domino M[agno] et capitulo feceram, postquam huc deveni, et precipue in festo sancti Henrici duplici, quando mayor pars terre populi ibidem concurrit. Et frequentius et crebrius ad idem explendum me sollicitarent, si commode a loco monasterii abire possem, quia pauci sumus nec aliquem de indigenis ad collegium nostrum adhuc adepti sumus, quia locus omnibus est horridus. Sed tamen personas egregias in enigmate scimus et speramus tempore suo ad nos intraturas et habitum religonis accepturas, eciam magistrum unum, capituli membrum, personam egregiam et honestam. Ideo, pater karissime, sollicitetis utrumque conventum, ut una nobiscum litteram unam supplicatoriam pro loco petendo et consequendo, de quo lacius conuentui scripsi, in futura dominorum et patronorum nostrorum congregacione et concursu presentandam <dirigant>. Gloriosus deus ad votum scribentis reducat incolumem et sanum dilectissimum confratrem nostrum Jo[hannem] H[ildebrandi], spero enim deo duce et vite comite eum in hac vita videre et ceteros michi dilectos antequam moriar; quod si presencialiter affuisset, specialiter litteris et salutacione fraterna eum utique recreassem; quem nomine meo salutacione affabili et vultu hylari salutetis, et ut statum in Munkaliff repertum et per eum reparatum si placet recreacionis gracia michi velit intimare etc. Item de transitu versus Riualiam, de quo diswadetis me per litteram vestram, per omnia vobis obediam, quia fixeram hic anchoram, nec hinc emigrabo, usque ad locum unde euolaui in termino et tempore suo domino prestante et ducente reuertar et in puluerem et in cinerem unde originaliter veni conuertar. Insuper indubitanter credatis pater, quod, si locum, pro quo laboramus, cum suis adiacenciis elaborare et consequi possumus, plures de hac patria litteratos et eximios sacerdotes advenire ad nos et habitum regularem suscepturos minime dubitamus. Ideo elaborate cum patre confessore, ut littere promocionis vestre ad generalem dominorum concilium, eciam ad nouum regem si fieri potest, breui et humili subieccione dirigatur. Scripsimus et nos maiestati sue regie meliori modo et humiliori pro predicto loco consequendo etc. Item si medicus noster superuiuit et affuerit, remittat michi id quod michi Lubeke emit, videlicet picture colores etc. et assignet similiter hec fratri J[ohanni] K[ylonis]. Item auscultate sollicite, si contra me in publico vel priuato mouerit lator tam inter sorores quam fratres, aut eciam si conetur reuocari cum primis ad Watzstenum etc. Multa aduersa passus sum, sed spero, si pacienciam habuero, michi ad meritum evenient et coronam. Amantissime pater et dulcissime, ad omnia supra mota responsa eciam, an amici nostri E. et H. jerosolimitani ad patriam adhuc sint reuersi. Salutetis et pariter ametis fratrem B[ondonem Johannis]. Item omnes sorores michi dilectas et sinceritate speciales videlicet etc. Volo nunc quiescere in scribendo. Sed fere obliuioni dedissem, cum ad manus nichil aliud habeo, quod vobis pro munusculo mittam, unum par cirotecarum secundum morem patrie sutum et contextum in memoriam deferatis mei; dum aliud preciosius et carius possedero, ipsum quoque vobis destinabo. Commendo vos altissimo in utroque homine per longa tempora valituros. Scriptum etc. valde cursorie et cum summa acceleracione propter impetum latoris ad viam maris festinantis."}, {"df": "6647", "dating_start_year": "1442", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Alle the godhe mæn, ssom thetta breff høra eller see, helssar jach Anna Anderssa dotter kærliga medh Gudh. Gør jac wetherligit medh thetta meth vpna breff ath jach haffwer giørth thenna brefførare Pædher Andresson, borgare j Wiborgh, myndogh och mektogh kræwia, mana och vpp bæra xxx mark risska aff mins brodhers Michel Anderssons testamentarii j Reffla, hwilka for:na pæninger min brodher, Gudh hans siæl nadhe, mich til testamenth giffwit haffde j sin ythersta tidh. Och nær the sama testamentarij for:na breffwisare fornögt haffwa thessa for:na pæninger, tha lather jach them qwit, ledigh och löss for alla hedhermera (!) maningh och atalan. Til mera wisso bedis (bedis) jach beskedeligh mans jnsigle, som ær Niclis Kyllianen, for thetta breff, medhen jach ey selff jnsigle haffuer. Datum Wiborgh anno Domini mcdxlij, sabato proxima post octauam corporis Christi."}, {"df": "6648", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Dileccione fraterna cum profectu regularis obseruancie et sempiterne glorie in omnium salutari premissa. Fratres nostri dilectissimi, licet corporis oculis propter locorum distanciam videre vos non possumus, precordiali tamen affeccione erga vos tamquam presentes nos afficimur affectu, scilicet fraterne et suauissime caritatis, gracias agentes omnium largitori, qui conseruauit et promouit tam sanctum nouelle vestre plantacionis collegium. In bone fame et consciencie puritate, in feruore spiritus et cordis pacifica …tabilitate gaudium etenim nostrum estis et corona. Fraternitates igitur vestras exhortamur in visceribus caritatis Ihesu Christi, nichilominus seriose vos et vestrum quemlibet sub sancte vestre professionis obtestacione requirentes, quatenus ad intimiores amplexus Ihesu Christi festinetis, vos et personas nostri ordinis eciam sexus vtriusque, quas apud vos morari contigerit, immaculatas ab hoc nequam seculo custodientes, ad clausuram et veram atque perfectam obseruanciam regularem, quanto cicius poteritis, vos et ipsas, saluis semper sancte regule constitucionibus, inducendo, et ut sic luceat lux vestra coram ipsis et omnibus hominibus, vt videant opera vestra bona et glorificent patrem vestrum, qui in celis est. Ipsas verbo et opere tamquam lucerne super candelabrum posite precedatis, non sinentes abusiones vel exorbitaciones quaslibet sancte regule vel vestre professioni seu saluti derogantes in aliorum scandalum vel periculum quomodolibet suboriri, maxime circa ea, que substanciam monachatus tangunt et contrauenient, utputa sub specie commoditatis proprietatem in victualibus seu quibuslibet aliis necessitatibus inducendo, considerantes, puam gloriosa sit paupertas, quam felix probari inopia, que deum et tacita laudat et de paciencie sue virtute concelebrat – mutus etenim est, si psallat diues et inpaciens, pauper et inops laudabunt deum eciam cum videntur habere silentium – et quam periculosa sit proprietas, a qua nostris vt a<s> cintilla generatur ignis etc. Error enim, cui in principio non resistitur, pro lege et regula facile approbatur, licet eciam tractu temporis non firmatur, quod de iure vel regula ab inicio non subsistit. Sed vere tanto grauiora sunt crimina, quanto diucius infelicem animam detinent alligatam. Ab occultis igitur mundet vos deus, et ab alienis scilicet abusionum huiusmodi parcet vobis, seruis suis, Ihesus Christus, gratificans corda vestra in obediencia caritatis, vt scilicet subiecti voto alacri obediatis, et affeccio filialis, paternam reuerenciam semper pre oculis habens, sancte regule et sue professionis artata liminibus, se currenti desiderio in latitudine caritatis effundat. De reuocacione vestra insuper et reditu ad monasterium nostrum Watzstenense ita inter nos vnanimi assensu, presentibus et consencientibus nobis fratribus Johanne Bernardi et Clemente, esse noueritis diffinitum et irretractabiliter obseruandum, quod frater Johannes Bernardi, propter senium et suas fatigaciones prelacionisque, cui semper deferendum est, dignitatem, locum sacerdotis proxime et inter nos primitus vacaturum opcionem habeat recipiendi, quem si ipse recipere ob quamcumque causam renuerit, recipiat illum in nomine domini frater Johannes Kylonis, et ipse frater et pater Johannes Bernardi proximum secundum locum expectabit, ipsum si voluerit, et nullum vlteriorem locum alias recepturus. Similiter si frater et pater Jo[hannes] Bernardi primum locum sacerdotis inter nos primitus vacaturum duxerit acceptandum, ipse frater Jo[hannes] Kylonis secundum locum expectabit, ipsum si voluerit, et nullum vlteriorem locum alias recepturus. Sed fratribus primo Clementi deinde Olauo loca postea proxime vacatura secundum eorum senium opcio competetur recipiendi, que si recipere recusauerint, ipsi alia loca inter nos numquam amplius obtinebunt. In Christo Ihesu valete et crescite feliciter et longeue omnibus in augmentum gracie in presenti et glorie in futuro. Scriptum Watzstenis anno domini mcdxliiij ipso die Nerei et Achillei martirum, nostro sub sigillo. Frater Johannes Borquardi confessor ceterique fratres monasterii Watzstenensis vestri humiles et deuoti."}, {"df": "6649", "dating_start_year": "1445", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Fraterna dileccione in Christo Ihesu cum salute hominis vtriusque premissis. Fratrum mi karissime, lectis et intellectis vestre caritatis litteris, ita in presenciarum duxerim respondendum. De reditu enim vestro ista vice interrupto et assumpcione vestri officii ex litteris tocius nostre congregacionis sufficienter poteritis informari. Sed de causa reuertendi fratris Johannis Bernardi nichil michi constiterat, nisi quod, causa sue infirmitatis exhortacionisque et instancie domini episcopi Aboensis, officium resignauerat et quod propositum huc redeundi omnino conceperat et assumpserat, sed quando veniet vel quomodo ex suis litteris colligi potest nullo modo. Nullas eciam suas litteras didici cum personis iam venientibus nisi solam vnam destinatam nobis omnibus iam venisse. Licet tamen frater Symon satis assertiue retulit, quod in via esse debeat reuertendi, quod non credo, quia alibi didici, ymo ex litteris suis collegi, quod nuncios nostros et litteras atque mandatum velit denuo expectare, quid et nunc habet. Si sibi fuerit quomodolibet oportunum <ali> cui firmiter inherere et effectualiter acquiescere, sibi et vestrum cuilibet suo modo quo fit suadeo per presentes. Sororem eciam et matrem vestram Margaretam noueritis per suas litteras publicas et priuatas instantissime supplicasse, vt sibi primus locus inter sorores vacaturus assignaretur et quantocius fieri posset ad ipsum quibuscumque non obstantibus vocaretur. Nulli tamen causam huiusmodi reuocacionis singularis impingebat, nisi suis defectibus tribulacionibus et angustiis, sed illis litteris suis nullatenus audiencia conferebatur, ymo nec littera, quam conuentui de et super hoc ascripserat, publice legebatur, ne aliis esset occasio scandali qualiscumque, sed suppressis omnibus suis litteris visum est omnibus et singulis, eciam suis amicis eciam sincerissimis et dilectissimis, quod animum suum corrigat vestrumque et aliorum pie conuersancium consiliis obediat et assistat, pacienciam, que sibi permaxime necessaria est in suis tribulacionibus et defectibus, habitura, donec locus et monasterium vestrum amplioribus fuerit personis edificiis et redditibus decoratum munitum et dotatum. Quare eciam caritati vestre humillime supplico verum eciam vos seriose requiro omnibus modis quibus teneor atque possum, quatenus summotis omnibus displicenciis, sique inter eam et vos fuerint quomodolibet iam exorte, ipsam paterne dileccionis amplexibus in Christo Ihesu recolligatis et freno debite direccionis caute et sinceriter verum eciam pacienter dirigatis et teneatis. Presummo enim, quod habita et percepta apud ipsam sinceritate et paciencia de facili compesci poterit et domari. Ego eciam sibi satis seriose ascribam, vt reiectis suis presumptionibus, pertinaciis priuatisque favoribus vestris et aliorum exhortacionibus et consiliis se subiciat et communi bono intenta omnes equaliter in domino diligat et honoret. Vos autem ascultate ymo desuper intendite prout ex officio tenemini et coram districto iudicio dei respondere intenditis, vt regularis inter vos fiat et teneatur obseruancia, maxime in mutua concordia et clausura regulari tam inter vos et sorores quam inter seculares personas eciam cuiuscumque fuerint officii vel dignitatis, nec permittatis quoslibet seculares aut eciam quoslibet religiosos clausuram sororum ymo nec fratrum nisi iuxta formam regule aliquatenus interire propter suspiciones et scandala, que apud pusillos et phariseos exinde poterint suboriri, eciam saluis conscienciis vestris aut eciam sororum per dei graciam et illesis. Priuilegia eciam vestra nemini in scripto exhibere debetis, sed, si necesse fuerit, ea puncta, de quibus agitur et exacta fuerint, exigentibus legite, nec puncta huiusmodi nisi iudicialiter compulsi in scripto aliquatenus porrigatis, ne sic diuulgata depereant aut vilescant et magis cedant posteris vestris in dispendium quam commodum et leuamen. Sobrie eciam et caute vos exhibite et conuersemini cum fratribus ordinis predicatorum apud vos commorantibus. Fuerant enim apud me certi eiusdem ordinis fratres ex parte capituli eorum generalis de vobis grauiter conquerentes et me satis seriose ymo et comminatorie contra vos et totum nostrum ordinem requirentes, vt vobis precipiendo inhiberem, ne elemosinas aut alia huiusmodi in eorum preiudicium lesionem et iacturam, sicut hactenus, colligeretis per vos vel vestros nuncios seu aliter quoquo modo. Cauete igitur etc. Ceterum de dubio, super quo ad huc rectificari desideratis, cuius declaracionem, sicut alias dixi, adhuc dico mandatis apostolicis obuiare, vt patet ex §, credo, vltimo Maris magni, vbi inter cetera dicitur, sicut et pro communi iuris regula intelligitur, quod eius est interpretari cuius est condere, per modum informacionis et non assercionis, quem in eo agerem, si michi simile contingeret. Ita vobis duxerim respondendum, et, si mea huiusmodi responsio questioni non satisfaceret, sufficit quod querenti, quia tempus michi nunc non vacat litteras et cedulas, in quibus continebatur ipsum dubium, inquerendi seu multa de et super ipso perlegendi. Igitur, sicut animo conceperam, vestris impulsionibus ex mea respondeo fatuitate, vestris et aliorum huius dubii interpretacionibus et declaracionibus sanioribus semper saluis. De fratre N. seu persona nostri ordinis, de quo queritis, tucius michi apparet, ex quo sibi locus apud nos, dum vacauerit et ipse requisierit, ex debito promissionis in suo exitu sibi facte competit et debetur. Illum igitur locum primo in nostro acceptauerat (= –rit) monasterio et statim quamprimum voluerit ad vestrum transeat monasterium et conuentum et ibidem locum et suum senium meo iudicio istomodo poterit obtinere. Sed de alio, de quo sicut memini eciam ascripsistis, si est ille, de quo ego intelligo, recipiatur iuxta formam regule et elapsis octo diebus seu pluribus propter sue dignitatis et auctoritatis eminenciam et loci vestri vtilitatem et honorem in prelatum certissime eligatur. Ista sufficiant pro presenti ad huiusmodi vestrum dubium satis propter eximium et intricatum tum propter personarum dignitatem singularem tum propter sinceram obseruanciam regularem, quam oportet fieri et illam dignitatis differenciam non omitti. Sed de eo, quod petitis, vt, siqua pro reformacione nostra per dominum episcopum et nos acta fuerint, ea vobis debeam destinare, quid dicam, nisi quod in effectu nostre reformacionis tedere ceperat populum itineris et laboris, et ideo, licet attemptata aliqua fuerint, nondum tamen in effectum sunt deducta propter quorundam murmur et recalcitracionem et, heu me miserum, maxime propter meam ignauiam et pusillanimitatem, et ideo de illo taceam pro presenti. Alias per dei graciam et vestris oracionibus apud deum pro me intervenientibus libentissime respondebo, vestris igitur omnium et eciam singulorum tam sororum quam fratrum vestri monasterii oracionibus me humillime et in visceribus caritatis Ihesu Christi requirendo. Instanter orate igitur, vt possim perseuerare in prosperitate hominis utriusque. Quos eciam meo nomine postulo salutari, precipue tamen fratres J[ohannem] B[ernardi], Cle[mentem], Ola[uum] et Laurencium. In Christo Ihesu valeant feliciter et longeue. Item considerantes diligenter quid scribitur de vita et honestate clericorum: a crapula et ebrietate omnes clerici diligenter abstineant, ebrietas enim et crapula mentis inducit exilium et libidinis prouocat incentiuum inter personas sexus vtriusque vestri monasterii. Attendite, ne hactenus continuata continuentur aut eciam surrepat gula vel ebrietas seu crapula seu eciam diuersorum ferculorum preparacio curiosa, sed capitulum de mensura et preparacione ciborum taxanda diligencius obseruetur, et si aliqua alia premissis occurrerint, vobis scribenda cum sororibus vestris, ea nobiscum (= vobiscum) remanentibus scribere non omittam. In Christo Ihesu valete."}, {"df": "6650", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Sincera et amicabilj salutem in Christo premissis. Withen godhe syndherlige venir ath thenne breffwisare skipper Henrik hawer bereth for mich om eth arff, ssom fallith war effter Niclis Swrempæ och war en stundh ther pa landet ner Reffla och hawer sath sina pæninger jn til en borgare i Refflo, som hether Henning Karman, och then for:de Henning hawer the pæningarne jnne medh sigh och wil ey wara them bekendher. Thy bedher jac jdher ati wel gøren for mine skuldh och hielper thenna breffwisare swa myket som han er retther jnnan for, thy hans hustrv er for:na Niclis Swrenpæ, Gudh hans siel nadhe, systher och hawer enghen nermere arffwa en henne. Jn Christo valete. Scriptum Helsinga die cathedre sancti Petri nostro sub sigillo. Karl Knutsson riddhere. Adress: Prouidis et discretis viris proconsulibus necnon comulibus ciuitatis Reffla detur litera hec."}, {"df": "6651", "dating_start_year": "1447", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Helsinge", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Wenliga och kærliga helsso foresenth medh Gudh. Wethen kære herrer och syndherliga gode venir, ath thennæ mine bøndher Jøs Olaffson och flere hans skifftis brødher hawa beret för mich ath hans brodher, som het skipper Jnge, Gudh hans siel nadhe, dødhe nw eth ar sidhen i Refflo och hans hustrv, hustrv Eline, haldher them theris rettha arff fore, som them medh rettha burde effther theris brodher. Thy bedher jach jdher kerligen ati wel gøren for mine skuld och waren thenna for:na mine bøndher behelpelige ath them matthe widher fara swa mykit, som the ære retha jnnen aff for:de hustrv Æline bade om arff och annath, som the kwnna henne medh rettho til tala, hwilkit jach wil gerna medh allo godo forskylda i lika mattha tilsagd. Jn Christo valete. Scriptum Helsinga dominica prima quadragesima, nostro sub sigillo. Karl Knutsson ridder etc. Adress: Prouidis et discretis viris proconsulibus necnon consulibus ciuitatis Reffla hec litera humiliter presentetur."}, {"df": "6652", "dating_start_year": "1448", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Asiakirjat", "transcript": "Uniuersis, quorum interest seu interesse poterit, frater Magnus confessor generalis ceterique fratres conuentus monasterii Watztenensis salutem in domino. Tenore presentium notum facimus nos octo nobilos a fratre Jo[hanne] Kyl[onis] integraliter recepisse pro certis libris alias monasterio Vallisgracie partim datis partim venditis omnesque libros vsque datam presentium predicto monasterio et suis fratribus a nobis transmissos vel concessos eorum esse et quiete eos debere et posse pacifice in perpetuum possidere, dummodo nobis ix nobili adhuc pro prefatis libris fuerint persoluti, exceptis quibusdam sermonibus Jo[hannis] Petri de tempore in papiro scriptis et vno libro exemplorum in pergameno, quos intuitu predicti Jo[hannis] Kyl[onis] eis duximus concedendos <et> nobis per tempus aut per alios fratres seu nuncios fideles eiusdem monasterii restituendos. In quorum testimonium sigillum officii confessoris generalis presentibus dorsatim est impressum. Datum monasterio anno domini 1448 die sancti Egidii abbatis."}, {"df": "6653", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jck Jesse Olson, høffuisman pa Wiborgh, helser idher alle burgmesther ok radh ok alle dandemen, som for rætthen sidhiæ her i Ræfflæ, kerligh met Gudh. Bedher jach ider alle dande mæn, thet i wel gøran for Gudz skuld ok for myns herra skuld ok hiælpen thenna brefførare Clæmit Hæyly effter sin brodher Jyssy Hayly huat som han ær retther vthi, huilket ider Gudh lønar ok jach gerna for skylde wil pa myns herres wegna i the mattho eller i andra, om mik warder till sakt. Jn Christo valete. Scriptum Viborgh jn profesto sancti Jacobi, nostro sub signeto."}, {"df": "6654", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jck Jøsse Olson, høffuizman pa Wiborgh, helser ider alle burgemester ok radh j Refflæ ok alle dande men, som for retthen sidia, kerligh met Gudh. Beder jck om alle gode men for Gudz skyld ok for myns herra skyld ok mina bøn skyld, thet i wel gøren ok hiælpen thenne nærwarende breffører Olaff Gregarson huat som han ær rætther vthi effter syn doter Jngeburg, som her døt bleff, j hwariahande thet heltz ær, huilken ider Gudh lønar ok jach gerna forskylde wil met alle gode j the mattho eller j andre, om mik wordher til sakt. Jn Christo valetis. Scriptum Viborgh proxima 2:a feria post festum Olaui regis et martiris, nostro sub sigillo."}, {"df": "6655", "dating_start_year": "1430", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Thet se allom witerlikit thetta breff høra ællæ se, at Hannus timberman ær rettika kumin til at ærwe vpthaka epther sin frendæ Eric Mwrt, som do i Reffle, Gud hans siel nade. Ty bydher jak alla dandha men borghamestære ok radmen i Reffla, thet i wel gørin for Gud skuld [och] warin honom behelppælek æ at han mathe fa thet han retlika børdogær ær til. Thakin aff Gudi løn ther alt got skal lønæ; withi thet then hans [bud] halder fore honom, han gør hanom til orættæ, ok maa rædas thet han faar hemd foret først heer oc swa ther han skal lengh wara. Scriptum Wekkalax in profesto Symonis et Jude. Hoc ego curatus ibidem."}, {"df": "6656", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Salutare etc. Inaniter sibi de virtute obediencie gloriatur, qui suo superiori eciam contraria precipienti non satagit obedire. Hinc est, frater in Christo karissime, vos locum (= ex loco) quem ceteris pretulistis, videlicet monasterii Watztenensis, causa obediencie exisse versus Finlandiam ob honorem dei et ordinis dilatacionem, ubi nunc prout decuit fideliter laborastis pro huius loci et monasterii fabricacione sollicite et solerter. Igitur expedit, ut in eadem virtute obediencie reuocati ad monasterium proprium, vnde existis, redire festinetis obediencie virtutem ostendendo, quia, ut dicit Birgitta, verus obediens mandatum non procrastinat superioris, sed statim parat aures auditui, pedes itineri etcetera, ut mandatum peragat imperantis. Unde non sinatis mentem vestram aliquorum importunis instanciis peticionum a reuersione tardari et mutari, sed sitis stabiles ad redeundum, locum iam vacantem et vobis assignatum recepturi, ut, quod principaliter in vestra conuersione concepistis, finaliter possitis comprehendere cum effectu. Nec vos a reditu retrahant, karissime, verba detrahencium, qui diiudicant nos de contencionibus et scismatibus. Vere si tales se consideracionis oculo inspicerent, forte viderent, quod ipsi nobis in diebus suis materiam talium prestiterunt, et, si propter propriam infirmitatem considerarent, mala aliena vtique excusarent et nullatenus iudicarent. Sed quid dicam eis nisi quod ait apostolus: Qui se existimat stare, videat ne cadat. Conuenit ergo vos scire, quod non habemus contencionem aliquam viciosam, que cum clamoribus impugnat veritatem, sed piam, que nititur deformata in regulari vita reformare, consuetudines prauas impugnare et pias sanctorum patrum ordinaciones attemptare etcetera."}, {"df": "6657", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "(Vid 2 mars:) Notandum quod vigilie defunctorum sunt habende cum memoria in missa in ecclesia Rænthæmæki pro animabus Nicolai Rænghonpoyka, uxore et liberis suis annuatim per curatum ibidem, qui enim dedit prata in jnsula dicta Jærwis ad usum sacerdotis ibidem. (Vid 10 mars:) Obiit reverendus pater dominus Magnus episcopus aboensis anno Domini mcdlii, hora 9 nona post prandium. (Vid 10 oktober:) Dedicacio in ecclesia Renthamæky, totum duplex."}, {"df": "6658", "dating_start_year": "1452", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "", "transcript": "Konungen sidan til Stocholm wände (från södra Sverige), efter alla the skip i Finland sände, som til nogro fälte wara met första opet watn til Stocholm fara, ther met alla riddara oc swena, som aff Finland kunde rikit tiäna. Forän isen wäl affgik for konungen thom til Stocholm fik, v oc xl holka oc creara; Monge raske män aff Finland ther i waro."}, {"df": "6659", "dating_start_year": "1453", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "", "transcript": "Et festum terre per institutionem domini Olaui episcopi Aboensis, videlicet anno Domini mcdliij."}, {"df": "6660", "dating_start_year": "1456", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6661", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6662", "dating_start_year": "1461", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "In Christo Ihesu salute premissa, qui salutis monita diuinitus inspirata perducit ad debitum effectum et profectum. Within kära systrer ok brødher i Christo Ihesu, at wj storlika vndrom hwj atj haffuin oss swa owergiffuit, atj oss lätin enkte vndersta mz budhom älla breffwom, huru när idher staar likamlika älla andelica, huilkit ey swa skulle gøras, thy at wj skullom lata oss wardha om idhra bestandilse oc førbätring j allo, thy som wj førmaghom at gøra. Nw maghin j witha, at wj haffwm vndirstandit aff godha manna säghn, atj haffuin idhrer ey swa gudhlika som til bør äpter idher reghlo leffuan. Thy radhom wj idher kärligha oc viliom, atj inbyrdhis varin i sämio ok kärlech, gudh før idhrom øghom haffuande, til huilkins tiänist i sielffwilliandis haffuin idher til bundit j idhro reghlo. Thy oppa thz al thing maghe thes bäthre wardha, tha ärum wj thes enom, atj endräktelika sändin hiit twa idhra brødhre, oc før then skuld biudher jak brodher Magnus confessor generalis äpter modhers abbadissonna oc alla systra ok brødhra antwardhan idhre brodhre Thomas fadhre älla a<n>dhrom som j fadhers stadh staar ok ämbite a gudz wäghna och wars ordens priuilegia oc makt, atj hiit sändin brodher Olaff Andree oc brodher Karl, jnnan fämptan dagha äpter thet j thzta breff fangith haffuin, huilka fämptan dagha jak idhre fore lägger før thre peremptoriis thima, fäm før then førsta, fäm før then andra oc fäm før then tridhia. Oc gyrin j ey som är sakt, tha wari idher førbudith idhert prästa ämbite aff idher sielffue gerningh ok olydhno til then dagh j them aff stadh sänt haffuin oc the ära oppa wäghin at hiit koma, bidhiom oc wj alla systrer oc brødher atj her til styrkin mz radhom oc gerningom at swa sker som føre scriffuat star. Wari gudh mz idher oc styrke idher j sinom kärlech oc jomfru Maria oc sancta Birgitta vari idher til hiälp j allom ärendom badhe til liiff oc siel. Scriptum monasterio Watztenensi dominica, qua cantatur Quasimodo geniti, nostris sub sigillis dorsotenus impressis. Soror Jngeborgis Gerdzdotter abbatissa, frater Magnus Unnonis confessor generalis ac tota congregacio sororum et fratrum monasterii Watzstenensis."}, {"df": "6663", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Vadstena", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Cum omni reuerencia et deuocione in omnium salutari precordiali dileccione premissis. Venerabilis mater domina abbatissa venerandeque pater confessor atque omnes sorores et fratres singuli nobis dilectissimi, licet locorum distancia disiungimur, cordiali tamen dileccione vti ex preteritis et nobis insinuatis vestris piis affectibus presumimus, pro futuris afficimur in visceribus caritatis Ihesu Christi eciam ad omnes et maxime ad inuicem, tamquam ad domesticos non tantum vnius fidei verum eciam vnius et eiusdem religionis atque gracie in presenti et in futuro glorie sempiterne. Quare ad vestre benignitatis gremium cum humillima et affectuosa caritate fratres nostros predilectos Rothgerum presbiterum et Magnum conuersum exhibitores presentium dirigimus, vobis et vestrum cuilibet intime supplicantes, quatenus, partem vestre solicitudinis nostris necessitatibus impertientes, eos tam paterne compassionis quam fraterne caritatis amplexibus colligere humanitatisque officia ipsis effectualiter impendere necnon in omnibus, que nostra eis commissa negocia promouere et procurare atque ad effectum debitum, vtilem et salutarem perducere poterint, diuersa exhortacionis consolacionisque antidota iuxta rei gerende exigenciam et qualitatem eorum at nostris necessitatibus suggerere et inculcare dignemini, et velociter firmiter et sine omni hesitacione, scientes quod, quidquid eis in premissis feceritis, nobis ipsis fecistis, et per vberiores, quam si nobis osset factum vel impensum, vicissitudines vestris huiusmodi beneuolenciis et beneficiis volumus satisfacere cum omni promptitudine caritatis, obligantes nichilominus nos nostrosque successores ad restituendum et integraliter refundendum, omni dolo et dilacione submotis, qualescumque fatigaciones et expensas, siquas ad predictorum fratrum nostrorum requisicionem vel instanciam per vestros familiares pecunias vel iumenta passi fueritis vel feceritis in execucionem nostre necessitatis. Que autem fuerit in presenciarum nostra necessitas fratres emittendi, ipsis magis oretenus quam lucratorie vestris dileccionibus commisimus referendam, quibus eciam fidem creditiuam in huiusmodi monemus et petimus firmiter adhibere, iterati precibus premissis adicientes et in domino ex intimis precordiis obsecrantes, vt vocacioni vestre et sancte obseruancie regulari de virtute in virtutem proficientes sinceriter intendatis, ipsam vestram professionem secundum regulam in vera humilitate et caritate mutua simpliciter obseruando, habentes nos in vestris oracionibus continue commendatos, vt Ihesus Christus omnium deus et dominus nos omnes dirigat et conseruet ad sui sanctissimi nominis laudem et honorem."}, {"df": "6664", "dating_start_year": "1444", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the donde mæn, som thetta breff see æller høre læsa, heelsar jach Botwydh Niclisson, kirkioherra j Kariis j Nylandh, ewærdeligha met Gud oc gør thøm allom witherligit, at thænna brefførere Matthis a Bakka, Herman Hermanson, Olaff Hermanson æro rætthe æruinghia at ærua Laurens Baaswn oc Jngrido hans hwstrw oc ænghin annar. Hwar hær mothe wilde sighia, tha skuldhe han met ænghe sannindh fram koma. Till thæs mera wysso trykkær jac myt inghsigle nædhan vppa thetta breff. Datum anno Domini mcdlxiiij, ipsa die natiuitatis Marie virginis."}, {"df": "6665", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6666", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6667", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Før allom thom thetta breeff høra æller see kennis och kungør iak Olaff Trøbo, borgare i Stocholm, medh thesso mino nærvarande opno brefve mich hafva eena tompt och gatubodh under mitt steenhuus i Stocholm, vid Korntorget, pa sudher sijdhona i ordenom tverss øfver Arendh Flæmmingz huus, huilka tompt och gatubodh Pædher Alenninge och hans huussfru Cristin Pædhersdotter, Gudh theres siæla nadhe, gafvo under sancti Eriks och sancti Henrikx koor i Aabo domkyrkio til evinnerlig ægo, som theras opno bref ther uppa gifvet uthuijsar, fore huilka tompt och gatubodh iak kennes mik vaara aarliga skyldoghan, som minom fadher var funnit fore rætta, v mark svenska i sva matto, att iak och mina arfvinga och effter kommande skulom aarliga reedeliga uthgøra och betala the før:da v mark svenska myntet, them hederlikom herra, som for:de sancti Erikx præbenda nu innehafvande ær æller framdeles hafvande varda; ty tilplichtar iak mik och minom arfvom och æpterkommandom thenna før:de v mark aarliga redeliga uthgøra, uthan all tuifvel och geensægn, xx øra jnnan xiiij daga æffter sancti Michäelis dagh och xx øra jnnan xiiij daga æpter pascha dagh, æpter ty plægseeder ær her i Stocholm mællan thom, som huus och hemman stædia och lega af androm. Til huilkas meera wisso och witnesbørdh och högre førwarningh beder iak beskedeliga mæn, som æru Hanis Smidh, oc Kort Geytsmer, radmæn i Stocholm, hængia sin incigle før thætta breeff, som skrifvet och gifvet ær anno Domini mcdxl (= mcdlx?) octavo, jpso die beatæ Margareta virginis."}, {"df": "6668", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6669", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6670", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6671", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vorsichtighen mannen heren borghermesteren vnde radmannen der stad Reuell, vnsen besundern guden vnde gunstigen vrunden, do wy borghermestere vnde radmanne der stad Abo na vnsem vruntliken grote myt vormogen alles gudes witlik, openbare betugende jn vnde mit desseme breue, dat vor vns ghewesen syn jn sittenden stole des rades desse beschedene mannes alse her Magnus Hurse vnde Andreas Witte, vnses rades medekumpane, vnde hebben vor vns bekant, dat se synt ghewesen myt Arnt van Herwerden, ok vnses rades mede kumpan seligher dechtnisse, vnde myt Hans Sudermanne ouer eynne rekenschopp vnde vruntlike vorlikynge dar entstän was tusschen Hans Schonenberge, seligher dechtnisse, ok vnses rades medekumpan vnde synen broder Godeke Schonenberch, juwen medeborgher seligher dechtnisse, also dat de vorghenande Godeke vruntliken vordroch vnde vorlikede sik myt Hans Schonenberge na ghelaten husvrouwen, gheheten Anna Schonenberge, vmme alle rekenschopp, handelynge vnde twistinge, de tuschen selighen Hans Schonenberge vnde synen broder Godeken vorgescreuen na doder hant entstaͤn was, also dat de vorberorde Godeke desser vorghescreuen Anne vnde eren kynderen rechter witliker schult schuldich bleff veer hundert mark swedersches pagimente, welke schulde vnde vorghescreuen samma geldes desse vorberorde Godeke vul vnde all to stunt desser vorberorden Annen vnde eren kynderen vnde vorplichtede sik desse vorbenomeden veer hundert mark to betalen bynnen den negesten to komenden veer jaren vnde wolde alle jar hundert mark aff leggen; vnde wen desse vorbenomede Godeke desser vorgescreuen Annen desse veer hundert mark to eynnen vullen ende vornoget hadde, so solde alle twedracht vnde schelinge tuschen eer vnde eme aff ghelecht wesen, war vmme, besundern guden vrundes, wy vruntliken juwe ersamicheyt biddende syn, dat gy willen behulplik vnde vorderlik wesen dessen breffwiser Hans Blomenow, vnseme medeborgher, dat eme sodane schult vnde gelt alse vorgeschreuet steyt vruntliken offte myt rechte ouergheantwerdet vnde ghehantrecket werde ane lange togeringe, welk wy in so danen ofte in grottern alle tijd gerne vorschulden willen, vnde wes eme van sodane vorghescreuen gelde ouergheantwerdet vnde ghehantrecket werdet, dar vor wille wy jn krafft desses breues gud wesen vor alle namanynge vnde tosprake, de jn jenighen tokomenden tiden scheen mochte. Des willet eyn gans seker to vorsicht vnde vnghetwiuelden louen to vns hebben, wante wy hijr myt vns dar vor gude nogafftige vorwarynge weten. Des to eynner tuchnisse der warheyt so hebbe wy vnser stad jnghesegel witliken an dessen breff laten hengen, de ghescreuen is jnt jar vnses Heren m c d° jn deme lxxij:ten, des dinxedages na sancti Laurencij dagh des hillighen mertelers."}, {"df": "6672", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vorsichtigen mannen heren borghermeystaren vnde raͤdmannen der stad Reuel, vnsen besundergen guden vrunden, don wy borghermeystere vnde radmanne to Abo nach vnseme vruntliken grute myt vormoghe alles guden wytlik, openbar betughende myt desseme breue, dat vor vns geweset is Rotgher Olaffson vnde gaff vns tovorstande wo dat by yw in ywer stad vorstoruen sy Marqvard Maler vnde syn wyff vnde ere twe sone Hans vnde Hinrik, den God gnade, de vormyddelst ereme dode ichteswelke gudere dar in yuwer stad na gelaten hebben to den vorbenomede Rotgher Olaffesson, de rechte erfname vnde volger sy vnde nymand negher noch myt engelyke na; vnde dyt to bekennen vnde bewysende alzo recht is so syn myt deme ergedachten Rotgher Olaffesson vor vns gewesen de ersamen vnde vromen manne Hinrik van der Asschen, Hans Basse, vnse medeborghere, tuges vnde louen werdige gude lude, vnde hebben myt eren vtghestreckeden armen vnde vpgerichteden lyffliken vyngheren gestauendes edes to Gode vnde den hilgen gheswaren, tuget vnde wargemaket, dat en witlik vnde kund sy dat de vorgheschreuen Rotgher Oleffesson to deme vorstoruen Marqvard Melers kynderen van der moder wegen de negeste erfname is. So hefft Rotgher Oleffesson vorgeschreuen vor vns gewesen alzo ....n rechte scholde vnde makede vulmechtich vnde vor synen procuratoren gekaren vnde gesat den boscheden ..... vnsen medeborger, wyser desses breues, Nigels Hinrikesson van syner wegen to donde vnde to vorderende liker wys ofte he suluen jegenwardich were; worymme ersamen leuen heren, besundergen guden vrunde, wy myt gantzer andacht yuwe ersamicheit vruntlyken bidden, dat gy dessen ergenanten vulmechtigen breffwyser behulpelik vnde vorderlyk willen syn dat em ouergeantwordet vnde handreket moge werden sodane nagelaten gud dar de saligen Malers kyndere dar mit yw ynne vorstoruen syn; dar vor wille wy yuwer ersamheit gud wesen vor alle namanynghe vnde ansprake, dat gi off de yene, de dat van sik antwardet, nene vorder manynge off ansprake dar vmme lyden sullen yn ienigen tokomen tyden. Des willet eyn seker to vorsicht vnde vasten gelouen to vns hebben, wente wy hyr vns dar vor nogaftige borghen vnde gude vorwaringhe enfanghen hebben, vnde des gelyken loue wy ok jn vnde myt crafft desses breues so dane ansproke vnde vorderinge alzo van desser vorgeschreuenen gudere wegen gedan heft her Hinrik Hauerkorn vnde syne suster Walborch myt ereme manne Clawes van der Kulen van Wyborch na inholde eynes tovorsichtes breues dar van Wyborch, welke breue by yuwer ersamheit jn vorwaringe is, dat de sal gestellet vnde nedder geslagen wesen, so dat de dusser gudere haluen nicht mer manen edder vorderen sullen, dar vor wille wy yuwer ersamheit ok gud wesen in aller mate alzo bouen geschreuen steit. To getuchnisse der warheit hebbe wy vnser stad jngesegel an dessen breff laten hangen, de geschreuen is jn den jaren vnses heren Christi dusend verhundert jn deme dre vnde souentigesten jare, des ersten dages na sante Johannes babtisten decollacionis."}, {"df": "6673", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sandhamn", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Jch Erick Axelsson tor Langnö, rittere vnd howitman vppe Wiburgh etc., bekenne vnde openbare myt desseme breue, dat desse jeghenwardige bewiser Laurens Joensson vnde Birgitte Vmgersche waren sustere vnde brodere kindere vnde he myt anderen mynen vndersaten synt erer rechte erffnamen, wes se hijr myt vromen luden vor rechte betuget hebben vnde mannigh ghut man witlich iss. Darumme so bidde jck hochliken den vorsichtigen borgemestere vnde ratmanne der stadt Rewel, besunderen de vor rechte sitten, vmme rechtferdigheid vnde vmme mynen willen, dat gy deme vorgenante Laurens, juwe medeborgere, vnde den anderen synen mede arffwer behulpplik willen syn dar se recht to hebben, als juw ock alle tyd schal irfaren besunderen den jennen de jn sodanen saken hijr jnt gebede erer recht to besokende hebben. Desses to eynen tuchnisse so iss myn jngesegel am rugge gedrucket an dessen breue, de gegeuen iss to Sandthawen des sondages na Johannis ante portam Lätinam yme lxxiiij:ten iare."}, {"df": "6674", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Vor allen vnde enen isliken de dessen breff seen edder heren lesen, vnde nomliken vor yuw ersamen vysen mannen heren borgermestere vnde radmanne der stad Reuelle, vnse guden vrunde, bekenne ik Magnus Nicolaj domprouest vnde gemenne capittel der kerken to Abow myt vruntliken grote vnde begeren yuwer ersamheyt to wetende, dat vor vns sint jrschenen de ersame man her Oleff Finke vnde myt eme desse twe vramen mannes alse her Hinse vnde Andres Witte vnde hebben myt vp gerichteden vngeren gestaffendes edes in den hilgen geswaren, dat de ernanthe her Oleff Finke vnde de olde Tegeringesche, der God gnade, de sint hadde Hans Brakele, dar se enen sone mede hadde, vnde se hete Kerstine. Desse Kerstine vnde her Oleff weren fulle suster vnde broder van enem vader vnde moder rechte vnde echte vt enen eliken bedde getelet vnde gebaren; dyt hebbende vorscreuen vramen mannes in der warheyt vor vns getuget vnde geswaren, vnde so heuet vns de ergenande her Oleff to irkennende gegeuen wo in dessen negesten vorledenen jaren mijt juw in juwer stad sy vorstroffwen (!) des erbenomden her Oleffs siner suster Kerstine sone geheten Hans Brakel, vnde hebbe na gelaten welke gudere vnde faste grunde, to welken na gelaten gude de ernanthe her Oleff Finke vor hapet, dat he en recth erffname sij van siner suster wegen Kerstinen, des erbenomden Hans Brakels moder, saliger dechtenisse, alse dem dat van rechtes wegen konen ouer denken, alse vor vns getuget is, dat nemant neger en is offte gelik myt eme so na to erffuende siner suster sone nagelath alse her Oleff vorbenomet vnde sin suster, de noch leuet, wan des vegen her Olaff vulmechtich is vnde vor syk suluen to donde vnde to latende, vp to borende vnde to entfangende vnde vort qwytancien to geuende vnde vor allent to donde wat des wegen recht is vulle macht to hebbende; worvmme ersamen leuen vrunde wy juwe ersamheyt vruntliken vnde deger bidende sint, dat gy deme vorscreuen her Oleff Finken vor syk vnde siner suster wegen willen behulpelik, bystendich vnde vorderlik vullen syn, dat eme sodane na gelatene gude vnde erffe moge gutliken in vruntscap offte myt rechte ouer antuordet vnde gehantreket werden wes eme myt rechte beren macht; dat vorsculde wy gerne in geliken tegen juwe ersamheyt wor wy mogen, vnde wanner dat desse erbenomde her Oleff Finke to fuller noghe vnde deger vornoget vnde entrychtet vnde wol betalet is wat eme boren mach wan dem vorscreuenen erffe vnde siner suster van den gennen, de dat vnder handen hebben, so wille wy vnde lauen samentliken gut vnde wys to synde juw vor alle namaninge, cladinge (!) vnde alle vorder mere to sprake vnde hinder vor her Oleff vnde sine suster vnde eren erffen vnde nakomlinge in to komende tyden fry, ledich vnde loes to holdende by louen vnde by krafft desses breues; vnde to ener tuchnisse dar warheyt vnde sekeringe late wy vnses capittels jngesegel witliken hangen beneden an dessen breff, de gescreuen vnde geuen is in Abo vppe den mandach vor sunte Bertolemen appostolj dach anno Dominj millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto."}, {"df": "6675", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vor alle den genen desse breff vor kamen kan bekenne ik Bijorn Rawaltsone, herredes hoefding jnt gebede van Raseborch, mijt dessen mijnen jegenwardygen apen breffe, dat in der tyt ik recht helt mijt der menhet in dem kerspel to Kyrkeslet anno dusent verhundert vnde in dem lxxv sten jare, don was winter recht des andern dages vijsijtacione Marye virginijs in jegenwardicheit erlijk vnde wolgebaren manne Oleff Nijlesson, vaget vp Raseborch van des erliken mannes wegen her Laurens Axelson rydder vnde houetman vp Rasaborch, don quam vor recht Oleff Honschog myt synen schijchtes broderen vnde leden to Nijles Jacopsone in Mawestco dat he solde erent vrunt gedodet hebben. Dyt schot ik to den xij in den rechte seten; de saden em aff he solde sik entleggen mijt rechte sulff tuelfte, dem he so gedan heft mijt dessen nogescreuene Oleff Kanale, Jons Torgijlson, Eryk Nijklesson, Marten Nyklesson, Hans Jacopson, Mangnes Pauelsone, Kvrke Mijle, Peter Olefsone, Oleff Jonsson, Peter Sijgwalson, Oleff Bentsone, so hebbent ok de xij vorrychtet, de jmme rechte seten, als Symon Steffensone, Peter Oleffsone, Hans Petersone, Svnnij Petersone, Mangnes Petersone, Oleff Bentsone, Jons Knagge, Jons Schinner, Rawalt Jonsson, Dan Lawerns sone, Lawerns Mattesson vnde Eskel Sygertsone; desse hebben geswaren, dat de vorgescreuen Nyles Jacopsone in Mowestco nicht sy des doden mannes schuldig offte synes dodes. Hir vmme late ik ene leddych vnde loes ofte frij vnde quijt vnde vor vnrecht se em to gelecht hebben. Oleff ij Honschog vnde syne schichtes brodere sakefellich iij [mark]. So vorbede ik enen juwelken ene to hinderen vmme desser sake willen by iij [mark]. To des breffes mer sekerheit vnde vor waringe so henge ik myn ingesegel benedden an dessen breff, de geschreuen vnde gegeuen is jar vnde dach als bauen geschreuen steyt."}, {"df": "6676", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem myner suster Margreten geue ik myn halue landgud dar se vp sittet vnde wonet yn Nülande ym dorpe to Hinderikesness vnd yn deme anderen dorpe to Thola*, dat wy hebben eruet van vnsen vader vnde moder, vnd mynem haluen broder Peter yn Santhauen geue ik teyn marck rigisch … Jtem noch geue ik myner suster Margreten teyn marck rigesch … Jtem so geue ik to sunte Laurencius kerken to Helsingha eynen mynen schepe vnd eyn halff nerdesch lakan Åt sin hustru, Barbara, gifver han förutom annat dat halue schip dat ik yn Nülande hebbe liggende."}, {"df": "6677", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Wij här effter:de Huortwijk(!) Jopsson, Johan Håkonsson, fougde, Peder Nille (= Lille?), Matz Andersson, Oloff Balk, Thommoss Olsson, bönder, Jöns i Lethala, Jöns Larsson i Virdamala (= Vnda–), Jons Sommalainen i Wermundila vorom tillskickade aff min herre her Sten, Sweriges rijkes föreståndare, och aff rickzens rådh, som tå samman wore på Aboo rådhstugu, her Erich Axellsson, her Gustaff Carlsson, her Åke Jönsson, her Greger Mattsson, her Thure Thuresson att granneligen ransaka och åthskillia Raumo borgare och cronones skattebönder, som boo vtan om Raumo köpstad, om gamble Raumo bohlstadh och frijheet. Tå haffuom wij så funnit och ransakat effter gamble beskedelige mans wittne, att desse effterskreffne ähre gamble Raumo bohlstadz röör, som åthskillia Raumo borgare och cronones skattebönder, som ähr förste råhn mitt i Åtila tresk, som kallas Kotkankari, Munarå, Stelistenståå, så tädan till Monnanwåri, tädan till Hapan öija och tädan till Hapawala wijk och så mitt åth sund Jullssijon juuän (!). Före thesse roor skole Raumo borgare niuta och bruka muhlebeet, wedebrand och andra sina nijtto, och ingen må eller skall intaga sigh till nijtto nija täppor aff there jordwall, hwaske till åker eller eng, vtan gamble eng och åker, som dee aff ållder hafft haffwe, dem måge dee bruka och behålla innan desse förb:de råhr."}, {"df": "6678", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vy epther scriffna Sthen Stwre, ridare, Sverigis rikis forstandare, Hartich Iobson, lagman j Norfinne, gör witherlighet at på landz retten j Abo anno Dominj mcdlxxvj tha kom for retta noghra böönder aff Hirwisare och kiærde till Taypala godz swa at ther skulde wara panthe godz; hwlkit wij sköte tiill thenne tholff, som j nemdhen sothe: Claus Henrikson, Sthen Henrikson, Ericus Abramson, Magnus Nilsson, Pedher Lille, Gözstaff Slatthe, Oluff Balk, Oluff Kirffwis, Ionss Spora, Lasse Sek, Anders Gregerson, Philpus Thomasson och Ieppe Bwch; the ransakadhe epther skellighe vithne swa at Rauaald Swripæ och Brand Lampa hawa köpt forscriffna Taypala godhz, lagh bwdhit och lagh stondit, och war aa tinghe och ær dömt aff lagmann och heredz höffdinge till köp och ey till pantha. Ty döme wij her Erich Axellson tiill Taypala godz frith for theris othalæn met alle sine tiillagher, forbwydende(!) thöm och alle andra her pa tala, qwælia eller i noghra mothe offorretta, vyd hwarss theris xl mark for konungx dom. Thy tiill stadfestilse och vitnes bördh henghom wi vor insigle vnder thætta breff. Scriptum vt [supra]."}, {"df": "6679", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Strängnäs", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6680", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kyrkslätt", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Vor allen den desse breff vore kamen kan bokenne ik Jeppe Petersone, lagman in Suder Fynlant, myt dessen jegenwordygen open breffe, dat ik recht helt myt der menhet in dem kerspel to Kyrkeslet in jegewordicheijt wolgebaren manne Haken Bijornson, vaget vp Raseborch van des erliken vnde wolgebaren mans wegen her Lawerns Axelsone, rydder vnde houetman vp Raseborch, vnde Biorn Rawaltsone, herredes hoefding dar suluest, vnde mer gude mans anno dusent verhundert vnde lxxvij, des donnerdages negest na vnser vrowen dage vysytacionis, do quam vor recht Nijles Jacopsone y Mawesco myt des heredes hoefding breff ludende als hir na geschreuen steyt. So bokene ik Byorn Rawaltsone, herredes hofding jnt gebede to Raseborch, mijt dessem jegenwordigen apen breffe (etc. Se FMU, n:o 6675) sak fellych iij [mark]. Dessen vorbenomeden dombreff lede ik vor de xij in dem rechte seten, als Jons Huyt, Peter Korke, Nyles Bred, Eryk Hansson, Anders Olefsone, Lawerns Steffensone, Lawerns Schynner, Nyckles Knap, Rawalt Hanssone, Mangnes Warch, Nykles Steffensone vnde Peter Mangnessone, desse de tugent, dat et so to gan is als de dombreff vt wyset. Hir vmme dele ik den dombreff by macht vnde vorbede enen juwelken hir na vp den dombreff to sprecken ofte vp de vorgescreuen by vj [mark]. Tor tuchnysse der warheyt drucke ik myn ingesegel ruggelinx an dessen breff, de gegeuen vnde geschreuen is jar vnde dach als vorgeschreuen steyt."}, {"df": "6681", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6682", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grot to allen tiden na vormoge alles guden. Ersamen heren vnde guden vrunde, borgemester vnde rat der stat Reuel; juwer leue to weten als vmme de sake vnd aff spreke vnde vorlikinge, dar juwe ersamheit to jare vmme trent Laurenty breue (van) kregen van des rikes rade to Sweden, wo de gestrenge here her Sten Stur vnd des rikes rat vorlikede to enem vullen ende juncker Wyllem vnde sine husfrowe myt eren kinderen, so dat ere kinder solden hebben van den xij(c) marken, de gy dar myt juw hebben, v(c) olde mark rigesch, vnde van dissen vorgeschreuenen v(c) marken sole wy juwer ersamheit vnde Willen gude quitancie geuen vor alle namaninge na jnholdinge des riken rades breue vnde segel, de wy dar vpp hebben vpp de vorlikinge; vnde de gestrenge here her Sten vnde des rikes rat van Sweden sich des sere vorwunderen, dat se van juwer ersamheit gen antwert nicht gekregen hebben vnde gy dar ok nicht by don en wyllen; wor vmme ersamen guden vrunde sint wy nu deger vnde vlitigen bogerende, dat gy willen den ersamen heren vnde ok vns en vnvortogert vnde vorstantlik wis antwert myt den ersten wedder schriuen, wor se sick vnd wy vns fullenkameliken na richten mogen, wente wy gansliken willen enen redeliken ende wyllen weten vnde vns dat sere grot vndancknamich is dat wy des vnsen so lange entbaren hebben vnde juwe mede borger vnde de juwen des vnsen bruken vnde ere beste mede don, vor welk se vns clenen dank weten. Vnde were it sake, dat wy van juw off den juwen sodane gelt by vns hadden, so vormode wy vns dat wy dat swarliken vorrenten mosten. Ersamen guden vrunde, wy bogeren, dat gy hir vpp denken vnde schriuen vns en antwert als bauenschreuen is, so dat sodane vordreth vnde vordermer moye vnde vngemack moge jn vruntschopp aff gelecht werden, de lange gestan. Hir mede sy juwe ersamheit Gade beualen. Geschreuen to Rasseborch des dinsdages na krutwiginge anno lxxix. Hans van der Asschen. Laurens Peterson. Adress: Den vorsichtigen ersamen vnde wolwisen heren borgermester vnde rat der stat Reuel."}, {"df": "6683", "dating_start_year": "1479", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken groth vnde alles ghudes stedes voregesaut Ersamen andechtigen besunderen leuen vrunde. Also jw wol vordacht isz dat vnse houetman myt mere des rikes ridderen ...... gescreuen an juwer ersamicheit, vruntliken biddende dat gy wol wolden doen vnde laten Hans … Aschen volgen syn rechte tofallende arffwe, so begheren wi noch, dat gy willen deme guut …isse vorderligh, behulpelik vnde bystandig to siende, dat em mach jrscheuen vnde dirfaren dar recht isz, wes wi willen alles gutliken myt juw jrkennen vnde vorschulden; vnde wat vorwaringe gy den begheren van deme gemelten Hansse an breue vnde jngesegle, dat sal he juw gherne skicken vore alle tosprake edder namanyng. Hijr mede syd Gode beuolen sund vnde salig to langen tijden. Hastliken gescreuen to Rasseborg des dinxdages na vnser leue vrouwen dage assumpcionis vnder vnsen jngesegel yme lxxix:ten iare. Erik Axelszon tor Langnnö Göstaff to Egholm ritteren Laurens Axelszon to Arstede Adress: Den vorsichtigen erszamene vnde wolwisen heren borgermesteren vnde ratmann der stedt Rewel, vnsen leuen besunderen andechtigen vrunden, gescreuen myt erwerdigheid."}, {"df": "6684", "dating_start_year": "1490", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tavastehus", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": "Minen fruntlikenn grod touorenn. Wettet, leue vadder, gude vrund, alse id van rechte scholde weszen, so alse jw ick vaken gheschreuen hebbe vmme vnse schuld, so duncket my, dat ick nicht vel aff en krighe, so ick nu vulmechtigh ghemaket hebbe Hermen Torn jntomanen vnde vpp tho boren; dar vmme wolde ick gerne wetten, jfft wat hebben offte nicht scholde vnnde desz jw fruntlik antword wat gy der stotinghe ane hebben; duncket jw, dat ick wat hebben scholden, dat latet an werden, dat mochte jw noch meer baten alse jd jw schaden mochte. Hyr vmme, leue vadder, bewiset jw hyr jnne alse sik dat bohort vnnde segghet myner vadderschen vel guder nacht; dar mede Gade beuolen to langhen tiden. Datum Croneborch desz mandages na Judica anno etc. lxxx. Knuth Posze, houetman uppe Croneborch. Adress: Deme ersamen manne Laurensz Vridagh, sinen leuen vadderenn, mydt gantzer ersamheyt."}, {"df": "6685", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Minenn fruntlijckenn gruth mytt vormoghe allisz ghudenn stets vorgheszanth. Erszamen vörszichtighenn vnndt wyszenn herenn, byszundere leuenn nabere, ghudenn frunde vnndt ghunre, dusse bewiser Gerdt Maͤlre heuet nv ene tijdt langk myth jw to Reuall sik entholdenn vnndt synn ampth ghebruketh, so dat he nicht grot vor oueren kann bouenn kost vnndt teringhe. Susz will he sik alhire ok by my vorzehenn, vorhopende he arbeides ghenoch solle krigen. Hir vmb ysz myne fruntlijke bede juwe erszame wyszheide eme willenn ghunstich, fruntlick vnndt forderlick wezenn he myth gutlichkeith vann dar maghe schedenn vort herwert to kamende; ofte he juwir wor anne behouede, vorschulde jck gerne na gebore tegenn juwe erszame vörszichtighe wyszheide, de ik Gade almechtich langhe geszunth beuele. Gegeuen vppe Wyborch ame daghe Vitj vnndt Modesti ame etc. lxxx jare. Erich Axelszonn tho Langhenö ritter houethmann vppe Wyborch. Adress: Denn erszamenn voerszichtighenn vnndt wyszenn mannenn herenn borghermeysterenn vnndt raedtmannenn der stadt Reuall synenn byszunder leuenn naberenn ghudenn frundenn vnndt ghunrenn."}, {"df": "6686", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Visborg", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen fruntliken grod alleweghe thouoren. Ersamen ghuden frunde vnde heren. Jk der juwen ersamheit hebbe vaken ghescreuen von deme duchtegen Wilm van dem Velde gy woll scholden don vnde sodanne twiste, [de] twysschen iuw is, wegh leggen; doch so hebben my de ersame heren to Lubek to gescreuen jk woll scholde don vnde id aff stellen dat de varende copman nicht worde beschedighet to der seward; jk en dar nu hebbe vpghescreuen vnde iuw nu ok screuen des gheliken, God kennet ik sodanen langhe tijd hebbe aff ghestellt vnde dem noch se gherne don wolde, men God weth, eme vnde synen husfrouwen schut grote walt vnde vnrecht; vurder screuen de ersamen heren ergenante van tovorsicht vnde namaninghe tho gheuende; hebbe ik ghesproken myd deme ergenanten Wilm vnde den van Lubek ok hebbe benalt he dencket nene tovorsicht to gheuende er den he weth wes he hebben schall. Men ghude vrunde, hebbe ik gescreuen an de van Lubek se id konde so myt iuw vortasten gij hir twe vulmechtige wolden to Wisby [senden] den de sake angeheijt, welke twe scholen komen vnde varen veligh aff vnde to beth in ere gude beholt ane thyvell vnde de vulmechtigen mede bringen dat testament Wilmes ergenante husvrouwen vaders, dem God gnedich sy, vnde if sake were dat de summe tho grod were nach inholdinge des testamentes, wil ik myt hulpe ghuder heren vnde vrunde Wylmes obgenante mechtich wesen vnde id myddelen, so dat de twist in fruntschapp warde hengelecht. Ghude vrunde, gy hir willen vppe synnen vnde id mochte komen to eynen ghuden vulkomen ende, wente id langhe noch geward heft twisschen Wilm ergenante vnde den juwen herlicheiden, dede ik Gade deme heren sunt vnde froligh beuele to lange vorhapende tijde. Gescreuen vppe Wysborgh ame daghe Petri et Pauli anno ete. lxxx(c). Secretum. Jwer Axelsson Ritter. Adress: Den ersamen wolwisen manne vnde heren borgermester [vnde] radmann der staed Reuell, mynen ghuden gunners myt andach gescreuen."}, {"df": "6687", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen vruntliken grot vnde wat wy gudes vormoghen to juwer behegelicheyt to voren. Erzamen heren vnde besundergen leuen vrunden. Vor vns is gekomen eyne bederue vrouwe vns openbarende vnde claghende, wo dat ere man, geheten Henrich Swarte, dar myt iv behechtet sy ghewest vnde in borghen hant gedrenget sy; des heft see hiir vor vns gewest myt des mannes wiue, de ene behindert heuet vnde myt erer moder, vnde de moder steyt der dochter edder dem swager nicht enen penning to; se secht also, see hebbe Henrich Swarten gelt vnde ghut gedaen to truwer hant so vele also des is, en deels heft he er alrede betalt, vnde wes dar nae steyt, dat wyl se suluen vpboren, de swager edder de dochter solen see nicht erwen edder vormunder syn by eren leuendeghen liue. Wor vmme leuen vrunde bidden wy iuwe erzamicheyt myt allen vlite begherende, dat gy dessen vorbenomeden Heinrik behulplik siit, dat he der börghen loes werde. Dat wille wy gherne vordenen in gheliiken ofte in groteren zaken, wor wy moghen. Dar mede siit dem almechtigen Gode bevolen. Gescreuen in vnser leuen vrouwen auende visitacionis vnder vnser stat ingezeghel etc. Borghermestere vnde radmanne tho Abo. Adress: Den erzamen vorzichtigen wisen mannen heren borgermestern vnde radmannen, vnsen leuen vrunden tho Reuale myt erbarheyt detur hec."}, {"df": "6688", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "I the fordoms daghar thå her Nelz (aff thet vedernampn) Biiskalle bodde for kyrkioherre i Töffuesala, huilken war aff frelsiss byrd, wåro stor hunger år i landit, och for sådana armod och fattigdom skuld gåffuo sik itt par hionalagh gammal folk, som then tidh bodde wty Hylkelax til fornempde her Nelz thil födho och sytning, them han ok födde och klädde till dödher daghar, och åtte the fira stenger skatt iord i Vähax, huilken iord the honom wplotto for samma sytning til alders ägho, thy the wåro barnlös folk. Ähr och wettendis ath fornempde her Nelz åtte fira stenger iord i lilla Korpist, huilke han forbytte frå Korpist till Wähax och fick ther fira stenger skatt iord igen. Tesse åtta stenger iord beuerffde fornempde her Nelz gamble her Sten Stwres frelsse wpå, thå han war her j Ffinland, och står gambla mendz saghor ther wppå, ath her Nelz hade samma tidh skencht her Stens ffru en skön huit gångare. Nw framdelis sidan tesse åtta stenger iord woro i frelze kompne, thå hade offtanempde her Nelz ffått for sytninge kost i the hårde år fira stenger iord på nytt igen aff Biörns släct aff Raymo, och samma iord begick han sidhan i slått (?) skatt til femptan öre, ok skattladis nw senesten vnder Philippj och Lass Brokis skattlegning. Nw sedhan fornempde her Nelz samma tolff stenger iord wnder sik fått hade, giorde han ther offuer mykin kostnadh, sadis haffwa warid til Rom, ath hans barn motte komma til arffz epter honom och effter ath thet ingalunda staddis honom eller tillatid bleff, thå testamenterede han forscriffna Wähax godz thill sanctj Bartollomej prebenda i Åbo, och ligger begraffwen i Töffuesala kyrkio, i högha koren. Her Nelz hade en sonn til prest, heet Paulus Nicolaj, huilken altid och mest war brwkadh wty biscopers tienist her j Finland, then ene biscop epter then andre, ok war som mest regerende offuer Kiwla gård ok tess wnderlydende landbor i the tider."}, {"df": "6689", "dating_start_year": "1480", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Nådendal", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Kirjeet", "transcript": "Ave Maria gracia plena. In omnium vero salutari fructum salutacionis angelice cum filiali subieccione et salute. Venerabiles et in visceribus Ihesu Christi metuendi patres ac fratres cordintime precolendi, consideranti michi obedientiam preferendam victimis et communia lucra propriis atque salutem multorum paucorum, ea propter ad pia vota et sancta desideria vestrorum omnium et singulorum rogatus et assignatus associaui me unacum predilecto patre meo religioso fratri Clementi deinsuper reformacionem monasterii Vallisgracie etcetera. Elegimus peregrinari pro domino non ad populum accinctum nostrum, sed ad populum alterum, vbi linguam quam non nouimus audiuimus. Quo tandem deuenire absque fatigacione et tribulacionum incommodis natura et <via> insolita laboribus non sinebat, disponente nichilominus altissimo saluis personis et rebus ad locum optatum applicuimus. Et recepti sumus a carissimis fratribus nostris in osculo pacis, tractati pie, humane atque benigne tamquam filii predilecti ymo verius vt patres eorum commendandi, licet proutdolor vineam sabaoth huius siquidem nouelle plantacionis a iuuentute sua comperimus aliquatenus desolatam et a viribus suis pristinis destitutam ob defectum personarum seniorum et infirmitatem in ea diuina misteria celebrantium. Quam quidem pro modulo nostro sicuti iusta legacione fungentes, inuocato diuino auxilio et interueniente virginis suffragio, innouare restaurare plantare putare fodere et irrigare cepimus, vt fructifera creditur et speratur affutura. Tandem euolutis diebus aliquot post natale domini contigit dilectum patrem fratrem Nicolaum confessorem generalem, iam senio grauatum et longa infirmitate depressum, officium resignasse. Deuenitur ad eleccionem alterius et in me, omnium eorum minimum eorum omnium vota seu voces concurrerunt, licet me plurimum renitente et multa pro mea excusacione allegante. Attamen continuis restabant precibus, donec piarum mencium voluntabibus victus obtemperarem hac prehabita condicionis gracia et quasi decuit necessaria, ut primum et pre omnibus per eosdem michi disponeretur seu procuraretur plena facultas commutandi seu libera licencia permanendi cum eisdem ad certum tempus, vel ad instar ut incertus temporum disponit euentus et michi visum fuerit expedire saluti. Nec de cetero maneat eisdem fratribus aut eorum successoribus auctoritas vel potestas me quovis quesito colore ab eorum monasterio eiciendi vel ad exeundum compellendi, eciam quauis nota ingratitudinis vel displicencie suborta, me volente remanere et in causa mea iuxta formam regule et instituta ordinis vel vt reus emendari vel vt indeprensus absolui, nec facultas seu possibilitas sit eisdem me post terminum quomodolibet retinendi vel ad remanendum coartandi, si dumtaxat animo inest michi voluntas redeundi in locum meum, unde exiui, et paternitatum vestrarum grata libertas conceditur reuertendi. Testem inuoco deum, qui omnia nouit et nichil ignorat, quod illud attendiosum et non minus periculosum onus non acceptaui ambicione dominandi, sed pocius intencione seruiendi, nec causa lucrandi pecunias, quas regula nostra omnino vetat haberi, sed deo animas, vnde spero celum promereri. Ideo, venerandi patres, circumspectis paternitatibus vestris humiliter et obnixe supplico, quatenus me sanioribus atque sanctioribus consiliis vestris in hac causa respicere velitis et dignemini, vt iam res exacta euidenter expostulat. Si enim oporteat me hic per triennium commorari, peto et obtestor per viscera misericordie dei nostri me ad primum locum deinceps reuocari et illum michi tamquam iure possessionis et obligatorio debito reseruari. Quem quidem locum sicut vacantem, si michi intimatum fuerit, non acceptando cedens iuri meo, de reliquo non attemptabo nec credo me aliquociens locum habiturum vobiscum. Sin alias hiis condicionibus cassatis et annullatis aliquid per vestras paternitates actum vel attemptatum fuerit in hunc modum, quod post triennium non pateat michi aditus ad locum meum, dico et protestor coram deo et sanctis omnibus et in presencia omnium, quorum interest seu interesse contingit infuturum, quod non resigno locum meum actu vobiscum neque me secludo a vestra sancta societate, et cum primis intermediis nauibus concitus redibo in locum meum et habitabo vobiscum vitam communiter super terram. Quod non feci propter me, sed propter deum, ut liquide constat patri meo Clementi. Ceterum, si ob instancias huius venerabilis collegii partis utriusque sororum et fratrum cum sepedictis condicionibus me dimittere decreueritis, manebo cum illis resignando et vobis restituendo locum meum per triennium in omni regulari obseruancia secundum virium mearum extremam possibilitatem, humillime petens et intime supplicans omnium et singulorum et singulariter omnium vestrum paternitatibus ob precium sanguinis Ihesu Christi et meritum interuenientis virginis Marie michi omne debitum iniuriosum dimitti et omne piaculum verbi vel facti ex toto corde remitti, me etenim a vestra corporali presencia absolui et ab anexis oneribus et obligacionibus liberari, sed non a vinculis paterne providencie et indissolubilis amicicie dissolui. Attendite in dilectissimum dolorem seu timorem precauentes in futurum, ne uno quidem die utroque orbabor parente, hic seclusus et neglectus et illic illusus vel despectus. Insuper scire dignemini, quod michi semper predilectus pater frater Clemens me in hac via non solum vt pater, sed eciam ut frater, soror et mater duxit instruxit direxit et dilexit, pro quibus a deo patre sempiterna retribuens condonetur, et omnem quam potuit adhibuit diligenciam reformacioni status melioris. Altissimus in sua clemencia vos conseruet in utriusque hominis valitudine. Ex monasterio Vallis Gracie XX die mensis aprilis. Sub sigillo conuentus fratrum. Anno domini etcetera. Omnium vestrum minimus frater Arvidus Nicolai ad presens in monasterio Nadendal ex mandato et beneplacito vestro constitutus. Adress: Venerabilibus patribus religiosisque ac deo deuotis fratribus fratri Martino confessori generali ceterisque fratribus Monasterii Vastenensis promotoribus suis in Christo Ihesu singularissimo affectu precolendis cum debitis reuerentia et honore. (Af annan hand:) Frater Aruidus in ista littera petit, vt possit redire ad locum suum, vnde exiuit, finito triennio post aduentum ad conuentum Vallis Gracie etcetera."}, {"df": "6690", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Sastamala", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Asiakirjat", "transcript": "Jach Sten Stwre i Gripsholm ridder, Swerigis richis forstander, gor alle vittherligid, adh jach aff synnerlige gönst och godh vile haffuer wnth och tillatidh och meth tetta mith öpne breff vnner och tillather, adh alle the dandemen, som boo i Wlffzby, som är borgemestare, radmen och menikheten i sama Wlsby, måghe och skole (före) för theris ffatigdom skuldh segle till Danske, Reffla och andre städher, vndentagendis Gotland, medh hwder, bukskin, ffoorskin och hesta icke större en til sex mark och andre swadane warer, vndentagne alle äthende warer, medh huilcke the scole segla til Stocholm, Aboo och annarstadz her inrichis. Hwilken aff them ther gor her i moth som förscriffuid stondher, scal heffua forbrotid alth thet, som han haffuer meth adh ffare. Ty fforbiudher jach alle, ehwo the helsth ära eller ware kunne, the som före mijn och rigesens skuldh vele [och] scole göre och lathe, besynnerlige alle fogother och ämbitzmen, för:de menikhethen i Vlffsby, som förscriffuit stondher, imoth thenne mijn tillatelse hindre, hindre lade, möde, qwelie eller i nagra motte oförretta, wiidh mijn och rigesens strenge plikt och hemdh. Datum Sastemala in profesto sancte Dorothee virginis et martyris sub sigillo anno D[omini] mdxv° (!)."}, {"df": "6691", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6692", "dating_start_year": "1491", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Mynen ffruntlichen grut stedes to voren etc. Erszamen wolwiszen vnde vorsichtigen leuen gude vrunde vnde nabers, jch hebbe gesant vnde beualen dusseme breffuisere Jasper Machterson my tho kopende etlike stucke dar tho Reuel, also salt, hoppe vnde ander waare, wes my behoff deyt. Hir vmme is dat myne ffruntliche bede to jw, dat gy ramen mynen willen, dat [gy] willen steden to gude dat he mach kopslagen vnde buͤten jn der schepen offte anders wor dar he myt beste weten kan; des suluen geliken wil ich gunstelichen wedder jw vorschulden. Hir mede siit Gade beualen lange geszunt. Gescreuen mit des hast vppe Viborgx slate vp vnser leuen vrowen dach assumpcionis vnder mynen jnsigel. Nigels Ericson riddere etc. Adress: Den ersamen vorsichtigen vnde vnser heren borgermesters vnde raadmannen der stad Reuel, gunstigen vrunden vnde guden naberen ffruntlichen gescreuen."}, {"df": "6693", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "– – – begäre at om – – – – godz och bathe och alt thet – – – wille, huilk – – – – och fördrage them then retthed(?) met swa skäll atj wille vnderwise tesse – – – the swadane landzköp haffue fördragh effther thenne tiidh, pa thet the ecke koma i hu – – – eller plasz ther fore. Wara ther och nagra, som nagon hanteringe wilde haffue hiit til Viborg, hwat jach them for ider skull kan wara behielpeligh i thet beste, thet gör jach altid gerne. Jder her met alzmektogh Gud befalandis. Ex castro Viburgh cursorie vigilia corporis Christi anno xc2, meo proprio sub sigillo. Nicolaus Ericson riddare, höffuidzman pa Viborg. Adress: – – – wise och fförnumstige borgermeystere – – – i Räuall, syne gode wenner kerlige detur hoc."}, {"df": "6694", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Monastiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Conuentio inter fratres monasterii Vallisgratie et eorum vicarium in Masko etc. Primo exhibet vij p:d siliginis, v p:d hordei. Jtem ij p:d auene. Jtem j p:d fabarum [½] p:d pisarum. Jtem j[½] p:d tritici & vij lisp:d butiri. Jtem decimas piscium et animalium de 3:bus mortuis."}, {"df": "6695", "dating_start_year": "1504", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ängsö", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "Min ödmywge thiensth och kerligh helsen nw och altiidh forsendh medh var herre. Kere her Swantthe, werduges idre herredöme vele vethe, thet jach figh idre herredömes scriffuilse nw j afftons, j huikken scriffuilse idre herredöme rörer, thet jach skulde ofortöffrad kome til idre herredöme, huikkit Gud skal kenne thet jach icke vill idre herredömes budh j nogra motthe forsithe; men dogh, kere her Svantte, ære nw tesse gode men forsamladh her pa gorden, her Erich Trolle, her Steen Tursson och her Ffolke Gregersson vppa eth wenligt bythe effter min kere hustvs dödh, huars siell sigh altzmectig Gudh forbarme, och mellen Benckt Farssons barn. Hwarfore beder jach idre herredöme, thet edre herredöme acther mich ingen owilie till, thet jach ecke swa hastelige kan komme til idre herredome. Kenne Gudh, at jach vil vara idre herredöme en troo vndersathe. Och skal idre herredöme incthe tiwell haffua, thet jach iw gerne vil vara til redhe, hwor idre herredöme mich tilsägiende vorder, epter myn yterstæ mackth etc. Och ær vell fryckthendhe, at medh förste apen vatn thet konung Hanses folk skule giffue sig ther in j fyntzske skeren och röffwe, skynne och bränne, som the giorde ther j sommars som var. Viste iach idre herredömes vilie j tesse ärendhe, om iach skulde giffue mich vtower till Fynlandh och vede och see om edre herredömes och rigisins besthe j then landzändhe, tha vil jach thet gerne göre. Haffwer jach och icke mere en ij eller iij swene hiit ower medh mich. Hade jach visth idre herredömes vilie j then delen, tha hade jach gerne reth mich vth ther epter, som ther tilbör, och varit idre herredöme til redhe j hwar idre herredöme hade mich tilsakt. Edre herredöme altzmectig Gudh her med befolendis. Rader och biuder ower mich som ower idre vndresathe. Scriffuit aff Ängxiö, sabbato ante Oculj, vnder myt incigle. Tönne Erixsson."}, {"df": "6696", "dating_start_year": "1505", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": "Jtem swa gik al then trette til, som begyntis millan Henrick Stensson och Lasse köpman och hans son Gwdmwnd Laurensson, ath j vintres nw nesth forlidhen hade Henrick Stensson ij eller iij lester säädh liggiandis i Tawestelandh til sin lanbo i Haw; i vores nw nesth forlidhen vore ..... bönder hos honum och bode for Gudz skuld ath lone sig then säädh til ath saa sin aker met, som han ock giorde; han sende tiidh sin tienere och looth lone vth then säädh. Swa i blandh andre bönder kom Lasse köpmanzs lanbo och baadh for Gudzskuld lone sig säädh til ath saa sin hosbondes aker met; swa lonte och Henrickx tienere honom j pundh korn och vj karper haffra, och nw j höst nest forledhen sendhe Henrick sin tienere tiidh vp igen, ath han skulde bäre vp then säädh han haffde vthlonth, som han och giorde. The bönder förde alle samans then säädh in igen och betalede vel thet the hade lonth, for vtan thenne Lasse köpmanzs lanbo; han vilde inte betale, for ty hans hosbonde [tog] fron honum all sädhen och nekthe honum betale; swa war Henricks tienere til och sagde: her lonte jak sädhen in och her vil jak haffuen vth; och stötte swa vp dören och tog ther vth swa myket han hade ther in lonth, och thet giorde han vtaff sith eygit raadh och vtan Henrickx befolningh. Och tho strax ath Henrick fik vetha thet han swa hade giorth, tho neffsthe han sin tienere ther fore och tog en fasth borgen aff honom, i huilken borgen han skal staa til tess ath han haffuer stooth ther til rätte fore, epther ty han giordet aff sith eyget raadh och vtan Henrickx befolningh. Swa noget ther epther var Henrick Stensson tiidh komen til Tavestlandh til sine lanbo, och swa bittiide om en morgon var Henrick vth gongin fron sin lanbo och til kirken, lögerdaghen nesth fore sancte Anne dag, var en sökne dag; gik Henrick kringom kirkiegordhen och hade sith bandh i handhen, hade ingen met sig vtan en lithen dreng, som bar eth spiwt epther honom; vtan en gamal tijsk, myn herres tienere, hetandis Jacob Lothernikth, han var [pa] sin pelegriims rese tiidh til sancte Jacob j Rengo, han var ther swa när, thet han saag pa hwadh ther skeedde, och ingen var ther vedh kirkien, hwaske hedne eller cristne, flere en the. Ther finge the se hwor Lasse köpman kom akande och hade en för karl pa slädhen met sig met theris arbrösthe oc fulle värier och ake swa twarth offuer gärdet och til Henrickx gordh; och nor the thet besporde ath Henrick var gongin til kirkien, komo the strax akande til kirkien alth thet the kwnde och hade änkom drogkit ther pa i then acth, ath the vilde hempnet pa Henrick thet hans tienere hade giorth, som forscriffuit stoor. Och tho som Henrick skulde gaa fron kirkien och the kome til farande, [stege] the strax vp aff theris släde, then ene met eth arbrösthe, then andre met eth swärdh, och roopte swa segiende: est tw her, landes röffware och förrädere. Ther motte Henrick antigge städe them til ath spänne sith arbrösthe och slaa en piil i honom eller och formene them thet i swa motte, ath Henrick slog til then Lasse köpman met eth flaat spiwt iij slag offuer rygghen, och swa kom then Lasse til fotha och loop sin vägh och ther met bliffue the tho othskilde. Jtem annen daghen ther nesth, som war iij swnnedag j Aduenten, var Henrick Stensson stadh ved Hawgo kirkie vedh messe, och tho som messoner vore alle vthe och klämpth var, folgde Hinrick kirkieherren til presthe gorden; och strax ther epther kom then sama Lasse köpman och hans son Gwdmwnd Laurensson, sielff xiiij, j theris harnesk met iiij spänte arbrösthe och andre värier och stormade strax in i kirkien i then acth, ath the vilde slagit pa Henrick ther in i kirkien; och tho the ginge vth aff kirkien igen, rokthe en Henrick Stenssons tienere vare ther vthe pa kirkie gordhen, ther the alle pa honum sloge och droge honom ther syne millan swa lenggie them tyktis och röffvade hans hillebordh fron honom; och tho strax fore the sin vägh hem igen och fore tho til Viborg til Erick Twresson och klagade the saker ath annerlundh en som the äre til gongne, och sagde thet Henrick skulde haffue met vilie och berodne mode röffwadh ffron Lasse köpman [½] lesth korn och ther til sitiidh j forsooth for thenne Lasse köpman och slagin honom pa hans kirkie vägh, huilket aldreg skal finnas i sanninghen, vtan som forscriffuit stoor. Jtem swa war then Gwdmwnd Laurensson til nw pa helge tre konunghe dag nw nesth forlidhen och slog vp Henrick Stensson[s] visthws ther i Tawestelandh och thogh ther vth en lesth korn och slog hans lanbo blo och blodwghe i hans eygin gordh och röffwet theris värier fron them; och ther i sama gordh var Peder Stenssons änkie, hustrv Margit, [som] logh j sin barn sängh. Ther kom then sama Gwdmwndh Laurensson farande med en hoop aff bönder, regerede och slog alt thet for honom var och skööt met syne bösser och arbröste loodh och pijl in j ginom fenstredh, ther hon fatig qwinne log pa sin barn sängh, och ther til är Henrick Stensson befeijdath aff then gode herre her Erick Twresson och aff hans swenne."}, {"df": "6697", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Uppsala", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "latina", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": "Ego Johannes, electus Aboensis, ab hac hora in antea fidelis et obediens ero beato Petro et sanctæ apostolicæ Romanæ ecclesiæ a domino nostro Julio papa secundo suisque successoribus canonice intrantibus. (Etc. se FMU, n:o 4914.) Sic me Deus adjuvet et hæc sancta Dei evangelia. Datum Upsaliæ ipso die consecrationis meæ dominica secunda adventus anno Domini millesimo quingentesimo septimo, meo sub sigillo."}, {"df": "6698", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Raseborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Yksityiset, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6699", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6700", "dating_start_year": "1509", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "", "indexterm": "Piispat, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6701", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Korsholm", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekennes jak Knwt Ericson, lagman j Østherbotnen och i Satagwndha, met thetta mith nerwarandis opne breff den tijd jak lagmanss tynget hwlt met almwghen om somaren i Mwstesara soken, närwarandis erlig och wälfornwmstog swen Ketil Powalsson, fogede thersamastadz, och flere godhe men närwarandis, adh oren epter Gudz börd mdxij°, monedaghen näst epter sancte Oleffs dag, tha kom for mijk i rätthen thesse epter scriffne män, som är Iöns Person i Wallengrunda, Helge Olson ibidem och Per Oloffson ibidem och giordhe witherlig ad the haffdhe köpt twa delen pa faderned och thenne epter scriffne tridye delen pa mede[r]ned, som är Eric Nilsson ibidem, Matis Nilsson ibidem, Per Nilsson ibidem och Dominicus ibidem [och?] Anderss ibidem for x[½] marker iordh aff Anderss mederman j Mormeswndhe, oker och eng met allom til egom, som the gose aff aller til legad haffwer, i ynga wndhentagande, lyggandis j Wallegrwnda, hwariom epter syn andel, hwilked godz for:de Anderss mederman syk aff Hindric Nilsson j Wallegrwndha för syn gamwl gäldh nw för xij oor sydhan [fått?] och haffwer warit lagbwdit, laglist, lagstondit; hwilkit ärende jach sköt … thässe xij män, som tha j nämdene sotho, som är Edgard Olson ...... Eiryan j Toleby, Eric Kose, Ions Marthenson, Lasse Person, Ionss S.....ric Swensson, Anderss Andersson, Henric Erlansson, Lasse Ionsson och Per Andersson ...... [the] ransakade, wednade och eptersworo ad for:de köp war laglica giort ok köpt. Epter tessom forscreffnom skälom, ransakan, wetnom och eydom dömde iak forscriffna kep stadwg och fast, och forbiwder jak allom mannom ther pa adh tala, hyndra eller qwälya, wed synne vj mark för myn dom. Till tässe breffs ytermere wyssa och wetnesbörd trycker iach mit insigle nädhan för thetta breff, som giffwit och scriffwit är or och dag, rwm och stwndh, som forscreffwad stondher."}, {"df": "6702", "dating_start_year": "1514", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Yksityiset, Kirjeet", "transcript": ""}, {"df": "6703", "dating_start_year": "1515", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "An den vaghet to Rasborch Michel melers halben. Erbare vnnde ghestrenghe leue here houetman. Wij zint borichtet dorch vnszen borgher Michel meler wodanewysze de kerspels lude van Szenda jn juwer ghestrengheyts ghebede em etlike bilde to der kerken bohoff af ghekoft vnnde der kerken altar myt gheczyret vnnde bekledet hebben, dar van he noch to achter is twinntich mark rigisch vnnde j tonne botter; dar vmme etlike van den kerspelsluden in vnszer stadt boslaghen vnde angespraken heft, de em derweghen bescheden hebben, dat ze zamentlick jmme kerspele zodane hinder stellighe schult her Laffrencze, deme kerkherenn to Szenda, ouerreket hebben ghenanten Michel to vornoghende, deme doch bette her to zo nycht gheschen is. Is derhaluen vnsze fruntlike bede juver ghestrengheit by den ghenanten kerspelsluden yffte kerkheren eyn ghutlick vorvogher zy vnsze borgher tome zynen komen moghe, widere unkost vnde moye to vormidende, szo ouers deme zo nycht ghescheghe vnde de suluesten kerspelslude hyr echtmals dorch ghe nanten Michel boslaghen wurden; wes alszo denne vp eynes jederen anszokent, de noth vnnde recht irforderen wolde, kan to ghuder mathe wol af nemen juwer ghestrengheit vaken ghemeldet, de wy Ghade alsmechtich langhe ghezunt etc. Dat. ipso die Felicis [et] Adaucti."}, {"df": "6704", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Kirjeet", "transcript": "Wnsern fruntlijcken groth tho vor. Ersamen vnde wyssen herren borgermeyster vnde ratman der schtat Reuel. Wy thun jwer ersamheyt tho weten, dat Tijl seliges dechtniis von vns eijn schippunt copper entfangen – – – – – vns eyne – – – solde des em den dij – – – – – ijs vnser – – – bede aff syne frawe oder de formunder. Hyr vme – – – weten dat – – – beuiser vnsers breues mit name Henrick – – – wnsernt wyllen vnde der heligen kerken wyllen behulflijck – – – – kopper kregen moge vnd geten vns dar von eyn glocke na vnserem bofel. Wor wy jw wedder yn sodannen oder gröteren tho wyllen mogen sy, thw wij alle thijt gerne. Ock sol gy weten dat deesse vor[gemelten] Henrick vns eijn glocke gegoten hefft vm iiij schippunden meher vnde nijcht mijn, dar wij den Tijl seligx gedechtnis dat gelt gebort heft, vnde ijn sijnem lazten dussen vorgemelten Henrick gebeden heft de – – gethen vnde dar vor em gegeuen heft alle sijne redschafft – – – – Hijrmede jwe ersamheyt Gode befolen. Geschreuen tho A – – – heligen – – – – jnt jar mccccxvj. – – – – – – – – – Abow Adress: Denn ersamenn vorsychtigenn vnde wijsen borgermester vnde ratman der schtat Reuel fruntlychengescreuen etc."}, {"df": "6705", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Aruidus van Gades gnadenn der kerkenn Abo bysschopp. Vnnszenn gunstijgenn wyllenn myth vormerynghe alles gudenn thouorenn. Ersamenn wysenn heren borgermester vnnd ratmanne, besundergenn gudenn vrunde. Vns hefft demodygenn ann geuallen vnd to vorstaenn geuenn de ersame vnse deyner Hans Wychman wo syne suster jn Goth jn jwer stat vorstoruenn, der he dann de rechteste erue is naerbleuen, der haluen ock vns myth hochgenn vlyte hefft gebedenn to geuenn em vnse schryfflyke vordennstnysse tho jwen ersamen raeth (woldenn geuen); na deme denn wy nemande syner rechtuerdyghenn bede moghenn wegerenn, bydden wij fruntlykes bedes wnnszenn vormeltenn gunstygenn beforderen tho allem dat he recht tho synes erffdeles is vornodenn, hyr jn wy jw gude menyngk werdenn sporenn, welck vnns altijt teghen ju kunth vlytyghen tho vorschuldende wor wy konnenn vnde moghenn; vnde des mer tor thuchnysse hebe wij, bysschop Arwert vann Gades weghen, vnser jngesegel vnder am dessenn breff laten druckenn. Gade almechtyghenn hyr mede gesunt beualen. Gegeuen vp vnsem houe Abo jm etc. xvj jare de xviij dages aprylys. Adress: Dem ersamen vnde wol wysen heren burgermester vnde ratmanne der staet Reuel, vnsenn besunderenn vnde andechtygenn frunden."}, {"df": "6706", "dating_start_year": "1516", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6707", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6708", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6709", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6710", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6711", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6712", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6713", "dating_start_year": "1519", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Stockholm", "issuingplacecountry": "Ruotsi", "language": "", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6714", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Erwert van Godes wegen vnde des Romischen stoles bischkop tho Abow. Wnseren fruntlijcken grot tho voͤr. Leue nabers vnde gude gunners, gemeijnheyt der stat Reuel alz gemeijne kopman vnde andere [gemeijn]heijt vnde gijlde broders. Gij hebben wol gehört wo de unmilde koning bij Swedenrijck gedan h[efft] alz welkeren mort beijde an der geijstlickheijt vnde wertlichheit bodreuen hefft, der van kenen cristlij[chen] forsten gehort ijs vnde tho besorgen steijt, werts em nijcht wedderstan dat he vel grottern ja[mer] – – bodriuen wert nijcht alleijn bij Swedenrijck sunder bij felen anderen ersamen steden – – – – – ck vnde andern beijde steden vnde landen doen wert maken, wedwen vnde wesen v[nde] – – – – vnde juncfrowen alz he tom Holm gedan heff[t]. Hijr an mogen gij jw spegelen, beholt he sij – – – – – vnser fruntlijcke bede beijde van vnserent wegen vnde des rijckes vnde jwer met ve – – – – vnde lande gij dat tho betrachtende vnde tho herten tho nemende vnd wesen vns – – – dat wij mogen krigen vor unser gelt jn juwer ersame stat vnde des gnedijgen heren des – – – [Livl]ande j(c) knecht, ij offte iij, off wij dem wnmilden koning wederstan konden eer he sijck sterken – – – – aff dat wel quades alz jamer vnde mort vnde vorderwijnge lande vnde stede na bliuen moge vnde [de] seluen knechten mit samt vnseren bot bohulflijck vnde forderlijck beijde jn jwer ersamen stat [vn]de jwer hauen vnde ws der hauen wellen wesen, welkere wij vnde des rijck thegen jn vorfuldet [al]le tijth. Ock hebben gij wol vornomen, dat wij kene kopmenschafft diit jar na gewanheijt hebben moten krijgen, vnde wij doch von beijden parten eijnander nijcht wolt wnttberen mogen. Darume bijdde wij, dat gij doen wellen alz gude naber vnde wesen dar vpp vordacht, dat et mag kamen wp dat olde etc. [Geschreuen] des midewekens vor suntte Thomas des hilligen appostelstag des jares mccccc xxj, wnder wnseren sijgnet. Adress: Dem ersamen gemeijnem kopmans m[et] samt der heijler gemeijnheijt der – – stat Reuel met fruntschafft gescreuen."}, {"df": "6715", "dating_start_year": "1522", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Piispat, Kirjeet", "transcript": "Eruijdus wm Gudes genaden vnde des Roͤmijschen schtules bijschop tho Abow. Wnsern fruntlijken groth tho voren met vormogen alles gudes. Ersamen vorsijchtijgen vnde wijssen herren borgermeijster, ratman vnde gemene kopman der stat Reuel. Vnsere fruntlijke bede ijs, dat gij wellen doen alz gude nabers na alz vor vnde bringen offte senden vns na alder gewonheijt des landes beste vnde sunderlick alse nw getegen ijs; gude betalning sol gij krigen vor vorderung vnde den wech offen frij vnd quijt vth vnde ijn. Geschreuen tho Abow des frijdages vor unser leuen frawen dage tho lychtmijssen jnt jar m ccccc xxij, vnder vnser secret."}, {"df": "6716", "dating_start_year": "1524", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntlicken groth etc. Wirdigen vnd achtbaren bosunder gude gonnere vnd frunde. Wir werden van deme erszamen vnses radeszlidtmaten her Victor van der Lippen vorstendigeth zo ock jwen w. jn vngetwuielder bowetenheit etlicher maten wol biegekamen vnnd kundich wo he jwer w. vorstondere zeligen yn Godt vorstoruen hern Erwide to Abow bischoppe nach dessuluesten schriftlichen vnd mundtlichen an en geworuenen bouele to synem vnd synes stichts bodarff allerley bogerde notroftige dinghe hir ingekoft vnnd vthgenomen vnd dar nach van sick an en ouergeschicketh hebbe, welckeren hir ouer stedes woluorhopeden betaling yn deme he noch tho achter missende is, heft he vnns der wegen vmbe dythsulstige an jwe w. tho vorschriuen angefallen, welckt [wy] em vp syn temlick bolangent nicht vormochten tho weigern, deme na yn fruntlicker touorsicht flitich bidden jwe w. gemelten her Victor yn vorforunge szodaner syner vthstanden schulde gunstich, vorderlich vnnd bohulpen irschinen willen vnd dar bouenenst vorschaffen vnnd vorfogen he szodane beth her to gemissede schulde sunder lenger vortogering allenthaluen gegulden vnnd botaleth irlangen moghe vnnd to synen gemisseden schulden yn nenen wiederen schaden, vnkost vnnd nadeil vnuorschuldes geleideth vnnd geforeth werde, wo wie vnns des vnd vele mer gudes jn fruntlicher thouorsicht tho jwer w. allewege vorsehen wellen der wie gelickmetich wedder vmbe tho willen vnd gefalle tho synde stedes syn genegeth. Gade etc. bouelen."}, {"df": "6717", "dating_start_year": "1525", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Vnsen fruntlicken groth vnd wes wy leues vnd gudes vormogen stedes beuorn. Erbar vnd wolduchtige bosunder holden gude frunth vnd naber. Eth hebben vns vnser burger vnd coplude swarmodigen klagens tho erkennen gegeuen wo schipper Hans Heidebreker mit eynen schepe vnd ynwesenden copmans guderen, als he van Danczijck hir na Reuel dar mede gelopen, durch Godes vnwedder vnd swaren storm ijn de swedischen scheren gedreuen vnd darsuluigest ym Kasterholmischen gebede tho Jureme gebleuen is, worsuluigest van dem gemelten schippere mit sinen ingehatten volcke ock vormiddelst hulpe vnd thodaeth der vp dem lande gewesenen buren vmbe eyn reddelick wolbotaleth berchgelt ethliche copmans gudere an lacken, hoppen vnd anderen ware geborgen vnd de yn ethlicke dar thor stede ouergekamene schepe vnd schuten wedder geschepeth vnd hir na Reuel gefrachteth wesen sollen. Als nun desulueste van dar affgelopen vnd etlicke weke sehes van dar gekamen, js ssodannen schuten ilendes nageiageth vnd den dar vp gewesenen schipuolcke vnd buren ynt aller ernstlichste bie vorlust eres liues, gudes vnd aller wolfarth geboden ane alle vnderlaeth weddewmb tho wenden vnd de geladene guder strax na Abow tho bringen. Hir en bauen sollen ock ethlicker hovetlude dener yn der berginghe szodanne guder ser vnmilde vnd [mit] wreuel tegen vorberorten schipper vnd copman sick gestelleth hebben jn deme se sick ane alle medelidinghe vnd barmherticheit vnderstanden den schipper vnd sinen volcke tho vorbedende nene van eren gudern mer alsse se bouorn geborgen hedden vth dem gesunckenen schepe tho reddende, vth vorvolgenen moede sprekende, se al rede genoch geborgen hedden, eth ander sollen se en bergen vnd beholden laeten, dar bie desuluesten denere, zo wie borichtet sijn, nycht anders gehath vnd dencken hebben laeten alsze aff zodane gudere dorch vorwerckinghe vnd vndath wo roefgudere vorborcth vnd an ere herschop vnd se forfallen weren, der wegen eyn ider van enn tegen der schippers vnd copmans willen vnd volbortth sunderlick vthgestimmeth wes eijn idern herschop dar van hebben mocthe vnd solde, sodoch de schipper mit sinen volcke zodane gudere tho uorlaten nicht mechtich vnd desuluesten anders nergen als hir tho Reuel gefrachteth sijn; vnd na deme wy ynn sulcken gehorden schaden, vorderue vnd wemode der vnsen vnd des boschedigeden copmans vmbe schrifftlicke vordering ene an juwe erbarcheith angelangeth werden, js des wegen vp dersuluesten temlick irsoken vnse gancz fruntlick thouorsichtighe bede, juwe erbarcheit yn gudige betrachtinghe nemen wille sodane vthgestandene liues vnd gudes vare schaden vnd vngefal, dar mit de vnser vnd gedachten coplude durch Gades elemente vnd vnwedder schwarlicken genoch gestraffet syn, vnd demsuluesten gestranden schipper vnd sinen volcke thosamet dissen gegenwardigen beiden breftogeren vth christlichen vorplicht vnd medelidinge gunstighe hulpe vnd vordering, de vorbleuene gudere to des copmans besten tho bergen ock de vnderslagene vththosporen vnd yn ere boholth wedder tho irlangen vnd tho bringen. bowiszen vnd irtegen, dath desuluesten vmbe eyn temelick berchgelt ane ijmaandes hinder alle vnd iszlicke gebergene gudere vnd de nach geborgen werden mogen ouer al, wor men de ouerkamen kan, wedder krigen vnd na erem willen hir her na Reuel, dar se hen gefrachteth sijn, mit den ersten schepen vnd bringen mogen. Bidden ock den gelicken van jwer erbarheit nicht alleyne szodant yn erem sunder ock yn den andern gebeden tho vorschaffen, dath sick de buren der gestranden guder nicht bokummeren, sunder de oueral dem copmanne vmbe eyn temelick berchgelt thon handen stelle vnd volgen laten. Wor ijnne juwe erbarheit eren mochlicken vlith alszo wil bowaren alsze juwe erbarcheit en vnd den eren hir tho gescheende bogereth."}, {"df": "6718", "dating_start_year": "1527", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": ""}, {"df": "6719", "dating_start_year": "1529", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Keskushallinto, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – [1529] 20 maji. Jtem finge the borgare förloff att wtföre fett warår nu i år huartt the wille wndantagendis Reffle. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – [1529] 1 junii. Jtem fik her Mikil, fordom priore i Abo, Töffuesalo kirke wndan erchedächene dömet medt alle the rettoghether som ther årlige plegher oc wanth är wtaff gå."}, {"df": "6720", "dating_start_year": "1530", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Pyttis", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Bekenner iag Niels Krabbe, häradtz höfdinge uthi Roseburgs (!) lähn, medh dhetta mit öpne bref ath ååre effter Gudz bördh mdxxx, then fredagen nest effter epiphanie Domini, thåå iagh lagmanss ting hölt medh allmogen i Pyttiss sochn på ehrlig wählb. mans och strenge riddares wegna herr Erich Flemming, lagmanss i Suderfinne lagsagu, och uthi närwaru högwerdig förstens herr grefwe Johanss, hofwitzmann på Wijburg, Nislott, kom för rätta och satte tingh thesse efterskrefne lands synemän: Per Olofsson i Rasichl (= Rahikkala), Per Persohn i Rauskula (= Raussila), Arwidh Person ibidem, Henrich Olofson i Abborforss, Anders Nielsson ibidem, Erich Arwidson i Stoorby, Nielss Erlandt, Mårten Steffansson i Skugby, Erich Hansson i Bredskal, Hans Groot, som för it åhr sidan wore stempde, budne och tillkalladhe med een härädtz höfdinge Oloff Erichson, Hen Siffar, Matz Larsson at gå och skoda ene syne tretta emellan Kymmene konungs gård, thess landboor, och Heynelaxboo att witta the råår, som faste och gilde dragne wore them emellan och hwilcke som giordt hade ågång å hin annen. Thå bekendhe och witnade foreskrefne xii landz sine männ och häradtz höfdingio endrechteliga och befäste medh deress eedhe ath allaledis war så råå rätt emellan benempde Kymmeneboo och Heynlaxbo som här effter fölgier: först hufwudh råån Kananem, sedan till korsset på allmene wägen, ther af genast till Högeberg, tedan råå rätt till Torpa kello och sedan ginnast ther ifrån och till Aracklub; thär ändas råån emellan konungz gårdh landboo och Heinelax. Så effter dhe godhe männss wittnes byrdh och eden, samme ledtz thesse 12 i nempden såthå: Thomass Andersson i Labby, Matz Iepperson ibidem, Lasse Michelson ibidem, Hanss Michelsson i Hardzboo (!), Peer Olofson i Cupiss, Magnus Nilson ibidem, Magnus Iönson ibidem, Anders Ionsson, Hendrich Iönsson i Swenska by, Iönss Michelson ibidem, Iönss Iönsson i Hyrfwij koski, Iönss Bengtsson ibidem, the(r) ther øm wittnade, ransakadhe, effter dhe xii sinemänns sedhe att föreschreffne råår woro gambla och gilde, ty dömbde iag för:ne råår staduge och fasta och Heinelax bon saker till xl mark för åågangen the hade giordt in på Kymmene bona, och ther mede förbudet allom hwariom och enom widh sina vj mark för min dom her effter mehr hindra, platza och qwällia i någre måtto på föreskrefne råår effter dhenne dage. Till yttermehra wisso och bettre förwahrning låther iagh witterliga hengia mith insiegell nedhan for detta breff, gifwit och skrifwit åhr och dagh som föreskrifwit ståår."}, {"df": "6721", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jnt jaͤr xiiij(c) vnd xix: Dusse nagescreuen stenwortere synt (bland andra) ere borgerschap schuldich: Laurens Wyborch, betald 1 m. Hans Wyborch, dedit ½ m., noch ½ m. 6 fart., 2 m. Anno xiiij(c) xxij: Lasse van Aeboe cleynsmet Peter Vreyse groffsmet synt borger; ere geld vppe paschen. Jnt jaͤr xxiij stenwerter Hans Wyborch Jnt jaͤr xxv: Hans van Aebow is borger; (tenetur 3 mk. vp paschen); Martini betalt. Anno xxvij; Werner Wenne is borger geworden am auende ad vincula Petri. Anno 28: Michaell van Wiborch is borger geworden; (vnde bliuet 1 m. sculdig). Anno xxxj: Hinrik Korke wart borger; bleff 2 m. schuldich vp Michaelis to betalende; hiir vor hefft gelouet Gert Brum. Oleff Wiborch; wart borger feria 6:ta post Lucie. Anno xiiij(c) xxxvj: Peter Helsink wart borger feria … [Anno] xlv: Steffen Wiborch, tenetur 15 s. Anno xlvj: Niccles van Aboe wart borger feria in profesto Elisabeth. Maties Kurke wart borger in crastino omnium sanctorum. Anno lviij: Hans Wiborch is borger geworden 5:ta feria ante dominicam Judica. Anno lxxviij: Laurens Vrydach, habet ius civile feria sexta post conceptionis Marie. Anno etc xcj: Hinrick Ratzeborch habet ius civile feria 6:ta post Andree. Anno etc. xcij: Clawes Flemynck, [ist] borger geworden des mandages na Symonis et Jude. Anno xcvij: Erick Schalme Hans Vynne habent ius civile feria 6:ta post jubilate. Anno xc(c) v Nibklis Vynne habet ius civile ipso die Ciriaci martiris et sociorum euis."}, {"df": "6722", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno m°ccc°lxv:to:] Jtem Nicolaus Nygeland usque ad festum Martini. Jtem Nicolaus Nyeland usque ad festum pentecostes. [Anno lxvj°:] Jtem electus Aboensis per octo dies post festum beati Johannis baptiste cum suis famulis. Jtem Nicolaus de Nylandia usque ad festum pasche. [Anno lxvij:] Jtem Johannes Kelner securatus est ad quindenam cum primo huc venerit [Anno lxviij:] Jtem Haquinus Gerekosson tres septimanas cum suis famulis. Jtem Hakvyn 6 septimanas. In vigilia circumcisionis Domini seuratus est Nicolaus Nygeland* per annum intagrum. [Anno lxix:] Jtem Haquinum Gerekesson cum suis [famulis] usque ad festum pentecostes proximum. [Anno mccc°lxx:] Jtem Nicolaus Boom et Henricus Melle usque ad festum pentecostes. Jtem Gherardus Haquin (= Haquin Gerekasson) ad festum beati Petri et Pauli apostolorum ul. ad annum. [Anno m°ccc lxxj°] Jtem Petrus aurifaber de Abo usque festum natiuitatis Domini. Jtem Petrus aurifaber de Ab[o] usque pascha. [Anno lxxij°:] Jtem Albertus Schütte de Abo a festo purificacionis Marie usque od festum beati Johannis baptiste. Jtem Nickels Petersson de Abo usque Michaelis. Jtem Petrus Olauesson ad festum Michaelis ul. per annum. [Anno mccc°lxxiiij°:] Jtem Bo Jons sone is gheledet self l bit to paschen; weret it sake dat sinne deners hir vaker komen wolden, so is he dar vme ghebeden dat he en en teken geue. Ernest van Dotzem is gheleidet med zinen deinren bitte to paschen, vnde zine deinre solen eyn warteken brengen wanne zei bi zick allene comen. Jtem Johannes Kelnere van Abo is gheleidet bitte to Michahelis in deme lxxiiij jare. [Anno m°ccc°lxxv°:] Bo Jonessön prestamus conductum cum suis cottidianis familiaribus usque ad festum pasche. [Anno lxxx sexto:] Olaf Mychaelesson a pasca usque ad pasca habet seur. cond. [Anno m°ccc°lxx nono:] Ghodeke Rasseborgh habet securum ducatum a festo beati Valentini usque Michaelis. Ghodeke Rasseborgh a festo beati Michaelis ul. ad annum. [Anno lxxx quinto:] Olaf Mychelson habet securitatem a festo ascencionis Domini ul. ad annum. Herman Vrydach a festo beati Egidij usque ad festum nat. Domini. [Anno xc°:] Bendic Ghalla (= Calne) habet securitutem a festo pasce usque ad penthecostes. [Anno xc° tercio:] Vrydach van Abo habet securitatem a festo beati Johannis baptiste usque beati Jacobi. [Anno xc°vj°:] Lasse Deken is gheleidet enen maend, wenne [he] hir kumpt twisschen nv vnde sente Jacobes daghe, of he binnen der tijd her kumpt. Lasse Deken self vyfte is gheleidet van sente Johannis daghe alse vnthouet wart, bet tu paschen. [Anno xc viij°:] Peter Alender habet securum conductum a die prefixo usque Mychaelis. Her Peter Alender habet securum conductum a Mychaelis ul. ad annum. [Anno xc°ix°:] Peter Olauesson habet securitatem a feste divisionis apostolorum usque Mychaelis. Peter Olauesson habet securitatem a festo b. Michaelis ul. ad annum. [Anno quadringentesimo:] Olaf Myckelen poyke habet securitatem a festo b. Martini ul. ad annum. [Anno xiiij(c) primo:]. Olaff van Wyborgh habet securum conductum a festo diuisionis apostolorum ul. ad annum. [Anno xiiii(c) secundo:] Olaf van Wyborgh a festo divisionis apostolorum ul. ad annum. [Anno xiiij(c) tercio:] Magnus van Wyborgh a festo purificacionis usque pasce. [Anno xiiij(c) tercio:] Lanrens Kafalenpoyke a die palmarum usque beati Martini. Magnus van Vijborch habet securum conductum a festo Johannis bapt. usque ad festum pasche. [Anno xiiij(c) xiij:] Jtem Magnus van Wiborch geleydet van Jacohi bitte to wynachten. [Anno xiiij(c) xiiij:] Magnus van Wyborch geleydet van meydaͤge bitte to sunte Michele. Jtem Magnus Tzomelayen (= Som–) geleydet van sunte Johanne bitte vpp Jtem Ylmelym geleydet van sunte Johanne bit vp Jtem Nicleis Pauwelsone geleydet van sunte Johanne vp Michelis Jtem Mychel Laurenpoyke is geleydet van S. Marien Magdalenen een jaͤr vmme. Jtem Magnus Thommelayen Jtem Magnus van Wyborch geleydet van Michaelis bytte to paschen. [Anno xiiij(c) xv:] Jtem Magnus Thommelayen Magnus van Wyborch Magnus Vynne geleydet van paschen bitte vp Michelis [Anno xxviij:] Jtem Oloff Vynne geleydet van Michaelis bitte to paschen. [Anno xxxiij:] Oleff Nicelisson is geleydet u Johannis 6:ta feria post Elisabet. [Anno xiiij(c) xxxvj:] Jtem Peter Vinne wart geleydet usque paschen. [Anno xiiij(c) xxx jx:] Jtem Henrik Vinne js geleydet. [Anno xlij:] Jtem Peter Botte is geleydet. [Anno xliij:] Jtem Hinrich van Kangensall is geleydet ad 10 annos. [Anno xv(c) xxj:] donnerdages am viij dage assumpcionis Marie warth geleideth: Wenth Bwrsen vnnd heft sick geleiden laten van Rolaff Matzsen wegen deh eme syn gudt genahmen heft vnnd dar tho den hals nemen wolde, prout idem asseruit. [Anno xxij:] frigdages na exaltacionis crucis wart geleydeth Andres Osze, eyn buer van Wieborch, vnd heft eynen buren tho sunt Birgitten geslagen, Peter Pirrinn geheten, sunt Birgitten klosters bueren. [Anno xv(c) xxiij:] Anno vorgeschreuen middewekens na corporis Christi vart geleideth Micke Weckewe Souwes van Wiborch vnd heft geslagen Hanti Huttipoick van Hinolast ym suluigen gebede to Wiborch bolegen. [Anno etc, xxiij:] am dage Joannis der enthouinghe wart geleydeth Pawel Smidt van etliker vorwundinge wegen szo van em tho Abow gescheen, dar van he iene bowetenheit heft, off de vorwunde ym leuende edder gestoruen is, dar vp em dat geleide gegeuen wart. [Anno xv(c) xxiiij:] donnerdages vor purificationis Marie warth vp bolangendt her Peter Reinecks geleideth Michel Zcane vnnd heft geslagen her Jacob, den kerckheren to Elsingen jn Vinlandt bolegen. [Anno xxiiij:] mandages na Judica warth geleideth Peter Mattesszon vth Vinlandt vth dem kerspel Sunderkyrcke, Erick Fleminges buer, vnd heft geslagen Peter Olaffsen, eynen frigen man im vorbenompten kerspel na dem gebede tho Rasseborch gehorende. [Anno xxv:] myddewekens na Jubilate warth geleydeth Thomes Martennpoyck, eyn vynnissch bure des gebedes tho Wyborch vth dem dorpe to Lauesoll vmbe eynes dothslages willen, den he yn dem vorbenompten gebede an eynem swedisschen buren Olaff van Caunissyeruell bogangenn heft. [Anno xxvij:], [den] xxx aprilis wart geleideth Erick Peterpoick vth dem Wiborgischen gebede eynes manslachtnigen mannes haluen Oleff Laurensson genometh, welcken demsuluesten Erick yn der gefengknisse sulff drudde tho warden bonaleth is, dar vth de icztgemelte doetsleger entkamen is, vmbe welckes entkamenen dotslegers haluen vorgemelte Erick eth geleide hir vorworuen heft. [Anno xxx:] am ersten septembris dosuluigest heft ock de Karsten Distelkamprche et geleide speren laten ethliken. Las Wiborchsen genomet eynes dotslages haluen, den he an dersuluesten bruwen sone bogangen heft."}, {"df": "6723", "dating_start_year": "1400", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Tallinn", "issuingplacecountry": "Viro", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno 1372, febr. 7]: Jtem Albertuse 10 mrc, do he to Viborg vor. Jtem Claus van der Hove 21 ore vor stocvis, de den Albertus mit sic nam, do he to Viborg vor, vnde 4 marc vor 1 pert minus 1 verdinc. Jtem den boden, de to Abo voren, to marc vnde 4 marc pennige vor stocvis. Jtem vor ber, dat to Abo quam, do de boden utsant worden, 17 marc minus 16 ore. Jtem 6 ore vor vore[n] van bere to her Johannes Duderstades behof to Abo. Jtem vor ber, dat deme vogede van Wiborg gesant wart, 2 marc minus 2 ore. Jtem 3 mrc rig. hern Euerd Kallen, de se vorterden to Abo. Jtem her Euert Kallen 10 ore vor vin, den men vorsante van des stades vegene. [Anno 1374]: Jtem Johan Vlamink ½ mrk. Jtem Elert van Abo 2 ½ verd. Jtem Claus Vlamink 3 mrc rig. van sinen lone. [Anno xiv(c) xlvij] sabbato post visitacionis Marie (8 juli): Jtem her Karles vrouen ij vlass. wins gesant, stunden j [mark], do se van Riga quam [Anno lviij] sabbato post Egidii confessoris (2 september): Jtem Gregorio Carpellan, deme swedeschen boden, gesant ij tonnen beers vnde ij flasche wyns; dar vor gegeuen iiij [mark] xij s. j veerken. [Anno xiv(c) lx] sabbato ante natiuitatis Marie (6 september): Jtem heren Erik Axeisson vrouwen vor vnde in lechelen vnde in vlasschen gesant lx stope wyns; dar vor gegeuen vj [mark] vnde xiij s. Vigilia natiuitatis Christi (24 december): Jtem als de here van Dorppte hijr vppe deme raethuse was des dingsdages vor Margarete (8 juli) gedrunken i[½](c) vnde xxx[4½] stoep; jtem noch j lechelen, dat her Erick Axelsson vrouwen gesant wart, vnde sust dat er ok in vlasschen wart gesant, to hope lx stope. [Anno xiv(c) lxix] sabbato post festum Cantate (30 april): Jtem deme borgermester van Abow heren Hinrik Vinkenberghe gesant eyne vlassche clareten vnd ene vlasche malmesye; kostede to samen j [mark] rig. [Anno xiv(c) lxx] sabbato post corporis Christi, quod fuit vigilia Joh. bapt. (23 juni): Jtem dem vogete van Razeborch gesant j tunne bers vnd twe vlassche wyns; kostede to samen ix [mark] Sabbato post Andree apostoli (1 december): Jtem des beschoppes van Abo syneme piper geschenket ij postulat. gulden. [Anno xiv(c) lxxj] sabbato post octauas corporis Christi (22 juni): Jtem dem vogete van Raseborch gesant ij flasschen wyns; kostede xxiiij s. [Anno xiv(c) lxxv] sabbato vnd. mil. virg, (21 oktober): Jtem deme prior van Wiborch vmme bede willen her Erik Axelsson ritters an den rad gegeuen van donheten der borgemeistere v [mark] [Anno xiv(c) lxxix] sabbato post Reminiscere (13 mars): Jtem heren Euerd Lippen betalt van ener dachuart, als he to Razeborch gesant was, xxxvii[½] [mark] iij s."}, {"df": "6724", "dating_start_year": "1333", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "[Anno mcccxxxiij:] Jtem Johannes Nilant tenetur 1 m: arg. et 2 or., de quibus terciam parten soluere ipse tenetur. Jtem Johannes Nilant iuxta beatum Olavum et Henricus Ybsen tenentur 5 m. den. et 2 or. [Anno mcccxxx quarto:] Notandam quod Hermannus, qui solet versus Nilandiam velificare, est arbitratus in nostra presentia, quod suum concivium ante pentecosten tenetur erogare. Quod si non fecerit, extunc post festum dupliciter emendabit. [Anno mcccxxxvj?:] Jtem Henricus de Abo et suus socius, qui ipsum vulneravit et quem ipse vulneravit pro excessu adhuc satisfacere teneantur. [Anno mcccxxx septimo:] Jtem dominus Detmarus de Unna 10 m. den. 2 oris minus pro filio sacerdotis de Engha de excessu. Jtem Hinricus Abo promisit pro concivio 30 oras ad Martini persoloendas; 12 oras, pro quibus posuit 1 ollam. Jtem Johannes Wyborg tenetur 30 oras pro excessu ex parte Walde. [Anno mcccl;] Infra octavas assumpcionis beate Marie virg. Ragvaldus de Berke emit siliginem in foro; pro eo emendabit 1 fertonem, pro quo dom. Conradus de Reyne promisit. [Anno mcccl sexto:] Jtem post divicionem apostolorum Laurentius Vinne, Meye Hinke, Melentoyue et unus, qui servus uni, dicto Meles de villa Yckauere; predicti evaserunt, quorum socius decollatus, quia unum theutonicum in via interficere voluerunt et eundem spoliaverunt. [Anno mccc....:] Isti carnifices dederunt pro macellis: – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Jtem Henricus filius Rasseborges, koldunewesscher, dedit 8 oras. Jtem Hinke Rasseborg dedit 8 oras."}, {"df": "6725", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Isti sunt fratres et sorores mortui layci (intill år 1421): Peter Alenninghe. Cristina Pädha[r]sdotter. Filia dominj Nicholai Korka militis, restat 4(or) marchas. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item nota jsti obligantur conuiuio (1421– ca. 1423): Item Andreas Inguarson quatuor marchas pro filia dominj Nicholai Koorka. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item anno Domini mcdxxvij leuata: Dominus Nicolaus Korke miles j nobil. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Domini mcd 27. Isti sunt fratres et sorores effecti in extremis: Item <dominus Nicolans Korke miles i nobil> soluit. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Domini mcdxxix. Item domina Cecilia Korkans soluit iiij marcas. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Domini mcdxxx – – – fratres effecti sunt: Dominus Iohannes Kyla soluerat. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Dominj mcdxxxj – – – – effecti sunt fratres et sorores: Item Hannus Kröpelin cum vxore, soluerat ij nobulos et 2 marcas. Item Symon Környngh duas coronas pro nobulo soluit, – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item anno Dominj mcdxxxiij. Primo Pædher Flæmyngh cum vxore. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Dominj mcdxxxix leuata. <Item 2 marcas ex parte Johannis Kröpelin>. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Dominj mcdxl – – – leuata: Item marscalcus cum vxore duo[s] nobulos pro introitu. Item soror marscalci vnum nobulum. Item Gözstauus Karlson. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Nomina defunctorum (1433–1435): Item herre Jönis Fynne restat. Item frv Cecilia, her Niclis Korkas hustrv war. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Hic sequuntur fratres effectj – – – anno mcdl primo. Clerici: Dominus Petrus Finno capellanus soluit. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno vt supra fratres in extremis effecti: Frw Bänkta herra Erik Axalson hustrv. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Domini mcdlquinto – – – – effecti sunt isti fratres et sorores in extremis: Item dominus Henricus Matisson miles de Finlandia soluit 4(or) ad comodum conuiuii. Scriptum feria tercia proxima post dominicam Oculi anno Dominj mcdlvj. Item Sten Henrikson, foghade i Norrabotn, iiij mark hans ingangir i helgha likama gille, soluit. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Item anno Domini mcdlxix in extremis isti facti sunt fratres: Item Lasse Korky soluit 4(or) marcas. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Domini mcdlxxi – – – isti effecti sunt fratres: Knut Posse soluit 4(or) postulatos. – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Anno Domini millesimocdlxxii – – – isti effecti sunt fratres: Item Olaff Finne soluit 4(or) – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –"}, {"df": "6726", "dating_start_year": "1446", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kaupungit, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nisse Porin (1420). Hans Kröpelin (1421). Claus nylending (1430). Olaff Fynne (1433). Nigels alendinger (1433). Jönis Fynne (1437). Her Göstaff Karlsson (1441). Broder Hans Kyle (1442). Peder Nigelsson aff Abo (1446). Lasse Fynne (1459). Magnus alenninge (1472). Lasse Fynne (1472). Bertil Fynne (1472). Oleff Finne (1482). Jtem in deme jare miiij(c) lxxxiiij in der grote pestelensige do gaf Hinrik Pederson af Abo & Olef Anderson jewelik iij ore rede penninge & j ore. (Äfven fyra andra gåfvo sin skärf)."}, {"df": "6727", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6728", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6729", "dating_start_year": "1450", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6730", "dating_start_year": "1455", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6731", "dating_start_year": "1457", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6732", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6733", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6734", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6735", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6736", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6737", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Siena", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6738", "dating_start_year": "1460", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6739", "dating_start_year": "1462", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6740", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6741", "dating_start_year": "1465", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6742", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6743", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6744", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6745", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6746", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6747", "dating_start_year": "1466", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6748", "dating_start_year": "1468", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6749", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6750", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6751", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6752", "dating_start_year": "1469", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6753", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6754", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6755", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6756", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6757", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6758", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6759", "dating_start_year": "1470", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6760", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6761", "dating_start_year": "1471", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6762", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6763", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6764", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6765", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6766", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6767", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6768", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6769", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6770", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6771", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6772", "dating_start_year": "1473", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6773", "dating_start_year": "1474", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6774", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6775", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6776", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6777", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6778", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6779", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6780", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6781", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Grottaferrata", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6782", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6783", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6784", "dating_start_year": "1475", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6785", "dating_start_year": "1476", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6786", "dating_start_year": "1477", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6787", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6788", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6789", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6790", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6791", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6792", "dating_start_year": "1478", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6793", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6794", "dating_start_year": "1481", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6795", "dating_start_year": "1482", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6796", "dating_start_year": "1483", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6797", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6798", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6799", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6800", "dating_start_year": "1484", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6801", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6802", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6803", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6804", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6805", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6806", "dating_start_year": "1485", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6807", "dating_start_year": "1486", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6808", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6809", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6810", "dating_start_year": "1489", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6811", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6812", "dating_start_year": "1492", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6813", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6814", "dating_start_year": "1493", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6815", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6816", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6817", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6818", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6819", "dating_start_year": "1494", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6820", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6821", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6822", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6823", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6824", "dating_start_year": "1495", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6825", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6826", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6827", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6828", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6829", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6830", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6831", "dating_start_year": "1498", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6832", "dating_start_year": "1499", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6833", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6834", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6835", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6836", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6837", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6838", "dating_start_year": "1500", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6839", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6840", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6841", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6842", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6843", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6844", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6845", "dating_start_year": "1510", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6846", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Grottaferrata", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6847", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Faenza", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6848", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Faenza", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6849", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Faenza", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6850", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6851", "dating_start_year": "1512", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6852", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6853", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6854", "dating_start_year": "1517", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6855", "dating_start_year": "1520", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6856", "dating_start_year": "1521", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Rom", "issuingplacecountry": "Italia", "language": "latina", "indexterm": "Paavi ja kuuria, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": ""}, {"df": "6857", "dating_start_year": "1322", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Paikallishallinto, Kirjeet", "transcript": "[<i>Chrismon</i>]ᵃ Nicholaus iunior de Scelege suiq<i>ue</i> <i>con</i>iudices ibidem • viris disc<i>re</i>tis ac i<i>n</i> <i>Christo</i> dile<i>ct</i>is <i>con</i>sulib<i>us</i> in Reuele salutem in om<i>n</i>i<i>um</i> saluatore. /ᵇ Discretio<i>n</i>i u<i>est</i>re magnitudinis p<i>re</i>sentib<i>us</i> declaram<i>us,</i> q<i>uod</i> nos delib<i>er</i>ato <i>con</i>cilio uobis ac u<i>est</i>ris <i>con</i>ciuib<i>us</i> lib<i>er</i>am dam<i>us</i> et <i>con</i>cedim<i>us</i> facilitate<i>m</i> et securitate<i>m</i> ue<i>n</i>iendi siue t<i>ra</i>nseundi ad p<i>re</i>sentia<i>m</i> n<i>ost</i>ram • apud nos manendi et recedendi. • Jncui<i>us</i> rei testi<i>monia</i>m sigill<i>um</i> n<i>ost</i>re • vniuersitatis p<i>re</i>sentibus est appensum. • Datu<i>m</i> anno D<i>omi</i>ni mº • cccº • xxijº in uigi<i>li</i>a b<i>ea</i>te Margare[<i>te</i>]ᶜ, – valete —."}, {"df": "6858", "dating_start_year": "1418", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den ersamen vorsichtigen wisen mannen vnsen ghunstigen vrunden borgermeistere vnd<i>e</i> radmanne der stath tho Reuele entbede wy burgermeistere vnd<i>e</i> radmanne der stadh Abo vnsen vruntliken groet tho voren vnd<i>e</i> begeren. Juwer bescheidenheit to wetendende, dat vns Laurens Huweynen vnd<i>e</i> Jusse Kulio vnd<i>e</i> Margrete Hinrik Kulien dochter bewittiget vnd<i>e</i> geopenbaret hebben, • dat Margrete Laydesche ere modder jn juwer stadh gestoruen sij, der goth genedich sy, vnd<i>e</i> dat dusse vorg<i>escreuene</i> Laurencz, Jusse vnd<i>e</i> Margrete hebben vor vns gewest mit erbaren luden, • de dat lyfliken in de hilgen gesworen hebben mit vp gerekkeden vingeren, • dat dusse vorg<i>escreuene</i> Laurencz vnd<i>e</i> Jussen vnd<i>e </i>Margreten vader vorg<i>escreuen</i> dre gebrodere weren echt vnd<i>e</i> recht vt enem echten rechten bedde geboren van vader <i>et </i>van moder, • vnd<i>e</i> dat dusse suluen vorg<i>escrevene</i> Jusse vnd<i>e</i> Margrete ok echt vnd<i>e</i> recht vt enem echten vnd<i>e</i> rechte<i>n</i> bedde geboren sin, vnd<i>e</i> se de negesten erfnamen mit Laurencz vurg<i>escreuen</i> tho alleme na gelatenem gude sin, dat dusse vorg<i>escreuen </i>Margrete Laydesche na gelaten heuet, der ghot genedich sij, de van deme enen brodere geboren was echt vnd<i>e</i> recht vt enem rechten echten bedde, vnd<i>e</i> dusse Laurencz vorg<i>escreuen</i> vnd<i>e</i> Jussen vnd<i>e</i> Margreten vader vorg<i>escreuen</i> van deme and<i>er</i>n broder, also hir to voren gescreuen steit, vnd<i>e</i> nemant neger sij van erfnamen wegen edder ere gelijk. Jt<i>em</i> so hebben dusse v<i>or</i>g<i>escreuene </i>Laurencz vnd<i>e</i> Margrete • vor vns vullenkomen mechtich vnd<i>e</i> mundich gemaket dussen vorg<i>escreuenen</i> Jussen vnd<i>e</i> hans Kulyen dat vorg<i>escreuen</i> na gelatene ghut to vorderende vnd<i>e</i> jntomanende vnd<i>e</i> vp to borende vnd<i>e</i> dar by to doende vnd<i>e</i> to latende gelik<i>er</i> wijs efte se suluen dar jegenwerdich weren, • wor v<i>m</i>me bidde wi jwe erbarcheit, • dat gy dussem vorg<i>escreuenem</i> Jussen vnd<i>e</i> Hans behulplik sijt to ereme rechte, dat en dit v<i>orgescreuen</i> na gelatene guth werde geantwerdet to v<i>or</i>gescreuen Lautzᵃ • vnd<i>e </i>Margareten behoff; • dat wille wy gerne vordeinen jn gelijken saken vnd<i>e</i> hebbet des tho vns eyne gantze to v<i>or</i>sicht wes vorg<i>escreuene</i> Jussen vnd<i>e</i> Hans van dussem v<i>or</i>gescreuene<i>m</i> ghude geantwerdet wert, • dat ghi efte de juwen dar nene na maninge v<i>m</i>me lyden sullen, wente wy dar vulle vorwaringhe van vnsen borgeren vorg<i>escreuen</i> vore ghenomen hebben. To einer merer tuchnisse so hebbe wy vnses stades jngesegel an dusser breyff hengen laten de gegeuen vnd<i>e</i> ges<i>creuen</i> is jn de jaren vnsers Heren veerhundert vnd<i>e</i> jn deme achtenden jare viij daghe vor zunte Philippe <i>et</i> Jacobe [<i>Chrismon</i>]ᵇ"}, {"df": "6859", "dating_start_year": "1472", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Ingå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Kennes jak Cristiern Ffrille laghman j Suderfynne m<i>et</i> thettáᵃ mith ópitbreffᵇ, at th<i>e</i>n tiidh jak tingit hǔlt m<i>et </i>almoga<i>n</i> aff Inga sok<i>e</i>n j tessa gode mæ<i>n</i>ne nerwaro Jeppe Olaffson fogate pa Raseborgh, Biórn Ragǔalson he<i>re</i>dz hófdinge th<i>e</i>r samestat<i>et</i>s, Olaff Tǔweson a væp<i>e</i>n, tha kom for<i>e</i> ráttá Andris Jóniss<i>on</i> j Lýndekǔllæ m<i>et</i> sinæ samsýskene, som ár Laur<i>ens</i> ok Niels, margit ok cristina, / ok sporde sik fore m<i>et</i> the xij j nemden sathe, om th<i>e</i>r war nokon rátte<i>r</i> árffui<i>n</i>giá at árffǔa sin samsýster Kadrin som bleff dódh j Ráfflá / án for<i>nemp</i>de Andris ok hans sýskone. Tha besworo the xij som j nempden sathe, at th<i>e</i>r ingen nermar<i>e </i>árffui<i>n</i>giá til war án tessá for<i>scriff</i>ná Andris ok hans sýskýnne. / Ok all menegh sok<i>e</i>n m<i>et</i> thóm fǔllelica til stodh at swá j san<i>n</i>enden ár som forscr<i>iff</i>t staar. Till yt<i>er</i> me<i>re</i> wisso ok vithnisbýrdh tha bidh<i>e</i>r jak erligá ok welbýrdige men Biórn Ragǔalson ok Olaff Tǔweson a væp<i>e</i>n at hengia ther<i>is</i> jncig<i>e</i>l nidhan for<i>e</i> th<i>et</i>tá breff m<i>et</i> mith jncigle / som scriffuit ok giffuit ár j Jnga sok<i>e</i>n om sancte Henric<i>is</i> apton anno D<i>omi</i>nj m cdlxxij."}, {"df": "6860", "dating_start_year": "1496", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Borgå", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Den ersamen vorsichtigen vnde wisen mannen borg<i>er</i>meist<i>er</i>en vnd<i>e</i> radtma<i>n</i>nen der stadt Revall da<i>e</i>n wý borg<i>er</i>meistere vnd<i>e</i> radma<i>n</i>ne der stadt Borga witlik vnd<i>e</i> opembar tugende in vnde mit desseme vnsen breue, dat vor vns irschenen is de erlike frouwe Katherina Grope vnd<i>e</i> hefft vor vns to irkennende geuen, wo in juwer stadt Reual in God vorstoruen is Laurens Grope ere elike broder van vader vnd<i>e</i> moder, vnd<i>e</i> nagelaten hefft etlike erffgudere dar se de negeste erue tho sý na deme Bartolomeus des ergenanten laurens sone ock in God vorstoruen is. Syn der haluen vorder vor vns irschenende ersamen manne Jons Petersson vnde Jons Jacobsson, erff besetene borgere býnnen v[<i>n</i>]serᵃ stadt, tuges vnd<i>e</i> loffwerdiges fróme ma<i>n</i>ne, vormiddelst eren vtgestreckeden armen vnd<i>e </i>vpgerichteden vingeren staue<i>n</i>der eede lijffliken tho den hilligen gesworen hebben vnd<i>e</i> wargemaket, dat de vorschreuene Katherina vnde Laurens Grope syn ful suster vnd<i>e</i> broder vth eyneme eeliken bedde echte vnde rechte eliken getelet vnd<i>e</i> geboren •ᵇ synt van Oleff Gropen erem vader vnd<i>e</i> Katherinen erer moder seliger dechtnisse, so beschedeliken, dat de vorbenomed Katherina to den nagelaten<i>en</i> guderen Laurens Grope vnd<i>e</i> synes sones Bartolomeus Grope de negeste erue is, vnd<i>e</i> nymant neger noch mit er allike na. Vnd<i>e</i> na deme de ergenante Katherina personliken to Reual nicht profitliken komen kan sodane gudere to vorderende vnd<i>e</i> to manende, so hefft se in der besten wise vnd<i>e</i> forme alse konde vnd<i>e</i> mochte vor vns vulmechtich gemaket vnde maket vulmechtich in krafft desses vnses breues den beschedenen man Benedictumᶜ Hansso<i>e</i>n, eren eliken sone jegenwardich, sodane gudere in rechtes wise offte in fruntschopp to manende to vorderende, vnd<i>e</i> to entfangende quitancien van deme he entfangenn werd to g[<i>e</i>]uendᵈ eynen offte meer anwalde offte procurat[<i>io</i>]nesᵉ [<i>i</i>]nᶠ syne stede to settende vnde [<i>s</i>]eᵍ wedder to ropende, so vaken em dunket nutte to wesende, vnd<i>e</i> alle dinck to donde vnde to latende geliker wijs de erbenomde Katherina syn moder dar personlik were; vor v<i>m</i>me ersamen leuen he<i>re</i>n vnd<i>e</i> frunde, wy jw andechtigen bidden dat gy deme erbenomeden Benedictoʰ Hansso<i>e</i>n v<i>m</i>me vnser bede willen gunstich vorderlick vnd behulpen syn. Dot em in vorforderinghe der vorgeschreuen<i>en</i> gudere gutlike vtrichtinghe vnde bescheet wedderuaren moghe steden vasten gelouen vnd<i>e</i> eyn gantz touorsicht to vns hebbende, wes desseme suluen Benedicto van den nagelateñ guderen offte schulden geantwardet wert, dat gi vnd<i>e</i> de jennen de eme sodane gudere antwerdennene namani<i>n</i>ghe liden sollen; dar willen wý juwer ersamheit gud vorseggen, wente wy nogafftige borghe dar vor entfangen hebben. Vorschulde wý v<i>m</i>me juwe ersamheide jnd geliken offte grote<i>re</i>n wor wý konen vnd<i>e</i> moghen alle tijt gerne. Des to merer tuchnisse der warheit hebben wy vnser stadt secretum vnder and den dessen breff laten hengen de gegeuen is to Borga na <i>Christi</i> gebort dusentveerhundert jn deme sesundenegentigesten jare an den auende sancti Bartolomei des hilgen apostols."}, {"df": "6861", "dating_start_year": "1501", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Juw ersamen vorsichtygen vnde wolvisen manne<i>n</i> heren borg<i>er</i>meste<i>re</i>n vnde ratma<i>n</i>nen der stadt Reuel, vnszen gudhen fru<i>n</i>den, do<i>e</i>n wy borg<i>er</i>meste<i>re</i>n vnde ratma<i>n</i>nen der stadt Abo noch vruntliker grote derbedynghe witlike, vnde openbar beke<i>n</i>nen vnde betughen jwue, vnde myt desseme vnszeme open vorsegelden breǔe, dat vor vns geko<i>m</i>men is de ersame vrouwe Margar<i>e</i>te Jorgens Meydenborg dochter, Hans van Askens nagelaten wedewe, vnde heft dar sulues vor syck vnde eren arffen oppenbarlicke bekant togestan, dat se van juwer ersamheyt to vullergenoge vnde dancke vpgebort vnde vntfangen heft van sodanne xijᶜ m<i>a</i>rke old<i>e</i> Ryg<i>esche</i> skilling<i>e</i> tuschen em vnde vnses rades mede stolbrode<i>re</i>n here Johan Gryte van weghen selgen her Jacobes Vreyszen, der suluen frouwen Margreten moder vader was, gededinghæt vnde vruntlike wisse aff gespraken is, der sulwen frouwen Margreten ergesc<i>re</i>wen vor sick vnde eren arffen vnde vor alle de der anróren mochten heft vorlathinge vnde qwiit schelt jwer Ersamheyt vnde juwe nakomlinge vnde alle de juwe van sodanne vorberoreden iiɉᶜ m<i>a</i>rk<i>e</i> de desser frouwen Margreten to kompt van den xijᶜ mark<i>e</i> dat hir van des Rik<i>es</i> Rat gededinget is, / vnde och sal Jwdit, Hans van Eyken hwsfrouwe, iiɉᶜ mark<i>e </i>hebben van den xijᶜ mark<i>e</i> dat her Jacob Vreysen medegift was; / de ander vijᶜ m<i>a</i>rk<i>e</i> de sal juncker Willem vnde sin hws frouwen hebben. / Vort mer segghen wy borgermeste<i>re</i>n vnde ratma<i>n</i>nen van Abo jw borg<i>er</i>meste<i>re</i>n vnde ratma<i>n</i>nen ghut vor desse frouwen vnde vor allen eren arffen vor alle nama<i>n</i>inge to ewighen tiden, vor allent dat jw dar van komen mach sunder alle argelist vnde hulp<i>e</i> reden, / nicht iuer dar wp to saken gestelike offte vert<i>z</i>like jn nener leye mate, vnde geuen juw quiit, ledych vnde los. Des to merer tuchnisse vnde orkunde der warheyt hebbe wy vnszer stad secreth beneden an dessen breff gehangen, de gegheuen vnde gescrewen is nader gebort <i>Christi</i> vnser Herr dusent vyffhundert vnde ey<i>n, </i>am<i>m</i>e dage vincula Petri."}, {"df": "6862", "dating_start_year": "1503", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Asiakirjat", "transcript": "WY BORG<i>ER</i>MEISTE<i>RE</i> vnnd ra<i>e</i>tma<i>n</i>nen der stadt Abow bekenne vnnd betüghe apenbar in vnnde myt desse<i>n</i> vnse<i>n</i> breǔe vor<i>er </i>alszwem<i>e,</i> dar desse vnse scriffte vorgeleszen edder<i>e</i> enthoget werden, dat vor vns is gewest de ersame vnnde bescheden<i>e</i>n Hans Blome<i>n</i>now borger<i>e</i> tho Abow • myt syner<i>en</i> erliken husfrouwen Kathrine<i>n,</i> • Hans Schone<i>n</i>berges dochter<i>e,</i> • vnnde hebb<i>e</i>nn sick vor<i>e</i> vns beclaget dat iuwe borger<i>e</i> vnnd<i>e</i> inwon<i>e</i>re geheten Vince<i>n</i>tius Schone<i>n</i>berge, • nagelate<i>n</i> erüe Godken Schone<i>n</i>berges, • is ehm rechter<i>e</i> witliker<i>e</i> schult schuldich gebleue<i>n</i> • veirhündert vnnde vɉ m<i>a</i>rk swedesch nach vtwisninge syner<i>e</i> rekensboke vnnd<i>e</i> hoüedtbreüe vppe wat tijdt vnde im<i>e </i>jar<i>e</i> sodan<i>e</i>n rekenschop geschern is. • Forder<i>e</i> vor vns synt twe vmberochtige borger<i>e</i> gewest, de vor dem stole des rades hebb<i>e</i>n thoden hilligen geswaren vnnde myt eren waren<i>e</i> worden beholden, •dat de ergedachte Hans Blome<i>n</i>now, v[<i>n</i>]seᵃ borger<i>e,</i> is inn<i>e</i> iuwer<i>e</i> stadt Reüell gewest bynne<i>n</i> iar<i>e</i> vnnd<i>e</i> dages, vnnd<i>e</i> hefft de nagelaten<i>e</i> erue<i>n</i> gema<i>e</i>nt v<i>m</i>me sodan<i>e</i> vorberorde scult, • vnnd<i>e</i> en hefft in der<i>e</i> tijdtkone<i>n</i> nheyn recht erlange<i>n.</i> • Erszame<i>n</i>n wolwiszen heren vnde gude<i>n</i> fründe, • hefft de erbenomt<i>e</i> Ha<i>n</i>s Blome<i>n</i>now • myt syner<i>e</i> husfrouwen<i>e </i>Kathrine<i>n</i> vor<i>e</i> vns gewest inn<i>e</i> biwesende fromer<i>e</i> lude beseten bynne<i>n</i> vnser stadt, • vnde hebben vulmechtich gemaket • ᵇ&#60;maken vulmechtich&#62;⁻ᵇ iegenwardige<i>n</i> vor<i>e</i> vns erer<i>e</i> beider<i>e</i> sone Jacob Blome<i>n</i>now, ey<i>n</i> clerick, inn<i>e</i> crafft vnnd<i>e</i> macht desses vnsen apenen breües, sodan<i>e</i> scült to ermane<i>n</i>de wo baüe<i>n</i> bero<i>e</i>t steit; no<i>e</i>mlike<i>n</i> •ᶜ veirhünd<i>er</i>t vnnd<i>e</i> vɉ m<i>a</i>r<i>k</i> swedesch va<i>n</i> de<i>n</i> vpgemelten Vince<i>n</i>tius Scone<i>n</i>berge. Juwe ersamicheit: desse<i>n</i> unnsem breff toger<i>e</i> rechtes behulplick willen syn v<i>m</i>me vsent willen. • Do wy jm<i>e</i> geliken den iuwen wedder v<i>m</i>me wer<i>e </i>wy in vnsem rechte vnde gebede kone<i>n</i> vnnde mogen alle tijt gutwillige<i>n</i> vnde bereit to erkenne<i>n</i>de, szo verne alse recht is. Ok ersame<i>n </i>wolwisen guden frunde, wanner<i>e</i> de<i>n</i> vnsen dar tor<i>e</i> stede sodan<i>e</i> ergeschr<i>euene</i> gelt van iuwe<i>n</i> borg<i>er</i> Vince<i>n</i>tioᵈ werdt vernoget, schal de ergedachte Jacob Blome<i>n</i>now sodan gelt belegge<i>n</i> by twen erliken frome<i>n</i> borgers bynnen iuwer stadt Reüell, • wente so lange dat he kümpth to Abow v<i>n</i>nd haelt eyne quita<i>n</i>tie van vns vor<i>e</i> alle namane<i>n</i>t Hans Blome<i>n</i>nowes, vnses Borgers, Jacob syn<i>en</i> so<i>en,</i> vnnde alle des slechtes nakomelinge gebore<i>n</i> iffte vngebore<i>n,</i> noch ienig<i>er</i>leig rechtes behelppinge pawestliker<i>e</i> edder<i>e</i> keiserliker<i>e</i> gewalt vffte sente<i>n</i>cie<i>re</i>n <i>et</i>c. ERSAMEN wolwisen heren borg<i>er</i>meiste<i>re</i>n vnnd<i>e</i> raetma<i>n</i>nen der<i>e</i> stadt Reuell, gude<i>n</i> fründe. • Wy bidden fruntlike<i>n</i> inn<i>e</i> sampth des gantse<i>n</i> sitte<i>n</i>de rades tho Abow, dat desse vnse inwonre Jacob Blome<i>n</i>now mach vnser<i>e</i> vorscreiüi<i>n</i>ge vnnde vorbiddinge ieghen iuwe ersamicheit geueten<i>e, </i>szo verne he recht hefft, vorsculde vor vnnde vordene<i>n,</i> ensodan jege<i>n</i> iw vnnde de iuwe alle tijt, wedder v<i>m</i>me im<i>e</i> geliken vfte vele grotternn<i>e. </i>Desses to merer<i>e</i> tuchnisse der warheit hebb<i>e</i>nn wy Borg<i>er</i>meister<i>e</i> vnnde Raetma<i>n</i>nen der<i>e</i> stadt Abow vnnses rades jngeseghel witlike<i>n </i>heten henge<i>n</i> benedden an dessen vnsen apenen breff, begeüe<i>n</i> vnnd<i>e</i> gescreüe<i>n</i> im<i>e</i> iar<i>e</i> der gebordt Cristi vnnszes Her<i>e</i>n dusennt wiffhundert vnnde dre, am<i>e</i> mydwekenn<i>e</i> vor dem sondaghe gehetenn<i>e</i> Vocem jocünditatis —."}, {"df": "6863", "dating_start_year": "1507", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Viborg", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Paikallishallinto, Asiakirjat", "transcript": "Ick Eryck Tursszennᵃ, rytther<i>e,</i> bekenne vnnd bethughe jn vnnd myt krafft dusses breues vor, alsweme de ohn seenn, horenn, offte leszen, dat Hans Alsebet ys ghekomen jm jare vefteynhundert vnnd twe in de abowschenn scherenn uppe sunte Katerine<i>n</i> dach dorch storm vnnd vnweder myt eynenm schepe vul ghudes vann Lubeke, | myt welkerenn schepe he gheleyde ghenomen hadde vann<i>e</i> deme bysschoppe vam Abow, Tonne Ericksonn, slotes voghede Dyryck Johanszenn, vnnd vann der stadt vann Abow, dorch vruchten desz kopmanes ghudere haluenn synn schyp vnnd gudt sick dar gheleydenn latenn vmme tho verdeghedynghende des ghemeynen kopmæns bestenn. Soysz<i> </i>my tho wetende ghewordenn woo sodann schyp jn de scherenn ghekomen was, so hadde ick dar hen geschycket myne dener, vnnd leeth Hans Alsebeth an spreken schyp vnnd gudt; vmme welke schepe de mynen buren tho horden, alsz by næmen twelff schuten vul ghudes der desse ghenomen worden vth yner vryen velyghen hauen, vnnd de anderen secsz schuten worden ghenomen vppe der kronen van Sweden strome. Dar tho helden de van Reuell my vo<i>e</i>r mynenn salpether, sweuel solt vnnd wynn, dat ick propper wol botalt vnde ghegulden hadde. Dat my to deme lesten nycht tho lydende stont, vnnd ych myt rechte nycht an Hans Elsebet komen konde, dorch dat gheleyde ohme ghegheuen was van denn voergeschreuenn herenn, so hadde ick ohme myne dener ghesanth myt gheleyde breuen tho dren tyden, dat he scholde tho my komenn tho Wyborch, vnnd he dorch ffruchten haluen vppe myne gheleyde breue nycht komen dorste. So schreyff ych ohm jn den lesten breue: weret sake he tho my nycht wolde komen, so wolde ick ohme bouen alle gheleyde schyp vnnde gudt hebben vor brant lathen, vnnd wolde ohne dar tho vor hyndert hebben wur ych ghekont hadde. Des ys he dorch dat gheleyde tho my ghekomen tho Wyborch, vnnd eer he tho my quam hadde he reden welke ghudere vor kofft dorch vruchtenn haluen vnnd deme ghemeynen kopmanne thom besten. Dar tho hebbe yck ohme ghegont myt desz kopmannes ghuderen synn beste tho dhonde de ghudere tho vorkopende deme kopmanne to deme bestenn, tho welkerenn ghudere<i>n </i>yck wol recht ghehadt hadde vann sake haluenn der stadt vann Reuell, als vo<i>e</i>r gherort ys. Dusses thor tuchnysse vnnd orkunde der warheyt hebbe yck myn angheborn<i>e</i>n inghesegell wytlykenn hethen hangen beneden an dussen breyff, deghegheuen vnnd gheschreuen ys vph Wyborch slot nader ghebort vnszes Her<i>e</i>nn vyffteynhundert vnnd yn dem seuenden jare jn vigilia palmaru<i>m.</i>"}, {"df": "6864", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Juwe ersame<i>n</i> • vn<i>n</i>dᵃ vorsicktugen<i>n</i>ᵇ manne<i>n</i> borgemeyster<i>e</i> vn<i>n</i>d<i>e</i> rodtman<i>n</i>e der stadt Reǔel gegrothe wii borgemeyste<i>re</i> vn<i>n</i>d rodtmanñeᶜ der stadt Abo, unde doen witlik vn<i>d</i> opi<i>n</i>bar<i>e, </i>wo dat vor vnsz hefft geǔest jnt sitende reckte unszes stoles de erbare froǔe Beritta Andr<i>i</i>sse dokth<i>e</i>r van V<i>ir</i>mo, unde uns to kenne gegeue<i>n,</i> wo szyn broth<i>e</i>r Thomas Torn, van zeliger decktnissze, ys gestorfwen jnt gode bynne<i>n</i> Reǔel. Unde vortme<i>r</i> was sze bege<i>re</i>nd<i>e</i> van vns, dat wij dat betugen<i>n</i> willen<i>n,</i> dat sze ere reckte syster ektegeboren un<i>n</i>d<i>e</i> neygeste arffǔe nǔ wer<i>e.</i> Sa betuge wij dat, / dat sze ys szeliger Thomas Torn syn rechthe unde echtegeboren systh<i>e</i>r beyde van<i>e</i> vade un<i>n</i>d<i>e</i> modh<i>e</i>r, unde ys nǔ syn neygheste ••arffǔe vn<i>n</i>d<i>e</i> neme<i>n</i>de ann<i>er</i>s. • Unde hefft dussen<i>n</i> jegenw<i>er</i>digen b<i>re</i>ffuise<i>re</i> Peyter Flemingk, wonende bynne<i>n</i> Abo, un<i>n</i>d<i>e</i> szyn eighin eckthema<i>n</i> Erick Krogy fulmectige<i>n </i>p<i>ro</i>cǔrator<i>e</i>s gemaket szodane arff wt tomane<i>n</i>de, • wpp toborende un<i>n</i>d<i>e</i> to szyck neme<i>n</i>d<i>e,</i> un<i>n</i>d<i>e</i> dar wpp vor alle namani<i>n</i>ge q<i>ui</i>ttanc<i>ie</i> to gegeuend<i>e.</i> Dat gesulueste doen wi ock un<i>n</i>d<i>e</i> betuge jn, vn<i>n</i>d<i>e</i> myt dussen<i>n</i> unsze opene breue, dat ydt altomol szo waractigk ys. War w<i>m</i>me wij juwe erszamheyt myt vlitigen<i>n</i> beger<i>e</i> vru<i>n</i>tliken bydden, dat gy vn<i>n</i>szen vorbenomed luden<i>n</i> gunstick, • vorderlick, vn<i>n</i>d<i>e</i> behulpelick wilde szyn w<i>m</i>me vnsze<i>n</i> vlitigen<i>n </i>bydden willen<i>n,</i> dat sze szodane arffǔe mockte redelika wtkrigen<i>n,</i> • upboren, un<i>n</i>d<i>e</i> to szy neme<i>n,</i> / uppe dat sze syck des mer<i>e</i> nicht en darffte<i>n</i> moygen efte koost un<i>n</i>d<i>e</i> terinck dar w<i>m</i>me doen. • Dat vorskulle wij tegen<i>n</i> juw<i>e</i> ersamheyt willicliken<i>n</i> gierne jnt liike efte grotter<i>e</i> motthe war wij kwnne<i>n</i> vn<i>n</i>d<i>e</i> mogen<i>n.</i> Hyr mede juw<i>e</i> ersamheyt Gode den Heren<i>n</i> beuolen<i>n</i> salick un<i>n</i>d<i>e</i> geszunt to lange<i>n</i> tiiden. Gegeuen<i>n</i> vn<i>n</i>d<i>e</i> gescr<i>euen </i>to Abo vppe s<i>anc</i>ti Dominici dagk an<i>n</i>o D<i>omi</i>nj Mdxi, undi<i>r</i> vnsze stadz jngesegel hyr undi<i>r</i> gehangen<i>n.</i> ᵈ"}, {"df": "6865", "dating_start_year": "1511", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Åbo", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "saksa", "indexterm": "Kaupungit, Kirjeet", "transcript": "Jw ersamen vnde vorsichtigen wysen her<i>e</i>nn • borgermeísteren unde rathmannen der stadt Reǔal, • vnszen gǔnstígen guden frǔnden, / don wý borgermeistere vnde rathmanne der stadtᵃ Abo ín Swedenricke / nach vnszes frǔntliken grotes erbedínghe witlik apenbar<i>e</i> &#60;apenbar&#62;ᵇ bekennende vnde betugende, / jn vnde mýt duszem<i>e</i> vnszem<i>e</i> apene breffe, / dat wý van wegenn<i>e</i> der erbarnn<i>e</i> frowen Beritta Anderssz dochter, geseten ín dem<i>e</i> kaspel vírmo Abo stifftes, / zelígen Thomas Thorńe myt jw in Godt vorsterǔen / elike suster, / welke de negeste erǔe vnde nafolgersche ýs to sýnen nagelaten guder<i>e</i>nn / vnde myt ere nu<i>m</i>mende licke na, / szo wý dat in vnsze<i>m</i>m vorigem breffe an jwe ersame<i>n</i>heidt / der wegen geschicket vnde gehantreket betuget hebben, / vnde v<i>m</i>me sulke gudere to entfangen vptoboren • vnde afftorichten, / seggen wý jwen ersam<i>i</i>cheiden gudt, / steden vasten geleǔen, vnde en gans war sekere thoǔorsicht to vns hebbende, / wes Peter Fle<i>m</i>mínck vnse borger, / Vnde Eríck Krogý van Vírmo, vorgedachten froǔen elicke man, fulmechtige procǔratores vnde hoǔetlude to dǔszen erffgudere to bemome<i>n</i>de, gesecht vnde gemaket jnholde vnszes ersten breffes an jwe ersame<i>n</i>heide gebracht, / van sodanen erǔe gǔdere in jwer stadt sýnde aǔerant werdet wert, / dat jwe ersame<i>n</i>heiden, / noch de jwen, / edder jemende anders, / de ensodans werden aǔerantwerden dar nene namani<i>n</i>ge fudrer<i>e</i> mher<i>e</i> vm<i>m</i>e liden schollen ín geístlickem edder wertlickem<i>e</i> rechte / jn ienígen tokameden tiden. / Dar willen wý jw gudt vorweszen in krafft duszes breffes, • wente wý dar vor nothafftege borgen vnde vorwijsinge hir tor stede entfangen. / Allet sunder argelíst tho orkǔnde vnde merer<i>e </i>warheit / hebbe wý vnszer stadt woentlike secrete benedden an duszen breff laten hengen, / de gegeǔen vnde schreuen ys to Abo • jnt jare vnszer Her<i>e</i>nn dusent výffhundert vnde elffenn, des sonnaǔendes vor nativitatis Marie Virginis — :"}, {"df": "6866", "dating_start_year": "1458", "dating_end_year": "", "issuingplace": "Kumogård", "issuingplacecountry": "Suomi", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Alla the dandemen thetta breff høre eller see helsar jach Magnus Frille kerlige met Gudh och kennis jach met myno thenne opne breffue och fulleliga tilstoor at jach hauer wnt myn syster Margite swa mykit som mik retteliga bøør oc vpa myn deel løper j the tompthena j Abo met allom kerlech oc godwilia. Tiil mera wisso tricker jach myt jncigle aa righen paa thetta breff, scriffuit paa Kastilholm anno Domini mcdlviij tisdagen næst epter Calixti."}, {"df": "6867", "dating_start_year": "1508", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Asiakirjat", "transcript": "Jak Johan Dürhake, prebendatus j Abo, bekennes oc kwngør oc met thetta mijt øpne breffue fullelige tilstaar at jach met beradne modh oc godwilie haffuer wplatid erlige herrer oc godemen capitulum j Abo, allan then deel mik ær tilsackt før witherligit geld j then tompt oc gaardh hwstrv Thole, borgerske fordom j Abo, aa sæle omynnilse, haffde liggende widh Fægathan, ffør clx marker, aff huilken summa jak haffuer wpburit xx marker swenska, oc for the cxl marker i gen staa haffue for:de gode herrer loffuat mik oc tilsagkt frij kosth oc therningh j theris commune til myn liiffs tiid som mik hopes the ok swa gøre. Thy affhendher jac mik all then rææth jac haffuer til forde tompt oc gordh, oc til egnar før:de gode herrer eller hwart the them skickande warde til ewigh egha. Til ytermere wisso oc bætre forwarningh trycker jac mit signet nedhan for thetta breff, som giffuit oc scriffuit ær anno Domini mdviij, pa sancte Øriens dagh."}, {"df": "6868", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Til mynnes. Thesse ære retthe roor som aathskilier domkirken och stadhen wed domkirkiens leergraffuer som doomkirken behulth sidhen bisp Ragwald gaff stadhen the andra tompter som viid samma leergraffuer ære bygde, fførst fra domproastins sødra aakergards hørne oc swa nedhen met gropena som ffraa Kupitza loper oc til Hinza Knaps sødra akergards hørne och swa nedher moth stadhen wid Mariawores gardh och fram moth the gordena ephter gambla bygningena til Gerwins Cristine gardh, som henne koolgardh fførre war, etc:a. Litteras originales super hiis habent ciues."}, {"df": "6869", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Thenne epterscriffnæ mæn ware j Kurila vp[a] en syn j mellan domkirkien ok Lasse Pæderson, borghamestere j Abo: Olaff Tokka.Jusse Korppelax. Matis Ylikilæ.Olaff Andrisson. Peder AllakilæHenric Rawoltala. Jusse Awan.Thomas Gærlaxson. Laurens Lemmo.Michil Viwon. Peder Ylpos.Niclis Pæderson Jræwoltala."}, {"df": "6870", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Primo a quolibet parrochiano ɉ pund luceorum; jtem a quolibet capite vnam marcam butiri. Bona infrascripta in parrochia Salw pertinent ad mensam episcopi Aboensis. Primo habet sextam partem in Pøiæioki in piscatura et in omnibus aliis pertinenciis, quod predium inhabitat quidam Karl Sluk, de quo dabit annue tonnam salmonum et iiij pund butiri. Jtem habet quintam partem cum villanis in Kalaioki in piscatura et omnibus aliis pertinenciis, et his habent exhibere domino meo annue vnam tonnam salmonum. Habet vnum predium dictum Kannispæ.]"}, {"df": "6871", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Primo habebit a quolibet parrochiano v marcas luceorum. Item vnam marcam butirj a quolibet capite pro nebbeskat.]"}, {"df": "6872", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Colonie seu numerus coloniarum mense archidiaconatus in ecclesia Aboensi.   Prima colonia in Normarch in Vlszby. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   2:a colonia Monos jn Lemmo. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   3:a colonia Pappila jn Nwmmisby. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   4:a colonia Topos jn Nowssis. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   5:a colonia Padhas i Saw. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   6:a jn Padhas. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   7:a Kyrkiby. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   8:a Wettis ibidem. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   ix:a jn Hinnebøle; hec mutata est ad Ylistara. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   x:a jn Ylistara. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   xj:a jn Gestrigby jn Alandia. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   xij:a in Biørneby in Swnda. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:   xiij ibidem. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario:"}, {"df": "6873", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Sequntur predia adaucta per dominum Magnum Griszefooth archidiaconum quendam ecclesie Aboensis. Mækinpæ in Saw. Seminat jn agro: Habet prata: Habet pro jnuentario: Korwela ibidem. Seminat jn agro: Habet prata: Habet pro jnuentario: Soynis jn Resa. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario: Kalola in Tawastia. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario: Melkila in Janakala. Seminat in agro: Habet prata: Habet pro jnuentario: Terwenkoski ibidem. Vbi sint duo molendina. Nullum habet jnuentarium: Dabit annue viij pund …** ullius ordinis."}, {"df": "6874", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Jnuentarium prepositure Aboensis. Primo decretales, vnus aphus de pondere vnius marce argenti puri, j cacabus magnus dictus bryggipana, ij tasse. Jn colonia Vplingh ij vacce, j juvencus, j par boum, iiij oues. Jn colonia Lolela ij vacce et vnum par boum ac iiij oues. Jn colona Taymo ij vacce et j par boum cum iiij ouibus. Jn Caupyla nullum inuentarium, quia fuerat predium pensionarium de pensione iiij marcarum. Jn Lectemæky ij vacce et j par boum, iiij ou[e]s. Jn Hæryensylme ij vacce et j par boum, iiij oues. Jn Mylly[by] ij vacce et nulli boues, sed nos Magnus* adauximus j par boum. Summa pecorum pro inuentario xiij vacce xij bouesSimul xxv capita exceptis ouibus. xij oues"}, {"df": "6875", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina, ruotsi", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Anno Domini mcdxlvijº. Prima colonia. Tho gaffz eth godz til helge tree konunge altare j domkirkione j Lyttus lighiandis j Nwmmis soken. Ther war vtøffuer verdelighin fader biscop Mognus, her Magnus Gren riddere, her Henric Bidz riddere oc her Henric Clausson riddere och flere andre gode men. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet pro jnuentario vnum taurum, ij vaccas, ij oues. Dabit iij marcas pro agrario in anno. 2:a colonia. Anno eodem. Gaff ærligin och velboren man her Henric Clauusson riddere met synne husfrves samtickia, ffrv Lucia, eth godz som hether Aysynpæ lighiande j Masko soken; thet giffuer helffthen. Pro jnuentario habet i par boum, v vaccas, j taurum de 3:bus annis et x oues. Super fundico: Jtem gaff Henric Clausson riddere en gordh lighiande vtoffuer aan til the helge tre konunge altare j Abo. 3:a colonia, Attula. Anno Domini mcdxlix. Gaff ærlighin och velboren man her Henric Clausson riddere met syna ærlige husfrves samtickio, frv Lucia, ij godz til helge tre konunga koor; eth heter Attula ligiande j Nowsis soken; thet giffuer helffthen. Ther ær pro jnuentario: Pro jnuentario habet j par boum, iij vaccas, j juuencam, j equam vnius anni, x oues. Jsta sunt commvnia, primo domino Tuure* Vinth. Seminat in agro: Pro semine vernalj: iiiɉ modios ordei, iij modios auene, ɉ modium tritici, jtem ɉ modii fabarum, ɉ modii pisorum. 4:a colonia, Sorsila. Jtem thet andra godzet heter Sorsila, ligiandis j Virmo soken. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet pro jnuentario j par boum, iij vaccas. Dabit pro agrario iij marcas. Anno etc:a [mcd]xlviij. 5:a colonia Hadila. Gaff velboren man Bent Lidikesson met sine ærlige husfrves samtickio hustrv Valborgx, eth godz som heter Hadila lighiandis j Nowssis soken, thet giffuer helffthen. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Pro jnuentario habet vnum par boum, iiij vaccas, x oues. Jtem gaff for:de Bent en tompt j Abo ligiande nær clostret vpa Øffuer gathun met en sten kellare. Jtem hundrade march peninga och eth horn beslagit met siilff. Jtem two quærna j Køkala och the fiske verka ther til likka met aker, æng oc vtmarcker som ther tiil hører vnder helge iij konunge altare j Abo. Super vno fundico. Jtem gaff her Henric Bidz en gord j Abo helge thre konunge, huilken han laglige fik aff hustrv Sophia, Hans Kustos ænkia, til æwinneliga ægho, ther cappellanen scal sihtia vpa. Jtem til sama altaret j syt testament eth horn beslagit met siilff. Super 2:bus opellis. Jtem gaff her Peder Jacobi, Gudh hans siæl nodhe, ij bodha tompter lighiandis vpa torghit vpa sødher sidhan næst broon. Super prato vno in Lundh. Jtem gaff her Henric Busman, Gud hans siæl node, alteret til testament j stoor ængh met two ladhwr lighiandis j Lund soken; ther gøres skat vtoff aarliga vj ore:"}, {"df": "6876", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Kirkolliset, yleiset, Muut", "transcript": "Primo episcoporum: Dominus Magnus Olaui, primus fundator. Dominus Olauus. Dominus Conradus Bidz. Dominus Magnus Nicolaj de Serkilax. Archidiaconi: Magister Benedictus Holt. Magister Johannes Magni. Dominus Nicolaus Mwlle. Dominus Siffridus Olaui. Dominus Magnus Grisfoth. Prepositi: Magister Henricus Freese. Magister Magnus Nicolai. Magister Laurencius Swripæ. Magister Henricus Wenne. Magister Paulus Skeel. Canonici: Dominus Johannes Flæmingh. Dominus Johannes Lenæpæ. Dominus Haquinus Johannis. Dominus Johannes Tawast. Magister Petrus Benedicti. Magister Olaus Petri. Dominus Petrus Petri. Magister Laurencius Michaelis. Magister Magnus Johannis. Dominus Magnus Laurencij. Dominus Martinus Skytthe. Sacerdotes: Magister Laurencius Swrinpa. Dominus Johannes Sweder. Dominus Martinus Olaui. Dominus Benedictus Johannis. Dominus Marcus Olaui. Milites et militares: Dominus Henricus Clauusson jn Koskis, miles. Dominus Henricus Bidz, miles in Viik. Dominus Magnus Gren, miles. Dominus Ericus Absalonis, miles. Dominus Aruidus Clausson, miles. Dominus Nicolaus Ericsson de Fogleviik, miles. Milites et armigeri: Benedictus Lidikisson. Ericus Bydz, legifer Swderfindie. Johannes Olaffson de Kariskyla. Jacobus Persson de Pidkala, legifer. Johan Kyle, aduocatus castri. Kanutus Bidz. Henricus Bidz. Proconsules, consules, ciues et burgenses. Jacobus Frese, proconsul. Albertus Nyendorp, proconsul. Henricus Buskemas, proconsul. Ffredericus Frese, ciuis. Johannes Kortzhagen, consul. Bernardus Grothe, consul. Branderus Lampen, consul. Gerlacus Flicke, ciuis. Andreas Mwnk, proconsul."}, {"df": "6877", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Sequuntur nomina coloniarum altaris animarum, jtem memorialia super* Super pratis, coloniarum jnuentariis cum suis agrariis et redditibus. Prima colonia dicitur Heyckis in Lemmo, quam dedit Clauus Lidikisson, prefectus Aboensis. Seminat in agro: Pro semine vernali duos modios ordei. Jsta colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnum par boum et ij vaccas. 2:a colonia in Vemo, Reduckas, quam dedit Benedictus Lidikesson. Seminat in agro: Pro semine vernalj habet v modios ordei et totidem auene. Pro jnuentario vnum par boum, ij vacce, iij oues. 3:a colonia in Nowsis, quam dedit hustrv Ragnild. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet j bouem et vnam vaccam. 4:a colonia Kuskinwrmis in Rentæmakj, quam dedit Benedictus Paymala. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet duo paria boum, j vaccam. Jbidem in Koskenwrmi adhuc alia colonia. 5:a colonia Mænnista in Pemarum, quam dedit Nicles Skelge. Jbi prope vna alia de pensione parua; dedit domina Lucia. Seminat in agro: Pro semine vernali: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario: 6:a colonia Kyriala in Halko, quam [dedit] dominus Andreas Mutain de Kockela. Seminat in agro: Pro semine vernali: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnum par boum, ij vaccas. 7:a colonia Kaukala, quam dedit dominus Clemens Helko. Seminat in agro: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet ij vaccas et vnam equam. 8:a colonia in Halko, Pampsala, quam dedit Peder Jopsson; et ista data est tali condicione quod heredes sui redimerent n:d** pro xx marcis si volunt. Nona colonia j[n] Soles, dicta Narreuala, quam dedit Jacobus Persson. Seminat in agro: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnum bouem, ij vaccas. Decima colonia in parrochia sancti Martini, dicta Domarabty, quam dedit Lasse Finne. Seminat in agro: Pro semine vernali: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Vndecima colonia in Pickj, dicta Hadualaby, quam dedit hustrv Ælin. Seminat in agro: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet j par boum, duas vaccas, due (ͻ: duas) oues. 12:a colonia et tredecima in Virmo, quas dedit dominus Laurencius Ingemundi. Jn Metoysby hodie est vna colonia. Vnus colonorum habet pro semine iij modios ordei, et alter eciam iij modios ordei; jtem vnus istorum dimidium tercii modii auene et totidem tritici, et dimidium fabarum. Alter colonus de seminibus habet eciam tantum. Pro jnuentario: 13:ma est eciam in Virmaa in Kiwikylæ, quam dedit Jerll Jonsson. Seminati in agro: Pro semine vernali: Habet pro inuentario: 14:ma et 15:ma est (ͻ: sunt) in Kaxiekerta. Sunt pensionarij. Adhuc vna que scripta(?) est 18:ma(?) communitatis omnibus bene*** superioribus in Kiwlo; dedit Birgitta, Lasse Biornssons, anno 1499. Primum pratum. Pappinemi in Masko de xij plaustris feni, quod dedit Olauus Halffuastad. Littera legiferi super isto prato reseruatur in scrinio in ecclesia. 2:m pratum. Jtem in Halko vnum pratum dictum Væremæ, quod dominus Andreas emit de Laurencio Brwn jn Halko pro xvi marcis denarioirum monete Aboensis. Et aliud pratum habet colonus in Coukala. 3:m pratum. Jn Salw dictum Seppennytto, quod inpinorauit Andreas Halaia de ij plaustris feni pro vij modiis siliginis sev pro ij marcis. Super illo negocio fuerunt Henrik Muraynen, Martin Koch oc Symon Kok. Istud pratum habet colonus in Naruala jn Sales. 4:m pratum et quintum. Jn Nowssis aliud dictum Launastanytto et aliud Nyalax, que inpignorauit altari quidam in Nowsis dictus Erich Perko seu Kankanpw pro tribus marcis denariorum, quas dedit dominus Andreas Helie Johannj Hamborg pro tributo dicti Erici. Super isto negocio fuerunt presentes dominus Gerlagus Naghil, Joannes Hamborg, Lisle Mickil, Swen Valther, Mattis Finne jbidem. Jstud est jnuentarium altaris animarum. Primo quinque olle, vna de ij pund, altera de iɉ pund, 3:a facta de xiiij marcis, 4:a de ix marcis, 5:a de ix marcis, vnum mortarium de xiiij marcis; jtem sex amphore, vna de xvi marcis, altera de xi marcis, 3:a de xi marcis, 4: de vi marcis, 5:a de sex marcis, 6:a de 3:bus marcis cum tribus cupis et duabus scutellis, factis de xiij marcis stanni, et vna scutella de vi marcis; jtem due kathene ferree, jtem vnus caldarius magnus, jtem vna cortina antiqua, duo mensalia fracta, vnum manutergium et duo bauccalia antiqua; jtem duo dolea pro braxatura et vna peluis."}, {"df": "6878", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nomina coloniarum altaris parrochialis. Vermismækj in Ræntamækj. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: 2:a colonia, Pættis in parrochia Lundh. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnunntari habet: 3:a colonia, Lyntwla in Lund. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: 4:a colonia, Pappila in Lund. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: 5:a colonia, Hadwala in Pickj. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: 6:a colonia.*"}, {"df": "6879", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nomina coloniarum beati Bartholomej. Askas in Nwmmis. Seminat in agro australj:habet terram incultam despan. Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Colonia Brennykyla in Lundh. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: 3:a colonia, Salwiala. Seminat in agro iii p:d siliginis, seminat in altero agro iij p:d et ij sp. Pro semine vernalj jn ordeo v sp., jn auena ij sp., jtem ɉ sp. tritici, jtem j sp. fabarum. Habet prata infrascripta in paruis particulis ita vt vix numerarj possint. Vna particula in 4 stang in Pemar sub pago Miettea, jtem in Cwruapææ iiiɉ stang circa agrum de 2 capper, jtem in Kiettijie de x plaustris, jtem Hallawore de iiɉ plaustris, jtem Hernummis de ix plaustris, jtem circa pagum Lauristo 4 particula de iij plaustris, jtem Jettes de vno plaustro, jtem Hæpyjæll de vno plaustro."}, {"df": "6880", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Redditus prebende sanctj Jeorgj jn ecclesia Aboensi. Prima colonia in Rentemækj, Kærsmekj parciarius. Habet pro jnuentario i par boum, iii vaccas, i taurum, iii marcas pro equo, v oues. Dabit pro gingerd xiiij oras. Seminat jn s:ne: Pro semine vernalj: Habet prata pro se. Eciam habet vnum pratum pro prebenda ad ij plaustra. 2:a Colonia jn parrochia Nybygh, Yriala parciarius. Seminat jn s:ne: Jn semine vernalj: Dabit pro gingerd xij oras. Habet pro inuentario i par boum, iij vaccas, vnus bos pro viij ouibus. Habet eciam pratum pro mensa prebende ad iij plaustra. 3:a Colonia jn parrochia Nummis, Harittw parciarius. Sminat jn s:ne ij p:d. Jn semine vernalj v spen. Habet pro inuentario iij vaccas, vi oues, i par boum. Dabit pro gingerd j marc. Eciam habet pratum pro mensa prebende ad ij plaustra. Habet prata pro* ad xx plaustra. 4:a Colonia jn parrochia Rentenmekj(!), Ffriskala parciarius. Seminat in s:ne iiɉ p:d et ɉ sp. Jn semine vernalj viij sp. Habet prata ad xl plaustra Habet pro inuentario i par boum, iiij vaccas, vj oues. 5:a Colonia jn parrochia Reeso, Kækyla pensionarius. Habet pro jnuentario ii vaccas, vi oues et vnus equus. Dabit pro pensione annuatim vj marcas et ɉ t:a cereuisie uel ɉ marc denariorum. Seminat jn s:ne: Jn semine vernalj: Habet vnum fundicum jn foro."}, {"df": "6881", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset", "transcript": "Ornamenta altaris sancti Jeorgij, primo: Primo iij paria vestium altaris preter vnam pellam. Jtem ij calices deauratj. Jtem ij ampulle. Jtem i missale de toto anno. Jtem i diurnale de sanctis. Jtem i paruum coclear argenteum. Jtem i puluinar. Jtem ij breuiaria, alium habet dominus Heluicus in Pernæ. Jtem due capse pro reliquiis et vna capsa pro oblatis. Jtem iij corporalia, iiij paria vestium misse, jtem i casula. Jtem ij tapeta, jtem vna ymago argentj sancti Georgij. Jtem ij tabule, et vnum pauimentale. Jtem vna curia in Kersemækj, quam dominus Iohannes Vddonis, bone memorie, legauit altari. Jtem una curia in Leuco, quam dominus Hinzelinus legauit. Jtem vna curia in Hamarke, quam Arnaldus Fresykinj legauit. Jtem vna curia in parrochia sancti Martinj, quam dominus Henricus episcopus legauit. Jtem vna curia jn ciuitate Aboensi. Jtem spacium vnius opelle in foro situm, Gozelinus Pron legauit. Jtem vnum pratum in Kærkis de x plaustris fenj. Jtem ij ciste. Jtem i pellis vrsina."}, {"df": "6882", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Sequuntuur nomina coloniarum altaris beate Katherine. Jtem memoriaalia super agris et eorum seminibus, super pratis, coloniarum jnuentariis cum suis agrariis et redditibus. Prima colonia jn Rænthamekj parciaria, que habet agrum seminatum. Pro semine vernalj habet decem modios ordej, vnum pund auene, vnum modium tritici, pund siliginis* vnum modium fabarum. Ista colonia habet prata infrascripta, primum: Pro jnuentario habet vnum par boum, 3:s vaccas et iiij oues. Jste colonus habet annuatim exhibere plenam gingerdam. 2:a Colonia jn Casticas parciaria. Seminat in agropund siliginis. Pro semine vernalj habet octo modios ordei, iiij modios auene, vnum modium tritici estiualis, dimidium modii tritici hyemalis et vnum modium fabarum. Ista colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnum par boum, iij vaccas, iiij oues. Iste colonus habeet annuatim exhibere plenam gingerdam cum vna parua lardi**. 3:a colonia in Nwmmis parciaria. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnum par boum, ij vaccas, iiij oues. Iste colonus habet annuatim exhibere plenam gingerdam cum vna parua lardj**. Hij tres supradicti pro suis laboriciis metent totum fenum ex insularibus pratis et inportabunt habiturj vnam tonnam cereuisie et expe[n]sas competentes, et quilibet dabit duas marcas in gingerda cum lana et butiro. 4:a colonia jn Lundh, scilicet Nautila, pensionaria. Seminat in a[g]ro: Pro semine vernali: Ista colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Dabit 3:s marcas pro agrario et 5:a colonia pensionaria jn Pahanmækj. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnam vaccam, i bouem. Iste dabit pro agrario quinque marcas et metet vnum pratum in Koskinwrmj, et dabitur ei vnus modius siliginis pro expensis. 6:a colonia, Yros jn Masko. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario i bouem, ij vaccas. Dabit viij marcas pro agrario et victum pro vna nocte. 7:a colonia in Poktis in parrochia Wemo. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Dabit iiiɉ marchas pro agrario et nulla habet laboricia. Jste colonus procurabit expensas pro vna nocte. 8:a colonia in Kætarasund parrochie Toffuesala pensionaria. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnum par boum. Et dabit pro agrario octo marchas. In Lemo, scilicet octo colonie, prima Moukula. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Dabit v marchas pro agrario et expensas competentes; dabit pro duabus noctibus, pro quibus expensis habet octo prociunculos prati. 2:a colonia in Lemmo, Tenola. Seminat in agro: Habet pro semine vernalj: Ista colonia habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Dabit pro agrario vj marcas. 3:a colonia, in Lempoys. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Dabit pro agrario ꝟ marcas denariorum. 4:a colonia, in Lempoys. Seminat in agro: Pro semine vernalj habet: Habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario: Dabit pro agrario ꝟ marcas denariorum. 5:a colonia, in Hewoyis. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Dabit pro agrario iiij marcas. 6:a colonia in Hewoys. Seminat in agro: Pro semine vernalj habet: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet: Dabit pro agrario iiij marcas. 7:a, in Kouala. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario: Dabit pro agrario v marcas. 8:a colonia, in Vastiala. Seminat in agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario: Dabit pro agrario iiij marcas. Nona, Ronos jn Virmo. Seminat jn agro: Pro semine vernalj: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario: Dabit pro agrario viij marcas."}, {"df": "6883", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nomina coloniarum altaris beati Laurencij, jtem memorialia super agris, pratis, seminibus agrariis, redditibus ac jnuentariis. Prima colonia, in Vilikylæ. Seminat in agro: Pro semine vernalj iiɉ modios ordei, ɉ modios pisi. Habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario ij vaccas, iij oues. 2:a colonia, jn Rusko. Seminat in agro: Pro semine vernalj iiɉ modios ordei, iiɉ modios auene, ɉ modios fabarum: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet iij oues: 3:a colonia, Hammar. Seminat in agro: Pro semine vernalj ij modius ordei, ɉ modios fabarum. Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet vnam vaccam: 4:a colonia, jn Pargas. Seminat in agro: Pro semine vernalj iij modios ordei, j karp tritici, j modios auene, j karp fabarum: Habet prata infrascripta: Pro jnuentario habet ij vaccas, ij oues et vnam equam. 5:a colonia, in Harittu. Seminat in agro: Pro semine vernalj iiɉ modios ordei, ɉ modios tritici, j modios auene j modios fabarum, j karp pisi. Habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario ij vaccas et 3 oues. 6:a colonia in Pisw cum Thora. Seminat in agro: Pro semine vernalj ij modios ordei, j span auene, ɉ tritici, ɉ fabarum. Habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario j vaccam, 3 oues et j jumentum: 7:a colonia, in Farisu(?) cum Nicolao. Seminat in agro: Pro semine vernalj ij modios ordei, j span auene, ɉ modios tritici, ɉ modii fabarum: Habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario j vaccam et iiij oues: 8:a colonia in Aways. Seminat in agro: Pro semine vernalj ij modios ordei, iɉ modios auene, ɉ modii tritici. Habet prata infrascripta: Habet pro jnuentario j vaccam, iiij oues et j jumentum."}, {"df": "6884", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset", "transcript": "Jnuentarium altaris beati Laurencij. Primo vnum missale cum vno quaterno in quo continentur alique misse notate, jtem vna crux argentea. Jtem vna alia parua crvccula, jtem vna craticula argentea, jtem vnum reliquiarium argenteum. Jtem j calix argenteus deauratus cum pathena. Jtem vnus calix argenteus paruus, jtem v paria ornamenta altaris. Jtem iij paria sacerdotalium cum omnibus pertinenciis, jtem vna cista, jtem iiij ceruicalia et vnus lapis altaris. Jtem vnum manutergium et i tapetum, jtem vnum coopertorium altaris, dictum tækin. Jtem vnus pannus sub pedibus habendus, jtem due ampulle, jtem duo candelabra de auricalco. Jtem vna parua tunica pro ymagine beate virgines, jtem una parua campana cum x candelis, jtem vnum suppellicium. Jtem vna capsa, jtem vnum torale nouum, jtem vna parua corona argentea deaurata in capite ymaginis beate virginis cum aliquibus frvsticulis argenteis deauratis in tunica eiusdem ymaginis beate virginis. Jnuentarium curie beati Laurencij jn Abo. Jtem duo dolia et vna vrna. Jtem vna craticula. Jtem i par kætzleringhe."}, {"df": "6885", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "latina", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Primo habet prata de centum plaustris feni sub mensa curatj. Numerus mascotancium: centum quadraginta matskotantes. Quilibet matskotancium habet annuatim, exhibere curato infrascriptas obuenciones: Primo pro manso presbiterali, dicto wlgariter maanpoli, exhibebit quilibet duas pelles albas vel vnum pondus luciorum siccorum uel quatuor artones. Jtem quilibet matskotancium dabit plaustrum feni uel eius valorem iuxta id, quod solet emi et vendi circa festum purificacionis Marie uel saltem mediam marcam. Jtem quilibet matskotancium dabit dimidium pondus butiri pro matskot et marcham butiri pro qualibet vacca, uel saltem pro qualibet marca butiri 4:or denarios. Jtem quilibet exhibebit eciam decimas bladorum, que diuidi consueuerunt in partes equalies inter ecclesiam et curatum. Jtem ex quolibet arcu exhibentur due pelles ad vsum ecclesie et curati. Jtem decime pellium debent distribui inter ecclesiam et curatum. Jtem pro benediccione nubencium due øre consueuerunt exhiberij curato. Pro introduccione mulierum post partum vna ora. Jtem mercenarij in pascha soluere tenentur 3:s pelles arcuales, dictas bo[g]askin, uel vnam oram, mercenarie vero duas pelles uel duos ortones. Jtem pro mortuariis adultorum v oras, pro infantibus j oram consueuit exhiberi curato. Jtem omnes alie decime soluentur curato, demptis decimis salmonum et luciorum siccorum, que reseruate sunt mense episcopali. Jtem medietas piscium vernalium et autumpnalium ex decimis cedat mense episcopi et altera medietas mense curati."}, {"df": "6886", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Thetta ær Kyry ræt, som the gøra presten. Først ij karp koorn, oc aff preste kroken ij lass høø, ij marc hwmbla, j bøsth, iij marc hampar, j marc smør aff hwario koo; jtem j karp rogh for masskooth; jtem i pund færska fiska om høstæn aff thøm, the som æpter fiska fara; jtem ij øra pro sepultura; jtem ij whith skin aff kroken. Preste rætten i Tauastelandh aff hwario preste kroker ij karp koorn strokna; jtem j karp haffra strokin, iij sprota fangh hoo, j krokskin. Jtem baaskatten, dictum taloywero, ɉ lispund geddor eller ɉ karp rogh, ij tri[d]ungh karp rogh for mazskot, j gripa fang hampar, j marc hwmbla eller for hwart thera ɉ øre, j boste met them besta aff them, iij eller flere swin slacta, thet bætræ aff then ij slakta; jtem ɉ ore aff ingte slagter, j marc før smør aff hwario koo som malkar, ɉ mark smor aff gællekaa; jtem j bogh aff biorn; jtem j bosth aff ælgher; jtem kirkione j bwgaskin aff hwario bwga manne eller ɉ denar;* jtem biscops ræth aff hwar konungx krok iiij hwithskin eller iij ore denariorum, et cetera.]"}, {"df": "6887", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "J akren. J swdhre aakren jx stengher en alin oc j quarter jordh, thet ær vj pund landh. J norre akren ix stængher jordh mindhre j alin oc j quarter, thet ær oc vj pundh landh. J ængia. Porthanpææ xvj laass eng. J Korwamæki ængh jx lass æng, jtem j Ladiamæki iiij lass æng, jtem j Merahawda ij lass æng, jtem Karingyla v lass æng. Jtem pa the andhra sidhona aana, fførst j Ruskonoya xviij lass ængh. Jtem j Hamar eth lithet lass ængh, Pyponoya. Fførst j aakren vj pundha landh til hwarien aaker met Portanpæ, sunnan aana. J Porthanpæ wid Awas xvj lass æng eth stykke, jtem j Læpykawta fyre lass æng, jtem j Ruskonoya x lass æng, jtem j Piiponoya fyre lass æng. Jtem aff Ruskonoija ij lass æng."}, {"df": "6888", "dating_start_year": "", "dating_end_year": "", "issuingplace": "", "issuingplacecountry": "", "language": "ruotsi", "indexterm": "Inventaariot, Kirkolliset, yleiset, Tili- ja pöytäkirjamerkinnät", "transcript": "Nota: Thesse aro the skoga som Satagunden tilhøre, hwaria wid sina nampne scriffuidh: Fførst Benkt Lydekeson v mans skoga aff Weselax wegna. Jtem aff Birkal ij mans skoga. Jtem vj mans skoga. [Jtem] Kulkylæ aff Weselax vi mans skoga. Jtem Mengajærffæ aff Sastamala vj mans skoga. Jtem Rijppala, Sexæmekis, ok Saris x mans skoga. Jtem Sarkolum, Sastamala, ij mans skoga. [Jtem] Karkw Hultenyn i mans skoga. Jtem Mwtamayn, Weselax, ij mans skoga. Jtem Alhutis skoga vj mans skoga, som Sellilth tilhører. Jtem Mellilæ, Kangasala, vj manzs skoga. Jtem Steffæn Kartanyn iiij mans skoga. Jtem Hællynyn iij mans skoga. Jtem Lauio Anzinen iij manzs skoga. Jtem Laurens Parffiæ j manzs skoga. Jtem Knuth Totunen j mans skoga. Jtem Anti Aijderepolffui ij mans skoga. Jtem Pilampi Olaff Sorri met sina skifftis brodher iiij manzs skoga. Jtem Benkt Baroinen ij manzs skoga j Esseweth. Jtem Juti Pelpoij ij manzs skoga. Jtem Perta j manzs skoga. Jtem Olaff Olafson ɉ mans skoga. Jtem Jons Hillin iiij manzs skoga. Jtem Gammaldh Jons ij mans skoga. Jtem Lwidika Ka[n]gentaka j mans skoga. Jtem Niclis Makanyn j mans skoga. Jtem Henric Mottenyn ij manzs [skoga]. Jtem Wilhanpoika ij manzs skoga. Jtem Jossa Kelas j mans skoga. Jtem Kaupi Sikkalan j manzs skoga. Jtem Jossa Putkanemy iiij manzs skoga. Jtem Olaff Layanyn j manzs skoga. Jtem Wihætha skiptisbrøder xiiij mans skoga. Jtem Olaff Sorri j manzs skoga. Jtem Peltolampi j manzs skoga. Jtem Tordi ij mans skoga. Jtem Olaff Olafson ij manzs skoga. Jtem Per Tappia j manzs skoga. Jtem Peder Kurrenyn j manzs skogha. Jtem Hans Palzia i manzs skoga. Jtem Jonis Seland j manzs skoga. Jtem Dominicus j manzs skoga. Jtem Eric Hampanemist j manzs skoga. Jtem Hans Lindis ij manzs skoga. Jtem Laurens Pengenyn j manzs skoga. Jtem Kurrenyn j manzs skoga. Jtem Peder Kyrelænyn j manzs skoga. Jtem Niclis Awesta ij manzs skoga. Jtem Hinza Niclis ij manzs skoga met sina skiptisbrodre. [Jtem] Laurens Ippinen j manzs skoga. Jtem Olaff Wthama j manzs skoga. Jtem Jossa Yriæn iij manzs skoga. Jtem Henric Kalamæs ij manzs skoga. Jtem Laurens Lærassij j manzs skoga. Jtem Per Vnattsson j manzs skoga. Jtem Anti Layæny j manzs skoga. Jtem Niclis Niclisson j manzs skoga. Jtem Laurens Magisson j manzs skoga. Jtem Henric Ærwist j manzs skoga, thet hører Benedicto Lydekest til. Jtem Henric Torni j manzs skoga. Jtem Nicolaus Watyayn j manzs skoga. Jtem Pitka Benkt j manzs skoga. [Jtem] Henric Talo ɉ manzs skoga. Jtem Nicolaus Meylax ɉ manzs skoga. Jtem Nicolaus Wakonyn ij mantzs skoga. Jtem Henric Ræyka j manzs skoga. Jtem Torgis j manzs skoga."}]